สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (องกฤษ: Association of South East Asian Nations) หรอ อาเซยน เปนองคกรทางภมรฐศาสตรและองคการความรวมมอทางเศรษฐกจในภมภาคเอเซยตะวนออกเฉยงใต มประเทศสมาชกทงหมด 10 ประเทศ ไดแก ไทย มาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย สงคโปร บรไน ลาว กมพชา เวยดนาม และพมา อาเซยนมพนทราว 4,435,570 ตารางกโลเมตร มประชากรราว 590 ลานคน[3] ในป พ.ศ. 2553 จดพของประเทศสมาชกรวมกนคดเปนมลคาราว 1.8 ลานลานดอลลารสหรฐ[4] คดเปนลำาดบท 9 ของโลกเรยงตามจดพ มภาษาองกฤษเปนภาษาทางการ[1]
อาเซยนมจดเรมตนจากสมาคมอาสา ซงกอตงขนเมอเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2504 โดยไทย มาเลเซย และฟลปปนส แตไดถกยกเลกไป ตอมาในป พ.ศ. 2510 ไดมการลงนามใน "ปฏญญากรงเทพ" อาเซยนไดถอกำาเนดขนโดยมรฐสมาชกเรมตน 5 ประเทศ โดยมวตถประสงคเพอความรวมมอในการเพมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ การพฒนาสงคม วฒนธรรมในกลมประเทศสมาชก และการธำารงรกษาสนตภาพและความมนคงในภมภาค และเปดโอกาสใหคลายขอพพาทระหวางประเทศสมาชกอยางสนต[5] หลงจาก พ.ศ. 2527 เปนตนมา อาเซยนมรฐสมาชกเพมขนจนม 10 ประเทศในปจจบน กฎบตรอาเซยนไดมการลงนามเมอเดอนธนวาคม พ.ศ. 2551 ซงทำาใหอาเซยนมสถานะคลายกบสหภาพยโรปมากยงขน[6] เขตการคาเสรอาเซยนไดเรมประกาศใชตงแตตนป พ.ศ. 2553 และกำาลงกาวสความเปนประชาคมอาเซยน ซงจะประกอบดวยสามดาน คอ ประชาคมอาเซยนดานการเมองและความมนคง ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน ในป พ.ศ. 2558[7]
จดกำาเนดของอาเซยน
สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต(Association of Southeast Asian Nations)
การจดตง
สมาคม ประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตหรอ อาเซยน ไดรบการจดตงขนในวนท 8 สงหาคม 2510 ณ วงสราญรมย ในกระทรวงการตางประเทศ กรงเทพมหานคร โดยมประเทศสมาชกเรมแรก 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร และไทย ตอมา บรไน ดารสซาลามไดเขารวมเปนสมาชกในวนท 8 มกราคม 2527 เวยดนามไดเขารวมเมอวนท 28 กรกฎาคม 2538 ลาวและพมาเขารวมเมอวนท 23 กรกฎาคม 2540 และกมพชาเมอวนท 30 เมษายน 2542
ภมภาคอา เซยนนน ประกอบดวยประชากรประมาณ 567 ลานคน มพนทโดยรวม 4.5 ลานตารางกโลเมตร ผลตภณฑมวลรวมประชาชาตประมาณ 1,100 พนลานดอลลาร และรายไดโดยรวมจากการคาประมาณ 1.4 ลานลานดอลลาร (สถตในป 2550)
จดเรมตนของอาเซยน
วตถประสงค
ปฏญญา อาเซยน (The ASEAN Declaration) ไดระบวา เปาหมายและจดประสงคของอาเซยน คอ 1) เรงรดการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ความกาวหนาทางสงคมและการพฒนาวฒนธรรมในภมภาค และ 2) สงเสรมสนตภาพและเสถยรภาพในภมภาค โดยการเคารพหลกความยตธรรมและ หลกนตธรรมในการดำาเนนความสมพนธระหวางประเทศในภมภาค ตลอดจนยดมนในหลกการแหงกฎบตรสหประชาชาต
ใน โอกาสครบรอบ 30 ปของการกอตงอาเซยน ในป 2540 (ค.ศ.1997) ผนำาของประเทศสมาชกอาเซยนไดรบรอง วสยทศนอาเซยน “ 2020” (ASEAN Vision 2020) โดยเหนพองกนในวสยทศนรวมของอาเซยนทจะเปนวงสมานฉนทในภมภาค ตะวนออกเฉยงใต ตองการมปฏสมพนธกบภายนอก การใชชวตในสภาพทมสนตภาพ เสถยรภาพ และความเจรญรงเรอง ผกมดกนเปนหนสวนในการพฒนา ทมพลวตและในประชาคมทมความเอออาทรระหวางกน
ป 2546 ผนำาอาเซยนไดเหนพองกนทจะจดตงประชาคมอาเซยนทประกอบดวย 3 เสาหลก อนไดแก ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political-Security Community–ASC) ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community-AEC) และประชาคมสงคม-วฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community-ASCC) ภายในป 2563 ตอมา ในการประชม สดยอดอาเซยน ครงท 12 ทเมองเซบ ฟลปปนส ผนำาประเทศอาเซยนตกลงทจะเรงรดกระบวนการสรางประชาคมอาเซยนใหแลว เสรจภายในป 2558
วตถประสงคของอาเซยน
ไทย
บรใน
เวยดนาม
ฟลปปนส
กมภชา
สงคโรป
ลาว
อนโดนเซย
มาเลเซย
พมา
มาเลเซยมาเลเซย
ประเทศบรใน
ชอทางการ เนการาบรไนดารสซาลาม (Negara Brunei Darussalam แปลวา ดนแดนแหงความสงบสข)
ทตง ทางตะวนตกเฉยงเหนอของเกาะบอรเนยว ( ละตจดท 5 เหนอเสนศนยสตร) แบงเปนสเขตคอ เขต Brunei-Muara เขต Belait เขต Temburong และเขต Tutong พนท 5,765 ตารางกโลเมตร โดยพนทรอยละ 70 เปนปาไมเขตรอน
เมองหลวง บนดารเสรเบกาวน (Bandar Seri Begawan) ประชากร 370,00 คน (2548) ประกอบดวย มาเลย (66%) จน (11%) และอน ๆ (23%) ม
อตราการเพมของประชากรปละ 2 % ภมอากาศ อากาศโดยทวไปคอนขางรอนชน มปรมาณฝนตกคอนขางมาก อณหภมเฉลย 28 องศา
เซลเซยส ภาษา ภาษามาเลย (Malay หรอ Bahasa Melayu) เปนภาษาราชการรองลงมาเปนภาษาองกฤษ
และภาษาจน ศาสนา ศาสนาประจำาชาตคอ ศาสนาอสลาม (67%) ศาสนาอน ๆ ไดแก ศาสนาพทธ (13%) ศาสนา
ครสต (10%) และฮนด หนวยเงนตรา ดอลลารบรไน (Brunei Dollar) ประมาณ 1.61 ดอลลารบรไน/ 1 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ 24 บาท/ 1 ดอลลารบรไน (เงนดอลลารบรไนมมลคาเทากบเงนดอลลารสงคโปรและ
สามารถใชแทนกนได) ระบอบการปกครอง สมบรณาญาสทธราชย โดยมสมเดจพระราชาธบดฮจญ ฮสซานลโบลเกยห มอซ
ซดดน วดเดาละห (His Majesty Sultan HajiHassanal Bolkiah Mu’izzaddin Waddaulah) ทรงเปนองคพระประมขของประเทศตงแตวนท 5 ตลาคม 2510
ถดไป
การเมองการปกครอง 1. รฐธรรมนญฉบบวนท 1 มกราคม 2527 กำาหนดใหสมเดจพระราชาธบดทรงเปน
อธปตย คอเปนทงประมขและ นายกรฐมนตร สมเดจพระราชาธบดองคปจจบนยงทรงดำารงตำาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงกลาโหมและรฐมนตรวาการ
กระทรวงการคลงดวย ทงน นายกรฐมนตรจะตองเปนชาวบรไนฯ เชอสายมาเลยโดยกำาเนดและจะ ตองนบถอศาสนาอสลามนกายสหน
2. นบจากการพยายามยดอำานาจเมอป 2505 โดยพรรคประชาชนบอรเนยว(Borneo People’s Party) บทบาทของพรรคการเมองไดถกจำากดลงอยางมาก ปจจบนม
พรรคการเมองทถกตองตามกฎหมายเพยงพรรคเดยวคอ พรรค Parti Perpaduan Kebangsaan Brunei (PPKB) หรอ Brunei National United Party (แยกตวออก
มาจากพรรค Parti Kebaangsaan Demokratic Brunei (PKDP) เมอป 2528) ม ความสมพนธทดกบรฐบาล แตไมมบทบาทนก ทงน รฐบาลเหนวาบรไน ฯ ไมมความจำาเปนตองม
พรรคการเมอง เนองจากประชาชนสามารถแสดงความคดเหน หรอขอความชวยเหลอจากขาราชการของสมเดจพระราชาธบดไดอยแลว
3. การเมองเรมมการเคลอนไหวทสำาคญเมอสมเดจพระราชาธบดทรงประกาศเมอวนท15 กรกฎาคม 2547 ใหฟ นฟสภานตบญญตขนอกครง พรอมกบทรงแตงตงสมาชกจำานวน 21
คน (รวมทงพระองคเอง) สภา ฯ เปดสมยการประชม ครงท 1 เมอวนท 25 กนยายน 2547 และเมอวนท 29 กนยายน 2547 สมเดจพระราชาธบดไดลงพระปรมาภไธยในพระราชบญญต
ตาง ๆ เพอแกไขรฐธรรมนญฉบบป ค.ศ. 1959 ซงจะนำาไปสการจดการเลอกตงสมาชกสภา นตบญญตจำานวน 15 คน จากสมาชกทงหมด 45 คน ( สมเดจพระราชาธบดแหงบรไน ฯ จะทรง
คดเลอกสมาชกจำานวน 30 คน) ซงถอเปนจดเรมตนของกระบวนการสรางประชาธปไตยของ บรไน ฯ พฒนาการดงกลาวไดรบการตอบรบทดจากตางประเทศ นกวชาการ รวมทง
พรรคการเมองฝายคานทยงเคลอนไหวอย 4. เมอวนท 24 พฤษภาคม 2548 สมเดจพระราชาธบดทรงประกาศปรบคณะ
รฐมนตรครงสำาคญในรอบ 22 ป โดยทรงแตงตงมกฎราชกมารอล มหทาด บลลาห ใหทรงดำารง ตำาแหนงรฐมนตรอาวโสประจำาสำานกนายกรฐมนตร ซงบงชถงแนวทางการสบทอดอำานาจในการ
บรหารประเทศในอนาคต นอกจากน ไดมการจดตงกระทรวงพลงงานขนใหมเพอทำาหนาทดแลการ พฒนาทรพยากรธรรมชาตดานพลงงาน การปรบเปลยนรฐมนตรประจำากระทรวงตาง ๆ 4
กระทรวง รวมทงการเปดโอกาสใหนกธรกจทมความชำานาญและผทไมไดเปนมสลมเขาดำารง ตำาแหนงสำาคญในคณะรฐมนตรเปนครงแรก สะทอนใหเหนวาสมเดจพระราชาธบดบรไน ฯ ให
ความสำาคญตอภาคเศรษฐกจ ภาคพลงงาน รวมทงการพฒนาประเทศใหเปนมสลมสายกลางมากขน
ประเทศกมภชา
ลกษณะภมประเทศ ทตง กมพชาตงอยกลางภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มพรมแดนทศเหนอตดกบประเทศไทย (จ
งหวดอบลราชธาน ศรสะเกษ สรนทร และบรรมย) และลาว ( แขวง อตตะปอและจำาปาสก) ทศตะวน ออกตดเวยดนาม ( จงหวดกอนทม เปลก ซาลาย ดกลก สองแบ เตยนน ลองอาน ดงทาบ อนซาง
และเกยงซาง) ทศตะวนตกตดประเทศไทย ( จงหวดสระแกว จนทบร และตราด) และทศใตตดอาว ไทย
ขนาด กวาง 500 กโลเมตร ยาว 450 กโลเมตร มพนททงหมด 181,035 ตารางกโลเมตร หรอม ขนาดประมาณ 1 ใน 3 ของประเทศไทย เสนเขตแดนโดยรอบประเทศยาวประมาณ 2,000
กโลเมตร โดยมเสนเขตแดนตดตอกบประเทศไทยยาว 798 กโลเมตรแมนำา/ ทะเลสาบสำาคญ ไดแก (1) แมนำาโขง ไหลจากลาวเขาสภาคเหนอของกมพชาแลวไหลผานเขา
เขตเวยดนาม มความยาวในเขตกมพชารวม 500 กโลเมตร (2) แมนำาทะเลสาบ เชอมระหวางแมนำา โขงกบทะเลสาบ ความยาว 130 กโลเมตร (3) แมนำาบาสก (Bassac) เชอมตอกบแมนำาทะเลสาบ ทหนาพระราชวง กรงพนมเปญ ความยาว 80 กโลเมตร (4) ทะเลสาบ (Tonle Sap) เปน
ทะเลสาบขนาดใหญ มเนอท 3,000 ตารางกโลเมตร สภาพภมอากาศ รอนชน มฤดฝนยาวนาน อณหภมโดยเฉลย 20 - 36 องศาเซลเซยส
เมองหลวง กรงพนมเปญ (Phnom Penh) เขตการปกครอง ม 4 กรง ไดแก กรงพนมเปญ กรงไพลน กรงแกบ กรงพระสหน และ 20 จงหวด
ไดแก กระแจะ เกาะกง กนดาล กมปงจาม กมปงชนง กมปงทม กมปงสะปอ กมปอต ตาแกว รตน คร พระวหาร พระตะบอง โพธสต บนเตยเมยนเจย เปรเวง มณฑลคร สตงเตรง สวายเรยง เสย
มราฐ อดรมชย
ถดไป
ประชากร 14.1 ลานคน (ป 2548) มอตราการเพมของประชากรเฉลยรอยละ 2 ตอป ประกอบดวยชาวเขมร รอยละ 94 ชาวจนรอยละ 4 และอน ๆ อกรอยละ 2 ธงชาต/เพลงชาต เปนธงทเคยใชกอนวนท 18 มนาคม 2513 มแถบสนำ.าเงน แดง นำ.าเงนตามแนวนอน โดยมรป– –ปราสาทนครวดสามยอดสขาวอยตรงกลางบนแถบสแดงเพลงชาต เพลงนาคราช (Nokoreach)ระบอบการปกครอง ประชาธปไตยแบบรฐสภา โดยมพระมหากษตรยเปนประมขภายใตรฐธรรมนญกษตรย พระบาทสมเดจพระบรมนาถนโรดม สหมน (His Majesty Preah Bat Samdech Preah Boromneath Norodom Sihamoni) เสดจข.นครองราชยเมอวนท 14 ตลาคม 2547 ประธานสภาแหงชาต สมเดจเฮง สมรน (Samdech Heng Samrin)นายกรฐมนตร สมเดจฮน เซน (Samdech Hun Sen)รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศและความรวมมอระหวางประเทศ นายฮอร นมฮอง (Mr. Hor Namhong) ซงดำารงตำาแหนงรองนายกรฐมนตรดวยโครงสรางการบรหาร ประกอบดวยกระทรวงหลก 26 กระทรวง ไดแก (1) สำานกนายกรฐมนตร (2) กลาโหม (3) มหาดไทย (4) ประสานงานกบรฐสภาและการปองกนการทจรตประพฤตมชอบในวงราชการ (5) การตาง ประเทศและความรวมมอระหวางประเทศ (6) เศรษฐกจและการคลง (7) ขาวสาร (8) สาธารณสข (9) อตสาหกรรม เหมองแร และพลงงาน (10) วางแผน (11) พาณชย (12) ศกษาธการ เยาวชน และการกฬา (13) เกษตร ปาไม และการประมง (14) วฒนธรรมและศลปากร (15) สงแวดลอม (16) พฒนาชนบท (17) แรงงานและการฝกฝนอาชพ (18) ไปรษณยและโทรคมนาคม (19) ศาสนา (20) กจการสตร (21) กจการสงคมและทหารผานศก (22) โยธาธการและการขนสง (23) ยตธรรม (24) การทองเทยว (25) พฒนาผงเมองและการกอสราง (26) ชลประทาน และอก 2 สำานกงานอสระ (เทยบเทาทบวง) ไดแก สำานกงานการบนพลเรอนและสำานกงานขาราชการพลเรอน พรรคการเมองทสำาคญ ไดแก พรรคประชาชนกมพชา (Cambodian People’s Party - CPP) พรรคฟนซนเปค (FUNCINPEC หรอ Front Uni National pour un Cambodge Indépendant, Neutre, Pacifique, et Coopératif) พรรคสม รงส (Sam Rainsy Party - SRP) พรรคนโรดม รณฤทธ (Norodom Ranariddh)ภาษา ภาษาเขมรเปนภาษาราชการ สวนภาษาทใชโดยทวไป ไดแก องกฤษ ฝรงเศส เวยดนาม จน และไทยศาสนา ศาสนาประจำาชาตคอศาสนาพทธ นกายเถรวาท (แยกเปน 2 นกายยอย คอ ธรรมยตนกายและมหานกาย) และศาสนาอนๆ อาท ศาสนาอสลามและศาสนาครสต หนวยเงนตรา เงนเรยล (Riel) อตราแลกเปลยน 4,000 เรยลเทากบ 1 ดอลลารสหรฐ หรอประมาณ 100 เรยล เทากบ 1 บาท
ประเทศอนโดนเซย
รปแบบการปกครอง ประชาธปไตย ทมประธานาธบดเปนประมข และหวหนาฝายบรหาร ประธานาธบด ดร. ซซโล บมบง ยโดโยโน (Susilo Bambang Yudhoyono) ( ตลาคม 2547)
รมว.กต. ดร. ฮสซน วรายดา (Hassan Wirajuda) ( ตลาคม 2547) ทตง อนโดนเซยมพนท 5,193,250 ตารางกโลเมตร เปนแผนดน 2,027,087 ตารางกโลเมตร
เปนพนททะเล 3,166,163 ตารางกโลเมตร เปนประเทศหมเกาะทมขนาดใหญทสดในโลก ประกอบ ดวยเกาะใหญนอยกวา 17,508 เกาะ รวมอยในพนท 4 สวน คอ
- หมเกาะซนดาใหญ ประกอบดวยเกาะชวา สมาตรา บอรเนยว และสลาเวส- หมเกาะซนดานอย ประกอบดวยเกาะเลก ๆ ทตงอยทางตะวนออกของเกาะชวา มเกาะบาหล
ลอมบอก ซมบาวา ซมบา ฟอลเรส และตมอร- หมเกาะมาลก หรอ หมเกาะเครองเทศ ตงอยระหวางสลาเวส กบอเรยนจายาบนเกาะ นวกน- อเรยนจายา อยทางทศตะวนตกของปาปวนวกน- อนโดนเซยตงอยบนเสนทางเชอมตอระหวางมหาสมทรแปซฟกกบมหาสมทรอนเดย และเปน
สะพานเชอมระหวางทวปเอเชยกบออสเตรเลย ทำาใหอนโดนเซยสามารถควบคมเสนทางการตดตอ ระหวางมหาสมทรทงสอง ผานชองแคบทสำาคญตางๆ เชนชองแคบมะละกา ชองแคบซนดา และชอง
แคบลอมบอก ซงเปนเสนทางขนสงนำามนจากตะวนออกกลางมายงประเทศในภมภาคเอเชยตะวน ออกเฉยงใตและเอเชยตะวนออก
ภมอากาศ - อนโดนเซยมอากาศรอนชนแบบศนยสตร ประกอบดวย 2 ฤด คอ ฤดแลง (พฤษภาคม-ตลาคม) และฤดฝน (พฤศจกายน-เมษายน)
ประชากร - ประมาณ 220 ลานคน ประกอบดวยชนพนเมองหลากหลายกลมซงพดภาษาตางกนกวา583 ภาษา รอยละ 61 อาศยอยบนเกาะชวา
ถดไป
ศาสนา ชาวอนโดนเซยรอยละ 87 นบถอศาสนาอสลาม รอยละ 6 นบถอศาสนาครสตนกายโปร แตสแตนท รอยละ 3.5 นบถอศาสนาครสตนกายแคทอลก
รอยละ 1.8 นบถอศาสนาฮนด และรอยละ 1.3 นบถอศาสนาพทธ ภาษา ภาษาประจำาชาต ไดแก ภาษาอนโดนเซย หรอ Bahasa Indonesia
การศกษา รอยละ 90 ของประชากรสามารถอานออกเขยนได อนโดนเซยมมหาวทยาลยของรฐ49 แหง และของเอกชนกวา 950 แหง
ทรพยากรธรรมชาต- อนโดนเซยเปนประเทศทอดมสมบรณดวยทรพยากรธรรมชาต ทรพยากรสำาคญประกอบ
ดวย นำามนปโตรเลยม กาซธรรมชาต ถานหน ดบก ทองแดง นเกล บอกไซด ทอง เงน และแร เหลก นอกจากน อนโดนเซยมทรพยากรปาไมถงรอยละ 59 ของพนทบนพนดนทงหมด
ทรพยากรประมงจำานวนมาก ซงยงไมไดรบการสำารวจ เมองหลวง ไดแก จาการตา เมองสำาคญ ไดแก จาการตา สราบายา บนดง เมดาน เซมารง ปาเลมบง
ประเทศลาว
พนท ๒๓๖, ๘๐๐ ตารางกโลเมตร (ประมาณครงหนงของประเทศไทย) เมองหลวง นครหลวงเวยงจนทน
ประชากร ๕. ๖ ลานคน ( ป ๒๕๔๘) ประกอบดวยลาวลมรอยละ ๖๘ ลาวเทงรอยละ ๒๒ ลาวสงรอยละ ๙ รวมประมาณ ๖๘ ชนเผา
ศาสนา รอยละ ๗๕ นบถอศาสนาพทธ รอยละ ๑๖- ๑๗ นบถอผ ทเหลอนบถอศาสนา ครสต ประมาณ ๑๐๐, ๐๐๐ คน) และอสลาม ( ประมาณ ๓๐๐ คน) ภาษา ภาษาลาวเปนภาษาราชการ
รปแบบการปกครอง ระบอบสงคมนยมคอมมวนสตโดยพรรคการเมองเดยว คอ พรรคประชาชนปฏวตลาวซงเปนองคกรทมอำานาจสงสดตงแตลาวเรมปกครองใน
ระบอบสงคมนยม เมอวนท ๒ ธนวาคม ๒๕๑๘ ประมข พลโท จมมะล ไชยะสอน ประธานประเทศ
หวหนารฐบาล นายบวสอน บบผาวน นายกรฐมนตร รองนายกรฐมนตรและรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ นายทองลน สสลด
รฐธรรมนญและกฎหมาย ประกาศใชรฐธรรมนญฉบบแรกเมอวนท ๑๔ สงหาคม ๒๕๓๔( เดมกฎหมายอยในรปของคำาสงฝายบรหาร คอ ระเบยบคำาสงของพรรคและสภารฐมนตร)
การแบงเขตการปกครอง แบงเปน ๑๖ แขวง และ ๑ เขตปกครองพเศษ (นครหลวงเวยงจนทน) แขวงทสำาคญไดแก เวยงจนทน สะหวนนะเขต หลวงพระบาง จำาปาสก คำามวน
การเมองการปกครอง พรรคประชาชนปฏวตลาวเปนองคกรทมอำานาจสงสดผกขาดการปกครอง•
ประเทศ ตามระบอบสงคมนยมคอมมวนสต พรรคฯ ไดกำาหนดนโยบายและเปาหมาย การพฒนาประเทศในการประชมสมชชาพรรคฯ ครงท ๘ เมอเดอนมนาคม ๒๕๔๙ ให
รฐบาลและหนวยงานทเกยวของยดถอปฏบต ดงน - ป ๒๕๖๓ ตองพนจากสถานะการเปนประเทศทพฒนานอยทสด ตองมความ
มนคงทางการเมอง เศรษฐกจตองขยายตวอยางตอเนอง ประชาชนตองมความเปน อยทดขนจากปจจบน ๓ เทาตว
- ป ๒๕๔๙- ๒๕๕๓ เปนชวงของการเสรมสรางพนฐานเพอบรรลเปาหมายการ พฒนาประเทศทกำาหนดไวสำาหรบป ๒๕๖๓ เศรษฐกจตองมการขยายตวอยางตอเนอง
ในอตราไมตำากวารอยละ ๗. ๕ ตอป ยตการตดไมทำาลายปาเพอทำาไรเลอนลอย แกไข ปญหาความยากจนใหหมดสนไป เตรยมพฒนาบคลากรรองรบการเปลยนแปลงไปส
การเปนประเทศอตสาหกรรม ประชากรมรายไดเฉลยมากกวา ๘๐๐ ดอลลารสหรฐ ตอป
• ลาวดำาเนนนโยบายตางประเทศทมงสรางเสรมความสมพนธแบบรอบดานกบทกประเทศบนพนฐานของการอยรวมกนอยางสนตโดยไมแบงแยกลทธอดมการณเพอขอรบการสนบสนนและความชวยเหลอในการพฒนาประเทศใหบรรลเปาหมายตาม
ทพรรคฯ กำาหนดไว ทงน ลาวใหความสำาคญกบประเทศเพอนบานเปนลำาดบแรก ไดแก เวยดนาม จน พมา กมพชาและไทย รองลงมาเปนประเทศรวมอดมการณ ไดแก รสเซย
เกาหลเหนอ และควบา อยางไรกด แมวาลาวจะพยายามดำาเนนความสมพนธกบประเทศ ตาง ๆ ใหสมดลเพอลดการพงพาประเทศใดประเทศหนงเปนหลก แตดวยขอจำากดของ
ลาวทไมมทางออกทะเล และระดบการพฒนาทางเศรษฐกจทดอยอย ประกอบกบความ ใกลชดดานอดมการณและประวตศาสตร การตอสเพอเอกราช ทำาใหลาวมความสมพนธ
พเศษกบเวยดนามและจน อนเปนผลใหประเทศทงสองสามารถรกษาและขยายอทธพลในลาวไดตอไป
สงคโปร
ภมศาสตร ภาคกลางและภาคตะวนตกเปนเนนเขา ซงเนนเขาทางภาคกลางเปนเนนเขา
ทสงทสดของประเทศ เปนตนกำาเนดของแมนำาสายสำาคญของสงคโปร และ ภาคตะวนออกเปนทราบตำา ชายฝงทะเลมกจะตำากวาระดบนำาทะเล ตองม
การถมทะเลประวตศาสตร ชวงตนสงคโปรเปนเมองทตงอยปลายสดแหลมมาลาย เปนสถานพกสนคา
ของพอคาทวโลก เดมชอวา เทมาเสก (ทมาสค) มกษตรยปกครองตอมาใน 17ครสตศตวรรษท ไดมเจาผครองนครปาเลมบงเดนทาง
แสวงหาดนแดนใหมเพอสรางเมอง แตเรอกอบปางลง พระองคได วายนำาขนฝง แลวกเหนสตวชนดหนงมรปรางลำาตวสแดงหวดำาหว
คลายสงโต หนาอกขาว พระองคจงถามคนตดตามวา สตวตวนนคอ อะไรคนตดตามกตอบวามนคอ สงโต พระองคจงเปลยนชอเทมา
เสกเสยใหมวา สงหประ ตอมาสงหประกไดตกเปนของสลตานแหงมะละกา
ยคการลาอาณานคมประเทศแรกทมายดสงคโปรไวไดคอโปรตเกส เมอป . . 1511ค ศ แลวกถกชาวดตช มาแยงไป แตประมาณป . . 1817ค ศ องกฤษไดแขงขนกบดตชในเรอง
อาณานคม องกฤษไดสง เซอร โทมส แสตมฟอรด บงกเลย แรฟเฟลส มาสำารวจ ดนแดนแถบสงคโปร ตอนนนสงคโปรยงมสลตานปกครองอย แรฟเฟลสได
ตกลงกบสลตานวา จะตงสถานการคาขององกฤษทน แตสดทายองกฤษกยดสงคโปรไวเปนเมองขนไดสำาเรจ
. . 1819ค ศ เซอร แสตมฟอรด ราฟเฟล สำารวจเกาะสงคโปร และกอตงประเทศประวตศาสตรการเมองการปกครองประวตศาสตรของสงคโปรกอน 14ศตวรรษท มไดถกบนทกอยางชดเจนและแนนอนนก
ในชวงศตวรรษท 14 สงคโปรอยภายใตการปกครองของอาณาจกรมชฌาปาหตแหงชวา ตอมาในตน 15ศตวรรษท กอยภายใตการยดครองของอาณาจกรสยาม จนถกประมขแหงมะละกา เขามาแยงชงไป และเมอโปรตเกสเขายดครองมะละกา สงคโปรกกลายเปนเมองขนของโปรตเกส ในราวป . . 1498ค ศ และตอมาอยภายใตอทธพลของฮอลนดาในชวง 17ศตวรรษทเมอองกฤษขยายอทธพลเขามาบรเวณแหลมมลายในกลาง 18ศตวรรษท กเรมสนใจ
สงคโปร ในป . . 1819ค ศ องกฤษไดขอเชาเกาะสงคโปรจากจกรวรรดยะโฮรซงอยภายใต การปกครองของฮอลนดา ในป 1824 องกฤษมสทธครอบครองสงคโปรตามขอตกลงท
ทำากบฮอลนดา ตอมาในป . . 1826ค ศ สงคโปรถกปกครองภายใตระบบสเตรตสเซตเตลเมนท (Straits Settlement) ซงใหบรษทอนเดยตะวนออกขององกฤษ ควบคมดแลสงคโปร รวมทงปนง และมะละกา ดวย
และตอมาในป . . 1857ค ศ รฐบาลองกฤษไดเขามาดแลระบบนเอง ในป . . 1867ค ศ สงคโปรกลายเปนอาณานคม (Crown Colony) ขององกฤษ จนกระทงป . . 1946ค ศ
จงไดรบการยกฐานะใหเปนอาณานคมแบบเอกเทศ (Separate Crow colony) เมอ องกฤษกลบมาควบคมสงคโปรอกครงหนง ภายหลงจากทสงคโปรอยภายใตการยด
ครองของญปน ระหวางสงครามโลกครงท 2 ( . . 1942ค ศ -1946)
ประเทศไทย
ประเทศไทย หรอชอทางการวา ราชอาณาจกรไทย เปนรฐชาตอนตงอยบนคาบสมทรอนโดจนและมลาย ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต มพรมแดนดานตะวนออกตดประเทศลาวและประเทศกมพชา ทศใตเปนแดนตอแดนประเทศมาเลเซยและอาวไทย ทศตะวนตกตดทะเลอนดามนและประเทศพมา และ
ทศเหนอตดประเทศพมาและลาว มแมนำาโขง กนเปนบางชวง ปกครองดวยระบอบประชาธปไตยแบบมรฐสภา มศนยกลางการบรหารราชการแผนดนอยทกรงเทพมหานคร และการปกครองสวนภมภาค จดระเบยบเปน 76 จงหวด[ก]
ประเทศไทยม 50 ขนาดใหญเปนอนดบท ของโลก มเนอท 513,115 ตารางกโลเมตร[7] และม 20 ประชากรมากเปนอนดบท ของโลก คอ ประมาณ 66 ลานคน[8] กบทงยงเปนประเทศอตสาหกรรมใหม[9][10][11][12] โดยมรายไดหลกจากภาคอตสาหกรรมและการบรการ[13] ไทยมแหลงทองเทยวทมชอเสยงเปนอน
มาก อาท พทยา, ภเกต, กรงเทพมหานคร และเชยงใหม ซงสรางรายไดใหแก ประเทศ เชนเดยวกบการสงออกอนมสวนสำาคญในการพฒนาเศรษฐกจ[14] และ
ดวยจดพ ของประเทศ ซงมมลคาราว 334,026 ลานดอลลารสหรฐ ตามท ประมาณใน พ.ศ. 2553 เศรษฐกจของประเทศไทยนบวา
30 ใหญเปนอนดบท ของโลก
ในอาณาเขตประเทศไทย พบหลกฐานของมนษยซงมอายเกาแกทสดถงหาแสนป[15] นกประวตศาสตรมกถอวาอาณาจกรสโขทย เปนจดเรมตนของประวตศาสตรไทย ซงตอมาตกอยในอทธพลของอาณาจกรอยธยา อนมความยงใหญกวา และมการตดตอกบชาตตะวนตกแตกรวงโรยลงชวงหนง อนเนองมาจากการขยายอำานาจของพมานบแต พ.ศ. 2054 กอน
จะกลบมารงโรจนอกครง กอนเสอมอำานาจและลมสลายไปโดยสนเชง เมอสมเดจพระเจากรงธนบรทรงสถาปนาอาณาจกรธนบร เหตการณความวนวายในชวงปลาย
อาณาจกร ไดนำาไปสยคสมยของราชวงศจกรแหงกรงรตนโกสนทร
ชวงตนกรง ประเทศเผชญภยคกคามจากชาตใกลเคยง แตหลงรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว เปนตนมา ชาตตะวนตก
เรมมอทธพลในภมภาคเปนอยางมาก นำาไปสการเขาเปนภาคแหง สนธสญญาหลายฉบบ และการเสยดนแดนบางสวน กระนน ไทยก
ยงธำารงตนมไดเปนอาณานคม ของชาตใด ๆ ตอมาจนชวงสงครามโลกครงทหนง ไทยไดเขารวมกบฝายสมพนธมตร และในปพ.ศ. 2475 ไดมการปฏวตเปลยนแปลงจากระบอบสมบรณาญา
สทธราชมาเปนประชาธปไตย และไทยไดเขากบฝายอกษะในระหวางสงครามโลกครงทสอง จนชวงสงครามเยน ไทยไดดำาเนนนโยบายเปนพนธมตรกบสหรฐอเมรกา ทหารเขามามบทบาทในการเมอง
ไทยอยางมากหลงปฏวตสยามอยหลายสบป กระทงมการตง รฐบาลพลเรอน และเขาสยคโลกเสรในปจจบน
มาเลเซย
มาเลเซย (มาเลย: Malaysia) เปนประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ประกอบดวยพนท 2 สวนโดยมทะเลจนใตกน สวนแรกคอ มาเลเซยตะวนตก อยทางตอนใตของคาบสมทรมลายและคาบสมทรอนโดจน มพรมแดนตดประเทศไทยทางรฐกลนตน เประ ปะลส และเกดะห และตดกบสงคโปรทางรฐยะโฮร สวนท 2 คอ มาเลเซยตะวนออก อยทางตอนเหนอของเกาะบอรเนยว มพรมแดนทศใตตดอนโดนเซยทกสวนของมาเลเซยตะวนตก แตลอมรอบประเทศบรไนดารสซาลามดวยรฐซาราวกเพยงรฐเดยว มาเลเซยเปนสมาชกกอตงของกลมประเทศอาเซยนลกษณะภมประเทศ
มาเลเซยตะวนตก มภเขาทอดยาวทางตอนกลางเกอบตลอด เปนอปสรรคตอการคมนาคม ทำาใหมทราบ 2 ดาน ทราบดานตะวนตกกวางกวา เปนเขตเศรษฐกจทสำาคญ คอ เขตปลกยางพารา และขดแรดบกมาเลเซยตะวนออก สวนใหญเปนภเขา ทราบสงอยทางตอนใน มทราบยอม ๆ อยตามชายฝงทะเล
ลกษณะภมอากาศตงอยใกลเสนศนยสตร มอากาศรอนชนแถบศนยสตร อยในอทธพลของลมมรสม
ประวตศาสตรปรากฏความสมพนธอยางแนนแฟนระหวางหลายชนเผาพนธและหลาย
วฒนธรรมของประเทศ นอกจากชาวมาเลยและกลมชนพนเมองแลว ยงมผ อพยพมาจากจน อนเดย อนโดนเซยและสวนอนของโลก ซงรวมเขาเปน
พลเมองของมาเลเซย มความแตกตางทางวฒนธรรมอยางนาสนใจ อาจเนอง มาจากการตดตอสมพนธนานป กบภายนอกและการปกครองโดย ชาว
โปรตเกส ดตช และ องกฤษ ผลทเกดตามมาคอการววฒนของประเทศจน เปลยนรปของวฒนธรรมดงจะไดเหน การผสมผสานไดอยางวเศษของ ศาสนา
กจกรรมทางสงคมและวฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณการแตงกาย ภาษา และอาหาร ประเทศมาเลเซยไดรบเอกราชคนจากองกฤษมาเมอวนท 31
สงหาคม ป ค.ศ. 1957 เปนสหพนธมาเลเซย ตอมาเมอรวมรฐซาบาห และ รฐ ซาราวดเขาดวยแลว ประเทศมาเลเซยจงไดถอกำาเนดขน
การเมอง ในปจจบนประกอบดวยรฐ 13 รฐ ประกอบไปดวย เปรค ปาหง สลงงอร
ไทรบร เคดาห เนกรเซมบลน ยะโฮร กลนตน ตรงกาน ปนง มะละกา ซาบาหและซาราวค และปกครองดวยระบอบประชาธปไตยแบบรฐสภา มการปกครอง
ในรปแบบคลายองกฤษกบสหรฐอาหรบเอมเรตส ประมขแหงรฐมตำาแหนงเปนพระราชาธบด.
เวยดนาม
ประเทศเวยดนาม (เวยดนาม: Việt Nam) มชออยางเปนทางการคอสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม (เวยดนาม: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, กง ฮหวา สา โหย จ เหงย เหวยต นาม) เปนประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตงอยทางดานตะวนออกสดของคาบสมทรอนโดจน มพรมแดนตดกบประเทศจน ทางทศเหนอ ประเทศลาว และประเทศกมพชา ทางทศ
ตะวนตก และอาวตงเกย ทะเลจนใต ทางทศตะวนออกและใต หรอในภาษาเวยดนาม เรยกเฉพาะทะเลทางทศตะวนออกวา ทะเลตะวนออก (เวยดนาม: Biển Đông,
เบยน ดง) เวยดนามมประชากร มากกวา 89 ลานคน ถอเปนประเทศทมประชากรมากทสด เปนอนดบ 13 ของโลก
อารยธรรมกอนประวตศาสตรในเวยดนามมชอเสยงมากโดยเฉพาะอารยธรรมยค หนใหม ทมหลกฐานคอกลองมโหระทกสำารด และชมชนโบราณทดงเซน เขต
เมองแทงหวา ทางใตของปากแมนำาแดง สนนษฐานวาบรรพบรษของชาวเวยดนามโบราณผสมผสานระหวางชนเผามองโกลอยด เหนอจากจนและใต ซงเปน
ชาวทะเล ดำารงชพดวยการปลกขาวแบบนาดำาและจบปลา และอยกนเปนเผาบนทกประวตศาสตรยคหลงของเวยดนามเรยกยคนวาอาณาจกรวนลาง มผนำา
ปกครองสบตอกนหลายรอยปเรยกวา กษตรยหง แตถอเปนยคกอนประวตศาสตร
สมยประวตศาสตรเวยดนามเรมเขาสยคประวตศาสตรหลงชนเผาถก จากตอนใตของจนเขารกรานและยดครองดนแดนแถบลมแมนำาแดง จากนนไมนานจกรพรรดจนซซงเรมรวมดนแดนจนสรางจกรวรรดใหเปนหนงเดยว โดยไดยกทพลงมาและทำาลายอาณาจกรของพวกถกได กอนผนวกดนแดนลมแมนำาแดงทงหมด ใหขนตรงตอศนยกลางการปกครองหนานไห ทเมองพานอวหรอกวางโจวในมณฑลกวางตงปจจบน หลงสนสดราชวงศฉน ขาหลวงหนานไหคอจาวถว ประกาศตงหนานไหเปนอาณาจกรอสระ ชอวา หนานเยว หรอ นามเหวยต ในสำาเนยงเวยดนามซงเปนทมาของชอเวยดนามในปจจบน กอนกองทพฮนเขายดอาณาจกรนามเหวยด ไดในป พศ 585. . และผนวกเปนสวนหนงของจน ใชชอวา เจยวจ.อ ขยายอาณาเขตลงใตถงบรเวณเมองดานงในปจจบน และสงขาหลวงปกครองระดบสงมาประจำา เปนชวงเวลาทชาวจนนำาวฒนธรรมจนทางดานตางๆ ไปเผยแพรทดนแดนแหงน พรอมเกบเกยวผลประโยชนทรพยากรจากชาวพนเมองหรอชาวเวยดนามจนนำาไปสการตอตานอยางรนแรงหลายครงเชน:
วรสตรในนาม ฮายบาจง ไดนำากองกำาลงตอตานการปกครองของจน แตปราชยในอก 3 ปตอมาและตกเปนสวนหนงของจน
นกโทษปญญาชนชาวจนนามวา หลโบน รวมมอกบปญญาชนชาวเวยดนามรวมทำาการ ปฏวต กอตงราชวงคหล ขนานนามแควนวา วนซวน แตพายแพในทสด
การปกครองของจนในเวยดนามขาดตอนเปนระยะตามสถานการณในจน เอง ซงเปนโอกาส ใหชาวพนเมองในเวยดนามตงตนเปนอสระ ในชวงเวลาทเวยดนามอยใตการปกครองของ
ราชวงศถาง พทธศาสน าเรมเขาสเวยดนาม เมองตาหลอหรอฮานอย เปนเมองใหญทสดเปน ศนยกลางการคาการเดนทางของชาวจนและอนเดย พระสงฆและนกบวชในลทธเตาจากจน
เดนทางเขามาอาศยในดนแดนน ตอมาราชวงศถางไดเปลยนชอเขตปกครองนใหมวา อน หนาน ( หรออนนม ในสำาเนยงเวยดนาม) หลงปราบกบฏชาวพนเมองได แตถอเปนชวงเวลา
สดทายทจนครอบครองดนแดนแหงน
พมาประเทศพมา (องกฤษ: Myanmar หรอ Burma พมา: ) มชออยางเปน
ทางการวา สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมา (องกฤษ: Republic of the Union of Myanmar[1]; พมา: [pjìdàuɴzṵ θàɴməda mjəmà nàiɴŋàɴdɔ] ป เดางซ ซมมะดะ มยะหมา ไหนหงนดอ) เปนประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตและคาบสมทรอนโดจน ซงมขนาดใหญทสด มพรมแดนทางทศเหนอตดตอกบจน ทางทศตะวนตกตดตอกบอนเดยและบงกลาเทศ ทางทศตะวนออกตดตอกบลาวและไทย และทางทศใตจรดทะเลอนดามนและมหาสมทรอนเดย แตเดมชาวตะวนตก เรยกประเทศนวา Burma จนกระทงเมอ
ป . . 2532พ ศ พมาไดเปลยนชอประเทศเปน Myanmar ชอใหมนเปนทยอมรบจากองคการสหประชาชาต แตบางชาต เชน สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร
เปนตน ไมยอมรบการเปลยนชอน เนองจากไมยอมรบรฐบาลทหารทเปนผเปลยน ชอ ปจจบนหลายคนใชคำาวา Myanmar ซงมาจากชอประเทศในภาษาพมาวา
Myanma Naingngandaw ไมวาจะมความเหนเกยวกบรฐบาลทหาร อยางไร กตาม คำาวาเมยนมารเปนการทบศพทมาจากภาษาองกฤษวา Myanmar แต
ความจรงแลว ชาวพมาเรยกชอประเทศตนเองวา มยะหมา หรอ เมยนมา
ประวตศาสตร ประวตศาสตรของพมานนมความยาวนานและซบซอน มประชาชนหลายเผา
พนธเคยอาศยอยในดนแดนแหงน เผาพนธเกาแกทสดทปรากฏไดแกมอญ ตอ มาราวพทธศตวรรษท 13 ชาวพมาไดอพยพลงมาจากบรเวณพรมแดนระหวาง
จนและทเบต เขาสทราบลมแมนำาอรวด และไดกลายเปนชนเผาสวนใหญท ปกครองประเทศในเวลาตอมา ความซบซอนของประวตศาสตรพมามไดเกดขน
จากกลมชนทอาศยอยในดนแดนพมาเทานน แตเกดจากความสมพนธกบเพอน บานอนไดแก จน อนเดย บงกลาเทศ ลาว และไทยอกดวย
ฟลปนส
ฟลปปนส (องกฤษ: Philippines; ฟลปโน: Pilipinas) หรอชอทางการคอสาธารณรฐฟลปปนส (องกฤษ: Republic of the Philippines; ฟลปโน: Republika ng Pilipinas) เปนประเทศทประกอบดวยเกาะ จำานวน7,107 เกาะ ตงอยในมหาสมทรแปซฟก หางจากเอเชยแผนดนใหญทางตะวน
ออกเฉยงใต ประมาณ 100 กม.และมลกษณะพเศษคอเปนประเทศเพยงหนง เดยวทมพรมแดนทางทะเลทตดตอระหวางกนยาวมากทสดในโลก นวสเปน (
. . 2064พ ศ -2441) และสหรฐอเมรกา ( . . 2441พ ศ -2489) ไดครอง ฟลปปนสเปนอาณานคมเปนเวลา 4 ศตวรรษ และเปนสองอทธพลใหญทสด
ตอวฒนธรรมของฟลปปนสฟลปปนสเปนหนงในสองชาตในเอเชยทประชากรสวนใหญนบถอศาสนาครสต (อกชาตหนงคอ -ตมอร เลสเต) และเปนหนงในชาตทไดรบอทธพลจากตะวนตก
มากทสด เปนการผสมผสานกนระหวางตะวนตกกบตะวนออก ทเปนเอกลกษณ เฉพาะ อารโนลด โจเซฟ ทอยนบ (Arnold Joseph Toynbee)
นกประวตศาสตรชาวองกฤษ ไดกลาวไวในงานของเขาวา ประเทศฟลปปนสเปนประเทศลาตนอเมรกา ทถกพดพาไปยงตะวนออก โดยคลนทะเลยกษ
หลกฐานทางโบราณคดและโบราณชววทยาบงบอกวามมนษยโฮโมเซเปยนส เคยอาศยอยในเกาะปาลาวน ตงแตประมาณ 50,000 ปกอน ชนเผาทพดภาษาในตระกลออสโตรนเซยไดเขามาตง
รกรากในฟลปปนส และจดตงเสนทางเครอขายการ คากบเอเชยอาคเนยสวนทเหลอทงหมดตงแต
5,000 ปกอนครสตกาล เฟอรดนานด มาเจลลน มาถงหมเกาะฟลปปนสในป
ค.ศ. 1521 ( . . 2064พ ศ ) มเกล โลเปซ เด เลกสป มาถงฟลปปนสในป ค.ศ. 1565 ( . . 2108พ ศ )
และตงชมชนชาวสเปน ขน ซงนำาไปสการตง อาณานคมในเวลาตอมา หลงจากนน นกบวช
ศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลกไดแปรศาสนา ของชาวเกาะทงหมดใหหนมานบถอศาสนาครสต
ในชวง 300 ปนบจากนน กองทพสเปนไดตอสกบ เหตการณกบฏตาง ๆ มากมาย ทงจากชนพนเมอง
และจากชาตอนทพยายามเขามาครอบครอง อาณานคม ซงไดแก องกฤษ จน ฮอลนดา ฝรงเศส
ญปน และโปรตเกส สเปนสญเสยไปมากทสดในชวงทองกฤษเขาครอบครองเมองหลวงเปนการ
ชวคราวในชวงสงครามเจดป (Seven Years' War) หมเกาะฟลปปนสอยใตการปกครองของ
สเปนในฐานะอาณานคมของสเปนใหม (New Spain) นบตงแตป ค.ศ. 1565 (พ.ศ. 2108)
ถงป ค.ศ. 1821 (พ.ศ. 2364) และนบจากนน ฟลปปนสกอยใตการปกครองของสเปนโดยตรง
การเดนเรอมะนลาแกลเลยน (Manila Galleon) จากฟลปปนสไปเมกซโก เรมตนขนใน
ชวงปลายศตวรรษท 16 และหมเกาะฟลปปนสเปด ตวเองเขาสการคาโลกในป ค.ศ. 1834
ประวตศาส
7.ระบบการปกครองของประเทศกมพชาคออะไร
ก.ระบบการปกครอง
ง.ชาวเขมรค..ระบบการ
แบบสงคมมมวนสค
ข.สมบรญาสทรราชย
Top Related