!""⌫$ &'()*+⌫,-'./012345+60!
หวเรอง ! การรบรลกหน! การตราคาลกหน! ลกหนทเกบเงนไมได! ลกหนทจะน ามาพจารณาหนสงสยจะสญ! การตดจ าหนายหนสญ! การรบช าระเงนจากลกหนทไดตดจ าหนายเปนสญ! คาเผอหนสงสยจะสญเกนความตองการ! รายการประมาณการทอาจเกดขน! ประมาณการรบคนและจ านวนทลดให! คาใชจายในการเรยกเกบหน! การรบรตวเงนรบ! ตวเงนรบออกจ าหนายตามมลคาทตราไว! ตวเงนรบออกจ าหนายตางจากมลคาทตราไว! ตวเงนรบ-กรณพเศษ! การตราคาตวเงนรบ! การใชบญชลกหนและตวเงนรบในการหาเงนสด
3-2
! การน าบญชลกหนไปค าประกนเงนก! การโอนบญชลกหน! การขายบญชลกหน! การขายบญชลกหนโดยผขายไมตองรบผดชอบในหนสญ! การขายสนคาดวยบตรเครดต! การขายบญชลกหนโดยผขายรบผดชอบในหนสญ! การขายลดตวเงนรบ! ตวขาดความเชอถอ! การแสดงรายการในงบการเงน
3-3
ลกหน (Receivables) หมายถงสทธเรยกรองจากบคคลอน ไมวาจะเปนในรปเงนสด สนคาหรอบรการส าหรบวตถประสงคในการจดท างบการเงน ลกหนจะจดใหอยในกลมสนทรพยหมนเวยน (Current orshort term) หรอไมหมนเวยน (Noncurrent or Long-term) กได ลกหนทจดใหอยในกลมหมนเวยนหมายถงลกหนทกจการคาดหวงวาจะเกบเงนไดภายใน 1 ปหรอระหวางรอบระยะเวลาด าเนนงานปจจบน (Currentoperating cycle) ของกจการ แลวแตระยะเวลาใดจะยาวกวา ลกหนนอกจากนจะจ าแนกเปนรายการไมหมนเวยน ลกหนในงบดลอาจจ าแนกเปนลกหนการคาหรอลกหนทไมใชลกหนการคา
การบนทกบญชเกยวกบสวนลดเงนสดม 2 วธ คอ
(1) บนทกขายดวยจ านวนทไมหกสวนลด (Gross Method) ซงเปนยอดกอนหกสวนลดเงนสด วธนจะบนทกสวนลดเงนสดเมอลกคาจายช าระภายในเวลาทไดสวนลด
(2) การบนทกยอดขายดวยจ านวนสทธ (Net Method) หมายถงยอดหลงจากหกสวนลดเงนสดแลว วธนจะบนทกสวนลดเงนสดถาลกคาไมมาช าระหนภายในเวลาทไดสวนลด
3-4
ตวอยางท 3-2 ตอไปนเปนตวอยางการบนทกบญชทงสองวธ สมมตวาบรษทเกษตร ซอสนคาจากบรษทนนทรดวยราคา 1,000 บาท เงอนไข2/10, n/30 บรษทนนทร จะบนทกการขายเชอดงนวธไมหกสวนลด (Gross Method) วธจ านวนสทธ (Net Method)! ขายสนคาเปนเงนเชอ 1,000 บาท เงอนไข 2/10, n/30)ลกหน 1,000 ขาย 1,000
ลกหน (1,000x.98) 980 ขาย 980
! รบช าระหนจากลกหน 1,000 บาท ภายในระยะเวลาทไดรบสวนลดเงนสด 980สวนลดจาย 20 ลกหน 1,000
เงนสด 980 ลกหน 980
! ถาลกหนมาช าระหนเมอเลยก าหนดเวลาทไดรบสวนลดแลวเงนสด 1,000 ลกหน 1,000
ลกหน 20 สวนลดจายทไดรบคน 20เงนสด 1,000 ลกหน 1,000
การปรบปรงเมอสนงวดบญช
ตวอยางท 3-3 บรษทนนทร มยอดลกหนคงเหลอ 2 ลานบาท ทงหมดขายดวยเงอนไข 2/10, n/30 บรษทบนทกยอดขายเชอตาม Gross method สนปบรษทคาดคะเนวาลกหน 60% จะมาช าระหนภายในระยะ
3-5
เวลาทไดรบสวนลด บรษทนนทร จะบนทกรายการปรบปรง ณ วนท 31 ธนวาคม ป 25+8 ดงน
Gross method
สวนลดจาย [2,000,000(.02)(.60)]........24,000ประมาณการสวนลดจาย................................... 24,000
บญชประมาณการสวนลดจายจะน าไปหกจากยอดลกหนคงเหลอ ระหวางป 25+9 หากกจการประมาณสวนลดจายไดถกตอง การบนทกรายการรบช าระหนระหวางป 25+9 จะท าไดดงน
ประมาณการสวนลดจาย ......................24,000เงนสด ............................................1,176,000ลกหน [2,000,000(.60)] .............................. 1,200,000
ตวอยางท 3-4 สมมตวาสนป 25+5 บรษทนนทรมลกหนจ านวน 980,000บาท ซงบนทกดวยยอดสทธ ตามเงอนไข 2/10, n/30 ซงสวนลดจายไดหมดอายลงแลว การปรบปรงรายการ ณ วนท 31 ธนวาคม 25+5 มดงน
Net method
ลกหน (.02)(980,000/.98)....................20,000สวนลดจายทไดรบคน ...................................... 20,000
3-6
ลกหนทเกบเงนไมได
วธการบนทกใหเลอกใชม 2 วธคอ
(1) วธการตดจ าหนายโดยตรง (Direct Write-Off Method)
(2) วธตงคาเผอ (Allowance Method)
วธตดจ าหนายโดยตรง
จะไมมการจดบนทกหนทเรยกเกบไมไดจนกวาจะมหนสญเกดขนจรง การบนทกผลขาดทนจะเดบตหนสญ (Bad debt expense) ซงเปนบญชคาใชจายและเครดตลกหน เหมาะในกรณดงตอไปน
∗ จ านวนลกหนทเรยกเกบไมไดมจ านวนนอยหรอไมมนยส าคญตอกจการ
∗ บรษททเปดด าเนนงานเปนปแรก หรอ∗ เพงเขาสธรกจประเภทใหม จงยงไมสามารถหาหลกเกณฑส าหรบการประมาณหนทเรยกเกบไมได
ตวอยางท 3-5 การบนทกบญชเพอตดจ าหนายลกหน-บรษทแอล จ ากดจ านวน 20,000 บาท เนองจากไมมาช าระหนจงท าไดดงน
หนสญ.................................................20,000ลกหน-บรษทแอล จ ากด................................... 20,000
3-7
วธตงคาเผอ
∗ การประมาณเปนรอยละของยอดขาย (งบก าไรขาดทน)ยอดขายทจะน าไปเปรยบเทยบกบจ านวนลกหนทเกบไมได อาจใช
การประมาณดงน
− รอยละของยอดขายรวม โดยถอวาการขายเปนรายการทกอใหเกดลกหนและอตราสวนของการขายสมพนธกบจ านวนหนทเกบไมได
− รอยละของยอดขายเชอ โดยถอวายอดขายเชอสมพนธโดยตรงกบลกหน สวนการขายเงนสดไมกอใหเกดลกหนแตประการใด
ตวอยางท 3-6 บรษทนนทร จ ากด ประมาณจากประสบการณในอดตวาจะมลกหนทเรยกเกบไมได 2% ของยอดขายเชอ ถาบรษทนนทรมยอดขายในป 25+8 เทากบ 500,000 บาท โดยแบงเปนยอดขายสด 100,000บาท ทเหลอเปนยอดขายเชอ การบนทกคาใชจายเกยวกบหนสญเปนรอยละของยอดขายเชอ ท าไดดงน
หนสงสยจะสญ [400,000×.02] .............8,000คาเผอหนสงสยจะสญ .................................... 8,000
3-8
∗ การประมาณเปนรอยละของลกหน (งบดล)
ตวอยางท 3-7 Single composite rate จากตารางท 3-1 สมมตวาบรษทนนทรใชอตราสวน 5% ส าหรบการประมาณหนทเรยกเกบไมได ดงนนยอดคงเหลอของบญชคาเผอหนสงสยจะสญทตองการ ณ วนสนงวดคอ 54,700 บาท (.05×1,094,000) การบนทกรายการปรบปรงท าไดดงน(สมมตยอดคงเหลอของบญชคาเผอหนสงสยจะสญกอนปรบปรงเทากบศนย)
หนสงสยจะสญ ..................................54,700คาเผอหนสงสยจะสญ ...................................... 54,700
ตวอยางท 3-8 ประมาณจากอายของลกหน วธนบรษทจะประมาณหนทเรยกเกบไมไดจากอตราสวนตาง ๆ ตามอายลกหน ดงทแสดงในตารางท3-1
3-9
ตารางท 3-1 แสดงอายลกหนของบรษทนนทร จ ากดบรษทนนทร จ ากดตารางอายลกหน
รายชอลกคา ยอดคงเหลอ 31ธค.
ไมเกน 60วน
61-90 วน 91-120วน
เกน 120วน
รานสบายใจ 196,000 160,000 36,000บรษทผกพน จ ากด 640,000 640,000หางหนสวนมากทรพย
110,000 110,000
บรษทนนทการคาจ ากด
148,000 60,000 28,000
1,094,000 920,000 36,000 28,000 110,000สรป
อาย จ านวนทประมาณวาจะเรยกเกบไมได
ไมเกน 60 วน 36,80061-90 วน 5,40091-120 วน 5,600เกน 120 วน
จ านวน
920,000 36,000 28,000
110,000
รอยละลกหนทคาดวาจะเรยกเกบไมได
4%15%20%25% 27,500
ยอดคงเหลอของบญชคาเผอหนสงสยจะสญ ณ วนสนงวด 75,300
3-10
การบนทกรายการปรบปรงท าไดดงน
หนสงสยจะสญ ..................................75,300คาเผอหนสงสยจะสญ ...................................... 75,300
จากโจทยเดมแตสมมตวาคาเผอหนสงสยจะสญมยอดดลเครดตยกมากอนการปรบปรง 1,600 บาท ในกรณนจ านวนคาเผอหนสงสยจะสญทตองปรบปรงเพมจะเทากบ 73,700 บาท (75,300-1,600) การบนทกบญชเปนดงน
หนสงสยจะสญ ..................................73,700คาเผอหนสงสยจะสญ ............................. 73,700
ภาพท 3-1 เปรยบเทยบการประมาณหนทคาดวาจะเรยกเกบไมได
การตดจ าหนายหนสญ
เมอกจการไดทวงถามหนจากลกหนจนถงทสดแลว ลกหนกยงไมมาช าระหน การตดจ าหนายลกหนเปนสญจะแบงออกเปน 2 กรณ คอ
รอยละของยอดขายหลกการเปรยบเทยบ
ขาย หนสงสยจะสญ
รอยละของลกหนหลกมลคาสทธทจะไดรบ
ลกหน คาเผอหนสงสยจะสญ
Income Statement Approach Balance Sheet Approach
3-11
(1) กจการไดด าเนนการตามเงอนไขทก าหนดในกฎหมายภาษอากรแลว
(2) กจการคาดหมายไดคอนขางแนวาลกหนจะไมมาช าระหนแตยงตดจ าหนายตามกฎหมายภาษอากรไมได
ตวอยางท 3-9 สมมตวาในวนท 31 ธนวาคม 25+4 บรษทนนทร จ ากด มยอดคงเหลอของบญชคาเผอหนสงสยจะสญทางดานเครดตเทากบ 2,000บาท บรษทตงคาเผอหนสงสยจะสญ เทากบ 2% ของลกหนสนงวด ซงมจ านวน 600,000 บาท การปรบปรงรายการ ณ วนสนงวดบญช มดงน
หนสงสยจะสญ ..................................10,000*คาเผอหนสงสยจะสญ ...................................... 10,000
* [600,000(.02) � 2,000]
บรษทนนทร จ ากดงบก าไรขาดทน
ส าหรบปสนสด 31 ธนวาคม 25+4 (บาท)คาใชจาย: หนสงสยจะสญ 10,000
3-12
บรษทนนทร จ ากดงบดล
ณ วนท 31 ธนวาคม 25+4 (บาท)ลกหน 600,000หก คาเผอหนสงสยจะสญ 12,000 588,000
สมมตตอมาในป 25+5 บรษทนนทร ไดตดจ าหนายลกหนเปนสญจ านวน 400 บาท การบนทกบญชจะแบงออกเปนสองกรณ คอ
กรณเขาขายกฎหมายภาษอากร กรณไมเขาขายกฎหมายภาษอากร
หนสญ 400 คาเผอหนสงสยจะสญ 400 ลกหน 400 ลกหน 400
คาเผอหนสงสยจะสญ 400หนสงสยจะสญ 400
สมมตวาสนป 25+5 บญชลกหนมยอดคงเหลอ 800,000 บาทบรษทนนทร จะบนทกรายการหนสงสยจะสญเพมขนดงน
หนสงสยจะสญ ....................................4,400*คาเผอหนสงสยจะสญ ........................................ 4,400
* [800,000(.02) � (12,000 � 400)]
3-13
บรษทนนทร จ ากดงบก าไรขาดทน
ส าหรบปสนสด 31 ธนวาคม 25+5 (บาท)กรณเขาขายกฎหมายภาษอากร กรณไมเขาขายกฏหมายภาษอากรคาใชจาย: คาใชจาย: หนสญ 400 หนสงสยจะสญ (4,400-400) 4,000 หนสงสยจะสญ 4,400
บรษทนนทร จ ากดงบดล
ณ วนท 31 ธนวาคม ป 25+5 (บาท)ลกหน 800,000หก คาเผอหนสงสยจะสญ 16,000 784,000
การรบช าระเงนจากลกหนทไดตดจ าหนายเปนสญ
ในบางครงกจการอาจไดรบช าระเงนจากลกหนทไดตดจ าหนายเปนสญไปแลว (Collection of account receivable written off) การบนทกรายการหนสญไดรบคน ขนอยวากจการไดตดจ าหนายหนสญไวตามเกณฑใด
3-14
กรณเขาขายกฎหมายภาษอากร กรณไมเขาขายกฎหมายภาษอากรลกหน ×× ลกหน ×× หนสญไดรบคน (รายไดอน) ×× คาเผอหนสงสยจะสญ ××เงนสด ×× เงนสด ×× ลกหน ×× ลกหน ××
ตวอยางท 3-10 ตอจากตวอยางกอน สมมตวาในปตอมา (ป 25+6) ลกหนทบรษทนนทรไดตดจ าหนายเปนสญจ านวน 400 บาท ไดมาช าระเงนใหกบบรษท การบนทกบญช ท าไดดงนกรณเขาขายกฎหมายภาษอากร กรณไมเขาขายกฏหมายภาษอากร
ลกหน 400 ลกหน 400 หนสญไดรบคน (รายไดอน) 400 คาเผอหนสงสยจะสญ 400เงนสด 400 เงนสด 400 ลกหน 400 ลกหน 400
สมมตวาสนป 25+6 บญชลกหนมยอดคงเหลอ 1,000,000 บาทบรษทนนทร จะบนทกรายการหนสงสยจะสญเพมขนดงน
กรณเขาขายกฎหมายภาษอากร กรณไมเขาขายกฏหมายภาษอากรหนสงสยจะสญ 4,000 หนสงสยจะสญ 3,600 คาเผอหนสงสยจะสญ 4,000 คาเผอหนสงสยจะสญ 3,600[1,000,000(.02) � 16,000] [1,000,000(.02) � (16,000+400)]
3-15
บรษทนนทร จ ากดงบก าไรขาดทน
ส าหรบปสดสนวนท 31 ธนวาคม 25+6กรณเขาขายกฎหมายภาษอากร กรณไมเขาขายกฏหมายภาษอากรรายไดอน: หนสญไดรบคน 400คาใชจาย: คาใชจาย: หนสงสยจะสญ 4,000 หนสงสยจะสญ 3,600
บรษทนนทร จ ากดงบดล
ณ วนท 31 ธนวาคม ป 25+6ลกหน 1,000,000หก คาเผอหนสงสยจะสญ 20,000 980,000
คาเผอหนสงสยจะสญเกนความตองการ
ตวอยางท 3-11 บรษทนนทร จ ากด มลกหน ณ วนท 31 ธนวาคม25+7 เทากบ 1,200,000 บาท และ ณ วนท 31 ธนวาคม 25+8 เทากบ800,000 บาท บรษทประมาณหนสงสยจะสญในอตรารอยละ 5 ของลกหนคงเหลอ ณ วนสนป รายการปรบปรงหนสงสยจะสญ มดงน31 ธค. 25+7 หนสงสยจะสญ .............................60,000
คาเผอหนสงสยจะสญ ........................... 60,000 [(1,200,000×.05)]
3-16
31 ธค. 25+8 คาเผอหนสงสยจะสญ ....................20,000หนสงสยจะสญ ..................................... 20,000
[(800,000×.05) - 60,000]
ในป 25+8 หนสงสยจะสญจะมยอดดลเครดต 20,000 บาท ซงจะน าไปแสดงในงบก าไรขาดทนเปนรายการลดคาใชจายลง ดงน
บรษทนนทร จ ากดงบก าไรขาดทน
ส าหรบปสนสดวนท 31 ธนวาคม ป 25+7 และ 25+8 (บาท)25+7 25+8
คาใชจายด าเนนงาน: คาวสดส านกงาน 40,000 57,000 เงนเดอนพนกงาน 80,500 90,000 หนสงสยจะสญ 60,000 (20,000)
การรบรตวเงนรบ
ตวเงนรบ (Note receivable) หรอตวสญญาใชเงน (Promissory note) หมายถงหนงสอตราสารซงบคคลหนงเรยกวา ผออกตว ใหค ามนสญญาวาจะใชเงนจ านวนหนงใหแกบคคลอกคนหนงหรอใชใหตามค าสงของบคคลอกคนหนงเรยกวา ผรบเงน
3-17
ตวเงนรบสามารถจ าแนกไดสองชนดคอ
(1) ตวเงนรบชนดมดอกเบย
(2) ตวเงนรบชนดไมมดอกเบย
ตวเงนรบออกจ าหนายตามมลคาทตราไว
ตวอยางท 3-13 สมมตวาบรษทนนทร จ ากด ใหบรษทสโขทยยมเงน20,000 บาท โดยแลกเปลยนกบตวเงนรบมลคา 20,000 บาท ระยะเวลา3 ป อตราดอกเบย 10% ตอป อตราดอกเบยทองตลาดเทากบ 10% ตอปเชนเดยวกน ภาพท 3-2 แสดงกระแสเงนสดรบแตละป
PV เงนตน 20,000 บาท อตราดอกเบย 10%
PV-Annuity 2,000 2,000 2,000 ดอกเบย
0 1 ระยะเวลา 3 ป 2 3
ภาพท 3-2 กระแสเงนสดส าหรบระยะเวลา 3 ป
3-18
มลคาปจจบนหรอราคาแลกเปลยนตวเงนรบ ค านวณไดดงน
มลคาทตราไวของตวเงนรบ 20,000 บาทมลคาปจจบนของเงนตน
20,000(PVIF 3,10) = 20,000(.7513) 5,026มลคาปจจบนของดอกเบย
2,000(PVIFA 3,10) = 2,000(2.4869) 4,974 มลคาปจจบนของตวเงนรบ 20,000
ผลตาง -0-
ในกรณนมลคาปจจบนของตวเงนรบเทากบมลคาทตราไว เนองจากอตราดอกเบยทแทจรงและอตราดอกเบยของตวเงนรบเทากน บรษทนนทรจะบนทกการรบตวสญญาใชเงนและใหเงนกแกบรษทสโขทย ดงน
ตวเงนรบ .............................................20,000เงนสด............................................................20,000
บรษทนนทรจะบนทกการรบดอกเบยตามตวเงนรบ ดงน
เงนสด ................................................. 2,000ดอกเบยรบ .....................................................2,000
3-19
ตวเงนรบออกจ าหนายตางจากมลคาทตราไว
∗ ตวเงนรบชนดไมมดอกเบย
ตวเงนรบชนดไมมดอกเบย (Zero-Interest-Bearing Notes)หมายถงตวทไดรวมดอกเบยเขาไวในตวแลว ดงนนจ านวนเงนทระบไวในตวจงเปนจ านวนรวมของเงนตนและดอกเบย
ตวอยางท 3-14 บรษทนนทร จ ากด ไดรบตวเงนรบชนดไมมดอกเบยมลคาทตราไว 20,000 บาท ระยะเวลา 3 ปมลคาปจจบนของตวเทากบ15,443.60 บาท อตราดอกเบยทรวมอยในตวทท าใหเงนสดทจะไดรบเมอตวครบก าหนด (20,000 บาท) เทากบมลคาปจจบนของกระแสเงนสดในอนาคต (15,443.60 บาท) จะเทากบ 9% ซงค านวณหาไดดงน
15,443.60 = 20,000 (PVIF i, 3)15,443.60/20,000 = .7722 = PVIF i, 3
เปดตาราง PVIF ดท n = 3 แฟคเตอรคดลด = .7722 จะไดอตราดอกเบย = 9% ภาพท 3-3 แสดงกระแสเงนสดทไดรบครงเดยวเมอตวครบก าหนด
3-20
PV เงนตน 20,000 บาท อตราดอกเบย 9%
PV-Annuity 0 0 0 ดอกเบย
0 1 ระยะเวลา 3 ป 2 3
ภาพท 3-3 กระแสเงนสดทไดรบเมอสนปท 3
การบนทกบญชในสมดรายวนของบรษทนนทรท าไดดงนตวเงนรบ .............................................20,000สวนลดตวเงนรบ ........................................... 4,556.40เงนสด...................................................... 15,443.60
ตารางท 3-2 แสดงการตดจ าหนายสวนลดตวเงนรบวธอตราดอกเบยทแทจรง
ตวเงนรบชนดไมมดอกเบย อตราดอกเบยทองตลาด 9%เงนสดไดรบ
รายไดดอกเบย
สวนลดตดจ าหนาย ราคาตามบญชของตวเงนรบ
วนทรบตว 15,443.60สนปท 1 -0- 1,389.92 ก 1,389.92 ข 16,833.52 คสนปท 2 -0- 1,515.02 1,515.02 18,348.54สนปท 3 -0- 1,651.46 ง 1,651.46 20,000.00
-0- 4,556.40 4,556.40ค 15,443.60+ 1,389.92 = 16,833.52ง ปดจดทศนยม
ก 15,443.60 x .09 = 1,389.92ข 1,389.92 � 0 =1,389.92
3-21
การบนทกดอกเบยรบสนปแรก โดยใชวธดอกเบยทแทจรง มดงนสวนลดตวเงนรบ ..............................1,389.92 ดอกเบยรบ .............................................. 1,389.92
∗ ตวเงนรบชนดมดอกเบย
ตวเงนรบชนดมดอกเบย (Interest-Bearing Notes) หมายถงตวทมอตราดอกเบยก าหนดไวในตว เมอถงก าหนดจะไดรบช าระจ านวนเงนตามตวบวกดอกเบยในอตราทก าหนดไว
ตวอยางท 13-15 สมมตวาบรษทนนทร จ ากด ใหบรษทบรพา กยมเงนโดยรบเปนตวสญญาใชเงนมลคา 20,000 บาท อาย 3 ป อตราดอกเบย10% ตอป อตราดอกเบยทองตลาดส าหรบตวทมความเสยงเทากนเทากบ12% ภาพท 3-4 แสดงกระแสเงนสดในระหวาง 3 ป
PV เงนตน 20,000 บาท อตราดอกเบย 12%
PV-Annuity 2,000 2,000 2,000 ดอกเบย
0 1 ระยะเวลา 3 ป 2 3
ภาพท 3-4 กระแสเงนสดทไดรบระหวาง 3 ป
3-22
มลคาปจจบนของกระแสเงนสด ค านวณไดดงนมลคาทตราไวของตวเงนรบ 20,000 บาทมลคาปจจบนของเงนตน
20,000(PVIF 3,12) = 20,000(.7118) 14,236มลคาปจจบนของดอกเบย
2,000(PVIFA 3,12) = 2,000(2.4018) 4,804มลคาปจจบนของตวเงนรบ 19,040ผลตาง (สวนลด) 960
ในกรณน เนองจากอตราดอกเบยทองตลาด (12%) สงกวาอตราดอกเบยของตวเงนรบ (10%) มลคาปจจบนของตวเงนรบจงนอยกวามลคาทตราไว ผลตางจะน าไปบนทกในบญชสวนลด (Discount) บรษทนนทรจะบนทกการรบตวเงนรบ ดงน
ตวเงนรบ ............................................20,000สวนลดตวเงนรบ ................................................... 960เงนสด.............................................................. 19,040
3-23
ตารางท 3-3 แสดงการตดจ าหนายสวนลดตวเงนรบวธอตราดอกเบยทแทจรง
ตวเงนรบ อตราดอกเบย 10% อตราดอกเบยทองตลาด 12%เงนสดไดรบ รายไดดอกเบย สวนลดตด
จ าหนายราคาตามบญชของตวเงนรบ
วนทรบตว 19,040สนปท 1 2,000 ก 2,284 ข 284 ค 19,324 ง
สนปท 2 2,000 2,318 318 19,642สนปท 3 2,000 2,358 358 20,000
6,000 6,960 960ก 20,000 x 10% = 2,000ข 19,040 x 12% = 2,284
ค 2,284 - 1,000 = 284ง 19,040 + 284
บรษทนนทรจะบนทกการรบดอกเบยพรอมกบการตดจ าหนายสวนลดส าหรบปแรก ดงน
เงนสด ..................................................2,000สวนลดตวเงนรบ ..................................... 284ดอกเบยรบ ........................................................ 2,284
ตวเงนรบ-กรณพเศษ
กจการอาจไดรบตวเงนจากกรณตาง ๆ ดงน1. ตวเงนรบแลกเปลยนกบเงนสดและสทธอน ๆ (Notes
received for cash and other rights)
3-24
2. ตวเงนรบแลกเปลยนกบทดน สนคาหรอบรการ (Notesreceived for property,goods,or services)
3. ดอกเบยทรวมอยในตว (Imputed interest)
ตวเงนรบแลกเปลยนกบเงนสดหรอสทธอน ๆ
ผใหกอาจยอมรบตวสญญาใชเงนเพอแลกเปลยนกบเงนสดและสทธพเศษบางประการ
ตวอยางท 13-16 บรษทนนทร จ ากด รบตวสญญาใชเงนชนดไมมดอกเบยมลคา 200,000 บาท อาย 5 ป จากบรษทเหลกเสนอตสาหกรรมบวกสทธในการซอเหลกเสนจ านวน 20,000 ตนในราคาพเศษเปนเงน200,000 บาท สมมตวาอตราดอกเบยในปจจบนส าหรบตวเงนรบทไมรวมสทธพเศษอน ๆ เทากบ 10% ตอป บรษทนนทรจะบนทกรบตวเงนรบตามมลคาปจจบน ดงน
ตวเงนรบ ...........................................200,000ซอลวงหนา ..........................................75,820สวนลดตวเงนรบ ............................................. 75,820*เงนสด............................................................ 200,000
*มลคาปจจบน = 200,000×(PVIF 5,10%)=200,000×.6209=124,180 บ. สวนลด = 200,000 -124,180 = 75,820 บาท
3- 25
สมมตวาบรษทนนทรซอเหลกเสนในปแรกจ านวน 6,000 ตนบรษทนนทรจะบนทกบญชดงน
ซอ.......................................................22,746 ซอลวงหนา .................................................... 22,746(6,000/20,000 × 75,820)
ตวเงนรบทแลกเปลยนกบสนทรพย สนคาหรอบรการ
เมอกจการไดรบตวเงนรบมาเพอเปนการแลกเปลยนกบสนทรพย สนคาหรอบรการ อตราดอกเบยทก าหนดไวถอวาเหมาะสม ยกเวน1. ไมมการก าหนดอตราดอกเบยไว หรอ2. อตราดอกเบยทก าหนดไวไมสมเหตสมผล หรอ3. มลคาทตราไวของตว มราคาตางจากราคาเงนสดของสนทรพยชนดนนหรอสนทรพยทมลกษณะใกลเคยงกนอยางมาก
ตวอยางท 13-17 บรษทนนทร จ ากด ขายทดนใหกบนางวรรณาเพอท ารานอาหารและยอมรบตวสญญาใชเงน อาย 5 ปเปนการแลกเปลยน ตวมมลคาเมอครบอาย 708,540 บาท ไมมดอกเบย ทดนมราคาทน 280,000บาท ในวนทขาย ทดนมราคาตลาด 400,000 บาท จากขอมลขางตน มลคาปจจบนของตวเงนรบเทากบราคาตลาดของทดน 400,000 บาท การบนทกบญชของบรษทนนทร มดงน
3-26
ตวเงนรบ ...........................................708,540สวนลดตวเงนรบ (708,540-400,000) ............. 304,940ทดน .............................................................. 280,000ก าไรจากการขายทดน (400,000-280,000) ...... 120,000
ดอกเบยทรวมอยในตว
ตวอยางท 3-18 สมมตวาในวนท 31 ธนวาคม 25+1 บรษทนนทร จ ากดใหบรการดานออกแบบตกแตงภายในแกลกคา โดยรบตวสญญาใชเงนระยะยาวเปนการแลกเปลยน มลคาของตวทตราไว 825,000 บาท ตวจะครบก าหนดในวนท 31 ธนวาคม 25+6 อตราดอกเบยทระบไว 2% บรษทจะไดรบดอกเบยทกสนป บรษทไมสามารถหาราคายตธรรมของการบรการและราคาตลาดของตวเงนได ภายใตสถานการณดงกลาว โดยพจารณาจากเครดตของผออกตว หลกประกน อตราดอกเบยส าหรบลกคาชนดและอตราดอกเบยเงนกของผออกตว จงก าหนดอตราดอกเบยทรวมอยในตวทเหมาะสมเทากบ 8% PV เงนตน 825,000 บาท
อตราดอกเบย 8% PV-Annuity 16,500 16,5 16,500 16,500 16,500 ดอกเบย
0 1 2 3 4 5 ระยะเวลา 5 ป
ภาพท 3-5 กระแสเงนสดส าหรบระยะเวลา 5 ป
3-27
มลคาปจจบนของกระแสเงนสด ค านวณไดดงนมลคาทตราไวของตวเงนรบ 825,000 บาทมลคาปจจบนของเงนตน
825,000(PVIF5,8) = 825,000(.6806) 561,495มลคาปจจบนของดอกเบย
16,500(PVIFA5,8) = 16,500(3.9927) 65,880มลคาปจจบนของตวเงนรบ 627,375
ผลตาง (สวนลด) 197,625
31 ธนวาคม 25+1ตวเงนรบ ...........................................825,000สวนลดตวเงนรบ ....................................... 197,625รายไดคาบรการ......................................... 627,375
การตดจ าหนายสวนลดตวเงนรบจะใชวธอตราดอกเบยทแทจรงเชนเดยวกบทแสดงในตาราง 3-2การตราคาตวเงนรบการตราคาตวเงนรบ (Valuation of note receivables) จะเหมอน
กบการตราคาลกหน กลาวคอตวเงนรบระยะสนจะบนทกและแสดงในงบการเงนตามมลคาสทธทจะไดรบ
3-28
การใชบญชลกหนและตวเงนรบในการหาเงนสด
เหตผลของการโอนบญชลกหนไปยงกจการอน มดงน
∗ เพอประโยชนในการแขงขน∗ เพอใชเงนสดในการหมนเวยน∗ เพอลดตนทนการโอนลกหนไปยงบคคลทสามเพอหาเงนสด ม 3 วธ คอ1. การน าบญชลกหนไปค าประกนเงนก (Secured borrowing or
pledging accounts receivable)2. การโอนบญชลกหน (Assignment of accounts receivable)3. การขายบญชลกหน (Sales or factoring of account
receivables)
การน าบญชลกหนไปค าประกนเงนกตวอยางท 3-19 ในวนท 1 มนาคม 25+8 บรษทนนทร จ ากด โอนลกหนจ านวน 1,400,000 บาทใหแกธนาคารสยามเพอเปนหลกประกนตวเงนมลคา 1,000,000 บาท บรษทนนทรจะเปนผเกบหนจากลกหนเอง ธนาคารคดคาธรรมเนยม 1% ของลกหน อตราดอกเบยของตวเงนเทากบ 12%บรษทนนทรตกลงกบธนาคารวาจะสงเงนสดทเกบไดจากลกหนส าหรบการช าระเงนตน สวนดอกเบยบรษทตองหาเงนสดจากแหลงอน
3-29
บรษทนนทร ธนาคารสยาม!โอนลกหนและออกตวเงน เมอวนท 1 มนาคม 25+8เงนสด 986,000 ตวเงนรบ 1,000,000คาธรรมเนยม 14,000* รายไดคาธรรมเนยม
(1%×1,400,000) 14,000ตวเงนจาย 1,000,000 เงนสด 986,000
!ในเดอนมนาคมลกหนจ านวน 908,000 บาท มาช าระหน บรษทใหสวนลดเงนสด12,000 บาท พรอมกบรบคนสนคาดวยจ านวน 28,000 บาทเงนสด 868,000สวนลดจาย 12,000รบคนสนคา 28,000 ไมบนทกบญชลกหน 908,000
!สงเงนสดทเกบไดจากลกหนในเดอนมนาคมไปใหธนาคารรวมดอกเบยคาง เมอวนท 1 เมษายนดอกเบยจาย 10,000* เงนสด 878,000ตวเงนจาย 868,000 ดอกเบยรบ 10,000*เงนสด 878,000 ตวเงนรบ 868,000
* (1,000,000 × .12 × 1/12)!เกบเงนในเดอนเมษายนจากยอดลกหนคงเหลอ หกดวยหนสญ 4,000 บาทเนองจากเกบเงนไมไดเงนสด 488,000คาเผอหนสงสยจะสญ 4,000 ไมบนทกบญชลกหน 492,000*
* (1,400,000 - 908,000)
3-30
(ตอ)บรษทนนทร ธนาคารสยาม
!สงเงนสดตามยอดคงคาง 132,000 (1,000,000-868,000) ของบญชตวเงนจาย พรอมดอกเบยใหกบธนาคารในวนท 1 พฤษภาคมดอกเบยจาย 1,320* เงนสด 133,320ตวเงนจาย 132,000 ดอกเบยรบ 1,320*เงนสด 133,320 ตวเงนรบ 132,000
* (132,000 × .12 × 1/12)
การโอนบญชลกหน
การโอนบญชลกหนเปนรปแบบทเปนทางการมากกวาการน าบญชลกหนไปค าประกนเงนก ในการโอนบญชลกหนนน ผก (หรอเรยกวาผโอน � Assignor) จะโอนสทธบางสวนหรอทงหมดของลกหนไปยงผใหก(หรอเรยกวาผรบโอน- Assignee) เปนการแลกเปลยนส าหรบเงนก เงนสดทเกบไดจากลกหนจะน าไปใชในการจายคนเงนก
ตวอยางท 3-20 สมมตวาในวนท 31 ธนวาคม 25+5 บรษทนนทร จ ากดโอนลกหนมลคา 200,000 บาทใหแกธนาคารสยามจ ากด ภายใตสญญาทแจงใหลกหนทราบ ธนาคารใหบรษทนนทร กเงน 160,000 บาทหกคาธรรมเนยมเปนเงน 3,200 บาท และบรษทนนทรไดออกตวเงนจายซงมอตราดอกเบย 1% ตอเดอนส าหรบเงนกคงเหลอทยงไมไดจายช าระบรษทนนทร จะบนทกบญชในวนท 31 ธนวาคม 25+5 ดงน
3-31
ลกหนทโอน .......................................200,000ลกหน ....................................................... 200,000บนทกการโอนบญชลกหน
เงนสด ...............................................156,800คาธรรมเนยม ........................................3,200ตวเงนจาย ................................................. 160,000บนทกการรบเงนจากการกและจายคาธรรมเนยม
ล าดบของรายการทเกดขนในป 25+6 ทบรษทนนทรตองจดบนทก มดงน
1. ตงแตวนท 1 ถงวนท 31 มกราคม บรษทนนทรเกบเงนจากลกหนทโอนได 120,000 บาท หกสวนลดจาย 1,400 บาท และรบคนสนคาและจ านวนทลดใหอก 2,600 บาท
เงนสด ...............................................116,000สวนลดจาย............................................1,400รบคนและจ านวนทลดให .......................2,600ลกหนทโอน............................................... 120,000
2. ในวนท 31 มกราคม บรษทนนทร สงเงนทเกบไดสงใหแกธนาคารสยาม
3-32
ตวเงนจาย .........................................114,400ดอกเบยจาย (160,000x.01)...................1,600เงนสด....................................................... 116,000
3. ตงแตวนท 1 ถงวนท 28 กมภาพนธ บรษทนนทรเกบเงนจากลกหนทโอนได 58,000 บาทและตดจ าหนายหนทเรยกเกบไมได 6,000 บาท
เงนสด .................................................58,000คาเผอหนสงสยจะสญ ............................6,000ลกหนทโอน...................................................... 64,000
4. ในวนท 28 กมภาพนธ บรษทนนทรจายช าระเงนกทเหลอและโอนยอดคงเหลอของบญชลกหนทโอนไปยงบญชลกหนตามเดม
ตวเงนจาย (160,000-114,400).............45,600ดอกเบยจาย (45,600x.01)....................... 456เงนสด....................................................... ...... 46,056
ลกหน ................................................16,000ลกหนทโอน............................................... 16,000
(200,000-120,000-64,000)
3-33
การขายบญชลกหน
การขายบญชลกหน เปนธรกรรมทางการคาทเกดขนในปจจบนคอนขางมาก การขายบญชลกหนทมกพบกนโดยทวไปคอบรษทผขาย (Seller) ขายบญชลกหน ใหกบผซอซงเรยกวา Factor ซงสวนใหญจะเปนบรษทการเงนหรอธนาคาร การขายบญชลกหนแตกตางจากการโอนบญชลกหนตรงทผขายจะโอนความเปนเจาของในลกหนไปยงผซอ
(2) ยนค ารองขอก
6) จายช าระ 4) สงเงนกให
(1) สงซอสนคา
(5) สงสนคา
ภาพท 3-6 ขนตอนการขายบญชลกหน
การขายบญชลกหนโดยผขายไมตองรบผดชอบในหนสญ
เมอลกหนถกขายโดยผขายไมตองรบผดชอบในหนทเรยกเกบไมได (Sale without Recourse) หมายถงผซอจะตองรบความเสยงและผลขาดทนทอาจเกดขนจากหนสญ
ผซอ (Factor)(3) อนมตใหสนเชอ
บรษทผผลต/ผจดจ าหนาย
ลกหนผคาปลก / ผคาสง
3-34
ตวอยางท 3-21 บรษทนนทร จ ากด ขายลกหนมลคา 200,000 บาท ใหกบบรษทกรงเทพการเงน ในวนท 31 สงหาคม โดยบรษทนนทรไมตองรบผดชอบในหนสญทจะเกดขน บรษทกรงเทพการเงนจะเปนผเกบหนใหโดยคดคาธรรมเนยม 12% และส ารองไวอก 10% ของยอดลกหนส าหรบรายการปรบปรงยอดขาย
การบนทกบญชของกจการทงสอง มดงนบรษทนนทร บรษทกรงเทพการเงน
!บนทกการขายบญชลกหน ! บนทกการรบซอบญชลกหนเงนสด(200,000-20,000-24,000) 156,000
ลกหน 200,000 เจาหน-บรษทนนทร 20,000
ลกหนอน-บ.กรงเทพการเงน(200,000×.10) 20,000
รายไดคาบรการ 24,000 เงนสด 156,000
ขาดทนจากการขายลกหน(200,000×.12) 24,000 ลกหน 200,000
! ประมาณวา 1% ของยอดลกหนอาจไมมาช าระหนสงสยจะสญ 2,000 คาเผอหนสงสยจะสญ 2,000
3-35บรษทนนทร บรษทกรงเทพการเงน
การขายสนคาดวยบตรเครดต
ตวอยางท 3-22 สมมตวาบรษทนนทร รวบรวมยอดขายจากบตรเครดตได 20,000 บาท บรษทเครดตการดคดสวนลด 3% การบนทกรายการน าฝากของบรษทนนทร ในสมดรายวนมดงน
เงนสด .................................................19,400คาธรรมเนยมบตรเครดต (20,000×.03) .. 600ขาย........................................................... ...... 20,000
! จากยอดลกหนทงหมด มสวนลดจาย 4,000 บาท รบคน 12,000 บาท และเกบเงนไมได 2,000 บาทรบคนและจ านวนทลดให 12,000สวนลดจาย 4,000
เงนสด(200,000-4,000-12,000-2,000) 182,000
ลกหนอน-บ.กรงเทพการเงน 16,000 เจาหน-บรษทนนทร 16,000 ลกหน 198,000
!รบเงนส ารองสวนทเหลอคนจากผซอ !สงเงนส ารองสวนทเหลอคนผขายเงนสด 4,000 เจาหน-บรษทนนทร 4,000 ลกหนอน-บ.กรงเทพการเงน 4,000 เงนสด 4,000
!ตดจ าหนายหนสญคาเผอหนสงสยจะสญ 2,000 ลกหน 2,000
3-36
การขายบญชลกหนโดยผขายรบผดชอบในหนสญ
ถาลกหนถกขายโดยผขายรบผดชอบในหนทเรยกเกบไมได (Salewith Recourse) ผขายยงคงตองรบภาระความเสยงและตนทนของรายการปรบปรงยอดขายและหนสญทเกดขน สทธประโยชนทงหมดของลกหนจะถกโอนไปยงผซอทงหมดหรอไมยงไมชดเจน ผโอนจะบนทกเปนการขายหรอการกยมเงนจงขนอยวาฝายใดจะเปนผควบคมลกหนและผโอนสามารถประมาณภาระผกพนในอนาคตใหแกผรบโอนภายในสญญาไดหรอไม
การโอนบญชลกหนทผขายรบผดชอบในหนสญ จะถอเปนการขายส าหรบผโอนตอเมอเขาหลกเกณฑทง 3 ประการ ดงน1. ผโอน (ผขาย) สละสทธทจะควบคมหรอไดรบประโยชนจากลกหนในอนาคต
2. หนสนของผโอนเกยวกบหนทเรยกเกบไมได สามารถประมาณไดอยางสมเหตสมผล
3. ผรบโอน (ผซอ) ไมสามารถบงคบใหผโอนซอบญชลกหนกลบคนได
3-37
ตวอยางท 3-23ขอมลเพมเตมส าหรบตวอยางของการขาย (กรณท 1):1. ครบหลกเกณฑทง 3 ขอตามท SFAS No. 77 ก าหนดขน ดงนนการโอนจงบนทกเปนการขาย
2. อตราคาธรรมเนยม 6%3. บรษทนนทร ประมาณรายการปรบปรงยอดขาย ดงนก. รบคนและจ านวนทลดให 9,000 บาท (ตวอยางกอนรบคนฯ เปนเงน 12,000 บาท)ข. สวนลดจาย 5,000 บาท (เกดขนจรง 4,000 บาท)ค. ลกหนทไมสามารถเกบเงนได 3,000 บาท (ตดจ าหนายหนสญจรง 2,000 บาท)
ขอมลเพมเตมส าหรบตวอยางของการกยม (กรณท 2):1. บรษทนนทร ไมสามารถประมาณสวนลดจายและรายการรบคนได จงเสนอเงอนไขทจะซอลกหนกลบคน ดงนนการโอนจงบนทกเปนการกยม
2. อตราคาธรรมเนยม 6% สมมตวารายการปรบปรงยอดขายเกดขนจรงเหมอนกบกรณท 1
3. บรษทนนทรประมาณลกหนทคาดวาจะเกบเงนไมได 3,000 บาท (ตดจ าหนายหนสญจรง 2,000 บาท)
3-38
การบนทกบญชในสมดของบรษทนนทร ทงสองกรณ มดงน
กรณท 1ถอเปนรายการขาย
กรณท 2ถอเปนรายการกยม
! ผขายจะบนทกรายการปรบปรงยอดขายทคาดวาจะเกดขน ผลตางระหวางราคาตามบญชของลกหนทโอนและสนทรพยทไดรบมาจะบนทกในบญชก าไรหรอขาดทนจากการขาย
! ผขายจะบนทกผลตางระหวางสนทรพยทไดรบจากการขายและราคาตามบญชของลกหนในบญชดอกเบยตลอดอายของเงนก
เงนสด200,000-(.06+.10)200,000 168,000
เงนสด200,000-(.06+.10)200,000 168,000
ลกหนอน-บ.กรงเทพการเงน (20,000-9,000-5,000-3,000) 3,000
ลกหนอน-บ.กรงเทพการเงน(.10)(200,000) 20,000
คาเผอหนสงสยจะสญ 3,000รบคนและจ านวนทลดให 9,000
สวนลดจากการโอนลกหน*(.06)(200,000) 12,000
สวนลดจาย 5,000 หนสนทเกดจากลกหนทโอน 200,000ขาดทนจากการขาย -บญชลกหน 12,000* ลกหน 200,000* ราคาตามบญชของลกหน � สนทรพยทไดรบ
* เปนบญชปรบมลคาบญชหนสนทเกดขนจากลกหนทโอนรวมถงดอกเบยทตองจายบญชปรบมลคานจะถกตดจ าหนายเปนดอกเบยจายตลอดอายเงนก
(200,000-3,000-9,000-5,000)-(168,000+3,000)
! บนทกหนทคาดวาจะเกบเงนไมไดหนสงสยจะสญ 3,000 คาเผอหนสงสยจะสญ 3,000
3-39
กรณท 1ถอเปนรายการขาย
กรณท 2ถอเปนรายการกยม
!บนทกรายการปรบปรงยอดขาย เมอเกดรายการจรงสวนลดจาย 4,000รบคนและจ านวนทลดให 12,000 ลกหน 16,000!ลกหนน าเงนมาช าระหนทบรษทกรงเทพการเงน (Notification basis)หนสนทเกดจากลกหนทโอน 182,000 ลกหน(200,000-12,000-4,000-2,000) 182,000!บนทกการตดจ าหนายหนสญคาเผอหนสงสยจะสญ 2,000 ลกหน 2,000
! เมอบรษทกรงเทพการเงนเกบเงนจากลกหนไดหมดแลว กจะสงเงนส ารองทเหลอคนใหแกผขาย
!บนทกเงนทไดรบคนจากผซอ
เงนสด 2,000 หนสนทเกดจากลกหนทโอน 18,000คาใชจายในการขาย 1,000* ลกหน-บรษทกรงเทพ 3,000
เงนสด(20,000-12,000-4,000-2,000) 2,000
*(12,000+4,000+2,000)-(9,000+5,000+3,000) ลกหน-บรษทกรงเทพ 20,000ผลตาง 1,000 บาท ระหวางรายการปรบปรงยอดขายทเกดขนจรงและยอดทประมาณขนจะบนทกเปนคาใชจาย
3-40
กรณท 1ถอเปนรายการขาย
กรณท 2ถอเปนรายการกยม
!บรษทนนทร รบรดอกเบยจายตามสดสวนของลกหนทเกบเงนได สมมตวาเกบเงนจากลกหนไดในวนสนปดอกเบยจาย 12,000 สวนลดจากการโอนลกหน 12,000ถาสนงวดบญชม ลกหนคงเหลออย สวนลดจากการโอนจะตองถกตดจ าหนายตามสดสวนเชน สมมตวาลกหนคงเหลอ ณ วนสนป =20,000 บาท = 10% ของลกหนทงหมด สวนลดทตดจ าหนาย = .9x12,000 = 10,800บาท ดงนนบรษทตองเดบตและเครดต รายการขางตนดวยจ านวนเงน 10,800 บาทแทน
การขายลดตวเงนรบ
ผรบตวสามารถน าตวเงนรบไปขายลด (Discounting notes receivables) กบธนาคารหรอสถาบนการเงนแทนทจะถอไวจนครบก าหนด ขนตอนในการขายลดตวเงนรบม 3 ขนตอน ตามทแสดงไวในภาพท 3-7 ดงนคอ
1. ผออกตว (Maker) รบสนคา บรการหรอเงนสดจากผรบตวโดยแลกเปลยนกบตวเงน
3- 41
2. ผรบตว (Payee) น าตวไปขายลดกบธนาคารและไดรบเงนตามมลคาตวเมอครบก าหนดหกดวยสวนลด (ดอกเบย) ทธนาคารคด
3. ผออกตวน าเงนสดไปจายช าระใหกบธนาคารเมอตวครบก าหนด
ภาพท 3-7 ขนตอนการขายลดตวเงนรบ
การบญชเกยวกบการขายลดตวเงนรบแบงออกเปนขนตอนตาง ๆดงน
1. ค านวณมลคาเมอตวครบก าหนด (จ านวนเงนในตวบวกดอกเบยตามตว)
2. ค านวณสวนลดทตองจายใหกบธนาคารหรอสถาบนการเงนผรบซอตวเงน
สวนลด = มลคาตวครบก าหนด × อตราสวนลดท ธนาคารคด × ระยะเวลาทน าตวไปขายลดจนถง วนทตวครบก าหนด
ผออกตว ผรบตว
ธนาคาร
(1) สนคา
ตวเงน
เงนสดหกสวนลด
(2) ตวเงน
เงนสด (3)
3-42
3. ค านวณจ านวนเงนทไดรบ (มลคาเมอถงก าหนดหกดวยสวนลด)4. ค านวณราคาตามบญชของตวเงนรบ (จ านวนเงนในตวบวกดอกเบยถงวนทน าตวไปขายลด)
5. ค านวณก าไรขาดทนจากการขาย (ถาถอเปนการขาย) หรอค านวณดอกเบยจาย (ถาเปนการกยม) เทากบผลตางระหวางเงนทไดรบหกดวยราคาตามบญชของตวเงนรบ
6. บนทกรายการบญช
ตวอยางท 3-24 ในวนท 1 เมษายน 25+5 บรษทนนทรไดรบตวสญญาใชเงนจากการขายอปกรณจดสวนใหกบบรษทเกษตรพานช ตวมมลคา6,000 บาท อตราดอกเบย 10% อาย 1 ป ผออกตวจะจายดอกเบยใหเมอตวครบก าหนด บรษทนนทรไดน าตวเงนรบไปขายลดกบธนาคารสยามในวนท 1 สงหาคม 25+5 แบบมเงอนไข ธนาคารคดสวนลด 15%
1. มลคาเมอตวครบก าหนด = 6,000 + 6,000(.10) = 6,600 บาท
2. สวนลดทธนาคารคด = 6,600(.15)(8*/12)= 660 บาท
* 1 สงหาคม 25+5 ถง 31 มนาคม 25+63. จ านวนเงนทไดรบ = 6,600-660 = 5,940 บาท
3-43
4. ราคาตามบญชของตว ณ วนทขาย = 6,000+6,000(.10)(4*/12) = 6,200 บาท
* 1 เมษายน 25+5 ถง 1 สงหาคม 25+65. ขาดทนจากการขายลดตว (การขาย) หรอดอกเบยจาย (การกยม) = 5,940-6,200 = 260 บาท
รายการบนทกบญชจะเปนดงน
ถอเปนรายการขาย ถอเปนรายการกยม! 1 สงหาคม 25+5 น าตวเงนรบไปขายลดเงนสด 5,940 เงนสด 5,940ขาดทนจากการขายลด - ตวเงนรบ 260 ตวเงนรบ 6,000
ดอกเบยจาย 260 หนสนจากการขายลด - ตวเงนรบ 6,000
ดอกเบยรบ 200 ดอกเบยรบ 200ตวเงนรบจะไมถอเปนสนทรพยของกจการอกตอไป จงเครดตออกจากบญชและบนทกขาดทนทเกดขน ปจจยสองประการทกอใหเกดผลขาดทนคอ ขายตวกอนครบก าหนดเปนเวลานานและธนาคารคดอตราดอกเบยสง
ถาการขายลดตวไมเขาหลกเกณฑการขายกจะถอวาเปนการกยม ซงจะไมมการบนทกขาดทน เนองจากกจการยงไมไดขายสนทรพยออกไป กจการตองบนทกหนสนจากการขายลดแทน
3-44
(ตอ)ถอเปนรายการขาย ถอเปนรายการกยม
กรณถอเปนการขายและตกลงกนแบบมเงอนไข บรษทนนทรจะตองเปดเผยหนสนทอาจเกดขน โดยม 2 ทางเลอกคอ 1. แสดงในหมายเหตประกอบงบการเงนวา �มหนสนทอาจเกดขนจากตวเงนรบจ านวน 6,600 บาท� หรอ 2. เครดตบญช �ตวเงนรบขายลด�แทนบญชตวเงนรบและน าไปแสดงหกจากบญชตวเงนรบในงบดล ดงน สนทรพยหมนเวยน: ตวเงนรบ 20,000 หก ตวเงนรบขายลด 6,000
ตวเงนรบสทธ 14,000เมอผออกตวน าเงนมาช าระกจะเดบตบญชตวเงนรบขายลดและเครดตตวเงนรบ
! หลงวนท 1 เมษายน 25+6 เมอธนาคารเกบเงนตามตวได กจะลางบญชหนสนออกพรอมกบตวเงนรบ
ถาการขายลดเปนแบบไมมเงอนไขการบนทกบญชจะเหมอนกน เวนแตไมมรายการหนสนทอาจเกดขนทตองเปดเผย
หนสนจากการขายลด - ตวเงนรบ 6,000 ตวเงนรบ 6,000
3-45
ตวขาดความเชอถอตวขาดความเชอถอ (Dishonored Notes) หมายถง ตวเงนทไม
สามารถเกบเงนไดเมอครบก าหนด แมวาผออกตวจะไมน าเงนมาช าระแลวแตดอกเบยยงคงถกคดอยอยางตอเนอง
กรณตวขาดความเชอถอเปนตวทผรบถอจนครบก าหนด
ตวอยางท 3-25 จากขอมลในตวอยางกอน ถาบรษทนนทรถอตวเงนรบจนครบก าหนด (ไมไดน าตวไปขายลด) ณ วนท 1 เมษายน 25+6 ซงเปนวนครบก าหนด บรษทเกษตรพานชไมมาช าระเงน บรษทนนทร จะบนทกบญชดงน
1 เมย. 25+6
ตวเงนรบทเลยก าหนด ...........................6,600ตวเงนรบ ......................................................... 6,000ดอกเบยคางรบ [6,000(.10)(9/12)] ..................... 450*ดอกเบยรบ [6,000(.10)(3/12)] ...........................150**
* ดอกเบยคางรบตงแตวนท 1 เมษายน - 31 ธนวาคม 25+5** ดอกเบยรบตงแตวนท 1 มกราคม � 1 เมษายน 25+6
3-46
กรณตวขาดความเชอถอเปนตวทน าไปขายลด
สมมตวาตวขาดความเชอถอเปนตวทบรษทนนทรน าไปขายลดและบนทกเปนการขาย ธนาคารคดคาธรรมเนยม 30 บาท ส าหรบการบรการทเพมขน สมมตวาในหมายเหตประกอบงบการเงนมการเปดเผยรายการหนสนทอาจเกดขน การบนทกรายการตวขาดความเชอถอ จะมดงน
1 เมย. 25+6
ตวเงนรบทเลยก าหนด ...........................6,630เงนสด ............................................................. 6,630
ถาบรษทนนทรบนทกบญชตวเงนรบขายลดเมอน าตวไปขายลดกบธนาคาร การบนทกตวขาดความเชอถอจะท าไดดงน
หลงวนท 1 เมย. 25+6
ตวเงนรบทเลยก าหนด ...........................6,630ตวเงนรบขายลด ....................................6,000เงนสด ............................................................. 6,630ตวเงนรบ ......................................................... 6,000
รายการขางตนเปนการลางหนสนทอาจเกดขนออก และบนทกลกหนขนใหม (ตวเงนรบทเลยก าหนด)
3-47
ถาตวขาดความเชอถอเปนตวทบรษทนนทรน าไปขายลดและบนทกเปนการกยม การบนทกบญชส าหรบตวขาดความเชอถอ ท าไดดงน
ตวเงนรบทเลยก าหนด ...........................6,630หนสนจากการขายลดตวเงนรบ ..............6,000เงนสด ............................................................. 6,630ตวเงนรบ ................................................ 6,000
การแสดงรายการในงบการเงน
หลกการแสดงรายการลกหนในงบการเงน มดงน(1) จ าแนกประเภทของลกหนหรอตวเงนรบทกจการเปนเจาของออกจากกน หากยอดลกหนหรอตวเงนรบมนยส าคญ− ลกหนตามสญญาผอนช าระควรแยกตางหากจากลกหนการคา
− ลกหนทเปนกรรมการและเจาหนาทของบรษท ใหแยกตางหากจากลกหนการคา และใหแสดงเปนรายการหนงแยกตางหากจากสนทรพยหมนเวยน
− ลกหนทเปนบรษทในเครอเดยวกนหรอบรษทยอย ใหแสดงเปนรายการหนงตางหากในงบดลตอจากสนทรพยหมนเวยน ยกเวนมหลกฐานแนชดลกหน-บรษทยอยจะช าระหนภายในระยะเวลาไมเกน 1 ป
3-48
(2) น าบญชปรบมลคาทประมาณไวอยางเหมาะสมไปหกจากยอดลกหนทถกตอง บางกรณ อาจแสดงลกหนดวยจ านวนสทธ โดยแสดงจ านวนคาเผอหนสงสยจะสญไวภายในวงเลบ
(3) ลกหนทจดประเภทเปนสนทรพยหมนเวยนหมายถงลกหนทสามารถแปลงสภาพเปนเงนสดไดภายใน 1 ปหรอรอบระยะเวลาด าเนนงานตามปกตของกจการ ขนกบวาชวงใดจะยาวกวา
(4) เปดเผยหนสนทอาจเกดขนจากลกหนทมอย เชนน าลกหนไปขายหรอโอนใหกบบคคลอน หรอสถาบนการเงนโดยมเงอนไขวา ในกรณทเกบเงนไมได กจการจะยอมชดใชให โดยแจงขอเทจจรงในหมายเหตประกอบงบการเงน
(5) เปดเผยยอดลกหนทน าไปค าประกนเงนก โดยแจงขอผกพนไวภายในวงเลบหรอในหมายเหตประกอบงบการเงน
(6) ลกหนทมยอดเครดต หากมจ านวนนอยอาจน าไปหกจากลกหนทงหมด และแสดงยอดสทธโดยไมตองแยกแสดงเปนเจาหน เชนเดยวกบ เจาหนทมยอดเดบตทมจ านวนนอย อาจน าไปหกจากเจาหนทงหมด และแสดงยอดสทธ โดยไมจ าเปนตองแสดงเปนลกหน
Top Related