MAGAZINEETC.WHISKY MAGAZINEWHISKY

11e JAARGANG - NUMMER 3 - 2013

VAN BOVENAF

DEANSTONDE STILLE REVOLUTIE

INTERNATIONALWHISKY FESTIVAL

SCHOTLANDSCHOTLAND

WHISKY WHISKY ...OVER PROEVEN, REIZEN EN GENIETEN

Please savour responsibly.

Glenmorangie Cask MastersThe pursuit of perfection is a journey worth taking. It defi nes why we go the extra mile to craft our award winning, unnecessarily well made single malt whisky.

Become a Glenmorangie Cask Master and you can inspire the creation of our next unique expression.

glenmorangie.com/caskmasters

Crafted by us. Inspired by you.

Unnecessarily well made

GLE2265_A4_Press_ad_aw.indd 1 23/01/2013 14:12

Geniet, maar drink met mate

whis_03_00_cover.indd 1 26-09-13 11:09

Geniet, maar drink met mate

Mitra, uw whiskyspecialist

www.mitra.nl

Adv Whisky Etc. Sept 2013 420x 297.indd 1 17-09-13 10:22whis_03_00_cover.indd 2 26-09-13 11:09

Geniet, maar drink met mate

Mitra, uw whiskyspecialist

www.mitra.nl

Adv Whisky Etc. 420x297.indd 1 13-11-12 13:20

INHOUDet

c. Voorwoord Thom Olink 5Column Filip J. Verleye 19Boeken 27International Whisky Festval 44Column Petra de Boevere 49

IWS Nieuwsbrief 51Douglas Laing Proeverij 52Flessen en mooie meiden 54Colofon en lezersservice 58Whisky Links 58

07 SCHOTLAND VAN BOVENAF

De eerbiedwaardige Royal Commis-sion on the Ancient and Historical Monuments of Scotland beschikt over 1.6 miljoen luchtbeelden van Schot-land. Wij mogen een aantal van deze unieke foto’s afdrukken.

28 DEANSTON, DE STILLE REVOLUTIE

Na vele uitnodigingen afgeslagen te hebben trok Ian Buxton eropuit om de Deanston Distillery te bezoeken. Een oninteressante distilleerderij met alledaagse, fabrieksmatig gestookte whisky? Integendeel…

12 DISTILLEERDERIJ MET DE MEESTE BEZOEKERS

Sinds 2011 is Tullibardine in handen van het Franse Maison Michel Picard. Het werd gekocht door een consorti-um zakenmensen die de distilleerderij in 2003 nieuw leven inblies. De hele serie single malt is heruitgebracht.

32 MARIANNE LUST WEL EEN DRAM; FOU DE WHISKY

Hoe komt het dat Frankrijk, hét wijn- en pastisland bij uitstek, zó’n grote afnemer is van whisky? Beter gezegd: internationaal zelfs de grootste, nog vóór Amerika en Groot-Brittannië!

20 OP BEZOEK BIJ DE TUTHILLTOWN DISTILLERY

‘Lee is dood, lang leve Lee!’ Ameri-kanen lijken veel trotser zijn op hun master distillers dan de Schotten. Standbeelden van whisky-iconen staan op diverse distilleerderijen. Geldt dat ook voor Elmer T. Lee?

40 PROEFTOCHT PER ZEILSCHIP

Schotland ontdekken per zeilschip, aanmeren bij verlaten eilandjes, kleur-rijke vissersplaatsjes en natuurlijk aan de kades van distilleerderijen. Wij noemen Talisker, Tobermory en Oban. En, oh ja, vergeet de natuur niet…

4 WHISKY ETC.

Ierse whiskey is weer erg in trek, vooral in Rusland en de Verenigde Staten. Groei-getallen met twee cijfers repareren enigszins de achterstand op Schotland. In 2012 verkochten de Schotten 865 miljoen liter whisky tegen de Ieren zo’n 57 miljoen.Het was John Teeling die de heersende orde - lees Irish Distillers - eind jaren negen-

tig wakker schudde.

In 2002 zei hij tegen mij in Dublin: ‘Ze hebben geprobeerd me klein te krijgen, uit te kopen en dood te zwijgen, maar ik word een echte speler in een groeiende Ierse whis-keyindustrie’. Profetische woorden, de geschiedenis is bekend; in 2012 verkocht Teeling zijn bloeiende bedrijf Cooley na 26 jaar voor 71 miljoen aan Beam Inc. En nu gebeurt er van alles op het Groene Eiland. De wereldwijde dorst naar whisk(e)y heeft de tijd rijp gemaakt voor initiatieven, die niet alleen in uitbreidingen voorzien, maar ook - voor het eerst in tijden - in nieuwe distilleerderijen en bottelaars.

In Midleton (o.m. Jameson) investeert Pernod Ricard (Irish Distillers) voor 200 miljoen, William Grant&Sons kocht Tullamore Dew voor 171 miljoen en bouwt aan een 35 miljoen kostende stokerij in het hart van Eire.

Jack Teeling, de zoon van John, richtte The Teeling Whiskey Co. op, is als bottelaar zeer succesvol en gaat in Dublin een stokerij beginnen. Pa John weet ook niet van ophouden, hij kocht een voormalige Diageo brouwerij in Dundalk en stopt daar 35 miljoen in om er whiskey te gaan stoken. Maar het gaat verder. Peter Lavery, die ooit een fortuin in de lotto won - en met de Belfast Distillery Company succesvol is met zijn merken Danny Boy en de Titanic reeks - heeft met enkele partners besloten een vleugel van de lege gevan-genis aan de Crumlin Road jail in een boutique distillery om te bouwen. Na 75 jaar weer whiskeymakers in Belfast!

De kreet Ierse whiskey is zachter is niet voldoende meer. Moderne marketing en meer brutaliteit veranderen het stoffi g aanzien. Een uitdagend merk als Feckin Irish Whiskey is mateloos populair onder de (Ierse) Amerikanen. Shane Braniff, voormalig kroegbaas, is de eigenaar van bottelaar Feckin Whiskey. Hij stopte zijn geld in de nieuwe Echlinville distillery in County Down en was de eerste die in 130 jaar een licentie in Ulster kreeg.Niche Drinks, bekend van likeuren, mag gaan bouwen aan een whiskeystokerij in Camp-sie. Dingle Distillery is op bescheiden schaal al begonnen met stoken in County Kerry, Slane Castle stopt 10 miljoen in een stokerij en mouterij en uit Kentucky werden stills verscheept die in Carlow nu whiskey maken in een voormalige bierbrouwerij. Kortom, eindelijk komt een echte Ierse whiskeytrail in zicht.Als het om whiskey gaat kan het fameuze gezegde The Luck of the Irish van cynisme worden ontdaan.

THOM OLINK hoofdredacteur

THE LUCK OF THE FECKIN IRISH

VOORWOORDVOORWOORD

WHISKY ETC. 5

>>

door Thom Olink

De eerbiedwaardige, meer dan honderd jaar oude Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Scotland (RCAHMS) beschikt over 1.6 miljoen fotografi sche luchtbeelden van Schotland, waarvan er 700.000 op print. Oh, en voor wie wat wil opzoeken, er staan in het statige hoofdkantoor, Bernard Terrace 16 in Edinburgh ook nog 24.000 boeken, rijendikke jaargangen van 60 kranten en bladen en meer dan 3.700 verschillende landkaarten.

SCHOTLAND VAN BOVENAF

In totaal bezit de RCAHMS meer dan 5 miljoen schetsen, kaarten, foto’s en manuscripten, die de identiteit van Schot-land vorm geven.

ONTDEKKINGENDe onovertroffen verzameling luchtfoto’s van het Schotse bin-nenlandschap, kusten en steden zijn bijeengebracht via collecties van burgerlijke en militaire instellingen, waaronder de beroemde Ordnance Survey, die de opnamen maakte voor haar landkaarten en de Royal Air Force. Maar ook de RCAHMS zelf maakt sinds 1976 elk jaar rondvluch-ten om de veranderingen in stad en landschap vast te leggen. En die vluchten leiden steeds weer tot de ontdekking van nieuwe en soms zeer verrassende archeologische plekken en feiten, waardoor de geschiedenis van Schotland telkens moeten worden gecorrigeerd of bijgesteld.De RCAHMS heeft gelukkig voor de buitenwacht een deel van de verzameling luchtfoto’s gebruikt om fascinerende boeken uit te brengen, zoals Above Scotland, Above Scotland-Cities en Victorian Scotland.

ZUINIGNu is de Commission buitengewoon zuinig en zeer terecht bezit-terig als het om dit unieke materiaal gaat. Wie ongevraagd foto’s of kaarten gebruikt, in onschuld of bewust, krijgt het onmiddellijk aan de stok met de eerbiedwaardige bestuurders van het instituut en tot nu toe heeft de RCAHMS nog geen zaak verloren, ook al was de tegenstander soms geducht, zoals Facebook merkte.Na een korte mailwisseling - inclusief pdf’s ter keuring - met Ja-mes Crawford, de communications manager van de RCAHMS en voormalige literair agent, journalist en redacteur kreeg Whisky etc.

de beschikking over hoge resolutie foto’s uit Scotland’s Landscapes, het lijvige boek dat James samenstelde.

HIMALAYAWie heeft niet uit een vliegtuigraampje gekeken en geroepen: ‘He, daar ligt… of kijk daar woont….’ Nu is die herkenning boven een dichtbebouwd en opgeschoond land als Nederland makkelijker dan boven Schotland. In principe is hier ook alles bereikbaar, in Schotland wordt dat moeilijker. Een groot deel van het ruige Schotse landschap, dat ooit bergen hoger dan de Himalaya kende, is zeer ontoegankelijk. In de 10.000 jaar dat er mensen wonen in Schotland hebben zij veel veranderd. Oerbossen bestaan niet meer en van dag tot dag worden stad en land herschapen. De mens heeft overal ingegre-pen, de bossen zijn ooit geplant en fraaie berghellingen zijn hier en daar gestript voor mijnbouw.

GETERGDDe foto’s in het boek Scotland’s Landscapes tonen alles op in-drukwekkende wijze, en soms leidt dat tot gevoelens in mineur.Toch overheerst het indrukwekkende landschap met de door de zeeën bestookte kusten, dat weliswaar op vele plaatsen ge-tergd, zeker ook vanuit de lucht oerkracht en onverzettelijkheid uitstraalt.Op de hierna volgende pagina’s voorbeelden daarvan, waaronder plekken, die de whiskyliefhebber en Schotlandganger wel kent, zoals Islay, Burghead en Inveraray.

Uitgever RCAHMS–Auteur James Crawford–Engels–ISBN 9781902419824, 224 pag. Offi ciële prijs: £25.00

WHISKY ETC. 7

PortAaiskaigVoor heel veel lezers en whiskyliefhebbers is dit een bekende plek, alleen ‘beneden’ ziet het er zo anders uit: de haven van Port Aiskaig. Hier zetten bijna alle Islay-gangers de eerste stap-pen op het beloofde eiland met zijn distilleerderijen: Bowmore, Caol Ila, Lagavulin, Bruichladdich (Port Charlotte), Bunnahabhain, Ardbeg, Laphroaig, Kilchoman en de Port Ellen Maltings.De (auto)ferry van Caledonian MacBrayne - met boeggolven op de luchtfoto - vaart tussen Kennacraig, zes kilometer ten zuiden

van Tarbert op het schiereiland Kintyre en Port Aiskaig vv. De Islayhaven ligt in de smalle doorgang tussen Islay en Jura en heeft ook een ferryverbinding tussen beide eilanden.Tussen 2006 en 2009 werd de zeer verouderde haven met nauwelijks infrastructuur voor een bedrag van 14 miljoen pond omgetoverd tot een toegangspoort die de groeiende stroom toeristen en vracht snel kan verwerken.

PortAaiskaig

8 WHISKY ETC.

BurgheadWie Speyside en de mooie kust van Moray afstruint komt on-verbiddelijk in Burghead met zijn 1600 inwoners. Niet moeders mooiste onder de kustplaatsjes, maar voor de liefhebbers van whisky interessant omdat er een even grote als lelijke malting-fabriek van Diageo elk uitzicht domineert.Vijf kilometer landinwaarts ligt het ‘ruimteschip van Roseisle’, de grootste en zeer groene distilleerderij (10 miljoen vaten per jaar) van dezelfde drankengigant, die met pijpleidingen is verbonden met Burghead.

Het plaatsje is in een heel strak patroon van straatjes gebouwd tussen 1805 en 1809. Dat wil zeggen, de modernere versie, want de Picten zagen al het belang in van deze strategische landpunt in de Moray Firth. Ze bouwden er een drie hectare groot heuvelfort, dat na weinig nadenken bij de ‘nieuwbouw’ grotendeels werd gesloopt, op een ingang na. Bij opgravingen werden de beroemde gedenkstenen, de ‘Burghead Bulls’, ge-vonden, getuigen van een geschiedenis, die terugvoert naar de vroegste en donkerste tijden van Schotland.

BurgheadBurghead

WHISKY ETC. 9

St.Ninian’s en JencksEen goed voorbeeld van het voortdurend ingrijpen van de mens is de open wond in het landschap iets boven Dunfi rmline. Daar is jarenlang kolen gewonnen in de dagbouw; laag voor laag is weggegraven door de St Ninian’s Open Cast Mine company.Na de Britse Industriële Revolutie, waarvan Schotland de ‘ma-chinekamer’ was, bleven in de Lowlands niet alleen werkloze steden als Glasgow achter. Bergen afval van de olieschalie- en kolenmijnen, volgelopen steengroeven en overwoekerde spoor-lijnen ontsieren nog steeds het landschap.

De reusachtige open mijn van St.Ninian’s is het nu het speelveld voor de Amerikaanse landschapsarchitect Charles Jencks (1939).Hij noemt zijn werk Landforming, een hybride kunstvorm, op-gebouwd uit beeldhouwen, architectuur en tuinieren. Een mooi voorbeeld is te vinden in de tuinen van de Scottish National Gallery of Modern Art in Edinburgh.Bij zijn huis Dumfries ligt de befaamde ‘Garden of Cosmic Speculation’-tuin. Daarin werkt hij zijn ideeën uit.

St.Ninian’s en JencksSt.Ninian’s en Jencks

10 WHISKY ETC.

InverarayHet witte stadje Inveraray is heel populair bij Nederlanders. In de eerste plaats door de ligging aan het einde van Loch Fyne, dat met de bergen een prachtig decor vormt. De royal burgh werd gebouwd door de 3de Duke of Argyll, de Chief van de machtige Clan Campbell. Het kasteel van de voorname familie wordt nu bewoond door Torquhil, de 13de Hertog of Argyll.In het kasteel, eigenlijk een groot buitenverblijf met vier torens, hangt het zwaard van volksheld Rob Roy MacGregor. Hij zocht in

zijn vete met James Graham, hertog van Montrose de bescher-ming van de Argylls.Inveraray pronkt met een Georgian gevangenis (1820), histori-sche schepen in het leuke haventje, de ‘Arctic Penguin’, de ‘Vital Spark’ en een prachtige klokkentoren. Voor de liefhebbers van een dram is er in de hoofdstraat de druk bezochte en meerdere keren onderscheiden schatkamer Loch Fyne Whiskies.

Inveraray

WHISKY ETC. 11

DOOR GAVIN D SMITH

Sinds 2011 is Tullibardine in Perthshire in handen van het Franse Maison Michel Picard. Dit derde generatie familiebedrijf ligt in het Bourgondische Chassagne Montracet, een kwartiertje rijden ten zuiden van Beaune aan de Autoroute du Soleil. Tullibardine werd gekocht van een consortium van zakenmensen, dat de stilgevallen distilleerderij in 2003 nieuw leven inblies. Onder de scepter van Maison Michel Picard is een aantal veranderingen in de strategie en de productie doorgevoerd, die onder meer hebben geleid tot het heruitbrengen van de hele Tullibardine single malt serie.

Distilleerderij met de meeste bezoekers

TULLIBARDINE

12 WHISKY ETC.

Onder de tagline ‘A drop of pure High-land gold’ hield deze lancering een compleet nieuwe whisky en zijn pre-sentatie in.

KONING JAMES IVInternational Sales Manager James Robertson: ‘Ik voelde enige tijd geleden dat we toe waren aan verandering. Onze verpakking ontbrak het aan focus en was uit de tijd geraakt, om eerlijk te zijn. En, niemand bij Tullibardine kon desgevraagd uitleggen wat Tullibardine voor hem of haar betekende. Ik had wel een idee, maar dat verschilde met andere inzichten.’Tullibardine distillery in het plaatsje Blackford (niet ver van Deanston, dat ook in dit nummer van Whisky etc. wordt besproken) werd in 1949 opgericht op de plek van een vroegere bierbrouwerij. Daar zou Ko-ning James IV in 1488 hebben gestopt voor een frisse teug op weg naar zijn kroning in Scone, nabij Perth.

VERWARREND James Robertson: ‘We hebben gekeken naar diverse sleutelelementen van wat Tullibardine is en brachten die bij elkaar, vandaar de ‘drop of pure Highland gold’ en de nadruk op het jaartal 1488 en de Koning, waarmee we de boodschap uitsturen dat Tullibar-dine voor een levendige, elegante whisky staat, waar mensen willen bijhoren.’Tot aan de nieuwe lancering waren de voornaamste Tullibardine bottelingen Tullibardine Aged Oak en een 1993 Vintage, plus een aantal fi nishes.James Robertson daarover: ‘De voorgaande bottelin-

gen waren goed, maar er leek toch weinig continu-iteit te bestaan, kopers konden zich maar moeilijk vereenzelvigen met het merk, en de vintage jaren waren verwarrend omdat ze vrijwel nooit exact aan-gaven hoe oud de whisky’s nu eigenlijk waren.’

SOVEREIGNAged Oak is nu vervangen door Sovereign als instapdram en Robertson legt uit: ‘Aged Oak was een goede whisky met een naam die eigenlijk geen bedoeling en betekenis had, terwijl wij voelen dat Sovereign een krachtiger image uitstraalt en een betekenisvollere naam is.’De eerdere vintage varianten hebben plaats gemaakt voor 20 en 25 jaar oude bottelingen. Robertson: ‘De fi nishes hebben we onder controle gebracht, zodat we nu 3 kern fi nishes uitbrengen - ‘225 Sauternes’ , afgemaakt in vaten van Chateau Suduiraut, ‘228 Burgundy,’ in casks van Chateau de Chassagne Montrachet, en ‘500 Sherry,’ in voor-namelijk PX vaten. De getallen verwijzen naar de hoeveelheid liters in de vaten, waarin de whisky de laatste 12 maanden heeft gerijpt.

PORTEMONNEEEen dergelijke herbezinning gaat de koper onvermij-delijk in zijn portemonnee voelen. Robertson: ‘In het verleden maakten we ons schuldig aan het verkopen van onze whisky’s beneden de gangbare marktprij-zen en door de re-branding zijn we nu in staat de nieuwe 20 en 25 jaar oude whisky’s te verkopen tegen een prijs die bij hun leeftijd

van onze whisky’s beneden de gangbare marktprij-zen en door de re-branding zijn we nu in staat de nieuwe 20 en 25 jaar oude whisky’s te verkopen tegen een prijs die bij hun leeftijd

WHISKY ETC. 13

hoort. Ik heb het gevoel dat deze 6 nieuwe bottelin-gen Tullibardine van een kernserie voorzien met een identiteit, waarbij de consument iets kan voelen, of het nu oude of nieuwe klanten zijn.’

1952De verjongde portfolio staat nog maar net overeind, maar Robertson zegt daarover: ‘We konden niet meer in onze schik zijn met de manier waarop de ver-nieuwing is ontvangen, zowel de verpakkingen als ook de 6 whisky’s zelf. Sommige van de gevestigde markten hebben hun bestellingen met een factor drie opgevoerd sinds maart.’Tot nu toe zijn de whisky’s verkrijgbaar in Zweden, Denemarken, Nederland, België, Duitsland, Frank-rijk, Oostenrijk, Zwitserland, Hongarije, Italië, Japan, Hong Kong, Nieuw-Zeeland, Maleisië, Alberta en de Oekraïne, met orders onderweg uit de USA, Brits Columbia, Rusland, Polen, Taiwan en China.Hoewel de jeugdige line-up alle kans en tijd krijgt om zichzelf te bewijzen zijn er gevorderde plannen om whisky te bottelen uit het oudste vat op de distil-leerderij, uit 1952.

SYNERGIEPeinzend over de verschillen die merkbaar zijn na de overname door de Picard familie merkt Robertson op: ‘Er is heel veel synergie ontstaan met de nieuwe eigenaren, vooral omdat ze een onafhankelijk fami-

INFORMATIE&KARAKTERISTIEKENDe Aged Oak zonder leeftijdsvermelding vond ik een uiterst aangename dram, maar met het uitkomen van opvolger Tullibardine Sovereign heb ik alle aanvankelijke twijfels opzij gezet: een heerlijke single malt, die met een spatje water nog meer geeft. De allereerste indruk: aangenaam vettig met naar voren dringende smaken van (vooral) kruisbes en peer, dan komt het zoet van rozijnen en lichte chocolade en de frisheid van citrus. De afdronk is ‘notig’ met specerijen als gember en (nauwelijks) peper, warm en beantwoordend aan de nieuwe slagzin ‘pure Highland gold’: heerlijk.Ik ben nooit een groot liefhebber van fi nishes in wijnvaten geweest, mis-schien door de mislukkingen van een van mijn favoriete daily drams van destijds: Glen Moray.Tullibardine heeft een vernieuwende serie fi nishes, gekleurd door respec-tievelijk Bourgogne, Sauternes en Sherry PX.Na wat proefrondjes bleef ik tot mijn verrassing hangen op de zoete, licht crèmige en zeer gecompliceerde Sauternes. De Bourgogne, onmisken-baar rossig gekleurd, was vooral in het eerste mondgevoel en de afdronk wat schraal, zonder duidelijke richting, terwijl de PX in alle rijke sweetness de basissmaak van de vaak onderschatte Tullibardine whisky te sterk overheerste.Alle whisky’s zijn op 43 % gebotteld. Thom Olink

In Nederland wordt Tullibardine geïmporteerd door Bresser & Timmer, groothandel in wijn en gedistilleerd in Apeldoorn.www.bressertimmer.nl www.tullibardine.com.

WHISKY ETC. 15

waarvan 40 procent of meer opzij wordt gezet voor eigen toekomstig gebruik.’

BEZOEKERSIn 2011 trok Tullibardine een opvallend aantal van 120.000 bezoekers, waarmee het de drukst bezochte stokerij van Schotland was. Dat is mede te danken aan de locatie naast de drukke verkeersader A9 van Glasgow naar Perth en de omgeving met verscheidene goedlopende winkels.In de shop van de distilleerderij worden Tullibardine, Highland Queen & Muirhead’s whisky’s verkocht samen met allerlei merkartikelen die erbij horen. Maar de plannen gaan verder, de bedoeling is dat het hele gebied uiteindelijk op de schop gaat en waarbij ook plannen voor een bottelarij worden gesmeed.Na bijna 10 jaar stilte in 1994 en recente speculaties over haar lot lijkt de toekomst van Tullibardine, zowel als distillery en als maltmerk zeker en stralend te zijn.

VERTALING ©L-ROND TEKSTINFORMATIEIn Nederland wordt Tullibardine geïmporteerd door Bresser & Timmer, groothandel in wijn en gedistilleerd in Apeldoorn.www.bressertimmer.nlwww.tullibardine.com

liebedrijf vormen. Ze hebben een steviger fi nanciële basis aangebracht en wij hebben de mogelijkheid gehad hun database van klanten te gebruiken. Bij alles staat de integriteit van de distillery absoluut centraal.’Als onderdeel van de Picard portfolio is het niet langer vanzelfsprekend om spirit te verkopen aan derden om cash-fl ow te genereren zoals vroeger moest. Vrijwel de gehele productie van Tullibardine, die niet wordt gebruikt in de single malt bottelingen is nu bedoeld voor Picard’s populaire Highland Queen en Muirhead’s brands zoals de Silver Seal (single malt) en Blue Seal (blends), die zijn gekocht van de The Glenmorangie Company Ltd in 2008.

JOHN BLACK‘Picard stelt ons in staat te geloven dat de Tullibardine distilleerderij serieuzer wordt genomen dan in het verleden. Ze zijn ook begonnen te investeren in betere machines en gebouwen voor het productieteam.’Dat team wordt aangevoerd door David Simpson, die als voormalig manager van Glenmorangie toetrad tot de Tullibardine staf. De legende John Black, veteraan distillery manager, is wat meer achterover gaan zitten als het gaat om de dagelijkse gang van zaken, maar houdt een wakend oog op het geheel.Over de hoeveelheid spirit die wordt gestookt zegt James Robertson: ‘Onze plannen zijn om dit jaar 3 miljoen liter new-make te maken en we zitten volledig op schema. Dat is 800.000 liter meer dan vorig jaar,

WHISKY ETC. 17

www.benriachdistillery.co.ukUNLOCK THE SECRETS

THE BENRIACHSINGLE MALT SCOTCH WHISKY

Established in 1898 and located in the ‘Heart of Speyside’, the BenRiach

Distillery became independent in 2004. Previously undiscovered, the distillery is

enjoying a new lease of life.

With access to an impressive inventory of maturing whiskies dating back as far as 1966,

our range of expressions is varied both in terms of age and style, including ‘Classic Speyside’,

wood finishes, heavily peated and single cask / vintage bottlings.

Importeur/distributeur voor Nederland:

www.monnik-dranken.nl

7_010910_GLENROTHES_ADV_190X130.indd 1 9/24/10 12:20 PM

COLUMNCOLUMNLap… de vakantie is blijkbaar voorbij, deze week kreeg ik al telefoontjes,

sms’jes, mailtjes, tweets en facebookberichtjes en zelfs rooksignalen van hoofdredacteurs, CEO’s, Managing Directors en allerhande ander ge-spuis, tot zelfs mijn lieftallige echtgenote toe, om er mij aan te herinne-

ren dat ik mijn ‘is het vandaag niet dan morgen’ modus moet omschakelen in de ‘hollen, hollen, hollen’ drive. Nee beste lezer, ik ga er geen doekjes omwinden, het is dus met de oprechte en hoogste tegenzin dat ik mijn klavier bestijg om u te verblijden met mijn wijsheden omtrent de whisky industrie. Ik had u allerhan-de beloofd in mijn vorig schrijfsel, wel ik heb gelogen, doe ik al jaren; en mijn zin voor urgentie dwingt mij om mijn vrolijke avonturen in bonnie Schotland even ‘on hold’ te zetten om u te waarschuwen voor de nakende implosie van whisky wonderland.

Tijdens mijn zomerreces en terwijl ik mij verdiepte in de kunst der luiheid kreeg ik langs allerhande sociale en andere asociale mediakanalen op mijn smart-phone for dummies, je weet wel die met extra grote brede holle toetsen voor senioren, verbijsterend nieuws te verwerken. Ze zijn daar in God’s eigen land een crisisje van formaat aan het uitlokken. Weet je nog, het was in 2008 dat we voor het eerst te horen kregen over maffi a organisaties als de Lehman brothers, Freddie Mac en Fannie Mae of dichterbij de Fortis boys en de Dexia gang. Terwijl hun ganse handel in gebakken lucht als een rollercoaster bergaf zoefde, betaalden de ‘bobos in paradise’ elkaar bonussen uit dat het een lieve lust was. Winst gemaakt? Bonus. Verlies gedraaid? Bonus. Niets gedaan? Superbonus!

Wel, in het wereldje van ons geliefde gerstenjus heeft men die graaicultuur grondig bestudeerd en besloten daar een vlot copypaste-tje van te maken. Of wat moet een West-Vlaamse boerenkinkel als ondergetekende denken van vol-gend waar gebeurd scenario. De opperneut van een drankenhandeltje dat wan-delen als nationale sport promoot verdient jaarlijks het akkefi etje van 17 miljoen euro en besluit met pensioen te gaan en vangt daarbij als afscheidpremie 6,12 miljoen euro plus nog vijf jaar lang 1,5 miljoen euro uit eeuwige dankbaarheid van het bedrijf en nog eens 120.000 euro per jaar als dank voor bewezen dien-sten van de Schotse whisky industrie; om dan ’s anderdaags doodleuk in dienst te treden van een net overgenomen drankengroothandeltje langs de andere kant van de wereld. En dat is slechts een voorbeeld, zo zijn er honderden. De gerst-, gist- en waterhandel is booming business en de haaien van deze wereld ruiken dat.

Nu denkt u: WTF? Wel u gaat dat voelen, of beter gezegd u gaat dat proeven. Want de honger naar meer kost pakken geld en dat moet van ergens komen, het sop zal exclusiever, duurder en vooral veel jonger worden. NO AGE STATE-MENT is het nieuwe toverwoord. De uitleg is, we hoeven toch niet exact 12 jaar te wachten om te bottelen als we vinden dat de whisky na 11 jaar en 11 maan-den en 26 dagen zijn volle maturiteit bereikt heeft; de waarheid is, we motten snel meer centen en willen op onze bonus echt geen jaren meer wachten tot een of ander onnozel vat zijn smaken heeft afgegeven aan onze jong klare. Weg met ‘12 years slowly matured in oak casks’ nu wordt het Amber Galileo, Sienna Navigator, Virgin Oak Ruby of nog beter de Bjorn, Benny, Anetha en Anni-Frid horny viking series. Leuke dingen voor de mensen denkt u? Jonge meisjes met een D-cup zijn geen vrouwen, het zijn jonge meisjes!Wachtende op mijn jaarlijkse bonus voor mijn bijdrage aan de Schotse whisky industrie, groet ik u allen.

FILIP J. VERLEYE

BONUSJE

WHISKY ETC. 19

TEKST: HANS OFFRINGA. FOTOGRAFIE: HANS & BECKY OFFRINGA

Het lijkt er wel eens op dat de Amerikanen veel trotser zijn op hun master distillers dan de Schotten. Schone schijn? Een feit is dat men in de VS niet bang is voor een brokje persoonsverheerlijking, waar dat in Schotland not done lijkt. Standbeelden van overleden whisky-iconen kom je op diverse distilleerderijen tegen. Denk maar aan de bronzen Booker Noe, compleet met hondje, bij Jim Beam in Clermont, de stenen Colonel Blanton bij Buffalo Trace in Frankfort en de spierwitte huizenhoge Jack Daniel in het bezoekerscentrum te Lynchburg,

Tennessee. Naar deze grootheden zijn ook enkele bourbons vernoemd.

OP BEZOEK BIJ DE TUTHILLTOWN DISTILLERYLEE IS DOOD, LANG LEVE

LEE

Hier moest ik aan denken toen ik onlangs een overlijdensbericht in de Boston Globe las aan-gaande Elmer T. Lee. Hij trad in 1949 in dienst bij Buffalo Trace, toen nog George T. Stag

Distillery geheten. Van huis uit was hij ingenieur, en be-haalde destijds zijn graad aan de Universiteit van Kentucky. Bij leven was hij al een legende en in 1984 introduceerde hij de eerste single barrel bourbon ter wereld - Blanton’s. Later zou Elmer ook zijn eigen bourbon krijgen. Hoe-wel hij al lang met pensioen was, bleef hij een bekende verschijning op de distilleerderij en hield ‘zijn’ bottelingen persoonlijk in de gaten. Het heeft hem gezond gehouden want hij overleed op de respectabele leeftijd van 93 jaar.

NIEUWE KETELHet toeval wil dat wij niet lang daarna kennismaakten met een naamgenoot van hem - Brian Lee, master distiller bij Tuthilltown Distillery in Gardiner, NY. Hij maakt Hudson Whiskey in verschillende variëteiten. In 2008 hadden we al eens kennis met het product gemaakt tijdens Whisky Live Parijs, waar Hudson Baby Bourbon werd geïntroduceerd door Gable, de zoon van medeoprichter Ralph Erenzo. Er

volgde een uitnodiging om naar de distilleerderij te ko-men, maar daar konden we destijds niet 1-2-3 gehoor aan geven. Wat in het vat zit, rijpt echter rustig verder. Omdat we deze zomer toch in New York moesten zijn, besloten we een bezoek aan Tuthilltown in te lassen.Het werd een boeiende ontmoeting. We arriveerden op de dag dat de nieuwe distilleerketel (de 4de) voor het eerst spirit produceerde. Dat weerhield de beide oprichters er niet van om alle tijd te nemen voor een rondleiding en een interview.

KLIMWANDRalph Erenzo is de marketing man van het duo. Hij is de entrepreneur en heeft ooit in Manhattan een klimwand ge-exploiteerd die hij daarna voor een prettig bedrag wist te verkopen. Vervolgens verhuisde hij naar het platteland van de staat New York. Met de opbrengst van het klimcentrum kocht hij een groot stuk land, vlakbij een rotsformatie die zeer geliefd is bij klimmers. Zijn droom was om er een veel groter klimcentrum te realiseren dan in Manhattan mogelijk was. Hoewel Ralph alle benodigde vergunningen binnen had, ging het

20 WHISKY ETC.

TUTHILLTOWN

De naam van deze distilleerderij is afgeleid van Selah Tuthill die in 1788 een zogenaamde ‘grist mill’ bouwde

over de Shawangunkkill. Deze molen is meer dan 200 jaar in gebruik geweest,

slechts door waterkracht aangedre-ven. Bij de aankoop van de landerijen

verwierf Ralph Erenzo ook de eigendom van de molen. Om nieuwe investeringen

te fi nancieren, deed hij hem enkele jaren later van de hand. Thans is er een restaurant in gevestigd, maar dat maakt geen deel uit van het distilleerderijcom-

plex. Ralph overweegt om de molen weer terug te kopen.

WHISKY ETC. 21

feest uiteindelijk niet door. ‘De boeren in de omgeving dienden het ene protest na het andere in. Ze waren bang dat al die ‘rugzaktoeristen’ hun kostbare landbouwgrond zouden vernielen.’ Omdat hij na 3 jaar geen geld en tijd meer had voor kostbare rechtszaken, gooide hij het roer drastisch om.

APPLEJACKOp zijn landerijen zat een vergunning om te distilleren, omdat het land van oorsprong bebouwd was met ap-pelbomen. ‘En van appels kun je cider maken, en als je cider verstookt, heb je applejack.’ (red.: Het Amerikaanse equivalent van calvados.) Van klimmen naar distilleren lijkt een grote stap, maar niet voor Ralph, zoals uit dit verhaal blijkt.‘Op het land stond ook een oude meelmolen en die bood ik te koop aan om meer geld te generen voor de investe-ringen in een stokerij.’

En hier komt Brian Lee het verhaal binnenwandelen. In 2003 liep hij het landgoed van Ralph op omdat hij onder-zoek deed naar werkende meelmolens in de staat New York. Beide heren raakten echter vrijwel meteen diep in gesprek en dat klikte zo goed dat ze na drie dagen beslo-ten om samen een distilleerderij op te zetten. Brian liet de molen voor wat hij was.

EIGEN BAASNog in hetzelfde jaar togen ze naar een technisch seminar over distilleren en distilleerketels. Acht maanden daarna kochten ze hun eerste ketel, van Duitse makelij. ‘Een van de sprekers op het seminar kwam van dat bedrijf en hij had een overtuigend verhaal’, onderstreept Brian de keuze voor de apparatuur. In 2004 gingen de deuren van Tuthilltown distillery offi cieel open.‘Het was niet veel, we begonnen in een graanschuur aan de overkant van de molen. Om de aanschaf van de eerste

DE WHISKEY’S

Op dit moment maakt Brian Lee vijf verschil-lende soorten whiskey in de Hudson serie:

• 100% Corn Whiskey •• Baby Bourbon (kort gerijpte corn whiskey) •• Four Grain Bourbon (maïs, rogge, tarwe en

gemoute gerst) •• 100% Rye Whiskey •• Single Malt Whiskey •

Binnenkort komt er een zesde bij. Tijdens ons bezoek konden we het bottelen van de

gloednieuwe Maple Cask Rye met eigen ogen aanschouwen. Ook Tuthilltown haakt aan bij de

fl avored whiskey trend. (zie: Whisky etc.nr.2- 2013)

22 WHISKY ETC.

ketel te bekostigen, nam ik een tweede hypotheek op mijn huis’, grinnikt Brian.‘Onze eerste graankookpan kwam bij een imker vandaan. Die huurde een pakhuis van Ralph, maar hij kon de huur niet betalen en heeft dat toen maar met die ketel gedaan. Ik heb hem ter plekke omgebouwd.’ Voor iemand die tot dan toe een hoge technische functie bij ESPN had (red.: een van de grootste commerciële sportkanalen op de Amerikaanse televisie.), was dat een gigantische ommezwaai. ‘Maar ik ben nu eigen baas, en dat vergoedt veel, zo niet alles.’Brian vergelijkt het bouwen van de distilleerderij met het bouwen van een huis: ‘Eerst komt er een kippenren bij, daarna een keuken, dan bouw je de bijkeuken om tot slaapkamer.’ Het ging overigens niet allemaal van een leien dakje. Na de installatie van de 3de ketel ontstond er een uitslaande brand, omdat een van de lasnaden was losgeraakt, waar-door de alcoholdampen vrij spel hadden. Ralph voegt toe: ‘Dat was eigenlijk een blessing in disguise, want we hebben nu alles ingericht volgens de laatste veiligheids- en gezondheidsvoorschriften.’Vijf ventilatoren zorgen ervoor dat dampen zich niet kunnen ophopen, de ramen in het ketelhuis zijn explosie-bestendig en alle bedrading is omhuld met brandwerend materiaal. Behalve dat Brian en Elmer T. Lee dezelfde achternaam hebben en allebei van origine een ingenieursopleiding genoten, zijn er nog meer overeenkomsten tussen beide heren. Waar Elmer onder andere innoveerde met single barrel bourbon, doet Brian dat op andere terreinen.

ZONNEPANELENTijdens de uitgebreide rondleiding valt ons oog op een weiland vol zonnepanelen. ‘We wekken al 50.000 watt aan energie op en het doel is om geheel selfsupporting te worden. Daarom kijken we ook naar een vergasser om afvalproducten uit het distilleerproces in energie om te zet-ten’, legt Brian uit. ‘Nu gaan de solids nog naar een lokale boer. Volgens hem eten zijn kalveren het als chocolade.’ De eerste tests zijn veelbelovend.Ook heeft Brian een wat andere kijk op fermenteren. ‘We hebben geen eigen giststam, zoals de meeste distilleerde-rijen, maar we kopen voorverpakte gist bij een fabriek. Ik ben ook niet zo bang voor bacteriële vergisting. Waar de meeste stokers dit proberen te voorkomen, vind ik het een toevoeging die interessante smaken kan opleveren.’

RIJPINGDe gemiddelde fermentatieduur is lang: 4-5 dagen. Daar-naast beschouwt Brian de kleine hoeveelheid gemoute gerst die voor het opwekken van enzymen wordt gebruikt, niet als een onderdeel van de mash bill. ‘Het is voor ons procesgrondstof, net zoals water en daarom affi cheren wij twee van onze producten als 100% corn en 100% rye.’De rijping is ook geen standaardverhaal. ‘We hebben ge-experimenteerd met vaten van 3 tot 52 gallon. Uiteindelijk hebben we het beste resultaat bereikt met 25-30 gallon, zogenaamde half casks.’ (red.: 1 US gallon is 3,78 liter.) Ze worden speciaal gemaakt bij de Black Swan Cooperage in Minnesota. ‘Het is een speciaal type dat ‘honey comb stave’ wordt genoemd. Black Swan heeft er een patent op aangevraagd en Ralph heeft ervoor gezorgd dat de TTB

WHISKY ETC. 23

(red.: het Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau.) het goedkeurde voor bourbonrijping.”

ACDAEen kijkje in een van de pakhuizen leert ons dat de vaten verticaal op pallets zijn geplaatst, vier hoog. Helemaal ach-terin vinden we nog een paar ‘normale’ 52 gallonvaten.Ralph houdt zich intensief met lobbyen bezig en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de ratifi cering van een vijftal wetten voor craft distillers. Hij is ook medeoprichter van de ACDA (American Craft Distillers Association). ‘In Groot-Brittannië hebben ze daarvoor de CDA. Dit zijn trouwens geen organisaties voor jongens die in hun garage whiskey stoken’, grapt hij. Mede door Ralphs toedoen is het aantal craft distillers in de staat New York inmiddels gegroeid tot 34. ‘Maar wij waren wel de eerste distilleerderij sinds het einde van de Drooglegging en Hudson is de eerste bourbon die ooit in New York is gestookt!’ Terzijde: Momenteel is het aantal craft distilleries in de gehele VS gegroeid tot ruim boven de 400. Dat heeft alles te maken met een verruiming in de wetgeving aangaande het produceren en verhandelen van alcoholhoudende dranken.

AGROTOERISME‘We betrekken ook alle grondstoffen uit onze eigen staat. Dat heeft als bijkomend voordeel dat onze whiskey’s op lokale boerenmarkten mogen worden verkocht.’ Ralph zit nu op zijn stokpaardje: ‘Het toenemende agrotoerisme speelt de craft distillers in de kaart. Hun slogan is zo’n beetje eat local, buy local, stay local overnight.’ Hij heeft weliswaar zijn klimwand niet voor elkaar gekregen, maar weet wel degelijk toeristen naar deze regio te trekken.

Tuthilltown heeft een sfeervol bezoekerscentrum waar volgens Ralph en Brian gedurende de zomer ongeveer 500 geïnteresseerden per weekend langskomen. ‘De tours doen we alleen op zaterdag en zondag, maar als er iemand door de week komt aanwaaien, doen we niet

moeilijk. Onze tasting room is overigens ook op maandag, donderdag en vrijdag open.’

WODKA/RUMDaarnaast stookt Brian wodka en gin onder een andere naam, allebei van appels uit de eigen boomgaard. Ze sma-ken verrassend goed. En waarom geen rum? ‘Dan moeten we melasse importeren, want suikerriet groeit niet in New York. En dat strookt niet met onze fi losofi e dat we het liefst alle grondstoffen uit deze staat betrekken.’Honderd procent strak in de leer zijn de heren nu ook weer niet, want de single malt is gestookt van Canadese malt. ‘Dat kunnen we gewoon niet bestellen in New York, er is geen geschikte mouterij’, legt Brian uit terwijl we naar de graansilo’s achter het ketelhuis wandelen. Ze zijn beschilderd door lokale kunstenaars en roepen de sfeer op van eind jaren 60 van de vorige eeuw. Het legendarische artiestendorp Woodstock, waar in 1968 de plannen werden gesmeed voor het gelijknamige muziekfestival in 1969, dat nog nagalmt in 2013, is hier maar een halfuurtje vandaan. Dat kan geen toeval zijn.

HUDSON Of al die creativiteit en innovatiedrang Brian Lee ooit een standbeeld gaat opleveren is sinds juni 2010 geen geheel Amerikaanse gelegenheid meer. Hoewel de oprichters nog steeds volledig eigenaar van Tuthilltown Distillery zijn, hebben ze het merk Hudson verkocht aan een Schotse dis-tillateur. En niet zomaar eentje: William Grants & Son. Het geeft aan dat een vooraanstaand Schots whiskygeslacht serieus naar whiskey van overzee kijkt. En ze zijn zeker niet de enige. Nemen ze al wat over van het Amerikaans gedachtengoed? ‘Eerst wilden ze onze vaten niet, maar nu gaan alle gebruikte exemplaren regelrecht naar Schotland’, zegt Brian, niet zonder trots.En Elmer T. Lee? Wie weet zweeft hij, onzichtbaar, hoog boven Tuthilltown, rustig en aandachtig genietend van de Angels Share die opstijgt uit de honeycombed half casks van zijn ruim 40 jaar jongere naamgenoot.

24 WHISKY ETC.

‘t Veld 34 - 7603 EC Almelo Tel. 0546-443077 - Fax 0546-443002

Uw reisspecial ist voor N o o r d w e s t E u r o p a e n g r o e p s r e i z e n

Kijk voor meer informatie op onze website: WWW.ROBINREIZEN.NL

Compleet verzorgde wandelreizen:

- Schotland

- Engeland

- Wales

- Ierland

- Noord-Ierland

Nieuw !

WHISKY ETC. 25

26 WHISKY ETC.

BOEKENJAGEN OP DE WHITE DOG

Max Watman (42) is geboren in de vruchtbare Shenandoah Valley (Virginia), ingeklemd tussen de Blue Ridge Moun-tains en de Ridge-and-Valley Appalachians. Het moest dus wel dat deze journalist, afgestudeerd in meerdere discipli-nes, Jack of all trades en zoon van Israël een boek zou schrijven over Moonshiners. Want zijn geboortegrond met een Roanoke Valley en Franklin County staat nog steeds bekend als het ideale, ruwe terrein voor het distilleren van illegale alcohol. En dan vooral toch whiskey, de White Dog, waarvan goede smaak niet komt door rijping of toevoegingen maar in het beste geval door het vakmanschap van de stokers. Deze moutain people dragen de genen van hun geïmmigreer-de voorouders en daarmee ook de moraal van de pioniers. Zij vinden drank stoken net zo normaal als het verbouwen van maïs of aardappels of het houden van een paar stuks vee.

PhiladelphiaMaar Max Watman werd pas getriggerd door een krantenbericht over een enorme explosie in Philadelphia. Daar was een still met een capaciteit van 3000 gallons per dag, (ruim 11.000 liter) in de lucht gevlogen. En het jaar was 2002 en geen jaartal uit de Drooglegging!Max was toen al een geprezen auteur door zijn boek Race Day: A Spot on the Rail over de geschiedenis van paar-denraces in de VS. Hij besloot onderzoek te doen naar de stille, en naar hij dacht, voorbije wereld van de Moonshi-ners - overigens, de illegale stokers noemen hun verse alcohol simpel liquor. Maar films en boeken hebben de naam Moonshine geplugd.

JuweelDe speurtocht van Watman heet Chasing the White Dog, een juweel van 300 pagina’s, geschreven in een zeer jour-nalistieke stijl met duidelijke Gonzo-trekjes van Hunter S. Thompson. Watman ontdekt dat moonshining nog overal is te vinden, zeker in de grote steden met Philadelphia als natte hoofdstad.Chasing the White Dog is vooral een verbazingwekkend boek doordat Max Watman het journalistieke principe - ‘blijf met beide benen op de grond’ - in alles praktiseert. Met humor en twijfel tussen romantische gedachten in zijn hoofd en de harde realiteit. Hij zoekt de stokers op, de vervoerders, de nip joints, de speurneuzen van de overheid, de rechters en de installaties diep in de bossen, hij praat met iedereen en bouwt vertrouwen op. Hij wordt even thuisstoker en beschrijft met zelfspot zijn mislukkingen.

NASCARMaar Watman loopt ook tegen een harde realiteit aan. In het eerste hoofdstuk figureert de legendarische Popcorn Sutton, schrijver van Me and My Likker, op dvd’s vereeuwigd, vriend van sterren als Willie Nelson. Een en al romantiek met een tragische ondertoon; als de on-grijpbare Popcorn op hoge leeftijd toch de gevangenis in moet, gaat hij aan de uitlaat van zijn ‘three-jug’ car, een snelle Ford Fairlane liggen en ademt zich de dood in.Een andere ster Junior Johnson heeft het wel gered. Hij is mede verantwoordelijk voor het ontstaan van de NASCAR-races, voortgekomen uit de snelle wereld van de moonshiners. Hij werd 5 keer eerste en heeft nu een goedlopende en officiële distilleerderij.Watman heeft een fascinerend boek geschreven, het is al weer drie jaar oud, maar de werkelijkheid van illegaal stoken is niet veel veranderd. Hij zelf zegt na zijn avonturen in een wereld die is overgenomen door snelle stokers en geldverdieners en waarin alleen de old fashioned likkermakers op zijn sympathie mogen rekenen: ‘I’m no outlaw. I’s time to get back on dry land where I belong’. Dit wel nadat hij de overheid nog even een kniestoot heeft gegeven. ‘Als je wel 300 bier of wijn per jaar thuis mag stoken, waarom mag je dan daaruit niet 30 gallons spirit maken?’

Chasing the White Dog - Uitg.Simon&Schuster – Engels - ISBN 9781416571780 - vanaf £ 3.20

Thom Olink

WHISKY ETC. 27

De stillerevolutie De stillerevolutie De stille De stilleDEANSTON

28 WHISKY ETC.

DOOR IAN BUXTON

De pr-mensen van Deanston hadden me herhaal-delijk uitgenodigd om de distillery te komen bekij-ken, maar ik bleef treuzelen en uitvluchten zoeken, hopelijk wel beleefd. Waarom, zo redeneerde ik, zou ik moeite doen? Deanston is nou niet bepaald de interessantste onder de distilleerderijen, dacht ik, zo een die een alledaagse, wat fabrieksmatige soort whisky stookte, die zelden ophef veroorzaakte in het wereldje van single malt. En dus vond ik, uitnodiging na uitnodiging, altijd wel een reden om niet naar het wat saaiige gebouw voorbij Doune te gaan.

Wat een miskleun. Uiteindelijk werd ik overgehaald een korte trip ernaartoe te maken en daar begon ik me te re-aliseren wat ik in mijn onwetendheid

had gemist. Niet door hun zeer aangename, nieuwe bezoekerscentrum, dat net zijn eerste verjaardag vierde en dat, misschien mede dankzij de rol in de fi lm The Angel’s Share van Ken Loach, een groot succes is gebleken.

PERTHSHIRENee, wat me pakte en vreugde schonk, was het ge-sprek met Ian MacMillan, Master Blender voor Burn Stewart, de eigenaars van Deanston.Sinds 1990, toen de maatschappij de distilleerderij over-nam van Invergordon, heeft MacMillan stilletjes veel zaken veranderd, omgebogen naar een meer traditio-nele wijze van werken en whisky’s gecreëerd, die een erkenning zijn van de originele Perthshire stijl.

ZOET EN HONINGDat is misschien een nieuw begrip voor sommigen, dus laat ik dat uitleggen. Als we honderdvijftig jaar terug stappen in de tijd zien we dat Perthshire een belangrijk centrum is voor het distilleren van zachtere, fruitiger, zoetere whisky’s dan elders, met veel smaak van heide-honing. Zulke whisky’s maakten dat Perth een heel belangrijke stad werd voor de blending fi rma’s, je kon er namen aantreffen als Dewar’s, Bells, Peter Thomson & Co, Sandeman en, uiteraard, Matthew Gloag & Co.Nu is alleen Highland Distillers, de opvolgers van

Gloag overgebleven in Perth. Hoewel, de stijl van sto-ken is nog heel helder aanwezig in Dewar’s Aberfeldy single malt en hun blends.

PLAFONDVan de 140 distilleerderijen die ooit in Perthshire whis-ky stookten, zijn er nog 6 over en bij Deanston was de typische stijl van deze streek afgebogen naar een wat meer mainstream smaak, naar jonge whisky die te ge-bruiken is voor goedkopere blends. Burn Stewart kon die fi losofi e niet met een klap aan de kant gooien, in de whiskyindustrie kunnen belangrijke veranderingen niet worden geforceerd en elke stap kost tijd om het beoogde volle effect te kunnen realiseren.En dus heeft de omzetting die Ian MacMillan voor ogen had in alle rust plaats gevonden in de prachtige kelders van Deanston, onopgemerkt door de buiten-

wereld. De distillery was ooit cotton mill en het opval-lend gewelfde plafond van het belangrijkste warehouse draagt nog de sporen van dat verleden. Het is daar een wat ongewone omgeving voor een stille revolutie.

LANGE WEGWat mij interesseerde en me raakte was het enthousi-asme van Ian MacMillan voor ‘hands-on’ distilling, de liefde voor mensenwerk, niet voor computers.Hij zelf heeft een lange zware weg afgelegd in het vak. Ian begon in 1973 op het laagste niveau bij Glengoyne (tot grote ontzetting van zijn ouders, die het niet als een respectabel beroep beschouwden) en leerde elk aspect van het distilleren door alles, maar dan ook alles zelf te doen en te leren. Hij is een echte traditio-nalist, benadrukkend dat ‘whisky werd gemaakt om te drinken’ - en dus in alle opzichten een man naar mijn hart.

De smaak van

Perthshire whisky's is zoet en fruitig

De smaak van Perthshire whisky's

is zoet en fruitig Perthshire whisky's

is zoet en fruitig Perthshire whisky's

WHISKY ETC. 29

30 WHISKY ETC.

die wordt gevolgd door de onderliggende Perthshire zoetheid, die weer snel kenmerkend wordt voor deze distilleerderij.

EXCLUSIVESEnkele van deze whisky’s zijn ‘exclusives’, alleen te krijgen op de stokerij daar aan de river Teith. Ze zijn een tripje waard, ik ben tenminste bekeerd en zie Deanston als een van de interessantste distilleerderijen, die je kunt bezoeken, met een overtuigend verhaal en een fascinerende geschiedenis. En het helpt dat hij is te vinden in een attractief deel van Schotland waar niet te veel toeristen blijven hangen en je een diep gevoel van de omgeving meekrijgt, buiten de drukte, lawaai en afl eiding van groepen en bustours.Komt u niet in de buurt dan importeert Van Wees in Amersfoort ook fl essen Deanston Virgin Oak en Dean-ston 12 Years Old.

Tot slot nog een laatste woord van Ian MacMillan: ‘Mensen maken whisky voor wat hij is, niet de compu-ters. Hun persoonlijke idiosyncrasieën, hun eigenaar-digheden en karaktertrekken weerspiegelen in de aard van de whisky.’Daarop zeg ik: ‘Amen!’

VERTALING ©L-ROND TEKST

NB.Voor veel Nederlanders is Doune bekend wanneer ze boven Stirling de M9 verlaten en via de A84 de mooie route langs Callander (Rob Roy!) volgen door natuurgebied de Trossachs om uiteindelijk via de A85 naar Crianlarich en A82 naar Glencoe de westkust te bereiken.De distillery ligt even voor het stadje Doune aan de river Teith en is op een bord aangegeven. Glasgow en Edinburgh liggen beide op ongeveer drie kwartier rijden.

OPENBARINGEn zo kan hij, nadat hij een distilleerderij had ‘over-genomen’, die de verkeerde kant was opgegaan en heel subtiel vrijwel elk onderdeel van het productie-proces veranderde en bijstuurde, nu de resultaten van zijn stille arbeid zien. Wat een openbaring! Deanston moet wel een van de distilleries in Schotland zijn die zich het meest heeft verbeterd, zichzelf triomfantelijk opnieuw heeft uitgevonden.

DE WHISKY’SDe standaard 12 Years Old is onherkenbaar verge-leken bij een paar jaar geleden: met zijn natuurlijke kleur, niet koud gefi lterd en op fl es met 46.3% abv.Maar de echte verrassing kwam met de whisky’s die Ian daarna liet proeven, beginnend met de 15 years old Toasted Oak uitvoering - 690 fl essen van 8 verschillende Bourbon vaten, een experiment met 4 verschillende niveaus van charing en toasting, daarna bijeengebracht in 4 hogsheads. Op een sterkte van 56.0% abv., niet koud gefi lterd en ongekleurd explo-deerde deze whisky in de mond om uitzonderlijk rijke en donkere smaaktonen naar voren te brengen, die deden denken aan single estate rum.Daarna kwam de Spanish Oak (57.4% abv, 11 years) gerijpt in zeer oude ex-Oloroso sherryvaten voordat hij eindigde in een vat van Spaans eiken, gebruikt voor Gonzalez Byass’ La Panto brandy. Slecht nieuws echter. Er was maar 1 vat en de voorraad slinkt snel. Deze immense whisky, een totale verrassing voor Deanston had vele lagen van gebrande suiker, rijp fruit, noten, karamel en een donkere fruitcake die in golven naar elkaar kwamen met intense openbaringen.Maar er is geen reden om te wanhopen: binnenkort komt de Virgin Oak ruimer beschikbaar. Het is een vatting van 6, 8 en 10 jaar oude Deanston’s en afge-maakt voor enkele weken in gloednieuw Amerikaans eiken uit Kentucky en daagt uit met een kruidige mep,

Ian MacMillan

Deanston distillery aan de river Teith

WHISKY ETC. 31

TEKST EN FOTOGRAFIE ALICE BROEKSMA

Frankrijk is internationaal de grootste afnemer van Schotse whisky, nog vóór Amerika en Groot-Brittannië. De Fran-sen zijn gek van whisky, fou de whisky! Whisky zo groot in hét wijn- en pastis-

land bij uitstek: hoe komt dat?

De Fransen dronken er in 2011 veertien miljoen cases van negen liter van, binnen een paar jaar een stijging van tien procent. En ook de komende jaren zal er nog zo’n

3,5 procent groei zijn. Dan zitten we op het einde van dit jaar op 135 miljoen liter. We zijn gaan kijken, luisteren en vragen op Vinexpo in Bordeaux, de toonaangevende, tweejaarlijkse wijn- en distillaatvakbeurs, waar de liefde voor een Schotse dram sterk werd onderstreept.

IN DE SUPERMARKTAl in de Franse supermarché valt het op. Kijk in de rij bij de kassa maar in het winkelwagentje van voor- of achterbuur: gróte kans dat er een fl es whisky tussen de boodschappen uitsteekt. Jongeren, ouderen, huisvrouwen met een berg weekinkopen, enkelingen met slechts een bescheiden boodschappenmandje: Scotch. Als indrink-drank voor een party-nacht, als ‘apéro’, als drank voor elk willekeurig moment. Precies dat verschijnsel registreert de Vinexpo in een eigen onderzoek: de grote populariteit van whisky wordt verklaard door ‘de verscheidenheid aan consumptiemomenten’. Ook door ‘een veelzijdig gamma dat een breed palet raakt van de gebruikers, van begin-ners tot ingewijden’.

VEERTIG PROCENTDe totale consumptie van spiritualiën stijgt echter nau-welijks in Frankrijk. Nog geen procent stijging: dat staat haaks op de gigantische groei in andere gebieden in de wereld. Maar er is een in het oog lopende interne ver-schuiving. Gin gaat in Frankrijk in populariteit achteruit, ook spiritualiën die in eigen land worden geproduceerd. Wodkagebruik echter is in Frankrijk prominent in opmars, met een recente toename van bijna vijftig procent. En dan whisky: die vertegenwoordigt in Frankrijk van alle genuttigde alcohol in volume bijna veertig procent, vaker gedronken door Fransen dan hun eigen pastis.

VERSTAND VAN VINTAGESDat is voor exportdeskundige Andrea Spinello helemaal geen verrassing. Spinello stond op de Vinexpo namens In-ternational Beverages, de internationale arm van Thaibev. In zijn portfolio heeft hij whisky’s zoals Balblair, Speyburn, Hanky Bannister blended whisky en de single malt Old Pulteney - de 21-jarige versie werd World Whisky of the Year in 2012 volgens Jim Murray in zijn Whisky Bible. Frankrijk is voor zijn bedrijf een belangrijk afzetgebied. ‘Daarheen gaan grote volumes blended whisky. Acht pro-cent van de totale verkoop bestaat er uit single malt maar

MARIANNE MARIANNE MARIANNE MARIANNE MARIANNE LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL LUST WEL

EEN DRAMEEN DRAMfou de whisky!

32 WHISKY ETC.

ook dát is percentueel nog een grote markt. De grote merken staan hier uiteraard ook op de plank, vaak tegen prettige prijzen.’ ‘Fransen zijn op gebied van whisky onderlegd’, zegt Spi-nello. ‘Je hoeft het Franse publiek niet uit te gaan leggen wat het verschil is tussen Amerikaanse of Schotse whisky. Het is als land een volwassen markt, Fransen hebben een elementaire kennis en zijn met whisky op hun gemak.’

MILLÉSIMES Het is waar dat er grote hoeveelheden goedkope whisky worden verkocht, maar voor de duurdere producten geldt dat Fransen een etiket kunnen lezen. Ze hebben verstand van millésimes, vintages, van het stook- en botteljaar, ze weten waar ze van houden.’ Dat wil dus voor Spinello ook zeggen dat er geen sprake is van een prototype Franse klant. Een favoriet merk is er ook niet echt. ‘Frankrijk houdt wel duidelijk van bijvoor-beeld een Balblair, die vintages maakt. Fruitig, krachtig,

niet peaty. Maar daaruit kun je weer niet concluderen dat ‘de’ Fransen dus niet van peat houden. Ze staan open voor andere smaken.’

DE AMERIKANEN‘Whisky is in Frankrijk zo’n belangrijk onderdeel gewor-den sinds de Tweede Wereldoorlog’, vertelt Thierry Bé-nitah, directeur van Frankrijks grote importeur La Maison Du Whisky. ‘Er was geen whisky meer. De Amerikanen die door de oorlog in ons land waren dronken whisky en dat wakkerde de Franse interesse aan. Wat er gedronken werd, was Bourbon, Scotch en Canadees. De industrie werd op gang gebracht, en daar is mijn vader toen op ingesprongen.’Bénitah senior ging distribueren, eerst voornamelijk aan bars. La Maison du Whisky opende winkels in Parijs, Ile de Réunion en Singapore en verhandelde alle grote merken. Begin jaren zestig draaide er in Frankrijk een omvangrijke distributie. Dronken de Fransen in 1956 nog anderhalf miljoen fl essen whisky, nú is dat bijna honderd-veertig keer zoveel.

PAPI‘Misschien dat traditie wat heeft bijgedragen. Het nostalgi-sche beeld van de oude opa, papi met zijn glas’, zegt de importdirecteur. ‘Maar vooral was er de visie van de grote groepen. Visionairs als de producenten van Pernod Ricard speelden in op de Franse traditie van spiritualiën en heb-ben groot ingezet. Zulke Franse eigenaars wilden zelf ook whiskymerken bezitten en hebben daarin geïnvesteerd. Achter de opbouw zit dus een doordachte strategie. Dat whisky in Frankrijk zo groot is, is beslist geen toeval en zeker ook geen modetrend.’

MONDIAALDe Vinexpo in Bordeaux, een van de belangrijkste drankbeurzen ter wereld, heeft deze zomer records gebroken door - op de in totaal 50-duizend bezoekers - bijna 20 duizend buitenlandse inkopers te trekken. Het grootste percentage van hen kwam uit China. Uit Nederland kwamen ruim 800 inkopers. Op de beurs worden ook spiritualiën gepresenteerd. De exposanten ervan bezetten twaalf procent (4800 m2) van het totale standopper-vlak. Er stonden meer dan vijftien Schotse whisky-exposanten. De beurs is alleen open voor professionals voor wie honderden meters rode loper werden uitgerold: groothandelaars, inkopers voor super- en hypermarkten, restaurateurs en gespecialiseerde detailhandelaars uit bijna 150 landen. Die kwamen dit jaar af op de vloeibare waar van 2400 exposanten uit 44 landen.

WHISKY ETC. 33

34 WHISKY ETC.

TELLEMENT ÉNORMEWat er toen gebeurde was, zegt de directeur, dat giganten als Pernod Ricard zich met hun distributie meteen richtten op de supermarktbranche. ‘Dus het grote publiek was van meet af aan gewend dáár whisky te kopen en doet dat nu nog. Vijfentachtig procent van de Franse whiskyverkoop loopt via de Franse supermarkten. Standaardproducten, fl essen van tien euro. Dat is voor een Franse klant geen probleem, hij drinkt zijn whisky vaak met ijs en water. Dat is in mijn land de kern van de whiskyindustrie. Die markt is tellement énorme - zó enorm groot. Het product wordt gedragen door de goedkope merken. Whisky is in de supermarkt de goedkoopste sterke drank, en die prijs is een grote factor van de populariteit.

COGNACWat telt is ook het feit dat whisky een veel vrijer product is dan bijvoorbeeld Cognac, dat met de naam en dus ook

met de productie, aan een gebied gebonden is.‘De kracht van whisky is dat je productie kunt verdubbe-len. Je hebt er alleen meer distilleertoestellen voor nodig en grondstoffen waaraan geen gebrek is. Daar is dus geen enkel obstakel’, beklemtoont de directeur van de belang-rijkste import- en retail business van Frankrijk.‘De productie van Cognac verdubbel je echter niet zo-maar, omdat je het aantal wijngaarden niet kunt verdub-belen, daar is een limiet aan.’Whisky slaat ook aan in zijn land door de gerichte publiciteit, die whiskymerken als intelligent, positief en dynamisch neerzet. Internet wordt als medium door adverteerders actief gebruikt; mogelijkheden op Franse te-levisie zijn door de wet zeer gelimiteerd. De website van Bénitahs eigen bedrijf daarentegen is de verlokking zelve. Begon zijn vader met doorverkoop aan bars, La Maison Du Whisky nu vertegenwoordigt vijfhonderd merken. ‘Kleinere en middelgrote merken’, zegt de directeur, die ook op de Vinexpo goed rondkijkt wat er nieuw wordt aangeboden.

DE LOMBARDSAl aan het begin van de Vinexpo is Bénitah langs geweest bij de stand van Richard Lombard. ‘La Maison du Whisky heeft interesse’, beaamt Richard Lombard die, met zijn hoofdkantoor op het eiland Man, Schotse whisky onder meer in bulk verhandelt. Zijn familie zit sinds driehonderd jaar in de drankhandel en had wijngaarden in Frankrijk, kurkfabrieken in Portugal en brouwerijen in Engeland.Door het brouwen kwamen de Lombards in de whisky terecht. Sinds veertig jaar verscheept het onafhankelijke bedrijf in tankers, drums en casks whisky naar blenders, en verbreedde de portfolio door de groeiende vraag naar single malt. Moeder Margaret en zoon bouw-den daarvan een voorraad op en noemen hun belangrijkste producten ‘Jewels of Scot-land’. Van dit bedrijf is ook ‘Pebble Beach’, in 2006 gelanceerd in Californië.

WHISKY MET EEN KUS Lombard stond in het verleden al her-haaldelijk in Bordeaux op de Vinexpo, in de eerste plaats voor toegang tot de wereld. Maar hij krijgt nu ook van Frankrijk importverzoeken. Op de handelsbeurs presenteerde de familie deze zomer onder meer een blended malt met de naam ‘Storm’, met inslaande bliksem op het etiket en om-schreven met: ocean spray, light heather en charred peat. Op de website niet aan-geprezen met harde sales talk, maar met een gevoe-lig gedichtje dat als laatste versregels heeft: ‘This kiss I take to sea’. Whisky met een kus de wereld in. Dat geldt ook voor Lombards

LANGSTE SCHUUR VAN FRANKRIJK De wereldomvang van Vinexpo laat zich op het eerste gezicht niet direct raden door de aanblik van het gedateerde beursgebouw in de beroemde wijnhoofdstad Bordeaux. Het ‘Parc des Expo-sitions’ omvat jaren-zestigbouw. ‘Hall 1’ van het beursgebouw strekt zich echter onwaarachtig uit en is 60 meter breed en 850 meter lang: door die lengte bekend als ‘de langste schuur van Frank-rijk’. Architect Xavier Arsène-Henry won met dit ontwerp ooit van dertig rivalen. Bordeaux kocht het gebied een halve eeuw terug voor expansie van business. Duizend hectare drasland werd drooggelegd; het ‘Lac’ is een kunstmatig meer.

Altijd een fl es in de boodschappenmand

WHISKY ETC. 35

Nosing & Tasting is hot!

Tasting Company levert alles om nosing & tasting

ervaringen aan te kunnen bieden. Van losse tubes in

mooie toonbankdisplays tot luxe houten geschenk-

verpakkingen. De inhoud wordt door u bepaald,

wij verzorgen de rest. Geïnteresseerd? Kijk eens op

www.tastingcompany.nl of bel 030 - 630 68 57

Tasting Company

2 en 6 stuks verpakkingen geschikt voor •

brievenbus post.

luxe houten 6, 12, en 24- stuks box verkrijgbaar •

met opdruk

eigen oplages (verpakking) mogelijk•

geschikt als relatiegeschenk•

levering aan importeurs, slijters, restaurants, hotels •

en bedrijven

Tasting Company B.V. - Brabanthaven 2 - 3433 PJ Nieuwegein - Tel. 030 - 630 68 57 - email: info@tastingcompany.nl

A5.indd 1 31-05-2012 13:45:49

36 WHISKY ETC.

blended Scotch Ballaglass, en Dhoon Glen, met Keltisch ontwerp zoals de drie rondrennende beentjes die symbo-lisch zijn voor het eiland Man.

RUSSENDe Keltische etiketten op zijn stand op de Vinexpo zijn al in het Russisch voorgedrukt. ‘Er is internationaal duidelijk interesse in die Keltische gedachte. Zulk erfgoed spreekt duidelijk tot de verbeelding’. Richard Lombard laat de marketing in het buitenland over aan plaatselijke agenten. ‘Het aanbod en ook de presentatie verschilt per land. Chi-na wil een andere fl es zien dan bijvoorbeeld Europa. Wij hebben de laatste zeggenschap, maar we luisteren goed naar de agenten die ons vertellen hoe ze het product aan hun land willen aanbieden. Dat geldt ook voor Frankrijk.’ Een dergelijke beurs is voor kleinere bedrijven zoals de zijne een uitkomst, zegt Richard Lombard. ‘De hele wereld komt naar Bordeaux. Al in de eerste twee uur hadden we dertig verzoeken om informatie binnen. De ervaring heeft geleerd dat je aan het eind van een Vinexpo tweehonderd nieuwe aanvragen binnen hebt.’

JAPANSE CHIQUENet zoals Lombard stond dit jaar de Japanse whiskyma-ker Nikka weer in Bordeaux, niet zozeer voor Frankrijk, maar voor de wereldmarkt. ‘De populariteit van Nikka is in korte tijd zo gigantisch gestegen is, dat het al niet mak-kelijk meer is te voldoen aan de vraag’, zegt Emiko Kaji, internationale verkoopmanager. ‘Nikka Asahi kocht de gesloten Schotse Ben Nevis distillery in 1989, heropende die in 1991 en kreeg zo voet aan de grond in 2001 met twee pallets voor Europa. Maar met La Maison de Whisky als huidige distributeur zijn er dit jaar 750-duizend fl essen verkocht en volgend jaar, is de verwachting, zullen dat er een miljoen zijn.’De bekendheid kan door de beurs alleen nog maar toenemen. De Japanse verkoopmanager observeert: ‘Veel Europeanen komen hier zoeken naar iets nieuws, some-thing nice. Welke Europeanen vooral? Belgen, Zwitsers. En Fransen.’

AANGENAAM PROBLEEMKlein en bescheiden staat Emiko Kaji achter haar Nikka-stand waarop een fl es prijkt in een sobere, maar zeer chique vormgeving. Naast haar Thierry Bénitah die breed het woord voert met potentiële klanten. Hij is Frans tot en met, met veel handgebaar. Op zijn website variëren Nikka ‘topsellers’ in prijs van 36 tot 115 euro. De eerste categorie een assemblage van single malts Miyagikyo en Yoichi, in fl essen van een halve liter. Een Miyagikyo van twaalf jaar oud, het minst peaty en wat complexer door rijping in sherryvaten, tegen de honderd euro.‘La Maison du Whisky heeft alle functies die van nut zijn voor ons,’ prijst de Japanse verkoopmanager. ‘Ze werken als importeur, distributeur, handelaar en hebben een web-shop. Alles onder één dak.’ Misschien is haar whisky niet meteen een product voor de Franse supermarkt. Maar het zijn wel Fransen die haar distilleerderij een probleem hebben bezorgd. Een aange-naam probleem: hoe met die honderd procent groei de verhouding tussen vraag en aanbod te beheersen.

Veel vraag naar Nikka

WHISKY ETC. 37

16619_2 The Black Grouse adv 210x297 Cons 01.indd 1 10-09-13 16:44 16619_2 The Black Grouse adv 210x297 Cons 01.indd 2 10-09-13 16:44

16619_2 The Black Grouse adv 210x297 Cons 01.indd 2 10-09-13 16:44

TEKST EN FOTO’S: WIEGER FAVIER

Als je Schotland per zeilschip ontdekt, heb je plots alle tijd om de rotsige natuur en mysterieuze lichtval over zee en eilanden op je in te laten werken. Onderweg meer je aan bij verlaten eilandjes, kleurrijke visserplaatsjes en

af en toe direct aan de kade bij een Island-distilleerderij.

EEN PROEFTOCHT PER ZEILSCHIP:

TALISKER, TOBERMORY

EN OBAN

De trossen zijn gelicht, de zeilen gehesen en de haven van Oban is uit het zicht verdwenen. Heerlijk traag trekt de rotsige kust van het eiland Mull aan me voor-bij. De zon glinstert op het water. In de verte lijken de

eilanden Scarba en daarachter Jura als blauwe bergen net boven het zeewater te zweven. Ik hoor alleen nog de wind in de zeilen, gekraak van touwen in de lieren en geruis van zeewater langs de boeg. Het is hypnotiserend. Urenlang kan ik hier op het voordek blijven rondkijken, wildlife spotten, hangen onder de zeilen in het kluivernet of bij het roer op het achterdek luisteren naar de - soms wat sterke - verhalen van kapitein Klaas van Twillert en de mede-passagiers, zonder me ook maar een moment te vervelen.

KLEIN TALLSHIPDe Flying Dutchman is de komende week mijn onderkomen. Dit ruim veertig meter lange Hollandse Zeilschip vaart hier in de zomermaanden rond met telkens nieuwe reisgezelschappen, vaak een mengelmoes van Europese zeil- en Schotlandliefhebbers. De grote witgeschilderde voormalige haringlogger heeft twee mas-ten en een lange fok waaraan in totaal 485 vierkante meter zeil kan worden gezet. Het is een hele klus om het allemaal te hijsen. Overal waar we aanmeren trekt het kleine tallship gelijk bekijks.Wind en stroming, af en toe bijgestaan door de dieselmotor, bepalen de vaarrichting. Vanwege een harde wind op de woelige zeestraat The Little Minch, blijft de tocht beperkt tot de noordelijke Binnen-Hebriden met grotere eilanden als Skye en Mull en een hele reeks rotsige eilandjes met soms bijzondere vormen, zoals Eigg dat als een hanenkam boven zee uitsteekt, of het kleine on-bewoonde Staffa, waar verschillende grotten tussen hoge basalt-kolommen zijn ontstaan. Onderweg doen we vissersplaatsjes als

Mallaig en Portree aan, zien we vuurtorentjes op rotspunten in zee, gaan we voor anker in verlaten lochs en dobberen langs stoere middeleeuwse kastelen als het Eilean Donan Castle in Loch Duich, decor voor heel wat whisky-commercials.Zelfs de meest afgelegen pubs hebben hier een menukaart vol verse vis en schelpdieren - hoewel niet altijd even goed bereid - en een wandrek vol whisky’s die, volgens kapitein Klaas, voorname-lijk door toeristen worden besteld. De locals drinken bier.

HAAIEN EN DOLFIJNENDe zeiltocht blijkt ook een zeesafari. Kort na vertrek uit het cen-trale Oban dobberen we al voorzichtig rond een rots vol grijze zeehonden, die ons schaapachtig aankijken. Onderweg worden we telkens begeleid door Jan-van-Genten: grote zeevogels die met duizelingwekkende vaart het water instorten. Regelmatig steken er ook grijze of zwarte vinnen boven het water uit: meestal dolfijnen, die soms zo dichtbij komen dat je de ademhaling door hun ‘blow hole’ kunt horen; soms ook kleinere bruinvissen en reusachtige, maar ongevaarlijke plankton etende Basking sharks of reuzen-haaien.

SKYEHet heuvelachtig Skye is het grootste eiland onderweg. Vanaf het water zien we een aaneenschakeling van heuvels, lochs, rotsen en watervallen in een telkens veranderende combinatie van groen- en grijstinten.Talisker, de enige distilleerderij op Skye, ligt prachtig in de scha-duw van de heuvel die de distilleerderij van water voorziet, en direct aan het Loch Harport met uitzicht over de puntige Cuil-lin heuvels. De rust van die natuurlijke omgeving, staat in schril

40 WHISKY ETC.

contrast met de topdrukte in het visitor centre. Toeristen kopen Talisker-shirts, -glazen en -flessen tegen soms prijzen die Skye-high zijn. Vooral de nieuwe Talisker Storm en Talisker Port Ruighe zijn in trek. Ik heb me niet van te voren aangemeld en weet om 11.00 uur een kaartje voor de rondleiding van 12.30 uur te bemachtigen. Tourguide Annie loodst de 12.30-groep in prettig tempo langs de enorme mash tun uit 1998, die 19 mashes per week verwerkt, de acht houten wash backs met ieder een capaciteit van 53.000 liter en de vijf stills die op jaarbasis drie miljoen liter new make spirit produceren. Een groot deel daarvan is bestemd voor verschillende blends van eigenaar Diageo, zoals Johnnie Walker.Slechts een deel van de productie rijpt op de site zelf. Alleen van achter een glazen wand mogen we gluren naar de blauw geverfde vatdeksels van de Europese eiken- en American oak bourbon-casks en enkele grotere portvaten voor de Port Ruigie. Aan het eind van de tour krijgt iedereen een slokje Talisker 10yo te proe-ven en voor ik het weet staan we weer in het visitor centre.

LEDAIGHoe anders is het in de kleine Tobermory distillery in het gelijkna-mige plaatsje op Isle of Mull: een mini-ontvangstruimte, waar drie dames me vanaf een toonbank aankijken en zich zichtbaar afvra-gen wat ik in hemelsnaam zo vroeg in de ochtend kom doen. De witgrijze Tobermory-distilleerderij uit 1798 is in het begin van de heuvel naast het dorp gebouwd en al ver vanaf de Tobermorry bay zichtbaar. De Flying Dutchman gaat vlak voor de kleine distil-leerderij voor anker en ik word keurig aan de kade afgezet met het rubber bootje. In de distillery zorgen een 32-ton mash tun, vier opvallend hoge wash backs en vier stills voor een productie van niet alleen Tober-

mory malt, maar ook van het meer geturfde broertje Ledaig: wat veilige haven betekent en vroeger ook de naam van de distillery was.

SCHOTSE DROOGTEDe peaty-smaak van de gewone Tobermorry malt komt volgens de makers van een bergmeertje ongeveer anderhalve mijl verderop. Tenminste als het meertje niet droog valt. Het klinkt gek in Schot-land, maar Tobermorry kampt regelmatig met droogte. Afgelopen voorjaar viel er zo weinig regen, dat de distillery noodgedwongen een maand dicht moest. Vorig jaar zelfs zes weken. We doen Tobermorry aan op de terugtocht naar Oban. Het haven-plaatsje met bont gekleurde huizen is gebouwd langs de gelijkna-mige baai onder de bosrijke en drassige heuvels van Mull. Overal in de baai liggen zeil- en vissersbootjes voor anker. Ergens in de modderige zeebodem zou hier een vergaan galjoen uit de Spaanse Armada liggen, volgens de legende vol met Spaans goud. Niemand heeft nog iets van die schat gevonden. Flying Dutchman-bootsman Michael haalt met zijn korf wel een prachtige kreeft naar boven. Heerlijk met een lokale Island-whisky.

HART VAN OBANUiteindelijk eindigt de tocht weer in het centrale plaatsje Oban waarvandaan grote ferry’s af en aan varen naar de omliggende eilanden en waar tegelijkertijd de eindhalte is van de spoorlijn uit Glasgow. Het plaatsje loopt over van binnen waaiende en vertrek-kende toeristen en winkelende eilanders. In een steil zijstraatje, eindigend tegen een kaarsrechte cliff, staat sinds 1794 de Oban distillery, die sindsdien heel wat sluitingen en evenzoveel heropeningen onderging. Inmiddels zijn veel proces-

WHISKY ETC. 41

42 WHISKY ETC.

sen, zoals fi lling, opslag en botteling uitbesteed. In het voormalige malting area is nu een glimmend visitor centre ingericht. Door de centrale ligging in het drukke plaatsje, levert ook hier het toerisme, met 40.000 betalende bezoekers per jaar, een belangrijke extra inkomstenbron op. Hoewel de compacte distilleerderij, vanwege haar ligging moet schipperen met de beschikbare ruimte, piekert Oban er niet over om te verkassen.‘Vroeger was een deel van onze productie bestemd voor verschil-lende blends zoals Bells, maar tegenwoordig blijft elke druppel Oban echt single malt’, vertelt Brand Home Manager Carol Ben-nett. Oban, eigendom van Diageo, bottelt doorgaans alleen de tikje rokerige 14 jaar oude malt, en de distillers edition van dezelfde

leeftijd. ‘Maar als ik veel zeur en aandring, mogen we een enkele keer ook wel iets bijzonders maken’, glimlacht Carol. ‘In 2011 bijvoorbeeld brachten we een gelimiteerde cask strenght op de markt. Die was zo weg.’

CHLOORAbsoluut geen gebrek aan water hier. Het wordt opgepompt uit Loch Glean nabij Bearricdh in de mossige, turfhoudende heuvels achter het plaatsje. Vanwege de beperkte ruimte is alles in de distil-leerderij vrij dicht op elkaar gezet en is er maar weinig ruimte on-benut gelaten. Voorzichtig schuifelen we langs de enorme mashton en de vier larikshouten wash backs. Vloeibare gist en een relatief lange fermentatietijd geven de Oban malts volgens Carol hun licht fruitige karakter. Vanaf een balustrade naast de spirit safe kijken we schuin uit op de enkele spirit still en kleine wash still van de distilleerderij om vervolgens via de voormalige fi lling room in het naar dampig hout en grond ruikende warehouse te belanden, waar 5.000 vaten rus-

ten. Voornamelijk refi ll whisky hoggsheads en refi ll sherryvaten en slechts een klein deel van het totale volume. Carol heeft inmiddels twee glaasjes Oban-whisky voor me in-geschonken en daarnaast een kannetje met naar chloor ruikend Oban-kraanwater: geen beste combinatie. Nadat ik het kannetje opzij schuif, vallen de fruitige geur en de zoetige honingsmaak van de milde Oban Malts op.Als ik buiten nog een laatste blik op de kade en de Oban-bay werp, voel ik een vertrouwde deining door me heen gaan, maar niet vanwege die twee slokjes whisky; vooral onervaren zeilers voelen - als ze eenmaal weer aan land zijn - nog dagen de deining van de zee. De ervaring was zo indrukwekkend, dat het even duurt voordat het vaste land weer went.

Met dank aan kapitein en crew van de Flying Dutchman (www.rondreis-schotland.com)

Hollands Glorie

Kapitein Klaas

WHISKY ETC. 43

“WORLD WHISKY OF THE YEAR”Whisky Advocate

Magazine USA 2013

100%SMALL POT STILL DISTILLATION

100%SMALL POT STILL DISTILLATION

“BEST IN CLASS” International

Spirits ChallengeUK 2012

Millstone Rye 100. 50%

Whisky advocate summer 2013:“From the distillery that received last year’s World Whisky award comes another contender for the title in 2013. This is called 100 because it’s 100 percent rye distilled in pot stills, 100 proof, and 100 months old (a bit over eight years). It’s big, and perfectly balanced between honey and fruit, sparkling distinctive raunchy spice, and a dash of ginger biscuits. This is rye to die for. Superb.Dominic Roskrow. Advanced Whisky Advocate magazine rating: 93”

Millstone Sherry Cask 12 year old. 46%

Whisky advocate spring 2013:“Millstone is made by Zuidam, a Dutch spirits and liquor company that prides itself on never cutting corners and in using the very fi nest ingredients. There are hundreds of European distilleries making spirit, but few this good. Its malt and rye whiskies have always been special, but this is Premier League, a world class sherried 12 year old that matches many sherried Scotch whiskies fl avor to fl avor. That’s a fi rst for Europe. Advanced Whisky Advocate magazine rating: 93”

“BEST EUROPEAN WHISKY”Wizards of

Whisky Competition

UK 2012

ZUIDAM DISTILLERS

BAARLE-NASSAU, THE NETHERLANDSwww.zuidam.eu

DEKSELSE DEKSELSvan originELE whiSKyvatEn• Decoratief• Voorzien van hangwerk• Verlijmd en geïmpregneerd• Prijzen incl. BTW

Mail ons en vraag naar het recente aanbod.

info@omtzigttrading.eu • www.omtzigttrading.eu0031 (0)6 222 427 88 • Gennep (Holland)

• Verlijmd en geïmpregneerdBTW

• Verlijmd en geïmpregneerd• Prijzen incl. BTW• Prijzen incl. BTW

Mail ons en vraag naar het recente aanbod.Mail ons en vraag naar het recente aanbod.

info@omtzigttrading.eu

Mail ons en vraag naar het recente aanbod.Mail ons en vraag naar het recente aanbod.Mail ons en vraag naar het recente aanbod.

aLLE uniEKE ExEmpLarEn

Groot assortiment aan whisky-, wijn-, rum- en cognacvaten, tevens nieuwe vaten

voorzien

van schoolb

ord verf

1/10 whiskyvat

47.501/10 whiskyvat

27.50

1/10 whisky- of wijnvat1/10 whisky- of wijnvat

27.501/10 wijnvat1/10 wijnvat

44 WHISKY ETC.

ALS VANOUDS

EXTRA PROEVERIJEN (MASTERCLASSES)

De masterclasses zijn on-line!!! Alle masterclasses worden in het Nutshuis gegeven. Het Nutshuis ligt tegenover de Grote Kerk op één minuut lopen. Kijk op de website bij master-classes en maak uw reservering.

VIP SESSIE VRIJDAGMIDDAG 15 NOVEMBER 2013

Voor de liefhebbers is er de mogelijkheid in alle rust whisky te proeven, de uitreiking van de Whisky Awards 2013 mee te maken, te genieten van enkele luxe hapjes en een gratis masterclass bij te wonen. Deze masterclasses dienen vooraf via de website gereserveerd te worden en hierbij geldt de gouden regel ‘wie het eerst komt…’! Er worden maximaal 600 whiskyliefhebbers op de VIP sessie toegelaten.

WHISKY FESTIVAL BOTTELING

Dit jaar een originele distilleerderij botteling van een Arran Peated Single Cask. Non-chilled filtered. Cask Strength.

INTERNATIONAL WHISKY FESTIVAL15 - 17 NOVEMBER 2013 GROTE KERK DEN HAAG

NIEUW DIT JAAR

DROOM DRAMS

In de Van Assendelft Kapel bieden we de mogelijkheid aan om een aantal exclusieve, zeldzame of gelimiteerde whisky’s te proeven. Hiervoor moet men Droom Drams bestellen. Wij laten slechts een beperkt aantal personen toe zodat de liefhebber in een rustige omgeving gedurende maximaal een uur van zijn of haar Droom Dram kan genieten. Informatie en reservering via de website.

WHISKY APP

Dit jaar introduceren we de WhiskyApp die is gekoppeld aan het International Whisky Festival. Download t.z.t. de Whiskyapp en u kunt gemakkelijk vinden bij welke stand u uw favoriete whisky kunt vinden.

MCTEAR’S

Het grootste, op drank gespecialiseerde, veilinghuis van Schotland heeft een stand. U kunt hier, aan de hand van een goede digitale opname en enkele gegevens van uw speciale fles, vrijblijvend de waarde laten bepalen door een expert.

WHISKY ETC. 45

HOOFDINGANG

ROKERSTENT

MASTERCLASSES

NUTSHUIS

TOILETTEN

NOODUITGANG

NOODUITGANG

NOODUITGANG

NOODUITGANG

3

4

2

12

28

29

27

11

19

17

18

16

20

22

21

23

24

35

36

37

38

31

U

O

H

G

As

K

13

14

15

7

6

9

10

32

8

T

26

Nu

M

P

33

1

5

40

5

25

29

3027

39

34

1 Whisky Festival Cadeaushop whisky gadgets2 Demi chocolade en whisky3 International Whisky Society whisky club4 Whiskycorner Marc Segers vintage whisky5 Maxxium whisky6 The World of Scotland kleding / voedsel7 Het Anker whisky8 De Monnik whisky9 Highland Spirit .koperwerk10 Maltstock whisky evenement11 Jurgens whiskyhuis whisky 12 Kintra whisky13 Inspirits whisky14 Wine World Holland whisky 15 Whiskyboeken.nl whisky boeken Robin Brilleman whisky schrijver/cursus16 Koninklijke De Kuyper whisky17 Scotts Selection whisky 18 Whiskybase whisky19 Boomsma whisky20 Zuidam whisky 21 McTear’s whisky veiling22 Whisky App whiskyapp23 Whisky of the World & Bourbon Bar whisky24 Whisky etc. whisky magazine25 Stelle Bavelink whisky kitchen 26 Onbekend .bekend27 Bresser & Timmer whisky28 Whisky Passion whisky magazine29 Van Wees whisky30 MITRA whisky31 Moet Hennessy whisky 32 Intercaves whisky 33 Diageo whisky34 Highlander Inn whisky hotel35 Old Henry’s kleding36 Zijerveld food kaas en whisky37 Kiltshop kleding38 Usque Bagh whisky club39 Whisky Import Nederland Dranken whisky 40 Pernod Ricard whisky

KOOR33 Diageo whisky

As = Van Assendelft Kapel DROOM DRAM

MASTERCLASSESNu = Nutshuis - Commissariszaal op eerste verdiepingP = Pantry - benedenF = Foyer - boven

OVERIGG = GarderobeU = Uitgifte glazenK = Kassa O = OrganisatieT = TerrasH = HorecaP = Podium

STANDS

46 WHISKY ETC.

HOOFDINGANG

ROKERSTENT

MASTERCLASSES

NUTSHUIS

TOILETTEN

NOODUITGANG

NOODUITGANG

NOODUITGANG

NOODUITGANG

3

4

2

12

28

29

27

11

19

17

18

16

20

22

21

23

24

35

36

37

38

31

U

O

H

G

As

K

13

14

15

7

6

9

10

32

8

T

26

Nu

M

P

33

1

5

40

5

25

29

3027

39

34

De eerste ter wereld! Bestellen en betalen via de website. Af-halen bij het verlaten van het festival. Prijs: E 49, - per fl es. Wacht niet te lang: OP = OP.

WHISKY INTRODUCTIE CURSUS

Dit jaar extra beginnerscursussen een half uur voor aanvang van de sessie om u een beetje wegwijs te maken in de we-reld van whisky en het whisky festival. Reserveer snel, want ze zijn bijna volgeboekt.

WHISKY TRAM

Op vrijdag 15, zaterdag 16 en zondag 17 november 2013 rijdt de Whiskytram, een klassieke Haagsche tram die als bar-rijtuig is omgebouwd, weer door Den Haag. Terwijl u door Den Haag rijdt kunt u genieten van enkele Single Malts en

wordt u begeleid door echte Hagenaars, die zowel veel over whisky, als alles over Den Haag weten te vertellen.

WHISKYKENNER VAN HET JAAR

Doe mee aan deze verkiezing d.m.v. de quiz op het internet en een proef- en reuktest tijdens het International Whisky Festival. Hoofdprijs is een verzorgde reis voor 2 personen naar de Highland Park distilleerderij op Orkney. Kijk op www.whiskykennervanhetjaar.nl

PARTNERPROGRAMMA

Den Haag is een bruisende uitgaans- en winkelstad. Tevens heeft Den Haag iedere zondag koopzondag. De Grote Kerk ligt midden in de stad en het uitgaansgebied met talrijke restaurants en bars.

EXTRA INFORMATIE

VERNIEUWDE HUISREGELS

Het International Whisky Festival Den Haag moet zich houden aan de lokale overheidsverordeningen en regels voor de openbare orde, waaronder de nieuwe Drank en Horeca Wet. De organisatie van het International Whisky Festival Den Haag heeft daarom de huisregels enigszis aangepast, zodat iedereen, medewerkers, bezoekers en standhouders, op een veilige en gezonde manier kunnen genieten van het festival. De nieuwe huisregels zijn te vin-den op Whiskyetc.nl/evenementen

WHISKY ETC. 47

48 WHISKY ETC.

COLUMNCOLUMN

‘Die heb ik laatst geproefd’, zei een goede proefvriend toen we het over een van de nieuwe whisky’s van de lage landen hadden. ‘Ik heb gezegd dat ze een probleem hebben; dat hun vat waarschijn-lijk rot is.”

Ik verslikte me haast in de koffi e waar ik op dat moment net een slok van nam. ‘Je vat is rot’, het lijkt me niet iets dat je graag wil horen als je de whisky die je jarenlang koesterde enthousiast aan een kenner laat proeven. Sommige producten verkopen echter ook wel als de kwaliteit achter blijft. Ge-woon omdat het verhaal leuk is. Zo kreeg ik ooit een proeffl esje ‘whisky’ toege-stuurd dat niet eens op een vat had gelegen maar waar men houtkrullen in had gegooid. Geschaafd eiken dat er als een theezakje in was gehangen. Misschien wel van oude vloerdelen, met de boenwas er nog op. Het was geen vies drankje, maar was geen whisky. Het deed me nog het meest denken aan rumlikeur.

HIPWhisky is hip, whisky is hot, dus gaan ook steeds meer mensen whisky maken. Overal. Er zijn distillateurs die daar ontzettend goed in slagen, maar er zijn ook missers. Iemand vertelde me ooit dat hij whisky ging maken en een aantal mooie bour-bonvaten had gekocht in Schotland. Dat vond ik opvallend omdat ik altijd dacht dat als men vaten in Schotland niet meer gebruikte ze uiteindelijk verkocht werden als tuinmeubilair, tafeltje of wa-terton. Ik heb zelf ook een aantal van die ‘uitgewerkte’ vaten in de winkel staan als display.Ik ben dus een beetje sceptisch als ik hoor dat vaten voor whisky uit Schotland komen, terwijl daar natuurlijk ook best een handelaar kan zitten. Ik ben sowieso sceptisch als iemand denkt zomaar een goede whisky te kunnen maken. Distil-leren is een kunst, maar ook het zorgvuldig selecteren van een vat hoort voor mij bij die kunst een goede whisky te produceren.

RUSTHUISZoals elke whisky-enthousiast weet heeft de kwaliteit en herkomst van het vat enorm veel invloed op de uiteindelijke smaak en het karakter van de whisky. In Schotland gebruikt men vooral vaten waar eerst Bourbon in Amerika op rijpte, maar ook ex-sherry vaten en inmiddels allerlei vaten. Vaten waar port op lag, wijnvaten uit Frankrijk waar ooit Sauternes of Bordeaux in zat, maar ook rum- cognac- en madeiravaten. Elk gebruikt eiken vat lijkt een mooie oude dag te krijgen in Schotland. Schotland als rusthuis voor vaten. Vooral sherryvaten blijven een verhaal op zich. Schotland heeft meer sherryvaten nodig dan er in de wereld sherry gedronken wordt. Vaten worden vooraf besteld, vaak wordt zelfs de boom uitgezocht, en sherry wordt speciaal geproduceerd om het vat te kunnen verkopen. Die sherry wordt afgestookt. Soms wordt dat Spaanse brandy, niet zelden ook neutrale alcohol die de basis vormt voor Spaanse likeur, bijvoorbeeld Licor43. De dichter Horatius die 8 jaar voor de geboorte van Christus stierf wist het al: ‘Indien het vat niet schoon is, verzuurt alles wat men erin giet.’ Maar hij bedoelde dat waarschijnlijk niet letterlijk.

PETRA DE BOEVERE

‘JE VAT IS ROT!’

WHISKY ETC. 49

Op mitra.nl zijn nog meer heerlijke recepten te vinden.Scan de QR-code of surf naar www.mitra.nl/gerechten/gerechten.aspx.

Is het je al opgevallen dat Mitra al met meer dan 1500 dranken online aanwezig is?!Al deze dranken kun je binnen een paar muisklikken bestellen! Vervolgens kun je dan kiezen om deze thuis te laten bezorgen óf af te halen in één van de Mitra drankenspeciaalzaken. Bij elke drank vind je een korte maar krachtige beschrijving van de kleur, geur en smaak. Daarnaast geven wij bij 80% van de dranken een suggestie voor een bijpassend gerecht. Deze recepten kun je niet alleen online bekijken, maar ook printen en/of delen met je vrienden. Zo kunnen je familieleden, vrienden en kennissen altijd een mooi gerecht serveren dat is voorzien van de juiste drankcombinatie! Op mitra.nl kun je tevens een ‘Mijn Mitra’- account aanmaken. Zo blijf je op de hoogte van speciale acties, lokale proeverijen en exclusieve dranken!

Heb je tijdens het online shoppen hulp nodig? Je kunt ons bereiken via service@mitra.nl. Ons webteam staat voor je klaar! Kortom, kom naar de Mitra drankenspeciaalzaak of ga naar mitra.nl, want

Mitra schenkt meer….KEUZEVAKKUNDIG ADVIESSMAAKGARANTIE SCHERPE AANBIEDINGENATTENTE SERVICE

LAMSROLLADE MET AARD-APPELTJES EN KRUIDEN

UIT DE OVEN

HOOFDGERECHTIngrediënten voor 6 personen• 150 ml olijfolie, kruidig• 1½ kg lamsbouten, ontbeend• 1¼ kg krielaardappeltjes, schoongeboend• 250 ml witte wijn• 2 takjes rozemarijn• 2 takjes salie• peper en zout• keukentouw

Bereidingstijd: 95 minuten• Verwarm de oven voor op 200°C.• Verwijder de vetrandjes van het lamsvlees en bestrooi

beide kanten met zout en peper.• Spreid dan het vlees uit, met de binnenkant omhoog en

besprenkel het vlees met 5-6 el olijfolie.• Rol het vlees op en bind het keukentouw erom.• Wrijf de rollade in met 5-6 el olijfolie, steek de takjes krui-

den tussen het touw en leg het vlees in een braadslede.• Zet de slede in de oven en braad de rollade mooi bruin, in

ca 10-15 minuten per kant. Keer de rollade af en toe om.• Snijd de aardappeltjes indien nodig wat kleiner, maar schil

ze niet.• Haal de rollade uit de oven en schik de aardappeltjes

erom heen.• Schenk de wijn erbij en zet de rollade terug in de oven

voor 60-75 minuten, tot de rollade gaar en goudbruin is en de aardappeltjes knapperig van buiten en zacht van binnen zijn. Als de rollade eerder gaar is dan de aardap-pels, haal het vlees dan uit de oven en houd het warm onder aluminiumfolie, terwijl de aardappels nog verder garen.

• Leg de rollade op een houten snijplank, verwijder de kruiden en snijd het in dikke plakken.

• Leg de plakken in een mooie schaal en schep wat jus uit de braadslede erover.

• Bestrooi de aardappeltjes met zout en schik ze rondom de rollade, of serveer ze in een aparte schaal en serveer daarnaast een mooi glas An Cnoc.

Op mitra.nl zijn nog meer heerlijke recepten te vinden.Scan de QR-code of surf naar www.mitra.nl/gerechten/gerechten.aspx.

(advertorial)

• Bestrooi de aardappeltjes met zout en schik ze rondom de rollade, of serveer ze in een aparte schaal en serveer daarnaast een mooi glas An Cnoc.

46 WHISKY ETC.

Enige tijd geleden weer eens een be-zoek gebracht aan Schotland. Begun-stigd door het echte Schotse weer met zon en wolken genoten van de prach-tige natuur, de ruimte en de rust, die zowel de mensen als het land uitstralen. Een heerlijke vakantiebestemming.Bovendien het land van prachtige golfbanen en niet te vergeten vol distil-leerderijen, die onze passie voor whisky kunnen bevredigen en gelegenheid bieden onze smaak- en reukervaring van deze producten uit te breiden.

Wij bezochten achtereenvolgens Glen Garioch, Ardmore, Glendronach, Glen-glassaugh, Benriach, Glenrothes, Tomin-toul en The Glenlivet. Overal een meer dan hartelijke ontvangst, uitleg over het productieproces en niet te vergeten heerlijke tastings van prachtige single malt whisky’s. Veel nieuwe indrukken opgedaan, waarbij vooral voor ons onbekende bottelingen van Ardmore, Glenglassaugh en Tomintoul een zeer goede indruk achterlieten. Het gevolg zal waarschijnlijk zijn dat deze ontdek-kingen in de toekomst weer een gat in ons ‘spending budget’ zullen slaan.Het meest intrigerende van ons bezoek echter was dat alle distilleerderijen hun

productiecapaciteit de laatste 3 - 5 jaren hebben opgevoerd en/of uitgebreid, sommige zelfs verdubbeld. Natuurlijk is bekend dat whisky en in het bijzonder scotch single malt whisky in ons land en in veel andere landen wereldwijd ‘booming’ is en dat de vraag in de nieuwe wereldlanden zoals o.a. China, India en Brazilië almaar toeneemt.Maar toch… met de herinnering aan het ontstane ‘whisky-lake’ begin jaren ’80, zou men zich toch ook moeten afvragen of meer productie op termijn niet opnieuw tot een overschot gaat leiden. In dit kader past zeker de oude wijsheid ‘Bomen groeien niet tot in de hemel’.

Wat in ieder geval wel blijft groeien is het aantal leden van de IWS dat het In-ternational Whisky Festival van 15 - 17 november in Den Haag gaat bezoeken. Heel begrijpelijk mede omdat diegenen die ingetekend hebben op de vaten Bruichladdich en Glendronach daar de eerste monsters kunnen proeven van deze thans 3-jarige single malt whisky’s, rechtstreeks van het vat. Ook kan men daar nog intekenen op de 2 vaten Tul-libardine, die wij in 2013 hebben aan-geschaft. Verder is er nog een beperkt

aantal fl essen van de Eigen Botteling 2013 - Bowmore 21 jaar 46% - welke voor de IWS-prijs nog nauwelijks elders te krijgen is.Tijdens het Festival is er alleen voor IWS-leden ad. E. 15.- p.p. met hun intro-ducés ad. E. 20.- p.p. weer de popu-laire ‘Dram in de Tram’ op vrijdag en zaterdag om 17.00 uur en 18.15 uur met maximaal 25 deelnemers per rondrit. Inschrijven kan op www.international-whiskysociety.nl.

Tenslotte onze suggesties voor uw aanschaf Scotch Single Malt Whisky bij de MITRA voor de maanden oktober, november en december.

Tot de volgende keer,Stichting International Whisky Society,Uw Voorzitter,Ger M. Kleinjan.

NIEUWSBRIEFINTERNATIONAL WHISKY SOCIETY

BESTE LEDEN,

KORTINGSCOUPON OKTOBER 2013 KORTINGSCOUPON NOVEMBER 2013 KORTINGSCOUPON DECEMBER 2013

10% korting 10% korting 10% korting

Old Pulteney 12 years old

Highland Park 18 years old

Bowmore 12 years old

Tegen inlevering van deze bon en op vertoon van uw lidmaatschapskaart

Tegen inlevering van deze bon en op vertoon van uw lidmaatschapskaart

Tegen inlevering van deze bon en op vertoon van uw lidmaatschapskaart

Bovenstaand artikel is slechts een suggestie. U bent vrij om - met 10% korting - een andere malt whisky te kiezen.

Bovenstaand artikel is slechts een suggestie. U bent vrij om - met 10% korting - een andere malt whisky te kiezen.

Bovenstaand artikel is slechts een suggestie. U bent vrij om - met 10% korting - een andere malt whisky te kiezen.

Kleur diep amber Neus ziltig, complexSmaak zacht, droog en licht moutig en kruidigAfdronk aangenaam, lichte ziltige tonen, zuiver

Kleur goud Neus gemout graan, sherry, chocolade,

honing, heideachtige aroma’sSmaak licht rokerig, kruiden, heideAfdronk lang, droog met zachte aroma’s van

sherry en noten

Kleur amberNeus fijn ziltig, zeewier, vleugje turf, citroenSmaak krachtig, lichte honingtoetsAfdronk indrukwekkend

MASTERCLASS

52 WHISKY ETC.

MASTERCLASS

WHISKY ETC. 53

TEKST EN FOTO’S: FERNAND DACQUIN

Voor de Chinezen van ‘homeland China’ behoort Taiwan nog altijd tot China, maar de Taiwanezen den-ken daar enigszins anders over en noemen hun eiland ROC, de ‘Republic of China’. Het woord ‘onafhan-kelijkheid’ nemen ze niet in de mond, maar ze hebben een eigen regering, een eigen munt, een eigen democratie... en een eigen drinkgewoonte. Het verschil konden we niet beter ontdekken dan Whisky Live bij te wonen in Shanghai en, het weekend daarna, in Taipei.

F less e n e n m o o i e m eid e n

WHISKY LIVE IN SHANGHAI EN TAIPEI

Het was broeiend heet op Nanjing Road in Shanghai, die middag. Niet dat dit uitzonderlijk is, want in augustus blijft de hitte halsstarrig in de stad hangen. Nanjing Road is een snelwegbrede winkelstraat,

gevuld met duizenden en duizenden slenterende Chinezen. En een handvol eindeloos zwetende toeristen. De hitte schijnt geen vat te hebben op de inwoners van de volksrepubliek.

SHOPPING….Een pensioengerechtigde politieman slalomt met een elektrisch wagentje langzaam door de menigte. Criminaliteit is heel laag in Shanghai, hij kan de massa op zijn eentje aan. We worden aangeklampt door dametjes met een kaartje in de hand waarop handtassen, uurwerken, leren riemen en andere luxewaren afgebeeld staan.‘Shopping?’ Ons ‘neen’ brengt hen niet in de war. Ze draaien het kaartje om en tonen een beeldschone Chinese, veel groter en weelderiger dan de meisjes in de straat.‘Massage?’ En dan stilletjes ‘Sex?’Ze blijven achter ons aanlopen. ‘OK?, ok? ok?...’

We hebben wel wat anders in het hoofd. Ergens op Nanjing Road moet Le Royal Meridien Hotel zijn, waar deze namiddag de vijfde editie van Whisky Live Shanghai doorgaat, hét whiskygebeuren voor de Chinezen.Stephen Notman, de man achter dit feestje, verwacht ons.

STEPHAN NOTMANStephen Notman is een van de jongste ‘Keepers of the Quaich’, een titel die hij twee jaar geleden verkreeg. De Keepers zijn een selecte groep mensen die door de Schotse whiskyindustrie worden onderscheiden met deze eretitel.Hij organiseert ook Whisky Live in Taipei en is tevens jurylid voor de World Whisky Awards en voor de IWSC. Hij woont in China en weet beter dan wie ook hoe verschillend het smaak-palet van de Aziaat is ten opzichte van het onze. Meer nog, hij begrijpt hoe moeilijk het is voor een Chinees als het erop aan komt om whisky’s te beoordelen.‘Marketeers brengen whisky voornamelijk op drie manieren op de Chinese markt’, zegt hij, ‘met leeftijd, zonder leeftijd of als vintage. Dat is oké voor bestaande markten als de UK en heel Europa, Taiwan, Japan... Maar met China is dit een andere

54 WHISKY ETC.

zaak. Japan onderging jarenlang de Amerikaanse invloed, idem voor Taiwan en in Hong Kong zwaaiden de Britten decennia lang de scepter. Die brachten allemaal hun eet- en drinkcul-turen met zich mee. China kende die westerse contacten niet. Daarom is het voor de Chinezen zo moeilijk om te begrijpen wat whiskyproducenten met hun tasting notes bedoelen.’Hij vond dat hij daaraan iets moest doen.

WHISKY LIVE SHANGHAILe Royal Meridien Hotel zit verstopt in de dertig bovenste verdiepingen van een torengebouw op Nanjing Road. Op de begane grond staat een niet te missen bord dat naar Whisky Live verwijst. We moeten naar de negende verdieping, maar omdat we te vroeg zijn besluiten we voor eerst een drink in de bar op de 39ste.Terwijl we aan een peperduur biertje nippen, komt Graham Eunson binnen in kilt, hij is master distiller bij Tomatin. De on-telbare dienstertjes in zwarte pakjes kijken hem sprakeloos na en keren zich dan, als afgesproken, om ongezien te giechelen.Op de negende verdieping is het al heel druk als we er uitein-delijk aankomen. We moeten een document invullen waarop we beloven voorbeeldig te zijn en ons niet te bezuipen. Vreemd.

JONGIn de zaal zien we weinig mensen met een glas in de hand. Ze kregen er nochtans elk een bij het binnenkomen, maar heel wat bezoekers schijnen enkel voor de sfeer te zijn gekomen. Wat nog meer opvalt: we staan midden in een opvallend jong publiek, waarbij de dames zeker niet ontbreken. Op het eerste gezicht lijkt het op een festival van bij ons, maar

je ontdekt snel dat zoiets te vroeg gedacht is.De standen van de distilleerders zijn bijzonder stijlvol ontwor-pen en kunstiger dan bij ons, aan de sfeervolle verlichting is bijzonder veel aandacht besteed. Maar na een tijdje begint het meer op een autosalon te lijken: vóór de kleurrijke decors staan mooie meiden in berekend textiel er stralend uit te zien. Met whiskyvragen word je door hen deskundig doorverwezen.

MASTER CLASSESEr wordt opvallend weinig gedronken. Van de tentoongestelde flessen zijn er twee of drie gratis te proeven (de andere gaan niet open). Er worden weinig vragen gesteld aan de standhou-ders. De standen zijn ingedeeld per merk en bevolkt door de importeurs. Aan de ingang van de (gratis) master classes staan lange rijen aan te schuiven. Ze willen er duidelijk iets meer over weten.‘De geïnteresseerden zijn inderdaad jong’, bevestigde Murray Campbell me iets later.Murray is brand ambassador voor Bruichladdich voor China, waar hij zes jaar woonde, en voor Taiwan, waar hij nu woont.‘Het overgrote deel onder hen is tussen 25 en 35’, gaat hij verder. ‘De kennis van whisky beperkt zich bij heel wat onder hen tot het kunnen opsommen van een aantal merknamen. De meesten hebben geen idee hoe whisky wordt gemaakt, vraag ze niet wat ‘peat’ is. Christmas pudding? Turkish Delight? Wat bedoel je? Logisch, maar de gemiddelde Schotse whiskydrinker scoort eigenlijk niet veel beter.’

DE STEPHAN NOTMAN WHISKY AWARDSVandaag de dag mogen zo’n 120 whisky’s (malts en blends) worden ingevoerd in China. Op een paar Japanse na, zijn het

WHISKY ETC. 55

MasterClass Bar in ’t Loo OldebroekSinds een klein jaar hebben Wim & Yvonne Wamelink een nieuwe locatie om gasten te ontvangen die van Proeven, Beleven en Genieten houden.

Waar voorheen de Heerenkamer in Nunspeet de bar was om te genieten van whisky, is er nu de MasterClass bar in ’t Loo Oldebroek. Een ‘verborgen’ locatie op het noordelijkste puntje van de Velu-we waar u van harte welkom bent voor een uitgebreide whiskyproeverij of een proeverij van elk ander drankje. Echter, de bar is alleen geopend op afspraak, maar vanaf 2 personen is dat al mogelijk. Tevens zijn er diverse mogelijkheden voor een aansluitende overnachting in de directe omgeving.

Ook vinden er regelmatig MasterClasses plaats en kunt u lid wor-den van de Club van Genieters! Neem eens een kijkje op onze site waar u alle informatie omtrent de activiteiten van de MasterClass Bar vindt.

Speciaal voor de lezers van Whisky etc. bieden wij een korting van 10% op uw proeverij.Reserveren viawww.whiskyetc.nl/lezers-aanbieding

Graag tot ziens!

MasterClass BarBovenheigraaf 858095 PB ’t Loo Oldebroekwww.masterclassbar.nl

de MasterClass Bar vindt.

wij een korting van 10%

www.whiskyetc.nl/lezers-

56 WHISKY ETC.

allemaal Schotse. Een aantal distilleerderijen brengt er een brede keuze, zoals Jura, The Glenlivet, Glenfarclas, Glemoran-gie, Macallan, Dewar’s, Compass Box, e.a. Zij zijn dan ook pro-minent aanwezig op Whisky Live Shanghai. Hibiki, Oban, Old Pulteney... konden zich er met één expressie tussen wringen en als ze allemaal op Whisky Live Shanghai waren, dan ben ik er wellicht aan voorbij gelopen.Stephan Notman zorgde, om de Chinezen te helpen, voor zijn eigen ‘Awards’. Hij quoteert alle verkrijgbare whisky’s, die hij persoonlijk keurde, op honderd punten, maar wat precies de criteria zijn is niet zo duidelijk. Maar de resultaten zijn er.‘Waar ik verschil van de anderen is dit’, legt hij uit. ‘Ik wil geen enkele whisky kelderen. Sommige mensen zijn negatief over een of andere whisky, maar dat is niet mijn ding. Waarom zou je een merk de grond inboren, we moeten allemaal aan hetzelfde zeel trekken.’In het lijstje van zijn honderdtwintig whisky’s pronken mooie namen. De hoogste score (97%) is weggelegd voor o.a. Glen-farclas 40 jaar en Glenmorangie Signet. Maar ze hebben heel wat concurrenten op de hielen zitten.

WHISKY LIVE TAIPEITelkens als ik naar Taiwan reis is er wat: ofwel krijg ik een aardbeving cadeau (ze hebben er gemiddeld één per dag, gelukkig meestal een kleintje) of een tyfoon, zo’n oosterse hur-ricane. Deze keer koos de weerman voor het laatste. Enorme windstoten en ongeziene stortregens. We zaten gelukkig niet midden in het ‘oog’, maar deelden vrolijk mee met alles wat ‘de staart’ te bieden had. De weergoden moeten whiskyliefhebbers zijn, want die mid-dag viel de laatste druppel water.

Een uur na de aanvang van Whisky Live staan nog honderden en honderden bezoekers aan te schuiven voor de ingang van het World Trade Center, naast de ‘Taipei101’ ooit het hoogste gebouw ter wereld.Binnen worden aan zes balies met man en macht de ingangs-badges uitgedeeld voor de nieuwe bezoekers. Dat voorspelt wat we binnen in de expohal zullen meemaken. Het wordt bijna letterlijk op de koppen lopen.Onmogelijk om een idee te krijgen hoeveel jonge enthousiaste-lingen tussen de weelderige standen aanschuiven.

JIM ‘VIKING’ MURRAYWat later lopen we organisator Stephan Notman tegen het lijf. Hij glundert.‘Met de bezoekers van gisteren en vandaag staat de teller nu op achttienduizend’ geeft hij trots mee, ‘we halen straks weer de twintigduizend.’Vergeet hoe een whisky happening er in Den Haag of Gent uit ziet. Dit hier lijkt meer op een kruising tussen een ‘miljonairs-beurs’ en een groots autosalon. Iedereen die er moet zijn is er. Alleen Kavalan, dé Taiwanese whisky nummer één, ontbreekt.‘Klopt’, geeft Joanie Tsjeng van Kavalan later toe, ‘maar een standhuur van vijfentwintigduizend euro is wel bijzonder hoog!’De standenbouwers zaten in elk geval niet om een extra Tai-wanese dollar verlegen. Je kan het zo gek niet bedenken of het is er te vinden.Bij Highland Park laten twee gehoornde ‘vikings’ een valbrug langzaam open glijden, de stand vult zich met toneelrook en in de verte doemt het silhouet van Jim Murray op. De master class kan beginnen.

BEDROOM-OGENBij Johnny Walker ligt de stand bezaaid met ladingen glimmen-de appels en ander fruit, in het midden een sierlijke zetel, ge-fl ankeerd door twee knappe grieten, waarvan de ene urenlang een appel vasthoudt terwijl de andere op een houten schop steunt terwijl ze met ‘bedroom-ogen’ de zaal inkijkt. Honder-den Chinezen schuiven vol discipline aan om in de zetel plaats te nemen en gefotografeerd te worden.Een dame naast me lacht als ze ziet hoe ik naar die eindeloze rij sta te kijken.‘Zet twee Chinezen achter elkaar’, legt ze uit, ‘en tien minuten later staan er honderd, die aannemen dat daar vooraan wel iets interessant moet te zien zijn!’In de luxevolle ‘VIP lounge’ geeft Martine Nouet een master class over food-paring (Jim Murray verwijst er in zijn tasting kortweg naar als ‘bullshit’), maar haar stem komt niet boven de harde muziek uit, die de hele expohal vult. De Macallan wordt er door enkele schoonheden zorgeloos uitgeschonken.Want natuurlijk is er niet één stand waar ze ontbreken! Iedereen heeft één of meerdere, met merknamen ‘getatoeëerde’ beauty’s, meegebracht, ze houden de fl essen als juwelen in de handen: whisky én een stralende glimlach.Wedden dat Jim Murray zo’n ‘whisky-paring’ wél ziet zitten?

Santory en traditie

Stephan Notman met zijn 120 fl essen

WHISKY ETC. 57

Whisky etc. magazine is het meest toonaangevende en enige onafhankelijke lifestyle magazine over Whisky in Nederland en België, verschijnt vier keer per jaar en is een uitgave van Uitgeverij Lakerveld bv.Postbus 160, 2290 AD WateringenTel: +31 (0)70 336 46 00

Hoofdredactie Thom Olink, tholink@wxs.nl

Auteurs en medewerkersIan Buxton, Jan Roelof Bruijns, Fernand Dacquin, Kim van Dam, Rob Dijksman, dr. Ap Dijksterhuis, Dr. Alex R. Kraaijeveld, Stefaan van Laere, Charles MacLean, Hans Offringa, Gavin D. Smith, Els Spanjer, Filip Verleye, Wivine Verniewe, Wouter Wapenaar, Dr. David Wishart, Wieger Favier, Petra de Boevere

UitgeverUitgeverij Lakerveld bv Harrie Jabroer tel. +31 (0)70 336 46 51harrie.jabroer@lakerveld.nl

Advertenties & TrafficUitgeverij Lakerveld bvBarry Stok tel +31 (0)70 336 46 78barry.stok@lakerveld.nl

VormgevingUitgeverij Lakerveld bvVincent Bergman

AbonnementenDe abonnementsprijs voor verzending binnen Nederland (4 achtereenvolgende uit gaven) bedraagt E 20,-, België/Europa E 27,50. Of profiteer van de aanbieding voor 2 jaar (8 uitgaven); voor slechts E 35,- (resp. E 40,- België/Europa). Buiten Europa op aanvraag. Afwijkende actieprijzen gelden voor 1 jaar, daarna gelden reguliere prijzen. Op het abonnements-geld en de portokosten kan een jaarlijkse indexering van toepassing zijn. U abonneert zich voor minimaal 1 jaar en tot wederopzegging. Abonnementen kunnen elk moment ingaan en worden na de overeengeko-men abonnementsperiode automatisch verlengd. Op-zeggen kan tot 1 maand voor het verstrijken van het eerste abonnementsjaar en daarna per drie maanden (bij een twee-jarig abonnement kan dit tot 1 maand voor het einde van het tweede abonnementsjaar). Cadeau-abonnementen lopen vanzelf af.

AbonnementenadministratieVoor alle vragen over abonnementen en bezorging, maar ook voor adreswijzigingen, kunt u contact opnemen met:Per post: Uitgeverij Lakerveld bv

Postbus 160, 2290 AD WateringenPer telefoon: +31 (0)70 336 46 00Per fax: +31 (0)70 336 46 01Per e-mail: klantenservice@lakerveld.nl

Het bestellen van losse nummers Losse nummers zijn onder voorbehoud van beschik-baarheid te bestellen via www.whiskyetc.nl.

VerspreidingVia abonnementen, geselecteerde slijterijen en whisky-speciaalzaken (ook online), whiskyverenigingen en whiskyfestivals.

© 2013 Whisky etc. magazineNiets uit deze uitgave mag, in welke vorm of op welke wijze dan ook, worden overgenomen en/of gepubliceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

COLOFON WHISKYLINKS

SOCIALMEDIA

(ONLINE) SLIJTERIJ NEDERLAND A WHISKY NAVIGATORNieuwe Ebbingestraat 104 – GroningenTel: 050 3187030www.whiskynavigator.nl

DE BODEGABermweg 296a - Capelle a/d IJsseltel: 010 4506907www.debodega-vanwijk.nl

DE DRUIVENTUIN Rosmolen 32 - Leiden tel: 071 523 60 54 www.dedruiventuin.nl www.whiskysite.nl

HET DRANKENKABINETZuidvliet 10-11- Maassluistel: 010 5990460www.hetdrankenkabinet.nl

SLIJTERIJ-WIJNHANDEL DE VUURTORENOranjeplein 5 - Breskenstel: 0117 383787www.devuurtoren.nl

WHISKY.NLVan Oldenbarneveldtlaan 32 – Zevenaartel: 0316 528 812www.whisky.nl

WHISKYBASE.COMZwaanshals 530 – Rotterdamtel: 010 – 753 17 43www.whiskybase.cominfo@whiskybase.com

CAFE NEDERLAND DE BEURSKlappeijstraat 4 - Oosterhouttel: 0162 - 453 477www.cafedebeurs.nl

DE TOETERTurfsingel 6 - Groningen tel: 050-3124499www.cafedetoeter.nl

HOTEL NEDERLAND HOTEL ZEE EN DUIN***Noord-Boulevard 5 - Katwijk aan Zeetel: 071 4013320www.hotelzeeenduin.nl

(ONLINE) DRANKENZAAK BELGIË DRANKENWERELDRollebeekstraat 1b – Wommelgemtel: 0032 474 841 859www.drankenwereld.be

MIRIAM’S WHISKY BAR & SHOPSint Amandsstraat 77 - Roeselaretel: 0032 51 24 08 69www.thebull.be

VOLG ONS OOK OP TWITTER EN FACEBOOK TWITTER.COM/WHISKYETC

FACEBOOK.COM/WHISKYETCMAGAZINE

WWW..WHISKYETC.NL

58 WHISKY ETC.

Geniet, maar drink met mate

Mitra, uw whiskyspecialist

www.mitra.nl

Adv Whisky Etc. Sept 2013 420x 297.indd 1 17-09-13 10:22whis_03_00_cover.indd 2 26-09-13 11:09

MAGAZINEETC.WHISKY MAGAZINEWHISKY

11e JAARGANG - NUMMER 3 - 2013

VAN BOVENAF

DEANSTONDE STILLE REVOLUTIE

INTERNATIONALWHISKY FESTIVAL

SCHOTLANDSCHOTLAND

WHISKY WHISKY ...OVER PROEVEN, REIZEN EN GENIETEN

Please savour responsibly.

Glenmorangie Cask MastersThe pursuit of perfection is a journey worth taking. It defi nes why we go the extra mile to craft our award winning, unnecessarily well made single malt whisky.

Become a Glenmorangie Cask Master and you can inspire the creation of our next unique expression.

glenmorangie.com/caskmasters

Crafted by us. Inspired by you.

Unnecessarily well made

GLE2265_A4_Press_ad_aw.indd 1 23/01/2013 14:12

Geniet, maar drink met mate

whis_03_00_cover.indd 1 26-09-13 11:09