©RoSa vzw 1

Boeken Bix Amy Sue Girls coming to tech!: a histo-ry of American engineering education for women London: The MIT Press, 2013/ 360 p ISBN 978-0-262-01954-5

Vrouwen die kiezen voor een inge-nieursopleiding vormen nog altijd een minderheid . Enkele cijfers: in het academiejaar 2010-11 werden in de Verenigde Staten 18,4 procent van de bachelordiploma’s en 22,6 procent van de masterdiploma’s door vrouwen behaald. Dit is een hele vooruitgang vergeleken met de jaren vijftig waar vrouwen minder dan 1 procent van de studenten ingenieurs uitmaakten. Girls coming to tech! vertelt het verhaal achter deze cijfers. Het vak en beroep van ingenieur werden tot vrij recent altijd als een exclusief mannelijk domein beschouwd. De enkele jonge vrouwen die voor WOII aan het gerenommeerde MIT (Massachu-setts Institute of Technology) wer-den toegelaten kwamen nog in een vijandige intellectuele en sociale omgeving terecht. Gevreesd werd dat het niveau van de technische opleiding zou dalen. Tijdens WOII veranderde,tijdelijk, deze houding t.o.v van vrouwen. De overheid, het leger en de industrie zaten letterlijk zonder mankracht en dus was de input van vrouwen meer dan wel-kom. De tweede feministische golf en de veranderende sekserollen zorgen ervoor dat de wettelijke en

Vrouwen en onderwijs >> Samenstelling: Carine Tavernier In deze rubriek vind je didactisch, roldoorbrekend materiaal bestemd voor alle onderwijsniveaus en het vormingswerk. De boeken en de lespakketten zijn voorzien van een korte beschrij-ving Alle vermelde publicaties kan je raadplegen in het documenta-tiecentrum RoSa

2 Onderwijskatern , jg 20. nr 2. 2014

culturele obstakels voor vrouwen die wilden studeren en werken werden opgeruimd. onderwijs/ ingenieurs / technologie/ universiteiten/ meisjes / vrouwen in mannenberoepen/ co-educatie/ studiekeuze/ Verenigde Staten DIII3g/0043

Blackmore Jill, Sachs Judyth Performing and reforming leaders: gender, educational restructuring, and organiza-tional change Albany: State University of New York Press, 2007. – 310 p. ISBN 978-0-7914-7032-9 In dit boek komen de ervaringen van vrouwelijke leidinggevenden in scholen, universiteiten en techni-sche instituten in Australië aan bod. Zij namen deze leidinggevende functies in op een moment van belangrijke structurele hervormin-gen binnen de onderwijssector. Hervormingen die mede door een globaliserende economie gestuurd werden en het marktdenken in niet-economische sectoren zoals het onderwijs introduceerde. Welke impact hadden deze veranderingen op hun positie en functioneren binnen de onderwijsinstituten? De auteurs laten zowel vrouwen aan het woord die verantwoordelijk zijn voor het financiële luik van hun onderwijsinstituut alsook diegene die instaan voor het pedagogisch luik.

onderwijs/ leidinggevende beroe-pen/ management/ gender/ femi-nisme/ theorieën/ onderzoek/ Au-stralië DII 3a/0257

Holmarsdottir H.B. ed. Gendered voices: reflections on gender and education in South Africa and Sudan

Rotterdam: Sense Publishers, 2013. – 189 p. ISBN 978-94-6209-135-1

Onderwijs aan meisjes is een be-langrijke hefboom om armoede te bestrijden. Gelijke kansen in het onderwijs is dan ook sinds decennia internationaal een na te streven doel. Meisjes toegang geven tot onderwijs is een zaak maar het mag daar niet bij blijven. De auteurs wijzen erop dat het vergroten van het cijfermatige aandeel van meisjes in het onderwijs niet voldoende is. Belangrijk zijn ook de omstandighe-den waarin meisjes les krijgen en de voorziene onderwijsprogramma’s. In deze publicatie wordt de situatie van het meisjesonderwijs in Soedan en Zuid-Afrika bekeken. onderwijs/ gender/ gelijke kansen/ meisjes/ feminism/ vrouwenbewe-ging/identiteit/ empowerment/ Soedan/ Zuid-Afrika DII 3a/0300

Kramer Ann Vrouwen en de oorlog: eerste wereldoorlog Etten-Leur: Corona, 2006. – 32 p. ISBN 90-5566-150-3

Hoe verging het de vrouwen tijdens de Eerste Wereldoorlog. In dit han-dige en mooi geillustreerde boekje wordt in korte hoofdstukjes hun werkende leven geschetst. De oor-log had ook op vrouwen een grote invloed. Zij waren het die de man-nen vervingen in de fabrieken, de landbouw en de gezondsheidszorg. De mannen trokken ten strijde en de vrouwen naar de arbeidsmarkt. Vrouwen werden ook gaandeweg in de oorlogsindustrie ingeschakeld. Ook het leger deed een beroep op hen en niet alleen voor de admi-nistratie, in Rusland vochten de vrouwen mee in het door hen opge-richte Bataljon van de Dood. Maar niet alle vrouwen steunden de oor-log, in 1915 werd in Den Haag een

vredescongres door hen georgani-seerd.

Eerste wereldoorlog/ arbeid/ vrou-wenkiesrecht/ feminisme/ leermid-del FI m/0162

Lindsey Randall B.(e.a.) A Culturally proficient re-sponse to LGBT communities: a guide for educators Thousand Oaks: Corwin, 2013/164 p. ISBN 978-1-4522-4198-2

Hoe zorg je ervoor dat je school een inclusieve school is waar iedereen ongeacht zijn seksuele oriëntatie of genderidentiteit zich veilig en wel-kom voelt? En waar beter te starten dan bij de leerkrachten zelf. Voor je echt werk kan maken van gelijke behandeling is het voor leraren nuttig dat ze zelf eens stilstaan bij hun eigen houding t.o.v van topics zoals seksuele voorkeur en genderi-dentiteit. Het boek nodigt de indivi-duele leerkracht middels reflexie en dialoog uit om zijn of haar standpun-ten en attituden uit te klaren.

onderwijs/ holebi/ transgender/ pedagogie/ seksualiteit/ gelijke kansen/ gender/ Verenigde Staten/ Canada DII 3f/0158

Morris Edward M. Learning the hard way: mas-culinity, place and the gender gap in education New Brunswick: Rutgers University Press, 2012. – 212 p. ISBN 978-0-8135-5369-6 Meisjes doen het goed op school, jongens heel wat minder. De auteur vraagt zich af of we nu een ‘nieuwe genderkloof’ in het onderwijs heb-ben. Zijn jongens nu de benadeelde sekse? Het hele boek pikt in op de discussie over de leerachterstand

©RoSa vzw 3

van jongens en de mogelijke oorza-ken hiervan. De auteur dompelde zich gedurende bijna twee schoolja-ren onder in twee secundaire scho-len, eentje in de stad en eentje op het platteland. Zijn bevindingen zijn dat je deze problematiek niet los kan zien van sociale klasse en etniciteit. Uit zijn analyse blijkt ook dat zelfs in een achtergestelde omgeving de slechte prestaties van jongens niet louter op conto van de genderkloof kan schrijven,maar een ‘verborgen kost’ is van het heersende manne-lijkheidsideaal.

onderwijs/ secundair onderwijs/ jongens/ meisjes/ mannelijkheid/ man-vrouwverschillen/ leerachter-stand/ sociale klasse/ etniciteit/ Verenigde Staten DII 3a/0301

OECD Women and financial educa-tion: evidence, policy re-sponses and guidance OECD, 2013. – 96 p. ISBN 978-92-64-20272-6

Vrouwen en geld het is nog altijd geen evidente combinatie. In deze publicatie wordt aandacht besteed aan de nood om de financiële gelet-terdheid van vrouwen en meisjes te verbeteren. Vrouwen hebben nog altijd minder financiële kennis dan mannen. Om effectief deel te ne-men aan economische activiteiten of om weldoordachte financiële beslis-

singen voor hunzelf of hun gezin te kunnen nemen is deze kennis nood-zakelijk. Op nationaal en internatio-naal vlak groeit het besef dat finan-ciële kennis een belangrijk middel is voor financiële en economische zelfstandigheid van vrouwen en meisjes. Allerlei projecten en vor-mingsprogramma’s werden opgezet en worden in deze publicatie be-schreven.

financieel/geld/attituden/man-vrouwverschillen/ sekserollen/ gelijke kansen/overheidsbeleid DIII3b/0004 Scott Joan Wallach (ed.) Women’s studies on the edge Durham: Duke University Press, 2008. – 223 p. ISBN 978-0-8223-4274-8

Aan heel wat universiteiten kunnen we waarnemen hoe sterk vrouwen-studies zich er door de jaren heen hebben gemanifesteerd. Toch zijn volgens Joan Wallach Scott niet enkel successen waar te nemen. In dit boek tracht ze dan ook, samen met een aantal andere befaamde feministische onderzoekers, een aantal cruciale kritische, politieke en institutionele uitdagingen aan te kaarten waarmee vrouwenstudies vandaag de dag te maken krijgen. Ook uitdagingen die zich doorheen de evolutie van de vrouwenstudies aan de verschillende universiteiten voordeden komen aan bod. Uitda-gingen waarop in dit boek voorna-melijk wordt ingegaan, concentreren zich op een aantal kerndiscussies,

van de vaak moeilijke link tussen vrouwenstudies en queer studies tot de limieten die liberale concepten van emancipatie beperken in het ten volle begrijpen van onderwerpen zoals (de ervaringen van) niet-Westerse vrouwen. vrouwenstudies/ feminisme/ didac-tiek/ islam/ transgender/ zwarte vrouwenstudies/ theorie-en/Verenigde Staten FII p/0498 Sleeter Christine E. Making choices for multicul-tural education: five ap-proaches to race, class, and gender Hoboken: John Wiley & Sons, 2009. – 252 p. ISBN 97-0470-38369-8

We leven in een diverse en multicul-turele samenleving. Het onderwijs als onderdeel van de samenleving kan hierbij niet achterblijven. In dit boek worden vijf verschillende didactische methoden beschreven die het idee van een multicultureel onderwijs vorm kunnen geven. Elk hoofdstuk start met een relevante vragen over het onderwerp. Het boek helpt de leerkrachten stap voor stap om deze methodiek in hun klaspraktijk te integreren.

onderwijs/ multicultureel/ etnici-teit/gender/ sociale klasse/ gehan-dicapten/Verenigde Staten DII 3a/0252

4 Onderwijskatern , jg 20. nr 2. 2014

Tijdschriftartikels L’ Origine de la transmission des stéréotypes sexués. En éducati-on physique du 1er degré se-condaire Chronique Féministe, nr. 112, Juillet-Décembre 2013, p. 40-41 onderwijs /sport/ secundair onder-wijs/ stereotypering/ sekserol-len/België The submergence and re-emergence of gender in under-graduate accounts of university experience /Francis Becky, Burke Penny, Read Barbara Gender and Education,vol. 26, nr. 1, January 2014, p.1-17 studenten/ universiteiten/ gender/ identiteit/ gespreksanalyse/ onder-zoek/ Verenigd Koninkrijk From degendering to (re)gendering the self: Chinese youth negotiating modern womanhood / Fengshu Liu Gender and Education, vol. 26, nr. 1, January 2014, p. 18-34 vrouwelijkheid/ meisjes/ identiteit/ ervaringen/ secundair onderwijs/ onderzoek/ China Female academics’ research capacities in the Kurdistan re-gion of Iraq: socio-cultural is-sues, personal factors and insti-tutional practices /Masika Rachel e.a. Gender and Education, vol. 26, nr. 1, January 2014, p. 52-69 universiteiten/ wetenschappelijke beroepen/ empowerment/ discrimi-natie/leiderschap/ Irak The past in the present: histori-cising contemporary debates about gender and education /Tinkler Penny, Jackson Carolyn

Gender and Education, vol. 26, nr. 1, January 2014, p. 70-86 gender/onderwijs/historiografie Seks in het schooltoilet vraagt niet om politie. Scholen straffen te vaak bij seksueel getint ge-drag. De Standaard, 12 maart 2014 onderwijs/seksualiteit/België Los op: hoe krijg je meisjes warm voor technologie? Experts wijten ernstig tekort aan ‘ge-brekkig onderwijs’ De Morgen, 12 maart 2014 technologie/secundair onder-wijs/meisjes/België Jongens mogen puberen, meis-jes snel in moederrol De Standaard, 20 maart 2014 onderwijs/ arbeidsmarkt/ allochtone meisjes/ man-vrouwverschillen/ sekserollen/ België Schoolbanken onveilig voor Surinaamse tienermoeders De Groene Amsterdammer, 20 maart 2014 onderwijs/ tienermoeders/ tiener-zwangerschappen/ Suriname Promotie? Je kind maakt je toch ook gelukkig? Website Sassy brengt seksistische verhalen uit academische wereld. De Standaard, 24 maart 2014 seksisme/ universitei-ten/wetenschappelijke beroe-pen/België/acties Adolescent girls’ experiences of violence in school in Sierra Leo-ne and the challenges to sus-tainable change /Reilly Anita Gender & Development, vol. 22, nr. 1, march 2014, p. 13-29 meisjes/ secundair onderwijs/ ge-weld/ empowerment/ beleid/ Sierra Leone

Rebirth, empowerment, and youth leading social change: non-formal education in Hondu-ras /Moll Amanda, Renault Lotte Gender & Development, vol. 22, nr. 1, march 2014, p. 31-47 gelijke kansen/ onderwijs/ empo-werment/ ngo’s/ Honduras Writing gender in: reflections on writing middle-school political science textbooks in India /Bhog Dipta, Ghose Malini Gender & Development, vol. 22, nr. 1, march 2014, p.49-62 basisonderwijs/ leermiddelen/ curriculums/ gender/ identiteit/ feminism/overheidsbeleid /India She called, she Googled, she knew: girls’ secondary educa-tion, interrupted school attend-ance, and educational use of mobile phones in Nairobi / Zelezny-Green Ronda Gender & Development, vol. 22, nr. 1, march 2014, p. 63-74 meisjes/secundair onderwijs/ nieu-we media/ leermiddelen/Kenia Co-education and the erosion of gender stereotypes in the Zam-bian Copperbelt /Evans Alice Gender & Development, vol. 22, nr. 1, march 2014, p.75-90 co-educatie/ gescheiden onder-wijs/gender/ stereotypering/ meis-jes/ jongens/ gelijke kansen/ Zambia ‘My grandfather broke all tradi-tional norms by sending both his daughters to school’: lessons from ‘inspirational’women in Nepal / Parker Sara, Standing Kay, Shrestha B.K. Gender & Development, vol. 22, nr. 1, march 2014, p. 91-108 onderwijs/meisjes/gelijke kan-sen/ervaringen/Nepal