VOLillL 3....Mag dit hoofpyne veroorsag~~ ---In, mens kan ~ seer nak en sulke dingo kry wat hoofpyno...
Transcript of VOLillL 3....Mag dit hoofpyne veroorsag~~ ---In, mens kan ~ seer nak en sulke dingo kry wat hoofpyno...
•
•
•
VOLillL 3.
(p e~ 1)0 - 177)
Contents .
f..S !'I0 . SH!'.l/66 .
5th JANU~RY , 1966 .
/litnes. (Dr . Clebp ra)
II (Col ., BezuldenhDut, ,,( Solo or. Ilkuna)
~Cont . )
130. SOLOHON
Ne leeting the offieial orders? --- No, he has
the right to have somebody to he l p him there, a C group .
What you n~w say does not co-operate with what
you have said . It docs.
NO further questions by Accused No . 14.
PROSECUTOR: Your Worship, I believe Accused No . 6 is unable
to cross-examine today .
SUK UITGESTEL TOT '2 JANUARIE 1966.
SAAK HERVAT OP 5 JANUARIE 1966.
VERSKYNTIIG SODS VOORIlEEN.
AAlIKLAER UN ROF: Edelagbare, Beskuldigde No . 6 het nog nio
gekruisvra nie . Ek kan net meld dat hy med i es ondersoak is
en dat daar absoluut niks met hom verkeerd is nie . Ry hot
twee tablotte ook ekry om to drink, indien hy hoofpyn het,
en hy sit met hulle in sy hand hy wil dit nie drink nie .
BESKULDIGDE No . 6: Van wio het ek die tabletto gekry?
ROF: Daar is nou geleentheid vir hom om te kruisvra .
BESKULDIGDE No . 6. Ek het nou niks te se nie, Edelagbare,
ek het die Rof gister meegedool dat ok siek is. Vanoggend
is die dokter vir my ontbied en toe ek met die doktor moes
praat, hat die Bewaarders dRar in die tronk met hom gaan
praat. • Toe die dokter by my gekom het, het ek aan hom gese
dat ek aan swak 09 ly en dat ek brille moct kry, my brille
het by die huis a.tergebly . Hy het toe beveel dat ek my
brille moot kry, maar hulle het gewe i er en gese dat hulle
weet dat ek glad nie siek is nie. Ek wil nou weet hoed at ek
in verband met die saak sal ken praat ? Ek is boreid om to
praat, maar aangosien ek aan hoofpyne ly, kan ek nie met die
saak voortgaan nie. Daar is baie vrae wat ek aan die getuie
sal stel . Die dokter wat my die eerste keer kom sien het,
•
131 •
hot vir my gese ek moet my P. A.C . dokter wat daar buite is,
raadpleog . As ons die dokter moot sien, dan word ons gestraf.
Ek wil nou n versoek rig dat ek my dokter wet buite is, moot
raadpleeg . Oit gebeur baie maal dat ons siek word, want ons
word in die isolation opgesluit . Verlede jaar gedurende
• Oktobermaand hat ek na ~ dokter toe gegaan en aan hom ~ese
dot ek aan rumatiek ly . Ek hot gekla dat my rug secr is on
toe 1s ok tot 72 uur veroordeel . Ons word meegodeel dat ons
ons P.A.C . dokter wot daar huiteknnt is, moot raadpleeg. Ek
rig nou my versook aan die Hof am my too te laat am ~y dokter
wat buite is, te sien.
liQE. Vlaar is hy? --- Enip~ dokter, Edelagbare, want 'n
Sta3t5g~ne~sheer kan ek nie kry nio.
AA';KLAER: Edelagbnre, ek sal voorstel dat die Distriks"oneos
heer van Pretoria die beskuldigde onoersoek . Ek kan net by
voeg, ek het hier die mediese voorskrifteboek van die
Gevangenis en daqrvolgens is hy by twee geleenthede deur n
dokter ondersoek . By die eerste geleentheid het die dokter
teenoor sy n~am ~eskrywo: ,nonsens klagtes ' • By die tweede
geleenthoid hot hy geskrywe: , nog klaptes, geen ontstekin~ .
Hy kla oat hy hoofpyne kry '. Ek sal reelings daarvoor tref .
Die getuie is ook 'n gevangene en dit is moeilik dat hy weer
tBruggebring word.
BESKULDIGDE No . 6: Ek sal bly wees, Edelagbare, hy sal na
my klagtos luister.
HOF VERDAAG SODAT BESKULDI GDE No . 6 ONDERSOEK
KAN WORD .
BY HERVATTING.
AANKh4ER AAN ~OF, In die Ii daarvan oat beskuldi de No . 6
kla tes gehad het omtrent sy esondheidstoestand, is hy ten
vollo oleentheid ge ee om deur n Oistriksgeneeshoer onder
soak te word, wat die Geneesheer dan ook gedoen het . Hy is
in die Hof e~ ek roep hom nou om getuienis af to 10.
1 2 . DR. SCHEEPERS.
lfICHOLAAS JACOBUS SCHEEPERS v . o . e .
O'~ERVRAGING DEUR AANKLAER: Dokter, u is Senior Diotriks
geneesheer in Pretoria, i dit korrek? --- Hoofdistriks-
eneesheer.
Dokter, het u n paar minute gelede beskuldiP.de
No . 6 in hierdie sa~k modies ondersoek? Ja.
Kan u ngt aa" die Hof vertel wat u gevind hot
tydens u ondersoek? Ek het not gekla dat hy hoofpyne
kry omdat hy ni0 goed kan sien nie. Ek het na sy oe eekyk
maar geen siektestoestand in die oe op~emerk nle. Daarna
hat ek uen v1ne;er voar sy OB gehou en vir hom gevra v;at sien
hy. • Toc so y vir my hy sien dofweg een v1nger en dnn tvreo
vin~crs. Met die rowwe ondersoek wat ek gedoen hat, k~n ok
nie eni e rede sien wa~roor hy twae vlngers moet sion nle,
want hy kyk nie oormekaar nie. Ek is dus geneig om die
storie dat hy nie oed kan sien nie, mot arterdog te bejeen .
Dokter, gedurende die afgelope paar dae is dit
besonder warm in Pretoria? --- Dit is so .
Hat is die uitwerking van hitte op n per soon?
Mag dit hoofpyne veroorsag~~ --- In, mens kan ~ seer nak en
sulke dingo kry wat hoofpyno ree , as dlt so warm 1s .
As daar etuienis gebrln~ word voer die Ho! dat
die beskuldi-do vir die afgelope twoe jaar ni e van 'n bril
gebruik ~emaak hat nie, wat 1s U opinle daaromtrent?
Ek RIo nie iemand sal solank in die Gevan~enis kan ~~os en
as hy aanhoudend kla oor sy 09, d~t danr oio aandnr aln Q
skonk sal word nie.
As 'n persoon wat gewoonweg bril p.edra hot vir
twae jaar lank nie bril dra nie, watter uitwerking sou d1t
gehad ~ot? --- As sy oe so sleg is as wat hy baweer dat hy
my ving r net dof"o sien, dqn klln ek nie sien hoe kon hy
sander n bril klaargekom het al die tyd nie .
Geen verderc vrae deur Aankl.3.er nie .
133. DR . SCHZEElli§..
r.RUISONDERVRAGING OEUR BESKULDIGOE No . 6: Op welke lL~nior
hot u my hier onder ondersoek? --- Ek het dit roeds ,nn dio
Hof beskryf .
Veronderstel ~ parsoon plaas sy vinger voar u oe,
Edelagbare, wat sal u sien? --- As ek eon Yinger voar my 00
sien, dan sal ek een Yinger sien .
Hoever? --- Aanvenklik was die vinger omtrBnt 18
duim voor s'l oe en toe het h'l terug estaen vir omtrent 3 voet
en toe het hy gese hy sien nie die vinger nie en h'l sa nog
hy sien twee vingers . . ,
As mens s'l vinger voor jou oe plaas, wat gebeur
met die oe? --- As die oe op die vinf,er k'lk dan fokus hulle
op die vin~er en dan s'l h'l die vinger.
Hoe weet u nou of ek gesien hat of nie ? --- Ek hot
hom gevra: w~t sien j'l? • Ek hat toe vir u gase dat ek dofwe voar my kan
sien en dat 01, 50ms een yinger en soms twoe vin~ers sien.
- -- /lit is reg.
U sa dat u ~lo dat wat ek S9 nie die waarhoid is
nie? --- Oat hy twee vin~ers sien nie, want hy k'lk nie 001'
mekaar nie.
l1aar '.vio voel die pyn, ek of u, Dokter? --- As
daar P'ln is, dan voel h'l dit seker . • • W~nrom S9 u dan nou dat u nie glo wat ek se nie?
--- Ek _10 nie dat h'l twee vingers ~psien het nie .
Hoe dan nou, want ok wat die parsocn is wat 1y
het cit aan u ese ? --- Dit is moontlik dat hy twee vin ers
sien, ma'lr hy 'ryk nie oor[!lekaar dat hy moet twoe vinp.ers
sien nle .
Ma~r my klag was nie dat my oe oormekaar kyk nie,
ek het ook nie gese dit is die rede waarom ek aan hoofpyn
ly nie . --- Ja, wat is die vraa ? • Ek se nou nog dat ok Si9k is. Ek het n versoek
•
134. DR . SCHEEPSRS.
aan die Hof gerig dat ek my bril moet kry . --- Hy is blykbaar
nie so siek dat hy nie die Hof prosedure kan volg nin . ~auat
die Hof verdaag het of nadat hy terug is in die Gavan.eni.,
kan sy oe deur 'n Oogarts or.dersoek word , getoets \OTOrd
l1aar op die oombl1k ly ek, ek kry seer. --- Nie so
er dat hy dit nie kan uitstaan nie .
Ek wil pr~at i.v . m. die saak, maar aanr,es1en ek
pyne kry meet ek die dinge wat hier gepraat word in my kop
hou . Ek kqn nie na die saak luister torwyl ok pyne het in
my kop nie . Ek sal nie die vrae wat ek moet antwoord, be
hoorlik kan antwoord nie aangesion ek pyne het . --- Het hy
soveel pyno dat hy my nie behoorlik kan ondervra nio?
Wat ek nou hier sa is nie i.v . m. die saak nie • • Wat ons i . v . m. die saak ?,aan se, is dinge wat tyd elede
plaasgevind het . --- Ek voel, Edelagbare, as hy die onder-
vraging wat hy nou aan my h1erso gedoen hat, kan doon, dan
kan hy die Hof prosedure ook volg en die ondervra ine van
die Hor oak antwoord . Dan kan cns na die afloop van die
dag sy oe laat teets .
Die dinge wat ek nou hier ese het, so ek hulle • omdat my hart seer is op wat u hier goso het . Ek is nou
klaar . --- Intussen stel ek voor dat ons hom twee ,spirien
pille ee vir sy hoofpyn .
HOF, Heelank sal dit neem voordat dit nou effektiof
is? - - - Binno 15 minute se tyd .
AANKLAER, Dokter, as hy n paar oomblikke gelede twoe
A. P. C.-pille gedrink het, hoe lank sal die uitwerkin7 dan
wees? -- - Ook omtrent 15 minute .
---------- - -----------AANKLAER, In die lip, daarvan, Edelagbare, dat hy nou
daardie pillo gedrink het, om hom nou heeltomal reg te maek
sodet hy die vrae kan stel, stel ek voor dat die Hof verdaag
sodat hy goon rede kan he vir verdere klagte nie .
•
135.
Ek kan nat nan d i e Hof sa dat ek wor d meegedeel dour n familia lid van hom dat d ~e bri l vandag Ban hom ge[os .al
'mrd na di e Gevan?onis waar hy tans i s .
,'OF: Is daar g tui enis dat hy gowoonwe nie br il dra
n~.e?
AA'iKLAER: Edehgbare, ek sal die Kol onel ropp om • e kern 313
dat hy die afgolopa twoe jaer i n d i e :}evangeni s nie 'n bril
~edra hot nie .
liQL. '-'ERD AAG.
I'Y HERV ATT I NG:
AMi~LAER vra ve r lof om Kol . Bezui denhout v'n di e 3avioons
~oortkommandament te roep .
jlYllA.lD FREDSRI CK AI.Jl!:RT(JS BEZUIDE:mOUT v . o . e .
ONDERVRAGING DEUR AANKLAER' Kolone l, is u d i e Bevelvoer ende
Offls i er van di e Bavl nanspoor tgevangenl skomm"'!nd Iiont, in
die Str eekafdc l1 ng van Tr·lnsvaal? - - - Jo .
Ken u d i . beskul digdes voor d i e Hof? - -- Ja.
En meer jn besonder beskuld i gde No . 6? ___ EI: ken
beskuld i edo No . 6.
Knn u aan di e Hof sa ''''annear baskuldie;Cle zlo . 6 in
di e Bavl aanspoortgevangeni s opgeneem i s? --- Op 24 Juni)
' 965 i 5 boskul d i gde i n Be.vi acnspoort opgen. em.
Di inl1gt ing wat u nou aan di e ;lof vorskaf het,
hat u dit gokr y uit d i e boeke van die rekords van <lie
Govan,cnls? --- Ja .
Het u volle toegang e n behe Jr danrtoe? ___ ,r-, .
Gedurende die tyd w~t hy i n di e Gevan~o~ls g9W3ry~
hot, hot h'~ co i t aansoek gadoen om sy 00 t e laat toats of
om n bril te dr a, of en1g i ets van die anr d? - __ Ni e sover
ok "eet nio ,
As hy a~nsoek ~~doen het d~arvror, sou di t dan
onder u aar.'·ag gebring gewees he t? _ __ Jo .
liet sou u gedoen het a s d it onder u aanda
•
gobrin. gewqes hat? --- Ek sou die mediese sertifilmat
gokry hat wat nodig is en dan sy oe laat toets het.
Tarwyl hy onder u beheer in die Gevan~enls to
Baviaans oort was, het hy n bril gedra? --- Nee .
Van watter Gevangenis is hy oorgeplaas na Bavi!ans
poort? -- - Ek dink van l.coul(opgevangenis .
Is a1 sy rekords saam met hom oorgeplaas na
Bavlaanspoortgevan~enls? --- Ja .
To( hy oorgeplaas 1s, h&t u sy rekords ontv:\ng?
-- - Ja .
En volgens sy l'okords, is daar en1ge ~eldin"" van
emaak dat hy n brU gedra het op een of ander stadium, of
glad nie? --- Nee .
Kalonal, e1t kan net aan u sa dat vanmore htcr 1n
dle Hor s'lkere stellings gemaak is deur beskul,oi.de "" .6 Lv . m. die behandeling ven ~evanp'enes In dio tronk. Beskul·
di do No.6 het voorgegrJ9 dat inrli'3n hullc vra om deur
dokter ondersoel{ te wor'l, ensomeer, dan word dit teen hull)
gehou en dan \lord hulle as gevolg daar'lan straww·) opoalo •
• Wat is u entwoord daarop? --- Ek ken maar net sa dit is
ont.bloot van 'lle ;ranrheid. Dtt is een van dio strengste
r.3el.:. van i10 Gevangcnls, EdolaEbare, dat ,,:aar 'n gcvan one
siek r~pporte3r, 1s cns verplig om hom voer n geneeshc~r to
br ng.
En \o]ord dlt in U Gevangenis W8ilr u Bevelvoeronde
Offisier is, Baviaanspoort, ten alle tye gedoen? .. _- lIou g
set word dit ton aIle tyo edoon .
Hier is ook meldtng em',ak van I straight jacbts I
deur beskuldigde No . 3 on van elektriese massaring . • Wat S"l
u daaromtrent? - -- Daar bestaan nie soiets nle . I Strai.,.ht
jackets' word net gebruik waar dit ",edies voorgeskryf "orn
vir persone wot abnormaal is.
Op die Rste April 1963 om 12 uur mid~ag, het u
137. KOL. BEZUIDENHOUT. - . ~ sakere inlipting ontvang. (Edalagbaro, el: lei maar net noU
hierdie r,etuienis, die Kolonel stann op verplasing en ons
kan hom nk weer terugkry nie . ) Die inl1gting "~s 1. v . m.
govangenisaangeicenthede, is dit korrek? .--- Ja .
Wat was die aard van die inligting wat u ontvang
het?
HOF, Is dit toela&tbaar?
AANKLAER . Edelagbare, ja, ~n my submissie is dit toelaat
baar, di t imp11seer nie enigeen van hierdl0 haskulrl10des
nie.
HOF: Is dit dan relevant as dit nie die beskuldi des
raak nie?
AA~rKLAER: Ek sal dit dan laat, Edelagbare .
AlIJIKLAER GAlIN VOORT: As gevoig van hiordie inl1rtlng ,lilt
u ontvang hGt, WRt het u gedoen? --- Ek het onmlddellik n
kordon om die Bavlaanspoortinrigtlng etrek on ok hGt ~ulp
tIit p,8l~:r·{ v3.~af Pretoria en Sonderwater, en my personael
voltyds aan diens gepl~as vanaf 12 middernag tot die vol
gende aand onpoveer 6 uur.
M. n. w. U hat streng veiligheidsmaatreels toege~a3?
- -- Ja .
En t . o . v. dle prlsonicrs in die Gevangenis, het u
eniga vaili3heidsmaatreels ~etrJf wat hulle aang~an? __ _
Ek het vir twae das, die 9de en 1Ode, eon g-evan~enes uit
gestuur ult dle Govangenls ult nle, Imal het binne gebly .
w,. dlt dle 9de en 1 Ode April? --- Ja .
Geen vcrdero vrae deur Aanklaer nie .
BESKULDIGDES Nos. 1 en 2: Geen vrae nle .
KRUISONDERVRAGING DEUR BESKULDUlPE No , 3 - You an the
Comm~nd1n~ Off1c~r at Baviaanspoort Pr130n, is that correct?
- - - Yes .
SinC3 when do you know me? --- Evcrsince he Was
admittod there ut Bqviaanspoort .
138 . ~OL.BEZUIDEN~~.
You don ' t recall the date or the year? ,-_ o.
Between May, 1965, you r9memb.r th~t I was oLce
been arrest-d ~nd locked in in the isolation? ._- It is
pos31ble, I can ' t recollect it now .
Then you have no kno" .. ledge what I was arrested for
and put in tho isolation during th,t month? I cannot
remcmoor now .
During the period and the t ~ when I was tn che
isolation, I put it to you that I was G10ctrlc~11y massa~ed
nnd in the straight jacket, or don't you know thnt, -- -
I have no electrical massage machine 1n the whole Prison .
nave you ·ot any knowledge about your people, the
staff, \Tho is inferior in their posit i on, the capacity of
their omoloyment? --" I have no person who 1s inforior to
"is position .
I mean to say that you are superior in the Pr ison,
t~ that corrDct? - -- Yes, I am in ch3rge there .
Then you have got a staff who is under your
command? --- Yes.
Upon th~ir duties which they serve, you have ~ot
no knowledge whether they do the correct thin or th~ wrong
thing? --- I think I am well aware of the way they perform
their lutles_
It 15 obvious and I put it to you that if ,t all
your st!lff has arrested me and put me into isolation, tiley
should have reported it to you and you would havo a record
or knowlod 0 at this stage . - - - Yes .
But now I am surprised because at this stap,c you
do not rocolloct whether I was in the isolation or not . __ _
It is quite possible that the accused wac in the isolat i on,
because several times he appeared he fore me too, where he
committod hr"~ohes of regulations.
Corre t . :Iow, do you know of an officer, Chief
139 . KOL . BEZUIDE:1HOUT. ~- -~--
W.rden Van Staden ? - - - Yes, I know Hr . Van Staden .
What was h i s capaci ty of dut i es tn the Bavi.ans
poor t Pri son? ._-- He was a Chi ef Warder i n the Bavi aans
poort Pri son .
Be5ides that , he \013.5 not a Security Bt'anch
Offi cer ? --- Yes, he was .
Dur i ng the peiod of hi s 5t~y i n the sUb- s t at i on
at Bavbanspoor t, you have the knowl edge that he wes
invest i ~~tin~ my case, as i t was alleged that I am a
F. A. C. ~p~ I wr ote a book, African Feder al Chamber of
Econo~ics? - - - Yes , I am aware of that .
The manner of conduct and the method he porformed
and eoployed upon me, you havo no knowl edge about it ~nd I
b~ lleve that i t w~s not even repor ted to you? As 'ar
as my knowledge is concerned, no lrregu l r..r l ty tool,: !"ll~cc.
Do you still recollect on the 20t.h of Junc, if
at nIl you hava ~ot a record, that I came to you with com
pl aints? -.-- No, I cannot remember .
And I r eported to you that I had vi sitors on th
1 ?th of June and they were returned back I ecauso I "'" net
3110wed to see t hem because I have been locked in fer bein ?
a P. A. C. --- No, no vi sitor s were turnod back bec;).us') 0
pr i soner s beln member s of the P.A . C.
A~cl on the s i milar day I complAined to you that
theca pcopl~ , the Officers , they have got no r ir,ht to chaso
away my visitor~, hecause i t h~s not been proved in Pr i son
that I am a P. A. C. And I compl a i ned to you at th~ vorl' same
t i me thnt Ch i ef 'dar der Van Staden i s thr oateni nr me and he
i s torturin me, psychologicall y and phys i cal ly with elec
t r ic massage in a str a i fht jacket, sayi nr that I shol, l d
suffer that I must admi t that I am a P . A. C. I strongly
deny that . You nev' r compl a; ned t o me that 'lny for ce or
st.rlli~ht jacl'ot or masoa e mach i ne was used Of! you .
140.
Such complaints, as you have told the Court thut
you do not recollect the date or the day, were they recorJ'd?
--- If you did lodge such complaints, it would have t~en
recorded, "nd it >lould have been investigated i=~diatoly.
You want to teU the Court that .,11 the thin'·s of
which I h~ve complained or requested nnd brou~ht in front of
you, aTe all recorded? If you lodge any compVlints to ln9,
it will be recorded.
Do you still remember tho day when we \-tere in
Court in the open c~p for the third eharg~ of writinr ,
book unlawfully in Prison? Being in possession of an un-
lawful artl<'lc?
Correct . --- Yes, that is correct, I rcme~ber that .
How many of us were brought in front of you? __ _
I tried several cases that day .
Was I alone or with some other convict" on that
pnrticuhr day'? --- I can ' t remember whether the accusod
vias alone . I know he W·1S alone when he was 1n possession
of an unlawful article.
And then the day when we wore henrd in Court we
appeared tn front of you, was I then alone or I had some
I know you Wer0 alone .
And in the very same day /ou r1id not tr,r anI" on~
case, you tried ~ore than on~ c3se? --- Yes, I tried s9vo~~1
casco: thflt day.
Do you recol19ct that you tri~d also a casa of
Solomon "kuna? --- I cannot remomber . It is a time ar,o
and I cnnnot remember the different caSQS I hdve tried
On the similar doy when I appoared in front of
YOl~, M:~rsh~ll Nkuna was convicted and I Has also convicted,
~ strokes eacr. for hain in possession nf unlawful articles?
I c,nnot rp.member llkuna . As I said it is snme time a 0
an,l I dB not mate ~ special noto or thnt . I tried several
141. KOt . BEZUI;Js:mmJT. ---- .~---
c~ses that day . I remember the accused was tried by me
that day .
lavon ' t you P.'ot a record about the procedure of
that dny, or something noted in your diary? --- I have a
racord .
Could you tell the Court '<hnt took placo thc
ver'l similar day concerninG tho very same case as I was
brouFht in front of you? --- I have ~ot got the p"rticu
lar~ of tr.E C:'lS8 nm.; if' front of me, it is lrnpossiblg for
ffi" to tell the Court now .
I raserve my further cross-9xaminqtlon until
tho Con~andin~ Of'icer is p"ev,rod with his notes ond so
to brine his memory back to "hat took pl~ce the day men-.
tion d. That is my applicaoion .
COURT, Can YOI} send for the records? The only
records so ~~r as the accused 1s concerned, is the record
about t~lO C.150 I tried of beins in po~ses51on of an un-
lawful ~rticlo .
He referred to the c~lse -.galnst Solomon, allcr'lJd
to hnve been tried on thr. samn day . -_ . Yes, I can get the
records, Your Ylorship .
COlffiT TO ACCUSED :10 , 3' Do you wish to ask on, other
quostionc-, not concerntn '~kH'1a? --- They concern hini, - s
it was beir., stnted by himself .
Is that the only cuestion you want to Pllt? .. __
Thot is all, Your Worship.
CROSS-EXk'lINtTIOll BY ACCUSED N..2..L2 ' Soos u .lreeds aan die
Hof ~ese het d~t u alles op rekord neem wat daar in die
Ba,iaanspoort~evangeni s plaasvi nd, kan u onthou dat ek
oen'hg by u kom kla het dat dl e dokter wat el< geraadpleeg
h.-t, vir • y -ese het 010 my eie dokter buite to oI'g::miseer?
--- Uee, ek wget 1a:"r niks vqn nie .
IlOF' Seu u dit vir hom gese het? -__ Ek het nog noelt
142 . KQI . BE ZUIDENHOUT .
vi r beskuldigda soi ets gas. ni a .
Ek stal die vraag nan u w~nt u het nan d i e Hof
gas. nat u alles notee r wat daar pl aasvi nd, want soos ok
nou h i er i s, is ek onne r lyd i ng . Ek is siok . P.rty van
cns hier hl3t ook m2 1dlng gem:l.1.k van hull'3 siekt')s en klug
tes on d1t wil voorkom asef u ni e spes l ale not i sie dnarvan
geneem het ni e en dit ni e gebookstaaf hot ni e . - - - Di e go ..
neeshoer besoek di e gevangenes ereel d en almal "mt hom "iiI
sien ,,,,t s i ek 1s. d i e s i on hom en hulls name met die uitsbg
van d i e ondersol3k dour d i e geneesheer , word i n In r,pc.- ii:tle
boek wat da'lrvoor aangehou word, aangeteken .
Sal u sa dat ok n leuen vertel as ek gctuicnis
aflo dat ek by d i e dokter eW)es het i . v . m. my s i ekte, d~t
ek g en behandeling d"uvoor gekr v het n i o en dat h)' my •
geso hot om my e i e doktpr te kr y a,nges i en ek n lid n~ di)
P. t •• c. i s? As beskuld i gdc bo woer oat hy dit a-on my ga, • rappar teer hot, dan S9 ek hy prnat l euens.
Kan " onthou dat u op di o 9ds November ppi "r
tjies nan cns gegee hp,t cn gase het cns mo~t n~n cns ou~r~
skr yr om hulle in kermi s to s t al dnt aanpcsien O!1S no1.1 in
In ander sank betrokl:e i s, sa l cns hul l o nie weer s ien nie
on dat dit r.:oontlik is dat ons die d~odstrnf kln kry?
D1t is be l agli k . Ek het ni e n unke l o wooru met eon v,n
d i e beskul" i~des epraat L v . m. hulle sa-,k v,ndat die s.,',k
teen hulls cnd· rsoek is en hulle daar veer aan~ekln i s ni o .
EI, hat ~ooit vi r eni ge beskuld i gde geso om briewe aan hull-:
monse t~ skrvf nie . Dit mag gedeen ~cwe~~ hat dnur die
OndGrsOekbc'lIIlpte om hulle handskr ift o to lIT)' vi r sel,erq
aangeleonthede.
Ek, Duncan Mhlongo en l!abuso hat by u kom kIa .
Ons het '" verseek aan u gerig dat ~ns ens prekureurs in
kennis wll stel Lv . m. h i e r d i e sask . Was daar d i e papinre
eei t. ult lstuur .awe9S? --- .1S hull e br1ewe t:re~eo hat aan
143 .
hulle prokureurs, dan is dit uitgostuur .
Kan u onthou dat die brief wat deur Mhlonro eeskryf 1s, bet u hom l~ter na u kantoor gerOBp en -ese lie
brief moet gekonfiskeer word W3flt die briaf verbr.nd u?
Ek het nooit n orief laot verbrand . Ek yan "1e onthou
wiG d1t W:JS n1e, masr da:lr het een i3cvangene nn. my toe '!e' !!l,
Lv . m. n brief wat hy aan n prokureur r.' shyf het om hom
te verde<llg . Daar ;;as ongeoorloofdo dingo in die brief
r.Qskryf wat niks met die saak te doen pehad het nie :lft e1r
het die gevangena in my knntoor in • ehad en vir hom g~so:
<yk, hierdie en hierdie punt het niks met die saClk te doen
nio . Skryf n ander brief en vra jou prokureur, Hio h, 001:.'
is, om uit te kom om jou te kom sien Lv .m. n sank. \1 t
jy vir hom vertel, het niks met my te doen nie. Ek • S9 :
manr, w3t jy in briewe skrywe, is dit my plig om toe te sion
dat daar nie ongeoorloofdo dinge uitgaan nle. Die gevangcne
• het vir my ,ese goed, hy sal n ander brief skrywe. Ek het
da~rdle rri0f ~an hom teruggegee .
Wet het u met daordie brief gemaek? - -- Ek ~et
nou v"lr Edcl~ebare eSD ek h~t dlt aan die gevan eno t9rug
3 oe .
Kan u onthou dat die tyd toe u die papiere aan ons
be Od hot om na ons prokurqurs tc skrywo, het u gase:
Fischer wat vir ~ns altyd verdedig het, hat ontsnap? - - _ Ek
het aan hulle geon brie\;e gegee om te skryf nie en ek het
no~ nooit met hulle geprant oor Fischer nie.
Wil dit nou S9 dut alles wat ok aun die Hof sa
s iets wat uit my kop uitkom? --- Ek weet nie nit wie se
kop jy dit uit gekry het nie, maor dit is nie die waarheid
nle .
As ons daardie brief tevoor skyn bring wuarvan u
proat, u sa dat u gehs het dat die brief ill Mhlongo se
l~or gellasseer moet word, sal u sa dat daar onwaarhede in
144.
di e brief i e staan? - - - Ek he t nooit gese dat ~ br i ef in
Mhlongo sa l eer geli assoer moet wor d ni e .
U 15 di e Bevel voer ende Of fi s i er danr te B~viaans -
• poortgevangenis , sal al di e prisonier s daar kom se dat
wannee r U ons besoek om ui t te vind of ons enigc kl agtes
he t , u di t oo i t op skrif afneem? --- Dit word te boek ?estal,
ja .
My vraag i s of ~l die prisoniers dieselfde .; u
sal kOffi se, want ek is saker dat daar ceen klagte 1s W1t
a f geneem word n1e? - - - Ek ".,'9i-'!t ni e wat di e evnnrrf'nes snl
kom 3" nie . E~ stel ook geen bclang in wet hulla sal lcorn
sa ni~ , ek stel net bolang in "at ok hier by die Hor sc .
Daar di e dag toe u ons i n kulubutu opgesluit het,
het U ons -evnn L v . c . die C on~ress S9 salta, het u di~ reg
gehad om ons aan te rand en om honda nan to hi ts om ons te
byt? Dit is d i e lwndu w,t u dear i n die Gevangeni s i nb.inp, .
-- - Ek dro. ~~en kennl s daar van n1e .
As een van dilJ ooskuldir:ies wat vandor S3.dI!l met
my hier st,'3.an, 11ttoKens ~an die Hor kan wys wa.'Jr di e hondC'
• hulle daard i o dag gebyt het , sal u se d·,t hy die onwaar heil
verte l ? - -- Ek kan ~et s~ ek dra eon kennis daarvan nie .
8005 ek reeds gesa hat dat ons daard i e d~G ~ango
rand was, -.. as Hoofbowanrder Van Sbden die vol~ende dag nie
na ons estuur om ons med isyne to korn gee ~angesi~n ons
esigte geswel w\s ni e? Ek kan dio Hof die versekoring
gee dat ov~n~enos word n1e nan erand ni e, en elke more ~p.Rn
die hosp i taaibeampto, Hoofbewaarder Van St,~e" i s di e hos
pit:>albeampte, en elke mor e gaan hy om by al die seUo om
gevangenos wat behoefte daaraan ha t , med i syne to gee .
As ek ~ prisonie r hi er br ing wet eendag by u korn
kia het dat hy deur ~ onder prisoni er aan erand was en d~t
u da,rdie pri soni er met di e wape n wat dour di e nnder rriso
ni er op hom ~ebruik was, boseer hat, sou u sa dat daardi e
14). KOL . BEZUIDENHOUT •
prisonior die onwaarheid vertel?
ook, 8delagbare .
Sowel as beskuldi de
Geen verdere vrae deur Beskuldipde No . 5 nie .
KRUISONDERVRAGING DEUR BESKULOIGDE No , 6: U is die Bevel
voerende Offisier by die Baviaanspoortgevangenis? --_ Ja .
Watter jaar het ek by die Bavia3nspoortgevangenis
anngekom, het u gese? 24. 6. 196) .
Was ek co it voer u gewees om te r.nan kla i . v . rn.
siekte? Nie wat ek kan onthou nie .
U is n persoon wat nie kan onthou nie. Sien u
soms die hospitaalboeke na? -- - Ja, ek sien die hospit aal-
boeke .
Elke dag? --- Nie elke dag nie .
Hoe dikwels besoek die eneesheer die Baviaanspoort
gevangenis? - -- Hy besoek die Baviaanspoortgevangenis elke
do , behalwe Saterdae.
Elke dag? Jo, hy besoek Baviaanspoort elke dag.
Verpleeginrigtings, Edelagbare . Net ter verduideliking van
die heskuldi de, hy weet dit net so goed soos ek, Maandag
is dit die maksimum inrigtinp en die oop inrigting, ook
Donderdag, dan be~oek die geneesheer een van die twae inri~
tin.s . As dour gevalle is, hy besoek miskien~nda die oop
inri ting en by die maksimum is da~r siekte wat ons voel
wat onder sy aandag moet korn, dan korn hy af. Die dag weer
as hy die maksimum be soek en dear is ovalle by die oop
inrigting, dan gaan hy op soontoe •
• Ek verstaan wat U S8, maar as n persoon siek is
moet hy by u kom kla of meet hy na n geneesheer toe gaan?
--- Ek het die opgeleide hospitaalbeamptes by wie hulle
garrn kla en v119 dan werk maak dat hulle voer die geneesheer
kom , As hulle nie daar tevredenheid kry nie, dan kom kla
hulle by my.
Ek was by die isolation opgesluit sedert die
141).
26ste Augustus en sedertdien het ek gekla dat ek siek is,
en in daardie tronk, as mens die geneesheer wil sien, moet
hy baie pogings aanwend totdat hy voor die geneesheer ge-
brinr word . Nee, alpo ing wat hy moet aanwend is: hy
moat net sy mond oopmaak en vra, dis al .
Het daar ooit mense in die tronk na u ekom en oy u gekla dat die dckter hulle weggejaag het? ___ Ja, daar het
al gekom .
Wat het u toe gedoen? -- - Ek het persoonlik na die
geneesheer toe ~egaan en gevra dat hy hulle moet ondersoek
en n v9rslag uitbring omtrerrt hulle .
Ek stel dit aon u dat ek nooit v~~r u korn kla het
i . v . m. my siekte nie, maar ek was al by die dokter gewees .
Beskuldigde het nooit by my kom kla nie •
• Is dit vol~ens wet dat as jy se jy wil die dokter
sien dat die dokter vir jou s8 dat jy jou eie dokter buite
moet aan sien? Ek kan die Hof die versekering -ee dat
dit moet n baie onverantwoordelike geneesheer wees wat 50 -
iets sa ,·rat hy weet wat teenstrydig met die wet is.
Sal u erken as ek vir u sa dat ok by die dokter
was en dat ek die ~okter versoek het om my te ondersoek,
maar in"tede daarvan het die dokter my n straf gegee? __ _
Het jy vir my kom s8?
Ek was opgesluit en ek het daarvan melding emaak?
--- Nie by my nie .
Sal u saamstem as ek vir u S9 dat ek by die dokter
caan kIn het dat ek siek is en dat ek hom veTsoek het om my
te onderso~J( en dat hy my weggejaag hot en gese het dat hy
nie geneeshep.r is vir mense wat P. A.C . Ie de is nie? __ _ Ek
sal nie sauo met hom stem nie .
Ek stel dit nou '!an u dat dit die geval is . __ _
Ek dra geen kenni s daarvan nie .
Hoe sal u kenni s daarvan dra, want u is nie n mens
wat die plek dik.~ls besoek nie? --- Ek besoek ereeld die
inrlgting .
Gedurende Desember, ek kan nie onthou watter w'1ek
d1t w:).s ~ie, maar ek meen dlt wns die eo!"ste week in Dasem
bar, toe w,s e', by die dokter gewees en toe is ek in die
isol~sie op esluit . --- Moontlik het die dokter hom onder
observas1.9 (~oplaas .
Ek sa nie dat die dokter my onder observasie ge
plaas hat nie, maar ok sa dat ek en 3.nder ;:risonicrs vear
die dokter met klagtes daardie 'lao gekom het, party van
hulle wou 1:ulle tande la,.t ulttrcy. hot, maar 810'. is t. .. cggo ..
j"ag . My naam was nie eers in die boek ~_skryf nie.
Die genoesheer sal niemand wegjaag nio . Die beskuldigde
sou baie ou by my kom kla hot indien die ceneeshcer rom weI
weggejea' het .
w,t sou u gedoen het as ek by u korn kIn het? __ _
Ek sou onmi ddellik ond'Jrsoek in"astel het .
Vanoggend was ek weer voor die doktor in die
tronk awacs , ma~r voordat ek die dokter kon sion was ander
mense by die dokter gewees en hull.> hat vir hom
In 11d v,n die P. A.C. is. -- - Ek was by dla hospit 01 -cw~ es
terwyl die gevangenes daar gesta&n het wat die dokter wou
gasien het en nie een van hulle hat by my :ekla dot die
dol(tor hulle nie wll behandel nie .
Ek stel dit aan u dat toe die twoe dokter. d _~
opgod~ng hat, was u nie teenwoordi nle. - -- Ek was dJur
die hospitaal, hulle Was besig gewees. Ek ;teet ni~ of d:o
dokters by hulle in die kantoor ~ewees hat nie, m:)ar ek
wa3 binne-in die hospit~al gewees waar hulle besig gewees
hat am medisyne te drinY . llie een van die beskuldi~des het
by my gekla nie .
Ek w~s aIleen geneem deur die beampte wat nou
dear by lie dour staan, en hy het my na die dokter toe
1 t.,q • KOI. . BEZUIDE'I'lOUT. _ _ _ _4
goneem . Ek het l ngegaan, ek hat ni e bui te gebly nie . U
was nio daar ni e . 0- - - Nee, ek was nl e blnno -in die k~ntcor
geweos nie . Ek was in dio ondersockkamer ewees .
I s dl t volgens wet dat as IIl9ns \1 dokt. r wil sien,
moot d i e beamptes die dokter gaan S2 wat hy mot jou '"OCt
doen? - - - Geen beampte skryf vi r \1 genoeshe6r voor w~t hy
moet doen nl e .
Maar ek het getui enl s dRt vano~gend to~ ei( die
dokter mOBS G9s1en het, het hulle a3n die dokter ~1n~ ~e
dat ek 'n lid van di e P. A. C. i s . - - - Ek dra geen konnis
daaromtrent nle .
Die dokter moes n:y ondersoek hat, maar hy h t- ./
• toe govra wat die fout i s ~et my en 8k ~et hom ese de.t my
oe s i ek is en dat ek aan hoofpyn l y, aan·esion ek nie my
br il -etruik nie . Ek het hom gase dat sonder my brl1 ly
ok ~ltyd aan hoofpyn .
AAN KLAER · Ek maak OOswaar , die • etui e hot al r eeds gcse dat
hy ni e teenwoord i ~ was toe di e dokte r die boskuld i ~de
onder~oek h~t nie .
BES!<ULlJI :J:l No . 6: Ek ,·11 nog iets so 1. v . dl e dokter . AANKLAER: Edelagb3re, .et rcsp0k , as di t 'n vr.1.n.g is wat
hy n..:1.n di e "'etui e stal wat die getuie kan antwQol'd, ' . .'ilnr hy
tel~nwoordig gewetJs hat, dan he'" ek r3en beswaar ni e, ffi'3.ar
hi ril1') kru1sondervr.·:ljz1ng 1n my submiss1e, r uk nOll hande u1t ,
en ek maak besw~~r .
BESKULD I ~DE No . 6, M. a . w. di e getule kan nl e my vrae 00 -
antwoord nie , wa~t hy w!s ni G dnar nie .
HOF : I£ daar nog vr ae wat hy wi l stel?
!}een verder e ·.Tao deur Be~k!.j ld ipde :10 . 6 nl0 .
KRUI SONDERVRAGI ?,G D~'R <iESKlJLDIGDE No . 7: Aangesien u d l e
Bevelvcarende Off1s i er is by di Bavi a ns~oortg~van,enis, ke~ u my? E]c ken beskuld i ::do .
"at i s my naam? --- Ek weRt ni e wat jou naam i s
KOL .BEZUIDENHOUT. - ---_. -_.
nie, ek ken jou ges i g.
U 08 u ken my, wat doan ek7 --- Beskuldigdu is i~
die maksimum (7) i n he tenis opgesluit .
Kon u onthou dat u gedurende Oktobermannd by
Kulubutu waar ons opgesluit was, gekom het? --- 3k r.nan '0-reeld d~ur di e i solasio-~fdeling .
Ek pra~t van die 26ste Oktober toe u saam met di o
Kaptein, di e Luiten3nt on die Hoofbewaarder daar eekorr: het .
--- Ek kan nie di e datul1 onthou .,ie, maar ek was vE.rslmie
kere deur die i solasie-afdeling . • Kan u onthou die dag toe u vir ons kom 50 h t dnt
di e Aanl{]aer S8 dat .lit In moo i saak i5 hi ard i e ? Nee , 9k
Ylr~s nog nO,Jlt in kontak met di e Aankl1.f'.r nie en ok lean nie
dinge 58 wat d i e Aankl&er ni~ gese hdt nio .
Wil u nOll S9 dat ek dit r,ommer ult my dui~ sul~?
Moontl1k sui. hy <lit uit sy duim uh, "ant ok het ':iit
• nie ge sa nie . • Vir welke rele? - -- Ek kan ni e sa vir welke rede
nie.
Kan U onthou hoedat ons twaal f wat daar 1n die
isolasiokamp is, daar bly? --- Ja .
Hoo bly ons daar? - -- Hulle bl)' in di e so 110, In
halfuur oufenin,! 1n die voormlddar; en 'n hulfuur 1n d i e n'l"
mUdag .
U het ~ese u \leet hoedat ~ns dnar bl y . El< w11 he
u moet nou verduidolik hoed~t ons daar bl, . -- - Ek hct aan
di e liof 'esc hoedat hulle daa" bly .
EJ.:r cns daar eon- 3en of drie - drie saare? --- Drio-
drio .
HOG groot is diG sc I wa~rin ons dr i e - drie saam
bly? - .. - Ek kan nie 59 hoe groot di e sol is nie, "",ar hy
i s groot f,onoeg vir dr i e per sono .
1:3n u vir di e Hof In amdu i dine eo hoe roet die
•
150 . KOL . EEZUIDENHOllT .
sel is? --- Dit is onmoontlik, tensy ek die selle se mate
neem, kan ek nie sa nie .
As u nie weet hoe groot die sol is nie, hoe kan
\l <Ian nou met sekerheid sa dat die sel groot enocg is vir
drie persone? --- Ek sien die selle elke dug .
Slaap die prisoniers daar elkeen op sy .nat, of kan
twas prisoniers op een mat slaap? --- Elkeen slaap op 8y 010
mat , maar hulle maak baie keer so dan slaap hullc twoe - t\.reo
op een mat .
U ken daardie selle by Kulubutu, is hulle groot
enoeg vir drie matte Ian s mek,.,r? -- - Ja .
As ons nou na die plek toe g~an om dit te be](yk,
salons kan vasstel dat drie matte mooi in die sel pas?
Ek sal nie 59 drie matte sal so lanes mekaar Ie nie .
Twoe sal l:1.nf,s mekaar kan Ie en cen sal d, ... ars le . Ek kan ,
net vir duidelikheid vir die Hor se dat die beskuldiades
word net in daerdie selle aangehou vir hulle eie veiligheid
on omdat aIr "'sen ander plek hat om hulle nan te hell nie .
Dit is al wnoroor hulle daar a,n ehou word.
HOF: Is dit 01 wat hy wil vra?
EESKULDIGDE No . 7: Nee, Edelaebare, ek hot nog ander vrae
om S3n aib 70tuie te stel ,
Is cns dan nie '2'9straf ~s cns in daardie plel~
b1y nie? Nee .
A~ cns nie p'qstraf 1s nle, hoc kry cns nan oefe
ning daar? -- - Ons is verplie om vir hulle oefenine te oe .
Gaan cns een-een uit om oefenlng te doan, of gnan
ons almal uit .
AA!JKLAER: Ek Inaak bes",ar teen hierdie tipe vrae . Dit is
n rookskerm w~t opgewerk word nOll deur die beskuldigdes om
die werk1ikc aankla te verdoesel .
BESKULDIGDE No .7: Dra die Aank1aer miskien enioe kcnnis
van die ,singlelation ' straf wat ~ns besig w,s om in daardie
1 51 • KaL.HEZUIDE HaUT .
tronk uit te di en?
A&~KLAER: Ek bet niks daar~ee te doen nie, ek is bier o~
bulle nan te kl11 volgens die klagstaat wat aan bulle gostel
is .
HESKULDIGDE 110 . 7: D.w. s . die Aanklaer stel glad nie belun
in dio straf ,Tat ons .ekry bet in die ander saak nie, maar
in die straf wat ons in bierdie sank ~aan kr y?
AANKLAER: Ek bat geen kommentaar nie, Edelagbllre .
BESKULDIGDE '10 . 7: Ek bet geen verdere vrao nie, want die
Aanklaer is op boogte v~n snke i . v. m. bierdie aanboleentbeid .
Geen verdere vrae deur Beskuldirde No . 7 nie .
BESKULDIGDE No . 8: Geen vr.e nie .
KRUISaNDERVRA'JING DEUR mSKULDIGDE 110 , 9: Kan u onthou dat
ons op die 17de Junie drie voor u was ? - -- Ek kan nio
ontbou nie .
Wat kan vir u laat onthou? -- - Daar korn saveel
gavangenes by my en daar is saveel ander anngeleenthede
w.'luraan ek aandag moet gee, dat ek nie spesiflek kan ont
bou watter gevan~ene op n spesifieke tyd voor my gewees
het nio .
As u n prisonier skuldig bevind bet en born n
straf geeee het, wat daan u om u te lant herinner? - __ Daar
word n behoorlike saak uitgemaak, die sank word verhoor on
as die beskuld i gde skuldig bevind word, word by gestraf en
dit word in die nodi E boeke aangeteken .
Het u die reg om n man te straf i . v. m. die
Con. ress se bedrewighede? --- Ek dra geen kennis daarvan
dat beskuldi de daarvoor estraf >Tas nie .
Ek vra nie i . v . m. myself nle, maar ek \T~ of u
die reg hat om To man straf i . v .m. Congress sake? ___ Dit is
buitekant my jurisdiksie .
Sal u se dat ek n leuenaar is as ek .an u stel
dat u my tot 5 houe veroordeel het vir n brief wat deur In
•
•
152 . KOL.BEZUIm:--lf err.
ander prisonier in my sak gesit was nie? --- Dit is nie
die feite daard i e ni e • • Wat snl u sa as die rekord na die Hor toe gebrlng
kan word, die rekord waarop u geskryf het? --- Goed .
Sal u nog sa dat ek die onwaarheid vertel het?
Dat alles wat ek • ese het die onwaarheid is? --- Die feito
wat die beskuldi~do nou voor die Hof probeer Ie, is die
onwaarheid .
M,'r u het my tot die 5 houe veroordeel? - - - Di t
is moontlik . Ek het verskeie gevangenes tot 5 houe ver
oordeal.
Vir watter soort mense is di e ramkamp by die mak
simum bedoel? -- - Dit is waar ons 01 die bendeleiers afson-
der .
Word n persoon wat n1e n leier 1s nte, n1e daar
opgesluit nio? --- As hy ~ aktiewe lid van ~ bende is, word
hy ook daar ingehou .
Sal u s~ dat ~k ~ leuen vertel as ek vir u se dat
ek dao.r in die ramkarnp al op esluit was, hoewel ek nie ~
lid van ~ bende is nie? - - - Dan was hy lid van een of ander
ongeoorloofde organlsasie, ~s hy daar aangehou was .
Wntter ander organisasie 1s danr in die tronk?
Daar 1s verskfllende organlsasies daar binns -in die tronk .
- - - Ja, daar is n hele paar .
Al die bende daar is bekend? --- Ja , hulle is .
Waarorn het u my daar opgesluit, as u nie getuie
nio gehad hot nie, moes u al die mense govra het of hulle
my ken? -- - Ek kan nie onthou of beskuldl~de daar gewees
hot nie . EI: kan hom nic spesifi ek onthou nie I ndien
beskuldicde daar aangehou gewees het, dan hot hy hom skuldig
cmaak aan enige daad van geweld of dat hy lid is van een
of an:ler van die bendes .
Lyk ek soos ~ persoon wat sal kan baklei? __ _
KOL. EEZUIDE HOUT.
HOF: Is daar iets anders wat hy aan die getuie wil vr~ .
EESKULDIGDE No , 9 : As n prisonier daar skuldig bevind is
i . v . m. n ernstige klagte, dan word hy gestraf en daar word
rekord f,ehou . As die prisonier in die toekoms weer n oor
treding pleeg en hy word dan weer skuldig bcvind maar hy
ontken sy vorlge veroordelings, wat gebcur met hom?
Dit hang af van die feite ven die saak , >",t met hom gebeur .
Ek stel hierdie vraag nou i.v . m. wat n andor ge
tuie nou hier gaSe het ~istcr . Dit is 'n etule wat baweer
dot hy op hoogte is met wat daar plaasvind . Hy pro beer
nou not om my valslik te beskuldig . Ek was saam met die
perscon gewees, die dag voor u too ek die 5 houe gekry het
en die persoon is ook deur u gestraf, maar nou ontken hy dit .
--- Ek kan nie die geval onthou nio . Dit is heeltemal
moontl1k .
Kan u onthou die dug toe ~ns geurresteer is in
verband met die huidige saak? U was teenwoordi , u het ~ns
kom haal. - -- Ek het hulle nie aan uitheal nie, ek was
teenwoordig ewees toe hulle uit die salle uitgehaal is .
Was die persone saam d.ar gewees of is hulle uit
verskillende selle uitgehual? - -- Uit verskillende selle .
Uit hoeveel selle het die persone gekom? ___ Ek
kan nie meer onthou nie .
Kan U onthou die dag toe cns gearresteer is, het •
u gase ek moot na die hospitaal tea gaan? Waarom het u dit
fese ? --- Ek kan my nie voorstaan dot ek dit gese het nie .
Ek stel dit a'n u dat ek goslaan was toe ek uit
die sel geneem is en dat ek daarvan beskuldi was dat ek n
l id vandie P. A. C. is en dat ek deur beskuldigda No . 3, Duncan
Mhlongo, gestuur was om mense in daardle sel to gaan organi
seer. --- Ek het nie die saa< ondersoek nie . Ek kan maar
net vir die Hof se dat in my teenwoordigheld was geen ge
vangene aangerand nle .
154. KOt. BEZUIDE'IHO'''l'.
U het my eerste geslaan voordat al die andor my
aangerand het? --- Ek ontken dit beslis .
Sal u sa dat ek n leuenaar is as ek littekens
aan die Hof toon waar die tien honde my gebyt het, die hon
de wat u daar gebring het? --- Ek het geen honde daar ge
bring nie en beskuldigde is n leuenaar as hy so so .
Word besonderhede van n per soon wat daar in dio
tronk opgeneem word, aangeteken? AIle merke aan sy lig
gaam? -.- Ja, sy littekens word aangeteken .
As ek littekens nou toon wat glad nie aangeteken
is nie, dan sou ek die littekens daar in die tronk gekry
het? --- Dit is heeltemal moontlik . Die littekens word aan
geteken by opname en geduronde die gevan~ene se aanhouding
doen hy i n baie gevallc littekens op, deurdat hulle onder
mek.,ar baklei of littekens wat hy nan homself uitbring .
As n prisonier mot n ander een baklei hpt of hy
het 'n besering in die werk opgedoen, word hy miskien no die
hospltanl toe gestuur? --- Ja, hy gaan hospitaal toe vir
behandeling.
Wat word by die hospitaal gedoen? --- Die nodige
behandeling word aan hom toegedien .
Word dit nie aangeteken nie? --- Dio hospitaal
het sy boeke waarin hulle dit aanteken, ja .
Sedert ek in daard i e tronk opgeneem is, het ek
nooit in n bakleiery batrokke gewees het, ek het glad nie
baklei nie . -- - Ek het nie so gess ni e .
Ek sal nou ophou want u dra geen kennis van alles • wat ek se nie .
Geen verdere "rao deur beskuldip,de No . 2 nie .
BESKUIDIGDES Nos . 10, 11, 12, 13, en 14: Geen vrae nie .
HERONDERVRAGI NG DEUR AANKLAER: Kolonel, word aIle littekens
aangeteken of is dit maar not die uitstaande littekons wnt
n persoon by opname het, wat aangeteken word? - __ Uitstaande
155. KOL. BEZUIDENHOUT .
littekens waar op n persoon later kan uitgeken word, indien
moontlik .
liQE: Hoeveel jaar ondervindin het u? --- Ek het 32
jaar ondervinding .
En di e Gevangenis wat u beheer, is di t n belang
rlke Gevangen1s? - - - Ja . 800s ek gase het daar is twee
inrivtings daarso, die maks i mum inrigting waar al die ge
harde kriminele van die Republiek ~estuur word, en dan di e
semi-oop inr1gting waar d1e meor gegoede tipe ook gehou word
wat op radeer word van die maksimum af en van ander inrig
tlngs ook oorkorn soontoe .
Ho~veel gevangenes beheer u mear of min? __ _
Danr by die 2,300 .
Boeveel manskappe het u onder u? --- 65 Blankes
en 110 Bantoes .
No . 3 beskuldiede het deel van sy Kruisondervra-
1ng voorbehou, sal u daard i e rekord beskikbaar kan he?
--- Ek sal uitstuur dat hulle dit vir my gaan kry .
------------------ROF VER;) AAG.
BY HERVATTING,
AANKLAER AA!I ROF, Edela~bare, kol. Bezuidenhout het nou
die inligtin~ tot sy beskikking .
GETUIE gewanrsku , nog onder eed .
KRUISONDERVRAGING DEUR BESKULDIGDE No . 3 (vervol g), You
are still under oath, Commanding Officer? ___ Yes .
vlin you now explain to the Court what date it
was when I was brought in front of you for trial? __ _
The accused was brought before me on the 17th of June,
1965.
And on that date Chief Warder Van Staden gave
evi dence for the State , is that correct? For a similar
offence which I commi tted? --_ Dit is korrek .
•
156 . KOL.BEZUIDENHOUT,
When he ave his evidence under oath, he stated
that he sear ched my cell because they wer e i nfor med by
somebody else that there is a book i n my cell, he was bein
told by somebody e l se? - -- The accused apoeared before me
on the charge of bein in posse's i on of an unlawful article,
name l y an unce nsor ed book and he was found ui l ty on tho
charge , and sentenced .
You have not yet answered my question . I h~va
asked that when Chief Warder Van Staden gave evidence under
oath, d i d he state that he d i scov~red the book on hi s own
or he had been i nfor med by an ind i vidual about tho where
abouts of the sa i d book , which was ment i oned in Court? - -
Hoofbewaarder Van Staden het getuig dat hy het beskuldi gde
gevisenteer en dat hy ~ boek i n beskuldigde se besit gevind
het , i n beskuld i ede se komberse versteek .
That I know very well . I want to know whether he
did this on his own or he w~s informed by somebody else ,
or directed by somebody elso that there 1s n s i mi lar book
in such a cell? --- Lede kan gevangenes vi senteer enige tyd
i n eni ge pl ek .
I am not aski ng that whethe r the Warders can
se3r ch the cells in Frison at 3ny t i me or so, I w~nt to
know "bout the book . Whcth, r Ch i ef Warder Van Staden was
ever informed by somebody else that there is a book i n the
cell where I sleep or he di d that on hi s own wi thout any
direction or infor mat i on? - -- There is nothi ng i n hi s evi
dence that he was infor med by any person about the book
being in accused ' s cell .
As you have convicted me because of that book ,
di d you r ead the relationsh i p of that book conmini ng thi ngs
which I i ncrimi nate . - -- I r ead a part of the book .
What ar e your f i nd i ngs i n that book? --_ All I ~
concer ned ,bout is the unl awful art i cl e . Accused had no
157. KOL. BEZUIDENHOUT.
ri~ht to have i t in his possession. It Was uncensored and
that is all I am concerned about .
Then, after I was convicted for being in posses
sion of the book, sOlomoN~~~eared in front of you again,
isn't it? The similar day . --- Solomon Nkuna appeared be
fore me on the 17th of June, 1965.
Was he convicted for writing a letter which had
something to do with the P. A. C.? -- - I will read in Afrikaans
what the charge aeainst Solomon Nkuna was: ,Valse en kw~ad
willige aanty ings teen n lid, n modegevaneene of eni e
ander persoon, inbring, deurdat beskuldigde op 17 . 5. 1965
beweer het dat n brief deur hom aan Opperbewaarder Van
Staden oorhandig is deur n Bantoebewaarder van buite af
in esmokkel is terwyl die brief in die Gevangenis self ge
skryf is .'
In addition to tho statement you have just read
in Court, I presume that Nkuna had been askod whether I am
a member of the Pan Afr1can1st Congress and present the open
caop and then he denied it and then he said, all that he
lied in front of you (?) because he was looking for a frne
ticket to paradise, i . o . staff job in the kitchen, which he
,at .
PROSECUTOR: Is that now a question or a statement?
ACCUSED No . 3: Then, uft·.,r the convicts had been convicted
and he lied in front of you, you puni shed him 6 days? __ _
No .
Didn't you punish him? -- - 5 lashes.
PROSECU1'OR , This witness did not say that Solomon Nkuna
lied when he appeared before him .
ACCUSED No . 3: I put it to you that on the similar day,
Nkuna was punished for 6 days . --- Here is the record . Pe
was sentenced to 5 lashes with a cane.
You had already told the Court that thore are
158 . KOL . BEZUIDENHOUT .
possibilities that u convi ct can be convict ed by yourself
and at the same time the r e are poss i biliti es that documents
can be mi ss i ng . --- Oh no, I never sai d that i n Court .
Do you st i ll recollect the day when I appeared
in f r ont of you again with Solomon Nkuna? --- The 25th of
August, 1965 .
I t was i n connection wi th what? - - - That you
alleged Solomon Nkuna made false complaints, fa l se and
malic i ous compl ai nts a ainst you .
Correct . Wss I wrong to come and lodge a COI!l -
plai nt aga i nst Nkuna i n f r ont of you? - -- They di d not ap
pe .'ll" before me . They appear ed before Luit . Swanepoel.
Lui t . Swanepoc l found Sol omon Nkuna not gui lty on the char ge .
Before I appear ed in f r ont of Lui t . Swanepoel, I
di d appear in front of you wi th a person who was complaining
an official who is the Head Warder Kor ff . Nkuna to l d him
that I had a vis i tor , that was the compl ai nt . -- - You ap
peared before Lu1t . Swnnepoel . Here is the ch~r ge : , val se
en kwandwillipe aantyging teen n lid gemaak deur nan Duncan
Mhl ongo toe te sa dat daar op Sondag beso9kers vi r hom was
on di e besoek deur Hoofbewaarder Kor ff geweier was . I You
l odged that complaint, you laid the charge agai nst hi m ond
he was tried by Luit . Sw,nepoel and found not f,ui l ty .
I have asked you a quest i on that in the office,
didn ' t I appear in front of you, before the case was heard
of Sol omon ~kuna and myself in front of Lui t . Swanepoel ?
I t i s possible that the a ccused carne to me and l od e the
complaint against Solomon ~~una . It is qui te poss i ble .
And then , did you gi ve any i nstructions to a
Warder i n chnrge, who br ought us in front of you ? --- I t i s
poss i ble, Your Wor ship, th~t I i nstructed t he War der that
Nkuna should be char ged f or making fa l se compl ai nts .
Wh~t we r e your i nstructions? - - - I sai d i t is
159 . KOL. BE=DENEOUT •
possible that I could have instructed the W~der to lay a
charge against Solomon Nkuna for making false complaints .
Correct . What was your instructions to the Warder . COURT: Didn ' t you follow his answer? The witness said
i t is possible that he gave instructions .
ACCUSED NO . 3: Yes, Your Worship . Now, Your Worship, I want
to know what kind of instructions that he said it was pos
sible he gave instructions .
COURT: Can you independently remember that you gave in-
struct1ons? --- No, I can ' t .
ACCUSED N9 . 3: Would I be wrong if I say that you said llkun,
should be charged . That is why he appeared in front of
Luit . Swanepoel . -- - I said to the Court that it is possible
that I did ~ive those instructions .
Didn ' t I complain to you that tlkuna is saying to
the official that I am a P. A. C. on the very simi lar day? __ _
No, I can ' t remember that .
But it is possible that I have lodged such a
complaint? --- Then he should have been charged for that .
You complained about sendin away visitors .
Didn't he, on the similar day, say he wanted to
Meet you in crumerti and I must be led out of tm office ~nd
that he should talk to you privately? ___ I om sorry, Your
Warship, it is not true .
And, for what purpose was I sent to n rae- camp?
--- He was causing a lot of trouble, he did not want to
obey instructions and submi t himself to diocipline, that
i s why he >IaS sent separately with the other prisoners who
refuse to submit to disCipline .
Look, I only commi tted a crime which is unlawful
in Prison, and I am asking you a question: For what purpose
was I sent to the ram- carnp?
COURT: • Because yOU did not submit to discipline .
160. KOL .BEZUIDENHOUT.
ACCUSED No ,3: Are all the people who are sent to the ram-
camp those who do not respect discipline of Prison? __ _
As ~ matter of fact, there is no ram-camp. It is only a
place where people who cause a lot of trouble and do not
want to submit to disCipline, are kept and put to work sepa
rately from other prisoners, so that they cannot influence
the other prisoners.
'Among the people who are in that place, there is
any possibility that those that are in there, cannot BBet
the others who are not there? - -- At first it was possible,
but at present i t is impossible .
Do you still recollect the date when I wos cl~ssed
out from the ram camp? --- No, I do not remember the date .
And you confirmed my classification . ___ I can ' t
remember the date.
I think it oust be on my record as a person who
alw~ys record things when they have them in Prison . ___ It
mu~t be in a special book kept for that purpose .
The time or the day whon I was classed out of the
ram camp, didn ' t I make 0 verbal application to you th t I
don ' t want to go to any cell, I select to sleep in A-Block
with tho Coloureds? Yes , that is quite correct .
And you allowed me to go there? - __ Yes, I did
not want to put the accused in the cell th~t he asked for ,
for his own safety .
Alternatively, didn't I ask permission from you
that I would select to sleep at No . 13 and you refused?
Which is not for Coloureds . --_ Yes .
And then after that, I asked to sleep at No .3,
and you also refused? - -- No, you did not ask for 0. 3 .
After then you said that I C~n not choose a cell
for myself? --- I told you: ~or your own sake, I won ' t
allow you to choose your own cell .
161. KOL . BEZUIDENHOUT .
,fuich cell did you brinp me into? --_ I am not
certain now whether it is 12 or 19, I think it is 12. I "'"
not sure into which cell I put the accused .
You have got the records with you . I think it is
recorded . Not in these files .
Were you not told that I complainod about the
' save' cell you put me into that I do not want to go into
that cell? - - - No, accused did not complain to me that he did
not want to go into that cell.
Didn ' t I come back to you and explained to you
that I do not want to he in that cell? ___ No, when accused
asked me to go into the cells of the Coloured prisoners or
in cell No . 13, I refused it . I told the accused that I will
consider the ~atter and I will put him in a cell which I
think fit, and I instructed one of the me~bers to put
accused in that particular cell . I did not tell accused
per son ally •
I put it to you that I Was sent to cell No . 9 and
then I compl~ined about the cell because Nkuna is in that
cell. --- That is right, I put accused in cell No . 9, but he
did not lad 3 any complaints about not wanting to go into
that cell.
I put it to you that you put me in by force in
No . 9, because you knew that whon I am with Nkuna I would be
arrested for P.h.C. I made my complaints in front of you .
-- - No force was used on the accused .
Tell me, have you pot a good memory? ___ Fairly
good memory .
,fuat happened between you and me? - __ Accused
came up to me and asked to be put in the cell with the
Coloureds and I refused because he is not a Coloured. Then
accused asked me to be put into cell No . 13 •.•
I admit telling about the cells. I put the
162 . KOL . m;ZUIDENHOUT.
question to you: what happened today between me and you?
As a person who have a good memory _ - - - Today?
Today, yes . - -- All that happened between you ~nd
me today w~s here in Court .
Nothing else? - -- Nothing else .
At the same time, do you expect that I should be
s~tisfied that you have got a good memory? - __ That is up
to you .
Besides what is taking place in Court here, woul~
I be wrong if I put it to you that I met you this mornin.
and I spoke to you? --- Yes, you met me ~t Bav13anspoort
e~rly this morning, that is quite right .
In relation with what? --- Accused complained
thAt he w's assaulted in Court yesterday .
Wh~t did you do about it? Was it recorded?
I couldn ' t do anything . Shortly after that I came to Court,
I couldn't do anything atout it yet .
I want to know: did you record that complaint?
--- I recorded the complaint, yes .
Could you show the Court the record of the com
plaint? --- Then I ~ust send out to Baviaanspoort again to
at my diary .
Tell me, you want to go and write the record in
Baviaanspoort or yoU want to tell the Court that you
recorded my complaint this morning .
PROSECUTOR: Your Worship, I object . The witness has
alre~dy answered that question . He said that he had record
ed this complaint.
ACCUSED No . 3: Your Worship, I object too to the objection
of the Prosecutor, because I want to prove to this Court
that the Comrnandin Officer has not got a good memory and
I ;rant to prove it, Your Worship, that of wh"t I aJ:l saying
to this Court is the truth and I want to prove it that this
163. Kat . BEZUIDENH UT.
thin happened in the mornin and he stated in Court in his
chief evidence that in this Court he records everything if
a convict comes in front of him lodging a complaint, that he
inscribod it into a record-book.
PROSECUTOR: That is what the witness said that he had
recorded this complaint .
COURT: Have you any further questions to ask?
ACCUSED No . 3: Yes, Your Worship .
What date, when I was sent into No . 9? --- I can ' t
reme~ber the date .
A White warder, has he ot any right to assault
me or to hit me or to 'clap' me otherwise? The accused
knows just as well as I do that nobody had any right to
assault him .
But you did not take any steps to make investiga
tion about my complaint or you did? --- What complaint?
The very same complaint of this morning .
PROSECUTOR: The witness has already said thnt he did not
have the chance to make any investigations as far no that
was concerned .
ACCUSED No . 3: The Commandin~ Officer does not remember
exactly .... 'hen .. . (Court intervenes)
COlffiT: You must accept his answer that he has not had
the opportunity of investigating the complaint yet . ___ I
saw the :!ccused "bout 7 0 ' clock, Your Worship . After Ism,
the accused I supervised the spans going out to their
different >lork . From there I went and prepared myself to
cOl:le to Court. His complaint is recorded in my daily
diary and it will be gone into tomorrow as soon as I have
the chance .
ACCUSED No . 3: Tell me, have you got the power to trial
n person or to convict him, a person who has assaulted the
other amon st the prisoners? --- I have the jurisdiction to
164 . KOL . BEZUIDEMHOlIT.
try a mi nor assault .
You have already told the Court that amonGst that
the spans did not go out . When was that? Two or three days,
something of the sort . -- - That was on the 9th or 10th of
April, 1963 .
I put it to you that you did not record the com
plaints which I have brought in front of you .
PROSEClITOR. Again I object . The witness has already
~nswered that .
ACCUSED No . 3' And at the very same t i me, I have apoeared
in front of you on many occasions on the similar crime nnd
you did not tnke them into consideration . --- What criffie
did you appear before me?
P. A. C. suspicion . Nobody else have come in front
of you to explain or to tell you that I am a P. A. C. - - _
After this case was investigated and the accused had been
taken out end separated, I did not speak to any of the~
in connection with this case .
r loan beforo we were arrested for this c~se . --
I had on soveral occasions complaints about activities of
the P. A.C . , but I cannot remember which prisoners brought it
to me , because it is a long time ago ~nd I hnve so many
thinr,s that I work with and that I have got to think about,
that I cannot remember everything specially . I f he did
lod e any complaints, than i will be recorded .
No further questions by Accused No . 3.
AANKLAER. Edelagbare, Beskuld i ~de No . 6 moot nog vir Solo"on
Nkuna kruisvra .
SOLO~;oN NKUNA d . s . s .
CROSS -EXAMINATION BY ACCUSED No . 6. Before I put r.ly
questions to you , I would like you to read that document
which you say had been written by Accused No . 6. --- Wher)
is the document?
165' • SOLOMON.
WITNESS READS OUT THE DOCUMENT: 'Program of Action . ' (Con
tinues readin the document . ) (Previously handed in '5
Exl,ibit B.) Witness concludes by re~ding: Menbers of the
Comnittee 'reo Chairman, Mr . DxM (DxM stands for Dunc~n
Mhlongo); Vice -chairman, Mr . Sx!! (Solomon Nkun~); Gener,l
Secretary, Mr . MxT (stands for Matthews Timbu); Task force
leader, Hr . RxM (stand" for Raymond Motloun); T"sk forc~,
Hr . GxB (stend" for George Mbonrunb1.
COURT: Is Duncan before Court? --- Th3t is Accused No . 3 .
And Solomon? --- That is myself .
~btthews? --- No . 6 Accused .
R1.ymond? --- No . 5 Accused .
And George? --- No . 7 Accused .
WITNESS continues,reading the third pago, heading: ' Aims and
Objects of the P. A. C.'
Who i5 the :luthor of th"t letter? --- Accused 110 . 6 .
ACCUSED No . 6: 11r . Nkuna, did I write that letter? --- Yes .
With whom was I? - - - Accused No . 7, myself , your
self ~nd other prisoners in the cell .
:10 further gueotions bv Accused No . 6.
HERONDERVRAGING DEUR AANKLAER: Ek wil net jou gedagte terug
bring na beskuldi de '10 .1 . • Sal jy net weer aAn die Hof sa
watter aandeel hy gehad hat in hlerdie or a!1isasie? --- Hy
was hoof van die Taakmag .
Jy het ook geso hy het briewe pepos en mense help
ontsnap, in jou hoofgetuienis, is dit korrek? --- Ja .
Watter soort briowe het hy gepos? --- Briewe wat
vir Benjamin Nz~mo en ander helpers buitekant v~n cns om
hulp te vra of the laat weet wat moet cns nOll m~nk voer die
d r kow dat cns die Bev1J.arders aanval by Bavin.anspoort .
HOF' Die Benjamin, was hy 'n bandiet gewees of was hy
vry gewecs? --- Hy was ears n b~ndiet .
I" hy toe later uitgel aat nudat hy sy vonnis
166. SOLOMON.
uitgadien hat? --- Ja .
AANKLAER: Di e briewe wat besku1digde No . 1 moes gepos het,
het hy gewaet wat die inhoud van hierdie briawe is, of was
dit varsee1 in koeverte? --- Hy was hoof van die Taakmag,
hy moet dit eer s lees, dan versee1 en dan gaan pos .
Het jy ooit gesien dat hy hierdie briewe lees?
Is dit ooit in jou teenwoordigheid deur besku1digde No . 1
gelees? Ja .
Kan jy on thou of dit by een ga1eentheid was of
maar as aen geleentheid? Toe was ek nog in die toe kamp.
In watter kamp was hy toe? - - - In die oop kamp .
Hy was hoofmonitor in die oop kamp. As daar n brief uit
gesmokke1 is, dan weet ons hy moet dit deur vat, hy moet dit
deurpos, 110 . 1 besku1digde . Dan kry ons weer die antwoord.
Dan kom hy by ons saker maak of ons die antwoord gekry het
wat hy gestuur het, dan het ons hom gekry en dan se ek ook:
ja. • Maar jy se jy het esien dat hy van hierdie briewe
lees? - -- Ja .
Was dit by net een ge1eentheid of meer as een ge-
1eentheid dat jy dit gesien het? --- Ek het hom op een
ge1eentheid esien.
Ken jy onthou watter soort brief dit was wat hy
toe ge1ees het? --- Dit was n brief wat na Nzamo toe moet
gaan om te sa dat cns nou besi is en cns sal hom bedu1e
wanneer cns re is
Wie het daardie brief geskrywe, het jy gesien?
Dit was een prisonier met die naam van Hendrik Bahona .
Hy is nie voor die Hof ni e? --- Nee, hy is nie
voor die Hof nie .
Besku1digde No . 14, het jy in jou hoofgetuienis • gese hy het die pos gedra? - -- Ja .
Was dit nou ampte1ike pos of pos wat in- of uit
SOLOMON.
gesmokkel 1s? Hy dra ampte11ke en smokkel pos ook .
Het jy hom 01 ges1en smokkel pos dra? --- Ek het
ges1en hy br1ng n smokkel koevert 1n wat n landkaart gehad
het.
In watter kleur koevert was hlerdie landkaart, kan
jy onthou? --- n Blou koevert .
Is daardie brief oopgemaak terwyl hy by gewees het,
daRrdie blou koevert? --- Nee, hy het hom oorhandig aan
Benjamin . Hy het eers d1e saluut gemaak: Iswe Lethu, en
hy handig die koevert oor.
Wat het Benjamin gemaak met hierdie brief wat
beskuld1 de No .1 4 oorhand1g het? --- Hy het hom oop,emaak en
ek het ekyk en gesien dit is n landkaart .
Is d1t bewysstuk A, h1erdie landkaart? Waarvan
bewysstuk A 11ewer n afskrif is? --- Dit 1s ~ afskrif van
die oorspronk11ke een .
Waar was beskuldi de No . 14 toe Benjamin h1erdie
brief oopgemaak en die landkaart uitgehaal het? --- Toe was
hy al weg.
Hy het n1e gesien wat daarin was n1e? --_ Nee .
Was d1t net die enigste geleentheid wat jy hom 'e
sien het so · brief oorhandi , of het jy hom by meer geleent
he de gesien? --- Ek het hom by meer geleenthede gesien,
maar daardie ander, Benjamin Nzamo, hy het ons neg nie ver
tel daardie tyd nie . Hy het dit in die geheim oopgemaak .
En die briewe wat jy hom by die ander geleenthede
gesien oorhandig het, was dit amptelik of smokkelbriewe? __ _
Dit was smokkelbriewe.
Hier is aan jou gestel deur van die beskuldigdes
hier, dat jy nie die waarheid gepra,t het terwyl jy hier
etuien1s, be1de 1n hoof- en in kruisondervra in afgele
het nie. Wat sa jy daaromtrent? --- Alles wat ek gepraat
het, 15 d1e waarheid, dit is wat ebeur het daar in die tronk.
168 . SOLOMON.
Jy het oorspronklik eers by die A.N. C. aan esluit,
is dit korrek? --- Ja .
Daarna by die P.A.C.? --- Ja .
Het jy toe later van gedagte verander? --- Ek het.
Wat het jou gemaak van gedagte verander om weg to
breek van hierdie organisasies? --- Ek het gedink wat ek
gelees het by die skool in die geski edenis, dat by die dae
van n koninp S005 Dinp,aan on nor. anders, hoedat hulle hulle
eie mense vermoor het en laat swaar lewe, totdat Kommandant
Retief vir Dingaan kom klaar maak en vir Panda gehelp het .
En weer die Engelse mense het gekom en met die Boere gebaklci
vir die land, en ek het edink die Boere het gebaklei vir dio
land vir ons almal en nie net vir hulleself nie.
En is dit wat jou laat besluit hat om van gedagte
te verander? Maar ek het gevrees as die Bantoes weer
oor kan vat, ons sal weer by daard1e eu dae teruggaan of n
tweede Kongo sal weer hier in die Suid-Afrika kom.
Het jy self van gedagte varandar of het iamand
enders JOIl oorreed? --- Ek hat sa If die gedagte gekry .
Jy hot self besluit om weg te break? --_ Ja .
Jy hot ook in kruisondervraging dour beskuldigde
No . 4 gese dat beskuldi des Nos . 10, 11, 12 en 13 gedurende -1964 by dio .A.C. naneesluit hot, is dit korrek? __ _ In
1965.
Het jy so ese dat hulle in 1965 aangesluit het?
--- Ja .
Voordat hulle aangesluit het, wet van die ander
beskuldigdes?
BESKUIDI GDE No . 7 wys dio Hof daarop dat die Aanklaer van
beskuldigdo No . 4 epraat het terwyl beskuldigde No . 4 nie
hier is nie, waarop die Aanklaer meen hy hat net .epraat van
baskuldi des Nos . 10, 11, 12 en 13.
AANKLAER: Wat van die ander beskuldigdes, het hulle toe
16 . SOLOMON.
alreeds aan die P. A.C . bahoort of nog nle? -- - Ja, 5008 ek
al ~~se het aan die Hof .
Hoe het jy geweet dat hulle aan die P. A.C. behoort?
Ek het vorgaderinge bygewoon met hulle • • Hat hulle dit aan jou gese ook of het hulle stil-
swyand te kenne gegee dat hullo danraan behoort? --- Hulle
het hulle range ook geh~d .
HOF, Wnt was No . 1 se rang? --- Hy was hoof van die
Taalemag .
No . 2?
No . 3 ?
No . 5?
No . 6?
No . 7?
No . 8?
Assistentorganlseerder .
Voorsitter .
Sekrataris.
Al emene Sekretaris .
Taakmagleier .
Hy behoort aan die Taakma , asook
Nos . 9, 10, 11, 12 en 13 .
Het jy met al die beskuldi.des vergndering saam
bygewoon? Ja, op verskillende plekko , al i s dit nie almal
onder een dale nie.
AANKLAER, Edelagbare, hierdie vraag spruit miskien nie
voort uit kruisondervra ing nie . Kyk na bewysstuk 1? Is
dear enige embleem of ~ wapen op hom? --- Dit is ~ skild
hier bo o
Net ~ skild of wet is dit nog? --- En die
,initials', hierdie letters .
Ja, maar wat is by die skild? -- - ~ As,ar1ai en
~ knopkierie.
Wntter organisasie se wapen is dit? --- Dit is
die , goweld organisas1e ' van die A. N. C.
Weet jy wie het dit dearop aan~ebring? - -- No . 3
beskuldigde.
~8t jy esien toe hy dit gedoen het? ___ Ja.
Het hy eni lets daaromtrent gese toe hy dit
170 . SOLOMON.
gedoen het? --- Hy wys di e kr ag wat ons het en wat di e boek
he t in di e hele Afrika as ons oorvat .
Maar het hy di t ese? - -- Ja .
Daard i e blou koevert wat die landkaar t in~ehad hat,
hat jy ges i en wat was op d i e koevert geskrywe, di e adr es wat
daarop geskrywe was? - - - Di t was geskryf na di e Voors i ttar
van di e P. A.C . , Bavi aanspoor t t oe kamp .
Wi a was di e Voor s i tte r ? --- Daard i e tyd was di t
Benjami n Nzamo .
Gcen verdere vr ae deur Aanklaer ni c .
HOF' Was daar r ee lings gewees dat beskul di gdes 110s . I
an 14 di e pos sou vervoer onder julI e? - - - Ja .
D.w. s . i . v. m. die P. A.C.? - - - Ja .
ROF AAN TOLK: Stel di t aan die beskul di gdes dat d i e St aats
nanklaer het n vraag gestel i . v . m. di e boek . Hulls kan n vr aag stel i . v .m. di e vr aag wat die Aanklaer gestel het.
TOLK: Is dit nou i. v. m. di e boek en di e dokumente , di e
ander br i efies ?
HOF, Nee , di e Staatsaanklaer het n vraag ~estel i . v. m.
wat op di e boek geskrywe staan , apart van wat reeds geSe is.
BESKULDI GDE No . 1:
slui t het .
Ek wi l vrae stel van hoedat ek aange-
AANKLAER: Edelagbare , daarvoor het hy volle geloenthe i d
gi st, r gehad .
HOF: Ja , daar voor het jy geleentheid gohad . Die oni _
ste kwess i e wat di e St aatsaanklaer aange r aak het, was i . v . m.
wat op daord i o boek staan .
BESKULDI GDE No . 1: Ek weet ni ks wat op di e buitekant van
daardia boek stann ni e .
BESKULDI GDE No . 2: Ek weet ni ks wat op daar di e boek eskr yf
staan nie en dus het ek geen vr ao aan di e getui e daaromtr ent
ni e .
RE-CROSS-EXA:!I NAT I ON BY ACCUSED No , 3: \"110 i s the author of
'u
•
•
\
171. SOLOMON.
the book? Yourself .
What is inscribed in the cover of the book? - - -
A shield .
What does that shield stand for? --- You sai d it
shows our strength we shall havp after we have tXken over .
Shield stands for a strength (Court intervenes)
COURT: What stands for strength? --- Strength of the
African people when they t~e ovar .
Yos, but what stands for strength? --- The shield,
assegaai and the knopkierie .
ACCUSED No . 3: Is this tho f irst timo you are shown a knop
kierie and assegaai in the cover of any book or ,ny article?
--- No .
Do they all stand for that? --- Wall, they have
difforont meanings . It all depends the people who h~ve
labelled that shield on that particular article, what is
their reBon and what for.
When did I say that to you? -- - At the open camp •
Where? --- In E. 4 .
Who was pr esent that day when I said that to you?
- -- Other prisoners .
Can you mention their names? --- I don ' t remember
their names.
I put it to you that I di d not tell you what those
initials stand for and what the assegaai on knopkierie stand
for ? --- You did .
NQ further questions by Accused No . 3 .
ACCUSED Nos . 5'. 6. 7. 8. 9. 10. 11, 12 and 13: No questions.
RE-CROSS-EXAMINATION BY ACCUSED NQ . 14, Will the Court give
me an opportunity to ask tho witness certain questions . They
have cropped up a new point from the Public Prosecutor's
questions?
COURT: What point is that?
r
•
•
ACCUSED No . 14:
meetings .
172. SOLOMON.
It is a point which has reference to the
PROSECUTOR: The only new question I put to the witness was
in connection with this book.
COURT, What is the point you were referring to?
ACCUSED 110 . 14: I ~sk the Court to give me nn opportunity to
put only two questions to the witness .
cor'RT: "/hnt are the questions?
ACCUSED No . 14: You have told the Court that the meetings
were held ~t v3rious places? At all those times, where was
I? --- I told the Court of Nos . 1 up to No.13 . You were
excluded, you were never nt the meet i ngs .
Do you make these Congress salutation of yours
in the meetings in the public as well? - -- If there nre no
warders, yes .
No further questions by Accused No . 14.
HOF: Weet jy of beskuldigde 110 . 14 aan die organisasie
behoort het? Ek het nog nie gasien of gehoor of hy die
eed al gevat het nie, maar ok weet dot hy die briawe wat hy
uitsmokkel en inbring, hy weet presies hulle is vir die
P. A. C.
Jy sa hy west dot dit vir die P. A.C . i s? --- Ja.
Ken jy ~ bietjio meor uitbrei daaromtrent? __ _
Ek weet, omdat as hy kom, soos hy die dag gekom het met die
Inndkanrt, hy goo dio P. A.C . saluut, I swe Lothu, on hy hanai
hom oor . Baie keor maak hy die opmerkinr,s: dit is nie lank
nie, dan rebeure dit .
Wet ebeur? - - - Die aanval .
Sa hy dit sal gebeur? --- Jo .
Die saluut, het hy d1t meer as eenkeer gem1ak of
nie? - -- Mear as eenkeer .
Het hy d1t in die reel ~emaak wanneer hy die briewo
oorhandig wnt te doen hot met P. A. C.? - -- Wanneer hy dit
r
•
•
173. SOLOMON.
oorhandig of wannear hy daar in die sal kom om te kom .sels.
In die sel, het julIe dikwols oor hiordie oed
gepraat, oor die P. A.C.? - - - Ja.
Het hy dan deelgeneem aan die gesprekko? Nee .
Het hy nie doelganeem nie? - - - As ons in die selle
is, hy het buite gewerk by die Sensuskantoor . Nou, ao hy
kom dan praat hy net saam met Benjamin Nzamo oor P. A. C.
bosigheid of hy oorhandig vir hom n brief .
Maar nie met julIe ander nie? Nee .
HOF VERD AAG.
BY HERVATTING:
HERBERT MATISO v . o . e .
ONDERVRAGING DEUR AANKLAER: Jy i s tans in Baviaanspoort-
gevanr,enis, wa~r jy n vonnis tor voorkoming van misd~ad uit
dien, is dit korrek? - -- Ja .
Die vonnis is jou opgele in die Streekhof, Johannas
burr, op die 30ste Desember 1960 weens klagtes van motor
diefstal en roof? --- Ja .
Ken jy die beskuldigdes hier voor die Hof? --- Ek
ken twee van hulle .
w,tter twee ken jy? --- Beskuldigdes Nos . 1 en 3:
Van wanneer af ken jy hulle? - - - Ek ken beskul
di de No . 1 sedert 1961 te Leeukopgevangenis .
Het jy hom danr ontmoet? - -- Ja .
En No . 3? -- - Ek ken beskuldigde No . 3 sedert laat!
in~Y die oop k~p te BaviaapsPQQrtgevangenis . ~ In watter sel was jy geplaas te Bavinanspoort?
En wanneer is jy in daardie sel geplans? -- - Ons
het hier in 1961 gekom .
Kan jy onthou watter maand dit was? - -- Ek kan nie
presies onthou nie, miar dft wa~ gedurende die wlntermnande.
•
•
•
•
•
174. HBRBBRT.
Beskuldigde No . 1, was hy toe al in Bavi,anspoort
toe jy daar kom, of is hy later oorgeplaas, of wat was die
posisie? --- Hy het later daar gekom nndat ek alreeds d,ar
was .
Kan jy onthou wanneer dit was? --- Dit wns nan die
einde van 1961.
Die sel E.3, is dit in die oop- of toe krunp? --
Dit is in die oop kamp.
Het jy met beskuldigdes Nos . 1 en 3 gemeng deur
esprekke met hulle te he, of wnt was die posisie? --- Ek
het beskuldigde No . 1 ontmoet.
By BaviaHnspoort? Ja .
In w~tter sel was hy? Ons was saam gewees .
In een sel? --- Ja . --..;
Was d~ar enige gesprekke tussen jou en beskuldigde
No . 1 terwyl julIe saam in een sel W1S? --- Tot ann die einde
;an 1961 het ons net gesels.
Net gewoonweg gesels? - - - J~ .
En daarna? --- In die middel van 1962 het hy toe -met nnder praatjies be in.
Watter ,ander' praatjles? Sal jy net vir Sy Edel-
19bare in besonderhede sa met watter praatjies het hy begin?
--- Hy het my gevra : ,Hoe hou jy van die swaar lewe "at ons
lewa , die lewa w~t vir cns swaar gem~ak 1s deur die Bl~nkes?'
,lot het jy geantwoord? --- Ek het hom gevra wnt
knn ons d~ar~~n doen want cns is in hegtenis . Toe S8 hy vir
my: ,In t-hn sa pl~nne r.'Vlk nie op nie . I Ek hat hom gevrn WA.t
cns knn doen ~s hy sa n mnn sa planne rank nie op nle, want
I cns 1s brH".sl;ern'1k toe cns nog gev~arllke ding'S datl.r bu1te
gedr., het' .
Wat het jy nou bedoel met ,gevaarlike din e bu1te
gedra het'? - - - Die vuurwapens wat ons gebru1k wanneer ons
roof . Hy het my toe ese: ,Kyk man, ons praet nou n1e van
'I
,
•
•
•
•
•
175. HERIERT.
din·e w~t daar buite plaasvind nie, hier wil ek weet of jy • by hierdie P.A . C. vsn my 3lnsluit, dan sal ek jou se wat
om te doan. I
Wat is die P. A. C. waarv"n hy gepraat het? --- Hy
het gese ons sal die Blanke. dood maak •
Het hy geSe dit is wat die P. A.C . bedoel of het
jy dit danrvnn efr,elei, of w~t is die posisie? --- Die P. A.C.
staan danrvoor d,t ons vir die regte van die land moet veg.
Wi. meet veg vir die regte v,n die lond? --- Hy
het gese hy is n lid van die organises i e, daarom kom hy met
sulke praatjies na my toe .
Watter organis3s1e?
van die P.A. C. organisnsie is
is. -
--- Hy het gese dat hy n ILl (
en dat hy SObykwe se qssistent ---------Het jy eweet wie Sobukwe was? --- Ek hot not van
hom shoor .
Wqt het hy vir jou gese? - -- Hy het gase Sobukwe
is n ~root man van die ~ . A . C. Ek het hom toe gevrn: ,As jy
se e~ moet ~nnsluit, ek s~l ~anslu1t en wnt snl ons deen?'
Toe sa hy : ,Die eerste ding we.t ek ann jou sal so omdat jy
s~~stem om met my te wees, S~l ek net drie dings eers aan -jou 513. 1
Wet het hy toe aan jou gose? --- ,Ek w11 he die
eerste ding wot jy moet leer as jy in die P. A. C. is, is
disc i pline , industrial nnd democratic . '
Is dlt :xl wtlt hy-gese het? --- Danrdie d,g, ja .
Wat het jy toe dnnrop geantwoord nnd,t hy hierdie
drie dinge nan jou opgenoem het? --- Ek hot hom gevro:
,A~ngesien dit nou net ons twee is, hoe dink jy 5,1 ons
voortg~an met die werk?' Toe sa hy: ,Kyk man, ons hat Ieiers
wat die land verlo~t het .' • Hy het verder gase ons het
Potlako Laballo in Basoetol and , en dat hy saam met sold,te
is in B"soetol~nd wat rueer as 500 is. In die noorder hot
•
•
•
•
• •
,
176. 1-1ERr3FT.
ons vir Peter Molotsi te Katanga wat maer as 5,000 soldate
by hom het. Hy het gese die mense is mense wat vir ons baie
sal help in hierdie din e Wlt hy aan my vertel het.
Hoc het hy gese hoe sou hulle julIe help? --- Ek
het hom gevr~ hoe s~l die menso cns help, want cns is govnng
en ons is hier in die Gevlngenis . Toe se hy vir my die hele
Kaapprovinsie is onder die P. A.C . Hy het gese ns Potl ako
uit Bnsoatoland in die Vrystaat ingl1n, sal die Klap daarvan
weet en hull. sal darrr begin doodmalk . Hulle sal in die
Vrystlat ingaan en hiernatoa uitkom. En vnn dia Noorde af
sal Molotsi aankom . Hy sal afbreek van hierdia kant af, in
die Transvaal in. Ek het hom toe gevra: ,As jy so se, hoe
sal hulle west waar cns is, want cns 1s nou hier 1n die
tronk en hulle sal afbreek terwyl ons no~ hier is, on ons
sal dan ook gedood word .' Toe sa hy die pI anna Van die
tronk is alreads deurgestuur want elke tronk het hulls leier •
Dit is n leier wat daarna kyk om die ander in kannis te ,tel
waor die verskillende tronke galee is . • Hy het gase wanneer
hulle korr., cns s~l vr~gmotors bu1te kry staan . Daar sal cns
Wlpens kry om te baklei. As jy n wapen gekry het dan weet
jy jy moet doodml1k van die kleintjie af tot die grote . Ek
het hom toe gevr a: ,"ear sal hulle deurgaan by 01 die
Bl~es, w~nt jy sien wanneer cns in n motorvoertulg ry,
word ons b~ie kere daur Blankes gestop? ' En ak het hom
gevra wanr sal sy voertule deurkom want hulle sal net twee
of drie wees, en die ander sal in di e ges i g betrokke wees.
Hy het gese: ,Hi erdie is net n kleinigheid, van die Noorde
af no hierdie plek toe, sal dit net n oogkni p wees .'
"at sal dan gebeur? -- - Dan sal dit klaarpraat
wees met die Bl ankes. D~n s~l cns nlleen waes .
Met I ons I, W'1.t verstaan jy da1.ronder? --- Cns
swartes aIleen sal oorbly . Ek het hom toe gevra: ,Wnt s,l
ons kry as ons die mensa doodgemaak hat? Jy Sa ons s~l
•
•
() {j~w~~ ~. • • •
~~~/Lt.J->~ 4. J-J.- Mo ~ ~ ~ ... ~.
•
•
• --
•
• ,
177. HERBERT.
nlmal dOOdnk1ak , dnar sal ni e baas wees ni e, wie gunn vir ons
betnal?' Toe sa hy: ,J~, ek vertel die dinge aan jou want
ek wil u i tvind hoeveel jy weet, sodat ek alles k,n neerskryf,
die kennis wat jy het i . v . m. jou eie lewe . Sodat, n{ die
d1ngB, sal cns almal bymekaqr geroep word en elkeen sal werk
gegee word volgens 5y kenni s . '
Het hy gesa win die werk nnn julIe sou cee na
hierdie dinf,o? --- Ek het horn gevrn wie dit sal wees . Hy
het .,esa dnt Sobukwe ~ns nlmnl sal bymeknar t oep en dMr s~l -Ben ekies word w~t maar kennls drn ~s cns almal en hy sal
ons dan aanstal volgens ons verskillende betrekkinge .
Rot hy vir jou ese watter pas hy vi r jou in ge -
da to ehad het? Hy het gese hy kan geen belofte ,an my
m~nk nie, m~nr a~ngesien ek n m~ 1s wnt kenni s hat sal ek
n beter betrekkin' kry wnt in verbund stnun met my kennis .
Wat se kennis het jy? --- My konnis is i . v . m.
werktuigkundige en opvoeding.
Het jy enige kwal1fikasies dMr i n? --_ By n motor
hawe by Mike Appel was ek die hoofwerktuigkundige van die
Bantoes dn~r .
Watter kwalifikasies het jy i . v . m. opvoedine en
opvoedkunde? --- Ek het sekondere opvoedin, .
Het jy st . 8 emenk of mntriek? --- Standerd P
Junior Sertifikant .
----------------------SAAK UIT GESTEL TOT 6 JANUMlIE 1966.
/ ....
Collection Number. AD1901
SOUTH AFRICAN INSTITUTE OF RACE RELATIONS, Security trials Court Recorda 1958-1978
PUBUSHER: Pubhsher· Historiul Papers, University of the Witwatersrand Locshon· Johanne.burg C2012
LEGAL NOTICES:
Copyright Notice: All materials on the Historical Papers website are protected by SOuth African copyright law and may not be reproduced, distributed, transmitted, displayed, or otherwise published in any format, without the prior written permission of the copyright owner.
Disclaimer and Terms of Use: Provided that you maintain all copyright and other notices contained therein, you may download material (one machine readable copy and one print copy per page) for your personal and/or educational non-commercial use only.
People using these records relating to the archIVes of Histoncal Papers, The Ubrary, University of the Witwatersrand, Johannesburg, are reminded that such records sometimes contain material which is uncorroborated, inaccurate, distorted or untrue. While these digital records are true facsimiles of the collection records and the Information contained herein is obtained from sources believed to be accurate and reliable, Historical Papers, University of the Witwatersrand has not independently vertfled their content. Consequently, the University Is not responsible for any errors or omissions and exdudes any and all IlabUity for any errors In or omissions from the Information on the website or any related Information on third party websites accessible from this website.
This document is part of a private collection dep::lsited with Historical Papers at The University of the Witwatersrand.