· Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6....

107

Transcript of · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6....

Page 1: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,
Page 2: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 2El número del verbo: la tercera persona

1. Pūblius es-t pater. Tullia es-t māter.Publio es el padre. Tulia es la madre.

2. Pater salūta-t. Māter salūta-t. El padre saluda. La madre saluda.

3. Marcus et Claudia su-nt filius et filia. Marcos y Claudia son el hijo y la hija.

4. Filius et filia salūta-nt. El hijo y la hija saludan.

Una familia romana

Publius est pater. Tullia est mater.Pater salutat. Mater salutat.Pater rogat: “Ubi est Marcus? Ubi est Claudia?”Mater clamat. Claudia intrat et salutat.Pater clamat, Marcus properat. Intrat et salutat.

Marcus et Claudia sunt filius et filia. Filius et filia cenant.Mater rogat: “Ubi sunt Syrus et Delia?" Syrus est servus. Delia est ancilla. Servus et ancilla laborant. Properant. Marcus et Claudia rogant: “Ubi est avus?” Avus ambulat.

Ejercicio

Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. El padre y la madre se apresuran.

2. Marcos pregunta: ¿En dónde está Delia?

3. Syro y Delia son esclavo y esclava.

4. El hijo trabaja y la hija cena.

5. El abuelo y la hija caminan.

Page 3: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 3

Nominativo de la declinación de temas en -ā y -ō

1. Serv-us labōra-t, ancill-a própera-t. Serv-i labōra-nt, ancill-ae própera-nt.

2. Filius nōn labōrat.

El día comienza…

Dominus et domina, filius et filia, servus et ancilla sunt familia.Syrus et Davus iam laborant, quia servi sunt.Etiam ancillae laborant.Mater rogat: “Ubi est Claudia? Cur non properat?" Ancilla: “Filia non properat. Dormitat”. Mater nunc clamat: “Claudia, Claudia!”.Claudia: “Quis clamat? Ah, mater clamat”.Filia nunc properat, nam etiam pater clamat.

Pater rogat: “Ubi est Marcus? Servus iam exspectat”.Sed Marcus non properat.Tum pater clamat: “Amici iam exspectant”.Nunc filius et filia intrant et pransitant.Tum Marcus rogat: “Ubi sunt tabulae et stili?”Mater: “Hic sunt stili et tabulae”.Nunc filius et filia salutant: “Vale, pater! Vale, mater!”Etiam pater et mater salutant.Tum pater properat. Pater patronus est.

Ejercicio

I. Traduzca las siguientes oraciones al latín.1. Los esclavos ya no están esperando.2. Los hijos almuerzan y las hijas cenan.3. Syro y Davo son esclavos.4. ¿Dónde está la tabla? ¿Dónde está el punzón?5. El señor y la señora están entrando. Ahora también los esclavos entran.

II. Complete con la terminación correcta.Syrus ambul___. Ubi sunt tabul___? Ubi est stil___? Servus et ancilla labor___. Av___ ambulat et filii cen___. Amici exspect____. Amicus iam non labor____.

Page 4: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 4

Acusativo singular de la declinación de temas en -ā y -ō

1. Māter fili-am exspectat.

2. Pater fili-um exspectat.

En la escuela

Servus tabulam et stilum portat. Itaque Marcus servum laudat. Claudia Paulam spectat et salutat. Nam puella est amica. Amici et amicae nunc scholam (ludum) intrant et salutant: “Salve, magister!”. Etiam magister salutat. Tum tabulam monstrat et Marcum vocat: “Ubi est Italia?”. Marcus Italiam monstrat. Magister nunc amicum rogat: “Ubi sunt Germania et Gallia?”. Amicus Germaniam et Galliam monstrat.

Magister Marcum et amicum non vituperat, sed laudat. Nam laborant.Tum non Claudiam, sed amicam vocat: “Quid est Britannia?”.“Britannia est insula”. Nunc magister Claudiam rogat: “Quid est Sicilia?”.“Etiam Sicilia est insula”. Claudia non errat. Britanniam et Siciliam monstrat.Magister puellam laudat et fabulam recitat.Tum amici et puellae salutant: “Vale, magister!”. Ludus delectat.

Ejercicio

I. Traduzca las siguientes oraciones al latín.1. Marcos y Paula muestran la tabla.2. Los amos llaman al esclavo.3. El maestro no censura a Claudia, sino a la amiga.4. Los hijos no elogian al esclavo, sino a la esclava.5. Los juegos deleitan.

II. Observe las oraciones en español y después complete los espacios en blanco con la terminación adecuada.

1. Los amigos entran en la escuela. Scholam ami_____ intr_____.2. El maestro saluda a la esclava. Ancill_____ magister salut_____.3. Las hijas elogian al esclavo. Serv____ laud_____ fili_____.4. Claudia no muestra Italia, sino Britania. Claudia non Itali_____, sed

Britanni_____ monstrat.5. Los amigos llaman a Marcos y preguntan: ¿Dónde está Roma?

Marc_____ amic_____ voc_____ et rog_____: Ubi est Roma?

Page 5: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 5Acusativo plural de la declinación de temas en -ā y -ō

1. Māter amic-ās et amic-ōs salūtat.

Los compañeros de juegos de los niños

Cornelius, Gaius, Paulus, Marcus amici sunt.Marcus amicos invitat. Amici Marcum saepe visitant, quia ludos valde amant.Villam intrant. Dominum et dominam salutant.Tum vineas, campos, bestias spectant. Equos numerant.Servi bestias curant. Marcus servos laudat, quod semper laborant. Tum ludi amicos delectant.

Etiam Claudia saepe amicas exspectat. Subito amici clamant: “Fulvia, Iulia, Corinna appropinquant!”. Iam puellae hortum intrant. Herbas et rosas spectant. Sed Marcus et amici puellas ludificant. Itaque Claudia et Corinna properant et villam intrant. Pater puellas rogat: “Cur amici et amicae clamant?”. Marcus et Gaius Iuliam et Fulviam ludificant. Puellas captant”. Tum etiam amici villam intrant. Ancillae statim cenam parant. Cibi convivas delectant.

Ejercicio

I. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. Los siervos y las esclavas están cuidando a los caballos. 2. Claudia invita a las amigas.3. También el padre y la madre invitan a sus amigos.4. Fulvia no está mirando a Corina, sino a Cornelio. 5. La señora ama mucho a las esclavas porque cuidan a los hijos.

III. Observe las oraciones en español y después complete los espacios en blanco con la terminación adecuada.

1. Las bestias miran a los esclavos. Besti_____ serv_____ spect_____.2. Los esclavos miran a las bestias. Besti_____ serv_____ spect_____.3. El esclavo cuida los campos y la villa. Serv_____ camp_____ et vill_____

cur_____.4. Los juegos deleitan a los amigos porque los amigos aman mucho los juegos.

Amic_____ lud_____ delect_____, quod amic_____ valde lud_____ am_____.

Page 6: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 6

Conjugación de los verbos de temas en -ā y -ē (3ª Persona del singular y plural)

H 1. Amīcus salūta-t et ride-t. 2. Amici salūta-nt et ride-nt.

Juegos infantiles (I)Marcos sugiere: “¡Juguemos a la escuela! Yo seré el maestro”.

Puellae et amici Marcum salutant: “Salve, magister!”.Magister amicos numerat et rogat: “Ubi est Marcus?”.Corinna: “Marcus non est hic”.Amici et puellae rident et clamant. Magister amicos monet et vituperat: “Quis non paret? Cur puellae me non timent?”.Tum amicos terret. Itaque statim parent. Etiam puellae tacent. Non iam clamant.

Subito Marcus tabulam monstrat et narrat: “Oceanus saepe oram et vicos delet. Tum curae incolas terrent”.Sed Gaius: “Fabula me non delectat”. Amici rident.Tum tacent. Marcus nunc Gaium rogat: “Quid est inter Britanniam et Galliam?”.Gaius: “Aqua est inter Britanniam et Galliam”.Marcus: “Gaius errat. ‘Et’ est inter Britanniam et Galliam”.Nunc puellae et amici non iam tacent, sed rident. Ludum laudant. Marcus victoriam habet.

Ejercicio

I. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. Los señores amonestan a los esclavos. 2. Gayo está gritando y atemoriza a las niñas. 3. Ahora Gayo calla y las niñas también callan.4. Los amigos callan y ya no están riendo, porque las niñas (ob)tienen la

victoria.5. Los océanos destruyen Galia y Germania.

II. Transfiera de singular a plural y de plural a singular, según sea el caso.Ludi delectant ____________________________amici terrent ____________________________puellae habent ____________________________domina tacet ____________________________Oceanus delet ____________________________

Page 7: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 7Conjugación de los verbos de temas en -ā y -ē (1ª y 2ª persona del singular y plural)

Singular Plural1ª persona: Rīde-ō et clām-ō. Rīdē-mus et clāmā-mus.2ª persona: Ridē-s et clāmā-s. Rīdē-tis et clāmā-tis.

Juegos infantiles (II)¡La lleva! Subito Paulus amicos et puellas rogat: “Cur nunc non captamus muscas? Ego vos capto”.Statim Paulus oculos ligat et clamat: “Muscas capto, muscas capto”.“Te non timemus. Nunc tacemus, te non vocamus”.“Sed ego vos terreo, nam appropinquo”.Properat. Corinnam paene captat.Corinna: “Paulus nos videt, quia non errat”.Paulus: “Vos non video, sed vos capto”.

Iulia: “Quem captas? Me non vides, me non terres, me non captas!”.Paulus: “Cur clamatis? Cur me non timetis? Cur ridetis?”.Fulvia: “Ridemus, quod ludum amamus”.Paulus nunc dolum adhibet. Valde flet et clamat. “Cur me non liberatis?”.Iulia statim advolat. “Cur fles?”. Sed Paulus amicam subito captat.Non iam flet. Iulia ridet: “Victoriam habes”. Sic horae volant.

Ejercicio

I. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. Estamos esperando a Corina. 2. Yo pregunto a Claudia y a Fulvia: ¿Por qué estáis llorando? 3. Claudia y Fulvia me narran: “Estamos llorando porque Gayo nos

atemoriza”.4. Los amigos callan y ya no ríen, porque las niñas (ob)tienen la victoria.5. Yo te veo, pero tú no me ves. Nosotros os vemos, pero vosotros no nos veis.

III. Conjugue los siguientes verbos:Rideo, paro, pareo, deleo, habeo, taceo, laudo, terreo, timeo, delecto.

Page 8: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 8

Dativo de la declinación de temas en -ā y -ō

H 1. Dēlia Claudi-ae fābulam recitat. 2. Servus domin-ō equum mōnstrat.

3. Mārcus amīc-īs et puell-īs hortum mōnstrat.

Delia y Syro: un esclavo y una esclava en RomaTullia amicam et amicum exspectat. Itaque domina ancillae et servo imperat. Statim Delia et Syrus dominae parent. Servus hortum curat, Delia cibos parat et mensam ornat. Subito Syrus dominae nuntiat: “Convivae villae et horto appropinquant”. Iam villam intrant et Tulliae rosas dant. Convivae Claudiae pupam, Marco trochum donant. Tum Tullia filiam et filium ancillae mandat. Domina amicae et amico hortum monstrat. Hortus amico et amicae placet.

Convivae et familia cenant. Nunc domina convivis narrat: “Ancillis et servis gratiam debemus. Non solum laborant, sed etiam filium et filiam educant. Syrus tabulam habet. Marco et Claudiae Europam et Asiam monstrat, terras, insulas, fluvios nominat. Delia filiae et amicis fabulas recitat. Saepe Publius Syro et Deliae pecuniam donat”. Sed Delia tacet et flet. Italia Deliae non placet; nam Graecia est patria, non Italia. Etiam ancilla patriam amat.

Ejercicio

I. Traduzca las siguientes oraciones al latín.1. Marcos le da las tablas a Siro, los punzones a Delia. 2. Los esclavos gritan: “¡No le obedecemos a la señora!”. 3. El padre censura al hijo, pero a la hija le regala muñecas.4. Tú también (te) aproximas ya a la villa.5. Los juegos le gustan a Marcos, pero a Claudia le gusta la escuela.

II. Observe las oraciones en español y después complete los espacios en blanco con la terminación adecuada.

1. Las esclavas le regalan a la niña una muñeca. Ancill_____ puell_____ pup_____ don_____.

2. Los amigos se aproximan a la escuela.Amic_____ lud_____ appropinqu____.

3. Los romanos les deben gratitud a sus siervos y esclavas.Roman_____ serv_____ et ancill_____ grati_____ deb_____.

4. El señor pregunta a su esclava: “¿Por qué no le obedeces a la señora?Domin_____ ancill_____ rogat: “Cur domin_____ non par_____?”.

5. El señor le regala a la señora una esclava.Dominus domin_____ ancill_____ donat.

Page 9: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 9Genitivo de la declinación de temas en -ā y -ō

H 1. Claudia hortum amic-ae intrat. 2. Mārcus equum amic-i spectat.

3. Claudia cellās ancill-ārum intrat. 4. Puellae figūram equ-ōrum laudant.

En el circo romanoIncolae Romae ludos circi saepe spectant. Ludi etiam animos Publii et Tulliae delectant. Itaque circum visitant. Ibi amicum familiae exspectant. Sed nuntium amici vident. Advolat. Publius rogat: “Ubi est amicus?”. Nuntius: “Dominus non valet. Oculi domini dolent”. Publius causam amici probat et diligentiam nuntii laudat. Nuntio pecuniam donat. Tum Publius et Tullia circum intrant.Nunc copiam equorum, camelorum, elephantorum, simiarum vident. Equi sono tubarum parent. Tullia formam equorum laudat. Amica equorum est. Publium audacia elephantorum delectat; nam flammas non timent. Simia in carro est. Cameli simiae parent. Publius et Tullia rident. Etiam pugna bestiarum et servorum animos Romanorum incitat. Saepe servi praeda bestiarum sunt. Servi etiam contra servos pugnant. Tum servus servum necat. Sed Publius et Tullia pugnam servorum vituperant: “Pugna nos non delectat, animos terret”.

EjercicioI. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. Syro y Delia son los esclavos del señor y de la señora. 2. El sonido de las trompetas deleita los ánimos de Marcos. 3. La hija de Tulio le regala a la esclava de la señora el dinero de Marcos. 4. (Nos) estamos aproximando a la villa de Tulia.5. Los juegos del circo deleitan a los habitantes de Roma.

II. Observe las oraciones en español y después complete los espacios en blanco con la terminación adecuada.

1. Las esclavas de la familia le regalan a la niña una muñeca. Ancill_____ famili_____ puell_____ pup_____ don_____.

2. Los mensajeros del señor entregan las causas de la ausencia del señor.Nuntii_____ domin_____ caus_____ absenti_____ domin_____ narr_____.

3. El maestro de la escuela le narra una fábula a la hija de Tulia.Magister lud_____ fili_____ Tuli_____ fabul_____ narr_____.

4. Las bestias del circo aterrorizan a los esclavos de Roma. Besti_____ circ_____ serv_____ Rom_____ terr_____.

Page 10: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 10Tiempo presente indicativo del verbo sum.

Vocativo de la declinación de los temas en -ā y -ō

1. Quis tu es? Sum filius Pūblii. 2. Ubi estis? Hic sumus.

3. Ubi es, Claudia? Ubi es, Marce? 4. Ubi estis, servī et ancillae?

El tío Tulio llega de visita

Davus servus viam purgat. Subito agricola portae appropinquat. Davus agricolam ignorat, nam non diu servus Publii est. Salutat et rogat: “Salve! Quis tu es? Quo properas?”.

“Me Tullium nominant. Sum avunculus Marci et Claudiae. Ubi sunt Publius et Tullia?”. Servus dominum et dominam vocat. Avunculus clamat: “Ubi estis?”. Publius et Tullia advolant: “Hic sumus. Salve!” Rident et ambulant. Tum hora cenae est.

Tullius rogat: “Ubi sunt Claudia et Marcus?”.Publius: “Ignoro. Ubi estis, Claudia et Marce?”.Etiam Tullia clamat: “Ubi estis, liberi?”Tum Claudia: “Ubi Syrus ramos amputat, ibi sumus”.Publius avunculo explicat: “Hortum magis amant quam tabulas et stilos”.Avunculus ridet. Marcus rogat: “Cur nos vocatis?”.Publius: “Tullius avunculus vos exspectat, Marce!”.Marcus et Claudia statim obtemperant et advolant, nam avunculum valde amant. Sapientiam Tullii non ignorant. Saepe fabulas narrat et sententias explicat.

EjercicioI. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. “Oh, Marcos, ¿dónde estás?” –Marcos: “Estoy allí donde están los caballos”. 2. “¿Quiénes sois vosotros?”. “Somos los esclavas de la Familia de Marcos”. 3. Davo, ¿dónde están las tablas y el punzón? 4. Marcos y Claudia son los hijos de Publio y Tulia, y Tulio es el tío materno de

Marcos y Claudia5. ¿Por qué somos esclavos, Davo?

II. Conjugue el verbo sum y los compuestos como adsum, absum, desum, praesum.

Page 11: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 11 Imperativo I

Sustantivos terminados en -er

H 1. Cūr mē nōn exspectās? Exspectā mē, Claudia! 2. Cūr nōn pārēs, Marce? Parē, Marce! 3. Cūr mē non exspectātis? Exspectā-te me! 4. Cūr nōn pārētis? Pārē-te!

5. Puer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!”

6. Ager agricolam delectat. Servī agrum (agrōs) cūrant.

Camino a la escuela

Mane Tullia liberos monet: “Grammaticus vos exspectat. Obtempera, Marce! Adhibe curam, Claudia! Properate et parete servo! Valete!” Davus servus tabulas et stilos liberorum portat. Iam turba virorum et feminarum, puerorum et puellarum vias complet. Subito Quintus amicus advolat: “Salvete! Cur properatis?”.Marcus narrat: “Grammaticum visitamus. Iam vesperum desidero, nam vir nos semper vituperat et clamat: Tacete, laborate, studete!”.

Quintus rogat: “Quid magister vos docet?”. Claudia: “Sententias explicat: Libri (sunt) amici – libri (sunt) magistri. Minerva est dea sapientiae. Fabri Vulcanum honorant”.Statim Quintus: “Ego magistros non amo. Liberis silvae, campi, agri magis placent quam sententiae et fabulae magistrorum”.Marcus et Claudia rident. Sed servus clamat: “Date locum dominis et ministris, feminis et ancillis! Properate!”Quintus salulat: “Vale, Marce! Vale, Claudia! Visitate me!”

EjercicioI. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. Los niños de la escuela están molestando a las niñas. 2. Entonces los maestros gritan: “Niños, entrad en la escuela y obedeced”. 3. Los hombres de Germania destruyen los campos de Italia y matan a los niños de

Roma.4. El niño: “Artesanos, que estéis bien (lit. estad bien). Los artesanos “Que estés

bien”. 5. Marcos, obedece al maestro y trabaja. ¡Que estés bien!

Page 12: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 12 Ablativo de la declinación de los temas en -ā y -ō

H 1. Dēlia liberōs fābul-ā dēlectat. 2. Mārcus amīcos dol-ō terret. 3. Ancillae statuam rām-īs et ros-īs ōrnant.

4. Pecūnia saepe cūrīs liberat.

La plaga de los piratasEl tío cuenta la historia de las incursiones de los piratas y la lucha contra ellos.

Tullius: Piratae incolas insularum et Africae valde vexant. Ibi viros et feminas avaritia et dolo terrent. Subito piratae orae et ripis fluviorum appropinquant. Villas flamma delent, viros gladio et sagitta necant, feminas et puellas raptant. Naviculas praeda onerant et complent. Si incolae piratis pecuniam donant, piratae colonias non vexant. Sic incolae non gladio, sed pecunia feminas et puellas liberant.

Marcus: Piratae etiam oras Italiae vexant.Tullius: Sic est. Sed nautae Romanorum piratas saepe audacia superant, gladiis et sagittis fugant. Itaque incolae Italiae piratas non iam timent. Feminis et liberis imperant: “Occultate vos!”. Tum gladiis se armant et piratas pugna superant. Victoria dea familias curis liberat. Feminae statuam Victoriae rosis ornant.

EjercicioI. Traduzca las siguientes oraciones al latín.

1. Los maestros de la escuela deleitan a los niños con las historias de las victorias de Roma.

2. A menudo los hombres obtienen la victoria con espada y flecha; sin embargo (autem) las mujeres obtienen la victoria con astucia.

3. Los piratas se están aproximando a la costa de Italia, pero los navegantes de Roma liberan de las preocupaciones a los habitantes con sus espadas.

II. Observe las oraciones en español y después complete los espacios en blanco con la terminación adecuada.

1. El pirata carga la navecita con el botín de Africa. Naut_____ praed_____ Afric_____ navicul_____ compl_____.

2. Marcos muestra una trampa y con la trampa libera a Claudia de su preocupación.Marc_____ dol_____ adhib_____ et dol_____ cur_____ Claudi_____ liberat.

3. Las esclavas están adornando las estatuas de las diosas de Roma con rosas.Ancill_____ ros_____ statu_____ de_____ Rom_____ orn_____.

Page 13: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 13Substantivos neutros terminados en –um

H 1. For-um animos Rōmānorum dēlectat. Itaque for-um laudant. 2. Templ-a deōrum Rōmam ōrnant. Rōmāni templ-a saepe visitant.

Los dioses del templo en el foro

Liberi et Tullius vias Romae perambulant. Foro appropinquant.Tullius: Nunc forum Romae intramus. Quis templa fori, statuas deorum, curiam, atrium Vestae, basilicas ignorat?Marcus: Monstra nobis aedificia fori! Monumenta Romae nos semper delectant.Tullius: Hic templum Vestae videtis. Spectate ibi templum Concordiae! Ecce templum Iulii et templum Saturni! Etiam basilicae et columnae sunt ornamenta fori.Romani semper auxilium deorum exspectant et implorant; itaque deis dona dant. Simulacra templorum auro et argento ornant. Nam non solum bellis et victoriis, sed etiam auxilio deorum imperium habemus et tenemus. Deorum gratiae Romam mandamus. Quod deis templa placent, dei beneficia donant. Ubi Romani sunt, ibi templa et fora aedificant.

EjercicioI. Traduzca las siguientes oraciones al latín.1. Las guerras destruyen los ánimos de los habitantes de las islas de Italia. 2. ¿Quién desconoce los templos, los foros y las basílicas de Roma? 3. Los habitantes de Roma adornan el foro con ornamentos.4. Roma (ob)tiene victorias no sólo con las guerras, sino también con el auxilio de los

dioses. 5. Dado que los dioses les regalan dones a los hombres, los hombres les construyen

templos a los dioses.

II. Observe las oraciones en español y después complete los espacios en blanco con la terminación adecuada.

1. El esclavo: “Señor, dame auxilio”. Servus: “Domin_____, d_____ mihi auxili_____”.2. Las palabras vuelan, lo escrito (lit. las cosas escritas) permanece.Verb_____(neutro) vol_____ (1ª Conj.), script_____ (neutro) man_____ (2ª Conj.).***3. Las esclavas están adornando las estatuas de las diosas de Roma con rosas.

Ancill_____ ros_____ statu_____ de_____ Rom_____ orn_____.

Page 14: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 14 Interrogaciones

Aposición

H 1. Mārcus amīcō librum dōnat. 2. Dōnā amīcō librum, Marce! 3. Dōnās-ne amīcō librum, Marce?

4. Convīva Marcō, filiō Pūbliī, librum dōnat.

Una casa en RomaTulio busca en casa de Lucio a un viejo conocido…

Lucius iam diu Tullium exspectat. Servus Lucii ianuam observat. Tullium videt et rogat: “Quis tu es?”. - “Sum amicus Lucii. Nuntia me domino!”.Lucius advolat: “Salve, amice! Valesne? Intra! Specta vestibulum1!".Tum atrium intrant.Lucius: “Placetne tibi atrium?” Tullius solum atrii, impluvium2, columnas, tectum, simulacra laudat.Etiam cubicula, tablinum3 domini, cellas servorum spectant. Tum Lucius et amicus triclinium intrant. “Hic convivis convivia paramus”.

Matrona nunc amico vinum et aquam portat. Vinum, donum Bacchi dei, animos delectat. Tum Tullius: “Etiamne hortum mihi monstras, amice?”. Lucius: “Monstro4. Hortum valde amamus. Hic nos otio damus aut negotia disputamus. Vide statuas deorum et dearum!”. Tullius: “Mihi placet statua Mercurii, nuntii deorum”.Lucius: “Liberi Neptunum, deum undarum et patronum nautarum, amant”. Tullius statuas laudat: “Statuae sunt artificia”. Tum Lucius et amicus cenant.

1 vestibulum, -i Vestíbulo 2 impluvium, -i Pileta para las aguas lluvia3 tablinum, -i Estudio (habitación)4 En lugar de responder con un ‘sí’, en la respuesta afirmativa del latín se utiliza el verbo con el que se formula la pregunta.

Page 15: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 15

Adjetivos terminados en -us, -a, -um (I)

Adjetivo atributivo

H 1. Tullia ancillae bonae liberōs mandat. 2. Domina convīvās cēnā bonā et vinō bonō dēlectat. 3. Ancillae cōpiam cibōrum bonōrum parant.

El nuevo título de los ricos romanosLucio invita a Lucio a visitar su casa de campo

Tullius et Lucius praedium1 visitant. Villam novam intrant. Ancillae dominis vinum bonum et cibos iucundos portant. Tum vilicum2 vocant. Dominum et convivam salutat. Lucio et Tullio stabula3 equorum et taurorum firmorum monstrat. Servi cellas amplas copiis variis complent. Viri etiam vineas altas et oliveta4 lata spectant. Ministri agros arant et solum vinearum pastinant5.

Vilicus operam servorum probat. Servi iram vilici severi timent. Nunc vilicus dominum orat: “Desideramus, domine, aquam6 novam”. Lucius diligentiam viri laudat et imperat: “Aedificate aquam firmam!”. Tum vilico praemium donat. Sed dominus iustus etiam servos et ancillas verbis aptis laudat. Verba domini animos gaudio complent. Vita rustica dominum et convivam delectat. Itaque se otio iucundo dant.

1 praemium, -i Premio. 2 vilicus -i Mayordomo 3 stabulum, -i Establo 4 olivetum, -i Aceituna, olivar 5 pastinō cavar. 6 aqua En este contexto, agua fresca.

Page 16: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 16

Adjetivos terminados en -us, -a, -um (II)

H Multī viri et multae fēminae templum summum deī spectant.

En el CapitolioDespués de regresar de la casa de campo, el tío y Marcos visitan el Capitolio

Cuncti Romani Capitolium amant. Ibi templum clarum summi dei est. Tullius: Vide templum praeclarum! Columnae altae aedificium ornant. Etiam Iuno, regina dearum, et Minerva, dea sapientiae, hic parvas cellas1 habent. Romani summo deo quotannis2 taurum album immolant. Iuppiter est magnus dominus imperii Romani. Nam Romanos multis et malis periculis liberat.

Specta Romam aeternam! Videsne ibi thermas3 publicas et amplum amphitheatrum4? Viri laeti et feminae amphitheatrum magnis portis intrant. Forum clarum, templa antiqua, aedificia alta nobis gloriam magni imperii demonstrant. Marcus: Superbus sum, quod incola Romae sum.Tullius: Multis Roma est cara. Romam appellamus Romam altam, Romam superbam, Romam magnam.

Ü a) Bildc den Singular zu folgenden Formen: libris novis, viri iusti, aedifícia clara, pucrorum parvorum, fabros Romanos, minislri boni.b) Ortlne das Atljrkliv jcweils in den Salz ein: \. Marcus pueros invitat (multus).2. Amici libros spectant (varius).3. Ancillae bcslüs aquam portant (parvus).4. Tullius liberis templum dei monslrat (summus).c) Ailjeklive ais Substantive. Verglciche und überselze:I. Cuncti amici forum visitan). Cuncti Romam laudan!. *•' 2. Mullí pueri Tabulas antiquas amant. Multi Tabulas antiquorum amant.3. Vinum bonum convivas dcleclat. Diligcntia est magnum bonum.4. Nunlii malí Romanos Ierren!. Bcllum est magnum malum.

1 cella, -ae en este sitio, capilla 2 quotannis cada año, anualmente3 thermae, -ārum Termas, baños de agua caliente 4 amphitheatrum, -ī Anfiteatro, circo romano

Page 17: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 17

Preposiciones

H 1. Ante villam via est, post villam hortus est. 2. Tullius ad forum properat. Convīva per Rōmam ambulat.

3. Amīca ab (ā) forō ad vīllam properat. 4. Māter ex (ā) vīllā spectat et amicam salūtat.

5. Līberī in hortum properant. 6. Līberī in hortō sē ludīs dant.

Las calles romanas

Tullius et liberi per vias Romae ad portam Appiam properant. Nunc ad portam stant. Tullius: “Post nos aedificia praeclara Romae sunt, ante oculos via clara est. Iuxta viam monumenta Romanorum clarorum videtis. Monumenta non intra oppidum, sed extra sunt. Viam Appiam propter gloriam ‘reginam viarum’ appellamus”. Tum ante portam ambulant. Iuxta muros et portam mulos1 et carros1 agricolarum vident. Agricolae copias ad forum portant.

Nunc Tullius cum liberis se in viam ad portam Flaminiam dat2. Ibi agri lati sub oculis sunt. Tullius de via Flaminia narrat. Via Flaminia est via antiqua a Roma ad oppidum Ariminum. Romani intra muros Romae viam Flaminiam etiam viam Latam appellant. Tullius de via Lata ad Campum Martium declinat3. Multi pueri ex villis in Campum Martium properant. In Campo Martio se exercent et ludis se dant. Tum Tullius cum liberis sine mora ad forum remeat4. Mater Claudiam in foro exspectat.

1 mūlus et carrus mula y carro 2 sē in viam dare ponerse en camino 3 declinō desviarse 4 remeo regresar

Page 18: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 18

Adjetivo predicativoInfinitivo presente

H 1. Via Appia est clāra. 2. Liberī sunt laetī.

3. In perīculō es-se malum est. 4. Amīcōs habē-re et invitā-re nōs dēlectat.

El barrio de los ciudadanos pobres de Roma (Subūra)La madre y Claudia van a casa. Entre tanto, el tío junto con Marcos visita Suburra

Tullius: Multae viae Romae sunt clarae. Sed non cunctae viae latae sunt. In Subura viae angustae sunt, tabernae1 sunt antiquae; ibi nulla aedificia praeclara sunt. Nam ibi magnus numerus proletariorum2 habitat. Ecce Subura! Magna est turba servorum et fabrorum. Servi sub oculis dominorum laborant, fabri et rustici ad parvas tabernas stant; nonnulli iam pleni sunt vini.

Specta magnas insulas! Insulae sunt domicilia3 fabrorum et libertorum. Feminas aquam in insulas portare video. In angustis insulis esse, in insulis habitare non iucundum, sed molestum est. Tabernas varias, magnam turbam, operam fabrorum videre delectat, sed nihil habere malum est. Marcus: Cur tabernam non intramus?Tullius: Tabernam notam visitare paro. Ibi Sextum agricolam salutare in animo habeo.

1 taberna, -ae Tienda, taberna. 2 proletarius, -ī Ciudadano pobre 3 domicilium, -i Domicilio, morada, hogar.

Page 19: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 19

Pasado imperfecto de los verbos de la conjugación de temas en-ā y -ē

H 1. Quem vidē-s et vocā-s, Marce? 2. Quem vidē-bā-s et vocā-bā-s, Marce? 3. Paulum vidē-ba-m et vocā-ba-m, sed non appropinquā-ba-t.

Vida y pensamiento de un simple campesinoTulio tenía la esperanza de que Sexto, su amigo, estuviera en la taberna:

Sextum amicum hic non video; semper laborare debet, quia agricola est. Familiam Sexti ante paucos annos saepe visitabam, parvos agros et campos videbam. Terram ipse1 arabat, nam servos non habebat. Pater, matrona, liberi in casa angusta habitabant. Murus altus et antiquus ventos firmos a casa arcebat. Interdum matrona prope ianuam aram ornabat. Tum agricola totam familiam ad aram convocabat2, statim deos et deas implorabant:

“Vos, dei, salutamus. Semper pericula a casa et terra arcebatis. Numquam industriae agricolarum auxilium negabatis. Beneficia deorum nos valde delectabant. Itaque vos laudabamus. Donate semper annum bonum! Tu, Silvane, copiam anno dabas. Conserva agros, casam, campos!” Sextus et matrona deis, ut putabant, vitam et fortunam debebant. Familia Sexti agris magnam operum dabat; sed agricolae parvum pretium operae3 habebant.

1 ipse Por sí mismo 2 convocāre Llamar, convocar 3pretium operae Recompensa por su trabajo

Page 20: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 20

Imperfecto - Imperativo (I) del verbo sum

H 1. Claudia: In hortō eram. Ubi eras, Marce? Ubi erat avunculus? Mārcus: In Subūra erimus.

2. Mārcus: Cūr laeta nōn es, Claudia? Es laeta! Cūr laeti nōn estis, amici? Es-te laeti!

Las preocupaciones de los agricultores

Sextus rusticus saepe de curis disputabat:

“Ego agros semper curabam, numquam ignavus eram. Itaque dei industriae et diligentiae nihil negabant. Copiae necessariae in cellis erant. Tibi, matrona, gratus sum, nam fida eras. Tola familia pia erat. Vicini nobis erant amici, nos1 eramus amici vicinis. Etiam vos1, filii, certi et probi eratis. Cur pericula timemus?”.

Tum matrona: “Semper laeta eram, quod tuti eramus ab3 avaritia vicinorum. Etiam Marcellus vicinus diu humanus erat. Nunc se tantum et pecuniam amat”.Sextus: “Subito etiam agros parvos parare desiderat. Animum iniustum, impium, inimicum non iam occultat. Sed, dei incerti non sunt. Es bono animo, mater! Este firmi, liberi, ut semper eratis! Si concordia est apud nos, quid nosterret?"

1 nos (Nominativo) nosotros 2 vōs (Nominativo) vosotros, ustedes 3 tūtus ab seguro de, libre de

Page 21: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 21

Futuro (I)

Imperativo (II) del verbo sum

H 1. Quia semper iūstus er-ā-s, cunctīs carus er-i-s. 2. Semper amicis fidus er-ō. 3. Amīcī tibi grāti er-u-nt.

4. Semper iūstī es-to-te! 5. Amīcī fīdī su-ntō!

El terrateniente MarceloTulio habla sobre el despiadado vecino de Sexto:

Marcellus contra vicinos, ut videbatis, saepe durus erat et semper superbus erit. Sed erga convivas largus1 est. Amicos in villam amplam invitat: “Vos iam diu ad cenam vocare in animo habeo, amici, nunc vos ad magnum convivium voco. Contentus ero, si hic eritis. Laeti erimus. Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt, vinum optimum erit”.

Marcellus vilico4 imperat: “Cras hic magnum convivium erit. Orna triclinium et lectos, para cibos optimos et vina pretiosa!”.Vilicus: “Si convivae hic erunt, cuncta parata et apta erunt. Contra servos severus ero. Tu, domine, contentus esto!”.Tum Marcellus: “Tibi non ingratus ero. Mihi et amicis vita iucunda esto! Cibi varii et optimi sunto! Tu, vilice, magister convivii esto! Mox hic magna laetitia erit”.

1 largus, a, um Generoso. 2 ulmus,-i Olmo 3 exquisitus, a, um Exquisito 4 vilicus –i Granjero

Page 22: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 22

Futuro (I) - Imperativo (II) de los verbos de la conjugación de temas en -ā y -ē

H l. Crās Mārcum visitā-b-ō. 2. Mihi librōs novōs monstrá-bi-t. 3. Librī mē dēlectā-bu-nt.

4. Vīllam intrā-tō, convīva! 5. Conviva villam intrā-tō! 6. Villam intrā-tō-te, convivae! 7. Līberī laetī su-ntō et rīde-ntō!

Los huéspedes de MarceloLos invitados se sorprenden con la finca de Marcelo. Se desarrolla una conversación entre el anfitrión y sus invitados.

Lucius, vir honestus: Mirum est, Marcelle, totum praedium1. Agros bonos habes, multis servis imperas. Semper fortunam secundam habebas. Marcellus: Multa babeo, multis impero. Mox etiam alios agros habebo, mox alii servi mihi parebunt: Sextus vicinus cum familia me ‘dominum’ appellabit. Novum consilium in animo habeo.Lucius: Nonne iram deorum times? Parabisne iniuria agros novos? Nonne te Croesi exemplum terret?2

Marcellus: Erras. Specta villam fínitimam! Sextus agricola ibi habitat. Vita agricolae molesta est. Mox, ut spero, pecunia, non iniuria agros Sexti comparabo. Quis me prohibebit? Unde agricola auxilium postulabit? – Nunc intrate, amici! Vesper appropinquat. Cenabimus, potabimus3, rídebimus. Laetitia me delectatote! Post cenam tu, patrone, de causis narrato! Servi autem cibos et vina nobis portanto!

1 praedium, -ī Finca 2 Rey lidio que, a pesar de su riqueza, era acosado por las preocupaciones. 3pōtāre Beber, tomar.

Page 23: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 23

Género gramatical

Pluralia tántum

H 1. Poēta nōtus fābulās recitat. 2. Convīvās carōs exspectāmus.

3. Mox fēriae erunt. Thermās vīsitābō.

La historia del cantor Arión (Primera parte)Tulio está en la Taberna. Allí, un marinero le cuenta la historia del cantante Arión.

“Tacete, viri et amici! De nautis improbis narrabo. Nam non semper nautae erant honesti. Placebitne vobis, si de nautis malis narrabo?”.“Narra, te non prohibebimus!”.“Arion, poeta egregius, diu animos multorum incolarum Siciliae miris modis1 delectabat. Ita sibi copiam pecuniae parabat.Post multos annos patriam desiderat et vitam undis et ventis mandat.

Laeto animo in Graeciam navigat. Post paucas horas magister2 divitias poetae videt. Statim animos nautarum incitat: ‘Poeta litteras, non divitias amato! Itaque divitias poetae parare iustum est. Poetam in undas praecipitabimus3. Ibi nullas copias contra nos comparabit, nulla arma, nulla castra habebit’. Nautae rident et consilium probant.Arion autem odium nautarum observat. Insidias nautarum impiorum magis quam ventos et undas timet”.

1 modus -i En este contexto, canto, melodía 2 magister –tri En este contexto, capitán 3 praecipitāre Arrojar con la cabeza por delante.

Page 24: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 24

Adjetivos terminados en -er (Primer grupo)

H 1. Servus miser erat. 2. Vita servōrum misera erat. 3. Negōtium miserum erat. 4. Patriam nōn iam vidēbis, serve miser.

La historia del cantor Arión (Primera parte)Nuestro marinero continúa con su historia:

Arion nautas vituperat: “Piratae improbi, duri, asperi estis! Cur gladios habetis? Tutus eram in terra et curis liber. Sed nunc in aqua mihi magnum periculum creatis, quia aurum et argentum desideratis. Patriam, liberos teneros, amicos non iam videbo. Licetne ante exitium1 pauca cantare? Date mihi citharam2!" Nautae rident et veniam3 dant.

Arion cantat; tum se medias in undas praecipitat4. Delphinus5 autem poetam miserum per undas ad oram portat. Arion in tergo delphini sedet, citharam tenet, miros modos6 cantat. Sic aquas placat. Dei beneficium vident et bestiam praemio digno donant: stella mira in caelo erit. Iniuriam autem et avaritiam nautarum multant.

1 exitium, -ī Partida 2 cithara, -ae Citara 3 venia, -ae en este contexto, Permiso, licencia, aval 4 praecipitāre Lanzarse de cabeza 5 delphinus, -ī Delfín 6 modus -i En este contexto, canto, melodía

Page 25: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 25

Adjetivos terminados en -er (Segundo grupo)

H 1. In ripā dexterā (dextrā) Rhēni Germānia lībera erat. 2. In ripā sinistrā provinciae Germāniae erunt. 3. In Germāniā multae silvae nigrae erant. 4. Tibī dexteram (dextram) do: vir honestus et integer erō. 5. Via sacra Romae clara erat.

Una conversación en la taberna

“Nauta fabulas miras narrat. Apporta nautae vinum, caupo1!”.“Amasne vinum album an2 atrum, nauta?”.“Apporta vinum album et aquam! Vinum merum3 non iam potabo4. Nam heri multas horas aeger vino mero eram”.“Unde est vinum, caupo?”.“Magna Graecia. Magna Graecia nobis dona crebra et pulchra velut vinum dat. Graeci non solum magistri litterarum sunt”.

“Ubi est patria istorum5 virorum? Habent oculos et capillos nigros. Ignoro linguam virorum”. “Afri sunt. Ex Africa magnam copiam frumenti, elephantos, bestias feras important”.“Elephanti Romanis iam nonnulla saecula noti sunt. Nam bellis acerbis Pyrrhus6 Romanos auxilio elephantorum ferorum superabat”.“Cras autem multi Romani magna laetitia pulchras bestias in circo spectabunt”.

1 caupō Tabernero 2 an o (conjunción disyuntiva usada en interrogaciones) 3 merus, a, um puro, sin mezcla 4 pōtāre beber, tomar 5 istī ōrum Esos 6 Pyrrhus Rey del norte de Grecia que había vencido en varias ocasiones a los romanos

Page 26: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 26

Pronombre posesivo

H 1. Amīcō librum meum dābō. 2. Dā mihi librum tuum, amīce! 3. Nōnnūllī virī semper dē suis negōtiīs nārrant. 4. Noster hortus magnus, vester hortus parvus est. 5. Semper meōs amābō.

L Los hombres hablan de políticaUn germano habla de su casa, lo que enciende los ánimos de un romano

G: Mea patria non tam pulchra est quam Italia, Romani. Caelum nostrum est asperum, crebri venti plantis nocent. Bestiae malae in nostris silvis nigris se occultant. Horti pomiferi1 propter caelum asperum rari sunt. Romani patriam meam terram foedam appellant. Agros proprios2 non habemus, saepe agros mutare debemus. Vestram agriculturam ignoramus; Itaque parva est copia frumenti.

R: Mihi quoque patria tua nota est. Populus vester in casis parvis habitat, aedificia pulchra non habetis. Natura Germanis divitias soli negat. Tamen vestram terram valde amatis.

G: Quis suam terram non amabit? – Quia patriam nostram amabamus, nostri interdum cum vestris copiis pugnabant.

R: Sed non nostra arma Germaniam delebunt. Germanos imprimis discordia superabit. Narra nobis exemplum discordiae!

1 hortus pōmifer Huerto 2 proprius, a, um propio

Legula fenestra speculum secula moneta

Page 27: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 27

Pronombres personales Pronombre reflexivo

H 1. Paulus Mārcum videt: “Tū hīc? Tē invītō. Tibī libros meōs mōnstrābō. Quandō mē vīsitābis? Mihi grātum erit. Mecum in hortis pūblicis ambulābis. Ibi Cornelias nōs exspectābit et nōbīscum ambulābit”. Mārcus: “Ego vōbis amicus grātus erō”.

2. Vir improbus sē tantum amat, sibi divitiās conservat. 3. Sapientia et diligentia sunt dīvitiae virī hūmānī. Itaque vir hūmānus cūncta sua secum portat.

L Una discordia germanaLos hermanos germanos Flavio y Arminio fueron educados por los romanosß. Mientras Flavio es seguidor de los romanos, lleno de odio contra ellos Arminio comandó la revuelta de los Queruscos. Un día llegaron a la siguiente conversación:

A: Cur tu contra patriam tuam bellum iniustum paras? F: Verba tua falsa sunt; nam imperium Romanum nunc mea patria est. A: Ego imperium Romanum non ignoro. Romani tibi et mihi inimici sunt. Germania libera nobis cara esto!F: Ego maximo cunctorum populorum pareo semperque parebo. Cuncta mea Romanis donabo! Vos autem

mox in miseria eritis, nisi disciplinae imperioque Romanorum parebitis. Nos duris poenis vos multabimus.

A: Romani se tantum amant, de se tantum narrant, ab sociis auxilium exspectant. Germani a se auxilium sperare debent. Mater te orat: Libera nobiscum patriam! Pugna mecum; et pro nobis contra Romanos! Serva memoriam nostri1! Romani divitias sibi tantum comparant. Nos autem gloriam parabimus.

F: Vinculum amicitiae me cum mullís viris Romanis ligat.

Tullius: Clarum exemplum discordiae narras. Quis vitia vestra sanabit?

1 memoria nostri Recuerdos de nosotros

Page 28: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 28

Subjuntivo presente del verbo sum

H 1. Indicativo: Fidus es. Eres confiable (Aseveración real)

2. Subjuntivo en la oración principal: (Utinam) semper fidus sis! ¡(Ojalá) siempre seas confiable! (Deseo) Semper iūstī sīmus! ¡Seamos siempre justos! (Exhortación)

3. Subjuntivo en la oración subordinada: Semper iūstus sis! Optō. ¡(que) Seas siempre justo! Deseo Optō, ut semper iüstus sis. Deseo que siempre seas justo

L Un día importante para un joven romanoAulo, el hijo de diecisiete años del vecino, recibe la toga romana.

Aulo, filio vicini, appropinquat hora, qua1 adulescentuli2 togam mutant. Multi amici cum donis iam mane in atrio sunt. Nunc pater filium toga pura3 ornat. Aulus beatus gratiam deorum verbis piis implorat: “Semper sim in vestra tutela! Utinam mihi propitii4 sitis! Vita futura mea libera sit morbis et curis! Pericula mihi meisque semper ignota sint!”.

Deinde pater: “Te non iam adulescentulum appello. Inter viros te numerabo. Grati simus erga deos! Sis semper beatus, Aule! Vos, amici, oramus, ut hodie nobiscum laeti sitis”.Tum Marcus ad Aulum: “Opto, ut amicus meus sis, ut antea semper eras. Tibi dexteram do: amicitia nostra sitfirma! Te tuosque iam hodie invito, ut apud nos sitis, cum5 ego togam mutabo”.

1 quā en este contexto: ‘en la cual’ 2 adulēscentulus, -ī Adolescente 3 pūrus, a, um en este contexto: ‘sin adorno’

4 propitius, a, um propicio, benévolo 5 cum en este contexto: ‘cuando’

Page 29: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 29

Subjuntivo presente de los verbos de la conjugación de temas en -ā y –ē

Oraciones completivas

H 1. Amīcus nōs videt et appellat. (Utinam) amīcus nōs vide-a-t et appell-e-t!

Ride-ā-mus et cant-ē-mus!

2. Properāmus, ut amicum videamus et appellemus.

L Una boda en el país Tulio está de vuelta en casa. Se prepara la boda de su hija con un cierto Gayo. También Claudia, Marcos y sus padres están invitados.

Quia auspicia bona sunt, Tullius Tito filio imperat, ut propinquos et amicos invitet. “Cras filiam viro dabimus. Vos oramus, ut nobiscum nuptias Antoniae celebretis et apud nos cenetis”.Tum servis mandat, ut mensas parent et ianuas ornent. Mane mater ancillis: “Hodie Antoniam corona et flammeo1 ornemus! Magnus numerus convivarum Antoniam exspectat”.

Tullius servos monet, ut diligentiam adhibeant. Iam convivae Antoniam salutant: “Semper animum firmum et laetum habeas! Numquam te inopia et morbi terreant!" Interea etiam Gaius cum aliis propinquis appropinquat. Tum matrona dextram Antoniae cum dextra Gai1 ligat. Gaius Antoniam rogat: “Esne parata mater familiae esse?”. Antonia: “Ubi tu Gaius, ibi ego Gaia3!”. Nunc pater filiae et Gaio: “Votum vestrum memoria teneatis! Semper valeatis! Numquam animos vestros discordia perturbet! Multos annos bonos videatis! Deis pro fortuna vestra sacrificemus! Placeat deis, ut beati sitis!”.

Ü a) Conjugue: I. (Utinam) navigem! In villa nova habitem! (Utinam) vicinum curis liberem! 2. (Utinam) valeam! Videam amicam! Verba tua memoria teneam!b) Transforme al subjuntivo según sea el caso: 1. Amicitiam servatis. Oras et laboras. Mox feriae nos delectabunt. 2. Magnum pretium operae habes. Semper rideo, numquam fleo. Pueri tacent.c) Forme el subjuntivo presente a partir de los siguientes verbos en indicativo:1. educatis, occultat, orno, oneramus, sum, creant, paras.2. pares, complemus, teneo, estis, student, placet, docetis.

1 flammeum, -ī Velo de novia 2 Gai = Gaii 3 Con esta fórmula se consuma el matrimonio.

S Die Komer wurcn groüe Jurislcn (Rcclmkuudigc) und l'oliliker (Staalsmiinner). Uberlcge, waruai sie bei Verlragen háulig nach folgendcm Grundsalz handcllcn:DO. UT DES.Eine romische Ringinschrifl: CONCORDIA NOSTRA S1T PERPETUA'. Wenn man sich Tur einen Ausdruck gkich vurher enlschuldigen wilt, sagl man gern:S1T VENIA VERBO!

Page 30: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 30

Subjuntivo imperfecto

H 1. Nisi aegra es-se-m, vita molesta nōn es-se-t. 2. Morbum sānā-re-m, si cōnsiliō meō obtemperā-rē-s. 3. Vōbis non noce-rē-tis, sī tace-rē-tis.

L La ciudad de Roma – Los rechazados y los buscadosTulio trata de convencer de una estancia prolongada en el país a los hermanos de Publio y a los niños.

Tullius: Iam diu optabam, ut vos nobiscum essetis. Beati essemus, si feriae essent. Liberi quoque contenti essent, si non soli essent. Utinam tu vacuus a negotiis esses! Utinam vita rustica vobis iucunda esset!Publius: Quam mirum consilium! Vita rustica me delectaret, nisi officia me revocarent. In campis ambularemus, curae me non vexarent, si liber a negotiis essem.

Nisi iudicia1 haberem, vitam urbanam vitarem. Sed nos Titum invitare in animo habemus, si vos consilium nostrum probatis.Tullius: Complebis animum Titi magno gaudio. Nos filium non tenebimus, si Tito placebit caelum locumque mutare. Rogemus Titum!Placetne tibi, Tite, forum, Capitolium, Palatium videre, si tibi licet?Tilus: Vobis magnam gratiam deberem, si mihi liceret Romam spectare.Tullius: Licet.

Ü a) Compare la forma del pasado subjuntivo del verbo sum y laudo con la forma del infinitivo de estos mismos verbos. b) A partir del indicativo forma el imperfecto subjuntivo correspondiente:

1. eratis, eram, erant, eras, errabatis, placabant, explicabat, ignorabam, nominabatis, parabamus;2. parebamus, placebat, terrebamus, timebant, studebam, prohibebatis, eramus, delebat, erat, monebat.

1 iūdicium, -i en este contexto: ‘juicio’

Page 31: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 31

Declinación de temas en -e

SingularH Dies festus iucundus est. Diem festum exspectamus. Iam prima hora diei est. Die festo

convivas invitabimus.

PluralDies festi iucundi sunt. Quis dies Festos non amat? Horae dierum festorum volant. Diebus

festis non laborabimus.

1. Fidem tuam amici laudabunt.2. Res publica Romanis res cara erat.3. Concordia est fundamentum rei publicae.4. In re publica libera incolae beati erunt.

Die festo multi viri et feminae ante meridiem Capitolium visitant. In Capitolium meare1 liberis et Tito molestum est, quia meridies iam instat. Romani templo summi dei appropinquant et pro imperio orant: “Tu, Iuppiter Optime Maxime, dominus imperii nostri es. Saepe perniciem et fortunam adversam a nostris familiis arcebas. Tua fide semper tuti erimus. Numquam spes nostra falsa sit!In rebus secundis et in rebus adversis tibi sacrificamus, ut rei publicae propitius sis. Utinam semper rem publicam serves! Utinam rebus adversis obstes! Nam res futuras non ignoras. Semper res Romanae sub tuo imperio sint! Tum saepe dies festos celebrabimus." Circum templum liberi copiam rerum pretiosarum vident. Quam pulchra est Roma diebus festis!

1 meare Atravesar ' propilius, a, um. Propicio

Page 32: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 32

Declinación de temas en -u (Masculinos)

H 1. Senatus in curia de rebus Romanis disputabat.2. Magna erat gloria senatus.3. Senatui populus obtemperabat.4. Pater liberis de senatu saepe narrabat.

5. Exercitus Romani in multis terris pugnabant.6. Disciplina exercituum Romanorum severa erat.7. Viri severi exercitibus imperabant. 8. Multi populi exercitus Romanos timebant.

Publius: Aspectus Romae tibi placet, Tite. Nam vultus sensum animi tui indicat. Titus: Quam praeclara aedificia! Undique viri in forum properant. Publius: Multi curiam intrant. Ibi senatus cum magistratibus rem publicam administrat. Populus Romanus magistratus creat. Magistratus autem sententiae senatus obtemperant. Poetae olim egregios viros senatus versibus celebrabant. Sed nunc unus1 vir principatum tenet.Titus: Ego interdum in metu sum propter Germanos. Nam pater de tumultu Germanorum narrabat. Instatne nobis periculum?Publius: Discordia Germanorum rei publicae nostrae secunda erit, exercitus nostri ictus et impetum barbarorum ab Italia arcebunt. Non casu multi populi imperium nostrum timent.Titus: Sed equitatus barbarorum interdum copias nostras terret. Publius: Copiae nostrae usu armorum semper exercitus aliorum populorum superabunt.1 unus, a,um. Uno solo, único.

Page 33: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 33

Declinación de temas en -u (Femininos y neutros)

H 1. Nostra domus est parva, vestra est magna.2. Numerus domorum novarum magnus est.3. In domo nova habitamus.4. Servi mane domo ad agros properant, vespere domum frumentum portant; alii servi domi laborant.5. Tibi inanum dextram do, ut te salutem.6. Etiam parva manus liberorum interdum valde clamat.7. Cornua tauri firma sunt. 8. Exercitus Romanus duo1 cornua habebat.

Publius: Non solum aedificia publica, sed etiam domos privatas tibi monstrabo. Nonnulli domos amplas aedificant. Amicus meus vobis domum novam monstrabit. Multos servos ad manum habet. Si domi erit, nos in domum suam invitabit. Porticum umbrosam, magnum atrium, parvum lacum in horto spectabitis. Primo autem paucis passibus aquaeductui appropinquemus! Titus: Quam mirus est aspectus magnorum arcuum!

Publius: Aquaeductus sunt operti2, ut aqua semper maneat pura. Nam non solum in multis domibus magna copia aquae purae ad victum, ad hortos, ad fructus necessaria est, sed etiam in thermis aqua pura esse debet. Alii in thermas properant, ut notos spectent; alii aqua se recreant, quia aestu molesto laborant. Titus: Forum, templa, thermae, arcus sunt ornamenta Romae! Publius: Roma non esset tam pulchra, nisi multi fabri manibus suis semper laborarent. Nisi magnas manus servorum compararemus, tanta aedificia non videres.

1 duo. Dos. 2 opertus, a, um. Abierto.

Page 34: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

LECCIÓN 34

Perfecto en -v- de la conjugación de temas en –a y en -e

H 1. Marcus: Heri cum Tito ambula-v-i.2. Claudia: Cur me non voca-v-isti?3. Marcus: Quia Titos me invita-v-it.4. Titus: Diu ambula-v-imus.5. Claudia: Quid specta-v-istis?6. Marcus: Multae res nos delecta-v-erunt.7. Titus: Multi viri vias comple-v-erunt.

Publius: Multi Romani usque ad extremum spiritum Romam amant, quia tam pulchra est. Sed etiam in provinciis templa pretiosa, theatra ampla, portas novas, aquaeductus miros, arcus praeclaros, portus tutos aedificavimus. Titus: Tune spectavisti Galliam et Germaniam?Publius: Multos annos in provinciis militavi1. Olim exercitus Romanus multa Gallorum oppida expugnavit. Postea nostri magna oppida aedificaverunt.Titus: Cur non oppugnavistis totam Germaniam? Cur non delevistis manus Germanorum?Publius: Manus Germanorum aciem vitabant, ex insidiis nos oppugnabant. Neque copiae Drusi neque copiae Germanici Germanos pacaverunt2. Tum Tiberius optavit, ne3 bella impetusque contra Germanos renovaremus. Itaque ab ripa sinistra Danuvii usque ad Rhenum castra firma collocavimus et castella4 copiis complevimus. Post paucos annos ibi non iam castra, sed oppida pulchra videbitis.

1. militare Militar 2. pacare Opacar, aplarcar 3 ne Conjunción que sirve para introducir oración final negativa. 4. Castellum, -i n. Castillo.

Page 35: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 35

Perfecto con sufijo –u- Perfecto del verbo sum Infinitivo Perfecto

1. Puler in porlú Romanó negotiu curare déb-u-U.2. Cum paler nóbis dé portü narráret, tac-ú-imus.3. Fcrüs in villa nostrá fú-imus. Ubi vos fu-íslis?4. Errare et erráv-issc hümanum est.

Im Halen von OstiaDcr Valer gclil mil den K-indcrn und Tilus zuñí Hafen.

Publius liberos docuit: “Ante multa saecula Romani parvum portum aedificaverunt. Sed natura loci magna navigia a portu arcuit. Fluvius portum multa arena complevit et navigia prohibuit. Itaque Romanis portum renovare placuit. Sed cum in portu multis et magnis navigiis locus non iam esset, Romani magnum portum novum aedificaverunt. Spectemus portum novum!”. Ibi servi navigia oleo et vino onerant; magno studio laborant.Subito puter nautam salutat:“Heus”, Quinte, ubi fuisti?”“In Sicilia fuimus. Cum in Italiam navigaremus, venti adversi fuerunt et aquamagilaverunt. Nos cursum vix tenuimus.",,Timuistisne undas?",,Undae ultae nos terruerunt. Pericula undarum altarum timuisse ignavia nonest. Magister navigii nos monuit, ut summo studio laboraremus. Quia peritusfuit el diligentiam adhibuit, pericula vitavimus et aquas non iam timuimus.Neptuno gratiam debemus, quia nos servavit. Magistro perito paruisse bonumest; in portu tuto navigare optimum est.”

1 Gcmcinl isl der Tibcr in Rom. * lieus! hallo!

Rekonsiruklion des anliken Hafens von OstiaU a) Konjtigierc: \. Amicum monui, non viluperavi. 2. Herí misera fui, hodie beata sum.b) Prasenssiamm Perfektslamm (-v) Perfektstamm (-u)clama- clamav- terru-Setze. folgeitdc liijinilive in ilíis Pcrfekt, iiulcm tlu jewcils ziniüclist den Prüsensstanun, íliimi den Pcrjekisianuii billlcsl: mandare, observare, complere, sperare, llere, nun-tiare, delere, placeré, collocare, nocere, arcere, incitare, habere.c) Ersclze dic Formen von obtemperare, vexare und laborare durch (lie gleiclicn Formen von parere, delere und siudere:obtemperavit, obtemperaba, obiemperaverunt; vcxabas, vexavisti, vexavimus; laborabais, laboravislis, laboravi.d) laudat - laudavil; monent - monuerunt.liitde nttcli diesel» Beispicl ilic Perjekljormen folgendcr Wiiner: agilamus, creatis, turbo, exercemus, lenes, lies, lerrere, debent, estis, sum.e) Übersetze: \. Wir habcn euch an den Fcierlagcn crwarlet. Wo seid ilir gewesen? 2. Wir sind im Landhaus des Groüvaters

gewesen. Denn die Multer hat uns er-niahnl, den Groüvaler zu besuchen (dad! wir .. . bcsuchten). 3. Der Mann hat geweint, ais (!) er uns begrülíle. 4. Wir muBlcn (l'erf.) den Garlen pflegen, denn der GroDvaler war krank (l'erf.) 5. Dem kranken Mann eine Freude gcmacht (den . .. erfreut) zu habcn, war schon. 6. Wir hallen (Perf.) im Sinrt, einigc Tagc bei (mil) cuch zu sein. Aber der Wind wirbelle (Irieb, Perf.) den Sand so herum", daB(!) wir ofi zu Hause bleiben nuiliicn. 7. Das Leben auf dem Lando (landliche Leben) hiclt (Perf.) uns nicht mehr.

*- Wicdcrliolungsüliick \V 5, S. 152

Page 36: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 36

3. Dcklinaiion: l-StímmeH 1. Vergleiche: dominá-rum, domin6-rum, rc-nim, passu-um, cónsül-um. 2. Cónsul in foro perdrat1. Populus consulte verba probat. CQncti cónsQIem laudant et clámant: ..Propercmus cum cdnsüle in Capitdlium, ut déos impld-rémus!" Consüll cónsilium placel.Cónsules rem püblicam administraban!. In bello exercitus imperio cónsulum párébat. Tótus populus cónsulibus obtemperaba!. Cónsules bonos Rómani celebrábant. Nunc satis dé c&nsulibus (est).L Das Salz - eine wichtige WareMarcus geht mil Tilus am Tiber spazieren. Dorl konunen sie an den groDen Lagcrhallen vorbei, auch an den Salzlagern.Marcus: Sal albus cunctis ad vitam neccssarius est. Itaque cónsules populumnon solum frumento, sed etiam sale donant. lussu cónsulum navigia magnamcopiam salís apportant.Titus: Unde navigia salem apportant?Marcus: Ex oppido Ostia. Ibi serví aquam marinam2 in fossas derivant3, utsol et ventus aquam in salem mutent. Nunc magistratus etiam ex Híspanlamagnam copiam salís importan!.Tilus: Sal est res pretiosa.Marcus: Itaque populi ñnítimí saepe agros Romanorum oppugnaverunt, ut salinas4 occuparent. Livíus de ímpetu Etrüscorum narrat: Etrusci agrum circa Romanas salinas4 vastaverunt, vigiles necaverunt, praedam raptaverunt. Deinde populus consulibus imperavit, ut Etruscos fugarent; nam cónsulum est rem püblicam e periculo et pernicie servare. Post victoriam Rómani et templum dedicaverunt et dies Testos celebraverunt.Ridere licet:Rufus: Quid vaccae5 aegrae dedisti? Naso: Salem vaccae meae dedi.Post paucos dies:Rufus: Salem vaccae aegrae dedisti? Naso: Níhíl nisi salem.Rufus: Ego quoquc vaccae meae salem dedi - et mortua est. Naso: Mirum non est. Mea quoque mortua est.1 per-órarc eine Rede hallen « aqua marina das Meerwasser » derivare ableilen 4 salina, -ae die Saline, das Salzwerk • vocea, -ae die Kuh

Ü a) Dekliiiiere: vigil (idus; cónsul integer.b) Besiimme: solí (2), sóli, sólcm, sóluin, solum; salem, sancm, salve, sale.c) Übcrsctze: I. Die Rómcr haben aus dem (Meerwasser (aqua marina) Salz gewon-nen (bereitet). 2. Die Sonnc ist sowohl für° die Tiere (Dal.) ais auch Turf die Pflan-zen (DatJ zunt Leben notwcndig. 3. Die Dichter haben die Sonne oft verherriicht (gefciert). 4. Vielc Beumte vcrwalteten den rómischen Staat; aber die Konsuln hallen die hochste. Bcfehlsgewah (Bcfehl). 5. Das ganze rómische Volk wáhlte die Konsuln: 6. Alie Rómer gehorchlen den Worten der Konsuln. 7. Den Konsuln war es crlaubl, Verbrecher (improbas) in Fesseln zu legen (zu geben).d) Magna copia salís eine groOe Menge Salz Erganic muí überselze in gules Deulsch:magrta copia aur_, parva manus piral-, magnus numerus serv_, magna turba femin., magna copia frument-, magno cum numero vigiL, magnus numerusmagistral-, satis saL. ¡ie) Beachle die kürzere lateinische Ausdrucksweise: cónsulum est es ist (die) Aufgabe der Konsuln,es ist (die) Pflicht der Konsuln, es ist (die) Sache der Konsuln.Überselze demg emafi:es ist Aufgabe der Wachtcr, es ist Sache des Konsuls, es war die Pflicht einer Die-nerin, es wird die Aufgabe des Lchrers scin, es wiire Sache der Frauen, es ist die Pflicht der Kinder, es war Sache der Deamlen.f) Achle bei der Überselzutig aufdie richtigen Perfeklforinen:I. Has! du der Magd das Salz gcgeben? 2. Wen hat der Bauer gefragt? 3. Warum haben die Bauern den Tiercn Sulz gcgeben?g) Konjugicre: paravi - monui - dedi.QUID NOVI SUB SOLÉ? (Was gibt es^eucs unter der Sonne?)So begannen die Roiner gern ihr Gespracll, wenn sie stch aufdem Forum oder in der Subura trafcn. Denn Neuigkeilen und Klalsch waren auch in Rom beliebt. Wer mit keiner Neuig-keil aufwarlen konnle, gab zur Anlworl: ,NIHIL NOVI SUB SOLÉ.Und wie sie in ihrcn Gcspráchcn manchmal übcnricbcn haben! Vicies durflc nkhl wdrllich gcnommen werden. Nichl sellen muOle man eine Aussage einschránken oder abandera, wcnigslens ein klein wcnig oder - wilzig gesprochcn - uní ,cin Kornchen Salz'; man muBle also solche Gespráche vcrslehen:CUM GRANO1 SALÍS1 grátiutn, -i das Kórn, Kornchen

Page 37: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 37

-StümincH 1. Yergleiclie: cónsul Gen.: cónsul - ¡s órütor Gen.: órátúr - is2. In foro mullos virós spcclámus; magislráiüs, órátóres, mercátóres, fabrí per vicos properanl.L Romischc IkamtcMarcus und Tilus lia be n ihren Wcg forlgcsci/l und sind aufdas I-'oriun Ronianum gelangl. Don herrschl gcschaniges Trcibcn.Tiiua: ucee turba virorum!Marcas: Praetorem circuinstant. Nam praeloris est iudicarc. Ante praetoremórator clarus perurut', ul reum ex iudicio servet. Oratoris verba viros acleo2

incitanl, ut ínter se certent.Titas: Utinam órator essem!Marcas: 1-tiam maiorcs nostri erant boni oratores, boni imperatores, boniscnalores. Pucros oralori claro mandabant; oratores enim erant praeceptorcseloquentiae3.Tilus: Vide! Pompa4 mira appropinquat.Marcus: Cónsules cuín licloribus curiac appropinquant. Lictores, ministriconsulum, viros inoncnt, ut cónsules salutent; nam cónsules summum imperiumhabcnt.Tilas: Cur cónsules curiam intrant?Marcus: Post pracclaram vicloriam exercitus consulem imperatorem saluta-vit. Nunc scnatorcs victorem laudabunl et victoriam celebrabunt; olim autemscriptores de victoria narrabunt. Scriptores sunt gloriae auctores.U a) Delíliiiiere: Caesar, impcralor clarus (nur Sing.!)', maiorcs nostri.b) Atine auftlie liileinisflie Wurlslvlliing untl tlie jeweiligc deulsfhe Oberaetzimg:inipcralor Auguslus der Kaiser AugustusVarus imperalor der Feldhcrr VarusJlaiulell es sifh lid tlen Jtilxeiulen Persüiiliflikeilen uní Kaiser otler Feltllierrn? l'ompcius impcrator, impcra'tor Ñero, impcralor Tilus, Sulla impcralor, imperalor Tibcrius, Marius impcrator.1 perorare cine Rede hallen : miro so sclir ' PUIIIIHI, -ai- der ZUB, die l'ro/cssioniiü, -ae die Rcdekunslc) Überseize: 1. Ofl naherlcn sich rómischc Kauflcute den Dórfern der Germanen, um Wein und Salz herbeizubringeil'(ut mil Konj. Impf.). 2. Manchinal fragten die rómischen Fcldlicrren dic Kauflcuic, was die Germanen im Sinn hallen (Konj. Impl'.). 3. Vicie romisclic Feldherren haben mil den Germanen gekiimpfl. 4. Arminius besicgle (Peí f.) den Kcldherrn Varus und verlrieb (Perf.) die Truppen des slrengen Feldherrn aus Germánica. 5. Kaiser Auguslus beweinle (Perf.) den Unlergang der Truppen. 6. Vicie Schriflsieller haben von der Lebensweise der Germanen erzühlt; auch heute noch" sind die Uücher romisclier Schriflsleller vicien bekannt.d) Ergáaze: 1. Graeci eraní auctor_ litlerarum. 2. Forma terrae scriplor_ Graecis ñola eral. 3. Magnus numerus senalor_ Roman_ libros scriplor_ Graec- laudaba!. 4. NonnuIL scriplor_ Graec_ eliam de imperator_ Romanorum narraverunl.e) Achte liei jí-ilein Salz anj'ilie Ülwrseuiini; di-r beitlen Akkusalive:1. Populus Romanus viros Íntegros cónsules el praelorcs creabal. 2. Eliam Cacsa-rcm consulem creayil. 3. Copiae Cacsarcm posl victoriam imperatorem salula-vcrunl. 4. Cacsar mullos áulicos senalores noiuinavil. \Vic winl ¡ni Dciilstiu-ii tlcr zwciie Akkustiliv in den Salz einyebaul?() Belí ai lite clic folgifiuleH Siibsliinlíre:ora lor (Redner), 211 orare (.reden') impera lor (Feldhcrr) zu imperare1. Was beze-ifliiiei (fíe Ablc-ilitngssitbe (tías Sujfix) -lor?2. Bilde lU-iiiyfintiJi Substantive u»/-tur umla'ib einc Übersetzimg: arare, narrare, liberare, habitare, creare, speclare, conservare.S Romisclic BcanitcUnier Ucumlen verslandcn dic Komer eiwas anderes ais wir. Ein Dcaaiier (iiiui'iíiraius) wurde voni Volk gewálill, halle cine bcsliininle Anus/cil und war ehrenuniilich (d.h. olinc Ucsoldung) talig.Die hüchslcn Ueamicn waren die Kunsuln, dic eigcnllichcn Siaalsoberliauplcr. Alljahrlich wurden zwci Konsuln gcwiihll. Ihre Aufgabcn warcn:- Leitung der Volksversammlung,- Verhandlung mil fremden Volkern,- Oberbclehl ira Krieg.RungmaOig unicr den Konsuln sianden die l'raiorcn. Sie waren dic slandigen Verlrelcr der Kunsuln und bcaursichiiglcn die Gcricluc. Es gab 6 l'raloren. Die Liktorcn warcn kcine Ikaimcn; ani bcsten bczciclmcn wir sie ais dercn liiirskrafle. Ihre Aufgaben warcn:- Sie buhnlcn den Beanilen den Weg durcli die Menge und uclueien darauf, dall die Leulc grüUicn. Uní alien die Gewall der Bcaivuen zu zeigcn, Irugcn sie ilincn Rulenbündel vuraus, in dcnen Ueilc siccklcn.- Sie vullsirecklcn in allcr Zeil die von den Ueamtcn angeurdnclen Siralcn: Auspeilschen (Rulenbündel!), llinrichlung (Ucile iin Uündcl!).Liklor

Page 38: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 38Weitcre r-SÍámme Konjunktiv PcrfcktH 1. Labores mercátóris dúri sunt.2. Per aequor vástum návigat. ' \ ~3. Uxórem fidam et sórores caras désiderat.4. Mox in hortó suó sub árbóre alta sé recreábit.5. Uxor magistrum návigü rogat, ubi fuerit, unde advoláverit, cür nautas admonucrii.L Das Forum hat auch schlimmc Zeiten gesehen!Die beiden Bubcn sind weitergcgangen: sie stchen an der Via Sacra.Marcas: Nunc forum ante oculos est. Videsne, quanto studio Romani negotia sua curent? Undique clamor mercatorum. Nam magno clamore mercatores res varias clamilant1. Multas res nautae per aequora vasta apportaverunt, multas fabri Romani magno labore fabricaverunt*.Titus: Quanta est, copia rerum! - Sed quis forum tantis aedifíciis ornavit? Marcas: Viri clari sunt auctores aedifíciorum. C. lulius Caesar basilicam3 luliam, Augustus templum Caesaris aediñcavit. Titus: O Roma magna, o Roma aeterna .1..Mar cus (statim): Vita errorem, amice! Saepe viri seditiosi4 forum tumultu et terrore complevcrunt. Scriptores narrant, quanto Ímpetu Romani ínter se pugnaverint, quantos labores et dolores viri toleraverínt, quantus terror ánimos occupaverit. Uxores, filiae, sórores in magno limore erant. Prorecto, forum erat saepe plenum timoris et terroris, cum Romani non verbis, sed armis ínter se certabant.Ridere licet:Dentó: Cur imperatorem clarum sub arbore humaverunt5? Rufus: Ignoro, cur virum clarum sub arbore humaverint*. Naso: Non mirum: quod mortuus est!1 clümiliire anpreisen ' fabricare herstellcn ' basílica, -ae die Halle 4 sltliliósus, -a, -uní aufslándisch * humare bcstallenÜ a) ücsiinimc und ühersetze: amarcm, amorcm, armorum, armarem, ararem, amare, amore, amori, amem; labora, labore, labori, laboro, labores (3), laborem (2), laboris, laborarcm.b) Sctzc 211 den folgendfii Sitbslanliren die passenden Adjcktire: Substantive: vigil, arbor, sóror, labor, acquor, uxor; Adjcktive: carus, molestus, (idus, vastus, certus, altus.mulé von diesen seda Wortverbindungen jeweils den Akkusaliv Singular und den Noininaliv Plural!c) Wohin eilst du jelzt? Quo nunc properas?Ich frage dich, wohin du jelzt eilst. Rogo te, quo nunc properes.1. Wasist mit dcm Fragcsalz geschehen?2. Vergleiche din Slellung des deiilschen Pradikals (,eilsl')í3. Wodurch wird ini Laieinisclien die Abhangigkeií des Fragesalzes ausgedriickt?d) Ubi es (fuisli)? Ignoro, ubi sis (fucris). 'Bringe dcmentsprecliend die folgenden Frágesátzc in Abhangigkeit von ignoro:I. Quis nobis forum monslral? 2. Cur Marcus de tumullibus narrat? 3. Quisdolores toleravit? 4. Cur uxores in limore fucrunt?e) Übersetze: 1. Erzahle uns, wo ihr gestern gcwesen scid (Konj.)! 2. Wir werden er-zá'hlen, warum die Manner mH groBemGeschrei auf das Forum gecilt sind (Konj.). 3. Jelzt erzahlt Marcus, wcr das Forum mil Furcht und Schrcckcn erfüllt hal (Konj.) 4. Oann wird Titus crzáhlcn, warum die unglücklichen Ehefrauen in grpBér Furcht gewesen sind und gcweint habón (Konj.). 5. Bald werden wif genau wissen, was die Ehefrauen, Tochter und Schwestern gefürchlel haben (Konj.).S Forum Romanum .In frühcslcr Zcil war das Fumín cinc suinpfíec Ebciic. Doch bald Icglen die Riimer das Tal zwischcn Palalin und Kapilol Irockcn und baulcn die crslen Hiiuscr. Mit der Zcil liciten sich imnier mchr Kaufleulc don nicder, so ilall das Tal lalsiichlich cin groBcr Matklplatz wurde, wo man alie moglichen Wurcn anbul. Doch auch Volksvcrsnmmlungcn und Gcrichlssilzun-gcn wurdcn hicr ahgchallcn. Wicluigc Tcinpcl standcn auf dcm Forum, z.B. der Tcmpcl der Vcsia und der Tcmpcl des Janus, dcsscn Torc inir ini l-ricdcn geschlossen wurdcn. Im Laufc der Jahrlumdcrlc wuchs die Machi der Komcr; ihr Rcich wurde inimer groOer. Das hcdciilcte nher auch, dad nun mchr l'lal/ für die polilischen Gcschiil'lc nolwendig war. AuDcrdcm solllc ja die Hauplsladl cines machi igen Reiches auch duren pi achí ¡ge Baulen hcrvorslcchcn. Dahcr vcrschwanden die Luden mchr und mchr in die Nebcngassen, und glanzvolle Gcbüiidc cnlsiandcn: Aus allcrer Zcil slanmilc die Curia, in der der Señal Ingle. Caesar lieO die liasilifa lülia crrichlcn, in der Gciichissiliiingcn slatlfandcn. Der Tempe) des allromischcn Ciollcs Salurn wurde wicdcr aufgctaul. Slandbildcr wurdcn übcrall aufge-slclll. l'riumphbógen, z.l). der lilusbogcn, erinncrlcn an groüc Sicgc.Auf (Icen Forum bcfand sich auch der goldenc Mcilcnslcin (niiliiiriiini anreiim), auf wclchcm die Numen der wichiigslcn Sladlc des Reiches und ilirc linlfcrnung von Rom vcrzcichncl warcn.

Page 39: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 39Weitere r-Siimme Sekundire r-StimnieH 1. Undae ággérem firmum superavérunt.2. Itaque mulleres miseree ¡n magno timdre erant.3. Patrem et frátrem in aggíre spectávi.4. NQntiá málri caree, ubi patrcm spectáverim!5. Properá per angusta ¡tinera!6. Antea morís senátórum integri erant.7. Postea apud senátórfis mós erat imperátórés in 6s laudare.L Die Erde - cine Góttin?Marcus und Tilus bicgen ¡n cine SeitenstraBe ein, die .Argilelum' heiBt. Dort befinden sich vor allem die Láden der Handwerker und Buchhündler. '•Tilus: Heus1, Maree! hiñera sunt angusta. Multae mulleres cum liberis initinere sunt. Molestum est per iter angustum ambulare. Ecce templum íntertabernas!Marcus: Terrae matris* templum est.Tilus: Saepe mihi et fratribus meis patcr de Terra matré* narravit.Marcus: Narra, Tile, mihi quoque!Tilus: Oene! Apud maiores nostros mos erat imprimís déos rústicos implorare, luppiter et Tellus, ut Terram matrem appellabant, in summis honoribus erant. Nam Tellus herbas et arbores creat, luppiter autem fructus agrorum cáelo bono serval. Ad horiorem Telluris maiores nostri ludos dederunt. Hodie. quoque mulieres templa deae floribus ornant. Marcus: Suntne alii dei rustici?Tilus: Etiam Solem et Lunam celebramus. Cererem et übenim imploramus, quod horum* fructus necessarii sunt ad victum; nam frumentum et vinum nobis dant. -1 heui! he, hallo! • Terra máltr Mullcr Erde * hórum (Gen. Pl.) deren 86Ü a) Vervollstándigc das Adjekliv und dcküniere: 1. mulicr tcner_; 2. mos mal_. •b) Erganie: I. Patcr pi_. matcrcar_, aggerfirm_, mulier miscr_, iter molest_; 2. (los pulclu, parv_ os, magn_ liónos, mos antiqu., Tellus sacr_.Selze diese Worlverbindungcn auch in den'Nominaliv Plural!c) Bestiinnie: \. Aggcris. agris, aggeri, agri; 2. oris (3), ores, oras (2), orí, ore, ora (4).d) Übersctzc: 1. Tacilus crzáhlt von den Sitien der Germanen, Livius lobt die Sitien dcr alten Rómer. 2. Bei den Róniern stand (war) der Familienvater in hohen (gro-Den) Ehren. 3. Die Ehefrau, die Sohne und° Tochter gehorchtcn dem strengen Valer. 4. Nach° der Sitie (Abl.) der Vorfahren war es den Vatern erlaubt, ihre° Fa-milicnangehórigen (die Ihrigen) zu strafen, ja sogar (quineliam) zu tóten. 5. SpSIer waren die Sitien nicht mchr streng. 6. Aufgabe" der Mutter war es, die Kinder zu erziehen und den Haushalt (das Haus) zu versorgen.e) Üherselze und beachle jewcils, wie viele Akkusallve jedcr Salz bringl:I. Román! Germanos barbaros appellabaht. 2. Multi os humanum speculum(specu-lum, -i der Spicgel) animi nominan!. 3. Román! Caesarem consulem creaverunt. Überseíze ñutí ins Laleinlsclie:4. Die Rómer nannten die Tellus Mulier. 5. Das rómischc Volk nannle die Senatoren Valer. 6. Die Rómer wiihlten liichlige Manner zu (!) Beamtcn.S Rómische Góller (II)In dcr frühcslen Zcit waren die Ríimcr Daucrn. Das zcigl sich auch in ihrer Religión. Tellus (Erde) sncndete Fruchlbarkcil. Júpiter, dcr hochsle Gotl, war für das Welter zuslan-dig; davon hingcn ja Wachslum und Gedcihcn ab. Dancbcn gab es abcr für das Wachsen, Blühcn und Reifen des Celrcidcs cigene Gollcr; cbcnso für Blumcn, Obsl und Herden. So schülzle Flora das Ulühen dcr Pflanzcn, besondcrs das Blühcn des Geireides, Pómdna war die Góllin der Früchlc, Faimiis wurdc ais Ucschülzcr der Herden angerufen. Der Baucrnhof stand unter dcm Schutz besondcrer Haitsgóltcr, dcr taren. • • 'llohes Ansehen genoB SSiurnus, den manalsGptl m <\&tyvj&l der Aussaal verehrlc. Scin Fesl, die Salurnalicn, ht''> '•'j/j/'jffi wurdcn Mille Dezember, also nach AbschluU dcr . >l -3^-:^' Fcldarbeil, gcfcierl. Damit vcrbundcn war ein !•'. Umzug'mit Fesltrcibcn, das man mil unscrcm Fasching vcrglcichen konntc. Spiiler. verloren diese.Bauerngólter' mchr und mehr an Bcdeulung. An ihreStellc Iralcn die gricchischcn Góller, von dcncn auf Scile 33 bcrichlcí wurde.Woran erkennst Du, ilafi auf dcm Rclicf die Góttin Tellus durgcslclll isi?

Page 40: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 40n-Stanime(Substantive auf -6, -ónis)H 1. Recta ratió vos ab erroribus prohibeat!2. Vir bonus semper rationi párébit.3. Deus nobis ralioncm et orationcm dedil.4. Sit vóbís iücundus scrmd Latinus!L Das harte Los der Sk laven 'iMarkuserlahrl von seincín Valer Gcnuucrcs übcr die verschicdencn Schichlcn des romischen Volkes. Zunüchsl schildcrt dcr Valer das Leben der Sklaven. Auch Titus hurí zu.Sacpc legiones Romanae post longam oppugnationem oppida expugnant et post bella áspera naílones exteras1 superant. Tum viros, mulieres, liberes in servitium* raplant.Mercatorcs captivos in foris collocant; cuncli miseros spectanl et probant. Titulus in culto captivorum csl: et nationcm et bona malaque indicat.Scrvorum condicio incerta est. Mullí déos summa rcligione implorant; non-niilli longos sermones habent de dominatione iniusta; pauci etiam ad coniura-tioncm paruti sunt. Non mirum, si poenae durae sunt. Servos seditiosos3 in vincula daré aut verberare licet; auctores coniurationis ad leones feros daré mos est. Marcas: Condicio misera, ut est opinio mea.(flinius sclifeibl in einetii Britf ungefalir fqlgeiules iiber einen Sklarenaufruhr:I.arcium Macedonem, superbum dominum et severum, súbito serví circum-stant: alii os, alii tergum verberan!. Tum serví fidi magno clamore advolant et dominum e periculo servant.)Ü a) DekUniere: Gemianía, regio áspera (ntir Sing.!); consilium et ratio.b) Selze 211 ilen Substantiven ilie paasemlen Ailjeklire uiul beachle. Jabei Kusus untl (¡enus ilea Substituíivs:in condicione, dominalioni, Iconis, post oppugnalioncm, ratio, in regionibus, sermonen) - aspcr, ferus, incer'tus, iniuslus, Lalinus, longus, rectus.1 exierus, u, uní auswurlig - scrriiiuiii, -I die Sklavcret J seíliliüsus, a, uní rebcllisch c) Überseize: I. In (mil) langer Belagerung haben die romischen Legionen die Feslungen fremder (exierus) Vólker erobert. 2. In vicien Gegenden Europas standen (waren) die (Feld)lager der romischen Legionen. 3. Denn viele Vólker standen (waren) unter der Herrschaft der Jtómer. 4. Einige Vólker habcn die Herrschaft der Romer nicht ertragen. 5. Daher grillen (incursare) sie manchmal die romischen Legionen aus dem Hinlerhall an° und venrieben sie°. 6. Spater kampflen vor allem Manner fremdcr (exierus) Vólker in den Legionen.d) Überseize: gestanden zu sein, umringt zu haben, abgehallen zu haben, sie haben erwartet, er hat gcgeben, du hast zerstoft, sie haben umringt, ihr habí angewendet, wir haben abgehallen, ich habe eroberl, sie habcn gestrillcii, gegeben zu haben.e) Bemiilic ilicli uní eiiie xule Überaelzuny des Verbunis habere:1. Cacsar magnas divilias habuit. 2. Saepc sententias Graecas in ore habuit. 3. Mullas oraliones in senalu habuit. 4. Saepe senatum habuit.f) Deuclite:oppugnare (belagern) oppugna-tio die Belagerungnarrare (erzahlen) narra-lio die Erzahlungliililc in gli'iclicr Weise Substantive mil tiein Siiffix -lió von folgenden Yerben:navigare, salulare, perturbare, laudare.Suche jeweih eine Ireffenile íleuische- Übersetzung! ,S Sklaven in RomEs ist l'asl unvürstellbar, da(i mancher reichc Hoincr bis zu 20000 Sklaven besuD. Sclbsivcrslündlich gingen die vicien Sklaven nicht alie der gleichen Ueschal'ligung nach.Drei Gruppen müssen wir unierscheiden:- Skluven in der Landwinschaft: bei hariestcr Arbcit auf den grolkn Gütern herrschle strengsle Disziplin.- Die Skluven im HunUwcik: in den Uelrieben (Tüprereien, WalTen-schtuieden usw.) halle nianchcr Sklave Aufüliegsnioglichkeilcn. Aulierdeni konnle er selbsl einen llandwerksbclrieb innehabcn, mutile ullcrdings seincín Hcrrn ciñen Teil voin Gewinn ublrelen.- Die Skluven i ni Haus des llerrn: sie wuren ¿.U. Sanficiuriiger, Roche, Sckrelüre, Musiker, l.chier, Dichler, Arzle, Arcliileklen. Sklaven aus dieser Gruppe wurden oft dic Verlruulen und Ueraler ihrer Herrén; ilmen ging es rccht gul. Kuiserliche Skluven sliegen oft bis zu .Minisleriinilern' uuf!1-reilich bclruchicien die Romer alie Skluven ais Sache (res), mil der man beliebig umgchen konme. Duhcr durfic der llerr auch siral'en: Verselzung aufs Land, Arbeilshuus (FuBI'esseln!), Aus-peilschen, Foller, Todesslrafe.Nichl sellen wurden Sklaven von ihren Herrén frcigclusscn und dudurch romischc Uúrger.Sklave inil Lumpe. Fr wariel auf scinen llerrn, uní ihn nach Hausc zu begleiien.

Page 41: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 41n-Stammc (Substantive auf -6, -inls) Indikaliv PlnsquamperfektH 1. Os hümánúm est imágd anim?. T •--...2. Spectáte imágincm antiquam!3. Vultus homincm sevérum indicat; ex órdine senatorio est.4. Señalares imperátórem honor i bus onerávérunt, quod Germanos superáverat et pericula prohibúerat et probus fúerat.5. Cópiae in acié stcterant, verbis imperátoris párúerant, sine timóre pugná-vcrant.Die Machtigen in Rom (1. Teil)Publius erzalill von dcr rómischen Oberschichl:Romani sunt aut palricü aut plebei. Cuncti patricii ex familia antiqua et honesta nali sunt1, velut C. lulius Caesar. Nonnullae familiae originem ctiam a deis habcnt. Non mirum, si olim patriciis cum ceteris hominibus consuetudo non erat.Antea patrien ccteros potentia superaverant. Itaque rem publicam solí ad-ministravsrant. Postea autem multitudo plcbciorum impetraba!, ut etiam plebeis cssct aditus* ad rem publicam. Sed diu patricii .domines novos', ut aiebant3, a magistratibus prohibere studebant.Pacta maiorum excitaban! puerorum admiralionem. Hodie quoque in atriis patriciorum imagines maiorum spectamus. Cottidie pucri longum ordinem imaginum spectant; saepe pater familiae de maiorum magnitudine animi narrat. Non solum pueri, sed etiam virgines facta maiorum memoria tenenl. Sed pueri boni est maiores amplitudine animi superare.Ü a) Dcklinicre: homo novus; virgo pulchra.b) ErgSnze: I. Legiones Román, incastris eran!. 2. Mult.homin_ legiones Romanas timebant. 3. Nam legiones post vicloriam magnum numerum homin_ in servitium4 raptaban!. 4. Líber., v¡rg_, uxor. deportare* consuetudo erat.1 nilliunl sie slammen * aiiitus. -íis dcr Zugang * aiebant (Impf.) sie saglen 4 serrilium. -I die Sklaverei * deportare wcgführeniKopf des Drulus. Uronze aus dem 3. Jh. v.Chr.c) Beaclile:Patriáis consuetudo cum plebeis non eral.(Den Patriíicrn war nicht Umgang mit Plebejern.) IDie Palrizier hallen keinen Umgang mit Plebejern. |Áhnlich:Patriciis villae amplae eran!.(Den Patríziern waren geraumige Landhiiuser.)Die Palrizier hallen geraumige Landháuser.Übersetze denigeiiiajl:\. Patriciis multi servi erant.2. Mullís servís res necessariae non sunt.3. Etiam mullís plebeis pecunia non esl.4. Liberis plcbciorum intercluí!! cibus noli erat. Was gibl der Daliv in diesen Sáízen an?d) Übersetze: sie hallen gcarbeitet, sie waren geeilt, ich halle geweint, du halles! gegeben, er halte geschwiegen, wir hallen gereltet, ihr wart gewesen, ich hatte gemahnt, sie waren gcslanden, wir hallen umringl.e) Legio castra collocaverat; subilo Gennani castra oppugnaverunt. ¡ Übersetze diesen Satz muí iiberlege, welche Haiullung (Lagerbau otler Angriff) frülier liegl! Verfalire ebenso bei folgenden Síilzcn:1. Legiones per toluin diem pugnaverant; vcspcre in castra propcravcrunt. 2. Romani somno se dederant; súbito Germani appropinquavcrunl. 3. Quod copiae impelum sunimo sludio prohibucrant, imperator excrcílum laudavíl.f) Ühersetze: I. Vicie .Schriflslellcr crzahlcn von der Grolle des rómischen Reiches.2. Die Ursprünge des rómischen Slaales warcn klein gewcsen. 3. Manchmal halle sich eine grolic Mengc von Truppcn dcr Stadt genahert. 4. Nicht durch die Hóhe der Mauern, sondern mil Überlegung und Mut hallen die Rómer alie Gefahrcn abgcwehrt. 5. Car" ofl halle eine kjcine Schar von Rómcrn eine groDc Mcnge von Gcgnern (adversarias) besiegt. 6. Livius lobtc (Pcrf.) die SeclengróOe der alien Rómcr. 7. Auch den Charakler rómischer Miidchen (3. Dckl.) hat cr gefeicrl.g) Vergleiehc: magn-us magn-i-ludo (GróOe)ampl-us ampl-i-ludo (Weile)1. Was bezeichncl dos Suffix -tüdó?2. fíilde di'iiienlsprcclicndSubstantive zu lalus, longus, solus iimlgih eine Üherselznng!S Welchcr Ausspruch kcnn/cichncl rechice nicnsclilichcs Zusamnicnlcbcn:HOMO HOMINI DEUS odcr HOMO HOMINI LUPUS.Der Philosoph Séneca mcinc HOMO HOMINI RES SACRA ESSE DEUET.

Page 42: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 42t-Slámme(Substantive auf -as, -átis)H 1. Aestás propter aestum interdum molesta est. 2. Aestate multi nomines Rfimam vitabant.L Die Müchtigen in Rom (2. Teil)Dcr Valer erzahll wciler: ,Ut anlca nurravi, aetate antiqua ordo scnatorius primum locum dignitatis in civitate tcnebat. Auctoritate, non potestat£ senatores rein publican! administraban!; potestas enim non senatoribus, sed magistratibus erat. Tamen aucto-ritas senatorum magna crat.Sacpe gravitas oris digniíatem et auctoritatem senatorum indicabat. Murcus (súbito): Demonstra exemplo dignitatem et nobilitatem senatorum, pater! Narra de Ímpetu Gallorum!Pater: Bene! Post calamitatem exercitus Romani mulleres et liben in Capi-tolium properaveranl, ut pcrniciem vitarent; senatores autem soli domi mane-bant: ante domos suas scdebant. Súbito Galli uppropinquaverunt. Primo viros praetextatos1 propter gravitatem et dignitatem velut simulacra summa religione spectaverunt. Cum autem unus ex Gallis os Papirii senatoris permulceret2, Papirius Galluní scipione3 verberavit. Statim Galli senatores magna crudelitate necaverunt. Paires4 autem egregia dignitate necessitati paruerunt. Tilus: Quanta erat dignitas senatorum!Pater: Itaque Sallustius maiores nostros laudavit: ..Templa deorum pietate, domos suas gloria ornabant."1 praelexláius, u, uní mil der AmUloga bckleidel *prruuilcerc hier: belaslcn 3 .vcf/j/Ü, -unís das Szcplcr, dcr Slab 4 Vgl. S. 87 Obung c Salz 5Ü a) Aniworte laieinisch: 1. Quomodo scnalores rcm publicaní administraban!? 2. Cur pater de Ímpetu Gallorum narrat? 3. Ubi senatores Gallos exspcctaverunt? 4. Cur Galli senatores velul simulacra spectaverunt? 5. Cur Galli senatores necaverunt?/

b) Erlauterc aiihand iles Lesesiückes, was die Roiner sicli vorgestelll haben, wenn sie tlie Substantive dignilas, potestas, auctoritas, gravitas gebrauchl haben!c) Dekliniere: aestas pulchra; actas antiqua.d) Übemeize: I. Kaiser Auguslus halle nach langen Kriegen die Ordnung und die Freiheit der Biirgerschaft wiéderhergestellt (zurückgerufen). 2. Durch seine Würde und sein Ansehen lia! er den Slaat verwaltet. 3. Augustus bcrichtet (erzahll): ,,An (durch) Ansehen hube ich alte überragl." 4. Grol) war das HíliclubcwuQtsein des Augustus; er halle im Sinne, die Würde des rómischen Volkes wiederherzustellen (zurückzurufen). 5. Zur" Zeil (Abl.) des Augustus Tejerte (Perf.) der Dichter Vergil die Frómmigkcit der alien Rómer. 6. Ohne Gerechtigkeil und Freiheit gibt es keine (ist nichl) Gemeinschafl der Menschen.e) Senalores soli domi manebant. Die Senaloren blieben ais0 einzige zu Hause. Du durflest hier nicht übersclzen: ,die einzigen Senaloren'. Das Adjektiv solía gehórt hier zuñí Pradikat.es sicht pradikaliv.Übersetze in gleicher Wcise: I. Amici nostri piíerum solum servaverunt.'2. Amicus diu aegcr in léelo erat.'3. Laeli pueri in silvam properant.f) BHde die Tempusreihe: laudan! et docent.S Der rüiimctie Señal,Señal' heilíl cigenilicli Vcrsammlunt; dcr Alten. Dücli darf man nichl glaubcn, daU im Señal nur alie Manner sallen. Bnlseheidend l'ür die Aufiiahinc waren in der Frühzeit zwéi Vorausselzungen:- Der Señalar mulile aus einer vornehmen Familie slammen (l'atrizier).- Der Señalar mutile berciu ein buhes Añil (iitagislriiliis) verwallel haben.Die Senaloren besulien meisl riesige Guler, die sie Verwallern anvertraul hallen. Handel zu Irciben, groliere Schille zu bcsitzcn und BankgcseháTle zu belreibcn, war ihnen verbolen. dainit sie nichl dgrch Gewinnsireben von der l'olilik abgelenkl würden. Spaler konnten auch Manner in den Señal aufgcnoninien werden, die ¿war niclu aus einer vornehmen Familie slaninilen, aber sehr reich waren (Uankleule, Kaufleule, Uesilzer grolierer Belricbe).Aulicre Kcnnzeichen cines Senalois: Túnica (Unlergewand) mil doppell breitem Purpur-slreilen, role Seliulie, Guldring.Die Aufgaben des Señáis: er gab den Dcamlen Kalschlage, einpfing Gesandlschaflenfremder Vülkcr, beselzle Slailhalierpuslen in den l'rovinzcn, fülirle die Aufsiclil über dieSlaalskasse.Und su ging es in einer Scnulsv«rsamnilung zu: Hinberufung und Leilung erfolgle durcheinen magisiráius. Meisl fand die Silzung in der Curia stall. Wer unenlschuldigt fehlle, muUlecine (ieldsirafe zalilen. Jeder Scnaior durfie zu jedeni l'unkl seine Meinung (senlenlia) sagcn.Die Abslimmung erfulgie dudurch, dal) man nach zwci Sellen auseinanderiral.

Page 43: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 43Weitcre t (d)-Stámme (Substantive auf -Os, -ütis und -os, -ótis) Konjunktiv PlusquamperfcktH 1. Sérvitüs cünctis hominibus molesta est.2. Itaque servitütem non probámus. Multi magna virtüte pro libértate pügnant.3. Apud Romanos patris erat filiae magnam dófern daré.4. Rdmáni domini multdrum populórum non fuissent, nisi celeras nátiónés virtüte superüvíssent.5. Cum mores mútivlssent, impcrium non ¡am iüstum erat.6. Si imperium iüstum fufsset, nátiónés Rómánís páruísscnt,L Romische Priester 'Marcus' Valer berichlet den beiden Buben vom Pricsleramt bel den Rfimern:Populus Romanus viros íntegros sacerdotes creat: usque ad senectutem religiones1 curant. Saccrdotum est feriis déos cruore* pecudum placare et implorare, ut salutem reí publtcae scrvent. Sacerdos pro populi salute orat: ,,Dei, custodes conservatoresque3 Romae, satis bonum et magnum imperium est. Itaque oro, ut imperium semper servetis." Praeterea sacerdotis est deis templa dedicare. Marcus: Narra, pater, de Horatii sacerdotis virtüte!Paler: Bene! Cum Román! aetate antiqua Etruscos superavissent, populus in Capitolio lovi templum aedificaverat. Hofatius sacerdos (emplum dedicaba!; súbito nuntius intravil et ait4: ,,F¡lius tuus mortuus est." Sacerdos ñeque vultum ñeque coloran oris muta vil: tanta virtüte ínter religiones1 dolorem privatum toleravit. Ita ¡uventuti Romanae magnum exemplum virtutis dedit. Tilia: Virtus Horatíi sacerdotis admirationem meam excitat. Tantos viros summis laudibus celebrare licet.Ü a) Deklinicre: \. Sacerdos, cusios fidus religionis; 2. laus iucunda, _b) Bcsiintme: salutem (2), saluli, salulo, sal u le. saluta, salutes; laudes (4), laudis, laudas; aelatc, aestate, aestu; libérate, libértale, liberatis, liberiatis, liberis, libris.c) Erganze die richligen Etulungcn (jeweils im Singular) und iiberselze:cum sacerdot. pi_, summ_ cum laúd-, magn_ dote, pro salut_ public-, in servi-tulcm miser_, de scncclut. futur_, cum cuslod. fid_, e palud_ focd_.1 religiones hicr: der Gollesdiensl * crúor, -óris Blul > leile ab nach 37 übung f 4 oí/ (Perf.) er sagleRomische Senaloren und Prieslcrd) Überselze: Te vísilarem, si me invitares. ••Te herí visilavissem, si me invitavisses.1. Findet bzw. fandder Besuch slalt?2. Wvdureh untersclteidct sich der Sinn der beiden Sátze?3. Was gibl in den beiden Stilzen der Konjunktiv an?e)-Sclze.das Vcrb jeweils in den Konjunkliv Plusquamprrfekt und iiberselze:I. Romani Gallos (uniere), nisi imperalor copias (moncre)el de ignavia Gallorum (docere). 2. Romani oppidum (delere), nisi impcralor copias (rclincre). 3. Cum legiones oppidum (expugnare), impcralor deis laurum immolavit. 4. Homines imperalorem non (laudare), nisi iuslus (esse).f) Übersclze: I. Die Vólkcr slrcben danach" (bcmühcn sich), sich ausder Knechtschaft zu belreien. 2. Ais (!) die Ró'mcr die Knechtschafl der Etrusker erlrqgen und den Etruskern langc gchorcht hallen, vcrschalfle (bcreiletc, Perf.) Brutus dem rómischen Volk die Frcihcii. 3. Ais (!) er die Elrusker mil Hilfe" der rómischen Jugend vertrie-ben halle, hülete (bewahrle, Perf.) er das ófTcnllichc Wohl init vorlren"licher Tiich-tigkeit. 4. Ohne die Tapferkcil des Drulus hallen die Ronier die Etrusker nicht be-sicgt. 5. Daher feierlen die Rómer den Urutus mil grolkm Lob (Pl.).g) Stclle alte bislier gelcrnlen iiiivcranderlielien Wiirler zusaininen, z.B. nam, súbito! *~ WicdcrholungssIUck \V 6, S. 152S Slol¿ vcrkündcl der Oiclucr Hnnius:MORIBUS ANTIQUIS RES' STAT ROMANA VIRISQUE». Waruní hal man wohl den Sprtich gcpragl:HONORES MUTANT MORI-S.1 ris hicr: res ¡Hthlica - Ikachlc bci Versen die Bclonung! Sic is( jeweils diirch Punkle gckcnn/cichncl.

Page 44: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 44I (d)-SlSmmc(Substanlive auf -es, -His; -es, -etis; -6s, -edis; -is, -idis)H 1. Hospts fidus me vísitávit. Hospílcm in porlü salütáví.2. Cuín liospes naulis magnam merccdcín dónávisset, domum properávimus.3. Mox hospes quicli se dedit. Quiés hospiti iücunda erat.4. In foro hospili lapidem nigrum' monslrávi: ,,Ante pedes tuos lapis niger est."L So ein Angeber!Der Valer silzl mil den Bubón in den vertieren Reinen des Pompcjus-Theaters. Auf dem Programm slchl dur Miles gloriosas von l'luulus. Bevor das Slück bcginni, erklarl dcr Valer:Militum vita varia est. Per inultos annos equites et pedites procul ab2 Italia pugnani. Spcclemus, quid Plautus poeta de virtute militum narra veril!Miles (ad ministros): Cúrate, ut splendor armorum tam clarus sit quam solis radii3. Ubi comes meus est?Conií-s: Stat iuxla mililcm clarum. Mars dubitat suas virtiites cuín tuis comparare. Legiones spirilu difllavisti4 velut venius folia.Miles: Hoc1 nihil est.Comes: Nihil, hercio, est. Alia narrabo: elephanto ¡n India magno lapidepcdem dextrum vulneravisti. Mili's: Non bene iaclavi.Coinés: Si operam dedisscs, per os elephanti lapidem íactavisses. Miles: Hoc5 nihil est. Comes: Nihil, hercle, esl. Ilerum alia narrabo: tantam multitudinem militumnecavisti uno die, ut campus sanguine ruber esset. Miles (ad speclaiores): Memoria comilis mei mercede digna est. Doñeecomes tantas fábulas narraba, dabo comiti dignan) mercedem.1 lapis niger: ein schwarzer Slciti, der nacli Mcinung dcr Róincr das Grab des KónigsKoniulus bcdeckl. ! prvrul ul> (Abl.) fcrn von 3 raJius, -í der Slrahl 4 ilif-Jlúre auscinanderblasen * liuc: dicsÜ u) Dekliniere: 1. comes íidus; 2. lapis durus; mercus parva (nur Sing.í).b) Verbinde ilie Adji'ktive jeweils sinnvull mil ilen Substantiven:1. l'crus, fidus, magnus, pius, scnalorius, probus, comes, ilineribús, leoni, peditis, ordinis, cum sacerdote,2. humanus, iucundus, iuslus, Latinus, niger, ruber, sinister, ad lapidem, mercede, os, pcs, quicli, sanguine, scrinonem.c) Dí'stininie: pedes (3), pedites, pedilibus, pedáis, pcdibus; equi, equiti, equitalui, equile, equilatus, cquitibus.d) übersrlze die fulgeiulcn Stitze nnd iiberlege, wariiin jeweils dcr Konjimkliv slelil: 1. Milites calamitatem vilavissent, si vcrbis mercatoris paruisscnl. 2. Cum copias Gallorum spcclarenl, clamavcrunt: 3. ,,Utmam dei nos serven!! Imploremus déos, ut nos ex calamiíale servenl!" 4. Cum imperator miseros e periculo serva-vissel, deis immolaverunl. 5. Postea imperator rogal, cur mercatori non paruerint.e) Übemetze: 1. Es isi erstaunlich (sonderbar), mil welch grolicm Eifer die Soldaten Caesar gehorchlen (Konj. Perf.). 2. Der Kriegsdienst war lang, die Mühen der Soldaten waren han. 3. Aul'dcn vicien Mar sellen vei militen Reiter und FuOsolda-Icn die angenehme Ruhe. 4. Sellen (raro) war es den Soldalen crlaubt, sich der Ruhe hin/ugeben. 5. Durch seine Umsichl hal Caesar die Soldaten aus vielen Ge-l'ahren geretlel. 6. Nie zógcrte er, vor den Fuflsoldalcn und Reilern in dcr erslen Kampl'linie zu slchen (sein). 7. Ais er viele Gegcnden Galliens besetzt halle (I), bemühte er sieh (Perl".), Brilannien zu erobern. Hr schall'te (Perf.) Reiter und Fufl-soldalen hinüber (transportare).S Kümisehes Miliiarin der Frülizeit Kon\s warea alie frcien Uürger, l'alrizicr wie I'lcbcjer, vom 17. bis zum 60. Lebensjalir wehrpflichlig. Ihre Ausrüslung niuOrcn sie selbst siellcn; deshalb wúrden Desiizlosc zuñí Kriegsdiensl nielil heraiigc/ogcn. Ais das rüniisehe Keich groUer wurde, muUlen viele Legiunen aufgeslelll werden. Nuri konnle man auf dic Uesilzlosen niclu inchr verzichien. Vom Slaal erhiellen sie Ausrüslung und Sold und mutilen sicli für 20 Jahrc verpfliehien. So verwandelie sieh das alie romische Bürgerlicer in ein Süldnerhcer. Iki Cuesars Tod slandcn 40 Legionen unler WalTen. Und was die Soldalen alies miisclileppen muUlen! Zur BewaIVnung gehürlen: Helm, Panzer, Schild, kur/es Seliweri und schwcrer Specr; daneben inuUle jeder Soldal Werk^eug zum Lagerbau und Ver-pllegung für mchieie l'uge liagen.Spaiei waien die Lcgionen in leslen Lagcín slaliunierl; so befand sieh z.B. in Regensburg (Cusirá Rebina) die di'ille iialiselie Legión (IcgiáIII Itálica).Komischcr Legionar

Page 45: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 45c (g)-StámmeH 1. Nüntius condiciones pácis recitat.2. Páx aeterna sit!3. Reges boni semper pácem désiderábant. Regis boní eral legés bonás daré.4. Buces probi frügés et frümentum raptare dubitant.5. Preces iüstae militum ducibus probis molestae non sunt.L Wer hat den Mordanschlag verübt? fLTeil)Der Valer hat erziihíl, daO er am frühcn Morgcn zu éiner Gerichlsverhandlung aufs Forum gchcn wcrde. Nalürlich sind die Buben mil dabei.Die am ProzcO beteiliglen Personen: Cannulius der Ankláger (occQsálor) Scamander der Angeklagte (rcus) • Albius das Opfer des AnschlagsauBerdem ein Arztder Sklave des Arzlcs der Verteidiger (palrdnus)Prima luce magna mullitudo senum in foro est; iudices in subselliis1 sedent. Súbito unus ex senibus: ,,Ecce Cannutius, rex causarum!" Tum Cannutius magna voce Scamandrum accusat: ,,Nunc demonstrabo, iudices, quomodo Scamander Albio, seni infirmo, necem parare temptaverit.*Albius morbo laboraba!; adhibebat autem medicum praeclarum. Medici ser-vum Scamander prccibus «t pecunia incitabat, ut Albio venenujrn daret. Sed servus integcr scrmonem domino ct paucis scnatoribus nuntiavit. Próximo die senatores Scamandrum captaverunt; in manibus Scamandri magna pecunia eral. Scamander Albium necare paraverat."Tum Scamandri patronus apud iudices orationem habet. Magna voce et summo studio pugnat. Postremo ait1: ,,Res non Tíquet3. In dubio pro reo! Oro vos, ut consuetudini et legibus pareatis." lamanimi iudicum in reum inclinan!4.1 siihsellitini, -I die Dank * aíi er sagt '* Kqulre klar sein 4 inclinare in reuní sich dcm Angcklagtcn zuncigcn

Ü a) Aniñarte laleinisch: \. Quo pater prima luce properat? 2. Quid accusator iudicibus demonstrare tcmptal? 3. Recita ex memoria accusaloris orationem! 4. Quid patro/ais ab iudicibus postula!?b) Dfkliniere: lex bona; iudex iustus; senex infirmus. t

c) Bcsliimney\\\c\, lacu, loci, ludí; regem, regum, rerum, reuní; iudicem (2), iudicum, iudicium; necem (2), neci, nece, noce, ñeque, ñeca; voces (3), vocis, vocas.d) Erganze: I. Romarn a principio reg_ habuerunt. 2. Primo populus reges bon_ amabat. 3. Tellus mater agricolis nuilt- frug_ donaba!. 4. Reges erant duc_ firm_ et iudic_ iust_. 5. Unus ex reg_ improbus era!.e) Übcrselze: \. Konig Tarquinius qualte das Volk. 2. Weil Tarquinius weder ein guter (Heer)führer noch ein gerechtcr Richler war, vertrieb (Perf.) das Volk den frevelhaflen Konig. 3. Da bcschloll (Perf.) der Kónig, die Rómer anzugreifen (inclinare) und das Kapitol zu crobern. 4. Abcr die Konsuln waren so'tüchtige (Hcer)führcr, daB (!) sie die Gefahr abwchrlen und den Frieden erncuerten. 5. Dar-auf gehorchle das Volk den Konsuln, die Konsuln aber den Gcsetzen. 6. Viele Gesetze hat sich° das rómische Volk gegcben. 7. So war in alter Zeit die Stimme des Volkes das hcichsle1 Gesetz. 8. Spalcr abcr war der Hochmut der Beamten und Senatoren so groO, da 13 (!) sie die breite" Volksmenge von der Politik (vom Staat) femhielten. . . . .f) Bilde die Tenipusreihe: stas - taces - probas. • -g) Erklare mil Hilfe des lalcinischen Ifortschalzes: Hospital, Militar, militan!. Pedal, ein lapidarer Satz, Autorilat, liberal. Moral, Honoratioren, Flora, Laboratorium, Vokalmusik, Paziñst.S Ob das wohl stiminl: VOX I'OPULI VOX DEI. Darauf solllen alie Slaalsmanner bedaclit scin:SALUS I'OPULI SUPREMA1 LEX ESTO. Was mcincn wohl die folgcnilcn Scnlenzcn:NECESSITAS I)AT UEGBM.ÍNTER ARMA SlLENT» LEGES.1 siiprfiims, a. uní der auOcrslc, der hiichslc * silirr sehwcigcn

Page 46: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 46

Substantive auf -us, -oris und -ur, -orisH 1. Návigia litorl appropinquant.2. Litus asperum non est.3. Litora áspera nautae vitant.4. Magnum est róbur nautárum.L Wer hat den Mordanschlag verübt? (2. Teil)Post meridianum1 tempus praetor accusatorem et patronum vocal. Putronus (magna voce): Nullum fructum Scamander ex Albü nece habuisset. Accusator (ridet): Erravisti! Albius sorori suae, Scamandri uxori, cuneta Icgaverat2. Et uxor (ida Scamandrum, virum impium et ignavum, aere alieno liberavisset.Statim undique clamor. Reí vultus, color oris, totum corpus timorem indicant. Palronus (súbito): Tempus est narrare, cur Scamander servo pecuniam apporta-verit: Scamandri manus aeris plena erat, quod remedium parare3 in animo habuit.Accusator (ex imo4 pectore): Cur solus, cur magno cum aere, cur in locum tamobscurum propcravit?Palronus: Estne nemus locus obscurus?Accusator: Nemus est obscurum, si tempere nocturno* intras. - Nunc sena-tores in testimonium voco. ;Señalares: Scamandrum in nemore:non solum cum pecunia, sed etiam cumveneno captavimus.ludicum oculi in Scamandro sunt. Pectus pulsat, preces clamat. ludices autemreuní damnant.1 iiierhliaiius. a, mu zu nirrlilils * IfgSre vcrmuchcn (ais Erbschafl)3 parare hier: kaufcn 4 Inuii, u, uní der licfslc » noi-luntiií. a, um niichllich

Ü a) Deklinicrc: \. corpus firmum; magnum robur; 2. ncmus sacrum.b) Wie luiilL'l der Noiiñnaliv Singular•folgeiulcr Wurtforinen:1. senibus.sensibusjlineribus, ore, dolé, robora, a.rbori.tempore.lellurein.corporum, 2.litoris, licloris, lilleris, pecloris, pecoris, pecudis, aere, nece, sale.c) Überselíe: damnavisses, narravisli, dedislis, limuerunt, fueris, adhiberel, mone-bunt, habuisse, compleveramus, liberabo, érilis, sletisset, deleverant.d) Überselze ÜK falgendcti Si.it ze nuil übtrlege, was der Ablutiv jeweils anyibt:1. Prima luce m foruní propcranuis. 2. Scamander tanta avaritia erat, ut senem ñeca re lemptaret. 3. Scamander senem veneno ñeca re paravit. 4. Crudelilale sua cunctis invisus cst. 5. Senex morbo laboravil. 6. Uxor fida Scamandrum aere alieno liberavisset.e) Überselzi-: \. Die Germanen überlrafen die Rómer an (ilurcli) Kórpergrófie und Krafl. 2. In (durch) harten (rauhen) Kampfcn starklen sie ilircn Kórper (Pl.). 3. In alien Zeiten kampfien sic oft mil" nackter Brust. 4. Wenn (aun) sie Dórfer erobert hallen, schlepplen sie das Vich weg und verbrannten die Hauser. 5. Auf-gabe der Frauen vvar es, sich uní das Vieh (Pl.) und um die Acker zu kümmern (Vieh und Áckcr zu bcsorgen). 6. Die Góller flehlen sie in heiligen Hainen an; denn es war nichl Silte, Tempel zu batien. 7. Kupfcrgeld kanntcn sie nicht; unterein-ander tauschlen sie die verschiedenen Waren (Sachen).f) 1. Pectus pulsat, preces da mal.2. Cur solus, cur magno cum aere, cur ¡n locum tam obscurum properavit? Wekiie beaonderen Mitti-l sinil liicr verwendel, uní tlen Ansilrnck zu sleigern?S Reclu und Geselze in RomDas ersle ..Geselzbuch" der Ronicr warcn zwólf schliclUe Gesctzcslalcln. Auf diesen Tafeln slandcn die wichiigslcn Gcsci/e, ¿.I). Sliauecril, tirbreclil, l'ru/.eUurdnung (d.h. die Ord-nung, nach üer cin GcriehlsveiTahicn ublauTi). IXiniil jcdcr diese GescUe einsehen konnle, vvaren die Tafeln uul' dem Forurn aurgcslclll. Jahrhundcrlelang muUlcn die Kinder in den rümischen Schulen dieses 12-Tafcl-Geseiz auswcndiglcrnen.Es ist klar, dul) un La u fe der Zeit vicie Gesct/e da/ugckomnien sind:- Geselze, die die Volksversaninilung besehloíl,- Geselze, die der Señal gab,- Geselze, die die Kaiser crlicllen.Das roinische Reclu isl die Grundlagc unscres moderncn Rcclits. Vicie rüinische Grundsalze wurden übernoinincn, z. B. nüllii povna sine Ifge udcr in ilubiá pro reo.liei mis kann jcdcr Vcrurlcillc gcgcn das Urlcil Ucrufung cinlegen, d.h. cr kann cine noch-inaligc Vcrliandlung vor cincm luihcrcn Gcrichl vcrlungen. Dieses Rcchl der Bcrufung (¡irávucaiiá) gab es uuch in KOMI. Jcder rüinisclic BUigcr konnle sicli nach sciner Ver-urlcilung un die Volksvcrsammlung, sp;i(cr an den Kaiser wcnden.

Page 47: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 47Substantive auf -us, -erisH 1. Nautae sidera clara observant. 2. Sol sidus clñrum est.L Ein Bündnis wird geschlosscn.Ein paar Tage spálcr erlebt Tjtuj die GroOe des rómischen Reiches: Rom hal Staatsbesuch. Aus den Gebielen nordlich der Donau sind Gesandte vom Slamm der Quaden nach Rom gckommcn. Der Valer crklürl:,,Germahi exercitui nostro ita instabant, ut nostri onere pugnarum laboraren!. I taque nostri magnis munenbus Quados sibi conciliaverunt. Herí senatus consilium habuit: de foederís legibus disputavit et Quadorum regí foedus et amicitiam dedit) Nunc sacerdotis officium munusque est foedus sacrificio firmare. - Properemus in forum!"In foro:A1 cunctis lateribus clamor. Tándem magistratus et Quadi rostris appropin-quanl. Forum admirationem regis excitat: a1 dextro et sinistro latere praeclaraopera publica sunt, velut templa et porticus. Tum sacerdos leges foederisrecital et oral: ,,Audi2, luppiter! Audi tu, populus3 Quadorum! Si populusRomanus foedus violabit, tum tu, luppiter, populum Romanum sic necato,ut ego hunc4 porcum hic hodie ñeco." Tum porcum4 lapide necat.ítem rex Quadorum orat.Postremo patcr: ,,Foedera non servare summum scelus est. Nam luppiter,pater generis human!, cusios foederum est."Ü a) Antwortc laieiniscli: \. Cur Romani Quadis foedus et amicitiam dederunt? 2. Quid rcx Quaclorum in Toro spectat? 3. Quomodo sacerdos foedus fírmat? 4. Recita verba sacerdotis!b) Dfkliníere: 1. sol, sidus clarum (nur Sing.!); 2. opus mirum.c) mide (líe Teinpusreilie: est - dat - docet.1 a, ab hicr: .auf * mullí hore! • in fcierlichcr Anrede Nominaliv slalt Vokaliv 4 hunc porcum (Akk.) dieses Schwcin, porcia, -I das Schwein

d) überitftze: I. l'flichl und Aufgabc dcr rómischen Lcgioncn war es, dic AngrilTe frcmdcr (cxlcrns) Vcilkcr abzuwellrcn. 2. GroO war dic Lasl dcr «.¡imple in Ger-manicn. 3. Oft litten dic Soldalcn schr unter" dcr Last (Abl.) dcr Kampfe und Marsche. 4. Es war ein grollcs Vcrbrcchen zu luchen (die Rücken zu gebcn). 5. Die Feldhcrrn bcstraflen Feiglinge (Fcige) mit Schlagcn; so hielten sié auch die übrigcn Seldalcn von Vcrbrcchen ab. 6. Nach dcr Schlacht pflegten Arzte dic zahlreichen Wundcn der Soldaten. 7. Meisl hallen die Gegner (adversarias, -i) dic Soldalen an der-Brust und an dcr ungeschülzten (nackten) Seite verwundet.e) Selzc jeweils die passende Satzverbindting ein (et - et, non solum - sed etiam, nam, sed, aulcrii, luní, ilaquc): I. Sacpc Romani Germanos superaverunt; ... numquam tolam Germaniam occupaverunt. 2. ... vicos vastaverunl ... ho-mines in servitutcm raptaverunt. 3. Postea ... Germani ... impetum arcebant ... provinciis Romanis instabant. 4. Legiones impetum barbarorum non iam prohibebant; ... Romani Quados sibi concillare temptabant. 5. Nunc senatores et barban rostris appropinquanl; ... fdcdus firmare parant. 6. Sacerdos déos implora!; .. 7 porcum necal. 7. ... opera praeclara ... religiones1 admirationem Germanorum excitan!.Was leislen die eingeseIzlen Wórter fiir den Ziisammenhang?í) 1. Audi, luppiter! Audi tu, populus Quadorum!2. ... tum tu.. populum ... sic necato, ut ego hunc porcum hic hodie ñeco. Was fñlll dir bei diesen Salzcn auf? Beachte den Salzaiifang bzw. den Worlanfang!' religiones, -uní hicr: heilige HandlungcnS Was bedeulen die Sinnsprüchc: MONOS HABETONUS. TÉMPORA MUTANT MORES.Enltausch! über scine Zeit rufl Cicero, dcr groBle Redner Koms und Zeilgcnossc Caesars, aus:O TÉMPORA, O MORES!Vcrlr.igsnhschluO zwischcn Konicrn und Gcnnanen, durgcsiclU auf der Marc-Auíel-Saulc in Rom. Vcrsuchc, dic S/cnc ?u beschrciben!

Page 48: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Substantive auf -nien, -ininisH 1. Plinius scriptor málrem lumen familiae nominal. 2. Stéllae límiina clara cacli sunt.L Im Triumphzug zuin KapitolllalO ñadí deni AbschluQ des Bündnisscs erlcbl Rom ciñen Trimnph/ug: romisehc Trup-pcn habón in Urilannicn gcsicgl. Nalüilich wollen die Kinder dus sellcne EreignU miicrleben.Magna multitudo hominum in itineribus est. Súbito unus ex turba: ,,Agmen appropinquat!" Lictorcs, ininistri magistratuum, ugmini viam parant. Serví praedam portant: aurum et varia artificia, non pécora, non arma, ut teinpori-bus anüquis. In inagnls (abulis Romani regiones, oppida, flumina Britanniae spectant. Tituli nomina nationum superatarum1 indicant. Statim nomina aclhuc ignota in cunctorum ore sunt; de nominibus novis sermo est. Nunc populus imperatoria nomen vocat ct triumphalorem salutat. Cuncti clamant: ,,Io iriumphe-!"Súbito ornen mirum populum excitat: aquila super agmen volat. Undiqueclamor: ..Laudemus lovem, quod omina secunda dedil!"Posl currum triumphatoris exercitus incedita. Hodie militibus licet obscaena4

carmina in5 imperatorem cantare.Agmen longum per forum ad Cupitolium incedit3.Nunc patcr explicat: ,,Post triumphum imperalor ministris imperabit, ut ducescaptivos sine crimine necent; populum autem certaminibus et ludis delectabit.Ceterum senatus imperatori cognomen Britannicum dedil."U a) Antwortt lutciniscli: 1. Quis agmini viam paral? 2. Quid servi in manibus habent? 3. Quid Komani in labulis speciant? 4. Quid tituli indicant? 5. In1 quem milites carmina cantant?b) Deklinitre: aquila, ornen sccundum; nex, crimen malum.c) liiltle zu fulgeiulen Subslantivcn den Noniinaliv Plural:dux, lulus, litus, robur, lumen, vulnus, iudex, os, iter, ños, numen, pecus (2).1 supéralas, u, uní bcsiegl ' io iriumplie! burra, Triumph! ' incetlil er schreilel, geht einhcr 4 ubscMiius, a, um derb ' in hier: gcgcn, auf

Rbinischer Kaiser auf dem Triumphwagend) Uberseize: 1. Im Herbsl feierlen sowohl die romischen Bauern ais auch das Stadt-volk (st;idtische Volksmenge) den Cotí Saturn; vorher hallen die Baucrn der Erde das Saalgul (dio Samen) überBeben. 2. Dann beleucluctcn (iltiislráre) viele Lich-ter den Tempel des Salurn. 3. ln° langen Zügen (Abl.) eiltcn Herrén und Sklaven durch dieSlralien. 4. In (mil) rauhen Liedern tadcllen die Sklaven die Fehler ihrer Herrén. 5. Da war es nichl erlaubl, die Sklaven mil Schlagen zu beslrafen oder anzuklagen (in die Anklage zu rufen).e) Übersfize: I. Amicum saepe monui; sed verbis meis non paruií.2. Ego vos moneo; vos aulem ridelis.Überlri-e, wclche Aufgabe dic Wiirler sed und autcm erjiillcii! S) Konjiixiere iin Konjunktiv Perfcki: servo, prohibeo, sum. g) Erklíirc: Foderalismus, Oper, Kriminalt'all, Illuminalion, legal, Nominativ, senil,lemporar.S Auf Vorzcichen haben dic Romer mil grodier Sorgfali gcachiet. Oaher auch der Spruch:NOMlíN tSTOMEN. Grundlage ciner jcdcn Reclusprechung mull der Gruiidiau sein:NULLUM CRIMEN SINE LEGE.Die Clirisieii liabcn ¿ut Zcil der grolkn Verrolgungen den ijpruch gepragl: SEMEN EST SANGUIS CIIIUSTIANORUM.

Page 49: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 49Sondcrgruppe der Neutra Futur II (2. Zukunft) .H 1. Si negótia ¡n foro cüriveró,Wenn ich die Geschaflc auf dem Forum erledigt haben werde, basar; erledigt habe.2. Sí pii fucrimus,Wenn wir fromm gewesen sein werdcn, besser: fromni gewesen sind, fromm sind,domum properabó.werde ich nach Hause eilen.de¡ salütcm dabunt.werden die Góllcr Wohlstand gebcn.L Flurumgang - ein Brauch aus frühcr ZeitNach anslrengenden Tagen in dcr Stadl fáhrl die Familie aufs Land zu Tullius. Für Tilus bedeutet dies das Ende scincs Romaufenthalis.Tullius: Urbani sempcr vitam rusticara desiderant.Publius:.Qptimo iure! Interdum molestum est in foro orationes habere velhomines improbostinMuSj vocare. Itaque negótia fori saepe vitare stu'deo."Tullius: Nunc intrate! Libcris cibus et lac et niel parata sunt.Post paucos dies Tullius cum suis diem festum celebral: veré iucundo Cereriimmolare mos est. Mane Afra ancilla cum puellis in agris aram floribus ornat.Tum ministri porcam1 per agros agitant. Tota familia aginen comital2.Cuncti aram circumstant; Marcus capul pccudis spcctat: in capile infulae3 albae sunt. Tum pueri vasa apportant, et Tullius paler ex yasis Cereri lac et vinum libat4. Tándem pater capiti pecudis molam* salsam dat magnaque voce orat. Statim ministri pecudem necant; paler aulem cor el alia exta6 in ara cremat; eliam ossa in ara sunt.Tullius: Si Cercs fruges et frumenta serva veril, calamitatem prohibuerit, salutem familiae nostrae dederit, próximo anno itcrum immolabo.1 parca, -ae das Mullcrschwein * eomiiart beglcilcn ' ínfula, -ae die Bindc1 libare ausgiclkn. opfcrn ' mola salsa gesal¿enes Mchl ' exta, -órum die Eingewcide

Ü a) Sene jewcila in iti-ii Koiij/uikliv Perfckl uiitl in das Fiilur II:do, daiiuis, habco, habctis, flenl, laudo, laudnl, es, sunl, prohibctis, dclcnt, nsoneo.b) Nun sind dir alie Ztilcn der latcinischen Sprache bckannt.1. \Vie\'icle Formen kannsl dn jctzl ron ciiiein einzigen Vcrbiun bihlcn?2. mide die TeiiipnsrcHíe: sto - specto - laceo. 'c) fíesliinine uiiíl üherselze:crunl, vitavcrimt, vilaverint (2), viderenl, Icnuero, monuisseni, clamaren!, adhi-beaimis, paromus (2), libertas, liberlalem, liberas (2). liberes, liberas (2), demus, domum, Iñtus, latus, láii, latcri, vulnere, vulnerem, vulneris, vulneras, opera (4).d) Überselze die beiden Siitzc nuil vergleiche tlie scliriig geilntckttn Formen:- Rogo le, cur déos iinplorav-eris.- Si déos iniplorav-eris, le servabunt. 1. Besliiiiine diese Formen!1. Worauf muj¡ man aclilcn, uní sie richlig zu besl'uninen?e) Überselze: I. Wenn dcr Nebcl gewichen (remare) ist (Fut. II), werden die See-leute (ab-)fahrcn. 2. Sic liabcn die SchilTe mil GcfiiBcn beladen. 3. Die GefaBe sind voll von (!) Wcin und Honig. 4. Wenn (cuín) die Secleutc ihre° Ladung (Lasl) nach Brilannicn gcbrachl habcn (Ful. II), wcrden sie wiedcr0 aus den rauhen Gcgcnden zurückkchrcn (reiiKáre). 5. Wenn Neptun die widrigen Wi.nde abhalt (Fut. II), wcrden dieSeclcutc dcm Goll opfcrn. 6. Werden die Mcnschcn dankbar sein, wcnn die Golter ein MiOgcschick abhallen (Fut. II) und Wohltatcn gewahrcn (geben.Fut.il)?f) Slelle alie dir bekaiintcn Wiirter aus ilcni Warlfehl t,Kcchlswesen" ziisanmicn!S Das Opfcr bci den Romcrn .Unscr Tcxl und das l-inbamlbikl des Buches /eigcn, wic ilic Konicr gcopfcil hubcn.Dazu noch einigc Frgan/iingcn:Mcisl hnhcn die Riiincr Kinder, Schafc und Schwcine gcopfcrl. Sellen bruchlc man Pfcrde,I ische und Hunde ilur. Wichliü war es, den (ioliern niannliehe Ticrc zu sclilachtch, denCiotlinncn wcibliche. Nulürlich nuiliic dasTicr gesund und fclilcilos scin. Wcr wolllc schonden Gotlern cinc sclilcchlc Cabe anhicicn?Nur die ringcwcidc und die Knuchen wurden auf dem Altar vcrbrannl. Was geschah abcrmil dcm guien Flcisch? An das Opfcr huí sicli ein Mahl angeschlosscn, hci dem die Pricslerund die Opfcrleilnelimer das Fleisolt vcrs|KÍsl hulwn. Man fühlic sich dabci in Gcmeinschaftmil den Gollern.Vcrsuche das Hinhandbild ¿u beschrcibon und ?u crUarcn!Tj

Page 50: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 50Das Vcrbum iréH Sextus: Quó Is, Maree?Marcus: Per itinera e6, ut tabernas spectem. Mullí hominés per vicos angus(óseunt. ESmus et spectémus tabernas! Sextus: Egó herí per vicos Subürae ii. Ante vesperum red-iimus. Si séró red-isscmus (red-iissemus), pater me vituperáyisset.L Im alten Rom gab's keine StraBenschilder. ...Auf cineni Spazicrgang erlcbt Markus folgende luslige Szcne: ein dicker Geldverlciher suchl &eincn zahlungsunwilligen Schuldncr. Et trilíi nur desscn Sklaven; dcr uber ver ral seinen llcrrn nichc.- Estne ¡mus dominus tuus? Pecuniam mihi debet.- Non est.- Quo iit?- Non monstrabo, quo ab-ierit.- Te verberabo, nisi locuin monstrabis.- Esine tibí notaj>priieus ad maceilum1 sita?- Est mihi nota.- Praeler-ito! Tuin ibis in clivum2. Si via recta deorsum3 ieris, ad dextram manum lemplum est.- Ubi nam?- Ubi ctiam magna arbor est. - Vah4! Erravi! Red-i in porticum! Estne nota tibi villa Cratini? •'- Est.- Cum praeter-ieris, i ad sinistram manum! Cum ad Dianae templum ieris, ito ad dextram! Priusquam4 ad portam eas, ad lacum taberna est. Eo ierunt dominus ct amicus.- Eamus! (Er verscliifiíidel scltncllen Schrilles.)- Ab-iit. - Ego autem domum eo. (Venchnúnt iachelnd setzl er 'lialbluui liínzu:) Fcssus et iralus red-ibit; nam ñeque tabernam ñeque dominum meum videbit.1 iiMCí'lliiin, -i dcr Flcischmnrkl ' clirus, -i dcr Hügcl '' /iriníí/iiuiii (hicr mil Konj.) bcvurhinunlcr 4 vah! ach!

Ü a).Wer fahrt mit?In Graeciam eo; mox a Graecia ab-ibo et in Italiam rcd-ibo.Setze in diesen Sátz folgemie Subjtkte cin: 1. milites 2. ¡mperator 3. tu. Paule.Wer ist milgegangen?Heri ad thermas ¡i, vespere a thermis ab-i¡ el domum red-ii.Seize folg ende Subjekie ein: 1. amici 2. tu, Paule 3. paler 4. vos, amici optimi.b) Übersetze folgendc Formen :eo, i, is, isti, istis, estis, este, issetis, essetis, itis, itineris, ite, abi, avi, reí (4), redi.c) tíilde die Tenipusreilie: rogant - docent - abeunl.d) Überselze das folyeiitle Ztvieyfspracli:\. ,,Woliin gchl ihr'í" 2. ,,Wir gehcn zuñí FluB. Auch gestern sind wir zum FluO gegangen. Gehl mil uns!" 3. ,,Hcute werden wir mit unseren Gasten gchen. Denn sic wünschen, dafl (!) wir auf das Forum gehen." 4. ,,Auch ich würde mit Gasten auf das Forum gchcn, uní (!) die prachtigen Baulen zu zeigen (Impf.)." 5. ,,Wenn (cuín) die Giisle nach Hause zurückgekehrt sind (Fut.'ll), werde ich mit euch wieder" zum FluB gchen. Lebt wohl!"e) Eine schwierige Aufgabe!Überselze; }. Si mihi viam monstraveris, tibi praemium dabo.2. Dominus, cum ex itinere redieril, fcssus erit. wiril ¡ni Lati'inischen ,wenn' durch cum, waun durch si uusgedrückt?»- Wicderhülungsstück \V 7, S. 153S SiraOennamcnIn Ruin - wic auch in den undcren Sllidlcn des Reiclics - gab es kaum SiraOenbezeichnun-gcn. Dio wcnigcn SlraUennaincn, wic Arnil£luni, Via Lula (durch das Marsfcld), Via Sacra (durch das Forum), rciducn niclu aus. Bs war l'ast uninüglich, sichals Frcmder in den GroU-siadten zurechtzulinden. Auch die Eintcilung Ronis in 14 reyiaiies durch Kaiser Augustus luilf niclu wcitcr.Wullien dic Rumor einander don Wcg weisen, dann bchalfen sie sich mil ungefahren Orts-angabcn, wie ini Lescstück zu schcn war. Man sagie ¿.tí.ad Flóram bcim Floralcmpelad inaci'lliiin bcim Flcischmarktadpiruin bcim llirnbauín (auf dcm Quirinal, cincm dcr sicbcn Hügcl Roms).Su schrcibt der Oichier Manía) in cincm seincr Gcdichlc:,.Bciin llirnbauní wolinc ich, un dritten Stuck cines Mictshauses."

Page 51: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 51¡-Stámme: Glekhsilbige Substantive auf -es una -is (Feminioa)H Verglelche dle SilbenzaM im Nominativ und Cénit i v Singular:Norii.: mi -les qui-és pesNom.: nü -bjs die Wolke peí - lis das FellGen.: mí -li - lis qui - 5 - tis pe -disGen.: nú -bis peí-lis1. Nubes atrae in cáelo sunt.. ' • • ' i * ,.2. Magnus numerus návium portui appropinquat.3. Cónsul ex aede Mártis e»iit.4. Postea in acdibus suis convivas salutavit.L Eine Seeschlacht mitten in der Stadt Die Kinder gchen mil dcm Valer zuñí Tiber.Pater: Eamus ad naumachiam1 et spcctemus, quanto ímpetu naves pugnent!Marcas: Estnc bellum?Pater: Non est. Ludos spectabimus: nonnullae naves classis Siculae et Rhodiaeínter se certabunt. - Augustus populum ludís delectare studuit. Itaque impera-vit, ut serví prope (lumen in valle parva solum cavarent2 et magnum numerumsedum col locaren). Lacui nomen est .naumachia'.Claudia: Non mirum, sí multi homincs ad ílumen properant.Súbito clamor: ¡mperator rate praeclara appropinquat. Magnus numerus návium ratem comital3. Primo imperator populo multas res donat: aves, vestem, aurum, argentum. Tum ex sede sua sígnum pugnae dat. Naves Siculae Rhodías oppugnant. Magna celeritate navibus Rhodiis appropin-quant. Milites summo studio in navibus pugnant. Tantus clamor est, ut aures doleant4. Postremo naves Rhodíae Siculorum impetum non sustinent.Pater: Ludí et convivía me negotiis prohibent: hodie ludos spectavi, eras aedes novas domini ampli visitabo.1 naimiáchía, -at die Seeschlacht; künstlich angelcgler See in Rom* cavüre aushohlcn, aushebcn ' canillare begleilen ' ilollrc schmerzcn

Naumachia. Ausschnitt aus cinem anliken Stadlplan von RomÜ a) Sctze fulgende Substantive in ilen Noininaliv muí Genitiv Plural: mos, pes, rex, res, pellis, sedes, sóror, casus, cibus, Corpus, nemus, nubes, saccrdos, comes, vallis.b) Bcstimnte:\. sedes (4), sedi, sede (2), famem, tanicn; valli, vaflc, vale, valles, vallis, vales. 2. aure, auro, auri (2); avium, avorum, avis (3), abis, acdis (2), aeris, acgris. ;c) Übersetzc: 1. Oft sind Germanen aus ihrcn rauhcn Wolmsitzen ausgewandert, weil sie Hungcr und Not nichl aushicllcn. 2. Aus den Talcrn Germánicos sind sie an die Donau gczogen (gccilt), uní (!) die Lagcr dcr Romer zu crobern (Konj. Impf.)- 3. Spiitcr balen die Germanen die Rómcr, sic solltcn ihnen (sibí) Wohnsitze gcbcn (/// und Konj. Impf.). 4. Wenn die Romer den Billen der Anführer nichtGe-hór schcnktcn (dic Ohrcn gaberf), grilTcn ilic Germanen die Provinzen ari; 5. Mit Schiflen und Flollen iibersclirillen sic die Donau und verwüsteten die Wohnsitze der Romer. - •d) miíle <lic Tcmpiareilif: moneo - negas - it.e) Wórter, dic zum BcdcutiinBsfeld v,llaus' gchoren: villa - lectum - aediCicium -domus - aedes - instila. Vtrsuche ilie finzfliicii Wiirier nalier zu bestimmen!S Was meinlcn die Romer mil der Scnlenz:Cllll CONDIMUNTUM1 FAMES. Wenn von der Verganglichkcit die Rede isl, kannsl du horcn:SIC TRANS1T GLORIA MUNDI. Slimml folgemlc Semen/: INVIDIA' GLORIAF. COMRS.1 cwitliineiiluiii, -i dic Wür/e, das Gcwürz ! inriitia, -ae dcr Ncid

Page 52: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 52

¡-Stamnic: Gleiclisilbigc Substantive auf-ü (Maskulina)H 1. lüdicés iüdicábunt, cuín cúnelos testes rogáverint.2. Numerus testium magnus est.3. Vidisline mullilúdinem civium? Reum hostem populi Roma ni appellant.L Ilinlritl tus Ilaus cines Ncurcichenüer Valer ichrcibt un semen Scliwager Tullius einen Brief.Publius Tullio salulem1.Mense Auguslo aedes praeclaras Trimalchionis, civis ampli, visilavimus. Incolle supra Anionem amnem silac sunt. Óptimo iure Trimalchio narrat: exloto orbe terrarum artificia apportavi.Supra ianuam cavea- eral áurea; avis varia convivas magna voce salutabat:,,Sálvete!" Celerum, dum3 cuneta specto, ¡mago canis feri me terruit; supraimaginem eranl verba: CAVE4 CANEM!Cuín Lares áureos in alrio spcctavissemus, triclinio appropinquavimus; e culina1 splendorem ignis clari vidimus.Cuín autcm pararemus Iriclinium intrare, servus nos oravit: ..Sérvate me, cives boni! llcri in tlierinis paulum somno me dedi; interea viri improbi vestem procuratoris" raptaverunt. Poena dura erit: usque ad vitae fmem in ngris laborare dcbcbo." Stalim procuratorem" oravimus, ut iuveni veniam daret. Et procurator:,,Ignavia iuvenum me excitat. Sed veniam do." Nunc satis. Postea de cena narrabo. Vale!

Ü a) Ainwuitc luiciiiiscli: 1. Quem Publius paler visilavil? 2. Narra paucis verbis, ubi villa sila sil! 3. Narra de acdibus Trimalchionis! 4. Cur servus poenam limuil?b) Uílile ana ilcn jolxcnth'n vicr Warlretlien vier Sütze:Júpiter huí den Rómcrn vcrsprochen: imperium, sine, fmis, daré.Drei Leislungen des Auguslus:Augustus, fines (l'l.), imperium, prolatarc7.Auguslus, lolus, orbis, lerrae (Pl.), pacare8.Auguslus, magnus, muliiludo, civis, Romanus, ager, daré.' síiliilfiii (Akk. /ti ¿<;/iív) - cnlbiclcl scincn Gruü * curta, -ae dcr Kafig'.dum (mil lud. l'rás.) wülircnd ' caterf (Akk.) sicli hülen vor ' culina, -ae die Küchc" iHúcíirüinr. -úrí.\ dcr Vcrwallcr ' pralülúre crwcitern " pacare bcl'ricdcn, unlerwerfen

FuQbodenmosaik aus eincr Villa in Pompcji mil dcr Inschrifl CAVli CANtM vor dem HundJc) Übersfize: wir hallen gesehen, sie |iaben gegeben, gcschen zu haben, er halle an-gewendet, sic haben gesehen, er wiril ausgeTülll haben, cr luí be geschen, du bisl geslamlen, ihr hú'tiel abgehallen, ihr habí gesehen, sie haben zerslórt.(1) iiililf die Tempusreiht (intr ¡ni Pi'rfeklaiaiiiin): timenius - orumus - videmus - damus.e) Übi-isi-tzc: I. Auguslus beniiihle sich (l'erf.), die Grcnzcn des Reichcs zu erwei-lern (prólá/iire), dainil (!) die Lcgionca an den Ufcni grolier Slrume die Feinde ab-wchnen. 2. Ais (!) die Truppcn der Feinde den Feldherra Varus bcsicgt hallen, war dcr Rhciu die Gren/c des Kcichcs. 3. Dmnals hallen die Gennanen eine grolie An-/uhl vou rüniischen Uürgcrn und jungcn Miinnern gelótel. 4. Viele Uürger beklagten (beweinien, l'crl'.) den Sieg üer l-'einde: ,,Die Góller haben es" uns nichl gegónnl (gegeben), die Gebiele der Germanen ¿u unlerwerlen (pacáre)."f) Slclli' tilli- bi'ri'ils bfkanntfn Ticriianien zusaninwn!S Oie Romcr waren die Herrén cines gewalligen Keichcs. Das romisehc Bürgerrechl zu be-siUcn, war cinc Ausíeichnung. Oalicr saglc man mit SluU: CIVIS ROMANUS SUM.UalJ die Rómcr grolie Juristcn warcn, wurde schon bericluel..Ein Grundsulz aus der Ge-richlspraxi^:TUSTIS UNUSTESTIS NULLUS.Wclches dculsche Sprichwúrt enlspricht dcr lalcinischen Senlcnz: HNIS CORONAT' OPUS.1 coronare kroncn

Page 53: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 53i-Slamme: Substantive'mit zwei oder mehr Konsonantcn am Ende des WortstocksH 1. Nostrae cohortes arcem mürO et fossá circumdedérunt. Muñe milites cohor-tium quicti se dant.2. Antea aquá fontis ciar! sé recreávérunt.L Ein Streik ¡n RomDer GroQvaler erzühlt den Kindjtrn cine Geschichle aus lángst vergangener Zeit.Olim discordia in populo Romano eral: paires optabant, ut soli reñí publicara administraren!; plebs autem consiliis patrum parere recusabat. Postremo plebi placuit ex urbe Roma in montem Sacrum abire. Ponte antiquo1 párenles cu ni liberis Anionem amnem transierunt. Prope fonlem castra collocaverunt. In urbe timor erat; curae senatores vexabant: ,,Quam diu plebs in monte Sacro tranquilla2 erit? Quomodo gentes alienas ab urbe arcebimus?" Itaque impera-bant, ut Menenius ad plebem iret.Ibi magna arte ct diligcntia narra vil:Olim partes corporis sorte sua contentae non erant; ¡taque clamabant: ,,Nostracura, nostro labore ventri cuneta paramus; venter autem otio se dat." Tummanus'recusabant cibum ad os apportare, dentes autem cibum manducare3.Mox cunctae corporis partes infirmac et mórti vicinae erant. Itaque vidcrunt:,,Ventris opera nobis robur est."Ita Menenius duras plebeiorum mentes mulavit: plebs in urbem rediit.Ü a) Aniñarle laleinisch: \. Cur plebs in montem Sacrum abiit? 2. Cur paires Mcnenio impcraverunl, ut ad plcbcm irct? 3. Quomodu mentes plebeiorum mutavit? 4. Recita verba Menenii!b) Ühcrlcgc, warum Menenius mil tlieser Fabel ilie Plebejer iiberzcugl huí!c) Deklinicrc: urbs pulchra; fons sacer.1 Ubcrselzc den Abl. mil ,auf! - Iroiuiuillus, o, um ruhig ' mamlücSre kaucn

d) Bcslinime: artium, atriuní, alrum, alris, arlis, artes, arti, arci, arce (2), arcu, arcui (2), arcem, arcum, arcium; mentís, mcnsis (4), mensas; morli, morl.ii;ventris, ventis, vestís (2), veslris.ie) Setze (lie in Klaminern angegcbenen Adieklivc in die enlsprccliende Fonn:in monte (Sacer); magnus numerus fontium (clarus); numeras cohortium (fírmus); series1 dentium (albus); mens (sanus) in corpore (sanus); amor parenlium (curus).f) Übersetze: I. Die Sladt Rom liegt am Ufer cines Flusses (ist... gelegen). 2. Rom war die Kónigin aller Sladle. 3. Cicero nennt die Stadt Rom das Licht der Vólker, die Burg der Nationen. 4. Auf dcm Kapilol, auf° der Burg der Stadt Rom, hallen die Rómer dem Júpiter einen Tcmpel erbaut. 5. Obwohl die Rómer vicie Künslc betrieben (tibien), warcn dennoch die Gricchen die Lehrmeisler aller schónen (guien) Künste. 6. Sie haben die Rómer die Kiinste und Wissenschaften gelehrt.g) Nostra cura, nostro labore ventri cuneta paramus. Welche Wirkung lial die Worlwiedcrholung?S Die PlebsSeit frühcslcr Zeit gab es in Rom zwei Schichlen:- die wenigen adligen Familien, dercn Angehórige palricil (Palrizier) oder opliniOils (die Beslen) genannt wurden,- die grofle Masse der Handwcrker, Handlcr und Kleinbaucrn, plebetodcr kurz plebs genannt. Beide Schichlen lebirn nicht fricillich zusammcn. Dic Plebcjcr durflcn in dcr Polilik nicht milrcden und waren übcrhaupl wenig angcsqhcn. Vicie Jahrhundcric lobten deswegcn heflige Kiimpfc, bis dic Plebejer schlieOlich folgcnde Zielc crrcicht hallen:- sie hallen eigene Dcanitc, die Volkslribuncn, die nur zuñí Schulzc dcr Plcbs da warcn;- sie wurden zu den Ámlcrn /ugelasscn;- sie durflcn Senatoren und Pricslcr wcrdcn;- Heiraten zwischcn Palriziern und Plebcjern warcn nichl mehr vcrholen. .' ......Man darf freilich nicht glauben, ilafi mil dcr Erkampfung dicser Rechlc die Glcichheil dcrUürgcr hergcslelll war. Nur wcnigcn reichcn plcbcischcn Familien gclung dcr Aufslicg.Die groBe Masse konnlc es sich gar nicht leislcn, Ániter zu übernchmen, da es sich ja umunbczahlle Ehrenümlcr handclle.Im l.áufc dcr Zeil wuchs die Plcbs inimcr mehr; auOerdem iindcrtc sich dic Zusammcnsetzungdicser Ucvólkcrungsschiclu: vcrarmlc Itürgcr und Uaucrn aus dcm ganzen Reich zogcn nachRom, um von Gelcgenheilsarbeiicn, siaatlichcn Urolspcndcn, vom Vcrkauf der Slimme beiWahlen zu leben und die Vergnügungcn dcr GroOsladt zu genieUcn.Auguslus muOle dic Zahl dcrcr, dic koslcnlos in dcr Millioncnsladl Rom Gclreide crhicllen,auf 200000 bcschriinkcn. Daraus liiUl sich die groDe Zahl des Siadiprolclarials crschlieBcn.1 series, -éi dic Rcihc

Page 54: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 54Reine i-StámmeH 1. Multa sunt genera animálium. Etium homo animal est. In animáli anima1 est. Etiam in mari animália sunt.2. In oppidd nostró turris alta est. Visitémus turrim et spectémus regiflnem dé turril Altitüdó turrium antiquárum admirátiónein nostram excitat.L Kaum eine Stadt liegt so günstig wie Rom!-''jDer Valer befindcl sien mil Marcus und Claudia auf dem Kapilol. Bei der Dclrachlung der Sladl weisl cr die Kinder auf Roms günsiige Lago hin.Pater: Videte, quanto consilio Romulus urbem aedificaverit: urbem non admure aedificavit!Marcus: Estne mare urbibus periculosum?Pater: Urbes ud mare sitae mullís periculis oppositue- sunt. Cura naves ad-volunt, incertum est, unde advolent aut quid nautae in animo hubeant.Claudia: Prefecto tutum non est in maris litore habitare.Ptiier: Ceterum incolae urbis maritimae non haerenl3 in sedibus suis, sed muría vasta pervolant; agros et arma repudiant. Nulla alia re multae civitates ad perníciem venerunt4. Corinlhus magnum exemplum est: quia vires de-erant5, vim nostrorum non arcebat; nostri vi el armis urbem expugnaverunt. Romulus utilitales marítimas non repudiavit, sed vitia vilavil, quod urbem ad Tiberim aedilicavíl. Eliam natura loci opportuna est: undique montes ahí sunt. Reges urbem moenibus et turribus circumdederunt, Moenium reliquias hodie quoque spectumus. '•,Claudia: Prima ínter urbes, deorum'domus, Roma!Ü a) Aniwone laleinisch: 1. Ubi urbs Roma sila esl? 2. Cur periculosum est in maris litore habitare? 3. Quid incolae urbium maritimarum desiderant? Quid repudiant? 4. Cui placuil urbem ad Tiberim aediflcare? 5. Quomodo Claudia urbem Romam laudat?b) Bi'siiiiiine: viri, vires, viris, viros, virum, virium, virorum; sitis (3), sitim, sim, sili (2), siius.

1 anima, -ut' der Lcbcnshaucli, da& Lebcn x uppitsitus. a, uní ausgcsctzt 4 viiiériiiu sie sind gckoinmcn, gclangt ¡ de-esse wcg sein, fchlenItaerére iti hangcn an

Oie Umgcbung Roms nuch eincr rümischen StraOcnkarle aus dem 4. Jh.c) Bilílí- den Abluliv Singular, Ci-nitiv Plural, Akkusaliv Plural von folgenden Sub-sianliví'ii: mos, os, os, vis, pes, rcx, res, avis, sedes, litus, mare.d) Übí'rsi'izr: I. Meere bringen (bereiiun) den Mcnschcn nicht nur Gefahren, son-dern auch Rcichiuni. 2. Kaufleute führcn aus Asicn eine groIJe Menge Gold und Silber ein. 3. Wenn (cuín) Neplun im Winler die Meerc durch Stürme aufwuhlt (erregl), inciden die Seeleute das Meer. 4. Das Los der Seeleute war einst hart; oft linca sie unter" (Abl.) Hungcr und Durst. 5. Auch im Soninier waren die SchilTe durch die Gewalt der Stürme in Gefahr. 6. Dann beteten die Seeleute, daB (!) Neplun die Gewalt der Stiirme abhalle (Impf.) und das Meer bcruhige (Impf.).e) Überlege, wus (lie sclirag geitruckten Wongruppen augebi-n:1. Legiones posi victoriant magna cuín praeda redierunt.2. Legiones, cuín liusies superuvisstni, magna cum praeda redierunt.f) mide die Tempusreihe: arcetis - vitalis - e^lis. »- Wiedcrliulunüiilück \V 8, S. 153S Der Oiehicr Juvcnul wtmschi: SIT MtNS SANA IN CüKl'OltE SANO!Di» wahrer Spruch: CONTRA VIM MORT1S NON EST MtDICAMEN' IN HORTIS. Warum wulil kann man aul" Sunnciuihrcn Icscn: MORS CERTA. HORA INGERTA., -i';in H. das llcilmiucl

Page 55: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 55Adjcícdve der 3. Deklfnation: Drcíendige Adjektive r

H 1. Canis ácer béstiam agitat.2. Súbito vóx ácris canem perturba!.3. Aquila appropinquat: aquilae róstrum acre est.4. Interdum aestü ácri labórámus.5. Nautae vim tetnpestátum ácrium timent.6. Nihil generi humanó tam periculósum est quam bella ácria.L Das Marsfeld. ein TrefTpunkt der RiSmerDie ganzc Familic unlcrnimint ciñen Spazicrgang zum Marsfeld. Don erklart der Valer:Ecce campus Martius, locus celeber urbis Romae!Temporibus antiquis duces hic magnam partem copiarum pedestrium etequestrium in armis exercebant. Nunc iuvenes Romani huc1 properant, utanimo laclo et alacri Ínter se certent.Spectatc ad sinistram:rcursu celeri pueri per campum cursant2. Ibi certaminaequestria vidcmus: equi acres cursu celen metae3 appropinquaht. Spectatoresclamorc alacri equi tes incitant.Re-spectemus ad urbem! Magnitudo campi admirationem nostram excitat. Prope campum sunt porticus amplae, theatra celebria, templa praeclara. Ceterum Romani monumenta cclebrium virorum hic aedificaverunt; celebre est monumcntum Augusti.Non mirum, si Marlialis poeta voluptates vitae ita enumerat4: 'campus, portícus, umbra, virgo, thermae.Ü a) Gib jeweih Nontinalív, Akkusaliv, Ablaliv Singular sowie Genitiv und Akkusaliv Plural an: miles (inlegcr el alacer), iia (creber el acer), (cmplum (sacer et celeber).b) Erganzc: I. Canes acr_ bcsliam celer_ cursu celer_ captavefunt. 2. Vehatores* animo laclo et alacr_ pracdam in vicum celebr. porlaverunt. 3. Magnam turbam canum acr_ vcnalorcs5 alacr_ habuerunt.1 Alie hicrher ' cursare laufcn » infla, -ae das Ziel 4 l-numerilre aufziihlcn 1 rínS/or. -úris der Jáger

Miinze mil dcm Porlrail des Kaiscrs Auguslusc) Überselze: \. Ncapel (Neápolis) war cine vielbcsuchle Sladt in° Campanien (Gen.). 2. Hier lebtc (war) cine grofle Zahl von Kaufleutcn. 3. Millón in der Stadt gab es (waren) belebte StraBen und belebte Marktplatze. 4. In alien Zeitcn liatlen die Griechen die Stadt erbaul. 5. In°schncllcm Ansturm (Abl.) hallen sie die Gegcnd erobert und in* heftigen Kampfcn (Abl.) tange Zeit die Angriflcder Feindcabgcwchrt. ó.Wessen Grabmal stand (war) in der berühm-tcn Sladt? Das Grabmal des Dichters Vergil. 7. Nach (ex) dem Willen des Augustus halle der Dichter Vergil die Sitien der Vorfahrcn gcfeicrl.d) Vergleiche equ - esler, pcd - estcr!Ebenso gcbildcl sind die Adjektive silvesler und paluslcr. Gib cinc Übersetzung! \e) Vergletche ¡lie unlerschiedlichc Ausdrucksweise:copiae pedestres die Truppen zu FuB, die Landslreitkrafleiler pedestre der LandwcgÜherselzc dtiiienixprecliciul: stalua equeslris, pugna pedeslris, ordo equester, exercitus pcdestcr, via silvestris.f) Sctzc die Formen des Prtisens ins Perfekl, die des linperfckts in das Plusquamperfckt und die des Ftiliir I in das Fiílnr II: vidcbis, vidcbunt, sustinebant, transeunl, cre-mabo, violcm, habcnt, daré, concillas, cramus, vulncrabunt, arcetis, abibam, damncs, redircnl, stal, adhilKat, flébil, viderct.g) Was heiflt rc-spectare, rc-vocare, rc-cilarc, rc-crcarc? Erklüre die Bedeulttng der Vorsilbe re-/ Si elle alie mil re- ziisainniengeselzten Verhen ziusanunen, soweil siegelernl sind!S Kann die folgcndc Semen/ slimincn: DOLOR VOLUPTAT1S COMliS.Urinal nichl der folgcndc Veis des Dichlcrs llor.iz ciñen nhnlichcn Gcdankcñ: I£ST MODUS IN RHI1US SUNT CliRTI DF.NIQUli1 FINES.' ilénique schliclllich

Page 56: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 56Adjeklivc dcr 3. Dcklination: Zwcicndige Adjeklivc (I)H 1. Saepe miseros monemus: Dolor brevis est, laetitia longa.2. Explica senlentiam: Ars longa, vitu brevis est.3. Vósne probális sententiam: Vita est somnium1 breve?L Ein Brand in RomDcr Vatcr - bccindruckl von ücn jüngsien Ercignisscn in der Sladl - schrcibt scinem Schwagcr Tullius ciñen Uricf.Publius Tullio salulcm.Litteras tristes ad te do: narro tibí de gravi igne, de máximo omnium incendio. Inilium gravis ignis in Circo Máximo erat. Per tabernas mercium plenas ignis pervoiavit. Deinde singulari Ímpetu insulis appropinquavit et brevi tempore omniu tecla delevil. Propter augusta itincra - talis est Roma - difficile erat (laminas oppugnarc.In ómnibus vicis cojicursus liberorum, mulierum, senum. Pauci familiaressiios ex llammis servare parant;1 mulli in agros pruperant; omnes timor pertur-bat. Latroncs- turpes autcm ex tabernis merces raptant. Non mirum, si vigilesfortes incendium grave non arcuerunt.Sexto3 die linis inccndii erat. Nondum redierat levis spes: iterum ignis miserosterruil. Templa et porlicus celebres deflagran!.Postea focdus aspcctus per oninia itinera: muri semiusti4, cadavera5 turpia.Ubique vulius tristes. Vale!U a) 1 lorlus (celeber el singularis) porticus (cclubcr et singularis) arliliciurn (celeber el singularis)Seize ilii-se Wurlverbiiiiliinsfii jeweih in dan Nuininativ und Ablaliv Singular sowie ¡u lien Nuiíiinaliv und Gciiiliv fliirul!b) ¡icsiiiiiiiie: fonle, forte, forlis, horlis, monis, porlis, pontis; levas, leves (2), leve, levi, levo, leva, levia; omniu, omina.1 siiiiiiiiinii, -i dcr Tratini : luirá, -unís m. der Rá'ubcr J sexlus, a, uní der sechsle 1 seniiusius, u, uní lialbvcrbranm 4 tuilüver, -rris n. die Leichc (von Ticrcn)

Das engbebaulc Sladtzentrum des antiken Romc) Übersetze: 1. Es isl die Aufgabe aller Bürger, sich um den Frieden zu kummern (den Frieden zu bcsorgen). 2. Jeder krieg ist voll schwerer Gefahren. 3. Den Krieg zu enifesseln (crregen), ist leicht; den Frieden zu erneuern, ist schwer. 4. Ofl schon° habca leichlsinnige Menschen schlimme (schandliche) Kriege enlfessell (erregt). 5. Achlcn (sehen) wir darauf", dal) (!) ernsle Münner den Staal verwallen! 6. Es ist eine schwere Last, den Staat zu verwaltcn.d) Bilde die Tfiiipuíreilie: parent - servanl - eunt.e) Ühcrselze ¡lie folgemlcn Stuilenzen:1. Qualis dominus (esl), tulis servus (est).2. Qualis rex, lalis grex (grex, gregis die Herde).3. Qualis pater, lalis lilius. 4. Qualis vir, lalis oralio.5. Aus dem Miuelaller stammt lolgender Spruch: Qualis vita, linis ita. Warum ersclieinl Hall ,talis' um SulzenJe ,¡la"íS Fcuerwclir in RomWclch vcrhecrcndc Folyen schon kleinere Brande liuben konnlen, kann man sich leicht vor-stellcn, wenn man an die enyen Gasscn romischcr Sladle dcnkt.Schon in früher /cit hallen die Konsuln die Hflicht, bci grolkren Branden zu erscheincn;damit war aber wcnig gedieni. Dahcr nahm sicl) Auguslus der Sache an: er slellle 7 Feuer-wchrmannscharten auf, jede 1000 Mann slark. Die 7 Stuliúnen wareii Tag und Ñachi besetzl.An der Spiíze der 7 Mannschafien stand der praefecius vigilum.Reichc Lcuie Icisielen sich cine Hrivatfcuerwchr, die aus Skluven gcbildel war.Auch in Jeder Provinzsladl gab es naiürlich eine Feuerwehr, collfgium fabrórum genannt.

Page 57: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 57Adjcklive ten. Deklination: Zweiendige Adjeklive (II)L Wcr war der Brandstifter?Einige Tage nach dem Brand hat Markus auf dem Forum folgendes Gespracb gehürl:Senex: O di1 ¡inmortales, magna est vestra vis. Singular! Gplamitate Romam, capul orbis terrarum, multavistis. Et insulac turpes et domus nobiUum ct áfcdes immortalíum deflagraveriint. Quid tantae calamitati simile est?luvenis: Dei ¡mmortales incendü auctores non sunt.Senex: Quid?luvenis: Fama in omnium ore est: non casu, non volúntate immortalium, sed principis iussu incendium grave ortum* est.MenelIcuf*:Sl\ Ubique delatores4!Nach Kíngerem Schweigen:Senex: Estne causa, cur princeps urbem ¡nflammaveril?Invenís: lam diu Ñero optaverat, ut urbem aedifíciis singularibus ornaret;sed insulae obstabant. Maque incendium consiliis principis utile eral.Nonnulli narrant, quanlo studio Ínter urbis incendium de incendioTroiae cantavcrit. Senex: Quanta est Ncronis dementia! Artibus studet, non saluti communi;rérum civilium et reí militaris inscius5 est.Ü a) Ergiinze: I. Viri fort_ ctiam calamitatem grav_ animo fort_ tolerábunt. 2. Mors omn_ actali commun_ est. 3. Deus mortal- vitam brcv_ dcdit. 4. Mors somno simiL est.b) Übcr.tctzt: I. In alten Zcitcn vcrwaitcten nur* vornelime Miinner den rómischen Staat. 2. Mit hcrvorragcnder Tüchtigkeil haben sie das allgcmeine Wohl auch im Kricg gcscluit/t (bcwahrt). 3. Es war sogar Aufgabe der Bcamlen, den unsterbiichen Gollern zu opfern. 4. Die Bcamlen waren also" strenge (ernste) Richter, tapfcre Fcldhcrrn und° fromme Pricslcr der unsterbiichen Gotter. 5. Einige haben sich unstcrblichcn Ruhm crworbcn. 6. Ais (!) sich abcr dic Bcamtcn mchr uní Rcichlum und Luxus bcniühtcn ais um das gemcinsame Wohl und dic ofTentlichen Belangc (Slaat), war der Staat in groOcr Gefahr.1 tl¡ = ilel * orlus, a, um enlstanden ' meadícus, -I der Dclllcr 1 inscius, a, uní (mil Gen.) unwisscnd in

4 ílélalor, -óris der SpilzelÑero. Vergleichc dieses Porlrail mil dem Münzbild des Kaiscrs Auguslus (Scilc 119)!c) Vergleiche: utilis nützlich ' utili-tas der Nutzennobilis adclig, vornehm nobili-tas der Adel, die Vornehmheit1. Was bezeiclinel tías Suffix -tas? • \2. Bilile ilentcntsprci'hcnd Siihstantivc ZH farmliaris, gravis, levis, brevis, qualis, mortalis, immortalis! Übersel:e die Subsiantive!d) Cib tías Gegeiileil an 211 facilis, gravis, vivus (Icbend), morlalis, similis, omnis, tristis, brevis, fortis!e) Die Vorsilbe HI- bezcichnct bci Adjekliven méist das Gcgenlcil. ' Slelle alie bcri'ils gelenilcn Aiijeílive mil dieser Vorsilhc ziisaiiuneii!f) Bllde die Teinpusreilic: vident - dant.S Der romische Dicliler lloraz schreibt:MIL' SINE MAGNO VITA LABORE DEDIT MORTALIBUS. Von cincm gricchischcn l'hilosophcn slaninil der Salz:OMNIA MEA MECUM PORTO. Ahnlich dcnkl der I utx'lclichler Phacdrus:HOMO DOCTUS2 IN SE SUMI'ER DIVITIAS IIAUET.niliil - ilufliii, a, uní gdclirt

Page 58: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 58Adjcktivc dcr 3. Dcklinalion: Einendige AdjcklivcH 1. Imperátor Ñero póteos erat.2. Etiam cohors praetória1 póteos erat.3. Poténs erat régnum Parthórum. Ñero Parthós oppQgnáre parávit.4. Nerónis saeculum félix n6n erat; imperátor animó feróci erat.L Eine ChristenverfolgungHin Bekannler erzahll der-Familie von fürchlerlichen Zirkusspielen, bei denen ChrUten ge-lülcí wurden.Post ¡ncendium ingens Ñero Christianos accusaverat. Cum iudices ingentem multitudincm damnavissent, princeps imperavit, ut Christiani constantes in circo efflarent1.Ingenti clamore turba ferox in circo principem salutavit. Tum manus Christia-norum arenam intrat. Súbito tauri feroces in arena sunt. Bestiae ferae miseros vehementi vi per arenam iactant.Vir audax et constans admirationem turbae excitavit: leoni feroci obviam3 iit.Statim corpus sanguine rubrum est. Spectator durus verba atrocia vocat:,,In omni nusquam corpore corpus est."4

Vespere princeps atrox imperavit, ut ministri ingens agmen Christianorum adpostes5 ligaren! et corpora inflammarent.Talia spcctacula sunt atrocia et turpia. Simus memores verborum Senecae,viri sapicntis: ,,Nihil tañí damnosum* bonis moribus, quam in spectaculo sedere."1 coliurs praelória tile Prueloriuner-Kohorle (dic Leibwache dcr Kaiser)- efjlatf (die Suele) aushauchun, slcrbcn ' ubviunt enlgegcn «,,Ani ganzen Korpcr warnirgcnds niulir (üic Spur von cincín) Kürpcr (¿u sehcii)" - so in einem chrisllichcn Marlyrer-bcriclu * ¡wilii, -is dcr l'foslcn ' JUIHIIÚÍUÍ. a. uní schadlich

Ü a).-SV/ze 211 den Subslanliven animus, ira, verbum jcweils die Adjeklive acer, gravis, veliemens!b) Füge zu tli-n Substantiven jeweils das pussende Adjektiv: bestiae (Nom.PL), bella, sine militibus, cuní poeta, regno, tempestate, testcni, numerus mercatorum; atrox, audax, constan^, ferox, polens, prudens, sapiens, vehemens.c) -Erganze: \. Persae antiqui erant equiles audac_. 2. Ex' equis celer_bestias agitaban!. 3. Interdum ingcnt_ numerum leonum fcroc_ necabant. 4. Animo conslant_ labores grav_ toleraban!.d) Übersc-lze: 1. Jeder Kricg ist furclubar; Bürgerkriege sind aber furchtbar und schandlich zugleich0. 2. Durch viele jahre beunruhigten Bürgerkriege die stand-haften Uewohner italiens. 3. Scharen wilder Soldaren eroberten glückliche Stádte und schleppten ungeheuere Beute weg. 4. Endiich erneuerten (Perf.) weise und kluge Manner den Fiiedcn. 5. Denn Aufgabe weiser Münner ist es, sich nicht triiger Ruhe (hin-)zugeben, sondern mit bestandigem Sinn für° den Frieden (Akk.) zu sorgen. 6. Die Talen weiser und slandhafter Manner werden wir stets toben.e) Bilde die Tempusreihe: circumstant - terrent - delent.f) Was ist an íler Wortstettung uuf/allig: In omni nusquam corpore corpus est.ChrislenvcrfolgungenInncrhalb kur¿tr Zeil hallen sich übcrall im romischen Reich chrislliche Gemeinden gebildel. Ungehinden durficn sic ihrc Religión ausübcn. Kaiser Ñero halle zwar die Chrislcn von Rom verfolgl, aber die undcren Gemeinden waren davon nicht belrotlcn. Erst spiiter kam es zu schweren Verfolgungcn ini ganzen Reich, und zwar aus folgcndem Grund: der Kaiser lieB sich ais Golt vercluen und 1'orderie von seinen Unlertanen, ihm Weihrauchopfer darzubringen. Dudurch solllen die Uürgcr ihrc Trcue zuñí Staal unler Bcweis slcllen. Aufgrund ihres Glaubcns mullica die Chrislen das Opfer verweigern. FUr den romischen Slaat gallen sie da-her ais Verruler und Staaisfeinde.Und so ging es bei cinem Prozell gegen Chrislen in der Provinz África zu:Prokoiisul: Kchrl zum rechlen romischen Glauben zurück, und ihr werdel begnadigl!Speralus (tin Chrisi): Wir fürchlen nur unseren Herrn im Himmel.Dónala (eine Cltrisiin): Wir ehren den Kaiser, fürchlen aber Golt.Veslia (eine Clirisiin): Ich bin eine Chrislin.Prokunsul: Gebl eucren Wahnsinn auf! - Wollt ihr Bedenkzeil?Speralus: Hier gibt es nichts zu bedenken.Der Prokonsul verliest von einer Tafel Jas Urleil:Spcralus, Dónala und Veslia haben geslanden, nach der chrisllichen Religión zu leben. Siesollen mil dem Schwcrte hingerichlel werden, wcil sie bei ilirem Glauben geblicben sind.t hier: von .. . aus, auf

Page 59: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 59Adjektive dcr 3. Dcklioation: KonsonantenstámmeH 1. Vinum vetus bonum est.2. Vino vetere vires firmámus.3. Vina vetera amámus.4. Magna copia vinórum veterum ¡n cellis Rdmánfirum divitum erat.L Besuch beim Dichter Martial in den .insulae*Markus hat ciñen Freund der Familie, den Dichler Marlial, besuchl. Dieser isl vor kurzem ersl nach Rom Ubersiedell und wohnl in den .insufat'. Markus erzahlt vom Besuch:Hiñera sunt angusta et hominum pauperum plena. Mercatores clamitant1 libros ve teres, togas veteres, vasa vetera. ínter domos sunt tabernae nigrae veteresque. Tándem cellam pauperem Martialis intro. Poeta narrat:,,Nos omnes pauperes sumus. Viro pauperi nec toga nec canis est nec lectus. Omnes pauperes panem et circenses desiderant; ego aufem contentus essem, si in insulis quies esset. Sed undique clamor turbae. Negant2 vitam ludí magistri mane, nocte pistores3. Prima luce ludí magistrum vitupero: Invisum pueris virginibusque capul!'-'Súbito clamor: tabernae veteres corruerunt4. Pauperes clamant: ,,Divitibus licct villas in urbium modum aedificare, nos pauperes in cellis veteribus habi-tarnus; nam opum et divitiarum participes non sumus." Tándem dominus dives appropinquat et magna voce clamat: ,,Quid fletis? Cur antea non existís? Cras fabri tabernas veteres renovabunt."Ü a) Dekliiiicre: luna vetus; mercator, vir prudens et dives; moenia vetera (nitr PI.!). b) Übeneize: I. Die Reichen hallen in der Stadl Rom vicie Háuser. 2. Viele Arme wohnlen in alien und haBlichen Buden. 3. Die Reichen lieQen" weder die Mauern noch die Düchcr der alten Buden erneuern (Perf.). 4. Daher war es manchmal ge-fahrlich, in eincm alien Haus zu wohnen. 5. Auch Cicero halle alte Hiiuser ver-mielct (locare). Er gehórte námlich zu den reichen Rómern (war ... in der Zahl der...). 6. Manchmal erwartet ein armer Mensch von einem reichen Mann ver-gcblich eine Wohltat. 7. In sicheren Kammern sind die Schiitze der Reichen ver-sleckt.1 clamiiSre anprciscn * negare hier: scKIecht machen, verderben 3 pistar, -óris der Diicker ' corruirui* sie sind eingeslürzl

Romische Mietshauserc) Selze tlie Atljfkiive dives, velus, paupcr, princeps, particeps sinnvoll ein: I. Apud Romanos viris ... nuilti agri erant. 2. ... reñí publican! administraban!. 3. Nam ... civilatis cranl. 4. Magna eral aucloritas ... civitalis. 5. Magna multiludo Ronianoruní ... in tabcrnis ... habitaba!. 6. Diviliarum ... non eránt.d) Übersfize: I. Poclam oramus, ut nos visilcl. 2. Pocla nobis librum donat, ul nos delecte!. 3. Tanta csl laetilia, ut slatim libro nos dcmus.Welclicr dcr nt-Siilzi' gibl cinc Absichl, welclier eine Dille, welclier eine Folgc an?e) Bililf tlie Tenipusreihc: slo - (leo -- laceo.f) Du kcnnsl verschicdcnc Worlcr mil dcr Hcdeulung ,alt' und ,arm'. Üherselze muí versiichc ilic lietlciilungsunlcrschictle zu crmitleln:\. lloslcs consulem scnem nccavcrunl. 2. Cives morcm vetcrcm semper servenl!3. In llalla reliquias Icmpli antiqui vidimus.4. Homo dives homini pauperi beneficia non dedil. 5. Lcvcmus dolorcm ntulicris miscrae auxilio noslro!Wic in jcdcr niüdcrncn Sladl, so gab es atich im anlikcn Rom vcrschicdenarlige Sladtvicrlel. Von dcr Prachl des Foruins und des Kapiluls und von den Villcn dcr Reichen war schon (lie Rede.Abcr wo wohnle die groBc Masse, die PlfhslIn dcr Siibiira, in dcr Nahc des Circus Máximas sowie jcnscils des Tibcrs befandcn sich die Vicrlcl dcr Handwcrkcr, Klcinhandlcr und Arbciler. Sic wohnlen enlwcder in mchrslockigen Miclshauscrn odcr hcrtinlcrgckoiiimcncn Uarackcn.Einigc llinwcisc zu den Miclshauscrn: Fcnsler zur SlraOc (im Gcgensalz zur Villa), keine Wasserlcilungcn, kleinc Wohnraunic - düstcr auch bci Tag, milunler drohendc Einslurz-ir, ungehcuercr Larní im Haus und von der SlraOc.

Page 60: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 60Das Parlizip FrascosH 1. Mercátor errat.2. Mercátor errüns agricolam 6rat, ut sibi (ttun) viam mónstret.3. Agrícola mercátóri erranli viam mónstrat.4. Cum mercátóre errante in oppidum it.5. In vieis magna turba hominum clámantium est.6. Liberi ridcnlcs mercálórem sulütant. /L Ein furchtbares Erdbeben 'Dccimus, ein Bckannlcr des Valcrs, isl Beamier in der Provinz Asia. In einem Brief berichiet er von einem Erdbeben.Decimus Publio salutem.Hodic paucis vcrbis narro, quanta calamitate dei urbem florentem provinciaemultaverint.Post meridicm tremor1 terrae nos omnes terruit. Statim homines ex domibusnutanlibus- properant el cursu celcri itinera angusta pervolant. Ubique virierrantes, mulleres flenles, liberi clamantes; omnes periculum appropinquansvitare student. Multi déos imploran!, multi - de salute desperantes - perniciemexspectant.Iterum ingens tremor1 nos terruit: per vicos properavi, ut dubitantes monerem:,,Sérvale vos ex periculo appropinquanle! Repudíate verba senum desperan-tium!" Postremo senem flenlem ex urbe ductavi3.Mox tremor1 vchemens omnes perturbavit: domus, templa, porticus ruerunl4.Statim complevit regionem clamor hominum desperanlium. Prima luce inurbem iacentem rediré paravimus.Nunc tristia narravi. Vale!1 tremor, -óris dus '¿'Meen, Deben 4 ruerunl sie sind cingeslürzl

1 nülSre schwankcn ' dudare führenÜ u) Dekliniere: pucr flcns el clamans; ornen alrox el calamitalem indicans.b) Seizc ein: cum viro.....(malinend, kluu, frei, irrcnd, weise, reich, holTend, arm,unglücklich, lapfer, billencl, lachend).c) Biltle. aus den in Kluiiiinern geselzten Wendungen Purlizipien zu dem jeweiíigen Subsliinliv muí gib nine Überselzuiig:uxor (de saluie desperare), scnex (per itinera properare), ignis (domos delere)d) Setze tlie in <•) yebiltlelen Wendungen in den Akkunaliv u/itl Ablativ Singular sowie in ilcn Nuininuliv uml Genitiv Plural!e) Feminae orantes aedi lovis appropinquant.1. Von wietriel Teiiigkelien isl in diesein Sulz din Rede?2. Mil welchen Verbforinen sind diese Taligkeiten uusgedrückt?3. Welcher Salzieil isl oranles?f) Übersetze: 1. tine groIJe Menge vcrzweifelnder Menschen halle vor (Perf.), aus der Sladt zu eilen. 2. In schnellem Lauf slürzíen (gingen, Perf.) schreiende Menschen aus den schwankenden (nüián.-) Gebauden heraus. 3. In den Gassen der Sladl irrien (Perf.) weinende Frailen und schreiende Kinder. 4. Auch verzweifelnde alie Leu le habe ich auf den SlraOcn gesehen. 5. I lerbeieilende SchilTe retlelen (Perf.) einige Unglückliche aus der nahenden Gefahr. 6. Wer wirii (lie Not der Verzweil'clnden lindern?g) Erklüre folyende Frenuíworler: Sludent, Dozent, IgnOranl, Emigran!, Laboran!, Mandan!, toleran!.Von welcher luleinischen Forin sind diese Worter abgeleilet?*~ Wicderholungsslück \V 9, S. 154S Was meinte wohl der Dichler Ovid mil den Worlen:I'AUPER UBIQUE IACET. Was besagl folgende rómische Senlenz:SUMMUM IUS SUMMA 1N1UR1A.

Page 61: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 61Das Prasens im PassivH 1. Philosophus nomines monet et ¡ncitat. *,2. Homincs á philosophó moncntur et incitanlur.3. Optámus, ut nomines á philosophis moneantur et ¡nciten<ur.4. Nam bonum est á viró sapienli moncri et incitan.5. Vosne á viris sapientibus moncminl et incitámini?L Ein hohcr Besuchluí I lause hcrrschl groOe Aufrcgung. Sklavinncn kümmern sich um die reich gcdeckle Tafel. Dcr Valer erklürt den Kindern:Multi nobiles student a philosophis laudari vel moneri. Itaque Euphratesphilosophus a me invitatur, ut nos omnes sermone philosoplii excitemur etvoluptate compleamur. Homines enim non solum artificum operibus, sedetiam verbis virorum sapientium detectantur.Der Pliilosoph vtlrd efiipfangen und zur Tafel gcfülirl.Post cenam philosophus narrat: ,,Hodie vos fábula celebri delectabo:Arbor ad ¡mbrcm: Tua potentia semper et ubique celebratur. Nos arbores a te recreamur. Sine te mors nobis certa esset. Ergo tu es dominus vitae. Imber: Minime1! E nube mano1. Agitor, non agito.Arbor ad nubcm: Tu imbrem agitas; imbre autem arbores recreantur. Ergo tu es domina mundi.Nubes: Minime1! Vento gubernor. Agitor, non agito.Arbor ad vcntum: Tu, vente, vitam das, quia nubcm et imbrem agitas, ipse3 non agitaris. Ergo dominus mundi es.Ventus: Ego quoque agitor. Deus solus agitat, non agitatur. Itaque deus dominus mundi est."Quia omnes admiralione tcnentur. pater optat, ut familia saepe oratione Euphratis dclcctetur.Ü a) Konjugifre: tcrreor el perturbor; monear el firmer.b) Verglrkhc: cr wird eingcladen (Prasens Passiv),cr wird cinladcn (Fulur Aktiv).licsliiiniie nuil iiherseize: ich wcrdc Undcrn, ich werdc bestraft, sie werdcn bcsu-chcn, sie werdcn bcsuchl, ihr wcrdcl crfrcul. du wirst relien, ihr wcrdct gerellet, sic wcrdcrrgerufcn, sie werdcn rufen, cr wird vcrlclzen.1 niininie keincswegs J manare flicBcn * ipse selbst

c) Übcrsetzt: \. Durch vvessen Worlc werden die Menschcn manchmal angctricbcn?. Durch die Wortc wciscr Manner. 2. Die Philosophen werden von vicien iCíenschen geschiilzt (geliebl); abcr einigcn isl es laslig, von Philosophen erniahnt zu werden. 3. Weisc Manner werden uns so crmahnen: 4. Es ist schon, von guien Freunden gclicbl und von schleclUcn Freunden gcmicdcn zu werden. 5. Seht-'zu°, daO (!) ihr von^üchtigen Menschcn gclobt odcr crmahnt werdel! 6. Sorgen wir, dad (!) die Menschcn durch guie Beispiele zu guien Talen geirieben und von (ab) schlech-len abgchallcn werdcn! 7. Ein weiser Mensch wird kaum von Furcht verwirrl.d) Philosophus iuvcnem monet. Der Philosoph ermahnt den jungen Mann. luvcnis a philosopho monelur. Der junge Mann wird vom Philosophen ermahnt.1. Unlersclieiden sich die beidcn Sátze dem Inhalt nach?2. Wie slelien die zwei Personen zueinaiider, von denen in den Sálzen die Rede isl?3. Von welcher Per son aus denkl der Sprecher, wenn er den Salz im Aktiv formu-liert? yon welcher Person aus denkl er, wenn er im Passiv formuliert?4. In welchem Fall slelil die Person, vonideren Standpunkt aus der Sprecher denkl?e) Verwandle ins Passiv: I. Multi iuvenes philosophos celebran!. 2. In porlicu iuvenes vi ros sapientes exspeclant. 3. Inlerdum divites philosophos invitan!, ut convivas delecten!. 4. Philosophorum verba nos delectan! et monent.S Schreibmalcrial, Schrcibgeriilc, BücherPhilosophen und Oichlcr brauchen zur VcrofTcnilicluing ilircr Wcrkc Schrcibmalcrial. Doch • Papier, wie es hculc in bclicbig groller Mcngc ohnc Schwicrigkcilcn hcrgcsielll wird, kannlen die Romcr noch niclil. Ais Schrcihniaicrial f.nul der aus dcm Mark der ilgyplischcn Papyrus-slaudc gcwonnene Papyrus Vcrwcndung odcr auch das aus Ticrfcllcn hcrgcsielllc Pergaincnl. Das Buch besland zunachsl aus ciner Reilic von Papyrus- odcr Pcrgamenlscilcn, die an den Riindcrn ancinandcrgcklcbl und dann ziisammcngerollt wurden. Die Rolle war 6 bis 10 m lang und 25 bis 30 cm brcil. Man kann sich dcnkcn, daO der Umgang mi! solchcn Büchcrn zicmlich unbequein war; um das Lcscn zu crlcicliicrn, rolllc man das Buch um Holz- oder Heimlabc. Spálcr ersl (in der Kaiscrzci!) kacu die uns verlraulc Hiichform auf. Gescluicbcn wurdc mil Time (aus ftuf], Wcinlicfc, Tinlcnfischabsonderung). Ais Schreib-geralc wurden Vogclfcdcrn odcí zugespilzlcs Kohr vcrwcndcl. Auch Melallfedern waren bekannl. Wcil das Schrcibmaterial so wcrlvoll war, vcrwcndelc man im Alllag Wachslálelchen (labiilae, cerne), in die man mil dcm GrifTcl (slilns) die lluchslabcn cinrilzle.Papymsrollcn. Die l'apyrusslreifen wurden auf Slabchcn aufgcrolll. Auf angchangicn Schild-chcn war der llucluiícl vcrmcrkl. Ein hcsondcrcr Bchalierschiilzlcdic Rollen vor Fcuchiigkcit.

Page 62: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 62Das Impcrfckt ¡m PassivH 1. Temporibus antiquís urbs Roma ü nóbilibus administrübálur.2. Cónsules á populó creábantur.3. Lcgibus bonis populus ab injuria prohibcbátur.4. Nisi légcs cssent, civés necárcntur et urbes délcrcnlur.L Bei reiclicn Leuten zu Gustl'ublius schrcibl scinem SchwaBer von den Eindrückcu bei den Gclagcn des Trimalchio.Publius Tullio sulutem.Nuper de acdibus Trimalchionis 'narravi. Interea saepe a Trimalchione, virodivile et superbo, invitabar. Semper luxuria et divitiis perturbabamur et terre-bamur.Cum triclinium intraveramus, a servo salutabamur. Tum a servís Graecismanus nostrae lavabantur1 et pedes ingenti diligentia curabantur; et servi inhoc2 íam/molesto ofítcio non tacebant, sed cantabant.Quanta supcrbia Trimalchionis sil, tali re demonstratur. Servi cibos apporta-verant. Ab ómnibus Trimalchio exspectabatur; [domino superbo primus locus servabaturTJNos omnes gustatione3 deleclabamur; súbito Trimalchio velut rex cum comitibus triclinium intravit. Omnes dominum salutaverunt. Statim signum dedil, ut gustatio3 a pueris cantantibus asportaretur4 et alii cibi prae-bcrenlur. Cum copia et apparatu ciborum admiratio nostra excitaretur, Trimalchio ridens explicavit: ,,Malus amicus essem, nisi vos in aedibus meis simplici cibo lirmaremini." Semper usquc ad noctem cibo, vino, sermone delectabamur. Vale!Ü a) Kuiijiií;U're: lerrerer el limcrcm; agitabar et errabam.b) lii-siiniiiii- und iiberseizr: du wirsl ermahnen, sie werden gelobt, ihr wurdet getadelt, wir wurden geslarkl, du würdesl rufen, sie werden zerstórt, ihr werdet erfülll, ich würde weinen.c) Uí-sliniiiif und übcrselze: accusarc, acensan, accusavi; arce (2),'arcere, arcerer, arceres, arces (2); saner, sanarer, sanaremini, sanamini, sanabamur; terreri, tcrrui, lerreris, lerrueris (2), lerrereris.1 lnmre waschcn »/ii>c-(Abl.)dicscr 3 gustárió, *ónis die Vorspeise * asporíSre weglragen TrinkgcfaB aus SilbcrObsl und Wein. Rdmisches Wandgemalded) Überselze: I. Die Kinder der Rómer wurden zuersl von ihren Eltern erzógen.2. Taglich wurden die Bilder der Vorfahren gezeigl; die Eltern erzá'hllen von den Talen der Vorfaliren, damit (!) die Kinder von der alien Tiichtigkeit erfülll wurden.3. Dann wurden die Kinder meisl.griechischen Sklaven anvertraul. 4. Nach wenigen Jaliren besuchten die Sóhne der Vornehmen ciñen Redner, um (!) in der Redekunst (Hot/ueniia) geübt zu werden (Impf.). 5. Einige luhren nach Griechenland, um (!) von der Weisheit aller Wissenschaficn (Kiinste) erfüllt zu werden (ímpf.). 6. Athen war die Heimat der Wissenschaflen; don wurden die jungen Manner vorallem von Rednern und Philosophen (aus)gebildct.e) Verwandle i/is Passiv (nur die gesperrl gedrucklen Formen!):1. Saepe fabulae avi nos delectaban!.2. Avum valde laudabamus, cum facía virorum fortium celebraba!.3. Optavit, ut exempla amiquorum nos monerent.4. Si morís maiorum memores essetis, non luxuriam sed virtulem laudaretis.f) Vergleiclie (lie beiden Stilze:1. Saepe milites Romani castra collocabam.2. Saepe castra a militibus Romanis collocabamur. Was lial sicli Jurch die Umwandlung ins fasslv gcatiJert?S Was meinl der Dichler Ovid mil dcm Vers:Principas obsta! Sero medicina1 paralur.Ein kurzcs Gedicht (Epigramm) des Dichicrs Marcial:Semper pauper eris, si pauper es, Aemiliane1;danlur opes nullis nunc nisi divitibus., -ae das Hciliniíiel 2 Aemiliánus cin uns unbekannlcr Ronier

Page 63: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 63Das Futur I hnTassirH 1. Bonís artibus animu$ fórmábitur et exercébitur.2. Boni ab ómnibus laudabuntur; numquam á malis terrcbuntur.3. Ab amic6 n6n s6lum laudaberis, sed etiam moncberis.'L FabelstundeDer GroBvaler crzahll den Kindcrn Fabeln.Avus: Olim camelus1 oravit: ,,O di immortales! Quod taurum córnibus orna-vistis, semper ab ómnibus timebitur. Ego autem numquam timebor. Si me córnibus ex-ornaveritis, valde delectabor et vobis gratiam habebo." Statim luppiter: ..Robore et patientia omnia animalia superas. Quia ingratus es, non córnibus, sed parvis auribus ornaberis. Tum cameli1 iure ab ómnibus animalibus irridebuntur2."Liben: Bene! Narra alteram3 fabulam!Avus: Lupus villae appropinquat, ubi canis ñdus vigilat. Statim a cañe salu-tatur: ,.Salve, lupe! Intra! Mox óptimo cibo recreaberis." Tum lupus: ,,A quo tibi cibus praebebitur?" Canis narrat; ,,Dominus me curat. Doñee spirabo, paupertatem et inopiam vitabo; cottidie mihi cibus parabitur. Invicem4 do-minus, familia, villa a me servabuntur. Muta etiam tu mores vitamque! Numquam fume vexaberis, numquam ab agricolis terreberis, semper ossibus delectaberis."¡Subito lupus libertatis memorTLNondüm narravisti, cur vinculis tenearis. - Ego numquam vita tua delectaoor: praestat5 ab agricolis avaris tcrreri quam in scrvitute teneri."Ü a) Konjiigiere: advocabor el nunliabo; adhibebor et docebo.b) Dcsliiiinie und iiberselze: laudaris, lauderis, laudareris, laudaberis, laudaveris (2), laudabaris, laudabatis; monebuntur, monebanlur, moncantür, monentur, mone-beris, nionueris (2).1 camelas, -I das Kamcl * irrlJire verspollen, verlachen 3 aller, -era, -erum ein (der) anderc(r) 4 inviccm andererseits * praeslal.. , tiuain es ist besser ... ais

Ein Fuchs erziililt deni griechischen Diclucr Asop cine Fabcl.c) Besilntnie und iiberselze: du wirsl beunruhigl, du wirst lehren, du wirst gerufcn werden, du würdest angeklagt, du mugest lindera, du inógcst ermahnt werdcn, du wirst bcschcnkt werden, du würdest priifen, cr wurde erzogen.d) Bilile Teiiipnxreiheii tlitrcli alie Témpora uml Miitli des Früscusslaiiiiiies:\. fábula narralur et delecta!; 2. admoneris et pares; 3. vocantur et relinenlur.e) Üherseize: I. Ciñen Ge¡?hals (gcizigen Mcnschen) wirsl du vergchlich bitten; nie werden dir von cincm Gcizhals Wohllatcn crwiescn (gegcbcn) werdcn. 2. Von solchen Menschen wirst du ¡mmer wicder" ermahnt werdcn: ,,Wenn ihr arbeitel (Ful. II), wcrdcl ihr von den Góttern nicht mil Armut bcstrafl werden." 3. Durch nichts (durch kcinc Sache) wird der Gcbhals abgchnltcn werdcn, Reichtum zu crwerbcn. 4. Dennoch wird das Herz cines geizigcn Menschen von Sorgen gequiilt und crschrcckt werden.f) Slelle alie Frageminer ziisaiitnieit!Erstclle einc Deklinalioiisiihfrsiflit tles Fnwpronaiiieiis quis-quid!S Übcrsclzc das Worlspirl:Amorc, more, ore, re servanlur amicitiac. In scincr Einsamkcit klagl tlor Dichler Ovid:Dance cris felix, nuiltos nuinerabis a ni icos; tcmpora si fucrint luibilu1, solus cris.1 núbilus, n, uní (nühes) Irüb

Page 64: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 64Das Parlizip Pcrfekt PassivH 1. Fuer á medicó sánátur. Medicus puerum sanávit.2. Puer sánalus medicó grátiam habet.3. Párenles gaudió completó medicó mercédem dant.L In romischen ThennenMarkus besuchl mil bcincni Vulcr priichlige Thcrmun. Auch Aulus, cin gutcr Bckannler aus dcr Nachbarschafl, isl dubci. 'J'tiier: Ecce thermae nuper aedificatae! Intremus!Spectate columnas ubique collocatas et solum imaginibus ornatum! Omnium aümirationcm excitan! statuae hic collocatae: sunl enim opera ab artifícibus Graccis fórmala, velut Hercules clava1 annatus et taurus ab iuvene captatus. F.x urbibus expugnatis ct dcletis nostri maiorcs mullas statuas importaverunt. Aulus: lure poeta laudat: ,Totus orbis in urbe!'l'tiit'r: Ecce undiqtic nos clamor varius circum-sonal*. Ibi viri vires exercent: manus plumbo3 oneralas iacianl. Pucri cuín ingenii clamore in aquam saluinl.4 /tullís: lícce cuncursus hominum exciíalorum! Viri iirmi cursu celeri senem paupcriatc vexatum captan!. In manibus senis verbera timcntis vestís est. Nunc alii viruin flenlcm vitupcrant, alii verberant. Nunc e manibus viri perturbati vesicm raplant.r: Eurein5 capiavcrunl. - Hanius et recreemur aquis!1 clara, -ai- die Keule : tirtiiiiisiniürr (sumís) um-lonen = imigeben 3 pliiinbuui, -i das Dlei 4 sallare sprin^cn * Júr. liiris dcr Dieb

Ü a) Aulworie latcinisclt: 1. Quid in Ihermis adnjiralionem puerorum excilat? 2. Narra ' de anuíais in Ihermis collocatis! 3. Unde Rumani artificia importaverunt? 4. Narra, quomodú nomines corpora exerceanl!/

b) Bestiinnie und ¡ibcrselze: vocatis (7), deleto (6), advócate (2), equitatus, mutati, rnulaiili, multante, múltale (2), múltalo (6).c) Überseízc: I. Homines prope Ihermas habitantes 2. in Ihermis hominibus completis 3. iuvenes ad cenam properantes 4. sencx clamore excitatus 5. femina pueros vituperans 6. cum viris gaudió completis.d) Überselze: \. In der mil Bauwerkcn gcschmücklen Stadt bcfanden sich (waren) viele Bader. 2. Die vornuhmen Romer erfrischlen sich in ihren eigcnen Badern (batnc'iiin). 3. Die Plebejcr besuchten die aul'Staalskostcn (mil óiremlichem Geld) gebauten Thermen. 4. Von Mittag bis zum Abend wurden die mil Menschen über-fülllcn (angefüllicn) Dador bcsiiclu. 5. Auch in den erobertcn und beseuten Gebicten erbauten die Komer Biider. 6. Hcuie noch" schen wir die Reste zerstórter Thermen.e) Überselze: 1. Viri templum delenles magna voce chinan!.2. Quis templum deletum renovabit'íWelclies der beiden Ptirtizipicii drückl einen Vorgang, welclies eineii Zustand aus? O Slí'lle die Reclcwetuliuigeii zusaiiiiiiín, díí'dti ini Wortscliutz imlér ,Merke'gelt-rntliasl!S Romische DaderZu den angenclimen Diiigcn des romischen Lcbens ^chorle der lagliche Ucsuch dcr Bader.Kciclic Lcuie und Kaiser l<aben Tur das Volk pracluige Uadeunslalicn erbuul. Uusondersgroliarlig waren die Thermen des Kaisers Carucalla.Im Aputlyícrium (Auskleideraum) legle mun die Kleider ab; l'ür die Gardcrobe wurdenichl gehaflcl; wer sichergelien wollte, mufilc einen Sklaven zurücklassen. Das Teputarium(liad mil lauwarinem Wasser) sollic auf das Culilarium (Warmbad) vorbereilen. ImCiildarium gab es Wannen, Waschbccken und Scliwiminbccken. lirfrischung bruclttc dasl'rixUlariuiii (Kalibud). Im hieien befandcn sich SponplüUo und grolic SchwimiDbecken.Naiürlich sorgien viele Duden lür üssen und Trinken.Selbsi in den abgelegcnsicn Kasiellcn Gennaniens gab es romischc Uader.Segar slualliclie Uadeordnungeii wurden erlassen. Ais lieispiel einige Punkle aus der Bade-ordnung einer romischen Sladl in l'onugal:- Ole l'acluer sollen das Uad taglich heUen und /uganglich machen, und zwar von Tagesan-bruch bis zur 7. Simule tur l-rauen, von der 8. Simule bis zur 2. Slunde der Ñachi Tur Manner.- Der Pachler solí sich von jedem Mann llt As, von jeder Frau 1 As zahlcn lassen. Ausge-nommen sind die kaiserlichen Freigelassenen und Sklaven, die Vorrechle genieíien, ebenso Kinder und Soldalen.

Page 65: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 65Perfekt, Plusquamperfckt und Futur II im PassivH 1. Magister návigii ad mercátórem vocálus est. Etiam nautae vocáti sunt.2. Návis vásis completa est. . ¿3. Cum návis oneráta csset, nautae návigávérunt.4. Post paucós diés Graeciam spectáverunt. Návis tempestátibus iactáta erat.5. Cum návis oneribus iterum oneráta erit, domum redibimus.L Eíne Schiflsreise nach AthenAulus durfle nach Alhcn reiscn, uní dorl cine Philosophcnschule zu bcsuchcn. In cinem Bricf bcriclucl er übcr seine Reise.Aulus Marco salutem.Herí Alhenas, urbcm ab ómnibus celebratam, intravi. Sed quanto periculo inmari vexatus sim, paucis verbis tibí narrabo:Cum in mare altum navigavissemus, návis nostra vento secundo agitata est. Nautae et nos, hospites mercatoris Graeci, cursu celeri valde delcctati sumus. Súbito cnelum nubibus atris obscuratum1 est. Cum návis ingentibus undis iactáta cssel, nautae perturbad sunt. Statim magister návigii clamavil: ,,Num-quam antea timore et terrore complcti estis. Fortes fortuna adiuvat*. Servemus navem!" ,Nos autem de salute desperavimus. Implorabam déos immortales: ,,Dei potentes, sérvate nos! Si ex periculo servatus ero, vobis sacrifica bo. Semper vobis gratiam habcbo." Per diem noctemque in mari iactati sumus. Tándem vi tcmpestatis liberal! sumus. Mox litori appropinquavimus; ante oculos erat arx templis celebribus órnala. Vale!Ü a) Vergleiche: Pcrfekt Aktiv: du hast gefangen du bist geeiltPerfekt Passiv: du bist gefangen (worden)Uñtersclieide, oh Aktiv otler Passiv vorliegl, und iiberselze dann: sie sind geflogcn, ilir warl gcrellct, du bist vcrwundct, ihr wiiret (zur See) gefahren, wir waren gc-hcilt, dic Sliídte sind bcsctzt, ich ware (herum)geirrt, ich bin gegangcn, ihr seid eingctrelcn, sic wiire geeilt, das Lager ist zcrslórt.1 obscürSre vcrdunlccln ' adjurare unlerstülzenDie AkropoliS von Alhenb) Bilde die Tempiisreilie (inir im Perfrkistamm):navigavi et pertúrbalas sum; dcsperaverunt ct (¡more completi sunt.c) Vcrwamlle ins Passiv: I. llospcs nicus me in portu salutavcrat. 1. Domi servus aquam apportavit. 3. Cum ancillae ccnam paravisscnl, patcr familiac nos ad cenam vocavit. 4. Tum hospcs nicus: ,,Post cenam poeta nos dclcclabit."d) Ühersclze falgeiiden lirief aiis Alhen: I. Ocslcrn bin ich mil Theodorus durch die Sladt spaziercngcgangcn. 2. Übcr den Anblick dcr Burg frente (Pcrf.) ich mich sehr (durch den Anblick . .. wurtle ich . .. crfreut). 3. Dic Durg ist mit priichtigcn Tempeln geschmückt. 4. Dort waren in altcr Zeit (Pl.) von bcrühmtcn Künstlcrn hcrrliche Slalucn aufgcstcllt worden. 5. Spiitcr wcrdc ich dir erzHhlcn, wie sehr (quaniopere) ich von cincm Thealerstiick (fábula) erfreut wurde (Konj. Pcrf.). 6. Mit Recht ist Alhcn von cincm wciscn Manne ,Silz dcr Wisscnschaften' genanntworden.<e) Was heiJSt exportare, importare, apportare?Slclle alie mil ex-, in- (¡ni-), ad- (ap-) zusanuntngefelitcn Yerben zusamnien, sotteit xie gelernl sind, iiml erkliirc ¡lie tícdciilnngeii dcr Vorñlben!f) Slelle die bcrcil.t gelcnilen Yerba uitf -eu ziisaiiiinen luid setze sic ins Perfekt, z. B. moneo - monuü»- Wicdcrholungsslück W 10, S. 154S Dciilc dic Scnlcn/: NON UNO 1JIE KOMA AKDIFICATA EST. Wclclics dculschc Sprichworl cnlsprichl dcr lalcinischcn Scnlcnz:I-ORTKS I ORTUNA ADIUVAT'.1 ailim-áre unlcrslüucn

Page 66: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 66Parli/ip Pcrfckt »uf -/H 1. Hominés perturbátí et terrítí clamaban!!2. A magistró návigü monili sunt.3. VirtQte nautárum návis é tempcstáte sérvala (est) et á pernicié prohibió est.L ThealerbesuchDic Fainilie bcsuchl das Thcalcr. Es wird der Triaununus, cine Komodie des romischcn Dich-lers Plaulus. gespicll. Ouinil die Kinder das Slück bcsscr verslehen, slelll der Valer die llaiipipersuneii vor:Charmidcs reicher Kuufinunn Stasimus • Sklave des CharmidesCallicles Frcund des Charmidcs nügaior cin Komddianl, WiizboldLcsbonicus Suhn des CharmidcsDann cr/uhlt dcr Valer dio Vorgcschichle der Komodie:Charmides,.cum ¡n Asiam navigare pararcl, filium íiliainque et bona sua Callicli inaiulavit: ,,ln do.no mea thcsaurus occultus est. Sed liberi mei hanc1 • rem ignoran!. Serva bona mea!" Tum navigavit. Sed Lesbonicus, lilius Char-inidis, prohíbitus non est oinnia dissipare. Frustra a Callicle admonitus eral, ut bona patris conservaren Postremo in magno aere alieno erat. Cum amici pccuniam debitam postularen!, non dubilavit etiam domum patris venditare2, ubi thcsaurus occultus erat.Cuín Lesbonicus ñeque minis ñeque precibus prohibitus esset, Callicles domum paravit, ut thesaurum occullum servaret.Postea iuvenis dives Charmidis (iliám ad-amavit'. Callicles territus est, quia virgo dolem non habebat. Lesbonicus autcm sororem talibus verbis nuptiis arcuit: ,,Cum dos satis magna praebita erit, nuptias celebrabimus." Quia Lesbonicus omnia dissipaverat, Callicles dolum adhibere debuit: Callicli placuit dolem ex thcsauro occulto daré. Praelerea nugator adhibitus est, ut Lesbonico fabulam fictam4 narrare! et virgini dolem apportaret.Itaiií- (Akk. Sg. Fcn\.) diese ' mutilare vcrschachcrn ' atl-aniáre liebgcwinnen, sich vcrlicbcn in * fabulu Jicia Lügenmarchen', er sollte folgendes erzahlen: Charmidcs, der noch lángcrc Zeil in Asicn vcrwcilen werdc, habe der Tochier das Geld geschickt. Dieser Trick war nolig; dcnn Lcsbunicus halle sicher den ganzcn Schatz für sich bcanspruchi und ihn vcrschlcudcri, wcnn cr davon crfuhren halle.Eine Schauspielerlruppe. Mosaik aus PompejiÜ a) Aníworte lateitiisch: 1. Quo Charmidcs navigavit? 2. Cui liberes et bona mandavit? 3. Narra de Lesbonici moribus! 4. Cur Callicles nunlio nuptiarum terrilus est? 5. Qui (welche) dolus adhibilus est?b) Bilile die Teinpusreihe (nur in dan Formen ttes Perfi'ktslamines!): admonitus est et paruil; lerriti eslis et pruperavislis.c) Biltle das Panizip Ptrfi-ki fotgender Yerben: concillare, dclere, parare, deberé, mandare, monere, servare, prohibcrc, cumplcre, amare, adhibere, daré, habcre.d) Verwandlc ins Passiv: 1. Tempestales navem mercaloris in mari vasto iaclaverunt. 2. Aspeclus undarum ingentium ánimos lerruil. 3. Magister navigii hospiles ad-monuii et spe complevil. 4. Profecto Neptunus territos et pertúrbalos servavil.e) übeneize: \. Es ist nichl erlaubl, fremden Besilz (Giiier) zu verschleudern.2. Wenn ihr von guien Freunden ermahnt werdct (Ful. II), sollt ihr gehorchen!3. Lesbonicus war durch die Worte des weisen Callicles nichl abgehalten worden, das Haus des Valers '/u verkaufen (vtntlitáre). 4. Er halle alies verschlcuderl, wenn nicht von dem klugcn alien Mann cine List angewendet worden wáre. í. Der Schwester ware keine Milgifl gegeben (gcwahrt) worden.f) Vergleiche ílie \Vorlslellunp ¡ni laieinischen wul tleulsclien Salz: Charmides, cuní omnia Callicli mandavissel, navigavit.Nachdem Charmides dem Callicles alies übergeben halle, fuhr er ab.1. Wo slelll ini Deulsclien tías liintlewürl (tlie Konjiinklioii) ?2. Was H'inl ihircli die Itileinisclie Worimellung erreiclil?1

Page 67: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 67Das Demonstrativpronomen: hic, hace, hocH Hic vicus hace domushi horti hae columnaeL Ein merkwQrdiger Unbckannterhoc theátrum hace simulñcraDer Komódie ersler TeilNach langer Gcscháflsreisc ist Charmides, der natürlich von der List des Callicles nichls weili, zurückgckchrl. Er stcht, an cine Hauswand gclehnt, auf dem Platz vor seinem Hause.Charmides: Tibí, Neptune, gratiam habeo; nam ex undis et tempcstatibus me miserum servavisti. Haec tua gloría iam antea mihi nota erat. -Sed quis est hic vir? Cum miro ornatu hanc plateam1 intrat.Niigalor (für sích): Hoc die artem meam exercebo: Narrabo,foliante labore ex Asia et Arabia redierini] sed numquam has térras vidi. Saiutabo nomine domini rnei, sea numquam hunc dominum vidi. Haec omnia argentum fácil1.(Er zielit aus der Tasche 3 Celilsliícke, die er für seine Diensle erliallen hal.)Charmiíles: Non placel mihi huius hominis facies. Speclat hos vicos, has aedes.Hunc virum observabo. Nugator (fiirsich): Has regiones demonstravit mihi conductor3 meus. Hicartem meam exereebo. lanuam pulsabo.Charmides: Ad nostras aedes hic ha bel rectam viam. Hercle! Hac nocte vigilabo. Nugator: Heus! Estne Lesbonicus in his'aedibus? - Heus!Ü a) DekIMfre: hic mons; hace arx; hoc mare.b) Suche aus der folgenden Reihe die nur eindeuligen Formen heraus:hace, hanc, hoc, hic, hac, his, huius, hunc, horum, huic, harum, hos, hae.c) Ergünze das Deinonslralivpronoinen hic, haec, hoc:1) ... mercator magnitudinem Ncptuni laudat. 2) ... nautac ... navem per mare gubcrnavcrunt. 3) Nunc ... servi ... onera in ... horrea4 trans-porlant. 4) Mox amici ... mercatorcm salutabunt.d) Verwandk- die Siilze von c) ins Passiv!1 platea, -oe der Plalz »fácil er, sie, es bcwirkt * conductor, -óris hier: Auflraggeber 4 liorrfiim, -i dic Lagerhallc ,

¡Rekonsirukt.ion des Thcatcrs von Pompcji. Lies dic Sachinformalion auf S. 147 und versuche dann dic cin/.elncn Tcilc des Thcatcrs 711 bcncnncn!c) Übersetze die Jolgeiule Beschrcibung Roms: I. Diese Sladt ist dic Hauplsladl des Erdkreises. 2. In dicscr Stadt wohnt cine gcwaltigc Mcnschenmenge. 3. Vicie Schiffe bringen aus alien Landern Warcn in diese Sladl. 4. Auf den StraDcn dicscr Stadt siehst du vicie Frem'dc. 5. Wie ofl hahc ich diese Hiigel und diesen FluB, diese Garlen und dieses (Mars)fcld, diese Temncl und diese Siiulenhallen be-trachiet! 6. Mil grolícr Frcudc wcrde icli in diesen SlraDcn spazierengchcn.i ' f) Selzc sinngcniiiji nullus, solus, tolus ein:Laudes urbis Romae: I. Gentes ... orbis Icrrarum imperio nostro parent. 2. Urbs Roma ... orbi leges dedil. 3. Huic urbi ... dci dedcrunt geni ¡bus imperare. 4. ... alia nalio nos potcntia suncrat. 5. F.x ... orbe nomines in urbcm Romam properanl. 6. Hace urbs ... ómnibus gcntibus patria esl. 7. Urbi Romae ... sit kuis el gloria!S Denle den Vcrs Jes Diehlcrs Marlial: FORTUNA MULTIS DAT NIMIS', SATIS NULLI.Auch lieule n«cli kannsl du horcn: SAPIlíNTI SAT».1 WHI/.V ZU vifl ~ .\tlt = S(ll¡\

Page 68: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 68Das Dcmoiisirativproiumicu: tile, Ule, ¿pseH Isle, ille iuvenis isla, illa virgo istud, illud aedificiumisli, illi amici ¡stac, illae tabcrnac ista, illa convivíaLesbonieus non dubitávit domum ipsam venditáre1.L Ein eigenartigcs Gesprach . • Der Komüdie zweiter TeilChurmidex (an ¡leu Aufschueultr gtwumli): Quid islam ianuam pulsas? Nugatür: Quaerilo" Lcsbonicum el islun) Calliclcm. Monslra, ubi ¡sli no-mines habiicnt!Charmides: Cur islos quiierítas2? Debentne tibi pecuniam? Nugaior: Paler islius iuvenis, Lesbonici, dedil mihi has epislulas.Clmrmiilt'S (ist saín verwumlerl, fungí sien jalacli balil): Ubi ipse CSt?Nugaior: In urbe Seleucia.Charmides (rüllig vrrblüffi): Habesne a paire ipso islas epistulas?Nugaior: E munibus suis dedil mihi ipse in manus meas.Charmides: Demonstra3 faciem illius hominis!Nugator: Ule - illc - ilie - le longiludinc superal.Charmides: Quid csl illi ñamen?Nuaaior: lili - illi - illi ---Charmides: Quid esl?Nugaior: Devoravi illius nomen modo. --- Sed - ,C est principium illiusnominis.Charmides: .Callias' aul .Callippus'? Nugaior: Non esl. Charmides: An4 .Charmides'?Nugaior: Ein, isle eril. - Mihi mandavil, ul aurum apporlarem virgini. Charmides: Habesne lu illud aurum?Nugator (liinier \-tirgi-lialiem-r ¡lamí): Habeo mílle5 nummos. Charmides: Ipse Charmides islud mandavtt? Nugaior: Charmides ipse. Charmides; Da islud aurum mihi! Ego ¡pse Charmides sum. A'Charmide ipso,ul narravisii, nummos habes. (Eremreijíi ¡lumias GeM). Nunc abi abhis regionibus! Nugaior: Abeo. Dei le deleanl!1 remitían4 vcrkaufcn ' niillí- tausend

* tiuncriiürc suclicn 3 dliiioiutrarí liier: beschreiben * un odera) Setze zu den fotgenden Wcndunsen islc:in ... vultu, ... munibus, ... capul, ... deus, ... aurcín, in ... peclore.Setze zu den fulgendcn Wenduniii'n ille:in ... porlumf in ... lacu, laliludo1 ... ainnium, ... lilus, ... naves,in ... arbore, in ... templa.b) Ergtiiizi- dic AusgUiige: nos ips_ (4), mihi ips_; lilii ips_ (2); parentcs ips_ (2).c) ¡icuchte ili-n licílculiiiH'siiiili'rstiiU'd:hoc oppidum diese Slaüt (die vor mir liegt)illud oppidum jone Stadl (dic wcit entfernl ¡si) Ergaiiz? dí'iiienlíprri'lieiid liic oder ille:1. Tándem in ... urbe sum. 2. Sed semper memor ero ... perículorum, ... tempestalum, ... piratarum. 3. Nunc aulem ... aedcs intrabo; tum narrabo de ... oppidis inirU, de nioribus ... genlis, de divitiis ... regís. 4. Apud ... genlem memor eram ... donius.d) Ührrseize: I. Viele Monute lang bin ich in jenen Gegenden Asiens gewesen.2. Ich habc jcncs wundei bare Land, jenc unbekannten Vólker, jcne ungcwohnten (neucn) Sitien, jene prachtigen Bauwerkc gesehen. 3. Der Fürst jenes Landes lud (Perl'.) micli ein. 4. Hr selbsl zci^le (l'ei'f.) mir prüchtige Kunstwerke. 5. Selbst (nacligcstclll!) den Schuu jenes Fürslcn habc ich gesehen. 6. Nuil bin ich aus jener Gegend mil groliem Rcichlum zurückgckehri. 7. linmer werde ¡ch an jene Keise denken (mil ini'iiiur!).e) Ubci'SL'lzt' lint! w/w/í'i'c, MI* tlus Protiüiitcti ipse bcwirkí:1. Kex ipse C'harmidi donuní prucclarum pruebuil.2. I lio ipso Hiñere mullas urbes celebres vidit.f) Hildc dic Teiupusreihc: lerreor el excilor.S Wus liallsl du vun der Senlciu:MALÍ l'IUNCll'll MALUS FINÍS.Was nieint dcr Diclucí Ovid mil folgendem Vcrs:TI2MPORA MUTANTUR, NOS UT» MUTAMUR IN ILLIS.Wunn kunn ein solclicr Uinschwung cinlrelcn, wic ihn dcr fülgcndc Vers bcschreibt:GAUDIA I'RINCIPIUM NOSTRI SUNTSAEPE DOLORIS.1 lulilütlü vgl. S. 91, Oy! • el - eiiam

Page 69: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Lección 69Das Demonslrativpronomcn: is, ea, idH 1. Is servus f idus est; eum laudó.2. Ea virgo pauper est; Cal líeles eius memor est.3. Id aurum dos esto; núgátor id apportátó!Der Komodie drittcr TeilEin glücktiches Ende, SlasilllUS (komml kcuchend gelauftn; er hat in der Kneipe sein Geld rerspiell und sicll ver-spatet.): O témpora, o mores! Ubique malí mores! Leges queque iis obtcrriperant! Id genus hominum ómnibus adversum est. - Eo domum.(Er will v/eiler.)Charmides: Heus tu!Slasimus: Mare, térra, caelum! Estne ipse dominus? Is est prefecto! Salve,domine!Charmides: Salve, Stasimc! Intremus! Slasimus: Ista domus non iam nostra est. Callicles eam paravit exque ea nosfugavit. Charmitles: Per maria máxima me'servavi, - nunc hic eius amici dolo deleor.Stasime, lene me!Callicles: Quis clamat ante aedes meas?1

Charmides: O Callicles, quali amico ea bona mandavi?CalUctes: Probo et fido. Sed intus tibí narrabo ea omnia. (Sie gelien ins Ham.)Slasimus: Is domino meo solus fidem servavit. Is animum non mutavit, quamquam mullos labores propter eum tolerare debebat.Lesbonicus: Quem magna voce laudas, Stasime?Slasimus: Propera, Lesbonice! Pater tuus rediit.Lesbonicus: Quis id narravit? Tune vidisti eum?Slasimus: Etiam tu videbis. Modo ex aedibus exit.Lesbonicus: O pater, salve!Charmides: Salve, Lesbonice! Es bono animo! Te non vituperabo. Nam Callicles ratione et consilio omnia mea servavit. Felices erimus, si tu modo1 bonus eris. Sed nunc paremus nuptias!1 imilla hicr: nur

Ü a) Bcsiinmif: iis (6), ii (2), i, is (2). ci (4), eis (6), co (3), ca (4), eam (2), cas (2), ei^b) Ersclze die schrág gedriieklen Substantive ilnrcli die enlsprechemlen Fnrn.eit von is, ca, id: Mcicalor rediii. Nenio1 mercalorem cxspcclavcral. 'Mercatoris b;>na lilius dissipavcrat. Filius cnim cottidic in labcmis erat. Non niirum, si paler filio iralus fuisscl. Sed pater filiiun non mullavil.c) Sclze ileii^inil Jen Formen von ¡s, ea, id erganzten Texl von b) ¡n den Plural!d) Ühemetze: I. Charmides crmahnl den Lesbonicus: ,,Wer ist so wahnsinnig (wer isl von° cliescr Vemicklhcil, Abl.), dad (!) cr dic Gütcr seines Vaters verschleudert? Mógen dócil" derartige (diese) Menschcn von.ihrcr Verschwendungssucht abge-Iwileii werdcn!" 2. Lesbonicus hat den Worten dieses Freundes kein Gehór ge-sctienkt (die Ohrcn nichf gcgeben). 3. Es wiire anstiindig gewesen (Ind. Perf.), diese Güler nicht zu verschlcudcrn, sondern davon (aus diesen) den Armen zu geben.c) Übersi'lze ilic folgcnden Siitze und aclne ilabei besondcrs auf die Salzstellimg:1. Caliicles, eum magno clamore tcrritus'cssel, ex aedibus exiit.2. Mercator, eum amicum vidcrct, soriem suam deflcvit.3. Pater, eum pos! mullos mcnscs redissct, filiuní non vituperavit.f) Biltle dic Tcinpiisrcilie: redeo - urbcni inlro - dolco (nnr ¡ni Akliv!).Roniisches Thcalcr iMil dcm Thcalcrspiclcn hallen dic (.mechen bcgonncn. Von ihncn habcn es dio Romcr übci'-nommcn. Dic Lusispiclc des l'lauíus und '] eren/, sind sogar xvcitgchciul Überlragungcn gric-chischcr Komodicn.Aucli l'ür dic rómischcn Thcalcrbaulcn hallen dic Gricchen dic Vorbildcr gcsclialTen. Bcim Thealergebáudc niüsscn wir unlcrscheidcn:- dic scüna, den Pial/, auf dem gcspicll wurde,- dic orclieslra den Pial/, mil den Sil/en für dic Vornchincn,- sowic die coren, das llalbrund der siufenwciie aufslcigcnden Silzc.Das Thcalcr des l'oinpejus, das grodle in Rom, falile inciu ais 20000 Menschcn.Dic Aiifführungcn funden lagsübcr slall. Da es abcr kcincn Karlcnverkauf gab, siehertc siendas Volk bcrciis in der Ñachi die guien Platzc.Dic Schauspiclcr (rugen vvic ini gricchischcn Thcalcr Maskcn und l'crüekcn. Sic warcn Sklavcnoder Frcigclassenc. Angcsehen und geehri, wic bei uns dic Sctiauspiclcr odcr wie in Romdie Gladiatorcn, warcn sic nie.' nlniu niemand

Page 70: · Web viewPuer tacet. Sed puella puerum incitat: “Nārrā fābulam, puer!” 6. Ager agricolam delectat. Servī agr ... Sub altis ulmis2 umbra iucunda erit. Cibi exquisiti3 erunt,

Zahlworícr (1 bis 10)H 1. Apud Romanos Mártius eral primus ménsis,Aprilis erat secundus,Máius erat tertius,lünius erat quárlus.Quintos ménsis ál C. lülió Caesare, sextus ménsis abl ¡mperátóre Augusto nóminátus est.2. Natura non omnia uní dedil. '*>3. Natura homincín duábus virtütibus2 órnáyit: ratióne et órátióne.4. Tres partes orbis terrárum antiquis temporibus nótae erant. Hodie quinqué vel sex partes orbis nótae sunt.L Tagesablauf cines SchriftstellersDer Valor hal ciñen Uncí bckuinmcn. Darin schrcibl cin bcfrcundclcr Schriflstcllcr über sanen Tagcsablauf. Valer licsl vür:üvigilo plcrumque circa horam primam. Tertia hora notaríum3 voco et dicto, llora quarla vel quinta in hortum vel in porticum eo; ibi reliqua cogito ct dicto. Eliam in curru scdens litteris studeo.Circa scplimain horam quicti me do. Octava hora ambulo; tum orationem Graecam vel Latinara magna voce recito, ut vox et stomachus4 firmenlur. Nona hora corpus exercco.Post decimam horam cum uxore vel paucis amicis cenamus: Ínter cenam líber rccitatur. Tum cuín servís et libenis ambulo. ha variis sennonibus usque ad vcsperum delcctamur. Hic est ordo unius diei.Satius' est, ut vidctis, tres vel quattuor horas litteris studcre quam per septem vel octo hor.:s in urbe nuptias frequentare vel in foro orationem habere.

• n ah (Abl ) nach' « ñrláies hicr: die Vcr/üge • mnurius. -I der Schreibcr. Slenograph• A,'.;»™,-/III.I-, -/ der Magcn (man glaublc. durch lames Vorlragen würden Magcnbeschwerden ticliobcn) > saliu* esl • • • U.UUHI es ist besser ... ais

Cl a) Seplcm el tria sunt deceni.Das haben die Rómer rechnerisch so geschrieben: X (= Suninia)III VilSi-hrribe folgtnde Rechnungen in liilciiiisclu-n Worten: VIH IX V Vil IIIV III MI I IIV VI II VI Ib) Unierselieitle:Quinqué horas nuptias frequentavi. - Quinta hora nuplias frequcntavi.Wua gibl der Akkusaliv, was der Abluliv an?Überselze unler BeachlwiK dieses Umerschiedes: I. Tres dies in urbe negotiacuravi. 2. Quarto die in villam rusticam redii. 3. Ibi prima hora e somno exciior.4. Tum duas horas litleris studeo. 5. Soplan dies olio me dabo. 6. Octavo die inforo oralionem habebo.c) Überseize: I. Die rómischen Kónige hallen nur° eine Legión. 2. Spaler gab es (warcn) zwei Legionen. 3. Ais (!) abcr die Gallier in hcfligem Ansturm die Stadt angriñen, befehligten (befahlcn) die Beamten vicr Legionen (Dal.). 4. Ais (!) Caesar Gallien betrat, standen (warcn) dort vier Legionen. Zulelzt standen (waren) achí Legionen unler Cacsars Befehl. 5. Die Kohorle war der 10. Teil der Legión, die Ccnturie (cí-nluria) der scchste Teil der Kohorte.d) Wus jalll dir an JolgenJen riimischen Ñamen uuf? l£in Caesarmórder: Decimus BrutusEin romischer Dichter: Sextus Propcrtius Ciceros Bruder: Quintus Tulláis Cicero

Zciieintcikmg und Uhren in RomDie Zeiteinhcii Siunde-60 Minuten kunnlcn dic Rünicr nicht. Ais Tug bczeichnelen sie die Zeii zwisclicn Sonnenuufgang und Sonnenuniergang und unlerleilten sie in 12 Stunden Ihórae). Im Sominer warcn also dic Stunden langer uls ini Winler. Dic prima hora begann mil Sonncnaufgang, die sexta liara war die Millugsicil.Zwei Arlen von Uhren gab es: dic Sonncnuhr und die Waücruhr. Dic Sonnenuhren enlspra-chen dencn, die du gelegcnllich aucli heule noch an alteren Gebauden schen kannsl; bei den Waueruhrcn lief das Wasser in eincr bcstiininien Zcil aus cinem Dehallcr in ciñen anderen (vgl. unscre Sanduhr). Wic wcnig gcnau dic Uhren gingcn, zeigt der Salz des Philosophcn Séneca: ,,hher siimmen die Pliilosüphcn übcrcin aU dic Uhren."Dus Jutir war in 12 Monjío unlcrleili. In fruher /cu begann das Jahr am 1. Mar¿ (daher ist der Sepleniber der 7. Monai). spaler uní 1. Januar. l:reilicli wurdcn nach Vcriinderung des Jahrcsbeginns die Munalsnanien beibehallcn.