Prezenter:IVAN BLINKOV

Risk-, Disaster-Management & prevention of natural hazards in mountainous and/or forested regions

PREVENCIJA I UPRAVUVAWE SO RIZICI OD PRIRODNI NEPOGODI VO PLANINSKI I/ILI

[ UMSKI PODRA^JA04MAC03/03/01/001 RIMADIMA

RIMADIMA Rabotilnica

Vodno - Skopje 27.08.2008

UPRAVUVAWE SO PRIRODNI NEPOGODI

EU funded project

Sodr`ina:

Analiza na sistemot za upravuvawe so rizici od prirodni nepogodi na nacionalno, lokalno i nivo na pretprijatie

Analiza na sistemot vo slu~aj na erozija i poroi i {umski po`ari na globalno nivo i vo rabotnoto podra~je

Generalni preporaki

AKTERI VO UPRAVUVAWE I PREVENCIJA OD RIZICI OD PRIRODNI NEPOGODI VO PLANINSKI I/ILI

[ UMSKI PODRA^JA

Instituciite {to izrabotuvaat razli~ni planovi (prostorni, urbanisti~ki, vodostopanski, {umarski, zemjodelski, itn,)

Nadle`nite ministerstva za upravuvawe so resursi (Ministerstvo za `ivotna sredina i prostorno planirawe, Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstva, Ministerstvo za transport i vrski)

Nadle`ni ministerstva koi se bitni za slu~uvawa vo vrska so krizni situacii (Ministerstvo za odbrana, Ministerstvo za vnatre{ni raboti, Minsterstvo za zdravstvo, Ministerstvo za finansii..)

Institucii koi upravuvaat so odreden resurs (pretprijatija koi upravuvaat so {umi, so vodi, so pasi{ta)

Institucii koi vr{at monitoring (Uprava za hidrometeorolo{ki raboti, pretprijatijata koi stopanisuvaat so {umi, Institut za seizmologija, Laboratorija na PMF)

Dr`avni i lokalni inspektorati

Institucii specijalizirani za intervencii pri itnost (Centar za upravuvawe so krizi; Direkcija za za{tita i spasuvawe; Lokalna samouprava za lokalni problemi, Javni pretprijatija,NVO Crven krst..)

Edukativno-nau~nata javnost

Finansiski organizacii (osiguritelni kompanii..)

Gledaj}i na nacionalno nivo, davaj}i celosna odgovornost na edna institucija za upravuvaweto so rizicite, kaj drugite institucii se javuva averzija (Caribbean hazard management project).

Ako sakame da go podobrime sistemot za upravuawe so rizici od prirodni

nepogodi, potrebno e ramnopravno podbruvawe na site akteri.

PLANIRAWE na prostorot i resursite

Prostorno i urbanisti~ko planirawe Planirawe vo {umarstvoto Planirawe vo vodostopanstvoto Planirawe vo zemjodelstvoto Ekolo{ki planirawa Razvojni planovi Planovi za za{tita i spasuvawe drugi

Prostorno i urbanisti~ko planirawe

Prostorni planovi: Za celata teritorija na RM Za regioni koi pretstavuvaat prostorno-funkcionalni edinici Za teritorija od posebno zna~ewe (nacionalni parkovi; drugi

za{titeni delovi; delovi okolu rezervati, ezera, izvori, i drugi teritorii definirani vo Prostorniot planot na RM (04/2004)

Urbanisti~ki planovi Generalen urbanisti~ki plan Detalni urbani~ki planovi Urbani~sti~ki planovi za sela Urbanisti~ki planovi nadvor od naseleni mesta

Poglavje za rizici od prirodni i tehnolo{ki nepogodi

Planirawa vo {umarstvoto

Posebni planovi za stopanisuvawe so {umite

Posebni planovi za odgleduvawe i za{tita na {umite

Lovnostopanski osnovi Planovi za za{tita od po`ari

Planovi za po{umuvawe

Po`ari ++ ; erozija i poroi >>

Planirawe vo Vodostopanstvo

Vodostopanska osnova

Planovi za regulacija

Plan za evakuacija vo slu~aj na ru{ewe na brana

Drugi planirawa

ZemjodelskiEkolo{ki (LEAP..) ++Razvojni (se spomnuva)Planovi za za{tita i spasuvawe (nova problematika)

Hidrometeorolo{ki Monitoring

UHMR - 1891 , organizirano od 1920 Klimatskite meterolo{ki nabquduvawa se

izveduvaat vo 262 stanici rasporedeni se na: 16 glavni, 19 obi~ni, 26 fenolo{ki, eden aerolo{ki i 200 priemni stanici.

Hidrolo{kite nabquduvawa se sprovedeni od povr{inski vodeni stanici (110) i podzemni stanici (115).

Monitoring na poplavi

Bidej}i dr`avata ne obrnuva mnogu vnimanie, mnogu stanici se napu{teni.

UHMR ima ~ove~ki kapaciteti, no nema dovolno finansii za izveduvawe na site aktivnsoti.

Monitoring na odroni, svle~i{ta

Ne postoi organizirano nabquduvawe na vakviot tip na nepogodi, bidejki del od niv nastanuvaat neo~ekuvano.

Koga nastanot e napraven, zagrozenata populacija ili organizacii gi iformiraat nadle`nite institucii.

Vo {uma se zabele`uva vo “{umska hronika”

Monitoring na Erozija Ne postoi monitoring poradi specifi~nosta na

problematikata

Monitoring na Su{a Meteorolo{ka i hidrolo{ka (povrzani se so

hidrometeorlo{kiot monitoring)

Po~vena su{a (nema monitoring)

Te{ko se dobiva potencijalna evapotrasnpiracija (neophodna za determinirawe indeks na aridnost)

Monitoring na {umski po`ari

Spored zakonot, glaven i odgovoren subjekt vo slu~aj na nekontroliran po`ar e institucijata koja upravuva so {umata: JP Makedonski {umi, JUNacionalni parkovi, JP Parkovi i zelenilo i drugi komunalni pretprijatija

MZ[ V – sektor {umarstvo i Inspktorat za {umarstvo i lovstvo

SWOT analiza na faktorite, uslovite i sistemot

EROZIJA i POROISilni strani :

- dobar del od planinite vo rabotniot region se pokrieni so vegetacija, - upravuvaweto so {umi e planirano i kontrolirano; Makedonskiot

pristap so upravuvaweto so {umite ima odgleduva~ki karakter i so mali podobruvawa treba dobie karakter na odr`livo {umarstvo;

napraveni se razli~ni hidrotehni~ki objekti vo pogolemiot del na porojnite korita,

Nedostatoci: seu{te ima golini; prirodnite karakteristiki na regionont pridonesuvaat za

problemite, niskata javna svest (mnogu otpad deponiran vo koritata), niskoto nivo na svest povrzano za va`nosta na {umata (bespravna

se~a; palewe na {umata, uni{tuvawe na strukturite ....) {umskite po`ari ja namaluvaat pokrovnosta i za{titata, bespravni gradbi vo porojnoto korito i na teritorijata na park-

{umata, lo{a i inertna kaznena politika izgradeni ku}i (vo minatoto) vo potencijalno rizi~ni zoni

Mo`nosti: - zgolemuvawe na javnata svest za va`nosta na {umata, - zgolemuvawe na javnata svest za va`nosta na

hidrauli~nite strukturi - involvirawe na problemot vo idnite dokumenti, - zgolemuvawe na humanite kapaciteti kaj

profesionalcite za porojnite rizici, - podobruvawe na planovite - podobruvawe na kazneniot sistem - po{umuvawe na golinite, - podobruvawe na odgleduvaweto na park-{um ite

Zakanuvawa: - nedovolno finansii - politi~ki problemi - svesnosta na gra|anite vo globala,

SWOT analiza za faktorite i sistemot[ umski po`ari

Prednosti: - organizirani strukturi i proceduri za borba so {umskite

po`ari - postojan monitoring na sostojbata na {umite

Nedostatoci: podlo`nost na vegetacijata na gorewe, klimatskite uslovi vklu~uvaj}i ja i su{ata, nedovolno kapaciteti na JPPZ (materijalno-tehni~ki kapaciteti:

alati, oprema, mehanizacija idr; tehni~ki kapaciteti, nabquduva~nici za predupreduvawe, pati{ta za brzo intervenirawe i dr; ~ove~ki kapaciteti: neobu~eni vraboteni, nedovolen broj na vraboteni i dr.)

mo`nost za pro{iruvawe na po`arot vo naselenite podra~ja, niska svest na gra|anite od Skopje i okolinata, kaznena politika vklu~uvaj}i gi i politi~kite problemi,

Mo`nosti: - po{umuvawe so otporni vidovi od po`ar - zgolemuvawe na kapacitetot na JPPZ, - podobruvawe na preventivnite merki, - zgolemuvawe na javnata svest za va`nosta na

{umata i rizicite od po`ar - podobruvawe na kazneniot sistem,

Zakani: - politi~ki problemi, - nedovolni finansii, - idni klimatski promeni,

Sistem za upravuvawe so rizici od prirodni nepogodi

PROAKTIVEN pristap

nasproti

REAKTIVEN pristap

REGIONAL PROCESS OF THE 5th WORLD WATER FORUM03-04 July 2008, Skopje,

“Water issues in the Eastern Europe: Impact of climate change,vulnerability assessments and adaptation measures”

Od neodamna vo sodejstvo so ~ovekovite aktivnosi, klimatskite promeni pri~inuvaat seriozni posledici po rizikot od prirodni nepogodi, kako {to se zgolemuvawe na frekfencijata na intenzivni vrne`i, zgolemuvawe ~estina na su{i i poplavi, {umski po`ari, erozija i desertifikacija vo regionot.

Zna~i, sekoja Vlada, vo zavisnost od sostopjbite vo dr`avat, bi trebalo da prevzeme odgovornost za da napravi najdobri mo`ini napori za da minimizira opredvidenite {tetni efekti koi se rezultat na nepogodite vo vrska so vodite, preku site ubla`uvaKi merki i kativnopsti integriraj}i struktuirni i nestruktiurni merki.

Zaradi premostuvawe na problemite nastanati ili vo vrska so vodata se predlaga:

Menuvawe na pristapot za upravuvawe so rizici od prirodni nepogodi od dr`aven i reaktiven (krizen menaxment, itnost) vo pro-aktiven pristap (upravuvawe so rizici i vodni slivovi; monitoring, prognosti~ki modeli, planovi za itnost)

Rasnewe na javnata svest za potrebata od ubla`uvawe na rizikot od nepogodi

Mobilizirawe podr{ka preku regionalno partnerstvo Zgolemuvawe na aktiv nostite za ubla`uvawe na rizkot

od nepogodi vo op{testvoto Podr{ka na legislativata o Vladinite akcii Ohrabruvawe i podr{ka na nade`ite za inkorporirawe

na ubla`uvaweto na nepogodi vo donesuvaweto na odlukite

Dali go sakame ova

(Golini na del od Vodno)

<head>

<head> or <short text>

<head>

Ili ova!!!

EU funded project