19 maart 2009 / jaargang 51

Informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven. Redactie: 040-2472961, cursor@tue.nl, www.tue.nl/cursor.

To pi or not to pi/8

Mini-antenneszijn samensterker/6

Een podiumvol metvrouwen/14

News in English for

international students

and staff members/11

Papieren TU/e-vliegtuigjesverpletteren records

Vier voorronden lang strekentwee studenten van de Univer-siteit Twente met de nationaleeer, maar TU/e’ers maaktendaar dinsdag 17 maart kortemetten mee. In het Auditorium,tijdens een kwalificatiewed-strijd voor het NK papierenvliegtuigen vouwen, werdentwee Nederlandse recordsverbroken.

Ralf Stamps hield de eer van dewerktuigbouwers hoog en wistzijn ‘speer’ 28,9 meter ver teslingeren. Het vliegtuig van Gijsvan der Meer, student IndustrialEngineering & InnovationSciences, bleef het langst in delucht: 8,28 seconden. Daarmeeplaatsten de twee zich, samenmet zeven mede-TU/e’ers (dedrie besten uit elke categorie:verste vlucht, langste vlucht enmooiste vlucht) voor het NK inLeiden. Begin april gaan ruimzestig studenten uit zeven stedenhier de landelijke strijd aan omeen ticket te bemachtigen voor

het WK in Salzburg, een maandlater. Aan het evenement doenstudenten uit 85 landen mee.TU/e’er Bart de Bresser kanfluiten naar enige nationale ofinternationale eer. Met zijn‘gevouwen’ propje heeft hij vande ruim 120 deelnemers wel-iswaar één van de origineelstetactieken, die met een over-brugde afstand van ruim 25meter ook nog eens buiten-gewoon effectief blijkt - maar dejury diskwalificeert de Elektro-student. “Met vouwen heeft ditnatuurlijk weinig te maken”, ver-klaart woordvoerster Eva de Vaanvan organisator Red Bull. DeBresser pakt beledigd maar breedgrijnzend zijn biezen, nog na-mopperend over deze ‘maas in deregels’.Cor van Dijk geniet echter metvolle teugen van het evenement.“Papieren vliegtuigjes trekkenmij gewoon, dat gaat nooit meerover”, bekent de 73-jarige model-bouwhobbyist. Trots laat deEindhovenaar een ingelijst tijd-

schriftartikel zien, met ondermeer een foto van een immenspiepschuimen vliegtuig: een uit-vergrote replica van een vlieg-tuigje dat Van Dijk als kleinjongetje in de oorlog vouwde vanpapier uit een gebruikt school-schrift.

StilettoAan de lange vouwtafels staatMarthe Veenis intussen gecon-centreerd een ‘stiletto’ te vouwen.Kinderlijk eenvoudig en daarmeetoch wat teleurstellend voor eenorigamideskundige die vansimpel papier zelfs paarden,draken en slakken weet tefröbelen. Maar creativiteit staatvandaag op het tweede plan bijVeenis: “Ik ga voor de langsteafstand.”Om haar behaalde elf meter zalStephen Krieger hard moetenlachen. De Amerikaan, wereld-recordhouder, wist zijn vliegtuigin 2003 ruim 63 meter ver teslingeren./.

Opening academisch jaarvoor het eerst in het EngelsDe opening van het academischjaar 2009-2010 op 7 septemberaanstaande is ditmaal volledigin het Engels. Het College vanBestuur neemt hiermee desuggestie over van deFederatie StudieverenigingenEindhoven (FSE).

Internationalisering is dit jaarhet thema van de opening van hetacademisch jaar. Om met ditthema in overstemming teblijven, stelde de FSE voor om hetdan ook volledig in het Engels tedoen. Het CvB was volgens uni-versiteitssecretaris ir. HarryRoumen wel gecharmeerd vandit idee en heeft het inmiddelsomarmd. Jesper van Berkel,student Scheikunde en secretarisvan de FSE, is verheugd met debeslissing. “Het maakt het

mogelijk dat buitenlandsestudenten en medewerkersbetrokken kunnen worden bij ditevenement. We zouden moetenpeilen hoe het animo onder dezegroep is voor het bijwonen van enparticiperen in dit soort evene-menten, wanneer de voertaalEngels is”, aldus Van Berkel.“Maar dit is vast een mooi begin.” Volgens secretaris Roumen heeftde eerste gastspreker AlexanderRinnooy Kan, momenteel lid vanhet Innovatieplatform, al aan-gegeven met Engels geen enkelprobleem te hebben. Ook VanBerkel, die waarschijnlijknamens de FSE zal spreken, zietgeen enkel bezwaar. “Sprekenvoor zo’n grote zaal is wel heel bij-zonder. Dat het dan in het Engelsmoet, is nog maar een kleinestap.”/.

TU/e start mini-campagne in crisistijdDe TU/e werkt aan een ‘mini-actie’ om studiekiezers incrisistijd te overtuigen van detoekomstkansen van een tech-nische studie. Binnenkort gaatonder meer een brief van derector hierover naar middel-bare scholen.

De nieuwsberichten over ont-slagen in onder meer de techno-logiesector volgen elkaar delaatste maanden in rap tempo op.Het is niet ondenkbaar dat scho-lieren hun studiekeuze daarmede van laten afhangen, zegtdrs. Brigitte Rijshouwer, hoofdvan het Communicatie ExpertiseCentrum (CEC) van de TU/e.Terwijl de behoefte aan enkansen voor technisch hoog-opgeleiden de komende jarennaar verwachting juist toe-nemen; zeker als de huidigecrisis over een aantal jarenhopelijk voorbij is en de studiek-iezers van nu de arbeidsmarktopkomen.Bestuurswoordvoerder Peter vanDam: “Als er nu een grote dip zoukomen in onze instroom, vertaalt

zich dat over zes, zeven jaar ookin de uitstroom. Dan krijgentechnologiebedrijven, terwijl decrisis allang voorbij is, nog eentweede tik omdat er een tekortaan personeel is.”De universiteit breint daarom op“een soort miniactie”, beschrijftRijshouwer. Gedacht wordt aaneen extra uitgave van Online, dedigitale TU/e-nieuwsbrief voorscholieren, en aan extra aandachtvoor toekomstperspectieven opde open dagen van eind maart.Op korte termijn gaat in elk gevaleen brandbrief namens rectorprof.dr.ir. Hans van Duijn naarmiddelbare scholen, vooralgericht op decanen die scho-lieren adviseren bij hun studie-keuze. Intussen wordt ook samen methightechbedrijven in de regionagedacht over manieren om eenpositieve toekomstboodschap uitte dragen, bijvoorbeeld in devorm van een open brief, zegtRijshouwer: “Het zou mooi zijnals enkele CEO’s zich nadruk-kelijk achter deze boodschapzouden scharen.”/.

Lezing Ruth Oldenziel over ObamaHHéétt ffuunnddaammeenntteellee vveerrsscchhiill ttuusssseenn OObbaammaa eenn BBuusshh?? ““DDaatt iiss ttoocchh wweell ddeeppeerrssoooonnlliijjkkee ssttiijjll vvaann ddee nniieeuuwwee pprreessiiddeenntt.. EEnn iinn ddiitt ggeevvaall ggaaaatt ddiiee ssttiijjllooookk nnoogg ggeeppaaaarrdd mmeett ssuubbssttaannttiiee””,, zzeeggtt pprrooff..ddrr.. RRuutthh OOllddeennzziieell,,wweerrkkzzaaaamm bbiijj ddee ffaaccuulltteeiitt IInndduussttrriiaall EEnnggiinneeeerriinngg && IInnnnoovvaattiioonn SScciieenncceess.. VVaannaavvoonndd,, ddoonnddeerrddaagg 1199 mmaaaarrtt,, vveerrzzoorrggtt ddee AAmmeerriikkaa--ddeesskkuunnddiiggee oomm2200..0000 uuuurr iinn ddee BBllaauuwwee ZZaaaall vvaann hheett AAuuddiittoorriiuumm eeeenn lleezziinngg oovveerr OObbaammaa..VVoollggeennss hhaaaarr zziitt OObbaammaa nnuu oopp hheett ttooppppuunntt vvaann zziijjnn mmaacchhtt,, oommddaatt ddeeDDeemmooccrraatteenn ddee mmeeeerrddeerrhheeiidd hheebbbbeenn iinn zzoowweell ddee SSeennaaaatt aallss hheett HHuuiiss vvaannAAffggeevvaaaarrddiiggddeenn.. ““HHiijj vvooeerrtt oopp ddiitt mmoommeenntt ooookk zzeeeerr ccoonnsseeqquueenntt uuiitt wwaatt hhiijjttiijjddeennss zziijjnn vveerrkkiieezziinnggssttoouurrnneeee bbeellooooffdd hheeeefftt.. IInn 22001100 zzaall ddee aaffrreekkeenniinnggvvaann zziijjnn bbeelleeiidd ppllaaaattssvviinnddeenn,, wwaannnneeeerr eerr wweeeerr ttuusssseennttiijjddssee vveerrkkiieezziinnggeennvvoooorr hheett CCoonnggrreess zziijjnn.. DDaann iiss hheett aaffwwaacchhtteenn ooff zziijjnn ppaarrttiijj ddee mmeeeerrddeerrhheeiiddiinn ddiiee bbeeiiddee kkaammeerrss kkaann bbeehhoouuddeenn.. TTeemmeeeerr ddaaaarr hhiijj vveeeell ggooeeddee ppoolliittiiccii uuiittddiivveerrssee ssttaatteenn nnaaaarr zziijjnn rreeggeerriinngg hheeeefftt ttooeeggeehhaaaalldd..”” NNaa ddee lleezziinngg iiss eerr ooookk mmooggeelliijjkkhheeiidd ttoott ddiissccuussssiiee..

Opening academic year in EnglishThe opening of the academic year2009-2010 on September 7 willbe fully in English. By doing so,the Executive Board is adoptingthe suggestion put forward by theFederation of Student FacultyAssociations Eindhoven (FSE).Internationalization will be thetheme of the opening of theacademic year. In order to stay inconformity with this theme, theFSE suggested that the event

itself take place fully in English.Jesper van Berkel, a student ofChemical Engineering andChemistry and secretary of theFSE: “Now foreign students andstaff members can be involved inthis event. We should gauge thegusto among this group forevents like this, if English is thelanguage of communication. Inany case, this is a good begin-ning.”/.

Foto: Bart van Overbeeke

19 maart 2009 Cursor2/ Mensen

Cursor/Colofon© 2009. Auteursrechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden gerepro-duceerd zonder voorafgaande toestemming

van de hoofdredacteur.De redactie behoudt zich het recht voor om

aangeboden artikelen te wijzigen.Redactie Han Konings (hoofdredacteur),

Judith van Gaal, Tom Jeltes, Ivo Jongsma,

Brigit Span (eindredacteur), Monique van de

Ven Aan dit nummer werkten verder meeRuben Libgott, Frits van Otterdijk, Benjamin

Ruijsenaars, Enith Vlooswijk, Paul Weehuizen

Foto’s Bart van Overbeeke Lay-out Esther Valk

Redactieraad prof.dr.ir. Henk van Tilborg

(voorzitter), drs. Joost van den Brekel,

prof.dr.ir. Han Meijer, Anneliese Vermeulen-

Adolfs (secretaris) Basisvormgeving Koos

Staal bno Druk Drukkerij E.M. de Jong B.V.

Baarle-Nassau Advertenties Bureau Van Vliet

BV, Passage 13-21, 2024 KS Zandvoort,

tel. 023 - 5714745 Redactie-adres TU/e,

Traverse 1.32, postbus 513, 5600 MB

Eindhoven, tel. 040 - 2472961/2474020,

e-mail: cursor@tue.nl, www.tue.nl/cursor.

Cursor is aangesloten bij het Hoger Onderwijs

Persbureau (HOP)

De week van/RobertRobert van den Broek, student

Werktuigbouwkunde, deed afgelopenweek tijdens enkele paraboolvluchten inFrankrijk experimenten rond het gedrag

van gasbelletjes in eenvloeistofstroming.

Vrijdag: De vijfde dag op rij van meer dantwaalf uur aan de opstelling sleutelen. Welopen duidelijk achter op schema.Gelukkig staat de opstelling nu wel in hetvliegtuig: twee dagen na de deadline oppapier, maar één uur voor de echtedeadline.

Weekend: Mooi tijd om wat bij te slapen.Verder heb ik het centrum van Bordeauxbezocht en een bezoek gebracht aan delokale klimhal. De rest van de tijd heb ikmet mijn laptop op mijn hotelkamer door-gebracht. Ik heb niet voor niets acht filmsen een nieuwe game erop gezet.

Maandag: Opnieuw een lange dagvandaag. Zonder ontbijt om zes uur op,want daar is geen tijd voor. Er moet nog teveel gebeuren aan de opstelling in hetvliegtuig voordat deze klaar is voor deexperimenten. Om acht uur, twee uurnadat iedereen uit het vliegtuig hadmoeten zijn, is onze opstelling ook klaarvoor morgen.

Dinsdag: De eerste vluchtdag. Ik ga nietmee, aangezien er twee plaatsen zijn vooronze opstelling en we met z’n drieën zijn.Mijn Franse collega komt behoorlijk ziekterug van het vliegen. Ik ben benieuwd ofik er morgen beter tegen kan.

Woensdag: Na een pil tegen misselijkheidis het dan zover. Tijdens de parabolen,waarvan we er 31 maken, krijg je eerst 20seconden 1,8g te verduren, dan 20 secon-den gewichtsloosheid en dan weer 20

seconden 1,8g. Hetzweven is leuken gelukkighoef ik nietalle 31 pa-rabolen bij deopstelling teblijven. Het isde verhoogdezwaartekrachtwaarvan je misselijkwordt; ook vandaag zijn er weer mensendie met kotszakjes in een stoelplaatsnemen. Ik kan er gelukkigbehoorlijk tegen, al moet ik toegeven dat ikliever was gestopt na 20 parabolen.

Donderdag: Eenzelfde dag als gisteren, alvalt het wel op dat het experimentereniedere dag minder belangrijk wordt en ersteeds meer mensen vrij rondzweven doorhet vliegtuig.

Gravemeijer is verbonden aan deEindhoven School of Education,een instituut van de TU/e enFontys. Hij begeleidt er ondermeer promovendi en is betrok-ken bij het KenniscentrumWetenschap en Techniek Zuid,waarbinnen basisschoollerarenzich kunnen bekwamen inwetenschap en techniek.Het Nederlandse basisonderwijsis veel bediscussieerd. Zo zoueen kwart van de basisscholen‘rekenzwak’ zijn en zoudenartsen door knullige misreke-

ningen fatale missers maken,kopten de kranten - tot ergernisvan Gravemeijer. “Ik heb flinkwat jaren in rekenen geïnves-teerd. Als mensen dan ietsroepen of kopiëren zonder defeiten te checken, dan ligt dateen beetje gevoelig, ja.”Hoewel goed in de bètavakkenwas Gravemeijer naar eigenzeggen vroeger zeker niet debeste van de klas. “Ik was goedin verhaaltjessommen, maarniet in cijferen. Bovendien wasik niet zo snel.” De lagere schoolkostte hem een jaar extra, door-dat leraren pas laat ontdektendat hij thuishoorde in hetspeciale klasje dat leerlingenvoorbereidde op het toelatings-examen voor het vervolgonder-wijs. “Het waren andere tijden.Het zoontje van de dokter, díeging naar de middelbare school.Mijn vader, eigenlijk radio-technicus, was uitvinder - altijdbezig met grootse projectenwaarmee we ooit rijk zoudenworden. Helaas ontbrak het hemaan commercieel inzicht.” Iets van vaders uitvindersgeest

kreeg hij wel mee: Gravemeijerknutselt graag en ook in zijnwerk, het ontwerpen van onder-wijs, komt dit terug. Leerlingenzelf laten ontdekken en eengrotere rol voor ict staan daarbijcentraal. “Werkgelegenheid ver-dwijnt naar China en Oost-Europaomdat hoogopgeleiden daarhetzélfde kunnen, voor veelminder geld. We moeten daar-om zoeken naar slimmere oplos-singen en werkwijzen, en daar-voor om te beginnen begrijpenhoe computers en andere appa-raten die we onder werktijdgebruiken, gegevens bewerken.”Zélf onderzoeken en vragenstellen spelen daarin volgenshem een grote rol. Hij wijst ophet boek ‘A short history ofnearly everything’. “De schrijverhad zich als tienjarige verbaasdover een tekening van een open-gewerkte aarde, waarop ondermeer te zien was dat de aardkernwordt gevormd door gloeiendemetalen. ‘Hoe wéten ze dat?’,vroeg hij zich af. Die vraag wordtveel te weinig gesteld en in hetonderwijs zelden beantwoord.”

Gravemeijer studeerde wis- ennatuurkunde, maar voelde zichmeer uitgedaagd aan de leraren-opleiding waar hij intussengewerkt had. Na zijn afstuderenen enkele jaren docentschap aanverschillende pedagogische aca-demies, werkte hij jarenlang aaneen Rotterdams project, gerichtop verbetering van het onderwijsaan vooral kinderen uit de lageresociale milieus. Waar de project-leiding streefde naar strakkestructuren en kleine stapjes,wilde hij vooral nadruk leggenop creativiteit bij het oplossenvan problemen. “Het stoorde medat kinderen leerden als robotjes.” Een ander stokpaardje waaroverGravemeijer botste met deleiding, was het belang vangoede begeleiding van lerarenbij deze lesmethode. Dit zag hijlater onderstreept toen hij, eenstudie onderwijskunde rijker, bijhet Utrechtse Freudenthal Insti-tuut terechtkwam. Hier ontwik-kelde hij mede het ‘realistischrekenen’, een probleemgestuur-de benadering waarbij het debedoeling is dat leerlingen zich

realiseren wat ze, al rekenend,aan het doen zijn. In de VS, waar hij betrokken wasbij diverse onderzoeksprojecten,liep dit volgens hem hier en daaruit de hand. “Leraren moestenzich volgens sommigen beper-ken tot het stimuleren van leer-lingen, maar zo werkt het niet.Leerlingen dachten wel veel na,maar leerden weinig. Een groepacademische wiskundigen sabel-de de probleemgeoriënteerdebenadering vervolgens meteenneer door alle varianten ervanover één kam te scheren.” Ook in Nederland zien sommigecritici de probleemgeoriënteerdewerkwijze als oorzaak van ondermeer de periodieke peilingenvan Cito, waaruit zou blijken datleerlingen steeds slechter zijngaan rekenen. Volgens Grave-meijer zijn leraren echter nooitgoed begeleid en is de methodeniet optimaal uitgewerkt. “Dediscussie moet niet gaan overwat we vroeger leerden. Het gaatmij om onderwijs dat leerlingenvoorbereidt op een toekomst inde informatiemaatschappij.”/.

Tekst: Monique van de VenFoto: Bart van Overbeeke

Basisvaardigheden inwetenschap en techniek zijn

onmisbaar als de scholier vannu wil overleven in de

informatiemaatschappij diehem wacht. Dat stelt hoog-

leraar wetenschaps- en tech-niekeducatie prof.dr. KoenoGravemeijer morgen, vrijdag20 maart, in zijn intreerede

‘Leren voor later’. Maar meernog: “Ik vind het belangrijk dat

kinderen nádenken.”

“‘Hoe wéten ze dat?’ wordt veel te weinig gevraagd”

Koeno Gravemeijer

Nieuws /3Cursor 19 maart 2009

NWO en universiteiten leggen geschil bijDe lucht is geklaard tussen de universiteiten en weten-schapsfinancier NWO. Er zijnafspraken gemaakt oversnellere betaling van beurzenvoor onderzoekstalent, dezogeheten veni-, vidi- en vici-subsidies.

De universiteiten waren niet blijtoen minister Ronald Plasterk bijzijn aantreden honderd miljoeneuro uit hun budget overheveldenaar NWO, dat het geld moetverdelen onder de beste onder-zoekers. Maar de instellingenwerden pas echt boos toen zebeseften dat NWO het geldvertraagd zou uitbetalen.

Stel dat een universiteit in heteerste jaar een miljoen euro kwijtis aan de overheveling, dan zouzij dat -dankzij haar beste onder-zoekers- uitgesmeerd over vierjaar weer terugkrijgen.Uiteindelijk lopen er vier jaar-gangen naast elkaar en komt hetprogramma tot volle bloei, maarde vertraging wordt niet meeringehaald. Volgens VSNU was ersprake van ‘structurele onder-besteding’ en wilde NWO hetovergebleven geld gebruiken omde eigen kas te spekken.Maar nu is het geschil opgelost.“De aantijgingen van de universi-teiten zijn weerlegd”, zegt NWO-voorzitter Jos Engelen. “We gaan

het geld sneller overmaken danwe normaal gesproken zoudendoen. Dit betekent dat universi-teiten aanvankelijk meer geldkrijgen, maar in de staart van hetonderzoek juist minder.”Overigens blijft het NWO-geldbij de universiteiten gereser-veerd op de plank liggen. Zemogen het nergens anders aanbesteden dan aan deVernieuwingsimpuls. Dus lijkthet probleem van de onderbe-steding eigenlijk niet van tafel,maar daar hebben de universi-teiten het verder niet meer over.(HOP)/.

ID experimenteert met nagebootste vluchten en rittenEen vliegtuigcabine waarinonderzoek kan worden gedaannaar het comfort van passa-giers tijdens lange vluchten eneen rijsimulator voor onder-zoek naar auto’s die met elkaarcommuniceren: samen vormende opstellingen het nieuweSimulation Lab van IndustrialDesign (ID). Vandaag, donder-dag 19 maart, wordt het lab opde tweede verdieping van hetHoofdgebouw officieelgeopend.

Dr. Jacques Terken van de groepUser Centered Engineering issupervisor van het onderzoeks-project bij ID waarvoor de rij-simulator is aangeschaft. Hetonderzoek, onderdeel van eensubsidieprogramma van hetministerie van EconomischeZaken, richt zich op auto’s diemet elkaar communiceren.Terken beschrijft een voorbeeldwaarbij auto’s vlak achter elkaarrijden, de voorste onverwachtsremt en dit communiceert naarde volgers, die daarop óók auto-matisch afremmen. Het systeemis gebaseerd op cruisecontrol-technologie. “De gedachte is datje daarmee wellicht files kuntvoorkomen. De vraag is echter ofmensen zo’n systeem wíllen; als

ze het uit ergernismeteen uitschake-len, schiet het zijndoel voorbij. Hoezorgen we ervoor datmensen een derge-lijk systeem gaangebruiken, metwellicht een kortingop iemands auto-verzekering? Al datsoort menselijkeaspecten onder-zoeken wij.”Volgens Terkenwordt binnen hetEZ-programma aantwee versies van zo’ncommunicatie-systeem voor auto’sgewerkt: de ‘co-ope-rative adaptivecruisecontrol’ en‘connected cruise-control’. Het eerstesysteem handeltzelf; het tweedesysteem neemt hetrijden niet over,maar adviseert de bestuurderhierin. Promovendi Qonita Shahab MScen drs. Alex Uyttendaele ont-wikkelen binnen ID onder meerconcepten om bestuurderstijdens het rijden te adviseren.

Ook bekijken ze of deze effectiefzijn en hoe ze worden ervarendoor verschillende proef-personen met onder meer wis-selende rijervaring en rijstijlen.

Lees verder op pagina 4.

TU/e-onderzoek naar botgroei haalt cover ScienceOnderzoekers van de TU/e-faculteit ScheikundigeTechnologie hebben voor heteerst de vroegste stadia vanbiomineralisatie in beeldgebracht. De resultaten leverenmeer begrip op over de vormingvan botten, tanden en schel-pen. Vrijdag 13 maart was dithet coververhaal van het gere-nommeerde tijdschrift Science.

Het onderzoek stond onderleiding van dr. Nico Sommerdijk.Het team bracht met ’s wereldsmodernste elektronenmicro-scoop de nanodeeltjes in beelddie aan de basis staan van hetzogeheten ‘biomineralisatie-proces’, de gecontroleerdevorming van harde structurendoor levende wezens. Eenvoorbeeld hiervan is de groei vanschelpen.De onderzoekers maakten in eenoplossing van calciumcarbonaat -het basismateriaal van schelpen-kleine clusters met eendoorsnede van 0,7 nanometerzichtbaar. Ze toonden als eerste

aan dat deze clusters, die slechtsongeveer vijf moleculen calcium-carbonaat bevatten, het beginvormen van het groeiproces.Deze ‘pre-nucleatie-clusters’aggregeren tot nanodeeltjes meteen gemiddelde diameter vandertig nanometer. Het door deonderzoekers aangebrachte orga-nische oppervlak zorgt ervoor datdeze nanodeeltjes kunnen uit-groeien tot grotere deeltjeswaaruit uiteindelijk de grotere,kristallijne structuur gevormdwordt. De organische stuurt heelprecies op welke wijze het mine-raal uitgroeit tot een volwaardigbiomineraal. Het team maakte gebruik van eenbijzondere elektronenmicro-scoop: de cryoTitan van FEICompany. Met behulp van hogeresolutiebeelden en driedimen-sionale opnames lieten ze zienhoe de clusters in de oplossingsamenklonteren tot grotere,ongeordende nanodeeltjes meteen gemiddelde diameter vanzo’n dertig nanometer. De onderzoeksresultaten zijn

van belang voor het onderzoeknaar botgroei en botvervangendematerialen. “We hebben zwaar-wegende aanwijzingen dat deresultaten ook gelden voorcalciumfosfaat, het materiaalwaar botten en tanden uitbestaan”, vertelt Sommerdijk. Enook de vorming van ijzeroxide -roest- lijkt op dezelfde manier teverlopen. IJzeroxide wordt doorbepaalde bacteriën gebruikt omnanomagneetjes te maken. Doelvan het onderzoek is om uitein-delijk zelf dit soort nanotechno-logische materialen te kunnenmaken, op dezelfde wijzegestuurd als in de natuurblijkbaar gebeurt: door eensubtiel samenspel van organi-sche en anorganische mate-rialen.Sommerdijk heeft dit werk uit-gevoerd met een Vidi-subsidievan onderzoeksorganisatieNWO. De cryo-TEM-apparatuuris deels gefinancierd door eenNWO groot subsidie./.

De rijsimulator. Foto: Rob Stork

Bachelors Roosevelt Academymogen instromen aan TU/eBachelors of science van deRoosevelt Academy inMiddelburg kunnen vanaf hetnieuwe collegejaar als proefinstromen in tien technisch-wetenschappelijke mastersvan de TU/e.

Het samenwerkingsverbandtussen de TU/e en de RooseveltAcademy (RA), een universitycollege dat tot stand is gekomenals samenwerkingsverbandtussen de Hogeschool Zeelanden de Universiteit Utrecht, isvoor twee jaar aangegaan.De voorwaarde voor instroom inde masters van de TU/e is dat RA-studenten een schakelprogram-ma van dertig studiepunten(ECTS) doorlopen. Dit program-ma kan tegelijk met de master-opleiding worden gevolgd. Destudenten moeten verder tijdenshun bachelorstudie aan de RA alwiskunde en een technisch vak,gerelateerd aan de te volgenmaster, gevolgd hebben op hethoogste niveau. Bij de mastersApplied Physics en IndustrialDesign is op individuele basistoelating mogelijk.Prof.dr. Hans Adriaansens, dedean van de RA, is zeer verheugdmet de gemaakte afspraken:

“Onze bachelorstudenten heb-ben al veel keuzemogelijkhedenvoor masters, maar vooral op hetgebied van de exacte weten-schappen is de samenwerkingmet de TU/e een fantastischeaanvulling daarop.” Volgens beleidsmedewerker drs.Dirk-Jan Mulders is de TU/e juistzeer geïnteresseerd in master-studenten met een andersoortigevooropleiding. “Het gaat bij deRA om sterk gemotiveerde stu-denten, en we zien deze pilot danook als een proeftuin voor toe-komstige samenwerkingsver-banden met andere universitycolleges.” Mulders verwacht nietdat het qua instroom om helegrote aantallen zal gaan. “De RAtelt namelijk maar zeshonderdstudenten”, aldus Mulders.De TU/e-masteropleidingen diemeedoen aan de pilot zijn:Biomedical Engineering, Con-struction Management andEngineering, Electrical Enginee-ring, Human-Technology Inter-action, Innovation Management,Science Education and Commu-nication, Medical Engineering,Operations Management andLogistics, Sustainable EnergyTechnology en InnovationSciences. /.

Wens: landelijke minorenwebsiteEr moet een landelijke website komen die een overzicht biedt van alleminoren die in het universitair onderwijs gevolgd kunnen worden. Ditbepleit het LOF (landelijk overleg van studentenfracties) in een nota,mede opgesteld door TU/e-student Christopher Gits.Het ontbreekt nu nog aan een duidelijk overzicht van de moge-lijkheden, vinden de opstellers van de nota. Er is bijvoorbeeld wel eenwebsite vanuit de drie TU’s, maar niet voor alle universiteiten. Ook isuniformiteit nog ver te zoeken in de informatie die wel voorhanden is,staat in het document te lezen. Als eerste stapje heeft universiteits-raadsfractie PF al een webpagina aangemaakt met links naar de mino-rensites van de meeste universiteiten. “Deze pagina kan gezien wordenals een noodoplossing totdat de landelijke keuze site er is”, aldus Gits.Zie: www.stempf.nl/links/minoren/.

Ach en Wee

19 maart 2009 Cursor4/ Nieuws

Univers - Universiteit van Tilburg

Tilburg wil dichter bij het plucheIInn TTiillbbuurrgg lleeeefftt hheett ppllaann eeeenn ssoocciiëëtteeiitt iinn DDeenn HHaaaagg oopp tteerriicchhtteenn oomm ddee zziicchhttbbaaaarrhheeiidd vvaann ddee uunniivveerrssiitteeiitt ttee vveerr--ggrrootteenn.. DDee eeccoonnoommiisscchhee ffaaccuulltteeiitt vviinnddtt ddee TTiillbbuurrggsseeiinnbbrreenngg iinn hheett mmaaaattsscchhaappppeelliijjkk ddeebbaatt ‘‘rreeaaccttiieeff,, aaff--wwaacchhtteenndd eenn aadd hhoocc’’.. EEeenn ssoocciiëëtteeiitt ‘‘hheett eeppiicceennttrruumm vvaannppoolliittiieekk eenn ssaammeennlleevviinngg’’,, wwaaaarr TTiillbbuurrggssee wweetteennsscchhaappppeerrssiinn ccoonnttaacctt kkuunnnneenn kkoommeenn mmeett ppoolliittiiccii,, bbeelleeiiddssmmaakkeerrss eennmmeeddiiaa,, zzoouu ddee uunniivveerrssiitteeiitt bbeetteerr zziicchhttbbaaaarr mmooeetteenn mmaakkeenn..DDee ssoocciiëëtteeiitt mmooeett vviieerr kkeeeerr ppeerr jjaaaarr tthheemmaattiisscchhee bbiijjeeeenn--kkoommsstteenn ggaaaann oorrggaanniisseerreenn.. EErr lliijjkktt eeeenn ggooeeddee kkaannss ddaatt ddeessoocciiëëtteeiitt eerr ggaaaatt kkoommeenn:: rreeccttoorr PPhhiilliipp EEiijjllaannddeerr llaaaatt zziicchh iinnUUnniivveerrss ppoossiittiieeff uuiitt oovveerr hheett ppllaann..

UK - Rijksuniversiteit Groningen

Scholiertjes vangenIInn ddee jjaacchhtt oopp vveerrss bbllooeedd mmooeett jjee eerr vvrrooeegg bbiijj zziijjnn,, rreeddee--nneerreenn zzee iinn GGrroonniinnggeenn.. BBiijj ddee wweerrvviinngg vvaann nniieeuuwwee lleeddeennwwiieerrppeenn ddee GGrroonniinnggssee ssttuuddeenntteennvveerreenniiggiinnggeenn AAllbbeerrttuuss eennVViinnddiiccaatt ddaaaarroomm aalllleebbeeii eeeenn sscchhoolliieerreennffeeeesstt iinn ddee ssttrriijjdd..DDee ttiieenneerrss kkoonnddeenn zzoo aallvvaasstt kkiijjkkeenn ooff hheett lliiddmmaaaattsscchhaappiieettss vvoooorr hheenn iiss.. BBiijj AAllbbeerrttuuss mmooggeenn ddee sscchhoolliieerreenn zzeellffssllooggeerreenn iinn eeeenn ssttuuddeenntteennhhuuiiss.. RReeddeenn iiss hheett ‘‘tteelleeuurr--sstteelllleennddee’’ aaaannttaall aaaannmmeellddiinnggeenn ddaatt ddee vveerreenniiggiinngg vvoorriiggjjaaaarr bbiinnnneennkkrreeeegg.. VViinnddiiccaatt oorrggaanniisseeeerrddee ddiitt jjaaaarr aaaann ddeevvoooorraavvoonndd vvaann ddee ooppeenn ddaagg vvaann ddee RRUUGG aall vvoooorr ddee vviieerrddeekkeeeerr eeeenn sscchhoolliieerreennffeeeesstt.. NNiieett aallllee aaaannwweezziiggeenn bblliijjkkeenn eerroopp hhuunn ggeemmaakk:: ““IIkk ssnnaapp nniieett wwaaaarroomm iieeddeerreeeenn hhiieerr zzoovvrreeeemmdd ggeekklleeeedd ggaaaatt..””

Mare - Universiteit Leiden

Nigeriaanse nepwoningenBBuuiitteennllaannddssee ssttuuddeenntteenn ddiiee nnaaaarr LLeeiiddeenn kkoommeenn oomm tteessttuuddeerreenn mmooeetteenn oopp hhuunn hhooeeddee zziijjnn:: NNiiggeerriiaaaannssee oopplliicchh--tteerrss hheebbbbeenn hhuunn wweerrkktteerrrreeiinn uuiittggeebbrreeiidd nnaaaarr ssttuuddeenntteenn--wwoonniinnggeenn,, zzoo bblliijjkktt uuiitt eeeenn vveerrhhaaaall iinn MMaarree.. DDoonnoovvaannEEssccaallaannttee,, eeeenn MMeexxiiccaaaannssee ssttuuddeenntt IInndduussttrriiaall EEccoollooggyyppllaaaattssttee eeeenn oopprrooeepp vvoooorr eeeenn kkaammeerr oopp iinntteerrnneett,, oommddaatthheemm wwaass aaffggeerraaddeenn ggeebbrruuiikk ttee mmaakkeenn vvaann ddee UUnniivveerr--ssiitteeiittsshhuuiissvveessttiinngg vvoooorr iinntteerrnnaattiioonnaallee ssttuuddeenntteenn.. HHiijj wweerrddbbeennaaddeerrdd ddoooorr eennee CCrraaiigg QQuuiinnttoonn,, ddiiee eeeenn kkaammeerr aaaannbbooooddddiiee vvaann zziijjnn sscchhoooonnvvaaddeerr zzoouu zziijjnn.. OOpp ddee ffoottoo’’ss zzaagg ddeekkaammeerr eerr pprraacchhttiigg uuiitt,, mmaaaarr ttooeenn hheemm wweerrdd ggeevvrraaaaggdd eeeennvvoooorrsscchhoott oovveerr ttee mmaakkeenn nnaaaarr NNiiggeerriiaa rrooookk hhiijj oonnrraaaadd.. EEeennCChhiinneessee ssttuuddeennttee wwaass mmiinnddeerr ggeelluukkkkiigg:: zziijj ddeeeedd eeeenn aaaann--bbeettaalliinngg vvaann zzeevveennhhoonnddeerrdd eeuurroo vvoooorr eeeenn nniieett--bbeessttaaaannddaappppaarrtteemmeenntt,, zzoo bblleeeekk nnaa aaaannkkoommsstt iinn LLeeiiddeenn..

EM - Erasmus Universiteit Rotterdam

Geen uitzondering voorschizofrene studenteEEeenn sscchhiizzooffrreennee ssttuuddeennttee bbeessttuuuurrsskkuunnddee mmooeett aallssnnooggaaffrreeiizzeenn nnaaaarr RRootttteerrddaamm oomm ddaaaarr ttwweeee tteennttaammeennss tteemmaakkeenn.. DDaatt hheeeefftt ddee RRaaaadd vvaann SSttaattee bbeeppaaaalldd.. DDee ssttuuddeenntteewwaass nnaaaarr ddee RRaaaadd ggeessttaapptt nnaaddaatt ddee eexxaammeennccoommmmiissssiiee eennddee rreecchhtteerr hhaaaarr vveerrzzooeekk aaffwweezzeenn oomm ddee llaaaattssttee ttwweeee tteenn--ttaammeennss vvaann hhaaaarr bbaacchheelloorr ttee vveerrvvaannggeenn ddoooorr eeeenn wweerrkk--ssttuukk.. DDee ssttuuddeennttee kkaann nnaaaarr eeiiggeenn zzeeggggeenn ddoooorr hhaaaarr zziieekktteenniieett oonnddeerr ddrruukk pprreesstteerreenn.. DDee uunniivveerrssiitteeiitt vviinnddtt ddaatt tteenn--ttaammeennss nniieett aalllleeeenn kkeennnniiss ttooeettsseenn,, mmaaaarr ooookk ddee vvaaaarrddiigg--hheeiidd oomm oonnddeerr ddrruukk ttee pprreesstteerreenn.. AAllss zziijj ddiiee nniieett bbeezziitt,, iissddee ssttuuddeennttee mmiisssscchhiieenn nniieett ggeesscchhiikktt oomm aaff ttee ssttuuddeerreenn,, zzooiiss ddee rreeddeenneerriinngg..

UT Nieuws - Universiteit Twente

Blinde vlek voor vrouwenIInn hheett TTwweennttssee uunniivveerrssiitteeiittssbbllaadd aaaannddaacchhtt vvoooorr hheett oonnddeerr--zzooeekk vvaann eeeenn NNiijjmmeeeeggssee pprroommoovveennddaa,, MMaarriieekkee vvaann ddeennBBrriinnkk.. ZZiijj ccoonncclluuddeeeerrtt ddaatt ssccoouuttss ddiiee vveerraannttwwoooorrddeelliijjkk zziijjnnvvoooorr ddee sseelleeccttiiee vvaann kkaannddiiddaatteenn vvoooorr eeeenn hhoooogglleerraaaarrsscchhaappeeeenn bblliinnddee vvlleekk hheebbbbeenn vvoooorr vvrroouuwweelliijjkk ttaalleenntt.. ““DDeevvoooorrkkeeuurr ggaaaatt uuiitt nnaaaarr mmaannnneenn,, aaaann vvrroouuwweenn wwoorrddttssiimmppeellwweegg nniieett ggeeddaacchhtt””,, aalldduuss VVaann ddeenn BBrriinnkk.. OOookk vvoonnddzzee uuiitt ddaatt ddee aaaannsstteelllliinnggeenn iinn 6644 pprroocceenntt vvaann ddee ggeevvaalllleennaacchhtteerr ggeessllootteenn ddeeuurreenn ppllaaaattss vviinnddtt,, tteerrwwiijjll hheett bbeelleeiidduuiittggaaaatt vvaann ooppeenn wweerrvviinngg.. IInn ddee pprraakkttiijjkk zzooeekkeenn ddee oovveerr--wweeggeenndd mmaannnneelliijjkkee ssccoouuttss sslleecchhttss iinn hhuunn eeiiggeenn hhoommooggeenneemmaannnneelliijjkkee nneettwweerrkk..

Invloed van muziek op stress in de luchtVervolg van pagina 3

Veruit de meeste kubiekemeters van het nieuweSimulation Lab vanIndustrial Design wordenin beslag genomen dooreen nagebouwde vliegtuig-cabine, inclusief eeneconomy class en businessclass, keuken en toilet. Opallerlei manieren kunnenhiermee vluchten wordennagebootst, bijvoorbeeldmet aangepaste luchtdruken met bewegende pro-jecties op de buitenwanddie, kijkend door de vlieg-tuigraampjes, de buiten-wereld simuleren.Binnenkort worden onder

de vier hoeken van hetbouwwerk stevige lucht-kussens geplaatst waar-mee het ‘vliegtuig’ inbeweging kan worden ge-bracht.De opstelling wordtgebruikt voor ID-onder-zoek dat valt binnen hetEuropese project SmartTechnologies for StressFree Air Travel. Dit isgericht op het comfort vanpassagiers tijdens langevluchten (meer dan tienuur) en de rol van zo-geheten inflight enter-tainment systemen hierin. Binnen de ID-groep

Designed Intelligencedoen promovendi ir.CheeFai Tan en Hao Liu,onder begeleiding vanprof.dr. MatthiasRauterberg, onderzoeknaar het effect van intel-ligente entertainment-systemen die, actief ofpassief, lange vluchtenvoor passagiers zo aan-genaam mogelijk moetenmaken. Rauterberg: “Invliegtuigstoelen kun jebijvoorbeeld sensoren ver-werken die bepaaldelichaamssignalen registre-ren, zoals iemandshartslag: een belangrijke

indicator voor stress. Alseen stoel stress detecteert,zou je bijvoorbeeld spe-cifieke muziek kunnenaanbieden om iemandshartslag te verlagen. Liu enTan ontwerpen deadaptieve algoritmen omdat voor elkaar te krijgen.”Ook gaan de onderzoekersexperimenten met proef-personen houden om hungedragingen aan boord temonitoren en te zien of bij-voorbeeld muziek in-derdaad stressverlagendkan werken. /.

Kunstenaar Shinkichi Tajiri overledenIn de nacht van zaterdagop zondag overleed kun-stenaar Shinkichi Tajiri.Zijn beeldenserie ‘Seed’staat dit jaar centraal opde Dag van de Kunst, diede Kunstcommissie vande TU/e op 27 mei houdt.

De Dag van de Kunst omvateen expositie, een boek,een documentaire (metmedewerking van Tajiri)en workshops met stu-denten van IndustrialDesign en Bouwkunde. Shinkichi Tajiri (1923 -2009) heeft honderdenbeelden gemaakt, die overheel de wereld staan, ver-spreid in musea, openbareruimten en in particulierecollecties. Zijn werk is langbeïnvloed door zijn erva-ringen in de TweedeWereldoorlog. Zijn deelname aan deeerste Cobra-tentoonstel-ling in Amsterdam (1949)wordt zijn doorbraak inNederland. Hij trouwt metde Nederlandse kunste-

nares FerdiJansen en zevestigen zich inNederland, eerstin Amsterdam,later Baarlo (Lim-burg). Zijn beelden uitde beginperiodeheten ‘Krijgers’,‘Warriors’ en ‘Samoerai’.Hij maakt ze om de spook-beelden van de oorlog uitzijn hoofd te krijgen. Zijnstijl verandert als zijndochters geboren wordenen Tajiri gefascineerdwordt door begrippen als‘ontkiemen’ en ‘groei’. Uitdeze periode (1958-1964)dateert de beeldenserie‘Seed’, waarvan de TU/eeen exemplaar in haarkunstcollectie heeft. Alshet publiek zijn anti-oor-logsbeelden verkeerd in-terpreteert, laat Tajiri hetoorlogsthema los en gaat‘Knopen’ maken, in veler-lei variaties. Later experi-menteert hij met (stereo)-fotografie en video./.

Nieuwe sauna in sportcentrumHet Studentensport-centrum (SSC) van de TU/eheeft sinds kort een ver-nieuwde sauna.De oude sauna dateerdevan 1981 en was volgenshet sportcentrum sterk ver-ouderd. De sauna heeftnieuwe douches, sanitairen dompelbad gekregen en

multifunctionele douche-koppen. De sauna was al enkeleweken in gebruik na eenverbouwing van ander-halve maand, zegtRaymond Starke van hetsportcentrum. “Wemerken al dat er veel vakerwordt geboekt. Vooral ’s

avonds zit het goed vol.Veel studenten com-bineren een training meteen bezoekje aan de sauna.De reacties zijn erg posi-tief: iedereen vindt het eenaanzienlijke verbetering.”De sauna is toegankelijkvoor studenten en mede-werkers van de TU/e en

Fontys met een sportkaart.Via de website van hetsportcentrum kan desauna voor vijf euroworden gereserveerd vooreen periode van anderhalfuur. Behalve de sauna zijnook de zonnebankruimtesgeheel vernieuwd./.

‘Seed’ van Tajiri, voorPotentiaal op hetTU/e-terrein. Foto: Peter Cox

Studentenhuisvesting graag ‘aan warme kant van het spoor’Studenten wonen bijvoorkeur ‘aan de warmekant van het spoor’ -daarwaar het centrum ligt- enbinnen de ring. En Eind-hoven heeft een imago-probleem als studenten-stad. Dat waren tweeterugkerende thema’s inde brede brainstorm-sessie over studenten-huisvesting in Eind-hoven, dinsdag 17 maartin De Bunker.

De voorkeurslocatie vanstudenten (nabij hetcentrum) is gewild, en dusduur. Toch wistBouwkundedocent drs. JosSmeets een handvol optiesop te lepelen om er meer

studenten te huisvesten.Wonen boven winkels,leegstaande gebouwenzoals kantoren, kloosters,kerken en scholen om-bouwen, en zelfswoonboten.Naast Smeets waren er inDe Bunker vertegenwoor-digers van alle hoger-onderwijsinstellingen,studentenorganisaties,woningcorporaties en degemeente, onder wiewethouder drs. MarriëtMittendorff. Het groterekader voor de middag,georganiseerd door TU/e-beleidsmedewerker drs.Joep Huiskamp, zijn debeleidsplannen vangemeente en de TU/e om

Eindhoven meer op dekaart te zetten alsstudentenstad, en daarin ishuisvesting een speerpunt. Andere ideeën die de revuepasseerden, waren het in-zetten van verenigingen bijde verdeling van huis-vesting, om zo studenten testimuleren actief lid teworden. Of het actiefbetrekken van studenten inbuurten. Huiskamp: “Het gaat omhet genereren van ideeën.En mensen en partijen bijelkaar brengen dienormaal alleen bilateraalcontact hebben. We willeneen visie op studenten-huisvesting ontwikkelendie alle individuele partijen

ontstijgt. Met deze bijeen-komst willen we draagvlakpeilen en partners vinden.”Als de betrokkenen zichaan hun woord houden,was de bijeenkomst delaatste van deze soort.Mittendorff constateerdedat ze meer dan vijftienjaar geleden ook al bij eensoortgelijke bijeenkomstzat. En dagvoorzitterprof.ir. Jan Westra, decaanvan de faculteit Bouw-kunde, liet horen: “Hetmoet niet zo zijn dat erhierna wéér zo’n bijeen-komst volgt. Er moeten nuconcrete dingen gaangebeuren.”/.

Nieuws /5Cursor 19 maart 2009

Gemeente herkeurt Helix maandag De afdeling Stadstoezicht enHandhaving van de gemeenteEindhoven voert maandag 23maart een herkeuring uit vanHelix, het gebouw van defaculteit Scheikundige Techno-logie. Voor 1 maart van dit jaarmoest een aantal overtredin-gen tegen veiligheidsregelszijn aangepakt.

Dr. Laurent Nelissen, directeurbedrijfsvoering van ST, wil pas opdinsdag 24 maart een reactiegeven op de herkeuring De her-keuring van Helix vloeit voort uiteen controle van 31 oktober 2008,waarbij de gemeente enkele‘ernstige overtredingen’ van deveiligheidsregels constateerde.De faculteit werd door degemeente en het College vanBestuur gesommeerd alle ‘strij-

digheden’ vóór 1 maart van ditjaar op te heffen. Tot die strij-digheden behoorden onder meerhet bij elkaar opslaan vangevaarlijke stoffen in onverenig-bare combinaties en de opslagvan gasflessen buiten de daar-voor bedoelde voorzieningen.Tevens moest voor 1 maart eenconceptaanvraag voor eennieuwe vergunning op grond vande Wet milieubeheer bij degemeente zijn ingediend.Wil van de Rijt, die bij degemeente toezicht houdt op denaleving van de milieuwet- enregelgeving, heeft het idee dat defaculteit de afgelopen maandenvoortvarend te werk gegaan ismet het aanpakken van degebreken. Arjan Ronner, arbo- enmilieumedewerker bij ST, zegtdat er de afgelopen periode hard

is gewerkt en verwacht geen pro-blemen. Ronner: “Maar dat isnatuurlijk mijn eigen inschat-ting, we moeten de herkeuringvan maandag afwachten.” Dedefinitieve aanvraag voor eennieuwe vergunning is inmiddelsal naar de gemeente, zo laatRonner weten.CvB-lid mr. Jo van Hambenadrukt dat ST deze kwestiezeer serieus moet nemen. “Dieregels zijn er niet voor niets. Zezijn ook niet bedacht doorjuristen, maar door deskundigenmet kennis van zaken. In hetgeval er iets mis zou gaan bij STwaarbij de veiligheid in hetgeding is, is de reputatie van defaculteit volledig naar deknoppen”, aldus van Ham./.

Tijdelijk minder kennis-migranten naar NederlandNederland trekt de laatstemaanden minder kennis-migranten van buiten deEuropese Unie. Vooral it’ers uitIndia laten het afweten, zegtPeter Veld van de Immigratie-en Naturalisatiedienst (IND) inhet Financieele Dagblad.

“De eerste twee maanden van2009 waren opvallend rustig”,aldus Veld. De IND-directeur wijtdit aan de slechte economischeontwikkelingen. Hij verwacht dater dit jaar veel minder mensengebruik zullen maken van de zo-genaamde ‘kennismigranten-regeling’. “Maar dat is tijdelijk”,vervolgt Veld, “en het verandertniets aan het structurele tekortaan kenniswerkers.”Opvallend is de daling van hetaantal aanvragen door Indiaseinformatici, normaliter eenbelangrijke groep van kennis-migranten. Uit de door Veldgepresenteerde Monitor Kennis-migranten 2008 blijkt datIndiërs verreweg het grootste

beroep doen op de ‘kennis-migrantenregeling’, die sindseind 2004 bestaat om meer bolle-bozen naar Nederland te halen.Na de Indiërs vormenAmerikanen en Chinezen degrootste groepen. De it-sector isde grootste afnemer van hunkennis, gevolgd door industrie,handel en onderwijs en onder-zoek.De afgelopen jaren nam hetaantal kennismigranten steedstoe. In 2005 maakten nog maar1.613 buitenlanders gebruik vande regeling; in 2008 was dataantal gestegen tot 7.192.Ongeveer 85 procent van hen isjonger dan veertig jaar. Driekwartis man. Bijna tachtig procentheeft een universitaire opleidingafgerond.Om in aanmerking te komenvoor de regeling moet de migrantsamen met zijn toekomstigewerkgever een aanvraag in-dienen en kunnen aantonen dathij aan het inkomenscriteriumvoldoet. (HOP)/.

Wetenschappelijke work-outEEeenn vvllooeeiieennddee kkoopprrooll mmaakkeenn vveerrggddee eevveennwwaatt ooeeffeenniinngg.. ““BBiijj ddee eeeerrssttee ppooggiinngg hhiinnggiikk mmeetteeeenn iinn eeeenn nneett””,, bbeekkeenntt RRoobbeerrtt vvaannddeenn BBrrooeekk llaacchheenndd.. DDee WWeerrkkttuuiiggbboouuww--kkuunnddeessttuuddeenntt ssttaappttee vvoorriiggee wweeeekk iinnFFrraannkkrriijjkk aaaann bboooorrdd vvaann eeeenn AAiirrbbuuss AA--330000,, wwaaaarroopp hhiijj ttiijjddeennss 3311 ppaarraabbooooll--vvlluucchhtteenn eexxppeerriimmeenntteenn ddeeeedd rroonndd hheettggeeddrraagg vvaann ggaassbbeelllleettjjeess iinn eeeenn vvllooeeiissttooff--ssttrroommiinngg..AAaann bboooorrdd vvaann hheett vvlliieeggttuuiigg ((aaffggeehhuuuurrddddoooorr ddee FFrraannssee rruuiimmtteevvaaaarrttoorrggaanniissaattiieeCCNNEESS)) bbeevvoonndd zziicchh eeeenn ooppsstteelllliinngg,, vvoooorr--nnaammeelliijjkk bbeessttaaaanndd uuiitt eeeenn bbuuiiss mmeettvvllooeeiissttooff mmeett ddaaaarroopp eeeenn bbeellggeenneerraattoorr..MMeett eeeenn ccaammeerraa wweerrdd oonnddeerr aannddeerree ggeerree--ggiissttrreeeerrdd hhooee ddee ggeemmaaaakkttee bbeell oonnddeerr uuiitt--eeeennllooppeennddee oommssttaannddiigghheeddeenn ((bbiijjvvoooorr--bbeeeelldd bbiijj vveerrsscchhiilllleennddee ssttrroooommssnneellhheeddeenneenn tteemmppeerraattuurreenn)) lloosslliieett vvaann ddee wwaanndd..““EEéénn vvaann ddee bbeellaannggrriijjkkssttee ffaaccttoorreenn iinn hheettkkrraacchhtteennssppeell oopp ddee bbeell iiss ddee zzwwaaaarrttee--kkrraacchhtt.. AAllss jjee ddiiee ffaaccttoorr ttiijjddeelliijjkk kkuunntt uuiitt--sscchhaakkeelleenn,, kkuunn jjee mmeeeerr zzeeggggeenn oovveerraannddeerree ffaaccttoorreenn,, zzooaallss ddee ooppppeerrvvllaakkttee--ssppaannnniinngg””,, vveerrdduuiiddeelliijjkktt ddee ssttuuddeenntt..CCoonncclluussiieess kkaann VVaann ddeenn BBrrooeekk nnoogg nniieettttrreekkkkeenn uuiitt zziijjnn eexxppeerriimmeenntt,, ddaatt ddeeeelluuiittmmaaaakktt vvaann eeeenn oonnddeerrzzooeekk aaaann ddeeffaaccuulltteeiitt WWeerrkkttuuiiggbboouuwwkkuunnddee oonnddeerrrreeggiiee vvaann ddrr.. CCeeeess vvaann ddeerr GGeelldd.. ““WWeehheebbbbeenn nnuu aalllleeeenn rruuwwee ddaattaa,, ddiiee mmooeetteennwwee nnoogg ggaaaann aannaallyysseerreenn..”” IInn mmeeii vvooeerrttooookk ddee EEuurrooppeessee rruuiimmtteevvaaaarrttoorrggaanniissaattiiee EESSAA wweeeerrppaarraabboooollvvlluucchhtteenn uuiitt;; eerr wwoorrddtt aaaann ggeeddaacchhtt oomm VVaannddeenn BBrrooeekk ddaann wweeeerr mmeeee ddee lluucchhtt iinn ttee ssttuurreenn vvoooorreexxppeerriimmeenntteenn,, ““mmaaaarr ddaatt iiss nnoogg nniieett zzeekkeerr..””ZZiijjnn lliijjff lliijjkktt iinn eellkk ggeevvaall rreeddeelliijjkk bbeessttaanndd tteeggeenn ddee gg--kkrraacchhtteenn ddiiee ddee ppaarraabboolleenn vveerroooorrzzaakkeenn;; iinn tteeggeenn--sstteelllliinngg ttoott vveerrsscchhiilllleennddee mmeeddeeppaassssaaggiieerrss vvoollbbrraacchhttVVaann ddeenn BBrrooeekk ddee 3311 vvlluucchhtteenn zzoonnddeerr ggeebbrruuiikk vvaann eeeennkkoottsszzaakkjjee.. QQuuaa gg’’ss vvaalltt hheett vvoollggeennss hheemm aaaann bboooorrddvvaann ddee ssnnooeekkdduuiikkeennddee AAiirrbbuuss ooookk nnooggaall mmeeee:: ““EEeenn

bbeeeettjjee aacchhttbbaaaann bbrreennggtt tteeggeennwwoooorrddiigg mméééérr gg’’ss mmeettzziicchh mmeeee,, mmaaaarr ddiiee llooooppiinnggss zziiee jjee aaaannkkoommeenn.. AAaannbboooorrdd vvaann eeeenn vvlliieeggttuuiigg iiss ddee bbeelleevviinngg vveeeell hheeffttiiggeerr,,vvoooorraall ddoooorrddaatt jjee ooggeenn nniieett kkuunnnneenn wwaaaarrnneemmeenn wwaatt eerrggeebbeeuurrtt.. OOookk wwoorrdd jjee eerr vveerrsscchhrriikkkkeelliijjkk mmooee eennhhoonnggeerriigg vvaann;; aallssooff jjee nneett eeeenn iinntteennssee wwoorrkk--oouutt vvaanneeeenn uuuurr hheebbtt ggeeddaaaann..””

LLeeeess mmeeeerr oovveerr VVaann ddeenn BBrrooeekkss eerrvvaarriinnggeenn iinn ‘‘DDee wweeeekkvvaann’’ oopp ppaaggiinnaa 22..

Eredoctoraat voorwiskundige BoxmaDe Universiteit van Haifa(Israël) heeft besloten in junieen eredoctoraat te verlenenaan prof.dr.ir. Onno Boxma,hoogleraar StochastischeBesliskunde aan de FaculteitWiskunde en Informatica enwetenschappelijk directeur vanEURANDOM, het op de TU/e-campus gevestigde onder-zoeksinstituut voor stochas-tiek.

Boxma krijgt het eredoctoraatvoor doorbraken in de toegepastekansrekening, zegt hij in eenreactie. “Haifa is net alsEindhoven een bolwerk vanwachtrijtheorie, mijn specia-lisme.” Wachtrijen zijn maat-schappelijk van groot belang,vindt hij. “Je vindt ze overal: insupermarkten en het verkeer,maar ook in fabrieken die chipsproduceren en bij draadlozecommunicatie. Hier inEindhoven houden we ons metzowel de theorie als praktijk vanwachtrijen bezig.”

Boxma werkt hiervoor ondermeer samen met prof.dr.ir. KoosRooda van Werktuigbouwkunde,met de faculteit Elektrotechniekin het profileringsgebied‘Broadband TelecommunicationTechnologies’ en met de faculteitIE&IS in het profileringsgebiedLOIS (Logistics, Operations, andtheir Information Systems). Boxma denkt dat zijn uitver-kiezing voor een eredoctoraatmede gezien moet worden alseen erkenning voorEURANDOM en de Eind-hovense wiskunde als geheel.“De wiskunde staat er erg goedvoor. We hebben hier geen super-ster, maar de kwaliteit isgemiddeld erg hoog, zowel op hetvlak van de discrete wiskunde, alsde computational science en destochastiek. Bij dat laatste speeltEURANDOM ook een belang-rijke rol. We weten talentvollejonge mensen aan te trekken diedoordringen tot de wereld-top.”/.

ID-studenten ingezet

als Akademie-assistentTwaalf studenten IndustrialDesign (ID) kunnen hun bij-baantje opzeggen: ze wordenmet geld van het ministerie vanOCW aangesteld om mee tewerken aan onderzoek naarintelligente spelconcepten.

De studenten gaan in de capaci-teitsgroep User-CenteredEngineering (UCE) bekijken hoeje intelligente spelconceptenkunt gebruiken om kinderenmeer te laten bewegen en samente laten spelen. Dr.ir. TildeBekker van UCE, verantwoor-delijk voor het project, zegt al eenachttal studenten te hebben gese-lecteerd. “We willen ze eerst eenhalf jaar een dag per week in-

zetten, om vervolgens te kijkenwelke studenten in aanmerkingkomen voor een tweede halfjaar.”Het Akademie-assistentschap isbedoeld voor masterstudenten,maar ook studenten in de af-rondende fase van de bachelormaken een kans, zegt Bekker.Het programma, een initiatiefvan de KNAW en hetInterstedelijk StudentenOverleg, is bedoeld om getalen-teerde studenten te laten kennis-maken met de praktijk van hetwetenschappelijk onderzoek.Landelijk komen er ongeveerhonderdvijftig studenten in aan-merking voor deze nuttigebijbaan./.

TU/e sluit 2008 af met kleine winstDe TU/e sluit 2008 af met eenpositief saldo van 800.000euro.

Het eindresultaat over 2008 staatop 1,6 miljoen euro. Daar wordtde boekwaarde van het af testoten Dommelgebouw -800.000 euro groot- vanafgetrokken, wat het positievesaldo op 8 ton brengt. Omzet uit werk voor derden isvorig jaar stevig toegenomen. Deopbrengst van ruim 69 miljoeneuro was bijna 4 miljoen hogerdan begroot. Al was dit al weereen miljoen minder dan nogverwacht werd in het derdekwartaal. Mr. Jo van Ham, de

financiële man in het College vanBestuur, ziet dit al als een kleineffect van de economische crisis.Van Ham: “Je ziet al in het vierdekwartaal dat bedrijven hunbetalingen aan ons langer uit-stellen.”Nieuwe afspraken met deBelastingdienst met betrekkingtot verrekenbare BTW over deperiode 2005 tot en met 2008leverde een incidentele meevallerop van twee miljoen. Ook de huis-vestingslasten bleven anderhalfmiljoen onder de begrote kostenvanwege lagere bouw- en onder-houdskosten en lagere energie-kosten. Tegenover deze mee-vallers staat wel nadrukkelijk de

post personele lasten die achtmiljoen hoger uitviel danbegroot. Dit is terug te voeren opeen maar gedeeltelijk gecompen-seerde verhoging van loonkostenen hogere personeelskosten voorderden.Dit jaar gaat het CvB weer uit vaneen 0-begroting, waarbij delasten en baten in evenwicht zijn.Met het oog op de problemen inDelft, waar in 2009 een tekortvan 15 miljoen wordt verwacht,en in Twente, een geraamd tekortvan 5,5 miljoen, is CvB-lid VanHam wel tevreden met dit uit-gangspunt./.

19 maart 2009 Cursor6/ Onderzoek

ADHD te lijf met meetmethoden enBiofeedback/Judith van Gaal

Foto/Rob StorkSpelletjes doen om het pres-tatievermogen van jongeren

met ADHD te verhogen. Het isslechts één van de toepas-singen van biofeedback, een manier om gemeten

lichaamsfuncties terug tekoppelen naar een patiënt.

Elektrotechnici en industrieelontwerpers van de TU/ewerken volop samen aan

het verzamelen vanlichaamsdata en de

terugkoppeling.

Denk je aan ADHD, dan ligt de associatiemet hyperactiviteit voor de hand. Eenlogische gedachte zou zijn dat dehersenen van mensen met de aandoeningeen overmaat aan activiteit vertonen.Niets blijkt minder waar, vertelt dr.ir.Pierre Cluitmans van Elektrotechniek.“Opmerkelijk genoeg is het kenmerk vanADHD-patiënten dat ze juist een‘slaperig’ brein hebben. De theorie hier-achter is dat ze zichzelf activeren.” Cluitmans richt zich aan de TU/e oponderzoek op metingen op het menselijklichaam en heeft een eigen praktijk voorbiofeedback. “Ik zie veel vermeendeADHD-patiënten. Daarmee bedoel ik datze wel onrustig gedrag vertonen, maarniet dat typerende kenmerk hebben vaneen slaperig brein. Hoogstwaarschijnlijkgaat het dan om een andere aandoening.”Metingen die kenmerken als een inactiefbrein aanduiden, hebben hun grondslagin de neurometrie. Cluitmans doceert:“Neurometrie is het getalsmatig in kaartbrengen van hersenfuncties. Sinds 1986

zijn we hier al mee bezig aan de TU/e. Jekunt hierbij aan allerhande toepassingendenken, bijvoorbeeld kijken naar in welkstadium van de ziekte multiple scleroseeen patiënt zit. Aan de TU/e hebben weons onder meer geconcentreerd op epi-lepsie en slaap- en waakstoornissen.”

LeugendetectorElektrotechnici komen door metingensteeds meer te weten over fysiologische

functies als ademhaling, hersenactiviteiten hartritme. De resultaten van deverschillende metingen aan de TU/eworden zoveel mogelijk gecombineerd,wat volgens Cluitmans redelijk uniek isin de wereld van de biofeedback. “In feitekun je een onderscheid maken tussentwee ‘scholen’. De ene school concen-treert zich op het EEG, terwijl de anderezich meer op de andere typen metingenconcentreert en de nadruk legt op de

onwillekeurige functies. Wij kiezen voorde combinatie, omdat dat volgens onsmeer informatie oplevert.” Zo worden deresultaten van een EEG (metingen in hetbrein) bekeken, maar ook die van hetECG (hart), van het EMG (spieronder-zoek) en zijn er GSR-metingen (huid-weerstand). “Bij die laatste meting kijk jeonder meer naar de mate van transpiratie.Dit principe wordt ook bij een leugen-detector toegepast”, vertelt Cluitmans.

Mini-antennes zijn samen sterkerNooit meer zoeken naar eenkabeltje om je foto’s over tezetten naar je pc. Sneldraadloos je agenda synchro-niseren of films downloadenmet een snelheid vanmeerdere gigabits perseconde. Dat is mogelijk meteen cirkeltje van zes antennesvan ieder slechts 1,5 bij 1 mil-limeter groot en een radio-zendontvanger in een chip. Ir. Iwan Akkermans heefttijdens zijn promotieonder-zoek zo’n uiterst kleine cirkelvan antennes gemaakt enverbeterd. Hij promoveerdemaandag 16 maart aan defaculteit Elektrotechniek.

De normale antenne voorbijvoorbeeld de draadlozeverbinding van je laptop isongeveer 12 cm lang bij eenfrequentie van 2,4 GHZ. Hoehoger de frequentie, hoe korterde golflengte, hoe korter deantenne. Bij 60 GHz, waarnaarAkkermans heeft gekeken, isde golflengte slechts 5 mm. “Deantennes die ik heb ontworpen,zijn daarom maar 2 mm”,vertelt Akkermans. “Zelfs nogiets kleiner omdat er een elek-trisch isolerende, ofwel diëlek-

trische laag onder zit.”Deze kleine antennes ont-vangen maar heel weinigvermogen. Het ontvangenvermogen vergroot je, aldusAkkermans, door meer anten-nes bij elkaar te plaatsen. Zokun je een smallere bundel uit-zenden met een grotere ver-sterking. Als je daarnaast heelveel data wilt versturen, moethet signaal heel zuiver zijn enmoeten de antennes goed ‘luis-teren’ naar het signaal.Akkermans vergelijkt het meteen gesprek: “Als ik snel praat,moet je ook beter luisteren.”Daar is die groep antennes danook voor bedoeld. Een enkeleantenne kijkt alle kanten op,maar meerdere antennessamen kunnen gericht luis-teren en zenden naar het basis-station. Alsof je je handen omje mond of achter je oren zet.Hoe doen ze dat? Met zesantennes kun je meten waarhet signaal het eerst aankomten waar het een tikkeltje laterwordt ontvangen. Je zendt bij-voorbeeld eerst een testsignaalwaarmee wordt bepaald waarhet signaal vandaan komt.Vervolgens stemt de cirkelantennes zich elektronisch af

Van links naar rechts: Loe Feijs, Pierre Cluitmans en Loy Rovers.

Ir. Iwan Akkermans. Foto: Bart van Overbeeke

Onderzoek /7Cursor 19 maart 2009

Onderzoeksnieuws

Massa zit in een klein hoekjeHHeett HHiiggggss--bboossoonn,, hheett ddeeeellttjjee ddaatt ddee bbrroonn zzoouu zziijjnn vvaann aallllee mmaassssaa,, iiss wwaaaarrsscchhiijjnnlliijjkkmmiinnddeerr zzwwaaaarr ddaann ggeeddaacchhtt,, zzoo bblliijjkktt uuiitt ddee nniieeuuwwssttee rreessuullttaatteenn vvaann ddee AAmmeerriikkaaaannsseeTTeevvaattrroonn--vveerrssnneelllleerr,, ddee ccoonnccuurrrreenntt vvaann LLaarrggee HHaaddrroonn CCoolllliiddeerr ((LLHHCC)) iinn GGeennèèvvee.. DDaatt zzoouuhheett vvoooorr LLHHCC wweell eeeennss llaassttiiggeerr kkuunnnneenn mmaakkeenn ddaann vvoooorrzziieenn oomm hheett HHiiggggss--bboossoonn tteevviinnddeenn..DDee mmaassssaa vvaann hheett HHiiggggss--bboossoonn lliiggtt vvoollggeennss ddee vvoooorrssppeelllliinnggeenn ttuusssseenn 111144 eenn 118855GGeeVV//cc22 ((220033 eenn 333300 xx 1100--2277 kkgg)).. UUiitt eeeenn aannaallyyssee vvaann aallllee mmeeeettrreessuullttaatteenn vvaann TTeevvaattrroonnvvaannaaff 22000011 ccoonncclluuddeerreenn ddee AAmmeerriikkaaaannssee oonnddeerrzzooeekkeerrss nnuu ddaatt ddeezzee mmaassssaa nniieett ttuusssseenn116600 eenn 117700 GGeeVV//cc22 lliiggtt.. MMoocchhtt hheett HHiiggggss iinnddeerrddaaaadd eeeenn rreellaattiieeff llaaggee mmaassssaa hheebbbbeenn,,ddaann wwoorrddtt hheett nnoogg eeeenn hheellee kklluuss oomm ddiitt ddeeeellttjjeess oopp ttee ssppoorreenn uuiitt ddee bbeerrgg bbrrookkssttuukkkkeenn((aannddeerree eelleemmeennttaaiirree ddeeeellttjjeess)) ddiiee vvoooorrttkkoommeenn uuiitt bboottssiinnggeenn bbiijj llaaggee eenneerrggiiee.. LLHHCC zzoouuddaann ggeeeenn pprrooffiijjtt hheebbbbeenn vvaann hheett ffeeiitt ddaatt ddee vveerrssnneelllleerr pprroottoonneenn ttoott vviijjff mmaaaall hhooggeerreeeenneerrggiiee kkaann ooppzzwweeppeenn ddaann TTeevvaattrroonn.. AAllss ddee mmaassssaa vvaann hheett HHiiggggss ttoocchh tteeggeenn ddeebboovveennggrreennss vvaann ddee vvoooorrssppeelllliinnggeenn aaaannlliiggtt,, kkaann LLHHCC ddiitt ddaaaarreenntteeggeenn zzoonnddeerrccoonnccuurrrreennttiiee vvaann ddee mmiinnddeerr kkrraacchhttiiggee AAmmeerriikkaaaannssee vveerrssnneelllleerr aaaannttoonneenn.. BBoovveennddiieennkkoommeenn eerr bbiijj hhooggeerree eenneerrggiieeëënn mmiinnddeerr bbrrookkssttuukkkkeenn vvrriijj ddiiee hheett zziicchhtt oopp hheett HHiiggggss--bboossoonn kkuunnnneenn bbeelleemmmmeerreenn..

EEeenn kklleeiinn lluucchhttbbeelllleettjjee ooff eeeenn mmiinniieemmeebbeesscchhaaddiiggiinngg vvaann hheett iissoollaattiieemmaatteerriiaaaall rroonnddeeeenn hhooooggssppaannnniinnggsskkaabbeell vvoollssttaaaatt oomm oopp ddiieepplleekk eeeenn bblliikksseemmfflliittss ttee vveerroooorrzzaakkeenn.. EEeennkklleeiinn bblliikksseemmfflliittssjjee wweelliisswwaaaarr,, mmaaaarr ddeezzeeddeeeelloonnttllaaddiinngg iiss ffuunneesstt vvoooorr hheett iissoollaattiiee--mmaatteerriiaaaall.. HHeett kkaann jjaarreenn dduurreenn,, hheett kkaann ooookk iinneennkkeellee sseeccoonnddeenn ggeebbeeuurrdd zziijjnn,, mmaaaarr kkaappoottggaaaatt hheett mmaatteerriiaaaall uuiitteeiinnddeelliijjkk zzeekkeerr.. AAllss ooppttiijjdd bbeekkeenndd iiss wwaaaarr iinn ddee kkaabbeell eeeenn bbeesscchhaa--ddiiggiinngg oonnttssttaaaatt,, kkaann hheett hheerrsstteell ppllaaaattssvviinnddeennvvoooorrddaatt zziicchh ggrroottee pprroobblleemmeenn vvoooorrddooeenn.. SSiinnddss eennkkeellee jjaarreenn iiss hheett mmooggeelliijjkk ‘‘oonnlliinnee’’bbeesscchhaaddiiggiinnggeenn ttee ttrraacceerreenn,, dduuss zzoonnddeerr ddeekkaabbeell zzeellff vvaann hheett nneett ttee hhaalleenn.. HHaannddiigg,, wwaanntthheett aaffsscchhaakkeelleenn vvaann eeeenn hhooooggssppaann--nniinnggsskkaabbeell kkaann eerrvvoooorr zzoorrggeenn ddaatt eeeennwwoooonnwwiijjkk ttiijjddeelliijjkk zzoonnddeerr ssppaannnniinngg zziitt..HHeett ttrraacceerreenn ggeebbeeuurrtt mmeett bbeehhuullpp vvaannsseennssoorreenn aaaann bbeeiiddee uuiitteeiinnddeenn vvaann ddee kkaabbeell..AAllss eerrggeennss iinn ddee kkaabbeell eeeenn ddeeeelloonnttllaaddiinnggppllaaaattssvviinnddtt,, ddaann lloooopptt eerr eeeenn ssttrroooommppjjee iinnbbeeiiddee rriicchhttiinnggeenn vvaann ddee kkaabbeell.. DDee ssnneellhheeiiddvvaann hheett ssttrroooommppjjee iiss bbeekkeenndd:: oonnggeevveeeerr ddeehheellfftt vvaann ddee lliicchhttssnneellhheeiidd.. AAaann ddee hhaanndd vvaannddee ttiijjdd wwaaaarroopp hheett ssttrroooommppjjee aarrrriivveeeerrtt bbiijj eellkkvvaann ddee ttwweeee sseennssoorreenn,, iiss dduuss vvaasstt ttee sstteelllleennwwaaaarr ddee ddeeeelloonnttllaaddiinngg ppllaaaattssvviinnddtt.. WWaatt nnuu,, aallss hheett ssttrroooommppjjee eeeenn ttrraannssffoorrmmaattiiee--hhuuiissjjee ooff eeeenn ggrrootteerr oonnddeerrssttaattiioonn ppaasssseeeerrtt??WWaatt ggeebbeeuurrtt eerr mmeett hheett ssiiggnnaaaall,, tteerrwwiijjll hheettzziicchh vvoooorrttbbeewweeeeggtt oovveerr hheett kkaabbeellnneettwweerrkk,, vviiaaaalllleerrlleeii vveerrttaakkkkiinnggeenn eenn ttrraannssffoorrmmaattoorrss,, wwaaaarrhheett eeeenn aannddeerree wweeeerrssttaanndd oonnddeerrvviinnddtt?? TToottvvoooorr kkoorrtt bbeessttoonndd eerr nnoogg ggeeeenn mmooddeell ddaatt ddiittggooeedd bbeesscchhrriijjfftt.. BBaarrtt SSiimmoonnss,, ssttuuddeennttEElleekkttrrootteecchhnniieekk,, hheeeefftt zziicchh ddee aaffggeellooppeennmmaaaannddeenn oovveerr hheett pprroobblleeeemm ggeebbooggeenn.. HHiijjddeeeedd ddaatt iinn ssaammeennwweerrkkiinngg mmeett hheett KKEEMMAA,, hheett

AArrnnhheemmssee cceerrttiiffiiccaattiiee-- eenn oonnddeerrzzooeekkssiinn--ssttiittuuuutt oopp hheett ggeebbiieedd vvaann eelleekkttrriicciitteeiitt.. ““MMeettmmeettiinnggeenn hheebbbbeenn wwee eeeenn oonnddeerrssttaattiioonn hhee--lleemmaaaall bbiinnnneennsstteebbuuiitteenn ggeekkeeeerrdd””,, vveerrtteellttSSiimmoonnss.. ““WWee hheebbbbeenn ggeemmeetteenn hhooee eeeenn zzeellff--ggeeïïnnjjeecctteeeerrdd ppuullssjjee zziicchh vveerrddeeeelltt oovveerr ddee aaff--ttaakkkkiinnggeenn iinn eeeenn oonnddeerrssttaattiioonn.. BBiijj eellkkee aaff--ttaakkkkiinngg vveerraannddeerrtt hheett ssiiggnnaaaall.. UUiitteeiinnddeelliijjkkkkaann hheett zzoo zzwwaakk wwoorrddeenn ddaatt hheett nniieett mmeeeerrmmeeeettbbaaaarr iiss..”” OOpp ggrroonndd vvaann aallllee mmeettiinnggeennmmaaaakkttee SSiimmoonnss eeeenn mmooddeell ddaatt ddee vveerraannddeerriinnggvvaann hheett ssttrroooommppjjee bbeesscchhrriijjfftt iinn hheett oonnddeerr--ssttaattiioonn.. MMeett bbeehhuullpp vvaann hheett mmooddeell iiss hheettmmooggeelliijjkk oomm hheett ssttrroooommppjjee ttee hheerrkkeennnneenn eennddee llooccaattiiee vvaann ddee ddeeeelloonnttllaaddiinngg ttee hheerrlleeiiddeenn..““HHeett mmooddeell lliijjkktt rreeddeelliijjkk ggooeedd ttee kkllooppppeenn,,mmaaaarr eellkk oonnddeerrssttaattiioonn iiss aannddeerrss.. VVoooorr eeeennaannddeerr oonnddeerrssttaattiioonn zzaall hheett dduuss wweell mmooeetteennwwoorrddeenn bbiijjggeesstteelldd””,, zzeeggtt SSiimmoonnss.. ““GGeelluukkkkiiggiiss hheett mmooddeell rreeddeelliijjkk fflleexxiibbeell..””HHeett aaffssttuuddeeeerrpprroojjeecctt iiss nniieett sslleecchhttss eeeenn hheerr--sseennttrraaiinniinngg:: hheett mmooddeell wwoorrddtt zzeekkeerr iinnggeezzeett..DDaatt wwaass ooookk ddee iinnsstteeeekk vvaann SSiimmoonnss.. ““HHeett wwaasseeeenn bbeehhoooorrlliijjkk pprraakkttiisscchhee ooppddrraacchhtt,, ddaaaarr hheebbiikk bbeewwuusstt vvoooorr ggeekkoozzeenn.. DDoooorr mmiijjnn hhbboo--aacchh--tteerrggrroonndd bbeenn iikk pprraakkttiisscchh iinnggeesstteelldd..”” ZZiijjnn ssttuuddiieevveerrlloooopp vveerrrraaaaddtt ddaatt SSiimmoonnss zzoowweelleeeenn llaaaattbbllooeeiieerr iiss,, aallss eeeenn ddoooorrzzeetttteerr.. NNaa ddeebbaassiisssscchhooooll ggiinngg hhiijj nnaaaarr ddee vvbboo//mmaavvoo,, hhiijjvvoollggddee eeeenn mmbboo--oopplleeiiddiinngg,, ssttuuddeeeerrddee vveerrddeerraaaann ddee hhttss eenn vveerrddiieeppttee zziicchh tteennsslloottttee aaaann ddeeuunniivveerrssiitteeiitt.. NNuu vviinnddtt hhiijj hheett wweelllleettjjeess.. OOpp ddeevvrraaaagg wwaatt hhiijj nnaa zziijjnn aaffssttuuddeerreenn ggaaaatt ddooeenn,,aannttwwoooorrddtt hhiijj vvaassttbbeerraaddeenn:: ““WWeerrkkeenn!! DDaaaarr iisshheett nnuu oonnddeerrhhaanndd wweell ttiijjdd vvoooorr..””

TTeekksstt:: EEnniitthh VVlloooosswwiijjkkFFoottoommoonnttaaggee:: RRiieenn MMeeuullmmaann

spellenVerder worden ook persoonlijke gegevensmeegenomen, zoals leeftijd en gewicht. Als je weet wat de kenmerken zijn vaneen bepaalde ziekte, dan kunnen dievervolgens met metingen worden aan-getoond. Cluitmans: “Binnenkort gaanwe hoogstwaarschijnlijk met een onder-zoeksproject op het gebied van posttrau-matische stress-stoornis (PTSS) aan deslag, in samenwerking met een militairziekenhuis. Je ziet aan de buitenkant vaakniet of militairen die in Afghanistan zijngeweest, last van PTSS hebben. Metmetingen kun je dat aantonen.”Sinds twee jaar wordt er volop samen-gewerkt tussen de faculteiten Elektro-techniek en Industrial Design (ID) op hetgebied van biofeedback. Aan de TU/e zijnzeven mensen (industrieel ontwerpers,elektrotechnici, maar ook een psycho-loog) betrokken bij een gezamenlijkproject. Waar ze zich bij Elektrotechniekconcentreren op de metingen, ligt bijIndustrial Design de nadruk op de terug-koppeling.

EEG-‘badmuts’De industrieel ontwerpers ontwikkelenspellen, verbeteren apparaten en stellenmodellen op. Prof.dr.ir. Loe Feijs van IDlicht toe: “We kwamen zo’n twee jaargeleden in contact met een bedrijf dat eenontwerp voor een EEG-cap wilde.Normaal gesproken gebeurt dat met eensoort van badmuts met elektroden. Wijhebben een cap ontworpen, die je een-voudig kunt opzetten (zie foto).” Er zittensensoren aan, die door een gel gemak-kelijk in contact komen met de hoofd-huid. Feijs: “We wilden het onderwerpvervolgens fundamenteler aanpakken endaaruit is de samenwerking met de facul-teit Elektrotechniek ontstaan. We hebbende bestaande informatie verzameld engemodelleerd, waardoor puzzelstukjesmeer op hun plaats vallen. We merktenverder dat sommige spellen slecht ont-worpen zijn en de gebruikers onvoldoen-de motiveren. Daar viel nog een slag tehalen.”Het idee is dat een gebruiker zichzelf

aansluit op een computer. Die computerverzamelt vervolgens lichaamsdata enreageert daar met beeld en geluid op. Eengeluid kan bijvoorbeeld gelijk opgaan metde hartslag. Ir. Loy Rovers, postdoc bij ID, richt zichspecifiek op het ontwerp van spellen voorjongeren met ADHD. Hij ontwikkelt eenschietspelletje voor jongeren tussen achten zestien jaar. Als ze iets goed doen,worden ze daar met een bepaald geluid ofbeeld voor beloond. Fouten worden afge-straft. “Jongeren met ADHD hebben erbijvoorbeeld moeite mee als ze eerst hetbericht ‘je moet waarschijnlijk naar links’krijgen en vervolgens het commando ‘ganu naar rechts’. Het is dan moeilijk omde actie die in hun hoofd in gang is gezette onderbreken. Met het spel proberen weze daar bewust van te maken en ervoor tezorgen dat ze er hun aandacht bijhouden.” Het spel moet de wil om te presterenverhogen en de gebruikers motiveren hetbeste uit zichzelf te halen. Dat het eenschietspel is, doet er niet zo toe, evenminals de behaalde score. In andere typenspellen zijn bijvoorbeeld juist ontspan-ningsoefeningen verwerkt. Psychologenin Tilburg testen het spel vervolgens opscholieren. De informatie kan de gebrui-ker dus door gerichte training helpen zijnof haar gedrag te veranderen en zo zijneigen lichamelijke en psychischeklachten verhelpen. Een patiënt leertbewust hoe hij of zij bepaalde lichaams-functies kan beïnvloeden.

Dat biofeedback een erg multidisciplinairkarakter heeft, bleek tijdens het dertiendejaarcongres van de BiofeedbackFoundation of Europe dat van 24 tot enmet 28 februari werd gehouden aan deTU/e. Cluitmans spreekt van een grotebelangstelling vanuit verschillende vak-gebieden. “Het congres telde meer dan200 bezoekers, uit 23 landen. Driekwartdaarvan was psycholoog of psychiater,maar er waren ook fysiotherapeuten eningenieurs.”/.

om specifiek in die richting te zenden ofte ontvangen, waardoor het totalevermogen kan worden beperkt.

Goedkope antennesDit principe wordt bijvoorbeeld ookgebruikt bij radar. Enkele belangrijke uit-dagingen van dit onderzoek zijn volgensAkkermans dat de antennes efficiënt methet vermogen omgaan, op een hoge fre-quentie werken en goedkoop zijn. “Als jede kosten laag wilt houden, kom je bijdeze kleine antennes snel uit bij print-plaattechnologie”, vertelt Akkermans.“Dan krijg je antennes die zijn op-gebouwd uit dunne, diëlektrischelaagjes.”Eerst heeft Akkermans met een modelgekeken naar hoe de elektromagnetischestraling zich gedraagt in zo’n gelaagdestructuur. “Uit die modellering blijkt datde straling dan niet gelijkmatig verlooptomdat de randen van de diëlektrischelagen ook gaan meestralen. Hierdoorkrijg je een verstoring van de gewenstestraling”, legt Akkermans uit.Met hulp van dit model heeft hij ook eenantenne-element ontworpen. Hetantenne-element bestaat uit een metalenvierkantje dat via twee kleine sleufjeselektromagnetisch gekoppeld wordt aaneen voeding. Met behulp van het modelbepaalde Akkermans hoe klein diesleufjes moesten zijn en hoe ver ze uitelkaar moesten staan zodat de antenne

het meest efficiënt uitzendt en ontvangt.“Vervolgens heb ik de werking van deantenne-elementen gemeten met eenspeciale meetopstelling”, zegt hij.“Hiermee kon ik de bandbreedte en hetstralingspatroon van de kleine antennesmeten. Ook heb ik getest of dat richtengoed werkt door te simuleren datsignalen later verstuurd worden bij deene antenne of de andere. En dat werkt.Zo kun je dus een bundel richten.” Dit antennesysteem is niet alleengeschikt voor draadloze verbindingen vanje laptop met een basisstation, maar doorde grote bandbreedte van 1 tot 10 gigabitper seconde ook voor het snel draadloosdownloaden van foto’s of video’s van jecamera naar je pc. Akkermans: “Als jeeen camera of mobiel dicht bij je pc zet,heb je maar een of twee kleine antennesnodig en is die bundelvorming onnodig.”

Het onderzoek van Akkermans valtbinnen het project SiGi-Spot onderleiding van dr.ir. Peter Smulders. Dieheeft vijftien jaar geleden onderzoekgedaan naar de haalbaarheid van 60 GHzradio. “Nu hebben we iets gemaakt wat inde buurt komt van wat hij voor ogen had.We hebben gezien dat het werkt. Eencollega binnen dit project, Yikun Yu, isbijvoorbeeld bezig met het verbeteren vande radiochip. “Want het kan altijd beter”,aldus Akkermans./.

19 maart 2009 Cursor8/ Achtergrond

Pi-dag valt

samen met de

verjaardag van Albert

Einstein.

Er is ook een alternatieve pi -dag, de

pi -benaderingsdag: op 22 juli (22/7).

De Britse autist-schrijver Daniel Tammet

dreunde in

2004 op pi-

dag meer

dan twintigduizend decimalen van pi uit zijn

hoofd op, dat kostte hem ruim vijf uur.

Dat is slechts het Europees record: het

wereldrecord (goedgekeurd door het

Guinness Book of Records) staat op

naam van de Chinese student Lu

Chao, die in ruim 24 uur

67.890 decimalen wist

op te zeggen.

V

g

d

b

k

h

e

p

d

m

o

q

2

Weetjes o

De mens weet al zeker vier millennia datde verhouding tussen de diameter en deomtrek van een willekeurige cirkelconstant is. Deze bijzondere constante,tegenwoordig pi genoemd, is net ietsgroter dan drie. Dat is met een eenvoudigmeetlint te achterhalen. De zoektochtnaar de exacte waarde bleek echter tever-geefs: het getal blijkt irrationaal: het isniet uit te drukken als breuk of met eeneindig aantal decimalen. Dat heeft eenaantal briljante wiskundigen er echterniet van weerhouden om een belangrijkdeel van hun leven aan de zoektocht naarde waarde van pi te wijden. Een overzicht.

Uit de volgende passage uit de Bijbel(geschat op 600 voor Christus) lijkt af te leiden dat men in het Bijbelse Israëlpi gelijk stelde aan 3:

‘Hij liet ook de Zee maken, een bekken vangegoten brons, vijf el hoog, met een middellijnvan tien el en een omtrek van dertig el.’ (2 Kronieken 4:2)

Verdedigers van de onfeilbaarheid van deBijbel verklaren deze onvolkomenheidwel door aan te nemen dat het bij degenoemde middellijn om de buitenmaatgaat, terwijl de omtrek van binnengemeten zou zijn, wat een verhoudingkleiner dan pi oplevert.Al minstens duizend jaar eerder gebruik-ten de Babyloniërs voor pi de waarde 25/8(= 3,125), een veel betere benadering dandie uit de Bijbel. Ook de oude Egypte-naren hadden hun eigen waarde (256/81 = 3,16) en in de klassieke Indiasetekst Shatapatha Brahmana is pi gelijkaan 339/108 = 3,139.

ArchimedesDe meeste van deze waarden van pi zijn waarschijnlijk door nauwkeurigemetingen verkregen. De eerste theore-tische berekening lijkt die van Archi-medes te zijn, uit de derde eeuw voorChristus. Bijzonder is dat hij geen exactewaarde pretendeert te geven, maaraangeeft dat pi ergens tussen 223/71 en

22/7 ligt. De methode die Archimedesgebruikte, is relatief eenvoudig, maarbijzonder arbeidsintensief. Zeker in zijntijd: hij moest het doen zonder de hulpvan goniometrische functies (sinus,cosinus en tangens). Voor zijn berekening maakte Archimedesgebruik van het feit dat pi gelijk is aan deoppervlakte van een cirkelschijf met eendiameter van 2. Die oppervlakte is uiter-aard groter dan die van een vierkant dat inde cirkel past, en kleiner dan die van eenvierkant die op zijn beurt om de cirkelheen past. Deze benadering kan wordenuitgebreid naar steeds complexere veel-hoeken, waardoor de werkelijke waardevan pi steeds dichter wordt benaderd.Archimedes zelf vond het wel genoeggeweest bij de 96-hoek (goed tot op tweecijfers na de komma), maar zijnPerzische navolger al-Kashi bereikte rond1430 een nauwkeurigheid van veertiencijfers. Met de resultaten van al-Kashitreden we ook binnen in de wonderewereld van de ‘decimalen van pi ’.

Decimalen van piVanaf de zeventiende eeuw werden inEuropa formules opgesteld waarmee pimet grote nauwkeurigheid kan wordenberekend, mits je bereid bent om heelveel termen van een reeks uit te rekenenen bij elkaar op te tellen. Een bekendvoorbeeld (dat overigens al rond 1400 inIndia bekend was):

pi = 4/1 - 4/3 + 4/5 - 4/7 + 4/9 et cetera

Bij deze Gregory-Leibnitzformule heb jeechter meer dan driehonderd termennodig om pi tot op twee decimalen nauw-keurig te berekenen. Later zijn er com-plexere reeksen gevonden die veel sneller

tot een goed resultaat leiden, maar deDuits-Nederlandse wiskundige Ludolphvan Ceulen (de eerste wiskundehoog-leraar in Leiden) wachtte daar niet op engebruikte Archimedes’ geometrischemethode om 35 decimalen te berekenen.Deze door noeste arbeid verworvengetallen waren hem zo dierbaar dat hij zein 1610 op zijn graf liet aanbrengen.

In 1873 voltooide de Engelsman Shankseen berekening van 707 decimalen.Hierbij viel op dat er relatief weinigzevens voorkwamen in het laatste deelvan het getal. Pas in 1945 bleek datShanks na de 527ste plek een rekenfouthad gemaakt zodat alle getallen die hijhierna uitrekende fout waren. Loos alarmdus: met computers is pi inmiddels tot opeen biljoen (duizend miljard) decimalenberekend en tot dusverre blijkt de reeksvolledig random, er is geen enkel patroonin te ontdekken. En dat draagt alleenmaar bij aan de magie./.

Achtergrond /9Cursor 19 maart 2009

Pi/Tom JeltesHet getal pi (ongeveer 3,14) heeft voor met name wis- ennatuurkundigen een haast mythische status. Echte nerdssloegen Valentijnsdag daarom over en vierden afgelopenzaterdag internationale pi-dag. Op 14 maart, 3/14 in de

Amerikaanse notatie. De gekte begon in 1987 in Amerika enlijkt te zijn nu naar Nederland overgewaaid.

Een ode aan een bijzonder getal.

Pi aan de TU/eDe liefde voor pi (en zijn broertje e, hetgrondtal van de natuurlijke logaritme)gaat diep bij Discrete Algebra enMeetkunde. Ze zijn zelfs terug te vindenin de koffiekamer. Promovendus ir. Jos in’t Panhuis drukte met een collega koffie-prijzen uit in combinaties van pi en e:“We hadden bepaald dat de prijs van dekoffie in onze koffiekamer ergens tussende vijf en tien cent zou moeten liggen,eigenlijk zo’n zeven cent. Maar datvonden we zo’n lullig bedrag dat we het

wat creatiever hebben aangepakt.En we hebben meteen ook

maar formules bedacht voorhet bier en de frisdrank.”

De groepsleden hoevenniet per consumptie

te betalen, en dat ismaar goed ook,want zelfs de wis-kundigen zijndoor de bijzon-dere notatie af entoe de draadkwijt. “Ik hebecht geen ideemeer wat ik

betaal”, beweertaio Maxim

Hendriks.

Emeritus hoogleraarwiskunde prof.dr.ir. Jan de

Graaf raakt niet uitgesprokenals hem naar de betekenis van pi

wordt gevraagd. Hij betrekt al snel ook

alle andere getallen in zijn verhaal. “Pi iszeker een bijzonder getal, hoewel niet zobelangrijk als het getal e, als je het mijvraagt. Dat getal speelt namelijk een rolbij het berekenen van samengesteldeinterest. Pi is net als e een irrationaalgetal: dat betekent dat je het niet kuntschrijven als een breuk van twee gehelegetallen, en het is ook nog eens niet-alge-braïsch. Dat wil zeggen dat het geen op-lossing is van een n-degraads vergelijkingmet gehele coëfficiënten. Daarmee is hetgetal transcendent.”

In de loop van zijn betoog herinnert DeGraaf zich een anekdote over pi: “Mijnvader, die bij de spoorwegen werkte,volgde daar van tijd tot tijd avondcur-sussen. Op een dag kwam hij thuis methet verhaal dat pi gelijk was aan 22/7. Datis ongetwijfeld nauwkeurig genoeg vooralle toepassingen bij de spoorwegen,maar toen ik het navroeg bij mijn onder-wijzer -ik was elf- vertelde die dat dat niethelemaal klopte. Daar heb ik nog flinkruzie over gehad met mijn vader.”/.

Pi -dagDe internationale pi-dag kent zijnoorsprong in Amerika. In het SanFrancisco Exploratorium om precies tezijn. In 1987 bedacht de natuurkundigeLarry Shaw daar dat het getal pi eenjaarlijks ludiek en quasi-religieusritueel verdiende. Vandaar dat sinds-dien elk jaar in de derde maand, op deveertiende dag, pi-dag wordt gevierd.

De pi-aanbidders lopen op pi-dag in eencirkel rond een heilige representatie vanpi en nemen toepasselijk voedsel tot zich:alles waarin het woord pi te ontdekkenvalt, zoals pizza, ananas (pineappel) entaarten (pies). Ook het maken van kralen-kettingen waarbij elke kleur kraal vooreen getal staat (uiteraard in de volgordevan de decimalen van pi) hoort bij defestiviteiten. Om 1:59 ’s middags komt de ceremonie tot een hoogtepunt (pi = 3,14159).Tegenwoordig wordt pi-dag op diverseplekken in Amerika en daarbuitengevierd, maar nog nauwelijks in Neder-land. Onze concurrenten in Delft vormenhierin een gunstige uitzondering. Dit jaarschreef de TU Delft dit jaar een wedstrijduit voor de beste lofzang op pi in 159(!)tekens, en er werd daar vorig jaar ook eenpi-pie gegeten op 14 maart.

Voor de Amsterdamse natuurkundigeHans Wisbrun was dit niet voldoende.Hij ontketende daarom via zijn weblogeen initiatief om pi-dag meer bekendheidte geven in Nederland. Onderdeel hiervanwas een fotowedstrijd, waarvoor je eenfoto moest maken van een groep mensenin de vorm van pi. Wisbrun vergaarde eerder al enige

bekendheid als de bedenker van de choco-lade-pi. Hij laat in een reactie weten ergtevreden te zijn over de media-aandachtdie zijn actie heeft losgemaakt. De foto-wedstrijd was volgens hem ook eensucces: “We hebben zo’n veertig inzen-dingen binnengekregen, maar opvallendweinig vanuit de academische wereld. Enik houd nog wel altijd pleidooien voor decreativiteit van wetenschappers. Ik hadniet verwacht dat een groep hooglerarenin toga in pi-formatie aan parachutes uiteen vliegtuig zou springen, maar dit valtme toch wel tegen.” De enige acade-mische bijdrage kwam van TU/e’er dr.Benne de Weger, die pi uitbeelde in lego-poppetjes. Wisbrun zegt te hopen dat zijninitiatief volgend jaar wordt voortgezet.“Ik heb er dit jaar een flinke stoot aangegeven, maar ik trek me nu wat terug: ikwil niet uitgroeien tot ‘mister pi’”./.

To pi or not to pi

Voor de be-

ginners: er zijn

diverse ezelsbruggetjes

bedacht om decimalen van pi te

kunnen onthouden. Het zijn ver-

haaltjes waarin het aantal letters van

een woord staat voor een decimaal van

pi. Wat dacht u van deze: ‘How I want a

drink, alcoholic of course, after the heavy

lectures

involving

quantum

mechanics, and if the lectures were boring

or tiring, then any odd thinking was on

quartic equations again’ (pi = 3.14159

26535897932384626433832795).

over pi

Een inzending van de pi-fotowedstrijd: van klas 2 van het Maerlant-Lyceum in Den Haag.

De inzending voor de door Hans Wisbrunuitgeschreven fotowedstrijd van dr. Benne deWeger van de TU/e.

19 maart 2009 Cursor10/ Universiteitsberichten

Educational training/DPOWorkshop Voice trainingDo you have a sore throat or a hoarsevoice after giving a lecture or presenta-tion? Would you like to improve youraudibility in the lecture hall? In that caseyou might want to participate in theworkshop Voice training. The workshopaims at improving the use of your voicein lectures, presentations and instruc-tions, and at the prevention of a strainedvoice. During the workshop a teacher ofspeech therapy will give you informationand a lot of exercises to work on. Yourperformance is recorded on camera. Youwill be given advice based on that recor-ding. This course is also a part of theTU/e BKO training program. The work-shop consists of two sessions that willtake place on Monday, April 20th from13.30 - 16.00 hours and on Monday, May18th from 13.30 - 16.30 hours. Inbetween you’re supposed to work onexercises.For more information please contactWillem van Hoorn (phone 4237).Enrolment: By Internet(http://www.tue.nl/course_information/),by email (cursus.dpo@tue.nl) or phone(2520).

IntreeredeProf.dr. K.P.E. Gravemeijer houdt op vrij-dag 20 maart zijn intreerede. Dit gebeurtvanaf 16.00 uur in de Blauwe zaal vanhet Auditorium. De titel van de rede luidt‘Leren voor later’. Gravemeijer is werk-zaam bij de Eindhoven School ofEducation (ESoE).

PromotieIr. F. Franchimon verdedigt op maandag

23 maart zijn proefschrift en stellingentegen de bedenkingen van een commis-sie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur in deBlauwe zaal van het Auditorium. De titelvan het proefschrift luidt ‘HealthBuilding Services for the 21st Century’.Franchimon promoveert aan de faculteitBouwkunde. De promotoren zijn prof.dr.J.E.M.H. van Bronswijk en prof.dr. D.G.Bouwhuis.

ST/BMT/TN/W&IMaster courseThis semester the master courseMicrofluidics: Dynamics of Mixing isrunning again. Please subscribe toStudyweb in order to participate. Becauseof the high level of interactivity thenumber of students is limited to 25. Thecourse deals with both the dynamics andfluid mechanics aspects of distributivemixing in detail and is of interest forstudents from Chemical, Mechanical andBiomedical Engineering as well asPhysics and Mathematics.

T!NTPasta en Passie, dinsdag 7 aprilElke maand houdt T!NT op de eerstedinsdag van de maand een avond meteen aanstekelijke film over mensen dievolledig voor hun passie gaan. Heb jeeen passie voor muziek en dans, voorArgentinië en Parijs, kom dan kijkennaar: Tangos. El Exilo de Gardel vanFernando Solanas. Een groep Argentijnse ballingen in Parijsheeft te kampen met heimwee, nostalgie,problemen van nationale identiteit en hetaan elkaar knopen van de eindjes. Zebesluiten een tangoballetvoorstelling te

creëren geïnspireerd door de herinneringaan en de muziek van Carlos Gardel, delegendarische Argentijnse tangoster. Dinsdag 7 april, 18.30 uur pasta, 20.00uur film. Locatie: café T!NT, studenten-centrum De Bunker. Graag opgeven via:www.tue.nl/tint of tint@tue.nl.

MosaicLezing interculturelecommunicatieOp woensdag 25 maart spreekt drs. JanVerhoeven van het bureau van InterEtnisch Management over interculturelecommunicatie. Mosaic, de multiculturelestudentenvereniging van de TU/e, orga-niseert deze lezing als onderdeel van eenserie over interculturaliteit. De vorige bij-eenkomst eind februari met drs. CorVerhoeven ging over cultuurshock encultuurverschillen. De lezing van 25maart over interculturele communicatievindt plaats van 15.30 tot 17.00 uur inAuditorium 14. (Meer info over Mosaic:www.stud.tue.nl/~mosaic/)

Personeelsvereniging TU/eBezoek MovieparkOp 28 april brengt de personeelsvereni-ging van de TU/e in het kader van defamiliedag een bezoek aan Moviepark inDuitsland. Vertrek om 08.00 uur vanafde TU/e-campus. Vertrek vanafMoviepark: 18.00 uur.De prijs per persoon is: PV leden: t/m 3jaar: 10 euro; 4 t/m 17 jaar: 15 euro;vanaf 18 jaar: 30 euro.Introducés: t/m 3 jaar: 17 euro; vanaf 4jaar: 40 euro.U kunt u telefonisch of persoonlijk aan-melden tijdens de openingsuren bij hetinschrijfburo PVOC. De openingstijdenzijn: dinsdag, woensdag en donderdagvan 12.30 tot 13.30 uur.

Telefoonnummer: 040-247 2152 De deadline voor aanmelding is woens-dag 8 april.Er kunnen maximaal 174 personen aandeze activiteit deelnemen. Ook voor dezeactiviteit geldt: vol = vol!Voor meer informatie zie het activiteiten-boekje van de PV of bezoek onze websi-te: http://pvweb.campus.tue.nl/

IEEEAutomotive EngineeringSymposium 2009On Monday April 6th, students fromIEEE Student Branch Eindhoventogether with staff members from theDepartment of Electrical Engineering atthe Eindhoven University of Technologyorganize a symposium on AutomotiveEngineering. The objective is to promoteautomotive research at the university andin the surrounding region, and to bringtogether the industry and academicsociety. Some of the major topics are: hybrideversus completely electrical propulsionsystems and adaptations to the infrast-ructure needed for these solutions. Forthe lectures experts from both the indus-try and acadamic society have been com-missioned. Also the latest technology willbe shown to the public via demonstra-tions. The 2009 IEEE Automotive Symposiumwill be of interest to those involved inmany areas of work, for instance:Automotive, Electrical and Mechanicalengineering, Traffic planning,Environmental policy, etc. and will beheld in the Auditorium at the EindhovenUniversity of Technology. More informa-tion and registration:www.ieee.tue.nl/symposium

AeolusZeilers gezocht! Wil jij méér dan zeilen alleen? Bij

Zeilstichting Aeolus bezorg je als vrijwil-liger jongeren die normaal niet op vakan-tie kunnen de week van hun leven! Kijkop : www.meerdanzeilen.nl

Medewerker Onderwijsontwikkeling(V35.411), opleidingsinstituut, faculteitWerktuigbouwkunde (0,6 fte). Tijdelijkdienstverband, salaris maximaal schaal10 CAO Nederlandse universiteiten bijla-ge 1 (2.379 t/m 3.755 euro).

Full Professor Micro-manufacturing(V35.412), department of MechanicalEngineering (1,0 fte). Tijdelijk dienstver-band, salaris maximaal schaal 23 CAONederlandse universiteiten bijlage 1hoogleraar 2 (4.904 t/m 7.142 euro).

Full Professor EngineeringThermodynamics for Energy Systems(V35.429), department of MechanicalEngineering (1,0 fte). Tijdelijk dienstver-band, salaris maximaal schaal 23 CAONederlandse universiteiten bijlage 1hoogleraar 2 (4.904 t/m 7.142 euro).

Medewerk(st)er frontoffice (V28.028),Onderwijs en Studenten Servicecentrum,(0,8 fte). Vast dienstverband, salarismaximaal schaal 5 CAO Nederlandseuniversiteiten bijlage 1 (1.633 t/m 2.324euro).

Voor meer informatie ga naar:www.tue.nl/vacatures

Algemeen

Faculteiten

Mensen

Studentenleven

Diversen

UUnniivveerrssiitteeiittssbbeerriicchhtteenn mmooggeennmmaaxxiimmaaaall 115500 wwoooorrddeenn llaanngg zziijjnn eennmmooeetteenn oopp ddee wwooeennssddaagg éééénn wweeeekk

vvoooorr ppllaaaattssiinngg bbiinnnneenn zziijjnn.. ZZeekkuunnnneenn wwoorrddeenn ggeemmaaiilldd nnaaaarr

uunniivveerrssiitteeiittssbbeerriicchhtteenn@@ttuuee..nnll..

Vacatures

‘ Wie sponsort mijn hart?’

Jump, het jeugdfonds van de Nederlandse Hartstichting, helpt kinderen en jongeren met een ziek hart langer en gelukkiger te leven. Daarnaast zijn we er ook voor kinderen en jongeren zonder aangeboren hart afwijking.

VOORKOMEN ÉN GENEZENJump financiert onderzoek naar de gevolgen van aangeboren hartafwijkingen en draagt bij aanbetere zorg en kwaliteit van leven.Voor kinderen en hun ouders. Bovendien laten we kinderen en jongeren met een gezond hart zien hoe ze dat zo kunnen houden.

Ieder kind verdient een eerlijke kans op gezondheid, geluk en grote dromen. Word daarom nu donateur.

Giro 5514 | t.n.v.Jump in Den Haag | www.heartjump.nl | info@heartjump.nl

(Advertenties)

English page /11Cursor 19 maart 2009

In shortWorkshopMosaicOn Wednesday March 25drs. Jan Verhoeven, fromthe bureau of Inter EthnicManagement, will conducta workshop in Englishabout exclusion and(im)possibilities of adap-tation. Mosaic, the multi-cultural student associa-tion of TU/e, is organizingthis lecture as part of aseries on interculturalmatters. The previousmeeting, which took placeat the end of Februarywith drs. Cor Verhoeven,dealt with culture shockand cultural differences.The lecture of March 25 onintercultural communi-cation will take place from15.30 to 17.00 hours inhall 14 of the Auditorium.

FestivalCross-linxin EindhovenOn Friday March 20 theCross-linx festival will beheld at various locations inEindhoven. It is describedas a pas de deux betweenpop and classical music.This year’s theme will befilm(ic) music. Thelocations are Muziek-centrum Frits Philips (oneof the organizers), deEffenaar and Markt. Theline-up consists ofMichael Nyman, ZitaSwoon, Jacob TerVeldhuis: TVBOX1, AirSensible and MusicMining. One of thedrawers is the Antwerpband Zita Swoon. Thisband brings wayward butscintillating songs. TheBelgians have experiencewith film music andfeature among the creditsof the film Sunrise. Apartfrom the music centerthere will be a specialmini-cinema in Marktsquare in Eindhoven.There percussionistArnold Marinissen,Leonard Lowe and Blakee/e/e will all in their ownparticular idiom provideaccompanying music forfilm images. As will YouEcho, from Bouwkunde-alumnus Frans van Gastel.He has just finished hisfilm ‘The Hills’. A ‘des-pondent musical narrativepicture’ supported by fourof his own compositions,two of which werecomposed in collaborationwith the Chinese singer-songwriter Zhuoling Wu.Muziekcentrum FritsPhilips, Friday 20 Marchat 20.15 hours, admission25 euros. The mini-cinema is free. DeEffenaar is giving away 5 x 2 tickets. Anyone inte-rested can mail towinnen@effenaar.nl. Thewinners will be an-nounced on Friday 20March around 15.00hours. More informationon www.cross-linx.nl.

The English Page iswritten by Norbine Schalijand Ingrid Magilsen. Theycan be reached at engcursor@tue.nl.

Feedback on the English page

“We’re not interested in the international community only”A panel group of interna-tional PhD’s, Postdocsand exchange masterstudents was invited lastThursday to talk aboutCursor and especially theEnglish page. Whatwould they like to read inCursor? And how canCursor meet the interestsof the international com-munity? “You want toknow what is happeninghere, because you livehere”, says PrashantAgrawal, Postdoc atBiomedical Engineering.“I miss the news on thefront page of Cursor.”

Agrawal suggests to havethe headlines or sum-maries of the news on thefront page or in the rest ofCursor in English in thepaper or on the Internet.“In this way I’m able todiscuss the news with mycolleagues. Now I oftendon’t have a clue what it isabout. If you put someheadlines in English thatwould be a start.” Dragan Kostic´, AssistantProfessor Robotics,remembers as well that hecouldn’t understand thefront page news of Cursor,when he arrived here as aPhD student eight yearsago. “Back then I was inte-rested in news which hadto do with facilities in the

university, job prospectsand Dutch economy ingeneral. I was interested innews which could have animpact on my life at thattime.” Kostic´: “When Iwas a PhD I learned fromCursor about the new rulesfor knowledge immi-grants. That was importantnews to me.” Agrawal: “Ihad to learn from my col-leagues that the VirusFestival isn’t organizedanymore. It was in bigheadlines on the Dutchpages but never mentionedon the English page.”At this moment Kostic´ isinterested in the future ofthe university and itspolicy, for example. Howwill TU/e develop? “ButI’m pretty sure”, he says,

“that it is not a topic of in-terest for an internationalMaster student. The per-manent staff who has an in-ternational background issupposed to understandDutch. So If you havelimited space and budget topublish news in Englishyou should aim at interna-tional Master students andtemporary staff, like PhD’sand Postdocs. Willem vanHoorn, from DPO and re-sponsible for Internatio-nalization, produces somestatistics: “We have 350 to400 international Masterstudents, 600 PhDstudents and roughly 100Postdocs. And of courseinternational employeeswith a permanentcontract.”

Nicole Ronald, aPhD student atArchitecture,Building andPlanning, admitsshe doesn’t readthe English page.“I read Dutchwell enough toread the Dutchpart of Cursor. Iget the headlinesand I read thewebsite Shift040as well.” Whenshe did read theEnglish pagebefore, she wasannoyed that

every week an interna-tional person was inter-viewed. “I would like toread on Dutch people too.We never see their storieson the English page, onlyon the Dutch pages. We’renot interested in the inter-national community only.”

TopicsWhat are topics the panelmembers would like toread about? They mentioncultural events inEindhoven, hot places intown, university and

student news, successesand failures of people at theuniversity. Agrawal: “Iwould like to read aboutcompetitions and not findout afterwards.” YangYang, a PhD in ElectronicEngineering, is interestedin chances and opportu-nities in general. Kostic´stresses: “When I openCursor during lunch it isfor relaxation. Thereforepriority should be oncultural and social events,but at the same time Iwould like to be informedabout the technological de-velopments.”

Han Konings, chief editorof Cursor, thinks the panelmeeting was very infor-mative: “The quick winscould be to translate theleads into English, to addan Agenda in English andto put extra information onthe website.” The overall conclusion ofthe feedback panel was thatinternational students andstaff shouldn’t be set apartfrom the Dutch in Cursoras ‘we share the sameinterests’./.

How spicy is Eindhoven?Does it make your mouthwater when you think ofmixtures of hot peppers,coriander, cardamom andturmeric? Where can yougo then in Eindhoven, acity where restaurantsand eateries servemostly ‘bland’ food?

“If you think of spicy food,Indian cuisine is sodelicious and dominant.The spices are so strong,they blow your mouth”,says Taci Ozturk, a Masterexchange student ofChemical Engineeringfrom Turkey. “If you eatsomething from anothercuisine, after an Indiandish, you feel emptiness inyour mouth.” Ozturk putshimself on the ‘spicy scale’between 2 and 3 as he lovesfood which is a bit spicy, tovery spicy. “My favorite isMediterranean cuisineswhich are full of mint,thyme and the smell ofolive oil, and my favoritedish consists of differentMeze. I haven’t tried anIndian restaurant inEindhoven yet, but ‘A touchof India’ near the junctionof Hertogstraat andGeldropseweg looks nice.”Irwan Sampurna, a TU/ealumnus, who likes to eatvery spicy, tried this res-taurant and thinks it’s agood option. “For somemeals they even indicate

‘mild’, ‘medium’, and ‘hot’.The last one is just hot!”,states Sampurna. Heprefers the medium one,where he can ‘also taste theother Indian spices’. Healso advises to try the chilipaste, ‘sambal’, at SangFung, a Chinese restaurantat Hoogstraat near theEdenstraat. “It will blowyour head.” Combine itwith their fried rice special,is his recommendation.Sampurna: “Note that theyhave two kinds of sambal ifyou eat there, only one ofthem is hot. For spicy tastebut not hot, an option isSala Thai, a slightly cozyand expensive Thai res-taurant at Ploegstraat. TheAsian spices are very richin most of their dishes”,Sampurna judges.Vaibhah Malhotra who isfrom Agra in India, the cityof the Taj Mahal, works atthe High Tech Campus. Hegenerally prepares his ownfood, but he can’t cook thatspicy, “as my roommateseat bland food only”. Heknows of one Taj-Mahalrestaurant at theGeldropseweg whichserves spicy Indian food,like Hyderabadi Biryani,Sambhar, Rasam andChicken tikka masala.Ruben Rajagopalan, whoworks at the High TechCampus, places himselfhigh on the spicy scale.

“Perhaps not a big surprisecoming from an Indian,although back home,people from different pro-vinces and states actuallycan handle higher inten-sities of spiciness. As far asrestaurants in Eindhovengo, Rajagopalan wouldsuggest the simple andauthentic Wok-take-awayslike Wok-Paradijs and Sohoand other Asian res-taurants like the NewCentury Thai restaurant, orBangkok restaurant atKleine Berg. Rajagopalan:“I generally try to avoidIndian restaurants whilestaying abroad, call it pre-judice perhaps.”

Cook at homeHong Phu prefers to cookat home. He buys his spicy

ingredients for cooking hisfavorite Thai dish TomYum Cung, from the Asiansupermarket, Sin Wah atKleine Berg. Hong Phu,who is a Master student ofComputer Science andEngineering at TU/e, isfrom Vietnam and lovesvery, very spicy food.Both Asif Jalaludeen, whoworks on his thesis at theHigh Tech Campus, andKundan Kumar, a PhD inMathematics andComputer Science, preferto make spicy dishes them-selves as well. Or they liketo eat with friends who cancook. They buy their spicyingredients at Omid inGeldropseweg or Rohit onSint Bonifaciuslaan.Kumar: “My favorite dish isEgg curry.”

Surprising is the spicy tasteof Gödze Tuzcu, a PhD inChemical Engineering atTU/e, who is from Turkey.Tuzcu loves enchiladas andadvises to eat them atPopocatepetl at Keizers-gracht.Nsem Ukpong finally, whostudies Industrial Design,comes up with the Ethio-pian restaurant onSchootsestraat. Ukpong,from England, but born inNigeria, thinks his favoritedish is pepper soup. “It’s astew made from goat meatand is quite spicy but canalso be not spicy. It’sdelish!”/.See www.tue.nl/cursor for theaddresses mentioned in thisarticle.

Contribute to Cursor?WWoouulldd yyoouu lliikkee ttoo ccoonnttrriibbuuttee ttoo CCuurrssoorr oonn ppaappeerr oorr oonn iinntteerrnneettyyoouurrsseellff?? WWoouulldd yyoouu lliikkee ttoo wwrriittee aa ccoolluummnn oorr ddoo yyoouu hhaavvee aann

aannnnoouunncceemmeenntt ttoo mmaakkee,, pplleeaassee ccoonnttaacctt oonnee ooff tthhee eeddiittoorrss((eennggccuurrssoorr@@ttuuee..nnll))..

Photo: Bart van Overbeeke

Photo: Bart van Overbeeke

19 maart 2009 Cursor12/ Kennisvalorisatie

Het onderzoek naar de nieuwefunderingsbalk begint bij dehuidige opleidingsdirecteur vande faculteit Bouwkunde dr.ir.Faas Moonen. Hij heeft onge-veer tien jaar geleden eenmethode bedacht om funde-ringsbalken goedkoper en mak-kelijker te produceren enplaatsen. In de jaren erna ont-wikkelen afstudeerders het ideeverder door. Twee jaar geledenkwamen Huijgen en Schalkwijkermee in aanraking. Ze volgdenhet vak Ondernemerschap vanhoogleraar Leo Verhoef enschreven een ondernemingsplanvoor de funderingsbalk. “We zijngaan praten met mensen in debouw en die bleken stuk voorstuk enthousiast”, verteltHuijgen, bouwtechnisch ont-werper. Zijn compagnon is con-structief ontwerper. Nadat ze hetvak hadden afgerond, leek hetidee té kansrijk om te latenliggen. Ze maakten er hun afstu-deeronderzoek van en ervolgden tal van onderzoeken dieallemaal aantonen dat hun tech-nologie uitvoerbaar is en dat hetvoor bouwers veel voordelen op-levert.

Bewerkelijk procesBij de bouw van bijvoorbeeld eenwoonhuis gaan heipalen degrond in tot deze op een draag-krachtige laag stuiten, meestalop een diepte van ruim tienmeter. Op deze palen rust defunderingsbalk met daarop devloer. De balk ligt op een dieptevan tachtig centimeter. De fun-deringsbalk is een betonnenbalk met wapeningsstaal erinvoor de versteviging. Het wordtmeestal op de bouwplaatsgemaakt door schotten teplaatsen (van hout, metaal ofpiepschuim), daarin het staal tevlechten en als laatste er hetbeton in te storten. Dit is eenbewerkelijk proces, wat langtduurt. Er komen ook veelkrachten vrij, wanneer het betonwordt gestort van een hoogte vanenkele meters. Al met al zijn erzo’n twintig stappen nodig omeen traditionele fundering terealiseren. Bij huidige EPS(piepschuim)-systemen zijn heter iets minder. Deze manier vanfunderen heeft veel nadelen.Huijgen: “Wanneer je twintigbewerkingen laat uitvoeren door

verschillende partijen, loop jegrote risico’s. De bedrijvenmoeten vaak op elkaar wachten,je weet niet welke kwaliteit menlevert. Je weet niet wie een foutheeft gemaakt wanneer er pro-blemen ontstaan. Ook moet hetweer meewerken omdat er nietaltijd gebouwd kan worden.Kortom: er zijn veel onzeker-heden.” Dit alles maakt dat hetnu een week tot anderhalve weekduurt om een funderingsbalk terealiseren.

Elementen“Wij maken van die twintigstappen op de bouwplaats vier ofvijf bewerkingen”, stelt de jongeondernemer. “De rest doen wein de fabriek, waar we industri-eel de elementen maken die weop de bouwplaats alleen nogmaar hoeven te koppelen.” B-Invented legt de funderingdaarmee een stuk sneller: “Wijkunnen het in een halve dag.”Hier zullen veel bouwers erg blijmee zijn. Vaklui, zoals staal-vlechters, worden schaars. Het isdus niet vervelend wanneer jedie niet meer nodig hebt voor defundering. Er moet veelgebouwd worden en dit duurtmeestal erg lang. Versnelling isdus gewenst. Ook is de bouween kostbare zaak, wat tot gevolgheeft dat bijvoorbeeld nieuwewoningen voor starters op dehuizenmarkt vrijwel onbetaal-baar zijn. Met deze vindingkunnen de kosten omlaag. “Opal deze vraagstukken geven wijdus een antwoord.”B-Invented heeft een procesvormgeven om op de bouwplaatszo snel mogelijk de funderings-balk te assembleren. Op debouwkavel is aangegeven waarde hoeken van de woningkomen. Er komt van de fabriekeen vrachtwagen met elementendie op de heipalen wordengelegd en op een eenvoudigemanier aan elkaar wordengekoppeld. Vervolgens stort je erbeton bij om het geheel tekoppelen en de gewenste sterktete geven, en de funderingsbalk isklaar. “Dat doen wij voor eenwoning dus in een halve dag, datheeft onderzoek uitgewezen.”De balk bestaat uit een buiten-kant van EPS (de mal van piep-schuim) en een kern van EPS.Ertussen zit staal (zie foto). Deze

mal kan in de fabriek zo langgemaakt worden als je wilt. Derestricties voor de lengte wordengevormd door het transport enhandelbaarheid. Waarschijnlijkis een balk van vijf meter noghandelbaar, verwacht Huijgen.

PrijzenDe bv B-Invented is inmiddelssamen met de TU/e opgericht ende vinding is zover ontwikkelddat het werkt. Nu is het dus tijdom de markt te betreden, eenlastige klus. De bouw staatbekend als een sector die nietsnel verandert, maar er is eengrote groep van bedrijven diezeker innovatief bezig is, weetHuijgen. “We gaan nu op zoek

naar een partner. Het zou goedzijn wanneer deze kennis heeftvan de markt en toegang heefttot klanten. Wij zullen dan alsR&D-bedrijf samen met departner de productie van B-Smart verzorgen.” Een steunin de rug zijn de aanmoedi-gingsprijzen die B-Inventedheeft gekregen. In 2006 won hettot twee keer toe de eerste prijsbij New Venture, een wedstrijdvoor jonge ondernemers meteen innovatief idee. De eersteprijs was voor de product-omschrijving tijdens de eersteronde. In de tweede ronde werdde eerste prijs behaald met eenhaalbaarheidsonderzoek opzowel technisch als commercieel

gebied. Ook heeft het bedrijf eenSTW Valorisation Grant aange-vraagd. Die is tweemaal toe-gekend. De eerste was 25.000euro, de tweede zelfs 200.000euro. Onlangs won het bedrijf deInnovation Award 2009, eenprestigieuze onderscheidingvoor de meest in het oogspringende innovatie op hetgebied van duurzaamheid./.

B-Smart/Chriz van de GraafFoto/Bart van Overbeeke

Het heet een conservatieve sector te zijn, debouw. Toch zien twee afgestudeerden van de

faculteit Bouwkunde er goede kansen. Met eeninnovatieve funderingsbalk gaan ir. Joost

Huijgen (25) en ir. Gijs Schalkwijk (27) op zoeknaar een partner die toegang heeft tot de markt.

Het bedrijf: B-Invented. De innovatie: B-Smart, funderingsmallen die veel sneller en

gemakkelijker kunnen worden gelegd.

Gijs Schalkwijk (links) en Joost Huijgen.

Nieuwe funderingsbalk voor sneller en goedkoper bouwen

Cultuur /13Cursor 19 maart 2009

Fotograferen als de ziekte

Mariëlle van Uitert is een foto-grafe die naar eigen zeggenniet van grijze gebieden houdt.Zowel fysiek als emotioneel.Dat vertaalt zich in haar werk.Ze laat de ziel zien van mensenin een pijnlijke situatie. Hetlevert zonderlinge beeld-verhalen op en schrijnendecontrasten tussen goed enslecht in Rwanda, Afghanistan,Israël of Irak. Bepaald geengrijze gebieden. Van Uiterthoudt dinsdag 24 maart eenlezing in het Auditorium.

Van Uitert had een volle baan bijArboNed en volgde tegelijkertijdeen opleiding als fotografe. Alsvanzelf bleven na haar studie deopdrachten binnenstromen. Dusop 1 januari 2008 ging ze verderals zelfstandig freelance foto-graaf. Om vervolgens in hoogtempo hoogwaardige productiesen exposities af te leveren vooronder meer NGO’s die in hetbuitenland actief zijn. Amperveertien maanden verder heeftze een respectabele reeksstempels in haar paspoort eneen overweldigende staat vandienst opgebouwd.Haar ongelooflijke dadendrangverklaart ze als ‘een ziekte’. Indat geval zou je wensen dat deaandoening ongeneeslijk is.

Want de foto’s van de 35-jarigefotografe zijn een lust voor hetoog. Op een stijlvolle wijze leidtze de kijker door een stukgesla-gen wereld waarin mensenproberen te overleven. “Ik wordwel eens gevraagd waarom ik zonodig een oorlogsgebied inmoet. Dat is toch zo klote?Misschien, maar je ziet terplekke heel scherp goed enslecht. Ik focus op de kracht vande mensen in die pijnlijke om-standigheden. Juist om hunkracht te laten zien.”Hoe slaagt ze erin om de lokalebevolking, toch al gebukt onderde ellende, zo gemakkelijk opintieme wijze voor haar lens tekrijgen? “Het klinkt heel suf,maar eigenlijk kost dat geenenkele moeite. Ik houd écht vanmensen. Toon mijn respect enmaak een praatje met ze, ook alspreken we elkanders taal niet.Ik leg mijn intenties uit en zevertrouwen me. Ik zet ook geenenkele foto in scène. Deverhalen van de mensen zijnzoals ze zijn.”

AanslagDe stormachtige loopbaanvoerde haar in Afghanistanlangs een diepe afgrond. Tijdenseen reportage werd een aanslagop Van Uitert gepleegd en ont-

snapte ze met hulp van bevei-ligers op het nippertje aan dedood. “Dat heeft me wel enkeleweken nachtmerries gekost,maar geen impact gehad opmijn manier van werken.”Toch blijven de tragische gebeur-tenissen onder de oppervlakteaanwezig, geeft ze toe. “VijfAfghaanse vrouwen die ik hebontmoet, zijn vermoord. Datdoet natuurlijk iets met je.Tegelijkertijd ben ik op eenbepaalde manier trots dat ik hunveerkracht aan de buitenwereldkan tonen. Dat ik hun positieveverhaal mag vertellen.”Net terug van West-Hebron, ook

al zo’n ‘no-go area’ , bereidt VanUitert zich alweer voor op devolgende expeditie: Irak. “Beginapril ga ik drie weken ‘embed-ded’ op pad met Amerikaansemilitairen.”En daarna een adempauze? Eenperiode van reflectie na alle tur-bulente maanden? Vergeet hetmaar. Daarvoor vindt Van Uiterthet nog lang geen tijd. “Het iseen soort sneeuwbaleffect. Ikpubliceer meer en meer, mijnnaam raakt bekender en de op-drachten blijven maar komen.Er liggen na Irak twee repor-tages op me te wachten inMarokko en Nepal. Veel te mooi

om te laten liggen, toch?”De fotografe heeft, zoals velevakgenoten, een opmerkelijkeeigenschap. Zelf voor de cameraposeren, vindt ze een drama. Zeheeft een uitgesproken hekelaan zelfportretten. Voor Cursorwil ze voor deze ene keer een uit-zondering maken. “Maar danwel klein afdrukken, hè?”Waarvan akte./.Mariëlle van Uitert houdt dinsdag 24maart op uitnodiging van studentenfilm- en fotografievereniging DekateMousa om 19.30 uur een lezing in zaal 13van het Auditorium. Meer informatie over haar werk:www.paralleluniversum.nl.

Pop en klassiek verstrengeld in een pas de deux bij Cross-linxCross-linx is een buitenbeentjein de festivalwereld. Maar weleentje dat muziekliefhebbersna negen jaar nog steeds weette boeien met een curieuze pasde deux tussen pop enklassiek. Voor deze editie isgekozen voor het themafilm(ische) muziek.

De muzikale bruiloft is in ver-trouwde handen van Muziek-centrum Frits Philips, Muziek-centrum Vredenburg en PodiumTwente in samenwerking metpoppodia Atak in Enschede,Tivoli in Utrecht en deEindhovense Effenaar enTemporary Art Center (TAC). Zezijn erin geslaagd een interes-sante line-up neer te zetten metMichael Nyman, Zita Swoon,Jacob Ter Veldhuis: TVBOX1, AirSensible en Music Mining. Een van de publiekstrekkers isde Antwerpse band Zita Swoon.Het gezelschap, van wie enkelemuzikanten gerelateerd zijn aandie andere band uit Antwerpen,dEUS, levert eigenzinnige maaroh zo sprankelende liedjes af. De Belgen hebben ervaring metfilmmuziek en staan op de titel-rol van de film Sunrise.Voorman Stef Kamil Carlens enzijn band toeren momenteeldoor het land met de theater-voorstelling ‘Dancing with theSound Hobbyist’. Het optredenmet onconventionele instru-

menten en een danser is totaalanders dan de fans gewend zijn.Het onderstreept wederom hethoge kameleongehalte van deBelgische groep.Carlens liet zich in een recentinterview ontvallen dat zijnmuziek in Nederland minderaanvaard is. Maar hij gaat daarheel goed mee om. “Ik geloof datelk publiek openstaat voor elkesoort muziek, als het maar goeden met soul gespeeld wordt.”

De liedjesschrijver is zeker geendoorsnee popartiest. Door zijnmuziek en door zijn ‘groene’levensfilosofie. “In de zomerprobeer ik in Vlaanderen zoveelmogelijk met de fiets naar op-tredens te gaan, een keer heb ikzelfs honderdtwintig kilometergefietst. De rest van de bandvindt me totaal geschift.”Zita Swoon heeft voor Cross-linxeen speciale set aangekondigd.Het gaat dus niet om de eerder

genoemde theatervoorstelling!Hoe de show eruit komt te zien,blijft gissen, maar het optredenzal ongetwijfeld het aanhoren enaanschouwen waard zijn. Wantbehalve muziek, komen ookvisuals aan bod. In dat opzicht ishet vooral uitkijken naarTVBOX1 van Jacob Ter Veldhuis.En een performance van AirSensible, samengesteld uit film-muziekcomponisten JeroenStrijbosch en Rob van Rijswijk

en het accordeonduo RenéeBekkers en Pieternel Berkersgenaamd TOEAC. Met acht luid-sprekers om zich heen, beleefthet geblindeerde publiek huneigen filmbeelden. En wie zichnog meer wil laten verrassen,kan backstage korte concertenvan Music Mining verwachten.

You EchoBuiten het muziekcentrum om,staat op de Markt in Eindhoveneen speciale minibioscoop. Daarvoorzien slagwerker ArnoldMarinissen, Leonard Lowe enBlake e/e/e ieder op eigen wijzefilmbeelden van muziek. Datgeldt ook voor You Echo, vanBouwkunde-alumnus Frans vanGastel. Hij heeft net zijn film‘The Hills’ klaar. Een ‘droef-geestig muzikaal beeldverhaal’ondersteund door vier eigenmuziekstukken, waarvan er tweezijn gecomponeerd in samen-werking met de Chinese singer-songwriter Zhuoling Wu./.Muziekcentrum Frits Philips, vrijdag 20maart om 20.15 uur, toegang 25 euro. Deminibioscoop is gratis.

De Effenaar geeft 5 x 2 kaarten weg.Belangstellenden kunnen mailen naarwinnen@effenaar.nl. De winnaarsworden vrijdag 20 maart rond 15.00 uurbekendgemaakt.

Meer informatie op www.cross-linx.nl.

Zelfportret Mariëlle van Uitert

Moeder en dochter in Hebron bespreken de gevaarlijke situatie rondom hun huis. Ze zijn ingesloten door Israëlische militairen enbezetters en hun families zijn uit de woningen om hen heen verjaagd. Hele dagen spenderen de vrouwen in dit huis met hand-werken om hun hoofd leeg te maken. Het balkon is met ijzeren hekken omsloten om de stenen waarmee ze bekogeld worden tegente houden.

Publiekstrekker Zita Swoon.

19 maart 2009 Cursor14/ Studentenleven

En hoe is het in Istanbul?

Goed, zou ik zeggen.Want wat een wereldstadis dit! Elke dag is andersen zoveel mensen bijelkaar zie je niet zo vaak.Dit semester studeer ik

als exchange student aanKoç University. KoçUniversity is een kleineprivé-universiteit (half zogroot als de TU/e) meteen zeer goede naam, aande noordwest rand vanIstanbul. Vanuit mijnkeukenraam heb ik eengeweldig uitzicht over deZwarte Zee, terwijl mijnslaapkamerraam eensubliem uitzicht op deBosporus biedt. AlleTurken aan wie ik verteldat ik aan Koç studeer,zijn ontzettend onder deindruk, wat heel grappigereacties oplevert. Eenander verschil met deTU/e is dat de vakken inkleine klassen (zes totdertig studenten) gegeven

worden, wat leidt tot eenhoog niveau en veel in-teractie. Maar natuurlijkben ik niet alleen hiervoor de naam van de uni-versiteit of voor hetstuderen. Ik ben er meerom Turken op te ziengaan in hun voetbalwed-strijden (alsof hun levenervan afhangt), lekkerEfes te drinken, zo nu endan een Turks volks-dansje mee te pakken,nieuwe vrienden temaken, een poging tewagen om wat Turks tepraten (wat echt onder demeest onbegrijpelijketalen valt), tot diep in denacht te stappen, elke dagTurks te eten (jummie),op reis te gaan, te ont-

dekken hoe het is om echtop mezelf te zijn aan-gewezen en nog veelmeer. Istanbul is onbeschrij-felijk; elke wijk is andersen als je wat nieuws hebtontdekt, kan het devolgende keer weercompleet anders zijn.Turken zijn net zo ver-schillend: sommigen niette onderscheiden vanWest-Europeanen enanderen die er compleetAziatisch uitzien. Bijnaallemaal superaardig,spraakzaam en ont-zettend hulpvaardig. Erghandig in een stad metnet zoveel inwoners alsheel Nederland en waar jeals je geluk hebt er maar

drie uur overdoet om van deene naar deandere kant tekomen. In de af-gelopen maandheb ik nog maareen klein deelvan deze grotestad en dit nogveel grotere landgezien, daaromis het maar goeddat ik hier nogvier maandenkan blijven, enzelfs dan zal ikwaarschijnlijkniet alles vanmijn lijst gedaanhebben!Groetjes uit Istanbul,

Henriette Tas, studenteOperations Managementand Logistics

Studenten van de TU/e gaansteeds vaker voor hun

studie naar het buitenland.Voor stage of voor het

verrichten van onderzoek,omdat het verplicht is of

omdat ze het leuk vinden.Cursorlezers kunnen iedereweek over de schouder van

een TU/e-student in hetbuitenland meekijken.

Agenda

‘Podium vol met vrouwen’

““BBiijjnnaa ddee hheellfftt vvaann ddee bbeezzooeekkeerrss wwaass vvrroouuww..OOpp eeeenn ggeeggeevveenn mmoommeenntt ssttoonndd eeeenn ppooddiiuummvvooll mmeett ddaannsseennddee vvrroouuwweenn,, eerrgg lleeuukk!!”” PPeetteerrNNiijjhhuuiiss vvaann hheett ddiissppuuuutt AAbbiiooggeenneessiiss vvaann hheettEEiinnddhhoovveennss SSttuuddeenntteenn CCoorrppss ggeenniieett nnaa vvaannhheett ddoooorr hheett ddiissppuuuutt ggeeoorrggaanniisseeeerrddeeBBlluueemmiinnggddaallee.. HHeett ffeeeesstt --ddaatt vvoollggeennss NNiijjhhuuiiss oopp hheett hhooooggttee--ppuunntt zzoo’’nn zzeesshhoonnddeerrdd bbeezzooeekkeerrss ttrrookk-- wweerrddvvrriijjddaagg 1133 mmaaaarrtt iinn DDee BBuunnkkeerr ggeehhoouuddeenn..

““WWee wwaarreenn oonnss eerr llaanngg nniieett bbeewwuusstt vvaann ddaatthheett ffeeeesstt oopp vvrriijjddaagg ddee ddeerrttiieennddee wwaass.. DDaattwwaass ppuuuurr ttooeevvaall.. EErr zziijjnn iinn iieeddeerr ggeevvaall ggeeeennoonnggeelluukkkkeenn ggeebbeeuurrdd..”” BBlluueemmiinnggddaallee mmooeettvvoollggeennss NNiijjhhuuiiss vvoooorraall ggeezziieenn wwoorrddeenn aallss‘‘eeeenn hhiipp ffeeeessttjjee mmeett ggooeeddkkoooopp bbiieerr,, ggooeeddeehhoouusseemmuuzziieekk eenn mmeett mmooooiiee aaaannkklleeddiinngg’’.. HHeetttthheemmaa vvaann ddiitt jjaaaarr --ddee zzeessddee eeddiittiiee-- wwaassUUnnddeerrggrroouunndd.. DDee llaaaattssttee bbeezzooeekkeerr ggiinngg oomm0077..0000 uuuurr ddee ddeeuurr uuiitt..

Iedereen mag studie-schuld uitstellenAlle studenten krijgenzogenoemde jokerjaren,waarmee ze het afbetalenvan hun studieschuld intotaal vijf jaar kunnenuitstellen.

Eerst zouden alleen stu-denten die onder hetnieuwe leenstelsel vallen,recht krijgen op aflosvrijejaren. In een brief aan deKamer laat Onderwijs-minister Ronald Plasterkweten dat ook studentendie al een lening hebben of

deze reeds afbetalen, rechtkrijgen op jokerjaren. Zekunnen vanaf 1 januari2012 worden ingezet.De nieuwe regeling komter op verzoek van kamerlidJasper van Dijk. De SP’erhad de minister vorigeweek gevraagd het voor allestudenten mogelijk temaken aflosvrije jaren in telassen. Dat voorstel neemtde minister nu mee in denieuwe wet op studiefinan-ciering. (HOP)/.

Met BEST naar het buitenlandDe Board of EuropeanStudents of Technology(BEST), een Europesestudentenorganisatie dieals doel internationaleuitwisseling van studen-ten heeft, biedt dezezomer circa vijftigsummercourses aan.Studenten kunnen tegeneen gering tarief kennis-maken maken met hetacademische, sociale enculturele karakter vaneen Europees land. Jekunt je nog tot 5 aprilvoor de courses aan-melden.

Met onderwerpen als‘Dude, where is my energy’en ‘Size does matter,discover macro and nanotechnologies’ proberenEuropese BEST-groepenstudenten naar hun uni-versiteit te trekken. FrankSchoenaker, voorzitter van

BEST Eindhoven, licht toe:“Studenten zien wat vanhet culturele leven van eenland, bezoeken bedrijvenof strijden in groepjestegen elkaar in eenzogeheten ‘engineeringcompetition’. Het is eencombinatie tussen gezel-lige uitstapjes en eenleerzame tijd.” Studentengaan twee weken naar eenEuropees land en zijndaarvoor maximaal 45 euro(exclusief reiskosten)kwijt. Het lage tarief kan

verklaard wordendoor de deelnamevan sponsoren,vertelt Schoen-aker. Deze zomerzal er geen BEST-summercourse inEindhoven plaats-vinden, die komter weer in hetnajaar.Wil je je aanmel-

den voor een summer-course, dan moet je ondermeer een motivatiebriefschrijven. Volgens Schoen-aker worden de meesteNederlandse studenten diezich aanmelden ergens ge-plaatst, omdat BEST Eind-hoven de enige BEST-groep in Nederland is. DeBEST-groepen willen zo-veel mogelijk diversiteitcreëren./.Kijk voor de precieze aanmeld-procedure en meer informatie opwww.best.eu.org.

Nieuw in Eindhoven:lacrossetoernooi Voor wie altijd aleens een potjelacrosse heeftwillen spelen: jekrijgt nu de kansop het lacrosse-toernooi op 11april bij hetSportcentrum.

Tom van Lochem van hetorganiserende SSRE-dispuut Astarte vertelt:“Normaal gesprokenhouden we een hockey-toernooi, maar we wildennu eens iets anders. Debroer van iemand bij hetdispuut traint bij hetNederlands team voorlacrosse. Zo kwamen we ophet idee.” Lacrosse is eenkruising tussen ijshockeyen hockey. “Je speelt meteen stick met netje en het isde bedoeling dat jeovergooit en er mee rent. Je

mag ook op sticksslaan en met deschouder iemandproberen neer tehalen, maar wehebben beslotendat niet op het

toernooi te doen. Daar zijnte veel onervaren spelersvoor.”Het toernooi begint om12.00 uur en duurt tot18.00 uur. Ervaring is aller-minst vereist. Tom: “Hetmooie eraan is dat alle deel-nemers op hetzelfdeniveau zullen zitten.”Overigens betreden despelers niet geheel onge-oefend het speelveld.Enkele lacrossespelersgeven namelijk vooraanvang een clinic waarinze de basis bijbrengen. /.Meedoen? Schrijf je in via tomastarte@gmail.com.

FFoottoo:: BBaarrtt vvaann OOvveerrbbeeeekkee

Rondje om de DommelGrote kans dat je woensdag 25 maart studenten en mede-werkers over het TU/e-terrein ziet hardlopen. DeEindhovense studenten atletiek vereniging Asterix houdtdan vanaf 17.00 uur haar jaarlijkse Dommelloop. Aan dewedstrijd kunnen studenten en medewerkers van de TU/een Fontys deelnemen. Deelnemers kunnen kiezen uit eenafstand van 3.200 of 8.000 meter. De start zal niet zoals voorgaande jaren op hetLaplaceplein zijn, maar op het grasveld voor hetAuditorium. De organisatie hoopt hiermee op meertoeschouwers. Inschrijven kan tot 20 maart viadommelloop@asterixatletiek.nl of de dag zelf van 15.45tot 16.45 uur. Deelname is gratis.

VVaannaaff ddeezzee wweeeekk iinn CCuurrssoorr:: ddee aaggeennddaa vvaann ssttuuddeenntteenn--

wweebbssiittee sshhiifftt004400.. KKiijjkk vvoooorr mmeeeerr iinnffoo oopp

wwwwww..sshhiifftt004400..nnll..

19 maart 16.30 - 19.00Hollandsche BorrelOrganisator: GEWIS

Doelgroep: Studenten

20 maart 20.00 - 22.30Concert Vokollage

in de CathrienOrganisator: ESMG Quadrivium

Doelgroep: Iedereen

21 maart 10.00 - 17.00Creatief leiding geven: Een dag psychodrama

Organisator: TintDoelgroep: Studenten

21 maart 11.00 - 20.00Nederlands Kampioenschap

BeleidsdebatterenOrganisator: Algemene

Studenten Vereniging SSREDoelgroep: Alle studenten

23 maart 20.00 - 23.30Interne Competitie

Don QuishootOrganisator: E.S.H.V.

Don QuishootDoelgroep: Levensgenieters

24 maart 19.30 - 23.30Lezing Fotografe in

oorlogsgebied. Organisator: E.S.F.F.

Dekate MousaDoelgroep: Iedereen

25 maart 17.00 - 18.00Dommelloop

Organisator: ESSFDoelgroep: Hardlopers

27 maart - 28 maart18.00 - 17.30

Enneagram voor teamworkersOrganisator: Tint

Doelgroep: Studenten

Studentenleven /15Cursor 19 maart 2009

MMaaiikkee vviinnddtt hheett eeeenn ggeeoorr--ddeennddee eenn nneettttee kkaammeerr,, mmeettggeennooeegg ddrraannkk oopp vvoooorrrraaaadd..AAaann hheett pprriikkbboorrdd hhaannggtt eeeennkkaaaarrtt mmeett 5500 eerroopp;; ddeezzeebbeewwoonneerr hheeeefftt rreecceenntteelliijjkkeeeenn ffeeeessttjjee ggeehhaadd.. ZZeevveerrmmooeeddtt ddaatt vvrroouuwweenn nniieettddrriiee ssoooorrtteenn bbiieerr iinn hhuuiisshheebbbbeenn,, dduuss zzaall ddeezzee kkaammeerrvvaann eeeenn mmaannnneelliijjkkee ssttuuddeennttzziijjnn.. ZZee vviinnddtt hheett jjaammmmeerr ddaatteerr ggeeeenn GGrroollsscchh bbiijj ssttaaaatt;; hhiijjzzaall wweell nniieett uuiitt TTwweenntteekkoommeenn.. BBiijj BBrraamm vvaalllleenn ddeekkrraatttteenn bbiieerr ooookk mmeetteeeenn oopp..HHiijj ddeennkktt ooookk ddaatt ddiitt ddeekkaammeerr vvaann eeeenn mmaann iiss.. EEeennvvrroouuww ddiiee iinn hhaaaarr eeeennttjjee ttwweeeekkrraatttteenn bbiieerr ooppzzuuiipptt,, kkoomm jjee

nnaammeelliijjkk nniieett zzoo ssnneell tteeggeenn..HHeett ggeebbrruuiikk vvaann ddee kklleeuurreennggrriijjss eenn zzwwaarrtt iinn ddee kkaammeerr eennhheett ggeebbllookkttee ddeekkbbeeddoovveerrttrreekkvviinnddtt MMaaiikkee ttyyppiisscchh mmaann--nneelliijjkk.. OOookk BBrraamm nnooeemmtt hheettkklleeuurrggeebbrruuiikk aallss eeeenn mmaann--nneelliijjkk kkeennmmeerrkk.. VVoooorr MMaaiikkeeiiss hheett hheeeell vveerrlleeiiddeelliijjkk oomm tteezzeeggggeenn ddaatt ddeezzee ssttuuddeenntt hheettccoonnsseerrvvaattoorriiuumm ddooeett,,vvaannwweeggee ddee eelleekkttrriisscchheeggiittaaaarr,, kkeeyybbooaarrdd eennssaaxxooffoooonn.. DDiitt zzaall nniieett hheettggeevvaall zziijjnn,, oommddaatt hheett ddeekkaammeerr iiss vvaann eeeenn TTUU//ee--ssttuuddeenntt.. BBrraamm iiss eerrvvaannoovveerrttuuiiggdd ddaatt ddeezzee ssttuuddeennttooookk vveeeell ttiijjdd aacchhtteerr zziijjnnccoommppuutteerr ddoooorrbbrreennggtt,, oommddaatt

zziijjnn eetteenn hhiieerrbbiijj lliiggtt.. VVeerrddeerriiss hhiijj ddrruukk mmeett zziijjnn ssttuuddiiee,, eerrlliiggggeenn oovveerraall nnoottiittiieebbllookkkkeenneenn aall hheett ssttuuddiieemmaatteerriiaaaall iissnneettjjeess wweeggggeessttoopptt iinnmmaappppeenn.. MMuuzziieekk mmaakkeenn zzaallwweell eeeenn ggrroottee ppaassssiiee vvaannddeezzee ssttuuddeenntt zziijjnn,, zzeeggggeennMMaaiikkee eenn BBrraamm.. AAaannggeezziieennaalllleess eerr zzoo kkeeuurriigg uuiittzziieett,, zzaallhheett ddee kkaammeerr vvaann eeeenn eeeerrssttee--jjaaaarrss ssttuuddeenntt zziijjnn,, ddeennkktt zzee..BBrraamm ddeennkktt jjuuiisstt ddaatt hheett eeeennoouuddeerreejjaaaarrss ssttuuddeenntt iiss ddiieeIInnffoorrmmaattiiccaa ssttuuddeeeerrtt.. DDeezzeessttuuddeenntt zziitt ssttiieekkeemm vveeeellaacchhtteerr ddee ccoommppuutteerr,, mmaaaarr hhiijjggaaaatt ooookk ggrraaaagg oopp ssttaapp mmeettzziijjnn vvrriieennddeenn.. VVeerrddeerr zziijjnn eerrddrriiee aaffssttaannddssbbeeddiieenniinnggeenn ttee

zziieenn oopp ddee ffoottoo eenn ddiivveerrsseeggeelluuiiddssbbooxxeenn.. VVoollggeennssMMaaiikkee lliijjkktt hheett eerroopp ddaatt ddeezzeemmaann iinn eeeenn bbaannddjjee ssppeeeelltt..OOvveerr eeeenn eevveennttuueellee ssppoorrtt ddiieeddeezzee ppeerrssoooonn bbeeooeeffeenntt,, iisswweeiinniigg ttee vveerrtteelllleenn.. RReecchhttssoopp ddee bbooeekkeennppllaannkk iiss eeeenn ttaassttee zziieenn,, mmaaaarr ooff hheett oomm eeeennssppoorrttttaass ggaaaatt,, iiss mmooeeiilliijjkk tteezzeeggggeenn.. DDeezzee ssttuuddeenntt zzaall dduusswweell aall zziijjnn vvrriijjee ttiijjdd iinn ddeemmuuzziieekk ssttooppppeenn.. ZZiijjnn mmuusstt--hhaavvee--iitteemm iiss eeeenn IIppoodd,, oommddaatthhiijj aallttiijjdd mmuuzziieekk bbiijj zziicchhmmooeett hheebbbbeenn.. VVeerrddeerr zzaall hhiijjaallttiijjdd bbiieerr iinn hhuuiiss mmooeetteennhheebbbbeenn..

JJeessppeerr vvaann BBeerrkkeell iiss 2211 jjaaaarreenn ddooeett vvoooorr hheett vviijjffddee jjaaaarrSScchheeiikkuunnddiiggee TTeecchhnnoollooggiiee..HHiijj kkoommtt oooorrsspprroonnkkeelliijjkk uuiittHHooeennssbbrrooeekk,, bbiijj HHeeeerrlleenn..JJeessppeerr iiss eeeenn aaccttiieevveejjoonnggeenn;; hhiijj hheeeefftt vvoorriigg jjaaaarrddee WWeerrvviinnggssddaaggeenn ggeeddaaaanneenn hhiijj hheeeefftt ttwweeee jjaaaarr iinn hheettbbeessttuuuurr vvaann ddee CChheemmiiee--wwiinnkkeell ggeezzeetteenn.. NNuu iiss hhiijjsseeccrreettaarriiss vvaann ddee FFSSEE eennhheellpptt dduuss oonnddeerr aannddeerreemmeett hheett oorrggaanniisseerreenn vvaann ddeeooppeenniinngg vvaann hheett aaccaaddee--mmiisscchh jjaaaarr.. HHiijj ssppeeeelltt ggrraaaaggssaaxxooffoooonn,, ggiittaaaarr eenn ppiiaannoo..VVeerrddeerr ddooeett hhiijj aaaannssqquuaasshheenn eenn ggaaaatt hhiijj ggrraaaaggoopp ssttaapp.. JJeessppeerr hhoouuddtt eerrggvvaann wwhhiisskkyy eenn hhiijj kkaann eecchhttnniieett zzoonnddeerr FFiisshheerrmmaann’’ssFFrriieennddss..

Het sleutelgat

CCyyssttoopptteerriiss ffrraaggiilliiss

SScchhookkkkeenndd nniieeuuwwss aaff--ggeellooppeenn wweeeekk:: nnoogg oonn--bbeekkeennddee ggrrooeeppeerriinnggeennhheebbbbeenn eeeenn nniieeuuww ggeehheeiimmwwaappeenn iinnggeezzeett tteeggeennDDeeffeennssiiee eenn ddaaaarrmmeeee eeeennddeeeell vvaann oonnzzee kkrriijjggssmmaacchhttllaammggeelleeggdd.. DDiitt ccoommpplleeeettnniieeuuwwee sstteeaalltthh--wwaappeennhheeeefftt hheett vveerrmmooggeenn oommzziicchh ssnneell,, ggeehheeeell aauuttoo--nnoooomm eenn oonnooppvvaalllleenndd tteevveerrsspprreeiiddeenn.. OOpp hheettmmoommeenntt ddaatt hheett zziicchhooppeennbbaaaarrtt,, ggeebbeeuurrtt ddiitt ooppzzoo’’nn eeffffeeccttiieevvee wwiijjzzee ddaatthheett iinneeeennss eeeenn hheellee bbaassiisskkaann ppllaattlleeggggeenn.. TTrrooeeppeenn--bbeewweeggiinnggeenn wwoorrddeenn oonn--mmooggeelliijjkk eenn hheett mmiilliittaaiirreetteerrrreeiinn zzaall vveerrllaatteennmmooeetteenn wwoorrddeenn eenn iissggeeddooeemmdd ttee vveerrvvaalllleenn eennzziijjnn ddaaggeenn ttee sslliijjtteenn aallssrruuïïnnee..DDee eeeerrssttee aaccttiiee iiss ggeessllaaaaggdd::eeeenn 2233..000000 vviieerrkkaannttee kkiilloo--mmeetteerr ggrroooott ddeeeell vvaann eeeennllaannddmmaacchhttbbaassiiss,, mmeettddaaaarroopp 115555 DDAAFF lleeggeerr--ttrruucckkss,, iiss ccoommpplleeeettoonnbbrruuiikkbbaaaarr ggeemmaaaakktt..GGeeeenn vvooeerrttuuiigg kkaann nnooggbbeewweeggeenn eenn ggeeeenn ppeerrssoooonnmmaagg hheett tteerrrreeiinn mmeeeerrbbeettrreeddeenn.. HHeett ggeehheeiimmeewwaappeenn?? EEeenn vvaarreenn…… OOmmpprreecciieess ttee zziijjnn ddee CCyyssttoopp--tteerriiss ffrraaggiilliiss ooff bbllaaaass--vvaarreenn:: eeeenn pplluukkjjee bbllooeemm--llooooss ggrrooeenn oonnkkrruuiidd ddaattaalllleess oovveerrwwooeekkeerrtt.. HHeettsscchhiijjnntt eeeenn zzeellddzzaammee ppllaann--tteennssoooorrtt ttee zziijjnn,, ddeerrhhaallvveeiiss hheett bbeesscchheerrmmdd eenn mmaagghheett vvoollggeennss ddee FFlloorraa-- eennFFaauunnaawweett nniieett aaaannggeerraaaakkttwwoorrddeenn,, llaaaatt ssttaaaann eerroovveerr--hheeeenn ggeerreeddeenn wwoorrddeenn aallsshheett oonnddeerr eeeenn ppaaaarr vvrraacchhtt--wwaaggeennss ggrrooeeiitt.. WWiiee ddiittoonnttddeekktt hheeeefftt eenn hhooee,, iissmmiijj nniieett dduuiiddeelliijjkk,, mmaaaarrddeezzeellffddee iiddiioooott hheeeefftt ooookkeeeenn bbeesscchheerrmmddee zzaanndd--hhaaggeeddiiss oonnttddeekktt oopp eeeennllaannddmmaacchhttbbaassiiss iinnAAmmeerrssffoooorrtt wwaaaarrddoooorr ddeeggeeppllaannddee ooppeenn ddaaggeenn ddaaaarrwwaaaarrsscchhiijjnnlliijjkk nniieett kkuunnnneennddoooorrggaaaann……..WWaatt lleevveenn wwee ttoocchh iinn eeeennmmooooii llaanndd hhèè??OOnnvvoooorrsstteellbbaaaarr ddaatt eerrmmeennsseenn zziijjnn ddiiee zziicchhsseerriieeuuss bbeezziigghhoouuddeenn mmeettddeezzee zzwwaaaarr oovveerrddrreevveennnnaattuuuurrbbeesscchheerrmmiinngg eenn ddaattwwee ooookk nnoogg wweettggeevviinngghheebbbbeenn ddiiee ddiitt ttooeessttaaaatt..HHeett iiss zzoo bbeellaacchheelliijjkk ddaatt jjeehhiieerr ttoocchh eeiiggeennlliijjkk aalllleeeennmmaaaarr hhaarrdd oomm kkaann llaacchheenneenn wwaacchhtteenn ttoottddaatt iinn hheettnniieeuuwwss kkoommtt ddaatt ddee oouuddeevvrraacchhttwwaaggeennss ‘‘ppeerroonnggeelluukk’’ oolliiee hheebbbbeennggeelleekktt oopp ddee vvaarreennss..RRooyy WWaarrmmeerrddaamm iissssttuuddeenntt EElleekkttrrootteecchhnniieekk

TTeekksstt:: AAnnnniieekk ddeenn HHaammeerreenn BBeerrddiieenn ZZwwaarrtthhooeeddFFoottoo’’ss:: BBaarrtt vvaann OOvveerrbbeeeekkee

Wie oh wie woont er in deze Eindhovense studentenkamer? Dat is de vraag dieCursor elke week stelt aan een willekeurig aantal studenten. Deze week zijn dat:Maike Tijman Op Smeijers (tweedejaars master Bouwkunde) en Bram Verspeek(derdejaars Biomedische Technologie). Zij bekijken de foto’s van deze studen-tenkamer en geven commentaar.

Gevleugelde borrel Quadrivium

Het Eindhovense studen-ten muziekgezelschapQuadrivium en BigbandStudentproof wilden hunsponsoren graag bedan-ken voor de nieuwevleugel die ze sindsdecember in huishebben. Ook wilden ze de‘Kawai RX3’ eens aan hetpubliek demonstreren.Daarom hielden zevrijdag 13 maart eeninwijdingsborrel voor devleugel.

De muzikale studentenhadden al wel een piano,

maar nog geen vleugel.Elise Moers, secretaris vanQuadrivium: “Met eenvleugel krijg je een hardereklank. We hebben nu eenkwalitatief heel goedevleugel.” Ook Erik de Jongvan Quadrivium is tespreken over het nieuweinstrument. “Het geluidvult de ruimte meer. Deaanslag is wat directer danbij een piano. Voor repe-tities en concerten wordt alvolop gebruik gemaakt vande vleugel.”De borrel trok volgens DeJong zo’n zestig bezoekers.

Universiteitssecretaris ir.Harry Roumen opende deborrel en speelde zelf ookeen stukje op de vleugel.De Jong: “Hij speelde eenpaar noten en het publiekmoest raden wat voor liedhet was. Het bleek de eersteregel van het Wilhelmus tezijn.” Verder traden ledenvan Quadrivium enBigband Studentproof op.De vleugel kostte zo’n twin-tigduizend euro. HetUniversiteitsfonds (UFE)Eindhoven, de TU/e enStudium Generalesprongen financieel bij./.

LSVb: stufi dekt ipod nietStudenten moeten meertijd én geld krijgen om testuderen, vindt vakbondLSVb. Het studiebekosti-gingsstelsel is niet vandeze tijd: “Zelfs mensenmet een uitkering heb-ben vaak een flatscreen-tv en een ipod.”

Lenen voor luxe, de LSVbkeurt het niet goed, maarbegrijpt het wel. Datschrijft de bond aan minis-ter Plasterk namens ‘eenstudent met een enormestudieschuld’. De ministergaf vorige week toe datlenen voor veel studentennoodzaak is geworden: “Degemiddelde studentbetaalt inderdaad een stukvan zijn studie uit eenlening”. Dat is niet eens zogek, vindt Plasterk:studeren is een investeringin de toekomst en hetcollegegeld wordt meestalruimschoots terugverdiend.Toch waarschuwde hijdeze maand eveneens voorondoordacht lenen: “Leenbewust, om te voorkomendat je zonder dat je het inde gaten hebt, een te grotestudieschuld opbouwt.”Dat neemt niet weg datlenen vaak geen keuze is,zegt de bond. Want zelfsmet een bijbaantje (360euro per maand) en een ex-traatje van thuis (150 euro)bovenop de studiefinan-

ciering (260 euro), haalt degemiddelde student hetniet, becijferde de LSVb.Tel bij het collegegeld (150euro per maand) en dehuur (325 euro) ook nogboodschappen (180 euro),studiemateriaal (40 euro),sport en ontspanning (100euro) en kleding (95 euro)op en je komt op een totaalvan 890 euro per maand.En dan heb je nog geenipod. “Zelfs mensen meteen uitkering hebben vaaknog een flatscreen-tv”, zegtde bond. “Soberheid isnauwelijks terug te vindenonder jongeren. En hoekan dat ook? Het is in onzetijd nooit eerder nodiggeweest.”De LSVb beseft dat het ver-langen naar luxeproducten‘geen goede reden is omeen smak geld te lenen’,maar vindt wel dat hetstudiebekostigingsstelselmoet worden aangepastaan ‘de maatstaven vandeze tijd’. “Zorg ervoor datlenen niet meer nodig is enmaak het tegelijkertijdminder makkelijk.Daarmee verliest het directzijn aantrekkingskracht.”(HOP)/.

Van links naar rechts: ir. Jan Iding (bestuurslid UFE), ir. Harry Roumen (secretaris TU/e), Erik de Jong (ESMGQuadrivium) en dr.ir. Eduard Pannenborg (particulier sponsor UFE). Foto: Bart van Overbeeke

19 maart 2009 Cursor16/ Ruis

Effe zeuren

/Fred SteutelIn Cursor 22 lees ik dat eind 2011 denieuwe behuizing voor Wiskunde &Informatica en de Bibliotheek gereedzal zijn. Men is er in geslaagd om doorbezuiniging en versobering de prijs tedrukken tot zestig miljoen euro. Nogaardig aan de prijs zou je zeggen, enbovendien, bijna alles wat op overheids-kosten gebouwd wordt, blijkt duurderuit te vallen dan begroot: Betuwelijn,hogesnelheidslijn, Noord/Zuidlijn. Erkomen nu twee verdiepingen minder,geen kantine -volgens sommigen eenvoordeel- en geen fietsenkelder.Onlangs kreeg ik de WOZ-waarde vanmijn huis (ons huis). Ik leid daaruit af

dat mijn huis zonder grond ongeveer200.000 euro waard zou zijn. In dithuis hebben wij bijna 35 jaar, eerst metzijn vieren, nu met ons tweeën,tevreden en comfortabel gewoond.Ik kan de neiging niet onderdrukkenom de prijs van dit huis te vergelijkenmet de prijs van het gebouw datalumnus Joost Ector tevoorschijn heeftbezuinigd. Ik ga ervan uit dat degrondprijs niet in de zestig miljoen -driehonderd keer de prijs van mijnhuis!- bevat is. Mijn huis heeft naast een woongedeelteen een ‘zitkuil’ -jaren zeventig- vijfkamers, waarvan enkele van flinkformaat, groot genoeg om een directeurbeheer, of een decaan te huisvesten.Een factor 300 brengt het aantal kamers

op 2100, veel meer dan genoeg voor allebewoners: hooguit 400 van Wsk & I en100 van de bibliotheek. Blijven over1.600 kamers met een gemiddeldeoppervlakte van 15 vierkante meter. Datis 24.000 vierkante meter; daar moettoch wat mee kunnen: bibliotheek,collegezalen, colloquiumzalen,kantines, gezelligheidsruimten,retraite- en gebedsruimten. Verderhebben mijn huizen 300 badkamers,300 doucheruimten, 300 kleine‘kantines’, 300 bijkeukens van 6 vierkante meter, 900 wc’s, ruimtevoor 300 auto’s en 1200 fietsen. In mijnhuis staat 38 meter boek, in mijn 300huizen, kan dus makkelijk 11 kilometerboek staan; dat moet genoeg zijn, ookzonder verdere decollectionering. ‘Our

house is a very big house’.Wie passen er allemaal in mijn huizen?Eigenlijk alles en iedereen. Niet alleenalle reguliere bewoners, maar ookGEWIS en OGO. Voor Avondroodkunnen we een heel huis inrichten, enwe wijzen twee huizen aan alsrookhuis.Ik denk eigenlijk dat tweehonderd vanmijn huizen royaal voldoende zoudenzijn om alles wat nodig of dienstig isonder te brengen. We zouden dus mettweehonderd huizen toe kunnen entwintig miljoen kunnen besparen Latenwe dat maar doen!

De serieuze vraag is natuurlijk of diezestig miljoen inderdaad erg veel (te veel) geld is.

WWiiee:: Raphael Favier / 25 / Phd Software designer / OOTI

WWaannnneeeerr:: since a big month

WWaatt:: a nice picture

WWaaaarroomm:: “I love it!! It’s just rude and funny.The expression on it’s/his face is like ‘okay,let’s do it!’. Do you know FUR-TV, it’s a showon MTV and there’s this character Big Fat Edand he’s always saying ‘Fuck Yeah!’ We had alot of fun with this. ‘We’ is the smoking grouphere (no, not that kind of smoking). I changemy desktop usuallyonce a month. I don’tthink it’s offensive orsomething like that.We have a saying thatgoes something likethis: we should havefun with everything,but not with everyone.”

Show me your desktop and I’ll show you yoursoul. Je desktop als spiegel van je ziel? Opde TU/e worden duizenden laptops gebruikten ieder met zijn eigen achtergrond (die luieWindows-lovers daargelaten). Cursor spoortiedere week een desktop op en maakt ’npraatje met de gebruiker.

Jouw desktop hier? Maildan naar cursor@tue.nl