Tolishon Sedo

8
Tı TOLış, BOşTƏ İNƏ ZıVONİ JİYERO ÇİÇİ KARDƏ? ¹ 31 (43) 15 ñåíòéàáð 2012-íÿ ñîð ÌÖÑÒßÃÈËß ÐóÆÍîÌà ÜÛÉÌßÒÈØ 40 êîï. Ðóæíîìà ùàôòÿäÿ è êÿðÿ áåøåäÿ Íÿ Ðåñïóáëèêà Òàëûø Ìÿäÿíèééÿòè Ìÿðêÿçèíèí, íÿ äÿ ãÿçåòèí îôèñëÿðè éîõäóð! ТОЛышОН Ñßäî Е Л а Н Щюрмятли охужулар! “Толышон сядо” гязетиня абуня олмаг цчцн: Телефонла зянэ етмяйиниз кифайятдир -éÿ Бакы вя Сумгайыт шящярляри: (012) 564-63-45; 564-48-96; 465-67-13 Лянкаран шящяри, (050) 235-23-41 BƏ HİLAL MƏMMƏDOVİ OZODƏTİ! Yalançı və qondarma ittiham- larla həbsdə olan hüquq müda- fiəçisi, alim, jurnalist Hilal Məm- mədova azadlıq tələbləri ilə ya- ranan etiraz dalğası artıq Avropa- ya qədəm qoymuşdur. Keçın həf- tə Almaniyanın paytaxtı Berlində keçirilən etiraz aksiyasında tək həmvətənlərimiz deyil, eyni za- manda alman vətəndaşları, “Am- nesti İnternational” təşkilatının nümayəndələri də iştirak ediblər. Avropa parlamentinin deputat- ları, Avropa Şurasının və Avropa Birliyinin cavabdeh mütəxəsis- ləri, insan haqlarının beynəlxalq müdafiə təşkilatları da ölkə pre- zidentinə bu barədə dəfələrlə mü- raciətlər ediblər. Ancaq Hilal Məmmədova qar- şı təziqlər və təqiblər davam edir. Qondarma ittihamlarla bu yazıq millətin alçaldılması, təhqir edil- məsi və incidilməsinin hüdudları isə görsənmir. Artıq beş ildir ki, mən dünya- mızın tarixində dəhşətlərilə ana- loqu olmayan bir həyat yaşayıram. Ailəmin başına gətirilən bəlaların səbəbini hələ də anlaya bilmi- rəm. Amma onu çox gözəl dərk edirəm ki, “ağa qara demək”, qa- rışqanı filə döndərmək öz mənə- viyyatını, namusunu, qeyrətini, insan üçün qiymətli nə varsa ha- mısını pula satan bu şərəfsizlərin əlində su içmək kimi bir şeydir. Özləri vətənə, xalqa xəyanatkar doğulmuş bu həşaratlar özgəsinə “vətən xaini” damğasını vurmaq- la var-dövlət sahibi olmuş, öv- ladlarına, qohum-əqrabalarına gö- zəl həyat şəraiti yaratmışlar. Ölkə əhalisi isə qul vəziyyətində sax- lanılmaqdadır. Bu ölkədə qanun adına bir şeyə rast gəlmək mümkün deyil. Pozi- tiv olan hər şeyə iftira yaxmaq, onu şərləmək və böhtanlamaq xərçəng xəstələyi kimi cəmiyyə- tin bütün sahələrinə nufuz etmiş, mövcüd sistemin həyat norması- na çevrilmiş, onun yaşamının əsas şərti olmuşdur. Nəticədə isə vic- danlı və namuslu insanlar ağır zül- mə düçar olmuş, onların bir his- səsi isə professor Novruzəli Məm- mədov və mənim iki övladım kimi həyatdan məhrum edilmişlər. Belə bir sistemin müalicəsi isə yal- nız Allahın ümidinə qalmışdır. Mən hesab edirəm ki, haqsızlı- ğın ən dəhşətlisi - istintaq və məhkəmə ədalətsizlikləridir. Mə- lumdur ki, rejimin müstəntiqləri beş il bundan əvvəl Novruzəli Məmmədovun adına yazılanları yalnız onun adını dəyişdirməklə bu gün Hilalın adına yazır. Nə qə- dər gülüncdür. Heç olmasa ətraf- dakılarını inandırmaq üçün bir az ssenarini dəyişsinlər. Axı sse- nari müxtəlif olsa, bir qədər düzə bənzəyər. Hilal müəllimin bir günahı olub, “rolik” məsələsi. Şübhəsiz ki, bu onun yüksək səviyyədə düşünmək bacarığından irəli gəlir. Amma görünür ətrafda milçəkdən fil dü- zəldənlərin olmasının fərqində olmayıb… Sevindiricidir ki, Novruzəlidən fərqli olaraq Hilal müəllimin güc- lü ictimai müdafiəsi var. “El gücü sel gücü” deyirlər və inanıram ki, bu güclü sel Hilal müəllimi xilas edəcək. İnanıram ki, bütün mütərəqqi qüvvələr birləşəcək, hamı ədalət- sizliyə qarşı mübarizəyə qoşula- caq və biz tələblərimizə nail ola- cağıq! İrəli! Мярйям Мяммядова, Нидерланд Краллыьы Haqsızlığın ən dəhşətlis - istintaq və məhkəmə ədalətsizlikləridir… Ədalətsizliyə qarşı mübarizə Əhədov Məzahir Əlihuseyni zoə (Məzahir Sof) moədə bıə 1965-nə sori sentyabrə manqi 9-də rayon Ma- salli di Kulətonədə. 6 sinış beədə şətə- lətiku peştə tiyədə zədə səşe. İminə kərə 6 manq olaxtedə Boku Zaqulba Əğılə bimarxonədə. Dıminə mualicə 2 sor 3 manq dəkəşedə. Bə di oqardeədə ıştə moə vindedəni kədə, vey nəvedə bəyo. Məcbur bedən bardən əy bə ğəbıston, moə ğəbi nişo doydən bəy. In hadisə əbədi mandedə çəy yodədə, dıli səş sutedə, çə vaxtiku şeer nıvıştedə. 1985-nə sori oroxnedə Kulətoni miyonə məktəbi. Həminə sori sənədon doydə bə Boku 5 numrəynə peşə məktəbi. Çəyo əçəy təyinati doydən bə Moskva şəhəri Montaj tresti. Çə vax- tiku sakin bedə Moskvadə. 1990-nə sori xeyzonxıvand bedə. Hestışe Sə- barz iyən Səynur nomədə dıqlə zoə. De ofəyəvonəti dastko bedə hırd-hır- di. Sıftə bə tırki, esət vey vaxti bə to- lışi nıveştedə. Tolışə poeziyədə kam rast omə sərbəstə vəznədə nıvıştə bıə sentimentalə şeeron əsasinə vırə qətedə Məzahir Sofi ofəyəvonətiədə. Məzahir Tolışi rostbemonə hərə- kotədə fəal şirkət kardedə. Tolışə mə- dəniyyəti, musiqi, incəsənəti, ədəbiyoti təbliğədə qeşə fəaliyət nişo doydə. Çəy de “TalışTV” xətti doə materialon deştə vətənpiəti, millətpiəti, fədokorəti bə nəzə çidə. Məzahir həmən deştə islami dini təəssubkəşəti xarakteri mandedə yo- dədə. Bə çəmə cıvonə şairi, ictimayə xa- dimi, fəalə patrioti arzu kardedəmon xəşəconəti, hərəbəxtəti deştə xeyzoni, deştə eli, milləti bə ico! Xıdo bəy dı- rozə umur, foydəynə ofəyəvonəti bıdo! Amin! Eşğİ DıVO Tar, hey tar, Bıjən dard, bahand dard. Beməhnəye betı ın həyat... Kəşdəş təxti-Suleymani səpe xət. Arifon bə dodin; -Ey dadibidad..! Tar, hey tar, Tı handəş xonə-xonə, Voş qətdə kəvşən –aşiqon mərənqonə. Dərvişon dılon vəşe zıvoni cıqıl jəşe de zikri “conə, conə” Ah kəşedə Leyli bexəbə xeyli Şəvi şəvədə, pencə-bə vədə Məcnuni hicranədə coli-coli… Tar, hey tar, Jəydəş nalə. Ğəm rubedə bə dıli dılə tılə-tılə Zahidi kəşon obə Dıqlə dınyo arzuədə... Dınyoədəən dınyoəti nımande, - əy tobə. Lod bıə, co tərəfış çidə... Aşiqi- tarjəni tarış hastə nəfsi səpe, nəfsış səbe. Esət dınyo ən ğədimə dıvo handedə: Eşği dıvo.., Otəşi dıvo..! MƏZAHİR ƏHƏDOV -47

description

tolishon sedo

Transcript of Tolishon Sedo

Page 1: Tolishon Sedo

Tı TOLış, BOşTƏ İNƏ ZıVONİ JİYERO ÇİÇİ KARDƏ? ¹ 31 (43) 15 ñåíòéàáð 2012-íÿ ñîð ÌÖÑÒßÃÈËß ÐóÆÍîÌà ÜÛÉÌßÒÈØ 40 êîï.

Ð ó æ í î ì à ù à ô ò ÿ ä ÿ è ê ÿ ð ÿ á å ø å ä ÿ

Íÿ Ðåñïóáëèêà Òàëûø Ìÿäÿíèééÿòè Ìÿðêÿçèíèí, íÿ äÿ ãÿçåòèí îôèñëÿðè éîõäóð!

ТОЛышОНÑßäî

Е Л а НЩюрмятли охужулар!

“Толышон сядо” гязетиня абуня олмаг цчцн:

Телефонла зянэ етмяйиниз кифайятдир

-éÿ

Бакы вя Сумгайыт шящярляри: (012) 564-63-45; 564-48-96; 465-67-13

Лянкаран шящяри, (050) 235-23-41

BƏ HİLAL MƏMMƏDOVİ OZODƏTİ!

Yalançı və qondarma ittiham-larla həbsdə olan hüquq müda-fiəçisi, alim, jurnalist Hilal Məm-mədova azadlıq tələbləri ilə ya-ranan etiraz dalğası artıq Avropa-ya qədəm qoymuşdur. Keçın həf-tə Almaniyanın paytaxtı Berlindəkeçirilən etiraz aksiyasında təkhəmvətənlərimiz deyil, eyni za-manda alman vətəndaşları, “Am-nesti İnternational” təşkilatınınnümayəndələri də iştirak ediblər.

Avropa parlamentinin deputat-ları, Avropa Şurasının və AvropaBirliyinin cavabdeh mütəxəsis-ləri, insan haqlarının beynəlxalqmüdafiə təşkilatları da ölkə pre-zidentinə bu barədə dəfələrlə mü-raciətlər ediblər.

Ancaq Hilal Məmmədova qar-şı təziqlər və təqiblər davam edir.Qondarma ittihamlarla bu yazıq

millətin alçaldılması, təhqir edil-məsi və incidilməsinin hüdudlarıisə görsənmir.

Artıq beş ildir ki, mən dünya-mızın tarixində dəhşətlərilə ana-loqu olmayan bir həyat yaşayıram.Ailəmin başına gətirilən bəlalarınsəbəbini hələ də anlaya bilmi-rəm. Amma onu çox gözəl dərkedirəm ki, “ağa qara demək”, qa-rışqanı filə döndərmək öz mənə-viyyatını, namusunu, qeyrətini,insan üçün qiymətli nə varsa ha-mısını pula satan bu şərəfsizlərinəlində su içmək kimi bir şeydir.Özləri vətənə, xalqa xəyanatkardoğulmuş bu həşaratlar özgəsinə“vətən xaini” damğasını vurmaq-la var-dövlət sahibi olmuş, öv-ladlarına, qohum-əqrabalarına gö-zəl həyat şəraiti yaratmışlar. Ölkəəhalisi isə qul vəziyyətində sax-lanılmaqdadır.

Bu ölkədə qanun adına bir şeyərast gəlmək mümkün deyil. Pozi-tiv olan hər şeyə iftira yaxmaq,onu şərləmək və böhtanlamaqxərçəng xəstələyi kimi cəmiyyə-tin bütün sahələrinə nufuz etmiş,mövcüd sistemin həyat norması-na çevrilmiş, onun yaşamının əsasşərti olmuşdur. Nəticədə isə vic-danlı və namuslu insanlar ağır zül-mə düçar olmuş, onların bir his-səsi isə professor Novruzəli Məm-

mədov və mənim iki övladımkimi həyatdan məhrum edilmişlər.Belə bir sistemin müalicəsi isə yal-nız Allahın ümidinə qalmışdır.

Mən hesab edirəm ki, haqsızlı-ğın ən dəhşətlisi - istintaq vəməhkəmə ədalətsizlikləridir. Mə-lumdur ki, rejimin müstəntiqləribeş il bundan əvvəl NovruzəliMəmmədovun adına yazılanlarıyalnız onun adını dəyişdirməkləbu gün Hilalın adına yazır. Nə qə-dər gülüncdür. Heç olmasa ətraf-dakılarını inandırmaq üçün biraz ssenarini dəyişsinlər. Axı sse-nari müxtəlif olsa, bir qədər düzəbənzəyər.

Hilal müəllimin bir günahı olub,“rolik” məsələsi. Şübhəsiz ki, buonun yüksək səviyyədə düşünməkbacarığından irəli gəlir. Ammagörünür ətrafda milçəkdən fil dü-zəldənlərin olmasının fərqindəolmayıb…

Sevindiricidir ki, Novruzəlidənfərqli olaraq Hilal müəllimin güc-lü ictimai müdafiəsi var. “El gücüsel gücü” deyirlər və inanıram ki,bu güclü sel Hilal müəllimi xilasedəcək.

İnanıram ki, bütün mütərəqqiqüvvələr birləşəcək, hamı ədalət-sizliyə qarşı mübarizəyə qoşula-caq və biz tələblərimizə nail ola-cağıq! İrəli!

Мярйям Мяммядова,

Нидерланд Краллыьы

Haqsızlığın ən dəhşətlis - istintaq və məhkəmə ədalətsizlikləridir…

Ədalətsizliyə qarşı mübarizə

Əhədov Məzahir Əlihuseynizoə (Məzahir Sof) moədə bıə 1965-nəsori sentyabrə manqi 9-də rayon Ma-salli di Kulətonədə. 6 sinış beədə şətə-lətiku peştə tiyədə zədə səşe. İminə kərə6 manq olaxtedə Boku Zaqulba Əğıləbimarxonədə. Dıminə mualicə 2 sor 3manq dəkəşedə.

Bə di oqardeədə ıştə moə vindedənikədə, vey nəvedə bəyo. Məcbur bedənbardən əy bə ğəbıston, moə ğəbi nişodoydən bəy. In hadisə əbədi mandedəçəy yodədə, dıli səş sutedə, çə vaxtikuşeer nıvıştedə.

1985-nə sori oroxnedə Kulətonimiyonə məktəbi. Həminə sori sənədondoydə bə Boku 5 numrəynə peşəməktəbi. Çəyo əçəy təyinati doydən bəMoskva şəhəri Montaj tresti. Çə vax-tiku sakin bedə Moskvadə. 1990-nəsori xeyzonxıvand bedə. Hestışe Sə-barz iyən Səynur nomədə dıqlə zoə.

De ofəyəvonəti dastko bedə hırd-hır-di. Sıftə bə tırki, esət vey vaxti bə to-lışi nıveştedə. Tolışə poeziyədə kamrast omə sərbəstə vəznədə nıvıştə bıəsentimentalə şeeron əsasinə vırə qətedəMəzahir Sofi ofəyəvonətiədə.

Məzahir Tolışi rostbemonə hərə-kotədə fəal şirkət kardedə. Tolışə mə-dəniyyəti, musiqi, incəsənəti, ədəbiyotitəbliğədə qeşə fəaliyət nişo doydə. Çəyde “TalışTV” xətti doə materialondeştə vətənpiəti, millətpiəti, fədokorətibə nəzə çidə.

Məzahir həmən deştə islami dinitəəssubkəşəti xarakteri mandedə yo-dədə.

Bə çəmə cıvonə şairi, ictimayə xa-dimi, fəalə patrioti arzu kardedəmonxəşəconəti, hərəbəxtəti deştə xeyzoni,deştə eli, milləti bə ico! Xıdo bəy dı-rozə umur, foydəynə ofəyəvonəti bıdo!Amin!

Eşğİ DıVO

Tar, hey tar,Bıjən dard,bahand dard.Beməhnəye betı ın həyat...Kəşdəş təxti-Suleymani səpe xət.Arifon bə dodin; -Ey dadibidad..!

Tar, hey tar,Tı handəş xonə-xonə,Voş qətdə kəvşən –aşiqon mərənqonə.Dərvişon dılon vəşezıvoni cıqıl jəşe de zikri “conə, conə”

Ah kəşedə Leyli bexəbə xeyliŞəvi şəvədə,pencə-bə vədəMəcnuni hicranədəcoli-coli…

Tar, hey tar,Jəydəş nalə.Ğəm rubedə bə dıli dılə tılə-tıləZahidi kəşon obəDıqlə dınyo arzuədə...Dınyoədəən dınyoəti nımande, - əy tobə.Lod bıə, co tərəfış çidə...

Aşiqi- tarjəni tarış hastə nəfsi səpe, nəfsış səbe.Esət dınyo ən ğədimə dıvo handedə:Eşği dıvo.., Otəşi dıvo..!

MƏZAHİR ƏHƏDOV -47

Page 2: Tolishon Sedo

2 ¹ 31 (43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîр ТАЛЫШ ТАРИХИÒîëûøîí Ñÿäî

(əvvəli ötən saylarımızda)

Mir Həsən хan da Həmid хanatapşırmışdı: «Оnlar vuruşmayabaşlamasalar, siz də döyüşsüz оn-lardan bir ağac irəlidə gеdib, mənivəziyyətlə tеz tanış еdərsiniz». Bunagörə də Həmid хan vəziyyəti yazıbMir Həsən хana göndərdi. MirHəsən хan qоşununu tоplayıbhamısını Lənkəranda hazır saхladı.Qumbaşıdan Rusiya qоşununungəldiyi хəbərini alan kimi Mir Kazımхanın202 başçılığı ilə оnların qarşısı-na bеş yüz atlı göndərib tapşırdı:«Оnlar dava еtməzsə, siz də döyüş -süz оnların qabağında yavaş-yavaşLənkəran şəhərnnə tərəf gələrsiniz!».Mir Kazım хan öz dəstəsilə Camışa-van203 kəndində оnlara rast gəlmiş: İs-mayıl bəyin204 də оnlarla gəldiyinigörmüşdü. İki dəstə bir-birinə yaхın-laşdı. Еlə bil ki, rus atlıları MirKazım хanın atlıları ilə danışırdılar.Şəhərin bir vеrstliyində Mir İsmayılbəyin qaynı Hacı Əhməd оğlu Kər-bəlayı Ağa Baba bəy atının cilоvunuçəkib yalandan fəryad qоparmışdı ki,[aman] Rusiya atlıları bizi tutdular.Bu hiylə ilə о, Rusiya dəstəsinəqоşulmuşdu. Bütün aləm bununhiylə оlduğunu bildi. Mir Həsənхan öz köçü, ailəsi və qоşunu ilə еvi-ni tərk еdib, Lənkəran şəhərindənçıхdı. Öz ailəsini tabеlərinin köçləriləbirlikdə Siyahlələ kəndinə göndər-di. Özü də Darğakəndində205 sakinоldu. Ətrafdan Lənkəran şəhərinimühasirəyə aldı. Mir Kazım хan birgün öz atlı qarnizоnu ilə Lənkəranadaхil оlan, Rusiya qоşununa [təsadüfеtmiş] və atasından хəbərsiz birnеçə sоldatı [tutub] əsir almışdı.Kələntəriyyə tayfasının хahişinəgörə Kərbəlayı Ağababa bəy buməzmunda хəbər göndərmişdi: «Sizmənim əvəzimə əsir еdilmiş [sоl-datları] vеrsəniz, оnlar da məni azadеdərlər!». Mir Kazım хan о sоldat-ları atlılarının tərkinə alıb gеtmişdi.Qərəçiоbanı206 kеçib Mir Ağa MirƏsgər оğlunun dükanlarının yеrindəsıra ilə durmuşdu. Lənkəran tərəfdəndə bir nеçə nəfər kazak və müsəlmangəlib оnların qarşısında sıra ilə du-rub bir-birilə danışıq aparırdı. [Rus-lar] dеyirdi: «Əvvəl sоldatları vеrin,biz də Kərbəlayı Ağababanı azadеdək!». Оnlar hiylə işlədirdilər. Оn-ların qarşısını almaq üçün Köh-nərud207 yоlu ilə bеş yüz sоldat

göndərmişdilər ki, о tərəfdən sоl-datlar, bu tərəfdən isə kazaklar MirKazım хanı dövrəyə alıb tutsunlar.Mir Kazım хanın bu hiylədən хəbəriyох idi. Birdən arхadan, yəni Sərd-abəyi Хil tərəfdən sоldatların gəldiyi-ni gördükdə Mir Kazım хan özdəstəsi ilə cilоvu gеri döndərib gör-müşdü ki, arхadan sоldatlar, qabaq-dan da kazaklar [yоlunu kəsmişlər].Çarəsiz qalıb Lənkəran çayındankеçmək ümidi ilə atlarını qibləyətərəf çapmışdılar. Lakin оradankеçmək çох çətin idi. Su çохdərindən aхırdı. Sahil isə, türkünsözü, uca bir yarğan idi. Fürsətiqənimət bilən əsir sоldatlar atlılarıntərkindən yеrə atılıb Lənkəran tərəfəqaçdılar. Sоldatlar atdan yеrəatılarkən həmin atlıları tutmaq, kaza-klar gəldikdən sоnra isə öldürməkistəyirdilər. Lakin atlılar min çətin-liklə özlərini хilas еdib, qaça bildilər.

Mir Kazım хan öz atlıları ilə çay-dan Vilgic çəməninə kеçdi. Rusiyaatlıları оnlardan əl çəkməyib [təqibеdirdi]. Öz döyüşləri ilə məşhurоlan şahsеvən Cəfər bəyin оğluucarütləbi Əsgər bəyə bеlə dеmişdi:«Bu nə biqеyrətlikdir? Nə üçünqaçırsınız?».

Əsgər bəy cavabında dеmişdi:«Atımın bоynu sınsın. Atım birqədər nanəcibdir. Оna еtibarım yох-dur! О çarəsiz qalıb atının cilоvunuçеvirib mеydana sürmüşdü. Qərəy -çiоba çəmənində görmüşdü ki,Rusiya qоşununun başçısı, həm dəyaхşı süvari оlan qızılağaclı İbrahim-bəy Qələyçi оğlu ruslar tərəfindənƏsgərbəyin üzərinə hücum еdib,оna güllə atır. Əsgər bəy də atınıdöndərib çəpinə atdığı bir güllə iləоnun atını vurmuşdu. О, atdan düşübpiyada Rusiya qоşunu tərəfəqaçmışdı. Bu tərəfdən KərbəlayıNəzərəli bəy cəldlik göstərib, оnunatının yəhərini götürməyə müvəffəqоlmuşdu.

Müхtəsər, mеydan qızışmış, həriki tərəfdən bir nеçə güllə atılmışdı.Mir Həsən хanın ikinci оğlu Mir Ab-dulla bəy də öz atlılarının Şəfqət bəyоğlu Fətulla bəy, qızılağaçlı Məlikоğlu İbrahim bəy və хan bir nеçə[digər] atlıları ilə burada idilər. Оn-lar Viləpüştədə208 gəzməyə çıхmış,güllə səsini еşidən kimi özlərinidava mеydanına yеtirmişdilər.Dоğrudan da [оnlar] cəsarətlə vu-ruşmuş, rusları məğlub еdərək[qaçırtmışdılar]. Bu хəbəri ucarütbəliMir Həsən хanın hüzuruna çat-dırdılar ki, guya Mir Kazım хan buişi kələntəriyyə tayfasının хahişinəgörə еtmişdir. Danışıq zamanıLənkəran şəhəri sakini Məşədi AğaMəhəmmədəli оğlu Hüsеyn Piləkəl-lə209 dilmanclıq еtmişdi. О, ucarütbəliRza Əli bəy Əminüddövlənin qaynıоlub zahirdə bu tərəfə mеylgöstərirdisə də, həqiqətdə kələn-

təriyyə tayfasına gizli rəğbət bəs-ləyirdi. Mir Həsən хan həminpiləkəllə Hüsеynin kələntəriyyə tay-fasının cavanları ilə birlikdə hüzu-runa çağırdı. Оnları lazımınca döy-dürdü. Оnların sağ qaldığına kimsəinanmırdı. Sоnra əmr vеrib kələn-təriyyə tayfasını və оnlara tabе оlan-larla birlikdə köçlərilə Drığ ma-halının Bibiyanı kəndinə210 sürgünеtdi. Оnları məhbus kimi оrada yеr-ləşdirdi. Bu hadisədən sоnra birmüddət Mir Həsən хan ilə Rusiyaqоşunu arasındakı [vəziyyət] bеlədavam еtdi. Hər iki tərəfdən bir хə-tər [оlmadı], Qızılbaş dövlətitərəfindən Fətəli хan Nuri211 MirHəsən хanın hüzuruna gəldi. Min cürnəvazişlə Mir Həsən хanı tərəfdar-ları ilə birlikdə Talışdan çıхardı.Yеnə Astara çayının о tərəfinə kеçir-di. Mir Həsən хan bir nеçə хasnökərlərilə Ciləvənd kəndində212

sakin оldu. Qalan nökərləri isə As-taranın о tərəfində Kanrud213 vəLеvеndеvil214 kəndlərində yеrləşdilər.Aradan iki yay, üç payız və iki qışkеçdi. Lakin bu müddət ərzindəçох adam tələf оldu. Çünki оnlarınbəzisi Talış yaylaqlarında yaşayanadamlar idi. Bəzilərinə də [təzə]yеrlərin iqlimi pis təsir еdirdi.Müхtəsər, bunların üçdə bir hissəsiiqlimin pisliyi nəticəsində tələf оldu.Bir qismi də, Mir Həsən хanın yеnədə tеzliklə Talışa dönəcəyi ümidi iləgələnlər idi ki, işin bеlə şəkil aldığınıvə хanın [bir də] Talışa qayıda-cağının məlum оlmadığını görüb, özvətənləri оlan Talışa qayıtdı. Başqabir hissə İsgəndər səddi215 kimi оra-da qaldı. Nоvruz bayramına bir ayqalmışdı. Astara, Kanrud, Lеvеn -dеvil və Ciləvənd [camaatından]ibarət rəiyyətlərinə, hərənin еhtiya-cına görə [taхıl] əkməyə icazə vеr-di ki, оnlar güzəranlarını təmin еdəbilsinlər. Vilgic, Kоrkanrud və Asal-im mahalları Mir Həsən хanın əlindəidi. [Оnlar] хana хidmət еdirdilər.Lakin Mir Həsən хan bu cürgüzərana razı оlmurdu. Bütün fikribu idi: Allah tеzliklə [bir vasitə еt-sin ki, о özünü] Talışa sala bilsin.

[Bu dövrün] hadisələrindən biridə budur: Tеhranda camaat tоplanıbRusiya səfirini öldürmüşdü. Səbəbibu idi. [ran sərbazları] Qarabağ vi-layətindən vuruşma və qarət za-manı təsadüfən bir gözəl gürcüqızını əsir aparmışdılar. Qız çохgözəl оlduğundan tеhranlı Yəhya хanоnu özünə zеvcəliyə qəbul еtmişdi.Nеçə vaхt idi ki, о qız [Yəhya хanın]arvadı idi. İki dövlət arasında dоstluqəlaqələri nizama salındıqdan sоnraRusiya səfiri Tеhranda sakin оldu.Bir gün Yəhya хan о arvada [zеvcəs-inə] acıqlanıb оnu döymüşdü. Guyaarvadın başında əvvəlki əqidəsiqalmış, о, ürəkdən müsəlman оl-mamış, təqiyyə еdirmiş. [Arvad] о

saat çarşabını başına salıb özünüRusiya səfirinin mənzilinə salmışdı.Rusiya səfiri də оna qayğı göstəriböz himayəsinə almışdı. Yəhya хanhər nə qədər səfirin yanına gеdibhəmin qadının illərdən bəri оnun ni-gahlı zövcəsi оlduğunu ərz еtmiş, оn-dan bir nеçə uşağı оlduğunubildirmiş və «mənim arvadımı saхla-mayın» dеmişdisə də, [səfir] оnunsözünü qəbul еtməmişdi. AхırdaYəhya хan, mоllalar və sairə Tеhranmüsəlmanları hövsələdən çıхıb bunamussuzluğu qəbul еtməmişdi.Şahın icazəsi оlmadan camaat səfirinmənzilinə girib оnu və хidmətçilə-rini öldürmüş, həmin arvadı еvdənçıхarıb kətirmişdilər.216

Ənzəli sərhədçisi MəhəmmədHaşımхan mütribbaşı217 AğaMahəmməd Əliхan vasitəsilə buхəbəri dоstcasına Mir Həsən хanayazmış, оnu bu hadisədən хəbərdarеtmişdi. Mir Həsən хan bu хəbəriеşidincə öz qоşununu tоplayıb Talıştоrpağına yönəldi. Əmr vеrdi ki,Gоrganrud və Asalimdən min nəfərpiyada tüfəngçi özünü хanın hüzu-runa yеtirsin. О zaman Rusiya sər-darı Paskеviçin yardımı ilə HacıMir Abbas bəy218 Tеhran həb-sхanasından azad оlub Talışa gəlmiş-di. О, ailəsi Хanım Ağanı AstaradaRudəkənar kəndindəki еvindəqоyub, özü Lənkəranda rəisin yanın-da хidmət еdirdi. О zaman [hələ] As-tara mahalının оna təslim еdilməsihaqqında yuхarı hakimlər tərəfind-ən əmr vеrilməmişdi. Hacı Mir Ab-bas bəy öz mahalını ələ gətirmayəçalışırdı. Mir Həsən хanın qоrхuluхəbərini еşitdikdə Lənkəran rəisiHacı Mir Abbas bəyin хahişilə оnadörd-bеş yüz sоldat vеrib Mir Həsənхanın qarşısına göndərdi ki, о gеdibAstarada Mir Həsən хan ilə vuruş-sun. Lakin hacı Mir Abbas bəy sоl-datları bir gəmiyə mindirib, özü birnəfər nökərlə dəniz kənarı ilə As-taraya gеtmişdi. О, Kələdəhnədədayanıb gözləmişdi ki, sоldatlargəlib оna çatsın. Mir Həsən хana хə-bər vеrdilər ki, Hacı Mir Abbasbəy nökərlə buralarda avara-avaradоlanır. Mir Həsən хan еlə gümanеtdi: «О, öz ailəsinin pоzulmaq təh-lükəsindən qоrхub, mənə pənahgətirir». Lakin хan yanılırdı. Mir Ab-bas bəyin gəlməsindən еhtiyat еdibçəkinmədi. Sоldatlar gəmidən[sahilə] çıхdılar. Hacı Mir Abbasbəyin başçılığı altında nahar çağıqəflətən Mir Həsən хanın tü -fəngçiləri üzərniə hücum еtdilər.Mir Abbas bəyin еvinin dörd tərəfimühasirə оlunmuşdu. Gözlənil -mədən [оnların üzərinə] tökülüb birnеçə nəfərini öldürdülər. Hacı MirAbbas bəyin еvi ətrafındakı qоşun-ların hamısı qaçıb Mir Həsən хanınyanına tоplandılar. İki tərəf arasın-da bərk vuruşma оldu. Mir Abbasbəy qоşunları ilə birlikdə еvin hasar-

ları arхasında daldalandı. Еvin hasar-larını möhkəmlədib, döyüşə başladı.Nеçə gün səhər-aхşam vuruşdular.Bir nеçə gün bеlə kеçdi. Rus kоnsulubu əhvalatı Təbrizdə nay-ibüssəltənəyə bildirdi. Nay-ibüssəltənə хələcli219 Rəhmətullaхanı Mir Həsən хanın yanınagöndərdi. Töhmətli bir məktub dayazdı: «Sizin bu hərəkətiniz hər ikidövlətin zərərinədir. Bütün еtdiklə-riniz yеrsizdir. Tutduğunuz əməl-lərdən əl çəkib əvvəlki kimi еviniz-də sakit və rahat оturun!». MirHəsən хan böyük оğlunu güclüqоşunla Muğana göndərdi. Rəhmə-tulla хan [оra] çatan kimi хəbərgöndərib Mir Kazım хanı qоşunu iləgеri qaytardı. Оnlar Mir Həsən хa-nın hüzuruna gəldilər.

İzahlar:202. Mir Kazım bəy. Mir

Mustafa xanın nəvəsi, Mir Həsənxanın oğludur.

203. Camışavan. Gamışavankəndi (baх: №128-li qеyd).

204. İsmayıl bəy. Mir Həsənхanın qardaşı Mir İsmayıl bəydir.

205. Darğakəndi. HazırdaLənkəran rayоnunda Darquba adlıbir kənd vardır. Bu gün Darquba şək-lində tələffüz еdilən bu kəndinkеçmişdə Darqaоba оlduğuna daşübhə оla bilməz.

206. Qərəyçi оba. KеçmişdəLənkəran şəhərinin cənub-qərbində,Qaraçılar adlı bir kənd оlmuşdur.Lənkəran şəhərinin cənub-qərbindəQərəyçiоba və yaхud Qərəyçiməhəllə adlı bir yеr ədəbiyyatda daqеyd еdilmişdir.

207. Köhnərud. Yеrini müəyyənеdə bilmədik.

208. Viləpüştə. Yеrini təyin еdəbilmədik.

209. Piləkələ və yaхud piləkəl-lə yеkəbaş dеməkdir.

210. Bibiyanı. Hazırda Lеrikrayоnunda bu adda kənd var.

211. Fətəli хan Nuri. Fətəli şahQacar (1797-1834) dövrünün rütbəlivə saraya yaхın adamlarındandır.

212. Ciləvənd. İran ərazisindəAstara çayının cənubunda Хəzərsahilində bir kənddir .

213. Kanrud. Bu kənd İranərazisində Хəzər dənizi sahilində As-tara çayının cənubundadır.

214. Lеvеndеvil. İran ərazisindəAstara çayının cənubunda Хəzərinsahilində Kanrud ilə Ciləvəndkəndləri arasında bir kənddir.

215. «Iskəndər səddi». Möhkəmkеçilməz divar dеməkdir.

216. Mirzə Əhməd A. S. Qribо -yеdоvu (1795-1829) nəzərdə tutur.

217. Mütribbaşı. Mütrib – mü -ğənni, çalğıçı və rəqqasə dеməkdir.Mütribbaşı şahların, хanların və sairəyanların saray və imarətlərindəkirəqqasə və çalğıçılar dəstəsininbaşçısına dеyilirdi.

218. Hacı Mir Abbas bəy. MirMustafa хanın оğlu və Mir Həsənхanın qardaşıdır.

219. Хələc. «Əхbarnamə»dəkihadisələrin cərəyan еtdiyi yеrdəhazırda iki Хələc kəndi vardır -Azərbaycanda Şirvan rayоnunda vəİranda Məşkin (Хiyav) şəhəris-tanında.

(ardı var)

МИР ЗЯ ЯЩ МЯД МИР ЗЯ ХУ ДА ВЕР ДИ ОЬ ЛУ

ЯХ БАР НА МЯ( Т а л ы ш Х а н л ы ь ы н ы н т а р и х и н д я н )

БА КЫ - 2009Ча па ща зыр ла йан: Ис щаг Ахун довРе дак тор: Се йи да ьа Онул ла щи.Фарс ди лин дян тяр жц мя едян: Я ли Щц сейн за дя

Оху жу ла рын чох сай лы ха щи ши ни ня зя ря алыб "Ях бяр на мя" яся ри ни щис ся-щис ся юз гя зе ти миз дявер мяк гя ра ры на эял дик. "Ях бяр на мя нин" елект рон ва риан ты ны би зя тяг дим ет ди йи цчцн

"Та лыш .орэ" сай ты на мин нят да рыг.

Page 3: Tolishon Sedo

3¹ 31 (43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîрÃÀÇÀÍ È×È

Yasir Ərafat öləndə yaz -mışdım ki, bu kişi bütün öm-rünü xalqına həsr etdi və ölü -münü də millətinin birləşməsi-nə yönəldə bildi. Fələstinlilərbundan sonra həmişə YasirƏrafatı birləşdirici, həyatınıvə ölmünü millətinə sərf etmişbir LİDER kimi yad edəcəklər...

Məhkəmə...

9-cu ayın 10-cu günündə

saat 11-də professor Hilal Məm-

mədovun şikayətinə Bakı Apel-

yasiya Məhkəməsində baxış idi.

Adətləri üzrə məhkəməni qa-

palı keçirdirdilər, biz, elə də

çox olmayan bir qrup “müda-

fiəçilər” və ailə üzvləri çöldə

gözləmək məcburiyyətində qal-

mışdıq. Təqribən 13:00-da məh-

kəmə bitdi və gözlədiyimiz kimi

də oldu: professor Hilal Məm-

mədovun şikayəti təmin edil-

məmişdi, bu barədə bütün in-

ternet saytları yazdığı üçün xır-

dalıqlarına varmıram, amma xü-

susi qeyd edəcəyim məqam var.

Bu məqam ondan ibarətdir ki,

deyəsən prokurorluq öz itti-

hamçısını dəyişib, artıq dövlət

ittihamçısı talış təyin olunub,

baxanda burda qeyri-adi heç nə

də yoxdur, bəyəm türk kökənli

vətəndaşlarımızı haqsız yerə

həbs edəndə onlara qarşı dövlət

ittihamını irəli sürənlər türk kö-

kənli deyillərmi? Yəni proku-

rorun hansı etnosdan olması əs-

lində mahiyyəti üzrə heç nə

kəsb etmir. Ancaq “xain xoflu

olar” deyiblər, professor Hilal

Məmmədovun bütün dünya tə-

rəfindən müdafiə olunduğunu

görən iqtidar “Tolışi Sədo” qə-

zetinin baş redaktoruna “ayı

qulluğu” göstərir. Fikir verir-

sizmi, Hilal Məmmədovu məhz

talışların əli ilə vururlar, sanki

ona “bu da sənin millətin, han-

sının ki, yaşamaq hüququ uğ-

runda mübarizə aparırsan, özü-

nü oda-közə atırsan, ancaq on-

lar səni içəri saldırmaqda ma-

raqlıdırlar” mesajını çatdırmaq

istəyirlər. Professor Hilal Məm-

mədovu bu cür çirkinliklərlə

yolundan döndərmək, onda ruh

düşkünlüyü yaratmaq mümkün

deyil, çünki Hilal müəllim hə-

yatı yaxşı bilən bir ziyalı kimi

bütün fəaliyyətini milləti yo-

lunda, millətinin maariflənmə-

si, özünü dərki yolunda qurub

və buna görə nə vaxtsa həbs edi-

ləcəyini çox gözəl anlayırdı.

Ancaq bizim “şanlı” polisimiz

heç düşmənçiliyi də kişi kimi

bacarmır, küçə uşağı təfəkkürü

ilə alimin cibinə narkotik

at(dır)ıb, qeyri-qanuni həbs et-

dirmək ən azı insan şərəf və lə-

yaqətinə uyğun deyil. İndi pro-

kuroru dəyişən “ittiham tərəfi”

Hilal müəllimə bu cür hərəkət-

ləri ilə psixi təzyiq etmək istə-

yir. Amma onlar Hilal müəllimi

yaxşı tanımırlar, çünki Hilal

müəllim çox gözəl bilir ki, ta-

lışların içindən bir “maladesə”

görə Zülfüqarların, Novruzəli-

lərin üzlərinə duran səhl sum-

batlar çıxıblar və bundan sonra

da çıxacaqlar. Ona görə də Hi-

lal müəllimi ittiham edən bütün

dövlət ittihamçılarını, müstən-

tiqləri, hökm oxuyacaq məhkə-

mə hakimlərini bir komanda

kimi tam talışlardan formalaş-

dırsaz da, Hilal müəllimdə mil-

lətinə, xalqına qarşı sevgi öl-

məz, əksinə bu sevgi bir az da

şölələnəcək, çünki Qurani-Kə-

rimdə gecə ilə gündüzün, Al-

lahla-şeytanın, yaxşı ilə pisin

adları bərabər sayda çəkilibsə,

demək bütün millətlərdə yaxşı

ilə pis 50-nin 50-yə olmalıdır,

nə qədər səhl sumbatlarımız

varsa, demək bir o qədər də

BABƏKlərimiz var!

İctimai Palata

Keçən yazılarımdan birində

yazmışdım ki, Talış Ağsaqqallar

Şurası İctimai Palatada təmsil

olunmaq üçün müraciət edib və

təmsilçi kimi məni İctimai Pa-

lataya təqdim etmişdi. Sözün

düzü mən 2008-ci ildə AXCP-

dən “uzaqlaşdırılandan” sonra,

maddiyata görə TV-lərə çıxıb,

əqidə yoldaşlarını satanları gö-

rüb, bir daha siyasətə qayıtma-

yacağımı özümçün qət etmiş-

dim, hətta bu barədə özümə söz

də vermişdim. Qalan həyatımı

millətimə sərf etmək üçün yol-

lar axtarırdım, bir sıra talış kö-

kənli iş adamları ilə görüşdüm,

millətimə qulluq etmək istədi-

yimi, daima ideyalarla dolub-

boşalan beynimi millətimin yo-

lunda işlətmək istədiyimi bildi-

rib, hətta onlara bəzi ideyaları-

mı da dedim. Alınmadı, kişilər

o vaxt mənə, mənə qəribə gələn

baxışlarla baxırdılar, (bu qəribə

baxışlar barədə nə vaxtsa ətraf-

lı yazacam) elə yetim görkəm

alırdılar ki, sanki bu boyda va-

ridatın, bu boyda ad-sanın sahibi

bunlar yox, bir başqası imiş.

Başa düşdüm ki, bu varidat sa-

hibləri bu boyda varidatlarını

özləri ilə aparmaqda maraqlı-

dırlar, min yerə, min layihəyə

pul ayırsalar da millətlərinə xe-

yirləri dəyməz, millət sevgisin-

də Hacı Zeynalabdin ola bil-

məzlər. Allahın hökmü böyük-

dür, məni çıxmayan, dərcini

saxlayan, Novruzəli Məmmə-

dovun şəhadətindən sonra cə-

misi 3 nömrəsi çıxan “Tolışi

Sədo” qəzetinə gətirdi, işə sid-

qi-ürəkdən girişdim, Hilal müəl-

limlə bərabər 6 ay ərzində 8

nömrə qəzet buraxdıq və ...

yenə də mənə qarşı həmən ba-

xışları hiss etdim, sanki hamı

məndən göz vururdu, ilk vaxtlar

bu baxışları başa düşmürdüm,

insanların biri-birilərinə inam-

sızlığını anlaya bilmirdim. Nə

isə, qəzetin dərci dayandı, amma

Allahın yazısına pozu olmaz,

Xıdonun hökmü ilə qəzet çıx-

malı idi, mən hamıdan ayrılıb,

yalquzaq kimi fəaliyyətə başla-

dım, “Tolışi Sədo”nu “Tolışon

Sədo” etdim, qeydiyyat üçün

əri zə verdim, “tək qalıb, heç

zad edə bilməz” düşüncəsi ilə

məni qeydiyyata aldılar və ...

qəzet parta-part çıxmağa başla-

dı. Yenə də mənim tək qəzet bu-

raxmağıma inanmadılar, məni

gah Əli Nasirlə, gah Hilal Məm-

mədovla “şərik” etdilər, bu fi-

kirləri nə təsdiq etdim, nə tək-

zib, bircə Allahım bilirdi ki,

yeganə köməkçim mənə yazıla-

rı ilə dəstək olanlar idi və bu

gün də bu belədir. Fikirləşdim

ki, hamını zərbə altından çək-

mişəm, tək hədəfdə mən qalmı-

şam, mənimlə “söhbətə” gön-

dərilən “vətənpərvərlər” qəzetin

ofisinin yerini, maliyyə dəstək-

çimi, yazarlarıma verdiyim qa-

norarın məbləğini soruşanda

gülə-gülə “kefdən danışırsan,

nə ofis, nə maliyyə dəstəkçisi,

nə qanorar? Heç biri yoxdur və

görünür ki, yaxın zamanlarda ol-

mayacaq da” deyərdim. Qəzetin

hər nömrəsi çıxdıqca “mən ta-

lışam!” deyən gənclərimizin

sayı da artmağa başladı, təbii ki,

belə gedə bilməzdi, bu iqtidar

hökmən buna görə kimə isə

“qulaq burması” verməliydi və

verdi də! Professor Hilal Məm-

mədov şərlənərək həbs edildi və

ilk olaraq onun müdafiəsinə bi-

zimlə bərabər “Turan” İnfor-

masiya Agentliyi, RATİ və digər

informasiya agentlikləri qalxdı,

sonra Ziyalılar Birliyi, daha

sonra isə Müsavat və AXCP

partiyaları Hilal müəllimin mü-

dafiəsi ilə bağlı bəyanatlarla

çıxış etdilər, bizə dostluq, qar-

daşlıq əli uzatdılar, onların bu

bəyanatlarını görən bir çox yer-

li və beynəlxalq təşkilatlar da

eyni bəyanatlarla çıxış etdilər və

günü bu gün də həmən bəya-

natların ardı gəlir. Bizə qarşı

uzanan bu əli sıxmaq lazım gəl-

di və buna görə Talış Ağsaq-

qallar Şurası İctimai Palataya

üzv olmaq qərarını verdi, sağ ol-

sun İctimai Palata, bu müraciə-

ti müsbət qarşılayıb Talış Ağ-

saqqallar Şurasının təmsilçisi

kimi məni İctimai Palataya üzv

qəbul etdilər. Bütün respublika

məni Hilal Məmmədovun hü-

quqlarının müdafiə komitəsinin

sədri kimi tanıdıqları üçün mə-

nim İP-yə üzv olmağımı da hə-

mən komitənin adı ilə bağladı-

lar, digər informasiya agentlik-

ləri ilə işim yox, ancaq mənim-

lə əlaqə saxlamaq onlar üçün elə

də çətin olmayan talış infor-

masiya agentliklərinin də bu

informasiyanı kopyalayıb, sə-

hifələrinə qoymaları başa dü-

şülən olmadı. Çətin idi mənim

də bu barədə mövqeyimi öy-

rənmək? Nə isə, mən bu qəzet-

dən rəsmən elan edirəm: bu gün

İP-da Talış Ağsaqqallar Şurası-

nı mən təmsil edirəm, sabah

mən digər bir Şura üzvü ilə

əvəzlənə bilərəm, yəni biz fərd

kimi yox, təşkilat kimi İP-ya

üzv olmuşuq! Və İP-nın məni öz

sıralarına qatmağı mənim yox,

Şuranın zəhmətidir....

İran və səhiyyəmiz...

Yazmışdım, İrana müayinə-

yə getmək istəyirəm, zatən bur-

dakı həkimlərə inamım qalma-

yıb. Bir həkim ki, gündə 10-15

dərman firmasının üzvü ilə gö-

rüşə, onlardan külli miqdarda

“beh” ala və mən bütün bunla-

rı biləm, necə burdakı həkimlə-

rə etibar edim ki? Mənim kimi

adi bir vətəndaşa bütün bunlar

məlumdursa, yəni doğurdanmı

hökumətin, aidiyyatı qurumların

bundan xəbərləri yoxdur? Yəni

doğurdanmı aidiyyatı qurumla-

rı gələcək genofonumuz ma-

raqlandırmır? Axı bu gün şi-

kəst edilən körpələrdən sabah

sağlam nəsil ala bilməyəcəyik.

Niyə bütün bunları milləti şikəst

edən elə həmən firmalar, hansı-

larının ki, arxalarında iri çaplı

məmurlar durur, fikirləşmirlər?

İstənilən poliklinikanın, istəni-

lən xəstəxananın qarşısında bir-

iki saat dayanmaq kifayət edər

ki, firmalar tərəfindən həkimlərə

edilən “payları” görəsən. Gələ-

cək nəslin aqibətini düşünmə-

yən, İran cəsusu, narkoman, ter-

rorçu “tapıb, zərərsizləşdirən”

iqtidar mənsubları, bu genofonu

məhf edən həkimlərimiz, hə-

kimlərimizə saxta dərmanlar

verən firmalar, həmən firmala-

ra şərik olub, onların qeyri-qa-

nuni fəaliyyətinə zəmin yaradan

oliqarxlar fikirləşmirlərmi ki,

məhf etdikləri bu insanlardan

biri də onların ailəsinə qismət

olub, onlara şikəst bala, şikəst

nəvə bəxş edəcək? Fikirləş-

məzlər, çünki onların gözünü

Nəsiminin “tor pərdəsi” tutub,

onlar bu günkü “bəh-bəhli” fi-

rəvan həyatlarına övladlarının

sabahlarını qurban verənlərdilər.

Çox təəsüf ki, həmişə validey-

nin etdiyi xətanın bədəlini onun

övladları verir, necə ki, mil-

yonlarla günahsız gəncləri nar-

kotika öyrəşdirib, məhf edən

narkobaronların özlərinin öv-

ladları da həmən bəladan dün-

yalarını dəyişirlər, bu gün bu

millətə “səhiyyə dağı çəkənlə-

rin” də övladları sabah valide-

yinlərinin bu xətalarının ca-

vablarını verəcəklər, hər bir hə-

rəkətin bir ödəniliş bədəli var.

Amma bütün bunlara rəğmən

səhiyyə səlahiyyətliləri abırsız-

abırsız TV-lərə çıxıb, xaricə

müalicəyə gedənlərin böyük ək-

səriyyətinin vətənə şikəst qa-

yıtdıqlarını elan edirlər, sözüm

bunda yox, mən bir aydır ki,

hörmətli Baş Prokurordan İran-

dakı ETTELATçı həkimlərin

adlarını hər həftə soruşuram,

cavab yoxdur ki, yoxdur. Mən

özümə bələdəm də, bir-iki xoş

sözə Azərbaycanın bütün sirlə-

rini İrana satacam, ona görə

Sizlərdən xahiş edirəm, İranda-

kı ETTELATçıların siyahısını

mənə verin, “mənə dəniz, eeee,

siyahı verin!”

Òîëûøîí Ñÿäî

Ра�фиг�Жя�ли�ловже�ли�лов�ра�фиг@�маил.�ру

Mənə sİyahı verİn...

Page 4: Tolishon Sedo

4 ¹ 31 (43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîрÒîëûøîí Ñÿäî

Zeynalovlar ailəsi 30 ildən artıq idi ki,oğul üzünə həsrət idi. Boyuk qardaş Qulambir neçə arvad almışdı. Lakin oğul övladı ol-mamışdı. Ailədə ikinci qardaş Zeynal da Bö-yük Vətən müharibəsinə (1941-1945) gedibgəlməmişdi. Üçüncü qardaş Novruz Zey-nalovun da əsgərliyi 7 il çəkmişdi.

Novruz Həcər tinətli, Nigar qeyrətli Mü-nəvvər xanımla həyat quranda ilkin olaraq Al-lahdan istəkləri bu olmuşdu ki, oğul övladı-na sahib olsunlar. Nəhayət, 1952-ci ilin sen-tiyabrın 15-də bu ailədə bir balaca sarışın oğ-lan uşağı dünyaya gəldi.

Bütün el-oba sevindi. “Allaha şükür”dedilər. oğlanın adını “Allahşükür” qoydu-lar. Sonra qardaşları Şakir, Zakir, Şəmşir dün-yaya göz açdılar. Bacıları Nəzakət, Hürriy-yət, Məlahət, Sədaqət anadan oldu.

Əsgərlikdən qayıdandan sonra NovruzuMasallı Süd zavoduna laborant təyin etdilər.Süd zavodunda bir neçə direktorla işlədi. Nə-hayət, bacarıq və təcrübəsini nəzərə alıb onuMasallı Sud zavoduna direktor qoydular.Novruz Zeynalov 30 ildən artıq bir müddət-də bu vəzifədə işlədi, işgüzarlığı, xeyirxah-lığı, əliaçıqlığı, insansevərliyi ilə ad çıxardı…

Allahşükür ibtidai və əsas təhsil pilləsindəKolatan məktəbində oxudu. Sonralar ailə ra-yona koçdüyündən orta təhsilini 1 saylı Ma-sallı şəhər məktəbində bitirdi.(1969) Sə-nədlərini Azərbaycan Dövlət Bədən TərbiyəsiUniversitetinə verdi. O, hələ orta məktəbdəoxuyarkən voleybol oyununa böyük maraqgöstərirdi. Tələbə Allahşükür ali məktəbin “b”voleybol komandasına daxil edildi. Onun iş-tirak etdiyi bir çox yarışlarda ADTU ali mək-təblər arasında çempion oldu.

Allahşükür ali məktəbi bitirdikdən son-ra təyinatını doğma kəndinə, Kolatın ortaməktəbinə aldı. 5 il sonar, 1975-ci ildə Ko-latanda 624 yerlik yeni tipli orta məktəb bi-nası istifadəyə verildi. Məktəbin yaxşı idmanzalı olduğu üçün Allahşükür müəllim yuxa-rı sinif şagirdlərini voleybola cəlb etdi. Mək-təbin futbol meydançasını sahmana saldı. Ra-yonun futbol üzrə yarışları Kolatanda keçi-rildi. Kolatan idmançıları rayonda birinci yerituturdular. Allahşükür müəllimin bacarığınınəzərə alaraq onu Kolatan məktəbinə direk-tor müavini təyin etdilər. Allahşükür bir qa-baqcıl müəllim kimi rayonda məşhurlaşdı.

1988-ci ildə Azərbaycanda Milli Azadlıqhərəkatı gücləndi. Qarabağ hadisələri ölkə-də azadlıq hisslərinə təkan verdi. Qeyrətli oğul

və qızlar Azərbaycanın müstəqilliyi uğrun-da mübarizə üçün ayağa qalxdılar. Kolatan-lı Allahşükür də bu hadisələrə biganə qala bil-mədi. 1988-ci ildə 36 yaşda ikən bir cöngəkəsdirib kənd məscidində böyük məclis təş-kil etdi, ehsan verdi. Kənd ağsaqqalları, də-vət etdiyi yaxın-uzaq möminlər, axundlar,mollalar hüzurunda Allah qarşısında tövbə et-diyini bildirdi. Tanıdığı, bildiyi adamları datövbə edib Allah yoluna dəvət etdi.

O vaxtdan 24 il keçir. O, namaz qılır, oructutur, şəriət və islam qanunlarına riayət edir,əhli-iman adamı kimi tanınır.. Allahşükürmüəllim Məşhəd, Kərbəla, Məkkə, Mədinəşəhərlərində ziyarətlərdə olub. Məşhədi,kərbəlayi, hacı olan Allahşükür kənd məs-cidini nümunəvi formada təmir etdirdi. Kəndqəbirstanlığında böyük bir saray tikdirdi.Kənd toylarında rəhbərliyi əlinə aldı., Kiçikbir fasiləni nəzərə almasaq, artıq 25 ildən yu-xarıdır ki, o, Kolatan toylarınin aparıcısıdır.Qonşu kəndlərə, hətta Masallı, Lənkəran, As-tara, Yardımlı, Lerik, Cəlilabad, Biləsuvar,Bakı, Gəncə, həmçinin Sankt-Peterburq,Moskva və digər böyük şəhərlərin toy məc-lislərinə onu tamada kimi aparırlar.

Çünki Allahşükürdə möhkəm yaddaşvar: “Qurani-Kərim”dən ayələr, peyğəm-bərlərdən kəlamlar, imamlardan hədislər,övliyalardan ibrətli hekayələr, dünya vəAzərbaycan şairlərindən müxtəlif mövzulardaşeirlər, böyük şəxsiyyətlərdən fəlsəfi, əxla-qi, nəsihətamiz deyimlər, atmacalar bilir. Bun-ları yerli-yerində bəlağətlə söyləyir, bir akt-yor kimi ifa edir… Bəzən özü də “Eloğlu Şü-kür” imzası ilə söz qoşur, nəğmə bəstələyir,bədahətən şeirlər deyir. Yazıb qoşduğu şeirvə nəğmələrində fəlsəfi qənaətlər, nəsihətlər,duyğu və düşüncələri mühüm yer tutur. Qar-daşı Zakirə həsr etdiyi bir şeirində deyir:

Şeirlə, qəzəllə dilə gəlmişəm,Dərdimi özümlə özüm bölmüşəm,Ata ocağını cənnət bilmişəm,Sönməsin bu yurdun ocağı, qardaş!

Bir müdrik insan, həssas şair, el dərdiniçəkən fəal vətəndaş kimi şeirlərində xalqındərdi-sərini qələmə alır, ürək ağrısı ilə alə-mə car çəkir:

Qara saçlarımız vaxtsız ağardı,İllər başımıza əl çəkə-çəkə.Halal insanları saldıq nəzərdən,Haram ürəklərə yol çəkə-çəkə!

Hacı Allahşükür ləyaqətli ailə başçısıdır.Zeynalova Bibixanım Məşhədi Mirzəxanqızı sədaqətli ərinə layiq bir həyat yoldaşı-dır. İki oğlu Şahin (1973) və Rəşad (1975) ai-ləsi ilə birgə Rusiyada yaşayır. Hər birinin biroğlu, bir qızı var. Üçüncü oğlu Raci (1978)mebel sahəsində iş adamıdır, o da iki öğul,bir qız böyüdür. Allahşükürün qızları ərdə-dir. Böyük qızı Samirə (1979) bir oğlan, birqız; əkiz qızları olan Elnurə (1980) iki oğlan,iki qız və Qənirə (1980) bir oğlan, iki qız ana-sıdırlar. İnşəAllah, Hacı bu yaxında nəvəsiŞahnazın toyunu da görəcəkdir.

Hacı Allahşükürün xeyriyyəçiliyi dillər-də əzbərdir. O, harda bir kasıb, xəstə, kö-məksiz varsa, ona dayaq durur. Kimin işimüşkülə düşürsə, ona müraciət edir.

Adamlara yarımaq, himayə etmək, qay-ğılarına qalmaq hissi onda 1990-cı illərin əv-vəlindən baş qaldırdı. Həmin yaxın keçmişçoxlarının yadında olar: SSRİ-nin dağılma-sı ucqarlara, o cümlədən Azərbaycana mən-fi təsirlər buraxdı. 1989-cu ildəki qeyri-bə-rabər siyahıalınma, 1990-cı il 20 yanvarda Ba-kıdakı qətliamlar, 1991-ci ildə SSRİ-nin da-ğılması Azərbaycanda həm iqtisadi, həm dəmənəvi çaxnaşmalara səbəb oldu. Qıtlıq,bahalıq, aclıq baş verdi. İşgüzar oğullarqonşu (qərib) ölkələrə işləməyə, qazanc da-lınca getdilər. Həm öz ailələrini, həm də bü-tövlükdə ölkəni iqtisadi cəhətdən dirçəltdi-lər, xalqın dolanışığını təmin etdilər.

Belə oğullardan biri də Allahşükür idi.Özü ilə neçə nəfəri də götürüb Rusiyaya üz

tutdu. (1989-1995-ci illərdə pul qazanmaqüçün haralarda olmadı, nələr etmədi və nəəziyyətlər çəkmədi: Sibir meşələrində, Tay-qada, Baykalda, Krasnoyarskda, Omsk-da…işlədi.)

Hacının Rusiyada yüzlərlə dostu, tanışı,tələbəsi var. Elə indi də adi bir mesajı bəs edərki, MDB ölkələrində yaşayan dostları, şa-girdləri, tanışları pul toplayıb onun ünvanı-na göndərsinlər. (Bu fakt göstərir ki, Hacı Al-lahşükür böyük etibar qazanıb, sədaqət sim-voludur, insanların güvənc yeridir) Göndə-rilən vəsait kənd yollarının təmirinə, hüzüryerlərinə, maddi dəstəkə ehtiyacı olanlara, darmacalda qalanlara sərf olunur.

Hacı ona verilmiş paybəlli torpaq sahə-sində böyük bir bağ salmışdır. Bu bağda na-dir meyvə və bəzək ağacları əkib yetişdir-mişdir. 60 yaşı olmasına baxmayaraq gündə5-6 saat burada çalışır. Artıq əkdiyi meyvəağacları məhsul verir.

Hacı Allahşükür bir işgüzar, çalışqan, zəh-mətkeş əməli-saleh insan kimi gənclərə gö-zəl nümunədir. O, işləməkdən, zəhmət çək-məkdən yorulmur, qorxmur; nəvələri də onabaxıb, babalarına kömək edirlər.

O, kəndin xeyir-şər məclislərinin düz-güçüsüdür, iştirakçısıdır. Bu bir adət halınıalıb ki, kənd toylarında cavanlar dava salır,cahillik edirlər. Amma Hacı Allahşükürün ida-rə etdiyi toylarda heç kim şuluqluq salmır, Şü-kür müəllimə ehtiram göstərirlər. Bu, onunzabitəliliyini, ciddiliyini, hörmətliliyini gös-tərən amillərdən biridir.

Dostları, kənd ağsaqqalları, keçmiş şa-girdləri hər işdə onunla hesablaşır, razılaşırvə məsləhətləşirlər. Bu günlər onlar Hacınınətrafına daha sıx birləşiblər: Axı KolatanlıHacı Allahşükürün 60 illik yubileyi yaxınlaşır.Bu münasibətlə Hacı Nadir, Hacı Etibar, HacıAydın, Hacı Qəyyum, Hacı Elşad, HacıAdil, Hacı Əhməd qocaman müəllimlərdənBağır Bağırov, Əli Rzayev, Urşan Tağıyev,Vəkil Ağayev, kəndin icra nümayəndəsi Si-yavuş Ağayev, kənd bələdiyyə sədri Bilal Şər-bətov və başqaları bəri başdan onu təbrik edir,ona uzun ömür, cansağlığı, mənalı ictimai fəa-liyyət arzulayırlar.

BAĞIR COŞQUNALLAHVERDİ BAYRAMİ

Masallı rayonu, Kolatan kəndi. 10.09.2012

KOLATANLI HACI ALLAHŞÜKÜR

Page 5: Tolishon Sedo

5¹ 31 (43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîрХЫДО�КИТОБОНÒîëûøîí Ñÿäî

И�ра�дя�Мя�ли�ко�ваира�да�ма�ли�ко�ва@�маил.�ру.�

(Сыф�тяш�на�вы�ня�нумрonдя)�

45

Yusifi ıştəni doy zıne

1 Yusifi oqəte nıznəşe ıştən, ozikoməy çəy tono mandəkəson həmməyvədə: «Həmməy bekən çımı toniku».Hiçki nıbe Yusifi tono, əv ıştəni

bəştə boon doyədə zıne. 2 Əv bəməybərkədə. Məsəşone Misirıjon iyənfironi səray odəmon. 3 Yusifi votışebəştə boon: «Az Yusifim, çımı pıəhələ səloməte?» Boon nıdoşonecəvob bəy, çumçıko mot mandəbin.4 Yusifi votışe bəştə boon: «Çiçbəbe nez boən bəmı». Əvon oməynnez. Yusifi votışe: «Azim şımə bəMisir həvatə boə Yusif. 5 Ğərəğəy-di nıqətı şıməni esət iyən taxsırkorməkənən ıştəni bıvrə həvate qorənə,çumçıko Xıdo jimoni xıvandi kardey-ro, vığandışe mı iyo navşımə. 6Həni dı sore ki, vəşyəniye zəminədə;hələ penc sorən nibəbe kaşte-qıl. 7Xıdo vığandışe mı iyo navşımə ki,şıməni nığo bıdə zəmini dimisə iyənxıvandi bıkə şımə jimoni de yoləperəxemoni. 8 Jıqo ki, şımə nişon

mıni iyo əvğand, diyəkə Xıdoye. Əykardışe mı məsləhətəvonə pıə bəfironi, əğə bəçəy səray odəmonhəmməy, səkkə bə həmə zəminMisiri. 9 Tadibəsə bışən çımı pıətono, bıvotən bəy ki, jıqo voteydə ıştızoə Yusif: «Xıdo kardışe mı əğə bəhəmə zəmin Misiri. Həni məlanq,boy çımı tono. 10 Bəjiyeş zəminQoşenədə. Bəmı nez bəbe ıştı har çiy– ıştən, ıştı zoon, nəvon, pəs-bızon,mol-mələ. 11 Tıni təmin bəkardemvəşyəni ni bəkəşeşon tı ıştən, ıştı xıy-zon iyən həmə nezə odəmon,çumçıko vəşyəni bəbe həniyən pencsor. 12 Imha vindeydən şımə çaşoniyən çımı boə Binyamini çəşon ki,deştə qəvi voteydəm bəşmə ın sıx-anon. 13 Bıvotən bəçımı pıə çımıMisirədə soyb bıə yolə izzəti iyən ıştə

vindəyon həmməy iyən rəyrə biyənçımı pıə iyo». 14 Yusifi dəvənqoqətışe ıştə boə Binyamin, bəməy,Binyaminən bəməy çəy qiyədə. 15Yusifi maçə kardışe ıştə boon həm-məy, iyən dəvənqo qətışe ıştə boon,bəməy. Çımi bəpeştə sıxan kardışonedeəy çəy boon. 16 Xəbə doabe bəfironi səray Yusifi boon ome barədə.Bə fironi xoş oməy bə fironi iyənbəçəy əyanon ın xəbə. 17 Fironivotışe bə Yusifi: «Bıvot bəştə boonki, jıqo bıkən: bo bıjənən bəştəhəyvonon, dəro bıqınən bışən bəzəmin Kənan. 18 Peqətən ıştə pıəiyən kəy odəmon, boən çımı tono.Bədom bəşmə zəmin Misiro ən çokəzəminon, bahardeşon zəmini şirə. 19Bətı isə əmr kardə beydə ki, bıvotibəvon: «Jıqo bıkən: zəmin Misirədəərəbon peqətən boştə jen-kinəroiyən biyən ıştə pıə, boən». 20 Şıməçəş nımandı əyo mandə çiyonədə,çumçıko şımənin Misiri zəmini ənçokə çiyon». 21 Jıqoən kardışone İs-

rail zoon. Yusifi de fironi əmri doşebəvon ərəbon iyən roduş. 22 Doşebəçəvon har qıləy i dast olət, bəBinyamini isə doşe sesa nığə iyənpenc dast olət. 23 Yusifi vığandışeboştə pıə Misiri ən çokə çiyon bokardə bıə da qılə ulox, royro taxıl,nun iyən roduş bo kardə bıə da qılədelə hə. 24 Əy dəro kardışe ıştə boon,şin əvon. Yusifi votışe bəvon: «Daveməkən roədə». 25 Əvon beşinMisiro, oməyn bə zəmin Kənan,ıştə pıə Yağubi tono. 26 Xəbə doşonebəy har çiy, votışone: «Yusif jiyedə,ıştənən səkkəti kardeydə bə həməzəmin Misiri». Yağubi dıl larzey,bovə nıkardışe bəvon. 27 Boonvotışone bəy Yusifi votə sıxanonhəmməy. Yağubi dıl şo be, boçəybardeyro Yusifi vığandə ərəbon vin-deədə. 28 İsrail votışe: «Im kifayəteçımı zoə Yusif səğ-səloməte. Bıdəbışum, navmarde əy bıvindım».

(Щес�ты�ше�ду�мо)�����

О�ФЯ�ЙЕ�МОН

Miyonə məktəb oroxniyəşe ray-on Lankoni di Cilədə. Ali təhsil səşeSlavyan Universitetədə (navkonəniM.F. Axundovi nombə APƏİ) urusəzıvoni muəllim ixtisasədə kokardəşe ıştə di məktəbədə. Peşodəqış kardəşe ıştə ixtisas, esə tırkəzıvoni ijən ədəbiyot muəllime. Mək-təb, di, ya rayon ictimaiyəti dılədəfəal şirkət kardedə: deştə istedadi,ruşinfikəti, şairəti, səvodəti .

Hırdənə vaxtonku şeer nıvıştedəhəm bə tırki, həm bə tolışi. Şeeronışdərc bıə respublikə mətbuatədə: De

məşhurə tolışə şairon Rza Musayevijən Yadulla Sayadi bəhsəbəhs(“Bəvindemon yəni əmə Nəvuzi?”)(1) “Çoko bekəm tıni ıştə yodədə?”,“Məqınən bə kinə dıli” çap bıəhəminə qəzetədə (2) Hejo əyo dərcbıə Səbirə xanımi azəri tırkə şaironkukardə tərcumon: Zəlimxan Yaqubi(“Çımıne”), Nusrət Kəsəmənli(“Qıləy hestbe, qıləy nıbe”)şeeron.(2) Həmçinin “Şəvnışt” ru-jnomədəən dərc bıə de “Mıni” şeeribə ico şairə şikil.(3)

Jıqo fakton vey aşmardə bəbe. Şeeronədə dınyo dərk kardero

vey zəhməton kəşə Lirikə ğəhrəmonifəlsəfi dumoton nəzə cəlb kardedə:(“Mıni”, “In dınyo”, “Boy bevəciməkə, fələk”...)

Zənd səğande mion çəş-bəvi,Dınyo, bəçəmə har səhvi.Zəmin, okə ıştə qəvi,Qınom heste, ebə mıni. ( 3)Ya fələki, ya zolomi, ya ıştəni fel-

fəsodiku yəndəku co bıə bəvən-dion, piəkəson ah-nolə, norozəti,nıqorəti Səbirə şeeronədə bə cilvədəşedə, dıl dojnedə, ğəm vardedə,bahandon bəştə dardon şərik kard-edə: (“Çoko bekəm tıni ıştə dılədə?”,

“Bo bebəfoə dusti”, “Dılım çiç isəbəvote”)

Iştı vədə həni qıləy əğıle,Iştı xune, botı ğənde, noğole,Mıku hələ ıştı eşği çığıle,Mın oqətə otəşədə, zilədə-Çoko bekəm tıni ıştə dılədə? (2)Məxləs, de cəsorəti vote bəbe ki,

Səbirə Xurşudova Azərboyconi es-ətnə poeziyə nominə şaironədəqıləye. Ğələmış tij, təbış pok, aqibətışxəy bıbu, inşəAllah!

OKO DOƏBƏ ƏDƏBİYOT:1)“Tolışi sədo” NO 21(74) 20032)“Tolışi sədo” N0 24(77) 20033)“Şəvnışt” N0 1 , 2006ALLAHVERDİ BAYRAMİ

SƏBİRƏ XURŞUDOVA

DILIM ÇİÇ İSƏ BƏVOTE

Imruj ijən norohate,Dılım çiç isə bəvote.Faməym, sədo oməy bə quş,Dılım çiç isə bəvote.

Ha ruj maştə çəş okardə,Bılbıl bedə kəş okardə.Xəyli vaxte çəş ro kardə,Dılım çiç isə bəvote.

Sırış veye, nyo kardedə,Səpe yəndı to kardedə.Ruy ove əv, ro kardedə,Dılım çiç isə bəvote.

Vılboğçədə sıəvılebən,Vıli səpe bılbılebən.Dardi tov bəhə dılebən,Dılım çiç isə bəvote.

Ruj sə bedə, şəv omedə,Çəş kardəni umur, şedə.Çiç bəvote? Zınem pidə!Dılım çiç isə bəvote?!

19.09.1997

IN DINYO

Qa sırvondə, qa ekardə çəşə as(t),Çolış nığıl, rəsdəni bəy çəmə das(t).Toniş vəyə, toniş şoyvo, toniş yas,Çan dimış hes(t), çı çoğole ın dınyo.

Iştə bəyon nyo bəkarde, hiç bəka;Dıli orzuon bə i dəğə puç bəka.Rəsəyon ne, ənərəson kuç bəka,Vey xəbise, vey pəxıle ın dınyo.

Qa əməni hıtvondə, bə han dodə,Qa suk bedə sukhanoni handedə.Çı bıznəmon çəxış konco mandedə,Sır ədəni, vey nığıle ın dınyo.

Votdəm çəxış peqardo çı fələki,Coni seədə çəxo bənoy kıləki.Bı hənəkdə dınyo ıştən qılə ki,Qıləy sehrinə nəğıle ın dınyo.

14.03.2004

BO BEBƏFOƏ DUS(T)İ

İ vaxt hes(t)be bomı çokə dus(t) biş tı,Du nəvotiş, səyku bə po ros(t) biş tı.Çiç be bətı, çı rə jıqo sıs(t) biş tı?Ha noinsof, bıvot bəmı, bəs boçi?In dus(t)əti bekarde tı bə puçi?

Məsdənimon yəndı, qıləy kor bəmon,Bo iyəndə telə zıvon, mor bəmon.Yəndı lınqi bıni kandə bor bəmon,Ha noinsof, bıvot bəmı, bəs boçi?In dus(t)əti bekarde tı bə puçi?

Sədəm tı biş, dılədə tı, huşdə tı,Mandəbiş çı barzə bandi bəşdə tı.Eğandə ın dınyo çımı çəşdə tı.Ha noinsof, bıvot bəmı, bəs boçi?In dus(t)əti bekarde tı bə puçi?

08.03.2004

BOY BEVƏCİ MƏKƏ, FƏLƏK !

Vey ədovət qətə dəmə,Zili səpe patə əmə.Ta Xıdo kəy sutə əmə.Tikəy insof bıkə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!

Vılə boğo vılon sutən,Tojə toğon, kulon sutən.Dılon təvən, dılon sutən,Yarə dılon çokə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!

Fəğıri tan nu bedəni,Bo hardeyoş du bedəni.Das(t)- lınqədəş zu bedəni,Çəy səpe nun ekə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!

Votdənim ha: nığıl məbi,Votdəm: pəxıl, dəğıl məbi!Veyən həni əğıl məbi,In hənəki səkə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!

Dınyo deştə ki bardəşe?Ki ebardə, ki hardəşe?Tınən həni ın vərdışiIştə sədə bekə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!

İsqəndəron təxton hıtən,Əyyom qardə, vəxton hıtən,Edəs, çanə bəxton hıtən!Siyo çoxon pekə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!

Ruj bomı ve vaxte obıə,Qədə toğon yolə do bıə,Qonə dardon bəmı bo bıə,Dılım həni təkə, fələk,Boy bevəci məkə, fələk!Çığ dovnəku təykə, fələk!

10.08.2012

ASILI QALMIŞIQ

Gece düşür dan qaralır,Illər ömürdən qırılır,Zaman keçir, an daralır,Vaxtdan asılı qalmışıq.

Sürünərək dizin-dizin,Fələk hey izləyir bizi,Bilməm nə gözləyir bizi,Baxtdan asılı qalmışıq.

Düşündük rüzgarımızı,Əkdik buğda, darımızı,Hey bölüşdük varımızı,Yoxdan asılı qalmışıq.

Çün zaval gəlməz doğruya,Dözdük hər acı, ağrıya,Bostanı verdik oğruya,Tağdan asılı qalmışıq.

Dağ əsirgəməz qarını,Bağ heyvasını, narını,Dəymədik dərdik barını,Bağdan asılı qalmışıq.

Gah dağ dərəyə yollandıq,Koldan ağacdan sallandıq,Çürük ağaca aldandıq,Şaxdan asılı qalmışıq.

Haqqa doğru dönsün üzün,Haqq görür əyrini, düzü, Tərəzidir haqqın gözü,Haqdan asılı qalmışıq.

25.27/II-2012

GƏLMƏ, YUXUMA DAGƏLMƏ, SƏN ALLAH!

Nə verdin ki, mənə ala bilmirsən,Daşı ətəyindən sala bilmirsən,Suçun, günahın nə hələ bilmirsən,Barı dincliyimi alma, sən Allah,Gəlmə, yuxuma da gəlmə, sən Allah!

Yuvası dağılmış bir göyərçinəm,Kimlərə söykənəm, kimə pərçinəm,Söylə, indən belə nəyin, nəçinəm?Mənə özünü tay bilmə, sən Allah,Gəlmə, yuxuma da gəlmə, sən Allah!

Dövlətim sən oldun, varım sən oldun,Ülfətim, ismətim, arım sən oldun,İkiyə bölündüm, yarım sən oldun,Bölünmüş qəlbimi bölmə, sən Allah,Gəlmə, yuxuma da gəlmə, sən Allah!

Sən şəhvət, eyş-işrət hərisi oldun,Nakəsin, naəhlin birisi oldun,Özgə qapısının ölüsü oldun,Mənimçin dirilib ölmə, sən Allah,Gəlmə, yuxuma da gəlmə, sən Allah!

Duruşun fitnəymiş, yerişin ağır,Gəlişin hiyləymiş, gedişin fağır,Saxta gülüşündən zəhrimar yağır,Bir daha üzümə gülmə, sən Allah,Gəlmə, yuxuma da gəlmə, sən Allah!

Sevdim uca tutdum özünü sənin,Görmədim sözünün düzünü sənin,Görmək istəmirəm özünü sənin,Yolunu bu yandan salma, sən Allah,Gəlmə, yuxuma da gəlmə, sən Allah!

23.07.2012

Page 6: Tolishon Sedo

6 Òîëышîн Ñяäî¹ 31(43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîр

(əvvəli ötən sayımızda)

Əlikram bəy, qayıdaq 26 yan-var hadisələrinə, Lənkəran XalqCəbhəsinin bəzi üzvləri, məsələnƏli Nasir və Hüseynqulu Məm-mədov iddia edirlər ki, LXC-ninİdarə Heyyəti ilə o vaxtkı yüksəkrütbəli Sovet hərbiçiləri arasındasilahların milis idarəsinə təhvilverilməsi ilə bağlı danışıqlar ge-dib və razılıq əldə edilibmiş, lakinsizin Hafthoni meşəsinə çəkil-məyiniz bütün danışıq prossesinialt-üst edib, bu barədə nə deyə bi-lərsiniz?

25 yanvardan 26 yanvara ke-çən gecə Hafthoni sanatoriyasınınbinalarında könüllüləri yerləşdir-dikdən sonra bölmə komandirlə-ri ilə kiçik bir iclas keçirtdik, hər-tərəfli müzakirələr apardıq, üstü-müzə gələ biləcək hərbi texnika-nın qarşısına yanacaq axıdıb, alış-dırmaqla bağlı planın gətirə bilə-cəyi fəsadları nəzərə alaraq, özü-müzlə gətirdiyimiz sisternləri ya-nacaqla dolu avtomobilləri bu-raxmaq qərarına gəldik. Səhərsübh tezdən meşənin dərinlikləri-nə çəkilmək barədə qərarlaşdıq.Könüllülərin bəzilərinin psixozçıxış və hərəkətlərini nəzərə ala-raq, onları tərkisilah edib, geriqaytardıq. Hamının yerləşmə, qi-dalanma vəziyyətini yoxladıq.Pansionatın 2 mərtəbəli binasında3 rəngli bayrağımızla yanaşı İranİslam Respublikasının da bayra-ğının asılmasını müşahidə etdimvə İİR-nın bayrağının asılma sə-bəbini öyrənməyi, indi adını xa-tırlamadığım komandirlərdən bi-rinə tapşırdım.... Səhər sübhə ya-xın şəhərdən arxa yollarla fasilə-lərlə göndərdiyimiz rabitəçilər va-sitəsi ilə (Allah Canqo Nadiri rəh-mət eləsin) məlumatlar alırdıq.

Artıq bizə məlum idi ki, hərbi ko-mandanlıq şəhər daxilində heçbir əməliyyat aparmır və İdarəHeyyəti ilə danışıqlar aparılır.Bizdən danışıqların nəticəsini göz-ləmək də tələb edilirdi. 26 yanvarsəhər sübhdən meşə dərinliklərinəçəkilmək barədə qərarımızı da-yandıraraq, danışıqların nəticəsi-ni gözlədiyimiz müddətdə coxsaylıağır vertalyotların ətrafımıza des-sant çıxartdığını müşahidə edirvə danışıqların sadəcə vaxt udmaqxatirinə edildiyini də anlayırdıq.Meşədə düşərgə hazırlamaq vəyer seçmək üçün bölüyün birini,səhv etmirəmsə komandiri Azadidi, meşə dərinliklərinə yola saldıq.Günorta İdarə Heyyətinin üzvü Va-qif Abışov hər iki tərəfin imzala-dığı protokolla yanımıza gəldi.Bir neçə bənddən ibarət təslim pro-tokolunda, bir bəndin çox aşağı-layıcı, təhqiramiz formada tərtibedildiyini Vaqif bəyin nəzərinəçatdırmaqla, bildirdik ki, bu sənədümummili qəhramanlığı, fəda-karlığı heçə edirməklə, bütün xal-qımızı təhqir edir, mərdlik anla-yışını heçə endirir. Biz çox zəif si-lahlansaq da, ümumqəhramanlıqruhuna özümüzü qurban verməyəhazır idik, ancaq alçalmaq niyə-tində deyildik və bu barədə hərbisıra qarşısında məlumat verdikvə yüksək ruh yüksəkliyi ilə al-çaldıcı təslim olunmaqdan imtinaedərək, meşəyə çəkilmək barədəkomanda verildi. Əliqismət bəyətapşırıq verildi ki bayrağımızı özqrupu ilə xilas edərək gizlətsin vəya meşədə bizə çatdırsın. O, butapşırığı dəqiqliyi ilə tam yerinəyetirmişdi, sonradan mənə danış-dı ki, İİR-nın da bayrağı təkrarənhəmən yerdə olub, onu da oradangötürərək, gizlədib... 27 yanvardaqabaqcadan hazırlanmış düşərgə-mizdə bir qrup könüllü ilə olanda,

yadımda daha çox qalan o oldu ki,Lənkəran rayon komitəsindən gö-türdüyümüz kommunist partiyasıüzvlərinin 4 minlik kartoçka və bi-letlərinin yandırılmasından yara-nan çox murdar bir iy adami bo-gurdu...

Əlikram bəy, qeyd etdiz ki,Hafthonidəki qərargahınızdaAzərbaycanın bayrağı ilə yanaşıİran İslam Respublikasının dabayrağı dalğalanırdı, İran İslamRespublikasının bayrağı nə məq-sədlə asılmışdı?

Bu günlərdə mənimlə Haft-honi qəsəbəsinin ətraf kəndlərininbirində yaşayan bir gənc əlaqə ya-ratdı, məktub yazdı, mənim həqi-qətən mən olduğumu özü üçün yə-qin edəndən sonra danışdı ki, bizHafthonidə olanda onun 9-10 yaşıvarmış, üzərimizə zirehli texnikayeridiləndə o və onun həmyaşıd-ları tankların qarşısına əllərində adiçay daşları ilə çıxıb, onları da-yandırmağa cəhd edirmişlər...Uşaqlı- böyüklü millət cəsarət,qəhramanlıq nümunəsi idi o dövr-lərdə, amma indi o gəncin həddənziyadə ifrat ehtiyatkarlığının şahidioldum, bunu kim, kimlər edib, gə-ləcək nəticəsi necə olacaq?... He-sab edərdim milləti, vətəni nami-nə həlak olan igidlər, hayküyçü və-tən-millət sevənlərdən vətən vəmillətlərinə əbədi xidmət etmək-lə, daha uzunömürlü olurlar... Bizkönüllülər, müqavimətsiz üzəri-mizə gələn qara qüvvənin qarşı-sından çəkilməyi millətin azadlıq,demokratiya, vətən bütövlüyü na-minə inamlı, cəsarətli çıxışlarınınölməməsi naminə özümüzün hə-lak olmasına belə hazırlamağacəhd edərək, onu qəbul da etmiş-lərdən ibarət sayırdıq. Lakin ondada, indi də düşünürük ki, içəri-mizdə müxtəlif məqsədlərə xidmətedənlər az deyildi. Belə ki, İran İs-lam Respublikasının bayrağının bi-zim düşərgədə peyda olması safniyyətdən deyildi, yəqin ki, onuvaxtında oradan uzaqlaşdırma-saydıq, nəzərdə tutduğumuz məq-səd və mərama kölgə salmaq üçünMoskvaya böyük imkanlar yara-nacaq, bizi, indi Azərbaycandaolduğu kimi, təbliğat və beynəl-xalq ictimaiyyət qarşısında gözdənsalma məqsədi ilə, müxtəlif döv-lət və qüvvələrə, o cümlədən İra-na bağlamaqla gözdən salmağacəhd ediləcəkdi. Çox ola bilərdi ki,sadələşdirilmiş gediş-gəliş də da-

yandırılsın, sərhədlərə yenidən"dəmir pərdə" çəkilsin.

Əlikrəm bəy, Xalq hakimiyyətisüquta uğrayandan sonra neçənəfər həbs edildi?

Bu suala dəqiq cavab verməküçün sənədlərə, o vaxtkı məlumatvə digər materiallara baxmaq la-zımdır, onlarsa hazırda məndəyoxdur, yaddaşıma istinadən yaz-maq məcburiyyətindəyəm, yəqinki, keçən uzun müddətin təsirindənçoxlu yanlışlıqlar da ola bilər vəməni üzürlü sayın. Haftonidə təq-ribən 90 nəfərə yaxın silahdaşımızəsir götürüldü. Rəhmətlik Tariyelvertalyotda, metal məftillə boğa-zından bağlandığından şəhid oldu,hazırda məzarı Bakıda ŞəhidlərXiyabanındadır. İdarə Heyyəti-nin uzvləri Əli Nasir və Əlimux-tar cəbhənin qərargahından Lən-kəran sərhəd dəstəsinin qərarga-hına aparılaraq, orada həbs edil-dilər. Döyüşdə əsir düşənlərin bö-yük bir hissəsi Rusiya Fedrasiya-sının, səhv etmirəmsə, Ulyanovskşəhər həbsxanasına aparılmışdı. Bugün, o vaxt həbs olunan və şəhidolanlar az qala unudulub, lakin he-sab edirəm ki, Lənkəran hadisələrizamanı Azərbaycanın müstəqilli-yi və ərazi bütövlüyü naminəölənlərin hamısını vətənin həqiqiqəhrəmanları statusunda daimahörmətlə anmalı, sağ qalanlarınaisə daimi ehtiramla münasibətbəslənməlidir ki, vətənin həqiqi və-tənpərvərlik nümunəsi ilə gən-clyin tərbiyəsi qurulsun....Çoxtəəssüflər ki, düşünülmüş şəkildə,vətən və xalqın həqiqi Qəhra-manları unudulur, süni, yalançıqəhramanların az qala xəyanətnümunəsindən gəncliyə nümunə-lər qurulur... Vətəndə olanda hər il26 yanvar günü Haftoni qəsəbə-sində həmin döyüş meydanınagedir, özümlə gəncləri də apar-mağa cəhd edirdim, həqiqi qeyrətnümunəsi olan vətən-millət öv-ladlarının şücaətini və vətənimizinecə görmək istədiklərini onlaraanlatmağa çalışırdım...

Siz özünüz neçə müddət həbs-də qaldız?

Həbs olunduğumdan təqribən3 ay sonra, noyabr ayında məh-kəmə prossesi başladı. İstintaqıaparan, o vaxt gənc, AzərbaycanSSR prokurorluğunda yenicə fəa-liyyətə başlayan, hazırda Res-publika Baş Prokurorunun I müa-vini olan Rüstəm Usubov idi vəhər nədən hiss olunurdu ki, Mosk-vanın güclü təzyiqlərinə baxma-yaraq, mənə nünasibətdə hardasaqəlində müəyyən rəğbət var. Məh-kəmə prossesi başlamazdan xey-

li əvvəl, mən həbs olunana qədər,yanvar hadisələrinə qörə həbs olu-nanların demək olar ki, hamısıhəbsdən azad olunmuşdu və fəa-liyyətlərində ruh yüksəkliyini bər-pa edə bilmişdilər və tez-tez kol-lektiv formada Lənkərandan Ba-kıya gəlib, etiraz aksiyaları keçi-rir, mənim azadlığımı tələb edir-dilər və məhkəmənin gedişatındada çox fəal iştirak edirdilər. Əsasvəkilimdən başqa (Allah ona rəh-mət etsin), əvvəl İctimai vəkilkimi Araz Əlizadə, Lənkəran cəb-həçilərinin qınaqlı təkidlərindənsonra AXC-dən Vurğun Əyyu-bov müdafiəni çox savadlı qurabildilər. Dekabr ayının son günlə-rində müdafiənin birgə vəsadəti iləzaminə buraxılmağım barədə və-sadət verildi. Hakim İsmət (soya-dı yadımda deyil, Allah ona rəhmətetsin, ona olan təzyiqlərə ürəyi tabgətirmədi) vəsadəti rədd etməküçün qərar hazırlasa da, Xalq ic-lasçılarından biri (onlara o vaxtsagdış-solduş da deyirdilər) Svet-lana Axundova min kişi qeyrətigöstərərək həmin qərara imza at-maqdan imtina etdi və onun təkidlitələbi ilə dekabr ayının son gün-lərinin birində zaminə buraxıl-dım və Lənkərana qayıtdım. Buhadisə ümumxalq bayramı kimiqeyd edildi, ən əvvəl şəhidlər xi-yabanını, Xalq Cəbhəsinin iqa-mətgahını ziyarət etdik və evədöndüm. Ümumxalq şücaətininruh yüksəkliyinin coşqusu, məniazadlığa çıxmağımdan çox sevin-dirirdi... 1991-ci ilin ilk iş günlə-rindən məhkəmə prossesi davametdirildi və yanvar ayının 2-ci ya-rısında yenə Svetlana xanım Axun-dovanın təkidli tələbindən sonra,işin yenidən ibtidai istintaqa qay-tarılması barədə qərar çıxarıldı.Son çıxışımda evdə qız balamınyanıma gələnlərlə Qarabağ barə-də etdiyimiz müzakirələr zamanı,ağzımı kiçik əlləri ilə qapayaraq:-Ata, Qarabağdan danışma, sənitutarlar,- deməsini demişdim vəçoxları kimi Svetlana xanım daçox mütəəssir olmuşdu.... Lakin buqərar həmin dövrdə hakimiyyətdəolan rəhbərliyi və əsası Moskva-nı qane etmədiyindən, yeni məh-kəmə, bu dəfə artıq Lənkəranda tə-yin edildi və mənə 3 illik cəza kə-silməklə, həmin cəza şərti cəza iləəvəzləndi.... Mənim üçün ən acı-nacaqlı xatirələrdən biri odur ki,müstəqil Azərbaycanın ədliyyə-məhkəmə qərarlarında həmənməhkəmə qərarı cinayət əməlikimi götürülərək, 1995-ci, 1996-cı və sonrakı illərdəki məhkəmə-lərdə "əvvəllər məhkum edilmiş"kimi göstərilərək, ağırlaşdırıcı halkimi mənə qarşı istifadə edildi.

(ар�ды�эя�лян�са�йы�мыз�да)

Hяrbi texnikaныn qarшыsыna yanacaq axыdыb, yandыrmaq istяyirdik1988-жи ил дян вц сят ал мыш халг щя ра ка ты нын фя ал иш ти рак чы сы ол муш Йе ни дян гур ма на ми ня Лян кя ран Халг

Жяб щя си нин фяа лий йя ти щя ми шя мя ним цчцн ма раг лы олуб. Бе ля ки, илк дя фя мящз Лян кя ран Халг Жяб щя си ряс -ми дюв лят ди ря йин дя Азяр бай жа нын цч рянэ ли бай ра ьы ны дал ьа лан ды рыб, мящз илк дя фя Лян кя ран щя ра кат чы ла рыССРИ-Иран сяр щяд ди нин сяр щяд ди ряк ля ри ни сюк мцш дц ляр, илк дя фя ССРИ-дя мящз Лян кя ран да халг ща ки мий -йя ти елан едил миш ди... Бу илк ляр чох дур вя бу илк ля ри мящз щя мян дюв рцн мящ шур щя ра кат чы ла ры: Ялик рамЩцм мя тов ла, Яли На сир ля, Щц сейн гу лу Мям мя дов ла, Ра щим Ну ри йев ля вя ди эяр ля ри иля мц са щи бя фор ма сын -да араш дыр маг гя ра ры на эял дим, чцн кц бу Азяр бай жа ны мы зын шан лы та ри хи дир...

Илк мц са щи би миз ЛХЖ-нин илк сяд ри Ялик рам Щцм мя тов дур....

Page 7: Tolishon Sedo

7¹ 31 (43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîрÒîëûøîí Ñÿäî

Biz bəşəriyyət üzərində şəxsiyyə-tin ruhani yoxsullaşması qorxusunun,əxlaqi istiqamətlərin itirilməsi təhlü-kəsinin yarandığı - ənənələrin məhv ol-duğu, adətlərin unudulduğu, yaşlı vəgənc nəsil arasındakı bağların qırıldı-ğı dünyada göz açmış və yaşayırıq.Hal-hazırda biz bir çox şeylərə fərqliyanaşırıq, bir çox şeyləri yenidən aş-kar edirik, digərlərini isə yenidən qiy-mətləndiririk. Təcrübədən gördüyümüzkimi, bu, ilk növbədə, çox səthi bildi-

yimiz keçmişimizə aiddir. Əminliklədeyə bilərik ki, insanların əksəriyyəti,təəssüf ki, milli mədəniyyətləri iləçox səthi tanışdırlar. Dövrlər arasındakıəlaqəni bərpa etmək, itirilən dəyərlə-ri geri qaytarmaq zəruridir. Hal-hazır-da böyüyən nəslin mənəvi tərbiyəsinitəmin etmək, mənəviyyatsızlığa qarşıdurmaq son dərəcə vacibdir.

Hətta kənd və əyalətlərdən olangənclər belə, xalq mahnılarına, oyun-lara, rəqslərə və adət-ənənələrə köh-nəlmiş və heç kimə lazım olmayan birşey kimi münasibət bəsləyirlər. Mək-təbəqədər yaşda olan bir çox uşaqlarınvalideynləri xalq mədəniyyətinin də-yərlərindən məhrum edilmişdilər.Amma öz xalqlarının köklərini, ənə-nələrini bilmədən mükəmməl insan tər-biyə etmək mümkün deyil. Xalq mə-dəniyyətinin dəyərlərinə cəlb etmək be-şikdən başlamalıdır.

İnsan dünyaya gəldiyi andan realhəyata dair öz dəyər sistemi və tələb-ləri olan müəyyən mədəni mühitə dü-şür. Bir çox ölkələrdə xalq mədəniyyətiuşaqların ümumi estetik tərbiyəsininayrılmaz hissəsini təşkil edir. Talış

xalqı isə, təcrübə göstərdiyi kimi, özkeçmişi, mədəniyyətinin mənbəyi,adət-ənənəsi və s. barədə çox səthi bi-liyə malikdir. Bizim ölkəmizin mədə-niyyətində, insanı əhatə edən həyatdaolduğu kimi – məişətdə, televiziyada,musiqidə və s. xarici, əcnəbi təzyiq üs-tünlük təşkil edir.

Bu problem hal-hazırda uşaqlarınböyüdüyü, özündə laqeydliyin artımıtəhlükəsini saxlayan müxtəlif ənənə vəmədəniyyətlərdən ibarət xaotik ele-mentlər toplusunu ifadə edən mühitdəçox mühümdür, çünki hər şeyi eyni za-manda dərk etmək, anlamaq və sevməkmümkün deyil. Həyatda nə isə xüsu-si olmalıdır. Bizim uşaqlarımız üçünhəmin xüsusi bir şey doğma talış mə-dəniyyəti, talış folkloru olmalıdır. Axı,bir çox xalqlarda milli mədəniyyət uşa-ğın ümumi estetik tərbiyəsinin ayrılmazhissəsini təşkil edir.

Məlum olduğu kimi, folklor –milli pedaqogikanın əsas vasitəsidir.Milli pedaqogika – böyüyən nəslin tər-biyəsi üzrə böyüklərin fəaliyyət növü,anlayış və ideya, baxış, fikir və əqi-dələrin, eləcə də, xalqın böyüyən nəs-

lə tərbiyə və təlim üzrə bacarıq və üsul-ların inkişafı məsələlərinin milli mə-dəniyyətdə əks olunmuş cəmi və qar-şılıqlı əlaqəsidir. Bu, həm böyüyənnəslə münasibətdə millətin mentaliteti,həm ailə və cəmiyyətdə tərbiyəvi ənə-nələr, həm də nəsillərin əlaqə və irsidir.

Folklor - uşaqların inkişafının ənzəngin idraki, estetik və mənəvi mən-bəyidir. Çünki şifahi xalq yaradıcılı-ğında heç yerdə olmadığı qədər talış xa-rakterinin cəhətləri, ona məxsus də-yərlər – yaxşılıq, gözəllik, həqiqət, sa-diqlik, ədalət, əməyə qarşı hörmətcilmünasibət və s. əks edilmişdir.

Tarixi və sosial səbəblərə görə ta-lışlarda vərəsəlik zənciri qırılmış və folk-lorun prinsiplərindən biri - “xalq hik-məti” – illər boyu nəsildən-nəslə, bö-yüklərdən kiçiklərə, necə deyərlər, “dil-dən-dilə” cilalanmış xalq təcrübəsininötürülməsi pozulmuşdu. Bizim ölkədəməktəbəqədər yaşlı uşaqların vali-deynləri özləri xalq mədəniyyətinindəyərlərindən məhrum olmuşdular.Müasir ailədə, demək olar ki, talış xalqmusiqiləri səslənmir, nəticə etibarı ilə də,talış xalqının kökləri ilə əlaqə itirilir.

Xalq hikməti, xalq bədii sözləri nəsil-dən-nəslə ötürülürdü və əgər biz uşaq-lara xalq mahnılarını oxumağı, xalqrəqslərini ifa etməyi, xalq oyunlarını oy-namağı və keçmişi dəyərləndirməyiöyrətməsək, bu irsilik qırıla bilər.

Talış folkloru çox qiymətli millisərvətdir. Bu, xalqın uzun illər boyu birçox nəsillərin kollektiv şəkildə səyi ilətoplanmış mənəvi mədəniyyətinin çoxböyük təbəqəsidir. Folklor – indiki za-man vasitəsilə keçmişdən gələcəyəaparan cığırdır, qüsursuz və əbədimənbədir. Körpənin dünyaya göz aç-dığı ilk günlərdən folklor xüsusi əhə-miyyət kəsb edir. Mənəvi dəyərlərəcəlb edilmə xüsusi qayğı ilə yanaşılanailə şəraitində baş verirdi.

Uşaqların tərbiyəsində folklor va-cib rol oynayır. Onun janrlara ayrılmasıuşağın müəyyən yaş dövründə: onunmənəvi dünyasını zənginləşdirməyə,onda vətənpərvərlik ruhunu, öz xalqı-nın keçmişinə hörməti inkişaf etdir-məyə, talış xalqının adət-ənənələriniöyrənməyə və cəmiyyət arasında mə-nəvi-əxlaqi davranış normalarını mə-nimsəməyə imkan verir.

“Folklor” – İndİkİ zaman vasİtəsİ İləkeçmİşdən gələcəyə aparan cığırdır."

Həmidov Rais

Bakı şəhəri

CAMAL LƏLƏZOƏ

Cındor Əlişon vankardə bəbe bə Poli-si idarə. Nıştəbe rəisı bəy qəviku noəbə us-tulisə, dı çəş bəbe bə kəybə, xeyli vaxtbeçəş kardəbe. Boxarə koloş qədəy rost kar-dəbe bə pey, səş dəhaşdəbe bə divo, huş-yəbe.

Bəy fik doəkəs nıbe (Əmmo çımı fikbəykube). Odəmon dəşedəbin, beşedəbinçı rəisi kəybəku, əncəx çəy holi xəbə sə-kəs nıbe. Nəyayət, rəis ıştən beşe bəsə kəy-bə, vindışe əv, parsəy çəyku:

-Tı kiş?-Az? Cındor Əlişon. Votışone tı mını

vinde pidə.-Aa, Cındor Əli? Xəş oməş bə çımı ğə-

bul. Çan vaxte botıno nəvedəbim. Boy bədılə.

In sıxanon dıləqıppə dənoşe bə Əli coni.Əmmo de təhəri oqətışe ıştən, bə buruz nı-doşe ıştə təloş.

Dəşe bə kəbinet. Bənem dırozə mizi ət-rofi dəvoştə bıə ustulon. Bə divo jə bıə Le-nini, Stalini şiklon. Her-hevuj qıləy mən-zil. Rəisi sədo pelorzınişe əv:

-Bınışt demı vəbəvə. Ovaştəmon bə

mətləb: Sovet Hukumət de məlon, demovhumati, de dini fanatizmi mubarizə bar-dedə. Tı imi çok zınedəş. Bəs de kon ağlicındorəti kardedəş, xurafati təbliğati bar-dedəş, bə hukuməti əleyh beşedəş?

Rəis dıroz-dırozi qəp jəydəbe, CındorƏli səş qətəbe bəyji, damə bedənıbe. Çan-dibəçəton səş rost karde, votışe:

-Rəis, tı bızınoş, az deştə de sənəti çankəson hərəbəxt kardəme, ın sıxanon bəmıəvotniş.

Rəis çəş kardəbe ki, Cındor Əli bəylovə, mınnət bəkay, xayş bəkay əy bıbax-şın... Jıqo cəvob hiç çəş kardənıbe. Bərk-bərk, betəm-betəmi sırəy:

-Cın qətedəş, odəmon hərəbəxt karde-dəş, hələ əmə bətı vey səğbiən bıvotəmon?

-Rəis, izin bıdə, boşmə qıləy əhvolotqəp bıjənım. Çəyo bəpeştə bəzıneş az xə-yəmandim, ya ziyonkor!

Oqoniyə rəis səqıniye mizi səpe, das-ton noşe səpeyəndı, votışe:

-Qəp bıjən, bunum bovə kardovne zı-nedəş mıni.

Cındor Əli xeyli dıvo-səno kardışe borəisi coni, bəçəy xeyzoni, çəyo nəğıl kar-dışe:

-İ ruj kədə nıştəbim, bənem i kəs vanq-kardedə mıni. Beşim bə so, bənem qıləy as-boy, dastədə qıləy co asbi ləğom, mandə bə-leti vədə, mıni bəçəşe.

-Hamsiyə diədə oməm, kolxozi sədri vı-ğandə, tınış vinde pidə. Penışt, boşamon.

Penışdim bə asb, şim de odəmi, rəsimonbə mənzıl. Məlum be ki, ın kolxozi sədrivəyə kardəşe, hamsiyə kolxozi sədri kinə

səşe boştə zoə. Esət omə bə tojə xışavən-di kəy bo vəyu barde. Əncəx bə vəyu səhəvo omə, cındo bıə.

Mınışon vanq kardə ki, ın cındoəvəyu bə ro-rəviş biyəm: vəyu cınon bı-qətım, vəyu ozod bıkəm, çok bıbu, və-yuxıvandon peqətın ıştə vəyu səğ-səlomətbıbən bəştə kə.

Dəşim bə vəyuə kinə çodo dılə, dırıstdiyə kardıme bəy, kinə çəşon, kinə hərə-kəton, kinə qəpemon bənem co çiy vote-də. Bənem kinə cındo-filon ni. Çok qıləyağılmandə moynəy. Çı kuy-kələqi səbəbzıne piyəme. Kinə bəme-bəme qəp jəşebomı ıştə ğəziyə:

-Çımı ıştən piyə zoəm heste. Deyəndılap Leyli-Məcnunimon. Çiç niyo bıkəm,bəyəndı dimi didoən rəsəmon. Əncəxəməni co karde pidəşone yəndıku. Ə fəğı-rə zoə bə kovrə qin kardışone, zındənim.Mıni bə kolxoz sədri zoə doydən de di-məzu. Az bəy bə şu bışom, sırrım faş bəbe,rısvo-mələnqu bəbem. Şinə mamu, boymıni çı xətoku bıroxon, çanə ğızılım hes-te, bədom bətı.

Az mandim mətəl, çiç bıkəm? In vəyuçı şəriku çoknə bıroxnım?

Beşim çı çodo bə kəno. Cəm bin bə çımısə har dıqlə xışavand, votıme bəvon:

-Bə vəyuə kinə bə durusti cın mısəllətbıə. Az ın cıni kinə conədə bekarde bəzı-nem. Əncəx iyo xəto be bəzıne. Əqər cıniçı vəyu çəşonədə bedəm, ku bəbe: Çəy qu-şonədə bekəm, kor bəbe; Çəy qəvədə be-kəm, lol bəbe. Ayıb nıbo, çəy aybə vıronədəbekəm, vəyu bəkarət qin bəbe. Esə şımə

bəmı bıvotən, bəmı kon roy məslohat zı-nedon?

Xışavandon bə dumot şin, çandi bə çə-ton pıə kolxozi sədr oməy bə çımı quşəbınovotışe:

-Əli, ıştı oxnə nişo doə ro məğbule.Sənibəton dəşim bə çodo, çı kinə tono,

xışavandon ğərol bəyən xoş oməy, oxoyədəvotıme:

-Çımı balə, az iyo vey sıxanon bəvotem,ziku-vu bəkam. Kəynə bətı işarə kardıme,qıləy bərkə zikkə bıjəniş.

Vəyuə kinə mıni bəsə dəşe. MınənMəstəli şah sıxanon ehandıme, pehandıme,məydon qətıme. Bitono mandəkəsonənmıni məsedəbin, çodoədə kinəən tarsıkularzedəbe:

-Ya Məlixa, ya Zəlixa, ya Vəlixa! Boə-nən, bəmı koməq bıkən, cıni çı kinəku be-kəmon, bıtojnəmon!..

Ha jıqo vey sıxanon votıme, ak-ov rube çımı poşnəku. Oxoyədə işarə kardımebə kinə, kinə qıləy zikkə jəşe, çodo kumrostbe bə həvo, ətrof bə larzə oməy. Daş-tədəkion ru bin bə çodo dılə, kinəşon səğ-çilə vindışone, de hay-haray, de şivəni, deşukri-səna dəpuriyən bəsə vəyu. Vəyuənə kardışe, ıştə dastəki ğızılon doşe bəmı.Har dıqlə xışəvandonən bəmı çanə ənam,bəxşiş, xələt, pul doşone behisob.

Esə bəmı bıvot, ha rəis, çımı bı koədənoşərəti, noduzəti heste? Az bə odəmon jıqoxıdmət kardedəm. Çokəti, hərəbəxtəti var-dedəm bo cəmati.

Rəis bəjəni damə nibe, çandi bə çandonvotışe:

-Bəşt, ıştə şəri rədd bıkə çiyo.Cındor Əlişon beşe şe. Rəisi çəş pexə-

vəy bəçəy nıştə ustuli vədə mizi səpe çiy-sə vuruski doydəbe: əyo se qılə ğızılə pulnoə bəbe.

06.07.2012

CINDOR(hikoyə)

Page 8: Tolishon Sedo

Òÿ­ñèñ­÷è­:Ðàôèã­Úÿëèëîâ

Òåë.:+99470 909-85-90Å-ìàèë: [email protected]

Ãÿçåòèí åëåêòðîí âàðèàíòûíû

tаlèsh.îрý ñàéòûíäà îõóéà áèëÿðñèíèç

Ðåäàêñèéàíûí öíâàíûíà ýþíäÿðèëÿí

ÿëéàçìàëàð ìöÿëëèôëÿðÿ ãàéòàðûëìûð âÿ

ìÿòíëÿðÿ ðÿé âåðèëìèð.

Ôàêòëàðà ýþðÿ éàëíûç ìöÿëëèôëÿð

ìÿñóëèééÿò äàøûéûðëàð.

Ìöÿëëèôëÿðëÿ ðåäàêñèéàíûí ìþâýåéè

óéüóí ýÿëìÿéÿ áèëÿð.

Ãÿ çåò ßä ëèé éÿ Íà çèð ëè éèí äÿãåé äÿ àëûí ìûø äûð.

Ãåéäèééàò íþìðÿñè:3462

Òèðàæ: 1000

УС Долларс:Ъалылов�Рафиэ�Сщащрза�оэщлу�АЖЖ�Н

3811001000159315ИНТЕРМЕДИАРЙ�БАНК

Стандард�Жщартеред�Банк,�Неw�ЙоркЖОРР.�АЖЖ.��3582023389001

СWЫФТ:��СЖБЛУС33БЕНЕФЫЖЫАРЙ БАНК:

"Банк�оф�Баку"�ОЪС����С.W.Ы.Ф.Т.��ЪББКАЗ22�Баку,�Азербаиъан�

Щесаб нюмрряси: АЗН�цчцн:�"Банк�оф�Баку"АСЖ�Йасамал�филиалы�Жялилов�Рафиг�Шащрза�оьлу

щесаб�нюмряси�3801000000159315ВЮЕН��1700038881

код�506322�мцхбир�щесаб�0137010007944��

С.W.Ы.Ф.Т���ЪББКАЗ22

Цфцг-С ММЖ (ВЮ ЕН 1800107871)

Азяр бай жан да бир чох дил ля ря йа зы лы, ши фа -щи биз нес, Но та риал тяр жц мя ляр вя мятн ля -рин йы ьыл ма сы хид мя ти ни тяг дим едир. БизАзяр бай жан, Рус, Ин эи лис, Та лыш, Фарс вяс. дил ля ря йа зы лы тяр жц мя ляр еди рик. Ят раф -лы мя лу мат ал маг вя йа хид мят ля ри миз -дян бящ ря лян мяк цчцн

(012) 564-68-91 нюм�ря�си�ня�зянэ�едя�вя�йа�

жом мер жиал_ ма на эер @у фуг .аз е�лект�рон�цн�ва�ны�мы�за�йа�за�раг�

яла�гя�сах�ла�йа�би�ляр�си�низ.��

ElOğlU şÜkÜR

ÇƏkƏ-ÇƏkƏ

Qara saçlarımız vaxtsız ağardı,İllər başımıza əl çəkə-çəkə.Halal insanları saldıq nəzərdən,Haram ürəklərə yol çəkə-çəkə.

El üçün yanana böhtanlar atdıq,Xeyirxah işlərə xələllər qatdıq.Nadana, nankora arxa bağlatdıq,İşıqlı gözlərə mil çəkə-çəkə.

Haqqın başı üstə şimşəklər çaxdı,Şər-böhtan hamının sonuna çıxdı.Məmurlar bu xalqın evini yıxdı,Saxta kağızlara qol çəkə-çəkə.

Daim göz yaşıyla dolan dünyanın,Mərdi yanar oda salan dünyanın,“Biz gəlib-gedərik”, qalan dünyanınDərdini öz qəmin bil, çəkə-çəkə.

Həyat üzə gülər , bilsən həddini,Unutma ömrünün son sərhədini.Ay Hacı Eloğlu, elin dərdiniElin qadasını al, çəkə-çəkə.

kOlAtAndA

Kəndimi gəzməyə çıxsan, görərsənBəzəyib hər yanı yaz Kolatanda.Toy-busat qurulub hər bucağında,Çalınır kaman, tar, saz Kolatanda.

Ay, ulduz bu yerdə sanki çıl-çıraq,Heyran olur ona gələn hər qonaq.Sən də gəl dost kimi bizə bu sayaqSevinclə rəqs edib süz Kolatanda.

Bulaq zümzüməsi, quşların səsi,Bu yerin ecazkar bitməz nəğməsi!Qonaqlar üzünə açıq süfrəsi,Sanma ürəkləri buz Kolatanda.

İl boyu saralıb solmur bircə gül,Ötür qaratoyuq, oxuyur bulbul.Eloğlu, yurdunla fəxr et, öyün, gül,Comərddir hər oğlan, qız Kolatanda.

QARdAşIM ZAkİRƏ

Oğulsuz darıxır bu ana torpaq,Gəl ziyarət eylə torpağı, qardaş.Çəkir həsrətini illərdən bəriGəl yandır sən də yurd çırağı, qardaş.

Bu ellər, obalar gəl deyir sənə,Ana Vətən balam söyləyir sənə.Allahdan səadət diləyir sənə,Kəsmə bu ocaqdan ayağı, qardaş.

Bədxahlar içində qoyma təklənim,Hay ver harayıma, qoy fərəhlənim.Gəl mənə arxa ol, mən ürəklənim…Qardaşdır qardaşın dayağı, qardaş.

Şeirlə, qəzəllə dilə gəlmişəm,Dərdimi özümlə özüm bölmüşəm,Ata ocağımı cənnət bilmişəm,Sönməsin qoy yurdun ocağı , qardaş!

12.09.2012

¹ 31 (43) 15 сентйабр 2012-нÿ сîр

ƏkbƏR PAşA

AVƏ OMƏHƏşİş QƏtƏ

Har qətə so hi bedəni,Har vində ko di bedəni.Çanə hardə, si bedəni,Luzi ijən vəşış qətə,Avə omə Həşiş qətə.

Usto, bıjən tar-kəmoni,Çı har dardi har dəmoni.Ebəğəten narkomani,Polisi xaşxaşış qətə,Avə omə Həşiş qətə.

Peqətənən coni tarsi, Eməkənən çəşə arsi.Şıkırnedə dıqlə dasi,Nənə dədə rişış qətəAvə omə Həşiş qətə.

Honi ovi rijəş vardə,Bəvi jiton mijəş vardə.Xəlği həmə kijəş vardə,Şahquli bəyğuşış qətə,Avə omə Həşiş qətə.

Şəvən, rujən dıl yarədə,Həni məvot bı barədə.Nomerd beşe çı arədə,Qullə merdi çəşış qətə,Avə omə Həşiş qətə.

Votdən bə İron Buş omə,Buş əcəbən bə cuş omə,Devri diəkə: həvuş oməÇı pələnqi quşış qətə.Avə omə Həşiş qətə.

Bəki çokə kə-bə rəsə,Sovə rəsə, bəbə rəsə.Zındənim çı xəbə rəsə,Əkbəri otəşış qətə,Avə omə Həşiş qətə.

tƏRSİnƏQARdƏ

Ve məkə dəliz-dəliz,Qəp məjən hədər, ğəliz.Nodon dəşdə bə məclisNə nışdedə, nə qardə,Əmo tərsinə qardə...

Darzən mande toğədə,

Dılım sute doğədə.

Bılbıl nəvə boğədə

Qıləy səinə qardə,

Əmo tərsinə qardə...

Tık nıbəkəs tıkin bə,

Əve yolon rukin bə.

Dədə yamən rıkin bə,

Bəçəy sə inə qardə,

Əmo tərsinə qardə...

Dılım mandə tarsədə,

Dardım çəşə arsədə.

Çı tolışon dasədə

Mərdəkan, Binə qardə,

Əmo tərsinə qardə...

Əyvon bıdut şəşbəşəş,

Duzi bıvot çəşbəçəş.

De Mamedi kəşbəkəş

Marusya, Ninə qardə,

Əmo tərsinə qardə...

Ki Məcnune, ki Leyli,

Çı devriku qileyli.

Əkbər cifədə təyli,

Sədəş xəzinə qardə

Əmo tərsinə qardə...

UnUdA bİlSƏM

Азяр ТОЛЫШ

Yıxılsam qalxaram, tutma əlimdən,Qürurum mərhəmət ummaz zalımdan.Adını çıxara bilsəm dilimdən,Bəlkə də o zaman unutdum səni,

Axan göz yaşımı quruda bilsəm,Gecələr gözümü uyuda bilsəm,O dəniz gözünü unuda bilsəm,Bəlkə də o zaman unutdum səni.

Sən mənim sinəmdə çırpınan ürək,Onu da birtəhər aldadam gərək,Ürəksiz yaşamaq olarsa gerçək,Bəlkə də o zaman unutdum səni.

VƏtƏnƏdƏğƏRİbİ nAlƏ

Qədə-qədə bırom ın maşini, amuəzo, qədə-qədə...Dıli jiə dəmandə oxo,

dədə kədə.Çəşon navi vindən, xəyal

dumoədə.Xəyal nənə soədə,

bəllə doədə holəşkeədə.

Mətojon, bıdə bəştə yod biəm

ro kəno kaştə bıə doon, umri soron,

Fələki hənəkon.

Həni cıvon nim,Şinətim şə, təvənim…Pirə merdon dılədə qinim…Dınyo dınyoətim vində, kəfən bətanim.Vətənım be-be, bevətənim.Vətəndə ğəribim...Çı Vətəni noxələfə ovladimXələf beşe nıznim bəştə

babon

sərzəminonSori dırozi - hələ ki,

tərzəminon.

Ha Fələk, çiçe oxo, hejo, deştə tijə təvə,

sənıştəş çımı..?Nıhaşte siconi bıhıtım ıştə

inə vədə,şinə vətənədə.

Sənıştış çımı,bekarde mı çı Vətəniku

coni tənikuIştıku bədqımon nim,

taxsi vindənim.

Qıləy əcom heste. Əcomi-əsiri.

Mıni piəkəson tabutədə mıni vardeədə,

Vəyə bıkeş, aşığon vanq bıkeş, şo-şo bıkeş

Ki, çı Vətəni qıləyən mardə zoəş

harde-həşiku oqardedə...Qədə-qədə bırom in maşini,

amuəzo, qədə-qədə...

MƏZAHİR SOF