April-May 2019, Volume 7, Issue 1 DOI: 10.21859/ijpn-07014

Iranian Journal of Psychiatric Nursing (IJPN) Original Article

The Effect of Emotional Intelligence on Communication Skills of Nursing Students

Miri Ghamar 1,*, , Jalalmanesh Shamsolmolok 2, Fesharaki Mohammad 3

1 MSc Student in Medical Surgical Nursing, Faculty of Nursing and Obstetrics, Islamic Azad University, Medical Branch, Tehran, Iran 2 Educator and Educational Principal of the Faculty of Nursing and Obstetrics, Islamic Azad University, Medical Sciences Branch, Tehran, Iran 3 Professor of Biology Statistics Department, Faculty of Nursing, Islamic Azad University, Medical Sciences Branch, Tehran, Iran * Corresponding author: Miri Ghamar, MSc Student in Medical Surgical Nursing, Faculty of Nursing andObstetrics, Islamic Azad University, Medical Branch, Tehran, Iran. E-mail: miri.nurse2015@gmail.com

Received: 23 Aug 2017 Accepted: 06 Sep 2018

Abstract Introduction: With emotional intelligence, man regulates his life and takes less risky behaviors. A nurse does not only need knowledge and skills; it is also important to deal with different people. Emotional intelligence helps people to think harder under better conditions and have more effective communication with others. Therefore, this study examines the effect of emotional intelligence training on improving communication skills among nursing students of Zahedan University of Medical Sciences. Methods: The present study was a semi-experimental design with pre and post design. The statistical population of the study consisted of 96 nursing students of Zahedan University of Medical Sciences selected by random sampling method in 2016. The communication skills were measured before and after education using the Quinn Livestock Communication Skills Questionnaire over the course of 8 consecutive weeks in 90-minute sessions. To analyze the data, these tests were used: mean and standard deviation, paired t-test and independent t-test. The SPSS software was used to analyze the data. Results: The mean of self-reported score of Communication Skills of students before education was 111.44 and after education was 123.30. The highest score related to the skill component was to receive and send the message and the lowest score related to the skill of communication with decisiveness. There was a positive and significant relationship between emotional intelligence and communication skills and its components (P < 0.01). Findings showed that emotional intelligence training had a significant effect on Improving communication skills and its components (P < 0.01). Conclusions: Considering that increased emotional intelligence is an effective way to improve the communication skills of nursing students, it is suggested that emotional intelligence education be considered in nursing student. Keywords: Emotional Intelligence, Communication Skills, Students

© 2019 Iranian Nursing Scientific Association (INA)

http://ijpn.ir/browse.php?a_id=1014&sid=1&slc_lang=enhttp://dx.doi.org/10.21859/ijpn-07014http://www.ijpn.ir/http://ijpn.ir/browse.php?a_id=1014&sid=1&slc_lang=enhttps://orcid.org/0000-0003-2588-321X

DOI: 10.21859/ijpn-07014 8، شماره 7، دوره 8931فروردین و اردیبهشت

72

مقاله پژوهشی نشریه روان پرستاری

یپرستار انیدانشجو یارتباط یبر مهارتها یجانیهوش ه ریتأث

3 ی، محمد فشارک2منش الملوک جالل، شمس،،*1 یریقمر م رانیتهران، تهران، ا یواحد علوم پزشک یدانشگاه آزاد اسالم ،ییو ماما یدانشکده پرستار ،یارشد پرستار یکارشناس یدانشجو 1 رانیتهران، تهران، ا یواحد علوم پزشک یدانشگاه آزاد اسالم ،ییو ماما یآموزش دانشکده پرستار تیریمد ،یمرب 7 رانیتهران، تهران، ا یواحد پزشک یدانشگاه آزاد اسالم ،یستیاستاد، گروه آمار ز 3

یزشکواحد علوم پ یدانشگاه آزاد اسالم ،ییو ماما یدانشکده پرستار ،یارشد پرستار یکارشناس یدانشجو ،یریر مقم * نویسنده مسئول: miri.nurse2015@gmail.com: لیمی. ارانیتهران، تهران، ا

11/10/1332 تاریخ پذیرش مقاله: 11/10/1330 تاریخ دریافت مقاله:

چکیدهنها پرستار ت کی. زندیدست م یپرخطر کمتر یو به رفتارها بخشدیخود نظم م یبه زندگ یجانیاز هوش ه یانسان با برخوردار مقدمه:

خت س طیتحت شرا کندیبه افراد کمک م یجانیمهم است. هوش ه زیبرخورد با افراد متفاوت ن وهیندارد؛ بلکه ش ازیبه دانش و مهارت ن یهارتهابر بهبود م یجانیآموزش هوش ه ریتأث یمطالعه به بررس نیاشته باشند. لذا اد گرانیرا با د یتربهتر فکر کنند و ارتباط موثر

زاهدان پرداخته است. یدانشگاه علوم پزشک یپرستار انیدانشجو یارتباطدانشگاه یپرستار انینفر از دانشجو 30پژوهش شامل یبا طرح قبل و بعد بود. جامعه آمار یتجرب مهیپژوهش حاضر از نوع ن روش کار:آنها قبل و بعد از آموزش با یارتباط یهاانتخاب شدند. مهارت 31در سال یتصادف یریزاهدان بود، که با روش نمونه گ یعلوم پزشک

و هیشد. به منظور تجز دهیسنج یاقهیدق 31به صورت جلسات یهفته متوال 8 یدام ط نییکو یارتباط یاستفاده از پرسشنامه مهارتهاو هی، جهت تجزSPSS 22. از نرم افزار دیمستقل استفاده گرد یو ت یزوج یت ار،یو انحراف مع نیانگی: میهاها از آزمونداده لیتحل دادها استفاده شد. لیتحل

برآورد شد. 173131و بعد از آموزش 111111قبل از آموزش انیدانشجو یارتباط یهامهارت یکل نمره خوداظهار نیانگیم ها:یافته یجانیوش هه نیبود. ب تینمره مربوط به مهارت ارتباط توام با قاطع نیو کمتر امیو ارسال پ افتینمره مربوط به مؤلفه مهارت در نیباالتر

یجانینشان داد که آموزش هوش ه هاافتهی(، P < 11/1وجود داشت ) یآن رابطه مثبت و معنادار یهاؤلفهو م یارتباط یبا مهارتها (.P < 11/1آن داشته است ) یهاو مؤلفه یارتباط یبر بهبود مهارتها یمعنادار ریتأث

شنهادی، پاست یپرستار انیدانشجو یارتباط یمؤثر جهت بهبود مهارتها یاوهیش ،یجانیهوش ه شیکه افزا نیبا توجه به ا نتیجه گیری: .ردیمورد توجه قرار گ یدر رشته پرستار یجانیآموزش هوش ه شودیم

انیدانشجو ،یارتباط یهامهارت ،یجانیهوش ه کلیدی:واژگان .است محفوظ ایران پرستاری علمی انجمن برای نشر حقوق تمامی

مقدمهافراد و یهاجانیاز موضاعات مورد توجه افراد، بحث ه یامروزه یک

تاثیراتی است که بر عملکرد شغلی و کیفیت تعامالت بین فردی آنها کاربرد و احساسات و عواطف به . توجهباشدی، مگذاردیدر سازمان م

که است موضوعی آنها مطلوب مدیریت و روابط انسانی در آنها مناسب بکار مدیریت ادبیات در هیجانی یا عاطفی عنوان هوش با گذشته دهه

که است عاطفی اطالعات پردازش نوعی هیجانی وش. ه[1] رفته استو عواطف مناسب بیان و دیگران و خود عواطف صحیح ارزیابی شامل منجر زندگی جریان بهبود به که نحوی به است، آن سازگارانه تنظیم

هوش هیجانی را مورد یهاحوزه 7111. گلمن در سال [13 7] شودیم

هوش هیجانی یهامقوله توانیتجدید نظر قرار داد و عنوان داشت که مرا در چهار مقوله خودآگاهی، خود مدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت

انسان با برخورداری از هوش هیجانی به زندگی . [1] رابطه تعیین کرد شودی، به طوری که هوش هیجانی باعث مبخشدیخود نظم و ثبات م

در هیجانی . هوش[1] شخص به رفتارهای پرخطر کمتری دست بزندخاصی اهمیت از درمانی و بهداشتی سازمانهای در افراد موفقیت

شرایط سخت تحت دهدیم اجازه افراد به مهارتها این و بوده برخوردار خشم احساساتی همچون واسطه به زمان رفتن هدر از و کنند فکر بهتر

ذهن خود را آرام ساخته سادگی به و نموده جلوگیری ترس و اضطراب و

http://ijpn.ir/browse.php?a_id=1014&sid=1&slc_lang=enhttp://dx.doi.org/10.21859/ijpn-07014http://www.ijpn.ir/http://ijpn.ir/browse.php?a_id=1014&sid=1&slc_lang=enhttps://orcid.org/0000-0003-2588-321X

8937فروردین و اردیبهشت ، 8، شماره 7، دوره روان پرستاری نشریه

78

خالق به روی خود یهادهیو به این ترتیب راه را برای بصیرت درونی و ا و دانش به تنها پرستار باز کنند. همچنین باید در نظر داشت که یک

متفاوت افراد با مختلف رفتارهای برخورد با شیوه بلکه ندارد؛ نیاز مهارت حال عین در و مهم یاحرفه پرستاری، که آنجا . از[12 0] است مهم نیز

در این هیجانی هوش نقش است، فردی بین روابط فرایندهای مبتنی بر .[8] رسدیم نظر به ترپررنگ حرفه است سازمانی و مشکالت مسائل مهمترین از سازمانها در انسانی روابط

و عاطفی یهاتیبکشاند. قابل نقطه سقوط به را سازمان است ممکن که که دارد افراد پرورش و روابط بهبود ناپذیری در انکار ریتأث اجتماعی

پرستاران . [1]است نشده توجه آن به است که شایسته آنطور تاکنوندارای هوش هیجانی باال خودآگاهی بیشتری داشته و به تبع آن مهارتهای بین فردی آنها در سطوح باالتری قرار دارد. در واقع آنها با

ط با اهمدلی و سازگاری بهتر، عالقه بیشتری نسبت به برقراری ارتب و اینجاست دهندیبیمار در جهت پاسخ به نیازهای عاطفی آنان نشان م

که نقش مهم هوش هیجانی در شکل گیری ارتباط مؤثر میان پرستار . مطالعات نیز از جمله مطالعه مافی و [3]شود یو بیمار مشخص م

و همکاران، امرایی و همکاران، نیک بخش و Suhaimi همکاران،و همکاران ارتباط معناداری بین هوش هیجانی Jadhavهمکاران و

. البته برخی از [11-11]افراد با مهارتهای ارتباطی انها بدست آوردند مطالعات مانند مطالعه رییسی و همکاران ارتباطی بین هوش هیجانی

ارتباطی به یهامهارت .[11]و مهارتهای ارتباطی پیدا نکردند عواطف و کندیکه به فرد کمک م شودیاطالق م ییرفتارها

بیمار با . ارتباط[10] خود را به درستی بیان کند یهایازمندین تعامل شرکت کننده عنوان به پرستار و بیمار آن در که است فرآیندی

.[12] رندیگیم عهده به تبادل اطالعات در را فعالی سهم یک هر و نمودهاین مغوله در پرستاری یک فرآیند پیچیده است و احتمال ارسال و یا

هیچ. [18] بسیار باالست هاامیدریافت پیام نادرست به دلیل تعدد پنیاز یادهیچیپ ارتباط چنین به پرستاری شغل به اندازه مشاغل از کدام و است پرستاری حرفه در نقش ایفای کلید ارتباط . برقراری[13] ندارد

1 71] شودیم محسوب بیماران از مراقبت در پرستاران کار واقع اساس در پرستاران ویژه آمریکا، مراقبت پرستاران انجمن اعالم اساس . بر[71

یهامهارت در باید هستند بالینی ماهر یهامهارت سایر در که همانگونه، هاتیاکثر شکا. [77] باشند کافی داشته مهارت هم ارتباطی

بهداشتی، درمانی، به علت خطاهای یهاطیمح یهاو تخلف هایتینارضا. ضعف مهارتهای [13] باشدیارتباطی و عدم وجود ارتباط مؤثر م

ارتباطی میان فردی کارکنان سالمت شانس دستیابی به موفقیت را دهدیکاهش و احتمال مواجهه با شکایات و دعاوی قضایی را افزایش م

مراقبتی رفتارهای به منجر بیمار و ارتباط پرستار واقع، در. [73] قلمداد کیفیت با پرستاری مراقبت ارائه بنای که زیر شودیم متعددی

منجر بیمار و پرستار بین مناسب ارتباط برقراری که به طوری ،گردندیم مناسب بین ارتباط این، بر عالوه و شودیم بیماران سالمت به ارتقای

. [71] شودیمحسوب م بیمار مندی رضایت برای اساسی عاملی آنان مؤثری نحو به تواندیم ارتباط مؤثر که داده نشان مختلف مطالعات نتایج

را افسردگی و اضطراب بهبود بخشیده، را مراقبت از بیماران رضایت بیماران، دیدگاه . از[71] شود درمانی پذیرش رژیم موجب و داده کاهش کندیم پیدا معنا مؤثر و ارتباط مناسب برقراری طریق از خدمات کیفیت

با وجود این که حدود نیمی از دوره آموزش پرستاری در .[70]

ی بستر تواندیو آموزش بالینی م ردیگیبالینی صورت م یهاطیمحدانشجویان پرستاری فراهم یامناسب در شکل دادن به مهارتهای حرفه

آورد اما هنوز هم یکی از خالء های مهم در خدمات پرستاری ضعف . پرستاران در دوران تحصیل، [72] مهارتهای ارتباطی پرستاران است

در ها و وظایف خودمتعددی را برای به ثمر رساندن نقش یهاآموزشها تالش زیادی برای . در طی این آموزش[78]گذرانند یتیم سالمتی م

. اما هنوز شودیف مآنان صر یارشد و توسعه شناختی و فنی و حرفهخاص در ارتباط با هوش یهاتیدر مورد توجه و یا انجام فعال ییهاابهام

. [73]آموزش پرستاری وجود دارد یهاهیجانی و توسعه آن در برنامها که ب باشدیاهمیت موضوعات ذکر شده، انگیزه اصلی پژوهش حاضر م

آموزش هوش هیجانی بر مهارتهای ارتباطی ریهدف بررسی نقش تأثدانشجویان پرستاری شکل گرفت و به همین منظور، تمرکز اصلی پژوهش را بر روی دانشجویان پرستاری قرارداده ایم چرا که آنها نقش کلیدی در مراقبتهای بهداشتی در آینده نزدیک خواهند داشت. لذا این

جانی بر بهبود مهارتهای آموزش هوش هی ریپژوهش با هدف بررسی تأثارتباطی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان صورت

گرفت.

روش کارپژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح قبل و بعد بود. جامعه پژوهش

مشغول به تحصیل در دانشکده 8تا 7 ترمیشامل دانشجویان پرستارنفر به 30ه از میان آنها پرستاری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان بود ک

انتخاب شدند. معیارهای 31روش نمونه گیری تصادفی ساده در سال ورود به مطالعه شامل؛ تمایل به شرکت در این مطالعه، نداشتن سابقه بیماری روانی که خود گزارش دهند و دانشجوی پرستاری بود.

دوره معیارهای خروج از مطالعه؛ تمایل به خروج از پژوهش در طول یآموزش، ناقص پرشدن پرسشنامه و در مرحله بحران وضعیتی خاص

در این پژوهش )بحران از دست دادن خانواده یا فرد مورد عالقه ...( بود.از دو پرسشنامه مهارتهای ارتباطی کویین دام و پرسشنامه مشخصات دموگرافیک جهت جمع آوری خوداظهاری دانشجویان استفاده شد. الف:

تأهل و تیه مشخصات دموگرافیک شامل؛ سن، جنس، وضعپرسشنام بعد خانوار بود. ب: پرسشنامه سنجش مهارتهای ارتباطی کویین دام

(Queendom Interpersonal Communication Skills Test) که برای سنجش مهارتهای ارتباطی بزرگساالن ابداع شده است، دارای

سؤال(، توانایی 0دن )گویه است که شامل پنج مهارت؛ گوش دا 31 1سؤال(، بینش نسبت به فرآیند ارتباط ) 3دریافت و ارسال پیام )سؤال( 1سؤال( و ارتباط توام با قاطعیت: ) 3سؤال(، تنظیم عواطف: )

. برای تکمیل آن، پاسخگو باید هر گویه را بخواند و سپس میزان باشدیمطیف لیکرت انطباق وضعیت فعلی خود را با محتوی آن بر روی یک

)برای همیشه( مشخص کند. برای 1)برای هرگز( تا 1از یاپنج درجه یامهارت ارتباطی نمره جداگانه یهاهر پاسخگو در هر یک از مؤلفه

گویه نیز 31. عالوه براین، حاصل جمع نمرات مجموع شودیمحاسبه م یهاکه مبین مهارت دهدییک نمره کلی برای پاسخگو بدست م

121تا 31ی آزمودنی است. دامنه نمره محتمل برای هر فرد بین ارتباط. البته باید خاطر نشان شود که برخی از عبارات به دلیل ماهیت باشدیم

. شودیها، در محاسبه نمره به صورت وارونه نمره گزاری مو محتوای آن یهابیانگر مهارت 08تا 31همچنین باید در نظر داشت که نمره بین

و همکاران یریم

73

بیانگر مهارت ارتباطی متوسط و 117تا 08ارتباطی ضعیف، نمره بین بیانگر مهارت ارتباطی خوب است. روایی این 117نمره باالتر از

قرار گرفته است. دییپرسشنامه در مطالعات متعددی در ایران مورد تأپایایی کل آزمون در پژوهش چاری و فداکار با استفاده از روش الفای

1103و 1121تصنیف برای نمره کل آزمون به ترتیب برابر کرونباخ و. بسته آموزشی هوش هیجانی، پروتکل آموزش [31]گزارش شده است

که مبتنی [31]بود هوش هیجانی بر گرفته از برنامه برادبری و گریوزمؤلفه هوش هیجانی شامل خود آگاهی، خود مدیریتی، 1بر آموزش

یا آگاهی اجتماعی و مدیریت رابطه بود. آگاهی از هیجانهای دیگران جلسه یک و نیم ساعته بود که بصورت گروهی در یکی 8این برنامه در

از کالسهای دانشکده مربوطه شکل گرفت. فرد آموزش دهنده یکی از مدرسین با مدرک دکتری روانشناسی در دانشکده پرستاری بود.

جلسه شامل: 8محتوای این با نحوه پژوهش و انجام پیش آزمون مهارتهای ها آشنایی نمونه -1

ارتباطی آن یهابیان مفهوم هوش هیجانی و مؤلفه -7بیان مفهوم خودآگاهی و آموزش خودآگاهی هیجانی و شناخت انواع -3

هیجانهاها )نوشتن، صحبت کردن، تنفس آموزش مهارت هیجانها و تکانه -1

عمیق و تشویقگوش دادن همدالنه و مزیت و آموزش مهارت همدلی، مهارت -1

تقویت آنآموزش روابط مؤثر، تفاوت رفتار جراتمندانه و بی جراتی، آموزش -0

رفتار جراتمندانه

گفتن و تمرین آن و "نه"مهارت ابراز وجود، آشنایی با مهارت -2 گفتن "نه" یهاروش

انجام پس آزمون پس از یک ماه، تشکر و قدر دانی از واحدهای -8 شپژوهدر یارتباط یآزمون مهارتها شیها با نحوه پژوهش و انجام پنمونه

جلسه آشنایی پژوهشگر، خود را به واحدهای مورد پژوهش معرفی و ضمن توضیح عنوان و اهمیت پژوهش در دست انجام و اطمینان دادن به آنها در خصوص محرمانه بودن اطالعات درخواستی و کسب رضایت از ایشان، پرسشنامه سنجش مهارتهای ارتباطی کویین دام را در

ز آنها پیش آزمون پژوهش به عمل آورد. یک ماه قرارداد و ا ارشانیاختپس از اتمام جلسات آموزش هوش هیجانی و انجام پس آزمون

ها جمع آوری گردید و از کلیه شرکت کنندگان تشکر و پرسشنامهقدردانی شدو به آنها اطمینان داده شد که در صورت تمایل آنها نتایج

نظور تجزیه و تحلیل به م قرار خواهد گرفت. ارشانیپژوهش در اختو تی مستقل زوجی: میانگین و انحراف معیار، تی یهاها از آزمونداده

، جهت تجزیه و تحلیل دادها SPSS 22از نرم افزار استفاده گردید و استفاده شد.

هاافتهی 70/71نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که میانگین سنی افراد

3/37( درصد از پاسخگویان مؤنث و 2/02سال بودند. در مورد جنس، )درصد از پاسخگویان را مذکر بودند و آزمون تی مستقل ارتباط معناداری بین جنسیت با مهارتهای ارتباطی افراد قبل و بعد از آموزش

(.1جدول )( P > 11/1) هوش هیجانی نشان نداد

یجانیقبل و بعد از آموزش هوش ه یارتباط یهابا مهارت تیجنس نیارتباط ب :1جدول آزمون تی مستقل انحراف معیار میانگین

P > 11/1 قبل از آموزش 13/3 10/111 مرد 11/8 27/113 زن

P > 11/1 بعد از آموزش 11/11 11/118 مرد 71/11 17/117 زن

درصد از پاسخگویان دارای خانواده با تعداد 2/10در مورد بعد خانوار، درصد از 1/31نفر و 0تا 1درصد بین 13نفر، 1تا 3اعضای

نفر و بیشتر بودند. بیشترین 2پاسخگویان دارای تعداد اعضای خانواده نفر بوده و میانگین بعد خانوار پاسخگویان 1فراوانی مربوط به بعد خانوار

درصد را افراد را مجرد و 8/31رد وضعیت تأهل، نفر بود. در مو 38/1نشان داد که هاافتهی درصد از پاسخگویان را افراد متأهل بودند. 7/1

131/8قبل از آموزش هوش هیجانی، میانگین مهارتهای ارتباطی کل توانایی دریافت "مهارتهای ارتباطی، یهابود و از میان مؤلفه 11/111 ±

بیشترین درصد در سطح خوب و کمترین درصد دارای "و ارسال پیام بود. بعد از آموزش هوش هیجانی، "تنظیم عواطف "مربوط به مؤلفه

بود و از میان 31/173 ± 70/11میانگین مهارتهای ارتباطی کل " مهارت توانایی دریافت و ارسال پیام "مهارتهای ارتباطی؛ یهامؤلفه

"ترین درصد مربوط به مؤلفهدارای بیشترین درصد در سطح خوب و کم(. همچنین آزمون آماری تی 7جدول بود ) " ارتباط توام با قاطعیت

مهارتهای ارتباطی یهازوجی اختالف معنی داری را بین مؤلفه واحدهای مورد پژوهش قبل و بعد از آموزش هوش هیجانی نشان داد

(11/1 > P).

بحثآموزش هوش هیجانی بر مهارتهای ارتباطی ریتأثپژوهش حاضر با هدف

دانشجویان پرستاری انجام شد. در این مطالعه با توجه به خود اظهاری دانشجویان از تفاوت میانگین نمره کل مهارتهای ارتباطی قبل و بعد از

تواندیآموزش هوش هیجانی، مشخص شد که آموزش هوش هیجانی م مستقیم داشته باشد. نتایج این مطالعه ریثارتباطی افراد تأ یهابر مهارت

آموزش هوش هیجانی بر ریبا مطالعه ایوبی ماهانی و همکاران که تأث یادانشجوی پرستاری را در یک مطالعه مداخله 22مهارت ارتباطی

همچنین [37]پیش آزمون، پس آزمون انجام دادند، همسو بوده است دانشجوی پزشکی در ریورپول 80در مطالعه فلچر و همکاران که برروی

نتیجه نشان داد که در گروهی که هوش نیترانجام شده بود، مهم

8937فروردین و اردیبهشت ، 8، شماره 7، دوره روان پرستاری نشریه

31

هیجانی آموزش داده شده است، میانگین نمره مهارت ارتباطی باالتر از . فرایند یادگیری مهارتهای هوش هیجانی [33]ترل بوده است گروه کن

ز رشد هوش هیجانی به دست میاید، هم آسان نیست، اما منفعتی که ا. آموزش [31]سازد یبرای فرد و هم برای سازمان او تالش را با ارزش م

جدید یهاتیبه دانشجویان که وارد موقع تواندیهوش هیجانی م، کمک کند تا با محیط جدید انطباق یافته و دچار شوندیاجتماعی م

ی شغلی و تحصیل یهاتیاحساس تنهایی، عزت نفس پایین و عدم موفق، نشوند. در این مطالعه باشدیاز نتایج ضعف در مهارتهای ارتباطی مکه

اولین مهارتی که از هوش هیجانی به دانشجویان آموزش داده شد، خود

آگاهی هیجانی بود. چرا که اکثر نظریه پردازان هوش هیجانی، خود . [32-31]دانند یآگاهی هیجانی را مؤلفه اساسی هوش هیجانی م

که تشخیص احساسات به همان صورتی که بروز کندیمگلمن اظهار ، مثالً برای دهدی، سنگ بنای هوش هیجانی است. او ادامه مکندیم

کنترل عصبانیت، ابتدا باید فرد بتواند تشخیص دهد که چه چیزی . بنابراین [38]تا بتواند آن را مهار کند شودیموجب عصبانیت او م

راهبردهای جدید و موثری را توانندیالی منهادهای متولی آموزش عجهت آموزش این مهارتها به دانشجویان ارائه دهند1 و آموزش هوش

هیجانی را در سر فصل دروس دانشگاهی آنها بگنجانند.

واحدهای مورد پژوهش قبل و بعد از آموزش هوش هیجانی مهارتهای ارتباطی یها: مشخصات مربوط به مؤلفه2جدول نتیجه آزمون اختالف میانگین میانگین و انحراف معیار خوب متوسط ضعیف مهارتهای ارتباطی یهامؤلفه

(P-value( )t pair) )درصد( یفراوان درصد فراوانی درصد فراوانی /111/1 توانایی دریافت و ارسال پیام

-11/3 27/31 ± 301/3 31(3/31) 1/07 01 3/0 0 قبل از آموزش 3/71 ± 33/23 01( 2/00) 3/37 31 1 1 بعد از آموزش

111/1 تنظیم عواطف -11/7 17/78 ± 111/3 8(3/8) 0/01 07 1/72 70 قبل از آموزش 3/03 ± 37/71 33( 0/11) 1/13 11 3/0 0 بعد از آموزش

111/1 مهارت گوش دادن -83/3 33/13± 088/7 11( 0/11) 7/23 20 3/0 0 قبل از آموزش 7/12 ± 71/32 30( 1/32) 1/01 18 1/7 7 بعد از آموزش

111/1 بینش نسبت به فرآیند ارتباط -81/1 18/12 ± 112/7 72( 1/78) 0/01 03 3/0 0 آموزشقبل از

7/31 ± 18/31 13( 1/01) 1/30 31 1/7 7 بعد از آموزش 111/1 ارتباط توام با قاطعیت -12/1 73/11±178/7 12( 2/12) 1/01 13 8/71 71 قبل از آموزش 7/13±10/10 31( 1/30) 1/17 11 1/11 11 بعد از آموزش

111/1 ارتباطی کل یهامهارت -80/11 11/111± 131/8 3(1/3) 8/03 02 1/72 70 قبل از آموزش 11/70 ± 173/31 11( 8/11) 3/10 11 3/2 2 بعد از آموزش

مهارت "مهارتهای ارتباطی یهابا نگاهی به تفاوت میانگین نمرات مؤلفهدرک پیام، تنظیم عواطف، گوش دادن، بینش نسبت به فرآیند ارتباط،

قبل و بعد از آموزش هوش هیجانی و معنادار "و قاطعیت در ارتباط وش که ه میریگیبودن این تفاوت در تمامی آنها بعد از آموزش، نتیجه م

بطه مثبت و معناداری آن را یهاهیجانی با مهارتهای ارتباطی و مؤلفهدارد. به عبارتی افراد دارای هوش هیجانی باالتر، در روابط بین فردی

یترشی، نسبت به دیگران از بینش بکنندیرا بهتر درک م هاامیخود پبرخوردارند، دارای مهارت گوش دادن بهتری هستند، مهارت آنها در

است و در روابط خود از قاطعیت ترشیتنظیم عواطف و هیجانها ب یی، امرایهابا نتایج پژوهش هاافتهی. این [11]برخوردارند یترشیب

. لذا دانشجویانی که دارای باشدیهمسو م [133 17] یوحسین چارر عمل تهوش هیجانی باالتری باشند، در برقراری ارتباط با دیگران موفق

و ایهام و آشفتگی کنندیخود را به روشنی بیان م یهاده، خواستهکرنتایج مطالعه حاصل .خوردیدر ارتباط بین فردی آنان کمتر به چشم م

نشان داد که میانگین نمره خود اظهاری دانشجویان از مهارت ارتباطی ارتباطی یهادر حد متوسط بود. براتی و همکاران نیز سطح مهارت

کالمی، یهادانشجویان دانشگاه علوم پزشکی همدان را برای مهارتکه با مطالعه حاضر [11]شنود بازخورد در حد متوسط اعالم نمودند

را مهارت این ایرلند در همکاران و Ryanحالیکه همسو بوده است. در گزارش عالی تا خوب حد در پرستاری و پزشکی دانشجویان اکثریت در

و پرستار ارتباط مورد کشور در در یافته انجام مطالعات. [11]کردند و عابدی مثال، عنوان به است این زمینه در مشکل وجود از حاکی بیمار

پرستار ارتباط فرایند که رسیدند نتیجه این به خود تحقیق در همکاران حاشیه قرار در از نیز همکاران و آیین [17]زوال است به رو بیمار و

. [13] ندیگو سخن می مددجو و پرستار بین فردی بین ارتباطات گرفتن فشار ناکافی، انسانی نیروی با محیط کاری در دانشجویان است ممکن

پرستار سر موقع به تشویق عدم حساسیت کار، از ناشی استرس کار، یهامهارت از کمتر که شودیمواجه باشند که این موضوع موجب م

. بنابراین از آنجا که پرستاران نسبت به [11]کنند استفاده ارتباطیبا بیمار در تعامل هستند، سایر اعضای تیم درمان زمان بیشتری رابیماران و در نتیجه افزایش آموزش آنها برای دستیابی به روابط مثبت با

این . شاید[11]است ها از اهمیت بسزایی برخوردارکیفیت مراقبت بسیاری در که این است است مهم آنچه اما برسد به نظر بدیهی موضوع

و یادگیری دانشجویان مانع و شودینم کافی توجه مسأله این موارد به .گرددیم خدمات مراقبتی از بیماران ماندن محروم همچنین

و همکاران یریم

31

این پژوهش و مطالعات قبلی باید به این یهاافتهیدر نهایت با توجه به نکته پی برد که پرستاری که هوش هیجانی باالتری دارد، از منظر مهارتهای ارتباطی در سطح باالتری قرار خواهد داشت و از این طریق

که مورد رضایت بیماران باشد، کندیارائه م یانه تنها خدمات را به گونهتری خواهد داشت لذا آموزش مهارتهای بلکه خود نیز رضایت شغلی باال

هوش هیجانی در پرستاری و سایر یهاارتباطی و تقویت مؤلفهعلوم پزشکی امری ضروری است، این دو با افزایش اثربخشی یهارشته

بر برون دادهای نظام سالمت تاثیرات تواندیو بهره وری باالتر نه تنها م را از شرایط پرتنش هاانمارستیگذارند، بلکه محیط ب یمثبتی برجا

عاری ساخته و رضایت کاری کارکنان را افزایش خواهند داد.

گیرینتیجهمؤثر جهت بهبود یاوهیبا توجه به این که افزایش هوش هیجانی، ش

زش آمو شودیمهارتهای ارتباطی دانشجویان پرستاری است، پیشنهاد م

ارتباطی پرستاران مورد توجه قرار یهاهوش هیجانی در افزایش مهارت گیرد.

سپاسگزاریمحترم علمی و اداری دانشگاه علوم رانینویسندگان این مقاله از، مد

پزشکی زاهدان و دانشجویان عزیز که در انجام این پژوهش همکاری . این مقاله در دانشگاه علوم پزشکی ندینمایاند، تشکر و قدردانی مکرده

( ثبت شده IR.IAU.TMU.REC.1394.21) تهران با کد اخالق است.

تضاد منافع هیچ گونه تعارض منافعی بین نویسندگان بیان نشده است.

References

1. Arab M, Zeraati H, Shabanine H, Lavasani M, Varmaghni M. Study of Managers Emotional Intelligence and its Relation with their Performances in Selected Public and Private Hospitals in Tehran. J Hosp. 2011;10(2):1-7.

2. Carmeli A. The relationship between emotional intelligence and work attitudes, behavior and outcomes. J Manag Psychol. 2003;18(8):788-813. doi: 10.1108/02683940310511881

3. Raeissi P, Kalhor R, Azmal M. Correlation between emotional intelligence and communication skills in managers in educational hospitals of Qazvin. J Qazvin Univ Med Sci. 2010;13(4):57-62.

4. Daramadi P, Aghayar S. [Emotional intelligence and improvement communication with others]. Tehran: Sepahan; 2008.

5. Chong AM, Lee PG, Roslan S, Baba M. Emotional Intelligence and At-Risk Students. SAGE Open. 2015;5(1):215824401456476. doi: 10.1177/2158244014564768

6. Shahbazi S, Heidari M, Vanaki Z. Today nursing need for emotional intelligence: Integrative review of literature. Q J Nurs Manag. 2012;1(3):55-64.

7. Habibpour Z. Emotional intelligence and its application in nursing. J Urmia Nurs Midwifery Fac. 2005;3(4):0-.

8. Rezaie A, Bahreini M, Sarvghad S, Shahamat S. Prediction of nurses’ job satisfaction by their emotional intelligence and competence. Iranian South Medical Journal 2012. Iran South Med J 2013;16(2):128-37.

9. Sirati M. On the relationship between emotional intelligence and demographic variables in nurses. J Mil Med. 2013;15(1):87-94.

10. Mafi L, Asefzade S. Association of emotional intelligence and communication skills with patients in nurses. J Qom Univ Med Sci. 2014:40-3.

11. Suhaimi AW, Marzuki NA, Mustaffa CS. The relationship between emotional intelligence and interpersonal communication skills in disaster management context: A proposed framework. Proc Soc Behav Sci. 2014;155:110-4.

12. Amraei M, Ashrafi Rizi H, Papi A, Bahrami S, Samuei R. [The relationship between emotional intelligence and communication skills of librarians in Isfahan University and Isfahan University of Medical Sciences]. Health Inf Manag. 2012;8(5):662-7.

13. Nikbakhsh R, Alam S, Monazami M. The relationship between emotional intelligence, communication skills and stress among Iranian premier league referees. Ann Biol Res. 2013;4(4):196-203.

14. Jadhav T, Gupta S. Global communication skills and its relationship with emotional intelligence. Am J Manag. 2014;14(4):82-8.

15. Raeissi P, Kalhor R, Azmal M. [Correlation between emotional intelligence and communication skills in managers in educational hospitals of Qazvin]. J Qazvin Univ Med Sci. 2010;13(4):57-62.

16. Mirzayi O, Vaghei S, Koushan M. The effect of communicative skills on the perceived stress of nursing students. J Sabzevar Univ Med Sci. 2010:88-95.

17. Sangestani G, Falahinia Q, Jafarian N. The adoption rate of emergency department patients with treatment by nurses. Sci J Hamadan Nurs Midwifery Fac. 2008;16(1):40-5.

18. Khatib Zanjani N, Moharreri M. Assessing the Nurses' Knowledge and Awareness of Effective Verbal Communication Skills. Interdiscipl J Virt Learn Med Sci. 2012;3(1):11-20.

19. Rostami H, Golchin M, Mirzaei A. [Evaluation of Communication Skills of Nurses from Hospitalized Patints' Perspective]. J Urmia Nurs Midwifery Fac. 2012;10(1):27-34.

20. Aghabarari M, Mohammadi I, Varvani F. Barries to Applicatiion of Communicative Skills by Nurses in Nurse-Patient Interaction: Nurses and Patients'Perspective. Iran J Nurs. 2009;22(61):19-31.

21. Doss S, DePascal P, Hadley K. Patient-nurse partnerships. Nephrol Nurs J. 2011;38(2):115-24; quiz 25. pmid: 21520690

22. Baghcheghi N, Kouhestani H, Rezaei K. Comparison of the Effect of Teaching through Lecture and Group Discussion on Nursing Students' Communication Skills with Patients. Iran J Med Educ. 2010;10(3).

23. Vakili MM, Hidarnia AR, Niknami S. Development and psychometrics of an interpersonal communication skills scale (ASMA) among Zanjan health volunteers. J Hayat. 2012;18(1):5-19.

24. Fakhr-Movahedi A, Salsali M, Negarandeh R, Rahnavard Z. Exploring contextual factors of the nurse-patient relationship: A qualitative study. Koomesh. 2011:23-34.

http://dx.doi.org/10.1108/02683940310511881http://dx.doi.org/10.1108/02683940310511881http://dx.doi.org/10.1177/2158244014564768http://dx.doi.org/10.1177/2158244014564768www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21520690www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21520690

8937فروردین و اردیبهشت ، 8، شماره 7، دوره روان پرستاری نشریه

37

25. Rees CE, Sheard CE, McPherson AC. A qualitative study to explore undergraduate medical students' attitudes towards communication skills learning. Med Teach. 2002;24(3):289-93. doi: 10.1080/01421590220134123 pmid: 12098416

26. Zali M. [Nurse and patient relationship: new fundamental of patient and physician relationship]. Tehran: Association of Medical Science Co; 1998.

27. Ebadi A. Study of communication skills in nursing students and its association with demographic characteristics. Iran J Med Educ. 2014;14(1):23-31.

28. Shahshahani M, Salehi S, Rastegari M, Rezayi A. The study of optimal nursing position in health care delivery system in Iran. Iran Nurs Midwifery Res. 2010;15(4):150-4.

29. Budnik MF. Emotional intelligence and burnout: Influence on the intent of staff nurses to leave nursing: University of Phoenix; 2003.

30. Hosseinchari M, Fadakar M. Investigation effectiveness of university on communication skills base on comparison of students and pupils. Sci Res J Shahed Univ. 2005;15:21-33.

31. Ganji M. [Emotional intelligence, skills and exams]. Tehran: Savalan; 2003.

32. Ayoubi Mahani S, Salehi S. Effect of Emotional Intelligence Training on the Communication Skills of Final-year Nursing Students. Health Educ Health Promot. 2015;2:1-9.

33. Fletcher I, Leadbetter P, Curran A, O'Sullivan H. A pilot study assessing emotional intelligence training and communication skills with 3rd year medical students. Patient Educ Counsel. 2009;76(3):376-9.

34. Goleman D, Boyatzis RE, McKee A. Primal leadership: Unleashing the power of emotional intelligence: Harvard Business Press; 2013.

35. Fitness J. Emotional intelligence and intimate relationships. New York: Psychology Press 2001.

36. Saarni C. Emotional competence: A developmental perspective: Jossey-Bass; 2000.

37. Goleman D. Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ for character, health and lifelong achievement. New York: Bantam Books; 1995.

38. Goleman D. Emotional Intelligence. Why It Can Matter More than IQ. Learn ERIC. 1996;24(6):21-32.

39. Hossinchari M, Fadakar M. The effect of university on communication skills by comparing students and school pupils. Behav Sch J Shahed Univ. 2005;12(15):21-32.

40. Barati M, Moeini B, Samavati A, Salehi O. Assessment of Communication skills Level among Medical college students: Verbal, Listening, and Feedback Skills. J Urmia Nurs Midwifery Fac. 2012;10(2):145-54.

41. Ryan C, Walshe N, Gaffney R, Shanks A, Burgoyne L, Wiskin C. Using standardized patients to assess communication skills in medical and nursing students. Bmc Med Educ Biomed Cent. 2010;10(1):1-8.

42. Alavi M. [Nurse-elderly patients relationship experiences in hospital units Isfehan]. Isfahan, Iran: Isfahan University of Medical Sciences; 2005.

43. Aein F, Alhani F, Mohammadi E, Kazemnejad A. Marginating the interpersonal relationship: Nurses and parent's experiences of communication in pediatric wards. Iran J Nurs Res. 2008;3(9):71-83.

44. Wiles R, Kinmonth A. Patients' understandings of heart attack: implications for prevention of recurrence. Patient Educ Couns. 2001;44(2):161-9. pmid: 11479056

45. Charlton CR, Dearing KS, Berry JA, Johnson MJ. Nurse practitioners' communication styles and their impact on patient outcomes: an integrated literature review. J Am Acad Nurse Pract. 2008;20(7):382-8. doi: 10.1111/j.1745-7599.2008.00336.x pmid: 18638178

http://dx.doi.org/10.1080/01421590220134123www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12098416www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11479056http://dx.doi.org/10.1111/j.1745-7599.2008.00336.xhttp://dx.doi.org/10.1111/j.1745-7599.2008.00336.xwww.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18638178

IJPN-7-1-4-ENIJPN-7-1-4-PE