Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

download Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

of 20

Transcript of Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    1/20

    VOL.2 NO.10 | BI-WEEKLY JOURNAL 30 NOVEMBER 2012 FRIDAY

    United States President hna kum li chhungterm khat chelh leh tura thlan tlin hlim,

    President Obama chu Republic o the Uniono Myanmar President U Thein Sein sawmna

    ngai pawimawhin 2012 November ni 19 khanMyanmar-ah a lo zin. President Obama hi

    Secretary o States Mrs Hillary Clinton-in arawn tawiawm, a, Yangon Internationl Airpor t-

    ah November ni 19 zing dar 9:40 khan Air ForceOne-in a rawn tum a ni. Foreign Ministry-a Un-

    ion Minister U Wunna Maung Lwin leh ministerdang te, America-a Myanmar Ambassador U

    Than Swe te leh Myanmar-a US AmbassadorDerek Mitchell ten airport-ah an lo hmuak.

    US President Obama hi khawchhung apanna kawngah mipui te, zirlaiten ram pa-

    hnihte ag kengin hlim takin an lo hawi a, anlo lawm a ni. Zing dar 10:40-ah President

    U Thein Sein chuan Yangon Region Hlut-taw building-ah a lo kawm a, darkar khat lai

    an inkawm hnuah ram pahnih hruaitute hianchanchinbu mite an kawm leh a ni.

    Hemi zawh hian President Obama hianShwedagon Pagoda a tlawh a, Pagoda upaten

    an lo hmuak a. President Obama hian Buddhalim chu tui thianghlim leh pangparte a hlan a,

    Shwedagon Pagada hi a mawza pawh phelhmeuhin zah takin a hel chhuak vek nghe ngeh

    a ni. Chhun dar 12:20-ah President Obamahian University Avenue street-a Daw Aung

    San Suu Kyi a va tlawh a, Daw Aung San SuuKyi nen pawh hun rei tawk tak inkawmna tha

    tak an nei tlang a ni.Chhun dawr 2:20-ah thung chuan Yangon

    University Convocation hall-ah, pawlho hranghrang, political party dang dang, University

    lecturer rual leh mipui pungkhawm hma-ahthuchah chhinchhiah tlak tak a sawi leh bawk

    a. Hemi hnu hian US President Obamachuan Myanmar chhuahsan leh turin tlai

    dar 3:25-ah Yangon International airporta pan leh nghal a ni. Presdent Obama hi

    Cambodia ram Phnom Penh-ah Ameri-can-ASEAN Summit hmang tura kal zel

    tur a ni a. Predent Obama hi kum 50chhunga Myanmar rawn tlawh hmasa

    bertu US President a ni ta a ni.n

    UNITED STATES PRESIDENT

    BARACK OBAMAMYNMAR-AH A LO ZIN!

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    2/20

    2 |TAHANTIMES

    PRESIDENT U THEIN SEIN '21ST ASEAN SUMMIT'HMANG TURIN CAMBODIA-AH

    Republic o the Union o Myan-

    mar President U Thein Sein leha thuihhruaite chu '21st ASEAN

    Summit-' leh a kaihhnawih meet-ing dang hmang turin November

    17 zing khan Cambodia khawpuiPhnom Penh an thleng. President

    kal hma hian palai tur tho, UnionForeign Aairs Minister U Wunna

    Maung Lwin leh National Planningand Economic Development Min-

    ister Dr. Kan Zaw te chuan Minis-ter level meeting dang nei turin Phnom Penh tho hi an pan hmasa tawh a ni.

    21st ASEAN Summit-ah hian ASEAN ram, Myanmar, Brunei Darussalam,Cambodia, Indonesia, Laos, Malaysia, Philippines, Singapore, Thailand, Viet-

    nam hruaitute leh a bika sawm ADB (Asian Development Bank) Chairman te,IMF (International Monetary Fund) Assistant Director te an tel bakah ASEAN

    rama Minister te, nihna sang tak tak chelh ofcial te leh ASEAN Secretary Gen-eral Dr. Surin Pit Suwan te an tel hlawm a ni.

    Financial Meetingah hian ASEAN ramten hma an lakna sum leh pai, energy,environment, education, khuarvel chhiat thut laka awm dan tur ruahmanna lam

    leh inpawh tawn deuh deuh dan tur te rel leh sawiho a ni. Meeting chuan 'ThePhnom Penh Declaration on East Asia Summit (EAS), Development Initiative an

    nemnghet a. Hei hi 'ASEAN Summit' hma tihsawn zel dan tur ruahmanna a ni.

    Meeting hian 'ASEAN Human Rights Declaration' tiin Phnom Penh State-ment a siam bawk. Malaria natna chungchanga hma lak dan tur 'The Declara-tion o 7th East Asia Summit on Regional Response to Malaria control and

    addressing Resistance to Medicines' te an nemnghet bawk. Meeting-ah hian

    ram hruaitute hian Asia Region leh International levela thil thleng hrang hrangchungchang te sawiho-in an ngaihdan leh thlir dan te an inhrilhtawn a ni.

    21st ASEAN Summit rual hian meeting dang pawimawh tak tak neih nghala ni a, President U Thein Sein chuan heng meeting hmang hian a hun a hmang

    nasa hle. President hian November 18 tlai khan 4th ASEAN- American Summita hmang bawk. ASEAN ram hruaitute leh United States President Mr. Barack

    Obama ten ASEAN- American inzawm dan te an thlir let leh a, hma lak zel danturte an sawiho a ni.

    November ni 19 tlai khan '15th ASEAN-China Summit' a hmang a, hetahhian China ram Premier Mr Wen Jiabao leh ASEAN ram hruaitute hian ASEAN-

    China inkungkaih dan tha te an sawiho a, President U Thein Sein pawhin thusawina hun tha tak a nei.

    President U Thein Sein '21st ASEAN Summit'-a a kal hian mi pawimawh tamtak biak leh kawmna hun a nei.Under Secretary- General leh Executive Secre-

    tary o the Economic and Social Commission or Asia and Pacifc (ESCAP) nibawk, Dr. Noeleen Heyzer nen inkawmna hun a nei a. Ram boruak chanchin an

    sawi tlan bakah economic reorms lam zir tur leh investments ti tura Singaporemite sawm tura palai tirh thu te, thalai mi 100 lai IT lam training nei tura tirh thu

    leh ASEAN meeting Myanmar -a nghah a nih huna tanpuina pek thu te an sawitlang a ni. 2013 May thlaa ESCAP conerence-ah thu sawi turin President U

    Thein Sein hi sawm a ni nghal nghe nghe.Meeting-na bakah President U Thein Sein hian Malaysia Prime Minister

    Dato Sri Najib bin Tun Haji Abdul Razak te, Thailand Prime Minister Mrs YingluckShinawatra te, Japanese Prime Minister Mr. Yoshihiko Noda te leh Indonesia

    President Dr. Susiho Bambang Yudhoyono te mimal taka inbiak leh inkawmna

    hun tha tak a neihpui hlawm a ni. President hian Cambodia-a Myanmar Embas-sy amilyte pawh a tlawh a, ram chhung ram pawna Myanmar chanchinbu mitenen pawh an inkawm a ni. November 21 khan President hi Myanmar-ah tluang

    takin a lo haw leh a ni.n

    domesticnews 30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10

    KUM CHHINCHHIAH TlAK 2012Kumin 2012 tluk zeta Myanmar ramina malsawmna a dawn ang hi a awmhial awm lo ve. Kum 40 zet sipai sorkarnain ram a rel bawl a, a chhunga

    cheng mipuite chuan A ni ve tur renga ngaihna kan nei ta ve pawh a ni ang,

    harsatna awm lo ang hiala ngaihna pawh a awm thei ang. Pawn lam kawnatang thlir chuan pik deuh leh rip chhunga hren beh anga hmu an tam hlea ni ang.

    Le! Tunah chuan Ar khuh hawn an sawi anga zalenna hmahruai kantawng ta a. Ram hruaitu thar leh mipui sahawk pawh a ziaawm ta hle mai.

    U Mawibala thukhaw chang deuhin Tun hmate kha chuan Uniorm ha dekdek tawh kha chu kan hlau hlur tawh mai a, tunah chuan kan thiante angin

    Ofcer leh mi chung lam deuh pawh biak an nuamin an nelawm tawh emem a ni.

    Ram hrang hrang hruaitu lawk leh Company emaw IT lamah emawlam chenin kan ramah bu an khuar tan tawh mek a, ram thenawmte nen

    Rel kawng, kawngpui leh tui lam chenin inkal pawhna awlsam leh zawkahma lak a ni tawh a, a ram leilung hausakna pawh awmzia nei takin a

    hmang tan ve dawn ta a ni. Lungin tangte an chhuah chur chur tawh, ramdang ral tlan pawh kir leh phalna kawng a hanw bawk a, ram danga zin leh

    ram dang mi rawn zin lam chenin a zalen ta bawk. Motor changkang leh

    Mobile phone nen lamin mipui a chim ve ta.

    Chuti ang bawk chuan khawvel lawm nan Mas pawh chhaktiang tlang

    lu-ah a rawn dak duk tawh a, chu mi lawm tur chuan kan inpuahchah mupmup tawh a ni lawm ni. Mas thawmhnaw, Secondhand lam chenin an thingsup sup mek a, a hlui leh a thar pawh a hriat hran theih tawh loh a nih hi.

    Ruai atan atuten Ran an melh tan a, kil khata Krismas leh bek-thlek tepawh an awm mahna. Boruak hip sual loh nana kawng zawh thiam a tul

    ngawt ang.

    Engle-khaw-le ram a zalen tan a, khawvel hriatah pholan a rawn nihtakah hian alawm a ropui kan ti a, ram inrel bawl insingsakna to bul hmah-

    ruai a nih avang zel hian Myanmar ram tan kum chhinchhiah tlak 2012 kan

    tihna chhan chu a ni. n

    PHOTO NEWS

    Myanmar a rawn zin khan Obama'n Pi Suu Kyi-i a chibai

    Pi Suu Kyi-in Lady Shri Ram College chawimawina a dawng

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    3/20

    TAHANTIMES |3LocALnews30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10ENC CHAIRMAN DR. SALAI LIAN HMUNG SAKHONG

    LAWMNA LEH KAWMNA

    ENC (Ethnic Nationalities Council chairman Dr. Salai Lian Hmung

    Sakhong lawmna leh kawmna hun November ni 7 zan dar 7:00khan Tahan EFCM Hall-ah hman a ni a. Tlangmi hnam hrang hrang

    mi 200 dawn lai an kal khawm a ni.Dr. Salai Lian Hmung Sakhong hi ram pawnah kum 20 chuang

    a chettlat hnu-in Myanmar sawrkarin black list atangin a hmingchawk chhia a, October ni 10 khan Yangon-ah a rawn lut leh a ni.

    Yangon-ah University a kai laiin Chin Literature and CultureCommittee (Yangon Universities) secretary, 8888 Buai laiin Chin

    National Union Secretary, CNLD (Chin National League or De-mocracy) General Secretary, UNLD secretary lo thawk tawh a ni.

    Kum 2007-ah Switzerland ramin Martin Luther King Junior Peace Prize chawimawina a hlan a.Ram pawna awm, ralthuam keng taingyintha leh politician ten an din, ENC (Ethnic Nationali-

    ties Council)-ah tunah hian chairman chelh mek a ni.ENC hi Myanmar democracy hmalakna, taingyintha-ho intluktlanna leh sawrkar nena in-

    biakna lam thilah te hma a la nasa a, kum 60 chhung awh tawh tualchhung buaina leh politics-a harsatna awm, mu tanna zawng zawng hi poli tics thil taka chinel a tul ngei tih hi a thu kalpui

    dan a ni a. Chuvangin international sawrkar dangte pawhin an pawmpui hlawm a. Sawrkardinglai pawh hian taingyintha-ho harsatna chingel tur hian taingyintha-ho ngei an tel a tul tih

    hi an pawm phah a tih theih ang. ENC hian international levelin UN, USA, EU leh ASEAN-ahte hriat leh ngaih pawimawh a hlawh hle a ni.

    Tun tuma Dr. Salai Lian Hmung Sakhong lo kal hi Yangon-a awm tur Peace Research In-stitute Oslo (PRIO) leh Myanmar Egress buatsaih Can Political Reorms Bring Genuine Peace

    to Myanmar seminar, October ni 11-12-a neih tura thu sawi tura lo kal a ni. October ni 13-aCLCC buatsaih seminar-ah, Chin History, Culture and Identity tih thu pawh a sawi bawk.Chin State lam a tlawh bawk a, CNF Public Consultation Organizing Committee buatsaih

    Thantlang-a consultation-ah pawh November ni 5 khan thu a sawi. Mipui 700 lai an kal khawma ni. Chin State-a a han zin haw lam, Tahan EFCM Hall-ah vantlang inkhawm, a puala buatsaiha ni ta a ni. Falam thalai rualten Dr. Salai Lian Hmung chu hnam lamin an lo lawm a. Hemi hnuhian Falam, Tedim, Lusei (mizo), leh NLD party lam atang te-in lawmna, chawimawina thu ansawi hlawm a ni.

    Hemi hnu hian amah Dr. Salai Lian Hmung Sakhong chuan minute 40 lai hun a hmang a,thu a sawi a ni. Myanmar ram tungding tur hian democracy tluangtlam pangngai hi a tawk lova, hei ringawt hi chuan taingyintha hnam tenau ten eng hamthatna mah kan nei dawn lo. Mah-nia ro inrel state puitling kan nih a pawimawh. Chutiang tur chuan kan ram hi Federal State-aUnion sawrkar din a tha ber a ni. Federal State han sawi hian Union atanga inlak hrana, inde-pendent khelh tum, ram tihkehdarh tum angin ngaih a ni ngawr ngawr kumkhua a. Federal Py-idaungsu tih hi ram kehchhiatna tur lam a ni lo. Taingyintha tin hian mahni nunphung humhalhchunga intluktlang tak, constitution ang taka mahnia ro kan inrel a mamawh a ni. Chutiang turchuan Kalay Kabaw-a Tlangmite hi kan thurual a pawimawh a ni, tihte a sawi a.

    Mipui lam atanga zawhna te pawh a chhang a. Taingyintha chanvo tih tawngkam hman a

    ni o va, Ba-mar pawh taingyintha tho an ni si a, in sawi ri ngai lo va. Taingyintha tih tawngkamin hman hian tute nge in kawhtir ber? tih te, sakhaw zalenna chungchang te zawh a ni.

    Dr. Salai Lian Hmung chuan, Ba-mar chu taingyintha ve tho chu an ni. Mahse anni chumahnia ro inrel theihna te leh chanvo dang engkim an nei vek tawh a, chuvangin taingyinthakan tih hian anni hi kan sawi tel tawh lova. Kachin, Chin, Karen, Shan tih ang hnam dangtechauh hi kan kawhtir ta ber a ni. a ti a. Sakhaw zalenna tih hian sakhuana hi a zalen tur a nia, chumi awmzia chu sakhuana-ah sawrkar a inrawlh tur a ni lo. Sakhaw thilah sawrkar sum,mipui chhiah atanga sum tling khawm, sawrkarin a hmang tur a ni lo, tiin a chhang.

    Tlangmi te zingah tawng hrang hrang kan hmang a. Common Language chungchangengtin nge i ngaih? tih zawhna pawh, Hengte hi buai lohna turah kan buai a ni. A chhan chumahni tawng leh lehkha zalen taka school-a kan zir theih loh vang a ni, a ti a. Mahni State-aro inrela kan awm chuan common language chu a lo ding chhuak mai ang. Mizoramah pawhanmahni lehkha Ph. D. thleng an zir thei tawh a. Common Language pawh an nei tha. Keinipawh mahni lehkha leh tawng, tha leh zalen takin zir thei ila common language turah hian kanbuai lo mai ang, a ti bawk a ni.

    Dr. Salai Lian Hmung Sakhong hi Yangon lam a pan thla leh nghal tawh a. Union MinisterU Aung Minn te, Minister dang leh sawrkar mi pawimawh dangte nen pawh inkawmna hun tha

    tak a nei a ni.n

    MYOHlA KHUA KUM 100 lAWM NANFOOTBAll TOURNAMENT BUATSAIH

    Kawlphai Mizo lut hmasa berte awmna, Myohla khua hi khawhlun tak a ni a. Khawvel indopui 2-na ral tlan zinga Mizo khaw

    tlan ve lo chu Myohla leh Pingkhung hi a ni. Tuna Myohla Mizokhua hi kum 1912 khan din a ni a, kumin 2012 hi a kum 100

    tlinna a lo ni ta reng mai. Centenary (1912-2012) lawm nanhian Myohla chhul chhuak hmun hrang hranga mite hriattir leh

    sawm an ni nghal a, an phurin thilpek lam thlengin malsawmnaan dawng zel a ni awm e.

    Kum 100 lawm nan hian Football Tournament chu ni 6, Nov.2012 khan an khel tan. Ni 12, Dec. 2012 hian fnal khelh tum a

    ni. Centenary lawm hun hi ni 12, Dec 2012 beisei zawk a ni naa, rem chan zawk avangin ni 28, Dec. 2012-a sawn hlat a ni.

    Ruai buatsaih tum a ni bawk.Tuna Football khelh mekah hian team 32 an tel a, khaw

    khatah team khat chauh tel phal a ni. Tahana thian zaho "HluahHluah United" chu an tel ve a, he mite Club hi a kum tela Bal l dek

    ngai tawh lo an ni a, practice an laknaah pawh an bai themthuma ni awm e. "Hetia Myohla Mizo Centenary lawm nana khaw

    hrang hrangten min rawn hlutpuinaah hian kan lawm a, thiang-hlim taka kan tanzaho a tul a ni", tiin an khaw lal, Pu Rosanga

    chuan kan palai a hrilh.n

    THlAI INKHAR CHHAWN DAN TlANGPUITahan atanga Hmunlai lam pan chhohna Bogyoke street-ahkhian tlangram lam atanga thlai chi hrang lo leia hralh chhuak

    leh thin hi mi eng emaw zat an awm a. Heng thlai chi hranghrang hi Tamu, Kalaywa leh Letpanchuang, khaw hrang

    hranga mitten an rawn lei deuh ber a.Chin Hills atanga lo lut, lo leitute hian an leina aia man

    to deuh hratin an hralh chhuak leh thin. Mi thenkhat chuan anhralh chhuah zat atangin buk khatah chu zat kha zat tiin per-

    centage-a chhutin an hralh chhuak ve bawk. Chin State atanghian a hun lai azirin thlai chi hrang hrang hi nitin a lo lut thin a.

    Chin Hills-a awm Varlung, Tuisen leh khaw hrang hrang atanginan rawn phur thla deuh ber. Tunlai hian zikhlum, alu, phurunvar,

    tomato, iskut (hangbo), bal leh thlai rah dangte pawh a lo lutreng a. Zikhlum hi buk 1-ah Ks. 300/- Alu buk 1-ah Ks. 700/-,

    Purunvar buk 1-ah Ks. 200/- tein an hralh chhuak thin.Hetianga thlai chi hrang hrang khara ei zawn hi hna tha tak

    niin a khartuten an sawi. Tahan leh a chheh vela chengte tanpawh mahni duh zawng thlai englai pawha lei theih a ni bawk

    a, kan vanneiin kan thatpui em em a ni. Tahan bazaar-a anzawrh thlai tam zawk hi tuna kan sawi tak hmun atanga an khar

    chhawn deuh vek an ni bawk.n

    YCW-AH CHIN YOUTH FORUM-INTRAINING NEI

    October ni 8 leh ni 9 khan Chin Youth Forum chuan YCW Board-ing School-ah training an buatsaih. An thu zir ber (subject) chu

    Democracy kal hmang lam zir chianna a ni a. A lo kal thalaite hiTamu, Kampalet, Tonzang, Kalay University, Matupi, Thlantlang

    atangin an ni a. An zavaiin mi 38 niin, Yangon lam atangin zirtir-tu Mai Hsu Pyae Phyo, Salai David Van Bawi Mang, Salai Han

    Kim Khan Mang, Salai Samuel Ching Za Hmung, Salai SuanPi leh Salai David Van Lal Lian Thawngte pawh an rawn kal.

    Chhun lamah hian thu an zir deuh ber a, sawihona leh lem chanlam pawh an nei thin. Chin Youth Forum hian Chin mite inkara

    lungrualna a awm theih nan hma an la nasa hle. Chin mi thalaithangthar zelten zalenna an neih a, an rights neihte hmang

    tangkai thei turin hma an la a ni. Chin Youth Forum hnuaiahhian Sub-committee pathum a awm bawk a, chungte chu Net-

    working and Media, Fund-raising Finance leh Programme andLogistic-te an ni.n

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    4/20

    4 |TAHANTIMES internAtionALnews 30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10CHINA RAMIN AN RAM VICE PRESIDENT

    CHU PRESIDENT-AH AN THlANG

    Kum 10 dan zelah China ram hian an ram hruaitu an thlang

    thin a. Tuna an ram President Hu Jintao aiah Vice President

    Xi Jinping chu China ram Communist Party General Secre-

    tary atan an thlang ta. November 8 a tanga ni 14 thleng Party

    COngress an neihnaah Xi Jinping chu an par ty secretary atan

    an thlang ta a ni. Communist party-a hruaitu lawk 9 an neih

    thin pawh 7 chauh an ruat thar bawk. Chung mi 7-te chu Xi

    Jinping, China ram Prime Minister ni tura an rin Li Keqing,

    Zhang Dejwg, Yu Zhengsheug, Liu Yunshan, Wand Qishan

    leh Zhang, Gaoli te an ni. Hu Jintao a hun lai hian Chinaram economics hi a thang chho hle a, tun lai hian an eco-

    nomics a tlak hniam avangin hruaitu thar Xi Jinping hian an

    ram economics tla hniam hi a chin el a tul ngei dawn a ni.n

    EGYPT SCHOOl MOTOR CHU RElINA SU A, zIRlAI 50 CHUANG AN THI

    Egypt Rama Primary zirlaiho chuanna bus chu relin a su a,

    zirlai naupang 50 chuang an thi. Egypt ram Cairo khawpui

    atanga mel 310-a hla a awm, Manalut khuaah he thil hi a

    thleng a, bus driver pawh accident-ah hian a thi. Thi hi an

    pun zel an rin thu thuneituten an sawi bawk. Rel kawng leh

    motor kalna kawng insutnaah chiah rel hian motor hi a su ta

    a ni. Motor kawng hi an lo khar lo va, tihian an accident ta a

    ni. Hliam tuar zirlai naupang 11 vel chu damdawi inah en-

    kawl mek an ni. He bus-ah hian zirlai naupang 50 chuang an

    chuang.n [AP]

    GAzA lAM THUNGRUlHNA ROCKET KAHAHISRAEl MI PATHUM AN THI

    Israel-in thlawhnaa a beih avanga ruling party Hamas member, Ezzedine al-Qassam Brigadecommander, Ahmed Jabari thih thuah thungrulh nan Gaza lam atangin rocketa kah let ve leh a ni

    a, Israel mi pathum an thi.Israel-in Gaza a beih zawm zelnaah Palestinians sipai 11, (mahse naupang) an thi a. Pales-

    tinians sipai in a beih letnaah Israel lama nausenten an tuar ve bawk a ni. Israel-in thlawhnaa abeih vanga thi zingah Gaza city-a BBC Service Picture editor apa thla 11 mi pawh a tel. He nau

    hi a taksa a kang nasa a, damdawi ina enkawl mek a ni. A u leh a patea pawh a hliamna tak anni. Militant-ho hian Gaza atanga mel 15 hlaa awm Kinyat Malachi chu rocket-in an kap ve chiam

    a, Israel mi pathum an thi a ni. Israel army te sawi danin rockets 200 velin an kap ni awm tak a ni.Gaza-a militant ho hian rocket za tamin Israel lam hi an sai a, Israel lahin thlawhnain vawi

    eng maw zat a bei bawk a, British Foreign Secretary William Hague chuan,Hames ho hi tun tumbuainaah a bulpui bera mawhphurh tu an ni, a ti a. A lehlam lehlamin, cuil mite khawih lo tur leh

    buaina tipunlun zawnga che lo turin a ngen bawk. He intihbuainaah hian Israel chuan Palestinianmilitant leaders te thah hi min a lang. Israel hian a tul chuan khawmual sipaite hman pawh a in

    peih reng thu a sawi bawk.Gaza city-ah hian mipui thinrim lutuk chuan kawng te an zawh a, phuba la turin an an nasa

    a ni. Ezzedine al-Qassam Brigade hi Hamas-ho sipai an ni a, Meidil kawng khan an hawng a ni,tiin an ang chiam bawk. Jabari chu Israel-in Gaza an beih kum li kal ta hnu a Hamas ofcial an

    thah zinga senior ber a ni. He militant leader hi Israel-in a mi man duh ber wanted list-a top reitak luah tu a ni a, Israel-ah chuan hming chhe tak a ni. Israel beihna tam taka a thluak ber ber a

    ni a, 2006-a Israel sipai Gilad Schalit mana hren beh thuah pawh mawh phurtu bera ngaih a ni.

    A hmutute sawi danin Jabari hi Gaza city-a mawtawra a kal vel lain a mawtawr hi a puak thuta ni. Mipui leh security lam mi te an pum khawm vat a, mawtawr kang hi thelh an tum naa, a kangut vek hman a ni. Israel thlawhnate hian a hma khan Hamasmilitary wing commander salah she-

    hadeh te, Hamas-ho thlarau lam hruaitu Sheik Ahmed Yassion leh a Thlaktu Abdel Aziz Rantisi te

    leh Hamas military commader tam tak a lo ti hlum tawh bawk a ni.n [CNN]

    GAzA STRIP BEIHNAAH CIVIl MI THI AN PUNG zElIsrael-in Gaza Strip-a mi frfakte a beihnaah civil mi thi an pun zelthu human rights lama thawktuten an sawi. Palestine-a hriselna lambuaipuituten Israel-in rocket-a a kahnaah civil mi 10 an thih thu an

    puang bawk. An inkah tawnnaah Palestine civil mi 86 an thi tawh a,Israel mi 3 an thi vek bawk. Mi frfakte hian Israel ram hi rocket 150

    chuangin an kap a, rocket 30 chuan a kahna tur dik takah a kah uhtheih laiin Israel chuan chung rocket-te chu a lo kap thla. Israel lamin

    an kahnaah chhungkaw pakhata mi 7 meuh an thi niin Palestine lam

    chuan an sawi.n [CBC News]

    IRAN RAM AN HREK AVANGIN NITINUSD MAKTADUAI 100 zEl IRAN-IN HlOH

    Iran ram an hrekna avangin Iran chuan khawnvartui anhralh chhuak hlei thei lo va, ni tin USD maktaduai 100 vel

    an hloh reng nia hriat a ni. Iran hian nuclear siam a thulhduh loh avangin European Union chuan an khawnvartui

    a leisak duh lo va, an sum hai luh tur ang pawhin an hailut thei lo a ni. Chu mai bakah US leh a thuihhruai ramte

    pawhin Iran hi economics lamah an hrek tlat bawk. Iranhian thla tin USD billion 3 vel a hloh ziah a ni. Kumin

    chhungah ngawt pawh USD billion 33 vel a hloh tawh niachhut a ni. Pro. Paul Stevens chuan, Iran mi nih ka hlau

    hle, nuclear siam thua inremna an neih loh chuan Iran ram hi a tlachhe tawlh tawlh dawn a ni, ati. "Iran sawrkar hian policy dik lo tak a kalpui a, economics lamah an tlakchhiat phah dawn a ni,"

    a ti bawk. Iran-in khawnvartui a hralh chhuah hleih theih loh avangin siam pawh a siam tlem tualtual. June thla vel thleng khan khawvela khawnvartui siam chhuak tam ber pahnihna an la ni reng

    a. Ni tin barrel maktaduai 3 vel an siam chhuak reng thin. Khawvela khawnvartui siam chhuak tam

    ber chu Saudi Arabia ram a ni.n [CNN]

    CONGO HElHOVIN TORUMA KHAWPUIlAK AN TUM

    Congo rama sawrkar dinglai dotu helhoin ram chhunga To-ruma chu lak tumin an bei nasa. UN hnuaia remna zawngtute

    pawh beih an nih avangin UN lam pawhin an chhang let ve.Heng hel ho hi March 23 (M 23) tia an hming phuah an ni a.

    Congo chhak lam mel 18 meuh chu an la thei tawh a ni. Aninbeihnaah khaw thenkhat pawh an kut hnuaiah an dah thei

    nual. Goma khawpui bul lawka an invalh theih tawh avanginCango Sawrkar tan chuan huphurh awm tak an nit a. Goma

    khawpuiah hian mihring maktaduai khat vel an cheng a, UNhnuaia remna zawngtute pawh he khuaah hian an awm ve

    bawk. Kum 2008-ah pawh khan Goma khuaah hian hel hovinsawrkar sipaite an lo bei nghek tawh bawk. UN hnuaia remna

    zawngtute pawhin a tul chuan van sang boruak atanga beihan rilruk tawh. Congo sipai Col. Olivier Hamuli chuan kan

    chak tawh lo a ni a ti a. Helho member tihtlem hi kan tum reng.

    M 23-in Congo lak a tum hi naupang inkhualtelem ang chauha ni a ti. Helho thiltih hi zahawmna pakhat mah a awm lo a tibawk. M 23-ho hi kum 2009 khan sawrkar nena tau ho an lo

    remti tawh a, mahse mi tam tak chu an hell eh ta ni.n [AP]

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    5/20

    TAHANTIMES |5

    Acer 4739 i3 HP 430 i3AcerV5-431 [Slim]

    Intel Core i3 380M 2.132 GB DDR3/500 GB HD

    Intel Core i5 3.24 GB/500 GB/1G VGA

    Intel Core i3 2.42 GB/500 GB/1G VGA

    Intel Core i3 2310M4 GB DDR3/500 GB HD

    HPi5Acer 4752G i3

    Lenovo Z370 i3

    Intel Core i3 2.115.6" / 2 GB / 320 GB

    Intel Pentium B9872 GB DDR3/500 GB HD

    Intel Core i54 GB/500 GB/1 Gb VGA

    AMD Dual Core17.3" / 2 GB / 320 GB

    Intel Pentium B9602 GB DDR3/500 GB HD

    Intel B9402 GB DDR3/500 GB HD

    Gigabte E450 Dell n4050 Ass X44LSamsng NP300E

    Intel Core i3 2.44 GB/500 GB/1G VGA

    Toshiba C830 i3

    Intel Core i3-2370M2 GB/500 GB/1G VGA

    COMPUTERSALES1/24, Taungzalat, Bogyoke Street, Tahan, [email protected]

    internAtionALnews30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10

    Tunhma kum tam tak kal ta ai khantunhnaia tharum thawha intihbuaina

    te hi a hluarin a zual kai tak riau chhanhi eng nge?

    Kum li kal ta, Operation East Lead

    beihpui thlak hnuah tunlaia Israel lehGaza inkara tharuma inbeihna hi azualkai ta hle mai a. Tunlai tak hian Is-rael hi inthlan season-ah an chuang-kai mek a, a ram venhimna lam lehram boruak sawhnghehna-ah hmalaka tul zual lai tak a ni. An khua leh tuitelu chunga rocket thlawk chum chumhi a dan theih loh chuan sawrkar chuthihtihtheih engmah nei lo, tlaw deuhanga ngaih a ni dawn a. Khua leh tui-te sahimna, thlamuang taka an awmtheih chu thil pawimawh lutuk tak a ni.

    Israel sawrkar thlirna mit atangchuan an inkarah a awng chelhtuzawk nih an duh. Hamas-ho thununtheih an duh. Tunhmaa la awm ngai

    reng reng lo angin, eng emaw ti takaHamas-ho hi thunun theiha, an duhang anga chaih theih an beisei a ni.

    Palestinian-ho lam atanga ka hanthlir erawh chuan Israel-ho ang tho anni. An hisap dan chu a let thawk a nimai. Israel-in na tak takin bei mah se,rockets te chuan an la kap reng theitho a, Israel-ho hma-ah an thingthi maidawn lo tih hi lantir an tum chu a ni ve.

    Heng thil hian region leh locallamah eng nge a nghawng dan tur niang? Heng boruak hi hetiang zela akala Israel-in khawmual sipai chakna

    hmanga Gaza a beih chuan politicdinhmun a danglam pumhlum thakang. Israel chuan luhchilhin helai stripthenkhat hi thutbeh leh tum ta se, Is-rael hian engnge a tih zel tak ang?

    Zawhna pawimawh lutuk tak mai a ni.A bik takin henglai region vel inlum-let mekah hian zawhna pawimawhtak a ni lehzual. Middle East tharahkan awm a. A changtute a thar an nibawk a, Israel, Palestinian leh Hamaste pathum hian tuna tharuma an in-beihna hi an tana awmzia a neih dantur an hre kar. Egypt sawrkar nena aninlaichinna kal zel dan tur an hril tih anhre tlang. Palestiniante thuneihna hihelai region-ah a chak loh chuan WestBank-a thil inthlak thleng danglam dantur pawh an ngaihtuah hlawm. WestBank-a Palestiniante chuan Israel-inGaza-a Palestinian te an khuahkhirhmek tih hre mah se, Gaza-a Pales-

    tinian te nen thurualin demonstationsti lovin an ngawi thap a ni. Jordanchungchang min zawh i duh mai thei.Jordan-ah hian mipui kawng zawhtean awm ngei a, mahse eco-nomic lam thil a ni tlang-pui. Israel-in Gaza-a Pal-estinian te a nekchep laihian zaa sawmnga sawmruk Palestinian awmnaJordan hian Palestinian-ho engtin mah a ti lo hi amak lutuk zawk mah a ni.

    Tichuan zawhna awm leh chuHezbollah-ho chungchang a ni lehang. Syrian an hrang tual tual a, Leb-anon-a lung bang piah lamah Hez-bollah-ho hian eng nge tih an neih?

    An inhnamhnawih ve em? Lebononatanga inhnamhnawih duh lovin Sinaiatanga inhnamhnawih em ni an thlantak zawk? Anih chutiang zawnginthlir ta ila, Israel-in Sinai lama a hmalakna hi engtin nge kan sawi tak ang?Egypt leilungah Israel-in chet a la anih chuan Egypt mipuite ngaihdan leha sawhkhawk chu eng nge ni ti ang?Hengte hi Middle East region-a thilinthlak danglam-in region pumpui anghawng dan tura, zawhna chhan hartak tak lo piang turte chu a ni. Tunabuaina kal mek hi engtin nge a daihtheih ang.

    Region huapa chona tam tak loawm thei tura ka han sawi tak te chhan

    let nan region huapa inremsiamnaneih a mamawh niin a lang. Kum tamtak chhung a thil lo awm tawh thin chupawl pahnihte in kara direct emaw,

    indirect emaw-a inremsiam-na mai, Israel leh Hamas

    inkar maia siam a ni thina, buaina chu a zungatanga phawi a ni ngailo. A zung atanga kar

    phawng tur chuanGaza-ah nunp-

    hung pangngaitak awmtir

    IsRAEL /GAzA THARuM THAWH BuAINAInterntion Crii Grop- Ire/Petine Project director Robert Becher-n Ire eh Gz te thrm thwh bin theng hnhnng ber chngchng thir dn.

    theih a pawimawh. Egypt lam ramri-ahchauh ni lo, Israel lam ramri-ah pawhsiam that a ngai a ni. Hamas-ho politi-cal dinhmun pawh hi el tak, pangngaitak tura siam a ngai. Tunhma-in region

    bial huap lekin chinel a ni thin a, hetharum thawhna hi chingela titawp turchuan hei aia huap zaua hma lak hi atul a ni.

    Israel tan chuan rocket-a ralsaileh tharuma beih hlawh reng hi a tawphmiah a ngai a, a chhan chu Israelmipui tan leh sawrkar tan Israel ramchhunga rocket sur tir reng mai lehbuai reng mai chu ngaih theih ngaihnaa awm bik lo a ni.

    A tawp berah chuan West Bank-aRamallah-based Palestinian Author-ity te din hmun tur chungchanga rem-tih tlan thuchhuah emaw, thu tluknaemaw neih hi a pawimawh ber ta a ni.Israel-Palestinian buaina hi chinel kan

    duh a nih chuan Palestinian-ho nihnahi pawma, an hmun tur ruat a tul. Hengzawng zawng hi ngaihtuah tel a nih lohchuan Gaza boruak, Israel laka tharumthawhna, West Bank-a remna, leh re-gion huam remna, leh heng a changtupathum ten mahni thenawm ramte lehan thian ramte nen engtin nge an awmang tih zawhna zawng zawng hi achhanna tur i nei mai thei hauh lovang.Region huapa chinel a nih hma chuanheng tharum thawhnate hi engtikahmah a tawp mai mai lovang tih hi kanzir chhuaha chu a ni.n[CNN]

    Fjitsi5

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    6/20

    6 |TAHANTIMES

    PITTSBURGH SAHUANA NAUPANG TlA A THIPittsburgh Sahuan President Bar-bara Baker chuan "Sahuan en-kawltuten an tih tur zawng zawngan theih tawpin an ti nghal," a ti.

    November thla tir khan Pitts-burgh khuaa Arican ui kawlh hodahna sahuanah naupang pa-khat chu a tla lut palh a, a thi der.Naupang hi kum thum mi a ni a,a nu nena rawn leng chhuak anni. A enna lai tura an ruat hungnapaltlangah a lo lawn liam a ni.

    Sahuan enkawltute hian uikawlh 11 chu an ko kir thei nghal

    a, pakhat erawh chuan a putethu a awih lova naupang bula ala awm luih zel avangin an kaphlum nghal a ni. He thil a thlenveleh sahuan chu khar nghal ani a, Police leh sahuan thuneitutechuan thil awm dan an chhui nghal. News Conerence neih nghal a ni a, sahuanhotu ber Barbara Baker chuan, "Vawiin khan kan Arican ui rual vangin naupangpakhat a thih phah a, kan thinlung chhungril takin pawi kan tihzia hi lungchhetakin kan hriattir che u a ni," a ti a.

    Barbara Baker chuan, "Thil chiang tak pakhat chu, 'ui rual hian naupanghi an bei ngei' tih hi a ni a, amaherawh chu 'ui seh vanga thi nge a nih, a tlaknavanga thi' tih erawh chu chhut chian a la ngai ang," a ti bawk a ni.

    Sahuan hawn leh dan tur chu thutlukna an la siam el loh thu a sawi a.Heng Arican ui kawlh tia kohho hi 'chi mang hlauh thawnawm' zinga tel ramsaan ni a. Ui vulh pangngai tiat an ni.n [The Sun]

    lOS ANGElES-AH COllEGE HAllOWEEN PARTY-NAHMUN BUlAH SIlAIIN A KAP PAlI AN INHlIAM

    University o Southern Caliornia-

    a Halloween party ropui taka anhmanna bul lawkah mi pakhatin

    silai a hmet puak a, mi pali an in-hliam. Los Angeles khawpui lailia

    silaia inkahna thil thleng vawihnihna a ni tiin Police ten Novem-

    ber ni 3 khan an sawi.University-in a puan danin

    Tutor Campus centre-ah Nilai(November ni 2) khan he thil hi a thleng a. Hliam tuarte hi zirlaite ni lovin school

    zirtirtu leh sta-te an ni.Party naah chuan Pa pahnih an inhnial a, pakhat zawk chuan silaiin a

    kap ta a ni. A bula dingte pawh chu a kap bawk niin University Departmento Public Saety-a Captain David Carlisle chuan a sawi. Mi pahnihte chu mannghal phawt an ni. Party hmanna pawn lama thil thleng a ni naa party-naa mi

    leh pawn lam mite an pungkhawm nasa hman hle a ni. Hemi hma thla ruk kalta khan campus atanga hla vak lovah Chinese graduate val pahnih chu silaia

    kah hlum an ni tawh a. Police-te chuan tute emaw suam tumna atanga thilkalsualah an puh a. Engpawh nise private University, sum hrawm na tak a ni si

    a, campus thenawm velah school naupang tam tak khawsaho hi an him tawknaturin venhimna a pe tha em tih hi zawhna tak a lo chhuak ta a ni. November

    ni 2 nia inkahna thlen hma kum li kal ta khan kumin London Olympics-a silvermedal dawng he University o Caliornia zirlai tlanchak Bryshon Nellum chu

    Campus bula Halloween party-naah tho a ke khing hnih silaia kahsak a ni.n

    worLdcrime 30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10AMERICA CIA DIRECTOR DAVID PETRAEUS CHUHMEICHHE lAKA A CHET SUAl AVANGIN A HNA

    ATA A INHNUK DAWKAmerica CIA director David Petraeus

    chu hmeichhe laka a chet sual avang-in a inchhirzia lantir nan a hna ata a

    inhnuk dawk tih November 9 khan hriata ni. David Petraeus chu November 8

    khan White House-ah kalin Obamahnenah hmeichhe laka a chetsual

    avanga ban a dilna lehkha a pe lut a."Kum 37 chhung ka nupui nen kan lo in-

    nei tawh a. Hetianga hmeichhe dang kalo chetsualpui hi pawmlai nei tan a mawi loh bakah CIA director dinhmun atan

    pawha pawm chi a ni lo," tiin David Petraeus chuan a sawi.President Obama pawhin David Petraeus-a inhnuhdawhna lehkha hi a lo

    pawm a. David Petraeus hi Irag leh Aganistan-ah te khan America sipai hotuleh CIA director hnate hi a lo vuan a, a hnaa a mawhphurhna a hlen thu Obama

    pawh hian a sawi.A chetsualpui hmeichhia hi David Petraeus-a chanchin ziaktu Paula Broad-

    well a ni a, a chet sualna hi FBI lamin sawrkar thuruk putchhuak an chhuinaatangin an hre thei ta a ni. Hetianga David Petraeus-an hmeichhia a lo chet-

    sualpui hian ram security-ah engtiangin nge nghawng a neih dawn an chhuimek. A dinhmun chu Assistant Director Michel Morey chuan temporary-in a lo

    chelh ang. President Obama hian CIA director-a thawk tur mi tha chu a thlangchhuak tur a ni a, a thlan chhuah chu Senate-in a nemnghet tur a ni.n [BBC]

    2008 MUMBAI TUAlTHAHNAA PAWIKHAWIHTUPAKHAT CHU KHAIHlUM A NI TA

    Mi 166 lai thih phahna, 'Mombai tual-thahna'-a a pawi khawihtu an man chuIndia ramah khaihlum a ni ta. AjmalKasab chu India sumdawnna khawpuiMambai-a Cammando anga beihpuithlaka tualthattute 10 zinga a damawmchhun a ni.

    Kasab leh a thiante hian hotel pa-hnih, Rail Stations, Restaurant pakhatleh Jews Biak in pakhat an luhkhung a,an hmuh hmuh an kap hlum a ni. Kum2008-a he thil thleng hian ni 4 a awha, a tawpah pawikhawihtute hi kahhlum vek an ni. Pakistan mi Kasab chauhhliamin man a ni.

    India Ministry o Home Aairs chuan kha pawi khawihna kum 4 cham thlenhma ni 5, November 21-ah Kasab chu khaihlum a nih thu a nemnghet. "Hruiakhaihlum hi November ni 7 khan zawh el a ni. Thil pawimawh tak a nih avanginkan zep rih a ni," tiin Minister Sushikumar Shinde chuan a sawi. "Pakistan pawhkan hriattir. Min dil chuan an rammi ruang chu kan hlan mai ang," a ti bawk.

    India President chuan Kasab 'khawingaih dilna' chu a hnawl a, a chungthucourt-in a rel chu nemnghet a ni ta a ni. "Kasab hruaia an khaihlum lai hi kamithla zing tawh lutuk. Tuna court thutlukna hi tha ka ti. India sawrkar hian danang takin ro a rel a nih hi," tiin tual thahnaa an kahhlum police ofcer nupuiGeeta chuan a inhr i thla. Tihian a ti zui bawk: "Mahse, hei hi a tawpna a la ni lo.He tualthahnaa a chaihtu tak hi Pakistan-ah a la dam tlat,".

    Sawrkar ukil pakhat chuan, "Ajmal khaihlum a ni hi ka lawm. Thlarau 166tana rorelna dik lantir tum ka ni ve a. Kum 4 kal taa tualthahna chungchangahrorelna dik chu kan thlen thei ta niin ka hria," tiin chanchinbu mite hnenah asawi.n [Washington Post]

    HNATHAWKTU MI 400 MAMAWH A NIUSA-a LUXURIOUS FIVE STAR RESTAURANTS chuan UAE, Dubai-ah

    Branch lian tak tak a hawng a.1. Shopping Malls

    2. Shopping Centers3. Five Star Hotels te a ni.

    Mipa5'4"aiahniamlo.Hmeichhiachutelehhniamlutuklo.Mi vangtlang Sap tawng-a interview neih tur a ni ang.

    Interviewhuntur2012Novemberni6ania,Yangon-ahaniang.Hlawh tur hi dhs 2500, dhs 3000 leh dhs 4000-5000 te a ni.

    Singapore-ah Kum23tlingtawhhmeichhia,kum35aiaupalo,hmat-pong-tinleh

    'Ein-thawng suh sayin' pawh siam kan tanpui thei. An hlawh thla ngalah a chanve kat (cut) a ni ang.

    Hre chiang dh tan:

    GIGA Career Training & Emploments Co., Ltd.Licence No. 578/2012-2013

    Phone. 0943140397 Pu Moses

    0943098278 Pi Rozikpuii0949278743 In

    Inchhungcheinabungrawchihranghrang:,3, chi hrang hrang

    , leh in chhung bungraw chi hrang hrang

    Kawngkhar(chokut)chihranghrangmahniduhzawng

    thing ngei thlangin a chah theih reng

    Iinthlengpawhinkanrawnpetheiche

    Ngaihvenna tr:

    YCW thlang kawng peng thuamhnihna, Tahan 'G' Group

    Tel: 09-400458135, 400511902

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    7/20

    TAHANTIMES |7generALknowledge30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10INTHENAWM PAHNIHTE CHU KE lAM NATNA MAK TAKIN AN NA

    Thenawm pahnihte chu ke lam natna thuhmun tuarin khumah an mu reng mai. He mite pahnihhi Esther Ntshanlintshali leh Bussiwe Zulu an ni a, thosiin an ke a seh avangin an ke chu sai kenatna (elephantiasis) vangin a lo lian ta a ni. Thenawm hnai te lung vawm phaka khawsa an ni a,hetiang hi thil thleng hmasa ber niin an ngai bawk. Esther hi kum 69 mi a ni a, a natna avanginkum 12 chhung khumah a mu tawh a. A ke hi a rawn lian ta vak mai a ni. A ni chuan, "He natnahi ka tuar rei ta hle. Kan in chhungah pawh ka kal vel thei lo. Pawn pawh ka chhuak thei lo. A nainharsatna ka tawk nasa em em a ni," a ti.

    Fa 3 nei Busisiwe (kum 53) pawh hian heti ang natna hi kum 18 chuang a lo tuar tawh bawk.Anni hi South Arica-a Alexandra township-ah an khawsa. A anu Mbali (kum 22) chuan," Ka nuhi inah a tang a ni ber a, na a ti em em reng a ni," a ti.

    He natna hi a taka veitu John Merrick chanchin 'Elephant Man' tia John Hurts-an flm 1980-aha siam atang khan a lar ta hle a ni.n

    KHAWVElA PA zINGA UPA BER CHUANA KUM 90 NA-AH FA 21-NA A NEIH BElH!

    Khawvela pa zinga upa ber chuan chawlh zai a la rel lo. Kum

    90 a nih hnu pawhin a a la nei a, a 21-na a ni ta.India rama lo neitu, Nanu Ram Jogi chuan nupui palina a

    nei a, chawlh a la tum loh thu a sawi tlat mai le. Kum 100 a nihthlenga a neih belh zel a la tum a ni. Nupui pali a nei tawh a,

    amah chuan a engzat nge an hrinsak tih hi a hre chiang chiahthei tawh lo va, mipa 12, hmeichhia 9 an ni a, tu 20 a nei tawh

    a ni. A hnuhnung ber chu hmeichhia a ni a, chawlhkar 2 chauha la ni.

    "Hmeichhiate hian min hmangaih tlat." "Fa neih zel ka laduh a, kum tam ka la dam ang a, kum 100 ka nih thleng a neih

    rih zel ka tum a, chumi hnu-ah chuan ka chawl tawh mahna,"a ti a ni. Hetianga a chi a thatna chhan hi Mr Jogi chuan nitin a

    'walk' ( lan siauh)ziah thin vang leh sa a ei tam vang niin a puha. "Eng sa pawh ka ei vek. Sazupui, Beram, Ar leh ram sa, ka

    ei vek," a ti a ni.Mr Jogi hian a a hmasa ber Sita Devi hi 1943-ah a nei a.

    A nupui hnuhnung ber Saburi chuan a pasarih a hrinsak tawh.Saburi hian Mr Jogi apa upa ber Shiv Lal hi a nei hmasa a,

    kum 10 kal ta khan a pasal hian a thihsan a ni. An chhungkawinpuiah tunah a awm a, "Ka pasal thih hnu kha chuan heta

    awm ve hi ka duh tawh lo va. Mahse Nanu hian min enkawl aintiam si a, tunah chuan a pasarih kan nei ta a nih hi," a ti a. An

    chenna hi Rajasthan State-a khaw te, al takah a ni a. Mr Jogiate leh a tute zawng zawng hi a in, chhawnghnih bul maiah in

    paruk laiah an cheng hlawm a ni.Mr Jogi chuan, "Ka nun hi ka duh tawk khawp mai. A amkim

    a ni. Heng ka tu ka ate zozai hian min ti naupang zel zawng anih hi," a ti charh charh a ni.

    I chi lo chhukna tur chi dawt velah tihrawl, bawk a awm lehawm loh an en bawk ang.

    Nau i pai theih lohna tur khawp chhuanlam tur an hmuh lohchuan i pasal 'baw'-a 'chi nung' awm zat an chhiar leh phawt

    ang a. Chu pawh chu a awm zat tur anga tam a awm a nihchuan daktawr chuan a enkawl mai dawn che a ni. An test re-

    sult azirin inenkawl dan a thuhmun thei lo tih hriat a pawimawh

    viau ang.n [Daily Mail]

    tdrfaqmufypnf;a&mif;0,fa&;Rate dik takin kan zar e. Dhsak taka min rawn

    dawr ve trin mi zawng zawng kan ngen a che .

    P Thangdailova & Pi Zarzoliani

    / Ph: 073-21451

    lU METTUTEN NEW DESIGNS-IN MODEl-HO lU METHman ni deuh lawk khan lu

    met thiamten model-ho tandesign tharin lu an mehsak a.

    He sam show an buatsaihahhian an sam design hi a ziala

    zial leh phiar lam a ni lo va,dar thleng lova tawi te tea de-

    sign an ni hlawm.Heti anga sam design show

    hi London's Royal Albert Hall-ah kum 30 chuang an lo nei tawh a, UK, Europe, Asia leh US-a mi rethei tanpui nan an sum

    hmuhte an hmang thin a, pound maktaduai 8 lai an hai lut tawh. Tuna an buatsaih hi British-apiang patron, rock-star leh lu met thiam Vidal Sassoon-a thih hnua a vawi khatna a ni a, ani kha

    kum 84 mi niin May thla khan a thi a ni. Mi thenkhat chuan he pa hi "Bakcheh hmanga khawveltidanglamtu" tiin a hming an phuah.n

    FA A NEI HMElCHHE lUTUK A, A PASAlIN A KHINGChina ram hmar lamah nu leh pa hmel tha esiin anu an nei a, a hmel a chhe em em mai a. A

    pasal chuan an nu chu court-ah a khing ta a ni.Ji Fong nupui chu a hmel tha hle si a, anu

    a han nei a, hmelchhe deuh mai a nei a. Anpa chuan a nupui chu court-ah a khing ta a. A

    tawpah Ji Fong nupui chuan, a naupan laia ahmelchhiat em avangin plastic surgery hmanga

    a hmel chu US dollar nuai khat senga a siamthat tir thu a inpuang ta a ni. Court chuan Ji

    Fong thiannu chu US dollar 96,000 chawi turina rel a, Ji Fong duh dan ngeiin an nupa inthen a phalsak bawk a ni.n

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    8/20

    8 |TAHANTIMES ceLebrity 12 November 2012 Monday|Vol.2 No.9

    ukPmawmfCo. Ltd. \ xl;jcm;aomtpDtpOf Christmas Hmuahna atana buatsaih Electronic bungraw chi hrang hrang zawrh a ni dawn!

    KhawvelaCompanyhmingthanglehlarSony,LGSamsungTCL-tenenasiaminahmanchilehhnathawhnachihrang hrang hman chite chu Christmas hmuahna denchhenin man tlawm takin kan zuar dawn ta e.

    December3atanginni31thlengLCDDiscount-azawrhaniang.LCD,LEDTV,3DTVFeet32,42,52,55te, Puansuknakhawl(Inverter)Refrigerator,AirConditioner,HomeTheaterSoundSystem,chhungkuaahmanchi DigitalCamera,VideoCamera,ProfessionalVideoCameralian,MobilePhonelehElectronicBungrawchihrang

    hrangte zawrh a ni dawn.

    Discount-akanzawrhchhungamindawrtutechupresentpekvekanniang. Kanthilzawrhbungruatehialeituteinthlenginkanthlenthei.

    ( )

    TLC LED / LCD TV

    Home Theatre

    Solar Air Cooler

    Pro Camcorder Home DVCam

    SONY/SAMSUNG 3D TV

    Audio Accessories

    Still Cameras

    Handsets

    Rice Cooker Chair Sae

    Rerigerator LED 3D Smart TVWashing Machine

    ELECTRONIC STORE

    Special Discount 3 31 Dec 2012

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    9/20

    TAHANTIMES |9entertAinment

    TOP 10 BOXOFFICE

    1 TheTwilightSaga:BreakingDawn-2$227M2 Skyfall $222M3 Lincoln $62M4 RiseoftheGuardians $33M5 LifeofPi $30M6 Wreck-ItRalph $150M7 RedDawn $22M8 Flight $75M9 SilverLiningsPlaybook $6M10 Argo $98M

    TOP 10 MusIC alBuMs

    1 TakeMeHome OneDirection2 Red TaylorSwift3 BreakingDawnPart-2 Soundtrack4 Trilogy TheWeeknd5 KingAnimal Soundgarden6 MerryChristmas,Baby RodStewart7 Lotus ChristinaAguilera

    8 NOW44 VariousArtists9 Dos! GreenDay10 Paradise[EP] LanaDelRey

    November ni 18 chawlhni zana American Music Awards hlanna zawh pawh khan Justin Bieber chuan lawmmandawn a la nei zui zel. He pop star, kum 18 mite hi music awards show-ah a nu Pattie Mallette nen an lo kal tlanga, mahse Selena Gomez nen an chhuak tlang thung tih an lo hmu ru hlawm. Los Angeles-a Japanese restawrantah an inkawp leh beiseia dinner an kil dun hnu ni hnih lekah an ei in pawh an pai tawih el hmain an in ban leh a.Thu dawnna pakhat chuan tun thlatira an han inthen tak atang khan kawp then kawp thin tih el hi an mirna tak ani awmin a tarlang a ni.

    Actress Jenny Mc Carthy chuan Bieber chu a chelh lawk a, a nghawng ir-ah a chuk a ni awm a. Hei hi AMAShlanna Bieber-a lawmman dawn dang chu a ni. Mi thenkhatin E! News an hrilh danin Los Angelas, Nokia Theatre,he AMA hlanna puipunna hmun atang hian Bieber leh Gomez te hi inkutsuih rialin an chhuak dun a ni. CalierniaEncino-ah an indate tum, Gomez-in restaurant a thleng hlawl minute 10 pawh a tlin hmaa an boruak puak sat lainan chuan lei leh van angin a inthlan a ni, tiin TMZ chuan a report. Bieber-an rei tak a lo kawp tawh Gomez te ingate thleng a umzui naa bung taka chhan a hlawh chauh zawk a, hei tak hi 'paparazzi' ho-in thla an lo la hman lehpek a. A tuk zan chuan Gomez chu a thian, 'single gal' ni hlim Taylor Swit nen hlim takin an lang dun lai phawt tawk

    an awm leh.Daily News Confdential-in a report danin "Never Say Never" singer hian kum hnih inkawp hma a then atang

    reng khan Gomez la let leh tur hian theih tawp a chhuah char char a ni. Bieber-an Victoria's Secret model ualantaka a kawp vel hi Gomez nen an inthenna chhan ni awm tak chu a ni.n

    30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10

    Website:www.tahantimes.comE-mail:[email protected]

    AMA2012LEH jusTIN BIEBER

    POP SINGER JASON MRAz CHUYANGON-AH zAI DAWN

    Pop Singer lar Jason Mraz chu Yangon khawpuiah a

    zai dawn. He program hi human trafcking do pawlhuaihawtnaa buatsaih a ni a. December 16-ah Yangon

    khawpui-ah a zai dawn a ni. Jason Mraz zai hi rampawn atanga en duh tan http:mtvexit.org/liveimyan-

    mar-ah hming pek luh tur a ni. Ram chhunga en duhtechuan ticket lei mai tur a ni bawk. Call Center atanga

    lei tur a ni ang.n

    KRISTEN STEWARD CHUAN KA TAWMBO RENG A TUlNA KA HRE lO A TI

    Kristen Steward chuBreaking Dawn Part 2theh larnaah mawi takaincheiin a intheh lar a,ngaihtuah a titam duhhle. A incheidan sexy takchuan sawi a hlawh nasahle. Camera hmaah zaklo takin a inlan vel niin an

    sawi. Red carpet a zawhvelnaah entu mipui antam hle a, a bialpa Ro-bert Pattinson huaihawt-naa che vel a ni bawk.A banah pawh ngun chihrang hrang a bun a, anghawngah pawh thi mawi hmuh tur a awm bawk. A bial-pa Robert Pattinson pawh mawi taka incheiin a bulah alo awm ve bawk a. Kristen Stewart hi kum 26-a upa a nitawh bawk. Robert Pattinson leh Kristen Stewart te hian inkawpna tawp leh tawh. Kristen Stewart hian bial-pa nei reng chungin a bialpa hi a rinawm lohsan a, thlakhat chhung vel chu an inzui loh phah nghe nghe. Kum3 chhung vel inngeih takin an lo inkawp tawh a ni. Kum41 mi nupui nei tawh leh The Huntsman director nenStewart hi an che sual a ni.n

    international english language proficiency

    test preparation course

    ETsTOEFl[PBT]Cmbridge IElTS

    FoundationCours/Test-prepCourse

    SAyA MICHAEL KHuPPI

    PCM Venglai ()

    xl;jcm;csufPt pper + adio CD

    TOEFL-610, TWE-5.5 of 6 / IELTS-8.0 2012 Top 10

    trSwfaumif;&csif&if trSwfjrifhjrifh&xm;wJh q&mxH oif,lyg

    TheTOEFL & IELTsSpecialist

    Zam Ngaih LianIELTS-6.5[July, 2012]

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    10/20

    10 |TAHANTIMES Ppl N 30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10

    Burma ram Pop Music hmahruaitu zinga mi, KhinMaung Toe chu November ni 15, 8:20 a:m, Sin-

    gapore Time khan Singapore-a a inenkawl laiin aboral ta.

    Kum 62 nia thi ta, Khin Maung Toe hi SagaingDivision, Maw Laik khuaah 1950, April ni 1 khan PuKhin Maung leh Pi Khin Hla te inkarah a lo piang ani. Unau pathum zinga naupang ber a ni.1965 kum-ah matric a pass a, 1966 khan Rangoon Instituteo Technology a bel a. Amaherawhchu, Music lamaa lunglen zawk avangin a college kum hnihnaah a

    sikul chhuahsanin music lam a belbul ta zawk a.RIT (Rangoon Institute o Technology) thlen

    chuan engineer ni mai turah ka indah a. Secondyear kum khan hostel-ah ka awm chauh va, chutahka thiante nen music thlarauvin min man ta a, musicbuaipuiin kan hun tam zawk kan hmang ta a. PopMusic a rawn lar tak atang khan kan phur a, tih tur

    ngahin kan inhre tlat a ni. Chutah, mahni style chherduhna a lo awm a. Khang lai khan Ye Lwin nen eng

    emaw chen chu hmuchhuakin kan inhria. Sikul kanhan kai tawh loh hnu khan hnathawh tur kan neihloh laiin music-ah hian kan inteltual khawm ta a, tiinEleven Media Group nen 2010 December thlaa aninkawm tum khan Khin Maung Toe chuan a sawi.

    1973 kum khan Pyattana Ohsuh Band hminginalbum an tichhuak a. He album hi Khin Maung Toe-aalbum hmasa ber a ni a, copy (mi hlathluk hmang) ani bawk. 1974 kumah a album pahnihna a tichhuakleh a. Chu pawh chu copy tho a ni. Chumi hun thlengchuan Khin Maung Toe hian mi hriat a la hlawh vaklo.

    1979 kumah chuan an band hming chu Lispi

    tia thlakin Ye Lwin, Zaw Myo Htut, Maung Maungleh Ne Win te nen music thar an chher ta zel a.Chumi kum vek, 1979 chuan an album pathumnaan tichhuak ta a. He album hi mi hla copy lova mahni

    irawma hla an phuahna hmasa ber ani a, heta tanghi chuan copy a sa ngai ta lo. 1981 kumah Waingyeh Siza album a tichhuak leh a, he album hi a lar

    tannaa ngaih theih a ni. 1982 kumah collection al-bum a tichhuak.

    1983 kumah Lispi band chu Mizzima Wavetia thlakin 1984 kumah Maha Santhu album antichhuak. He album hi Khin Maung Toe-a albumhlawhtling ber a nih abakah Mizzima Wave pawnlar phah nan an hmang a ni. 1985 kumah Gyo-

    gya Than album a chhuak a,1986 kumah collec-tion album a chhuak leh. 1988-ah Yaungsin KhunaThway, 1990-ah Way Khehbyi Pan Khayan Pya,1991-ah Lay Nyoh Shin album te an tichhuak a ni.

    1992 kumah Pan Chitthu album an tichhuaka, he album hi soundtrack album a ni. 1993 kumahPantaw Oo, 1994 kumah Myit Ta Sin Pyittihmuhalbum te an tichhuak a, 1994 kum vek hian Live 94(live Show) an tichhuak bawk. 1995 kumah Yiyway-thu, 1996 kumah Hmi Twayya Luan, 1997 kumahHlaing Htekah Cheya mya album te a chhuak leh.1998 kumah Yinkhat Aluan album a chhuak leh a.

    He album hi Hmun Aung-a hlate a sak nawn lehnaalbum a ni.

    1999 kuma Teiktakho album a chhuah hnuchuan album a tichhuak ta lo vang vang a, 2007kumah Khuhna Hnit Alun album a chhuak leh

    chauh a. Chumi hnu chuan A kyaik Son MandalayThachin mya, Thay Oo Thitsa album te a tihch-

    huah hnuin a album hnuhnung ber chu Khun AaPhyih Ba Mi Nge a ni.

    A album hmasa ber a tihchhuah hma atanginWai Wai Khaing nen an innei tawh a, a pathum annei. Khin Maung Toe hi Singapore-ah a thin cancerinenkawlin a awm a. November ni 8 khan Face-book lamah thi ta angin a thang na a, khang kha

    chu dawt thu mai an ni. November ni 9 atangin ahriselna a tha chho leh na a, November ni 15 zinglam khan a boral ta a ni.

    n

    KHIN MAuNG TOEA FAM TA

    DAw AUNG SAN SUU KyILEH NEHRU AwARD

    India rama chawimawina sang ber, 'JawaharlalNehru Award or International Understanding'

    chu 1993-ah Myanmar democracy sualtu pawlhruaitu Daw Aung San Suu Kyi hnenah Indiasawrkarin a hlan a. He Award hlanna inkhawm hiNew Delhi-ah President chenna hmuna Ashoke

    Hall-ah buatsaih a ni a. Daw Aung San Suu Kyichu amah ngei a kal theih loh avangin a aiawhDaw Than Aye chuan a va dawnsak a ni.

    He Nehru Award hlannaah hian India Presi-

    dent, Vice President te, Prime Minister (boraltawh) Rajeev Gandhi nupui Sonia Gandhi, Cabi-net Minister te, parliament member te, India-aramdang ambassador te, sawm bik te, leh Myan-mar democracy movement-a hruaitute an telhlawm a ni. Daw Aung San Suu Kyi chuan a kaltheih loh avangin a lawmthu sawi video cassette-ah thunin a thawn a ni.

    A thu sawiah chuan, Award hi ama mimaldawn ni mai lovin Myanmar mipui huaisen taktehmalakna hi khawvelin an hriat zau theih nanahetiang hun remchang siamsak a ni hi a lawm a,Myanmar mipuite duh ber leh beisei chu rei vaklova Myanmar chu democracy ram a nih thuai hia ni a, hetianga a thinlunga hmun tha tak chang-tu, thenawm ram India-in 1993 tan JawaharlalNehru Award or International Understanding' a

    hlan ta mai hi a lawm a, a inchhuan thu a sawi ani. He Award lo dawnsaktu Daw Than Aye hi In-dia ramah kum tam tak lo chenga hna thawk thina ni a, Myanmar hmeichhie zinga UN Secretarymember ni hmasa ber a ni.

    Jawaharlal Nehru Award or InternationalUnderstanding hi India Prime Minister PanditJawaharlal Nehru-a chawimawi nana a buatsaiha ni a. Vice President leh mi lar 7 ten chawimawi-na hlan tur chu an thlang thin a ni. Myanmar miatangin UN General Secretary U Thant Khan adawng hmasa ber a, 1979-ah chuan South A-rica hruaitu Nelson Mandela ten an dawng a,1993 tan Daw Aung San Suu Kyi hi award hlan ani.n

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    11/20

    In Kalayy TAHANTIMES |1130 November 2012 Friday|Vol.2 No.10BENGAlI RAWN lUT RU AN MANTE CHU

    KAlAYMYO-A MIPUI HMUH TURIN AN KAl KUAlPUI

    Sagaing Region, Kalaymyo atanga mel 9-a hla, Thingunau khaw bul Taya

    khaw hmarthlang lam ram ngawah Bengali mi 19 November khan an mana, chung mite chu mipui hmuhtir an duh avangin Kalaymyo chhungah an kal

    kualpui thu The Voice Weekly Journal-ah hriattir a ni.Heng an man Bengali-te hi Light Truck-a phurin Kalaymyo khaw chhungah

    an kal kualpui a, Mingala-Uhyin Monastery-ah hruaiin hemi hmunah hian mipui1500 velin an rawn en. Sakhaw humhalhtu pawl hruaituten minute 20 chhung

    thu pawimawh an sawi. "A pawimawh ber chu mipuite hmuhtir hi a ni. Heti angarawn lut ru hi an awm thin. Mahni chenna community humhalh a tul zia mipui

    hriattir kan duh a ni," tiin he pawla mi pakhatin a sawi. Chawhma dar 2 atanginminute 30 chhung vel khawchhung anpui leh an ni a, chumi zawhah chuan

    District Police-te hnenah hlan an ni.An man zingah hian kawl tawng thiam, Maung-Taw khuaa khawsa mi 4

    an tel ve bawk a, man an nih hma ni 12 vel daih atang khan an lo biru tawh a.November 2 khan anmahni lo hmutu pakhatin sakhaw humhalhtu pawl hrilhin

    chu pawl chuan an en thlithlai reng ta a, November 5 zing lam 8:30 khan anhan man ta a ni. Zing dar 9-ah mi 10 an man hmasa a, dar 10 velah mi 9 an

    man belh leh a, an zavaiin mi 19 an ni. Anmahni hruaitu pakhat leh Bengali1 an tlan chhe bawk. "Zing dar 4 vel atangin kan veh deuh reng a, hnim sang

    deuh awmna a nih avangin hliam pawh kan inhliam deuh. Tlan chhe ho pawhumin tlangah harsa takin kan han man," tiin a mantu zinga thalai pakhat chuan

    a sawi.Kumin kum tan tirh atang khan Kalay District chhungah Bengali rawn lut

    ru hi an awm deuh reng a, tuna an man mi 19 tiamin mi 80 an man tawh a, an-mahni kawng kawhhmuhtu mi 6 an man tawh bawk. "Tun hma chuan Bengali

    man thu hi Journal-ah chuan kan chhiar thin a. Tunah chuan atakin kan hmuta. Mahni chenna humhim a tulzia min hriat chhuah tir a ni", tiin a entu pakhat

    chuan a sawi. Bengali rawn lut rute hian Yangon leh Malaysia-a hna thawhtum angin an insawi a. Tamu leh Chin Hill s lam atanga rawn lut an ni deuh ber.

    Tunah hian Police-ten an en fah mek.n[The Voice]

    KAlAYMYO ATANGA CHIN HIllS lAMATHlAI HNAH lEH THlAI RAH zUARA BIKE-AKAlTEN AN THAWK THA THEI HlE

    Kalaymyo atanga Rihkhawdar lam panna kawnga Tedimkhuaah tun lai hian Bike hmangin thlai hna (rah) an han zuarthin a, hna an hmu thain an hlawk thei hle.

    "Kalaymyo lama awm, Bike hmanga thlai zuartute chuTedim thlengin an kal a, kal kawnga khaw hrang hrangah tepawh an zuar thin. Thlai a chi kim thei hle. Mi thenkhat erawhchuan Kalaymyo-a siam chhang chi hrang hrang an zuar vebawk," tiin a hre chiangtu pakhat chuan a sawi. Chin Hillsmai bakah Kalaymho bial chhungah ngei Bike hmanga thlaizuarte pawh an awm nual. Kalaymyo atanga chhuak, thlai chihrang hrang, ei theih dang chi hrang hrangte chu Tamu lamah pawh an zuar a,Hmuntha, Khampat, Kanan leh Zohmun khaw thlengin an kal ber. Heng kawng-ahte hian dawr thahnem tak a awm avangin Motor-a phurhna dawr tina zawrha harsa a, Bike-a phurha zawrh hi a lo lar chho ta em em a ni. Chin Hills lama

    an kal dawn chuan khawchin (weather) ena kal a tul. A chhan chu ruah a surthut thin vang a ni. Chin Hills-a chengte hian lo neih hmangin ei zawng deuhber mahse, thlai thenkhat hi a chin theih loh avangin phai lam ata hi an ring bera. Chhang leh ei theih chi hrang hrang pawh phai lama mi hi an rin ber a ni.n

    KAlAYMYO BUl VElA lAIH CHHUAHKHAWNVARTUI (TUIAlH THEI) CHU KAlAY-A

    zAWRH RATE ATANGA 65%-IN CHERRY YOMA-INlEI DAWN

    Kalaymyo hmar lam atanga an laih chhuah khawnvartui te chu Kalay-a zawrh

    chhuah a nihna rate atanga 65% in Cherry Yoma company chuan a lei dawn thuCompany Admin Director U Kyi Shein chuan October 27 khan a sawi.

    Khawnvartui leitute dilna 10 zinga number 6-naa lo lang khawnvartui hringbarrel khat manah Kalay-a an hralhna rate atanga 75%-a lei sak an dilna chu

    65%-a lei sak an nih tur thu a sawi lanna a ni. "Theih chu ni se, 100% hiala leikan duh. Khawnvartui rate lah a thuhmun vek si lo. A thuhmun vek theih nana dil

    kan ni", tiin a lai chhuaktu zinga mi pakhatin a sawi.October 27 khan Kalaymyo Administration Ofce-ah sawrkar thuneitute,

    khawnvartui lai chhuaktute leh Company lama an hotute chu inhmu khawmin a

    lai chhuaktute dilna 10 chu an sawiho a ni. He inhmuhkhawmnaah hian CherryYoma company chuan an company neih hmun ramri chin chu mipui hriattir antum thu an sawi a, khawnvartui laitute zirna, hriselna leh zalen taka an hralh

    chhuah theih nana puih an tum thu leh khawnvartui an leite chu payment sys-tem ngei a nih thu an sawi bawk.

    "Khur neitu an nih chuan zalen taka khawnvartui thiar phalsak an ni ang a,mahse company-a hralh tur a ni ngei tur a ni. An thiarna kawnga an security lam

    pawh kan ngaihtuahsak ang. Khur thar zawngtute pawh kan pui ang," tiin U KyiShein chuan a sawi.

    Tunlai hian Kalaymyo-a khawnvartui hring rate chu barrel khatah nuai 2 leha chanve a ni a. Shwe Pyi Tha khur atanga laih chhuah hi khawnvartui tha chi

    a nih loh avangin company chuan barrel khatah Ks. 110,000/- in an lei a. Hetiainhmuh khawmna an neih hnu atang hian Shwe Pyi Tha khur-a chhuak chu bar-

    rel khatah Ks. 94,000 leh khur danga chhuak chu barrel khatah Ks. 104,000/- a

    lei a nih tur thu Cherry Yoma company chuan an sawi.n

    KAlAYMYO-AH KHAWPUI HElNA KAWNGPUI SIAMTURIN REGION HlUTTAW-AH THU THEHlUT ANGSagain Region Kalaymyo-ah khawpui helna kawngpui sial tur in Region Hluttaw-ah thu thehluh a nih tur thu Kalaymyo social pawl hotu pakhatin a sawi.

    "Kalaymyo khawchhung kawngpui Bogyoke Street-ah hian truck lian puipui, highway mawtawr te a kal hlawm avangin khawchhung kawng a chhiat

    hma phah a ni. Siam that pawhin rei a dawl lo. A chhe leh mai. Chuvangin khawhelna kawngpui sial hi a tha berin kan hria a ni," tiin chu social pawl hotu U Tha

    Thuang chuan a sawi.He thu hi Kalaymyo Constitution (2) Region hluttaw palai U Khin Maung

    Than-an a theh lut dawn a ni."Khawchhung helna siam tum hi thil tha tak a ni. Siam ni se, Kalaymyo

    chhim lama kal tur a ni ang a, Kalaymyo chhim lama Myotha, Hmunlai, Indus-trial Zone-te kal tlanga sial a tha ang chu. Kawngin a tan tlangna tura lo neituho

    pawh hrilhfah an ngai ang a. Township municipal lam nen inrawn a tul ang a,motor bus gate-ho khaw chhunga mite pawh khaw pawn lama sawn a ngai

    ang chu. Tri-motor leh bike carrier-ho gate pawh sawn a ngai ang," tiin U KhinMaung Than chuan 'The Voice Weekly' a hrilh. Kalaymyo-ah hian mawtawr

    gate pui pakhat, mawtawr te gate pahnih a awm a, medium leh light truck gate

    thenkhat chuan khaw chhungah gate an nei a ni.n

    INDIA-MYANMAR FRIENDSHIP KAWNGPUI A THA VIAU NAA lEI A THA lO HlAWM A,KHUAlzIN lEH BUNGRAW THAWN DUH TAN HARSATNA

    India border trade tana kawngpui pawimawh tak India-Myanmar riendship kawngpui, Kalay Kalawa-Tamu (mel

    100) kawngpui hi a kawng chhuat pangngai chu a tha hle naa, lei dawh a that tawh loh hlawm em avangin khual-zin tan a buai thlak hle a ni. Lei a that loh hlawm avang hian truck leh bus te chu a helnaa kal a ngai thin.

    Tamu Kalaymyo Kalaywa kawngpui hi phai lam Monywa, Mandalay khawpuite nena in kalpawhna a that tawhavangin Myanmar hmun hrang hrang atangin bungrua te Tamu-ah a lo lut zung zung tawh a ni. "Kalay, Kalaywa,

    Tamu kawng hi a tha viau naa lei a chhe hlawm a. An thawm tha nel nual thin naa a tha tawk lo va. Mawtawr liantan zawh chi a ni lo va, a helna kawnga kal a ngai a. Lei hi a chhe hlawm khawp a, a zawh theihho pawh mawtawr

    chu sawi loh bike leh cycle-in a zawh pawhin a inthen thei a, a ri rum rum reng mai a ni. Lei thenkhat chu a chhuatphah te a khawk tawh a, thir phek leh thingphek a inphah pawlh nuai tawh mai a ni. Zawh lai taka lei a chhiat belh

    chuan bungraw phurh hnem leh hnem loh chu dah that, 'chawi' a ngai thin," tiin Kalay-Tamu driver pakhat chuan

    a sawi. Mel (100) vela thui India-Myanmar Friendship kawngpuiah hian lei (158) lai a awm a, lei lam zawk chu a hnuaia a ni hlawm. n

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    12/20

    12 |TAHANTIMES 30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10J. KHUMA lEHKHABU 'HEI lE NAKTUK' RElEASE

    November ni 7, tlai lam dar 1:00 khan Methodist Biak in, Mission Veng thar,Tahanah J. Khuma lehkhabu, 'Hei Le Naktuk' release unction program hmana ni. Rev. Vanlalmawia'n program a kaihruai a, Pu Lalthuamliana (TIT) chuanthlirtu thuhma sawina a nei a.

    A Ziaktu J.Khuman ni khata darkar sawm chuang (uar lo taka sawi pawhin)hnathawh nei reng chunga hetiang lehkhabu, nitin zirlaibu atana hmantlak hialmai a puitlin thei hi midang ak leh chawimawi aia sawisel nuam ti em em rengtu,ka lei leh ka ka hian a ak lo thei lo a ni. Lunghlu chu a hlutna hrethiam lotu tanchuan 'lung ve mai mai' a ni a, a hrethiamtu tan erawh chuan 'lung man tam' a ni

    thung, tiin a sawi.Rev. Pekmuanchuang (TTC Principal) in a release a, Hei le NaktukJ.Khuma ziak hi nizan khan ka chhiar a, bansan phal mai chi ni lo khawpin thu-pui pakhat chhiar zawhin a dang chhiar a chakawm zar mai. Zoate mamawh taklehkhabu a ni, tiin a sawi bawk.

    Mipui kalkhawm hi mi 70 vel an ni a, a hmunah bu 50 vel hralh zawh nghal

    a ni.n

    lal nwKUM 50 CHUANG CHIN HRIAT lOHA THANGBOTHlAHTU TMTP HRUAITUTE lO lET lEH TAWH

    Kum 50 chuang chin hriat loha thang-

    bo tawh Pu Kapthaga (Pu Kaptea)Tahan atanga Zokhawthar thlenga

    zuk thlahtu Tahan Mizo Thalai PawlPresident Pu Lalengzauva leh Tahan

    'B' Group MTP Adviser Pu Neihhrimate chu November ni 17-ah tluang tak-

    in Tahan an lo thleng leh tawh.

    Mualpheng khaw chhuak Pu Ka-ptea hi kum 23 a nihna Burma sipai-ah a tang a, a hnu-ah kum 50 zet a

    chhungten a chin an hriattak loh a nia. Amah hi kum 82 mi a ni tawh a, a

    hriatrengna te a tha tawh lo hle a ni. Mi tlawngai te leh Yangon-a YZTP (Yan-gon Zoa Thalai Pawl) ten internet kaltlangin chanchin an thehdarh hnuah a

    chhungte hriat chhuah theih a ni ta a, a chhungte hnena thlen theih dan turruahmanna el tak siamin leh sum leh paite thawhho-in Tahan Kalaymyo-ah

    an rawn thawn chho ta a ni. A thlawhna chuan mante an tumsak vek hnu-ahKs.200,000 an rawn humhawntir bawk a, Pu John Zosiamliana (satawm) khua-

    in a rawn haw chhohpui a.Kalaymyo airport-ah 'Zawlbuk' Tlawmngai pawlte motorin lo hmuah a ni

    leh a, TMTP President Pu Lalengzauva leh Pu Neihhrima te hian November 15khan Tiau (Khawmawi) thleng an zuk thlah a ni. Tahan atanga thlahna senso hi

    mi tlawmngai bik leh khawtlang Nu leh Pate thawhho a ni leh a.Khawmawi hi November ni 15 tlai lamah thlenpui a ni nghal a, ral leh

    lam Zokhawthar-ah Khawzawla Pu Tluanga te leh Pu Kaptea tu ten an lohmuak bawk a ni. Zokhawthar YMA President Pu Rosangpuia te inah el takin

    Pu Kaptea chu thlen a ni a, YZTP te sum rawn paitir Ks. 200,000 leh Tahanatanga thawh belh Ks.20,000 pawh hlan nghal a ni.

    Pu Kaptea pawh Mualpheng khua-ah November ni 16 khan tluang takin a

    thleng tih thu dawn a ni.n[Re:zoin]

    TAHAN CHURCHES WOMEN FEllOWSHIP(TCWF)

    TCWF hi Tahan kohhran hmeichhe tangrual (inzawmkhawm) pawl a ni a.

    Tahan Kohhran Tangrual (TKT) hnuai-ah AD 2006 khan din tan a ni. Kohhranhrang hrang Biak in (24) atanga rawngbawlho a ni. TCWF hian dan el tak a

    siam a, rorel dan chu parliamantary inkaihhruaina dan tlang pui hman a ni.Hruaitute kum 2 dana inthlan thin a ni a,

    1. Km 2011-2012 TCWF hrait te ch:

    Chairman Pi Kawlthangpuii MWA m/v (Methodist)Vice Chairman Pi Lalromawii NMI (Nazarene)

    Secretary Pi Lalrinzami PLA (PCG)Assist-Secretary Nl Lalthanguri EMW (EMC)

    Treasurer Pi Lianthangpuii PWS V/L (preshyterian)

    Aditors te :1. Pi. Ramangthuii convener EWA v/p (EFCM)

    2. Pi. Mamani BWD (Belivers)3. Pi. Lianthangpuii REWA (REC)

    Jornal secretar

    Pi. Duhsaki NMI (Nazarene)

    2. TCWF THIL TuM

    a. Hmeichhia te lungrual taka rawngbawlho.b. Hmeichhia te nun chawikana,Kristian nun dik zirtir.c. TKT thil tum tipuitling tura thawh.

    3.TCWF RAWNGBAWKNA

    TCWF hian kumtin tawngtai thupui(kumpuan) a nei.a, TCWF memberzawngzawng ten mahni biak in theuha hmeichhe inkhawmnaah he tawngtai

    thupui hmanga tawngtai thin a ni.

    Km 2012 atan TCWF tawngtai pi cha. Zirlaite leh zirtirtu zawngzawng tan.

    b. Ramdanga kal chhuak zawngzawng tan.c. Missionarieslehrawngbawltuzawngzawngtan.

    d. Harsatna tawk zawngzawng tan.. Kan Ram tan.

    g. Ringtute kan inpumkhat thei nan.

    4. Kmtin TCWF hminga inkhawmfn leh trainingna neih thin a ni a, kminhian

    April 1, 2012 Sunday chhun 2:00 pm khan Wesleyan vengpui Biak in-aleng lo khaw Pin kan kal khawm a hlimtakin Good Friday den chhena inkhawm

    fnna kanhmang,thlengtu kohhran ww ten theitui leh chhangthawp tuihnai takin

    min mikhuala kan hlim hle a ni. April Ni 5,2012(Ninga ni) khan zing dar 9:00atang tlai lam Dar 4:00 PM thleng,Thianghlimna, mawina leh Hriselna tihthupui

    hmangin training-na Nazarene hall ah neih a ni. Kohhrantin atang kal tur 120beisei a ni a, mi 98 kan kal thei a kan hlawh tling hle in kan in hria.

    Thianghlimna,mawina tihthupui Pi.Lianthangpuii-(PWS v/l) in TCW mem-ber zawngzawngte kan in leh kan kawmpawn a lo thianghlima alo mawi zual zel

    thei nan leh kan taksa pawh mawitaka kan in chei thiam theih nan thiam takinmin zirtir, Sayama Lalrinmuani (ww v/p)in Hriselna atan kan damna amkim chu

    KRISTA ani zia thu leh Hmechhe lam hriselna leh thin natna chungchang thiamtakin min hril a zirtirtute an thiam bawka kan hlim tlanga kan hlawk hle a ni.

    5. Rawngbawlhona hmachhawp kan la neihte ch.

    a. Bam siam training .b. TKT, TCWF, TCYF leh TCCN combine welcome Christmas hman leh.

    c. TCWF hminga Christmas hmuahna inkhawm fnna neihte a ni.

    6. Rawngbawlna dangAD 2012. kuminah TCWF hmingin zawlbuk (oxygen ngaite tanpuitu pawl)

    hnenah ks 30000.in rawngbawlna kan nei a chubaka TCWF tel kohhran nuhodeparmentte mahni theih tawk theuha zawlbuka rawngbawlna nei tura beisei a

    ni.

    Khallian Rev.Vanlalzata kawmna.25,Sept.2012, ni khan Dar 1:00 pm to 3;30 pm. TKT leh TCWF huaihaw-

    tnain Nazarene Hall-ah Rev.Vanlalzuata leh pu zamtea Mizoram khuallian tekawmna dar 1:00.pm to 3:30 pm thleng kawmna kan neih a. TKT puipa te leh

    TCWF. E.C Bakah TCYF leh TCCN hruaitu te pawh sawm an ni.Rawngbawlhonalam hawizawngin kan chak thei nan, zawhna leh chhannate in hun kan hmanga

    kan hlawk tlang hle-in leh hun kan khamlo hle a ni.

    7. Rawngbawlho tr hmachawp kta neihte cha. TCWF hminga Chrismas hmuah inkhawmfn.

    b. TKT buatsaih TKT, TCWF, TCYF leh TCCN combine welcome Chrismasinkhawmnaah Kristian chhungkua leh Chrismas tih thupui hmanga Drama chan/

    show-na nei turin a inbuatsai mek bawk a ni.

    TCWF memberte lungrualna leh inpumkhatna avangin TCWF chuan chak takinrawngbawlna a nei theih a, TCWF rawngbawkna hma asawn zel a ni.TCWF

    rawngbawlna lalpan malsawm zel rawhse.

    LalrinzamiTCWF Secretary

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    13/20

    TAHANTIMES |1330 November 2012 Friday|Vol.2 No.10 domestIcdIgest

    vsim, chei oh mn twm chi, to deh chi dh thn tr

    engi pwhin wm.

    v Kng chei pwh mn twm eh to dh thn tr wm.

    v Kng chei chwp dh tn kn tihk thei reng bwk.

    v Kng chei chwp tr hin kbw mh pwh kn zi thei.

    v Kng min chh n wm chn inh kn rwn dhk thei che .

    Contact:

    HMINGMAWIIH no. 88/1Bazarthlang (Tahan A)

    ph.09400572427/ 073-21963

    TlAWM NGAI lO, DAW AUNG SAN SUU KYIHUAISENNA INDIA PRIME MINISTER-IN A FAK

    India-a zin lai khan Daw Aung San Suu Kyi chu Prime Minister Man Mohan

    Singh chuan englai maha a tlawm duh lohna, huaisenna avangin a ak.1960 kum chho khan Daw Aung San Suu Kyi hi a nu Daw Khin Kyi India

    rama ambassador hna a chelh laiin Dehli-ah a cheng ve a. Sikul kaiin a awmve a ni. Kum 25 hnu-ah Daw Aung San Suu Kyi hian heng lai hmun a tlawh leh

    vawi khatna a ni. House Arest-in kum tam hren beh a nih hnua lo chhuak DawAung San Suu Kyi hi 2010 khan chhuah zalen a ni a, April thla kal ta khan by-

    election-ah NLD party atangin thlantlin a ni a, hluttaw palai a lo ni ta a ni.November ni 14 khan Daw Aung San Suu Kyi hian Prime Minister hlui

    Jawaharlal Nehru piancham hriatrengna, zahna par kual a va dah a.'Myanmar-a inthlak danglamna thil thleng te hi a nihna ang dik taka thlir

    thiam a pawimawh thu, hmuh that tum luat pawh, a tha lo lai hmuh thelh a hlau-hawm avangin a pawi theih thu, India hian Myanmar-ah China te ang bawka

    sum dawnna investment a siam theih thu, investment-te chu elai tha taka tih apawimawh thu,' The Hindu chanchinbu mite hnena a sawi tarlan a ni.n[AFP]

    DAW AUNG SAN SUU KYI CHAWIMAWI NANINDIA RAMA KHAW TE PAKHAT HMING CHU

    'AUNG SAN SUU KYI' TIIN A HMING AN THlAKNational League or Democracy President Daw Aung San Suu Kyi chawimawi

    nan India rama amah ngeiin a va tlawhna hmun pakhat hming chu Aung SanSuu Kyi tia koh tawh turin hming an thlak a, thuneituten an nemnghehsak a ni.

    India ram, Andra Pradesh State, Anantapur district-a khaw te pakhat, Pa-pasanapalli village chu Daw Aung San Suu Kyi-in a va tlawh a. Chutia a va

    tlawh hriatrengna leh chawimawi nan Dalit hnamho chenna, chu khaw te takte chu Aung San Suu Kyi Colony tiin an ko tawh dawn a ni. Nobel Peace Prize

    dawng Daw Aung San Suu Kyi hminga an khaw hming chu an koh tawh dawnavangin nakinah chuan hlawhtlinna tam takin a hmuak che u ang a, in hmakhua

    pawh a var telh telh ang tiin Daw Aung San Suu Kyi hian duhsakna a hlan a ni."Ka hming awmzia chu hlawhtlinna danglam tak tak, khawm teuhtu tihna a

    ni a. Chuvangin he in khua hi hun lo kal turah, hlawhtlinna danglam tha tak takina bawh ang a, in hmakhua pawh var tha telh telh rawh se, tiin ka tawngtaisak a

    che u," tiin Daw Aung San Suu Kyi chuan duhsakna a hlan.Mahse hlawhtlinna hi amahin a lo kal mai lova, mahniin thawh hlawh, hlawh

    chhuah a ngai a ni tiin a hrilh bawk. Daw Aung San Suu Kyi hi Mahatma Gandhihriat reng nana an din NREGS (National Rural Employment Gurantee Scheme)

    hnuaia khawte hmasawnna tura sawrkar hmalakna te zir chiang turin chu khawte chu a va tlawh a ni.n[Deccan Herald]

    PRESIDENT U THEIN SEIN-AN SIAMTHAT lEHTHlAK DANGlAM HNA A CHHUNzAWM zEl DAWN

    President Obama tawngkam 'hmalam pen zelin' tih ang takin Myanmar-ah

    siamthat leh thlak danglam hna kan chhunzawm zel ang tiin President UThein Sein-an Mr. Obama nen an inkawmnaah a sawi.

    President U Thein Sein chuan American-Myanmar ram pahnihte in-zawmna siam tha tura President Obama hmathlir thui tak neihna te, Secre-

    tary o State Hillary Clinton leh ambassador-te thawhhona zawng zawngaan zaa chunga a lawm thu a sawi. Ram pahnihte intluktlang taka indawr

    tawn zel tur leh democracy tana thawkho zel turin President U Thein Seinchuan a sawi bawk.

    US President Obama pawhin tuna an inkawmna hi a tha lam hawi a ni a,nakin zela indawr tawn reng tur ram pahnihte inpawh tawn nan a pen khatna

    a ni a ti a ni. Ram pahnihte thawhhona leh hmasawnnate hi he ram tan maini lo, helai Region tan pawh hmasawnna a ni ngei dawn a ni a ti bawk.

    Naupang sipai awm tawh lo tur leh mi tam tak thih puk puk theihnaralthuam thehdarh loh chungchanga a lawm thu leh tun anga an lo hmuak a

    lawm thu President Obama chuan a sawi bawk. November 19 zingah Ameri-can President Obama chuan Myanmar a rawn tlawh a, President U Thein

    Sein chuan Yangon Region Hluttaw buildingah a lo kawm a ni.n[AFP]

    OBAMA-A PU MYANMARAH HNA lO THAWK TAWHTuna America president Obama

    pu Hussein Onyango Obamachu Indopui II-na lai khan Brit-

    ain Arica Rie No.11-ah tanginMyanmar ramah hna a lo thawh

    tawh thu Historian Dr. ThanMyint Oo chuan a acebook-ah

    a tar lang.Obama-a pu lo tan tawhna

    sipai pawl hian Chindwin lui,Myit-Kyi-Na leh Mandalay vela

    indonnah an lo tel a. Kenya rammi, Hussein Onyango Obama hi

    Britain sipai captain chaw chhuma a lo awm tawh thu The New York Times-ah tar lan a ni bawk.

    Kha tih hun lai khan Britain sipai pawlah Kenya ram mi sing sarih velinhna an lo thawk a, Obama pu telin Kenya mi tam takin khawvel kal hmang an

    lo zir theih phah a ni. Historian Dr. Than Myint Oo chuan Obama leh Myan-mar inkungkaih dan hi US hruaitu zingah tumah an awm theih a rin loh thu a

    sawi nghe nghe. Obama-a pu hi kum 1895-a piang a ni a, Indonesia ramahpawh hun a lo hmang tawh thin.n

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    14/20

    14 |TAHANTIMES 30 November 2012 Friday|Vol.2 No.10di NwAMERICAN PRESIDENT OBAMA NEN ANINKAWMNAAH THIl PAHNIH A PHUT THU

    PRESIDENT U THEIN SEIN AN A SAWI

    American President nen an inkawm tum khan thil pahnih a ngen thuPresident U Thein Sein-an a sawi chhuak. He thu hi November 21 zinglama Cambodia ram Phnom Penh-a ram chhung media-ho nen an in-hmuh tuma a sawi a ni.

    American President lo zin hi history-a thil chhinchhiah tlak a nihthu, American Senator hovin, 'Engah nge Myanmar i tlawh ang?' tia anhnial hlawm laia President Obama hian Myanmar rawn tlawh a nih thu

    te bakah Obama nen an inkawmnaa Myanmar ram tan thil pahnih a dilthu President hian a sawi a ni."Obama nena kan inkawm khan Myanmar ram tan thil pahnih ka dil

    a. 'I hmu em? Airport atanga Yangon khawpui i kalna kawngsira mipuizawng zawng khan an lawmzia che kha. An hmel kha i en chiang hmanlo a ni mai thei. Khang hlim hmel puho khan, Obama Myanmar-ah rinloh takin a lo zin an ti a. Yangon-a mipuite tan Obama hian eng tak mintihsak ang maw tia beisei nei hmelte kha i lo hmu uh lo palh maithei a.Chu chu a nia ka hrilh duh che. Kan Yangon khawpui hi Colony hun laiakhawpui hlui tawh a ni a. Khawpui hlui tawh a nih avangin electric lama tha lo hle a."

    "Tin mihring maktaduai chuang an cheng a. Chuvangin khawpuichhunga transport lamah pawh harsatna a lian hle a ni. Tui thiang-hlim tui tha kan mamawh bawk. Tuichhia tihthianghl im leh dan tur pawhngaihtuah a ngai. Yangon-a i lo thlen hriat reng nan Yangon mipuite tanheng an buainate hi han chinelsak la a tha ngawt ang. Yangon mipuitepawhin an hre reng tawh mai dawn che a ni,' tia kan sawi chu a hlimhmel ve khawp mai. A lu chu a bu nghauh nghauh lo naa, a hoten an lo

    chhinchhiat vat vat danah record-ah chuan a tel ta ngeiin ka hria," tiinPresident U Thein Sein chuan a sawi.

    American President hnena a thil dil pahnihna chu Yangon-Manda-lay kawngpui chei that thu a ni thung. "Thil dang leh chu kan naupanlai, President Eisenhower hun khan Myanmar ram Yangon leh Manda-lay khaw inkar kawng hi min sialsak turin project rawt a ni a. Mahse achhan eng eng emaw vangin pamtul a ni. Tunah chuan hei keimahniinkan lo sial ta a. Mahse, kan kawng siam hi chu run dal chauh a la ni.A la mam lo lutuk. Techonology lamah lah nangni angin kan sang velo va. Chuvangin accident a thleng reng mai a ni. Mawtawr a let deuhreng mai a. Mihring nunna chan pawh an tam hman tawh. Hei hi chu inthiamna hmangin changkang deuh tak turin min han chei thatsak theiula a tha ngawt ang. Hei hi a ni ka ngen duh che chu," tiin Presidentchuan Mr Obama hnenah tanpui a lo dil bawk a ni.n[Eleven Media]

    SAWRKAR SUM TICHINGPENTU MINISTRY-TE KHIN TURSawrkar Ministry 15 hian nikum budget-ah sawrkar sum an tihchingpente an thun leh vekloh chuan court-ah khin an ni ang tiin Union Auditor-General U Thein Htaik chuan a sawi.Pyidaungsu Hluttaw-a Union Ministry hrang hrangte 2011-2012 chhunga an sum lut lehchhuak auditors' report-a thu pawimawh an thehluh tumin Auditor-General o the UnionU Thein Htaik chuan hetiang hian a sawi chhuak a ni. 20112012 chhung hian sawrkarministry 15-in sum tihchingpenna thubuai 47-a thleng a, cheng maktaduai 58398.810leh US dollar 232977.310 tih chingpen a ni bawk tih hmuh chhuah a ni a. Sum tihching-pen zinga cheng maktaduai 17426.772 leh US dollar 162322.290 chu hmuh chhuah leha ni. Ministry ten an la chin el theih loh sum bo chu cheng maktaduai 40972.038 leh USdollar 70655.020 a la ni. Heng sum chingpen te hi 2013 March 13 hmaa tihkim a chineltur a ni a. Hun tiam hmaa chinel a nih loh chuan Auditor-General ofce chuan court-ahthu buai a thehlut dawn a ni. He Auditor - General thu thehluh hi President U Thein Seinhming sign a tel avangin President remtihna ngeia theh luh a nih a chiang a.

    Latha Township-a Pyithu Hluttaw palai U Kyi Myint chuan, "Industry, Forest leh Tel-ecommunication Ministry tiamin Ministry 15-in sum an tichingpen hlawm a, chung chu2013 March 13 hmaa thunel leh tur a ni a. An thun el loh chuan hrem nan sum an chawibelh bak ah cour t-ah thu buai an hmachhawn ang. Mahse hremna sum chu engtia chawitir tur nge? Engtia thubuai siam tur nge? Report-ah hian a chipchiara sawi fah a awmlem lo a ni," a ti a. Sawrkar (mipui) sum tichingpen Ministry 15 te ah Electirc Ministry-ah 4, Health Ministry-ah 10, Science and Techonology-ah 1, Ministry o Livestock andFisheries 2, Inormation Ministry 1, Industry Ministry 5, Commerce Ministry 3, Emonon-mental Consarvation and Forest Ministry 5, Education Ministry 1, Finance and RevenueMinistry 3, Hotel and Tourism Ministry 2, Rail Transportation Ministry 4, CommunicationMinistry 4 te hi an sum tihching pen thu zat a ni tiin report-ah chuan tarlan a ni.

    Nikum fscal (budget huam chhung) khan mimal sumdawng hnen atang sum chengmaktaduai 40828.122) dawn loh a la ni a, a hun taka an thun loh chuan mimal pawhthubuai nei tur an awm nual bawk a ni. Sawrkar ministry lam sum tihchingpen chung-changah sawrkar hnathawk thenkhat chu 'warning' pek an ni a, thubuai siamsak te pawhan nitiin report chuan a tarlang naa chipchiar taka tarlan erawh a ni lo a ni.

    Auditor-General-in President thu-a sawrkar ministry te sum tihchingpen dan Pyi-dawngsu Hluttaw-a a theh lut hi hluttaw palai tam takin a tha lam hawi zawngin an lawm

    a. Amaherawhchu sawrkar chanchinbuaa a lan danin report thehluh chu a chipchiar lodeuh a, sawisel an awm nual a ni. Auditor-General in Pyidawngsu Hluttaw-a report a

    theh luhah hian Deence Ministry leh Tatmadaw [Military] sum lut leh chhuak chu eng-mah tarlan a nei lo a ni.n[The Voice]

    YANGON-A OBAMA RIlRU KHAWIH THIlTEAmerican President Barak Obama chu Myanmar-ah a rawn zin a, Myanmar-a zin hmasaber USA President nihna a hauh thei chu a lawmin a inchhuang hle tih te Obama hiana sawi a.

    Myanmar President U Thein Sein nena inhmuh, Democracy meichher Daw AungSan Suu Kyi nena inkawm, Yangon Uniersity-ah Myanmar ram tan mai ni lo, Asia lehkhawvel ram dang tana thuchah sawina hun tha tak neih te chu ofcial deuh taka a thiltiha ni hlawm a. Heng bakah Yangon-ah hian a rilru khawih thil eng eng emaw Obama hiana tawng nia hriat a ni.

    Heng zingah hian Myanmar rama Pathian thil tithei taka neih Shwedagon Pagoda hi

    a tel a. A tirah tlawh tumna a awm hran lo na a, amah Obama ngei hian tlawh a duh thutniin a National Adviser chuan a sawi.Air Force One thlawhna-in Yangon khua an thlawk thleng, Shwedagon Pagoda an

    hmu a, Shwedagon-a pathian bia mipuiten ban vaia amah an lo lawm nasatzia an hmuhkhan Shwedagon tlawh ngei c`hu a tum ta a ni.

    Chanchin thlalakahte pawh President Obama chuan Shwedagon a tlawh lai , mawzameuh pawh phelha a an kual ve thu te a lang a. Pagoda hmar lamah pawh tui thiang-hlimte thlawrin pathian zahna a lantir nghe nghe a ni.

    President Obama rilru khawihtu dang leh chu mipuite an ni. A kalna kawng kamamipuiten airport chhuah atangin pengthuam tinah American ag leh Myanmar ag tehawiin chibai an lo buk sup sup a. Banner te kenga lo lawm tawk an kat nuk bawk a."Kan khawvel pum tan hero i ni," tih te an ziak a ni. Thinlung taka an lo lawm a hmu hianObama rilru a khawihin a tihlim tih a hriat a ni.

    Obama rilru khawih deuh pakhat leh chu Daw Aung San Suu Kyi tlawh tura a va kalkhan a ngainat leh a duh em em a ui lem, langsar leh ualau deuh maia an lo tar a hmuthut kha a nih thu National Adviser chuan a sawi leh bawk. Obama ui lem chu kumin kum-tir lama Daw Aung San Suu Kyi Washington a zin tuma amah Obama present pek a ni.n

    OBAMA A HMANHMAWH?Dictatorship atanga Democracy-a inlet ramte USA-in a chukha dan thil kal tawh eninObama-an Myanmar a ngaihsak hi a hmanhmawh deuh ti an awm.

    History-a a lo kal tawh danah hetianga dictatorship atanga inlumlet ram, kawngka-pui han hawng hlim hi a hmasa ber in a han ngur deuh phawt a. Chumi hnu-ah zawi zawi-in a han rim tan a. A hnuhnung berah thianah a siam chauh thin. A ram chu a hmasa-inSecretary o State-in a va tlawh hmasa phawt thin. Chuti ni se, eng vanga Obama hi ahmanhmawh deuh ti nge an nih ang?

    Article ziaktu Max Fisher chuan The Washington Post chanchinbu-ah hetiang hian akhaikhin a, 'a che vat vat' a ti duh a ni. South Arica a inthlak danglam atanga thla a veitihah Secretary o State a thleng thla a. Thla riat hnuah chauh President a thleng thla.Sewia ramah pawh Secretary o State chu kum 10 hnu-ah chauh a zin a. President chukum 12 naah a kal ve chauh. Libya ramah Secretary o State chu kum nga hnu-ah a zinchauh. President chuan kum kaw hnuah chauh a tlawh.

    Myanmar-ah chuan a inhawn atanga thla riatah US Secretary o State a zin. Thla20 na-ah President-in a tlawh nghal. Max Fisher chuan, "Cold war zawh, modern hunainrem lehna thar rang ber record a ni mai awm mang e," a ti chhuak hial. n [Re: 'Why

    Obama's Trip to Burma is such a big deal'- Washington Post]

    OBAMA MYANMAR A RAWN zIN TEP NI TlEMTECHAUH A DUHAH FOREIGNER 10 TElIN JAIl

    TANG 518 CHHUAH zAlEN AN NIMyanmar-ah American President Obama a lo zin dawn tepah oreigner

    te tiamin tang 452 chu November 25 ni khan chhuah zalen an ni. Hethu hi sawrkar nitin chanchinbu-ah te tarlan a ni.

    Tuna hriat danah chuan tang chhuah zingah politics vanga tang antel lo a. Prison department lama thu dawn danin tang chhuah zingah

    oreigner 10 an tel. "Heng oreigner tangte hi Myanmar-a lo zin ramdang mi an ni," tih bak eng rammi nge an nih hriat a ni lo.

    Political Prisoner insuihkhawm pawlte record atanga a lan daninMyanmar tan inah politics vanga tang 230 vel la awm an ti. Myanmar

    ram hian eng emaw ni pui deuh leh ram hruaitu lu ber ram danga a zinchhuah dawn tepah te jail tang thahnem tak an chhuah zalen thin.

    President U Thein Sein hunah 2011 October 12 khan a vawi khat-na atan tang 6000 chuang a chhuah zalen a, chu zingah politics vanga

    tang 200 chuang chauh an tel a ni.November 16-ah pawh lung in tang mi 66 a chhuah zalen bawk

    an zavaiin mi 518 an ni. America president Obama lo kal hma chiahinheng lung in tangte hi chhuah zalen an ni. Heng an chhuah zalentirte

    hi November 18 khan an hming tar lan an ni a. Politics avang tang anni deuh tlangpui.n

  • 7/30/2019 Tahan Times Journal- Vol. 2- No. 10, Nov 30, 2012

    15/20

    TAHANTIMES |1530 November 2012 Friday|Vol.2 No.10

    yANGON UNIVERSITy-A AMERICAN PRESIDENTBARACK OBAMA THUSAWI

    A hIstorIc vIsIt

    Myanmar ram, Min-ga-la-ba [Cibai].(Kawl tawngin)

    United States hian mihring nihnahi a ngai hlu-in a ngai pawimawha, chuvanga Myanmar-a lo kal kani. Kan ram pahnihte hi kum sawmtam mi hrang ang maiin kan awm a.Mahse vawiinah hian he ram mipuitelakah beiseina sang tak kan lo neireng a ni tih kan sawi thei ta. Myan-mar mipuite hian beiseina sang takmin neihtir a ni. In huaisenzia kanhmu tawh. Chawlhni-ah kawrvar ha,virvat tha tak tak ten, tha tho takinpolitics vanga tang chhungte an tlawhkan hmu tawh. Budhist puithiamtenbuaina siam hauh lo, thu awih taka

    kawng an zawh te lai te pawh kan lothlir. Cyclone thlichhe tuarte tanpuitura mipui pangngaiin chhanchhuak-tu pawl in din thu te pawh kan lo hria.Zalenna dar a rik hun beisei hiphopartist-te zairi leh zirlaite au thawmpawhin kan beng a thleng. An pianleh murna leh an chhungte englaipawha hre reng thin, hla te khuaatlanchhia te leh ram pawna hnathawka awmte pawh kan hmu. Hengbakah Daw Aung San Suu Kyi tumruhna te leh chawimawi leh lawm ahlawhna zawng zawngte hian mintiphur tak zet a. Beiseina hi mei angmaia in thinlunga a alh hluah hluahphawt chuan eng mi mah hi tan ina

    khung beh theih a ni lo tih hi DawAung San Suu Kyi hian a nunin a en-tir tawh a ni.

    President hna ka chelh hlim khankhawvela hlauh nei renga ram awp-bettu sawrkar-ho hnenah, "In kuttumhum tlat kha han phelh char ula, keinipawhin chibai turin kan rawn ban vethei ang che u," tiin thu ka rawlruk a.Kum khat leh a chanve kal ta atangkhan inthlak danglamna mak tak takkan hmu ta a ni. Kum sawm tel nga lailo awh tawh 'dictatorship' thuneihnachu phelh dul hret hret a lo ni ta a ni.

    President U Thein Sein hunahhian inthlak danglam duhna thinlungleh inthlak danglam dan tur kawng

    te a rawn piang ta a ni. Tunah chuansawrkar chu civil pakhatin a hruaia, parliament pawh mahni ke-ahkhawng takin a ding mek ta a. Hman-a 'dan lo anga din' nia puh, NationalLeague or Democracy Party pawhby election-ah an tel ve thei ta a, DawAung San Suu Kyi pawh hluttaw palaia lo ni ta. Rinna avanga tang mi zatam tak pawh chhuah zalen an nitawh a, hna thawk tura in chhawr luih(orced Labour) pawh a bo ta. Taing-yintha ralthuam keng ho nen pawhbul tan nan, inkah te tihtawp a nitawh. A hma aia zalen leh langtlangzawk economic sumdawnna dan tezam a ni tawh bawk.

    Chuvangin vawiinah hian ka thut-iam hlen turin ka lo kal . Inthian thatnachibai buk tur che u-in ka lo kal a ni.America ram hian Yangon-ah ambas-sador a nei tawh. Economic inhneknate pawh phelh dul a ni tawh a. Mipui-

    te tana hamthatna tam tak thlentu,khawvel tihchangkanna tur enginepawimawh tak pakhat in nih theihnatur economic in din theih nan kan puidawn che u a ni. Tuna ka rawn zin,chhinchhiah tlak tak hi a bul tanna,pen khatna chauh a la ni. Hmabak thuitak kan la nei.

    Tuna kan hmuhin tawh hmasawn-na, mei eng de zek zek ang te hi mitleh mai lo se, Myanmar mipuite tanhruaitu hmar arsi ang a la ni zel dawna ni. Mipuite zalen taka punkhawmkhapa rah beh aiin zah takin kan en-kawl zawk tur a ni. Rah beh leh khap aichuan media lam pawh censor (endik-tu) hmanga khuahkhirhna te hlih vek a

    tha. Hetiang hawi hian pen chhet chhetula hma in sawn thuai ang. Myitsongdam project chungchang mipuite awngaihthah mai lovin ngaihthlaksak a nia. Political party-te pawh phal loh neilovin din phal a ni a. Hluttaw inthlan laikhan vote thlaktu pakhat chuan, "Kannu leh pa, pi leh pute khan he hun hian nghak tang tang a. Mahse an hmuhman ta lo a ni," a ti ngawih ngawih a.Vote thlak tute zalenna humsak turinthuneitute hian 'thil engkim hian limita nei' tih hi an pawm thiam a tul. KanAmerican system chuan chutiangchuan thil a kalpui. America ram hikhawvela sipai nei tha ber a ni maithei. Mahse chung chu civil thuhnuaia

    awm a ni. President nih leh Chie oStas nih ka kawp a, mahse a changchuan congress roreltute hi ka duhdan danin ka thunun thei hauh lo.Roreltu thenkhat chu ka ruat an ninaa, an rorel dan turah ka inrawlh theichuang lova. A chhan chu Americaramah chuan rethei taka khawsa nau-pang atanga president thleng, mitinmai hi dan hnuaiah inang, in tluk tlangvek an nih vang a ni. Hmathlir beisei-na leh rinna pakhat khat vanga lungin tang pakhat pawh awm se, 'tam'tihna ram, eng ang hruaitu ai pawha'dan' lal zawk-na ram, khawi nau-pang mah sipaia tan luihtir lohna ram,khawi hmeichhia mah hnuaichhiaha

    an awm lohna ram, National Securitypawh civil kut hnuaia sipai ten an vawnhimna ram, mipui thlante chauhin ramawp theihna tura thutiam nei RamDanpui awmna ram, chu ram ngeichu in la thlen tur ram, in phu em em,in beisei tur ram a ni. Chu kawng inzawh naah civil society tihchak nan,kan tanpuinate chhawra proessionaltaka mihring chanvo tisang turin, sipailamte nen pawh inberawna economiclam thang duang tak democracy ramni turin hmasawnna tura in thawhho-naah te thian ang takin, in ke pennaapianga tanpui che u kan tum a ni.

    Ram tin hian ram mi bithliah chun-gchang kan buaipui theuh a. America

    hian hemi chungchangah inhnialnatam tak a nei ve tawh tho va, a la neimek a. Mahse khawvelah hian 'dan'zawm tur el tak chu a awm thei thoniin a lang. Tu nge an nih, khawi atan-ga lo kal nge an nih tih thu vanga, an

    in leh lo halral hlauh thawnawmna lehvau behna awm l