Serat Pustakaraja Purwa 06

61
nnDIIl t[rDlunmm nruunm nuortrID trlilnnDm uul nn trn mm lun Em mE mrn nm nm mm IIrn UID IIIE mm mmmmFYn hnmmh Dmmnm trIl]muunm nm nn IDIU UUIlm nn run trn mm hm nn unEtr nE ulln nm IIIIDIDD EIDMTDIUN lUN DNM lON NM trD nnnm nm lul run nm trtr mn tnn hm uuq hm nmlllmm tnrn hm nhmm mmlnlDlun nmlrn ltrn mmn nuum Em[onn EIIIIIIII luul EIn UUI! tntn r|m rf,m trn !]E Elm n[l IIlm nn nm mm mm nll rrm mm nn trn nun mm DII E|m Elll nn mm mm lul lnm mm lnlll ruIl nn EUD llLll ltmnmm rf,m EuIl [Iluil[En [u '|nmmrnn rnmmm ln|nmmmln nmmllr?l IllIuIIIttIun llm EI0 BCI nn tDn IEg EIII lnE rnm Itrn . trE trln EIDID nm hm rnm trB mm nu IllEI tDll EI! mm Dn M Dn u! trE ItulIIlE hm mm nF nEt nm mDnln lDDmn nn InI! Etr !ll! lnlll[ rnB Erq rnn lutl0 rnm hh rnnmrn HHttE HH rn Hf, rBttHD EIm llltr Em IFmtr nD nl[ . rntn tnilnEn Ino mmm IDn luuDMDln niDtu rnD E E lun IIuu Dn nmmn! luntr IEItrn Inn mm luu mmm uun Etr lltr ruIl EUNIIlIIIN EIIII IDID !r!u ntD mq ma rpm u! EIIIIIU!In trIE ntr nn nm IBJD nmlnmm lDlI MN [lB l[II lnm mn nn EnInIrD llm trllllr IIUII trn li]n TIID Itr tnmn lun !iln nF Dn mm NN DN NN DID Fm nltr Dul trl! lun nn mrD llrn InD Iruuum nn uuulllllll Eun lnm hft IaL 25 larupah*"r slult snk{ng lanpohq.' SUADINALA ngantos duuugl lanpah"n nBAI{GUN CNDHI GADA-}'iADANA. F.afr-imoun denlle t Tf S^U R. y 0 S A P U T R 0 - flg $rankarfs. llivit dirten : Hlnggu K'livon. Tanggal :1Jul11983. tsu8U8CI888888808800888808888808fl 088S088ts88 nnmmtrmtrmI om& mnmnmmmmlDlnnnmmlnlDmm nnm mtuuunnom

description

Serat Pustakaraja Purwa 06Kahimpun dening Ki SuryoSaputro, 1983

Transcript of Serat Pustakaraja Purwa 06

Page 1: Serat Pustakaraja Purwa 06

nnDIIl t[rDlunmm nruunm nuortrID trlilnnDmuul nn trn mm lun Em mE mrnnm nm mm IIrn UID IIIE mmmmmmFYn hnmmh Dmmnm trIl]muunm nmnn IDIU UUIlm nn run trnmm hm nn unEtr nE ulln nm

IIIIDIDD EIDMTDIUN lUN DNM lON NM trD

nnnmnm lulrun nm

trtr mntnn hmuuq hm

nmlllmm tnrn hm nhmm mmlnlDlun nmlrn ltrn mmn nuum Em[onn EIIIIIIII luulEIn UUI! tntn r|m rf,m trn !]E Elm n[l IIlm nn nm mm mm nll rrm mm nntrn nun mm DII E|m Elll nn mm mm lul lnm mm lnlll ruIl nn EUD llLllltmnmm rf,m EuIl [Iluil[En [u '|nmmrnn rnmmm ln|nmmmln nmmllr?l IllIuIIIttIun llmEI0 BCI nn tDn IEg EIII lnE rnm Itrn . trE trln EIDID nm hm rnmtrB mm nu IllEI tDll EI! mm Dn M Dn u! trE ItulIIlE hm mm nF nEtnm mDnln lDDmn nn InI! Etr !ll! lnlll[ rnB Erq rnn lutl0 rnm hh rnnmrn

HHttE HH rn Hf, rBttHDEIm llltr Em IFmtr nD nl[ . rntntnilnEn Ino mmm IDn luuDMDlnniDtu rnD E E lun IIuu Dnnmmn! luntr IEItrn Inn mmluu mmm uun Etr lltr ruIl

EUNIIlIIINEIIII IDID!r!u ntDmq marpm u!EIIIIIU!In

trIE

ntrnnnmIBJD

nmlnmm lDlIMN [lB l[IIlnm mn nnEnInIrD llmtrllllr IIUIItrn li]nTIID Itr

tnmn lun !iln nFDn mmNN DN NN DIDFm nltr Dul trl!lun nn mrD llrn InD

Iruuum nn uuulllllll Eun

lnm

hft

IaL 25 larupah*"r slult snk{ng lanpohq.' SUADINALAngantos duuugl lanpah"n nBAI{GUN CNDHI GADA-}'iADANA.

F.afr-imoun denlle t Tf S^U R. y 0 S A P U T R 0- flg $rankarfs.llivit dirten : Hlnggu K'livon.Tanggal :1Jul11983.

tsu8U8CI888888808800888808888808fl 088S088ts88nnmmtrmtrmI om& mnmnmmmmlDlnnnmmlnlDmm nnm mtuuunnom

Page 2: Serat Pustakaraja Purwa 06

Dalang Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro.

Oleh Budi Adi Soewirjo ; admin blog Wayangpustaka, Facebook: Wayang Purwa - Links ;

Jakarta, 04 Juli 201Lhttps://www.facebook.com/#!/notes/wavang-nusantara-indonesian-shadow-ouppets/dalang-ki-tristuti-ra h madi-suryosa putro/10 1503699301261 10

Tulisan ini disusun oleh admin blog Wayangpustaka sebagai seorang penonton wayang kulit, darisudut pandang penonton awam di luar lingkaran pelaku langsung seni pewayangan, ditulis untuksesama penonton wayang kulit, dengan tujuan berbagi bahan pengayaan guna apresiasi yang lebihbaik terhadap pewayangan. Harapan lebihnya, mudah-mudahan, bisa menambah panduan bagipeminat untuk mendapatkan banyak pengayaan lebih banyak, dengan akan disajikan banyak alamattautan sebagai sumber rujukan.

Admin blog Wayangpustaka mulai tertarik, bagi dirinya sendiri, untuk mengetahui lebih banyaktentang Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah menerima dari Neno Giri seorang pecinta wayangkulit bermukim di Leuwinanggung Depok Timur sepuluh bendel foto copy an naskah ketikan ukuranfolio dengan judul " Serat Pustakaraja Purwa " yang dihimpun oleh Suryosaputro, Surakarta. Sepuluhbendel tadi merupakan jilid L sampai dengan 9, ditambah jilid 11. Tidak ada foto copy untuk jilid 10.

Foto copy tadi hasil copy dari foto copy juga yang didapat Neno Giri dari daerah Wonogiri, jawa

Tengah.

Dari catatan lama bertanggal 08 Oktober HPyaitu berita dari koran Solopos tentang meninggalnyadalang Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra serta Obituari yang ditulis oleh Kitsie Emerson, ada hal yangmenarik bahwa Ki Purbo Asmoro melakukan penelitian terhadap karya tulis / naskah Ki TristutiRahmadi Suryasaputra serta pengaruhnya sebagai bahan thesis untuk mendapatkan gelar MagisterHumaniora.https://www.facebook.com/pages/Wava ng-N usa nta ra-l ndonesia n-Shadow-Puppets/l-71041283735# !/notes/wayans-purwa-links/08-nop-puianeea-pedalansan-ki-tristuti-rach mad i-survosa putro-wafat/173895586085

Mengapa Ki Purbo Asmoro berminat untuk meneliti Naskah Tristuti Rahmadi Suryasaputra ?

Foto dari blog Melissa Alarez (seorang wanita asing yang meminati wayang kulit jawa) 18 Juli 2008http://castinsshadowsindonesia.blosspot.com/2008/07lpak-tristuti-rahmadi-suwosaputro.html

Penelusuran pertama dilakukan terhadap thesis tersebut dan didapatkan bahan pengayaan

mengenai Tristuti Rahmadi Suryasaputra sebagai berikut :

http://i-lib. uem.ac.idliurnal/detail.php?datald=399

Thesis tersebut berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti RahmadiSuryasaputra Dalam

Pertunjukan Wayang Kulit Gaya Surakarta ", UGM 2004, penelitian disusun dan dilaksanakan PurboAsmoro ( Sekolah Tinggi Seni Indonesia di Surakarta ) dan Soetarno ( Institut Seni Indonesia diYogyakarta ).

Page 3: Serat Pustakaraja Purwa 06

Thesis untuk mencapai gelar Magister Humaniora pada Program Studi Pengkajian Seni Pertunjukandan Seni Rupa, Sekolah Pascasarjana Universitas Gadjah Mada, Yogyakarta.

Abstractnya termuat dijurnal Humanika, 18(3), Juli 2005 dan file format PDF nya bisa diunduh di :

http://www.4shared.com/document/b6NqpO25/Abstract Thesis Ki Purbo Asmor.html

Penelitian ini memusatkan perhatian pada sejumlah permasalahan sebagai berikut :

1. Mengapa naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak digunakan para

dalang penganut pakeliran gaya Surakarta?2. Bagaimana cara dalang menyikapi naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi

Suryasaputra ?

3. Bagaimana dampak kehadiran naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi Suryasaputra dikalangan pedalangan ?

4. Bagaimana aspek tekstual-kontekstual naskah pedalangan susunan Tristuti Rahmadi

Suryasaputra ?

Di dalam abstract tersebut juga dijelaskan latar belakang kehidupan Tristuti Rahmadi Suryasaputrapada ' masa jaya ' nya sebagai dalang sebelum terjadi peristiwa G30S. Dan sedikit uraian mengenai

masa penahanan Tristuti Rahmadi Suryasaputra di Jakarta dan Pulau Buru.(#) Kemudian kehidupankesenian / pedalangan Tristuti Rahmadi Suryasaputra setelah kembali dari Pulau Buru terutama pada

masa Tristuti Rahmadi Suryasaputra produktif menghasilkan karya tulis pedalangan. Dengan rincidijelaskan tentang bermacam karya tulis pedalangan yang dihasilkan Tristuti Rahmadi Suryasaputra.

(#) Kalimat yang menarik berkaitan dengan penahanan di Pulau Buru :

..... " Penderitaan Tristuti Rahmadi Suryasaputra selama 14 tahun di pengasingan (Pulau Buru)sebagai tahanan politik di era Orde Baru, juga merupakan tempaan baginya yang dapat memacukreativitas demi mempertahankan kelangsungan hidup. Oleh karena itu, tidak mengherankan jika

teks-teks wacana pakeliran susunannya mempunyai ciri khas dan betul-betul mampu menyentuhrasa hayatan ". .....(Humanika halaman 374)

..... " Di tengah hutan belantara Pulau Buru inilah Tristuti Rahmadi Suryasaputra banyak mendapatinspirasi tentang sanggit pakeliran ". .....(Humanika halaman 370)

Selanjutnya, berikut ini Admin blog Wayangpustakaberkaitan dengan " Serat Pustakaraja Purwa " yang

Suryasaputra , termuat pada Humanika halaman 371

dari Admin "untuk lebih memudahkan pengertian I :

ingin mengutip abstrast hanya hal-hal yang

dihimpun dan diketik oleh Tristuti Rahmadi

I dengan sedikit suntingan tata letak kalimat

" Tristuti, sejak tanggal L2 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, juga membukukan lakon-lakon

wayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon (Jawa: balungan lakon ), diberijudul " Serat

Page 4: Serat Pustakaraja Purwa 06

Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakon ) ", yang dikelompokkan dalam sebelas jilid( lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).

Jilid I berisi 22 kerangka lakon, mulaidari lakon Lohire 6uru sampaidengan Amitayo.Jif id f l berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmawatisampai dengan Robine Kitoko.Jilid lll berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Sokrisampai dengan Pandhu Tuwuh.Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulaidari lakon Rabine Sucitra sampaidengan Rabine Joyodroto.iilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Pokso Jondhu sampai denganGondowardoyo.Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somodinala sampai dengan mBongun CondhiGadomodano.Jilid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Brotayuda Seta Gugur sampai dengan SudarsonaKethok.Jilid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RobineYudayako sampai dengan PatineAnglingkusumo (lakon wayang madyal.Jifid lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Roji Pamasa Rabi Putri Bonyuwongi sampai denganPatine Daneswaro (lakon wayang madya).

Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Jatimurti sampai dengan Lohire Rahwano(seri Lokapolo).Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Patine Mahesasuro sampai dengan Probine

Kunthiboja (seri Ramoyono). "

(cototon kaki nomor 8):Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehinggaurutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunanK.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

Admin blog Woyongpustaka :

Catatan kaki nomor 8 ini penting diketahui oleh pembaca blog Wayangpustaka yang mengunduh filedigital konservasi serta membaca naskahnya Ki Tristuti Rahmadi Suryosaputro ; supaya tidak perlubingung membaca isi naskah itu jika sebelumnya sudah pernah membaca naskah lain karya R.Ng.

Ranggawarsita dan K.G.P.A.A. Mangkunagara Vllhttp://wavanepustaka02.wordpress.com/201-Ll07l03/serat-padhalangan-ringsit-purwa-ksoaa-mangkunegara-vii/

lnilah beragom khosonah kepustokaan wayang Jawa.

I tulisan tentang topik keragaman khasanah kepustakaan wayang bisa dibaca di

https://www.facebook.com/home.php#!/notes/wavang-nusantara-indonesian-shadow-puppets'beraeam-khasanah-kepustakaan-wavang-nusantara/10150346054996110 l

Blog Wayangpustaka akan meg-konservasi ketikan " Serat Pustakaraja Purwa " tersebut danmenampilkan bertahap ringkasan isi masing-masing jilid di blog Wayangpustaka t

http://wavangpustaka.wordpress.com ], sebagai salah satu kegiatan menuju ke PerpustakaanTerbuka Wayang Digital.

Page 5: Serat Pustakaraja Purwa 06

Nantinya file digital konservasi akan berukuran A4. Foto copy ukuran folio tadi difoto copy perkecilmenjadi ukuran 44. Hal inidisesuaikan dengan kemampuan alat pemindaiyang ada.

Dari penelusuran di dunia maya, banyak diketahuitentang KiTristuti Rahmadi Suryosaputro ; selamadi tahanan Pulau Buru maupun sesudahnya. Admin blog Wayangpustaka akan mencoba menulislanjutan dari tulisan ini.

iakarta. 04 Juli 2011

Page 6: Serat Pustakaraja Purwa 06

Karya tulis KiTristuti Rahmadi Suryasaputrasekembalinya dari Pulau Buru akhir tahun 1979 sampai dengan 2002 { masa thesis Purbo Asmoromulaidisusun )

Data disusun oleh : Budi Adi Soewirjo - laman http://wavanspustaka02.wordpress.comJakarta, 07 Juli 2011.

Semua bahan untuk menyusun data terurut waktu / kronologis di bawah ini adalah dari abstrak

thesis Magister Humaniaora Purbo Asmoro di Universitas Gadjah Mada Yogyakarta tahun 2004

berjudul " Kehadiran Naskah Pedalangan Karya Tristuti Rahmadi Suryasaputra Dalam PertunjukanWayang Kulit Gaya Surakarta ". Namun di sini data diolah dan disajikan terurut waktu. Terbentukdata mentah daftar karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra yang barangkali bisa dimanfaatkansebagai bahan pengayaan para pengapresiasi wayang ; dan barangkali bisa diolah lebih lanjut olehpeminat atau peneliti lain.

Mengapa saya merangkai data sehingga terbentuk data mentah ini ?

Landasan nya sama dengan ketika saya mengumpulkan data kepustakaan, meng-annotasi, meng-

klasifikasi serta menyajikannya dalam bentuk buku " Kepustakaan Wayang Purwa (Jawa). Terbitan

Indonesia antara tahun 1948 s/d 1995 " yang sudah diterbitkan tahun 1995 dengan sponsor

Senawangi dan KITLV Belanda. Landasannya adalah keingintahuan pribadi, keinginan

mendokumentasi, keingi nan berbagi bahan pengayaan pengetahuan wayang.

Di era digital dan internet landasan tersebut bertambah dengan keinginan - sebatas kemampuan -untuk mengkonservasi ke dalam format digital ; "berbagi baca" dengan pengapresiasi wayang lain

dengan memperhatikan rambu UU HAKI lndonesia ; persiapan isi dari Perpustakaan Terbuka Wayang

Digitalyang bisa dimasukidibaca oleh siapa saja, dari mana saja, kapan saja.

Di bawah ini daftar terurut waktu karya tulis Ki Tristuti Rahmadi Suryasaputra - sebatas data yang

ada di abstrak thesis Purbo Asmoro. Sekiranya ada Pembaca yang mengetahui atau bahkan

mempunyai karya tulis atau foto copy karya tuli lain yang belum tersebut di bawah ini , sudilah"berbagi pengetahuan" ; sehingga makin banyak khasanah karya tulis yang tertelusuri,terdokumentasi, terkonservasi untuk kepentingan jagad pewayangan kita.

Daftar terurut waktu karya tulis :

Antara tanggal 12 Mei sampai dengan tanggal 27 Juni 1983, menuliskan I bahasa Tristuti : kahimpun

dening I lakon-lakon wayang purwa dan madya dalam bentuk kerangka lakon (Jawa: balungan lakon

), diberi judul " Serat Pustaka Raja Purwa ( Sampun Kadhapuk Balungan Lakon ) ", Ydffgdikelompokkan dalam sebelas jilid { lihat catatan kaki nomor 8 di bawah ).

Jilid I berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Lahire Guru sampai dengan Amitaya.Jilid ll berisi 30 kerangka lakon, mulai dari lakon Rukmawatisampaidengan Robine Kitaka.

Jilid lll berisi 28 kerangka lakon, mulai dari lakon Robrne Sokrisampai dengan Pondhu Tuwuh.

Jilid lV berisi 25 kerangka lakon, mulaidari lakon Robine Sucitro sampaidengan Rabine Joyodroto.Jilid V berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Bondhan Paksa Jandhu sampai dengan

Gondawordoyo.

Page 7: Serat Pustakaraja Purwa 06

Jilid Vl berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Somodinala sampai dengan mBongun CondhiGadamodona.Jilid Vll berisi 25 kerangka lakon, mulai dari lakon Brofoyuda Seta Gugur sampai dengan SudorsanoKethok.Jilid Vlll berisi 23 kerangka lakon, mulai dari lakon RobineYudayaka sampai dengan PatineAnglingkusumo (lakon wayang modyol.Jilid lX berisi 22 kerangka lakon, mulai dari lakon Rojl Pamosa Robi Putri Bonyuwongi sampai denganPqtine Daneswara {lakon wayang modya).Jilid X berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Robine Jatimurtisampai dengan Lohire Rahwana(seri Lokapala).Jilid Xl berisi 27 kerangka lakon, mulai dari lakon Patine Mohesosuro sampai dengan ProbineKunthiboja (seri Ramayeno). "

(cotatan koki nomor 8) :

Menurut Tristuti, kerangka lakon tersebut merupakan versi pedalangan Ngasinan (Klaten), sehingga

urutan adegannya ( kadang-kadang juga nama-nama tokoh wayangnya ) berbeda dengan " SeratPustaka Raja Purwa " tulisan R. Ng. Ranggawarsita dan " Serat Padhalangan Ringgit Purwa " susunanK.G.P.A.A. Mangkunagara Vll, yang merupakan pakem pedalangan versi keraton.

Antara 17 Agustus 1983 sampai dengan 12 Oktober L983 menulis naskah janturan yang akhirnyamenjadi satu buku yang diberi judul Janturan Wayang Purwa dengan kronogram Kagunan DhalangHangesthi Gusti, terdiri dari 52 macam teks janturan dan / atau pocapan yang siap pakai, antara lain: janturan jejer Astina Ptabu Parikesit, Dhayohan Sabrang, janturan Gapuran, janturan KeputrenPurwacarita, janturan Keputren Mandura Dewi Kunthi, janturan Keputren Pancala Wara Srikandhi,janturan Keputren Astina Dewi Banowati, janturan candrane Raden Dursasana, pocapan KretaJaladara, pocapan Gajah Puspadenta, janturan Karang Kadhempel, pocapan Madya Ratri, pocapanGara-gara, dan pocapan Gagat Enjang. Naskah janturan itu semula hanya digunakan oleh AnomSoeroto, Manteb Soedharsono, Sukasna Mudhacarita, dan Purbo Asmoro, akan tetapi selanjutnyaberkembang luas di kalangan para dalang, baik diperbanyak oleh Tristuti maupun disebarluaskanpa ra da la ng bersa ngkuta n ta n pa sepengeta hua nnya.

Tahun 1983 data naskah tersebut :

Judul "Janturan Wayang Purwa." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1983.

Tahun L985 Data naskah :

Judul "Lahire Harjunasasra." Naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1985

Tahun 1987 menyusun naskah pakeliran lengkap 12 episode serial tokoh Bima untuk Ki MantebSoedharsono. Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atasprakarsa Yayasan Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Duabelas episode tokoh Bima susunan Tristuti :

Bima Bungkus, Bale Sigala-gala, Gandamana Sayembara, Babad Wana Marta, Dewaruci, Sesaji Raja

Page 8: Serat Pustakaraja Purwa 06

Suya, Pandhawa Dhadhu, Wirathaparwa, Kresna Gugah, Kresna Duta, Rubuhan (Duryudana Gugur),dan Pandhawa Muksa.

Tahun 1987 , data 3 naskah lain :

Judul : "Lampahan Babad Wana Marta," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987

Judul : "Lampahan Sasaji Raja Suya," naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1987Judul : "Lampahan Wirathaparwa," naskah ketikan, tidak diterbitkan., 1987

Tahun 1988, data naskah

Judul : "Lampahan Samba Sebit." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1988

Tahun 1"993 menyusun naskah pakeliran serial Bharatayuda untuk Ki Manteb Soedharsono.

Pakeliran satu tahun I satu bulan satu episode ] di Bentara Budaya Jakarta atas prakarsa Yayasan

Rara Wilis dan Harian Suara Karya. Kegiatan acara ini seperti yang sudah dilaksanakan tahun 1987.

Sembilan lakon serial Bharatayuda susunan Tristuti : Bisma Gugur, Ranjapan (Abimanyu Gugur),

Suluhan {Gathutkaca Gugur}, Tigas/Timpalan (Burisrawa Lena), Jambakan (Dursasana Lena, Druna

Gugur), Salya Gugur, Brubuh (Sangkuni, Duryudana Gugur), Aswatama Nglandhak, dan Parikesit

Jumeneng Nata.

Tahun 1993 menyusun naskah Janturan Jilid ll, dengan kronogram Cahyaning Kusuma HambangunPraja. Buku ini berisi 24 macam janturan, 2 macam pocapan, 3 macam ginem, dan 30 tembangsinopsis lakon wayang.

Data naskah tersebut:Judul : "Janturan jilid ll." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993

Data naskah lain :

Judul : "Lampahan Kresna Duta." Naskah ketikan, tidak diterbitkan, 1993

Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Banjaran Karna untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1994 menyusun naskah pakeliran Anggada Balik untuk Ki Purbo Asmoro.

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Baladewa untuk Manteb Soedharsono.

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Banjaran Rahwana untuk Manteb Soedharsono.

Page 9: Serat Pustakaraja Purwa 06

Tahun 1995 menyusun naskah pakeliran Sumantri Ngenger untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskanpada Festival Greget Dalang)

Tahun 1997 menyusun naskah pakeliran Wahyu Darma untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan diPondok Tingal Borobudur)

Tahun L998 menyusun naskah pakeliran (bersama Sumanto) Rama Tambak untuk MantebSoedharsono.

Tahun 1998 menyusun naskah pakeliran padat lakon Pikukuhan untuk Manteb Soedharsono.

Tahun L998 menyusun naskah pakeliran Alap-alapan Sukeksi untuk Ki Purbo Asmoro (dipentaskan diJakarta dan forum Rebo Legen). Judul lakon diganti oleh Purbo Asmoro menjadi Melik Nggendhong

Lali. Sanggit pakeliran ini banyak mengalami perubahan, dipadukan dengan sanggit pakeliran padatlakon Alap-alapan Sukeksi karya Sumanto (1980).

Tahun L999 menyusun naskah pakeliran padat lakon Srikhandi Gugat untuk Manteb Soedarsono.

Tahun L999 menyusun naskah pakeliran Bimasuci untuk Ki Warseno Slenk (dipentaskan di lAlNSunan Kalijaga Semarang)

Tahun 2000 menyusun naskah pakeliran Babad Wana Marta untuk Muhammad Pamungkas PrasetyoBayuaji (dipentaskan untuk ulang tahun Rebo Legen)

*** Akhir daftar.

Page 10: Serat Pustakaraja Purwa 06

)indaian ini untuk studi wayang dan tidak diperdagangkan.

Pindaian ini adalah salah satu hasil kegiatanKonservasi / melestarikan Kepustakaan Wayang terbitan lama.

Kegiatan nir laba / non komersial dari perorangan sukarelawan di persaudaraan masyarakat wayangIndonesia, dengan cara memindah rekam dari bentuk kepustakaan tercetak di kertas menjadi bentukkepustakaan digital, dengan tujuan :

1. Melestarikan kepustakaan wayang, agar bisa disimpan lebih lama, disimpan lebih ringkas tanpamengurangi isi kepustakaan, penyimpanan dengan cara lebih mudah ( tidak memerlukankondisi penyimpanan yang rumit ), memungkinkan dibaca dari jarak jauh / tempat yangberbeda.

Z. Persiapan isi ' Perpustakaan Digital Terbuka tentang Wayang ' ( ' Digitized Wayang Open Library')yang mungkin terwujud di kelak kemudian hari.

3. Memudahkan atau lebih memungkinkan siapapun bisa membaca kepustakaan tersebut.

Nama tulisan : Serat Pustakaraja Purwa iilid 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, Ll ( jilid 10

tidak ada ).Nama penghimpun cerita : Ki Surysaputro, Surakarta.Yang mengeluarkan ketikan : Ki Suryosaputro [ 8 Mei 1983 ].I Catatan : Ki Suryosaputro terkenal juga dengan nama Ki Tristuti ]

Foto copy tulisan tersebut diusahakan oleh : Neno Giri, Leuwinagung, Depok Timur, Jawa BaratDikonservasi di : Jakarta, pada tanggal : O2 )uli 2OI7Dikonservasi oleh : Budi Adi Soewirjo, laman Wayangpustaka

Untuk mengetahuijudul kepustakaan lain yang sudah di-konservasi, silakan kunjungi lamanhttp://wavangpustaka.wordpress.com , http://wavangpustaka02.wordpress.com atauFacebook : http://www.facebook.com/paees/Wavans-Purwa-Buku/82972305747

Peran serta Anda dalam kegiatan konservasi ini sangat diharapkan.Untuk ber peran serta dalam kegiatan konservasi buku wayang lama, silakan kunjungi halamanhttp://wava ngpustaka.word press.com/konservasi-kepusta kaan-wavans/

Page 11: Serat Pustakaraja Purwa 06

-1-| 31.llmnltr nlmn rulD! EI!Iq nltEll lntBttE nDlln nu D! trllll nm n n DII il! !r! En Bnnn uu Bn lur n n nn DlIt nn nI! EE lDtrllrllnn lun BB nn u E nn nl'rnnn nm UMEnti f,ur nn rm lnmE nn nln mn nE nm EnEI! mn mn nun Dn urlrtl trn En tnn nm ts|l Br!nltuun rnnnul mm trn nE lun ruuuln nEl

D!!REn utrBII! Iltrnnnnnnnn nEDIr linlltll EII

nnru!nn nnt0$ tllln$rnun&n nErl0 Elnnm nn

l0Nunnnun!l!lullnllal[!u! :uI0

tlIN

NAGARI a_$aJ_I_A .-Prabr D,rr;rudana, Durna, Sangbrnl, tralDao Reubag I - Sb:rg Hata ngudl -

poJnh{pun Pandhasa.- kanthl qyataya Narendra, s8k{'8 }lagari Eavlyat Prabu Somg

dl.nala. Katurgka oova.nlpun Pratm gssdtnals Eyrpg ar{ Raden &rra PanuJlr u&

tur bllLh Eanpun saged nihrt Qyan ArJuna, sars"Bgke kal ebotakes lng GIIIIA

IIPAS. Na:rgr.g So,ng Prabu Sonadlnala dereng nreJaya ArJuna, aabab r4ngu-ra-ngu labet lng Nagarl Astlna taksth sonton telLk sandl upayen{ng Paudhavar-bebaesn JatI katlusupan ru)nr4g. NarpatL Avanggir Prabu KErrrs lurlngr eabab -rultaos dlpun oenonl, pranlla gya oncad. tarya parlt.,Prabu hryudaJxs nunten-

pasrah dhat'eng Prabu Sonedlnala ldnon babar ploan roJabl Pand.haua sanealpun

dalah putra-2 .Anarta. Sonadlnala sagah gya pantt bld,hal nenpub pralg nrfug-Anarta.

$gggtr;lbr uqnten tng alun-alunp Prabu SonadLnila kacegat' doning Narpatl f,qE

as {ngka.Dg nufrrgaken nurlnglpun. Teaahan deilrg pa:rcakara. Perrng rane, kaploah denlng. Patlh Sangkurl. Prcbu f8rna gya neaat nrlng Anarta ne$a keupal-Pandhava.

KASATRIYAN J O. D E I P 4T tr,

Radon llrebdara Eyang para putra Radon OntorJo, lan GathutJraqa. .!9g_!eC. ; - I'lrekodara parlng pnJnga nring para putra bltth kaqg pana:x ArJuaa $pllmt dsn{ng orqyarel-pun Kurava. Nnnging uonten pundl anggenlpun ngunJara, -dereng kawunlngan. Gya dhamrh kang putra ki:ren :trlekea praJ.ar slnarbl par:krn

elelk nel1k lng pundl drnunglng lcang panaJr. Sancilka gya panlt bldhal"" Ibno'-

Hrsbdars. eovan nrlng Anarta, PEnANq CAGAL s - Raden Sura ParnuJa ptuarggtia

Gatbutkaca, nunten taken-tlneksn. Gathutkaca nboten ngeken Jren ilentane Jpsg

ta, nanglng ngak€n ysu nengsah{pun Pandbaua. $rra PanuJa nunten ''r'laka yslr -ne{ya nonpuh prang rnrlng Anarta. Lluonya oetha bltth punlka nungzub, gye ka*

traJang denlng Gathutkaca. $ra ParouJa kssore! nunton anblea bunlr kapapag-

0ntorJa gya pera,ng. Sura Pe.nuJa kasoran nallhr gya nJedhul lng dluratsn tl-nanpi Oathutkaca, nunten kFFulaoara. llaeana &tra ParuJa lundar naaJlng oa-

nodta.

III. I(llII{ANqtrN TINJOHATA.

Battrarl Wllutana nyang kang putra llllug"ngga falah Selar Garcng Pe-truk. !99!gg l - l{lhgangga tarya auderna, sln&hgouLan donlng kang ibu bt-J.Lh putranlpun Dyan ArJuna,. LaJenS Sang Bagus parnlt ne{ya sovan nrlng Arsr-ta. Kelllsn nurten btalhal kadherokakon pa.qkavan. EEBIE$-.$ESAB s - Uontou -Pandhlta yakoa sakJ.ng Pertapan Lava-iJo nana Begevan F.uvarna sol/an napaga*-

Ir

II.

Page 12: Serat Pustakaraja Purwa 06

-2-

kon Raden l{l1uga:rgga bllth t{nrnglsan lrqng putra Dorr Kuna:ill supena kagan-va natrlya sakltg Ka.\rvangan TlnJonayas kaLasih Radcn lnlugqngga. Pranlla -Sa:rg Bagus ne{ya kadhaupaken klayan DevL ltruarnl. }Ia.nglng Ullugsrngga tan pgrunr gya peraxg. llaeana furden Ullugangga kacoran, nunton kadhatrpakcn p{krn-tuk Derll Kuva::uL. lfusnya dhaup, seng f,uourne panlt sosap erlng .Ala:*e. se.ug-

utku ngl:tlanl earvl piturgkeol b{Lth earrancl-ssncl neng8lh rori.bot, H.non -natat d1 panelLog ngrasubaken Sa:rg lflku, nedya kabtyantu. Ylluganggs sanqlka gya budba'I. saperakasnng.

CAND{AKA}I : - Ka\yvangan Svarga Dahanr., IVu.''g Brana lsn Lqng putra Detrt -Dresanala, .la] ah kqng salrah Baroba.ng l{laanggenl. .@!gg r - }tlsarggenl.tanya sudama. lfln4ngoulsn denl.g Lsng oy4.g yen putranlpun Raden A:r-

Jurra. Sa:g Peklk gya panLt ne{'a ngabektl kang rana Drlng [nar.ta. -Wvang Brarna lan kang lbu ugll.Jenl, kanthl dbavtrh yen nangke savancl-

vancl "nsl'gglb rerlbet kinen ngaturl Lang eyang nodya kablyantu. Ul-sarggeni eandlka gya palgkat.

IV. NAGARI a-[L&--i!.J..?rabu Dsruakuaural Srl Kreona, llrebdara, Kenbal. Renbas r - gcnl

-eungkava sabab Qfan lrJua kaptkut orayanlng Kuraua. Katungka pyan'lpun Ra-

deu Hllugangga dal-ah parel"ananl saha kaausuL Ulea.nggenl prapta. Satrlya ka-kn'l{h vau ne$ra ngabckt1 gudama Ssng ArJuns. Ulna.trgeu]nn fls[Lng SrL f,rcsnabllth karrg rana kaplkut denlng nengeah. Kasaru eovanlpun Gathutlcaca 1an On-torJa natur b11lh paranguuka snlr{ng Nagarl lbvlyat Prabu Sonad{.a1a Balpunvlslt nglurugi NagarL Auarta.

Hrebdara ne{re tuuandangr ptnenggak do.lng srl lhesna eabab sanos -tandblnglpun. Nunten l{ilugangga kactbainrhan nados! kang rana ArJuaa ngantos-plnargglb Lan kLnon nboyong lilnd,ur. Dene ltloanggenl kedbawhaq uapagake1 $g.

nadinsla. Satrlya krkalth saSahr nunten bl'lbn]. Hrekodara Krsena Gath,rtkace0atorJa oanl njalpalgl.Kacarlta, Raden Vllugalgga uunten natak aJl panelrng ngravuhaken k+,,g rana-

'uaraoepuh. TBn dangu Bgv. Kuva:ma rayuh. llllugangga paorah clhatcng kpng ra-lla kados purdl nggenya oaged ngupaya dununglrg SaDg ArJua. Sang Lllku dha-suh blllh Pertapan Leva-lJo prrn{ka du-nunung yontsn lqbettng guua toruoad-pun Guwa llpae. l'{arrgka Dyan ArJuna kalnrnJare rpnten Gtira llpasl pranlla HlIu-gangga nuntou kegcndbong derrLng Bgv. Kuvarna kabekta DanJ'lng nrlng Guva U-pao llrat Pertapa.n Lava-iJo. hoggallng aarltae lyan ArJuna suo tlaulungan -dening Bgv, Kuvarra nontas sak{ng pansldhaJrg. Duugl dboratan Sang A{unE -dlpun valuyakaken do'lng SI Kresna. IDg nriku Raden Uilugangga nua&en kaa-

kon putra d.en'lng Radeu Janaka. f.ahrngka rarmbnya NarpatL Ka:na, radul yon -uentas bandqyuda klayan Sonad{na,la, laJeng ngenpa^l klayan Pand,hasa" Sad^qva

nunten nueul l.llsFnggenl Dgg')r\ys napagaken nengsah.

Kacarita, Wlsanggonl landhlng yuda]an Prabu $qqsd{na]a. llaseaa Song

Page 13: Serat Pustakaraja Purwa 06

-3-

dlnala, kaooran, gya nadlI nrLng kang rana $frang Ianadlpatl. Gentos {fyangIarna nagut pup$r UlsanggenL kannnr nunten ngravuba.kcn kang eyalg rysang -Brarne. T.cJeng ifvang Brana nbelanl kang uagah, naJeng {r'g paLaga! prang 1an

EruanC l&na. l{arpatl Karna ulf-nga desa kal{h sanl petangr gya ngravubaken -keng rana &vang Suryal nyuyun dlpun blyantu. Nuntsu bvang Srraa tulut

-ngroyok lfyueng Yarna. Tenah Kabvarrgan Suralaya ketsnan gara-garar labet do-

va-2 eerl pancakara 1ng naroapeda. Svang Guru gya utuean {yrarrg Naradar 4nen nLeah kang sanl bandayrclar sarta kadba$rhan Parrng prngsdflnn. Salxdlkal

gya ternurun.

Perang ra.Be, kapisah denlng Eyso.g Narada. lfusnye aanl nglenpakl Xarg

da parLng pangadrlaa blllh l$sang l6sg {ngkqng Lepet deno nguJa putranlra -leng hanlsg angkara. Yen tan purun ngendhak kanurkan{ng Prabu $epstilFqlor -badhe dlpun lorod drdat kad.esat"nlpun. I$wang Yana aJrlh, nunten natur to-bat, sarta o-t'tt"o kang putra kalrqll[ Prabu Sonadlnala lnn Jladen Sura PanuJa

kabanJut vangsul nring Kalryva:rgan, nagarl Havtyat kabeeal ngantoo teilaa. PA

ra deua nunton pantt kundur nrlng $rralaya.Prabu Dlrlrudana Lan Kurava nganukr kaplkut ttenlng l{robd,ara. Drryuda-

na lan Sarxgkunl kacenp}rngaken {tg Guva Upaol tenah Bani sossnbat tobat. -Srt Krbsns ngandlka btlth Kurava badhe lLnuyaran sakLng Guva Upasl nangko -na:ravL satrpun lnngkep {0 cllaten, lng panrih supadoo gentoo ngraosakan p6nqg

dhang vohlng pltenah.

T.ANOl'EB - KAYON.3 JuIl 1983.

132.RInIru

HH*K BH "fiN'nFnnmm DnEnffi HH Sf,'H"qul mm I\n Erni

ElnEt[u lullltnnnmntrDn]ln

EnnnnHMgultrnn

mnrEIII

mnnlnmm nD nn nn|llln DE trn EB IlI ltEDrD DnD nU Etr nE |ln DU nn nn !u!rul nun.Et$E ur En nD mn IDn DIn nnnDl[nE IUI nnn nn ntr nmnmEn '|m nn nlmnn mn nn nm nn nll lrn nn nn mnnn Ern lln nn lll! nn nn nn En IlmnnnntrE rla nn rulnlnn lI[ uE InEItD flBnlI8E

I. NAGAEI ASTINA.

Prabu Dr:yudaaal Dlrau., S$gkuBlr Ka$a. Renbas 3 - Sarg Nata nedya -ngudl patlnlng Pantlhaual kanthl nyarays Narendra 6nlclng ltagart pr3angteJar-

Prabu Bratanlseu&. Katungka ooranlpun Radsn BratasektL (kaCa',g alren pnlclng-

Prabu Bratanlsena) natur bltth derong neupuh prang Er{ng Anarba eabap tak-eih ragu-ragu Jalaren Nagarl Astlna kattngaL kaibg Jatl katlusupan luyulgl-la:pati Karna kraos nanavl dlpun senont, gya,,uedal ta'Fa paJoLt. Srt DrryudA

na pasrah peJahtpun Pandhava dhateng Bretasekti., San&ika nunten bidh&l.

Kaceritar vonten ing pagela:can nJavl-, Raden Bratisektd. kecogat Prabu Ka:na,

nnDlt

Page 14: Serat Pustakaraja Purwa 06

. - lr-

$rLayanlng ronbag tlados psratitg. Parrc.Lo-a kaploah don!ry, Sanghnt, farpatl-Karna oncad negra kenpal para Pandhava. (PERANC GAGAI,).

II. NJSARI P A R I.N G" TEJA.

Prebu Brataulsena tryrng arl DauL Bratavatl, nen'Fl eovanJ,pun Lang raylRedea Brata.sektl. Siglgg : - Bratagoktl nahrr urlng Lrng ral.a natal bilth.-sanpuu .aFpi dhanuh salclng ff. Drryu,iana klncn nyiruakalr.en Pandbara, aerta-PrEb'u Karna ssnpun oncad. sslr{ng Agtlna, Nuntsn Prabu Bratavlceaa aU*h, aUteng rayl kar.allh Bratasektl lan Bratavati H.nan ngrunly{nr o*pud, plalg -nrf ng lnarts. Sand.lka laJsng b14hA'1.

III.KASATRIIN P I. O N q O T A I I .

Raden Ablnanyu nyaD{l para kadsng : Iravanl $ultra, Gandakuaura dalab

Seuar Gareng Petarrk. Bgg!$S, : - Ne{va rr{4ng nengeeh orayan Aatlnar Sya bl,lh&l. PERANCLSru{AR : - Ra.d6n Ablnanyu sakeda:xg kapapag rodya ParangteJa te-nah dadoe pefeng. Raden Bratasektl kaeoraD gya nundtrr, gentoe Dsvt Blatava-

tl fngksrg uagut pupuh earvl uatah kouqyarr pengaallran. Ablnrnyu s8ka.ra.g \&tanaa pongaelban garlya ll-nglung lrasryaralr rraFanr k"Illkut nunten kabekte d\eleng Aotl-ua kalrunJara. Panakauan-lundar rangoul nrlng .Anarta.

IV. N-AE^AR[ l,l!-ll_B.ill .

Prabu Da:takusuna, Sr{- Kresra, }Irekodara, lrJuna, Kenbar. NarpJ' prap-lqnlrs l{arpatl Kdm.a,r Javab ne{ya q}e]{k dhatong Pandhava eabab tan aamJukmring srayan Kurava, ssrts €ageh dados senapatl. Katungka soranlpu panaka-

van netur blllh pare putra I'tadukara kapllort clonlng Dorrl Bratavatl erayanlngKurava. Nuntsn sa:ul bLdha'l uonpuh prajog. Raden Gathrt&aca ngang'lang {.g g+g€,n8r

Xaearlta, rronten lng paprangan, Srl. I(ragna nraneta gelar barler ArJu-na klnen napagakon Deltl Bratauatl., dene Prabu Ka::ua plnasrahan tnadhJ.ng k]gyan Reden Brataeektl. Segalr nunten ea.nl naJeng ptong.

Deul Bratavatl netat aJl koeayaJx pengaalhan, ArJunr drrtan paea,h, vaggna Bratavatl kapikut ldeng kalrunJara. Raden Bratesoktl nurlng ne{ye Dgoy-yonJ- Prabu Karna, Begavan hrrna klnen nbotobl, e,aryl natur bllth pn4Jeneng-

anlpun kagrutgdr pusaka n$rr, I(IAI GEAE kadrnungaken lng kencLng gelu.g. Ienpangke Bratasekti peJah, Drrta lrlnen nggqah kantht ngucap tonbung r KIAI -GSPAK URIP. Drrna oagah, nunten Bratc.sektl traJeqg prapg lan Karna. Katanan-

curlga Kyal Jal-e-k, BrataoektJ" peJah. Gtnugah denlng D:rna kanthl nga.nrllka r

Kyai Gepak Urlp, Brateaektl sanallka ta:rgl ldeng naJeng prang nel{[. Saben

poJahr kqgugah dening Dlrnar Bratssektl oaged g€sang. Ngantoo Prabu Ksrns -911e, n'ngXng St l(resna gyr. paring punake tandhi.ngan dhateng Prahr Karaa.r-

napa KIAI JEIIDHUL, kedunruqgakon lng uakutha. Nunten k{ns31 naJeng prang na-llh. $aben Narpatl Karna peJahr ginugah dsn'lng Srl f,resna kanthl ngan'r{ka s

Krar JEI{DHUL umPr Karna tangi laJeng naJeDg praJrg naIlb, Ea.katou rongsal-vangsul. l{asana plnqJu Raden Bratassktl katanan curlgan{.pun Ka:rra, Brataee!

Page 15: Serat Pustakaraja Purwa 06

F

-5-

ti peJah, Srl Kreena nggegtro Dl:na aaH-ng kateblhar La.thi rigondrka Fora 3

KIAI GEPAK PIIIAIL D.t:na glilhuh palrgga'llhlFun, vekaoan k]{n{a1 {ng pangucapl-

nlrokaken susntenlpun Srl Kresnar KAYI 0EPAE PX.IAIL Sanallke Brateoektl. 1og

tsrtun peJc.h. Bgv. Drr,ra theuger-2 eerrrl kedr:ua1-kEdunel. Kurasa r€anukr l4q,

tLabung d.s.l'g Gathutkaca gaHng cltrganterar tenah aanut. Nunten.Pen/rheue -sakadalg nglung dhateng Astinal nodya ngluuard. palanJaranlpun Abinanyu sa-keda-ng putra Madukara.

It TAHAN KADI-LENGENQ. (agrfra).

Dewl Banuuatl ny.ng putra Dorrt Iagnatravatl, na.up1 oovan1ptm Raden Ar*-

Jrrna lsgkeng es$u nelebsken kang reka Ba,nuvatl dene tega dbateDg para putraMedukarel trgkeng eanangke kaktmJara rrcnton Aetlna. SanaL{ka lrsanatatl kgdborekelren abdl cethl, bldhsl ngluuarl putra Hadukara. Nunten Janake EoD-dhong BsJxur.atlr OngkoulJoyo noadbong losranasatl. Prabu Drryui{ana Ian Raden

I.gsnara pnlnge, Eur'lng nunten dado.s poralg. Drrytrdana lan lasna.Ba kaooranl-

kebanda tng oaka, ArJuna dalah pala putra lcunddr nrbg Anarta.

Patth Sangkunl prapta ngucull bandrn{Fua DrryuCana lsn I.cssaru. uboton

Faged. Na::glng sat€ng Det l Banuvatl lan Ieganavatf fugkang Dguor'li, boban-

dan saged ucu.L. (SaUa.U Banuvatl lan lpenalraratl eanpun apal dbatong ub€d -t4ngsullpun &'Jt'nn 1an Abinaayu). Srt Drryrclana kai.aDgkung nut{ng gya psrsgtah dhatong Prabu Bratarlaena kinea nurpes Pandlaya. Saga-h g:ye pangkat.CINDHAKIN : - Ing Nagrl lnartal Pandhaua p€pak d'.Iah para putra tr.rsln Sr1 -

[.resna, nanting Devl Brotaratl-, uatur tobat neQra nung]rrJ,. Kasaru pe-ngaroukipun Prabu Bretasisena. Sr1 lkeena dhaurh dtrateng DenL Bratasa-ti k{nen napagakon }ctdhanlng kang ro}ao Sagah laJong nagut pupnb. D9

si Bretavatl ta:rdhlng prang kl-qyan Prabu Bratayi.ssna, veliasan pejab -Fanpyuh. Bala PalangteJa bebela sedarlng gustl, kaaepu baraut denlng *llrekod4ra, tena.b kanpru];rg.

TANCEB - K.AYON.3 Ju]-1 1989.

I 33.

r, NAru.Prabu DrrTudana, hrrna, SangkunJ.r Ka:rna. Reubar t - So:tg llata nedya -

trylruslalon Pandhave karlthl nyarqya nareldra nyolunan aeklng Nagarl KreudtXl

pura Prabu Jaya NlrulndJ.. Katwgka eovenipun Prabu Jaya Nlrvindl, natur b1-

DINuuut

|lu[ nn nE nnnDmrn lnm nn nn nnl

'HH HH HS m$rrHffEm utrnn nn Bglnn En Du Enmm nn ru! nn

*H" HH @ SHnEf,' f,E n f,H * f,B" Hf, HT*4" -ffififtnafiffi run ffi fifi ftE nfin fifr nn FEEnEE fril FIi nuinm nhtd itld htllnDln Dn Dnn nn l1I[ nn Dmm nn nn mnan nm mn Drrm nn n n Fn nn nn u! nE mn nErDr[ nn mll ElEunn DIln mnn lur nn nB lltr0 nn IDII IIBhn &m EIt !l!l ruln nn un xqu nn nu uuulltlB Bts nn

NInntrnnllllltEnnluln&

IDTIglI!nn!u!nnn

Page 16: Serat Pustakaraja Purwa 06

-6-

Ith dereng nenpuh prang nrlng Anartc sabab takelh sangga-runggl 1a,bet lng -Astl-na uonton nate-pltay{tn{ng Psndhawe. Narpatl Karna kraos yeu dlpun 3€tro-nl, gya oncad talpa paJnlt. Prabu Drryudana gya paarab peJrh{Fun Pandbara -dhatang Prabu Jaya Nlrulndl. Sqgah gya parlt lfdhal.Kacaritar uonten l.ng nJavi Narpatl [a:na nyegat Prabu Jaya t{lrvLredl nedya -kacobl kadlfudayano, tenah dados p6ralg. Kapleah de.{ng Sargkunl, nuntsa KoE

na neeat nr'rng Ansrta nedya kenpar para Pandhava. eEBlNg-glgl!).

II. KA,SAruTA}i- J O DN I P a._Ll .

Radon Urekodara uyB.ng para putra I OntorJo, Gathtkaoe, Abl.naayur Irgvslr. @!gg : - Para putra tragladhl peraJcg. faturgke panorpuhya Prabu Jayg

Nlndndl 'lan Kuraual dados perang raqe. Para putra kegstak kaupnrngr dene -flrokodara kad1-lat dentng Jaya Nlrw1nd1, Sena lunpub. Jaya Nlndndl'lan KrrrA

ua Dglajengakeu ngrloak Nagar{- Alrarta.

III. .

Radeu ArJuna rlya.Dg gana lnlralt[ Derrl Senbadra lan Uara ff.lce'dh{, C&

1ah Senar Gareng Petruk. Femb6,s t - Sang Baguo panLt nrl:rg pare garss,r rx€-dya sovan dhateng Anar.ta. Kq,] {Ian gya bidhal ngdrtht pane.kavan. PERINC SFj"-

KAR : - lJa{ya ragoksa sa}Ang lkendhqFura ubegal lanpahtpun Dyan ArJunar d^a-

dya panca.kara. Denaga kq6s3in, aan3, poJah.

IV. NAGARI AUARTA.Frabu Da:nahrsuua, Sl Kreoea, ArJrma, Eenbar llyq.ng panakava:I. Renbag

Sarnl roraoean bab Raden Lfrekodara nggenya nggegJ.adhl prang para putre. Ka-tun6ka praptanlrr Nrrprtl Krtne, Urgkrrg natur nedya nballk nrlng. Pandhava,

rabab tan aantJul nrfng Kureva n88.c$ya Dyalaya Prabu Jaya,Nindndl ]"{nen -

nra.Jaya Pandhan a.

Kasanr dhauahipun para putra Pandhaue. Kadangu natur bl1lh naatas bag

dayuda klayan srayan Aetlna Prabu Jaya NinrlndJ., kagetak karnpnrng. Saha na-tur bl11h kang rarna l.lrekodara sanangke lrrnpuh rng paprarrgan. ArJuna algra -bldho'l rnapagateu nengoahl kasugul Prabu Ka:rnar Sri- Kresna para putra 1an pA

nakavan.

.[gggl!g, Srl Kresna gya nltulungi Urebdara kagaresaken, deno Prabtr Kama

lan Arjuna perang lsnan Jaya Nirulndl. Saben Karna utasl ArJuna peJa.b, dJ'-pun gugah dsnlng Srl Kresna, saged goaang naIlh. Kosok nangsuLlpuu, Jaya -l{lnllndl. lauun poJah, ssgod tangt gceang nallh. l,laeana Nlryindl kakmyok &nfug Arjunar Kaxnar lJrekodara Ian putra-Z. liekasan Jaya Nlrrlndl kuur'laheu,gya natak qJi pelenunan, slrna 6ak{ng panlngaL. S L g e g .

v. KAifll,tAl{GAt't DHANDI{A}IG MATGORE. (SElrRA CA}tDAilAru),

Batharl Durga, I{yuat'g Kalae narpt soranlpun kang putra Prabu Jaya N13

Page 17: Serat Pustakaraja Purwa 06

-7-

v1ndl natur n)mvun blyantrr. Drrga]an Ka.Ia Bagahr gya earl uar'{tle nrlngkang putra. Jaya Nlrvindl bldha.l naJeng prarg na1Lh.

Kacarlta, sonten p&pr4nganr krldhanlpun Jaya Nlrvlndi lqngkuag nggegirlslr-ngedalcken pengeberan varnl-2, sonten genl nangelad-alad, nult,en ngedalaken

sato galak EanL Eangsa Jalra nanungsa,, lrp. Toneh Pandhava sanl gLrlo. Sri-Kresna nunten pasrah dbateng Kl Ilrah Sonarr k{'ren napsgeken nonggah. Ssndl

ka gya budbal. D,rnugl pa'l a,gaD; Senar tan p"nglilg bl1:th pun{ka pokalipun rgJa dhonlt, pra"nlla Prabu Jaya Nlnrlndl nunton dipun eupokl ngaatos .oeuaput,

Drrga lan XaJ.a oncad, kg,bur'u d.E'ing Souar. lfusuya katubrtanr Drga ryattg l(gIa natur tobat. Nunton Sellar dhalnrh tlhatong Drrga lcincn ngendhak !3'fdhan{ng

Jqya Nlrrd-udl., Drge sagah. Nunten kang putra kabanJut kinuktrt uangeul dr.dl

bajubarat, nunten kakantld lnrndur uring Sotra Gantlara;ru.

Pratu Drryudans nurlag I Bya nganuk. llrokodera nuJa lerusl Drryudnno-

de1ah Kuraya kseeblsk na:uta1 LarqFrung. Narpatl Karrra :rtrllten 11llh rng pang

gallh, lcrndur dhateng Avangga.

LANCEB - KAYoU.. 3 Jult 1983.

134.rrEntn lunmmDEn Dln mt! mtrnln nm mm

lnrnmmnB InBInmonn ilnnnn nn nnnnnmmn En nmltr

nrn mm nmlltln ruIlnE mm nunm mEnlonn nn mElmnt nm nnEn rnrn IDIntr

rH'Sr HHr HH Hfi""ff" Efi HH -nn nn nuiltllmn En nn rrE trn ntrunF4lrJll trtr EBilt nn !u[ ntDamnn unnn ftm mm nn nn nn nE lun nDnD nn nm nB mlt nE mn mn nnnn mn nn nn Dnl'trln Elll nE nut

tDEItn nn rut nlllulnm nm DnE trn nn En Egtn ntr nEDutllltr nDrlnr nn trn nIlID nn u!trlDn nn nn nn nn nnEm rull nm nn nm nn nnrlllllu! trm Iu[ [runll ntr

TgANA&

T EI N I

I.W.Prab,r Drryudana, Dt:zra, Sangkunl , Burisrava. Renba^e t - Salg Nata ti-

nangiean dsnlng kang rayl Burlssata lngkang tansah gandrung Devl Senbadra.-

Nunton Prabu Drrnrdq.na nlnbali guntnlpuu or€Belr pandh'lta yakaa sak{ng Por-

tapan lla-l}a; ngqs Begavan KALA SASRA. lfusrrya ngadhopr plnasrahan klnon -nyldra Devi Senbadra sarta nreJqva Raden Janaka. Sang Wtktr gagehr gya panit

Sangkunlr Burlarase lan Kuraua kluen nJanpangL. Ssndjlcn gya pa:rgkat.-

[3,g3,llfu,, nonten nJavl, Bgn, Kale Saera nlnb'rl kang putra kalca]l[ d.etrer.a -nyelunan Jaler estrl, nana Dltya ['a1a KUTHANA Isix rasekel KU'IHINI. Kuthana-

kadhavuharl nyldra Dovl Senbadra, deno Kuthinl klnon,mrqJaya ArJuna. Sa.lal og,

gah gya bidhaJ. rnesat gogana. l,la{ya baJubarat lngkalg rtrt anpongi.

II.W.

nnEmnmMl!nnNDBDNnn!rnmmnnE!t

nnlulnmm Dl[um nnmmnlunmnmnruollnn lltllll

KU

KU

Pratrr Kresna, Sanb6, Setyakt r Udava. .B9E!OC, : -nrl.B Anartal Jafaran kraoe rnanarrl bedhe ronten cobi

Sang Nata jengkar nganbah geganar Sanba Setynk{

nguntabaken. PERAI{O GAGAL : - Kurava kapapag SotyaLl t

doo pancq,ka'4. Kura.ua kasoran gya nylnpang uta:rgao

$ang Nata nedya furrl-hrnrap kadang Fqndbaua

Udena lan punggaua -eulayanlng renbag da-

Page 18: Serat Pustakaraja Purwa 06

III. PERTIIPAN

-8-

SAPTA ARGA

Begavan Abyasa .strrtrll s6rvan{Fln t alg wayab Raden Ar.Jrrna Eyang gelar Gg

reng Petruk. 3gElEg : - salg Bagus nyaraned.eka.ken pasupenanlpun, kadoo von-ten Javah ludlra lng Kasatrlyan l{adukara, nutlton Sang A4una Eyang garua DE

sl Seubadra kabaadhang dsn{ng bar{lr. Sarg Ulktr dhawb bi}th badhe lrcntsn -coblnlng lelarnpah"n lngka:rg sunandluDg nr!ry ArJuna aekallyan garego Nuntnn

kafundbung enggala }undur, sarta kadha$rha' i:rgk&qg ugatoratoe. S$dlks, bJeng pcnlt sapanatauane. SERAI{O SEK.AR : - }la{ya raseksa baJubarat lolin{punBBu. Knla Sasra, Dt-tya Papaclyal Dltya Saduneya, Jata.laya, IanaraJer Lan -.A.nigora, nbegal larnpahlra Dyan Arjuner tenah dacbe goreng. Donsua eanl pe--Jah, kuan.rha slrala. Saairnaning rasoksa, vonten pavestrl eullstya 1ng varalnana Erdlrang Pa.nlkatslhr eosan ngarc'n{ng Dyan ArJuna (tantlt na'l,ak kenoyan

aJl pengaelhan), katenaban Sang ArJuna kaenaran. Nunten Dyan ArJune katuraanenbung dlgtrtg kang rana Bgv. frala Saara ingkeng vekdal punlke noutoo Nagg

11 Aetina. Raden Janaka rnanut, laJeng kabotr*a dhateng Astl-na.

IV. KASATRIIN U-A--D_U--E_A-EI .

Devl Senbadra nya.g l,lara Srlkendht kabatthep Raden Oathrtkaoa" SgglggtNgarsa-area kuuduring kang raka ArJuna salclng Sapta Arga. Kafungka praptan!ra Janaka (pelsu) dhasuh nring kang ganra Deul Seubedra arsa kaksnthl eonan

e€guru Bgv. Kala Sasra lng Aetlna. lfuanya Deul Senbadra kalebetakeo l,ug t.lplka, Wara Srlka-ndld kraos oanasl. punlka nboten sabaenlpun, nuntau Senbadra

kasuvun, Jansk& (pafzu) tan antuk, dados perng. Jq.aLa katanan Jeapar{.g1-badbar Ditye KaIa Kuthana, ldeng katlahrng deni:rg Gattnrtkaca. Kala Kutlunakaeoran, gya ngllang. Srlkendhl leu Gathutkaca lumdar nring Inarte.

V. NAGART AMARTA.Prabl Danoakueunal firl Kreena, llrokodara, Kenbar. Renbag : - ful Krog

ua dhavuh billh badhe Honton cobln{n8 lelanpahanr para kadarg klnon Lngkang

prayltna. Katu:rgka oouenipun llara Srlkan4r'l lan Gathr,rtJcaca, matur bl1ih De-

ui Senbadra kacldra duratoraka raseksa erayeuipun l0rralra. Srl Kreena llrekod4,

ra Gatbutkaca gyd bldha] urlng Astlra.CANqHAI$N : - Ing Aotl-na, Prabu Drryrdana nyang Bgv. Kala Saera. Nanpl eo-

uanipun Dsvl Pa.mlkatslh natur bttlh kakarsaksken Raden Janaka. Nunten

Janake katlnbalan, liang Ylku partng pa13"1ah, Nunton ArJuna kadbaupa-

ken plkantul Dcdhang Pa.rnlkateihr Bys pondbonganr oarta dhabat lolob--lolohan (dutang-du1algan). Sang ArJuna kata.nen rieal tenah aeda. Kvag

dha kacenplungaken Lng ounur upaa. Pa.mlkatsih bcdhar dados Kuthlnl.Katungka praptanlra Dltya Kuthana ngatureken Devl Senbadra. Nunten kg

parj:agaken dhateng llutiorava. Area kapondhongr Senbadre lu"ajarr di-pun buru denlng Burlsrava.

CANDHAKAU : - Kaputren Astlaa, Devl Banuuati nlrong yen kang rayt J'anala kgI

N

iI

I

tt

t"

Page 19: Serat Pustakaraja Purwa 06

-9-

cenplungaken 1r€ sulllEr upnol gya tlnul'mganr kvandba kaentas. Nunteu d{putF

lela-lela saged g€Eang. LqJeng poud-bongal nanJlng paaareyan.

.Egg$g, plqyunlng Denl- Seubadra kapengglh para kadang Pandhavar gya tlnu-lunga.u. Burlsralta prapta riadya peralgr vasana Burierava. kaeorax taJeng tla-banda 1-ng kekayon, katllar lng vana nr{.ku.CANDHAKAI{ : - Ing pandbap:, Astlna, Prabu Urr;rudana nysng Bgv, Kala Saere ng,

{ya nrlksanl kuaruthnne Ja:rakar nuntea bJ-dhal. Jebul prnnngglh .Ss''g AX

Juua sare klayan Devi Banuvati Lng Kaputren. Drr5rudans ngaruk dados -perang. Llrekodara nlabung, Drrytrdnna lan Kurava tnrbar. Bgv. KaLa Sa-

sra uqJong prengr kapapagaken denLng Sri Kreena ngasta sanJata calrra. Kafa-sasra badhar }Vrtan€! Kala. Dono Kuthana lan Kuthlni badh". dhenit Setra Gan-

dataayur nunten eanl kaguoeh vangsul denlrg S€rqa.r. Pandbawa sakadTg nunter*lundur nr{.rg Anarta._

.L.,LW.3 Juli LgBj.

I 35.

nnnnDn nn umm Dnnn nn |i nnrn IIB lln BguqqIOID NIN EIU NN NM Nll[ EIII NDO UUN Dtr NIN EII[ln nn nE nm nn nn DII nn nn Bun p! nnInntrlu! tltDmr Enrmnnn nn nolllqntr trlB mn Maunnllul mn rtln InD mn nru nn nn rrtrElt nll r[nnu mn Dll nn nn nm nm mn Ed nm nmnnuulElt! mm nnn nn nn &&!rEEIt tun nu BE III!! nn

I. NIOARI

(PALGUHADI)*Jf *****t**t+rt{t*If.

DIJ-ARAI,TATT

Pretrr Kresnal &nba, Setynkl, Udaya. Renbaq : - Srl Kreena prlhatos -dono kang rayJ. Arjuaa Dggenya E€guru Bwgavan Drnee, badhe narpl cob1. XJ.la-

Sang Prabu Sya jengkar mrl:rg Ararta.

Il.NAGtrRI TARANG CELUNG.Prabu Palgunadi r-ngg:th Banbang g.u]nVar ptnuJu l:undur gak{ng.,Soks'l j-na

nanpi rswuhnya kang raka lpe ing teslJoladu Prabu Karentagnyana, nyn,ng ari -Raden Maralaya di'lah patth ftaclraetha. lgqlgg I - Prabr Kareutegnyana ng€.-ngetaken kang rayi Palguna<il nggeqya treguru nrlng Bgv. Dr:na tan kapareng.

KLnen negun:l Bgw. Abyaea s&bab ngengot"na yen trah l,llbisana. Prabu Palguna-

dl nboten narnpl, nalah matrrr yen ksng garwa Devl lnggraeni sanangke rrus ka-tl]a.r vonten rng Sokallna. Prebu Karentagnyana dukar deno Polg"nodl. tega -dhateng garsa. Sang i{ata Pnlgunadl gya Jengkar nrlng Sokalfua tanpa panlt.

Prabu Karentagnyara gya dhasuh nrlng Raden Maralaya 1an patlh1 Ekafuag

tha kinen nututi. Sandtka gya bldhal. PERAHG GACA^L : - IJadya Para.nggelu:rg -kapapag uadya Drarauati, Eulayening rembag dedos bandayuda. Wa(ya Parangge-

lung kasorarx, nunton ny5.npang n&rga.

III. PERTAPA.H S O K A L I M A ..Begavan Duna nyang Devi Anggraenl dalab Aggata[a. Ronba.q I - Sa:lg Dg

Page 20: Serat Pustakaraja Purwa 06

-10-

ul nyuvun pa.Elt nedya kuudur nrlng Parqnggelur€ eabab ngentool kang r+kr -Prabu Palgunadl- nbotnn 6r€ga1 ranruh. Drrna ngIl).ani gya bldhal.l Aovatana $nen nJanpnngL.

IV. I.IANA KRE!IDHATANA.

Raden ArJt,na nyang Senar Gareng Petmk. Ronbsg s - SaFg Bagus nray" -Bouan nring Sokal:lna. t?ER.dl{G SEKAR : - Raseksa sakl'g Para,nggelung ubegal -Dyan ArJuna, tenah dados peratg. Denaya eanl kaloraD, katbah lngkapg peJnh.

Kqcarlta, saslnranlng yakaal Dyan ArJuna plnanggth Deul Alggreenl, nunton -aroa kapondtnngr lnggraent tan punra nuntsn luuaJar; dlpun oyak. lsvat€,la -ubelani Dort Anggraenl, dados pancakala klayan Janaka, Aeuatana karon nun-ten lunaJar Dutirtl Anggraenl. Arjuna dhateng Sokaltna.

V. NAQARI a-.ll_.A_.8_ilJ .

Pralrr Da:crnahreural Urekodaral Kenbar, nanpL rawhnya Sl Kresna. 8!E-leg : - Srl Kresna ngaudi.ka billh nggeqya Sang ArJuna E€gutu DhaysalNg Drrrabadhe ns"rpl cobl. Pra.ulla Krosna ltrokodara lsJx Gatbutkaca uusuL Janaka dha-

teng Sokallna.CAI{DHAKAU 3 - Ing pssrnggrahan S€kar TanJung, Prabu Pelgunadt tata-tata g+-

suel. arga Eoyan Bgv. Du:na. Kada'rak sovanlpun lcang ganra Derl lnggrqgnl vadul yen nedya kapondlnng Qyan Arjuna. Palgunadl uboten pltadosp-naLsh kang garua arsa kapraJaya sabab kadah,l aful-adul. Nanging ka-tungka praptanlra Agvatana natur bllth aturipun k4ng gartra llrnlka ea-

daya leree. Malah Asvatana mentas ubolan{ SrggraenJ' tonah dados prq.glan ArJrrna nanglng karnn, lelarpahen vau katur nrlng Prabri Palgunadl.

Kartbl- sareh {ng pangga'l{h Palgunattt gya bld.he'I. nrlng Soka}lna, no{va

nys.takak€n aturipun kar4g garva lan Snatana.

Kacarlta, drnugl lng Solcn'lrna, Begawan Dr::ns, nonbe lenggab kabatlbcp Wan Ag

Juaa. Katungka oouq,.JFun Palgunadl nater Da.naui rpnten perJ.u bl:tyan Sa:rg -ArJuna. Nunton kalilan sanl medal nJavl.

Dlmugl 1ng nJav-l, Prabru Pal.gunad1 kenthl- arls lan saraixa renbag lng-kang earwi pralarnbangr njajagl na:rahlpun ryan Arjuna lng beb kalg gama De-

r.r1 A:rggraenl. Pinangglhlpun pancon nyeta yeu Janaira nod;ra nondhong Anggrae-

nl, nalab prasqja nrlng Palgunadl yen kang garua kapundhrt. Prab,r Pafgu:radl

nuling ternahan da.dos pernqg. JsraLo kasorane nundur. Arjuna pinaryglh Srt -Kreena Wrekodara lan Oathutkacar kedangu natur yen nontee paDcaLo?a laraa -Pa'lgunadl ns,ng{ng kanon, n)ruvun blya.uhr. Para kadalg ndangu sabebipun pencg

karal Janaka natur b'laka y6n arsa Dundhut garuanlpun Palguned1. Ing mrlku -para kadalg nboten purun nblyap.tu. Srl Kresna nrayogekakou dhateng Arjuna -klnen pasrah Bgv. Drrna. Janalra sandlka nunton bldhal..

Bgw. D,rna tinanglsa:r dening ArJuna, nyuuun biyantu uraJaya Pa\unadlhrrna eagah, nutten Eapa3d.k6u Palgunadl. hrpi wa pltrexgglh, kapuudhut pe-

Page 21: Serat Pustakaraja Purwa 06

-u-Jah gosanglpun, PelgunsdJ- natur bllIh lgager puoaka SESIIPE HUSTEIKT RUPf\lngt ang vonton lng driJl nanlo1 nanJlng aalebetlng kulLt eajautnlng 4q,g{.9,Nunten Drrrra nundbut prlksa drlJl {ngkang ka&rnutgal puoeka, kaaturaken. I4,

JenC drlJl dlpun cokot pedhotr s€supo plsah eqk{ag enggan{pun Sang Prabu, -sarux}lke Prabu pelgunadi peJatr. Kvandha slraa, nang{ng kurata nguandxqng -ngandJ-ka bll:th tan trlnah lng nanah, nbonJnng BARAT^IYUDA JAIABINA]IGIIN nedya

nal-ee ukuu patl dhateng Durna kalthl nltls sonapat! snk{ng Nagari Pancala.

Soaupe Musthlka Ranpal aunten kaparlngakon ArJuna, nanglng dupi den -agenr drijinlpun ArJuna dados sisll. LaJeng rnboten eaestu kaagen, acsupe k4parlngaken dbat,eng Oetlut&aca. Salajongipun Raden ArJuna arsa nondbong Dorrt

Anggraenl, nanging Sa:rg Devl andrrk nerLra, peJah. Kvandha olrna, sul@a Ba-rbblt klayan ouknanlng bang reka Prabu Palgunadl. Jenakr tarl trlnahr Bye -gugat urlng kang raka Srl Kresna. Nunten plnarlngan puJan sekar vuJud ArS-graenl, IFl"o.S kapondhong. Narlglng nboten .l"ngu vuJud. Anggraenl ica3.1 babar

sokar na11h. Janaka takelb dereng trlmah gya gugat nrlry Kahyvangan furals-ya.

Drnugl Suralaya, Janaka oonan Wvatrg Guru lan Narada. Nunton plnarl-plh den'lng Efnq''g Guru, bl3:l-b lng reube Derd Anggraeni badhe katurunaken 41

tls nring Devl Gandawati, lan nbenJqng kaLeksEnan kagarte Qyan ArJunB. M1-dbanget sabdanlng lVwang furu nakaten uau, Janaka trineb, nunten pa.nit, kng

dur nrlng Aroarte.

CANDIAKAN ! - IBg Nagari. Anarta, Prabu Karentagnyana, Raden Maralaya lqrt pg

tlh Hcadrastha nganuk bola sodanLng Prabu Palguna&l. l,Ireksd.ara nuJa -barat gedho. Karentagnyana oakadang alneblak lesug ternah kairprung.-

IAN_CEB - trAToN. i

I JuIt L983, i

l3 6. SEIiAB

ffiff H"ffi ffi r$*$r t'fiH^ Hn HH ^ qH''B" "H""E!q

EF{r *nm E E EII nE mn 4tr Eu bg- _E!l Ell 4!1., .-_ E4__EE EE__pl! EEBN M,H MNI HB HM''fiH HH NM*fiH Hfi IODNtrf,H HH''fiH F$ffl' Bf,inD elin fi[I Em nn IDn Dn nn np trp Bn nrl Etr EE EErul__ Eqron __ ir.!i ntintrnn n!0 E[ trn nn nn nD llBrill rnm nn uu I!Et[ nn

r. NjqAg[__ls j!__I__! A.

Prab,r Drryudana, Dtrna, Sang!ilnlr Kama. Renbqg : - Narpatd K8ma -natur uring Srl Drryudana, nglanar Deul L€suarxasatl nedya kadhaupaken kl-a-

ya:r putra angkat lngkang nana Barnbang 6ulsu{sudhc. Srl Drrntdana ngandlkat

bltlh kang putra Desl I€Bnanauatl vekdal punika nonbe nandhang gerah. ManB-

ka niturut ya"gsit ksdah .llFun Janpenl SEKAR I'II4ATIIISARI. Nunteu Prabu Karna

ssgeh eadosaken Sskar Mlnthlsatl. Katungka souan{putr patlh nndrajanu, dutg

Page 22: Serat Pustakaraja Purwa 06

-l.2-

nlpun narendra UJu:rg Ilrls prabu Baeukend.ral natur kautus guetlne nglanar _

Devl I-esnananatl. Prabu Kalna nurlng, nunten dadoe paben klayan patth EadrS

Janu. Kaplsah denLng Srl Drryudanal kqrrthL ngauontenaken aqyenbara, B{ntou-lngksng eaged ngature"kon s€kar Hlathlsari ulnangke usada gerablpua k"ng pu-trar lngglh punike lnglcang badhe katanpt peng'Ianarlpun. Natpati Karna ]an -hdraJa-nu sand{ka gya pa.ult nundu!.

II.NAGARI UJUNO TIRIS.Prabu Basukondra Eyang Dltya .cqngka]a' narpl sovanlpun patlh hdraJe-

nur xcatur blllh Devl l$snanevstl nenbe gerah, lan klnarya sayenbara, .tng&!h

punlke klnon ngusadani. Ba,rana S€kar Mlethieari. Saha kl patih oatur, bt];tlFvonten pangla.nar ugt eaklng Anangga Prabu Ka:nra. salg Nata gya dbavuh Erlngpetlh hdraJalru klnen padoo Sekar Mlathlsarll derre Dttya SsnCke+t k{ne1 py1

uer NagarL Auangga. Sand{ Le auuten saDi bidha'l . EE&A!!|_Q!$.;[, : - Uadya Ba-

klng UJt''ngtlrls kapapag va{ya Av4ngga fngkarrC ndherekaken kundur{pun Prabu-Karns aaH.ng Ast'lnar oulayanlsg renbag dados bandayuda. Patlh [s.l{na!ggala-lngkang plnangl€ oenapatl vadya AwanSBa nganukr rl&s6na Dltya Sangkalg clalab

vedya raseksa kasoran, nunten nylupnng narga nanJ{ng ve[a.

III. NACARI DiIARAI.TAT,'I .

Srl Kresna, Sanbe, Setynlr'| , narnpl praptenlra Rr,den l{rekodara. Renba-sr

I{rekodara nyaravodekaken nurcanipua Prabu Da::rqakusuxla, lrJuna, Gatbutkacar-lan Ablnanyr. Srf Kleena dhavuh yen baka'l ti-nbut Jng Aet{.na' nalsh Sorrg Na-ta ug1 ngandtkakaken bJ-l:lh ka.ng putra Devl Slti $rndari ugl nurca. lJasana -Sri Kresna Ian llrekodara sasarengnn bldh'r] nrirg Aetlna.

IV. NAGARI sJ.AI!--g_g_a .

Prabu Kalaa kundur Eaklng Astina gya n{nball kang putra angkat kska-1lh Banb+ng Karlrar.rlsudha Ian Puthrt Jaya Ielane dalah Senar Garong Petruk.Renba.p : - sang Nata dharmh nrtng krng putra k{nes ngwaya usadanl.g Devl -rasnsnavati yeku sekar ulathisari. sang Bague natur sandlka gye parllt, ngap

thi panakauan., Puthut Jaya Ialana klnen 4farnpengl, sardlka gya bJ-dhal.

PERAl'lc srK4E r - l*rnten lng vana, Ba:nbang Kamavlsudba kabegal- uadlra-raeoksa saklng Ujungtirlor dadya pancakara. Denana katlatnrng Puthut Jaye Lg

lana tenah bubar navut.

9ANDHAKAN : Ing Pertapan IIRTA SETA, perrdhlta laksa Begauan DARMASABDA tingngl-ean kang putra llxdha,ng PRATALA REll{A, sup€na kagar.ua Banbarg frarngr.rleudha. Ssng Wiku gya budhal nadosL lnpenlng putra.nnggaltng kandba, Sang Hlku vus plnangglh Karnanlgudha. ttnantu11 ka-

pundhut nantur sang Bagus tan kerea, dados porsng. Kamavleudha kasoran, .-gya kabyong kundur Erln{i Portapan ll,rtaseta. Drnugl pertapa! gya kadhaupa-

kon plkantuk hdh&lg Pratalerstlra. l,fusnyo dhaup, Karuevlsu4hs, rris,tilr nrfuig -kang rana maraoepuhr blU.h uekdal punika nenbo pados Sekar Hlathisarl ke,ng-

ge Janpl gerahlpun putrl Aetlna Deul l€snanavatl. Bgv. Dar:uasabda dhavuh bj

Page 23: Serat Pustakaraja Purwa 06

_13_

llh kagu:rgen lllathlsarl, nanging nlnglt eanget. Pranlla S€kaf, Hlethtsarl kAasta plyanbak denlng Ssng lJtkur nunteu kadhErekaken l(amasleud.ha eosan dha-teng Aotlua.Kacalitar sont€s uarglr lbrnasieudha da'lah Bgu. Damasatlda kapapag Prabu Bg

sukendra. sekar kasu',runr sa.ng Bagus tan suka, dados peralg. Puthut Jaya r,o-lana nlabug snlclng geganar perang rane. Kapieah dening Bgv. Darnaoabde, )4Jeng Sekar kaparlngaken dhateng Prabu Basukendra'r natg{ng Eateng badhe nsr-pl , Sang Prabu dhavah tan eongot. Dar:aaoabd^a d8f.eh k&ng putra nsldengekea-laropah eanrl takeih ngeata Sekar M1athlsarl. Drpi rnrngu saklng kantaka, Prgbu Baeukendra nututl nrtng Astlne,.

V. NAqABL A-$ T I N A.Prebu Dtrlnrdqna narpl praptanlra Prabu Karna Eaerahaken Le'rg putra

-Karnanlsudha lngkang ea.tnpun nund.hl Sokar l'tlethlearl. Nunten sqnl kq]llan

-nar{r4g.Kadhaton nJarpenl Deul LeslnanauatL. Sandl,ka, gye pa.ult ulebet Kapu-

tren. Ketarngka rawubnya Srl Krosna lan Urekodaral ingkang apt-apl hrnl ge-rahlpun Legnalauatl. lfusnya ka,lllen Bye na4Jrng Kadhaton.

Ketungka sova:tlpurr Pratnr Bazukenfua nyuvu[ Doui ke!0s.neuetl, kqJauab-

de.{ng Srl Drryudans fi'l't! sanangk€ nenbe dlpun ueadani denJ.ng Ka.rcns}dlsudba

Prabu Basukenfua gya pstlpsksa nanJ{ng Kaputren,CANDHAKAN r - Kaputren .Cstina, Da!d- Banuuat| nangku ka:rg putra Devl loeual*,

vatl. Katungka praptanira Karnauleudha ngaturaken S,ekar Mtath]"s63.l. -S€ksx kaungkuleken, Derl Iasn€,navatl ualuya. Sekar dlpun plrsanl de-

ning Banu!.atir nunten dlpun arasl sabab Dgganda vangi. sanalika sekar babarRaden ArJuna, gya uond.hong Banuwatl". Karnavj-sudhe badbar R,aden Abinanyu, IgJ ong nond.bong Iosnanavatl.

SrL l(resna 1an llrebdara rasuh lng kaputreu, uninga lelarpaheq naka--ten vau, ngrung sanl ueeon. Kadadak kaearu psngaruklpuu Pre,bu Bagukondrar -kapapagaken dening Puthut J.tayalolana lan Bgv. Darmasabde. Katanan puorkar--Jayalelana, badhar dados Raclen Gatbutkace. Beganan Darmasabda bedha,r Prabu -Darnakueuna. Prab'u Baeukondra La'langkung nur1n6, gya tlnandhlngan Wrekod.ara

teuah Basukendla kacubleB hh, peJah. , i

Prabu Dryudana badhe duka, kaeaplh denlng Deul Banuvatl dadya 1111h.

Nuaten sa.ni kekonpalan tng psndhqfl.

TANCEB KAION3 Jull 1983.

Page 24: Serat Pustakaraja Purwa 06

fifr"'Eu EE "S' nH*S' rH*H" BH BnH$rrH^ $fi""H'HH""$ff HH"fi HF mNIo P44 FIT trE EUi EF NEss Hf,'ffr" EH fif,'ffr"Hr EI*,.HE

nBxlDtr trt0lm pEIE BUnm nntll!mn ntr t!] [ Dlr n n nnl ill trtmnn IDn IDID nn rnn n m bn mt! uEIlnqmm mnmnrlrn ltu tr n nm nntrEltrnnnn nm nn Dn unB nm llln mrtrnlnnull nr! mn nn nnln nm nm tomnll mrn rnq nE ntr gu! IIIE inm

1.37.-14-

I, KAHTUANGAN S U R O L O y O .

&vr.g Guru nyang Narada. BenbaB : - llonten nargndta aaklpg NagarlRenggabunl Prabu Rana Praeu, nedya nyuvun vldodart Bathart Prabq,alnl. Batirgra Guru gya dbavuh para dova lr{ne1 pacak barls. sandlka gya sanl bldh&I.

II.NAGIJU RENGGA BUXIPrabu Ranaprasu Eyaxg patth Kala Pravara dalah Kata lahana. @b!g ;-

Sa:rg Nata nedya ngrabasa Kabrua,.gan Suralaya1 sabab tlnanptk pang'r aFara dh,

teng BatharL Prabasinl. lfunton dhavuh nrlqg petlb ("1a Da.bapa klnen ngrunl-yinl uenpuh pr4ng nring Slralaya. Sandika gya budhaL saua{ya rasoksa. BL-RANG GAOAL : - lJa{ya Renggabuni ca.upuh praxg lan para dssa. Uasa:re Jesata -sarl kaeorerrr gye nutup korl. Sela parrangkepo i{ysang t'Iarada nosat l€upaye sgraya Raden Ablnanyu.

.III. .

Rad.en Ablna4yu Dyang kang lbu Devl, S€nbaclra tngkang nenbe kalmbonaken

den{ng Sang ArJuna, oabab Dyan Arjuna nekdal puq{ka kagunga,n garua onggal iputrl saklng Ngam-avu Devl TallraJa. Ingk"ng nangarse Senar Garpng Petruk.

Frabrngka srosanlpun Radsn lllJaoa (kadang allen sak{ng Devl tal;trqja)r -natrr keutus Raden ArJuna, k{nes nlobalr Devl S€nbadra. Denc Radea Abhanyu

kadhavuhan pados Sskar $rnarsana lJL1Le. Abtnanyu sagah gya bl4hal klaya! pg

nakasan. Dene 9onbadra kalathl RaCen l,llj aoa.

Ig@, dunugl tengah vana, Devl S€nbedra drFun ssdan{ng dsn{ng Railen lll-Jasa. Kvandha katllar lng nrlku, lliJaoa kundur nrlng Hadukara. Batharl Pra-

basinl lan Nrnl Tbovong turnultrnl prlng pLtulr''gan nring Senbadra. Kvaa'lha -kagesangaken, lqjeng kakanthl eovan nrlng i{ynq'g Guru.

EASSEI&r lampahJ.ra Dyan Bluauyu plnangglh l$v"ng Naradae nunten .lh.rnrh kl-nen dadoe Jagoning deva nyl-rnakakon nengsah. Ablnanyu sagahr nuliteu esrl -nlnggah nrlng Kalrynangan. IEB4U.Q--EE[.4& : - Raden Ablnanyu nraJang barlsa! -raseksa Renggabull, da{ya p€ralogr.denava kathah figk"rrg peJah. Patlh Kala-Dahana naJengp katanen pueaka Paoopatlr peJah. Kvand,ha strna, kunera badbsx

raseksa baJubarat Ditya I{aJa Brokuthu gya nesat vangluJ- arlng futra GandanA

Jut

Raden Abinanyu uaringuten trus nglu:rg nring Nagarl Renggabunl, nang-Bging Junujug ing Kadhaton.

IV. IAPUTRE{ R E N G G A B U I.T T

Garva'lpun Pratu Ra;oapraeu, Deul Kisvayavatl nanpl rauuuya ban Ablru$rur 8Ya kapondhoeg. Kadadak kadonangan denlng Prabu Rarnapraau, tenah dadoe

Page 25: Serat Pustakaraja Purwa 06

-15-

porang. Katatnan pueaka pasopatlr Prabu Ranaprasu p€Jah, kuandha sk4a, kr.r-

nar&rtfa badha. denarre baJubaret Dltya YanaraJa gya nesat uangstrl nrlng -alan dhenlt. Ugi patlh Kala Pravera katanan Jouparlng, peJah. Kvandlra slr-

na, kunara badbar Dltya Papaclye ba]{ nrlng Jasan leLeubut. Qyan Bi-uranyu -gya kakanthl denlng lVvang Narada sovatr Bath^ara Gulu.CAXDIIAKAI{ 3 - hg $rralayal tVrang Guru kebadhep Devl Senbadra. f,atuagka -

praptanlra }Iyuang Narada nyouanakon Abl-ualyu irgkang uue u:rggul 1ng-

prang. Drpl Abiroany, pn{ng& karg lbu gya ngrungkepi pangkon karana -datan nyana lanun ptnanggth {ng Kabyuangiarr. Nunten Sonbadra ngaad}ag

aken lela*pahanlpun nggenye nentas dtpun praJays denfng HJ.Jaaa.

Hyyang Guru uunten parlng nugraba dhatong Ablnanyur kaeabda 1rtg ts-be seged. nuruna.ken vlJl rabr aglng. Serta kqFartDgan S€ksr $uarsana lJlllspklnen ngaturaken Dyan Arjuna. Pur'oanlng geti gya sa.ni panlt vangsulo

V. NAGAR:I AHARTA.

Pratu Danoakusuna, t{rebdara, Keubar, na:rgglhlr sovanlpun }lara Srlkan-

dhl. &ggfug : - Srlkandhi oyunrn pangadllan{pun kang ral.o lnarta dhateng -kang rayl Jana.ka, eabab sadangunlpun kagungan galua enggal gqk{ng ilgarnr-avu

nana Deyi TaltraJa, Sang ArJuna ctakelya sangot dhateng para garlrra lani. Ka-

tungka ramhnya Srl Kreenar ngandikaknken leJa'pah$ lnC l'{adukara, dene l:rgkang rali ArJuna sanpun tegrr utuoan nraJaya kang garua Deul Sonbadra. Sana-

U}a lJrekodara lan Srlkandirt nurlng, gya bl.ihql nring lt{sd'kars. Sri Kreena-

lan Gatbutkaca au'tnti.CA4DI{4I6AN : - fng Kasatriyan Madukaral Raden Janaka nyeDg garva enggal Der'l

TaltraJa, tanoah karpnslb. Katungka souanlpuu ftnng rajl ipe Raden f{l-jaaa rnatur billh Derd Senbadra oanpun ;tFun pejah{.Kasaru praptanJ.ra DEui S€ubadra lan Abinanyu, ngaturc.ken Sokar Suap

gana l{i11s dbatong Ar:Juna. fung ArJuna kanltenggengon oabab, rnfbnrit, ahui-pun lliJaea kacari-yoo Senbadra sanpun peJahr nanglng Jebul oanengke siourn -ngaturaken Seka,r $tmargana.

(atungka praptanira Srlkaudhr gya ngrungkepl p"ngkonlng kang ubagu -l{ara Senbadra sarvj. uu}runr dalah ngunpab-uopah lrong raka Janaka. Kaeuoul rgwblpun Sr1 Kresna, Urekodara lah Gathutkaca. Sadaya ug1 nguna.n-uran dba-teng Janaka nggenya tegel nrlng para ganre. llrekod,at" nud{ng-2 sarsl qenada

Desl Ts.tlraja, tenah Seng Devl nurlngr nnngbg'linarak den'l .g Srrkandhlr 4q

d,oo pera:rg. Abea,kaoektenr AbJ-roanyu nlabung jenparlng paoopatlr Devl Taltrg

Ja badhar Bathart D,rrga. Kaulrangan Arrga gya neeat kundur nrlng Setra Gaa-

danayu. Janaka dipun tltt prlkoa denlng Sonar, Jebul kapanjlngan lbllsr uug

ten kapulasara, F$vang Kala oncad kabunt denlng S,oua!. Dupl katututan, {a'la

natur tobatr nunten kagusah wangoul nrlng NusuqlcantS"oa.

IVva''g Guru l-an Narada trrnurun, pera Pandhaua takenpala.ken, Iqf 6!C E&

parllgan kaeekten tandhingan{ng le1enbut. llusnya lebda1 lVsang Gum nyang -llyvangNaradakundurnrl-ng Suralaya. T AN C EB - K AION.

I Jult L9g).

Page 26: Serat Pustakaraja Purwa 06

-15-

Illll EEEEA nnBn ruUmn rnlnnpI 38.BEGA}JAN:

NN NN EID ITE DNEn En un ltln nurDn nllurBr0 EEtllunn nDntrp4 IDBn nn ru!nu mnuut un Du un[ull uuu &nn trlllllD |llnEntr

DDlIlnnn nnIln uulIIIIIEI!NT1En mnfiffHff ffi

!!l nEnnnnulnnn nF

Irlt8tr!I

(SRITAXDHT TEDHEK)r *r il*n***t**tl( ***tlrf, It*IIiIIII*r

I.W.Pratrr Drryudoaa, Drrna, Sangkunl. Reqba-s 3 - ${1tsn{ng para Pandbaua.

Kabngka praptan{ra Sri BaLadeva, nyowanakon lrarlg rayl" Buriarsug {ngLgrrg

naadhang Bakit. Prabu llrryudana 6Xa niubar{ gunldpun enggal pandh'lta buta-bajong sak{ng Pertapan Argapura Begavan De:soarrarsns lan Puthut Ad1laga, kl-nen njarlpeni gerahlpun Btrrigraua. Sang t'llku natur bi}lh sage&ipua saras na-

den Burlsraua punlka kedah kadbaupakel ka'l{yan ftaJa lJalodya jng Nagarl Ta-slhedu Prabu Madubrata. Sri Baladena sagah ngla.narakenr gJa bidhs,l p5{ng -Tasllroedu kedherekaken Bgs. Darrqave,rana, Puthut AdLlaga. Patth Sangkunr larr

Kurasa klnen nJanpangl. Sendike gye palqlt peJrgkat.

II. NAGART TASIK MADU.

Narondre putrl Prabu Hadubrata Eyang patth Jrya Totuka. .@!gg : - l{g

garl kat€.nan pageblug, nangka nlturtt Hangsltlng Javeta, ].lnen pados tfllbaLslrablpun Bu:rlsraya. Patlb Jaya Totuka nunt€n kcutus bld"hal nrtn$ Astlna, -avlt Sa'g Nate unlnga b1li.h Radeu Burisrava sekdgl, puntka gerab dununung -wont€n Ast'lna. Sandlka kl patth gye budhal. EIIllSg.-glgA& : - Patl-b Jaya To-

tuka saua{ya kapapag Prabu Balad,eua tryeng Bgv. Darnarratana' dalah Puthut Adllaga. Sulaynnlng ronbag da&s bandayuda. Pratx,t BaladEna kaaoran, gentoa Ad-l

laga fngkang nqJengr Jaya Tetuka aJrtb nothukatcu, Dutrten luraJer nesat ge-

galta,.

III. UATIA TT'NGGUL.Raden ArJuna lyang Seroar Gareng Petnrk. Benba.e : - Sang Kusuna ngupa-

ya uurcanlng para kqdrng. PERISC SEKAR : - Patlh $en8lilrrl 3-an Kuraua pln'ngglh Janaka, nunten katlukul-an rnanah ne{ya nunpeo Pandhaval nupung aaneolpurr

sanl sirna. Tenah dados poralgr Janaka kakroyok Kurava. Panalavan lundarr-pinangglh Pandhlta saklng Fortapan Jenggala Begavan NIRSECA. Panakanan nyu-

yun blyantul Sang lljlku eagah, nunten trlulkrana dadoa brahalal nrqJang ba-rlean Kureua tenah bubar nunrt. Raden Arjuna gya ouuita nrlng Reel Nlrsaca.

$ang Bague pesrah tlnbultng pare kadang dhateng Sang Brahnana. Nuntou

Eevlslk, bl1th badhe sani tlnbul vonten Nagari Tasilaadu. I'illa nunten sdlya

bldhal nrlng Tasl}Joadu.

IV. DHUSN M A N T I A N-T A .

l{onten ledhsk ayu nanl Nyal AJeng Ta]{Jlr'ar lan panJak nara PaLu Sari€l

ka da18.h Palugangaa. .89&lg 3 - Nyal rs]lJiva nanpi tanggapan tayub nhater€

Page 27: Serat Pustakaraja Purwa 06

_L7_

Nagarl Tasllmadu. Katungka rasuhnya Beganan lllreecal Jonal.a 1an pqFckasan.

Nunten Seng l.llku len ArJuna nenbung hodya aboksa. LaJeng dipun'lr{ngl gcn-

dh{ng denlng panJak Palueargka lan Paluga.goa, Nlrseca dalah ArJuna nuntonrnbeksap r.1]'lJiva lngkang nglarlh. Kadadsk ArJuua ngrangkul null nltblnc Lig

llJiua. PanJak k4kalth nurlng, dadog per&ng. l,lasana paxJak Palusa.ngka lan-Palugangsa badhar Raden Ontorjo dalah 0ntosem. Dene Nyai Aleng ra'l$lva -badhar Devl Srikandhl. Tunr:nten k"kanthi nrlng Ta,slknadr, rneuba ledbek lanpa.qJ ak.

V. N4944I--- !,A S I K M A DJI .

Prabu Desl Madubrata narnpl souanlpun ftang abdl patlh Jaya Tetuka na-tur bllih Burisrava dlpun kekahl dani-ng Srl Baladeva lan Bgv. Daraayarana.-

Kafungka dhatengipun ronbongan tayub sak{ng dhusun l,lantyanta, Nyai NenC !CllJiva, dalah panJak Nlrsecar fuparta, Paluoangka, Paluga.gea, nyeng panolrg

van ugi de.Ddos oara panJak.

B'eksan nunten kauivitan, T'a'lUlna nbeksal kadadak sanpuripuu nyebJ-ak-

nakuthan{ng Prabu Madubrata, Patib Jaya Tetuka nuring, Nyai legJiua dlpun

larak. PanJak Paluo'ngka Palug"ngsa nuriua, dadoe peraDg. irlasena eaxrL babat

Prabu Madubrate babar Deui S€ubadra, Patih Jqya Tetuka baclhar Raden Gathut-kaca. Janaka Srikandhi tnggth satrl rucat busana ledhek la. panjak.

I{atungka panganuklpun Pr&bu Baladeua lan Bgr.r, Daruava.rana nyang Ad1lgga, Kapapagaken denlng Begauan Nlrseca. Pr4hg mket, Damauarana barlhsr p1U

bu Da:cnakusuna, Putlmt, ldl.laga badhar Raden l,lrekodara. Dene Bgu. Ntrseca k4lnlang pugnke denlng Sr:l Baladevar Nlrseca badbar Prabu Kresna. Nunton saulkundur nring Anarta.Kacaritar Raden Burigrava trlleDg yen Devl Sembadra vus tinbulr gla sara8 sgnallkar nunten nglurug nrlng Anarta Jtnanpangan para Kuraua. Nangtng prayt!na Sang tlrekodaro gya nuJe barat godhe, Burl-srava lan Kurava kaeeblqk lesuetenah kanpru:rg.

I 39.

j'ANCEB - KAY0,N.-3 Jull L983.

IIIAnnIIjItUnnn'] tr pT F BnpRFprur Uunnnnnnnunnnn

Drnqut mruilIt! rlEru nn nn nn uo tuBEnnn nn nm nn utr nn nn nml' Inm nh mEBrIl nE nrn nE I[n nn nn mmntrnm mn nmnnErnnn Emnntr mn nn mn nn nnm mt[nmnnnn nrn rBnm mm nn mD mn [rm mm mnmto mm nmltm mm mn nm no nB llu nm mnmn Inm nln nmm nlulm nnnn nm n!0 nm mm

NN EE NN NN IIIUDIInn mn nn Bn ltn nnnm nn nm nm mnnilnnnn nn nn nn runuuln nn Dm nn !u! DDmn nn Dm nrn nn mmnn un lunn mmmn

I.

Prabu Bathara

Balsdeua. &snbgg, ; -

ri&ARr D I.l A 4_A t{ A TJ

mnDur uttr lrur lunllllnmn mE EMnn nn uulmn nn nn nn trn nnnmEnn Dn nn nm IDmnh ur nn mn nm mnnn mE un nIIl ru! Iulmnmru! unnn Drllnnn

Krosna,

Prabu

Sanba, SetYetrt.

Baladeue nd&ngu

Nanpl rarnrbnya gang ralca Prabu-

elrnanlng Janaka, ulnar:geulal dg

Page 28: Serat Pustakaraja Purwa 06

-18-

n1ry Srl l(reana bllth uaongga d{nten nangke dereng tlnbul. Ingk.ng pur1ka -'saklng karsan{nB Sang l'rabu Be,ladeuel Deyl Seuba63a tngkang udqsngke &rnu-nung uonten JnB Draraucrtl, nedya kadbaupaken plkanfuk Burisrava.

Katungka praptanira llrekodarar Jarab nedya nboyong Derd Soabadra kun-

dur nrlng Auarta. BeLaclena nurlng, kasepih denlry Srl lirosna, knntbl atrr r

Prab,r DryuCana lan Br'risraua katuran rartrh urlng Dreravatl, ednant€n ugt -kang rayL Prabu Puntadeva tnggth supadoe ramh J-ug Dvaraveti. Dene vtgatoelpun, oupados aaged rlnenbag sasarongan babagan Senbadra punlka. Yrekodara -aagah, gya panlt. Prabu Beladeva lnggLh sanrJuk, gya p8.EJ.t Er{ng Astlns,.

[agallle, vonten pagelaran nJavir Ba'ladeva dhasuh nrlng Patlb Ss"ngh-

nl lan Kuraya kl"nen uututl llrekodara. Deno Sang Nata tme nrlng Ast{na. Sog

dlka gya hldhal. BSEIN9 i$gl& ; - ldrekodara tlnuUrtan Kureva, dadps pora!8.Kurava kaeoran, nunten nundur.

II. NAGART Hq-XTNqANC CRI LI_-q .-RaJa uudha baguo valnane, Prabu Saera KsndhqsE nyslg petlb Danr4pa3ra.-

Renbaq s - Sa:lg Nata uanggnl 1! l6sgkan{ng prdar nangka nLtunrr rrangsltl,lg-

Jauatal kinen palakrane klayan Devi Scnbadra. Pra.nlls. Prabu Sasra Krndhaua-

gya bldha] nglanar nrihB harauatl.

III, EUSX&BdN_ B A N J A R l.{ L A T H r .

Pandhlta sepuh trr:: salrlt brubrah (gudhlgen/bengkoyok) prantla nc\!r,ng -tansah lunab-2, nana Begavaa Sldalancang {ngglh ArJuna Budhugr kalsdhlp bgkqrg putra Banbalg lJi{yatraaka lngglh Banbang $rnggata dtlah Senar Gareng Pg

truk. @!gg : - Sang llticu na.upl uangeitlng deua, bi1lh eagcdlpuln garag ke-dah padoa Janpl lnng glruJucl : B0REH LAY0UING SEKAR, KAQI}ilGAIIING, PUTRI ING--KA}{G LAI{IR rNG DINTn'l AI,IG0ARA KASTH, TA}{CGAL SATUNGCAL UUL"A}i SyURA, IIJR INg

KAIG LAHIRTPUN NUNGSANG' sABTa KaLUNG UsUs. Mangka putrl lnskang nakaten -vau tan aaneo nalnung kajavl Devl Sosbadra. Sang l{l}ar gya utugan kang putra-l{ldyatnaka klnen ngatura}.en sunbul katur Devl Seubadra'l .g Duarauetl, eartakadhawulun n)ruvun Janpl. Sang Bague eandLka gye budhal la:l panokavat.

PERANG SE{48 I - Ra,ssksa oaking Nagarl Ngru.ncang Grlbig robegal ttxdakira Banba,ng ll1{yataaka teoqh dados p€rq.ng. I,ladya raseksa kasoran, aa.al pe--

J ab..

CNDHAtrAN I - !*rnten pandhita ta::pa pertapanp rraloung ngayan-ayan yan&, nana

Puthrt Sldala.raong Eyang trang rqyl lh.lhalg Pratalaretna. @4g t SaXA

Devl kaenaran Banbang Utdyatnakar By& den upaya. KFcJrltaq putbut SJ.-

dala.uong plnangglh klayan l,jl{yatoaka nunteu katantun nedya kadhaupaken pl-kantuk kang rayl, Sang Bagus datan puruu, tene,h da&s para.ng. ltldyatnaka k4,

son. I.qleng kadbauprken plkontuk ttegl Pratalaretna. lfuanya dbaupan, nunten-Uldyatnaka nglaJengaken lanpab nrlng harauatl. Sldala.nong nJanpangl gakbg

keteblban.IV.W.

Srl Kreena nanpl praptanlra Prabu Drryudana, Baladouar Burlsraua. Ugl

Page 29: Serat Pustakaraja Purwa 06

-19_

nyarengL praptanlta Pratu Dar:Ealcusuna Ey&hg Urekodara. Renbap I - Drryurranar\yuvun DenL Senbadra bedho kaboyong dhateng Aotlnap Prabu Punta pyuyun S€n-badra nedya kaboyong dhatong .Aroarta. Nunten DevL Senbadra katlnbllor. ltus-nya sova! uunten katantlurr nlIlh dhateng Aotlnae punapa nllth rih"teng Anar-ta. Sang Deul nahrr 3 @a

Katungka eovanlpun Banbang l,il-dyatn'1ca og"tt""t"o ewobul hrnJuk Delri -Seubadra salta n)mrnrn Janpi kanggo nyarasakon kang ra,Ea ArJuna hrrlhugr DrplSa:rg Deul nbrLak ournbul, tetela LgL buea'allpun Dyan ArJuna (narr,gXng I"JoDgkatutup nall-h, pgantos nlooten kavunlngan denlng slnten-2 bab isln{ng aun-bul). Ing urilq,r Deyi Senbadra dabrr dhat'eag Sr1 Kreena b1lth badhs nJanpenl

Resi. ArJuna Bud,lug. Dereng ngantoe vlnangeulanr Prabu Baladeva nurLug dba-toug llldyatoeLar sabab kaanggep nbanrng slnang. llrebdara pls]tn{ l,lldyatna-

ka eabab prqkauia punika Senbadra fngkang uonang nlllh. Nunten Baladova pa-

5sn k'lryaD Vrokodara.

Kasam gegerlrg nJavl rpnten parangnuka saklng Ngrancang Ord.btg Pratrr

Saera Kandhasa nganuk Ayuvun Deyl Senbadra. Sucl Kresna ngavontenakon soy€E-

bara, eJ-ntes ingkang sagod nylrnakaken rnengsah, tnggJ-h punlka lngkqng badho

keganjar Deni Sombadra. l)lryudanar Beladeua, BurLorarra lan Kureve segahr 19

Jeng bidhal uapagrrkon roengoah. l,lrekodara badhe bldha). kapenggak clenlng Kreg

na sarvt dipun blsiklr laJeng trinah ngontoel uonteu palrdlupi.Kacarlta, Baladeva lan Kurasa tandhlng yuda 1avan Sagra lhndhare, sa-

daya sani kasoran sabab Sasra Kandbswa nbekta puaaka Sergkall. llaeaDa Sr1 -Kresna dbavuh nring l{ldyatuaka klnon ngundura}en uengoah. Hl{Vat4aka natur,bl1:th ingka.g rana Begauer:r ArJuna Budln'g punlka digdaye, na.gLng s6[da'l s6-

nangke nernbe gakit bubrah nboten saged qlqnpahl ruila nyuwn d:ipun pethuk.-Srl Kregna, Urekodara, Senbadra nunten kadberekaken l{l-dyatuska pangkat dha-

feng Pertapan Bar\j ar l{lat'hl.CANDHAKAII : - Pertapan BornJar M1atbl, ArJuna Bud.hrg lemah-2 lng llncak, ka-

ravuhan SrL Kresna s"kq,taFgr ingkang ntnta Eraya nylnakaken parangng

ka. Arjuna Budlnrg r,)ruvun dlpun gendbong dhateng D;arauat!. Dlpun gen-

dbong l{rekodara uboten purunr dlpun gendbong Sotyott 1ngg1h nbotEn prrun. -Nanglng nyuvun gendhong Desi S€nbadra. Salg Der.r1 tinantunr roatur purun ger-dhorg, laJeng kagondhong Devl Sonbailra. Sarnarga-rlarga ArJuna Budhug pUer -do.Lanan pucuk konben.

Igcarllg, duuugl Duaravatll Arjuna Budhug kaduaungakon Lng peprapgan,

oarvl dlpun supbarakan yen punlka jago Dvaravatl, laJeng kapaLa denlng Pre-bu sasra Kandhasa. ArJtura. Budhug dlpun pulasara nboteu peJah, nalah nanfi.m

sakJtlpunr gya p€rartg lanan Sesra lkndhava. i{asena Arjuna Budh'g badhar R^a-

den ArJunar Prabu Sasra lr'andhase badbar Devl l{ara fuikanrih{. Patib Danupaya

nganukr tinandhlngan Puthut Sidalenong, prang ruket. Danupaya badhar 0nton-

Jo, dene Sldalanong badhar Raden Gathutkaca. Etrdhang Pratalaretna badhar De

vt sitl s.rndari, deae Banbang t{idyataaka badhar Raden Abinuryu.

Page 30: Serat Pustakaraja Purwa 06

-20-

Prabu Bo]adoue dupL unlnga Radon .nanakar S{kartdhi,Oathutkaca, OntorJo, -Ablnanyu lan slt1 fundari. vug tinbulr gya uundhut papgepura. Nunten karpalpara ka4".g Pandhasa. Burlereva lal Kuraga tan trlnah, dados p€r'rng a.uuk-enukan, Urobdare nuJa baret, Kurava kaseblak lesuo, kamprung.

TAI,ICEB - KAI0N.4 Jult 1983.

t4c

r. xlgJsr_ HI t{ l, - HI M AN T AK A.-Pratu Jaya $rdlbya lrgglh Sisva Srdama Dysng putra Radsn lbraita,

patlh DrrJ aya. SSubss I - S,ekarlng kad-haton Derrl Drneltyaauare l.a'l sllsr 84,

Ja Dltya snk{ng Guva Bei:rong Prab,r Iodra hr'1ntrk&, nangka Sang Doul tan pg

nru. Pra.ull-a ka:rg putra Dlrnite kinen pacak baria. Sandlka gya pangkat.

Sa:rg Nate kundur ngadhaton plnapag garra LangJeag ratu Derr! Drrnl-tl. Gya bq'ana.

II, N'AGJEI GUIdA BAROUO..

RaJa raeeksa Prabrr Iodra Dar|uuka nyarg cnban Kenyavandu. -@blg r

Sang Nata nurlng Ja"larau katanpik palglanarlpun dhatang Dovi hqLtyaova-ra 1ng H{rn6-h{n4pta}a. G)'a kerlg rarrpl.t vedya raeoksa klneu lCltuug pr4'r8

nrl.B Nagari l{l"ra-h1&anterka. PFENO G40AL : - Hadya Guva Bar,ong prsng ca&

puh klayan r.ra(ya iilna-hlnanfsLe. Usodla l,ladya Hlna-hlnaata}a kasoran, na-

den Drrnita ngupay& Bray&.

III. PER?APAN P A N G L E B U N-qJNq$.

Paadhlta yakea Bogavaa l'tl:ebrna naqpl eoua.hipun Deui Uara Sr.l kendh'l

tryang Semar Gareng Petmk. Repbs.p : - Sang Devl" nyaravedokakon nurcanlpun

kang ralra Raden ArJuna, lllnarrgeulan blllh J-ng tcnbo badho tlnbul {Dg Nagi

11 Anarta. Sang Ullku gya parlng srana., yeku DevL srtlcandhl ka,dandoser vu-

Jud pri.ya (Uanbangan) pharlngan kakaglh Banbar'8 Knnrlh{lsu's. Nuntin klnen

tetulung nrlng Nagari lllna-hlnanta.ka. Kandldhasa sa:rdika gya panlt bldhs.l

Eapanakayene. PERANG SEKAR i - Donaua Guva Ba:noug sanl nb€gal lenpahlra -Banbang Kanrihibaua, tenah dados bandayuda. Hadya rasekga ssnl kasoraJr.

Sestrnanlng bala buta, Fiandhihasa ptnangglh Raden hrrnltar natur -no{ra sinsraya nyirnakaken nengsah salclng Guva Bamng. Sang Bagug eagahr-

nunten bidhal nenpuh prslrgr

CANDEAKAII : - Ing paprangan, Pratu lodra Dartnuka ketrdang denlng Kandh!

basa dados perang. Katanan sanJato Sa:rotana, Prabu lodra Darinuka-

i.,l:i nuln *nBl0n_ E!!_ E4 Ellltrts En nq nn nt! En Eltqptri , uD nlrl Fn pcu nn nB ED DE t[u - iiE FE [m--E!i.r,!_u_gllo E!!_-84 Er$nn$m En EE hri nq !n EE EE fr6 EEI|EEE_ !l!l!ln4p E4 nntr !0u nn unurlrnn En n[tEnEE EfiEEEfintr InF. llEl ED nn nn nn nn |nJtr

' DDI FE !iE-FE mm--Ein!s4 Ep Bll EB ltltr nB nE Rln $B En nd nn flnt dn ililIdrE mqtr n& an run nn nuullul mn hd bEl llln ffI n-[i nn

Page 31: Serat Pustakaraja Purwa 06

-21 -

PeJah. Hadya Guua Bar.ong bubar. Banbang Kandldhava nunten kadha'rpa.ken pi-kantuk DeuL Drrnl-tyasvara. Nanglng &rpJ. penganten pepasihalr dptan saged

ninda.kakea PULANG RESMI, sabab l(g1rlh{hsys sancs oejat{nlng Jalor. Klnd[l-bava lrna,og vlrtngr nurrtou negat ss,k{ng kaputren, rnadoeL Bgv. M1ntuna.

Kandhlhaua plnengglh Minhrna, uunten praede lolenpahanlprn. Sang-

Vl-lm gya Iellron anal- (Jalu) tlayan Karrrrh{lavs. trlueqya aaraapta, KandhlbE-

va vangsul nrJ.ng l{fuua-ldrnantaka, nondbong kang garva Dr::nltyaeuara. bg-gallng carLte, Sang Devi nggarblni. Drnugl rrslrci, Dsid- Drndtyaevera ba-barara ulJtI prlya vuJucl denava. Jabang bayl plnartngan kakaelh RADUS, NIB-BITA. Nangr''g nal-lka n41lah{raken Jabqng bayir Dewl funrltyaawara seds kug

duran. Banbalg Kandhlhsna dahat sungkara karaaa katllar seda karlg garyar-nunten kalg putra Nirblta kagego dadoe buta baJ"ng, nangle n1ruwua lbu.

Denlng lhndhihavar dltya Nlrblta kabekta .rheteng .Anarta, saperlu -badhe nyuwn Derri Senbadra kangge ltruntng lhu.

IV. N-A0AEI AItARTA.

Prabu Da:nakusutrra, llreko<iara, Kenbar. NanpJ. raarhnya ksng raka Pr3.

bu Kresna. Renbas : - Prabu Puntadega nlternng dhateng Sri frresnar bab -nurcaniDg kang rayl ArJuna. t{lnangaulan bl}th nboten dang"u trl{,h badhs

-tlnbul vonton Nagarl /\qarta.

fretungka praptanira Kandhlhaya lan Nirblta, n3ruvutl Derrl Senbadra.-

Srl Kreena narenga.ken, nqnglng kaprund,ht'tan bebana SE(AR KLEPU DtslJA NDARU,

rerengganlng Kaswargan. Kaadhibava bingung, n&ng{ng Nlrblta sagah, gya ng

eat nripg S:ralqya. Kandhihaua nJa.npangl.

CAI{pHAXS{ : - Kahyva:rgan fura1ayal {yvang Drdra lan para deva. NarpL so-vanlpun Nlrbltal uatur qyuytut rerenggan svarga Sekar KJ.epu Dena

-nDaru. IVuang &dre tan pareng, dados peralg. Nlrblta kadadah de--nlng devar nboten pejab na1s,h da&s dsnasa nudha. Deva-2 kasoranr-keplayu. Raden Nlrblta nlnggah Kaouargan nJuJug paps:rr.* Seksr Krg

pu, ingkang tlnengge Betbarl S,rpraba. Uni-nga cltranJ-ng $,rpraba, Dltya Nigblta lng batos kasmaran. S€kar Klepu gya kaboyong xrring Anarta.

.5gg.gllb, Ifvat'g Guru dhaurh nrlug ryu+lg Narada klnen nyaraya Be-

gavan Mi:rtuna, kadhasuhane ngrobat S€kal Klopu sqk{ng DLtya Nlrbita. Narg

da sandika gya pqngkat.

Drggalrng kandhar lVvang Narada vua pinangglh Rosl Mtntunar elnarg

ya ngrebat Sekar Klepu. Mlntuna €agah gya bidhel urlng .Anart'a.

v. Ntgl&L_j_u__lL_B_j[__a .Prabu Daruakuewlal Srl Krosnar l,lrekodara, Keubar. Narpl 'oova.nlpun-

Ditya Nlrblta ngaturaken Sekar Klepu Doua nDaru, Prabu Darmakusuna narpiplsungsung S€kar Klopu sanri ngungun dene Nirblta eanangko lnto ruJud de44

na JeJqka. K,atungka raluhnya Evang Narada lan Begavan llintuna, ne{a nug

dhut kundur Seker Klepu. Dltya Nlrblta tan suka, tenah da&a perang.

Page 32: Serat Pustakaraja Purwa 06

-22-

Nlrblta katanan jenpar:{ng kenglng nrlpatlpun lngkang k{ua, dados c1rl. Gya

lulqalar vadul nrJnB kang rana l(andblhava lan oya.ng Prabu Jaya $rdlbya bl-lih kasoran tglrrhing klayan Begavan Mlntuna. Kandh{}sys nurlna gya na€ut -pupuh. Kandhlhaua badhar Desl Srlkandhl, Bgv. Mlntrna, fsdhqr Radyan ArJuanunten sani liron sr!]Jpun plyanbak-Z (lalunl.pun kadanggula"ken). Prabu Ja-ya $rdlbya Eyang putra Radon Drrnlta nganukr kadhasahan sanJata Pasopati- -dening ArJuna, Jaya SrdJ-bya lan Drrnita pojah. Dltya Nlrbita kebekte vsFg-

sul dentng patlb DrrJaya. Pendhava sani kekenpalan.

W.4 Jutt L983.

l4l .

NMEUTN NIIIDtrI IIIIIENII DTI F![ EII N!l!lnl[HH f,fi fiH EH $f, Hf; e'n fiHB'HH $Hmmnmh nmtrmmm mlltllDn UtIIl nn |lullllt nunnhrllB lrur mm nn nll 4B ultr qq 4Enmmm bn nn nll! nn EIn EI! IDn InFnin tn![E itrn mn ltrlnlluiln nm lun mn trnn&n

rDrtr nu rumuun nuuDn InE[ul! nnnB EIIIIE- En- EE -EnUO-Efr DE nd-ne !na- En nm nE nn nI! EII ldm IIFI p4 EE EEhn nn nm hn nn mB mn nm nu nln Eqlln-Bn E4__44hd lim mmnnir' bl[oBnn BrdulqE ruIllln4rl Equ[Fu FB nuts ngJIn&EEti Ein inDm- - nm bn Dn nm nn En ill ltn nn Eulmn rnn mnnn ltn nlll nn Dn nn nn pn En E0 EE nE llnl- [mni{ bn trllul [uDmn Dn EIn nnED nt! Dtr l[!l nD ni! IqE

r. IIAqA&[_,_l_E_T-[-g A.Pratu ll,rryudana, Dnrra, Suogkuof. &epba,e r - Murcanlng Dursagata.-

Nunton Patih Sangkunl las Kurana kl.nen Dgupaya olrrranlpun DrrsasaJran Dene-

D.:rna ld.nen sovan nring Ana-rtal nlnta Braya Janaka kl''ou ngupaya nurcani-pun kang raka Drrsasana, yen vus plnaogglh kadharulurr ublyantu apa gegayn-h

ano. Drrna sandlka gya paJlit bidhal.

II.NAGAET TASIIC M ADU.

Prabu Mayaeadana (putranipun Prabu frarantagnyana Eara-aepublpr.rn Rg,

den Yanauldura jgdan peca-hlpun bungkus) r nyanS lceng rayl Raden Jaya l{lrata(tuSgih punlka ingkan€ nadog sayenbara prang), patih Jaya Baea 1an patih -Jaya Taluka. Renba-s : - Sekarlng kadhaton Devl ltayqngsar! kalanar para Na-

rendra looo .agarl. Nunten dlpun wontena}en eayenbara perang, Raden Jaya -lilrata lngkang' klnarya sanruDg. Katungka eovanipun Narendra saHrg Nagerl -LunaJalg Solas Jejuluk Prabu sele f,unjara nyang rayl, Raden sela Kusune. -Sang Nate uatur ueSra Dupu sayenbara prang. Gya klnen rnedal nJanll da,&E -PERANG GAGAL. sang Prabu sela KunJara taaclhlng Raden Jaya uirata, ser! rugjara kasoran gya nundur.

III.NAGARI AHARTA.Prabu Damakusunar Urekodarar Ja.naka, Kenb4r:, Gattrutkaca dalah Se-

nar Qareug Petruk. Remlpq I - sang Nata narrggal.ih aungkavanlng keng rake -Dlryudona eabab nurcanipun Dtrgasana. Iiatungka rarnrhnya Begaran D.rrna, na-tur kautue srl- Astlna klnen nyarsya Wan Arju:u srpadoo Dgupqya Eurcsnlng

Page 33: Serat Pustakaraja Purwa 06

-2)_

Dtreasanar sarta punFFa gegaSruh..rnrpun kinen nyenbadnni. Sa]og ArJnno sagehrnunten tolrrhql dalah panakaya,n. IEEN-SEUAB r - I{adye raaeksa gnkrng Naga-

rt h'qqJang sela nbegal lanpahtra Wan Arjuna, dados parrcakara. para raee!gs tragq3an, sanl peJab.

IV. PERTAPAN LUX J DuuuNc,.Pandh{ta yakaa Begavaa Ilkse PuJangga fi,nanglsan kcng putra fh

-dbatg PuJauatl, supena kagarva F-aden Jana.ka. Sang Uilil gya pargkat ngupaya

Dyan Arjuna. Ing narge p{nangglb, Salg Bagus tbarrtur kapundhut putra llr!-tu tan kereal gya perang. ArJuna kaslrep eare kepatlr gya kaboyong nr{.ng -portapan. lfuoAya dumugi pertapa:r, un{r1ga slfran{ng Sa4g PuJavatl, Arjuna -natur yen purunr nunten kadlraupaken. Rrrtanlng dbaupan, Raden JaroLa nyu-rrun pepqj ar dlrateng Sang lllku, lng pundl &.rnunglpun Dlreaeana. Bgv. Ialsa-PuJangga gya natak aJl panggandar unlnga bilih Raden DrgasaJra tapa wonten

oungapaql'g bengavan Swllugangga. Sang ArJuna gya panit lldhol nrt'g $rflggs-Bgar kang ganra kalebetakon :t.g kalplka.C.AI{DHAKAN : - IDg sungapa.u Bengevan Sviluga:rgga, Rsden Drrsasana tapa nya4

thlka bengak-bongok ea:lbat narnng deua, qyunrn rabi Deul Mayangee-

ri 'lng Ta,slknadu. Kaganr sovanipun kang rayi ArJuna, gya ngaturl -kundur kaag raka. Drrsarrana puruu wangeul nanglng nJrunun karabekakon krl{-yan Deul ldayangsar1 lng Tae{}oadu. ArJuna sagqbr gye kadberekakeu urC.ng tqaLlcuadu. I

OANDHAKAN : - rng Nagart, Tasllansdu, Prabu Maya sadana nyang Raden Jaya ui-rata. Nanpl ravuhnya Reden Janake ]an Dgeasana, natur ne{ya nrrpu

sayernbara. Kali]qn gya uedal nJaui, porang Arjuna ta!4h{.g Jaya -lllrata. Kata:nan g"Nata Sarotona, Jaya Uireta poJab. Nuaten Drregsana kadhaupaken klayal Devl Mqyangsari. Bakda dhaupan laJeng aa-nl panlt kundur Dr{hg Aetina. Kallls:x gya bidh4t Baperldka1rnne.

,Kacar.ita. r.rcnten nargl Draasana pitaken dhateng ArJuna, saklng pundl sa-gedlpun ArJun" nangertos nggenya tapa Sang Dusasana. l.llnangsulan bilth -pitedablpun r&rqa roarasepuh enggal i:ng Gulra Drnung. Nunten DtrsaseJra nun-dhut unlnga yujudlng gananipun Janaka irrgkang enggal. Arjuna saldJkar 19jeng Devt PuJavati kalre&ilaken sallng kalptka. Drrsaoana kasnaran, PuJavg

tl kaJaluk nedya kagarva, .ArJuna ngulungakon, nangl-ng puJavatl nboten pu-mn. Tenehan tladoe peran{;. DJreasana kavon, lurnqJar prnangglh Sang}:uni -lan Kurava. Droasana uatlul bl}th garvanlpun karebat Janaka. l./atak Ifuravalngkang tanpa nalar, gya ngrcyok Jarraks.. Petnrk nunton lunaJar nr!ry .aetlna.

V.IAGARI ASTINA.-

Prabu D[yudana ra.upl praptanlra D.rnna, sri- Kreena, urekodara ra!Gathutkaca. Req.bs8: : - Se ilaya eanl Dgarsa-Brea tlnbullpun Dueasana. liaog

nr sovanlpun Petruk, roahrr bj.lih Raden Jalaka salrpu! nangglhnlren ka::g ra-ka Drrsasanar nalah galnpun karabekaken, nnngfulg oanangke s&sareDgen kal{-

Page 34: Serat Pustakaraja Purwa 06

-u-I

yan Kuraua, Dlroesana ngroyok Sa:rg ArJuna badbe ngrebat ga*rj,fpr-. Sana -]'lka gugup Prabu Drryudalrar g:ye Easarengan Srt Kreene, Drcna|B1na; Gatt"'.!kacae bidhaL nungka kang sanl bandayuda.

Duuugi papan{ng pancakara nunten oani kapisahr D,rryudana lngksJxg -ngurus. lrJuna natur salereslpun, Drsasalra 1an Sangkunl tan eaged. Jayab.-Drryuda:xa nunt€n ngrarylrrl Arjuna, s&rel nundhuta"kerr pFngapuaten l"al epatqg

lpun para kedang Kurewa, sarta par{ng &rka dt'atong Sslg}il&t }nn fu3sssana.

Kstungka panganulCpun Pratu SoIa KuDJara Eyatg Raden Sele f,usuna -ne{ra ngrebat Devi Hayangsarl. lrlrekod.era nuringr BIa uuJa barat, nongeah -kaseblak lesus, BaEi kanpnrng saCaya.

W.4 juli 1983.

142.nnlol!mn ru!tlmI[nlnn

mnBI! ttultrnum

nnnnmfi Hnnnjlnmnnu tunmm nnMtrl DI!

fflDtlnruqnnmntrUOE

I nl!!Dlt! lltll_B mnI nnlqnnn

trllllll nDlu0

NFtsI!ulll nllIIIIun nnEnn nnDt! nnnnutn

I IIEIIDEnnlll!nn ntsnnnrn|!nmmMNEIII nn nnE

nnElln lnn nlnnEnnDI[ lll:nn !Itnn nlmnltr ltn I

nn Dnnnn ru[nn nntuurnnn IIU!nn Dnnn rnrn

IrnEuunnn nnntr !l!lnBsrunlrn mlrnn nmmmmnn

Hffr HA "n*firnunnnD nD DnIUD Unn nn nnnm nn nE lll.lnmn nu lun runDIII Ntr UlllruN

H*..

lllltnnnnnmnnEUrnlt

I. NJqARI DUARAl{AT. I.

Sr1 Bathara Kresna, Senba, Sotyelcl. nenb.a,e : - Murcanlpg Sang ArJu

ua. Katungka praptanl.ra Urekodara, nyaravedekaken nurcaning J+aJca. lf{nang

suler blllh badhe tfutbul uonten Negarl Slagaina. Sa:rg Blna nunt€n bldhar -ngrtrmlylni urlng Slagalna. Done Srl Kresna ugi Jengkar, nganbah gegana.-

Sanba Setyak{ Udava uguntabakon Jengkarlng $ata.

II. L,l4iAnr S l.J A,& ! { B A N p fl A Lli . (Gunung Sona-vena.-)

Prabtr Daeakumara nyang putra Begasuloa. Renbap r - Sang Nate dha-vuh nrJ.ng kang putra klnen mnanbl nglurug porang, rnrtng Nagari .q'lqga-

lna' oabab kang rana ne{ra dhaup k].qyan Devl hnuvatl. ataaJarrlFun Prabu !qnus&sesar SandLka gya pangkat eauadya dubrlksa. Dene Prabu Godbayttna (Da-

salnuqara) j engkar nyiver tltls llienu, ngarobah gegana. P.ERNG qAcfi, : - lJa-

dya swarga Bandhang kapapag va{ya Dwarauati, sulayadng renbag dados pancgkara. l{asana ua(ya dubrlkea kaeoraJx g}a rnanJlng vanao

Kacarltal nggenya nggegana Prabu l(resna kapapag Prah,r Dasalruruara. Ngertl -you lku titts vtsnur gya katrejang, d,ados perang. seben codayltrua pejab re,sang nallh. Hagana Srl Ibesna ruanog kabegal lng Lanpahipun, trinah oncad.nanglxg kaburu terus derdrg h,sakunara.

Kadadak Prabu liresna pinanggih BegauaD Jayawllqfa {ng yasarata. Dg

Page 35: Serat Pustakaraja Purwa 06

_25_

pl unlnga b{]lh srl Ituosne kaburu denlng codlaylha, sang l{iku gya eebl-yantu napagaken Dasakunara. Pera.ng ra.Der nang{ng Jayavllapa kagetak krq_prung. Dasalruruara tnro nbunr SrI Kresna..

III. iiJWUANliAlr C A K R A K n H B A N c .

i$rang KanaJaya nyartg garss Battrarl Ka.uaratl-h, nanpl sovan{Fun r'1g

ka.g rayl Madrkara Dyan ArJuna da'lah Seuar Gareng Petnrk. Renba.E s - Sangr

ArJuna natur sring kang ra.k&, nyuuun saran€, nggenya arsa ndhaup putri S1a-galoa atrnajanilg Prabu DEnuuaeesa ueva.ngl Doul Danuvatl. Nulya ArJuna ka-sEntunarx sarna. dados balbangan, nana Banbang parta.kueuna. IaJeng kadhavub_

an tetulung nring Slagalma, SandJka gya pa"ntt sapanskauste. SANQ_E$$! :

l{adya rg.s€kga Swarga Bandhang nbegal larpabtpun Banbang Partakustruar dados

pancskara, denasa sa.nL p€Jah kaeorar.

IV. KAlr{WAl.lGAN S E L A l.t A l{ G U }t p E N G .

IVsang Yana tlnanglsan karg putra Babbarl ys6nn{ngrat, karana Ka-hyvqngan kata.nan gara-gara. D.tpi katal.ttil kat'lngal tVsang lfisnu s4ngsara-labet erae kaprauasa denlng Godhaylba. Ifvang Yaroa gya pantt tununrn dha-teng mareapada.

Kacarltqr srL Kresna kang kahJug-bujt'ng denlng Prabtr Dasalirna.ru, katla-bung den{ng ffua::C Ya.ua temah dados perslgr Saben Daeakunara peJahr gaged.

goseng nalih. Dangu-2 [Vv.t'g Yana girls, nunten Besa1.engan Srl lg.esna luogjar neeat gegana nrilg SJ.ag"{rn6. DaEakqnara tnro ngoyak.

U. I'IAGART S L A G A I.M A .

Prabu Denuuaeesa nyang putra kakalth Dord Datruuatl lan Raden hnu-saputra. Renbae : - Kathah para ral a uudha lngkang sanl ngryunakon .sa-g Qg

vl. Katungka sovenlpun Radsn Bogasulrraa, natlr nyugun Dsvl Danusati. R^ed,en-

Danusaputra tan antuk, eabab jrgkang nba$u nboten purun nglarrpah{. Tenah-dados perar€. Danusaputra kagolanr gye qgupoya Eraynh.

Kacarltar lanpaldpun Ba.nbong Part'akusuna plnangglh Raden Danusaputr&, D!t-tur nyrvun blyantu nylrnakaken nengsahl kanthl Js$f yen unggul 1ng prang,nedya ksganjar kang ubalyu Danuuat!. Barnbang Partqkueuna sagah, gya nap&qa

ken Begasukra, dadoo perarg rane, Katanan oar{ata ea:rotaua, Begazuhla kalg-

pruug easadya-balane.

Nunton Denl" Danurlatl kadhaupaken pikantuk Ba.ubeng Partakueuna. I(a-tungka prapta.:rira l{rebdara, pltaken punapa ing nri}:u uonteu Jana.Fo. yi-nangeulan yen tan uonten. rngkang uonten nailrr''g Ba.nbalg partakusuua. Hreedara nboten nga:rdlka, nanung nesen kenavon.

Kadadak prapt'anlra srJ. Ifuesna, IVvang ra.ua lan Resi Jayavllapa, g1gup nedya ngungsi avit kaburu dening Prabu DaEalnrnara. tJrebdara uaju ue-pagaken nengsah, nalgfng kasoraa tandhing CIodhayttaa. Nunten Prabu Danuva-

aesa dha$rh nring ka:rg putra nantu Barubang parts.kusuua hinen nogut pupulL

Page 36: Serat Pustakaraja Purwa 06

-26-

sang Parta sagah gya nodar 1ng paraganr tandhlng yuda lan Prabu Dasakuea -ra. Ke.tatran pusakal Ba.nbang Partakusuaa badhar Raden Janaka. Gya r{nongkulpara kadang, dene Sang ArJuna rrua tlnbuJ". Dsno bab Prabu Dasakr.rnara, S€!g-ArJuna gya natak qJt panelingr nl.uba].i Begavan Anoroa.n. Dlpl Senggana uug -sosan nunten plnasraban eirepLng RaJa Suarga Band.h".g. Anons.n uqf u nborlh+1

gunung, Deeskuxnara glris rya vangsul nring Gunung Sonauana (Xangurgrulgan)

Sisanlng ba]-e dubrtksa kaoapu angln denlng Sena, teroah guele tru6lmsang 1ssug.

!ANC.EB - KAYON..lt JuIi 1983.

143.I[nllrnntn

lunDINnnnmMEElm

lln n4 IIII Un nnnnnn nunn nn nn Buul$nm utmlD Inm nm Dn mln Du[m nm Dn m7nnn mn nmnntnn tlln run En nnmmnm DnMN NN MN IDIUIN MN NIIIIUDJIID IIIID IDIDIN TNN EDNlln mtn Dn ntr iln rDul nn nu nn m]n nnnn nm nun ilm mtl mn nn lrut rnm !u! tunDNIUDII TNTO EIT BN MN DM IIUI IUID DIII INEEII

IDmStnm umqmnn Em ruD nnEm lrullun ntinm nn nnnm nn nn n[m nE lulr rlE trtl ltn nm nn nmn uulnm IUID lln mmnnmn Du IIID nun nm DnIluDDllIlnunnn nmruun nm Enr[ lln tnnn nm umn nn nm nm nnnnmn nm nu nn nn nm BlB mtn EB RII mnr nmuuln nn nn um &u nn nm nm nm lur nE I[mnm [uBIn uuuonuun nm lun nnnn uunm lutEln mn ilm

r. ulg.aEl--l-s.-IJ-u-a .

Prabr: D-rryudana, Dr::na, Sangkuni. Bepbae 3 - Qslah{pun ka:rg putra-Raden Lesnala sabab nentas jasong penganton ing Dlusun Sendhang Kendha3rqan

nallka bekelipun Bgu. Dlrrur nane Kl Undhar an ngrabeknkea 'ana.kipun na.na Bag

bang Jayauiyoga pika:rtuk Etdha:rg Prinpon ingglb Wandhandarl. Sareng Iasua-na uni:rga cltraning penganton eotrlr nunten saH.t. Nunten Pandhlta Duna -utusan n{rn!a] I Kl Bekel Undbalanr susrnya ngadhep kadharuhan negatakeu kang

putra HandhandarJ., nedya kapundbut putra nanht denJ.ng Sang Nata Lstina. Kibekel eaadika, nang'lng n5ruwn bebana pethrkan patah putrl wijilan eTga. -Sri Duryudena sagahr lff- Undharan panlt Hangeul. Patlh Sangkurri lax Kurava

kadhar.ruhan mboyong srdhs:rg Wandband.a.ri. Sandlka gya bldhal.Sang Nata gya larndur ngadhaton, phuJu kang garwa Derd Banouatl -

ngllpur kang putra Iosroa:ra. Nunten Ssng Nata dhawh blJ.ih Handlrandari san-pun kadharnrhaken mboyong rnring Astlna, nangJ-ug nyuunn kapethrk patah putrisak{r€ Bunug. Raden Lesnana sanal"l-ka llaras, gya nfurbell abdi enban keka-lth nana : ABISICA Lan SECASRAIJA. kinon ngupeya patah putri saki-rrg pegu-nungan. Sandlka kakalihnya gya pa:rgkat'

I{AGART PARANG .SETA

ffi a dltya Prabu Darnayakse rnyang patih Gangga Pratala. Renba.s : -Sarg Nata rulnsps keca-Ia4 sabab para Pandhawa Earni sirna, Labet parJeaengag

ipun sernpun nanJing dados nltranlng Pandbana. l'liaengka Jal,araa, kalg abdl-patih kinsn nyuwun Endhattg lrrlnpen i:g dinsun $endhalg Kendhaya'an. Sand1-

ke gya burihs] sava{ya ras€k$a. PERA},IG GAGAL : - lla{ya Parong Seta kapapag-

II.

Page 37: Serat Pustakaraja Purwa 06

_27_

barlean Astina, sulayan{-g renbag dados band,sJruda. Patlh Qanggapratale trinah nekuk pe$al-in, nlirnpang natga sabab wus plkantuk titl-kan babqr:{ng 1+la.ropahan, g:ya uangeul nr.lng Parangnota.

III..DUJSTN F. INDHAN& KSDIilIAtA}{.

Penganten euggal nedheng kalonslh, Banbang Jayawtyoga uryfng gsrifa-Axdhang Priupen tnggih l{and,handart, krhadhep Senar Gareng Petruk. Renbs.e :

Sang penganten anung tansah sih elnlhan. tratungka rauuhnya kang fapg Kl Bg

kel Undharan, dhavuh nrlng kang putra sarJ-nbit, bllth nggenya JeJodhoa:e \gpegataken Jalaran antuk parentah eer.fng Nata AstJna. Sang kaksliii nboten -putun plsah. Kadadqk praptanlra Patlh .qalgkunl. 1an Kurana, ne{ya nund}nr! -hxdheng PrJ-npea, grng HJ.ku ngaturakon. Nqnglng Jayevlyoga tan sula, teneh

dados PERNG SE(AR. Kuraua kasoranl patth $angkunl paerah nrlng I(1 {Indhaen

Nunton lare ka11b-2-1pun katlnba'larr klnen pleah. Sanalika Wandlandart kat

rodapeksa dentng Kuralla kattnpotrat en lng kretal gya kabandhahgaken nrfuog -Astha. Banbang Jayaviyoga kantakar nuntan kagendhong denl.ng Senarr dtpun-

padosaken Janpi.

IV.PERTJF,AII GIRI SEKAE.

Pandhlta yaksa Bogauan l^lnta"ng Trenggana EynY'g kang rayi hdbsng -Bratawatl. Naropl sowanlpun Erban AbLseca lan Secesraua, rnatur nedya nyulnrn

kang rayl Eadhang Bratavnti kanggo patah penganten Astlna. Sang Ulku tan -ouka, dados porang. Ablseca lan Secaerawe kagetak kanplarng.

Kahrngka sovanipun penakavan nyuuunalen janpl gerahlpun Banba.g Jg.

yaviyoga. Sepg t{tku dh^awrh dhateng Petnrk kLnen pados TIRTA TIiLIT rmanya -plkanbrk gye kaJaropokakenr Jayavlyoga valuya. Nunten Sang Begus rSrurarn srgya ngrebat vangsul bojoui.pun eaklttg Astina. Sang lllku sagahr gya sani pang

kat nring Astlna.

v. liAcaiu ASTINA.-

Prabu Drrytrdana nanpl praptani-ra Hrekodara lan Gathrtkacs. [email protected] api-api tuvl s€tkltlpun Lesnansr nanglxg saJatino ngupaya Eurca-

n.J.ng para kadarig, Katungka sovanlpun Lesnanal natur yen datan plkantuk p4

tah putrl saklng gunung. Kasusul sovanlpu:r $anglflni ngaturakon hdhang -Prlmpou, nunten arsa kapoadhong deaing Raden Leeqana. hdhary Prlnpen da-

tal punrn gya lumdar, dlpun bunt Iosnana.

llonten nJavi Erdlnng Prinpen plnanggih kang raka Jqyarrlyogat Blatinulungan. Iaenana dbateng dados perang' IesEana karpn nunton lundar, -uadul dhateng Ki Bekel Und.hara!. Kl Bekel nqJur kapapagaken Bgv. T.'lntang-

Trenggana, dados prang n:ket. Uudharan badhar Raden ArJuna, dene Lintang-Trenggena badbar Prabu Klosna. tsanbang Jayawlyoga badhar Abirnaayu, &x--dilarrg Prlnpen badhar Dovj. Sltl fundarl. hdhang Bratavatl badher llare Sog

Page 38: Serat Pustakaraja Purwa 06

-?8-

badra. Katungka paaenpuhrrya Prabu Dannayakaa kapapagaken l{rekodara, \f a -d,itya badhar Pratu Da:nakusura. Patih Ganggapratela t€Jldir.ing lan,Gatturtka-ca' badhar Raden Ontorjo. Para kedarrg sa'tll zuka sytrkur, dene rnrs

,padha ttgbul. Srl Kresna sakadang Pandhava gya kundur nrlng Arnarta. Raden losna'ta -Lan Kuraua nututir kaseblak barat dening Urekodare, tenah satrya tabuncang.

TA.NCEB -.I(AYON

144.

ululnn nn nn mmnlnmn nn ruul utr qrDl nulmn mn nnrnmum mm mnnnlnrnmn nn nmn lunsrnmmnm nm rnm iln mm nmErlI nn nn nn run nllmm nm nn nn mn nn

p$ttHt EE^Ep HHttE s * HHttfir rBttfi.np____ IUU__En En__Erq nts Eul iU! ilF EE

-':*W HH^Nfi EHB'IO fiH BHfi'h B[I'"HEnE*_n!r UE En trllrotr nni nBurn nn nin mnf,uumn En tri!! mrn hmn nE rul nrnl nrin Eln trni

I. IlgaE[ ASTINJa.Prab'rr Drryudana, Drraa, Sangkunl. Rembap : - BadhE dhauplpun Dotd-

Lesnanasatl prkanlstr putra Avarrgga at'naJ"r'ipun l{alpatl" Karna naroa Rsden -llarsa.kusuna, nanglng Iesnanauati nyuwun ku4angaJx kepongln lenggah lng BAIE

KAIICANA. Gya Sangkurrl kautus nrlng Ava:rgga ndbawhaken pepundlnrtan punlka-

dhateng Prabu Kanna. Sandlka nunten bidhe],,

II.EAqIII PARANG GUMIUANG

Raja ditya Prabu Kn'la Uerdati nyong enban yaksl KaLa I'ierd.r.3ggbggSalg Nata kasnarar Doui Iasnanalretl. Praaila gya birlhal nglanar nrlng Aet!na nganthl va{ya raseksa. FE4NG.-QAGALI : - Wadya Pareng Gunlvang kapapag -bal.a Astlna, dados perango lladya rasoksa kasore.n Bya nanJ'lng uana.

rrl. lqRsaPAN G a,E p A P A S E T Y A .

Begavea JatI l.laskitha noyang vsyah Barnbang Saptarengga dalph Sena:r-

Gareng Petmk. Ronbag : - Sang Bagus pl-taken sudarzra, vj-narah yenl putranl-pun Radeu Janaka. Nanglng sanangko pera Pandhava norobe Jagong nri.g Avang-ga. Pranlla kalg vayah klnen nJuJug Prlnggondanj-, pasrah nring kang raka -Gathrtkaca katuran nglarapaken. Sardlka nunten panlt sapanatalane. EE&dNg-

SEK.U : - lJa$ra raseksa saklng Parang Gunivang nbegal lanpahlra Banbang -

Saptarengga, dadoe prar€. Denasa kasoran, kathah ingkalg pejah.

IV. NAGART P RI NGGO N DAN IRaden Gattnrt&aca nyeng garua Ebilh$g Pregl.na. Renbag : - Ne(ya b1-

dhd, nusul jqong para peptndhen Pandhatla urfuig Avangga, Katungka e,anj-pun Banbang sqrtarengga, natur ydn putts l,tadrkara langtng badhe souan ka13g

rana lngkarrg neube Jagong aJrih rnanawi tanpl dtrka. prarolla paerah nrlng -raka Gatk!,ltkaca kaparenge nanggol pasuvitqnipun dheteng Raden Janaka.

Gatlqrtks.ca sagahr nunton Saptarengga dlpun gantos narni Banbang Datrrr SarlraNunten panlt dhateng karg garwa Pregita, nedya jagong nring Aun,ngga. Dene-

L Jult L983.

iwitti#ffi

Dlunmnnn mnnn nnBIII IDEImu nnnn nnnmmnn

:

t

Page 39: Serat Pustakaraja Purwa 06

-29_

keng rqyt Dana Sarl-ra uboten kaFareng ndherek, ngentosana rtonten Prlnggo-ndeni klayan kang nbnlqlu Pregivar nangke nanaul- para pepundhon oanpun krn-dur nrlng Anarta nenbe prayogL kasovanaken. Gathrtkaca gya bldh&l.

Sapengkeripun kang raka, Banbang Dana Sarira adreng lng nanah kepg

ngtn euggal ngabektl kdxg rana, nberot nusul urt.g Auangga. I€b€t dereng -nate uninga dunung{ng Nagarl Auargga, tenah kosagar la"rpalxipun Banbang De-

na Sarira Ioalah nanjtng kaputren Astina.C4{DHJKAN : - Ing Ta.nansari Astina, pJ-nuJu DewI Lesnatravati ted.haL aneng-2

unlnga Jejala bagus nuaten Lajranthl nanJlng lrg rqelep Ba-lekanbang.

Kadangu natur nana Banhang Danasalira putra Madulcara fngkang ron-ten 1ng Prlnggondarri. Sang Devi kasnaranr gYs cunbo4a. lfusnyb n1n-

dakaken pulangl-resmi, Danasarlra panJ.t kundurr Sa.ng Deui tnn euka.

Nangbg tuwuh raos nlrls Sang Bagus gya taesat kundur nrlng Pri'g&ndEnl. Devi l,esnananati ruraoa cuua {ng ualahr gya ua&tl nrlng re-

ue Prabu Drryudana, billh putra'Madukara lngkang uanl Dana SerLra naps4l-pun 1ng Prlnggondanl-, ne{Ya nyldra regni plyarnbaldpun.

Eegdg, Prabu Drryudo:ra nunpi vadu'l{pun kang putra l,osnallavati nakaton -vau gya nuring, nunten utusan Raden $rrtayu kJ.nsn nadrla.ken beb punlka dbg

teng para Pandhava. Sandlka gye pangkat.

V. NAQ.{RI AI{ANgG A.Prahr Karrra nyang putra Raden |{arsakueuna narrpl praptanira Prabu -

Puntadeva, ldrekodara, Janakar Keubar 1a:r Gath'tt'kaca. &ellbae I - Badhe dla-upl-pun Warss,kusuoa lan Iesnenavat!. Katungka sovanlpua patth S"hghnt, ro"-

tur kautus Prabu D.rryudnna, btlih pengaaten putrl uyuvun bebana $g16 Kansg

na. l{unten Catbutkaca lngkary kautus padoal sandlka ldeng bldhaL.

Katungka souardpun Rsden Sirtayu, nabrr btlth Denl Iasnanauatl ba-

dhe kacldra resrnl donlng putra Madukara ingkang naJue Dana Sarira, napanl-pun uonteu Prlnggondanl. Prabu Punta n,.rangu kang rayl ArJuna, punapa darbo

putra na.rna Dana Sarira, vinangoulan yen nboten ruxoaos. Katgada Sa:rg Blnar-nunten jengkar nring Prlnggondant.CANDHAKAN t - Ing Prlnggondanll Devi Pregiva nanpl eova.nlpun ka::g rayl Da-

na Sarlra nrrnten rgandharaken lelanpahanlpun tur natur yen rullaog

aJrlh dukail-pun para pepwtlhon. IaJeng Dana Sarlre. kaelngLdaken.raBoten rlangu Hrolcodara prapta, pltaken dhateng kang putra nanbrr-

apa kene ana bocah jeneng Dana SarLra ? Sang Doui natur yen nboten Honten.

Wrekodara rnboton pltedos, gya kagledhah, Dana Sarira kacepong nunten kabgg

da kabekta dhateng Avanggs..

Enggale lus prapta AvanSgar Dana Sarlra nunten kebekta sovan dha-teng Astlna denlng iladen .Tanakar lirekodara Ey4ng Prabu Puntadewa.

vr. xlga+I. sJ,N 0 c_s t A.Prabu Bisavarna nanpi preptanira Dan Gatlnrtkacal natur qyunrn Ba-

Page 40: Serat Pustakaraja Purwa 06

-30-

Ie Kencana. Sattg Nata qgatura.ken, gya kabekta lnrndur denl-g Gathltkaca.-Kacarltal dumugi sangtng€iLLJng Portapen Kendhal.isada salrpun wanci rtn'tp, gtgevan Anonarr kaget unlnga voaton eahya gunebyar 1ng skasal nggrrl'ita bll1hBale Keneana kacidre duratn"ka. Prgnlla gye katlab,rng tnnpa Eabarra. ljasonaBale Keneana kecenplung $amoclrar si.nta. Drpl kauaspadalaken nenbo nanger-toe btlih lngkang katlabnng wau keng putra Gatbutkaca, pranlla gya ngrapg-ku1 nyuvun pangapunten. Gathutkaca sartrpun nrinah, sabab punika q{narrg}s

-saenlta bilth Devi Ieenenarati salles peethi Jorlhonlpun karrg r"ka llaroakusgua. lfusnya purna lng pangandLka, gya peplsahan.

0ANDHAKAN : - rng Astlna, Prabu hrryudana nenpt praptenira prabu punta, -l'lrekodaral Janaka ngaturakon bebandan Dana Sarlrq. I€.J€ng kauger -

1ng alun-alun, a:'oa rinanJab dedanel denlng Kurava.Ikturgka praptani:ra Gathutlcaca saH-ng gegara, pn{n€ia trang rayi De-

nasarlra arsa karanJab do4a.qelr Bya nlabung Kurana teuah uavut. J'analca uu-\,rfug, Danae&rlra dlpun praJaya. Qathutke.ca uarlnguten, kvandha,nlng h:rase-rlra katnpong trus nganuk. Geger nagari Astlna.

Kadadak Srj- Kresna rauuh, manggihl kalg putra Gathrtkace. lfusnya -kr.randha kaungkulan S€kar iiljq)'a Hulya, Banbang Danasarira geseng, nunten -kadangu leraFlerahipun prakauis, Danasarira natarr ing saleresipun. NuntenPandhaua ]"akeuPalalen derlng Srl lkesnar BaJn{ kinen nirenga.ken aturlpua },na,sarlra. T^eJBr€ Prabu Xuryudana Laa Devl Iosnanavatl Iryglh katuran rarnrhkangge netepaken adl}lpun f6]amps,ban plrn{ka. fupi nldhanget katrarrgan'tpun&.nasarira, Iesnanawatl kavir"ngan nunten luoaJar nanjlng Kaputren. prabu-

Drryudana nanung dholog-2 kambi unjal napas. l,lasana Prabu Drryud.ala parincdhauuh bilih nggenya aroa kagungan kersa nantu kawurungaken, sabab pengaD-

tenipun klsnrh.Hireng pevartos itlih kavurungaken nakaten vau Narpati Karna Du-

ring gya tata-tetq a:oa ngrabaea Astlna. NangJng kaearu praptanlra RaJa -dltya saklng Farang Guroluang Prabu Kal-a l/erdati ugi arsa ngrebat Lesnq.avg

tj-. Prabu Karna nunt€n ngobong nanahipun Kala l.leroatl, kinen uenpuh pralgnrlng Astina. RaJa Dltya oagah gya u1ult ngrqyah bavatr, Astlna, dene Prabu-Karua tri-mah kundur dhateng AvaDggs.

I

l.lrekodara murln6; gye ngedafaken pengabaran lesuo, Prabu i(ala i.lerda,

t1 saua{ya balane kabuncang nanrta, kentae aada;ra. Pandbava kundur nrlng-Anarte.

LANC.EB - KAY0N./+ JuIl 1983.

oooooooooo"o"o ootBEgBEEBgtfltgttttto*"""oooooooooooo

Page 41: Serat Pustakaraja Purwa 06

14 5.

I.

Sri Bathara

Ilh prelanbang kang

Sang Nata gye panltUdava k{nen runekea

TUIIND DB IUi[Ju[ nn trn E nnEO nn nEn nnIIIIIIDIIUUN NN EnlN EII

MII EIII N tD trNlln Bn Dnn mnnnuuutr truu nn

nululB ultrEE nE nnDtr IUI llD nn llulB Dnnn nn nn nn llnnnmtu!ul&&n trEErrnn nn ntrENN DN Etr &III ITE IDIUntr mn nE nm mn nnNMMEln :qN ltln IIB trN

unpnn nn nnf,H HH HH H#lln mln EBtltlBnNN INID NN DhIrE [Un nn nntnnlDlrD llut Do

-31 -

ElnnEN D![nnNII TBDTIIlun nDnn nnNETltn

mnnEtrIl !ilnt!t! mEIt!!t!l!Dmnn unnn nnquu nn

trlmlnnnllNM DtrnnurrDm!m nnnn mnnn uo

l!I!E[nNN DI!nn nnnnru!nunDnlululUl! n|nn

'|DTiNEE IIIEnn nnnmnnuInnn nnIlIt EMEm nm

nnlll!Drnn nnnnEnnnDO IUtUrDIT BNnu! !utr|ln Dll

NAGARI D ll-A-BlLLA T IKresnsr Sanbal Setys"kj. Rogbae ! - Sr1 KreEna nargga-tioanpl blllh knng rayL ArJuna badho nnnggl"b reribed.-trrlng Hedukara. Sanba Setyakl lsdlstjuhqn ndherok, dene

praJe, lfuenye eiybga gya blrlh.l.

II. .

Prabu Daeakuroarar Ey8.ng pata putra, Begaeuloa, Trtkaya, Triolrabr-Trlnetri, lbluaneh, Dewantaka lan Narantak&. 8&&gg : - Sang Nata tansah -kasnaran Deui Senbadra, nanging risreng kalsksanan. Oya utusan nDraJlt (Bo-

gasukroa) klnen nyldra nraJqya Janaka. Para kado.go lr{nsa nJanpa.glr dene -uadya denaya leloubut kadhamrhan nbebidhung kasatrlyan Medukara. Sandikar-

gya sa.xoi blrrha]. PERANG CIGAL r - Denaya dhenit Snarga Bandhang kapapag vg

dya Drlarauatl, d.adya bandayuda. }Jassna raseksa ea:ni kasoran, nanJing uan8.

III. KASATRIYAN }'{ A D U K A R A

Raden ArJuna, Eyang ganra Deul Seubadra, Uara Srlkandhj r dalah pa-rs. putra Ablnanyu, Irauan, $rnltrap Gathut'kaca, 0ntorjo, turln Senar Ca-reng Petruk. Rembag I - Sang ArJuna Eentas supene airou, kador2 trgEg€Ir bu-

sana paDgarlten, den atak para garua putra. PERAIIG SEKAR : - Kassnr panggi-

roning wedya lelonbut, gya kapapagakan dordng para putra. Katrql"ng denlng

Abinanyu sakadang, vad;ra denava dhonit Ba,nya keplayu.Dupl vanci dalu, Sang ArJuna BaganJa putra sanl napan sa!e. Kacari

lg, Begasulsna rqatak aji pslylrepanr tunane bsng sapreJa Banl ttlen kepatl.Gya na.jlng inC pasareyanlpun Dyan Arjuna, jqnggan{Fun Sa:cg Pa.nadye katl-gas, roosteka kabektar nung karl genbung guqlund.bung. Drpi llrre eanl rnmgu -eare, unlnge genbungipun Janake naketsn waur pera garwa putra geger udan -tarrgls. Katungka ravuhnya Sri Krosnar gYe rntanatar saDdJ. yuda DguPaya Ese-

takan'lng Arjuag. l,'lara S,enbadra kadandosan dedos hen"ya endah lngksng lanyap

plnarr'gan nanl Devi Kusuna,ningrat klnon dhateng Suarga Ban4bargr nlkat -panggallhipun Prabu Dasal:ursara. Srlkaudhl dadoe ledbsk tayupr narnl Nyl Ayu

Lalljlua. Dene Abinanyu, Iravarl Slnitrar Gathutkacar Ontorjo lan panaka-

van kadiupuk dados vlya{far nani Car"ng llaopal Carqng Seta, Ca.r'a''g }lrekoer-

Carang Bantala, Carang Akasal Dhenok, l{reguJ. lan Janblang. Sadaya klnen -nbarsng tayup nrlng Sua::ge gendh&ngr Sendika gya bldbal nbekta plrantos -

Page 42: Serat Pustakaraja Purwa 06

-32-

J'ngkep g&ngsa dalah ubaranpe tayup. Srl Kresua nesat nr{ng Anarta.OA]'IDHAKAN : Sangandhaplng Gunung Sonawana, Raden Trikaya, Trisirah; Trine-

tra lngkang nja,npn'gl 'trang rak&' uninga uonten ledhek nbar"'gr gya

katanggap. Nunteu sanl labeksa, nanglng sareng Trtsirah badha ayln-dur Nyal lc']jjlsar para vlyaga sarql nurlng, gya nbalqngi tabuh, dg

doo pancakara. Kaplsah donlng Ki Dhenok (Senar). Nunteu ssql lJ.llblaJeng katanggap dhateng kedhoton Suarga Bgndhsrng. Gya sani bldhel

TV.NAGART AMARTA.

Prabu Darnakusueal l,Irekodara, Kenbar. Nanpl ravuhnya Sr1 Kreanar-Sqnba Ian Setyakl. Iegbg : - Sri l(resna ndbavuhaicen lelanpah",nipun kang -rayl ArJuna dene kacidra donLng duratnala, narrgLng vus uranata para putrakiaon ngupaya nestakaning DananjaJa. Nunten lJrekodara kadbanrhan eade ka-Jeng obong dhateng Suarge Bandhang. Setyakl kl-nen eade rangka, Sa.nba sade

kerio, ngirao pados eielk nel1k 1ng pundi dununglpun nasta.ka Sang Arjuna.-lfusnya nuoantl gya sani bldha] . Srl l(rosna njanpa.gl.CA]IDHAKAN : - T.'pohlra Donl Fwsunanlngrat kapapag vadya rasekse, arsa ka-

pondbong, konangan l,lrekodara. Para rasskea kabubaraken. Gya laJeng

nrJ.B kadhaton.CANDHAKAN : - Prabu Daeakurara uyang putra Begaouloa lngkang sarpun nyl-

ngldaken neatakanlpun Janalca. Kahrngka oouanlpun Denl Kugunanixg-rat nedya suvita, tlnanpl nunten kLnen tunggu nestekrnlng ArJuna -1ng pajfngan. Ing batos Prabu Dasalauara gandrung nrJ-ng Devl Kusu-

nani:rgrat.Praptanlra Raden 'Iblkaye ngaturaken ledhek Nyai Ayu le,liJiva &tah

uiyaganlpun. Nunten katanggap dening Prabu Codhayltrua (Daeasuhua). Nariks-tayup kaulvitan, Prabu Dasakunara arsa nondhong Devl Kuzunaningrat, dlpun-somayanl pangke nanavl sarlpun r8tnpung ta;rup. saag Prabu gya nbqkoa. Nyal -Iq,'l'l j1va. rgeseni nestel:anlpun qyan ArJuna; nestaka vtvlt ebah. Deui Kusung

nlngrat parlng sasnlta dhateng senar, gya sldhlkara saryl ngeda'la.ken getr-bunglpun Janalca saklng karnpuh, kagathukaken kallyan neetakae tenah Arjuravaluya. Dtrpt untnga yen fuan ArJuna Batrpun naluya, para putra earol nga.ouk,

g€ger Svarga Bandhalg. Putranl.pun Dasakunara sani lumqJar dhateng pekenr-nganyang dhuwung dlpun suduk denirg Sanba,, ngany4ng rangka dlpun kepnrk -Setyak!. Daeakusara pir,angglh t/rekodara nbekta kaJeng obong kal1b bongkok

dipun brukeken. Haoana &.sakunara dalah pere putra kaplkut nunten d{pun -rante. Anonan dJFun tinbali, klnen ruroeksa bebanden, sanri. kavollng san--pun ngantoo dipun luunrl lanun dereng vonten prentah saking D,rarauati. -Anoman eagah, Srl Kreena lan Pendhava Bagarya putra kundur nrlng Anerta.

,TANCEP - K{Y0NI jull 1983.

Page 43: Serat Pustakaraja Purwa 06

-33-

nHilffiffi:Hn Htr,nH HH:q$ frH

rnnmm nllluln EElllltnn' inYn rltm lln nn IDtrnn ntri nu! lln ntrt nqlmnnnnm Emnl[lo nnrulmnnm--nm nn mn mn nnFh nm nm nE nn u0EE nm inninnll' bn ull146.

I.NAGARI ASTINA.-

Prabr Drryqdana, Drnoa, Sanglonlr Katla. Renbas : - Beganran Dr:ma -sarrpun sagod rolkut Pratu Darroakusuoa lan Hrekodara llnantar olsvanlpun 8a-

king Tanah Avu-auu naroa Prahr Nll-e Kerata. Saloa:cgke Da:talmeuna Ian l'lrekoda-

ra sanpun kakuqjara. Dene ArJuna nenbe uurcar pranila derong kaplh.tt. Nagart

Anarta kantLrn tlnengga Raden Nakr,rla lan Sadeua. Srng Nata gya ut'usa! PrabU -liila Kerata klnen nglurrg nring Anarta, nllmt Keubar clalah putra-2 Pandbava.

Nila Kerata sandika gya panj-t pangkat. Sa3gkunl lan Kurasa nJanpalgi.

II.NAGANI AMARTA.

Raden Nalnila ]an Sadeva naupi rewhipun Srl Kreena nyar€ Sotyak{. Reg

bae 3 - Scl- Kresna nartogaken gftrfsoknn{ng Sri Punta lan Blna d6n{ng Kurara.

PERANG GAGAL : - Katungka praptanlra Prabu Nila Kerata nyang Kurawa, nenpuh-

prang, kapapagaken denlsg ua{ya Aroarta lan Dvarawetl. Raden Nakulat Sadeuat-

1an Setyakl kapilmt denln6! Prabu NlIa Kerata eabab Sang Nata Avu-2 datan sa-

god peJah. Sri l(resna oncad ngupaya graya. (penf Srikandtd lngglh kapLlart).

CANDHAXAI{ : - Kaputren Annrta, Derrl llrupadir llara Senbadrar hdiung Preglua.

Narnpl ravuluqra Prabu Nlla Kerata 1an Kurava nodya mboyongl para put'rd. nrlng

Astlna. Devt Drrpadl nafirr purun kaboyong nargtng uundhrt bebana :

l-. i{Ilf,I KAI{G ARUI'{ SI{ARANE. 2. PUTHUT KAN BAGUS WARNA}IE. 3. SArl[NG -KANG BISA TATA JAI}IA TUR SEKTI MANDRA GUNA.

Pratnr liila Kerata segdr nunten pa:llt pados kehrdangan. Prabu Nila Kg

rata padoo i{llor kang arun Ets&rano, Rad.en Burigrava pados puthrt tang bsgus -H&rnane, dene Raden Leol[ara ngadegaken kalangan aben Saulrg, Saperlu padoO -sauung lngkarrg saged tata ialna trr eektL nandta-guna.

III.}IANA OANDA. x_a_x_u. .-Raden Abi$anw, Gatlutkaca, s€uar Gareng Paetnrk. Renhng : - Ngupaya-

nurcanlng karg rana Arjuna" PERAIIC SIIKAR : - Donanra saking Avu-2 mbega-l tlr

daklra Ablmanyu, teroah da&re banda;ruda. Para raseksa sanl kasors!.

saslrnanlDg va{ya ragoksa, sri l(reena rasuh. Parlng srana dhateng Ab!

nanyu nggenya ngupaya nurcaalng kang rana. Ablnanyu ka'tandosan dados puthL

bagus, nana Puthrt Jaya Murcita. Gathutkaca kada.ndosan dadoe sBuungr nana iC!

qanjur. llondene Srl Kresna nallh dados pandh{ta, nana llesi Padrna Kesava. Oya

bldbal. abeu savung nring Astlna.

IV. TAMAN K n I f i, n n C - L U t{-Q . (Astlns),

F,angjeng ratu Doyl Banusatl kahadhep karg abdi snggel lrllku tanpa dtt-

tr\rng nana Resi Banalaba. BUbgB : - Sang Wllm bairt ngidungr svant€n &rullt -tansah nglellpur Sang Deul lngkang katilar nurc& denlng Sang ArJuna.

Page 44: Serat Pustakaraja Purwa 06

-)4-

Katungka praptarrlra Prabm D-rryudanar dupl 'rnlnga patrapipun Banalabs tngksng

saJak raket klayan Lsng garyar Salrg Nata duka. Nunten parentah dhateng lfura-wa klnen nyepeng Reel Banalaba, dadoe porarg. Kurava kssoran. KapLsah deningPrabu Nila Kerata lngkalg mundhut ResL Bdxalaba klnarya netepi bebananlpun -Devl Drupadl rlhateng anarta. Benalaba oagah, nunten kakanthi ndng .anarta.

V. KASATRIYA}I S A R O J A B I N A N G ii N .-Raden Iasnara lan Burlsrawa dalah ua{ra Astina. Renba.s : - Ngalonte4g

ken kal".gan aben savung. Katungka praptadra Rosl Padna Kesawal Puttut JaygMurclta lan Sawung 61 GanJur de'lah panakavan. Nunton tantarrgal aben samtngr-totobanlpun karqukten lan ja.gga, sanmg laJeng dlpun abarl tamng rang. sa-vul€lpun Iesnana pejah sadaya. Nunten Burlsrasa sagah, dados sayung, tandhilglan Ganjur. Burisrar.ra katradlrung klenger, Lesnana naJeDg katladhung nJugkellJa(ya Astlna ngroyok GanJur, nangilg sani kasoran navut bubar.

Sri Duryudana nunton niata slaya dhateng Prabl Nila Kerata k{ns11 11y6-

peng savung Ganjur. NlIa Kerata aagah nanglng saklL Rssl Be.a1eba, nunten mg

jeng prang lan Oar$ur. Badhar Bnnel4ls dados Sang Arjuna, sasung QnnJur ba-bar Gathtkaga. Jaya l'lurcita babar Abirnanyu, Reel Padna Kosaua babar Sr1 Prgbu Kresna.

Nlla Kerata nuri:rg nunten nagut pupuh. Sri Kresne dhasuh nring Ki Iu-rah Senar klnen rnapagaken mengsah. Sand.lka gya budhal. Prang ra$e, Pratrr Ni-I.a Kerata baber dados Wvattg Gurl, tngkang ned;ra nyobl kemkunanlng Pandhava

dalah para putra. Gya ktrndur nring Kahyw"tgerl. Prabu Datuakusuna, Wrekodara,Nalml.a, Sadoua 1'an Setyqlrr llnunaran saklng pakur\ieran denlng Arjuna.

Sr1 Kreenar Pandhawa dn'la1 para putra gya loandur DrlDg .Anarta. Prabnr-

DJryudana sa-Kurawane nututl, sinebLak uantta denilg l.lrekodara, tenah sanj- -[gbuncang.

TANCDB . KAYONlL Jull 1983.

147.

I. NACARI ASTTNA.

Prahr Drrytrdana, Drrna, Sa.ngkuni. Renbas : - Sang Nata prlbatos sabab

:arrg putra Raden Lesmana nurca Jalaren nlmlmn rabl putrl saklng i'Iagarl tlant!ura atmajaning Prabu Srl fudh8na nsra Devi Endrasml, dereng kaleksarran. l{a-

ana patih S"ngkull kautus lasrahaken babagau punika dhateng Reden ArJuna. -mgkunl sarodlka, nunten bithal urring Madukara. Kuraue nguntabaken.

II. .I'IAGARi I,J A N T I P U. B A .-

Prabr'r Sri Sudhana (anat Prabu ,Sri Sudtrqyu lng l'ledbang Karuul-yan) na.opi'apta:rira Raja nlong Garba Prabu Garba Hasesa, Benbaq: - Prabnr Garba hraseg

EIIDI!Nf, Hflnn Emnn Dltmm nul

mmnlp

DnmE 4mnB Fmrn nt n n nnEn nn nnmntr tr[nm nnnn nltrnm hhmrnB B n n n D IDID llr ID nm nDI lln llo I[El El [f, mU lrh nm0 nm Em nnEnnmn m& nn nm nnunpn!u nn[nnE nnnn DIIItr D m nn Dullll nn mmmn nDDnan nn m tr nm nn utrIID trI !I U ID TB tr M N NN INID DM NItt NDN IDN MN lllfi0D D Inm rDmD nm Inm nm mn x0nmmIDIImmDnm mtr! ID ID n nunn m n n mmBln mmmnnn nnntmm nnDn &n mm nnmn!

Page 45: Serat Pustakaraja Purwa 06

-35-

6a nJruuun kang putre l{antlpura Desi trlrdrasnl nedya keganra. Nang{ng Sang b.rrt nboten purun, tenah dodos PER.ANC GA0AL. Prabr Sri Sldhana kasorotr gya l+l

nejar, kang putra ka-kanthl. Prabu Garba llaseea ngejegJ, Nagarl Wantlpura.

III. KASATRIIA}{ M A DU K A R A.

Raden Arjuna nyang gartla Devi Senbadra, Wara Srikandhl myang Sernar Gg

reng Petnrk, Bgglg,g : - Murcanlng putra Ast{na Raden Lesroera. Katungka soua4

lpun Patlh Sangkuni, nahrr kautus denlng Prabru Drryud.ara nasrahakon uurcani-pun Losnana. ArJuna sagah gya bldhal nganthl panakauen. PERANG SSilR : - lrla-

dya raseksa saklng nJong Gerba nbegal latnpahlra Sang Bagus, dados pancakara.

Denava kasoran, oanl pejah

IV. .

Raden Lesnane tapa nyuvun rabi Dovi Sndrasnl lng Uantlpura. Kagodha -den{ng ua6ra baJubarat, drrtan kengguh. Kahmgka praptanlra Batbarl Dugar pg

rLng uisikr Raden Lesnana kl-nen pasrah nring kang panan ArJuna. Sandlka nun-

ten parnlt bidhsJ..

I!@r lanpahira Losnana pinangglh lyan ArJuna nunten nengl"s Ayuyun rabi..Sang Arjuna sagah, laJeng bidhal Iorlng Nagarl Vantlpura. NangJng rt''ugl fu€-nargi kapanggJ-h Prabu fudhana nyang Devi Eldrasnl. Sang Nata nundlnrt sraya -dhateng '\ng ArJuna kinen nylrnakaken nengsah. Arjuna sagahr kanthl janJl 1g

mun eaged, rrnggullng prangr Dewi Srdraenl no{ya kadhaupaken pikantuk Radon -Iesnana. Prabu Srl $tdbana sunangge. Sang ArJuna fye bltlbal nri::g lJani{pura,

V.NACARJ UANTIPURA

Prabu Garba Wasesa 1an patih Garba Nlndya. Irratungka rauuhrgra Sa:rg Arijuna nundhung Sang Nata, tenah dados peraxg. Prabu Qarba l,/asesa kaeeblak na-

ruta, kentas saua{ya balane. Raden Iasnana nuRton kadhaupa}on pikanfuk Deri=

brdrasni. l.fusnya dhaupanr Sarg Arjuna nganthl kang putra LesDoana sadnbit -garua mya.ng panalcavan hrndrr nrJng Astl-Da.

VI.NAGART ASTIN A.Sri D:ryudana nanpi praptanlng llrekodara, na\renaken Sang ArJunB atrg-

genipun ngupqya L€snnna. tlinangsulan yen dereng rlelgsul. Katrrngka sovanlpun-Radon ArJuna magraha.kon ftqng putra Lesnana fngkang sanpun dbaup klayan Dewl-

hdraenl. Sr1 DrrStdana |611 Be.!.uwatl ngafuralen bingaht"g naaab.

iiasanr praptrurira Prabu Sri Sudiuna, nafur b1llh Pratu Oarber !/asesa -ynngsul nenpuh prang nring Uantipura, naLah sanangke nungka dhateng Asttna.-lrlrekodara gya h:nandang tandhlng klayan Garba !{asesa, wasana Garba }lagesa kn

pi-kut, sanbat kapok sarta toluk. Sarwt ngandharaken blllh plyambaklFun pu:ri-ka trah saklng Prabu Jong Fltntpaksa lngkang. kaplng, plbr. Dene Prabu Srl fu-dhana punika inggih takaih kaloroe eyanglpun para Pandh&ua Jan Kuraya.

a

11 Ju1l 1983.

Page 46: Serat Pustakaraja Purwa 06

-36'

l48.&tr'rymnn mmnm nnl[r4nnnnrun mnmm mnmn nn

mmI|lnrun nnmnnnmmnm

nntf,^nu

nmnlrlnIDJImmmmrntrmnultI0mrnmm

nmnnm nnuut llt

mnnnnmrnmm

NHHrul nnnn ummnntIlIIuunn

mnmnrmmtnmrmmInnrIIl n

!tnnIrmnmmnmnnn

lluluunmmBIIImmnmIDIII

HEnnnmnm

nnnlll!ll !tm,alnl

!tlnulnnlmmlmnlnm

&!l DItmnnn nnull! nnut nnIll[I rnmnn nul

nnmDnnnnn !lmnmmmnnnmnnru!n

munnnn

nnmnnnmmm

nnnanHH HHnnunDnD nnHHrrHn

mmmnmnn nmmm mnnnnmnnmmmDnmnun mmm

muullnnIIItr nnmn mnmnnnmun nmnrn nIIlnmmnm

llltluutnmm mnnn lullluilnmmnmmmmnqluln nuut

HH HH HH*Hr '"nm nn mn nm nnHfi Hff HNM'' HM

'firnfi'HHtHm HH

uuruulIlttB mrnnn nnnmmnmmNN IDIN

Hts Hf, Hffi

I. NAGARI A S T I.N A .

Prabu Drryudana, Drrna, sanghrnl, Karna, narnpl ravuhnya ka.ng rama na-rasepuh ing Mandar"ka Prabu salya. Renbas : - prabr,r salya paorah nrtng Dr4nrdana bab nurcaning kang putra Raden Burisrava. Srl Dlryuctana gya parentah -dhateng Prabu Karna klnen ngupaya. sandika Fya bidher, Kurava njarnFalgl.

II. PERTIPAN T A S I K M A L A Y A

Begawan $..rdhana (putra prabu Dha:raraJa ing Girrn$resi) nyalg ga:ra Q9

rri srlni, Ian kang putra &rdharg Renggavati. Narnpt praptanlra raJa ditya ea-klng Nagarl Pidana Prabu Kala tlroka. Ren_bes : - sang Raja Dttya nyu!.un hx-dhang Renggawatl arsa kaga:rua, nanglng ssng Det.ri datan purun. Tenah dados pg3ang (PERANA GAGAL). Bgs. sudhana kasoraa, gya nganthi ga]IJe putra, lunaJan-ngupqya a!&ya. Pratrr Kala llreka trus ngoyak.

III.NAGARI AMARTA.Prabu Puntar llrekodara, ArJuna, Kenbar, Gatlurtkaca nyarg Seroar Gareng

Petntk. Nanpl sovaniprn Raden Ruharata. Renba.s : - Rulcnarata natur kautr.re -kalg rana Prabu Salya kinon nasrehaken nurcanlpun Burlsrava dhateng Saxg Ar-juna. Prabu Punta nglllarri, ArJuna Gathrtkaca nyang panakawan gya pani.t.

PERANG SEKAR : - Wa{ya raseksa sakJng Nagart Pldarra nbebegal lanpa}d-ra $an Arjuna, dados banclayuda. Denawa sant kaeoren, katah ingkalg peJah.cANDlIAKali : - rng Pertapan Kapuk-salaba (erga Belah) tllas pertapa:r.rFun Begg

van Bagaspati (eyengipun Burlarava), Raden Burleraua tapa nyuvun rablplkanhrk Drdhang Renggawati. Katungka hrmurunlpun Bgu. Bagaopati pa_ring vlslk kang wayah kinen pasrah nring kqng rayi Arjuna. Burieraya-sa:rdlka gya pangkat.

Kacarlta, Burl-srava vus kepanggih Qyan ArJuna, gya pasrah bab gegayuhanlpun.Arjuna oagah nunten Burisrava ka^kanthl nring Pertapan TasLk Malaya. Nangr''g-sont€n nargi mrs kapapag Bgu. fudhana Eagarsa putra ingkang lunaJar kabum -denalra. Sang Wiku gya pasrah nring Arjuna, slnaraya nylrnakaken nengsah. Knrr

thi janjJ- yen saged nbrastha Prah,r Kala wreka, kang putra ftldhang Renggavatlnedya kagaqJaraken. ArJuna sagah, nanging la'nun ungguling prang Renggavati -badhe kadhaupaken klayan Blrlsrawa. sang ulku natur sunangga.

Kasaru pangamuking .(aLa ureka, gye pinapagaken denrng ssng ArJunar @dos per""rg. 0atlutkaca lngkang tumandang, Ka'la 'ireka kauntir jonggane pedhottenah pejah.

Page 47: Serat Pustakaraja Purwa 06

-37-

Burl-srava nunten kadhaupaken plkanbrk ftlrrhgng Renggavatl. Nang{ng s€.-

sanpunipun dhaupan, Renggauatl badhe kapondbong denlng Burisrava, rnboten pu-

run, roalah nllih nciherek Arjuna. Burlsrasa nurlng, gya nyu&rkl Jalaka, na-nglag Janaka mendel kenevon. Kuraua unlnga Burigraua r\yudukt Janake uakaten-vau, tanpa potang }ajeng ngroyok Arjuna. Gethrtkaca rnuring, gya nf-ahrng Kurg

sa tenah &awt. Basukarna badhe naJeng, pinenggak deni-rig Bgv. fudhana sarlri-ngaturaken larah-larahing lelsrrpahan, lan Karna nunten nangertoe bt11h Burigrava lngkeng kljrtrr. Pranlla Karna gya mlsah kang sanl pancakarao hfusnya }[-lih, ArJuna nunten parlng vewarah kautananlng ssnlta dhateng Renggaratl, sa-tenah purun ngladosi Burigraua. Lajeng saui sasarenga! lundur nring Astj.na.

IV.NAG,{&r ASTINA.

Prabu Dlryudana, Prrlbu Salya, Prabu Darsakusuna, Srl Kresna, llrebda-ra 1an Kenbar. Renbaq : - lanl ngersa-atsa nengsulipuD ryan Arjuna anggonl.-pun ngupaya nurcanfug Burlrsratra. Katungka sowanlpun ArJuna nasrahaken kalg -raka Burlsrar.ra earinblt garva Lhdhang Renggavatl. Sadaya para sepuh eanl bi-ngah. Nunten Prabu Salya ndangu dhateng Bgrl. $tdhana bab saraslls,h. Sang lrli--

ku roatur bil-lh ingkang eyer€ punlka andhahan lliratha, kapundhrt mantrr denl-ng

kang eyang RaJa Medhalg Kamulyan Prabu Swaheslrara, dhaup klayan Devl Srl Ka-

nl, nunten kaJumenengakon l{ata lng Gilingrlesi jejuluk Prebu D}ranradeua. I€-jeng peputra bapa kula Prabu DhanaraJa. WanC putrl kadqnglpun eyang Prab'u -Sri Kanua lng Medhalg Ka.nulyan, peputra Prabu Sri fudluyu lngglh punika narg

sepuh ku1a, dados dhaup kul-a punl-ka plnangglh kadang nlsan.Para raJa sari blngah, dene plnanggih taksih tunggll daxah, Kesanr pg

nenpuhipun ua(ya Pidana ten trinah Eedsnlng gustl. Plnapagaken denlrg fuan -lilrekodara, dados perang anttk-anukan, deneua kaseblak narrta, tenah kentas.

TANCEB KAYON11 Juti 1983.

EIg$ B gEOqEglI8A$ AEEE BlrBtrnrs tr|IAtstrEILIUqtr EEE ErsEEpl-t.i-t-t.f-t-tltl

l4g.mmInmID mluDE umnuln Dn nn Em InDmlnmnmn nm mn IDm mln mm mnm nm nulmm nm nm nm Dm mB IDm nntrnmm mmnn[uun mnmnmn nnnnn Em I[m nnn nmE&mmmm mm mn tntr nn nn nm mm mmmnnlm nD mm nm oln nn mm mm nnmm nnn nn mm mmnnn mm nm mn nmnnnm

mn nm mm mmn lunnn nnnn nnntn llnmllln IIrnmInmn mmmm mn nnnmnnltlu lutmlu nnnn mtrmm mnmmmn nnnmnnnn mmmm mnmm mmmnl nm nlmnm nn n n nn nnBlnnm nffnnn nnnnnnmn rum mn nn nn nmn mm nn nn mnm nm mnmn mm ulm mm mm nmn nn nn mn mmmm mm nnrnrnrDm nu IDDD uln nu trsl nn mn mmn Em IIun

mmnnmmm utlnm nnm0nnulmnnnmnmmn nlnm

nmnnmm trnnnnn nIIl IItomn rul mnnn nnnlDnrnrun nn &mnm nn nmnn trD run

r. WPrabu Salya inggih Narasoma, patih Tuhayata. Renbas ; - Mursan{plln -

tngkang putra Raden Rukmarata labet kasuaran putrl saklng Nagart Tlrta tradiE

sar Ltrna.Janlpun Prabu Jayakarta n&na Devl lJenulasni, nanglng dereng lralsksa-

nan. Kahlngka praptanira Bgv. Drrna, $snginrni lan Kuiasar tra.hrr kautus ds-n'lng Pratnr Duryudana. kinen sabiyantn karibedanlng Prabu Salya. furna nunten

Page 48: Serat Pustakaraja Purwa 06

,fl

fl

{

I -)o-

nbatang bab nurcanipun Rulolarata punlka labet ngeethl pesthl J ahrilaroa. Nun-

ten para Kurawa sagah ngupaya murcaniag Rulcnarata, kall.lan gya bldhal .

II.NAGART I'IALAl'lA.

Raja Dltya Prebu Santalrye nyar€ patlh Kala fu:etur KeIa Hanfu Agnl, -nysng Pujangga Yaksa Resl llagnl;rarar Rembas : - Sang Nata sarnpun kalekeanan-nyldra putra Tirtakadhasar atnaJaning Prabu Jayakarta nama Deui Wanulaeni, -nanglng dereng atut. Sang Pujangga matur, bl1th Deul lJanulasnl punlka kega-dharg dados jatukrananipun putra l,landaralca Qyan Rulonarata, sabab badha san-bung obor tunggil darah Wl.snu. Ing janan klna putrt Mandareka uonton lngkang

nerahaken darah Tirtakadhasar.Prabu Santalys. nalah nurlng, gya utuean patth KeJ.a Hantrr lan Hantr

-H8gnl k{nen nylu€r Nagart Handaraka. Sandika gya btdha.l sava{ya raseksa.

PERAI{G GAGAI,' : - Wa{ve reBoksa. Malasa kapapag ba].a Kuraual sulayan{ng renbag

dados bandayuda. Denava sanl kasoranr g'ya nyimparg rnarga.

III. NAGABI .

Prabu Jayakarta nyang patlh Kala llantya. Renbag 3 - SLrrlaling ke-g pu

tra Devi Wanulasnl. Ilangka uonten vangsit snk'lng javata, blllh slrnanlng pu-tra sau kinen masrahs.ken dtnteng Satrlya Mandarakar gabab J.ng nrlku nangke -badhe pinangglh tunggll darah. Sang Nata gya bidhal plyanba-k mring llagari

-l'landarake.

IV. KASATRTYAN I'I A D U K A R A

Rsdyan Arjuna nyang garwa Deul Sembadra, Wara Srlkandhl, Sonar Gareng

Petmk. Rembas : - Sang Baguo nlreng pauarta b1lth Raden &rloarata rlurca 9a-

klng l,taldaraka. Katungka ravuhnya kang raka sekalJ-yan Prabu Drryudana tq.n qg

vl Banuuati, nlnta sraya Sang ArJuna kl.nen ngupaya nurcanlng hrloarata. Jang

ka sagah, gya panit bidluL nganthl panakanan. PERAIIG SEKAR t - IJadya raseksa

saklng Nagarl Malava nbegal la.npahlra Qyan ArJuna, dadoe pancakara, DeDaua -tasoraD sanl peJ ah.

CANDIAKAN : - Pertapan Arga Sonyar Reden Rulcnarate, tapa nyuwun garva. RLna-

uuban Wvarrg Naradap kavislk klnen pasrah nrlng kang rayl- Ariuna. San

dlka gya bidbal.

[gcar],!g, lanpahlra ftr]marata kapangglh $eng ArJunar gYa pasrah ngge4ya ned-

dya ngupaya sirnaning Devi lianulasnl. Janaka sagahr gya kakantid lunanpah.

Drnugl sisiklns ssnodra, Sang ArJuna kapapag Patih Kala llantu Ian llantu tlag-

ni. Sang patlh zujana dh,ateng Arjuna, sinongguh yen pedoo titlkan eirnanlng

Devt 1'Ianula6nl, nila kavangsulaken. Arjuna tan purun tenah dados perang. Sa-

ben peJah Patlh Hantu llagni sag€d gessng naIlh. Sang ArJuna nunten nglepasa-

ken sanJata p4ngruuatan, ilantu Hagni aJur dadoo dahana, Patih Kala ilaltl Iu-

nal ar.Katuneka larnpahira Prahnr Jayakarta pinanggth Sang Arjuna. Sang ArJuna datan

Page 49: Serat Pustakaraja Purwa 06

1

1

I

39-

ptngllng bil!.h Prabu Jayakarta punlka sillpun neto t€luk janan Sang Bagus ng1

paya kang nbalqgu Desi hauatl. Ifusnya Jarwa Jinaman, Prabu Jayakarta plkan-tuk tltlkan bilth ingkang nyldra kang putra Deul Wsnulasni punika RaJa ing -Malava Prabu Santalye, tendhane deue katenben punika patlh Kala ihntu lnn

-Hantu Agni ngaken ubf,san snkltrg Malava, nyujanakaken lanpahlpun !ya.u ArJuna.

Prarnlla Prabnr Jayekarta nunton katuran ttn{a} nring Mandaraka, dene -Sang ArJuna ngertthi hrlcnarata lau panakanFn, ruesat nganbara nring Nagarl Ma-

lava.

v.SPUTRIN MALAWA.-

Prabrr Santakya nedya rnond.bong Derd Wanulaanl, nanglng Sang Derri datanpunm. Waeana Sang Prabu kesah. Raden ArJuna ravuh, gya Easrabs.ken llanulasnidhateng Ruicoarata, kai-ebetaken 'l .g kalplka. Prahr Santatrya unlnga nonten dr-ratnaLa gya nuringl dados perang. Arjuna lan hrloarata oncad sarvi nyurobarit

klnen nglurlg urrLng Mandrraka. Prebu Santakya ngerigaken ua{ya gya nglurugl-

Nagari Mandaraka.

W. .-

Prahr Salya, Drrytrdaroa, Durna, Sangkudr hrntadova, Kresna, Keroban'.,-

.Rembag : - Ngarsa-arsa Sang ArJuna nggenya ngupaya trurqen'lng ftr}oarata. Ke-tungka eowanipua Prabu Jayakarta matur billh nentas ptnanggih Qyan ArJuna -nyang Raden ht}orarata, sas€rrengan ngupays. slrnanlng kang putra Devl lilanulas-

nl. Para sepuh runaos blngah. Katungka souanlpun Sang ArJuna masrahaken Rrk-

marata lngkang sarnpun ngantht calon Jatukrana nenggih Derll lJarrulastll. Pare -raJa oarol ngrangkul Dyan Arjuna, sarts kalangkung lega. Nunten Raden Ruloaqa

ta kadhaupaken klayan Deui Wanulasnl.

Kasam pangarnuklpun Prabu Santalqya Bavadya, kapapagaken l,lrebdara. -Prabu Sentakya kaplkut, nunten teluk. Ing parepaiam nrlku, Prabu Santakya ng

tur bilih trah saklng Prabu Santakya lngkalg suvlta prah,r liatugunung drk {"9janan klnal nunten numnaken Prabu Sattlhs. Bu{ra, laJeng peputra Prabu Kals, -Budya, lajeng nurunaken Prabu Qyasta Kala Bu{ya, nunton Prabu Santa}ya Bapu-

nlka. Dene anggenlpun joJuluk Prabr Santalya punika nunggak seni uarengipun.

a

11 Ju1l 1983.

[50.mnnmm munm nnmnn nn nn nnitn -nin um nm nn nn mtuu EEmm nni mn nm mm mn nm nmnpnnmmnErli nrDrruomm nillunm Dn pn nnminmm om mn mm nn mm mn mnrnmmm nn nn nm nE Bn mn lunmn nmn mm nn Dulilun nm nn nul

tnnuuu!nmNMUDIIInnnmnnmnmm

MID NM INIBtrIImmn nm nm nmtnmmEmn mn nmnn nnn nmmlmmmn nm nn nr0nn nm nm nnnln nn nD nu

Dn nn mn nnnmmn nm mn mn mmmn &m mm nm mnmn mm mm mnrnuunnnm nn nn mm trnnm mm mn nm IDIIInnmm mnnruD mtn mn

INA.

nn nnmmm nnmm nmnnunnm mnnm mmlltD nnln

I. NAGARI A S T.l

Praba D.r4nrdana, furtra, Sangkunl. Renbag : - Sary Nata tin"ngisan de-

Page 50: Serat Pustakaraja Purwa 06

l

,i;

40-

ning ka::g putra Raden Lesmara kagnaran putrl Pagonbakan atnaJarripun kang pa-nan Raden Yanagldura weuerrgi Dewl MESTRT. Mangka Devl Mestrl saropun kapecat'g

aken klayan Raden Nalnrla. Weeana Sang Nate pasrah llring Drrrra kinen ubudlda-ya. Drrna sagah gya bidhal nring Pagonbaken, Kuraua ndhereknken.

II. KASATRIYAN P A G O M B A K A N

Raden Yaruawidura myang kang putra [an Yuyutsuh la.n SanJeya, patih Jg

ya Senodl. Nanpi- rauuhnya Bgv. Drrna lan Kurasa. Renbe€ c - Drrna nglantsra-ken panundhuti-ng kang sintrvun Astina, Deul Mestrl ne{ya kadhaupa-ken klayan -Lesnana. Dereng ngaltoe pttrna ing vacana, katungka solranlpun Barnbang lravan-1an Ontorjo, roatur kautus dening pepundhen Pandhaua klnen nakyenaken dinten-pangglhlng panganten Raden Nakuls. iiurava nuring, dadoe PERANG GAGAL. Peraag

ra-ne kapLsah ciening Sang Ui&rra, Dunten ngaHont€nalen pasanggiri, slnten ingkang ng&yunaken kang putra Dewi }lestri, kedah Baged muJudaken s MUSTHIKANING

TIRTA, INGKANG IIINADHAHAN LANCA}ICAN KE['lCAliA. Iravan sagah, gye panlt uangeul

Bgv. Drrna sagah, nunten dhauuh dhateng Sangkuni lan Kurasa kinen ngll

paya pundhrtan. furna vangsul mring Astina.

III.N4GARI AMARTA.Prabu Da:nakusuna, S1 Kresrr&r Wrekodara, ArJuna, Nakula, Sadeua, Ab!

uuyur Gathrtkaca, Sernar Gareng Petntk. Renbas : - Tata-2 ngarak penganten.-

Katrngka souanipun Irayan lan 0ntorjo, matur btllh penganten kapundhutaa ka-kudangan Musthlkaning tirta winadhar:nn lancangan kencana. Sang Pratm Puntadg

Fa gya dhavuh mring Abimanyu lan Gathutkaca klnen ngupaya pundhutan. Sandlka

gye panlt nganthl panekevan.

Kacarlta,, uonten ing nargl Semer natur dhateng Abinaryu, blllh lngkang ka-gungan nusthikadng tirta punika na$ung tlyyang Erdra. Sang Bagus gya nesat -nring Kaendral. PERANG SU(AR : - Drmugi Kori Sela Panangkep, Ablrnanyu kauFng

suLaken denlng Cingkarabala lan Balaupata, dados porang. Abinalyu kaseser, -Senar ngamuk, Clngkarabala Balaupata aJrlh gya lumajar. hrggaling carita, -Ablmanyu wus ngadhep llyvang Btdrer nunton keFarlngan Musthikaning tirta vi4gdhahan lancangan kencana. Purnanlng gatl gya pamlt vangeul mrlng Anarta.

CJIIDHAIilN : - Kurawa ngupaya pundhutalr kapangglh Ablmanyu ingkang vus nbek-

ta musthikaning tirta, karetmt denlng Kurawa, tenah dados perang. Ra-

den Gathartkaca ngalmlk, Kurara bubar, Abimanyu gya laJu mring Auarta.-rrrggallng kandbal Ablrnanyu vue ngaturaken nusthlkanlng tirta kunJuk Sri Dar*

makueuna. Nunfen pengant€n saklng Amarta dipun arak dhateng Pagonbakan.

IV.NAGART MAJHENDHA

Prabu Dirga Ratrnleeear nyang pujangga Resi Puluswar patih Dirga Rat^nlka, SSnbgg : - Sang Nate kepengin rabl putrl darah Saptarga. Sang Hlku na-

iur eupados Prabu Dirga Ral,mleesa palakrana klayan Dot.ll Mestrl lng Pagonbak-

an. I{anging kabekta Devl t4estri mre kapacangaken k}ayan Raden Nakula, prani-

Page 51: Serat Pustakaraja Purwa 06

la Sa:rg Nata gyabldhel plyanbak

nlka savadya njampangi.

-/+l-

nedya nyidra Dewl Mestrl. Patih Dlrga Dyat-

v. KASATRIYAN P Ag0 M B A K A N .-

Radeu Yarnauidura nyaDg putra Radon Yu1rutzuh, .SanJaya, Devi Mestrl IanDesl Mestrlka. Nampi ravuhnya Sri l(reena, Pandhaua nyang para putra, roaoralg

ken ponganten Dyan Nakula ingkang sanpun jangkep bebaaanipun rouetHkanlnC -tirta vlnadhahan lancangan keacana. Nunten Nekula kadhaupaken klaya.n Derd- -Mestri. Kaearu praptqn{ra Bgv. Dlrna lan Sangkuni ngarak penganten Iasrn,artar-

ngaken yen vus pikantuk krrd,angan narging r]{pun rebat Ongkovljoyo. IajEr€ pa-ben antaulsipun Drrna lan Yanavldura. Kadadak kaputren geger, alok Devi l"les-

fri kacldra duratnaka. Raden Widura nunteu dhamrh pesar€Bitl nallhr elnten -lngkalg saged ngunduraken kang putra, lnggih punika ingkalg Henang ndhaup.

Kurawa nututl nanging mboten saged kapangglh, jalaral Prabu Dtrga Raj

misesa nganbah junantara. .'lunten Gatlutkaca fumandarrg, nutrrtl maling-agunar-

perang Ian Dlrga Ratmlsesa. Deul Mestrl saged karebat, Prabu Dirga Ratulsesa

kaplkrt denlng Wrekodara, nunten natur tobat l{eng teluk. Sarvl ngaturaken

oejarah keturunaalpun, inggih punika ngaken darah Alengka. Deri Sarpakennka

nurunaken Deui Jaruni, lajeng nurunaken Prabu Kisvaraja, laJeng peputrs Pra-

bu Hijlt Prassa ing MadhenCha, 'nunton nurunakon Prabu Praswaka, laJeng pepu-

fra Prabu Dirga Ratmisesa :unlka.Sri Kresna langkung bingah dene pinanggih sani hrnggll darah, lajerg

natur dhateng kang paman Widura, eupadoo Prabu Dlrga Ratrolsesa kaganJeJr pu-trl. Re.den Yanawldura saruJuk, nunten putra vuragil nama Deul Mestrika kaga4

jaraken dados garuanlpun Prabu Dirga Ratni.sesa. Kurava tan trinah, nunton -ngamuk. Wrekodara muring,, muJa baret, Kuraua kabuncang lesus temah kentas.

TANCEB . KAYON

I5l.

I.W.-Prabu Darnalrusune, Sri Kresna, Wrekodara, Nakula len Gathutkaca.

-Renbas : - Sang Prabu prihatos wit saklDg murcaning ka:rg rayi Raden Sad.eva,

nangka sa&pun dipun upaya dening Sang ArJuna engga ma:rgke dereng tinb^rl. -Sri Kresna ngandika bi1lh murcanlng kang rayl Sadesa badhe narnpl ganjaran -jatukrana. Sang Nata nuuten dha!ruh nrlng llrekod.ara klnen nusul ArJuna ngupg

rnrDlllmm mDun nmmnn un nm mm nnnunnmm nu mm run mm nn mmn trn mmmn mm mn mn mn mm nn mmmnntr mmf0mmmn mmnnmm nnmtrm nm mn !lml[ mnnnmmmm mm tDm nm IDrIt tDll tDI[ flllD Inmnnnn nn nn nn nn nn nn nn nnmm nnm mB mn rn&mmm mn mn mm mnnnlluD

mnmil mmmm nmnmn mnltlno ml! mn mnmnmm nln mn mm InDl m[t mn nn n InD mn lommtn mn mm nn nn nm nm lDtnn mm nm nmmnmmnn mmuunmm nn mn nmFm Irlru mnm nn nnnmnEmnmm mnnu nmDr! nmnnml!mm mmnn nm mm mm mm mn nn mnm mnn mm mmnnmnl nm nn DDnIDID ntllultDl[ mn tDIIt nm un

11 ju1l 1983.

Page 52: Serat Pustakaraja Purwa 06

-l+2'

ye trureanlng sadesa. wrokodara sagah gya bidhrl, nganthl para. putra.

II. PERTAPAN I N D O N G l., 1 L I S

Begawan carya myaxg putra kakalth erdhang sri Renggani len Banbn.g -srl Renggana (kadadosa'saklng arl-arLn1pun sri Renggan{). Rembas: - sang -

Devl kepengin kagarwa trah saking pandhu sabab runaos tunggil darah.Katungka praptanira Prabu Sasra Deve saklng Nagari Ngavu-erm. (prabu-

Sasradewa punika putran:ipun patlh Srahasana, sr.ln{pur Degi Kesru ibunlpun -sangkuni, putra Prabu Suarka). Klayan sang l.nku takslh kadang nak-sannk. Ra-

wh nedya n)ruwun nxdhary Renggani, nanging sang Devi'tan purun. Badhe karodgpakear Banbang Renggana munina, dadoo perarg. Nanglng Renggana katanan pusa-ka peJah. sang lJlku gya nganilri kang putra bodhang sri Renggani., lumaJar ng4peya sraya. Prahnr Sasradeua ngoyak.

III. I^IANA TUNGGUL

Raden ArJuna nyang sonar Gareng petnrk. Rembap : - Ngupaya nurcanlng-kang rayl Raden Sadewa. PqR0{o SEKAR : - Hadya raeeksa saking Ngawu-avu nbe-gal sang Panadya, dados pancakara. Denava kaeoran sami peJah.OANDHAKAN : - rng Guwa Terusan, Rad.en sadeva tapa nyuuun pesthi jatukrana.-

Karavuhan Hyvang Anantabogar paring rrisik yen putri pesthi jodhoni-pun kados lngkang kacetha ing ganbar, kadhamrhan nyaketi. Drpi. clna_ketan, uonten naga nyaut, dados perarg. Naga pejah babar Hyuang Anaa-taboga, parlng dhamrh irrnen nariosr putri ingkang sarnr kqriyan garnbarvau. Sadewa sand'irra gya panit bidhal.

Kecarits, larnpahipun Radeu sadelra prnanggih Rost carya nyong putra eldhang_srl Renggani lurnajar kaburu Prebtr Sasradeva. fupi Raden sadena ngaken darahsaptarga, sang lJlku nunten pasrah nyaraya sarta nasrahaken kang putra. 11s_tungka praptanira Reden ArJuna, llrekodara, Gatlurtkaca Ian panakagan. lfusnya-jarwa Jinarwan, Arjuna lan l,lrekodara da'lah Gatlurtkaca {ngka'g sagah nyirnak-aken mengsah. Gya bldhal rnapagaken prabu Sasradeva, uusnya plnangglh dadoe _peral]g ra]neo !/rekodara muja barat, Sasradeva sauad;rane kabur kabuncrng lesus

Nunten sasarenga.n lcundur nring Nagari Amarta._

IV.NAGARI SETRA - qOPAYA

Ratu Jim l'lanodya JeJuluk prebu panitra, patih prasva, nyang haryaGrisna. Rembag : - sang Nata, manggar-ltr rlkala nggayuh kang raka (garr.,a) najasrlwedarj. Prabu Dasabahr ingkang kaangkah sageda sedanipun nanjlng lng alan_kajiman (panasaran) nanglng gagaI, sabab Prabu Dasabahu meguru prabu Abyasa-tenah saged seda mukswa. Pramila sanangke prabu panitra bidhal mring Anarta,nedya nyuvun pejah salupurna dhateng Pandhawa trah Abyasa. patih saua{ya saroindherekaken.

V. NAGARI AMARTA

Prabu Puntadeua, Srika, Gathrtkaca, ngaturaken

Kresna, Naku1a. Narupi

Raden Sadewa nyang Rest

sovenipun !/rekodara, Jana-Carya dalah kang putra rb

Page 53: Serat Pustakaraja Purwa 06

l

l+3 -

dhsng Srl Renggani, Rembas s - Sang Wiku nggancaraken ketumnan{pun ingglb -punlka saklng Puruacarlta, wir.rlt salclng Raden GaJah Oya kapundhut putra na:r-tu deniag Prabu llayvana ing Marava dhaup klayan Dewi byl , nunten peputra

-Prabu Suroto, nunten Prabu Asraroa, nunten Prabu Pil"mar nunten Prabu pravar-nunten Prabu Pa:rrwa, ingglh ingkang rananlpun Resi carya punika. prabu pa1r-va punika gadhah kadang nanl Swarka lan PuruaJl, sareng Prabr Paruua sedar-kang panan Puruajl ingkang gumantl neta. Sang Hlku dtpun gulaventah denlng -kalg panan PuruaJJ., nunten kadhaupaken kallyan Retna $rdlrlkl putranlpun Pra-bu Sadhaka 1ng l'ledhang Kamulyan. lilvit pun:ika Sang Wlku Carya nad.eg pandhlta

Dene Prabu Swarka peputra Dewl Kesru, lngglh ibunipun Sangkunl.Mldhanget dongengipun Resi Carye makaten wau, Sri Kresna lal, Pandhawa

sanl bingahr dene kapanggih tunggil darah. Pranlla Raden Sadeva gyarkadhaupg

ken pikantuk Endhang Srl Renggnnr.

Kasaru praptaalra RaJa Wanlta Jin Prabu PanJ-tra, sovan nyulrul pejah -sanpurnar kepengln sunusuL mukswanlpun kang roka Prabu Dasabatru lng Srlueda-ri lngkang sanpun muksva labet neguru Abyasa. Raden ArJuna ingkang sagah, 19.

Jeng kavlslk jatlnlng uripl nlvah sanpur"nanlng patl. lfusnya lebda, Sang Pra-bu Pelltra gya kauntabaken eeda nukswa saraganeo Patlh Pragua lan ilarya Grlgna ngamuk. Sang Arjuna nyabot KAYU S$'lBAr/A, iin kakalih lunpuh nunten saxobat

teluk. Sisaning wadya ji-n sani giris, gya luurajar.-

152.

TANCEB - KAYON.1I Juti t983.

HHH$H#HHH$Jffififi"$n ur-$'*fiu $ff"H"t fiHr HH Hm"'m4__um [i4 ,.tru &u_-nn qn itimEntiiiii iBFl[mmnn nEulrlnm nnnnn nm tl'n-niilinmnn ntr mlnn'H,,, nn sifl ffff,,,mn tr# ## ,-$ trHJ,

f;f;*=H- 'HH

HH $ff HF-Hffi nffimn Hffi'$-nffiHm*HH"frfrnmmfi,, 'ln,mffi

ffin,',nffi Hm H$ illH Hil{ fllfi ffiffi HH ffifr ftH

lllmmnmm mtrmm mulmntrmnnmm mmnm nmmn nm

I.NAGAFI Dl,JARAh'ATI.

Prabu Kresna, Sanba, Setyakl. Narnpl sowanipun patih S.rvand.a ufuseni-pun Narendra sriuedarl Prabu Arjunapati (sisr.ranipun srl Kresna). Reqbas : -Kl Patih fuvanda natur kautue denlng Prabu Arjunapatl n)rulJun biyantu, nggen-nya arsa palakrana pikantuk putrl saklng Nagari Parang Citrua atnqjaning PrabuCitra lbya weuangl Deul Cltra llcylr kapundhutan bebana rerenggan kasvargan :Sekar Klepu Dewandam. Srl- Kresna sagah ravuh sabiyanfu mring Sriuedarj.. pa_

tlh $rwanda gya panit. Deno sri Kresna ugl lajeng jengkar nrlng srivederl.

Il.NACARI SINGALA.Prabu Gard.apura nyang kang rayl narendra sqk{ng suanfi-pura prabr Gar!

Page 54: Serat Pustakaraja Purwa 06

- /-/t -

l

dapatlr myang patlh Prestava. Rembas : - sbng Nata prahr Gardapura nga)runa-ken Devl cltra Hoyi nanglng vus karunlylnan prabu ArJunapati. pranlle, gya -bldhar nenpuh prang mrlrg Nagarl Parang Gur.ra. PERANG GAoAr, : - t/adya singa-la lan Suantipura kapapg wa{ya Dvaraueti, sulayanlng rembag dadoe band.ayu-

da. Wadya sabrang kasorrm, gya Dylmpang narga.

rrr.u_{GAEJ:. PLASAJENSR.,Prabu Kesthaua nyang garva Dewi Kesru, kahadhep putra regll Raden l.la3

saya. Rembas : - Raden llarsaya nyu',run rabl Devl Cltrabyi, kang rana ta1 ka-pareng sabab Citrahoyi uus kapacangeken kI-ayan Prabu Arjunapatl.lUarsaya nbg

ten nggega, nalah pani'b ne(ya nyldra Citraboyl.

IV. I.IANA P A L A S_.A B-A .

Raden Arjuna loyang Senar Gareng Petrrk. Rembag ! - Sang Bagus kasna-ran Der.ri Cltrahoyi. PETUNG SD(AR : - llonten nacan ne{ra nangse Sang Bagus, -tenah dados pernng. Macan pejah, badhar Wuang KaroaJaya, parlng r.rlslk yen qg

vl Citrahoyt punika saneo pesthl Jatubananlpun ArJuna, nqnglng Jodbonlpun -Prabu Arjunapatl. fuwang Kauajaya gya efu'na. Sang Arjune gya nuzul ka:lg rakaSri Kresna mrlng Sriwedari.

V.NAGARI SRIl.rEDARI.

Prabu Arjunapatlr nanpi sovanipun patib $ruanda ndhereksken Srl Krorna. Rembas : - Sang Nata Arjunapatl natur mring kang bapa guflr nlmvun biyagtu bebananing penganten putrir nenggih Sekar Klepu,Dewandaru. Sri.Kresna sa-gahr nunten sldhlkarar kad.adak i$uang Narada ravuh ngasta Sekar Klepu DesaD-

dan. Wusnya naringaken Dowandaru, {yuang Narada kundur mrlng Xahyvangan. Kg

tungka sovanipun Radon Arjuna myang panakawqn, ne{ra ndherekalcen Sri Krssna.Lajeng sani bebldhalan ngarak penganten Prabu ArJunapati nrlng Parang Guua.-

\rI.NAGARI PARANG - GUI.IA.

Prabu Gltrahoya nysrg putra DewI Citrahoyl. Naropi ravuhnya Sri Kresnalan Janaka, ngarak penganben Prabu ArJunapatl lngkang sampun Jangkep nganpllSekar Klepu Devandam. Nunten Prabu Cltrahoya ndhaupaken karg putra Dold Ci-lrahoyl plkantlk I'ratu AlJunapatl.

Kasarr panganukipuu Prabu Gardapura lan Qardapeti nyuvun Deui Citralpyl. Kapapagaken denlng Salg ArJunar tenah dados panca)rara, Prabu 0ardapura -lan Gardapati kasoran gya lunajar vangeul. Kehrngka dhatenglpun Ratlen Warsa-ya ugi badhe nyuuun Desi Cltrahoyl, tlnandhlngan Prabu ArJunapatl. Warsaya -kauon gye keplayu.

,I'ANCEts - KAYON.11 JuI1 1983.

l'ItII,t

{,I

IiI

-if

Page 55: Serat Pustakaraja Purwa 06

-lr5-

mnulmll mnnlDmn mm mm nnI ttc| ilil*rHt HHn.HHl uo . Hf,Hm #m HHnn mnn nn nm

mmrDnm mn mn mn nnnmn mm rul nm nm nulmtr mn Inn mm mn rnnmmtrmm mu mm nmmFlmmu mm nnl nn trttlE[Unn nn lun nm nnnm DEE Innntr nm ntnn

nn uu! nIIlIDqulnmn mn mnnmnmmm mnnm nmm nmnnnm mn murnn nm mmntr nm nmnmm

mnnn mnlDrnm tllmmrnutul nn nm ntD mn mnnm nn nn IDE nn nm[onlFDmln mmntrtr nmtrnnnIDID mtlt mmn mn nnnn nm nmn& nn nmnm nn ntr nrul un nn

IDIDUUIM NNIDM INNmm nn nmIIIIDUIIDID trIIInn Dm lnmnrD mn mmInnnnn nn

tnmnn lhnmnmnntrmnnnnnnDEIN IN ID NNmn nEtr nnmn Enn mEnm nn

I.NAGART ASTINA.

Prabu D:r1rudana, Drrna, Sangkunl, Karna. Rernbas : - Sang Nata tina -ngisan kang putra Raden losmana kaemaran putrl Pagonbakan atnajsning Raden -Yanawidura narna Devi Yamaningrat. Mangka sanpun kapacangaken klayan Raden -Rtrkruara putra Kumbina atnaja Prebu Blsloaka. Sang Nata gya utuean Narpati KaI

na lan furna kinen mbudidaya nrlng Pagombakan. Sandtka gya sani bLdhal.

II. .

Raden Yanauidura Inyang putra kakung ka.kelth Raden Yuyutsuh len SaaJa-.

ya, narnpi soua:rlpun Gathrtkaca. -&gglgg : - Gathutkaca nahrr kautus kang

eyang Prabu Bismaka klnen nakyenaken panggihlng penganten Raden hrhara. I(a-

tungka praptanira Drrna, Karna 1an Kurawar nodya nyuwun Devl Yamanlngrat. Gg

thutkaca nurlng', dados PERANG GAG3L. Kurava mar*tt, kaploah dening Sang Wtduf

ra, sarvl netepnken sayenbara, slnten lngkang saged muJudaken rerenggan ka--suargar DEBOG SWASA PUPUS CINDI{E, lngglh punlka ingkang katarnpi panglanarl-pun. Gatiutkaca sagah, gya pamlt vangsul nrJ-ng Kunbina. Drrna lan Karna ugisagah, gya panit nundur.

III.PRA,]A KUMBINA.

Prabu Blsnaka, Sri Xbesna, Prabu Puntadewa, Wrekodara, Arjunq, Kenbar

myang Semar Gareng Petn:k. Renbag : - Srl Kresna natur mring kang parnan Pra-bu Bismakar bi11h badhe dhaupipun Rad,en hrhara nangke sauatauls vonten nrbgda, Katungka sovanipun Gathutkaca, natur bttih penganten putrl rnundhut beba-

na debog svasa pupus cinde sabab kasendhu rernbag saking Astlna. I

Prabu Blsnraka nunten dharruh dhateng Arjuna klnen ngupaya kudangan. -

Sri Kresna' paring hrduh dhateng Arjuna kinen souan nring Kaendran. Sandika -gya nlnggeh Kahyvangan ngar.thl panakawan. PEFANG SEI$R : - Drnugi kori Sela-Panengkep, Arjuna kauangeuJ-aken denirg Ditya Clngkara 1an Balaupata, dadoe -bandalruda. Arjuna moh kasora.n, Senar ngarnuk ngubal-ubel entut. Dl-tya kakallhajrih trus lunajar. Raden Arjuna gya naqjing Karalg Karidodaren plnanggib -kang garwa Dewl fupraba, nunten kapondhong. Purna pondhongan, Dewl fupraba -ngahraken debog suasa pupu:s cindhe dbateng Sang ArJuna. Gya Salg Bagus pa-ult krndur mrlng Kunblna.

CAND4AKAN : - Sanglarni lan Kuraua pados kelmdangan, pinangglh Janaka nbekta

debog svasa, ersa ksrebat, Janaka tan suka, dados perang. Oatlartkaca

nlabtrng, Kurava mawut. Janaka lan Ga'btmtkaca gya nglajengaken kundur.

i

l

il

ifi

illfr

J

Page 56: Serat Pustakaraja Purwa 06

-l+6-

IV. !IAG48L___AS__T__I_-I l .-Prabu D.rryud.ana, Drrna, l,esnans. Nanpl souanlpun Sangkunir natur bl-

1ih tatd4ngan sempun pikaatuk nanging dipun rebat Janaka lan Gathutkaca. Pra-

bu Drryudana muring, gya ngarak Iesroana dhateng Pagonbakan. Kurawa kerig le$plt ndherekaken Sang Nata.

V.NAGARI KUMBIN A.Prabr Blsuaka, rnyang putra Rad.en hrharal Prabu h,rutadeua, Srl Kresna

Kembar. }lampl souanipun Qyan ArJuna lan Gathutkaca dalah panakawan, ngatura-

ken pundhutan debog suaaa eaking kasvargan. lfusnya tata-tata gya ngarak pe-nganten Rsden Ruhara dhaterrg Pagombakaa.

\TI. KASAT]TIYAN P A C O M .B A K AN.

Raden Yanasidura nyang putra Raden Yu1rutsuh, SanJaya 1an Dewl; Yama--

ningra,t. Nampi penganten saldng Kumbl-na Raden hr}clara ingkang sanpun iangkep

bekudanganlpun debog slrasa pupus clndhor dalah Prabu Bisnaka, Kresna, Pa:edhg

Ha, para putra lan panakauan. Prabu Bisnaka masrahaken kang putra ft.rlmara, -nunten kadhaupaken klayan Devi Yarnaningrat.

Kasam praptanira pengant€n saklng Astina Raden Lesnana kairing Prabu

Drryudana lan Kurava, n)rulrun Deui Yananlngrat. I'frekodara, Janaka lan Oathut-

kaca tumaldang. Prabu Drryuctana sa-Kurauane katraJang ruawut, nunten kaseblak

barat dening l^irekodara, temah sanl kamprung.

154.

!lJcnB - revoN1I Jull L983.

raaaaaaaaaaeaqQQaQaaaaaaaaaaaaaaa9VVVVVVYVVVVVVVVVVVVvVVVVVVVVVVVV

nnnlDm nmnD nwnnln nn mu nII! ntrnBm'mm mtr Dm |nln mm mn mmn nn t[BBm nn nm mm nm nn nn lDmtrnmm nmmnmnm mmmEnrn mmnmm nm mn nmm lDmrlxlnrul nm mn nm mB mn nul nn nnmnmn nm nn nn mm nn nn mm ltrmmn mnn nu om nmnnm nn mm mn nmFrnm

rDIl nnn nnnn nmnnn mmmmnD mnnn nmmn trnunn mnnn mtrnnn E4xosl E&-[i@ - EEIIE_nn mm nn mm nm nn nm mm mn mn n n mn mn mm Em lllur El! E E tr4 EE E4nm ni[- tnn mm mm md uu nm nn nm m n nn InlD mE Dll FIn Dg! n u !!u EIo tr4lriimin- innimnnrn fii-mnnm- Rin mm mn mm m m mm mmnnmn lnqlEmm mm m-m En 4E &4iiifr-iin iniii--frh m$iin-_- mm nls lIlD DE lrDD nE EIII mn DInE- nU nDn Em ntr EIDniin

*ffrn mfr ifrfr ifriniin liim nE _Ein mtr mnn mil lnm mm nmnn mm non EE I1E 6gtiniff fifrm inii niiii riiil-iilnn iiiiii --riinnm-'- inm nn bm nm mm nnn mlu nu' Dlrnn

I. NAGtrRI- ASTINA.prabq D..rryud.ana, Dlme, Sangkuni. Rembaq : - Salg Nata uranggallh nur-

caning Kartarnarma, Caructtra lan Aswatuna. fuk sanana nyuutlu dhaup klayan pg

trl ing Pertapan Srl Awanti atnajanlng Resl Brahnanaltara fan Brahnana Patukr

Dewi ltulan $rmirat, Dewi Wandtraningsih l-an Deul Banjarsari. Wontenlpun sanl

ngarah putri tetlga vau sabab sani unlnga bilih punlkJ hapsarl trnurun. Drrp

ne gadbah pamqrrggih, labet ingkang kagayuh wau wuJuding widodarl, pranlla mg

nelii nboten minta sraya Arjuna, taageh sagedlpun kalarnpahan. Nunten Sang Na-

ta dhamrh nrlng patih Sanglnrni klnen masrahakon bab punika dtunateng lnng rQyl Madukara, malah manawi sanpun plnangglh klnen ndhaupaken pi.san. Ki patih

j

Page 57: Serat Pustakaraja Purwa 06

l+'l '

Bandlka gya panlt bidhal kadherekakan para Kurava.-

rr. BEEIXPII-_g_& r . A l{ A N r r,Res]- Brahuanavar:a lan Resl Bra}rqana Patuk. Narpi praptanira RaJa Df-

tya saklng Nagari Medhang Kuvava Prabu Hagnlyara nganthl patlh Dltya Asva-kumba, Ditya Asuapangga. .&plgg ; - Sang RaJa Dltya sovan nyuwun dhaup pu-tra:rtug Sang l.rllu : 1. DEWI I.IULAN-SiMIRAT. 2. DEIfI ITANDIIANINGSIH. 3. D8LII -BANJARSARI, Sang Wilflr datan suka, tenah dados PERAIIG GACAI,. RaJa Dttya savg

dya raseksa kagoran, gya lunajar nanJt'ng wrula.

III. .

Raden Janake ayang gafia Devl Senbadra, Wara Srikandht, ,rel ah tcqlrg -

putra Banbang Wllugangga, Radeu Gathrikaca, dal-ah Sornar Gareng Potmk. Nanpl

souanlpun kl patih Sanglunl. Renbag : - KL patth natur bitth kautus den{ng -Srl Drrlmdtna kinen nasrahaken nurcanlpun kada4 Kurasa tetlga Radea Karta-narna, Carucitra 1an Asvatana lngkang Jelarnn'lFun kcoaran putrl sqk{Dg perL

tapan Sri Avantl atrnajardng Resl Brahnananaralnn Bralunana Patuk, nana .Deui-

llufan $uirat, Devi l.Jaldhan'tngsLh lan Devi BanJarsari dereng earni lce'lekganan

PrarnlJ-a Sang Arjuna plnasrahan k!'nen ngupaya kang sl:rral sarta bebar plsarr -lanun uus pinanggih kinen ngrabekaken. Sang Arjuna sagah, patih Sangkud ryapanlt wangzul mrlng Astln&, r

lyan Arjuna gya dhavrrh nrtng ftnng putra Barnbang Hilugangga (anak Ba-tbarl ldilutarna) lan Gathutkaca kLnen ngupaya karrg sanl nurca, lan kadharnrhan

nalakra.nakaken. Sebab Hilugangga lan Asyateroa punlka nakslh kadaag tringgll -ibu seJo bapa. WiluganggaT/Gathutkaca san&ika gya parnlt bidhal kad.herekaken -panakauan. PERAN9 SH(AR : - Wa{ya raoeksa saking Nagari Medhang Kuuasa vonEten na{ranlng vana nbegal la:rpahalra Dyan }Illugangga, tenah dados pancakara.

Para raseksa kesoran, kethah tngkang dunugi pejah.Saeirnaning yakoa, l^lilugangga gya nargaah eaeadi nLnta pepqjer mring

Javata pundl dununging kang sa.ml uurca. Kadadak katerfuqah paloujane Sang Ba-gus, katitik rawuhnya kang tbu Batharl Wllutarna, uarlngaken pusaka kadeyatanjemparlng Cundharnanlk sarta parlng vislk bllih kong sarnl olrna, wekdal nang-

ke tapa ing Hana Krendbar.rahana. I.Iusnya pufita lng gatlr lrl.ilutana gya eirna.-CAjNDHAKAN : - fng Wana Krendhawahana, Raden Kartarnar:rna, Bambang Assataaa --

lan Raden Carucltra sanya tapa nlnta Jatukra.oa. Glrrodha denlng va{ya-baJubarat, datan kengguh. Gya keravuhan Batharl Drrgar parlng tuduh -satriya tetlga uau kinen paarah nring putra Madukara Banbang lJllugargga. Sandika gya sani bldhal.

Kacarlta, enggallng kandha, Kartarnar:rna Aswata.Da 1an Cantcitra rus pinanggih

klayan Barnbang Wilugangga i3arta Gattubkaca. !fusnya seni pasrahr Bya kakanthi

nring Pertapan Sri Avantl.

IV. PERIAPAN -S--&'J AI.JAN?I.souanipun llarendra Plasgi

I

Resi Brahnanaw&ra lan Brah:lana Patuk, nanpl

Page 58: Serat Pustakaraja Purwa 06

-/+8-

Jenar Prabu i.larsaya, sowan ne{ya npvun putrl tetiga arsa kagana. Sang }11-ku tan suka, dadoB perang. NdnSiDg Prabr l,larsaya kaooran, gya lumqJar.

Nunten katungka sowanipun Benbang l.liluganggal Gattutkaca, Karte.narma,

Carucitra, Aslratarna 1a:a panakauaa. Wilugangga natur n)ruuun putri tetiga ba-dho kapalabanakaken plkantuk kang u',ra tetiga. Sang l.liku tan ouka, tenah da-dos perang. Kartanatna, Camcitra nya,ng Asvatama eani kasoran. Gatlnrtkaca na

jeng inggih kasesering yuda. l{asana Wilugnngga ingkang nagut pupuh ngasta -pusaka Cundhananik, kalepasaken kenglng Resl Brahrnanawara, badbar l$uang Ku-

uera, dene Resi Brahnana Patuk, badhar (yvang Tarnburu.

Nunten putri tetlga kadhaupaken, Der,ri l.fulan $rurlrat plkantrk Raden -Kartanarroa. Devi lJandhaningsih klayan Raden Qarlcltre. Dene De$i BanJ arsari-pikantuk Banbang Agwatana. lfusnya dbaupan, para satriya saxol parnlt kundur sg

rloblt garva. IVv"'tg Kuverr lan Tanburu gya nosat l:undur nring Kabywangan"-

V. NAGAEI A..g-TIJI .

Prab'u Drryudann nanpl sonanlpun kang rayl llrskodera la:r Ja:caka. tqn -dangu Wilugangga sor.ran rnasrabaken kang uva tetiga Kartaroa::na Carucltra Asua-

tana ingkeng sanpun kaleksanan paLakrarna. Sadaya pare kadalg sami suka syu-kur, gya andraw-lna. Kasaru panganukipun Prabr llagniyara sauad;ra raseksa ne--(ya ngrebat putrl tetJ-ga, l{rekodara lan Gattmtkaca ingkang napagaken. Perangrane, Wrekodara muJa barat. Hagnlyara sabalare slneblak Legus teroab karopnrng

TANCEB K4YON.LZ jull 1983.

155.

I. NAGAITI DllARAllATI.

Srl Kresna, Sa:lba, Sotyakl. Renbas ; - .eqng Noata nanggallbaken Bedya-

ping kang raka Mandura nggenya mbangun Aetana (Crttaf,f) Gad.anana, saengga digten nangke tansah gagal. Kabangun enjang, sonten Jugnrg. Kabangun sonten, eg

jang gernpal. PraniLa Srl Kresna wug koncan klaya-n para kedang Pandhava ne(ya

sablyantr Sri Baladeua nring Mandura. Sang Nata gya jengkar, para punggawa -sanl nguntabakon.

mnn_mrnm44 !!Eruntrn mtr m nEtrnn Dm nnuomm nI[ mmmm h m- m nn nnnmmn n mmlmm dE-. mmn mnullm n mm n mn m n !0 nn nlnmmmnn nm lllm mm mm nn m mUUtrn- nE 4m nm mm nn h m mnnmmmn n mm nnmilnnnnmm m [innn

nnulm mnru! mnnnm rulnm mnuuu mnnm nnnnnm mmmm mmmm mnnm n!0mmmmmnmm mmnn nm mnrun mmnm mmmnnmnmmm mnInn InrDm lunnunnn rnm mn mmpnnn mm n m nn nmmmmnmut mn nn mn nm nro nn mm nn nDn nm mn mmnn Tnrn mn rDIn mm nm nm nm nn nnlu IDm mm mmMEIDIN IIIID tDI! INNIDIUD MIU NM MN UU! NN NN

n nnIln nmn nmn nmmm n0

HH HH !In nn ul

nn mn r0m[rnmmn mm Dn lnnrllmll|nlm mm runnn nnm tnnmTnbnmm trn DIn mmnn nm nm nnnn mm !m ru!

nnnnB rnmm

nnunNF InlllIDM NMtBtDtunmmnm nnnD mmllu ntr

Page 59: Serat Pustakaraja Purwa 06

-l-9-

II.NAGARI S}lARGA - BANDHANG.-

Prabu Dasazuha, nyartg para putra nDraJlt, Triei_rah, Trikaya, Narantgka, Devanteka. !gq@g : - Satg Nata nedya ngrencarra tLtle lttlsnu {ngkeng se-urangke nembe nbangun Astana Gadanadana. Oya bldhal gaputrane. PERAIIG GAGAL ;

wadya swarga Ba:rdhang kapapeg prajurtt Duaraveti, sulayaling renbag dados pg

ncakara. Wa{ya Suarga Baldhang kaeoran, gya na$ing uana.

III. KAitllANqAlr T I N J O M A Y A .-Batharl Srpraba lan Dresanala, dalah pare putra Banbalg Prabalnrguna -

lan Banbang wisarggenl. NanpJ" sowanLpun (i furah senar Gareng nyang Eetmk.-Rembag : - Senar matur kautus dening Pandhara klnen nlnba]{ Prabekr.rsuloa laaHlsanggenl kadhanrhan nrneksa praja Anarta, sabgb para Pandhava Jengkar dha-

ieng Mandura ngestrenl nggenya Prabu Baladeua mbangun Candhi Gadaned,ena. SB-

triya k8.ka11h sandika gya pamlt urrlng kang ibu. Kal"llan nunten bfdhal DgaD-thi panakaven. PERANG SH(AR : - l.lonten nadya-gantang, Pr6,bakusuma 1an l.lieang

gonl kapapag Dasasuha. Lllsanggeni nbata:rg kekarepano Dasasukna, tenah tru--ringr dados perang. Wisanggonl uokat, Dasaeukaa gl1a nunten keplayu. (Perang

sekar punika cakilan saking $rarga Bandlrang tnggih prayogl). !

rv. iIANA_ r I _K_-B r_A $_4_! A

Barnbsng Aswatana lunanpah kauttrs dening Prabu Dlryudnna klnon nyldraJlnat Kalinasada nupung Pandhaua sani kesah dhateng l,{andura. Kadadak karaw!an karg ibu Bathari Wiluta-mar Bya kakanthi nanjing dhustha rorlng Aroarta a1a&

pah lellmunan.

v.NACARI AMARTJ.

KangJeng ratu Devi Drrrpadl lDyang putra Raden Pancavala, nanpi mvall-pun Banbang Prabakusunar l,llsanggeni lan panakauan. Renbag : - wisanggenl na-tur bI1lh badhe vonteu durataaka, pranlla para mudha kinen sani siyaga. Gya

tata-tata mmeksa pral a.CAIIDHAKAN : - Dewl tlllutama 1an Asuetana ngaocik laladan kraton Amarta, unl-

nga para mud.ha sani:ondha, gya kabalang,slrep temah saml tllem kda-v1 l,llsanggenl.

l,Jllutarna lan Asvata:na gya manjlng Sarggar Pa.nujan, Asvatana grrnagah -arsa nbikak ttttup kendhaga, kada4alc katmjung dahana. l,langsul nalih badhe nog

dhet Ifulinasada, kasaut rag&o Devi l.lllutarna paring dbavuh, btlih geal karU -ngoysk iku asalipun saking lrrhrslng dupa, deue naga karrg nyaut punlka asali-pun saking tampar ulersirtg krndhaga,. Deul lltlutana gya pasarg kenayan panyi-rep, saternah saged raundhut iimat Kalfunasada gya kabekta moeat nggegana.

I{anging dereng ngarrbos teblh, Wtlutana/Asvata:Da katututan Wisanggeni

lan Praba}usuna. Dados psrang, l{llutama kaplkut lJioanggeni. Asuataua kapi}utdening Prabakuzuma, Kalimasada karebat. Nunten restan kakallh wau kabekta -dhateng Mandura arsa kasovanaken p&ra pepundhen Pandhava.

Page 60: Serat Pustakaraja Purwa 06

,o-

YI. PASANGGRAiIIN G A D A M A D A N A

Prattr Baladeua narapi praptanlra para raJa Prabm D,rryudana, Prabu Pun-

tadewa, Dtrna, Sangkunl, Wrekodara, Janaka, Kenbar, Gathrtkaca, Srl Kreana.-ReEhae : - Sani budi daya qggenya nbarrgun Candhi Gadanadana dereng saged ka-senbadeJr, tansah gaga1. Kadadak gapure Candhl Jugrugr gugup para RaJa. Sang-

ArJuna gya ngedalaken pusa^ka Lisah Pranawar kaoipataken netra tuvin ka::nani-pun para kad.ang, satenah sanl uninga ruju(Ung Hadya lelenbut Swarga Bandhang

lngkang sarni ngrlsak Ca:rdhi. lbnunten para satrlya sanl hrmandarg, tandhlng

klayan nDraJit sakadang, dados perang ralDe. Sang Arjuna ngaota senjata 0Y0D-

ING BAYURA kasabetaken Prabtr Dasasukma sawadya-balane tenah sani lunpuh tmskapllrut kabanda, kalebetaken ing pakunJaran.

Katungka souanipun Bambang Prabakrasuma lan Wisanggeni dalah panakavan

ngaturaken bebandan Batharl Wllutana lan Asuataroa, Eanrl natr,rr bf}lh drratogka ka-kalih vau ned;ra nyidra Jinat Kaliuasada. Nunten kadangu denlug Sri Dar-

makuzurna, Aswatama natur nanaul- kautus denlng Prabu Drryudana.

Drryudana kapepet renbag dadoe muring, gya ngerlga-ken Kuraua nbareng-

nga.nulc. Pandhaua daLah para putra sanl napagaken, da{ya perang rano.

Kacarita, salebetipurr pep€ra.ngan rame, Dasasulcma savadya nbemt sa-king pakunjaraa nltis dhaterg Prabru Drryudana lan Kuraya, saternah Pandbalra -sanl kuvalahen. Kadad.ak Asuatarna ngedalairen sanjata Cundbarnanik mlJll dahana

slangalad-ha1ad. Geger Kahywangan Suralayar lVwang Guru gya utusan ffwang Na-

rada turnun:n nyirep kang sanl bandayuda. Sareng sanpun nglempak, fovang Narg

da parlng duka dhateng Batturrl l,lilutarua, Gundhamanlk kapundhut kundur mrlng

Kahyvangan. ldilutana kinen r,rangsul nrlng Xavldodaren. {yualg Narada gya kun-

dur. Kuraua taksih tetep ngaJruk, Srl Kresnq nlnbali Anonan, kinen nylrep Da-

sasukma. fupi katrajang dening Anoman, Dasaeukna saua{ya dubriksa glris, gya

wangsul nring Svarga Bandhang.

Sri Baladewa, Srl Kroena,

ngun Candhi (astana) Gadanadana

wane sarni kaulranga[ gya vangsul rirandhungan nring Astine.

@.L2 jult 1983.

---88888

Pandhawa datah para putra kaleksannn nba-ksnthi sanpu.rna,. Dene Srl Dlryudana ,sa-Kura-

Page 61: Serat Pustakaraja Purwa 06

!i

,) - 5r-

nnnnn mrul]D nn'I|rtnn DtrtrlnnD ltotBtr tllllnEnhm nn Em mm mn mE nr! nn, nn nmIDm mm nm nn mm mn nn nn ntr !u!mn nn nnmJnnn mnmruIl mm nmnnmm nlmtllunnm mn nm nm nn mn mm nm nmulnn mo mn mn Em mn mn mm nmnnnmltrIltrD Inm nn nn ntr nm ml! Btr lllnn

nnmmun

nn [nEn IlINE EEnt! nm rulnD nlluutnn nnlmm nm EInmn mm nn nnmm mmnn mn

nnn n nn Drnrnr!nn x0 n nnnn n mnfl[ Inn mnnmlllnn n trnn n m nlll lD Inrl n n

mnn mIII Dnnmnn E

nn

IDmmrD Dr n nnn!0 D n nna

H,"HH HH,,HHmBmHH,,Hn m nmn nmmnn nm m nmn rDnmD m nm mnnnn E mI[ ID lll

HnnH HlDInH rfi H*HD I[n n mn nmrDlnn nmmm n mnnmmn n n nm tn!ln m nm run nM ID ID IN MMNM IN ID

mmnm nnnmrD N IIIID IIIutnnn nrnnnmn unmmnm mnmn

131.

L32.

L33.

L3/+.

1?(

]-36.

L) lc

r?8.l3g.f/+0.

1/+L.

U2.u3.u4.u5.]4b.u7.148.'l 10

L50.

151.

L52.1C?

I5/+.

r55.

mmru! mnnmDnnnnnnnnmm nnmmnmnnun

lllnnD Dtrolllnn mmlnqnnntr ttHJll!-cl tr- -tt H-

nnnnunflpfrxgps.rf,ft

Noner unrt : NgS;L*LanoahEn : [eca :

....fSonadlnala

Gepak JendlulJayaNlrwlndl. . . .. . . o . . . .

Srl Krutdhl n6roD9 . . . . . . . o . .

Ecalaya (Palgunaar) . . . . . . . . .

Sokar MLathlsarlRarna Frasu . .

Begavan Nlreeca

Arjunn budlulg (Staafanong)

Kandh'thava (Iablre Dltya Nlrbita) . .

Rabine Drreaaana

Kresnn begalLlntang Ileenggana . . . . . . . . .Banbang Dana Sarlra . . . . . . . .

Sgargn Band}ang (Nyi dw lalljtva).ReslBanalaba .. ...,Rablne Leeuana Mandrakuroara

aaaaaaaaaa

(Sr*analt ledhek). .

a

a

9

7

Y

1t

u15

L7

20

22

?t,

26

28

3L

33

3/+

36

)l

l+I

43

46

l+8

nnD

Rablne Burlsraue

Rabine hrloarataRablno Nal;ula

rtaaaaaaaa

aaaaaaaaaa

aaaaaoaaaaRablne Sadeva

Rablne ArJunapatl

Rablne htloara . . . . . ., .Rabine Kartarnarna

nBangun Candh{ f'adamadana . .

Fralajengalren Serat Puets.ka RaJa Puma JIIID : VII,isi 25 larnpahan, vivlt saklng BRATAWDA SEf,A GUCUR

Dgantos {umugl SUDARSONO KEf,IDK.

Purna ing dinten lttyaye ldhu1 Ettrl Solasa llega tanggal12 JuIi 1983.-