Sai Baba Magazine - August 2012 Issue (Telugu)

1

www.saibharadwaja.org www.saimasterforurms.org

n$ Åo<ëdü>∑DT b˛©düT ñ<√´>∑+˝À e⁄qï

s√E\T. ø£kÕ] n‘·&ÉT u≤u≤ <äs¡ÙHês¡úyÓTÆ e#êÃ&ÉT.

u≤u≤ <äs¡Ùq+ #düTø=ì eTsêï&ÉT n‘·&ÉT &É÷´° À

#˚sê\H˚ e⁄<›X¯ +‘√ e#êÃ&ÉT. <äs¡Ùq+ #˚düTø=ì

u≤u≤qT ôd\e⁄ ø√s¡>±H Äj·Tq, ªªm+<äT≈£î yÓfifl&É+?

yÓfiflqø£ÿs¡ Ò<äTμμ nHêïs¡T. eTsêï&ÉT sƒêDÒ Àì HÓyêdt

õ˝≤¢ À b˛©düT n~Ûø±s¡T\T ‘·ìFøÏ edüTÔHêïs¡T. ô|’>±

nqTeT‹ rdüTø√≈£î+&ÜH n‘·&ÉT e#êÃ&ÉT >∑qTø£

n‘·&ÉT nø£ÿ&É≈£î ‘·|ü Œø £ yÓ[fl rsê*. u≤u≤

nqT»„sTTe«ø£ b˛e&É+‘√ @+#˚j·÷˝À ‘√#·ø£

yê´≈£î\|ü&ÉT‘·÷H Ä–b˛j·÷&ÉT. n+‘>±ø£, u≤u≤

n‘·ìì Ä sêÅ‹ ‘·eTe<ä›H |ü&ÉTø√eTHêïs¡T! ø±ì

á yê´≈£î\‘· ø±s¡D+>± n‘·ìøÏ ìÅ<ä|ü≥ºø£ n≥÷,

sTT≥÷ bıs¡T¢‘·÷H˚e⁄Hêï&ÉT. sêÅ‹ eT÷&ÉT>∑+≥\

düeTj·T+˝À u≤u≤ nø£kÕà‘·TÔ>± n‘·ìì ø±*‘√ ‘·ìï,

ªªu≤eeT]B! ˝Ò, ˝Ò, m+<äT≈£î ìÅ<äb˛‘·THêïe⁄?μμ

nHêïs¡T. Ä e÷≥ $ì n‘·ìπø+ #j·÷˝À ‘√#· Ò<äT.

ns¡úsêÅ‹ sƒêDÒ m+<äT≈£î yÓfi≤fl*? yÓ[flHê @+

Å|üjÓ÷»q+? nsTTHê u≤u≤ Ä»„≈£î ‹s¡T>∑T Ò<äT.

n+<äTø£ì nsTTwüº+>±H n‘·&ÉT ãj·T Ò›sê&ÉT. yÓfiSÔ,

yÓfi¯SÔ <ë]˝Àì Å|üyêfi≤q~ ˇ&ÉT¶≈£î#˚sê&ÉT.

q\TyÓ’|ü⁄˝≤ #·÷düTÔqï n‘·ì <äèwæº q~ ˇ&ÉT¶q

ÇdüTø£˝À @<√ø±s¡´ ìeT>∑Tï˝…’e⁄qï q\T>∑Ts¡T

e´≈£îÔ\ô|’ |ü&ç+~. ns¡úsêÅ‹ nø£ÿ&Éyê]ì #·÷#dü]øÏ

>∑D÷≈£î yês¡T <=+>∑˝…+<äT≈£î ø±>∑÷&É<äì

nqTe÷q+ ø£*Z+~. ˇø£ÿ&˚ e⁄qï|üŒÏø° b˛©düT

nsTTq ø±s¡D+>±qT, dü«<Ûäs¡à bÕ\Hê ìs¡‘·T&Ée≥+

e\¢q÷ n‘·&ÉT eTT+<äT≈£î kÕ>±&ÉT. n‘·ì

nqTe÷qy˚T ì»yÓTÆ+~. yês¡T <=+>∑*+∫q

kıeTTàqT |ü+#·T≈£î+≥Tqï <=+>∑˝Ò! <ëdü>∑DT

ìs¡“¤j·T+>± yê] e<ä›≈£î yÓ[fl yê]ì b˛©düTùdºwüqT≈£î

q&ÉeeTHêï&ÉT. u≤u≤ Äosê«<ä |òü*‘·yÓ÷ @yÓ÷, yês¡T

n‘·ìì m~]+∫ bÕ]b˛≈£î+&Ü ‘·eT≈£î ‘êy˚T

˝§+–b˛j·÷s¡T. n‘·&ÉT yê]ì n¬sdüTº #dæ HÓyêdt

b˛©düTùdºwüqT≈£î rdüT≈£î yÓfi≤fl&ÉT.

nø£ÿ&çøÏ yÓfi‚fldü]øÏ ‘Ó*dæ+~ ` ô|’ n~Ûø±]

sTT‘·& ÉT nqTeT‹ ˝Ò≈ £î+&Ü ùd ºw üqT

$&ç∫b˛sTTq+<äT≈£î ø±s¡D+ ‘Ó\T|üeT+≥÷

e´‹πsø£+>± ]b˛s¡Tº Åyêdæ yÓfi≤fl&Éì. ø±ì sTT‘·qT Å|üU≤´‘·

<=+>∑\qT n¬sdüTº#dæ rdüT¬øfi‚fl dü]øÏ |ü]dæú‹ |üP]Ô>±

‘ês¡Te÷s¡sTT+~. n‘·ì kÕVü≤k ù|‘·yÓTÆq á |üìøÏ

Å|üX+dæ+∫ Å|üuÛÑT‘·«eT‘·ìøÏ ãVüQeT‹ ≈£L&Ü sTT∫Ã+~.

á ©\ nqTuÛÑ$+∫q <ëdü>∑DT≈£î u≤u≤j·T+<äT uÛÑøÏÔ

rÅeeTsTT+~.

Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»

l <ëdü>∑DT≈£î ñ<√´>∑+˝À ãVüQeT‹

Á|ükÕ~+∫q l kÕsTT

kÕsTTu≤u≤:Ä<Ûë´‹àø£ yÓ’C≤„ìø£ e÷dü|üÁ‹ø£ 01Ä>∑düTº 2012

Ä<Ûë´‹àø£ yÓ’C≤„ìø£ e÷dü|üÁ‹ø£

OFFICIAL ORGAN OF SRI MANGA BHARADWAJA TRUST

|üs¡eT|üP»´ Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»>±]# kÕú|æ+#·ã&çq @¬ø’ø£ |üÁ‹ø£, eTq

ªªkÕsTTu≤u≤μμ

#·+<ë $es¡eTT\T$&çÁ|ü‹ : s¡÷. 10`00

dü+e‘·‡s¡ #·+<ë : s¡÷. 100`00

sê»b˛wü≈£î\T : s¡÷. 3,000`00

eTVü‰sê»b˛wü≈£î\T : s¡÷. 5,000`00

∫s¡THêe÷

Sri Manga Bharadwaja Trust,Bhakta Nivas, 12-1-170/46P,Hanuman Nagar,Jaipuri Colony, Nagole, Hyderabad - 500 068

Phone No. - 040 65741550website: www.saibharadwaja.org www.saimasterforums.org

NÛ|òt m&ç≥sY: l b˛\÷] lìyêdüsêe⁄ _.m.m Ÿ.m Ÿ._

m–®≈£L´Ïyé m&ç≥sY: &Üˆˆ ÄsY.mdt. X¯•<ÛäsY, |æôV≤#Y. &ç

kÕsTTu≤u≤ |üÁ‹ø£ À yÓ\Te&˚ yê´kÕ\≈£î, n_ÛÁbÕj·÷\≈£î Äj·÷ s¡#·sTT‘· Ò u≤<ÛäT´\T.

kÕsTTu≤u≤

dü+|ü⁄Ï: 30 Ä>∑düTº-2012 dü+∫ø£: 04

01. l <ëdü>∑DT ñ<√´>∑+ ì*|æq l kÕsTT - Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» 01

02. kÕsTTu≤u≤ ` ãH˚ï$Tj·÷ - Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» 03

03. eTq dü+düÿè‹ ` kÕ«‘·+Á‘· eTT ` Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» 06

04. lll ne<Ûä÷‘· yÓ+ø£j·T´ kÕ«$T ` Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» 08

05. ãT<ä∆ <Ûë´q Vü≤è<äj·TeTT ` 2 ` Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» 10

06. l <ä‘·Ô©˝≤eTè‘·eTT - leT‹ l<$ 15

07. nqq´ ∫+‘·q - Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«» 19

08. yêsêÔ ≤|üeTT 21

09. C≤„H˚X¯«sY eTVü≤sêCŸ #·]Á‘· ` Áo eT‹ y<äe‹ 25

10. l >∑Ts¡T#·]Á‘· ø£è‘·»„‘ês¡Ãq sêqTqï~ -l eT+>∑ uÛÑs¡<ë«» Á≥dtº 29

$wüj·Tdü÷∫ø£

` Ä#ês¡ møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»

bÕsêj·TD+fÒ uÛÑ>∑e+‘·Tì ©\\T, ne‘ês¡ $X‚cÕ\T #·<äTe⁄≈£î+≥÷, $+≥÷ n+<äT˝À |üsêj·TD‘· #Ó+<ä&ÉyT.

Áø£eT+>± eTq ‘·\+|ü⁄\T, Ä#·s¡D. ÄXj·÷\T n˙ï Äj·Tq |üs¡+>± e÷s¡&ÉyT ` dü+kÕs¡T\ J$‘ê\T ‘·eT ≈£î≥T+ã

ÁX‚j·Tùd‡ \ø£å +>± ø£*–q≥T¢, @$T #düTÔHê, mø£ÿ&ÉTHêï eTs¡|ü⁄sêq≥T¢, e÷qe⁄\+<äs¡÷ ‘êeTT ‘·eT XØsê\T, ù|s¡T¢ nqï

uÛ≤e+‘√ ‘ê<ë‘·à´+ #Ó+~q≥T¢ uÛÑ>∑e+‘·Tì Á|”‹ì, düàs¡Dq÷ ô|+#$>± e÷πs˝≤>∑Tq #·<äe&ÉeTT, eTqq+ #j·T&ÉeTT

sTTy bÕsêj·TD. Áù|sTTdæøÏ Á|æj·TyÓTÆqe˙ï, Á|æj·TTìøÏ Á|”æ‹ø£s¡eTT …’, $T–*\e˙ï nsTTwüºyÓTÆq≥T¢ Áø£eT+>± eTq dü<äTZs¡Te⁄≈£î

Á|”‹ø£s¡yÓTÆq e÷≥\T, |üqT\T, q&Ée&ÉT Ò eTq≈£î Á|”‹ø£s¡eTT\e&É+ |üsêj·TD‘·. n~ ø£ ÒZ ≤ düÁ<äZ+<Ûë\qT #·<äe&É+

bÕsêj·TD.

ÅokÕsTTu≤u≤ eTVü‰düe÷~Û

#Ó+<ä&ÜìøÏ ø=+‘· ø±\+ eTT+<äT ø±•yéT,

#√fÒU≤Hé, nMTsY nqT uÛÑ≈£îÔ\qT Ws¡+>∑u≤<äT

yÓ[fl nø£ÿ&É ãH˚ï$Tj·÷ eT]j·TT wü+düTB›Hé

$Tj·÷ nqT sTT<ä›s¡T eTVü‰‘·Tà …’q |òüø°s¡T\≈£î,

ªª‘=$Tà<äe HÓ\˝À ‘=$Tà<äe ‘Bq n˝≤¢ ô|Ïºq

B|ü+ n˝≤¢j˚T rdüT≈£îb˛‘ês¡Tμμ nì #Ó|æŒ

s¡eTàHêïs¡T. Ä uÛÑ≈£îÔ\T n˝≤H˚ #˚dæ e#êÃπs >±ì

Ä e÷≥\ø£s¡úy˚TyÓ÷ yê]øÏ ‘Ó*j·T˝Ò<äT. Ä

dü+e‘·‡sêìøÏ #Ó+~q eTTdæ¢+\ |ü+#ê+>∑+

Å|üø±s¡+ 9e e÷dü+˝À 9e ‘êØKTH˚ kÕsTT

eTVü‰düe÷~Û #Ó+<ës¡T. Ä ‘·sê«‘· >±ì Ä

uÛÑ≈£îÔ\≈£î u≤u≤ e÷≥\≈£î ns¡ú+ ‘Ó*j·T Ò<äT.

Ç+‘·≈£L kÕsTTu≤u≤ n+‘· Å|ü‘˚ ø£+>± ø£ãTs¡T

#˚dæq Ä |òüø°s¡T¢ mes¡T? mø£ÿ&Óø£ÿ&ç uÛÑ≈£îÔ\≈£î

$$<Ûä s¡÷bÕ\˝À <äs¡Ùq$Tj·T´ >∑*–q kÕsTT

Ä |òüø°s¡¢≈£î n˝≤H˚ <äs¡Ùq$T∫Ã Ä e÷≥\T

#Ó|üŒe#·TÃ>∑<ë, Ä uÛÑ≈£îÔ\ <ë«sêH˚ ø£ãT¬s+<äT≈£î

ô|≤ºs¡T?

kÕsTT ne‘êsêø±sê´\˝À

ˇ ø £ Ï e T ‘ · k Õ e T s ¡ d ü ´ + . Ä j · T q ≈ £ î

Væ≤+<ä÷`eTTdæ¢+ Ä<Ûë´‘·à kÕ+Å|ü<ëj·T+‘√qT,

yêÏøÏ #Ó+~q eTVü‰‘·Tà\‘√q÷ düìïVæ≤‘·

dü+ã+<ÛäeTT e⁄qï~. ø£ e+ø£ Äj·Tq •]&û À

uÛÖ‹ø£s¡÷|ü+‘√ e⁄+≥÷H˚ c˛˝≤|üPsY õ˝≤¢˝Àì

nø£ÿ˝Ÿø√ |ü≥ºD+˝À Åo nø£ÿ˝Àÿ≥ kÕ«$T>±

≈£L&Ü eTs=ø£ uÛÖ‹ø£s¡÷|ü+‘√ ‘·eT ne‘ês¡ ø±sê´ìï

ø=qkÕ–+#ês¡T. á ©\ m+‘· n<äT“¤‘·yÓTÆq<√

eTqeTT Å|ü#·T]+∫q ªªÅokÕ«$T düeTs¡úμμ #·÷ùdÔ>±ì

‘Ó*j·T<äT. <ä‘êÔe‘ês¡eTH˚ ˇπøHêD≤ìøÏ ªu§eTàμ

kÕsTTu≤u≤ J$‘· #·]Å‘· nsTT‘˚, u§s¡TdüT ªªÅo

kÕ«$T düeTs¡ ú μ μ J$‘· #·]Å‘ · <ëì <ë«sê

kÕsTTu≤u≤≈£î ôV’≤+<äe kÕ+Å|ü<ëj·T+‘√ m+‘·

düìïVæ≤‘· dü+ã+<ÛäeTTqï<√ ‘Ó\TdüTÔ+~. n˝≤H˚

Äj·Tq≈£î ÇkÕ¢+ kÕ+Å|ü<ëj·T+‘√H >±ø£ eTTdæ¢+

eTVü‰‘·Tà\‘√ >∑÷&É düìïVæ≤‘· dü+ã+<ÛäeTT e⁄qï<äì

á Ws¡+>∑u≤<äT |òüø°s¡¢≈£î dü+ã+~Û+∫q ©\

‘Ó\TŒ‘·Tqï~. Ç|ü&ÉT sTT<ä›] eTVü‰düe÷<ÛäT\T

Ws¡+>∑u≤<äT˝À e⁄HêïsTT.

M]˝À |òüø°s¡T Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷>±]

ndü\T ù|s¡T eTVü≤eTà<é Vü≤»s¡‘YU≤Hé. áj·Tq

eTTdæ¢+ eTVü‰‘·Tà\˝À eT¨qï‘·T …’q düj·T´<é n_® Ÿ

_j·÷u≤˙>±] •wüß´&ÉT . Ä >∑Ts ¡Te⁄>±s¡T

Å|ükÕ~+∫q Å|ü>±&ÛÉyÓTÆq jÓ÷>∑ <äèwæ º e\q

|üs¡e÷‘·à kÕøå±‘êÿs¡+ \_Û+∫q|üŒÏqT+&ç

ãHï$Tj·÷>±s¡T e÷qeùde #dü÷Ô dü+≈£î∫‘· eT‘·

< ä èw æ ºø Ï nr‘·y ÓT Æq uÛ Ñ> ∑e<ä “ ¤ø Ï Ôì Å| ü#ês ¡+

#˚düTÔ+&˚yês¡T. M] uÛÑ≈£îÔ\˝À yÓqTø£Ï ìC≤+

kÕsTTu≤u≤ ` ãH˚ï$Tj·÷

3

kÕsTTu≤u≤ n+‘· Å|ü‘˚ ø£+>± ø£ãTs¡T #˚dæq Ä |òüø°s¡T¢ mes¡T? mø£ÿ&Óø£ÿ&ç uÛÑ≈£îÔ\≈£î $$<Ûä

s¡÷bÕ\˝À <äs¡Ùq$Tj·T´ >∑*–q kÕsTT Ä |òüø°s¡¢≈£î n˝≤H˚ <äs¡Ùq$T∫Ã Ä e÷≥\T

#Ó|üŒe#·TÃ>∑<ë, Ä uÛÑ≈£îÔ\ <ë«sêH˚ ø£ãT¬s+<äT≈£î ô|≤ºs¡T?



4


dü+kÕ úq+˝Àì eT+Å‘ ·T\T ñqï‘√<√´> ∑T\T,

C≤^s¡T<ëπs¢>±ø£ y˚˝≤~uÛÑ≈£îÔ\THêïs¡T. ôV’≤<äsêu≤<äT

sêC≤´ìøÏ Å|ü<ÛëqeT+Å‹>± e⁄qï eTVü‰sê» øÏwüHé

Á|ükÕ<é>±s¡T >∑÷&É M] uÛÑ≈£îÔ Ò. <äj·÷ |üPs¡Tí\sTTq

ãH˚ï$Tj·÷>±] <äs¡ÙqeTT#˚‘· m+<äs√ ñ‘·ÔeT

kÕ<ÛäTe⁄\T>±qT, •wüß´\T>±q÷ s¡÷bı+<ës¡T. yê]

düe÷<ÛäT\T eTq<X+˝Àì e⁄qï ÅbÕ+‘ê\˝ÀH >±ø£

bÕøÏkÕÔqT˝À >∑÷&Ü e⁄HêïsTT. yêÏqìï+Ïì y˝≤~

uÛÑ≈£îÔ\T <ä]Ù+∫ ÅX‚j·TdüT‡ bı+<äT‘·THêïs¡T. M]

•wüß´\˝À eTVü‰‘·Tà\T>± s¡÷bı+~qyê]˝À

Hê>∑|üPsY≈£î #Ó+~q Vü≤»s¡‘Y ‘êEB›Hé u≤u≤

eT]j·TT ôV’≤<äsêu≤<äT≈£î #Ó+~q Vü≤»s¡‘Y >√<ësê¸.

M] <äsêZ\ Å|üuÛ≤e+<ë«sê Vü≤»‘·sY ãHï$Tj·÷>±]

~e´ ø±s¡ + HÏø° ø=qkÕ>∑T‘·÷He⁄qï~. á <äsêZ\T

<ä]Ù+#˚ yê]˝À eTTdæ ¢+˝Ò>±ø£ Væ≤+<äTe⁄\T,

•≈£îÿ\T, Å¬ø’düÔe⁄\T eT]j·TT bÕØÙ\T >∑÷&Ü e⁄Hêïs¡T.

yê] J$‘· ø±\+˝À Vü≤»s¡‘Y ãHï$Tj·÷>±s¡T, ‘·eT

•wüß´\qT ≈£î\eT‘· uÒ<Ûë\T |üÏº+#·Tø=q≈£î+&Ü

e÷qeùde #˚dæ <˚X¯düyÓT Æø£´‘· kÕ~Û+#·eTì

Ä<•+#ês¡T. ãHï$Tj·÷>±] düe÷~Û <ä>∑Zs¡ uÛÑ≈£îÔ\T

bı+~q ø=ìï ~yê´qTuÛÑyê\≈£î eT#·TÃ‘·Tqø£\T>±

á ÅøÏ+~$ \_Û+#êsTT.

ˇø£|ü&ÉT ôV’≤<äsêu≤<äT sêC≤´ìøÏ Á|ü<Ûëq

eT+Å‹>± e⁄qï eTVü‰sê» øÏwüHéÅ|ükÕ<é>±s¡T @<√

bıs¡bÕ≥T #j·T≥+e\q n‘·ìì ìC≤eTT düT˝≤ÔqT

|ü<ä$ qT+&ç ‘=\–+#ê&ÉT. n|ü&ÉT øÏwüHéÅ|ükÕ<äT

Ws¡+>∑u≤<äT yÓ[fl Vü≤»s¡‘Y ãHï$Tj·÷>±]ì ø£\dæ

‘·q |üsêuÛ Ñyêìï ‘=\–+#·eTì ÅbÕ]∆+#ê&ÉT.

ñqà‘êÔedüú À e⁄qï Vü≤»s¡‘Y ãHï$Tj·÷>±s¡T n‘·ìì

nø£kÕà‘·TÔ>± ˇø£ ô|<ä› >√‹˝ÀìøÏ ‘√dæy˚kÕs¡T.

n+<äT˝À |ü&çb˛sTTq øÏwüHéÅ|ükÕ<äT≈£î ã\yÓTÆq

>±j·÷\T ‘·–˝≤sTT. ìyÓ«s¡b˛sTT #·÷düTÔqï n‘·ìì

ô|’øÏ m>∑Åu≤øÏ ãj·T≥≈£î s¡eTàì Ä<˚•+#ês¡T. ªªá

ø£wüº+˝ÀqT+&ç Hê¬ø’ HqT ãj·T≥≈£î sê>∑*–‘ Hìø£

$TeTà*ï ÄÅX¯sTT+#·&É+ <˚ìø°?μμ nHêï&É‘·&ÉT.

Vü≤»‘·sY ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T ô|<ä›>±q$«, n‘·ì

#˚‹ì |ü≥Tºø=ì ne÷+‘·+ ˝≤–y˚dæ, ªª˙e⁄

ôV’≤<äsêu≤<äT yÓfi¯ófl, n+‘ê u≤>∑T+≥T+~μμ

nHêïs¡T. Äj·Tq ‹]– yÓ[flqø=~› s√E\˝ÀH˚

HÓ’C≤+ qyêãT n‘·ìì ôV’≤<äsêu≤<äT sêE>±

ìj·T$T+#ê&ÉT.

ˇø£kÕ] kÂB nπs_j·÷qT+&ç ˇø£

ns¡ãT“ C≤‹yê&ÉT e∫Ã Ws¡+>∑u≤<äT˝Àì ‘êCŸ

ãC≤sY nqT ÅbÕ+‘·+˝À ‘·q ùdïVæ≤‘·T\‘√ ø£\dæ

ø=ìï s√E\THêï&ÉT. n‘·&ÉT Ä ns¡ãT“qT

ãH˚ï$Tj·÷ <äs¡ÙHêìøÏ rdüT≈£îyÓfi≤fl&ÉT. n|ü&ÉT

nø£ÿ&É yê]#·T≥÷º, uÛÑ≈£îÔ\T, ù|<äyêfiófl, •wüß´\÷

e⁄Hêïs¡T. Äj·TqqT #·÷dü÷ÔH˚ Ä ns¡ãT“, ªªnπs,

Vü≤»s¡‘Y ãHï$Tj·÷>±s¡+fÒ Msê? Ms¡T Vü≤CŸ

ñqà‘êÔedüú À e⁄qï Vü≤»s¡‘Y ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T n‘·ìì nø£kÕà‘·TÔ>± ˇø£ ô|<ä› >√‹˝ÀìøÏ

‘√dæykÕs¡T. n+<äT˝À |ü&çb˛sTTq øÏwüHé Å|ükÕ<äT≈£î ã\yÓTÆq >±j·÷\T ‘·–˝≤sTT. ìyÓ«s¡b˛sTT

#·÷düTÔqï n‘·ìì ô|’øÏ m>∑Åu≤øÏ ãj·T≥≈£î s¡eTàì Ä<˚•+#ês¡T. ªªá ø£wüº+˝ÀqT+&ç Hê¬ø’

H˚qT ãj·T≥≈£î sê>∑*–‘˚ H˚ìø£ $TeTà*ï ÄÅX¯sTT+#·&É+ <˚ìø°?μμ nHêï&É‘·&ÉT.

5


j·÷Å‘·≈£î á dü+e‘·‡s¡+ eTø±ÿ e∫Ãq|ü&ÉT

<ä]Ù+#êH˚!μμ nHêï&ÉT. n|ü&ÉT ãH˚ï$Tj·÷ >±s¡T

ªªne⁄qT, yTeTT Vü≤CŸj·÷Å‘·≈£î e#êÃeTT. nsTT‘

~e´ s¡÷|ü+˝À e#êÃeTT>±ì, á uÛÖ‹ø£

s¡÷|ü+˝À>±<äTμμ nHêïs¡T. n˝≤π> ø±uÀ\T

uÛÖ‹ø£+>± •]&û˝À e⁄+≥÷H˚ kÕsTTu≤u≤,

ªªH˚ì|ü&ÉT ø±o yÓ[fl >∑+>∑˝À kÕïq+#˚dæ

edüTÔHêïqT eTs¡\ sTTø£ÿ&É kÕïqyÓT+<äT≈£î?μμ

nH˚yês¡T. kÕïq+ #˚j·Tìyês¡ ≤¢ ne<Ûä÷‘·\T,

eTVü‰‘·Tà\ì eTqeTT bıs¡ã&ÉT≈£î+<äTeTT >±ø£!

n$ yÓTT< ä Ï Å| ü| ü+#·j·TT<ä ∆+

»]–qs√E\T, eTq Å|üuÛ ÑT‘·«+ uÛ≤s¡rj·T

ôd’ì≈£î\qT j·TT<ä∆+ #˚j·T&Üì¬ø’ $<˚XÊ\≈£î

|ü+bÕ\ì ìX¯ÃsTT+∫+~. yê]˝À ˇø£&Ó’q

nãT› Ÿ s¡Vü≤e÷Hé nqTyê&ÉT ãHï$Tj·÷>±]ì

<ä]Ù+∫ ‘êqT $<˚XÊ\˝À j·TT<ë ∆ìøÏ

yÓ&ÉT‘·THêïqì #Ó|æŒ ‘·qqT ø±bÕ&Ée\dæq<äì

Äj·TqqT ÅbÕ]ú+#ê&ÉT. Äj·Tq Äo«~+∫

n‘·ìì |ü+bÕ&ÉT. ‘·sê«‘· Ä ôd ’ì≈£î&ÉT

| üj·TìdüT Ôq ï HÍø £ d üeTT Å< ä+ eT<Û ä ´˝À

uÛÑj·T+ø£s¡+>± ø£+|æ+#·kÕ–+~. n~ @ø£åD≤HÓ’Hê

düeTTÅ<ä+˝À eTTì–b˛e#·TÃqì z&É ¬øô|ºqT

n+<ä]˙ ôV≤#·Ã]+#ê&ÉT. n|ü&ÉT Ä HÍø£ Àì

yês¡+<ä]˙ s¡øÏ å+#·eTì ãH˚ï$Tj·÷>±]ì

ÅbÕ]ú+∫ ì•Ã+‘·>± ì<ä›s¡b˛j·÷&ÉT nãT›˝Ÿ

s¡Vü≤e÷Hé. n‘·ìøÏ dü«|üï+˝À Ä eTVü≤˙j·TT&ÉT

ø£ì|æ+∫ HÍø£qT ‘·eT #˚‘·T\‘√ HÓ&ÉT‘·÷,

ªª˙y˚MT uÛÑj·T|ü&É≈£î, H˚qT ˙‘√ >∑÷&É e⁄HêïqT

MT ¬øÏº Å|üe÷<äeT÷ dü+uÛÑ$+#·<äTμμ nì #ÓbÕŒs¡T.

n‘·ìøÏ eTs¡Tø£åDyT yÓT\T≈£îee∫Ã #·÷#dü]øÏ

ª ª Å| üe÷<ä+ ‘·| æ Œb˛sTT+~. Çø£

eTq¬øÏºuÛ Ñj·TeT÷˝Ò<äTμμ nì HÍø£ ¬ø|üºqT

#ÓãT‘·Tqï e÷≥\T n‘·ì #Ó$qã&Ü¶sTT.

ˇø£s√E ‘êEB›Hé nqT ˇø£ ôd’ì≈£î&ÉT

áj·TqqT <ä]Ù+∫, ª ªHê eTqdüT ‡ Hê

kÕ«BÛq+˝À e⁄+&É≥+˝Ò<äT. Hê≈£î |æ∫Ã nì

ìs¡ísTT+∫ qqTï ôd’q´+˝ÀqT+&ç ‘=\–+#ês¡T.μμ

nì eTq$ #˚kÕ&ÉT. ãH˚ï$Tj·÷>±s¡T n‘·ì

e÷≥\T m+‘√ ÅX<ä∆>± $ì n‘·ìyÓ’|ü⁄ ‘·<ø£+>±

ø=~› ùd|ü⁄#·÷∫, ªª˙e⁄ j·TT<ä∆+˝À »qT\qT

#·+|üe\dæq yê&ç$ ø±e⁄. <äTwüßº\qT ôd’‘·+

dü+düÿ]+∫ ñ<ä ∆]+#˚ yê&ç$. ˙ kÕúqeTT

Hê>∑|üPsY. n#·ÃÏøÏ yÓ[fl ù|<ä\qT ñ<ä∆]dü÷Ô e⁄+&ÉTμμ

nì #Ó|æŒ Äos¡«~+#ês¡T. n‘·&ÉT Hê>∑|üPsY#˚]

Vü≤»s¡‘Y ‘êEB›Héu≤u≤>± Å|üdæ~∆#Ó+<ë&ÉT. Vü≤»s¡‘Y

ãH˚ï$Tj·÷ >±s¡T 1921 ÅbÕ+‘·+˝À düe÷~Û

#Ó+<ës¡T. á $esê\T e÷≈£î k˛<äs ¡T&ÉT

õ.yÓ+ø£≥sêe⁄>±s¡T (ôV’≤<äsêu≤<äT) n+<ä#˚kÕs¡T.

ªªz <yê! Ms¡T #dæq bÕbÕ\ìï+Ïø° düe÷<Ûëq+

yê]q&ÉT>∑≈£î+&Ü qHï n&ÉT>∑T, m+<äTø£+fÒ yês¡+<äs¡÷

Hê≈£î #Ó+~qyêπs!μμ

ªªá <äèXÊ´<äèX´ Á|ü|ü+#·+˝À ¬s|üŒbÕ≥T˝À dü<äTZs¡Te⁄

Á|ükÕ~+#· Òì~ @MT Ò<äTμμ

m+<ä]ø° dü<ä∆sêà#·s¡D, uÛÑøÏÔ $XÊ«kÕ\qT Á|ükÕ~+∫

‘·]+|üCÒdæq >=|üŒ eTVü‰‘·Tà\T

ªªl Vü≤»s¡‘Y ‘êEB›q u≤u≤μμ

|üP»´l e÷düºs¡T>±s¡T sêdæq #·]Á‘· Á>∑+<Ûëìï #·~$

‘·]+#·+&ç.

6


eTq<X+ düTe÷s¡T 11, 12e X‘êu≤›\˝À

ø√˝ÀŒsTTq dü«sêC≤´ìï ‹]– 1947˝À bı+~+~.

#·]Å‘· À n+‘·ø±\+ $<oj·TT\ ø±fi¢ÅøÏ+<ä ÅeT–Zq

<˚X¯+ Å|ü|ü+#·+˝À eTs=ø£Ï Ò<˚yÓ÷! nsTT‘˚ Å|ü‹

<X#·]Å‘·≈£L ø£ Å|ü‘´ø£yÓTÆq dü«uÛ≤eeTTqïfÒ¢, ‘·øÏÿq

|ü]dæú‘·T\T mìï Ø‘·T\ e÷]Hê C≤‹ \ø£åD+

e÷s¡<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î »s¡à˙ <XÊìøÏ dü«sê»´+e∫Ã

<X düyÓTÆø£ ‘· ø£*Zq|ü⁄&É ≤¢ Ä <X+ ô|<ä› j·TT<ë∆\≈£î

ø±s¡DeTÚ‘·÷ e∫Ã+~. n˝≤H Å|ü‹ <X #·]Å‘· Àq÷

ˇø£ $•wü ºy ÓT Æq \ø£ åD+ kÕ«uÛ≤$ø£y ÓT Æ

‘=+–#·÷düT Ô+~. eTq <˚X¯ #·]Å‘ ·˝À n˝≤

‘=+–#·÷∫q yÓ’K] Ä<Ûë´‹àø£ <äèwæº. <ëì‘√

y˚Tfi ¯$+|üã&çq ñ<ä é÷˝Ò sTTø £ÿ& É

HÓ\ø=+≤j·Tì|ædüTÔ+~. n˝≤>±ø£ ø£èÅ‹eT+>± Å|ü»\

yÓ’K]ì e÷s¡ÃpùdÔ C≤‘˚ ìØ«s¡ýÓTÆ kÕ+düÿè‹ø£

u≤ìdü‘ê«ìøÏ >∑T]j·Te⁄‘·T+<äì H˚Ï eTq

düe÷»+˝Àì yÓ’K] #·÷ùdÔ ‘Ó\TdüTÔ+~.

á Ä<Ûë´‘·à<äèwæº, eTq <X #·]Å‘· bı&ÉT>∑THê

ø£ì|ædüTÔ+~. #ê]Å‘·ø£yÓTÆq ø±\+˝À ø£e+ø£ y<ë\,

ñ|üìwü‘ ·T Ô\ ø±\+˝À Ä<Ûë ´‹àø £‘ · nq+‘·

$X¯«+jÓTTø£ÿ |ü]~Ûì ‘ê≈£î‘·Tqï<ë nì|æ+∫q

ø±\+˝À eT¨‘·TàèwüºyÓTÆq dü+düÿè‹ $\dæ*¢+~.

‘·s¡Tyê‘· ãT<äT∆ì ø±\+qT+&ç eTÚs¡´ kÕÅe÷»´

ndüÔe÷q+ es¡≈£î ø£ eT¨qï‘· <äX Ä<Ûë´‹àø£+>±,

kÕ+düÿè‹ø£+>±q÷ ≈£L&Ü yÓ*¢$]dæ+<äqï~ #·]Å‘·.

m|ü& ÉT ãT<ä ∆< Û äs ¡ à+˝À düV ü≤» yÓ ’•wü º+

eTs¡T>∑T|ü&ç+<√ HêÏ‘√ Ä dü+düÿè‹ n+‘·]+∫+~.

eTq<˚X ¯+˝À ‘·Ts ¡Tw üßÿ\

kÕÅe÷»´kÕú|üq>∑÷&É j·TT<ä∆+ e\qø£+fÒ >∑÷&É

Vü‰»s¡‘Y U≤C≤ yÓ÷Væ≤B›Hé ∫Ûd”Ô>±] Ä<Ûë´‹àø£

yÓ’uÛÑe+ e\q, Ä<Ûë´‹àø£ •Ksê\q+~q yê]

•wü Å|ü•wüß´\ e\q ÇkÕ¢eTTqT kÕ+düÿè‹ø£+>±

Å|ü»\ Vü≤è<äj·÷\˝À Hê≥T≈£îH≥≥T¢ #dæ+~.

πøe\+ j·TT<ä∆+˝À $»j·TyT Ä sê»´kÕú|üq≈£î

ø±s¡DyÓTÆq≥¢sTT‘ Ä sê»éT+‘·]+#·&É+˝À Ä

eT‘· d ü+düÿè‹>∑÷&É eTq<˚X ¯+˝À

n+‘·]+∫j·TT+&~. á e÷≥\˝Àì dü‘ê´ìï

áHêÏø ° eTq+ #·÷&Ée#·T Ã . eTTdæ ¢+

eTVü‰‘·Tà\ <äsêZ\ <ä>∑ Zs¡ ùde#˚ùdyê]˝À

Væ≤+<äTe⁄ Ò n~Ûø£ dü+K´˝À e⁄+&É&É+ sTT+<äT≈£î

‘êsêÿD+.

n˝≤H˚ Væ≤+<ä÷<Ûäsêàìï |ü⁄q' Å|ü‹wæº‘·+

#j·T&ÜìøÏ @s¡Œ&çq $»j·Tq>∑s¡ kÕÅe÷»´+

>=|üŒ y˚<ë+‹jÓÆTq $<ë´s¡DT´\ ÄodüT‡\qT

bı+~+~. yÓTT>∑\T#·Åø£es¡TÔ\ø±\+˝À eTs¡ ≤

•yêJ Væ≤+<ä÷ kÕ Åe÷»´kÕ ú| üq

#j·T>∑*>±&É+fÒ n‘·&çøÏ Åo düeTs¡úsêeT<ëdü

kÕ«$T e+Ï dæ<ä∆|ü⁄s¡Twüßì ÄodüT‡ Ò ø±s¡D+.

n+‘·>±ø£ Ä kÕ<ÛäT|ü⁄+>∑e⁄&ÉT m+‘√ Àp|ü⁄‘√

Ä ÅbÕ+‘êìï kÕ+düÿè‹ø£+>±q÷,

Ä<Ûë´‹àø£+>±q÷ dü+dæ<ä ∆+#˚XÊs¡ì yês¡T

s¡∫+∫q ª<ëdüuÀ<Ûäμ #·÷ùdÔ ‘Ó\TdüTÔ+~.

eTs¡ ≤ eTq<X+˝À Å_°wt kÕÅe÷C≤´ìï

bÕs¡Å<√ Ò j·T‘·ï+˝À>∑÷&É á #ê]Å‘·ø£yÓTÆq eTq

C≤‹yÓ’K] ‘=+–#·÷∫+~. dü«sêCÀ´<äéT

Hêj·T≈£î\˝À yTÏjÓÆTq u≤\>∑+>±<Ûäs¡ ‹\ø


eTq dü+düÿè‹ ` kÕ«‘·+Å‘· eTT


7


n\HêÏ dæ<ä∆|ü⁄s¡Twüß …’q l >∑C≤qHé eTVü≤sêCŸ

(ùw>±+), Åo •]&ûkÕsTTu≤u≤qT uÛÑøÏÔ ÅX¯<ä∆\‘√

<ä]Ù+∫ ùd$+#ês¡T. n+‘>±ø£ (ªª^‘ês¡Vü≤dü +μμ)

nH˚ ñ‘·Ôs¡ uÛ Ñ>∑eBZ‘ê yêÚ≤´q+ s¡∫+∫

sê»ø°j·T Å|üj·T‘êï\≈£î Ä<Ûë´‹àø£ ã˝≤ìï>∑÷&É

#˚≈£Ls¡TÃ≈£îHêï&ÉT. Äj·Tq Åo kÕsTTHê<∏äTì

dü«sê»´+ > ∑T]+∫ Å| ü•ï+∫q|ü& ÉT

ª ª˙$+‘·es¡≈ £î ìkÕ«s ¡ ú+>± <˚X ¯+ø√dü+

bÕ≥T|ü&Ü¶e⁄. sTTø£ ø=+‘Ó’Hê ˙ø√dü+ #˚düTø√...

ø=~› ø±\+˝À uÛ Ñ> ∑e+‘·T& ˚ d ü«sêC≤´ìï

Å|ükÕ~kÕÔ&ÉT... ˙e⁄ Vü‰sTT>± ìÅ<äb˛... dü«sê»´

eTe‘·]+#·&ÜìøÏ ì$T‘· Ôe÷Å‘ ·T& ÉT

>±e\dæqyê&ÉT sêqTHêï&ÉTμμ nHêïs¡T. ì»+>±H

u≤\>∑+>±<Ûäs¡ ‹\ø XÊX«‘·yÓTÆq ìÅ<äb˛j·÷ø£H

eTVü‰‘êà>±+BÛ d ü«sêCÀ´< ä éT+˝À ñ

<äsTT+#ês¡T. kÕ«‘·+Å‘·´+ sêe&ÜìøÏ Äj·TH˚

ì$T‘·Ôe÷‘·è&Éj·÷´s¡T.

n˝≤H˚ Åo kÕsTTøÏ düeTø±*≈£î˝… ’q

dæ< ä ∆| ü ⁄s ¡Tw üß\T l nø£ÿ˝ Ÿø√≥ kÕ«$Tì

ã\«+‘Y| ò üf Òÿ < ä]Ù+#ê&ÉT . n‘·& ÉT

dü«sê»´b˛sê≥+˝À ñÅ>∑yê~. n‘·&ÉT kÕ«$TøÏ

‘·q ø£‹Ôì∫Ã, uÛÑyê˙e÷‘· ‘·q nqTÅ>∑Vü≤+‘√

•yêJøÏ K&É Z+ Å| ükÕ~+∫q≥T¢ ,

düeTs¡úsêeT<ëdükÕ«$T >∑÷&É n‘·ì j·T‘êïìï

Äos¡«~+∫q≥T¢, ‘·q K&ÜZìï Äos¡«~+∫,

‘·qøÏeTàì ø√sê&ÉT. kÕ«$T n˝≤#˚j·Tø£ Ä

K&Ü Zì ï #Ó≥T º ô| ’q ø £ Ï º+#ês¡T . n‘·& ÉT

‘·«s¡|ü&ÉT‘·÷e⁄+fÒ, ªªn;Ûeø˘Ô ôV’≤!μμ ªªÇ+ø±

düeTj·T+e⁄qï~μμ nHêïs¡T. n‘·&ÜyX+‘√ Äj·Tq

yê]düTÔHêï $q≈£î+&Ü Ä K&ÜZìï rdüTø=ì ‘·q

Å|üj·T‘êïì≈£î|üÅø£$T+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚ n‘·&ÉT

|ü≥Tºã&ç eTs¡D•ø£åD≈£î >∑T]jÓÆTHê&ÉT.

dü«sêCÀ<ä eT Ms¡T\˝À ns¡$+<ä|òüTÀwt

U…’<äT˝À Åoø£èwüí kÕøå±‘êÿsêìï bı+<ës¡T. Äj·Tq

Ä<X+ô|’ bÕ+&ç#]˝À ÄÅXe÷ìï ì]à+#·Tø=ì

‘·|üdæ«jÓÆTHê&ÉT. yê] »qà~Hêq dü«sê»éTT

dü+ÅbÕ|æÔ+#·+&É+˝≤π> Ä<Ûë´‘·à $<ä´ Å|ü»\

Vü≤è<äj·÷\˝À m|ü&ÉT kÕøå±‘·ÿ]düTÔ+<√ ÄHê&

eTq≈£î kÕ+düÿè‹ø£+>±>∑÷&É

|üs¡<ëdü´|üsêj·TD‘·«+ ‘=\– dü+|üPs¡ íyÓT Æq

kÕ«‘·+ Å‘· ´+ düeT≈£Ls¡T‘·T+~. ìs¡T ›wü ºy ÓT Æq

Ä<Ûë´‹àø£∫+‘·q eTq dü«‘·+Å‘·jÓ÷<Û äT\˝À

‘ê+&É$+∫q+‘·ø±\+ eTq sê»ø°j·T J$‘·s¡+>∑+

≈£L&É Å|ü|ü+#êìï ÄX¯ Ãs¡´#·øÏ‘·T*ì #˚dæ+~.

n<Ó|ü&ÉT düqï–*¢+<√ HêÏqT+&ç eTq düe÷»+

≈£îø£ÿ\T |”øÏq $dü Ô]j·TÚ‘·Tqï~. ˇø£ Å|üø£ÿ

˙#ê‹˙#·yÓTÆq sê»ø°j·T+ Å|ü‹ J$‘·s¡+>±ìï Bs¡È

s√>∑+e˝… ø° åDÏ+|üCÒdüT Ô+fÒ, s√>∑ rÅe‘·˝≤>∑

eT‘·ø£\Vü‰\T ô|#·TÃ ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. BìøÏ

ìyês¡D√bÕj·T+ eT‘êìï ìs¡÷à*+#·&ÉyÓTTø£ÿfÒ

e÷s¡ ZeTì #Ó ù|Œ ø=ìï $<˚oj·T sê»ø°j·T

dæ<ë∆+‘ê\T Å|ü|ü+#·+˝À mø£ÿ&Ü dü|òü\eTe Ò<äT

nì #·]Å‘· ìs¡÷|ædüTÔ+~. eTqdüÔ‘·« XÊÅdüÔE„\T,

Ä+Å‘ ·bÕ\õwüß º\T eT‘·$XÊ«düeTqï~

e÷qeHÓ’»+˝Àì yÓ÷*ø£yÓTÆq n+X¯eTì y˚H√fi¯fl

#ÓãT‘·THêïs¡T. eT‘êìï e´‹πsøÏ+∫q <XÊ\T>∑÷&É

Åø£eT+>± eT‘· ùd«#·Ã¤q+^ø£]+#·e\dæe∫Ã+~.

eTq <˚X¯+˝À $\dæ\T¢‘·Tqï $$<Ûä eT‘ê\≈£î

#Ó+~q yê]øÏ sTT‘·s¡ eT‘ê\>∑÷]Ãq dü]jÓÆTq

ne>±Vü≤qìe«&Éy ˚T eT‘· kÕeTs¡kÕ´ìøÏ ,

kÂÅuÛ≤‘·è‘ê«ìø° ø±s¡D+ø±>∑\<äì ÅokÕsTTu≤u≤

J$‘· #·]Å‘· ìs¡÷|ædüTÔ+~. eTÚ*ø£yÓTÆq düø£\

eT‘·d æ<ë ∆+‘ê\qT Å| ü‹ˇø£ÿs ¡÷ #·ø £ÿ>±

‘Ó*dæø=qï|ü&˚ ÇÏº~ kÕ<ÛäéTe⁄‘·T+~. eT‘·

d æ<ë ∆+‘·+ ‘ Ó*j·T≈ £î+&É Å| ü»\T > ∑T& ç ¶>±

eT‘ê#êsê\qT |ü≥Tº≈£î ÅbÕ≈£î˝≤&ÉT‘·Tqï+‘·ø±\+

á ø£\Vü‰\T ô|s¡T>∑T‘êj˚T>±ì ‘·s¡T>∑e⁄, eT‘·

ø£\Vü‰\qT #·÷∫ eT‘êHï ìs¡dæ+#·&É+ e÷qe

düe÷»+˝Àì e&ç<äT&ÉT≈£î\qT #·÷∫ e÷qe

C≤‹H˚ ìs¡÷à*+|üp&É&É+˝≤+Ï~. |üs¡dü Œs¡

ne>±Vü≤q Òì eT‘ê_Ûe÷q+ eT‘· ø£\Vü‰<äT\≈£î

ø±s ¡DyÓT ÆqfÒ ¢ ˇ πø dæ<ë ∆+‘êìøÏ #Ó+~q

sê»ø°j·Tyê<äT\ eT<Ûä´ HêHêÏø° ô|s¡T>∑T‘·Tqï

∫ÛÅ<ë\e\q >∑÷&É m+‘√ ndüVü≤qeTT, ñÅ>∑yÓ’K],

Væ≤+kÕø±+&É »s¡T>∑T‘·THêïsTTø£<ë! e÷qe⁄\˝À

HÓ ’‹ø£ $\Te\qT kÕs¡ ∆ø £+>± Å|ü‹wæ º+#·>∑\

@¬ø’ø£yÓTÆq e÷s¡Z+ Ä<Ûë´‹àø£$<ä´j·Tì ªeT‘·+

m+<äT≈£î?μ ªÅokÕsTT Å|üuÀ<ÛëeTè‘·eTTμ |ü]o*ùdÔ

‘Ó*j·T>∑\<äT.

ªªeTqeTT ` eTq dü+düÿè‹μμ Á>∑+<Ûä kÂ»q´+‘√

8


n<=ø£ e÷s¡TeT÷\ |ü˝…¢≥÷s¡T. s¡T

∫es¡˝À bÕ‘·ø±\+HêÏ Ä+»H˚j·TkÕ«$T

Ä\j·T+ Å| üø £ÿq H˚\ ô| ’ y Ó\T>∑T‘ ·Tqï n–ï

Å‘·eTTqï~. <ëì Å|üø£ÿH ∫qï á‘ê≈£î #ê|üMT<ä

#·÷&Ü¶ìøÏ 70 ˝Òø£ 80 dü+ˆˆ\ ej·TdüT‡>∑\

eè<äT∆\T˝≤ e⁄qï ˇø£ kÕ«$T ≈£Ls¡TÃì e⁄Hêïs¡T.

>∑T+&ÉT ‘·\, mø£ÿ&√ À‘·T>±#·÷dü÷Ô ∫Å‘·+>± yÓ*π>

ø £fi ¯ó fl , ø £< ä˝≤&˚ uÀdæH√s ¡T , e⁄+&ç e⁄+&ç

eT÷\T>∑T‘·Tqï≥T¢ ndüŒwüº+>± Ä H√ÏqT+&ç yÓ\Te&

e÷≥\T`n|ü&É|ü&ÉT Äj·Tq ‘·q >∑T+&ÉTqT,

eT÷‹˙ #˚‹‘√ ÅyêdüT≈£î+≥THêïs¡T. m+&Éqø£,

yêqqø£ yÓ*π> <ÛäTì ôd>∑≈£î ø±uÀ\T, ø±– ø±–

sê–ø±>∑T˝≤ ‘·j·÷s¡sTT´+~ Äj·Tq XØs¡#êÃ¤j·T.

yê] yÓTT\ø=ø£ >√Ne÷Å‘·eTTqï~. ø=+#Ó+

<ä÷sêq ˇø£ ≈£î°s¡+˝À ˇø£]<ä›s¡T ùde≈£î\T |üì

#düT≈£î+≥THêïs¡T. Äj·Tq Å|üø£ÿH H\u≤s¡T>± ∫qï

#·Åø±\T>∑\ #Óø£ÿ‘√ #˚dæq ‘√|ü⁄&ÉTã+&ç e⁄qï~.

yês ¡T ˙s¡T Å‘ê> ∑&ÜìøÏ ø±uÀ\T Å| üø £ÿH ˚

‘êÏj·÷≈£î‘√ #˚dæq <=HÓ ï˝≤+Ï~ e⁄qï~.

Äj·Tq‘√bÕ≥T m|ü&É÷ q\T>∑Ts¡T e´≈£îÔ\T

‘√&ÉT>± e⁄+≤s¡ì, yês¡T sêÁ‘·+‘ê Äj·Tq‘√bÕfÒ

y˚T˝§ÿqe\dæ+<˚q˙, Äj·Tq ‘·qqT m|ü&ÉT

mø£ÿ&É≈£î rdüT≈£îyÓfifleT+fÒ yêfi≤flj·TqqT nø£ÿ&É≈£î

rdüT≈£îyÓfi¯‘ês¡˙ ø=+<äs¡T #ÓbÕŒs¡T. ˇø£

bÕ‘·#ê|ü, ˇø£ bÕ‘·>∑T&É¶\ eT÷≥, ¬s+&ÉT

eT÷&ÉT bÕ‘· ~+&ÉT ¢ , ˇø£ Ï ¬s+&ÉT

n\÷´$Tìj·T+ bÕ Å‘ ·\÷ ‘·|ü Œ yê]e<ä ›

sTT+πøMT Òe⁄. kÕ«$T n$T‘· ìsê&É+ãs¡T\T.

H˚qT yÓTT<äÏkÕ] kÕ«$Tì <ä]Ù+∫q|ü⁄&ÉT

#·÷∫q <äèX¯ $T~.

Äs√E\˝À kÕ«$T <äs ¡ ÙHêìøÏ

m≈£îÿeeT+~ e#˚Ãyês¡Tø±<äT. #·<äTe⁄≈£îqï

yês ¡d ü˝ Ò ˝ Òs ¡ì #Ó| ü Œe#·T Ã . | üX ¯óe⁄\T

ø£ìŒ+#·˝Ò<äì, »ãT“ |ü&Ü¶j·Tì`yêÏ>∑T]+∫

Å|üX¯ ï #Ó|æ Œ+#·Tø√&ÜìøÏ ø=+<äs¡Te÷Å‘·+

e∫Ãb˛‘·T+&˚yês¡T.

ìC≤ìøÏ kÕ«$Tì ‘·> ∑TØ‹q

ÄÅX¯sTT+∫qyêπs ˝Òs¡ì kÕ«$T #ÓbÕŒs¡T:

ªªø=+&É\T, ø=+&É\T>± &ÉãT“\THêï ˇø£ÿs¡T>∑÷&É

n&ÉT> ∑ πseTj·÷´?μ μ ª ª@&ÉTø=+&É\T

y˝≤ìø=#êÃsTT— bÕ≥bÕ&ç ø=H yêfiófl+fÒ

ø=qe#·T Ãqj·÷´! μ μ ª ªq\¢ø=+&É\T

y˚˝≤ìø=#êÃsTT— ø=H˚yê&˚˝Ò&˚!μμ nì nH˚ø£

dü+<äsê“¤\˝À kÕ«$T nHêïs¡T. n˝≤ nsTT‘˚

ìC≤ìøÏ eTqyÓTe«s¡eT÷ Äj·TqqT+&ç ñ‘·ÔeT

|ò ü*‘·+ bı+<ä˝Ò<äqïe÷≥. <ëì >∑T]+∫

Åo Åo Åo ne<Ûä÷‘· yÓ+ø£j·T´kÕ«$T

ne<Ûä÷‘·\+<ä]˝Àì Ä‘·àC≤„qy˚T Äj·Tq. kÕïq |òüT≤º˝…ìï e⁄Hêï >∑+>±q~ ˇø£ÿfÒ.

Å|ü|ü+#·+˝À m+<äs¡T ‘·\T¢\THêï yê]˝Àì e÷‘·è‘·«yÓTTø£ÿfÒ. n˝≤H˚ <ä‘·ÔkÕ«$T ìsêø±s¡eTì,

C≤„qs¡÷|üeT˙ #ÓãT‘ês¡T. eTs=ø£#√≥ ÅãVü≤à+ dü>∑TDeTT, kÕø±s¡eTT ø±>∑\&Éì #ÓãT‘ês¡T.



9


uÛÑ≈£îÔ&ÉT, ªªe÷πø<Ó’Hê uÀ~Û+#·+&ç kÕ«MT?μμ nì

n&ç–‘˚ Äj·Tq, uÀ~Û+#˚+<äTπøeTT+<äj·÷´?

(qqTï) #·÷∫ H˚s¡TÃ≈£î+&˚<˚>∑<äj·÷´!μμ nHêïs¡T.

Äj·Tq, ‘·eTqT #·÷∫ Hs¡TÃø√eTqï<$TÏ? (1)

yê]˝Àì ñ‘·ÔeT >∑TD≤\qT, |üì˝À Å‹ø£s¡DXó~∆,

kÕÏ Je⁄\ô|’ ø£s¡TD. (2) |üPs¡Tí&Ó’q dü<äTZs¡Te⁄qT

ÄÅX¯sTT+∫ ùd$+#·&ÉyÓT˝≤>√ eTVü‰‘·Tà\

#·]Å‘·\qT+&ç ‘Ó\TdüTø√yê* (3) ~e´yÓTÆq

Ø‹q eTq≈£î uÛ Ñ> ∑e+‘·T&ÉT Ä<˚•+∫q

dü<äTZs¡Te⁄qT n+Ïô|≥Tºø√yê*. (4) yê]

nqTÅ>∑Vü≤+‘√ nH˚ø£eT+~ |üPs¡í|ü⁄s¡Twüß\qT

n¨_\+˝À kÕ«$T <ä]Ù+∫qfÒ¢ <ä]Ù+#ê*.

yês¡+~e<ë› ùdø£]+∫q dü‘ê´\qT eTq

dü<äTZs¡Te⁄ #Ó|æŒq<ëì‘√ düeTq«j·T|üs¡#·Tø=ì,

Äj·Tq Ä<˚•+∫q kÕ<Ûäq mø£ÿ&Ée⁄+&Ó’Hê

#˚düTø√e#·TÃ.

eTVü‰‘·Tà\+<ä]˝Àq÷ ne<Ûä÷‘·\T

nÅ>∑ÅX‚DÏøÏ #Ó+~qyês¡T. M]øÏ ‘êeTT <˚Vü≤eTqï

ÅuÛ≤+‹ e⁄+&É<äT. düs¡«Je⁄\˝Àq÷ e⁄qï Ä‘·à

‘êyÓT Æ e⁄+≤s¡T . á kÕ+Å| ü<ëj·÷ìøÏ

eT÷\|ü ⁄s ¡Tw üß& ÉT Åo <ä‘ê Ô Å‘ ˚j·TT& ÉT .

ne<Ûä÷‘·\+<ä]˝Àì Ä‘·àC≤„qy˚T Äj·Tq. kÕïq

|òüT≤º˝…ìï e⁄Hêï >∑+>±q~ ˇø£ÿfÒ. Å|ü|ü+#·+˝À

m+<äs¡T ‘·\T¢\THêï yê]˝Àì e÷‘·è‘·«yÓTTø£ÿfÒ.

n˝≤H˚ <ä‘·ÔkÕ«$T ìsêø±s¡eTì, C≤„qs¡÷|üeT˙

#ÓãT‘ês¡T. eTs=ø£#√≥ ÅãVü≤à+ dü>∑TDeTT,

kÕø±s¡eTT ø±>∑\&Éì #ÓãT‘ês¡T.

á eT÷&É+XÊ\e\q |üs ¡eTdü‘ · ´+

nyêC≤„àqdü >√#·s¡eTqï~, <ëìì dü÷ú\+>±HÓ’Hê

dü÷∫+#·&É+˝À |üs ¡d ü Œs ¡$s ¡T< ä ∆y ÓT Æq

|ü<ë\qT|üjÓ÷–+#·&É+, Ä<Ûë ´‹àø £‘ ·

$X«dæ+#·sêì~>± ‘√düTÔ+~ #ê˝≤eT+~øÏ. ø±ì

uÛÖ‹ø£ XÊÅdüÔ+˝À >∑÷&Ü |ü]dæú‘·+‘˚qì |ü]o*ùdÔ

‘Ó\TdüTÔ+~.

yêdü ÔyêìøÏ X¯u≤›\ ≈£Ls¡TŒ\Te÷Å‘·y˚T

nsTTq|ü<ë\T, ^‘·\T e÷Å‘·y˚T nsTTq s¡#·Hê

|ü]ø£sê\T, (*|æ, dü+K´\T, ∫Å‘ê\T) yêÏ#˚‘·

d ü÷∫+#·ã&˚ edüT Ôe⁄˝…˝≤ ne⁄‘êsTT? Ä

edüTÔe⁄˝Àì nìï n+XÊ\q÷ dü÷∫+#·>∑\yê?

n+<äT πø ◊˙º ‡H é (Einstein) ª ªd ü‘ê´ìï

dü÷∫+#·>∑*–q#√≥ >∑DÏ‘·XÊÅdüÔ düe÷Hê+‘·s¡

ø£s¡D≤\T Äì•Ã‘ê\T— n$ ì•Ã‘ê …’q#√≥ dü‘ê´ìï

dü÷∫+#·e⁄μμ n+≤s¡T.

áHê&ÉT q÷´≥Hé dæ<ë ∆+‘ê\T uÛ≤Ø

dü+K´˝À |üs¡e÷DTe⁄\T ≈£L&çe⁄qï edüTÔC≤\+

$wüj·T+˝Àq÷ nyêdüÔeeT˙, n˝≤H ø±+‹ø£+fÒ

‘ ·≈ £îÿe y˚>±ìï > ∑\yêÏ $wüj·T+˝Àq÷

nyêdüÔeeT˙ ‘Ó\TdüTÔqï~. dü÷ø£åà‘·s¡kÕúsTT˝À

ø±«+≥yéT kÕù|øÏ åø£ dæ<ë∆+‘ê˝Ò e]ÔkÕÔj·Tì

‘Ó\TdüT≈£îHêïeTT. n+fÒ q÷´≥Hé dæ<ë∆+‘·eTT ‘·|üŒ ,

ø±«+≥yéT kÕù|øÏåø£ dæ<ë∆+‘ê\T ¬s’≥˙ ø±<äT. ø=ÿø£ÿ

kÕ úsTT˝Àì Åø Ïj·T\≈£î ˇø=ÿø£ÿ dæ<ë ∆+‘·+

dü]b˛‘·T+<äìe÷Å‘·y˚T ns¡ú+. ø±ì n$ |üs¡düŒs¡

$s¡T<ë∆\T— ¬s+&É÷ ˇø£ düèwæº Àì n+XÊ\T. yêÏì

e]í+#˚ uÛÖ‹ø£XÊÅdüÔ Å>∑+<∏ë\T >∑÷&É |üs¡düŒs¡ $s¡T<ä∆

d æ<ë ∆+‘ê\qT ˇπø $X¯«‘ ·‘ ·«+ > ∑T]+∫

#Ó|æŒqeqïe÷≥.

10


á ¬s+Ï À kÕ<Ûäq≈£î|üø£]+#˚~ πøe\ÅX¯<ä∆

(Bare attention). dü«#·Ã¤eTT, @ø±Å>∑eTT nsTTq

miTø£‘√ eTq≈£L, eTq˝Àq÷ nqTø£ åDeT÷

»s¡T>∑T‘·÷+&˚ <ëìì >∑T]ÔdüTÔ+&É&Éy˚T πøe\ÅX¯<ä∆.

|ü+#˚+Å~j·÷\ <ë«sê>±ì, eTqdüT‡<ë«sê>±ì

edüTÔÅ>∑Vü≤DeTT »s¡T>∑T‘·÷+&˚≥|ü&ÉT >∑T]Ô+|üã&˚

n+XÊ\ô|’ e÷Å‘·yT \>∑ïyÓTÆq <ëìì ªªπøe\>∑T]Ô+|ü⁄μμ

n+≤eTT. n|ü&Ü >∑T]Ô+|ü⁄≈£î ø±j·Tø£, e÷qdæø£,

yê#·ø£eTT˝…’q Å|ü‹ÅøÏj·T˝ÒMT ˝Òø£ (sTTwüºeTT,

nsTTwüºeTT e+Ï$ #j·Tø£ edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ eT+∫

#Ó&É¶\qT >±ì, Å|æj·÷ nÅ|æj·TeTT\qT >±ì,

eT]jT sTT‘·s¡ $wüj·TeTT\ >∑T]+∫q ‘·\+|ü⁄\T

˝Ò≈£î+&Ü ˇø£ÿ >∑T]Ô+|ü⁄e÷Å‘·y˚T |üì#˚j·÷*)

n≥Te+Ï e÷qdæø£ Å|ü‹ÅøÏj·T\T »]–qf…¢Ì‘ yêÏì

ø=Ïºyj·T&É+ >±ì, ø=qkÕ–+#·&É+ >±ì #j·Tø£

πøe\ÅX<ä∆≈£î >∑T]#j·T&É+, ‘·s¡Tyê‘· yêÏì $&É∫

yj·T&ÉyT #j·Te\dæq~. πøe\ÅX<ë∆ kÕ<Ûäq˝À ø£èwæ

ìs¡T ›w ü º+>± e⁄+&Ü*. ˝ Ò≈ £î+fÒ Ä ù| πs

ìs¡s¡úø£eTÚ‘·T+~. á kÕ<Ûäq edüTÔe⁄qT Å|ü<ÛäeT+>±

>∑T]Ô+# Äs¡+uÛÑ <äXqT >∑eTìdü÷Ô e⁄+≥T+~. ø±ì

ì‘ê´qTuÛÑe+˝À á ÅøÏj·T #ê˝≤ dü«\Œø±\+˝À

»]–b˛‘·T+~. Bì <ë«sê ndü+|üPs¡ íeTT,

˝À|üuÛÑ÷sTTwüºeTT nsTTq ô|’ô|’ $wüj·TÅ>∑Vü≤DeTT

e÷Å‘·y˚T »s¡T>∑T‘·T+~. edüTÔe⁄qT ‹]– ‹]–

>∑eTì+#·&É+ yÓTT<äÏ Å>∑Vü≤D≤ìï ìs¡T›wü ºeTT,

düeTÅ>∑eTT #düTø√e\dæ ñ+≥T+~. ø±ì kÕe÷q´

e÷qe⁄&ç˝≤ #˚j·T&ÉT. yÓTT<äÏ >∑T]Ô+|ü⁄H˚

dü]jÓÆTq~>± uÛ≤$+∫ <ëìHê<Ûës¡+>± ø=ìï

uÛ≤yê\T n_ÛÅbÕj·÷\T j˚Ts¡Œs¡#·T≈£î+≤&ÉT.

πøe\ÅX<ë∆ kÕ<Ûäq sT÷ yÓTT<äÏ sTT+Å~j·T Å>∑Vü≤D≤ìï

eT]+‘· |üÏwüº+ #düTÔ+~. $wüj·TÅ>±Vü≤ø£ dæú‹˝À

eTqdüT‡qT eT]+‘·ùd|ü⁄ ì*|æ >∑T]Ô+|ü⁄ dü]>±

»]π>˝≤>∑Tq #·÷düTÔ+~. edüTÔe⁄ô|’ nqedüs¡|ü⁄

uÛ≤yê\T sê≈£î+&Ü eTT+<˚ C≤Å>∑‘·Ô |ü&ÉT‘·T+~.

ø£qTø£ Je⁄\ eTqdüT‡\qT |ü]Xó~∆ #j·T&ÜìøÏ

sTT~ >=|üŒ kÕ<Ûäq+.

edüT Ôe⁄ jÓTTø £ÿ ‘ ·‘ê«ìï j˚T

eTH√uÛ≤yê\T ø£eTà≈£î+&Ü j·T<Ûë‘·<Û ä+>±

>∑T]Ô+#·&ÉyT πøe\ÅX<ä∆. Ç~ nqT≈£îqï+‘· ‘*ø£

ø±<äT. eTq+ e÷eT÷\T>± #˚ùd |ü˙ø±<äT.

ì]¢|ü Ô‘·‘√ ≈£L&çq |ü]XÀ<Û äq˝ÀH˚ sTT~

kÕ<Ûä´eTT. kÕe÷q´+>± e÷qe⁄&ÉT edüTÔe⁄\

ãT<ä∆ <Ûë´q Vü≤è<äj·TeTT - 2Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»


11


jÓTTø £ÿ ‘ ·‘ ·«+ ô| ’ ÅX ¯< ä ∆ #·÷|ü& ÉT . ‘ ·q

sTTcÕºsTTcÕº\T, Å|üjÓ÷»Hê\ <äècÕº´H˚ yêÏì

#·÷kÕÔ&ÉT. e÷qe⁄&ÉT ‘·q e÷qdæø£ uÛÖ‹ø£

»>∑‘·TÔ˝Àì edüTÔe⁄\≈£î, yêÏ|ü≥¢ ‘·q≈£îqï

sTTcÕºsTTcÕº\T $\Te\ ‘√Ï yêÏì >∑T]ÔkÕÔ&ÉT.

nÏº eTH√uÛ≤yê\˝ÀH˚ ‘·qT J$kÕÔ&ÉT. á

uÛ≤yê˝Ò n‘·ì Å|ü‹ÅøÏj·T\qT ìs¡ísTTkÕÔsTT.

Ç≥Te+Ï eTH√uÛ≤yê\T Òì πøe\ ÅX<ë∆ kÕ<Ûäq

kÕe÷q´ e÷qe⁄ìøÏ $q÷‘·ïyÓTÆq ˝Àø£+˝ÀøÏ

u≤≥˝≤>± ‘√düTÔ+~.

Ç+Å~j·÷\‘√ edüT Ôe⁄\qT

Å>∑Væ≤+#·&ÉeTH~ πø ÅøÏj·T nì, n~ sTT+Å~j·T

Å>∑Vü≤D≈£î >√#·s¡eTj˚T´ edüTÔe⁄ Òø£ $wüj·T+

ˇø£ÿfÒqì e÷eT÷\T>± eTìwæ ‘·\TkÕÔ&ÉT`

ªø±ì πøe\ÅX<ä∆ kÕ<Ûäq Äs¡+uÛÑ+˝ÀH >∑T]Ô+|ü⁄˝À

ìC≤ìøÏ »]π>~ $$<Ûä sTT+Å~j·÷\T, e÷qdæø£

Å|üÅøÏj·T\T, ø£ <ëì yÓ+≥ ø£Ï, n‹ ‘·«]‘·+>±

es¡Tdü˝À »s¡T>∑T‘êsTTμ nì. n+‘˚>±ø£ j˚T

uÛ≤yê\‘√qT #Ó+<äì πøe\ edüTÔ Å>∑Vü≤DyÓT+‘·

ø£wüºyÓ÷, jÓT+‘· ns¡T<√ ‘Ó\TdüT≈£î+≤&ÉT

kÕ<Ûä≈£î&ÉT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î kÕe÷q´ HÅ‘êqTuÛÑe+

πøe\ edüTÔe⁄qT e÷Å‘·yT >∑T]Ô+#·ø£, Ä edüTÔe⁄

n+<äyÓTÆq<√, $ø±s¡yÓ÷, Å|æj·TyÓ÷, nÅ|æj·TyÓ÷,

ñ|üjÓ÷>∑yÓ÷, ìs¡T|üjÓ÷>∑yÓ÷, Å|üe÷<äø£s¡yÓ÷

yÓTT<ä …’q uÛ≤yê\‘√ >∑÷&ç Ä s¡+>∑T≥<ë›\˝À+#

>√#·]düTÔ+~. á <äèXÊ´qTuÛÑe+ ˇø£ ÅbÕDÏì

>∑÷]Ãq<˚jÓÆT‘˚, sTT~ Hêe …H˚ ˇø£ ÅbÕDÏ, ˇø£

e´øÏÔ‘·«+ ø£\~ nqï uÛ≤yê\‘√ ≈£L&ç ñ+≥T+~.

Ç≥Te+Ï <√wüu Û Ñ÷sTTwü ºy ÓT Æq

sTT+Å~j·÷qTuÛÑ÷‹ düàè‹ Òø£ C≤„|üø£X¯øÏÔ À Ä

uÛ≤yê\‘√ düVü‰ sTT$T&çb˛‘·T+~. ‘·s¡Tyê‘·

<ëìì >∑Ts¡TÔ #ùd ys=ø£ nqTuÛÑ÷‹ ø£*–q|ü&ÉT

sT÷ uÛ≤yê\‘√ >∑÷&çq düàè‘˚ y˚T˝§ÿ+≥T+~.

es¡Ôe÷q+˝À »]–q~ >∑T]Ô+|ü⁄qT Ä düàè‘·T\T

Å|üuÛ≤$‘·+ #dæ dü]jÓÆTq ne>±Vü≤q ø£\T>∑≈£î+&Ü

#˚kÕÔsTT. Ä <√wüuÛÑ÷sTTwüºyÓTÆq ne>±Vü≤qqT

Ä<Ûës ¡+>± #˚d üTø=H˚ eTq ìs¡ íj·÷\T,

eTH√uÛ≤yê\T jTs¡Œ&É‘êsTT >∑qTø£ eTq≈£î J$‘·yT

<√wüuÛÑ÷sTTwüºeTÚ‘·T+~.

Ç≥Te+Ï s¡+>∑T≥<ë›\T eTq >∑T]Ô+|ü⁄≈£î

n&ÉT¶sê≈£î+&É #˚j·T&Éy˚T πøe\ÅX¯<ä ∆ jÓTTø£ÿ

ñ|üjÓ÷>∑eTT. j·T<ës¡ú edüTÔ ‘·‘ê«e>±Vü≤q

ø£\>±\+fÒ πøe\ ÅX¯<ë∆kÕ<ÛäqqT |ü≥Tº<ä\‘√

ø=qkÕ–+#ê*. nuÛ≤´dü+ ø=qkÕ–q ø=B› ÅX¯<ä∆

eT]+‘· dü÷ø£åàyÓTÆ HêHêÏøÏ dü÷ø£åà‘·s¡eTT˝…’q

|üPs¡«düàè‘·T\ ø±\TcÕ´ìï »*¢+∫ ydüTÔ+~. ∫e]øÏ

j·T<ës¡ úyÓT Æq edüT Ô‘·‘·«+ e÷Å‘·y˚T eTq≈£î

>∑T]Ô+bÂ‘·T+~.

ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D ø£ e´øÏÔ ‘·q eTT+CÒ‹MT<ä

qTqï >±j·÷ìï #·÷düT ÔHêï&ÉqT≈£î+<ë+. á

$wüj·T+˝À j·T<ës¡ úyÓTÆq <äèwæ º $wüj·T+ Ä

X¯Øs¡uÛ≤>∑eTT, <ëì •~∏\ |ü]dæú‹ e÷Å‘·y˚T.

<ëì˝Àì e÷+düeTT, s¡ø£ÔeTT, NeTT yÓTT<ä …’q$

X¯Øs¡ uÛ≤>±\≈£î dü+ã+~Û+∫q ªX¯Øs¡ düàè‹

kÕ<ÛäqjÓTTø£ÿ $wüj·÷\Tμ. Ä >±j·T+ e\¢ ø£*–q

u≤<Ûä y˚<äHêqT|üX¯ q+ jÓTTø£ÿ $wüj·T+. H˚H=ø£

e´øÏÔì, >±j·T|ü&ç u≤<Ûä qqTuÛÑ$düTÔqï yê&çï H˚qT

nH˚ uÛ≤e+ e÷qdæø£ dæú‹ >∑÷]Ãq düàè‹ kÕ<Ûäq

jÓTTø£ÿ $wüj·TeTT (ÅuÛ≤+‹j·TT‘· eTqdüT‡). Òø£

BìH˚ e÷qdæø£ n+XÊ\>∑÷]Ãq düàè‹ kÕ<Ûäq

$wüj·T+>∑ ‘·\#·e#·TÃ. nq>± XÊØs¡ø£ düŒs¡Ù#˚‘·

ø£*–q e÷qdæø£ ã+<ÛäeTT nì Bìì ‘·\#·e#·TÃ.

‘·qqT >±j·T|üs¡∫q e´øÏÔ ô|’q ø£*–q øÏqTø£

e÷qdæø£ dæú‹ >∑÷]Ãq düàè‹ kÕ<ÛäHê $wüj·TeTT

(<˚«wü+‘√ ≈£L&çq eTqdüT‡— ˝Òø£ Bìì >∑÷&É

e÷qdæø£ n+X¯eTT\ >∑÷]Ãq düàè‹ kÕ<Û äHê

edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï j˚T eTH√uÛ≤yê\T ø£eTà≈£î+&Ü j·T<Ûë‘·<Ûä+>± >∑T]Ô+#·&Éy˚T πøe\ÅX¯<ä∆.

Ç~ nqT≈£îqï+‘· ‘˚*ø£ ø±<äT. eTq+ e÷eT÷\T>± #˚ùd |ü˙ø±<äT. ì]¢|üÔ‘·‘√ ≈£L&çq

|ü]XÀ<Ûäq˝ÀH sTT~ kÕ<Ûä eTT. kÕe÷q´+>± e÷qe⁄&ÉT edüTÔe⁄\ jÓTTø£ÿ ‘·‘·«+ô|’ ÅX<ä∆ #·÷|ü&ÉT.

‘·q sTTcÕºsTTcÕº\T, Å|üjÓ÷»Hê\ <äècÕº H˚ yêÏì #·÷kÕÔ&ÉT.

12


$wüj·T+>± (ø√|üeTT nqT nes√<Û äeTT)

‘·\#·e#·TÃ. πøe\ÅX<ä∆ |üPs¡« düàè‘·T\ ø±\Twü + qT+&ç

j·T<ës¡ú edüTÔe⁄qT >∑÷]Ãq >∑T]Ô+|ü⁄qT πøe\ÅX¯<ä∆

jÓT˝≤ ys¡T |üs¡#·>∑\<√ >∑eTì+#·e#·TÃ.

edüT Ôe⁄ jÓTTø £ÿ j·T<ës ¡ ú ‘ ·‘ê«ìï

>∑T]Ô+#·>∑\>∑&É+ jÓT+‘· ÄeX´ø£yÓ÷ ãT<äT∆& H=øÏÿ

#ÓbÕŒs¡T. ø£ >∑Ts¡Te⁄ ‘·q •wüß´ì kÕ<ÛäHê dü÷Å‘êìï ≤

#ÓbÕŒs¡T.

ø £qã&˚<ë+À¢ yêdü Ôe+>± ø£qã&˚~

e÷Å‘·yT >∑T]Ô+|ü⁄ ø±yê*. $qã&<ë+À¢ $qã&~

e÷Å‘·y˚T >∑T]Ô+|ü⁄ø±yê*. Ç+Å~j·÷qTuÛÑe+˝À

(yêdüq, s¡T∫, dü Œs¡Ù) sTT+Å~j·÷qTuÛ Ñey˚T

e⁄+&Ü*. jÓ÷∫+#·ã&˚<ë+À¢ jÓ÷∫+#·ã&˚<˚

e⁄+&Ü*.

(πøe\ $wüj·TÅ>∑Vü≤D jÓTTø£ÿ ÅbÕX¯kÕÔ´ìï

ãT<äT∆&ç˝≤ #ÓbÕŒs¡T. ªª#·÷&Éã&˚<ë+À¢ πøe\+

#·÷&Éã&˚~ e÷Å‘ ·y ˚T e⁄+&Ü*. n˝≤H˚

$qã&˚<ë+À¢ $qã&˚~, Ç+Å~j·T>√#·s¡eTj˚T´

<ë+À¢ sTT+Å~j·T >√#·s¡eTj˚T´<˚ e⁄+&Ü*,

Ä˝À∫+|üã&<ë+À¢ Ä˝À∫+|üã&< e⁄+&Ü*μμ).

eTqdüT‡ HÓs¡T>∑T≥˝À πøe\ ÅX¯<ä∆ jÓTTø£ÿ ÅbÕX¯düÔ eTT:

eTqeTT eTqdüT‡˝ÀH˚ eTqdüT‡ <ë«sêH˚

»sTTkÕÔeTT. ø±ì n~ nìï+Ïø£+fÒ <äTÅsêZVü≤´eTT.

πøe\ÅX<ä∆ zs¡TŒ‘√ eTq˝À »]π> e÷qdæø£ ÅøÏj·T˝Àì

ÅbÕ<∏ä$Tø£ n+XÊ\qT Å|ü<∏äeT+>± >∑T]Ô+#·&É+<ë«sê

eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ì>∑÷&ÛÉ‘·‘ê«ìï eTq¬øs¡Tø£|üs¡∫

<ëìjÓTTø £ÿ < äT Åsê ZV ü ≤ ´y ÓT Æq > ∑‹MT<ä

n»e÷sTTw”ìdüTÔ+~. πøe\ÅX¯<ä∆‘√ Äs¡+_Û+∫

ìs¡T›wüº+>± ø=qkÕ–+#·ã&ÉT düàè‹kÕ<Ûäq eTqdüT‡qT

kÕ«BÛq+ #˚d üTø=ì <ëìì $ø£d æ+|üC Òd æ

eTTøÏÔH=+~#·≤ìøÏ ø±e\dæq |ü]C≤„HêìïdüTÔ+~.

ˇø£kÕ] e÷qdæø±qTuÛÑ÷‹˝À ø=+‘·y˚Ts¡ ¬ø’Hê

dü«#·Ã¤yÓTÆq >∑T]Ô+|ü⁄ ne>±Vü≤q HÓ\ø=qï|ü&ÉT n$

Åø£eT+>± eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ sTT‘·s¡ uÛ≤>±\≈£î >∑÷&Ü

yê´|ædüTÔ+~. ø±s¡D+ nÏº $C≤„Hêìï nH˚«wæ+#˚

kÕ<ÛäHêìï |ü]es¡Ôq #Ó+~düTÔ+~. nH˚«wæ+#˚

eTqùd‡ dü«#·Ã¤‘·qT, HÓ’•‘ê«ìï bı+<äT‘·T+~.

n˝≤+Ï d ü à è‹‘√ > ∑T] Ô+#·ã&çq

$wüj·÷ Ò C≤„Hêìï eè~∆ #˚kÕÔsTT nì dü÷Å‘·

ìbÕ‘·+˝À ãT<äT∆&ÉT #ÓbÕÔ&ÉT. dü÷ø£åà<ä]Ùì

<ë«sê |ü]XÀ<Ûäqô|’ |ü]o*+#·ã& edüTÔe⁄qT

X¯ó<ä∆+ #˚dæ nq´|ü<ës¡ú+ qT+&ç y˚s¡T|üs¡∫

dü+dæ<ä∆+ #˚dæ ø£≥ø±ìøÏ ÅøÏ+<ä ø£<ä\≈£î+&Ü

ñ+#·T‘êeTT. n˝≤H˚ C≤ „q<ä èw æ º‘√

|ü]o*+∫<ä\∫q πøe\ $wüj·÷ìï πøe\ÅX<ä∆

‘·<äqT>∑TD+>± dæ<ä∆+ #düTÔ+<äì >∑T]Ô+#ê*.

$wüj·÷ìï ìsê<Ûës¡yÓTÆq eTH√uÛ≤yê\qT+&ç

|ü]X¯ó<ä ∆+ #˚düT Ô+~. C≤ „q<äèwæ ºeTT+<äT

ìX¯Ã\+>± e⁄+#·T‘·T+~. n+fÒ $wüj·÷ìï

>∑T]Ô+#˚ dæú‹˝À eTqeTqdüT‡ HÓ≈£îÿe ø±\+

ì\TŒ‘·T+~.

πøe\ÅX¯<ä∆ #˚ùd sT÷ |üì $wüj·÷ìï

$&ÉeTs¡∫ $X‚ ¢wæ+∫ <ëì j·T+XÊ\qT

eTq¬øs¡Tø£|üs¡#·&ÉyT>±ø£ sTT‘·s¡ $wüj·÷\‘√

<ëìøÏ >∑\ dü+ã+<Ûëìï, yêÏ‘√ <ëìøÏ>∑\

Å|ü‹ÅøÏj·T\qT, <ëìqÏº >∑TD≤\˝À ì*ù|

ø±s¡D≤\qT, Ç‘·s¡ $wüj·÷\qT, Äj·÷

Ø‘·T\˝À |üs¡$T‘·+ #ùd <ëì jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï

eTq¬øs ¡Tø £| üs ¡#·≥eTH˚ d ü+X‚ ¢w üD ˝ Òø £

düeTq«j·T ÅøÏj·T˝À >∑÷&Ü ñ|üø£]düTÔ+~.

πøe\ÅX<ä∆ nH dæú‹˝À eTqdüT‡ #ê*q+‘· ùd|ü⁄

ì\Teø£b˛‘ sT÷ n+XÊ\˙ï >∑T]Ô+|ü⁄≈£îsêe⁄.

edüT Ôe⁄\ eT<Û ä ´> ∑\ dü+ã+<Ûëìï dü]>±

‘Ó\TdüTø√yê\+fÒ Ä dü+ã+<Ûë\qT ø£*–q

$$<Ûä edüTÔe\jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï ˇø=ÿø£ÿÏ>±

düŒwüº+>± >∑T]ÔùdÔ ‘·|üŒ M\Tø±<äT (eTqdüT‡, ø£qTï,

\ø£ÿ|æ&É‘·, n+<äT˝Àì yÓqïeTT<ä›, #·T≥÷º ñqï

ñc íÅ>∑‘·, yÓ\T>∑T, yÓT\≈£îeH dæú‹).

πøe\ $wüj·TÅ>∑Vü≤D jÓTTø£ÿ ÅbÕXkÕÔ ìï ãT<äT∆&ç ≤ #ÓbÕŒs¡T. ªª#·÷&Éã&<ë+À¢ πøe\+ #·÷&Éã&~

e÷Å‘·y˚T e⁄+&Ü*. n˝≤H˚ $qã&˚<ë+À¢ $qã&˚~, Ç+Å~j·T>√#·s¡eTj˚T´ <ë+À¢ sTT+Å~j·T

>√#·s¡eTj˚T´<˚ e⁄+&Ü*, Ä˝À∫+|üã&˚<ë+À¢ Ä˝À∫+|üã&˚<˚ e⁄+&Ü*μμ

13


e÷qe⁄&ÉT ‘·q n\yê≥T Å|üø±s¡+

$wüj·÷\qT ìsê<Ûës¡yÓT Æq $X‚wüD≤\qT

|ü]$T‘·eTT, Ä#êÃ ¤~‘·eTT #˚j·T≈£î+&Ü

düVü≤ø£]düT Ô+~. >∑qTø£ πøe\ ÅX¯<ä ∆ <ë«sê

edüTÔe⁄\qT ì‘·´q÷‘·q+>± yÓTT<äÏkÕ]>±

#·÷∫qfÒ ¢ #·÷#˚˝≤>± #˚düT Ô+~. ø£qTø£

$wüj·÷\T n+‘·ø£+‘·≈£î q÷‘·qyÓTÆq ‘·q˝Àì

$wüj·÷\qT e´ø£Ô+ #˚dü÷Ô+≤sTT. ø£qTø£

πøe\ÅX ¯<ë ∆ d æ ú‹˝À eTqdüT ‡H Ó≈ £îÿe ùd|ü ⁄

ì*|æq|ü⁄&ÉT e÷qdæø£ ne>±Vü≤q n+‘·ø£+‘·≈£î

$düÔ]düTÔ+~. kÕe÷q´ sTT+Å~j·÷qTuÛÑ÷‹

sTTe«˝Òì |ò ü*‘êìïdüT Ô+~. á $<Û ä+>±

ìsê<Ûës¡+>± eTqy˚Ts¡Œs¡#·Tø=qï ìsê<Ûës¡yÓTÆq

uÛ≤yê\T $C≤„qeTH »\eTT eT÷dæyj·T≈£î+&É

πøe\ÅX¯<ä∆ ø±bÕ&ÉT‘·T+~.

Ç≥Te+Ï πøe\ÅX ¯< ä ∆ e\¢ ø £* π>

|òü*‘ê\qT ø=ìï+Ïì sTTø£ÿ&É ñ<äVü≤]<ë›eTT

:

m) $wüj·T Å> ∑Vü≤DeTT dü÷ú\+>±

@ø£ÅøÏj·T>± ø£qT|æ+∫q|üŒÏøÏ πøe\ÅX¯<ä∆ <ë«sê

$$<ÛäeTT˝…’q sTT+Å~j·TÅ>∑Vü≤D ÅøÏj·T\T n‹

‘·«]‘·+>± ˇø£<ëì yÓ+≥ ˇø£Ï

ø=qkÕ>∑T‘·÷+≤j·Tì ‘Ó\TdüT Ô+~. Ç$

düèwæºjÓTTø£ÿ j·T<ës¡ú ‘·‘ê«ìï ‘Ó*ù|≥+<äT≈£î

jÓT+‘·jÓ÷ ñ|üø£]düTÔ+~.

_) kÕe÷q´yÓTÆq sTT+Å~j·T Å>∑Vü≤D+˝À

πøe\ sTT+Å~j·÷qTuÛÑ÷‹ ˇø£ n+X¯eTì,

yêÏì >∑÷]Ã eTqeTT ‘·\#·ø£H jTs¡Œs¡T#·Tø=H

eTH√uÛ≤yê\T Òø£ $X‚wüD≤\T ¬s+&Ée n+XeTì

‘˚\T‘·T+~. á ¬s+&É+XÊ\qT y˚s ¡T>±

>∑T]Ô+#·&É+ #ê˝≤ Å|üjÓ÷»qø±]. ø±s¡D+

Ä $wüj·T+ |ü≥¢ eTq Å|ü‹ÅøÏj·T\T eTq

eTH√uÛÑyê\ô|’ jÓT+‘√ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≤sTT.

á $wüj·÷ìï >∑T]Ô+#·&É+ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ

‘·‘ê«ìï ìs¡T›wüº+ #j·T&É+‘√ jÓT+‘√ ñ|üø£]düTÔ+~.

dæ) πøe\ÅX¯<ä∆ e\q |ü]D≤eTeTT nH˚

ì‘·´dü‘ê´ìï eTq≈£î düŒwüº+ #˚düTÔ+~. Bìe\q

J$‘·+ jÓTTø£ÿ, edüTÔe⁄\ jÓTTø£ÿ ªnìXÃ‘·‘·«+μ nH

uÖ<ä ∆< Û äs ¡ à+ jÓTTø £ÿ Å| ü< Ûëq dü÷ Å‘êìï

‘Ó*j·Tãs¡TdüTÔ+~. πøe\ÅX¯<ä∆ #˚‘· >∑T]Ô+|üã&˚

dü+|òüT≥q\T ìs¡+‘·s¡+ ñ<ä“ ¤$dü÷Ô \sTTdü÷Ô

ñ+&É&ÉeTH˚ dü‘·´eTqï <Ûë´qÅøÏj·TqT |üÏwüº+

#düTÔ+~. nqTø£åDeT÷ »]π> sT÷ e÷s¡TŒqT eTq+

nqTuÛÑe|üPs¡«ø£+>± >∑T]Ô+∫q|ü⁄&ÉT <äT'KeTT,

nHê‘·à nH˚ ãT<ä∆<Ûäs¡à+˝Àì ‘·øÏÿq ¬s+&É+XÊ\qT

miTø£ |üs¡TdüTÔ+~.

&ç) |ü]D≤eTeTH~ ø=+‘·ei≈£î kÕe÷q´

J$‘·+˝À eTq≈£î ‘ês ¡d æ* ¢q|ü Œ Ïø Ï

düTKs¡÷|ü+˝ÀqT, <äT'Ks¡÷|ü+˝ÀqT #ê*q+‘·

rÅe‘·‘√ ‘·eT≈£î ‘ês¡dæ Ò¢‘ ‘·|üŒ kÕe÷qT´\T <ëìì

>∑T]Ô+#·s ¡T . á e÷s¡T Œ d üs ¡«<ë eTq‘√H˚

ñ+&˚<˚qì, πøe\ ÅX¯<ë∆uÛ≤´düeTT eTq≈£î düŒwüº+

#˚düT Ô+~. Å| ü‹ìeTTwüeTT ndü+U≤´ø £y ÓT Æq

|ü]D≤e÷\T eTq+ >∑T]Ô+#·˝Òq+‘· y˚>∑+>±

»s¡T>∑T‘·THêïj·Tì eTq≈£î ‘Ó*j·Tãs¡TdüTÔ+~.

eTqyÓT≥Te+Ï Å|ü|ü+#·+˝À ìedædüTÔHêïeTH˚

$wüj·÷ìï πøe\+ e÷qdæø£+>± ø±ø£ eTq e´øÏÔ‘·«+

n+‘·Ï ÀqT eTq+ Å|ü‘· ø£å+>± >∑T]ÔkÕeTT. e#Ã

sT÷ e÷s¡T Œ\qT >∑T]Ô+#·q|ü⁄&ÉT eTqeTT

edüT Ôe⁄\qT e⁄qï$ e⁄qï≥T ¢

>∑T]Ô+#·&Ée÷s¡+_Û+#êeTqï e÷≥. (n+<äT˝ÀqT

Å| ü< Ûëq+>± e÷qdæø £ $wüj·T+) ìs¡+‘·s ¡

|ü]D≤eTyT eTqdü‡ì >∑T]Ô+bÂ‘·T+~. á $<Ûä+>±

Ä |ü]D≤eTeTH e÷qdæø£ ÅøÏj·TqT Ä |ü]D≤eTeTT

jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï eTq¬øiTø£ |üs¡#·≥yT πøe\ÅX<ä∆

eTq≈£î Å| ükÕ~+#˚ eTH√$C≤ „q+˝Àì

Å|ü<ÛëHê+XeTT. eTq eTqdüT‡ jÓT|ü&É÷ ø£ÿÏ>±H

j·TT+≥T+<äì <ëì jÓTTø£ÿ \ø£åHê\T, <ëì#˚‘·

πøe\ ÅX¯<ä∆ <ë«sê edüTÔe⁄\qT ì‘· q÷‘·q+>± yÓTT<äÏkÕ]>± #·÷∫qfÒ¢ #·÷#˚ ≤>± #˚düTÔ+~.

ø£qTø£ $wüj·÷\T n+‘·ø£+‘·≈£î q÷‘·qyÓTÆq ‘·q˝Àì $wüj·÷\qT e´ø£Ô+ #˚dü÷Ô+≤sTT.

ø£qTø£ πøe\ÅX¯<ë∆ dæú‹˝À eTqdüT‡HÓ≈£îÿeùd|ü⁄ ì*|æq|ü⁄&ÉT e÷qdæø£ ne>±Vü≤q n+‘·ø£+‘·≈£î

$düÔ]düTÔ+~. kÕe÷q´ sTT+Å~j·÷qTuÛÑ÷‹ sTTe« Òì |òü*‘êìïdüTÔ+~.

14


>∑T]Ô+#·ã& edüTÔe⁄\ jÓTTø£ÿ \ø£åD≤\T jÓT|ü&ÉT

ˇø£ÿÏ>±H ñ+≤j·TH ÅuÛ≤+‹ì ‘=\–+#·T≥jT

sT÷ C≤„q+ jÓTTø£ÿ Å|üjÓ÷»q+.

Ç) á e÷s¡TŒ jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«e>±Vü≤q

e÷qdæø£ ÅøÏj·T\T jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï eTq¬ø+‘·>±H√

‘Ó*j·Tãs¡TdüT Ô+~. Ç+Å~j·T Å>∑Vü≤D+ MT<ä

πø+ÅBø£]+|üã&çq πøe\ ÅX¯<ä∆ <ë«sê n+<äT˝Àì

e÷qdæø£ uÛÖ‹ø£ ÅøÏj·T\ jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï, yêÏ

dü+ã+<Ûëìï, n$ ø£<ëì ‘·s¡Tyê‘· ø£Ï ‘·≥dæú+#

dü«uÛ≤yêìï, M≥ìï+Ï Åø√&ûø£]+∫ eTqdüT‡ ˇø£

edüT Ôeì uÛ≤$+#·&Üìï >∑÷]Ãq ne>±Vü≤q

ø£\T>∑T‘·T+~.

nsTT‘˚ sT÷ edüTÔ uÛ≤eq (objectfying)

uÛÖ‹ø£ , e÷qdæø £ Åø Ïj·T\T nqï | ü<ë\qT

$X‚ ¢w üDkÂ\uÛ Ñ ´+ ø√düy˚T yê&É&ÉyÓT Æq~>±ì

$wüj·TeTT, e´øÏÔ, |ü<ës¡úeTT, eTqdüT‡ ≤+Ï <Ó’«‘·

uÛ≤yêìï>±ì, eTqdüT‡ e÷Å‘·y˚T ì»eTì>±ì,

|ü<ës¡ ú+ e÷Å‘·y˚T ì»eTì>±ì #Óù|Œ n<Ó’«‘·

uÛ≤yêìï>±ì ãT<äT∆&ÉT Å|ü‹bÕ~+#·&É+ Ò<äì #ÓbÕŒ*.

ãT<äT∆&ç jÓTTø£ÿ ªÅ|ü‹‘ê´düeTT‘êŒ<äeTTμ nqT

dæ<ë∆+‘·eTT <Ó’«‘·, n<Ó’«‘· uÛ≤yê\≈£î nr‘·eTT.

kÕù|øÏåø£‘· ìs¡+‘·s¡ |ü]D≤eTT\qT ‘·q ‘·‘·«+>±

>∑\ sT÷ Å|ü|ü+#·+˝À πøe\ÅX¯<ä∆ <äècÕº´, <Ó’«‘·,

n<Ó’«‘ê~ uÛ≤yê\T nqT∫‘ê\ì ‘Ó*j·T>∑\<äT.

m|òt) πøe\ ÅX¯<ä∆ kÕ<Ûäq <ë«sê e÷qdæø£

dü+|òüT≥q\ $wüj·T+˝À eTq nqTuÛÑe+ $XÊ\eTT,

>∑+;Ûs¡eTT nsTTq|ü&ÉT kÕ<Ûä≈£îìøÏ eTqdüT‡

> ∑T]Ô+#·T≥ nH˚ Åø Ïj·T ‘·|ü Œ y˚ πs$T ø±<äì

Å|ü‘· ´ø å±qTuÛ ÑeeTÚ‘·T+~. <ëì˝À>±ì, <ëì

yÓqTø£>±ì mø£ÿ&Ü dæús¡eT÷, yêdüÔeeT÷ nsTTq

e´øÏÔ‘·«y˚T ˝Ò<äì s¡÷&Ûç ne⁄‘·T+~. á $<Ûä+>±

nHê‘·à nH˚ eTVü≤‘·Ôs¡ dü‘· + nqTuÛÑe>∑‘·eTÚ‘·T+~.

n+fÒ ‘·‘·«‘·' nqTuÛÑ$+#˚ e´øÏÔ nqTuÛÑ$+|üã&˚

edüTÔe⁄ nHyM Òeì ‘Ó\TdüTÔ+~.

õ) πøe\ÅX¯<ä∆ eTq eTqdüT‡ |üì#˚ùd

Ø‘·T\ >∑T]+∫ >∑÷&É jÓT+‘√ |ü]C≤„Hêìï

eTq≈£î \_Û+|üCÒdüTÔ+~. ñÅ<˚ø±\T, Äy˚XÊ\T

jÓT˝≤ |üì#˚kÕÔjÓ÷, eTq˝Àì ì»yÓTÆq

ñ<›XÊ´\T ô|’øÏ ø£qT|æ+# ñ<›XÊ´\≈£î >∑\ uÛÒ<ä+,

eTq kÕe÷q´ $y˚#·Hê |ü<ä ∆‹ jÓT+‘·

ndüeTÅ>∑yÓ÷ eTq≈£î ‘Ó\TdüTÔ+~. eTq˝Àì

ã\V”≤q‘·\T, kÕeTsêú \ j·T<ës¡ú dæú‹ ≈£L&Ü

‘Ó\TdüTÔ+~. eTqø£+‘·≈£î eTT+<äT ‘Ó*j·Tì

kÕeTs¡ú , nkÕeTsêú \T eTqø£e>∑‘· eTÚ‘êsTT.

á $<Ûä+>± πøe\ÅX<ä∆ eTH√$C≤„HêìøÏ,

Å|ü|ü+#·$C≤„HêìøÏ jÓT+‘√ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. n+‘

ø±ø£ edüTÔ‘·‘·«+ jÓTTø£ÿ düŒwüºìs¡«#·q+˝ÀqT,

ìcÕŒøÏåø£yÓTÆq Å>∑Vü≤q XøÏÔì ô|+bı+~#·&É+˝ÀqT,

edüTÔ ìXÃj·T $wüj·TyÓTÆ e´øÏÔ>∑‘· (Subjective)

n+XÊ\qT ‘·–Z+#·&É+˝ÀqT edüTÔ‘·‘·«+ dü]>±

ne>±Vü≤q nj˚T´<ëø£ edüT Ô ìs¡ íj·÷ìï

ì\e&ÉeTT yÓTT<ä\>∑T n+XÊ\˝À ì»yÓTÆ

XÊÅdüÔE„&ç yÓ’K]øÏ b˛*e⁄+≥T+~. πøe\ ÅX<ä∆ À

e´ø£ÔeTj˚T´ sT÷ ì»yÓTÆq |ü]XÀ<ÛäHê<äø£å‘·

uÖ<ä ∆<Û äsêàìï ì»yÓTÆq XÊÅd” Ôj·T Ø‘·T\≈£î

düìïVæ≤‘·+ #˚düTÔ+~. nsTT‘˚ ◊Væ≤ø£yÓT Æq

XÊÅdü Ô+˝≤>± q÷‘·ï $wüj·÷\qT >∑T]Ô+∫

$e]+#·&Éy˚T ãT<ä ∆<Û äs¡à+ jÓTTø£ÿ eTq'

dæ<ë ∆+‘·eTT πøe\+ e÷qdæø £eTT,

dæ<ë∆+‘·|üs¡eTT nsTTq C≤„HêìøÏ |ü]$T‘·eTeø£

eTqdüT ‡qT ‘·<ë«sê J$‘êìï q÷‘· ï+>±

s¡÷bı+~+#·≥y˚T \ø£å´+>± ø£*Zj·TT+≥T+~.

á ø£* Zj·TT+&É& É+˝À Ä<Û ä Tìø£

ñ|üjÓ÷>±‘· àø £y ÓT Æq eTqXÊÙ ÅkÕ Ôìï b˛*

e⁄+≥T+~.

πøe\ÅX¯<ä∆ eTq eTqdüT‡ |üì#˚ùd Ø‘·T\ >∑T]+∫ >∑÷&É jÓT+‘√ |ü]C≤„Hêìï eTq≈£î

\_Û+|üCÒdüTÔ+~. ñÅ<˚ø±\T, Äy˚XÊ\T jÓT˝≤ |üì#˚kÕÔjÓ÷, eTq˝Àì ì»yÓTÆq ñ<›XÊ´\T

ô|’øÏ ø£qT|æ+#˚ ñ<›XÊ´\≈£î >∑\ uÛÒ<ä+, eTq kÕe÷q´ $y˚#·Hê |ü<ä∆‹ jÓT+‘· ndüeTÅ>∑yÓ÷

eTq≈£î ‘Ó\TdüTÔ+~.

ªªãT<ä∆ <Ûë´q Vü≤è<äj·T+μμ Á>∑+<Ûä kÂ»q´+‘√

15


j·÷ìø±ì#· bÕbÕì ø£è‘êì düT ãVüAq´|æ

‘êì düsê«DÏ qcÕºìVüQ´|üyêdü Á|üuÛ≤e‘·:

j·TeT<Û äs ¡ àsêC≤! M&=q]Ãq düs ¡«

bÕ|üeTT\T ñ|üyêdü |ü⁄DéTT e\q q•+∫

b˛j·÷sTT. ø £qTø £ sTT‘ ·& çø Ï mÏ º•ø £ å ü

$+~Û+#·˝ÒeTT. bÕ|üeTT\˙ï q•+∫ b˛>±

sTT+ø± sTT‘·ìøÏ Vü≤]HêeT dü+ø°s¡Ôq, ÁXeDeTT,

C≤>∑s¡D #˚dæq |ü⁄DéTT\T $T–* e⁄HêïsTTμμ

nì n‘·ì |ü⁄D´ bÕ|üø£s¡àeTT\T $e]+#ê&ÉT.

‘·+Á&û! n|ü⁄Œ&ÉT ˇø£ $∫Á‘·+ »]–+~.

#˚‘· ÄsTT<Û äeTT\‘√ uÛ Ñj·T+ø£s¡eTsTTq

s¡÷|üeTT‘√ Áø√<ÛäeTT ì+&çq eTTKeTT‘√ n–ï

>√fieTT\ e+Ï mÁs¡ì ø£qTï\‘√ ;Û‹ >∑\T|ü⁄‘·÷

e⁄qï j·TeT<Ûäs¡àsêE ∫Á‘·>∑T|ü⁄Ôì e÷≥\T $ìq

yÓ+≥H˚ Á|üdüqTï&Ó’Hê&ÉT. Ä kÕ«$T Á|üXÊ+‘·

e<äq+‘√ #·\¢ì #·÷|ü⁄\‘√ Áù|eT |üPs¡«ø£+>±

HêyÓ’|ü⁄ #·÷düTÔ+&É>±H˚ uÛÑ≥T\T >∑ã>∑u≤e∫Ã Hê

bÕXeTT\qT Á‘Ó+∫ ydæ qqTï ã+<Ûä $eTT≈£îÔì

#˚XÊs¡T. j·TeTT&ÉT qe⁄«‘·÷ ˇø£ ã+>±s¡T

dæ+Vü‰düHêìï #·÷|ædü÷Ô qqTï ≈£Ls¡T Ã+&É

e\dæ+~>± Ä<•+#ês¡T. HqT ≈£Ls=Ãq>±H Ä

kÕ«$T uÛÑ≥T\‘√ sTT˝≤ nHêïs¡T `

ªªuÛÑ≥T˝≤sê! H˚qT #Óù|Œ~ kÕe<Ûëq+>±

$q+&ç <Ûäs¡à |üsêj·TDT\ CÀ*øÏ b˛ø£+&ç

$õ‘˚+ Á~j·TT˝… ’ yê]ì düà]+#˚ yê]ì,

|üPõ+#˚yê]ì, Vü≤]ø£<Û ä\qT $H˚yê]ì,

Vü≤]yêdüs¡eTT+&ÉTyê]ì , Vü≤] HêeTeTT\qT

»|æ+#˚ yê]˙. Hê e<ä›≈£î rdüT≈£îì sêø£+&ç.

Hêsêj·TD≤#·T´‘· »Hês¡›q ø£èwüí$c í

|ü<àX |ü<äà»|æ‘· •Ùe X+ø£πs‹

ì‘· + e<ä‘· œ\ ˝Àø£ Væ≤‘ê: Á|üXÊ+‘ê:

<ä÷sê<ä“¤Væ≤ düÔ »‘· ‘·Á‘· qyTdæÔ •øå±

•eπøXe⁄\ HêeTeTT\T ìs¡+‘·s¡+ »|ædü÷Ô,

Á|üXÊ+‘· ∫Á‘·T˝… ’ düø£\˝Àø£ Væ≤‘·eTTqT ø√πs

dü»®qT\qT, uÛ Ñ≈ £î Ô\qT #·÷∫ <ä÷s¡eTT>±

‘=\–bı+&ÉT. n≥Te+Ï yê]ì Hê e<ä ›≈£î

rdüTø=ì e∫ÃHê H˚qT yê]ì •øÏå+#· ˝ÒqT.

V ü≤]j·T+<äT eTqdüT ‡ ì*|æq,

dü«≈£î˝≤#ês¡eTT\+<äT ÄdüøÏÔ ø£\yê]ì, bÕÁ‘·

yÓT]–<ëqeTT #ùdyê]ì, >∑Ts¡Tùde #ùdyê]˙,

#·÷∫ uÛ ÑøÏ Ô‘√ qeTdüÿ]+#·+&ç. |üs√|üø±s¡

|üsêj·TDT\qT, dü‘ê‡+>∑‘·éTT #˚ ùdyê]ì,

•eπøXe⁄\j·T+<äT düeT ãT~∆ ø£\yê]ì #·÷∫

yê]ì düMT|æ+#˚ kÕVü≤dü+ #˚j·Tø£+&ç. eTs=ø£

$wüj·T+. uÛÑ≈£îÔ\H˚ ø±<äT, uÛÑ≈£îÔ\ #·T≥÷º e⁄+≥÷

uÛÑ≈£îÔ\qT >ös¡e+‘√, |üP»´ uÛ≤e+‘√ #·÷#˚yê]ì,

uÛ Ñ≈£î Ô\jÓTTø£ÿ |ü$Á‘·yÓTÆq #·÷|ü⁄\T me]ô|’

|ü&É‘êjÓ÷ n≥Te+Ï yê]ì ≈£L&É MTs¡T ‘êø£e<äT›.

‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î n|ü#ês¡+ #˚ùdyê]ì,

˝À≈£î\≈£î n|üø±s¡+ #ùdyê]ì, <e‘·\ kıeTTàqT

Ä•+#yê]ì, n|üVü≤]+#yê]˙ »qø£+≥≈£î\qT

ø£Ï º rdüTø=ìs¡+&ç . @ø±<äoÁe‘·eTT |ü≥ ¢

$eTTKT\sTTq yê]ì, À≈£î\qT <ä÷wæ+#yê]ì,

|üs¡T\ô|’ ì+<ä\T yÓ÷ù| yê]ì Á>±eTHêX¯qeTT

#˚ùdyê]ì, dü»®qT\qT u≤~Û+#˚yê]ì, $Á|ü⁄\

kıeTTà\qT n|üV ü≤]+#˚yê]ì, mqï&É÷

<˚yê\j·TeTT\≈£î y Ófi ¯ ¢ì yê]ì, mqï&É÷

Vü≤]Hêe÷ìï H√≥|ü\ø£ì yê]ì |üÏº ø£Ïº ø=Ïº

rdüTø=ì s¡+&ç. <Ó’euÛÑøÏÔì, <Ó’e uÛÑ≈£îÔ\qT ø°+#·|üs¡∫

Áo <ä‘·Ô ©˝≤eTè‘·eTT ÁoeT‹ Áo<$


16


ùV≤fiq #ùdyê]ì, kÕ«s¡∆ |üs¡T\qT, ìs¡+‘·s¡ ø±yÓ÷|ü

u ÛÀ> ∑s ¡‘ ·T\qT, n<Û äs ¡ à| üs ¡T\qT ã+~Û+∫

sT÷&ÉTÃø=ìs¡+&ÉTμμ.

j·TeT<Û äs ¡ àsêE e÷≥\T Hê˝À

ø£\es¡ìï πsbÕsTT. H ˚qT #˚d æq bÕbÕ\˙ï

>∑Ts¡TÔø=#êÃsTT. u≤<Ûä‘√ |üXÊÃ‘êÔ|ü+‘√ Hê eTqdüT‡

<äVæ≤+#·T≈£î b˛sTT+~. Çø£ô|’ mqï&É÷ bÕ|üø£s¡à\T

#˚j·TH˚ #˚j·T≈£L&É<äì ìX¯Ãj·T+#·Tø=HêïqT. Ä

ø£åDyT Vü≤]düàs¡DqT Äs¡+_Û+#êqT Ä $wüßí<e⁄ì

<Ûë´ì+#·kÕ>±qT.

j·TeT<Ûäs¡àsêE qqTï yÓ’≈£î+sƒêìøÏ rdüTø=ì

yÓfi¢ e\dæ+~>± uÛÑ≥T\qT ÄC≤„|æ+#ês¡T. uÛÑ≥T\T

qqTï $e÷qeTT˝À yÓ’≈£î+sƒ¡eTTq≈£î |ü+bÕs¡T.

m+‘√ ø±\+ yÓ’≈£î+sƒ¡ yêdæHÓ’ |üs¡e÷q+<äuÛÑ]‘·T&ÉHÓ’

ø±\+>∑&çbÕqT. nø£ÿ&çqT+&ç qqTï dü«s¡Z Àø£eTTq≈£î

| ü+|ü>± mH√ ï | ü+&ÉT ¢

d ü«s ¡ Zd üTKeTT\qqTuÛ Ñ$+#êqT. ‘ ·sê«‘ ·

uÛÑ÷˝Àø£eTT˝À, ãTTw”X«s¡T\T, eTVü‰ ‘·|üdü‡+|üqTï\T

Äj·Tq MT ≈£îe÷s¡Tì>± »ìà+#êqT.

‘·+Á&ç>±s¡÷! eTs=ø£ÿ $wüj·T+. HqT sêE>±

e⁄qï|ü⁄ Œ&ÉT l <ä‘· ÔkÕ«$Tì ÄÁX¯sTT+#êqì

#ÓbÕŒqTø£<ë! n|ü⁄&ÉT <ä‘·ÔkÕ«$T e<ä› H˚s¡TÃø=qï XÊÁdüÔ

C≤„qeTTqT ø=+<ä]øÏ <ëqeTT #XÊqT. n+<äTe\q

Ä |ü⁄D´|òü\+e\q, l <ä‘êÔqTÁ>∑Vü≤+ e\q, @ø±<äo

Áe‘· Á|üuÛ≤e+ e\q Hê≈£î C≤‹ düàs¡‘·«+ ø£*–+~.

n+<äTe\q sT÷ »qà˝À Vü≤]ì düà]dü÷Ô @ø±<äo

Áe‘êìï Ä#·]düTÔHêïqT.

neX‚Hê|æ j·T‘·ÿs¡àø£è‘·+ ‘·dü |òü\+ ~«<ä+

@ø±<äXÊ´+ Áe‘·+ uÛÑø±Ô ≈£îs¡«‘ê+øÏeTT‘· Á|üuÛÀ

@ø±<äo Áe‘·eTTqT ‘Ó*j·T≈£î+&Ü #ùdÔH˚

sTT+‘·Ï |òü*‘·+ \_Û+∫+~ ø£<ë! Çø£ ‘Ó*dæ uÛÑøÏÔ‘√

#ùdÔ <ëì |òü\eTT m+‘·>± e⁄+≥T+<√ ysTT‘·\\

X‚wüß&Ó’Hê #Ó|üŒ>∑\&Ü ‘·+Á&û? n+<äTe\q H˚˙

$<ÛäeTT>± @ø±<äo Áe‘·eTTqT Ä#·]düTÔHêïqTμμ.

≈£îe÷s¡Tì e÷≥\T, n‘·&ÉT #Ó|æŒq >∑‘·»qà

eè‘êÔ+‘·eTT, j·TeTTì ñ|ü<XeTT $ìq ø±\e⁄&ÉT

m+‘√ Äq+~+#ê&ÉT. ‘·q≈£î n+‘·Ï Vü≤]uÛÑ≈£îÔ&ÉT

»ìà+∫q+<äT≈£î eTqdüT˝À m+‘√ bı+–b˛j·÷&ÉT.

n‘·&ÉT eT]+‘· ñ‘ê‡Vü≤+‘·√ ≈£îe÷s¡Tì‘√ ªªe‘ê‡!

<ä‘·ÔkÕ«$Tì ÄÁXsTT+#êqì #Ó|æŒe⁄Hêïe⁄. Ä kÕ«$T

πø$T #ÓbÕŒs¡T? kÕ«$T e<ä› y˚$T H˚s¡TÃ≈£îHêïe⁄?

ne˙ï $Hê\ì e⁄qï~.μμ nHêï&ÉT.

uÛÑ Á<äo\T&ÉT ªªHêqï>±s¡÷! H˚qT >∑‘·»qà˝À

sêE>± m+‘√ <Ûäs¡à ã<ä∆+>± sê»´y˚T\T‘·Tqï

s√E\˝À Hêø=ø£kÕ] l <ä‘·ÔÁ‘˚j·T kÕ«$Tì

<ä]Ù+#ê\qï ø√]ø£ ø£*–+~. ˇø£Hê&ÉT kÕ«$T

<äs¡ÙHêì¬ø’ ãj·T\T<˚] düVü‰ Á~ #˚sêqT. ø=+&É

møÏÿ kÕ«$T ÄÁX¯eTTq≈£î yÓ[¢ <ä÷s¡+qT+&û

kÕ«$Tì <ä]Ù+#êqT. Ä düeTj·T+˝À kÕ«$Tì

ˇø£ ø±$Tì øö>∑*+#·Tø=ì e⁄qï~. eT<ÛäTbÕq+

#dæ e⁄qï kÕ«$T yÓTÆø£+˝À e⁄+&ç @y√ bÕ≥\T

bÕ&ÉT‘·÷ >∑+‘·T\T y˚düTÔHêïs¡T. ø£qTï\T mÁs¡>±

e⁄Hê ïsTT. Ç+Ïì+&Ü j·TT>±\T

eTTdüTs¡T‘·THêïsTT. n˝≤ e⁄qï kÕ«$Tì

<ä÷s¡eTTqT+&û #·÷dæ nø£ÿ& kÕ«$TøÏ kÕcÕº+>∑

qeTkÕÿs¡+ #˚XÊqT. ˝Ò∫ì\Teã&ç #˚‘·T\T

CÀ&ç+∫ uÛÑøÏÔ‘√ qeTdüÿ]dü÷Ô ì\T#·THêïqT.

qqTï #·÷dæq kÕ«$T e+– H˚\ô|’qTqï eTÏº

ô|fi¯¢qTrdæ ø√|ü+>± Hêô|’$dæsês¡T. ‘·sê«‘·

sêfiófl $dæsês¡T. <ä>∑Zs¡≈£îe∫Ã ø£Ás¡‘√ u≤<äkÕ>±s¡T.

H ˚qT ne˙ï kÕ«$T ©\\T>± uÛ≤$+∫

qeTdüÿ]dü÷Ô ì\ã&˚e⁄HêïqT. m+‘· ø=ÏºHê

#·*+#·ø£ qeTdüÿ]dü÷Ô ì\ã&çe⁄qï qqTï

#·÷dæ kÕ«$T #Ó&É¶>± ‹≥ºHês¡+_Û+#ês¡T. H˚qT

ªkÕ«$T ‹Ïºq ‹≥¢ ï Hê≈£î Äj·Tq Å|ükÕ~+∫q

ÄodüT‡ Ò ø£<ë! kÕ«$T qqTï ø=Ïºq <Óã“\˙ï Hê

bÕbÕ\˙ï bÕs¡Å<√\T≥ø±ø£ eTs=ø£Ï ø±<äT ø£<ë!μ

nì kÕ«$T <äj·T≈£î dü+‘√wæ+#·kÕ>±qT.

Ç+‘· À kÕ«$T eT]+‘· <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ã ø±fifl‘√

>∑Ïº>± ‘·qTï‘·÷ ø£fiË¢Ås¡ #dæ ‘·ø£åD+ nø£ÿ&ç qT+&ç

yÓfi¯ ¢ø£b˛‘˚ #·+ù|kÕÔqì u…~]+#·kÕ>±s¡T.

kÕ«$T <Óã“\T, ‹≥T¢, u…~]+|ü⁄\˙ï Hêø=düπ>

ByÓq\T>± ‘Ó*dæø=HêïqT. kÕ«$T Ä $<Ûä+>±

qqTï |ü$Å‘·Tì>± #˚düTÔHêïs¡ì ‘·\∫ kÕ«$T

@$T #dæHê #·*+#·ø£ #‘·T\T CÀ&ç+∫ kÕ«$T

m<äT≥ ì*∫ k ÔÅ‘·eTT #j·TkÕ>±qT. ªªz <yê!

dü èwæ º d æ ú‹\j·Tø±s¡ø±! <äj·÷ìBÛ! @\

q˙ï$<ÛäeTT>± |üØø£å\≈£î >∑T] #düTÔHêïe⁄? e⁄

düsê«+‘·sê´$T esTTq |üs¡y˚TX¯«s¡T&Éeì

HHÓs¡T>∑T<äTqT. y$T #dæqqT bÕ<äeTT\qT

M&ÉqT. qqTï <äj·T#·÷dæ bÕ*+|ü C≤π>\

#˚düTÔHêïe⁄ kÕ«MT! bÕVæ≤e÷+ bÕVæ≤! ø£s¡TD≤

17


ìBÛ ªXs¡DT! Xs¡DT!μ nì y&ÉTø=qkÕ>±qT. n˝≤

‘Ó\¢yê] Ò∫q~ yÓTT<ä\T kÕ«$T <äj·Tø√dü+

m<äTs ¡T #·÷dü÷ Ô kÕ«$T düìï~ Û˝ÀH˚

>∑&ÉT|ükÕ>±\ì y˚&ÉTø=qkÕ>±qT. Ä $<Ûä+>±

ø=ìï s√E\T >∑&ç#êsTT. ñqï≥T¢+&ç

ˇø£Hê&ÉT kÕ«$T qqTï #s¡|æ\∫ ªª@sê! <Ûäs¡àø°ØÔ!

Ç+‘· yÓTT+&ç yê&ÉyÓ’‹y˚$Tsê? qqTï M&Éø£

y Ó+≤&ÉT‘ ·THê ïe⁄ . @$T #˚d æHê qqTï

e<ä\≈£îHêïe⁄. Ç+‘·≈£L ˙e⁄ e∫Ãq |üH$TÏ?μμ

nì m+‘√ Å ù|eT>± n&ç>±s ¡T . kÕ«$T

ÄbÕ´j·T‘·≈£î ø£]–b˛j·÷qT. kÕ«$TøÏ kÕcÕº+>∑

| ü& ç ˝ Ò∫ ì\ã&ç ª ªkÕ«MT! < Û äqT´& ÉqT!

ÇHêïfi¢≈£î<äj·T ≈£*–q ‘·+Å&û!μμ n+≥÷ Äq+<ä

uÛ≤cÕŒ\T ø±s¡TdüTÔ+fÒ kÕ«$T qe⁄«‘·÷ Hê

‘·\ì$T] ªªHêj·THê! ˙ uÛÑøÏÔøÏ yÓT#êÃqT. πø$T

ø±yê˝À ø√s¡Tø√, ÇkÕÔqTμμ nHêïs¡T.

kÕ«$TøÏ eTs¡\ qeTdüÿ]+∫ ªªkÕ«MT!

‘·eT qT+&ç <Ûäs¡àeTT\T $qe …qì Hê ø√]ø£.

<äj·T‘√ nqTÅ>∑Væ≤+#·+&ç.μμ nì y˚&ÉTø=HêïqT.

kÕ«$T qe⁄«‘·÷ ªªÇ˝≤ sêHêj·THê! Hê #Ó+‘·

≈£Ls√Ãμμ n+≥÷ qqTï ‘·q #Ó+‘· ≈£Ls¡TÃ+&É CÒdæ

Hê y˚TqT ì$T] sTT˝≤ nHêïs¡T ` ªªe‘ê‡!

<Ûäs¡àeTT\T $+≤yê! $+≤e⁄ ø±˙ dü]>±

Ä#·]+#· ˝Òy˚! nsTTq|üŒÏø° <Û äs¡àeTT\T

‘Ó*dæø=q≥eTT nedüs¡eTT. n˝≤ ‘Ó*dæø=ì

e⁄+&É≥+ e\q <Ûäsêà#·s¡Dô|’ ÄdüøÏÔ ô|]– @<√

ˇø£HêÏøÏ <Ûäsêà#·s¡D düT\uÛÑkÕ<Ûä eTÚ‘·T+~.

eTqTwü C≤‹˝À Åu≤Vü≤àD ø£åÅ‹j·T yÓ’X¯

X¯SÅ<äT\H˚ Hê\T>∑T es¡ íeTT\T e⁄HêïsTT.

Ç+<äT˝À Åu≤Vü≤àDT\T ÅX‚wüßº\T. Åu≤Vü≤àDT\T,

ø£ å‹j·TT\T, yÓ ’X¯ó´\T ‘·*¢ >∑s¡ “ ¤eTT qT+&ç

»ìà+#·≥yT ø±ø£ ñ|üqj·Tq dü+kÕÿs¡eTT #‘·

C≤„q düeTTbÕs¡ ®q≈£î <√Vü≤<äø±] nsTTq

eT+Å‘êqTcÕºq dü+|üqTï˝… ’ eTs=ø£ »qàqT

bı+~q yês¡e⁄‘ês¡T. á $<ÛäeTT>± sT÷

eT÷&ÉT es¡ íe÷\ yês¡T ~«E\T (¬s+&ÉT

»qà˝…‹ Ôqyês¡T) nqã&É‘ês¡T . Hê\T>∑T

es¡ íeTT\ yê]øÏ <Û äs ¡ àeTT\T y˚ πs«s ¡T>±

e⁄+≤sTT. me] <Ûäs¡àeTT\T yêπs Ä#·]+#ê*

ø±ì ˇø£] <Û äs ¡ àeTT\T eTs=ø £s ¡T

ne\+_+|üsê<äT . d ües¡ í < Û äs ¡ à ‘ê´–ì

bÕwü+&ÉT&ÉT nì n+≤s¡T. yê& |ü‹‘·T&ÉT n˝≤ø±ø£

dü«<Ûäs¡àeTT\qT #·ø£ÿ>± bÕÏ+#·Tyê&çì düTø£è‹

nì n+≤s¡T . j·TT> ∑< Û äs ¡ àeTT\qT

bÕÏ+#ê*. düà è‘·T\˝À #Ó|üŒã&çq ø£s¡Ôe´eTT\qT

Ä#ês¡eTT\qT |ü]Å>∑Væ≤+#ê*. Å‹ø£s¡DX¯ó~∆>±

<Ûäsêà#·s¡D #˚j·÷*. n≥Te+Ï e÷qe⁄&˚ C≤„q

düeTTbÕs¡®q≈£î, yÓ÷ø£åkÕ<Ûäq≈£î ns¡TΩ&Ée⁄‘ê&ÉT.μμ

Ç˝≤ |ü*ø Ï Åo<ä‘ê Ô Å‘ ˚j·TkÕ«$T

ø£$es¡®«eTT\T, #ê‘·Ts¡«s¡í <Ûäs¡àeTT\T, ÄÅXeTeTT\T,

c˛&ÉX ø£s¡àeTT\T, dü<ë#ês¡eTT\T, ÅXÊ<ä∆ø£s¡à $<ÛäT\T,

#ê+Å<ëj·TD≤~ $<ÛëqeTT\T dü$düÔs¡eTT>±

‘Ó*j·TC…|æŒ, ∫es¡>± eTVü‰ bÕ‘·ø£eTT\ ÅbÕj·T•Ã‘·Ô

$<ÛëqeTT\T ≈£L&Ü ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. n≥T ‘·sê«‘·

kÕ«$T sTT˝≤ nHêïs¡T.

ª ª≈ £îe÷sê! H ˚qT ˙≈£î #Ó| æ Œq sT÷

eTVü‰bÕ‘·ø£ ÅbÕj·T•Ã‘·Ô $<ÛëqeTT\˙ï #ê˝≤

>√|ü´yÓTÆq$ düTe÷! eTs=ø£ eTTK´ $wüj·T+

@$T≥+fÒ sT÷ ÅbÕj·T•Ã‘ · ÔeTT\ìï+Ï˙

j·÷+Å‹ø£eTT>± #˚d æq+<äTe\q @MT

Å|üjÓ÷»qeTT+&É<äT. Hêsêj·TD uÛÑøÏÔ |üsêj·TDT&Ó’,

#dæq bÕ|üeTT\ |ü≥¢ |üXÊÃ‘·Ô|ü⁄Ô&Ó’ ÅbÕj·T•Ã‘·ÔeTT\qT

#˚dæø=qï|ü&ÉT e÷Å‘·y˚T |ü]X¯ó<äT ∆&Í‘ê&ÉT.

|ü+#·eTVü‰bÕ‘·ø£eTT\qT >±ì düø£\ eTVü‰

bÕ‘·ø£eTT\qT>±ì #˚dæq e´øÏÔ |üXÊÃ‘êÔ|üeTT‘√

ì+&çq eTqdüT‡‘√ düs¡«uÛÑ÷‘· <äj·÷Ås¡› Vü≤è<äj·TT&Ó’

$wüßï ‘·‘·Œs¡T&Ó’ #˚dæø=ìq ÅbÕj·T•Ã‘·ÔeTT\‘√ bÕ|ü

$eTT≈£îÔ&Ó’ |ü]X¯ó<äT∆&Í‘ê&ÉT. Ä$<Ûä+>± n‘·ì

bÕ|üeTT\˙ï |ü≤|ü+#· Ö‘êj·Tqï~ |üs¡eTdü‘· +.

<Ûäs¡àø°]Ô eTVü‰sêC≤! eTs¡\ #Ó|ü⁄‘·THêïqT. á

ÅbÕj·T•Ã‘·ÔeTT\ ï m+‘√ düT>√|ü eTsTTq$ düTe÷!

ÅX¯<ë∆V”≤qT\≈£î, uÛÑøÏÔ V”≤qT\≈£î MìHÓ+‘· e÷Å‘·eTT

‘Ó*j·TCÒj·Tsê<äT. eT÷s¡Tâ\≈£î, HêdæÔ≈£î\≈£î,

<Ó ’e<˚«wüß\≈£î Mìì ‘Ó*j·TCÒdæq+<äTe\q

<Ó’eeTT|ü≥¢, <Ûäs¡àeTT |ü≥¢ ≈£L&Ü n|ü#ês¡eTT #dæq

<√wüeTT dü+Åø£$TdüTÔ+<äq≥+˝À dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

ªªHêsêj·TD eTHê<ä ‘·+ $XÊ«ø±s¡ eTHêeTj·T+

j·TdüTÔ dü+düàs¡yT ìï‘· + düs¡«bÕô|’' Å|üeTT#· ‘μμ

ìs¡+‘·s¡eTT Hêsêj·TD düàs¡DeTT #j·TT

yêìì bÕ|üeTT\T n+≥e⁄. uÛÑø£Ôe‘·‡\T&ÉT, ÄÅ•‘·»q

18


s¡ø £ å≈ £î& ÉT , Bqã+<Û ä T , Ä~ <˚e⁄& Ó ’q Ä

ÅoeTVü‰$wüß íe⁄qT düà]+∫Hê, |üPõ+∫Hê,

ìs¡+‘·s ¡eTT <Ûë´ì+∫Hê, qeTdüÿ]+∫Hê

kÕ«$Tj˚T n≥Te+Ï uÛÑ≈£îÔì düø£\ bÕ|üeTT\T

bÕs¡Å<√* s¡øÏ åkÕÔ&ÉT. n≥Te+Ï uÛÑ≈£îÔì kÕ«$T

mqï&É÷ M&Éø£ yÓqï+Ï ø±bÕ&ÉT‘·÷e⁄+≤&Éqï~

ì‘·´dü‘·´+. <Ûäs¡àø°]Ô! ˙e⁄ø√]q≥T¢ <Ûäs¡àeTT\T,

$Væ≤‘·ø£s¡à\T, ÅbÕj·T•Ã‘·Ô $~Û $<ÛëqeTT\T nìï+Ï

˙≈£î ‘Ó*j·T|üs¡#êqT. $wüßídüàs¡D ÅbÕeTTK´‘·qT,

ìs¡+‘·s¡ <Ó’e∫+‘·q e\q düø£\ bÕ|üìs¡Tà≈£îÔ …’

@$<ÛäeTT>± e÷qe⁄\T <Ó ’eø£è|ü≈£î bÕÅ‘·T\T

ø±>∑\s√ ≈£L&Ü $e]+#êqT. Hêj·THê! H˚qT

#Ó|æŒq $wüj·TeTT\T eTs¡Teø£ <Ûäs¡àã<äT∆&ÉyÓ ’

J$+#·T.μμ nì Åo <ä‘êÔ Å‘˚j·TkÕ«$T Hê≈£î ñ

|ü<•+#ês¡T` nì uÛÑÅ<äo\T&ÉT ‘·q ‘·+Å&ç ø±\e⁄q≈£î

#ÓbÕŒ&ÉT. ≈£îe÷s¡Tì e÷≥\T $ì ø±\e⁄&ÉT

|üs¡e÷q+<ä uÛÑ]‘·T&Ó’Hê&ÉT. ªª≈£îe÷sê! mìï »qà\

|ü⁄DýÓ÷, ìqTï ≈£îe÷s¡Tì>± bı+<ëqT. n+‘ø±<äT,

eTVü‰ eTVæ≤e÷ì«‘·eTsTTq Åo <ä‘·ÔkÕ«$T uÀ<Ûä\T

˙ eTTK‘·' $q≥+ Hê n<äèwüº+. @ø±<äo Áe‘·

eTVü‰‘·àéTT e÷Å‘·yT ø±<äT, düeTe]Ô j·TeT<Ûäs¡à

sêE uÀ<Û ä\T ≈£L&Ü ˙qT+&ç $H˚ uÛ≤>±´ìï

bı+<ëqT. z eTVü‰qTuÛ≤yê! ˙øÏy˚ Hêø£è‘·»„‘ê_Û

e+<äqeTT\T.μμ n+≥÷ ≈£îe÷s¡Tì Å|üX+dæ+#ê&ÉT,

ø±\e eTVü≤]¸.

á >±<∏ äqT dü$es¡+>± ‘Ó*j·TC…|æ Œ ,

Hês¡<äT&ÉT düq‘·Tÿe÷sê~eTTqT\‘√ sTT˝≤

nHêï&ÉT`

e÷qTwü ´+ <äTs ¡ ¢u Û Ñ+ »qà ÅbÕ|ü ´‘ ˚

jÓÆTs¡Tà˙X¯«sê'

‘·Å‘ê|æ Vü≤]uÛÑøÏÔdüTÔ <äTs¡¢uÛ≤|ü]ø°]Ô‘ê

‘·kÕà‘ Y ‘ · Ï\ ¢‘ê ˝À\+ e÷qTwü ´+

ÅbÕ|ü <äTs¡¢uÛÑ+

Vü≤]+ dü+|üP»j·T‘Y uÛ Ñø± Ô«|üX¯óbÕX¯

$yÓ÷#·q+.

z eTTqT˝≤sê! XÊÅdüÔeTT Ò$T #Ó|ü#·Tqïy√

$Hêïsê? ndü\T e÷qe »qà \_Û+#·≥yT m+‘√

<äTs¡¢uÛÑ+, nbÕs¡ |ü⁄D´ |òü\y˚T J$øÏ e÷qe»qàqT

Å|ükÕ~düTÔ+~. n+‘ø±<äT, e÷qe»qà \_Û+#·>±H

dü]b˛‘·T+<ë? Ä e÷qe⁄&çøÏ Vü≤]uÛÑøÏÔ ø£\>∑≥+

nH˚~ sTT+ø± ns¡T<Ó ’q n<äèwü º+. ø±ãÏº

düT<äTs¡¢uÛÑeTsTTq e÷qe»qà sêH˚ e∫Ãq~.

n~≈£L&Ü yÓTi|ü⁄ r¬>˝≤>± ø£ åDeTT˝À

q•+∫b˛‘·T+~.

e÷qe »qà q÷πs+&É¢πø |ü]$T‘·+. Ä

Äj·TTe⁄˝À dü>∑uÛ≤>∑+ ìÅ<ä À b˛>± u≤\éTT˝À

@MT ‘Ó*j·Tì ne÷j·Tø£ dæú‹˝À ø=+‘·ø±\+

>∑&ç∫b˛‘·T+~. eè<ë∆|ü +˝À XØs¡|ü≥T‘·«+ ‘·–Z

XØs¡ nedüsê\T rs¡≤ìøÏ ≈£L&Ü sTT‘·s¡T\ô|’

Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·÷ yê´<ÛäT\‘√, |üsêBÛq‘·‘√ ø=+‘·

ø±\+ >∑&ç∫b˛‘·T+~. ej·TdüT‡ À yêýÓ÷Vü‰\T

yÓ+≥|ü& É>± düTKuÛÀ> ∑˝≤\düT˝ … ’ ø±\+

>∑&É|ü≥yT ø±ø£ ≈£î≥T+ãu≤<Ûä ‘·\‘√ |ü⁄D´ø±\+

>∑&ç∫b˛‘·T+~. á $<ÛäeTT>± e÷qe »qà

e∫ÃHê ≈£L&Ü J$‘·eT+‘ê sTT≥Te+Ï

\+|ü≥eTT\‘√ ∫≈£îÿ≈£îH e÷qe⁄&çøÏ Vü≤]uÛÑøÏÔ

|üsêj·TD‘· \_Û+#·≥eTT ≈£L&Ü ø£wüº‘·s¡yT.

ø £qTø£ eTqTwüß´&ÉT ìs¡+‘·s ¡eTT

XÊÅdüÔ$Væ≤‘· dü‘·ÿs¡à\Hê#·]dü÷Ô <Ó’euÛÑ≈£îÔ\

düìï~Û À dü‘ê‡+>∑‘· eTT˝À ø±˝≤ìï dü~«ìjÓ÷>∑

|üs¡#·Tø=q≥+ nìyês¡ +.

dü‘·‡+>∑‘« ìdü‡+>∑‘·«+

ìdü‡+>∑‘« ìs√àVü≤‘·«+

ìs√àVü≤‘« ìXÃ\ ‘·‘·Ô«+

ìXÃ\ ‘·‘Ô« JeqTàøÏÔ'

ø£qTø£ m\¢|ü&É÷ dü»®qkÕ+>∑‘· yÓT+‘√

ÄeX¯ ´ø £+. eTqTwüß ´\T m≥Te+Ï

kÕ+>∑‘·éTT˝À e⁄+fÒ n≥Te+Ï >∑TD≤\qT,

n\yê≥¢qT bı+<äT‘ês¡T. n+<äTe\q <äTwüº

d üV ü≤yêdüeTT #˚j·T≈ £î+&Ü <Ó ’M> ∑TD

dü+|üqTï\sTTq eTVü‰‘·Tà\ kÕ+>∑‘·éTT,

<Ó ’euÛ Ñ≈£î Ô\ kÕ+>∑‘·éTT eTqTwüß´\¬ø+‘√

nedüs¡eTT. n˝≤+Ï kÕ+>∑‘·éTT e\q

<Ó’euÛÑøÏÔ, <Ûäsêà#·s¡D eè~∆#Ó+~ yÓ÷ø£åkÕ<ÛäqyÓ’|ü⁄

eTqdüT‡ Äø£]¸‘·eTÚ‘·T+~.

19


Ç+‘·≈£î eTT+<äT eTq+ nqT≈£îqï≥T¢,

ìwü nH ø±düT≈£î>±qT, Äj·Tq eTq J$‘·+

yÓTT‘·Ô+ ÄÅø£$T+#kÕÔ&ÉT. Ä ìwü nH~ J$‘·+˝À

düs¡«ø±\ düsê«edüú\j·T+<äT #Ó<äs¡&ÜìøÏ

M\T Òq≥Te+Ï dæú‹øÏ eTq J$‘êìï eT\∫

y˚düTÔ+~. n+‘·es¡≈£L eTq+ rdüTø√e\dæq

C≤Å>∑‘·Ô @$TÏ+fÒ ìwü˜qT sTT+ø± ã©j·T+

#˚düTø√e&ÉyÓT˝≤>√, <ëì $|òü÷‘ê\ qT+&ç

‘=\–+#·T ø√e&Éy ÓT˝≤>√ Ä˝À∫+∫

‘Ó\TdüTø√yê*. ìs¡+‘·s¡+ HêeTdüàs¡D #˚ùdÔ

dü]b˛‘·T+<ä+≤s¡T ø=+<äs¡T. ø±ì eP]πø

HêeTdüàs¡D #˚ùdÔ #ê\<äT. nqq´∫+‘·q

e⁄+&Ü*. Ä HêeTdüàs¡D nqq´∫+‘·≈£î <√Vü≤<ä+

#˚dæq≥¢sTT‘˚ n|ü&ÉT dü]b˛‘·T+~. n+fÒ

uÛÑ>∑eBZ‘·˝À >∑÷&É nqq´∫+‘·q #˚j·TeTH˚

#Ó|üŒã&ç e⁄+~. n+fÒ nqq´∫+‘· y˚s¡T,

HêeTdüàs¡D y˚s¡T. HêeTdüàs¡D #˚düTÔqï|ü&ÉT Ä

Hê$T nsTTqyê&ç >∑TD>∑D≤\qT eTqdüT‡≈£î

‘Ó#·TÃø=ì ˇø±H=ø£ |ü$Å‘· uÛ≤yêìï bı+<äT‘·÷

e⁄+&É&ÉeTqïe÷≥. n+fÒ nqTø£åD+ Hê$T

nsTTHê&ÉT >∑Ts¡T Ô≈£îsêe&ÉeTqïe÷≥. á

HêeTdüàs¡D Ä nqqýÓT Æq ∫+‘·≈£î, á

nqqýÓT Æq ∫+‘· Ä HêeTdü às ¡D≈£î

ˇø£<ëìø=ø£Ï ô|qTy˚düT≈£îb˛‘êsTT. ø±ãÏº

HêeTdüàs¡D À|ü\ »s¡T>∑T‘·÷e⁄+fÒ, Ä HêeT+

n+fÒ @$TÀ n~ düeTÅ>∑+>± ns¡ú+ eTqdüT‡ À

ì\yê*.

ñ<ëVü≤s ¡D≈£î d üs ¡«E„& ÉT u≤u≤

nqT≈£îHêïeTqTø√+&ç. düs¡«E„&É+fÒ Äj·Tq

düs ¡«E„& Éì ìs¡÷|æ+#˚ ø=ìï

ñ<ëVü≤s ¡D\THê ïsTT> ∑<ë! n$ yÓTT<äÀ ¢

ñ<ëVü≤s¡D\T>± e÷Å‘·yT C≤„|üø£+ ekÕÔsTT. ø±ì

ø=ìï s√E\T b˛jT≥|üŒÏøÏ n$ $&ç$&ç>± C≤„|üø£+

sêe&É+ e÷Hdæ Äj·Tq düs¡«E„&ÉH uÛ≤e+ ø£\>∑&É+

yÓTT<ä\e⁄‘·T+~. yÓTT<ä≥ n<Ûë´j·÷\˝Àì ©\\T

ñ<ëVü≤s¡D\T $&ç$&ç>± nì|æ+∫q|üŒÏø° ø=ìï

s√E\T ne ï #·<ä$q ‘·sê«‘· n$ C≤„|üø£+ sêe&É+

e÷Hdæ Äj·Tq düs¡«E„&ÉH uÛ≤e+ ø£\T>∑T‘·T+~.

ˇø=ÿø £ÿ ©\ #·< äTe⁄‘ ·T+fÒ V ü≤ è< äj·T+

ˇø=ÿø£ÿs¡ø£+>± düŒ+~+∫ ˇø=ÿø£ÿ uÛ≤e+ edü÷Ô

e⁄+≥T+~. Vü≤è<äj·T+ u≤u≤≈£î <ä>∑Zs¡e&ÉeT+fÒ n<,

∫es¡≈£î Äj·Tq Hêe÷ìï düà]dü÷ÔH˚ ˇfi¯ófl

|ü⁄\ø£]+∫ eTs¡∫b˛jT dæú‹øÏ edüTÔ+~. ø£ÿkÕ]

HêeT+ ‘·\#·T≈£î+fÒ n+<äT≈£î <√Vü≤<ä+ #˚ùd

HêeTdüàs¡DÒ nqq´∫+‘·+fÒ. n≤¢ <√Vü≤<ä+

#Ój·T´ì~ nqq´∫+‘·qø±<äT, HêeTdüàs¡D

e÷Å‘·yT. ÇB ¬s+&ç+Ïø° ‘&Ü! uÛÑ>∑eBZ‘· À Åoø£èwüßí&ÉT

nqq´∫+‘·q #ùdÔ s¡øÏåkÕÔqHêï&ÉT >±ì HêeTdüàs¡D

#ùdÔ s¡øÏåkÕÔqq Ò<äT. n+<äTπø kÕsTT>∑÷&Ü nHêïs¡T:

ªªme&Ó’‘˚ m\¢|ü&É÷ kÕsTT, kÕsTT nì uÛÑøÏ Ô

Å|ü|ü‘·TÔ\‘√ n+≤&√ yê&çì s¡øÏåkÕÔqTμμ nì. n+fÒ

eÏº HêeTdüàs¡D >±≈£î+&Ü nqqýÓTÆq ∫+‘·q

e⁄+&Ü*. n~ m≤¢? u≤u≤ #ÓbÕŒs¡T, uÛÑ≈£îÔ\

nqTuÛÑyê\T ùdø£]+∫ Åyêj·TeTì #ÓbÕŒs¡T. n˝≤

ÅyêdüT≈£îì ©\\ >∑T]+∫ ∫+‘·q#˚dü÷Ô e⁄+fÒ

neT÷\ýÓTÆq Ä<Ûë´‹àø£ ì<ÛäT\T <=s¡T≈£î‘êsTT.

n+<äT˝Àì eÅC≤\T <=s¡T≈£î‘êsTT. ©\\T >∑T]+∫

∫+‘·q #dü÷Ô e⁄+fÒ Ä ©\˝À Å|üø£≥eTjT´ Äj·Tq

‘·‘·Ô«+ Vü≤è<äj·T+˝À ì\Tdü÷Ô e⁄+fÒ Ä uÛ≤e+

HêHêÏø° eTq˝À ã©j·TeTe⁄‘·÷+fÒ HêeTdüàs¡D

nqq´∫+‘·qÄ#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»


20


≈£L&Ü HêHêÏø° ã©j·TeTe⁄‘·÷ e⁄+≥T+~. ø±ãÏº

y<ë+‘·+˝À ÅXeD, eTqq, ì~Û<Ûë´dü\T C≤„HêìøÏ

e÷sêZ\ì @$<Ûä+>± nsTT‘˚ #ÓbÕŒs√, ny˚ uÛÑøÏÔøÏ

>∑÷&Ü e÷sêZ\ì #ÓbÕŒs¡T. uÛ≤>∑e‘ê~ ø£<∏ä\T >±q+

#˚j·TeTì #ÓbÕŒs¡T. n˝≤ m+<äT≈£î #ÓbÕŒs¡+fÒ

uÛÑ>∑e+‘·Tì ©\\T>±q+ #j·T&É+<ë«sê n+‘·Ï

eTVæ≤e÷ì«‘·T&Ó’q uÛÑ>∑e+‘·Tì jÓTTø£ÿ >∑TD≤\T

eTqdüT‡˝À ì\TkÕÔsTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î eTq≈£î

|ü]#·j·T+ Òì e´øÏÔì ˇø£]ì rdüT≈£î e∫Ã M&ÉT

eT+∫ yê&Éì #ÓbÕŒs¡qTø√+&ç. ø±ì Ä eT+∫yê&ÉT

nH˚ <ëìøÏ #ê˝≤ nsêú\THêïsTT. ‘·q ÅbÕD+

b˛sTTHê, ˙ ÅbÕD+b˛sTTHê ªs¡÷ Ÿμ ‘·|üŒì yê&Éì

ˇø£ ns¡ú+. Ç+ø=ø£Ï, sTT~ ˙<Ûäs¡à+ nì ˇø£s¡÷ Ÿ

n‘·&çøÏ #Ó|æ‘ ‘·q ÅbÕD+b˛sTTHê düπs ‘·qyêfifl

ÅbÕD+ b˛sTTHê dü πs Ä <Û äs ¡ à+ ‘ ·| ü Œ& ÉT

Vü≤]XÃ+Å<äT&ç ≤>±. n~ ˇø£ s¡ø£yÓTÆq eT+∫‘·q+,

eTs=ø£&ÉT m+‘·Ï ø£cÕºHÓ’ïHê, ‘ê´>±HÓ’ïHê ‘êqT

e÷Å‘·+ uÛ Ñ]kÕ Ô&ÉT>±ì sTT+ø=ø£DÏ í e÷Å‘·+

ø£ å$T+#˚kÕÔ&ÉT. yÓTT<äÏyê&ÉT ‘·qπø~ s¡÷˝À

m<äTÏyê&çø° n< s¡÷ Ÿ nô|¢Ì #kÕÔ&ÉT. M&É ≤ ø±<äT.

ø±]ƒq´ eT+‘ê ‘·q $wüj·T+˝ÀH. e÷≥ nHêï&É+fÒ

Ä e÷≥ ì\T|ü⁄ø√e&ÜìøÏ ÅbÕD+ b˛e\dæ e∫ÃHê

yÓqTø±&É&ÉT. n<˚ sTT+ø=ø£&ÉT mìïkÕs¡T¢ e÷≥

‘·|æ ŒHê ªbÕ|ü+ yê&ç kÕeTs¡ ú ´+ n+‘˚μ qì

nqT≈£î+≤&ÉT. n˝≤ nqT≈£îì ne‘·*yê&çì

nq+‘·+>± ø £ å$TkÕ Ô& ÉT . ‘ ·qqT e÷Å‘ ·+

ø£å$T+#·Tø√&ÉT. Ç~ eTs=ø£ s¡ø£yÓTÆq eT+∫‘·q+,

Ç˝≤+Ï eT+∫‘·Hê\T #ê˝≤ s¡ø±\THêïsTT. ø£&ÉT

eT+∫yê&ÉT nì ne‘·* yê&ÉT #Ó|æŒq|ü&ÉT #ê˝≤

s¡ø±\THêïsTT. ø£&ÉT eT+∫yê&ÉT nì ne‘·*yê&ÉT

#Ó| æ Œq|ü& ÉT eTq eTqdüT ‡ø=#˚ Ã Ä˝À#·q

m˝≤+Ï<ä+fÒ, eP]πø HêeTdüàs¡D #˚ùd≥|ü⁄&ÉT

eTqdüT‡˝À »]π> HêeTdüàs¡D e+Ï~. n˝≤>±ø£

yê&ç‘√ ø£*dæ ø=Hêïfiófl+&É&É+e\¢ yê&ç À mìïs¡ø±\

eT+∫‘·qeTT+<√ #·÷∫q|ü&ÉT yê&ç eT+∫‘·q+

MT<ä e⁄+& n_ÛÅbÕj·T+ ys¡T. n+‘·≈£î eTT+<äTqï

n_ÛÅbÕj·T+ y˚s¡T>± e⁄+≥T+~. ne‘·*yê&ÉT

#Ó|æŒq|ü&ÉT eT+∫ yê&ÉT ø±uÀ\T nì|ædüTÔ+~.

n≤¢>±ø£ yê&ç‘√ ø=Hêïfi¯ófl ø£*dæ e⁄+&É&É+e\¢

yê&ç˝À m+‘·eT+∫‘·q+ e⁄+<√ nìïø√D≤\˝À

#·÷∫q|ü⁄&ÉT yê&ç eT+∫‘·q+ô|’qTqï ne>±Vü≤q

ys¡T>± e⁄+≥T+~. n|ü&ÉT yê&ç >∑TD>∑D≤\T

eTq Vü≤è<äj·T+˝À eTTÅ~+#·ã&ÉT‘êsTT.

n˝≤π> u≤u≤ ©\\qT ìs¡+‘·s¡+

düà]dü÷Ô+&É&É+#‘· Äj·Tq >∑TD>∑D≤\T, n˝≤π>

uÛ≤>∑e‘·+ #·<äTe⁄‘·T+fÒ uÛÑ>∑e+‘·Tì jÓTTø£ÿ

>∑TD>∑D≤\T Vü≤è<äj·T+˝À eTTÅ~+#·ã&É‘êsTT.

Ä ‘·sê«‘· #ùd HêeTdüàs¡D˝À yê&ç ≈£î+&˚ ÅX¯<ä∆

y˚s¡T>± e⁄≥T+~. á $<Ûä+>± uÛÑøÏÔøÏ >±ì,

C≤„HêìøÏ>±ì, ÅX¯eD, eTqq, ì~Û, <Ûë´dü\T

e÷sêZ\T, ª ªHê ø£<∏ ä\H˚ me&Ó ’‘ ˚ >±q+

#˚dü÷Ôe⁄+≤&√, $+≥÷ e⁄+≤&√, ∫+‘·q

#dü÷Ô e⁄+≤&√ yê&ÉT HqT>± e÷]b˛sTT,

yê&çøÏ ø£s¡à sêVæ≤‘·´eTe⁄‘·T+~μμ nì u≤u≤

dü÷≈£îÔ\˝À >∑÷&É e⁄+~>∑<ë! uÛÑ>∑e+‘·TDÏí

> ∑T]+∫ sTT˝≤ π> #˚dü÷Ôb˛‘˚ ∫es¡≈ £î

uÛ Ñ> ∑e+‘·Tì‘√ ‘ê<ë‘·´ ´+ #Ó+<äT‘ês¡ì

uÛ≤>∑e‘·+˝À >∑÷&É düŒwüº+>± #Ó|üŒã&çe⁄qï~.

ø±ãÏ º #Ó| æ Œq<ëì˝À ÅX ¯eDeTT

#j·T&ÉeT÷ e⁄qï~. bÕsêj·TD #düTÔqï|ü&É÷,

eP]πø ≈£Ls¡TÃqï|ü&ÉT >∑÷&É ≈£åîÅ<äyÓTÆq ‘·\+|ü⁄\

yÓ’|ü⁄≈£î eTqdüT‡qT b˛˙j·T≈£î+&Ü Ä ø£<∏ä\H

#·<äTe⁄‘·÷, uÛÑ>∑e+‘·Tì >∑TD≤\H˚ ∫+‘·q

#dü÷Ô e⁄+&É&É+ e\¢ Ä s¡kÕq+<ëìï Å>√\T‘·÷

e⁄+&ç Äq+<ëìï bı+<äT‘·÷+&É&É+ »s¡T>∑T‘·÷

e⁄qï~. n+<äTø£ì eTqqeTT e⁄qï~, ì~Û

<Ûë´düeT÷ e⁄qï$. n˝≤ eTqq+ #j·T&É+e\¢

~e´yÓTÆq≥Te+Ï Ä >∑TD≤\ yÓ’|ü⁄ Äø£]¸+|üã&ç

n+<äT˝ÀH ìeT>∑ïyÓTÆb˛sTT <ëì<äècÕº H Àø£+

>∑T]+∫ Ä˝À∫dü÷Ô e⁄+≥T+~. ø±ãÏº uÛÑøÏÔ

e÷s¡Z+˝Àq÷ ÅXeD eTqq ì~Û <Ûë´dü\THêïsTT.

n<$<Ûä+>± kÕsTT #·]Å‘· Àq÷ e⁄qï~.

kÕsTT #·]Å‘· |üsƒ¡q (n+fÒ bÕsêj·TD) e⁄qï~.

kÕsTT #·]Å‘· ÅX¯eDeTTqï~. kÕsTT #·]Å‘·

eTqqeTTqï~. kÕsTT#·]Å‘· ì~Û <Ûë´düqeTTqï~.

n˝≤π> kÕsTT uÀ<Ûä jÓTTø£ÿ |üsƒ¡q, ÅXeD, eTqq

ì~Û <Ûë´düHê\THêïsTT. MÏì düeTq«j·T+

#˚düT≈ £î+≥÷b˛‘˚, nqq´ ∫+‘·q n<˚

≈£î<äTs¡T‘·T+~.

ªªl kÕsTT e÷düºsY Á|üe#·Hê\Tμμ Á>∑+<Ûä kÂ»q´+‘√

21


ªªn‘· s¡∆«+ $yÓ÷øå±jÓÆTe Åã÷V”≤‹μμ

Ç≥Teô|’q≈£L&É yÓ÷ø£åeTTqT bı+<äT≥≈£î

#Ó|üŒeTì j·÷»„e\Tÿì »q≈£î&ÉT ø√¬sqT. á

Å|üXï$ì j·÷»„e\Tÿ´&ÉT ÄXÃs¡ eTTqT bı+<ÓqT.

uÛÑj·TeTTqT bı+<ÓqT. Äj·Tq sTT≥¢qTø=HÓqT.

ªªø±eT´eT>∑T Å|üX¯ï≈£î H˚qT $yÓ÷ø£åkÕ<ÛäqeT>∑T

ìs¡íj·TeTTqT ‘Ó*|æ‹ì. nq>± Å|üX¯ïjÓTTø£ÿ

@ø£<˚•‘·«eTT e÷Å‘·y˚T Å>∑Væ≤+∫‹ì. ø±e⁄qH˚

ásêE ‹]–‹]– qqTï Å|ü•ï+#·T#·THêï&ÉT.

áj·Tq eTVü‰y ˚T< Ûë$. áj·Tq qqTï

q\TyÓ’|ü⁄\qT+&çj·TT #·T≥Tº eTTf…ºqT. H˚qT

dü«|üïC≤>∑è‘·T\j·T+<ä* dü+#ês¡eTT<ë«sêqT,

d üTw üß| æ Ô $es¡DeTT <ë«sêqT,

ø±s¡Ds¡Væ≤‘·Å|ü|ü+#·eTTqT >∑T]+∫j·TTqT,

yÓ÷ø£åeTTqT >∑T]+∫j·TTqT $e]+∫‹ì.

<ëìì sêE <äècÕº+‘·s¡÷|üeTTq Å>∑Væ≤+#ÓqT.

ø±e⁄qH eTs¡\ Å|ü•ï+#·T#·THêï&ÉT. ªªá$<ÛäeTT>±

‘·\∫ j·÷»„e\Tÿ&ÉT ñ‘· Ôs ¡ Å> ∑+<∏ äeTTq

kÕ<Û äqj·TT‘· Å|ü|ü+#·eTTqT>∑T]+∫j·TT,

yÓ÷ø£ådæ<ë∆+‘·eTTqT >∑T]+∫j·TTqT ‘Ó*ô|qT.

Ä‘· à d ü«bÕ ïedü új·T+<äT Åø °& ç+∫

düTK<äT'KeTT\qT nqTuÛÑ$+∫ eTs¡\ C≤>∑è‹øÏ

$|üØ‘·>∑eTqeTTq e#·TÃqT. ø±s¡DeT>∑T C≤>∑è‹øÏ

#˚s ¡TqT. sêE yÓfi ¯ó fl# ·Tqï| ü& ÉT

ñÅ>∑ø£s¡à\qT #j·TT#·TqŒ&ÉT ` eTs¡Dø±\eTTq

` ÅbÕDeTT\T, yê>±~ Ç+Å~j·TeTT\T,

ˇø£#√Ïø Ï#˚] ‘· èD»\÷ø±Hê´j·TeTTq

y˚s=ø£X¯Øs¡eTTqT Å>∑Væ≤+∫q‘·s¡Tyê‘· Bìì

‘·´õ+#·TqT.

düyê nj·TTe÷‘êà ÅãVü≤à

Ä Ä‘· àj˚T ÅãVü≤ às ¡÷|üeTT.

$C≤„qeTj·TeTT, eTH√eTj·TeTT, ÅbÕDeTj·TeTT,

#·≈£åîs¡àj·TeTT (j·TEπs«Bj·TeTVü‰yêø£´eTTqT)

#Ó|æŒ ÅãVü‰àdü«s¡÷|üeT>∑T Ä‘·àjÓTTø£ÿ j·T<∏ës¡úeTTqT

ñ|ü<˚•+∫ j·÷»„ e\Tÿ´&ÉT »qø£ eTVü‰sêE

nC≤„qeTTqT b˛>=f…ºqT.

nq+‘·s¡eTT <äsê“s¡TqT+&ç uÛÀ»qeTTq≈£î

ø£ãTs¡Te#·TÃ≥# n+<äs¡TqT uÛÀ»qeTTq≈£î Ò∫].

Çs¡Te~ @&Ée Å|üdü+>∑eTT

nq+‘·s¡eTT kÕ«$T Åoì‘ê´q+<äT\yê]e<ä›

kÕj·T+ø±\eTT Hê\T>∑T>∑+≥\≈£î n+<äs¡TqT

≈£Ls=Ãì]. ÄdüeTj·TeTTq ô|<ä› $<ë´]ú Å|ü•ï+#ÓqT.

ªª|üs¡e÷‘·Tàì dü«s¡÷|üeTT mÏº~? dü>∑TDe÷?

ìs¡TZDe÷?μμ

<e⁄ì dü«s¡÷|üeTT

kÕ«. Å| ü . :` |üs ¡e÷‘·Tà&ÉT ˇø£&˚ . ø±ì

ñbÕ~ÛuÛÒ<äeTTq ÅXó‘·T\T dü>∑TD ìs¡TZD ÅãVü≤àeTT\qT

¬s+&ÉTuÛÒ<äeTT\qT ‘Ó*|æq$. e÷j·÷$•wüßº&É>∑T

<˚e⁄&ÉT dü> ∑TDÅãVü≤àeTT. e÷j·÷s¡Væ≤‘·T&ÉT

ìs¡TZDÅãVü≤àeTT.

dü>∑TD ÅãVü≤àeTT

dü>∑TD ÅãVü≤àeTT nq>± >∑TDeTT\‘√≈£L&çq

ÅãVü≤ àeTT. > ∑TDX¯ã ›eTT#˚ d üs ¡«E„& ÉT ,

düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉT, düs¡«ø±eTT&ÉT, dü‘· dü+ø£\TŒ&ÉT`

Ç‘ê´~$X‚wüD $•wüßº&ÉsTT, πø¢X¯, ø£s¡à, $bÕø£,

ÄX¯j·÷~ <√X¯eTT\#˚ s¡Væ≤‘·T&É>∑T áX¯«s¡Tì

dü>∑TDÅãVü≤àeTì #Ó|ü<äTs¡T. n‘·ìH ÅXó‹ ªªe÷sTTμμ

nqT X¯ã›eTT#˚ ñ˝Ò¢K+∫q~. n‘·ì $X‚wüeT>∑T

ñbÕ~Ûe÷j·T. X ‚«‘êX¯«‘ ·s√| üìwü‘ ·T Ôq+<äT

yêsêÔ˝≤|üeTTkÕsTTu≤u≤:Ä<Ûë´‹àø£ yÓ’C≤„ìø£ e÷dü|üÁ‹ø£ 08Ä>∑düTº 2012

22


#·÷&ÉT&ÉT.

e÷j·÷+ ‘·T Å|üø£à‹+ $<ë´HêàsTTq+ ‘·T

eTùV≤X«s¡yéT ˆ

‘·kÕ´ej·TeuÛÑ÷‘Ó’düTÔ yê´|üÔ+ düs¡«$T<ä+ »>∑‘Y ˆˆ

ªªõC≤„düTe⁄\T »>∑‘·TÔ≈£î eT÷\ø±s¡DeT>∑T

Å|üø£è‹ e÷j·T nì ‘Ó*dæø=HÓ<äs¡T. e÷j·÷~Û|ü‹

eTùV≤X«s¡T&Éì ‘Ó*dæø=HÓ<äs¡T. eTùV≤X«s¡T&ÉT nq>±

>=|üŒ Å|üuÛ ÑTe⁄. á e÷j·T#˚ ø£*Œ+#·ã&çq á

áX«sêej·TeeTT\# »>∑eT+‘·j·TT ì+&çj·TTqï~

nì ‘Ó*dæø=qe …qT.μμ

nbÕDÏbÕ<√ »eH√ Å>∑V”≤‘ê eX´‘· #·≈£åî' dü

X¯èD√‘· ø£s¡í' ˆ

dü y‹Ôy<ä + q #· ‘·kÕ´+dæÔ ysêÔ ‘·e÷VüQs¡ Å>∑ +

|ü⁄s¡Twü+ eTVü‰qÔyéT ˆˆ

ªªÄ |üs¡yTX«s¡Tq≈£î #‘·T\TqT ø±fióflqT Òe⁄.

nsTTqqT #ê\<ä÷s¡eTT dü+#·]+#·TqT.

düeTdüÔeTTqT Å>∑Væ≤+#·TqT. n‘·ìøÏ HÅ‘·eTT\T Òe⁄.

nsTTqqT düeTdüÔeTTqT #·÷#·TqT. n‘·ìøÏ #Óe⁄\T

Òe⁄ nsTTqqT nìïj·TTqT $qTqT. n‘·ìøÏ eTqdüT‡

Òø£ b˛sTTqqT ‘Ó*dæø=q<ä–q edüTÔe⁄\qT nìïÏì

‘Ó*dæø=qTqT. n‘·ìì ‘Ó*dæø=ìqyê&ÉT me&ÉTqT

˝Ò&ÉT. n‘·&ÉT eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT, Å|üÅ|ü<∏äeTT&ÉT nì

ÅãVü≤ày˚‘·Ô\T #Ó|ü<äTs¡T.μμ

@¬ø’ø£+ C≤\+ ãVüQ<Ûë m≈£îs¡«qïdæàHé πøåÅ‘

dü+Vü≤s¡‘´wü <e' ˆ

uÛÑ÷j·T' düècÕº |ü‘·j·TdüÔ<∏X' düsê«~Û|ü‘· +

|üs¡T‘ eTVü‰‘êà ˆˆ

ªªá |üs¡e÷‘·Tà&ÉT <˚eeTqTcÕ´~ nH˚ø£

JedüeTT<ëj·TeTT\qT nH˚ø£ $<Û äeTT\T>±

düèõ+#·TqT, yêìì nìïÏì n+‘·eTTq+<äT

yêìø±s¡DeT>∑T e÷j·Tj·T+<äT \j·TeTTqT

bı+~+#·TqT. n+‘˚ø±<äT. eTs¡\ ˝Àø£eTT\qT,

˝Àø £bÕ\≈£î\qT n≥T\H˚ dü èw æ º+∫ ‘êqT

düs¡«ìj·÷eT≈£î&ÉT>∑qT+&ç Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT yê]ô|’

Ä~Û|ü‘· eTTqT ìs¡«Væ≤+#·TqT.μμ

j·T#·Ã dü«uÛ≤e+ |ü#·‹ $X«jÓ÷ì' bÕ#Ûê´+XÃ

qsê«qŒ]D≤eTj˚T<ä´'

düs¡«yT‘·~«X«eT~Û‹wü‘´ø√ >∑TD≤+XÃ

düsê«ì«ìjÓ÷»y<ä ' ˆˆ

ª ª»> ∑‘êÿs ¡DT&É> ∑T | ü]e÷‘· àj˚T

Å| ü‹|ü<ës ¡ úd ü«u Û≤eeTTqT dæ ús ¡eTT>±

ìXÃsTT+#·TqT. |ü]D≤eTeTT bı+<ä<ä–qyêìì

|ü]D≤eTeTT bı+~+#·TqT. ‘êqT düeTdüÔ

$X«eTTq≈£îqT ìj·÷eT≈£î&ÉT>±qT+&ç <ëìì

‘·q n<äT|ü⁄˝À qT+#·Tø=qTqT. e÷j·TjÓTTø£ÿ

dü‘· Ô«, s¡», düÔyÓ÷>∑TDeTT\qT eT÷&ç+Ïì

düø±s¡´eTT\j·T+<äT ø£\T|ü⁄qT.μμ

q ‘·dü ø±s¡ + ø£s¡D+#· $<ä ‘ q

‘·‘·‡eTXÊÃuÛÑ ~Ûø£XÃ <äèX¯ ‘˚ ˆ

|üsêdü XøÏÔ]«$<∏Ó’e ÅXSj·T‘ kÕ«uÛ≤$ø°

C≤„qã\ÅøÏj·÷ #· ˆˆ

ªªá |üs¡e÷‘·Tàq≈£î X¯Øs¡eTT ˝Ò<äT.

Ç+Å~j·TeTT\T Òe⁄, Ç‘·ìø£+f… >=|üŒyê&ÉTø±ì,

Ç‘·ì‘√ düe÷qyÓT Æqyê&ÉTø±ì ˝Ò&ÉT. á

|üs¡e÷‘·Tàì ~e´X¯øÏÔ XÊÅdüÔeTT\j·T+<äT nH˚ø£

s ¡ø £eTT\>± e]í+#·ã&çq~. á X¯ø Ï Ô

nHê~qT+&çj·TT dü«‘ ·d æ ‡< ä ∆eT> ∑T

C≤„qÅøÏj·T#˚‘·qT düs¡«$wüj·TeTT\C≤„qeTT

\+<äTqT Å|üe]Ô+#·T#·Tqï~— ã\ÅøÏj·T#‘·qT ‘·q

kÕìï<Ûä eTTq e⁄qï nìïÏì XÊdæ+#·T#·Tqï~.μμ

ìs¡TZD ÅãVü≤àeTT

ô|<ä› $<ë´]ú :` dü>∑TDÅãVü‰àdü«s¡÷|üeTTqT

Ç+‘·es¡≈ £îqT ‘êeTT ‘ Ó*|æ]. Çø£

ìs¡TZDÅãVü≤àdü«s¡÷|üeTTqT ‘Ó\T|ü+&ç.

kÕ« . Å| ü . :` X ‚«‘êX ¯«‘ ·s√| üìwü‘ ·T Ô

#Ó|ü#·Tqï~.

ªªkÕøÏå#· #˚‘ê πøe˝À ìs¡TZDXÃ.μμ nì.

|üs¡e÷‘·à kÕøÏ å . ∫‘Y dü«s¡÷|üeTT.

Äø±sê~Ûs ¡V æ≤‘ ·eTT, ìs¡T ZDeTT. nq>±

dü‘·Ô«s¡»düÔeTeTT\qT eT÷&ÉT >∑TDeTT\qT

˝Òìyê&ÉT.

ìs¡TZDÅãVü≤àeTT dü∫Ã<ëq+<ädü«s¡÷|üeTT

ªªdü‘· + C≤„q eTqqÔe+ ÅãVü≤àμμ

ÅãV ü≤ àeTT dü‘ Y d ü«s ¡÷|üeTT,

C≤„qdü«s¡÷|üeTT, Äq+<ädü«s¡÷|üeTT. á

ÅãVü≤àeTTH˚ ÅãVü≤ày˚‘·Ô\T ‘Ó*dæø=HÓ<äs¡T. Ç#·ÃÏ

23


ª ªd ü‘ · ´+C≤ „qeTqdü Ô+ ÅãVü≤ à μ μ nqTq~

dü«s ¡÷|ü\ø£ åDeTT. á \ø£ åDeTTq+<ä*

ÅãVü≤à|ü<äeTT \ø£å |üs¡eTT>± Å|üjÓ÷–+#·ã&çq~.

dü‘ · éTT, C≤ „qeTT, nq+‘·eTT nqTq$

Ç‘·s¡yêéè‹Ô |üPs¡«ø£eTT\>∑T ÅãVü≤àeTTjÓTTø£ÿ

$X‚wüDeTT\T, $X‚wü´$X‚wüDuÛ≤eeTT‘√ á

ÅX¯ó‹j·T+<äT kÕe÷Hê~Ûø£s¡DéTTqT uÀ~Û+#·T

dü‘·éTT, C≤„qeTT, nq+‘·eTT nqT eT÷&ÉT

X ¯ã ›eTT\T e⁄qï$. d ü‘ · ´| ü< äeTT#˚ ÅãVü≤ à

_ Ûq ïeTT\>∑T nqs¡ ú nì‘· ´ | ü<ës ¡ úeTT\T

yêé]Ô‘·eTT\T. C≤„q|ü<äeTT#˚ »&ÉeTT\TqT,

n Å| üø±X ¯eTT\TqT n>∑T | ü<ës ¡ úeTT\T

yêé]Ô‘·eTT\T. nq+‘·|ü<äeTT# <X, ø±\, edüTÔ

|ü]#Ã¤<äVæ≤‘·eT>∑T ÅãVü≤àeTT uÀ<Ûä eTT.

|ü<ës¡ú\ø£åDeTTq+<ä* Å|ü‹|ü<äeTTqT

@~jÓ÷ ø£ |ü<ës¡úeTTqT yêéè‹Ô #j·TT≥<ë«sê

\ø£ å éTTqT #·÷|æ+#·TqT. ªª˙\ø£eT\eTTμμ

y ÓTT< ä\>∑T#√≥¢ $X‚w üDeTT<ë«sê

˙\ø£eT\eTTqT ms¡Tø £ |üs ¡#·e\dæq#√

ªªs¡ø£ Ôø£eT\eTTq≈£îμμ yêéè‹Ô ø£\T>∑e˝…qT.

Äyê´qè‹Ô ˙\|ü<äeTT‘√H˚ »s¡T>∑>∑\<äT. ÇfÒ¢

nH˚ø£$X‚wüDeTT\ <ë«sê nH˚ø£ $X‚wü eTT\qT

<ä÷s¡eTT #˚dæ \ø£åéTTqT #·÷|üe˝…qT. ø±ì

ªªìs¡T ZD ÅãVü≤àeTT ˇø£fÒ μ μ nqT#√≥ nH˚ø£

$X‚wüDeTT\qT ñ|üjÓ÷–+#·e\dæq nedüs¡eTT

Ò<äT. dü÷s¡T´&ÉT ø£& nsTTq|ü&ÉT Ä dü÷s¡T´q≈£î

ˇø£&˚ nqT $X‚wüDeTT ñ|üjÓ÷–+#·T≥

ìs¡s¡úø£eTT.

ø±e⁄q ô|’eT÷&ÉT|ü<äeTT\˝ÀqT @~jÓ÷

ˇø£ eTTKýÓTÆq n;Ûwüº|ü<äeTTqT ñ|üjÓ÷–+∫

ÅãVü≤àdü«s¡÷|üeTTqT uÀ~Û+#·T≥ j·TTø£ÔeTT.

ªªdü‘Yμμ yÓTT<ä\>∑T |ü<äeTT\T kÕs¡úø£ eTT

ô|<ä›$ :` n~«rj·TeT>∑T ÅãVü≤àeTT

ˇø£&Ó’q|ü&ÉT sTTø£ eT÷&ÉT|ü<äeTT\T yê&Ée\dæq

n>∑‘· y˚T$T?

kÕ«. Å|ü. :` n~«rj·TeT>∑T ÅãVü≤àeTT

ˇø£ÿ&˚ . Äø±s ¡DeTT#˚ n‘·ìì

HêHê|ü<ë πs ú‘ ·s ¡yêéè‹Ô s ¡÷|üeTTq

‘Ó*dæø=qe\dæq nedüs ¡eTT ˝Ò< äT . ø±ì

ˇø£dü+>∑‹. Äø±X¯eTTq+<äT dü÷s¡T´&ÉTø£\&ÉT.

n<˚$<Û äeT> ∑T d ü÷s¡ ´ Å| ü‹_+ãeTT

nH˚ø £»˝≤X¯j·TeTT\+<äT ø±qq>∑TqT. Ä

|ü]dæú‹j·T+<äT ø£\ŒHêÅ|üdü÷‘·T\>∑T dü÷s¡T´\qT

yêéè‹Ôì bı+~+#·T≥¬ø’ Äø±XeTTq+<ä* dü÷s¡T´&ÉT

dü‘·éTT nì $X‚wüDeTT Å|üj·÷–+#·e˝…qT.

ªªdü‘·éTTμμ nqT$X‚wüDeTT nø±X¯eTTq+<ä*

dü÷s¡T´ìj·T+<äT m≥T¢ kÕs¡ úø £y Ó÷ n≥T\H˚

ÅãùV≤à‘·s¡eT>∑T ø£*Œ‘· nyê´ø£è‘· uÛÑ÷‘êø±XÊ<äT\

yêéè‹Ôø=s¡≈£îqT, ÅãVü≤à|ü<äCÀ<Ûä eT>∑T ìs¡TZDÅuVü≤àeTT

uÛÑ÷‘ê~_ÛqïeTì ‘Ó*j·TCÒj·TT≥≈£îqT j·TTø£ÔeTT.

@\qq nyê´ø£è‘·eTT\>∑T Äø±XÊ~uÛÑ÷‘·eTT\T

nì‘·éTT\T, ø£*Œ‘·eTT\T. ÅãVü≤àeTT dü‘·éTT.

‘·~“¤qïeTT ø£\ŒHêÅ|üdü÷‘·eTT ø±<äT.

ø±\ Å‘ ·j·Tu≤<Ûës ¡V æ≤‘ ·eTT dü‘ · éTT.

ø±«∫‘·ÿeT>∑T |ü<ës¡úÅ|ür‹ ø£\~ ndü‘· eTT. m≥¢ìq`

ªªeTè‹Ôø£qT+&ç |òüT≥eTT ñ<ä“¤$+#·TqTμμ nì

#Ó|üŒã&çq~.

eTè‹Ôø£qT+&ç düs¡«ø±\ìsê«edüú\j·T+<äTqT

πøs¡ø£eT>∑T |òüT≤ø£è‘·T\T ñ<ä“¤$+#·e⁄. ˇø£|ü&ÉT

|ò üT≥eTT\T ñ<ä “ ¤$+∫qqT eT]jÓTTø£|ü&ÉT

Å|ü$T<ä\T yÓTT<ä\>∑Tq$ ñ<ä“¤$+#·TqT. $ø±s¡eTT\>∑T

á |ü<ës¡ úeTT\ìïj·TT nì‘·éTT. ÅX¯ó‹≈£L&É

#Ó|ü#·Tqï~.

ªªyê#ês¡eT“¤D+ $ø±s√ HêeT<Ûj·T+ eTè‹Ôπø‘é

dü‘· yéTˆˆμμ

ù|s¡T ô|≥ºã&ÉT≥‘√ ªªHêeT<Û˚j·TeTTμμ nqT

$ø±s¡eTTqT bı+<äTqT. ø±ì j·T<∏ës¡úeTTq≈£î

ªªeTè‹Ôø£μμ nqTq~j˚T dü‘·éTT. nq>± eTè‹Ôø£#˚

»ì+∫q ≈£î+&É\T, Å| ü$T<Ó\T nìïj·TTqT

eTè‹Ôø £j˚T . ≈ £î+&É , Å| ü$T<ä y ÓTT< ä\>∑Tq$

ù|s¡T¢e÷Å‘·y˚T.

Ç≥T¢ dü‘· eqeTT<ë«sê ÅãVü≤à$ø±s¡eTT\>∑T

Ç‘·s¡ |ü<ës¡úeTT\T yê´|ü]Ô‘·eTT\T. ªª∫‘Yμμ nq>±

C≤ „qeTT. á |ü< äeTT#˚ »&É | ü<ës ¡ úeTT\T

yê´]Ô‘·eTT\T. ÖøÏø£Je⁄\ C≤„qeTT nì‘· eTT. ø±e⁄q

ÅãVü≤àeTT nì‘· C≤„qs¡÷|üeTT nqT uÛ≤eìeè‹Ôø=s¡≈£î

ªªnq+‘·μμ |ü<äeTT Å|üjÓ÷–+#·ã&çq~. nq+‘·eTT

nq>± <˚X¯, ø±\, edüTÔ |ü]#Ã¤<äs¡Væ≤‘·eTT.

Ç≥T¢ dü‘ê´~|ü<äeTT\#˚ uÀ~Û+#·ã&ÉT

nK+&É, @ø£s¡dü ÅãVü≤àeTT ìs¡TZD ÅãVü≤àeTT. ªªC≤„q+

ÅãVü≤àμμ nì #Ó|æŒqqT ÅãVü≤à\ø£åDeTT uÀ<Ûäý˚T. á

ìs¡T ZD ÅãVü≤ àeTT‘√H˚ $X¯«eTT n+‘·j·TT

ì+&çj·TTqï~.

24


Ç~ n+‘·j·TT <e⁄ì# ì+&çj·TTqï~

ÅXó‹ #Ó|ü#·Tqï~ `

ªªáXÊyêdü $T<ä+ düs¡« j·T‹ÿ+#· »>∑‘ê´+

»>∑‘Yμμ

|üs√ø£ å`n|üs√ø£ ås¡÷|üeTTq #·÷&ÉeT>∑T

Ç<ä+‘·j·TTqT <˚e⁄ì#˚ ì+&çj·TTqï~.

Äìs¡T ZD ÅãVü≤ ày ˚T ª ªyêj·÷´~μμ s ¡÷|üeTTq

qéVü≤è‘·T&É>∑T#·THêï&ÉT, Å|ü‘· ø£åeT>∑T#·THêï&ÉT. ø±ì

j·T<∏ës¡úeTTq≈£î ‘ê‹Ô«ø£<äèwæºì |ü]o*+∫q#√

ÅãVü≤àeTT nÅ|ü#·*‘·eTT, @\qq, n~ yê´|üø£eTT—

nÅøÏj·TeTT.

düèwæºøÏ|üPs¡«eTT ªªdü‘Yμμ dü«s¡÷|üeT>∑T

ìs¡TZDÅãVü≤àeTT

‘·<»‹ ‘·HÓ’ï»‹ ‘·‘·Ô <ä÷πs ‘·<äìÔπø ˆ

‘·<äqÔs¡dü düs¡«dü ‘·<äT düs¡«kÕ´dü u≤Vü≤´‘·' ˆˆ

(áXÊ)

˝Ò< äqTø=qTyê]øÏ Ä ÅãVü≤ àeTT

<ä÷s¡eTT>±qT+&ÉTqT. @\qq $<ë«+düT\Tø±ì

yê]øÏ ÅãVü≤àeTT nC≤„‘·eTT, nÅbÕdü eTT. ÄÅãVü≤ày˚T

düs¡«yê´|üø£eTT— $<ë«+düT\<äèwæºøÏ #ê\<ä>∑Zs¡>∑

qT+&ÉTqT. Ä ÅãVü≤ày˚T düèwæºøÏ |üPs¡«eTT ªªdü‘Yμμ

s ¡÷|üeTTq ñ+&ÓqT. n~ ˇø£fÒ n~«rj·T

s¡÷|üeTTq ñ+&ÓqT.

ìs¡TZDÅãVü≤àeTT |üs¡Åu≤Vü≤àeTT

ª ªd ü< ˚e kÂy˚T à< ä eT Å> ∑

nd”<˚ø£y˚Tyê~«rj·TyéTμμ (#Ûê+<√)

zkÂeTT´&Ü! d ü èw æ ºñ‘· Œ‹ Ôø Ï | üPs ¡«eTT

á<äèX¯ C≤‘·eT>∑T »>∑‘·TÔq≈£î n~ÛcÕƒ¡qeT>∑T ªªdü‘Yμμ

s¡÷|üeTT ˇø£ÿfÒ n~«rj·Ts¡÷|üeTTq ñ+&ÓqT

eTT+&Éø√|üìwü‘·TÔ á ìs¡TZDÅãVü≤ày˚T |üs¡ÅãVü≤àeTT

nì #Ó|æŒq~. n~ XØs¡s¡Væ≤‘·eTì #Ó|üŒã&çq~.

ªªn<∏ä |üsê j·Tj·÷ ‘·<äø£ås¡eT~Û>∑eT´‘

j·T‘·Ô<ä<äèX¯éTÅ>±Vü≤´

eT>√Å‘·eTes¡íeT#·ø£å'ÅXÀÅ‘·+ ‘·<äbÕDÏbÕ<äyéT ˆ

ì‘· + $uÛÑT+ düs¡«+

>∑‘·+ düTdü÷ø£åà+ ‘·<äe´j·T+ j·T<é uÛÑ÷‘·jÓ÷ì+

|ü]|üX´ìÔ BÛsê' ˆˆ

ìs¡TZDs¡÷|üeTT>± Å|ü‹bÕ<ä eT>∑T |üs¡ÅãVü≤àyT

|üsê$<ä´ nì #Ó|üŒã&ÉTqT. Ä |üsê$<ä´#˚

nø£ ås ¡| üs ¡ ÅãVü≤ àeTT ‘ Ó*j·Tq>∑TqT. Ä

ìs¡TZDÅãVü≤àeTT n<äèX¯éTT. <äèwæºøÏ $wüj·TeTT

ø±<äT. nÅ>±Vü≤éTT. Vü≤kÕÔ<äT\≈£î $wüj·TeTTø±<äT.

n>√Å‘·eTT` yêeTHê~ •wüº>√Å‘·s¡Væ≤‘·eTT. nXØ],

es¡ í , #·≈ £ å î ' ˆ ÅXÀ Å‘ê~s¡V æ≤‘ ·eTT—

V ü≤d ü ÔbÕ<ë~s¡V æ≤‘ ·eTT. ì‘· éTT

ø±\Å‘ ·j·÷u≤~Û‘ ·eTT. nq>±

ø±\ø£è‘·|ü]#Ã¤<äVæ≤‘·eTT. $uÛÑTe⁄ nq>± <Xø£è‘·

| ü]#˚ Ã ¤< äs ¡V æ ≤‘ ·eTT. d üs ¡«> ∑‘ ·eTT.

d üs ¡«| ü<ës ¡ úeTT\j·T+<äTqT n<äèX ¯ éTT.

ne´j·TeTT. nq>± $ø±s¡s¡Væ≤‘·eTT. nÅãVü≤àeTT

düs¡«uÛÑ÷‘·jÓ÷ì nq>± n~ düs¡«uÛÑ÷‘·eTT\≈£îqT

n~ÛcÕ˜qø±s¡DeTT. <ëìì düe÷Væ≤‘·∫‘·TÔ\T

u≤>∑T>± #·÷#·T<äTs¡T. nÅãVü≤ày˚T ìwüÿ˝≤~

s¡÷|üeTTq>∑÷&É Å|ü‹bÕ~+|üã&çq~.

ìwüÿ\+ ìÅwæÿj·T+XÊqÔ+ ìs¡e<ä +

ìs¡x®qyéT ˆˆ

ø£fi¯\T nq>± nej·TeeTT\T, n$

ÅãVü≤àeTTq ˝Òe⁄. n+‘˚ø±<äT. eTqdüT‡, ø£s¡à

yÓTT<ä\>∑T 16 ø£fi\TqT Òe⁄. ìÅwæÿj·T+ nq>±

ÅøÏj·÷s¡Væ≤‘·eTT. XÊ+‘·eTT nq>± wü&É÷]à

s¡Væ≤‘·eTT. »sê, eTè‘·T´, XÀø£, yÓ÷Vü≤, ≈£åî<Ûë,

‘·ècÕí~ wü&É÷]às¡Væ≤‘·eTT. ìs¡|ü+<ä eTT nq>±

e÷j·÷s¡V æ≤‘ ·eT> ∑T | üs ¡ ÅãVü≤ àeTT

HêHês¡÷|üeTT\T ø£\~ø±<äT. HêHês¡÷|üeTTq

#·÷∫q yê&ÉT »qà eTè‘·Té⁄\ #·Åø£eTT˝À

‹s¡T>∑TqT.

eTH√yê–«wüj·TeTT ø±ì Hês¡TZDÅãVü≤àeTT

j·T‘√ yê#√ ìs¡ÔHÔ nÅbÕ|ü eTqkÕ düVü≤ ˆ

nqs¡∆+ ÅãVü≤àD√ $<ë«qï _UÒ‹ ø£<ë#·H‹ ˆˆ

eTqdüT ‡q≈ £îqT, yê≈ £îÿq≈£îqT

$wüj·TeTTø±ì ÅãVü≤àeTT, nq>± m#·Ã≥qT+&çq

eTqdüT‡‘√ ≈£L&çq yê≈£îÿ ìeè‹Ôì#Ó+<äTH√ Ä

ÅãVü≤àeTT ª‘·‘· Ô«eTkÕ´~μ eTVü‰yêø£éTT\≈£î

\ø£ åéTT. BìH˚ ÅX¯ó‘·T\T kÕøÏ å, #˚‘·qeTT,

πøe\eTT, ìs¡TZDeTT n>∑T ÅãVü≤àeTT nì #Ó|æŒq$.

25


$sƒ√u≤ ‘·*¢<ä+Å&ÉT\ <ä>∑Zs¡≈£î yÓfi¯fl&É+

ˇø£s√E $sƒ√u≤ dæ<√∆|ü+‘Y‘√, ªªHqT e÷

‘·*¢<ä+Å&ÉT\qT <ä]Ù+#ê\qT≈£î+≥THêïqT. yê]ì

#·÷dæ #ê˝≤ø±\yÓT Æ+~. yês¡T Hê sêø£ ¬ø ’

m<äTs ¡T#·÷dü÷ Ôe⁄+≤s¡T . < äj·T#˚d æ

ôd\$e«e\dæq~μμ nì ÅbÕ]ú+#ê&ÉT. n+<äT≈£î

dæ<√∆|ü+‘Y dü+‘√wü+>± ˇ|üø=ì dü≈£î≥T+ã+>±

n‘·ì‘√ø£\dæ ø±|ü>±"yé #sê&ÉT.

$sƒ√u≤ ‘·q ‘·*¢<ä+Å&ÉT\qT <ä]Ù+∫

qeTdüÿ]+#ê&ÉT. dæ<√∆|ü+‘Y yê]øÏ qeTdüÿ]+∫

»]–q eè‘êÔ+‘·eT+‘ê $es¡+>± #Ó|æŒ ‘·q

≈£îe÷¬s ÔqT yê]øÏ qeTdüÿ]+|üC ÒkÕ&ÉT .

˙s¡÷u≤sTT s ¡Tø±àu≤sTTì #·÷dæ m+‘√

dü+‘√wæ+∫ yês¡+<ä]˙ Ä<ä]+∫+~.

>√$+<ä|ü+‘·T dæ<√∆|ü+‘·T≈£î qeTdüÿ]+∫,

ªªkÕ«MT! MT nqTÅ>∑Vü≤+e\¢ Hê ≈£îe÷s¡TDÏí eT∞fl

ø£fi≤flsê #·÷&É>∑*π> uÛ≤>∑ + ø£*–+~. Ç‘·ì yÓ’sê>∑ +

#·÷ùdÔ m+‘√ Ä+<√fiq>± e⁄+&~. MT <äj·Te\q

e÷≈£î Ä ∫+‘· ‘=\–b˛sTT+~μμ nHêï&ÉT. ‘·q

≈£îe÷¬s Ô n<ä ècÕ ºìøÏ d æ<√ ∆| ü+‘·T m+‘√

dü+‘√wæ+∫, yê]‘√ ø=Hêïfiófl >∑&ç|æ ‹]– uÛ≤s¡ ‘√

ø£*dæ dü«kÕúHêìøÏ #] uÛÑ>∑e+‘·T&çì Äsê~Ûdü÷Ô

düTK+>± ø±\+ >∑&ÉT|ükÕ>±&ÉT.

ø±\+ >∑&ÉTdüTÔqïø=B› $sƒ√uÛ≤ yÓ’sê>∑´+

ô|s¡>∑kÕ–+~. s¡Tø±àu≤sTT j·TÚeqe‹jÓÆT

nsTT<ës¡T dü+e‘·‡sê\T >∑&ç∫Hê n‘·&ÉT ø£ÿkÕ]

≈£L&Ü ÄyÓTqT ø£HÓ ï‹ Ô #·÷&É˝Ò<äT . n‘·ì

‘·*¢<ä+Å&ÉT\T ≈£L&Ü dü«s¡ZdüTú\j·÷´s¡T. n‘·&ÉT ‘·q

uÛ≤s¡ ‘√, ªªHqT Hê ‘·*¢<ä+Å&ÉT\ ndæúø£\qT >∑+>∑ À

ìeT»®q+ #˚j·T&ÜìøÏ ø±oøÏ yÓfi¯fle\dæe⁄qï~.

HqT ‹]– e#Ães¡≈£î e⁄ |ü⁄Ïº+Ï À e⁄+&ÉT.

eTq Ç+À¢ ≈£î nedüs¡yÓTÆq <ÛäqeTT, dü+|ü<ä, Ç‘·s¡

edüTÔe⁄\T rdüTø=ì $T–*q~ ù|<äkÕ<ä\≈£î |ü+∫

ô|≥Tºμμ nì ÄC≤„|æ+#ê&ÉT. s¡Tø±àu≤sTT ‘·q ø√dü+

@MT <ë#·Tø√≈£î+&Ü n+‘ê ù|<äyê]øÏ <ëq+

#˚dæ+~.

Ç+‘·˝À dæ<√∆|ü+‘·T ‘·q $j·T´+≈£î\T

dü«s¡ZdüTú …’Hês¡ì ‘Ó\TdüTø=ì nø£ÿ&çøÏ e#êÃ&ÉT. ‘·q

≈£îe÷¬sÔ <ë«sê n\T¢ì Å|ües¡ ÔqqT >∑T]+∫

‘Ó\TdüTø=ì ÄX¯Ãs¡´#·øÏ‘·T&Ó’ ≈£L‘·Ts¡T, n\T¢&çì

rdüTø=ì ‘·q dü«Å>±eTyÓTÆq ø£\ø±e‹ #sê&ÉT. $sƒ√u≤

‘êqT ø±oøÏ yÓfi ¯ fl&ÜìøÏ nqTeT‹ ø√sê&ÉT .

dæ<√∆|ü+‘·T n+<äT≈£î n+^ø£]+#·ø£ ø=Hêïfiófl ã&É*ø£

rs¡TÃø=ì yÓfifleTì #Ó|æŒ n\T¢&ç Å|üj·÷D≤ìï ÄbÕ&ÉT.

s¡Tø±àu≤sTT s¡Vü≤dü´+>± ‘·q ‘·*¢<ä+Å&ÉT\‘√ n‘·ì

yÓ’sê>∑´eTTqT >∑T]+∫ $e]+∫ n‘·&ÉT >∑qTø£

yÓ[flq≥¢sTT‘˚ Çø£ ‹]–sê&Éì, m˝≤¬>’Hê n‘·&ÉT

dü+kÕs¡eTT #ùd≥≥T¢ #j·TeT˙ yê]ì ÅbÕ]ú+∫+~.

dæ<√∆|ü+‘·T #ê˝≤ C≤Å>∑‘·Ô‘√ n\T¢&çì ˙&É˝≤>±

nqTdü]+∫ ø£+Ïø Ï ¬s|ü Œ˝≤>± m\¢| ü& É÷

ø£ìô|≥Tº≈£îì e⁄+&˚yê&ÉT.

ˇø£s√E ‘·qqT > ∑+>±j·÷Å‘ ·≈ £î

nqTeT‹+#·eTì $sƒ√u≤ dæ<√ ∆| ü+‘·TqT

ìs¡“+~Û+#ê&ÉT. dæ<√›|ü+‘·T n+<äT≈£î n+^ø£]+∫

‘êqT ≈£L&Ü n‘·ì‘√ ekÕÔqì #ÓbÕŒ&ÉT. n~ $ì

$sƒ√u≤ ‘·q ùd«#·Ã¤≈£î uÛÑ+>∑eTT ø£*Zq+<äT≈£î m+‘·>±H√

u≤<ä|ü&ç ‘·q uÛ≤s¡´qT |æ*∫, ªªá dü+kÕs¡+˝À

e⁄+&É&É+ Hê¬ø+‘√ u≤<Ûä>± e⁄qï~. ø£qTø£ düHê´dü+

rdüT≈£îì ùd«#·Ã¤>± e⁄+&Ü\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT.

˙≈£î #Ó|üŒ≈£î+&Ü yÓfifl&É+ n<Ûäs¡à+ >∑qTø£ ≈£î ì»eTT

‘Ó\T|ü⁄‘·THêïqT. ˙ ‘·*¢<ä+Å&ÉT\≈£î Hê $wüj·T+

$e]+∫ HqT ãj·T\T<s¡&ÜìøÏ düeTà‹+#·Tμμ nì

C≤„H˚X¯«sY eTVü≤sêCŸ #·]Å‘·leT‹ y<äe‹


26


ø√sê&ÉT. |æ&ÉT>∑TbÕ≥T˝≤+Ï n‘·&ç e÷≥\≈£î

s¡Tø±àu≤sTT n<ä]|ü&ç ‘·q ‘·*¢<ä+Å&ÉT\≈£î $wüj·÷ìï

$e]+∫+~. dæ<√∆|ü+‘·T m+‘√ u≤<Ûä|ü&ç ‘·q

n\T¢ì‘√, ªªHêsTTHê! ˙$+ø± #ê˝≤ ∫qïyê&ç$.

d ü+kÕs¡ d üTU≤\qT ≈ £L&Ü ˙$+ø±

nqTuÛÑ$+#·H Ò<äT. á ej·TdüT‡ À Ç+Å~j·T ìÅ>∑Vü≤+

m+‘√ ø£wüº+. n&Ée⁄\˝À ø£+<äeT÷˝≤\T ‹+≥÷

‘·|üdüT‡ #˚düT≈£îH˚ eTTqT\πø Ç+Å~j·T ˝À\‘·«+

e<ä\<äT. n≥Te+≥|ü&ÉT wüÅ&Ék˛ù|‘·yÓTÆq uÛÀ»q+

#˚dü÷Ôe⁄+&˚ ˙e+Ï j·TTe≈£îì Ç+Å~j·÷\T

nBÛq+˝À e⁄+&É&É+ kÕ<Û ä é÷? ø£qTø£ Ç≥T

dü+kÕsêìøÏ, n≥T düHê´kÕìøÏ ¬s+&çÏø° #Ó&ç

ÇVü≤|üsê\T ¬s+&É÷ ÅuÛÑwüº‘· #Ó+<äT‘êsTT. Å|üdüTÔ‘êìøÏ

düHê´düeTT düTKs¡eTT>± ‘√∫q|üŒÏø° Ç+Å~j·T

$ø±sê\T ñ<äsTT+∫q|ü&ÉT n~ m+‘√ ø£wüºeTT>±

nì|æd üT Ô+~. düHê´kÕ ÅX ¯eTeTT˝Àì ø£w ü ºeTT

nqTuÛÑ$ùdÔ>±ì ‘Ó*ùd~ø±<äT. @|üìHÓ’Hê ìwüº‘√q÷,

nuÛ≤´dü+‘√q÷ Åø£eTeTT>± kÕ~Û+#ê*. n+‘>±ì @

$wüj·T+˝ÀHÓ ’Hê ‘=+<äs¡bÕ≥T ‘·>∑<äT. ø£qTø£

eTT+<äT>± ‘·–q ns¡Ω‘· dü+bÕ~+∫q ‘·sê«‘˚

<ìHÓ’Hê kÕ~Û+#ê*, nqTwæº+#ê*. ≈£Ls¡TÃqï ‘·s¡Tyê‘·

|ü&ÉTø√yê*>±ì ì\ã&ç |ü&ÉTø√e&ÜìøÏ Å|üj·T‹ïùdÔ

‘·\|ü>∑\ø£ ‘·|üŒ<äT. n+<äTπø ô|<ä›\T ÅãVü≤à#·s¡éTT,

>∑èVü≤düÔ eTT, yêqÅ|üdüÔeTT, düHê´düeTT nH˚ Hê\T>∑T

ÄÅXe÷\qT ˇø£ Åø£eT+˝À @s¡Œs¡∫ e÷qe⁄\+<äs¡÷

Ä Åø£e÷ìï nqTdü]+#ê\ì $~Û+#ês¡T. düHê´düeTT

|ü≥¢ n‹>± ≈£î‘·÷Vü≤\+ ø£*–e⁄Hêïe⁄. düHê´düeT+fÒ

‘·\>=]–+#·Tø=ì ø±cÕj·T eÅkÕÔ\T <Ûä]+#·&É+

ø±<äT. dü+ø£\Œ $ø£˝≤Œ\T ˝Ò≈£î+&Ü yÓT\≈£îe>±

e⁄qï|ü&˚ düTwüß|æÔì bı+~ Äq+<ädü«s¡÷|ü+>±

e⁄+&É>∑\>∑&Éy˚T düHê´düeTT. Ç~ kÕe÷qT´\≈£î

kÕ<Ûä eTjT´ $wüj·T+ ø±<äT. ‘·\ >=]–+#·T≈£îqï+‘·

e÷Å‘êq Ä˝À#·q\T, dü+ø£˝≤Œ\T ‘=\–b˛e⁄.

Hês¡<äT&ÉT, $XÊ«$TÅ‘·T&ÉT, ãèVü≤düŒ‹, X¯óÅ≈£î&ÉT,

Å‹eT÷s¡TÔ\T ` M¬se«s¡÷ kÕe÷qT´\T ø±<äTø£<ë?

n+‘·Ïyêπs Åd”ÔyêýÓ÷Vü‰ìøÏ eXó …’Hês¡T. Çø£ e÷qe⁄\

dü+>∑‹ #ÓbÕŒ˝≤? ø±˝≤ìï »sTT+#·e#·TÃHyÓ÷ >±ì

ø±e÷ìï »sTT+#·&É+ kÕ<Ûä´+ ø±<äT. dü+kÕs¡+˝À

ñ+≥÷ ≈£L&Ü ‘êeTsê≈£î MT<ä ˙Ïu§≥Tº˝≤>±

Å|üe]Ô+#yê& |ü+&ç‘·T&ÉT ø±˙ düHê´kÕìï d”«ø£]+∫

<ëìì nqTwæ+#· Òø£ |ü‘·qeTjTýê&ÉT |ü+&ç‘·T&ÉT

ø±˝Ò&ÉT. Çe˙ï ˙≈£î ‘Ó*j·Tì $wüj·÷\T ø±e⁄.

‘=+<äs¡|ü&ç düHê´dü+ rdüTø√≈£î Hê e÷≥$ì

>∑èVü≤kÕúÅX¯eTeTT nqTwæ˜+#·T. nsTTHê ˙øÏwüº+

Òø£b˛‘ ìqTï ã\e+‘·ô|≥ºqT. nsTT‘ Hê<=ø£

ÅbÕs ¡ úq. ˙e⁄ düHê´d ü+ d”«ø £]+#·&Üìπø

ìXÃsTT+#·T≈£îqï≥¢sTT‘ ø£ dü+ ø£ÿ ≈£îe÷s¡T&ÉT

ø£*π>es¡¬ø’Hê ˙ uÛ≤s¡ ‘√ ø£*dæ e⁄+&Ée#·TÃø£<ë

nì uÀ~Û+#ê&ÉT.

$sƒ√uÛ≤ ‘·q e÷eT>±]øÏ qeTdüÿ]+∫,

ªªkÕ«MT! dæ+Vü≤yÓT+‘· Äø£*>± e⁄Hêï <ä>∑Zs¡˝À

‹s¡T>∑T‘·÷e⁄qï qø£ÿ\MT<ä #˚sTTy˚j·T≈£î+&Ü

eT<ä>∑C≤\ ≈£î+uÛÑdüú ≤\ ø√düyT y∫e⁄+≥T+~

ø£<ë! n˝≤π> $s¡T≈£îÔ&Ó’qyê&ÉT $wüj·Tyê+#Û·\T

m+‘·>± u≤~Û+∫Hê ˝…ø £ÿ#˚j·T≈ £î+&Ü

|üs¡e÷q+<ëH˚ï ø√s¡T≈£î+≤&ÉT. j·TTø±Ôj·TTø£Ô

|ü]C≤„qeTT>∑\ $yø£e+‘·T&ÉT m|ü&É÷ Åd”ÔdüTU≤ìï

ø±+øÏå+#·&ÉT. n+‘·T Òì <äT'U≤\≈£î eT÷\yÓTÆq

dü+‘êqeTT Hê≈£î nedüs¡+˝Ò<äT. MTπsø±<äT,

uÛÑ>∑e+‘·T&˚ e∫Ã qqTï n&É¶–+∫Hê H˚ìø£ÿ&É

ñ+&ÉqT. H˚qT yÓ[flb˛‘êqTμμ nì n+‘·>±

Åã‹e÷*q|üŒÏø° $q≈£î+&Ü ‘·q ‘·*¢<ä+Å&ÉT\

ndæÔø£\qT rdüTø=ì ø±oøÏ ãj·T\T<˚sê&ÉT.

s¡Tø±àu≤sTT @&ÉTdü÷Ô n‘·ì bÕ<ë\qT >∑Ïº>±

|ü≥Tº≈£î+~. $sƒ√u≤ @MT #j·T Òø£ Å|üj·÷D≤ìï

n|üŒÏøÏ e÷ìyXÊ&ÉT.

ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ $sƒ√u≤ ø£HêÏ ‘Ó\¢yês¡T

s¡a≤eTTq ‘·q uÛ≤s¡é<ä›≈£î yÓ[fl, ªªkÕïHêìøÏ

yÓfi≤ÔqTμμ nì <ä«+<ës¡ú+>± (¬s+&ÉT nsêú\T

e#˚Ã≥≥T¢) nHêï&ÉT. s¡Tø±àu≤sTTøÏ $sƒ√u≤

eTqdüT˝Àì <äTs¡T<˚›X¯eTT ‘Ó*j·Tø£ ªªdüπsqìμμ

nqï~. y Ó+≥H˚ $sƒ√u≤ ‘ ·q uÛ≤s ¡ ´

nqTeT‹∫Ãq≥T¢>± uÛ≤$+∫, m+‘√ dü+‘√wæ+∫,

|ü+»s¡+˝ÀqT+∫ ãj·T≥|ü&çq ∫\Tø£˝≤>±

dü+kÕs¡+ qT+&ç $eTT≈£îÔ&Ó’ yêj·TTy˚>∑+‘√

|üs¡T¬>‹Ô, ìÅ<ëVü‰sê\T ˝Ò≈£î+&Ü πssTT+ãefi¯ófl

Å|üj·÷DÏ+∫ ø=+‘·ø±˝≤ìøÏ ø±o πøåÅ‘·+ #sê&ÉT.

nø£ÿ&É n‘·&ÉT >∑+>±q~˝À kÕïq+ #˚dæ, ‘·q

‘·* ¢< ä+ Å& ÉT\ ndæ Ôø £\qT > ∑+>∑˝À ø £*|æ ,

|æ+&ÉÅ|ü<ëq+ yÓTT<ä …’q Ä#êsê\˙ï ìs¡«Væ≤+∫

Å|üj·÷>∑≈£î yÓfi≤fl&ÉT. nø£ÿ&çqT+∫ |ü⁄wüÿsêìøÏ

yÓ[fl ˇø£#√≥ ãdü#˚dæ, dü‘·TŒs¡Twüß\ kÕ+>∑‘· +˝À

düTK+>± J$+#·kÕ>±&ÉT.

‘·q uÛÑs¡Ô m+‘·ùd|üÏø° kÕïq+ qT+∫

27


‹]–sêø£b˛e&É+ >∑eTì+∫q s¡Tø±àu≤sTT m+‘√

u≤<Ûä|ü&ç ‘·q ‘·*¢<ä+Å&ÉT\≈£î »]–q $wüj·T+

$e]+∫+~. dæ<√∆|ü+‘Y $sƒ√u≤ e÷≥\˝Àì

>∑÷&Üs¡∆+ ‘Ó\TdüTø=ì n‘·&ÉT yÓ÷dü–+∫ yÓfi≤fl&Éì

ns¡ ú+ #˚düTø=ì ø=+‘·eT+~ eTqTwüß\‘√

yÓ‹øÏ+#ê&ÉT. ø±˙ n‘·&ç C≤&É ‘Ó*j·T˝Ò<äT.

s¡Tø±àu≤sTT ìÅ<ëVü‰sê\T e÷ì u≤<Ûä|ü&ÉkÕ–+~.

‘·q u≤<ÛäqT uÛÑ]+#· Òø£ n–ïÁ|üyX+ #j·T&ÜìøÏ

dæ<ä∆yÓTÆ+~. n|ü&ÉT dæ<√∆|ü+‘·T ÄyÓT‘√, ªªne÷à,

ø=~›s√E\ bÕ≥T Åø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü >öØ|üP»

#˚düTø√... Ä <˚$ nqTÅ>∑Vü≤+ e\¢ ‘·|üŒø£ ˙ uÛÑs¡Ô‘√

ø£*dæ ˙e⁄ dü+‘êq+ bı+<äT‘êe⁄. yÓTT<ä≥

|üs¡y˚TX¯«s¡Tì uÛÑs¡Ô>± bı+<ä≤ìøÏ bÕs¡«r<˚$,

Åoø£èwüßíì uÛÑs¡Ô>± bı+<+<äT≈£î s¡TøÏàD°<$ ≈£L&Ü

>öØÅe‘·eTT #˚d æ ‘ ·eT ø√]ø£\T

dæ~∆+|üCÒdüT≈£îHêïs¡Tμμ nì #Ó|æŒ ˇ|æŒ+#ê&ÉT.

s¡Tø±àu≤sTT ‘·q ‘·+Å&ç Ä»„qqTdü]+∫ m+‘√

uÛÑøÏÔÅX<ä∆\‘√ Ä Åe‘·+ Ä#·]+#·kÕ–+~.

$sƒ√uÛ≤ ÅobÕ<äkÕ«$Tì ÄÅX¯sTT+∫ düHê´dü+ rdüTø√e&É+

ˇø£s√E $sƒ√u≤ kÕ<ÛäTe⁄\‘√ ø£*dæ ˇø£

dü‘·TŒs¡Twüßì y˚<ë+‘· e⁄|üHê´kÕìï ÅX¯<ä ∆>±

$+≥THêï&ÉT. Äj·Tq, ªªHêj·T≈£î˝≤sê! nìï

Ä ÅX ¯eT<Û äsêà\˝À düHê´kÕ ÅX ¯eTeTT m+‘√

ñ‘·ÔeTyÓTÆq~. nìï ÅbÕDT\|ü≥¢ düeTu≤e+‘√

ñ+&É>∑*–qyê]øÏ n~ #ê˝≤ düT\uÛÑ+>± uÛÑøÏÔì

ø£*–düTÔ+~. uÛÑøÏÔ e\q |üs¡e÷‘·à kÕøå±‘êÿs¡eTT,

‘·<ë«sê ÅãVü‰àq+<ä+ dæ~∆düTÔ+~. ì‘·´eT÷

uÛÑ>∑e+‘·Tì <Ûë´ì+#˚yê]øÏ m|ü&É÷ <äT'K+

ø£\T>∑< äT . nVü≤+ø±s ¡ eTeTø±sê<äT\≈£î

u≤ìôd’qyê&çøÏ ìwüÿ è‹ Ò<äT. dü+kÕs¡ ã+<Ûë\

qT+&ç $eTTøÏ Ô bı+<ä&ÜìøÏ sê>∑<˚«cÕ\qT

‘· ´õ+#ê*. $wüj·T düTU≤\<ë«sê ø £* π>

Äq+<äeTT ‘ê‘êÿ*ø£yÓTÆq~. ø£qTø£ $wüj·T

yêdüq\qT »sTT+#ê*. |ü+#+Å~j·÷\ <ë«sê

ãT~∆˝ÀøÏ Å|üy˚•+#˚ X¯ã›eTT, s¡T∫, yêdüq

yÓTT<ä˝… ’q $wüj·÷\qT ìÅ>∑Væ≤+∫ <äèwæ ºì

ø£qTu§eT\ eT<Ûä´ ì*|æ, ÅbÕD≤ìï, nbÕHêìï

¬s+&ç+Ï˙ düe÷q+>± eTT≈£îÿ˝À|ü\ ˇø£

Åø£eT|ü<ä∆‹˝À XÊ«dü <ë«sê #·]+|üCÒdæ, eTqdüT‡,

ãT~∆ , Ç+Å~j·÷\qT eX¯| üs ¡#·Tø=ì

n]wü&É«sêZ\qT »sTT+∫ πøe\+ eTTeTT≈£åîe⁄>±

J$+#˚yê&ÉT e÷Å‘ ·y ˚T ÅãVü‰ àq+<ëìï

nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ ns¡TΩ&ÉT. $T–*qyês¡T n+<äT≈£î

ns¡TΩ\T ø±s¡Tμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT.

á Å|üdü+>±ìï $ìq $sƒ√u≤≈£î ‘êqT

düq´dæ+#ê\H ø√]ø£ rÅeyÓTÆ+~. n|üŒÏqT+&ç ‘·q≈£î

d üHê´d ü$Te«>∑\ dü< äT Zs ¡Te⁄qT $sƒ√u Û≤

nH«wæ+#·kÕ>±&ÉT. ˇø£s√E n‘·&ç nH«wüD |òü*+∫

ÅobÕ<äkÕ«$T nH˚ | üs ¡eTVü≤+dü n‘·ìøÏ

< äs ¡ Ùq$T#ê Ãs ¡T . Äj·Tq Ä ]˝ÀH˚

ìedædü÷Ôe⁄Hêïs¡T. $sƒ√u≤ Äj·TqqT C≤Å>∑‘· Ô>±

|üØøÏå+#·T≈£îì Äj·TH˚ ‘·q≈£î ‘·–q >∑Ts¡Teì

ìs¡ísTT+#·T≈£îì, Äj·TqqT uÛÑøÏÔ‘√ <ä]Ù+#ê&ÉT.

Åo bÕ<äkÕ«$T $sƒ√u≤‘√, ª ªHêj·THê!

˙ù|πs$TÏ? ˙e⁄ Hêe<ä ›≈ £î sêe&ÜìøÏ >∑\

ø±s¡Dy˚T$TÏ?μμ nì Å|ü•ï+#ê&ÉT. $sƒ√u≤, ªªkÕ«MT!

H˚qT dü+kÕs¡ \+|ü≥eTT qT+∫ ‘·|æŒ+#·T≈£îì

düq´dæ+#·&Üì¬ø’ $TeTTà\qT ÄÅX¯sTT+#êqT.

ø£s¡TD‘√ Hê ø√]ø£ HÓs¡ys¡Ãe\dæq~μμ nì Äj·TqqT

ÅbÕ]ú+#ê&ÉT. n+<äT≈£î ÅobÕ<äkÕ«$T, ªªHêj·THê!

n+<ä]ø° m+‘√ Äq+<ëìï Å|ükÕ~+# dü+kÕs¡eTT

˙¬ø+<äT≈£î u≤<Ûä ø£*–+∫+~?μμ nì Å|ü•ï+#ês¡T.

n+<äT≈£î $sƒ√uÛ≤, ªªkÕ«$T! n+<äs¡÷ @ dü+‘√cÕìï

Ä•+∫ dü+kÕs¡ã+<Ûë\˝À ∫≈£îÿ‘·THêïs√ Hê≈£î

‘Ó*j·T&É+ ˝Ò<äT. ø±˙ Hê≈£î e÷Å‘·+ dü+kÕs¡+

<ë≥q\$>±ì eTVü‰s¡D´eTT>± >√#·]k Ô+~. HqT

á dü+kÕs¡+˝À <ë]‘·|æŒ m≥TyÓfi≤fl˝À ‘Ó*j·Tì

|ü]dæú‹˝À e⁄HêïqT. Hêô|’ <äj·T‘√ Hê≈£î <ë]#·÷|æ

qqTï nqTÅ>∑Væ≤+#·e\dæq~μμ nì ÅbÕ]ú+#ê&ÉT.

ÅobÕ<äkÕ«$T ∫s¡Tqe⁄« q$«, ªªHêj·THê!

H˚qT ≈£L&Ü á $wüj·÷\H˚ ø£è≤s¡eTè>±\qT

dü+Vü≤]+#·&ÜìøÏ ‘ ·–q Äj·TT<Û ä+ ø√dü+

m+‘√ø±\+>± nH«wædü÷ÔH e⁄HêïqT. Hêπø sTT+ø±

n~ <=s¡ø£ Ò<äT. Çø£ ˙≈£î HH$T #Ó|üŒ>∑\qT? ø£qTø£

Ä ˇø£ÿ $wüj·T+ ‘·|ü Œ sTT+ø£ @ ø√]¬ø ’Hê

HÓs¡ys¡Ã>∑\qTμμ nì |ü*ø±&ÉT. n~ $ì $sƒ√u≤, ªªkÕ«MT!

qHÓï+<äT≈£î |üØøÏåkÕÔs¡T? MTs¡T nbÕs¡ø£s¡TD‘√ qqTï

‘·eT •wüß´ì>± n+^ø£]+∫, qqTï nqTÅ>∑Væ≤+∫

Hê nVü≤+ø±s¡ eTeTø±sê<äT\qT ‘=\–+∫ nC≤„Hêìï

q•+|üCÒdæ XÊX«‘êq+<ëìï Å|òükÕ~+∫ s¡øÏå+#·+&çμμ

nì |ü]|ü] $<Ûë\ ÅbÕ]ú+#ê&ÉT.

kÕ«$T n‘·&ç |ü]bÕø±ìøÏ nãT“s¡|ü&ç,

ªªHêj·THê! rÅe yÓ’sê>∑ eTT, <äè&ÛÉìXÃj·TeTT #·÷dæ

28


Hê¬ø+‘√ Äq+<ä+>± e⁄qï~. ˙e⁄ ÅãVü≤à#ê]yê?

>∑èVü≤düTúyê? ‘·*¢<ä+Å&ÉT\THêïsê? Ä $esê\T #Ó|üμμ

nHêïs¡T. $sƒ√u≤ ‘·q≈£î $yêVü≤yÓTÆ+<äì #Ó|æŒq≥¢sTT‘˚

kÕ«$T ‘·qqT ‹|æŒ|ü+|æy˚kÕÔs¡ì dü+<˚Væ≤+#ê&ÉT.

ø£qTø£ ˇø£ÿ ø£åD+ Ä˝À∫+∫ kÕ«$T‘√ ‘êH=ø£

ÅãVü≤à#ê]q˙, ‘·q≈£î u≤<Ûä ‘· ÒM Òe˙, ø=+‘·ø±\+

ÅøÏ‘·yT ‘·q ‘·*¢<ä+Å&ÉT\T ≈£L&Ü eTs¡DÏ+#ês¡ nã<ä∆+

#ÓbÕŒ&ÉT. n~ $ì ÅobÕ<äkÕ«$T dü+‘√wæ+∫ n‘·ì

‘·\ô|’ ‘·eT #sTT ô|Ïº Äos¡«~+#ês¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘·

n‘·ìì ÅX ¯< ä ∆‘√ $qeTì #Ó| æ Œ

z+ø±s¡eT+Å‘·|üP]‘·yÓT Æq~, düs¡«dü+|ü<ä\qT

düTHêj·Tdü+>± Å|ükÕ~+#˚~, n~«rj·TyÓT Æq

uÛ≤eqqT kÕ Ô| æ+#˚~, y ˚<ë+‘· kÕs ¡y ÓT Æq~,

#·+#·\yÓTÆq eTqdüT‡qT ìÅ>∑Væ≤+#˚~, dü∫Ã<ëq+<ä

uÛ≤eqqT Å|ükÕ~+#˚~, ì‘ê´q+<ä Å|ü<äyÓTÆq~,

|ü<ës¡ úeTTjÓTTø£ÿ eT÷&ÉT kÕúsTT\qT ˇπøkÕ]

<ä]Ù+|üCÒ ùd~, uÛ Ñ> ∑e+‘·Tì düs¡«yê´|üø£‘ê«ìï

e´ø £ Ô| üs ¡#˚~, eT‘·u Ò< Ûë\≈£î nr‘·y ÓT Æq~,

dü+X¯j·÷\ìïÏ˙ ìeè‹Ô#˚ ùd~,

nVü≤+ø±s¡eTeTø±sê\qT q•+|üCÒùd~, n+‘·T˝Òì

Äq+<ëìï Å|ükÕ~+#˚~ nsTTq ª‘·‘·«eTdæμ nH˚

eTVü‰yêø±´ìï uÀ~Û+#ês¡T.

$sƒ√u≤ |üs¡e÷q+<ä uÛ Ñ]‘·T&Ó ’ kÕ«$TøÏ

qeTdüÿ]+∫, ªªkÕ«MT! ª‘·‘·«eTdæμ nH eTVü‰yêø±´ìøÏ

>∑\ >∑÷&ÛÜsêúìï <äj·T#dæ $e]+#·e\dæq~μμ nì

ÅbÕ]ú+#ê&ÉT . n+<äT≈ £î ÅobÕ<äkÕ«$T m+‘√

dü+‘√wæ+∫, ªªHêj·THê! ª‘·‘·«eTdæμ nH˚ eTVü‰yêø£ +

m+‘√ >∑÷&ÛÉyÓTÆq~. <ëì ns¡ú+ ‘Ó\TdüTø√e&ÜìøÏ

˙e+Ï rÅe $sê– e÷Å‘·yT ns¡TΩ&ÉT. ø£qTø£ $qT :

ãTTπ>«<ä+˝À ªÅ|üC≤„q+ ÅãVü≤àμ nH eTVü‰yêø£ +

#Ó|üŒã&çq~. Ç~ m+‘√ ñqï‘·yÓTÆq~, ÅX‚dü˜yÓTÆq~.

ªÅ|üC≤„q+μ n+fÒ Ä‘·à. ªÅãVü≤à+μ n+fÒ |üs¡e÷‘·à. ªÅ|üC≤„q+

ÅãVü≤àμ n+fÒ nìï Je⁄\˝À nqTuÛÑeeTj˚T´ kÕøÏå

‘·‘·«yÓTÆq ªÄ‘˚à |üs¡e÷‘·àμ. X¯ã›eTT, düŒs¡Ù, s¡÷|üeTT,

s ¡T∫, yêdüq\qT >∑T] Ô+#˚ Ç+Å~j·÷\T,

Ç+Å~j·÷\<ë«sê $wüj·÷\qT ‘Ó\TdüTø=H˚

n+‘· 'ø £s ¡DeTT, n+‘·'ø £s ¡DeTT <ë«sê

‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ e⁄+&˚ eTqdüT‡, M≥ìï+Ï <ë«sê

ñ‘·ŒqïyÓTÆq n$<ä´qT ‘Ó\TdüT≈£î+≥÷ e⁄+&˚ kÕøÏå

‘ ·‘ ·«y ˚T Å| üC≤ „qeTT. Ç˝≤ dü èw æ º˝Àì düeTdü Ô

|ü<ësêú\˝Àq÷ ìedædü÷Ô yê≥ìï+ÏH ‘Ó\TdüTø=+≥÷

e⁄+& düs¡«kÕøÏå nsTTq |üs¡e÷‘·à ÅãVü≤àeTì y<ë\T

#ÓãT‘·THêïsTT. nHø£ s¡÷bÕ\‘√q÷, ù|s¡¢‘√q÷

eTqø£qTuÛÑeeTj˚T´ düèwæºì eTq n+‘·sê\˝À

|üs¡$T‘·yÓTÆq kÕøÏås¡÷|ü+>± e⁄+&˚≥≥Te+Ï

C≤„Hêìï ªÄ‘·àμ >±qT, á $X¯«+˝Àì nìï

s¡÷bÕ\≈£î, Hêe÷\≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆq düs¡«kÕøÏå>±

e⁄+&≥≥Te+Ï ÅãVü‰àìï ª|üs¡e÷‘·àμ>±qT y<ë+‘·

XÊÅkÕÔ\T $e]kÕÔsTTμμ nì #ÓbÕŒ&ÉT.

n+<äT≈ £î $sƒ√u≤, ª ª > ∑Ts ¡T< ˚yê!

ˇø£ÿ<Vü‰ìøÏ kÕøÏånsTTq Ä‘·à düs¡«kÕøÏå nsTTq

|üs¡e÷‘·à m˝≤ ø±>∑\<äT?μμ nì Å|ü•ï+#ê&ÉT.

kÕ«$T, ªªHêj·THê! B|ü+˝Àq÷, ~$° Àq÷ ñqï

Å|üø±X¯eTT jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eeTT m˝≤ nsTT‘˚

y˚s¡Tø±<√ n˝≤π> Ä‘·à, |üs¡e÷‘·à nH˚ ù|s¡T¢

y˚πs«s¡T>± ‘√∫Hê dü«uÛ≤edæ<ä∆+>± ˇø£ÿÏ>±H˚

e⁄+≤sTT. ô|<ä›$>± e⁄qï~ ø£qTø£ #Ós¡Teì,

∫qï~>± e⁄qï~ >∑qTø£ eT&ÉT>∑H, ˇø£ÿ& e⁄+fÒ

eTìwüì, #ê˝≤eT+~ ø£*dæe⁄+fÒ dü+|òüTeTì,

m˝≤ nsTT‘ |æ\TkÕÔyÓ÷, ˇø£ÿ XØsêìøÏ kÕøÏå>±

e⁄+&É&É+ e\¢ ªÄ‘·àμ nì, nìï <Vü‰\≈£L kÕøÏå>±

e⁄+&É&É+ e\¢ ª|üs¡e÷‘·àμ nì yêÏ yêÏ

|ü]$T‹ì nqTdü]+∫ $$<Ûä ù|s¡T¢ @s¡Œ&Ü¶sTT.

ø±˙ ìC≤ìøÏ Ä‘·à≈£î, |üs¡e÷‘·à≈£î uÛÒ<äyT Ò<äTμμ

nì #ÓbÕŒ&ÉT.

$sƒ√u≤, ª ªÄ‘· àjÓTTø £ÿ

düs¡«s¡÷|üdü«uÛ≤yê˝…˝≤ e⁄+≤sTT?μμ nì

n&ç>±&ÉT. n|ü&ÉT ÅobÕ<äkÕ«$T, ªªHêsTTHê!

Ç+Å~j·÷\e\q eTqdüT ‡˝À ñ<ä “ ¤$+#˚

$ø±sê\qT ìÅ>∑Væ≤+#·Tø=ì, e÷Hêee÷Hê\T

¬s+&ç+Ïø° <ä÷s¡+>± e⁄+&ç, eTÚq+>± dü+ø£\Œ

$ø£˝≤Œ\T ˝Ò≈£î+&Ü #·÷düT≈£îì, ì]«ø£\Œ

düe÷~Û˝À ìX¯ Ã\+>± e⁄+&ç nq+‘·yÓT Æq

Äq+<ëìï nqTuÛÑ$+#·&ÉyT ÅãVü‰àqTdü+<ÛëqeTT

(n+fÒ |üs¡ÅãVü≤à˝À ø£\sTTø£). n<˚ Ä‘·àjÓTTø£ÿ

dü«s¡÷|üeTTμμ nì $es¡+>± #ÓbÕŒs¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘·

n‘·ìøÏ |üPsêí_Ûùwø£eTT #dæ ª#Ó’‘·q´kÕ«$Tμ nì

Bøå±HêeT$T#êÃs¡T. >∑Ts¡Tø£è|ü e\q $sƒ√u≤

eTqdüT˝Àì $ø±sê\˙ï ‘=\– <äè&Û Éy ÓT Æq

eTqdüT ‡˝À ÅãVü≤ à< Ûë ´HêìøÏ | üPdüTø=ì

ÅãVü‰àq+<ëìï nqTuÛÑ$+#·kÕ>±&ÉT.

29


C…’ kÕsTT e÷düºsY!

ø £* j·TT> ∑+˝À yÓTT< ä Ï | üPs ¡ í

<Û ä‘êÔe‘ês¡yÓTÆq l lbÕ<ä l e\¢uÛ Ñ, l

qdæ+Vü≤ düs¡dü«‹ ne‘ês¡eTT\ J$‘·

|òüT≥ºeTT\qT, À\\qT, uÀ<Ûä\qT eTq≈£î HπsŒ

l >∑Ts¡T #·]Á‘· Ä#ês¡ l møÏÿsê\ uÛÑs¡<ë«»

eTVü≤sêCŸ ‘Ó\T>∑T C≤‹øÏ, Ä+>∑¢ uÛ≤wü≈£î ô|Ïºq

_Ûø£å. dü<äTZs¡T kÕ+Á|ü<ëj·÷ìï »q u≤VüQfi≤´ìøÏ

‹]– |ü]#·j·T+ #˚d æ Ä<Ûë ´‹àø £

kÕ+Á|ü<ëj·÷ìï |ü⁄qØ®$+|ü #˚kÕs¡T e÷düºsY.

dü<äT Zs¡Te⁄ì m˝≤ ‘Ó\TdüTø√yê˝À m˝≤

ùd$+#ê˝À, ì»yÓTÆq dü<äTZs¡Te⁄\T m˝≤ e⁄+≤s√

eTq≈£î ‘Ó*ù| >∑Ts¡T ø£≤ø£å dü«s¡÷|üy˚T l >∑Ts¡T

#·]Á‘·.

l yêdüT<˚yêq+<ä düs¡dü«r kÕ«$T

•wüß´ …’q l >∑Tfi¯eDÏ eTVü≤sêCŸ |üPHê q>∑s¡+˝À

e÷düºsY >±]øÏ l >∑Ts¡T #·]Á‘·qT (düeTXÀ¢øÏ),

l dü+Væ≤‘êj·Tq l >∑Ts ¡TkÕVü≤ Ád æì

Á|ükÕ~+#ês¡T. l >∑Ts¡T #·]Á‘· bÕsêj·TD #˚dæq

‘·s¡Tyê‘·H l kÕsTT, e÷düºsY >±]ì ‘·eT yê&ç>±

n+^ø£]+#ês¡ì n+≤s¡T e÷dü ºs Y .

eTq+<äs ¡eTT l kÕsTT nqT Á> ∑V ü‰ìøÏ

bÕÁ‘·T\eTyê«\ì, l kÕsTT Ä<˚•+∫q≥T¢

me]øÏ yês¡eTT dü<äTZs¡Te⁄ì ‘Ó\TdüTø√yê\ì,

ìs¡T›wüºyÓTÆq á Ä<Ûë´‹àø£ e÷sêZìï eTq+<äs¡eT÷

nqTdü]+∫ ‘·]+#ê\ì Ä•+∫q

e÷düºsY>±s¡T, l >∑Ts¡T #·]Á‘·qT ‘Ó\T>∑T uÛ≤wü À

eTq≈£î n+~+#ês¡T. l kÕsTT ©˝≤eTè‘·+‘√

bÕ≥T l >∑Ts¡T #·]Á‘·qT ≈£L&Ü ì‘· bÕsêj·TD

#˚j·÷\ì $~Û+#ês¡T.

Ç+‘·Ï y˚T\Tì eTq≈£L, j·÷e‘Y

düe÷C≤ìøÏ #˚≈£Ls¡ Ã> ∑\ l >∑Ts¡T #·]Á‘·

eTVü‰Á>∑+<ÛäeTT eTq≈£î dü<äTZs¡Te⁄ Á|ükÕ<äeTT,

dü<äTZs¡T dü«s¡÷|üeTT ≈£L&Ü. ø£qTø£ Á>∑+<Ûëìï

n˝≤H˚ dü<äTZs¡Te⁄ dü«s¡÷|ü+>± dü‘·ÿ]+∫

ùd$+#·&É+ eTq $~Û ø£s¡Ôe´eTT. dü<äTZs¡Te⁄

Á|ükÕ<ëìï q\TZ]˝À |ü+#·Tø√e&É+ eTq u≤<Ûä ‘·

ø£qTø£, l >∑Ts¡T#·]Á‘· Á>∑+<Ûëìï q\T>∑T]øÏ

|ü]#·j·T+ #˚j·T&É+ eTq <Ûäs¡à+. á ¬s+&ÉT

n+XÊ\qT <äèwæº À e⁄+#·Tø=ì >∑Ts¡T|ü‹ï, >∑Ts¡T

Á|ü‹s¡÷|üeT÷ nsTTq ~e´»qì l n*y˚\T

l >∑Ts¡T #·]Á‘· ø£è‘·»„‘ês¡Ãq sêqTqï~.

l eT+>∑ uÛÑs¡<ë«» Á≥dtº


30

eT+>∑eTà ÄodüT‡\‘√ >∑‘· dü+e‘·‡s¡+ ôdô|º+ãs¡T

yÓTT<äÏ n~yês¡+ ªªl >∑Ts¡T #·]Á‘· ø£è‘·»„‘ês¡Ãqμμ

nqT ù|s¡T‘√ uÛ Ñ≈ £î Ô\+<äs ¡eT÷ y˚& ÉTø £>±

»s¡T|ü⁄≈£îHêïeTT.

eTq≈£î, eTq düe÷C≤ìøÏ, uÛ≤$ ‘·sê\≈£î

n+‘·T Òì yT\T #j·T>∑*Zq l >∑Ts¡T#·]Á‘· eTVü‰

Á>∑+<Ûëìï uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ ùd$+#·T≈£îH˚ |ü$Á‘·yÓTÆq

ªªl >∑Ts¡T #·]Á‘· ø£è‘·»„‘ês¡Ãq 2012μμ ‘·«s¡˝À

sêqTqï~. ôdô|º+ãs¡T 2 (yÓTT<äÏ Ä~yês¡+).

uÛ Ñ≈£î Ô\+<äs¡eT÷ j·÷e‘Y Á|ü|ü+#·eT+‘·≤

á Á>∑+<Ûëìï Áø£eT|ü<ä›‹q ùd$+#·Tø√e\dæ e⁄qï~.

Ä s√E eTq+<äs ¡eT÷ #˚j·Te\dæq

ø±s¡´Áø£eTeTT e#˚Ã dü+∫ø£˝À $es¡+>± MT

eTT+<äT e⁄+#·T‘êeTT.

Ç|üŒÏ qT+∫ ø£è‘·»„‘ês¡Ãq es¡≈£î e⁄qï

d üeTj·÷ìï eTq+<äs ¡eT÷ #·ø £ÿ>±

dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚düTø√yê*. ˇø£ ìj·TeT+>± l

>∑Ts¡T#·]Á‘·ì, l kÕsTT ©˝≤eTè‘êìï bÕsêj·TD

#˚j·T&ÉeT÷ m+‘√ ÁX‚j·Tdüÿs¡eTT. M˝…’q+‘·

eT+~ sTT˝≤ bÕsêj·TD #ùdÔ e´øÏÔ >∑‘·+>±H˚

ø±ø£ kÕe÷õø£+>± ≈£L&Ü m+‘√ y˚T\T

»s¡T>∑T‘·T+~. n+‘˚ø±ø£ M˝…’q+‘· eT+~øÏ

l >∑Ts¡T#·]Á‘·qT |ü]#·j·T+ #˚dæ ≈£L&Ü

ø£è‘·»„‘ês¡Ãq ˝À|ü⁄ bÕsêj·TD #˚düT≈£îH˚˝≤

#·÷düT≈£î+fÒ eT]+‘· uÛ≤e+‘√ yês¡T ≈£L&Ü

ø £ è‘ ·» „‘ês ¡ Ãq˝À bÕ˝§ Zq&ÜìøÏ

neø±X¯eTTqï~. l kÕsTT e÷dü ºs Y

uÛÑ≈£îÔ\+<äs¡T á $<Ûä+>± Ä˝À∫+∫ Ç|üŒÏ

qT+&ç ø£è‘·»„‘ês¡Ãq ˝À|ü⁄ e⁄qï düeTj·÷ìï

#·ø£ÿ>± dü~«ìjÓ÷>∑ |üs¡T#·Tø√>∑\s¡ì

Ä•düTÔHêïeTT. yÓTT<äÏ>± á ø±s¡ Áø£eTeTT˝À

e÷düºsY>±s¡T Áyêdæq ªªl <ä‘êÔe‘ês¡ eTVü≤s¡à´+μμ

Á>∑+<Ûëìï ÁX<ä∆>± ø£kÕ] bÕsêj·TD #ùdÔ uÛ≤e

X¯ó~∆ ø£*– ø±s¡´Áø£eTeTT eT]+‘· ÁX¯<ä∆>±

»s¡T| ü ⁄ø√> ∑\T> ∑T‘êeTT nì eTq$.

<˚X ¯eT+‘·≤ á ø±s ¡ ´ Áø £e÷ìï

|ü⁄s¡düÿ]+#·T≈£îì eT+~sê\ìï+Ï˝Àq÷,

dü‘ · ‡+>±\ìï+Ï˝Àq÷ l <ä‘ê Ôe‘ês ¡

eTVü≤‘·à´eTT, l >∑Ts¡T #·]Á‘·, l kÕsTT #·]Á‘·\T

ÁXeD+ #sTT+#·≥+ m+‘√ ñ|üø£]düTÔ+~.

n>∑düTº HÓ\ yÓTT‘·ÔeTT kÕ«‘·+Á‘·´ ~H√‘·‡e

dü+<äs¡ “ ¤+>±qT, sêqTqï l >∑Ts¡T#·]Á‘·

ø £ è‘ ·» „‘ês ¡ Ãq dü+<äs ¡ “ ¤+>±qT,

eT+~sê\ìïÏ Àq÷, dü‘·‡+>±\ìï+Ï Àq÷,

Á|ür Ç+Ï˝Àq÷ sTT˝≤ ˇπø Áø£eT+˝À

bÕsêj·TD\T #˚j·T&É+ ‘·s¡‘·sê\≈£î ˇø£

dü+düÿè‹>± ì*∫b˛yê* nqï~ ÄXj·T+.

u Û Ñ≈ £î Ô\+<äs ¡÷ á $<Û ä+>±

bÕsêj·TD\T #˚j·T&É+ <ë«sê, l >∑Ts¡T

#·]Á‘·qT ø=‘·Ôyê]øÏ |ü]#·j·T+ #˚j·T&É+

<ë«sê á neø±XÊìï d ü~«ìjÓ÷>∑+

#˚düT≈£î+≤s¡ì Ä•düTÔHêïqT.

C…’ kÕsTT e÷düºsY!

C…’ kÕsTT e÷düºsY !!

Á|æj·T >∑Ts¡T ã+<ÛäTe⁄˝≤sê! »>∑<äTZs¡T l kÕsTTe÷düºsY Ä•+∫q Ä<Ûë´‹àø£ ùde\q+~+#·&ÜìøÏ, ~e´»qì

n*y˚\TeT+>∑eTà uÛÑs¡<ë«E\ ÄodüT‡\‘√ ªl eT+>∑ uÛÑs¡<ë«» Á≥dtºμ kÕú|æ+#·ã&çq~. kÕsTTe÷düºsY uÛÑ≈£îÔ\T,

õC≤„düTe⁄\T`|ü⁄düÔø£eTT\T, bò˛À\T yÓTT<ä\>∑T yêÏø=s¡≈£î>±ì, $sêfi¯eTT\T eT]j·TT Magazine Subscrip-tions yÓTT<ä\>∑T nìï $wüj·TeTT\≈£î á ÁøÏ+~ nÁ&ÉdüTqT dü+Á|ü~+#·>∑\s¡T. D.D.\T, M.O.\T ≈£L&Ü á ÁøÏ+~

nÁ&ÉdüT≈£î |ü+|æ+#·>∑\s¡T.

Sri Manga Bharadwaja Trust,Bhakta Nivas, 12-1-170/46P, Hanuman Nagar, Jaipuri Colony, Nagole, Hyderabad - 68

Phone :040-20063300OR, Sri Manga Bharadwaja Trust , Ongole Branch Office

Kothapeta, Kondaiah Street, Ongole, Andhra Pradesh - 523002. Phone : 08592 233271

|üP»´ l kÕsTTe÷düºsY ùdyê_Û˝≤wüß\T sT÷ ÁøÏ+~ ∫s¡THêe÷\≈£î $sêfi≤\]Œ+∫|üP»´ l kÕsTTe÷düºsY ùdyê_Û˝≤wüß\T sT÷ ÁøÏ+~ ∫s¡THêe÷\≈£î $sêfi≤\]Œ+∫|üP»´ l kÕsTTe÷düºsY ùdyê_Û˝≤wüß\T sT÷ ÁøÏ+~ ∫s¡THêe÷\≈£î $sêfi≤\]Œ+∫|üP»´ l kÕsTTe÷düºsY ùdyê_Û˝≤wüß\T sT÷ ÁøÏ+~ ∫s¡THêe÷\≈£î $sêfi≤\]Œ+∫|üP»´ l kÕsTTe÷düºsY ùdyê_Û˝≤wüß\T sT÷ ÁøÏ+~ ∫s¡THêe÷\≈£î $sêfi≤\]Œ+∫

‘·]+#·>∑\s¡T.‘·]+#·>∑\s¡T.‘·]+#·>∑\s¡T.‘·]+#·>∑\s¡T.‘·]+#·>∑\s¡T. Magazine eT]j·TT General Donations qT "Sri Manga Bharadwaja Trust",

payable at Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ <ë«sê |ü+|ü>∑\s¡T

Annadanam Donations qT "Sri Manga Bharadwaja Trust (Sai Master)", payable at

Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ <ë«sê |ü+|ü>∑\s¡T

Ashramam Donations qT "Sri Manga Bharadwaja Trust (Peace Foundation)", payable at

Hyderabad or Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ ë«sê |ü+|ü>∑\s¡T

Books order qT "Sri Manga Bharadwaja Trust (Publications)", payable at Hyderabad or

Ongole ù|s¡Tô|’ M.O., D.D.\ <ë«sê |ü+|ü>∑\s¡T

My Idea of Education 34.00Karma Yoga 18.00God Lived with Them 170.00The Lived with God 140.00Raja Yoga 36.00Bhakti Yoga 16.00Jnana Yoga 50.00Letters of Swami Vivekananda 110.00Reminiscences of Swami Vivekananda 100.00Talks with Swami Vivekananda 58.00Complete Works of Swami Vivekananda-9 110.00Meditation and Its Methods 18.00Vivekananda on Himself 100.00Ramakrishna and Vivekananda 7.00Tales and Parables of Sri Ramakrishna 45.00Lectures from Colombo to Almora 40.00Complete Works of Swami Vivekananda 50.00Sayings of Sri Ramakrishna 25.00

Books on Sri Ramakrishna Paramhansa and Swami Vivekananda

l sêeTø£èwüí uÀ<ÛëeTè‘·eTT 25.00

uÛ≤s¡‘·+ Hê neTs¡ uÛ≤s¡‘·+ 20.00

C≤„q jÓ÷>∑+ 30.00

ãT~∆ jÓ÷>∑+ 15.00

ø£s¡à jÓ÷>∑+ 15.00

l sêeTø£èwüí ø£<∏ëeTè‘·+-2 120.00

kÕ«$T $yø±q+<ä (2 uÛ≤>±\T ) 60.00

eTVü‰uÛ≤s¡‘·+ 5.00

Hê neTs¡ dü+<X+ 30.00

uÛÑøÏÔ jÓ÷>∑+ 10.00

dü+<˚X¯ ‘·s¡+–DÏ(ø=\+uÀ`n˝Ààsê) 40.00

$y˚ø£ dü÷s√´<äj·TeTT 20.00

<Ó’e+‘√ düVü≤Jeq+ 100.00

uÛÑ>∑e+‘·Tì düìï~Û˝À uÛÑ≈£îÔ\T 80.00

eTT$y˚ø±q+<ä ˝ÒU≤e[ 25.00

l kÕsTT ©˝≤eTè‘·+`l >∑Ts¡T #·]Á‘· 200`00

l kÕsTTu≤u≤ J$‘· #·]Á‘· 90`00

l kÕsTT ©˝≤eTè‘·eTT 70`00

l >∑Ts¡T #·]Á‘· 70`00

l kÕsTT düìï~Û 75`00

l kÕsTT e÷düºsY Á|üe#·qeTT\T 75`00

l kÕsTTHê<Ûä Á|üuÀ<ÛëeTè‘·eTT 50`00

kÕsTTHê<∏ä |üP» 20`00

kÕsTTHê<∏ä düúeqeT+»] 5`00

•]&û Äs¡‘·T\T 6`00

kÕsTTu≤u≤qT ùd$+#·&ÉyÓT+<äT≈£î 5`00

dü‘·‡+>∑eTT`uÛÑ»q 5`00

•]&û πøåÁ‘· dü+<äs¡ÙqeTT 10`00

$C≤„q M∫ø£\T 40`00

|ü]Á|üXï 40`00

eT‘·yÓT+<äT≈£î? 20`00

@~ ì»+? 25`00

<Ûë´qjÓ÷>∑ düs¡«dü«+ 40`00

ãT<ä∆<Ûë´q Vü≤è<äj·T+ 30`00

<ä‘êÔe‘ês¡ eTVü≤‘·à´+ 40`00

dü+Væ≤‘êj·Tq >∑Ts¡T ~«kÕVü≤Ádæ 80`00

|ü⁄s¡Twüdü÷ø£Ô s¡Vü≤dü + 30`00

kÕsTTdü÷øÏÔ Ä#ês¡ yêDÏ 5`00

l bÕø£\bÕÏ >∑Ts¡Te⁄>±s¡T 45`00

ne<Ûä÷‘· l Nsê\ kÕ«$T 25`00

ne<Ûä÷‘· l yÓ+ø£j·T´kÕ«$T 40`00

l Äq+<äe÷sTT neTà 30`00

Ïu…Ÿ jÓ÷– $T˝≤πsbÕ #·]Á‘· 45`00

l Vü≤»s¡‘Y ‘êEB›Hé u≤u≤ #·]Á‘· 35`00

kÕ«$T düeTs¡ú (nø£ÿ˝Àÿ≥ kÕ«$T) 40`00

eTqeTT`eTq dü+düÿè‹ 55`00

eTVü‰‘·Tà\ eTT<äT›_&É¶&ÉT 55`00

ne<Ûä÷‘· ∫e≥+ neTà 35`00

l dæ<ë∆s¡÷&ÛÉ kÕ«$T #·]Á‘· 40`00

l kÕsTT e÷düºsY düèà‘·T\T 75`00

eTs√ q+<äB|ü+ 55`00

Ä#ês¡ neTè‘· ÒU≤e[ 40`00

uÛÑ>∑yêHé l uÛÑs¡<ë«» 125`00

u≤\\ l kÕsTT ©˝≤eTè‘·eTT 25-00 25-00 25-00 25-00 25-00

Sai Baba The Master 110-00Guru Charitra 70-00Supreme Master (Swami Samartha) 60-00Sai Baba of Shirdi and His Teachings 60-00Life and Teachings of Hazarat Tajuddin Baba 60-00

Sadguru Sai Baba (Hindi) 100-00Sai Leelamrutham (Kannada) 80-00Sai Baba Jeevitha Charitham(Malayalam) 90-00Sai Baba Leelamrutham (Tamil) 80-00Sri Guru Charitra (Hindi) 50-00Sri Guru Chraitra (Kannada) 99-00Swami Samartha (Kannada) 45-00Shirdi Arathi (Tamil) 6-00Stavana Manjari (Tamil) 3-00

|üs¡eT |üP»´ Ä#ês¡´ l møÏÿsê\

uÛÑs¡<ë«» e÷düºs¡T>±]#˚ s¡∫+#·ã&çq

n|üPs¡« Ä<Ûë´‹àø£ yÓ’C≤„ìø£ Á>∑+<∏äeTT\T

BOOKS IN ENGLISH

BOOKS IN OTHER LANGUAGES

SRI GURUPADUKA PUBLICATIONSc/o, Sri Manga Bharadwaja Trust,

Bhakta Nivas, 12-1-170/46P, Hanuman Nagar, Jaipuri Colony, Nagole, Hyderabad - 68

Phone : 040-20063300

Send DD in favour of "Sri MangaBharadwaja Trust (Publications)",payable at Hyderabad OR Ongole

|üì#sTT, <e⁄ì HêeTeTT#·Ã]+#·T, düÁ<äZ+<Ûë\T #·<äTe⁄.

Ç‘·s¡ Á|ü#·Ts¡D\T

Sai Baba Magazine - August 2012 Issue (Telugu)

Documents

Transcript of Sai Baba Magazine - August 2012 Issue (Telugu)