Repetitorium - antibiotic-stewardship.de · © Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum,...
Transcript of Repetitorium - antibiotic-stewardship.de · © Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum,...
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Repetitorium
Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Szenario I
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Sie bekommen eine Konsilanforderung aus der Kardiologie:Patient männlich, geboren: 1942Fieber bis 39°C, CRP: 63,2mg/LThorax und U-Stix unauffällig, auch sonst kein FokusIn 4/4 Flaschen Blutkulturen: grampositive KettenkokkenAktuelle Therapie Piperacillin/TazobactamFragestellung:Umstellung der Antibiotikatherapie notwendig?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Sie sind genervt von der Konsilanforderung, es ist 16:47Uhr:Woran denken Sie?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Blutkulturen zur Aufnahme:2/2 Pärchen:S. gallolyticus, ssp. gallolyticus
WelcheBakterienkönnten dassein?
WelcheTherapiekönnte wirksamsein?
WelcheBakterienwürden wirnichtabdecken?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Blutkulturen zur Aufnahme:2/2 Pärchen:S. gallolyticus, ssp. gallolyticus
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Szenario ΙI
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
65 jähriger Pat in der Notaufnahme mit linksseitigenUnterbauchschmerzenkeine wesentlichen VorerkrankungenKlinisch: Fieber: 38,5°C, Kreislauf stabil, lokale Abwehrspannung imlinken Unterbauch
Leukozyten: 12.000/µl, CRP:120
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Ihre Gedanken und Handlungen:•Hypothesen?•Tests?•Therapie?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin Smith JG. Med Chir Trans 1894;77:139-49.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin Discussion on Diverticulitis. Proc R Soc Med 1920;13:55-64.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Was wissen wir über die Mikrobiologie?Was wissen wir über den Pathomechanismus?Was wissen wir über die Antibiotikatherapie?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Jacobs DO. Clinical practice. Diverticulitis. N Engl J Med 2007;357:2057-66.
Broad spectrum antimicrobial therapy is required
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
antibioticsn=118 no antibioticsn=193
de Korte N, Kuyvenhoven JP, van der Peet DL, Felt-Bersma RJ,Cuesta MA, Stockmann HB. Colorectal Dis. 2012;14(3):325-30.
antibioticsn=81 no antibioticsn=191
Inflammation in patients treated with antibiotics wasmore pronounced (laboratory parameters (C-reactive protein, white blood cell count) were higher(p<0.01), fever was more common (p<0.01) andCT grading of inflammation was classified assevere in a higher proportion (p<0.01)) comparedwith patients treated without antibiotics. (...). DuringFU, 29% of patients treated with antibiotics hadfurther events (recurrent AD and/or subsequentsurgery) compared with 28% (NS) among thosetreated without antibiotics.In a multivariate analysis, the risk of a further eventwas not influenced by antibiotic treatment (OR1.03, CI 95% 0.61-1.74)
Groups were comparable at baseline with respectto age, sex, comorbidity, and use of nonsteroidanti-inflammatory drugs, steroids and aspirin. Allpatients had imaging-confirmed diverticulitis. Creactive protein and white blood count levels didnot differ significantly. In the antibiotics group therewere significantly more patients with a temperatureof 38.5 degrees C or higher on admission. (8 vs19%; P = 0.014). Treatment failure did not differbetween groups (4 vs 6%; P = 0.350).
Hjern F, Josephson T, Altman D, Holmstrom B, Mellgren A,Pollack J, et al. Scand J Gastroenterol. 2007;42(1):41-7.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Chabok A, Pahlman L, Hjern F, Haapaniemi S, Smedh K. Br J Surg 2012.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
n=669Antibiotika n=335
keine Antibiotika n=334
Chabok A, Pahlman L, Hjern F, Haapaniemi S, Smedh K. Br J Surg 2012.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Chabok A, Pahlman L, Hjern F, Haapaniemi S, Smedh K. Br J Surg 2012.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Daniels L, Unlu C, de Korte N, et al. Randomized clinical trial of observational versus antibiotic treatment for a first episode of CT-provenuncomplicated acute diverticulitis. Br J Surg. 2017;104(1):52-61.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Daniels L, Unlu C, de Korte N, et al. Randomized clinical trial of observational versus antibiotic treatment for a first episode of CT-provenuncomplicated acute diverticulitis. Br J Surg. 2017;104(1):52-61.
n=528Antibiotika: n=266
keine Antibiotika: n=262
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Daniels L, Unlu C, de Korte N, et al. Randomized clinical trial of observational versus antibiotic treatment for a first episode of CT-provenuncomplicated acute diverticulitis. Br J Surg. 2017;104(1):52-61.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Schlussfolgerungen•Die Divertikulitis muss nicht mit Antibiotika behandelt werden•Auch wenn der Teufel das immer noch behauptet•Glauben Sie der Evidenz und nicht der Eminenz
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Fall I35 jähriger HIV-infizierter PatientHelferzellen < 50/µlVerlegung mit V.a. PneumonieFieber unter Ampicillin/SulbactamFall II35 jähriger Patient mit Z.n. Chemotherapie bei AMLNeutrophile Granulozyten seit 16 Tagen < 100/µlFieber unter Imipenem Ciprofloxacin
Szenario III
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Ihre Gedanken und Handlungen:•Hypothesen?•Tests?•Therapie?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin09/28/2019
1729, Pier Antonio Micheli, Florenz
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin09/28/2019
saprophytischallergisch
invasiv
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
allergischinvasiv
09/28/2019
saprophytisch„Saprophyten besiedeln einen Wirt und leben dortvon abgestoßenem organischen Material, ohnedabei den Wirt zu schädigen. Sie sind imGegensatz zu Parasiten nicht pathogen“
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
allergischinvasiv
09/28/2019
saprophytischAllergische Broncho Pulmonale Aspergillose is a long-term allergic response to Aspergillus that is characterized by transientpulmonary infiltrates due to atelectasis. Central bronchiectasis occurs in some patients after several years of disease.[70] The incidence ofABPA is estimated to range from 1% to 2% in patients with persistent asthma and in approximately 7% (with a range from 2% to 15%)of patients with cystic fibrosis.[54,70] Specific criteria are used to establish the diagnosis of ABPA because no single finding except forcentral bronchiectasis in a patient with asthma is diagnostic for the condition. These classic criteria include (1) asthma, (2) centralbronchiectasis on chest computed tomography, (3) immediate cutaneous reactivity to Aspergillus species (or A. fumigatus), (4) totalserum IgE concentration greater than 417 IU/mL (1000 ng/mL), (5) elevated serum IgE and/or IgG antibody to A. fumigatus, (6) fleetinginfiltrates on chest radiograph, (7) serum precipitating antibodies to A. fumigatus, and (8) peripheral blood eosinophilia.[70] It has beensuggested that the first five are the minimal essential criteria for ABPA in patients with asthma, with the presence of precipitatingantibodies further supporting the diagnosis and total IgE levels correlating with exacerbation of disease.[70] Other clinical features maybe present that can be used to support the diagnosis including positive sputum cultures for Aspergillus or smears with hyphae consistentwith Aspergillus, brown mucus plugs with degenerated eosinophils (Charcot-Leyden crystals) in sputa, and chest radiographic findingssuggesting bronchial inflammation.[72] These latter chest radiographic findings include the “ring sign,” indicating bronchial thickeningwithout mucus plugs, and “parallel lines” or “tram tracks” suggesting bronchiectasis, which contrasts to tapering seen in the normalbronchus.[73]The diagnosis of ABPA in cystic fibrosis may be particularly difficult because many of the diagnostic criteria overlap withcommon manifestations of cystic fibrosis (Table 258-3).[54] In these patients eosinophilia is not a useful diagnostic tool because thepatients may have elevated peripheral blood eosinophils from other causes.Andere Kriterien laut E-medicine: (1) clinical deterioration,including cough, wheeze, increased sputum production, diminished exercise tolerance, or diminished pulmonary function; (2) total serumIgE level greater than 1000 IU/mL or a greater than 2-fold rise from baseline; (3) positive serology results for Aspergillus (Aspergillusprecipitins or Aspergillus -specific IgG or IgE); and (4) new infiltrates on chest radiographs or CT scans. Treatment for ABPA is alsorecommended in patients with CF who have new radiographic findings and symptoms and a change in baseline IgE level to greater than500 IU/mL.6
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
allergischinvasiv
saprophytisch
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•Lunge: Invasive Pulmonlae Aspergillose (IPA)•Trachea•Sinus•Gehirn•Knochen•Haut•Andere Organe (jedes Organ)•Disseminiert
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Fall I:35 jähriger HIV-infizierter PatientHelferzellen <50/µlPneumonieBAL: Wachstum von A. fumigatusFieber unter Ampicillin/Sulbactam
IPA ?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Fall II:35 jähriger Patient mit Z.n. Chemotherapie bei AMLNeutrophile Granulozyten seit 16 Tagen < 100/µlFieber unter Imipenem Ciprofloxacin
IPA ?
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•Immunsupression:•Neutropenie (<100/µl; >10 Tage)•Glucokortikoide (>3 Wochen)•Neuere Immunsuppressiva•TNF-alpha Antagonisten (Infliximab)•Stammzelltransplantation (zwei Phasen: Neutropenie und GVHR)
IPAVoraussetzungen
✉ Gerson SL, Talbot GH, Hurwitz S, et al. Prolonged granulocytopenia: the major risk factor for invasive pulmonary aspergillosis in patients withacute leukemia. Ann Intern Med. Mar 1984;100(3):345-351.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
IPAAIDS
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
IPAAIDS
✉ Decker CF, Parenti DM. Invasive aspergillosis in patients with HIV infection: report of two patients and a review of the literature. J AcquirImmune Defic Syndr. 1991;4(6):603-606
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
✉ Walsh TJ, Roilides E, Cortez K, et al. Control, immunoregulation, and expression of innate pulmonary host defenses against Aspergillusfumigatus. Med Mycol. May 2005;43 Suppl 1:S165-172.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•Brustschmerzen (60%)•Hämoptysen (36%)•Fieber
KlinikIPA
✉ Albelda SM, Talbot GH, Gerson SL, et al. Pulmonary cavitation and massive hemoptysis in invasive pulmonary aspergillosis. Influence ofbone marrow recovery in patients with acute leukemia. Am Rev Respir Dis. Jan 1985;131(1):115-120.✉ Gerson SL, Talbot GH, Hurwitz S, et al. Discriminant scorecard for diagnosis of invasive pulmonary aspergillosis in patients with acuteleukemia. Am J Med. Jul 1985;79(1):57-64.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•Aspergillus wächst fast NIE in Blutkulturen (meist Kontamination)•Wenn ein Schimmelpilz in BK Flaschen wächst ist es Fusarium
BlutkulturenIPA
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•BAL Kultur: 50 - 70% falsch negativ
BAL KulturIPA
✉ Albelda SM, Talbot GH, Gerson SL, et al. Role of fiberoptic bronchoscopy in the diagnosis of invasive pulmonary aspergillosis in patients withacute leukemia. Am J Med. Jun 1984;76(6):1027-1034.✉ Caillot D, Couaillier JF, Bernard A, et al. Increasing volume and changing characteristics of invasive pulmonary aspergillosis on sequentialthoracic computed tomography scans in patients with neutropenia. J Clin Oncol. Jan 1 2001;19(1):253-259.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•Antikörper gegen Aspergillus sind häufig•Sie schützen den Menschen nicht vor der Infektion•Sie helfen uns nicht bei der Diagnose weil es nicht zur Serokonversion kommt
AntikörperIPA
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
GalactomannanBestandteil der Pilzzellwand
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
At a cut-off value 0.5 ODI in a population of 100 patients with a diseaseprevalence of 8% (overall median prevalence), 2 patients who have IA, will bemissed (sensitivity 78%, 22% false negatives), and 17 patients will be treated orfurther referred unnecessarily (specificity of 81%, 19% false positives).
BlutGalactomannan
✉ Leeflang MM, Debets-Ossenkopp YJ, Visser CE, et al. Galactomannan detection for invasive aspergillosis in immunocompromized patients.Cochrane Database Syst Rev. 2008(4):CD007394
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Blut vs.BALGalactomannan
✉ Becker MJ, Lugtenburg EJ, Cornelissen JJ, et al. Galactomannan detection in computerized tomography-based broncho-alveolar lavage fluidand serum in haematological patients at risk for invasive pulmonary aspergillosis. Br J Haematol. May 2003;121(3):448-457.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
•Galactomannan in der BAL ist etwas besser...
Sensitivität: 90% (95% CI, 0.79-0.96);Spezifität: 94% (95% CI, 0.90-0.96)
...aber auch keine Wunderwaffe
SyndromeInvasive A
✉ Guo YL, Chen YQ, Wang K, et al. Accuracy of BAL galactomannan in diagnosing invasive aspergillosis: a bivariate metaanalysis andsystematic review. Chest. Oct 2010;138(4):817-824.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin09/28/2019
CTIPA
Halo Zeichen
Luftsichelzeichen
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin09/28/2019
HaloIPA
Mond
Halo
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
CTIPA
DD Halo Zeichen:•Zygomyceten (Mucor)•Fusarium Spezies•Scedosporium Spezies•Pseudomonas aeruginosa•Nocardien
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
DiagnoseInvasive A
Tag 0 Tag 7 Neutros
✉ Caillot D, Couaillier JF, Bernard A, et al. J Clin Oncol. Jan 1 2001;19(1):253-259✉ Caillot D, Latrabe V, Thiebaut A, Herbrecht R, De Botton S, Pigneux A, et al. Eur J Radiol. 2010 Jun;74(3):e172-5.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
European Organisation for Research and Treatment of Cancer-Mycoses Study Group criteria:
Proven Probable Possible
✉ Ascioglu S, Rex JH, de Pauw B, et al. Defining opportunistic invasive fungal infections in immunocompromised patients with cancer andhematopoietic stem cell transplants: an international consensus. Clin Infect Dis. Jan 1 2002;34(1):7-14.
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
„Histopathologic or cytopathologicexamination showing hyphae fromneedle aspiration or biopsy specimenwith evidence of associated tissuedamage (either microscopically orunequivocally by imaging)“
Proven„positive culture result for a sampleobtained by sterile procedure fromnormally sterile and clinically orradiologically abnormal siteconsistent with infection, excludingurine and mucous membranes“
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Wirtsfaktoren:NeutropenieImmunsuppressiva und FieberFieber trotz BreitspektrumantibioseGlucocortikoideMikrobiologische Faktoren:Positive KulturPositive Mikroskopie (Hyphen)Antigennachweis in BAL Flüssigkeit oder > 2 BlutprobenKlinische Faktoren (ein Major oder zwei Minor):Major: CT: Halo Zeichen, Luftsichel Zeichen, oder Kaverne in einem VerdichtungsbezirkMinor: Symptoms of lower respiratory tract infection (cough, chest pain, hemoptysis, dyspnea); physical finding of pleuralrub; any new infiltrate not fulfilling major criterion; pleural effusion
Probable
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
PossibleWirtsfaktoren:NeutropenieImmunsuppressiva und FieberFieber trotz BreitspektrumantibioseGlucocortikoideMikrobiologische Faktoren:Positive KulturPositive Mikroskopie (Hyphen)Antigennachweis in BAL Flüssigkeit oder > 2 BlutprobenKlinische Faktoren (ein Major oder zwei Minor):Major: CT: Halo Zeichen, Luftsichel Zeichen, oder Kaverne in einem VerdichtungsbezirkMinor: Symptoms of lower respiratory tract infection (cough, chest pain, hemoptysis, dyspnea); physical finding of pleuralrub; any new infiltrate not fulfilling major criterion; pleural effusion
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
PossibleWirtsfaktoren:NeutropenieImmunsuppressiva und FieberFieber trotz BreitspektrumantibioseGlucocortikoideMikrobiologische Faktoren:Positive KulturPositive Mikroskopie (Hyphen)Antigennachweis in BAL Flüssigkeit oder > 2 BlutprobenKlinische Faktoren (ein Major oder zwei Minor):Major: CT: Halo Zeichen, Luftsichel Zeichen, oder Kaverne in einem VerdichtungsbezirkMinor: Symptoms of lower respiratory tract infection (cough, chest pain, hemoptysis, dyspnea); physical finding of pleuralrub; any new infiltrate not fulfilling major criterion; pleural effusion
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Fall I35 jähriger HIV-infizierter PatientHelferzellen < 50/µlBakterielle Pneumonie (kein Nachweis von TB oder Pneumocysten)Fieber unter Imipenem und ClarithromycinBAL: Wachstum von A. fumigatus
Fall II35 jähriger Patient mit Z.n. Chemotherapie bei AMLNeutrophile Granulozyten seit 16 Tagen < 100/µlFieber unter Therapie mit Imipenem Ciprofloxazin
DiagnoseInvasive A
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin09/28/2019
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Take Home3 Adjektive für die Beschreibung des Krankheitsbildes:saprophytisch, allergisch, invasivFür eine invasive Aspergillose muss man richtig krank sein: AIDS alleine reicht nichtDie Diagnosestellung ist extrem schwierigBeweisend: Histo oder Kultur aus sterilem OrtWahrscheinlich: Neutropenie und Kultur und CTMöglich: Neutropenie und Kultur oder CTDas CT sofort und nicht erst im Verlauf anfertigenDiagnostisches Schema mit allen Tricks anwenden
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Szenario ΙV
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
© Hartmut Stocker, Vivantes Auguste-Viktoria Klinikum, Berlin
Vielen DanHartmut StockeVivantes-Auguste Viktoria Klinikum