REGISTER DER TExTANfäNGE (INCIpIT)(Deutsch- und gemischtsprachige Initien sind kursiv gesetzt)

A id sine . Aaron est proprium nomen viri magnus vel fortitudo interpretatur 278, 290raAb hac (!) tota intentione studeas ut non habeas oculos nequam et sublimes et humiles et simplices 205, 18raAb oriente venerunt magi (Mt 2,1) . In verbis istis notare possumus septem in quibus isti tres reges commen-

dantur et a quolibet sunt imitandi . primo commendantur a magnitudine scientiae 266, 180vbAbeuntes pharisaei consilium inierunt (Mt 22,15) . Eo tempore quo Caesar Augustus universum orbem

describi fecit et censum capitis ab omnibus iussit solvi, ut habetur Lucae 2, Iudaea quoque tributaria facta fuit . . . – In praesenti evangelio circa quattuor edocemur . primo ut linguam custodiamus . Unde dici-tur, quod voluerunt Iesum capere in sermone 233, 113ra, 113rb

Abiit Iesus trans mare Galilaeae (Io 6,1) . Quemadmodum ad curiam invitati sunt mutuo adhortantur et praecipue ubi festum et sollemnitas alicuius sancti vel ecclesiae celebratur 265, 110vb

Abiit Iesus trans mare Galilaeae quod est Tiberiadis . Accepit Iesus panes (Io 6,1) . In proxima dominica audistis miraculum quod fecit Iesus liberando daemoniacum a daemone qui etiam erat caecus et mutus non a natura sed ex arte daemonis . . . – Accepit . . . praesens evangelium breviter continet in se duas partes, secunda ibi: Cum sublevasset etc . 278, 288rb

Absit istam rem facere (I Mcc 9,10) . Quod ergo sanctissima dei genetrix est gloria christianorum omnino figurata per illam mulierem Iudith 266, 90va

Absolvere utrum possit in foro paenitentiae non habens curam animarum xII xV 278, 83raAc . Accursius . Aut . Authentica . Al Albertus . Ar Argumentum . Ala Alanus 278, 82raAcceperunt mercedem suam (Mt 6,2) . Omnes qui nunc in carnisprivio corrupti sunt omnes qui per inanem

et transitoriam gloriam quidquam operati sunt 265, 99rbAccipite donum spiritus sancti (Io 20, 22 [?]) . Dicit Gregorius: Quibusdam gradibus ad altiora virtutum

incrementa pervenimus . Nemo enim repente fit summus 295, 101raAccipite et comedite (Mt 26,26) . Dum ater infernalis fera vidit Christum natum descendentem ab arce, ut

captivitatem redimeret captivam, velut Nero horribilis anxius quasi demens 204, 209vbAcedia. Mens mea tota piget ad agenda singula tedet. Gütter sach der acht ich nicht zw frumchait pin ich gar

enwicht 278, 221vaActus apostolorum historiam nascentis ecclesiae fidem opusque describit, cuius quidem scriptor Lucas evan-

gelista monstratur 209, 75raAd celerem conversionem potest hominem movere hoc quod ille qui differt confiteri 205, 38rbAd Corinthios dicit apostolus: Scio huiusmodi hominem sive in corpore sive extra corpus etc . Aut per hunc

terminum hominem supponitur anima aut corpus 299, 71vaAd defensionem veritatis quam quidam impugnare nituntur de dependentiis effectuum ex suis causis 291,

163raAd evidentiam aliqualem de secundis intentionibus habendam primo quaeruntur de eis quaedam in gene rali

postea in speciali . . . – Ad primum sic proceditur et arguitur quod prima intentio sit ipsa species intelle-gibilis 274, 41ra

Ad honorem illius cuius sunt opera inseparabilia sanctae et individuae trinitatis 225, 66rAd perseverantiam invitat nos dominus dicens: Esto fidelis usque ad mortem 233, 127vbAd quartum arguitur quod fuerit aliqua mora 291, 256raAd sciendum quare quadragesima habeat quadraginta dies et quare immediate sit ante pascha notandum

est quod sicut dicitur in arismetrica: Numerorum alius perfectus alius deficiens 274, 114vaAd tertium arguitur quod habitus gratiae et superbiae sint dispositiones passivae non activae aversionis et

conversionis 291, 257vaAd veniam curras ad vindictam pigriteris . 261, 137vAdest nobis dilectissimi sacratissima dies incarnationis in qua humana natura in ipsa primordii sui radice

vitiata concepit initium suae reparationis 268, 185r

304 Adiuro te macula — Assumpsit Iesus petrum

Adiuro te macula et omne genus maligni morbi ut hinc recedas et amplius oculis istius hominis N . non noceas 244, 67va

Adiuro te macula per deum altissimum, per regem certissimum . . . per filium et spiritum sanctum, adiuro te macula ut recedas ab oculis istius hominis . Amen . 244, 67va

Adiuro te macula per gaudium quo sancta dei genetrix Maria concepit et peperit . . . ut exeas ab oculis istius hominis 244, 67vb

Adolescens tibi dico surge (Lc 7,14) . Concordat evangelium in (!) epistola hodierna quia sicut Elisaeus filium mulieris Sunamitis resuscitavit a mortuis 265, 112rb

Adoro devote latens veritas te quae sub his formis vere latitas 286, 4vbAdventus Christi agitur per quattuor hebdomadas ad significandum quod est quadruplex adventus filii dei

videlicet in carnem, in mentem et in iudicium, in mortem 233, 173raAemulor enim vos dei aemulatione (II Cor 11,2) . Aemulor id est diligo, dei aemulatione id est ad honorem

dei non meum . Non zelo sponsam dei mihi sed deo . Amicus enim sponsi sum 295, 95vbAleph beth gimel . Notandum hae dictiones secundum diversos diversimode exponuntur . Et quidam (?)

dicunt quod sint propria nomina civitatum et locorum . . . Aleph id est doctrina beth dominatio 278, 302vbAlexander cum tuum corpus sit corruptibile 270, 44vbAlias composui quendam tractatum de diversitate generis ad speciem contra quem duo magistri multiplici-

ter dubitaverunt 291, 172rbAliter potest re . . . (?) . Ad primum dicendum quod non valet hoc argumentum sola filiatione (?) erat persona

ergo sublata 299, I*vaAlligant enim onera graviora (Mt 23,4) . Decet conditorem legum et mandatorem legem implere . In curiis

autem principum saepe gravantur ministri et subditi 265, 105vbAltera autem die quae est (Mt 27,62) . In vanum custodiunt sepulchrum ne exeat de morte vivus quem mors

tenere non poterat et infernus claudere non valebat 265, 118rbAmputo sneiden, deputo geben, imputo vorublhaben, subputo tragen 278, 305vbAn imperfectis licitum sit mentiri pro vita alterius servanda . Et quod sic 283, 179vbAn sit latria adorandus . Et videtur quod non . Super istud ps . Benedicite deo domino gloriae 283, 281raAndreas germanus petri a Bethsaida civitate provincia Galilaeae oriundus fuit 233, 173raAngeli exspectant nos ut eorum ruina reparetur . Exspectant nos sancti ut eorum gloria impleatur 205, 36vaAnimabus prosunt et non prosunt divitiae post mortem relictae in po x et y . Angeli reputant probos bonos

homines conservos in 3o 3 205, 52vaAnselmus doctor dicit . Decebat in ea puritate qua maior nequit sub deo intellegi 211, 255vaAnselmus . Gloria est clara cum laude notitia . Tullius . Gloria est 283, 3vAnte deum testis mens est non aspera vestis 205, 20rbAnte diem festum paschae (Io 13,1) . Haec dies sortita est unum nomen quod numquam alia dies habuit vel

habebit . Dicitur enim cena domini pro eo quod dominus in ea cum discipulis suis solemniter cenavit 295, 81ra

Apostolus dicit: Timor non est in caritate, sed perfecta caritas foras mittit timorem 230, 80raAppositis lignis fit maximus ardor et ignis . Detrahe ligna foco protinus ignis abest 205, 240v, 241rAquae multae non poterunt extinguere (Ct 8,7) . Scribitur in Canticis et potest praedicari verbum istud ad

laudem beatae Agathae martyris cuius caritatem et constantiam non potuit superare adversitas multi-plicis tribulationis 285, 24va

Arbitrium est voluntas liberae potestatis 251, 185vbArcum meum ponam in nubibus (Gn 9,13) . In his verbis beatus Nicolaus tripliciter commendatur, scilicet

primo a magnitudine meriti per comparationem ad arcum 285, 111vbArticulus est veritas invisibilis rei ad credendum distincta . Veritas dicitur propter falsa 299, 78vbArticulus fidei alius formatus alius informis . formatus est percepta veritas 205, 152raAscendam ad dominum (Ex 32,30) . Verba proposita, carissimi, sicut scitis sunt beati Moysi, ad hoc adduxi

in medium quia non solum reginae et matris nostrae beatae dico Mariae virginis gloriam . . . – praeambu-lum . Gaudete in domino dilectissimi iterum dico gaudete quia hodie electa est nobis imperatrix quae vult quia pia est 266, 68rb, 68vb

Asius (!) episcopus dixit: Quod me adhuc movet reticere non debeo 223, 147rAspice lugentem matrem natum morientem discipulum flentem super his homo corrige mentem 205, 32raAspiciebam et ecce arbor in medio terrae (Dn 4, 7–9) . Quoniam omnis arbor quae non facit bonum fructum

excidetur et in ignem mittetur 293, 136vbAspiciebam in visu noctis (Dn 7,13) . Daniel vir desideriorum et inter praecipuos unus virorum desideran tium

olim Christi adventum . . . – Laudes igitur et preces quae a fidelibus et devotis in ecclesia cottidie cantando et legendo cultui domini nominis offeruntur 265, 18rb, 20rb

Assumpsit Iesus petrum et Iacobum (Mt 17,1) . In curiis gaudent qui vicini sunt regi faciem eius vident sibi amicabilem et gratiosam 265, 104va

305Assumptus est sol — Beatus Erasmus audiens

Assumptus est sol cum ardore suo. Ecc. (Iac 1,11 [?]) . Ista verba bene possunt exponi de praesenti sollemnitate reginae caelorum als si ditz ellent geraumt hot und emphangen ist mit leib und mit sel czu den ewigen frewden 251, 79rb

Attendite a falsis prophetis (Mt 7,15) . Officium prophetarum in antiqua lege fuerat legem et mandata divi-nae voluntatis populo nuntiare 204, 20vb

Attendite ne iustitiam vestram faciatis (Mt 6,1) . Si iustitiam dominus fieri prohibet propter laudem hominum quanto magis iniustitiam fieri prohibet 265, 100vb

Auctoritas Ambrosii . Christus nobis omnia est . Si febribus aestuas fons est 205, 28rbAudiamus dominum Iesum commendantem nobis boni pastoris officium 226, 111vAudistis quia antichristus veniet, nunc autem multi antichristi facti sunt unde scimus quia hora novissima

est Io Iohannis quinto ubi Glossa: Antichristi sunt omnes haeretici 265, 137vbAudistis, fratres, quemadmodum nobis hodie beatus evangelista generationis Christi retulerit sacramentum

215, 20rAudite caeli quae loquar (Dt 32,1) . Consuetudinis est sicut scitis carissimi domini mei ut magna et ardua

negotia non nisi idoneo et laudabili testimonio terminentur . . . – Audite caeli . . . Hodie dilectissimi festum gaudiosum et mirabile celebramus quia beatae Mariae hodie caelestem salutationem archangelus in sig-num quod electa esset in reginam caeli et terrae iocundissime deputaverit . . . – Audite caeli . . . Legimus carissimi in lege veteri sanctum Moysen electum a domino ut praecepta dominica Israelitico populo ex-planaret 266, 46rb, 46va, 46vb

Augustinus in libro de symbolo: O caecitas Iudaeorum, o furia et perversitas 205, 151raAugustinus libro quinquagesimo (!) homiliarum homilia 26 dicit: Interrogo vos, fratres et sorores, dicite mihi,

quid vobis esse videtur plus corpus Christi an verbum dei 233, 267raAugustinus spricht: Herre gib cze erchennen dich vnd mich. Dreyer hant weis erchent man got in rechter warhait.

Daz erst daz der mensch pechennen schol swaz man pegreyffen mag 251, 69vAugustinus: proferenda sunt verba ad aedificationem non ad gloriam 205, 108vaAugustinus: Quid est pauper . pauper est via ad vitam aeternam . Iob xxxVIIIo c .: Quis dedit gallo intelli-

gentiam . philosophus dicit VIIo Ethicorum: Millesies plura mala facit homo malus quam bestia 295, 78va

Aureola est mentis speciale (?) gaudium veniens ex opere praecellenti et privilegiato . Sciendum autem, quod sicut ex gaudio essentialis praemii 233, 169ra

Aureola primo debetur martyribus, in quibus perfectissima victoria est de impugnatione exteriori . Et per-fectio victoriae consideratur ex duobus 233, 169rb

Authentica protestatione praemissa quod per illa que dicentur et fient coram vestris reverendissimis reve-rendisque paternitatibus a sacris deputationibus deputatis in facto sedium 225, 63r

Ave gemma claritatis ad instar carbunculi ave rosa per amore (!) flagrans balsami etc . (Reimoffizium AH 26/69, S . 202, Antiphon) . Verba ista decantat sancta mater eccelsia ad laudem sanctae Catherinae virginis . Quibus ipsam salutat reverenter et in salutando eam duabus comparat rebus insignis nominatim 251, 54vb

Ave gratia plena dominus tecum (Lc 1,28) . Item ave utique quasi absque vae . Est enim triplex vae . Apoc . 8: Audivi, inquit Iohannes, vocem unius aquilae volantis per medium caeli . . . – Ne timeas Maria . . . (Lc 1,30) . Item nota, cum dicitur in libro Sapientiae: Aedificavit sibi domum et excidit in ea columnas septem . . . – Ecce ancilla domini . . . (Lc 1,38) . Gen . 16 de ancilla Sarae, quae cum concepisse se sentiens, despexit domi-nam suam 233, 148rb, 149rb, 149va

Ave gratia plena dominus tecum (Lc 1,28) . Quoniam ut ait beatus Hieronymus nulli dubium est quin totum ad gloriam laudis dei pertineat quidquid digne genetrici suae impensum fuerit 266, 119ra

Ave Maria . procul dubio illam sanctae matris ecclesiae generalem consuetudine (!) quae dicta oratione filii 205, 119va

Beatam me dicent omnes generationes (Lc 1,48) . Magnitudo hodiernae sollemnitatis a dei potentia divinatur cum igitur divina potentia sit interminabilis . . . – praeambulum . Beatam me dicent . Licet per anni circu-lum in sollemnitatibus beatae Mariae virginis diversa eius gaudia celebremus hodierni tamen festi gau-dium cetera omnia festa antecedit . . . – Sequitur . Beatam me dicent etc . Cum secundum quod aliqualiter dictum est beata virgo Maria tantum gloriae hodie percepit ut nulla lingua etiam angelica sufficit enar-rare 266, 72vb, 73rb, 73va

Beatus Ambrosius libro suo de bono mortis nititur probare, quia corporalis mors, quae est separatio animae a corpore 204, 309rb

Beatus Ambrosius super illud prima ad Corinthios primo: Non misit me Christus baptizare sed evangelizare non in sapientia verbi etc . dicit: praedicatio christiana 204, 348va

Beatus Erasmus audiens persecutionem christianorum eremum petiit, annis VII ibi multa mirabilia fecit in monte qui dicitur Libanus 239, 126vb

306 Beatus Gregorius stationes — Circa distinctionem

Beatus Gregorius stationes per basilicas vel beatorum coemeteria secundum quod hactenus plebs Romana 241, 1va

Beatus qui non fuerit scandalizatus in me (Mt 11,6) . In proxima dominica audistis terribilia satis de extremo iudicio hoc est finali iudicio . plura etiam audistis signa evangelica quae praecedent diem iudicii . . . – Bea-tus . . . Breviter praesens evanglium dividitur in duas partes, secunda ibi: illis autem abeuntibus 278, 240rb, 240va

Beatus Remigius Remensis archiepiscopus Chlodovicum regem francorum gentilem praedicatione sua con-vertit 243, 34va

Beatus vir qui non abiit in consilio impiorum (ps 1,1) . Consilium piorum est cultus dei et fides promissionum dei 261, 134v

Beda capitulo 1o . Si rex universitatis singulis . . . speciebus in beatae dei genetricis Mariae 211, 258raBernarde pater inclite pro nobis tua prece pete 264, 200vaBernardus: O anima mea si continue oporteret nos tormenta sustinere si ipsam gehennam longo tempore

sustinere 269, 269raBernardus: Simia in tecto sic rex fatuus in solio 233, 148raBis quinas naturas lacrimae principaliter habent 268, 51vBonum dicitur bonum essentia . Unde in Luca: Nemo bonus nisi solus deus 299, 47rbBonus pastor animam suam ponit pro ovibus suis (Io 10,11) . Multae sunt causae discordiae, prima quia non

puniuntur malefici . Eccs . 4: Quia non fertur contra malos sententia . . . – Bonus pastor . . . In hoc praesenti evangelio iuxta sententiam Augustini 23 q 3 tres personas, dicit dominus, debemus investigare: pastoris, mercenarii et furis 233, 150vb, 151rb

Caelum et terra transibunt (Lc 21,33) . In praecedenti dominica et tota illa praecedenti hebdomada peregimus adventum domini in carnem qua valde misericorditer venit ad homines . . . – Caelum . . . praesens evangelium distingui solet in tres partes, secunda ibi: et tunc videbunt filium hominis venientem in nube 278, 237ra, 237rb

Caelum terra chaos distinctio prima locorum 267, 157rbCalicem meum quidem bibetis (Mt 20,23) . Haec est differentia curiae nostrae et curiae saecularis quia in

curia saeculari est sponsa alia amica alia pedissequa et aliud gaudium unius et aliud gaudium alterius 265, 106va

Cantate domino canticum novum (ps 97,1) . Sic scriptum habemus in psalmo . Hodie mirabilia facta sunt 251, 19va

Capitula hic assignata sic dictus (!) eo quod multae scintillae fomes sunt 244, 1raCarissimi orationes vestras cottidie mane et sero et etiam omni tempore quo potestis ad eum facere debetis

295, 100raCaritas multum deo placet et merito . Cum deus ei super omnia placeat 205, 22raCaritatis . Sanctissimus pater Augustinus in principio suae regulae observantiam caritatis commendat 225, 1rCarolus Magnus fuit rex francorum xLVI annis et imperii xIIII 225, 108rCatharina dum esset septem annorum a patre ad scholas ponitur et dum bonae indolis esset liberalibus

studiis traditur 233, 196rbCausae passionis Christi: ut miseriam hominis revelaret, ut exemplum nobis daret, ut ad diligendum nos

provocaret 205, 29rbCetus famelicus, ut dicit Salomon, aperto ore suavem odorem emittit 233, 243raCherubin thunstiger Seraphin entczunder Throni richter 278, 307vChristus est aliud secundum quod est pater . . . Christus est caput ecclesiae secundum quod homo 299, 167vaChristus semel pro peccatis nostris mortuus est etc . (I pt 3,18) . Nihil odit dominus in homine nisi peccatum,

in tantum etiam, quod se crucifigi permisit, ut nostrum peccatum deleret 205, 44vbChrysostomus . Maria sicut oliva frucitfera . . . virtus dei habitaculum facta 211, 261vaChrysostomus: Semper discere signum est numquam posse proficere 233, 126raCiborum quaedam sunt subtilia quaedam grossa quaedam media 270, 45vbCirca conditiones sic distinguimus . Si contrahitur matrimonium per verba de praesenti et addatur conditio

impossibilis aut inhonesta aut illicita 299, 156raCirca definitionem secundi libri quaeritur primo utrum mundus potuerit fuisse ab aeterno . Et videtur quod

non 281, 40vaCirca distinctionem primam secundi libri quaeritur utrum creare sit solius dei . Et videtur quod non 281,

42raCirca distinctionem 13am quaeritur: Utrum Christus caput ecclesiae potuerit in gratia creata proficere 298,

71raCirca distinctionem 14am quaeritur: Utrum anima Christi cognoscat omnia in verbo quae cognoscit ipsum

verbum 298, 74rb

307Circa distinctionem — Consequenter quaeritur

Circa distinctionem 15am et 16am quaeritur: Utrum Christus assumpsit voluntarie passionem et defectus cor-poris et animae 298, 83vb

Circa distinctionem 19 dubitatur utrum per passionem Christi simus liberati ab omni culpa 298, 95vbCirca 27 distinctionem et sequentes aliquas quae sunt de caritate quaeritur: Utrum secundum ordinem

caritatis homo teneatur proximum suum sicut se et deum plus se diligere 298, 126vbCirca distinctionem 37 de numero et ordine et descriptione tabularum dicit Iosephus Iudaeorum fidelis

historiographus quod quinque praecepta erant scripta in una tabula 283, 180raCirca distinctionem 37 quaeritur: Utrum omnium praeceptorum decalogi obligatio sit de lege naturae 298,

143vaCirca distinctionem 38 quaeritur: Utrum quinto praecepto isto scilicet Non loqueris contra proximum tuum

falsum testimonium prohibitum sit omne mendacium 298, 149rbCirca 39 distinctionem quaeritur: Utrum omne periurium sit mortale peccatum 298, 156raCirca distinctionem quaerunter quattuor, primo utrum angeli sint compositi ex corpore et anima 291,

107raCirca distinctiones de fide quaeritur primo: Utrum ad causandum assensum fidei in anima viatoris requira-

tur liberum arbitrium voluntatis 298, 107vbCirca illam distinctionem quaeritur primo: Utrum in ecclesia sint tantum septem ordines eo modo quo ordo

vel ordinatio ponitur sacramentum 300, 184raCirca illam distinctionem quaeritur primo: Utrum peccata per paenitentiam dimissa in eo qui recidivat in

mortale redeant eadem numero 300, 176raCirca initium quarti Sententiarum quaeritur primo utrum in quolibet statu hominum fuerint aliqua sacra-

menta . pro quaestione nota quod duplex distinguitur status humani generis in hac vita 300, 1raCirca istam distinctionem pro complemento istius tractatus qui est septima pars huius libri quaeritur utrum

peccatum sufficienter dividatur in septem peccata capitalia 291, 151rbCirca istam distinctionem quaeruntur quattuor . Et primo utrum haec intentio creabile importet aliquid

impossibile 291, 231raCirca propositiones et obliquos includentes intellectum praepositionis maxime se ingerit difficultas in sacra

scriptura 299, 8rbCirca secundam partem illius distinctionis quaeritur: Utrum confessio fienda sacerdoti sit necessaria ad

salutem 300, 124vbCisio . Ianus (Ianuarius) . E(piphania) . Va(lentini) . Seve(rini) . Vendicat . Oct(ava) . feli(cis) . Marcel(li papae)

258, 144vCogitanti mihi de sermone qui exiit inter fratres de regula beati Augustini noto vobis 221, 25raConfessio praecepta est in veteri testamento . Unde Moyses in Numeris 299, 130vaConfirmatio est sacramentum ad robur datum proveniens ex forma verborum et intentione confirmantis et

unctione chrismatis 299, 160vbConsanguinitas impedit matrimonium . Consanguinitas enim naturale vinculum consideratum ex eo quod

una persona ex alia descendit carnali propagatione infra septimam generationem 299, 157raConsequenter quaerendum est de conditionibus corporum beatorum, quae erunt eorum conditiones post

resurrectionem . Et primo quaeritur: Utrum corpora sanctorum erunt post eorum resurrectionem impas-sibilia 300, 208vb

Consequenter quaeritur de galaxia utrum generetur in materia elementari vel in orbe 274, 109rbConsequenter quaeritur de materia impressionum scilicet utrum vapor calidus et humidus sit materia im-

pressionum frigidarum et humidarum 274, 110raConsequenter quaeritur in illo capitulo de loco aut positione etc . et quaeritur utrum latio solis sit causa

omnium impressionum frigidarum et humidarum etc . 274, 109vbConsequenter quaeritur utrum aer in media eius regione sit calidus vel frigidus 274, 106vaConsequenter quaeritur utrum aer naturaliter sit calidus 274, 106rbConsequenter quaeritur utrum colores qui videntur de nocte in aere sint colores secundum virtutem vel

secundum appropriatum 274, 108rbConsequenter quaeritur utrum corpora superiora et inferiora sint eiusdem naturae vel alterius 274, 106raConsequenter quaeritur utrum corpora superiora habeant virtutem regitivam supra inferiora 274, 105vaConsequenter quaeritur utrum in montibus maior caliditas generetur quam in vallibus 274, 107rbConsequenter quaeritur utrum ista corpora sint continua 274, 105vbConsequenter quaeritur utrum omnes ignes generativi in suprema parte sint eiusdem speciei 274, 107vbConsequenter quaeritur utrum stella comata sit signum siccitatis vel humiditatis 274, 108vaConsequenter quaeritur utrum stella existens in orbe magis sit generativa caliditatis quam aliqua alia pars

sui 274, 107vaConsequenter quaeritur utrum stellae et corpora superiora per lumen suum generent calorem in istis infe-

rioribus 274, 107ra

308 Consequenter solet — Cum sanctum

Consequenter solet quaeri utrum elementa proportionabilia (?) vel aequalia sint ad invicem secundum vir-tutem et non secundum quantitatem 274, 106rb

Constantinus spricht so die frucht in die welt geporen wuert so sol die hebam dem kchind greyffen an seinen mund 278, 299va

Contemplatio . Item utrum contemplatio sit causa devoctonis 2a 2ae q . 82 articulo 3 277, 232rbContra peccatum simpliciter . 2 . De pondere peccati 292, 345vaConvertimini ad me (Ioel 2,12) . Non est mirum frates servum si dominus rogat suum 205, 153rbCoram vobis reverendissimis in Christo patribus ac dominis proponit procurator et procuratorio nomine

reverendi in Christo patris domini reverendi archiepiscopi archidiaconi Hiberniae primatis 204, 310rbCras kalendae sunt et requireris (I Sm 20,18) . Verbum hoc scriptum est in primo Regum et potest aptari ad

vigiliam nativitatis Christi 285, 9rbCreationem rerum insinuans . . . praeterea scire oportet etc . Haec est sexta distintcio in qua determinat de

ruina angelorum et quaeruntur quattuor[ 291, 151raCrucifige crucifige eum etc . (Io 19,6) . Sic clamabant Iudaei inimici Christi . Sed quid clamabit Christus?

Miseremini mei, miseremini mei saltem vos amici mei 205, 44rbCum autem descendisset Iesus de monte (Mt 8,1) . Christus volens omnem dubitationem de sua divinitate a

nobis excludere post alteram doctrinam omni suavitate repletam, quam in monte coram discipulis et aliis praedicavit (?) . . . – Cum autem . . . Chrysostomus super Matthaeum homilia 28: Ne forte diceret populus apud se: Verba quidem magna sunt et terribilia, sed opera nulla . Dicere enim granditer non est multum 233, 118va, 118vb

Cum (!) brevis fuerit missa in verbis et in caerimoniis quam Christus celebrando sacramentum eucharistie instituit 205, 91rb

Cum coepissent monasteria construi ac monachorum congregari multitudines 202, 1vaCum de utilitate corporis veluti (!) tractabamus et me quasi omnium medicum vestra nobilitas quaerebat

270, 44vbCum egressus fuero de urbe extendam palmas meas ad dominum (Ex 9,29) . Verba proposita sunt Moysi qui

gerit typum salvatoris nostri . Interpretatur enim aquaticus et Christus triplici aqua abundavit scilicet compassionis eruditionis et redemptionis 285, 116rb

Cum esset desponsata mater Iesu (Mt 1,18) . His iam diebus praecedentibus per totum adventum audistis de quadruplici adventu Christi domini salvatoris nostri . primo de adventu in carnem . . . – Cum . . . In prae senti evangelio evangelista tangit tria et secundum hoc dividi potest in tres partes . primo enim evangelista ostendit fuisse matrimonium inter Mariam et Ioseph 278, 246va

Cum esset rex in acubitu suo (Ct 1,11) . Haec est nardus, hoc est ungentum, ad Christum traxit in Betha niam ad Lazarum suscitandum . Hoc est ungentum virtutum, quod dominus in sanctis suis desiderat odorari 205, 174rb

Cum exaltaveritis filium hominis (Io 8,28) . Nota, quod propter quinque vocat dominus mortem suam exal-tationem . primo ut ostenderet, quia moriturus erat in aere . Iohannis xIIo: Ego si exaltatus fuero 205, 31va

Cum fueris felix multos numerabis amicos 215, 107rCum ieiunatis nolite fieri sicut hypocritae tristes . Sancti Matthaei sexto (Mt 6,16) . Circa quam propositionem

intendo movere xx dubia ut haec propositio possit eo melius reserari . primum dubium quid sit ieiunium et quod duplex sit et unde dicatur 278, 219ra

Cum immundus spiritus exierit ab homine, non lotis manibus manducare non coinquinat 235, 116vCum intraret Iesus in domum cuiusdam principis pharisaeorum (Lc 14,1) . In hoc evangelio agitur de hydro-

pico sanato . Nota quod hydropisis est gravis infirmitas, quae nascitur ex vitio vesice (!) 233, 117raCum Marthae etc . (x 3 .41 .6) . Circa canonem missae de quo hic agitur et circa ea quae sunt canoni annexi

potest tripliciter dubitari 271, 86vbCum natus esset Iesus in Bethlehem Iudae (Mt 2,1) . Christo nato apparuit nova (sic !) novi regis nativitatem

designans quam videntes tres reges orientis qui dicebantur magi a magnitudine scientiae 266, 179vbCum natus esset Iesus . In praecedenti capitulo ostensum est quoniam filius virginis Mariae est Iesus rex per

seriem genealogiae 280, 25raCum natus esset Iesus (Mt 2,1) . Quia de sacratissima evangelicae lectionis serie quae diem (!) hodierna nobis

recitata est 264, 72raCum non essem alicui exercitio magnopere occupatus 267, 2raCum peccatores in mortali peccato existentes nolint converti et dicunt dominicam orationem sic: pater noster

205, 124vbCum proponere verbum semper sit mihi difficile, maxime in praesenti, cum propter dignitatem divini eloquii,

cum propter maiestatem tanti collegii, cum propter parvitatem mei ingenii 204, 260rbCum sanctum legeretur evangelium, audivimus naviculam periclitantem, Christum periclitantibus subveni-

entem 226, 36v

309Cum sero dicet — De errore qualitatis

Cum sero dicet (!) dominus procuratori vineae (Mt 20,8) . praesens evangelium decrevi distinguere in tres partes, secunda ibi: Conventione autem facta ex denario diurno 278, 273va

Cum sero esset et navis (Mc 6,47) . Navis ecclesiae submergi non potest . fluctus quidem persecutorum im-pingentes in eam disperguntur et confringuntur 265, 101vb

Cum te formavi non hac te sede locavi 235, 116vCum teste sacro theologo Ecc . 8o omni negotio tempus sit et opportunitas . Tempus enim et responsionem

cor sapientis intelligat 204, 1raCum turba multa esset cum Iesu (Mc 8,1) . Circa praesens evangelium est notandum, quod haec turba seque-

batur dominum propter duo . primo propter verborum suorum dulcedinem, quae audiebant ab ipso 211, 222va

Cum voces sint signa rerum et per signa res comprehendantur, ut per notitiam signorum veniamus ad com-prehensionem rerum a vocibus inchoandum est 299, 2ra

Cur itaque conor contra tractum fluminis 213, 58raCur mundus militat sub vana gloria cuius prosperitas est transitoria 278, 222rbCuram illius habe (Lc 10,35) . Reverendi patres ac domini, cum proponere verbum semper mihi sit difficile,

maxime in praesenti, tum propter dignitatem divini eloquii, tum propter reverentiam et maiestatem tanti collegii . . . – Curam . . . Reverendi patres ac domini mei, ex verbis praeassumptis quinque elicio ut liquide patet unicuique diligenter intuenti 204, 183ra, 183vb

Currite gentes undique et admiramini erga vos caritatem dei erga ipsum caecitatem et malitiam vestram . Si enim filius dei voluit inseparabiliter coniungi naturae humanae 251, 85ra

Dabit ipse dominus vobis signum (Is 7,14) . In verbis istis mysterium incarnationis Christi hodie sancte dei (!) describitur et tanguntur tria 251, 17vb

Damnamus . postquam domminus Innocentius IIIus determinavit de veritate fidei catholicae et de summa trinitate in parte praecedente exclusit falsitates et errores 271, 83vb

Date eleemosynam et ecce omnia munda sunt vobis (Lc 11,41) . Nemo digne posset eleemosynam commen-dare quoniam ipsa veritas 269, 306rb

Daturus legem Moyses praefixit terminos monti quos transgredientes praecepit dominus lapidari 299, 9vaDavid futura spiritu praevidens, Liberavit, inquit, dominus pauperem a potente 264, 3vb; 268, 192vDaz hochste da der geist czu chomen mag in disem leib daz ist daz er stetichleich wone auzzer all in all 251,

71rDe actionibus duae sunt principales sententiae . Dicunt quidam quod omnis actio est a deo in quantum est

actio, sed in quantum est mala est a diabolo 299, 66rbDe activa et contemplativa . Super Ezechielem dicit Glossa: Activa bona et contemplativa melior, item domi-

nus: Maria optimam partem elegit 299, 107vbDe aedificantibus lignum, fenum, stipulam . Dicit apostolus quod fides est fundamentum bonorum operum,

in prima ad Corinthios . Et dicit super hoc fundamentum: Alii aedificant aurum 299, 65rbDe Alexandro Magno rege Macedonum et principibus (?) eius qui post eum regnaverunt in diversis locis . De

Antiocho Epiphane rege Syriae 250, 2rbDe anima secundum se ipsam in praecedenti libro determinatum est 270, 40vaDe bono . Bonum dicitur bonum essentia . Unde in Luca: Nemo bonus nisi solus deus 299, 47rbDe caerimonialibus . Quaeritur utrum caerimonialia fuerint meritoria 299, 73raDe circumcisione . Sed nonne circumcisio efficit remissionem peccati quam figurat? 299, 129rbDe circumstantiis . Dictum est in alia quaestione quod circumstantia aggravat peccatum . Sed quaeritur cum

pronior sit deus ad remunerandum quam ad puniendum, qua ratione mala circumstantia auget demeritum et bona non auget meritum 299, 37vb

De clavibus dicit Glossa super Matthaeum: Claves sunt discernendi scientia et potentia, qua dignos debet sacerdos recipere, indignos vero excludere a regno 299, 134va

De contemptu . Dicit Augustinus: Omne peccatum ex superbia vel ex ignorantia vel ex contemptu . Sed Am-brosius dicit: Omne peccatum ex contemptu 299, 37rb

De corruptione naturalium . Nota quod naturalia corrupta sunt per peccatum . Vis enim concupiscibilis cor-rupta est per vitium cupiditatis 299, 46rb

De decem praeceptis . Decem plagis percussit dominus Aegyptum et decem praeceptis sanavit populum suum, ut numerus praeceptorum respondeat numero plagarum 299, 58rb

De decimo arguitur quod theologia non sit simpliciter practica 291, 270vbDe effectu iustititiae et misericordiae . Universae viae domini misericordia et veritas . Dicit Glossa: In omni

opere domini misericordia et veritas . Cum ergo in secundo adventu ita faciat dominus opera misericordiae et iustitiae 299, 10va

De errore qualitatis circa leprosos ita distinguimus: Si contraxit sponsalia aliquis cum aliqua et postea fiat alter leprosus 299, 156ra

310 De extrema unctione — De ponderibus

De extrema unctione dicimus quod sacramentum scilicet quaedam qualitas quae innascitur animae et surgit ex illis unctionibus quae fiunt in diversis membris 299, 161ra

De fraudulentia . Maledictus qui facit opus dei fraudulenter . Contra: Quicquid fit fraudulenter est opus hominis vel diaboli 299, 50va

De galaxia notandum quod orbis primus est locus glaxiae non generationis eius 274, 110vaDe gaudiis properamus ad gaudia et ferventem stilum 266, 88raDe homine assumpto . facto (!) non inutili digressione redeamus ad illum cuius patres desiderabant adventum

299, 114rbDe immolatione Isaac . Temptavit deus Abraham etc . Offer mihi in holocaustum filium tuum . Dicunt quidam

quod haec est forma praecepti 299, 56vaDe illo praecepto: Honora patrem et matrem . . . Honora patrem . Glossa: Reverentiam exhibendo 283,

181vaDe initiali et filiali . Nota quod cum distinguitur timor inter servilem et initialem et filialem, sicut mihi

videtur non sic distinguitur secundum essentiam 299, 98rbDe ira . Triplex est ira scilicet ira per zelum quae bona est . De qua Salomon: Melior est ira risu 299, 49vaDe iustitia . Duae sunt partes iustitiae, una superior circa deum, alia inferior circa res humanas 299, 94rbDe iuvenca rufa cuius cinerem 245, 88rDe Lazaro . De stimulo pauli quod hic continuatur relinquimus usque ad quaestiones de petitionibus adden-

tes de Lazaro circa quem multa possent quaeri 299, 72raDe libero arbitrio . Simile est regnum caelorum mulieri quae acceptum fermentum abscondit in farinae satis

tribus 299, 27vbDe matre . Hieronymus: Quot laesiones erant in coprore Christi tot vulnera erant in corde Mariae 205,

151vbDe memoria fundatoris et aliorum benefactorum etc . In qualibet hebdomada una die qua id fieri potest

fundatori missam specialem facimus 269, 330vbDe merito Christi . Quaeritur utrum Christus meruerit . Aperte dicit Glossa et textus ad Ephesios quod meru-

erit et sibi et nobis 299, 123vaDe missione . Daturus legem Moyses praefixit terminos monti quos transgredientes praecepit dominus lapi-

dari 299, 9vaDe modo redimendi genus humanum . Nunc ascendamus ad illum pro quo sancti passi sunt, qui solus pro

omnibus passus est 299, 110vbDe neglegentia . Maledictus qui facit opus dei neglegenter . Ieremias dicit aut appellat opus dei opus quod fit

ex caritate vel in caritate 299, 50raDe nono arguitur quod theologia sit neutra nec practica nec speculativa 291, 270rbDe oboedientia . In Regum (I Sm 15,22) dicit Samuel ad Saul: Melior est oboedientia quam victimae 299,

104raDe octavo quod theologia sit simul practica et speculativa 291, 269vaDe operibus operatis . De operibus operatis probatur quod iustificabant . Dicit Beda: Nota quod iustitia legis

suo tempore custodita 299, 74rbDe ordine caritatis in via . Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota

mente tua et proximum tuum sicut te ipsum . Dicit Augustinus: per proximum intellegitur omnis homo 299, 83vb

De ordine peccatorum magnitate peccati 283, 179vbDe paenitentia . Sequitur de paenitentia . A qua dominus incipit in evangelio dicens: paenitentiam agite 299,

129vaDe peccato in spiritum sanctum . Qui peccat in patrem, remittetur ei . Qui peccat in filium similiter . Qui

peccat in spiritum sanctum non remittetur ei nec in hoc saeculo nec in futuro . Nota quod haec appellatio peccatum in patrem dupliciter sumitur 299, 52rb

De peccato originali dixerunt quidam quod nihil aliud est nisi peccatum Adae . Tamen peccato illo omnes facti sumus servi 299, 30rb

De peccato veniali . Quaeritur quid sit peccatum veniale . Respondetur secundum Augustinum: Est quod hominem usque ad reatum perpetuae mortis non gravat 295, 80rb

De percussione malleorum Iob xLI: Stringetur 205, 151raDe periurio et iuramento . periurium dicitur falsa iuratio . Item periurium dicitur perversa iuratio 299,

59vbDe perplexitate . Nervi testiculorum Leviathan perplexi sunt . Ibi dicit Gregorius: Cum mens in minora et

maiora peccata constringitur minora semper eligantur 299, 61vbDe perseverantia . Dicit dominus: Non qui inceperit sed qui perseveraverit hic salvus erit et ita per perseve-

rantiam salvus erit . Ergo perseverantia est virtus 299, 99rbDe ponderibus et mensuris . Dragma octava pars est unciae quae sic scribitur 274, 85rb

311De potentia Christi — De voti redemptione

De potentia Christi . Super hunc locum in Iohanne: Super quem videris spiritum descendentem et manentem, hic est qui baptizat 299, 127ra

De praedestinatione filii dei . Quaeritur utrum Christus secundum quod homo sit praedestinatus vel secundum quod deus 299, 122va

De praedestinatione . Item quaeritur si praedestinatio sit aliquid 299, 13vaDe primis motibus dicunt quidam quod sunt, quidam primo primi et illi non sunt peccata 299, 31vaDe primis vesperiis festi ab Urbano C, Martino CC, Eugenio etiam CC, summa 500 dies 233, IrDe principio sequentis libri ubi Iudaei Ierosolimitani salutem mandant his qui fuerunt in Aegypto Iudaeis

250, 2vbDe pruina . Notandum quod locus generationis pruinae non est locus imbrium 274, 113raDe purgatorio nota quod est ante iudicium et pro quibus culpis agitur 205, 133raDe quarto arguitur sic quod aliquae res habeant proprias unitates absque alienitate sui quia istud est[ 291,

251rbDe quarto quaeritur quod deus non sit in qualibet parte universi per praesentiam, per potentiam, per essen-

tiam 291, 157raDe quattuor cardinalibus virtutibus . Sequitur de quattuor cardinalibus virtutibus . Unde notandum quod

hoc nomen iustitia quandoque large sumitur ita quod appellat omnem virtutem 299, 100raDe quinto arguitur quod doctrina in communi sumpta sit sufficienter divisa in practicam et speculativam

291, 265raDe raptu pauli . Ad Corinthios dicit apostolus: Scio huiusmodi hominem sive in corpore sive extra corpus

etc . Aut per hunc terminum hominem supponitur anima aut corpus 299, 71vaDe reatu et macula . ponatur quod iste faciat homicidium et sic redeant omnia alia mortalia in illo 299, 41rbDe receptione novitiorum ad probationem capitulum primum 225, 6rDe responsione quae fit pro puero cum quaeritur: Credis in deum, et respondetur: Credo 299, 149vaDe sacramentis . Sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma . Sed character in baptismo est sacramen-

tum, ergo est visibilis forma 299, 128vbDe sacramento confirmationis quaeritur: Utrum confirmatio sit sacramentum necessitatis et nobilius sacra-

mento baptismi 300, 36vaDe sapientia dono . Sapientia est cum sapore scientia sicut dicunt magistri . Dicitur enim sapientia a sapore

spirituali 299, 95vbDe scandalo . probatur quod scandalum sit peccatum . Dicit enim dominus in evangelio: Vae homini illi per

quem scandalum venit 299, 63vaDe scientia Christi creata . Nota quod duplex fuit scientia Christi, una increata et alia creata, sed quicquid

scivit una scivit alia 299, 126vaDe secunda quaestione arguitur per Augustinum 21 de civitate capitulo 27: Deus (?) creavit omnes angelos

simul 291, 255raDe secundo arguitur quod gratia non fuerit causa conversionis bonorum angelorum 291, 257vaDe secundo arguitur quod potentiae angeli non distinguantur ab angelo formaliter 291, 253raDe septimo arguitur quod theologica sit simpliciter speculativa 291, 268vaDe servo cui dimisit dominus omne debitum, qui noluit dimittere conservo suo, praecepit dominus ut tene-

retur in carcere donec redderet universum debitum quod ei dimiserat usque ad novissimum quadrantem 299, 137vb

De sexto arguitur quod doctrina non sit sufficienter divisa in speculativam et practicam, mechanicam et logicam 291, 266vb

De stimulo pauli quod hic continuatur relinquimus usque ad quaestiones de petitionibus addentes de Lazaro circa quem multa possent quaeri quae hic obici possunt 299, 72ra

De subornatu Iacob . Dicit Isaac: Venit germanus tuus fraudulenter . Ergo Iacob fraudem fecit, ergo peccavit 299, 56ra

De synderesi . Synderesis est vis animae quae detestatur malum et in nullo extincta est dicit Hieronnymus 299, 38vb

De timore . Sex sunt species timoris, scilicet filialis, initialis, servilis, naturalis, humanus et mundanus 299, 96vb

De veritate humanae naturae . Sequitur de resurrectione de qua certum est quod quicquid est de veritate humanae naturae, sicut dicit Augustinus 299, 161rb

De veteri homine . faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram . Ad imaginem quantum ad rationem 299, 25va

De virginitate . Virginitas dicitur integritas corporis a pollutione libidinis secundum quod dicuntur quinque fatuae virgines quae non sumpserunt oleum secum 299, 102ra

De voti redemptione dicit Alexander quod potest fieri considerata qualitate personae et causa commutatio-nis 299, 159ra

312 Decem plagis — Dictum est

Decem plagis percussit dominus Aegyptum et decem praeceptis sanavit populum suum, ut numerus prae-ceptorum respondeat numero plagarum 299, 58rb

Decretum dicitur quod dominus apostolicus vel alii sancti patres ad servandum statuerunt . Et illum librum composuit Gratianus 278, 82rb

Dei filius Iesus Christus imago patris homo factus, ut paternum in terra beneplacitum fieret 205, 111raDeponentes mendacium loquimini veritatem (Eph 4,25) . Est quaedam amicitia generalis omnium hominum

ad invicem, quam similitudo parit inter se 233, 150raDer mensch der dû chunst aller chunst erchennen wil vnnd den chrafft aller chreft pesiczen wil vnnd di gůt aller

gůt meschen will 251, 188vaDescendens Iesus de monte ecce leprosus veniens (Mt 8,1–2) . Nos vidimus ad experentiam, quod corporalis

infirmitas hominum multiplex est . Quidam enim infirmantur in capite, quidam in oculis, quidam in corde 233, 112vb

Descendisti in domum figuli et ecce ipse fecit opus (Jer 18,3) . Iste figulus deum significat qui omnes nos finxit . ps . Qui finxit sigillatim corpora 266, 87ra

Descendit Iesus cum Maria et Ioseph de Ierusalem in Nazareth (Lc 2,51) . In proxima dominica videlicet infra nativitatem domini audistis plura quomodo videlicet plures instruuntur personae per idem evange-lium . . . – Descendit . . . praesens evangelium tangit evangelista (!) quomodo parentes Iesu perdito puero magnam diligentiam habuerunt in quaerendo eum nobis in exemplum 278, 261vb

Desidero etiam scire quomodo debeat se homo habere in prosperis et in adversis ne contingat eum cadere in lapsum peccati . . . – postquam igitur informatus sum a te o pater de statu proficientium nunc de statu perfectorum instrui desidero 241, 145va

Deus in domibus eius cognoscetur (ps 47,4) . Consentiendus (!) est ut quilibet homo in domo sua cognoscatur . Videmus enim quod domino venienti in domum suam etiam canis occurrit cum applausu 251, 55va

Deus qui es vera salus et medicina, qui sanasti et illuminasti 244, 67vbDeus qui in omnibus ecclesiae tuae filiis sanctorum prophetarum voce manifestasti in omni loco dominatio-

nis tuae 213, VDSDi gnad entsprint in dem herczen des vaters vnd fleuzzet in den sun vnd in der aynung irer paider fleuzzt si auz

der weishait des sns in die gute des heiligen geists 251, 71rDi sel muez haben dreierlai liecht die da chomen schol in ain lautter erchantnuss gottes. Daz erst ist ain naturlaich

liecht 251, 70rDicebat Iesus ad eos qui (Io 8,31) . Beatus Gregorius dicit quod gustato spiritu desipit omnis caro . Sic e

converso gustata carne desipit spiritus 265, 103vbDicendum quod comata secundum Aristotelem et plures alios philosophos vapor est calidus et siccus ascen-

dens ad partem superiorem 274, 110raDicit Augustinus: Omne peccatum ex superbia vel ex ignorantia vel ex contemptu . Sed Ambrosius dicit:

Omne peccatum ex contemptu 299, 37rbDicit dominus procuratori vineae: Voca operarios (Mt 20,8) . postquam in praecedentibus dominicis plura

audistis quomodo Christus dominus suis miraculis dignatus est nos illuminare in fide ut in eum credere-mus . . . – Cum sero dicet (!) dominus procuratori vineae . . . praesens evangelium decrevi distinguere in tres partes, secunda ibi: Conventione autem facta ex denario diurno 278, 273rb, 273va

Dicit dominus: Ecce ego declinabo in vos sicut flumen pacem et quasi torrentem inundantem gloriam quam suget . Isaiae LxVI . In quo verbo duo promittit dominus in quibus abundantiam suae bonitatis ostendit 272, 1r

Dicit dominus: Non qui inceperit sed qui perseveraverit hic salvus erit et ita per perseverantiam salvus erit . Ergo perseverantia est virtus 299, 99rb

Dicit Galienus quod repletis (?) grossis humoribus balneum est exhibendum 274, 84vaDicit Hieronymus quod Iephta filiam suam virginem deo obtulit et ideo in numero sanctorum ponitur ab

apostolo 299, 159vbDico ergo ad primo (!) obiectum quod bene potest contrahere sine dispensatione, sed non potest cognoscere

sine mortali peccato 299, 158v, links untenDictum est in alia quaestione quod circumstantia aggravat peccatum . Sed quaeritur cum pronior sit deus

ad remunerandum quam ad puniendum, qua ratione mala circumstantia auget demeritum et bona non auget meritum 299, 37vb

Dictum est qualiter supponatur per pronomina divina essentia . Sequitur de ipsis nominibus supponentibus divinam essentiam . De hoc dicit praepositivus (!) quod semper supponit pro essentia et pro persona 299, 6ra

Dictum est quod angeli merentur usque ad diem iudicii . Sed quaeritur utrum mereantur gaudere de conver-sione nostra 299, 23ra

Dictum est quod ex ratione peccat homo . Sed quaeritur utrum furiosus qui non habet usum rationis pec care possit 299, 39va

313Dicunt quidam — Domino patri

Dicunt quidam quod quantulacumque caritas non potest resistere quantumlibet maximae tribulationi (?) 299, 87vb

Die minnund sel schol in got entslaffen vnd schol die welt vnd ir selbes leib vnd alle czergenchleiche dinch vnder irer fuezz treten 251, 72v

Dilectus deo et hominibus (Sir 45,1) . Hoc verbum scribitur in Ecclesiastico et potest convenienter praedi cari ad laudem beati Nicolai . Nam ipse in hoc verbo de duobus commendatur 285, 7ra

Diliges dominum deum tuum ex toto corde tuo et ex tota anima tua et ex tota mente tua et proximum tuum sicut te ipsum . Dicit Augustinus: per proximum intellegitur omnis homo 299, 83vb

Diliges dominum deum tuum (Mt 22,37) . Nota de modo diligendi deum . Est enim deus diligendus super omnia propter se et sine modo . Super omnia quidem ipsum diligere debemus 233, 117ra

Dimittuntur ei peccata multa (Lc 7, 47) . In hoc verbo duo tanguntur scilicet miserationis divinae clementia 285, 76vb

Discipuli audientes magistrum eos docentem rogaverunt, ut eos orationem deo patri beneplacitam informa-ret . pius magister benigne respondit eis dicens: Sic orabitis: pater noster, qui es in caelis etc . Illa autem oratio continet duas partes principales . In prima captatur benevolentia eius, qui rogatur 233, 144rb

Dividitur ergo praesens opusculum in tres partes, in quarum prima agitur de sacramentis 211, 134vbDivina vox est: Inveniam quod dimisi 215, 18vDiw pildreich forme gottes di diu ainvaltichleich aller ding maninualtichait diu selbe forme leuchtet aymual-

tichleich 251, 71vDixit deus: fiat lux (Gn 1,3) . Scholastice dicunt recte: Nisi nomen scieris cognitio rerum perit 266, 99raDixit qui sedebat in throno: Ecce nova facio omnia (Apc 21,45) . Circa hunc thronum tria sunt consideranda .

Ante istum accedamus, ante istum thronum procedamus, in isto throno sedeamus 285, 112vbDixit Simon petrus ad Iesum: Ecce nos reliquimus omnia et secuti te etc . (!) (Mt 19,27) . fidelis sermo 218,

145rDoctor quidam reverendus determinavit de natura numeri et unitatum cuius sententia si breviter recolligi-

tur est ista 291, 205vbDominator domine unde animae tuae haec tam vehemens tristitia 205, 150vaDomine creasti nos ad te et inquietum est cor nostrum donec quiescat in te . Haec Augustinus 297, IrDomine Iesu Christe, qui es ante saecula deus creator omnium visibilium et invisbilium, qui caeco nato quod

natura negaverat tua potentia tribuisti 244, 67vaDomine omnes qui te derelinquunt confundentur (Ier 17,13) . Nota quod in sex spiritaliter confundentur qui

Christum derelinquunt . primo de peccatorum suorum manifestatione . Cor . IIIIo: Manifestabit consilia cordium etc . 205, 37vb

Domine quid me vis facere (Act 9,6) . Sciendum quod voluntatem dei facere debemus, quia ipse fecit volun-tatem nostram et facit et faciet in futuro 233, 128vb

Domine quinque talenta tradidisti mihi (Mt 25,20) . Hoc verbum scribitur in Matthaeo et legitur de confes-soribus qui per talenta gratiarum domino fidelissime famulantur 285, 5rb

Domine quotiens peccabit (Mt 18,21) . Tam abundans est nostra curia omnibus bonis quod nullus defectus in ea invenitur 265, 108vb

Domine salva nos peribimus (Mt 8,5) . In proxima dominica audistis duo miracula quae fecit Iesus videlicet curando leprosum et sanandum (!) servum centurionis paralyticum . . . (270va) Domine . . . Istud evangelium breviter continet duas partes, secunda ibi: Et dicit eis: Quid timidi estis etc . 278, 270rb

Domine si vis potes me mundare (Mt 8,2) . In proxima dominica audistis quomodo dominus Iesus suam praesentiam (!) honoraverit nuptias licet non tales quae modo fiunt cum omni lascivia . . . (266vb) Domine . . . praesens evangelium habet duas partes secundum quod in ipso fit mentio de duobus miraculis Christi 278, 266va

Domini patres et fratres carissimi qui estis sacri gregis Christi arietes et excercitus domini incliti ducis et qui ut legitur Sap . VI . continetis multitudines et quibus ab altissimo data est potestas et qui interrogabit opera vestra et cogitationes scrutabitur 299, 165va

Dominica praecedenti dictum est quomodo docuit Christus servos suos debere esse invicem clementes 233, 307vb

Dominica praecedenti dictum est quomodo temptationibus diaboli exemplo Christi resistere debemus 233, 231vb

Dominica praecedenti, quae est caput omnium dominicarum totius anni, dictum est de Christi gloriosa resurrectione 233, 244vb

Domino excellentissimo in cultu christianae religionis strenuissimo Ludovico regi Rabanus . . . Cum sim promptus 250, 2ra

Domino patri et a me debita veneratione colendo Isaac reverentissimo episcopo Galcaudus extimus famulo-rum Dei . Libros beatissimi et doctissimi Augustini quosdam quos respsondendo et obviando Iuliano pelagiano haeretico edidit 223, 1r

314 Domino venerabili — Ecce Magi venerunt

Domino venerabili et vere deo digno abbati Eberhardo frater ille pauper et modicus sibi ignotus . . . Dulciflua dulcissimi ac beatissimi verba Gregorii dum creberrime audire legerem cogitarem ruminarem discuterem retractarem 236, 87ra

Dominus dicit in evangelio: Dictum est antiquis: Diliges amicum tuum et odio habebis inimicum tuum . Quaeritur imprimis ubi hoc dictum est 299, 87rb

Dominus quidem Iesus postquam locutus est eis (Mc 16,19) . In hoc libro duo tanguntur de quibus dominum Christum multum debemus laudare 285, 52rb

Domnis et fratribus B priori H et B sabbatum delicatum . paene imprudens et plusquam decebat os meum patet ad vos 251, 131ra

Domum maiestatis meae glorificabo (Is 60,7) . Videmus quod postquam aliquis sapiens artifex multa fecerit operum genera quae nondum sufficiunt ad ostendendum artis suae magisterium 266, 95va

(Domus dei) ecclesiae . (In Senaar) fetor dentium vel mendatium 249, 3rDomus Iacob venite ambulemus in lumine dei nostri (Is 2,5) . Iacob carissimi sicut scitis interpretatur lucta-

tor . per domum Iacob igitur devoti religiosi et veri christiani . . . – Sciendum quod, carissimi nobis, quorum conversatio periculosa et in peccatis est . . . – Domus Iacob etc . Sicut praedictum est carissimi in his verbis propheta Isaias ad duo invitat nos clamans ne hodie aliquis sit segnis 266, 104ra, 104va

Domus mea domus orationis vocabitur . ps . (Mt 21,13) . Notandum quod ubique orandum est, cum ubique sunt pericula et ubique auxilio dei indigemus . Apostolus: Volo orare in omni loco 233, 153ra

Dona mihi tria sanctissima virgo Maria . Da spatium vitae 205, 247raDuae quaestiones de universali pertractabuntur . prima erit utrum universale sit a casu (sic !) praeter animam

291, 215rbDuae sunt partes iustitiae, una superior circa deum, alia inferior circa res humanas 299, 94rbDubitatur an ultra caelum empyreum sit aliud caelum . Et videtur quod sic, quia Lucifer existens in caelo

empyreo dixit: Ascendam in caelum 297, 89rDubitatur ex quo homo de sua electione vel damnatione non habeat certitudinem an tamen scire possit ex

aliquibus signis 233, 141rbDubium apud philosophos solet esse quomodo elementa sint in mixto . Videtur autem quibusdam quod qua-

litatibus activis et passivis 270, 46vaDucta est Ester (Est 2,16) . Quantum ad historiae adaptionem in verbis istis notantur quattuor scilicet

virginis gloriosae venerabilis assumptio virginis assumptae sublimis locatio virginis locatae reverentiae exhibitio 266, 137va

Ducta est Ester (Est 2,16) . Verba ista competunt reginae nostrae quantum ad duo videlicet quantum ad nominis interpretationem et quantum ad historiae adaptionem 266, 136vb

Ductus est Iesus in desertum (Mt 4,1) . In proxima dominica audistis quomodo dominus et salvator noster suis discipulis praedixit suam acerbissimam passionem quam sustinuit pro nobis miseris peccatoribus . . . – Ductus . . . praesens evangelium breviter dividitur in duas partes, secunda ibi: et accedens temptator etc . 278, 281va, 281vb

Ductus est Iesus in desertum (Mt 4,1) . Mirabilis est haec curia Christi respectu aliarum quia in aliis curiis homines saturantur in ista autem ieiunium indicitur 265, 102ra

Dum vivis in carne morere mundo 261, 81rDuo debitores erant cuidam feneratori . Imprimis quaeritur de aptatione huius parabolae, sic enim adaptatur

debitum materiale debito spirituali 299, 108vaDuo discipuli Iesu (Lc 24,13) . Quia dominus Iesus hodie fecit sicut magnus et bonus dominus cum voluit in

hesterna die apparere quando venturus est venire in aliquam civitatem 251, 81ra

E daz di lieb chom in süzzen slaf da hat si vor getan vier wacht. Di erst si hat gewachet 251, 192rEbrietas abolet et confundit sensum vel memoriam, dissipat sensum, neglegit mentem 205, 28raEcce ancilla domini (Lc 1,38) . Genesis 16 de ancilla Sarae, quae cum concepisse se sentiens, despexit dominam

suam 233, 149vaEcce ancilla domini (Lc 1,38) . Verba sunt responsionis beatae virginis eis quae dixerat angelus . Unde consi-

deranda sunt verba quibus eam allocutus est 266, 124vaEcce ascendimus Hierosolymam (Mt 20,18) . Cum sollemnes homines de terra sua recedunt numquam rever-

suri amici eorum remanentes merito contristantur 266, 81raEcce ascendimus Hierosolymam (Mt 20,18) . Hic praedicit dominus passionem, qui (!) determinatur in quin-

que secundum quinque hic posita scilicet tradetur, illudetur, flagellabitur et conspuetur et occidetur 205, 36va

Ecce Magi venerunt ab oriente Ierusalem . Dominus ubi est qui natus est rex Iudaeorum (Mt 2,1) . proxime in festo circumcisionis audistis quare circumcisio fuerit in veteri lege instituta quis eius effectus et quam rationabiliter factum est ut ipsa cessaret . . . – Ecce . . . praesens evangelium brevius decrevi distinguere in duas partes, secunda ibi: tunc Herodes clam vocatis Magis 278, 259ra, 259rb

315Ecce nunc tempus — Erat Iesus eiciens

Ecce nunc tempus acceptabile (II Cor 6,2) . Consideranti modo praesens tempus quadragesimae et inquirenti causam observationis eiusdem occurrebat pro causa verbum thematis praeaccepti: Ideo namque praesens tempus est ab omnibus catholicis vigilantius observandum 204, 302ra

Ecce rex tuus venit tibi (Mt 21,5) . Ecce gloria curiae nostrae quia rex regum et dominus dominantium qui in caelesti curia sedit super Cherubim in terris pugnaturus sedet super asinam et asellum 265, 116va

Ecce rex tuus venit tibi (Mt 21,5) . Matthaei 21 et orginaliter Zachariae 9o . In praecedentibus dominicis et per totam aestatem usque hodie audistis diebus dominicis in evangelio multa miracula et quandoque comminationes magnas . . . – Ecce . . . praesens evangelium quod ad litteram pertinet ad Christi passionem et ideo legitur in die palmarum 278, 231ra, 231rb

Ecce sacerdos magnus (Sir 44,16–17) . Dicere propono tria . primo de sacrificio sive de missa sacerdotum novi testamenti, quae sanctior et altior est omnibus, quae in mundo sunt 205, 23vb

Ecce sanus factus es iam (Io 5,14) . Omnis homo pro se patitur . Unde et iste patiebatur propter sua peccata infirmitate xxxVIII annis 265, 104ra

Ecce status hominum mors constans admonet omnes . Incitat et retrahit 278, 221vaEcce super montes pedes evangelizantis (Na 1,15) . Verba ista possunt sumi ad commendationem sancti

Lucae evangelistae qui commendatur hic a duobus, primo a sanctitate vitae 251, 46raEcce vicit leo . Ecce crucem domini, fugite partes adversae 244, 67vaEcclesiastici 7 . Memorare novissima tua et in aeternum non peccabis . Novissima sunt extremum iudicum,

mors tua, gaudia caeli, poenae inferni 233, 90raEgo me ipsum nec accuso nec iudico . Est qui accuset et iudicet sermo, scilicet impolitus, animus infronitus

(!), habitus inordinatus . In primo notatur inscientia 244, 63vaEgo sum lux mundi (Io 8,12) . Haec est differentia inter curiam saecularem et spiritualem quia eorum lux a

tenebris obscuratur et eorum iocunditas et pulchritudo in disturbium permutatur 265, 113raEgo sum panis vivus qui de caelo descendi (Io 6,) et in c . forte dicas et in c . Christus panis est de conse d . 2

(DG De cons . D . 2 c . 43 bzw . 57) . Reverendi patres et domini, quia divinitatis natura clemens est et pia, de pe . d . 1a quia divinitatis, et aperta sicut viscera eius omni homini petenti 295, 105ra

Ego vado et quaeritis me (Io 8,21) . Haec est excellentia nostrae curiae quia sive in caelo sive in mari sive in terra sive in aere nostri possunt habere curam (!) congregatam 265, 105rb

Ego vox clamantis in deserto dirigite viam domini (Io 1,23) . In proxima dominica audistis quomodo Iohan-nes praecursor salvatoris nostri misit discipulos suos ad Christum ut interrogarent eum si esset verus Messias . . . – Ego . . . praesens evangelium breviter volo dividere in tres particulas breves, secunda ibi: dixe-runt ergo ei 278, 243va, 243vb

Egredietur virga de radice Iesse etc . (Is 11,1) . In hoc verbo beata virgo Maria virgae comparatur et per hoc quilibet homo invenit consolationem . Virga enim flexibilis est sicut et Maria in necessitate se inclinat omnibus eam invocantibus 285, 94ra

Egressus Iesus cum discipulis suis trans torrentem Cedron (Io 18,1) . Considerando diem hodiernum nes- cio cogitare quid melius sit facere quam plorare vel praedicare, quia quando cogito, quod dominus noster et deus noster . . . – Egressus . . . Ego nescio, quomodo vobis hodierna die facere magis convenientem praedicationem propriam et devotam quam narrare vobis per ordinem passionem Iesu Christi 233, 160ra

Egressus Iesus cum discipulis trans Cedron ubi erat hortus etc . (Io 18,1) . Considerando diem hodiernam nescio cogitare quid melius sit facere quam plorare vel praedicare quia quando cogito quod deus noster salvator noster pater noster frater dominus noster hodie mortus est 295, 83ra

Eia milites Christi, abicite opera tenerbarum et induamini arma lucis (Rm 13,12) . O sacerdotes dei atten dite quaeso dignitatem vestram et vocationem qua vocati estis 225, 110r

Elevabitur ut aquila (Iob 39,27) . In his verbis mystice intellectis commendatur virgo regia mater Iesu pari-ter et alumna super choros angelorum hodie sublimata 266, 144va

Emittet verbum suum (ps 147,18) . Locuturi de adventu spiritus paracleti primo et necessario flagitamus adiutorium ipsius spiritus sancti 244, 65va

Enormitas criminis impedit matrimonium . Ille qui cognovit duas sorores quarum altera est eius uxor, dicit Zacharias papa 299, 156va

Episcopatum (!), fratres carissimi, bonum opus est 230, 65vaEpiscopus ecclesiasticarum rerum habeat potestatem ad dispensandum erga omnes 223, 147rEpistolas paulus apostolus Christi quattuordecim praedicationis suae praecinxit stilo 209, 74rbErant pater et Maria mater Iesu mirantes super his quae dicebantur de illo (Lc 2,33) . postquam audistis in

praecedentibus praesertim in die nativitatis domini quomodo eius nativitas gloriosa sit manifestata pastoribus simplicibus per angelos . . . (252vb) Erant . . . praesens evangelium breviter decrevi dividere in duas partes, secunda ibi: et erat Anna prophetissa etc . 278, 252vb

Erat Iesus eiciens daemonium (Lc 11,14) . Haec est differentia curiae saecularis et curiae spiritualis quia filii diaboli (?) faciunt opera tenebrarum 265, 108ra

316 Erat Iesus eiciens — filiae Ierusalem

Erat Iesus eiciens daemonium (Lc 11,14) . postquam in praecedenti dominica audistis quomodo quilibet homo in suis necessitatibus puta temptationibus adversitatibus sive infirmitatibus principaliter haberet recursum ad deum . . . – Erat . . . Licet praesens evangelium dividi posset in plures partes propter plures eius saluberrimas doctrinas 278, 286va, 286va

Erat quidam mendicus nomine Lazarus (Lc 16,20) . Sciendum quod in praesenti evangelio fit mentio de divite epulone et paupero Lazaro 233, 114va

Est autem sollerter animadvertendum quod non sine rationis pondere magno variatur dominicalis proces-sionis dispositio in ordine monachorum et canonicorum 252, 164r

Est nostrae sortis transire per ostia mortis 243, 93raEstote factores verbi dei (Iac 1,22) . Et verbi dei debemus ne a domino reprobemur . Iohannes: Qui est ex deo

verbum dei audit . Ne fatui iudicemur 205, 40raEt convocatis duodecim discipulis etc . Glossa: Accusatione relata miracula et fuerunt ante sermonem in

monte habitu (!) facta quod ex elatione Matthaei quae inter ipsa refertur 289, 56rbEt factum est in una dierum . Vel in ipso die palmarum vel in crastinum post maledictionem ficus 293, 203vbEt primo super capitulo primo de receptione novitiorum ad probationem erat scriptum . In hoc capitulo

bonum esset ponere quod legeretur ei regula quater in probatione . Abbas Cerreti 225, 21rEt quia summus apex fides virtutis honoris 206, 1vaEt tuam ipsius animam pertransibit gladius . Ad Mariam senex dicebat: Tuam animam pertransibit gladius .

Vere tuam o beata mater animam 266, 214rbEtsi plerumque existunt inter negligentes et desides fratres 223, 144vEvaporatio . Notandum quod a toto corpore evaporabili fit evaporatio 274, 112raEx quo tributum coepit reddere in xI captivatus est a Nabuch 249, 2vbExcutere de pulvere (Is 52,2) . Quando enim rex vel princeps magnus vult facere suis principibus vel dominis

solacium ostendit eis thesaurum suum et sua iocalia pretiosa 266, 76vbExecrabilis quorundam ambitio . Super hac nova constitutione dubietates insurgunt et quaestiones ut sequi-

tur . primo in quibusdam ecclesiis, puto Avinionensibus, Aviciensibus, Leodinensibus et similibus sunt quaedam officia seu beneficia, quae vocantur abbatiae, quarum alique curant (!) habent animarum et parochias, aliae autem nec curam animarum habent nec parochias 204, 324ra

Exemplum dedi vobis (Io 13,15) . Benignitas praesentis diei in tribus consistit scilicet in exemplo humilitatis, quia Christus lavat pedes discipulorum 205, 43rb

Exibant daemonia a multis (Lc 4,41) . Quemadmodum miles strenuus secundum vanitatem cordis sui provo-cat in curiis suis si quis audeat nuda et acuta hasta hastiludere 265, 109va

Exiit edictum a Caesare Augusto etc . (Lc 2,1) . praesens evangelium dividi potest in duas partes, secunda ibi: et pastores erant in regione eadem etc . 278, 249vb

Exiit qui seminat seminare semen suum (Mt, Mc, Lc 8,) . In proxima dominica audistis quomodo Christus descripsit statum ecclesiae militantis per parabolam de operario (!) conducente operarios in vineam . . . (277ra) Exiit . . . praesens evangelium breviter dividitur in duas partes, secunda ibi: haec dicens clamabat etc . 278, 277ra

Expedit nobis ut unus mori (sic !) (Io 18,14 [?]) . Inter principes saeculares aut milites dum res publica periclitatur quicumque magis strenuus est solet se exponere ad mortem pro aliis 265, 115va

Explicit expliceat ludere scriptor/lector eat 212, 141rExplicit liber iste capiat sua iura (?) magister 235, 116vExpositio subsequentium . Hymnus graece laus latine . Aye (!) id est Christus . Accingere stropheo deitatem

circumdare humanitati . Interpolet id est intercedat 278, 303raExtollens quaedam mulier vocem . . . (Lc 11,27) . Magnae devotionis et fidei haec mulier ostenditur 266,

214vbEz ist ain vngeschaffen geist ain ewiger daz ist der got vnd ain geschaffen geist vnd daz ist der engel 251, 72r

faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram . Ad imaginem quantum ad rationem 299, 25vafacto (!) non inutili digressione redeamus ad illum cuius patres desiderabant adventum 299, 114rbfecisti viriliter (Idt 15,11) . Verba ista congrue possunt sumi 251, 12rbfecit rex Salomon thronum de ebore grandem (III Rg 10,18) . Rex deus qui est pacificus . Ier .: Ego cogito

cogitationes pacis amicitiam sumo cum bonis treugas sive pacem cum peccatoribus 266, 170vafestivitas omnium sanctorum hodie celebratur et dignum est 268, 166vfidelis servus et prudens (Mt 24,45) . Verba ista exponi possunt de sancto Ambrosio qui commendatur hic a

tribus, a vitae sanctitate, ibi: fidelis servus et prudens 233, 314ra; 251, 3vbfides est virtus qua ea quae ad fundamentum religionis pertinent 205, 151vbfiliae Ierusalem nolite flere super me (Lc 23,28) . Verbum potest esse defuncti admonentis consanguineos .

Nota ergo quod propter septem non debemus flere in morte alicuius . primo quia mors est communis 205, 30rb

317filii regni — Geuss: Doctor Linconiensis

filii regni eicientur in tenebras exteriores (Mt 8,12) . Carissimi quia heri sanctus propheta domini scilicet (?) Iohannes el (sic !) curiam Christi et eius nuptias proclamavit 265, 100rb

filiis gratiae et coheredibus gloriae fratribus carissimis . . . Nulla sunt omnino reputanda dilectissimi quae divinae laudi non militant 225, 127r

filius datus est nobis . Is . 9o et in missali officio huius festi (Is 9,6) . Incarnatio filii dei benedicta ex inteme-rata virgine Maria non solum apud fideles revelationibus angelicis et assertionibus propheticis fuerat antiquitus praeostensa 204, 15va

filius hominis tradetur gentibus (Lc 18,32) . In praecedenti dominica audistis plura de semine verbi dei quomodo solum quarta pars fructum fecit et multi sunt qui audiunt verbum dei . . . – filius . . . Nunc enim ecclesia continue recitat ea quae passus est Iesus usque in diem resurrectionis 278, 279rb, 279va

finem Samsonis serat exitium Lycaonis 207, 199vfinis adest horum hac dumtaxat parte librorum 210, 171vafirmiter credimus (x 1 .1 .1) . Quare conditor canonum incipit a fide et quare iste titulus ante alios situatur

dic ut in Glossa prima: Sane duo . Circa hoc faciam . . . – firmiter . Veritatem meditabitur guttur meum et labia mea detestabuntur impium . proverbiorum VIII,(7) . Sicut probat beatus Thomas in principio Sum-mae contra gentiles 271, 74va, 75rb

flebam quondam super eo (Iob 30,25) . flendum autem nobis est quadrupliciter scilicet pro culpa ignoscen-da, pro gratia obtinenda, pro miseria evadenda, pro gloria consequenda 205, 44va

flores beati Augustini contra Adamantium qui liber est contra epistolam quae a Manichaeis dicitur funda-mentum, unde et iste liber solet appellari contra epistolam fundamenti, sic colliguntur: prima veritas est quod sincera sapientia quam non intelligendi vivacitas sed credendi simplicitas tutissima facit 224, 243ra

flores beati Augustini ex libro super Genesim ad litteram sic colliguntur: prima veritas est quod cum divi-na scriptura sit bipartita in duo testamenta 224, 199ra

flores beati Augustini in libro confessionum sic colliguntur: primum dictum notabile est istud: fecisti nos domine ad te 224, 167ra

flores beati Augustini in libro de civitate dei sic colliguntur per veritates: prima veritas est quod illa disci-plina quae a teneris annis est inbibita est magis diuturna 224, 85ra

flores beati Augustini in libro de doctrina christiana sic colliguntur: prima veritas est quod tria sunt genera reprehendentium expositores divinarum scripturarum 224, 144ra

flores beati Augustini in libro de trinitate per veritates electas sic colliguntur: prima veritas est quod tri-pliciter contingit errare circa divina 224, 1ra

flores beati Augustini in libro octuaginta trium quaestionum sic colliguntur: prima veritas est quod omne quod est aliud est quo constat 224, 182ra

flores beati Augustini in libro retractationum sic colliguntur: prima veritas est quod qui non habet primas partes sapientiae 224, 190ra

flores beati Augustini super Genesi contra Manichaeos sic colliguntur: prima veritas est quod nulla scrip-tura est quae non apud eos qui eam non intellegunt possit reprehendi 224, 240rb

flores veritatum libri beati Augustini de mirabilibus sacrae scripturae sic colliguntur: prima veritas est quod ex informi materia quam deus primo de nihilo condidit 224, 232va

fons ascendebat de terra (Gn 2,6) . Sicut scitis carissimi quod in necessitatibus nostris bonum est recurrere ad virginem gloriosam . Ipse (!) enim est mater misericordiae 266, 127rb

fortis est ut mors diclectio (Ct 8,6) . Nota quod dilectio dei est dulcis est fortis est utilis . Nota per ordinem videbis . primo dilectio dei est dulcis . Quo contra omnis dilectio quae ex deo non est est poenalis 285, 121rb

frangitur ira gravis est cum (!) responsio suavis . Et furor accrescit cum durus sermo tumescit 205, 241rfratres, attendite quod audistis monentem scripturam atque dicentem 226, 55rfratres, diebus istis quos agimus observatione vitae nostrae quamdiu vivimus, admonet nos divina scriptura

loqui vobiscum 215, 17rfratribus de Monte Dei orientale lumen et antiquum illum in religione Aegyptium fervorem tenebris occi-

duis 251, 131vafrequentes hactenus et numerosae quodammodo de diversis mundi partibus 204, 321rafrigus infrigibile, ignis inextinguibilis, vermis immortalis 205, 27vbfuit in diebus Herodis regis . Iste Herodes fuit Ascalonita qui fuit alienigena 293, 152va

Gaudete quoniam nomina vestra scripta sunt in caelis (Lc 10,20) . Istud verbum sanctis apostolis dicitur quia eorum in libro viventium describuntur (!) . Sic omnibus viventibus in Apocalypsi promittitur: Qui vicerit non delebo nomen suum 285, 119rb

Generationem eius quis enarrabit . Isaiae 53 280, 15rbGeuss: Doctor Linconiensis dicit: Beata virgo non solum vidit Christum quoad humanitatem sed etiam

divinitatem 233, 134vb

318 Gloriosus deus — Igne me examinasti

Gloriosus deus in sanctis suis et laudabilis in sanctitate a mundi huius initio usque in finem 225, 7rGlossa . Evangelii praenuntiator apertus 280, 13vb; 289, 1rbGlossa: Vocationem gentium et causam salutis earum 289, 175vaGrave iugum super filios Adam a die nativitatis eorum usque in diem reversionis in matrem omnium 268,

115rGregorius felici episcopo Siciliensi . De dubitatione dedicationum ecclesiarum 223, 146vGregorius: Sicut verecundia laudabilis est in malo opere 233, 148ra

Habes in lamentationibus Hieremiae quattuor alphabeta ex quibus duo prima quasi sapphico metro scripta sunt 214, 97va

Habituum quidam sunt in comprehensione sicut intellectus sapientia 299, 168rbHae autem constitutiones Clementinae dividuntur in quinque libros decretalium penes materiam 278, 82vaHae regulae Galieni: Ante phlebotomiam competit balneum die praecedenti 274, 84vbHae sunt auctoritates bibliae et philosophorum positae in prima parte summae fratris Thomae 287, IrHaec est dies boni nuntii (IV Rg 7,9) . Hodie carissimi celebramus diem sicut gloriosa virgo primo facta est

genetrix vivi (?) dei nostri salvatoris 266, 181vbHaec est vita virginis gloriosae qua vixit in hoc saeculo non opprobriose 216, 118vaHaec sunt septem gaudia domini de se ipso quod passio sua homini peccatori profuit, secundo gaudet de

Maria sua genetrice 205, 46vbHas tredecim maledictiones ponit dominus in psalmo Salvum me fac conquerendo de sacerdotibus indignis

dicens, unde subdit: fiat mensa eorum 205, 131raHastilusores vel duellatores, licet uterque eorum in actu suo sit prohibitus 233, 229vbHenricus V . dux Sueviae deposito friderico imperator efficitur xCVIo ab Augusto (sic !) 225, 108vHic breviter nota quid sit dispensatio, quot sint species dispensationis 271, 72vbHic est heres venite occidamus eum (Mt 21,38) . Quae maior curia quam nostra quia ubique rex noster Chri-

stus hereditat totum mundum 265, 107rbHic quaerimus quod dimisimus scilicet utrum omnes angeli omnia sciant 299, 24rbHic quaeritur utrum virtutes sint naturales 299, 44vaHic quaeruntur quinque . primo quid sit sacramentum 279, 2rbHieronymus: Nulli dubium est quin totum ad gloriam laudis eius pertineat 211, 261vaHieronymus: In theologia non reperitur mendacium . Ignorantia est causa erubescentiae 233, 154raHoc demum tertio fratres reditum ab urbe nostrum 263, 51vHoc nomen sapientia secundum quod dicitur de deo quandoque significat divinam essentiam 299, 13rbHoc videtis, fratres carissimi, quod mea non cessat humilitas circa vos sollicitudine laborare 230, 76rbHodie, dilectissimi, secundum beatum Bernardum sedenti in throno antiquo dierum confessurus pariter

oblatus est filius hominis 205, 22rbHodie gloriosa semper virgo Maria ad caelos ascendit . Rogo gaudete 266, 51vaHodie serenior dies arrisit nobis 268, 181rHomo cum in honore esset (ps 48,13) . postquam autem in peccatum cecidit, nullius auxiliante patrocinio

liberari potuit . Quod bene per parabolam dominus expressit in evangelio dicens: Homo descendebat 205, 26rb

Homo est animal . Est sophisma proprium et probatur sic 217, IvbHomo quidam habuit duos filios (Lc 15,11) . In curiis principum diversae ferinae ad curiam (?) adaptantur

quae unus comedit et alter non comedit 265, 107vbHomo quidam nobilis abiit in regionem longinquam (Lc 19,12) . Omnis sancti evangelii, fratres carissimi,

textus usque ad iota unum et unum apicem mystico est involutus enigmate . . . – Homo quidam nobilis . . . Utique dilectissimi non frustra homo iste sine dignitatis adiectione exprimitur 241, 1vb, 2ra

Hora sit ultima quam sibi proxima scit bene nullus 205, 174rbHugo de Sancto Victore: Gaudeat qui potest parce vivere 233, 127vbHypocrisis est quando aliquis per opera de genere bonorum ostendit se esse bonum 299, 40vb

Iacobus dei . . . Dixit de hoc Iacobo 246, 1rIam ergo in quo spes in quo refrige 247, 112vaIdem de caritate . Charisma peroptimum caritas est plane incomparabile 269, 277vaIerusalem surge et sta in excelso (Bar 5,5) . Ecce propheta sanctus excitet (!) nos ut fidelis praeco ad hodier-

nae festivitatis gaudium dicens: O Ierusalem 266, 43vaIesus ut sanctificaret per suum sanguinem (Hbr 13,12) . In quo quidem verbo inveniuntur quattuor quae

compassionem ingerunt mentibus fidelium devotorum . Innuit enim apostolus factum inflictivum (?) durae afflictionis . 269, 333va

Igne me examinasti (ps 16,3) . Sic scriptum est in psalmo . Verba ista poterat dicere 251, 33va

319Impossibilitas coeundi — In illa distinctione

Impossibilitas coeundi impedit matrimonium . Quando aliquis ita frigidus est naturaliter vel aliqua adeo arcta quod non possunt reddere debitum 299, 156rb

Imprimis quaeritur utrum voluntas dei semper sit expleta 299, 15vaImproperium id est confusionem . Infigar id est macular . figmentum id est terreum 278, 302raIn claustro animae deus debet esse abbas discretio prior paupertas cellerarius 205, 20raIn dioecesi Traiectensi quidam piscator fornicator notorius timens in synodo accusari confessus est peccata

sua sacerdoti 278, 288rIn distinctione illa determinat de conditionibus resurgentium . Et igitur circa eam quaeritur: Utrum in quo-

libet homine resurget totum quod fuit in eo virtute humanae naturae 300, 205raIn distinctione illa determinat de conferentibus et suscipientibus sacramentum ordinis . Et circa eam quae-

ritur primo: Utrum haeretici ab ecclesia praecisi possint ordines conferre 300, 189rbIn distinctione illa magister determinat de poenis impiorum et circa eam primo dubitatur an omnis damna-

torum voluntas sit mala 300, 260vbIn fide et lenitate ipsius (Sir 45,4) . Ita scribitur in Ecclesiastico et potest hoc verbum praedicari de sancto

Matthia quem dominus per gratiam suam elegit ad gloriam apostolatus 285, 28vaIn hac distinctione magister excludit quorundam errorem de re huius sacramenti qui scilicet negabant ver-

um corpus Christi et eius sanguinem in eucharistia contineri . Et circa hanc distinctionem quaeritur primo: Utrum corpus Christi et eius sanguis vere et realiter sub speciebus panis et vini post consecrationem contineantur 300, 59rb

In hac distinctione magister ostendit quod tempus paenitentiae durat usque ad finem vitae et quod qui in fine vitae paenitent consequuntur remissionem peccatorum . . . Et circa hanc distinctionem quaeritur primo: Utrum quis possit in extremo vitae suae vere et salubriter paenitere 300, 155va

In hoc apparuit nobis dei filius (I Io 3,8) . Hic est filius meus dilectus (Mt 3,17) . Verba ista ultimo proposita sunt verba nostri creatoris in quibus ponit commendationem sui praedicatoris . Et primo proponit prae-dicatoris cuilibet (!) dignitatem 266, 176va

In hoc loco satis competenter deberent adiungi morales quaestiones sicut de operibus locandis, de rebus ecclesiae et aliae similes quaestiones quas omnes relinquimus ex industria tractandas 299, 71ra

In illa distinctione determinatur de sacramento paenitentiae quod est commune sacramentum post lapsum . Et circa hoc quaeritur primo: Utrum paenitentia necessario requiritur ad deletionem peccati mortalis post baptismum commissi . In quaestione tria sunt videnda, primum quid maneat in peccatore postquam transit actus peccati 300, 89ra

In illa distinctione determinat de divina iustitia et misericordia . Et circa eam quaeritur pimo: Utrum in deo ponenda sit iustitia 300, 231rb

In illa distinctione determinat de his quae pertinent ad personam iudicis . Et circa eam quaeritur: Utrum Christus in generali iudicio in forma servi id est in forma humana sit iudicaturus 300, 243rb

In illa distinctione determinat de his quae pertinent ad remunerationem et punitionem resurgentium . Et igitur circa eam quaeritur primo: Utrum sint ponenda aliqua receptacula corporalia animarum corporibus exutarum 300, 220rb

In illa distinctione determinat de potestate ministrorum quibus sacramenti dispensatio est commissa . Et circa illam distinctionem quaeritur: Utrum in ecclesia sit clavis quae est potestas sententiandi in foro conscientiae 300, 135va

In illa distinctione determinat de resurrectione et circumstantiis eius . Et circa eam quaeritur: Utrum gene-ralis resurrectio omnium sit futura 300, 199vb

In illa distinctione determinatur a doctoribus de scandalo . Et igitur circa eam quaeritur: Utrum omne scan-dalum sit peccatum 300, 194vb

In illa distinctione determinatur de his quae remanent post consecreationem eucharistiae . Et circa eam quaeritur primo: Utrum in eucharistiae sacramento stet aliquod accidens sine subiecto 300, 77rb

In illa distinctione docet quorum sit habere claves . Et circa eam quaeritur primo: Utrum soli sacerdotes novi testamenti habeant claves ecclesiae 300, 147ra

In illa distinctione excludit errorem quorundam circa paenitentiae distinctionem . Et circa eam quaeritur primo: Utrum possibile sit homini quod satisfaciat deo pro culpa mortali 300, 98ra

In illa distinctione magister agit de partibus paenitentiae et primo de integrantibus et secundo de subiectis . Circa primum quaeritur: Utrum contritio confessio et satisfactio sint partes paenitentiae 300, 110va

In illa distinctione magister determinat de alio sacramento scilicet de extrema unctione . Et igitur quaeritur primo: Utrum extrema unctio sit sacramentum unum a Christo institutum 300, 178vb

In illa distinctione magister determinat de consecratione sacramentali . Et circa eam quaeritur primo: Utrum in consecratione eucharistiae panis in corpus Christi et vinum in eius sanguinem convertatur seu transub-stantietur 300, 66ra

In illa distinctione magister determinat de matrimonio . Et breviter transeundo quaeritur primo: Utrum matrimonium fuerit a deo institutum 300, 191rb

320 In illa distinctione — In vestimentis

In illa distinctione magister determinat de praemiis et poenis quae iudicium generale consequentur . Et circa illam distinctionem quaeritur primo: Utrum beatitudo hominis per se consistat in aliqua operatione 300, 248rb

In illa distinctione magister determinat de remuneratione animarum et punitione quae per temporis iudi cium generale erit . Et circa illam distinctionem quaeritur primo: Utrum sit aliquod futurum generale iudicium 300, 236ra

In illa distinctione magister movet quasdam quaestiones de partibus paenitentiae . Et circa illam distinctio-nem quaeritur: Utrum ad iustificationem peccatorum praerequiratur praeparatio eius per quam faciat quod in se est 300, 116rb

In isto libello sunt tres particulae . Et primo continet in se septem tractatus 211, 133raIn laudem et gloriam de beato Oswaldo dicturi primum hoc referamus quod cum quodam tempore pugnam

contra hostes agressus 239, 127vbIn lectione evangelica quam audivimus de homine, qui habuit duos filios . Denique filius minor qui voluit 226,

75vIn mea regna redi quia te moriendo redemi 235, 116vIn mense sexto missus est angelus Gabriel (Lc 1,36) . Multitudinem infinitae divinae beneficentiae magni -

tudo protestatur exhibitae salutaris efficaciae incarnatio autem filii dei est beneficium summae graciae exhibitae 266, 1ra

In nomine domini Iesu Christi . Amen . C . de officio praefecti praetorio . In nomine domini . . . Auctoritas nos admonet in gerendis a nobis actibus divinum auxilium invocare 225, 113r

In nomine domini ista statuimus de his qui celebrant excommunicati interdicti 244, 67raIn nomine domini . Amen . Anno nativitatis eiusdem millesimo quadringentesimo tricesimo tertio indictione

undecima die vero paenultima mensis decembris . . . in domo habitationis venerabilis patris ac domini domini Sigismundi praepositi et archidiaconi ecclesiae Salzburgensis in stuba sua magna dicta Dürnicz 225, 26r

In nomine domini . Amen . Huius praesentis publici instrumenti tenore cunctis fiat manifestum quod a nati-vitate eiusdem domini . . . reverendissimis reverendisque in Christo patribus et dominis dominis Iuliano Sancti Angeli diacono apostolicae sedis in Germania legato Iohanne tituli Sancti Laurentii in Lucina Rothomagensi 225, 36r

In nomine domini . Amen . per hoc praesens publicum instrumentum cunctis pateat evidenter et sit notum quod anno eiusdem domini . . . coram reverendis patribus dominis duodecim iuxta ordinationes sacri con-cilii Basiliensis in loco solito ad concordandum deliberationes sacrarum deputationum in simul congrega-tis 225, 35v

In nomine domini . Amen . pro petitione insigniorum occurrit mihi verbum Iudicum VI scriptum: Da mihi signum quod tu scis 225, 119v

In nomine domini . Amen . Tenore praesentis publici instrumenti cunctis pateat evidenter et sit notum quod anno a nativitate eiusdem . . . Basileae provinciae Bisuntinensis sacro generali inibi residente concilio in maiori stuba dictae civitatis Basiliensis 225, 33r

In omnibus requiem quaesivi (Sir 24,11) . Haec est responsio ad adolescentes de sponsa quaerentes quae sicut sanctorum merita sic etiam non dubitatur transisse loca 266, 138ra

In primitiva ecclesia cum oriri coeperunt religiones fuerunt duo genera religiosorum scilicet anachoretae sive solitarii et coenobitae scilicet in congregatione viventes 269, 330vb

In principio videlicet quinque libri Moysi: Genesis, Exodus, Leviticus 209, 69raIn quadam provincia existente notabili numero monachorum canonicorum regularium . . . Quaestio . Circa

illud quaeritur utrum praetextu reformationis generalis propter quam sacrum Basiliense congregatum principaliter noscitur praedicata canonicorum regularium religio ipsis etiam invitis ad duos colores extre-mos dumtaxat sit restrigenda . Quod sic arguitur 225, 27v

In quaestione beati Augustini super Matthaeum prima veritas est quod illud dictum beati Iohannis: Illum oportet minui me autem crescere 224, 245ra

In quaestionibus beati Augustini super Lucam prima veritas est quod illud dictum Gabriel ad Zachariam: Exaudita est oratio tua 224, 246vb

In quaestionibus diversarum scripturarum beati Augustini prima veritas est quod nihil est inter corpus et anima quod sit corpore melius et anima deterius 224, 248vb

In quibus laetatur caro in illis anima contristatur . In quibus anima laetatur caro in his contristatur 205, 20rb

In Regum (I Sm 15,22) dicit Samuel ad Saul: Melior est oboedientia quam victimae et auscultare quam adeps arietum, nam peccatum hariolandi est repugnare 299, 104ra

In sermone beati Augustini de hoc quod dictum est: Ego sum quod angelus est nomen officii 224, 251vbIn sermone beati Augustini de stoicis et epicureis primum dictum est quod cum paulus apostolus Athenis

praedicasset de resurrectione mortuorum 224, 251rbIn vestimentis non est mutatio mentis 205, 20va

321Incpiunt tituli — Lecturus canonem

Incipiunt tituli primi libri Sententiarum de lectura Adae . Et primo quaeritur circa prologum utrum studium sacrae theologiae sit meritorium vitae aeternae 296, 268va

Induite vos armaturam dei ut possitis stare adverus insidias diaboli (Eph 6,11) . Quae armatura est vestis sacerdotalis repraesentata vestibus Christi quibus indutus fuit tempore passionis 205, 125rb

Induite vos sicut electi sancti dei etc . (Col 3,12) . Lex antiquorum regum talis esse dinoscitur, ut nullus ante incederet pro aliqua gratia petenda, nisi esset pretiosa veste indutus . . . – Sicut pueri solent vestibus spo-liari, quando furantur fructus alienos et ibi deprehenduntur, sic primus homo vestem innocentiae perdidit, quando fructum foetidum comedit 233, 105va, 106ra

Innocentes et recti adhaeserunt mihi (ps 24,21) . In psalmo . Hoc verbum ponit de innocentibus . Ipsi enim in hoc verbo tripliciter commendantur scilicet propter culpae carentiam propter gratiae praesentiam propter mortis sustinentiam 285, 16va

Intellectus agens est qui abstrahit species ab imaginatione sive phantasmata 274, 85vbInter parabolas a domino dictas solet quaerentes multum movere ista 226, 56vIntravit Iesus in quoddam castellum (Lc 10,38) . In scriptura sacra res una et eadem tropo locutionis (!)

invenitur diversa significare 266, 215vbIntravit Iesus in quoddam castellum (Lc 10,38) . Optime satis hoc loco prophetica exclamatio assumenda

videtur 268, 135rIntravit Iesus in quoddam castellum (Lc 10,38) . Quamvis istud evangelium prima facie non videatur conve-

nire huic festo, quia in ipso nulla fit mentio ad litteram de virgine Maria, sed de duabus sororibus, scilicet Martha et Maria Magdalena 233, 133ra

Intravit Iesus in templum (Mt 21,10) . Aperite aures considerate potentiam nostri regis qua sine armis cum solo flagello omnia potest 265, 102vb

Invitavit nos ad Mariae salutationem Gabriel exemplum Iohannis tripudium 211, 259rbIob xxVI E . Obstetricante manu . xVIII E . Et calcet super eum quasi rex 292, 294raIohannes apocalypsim postquam scribere septem iubetur ecclesiis 209, 75raIpse deus cum eis erit eorum dominus (Apc 21,3) . Notandum quod deus sex modis nobiscum erit . Unde et

sacerdos in missa sex vicibus dicit: Dominus vobiscum . Nobiscum enim dominus est in incarnatione 285, 113va

Ite maledicti in ignem aeternum etc . (Mt 25,41) . Hic est ultima sententia quam dabit dominus super impios et damnatos . Quae multum timenda, maxime propter quinque . primo quia nullus poterit eam retractare prece vel pretio 205, 31ra

Item adiuro te macula per . . . ordines angelorum, per xxIIII seniores . . . 244, 67vaItem adiuro te macula per benedictiones patriarcharum, per suffragia prophetarum 244, 67vbItem adiuro te macula per tremendum iudicium, per aethera, per solem et lunam 244, 67vbItem idem super illud: perdam sapientiam sapientiori etc . dicit: Sapientiam mundanam et prudentiam eli-

minabo 204, 348vaItem obicitur: Iste punitur morte aeterna pro peccato veniali aut meruit puniri hac poena aut non 299,

42vbItem quaeritur si praedestinatio sit aliquid 299, 13vaItem traditur a falsis religiosis qui simulant sanctitatem . flagellatur a malis praelatis et clericis flagello

blasphemiae 205, 36vbIterum una apparitionum, quam fecit Christus dilectis suis post resurrectionem ponitur in evangelio hodi erno

233, 243rbIudaeus quidam . . . sibi uxorem matrimonio 271, 169vbIustum deduxit dominus (Sap 10,10) . Iustis istis sanctis confessoribus dominus in hoc verbo multiplex bene-

ficium ostendit 285, 123rbIustus ut palma florebit (ps 91,13) . Hoc verbum potest praedicari de sancto Antonio et ad laudem eius 285,

68raIuxta ritum et laudabilem huius inclite facultatis sacri iuris canonici consuetudinem hucusque pro conventu

in eadem doctorandorum observatam 225, 116r

Labor et latebrae hae vitam solent honestare monasticam 261, 137Laicus sacerdotem apud episcopum suum convenit de damno dato 271, 212rbLaudes igitur et preces quae a fidelibus et devotis in ecclesia cottidie cantando et legendo cultui domini

nominis offeruntur 265, 20rLazare veni foras (Io 11,43) . In hoc est differentia curiae saecularis et spiritualis quia saeculares non possunt

uti nisi fortibus et vivis et sapientibus 265, 112vbLector quisquis eris scriptoris voce moneris . Haec ut cum legeris pro se pro teque preceris 215, 107rLecturus canonem Gesta sub di . LxxIIII situatum primo ut moris est in huius lectionibus istam distinc-

tionem ad praecedentem continuabo 225, 120r

322 Legalis cognatio — Miserere mei

Legalis cognatio est quando aliquis adoptat aliquam in filiam vel aliquem in filium 299, 157raLegimus in divina pagina, quod septem modis dimittuntur peccata . primo per gratiam baptismatum 205,

30raLegitima ieiunia quattuor sunt a sanctis apostolis constituta . primum ieiunium est ante passionem 209,

187vaLegitur Geneseos xVIIIo quod tres viri qui ad litteram erant angeli apparuerunt Abrahae quibus ipse dixit:

Laventur pedes vestri et requiescite sub arbore . . . Abraham qui interpretatur pater multarum gentium significat deum patrem vel Christum 295, 108va

Legitur in historiis Graecorum quod cum Adam primus homo infirmaretur misit suum Seth 205, 39rbLegitur in libro de nugis philosophorum quod multis philosophis congregatis coeperunt conferre ad invicem

quomodo bonus et patiens cognosceretur 205, 22vaLegitur in primo Regum quod rex Saul vexabatur a daemone . David psallebat in cythara et levius habebat

Saul . per David intellegitur praedicator 205, 29raLeoni similis est in operibus suis (I Mcc 3,4) . In primo Macchabaeorum . Et potest hoc verbum praedicari ad

laudem beati Marci cui gloriosum est comparari illi leoni 285, 41vbLibellum quem praemisi tibi omniregenti creaturae exhibitum 270, 45rbLibellus repudii erat quaedam cedula continens causas quas obiciebat vir uxori ad celebrandum divortium

299, 158raLibri praefatio ponitur 255, 1rLibrum autem secundum ius canonicum (!) scilicet decretales composuit Gregorius nonus colligens illic per

suum capellanum magistrum Raimundum epistolas decretales 278, 82rbLicet autem tam super paenitentia quam super aliis articulis de ceteris sacramentis plura a doctoribus sint

notata 295, 78rbLocuturi domino adiuvante de figura tabernaculi 245, 1rLongum quod merui dicite vale librum qui legistis, quem mea pinxit, fratres, dextera manus, dicite: Noster

laetetur supero cum Iove frater 222, 57vLux orta est iusto (ps 96,11) . In verbis istis quantum ad praesentem sollemnitatem tria possumus conside-

rare . prima est nascentis virginis gloriosae praeclara nobilitas 266, 151vb

Maledictus qui facit opus dei fraudulenter . Contra: Quicquid fit fraudulenter est opus hominis vel diaboli 299, 50va

Maledictus qui facit opus dei neglegenter . Ieremias dicit aut appellat opus dei opus quod fit ex caritate vel in caritate 299, 50ra

Maria mater domini sinum (?) misericordiae suae omnibus aperuit, ut de plenitudine eius accipiant universi 205, 28ra

Maria peperit filium suum primogenitum (Lc 2,7) . Heri audistis qualiter virgo gloriosa et sanctus ille Ioseph pater putativus sive nutritius Iesu sint desponsati . . . (249vb) Exiit edictum a Caesare Augusto etc . (Lc 2,1) . praesens evangelium dividi potest in duas partes, secunda ibi: et pastores erant in regione eadem etc . 278, 249vb

Mariae quiquid impensum fuerit totum pertinet ad gloriam dei Hieronymus 1o 211, 253raMelior est modica amaritudo faucibus quam aeternum tormentum 205, 42vaMemor sum reverendissimi reverendique patres eius sententiae quam dixisse fertur Demosthenes 225, 48rMendacium est falsa vocis significatio cum intentione fallendi . Sed falsa significatio non est nisi falsum

significatum 299, 54rbMihi autem absit gloriari (Gal 6,14) . Verba ista sunt devote passionis Christi iugiter cogitantis 251, 42vaMihi autem absit gloriari (Gal 6,14) . Ita scribitur ad Galatas et possunt haec verba praedicari ad laudem

sanctae crucis . Et insinuat apostolus duo in verbis istis quae debet fidelis quilibet servare 285, 48raMisereatur vestri omnipotens deus . Quis vos crederet ad tantum prorumpere malum 261, 94rMiseremini mei (Iob 19,21) . Ex quo sanctorum dicta testantur et experientia, quod nihil tantum abstrahit

a peccato et convertit ad deum . . . (138vb) Miseremini . . . Verba ista sunt beati Iob ad amicos suos . Sed ecclesia decantat ea in vigiliis et commemoratione animarum et praecipue iustarum in poenis purgatorii existentium 233, 138vb

Miseremini mei (Iob 19,21) . Quia eccelesia totum diem hesternum expendit in laudem sanctorum omnium et dei ideo accepta fiducia quod et omnes sancti favorabiles sibi sint in suis petitionibus 285, 108vb

Misereor super turbam (Mt 8,2) . Misericordia domini diffusa est super omnem mundum . psalmus: Misericor-dia domini plena est terra 233, 123ra

Miserere mei domine fili David (Mt 15,22) . In proxima dominica audistis quomodo dominus noster Iesus Christus ductus est a spiritu in locum desertum ut diabolus haberet occasionem eum temptandi . . . – Miserere . . . Illud evangelium breviter tangit duo . primo quomodo quaedam mulier Chananea venit ad Christum et petivit se exaudiri 278, 284va, 284vb

323Miserere mei — Nemo potest

Miserere mei domine fili David (Mt 15,22) . Matthaei tertio (!) et in evangelio statim lecto . Ut divinam gra-tiam nobis necessariam in sermonis exordio facilius impetremus mediatricem omnium gratiarum virginem gloriosam, devote si placet, humiliter salutemus etc . – Miserere . . . Glossa super illud ps . 32: Diligit mise-ricordiam et iudicium misericordia domini plena est terra, id est vita temporalis vel terrena 204, 295ra

Miserere mei fili David (Mt . 15,22) . Tam munda est curia nostri regis ut dicitur Apocalypsis (?) paenultimo: Nihil inquinatum in eam intret quia scribitur Apocalypsis ultimo sic de ipsa 265, 104vb

Misericordia et veritas obviaverunt sibi (ps 84,11) . Quidam pater familias rex potens divitiis et honoribus praepollens quattuor legitur habuisse filias 205, 50vb

Misericors et miserator dominus cuius misericordiae non est numerus misericorditer semper agens 271, 34ra

Miserunt principes et pharisaei (Io 7,32) . Tanta est virtus curiae nostrae quod ubi videntur capti nostri milites illi capiunt suos detentores 265, 113vb

Misisti ad me anonymon (?) acespiten (sic !) et nescio 213, 70vbMissus est angelus Gabriel a deo (Lc 1,26) . In hoc evangelio tria notantur: Gabrielis ad virginem missio

conceptionis dominicae annunciatio spiritus sancti superventio 266, 122vaMobile enim eorum semper circa divina et inaccessibile et calidum et acutum 293, 135raModo quaeritur utrum creare sit aliud creatura (!) 291, 237vbMors vera, quam non timent homines, separatio est animae a deo 215, 10rMortui enim estis (Col 3,3) . Est mors hominis exterioris et est mors hominis interioris 244, 64raMulier est hostis confusio, insaturabilis bestia, continua guerra 233, IvMulier magna est fides tua (Mt 15,28) . Sine fide aliae virtutes non valent quoad utiliatem aliquam . Augu-

stinus: Sicut rami absque radice arescunt 233, 124rbMulier quando vult parare cibum abluit vas 243, 34vbMulier quid ploras (Io 20,13 od . 20,15) . Licet omnem sapientum vitam quasi meditationem quandam esse

mortis fateri debeamus et semper per consequens dolorosam iuxta sententiam beati Hieronymi 204, 298vb

Multa quidem et alia signa fecit Iesus (Io 20,30) . Inter alia quae fecit mirabilia de tribus dicere propono . primum miraculum est dispositio huius mundi 205, 45vb

Multae tribulationes iustorum (ps 33,20) . per ista verba sancti martyres commendantur . Nota quod triplex est tribulatio electorum . Tribulantur a diabolo in temptatione ab homine malo in passione a deo in pro-batione 285, 121vb

Multi laudantur, qui sciunt sibi cavere ab astutiis diaboli, quibus nos nititur impedire a bono omni studio 205, 247rb

Multi leprosi erant in Ierusalem (!) (Lc 4,27) . In curiis aut nuptiis saecularis (!) praecipuam diem habent curienses pro balneo . Ita et in curia nostra balneum saluberrimum invenitur 265, 108rb

Multifarie multisque modis deus locutus est nobis in filio (vgl . Hbr 1,1) . Mulieres opulentae surgite et audite vocem meam auribus percipite eloquium meum filiae confidentes (vgl . Is 32,9) . Erigite devotos animos animae fideles divitias salutis habentes et qui super misericordiam domini sperantes confiditis aures praebere sermonibus nostris 264, 53rb

Multifarie multisque modis dominus universorum in diebus suae carnis dignatus est honorare Romanum imperium 225, 100r

Multum valet deprecatio iusti assidua (Iac 5,16) . frequenter monemur diebus istis ad orandum . Sed qui-cumque vult orationem suam exaudiri a deo studeat ut vita sua placeat deo altissimo 251, 56va

Nam lex in evangelio (?) completur (?) quod non he . (?) . . . reprobatio quid fit praecedentis mandati (?) sed reprobatur non impletur . Ergo etc . 283, 179rb

Nam tria sunt, ut scitis, quae maxime adversus eos catholica defendit ecclesia 227, 113vbNatus . Est Christus . Adoratur . Christus a Magis . Lotum . In Iordane 208, 219vNaum qui est consolator 209, 73rbNe divinum officium impediamus, ne Christum iterum crucifigamus, ne penuriam temporalium incurramus

205, 29vbNe timeas Maria (Lc 1,30) . Item nota, cum dicitur in libro Sapientiae: Aedificavit sibi domum et excidit in

ea columnas septem . . . – Ecce ancilla domini . . . (Lc 1,38) . Gen . 16 de ancilla Sarae, quae cum concepisse se sentiens, despexit dominam suam 233, 149rb, 149va

Ne timeas Maria (Lc 1,30) . Maria sedens secus pedes domini audiebat verbum illius (Lc 10,39) . Quoniam sicut ait Augustinus non minus peccat qui verbum dei neglegenter audit 266, 110vb

Neglegentia attenditur respectu modi faciendi, obmissio respectu faciendi . Obmissio enim provenit ex eo 299, 77ra

Nemo potest duobus dominis servire (Mt 6,24) . Statim ante hoc evangelium dominus ostendit, quod super-flua et inordinata thesaurisatio et indebitus amor divitiarum plura mala infert homini 233, 120va

324 Nervi testiculorum — Nota: Malus homo

Nervi testiculorum Leviathan perplexi sunt . Ibi dicit Gregorius: Cum mens in minora et maiora peccata constringitur minora semper eligantur 299, 61vb

Noctis sub silentio tempore brumali 270, IvaNoli timere filia Syon ecce (Io 12,15) . fatuum animal est asellus super quo sedit Iesus . Designavit ergo in

hoc Christus stultitiam 265, 117raNolite iudicare (Lc 6,37; vgl . Mt 7,1) . pro quo notandum, quod iudicum uno modo est actus iustitiae, qui

pertinet ad iudicem spiritualem et saecularem 233, 116raNomina vestra scripta sunt in caelis (Lc 10,20) . Reprobi deleantur de libro viventium et cum iustis non

scribantur (ps 68,29) . Sicut in praecedenti sermone de primis duobus libris et eorum scriptis scriptura (!) dictum est sic in isto de duobus ultimis dicetur 285, 120rb

Non confert ulla regnum caeleste cuculla . Mens nisi sit pura non prodest regula dura 205, 20rbNon est gaudendum nisi in isto tempore flendum . Nam qui non flebunt dum tempus flendi habebunt aeterno

luctu lugebunt tunc sine fructu 205, 20rbNon est mortua, sed dormit (Mc 5,39) . Carissimi, ponentes in ipsa (!) spem nostram, qui absque praedicato-

ris labore aut praemeditatione dat verbum evangelizantibus virtute multa . . . (300rb) Non est mortua . . . Salvator noster Iesus Christus dei filius archisynagogi filiam sanaturus et ad vitam corporalem suscita-turus, cum ipsam omnes acclamabant mortuam et deflebant 204, 300rb

Non est quid me magis delectet 267, 152vbNon inmerito fratres nec ad insipientiam vobis ad audiendum verbum domini avide convenistis 268, 173vNon oportet moveri cum magicis artibus miracula faciunt plerumque 227, 148vbNon possum ego a me ipso (Io 5,30) . Sicut ramus non potest fructum dulcem aut amarum producere nisi

sicut accipit a radice dulcedinem aut amaritudinem 265, 106vbNon pro eis rogo tantum (Io 17,20) . Boni principes solent habere bonos advocatos pauperum et intercessores

eorum in quibus signum est spes (!) et meliorationis 265, 116raNon signat vestis quales interius estis 205, 20rbNon sum sicut ceteri hominum (Lc 18,11) . In hoc evangelio ostenditur quod nullus debet exaltari de bonis

operibus quae fecit nec desperare quantumcumque peccator est 205, 48vbNonne Moyses dedit vobis (Io 7,19) . Mirabilis est ista curia prae aliis quia in aliis curiis si peccant subditi

principes eorum occidunt eos iudicio 265, 111vaNota: Audire deum est bonum propter multa . Nam qui deum audit acquirit prudentiam, iustitiam, dei

amicitiam 205, 23raNota bene: flendum est, quia Christus fuit potentissimus, quia indigentes semper iuvabat 205, 151raNota: Bernardus in suis meditationibus dicit: Illic animae tuae tristitiam quam ex imminenti passione sponte

assumpsisti 205, 150rbNota Bernardus: Nisi mansit lingua, quia caput densitate spinarum compungitur etc . de aliis membris 205,

151vaNota: Circumcisio domini fiebat octavo die petrino cultro . Mutata (?) est autem circumcisio per baptismum

233, 147vbNota de formalitate: formalitas est quidditas 281, IrNota de obiecto ipsius intellectus quia obiectum ipsius intellectus est ipsum quidquid (?) est uniuscuiusque

274, 74vaNota de vocacione nominis Iesu . Vocatum est eius nomen Iesus (Lc 2,31) . Nomen delectabile, nomen dulce,

nomen forte, confortas peccatorum et beatae spei 205, 35raNota differentiam inter casum et fortunam et est ista quia fortuna est de his quae fiunt ex proposito 274,

74vaNota etiam quod dicitur quod substantia est primum obiectum intellectus 274, 74vaNota Exodi xVI: Abominationes Aegyptiorum immolabimus deo nostro . Nota Aegyptii id est mundani

abominantur ieiunare vigilare et huiusmodi (?) . Sed ista debemus immolare deo 284, 3raNota Exodi LxxxIII: peregrino molestus non eris . Item in Levitico LV: Si habitaverit in terra vestra

advena 284, 3rbNota: Hae sunt alae Seraphim . In prima a dexteris est confessio, cuius partes sunt hae: Veritas, integritas

205, 149vaNota: Haec sunt peccata in spiritum sanctum quae vix vel numquam dimittuntur hic et in futuro . Unde in

evangelio: Qui peccaverit in patrem, remittetur ei 233, IIraNota: Intellectus agens et possibilis differunt sicut lux et illuminatum 274, 85vbNota: Iudaei unius dei cultores irrisorie idolum Sidoniorum qui erant eis vicini appellabant Beelzebub 233,

126raNota iuxta illud: Intravit Iesus in templum dei et eiciebat omnes ementes et vendentes de templo, secundum

Hieronymum iuxta mandatum legis 233, 126rbNota: Malus homo est incorrigibilis . Chrysostomus: Quemadmodum spina 233, 131ra

325Nota: Matrimonium — Nota unum argumentum

Nota: Matrimonium debet fieri propter debitum finem, videlicet propter deum et ampliationem christiani-tatis 233, 124ra

Nota Matthaei 5 secundum Glossam inimici nostri tribus modis pugnant contra nos, scilicet mentali odio, verbali opprobrio et corporali nocumento 233, 144ra

Nota: Misericordia dei olim tantum habitabat in caelo, unde propheta in psalmo (ps 35,6) conquerebatur 233, 148rb

Nota: Multum aggravabat acerbitatem passionis Christi, maxima inopia ipsius 205, 151vaNota: peccator spernens paenitentiam similis est simiae quae cum videt arborem plenam nucibus 205,

30raNota: primus modus dicendi per se est quando definitio dicitur de suo definito 281, IrNota: Quinque civitates sunt in regione circa Iordanem 278, 307vNota quod ad septem incommoda incurrat homo per peccatum quae venit dominus tollere . Quae significan-

tur per septem O quae cantantur in adventu 205, 38raNota quod animae ut dicit beatus Gregorius quattuor modis solvuntur: oblationibus sacerdotum 205, 41rbNota quod cum distinguitur timor inter servilem et initialem et filialem, sicut mihi videtur non sic distin-

guitur secundum essentiam 299, 98rbNota quod duo sunt genera peccatorum pro quibus homo damnatur scilicet proprium et alienum 205,

41vbNota quod duplex fuit scientia Christi, una increata et alia creata, sed quicquid scivit una scivit alia 299,

126vaNota quod ens est istud quod primo cognoscitur scilicet cognitione confusa 274, 74rbNota quod essentia et 281, IrNota quod innascibilitas dicit modum (?) 281, IrNota quod ista exiguntur ut confessio sit vera . primo ut sit simplex, ut se accuset et non alium 205, 33vaNota quod naturalia corrupta sunt per peccatum . Vis enim concupiscibilis corrupta est per vitium cupidi-

tatis 299, 46rbNota quod novem sunt miracula in corpore Christi de quibus ratio non potest dirigi nisi per similitudinem .

primum est quod panis et vinum transubstantiatur 205, 40vaNota quod omnis creatura sentit praesentiam creatoris dantem sibi esse ac bene esse 205, 150raNota quod pater non dicitur pater eo quod deus 281, IrNota quod peccatores adhuc crucifigunt Christum in membris suis . primo pedes affigunt Christi qui paupe-

res cruciant 205, 39vaNota quod plures sunt causae quare repellitur hominis oratio . prima est quia nimis est sera 205, 39vbNota quod quando dicitur primum obiectum intellectus est substantia 274, 74vaNota quod quando petit a te eleemosynam pauper debes attendere quattuor . primo quis petat 205, 35vbNota quod quindecim signa horribilia sunt ventura ante diem iudicii sicut scribit Hieronymus in libro

annalium . prima die eriget se mare in altum 205, 130rbNota quod quinque sunt propter quae latro consecutus fuit misericordiam dei . primum quia in humilitate

suum peccatum recognovit 205, 36rbNota quod septem sunt fluvii infernales in quibus damnati mittentur . primus est igneus, Apoc . xIx: Qui

adorant imaginem bestiae missi sunt in stagnum ignis ardentis 285, 118raNota quod septem sunt principalia vitia, sed duo pertinent ad corpus, videlicet gula et luxuria 205, 32raNota quod sicut in divinitate est una essentia 281, IrNota quod sunt tria genera divitum . primum genus damnatur, secundi divites salvantur, tertii divites mag-

nam gloriam promerentur 205, 34raNota quod tria sunt genera pauperum quorum primi damnantur, secundi salvantur, tertii magnam gloriam

habebunt 205, 34vbNota quod tria sunt peccatoribus timenda videlicet vultus irati iudicis . Unde illud: Quis stabit ad videndum

eum 205, 32rbNota secundum aliquos impossibile absolute loquendo et implicat contradictionem manifestam materiam

fieri et esse in actu praeter formam vel sine forma 274, 71rbNota secundum Augustinum: Non corpus sentit sed anima per corpus quo velut initio utitur ad confir-

mandum in se ipsa 205, 149rbNota secundum magistrum petrum de Candia inter velle et nolle est quoddam medium quod dicitur actus

281, IrNota secundum petrum (?) quod quattuor sunt habitudines pluralitatum (?) 281, IrNota septem sunt dona spiritus sancti: Sapientia intellectus consilium 233, 130vbNota: Si praedicator unus non lucraretur in tota vita sua nisi unam animam 233, 148raNota: Tria sunt signa in attributis 281, IrNota unum argumentum de simplicitate 281, Ir

326 Nota ut habetur — Omnia peccata

Nota ut habetur Iohannis xI capitulo quod Lazarus primo dicitur languens, post infirmus, deinde dormiens, postea mortuus, demum fetens 295, 108vb

Notandum de novem choris angelorum: Item ad primum chorum a terra sunt xV miliaria VI C . et xxxVI miliaria et in isto choro habitant angeli qui dicuntur famulatores 278, 230va

Notandum de stellis: Generant multiplici de causa . Aliquando enim generant calorem per suae lucis naturam 274, 110rb

Notandum: Ecclesiastici xVIII dicitur: Qui vivit in aeternum, creavit omnia simul scilicet in praesentia sua 205, 149v

Notandum est hic illud quod dicitur in fine posteriorum 3o: Cognitio generatur in nobis . Cognitio princi-piorum universalis 274, 85vb

Notandum est hic illud quod dicitur in fine posteriorum Aristotelis scilicet (?) quomodo generatur in nobis cognitio principiorum 274, 161vb

Notandum est quod tria sunt quae trahunt hominem ad amorem temporalium scilicet amor propriae carnis 205, 47ra

Notandum: Quattuor peccata dicuntur clamare ad caelum, scilicet oppressio innocentium 233, 147vbNotandum quod magnitudinis plantarum triplex est causa, una fertilitas nutrimenti 274, 112raNotandum quod quinque de causis inclinavit Iesus Christus caput suum . primo ut nos salutaret 205, 27vaNotandum quod sacramentum corporis Christi in sex generibus ponitur (?) propter innumerabiles qualitates

269, 333raNotandum: Sosamas abbas fuit manifestatus sanctae Mariae Agyptiacae in silva 205, 20vaNotio est proprietas per quam dinstinguitur una persona ab aliis vel plures ab una 299, 16vbNovem sunt ordines angelorum . Ordo est charactere theopheniae (!) simplicis et non imaginariae uniformis

spirituum multitudo 299, 24rbNovitius qui se ad communem vitam transferre et sanctae religionis habitum suscipere desiderat 269, 324rbNu frag ich wie der sel sei di allez daz hat daz si haben schol vnd waz daz sei daz si cze recht haben schol nach

irer obristen volchomenhait 251, 71vNudus pependit quod figuratum fuit in Noe qui inebriatus fuit vino 205, 150vbNulla sunt omnino reputanda dilectissimi quae divinae laudi non militant 225, 127rNumquam locutus est sic homo etc . (Io 7,46) . In hoc melior nostra curia quam saecularis quia abundat cari-

tate . Si enim in saeculo unus alium diligit hoc fit propter amorem carnis 265, 115rbNumquid tibi gratia bene operandi nulla data est 264, 6rbNunc anima mea turbata est (Io 12,27) . praesens vita est hora tenebrarum in qua filii huius saeculi ambulant

in errore nec volunt rei in luce videri decipientes alios 265, 117vaNunc ascendamus ad illum pro quo sancti passi sunt qui solus pro omnibus passus est 299, 110vbNunc autem laborabimus ad mysteria totius missae explananda adiuvante eo de cuius dulcissimo corpore

iam balbutiendo locuti sumus: Salve salus mundi verbum patris hostia 272, 101vaNunc redeamus ad illa quae circa ecclesiam sunt agenda vel aguntur . Et primo dicamus de simonia quae sic

describitur: Simonia est studiosa voluntas 299, 143raNunc restat videndum de resurrectione capitis et membrorum de qua sic obicitur: Non totus cecidit 299,

161vbNuntiate usque ad extremum terrae etc . (vgl . Introitus, dnca 5 post pascha zu Is 48,20) . Verba proposita

leguntur in psalterio . Audite, dilectissimi, et audientes percipite quid dicant nuntii qui nobis de diversis immo de contrariis partibus sunt missi 205, 47va

Nuptiae factae sunt in Chana Galilaeae (Io 2,1) . In proxima dominica audistis quomodo Iesus infantia sua (!) cum esset duodecim annorum fuit in templo audiens et interrogans doctores legis qui etiam miraban-tur super prudentia et responsis eius . . . – Nuptiae . . . praesens evangelium distinguere decrevi breviter in duas partes, secunda: et deficiente vino 278, 264ra

O bona mater caritas quae sive foveat infirmos sive exerceat provectos sive arguat inquietos diversis diversa exhibens 205, 188ra

O Maria pia sis mecum semper in via 293, 243vOmne quod natum est ex deo (I Io 5,4) . Duo sunt homines qui alios omnes praecellunt in saeculo . Christus

praecellit omnes in bonitate et sanctitate 205, 45rbOmne utique corpus hominum vel pecudum alitum quattuor humoribus constat 270, 45rbOmnem scientiam atque doctrinam scriptura sacra sine aliqua comparatione transcendit . Ut enim taceam

quod vera praedicat 236, 90raOmnia mea tua sunt . Iohannes (Lc 15,31) . Quamvis ista verba dixerit Christus ad patrem possunt dici ad

matrem . Nam omnia sua officia deus sibi commisit et ipse (!) omnia quae habuit deo dedit 293, 243raOmnia peccata scilicet septem vitia capitalia quamvis semper sint peccata non tamen semper sunt mortalia

295, 78vb

327Omnipotens sempiterne — periurium dicitur

Omnipotens sempiterne deus filius dei unigenite qui ex nostro et a nobis et propter nos corpus et sanguinem et animam humanam et spiritum assumpsisti 272, 101rb

Omnipotens sempiterne deus spes unica mundi qui prophetarum tuorum praeconio praesentium temporum declarasti mysteria 213, VDS

Omnis plantatio quam non (Mt 15,13) . Omnis princeps dominus aliquam terram appropriat (?) solet sta tuere leges et iura secundum conditionem suam bonam vel malam (sic !) 265, 109ra

Omnis qui biberit (Io 4,13) . Ista est differentia curiae saecularis et curiae spiritualis quia in curia saeculari habita esca adhuc homines deficiunt si potum non habent 265, 109vb

Omnis qui debet praedicare, si ideo non praedicat, quia in eisdem peccatis etiam reus est de quibus corripit auditores, duplicis criminis reus est 233, 143vb

Operae quaedam sunt culpae et illae nullo modo possunt locari, quaedam sunt gratiae et similiter non pos-sunt locari 299, 145ra

Ora pro nobis quoniam mulier sancta es (Idt 8,29) . Verba ista possunt sumi ad commendationem sanctae Elisabeth . Et sunt verba fidelium degentium in hoc mundo et implorantium suffragium beatae Elisabeth 251, 51vb

Oratio est pius affectus mentis in deum, tali oratione orabat Susanna . Item oratio est sermo deprecatorius 299, 138vb

Ordo est sacramentum excellentiae ecclesiasticorum officiorum constitutum 299, 160rbOrietur stella ex Iacob (Nm 24,17) . Cernens aeterna sapientia verbum patris cognoscens omnia ad laudem

suae genetricis sanctorumque omnium non sufficere praeconia prophetarum 266, 164rbOrietur stella ex Iacob (Nm 24,17) . Haec verba leguntur Numerorum 24 et conveniunt nativitati beatae

virginis Mariae . Ad cuius honorem videnda sunt duo primo scilicet quomodo congruit mysterio quod beata virgo nata est in Septembri 266, 169ra

Orietur stella ex Iacob (Nm 24,17) . Qui audiunt me non confundentur (Sir 24,30) . Ultimum verbum propo-situm scriptum est in Ecclesiastico in laudem virginis gloriosae sumptum 266, 156vb

paenitentibus exemplum Iob primus exhibuit 233, 60rbpanis verbi dei reficit mentem non ventrem 233, 234vapapa et imperator non subsunt legibus 235, 116vparata sedes tua deus (ps 92,2) . In verbis propositis duo notantur videlicet temporalis beatae Mariae nati-

vitas quod notatur cum dicitur: parata sedes tua deus 266, 154rbparata sedes tua deus (ps 92,2) . In verbis propositis scilicet duo notantur scilicet temporalis beatae virginis

nativitas quae notatur cum dicitur: parata sedes tua deus 266, 85rbparavi lucernam Christo meo (ps 131,7) . David prophetarum eximius vir (?) in quo locutus est deus cuius

lingua erat calamus scribae velociter scribentis 266, 160vbpaschalis sollemnitas hodierna festivitate concluditur 230, 47vapassio sanctorum decem milia (!) martyrum veneratur et colitur decimo Kalendarum Iuliarum . Qui omnes

uno die pro Christo interempti sunt 239, 128vbpater est ex quo omne quod est consistit 206, 138rpater noster qui es in caelis . Carissimi vos debetis scire quod inter omnia opera quae possunt fieri in hac vita

nullum opus est honorabilius 293, 216rapater noster . Quia in exordio creaturae ex nihilo ad imaginem suam creavit nos 205, 111rbpater peccavi in caelum et coram te (Lc 15,21) . In isto evangelio notantur quattuor mala quae faciunt pec-

catum . primum elongatio a deo, ibi: peregre profectus est in regionem longinquam 205, 37rapater sanctissime petre audi quid loquatur deus in pauperculo servo tuo 264, 201rapatientia est custos et radix omnium virtutum, quia sicut radix portat plantam cum ramis suis et fructu,

ita patientia portat omnia onera quae sibi imponuntur 205, 22rapaucos homines novi quibus opusculorum meorum tanta dignatio 262, 70rapax hominibus bonae voluntatis Lucae 2o et in evangelio primae missae huius festi (Lc 2,14) . Carissimi

omnium bonorum nostrorum dicimus esse pacem (sic !) iuxta sententiam beati Augustini libro 9 de civitate dei capitulo 11 . Unde consequenter ibidem: Tantum, inquit, est pacis bonum 204, 19ra

pax vobis etc . (Io 20,21) . In ecclesia sunt tres ordines salvandorum . Extra hos ordines nemo salvatur in ecclesia . primus ordo sunt coniugati 205, 46rb

peccatum veniale habet reatum, ut dictum est, quod etiam patet per hoc quod postquam dimissum est punitur poena temporali 299, 42ra

per haec visibilia dona absconsa clarescunt si opere terreno Hilarii tumulus nitet quantum ille creditur fulgere in claritate dei 206, 3r

per patientiam et consolationem scripturarum spem habeamus (Rm 15,4) . Istud thema dupliciter intro-ducitur, primo per modum continuationis, secundo per modum persuasionis 204, 283vb

periurium dicitur falsa iuratio . Item periurium dicitur perversa iuratio 299, 59vb

328 petis a me — primo ascendens

petis a me, mi frater carissime, quod numquam et nusquam a suo provisore aliquem petisse audivi . . . Ut igitur ab interiori incipiens ad exteriorem hominem sermo procedat circa tui cordis puritatem te indesi-nenter studere oportet 205, 8ra

petite et accipietis, ut gaudium vestrum plenum sit (Io 16,24) . Nota, quod triplex est gaudium scilicet mundanum, spirituale et caeleste . primum fugiendum est propter quattuor 205, 130rb

petrus composuit: Credo in deum patrem omnipotentem creatorem caeli et terrae . Andreas: Et in Iesum Christum 205, 152rb

planta . Notandum quod secundum Alfredum triplex est causa quare vita est occulta in planta 274, 111vbplenitudo legis est dilectio (Rm 13,10) . Quasi diceret: Qui diligit legem implevit, ubi enim caritas, quid est

quod possit deesse . Sciendum quod lex consistit in decem mandatis 205, 32rbpluvia fecit germinare, habet mundificare, facit refrigerare, habet penetrare, habet mollificare . propter pri-

mum dicitur Isaiae xxx: Dabitur pluvia semini tuo 205, 27rbponatur quod iste faciat homicidium et sic redeant omnia alia mortalia in illo 299, 41rbpopulo orante saepe praedicator suum eo melius perficit laborem 233, 251rapositus est hic in ruinam et resurrectionem multorum (Lc 2,34) . Quia hodie carissimi festum non solum

gaudiosum verum fructuosum multipliciter celebramus . . . – positus est hic . . . Hodie carissimi processum beatae virginis celebramus quae xL die a partu filii sui ad templum secundum legis praeceptum . . . – positus est hic . . . Haec est prophetia illius sancti Simeonis de quo evangelium scribitur hodiernum qui cognoscens humanum genus per filium dei incarnatum salvari 266, 101vb, 102ra, 102rb

possit homo quaerere: Quid est excommunicatio? Ad hoc respondetur: Excommunicatio est duplex, maior et minor 278, 208vb

post abyssum et laqueos Babylonis profunditates scilicet et intricationes peccatorum . . . Circa quod primo quaero: Quid sit paenitentia et unde dicatur . Respondetur secundum Ambrosium de paenitencia d . III circa principium 295, 1ra

post haec aliquid dicendum est de ieiuniis . Ubi primo quaeritur quando ieiunare vel abstinere sit laudabile sive bonum vel non 295, 53rb

post Nonas Martis quae sit nova luna require . Bis septem numerato die ibi pascha patebit 258, 144vpost ternas (?) Nonas (?) quintas ante Kalendas a stellae festo fac luna quater esto adeo eas bissexto post

septuagesimo praesto 259, 211vpostquam completi sunt dies purgationis Mariae (Lc 2,22) . Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert

bona (Lc 6,45) . Ista duo verba nobis sunt proposita . Quorum prima sunt Lucae 2 sed ultima eodem 6 . Et possunt cuilibet adaptari dei verbum proponenti qui debet esse bonus homo . . . – postquam . . . In his verbis materia sollemnitatis hodiernae distribuitur (?) quantum ad tria scilicet ad purificationem virginis 266, 171rb, 172rb

postquam dominus fecit omnes res qui eicit (!) ab omni opere sive ab omnibus operibus suis 284, 114vbpostquam igitur informatus sum a te o pater de statu proficientium nunc de statu perfectorum instrui desi-

dero 241, 145vbpostquam magister determinavit de sacramento eucharistiae nunc determinat de ministris huius sacra menti .

Et igitur quaeritur primo: Utrum omnis sacerdos possit consecrare hoc sacramentum 300, 83vapostquam magister determinavit de tempore paenitentiae hic movet quasdam quaestiones circa determi nata

et eas solvit . Et circa illam distinctionem quaeritur primo: Utrum sit ponendum purgatorium in quo animae salvandae puniantur 300, 164rb

praeceptor per totam noctem laborantes nihil cepimus (Lc 5,5) . Sciendum quod isti laborant in nocte qui bona opera faciunt in peccato mortali 233, 122ra

praeterea non poterant credere quia dixit Isaias . Ergo dictio Isaiae fuit causa quare non poterant credere 299, 111va

praevenisti eum in benedictionibus dulcedinis (ps 20,4) . Quia hodie agitur festum decollationis sancti Iohannis Baptistae cuius caput fecit Herodes amputare 251, 39rb

presbyter in mensa quiquid agas domini bene pensa . Aut tibi vita datur aut mors aeterna paratur 205, 20rb

prima est ignorantia mensurae capacitatis intellectus humani propter quod non aliqui esse credunt 205, 152va

prima petit campum dubia sub sorte duelli pugnatura fides . Item fide mundans corda eorum, apostolus ad Hebraeos 299, 77rb

prima quaestio utrum animabus in aliquo prosit si in ecclesiis aut locis sacris corpora fuerint sepulta . Respondet beatus Gregorius quarto Dialogorum versus finem libri 205, 54ra

primo Ambrosius in libro de virginitate . Beata Maria lana mundissima fuit et virginitate clarissima 211, 255ra

primo ascendens dominus introducens cathedram et si placet regratietur populo de beneficiis sibi impensis 266, Iva

329primo considerare — Quaeritur penes quid

primo considerare debes ad quod veneris et propter quid enim venisti 205, 10vaprimo . Quamvis patres monasteriorum antiquorum ordinis canonicorum regularium in ducatu Austriae

secundum certas ordinationes et statuta vivant 225, 37rprimo quod debeant mitti et deputari per sacrum concilium visitatores per omnia sua dominia 225, 23rprimo ut dictis statutis nostris addatur illa clausula scilicet quod canonici regulares patres nostri secundum

ea et regulam sancti Augustini viventes proposito et professioni suis satisfacere censeantur 225, 45vprimum autem quomodo canonicorum receptio et deinde eorundem receptorum gubernatio fieri apud nos

debeat 225, 7vprimum dubium est utrum anima possit venire ad tantum meritum quod non possit ulterius 291, 1raprincipium autem quaestionis est secundum artem determinationis in posterioribus analyticis determinatum

271, 26vaprobat autem se ipsum homo (I Cor 11,18) . Si humani generis decursum multiplicem secundum varietatem

hominum velimus contemplari invenimus quattuor alimenta ei propinata 278, 207raprobatur quod scandalum sit peccatum . Dicit enim dominus in evangelio: Vae homini illi per quem scanda-

lum venit 299, 63vaprobet autem se ipsum homo (I Cor 11,28) . In his verbis duo tanguntur scilicet communicantis et acceden-

tis ad sacramentum eucharistiae devota intentio 285, 40rapropositio fuit de eadem epistola pauli apostoli, ubi de resurrectione disputans 213, 32vbproverbiorum 10 (10,26): Sicut acetum dentibus et fumus oculis, sic deus tarditate molestatur . Isaiae 2: Qui

sperant in domino mutuabunt fortitudinem suam 233, 147vbpuer quinque modis intellegitur . Est puer brevi temporis sive teneritudinis, est puer alius fatuitatis, alius

conditionis 244, 63rbputo (!) sermonem exigit a nobis 268, 210v

Quae est ista quae ascendit de deserto deliciis affluens (Ct 8,5) . Anima mea liquefacta est ut dilectus locutus est (Ct 5,6) . Loquitur dilectus noster Iesus Christus dominus noster fideli animae illustrando eius intel-lectum inflammando eius affectum . . . – Quae est ista . . . Verba sunt sapientis admirantis gloriam gloriosae virginis ascendentis cuius assumptio in verbis propositis ostenditur 266, 134ra, 134va

Quae est ista quae ascendit de deserto deliciis affluens (Ct 8,5) . Ex his verbis quae beatae Mariae in hodierna sua sollemnitate non incongrue conveniunt tria possumus considerare . primum est beatae Mariae post hoc exilium gloriosa in caelum assumptio 266, 61rb

Quae est ista quae ascendit sicut aurora consurgens (Ct 3,6) . Tanta est dignitas virginis gloriosae ut ad perfectae laudis expressionem deficiant linguae humanae deficiant creaturae deficiant scripturae et simi-litudines parabolicae 266, 142ra

Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens etc . (Ct 6,9) . Si linguis hominum loquar et angelorum genetricem dei laudare digne non sufficerem . Maior enim est omni laude 266, 129va

Quae est ista quae progreditur quasi aurora consurgens (Ct 6,9) . Verba ista licet exponantur possunt tamen adaptari bene Mariae Magdalenae nobilissimo membro ecclesiae (sic !) 295, 97va

Quae membra punire debeamus docet nos beatus Bernardus: Caput, oculos, aures, os, manus, faciem, pectus, pedes 205, 28va

Quaecumque petieritis patrem in nomine meo . Exponimus: pie et perseveranter et pro se et ad salutem fiet vobis statim vel post 299, 139rb

Quaerebatur secundo utrum creatura ante sui productionem habuit aliquod esse distinctum a deo 291, 232rb

Quaeritur circa septimum Metaphysicae utrum differentia addat aliquid reale supra genus aut dicat eandem rem . Et videtur quod dicat rem additam 274, 73vb

Quaeritur consequenter utrum terra sit in aqua seu superficie aquae tamquam in . . . suo loco proprio et naturali . Et arguitur primo quod non sit ibi tamquam in suo loco proposito 292, I*ra

Quaeritur de anima humana utrum sit aliquid subsistens secundo utrum sit una numero in omnibus 274, 113rb

Quaeritur de electione praelatorum utrum omni casu sive credat se obtinere sive non teneatur quis eligere meliorem et si non facit an peccet . Et videtur quod sic quia tenetur sequi conscientiam rectam 274, 129va

Quaeritur de relaxationibus . probatur quod teneant . Dicitur in evangelio Lucae: Videns Iesus fidem illorum 299, 133vb

Quaeritur de sensu communi et primo quaeritur quae sit necessitas ponendi sensum communem . Ad quod dicendum quod in omni natura quae pluribus est communis 270, 43ra

Quaeritur ergo de impressionibus utrum de eis possit haberi scientia . Et arguitur quod non 274, 105raQuaeritur penes quid accendatur quantitas caritatis, si penes praemium, ergo quanto dignior maiori praemio

tanto maior caritas 299, 85vb

330 Quaeritur quae virtutes — Quaeritur utrum genus

Quaeritur quae virtutes in quibus viribus sint locatae 299, 45vaQuaeritur quare animalia caeca nascantur ut canes et lupi et multa alia 274, 84raQuaeritur quare animalia melancholica velociora sunt quam alia ut cervi et lepores 274, 83vbQuaeritur quare bruta animalia plures pilos habeant quam nos et quare menstruis careant 274, 83vbQuaeritur quare cum aliquis inebriatur si abluantur testiculi aqua frigida cessat ebrietas 274, 84rbQuaeritur quare ex ieiunio sani citius suffocantur et magis affligantur quam aegri 274, 84raQuaeritur quare ex nimio dolore quidam flere nequeunt 274, 85rbQuaeritur quare ex risu sequitur lacrimarum fluxus 274, 84raQuaeritur quare in moriente inveniuntur membra frigida et eo mortuo calefiunt 274, 83vbQuaeritur quare in quibusdam praegnantibus exeunt menstrua cum orificium sit clausum 274, 84vaQuaeritur quare interfectore praesente interempti fluit sanguis 274, 85rbQuaeritur quare mulier non efficitur leprosa si leprosus cum ea concumbat si autem quis cum ea concumba-

ret leprosus efficiatur 274, 83vbQuaeritur quare mulieres potius quam cetera animalia post conceptionem affectant coitum 274, 83vbQuaeritur quare multi sunt qui multum comedunt et sunt attenuati quidam vero parum et sunt pingues 274,

85rbQuaeritur quare non est homo capillatus in omnibus membris suis 274, 84vbQuaeritur quare odorata camphora virtutes et actiones corporis debilitantur et praecipue coitus 274, 84vaQuaeritur quare offa post minutionem in aqua constat 274, 84vaQuaeritur quare os matricis post conceptionem clauditur 274, 84vaQuaeritur quare peccata mortalia dicuntur capitalia . Respondetur quia decapitant animam de regno caele-

sti 295, 80raQuaeritur quare physica (?) illius dicti Salomonis: Si videris parvum hominem humilem rufum fidelem mag-

num sapientem da gloriam deo 274, 84rbQuaeritur quare post coitum homo debilitatur Responsio . Quia quidlibet membrum aliquid mittit de suo in

coitu et sic debilitatur 274, 84raQuaeritur quare prohibetur somnus phlebotomiam 274, 84raQuaeritur quare quidam post minutionem dormiens oblitus est omnia quae sciebat 274, 85rbQuaeritur quare si aliqua vetula coiit semel vix postea se abstinet 274, 84rbQuaeritur quare si quis dormit sub nuce post somnum gravedinem capitis patiatur 274, 84rbQuaeritur quare tertia lux cunctis gravior solet esse minutis etc . 274, 84rbQuaeritur quare theriaca fugat venenum cum ipsa in se venenum habeat 274, 84raQuaeritur quare unus coitus magis debilitat humanum corpus quam 3 librae sanguinis 274, 84rbQuaeritur quid habeat plus de malo utrum poena vel culpa 274, 36vaQuaeritur quid sit caritas . Augustinus loquens de de quattuor affectibus animae 299, 83raQuaeritur quis peior sit, an fenerarius an avarus dives qui nihil vult commodare timens detrimentum num-

morum vel dilationem reddendi . probatur quod dives avarus peior est 299, 146rQuaeritur si carnalis copula sit de substantia matrimonii . Et ostenditur quod sic 278, 130vaQuaeritur unde habuit ortum modus orandi sanctos . Dicimus quod a veteri testamento 299, 140vaQuaeritur utrum aliquis ex condigno mereatur aliquod bonum temporale opere facto extra caritatem 299,

90vbQuaeritur utrum aliquis possit puniri de condigno in gehenna 299, 43rbQuaeritur utrum aliquis possit resurgere in minori caritate 299, 89rbQuaeritur utrum aliquis sciat se habere caritatem 299, 91vbQuaeritur utrum aliquis teneatur esse perfectus 299, 86vaQuaeritur utrum caerimonialia fuerint meritoria 299, 73raQuaeritur utrum caritas sit in praecepto 299, 83raQuaeritur utrum Christo debeatur honor seu cultus latriae solum secundum naturam suam divinam . pro

conclusione primo videndum est qualiter accipiatur latria 233, 106vbQuaeritur utrum Christus meruerit . Aperte dicit Glossa et textus ad Ephesios quod meruerit et sibi et nobis

299, 123vaQuaeritur utrum Christus secundum quod homo sit persona . Sed primo videndum est quid sit persona 299,

120vbQuaeritur utrum Christus secundum quod homo sit praedestinatus vel secundum quod deus 299, 122vaQuaeritur utrum Christus semper fuerit unitus humanitati ex quo semel fuit unitus 299, 119vbQuaeritur utrum Christus voluerit non mori . Dicit evangelista: Coepit Iesus pavere et taedere 299, 125vbQuaeritur utrum ebrietas sit peccatum 299, 40rbQuaeritur utrum genus contineat diversas differentias potentia vel actu . Et videtur quod non 274, 74vbQuaeritur utrum genus praedicetur per se de sua differentia . Videtur quod sic quia si genus non posset prae-

dicari de sua differentia non posset per se praedicari de sua specie 274, 70rb

331Quaeritur utrum humanitas — Quantus inter ecclesiasticos

Quaeritur utrum humanitas Christi sit adoranda latria 299, 128raQuaeritur utrum ignorantia sit peccatum . probatio: Dicit Augustinus: Ignorantia eorum 299, 32vaQuaeritur utrum in homine sunt duae formae substantiales 291, 125raQuaeritur utrum malum convenienter dividatur per culpam et poenam 274, 35vaQuaeritur utrum manente statu innocentiae esset in homine potentia ad moriendum 291, 129rbQuaeritur utrum meritorius motus possit esse non meritorius 299, 49raQuaeritur utrum omne peccatum sit voluntarium 299, 34raQuaeritur utrum omnes velint esse beati 299, 109rbQuaeritur utrum omnes virtutes sint pares 299, 107vaQuaeritur utrum orationes ecclesiae prosint damnatis . Dicit Augustius pro quibuscumque baptizatis sacri-

ficia offeruntur 299, 139vbQuaeritur utrum ordo observetur in patria 299, 85raQuaeritur utrum paradisum terrestre sit locus eorum quos vocamus antipodes 291, 129vbQuaeritur utrum paulus peccaverit petendo stimulum amoveri 299, 141rbQuaeritur utrum peccator sit diligendus tamquam proximus cum tamen dicat ps . (118,113): Iniquos odio

habui etc . Respondet sanctus Thomas Secunda Secundae q 25 233, 124rbQuaeritur utrum peccatum consistat in actu voluntatis tantum 274, 39rbQuaeritur utrum peccatum principaliter consistat in actu voluntatis 274, 40raQuaeritur utrum peccatum sit poena peccati 299, 53rbQuaeritur utrum peccatum veniale dimittitur sine mortali et econverso . Respondetur quod triplex ordo

potest attendi in peccatis 295, 80rbQuaeritur utrum potentia benefaciendi sit gratuita 299, 46vbQuaeritur utrum praelatus teneatur magis ad opera misericordiae quam alius 299, 146rbQuaeritur utrum qui habet unam virtutem habeat omnes 299, 106vbQuaeritur utrum restitutio sit pars satisfactionis 299, 132vbQuaeritur utrum tanta sit malitia quanta caritas . Super hunc locum: Bonum mihi lex oris tui 299, 92vbQuaeritur utrum temporalia possint peti licite 299, 140vbQuaeritur utrum universale sit subiectum in libro porphyrii . Et videtur quod non quia illud quod in omni

scientia subicitur in nulla scientia pro subiecto assignatur 274, 67vaQuaeritur utrum universalia sint in intellectu . Et quia quaestio sic proponitur non habet difficultatem 274,

68vaQuaeritur utrum veniale peccatum puniatur aeternaliter 299, 42vaQuaeritur utrum voluntas sit altior et nobilior potentia intellectus . Et videtur quod sic quia secundum

Augustinum 287, 166vaQuaesitiva communia. Utrum an ob. Numquid nonne ist es nicht also 278, 303vaQuaesitum est de deo angelo et homine . De deo quaesitum est quantum ad divinam naturam et quantum

ad humanam assumptam 278, 86raQuaesitum est de deo de angelis de hominibus de creaturis pure corporalibus 274, 115raQuaestio est an precariae sint licitae et possint sine peccato comparari . Et dico salvo consilio altiori quod

sic nisi quis compararet contra conscientiam 295, 78rbQuaestio est de anima et primo quaeritur utrum anima possit esse forma et hoc aliquid 274, 1raQuaestio est de unione verbi incarnati et primo quaeritur utrum haec unio facta sit in persona vel in natura

274, 30vaQuaestio est de veritate . Et primo quaeritur quid est veritas . Videtur autem quod verum sint (!) omnino

idem quod ens 275, 4raQuaestio est de virtutibus in communi . Et primo quaeritur utrum virtutes sint habitus 274, 130raQuaestio est quid sit medium in demonstratione utrum diffinitio passionis vel subiecti diffinitio vel differentia

passionis cum subiecto vel diffinitio aggregata ex diffinitione subiecti et diffinitione passionis 274, 161vaQuaestio est utrum in quolibet composito sit una forma substantialis tantum . Et ostendo quod sic per

rationes logicales 274, 86raQuaestiunculam proposuisti qui sit villicus iniquitatis qui voce domini laudatur 213, 43vaQuando templa subis 235, 116vQuanto amore et studio contenderim 213, 18rbQuanto in passione fortior tanto in honore clarior 205, 20rbQuantum ad primum dubium quo quaerebatur quid sit ieiunium respondetur quod dupliciter potest describi

278, 219raQuantum ad sacramentum in generali primo videndum est de eorum institutione 211, 134vbQuantum ad tertium arguitur quod angeli fuerint creati beati 291, 255vaQuantus inter ecclesiasticos scriptores catholicos et apostolicos doctores Hilarius pictaviensis ecclesiae prae-

sul effulsit divinae legis singularis interpres 206, 1r

332 Quare quidam — Quis ex vobis

Quare quidam comedendo desudant et quidam non 274, 85raQuare quidam loquuntur dormientes 274, 85rbQuarto quaeritur utrum in Christo sit unum tantum esse 274, 34vaQuarto quaeritur utrum spatium sit locus 291, 245raQuasi diluculum praeparatus est egressus eius (Os 6,3) . Quanto locus maior est et dignior personae debetur

tanto maiori et diligentiori praeparatione aptari debet 266, 158rbQuattuor fuerunt descensus quos dominus noster Iesus Christus fecit . primus de sinu patris in uterum matris

205, 27vbQuattuor sunt causae cur dominus voluit hominem per se ipsum liberare et non per alium . prima causa est

quia homo occasionem eius corruit 205, 28rbQuattuor sunt genera hominum regnum caelorum possidentium scilicet rapientium 205, 41raQuattuor sunt quae compellunt hominem orare . primum indigentia boni . Omnes peccaverunt et egent gra-

tia dei 205, 40rbQuem diligit deus corripit, flagellat autem filium quem recipit 215, 19rQui horas canonicas non cantant ipsi loco horarum quod Christus singulis horis passus sit diligenter attendat

(sic !) 205, 50vaQui peccat in patrem remittetur ei . Qui peccat in filium similiter . Qui peccat in spiritum sanctum non

remittetur ei nec in hoc saeculo nec in futuro . Nota quod haec appallatio peccatum in patrem dupliciter sumitur 299, 52rb

Qui reprehensus pudorem patitur corrigi se promittit . Qui autem irascitur peiorem se futurum ostenditur 233, 127vb

Qui scit mentiri nequit ars melior reperiri qui scit adulari[ 235, 116vQui se humiliaverit exaltabitur (Mt 23,12) . Quia thema nostrum loquitur de humilitate sive humiliatione

tamquam de merito et loquitur de quadam exaltatione 233, 131raQui temporalem vitam sine afflictione accipiunt aeterna gravius ultione feriuntur 244, 58vaQui vult venire post me (Mt 16,24) . In hoc verbo ponuntur tres conditiones quae faciunt hominem deo carum

scilicet mundanae lasciviae detestatio 285, 98vaQuia autem de sacramento altaris multa sunt quae specialem habent difficultatem 272, 45vbQuia circa distinctionem tertiam et quartam agitur de distinctione et in distinctione 291, 246rbQuia faciem hominis Matthaeus significat 289, 2rbQuia hodie non habemus breve evangelium sed textum recitandum scilicet (?) solet legi passio Christi secun-

dum evangelistam Marcum, ideo pro praesenti sermone sunt de passione Christi . . . primum dubium: Utrum Christus voluntarie sit passus 233, 119va

Quia hodie sancta mater ecclesia incipit officium divinum in quo per quattuor anni solaris tempora suo sponso laudes iubilat et decantat 205, 25vb

Quia in praecedentibus distinctionibus quibusdam facta est mentio de charactere quaeritur: Utrum in bap-tismo imprimatur character 300, 263vb

Quia rationabiliter est probatum ruinam angeli non fuisse causam creationis hominis 251, 187vbQuicumque aeternam salutem et praemiorum magnitudinem desiderat habere artem quoque cunctarum

virtutum optat conscendere 205, 21raQuid de filiis leprosorum . Respondetur secundum Gaufredum 295, 78raQuid est fides . Est substantia fundamentum rerum sperandarum argumentum non apparentium 278, 1vaQuid est illud bonum aeternae contemplationis quod bonos animos iuxta se immobiles tenet 293, 136vaQuid sit magis bonum vel malum genere . Dicunt theologi quod opus dicitur bonum vel malum propter

meritum vel demeritum . Sed omnes virtutes sunt pares in genere 299, 48rbQuidam dicebant quia bonus est (Io 7,12) . Haec est consolatio nostra et in hoc curia nostra est excellentior

omnibus quia omnis qui fideliter servit nostro regi non potest apud de eum (!) infaturari 265, 114rbQuidam dicunt quod una . . . visionis dei non est maior alia 299, IIIraQuidam dixerunt quod ventus nihil aliud est quam aer motus 274, 110vbQuidam miles alterum criminis homicidii vel adulterii vel laesae maiestatis accusat 271, 169rbQuinque ligant hominem in peccato: delectatio carnis, dilatio confessionis, prosperitas temporalis 205,

29vbQuinto arguitur an angelus sit in loco 291, 245vbQuinto quaeritur utrum in Christo sit tantum una operatio 274, 34vaQuis dabit capiti meo aquam et oculis meis imbrem lacrimarum ut possim flere die ac nocte 205, 1rbQuis dabit gallo intellegentiam (Iob 38,36) . Ita scribitur in libro Iob . Et potest hoc verbum praedicari de

sancto Gallo confessore et de quolibet alio doctore . Comparatur autem sanctus homo et doctor gallo propter quattuor 285, 128vb

Quis ex vobis arguet (Io 8,46) . Quia iusto non est lex posita ideo ipse quidem alios iudicat et a nemine iudi-catur . Sic veritas a nemine argui potest 265, 113rb

333Quis sim scitis — Reverendissimi reverendique

Quis sim scitis, unde sim scitis, ubi sim scitis, cuius substantiae sive scientiae sim scitis . Sum enim homo natus de muliere, peccator de peccatore 244, 63vb

Quis vestrum habebit amicum (Lc 11,5) . Rogatus a discipulis salvator non modo formam orationis sed etiam instantiam frequentiamque tradidit 242, 157va

Quisquis es, qui iacentem thalamum et sopitum, ut ita dixerim, leonem importunis latratibus excitasti 204, 177ra

Quo abiit dilectus tuus o pulcherrima mulierum (Ct 5 .17) . Verba sunt ecclesiae vel fidelis animae lugentis in Christi morte in qua flere magis libet 265, 118va

Quod honori detrahitur turpitudini reser[ 235, 116vQuod manducare noceat monstrant Holofernes, dives epulo, Adonias, Esau, Noe, Balthasar, Aman, Salomon,

Iob, Israel, Absalon, Adam . Holofernem ceniolentum occidit Iudith xIII 267, 157raQuod non accipit Christus tollit fiscus 235, 116vQuodcumque solveris super terram (Mt 16,19) . Haec verba Christus dominus noster dixit de beato petro ut

patet ibidem . Et secundum sanctum Thomam et alios doctores circa dis . 20 quarti Christus dominus beato petro dedit vel adminus promisit sibi se daturum potestatem solvendi 278, 222va

Quoniam autem omne quod movetur necesse est habere motorem dubitabile videtur quid moveat cor 270, 54vaQuoniam dilectissimi sanctorum sollemnitates digna memoria celebrare studemus, debemus procul dubio

imitari quos colimus 206, 163rQuoniam in foro paenitentiali circa matrimonium frequenter dubitationes immo interdum etiam perplexi-

tates occurrunt . . . et primo quaero: Quid sit matrimonium et unde dicatur . Respondetur secundum Raimundum 295, 73rb

Quoniam in quibusdam naturalibus corporibus quaedam naturales operationes apparent 270, 46raQuoniam sacramentorum quorundam iteratio . . . inducit, merito post praedicta impedimenta de hoc aliqua

sunt tangenda . . . primo ergo quaero: Quid sit sacramentum . Respondetur secundum pe . in scripto super quarto Sententiarum 295, 56ra

Quoniam ut ait apostolus petrus spiritu sancto affatu (!) locuti sunt sancti homines oportet nos sanctorum dicta imitari 293, 139va

Recti diligunt te . Et hoc cui potissimum personae congruere iudicamus 263, 50rRectus ordo requirit ut prius propriam deinde alienas curare studeas conscientias 267, 155vbRefulsit sol in clipeos aureos (I Mcc 6,39) . Sol, id est Christus, qui est verus sol iustitiae, ille refulsit in clipeos

aureos, id est in sacerdotes . Et resplenderunt montes ab eis, id est simplices homines 205, 42raReges Tharsis et insulae munera offerrent (ps 71,10) . Hoc verbum scriptum est in psalmo et convenienter

potest praedicari in festo epiphaniae in quo Christo reges munera obtulerunt 285, 19rbRepetiturus decretalem quae est proxima sub rubrica de celebratione missarum situata rubricae continua-

tionem causa brevitatis obmitto 225, 72vRepleti sunt omnes spiritu sancto (Act 2,4) . Dicit beatus Bernardus sermone secundo de assumptione vir-

ginis: Quid est, quod angelus salutat Mariam: plena gratia, et cum adhuc superventurum in ea asserit spiritum sanctum . . . – Repleti . . . Beatus Dionysius dicit quarto capitulo de divinis nominibus: lumen intellegibile dicitur, quod est super omne lumen bonum sicut radius fontaneus et supermanans luminis effusio 204, 217ra, 217va

Respice de caelo et vide et visita vineam istam (ps 79,15) . Iuris professores consueverunt in prologo sui sermonis accedere ad materiam interpretationis cum praefatione sollemni primum invocando gratiam spiritus sancti in laude et gratiarum actione 299, 164va

Revela oculos meos et considerabo mirabilia etc . (ps 118,18) . Quamvis omnia mirabilia dei consideranda sint, tamen sacerdotes, ut sciant interroganti respondere de illo, quod ipsi manibus tractant 233, 156ra

Reverende in Christo pater et domine singularissime . Quia ad exhortationem reverendissimi domini cardi-nalis firmani in hac parte vestrae dominationi condeputati placuit dominationi vestrae in se suscipere onus examinandi materiam regulae et statutorum nostrorum 225, 38v

Reverendissima, fratres, in auribus nostris sonuit evangelica lectio 226, 92vReverendissimi reverendique patres et domini metuendissimi . pro parte devotorum ecclesiae filiorum fratris

Colomanni beatae Mariae in Neuburga claustrali et fratris Martini sancti Iohannis evangelistae in Wald-hausen monasteriorum ordinis sancti Augustini canonicorum regularium professorum pataviensis dioe-cesis humiliter exponitur 225, 47r

Reverendissimi reverendique patres et domini metuendissimi . Quamquam haec sancta generalis synodus Basiliensis pro reformatione generali in capite et in membris in decretis suis atque pluribus aliis scriptis se fore congregatam professa sit 225, 35r

Reverendissimi reverendique patres et domini . pro parte devotorum vestrorum Colomanni Neuburgensis et Martini in Waldhausen monasteriorum ordinis sancti Augustini canonicorum regularium professorum exponitur quod licet superioribus diebus et quasi octo mensium spatio 225, 5r

334 Reverendissimo — Sed quia hodie

Reverendissimo et omni caritatis officio dignissimo Geroldo sacri palatii archidiacono Rabanus . . . Memini me 250, 2rb

Reverendo in Christo patri ac domino domino Eckhardo episcopo Vormatiensi Henricus de Hassia suum ut sequitur dicendum pater . Divina sapientia rebus omnibus decorem cordis congruenter distribuens 205, 109ra

Reverendo in Christo patri ac domino domino Raimundo divina providentia sanctae sedis Valentiae episcopo servorum devotorum minimus Guido de Monte Rocherii 211, 133vb

Reversi sunt autem et ecce quidam legisperitus etc . Ad litteram ante LxxIIo scilicet discipulos misit domi-nus quia tot erant genera linguarum 293, 187ra

Rex Salomon dedit reginae Saba omnia (III Rg 10,13) . Verbum istud scribitur tertio Regum . In quo descri-bitur honor et gloria quam exhibuit rex Salomon reginae Saba . Secundum autem spiritualem intellectum describitur gloria 266, 146va

Richardus de contemplatione tractans illud Cant . 5: Comedite amici et inebriamini 233, 262vbRogabat Iesum quidam phariseaus ut manducaret cum illo (Lc 7,36) . pro intellectu primae partis evangelii

notandum, quod Christus legitur in multis locis manducasse et hoc (?) propter diversas causas 233, 135vbRogabat Iesum quidam phariseaus ut manducaret cum illo (Lc 7,36) . Quod (?) omnis terra plena sit mise-

ricordia, qui solem misericordiae suae suae (!) et gratiae facit oriri super iustos et iniustos . . . – Rogabat . . . pro intellectu primae partis evangelii notandum, quod Christus legitur in multis locis manducasse et hoc (?) propter diversas causas 233, 135va, 135vb

Rogasti me iam saepius o cultor pauperum Christi devotissime quatinus sermonem beati Bernardi Claraeval-lensis abbatis 264, 130vb

Ros . Notandum quod causa efficiens roris per se est per se est frigidum 274, 112rbRostrum aquilae totaliter incurvatur, ita ut cibum sumere non posset 233, 147vb

Sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma . Sed character in baptismo est sacramentum, ergo est visibilis forma 299, 128vb

Sacrosancta generalis Basiliensis synodus in spiritu sancto legitime congregata universalem ecclesiam repraesentans dilectis ecclesiae filiis etc . Cordi nobis semper est sollicitudinis nostrae partes ad ea etiam praecipue dirigere per quae radicatam malitiae cupidinem (am Rande: alias libidinem) 225, 23r

Sana domine sicut sanasti et illuminasti oculos Tobiae et duorum caecorum 244, 67vbSancta ergo et salubris est cogitatio pro defunctis (II Mcc 12,46) . In verbis istis describitur duplex effectus

orationis . Unus est respectu vivorum scilicet mentis expiatio 251, 49vaSancte Raphael medicina qui sanasti oculos istos, oculos istos sanare dignare 244, 67vaSancti per fidem vicerunt regna (Hbr 11,33) . Si recordentur, qui praesentes fuerunt, iam bis in hoc festo de

assumpto themate praedicavi, primo hic (?), secundo in maiori capella, nunc autem non repetendo, quae tunc dicta fuerunt, thema nostrum aliter ad propositum applicando dicere possumus, quod quamdiu pugna committitur quamdiu durat proelium 204, 252va

Sanctus Thomas secunda secundae q . 106 describit, quid sit gratitudo dicens: Gratitudo est virtus quaedam moralis disponens et inclinans hominem ad bene et rationabiliter se habendum 233, 106va

Sanguineus largus amans hilaris ridens rubeique coloris 216, 119vSapientia aedifiavit sibi domum (prv 9,1) . In his verbis describitur quadrupliciter beata virgo 285, 97vaSapientia est cum sapore scientia sicut dicunt magistri . Dicitur enim sapientia a sapore spirituali 299,

95vbSatisfactio consistit in duobus, in eleemosynarum largitione et carnis maceratione . Est autem eleemosyna

duplex 299, 131vaSaturninus apostolorum discipulus ab eis in episcopum consecratur et intrans Tholosanam civitatem idola

responsum non dabant 233, 196vbSciendum, quod multi insipientes dicunt: Qui praedestinatus est ad vitam, perire non potest 233, 127vaScitis quia post biduum pascha fiet (Mt 26,2) . In militia terrestris (!) signa excercitus deferunt bellorum

quidam in vexillis quidam in iniunctis (?) armis super indutis quae dicuntur teutunice waffenrolk (!) 265, 117vb

Scribit beatus Iob de fornicatione: Oculus adulteri observat caliginem dicens: Non me videbit 205, 35raScriptoris nomen si forte quaeris et omen Iohannes vocitor et sum officio cantor 269, 277vbSecundo quaeritur utrum in Christo sit una tantum hypostasis vel suppositum aut duo 274, 32rbSecundo quaeritur utrum quilibet homo utens ratione teneatur credere omnes articulos fidei explicite 298,

115vbSecundo quaero utrum motus potuerit esse ab aeterno 291, 243vaSed nonne circumcisio efficit remissionem peccati quam figurat? 299, 129rbSed quia hodie colitur festum conversionis sancti pauli non incongrue prima pars evangelii praedicti puta

de mundatione leprosi exponi potest de sancto paulo 278, 269va

335Semper disce — Si impius

Semper disce et in extremis horis sapientiae magis operam adhibe . Nihil sibi homo est sine sapientia 262, 27r

Sensus est virtus animae, quae apprehendit et percipit rerum sensibilium formas, figuras 233, 143rbSeparabat eos ab invicem (Mt 25,32) . Omnes patres novi et veteris testamenti pastores se esse recognoscebant

in figura quia fideles ecclesiae tamquam oves nutrieban 265, 102rbSeptem sunt causae quare debemus lacrimas fundere in praesenti . primo quia sordes peccatorum lavant 205,

32rbSeptem sunt causae quare lacrimas debemus fundere in praesenti . primo quod peccatorum sordes lavant

205, 29vbSeptem sunt gaudia hominis de resurrectione domini . primum quod fregit infernum 205, 47raSeptem sunt genera hominum, qui in mundo damnantur . Hii sunt septem viri Sarae quos occidit daemon

205, 39raSepties in die laudem dixi tibi (ps 118,164) . Rogasti me ut aliquem modum contemplandi in passione domini

dei tui monstrarem tibi secundum septem horas diei 265, 1raSequitur Cassiodorus . Respiciat oculus devotionis puerum istum 211, 261vaSequitur de adiectivis respectivis ut aequalis similis et huiusmodi quae non possunt venire sine determina-

tione 299, 3vaSequitur de bonis matrimonii, quae sunt proles, fides et sacramentum 299, 154vaSequitur de corpore Christi . Sunt autem tria in hoc sacramento, sicut dicitur in Sententiis . Quiddam quod

est sacramentum sed non res, ut forma panis et vini 299, 149vbSequitur de effectu baptismi . Est autem triplex effectus: collatio gratiae vel augmentum, remissio pecca-

torum, debilitatio fomitis 299, 147vaSequitur de excommunicatione . Est autem excommunicatio excommunicantis actio et excommunicati passio

299, 135rbSequitur de forma baptismi . Est autem forma baptismi illa quam instituit dominus dicens: Ite baptizantes

eos in nomine patris et filii et spiritus sancti 299, 148rbSequitur de impedimentis matrimonii . primum est dispar cultus . Quod autem illud impediat matrimonium

apparet per Esdram 299, 155raSequitur de institutione matrimonii . fuit autem institutum matrimonium ad officium ante peccatum, post

peccatum ad remedium 299, 154rbSequitur de paenitentia . A qua dominus incipit in evangelio dicens: paenitentiam agite quia appropinquat

enim regnum caelorum 299, 129vaSequitur de potentia dei . Quicquid potest pater potest filius . Sed pater potest generare ergo filius potest

generare 299, 12raSequitur de pronominibus . Quaeritur ergo imprimis: ista pronomina ego et tu, utrum in masculino demon-

strent essentiam 299, 5raSequitur de resurrectione . De qua certum est quod quicquid est de veritate humanae naturae, sicut dicit

Augustinus 299, 161rbSequitur de resurrectione membrorum . Ego deus Abraham, deus Isaac, deus Iacob . per hanc auctoritatem

probat deus resurrectionem morturoum 299, 162vbSequitur de sacramento matrimonii . Matrimonium est sacramentum coniunctionis Christi ad ecclesiam, quod

fuit in Abel initiatum 299, 153vbSequitur de secundo impedimento quod est error, error personae impedit matrimonium et conditionis sed

non fortunae 299, 155vbSequitur de spirituali impedimento quod est proximitas spiritualis quae contrahitur in baptismo, in confir-

matione, in paenitentia 299, 156vbSequitur de superfluis . Dicit Iohannes: Qui habet duas tunicas det unam non habenti . Glossa: De duabus

tunicis dividendis datur praeceptum 299, 141vbSequitur ut terminemus, quomodo sub specie panis et vini fit corpus et sanguis Christi et utrum repleat illum

locum in quo apparet species pani et vini vel excedat illum 299, 150vbSex . Opera dicuntur . prohibet . fructum vetitum . peccant . Adam et Eva 208, 213rSex sunt per quae diabolus decipit homines . primum est falsa fides . per hanc decipit haereticos 205, 41vaSex sunt species timoris, scilicet filialis, initialis, servilis, naturalis, humanus et mundanus 299, 96vbSi autem abiero et praeparavero vobis locum (Io 14,3) . Ita scribitur in evangelio hodierno secundum Iohan-

nem et legitur de istis beatis apostolis scilicet Iacobo et philippo . Et promittit eis Christus duo in verbis praemissis 285, 44va

Si contraho cum ista per verbum de praesenti addendo conditionem honestam et possibilem quae non pen-deat ex consensu alterius stat matrimonium sive stet conditio sive non 299, 158vb

Si impius egerit paenitentiam (Ez 18,21) . Multa sunt propter quae debemus agere paenitentiam . primo quia ab omnibus sanctis et a tota sacra scriptura ad hoc exhortamur 205, 31rb

336 Si peccaverit — Sunt quidam

Si peccaverit in te frater tuus vade et corripe etc . Quaedam mulier de Alemannia dixit ita esse intellegendum 299, 136vb

Si phantasma fuit corpus Christi 227, 110raSi quaerat tua vis caelos est cella suavis . Quaerere si tua vis est tibi cella gravis 205, 20rbSi quis diligt me sermonem meum servabit (Io 14,23) . In hoc enim probatur dilectio dei, videlicet in custodia

sermonum, mandatorum Christi, quia probatio dilectionis exhibitio est operis 233, 143vaSi quis fecit voluntatem patris mei qui in caelis etc . (Mt 12,50) . Tanta est virtus curiensium nostrae curiae

ut eis sit voluntas cum rege et una virtus 265, 103rbSi quis interponeret formae baptismi certe vel quoque vel aliud aliud non baptizaret 299, 152r, unterer frei-

randSi tenear ad sacramentum contritionis an non . Item quaeritur si teneamur ad sacramentum contritionis .

Dicunt magistri quod sic 299, 168rbSi tu es Christus dic nobis (Io 10,24) . Haec est differentia curiae saecularis et curiae spiritualis quia in curiis

saecularibus saepius certant iniusti et duellant maxime pro fama et inani gloria 265, 114vbSic tene quod subtiliter astute debes ab infirmis inquirere 278, 191raSicut antiquis praeceptum est reddere decimas praediorum, ita fidelibus modernis iniunctum est reddere

decimas dierum 299, 142rbSicut dicit Avicenna in sua logica omnia perfecte consistunt in speculatione veritatis et operatione boni 274,

148raSicut dicit Damascenus impossibile est substantiam expertem esse aliqua naturali operatione 270, 53raSicut dicit lex C . de veteri iure enucleando omnium memoriam 278, 1raSicut dicit philosophus in duodecimo Meteorum quod ab habente primo derivatum est esse et vivere singu-

lis 274, 105raSicut exaltavit Moyses serpentem in deserto (Io 3,14) . Hodie recolit ecclesia exaltationem sanctae crucis

factam per Heraclium imperatorem, qui lignum sanctae crucis, quod deductum fuit a Cosdra in persidem, recuperavit 233, 155ra

Sicut filius viduae immatura morte mortuus est, quia adolescens et magnum solacium matris, ita hodie contingit, quod multi citius moriuntur, quam ipsorum naturalis complexio requirit 233, 141vb

Sicut lilium inter spinas etc . (Ct 2,2) . Saeculares puellae bene dicuntur spinae quia sicut spinae vulnerant sic ipsae vulnerant multa corda insipientium ornatu suo gestibus et verbis dissolutis 295, 95ra

Sicut sol oriens in mundo (Sir 26,21) . Tanta est excellentia virginis gloriosae ut ab eius laude et narratione deficiant omnes linguae deficiant scripturae deficiant prophetiae et similitudines parabolicae 266, 166ra

Signum magnum apparuit in caelo (Apc 12,1) . Istud verbum de assumptione beatae virginis Mariae exponi potest . Cum enim beato Iohanni commendata fuerit beata virgo 266, 149ra

Simile est regnum caelorum mulieri quae acceptum fermentum abscondit in farinae satis tribus 299, 27vbSis vis poenam purgatorii longam et acerbam in temporalem quae levis et brevis est commutare haec facere

studeas 205, 21raSit simplex humilis confessio pura fidelis 205, 34raSobrietas salvat memoriam, sincerat memoriam, acuit memoriam, dirigit vultum 205, 28raSodomiticum est vir in virum et econverso mulier in mulierem 278, 307vSolem nube tegam (Ez 32,7) . Rorate caeli desuper et nubes pluant iustum (Is 45,8) . Caelum (!) super nubes

sunt nubes autem mediae inter caelum et terram . praedicatores sunt qui verbum dei a supremis recipiunt 266, 114ra

Solutum est vinculum linguae etc . (Mc 7,35) . per istum qui fuit surdus et mutus significatur homo peccator qui est surdus et maxime avarus, qui non vult audire pauperem ad ostium clamantem 205, 49va

Spes est certa expectatio beatitudinis veniens ex meritis et gratia . Ergo spes venit ex gratia, ergo ex virtute et ita una virtus venit ex alia 299, 82rb

Spiritus est aequivocum ad plura . primo dicitur flatus id est ventus 278, 222raStabunt iusti in magna constantia (Sap 5,1) . Sciendum quod positi sumus in hunc mundum, ut operari et

multum accumulare debemus per operationem, quam facimus 233, 130rbStatim veniet ad templum sanctum suum dominator (Mal 3,1) . In verbis istis quattuor sunt notanda de

adventu filii dei in templum . primo enim notatur loci sanctitas ad quem veniet filius dei 266, 105vbStephanus vidit caelum apertum (Act 7,56 [?]) . Aristoteles 1o Ethicorum: finis per quem omnia desiderantur

et sperantur optimus est . Et hic finis est beatitudo caelestis, quae ostensa est beato Stephano tempore suae mortis 233, 128vb

Sufficere videntur quae dicta sunt ad intentionem ex toto fundandam et respondendum obiectionibus 225, 58v

Sunt autem secundum quosdam philosophos partes animae sensibiles apprehensivae V scilicet imaginatio phantasia aestimativa memoria et reminiscentia 270, 43rb

Sunt quidam de nocte dum dormiunt surgentes et equos ascendentes 274, 85rb

337Super altercatione — Tu eris

Super altercatione sedium quae inter oratores christianissimi principis domini nostri regis Castellae et Legionis et oratores serenissimi regis Angliae oriebatur 225, 48r

Super hunc locum in Iohanne: Super quem videris spiritum descendentem et manentem, hic est qui baptizat 299, 127ra

Super hunc locum Matthaei: Nihil tibi et iusto illi, Glossa: Intellegens diabolus se per Christum spolia amis-surum 299, 127vb

Superbia. Glorior et sperno calcansque singulaque cerno. Ich pyns dy hochfart auff dem plan darumb versmach ich yedem man 278, 221va

Superiore dominica diximus hoc esse fidei nostrae opus 230, 27vaSurge illuminare Ierusalem (Is 60,1) . Ex quo colit ecclesia festum luminum 251, 11rbSurge illuminare Ierusalem (Is 60,1) . Sicut est consuetudo hominum quod postquam exspectaverunt et

desideraverunt sui principis adventum veniunt sibi obviam cum luminibus 266, 109vbSurge virgo et nostras sponso preces aperi tua vox est dulcis in aure domini (Reimoffizium AH 26/69, S . 203,

Responsorium) . Verba ista decantat mater ecclesia ad laudem et honorem virginis Catherinae quae sanc-tae dei genetrici Mariae vicinissima prae cunctis caeli virginibus 251, 54ra

Symbola sunt quinque: apostolorum, scilicet Credo in deum, Constantinopolitanum sive Nicaenum, scilicet Credo in unum deum 205, 152rb

Synderesis est vis animae quae detestatur malum et in nullo extincta est dicit Hieronnymus 299, 38vb

Talis decebat ut nobis esset pontifex etc . Ambrosius in principali (?) 233, 148rbTe assumam et regnabis super omnia (III Rg 11,37) . Honor si digne alicui confertur confertur enim in

testimonium virtutis secundum quod dicitur ad Romanos 1: Gloria pax et honor 266, 130vbTempore electissimo felicissimoque cum nostra inclinata terra Bohemiae a gentilitatis errore eversa est et

fidem baptismi suscepit 278, 211vaTemptavit deus Abraham etc . Offer mihi in holocaustum filium tuum . Dicunt quidam quod haec est forma

praecepti 299, 56vaTempus est ut ad baptismum redeamus, de quo superius dimiseramus . Baptismus est ablutio corporis exte-

rior in aqua cum forma verborum praescripta 299, 147rbTerribilis est locus iste (Gn 28,17) . Nota quod locus iste dicitur terribilis amabilis et laudabilis . primo dicitur

terribilis daemonibus duplici ratione primo propter militiae multitudinem 285, 118vaTertio arguitur quod non quaecumque plus differunt quam secundum numerum differunt realiter 291, 253vaTertio decimo quaeritur utrum virtus sit in medio 274, 145vbTertio quaeritur utrum Christus sit unum naturaliter vel duo 274, 33rbTertio quaeritur utrum superficies sit locus 291, 244rbTertium dubium videtur quod studere non sit mereri 291, 2raTertius liber iuris canonici et sextus decretalium qui non dicitur sextus 278, 82vaThisis . Signa in ipso qui habet thisim sunt illa paula vel extenuatio 274, 85raTotam dominus auferat maculam de oculo isto . Sanctus Matthaeus, sanctus Marcus, sanctus Iohannes sal-

vent et sanent oculos istos 244, 67vaTransfige dulcissime Iesu medullas animae meae 251, 95vbTransite ad me omnes qui concupiscitis me (Sir 24, 26) . Quia prima parentem (!, recte parens ?) Eva sua

temeritate et negligentia nobis viscera misericordiae dei exsiccavit . . . (43va) Ierusalem surge et sta in excelso . . . (Bar 5,5) . Ecce propheta sanctus excitet (!) nos ut fidelis praeco ad hodiernae festivitatis gaudium dicens: O Ierusalem 266, 43rb

Transitum facientes a creatore ad creaturas primo ponamus hoc verbum Geneseos: In principio creavit deus caelum et terram 299, 20vb

Tres sunt qui testimonium dant (I Io 5,7) . In evangelio hodiernae diei dominus Iesus Christus testimonium sui (!) veritatis adducit de caelo de terra . De caelo ubi dicit: Cum venerit paracletus spiritus 295, 103ra

Tria dedit deus homini ut ipsis mediantibus mereatur introire regnum dei: Corpus, animam et res sive divi-tias huius saeculi 205, 41rb

Tria sunt genera mendaciorum sicut dicit Augustinus . primum quod fit causa malignitatis 299, 55vaTriplex est dulia, magna, maior, maxima 299, 168raTriplex est ira, scilicet ira per zelum quae bona est . De qua Salomon: Melior est ira risu 299, 49vaTripliciter est deus in qualibet re: per essentiam, per potentiam, per praesentiam 299, 20raTu autem cum ieiunas (Mt 6,17) . Duo ostendit hic dominus, quae sunt necessaria ieiunio scilicet conscientiae

puritatem et mentis devotionem 205, 30vaTu cum ieiunas (Mt 6,17) . Verba quae locutus est nobis venerabilis pater et dominus spiritus et vita sunt,

verba spiritus si prudenter intelligantur, verba vitae si fideliter impleantur 269, 302raTu eris super domum meam (Gn 41,40) . Verbum illud dixit pharao ad Ioseph quando constituit eum super

Aegyptum 251, 13rb

338 Tu es — Utrum Christus

Tu es petrus (Mt 16,18) . Ita dicitur in Matthaeo et sunt verba Christi ad petrum . Et facit Christus duo in hoc verbo . primo demonstrat petri dignitatem secundo ostendit ecclesiae firmitatem 285, 25vb

Tu es sacerdos in aeternum (ps 109,4) . Ita scribitur in psalmo et potest hoc verbum praedicari ad commen-dationem beati Gregorii quem dominum elegit ut fungeretur summo sacerdotio 285, 31vb

Tu vero vigila (II Tim 4,5) . Et potest hoc verbum praedicari ad commendationem sancti Lucae et ad nostram instructionem . In quibus verbis tanguntur quinque conditiones quas debet habere homo perfectus 285, 129vb

Tulerunt illum in Ierusalem (Lc 2,22) . In his verbis notandum est quod dominus noster Iesus Christus hodie videlicet fuit ad templum portatus fuit in templo praesentatus in templo oblatus 266, 107va

Ubi papa ibi Roma 235, 116vUngor . Scilicet sacramenta unctio (!) . Confiteor . Generali confessione . Respergor . Aqua benedicta . 295,

80rbUniversae viae domini misericordia et veritas . Dicit Glossa: In omni opere domini misericordia et veritas .

Cum ergo in secundo adventu ita faciat dominus opera misericordiae et iustitiae 299, 10vaUnus est magister vester (Mt 23,8) . Beatus Dionysius dicit quinto capitulo de divinis nominibus: Noster

sensibilium substantias (sic !), qualitates equidem multas et differentes existens tamen ipse unus et uno fronte lucendo superfundens lumine renovat . . . – Unus est . . . Beatus Dionysius dicit libro de divinis nomi-nibus quinto capitulo: Cognitio unitiva est eorum, qui ignoverunt ignorantiam autem transmutationis semper est causa divisionis 204, 270ra

Unus est magister vester (Mt 23,8) . Beatus Dionysius dicit libro de divinis nominibus quinto capitulo: Co-gnitio unitiva est eorum, qui ignoverunt ignorantiam autem transmutationis semper est causa divisionis 204, 270va

Usura est quicquid praeter sortem accidit, ut dicit Augustinus . Quod autem usura sit illicita patet per Eze-chielem 299, 145vb

Ut autem nulla hora taediose vivas sed semper in amore dulcis Iesu permaneas attende diligenter 205, 19ra

Ut habetur ex Deuteronomio, tres decimae fiebant in lege . prima solvebatur Levitis 299, 75rbUtrum ad veritatem baptismi requiratur trina immersio ipsius baptizandi 300, 17raUtrum alicui possit sua damnatio revelari . Ex praedictis potest haberi satis probabiliter quod nulli potest

sua damnatio revelari 299, 51vbUtrum aliqua potentia sensitiva possit apprehendere universale . Videtur quod sic quia illud quod comparat

plura ad invicem 274, 74rbUtrum aliquis ex condigno mereatur aliquod bonum temporale . Quaeritur utrum aliquis ex condigno mereatur

aliquod bonum temporale opere facto extra caritatem 299, 90vbUtrum aliquis sciat se habere caritatem 299, 91vbUtrum anima Christi clare sciat omnia quae scitus (!) increata sapientia 298, 76vbUtrum anima Christi habeat aequalem sapientiam deo 291, 60vbUtrum anima nostra intellegat abstrahendo a phantasmatibus . Circa quaestionem istam tria sunt videnda

274, 54vbUtrum anima secundum omnes suas potentias possit esse subiectum virtutis . Videtur quod secundum nullam

274, 59raUtrum antiqui meruerint salvari . Quaeritur utrum antiqui meruerint salvari, quod patet per hoc quod fina-

liter decesserunt 299, 113rbUtrum aqua benedicta sive asspersio aquae benedictae sit sacramentum 295, 56rbUtrum aqua elementaris sola sit conveniens baptismi materia 300, 16raUtrum beata virgo Maria vera mater domini nostri Iesu Christi aliquando subiecta fuerit vitio orginalis

peccati 298, 39raUtrum caelum sit causa in fieri et non conservans in esse . Arguitur quod tantum in fieri 274, 75raUtrum caritas viae evacuetur per gloriam patriae sicut fides spes et scientia 298, 135vaUtrum cessante motu caeli naturaliter posset essa aliqua actio et passio in istis inferioribus . Videtur quod

non 274, 56vbUtrum Christum de massa perditionis sive genere Adam decuerit assumere naturam peccatricem 298,

66raUtrum Christus a primo instanti suae conceptionis meruerit sibi et nobis de condigno aliquid 298, 89raUtrum Christus debuerit et solus potuerit sua morte pro homine satisfacere 298, 100vbUtrum Christus fuerit decimatus in lumbis Abrahae . Apostolus probat in hunc modum: Sacerdotium Christi

praeferendum est sacerdotio levitico 299, 124vaUtrum Christus in triduo mortis suae fuerit homo 298, 104vaUtrum Christus secundum quod homo sit persona . Sed primo videndum est quid sit persona 299, 120vb

339Utrum Christus — Utrum sacerdos

Utrum Christus secundum utramque naturam sit caput ecclesiae . Ecclesia incepit ab Abel sicut dicunt omnes auctoritates, sed quare potius dicitur incepisse ab Abel quam ab Adam cum Adam fuerit iustus 299, 125rb

Utrum Christus semper fuerit unitus humanitati ex quo semel fuit unitus 299, 119vbUtrum Christus voluerit non mori . Dicit evangelista: Coepit Iesus pavere et taedere 299, 125vbUtrum contritio possit delere culpam et totalem poenae reatum 300, 123rbUtrum cultus latriae soli deo debitus sit humanitati Christi exhibendus 298, 52vaUtrum de causa individuationis . Ad hoc diversimode respondetur . Quidam enim dicunt accidentia esse cau-

sam individuationis 274, 79vbUtrum de lege evangelica sit et de necessitate salutis sacramentum eucharistiae sumere sub utraque specie .

Respondeo ad quaestionem . Dicitur primo quod nec ex lege evangelica nec ex aliquo Christi praecepto est absolute necessarium sumere hoc eucharistiae sacramentum 300, 51rb

Utrum de quolibet peccato possit agi paenitentia 295, 1raUtrum deus possit facere accidens sine subiecto . Videtur quod non quia sicut se habet extensum 274, 65vbUtrum deus potuit aliquid creare ab aeterno . Videtur quod non est quod non est possibile absolute non est

possibile ab aeterno 274, 61vaUtrum diabolus voluerit Christum pati, si pater tradiderit et huiusmodi . Super hunc locum Matthaei: Nihil

tibi et iusto illi, Glossa: Intellegens diabolus se per Christum spolia amissurum 299, 127vbUtrum dimensiones interminatae praecedant formam essentialem in materia ita quod materia secundum se

ut est prior forma possit esse subiectum dimensionis vel quantitatis . Videtur quod non 274, 72raUtrum effectus huius sacramenti quoad mali remotionem sit remissio peccatorum 300, 80vaUtrum effectus huius sacramenti quoad promotionem in bono sit collatio gratiae et adeptio gloriae 300,

80raUtrum elementa possint esse actu in mixto . Circa istam quaestionem erit modus procedendi talis 274,

73vaUtrum ens sit univocum diversis praedicamentis . Arguitur primo quod sic quia passiones communes debent

communicare subiecto communi unius rationis 274, 78raUtrum essentia divina videatur sine specie . Arguitur quod non quia omnis operatio quae procedit ab aliquo

agente procedit a forma inhaerente 274, 114vbUtrum ex testimoniis veritatis in aeternum fundatis constet theologiam esse scientiam 294, 1raUtrum existens in mortali possit praedicare aut orare . Ad philippenses dicit apostolus: Sive per veritatem

sive per occasionem Christus annuntietur, in hoc gaudeo et gaudebo 299, 69vaUtrum expediat hoc sacramentum frequentare 300, 82rbUtrum genus possit salvari in una specie . Arguitur quod sic 274, 81vbUtrum genus praedicetur de differentia per se . Arguitur primo quod sic quia illa quae sunt unum per essen-

tiam 274, 82rbUtrum humanitas Christi sit adoranda latria 299, 128raUtrum ieiunium cadat sub praecepto 295, 53vaUtrum illud quod per abstinentiam reservatur teneatur ieiunans dare in eleemosynas 295, 55vbUtrum in eadem infirmitate hoc sacramentum debeat iterari . Respondetur secundum Thomam 295, 73raUtrum in ecclesia sit etiam clavis scientiae 300, 136vaUtrum in quolibet peccato sit aliquis actus 274, 37vbUtrum in solo deo essentia et esse sint idem realiter . Videtur quod sic 274, 60rbUtrum incarnationis verbi dei aliqua praecisa ratio possit assignari 298, 17vaUtrum melius sit praelatis sollicitari circa multiplicationem temporalium aut insistendo curae pastorali

habita dispensare 295, 53raUtrum omnia sint iustorum . Dicit auctoritas: Omnia sunt iustorum, et iterum Augustinus: Existens in

mortali indignus est omni bono 299, 69rbUtrum persona significet substantiam vel relationem 291, 251vaUtrum possit quis mereri primam gratiam . Quattuor attenduntur in iustificatione impii: infusio gratiae,

motus liberi arbitrii 299, 105rbUtrum potentia benefaciendi sit gratuita 299, 46vbUtrum praetextu reformationis generalis propter quam sacrum Basiliense congregatum principaliter nosci-

tur praedicata canonicorum regularium religio ipsis etiam invitis ad duos colores extremos dumtaxat sit restrigenda . Quod sic arguitur 225, 27v

Utrum prius occurrit intellectui substantia quam accidens . Arguitur quod substantia quia id quod est pri-mum altero diffinitione 274, 80vb

Utrum puer possit in matris utero baptizari 300, 30raUtrum sacerdos habeat dare hoc sacramentum isti quem scit peccatorem . Nota quod doctores plures ponunt

conditiones quas in se habere debet qui vult rite suscipere hoc sacramentum 300, 56ra

340 Utrum sacerdoti — Vespere autem

Utrum sacerdoti consecranti liceat a communione cessare 300, 82vbUtrum sancti meruerint passiones . Cum solus motus sit meritorius patet quod passiones non sint meritoriae

299, 110raUtrum sanguis Christi in aliquibus reliquiis sit venerandus praeter in eucharistia . Respondetur sine omnibus

conclusionibus quod non 295, 99raUtrum septem dona spiritus sancti sunt habitus spirituales a virtutibus distincti 298, 140raUtrum solius verbi persona sit humanae naturae personalis subsistentia 298, 1raUtrum solum vinum vitis sit congrua materia consecrationis sanguinis 300, 74raUtrum species intellegibilis differat ab actu intelligendi . Videtur quod sic quia cessante actu intellegendi

inest species in habitu 274, 63rbUtrum species intelligibilis expressa in acie cogitantis sit idem cum actu intelligendi . Videtur quod non 274,

64vaUtrum tanta sit malitia quanta caritas . Super hunc locum: Bonum mihi lex oris tui 299, 92vbUtrum teneatur quilibet velle quod deus vult . pravum et damnatum est cor quod non vult quod scit deum

velle . Ad idem Glossa ad Corinthios: Ita debemus petere 299, 51rbUtrum tres partes paenitentiae sint unde sacramentum triplex (?) . Dicunt magistri quod paenitentia habet

tres partes subiectas: contritionem, confessionem, satisfactionem 299, 168raUtrum venialia peccata impediant efficaciam huius sacramenti 300, 81rbUtrum veritas sit in rebus vel in anima . Videtur quod in rebus extra quia secundum Augustinum verbum

est id quod est 274, 66vbUtrum virtutes cardinales sint in patria . Dicit Augustinus quod usus iustitiae erit in patria 299, 100vbUtrum voluntas Christi humana divinae voluntati semper conformis digna fuerit in orando exaudiri 298,

86vb

Vade et amplius noli (Io 8,11) . Haec est differentia inter amatores curiae spiritualis et inter amatores curiae saecularis quia saeculares amatores postquam peccaverunt cum amatricibus suis 265, 110rb

Vade et lavare in natatorie (!) (Io 9,7) . In curiis saecularibus habent mulieres smigmata et confectiones qui-bus lavantur ut pulchrae appareant et amabiles 265, 112ra

Vade lavare septies in Iordane (IV Rg 5,10) . Iordanis interpretatur humilis descensus et significat spiritum sanctum qui descendit in humiles . Isaiae ultimo (!): Super quem requiescit spiritus meus etc . 205, 37rb

Veneranda nobis est haec dies sancta dicitur dominica . Et ideo dicitur dominica quia haec dies sola domini est 264, 199rb

Veni electa et ponam in te thronum meum quia concupivit rex (CAO 5323) . Haec verba decantat ecclesia sancta mater quae bene convenire possunt beatae virgini Margaretae 251, 029ra

Veni Hierosolymam videre petrum . Ad Galatas primo capitulo . Sicut ait beatus Ambrosius ut deus qui natura invisibilis est etiam a visibilibus posset sciri 291, 148vb

Veni in hortum meum soror mea sponsa (Ct 5,1) . Haec verba sunt summi regis aeterni vocantis gloriosam matrem suam hodie in requiem sempiternam . Unde in praemissis tria sunt notanda 266, 132ra

Veniat dilectus meus in hortum suum (Ct 5,1) . In hortum suum dilectus venit et fructum comedit quando Christus mentes visitat et bonorum operum delectatione se sanat 205, 50rb

Veniet ad templum sanctum suum etc . (Mal 3,1) . Antiqui patres cum magno desiderio adventum salvatoris exspectabant et spes quae differtur affligit animam 266, 106vb

Venit Iesus ianuis clausis (Io 20,26) . Sancta mater ecclesia narrans mysterium hodiernae nativitatis sic ait: Descendit de caelis deus verus a patre genitus, introivit in uterum virginis nobis ut apparet visibilis indutus carne humana 204, 291va

Venite ad me omnes qui laboratis (Mt 11,28) . In proxima dominica audistis miraculum quod dominus fecit in mari commovendo aquas maris ut per hoc etiam ostenderet se dominum maris . . . – Venite . . . Istud evangelium continet duas partes breviter . In prima parte respondet tacitae quaestioni 278, 271vb

Venite ad me omnes qui laboratis (Mt 11,28) . Istud evangelium continet duas partes breviter . In prima parte respondet tacitae quaestioni 278, 272ra

Venite, mittamus lignum in panem eius . Ieremiae xI . Eius, scilicet Christi, qui in quattuor brachiis et lignis crucis fuit suspensus 205, 150vb

Verbum abbreviatum fecit dominus super terram . Si enim verbum de sinu patris nobis missum 284, 115raVerbum caro factum est et habitabit (!) in nobis (Io 1,14) . In hoc themate sollemnitas hodierna commenda-

tur a tribus videlicet a verbi qualitate a mirabili raritate a coniunctionis caritate 266, 117raVerbum dei facit tremere peccatores . Nota . Violentia tonitrui quandoque facit tremere arbores, spiritualiter

verbum tonitruo comparatur 205, 20vaVespere autem sabbati quae lucescit in prima sabbati (Mt 28,1) . Heri in sero post vesperas fuit sepultus

dominus noster et iacuit in sepulchro tota nocte praeterita et hodie per totum diem et nocte sequenti 295, 93rb

341Videbam coram — Zelus domus

Videbam coram me vitem (Gn 40,9) . Verba sunt pincernae pharaonis quae quamvis per sensum historicum sint plana in eis tamen velut medulla sub cortice latet sanctae et venerabilis trinitatis mysticus intellectus 285, 118ra

Videns piissimus et misericordissimus deus hominem quem ad sui ipsius fruitionem formaverat a statu inno-centi tam felici propter peccatum inoboedientiae cecidisse 205, 7ra

Vidi civitatem sanctam Ierusalem (Apc 21,2) . Dictum est supra quod huius caelestis civitatis dignitas dup-liciter commendatur: in elongatione omnis poene et collatione 285, 114ra

Vince in bono malum (Rm 12,21) . Cassiodorus super illo verbo psalmi: Deus in adiutorium meum intende, ita, inquit, ponamus adiutorium, quando periculis subiacemus, ut aliquo remedio sublevati calamitates diversarum possumus vincere passionum . . . (279rb) Vince . . . Gregorius 8 (?) Moralium capitulo 3 super illo verbo: Militia est vita hominis super terram dicit sic: Vita humana temptatio est, ut si iam ab iniquitatis perpetratione 204, 278vb

Virgilius in Hibernia insula ortus de nobili prosapia litterarum studiis ita animum applicuit, ut inter docto-res sui temporis atque climatis doctissimus haberetur 233, 196va

Virginitas dicitur integritas corporis a pollutione libidinis secundum quod dicuntur quinque fatuae virgines quae non sumpserunt oleum secum 299, 102ra

Virtus quandoque large dicitur ut dicatur virtus potentia animae . Item virtus strictius sumitur 299, 44raVis ire cum homine isto (Gn 24,58) . Dictus patriarcha Abraham servum habebat qui praeerat omnibus quae

in domo eius erant . Hunc misit ut conduceret puellam 266, 83rbViso quomodo verbum dei cui unita est anima Christi 291, 85raVita sine morte, iuventus sine senectute, sanitas sine aegritudine 205, 27vbVocatum est nomen eius Iesus (Lc 2,21) . Hodie Christus secundum institutum legis circumcisus fuit et nomen

impositum est ei et de hoc nomine notandum est quod est nomen mirae dignitatis 266, 175raVocatum est nomen eius Iesus (Lc 2,21) . postquam audistis Christi domini mirabilem nativitatem de Maria

virgine ante partum in partu et post partum virgine permanente . . . – Vocatum . . . In hoc evangelio breviter tangit duo . primo ponit circumcisionem salvatoris factam in die octavo 278, 255va

Vocavit eos dominus dicens: Venite post me (Mt 4,19) . Sciendum quod circa praedicta verba tria sunt dicenda, primo quomodo deus trahit et vocat hominem multipliciter 233, 126vb

Volo ut quicumque hoc legerit sciat me anno ab incarnatione domini 1238 fuisse parisius 230 B, 1raVoluit autem Christus mori morte crucis propter quinque . primo quia mors erat valde probrosa 205, 31vbVos debetis alter alterius lavare pedes (Io 13,14) . Istud verbum scribitur in Iohanne et potest praedicari

convenienter de cena domini et possunt in hoc verbo duo notari scilicet ammonitio Christi obligativa et admonitio rationis inductiva 285, 36va

Votum est testificatio spontanea quae deo et de his quae dei sunt debet fieri 299, 158rb

Zachaee festinans descende (Lc 19,5) . Nota: Ante incarnationem poterat homo haec quinque de deo con queri . primo quod nimis alienus quasi nullum cognosceret secundo quod nimis altus et ideo difficilis accessus 285, 118vb

Zelus domus tuae comedit (Io 2,17) . Haec est differentia inter iudicium curiae saecularis et inter iudicium curiae spiritualis quia iudices saeculares iudicant secundum probationes exteriores sive iustas sive iniustas 265, 111rb