regionuli ganviTarebis proeqti (RDP...
Transcript of regionuli ganviTarebis proeqti (RDP...
garemosdacviTi marTvis CarCo dokumenti
regionuli ganviTarebis proeqti (RDP II)
2012 wlis ivnisi
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
2
garemosdacviTi marTvis CarCo dokumenti
1. Sesavali
winamdebare garemosdacviTi marTvis CarCo dokumenti
warmoadgens saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondis
samoqmedo saxelmZRvanelos ganuyofel nawils. is momzadebulia
msoflio bankis mxardaWeriT regionuli ganviTarebis II proeqtis
gansaxorcieleblad da SesabamisobaSia rogorc erovnul
politikasa da regulaciebTan, ise msoflio bankis
usafrTxoebis politikasTan. garemosdacviTi marTvis CarCo
dokumenti moicavs proeqtis marTvis garemosdacviT, kulturul
da socialur aspeqtebs. am proeqtis farglebSi garemosdacviTi
marTvis CarCo dokumenti aseve exeba aranebayoflobiT
gansaxlebas. aranebayoflobiTi gansaxlebis ganxorcielebis
meqanizmebs ar moicavs garemosdacviTi marTvis CarCo
dokumenti, radgan mgf-s SemuSavebuli aqvs gansaxlebis
politikis CarCo dokumenti (gpCd), romelic uzrunvelofs
arsebuli situaciebis identifikacias, Tu sad aris nebadarTuli
gansaxlebis politikis ganxorcieleba, aseve gansaxlebis
samoqmedo gegmis SemuSavebas da ganxorcielebas.
2. proeqtis safuZveli
swrafi zrdis oTxwliani periodis Semdeg, romlis
safuZvelsac warmoadgenda farTomasStabiani reformebi da
Zlieri finansuri investiciebis Semodineba, 2008 wlis agvistos
konfliqtis da globaluri finansuri krizisis Sedegad
saqarTvelom mkveTri ekonomikuri daRmasvla ganicada.
mimdinareobs ekonomikuri regeneracia, romlis zrdis
maCvenebeli 2010 wels 6.3 procents Seadgenda. mTavrobam am
krizisze reagireba moaxdina anticikluri fiskaluri stimuliT,
saxelmwifo xarjebis socialur da infrastruqturul
investiciebSi gadanawilebasTan erTad. ekonomikuri regeneracia
ukve dawyebulia, romelsac amoZravebs gazrdili eqsporti da
kerZo investiciebi, mTavroba asustebs stimuls da mdgradi
ganviTarebis garantirebisaTvis axorcielebs fiskalur
regulirebas. Tumca, arsebobs gaurkvevloba ekonomikuri
regeneraciis tempTan dakavSirebiT. 2013 wels saqarTvelom unda
ganaxorcielos saxelmwifo valis amorizaciis pikis
refinansireba. mTavroba am sust rgolebs upirispirebs kargad
3
dagegmil fiskalur, savaluto da valis marTvis politikas.
infrastruqturuli proeqtebi mTavrobis mier iTvleba fizikuri
stimulis paketis nawilad.
gasuli eqvsi wlis ganmavlobaSi mTavrobam Tavis Zalisxmeva
mimarTa SerCeul regionebSi (Tbilisi, aWara) sxvadasxva
seqtorebSi kerZo investorebis mozidvisaken mimarTuli
ramodenime iniciativis wamowyebisaken. Tumca, saqarTvelom jer
srulad ver gamoiyena mTeli Tavisi potenciali mdgradi
turizmis xelSewyobisaTvis iseT imdismomcem regionebSi,
rogoricaa imereTi, da aseve sasoflo ekonomikis
transformaciisaTvis sasoflo sameurneo produqciis mowodebis
qselSi investirebis meSveobiT, orives – importisa da eqsportis
Casanacvleblad. arsebobs aseve unarianobis gamomuSavebis
saWiroeba, raTa uzrunvelyofili iqnas kvalificiuri muSaxeli
mzardi ekonomikisa da gaZlierebuli produqtiulobisaTvis.
saqarTvelos mTavrobam sTxova msoflio banks vertikaluri
programuli midgomis gamoyenebis meSveobiT mxari daeWira
imereTis regionuli ganviTarebisaTvis. SemoTavazebuli Carevis
programa fokusirebuli iqneba turizmsa da soflis meurneobaze,
rogorc ekonomikuri ganviTarebis or ZiriTad sayrdensa da
mamoZravebel Zalaze. SemoTavazebuli sawyisi proeqti
fokusirebuli iqneba turizmis seqtoris mxardaWeraze da kerZo
seqtorisaTvis imereTSi investirebis garemos Seqmnaze.
seqtoruli da institucionaluri konteqsti
saqarTvelos regionuli ganviTarebis strategia1
1 saqarTvelos regionuli ganviTarebis strategia (RDS):
: saqarTvelos
mTavrobam 2010 wlis 25 ivniss daamtkica (mTavrobis dadgenileba
# 172), saqarTvelos regionuli ganviTarebis saxelmwifo
strategia 2010-2017 wlebisaTvis, romelic moamzada regionuli
ganviTarebis da infrastruqturis saministrom. strategiis
mTavar mizans warmoadgens xelsayreli garemos Seqmna
regionuli socio-ekonomikuri ganviTarebisaTvis da
sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba. es miznebi miRweuli
iqneba dabalansebuli socio-ekonomikuri ganviTarebiT,
gazrdili konkurentulobiT da regionebis gazrdili socio-
ekonomikuri gaTanabrebiT. mTavrobam ganaxorciela investiciebi
TbilisSi, rogorc saqarTvelos zrdis polusSi da aseve
aWaraSi (saqarTvelos dasavleTSi), rogorc zrdis centrSi.
imereTSi (saqarTvelos dasavleTi) arsebuli turizmisa da
sasoflo-sameurneo potencialis ukeT gamoyenebisaTvis, da Sida
http://www.mrdi.gov.ge/?page=lawv&id=4&lang=2
4
socio-ekonomikuri uTanasworobis Sesamcireblad, mTavrobas
gamiznuli aqvs msoflio bankis daxmarebiT xeli Seuwyos
imereTis ganviTarebas, raTa gadaaqcios igi saqarTvelos erT-
erT yvelaze dinamiuri ganviTarebis centrad.
imereTis konteqsti: am programis identifikaciis farglebSi,
samuSao jgufma ori damatebiTi mowodebis jaWvis analizi
wamoiwyo – erTi turizmis, xolo meore soflis meurneobisaTvis.
agreTve mimdinareobs intensiuri ekonomikuri analizi, (romelic
efuZneba 2009 wlis msoflios ganviTarebis angariSs, ekonomikuri
geografiis gardaqmna), raTa ganxorcieldes instituciuri
xarisxis, infrastruqturuli adekvaturobis/CarTulobis
SesaZleblobis da miznobrivi Carevis Sefaseba, imisaTvis rom
xeli Seewyos turizmisa da soflis meurneobis zrda. am
analizma gaamdidra proeqtis identifikacia da SemdgomSi kidev
gaZlierdeba dagegmili ESW analitikuri samuSaoebiT, 2012
fiskalur wels.
imereTs uWiravs daaxloebiT 6,552 km2 teritoria (saqarTvelos
teritoriis daaxloebiT 9.4 %). regioni Sedgeba 12
administraciuli raionisagan: quTaisi (regionis dedaqalaqi),
tyibuli, wyaltubo, WiaTura, baRdaTi, vani, zestafoni,
Terjola, samtredia, saCxere, xaragauli, xoni. regionSi aris 542
dasaxlebuli erTeuli, aqedan: 10 didi qalaqia (quTaisi,
tyibuli, wyaltubo, WiaTura, baRdaTi, vani, zestafoni,
Terjola, samtredia, saCxere, xoni), 3 qalaqi (Sorapani, kulaSi
da xaragauli), da 529 sofeli. misi mosaxleoba daaxloebiT
703,485 suls Seadgens, rac saqarTvelos mosaxleobis 16%-ia,
mosaxleobis simWidrove 107 suli/km2.
regionuli ganviTarebis proeqti II miznad isaxavs ramodenime
miznis miRwevas: (a) imereTis turistuli potencialis gazrda; (b)
dasaqmebis xelSewyoba; (g) kerZo investiciebis xelSewyoba
regionSi, upirveles yovlisa yuradReba gamaxvildeba kerZo
turizmisa da maspinZlobis infrastruqturis ganviTarebis
programebze.
mTavrobis azriT, proeqti saSualebas miscems imereTis regions
ukeT SeuerTdes turistul marSrutebs saqarTvelos masStabiT,
5
ganaviTaros aqamde ganuviTarebeli, magram potenciurad
mniSvnelovani turizmisa da maspinZlobis industriis
potenciali, romelic regionSi arsebobs. imereTi axal energias
moikrebs, rogorc zrdisa da mizidulobis umniSvnelovanesi
sayrdeni, saqarTvelos ufro farTo konteqstSi. imereTis
ganviTarebis proeqti kidev ufro mniSvnelovania saqarTvelos
mTavrobis mier mxardaWeril saqarTvelos specialuri dagegmvis
xedvis zogad konteqstSi. imereTis dedaqalaqi quTaisi,
saqarTvelos meore udidesi qalaqi, swrafad transformirdeba
saqarTvelos mniSvnelovan administraciul/samTavrobo centrad
Tbilisis Semdeg. 2012 wlis Semodgomaze saqarTvelos
parlamenti Tbilisidan quTaisSi gadava, rac udides stimuls
miscems qalaqs da arsebiT Sedegebs moitans
adgilobrivi/regionuli ganviTarebisaTvis. quTaisis centrSi
Sendeba kontrolis palata, regionuli mmarTvelobis Senoba da
sxva nagebobebi. parlamentis axal SenobasTan mSeneblobis
procesSia parlamentis wevrebis sacxovrebeli zona (wyaltubos
teritoriaze). quTaisis siaxloves mdebare saerTaSoriso
aeroporti 2012 wlis bolos Cadgeba mwyobrSi da uzrunvelyofs
gazrdil mobilurobas qveynis masStabiT da miiRebs regularul
da sabiujeto reisebs saqarTvelodan da ucxoeTidan. imereTTan
axlos mTavroba aviTarebs ramodenime mniSvnelovan sakurorto
zonas, maT Sorisaa anaklias sazRvao kurorti da saTxilamuro
kurorti zemo svaneTSi. saqarTvelos Savi zRvis zolze
mimdinareobs qalaq lazikas samSeneblo samuSaoebi.
saWiroebebisa da prioritetebis zemdiwevniT gamokvlevam
saSualeba misca qarTul mxares SeemuSavebina saxelmwifo
RonisZiebebis nusxa, romelic ganxorcielebis SemTxvevaSi
mniSvnelovan mravlobiT dadebiT Sedegebs moitans da
gardaiqmneba kerZo seqtoris investiciebis xelSewyobad da
dasaqmebis Seqmnad.
SemoTavazebuli turizmis ganviTarebis xedva regionisaTvis
iTvaliswinebs imereTis, rogorc maRali xarisxis geoturistuli
adgilis ganviTarebas, romelic mTeli wlis ganmavlobaSi
miizidavs adgilobriv da ucxoel turistebs; koncefcia
daefuZneba mis kulturul memkvidreobas da
6
biomravalferovnebas da ufro xarisxze iqneba fokusirebuli
(turistebis mier gaweuli danaxarji), vidre raodenobaze
(Camosuli turistebi). turizmis warmateba damokidebuli iqneba
erTiani midgomis gamoyenebaze, rac mdgomareobs geoturizmis da
vertikaluri midgomis gamoyenebaSi yovlismomcveli urbanuli
regeneraciis ZalisxmevisaTvis ZiriTad sanaxaobriv centrebSi.
zemoxsenebuli moizidavs kerZo investiciebs, gamoacocxlebs
adgilobriv biznes saqmianobas, ganaviTarebs srulfasovan
regionuli turizmis qsels, da gaaZlierebs dasasvenebeli
turizmis or klasters:
turizmis xedvis da dasasvenebeli turizmis ori SemoTavazebuli
klasteris SemuSavebas minimum dasWirdeba: infrastruqturis
gaumjobeseba kerZo seqtoris investiciebis mosazidad;
gaumjobesebuli dagegmva da organizacia (mag. marSrutebis
marTvis organizeba da samsaxuri); instituciuri gaZliereba da
unarianobis gamomuSaveba; asociaciebis/klasteris ganviTareba;
geoturizmis rukaze datana da turebis marSrutebis SemuSaveba;
gaumjobesebuli momsaxureba, niSnebis uzrunvelyofa da
Targmani CamomsvlelTaTvis; da marketingis RonisZiebebi.
imereTs gaaCnia turizmis ganviTarebis uzarmazari potenciali.
regionSi mdebareobs 78 taZari, 13 cixe-simagre, 39 arqeologiuri
Zegli, da 27 muzeumi. kulturuli memkvidreobis yvelaze
mniSvnelovan Zeglebs warmoadgens: bagratis taZari, gelaTis
monasteri, vanis naqalaqari, saTaflias gamoqvabuli, kacxis
sveti, da mowameTas monasteri.
regionSi aseve aris 3 daculi teritoria, 12 unikaluri
gamoqvabuli, da 9 mineraluri wylebis kurorti, cxeli da civi
wyaros wylebiT. imereTis uSualo siaxloveSi aseve mdebareobs
borjom-xaragaulis erovnuli parki, romelic evropis udides
dacul teritorias warmoadgens.
regionSi mTavar sasoflo-sameurneo saqmianobas warmoadgens
yurZnisa da simindis moyvana da mecxoveleoba. Tumca samtrediis
fermerebi ufro CarTulebi arian Cais, vidre xilisa da
bostneulis moyvanaSi. Sinameurneobebi umeteswilad CarTulebi
arian simindis (48,000 heqtari; 131,000 tona), venaxis (15,000 heqtari;
63,000 tona) da xilis (7,000 heqtari; 20,000 tona) kultivirebaSi.
(es indikatorebi warmoadgens kombinirebul monacemebs imereTis
da raWa-leCxumis regionebisaTvis).
imereTSi samrewvelo sawarmoebis umetesoba ganlagebulia
qveynis mTavari samanqano gzebisa da rkinigzis xazebis gaswvriv
7
quTaisSi, zestafonsa da samtrediaSi. mniSvnelovani sawarmoebis
TiTqmis naxevari mdebareobs quTaisSi, regionis administraciul
centrSi, romelsac aseve gaaCnia aeroporti. regionis
sawarmoebis mTliani mwarmoebluroba Seadgens qveynis
samrewvelo warmoebis 7%-s da samewarmeos – 10%-s. regionSi
arsebuli sawarmoebidan yvelaze metad aRsaniSnavia
WiaTurmarganecis qarxana da zestafonis feroSenadonobTa
qarxana.
regionuli ganviTarebis proeqti II miznad isaxavs ramodenime
miznis miRwevas: (a) imereTis turistuli potencialis gazrda; (b)
dasaqmebis xelSewyoba; (g) kerZo investiciebis xelSewyoba
regionSi, upirveles yovlisa yuradReba gamaxvildeba kerZo
turizmisa da maspinZlobis infrastruqturis ganviTarebis
programebze.
mTavrobis azriT, proeqti saSualebas miscems imereTis regions
ukeT SeuerTdes turistul marSrutebs saqarTvelos masStabiT,
ganaviTaros aqamde ganuviTarebeli, magram potenciurad
mniSvnelovani turizmisa da maspinZlobis industriis
potenciali, romelic regionSi arsebobs. imereTi axal energias
moikrebs, rogorc zrdisa da mizidulobis umniSvnelovanesi
sayrdeni, saqarTvelos ufro farTo konteqstSi. imereTis
ganviTarebis proeqti kidev ufro mniSvnelovania saqarTvelos
mTavrobis mier mxardaWeril saqarTvelos specialuri dagegmvis
xedvis zogad konteqstSi. imereTis dedaqalaqi quTaisi,
saqarTvelos meore udidesi qalaqi, swrafad transformirdeba
saqarTvelos mniSvnelovan administraciul/samTavrobo centrad
Tbilisis Semdeg. 2012 wlis Semodgomaze saqarTvelos
parlamenti Tbilisidan quTaisSi gadava, rac udides stimuls
miscems qalaqs da arsebiT Sedegebs moitans
adgilobrivi/regionuli ganviTarebisaTvis. quTaisis centrSi
Sendeba kontrolis palata, regionuli mmarTvelobis Senoba da
sxva nagebobebi. parlamentis axal SenobasTan mSeneblobis
procesSia parlamentis wevrebis sacxovrebeli zona (wyaltubos
teritoriaze). quTaisis siaxloves mdebare saerTaSoriso
aeroporti 2012 wlis bolos Cadgeba mwyobrSi da uzrunvelyofs
gazrdil mobilurobas qveynis masStabiT da miiRebs regularul
da sabiujeto reisebs saqarTvelodan da ucxoeTidan. imereTTan
axlos mTavroba aviTarebs ramodenime mniSvnelovan sakurorto
zonas, maT Sorisaa anaklias sazRvao kurorti da saTxilamuro
8
kurorti zemo svaneTSi. saqarTvelos Savi zRvis zolze
mimdinareobs qalaq lazikas samSeneblo samuSaoebi.
saWiroebebisa da prioritetebis zemdiwevniT gamokvlevam
saSualeba misca qarTul mxares SeemuSavebina saxelmwifo
RonisZiebebis nusxa, romelic ganxorcielebis SemTxvevaSi
mniSvnelovan mravlobiT dadebiT Sedegebs moitans da
gardaiqmneba kerZo seqtoris investiciebis xelSewyobad da
dasaqmebis Seqmnad.
SemoTavazebuli turizmis ganviTarebis xedva regionisaTvis
iTvaliswinebs imereTis, rogorc maRali xarisxis geoturistuli
adgilis ganviTarebas, romelic mTeli wlis ganmavlobaSi
miizidavs adgilobriv da ucxoel turistebs; koncefcia
daefuZneba mis kulturul memkvidreobas da
biomravalferovnebas da ufro xarisxze iqneba fokusirebuli
(turistebis mier gaweuli danaxarji), vidre raodenobaze
(Camosuli turistebi). turizmis warmateba damokidebuli iqneba
erTiani midgomis gamoyenebaze, rac mdgomareobs geoturizmis da
vertikaluri midgomis gamoyenebaSi yovlismomcveli urbanuli
regeneraciis ZalisxmevisaTvis ZiriTad sanaxaobriv centrebSi.
zemoxsenebuli moizidavs kerZo investiciebs, gamoacocxlebs
adgilobriv biznes saqmianobas, ganaviTarebs srulfasovan
regionuli turizmis qsels, da gaaZlierebs dasasvenebeli
turizmis or klasters: kulturuli memkvidreobis da
bunebis/aqtiuri dasvenebis.
turizmis xedvis da dasasvenebeli turizmis ori SemoTavazebuli
klasteris SemuSavebas minimum dasWirdeba: infrastruqturis
gaumjobeseba kerZo seqtoris investiciebis mosazidad;
gaumjobesebuli dagegmva da organizacia (mag. marSrutebis
marTvis organizeba da samsaxuri); instituciuri gaZliereba da
unarianobis gamomuSaveba; asociaciebis/klasteris ganviTareba;
geoturizmis rukaze datana da turebis marSrutebis SemuSaveba;
gaumjobesebuli momsaxureba, niSnebis uzrunvelyofa da
Targmani CamomsvlelTaTvis; da marketingis RonisZiebebi.
proeqtis farglebSi mTavrobas ganzraxuli aqvs xuTi
obieqtis/qveproeqtis dafinanseba, imis Sesavsebad raSic
mTavrobam ukve ganaxorciela investiciebi. es obieqtebi SeiZleba
or kategoriad dajgufdes:
9
- erTi qalaqi, romelic urbanuli regeneraciisaTvis aris
SemoTavazebuli da mis upiratesobas warmoadgens
mineraluri wylebi aris wyaltubo (balneologiuri abano,
parkebi da skverebi, tba da wylis arxebi, bilikebi, gzebi,
gare ganaTeba, miwisqveSa komunikaciebi).
- gaumjobesebuli marTvisaTvis SemoTavazebulia oTxi
kulturuli memkvidreobis Zegli: gelaTis monasteri,
romelsac UNESCO icavs, vanis muzeumi, ubisas monasteri,
kacxis monateri da sveti.
3. SemuSavebis mizani, mosalodneli Sedegebi, da regionuli
ganviTarebis II proeqtis proeqtireba
a. SemoTavazebuli SemuSavebis mizani
SemoTavazebuli proeqtis SemuSavebis mizans warmoadgens
infrastruqturuli momsaxurebis da instituciuri
SesaZleblobis gaumjobeseba raTa moxdes turizmze
dafuZnebuli ekonomikis da kulturuli memkvidreobis
marSrutebis ganviTareba imereTis regionSi. proeqtisagan
mosalodneli ZiriTadi Sedegebi qvemoT aris moyvanili:
infrastruqturuli momsaxureba:
• wyalmomaragebis saSualo dRiuri saaTebis gazrda saproeqto arealSi (8 saaTidan dReSi 24 saaTamde dReSi)
• satransporto saSualebebis teqmomsaxurebis saSualo Rirebulebis Semcireba gaumjobesebuli urbanuli gzebis gamo (100 procentidan 75 procentamde)
turizmis ekonomika:
• kerZo seqtoris investiciebis zrda 0 aSS dolaridan 20 milion aSS dolaramde gamiznul adgilebSi;
• marSrutebis arealSi sastumroebis raodenobis zrda 20 procentiT (2661 adgilidan 3193 adgilamde).
b. proeqtis proeqtireba
komponenti 1 investiciebi infrastruqturaSi
10
finansuri resursebis uzrunvelyofa adgilobrivi
TviTmmarTvelobebisaTvis qvemoTmoyvanili saqmianobebisTvis
sainvesticio qve-proeqtebis ganxorcielebis mizniT:
- urbanuli regeneracia. SemoTavazebulia integrirebuli midgoma qalaq wyaltubos aRdgenisaTvis. rac moicavs: a) municipaluri infrastruqturis da komunaluri samsaxurebis reabilitacia centralur ubanSi; b) sazogadoebrivi TavSeyris adgilebisa da kulturuli kerebis konservacia da g) gansakuTrebuli arqiteqturuli Rirebulebis mqone sazogadoebrivi Senobebis konservacia. SemoTavazebuli aRdgeniTi saqmianoba xels Seuwyobs garemosa da stumarTmoyvareobis gaumjobesebas kulturulad informirebul doneze, gazrdis mimzidvelobas damTvaliereblebisaTvis, gamoacocxlebs infrastruqturas da moizidavs kerZo seqtoris gazrdil investiciebs turizmSi.
- turistuli marSrutebis gansazRvra. integrirebuli midgoma kulturuli memkvidreobis teritoriebis xelaxali ganviTarebis da marTvis mimarT imereTis ZiriTad turistul centrebSi ganTavsebul 5 yvelaze mimzidvel kulturuli mekvidreobis obieqtze. aRniSnuli moicavs: a) gaumjobesebul urbanul landSafts da sazogadoebriv parkings da b) sainformacio jixurebis, kafeebis da sazogadoebrivi tualetebis mSeneblobas. g) misasvleli gzebisa da niSnebis sistemis gaumjobesebas. gamoikveTa ZiriTadi turistuli marSruti, romelic aerTianebs qvemoTmoyvanil kulturuli memkvidreobis Zeglebs, romlebic gansazRvrulia sareabilitaciod: gelaTis monasteri, vanis muzeumi, ubisas monasteri, kacxis monasteri da sveti.
am komponentis saxarjTaRricxvo Rirebuleba, fizikuri da
gauTvaliswinebeli xarjebis CaTvliT daaxloebiT 32.8 milion
aSS dolars udris, saidanac msoflio banki uzrunvelyofs
26.9 milion aSS dolars, xolo mimRebi Tanadafinansebis
saxiT gaiRebs 5.38 milion aSS dolars.
komponenti 2: instituciuri ganviTareba
saqarTvelos erovnuli turizmis saagentos, saqarTvelos
kulturuli memkvidreobis dacvis saagentos, daculi
teritoriebis saagentos da proeqtis ganmaxorcielebeli
organizaciis (mgf) da sxva adgilobrivi da regionuli
11
dawesebulebebi instituciuri SesaZleblobis da Sesrulebis
gaumjobeseba qvemoTmoyvanili saqmianobebis ganxorcielebis
mizniT:
• marSrutebis marTva da reklamireba, obieqtebis marTvis gegmebis momzadebis da adgilobrivi kampaniebis CaTvliT;
• geoturistuli marSrutebi da dagegmili marSrutebis portali;
• momuSave personalis profesiuli unarebis ganviTareba da SesaZleblobis gamomuSaveba;
• mSeneblobis zedamxedveloba da kulturuli memkvidreobis obieqtebis mdgradi marTva;
• Sesrulebis monitoringis da Sefasebis saqmianoba.
am komponentis saxarjTaRricxvo Rirebuleba, fizikuri da
gauTvaliswinebeli xarjebis CaTvliT daaxloebiT 3.72 milion
aSS dolars udris, saidanac msoflio banki uzrunvelyofs 3.1
milion aSS dolars, xolo mimRebi Tanadafinansebis saxiT
gaiRebs 0.62 milion aSS dolars.
proeqtis mTliani Rirebuleba
mTeli proeqtis winaswari saxarjTaRricxvo Rirebuleba
(romelic momzadebas da Sefasebas daeqvemdebareba), fizikuri
da gauTvaliswinebeli xarjebis CaTvliT daaxloebiT 36
milion aSS dolars udris, saidanac msoflio banki
uzrunvelyofs 30 milion aSS dolars, IDA-s kredits xolo
mimRebi Tanadafinansebis saxiT gaiRebs 6 milion aSS
dolars.
4. garemosdacviTi marTvis CarCo dokumentis Sesavali
gdCd aris teqnikuri saxlemZRvanelo rgp-is farglebSi, romelic
axorcielebs yoveldRiur garemosdacviT da socialur
pasuxismgeblobas da kulturuli memkvidreobis dacvis
RonisZiebebs regionSi.
12
gmCd asaxavs kulturuli memkvidreobisa da bunebrivi da
socialuri garemos strategiuli Sefasebas Tavis yoveldRiur
teqnikur zedamxedvelobiT saqmianobaSi proeqtis
ganxorcielebis periodSi. is iqneba gamoyenebuli specifikuri-
sainvesticio garemosdacviTi marTvis gegmis (gmg)
SemuSavebisaTvis, maSin roca proeqtis ganxorcielebis etapze
aseTi investiciebis buneba da detaluri samoqmedo gegma
SemuSavdeba.
5. proeqtis garemosdacviTi Sesabamisoba
regionuli ganviTarebis II proeqti aucileblad unda iyos
SesabamisobaSi erovnul kanonmdeblobasTan – mis kanonebTan,
regulaciebTan, garemosdacviTi marTvis, socialuri proteqciis
da qveynis kulturuli memkvidreobis dacvis standartebTan.
rogorc ki moxdeba msoflio bankis mxridan ZiriTadi nawilis
dafinanseba, msoflio bankSi usafrTxoebis politikac
amoqmeddeba. regionuli ganviTarebis proeqti efuZvneba msoflio
bankis usafrTxoebis Semdeg politikas:
OP/BP 4.01 garemoze zemoqmedebis Sefaseba
OP/BP 4.11 fizikuri kulturuli resursebi
OP/BP 4.12 aranebayoflobiTi gansaxleba
proeqti axorcielebs sainvesticio komponentebs
infrastruqturis ganviTarebis mxardasaWerad da iyenebs OP/BP 4.01 garemoze zemoqmedebis Sefasebas. proeqtis xasiaTis
gaTvaliswinebiT, yvela dasafinansebeli investicia mis
farglebSi SeuZlebelia ganisazRvros winaswar. qveproeqtis
aplikacia gakeTdeba monacvleobis safuZvelze, proeqtis
damtkicebis Semdeg. dasafinansebel qveproeqtebs ganaxorcielebs
– arasabanko safinanso instituti – saqarTvelos municipaluri
ganviTarebis fondi. proeqti klasificideba, rogorc
garemosdacviTi kategoria FI. am proeqtis farglebSi
qveproeqtebis umravlesoba ganekuTvneba “b kategorias”. “a
kategoriis” qveproeqtebi ar dafinansdeba.
OP/BP 4.11 fizikuri kulturuli resursebi amoqmeddeba
istoriuli Senobebis restavracia/konservaciis gasaZliereblad
da samuSaoebis kulturuli da bunebrivi memkvidreobis
13
obieqtebis arealSi ar miayenebs zians arsebuli konstruqciebis
struqturul stabilurobas, kulturuli Zeglebis istoriul da
esTetikur Rirebulebas da ekosistemis bunebriv balanss.
OP/BP 4.12 amoqmeddeba miwis gasxvisebis aranebayoflobiTi
gansaxlebis SemTxvevebisTvis gansazRvruli investiciebis
farglebSi. radgan aseTi investiciebis mdebareoba proeqtis
ganxorcielebamde ar iyo gansazRvruli, momzadda gansaxlebis
politikis CarCo dokumenti (gpCd) da mis farglebSi
individualuri qveproeqtebisTvis - gansaxlebis samoqmedo gegma
(gsg), romelic ganxorcieldeba mocemuli qveproeqtebis
obieqtebze samSeneblo samuSaoebis dawyebamde.
msoflio bankis operaciuli politika aseve iTvaliswinebs
sazogadoebis CarTulobasa da mTavrobis interesebis
gaTvaliswinebas, aseve kerZo seqtorisa da samoqalaqo
sazogadoebis CarTvas. am mxriv, saqarTvelos municipaluri
ganviTarebis fondi uzrunvelyofs qveproeqtebis garemoze
zemoqmedebis Sefasebis (gzS) an/da garemosdacviTi marTvis
gegmis momzadebas monawile mxareebTan konsultaciisa da masTan
dakavSirebuli dokumentebis sajaro gamoqveynebasTan erTad.
6. qveproeqtis garemoze zegavlenis gansazRvra (skriningi) da
Sefaseba
qveproeqtis skriningis (bmuli 1) mizania moxdes ZiriTadi safrTxeebisa da sargeblis identificireba bunebrivi garemos,
socialuri sferosa da kulturuli memkvidreobisTvis. aseTi
gansazRvris Semdeg, SemoTavazebuli qveproeqtebi
klasificirdeba b kategorad. “a kategoriis” qveproeqtebi ar
dafinansdeba regionuli ganviTarebis proeqtis farglebSi.
aseTi proeqtebi araa uflebamosili. “b kategoriis” qveproeqtebi
ganxorcieldeba maRali da dabali riskebis gaTvaliswinebiT.
meore bmuli uzrunvelyofs uflebamosili qveproeqtebis
potenciuri riskebis gaTvaliswinebiT ranJirebas. maRali da
dabali riskebis gaTvaliswinebiT, moxdeba garemoze
zedamxedvelobis Semowmeba, romelic moicavs garemoze
zedamxedvelobis ganxilvas maRali riskebis mqone “b
kategoriisTvis”, an SezRuduli iqneba gamoiyenos
garemosdacviTi RonisZiebebis sakontrolo sia mciremasStabiani
samSeneblo da sareabilitacio samuSaoebisTvis (bmuli 5) dabali riskebis mqone “b kategoriisTvis”.
14
socialuri skriningi aris aseve qveproeqtis garemoze
zegavlenis gansazRvris nawili. is iTvaliswinebs OP/BP 4.12
aranebayoflobiTi gansaxlebis gamoyenebas gansakuTrebuli
SemTxvevebisTvis, romlis Semdegac Semdgomi safexuri iqneba
gansaxlebis politikis CarCo dokumentis momzadeba regionuli
ganviTarebis proeqtis farglebSi.. qveproeqtebis socialuri da
kulturuli resursebis skriningi ganxorcieldeba socialuri
skriningis formis gamoyenebiT (bmuli 3).
7. garemoze zegavlenis ganxilva da garemosdacviTi
RonisZiebebis gegma
SemoTavazebul qveproeqtebze garemoze zegavlenis ganxilva
afasebs da aanalizebs garemoze zegavlenis potenciur riskebs
misi gavrcelebis arealSi, bunebrivi garemos, kulturuli
memkvidreobisa da socialur aspeqtebSi, aseve mosalodnel
specifikur gavlenas, mis masStabebsa da xangrZlivobas; ikvlevs
proeqtis alternativebs SemoTavazebul proeqtsa da
teqnologiur midgomebze, gansazRvravs mosalodneli uaryofiTi
Sedegebis Semsubuqebis gzebs (aseve pozitiuri zegavlenis
gazrdis SesaZlo gzebsac), aseve afasebs rekomendirebuli
Semamsubuqebeli zomebis gamoqveynebasTan dakavSirebul xarjebs,
da aviTarebs sqemas am Semamsubuqebeli zomebis
monitoringisTvis. samSeneblo samuSaoebisa da
infrastruqturuli samuSaoebis dros potenciuri zegavlena
aris garemoze zegavlenis ganxilvis sagani. garemosdacviTi
marTvisa da monitoringis gegma iqneba garemoze zegavlenis
ganxilvis ganuyofeli nawili.
mciremasStabiani samSeneblo da sareabilitacio saqmianobebis garemosdacviTi Sefaseba (bmuli 5) aris garemosdacviTi
RonisZiebebis gegmis nawili dabali riskebis mciremasStabiani
proeqtebisaTvis. es aris sakontrolo sia, romelic unda Seivsos
mokle informaciiT qveproeqtebis obieqtebis ganlagebis Sesaxeb,
fizikuri da bunebrivi garemos irgvliv, miwis sakuTrebis,
qveproeqtebis ganxorcielebasTan dakavSirebuli kanonmdeblobis
Sesaxeb, informaciebs RonisZiebebis specifikur sakiTxebTan
dakavSirebiT. amaze dayrdnobiT, sakontrolo sia uzrunvelyofs
maTTvis Sesabamis Semamsubuqebel zomebs ganzogadebuli tipebiT.
garemosdacviTi da monitoringis gegma unda SemuSavdes rogorc
qveproeqtis mxardamWeri, romelmac unda gansazRvros rogori
15
Semarbilebeli RonisZiebebi unda iqnas gamoyenebuli da ra gziT
unda moxdes maTi meTvalyureoba.
8. sajaro konsultacia regionuli ganviTarebis II proeqti momzadda intensiuri da mniSvnelovani konsultaciebis safuZvelze iseT dainteresebul mxareebTan, rogorebicaa Sesabamisi saministroebi, imereTis gubernatori, regionis municipalitetebi da TviTTmarTveli organoebi, arasamTavrobo organizaciebi (turoperatorebis asociacia, Rvinis asociacia, turizmis asociacia, savaWro-samrewvelo palata, da garemosdacviTi arasamTavrobo organizaciebi), kerZo seqtoris warmomadgenlebi imereTisa da saqarTvelos masStabiT, profesionalebi sxvadasxva akademiuri wreebidan da yvelaze mniSvnelovani - adgilobrivi mosaxleoba, romlebic am proeqtis pirdapiri mosargebleebi arian da aseve eqcevian pirdapiri zegavlenis arealSi infrastruqturis samSeneblo samuSaoebisa da operaciebis dros. garemoze zemoqmedebis angariSebi da garemosdacviTi RonisZiebebis gegmebi gamoqveyndeba sajarod adgilobrivi mosaxleobis specifikuri yuradRebisTvis maTTvis gasagebi eniTa da formatiT. garemosdacviTi RonisZiebebis gegmebi Ria iqneba komentarebisTvis, xolo sakonsultacio Sexvedrebi gaimarTeba adgilobrivebis CarTulobis xelis Sewyobis mizniT. sazogadoebis Sexedulebebi gaTvaliswinebuli iqneba garemosdacviTi RonisZiebebis gegmaSi da Catarebuli sakonsultacio procesis dokumenturi mtkicebuleba TandarTuli iqneba garemosdacviTi RonisZiebebis gegmebTan da Senaxuli iqneba specialur failSi. 9. garemosdacviTi valdebulebebi mgf-is kontraqtorebisTvis garemosdacviTi RonisZiebebis gegma unda dasruldes satendero paketebis gaxsnamde da is unda iyos TandarTuli satendero dokumentaciasTan ise, rom potenciuri monawileebi iyvnen gacnobilni maTi mxridan gansaxorcielebeli garemosdacviTi RonisZiebebis standartebs da hqondeT is asaxuli TavianT satendero winadadebebSi. didi moculobisa da gancalkevebuli Semamsubuqebeli RonisZiebebi asaxuli da Sesabamisad ganfasebuli iqneba samuSaoTa moculobis uwyisebSi. garemosdacviTi RonisZiebebis gegma da garemosdacviTi marTvis
saxelmZRvanelo principebi kontraqtorebisaTvis (bmuli 4) aris samuSaoTa kontraqtebis ganuyofeli nawili, romlis
ganxorcieleba savaldebuloa kontraqtorebisTvis.
16
saqarTvelos municipaluri ganviTarebis fondi, rogorc
samSeneblo samuSaoebis ganmaxocielebeli, pasuxismgebeli iqneba,
rom samuSaoebis ganxorcieleba Sesabamisi iyos kontraqtiT
gaTvaliswinebul vadebTan, maT Soris garemosdacviTi
RonisZiebebis gegmasTan. wvrilmani darRvevebisTvis, romelic
iwvevs droebiT magram Seqcevad dazianebas, kontraqtors eZleva
48 saaTi problemis mogvarebisa da garemos aRdgenisaTvis. Tu es
moxda am periodia ganmavlobaSi da RonisZiebebi
damakmayofilebelia, sxva tipis aqtivobebis Catareba aRar iqneba
aucilebeli. winaaRmdeg SemTxvevaSi, mgf sxva kontraqtoris
daxmarebiT SeZlebs am problemis mogvarebas, da Tanxas
gadauxdis damrRvevi kontraqtoris momdevno anazRaurebis
wilidan. mniSvnelovani darRvevebis SemTxvevaSi, romelic iwvevs
xangrZliv da Seuqcevad dazianebebas, gamoyenebuli iqneba
finansuri jarima kontraqtis Rirebulebis 1%, aRdgeniTi
RonisZiebebis safasuris damatebiT.
10. garemosdacviTi monitoringi
garemosdacviTi monitoringi aris mgf-is sazedamxedvelo
saqmianobis ganuyofeli nawili proeqtis ganxorcielebis
periodSi. mgf pasuxismgebelia adgilze rogorc samSeneblo
samuSaoebis menejerebis saqmianobaze, aseve momuSave personalis
Sesabamisobaze garemosdacviTi RonisZiebebis gegmasTan. mgf
moiTxovs kontraqtorisgan samuSaoebis garemosdacviTi
nebarTvebis droul wardgenas asfaltis/betonis konstruqciebze
(flobis SemTxvevaSi); licenziebs inertul masalebze
(samtexlos arsebobis semTxvevaSi); xelmoweril xelSekrulebas
adgilobriv organoebTan narCenebis gatanasTan dakavSirebiT. mgf
ganaxorcielebs adgilze monitorings kontraqtoris mier
ganxorcielebuli samSeneblo samuSaoebis SesabamisobasTan
dakavSirebiT garemosdacviTi RonisZiebebis gegmasTan, moaxdens garemoscdaviTi sakiTxebis an riskebis identificirebas da
daakvirdeba dadgenili aRdgeniTi RonisZiebebis swor gamoyenebas. Tu aRniSnuli ar iqneba Sesabamisoba garemosdacviTi
RonisZiebebis gegmasTan, mgf daavalebs kontraqtorebs miiRon
makoreqtirebeli zomebi da kvlavac ganaxorcielebs yuradRebiT
dakvirvebas samuSaoebis progresze.
mgf aseve daiqiravebs samuSaoebis saerTaSoriso sazedamxedvelo
kompanias zemoT aRwerili sameTvalyureo funqciebis ukeT
gansaxorcieleblad. garemosdacviTi, kulturuli da socialuri
17
sakiTxis aspeqtebi iqneba sameTvalyureo kompaniis teqnikuri
davalebis ganuyofeli nawili.
11. angariSi
qveproeqtebis garemosdacviTi zedamxedvelobis dokumentireba
savaldebuloa. yovelTviuri monitoringis angariSebisTvis
SemuSavebulia monitoringis sakontolo siebi (bmuli 6), sadac
asaxulia TiToeuli Semamsubuqebeli zomis xarisxi da
moculoba garemosdacviTi RonisZiebebis gegmis Sesabamisad.
aRniSnuli informacia dadasturebuli iqneba adgilze
gadaRebuli foto masalebiT.
kvartaluri Sualeduri angariSebis garemosdacviTi nawili,
romelic gaziarebulia msoflio bankTan, unda gadmoscemdes
ufro safuZvlian, analitikur informacias rgp-is
garemosdacviTi RonisZiebebis Sesrulebis Sesaxeb, rac
gulisxmobs garemosdacviTi RonisZiebebis gegmidan
gadaxvevebis/darRvevebis mimoxilvas angariSebis periodSi,
instruqciebs, romelic kontraqtorebs miecaT nebismieri
sisustis an gansazRvruli sakiTxebisa da gamovlenili
SemTxvevebis Semdgomi RonisZiebebis mimarT.
savaldebuloa dauyovnebliv Setyobineba msoflio bankisTvis
angariSebis vadebis wardgenis gaTvaliswinebis gareSe nebismieri
SemTxvevis, sagangebo situaciebis an gauTvaliswinebeli
SemTxvevebis Sesaxeb, romelic SeiZleba moxdes samuSaoebis
periodSi da pirdapir da iribad axdendes gavlenas garemoze,
fizikur kulturul resursebze, samuSaoebis uzrunvelmyof
personalze an/da proeqtis obieqtebis siaxloves myof
mosaxleobaze.
18
a. zemoqmedebis identifikacia
bmuli 1
qveproeqtebis garemoze zegavlenis Sefasebis
skriningisa da klasifikaciis kiTxvari
aqvs Tu ara proeqts sagrZnobi
gavlena garemoze?
raSi mdgomareobs proeqtis
mniSvnelovanad sasargeblo da
uaryofiTi zegavlena garemoze?
aqvs Tu ara proeqts raime
mniSvnelovani potenciuri zegavlena
adgilobriv an zegavlenis arealSi
myof sazogadoebis jgufebze?
ra zegavlenas axdens proeqti
adamianis janmrTelobaze?
19
(b) Semamsubuqebeli zomebi
ra alternativebia ganxiluli
proeqtis ganxorcielebis gegmaSi da
ra tipis Semamsubuqebeli zomebia
SemoTavazebuli?
wina analogiuri proeqtebidan
miRebuli ra saxis gamocdileba iqna
gaTvaliswinebuli proeqtis
ganxorcielebis gegmaSi?
monawileobdnen Tu ara proeqtis
momzadebaSi dainteresebuli
sazogadoebis jgufebi da
adekvaturad iqna Tu ara
gaTvaliswinebuli maTi interesebi
da gamocdileba?
(d) kategorizacia da daskvna
skriningis Sedegebze dayrdnobiT,
1. qveproeqti uaryofilia
2. qveproeqti miRebulia
Tu miRebulia, riskebis Sefasebaze dayrdnobiT, qveproeqtis
momzadeba moiTxovs:
1. mciremasStabiani samSeneblo da
sareabilitacio saqmianobebis garemosdacviTi RonisZiebebis sakontrolo siis Sevsebas
2. garemoze zegavlenis ganxilvas,
garemosdacviTi RonisZiebebis gegmis CaTvliT.
20
bunebrivi da
socialuri
garemos
sensitiuri
mimRebni
qveproeqtis
obieqtis irgvliv
bmuli 2
uflebamosili qveproeqtebis riskebis Sefaseba
aris /
Nar
aris?
mniSvnelovani
potenciuri zemoqmdeba
/
maRali riski
(aRniSneT)
umniSvnelo potenciuri
zemoqmdeba /
dabali riski
(aRniSneT)
bunebrivi
adgilsamyofeli,
mowyvladi
ekosistemebi
tyeebi; daWaobebuli
arealebi; frinvelebis
budobisa da gadamfreni
frinvelebis dasvenebis
adgilebi, cocxali
bunebis koridorebi,
romelic dacul
teritoriebs aerTebs,
cicabo ferdobebi,
alpuri da subalpuri
zonebi, mwvane mindvrebi,
Zlier transformirebuli
urbanuli an sasoflo
landSaftebi, samrewvelo
obieqtebi, antropogenuli
zemoqmedebis qveS
arsebuli teritoriebi
zedapiruli
wylebis obieqtebi
didi mdinareebi da
mdinaris Walebi, trans-
sasazRvro wylis
obieqtebi da maTi
Senakadebi, tbebi; ufro
mcire zomis wylis
obieqtebi, romelsac didi
daniSnuleba aqvs
adgilobrivi Temebis
(mosaxleobis) an
biomravalferovnebisaTvis
mcire mdinareebi da
nakadulebi, xelovnuri
wyalsacavebi da tborebi,
romlebsac ar gaaCnia
marali Rirebuleba
adgilobrivi Temebis
(mosaxleobis) an
biomravalferovnebisaTvis
gruntis wylebis
resursebi
regionuli/saxelmwifo
mniSvnelobis
danaleqebi, mineraluri
da/an Termuli wylebis
wyaroebi, gruntis
wylebis maRali done
gruntis wylebis
normaluri done
Rirebuli N daculi landSaftebi,
gamorCeuli esTeturi
Zlier transformirebuli
urbanuli an sasoflo
21
landSaftebi
Rirebulebis
landSaftebi, mwvane
mindvrebi, rekreaciuli
zonebi
landSaftebi, samrewvelo
obieqtebi, antropogenuli
zemoqmedebis qveS
arsebuli teritoriebi
fizikuri
kulturuli
resursebi
kulturis Zeglebis
individualuri an
saerTo dacvis zonebi,
istoriuli an
tradiciuli obieqtebi
(religiuri, sasaflao,
ritualuri)
kulturuli resursebis
ararseboba
dasaxlebuli
punqtebi
20-ze meti zemoqmedebis
qveS myofi mosaxle;
saWiroa fizikuri
adgilmonacvleoba
20-ze naklebi
zemoqmedebis qveS myofi
mosaxle; saWiro ar
aris fizikuri
adgilmonacvleoba
Ggeologiuri
safrTxeebi:
Zlieri erozia,
mewyerebi,
datborva
aRricxulia
ar aris aRricxuli
Tuki Sefasebis zemoTmoyvanili nebismieri kriteriumis safuZvelze
mosalodnelia, rom qveproeqti iyos maRali riskis matarebeli, is maRali
riskis qveproeqtad ganixileba. unda Catardes garemoze zemoqmedebis
mimoxilva da momzaddes garemosdacviTi RonisZiebebis gegma.
Tuki Sefasebis zemoTmoyvanili kriteriumebis safuZvelze qveproeqti
savaraudod ar aris maRali riskis matarebeli, is dabali riskis qveproeqtad
ganixileba da unda Seivsos mcire samSeneblo da sareabilitacio samuSaoebis
garemosdacviTi RonisZiebebis sakontrolo sia
22
bmuli 3
qveproeqtebis socialuri და kulturuli resursebis
skriningi
informacia socialuri usafrTxoebis zomebis
skriningis Sesaxeb
diax ara
1 informacia qveproeqtebis obieqtebis mflobelobis da kuTvnilebis statusis Sesaxeb aris xelmisawvdomi da sarwmuno? (skriningi ver dasruldeba zemoxsenebulis mopovebamde)
2 SezRudavs Tu ara proeqti xalxisaTvis maTi
ekonomikuri resursebis xelmisawvdomobas,
rogoricaa miwa, saZovrebi, wylis resursebi,
komunaluri samsaxurebi an sxva resursebi,
romelzec isini damokidebulni arian?
3 proeqtis Sedegad mosalodnelia Tu ara
individebis an ojaxebis gansaxleba, an arsebobs
Tu ara miwis Sesyidvis saWiroeba (saxelmwifo
an kerZo, droebiT an mudmivad)
mSeneblobisaTvis?
4 mohyveba Tu ara proeqts Sedegad mosavlis,
xexilis da sameurneo infrastruqturis
(rogoricaa beRlebi, ezos tualetebi da
samzareuloebi) droebiTi an mudmivi dakargva?
Tuki zemoxsenebul romelime kiTxvaze (garda SekiTxvisa 1) pasuxi aris “diax”, maSin
gamoyenebuli unda iqnas OP/BP 4.12 iZulebiTi gansaxleba da Semamsubuqebeli zomebi
unda ganxorcieldes am OP/BP 4.12 da gansaxlebis politikis CarCo dokumentis
Sesabamisad
informacia kulturuli resursebis usafrTxoebis
zomebis skriningis Sesaxeb diax ara
5 saWiroebs Tu ara proeqti miwis samuSaoebs
istoriuli, arqeologiuri an kulturuli
memkvidreobis obieqtebis siaxloves?
Tuki pasuxi kiTxvaze 5 aris “diax”, maSin gamoyenebuli unda iqnas OP/BP 4.11Pfizikuri kulturuli resursebi da SemTxveviT mopovebuli masalebis marTva unda
ganxorcieldes OP/BP–sa da garemosdacviTi RonsiZiebebis CarCo dokumentSi warmodgenili Sesabamisi procedurebis Sesabamisad.
23
bmuli 4
garemoze zegavlenis marTvis saxelmZRvanelo principebi
kontraqtorebisaTvis
daniSnuleba
kontraqtorebisaTvis garemoze zegavlenis marTvis saxelmZRvanelo
principebis saxelmZRvanelos daniSnulebaa gansazRvros samSeneblo
praqtikis minimaluri standartebi, romelic municipaluri ganviTarebis
fondisaTvis (mgf) aris misaRebi.
samanqano da fexiT mosiaruleTa gzebi
sareabilitacio samuSaoebis Casatareblad SesaZloa saWiro gaxdes
garkveuli samanqano da fexiT mosiaruleTa gzebis gadaketva, an
gadatana, rasac mSeneblobis procesSi mudmivi an droebiTi xasiaTi
eqneba. kontraqtorma unda moaxdinos SemovliTi gzis organizeba, raTa
uzrunvelyos alternatiuli marSruti transportisa da/an fexiT
mosiaruleTaTvis.
yoveli samanqano an fexiT mosiaruleTa gzis ayris, gadaketvis, an
nebismieri sxva saxis Carevis SemTxvevaSi, kontraqtori organizebas
gaakeTebs, rom SeZlebisdagvarad naklebad moxdes am quCaze
transportisa da fexiT mosiaruleTa moZraobis dabrkoleba samSeneblo
samuSaoebis msvlelobisas.
im SemTxvevaSi, rodesac sareabilitacio samuSaoebi iwvevs arsebuli
saxelmwifo an kerZo mflobelobaSi myofi gzebis, an raime sxva
saxelmwifo an kerZo satransporto gasasvlelebis gadaketvas,
kontraqtori SeZlebisdagvarad uzrunvelyofs SemovliT gzebs.
samSeneblo da ganaTebis standartebi SesatyvisobaSi unda iyos
nebismieri klasis satransporto saSualebis moTxovnebTan, romelic
arsebuli gzebiT sargeblobs, xolo SemovliTi gzebis sigane
SeZlebisdagvarad ar unda iyos moqmedi gzis siganeze naklebi.
SemovliTi gzebi arsebuli gzebis gauqmebamde unda aSendes da
eqspluataciisas adekvaturad unda uzrunvelyos transportis moZraoba.
kontraqtors aseve evaleba yvela savaldebulo, sainformacio firniSebis
uzrunvelyofa, aRmarTva da SenarCuneba drois saWiro monakveTis
ganmavlobaSi.
24
satvirTo manqanebisa da samSeneblo teqnikis moZraoba
kontraqtori, romelsac myari an Txevadi samSeneblo masalebi gadaaqvs,
mkacr zomebs miiRebs, raTa minimumamde daiyvanos gzebis danagvianeba.
amisaTvis man unda uzrunvelyos manqanebis datvirTva imgvarad, rom
aridebul iqnas samSeneblo masalis gadmoyra an gadmoRvra da aseve
ganaxorcielos yvela im manqanis gverdiTi da zeda mxaris gadaxurva,
romliTac talaxi, qviSa, sxva masalebi da samSeneblo nagavi gadaaqvT.
kontraqtorma aseve unda miiRos yvela SesaZlo zoma, raTa samSeneblo
obieqtze Sesvlamde adgili ar hqondes satvirTo manqanebis
gzatkecilebze gaCerebas.
satransporto moZraobis usafrTxoebis zomebi
kontraqtorma unda uzrunvelyos, aRmarTos da SeinarCunos is sagzao
niSnebi, sagzao niSnulebi, ganaTeba, barierebi da satransporto
sakontrolo niSnebi, romlebic saWiro iqneba sareabilitacio obieqtis
axlo arealSi transportis usafrTxo moZraobisaTvis. kontraqtori
manamde ar daiwyebs samanqano gzebTan dakavSirebul samuSaoebs, sanam
srulad ar amoqmeddeba samuSaoebiT gamowveuli satransporto
usafrTxoebis zomebi.
samSeneblo obieqtze gamavali gza da Senobebis misadgomebi
sareabilitacio samuSaoebis ganxorcielebisas, kontraqtori
usafrTxoebis yvela SesaZlo zomas miiRebs, raTa mimdebare
teritoriebis mflobelebs, macxovreblebs, da zogadad sazogadoebas
aaridos an Seamciros nebismieri saxis Semawuxebeli garemoeba an
uxerxuloba. kontraqtori mosaxleobas SeunarCunebs mTel
sareabilitacio obieqtze an mis nawilze gavlis uflebas, aseve
sazogadoebriv da kerZo misasvlelebs mimdebare SenobebTan usafrTxo
mdgomareobaSi da imave standartebiT, rogorc kontraqtis dasawyisSi
iyo. saWiroebis SemTxvevaSi, kontraqtori mosaxleobis survilisamebr
uzrunvelyofs of gadasasvlelis an misasvlelis misaReb alternatiul
saSualebebs.
arsebuli nagebobebis dacva
kontraqtori mSeneblobis procesSi saTanadod daicavs yvela Senobas,
konstruqcias, samsaxurs da nagebobas zianis, Semawuxebeli garemoebebisa
da ngrevisagan. kontraqtori mSeneblobis procesSi yvela SesaZlo zomas
miiRebs yoveli Senobis, konstruqciis, milgayvanilobis, kabelebis,
kanalizaciis, rkinigzis da sxva mowyobilobebis dasacavad.
25
arsebuli konstruqciebis gamoyeneba
kontraqtori ar gansazRvravs adgilmdebareobas masalebis, sawyobis,
aRWurvilobis an droebiTi samuSaoebisaTvis arsebuli konstruqciebis
zemoT, qvemoT an mimdebared _ rogorebicaa xidebi, viadukebi, kedlebi an
miwayrilebi _ imgvarad, rom safrTxe Seuqmnas am konstruqciebs.
xmauris da mtveris kontroli
kontraqtori yvela praqtikul zomas miiRebs, raTa minimumamde daiyvanos
sareabilitacio obieqtidan gamosuli mtveri da xmauri. am RonisZiebebSi
Sedis:
• samuSao saaTebis dacva sacxovrebel masivebTan an masivebSi;
• aRWurvilobis Senaxva karg samuSao mdgomareobaSi, raTa
minimaluri iyos dazianebuli aRWurvilobis meqanikuri vibraciiT,
WrialiT da gruxuniT gamowveuli xmauri, iseve rogorc
gamonabolqvi da anaorTqli manqanebidan;
• aRWurvilobis gamorTva, roca igi gamoyenebis procesSi ar aris
wyalmomaragebasTan dakavSirebuli konfliqtebi
kontraqtorma unda uzrunvelyos, rom samuSao brigadas adekvaturad
miuwvdebodes xeli usafrTxo wyalmomaragebaze, rac, Sesabamisi
samsaxuris sazianod unda aRiniSnos, arc adgilobrivi mosaxleobisTvis
aris uzrunvelyofili. im SemTxvevaSi, Tu arsebobs riski wylis
SezRudul resursebze konkurenciisa, maSin kontraqtorma unda
uzrunvelyos, rom adgilobrivi momarageba ar Seferxdes, xolo samuSao
brigadebs wyali miewodos alternatiuli wyarodan saWiroebisamebr (mag.
cisternebiT).
narCenebis gadayra
kontraqtori unda SeuTanxmdes klient municipalitets samSeneblo
nagvis gadayris Taobaze. municipalitetma unda gamoyos nagavsayreli
myari narCenebis gasatanad an narCenebis Casamarxi poligoni. raime
saxifaTo narCenebis uecari aRmoCenis SemTxvevaSi, kontraqtori klients
Seatyobinebs zemoxsenebuli faqtis Sesaxeb da mkacrad daicavs klientis
miTiTebebs amgvari narCenebis gatanis Sesaxeb.
26
niadagis dacva
kontraqtori yvela SesaZlo zomas miiRebs niadagis degradaciis da
eroziis Tavidan asacileblad. mZime teqnikis gamoyeneba
SeZlebisdagvarad unda SeizRudos, raTa ar moxdes miwis gatkepna.
niadagis erozia da ferdobebis CamoSlis problema unda gadaiWras
qanobebis daterasebis, xeebis dargvisa da zRudarebis mSeneblobis
meSveobiT.
xeebisa da sxva mcenareulobis dacva
kontraqtorma SeZlebisdagvarad unda aicilos xeebis gaCexva da sxva
mcenareulobis dazianeba. mwvane safaris ganadgureba obieqtze an mis
siaxloves minimumamde unda iqnas dayvanili misadgomi marSrutebis da
samSeneblo masalebis sawyobebis, aseve mZime teqnikis gasaCerebeli
adgilebis mdebareobis adekvaturi SerCevis meSveobiT.
sagangebo kontaqtebi da procedurebi
kontraqtori moamzadebs da awarmoebs sagangebo situaciaSi sakontaqto
informacias yoveli sareabilitacio obieqtisaTvis, romelic gamosaCen
adgilas iqneba gamofenili da xelmisawvdomi iqneba personalisaTvis.
sagangebo situaciaSi sakontaqto informacia unda Seicavdes telefonis
nomrebs da adgilobrivi xelisuflebis/samsaxurebis Setyobinebis
meTodebs xanZris, saswrafo samedicino daxmarebis saWiroebis,
komunikaciebis moSlis, saxifaTo masalebTan dakavSirebuli problemebis
da sxv. SemTxvevebSi.
sareabilitacio obieqtis dasufTaveba samuSaoebis dasrulebisas
kontraqtorma samuSaos msvlelobisas da misi damTavrebis Semdeg unda
daasufTavos yvela samuSao adgili obieqtis farglebSi da mis gareT,
misadgomebis CaTvliT. narCeni miwa da masalebi, droebiTi gzebi,
danadgarebi, fardulebi, ofisebi da droebiTi SemoRobva aRebul unda
iqnas, saZirkvlebi amovsebuli, xolo miwis zedapirs SeZlebisdagvarad
daubrundes pirvandeli saxe.
27
bmuli 5
garemosdacviTi RonisZiebebis sakontrolo sia
mciremasStabiani samSeneblo da sareabilitacio samuSaoebisaTvis
garemosdacviTi RonisZiebebis gegmis sakontrolo siis gamoyenebis zogadi
saxelmZRvanelo principebi:
dabalriskiani topologiebisaTvis, rogoricaa skolisa da saavadmyofos
sareabilitacio samuSaoebi, ECA -s usafrTxoebis gundma SeimuSava amJamindeli
garemosdacviTi RonisZiebebis gegmis formatis alternativa, raTa jandacvis,
ganaTlebis da komunaluri momsaxurebis seqtorebSi mciremasStabiani
sareabilitacio da samSeneblo samuSaoebisaTvis garemosdacviTi RonisZiebebis
gegmis momzadebis ufro racionaluri midgomisaTvis gaexsna gza. sakontrolo
siis tipis formati SemuSavebul iqna “mowinave gamocdilebis nimuSis”
uzrunvelsayofad, igi momxmarebelze orientirebuli da usafrTxoebis
moTxovnebis Sesatyvisia.
garemosdacviTi RonisZiebebis gegmis sakontrolo siis tipis formati miznad
isaxavs moicvas ZiriTadi tipiuri Semamsubuqebeli midgomebi im samSeneblo
samuSaoebis kontraqtebisaTvis, romlebsac mcire, adgilobrivi zegavlena aqvs
garemoze. miRebulia, rom am formatSi mocemuli iyos garemosdacviTi marTvis
gegmis (EMP) an garemosdacviTi marTvis CarCo dokumentis (EMF) ZiriTadi elementebi, raTa daculi iqnas msoflio bankis garemosdacviTi Sefasebis
moTxovnebTan Sesatyvisoba OP 4.01 farglebSi. winamdebare sakontrolo siis
daniSnulebas warmoadgens, rom igi gamoyenebul iqnas saxelmZRvanelod mcire
samuSaoebis kontraqtebisaTvis da Seadginos satendero dokumentaciis
ganuyofeli nawili bankis dafinansebuli mcire samSeneblo proeqtebis
ganmaxorcielebeli kontraqtorebisaTvis.
sakontrolo sia sami ganyofilebisagan Sedgeba:
nawili 1 Seicavs aRweriT nawils, romelic axasiaTebs proeqts da detalurad
gansazRvravs instituciur da sakanonmdeblo aspeqtebs, teqnikuri
proeqtis arss, unar-Cvevebis gamomuSavebis programis potenciur
saWiroebas da sazogadoebrivi konsultaciebis procesis aRweras. es
28
ganyofileba or gverdamde moculobis unda iyos. damatebiTi
informaciis Semcveli danarTebi saWiroebisamebr iqneba TandarTuli.
nawili 2 Seicavs garemosdacviTi da socialuri skriningis sakontrolo sias,
sadac saqmianobebi da potenciuri garemosdacviTi sakiTxebi moiniSneba
martiv diax/ara formatSi. Tuki “diax” pasuxis gacemisas
moqmedebaSi modis romelime mocemuli saqmianoba/sakiTxi, miTiTebulia
Semdegi cxrilis saTanado ganyofileba, romelic Seicavs naTlad
formulirebul marTvisa da Semamsubuqebel zomebs.
nawili 3 warmoadgens monitoringis gegmas proeqtis mSeneblobisa da
ganxorcielebis periodis saqmianobebisaTvis. igi inarCunebs igive
formats, rac B kategoriis proeqtebisaTvis bankis mier aris
moTxovnili garemosdacviTi RonsiZiebebis gegmisaTvis. am
sakontrolo siis mizans warmoadgens, rom nawilebi 2 da 3 Sevides
sakonkurso dokumentaciaSi kontraqtorebisaTvis, satendero fasebis
miTiTebiT da gulmodgine zedamxedvelobiT samuSaoebis
ganxorcielebis ganmavlobaSi.
29
sarCevi
a) zogadi informacia proeqtisa da obieqtis Sesaxeb
b) informacia usafrTxoebis Sesaxeb
g) Semamsubuqebeli zomebi
d) Mmonitoringis gegma
30
nawili Aa: zogadi informacia proeqtisa da saproeqto teritoriis Sesaxeb
institucionaluri da administraciuli sakiTxebi
Qqveyana
Qqve-proeqtis
dasaxeleba
Qqve-proeqtis miznebi
da saqmianoba
institucionaluri
RonisZiebebi (dasaxeleba
da kontaqtebi)
Mmsoflio bankiB
Pproeqtis
marTva
MDF
Aadgilobrivi mxare da/an mimRebi
ganxorcielebis
struqtura
(dasaxeleba da
kontaqtebi)
usafrTxoebis zedamxedveloba
M
msoflio banki
Aadgilobrivi mxare
zedamxedveloba
teqnikuri
zedamxedveli
Aadgilobrivi
Semmowmeblebi
zedamxedveloba
usafrTxoebis
zedamxedveloba
saproeqto teritoriis aRwera
saproeqto
teritoriis
dasaxeleba
teritoriis lokaciis
aRwera
danarTi 1: saproeqto
teritoriis ruka [ ]Y [ ] N
vin aris miwis
mflobeli?
Ggeografiuli,
fizikuri,
biologiuri,
geologiuri,
hidrografiuli da
socio-ekonomikuri
konteqstis aRwera
samSenebloMmasalebis,
gansakuTrebiT
inertuli masalebis,
wylis, qvebis
mdebareoba da manZili
kanonmdebloba
Eerovnuli da
adgilobrivi
31
kanonmdebloba da
nebarTvebi, romlebic
proeqtiT
gaTvaliswinebul
saqmianobasTan
dakavSirebuli
sazogadoebrivi konstultacia
sazogadoebrivi
konsultaciis
Catarebis
drois/adgilis
gansazRvra
institucionaluri unarebis Camoyalibeba
gaTvaliswinebulia
Tu ara garkveuli
unarebis
Camoyalibeba?
[ ] ara an [ ]diax Tu, diax danarTSi 2 warmodgenilia unarebis Camoyalibebis
programa
32
32
nawili b: informacia usafrTxoebis Sesaxeb
2 miwis Sesyidva gulisxmobs xalxis gadaadgilebas, saarsebo wyaros cvlilebas, kerZo sakuTrebaSi SeWras, miwis Sesyidvas/gadacemas, da exeba adamianebs
romlebic cxovroben da/an araregistrirebul mobinadreebs da/an biznesis mepatroneebs (kioskebi) im miwaze, romelic Sesyiduli unda iqnas. .
3 toqsikuri / saxifaTo masalebi gulisxmobs, magram ar Semoifargleba: azbestiT, toqsikuri saRebavebiT, momwamlavi gamxsnelebiT, tyviis saRebaviT.
garemosdacviTi/socialuri skriningi
Seicavs/gulisxmobs
Tu ara obieqtze
saqmianoba Semdegi
saqmianobebidan
romelimes?
saqmianoba/sakiTxi statusi moqmedebaSi moyvanili saqmianoba
a. Senobis reabilitacia [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili a ganyofileba
b. axali mSenebloba [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili a ganyofileba
g. individualuri wyalgamwmendi sistema [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili b ganyofileba
d. istoriuli Senobebi da ubnebi [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili g ganyofileba
e. miwis Sesyidva2 [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili d ganyofileba
v. saxifaTo da toqsikuri masalebi3 [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili e ganyofileba
z. zemoqmedeba tyeebze da dacul teritoriebze [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili v ganyofileba
T. sanitaruli narCenebis gatana/gankargva [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili z ganyofileba
i. transportis da fexiT mosiaruleTa usafrTxoeba [ ] diax [ ] ara ix qvemoTmoyvanili T ganyofileba
33
33
nawili g: Semamsubuqebeli zomebi
saqmianoba parametrebi Semamsubuqebeli zomebis sakontrolo sia
0. zogadi pirobebi Setyobineba da
muSaxelis usafrTxoeba
(a) adgilobrivi samSeneblo da garemosdacviTi inspeqtorati da Temi Setyobinebul iqna
mosalodneli RonisZiebebis Sesaxeb.
(b) sazogadoeba Setyobinebul iqna samuSaoebis Sesaxeb Sesabamisi Setyobinebis meSveobiT, mas mediiT
da/an sayovelTaod xelmisawvdomi obieqtebze (samSeneblo obieqtis CaTvliT)
(c) yvela iuridulad saWiro nebarTva mopovebul iqna mSeneblobisa da/an reabilitaciisaTvis
(d) kontraqtorma oficialuri Tanxmoba ganacxada, rom yvela samuSao ganxorcieldeba usafrTxod
da disciplinirebulad, rac minimumamde daiyvans zemoqmedebas mezoblad mobinadreebze da
garemoze. .
(e) muSaxelis piradi damcavi saSualebebi SesatyvisobaSi unda iyos saerTaSoriso standartebTan
(yovelTvis damcavi Cafxutebi, saWiroebisamebr niRbebi da damcavi saTvaleebi, usafrTxoebis
Rvedebi da usafrTxo Ceqmebi)
(f) obieqtebze saTanado niSnebis dayeneba Seatyobinebs muSaxels ZiriTad wesebsa da normebs,
romlebTan Sesatyvisobac savaldebuloa.
a. zogadi
sareabilitacio da/an
samSeneblo saqmianobebi
haeris xarisxi
(a) interieris ngrevisas nagvis Camosayreli xis arxebi iqneba gamoyenebuli pirveli sarTulis zeviT
(b) nangrevi narCenebi gakontrolebul zonaSi Seinaxeba, sadac wyliT moirwyveba mtvris Tavidan
asacileblad
(c) pnevmaturi burRvis/kedlis ngrevis dros warmoqmnili nangrevebis mtveri aRmoifxvreba wyliT
permanentulad morwyvisa da/an obieqtze mtversawinaaRmdego ekranebis dayenebis meSveobiT.
(d) mimdebare garemo (trotuarebi, gzebi) samSeneblo nagvisagan gaicleba mtvris minimumamde
dasayvanad
(e) obieqtze ar moxdeba samSeneblo masalebis/narCenebis Riad dawva
(f) obieqtebze ar unda hqondes adgili samSeneblo teqnikis uqm svlaze funqcionirebas
Nxmauri (a) samSeneblo xmauri nebarTvaSi gansazRvrul SezRudul saaTebSi iqneba nebadarTuli
(b) eqsplotaciis dros generatorebis Zravis saxuravebi, haeris kompresorebi, da sxva
meqanizirebuli aRWurviloba daixureba, da aRWurviloba sacxovrebeli ubnebidan
SeZlebisdagvarad Sors ganTavsdeba.
wylis xarisxi (a) obieqtze gatarebuli iqneba eroziisa da natanis kontrolis saTanado zomebi, rogoricaa
magaliTad Tivis zvinulebi da/an naleqis Semakavebeli Robeebi, raTa moxdes natanis SeCereba, rom
igi obieqtidan mimdebare nakadulebsa da mdinareebSi ar Caedinos da ar gamoiwvios maTi amRvreva
myari narCenebis gankargva (a) ngrevisa da mSeneblobisagan miRebuli narCenebis yvela tipisaTvis gansazRvruli iqneba narCenebis
Segrovebisa da gatanis marSrutebi da obieqtebi.
(b) ngrevisa da mSeneblobis mineraluri narCenebi gamocalkevdeba sxva saerTo nagvisagan, organuli,
Txevadi da qimiuri narCenebisagan, igi obieqtze gadairCeva da Seinaxeba saTanado konteinerebSi.
34
34
(c) samSeneblo nagavi saTanadod Segrovdeba da gadaiyreba licenzirebuli Semgroveblebis mier.
(d) narCenebis gatanis aRricxva iwarmoebs, rogorc nagvis saTanadod gankargvis mtkicebuleba.
(e) saWiroebisamebr kontraqtori ganmeorebiT gamoiyenebs saTanado sicocxlisunarian masalebs
(azbestis garda). b. individualuri
wyalgamwmendi sistema
wylis xarisxi (a) samSeneblo obieqtebis sayofacxovrebo narCenebisa da Camdinari wylebis gankargvis meqanizmi
damtkicebuli unda iyos adgilobrivi xelisuflebis mier.
(b) wyalmimRebSi Cadinebamde, individualuri sakanalizacio sistemidan Camdinari wylebi unda
gaiwmindos, raTa daakmayofilos saxelmwifos mier gansazRvruli Camdinari wylebis xarisxisa da
sakanalizacio wylebis gawmendis xarisxis minimaluri kriteriumebi.
(c) ganxorcieldeba axali sakanalizacio sistemebis monitoringi (proeqtamde/proeqtis Semdgom). (d) samSeneblo manqanebi da meqanizmebi gairecxeba mxolod gansazRvrul adgilas, sadac naJoni ar
daabinZurebs bunebrivi zedapiris wylis obieqtebs.
g. istoriuli nagebobebi kulturuli
memkvidreoba
(a) Tuki Senoba istoriuli Zeglia, axlos imyofeba amgvar ZeglTan an istoriul ubanSi mdebareobs,
ganxorcieldeba Setyobineba, mopovebuli iqneba adgilobrivi xelisuflebis Tanxmoba/nebarTva da
yvela samSeneblo samuSao daigegmeba da ganxorcieldeba adgilobrivi da centraluri
kanonmdeblobis Sesabamisad. (b) uzrunvelyofili iqneba struqtura, imisaTvis, rom artefaqtebi an sxva SesaZlo “SemTxveviTi
aRmoCenebi”, romlebsac SesaZloa adgili hqondes miwis samuSaoebis an mSeneblobis dros
SeniSnuli da registrirebuli iqnas, moxdes dakavSireba saTanado organoebTan, xolo samuSaoebi
gadadebuli an Secvlili iqnas amgvari aRmoCenebis mizeziT.
saqmianoba parametrebi Semamsubuqebeli zomebis sakontrolo sia
d. miwis Sesyidva miwis Sesyidvis gegma
/CarCo dokumenti
(a) Tu miwis eqspropriacia ar iyo gaTvaliswinebuli, magram saWiro gaxda an Tuki miwis legaluri
da aralegaluri mflobelebis mier Semosavlis dakargva ar iyo gaTvaliswinebuli, magram
SesaZloa adgili hqondes, maSin myisve unda Catardes konsultaciebi bankis samuSao jgufis
xelmZRvanelTan. (b) unda ganxorcieldes damtkicebuli (Tuki proeqti amas moiTxovs) miwis Sesyidvis gegma/CarCo
dokumenti. e. toqsikuri masalebi azbestis gankargva (a) Tuki azbesti ganTavsebulia obieqtze, masze naTlad unda iqnas miTiTebuli, rom igi saxifaTi
masalaa. (b) SeZlebisdagvarad, azbesti saTnadod unda iqnas Senaxuli da izolirebuli raTa minimumamde iqnas
dayvanili misi zemoqmedeba. (c) azbesti gatanamde (Tuki gatana saWiro gaxdeba) saTanadod unda dateniandes azbestis mtvris
minimumamde dasayvanad (d) azbestis gatana da gadayra unda ganaxorcielos unarianma da gamocdilma profesionalma. (e) Tuki azbestis masala droebiT aris dasawyobebuli, narCenebi usafrTxod unda iqnas moTavsebuli
Caketil moculobebSi da saTanadod iqnas niSandebuli. gatarebuli unda iqnas usafrTxoebis
zomebi obieqtidan arasanqcirebuli gatanis winaaRmdeg. (f) azbestis ganmeorebiTi gamoyeneba dauSvebelia.
toqsikuri / saxifaTo (a) obieqtze yvela saxifaTo da toqsikuri masalebis droebiTi Senaxva unda ganxorcieldes
35
35
narCenebis gankargva usafrTxo konteinerebSi, romlebzec Sesabamis etiketze miTiTebuli iqneba detaluri informacia
Semadgenlobis, Tvisebebisa da Senaxvis Sesaxeb (b) saxifaTo masalebis WurWlebi unda moTavsdes hermetul konteinerebSi, raTa acilebuli iqnas
daRvra da gamotuteba (c) narCenebis transportireba unda ganxorcieldes specialurad licenzirebuli gadamtanebiT da
gatanil iqnas licenzirebul obieqtze. (d) ar unda iqnas gamoyenebuli toqsikuri ingredientebisa an gamxsnelebis an tyviis Semcveli
saRebavebi. v. zemoqmedebis qveS
myofi tyeebi, Waobebi
da/an daculi
teritoriebi
dacva (a) obieqtis siaxloveSi myofi yvela aRiarebuli ekosistema, daWaobebuli adgili da daculi
teritoria ar unda iqnas dazianebuli an gamoyenebuli, personals mkacrad eqneba akrZaluli
nadiroba, sakvebis mopoveba, tyis moWra da sxva garemos damazianebeli saqmianoba (b) Catardeba obieqtis siaxloveSi myofi didi zomis xeebis kvleva da inventarizacia, didi xeebi
moiniSneba da SemoiRobeba, daculi iqneba maTi fesvTa sistema, acilebuli iqneba nebismieri saxiT
maTi dazianeba. (c) mimdebare Waobebi da nakadulebi daculi unda iyos samSeneblo obieqtidan naJonisagan eroziisa
da naleqis kontrolis saTando mowyobilobiT, rogoricaa magaliTad Tivis zvinulebi da da/an
naleqis Semakavebeli Robeebi.
(d) mimdebare teritoriaze, gansakuTrebiT ki dacul teritoriebze ar unda iyos aralicenzirebuli
karieri, samtexlo an nagavsayreli. z. sanitaruli narCenebis
gankargva
infrastruqtura
sanitaruli narCenebis
gankargvisaTvis
(a) ADGerovnuli normebis Tanaxmad, kontraqtori uzrunvelyofs, rom axlad aSenebuli da/an
reabilitirebuli jandacvis dawesebulebebi aRWurvili iyos sanitaruli narCenebis gankargvis
infrastruqturiT; rac moicavs, magram ar amoiwureba SemdegiT: specialuri saSualebebi sxva narCenebisagan gancalkevebuli samedicino narCenebisaTvis
(raSic Sedis dabinZurebuli instrumentebi “basri da wvetiani instrumentebi”, operirebis
mere qsovilebi da siTxeebi); da unda arsebobdes saTanado Senaxvis saSualebebi samedicino narCenebisaTvis; da Tu saqmianoba moicavs saSualebebiT mkurnalobas, unda adgilze iyos da funqcionirebdes
gadayris saTanado variantebi; T. transportisa da
fexiT mosiaruleTa
usafrTxoeba
pirdapiri an
arapirdapiri safrTxe
sazogadoebrivi
transportisa da fexiT
mosiaruleebisaTvis
samSeneblo saqmianobis
gamo
a) erovnuli normebis Tanaxmad, kontraqtori uzrunvelyofs, rom samSeneblo obieqti saTanadod
iyos daculi, xolo samSeneblo transporti regulirebuli. raSic Sedis, magram ar amoiwureba
SemdegiT: saCvenebeli niSnebi, gamafrTxilebeli niSnebi, barierebi da transportis SemovliTi niSnebi:
obieqti naTlad unda Candes da mosaxleoba gafrTxilebuli iyos yvela potenciur
safrTxesTan dakavSirebiT transportis moZraobis regulirebis sistema da personalis treiningi, kerZod ki obieqtis
SesasvlelSi da obieqtis siaxloves intensiurad moZravi transportisaTvis. usafrTxo
gasasvlelebis da gadasasvlelebis uzrunvelyofa fexiT mosiaruleTaTvis, sadac maTi gzebi
samSeneblo transportTan ikveTeba. samuSao saaTebis misadageba adgilobrivi transportis moZraobis modelTan, mag. ZiriTadi
saqmianobis saaTebi ar unda daemTxves pikis saaTs an naxiris moZraobis periods.
36
36
transportis moZraobis aqtiuri regulireba obieqtze gawvrTnili da mxedvelobis areSi
myofi personalis mier, Tuki es saWiro iqneba mosaxleobis usafrTxo da xelsayreli
gadaadgilebisaTvis. usafrTxo da mudmivi misasvlelebis uzrunvelyofa ofisebis, maRaziebisa da sacxovrebeli
saxlebisaTvis sareabilitacio samuSaoebis ganmavlobaSi, Tuki es Senobebi Riaa
sazogadoebisaTvis.
37
37
nawili d: monitoringis gegma
saqmianoba
romeli
(aris is
parametri
romlis
monitoringic
unda
ganxorcieldes?)
sad
(aris is
parametri
romlis
monitoringic
unda
ganxorcieldes?)
rogor
(unda
ganxorcieldes
parametris
monitoringi?)
rodis
(gansazRvreT
sixSire /
Tu
uwyvetad?)
ratom
(xorcieldeba
parametris
monitoringi?)
vin
(aris
pasuxismgebeli
monitoringze
?)
1.
saqmianobis
tipi
2.
saqmianobis
tipi
3.
saqmianobis
tipi
38
38
bmuli 6
garemosdacviTi monitoringis sakontrolo sia
proeqtebis analizis sammarTvelo
garemos dacvis analizisa da gansaxlebis ganyofileba
g a r e m o z e z e m o q m e d e b i s m o n i t o r i n g i
samSeneblo obieqtis dasaxeleba da adgilmdebareoba
kontraqtoris dasaxeleba
vizitis TariRi (weli/Tve/ricxvi)
zedamxedvelis vinaoba (saxeli, gvari)
samSeneblo samuSaos mimdinare etapi
Sesamowmebeli dokumentebi da faqtebi
statusi
komentari
diax
nawil
obriv
ara
ar exeb
a
nebar
T
vebi,
xel
Sek
ruleb
ebi
kontraqtors gaaCnia sasargeblo wiaRiseulis
mopovebis licenzia
(TariRi, nomeri)
39
39
kontraqtors gaaCnia samSeneblo masalebis
(cementi, asfalti, aguri, a.S.) warmoebisas
garemoze zemoqmedebis nebarTva
(TariRi, nomeri)
kontraqtors miRebuli aqvs samSeneblo
narCenebis saboloo ganTavsebis nebarTva
(TariRi, gamcemi, gamoyofili
adgilis dasaxeleba)
kontraqtors gaformebuli aqvs saxifaTo
narCenebis gadacemisa da gatanis xelSekruleba
(licenzirebul organizaciasTan)
(TariRi, organizaciis dasaxeleba)
samSeneb
lo s
amuSao
Ta war
moeba
samSeneblo obieqti SemosazRvrulia da
gamafrTxilebeli niSnebi mowyobilia
mSenebloba ar aferxebs fexmavalTa da
transportis gadaadgilebas, an mowyobilia
droebiTi SemovliTi gzebi
samuSao saaTebi daculia dasaxlebul
obieqtebSi da maT siaxloves
wylis, eleqtroenergiis, an gazis miwodebis
droebiTi SeCerebis aucileblobisas xdeba
momxmarebelTa winaswari gafrTxielba
samSeneblo manqanebi da teqnika gamarTulia
(ar xdeba sawvav-sapoxis Jonva, Warbi
gamonabolqvi da xmaruri)
40
40
samSeneblo masala da narCenebi droebiT
dasawyobebulia obieqtze gamoyogfil
gansazRvrul adgilas
samSeneblo narCenebis obieqtidan gatana xdeba
regularulad, werilobiT nebdarTul adgilas
transportirebisas samSeneblo masala da
narCenebi Tavsdeba gadaxurul Zaraze
samSeneblo obieqti irwyveba mtvris intensiuri
warmoqmnis da mSrali amindis pirobebSi
samSeneblo obieqtze / banakSi ganTavsebulia
sayofacxovrebo narCenebis Sesagrovebeli
konteinerebi
samSeneblo banakSi miyvanilia wyali,
mowyobilia tualeti da daculia misi
sanitaruli mdgomareoba
miwis samuSaoTa warmoebisas arqeologiuri
aRmoCenisTanave samuSao wydeba da xdeba
damkveTis werilobiTi informireba
usaf
rT-
xoeb
is
zomebi
muSaxeli iyenebs calkeuli teqnologiuri
procesebisTvis aucilebel pirad damcav
saSualebebs (Cafxutebi, xelTaTmanebi,
respiratorebi, saTvaleebi da a.S.)
41
41
samSeneblo obieqtze ganTasebulia
xanZarsawinaaRmdego da saswrafo samedicino
daxmarebis sabaziso nakrebebi
samuSao
Ta
das
ruleb
a
ZiriTad samuSaoTa dasrulebisas warmoebs
obieqtis saboloo dasufTaveba, gare
landSaftTan harmonizeba da gamwvaneba
karieris an misi calkeuli ubnis
eqspluataciis dasrulebisas warmoebs fuWi
masalis ukuCayra, kompaqtireba, terasireba, da
landSaftTan harmonizeba