REDD+ သင်တန်းကျာင်း LEARNING JOURNAL · အြပည့်အဝ...

Journal 12 – Good Governance

1

REDD+ သငတနး ကျာငး – LEARNING JOURNAL

၁၂. ကာငးမန သာ စမအပချပမ

မာတကာ

REDD+ သငတနး ကျာငး – LEARNING JOURNAL ......................................................................... 1

၁၂. ကာငးမန သာ စမအပချပမ ......................................................................................................... 1

ပးလသည အဓက သတငးအချကအလကများ .................................................................................... 3

နဒါနး ...................................................................................................................................................... 4

UNFCCC REDD+ ဆးြဖတချကများအရ စမအပချပမများ .......................................................... 4

အဓပပာယဖငဆချက ............................................................................................................................ 4

UNFCCC ြပဌားချကပါ စမအပချပမ .............................................................................................. 6

ကာငးမန သာစမအပချပမနင REDD+ ........................................................................................ 8

“+” လပငနးများရ မ မာလင သာ တနးအားစများနင အခကအခအတားအဆး များနငဆင သာ စမအပချပမဆငရာ အချကအလကများ ................................................................................................. 14

ပး ပါငးပါဝငမ မရြခငး ............................................................................................................... 16

ဥပ ဒအကျးသက ရာကမစမးရညအားနညးြခငးနင လာဘ ပးလာဘယြပြခငး ကာင ရရည တညတမမရ သာ သမဟတ တရားမဝငသစထတြခငးများြဖစပား စြခငး ............................................. 24

ြမယာပငဆငခငအားနညးြခငး ............................................................................................................. 28

ခငြပမန ပါမစများထတ ပးရာတင ပငလငးြမငသာမမရြခငး ................................................................. 30

အားနညး သာ၊ ြပညစမမရ သာ သမဟတ ပဋပကခြဖစ စ သာ ဥပ ဒများ ............................................. 31

နငငအဆင REDD+ မဟာဗျဟာနင REDD+ မဝါဒနင နညးလမးများက ရးဆရနနင ညနငး ဆာငရကရန ကာငးမန သာစမအပချပမ ................................................................................ 33

အသးြပနငမည မဝါဒနင နညးလမးများ(PAMs) အား ရးဆြခငး .................................................... 33

အသးြပနင သာ မဝါဒများနင နညးလမးများက ဦးစား ပးသတမတြခငး .......................................... 34

မနကန သာအဖ အစညးများ/အများပါဝင သာ ဆးြဖတြခငးတြဖင မဟာဗျဟာဆငရာဆငရာ စစပညနငး ပးြခငး .............................................................................................................................. 35

NS/ APs နင PAMs များက အ ကာငအထည ဖာ ရး စမအပချပမအား ကာငး စရန ြပလပြခငး ..... 36

အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကနငရနပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမစမးရညြမငတင ပးြခငး .................... 37

မဝါဒများနငနညးလမးများက စာင ကညရန တာဝနသမဆငရာနညးလမးယနတရား................................ 39

ပမနတ ြပနချက ပးသညစနစများ ...................................................................................................... 39

ဘာက စာင ကည လလာမလ။ .............................................................................................................. 39


2

PAM က ဘယသ တက စာင ကည လလာမလ .................................................................................. 41

PAMs က ထ ရာကစာ စာင ကည လလာြခငးအတက အ ြခအ န ကာငးများ ဖနတး ပးြခငး ........... 42

နစနာ စသညအ ကာငးအရငးနင ြပနလညအစား ပး လျာသညစနစ ................................................... 43

လြခစတချရမအစအမများ ..................................................................................................................... 43

Cancun လြခစတချရမအစအမများ၏ စညးမျဉးများအတငး မဝါဒနငနညးလမးများ၏ အကျးအြမတနင ရငးနး စနးစားရမတအ ပ အကြဖတသးသပချက ................................................................................ 45

REDD+ ရနပ ငများအား ပငလငးြမငသာမ၊ ညမမနင တာဝနယမတြဖင စမအပချပြခငး ................... 50

ပငလငးြမငသာမ .................................................................................................................................... 51

REDD+ ရနပ ငများအား စမအပချပရန ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးနင ဆးြဖတချက ပးြခငး ........ 51

လစလျရြခငး၊ အ ကာငးြပချက ပးြခငးနင ြပနလညြပငဆငြခငး ...................................................... 52

ညမမ ..................................................................................................................................................... 52


3

ပးလသည အဓက သတငးအချကအလကများ

• ကာငးမနး သာ စမအပချပမနငပတသက၍ လပဂဂ လများ၊ လမအဖအစညးများနင

ယဉ ကျးမဆငရာများ အစရသညတအားလးတင တနးတညတ အသးချနင သာ

တစကမဘာလးဆငရာ အဓပပာယဖငဆချက မရသညအတက ၎ငး၏ အဓကစညးမျဉး

စညးကမးများြဖင နားလည သဘာ ပါကနငရန ရးရးရငးရငးြဖစပါသည။

• စမအပချပမဆငရာ စညးမျဉးစညးကမးများသည နငငတစနငငအတက စဉဆက

မြပတ REDD+ က အ ထာကအပြဖစ စမည အဓကလကခဏာရပများနင REDD+

ဆငရာ လပငနးစဉများအား စမအပချပရန သမဟတ စမခန ခရန အ ရး ကးပါသည။

• ထ ရာကသည စမအပချပမဖ စညးပ၏ ထးြခား သာ လကခဏာရပများတင ယဘယျ

အားြဖင တရားဥပ ဒစးမး စြခငး ပါဝငပါသည။

• ဆးြဖတချကချသများအ နြဖင ၎ငးတ၏ ဆာငရကမများအတက တာဝနယ စရန

ပမနတ ြပနမစနစနင မ ကျနပချက ြပနလညြပြပငြခငးစနစ အစရသည စနစ(၂)ခမ

တာဝနခမဆငရာနညးလမးများ သမဟတ ဆးြဖတချကချသများ၏ တာဝနခစတက

ထာကပ ပးပါသည။


4

နဒါနး

ဤသငရးညနးတမးသည REDD+ လပငနးစဉများတင ကာငးမန သာ စမအပချပမ၏

အ ရးပါမက ဖာြပထားပါသည။

ဤသငရးညနးတမးတင အာက ဖာြပပါ ရငးလငးချကများပါဝငပါသည-

• UNFCCC REDD+ ဆးြဖတချကများအရ စမအပချပမများ

• REDD ၏ “+” လပငနးများအတက အငအားစများ နင အတားအဆးများြဖစ စ

သည စမအပချပမဆငရာ အချကအလကများ

• နငင၏ REDD+ နညးဗျဟာ၊ မဝါဒနင ဆာငရကချကများအား အကျ းရရြဖင

အာငြမင စ စရန ကာငးမနး သာ စမအပချပမ

• မဝါဒနင ဆာငရကချကများအား စာငကညစစ ဆးရန တာဝနခမဆငရာ

နညးလမးများ

• နငင တာ၏ မဟာဗျဟာ/လပငနးစမချကများ နင မဝါဒနင ဆာငရကချကများ

အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရန စမအပချပမ ခငမာ စြခငး

• စမအပချပမဆငရာ ကာကယ စာင ရာကြခငးများ

• REDD+ ရပ ငများ စမခန ခြခငး။

UNFCCC REDD+ ဆးြဖတချကများအရ စမအပချပမများ

အဓပပာယဖငဆချက

စမအပချပမဟသည လအမျးမျးအတက အဓပပာယအမျ းမျ းြဖစလာသည။ စမအပချပမ

ဆငရာ အယအဆများသည လပဂဂ လများနင စမအပချပသများမ ြပာဆ ဆး နး

ြပာငးလဖနတးထားမတခြဖစသည။

စမအပချပမနင ကာငးမန သာစမအပချပမအား အဓပပာယဖငဆရန များစာက းစား

အားထတခက သာလညး အ ရးကး သာ ရ ထာငအမျ းမျ းနင ြပာငးလမများ

အားလးအား အကျးဝင စသည တစခတညး ြပတြပတသားသား အဓပပာယဖငဆချက

ြဖစရန ခကခလပါသည။ သ သာလညး စမအပချပမက ယဘယျအားြဖင အဖအစညး

များနင လမအဖအစညးတငးရ လပငနးစဉများနငပတသက၍ မညကသ ဆးြဖတချက

များ ချမတသည၊ တာဝနခများ သမဟတ ဆးြဖတချကချသများြဖစပါက မညသ တာဝနခ

စသည အစရသညတအြပင ဥပ ဒများနင အြခားသတမတချကများ၏ ြပနလနချတဆက


5

နမများက အကျးဝင စရန ဖာြပကပါသည။ စမအပချပမဟ သာ စကားရပသည

အာကပါတက ဖာြပလျကရပါသည-

• လမအဖအစညးများသည မညသဖ စညးထားသည၊ မညသအတတက နထငက

သည။

• မတည သာ စတပါဝငစားမနင အယအဆများက မညသ ဆာငရကသည၊

မညသည စချနစနနးနင တနဖးများြဖင အ ြခခသတမတသည။

• သဘာဝသယဇာတများခ ဝြခငးနင ပတသက ပး မညသ ဆာငရကသည။

• လအဖအစညးတစခရ အဖ ဝငများအားလးအတက ငမးချမး ရးနင အြပနအလန

အကျ း ကျးဇးများ ရရ စရန စညးမျဉးစညးကမးများ၊ လပထးလပနညးများ၊

အဖအစညး ဆငရာများနင အ ြခအ နများြဖင မညသဘာသာြပနဆ ထညသငး

ထားသည။

စမအပချပမသည အာက ဖာြပပါများကလညး အကျးဝင စပါသည-

• သဘာဝသယဇာတနင သဘာဝသယဇာတ အသးြပသများအား အကျ းသက ရာက

စ သာ ဆးြဖတချကချမတမများ ြပလပရန မညသတင လပကငခငအာဏာရ

သည။ ဆးြဖတချကများအား မညသချမတသည။

• လပပငခငနင ဆးြဖတချကအတငး အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမည တာဝန

မညသတငရသည။ ဆးြဖတချကများက မညသ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရက

သည။

• အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင မသညသ ဆာငရကသည။ မညသက

တာဝနခသည သမဟတ မညသအား တာဝနခ စသည။

UN စမအပချပမဆငရာ စညးမျဉးစညးကမးများအတက လခငအ ရးလပငနးစဉများက

အ ြခခသည။ ၂၀၁၅ ခနစ နာကပငး ဖ ဖးတးတက ရး လပငနးစဉများအတက UN

သည ဒမက ရစနညးလမးြဖင စမအပချပသညစနစက အ ြခခ ဆာငရကသည။

လပဂဂ လများ အားလး၊ လမအဖအစညးများနင ယဉ ကျးမနယပယများအတက တနးတ

အသးြပနငမည တစကမဘာလးဆငရာ အဓပပာယသတမတချက မရ သာလညး နငငတငး

လပငနး ဆာငရကရာတင အများနညးလညသ ဘာ ပါကမနင ဦးစား ပး ဆာငရကမ

တသည ပမအ ရးကးပါသည။ ဒါ ကာင ကာငးမန သာ စမအပချပမဟသည နားလည

ရန ရးရငးရမည။ ၎ငးတငပါဝင အဓက စညးမျဉးစညးကမးများမာ-

• Rule of law;


6

• ပငလငးြမငသာြခငးနင

သတငးအချကအလက

အလယတကရရနငြခငး တာဝနခမ

• ရပငခငအ ပ လးစားြခငး

• ပး ပါငးပါဝငြခငး/ပါဝင ဆာငရက

ြခငး

• လပ ဆာငချက/စမး ဆာငချက

• အများသ ဘာတညချကက ရ တနး

တငြခငး

• စမး ဆာငရည

• အဂတလကစားမတကဖျက ရး

• အမျ းသား၊ အမျ းသမးတနးတ

အခငအ ရးရရ ရး

ြပနလညသးသပချက

အစးရ နင စမအပချပမ အဓပပာယ မညသကာြခားသလ?

UNFCCC ြပဌားချကပါ စမအပချပမ

ဘာလမ ဝါ ဆာတင ကျငးပ သာ REDD+ ဆငရာ 13 UNFCCC ဆးြဖတချကများ

အားလးတင စမအပချပမ ဆ သာ စကားရပက ကမကးသ ဘာတညချက (ညလာခ

အာကရ ရရညပး ပါငး ဆာငရကလျကရသည အထးလပငနး ဆာငရကသညအဖ၏

ရလဒ) ဆးြဖတချက 1/CP.16 တင

“ဖ ဖ းဆနငငများ၏ တာငးဆမများ....သစ တာြပနးတးြခငးနင အတနးအစားကျဆငး

ြခငးကြဖစ စသည အငအားစများ၊ ြမယာအသးချပငခငဆငရာများ၊ သစ တာဥပ ဒ

စးမးမဆငရာများ၊ အမျ းသမးများ၏ အခနးက ထညသငးစဉးစားြခငးများ.... ဒသခ

များ၊ တငးရငးသားများ ဆကစပပတသကသများ၏ အကျ းရရ ပး ပါငးပါဝငမ၊

အြပညအဝ ပါဝငမများက သချာ စြခငး(စာပဒ ၇၂)

“ဤဆးြဖတချကများ၏ စာပဒ ၇၀ တင ဆာငရကလျကရသညလပငနးများက

ရညညနး ဖာြပရတင အာက ဖာြပပါ ကာကယမဆငရာများက ထာကပတးြမငသငပါ

သည-

(က) ..... အမျးသား ဥပ ဒနင လပပငခငအာဏာများအား ဖာြပလျက ပငလငးြမငသာ

ပး အကျ းရ စမည အမျ းသားသစ တာစမအပချပမဖ စညးပ{ နာကဆကတ ၁ အပဒ ၂

(ခ)}”

Cancum Safeguard (၇)ချက၏ ပထမ (၄)ချကတင ကာငးမန သာ စမအပချပမ၏ အယအဆများက အာကပါအတင ဖာြပထားသည


7

အမျ းသားသစ တာစမကနးများနင နငငတကာညလာခများနင ကကညြခငး

• ပငလငးြမငသာြခငးနင အကျ းရြခငး

• ဗဟသတနငပငဆငမများအတက လးစားလကနာြခငး

• အြပညအဝနငအကျ းရရ ပး ပါငးပါဝင စြခငး။

ထြပင ကာငးမန သာ စမအပချပမ၏ အယအဆများနင စညးမျဉးစညးကမးများသည

အာက ဖာြပပါ ကျန Cancum Safeguard (၃)ချကက လကနာရနနင ဖာြပရန

လအပပါသည-

• ဇဝမျ းစထနးသမးရနနင သဘာဝ တာများအား အြခား ြမအသချမ

ြပာငးလြခငးမ ကာကယတားဆးရန

• လမ ရးနင စးပား ရးဆငရာ အကျ းရလဒများ သချာ စရန

• ထတလတမများ ဝင ရာကလာမအား လျာချြခငးနင အြပနအလနြဖစ စမ

များအား ဖာြပရန

Safeguard အ ပ ပမ လး လးနကနက ဆး နးချကများက Safeguard Module 7

တင တရနငပါသည။

ရငးလငးချက ၁၂.၁ သစ တာစမအပချပမ

သစ တာစမအပချပမအတက တရားဝငသတမတထား သာ အဓပပာယသတမတချက

မရ သာလညး ၎ငးတင စချနစနနးများ၊ လပငနးစဉများ၊ အဖအစညးများ နင

လပဂဂ လများအားလးပါဝင ပး သစ တာများ(သစ တာဥပ ဒ ဆငရာများ အပါအဝင)၊

ဥပ ဒများက ဖနးတး ပး အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကသည အဖအစညးများနင

လသားများ၏ ြပနလနသက ရာကမများက ထနးချပထားသည။


8

ကာငးမန သာစမအပချပမနင REDD+

ဖာြပ ပး အခနးတင အဓက ဖာြပ ပးြဖစသည စမအပချပမဆငရာ စညးမျဉးစညးကမး

များသည နငငတစနငငအတက စဉဆကမြပတ REDD+ က အ ထာကအပြဖစ စမည

အဓကလကခဏာရပများနင REDD+ ဆငရာ လပငနးစဉများအား စမအပချပရန

သမဟတ စမခန ခရန အ ရး ကးပါသည။

ထ ကာင ကာငမန သာစမအပချပမဆငရာ စညးမျဉးစညးကမးများက အဆင

အမျ းမျ း(တစကမဘာလး/နငငတကာအဆင၊ နငင တာအဆင၊ ြပညနယအဆင၊ ခရင၊

ရပရာအဆင)တတင အသးြပကသလ REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကသည

အဆငအမျ းမျ းတစ လျာကတငလညး အတပးတပါဝငပတသကလျကရပါသည။ သ သာ

အကျဉးချပ ဖာြပရလင REDD+ အဆငများအားလးတင REDD+ အတက ကာငးမန

သာ စမအပချပမသည REDD+ လပငနးစဉများသည အာင အာငြမငြမင စမ

အပချပရန၊ ဆးြဖတချကချမများတင အတတက အဓပပာယရရပး ပါငးပါဝင ဆာင

ရကလာ စ ရး အကအညများ ပးရန၊ ဘကလကမမရပ မမတတရ စြခငးနင ပငလငး

ြမငသာြခငးများက အား ပးရနနင တရားစရင ရးများအတက သချာသညပတဝနးကျင

များက ဖနတးနငပါသည။

ပ၁၂.၂ REDD+ တင ဖာြပထား သာ အ ရးကး သာ စမအပချပမများ

မရငး : UN-REDD Programme

Participatory Governance


9

I. အကျ းရ သာ သစ တာကာကယထနးသမးြခငး လပငနးများ၊ စဉဆကမြပတ

သစ တာ အပချပလပကငြခငးနင သစ တာကာဗနပမာဏတးပား စြခငးလပငနး

များက တားဆးြခငး သမဟတ သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစား

ကျဆငးြခငးကြဖစ စသည တနးအားစများက ြဖစ စသည အ ြခခအ ကာငးရငး

များက သရနားလည စရန-

- ဥပမာအားြဖင အားနညးသည တရားစးရင ရးဆငရာများနင

တရားမဝင သစထတလပမက ဦးတည နသည လာဘစားမများက

စမအပချပမ ဆနးစစ လလာြခငးြဖင ထတ ဖာြပသနငြခငး။

II. အာငြမင ပး အကျ းရ စမည အမျ းသား REDD+ မဟာဗျဟာများ၊ မဝါဒနင

ဆာငရကချကများ ဖ ဖးလာ စရန-

- ဥပမာအားြဖင တနးအားစများအား ဖာြပနငရန စမအပချပမ၏

အားနညးချကနငအားသာချကများသည တကျသည ကနဦး ဆာငရက

ချကများက ဘယလသရနငတာလ။

III. မဟာဗျဟာများ၊ မဝါဒနင ဆာငရကချကများကဆနးစစရနနင အ ကာငအထည

ဖာ ဆာငရန-

- ဥပမာအားြဖင REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကလျကရသည

နငင တာအဆင အဖအစညးများ၏ ပး ပါငးစမးရညနင အဖအစညး

အလက စမး ဆာငရညများအား ြမငတငြခငး သမဟတ REDD+

ဆငရာ မဝါဒနင ဆာငရကချကများ၏ ထာဝစဉတည မ စြခငးနင

အကျ းရ စြခငး၊ ဆနးစစရာတင ပး ပါငးပါဝင လာ စ ရးအတက

ခငြပ ပးသကသ မာမနးချကအရ မလပကငနငသည လကရမဝါဒနင

ဆာငရကချကများအား ညနငးခငြပ ဆာငရကရန၊

IV. အကာကယ ပးမများက ဖာထတ ပးြခငးနင လးစားလကနာြခငးများက

သချာ စရန

V. REDD+ ရပ ငများက ပငးလငးြမငသာစာြဖင တာဝနသစတြဖင စမခန ခရန

သမဟတ လာဘစားြခငးကသ သာ လနက သာလမးမးမ၊ လမလညမ သမဟတ

အလသးစားြပမ အစရသည စန စားမမျ းများက ရာငကဉရန


10

ြပနလညသးသပချက ကာငးမန သာအစးရ၏ အ ြခခစညးမျဉးများ (ဗျဟာများ၊ မဝါဒနင ဆာငရကချကများ

အား အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာမ ရးဆထား သာပစ နင ရလဒအ ြခခသည

ပး ချမစနစများက လကခရရ သာအခါ ရးဆထား သာပစ) က အ ြခခပး REDD+

လပငနးစဉများက ဆကလက ဆာငရကရန သငရ အဓကပါဝငပတသကမက ဘာလ?

ဆကစပပတသကသအားလး အဓပပာယရရ ပး ပါငးပါဝငလာ စရန ဘယလလပ ဆာင

ချက တက ဆာငရကမာလ?

မဝါဒအတငး လကနာ ဆာငရကရနနင ဝနကးဌာနများအကား မဝါဒအြငငးပားမများက

ရာငကဉရန ဘာ တက အဓကလပ ဆာငမာလ?

မဝါဒ ြပာငးလြခငးနင တစဦးချငးသးြခား လ ြပာငးြခငးတတင ထခကနစနာမမြဖစ စ

ရန REDD+ က စဉဆကမြပတ ဆာငရက စသညပစြဖင ဘယလ ဖ စညး ဆာငရက

မလ?


11

ရငးလငးချက ၁၂.၃ ပါဝငပတသကဆကနယ နသည ြပဿနာရပများ

ဤသငခနးစာတင REDD+ လပငနးစဉများ၏ လပငနးအဆငဆငက များစာ သာ ြပဿနာများ ပါဝငပတသကလာြခငးက ရညညနးသည။

ြပညသလထပး ပါငးပါဝငမြဖင စမအပချပြခငး

စမအပချပြခငးက ဆနးစစ လလာြခငးသည အ ရးကးသကသ မတညသည နညးဗျဟာ အဆငဆငတင ဆကစပပတသကသအားလးြဖင စစပ ဆး နးြခငး၊ ညနငး ဆး နးြခငးနင ပး ပါငး ဆာငရကြခငးများ လအပပါသည။ ြပညသလထ

ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးသည ပငလငးြမငသာြခငးနင တရားစရငအပချပရာတင လယက စြခငးတက အ ထာကအကြဖစ ပး စဉဆကမြပတ ဖ ဖးတးတက စမည နညးလမးများမ တစခအပါဝငြဖစပါသည။ ၁၉၉၂ ခနစ ကမဘာကလသမဂဂအဖ ၏

ပတဝနးကျငနငဖ ဖးတးတကမ ညလာခကတညးက ပတဝနးကျငနင လမစးပား ရး ဖ ဖးတးတက ရးက ဦးတည ပး နငငတကာဥပ ဒ ရးရာများ တစသတမတတညး ြဖစ စခပါသည။ ပတဝနးကျငနငလမစးပား ရး ဖ ဖးတးတက ရးတငလညး အစးရ

နင ြပညသလထတကကစာ ပး ပါငးပါဝငြခငးသည လလားသညသာမက ထာဝစဉ ဖ ဖးတးတကမဆငရာ ရညရယချကများရရ စရန အမနတကယလညး လအပပါ သည။

ဆကစပပတသကသများအား အစးရ၊ အရပဘကလမအဖအစညး၊ ပဂဂလက၊ လမ အဖအစညးများနင အမနတကယစားသးသ(အသးြပသ)များနင နငငတကာ င ကးနင သကဆငတင သာ အဖအစညးများကသ သာ ြပငပမအဖ များဟ၍ အပစဖ ခြခား နငသည။ သတအားလးသည ဆငရာဆငခငပငဆငထားသများ (ဥပမာအားြဖင ပငဆင သများ၊ အမျ းသမး၊ ဒသခလမျ းများ နင လမျ းနယစများ၊ အပစလက သမဟတ တစဦးချငး)ြဖစကပး ဆးြဖတချက တစစတရာ ကာင ထခကပျကစးနငမည ြမယာများ နင သယဇာတများက ရးရာအရ သမဟတ ဥပ ဒအရ ပငဆငထားသများြဖစသည။ REDD+ ဆးြဖတချကချရာတင ပးြပညစ ပး အကျ းရသည ဒသခလမျ းများနင တငးရငးသား လမျ းများ၏ ပး ပါငးပါဝငြခငးက အဓက အ ြခခထားရမည။ ၎ငးသည ြပညသလထပး ပါငးပါဝင သာ စမအပချပမအတက ဦးစား ပး ြဖရငးရမည ြပဿနာရပ ြဖစသငသည။ ဆကစပပတသကသများ စစပညနငးြခငးက အ ြခခသည ဆး နးမများ က ပမ လလာလပါက Module 11: Public Participation and Stakeholder Engagement တင လလာနငပါသည။


12


ကျား/မ တနးတညမ ြခငး

REDD+ လပငနးစဉများနင ကာငမန သာစမအပချပမ နညးလမးများ၏ လပငနးစဉ အဆငဆငတင ကျား/မ က ကအား ပးြခငး ဆာငရကရနငသည။ အဆပါ ဆာငရကချကများတင တနးအားစများနငပတသက၍ ကျား/မ က က ဆနးစစြခငး၊ ကျား/မ ကာဟချက၊ ဥပ ဒ မညမမများ၊ ဆးြဖတချကချမများ၊ ဒသဆငရာ လပကင နညးများနင ယဉ ကျးမဆငရာ များနငပတသက ပး ဆနးစစ လလာြခငးများ ဆာငရက ြခငး၊ အမျးသမးနင လငယလရယများ တကကစာြဖင တနးတပါဝင စြခငး၊ အြခား ြပငပအဖအစညးများြဖင စစပ ဆး နးြခငး၊ အလပရ ဆး နးပ ကျငးပြခငး၊ သငတနးများ ဖငလစသငကားြခငး အစရသညတ ြပလပ ပးြခငး၊ REDD+ မဟာဗျဟာများ အ ကာငအထည ဖာြခငးနင ဖ ဖ း ရးလပငနးတတင ကျား/မ တနးတ ညမ ြခငးနင အမျ းသမးများ၏ လပပငခငများ ထညသငးစဉးစား ပးြခငးများနင ကျား/မ က ဦးစား ပးသည လပငနးများ (ဥပမာအားြဖင ကျား/မ နငသကဆင သာ ဆနးစစ ရမညများနင ကျား/မ သ ဘာတညမမရသည အချကအလကများက အသးြပြခငး)အား ဆနးစစြခငးနင တငြပြခငးများက ဆာငရက ပးြခငးတပါဝငပါသည။ REDD+ လပငနးစဉများအားလးနငပတသက ပး စမချက ရးဆြခငး၊ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး၊ ဆနးစစြခငးနင တငြပြခငးများတင ကျား/မက ကမးကျင ပညာရငထမ အဆပါ လပငနးများနင ပတသက၍ အကဉာဏများရရနငပါသည။


13


သတငးအချကအလကများ လယကစာရရ စြခငး

အစးရနင တငးရငးသား ဆကစပပတသကသများ အကျ းရသည ပး ပါငးပါဝငြခငး ြဖစ စသည သာမက သတငးအချကအလကများ အြပနအလနရရနငြခငးနင အလယတက ရရ စြခငးြဖင အကျ းရ သာ ပါဝငဆကနယ နသည အဖအစညးများမ ပး ပါငးပါဝငြခငး က ခငမာ စပါသည။ နငင တာအဆင REDD+ မဟာဗျဟာ၏ ဖ ဖ း ရး၊ ပစ ရးဆြခငး၊ အ ကာငအထည ဖာြခငးနင ဆနးစစြခငးများ အစရသည ဘက ပါငးစက စသည အချငးချငး ဆကနယပါသည။

ဥပ ဒမ ဘာငများ

ထ ရာကသည ဥပ ဒနင လပထးလပနညး မ ဘာငများသည REDD+ လပငနးများ အာင အာငြမငြမင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရာတင အဓကအချကြဖစသည။ ဥပ ဒ မ ဘာငများ၏ဖနတးြခငးသည REDD+ ရညရယချကများက ထာကပ ပး ပး နငငတကာ အြမငနငနညးလမးများနင ကကည သာ REDD+ ၏ လအပချကများ ဖာြပလျက ရပါသည။

ဥပမာ ထ ရာက ပး ရငးလငးသည ြမယာပငဆငမဆငရာ တရားဥပ ဒများနင သဘာဝ သယဇာတပငဆငမဆငရာ တရားဥပ ဒများသည REDD+ အ ကာငအထည ဖာသည အဆငတင သစ တာသယဇာတများ ပ အားထားမ လျာချ စြခငးနင အနတရာယကျ ရာက နငမများ လျာချြခငးများအတက ကည ပးပါသည။ REDD+ ကတငြပငဆငသည အဆငတင နငငများအ နြဖင တညရ ပး မဝါဒ၊ ဥပ ဒနင စညးမျဉးစညးကမးများက လကနာြခငး သမဟတ အ ြခခတည ဆာကြခငးများ လပရမည။ သမသာ REDD+ က အ ထာကအပ ြဖစ စမည နငင တာအဆင ခရငအဆင ဥပ ဒမ ဘာငများက တည ဆာကနငမည။


14

ရငးလငးချက ၁၂.၄ စမအပချပမ အြမငများမ အခကအခအတားအဆးများနင

တနးအားစများအား နားလည စြခငး

- စမအပချပမမာ သစ တာြပနးတးြခငးနင အတနးအစားကျဆငးြခငးက လယက

ချာ မ စဖ လအပချကများက ဘာ တလ? ကာဗနသ လာငထားမ ြမငတငြခငး၊

စဉဆကမြပတ သစ တာအပချပြခငးနင ထနးသမးြခငး တရ အတားအဆး တ

က ဘယလဖနတးမာလ?

- ကာငးမန သာ သစ တာများ ကာကယြခငးနညးလမးများနင ြမယာအသးချမ

စမချကများ ရးဆြခငးက စမအပချပမအ ထာကအပများြဖင ဘာ တ ဆာငရက

မာလ?

- ဖာြပပါ စမအပချပမအချကအလကများ ဘယလပါဝင နတာလ?

“+” လပငနးများရ မ မာလင သာ တနးအားစများနင အခကအခအတားအဆး များနငဆင သာ စမအပချပမဆငရာ အချကအလကများ

အခနး (၃) တင သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစား ကျဆငးြခငးက

ဆး နးခ ပးသကသ ထ ရာက ပးအကျ းရသည REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာင

ရက ရးအတက ကတငြပငဆငြခငးသည အငအားကးမားသည ဆနးစစ လလာြခငး

အ ြခခ ကာငးများ လအပပါသည။ အဆပါ အ ြခခ ကာငးများက နငငများမ ၎ငးတ

အြမငြဖင REDD+ အတက တည ဆာငနင ပး အဆပါ အြမငြဖင အ ကာငအထည ဖာ

ဆာငရကရာတင အ ရးကးသည လမး ကာငးရလမမညြဖစ ပး အဆပါလမး ကာငး

ြဖင မဟာဗျဟာ ဆးြဖတချကများက ချမတသည။

REDD+ လပငနးများ အကျ းရရ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရန အလငာ နငင

များသည သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငး၏ တကရကနင

သယဝကတနးအားစများက ဖာထတ ပး နားလည အာင ဆာငရကရမည။ ၎ငးနငငများ

သည ကြပားြခားနား သာ တနးအားစများက နားလညသ ဘာ ပါကသင ပး သစ တာ

ထနးသမးကာကယြခငး၊ ကာဗနပမာဏတးြမင စြခငးနင သစ တာများအား စဉဆက

မြပတအပချပြခငးကလညး နားလညသ ဘာ ပါကရမည။


15

သယဝကတနးအားစများက (ဆကစပ သာ အ ကာငးတရားများ သမဟတ တနးအား

ပးမများ) နငငတကာ တနးအားစများ( ဈးကက၊ ကနပစစညးတနဖး)၊ နငငတငးအ ြခ

အ န(လဦး ရတးနနး၊ ြပညတငး ဈးကက၊ နငင တာမဝါဒများ၊ ဘ ာ ရးမ ဘာငများ

နင စမအပချပမများ)နင ဒသအ ြခအ န(အမ ထာငစ နထငမပစ ြပာငးလြခငး)တြဖင

ဆကစပနငသည။

ထနညးတစာ REDD+ ရ “+”လပငနးများ(သစ တာကာကယထနးသမးြခငး၊ သစ တာ

ကာဗနြမငတငြခငးနင စဉဆကမြပတသစ တာအပချပြခငး)၏ အတားအဆးများသည

၎ငးလပငနးများ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင အမျ းမျ း သာ အခကအခများ

က ဆလသည။ အတားအဆးများသည အမျ းမျ းကြပားနင ပး ပး ပါငးပါဝငမမရြခငးနင

လာဘစားြခငး၊ မသင တာသည ဥပ ဒမ ဘာငများ၊ လကရဥပ ဒများ တရားဥပ ဒ

စးမးမမရြခငး အစရသည စမအပချပမ ညဖျငးြခငး ပါဝငသည။

သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငးကြဖစ စသည အမျ းမျ း

သာ ဖနတးမများအား ခြခားစတြဖာြခငးသည တနးအားစများများနင အတားအဆး

များအား အတငးကျကျ လလာဆနးစစြခငး၏ အဓကလညး ြဖစသည။ ဥပမာအားြဖင

အတညသည ဆးြဖတချကချသများနင အြခားလမးမးထားသများ(ခြခားအပချပြခငးြဖင

အာဏာပငများ)၊ တနးအားစများအား အကျ းသက ရာက စသည တရားဝင သမဟတ

တရားမဝငနညးလမးများ၊ ၎ငးတ၏ မကလးများနင လကရကျငသးလျကရသည

နညးလမးများအား ြပာငးလရန အခကအခအတားအဆးများအား ြပစထားရန အ ရး ကး

သည။ အဆပါ ြပစထားမများက နာကဆကတ(၁)-အဖအစညးများနငဆကစပလပငနး

များ လလာဆနးစစြခငးတင ဖာြပထားပါသည။

တနးအားစများနင အခကအခအတားအဆးများက လလာဆနးစစရန လပငနးများက

ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးနင ကျား/မက ဆငရာ အြပအမများြဖငလညး ဆာငရက

ရန လအပပါသည။ သမသာ ကျယြပန သာ ဆကစပပတသကသအားလးမ ပငဆငမများ

တတကျကျပါဝင စရန သချာမညြဖစသည။ အဆပါ လလာဆနးစစမတင ဆကစပ

ပတသကသအားလး၏ ဆငရာဆငခငများက လးဝနားလညသ ဘာ ပါကြခငး၊ သတငး

အချကအလကများ အလယတကစးဆငး စြခငး၊ ဆကစပပတသကသအားလး၏ နစဉ

နထငမပစများပါဝင ပး ၎ငးတသည REDD+ စမအပချပမဆးြဖတချကချမတရာတင

အ ရးပါသည။ ပး ပါငးပါဝငမမရြခငးသည ကျား/မ အြမငထညသငးစဉးစားမမရြခငးက


16

အကျ းသက ရာက စ ပး နာကသငခနးစာတင အ သးစတ ဆး နးသားမညြဖစပါ

သည။

တနးအားစများနင အတားအဆးအခကအခများ၏ စမအပချပမဆငရာများက နားလည

စရန နငငတကာ လ နမပစများ၊ လကရကျငသး နသညနညးလမးများ၏ အကျးဆက

များနင အနာဂတ အကျ းဆကနင အနတရာယများအစရသည နငငတကာ သငခနးစာ

များနင ပငဆငမများက နားလည စရန ကည ပးမည။ ဥပမာ စမအပချပမနင

ဆကစပလျကရသည မ မာမနးထားသည တနးအားစများနင အတားအဆးအခကအခ

များက ဆကလက ဖာြပသားပါမည။

ပး ပါငးပါဝငမ မရြခငး

UNFCCC ြပဌာနးစာအပသည သကဆငရာ ဆကစပပတသကသများ (အဓကအားြဖင

တငးရငးသားမျ းနယစများနင ဒသခြပညသအဖ များ)၏ အြပညအဝအကျးရရ ပး ပါငး

ပါဝငမ လအပ ကာငးနင ၎ငးတသည သစ တာများနငပတသက၍ အသးြပမနင

ပငဆငမများအတက နားလညမအားနညး ပး ဆးြဖတချကချသည လပငနးစဉများတင

လညး ချနလပထားြခငးမျ းမြဖစရ အာင ၎ငးတ၏ပး ပါငးပါဝငဖ လအပ ကာငး

ြပာကားထားသည။ REDD+ ဆးြဖတချကများသည အဆပါအပစများ အြပညအဝပါဝင

လာ အာင ဦးစား ပး ဆာငရက ပး ဒသခတငးရငးသာများအတက ရပငခငများဆငရာ

UN ကညာစာတမးကလညး ြပလပခပါသည။ ၎ငးတင ဆငရာဆငခငများနငပတသက

ပး FPIC ဆငရာ ရညညနးချကများလညး ပါဝငပါသည။ ၎ငးမ လသားတငး၏

ရပငခငများအတက အဓကအယအဆနင သ ဘာထားများ(ရငးလငးချက ၁၂.၅) နင

ကာငးမန သာအစးရ၏ သငြပငလကခဏာများ(အစးရနငနငငသားများအကား အြပန

အလန ဆစပ ဆး နးမ၊ တရားဝငပငဆငမများအရ ကျား/မတနးတညမ ရးဆငရာများ၊

၎ငးတ၏ စတပါဝငစားမ)က ထငဟပလာ စပါသည။ သ သာ ပး ပါငးပါဝငြခငးြဖင

သစ တာြပနးတးြခငးနငသစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငးြဖစ စသည ြဖစရပများ

(လာဘစားြခငး၊ တရားမဝင ြမအသးချမ ြပာငးလြခငး၊ သစ တာပငဆငမနင ဆငရာ

ဆငခငများ)က နားလညလာ စပါသည။ ပး ပါငးပါဝငြခငးနငပတသက၍ Module 11: Public Awareness and Stakeholder Engagement. တင အ သးစတ

လလာနငပါသည။


17

ရငးလငးချက ၁၂.၅ လသားတ၏ ဆငရာဆငခငများက အ ြခခသညနညးလမး

လသားတငး၏ ရပငခငများက ချဉးကပသညနညးလမးသည လပထးလပနညးများအရ ရပငမနင ပငဆငမအရ ရပငခငများြဖင လသားတငး၏ ရပငခငဆငရာများနငပတသက၍ အြပညအဝ ပျာရငမများ ခစားရ စရန အဓကစညးမျဉးစညးကမးများက အသးြပသည နညးလမးတစခြဖစပါသည။

လပထးလပနညးများအရ ရပငခငများတင ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကခင၊ သတငးအချက အလကများ လတလပစာစးဆငးခင၊ ကယစားြပခင အစရသြဖင ပါဝငပါသည။

ပငဆငမအရ ရပငခငများအရ ြမယာအသးြပမဆငရာ ရပငခငနင သဘာဝသယဇာတ များဆငရာ ရပငခင အစရသညတပါဝငပါသည။

အထကပါရပငခငများ ဆးရးြခငးသည ‘+’ လပငနးများနင တနးအားစများက အကျ း သက ရာက စနငသည စမအပချပမ အားနညးြခငးများြဖစသည။


18

REDD+ လပငနးစဉများတင ပး ပါငးပါဝငမမရြခငး ဥပမာအ နြဖင န ပါနငင၏ ြဖစရပ များတင တရနငပါသည။ အဓကတနးအားစ(၄)ခြဖစသည တရားမဝငသစ ထတြခငး၊ ကျး ကျာ နထငြခငး၊ လာငစာလအပချကနင လမး ဖာကလပြခငးတအား တးပား စသည အချကအလကများအား နငင တာအဆင လလာဆနးစစရပါမညဟ ပထမ ဥပမာ ပးထားပါသည။(ပ ၁၂.၆)

ပ ၁၂.၆ န ပါနငင၏ ပး ပါငးပါဝငမအားြခငး

Source: www.tinyurl.com/nepal-drivers-redd

ဒတယဥပမာအ နြဖင Malawi တင ရးရာအာဏာပငသည ဓ လထးတနးဆငရာ ဥပ ဒ

အာကမ သစ တာက းဝငးများအား ကာကယရနြပဌာနးြခငးက အစးရဌာနဆငရာများ

အ နြဖင လကမခြခငးက တရရပါသည။ ၎ငးသည လာဘ ပးလာဘယြခငးနင DDFD

များတင ပး ပါငးပါဝငြခငးတ ကာင အဆပါ အစးရဌာနများနင ရးရာ ဒသအားဏာပင

များအကား ပဋပကခများြဖစရန ဦးတည နပါသည။

ကျား/မ အခနးက ဆငရာအြမငများ

UNFCC ြပဌာနးချကပါ ဆးြဖတချက 1/CP.16, အပဒ ၇၂ အရ နငင တာအဆင

REDD+ မဟာဗျဟာများ ဖ ဖ းတးတက အာင ဆာငရကရာတင ကျား/မ အခနးက

က ထညသငးစဉးစား ဖာြပရန လအပပါသည(ရငးလငးချက ၁၂.၇ Gender Terms)။

တနးအားစများအား ဆနးစစ လလာြခငး၊ အဆပါ တနးအားစများအား ဖာြပရန စမ

အပချပြခငးဆငရာ အချကအလကများအား လလာဆနးစစရာတင ကျား/မ မတညသည


19

အခနးက များ၊ လပ ဆာငချကများနင အြမငများက ထညသငးစဉးစားရပါမည။

အမျ းသား(ကျား)၊ အမျးသမး(မ)နင လငယလရယများပါဝင သာ ဆကစပပတသကသ

များအားလး၏ အြမင၊ လပ ဆာငချကနင အခနးက အားလးက ထညသငးစဉးစား

ရမညဟ ဆလပါသည။ သစ တာများအား အဓက အသးြပသများမာ အမျ းသမးများ

ြဖစသညအတက ၎ငးတသည အ ရးကး သာက မ ပါဝငပါသည။


20

ရငးလငးချက ၁၂.၇ ကျား/မဆငရာ အသးအနနးများ

ကျား/မ တနးတညမ ြခငး။ အမျ းသား၊ အမျ းသမး၊ မနးမပျနင ယာကျားပျ

တ၏ တည သာ ရပငခင၊ တာဝနဝတတ ရားများနင အခငအ ရးများ။ တနးတညမ ြခငး

ဆသည အမျ းသားနငအမျ းသမး တနးတြဖစလမမညဟ မဆလပါ သ သာ တနးတ

ညမ ြခငးဆသည အမျ းသားများ/အမျ းသမးများ၏ရပငခင၊ တာဝနဝတတ ရားများနင

အခငအ ရးများ တနငပတသက၍ ၎ငးတအား ယာကျား/မနးမအြဖစ မးဖားြခငး

ပ တင မမခပါ။ ကျား/မ တနးတညမ ြခငးသည ၎ငးတ၏ လအပချက၊ စတပါဝငစားမ

အလက မတည သာ အမျ းသားအပစနင အမျ းသမးအပစတတင စဉးစား တး တာ

ြခငးနင မတသားြခငးတက ညနးဆသည။ ကျား/မ တနးတညမ ြခငးသည အမျးသမး

များ၏ ြပဿနာမဟတ သာလညး အမျ းသားများကသ သမးများက အြပညအဝ စစပ

ဆး နးြခငး၊ ပါဝငပတသကြခငးများ ဆာငရကသငပါသည။

Source: UN Women Concepts and Definitions on Gender Mainstreaming, available at http://www.un.org/womenwatch/osagi/conceptsandefinitions.htm

အမျးသား/အမျးသမးများက ထညသငးစဉးစားြခငး။ နငင တာအဆင၊ ြပည နယ/တငးအဆင၊ မ နယအဆင အစရသည အဆငအသးသးရ နယပယအားလးတင မညသည စမချက နင ဆာငရကချကများတငမဆ ကျား/မအခနးက အတက အ ကာငအထည ဖာ ဆာင ရကြခငးက ြပလပသငပါသည။ ၎ငးသည ကျား/မ တနးတပါဝင ပး ၎ငးတ၏ အကျ းခစားခငများနငပတသက၍ ဘကလကမမရ စဘ တနးတခစားခင စရန စးပား ရး၊ လမ ရးနင မဝါဒ ရးရာများအားလးရ မဝါဒများနင အစအစဉများအား ပစများ ရးဆြခငး၊ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး၊ စာင ကညစစ ဆးြခငး၊ အကြဖတြခငးတတင ၎ငးတ၏ အ တအကများနငပတသတမ များအား ဘက ပါငးစြဖင ပါဝင ဆာငရကမများ ြပလပြခငးအတက မဟာဗျဟာ တစခြဖစပါသည။ ကျား/မတနးတအခငအ ရးများ ရရ ရးသည အဓက ရညမနးချက ြဖစသည။

Source: United Nations Economic and Social Council Agreed Conclusions, 1997/2, available at http://www.un.org/womenwatch/osagi/intergovernmentalmandates.htm#ecosoc


21

တနးအားစများနင အခကအခအတားအဆးများက နားလညရန ကျား/မ အြမငသည

ဘာ ကာငအ ရး ကးသညဆသည အ ကာငးရငးများစာရပါသည။

ပထမအ နြဖင ကျား/မအြမငမရြခငးသည သစ တာြပနလညတည ထာငစကပျ းြခငး

သမဟတ ထနးသမး စာင ရာကြခငးတင အခကအခတစခြဖစသညက ဥပမာအ နြဖင

ြပသလျကရသည။

• ဥပမာ Kenya နငငတင ထငး လာငစာစကခငးတည ထာငြခငး ပ ရာဂျက

စမချက ရးဆြခငးတင ဒသခ ယာကျားများပါဝင ပး အမျ းသမးများသည

သတရးရာအရ ပျ းပငများအား ရ လာငးြခငးလပငနးအား လပကင ဆာငရက

ပါ မည။ ပျ းပငများ ြဖန ဝ ပး နာက အမျ းသားများသည အမျးသမးများအား

ပ ရာဂျကအတကလအပသည ရစ ဆာငးသည အလပက ထပ ပါငးလပကင စ

ပါသည။ ထြပင အမျ းသမးများသည အပငများအား ပစဖနတးစကပျ းရန

စတမဝငးစားကပါ။ အမျ းသမးများအား အပငစကပျ းရန ဆး နးညနငးရန

ကျဆးြခငးသည သတ၏ပါဝငမက လစလျရရာ သက ရာကပါသည။ အအားသင

စရာ မရပါ။ လပငနး အာငြမငရန သတသည စတမဝငစားနင ပျးပငများသည

ရြပတသြဖင သဆးခြခငးတ ကာင ြဖစပါသည။ သ သာ ပ ရာဂျက ဒတယ

အဆငတင အမျ းသမးများ၏ စတပါဝငစားမက သတနစသကသည အပငများအား

ထာကပ ပးြခငးြဖင ထညသငးစဉးစားလာပါသည။ ထ နာကတင သတသည

ကညဖ သ ဘာတ ပး ပ ရာဂျကလညး အာငြမငခပါသည။

အြပနအလနအားြဖင သစ တာစမအပချပမဆငရာ ဒသခအဖအစညးများတင

အမျ းသမး ပါဝငမများြပားြခငးသည သစ တာကာကယထနးသမးြခငးက တးတကဖ ဖ း

စပါသည။ ရးရာသစ တာသစပင ရာ နာ စကပျ းသစစနစနင အပငစကပျ းြခငးကသ

သာ အမျးသမးများ၏ ဓ လစရကများသည သစ တာြပနလညြပစပျ း ထာငးြခငး

သမဟတ သစ တာထာဝစဉ စမအပချပြခငးများက တားဆးမများအား ကည ြဖရငး

ပးနငပါသည။

ဒတယအ နြဖင သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငး

(သစ တာကာကယထနးသမးြခငး၏ အတားအဆးများ) ကြဖစ စသည တနးအားစများ

အား ဒသခြပညသများနင ဌာ န တငးရငးသားများအတငးရ အထးသြဖင အမျ းသမးနင

လငယလရယများ၏ သစ တာကငးလညစစ ဆးြခငးနင စာငကညစစြခငး၊ သစ တာ


22

ထကပစစညးများနင ထငး လာငစာများ စ ဆာငးြခငးတမ ထာကပ ပး သာ သတငး

အချကအလကများြဖင ပမရရ စပါသည။

ထ ကာင အဆပါအပစများသည ဒသခများဝနးကျငရ သစ တာြပနးတးြခငးနင

အတနးအစားကျဆငးြခငး၏ တနးအားစများအား လလာဆနးစစြခငးတင အသပညာ

နငဗဟသတအရငးအြမစများြဖစသကသ ြဖရငးရမညနညးလမးများအား ဆနးစစ လ

လာရာ အရငးအြမစတစခလညးြဖစသည။

အမျ းသားအမျ းသမးများ၏ အတည သာအခနးက များက နားလညသ ဘာ ပါက

ြခငးသည ြပဿနာရပများအား ပမတကျသည လလာဆနးစစမ (မညသ တက သစ တာ

ြပနးတးမက ြဖစ စတာလ၊ ဘာ ကာငလ၊ ဘယ နရာမာလ၊ ဘယလြဖစတာလ)က

ြဖစ စ ပး ြဖစနငသည ြဖရငးနညးလမးများက လလာရာတင အကအညြဖစ စပါသည။

စမအပချပမဆငရာ ကားဝငစကများအား ဖာထတရာတင အကအညြဖစ စနင ပး

နငင တာအဆငနင ဒသအဆငများတင သင လျာ ပး အသးကျ စပါသည။


23

နာကဆး နြဖင အထးသြဖင သစ တာက တင လမအဖအစညး များစာအတငးရ

အမျ းသမးများနင ြပငပအပစများ (ဆငးရသားများ၊ လငယများ၊ အားသာသများ) သည

အဆပါ အမျ းမျ း သာ လမ ရး၊ စးပား ရး၊ ယဉ ကျးမမတညမများနင တရားစရင ရး

ဆငရာ အဟန အတားများသည အ တအကများြဖစ စ ပး ၎ငးတအရညအချငးများြဖင

REDD+ လပငနးများတင ပး ပါငးပါဝငြခငး၊ အကျ း ကျးဇးများ ရရ စြခငးများ

ြဖစ စပါသည။ အထးသြဖင မတညမများသည သတငးအချကအလကနင ဥပ ဒဆငရာ

လပငနးစဉများ (သစ တာနင ြမယာ ြမပငဆငမဆငရာ အားနညးချကများ ကာင

REDD+ အကျ း ကျးဇးများမ ချနလပထားြခငး၊ ရပ ငဆငရာ ဖ စညးထားရမများနင

အကျ းအြမတခ ဝမဆငရာ ဆးြဖတချကချမများတင မပါဝင သာ ဥပ ဒဆငရာများ)အား

မတညသည အခငအလနးများက ဦးတည နပါသည။ အမျ းသမးများသည အမျ းသားများ

ထက သစ တာအား ပမမခ နသကသ အမျ းသမးများသည မျ းစ သာ စးပား ရးဆငရာ

လပငနးများြဖစသည မသားစအသကရငရပတည ရးတင ဆာငရကရပါသည။ထ ကာင

REDD+ စမအပချပမစနစနင လပငနးများအား မဝါဒနငလက တနယပယများတင

ကျား/မအခနးက နင ကျား/မညမမများပါဝငသည က းစားလပကင ဆာငရကရန

အ ရးကးပါသည။ REDD+ လပငနးစဉများအတက ရရညအ ထာကအပများ

တည ဆာကြခငးနင ထာဝစဉတးတက စ ရးတက အကျးအြမတ မမတတ ခ ဝရန

အရညအ သးများနင ဆကစပ ဆာငရကရပါမည။

ရငးလငးချက ၁၂.၈ ကျား/မက နင ြမယာအသးချပငခင

ြမယာအသးချပငခငနငဆကစပ၍ အမျ းသမးများသည ထငး၊ သစမဟတသည သစ တာထကပစစညးများအား အသးြပနင သာလညး ြမကပမနထနးချပနငြခငး မရပါ။ Mawli နငင၏ ၂၀၁၅ ခနစ REDD+ အတက အမျ းသမးများထညသငးစဉး စားြခငးနညး သာ စမအပချပမက စစပညနငး ဆး နးပအစရငခစာအရ ၎ငးတ၏ ြပဿနာရပများအား တနးအား ပးသကသြဖစပါသည။ ကျား/မ အဆငတယဆထား သာလညး ပမနအားြဖင လကခနငြခငးမရကပါ။ မသားစလအပချကက ြဖညဆညး ပးရန အမျ းသားများသည အြခား ဒသများသသား ရာက၍ ပမ ကာငးမန သာ စးပား ရးအခငအလနးများရာ ဖရန ထကခာလင ၎ငးတအလပများအား ချနထားခရ သည။ ဘယလြဖစမလ? နငင တာအဆင ြပနလညစကပျ းြခငးအစအစဉများအား ထနညးတ အသးြပသည။ အမျ းသားများ တြခား ဒသသားချနကာြမင ပး အမျ းသမး များမ တည မ န စ ရး ပမတကကသညလပ ဆာငမများရကသည။


24

ဗယကနမနငင၏ UN-REDD ပရဂရမဆငရာ ကျား/မ ဆနးစစချကများအရ ကျား/မ

ဆကစပမများအား ြပာငးလရနနင သစ တာစမအပချပြခငးနင ကာကယြခငးတတင

အမျ းသမးများအားအခနးက အား ချးြမင ပးြခငး၊ ထာကပ ပးြခငးနင အသအမတ

ြပြခငးတြဖင အမျ းသမးများ၏ လပပငခငအာဏာများ လ ြပာငး ပးရနတက မတသား

ရပါသည။ ထြပင ဆနးစစ လလာမများတင လအပချကများအား ဖာထတရန အမျ းသမး

ဒကခသညများမရ စ ရး သ ဘာတရားများကအ ြခခ သာ မဟာဗျဟာများက အ ြခခ

သင ကာငး၊ သ သာ သစ တာသယဇာတများအား စမခန ခသ နင ဦး ဆာငမြပသအြဖစ

အခငအမာပါဝငလာြခငး ကာင အငအားကးသများအြဖစ ြပာငးလလာသည။


ကျား/မ မညမ ြခငးသည သစ တာြပနးတးြခငးနင အတနးအစား ကျဆငးြခငးက

တကရကြဖစ စတယလ သငယဆပါသလား? သမဟတ အမျ းသမးများ ပး ပါငးပါဝငမ

ြမငမားလားြခငးသည သစ တာကာဗနသ လာငထားမ သမဟတ သစ တာစမ

အပချပမနင ကာကယထနးသမးမများအား တးတကြမငမားလာ စရန အကအညများ

ြဖစ စပါသည။

ဥပ ဒအကျးသက ရာကမ စမးရညအားနညးြခငးနင လာဘ ပးလာဘယြပြခငး ကာင ရရည တညတမမရ သာ သမဟတ တရားမဝင သစထတြခငးများြဖစပား စြခငး

ယျဘယျအားြဖင ထ ရာက သာစမအပချပမဆငရာဖ စညပများ၏ လကခဏာများတင ဥပ ဒ အကျ းသက ရာကမ ပါဝငသည။ ဥပ ဒအကျ းသက ရာကမ မရြခငးသည စမး ဆာငရညနင စမအပချပမဆငရာ အ ကာငးအရငးများ ကာငြဖစသည။ ဥပမာအား ြဖင တရားမဝငသစ ထတသများနင သစ တာအပချပသများအကား ဥပ ဒချး ဖာကမ များနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငးက အ ထာကအပြဖစ စသည အစးရတာဝနရ သများ၏ တကရကပါဝငပတသကမတသည တရားမဝငသစ တာလပငနးများ ြဖစပား စ သည အ ကာငးအရငးဟ သတမတနငသည။

၂၀၁၄ ခနစ၊ အငဒနးရား သစ တာစမအပချပမဆငရာ ညနးကနးများတငြပချကတင စစမး ဖာထတနငသည အမအ ရအတကနညးပါးမနင နငးယဉလ င တရားရးတင ဖငတ ထားသည သစ တာမများတင တးတကမအနညးငယရ သာလညး လလားနစသကဖယ မရ သာနနးြဖင သစ တာြပနးတးမက ြဖစ စသည ဥပ ဒအကျ းသက ရာကမစမးရည နညးပါးမနင ဆကလက၍ လာဘစားမတအကား ဆကသယမရ နဆြဖစသည။


25

• ဥပမာ၊ ကငညာနငငတင 2013 REDD+ Corruption Risk Assessment

သည သမငးတစ လာကတင သစ တာြပနးတးမနင သစ တာအတနးအစား

ကျဆငးမက အ ထာကအပြဖစ စသည လာဘစားမတက မညကသညစမရ

မညဆသညက ဖာြပ ထားသည-

– သစ တာထနးသမး ရး နင “ကျး ကျာအ ြခချ နထငသများ”ဟ သတ

မတထားသည ဒသခလများအား နရာ ရ ြပာငး ပးြခငးနငပတသက၍

ကငညာ သစ တာဌာန၏ အခကအခများ

– နငင တာအစးရ၏ကညရ စာင ရာကရနအတကအသးြပသည ြမြပငများ

အြဖစ အစအဖ ပငသစ တာ ြမများအသးြပြခငးဆငရာ ရငးနးစန စားရမ

များ

• ြပငးထနမမရဘ၊ ဂရမမဘ ပတဝနးကျငဆငရာ အကျ းသက ရာကမက

ကန သတ တားြမစြခငးမြပဘ ဇဝ လာငစာ၊ ဆ သမဟတ သတတ တး ဖာသည

ကမပဏများက သစ တာဧရယာများတင နရာချထား ပးြခငး(သစ တာြပနး

တးမက ြဖစ စသည)တင လာဘစားမများ တ ကရြခငး

• တရားမဝငသစထတသများ နင သစ တာအပချပသများအကား ဥပ ဒချး

ဖာကမများနင သစ တာအတနးအစားကျဆငးြခငးက အ ထာကအပြဖစ စ

သည အစးရတာဝနရသများ၏ တကရကပါဝငပတသကမ

• မး သးမလဇစြမစက စစ ဆးရန Charcoal Producer Associations

(CPA)s ၏ စမး ဆာငရည မရြခငးနင ၎ငးတ၏ ရနပ ငအတက လငစငထတ

ပးရာတင မားယငးသညစာရကစားတမးများ လကခြခငး

• ပနားမားနငငတင သစ တာအပချပသည အဖအစညးများ၏ အားနညးမ နင

ဌာနများ၊ ဌာနအဖအစညးများဆငရာ ဗျရက ရစ ဆာငရကမ၊ ပငလငး

ြမငသာမ အားနညးြခငးနင လာဘစားမတအကား ပဋပကခများသည စးပားြဖစ

ထငးထတြခငးြဖင သစ တာြပနးတးမ၏အ ြခခတနးအားများအြဖစ သတမတ

ထားသည။

• န ပါနငငတင ပ(၁၂.၉)တင ဖာြပထားသညအတငး ပငလငးြမငသာမ

အားနညးြခငး၊ လာဘစားြခငးနင ဥပ ဒအကျ းသက ရာကမအားနညးြခငး

တက တကရကတနးအား ြဖစ စသညအ ကာငးအရငးများအြဖစ ဖာြပထား

သည။


26

ပ(၁၂.၉) တနးအားများနငဆကနယ နသည လာဘစားမနင ဥပ ဒအကျးသက ရာကမ ဆငရာ နငငတစနငင၏ ဥပမာများ

သစ တာြပနးတးြခငးြဖစ စသညတနးအားများ၏ မဝါဒ၊ စမအပချပမနင ပငဆငခငဆငရာ

အ ြခခအ ကာငးအရငးများ

တရားမဝင

သစထတြခငး

ကျး ကျာ

ြခငး

ထငးစ ဆာငး

ြခငး

လမးများ ဖာကလပ

ြခငး

ပငလငးြမငသာမ

အားနညးြခငးနင

လာဘ ပးလာဘ

ယြပြခငး

လာဘ ပးလာဘ

ယြပြခငးသည

အဖအားလးတင

ကနကျသည

အတး နနးများက

ကာမ စရန

အလနအက သစ

ခတလမက ြဖစ စ

ပး တာဝနရသ

များသည ဂရမမ

ဘ နြခငး၊

လာဘထးြခငး

သည ြမယာ

ကာမရငမ

ြမယာခ ဝ

မများက

ြဖစ စ ပး၊

ြမယာရာဇ

ဝတြပြခငး

သည ြမက

ခငြပ၍အကျ း

အြမတအား

ကားြဖတ

ရယြခငး၊

ထငးစြခငးနင

သကဆငသည

လာဘ ပး

လာဘယြပ

သညတာဝနရ

ပဂဂ လများမ

စကရ၊

ဟတယ၊

စးပား ရးလပ

ငနးများအား

ဆာငရကခင

ြပြခငး၊

လာဘ ပးလာဘယ

ြပြခငးသည အလပ

သမားအသးြပမမ

စကရ ကးများအား

အသးြပြခငးက

အား ပး ပး၊ သတငး

အချကအလကမရ

ြခငးသည စာငကည

လလာမ နင အများ

ြပညသများ မစစ ဆး

နငမက ကငးမ စ

ြခငး၊

ဥပ ဒအကျးသက

ရာကမ အား

နညးြခငး

ဥပ ဒချ း ဖာကမ

သည သစ တာ

ဦးစးဌာနမ

စမး ဆာငရည

အားနညးသည

ဝနထမးများ၏

အသကက ခမး

ြခာက စြခငး၊

နငင ရးအရ

ကားဝငမ၊ တရား

နငင ရးပါတ

များမ ကျာ

ထာက နာက

ခြပထားသည


အ ြခချ နထင

သများအား

စာငကည၊

စစ ဆးနငရန

ခရငသစ တာ

ရရညတည

တမမရ သာ

သစထတလပ

မများက

စစ ဆးရန

ခရငသစ တာ

အရာရများ၏

စမး ဆာင

ရည အားနညး

ြခငး၊

ပတဝနးကျငဆငရာ

အကျ းသက ရာကမ

က ဆနးစစြခငးနင

အြခားပတဝနးကျင

ဆငရာစနနးများ၏

အကျ းသက ရာကမ

အားနညးြခငး


27

သစ တာြပနးတးြခငးြဖစ စသညတနးအားများ၏ မဝါဒ၊ စမအပချပမနင ပငဆငခငဆငရာ

အ ြခခအ ကာငးအရငးများ


သစထတြခငး

ကျး ကျာ

ြခငး

ထငးစ ဆာငး

ြခငး

လမးများ ဖာကလပ

ြခငး

စရငမအားနညး

ြခငးသည ြပစဒဏ

မတ လတ ြမာက

စြခငး၊

အရာရများ၏


အားနညးြခငး၊

ရငးမြ စ: www.tinyurl.com/nepal‐drivers‐redd

၎ငးကစစရပများက တးချ ပညာ ပးမအားနညးြခငး(ရနပ ငနင လသားစမး ဆာငရည အားနညးြခငး ကာင)မ ြဖစပား စ ပး၊ အကျ းသက ရာကမမရသည ဥပ ဒ၊ စညးမျဉး စညးကမးများကြဖစ စြခငးနင တရားမဝင လပငနး ဆာငရကချကများအတက အခငအ လမးများက ြဖစ စသည။


28

ြမယာပငဆငခငအားနညးြခငး

လပထလပနညးပငးဆငရာ ပငဆငခင(box.12.5) များအြပင တနးအားများက ဆနးစစ လလာ ရာတင ပငဆငခငများကသ သာ အရာဝတတ များပငဆငခငက ထည သငးစဉးစားရန အ ရး ကးသည။ UNFCC ဆးြဖတချကများတင နငငတစနငင၏ မဟာဗျဟာများ နင လပငနးစမချကများ ရးဆ ြခငး (အဆင ၁) နင အ ကာင အထည ဖာ ဆာငရကြခငး (အဆင ၂) တ ဆာငရကရာ၌ ြမယာပငဆငခငဆငရာကစစရပများကရညညနး ဖာြပရန တာငး ဆထားပါသည။

လြခစတချရ သာ ြမယာလပ ပငခငသည ပငဆငခငအြမငက ဖနတး ပးနင ပး သစ တာများ ကာကယရနနင ရရညတညတ သာ အပချပလပကငမများ ဆာငရကရာတင မကလးက ြဖစ စသည။ ဆန ကျငဘက တးကညမညဆပါက လြခ စတချရမမရ သာ ြမယာ လပပငခငသည အားနညး သာ အပချပလပကငမက ြဖစ စ ပး သယဇာတအရငးအြမစများက လညး လျာနညးဆးရး စသည။

ရငးလငး ပး အကျးသက ရာကမ ရသည ရပငခငများသည ြပငပစကဖကမက ြပနလညတ ြပနနငရန လပပငခငရရသ

BOX 12.10 ဆနဒအ လျာကလမးညနချကများ

UN-REDD သည ၎ငး၏အဖဝငနငငများအား ြမယာ၊ သားငါးနင သစ တာဆငရာ တာဝနရသည စမအပချပမ (VGGT) နငသကဆငသည ဆနဒအ လျာကလမးညန ချကများက လကနာရနအား ပးသည။ VGGT သည ၂၀၁၂ ခနစ၊ မလတင နငင ပါငး (၁၃၀) ကျာမ ထာကခထားသည နငငတကာလကခထားသညစများ ပါဝငသညစနစတစခြဖစ ပး REDD+ ရ ပငဆငခင ဆငရာ စနစများက ဆနးစစ လလာြခငးနင အသင ြပာငးလ ပး ြခငးအတက စဉးမျဉး၊ စညးကမးများက ထတ ပးသည။

၎ငးနငငတကာလကခထားသညစာတမးသည ပငဆငမ ဆငရာ ကာငးမနသညစမအပချပမ ဆာငရကရန နငငများအတက အမတအသားများနင အြမငတက ထာကပ ပးပါသည။ VGGT သည-

• တရားဝငြပလပထားသည ပငဆငခငများနင ၎ငးတက ပငဆသညသများအား အသအမတြပ လးစားလကနာရန၊

• ခမး ြခာကမက နရ သည တရားဝငပငဆငခင များက လြခစတချရမအစအမများ ပးရန၊

• တရားဝငြပလပထားသညပငဆငခငများက တးြမင ပးရနနင ထာကပ ပးရန၊

• ပငဆငခငဆငရာ ဖာကဖျကမများရသညအခါ တရာမျတမရ စ ရး ထာကပ ပးရန

• ပငဆငခငအြငငးပားမများ၊ အကမးဖက ပဋပကခ များနင လာဘစားမဆငရာ အခငအလမးများက တားဆးရန


29

များက ခငြပ ပးနင သာ သစ တာအသးြပခငနငသကဆငသည အဓက အချကတစချကြဖစသည။ လပပငခငရရသများသည တာဝန၊ ဝတတ ရားများရ ပး အချ သာ တနးအားများက လာချ ပးနင သာ ကာင ရငးလငး ပး လြခစတချမရသည ပငဆငခင သည တာဝနယမက တးပား စသည။

ဟနဒးရပစနငငနင ဂာတမာလာနငငတသည REDD+ အဆငသငြဖစ စ ရး လပငနးစဉ များ၏ အစတအပငးတစရပြဖစသည ပငဆငခငစနစများက အား ကာငး စရန လအပချကက အသအမတ ြပကသည။

UN-REDD အဖ ဝငနငငများတင သစ တာများနငပတသက၍ ဓ လထးတမးစဉလာအရ ပငဆငခငများသည အ ရးပါ သာ ထညသငးစဉးစားရမည အချကတစခြဖစသည။ ရာသဥတဆငရာ သမဟတ နစပတလညအသးြပ နမတအပါအတင တရားဝငဥပ ဒ လမး ကာငး၏ အြပနဘကရ ကာလကာရညသတမတခသည စညးမျဉး၊ စညးကမးများ၊ တနဖးြဖတမများ၊ ဓ လထစများနင ရးရာအစဉအလာများအရ ဓ လထးတမးဆငရာ အသးြပခငများက ြမယာအသးြပခင၊ ထနးသမးခငနင အသးြပခငတအြဖစ မတယနင သည။

၎ငးရပငခငများသည ရးရာအစဉအလာအ ရ ြမယာစမအပချပမ အဖအစညးများနင ဓ လထးတမးစဉလာနငဆငသည ဥပ ဒတနင ပါငးစပထား ပး မညသညရပငခငများက မညကသခ ဝသတမတ ပး ပး ကာကယ ပးမညဟ သတမတ ဖာထတ ပးပါသည။ နငင အဆင REDD+ မဟာဗျဟာ အာကတင ထညသငး ရးဆထားသည သစ တာ ြမအား ဓ လထးတမးစဉလာအရ ပငဆငခင သမဟတ သမးပကခငရသည။ ဥပမာ၊ ဓ လ ထးတမးစဉလာအရ ပငဆငသည ြမများတင သစထတြခငး သမဟတ လယယာစကပျး ြခငးတ ခငြပထားသည နရာများနင တရားမဝင သစထတြခငးတအကား ြမ နရာထပမ ရ သာအခါ ဓ လထးတမးအရ ြမယာလပပငခငရသများအ နြဖင အြပညအဝ ပး ပါငး ပါ ဝင ဆာငရကမ မရမြဖစလအပသည။

သရလကာနငငတင REDD+ လပငနးစဉတင ြဖစ ပ နသည ကစစရပများက ပမ နားလညမရ စရန ပထမအဆငအ နြဖင ဆကဆကပတသကသများသည REDD+ ရ အဆြပ မဟာဗျဟာများနင ပငဆငခငရပ ထးမများအကား ချတဆက နမများက စစ ဆးမများ ြပလပကသည။

က မဘာဒးယားနငငတင REDD+ ဆကစပပတသကသများအား ပငလငးြမငသာသည ပငဆငခငဟ ခ သည အစအဖဆငရာပငဆငခငများ ရးဆချမတရာတင နညးလမး တစရပအ နြဖင စမးသပရာတင ပါဝင ဆာငရကခငြပထားသည။ ၎ငးကသ အာက ြခ


30

အဆငအ ြခြပနညးလမးများက ဝဘဆက Server ပ တင ကနးဂဏနးအချကအလက များ သ လာငထနးသမးြခငးြဖင အစအဖ ဝငများကယတင ၎ငးတ၏ ပငဆငခငများက သတမတ စြခငးြဖင အသးြပသည။ REDD+ ဆငရာမဝါဒများနငနညးလမးများက ရးဆရာတင သတငးအချကအလက ပးနငရန ၎ငးတ၏ ြမရာပငဆငခငစနစများအား အကြဖတမများ ဆာငရက နသည နငငများစာရငးအား နာကဆကတ(၁)ြဖင ဖာြပ ထားသည။


အားနညးသညပငဆငခင သမဟတ ဓ လထးတမးစဉလာအရအသးြပခငများသည မညကသ သာ သစ တာြပနးတးမ သမဟတ အတနးအစားကျဆငး စမဆငရာ တနးအားများက ပမြဖစ စြခငး သမဟတ ထနးသမးြခငးလပငနး၊ သစ တာြပနလည ြပစထနးသမးြခငးဆငရာ ရရညတညတသညအပချပမစနစက အတားအဆးြဖစ စြခငး ကသ ဥပမာရပါသလား။

ခငြပမန ပါမစများထတ ပးရာတင ပငလငးြမငသာမမရြခငး

ပငလငးြမငသာမမရြခငးသည သတငးအချကအလကမားယငမနင အလသးစားြပမများ က ြဖစပား စနင ပး ထနးသမး ရးလပငနးများ သမဟတ တးပား ရးလပငနးများ ဆာငရကရာတင အတားအဆးများ၏ တနးအားများက ြဖစ စသည။

ဖလစပငနငငတင REDD+ လပငနးတင လာဘစားမြဖစ စမများက အကြဖတ သးသပချကြဖင သတမတထား သာ စနးစားရမများသည ဒသစမအပချပ ရးမ းများ၊ စညပငသာယာ ရး ကာငစနင လတ တာကယစားလယနင ဒသအစးရအဖအစညးများ မ ခငြပမန ပါမစများ တရားမဝငထတ ပးမ (သယဇာတအရငးအြမစ သးစခငပါမစများ၊ သစခတလခငပါမစများ နင အ သးစားသတတ တး ဖာြခငး ပါမစများ)နင ဆကနယ န သည။ ၎ငးပါမစထတ ပးြခငးများသည တနးအားများက ြဖစ စနငသညအ ကာငးအရငး များနင အကျ းသက ရာကမများအြဖစ မတယနငသည။

အလားတစာပင အငဒနးရားနငငတင သစ တာဟကတာ(၅၂)သနးအား လငစငချထား ပးရသာမက အပချပမဆငရာ အ ကာငးြပချကများအတက ကာင သစ တာနင ြမယာက တမ ကာဗနထတလတမများက ထနးချပရန သစ တာလငစငချ ပးြခငး သည အဓကအခနးက တစရပြဖစ ကာငး ဖာြပထားသည။


31

ပထမဦးစာ လငစငချ ပးြခငးသည အချနကာြမငမရ ပး ကနကျစရတ(အချနနင တရားဝင နင တရားမဝင ပးသငးရမများ)များြပား သာ ကာင လငစင လာကထား သည ပဂဂ လများ သမဟတ ကမပဏများသည ၎ငးကနကျစရတများ ကာမ စရနအတက ချမတထားသည စနနးများ သမဟတ ခငြပဧရယာြပငပတင ဆာငရကြခငး သမဟတ ခငြပထားသည လပငနးနယပယတင သာက ပမး ဆာငရကမမရဘ လကရလငစငြဖင သစ တာများအား အလသးစားြပြခငးတက ဆာငရကကသည။

ဒတယအချကအ နြဖင ကာကယထားသည သစ တာများ သမဟတ ထနးသမးထားသည တာများတင တရားမဝင ပး ချမပစြဖင လငစငများချ ပး သာ ကာင စညးမျဉး၊ စညးကမးများ က ချ း ဖာကမတရသည။

အနလငးစနစသစ တာပါမစချထား ပးသညစနစရ စညးမျဉး၊ စညးကမးများအား အ သးစတ လလာစစစကညမညဆပါက (က) မသင လျာ သာနညးလမးြဖင ခငြပမန ပါမစများထတ ပးရာတင အားနညးမများ၊ ဥပမာအားြဖင ဧရယာများြပားသည သစ တာစကခငးတည ထာငခင ပါမစများ သမဟတ မသင လျာ သာဧရယာများတင ခငြပမန ပါမစထတ ပးြခငးတသည သစ တာြပနးတးမက အကအညြဖစ စြခငး (ခ) စနစကျသည အားသာချကများ (နငငအဆငတင အနလငး အလအ လျာကစနစများအား သးစြခငးသည မျကနာချငးဆင တဆမများအား လာချ ပးနင ပး လာဘထးရန အခငအလမးများကလညး လျာနညး စ ပး ၎ငးမတစဆင တငး ဒသကး နင ခရင အဆငများအထ သးစသငသည။ အားနညး သာ၊ ြပညစမမရ သာ သမဟတ ပဋပကခြဖစ စ သာ ဥပ ဒများ

ထ ရာက သာစမအပချပမသည တနးအားများအား တးပား စြခငးမရသည စမအပချပမ နင သစ တာများအား ရရညအသးြပမတနငသကဆငသည ဥပ ဒများနင စညးမျဉး၊ စညးကမးများကတးပား စြခငးတနငဆကနယ နသည။ ၎ငးသည မတညသညက များ ဆငရာ ဥပ ဒများအကား သစ တာသစဆငရာကစစရပများ၊ ကကလပများနင တစခနင တစခ ထပ နသညကစစများနငသကဆငသည ပညာရပ ဝါဟာရဆငရာတင ရ နာက မညညတမများက ဖာထတြခငး၏ အစြဖစနငသည။

သစ တာများ၊ သစ တာထနးသမးကာကယြခငး၊ သစပငများ၊ သစ တာြပနးတးြခငး၊ ဂဟစနစဝန ဆာငမများကသ သာ “+” လပငနး ဆာငရကချကများအား ြဖစ စသည တနးအားများ သမဟတ အတားအဆးများက ြဖရငးရန လပငနး ဆာငရကချကများက ထခကနင ပး ၎ငးပညာရပဆငရာ ဝါဟာရအသးြပမများသည သဟဇာတြဖစ စရန အ ရးကးသည။ ၎ငးအ ြခအ နက ြဖရငးနငရန ဥပ ဒြပဌာနးသများသည တညဆ


32

အဓပပာယ သတမတချကများ သမဟတ နငငဥပ ဒများတင အဓပပာယသတမတချက အသစများက ထညသငးနငသည။

ဥပမာ၊

• ြမနမာနငငတင ပတဝနးကျငထနးသမး ရးနင သစ တာ ရးရာဝနကးဌာန

အာကရ သစ တာဦးစးဌာနသည တရားဝငသတမတထားသည သစ တာ ြမ

ြပငပရ သစပင ပါက ရာကသည ြမအား ကးြပင တာအြဖစ အဓပပာယ

သတမတ ပး စကပျ း ရးဦးစးဌာနသည ၎ငး ြမအား ြမလတ၊ ြမလပနင ြမရငး

အြဖစ သတမတသည။

• မကကဆကနငငတင သဘာဝ ဂဟစနစ၏ လပငနး ဆာငရကချကများြဖင အကျ း

အြမတများနင ၎ငးနယ ြမတငအ ြခချသများအကားဆကနယမက အ လးထား

ဖာြပရန ပတဝနးကျငဆငရာ ဝန ဆာငမများဟ ဖာြပသတမတထားသည။

ယခအခါတင ၎ငးအြပင သစ တာ ရရညတညတဖ ဖ း ရး ဥပ ဒအရ ပတဝနး

ကျငဆငရာ ဝန ဆာငမများအား အသအမတြပ န ပြဖစသည။

• ဟနဒးရပစနငငသည the Law on Forestry, Protected Areas and Wildlife၊

the Agrarian Reform Law နင the Law on the Protection of the Coffee

Activity တအကား ြမအတနးအစားခြခားသတမတမဆငရာ ပဋပကခများက

ြဖရငးရန ြပာငးလမ မျ းစက ဆာငရကခသည။

• န ပါနငငတင the Forest Act (1993) နင the Local Self Governance Act

(LSGA, 1999) တအကား ပဋပကခများသည သစ တာြပနးတးြခငးနင သစ တာ

အတနးအစားကျဆငးြခငးအပါအဝင ပတဝနးကျငဆငရာဆးကျ းများက ြဖစ စ

သည။

• LSGA သည ဒသခအစးရများအား သစ တာအပချပမစမကနးများ ရးဆြခငး

နင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကခငနင သစ တာထကပစစညးအမျ းမျ းအား

အခနစညးကပ ခငြပထား ပး Forest Act သည ခရငသစ တာအရာရ(DFO)

များနင ဒသခအဖ အစညးများအား ၎ငးအခငအ ရး အား ပးအပထားသည။


33

နငငအဆင REDD+ မဟာဗျဟာနင REDD+ မဝါဒနင နညးလမးများက ရးဆရနနင ညနငး ဆာငရကရန ကာငးမန သာစမအပချပမ

အသးြပနငမည မဝါဒနင နညးလမးများ (PAMs) အား ရးဆြခငး

PAMs နင သကဆငသည အ ကာငးအရာများအား Module 8: Policies Actions and Measures တင အ သးစတ ဆး နးခ ပးြဖစပါသည။ လက တလပငနးရညရယချက များအတက တနးအားများအား တကရကနင အ ြခခတနအားများအြဖစ နစမျ းခြခား နင ပး ၎ငးတအား တကရကနငကားဝင ြဖရငး ပးမအြဖစ ခြခားရြမငနငသည။ ကားဝင ြဖရငး ပးမတသည စမအပချပမအစအစဉများနင ဆကနယ နသည စမး ဆာငရည ြမငတင ရး ဆာငရက ပးြခငး၊ ြမအသးချမစမကနး ရးဆြခငးကသ သာ အ ြခခ တနးအားများက အဓကဦးတညချကထား၍ ဆာငရကနငသည။

စမအပချပမဆငရာ PAMs များ ဖာ ဆာငမဆငရာ ဥပမာများ

• သစ တာဥပ ဒအကျ းသက ရာကမက ခငမာအား ကာငး စြခငး(ဥပမာ- အကျး

တပး ပါငးကငးလညြခငး၊ စ ပါငး ဆာငရကမ၏အကျ းရလဒက ဖာြပရန ပမ

ကာငးမန သာ သငတနးများ ပးြခငး၊ နညးစနစမားသညလပ ဆာငချကများ

စစမး တ ရရပါက ပတပငတားြမစြခငး၊ သစ တာလပငနးနင တာရငးတရ စဆာန

နင အပငများက တတင တားြမစြခငးများနင တရားစဆြခငးတ ဆာငရက

တတ စရန အများြပညသများအား တရားဥပ ဒဆငရာ သငတနးများ ပးြခငး)၊

ဥပ ဒအကျ းသက ရာကမ ပးနငသည အဖအစညးများအကား ပး ပါငး ဆာင

ရကြခငး၊

• ဒသခတငးရငးသားများ၏ ြမယာများနင အမျ းသား၊ အမျ းသမးတ၏ ြမယာ

အသးြပ မ အခငအ ရးများအပါအဝင ြမယာလြခမတးတက ကာငးမန စြခငး၊

• သစ တာလငစငများ သမဟတ ခငြပမန ပါမစများ ထတ ပးသညအခါတင အြခား

မလလားအပသည လမးမးမများက လာချရန ပငလငးြမငသာမ တးတက ကာငး

မန စြခငး၊


မမတနငငရ စမအပချပမဆငရာ PAMs များ ဖာ ဆာငနငမ နငပတသက၍ ဥပမာ

တစခ ပးပါ။ ၎ငးအ ကာငးအရာသည တကရကတနးအား တစခထကပ၍ အကျး

သက ရာကမ ရနငသလား။ ၎ငး စမအပချပမဆငရာ PAMs များ ဖာ ဆာငနငမသည

မညသညအကျ းအြမတများက ရရ စနငသနညး။


34

အသးြပနင သာ မဝါဒများနင နညးလမးများက ဦးစား ပးသတမတြခငး

Module 8: Policies Actions and Measures တင PAMs များ ရးချယသတမတ သည လပငနးစဉအမျ းမျ းက ဖာြပ ပးထားပါသည။ REDD+ လပငနးစဉတင ဝနကးဌာနတစခ သမဟတ အဖအစညးတစခသည ဆးြဖတချကများအား ဘကစ ထာငစမ လလာဆနးစစရနနင ရးချယမတစခစအတက စားပ ပ တင ညနငးအ ြဖ ရာရနနင အကျ းအြမတနင ရငးနးစန စားရမ တကရငးလငးစာ အကြဖတသးသပရန အတက ရးချယအမျ းမျ းအား တစခနငတစခက ချနညရန လအပပါသည။ ၎ငး ဘကစအြမငများသည အာက ဖာြပပါစမအပချပမက ရညညနးပါသည-

• လာဘစားသများ ရခလင နညးလမးတစရပအ နြဖင နငင ရးဆငရာ ခနငရည

ရ/မရ

• တညဆဥပ ဒ သမဟတ စညးမျဉး၊ စညးကမးများသည ပငလငးြမငသာမနင

လကသငခနငမ သမဟတ ထငသာြမငသာရမနင အကျ းသက ရာကမ အားနညး

ြခငးရလင သးြခား PAM တစခက ရးချယသငသည။

• ထညသငးစဉးစားရမညအချကက တာ PAM သည ရငးလငးတကျသည

တရားဝင မ ဘာငတစရပအ ပ တင မတည နရမည သမဟတ ပထမဦးဆး

ြဖရငးရမည ဥပ ဒ လတ ပါကတစခြဖစလာနငသည။

အလပသမားများအားအသးြပမနင အြခားအ ကာငးအရာများအား နငးယဉသရနငရန ဒသခြပညသအစအဖ များ၏ အသပညာ၊ လပငနးကမးကျငမနင ပး ပါငးပါဝင ဆာင ရကမ အဆငအတနးမညမရသညဆသညက သရရန လအပပါသည။ မဝါဒပငးဆငရာ ကျငသးမတသည ဥပမာ ဆအနးစကခငးများ သမဟတ သစထတလပမ က ကသ သာ သစ တာြပနးတး စ သာ င ကး ထာကပမများရသညအခါတင ပဋပကခနင သစ တာ ြပနးတးမက လာချြခငးအတက င ကး ထာကပ ပးမများကလညး ပးစမးနငသည။ ၎ငးကစစရပများ ဆာငရကရာတင ပါလမနကသ သာ နငငအဖ အစညးများမ ပါဝင ဆာင ရကမ ကငးမြခငးြခငးများလညးရသည။

REDD+ ပ ဖာြခငးနင ဆးြဖတချက ပးြခငးတတင နငင ရးဆငရာအဆးအြဖတ ပး နငသများအား ပး ပါငးပါဝင ဆာငရက စသည အ ကာငးအရငးများမာ မညသည အ ကာငးအရာများ ြဖစသနညး။ နားလညလကခနင သာ အကြဖတသးသပချကနင လလာမများ(ဆကစပပတသကသများအား ပ ဖာြခငး၊ (ဆကစပပတသကသများ စစပ ညနငးြခငး သငခနးစာတင ကညပါ)၊ ကနကျစရတနငအကျ း ကျးဇး လလာဆနးစစ


35

ချက၊ လမ ရးဆငရာအကျ းသက ရာကမ အကြဖတသးသပချက)သည ဆးြဖတချက ချသများအတက အ ရးပါသည( ပ(၁၂.၉ တင ကညပါ) မနကန သာအဖ အစညးများ/အများပါဝင သာ ဆးြဖတြခငးတြဖင မဟာဗျဟာဆငရာ စစပညနငး ပးြခငး

သင လျာ သာအဖအစညးများ(မ ြပလမအဖအစညး သမဟတ ဝနကးဌာနအမျ းမျ း)၏ မဟာဗျဟာ ြမာက စစပညနငးသည REDD+ မဝါဒများနင နညးလမးများအား အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင အဓက သာချကြဖစသည။ ြပလပသများသည တနးအားများ ဆနးစစ လလာြခငးလပငနးစဉတင တငပင ဆး နးခသများနင အတတ ပငြဖစ ပး ၎ငးတ၏ ပါဝငမနင သ ဘာတညချကများသည ပမြမငတကလာနငသည သမဟတ ပ ဖာြခငးနင fine tuning လပငနးစဉသည ၎ငးတ၏ အဖအစညးများအ ပ အကျ းသက ရာကမနင နာကဆကတများကြဖစ ပ စနငသည လပငနး ဆာငရကချက ပစများအြဖစ ဦးတညသားနင ပး ၎ငးတ၏ ဆန ကျငဘက အ ကာငးအရာများသည ပမ အား ကာငးလာနငသည။ ၎ငးကသ စစပညနငးမတ သည အချ သာစမအပချပ မစညးမျဉးတအ ပ တင ခငမာအား ကာငး စနင သည။

• အ ြခခဥပ ဒဆငရာ

မ ဘာင သတမတချက

ရရမည။ သင လျာ သာ

ဥပ ဒ မ ဘာငများသည

ဌာနဆငရာအချငးချငး

ပး ပါငး ရးဆသည မဝါဒ

များနင သ ဘာတညချက

များ၊ အများြပညသဆငရာ

ကစစရပတတင ဒသခ

Box 12.11 လပငနး ဆာငရကသများ၏ လလာဆနး စစ ြခငးအ ပ အ ြခခသည ဦးစား ပးလပငနးများ

နငင Y အ နြဖင ၎ငး၏ REDD+ မဟာဗျဟာ၏ ပထမ ဆာငရကချကအ နြဖင နငငရ တနးအားစများ ၏အချကတစချကြဖစသည က နားများ မးြမြခငး ကာင သစ တာြပနးတးမတစခတညးက အ လး

ထား ဆာငရကရန ဆးြဖတထားသည။ မဝါဒဆငရာ ချမတမများစာသည (က) အမသားထတလပမက အား ပး သာ အခနများနင အ ထာကအပများက ဖယရားြခငး၊ (ခ) အဆငြမင မးြမြခငး၊ အစားအစာ၊ စားချကနင တရ စဆာနကျနးမာ ရး စသည ပမထ ရာက သည ထတလပမက ြဖစ စသည သငတနးနင င ကးအ ထာကအပ ပးြခငး၊ (ဂ) သစ တာများ ရငးလငးသးစခင ပးထားသည စကပျ း မးြမ ရး သမားများအား လကရသးစ နသည ြမများအား စန လတ စြခငးအားြဖင သစ တာြပနးတးြခငးကြဖစ သည ြမယာလပပငခင ပးသည စညးမျဉးများအား ြပငဆငြခငး၊ (ဃ) သစ တာများအတငး လမး ဖာက ြခငးနင ြပြပင တည ဆာကြခငးတက အား ပးမ မြပြခငး၊


36

တငးရငးသားများနင မ ြပ လမအဖအစညးများ ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမ နင

အများြပညသဆငရာသတငးအချကများရရရန ဆာငရက ပးနငသည)။ တစချန

တညးမာပင ဥပ ဒ ကာငးဆငရာ ြပြပင ြပာငးလမ လအပနင ပး အထးသြဖင လကရ

ဥပ ဒ ဆငရာမ ဘာငများသည အဖအစညးများအကား သ ဘာတစာချပများအရ

ဌာနဆငရာအဖ စညးများအချငးချငး ပး ပါငး ဆာငရကမတင အတားအဆး တစရပ

ြဖစလာ သာခါတင ြဖစသည။ ဓ လထးထမးဆငရာ အခငအဏာများနင ဥပ ဒများက

လညး ထညသငးစဉးစားသငသည။ ဗဟအပချပမစနစရ သာ သစ တာစမအပချပမ

တင ပငဆငခငနင အပချပလပကငမ တာဝနဝတတ ရားတသတမတထားသည ဥပ ဒ

ြပဌာနးမနင ညနကားချကတသည သစ တာများအ ပ ထ ရာက သာ ဌာနဆငရာ

အဖအစညးများပး ပါငး ဆာငရကမရ ရးသည အ ရးပါသည။

• သတငးအချကအလကများ လကခရယြခငး။ အ ရးပါသည မးခနးတစရပ

က တာ ဆး နးဆးြဖတချကချသညကစစရပတတင ဆကစပပတသကသများ

အ နြဖင သတငးအချကအလကများနင လပငနးက မးကျငမ၊ စမး ဆာငရညနင

အသးအ ဆာငပစစညးများ လကခသးစနငမရမရပငြဖစသည။ ဥပမာအ နြဖင

သစ တာများအ ပ အကျ းသက ရာကမရနငသည အ ထာကအပစာရငးအငး

များက စကပျ း ရးဆငရာတာဝနရသည ဝနကးဌာနမ သရနင ပး သစ တာဦးစး

ဌာန/ဝနကးဌာနနင သတငးအချကအလကမ ဝြခငး မရပါက င ကးဆငရာ

မကလး ပးမတသည ပမရပ ထးမက ြဖစ စနငသည။

• ဌာနဆငရာအဖအစညးဆငရာ စစဉ ဆာငရကမများ(ဥပ ဒ၊ တရား ရးနင စမ

ခန ခမ တအကား အြပနအလနဆကနယပတသကမသည အ ရးပါသည။

NS/ APs နင PAMs များက အ ကာငအထည ဖာ ရး စမအပချပမအား ကာငး စရန ြပလပြခငး

မဝါဒများနင နညးလမးများအား ပ ဖာြခငးနငညနငးြပငဆငြခငးြဖင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင ဌာနဆငရာအဖအစညးများ ပမခငမာ အား ကာငးလာ စရန လပငနး ဆာငရကြခငးထ ရာကမက ြမငတငရန လအပနငသည။ ဆလသညမာ ထ ရာက သာ မဝါဒများနင နညးလမးများအား အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး ြဖစသည။


37

REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကသည အဖအစညးများအတက အသပညာများ သာမက လသားအရငးအြမစဖ ဖး ရးနင သငတနးများ ပးြခငး စသည စမး ဆာငရည ြမငတငြခငး

အချ သာ မဝါဒများနင နညးလမးများသည ြမြပငအ ြခအ နကသရရနပလအပသည။ ဥပမာ၊ အငဒနးရားနငငသည နညးလမး ပါငးစြဖင ဆာငရကြခငး၊ ၎ငးနညးလမးက အသးြပမည တာကပအဆငမ ဆးြဖတချကချ ပးနငသည အဆငအထ ဆကစပပတ သကသများအား သငတနး ပးြခငးတြဖင သစ တာမများအား သစ တာဥပ ဒအကျ း သက ရာကမြဖင ဆာငရကရာတင အာငြမငသည နငငတစနငငြဖစသည။ အြခားကစစ ရပအ နြဖင REDD+ သစ တာလပငနးများ ဆာငရကြခငးက စာငကပနငရန လကရ ဒသခအဖအစညးများ၏ စမးရညကြမငတင ပးြခငးသည င ကးဆငရာ ထ ရာကမ ရ ပး ဥပ ဒအကျ းသက ရာကမနညးလမးလညး ြဖစ ပသည။ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကနငရန ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမ စမးရညြမငတင ပးြခငး

စမး ဆာငရညြမငတင ပးြခငးသည အာကပါအဆငအမျ းမျ းတင ြဖစနငသည-

I. လပငနးဆငရာ စမး ဆာငရည။ ဆလသညမာ မဝါဒများ၊ နညးဗျဟာများ၊

လပငနးအစ အစဉများနင စမကနးများက ရးဆြခငး၊ အ ကာငအထည

ဖာြခငးနင ြပနလညသးသပရန အပချပလပကငမ စမး ဆာငရညများ လအပ

သည။ အြခားစကားရပအ နြဖင လပငနး ဆာငရကမ ပးစး ရးအတက

ြပနလနဖလယနငသည စမး ဆာငရညများ လအပသည။

II. နညးပညာရပဆငရာ စမး ဆာငရညများ။ ဆလသညမာ သးြခားကမးကျငသည

ဧရယာများနင အ သးစတသည အခနးက သမဟတ အ ကာငးအရာများအား

ပါငးစပြခငး ပငြဖစသည။

III. ပါငးစပမဆငရာစမး ဆာငရည။ ဆလသညမာ င ကး၊ ပဂဂလ ရး၊ ကမးကျငမ

နင ကရယာပစစညးတက ကျာလန၍ စ ပါငး တး ခ ကဆြခငး၊ လက လျာ

ည ထ စမကနး ရးဆြခငးနင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငးတ လပ ဆာင

နင သာ ရငးလငးသည အြမငနင မဟာဗျဟာ ရြခငးပငြဖစသည။ ဥပမာ

ြပညသလထကယစားလယအဖ အစညးများနင ပဂဂလကအခနးက တပါဝငမြဖင

ရငးနးစနးစားမနင ြပနလညရရနငမတက မ ဝခစားြခငး၊ ချ ငနင အ ထာက

အပများ ပးြခငး သမဟတ လအပသည စမး ဆာငရညြမငတငြခငးစသည


38

အဖအစညးအမျ းအမျ းအကား ပး ပါငး ဆာငရကြခငးသည စဉဆကမြပတ

ရငးနးြမပနမများက ြဖစ စနငသည။ ပ ပါငး ဆာငရကြခငးတင အဖအစညး

တစခမတစခသ သတငးအချကအလကများ ြဖန ဝြခငး၊ ပဂဂ ရးရာ အြမငများ

ဖလယြခငး၊ အြခားဆကစပပတသကသများနင သ တသနဆငရာ ပး ပါငး

ဆာငရကြခငး၊ အကျ းတအ ထာကအပ သမဟတ င ကးဆငရာ

အဆြပလာများတင ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငး၊ လပငနးအဖအစညးများ

ဖ စညးြခငး၊ နားလညမစာခနလာ (MOU) ထးြခငးနင လပငနး ဆာငရကမများ

နငပတသက၍ ဖလယြခငး၊ ခငြပြခငး သမဟတ ထနး ကာငး ပးြခငးတ

ပါဝငသည။ အဖအစညး၊ က များအကား ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမက

ပမ ကာငးမန စရန အဖ အစညးအသစများ စစဉဖ စညးြခငး လအပမညြဖစ

သည။


REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငး၌ သင လျာ သာ စညးမျဉး၊ စညးကမး

သမဟတ ဥပ ဒဆငရာမ ဘာငတစခက ချမတရာတင ၎ငးလပငနးအား အ ကာင

အထည ဖာ ဆာငရကနငမည အ ကာငးဆးနညးလမးမာ မညသညနညးလမးြဖစ

သနညး။

သးြခားဝနကးဌာနတစခ သမဟတ ဒသခတငးရငးသားများ၏ အပစတစစ သမဟတ

မ ြပလမအဖအစညးတစဖ အတက ၎ငးတအ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရန လအပမည

စမး ဆာငရည များနင မတညသည မဝါဒများနငနညးလမးများက ပ ဖာရန လအပသည

စမး ဆာငရညက မညကသထတ ပးနငသညဆသညက ဥပမာတစရပ ပးပါ။


39

မဝါဒများနငနညးလမးများက စာင ကညရန တာဝနသမဆငရာနညးလမးယနတရား

တာဝနသမဆငရာယနတရား သမဟတ ဆးြဖတချက ပးသများ၏ ၎ငးတ ဆာငရကမ များအတက တာဝနဝတတ ရားက အစနးတစခစမာရ သာ ပမနတ ြပန ပးသညစနစများနင အစား ပး လျာြခငးနင ြပနလညြပငဆင ပးသညနညးစနစ စနစ(၂)မျ းကသ သာ စနစများြဖင အ ထာကအပ ပးနငသည။ ရညရယထားသညရလဒများအရ လပကငမမရ ြခငးနင/သမဟတ ဆကစပပတသကသများအ ပ တင အနတသ ဘာ ဆာငသည အကျး သက ရာကမရ စနငသည အရာများက ညနငး ဆာငရက ပးသကသ PAMS အား စာငကညြခငးဆသညမာ တာဝနသမဆငရာစနစများအတက မရမြဖစအ ရးပါသည။

ပမနတ ြပနချက ပးသညစနစများ

ပမနတ ြပနချက ပးသညစနစများက Text box (၂) တင ဖာြပထားသညအတငး စာငကညြခငးနင ဖ ဖ းတးတကမတတင ကည ပးရန ပး ပါငးပါဝငမြဖင လမ ရး ဆငရာ အကျ းသက ရာကမ လလာဆနးစစြခငးနင မဝါဒဆငရာစစ ဆးြခငး သမဟတ လမ ရးဆငရာစစ ဆးြခငး စကများြဖင ြပလပနငသည ပး ၎ငးလပငနးစဉများမြဖစ ပ လာသည အကြပချကများက အစးရနငြပညသများတ၍ အချနမန တြပနချကများ (အြပသ ဘာ၊ အနတသ ဘာ) ဆာငရကြခငး။

REDD+ မဝါဒများနင နညးလမးများသည လက တလပငနးစဉနင သစ တာသယဇာတ များအသးြပမတင အြပသ ဘာ ဆာငသည ြပာငးလြခငးများက ရာ ဖ ဆာငရက လသညအခါ နငငများအ နြဖင ၎ငး ြပာငးလမများက စာငကညရန လအပမညြဖစ သည။ ဆလသညမာ ဥပ ဒဆငရာ၊ စမခန ခ ရးဆငရာနင င ကးဆငရာ ကစစရပများ သည မာလငထားသည အကျ းအြမတများနင ရညရယချကများက ထတ ပးလသည အခါ အကြဖတြခငး။ ၎ငးသည အမျ းသားအဆင သစ တာ စာငကည လလာြခငး မ ဘာင၏ ရညရယချကအတက ြဖညစကချက တစရပြဖစသည။ လြခစတချရမအစအမ များ( အာကတငကညပါ)သည တာဝနသမက ရရ စရန အြခားနညးလမးတစရပြဖစ သည။

ဘာက စာင ကည လလာမလ။

Module 8: Policies and Measures တင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမများက ြခရာခြခငးက ဆး နးခပါသည။ PAMs အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမများက ြခရာခြခငးဆသညမာ နငင တာအစးရနင အစးရမဟတ သာအဖအစညးများက ၎ငး တ၏ လပ ဆာငချကများက ြခရာခရန အာက ဖာြပပါ အ ကာငးအရာများအပါအဝင အခငအာဏာများက လ ြပာငး ပး လမမညြဖစသည (Box 12.12 တငကညပါ)-


40

• ၎ငးတ၏ ဆကစပပတသကမ။ PAMs ၏ ရညရယချကများသည အ ကာငး

ကစစအမျ းမျ း က ြခငမြခငးရ၊ မရ

• ၎ငးတ၏ အသးဝငမ။ ဝင ရာက ြဖရငးမသည မ ာလင သာရလဒများ ရရရန

စစ ဆးရနသာမဟတဘ အနတသ ဘာ ဆာငသည ဘးဘကအကျးသက ရာက

မများက စစ ဆးရနပါပါဝငသည။

• ၎ငးတ၏ အတငးပငးချပကငမ။ ၎ငးသည PAMs မ ကြပားြခားနား ပး တည

သာ ရညရယချကများ

ြပညစ စရန သမဟတ

လာချရနြဖစသည။

• ၎ငးတ၏ အြပငပငး

ချပကငမ။ ၎ငးသည

PAMs ြဖစ ပး နငင

တစနငင၏ နငငအဆင

မဟာဗျဟာ ဖ ဖ းတးတက

ရးက အကအည အ ထာက

အပ ြဖစ စနငသည

သမဟတ စမအပချပမနင

င ကးဆငရာ နညးလမး

များပါဝငသည အြခား သာ

PAMs ြဖစနငသည။

• ၎ငးတ၏ မဟာဗျဟာ

နညးလမးဆငရာ ဆကစပ

နမ သမဟတ အကျးရ

လဒ။ ၎ငးသည ရလဒများ

ြဖစနင ပး PAM နငသက

ဆငနငသည သမဟတ ၎ငး

တသည သကဆင သာ

တကဆငမြဖစနငပါသလား။

• ၎ငးတ၏ ကနကျစရတပတ

သက၍ ထ ရာကမ။ ၎ငးတ

Box ၁၂.၁၂ မဝါဒများနင နညးလမးများက စာင ကည လလာြခငးနင NFMS တအကား

ကြပားမနင ြပညစမ

အများြပညသဆငရာ မဝါဒများတင စာငကည လလာြခငး ြပာငးလမနင အမျ းသား အဆင သစ တာ စာငကည လလာြခငးစနစတအကား ကာြခားမရ သာလညး လပငနး ဆာငရကချက တသည ဆကနယမရနငသည။ အြခားတစဖက တင NFMS သည သရပြပအဆင လပငနး ဆာငရကမ၏ အကျးသက ရာကမက စာငကည လလာရန သမဟတ REDD+ မဝါဒများနင နညးလမးများအား ထ ရာကစာ ြဖင စာငကည လလာရန (tCo2eq or biophysical proxies)၊ အြခားတစဖကတင မဝါဒများအား စာငကည လလာြခငးသည ၎ငးတ၏ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကမ အ နြဖင အားလးက ြခင၍ ဖာြပနင သာ စာငကည လလာြခငး အ ကာငးြဖစသည။ လပငနးအ ကာင အထည ဖာ ဆာငရကမနင ထ ရာကမအကား ကငးဆကတစခ ချတဆက ရန က းပမးမ ဆာငရကသင သာလညး ဒတယ ဖာြပချကရ ညနးကနးများသည ကာဗန အ ြခြပချကမဟတပါ။ NFMS နငပတသက၍ သတငးအချကအလကအြပညအစက Module (၅) တနငသည။


41

သည သ ဘာထားတကဆငစာြဖင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကခ သာ

အြခား သာ PAMs နင ကျ း ကာငးဆ လျာစာ နငးယဉနငသည ကနကျစရတ

များြဖစနငသလား။ ပးပလ သာ ရလဒများအတက က းပမးမများ (သငးအားစ

များ၊ သယဇာတများ)ြဖစနငသလား။

• အချနနငတ ြပးည ၎ငးတ၏ ရရညတညတမ။ ၎ငးသည အစးရအဖ တင

ရငသနမ ြပာငးလြခငးများက ြဖစ စနင သာ မဝါဒများနင နညးလမးများ

လ လာကစာ ြဖညဆညးထားသည။

• ၎ငးတ၏ စမး ဆာငရညြမငတင ရးအစတအပငး။ ၎ငးတင ၎ငးတက အ ကာင

အထည ဖာ ဆာငရကမည ဌာနဆငရာအဖအစညးများ၏ စမး ဆာငရညများက

တးပား စရန ခငြပ နငသည PAMs များ ရသည။

PAM က ဘယသ တက စာင ကည လလာမလ

နငင၏ အ ြခအ န ပ မတည၍ PAMs က စာငကည လလာရန အာက ဖာြပပါ နညးလမးများက အသးြပနငသည-

• REDD+ အမျးသားအဆင ကးကပမအဖ အစညးများ၊ ဘတအဖ များ သမဟတ

အဂျငစများသည PAMs ၏ ထ ရာကမက စာငကည လလာရန အဓက

ဆာငရကရ မညသများြဖစသည။ ၎ငးလပငနး ဆာငရက နသည အဖ များက

ဆကစပပတသကသည အဖ များြဖငဖ စညးထားသည၏ ပါငးကးဆကစပအဖ

များ သမဟတ အစးရအဖ သမဟတ အစးရမဟတ သာ အဖ အစညးများမ

နငငအဆင REDD+ ဆးြဖတချက ပး သညအဖအစညးများမ လတလပစာ

ထာကပ ပးနငသည။ ဥပမာ လမ ရးဆငရာ စစမး စစ ဆး ရးအဖများ

• အစးရမပါဝငသညအဖအစညးများြဖစသည စာရငးစစချပရး(ဘရာဇး) သမဟတ

လာဘစားမတကဖျက ရး အဂျငစများကသ သာ အဖအစညးများသည PAMs

လပ ဆာငမအ ပ အြမငအမျ းမျ းအား စာငကည လလာရာတင အ ရးပါ သာ

အခနးက တစရပ အြဖစပါဝငသည။

• ပါလမနများသည အြခားက တစရပမ မဝါဒတစခနင တစခအကား သဟဇာတ

ြဖစ စရန အ ရးပါသည အခနးက တစရပအြဖစပါဝငသည-

- ဥပ ဒ ြပဌာနးသအ နြဖင ပါလမနသည ဥပ ဒြပဌာနးြခငးဆငရာ ညနငး ဆး နးြခငး အတညြပလကမတ ရးထးြခငးအတက တာဝနရ ပး ၎ငးသည


42

REDD+ အစအစဉက စမအပချပမအတက အ ရးပါသည။ ဥပမာ၊ ပါလမန သည ဆအနးစကခငးများ ကာင သစ တာြပနးတးမက ြဖစ စြခငးက လာချရန က းပမးမ၌ တစဖကတငလညး ဆအနးက က အ ထာကအပများ ြဖစသည ရနပ ငဆငရာမကလးများ ပးြခငးနင တာဝနမရ ကာငး မတယ ထားကသည။

- ြပညသကယစားလယများမ တရားဝင ရး ကာကတင ြမာက သာ ပါလမနရ အမတများသည မတည သာ လမ ရးဆငရာ အ ရးပါသများ( ဒသခ တငးရငးသားများ၊ ဒသခအဖအစညးများနင မ ြပလမအဖအစညးများ) အတက အ ရးပါ သာ ဆး နးပတစရပက စစဉ ထာကပ ပးနင ပး ဥပ ဒ ြပြခငးနင ရနပ ငခ ဝချထားြခငးလပငနးစဉတတင ၎ငးတ၏ပါဝငပတသကမ က ရရ စနငသည။

- ပါလမနများသည ရနပ ငနင ဥပ ဒြပဌာနးြခငးဆငရာ လပငနးစဉများ ပါဝင သည နငငအဆင REDD+ လပငနးစဉက ကးကပရန အဓကအခနးက ရသည။ နငင တာရနပ ငက လကခြခငးနင စာငကညြခငးြဖင ပါလမန များသည စမခန ခမအခငအာဏာအ ပ စစ ဆးနငမရ ပး နငင၏ REDD+ ရနပ ငများက ပငလငးြမငသာမ၊ ညမမနင တာဝနယမဆငရာ စမအပချပနငမ က ကညနငသည။


သငရ နငင၏ စမအပချပမဖ စညးပက ဖာြပ၍ PAMs က စာငကည လလာရာတင

မညသတင တာဝနရသညဟ ထငြမငပါသလ။ ၎ငးအား မညသညနညးလမးက

အသးြပ၍ ထာကပြခငး သမဟတ ြဖညစက ပးြခငး ဆာငရကနငသနညး။

တာဝနယမဆငရာစနစများအတက REDD+ တင တရားစရင ရး၏ အခနးက သည

မညသညအရာြဖစနငသနညး။

PAMs က ထ ရာကစာ စာင ကည လလာြခငးအတက အ ြခအ န ကာငးများ ဖနတး ပးြခငး

အထကတင ဖာြပ ပးြဖစသညအတငး PAMs က ထ ရာကစာ စာငကညြခငးသည အချနနင သကဆငရာသတငးအချကအလကနင သင လျာသည ဥပ ဒဆငရာမ ဘာင များ လကခအသးြပနငသညအ ပ တငမတည ပး ၎ငးသည စာငကည လလာြခငး


43

လပငနးစဉက အ ထာကအပ ပးနငရန မဝါဒများနင လပငနး ဆာငရကချကများက သတမတ ပးနငသည။ နစနာ စသညအ ကာငးအရငးနင ြပနလညအစား ပး လျာသညစနစ

နစနာ စသညအ ကာငးအရငးနငြပနလညအစား ပး လျာသညစနစများ၊ ဆလသညမာ အမျ းသမး၊ အမျးသားနင လငယများအပါအဝင ြပငပဆကစပပတသကသများအ ပ နငင တာအစးရ၏ မဝါဒများ၊ အစအစဉများနင လပငနး ဆာငရကချကများမ အကျ း သက ရာကမများက လကခ ြဖရငး ပးနငရန နငင တာအစးရအဖအစညးများမ ဖ စညးထားသည သငတငမတမရ သာ၊ ပငးလငးြမငသာမရ သာ၊ တာဝနယမရ သာ အဖအစညးဆငရာစနစများနင အရငးအြမစများြဖစသည။ ၎ငးစနစများနင လပထးလပ နညးများြဖင ကငတယ ြဖရငးနငသည ဆကစပပတသက သများသငးအားစက “နစနာ စသညအ ကာငးအရငး၊ ြပနလည ြပာဆ ဆး နးြခငးနင အကြပချကများ” သမဟတ အြခားအသးအနးများြဖင သးစ ခ ဝ နငသည။

GRMs သည ဆကစပပတသကသများအ ပ အဖအစညးများမ အကျးသက ရာက နငသည အ ကာငးအရာနင အ ြခအ နများရလင အားကးအားထားြပရာ နရာြဖစ လာနငသည။ GRMs သည ဆကစပပတသကသများ စစပညနငးြခငး သမဟတ ထ ရာက သာ လြခစတချရမအစအမများြဖင တားဆးကာကယ ပးနငြခငးမရသည ဆကစပပတသကသများနငသကဆငသညကစစများက တ ြပန ဆာငရကနငသည ပထမဦး ဆး သာ အ ကာငးအရာြဖစသည။ GRMs အ ကာငး နငပတသက၍ အ သးစတက Module 11: Public Awareness and Stakeholder Engagement တင ဆး နး ထားပါသည။ လြခစတချရမအစအမများ

UNFCCC ဆးြဖတချက 1/CP.16, Annex I အပဒ(၂)အရ Cancun လြခစတချရမ အစအမများသည REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတငလညး ကာငး၊ အစးရ မ သတမတထားသည နငငအဆငမဟာဗျဟာ/လပငနးစမချကတင လပငနး ဆာင ရကမညအစအမများ၊ မဝါဒများနင နညးလမးများ အသးြပရာတငလညး ကာငး ကာငးမန သာစမအပချပမဆငရာ စညးမျဉးများပါဝင ပး ကာငးမန သာစမအပချပမ အစအစဉများက ဖာြပ ပးပါသည။ နငငများအ နြဖင ၎ငးလြခစတချရမအစအမများက မညကသ ြဖရငးရနနင လးစားလကနာရန သတမတထား ပး (လြခစတချရမအစအမ များဆငရာသတငးအချကအလကစနစ)နင ၎ငးသတငးအချကအလကများ၏အကျဉးချပ


44

က ရလဒအ ြခြပ ပး ချမများအတက သတမတ ပးရန UNFCCC အ နြဖင လအပ သည။ Module 7: Safeguards တငကညပါ။

လြခစတချရမအစအမများက ဆာငရကမည နငင၏နညးလမးသည လြခစတချရမ အစအမများအား သတမတ ြဖရငးြခငးနင လးစားလကနာြခငးတအတက မ ဘာင တစခက နညးလမးတစရပအ နြဖင ထတ ပး ပး ၎ငးအ နြဖင တညဆစမအပချပမ ဆငရာအစအစဉများရ နငင တာ မဝါဒရညမနးချက၊ အ ြခခများနင ညညတ၍ သဟဇာတြဖစ စရမည။ အနညးဆးအ နြဖင REDD+ လပငနးစဉ(၅)ရပက အ ကာင အထည ဖာ ဆာငရက သာအခါ REDD+ ဆာငရက နသညနငငများအား Cancun လြခစတချရမအစအမများက တးြမင ပးရနနင ထာကခ ပးရန တာငးဆထားသည။ နငငတစနငငအ နြဖင အာက ဖာြပပါနညးလမး(၃)ရပြဖင လြခစတချရ မအစအမများ က ဆာငရကနငသည-

I. REDD+ လပငနးများ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင စာရက ပ တင

ရးသား ဖာြပထားသည မဝါဒများ၊ ဥပ ဒများနင စညးမျဉးစညးကမးများ (PLR)

သည Cancun လြခစတချရမအစအမများနင လက လျာည ထြဖစ စရမည။

ဆလသညမာ လြခစတချရမအစအမများက မညကသ ြဖရငးမလ။ PLR တင

ပတဝနးကျငနင လမ ရးဆငရာ တာဝနယ ဆာငရက ပးမဆငရာ မဝါဒများ၊

စကမလပငနးဆငရာစနနးများနင နငင၏ဥပ ဒဆငရာစနစအရ ဒသခ တငးရငး

သားများနင ဒသခအဖအစညးများ၏ ဓ လထးထမးဆငရာစများ ပါဝငနငသည။

II. ဌာနအဖအစညးများပး ပါငးစစဉ ဆာငရကထားရမ- သကဆငသည PLR က

လက တတင အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကနငမနင အကျ းရလဒများအား

သရပြပ ဆာငရကနငမတကရရ စရန ၎ငးတ၏ သ ဘာတညချကများ၊ လပထး

လပနညးများနင စမး ဆာငရညများ၊ ဆလသညမာ လြခစတချရမ အစအမ

မညမက လးစားလကနာသည။ ၎ငးအစ အစဉများအား အများြပညသ၊ ပဂဂလက

သမဟတ မ ြပလမအဖအစညးများအတငး ပး ပါငး ဆာငရကနင ပး PLRs က

အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရန နင ပမတးြမင ဆာငရကနငရန ဒသခ

တငးရငးသားများနင ဒသခအဖအစညးများအပါအဝင နငငသားများ၏ တစဦး

ချငး စမး ဆာငရညတးြမင စရန စစဉ ဆာငရကထားရမများလညး ပါဝငသည။

III. REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရက နစဉတစ လာကလး REDD+ လြခ

စတချရမအစအမများက မညကသ ြဖရငးမည၊ လးစားလကနာမညဆသည


45

အချကနငပတသက၍ သတငးအချကအလကများ စ ဆာငးရနနင ြပလပ ပး

နငရန သတငးအချကအလကစနစများ

သတငးအချကအလကအကျဉးချပအတင ထတြပနထား သာ လြခစတချရမအစအမများ အ ပ Durban ဆးြဖတချကနင ၎ငးအ ကငးအရာတငသငးြခငးနငပတသက၍ အချန နင အကမ ရအား ထတြပန ပး သာ UNFCCC Warsaw ၊ ဆလသညမာ လပငနး အ ကာငအထည ဖာြခငးစတင ပး နာကနင နငငအဆငဆကသယ ရးနင တစည တစညတတညး(နင UNFCCC REDD+ Web Platform ြဖင ဆာငရကြခငး) Cancun လြခစတချရမအစအမများ၏ စညးမျဉးများအတငး မဝါဒနငနညးလမးများ၏ အကျးအြမတနင ရငးနး စနးစားရမတအ ပ အကြဖတသးသပချက

အစးရမ ဖာထတသတမတ ပးသည မဝါဒများနငနညးလမးများ၏ ရငးနးစနးစားရမနင အကျ း အြမတများအား အကြဖတသးသပချကနင ဖာထတသတမတြခငး(ဥပမာ UN-REDD အကျ းအြမတနင ရငးနးစန စားရမ အကြဖတသးသပချကမ ဘာင(BeRT) နညးလမးက Module 7: Safeguards) က ဆာငရကသင ပး နငငများအ နြဖင PLR က ရညညနးသတမတြခငး၊ ရငးနးစန စားရမများက လာချ ပးြခငး သမဟတ အကျ း အြမတများအား တးြမင ပးြခငးတနင သကဆငသည ဆးြဖတချကပါဝငသည။ ၎ငး အကြဖတသးသပချကသည REDD+ မဟာဗျဟာတငပါဝငသည လပငနး ဆာငရက ချကများအ ပ ကကလပများကြဖညဆညး ပးနင ပး ဆြဖတချကများနငပတသက၍ သတငးအချကအလကများက ထတြပန ပး နငသည။

ဥပမာ၊ Cancun လြခစတချရမအစအမများသည ပငလငးြမငသာမ၊ ထ ရာက သာ သစ တာအပချပမနင အချပအြခာအာဏာတအ ကာငးနငပတသက၍ ရငးလငး ဖာြပ ထားသည။ နငငတစနငငရ လြခစတချရမအစအမများက လလာြခငး သမဟတ ခြခား ြခငးြပလပပါက အာက ဖာြပပါအ ကာငးအရာများ ပါဝငသညက တရနငသည-

• သတငးအချကအလကများ လကခရရ

ြခငး

• ကျား၊ မ အခငအ ရး ညမမ

• တာဝနခမ • ပငလငးြမငသာမ၊ ထ ရာကသည သစ တာ

စမအပချပမအတက နငင/ ဒသ အဆင

ဥပ ဒ၊ မဝါဒနင စညးမျဉး၊ စညးကမးများက

ထတြပနြခငး

• ြမယာလပပငခင • လာဘ ပးလာဘယမများ


46

• အကျ းအြမတများအား ညတညမ

ခ ဝြခငး(လြခစတချရမအစ အမများ

(ခ) နင (ဃ) တြဖင ထပနငသည။)

• ဌာနဆငရာအဖအစညးများအချငးချငး

သ ဘာတညချကများက ြဖညဆညး ပးနင

ရန သယဇာတအရငးအြမစများ ခ ဝ ပးြခငး

နင စမး ဆာငရညြမငတင ပးြခငး

• တရားဥပ ဒစးမးမ • ဆြဖတချက ပးသည လပငနးစဉများတင

ပး ပါငး ပါဝင ဆာငရကနငြခငး (လြခစတ

ချရမအစအမများ (ဂ) နင (ဃ) တြဖင

ထပနငသည။)

• အခငအ ရးချ း ဖာကမ များအတက

ထ ရာကသည ြဖရငးမက ဆာငရက

ပးြခငးနင အြငငးပားမများ ြဖရငး

ပးြခငး(နစနာဆးဆးရး မ ပး လျာ

စ ရးနညးလမး) အပါအဝင တရား

မတမက လကခကျငသးြခငး (လြခ

စတချရမ အစအမများ (ဃ)တြဖင

ထပနငသည။)

မဝါဒများနငနညးလမးများက အကြဖတသးသပချကသည အာက ဖာြပပါ မးခနးများက ပးစမးနငသည-

• REDD+ လပငနးစမချက/PAMs သည ဆကနယသည သတငးအချကအလက

များက အချနနငတ ြပးည ဆကစပပတသကသများထသ သင လျာသညပစ၊

ဘာသာစကားတြဖင ပးနငမ ရ/မရ (ဆလသညမာ ရနပ ငဆငရာ သတငးအချက

အလက၊ ဆးြဖတချကနင ပတသကသည သတငးအချကအလက၊ စျး ပ ငစနစနင

အြခားစညးရးသည လပငနးစဉများ)

• လကရ တညဆသစ တာအဖအစညးဆငရာ ဆးြဖတချက ပးမပစများအား

ရငးလငး တကျစာြဖင၊ သတမတထားသည အခနးက ၊ တာဝနဝတတ ရားတြဖင

အသစ သမဟတ တးြမင စရန ဆာငရက ပးနငြခငးရ၊မရ

• ရငးလငးတကျ၍ တငးတာရနင သာ အချနကနသကသာသည ရညမနးချကများ

က ရရ ရး စာငကည လနငြခငးရ၊ မရ


47

• အကျ းသက ရာကမရ သာ ဥပ ဒ/စညးမျဉး၊ စညးကမးများြဖင မ ဘာငချမတ

နငမနင ဥပ ဒြပဌာနးနငမရမရ၊ ၎ငးအြပင သင လျာ သာ ပတပငတားြမစမ

များက ဆာငရကနင ြခငးရ၊ မရ

• စစမးစစ ဆးြခငး၊ တားြမစြခငးနင ပတပငြခငးနညးလမးများြဖင လာဘ ပး

လာဘယကစစရပများအား တကဖျကရန လြခစတချရမအစအမများ ဆာငရက ပး

နငြခငး ရ၊ မရ

• ထ ရာကစာအ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကနငရန သင လျာ သာ စမး ဆာငရည

များ ြဖညဆညး ပးနငြခငး ရ၊မရ(တစဦးတစ ယာကချငး၊ အဖအစညး၊ စ ပါငး

နင ရနပ င ဆငရာ စမး ဆာငရည)

• ကျား၊ မ တနးတညမမနင အမျ းသမးများ/ မနးက လးများအ ပ ဆးကျ း

သက ရာကမ ရ၊ မရ

• ပ ဖာြခငး၊ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကြခငးနင အခငအလမးနင အကျ း

အြမတများ လကခရယြခငးတတင အမျ းသား၊ အမျးသမးနင လငယများ၏

စမးရညများက အကျး သက ရာကမ ညတညမ ြခငးရ၊ မရ

တစချနတညးမာပင တညဆမဝါဒများ၊ ဥပ ဒများနင စညးမျဉး၊ စညးကမးများအား ဆနးစစ လလာြခငးက ထညသငးစဉးစားရနလအပလမမညြဖစ ပး လအပချကများက ဆနးစစြခငးများ ဆာငရကရမညြဖစသည။ ဥပမာ၊ လြခစတချရမအစအမများအတက အာကပါ မးခနးများ တညရ နဆြဖစသည-

• လကရ PLRs သမဟတ အြခားနညးလမးများသည REDD+ လပငနး

ဆာငရကချကများနငပတသက၍ အချနနငတ ြပးည အသးြပနင သာ သတငး

အချကအလကများက လကခအသးြပနင ရး ထတြပန ပးရန၊ အဖအစညးဆငရာ

ဆးြဖတချကချ ရး ဖ စညးပအား တည ထာငရနနင REDD+ လပငနးများ၏

ထ ရာကမက အကြဖတရန၊

- ဥပမာ၊ ခငြပ သာသစထထညနင စာရငးစစ ပး အမနတကယ ရာငးချရသည သစထထညတအကား ြခားနားမက စာငကည လလာြခငးနင ပတသကသည သတငး အချကအလကထတြပန ပးြခငး၊ ၎ငးသည တရားမဝငသစထတလပ ြခငးြဖင သစ တာအတနးအစားကျဆငး စြခငးကြဖစ စသည အ ကာငးအ ရငးများက စစ ဆး ထာကြပနငြခငး သမဟတ လကရရငးလငး ပး လက တ


48

ဆန သာ သစ တာအပချပလပကငမရညမနးချကနင ရညရယချကများက ရရနငြခငး ရ၊ မရ

• ဆကစပပတသကသများက ကယစားြပ သာ အဖအစညးများ၏ တာဝနယမရရ

စရန နညးလမးများပါဝငမရ၊ မရ

- ဥပမာ၊ REDD+ လပငနးစဉတင ဒသခဆကစပပတသကသများ၏ ယကညမနင ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကမက တးြမင စရနကည ပးသည အမျ းသား၊ အမျးသမးများ အပါအဝင ဒသခြပညသများအစအဖ၏ သစ တာြပနလညြပစပျ း ထာင စကပျ းြခငး

• REDD+ လပငနး အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင အခငအာဏာအလ

သးမများက တားဆးြခငး၊ စစမးြခငးနင ပတပငတားြမစြခငးများ ဆာငရက

နငြခငးရ၊ မရ

- ဥပမာ၊ တရားမဝငသစထတလပမအပါအဝင သစ တာမများက တကဖျကရာ တင ဘက ပါငးစမ ဆာငရကသညနညးလမးက အသးြပြခငး၊ သစ တာမ များ ြဖရငး တကဖျကသညအခါ အားလးပး ပါငးမြဖင ြဖရငးြခငးစနစြဖစ သည အငဒနးရားနငငတင ဥပ ဒများစာက အသးြပြခငးြဖင တရားမဝင သစထတလပြခငးက ြဖရငးြခငး၊(anti-money laundering legislation, သစ တာဥပ ဒြပဌာနးြခငးနင လာဘ ပးလာဘယမ တကဖျက ရး ဥပ ဒ)

လြခစတချရမအစအမများရရ စရန နငင၏နညးလမးအ နြဖင ကာငးမန သာ စမအပချပမ ဆနးစစ လလာြခငးဆငရာ နငငများ၏ ဥပမာများ

• ဖလစပငနငင၏ REDD+ လာဘစားမဆငရာ အကြဖတသးသပချကတင အဓက

စန စားရမ နစခရ ပး ၎ငးတသည ဒသအာဏာပငများ၊ မ တာ ကာငစနင

လတ တာကယစားလယများနင ဒသအစးရအဖအစစညးများမ တရားမဝင

ခငြပမန ပါမစများ (သယဇာတ အရငးအြမစများထတယသးစခငြပမန ၊ cutting

permits၊ အ သးစားသတတ တး ဖာြခငး ခငြပမန ) ထတ ပးြခငးနငဆကနယ န

သည။ ၎ငးအ ကာငးအရာများသည တနးအားများ ြဖစ ပ စသညအ ပ တင

ြဖစ စနငသညအ ကာငးအရာများနင အကျ းသက ရာကမများ ြဖစနင ပး လကရ

အချနတင နငင၏လြခစတချရမအစအမများဆငရာ မဝါဒများ၊ ဥပ ဒများနင

စညးမျဉးစညးကမးများ ရးဆရာတင ထညသငး ရးဆထားသည။


49

• ဘတနနငငတင REDD+ လာဘစားမဆငရာ အကြဖတသးသပချကသည နငင၏

Cancun လြခစတချရမအစအမများက က ဖာ ဆာငရာတင သတငးအချကများ

ပးနငရန ရညရယ၍ ဖာ ဆာငြခငးြဖစ ပး၊ အထးသြဖင လြခစတချရမ အစအမ

များ (၂(ခ))တင ဖာြပထားသညအချကက လကနာ ဆာငရကြခငးြဖစ ပး ၎ငး

သည စးပားြဖစသစထတလပြခငးနင ကျးလက ဒသသစ ထာကပ ရးတတင

စမအပချပမဆငရာ အားနညးချက၊ အားသာချကများ၊ တရားမဝငသစထတလပမ

များနင သစ တာမများ၊ ဗဟချပကငမနင အစအဖပငသစ တာတည ထာငြခငး

တနင ဆကနယ နသည။

• နငဂျးရးယားနငငတင ခငမာသည စမအပချပမဆငရာ ကနးဂဏနးအချက

အလကများနင လြခစတချရမအစအမများဆငရာ သတငးအချကစနစ(SIS)

ရးဆရာတင နငင၏လပငနး စမချကတအကား ဆကနယမနင ပါငးစပညနငးမ

တက ဆကစပပတသကသများထ SIS က ရးဆြခငးနင ရရြခငးတ နငပတ

သက၍ သတငးအချကအလက ပး ပး အ လးထား၍ ထညသငးစဉးစားထားရ ပး

၎ငးမတစဆင နငငအဆင SIS ရးဆရာတင သကဆငသည အစတအပငးများ

နငဆကနယ နသည စမအပချပလပကငမအြဖစသ ဖနတးသားမညြဖစသည။

နငဂျးရးယားနငငအ နြဖင စမအပချပမဆငရာစန ခ မ (၄)ခက ဦးစား ပး၍

ဆကစပပတသကသများ တဆ ဆး နးပ ဆာငရက နသည- REDD+ ဆကစပ

ပတသကသများအား ကျယကျယြပန ြပန ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကနင ရး သတငး

ပးြခငး၊ REDD+ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင ဒသအဖအစညးများ

ပး ပါငးဆာငရကြခငး၊ REDD+ လပငနးစဉအတက မဝါဒနင ဥပ ဒမ ဘာင

များနင သဟဇာတြဖစ စြခငး၊ REDD+ လပငနးစဉနင ရနပ ငဆငရာ ပငလငး

ြမငသာမနင တာဝနယမ။

• ဗယကနမနငငတင PLR လအပချကဆနးစစ လလာြခငးက REDD+ လြခ

စတချရမ အစအမများနငပတသက၍ ရးချယမများ၊ ဦးစား ပးအ ကာငးအရာ

များ၊ ရညမနးချကများနင အကြပချကများက ထာကပ ပးရန စစဉ ဆာငရက

ထားသည။ PLRs (၆၀) ခခန သည Cancun လြခစတချရမအစအမများအား

ထ ရာကစာ အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရနစစဉထားရ သာလညး လက တ

တင စာရကစာတမးအဆငသာရ ပး အကြဖတ လလာနငြခငးမရ သး ပ။ ဥပမာ

အားြဖင လြခစတချရမအစအမများ(ခ)က လကနာ၍ ပငလငးြမငသာမနင

ထ ရာက သာ သစ တာစမအပချပမစနစ၊ နငငအဆင ဥပ ဒ ြပဌာနးြခငးနင


50

အချပအြခာအာဏာတက ထညသငးစဉးစားရာတင သတငးအချကအလက

လကခရရြခငး၌ လအပချကကကလပရ န ပး ၎ငးကကလပအား ြဖညဆညးနငရန

LEP No. 55/2014/QH13 နင ၂၀၁၃ ဥပ ဒကမးတနငပတသကသည သတငး

အချကအလက များက သးစြခငးြဖင ကကလပက ြဖညစကနငသည။


လြခစတချရမအစအမများ(ခ)တင ဖာြပထားသည အချကများ(ပငလငးြမငသာမနင

ထ ရာကသည စမအပချပမ) တနငပတသက၍ သငရ နငငတင ကာငးမန သာ

အပချပမသမဟတ သးြခားကစစရပများ၏ မညသညစညးမျဉး၊ စညးကမးများက ဖာြပ

ဆး နးလသနညး။

သငရ နငငရ လကရစမအပချပမဆငရာ သတငးအချကအလကစနစသည REDD+

စတချရမ အစအမများဆငရာစနစအတက တနဖးရ သာသတငးအချကအလကများက

ထတြပန ပး နငသည။ သတငးအချကအလကထတြပနြခငးနငပတသက၍ ၎ငးစနစတင

မညသည ဆကစပ ပတသကသများပါဝငနငသနညး။

REDD+ ရနပ ငများအား ပငလငးြမငသာမ၊ ညမမနင တာဝနယမတြဖင စမ အပချပြခငး

ရနပ ငများအ ပ မာမနးချကများအား အပချပြခငးြဖင ဆကစပပတသကသများနင ပတသကသည ပဋပကခြဖစနင ြခများက လာချရန REDD+ ရနပ ငများအား စမ ခန ခြခငး ပငလငးြမငသာမနင တာဝနယမတြဖင စန စားရငးနးြခငးနင အခငအလမး များအား ထညသငးစဉးစားရမည။ ဥပမာ၊ ရနပ င ထာကပ ပးသများ၏ ယကညမတ တးပား စြခငးနင ၎ငးမတစဆင င ကးထနးချပမအတက အလာအလာက ြဖစ စနင သည။

REDD+ လပငနး အ ကာငအထည ဖာ ဆာငရကရာတင အကျ းသက ရာကမ ရနင သာ မဝါဒများနင လပငနး ဆာငရကချကများက ပါငးစပညနငးြခငးြဖင သင လျာ သာ ဥပ ဒဆငရာမ ဘာငများသည သစ တာြပနးတးမနင သစ တာအတနးအစား ကျဆငးြခငးက ြဖရငးနငရန ရနပ ငဆငရာမကလးများက ဖနတး ပးနငသည။

REDD+ ရနပ ငစမခန ခမအစအစဉတင ကာငးမန သာအ လအကျငများအား ဖာြပ ပးြဖစပါသည။


51

ပငလငးြမငသာမ

• ယကညစတချရမ အနညးဆး သာစနနးများအား ရငးလငးြပတသားစာြဖင

ရနပ ငအား စမခန ခြခငး(လ ငြပမများက ြဖရငးြခငးအတက အကြဖတသးသပ

ချကများနင လပထး လပနညးများအတက စများ)

• ရနပ ငစာရငးများ၊ ရနပ င ထာကပ ပးသများ၏ အကအညများနင အသးစရတ

များက အများြပညသများ အချနနငတ ြပးည သရနငရန စစဉထားရရမည။

အထးသြဖင ထတ ပး ငများနင ပး ချမများ၏ ညနငး ြဖရငးြခငးက လယကစာ

ဆးြဖတနငရန ကနးဂဏနး အချကအလကလ လာကစာရရသည။

• ရညရယထားသည ဆကစပပတသကသများထသ သတငးအချကအလကများ

ရာကရနငရန အများြပညသများ လကခနင သာ သတငးအချကအလက

အသးြပမက စာငကည လလာရမည။

REDD+ ရနပ ငများအား စမအပချပရန ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငးနင ဆးြဖတချက ပးြခငး

• စာရကစာတမးများအား သတမတသညရကတင သ ဘာတညချကြဖင ြဖန ဝြခငး

နင သင လျာ သာဘာသာစကားြဖင အများြပညသဖတရနငရန စစဉရမညြဖစ ပး

မ ြပလမ အဖအစညးများနင ပငလငး သာ ဆး နးပကျငးပ၍ သတငးအချက

အလကများအား ပမန ရယရမညြဖစသည။

• ကယစားလယြဖင ရနပ ငထတ ပးြခငး သမဟတ မ ြပလမအဖအစညးများ၊

ဒသခတငးရငးသားများနင ဒသခြပညသအဖအစညးများမ အြခား သာ

တာဝနယမ နညးလမးြဖင ဆးြဖတချကချသညကစစတင ရနပ င ထာကပ ပးသ

နင လကခသညနငငများအကား အခငအဏာက ညမ စရနရမညြဖစ ပး မ ြပလမ

အဖအစညးများနင ပငလငး သာ ဆး နးပကျငးပ၍ သတငးအချကအလကများ

အား ပမနရယရမညြဖစသည။

• စမအပချပမအဖတင တစသးပဂဂလလမးမးမနင သင လျာ သာ ဖာထတြပသမ

လအပြခငးြဖင စးပား ရးအကျ းအြမတရရ စသည ၎ငးတ၏ မသားစဝငများနင

ဥပ ဒ ချး ဖာကမများက မ ပးဆးြဖတရနနငပတပငြခငးမ ရာငရားမများက

တားဆးရနနင တည သာဌာနတစခမ ပါဝင ဆာငရကနငသည အခနးက က

ရရ စသည ပါဝငသများအကား ပဋပကခများက တားဆးရန ရနပ ငများသည


52

ဥပ ဒ ကာငးအရ ဆာငရကရာတင ပါဝင ဆာငရကသများနငပတသက၍

ပဋပကခများက ြဖရငးနငသည ရငးလငးတကျသည ညနကားချကများရရမည။

လစလျရြခငး၊ အ ကာငးြပချက ပးြခငးနင ြပနလညြပငဆငြခငး

• လာဘစားမများအတက ရငးနးစန စားရမများက အပချပလပကငြခငးနင

စာငကည လလာြခငးအတက တာဝနဝတတ ရားများသည ရငးလငးမရ ပး

ြပနလည ပးဆပရမက ကာကရ ြခငးမရဘ ဆာငရကနငရန စမး ဆာငရညများ

က ထတ ပးရမည။

• တရားဝငလတလပသညစစ ဆး ရးအဖအစညးသည ရနပ ငအပချပလပကငမ

အ ပ လစလျရနငရမညြဖစ ပး လမလညမ၊ အလသးမနင အြခားလာဘစားမ

အ လအကျငများအား အခငအမာ ကငတယ ြဖရငးရမည။

• အတငး၊အြပငလတလပသညရနပ ငဆငရာ၊ လပ ဆာငမနငအကျ းသက ရာကမ

ဆငရာ စာရငးစစများသည ပမန ဆာငရကရမည။

• တားဆးကာကယ ရးစနစများ(စမး ဆာငရည ြမငတငြခငး၊ စစ ဆးြခငး နင

ဂရတစက စာငကည လလာြခငး အပါအဝင)က အ လးထားရမညြဖစ ပး

တရားမတမရစာနင သင လျာစာ ပတပငြခငးများက ဆာငရကရမည။

• အ ကာငးြပချက ပးြခငးနင ြပနလည ြဖရငးြခငးစနစများသည လကခကျငသးရ

မညြဖစ ပး အစအဖလက သာလညး ကာငး၊ တစဦးတစ ယာကချငး သာလညး

ကာငး အသးြပနငရမည ြဖစသည။

ညမမ

• REDD+ အကျးအြမတဆငရာ သတမတချကများသည ဓ လထးထမးအရ

ြမယာနင ြမ ပ သယဇာတများပငဆငမမရ သာ သမဟတ ြမယာမရ သာ

ဒသခတငးရငးသားများ၊ အစအဖ များ၊ အမျ းသမးများ သမဟတ လငယများ

ပါဝငရမညြဖစ ပး၊ သယဇာတများအ ပ ရယအသးြပပငခငရရ၍ သစ တာ

အပချပမနင အသးြပမတင တကရကသမဟတ သယဝကပါဝငသည အခနးက

ရရနငရမည။ ဗယကနမနငင၏ REDD+ ကျား၊ မ ဆငရာ ဆနးစစ လလာမသည

ရနပ ငပစ၊ စမအပချပမနင အပချပလပကငမတင ညမမရ ကကလပြဖစ နမက

အထကတင ဖာြပခ ပးသညအတငး ရညညနးြပဆသည။


53

• သစ တာထနးသမး ရးနင REDD+ လပငနးများတင ပါဝင ဆာငရကသများ

အား ညမ သာ အကျ းအြမတ ဝမ ြခငးြဖင ဆချးြမင ပးသည(ယခ ဖာြပလသည

အကျ းအြမတဆသညမာ င ကး နင င ကးမဟတသည အကျ းအြမတများက

ဆလြခငးြဖစ ပး ကနဦးကတင ပး ချမများ၊ အဆငလက ပး ချမများ၊ အခနအခ

များ၊ ဌာနဆငရာစမး ဆာငရညြမငတငြခငး၊ ပညာ ရးနင သငတနး ပးြခငး

များြဖစသည)။ UN-REDD Vietnam Programme Gender Analysis(2013)

တင အမျ းသမးများသည ဂဟစနစဝန ဆာငမများအတက ပး ချမနင အစအဖ

ပငသစ တာလပငနး စမကနးများမ အကျ းအြမတများလကခရရနငရန ရနးကန

ရသညက တရရ ပး၊ ၎ငးတ ၏ ြမယာပငဆငခင ကငးမမသည တာဝနယရမ၏

တစစတတစပငးြဖစနငသည။

နငငများြဖင ဥပမာ ပးြခငး

နငငအဆင REDD+ ရနပ ငများစာသည REDD+ ရနပ ငလကခရန အတက ပစမျးစ ရးချယ၍ REDD+ ရနပ ငစမအပချပမစနစများက ပစ ဖာ၍ ပငလငးြမငသာမနင တာဝနယမ အ ပ ပါငးစပထညသငးရမည။ ဥပမာ-

• သတငးအချကအလကများ ဖာထတြခငး၊ စစမးစစ ဆးြခငး၊ သတငး ပးပြခငး

နင အလသးမများက ပတပငြခငးစသည နညးလမးများစာပါဝငသည REDD+

ရနပ င လပငနးသးလကစတင DRC က ပါငးထညရမည။ ဥပမာ၊ နညးပညာ

ကာမတသည မ ြပလမအဖအစညးများရကမးကျငသများအပါအဝင အကဉာဏ၊

အကြပချကများက တငသငး၍ အဆြပလာ ြပနလညဆနးစစြခငးက

လ ဝကကစညမများက ဖယရားနငရန အမညမသသညဆနးစစသည အဖ များ

ြဖင ဆာငရကြခငးနင တတယအဖအစညးမ ရနပ ငဆငရာဆနးစစြခငးတြဖင

အဖ နစဖ မ ဆာငရကသင ပး က ပါငးစမ အ ကာငးြပချကများစာြဖင ဆာင

ရကသည နညးလမးက ထ ထာငသငသည။

• Brazil' Amazon Fund သည ပငလငးြမငသာမနင တာဝနယမြမငမားသည

စနနးများရသညဟ ယဆနငသည။ The Brazilian Economic and Social

Development Bank သည ရနပ ငစမခန ခမ စမး ဆာငရညြမငမားစာြဖင

ပငလငးြမငသာမနင တာဝနယမြမငမားသည စနနးများရရရန ရနပ ငများ စမ

အပချပမရသြဖင ယကညစတချရသည။ င ပး ချမတငလညး အလနြမငမား

သည ပငလငးြမငသာမက တနငသည။ လလာသများအ နြဖင ၎ငးခငမာသည


54

ယကညစတချရမစနနးသည အဖအစညးငယများအ နြဖင ရနပ ငလကခသးစရန

ပ၍ ခကခ စ ကာငး မတချကြပထားသည။ မ ြပလမကယစားလယများသည

ဆကစပပတသကသများညနကားမ ကာမတ(COFA)တင တကကစာ ပါဝင ပး

၎ငးတင ဖကဒရယနင ြပညနယကယစားလယများြဖင ပါငးစပပါဝငကသည။

စာငကည လလာြခငးနင ပငလငးြမငသာမသည စမကနးအဆြပလာများ

ဆနးစစရာတင အသးြပ သည နညးလမး(၈)ခမ တစခြဖစသည။ လကခထားသည

Application များ၏ ပငလငးြမငသာမ နင ရနပ ငြဖညဆညးထားသည စမကနး

များသည အချနနင အမ ကးမားကျယြပန လာ ပး ၎ငးသည COFA ၏ လမးညနမ

ရလဒြဖစသည။

• Congo Basin Forest Fund သည ဒသခအဆငနင ဒသတငးအဆင

အဖအစညးများက ကပတညးသည ရနပ ငလြခစတချရမအစအမများြဖင

ပါငးစပထား သာ ရနပ ငသးစခငြပထားသည။ ၎ငးသည နငငအဆငတင

ရနပ ငအလသးမက လာချနငသည ထ ရာကသညနညးလမးတစရပြဖစသည။

သးြခား လလာမ

လကျငခနး

၁။ ဘယဘကရ ကာငးမန သာစမအပချပမ၏ အဓကအစတအပငးများက REDD+ ၏ လြခစတချရမ အစအမ(၇)ခြဖင ချတဆကပါ။

ကာငးမန သာစမအပချပမစညးမျဉး လြခစတချရမအစအမများ

ပငလငးြမငသာမနင သတငးအချက

အလကများလကခသးစနငြခငး

(က) မဝါဒပငဆငရာ ချနညမ (နငငအဆင၊

အြပညြပညဆငရာအဆင)

တာဝနယမ (ခ) ပငလငးြမငသာ၍ ထ ရာကသည

သစ တာစမအပချပမ

အခငအ ရးများက လးစားလကနာြခငး (ဂ) ဒသခတငးရငးသားများနင ဒသခ

အဖအစညးများ၏အသပညာ၊ အခငအ ရး

ပး ပါငးပါဝင ဆာငရကြခငး (ဃ) ဆကနယသည ဆကစပပတသကသ

များ၊ အထးသြဖင IP နင ဒသခအဖ

အစညးများ၏တကကြပညဝသညပး ပါငး

ပါဝင ဆာငရကမ


55

တရားဥပ ဒစးမးမ (င) သဘာဝ တာ၊ ဇဝမျ းစမျ းက၊ လမ ရး

နင ပတဝနးကျငဆငရာ အကျ းအြမတများ

ကျား၊ မ ညမမ (စ)ဆးကျ းများြဖစ ပ လာနငမက ြဖရငးမ

အကြပချကများက တြပန ဆာငရကြခငး (ဆ)ကာဗနထတလငမ နရာ ရ ြပာငး

ဆာငရကမ

ပး ပါငး ဆာငရကြခငး


၂။ အာက ဖာြပပါစကားလးများသည ကာငးမန သာစမအပချပလပကငမ၏ အဓက စညးမျဉး၊ စညးကမးများ၏ စကားလးအချ ြဖစ ပး ၎ငးစကားလးများအား စစဉမကျ ရာ မထား သည။ ၎ငးစကားလးများအား အမနြပနစပါ။

ATACBICUONITLY A_(_)_ _ N_ _ _ _ _ _ _ _

WFOR LU ELA _U_ _ _ F _ (_) _

CANITPROIPIAT (_)_ _ T_ _ _ _ A_ _ _ _ _ _

ECPRREOFMNA _E_ _ _ _ _(_) _ C _

FRTHEER PSI SCTORG _ _ S _ _ (_) _ _ O _ _ _ _ _ _ S

QGNYEE EDRAUILT _ _ _ D_ _ _ _(_) L _ _ _

UCOT-TTNNAITPOI _ _ (_) _ _ OR _ _ _ _ _ _ _

RPEYTRAACNNS _ _ _N _ _A _ _ _ _ (_)

Answer:.............................

Annex 1: ကရယာများနင နညးလမးများ


56

ပ (၁၂.၂) တင ဖာြပထားသည အ ကာငးအရာတစခစနင ပတသက၍ အစတအပငး တစခစအား မညကသ အကြဖတသးသပရန အသးဝင သာနညးစနစများက အသးြပနင သည။ ဥပမာအားြဖင-

ကရယာများ

နင


ဥပမာများ

(နငင)

၂၀၁၅ခနစ၊

မလမတင

မ ဆာင

ရကခသည

အလပက

ရညညနး

သည။

ရရညတညတ သာ/ လက လျာည ထြဖစ စ သာ

စမအပချပ

မ ကာင

ြဖစ စ

သည

တနးအား

များအား

ဆနးစစ

လလာ

ြခငး

PAMs

အား

ရးဆ

ြခငး

PAMs အား

အ ကာင

အထည ဖာ

ဆာငရက

ြခငး

PAMs

အား စာင

ကည

လလာ

ြခငး

လြခစတ

ချ

ရမအစအ

မ များ

သတမတ

ြခငး

လြခစတ

ချ ရမ

အစအမ


လးစား

လကနာ

ြခငး

EDD+

ရနပ င


စမ

အပချပ

ြခငး

အဖ အစညးနင

နာကဆကတ

ကစစရပများ

ဆနးစစြခငး

အာဂျငတး

နား၊

အငဗရကစ

၊ဟနဒး

ရပစ၊

ပနားမား၊

ပါရာ ဂး၊

အများပါဝငသ

ည စမအပချပ

မစနစအား

အကြဖတြခငး

နငဂျးရး

ရား၊ဗယက

နမ၊

အငဒနး

ရား

လာဘစားမ

ဆငရာအက

ြဖတြခငး

ကငညာ၊

ဘတန၊

ဖလစပင၊

န ပါ၊

ပရး

PAMs

အတက

လမ ရး

ဆငရာ

စစ ဆးြခငး

ရ ြပး

ဆာငရက

နငမ

မရ သး

ကျား၊ မ ခြခား

ဆကဆမ

ဆနးစစ

ပါပအာ

နယး ဂန၊


57

ကရယာများ

နင


ဥပမာများ

(နငင)

၂၀၁၅ခနစ၊

မလမတင

မ ဆာင

ရကခသည

အလပက

ရညညနး

သည။

ရရညတညတ သာ/ လက လျာည ထြဖစ စ သာ

စမအပချပ

မ ကာင

ြဖစ စ

သည

တနးအား


ဆနးစစ

လလာ

ြခငး

PAMs

အား

ရးဆ

ြခငး

PAMs အား

အ ကာင

အထည ဖာ

ဆာငရက

ြခငး

PAMs

အား စာင

ကည

လလာ

ြခငး

လြခစတ

ချ

ရမအစအ

မ များ

သတမတ

ြခငး

လြခစတ

ချ ရမ

အစအမ


လးစား

လကနာ

ြခငး

EDD+

ရနပ င


စမ

အပချပ

ြခငး

လလာြခငး ဗယကနမ၊

သရလကာ၊

က မဘာဒး

ယား၊

ဥပ ဒဆငရာ

အကြဖတမ

များ

မကက စက၊

ကငညာ

ပငဆငအသး

ြပ ခင

အကြဖတမ

ပါကစစတန၊

တနးရား၊

မာလာဝ၊

ဘနင၊

ဗယကနမ၊

သရလကာ

လကရ

GRMs


အကြဖတမ

ဆရနမ၊

က မဘာဒး

ယား၊

ပနားမား၊

ပါရာ ဂ,

CAST ကာစတာ

ရ ကာ၊

မကက စက၊

ဗယကနမ၊

ဇမဘယာ၊

BeRT ကနဂ၊ ပရး

REDD+ သင်တန်းကျာင်း LEARNING JOURNAL · အြပည့်အဝ...

Documents

Transcript of REDD+ သင်တန်းကျာင်း LEARNING JOURNAL · အြပည့်အဝ...