Raport EEPAP

Raport z działań zrealizowanych w 2012 roku w ramach East European Performing Arts Platform

/

Report of the activities carried out in 2012 as a part of East European Performing Arts Platform

/

Отчет о действиях проведенных в 2012 году в рамках Восточноевропейская Платформа Перформативного Искусства

preparation and collecting texts: eepap Team www.eepap.org

editing and proofreading: Marta Keil, Daria Odija

coordination:Daria Odija

translation into English: Magdalena Bazylewicz

translation into Russian: Dorota Mościbrodzka

graphic design & dtp: Syfon Studio (syfonstudio.com)

East European Performing Arts Platform, with its seat in The Centre for Culture in Lublin,is powered by the Adam Mickiewicz Institute and the Lublin City Council.

PL

6

eepap jest organizacją na rzecz rozwoju sztuk performatywnych (te-atru i tańca) w Europie Środkowej i Wschodniej oraz platformą inicjującą i wspierającą wymianę twórców i specjalistów związanych ze sztukami performatywnymi, prowadzi projekty artystyczne oraz działalność edu-kacyjną i rezydencyjną, stanowiącą ciekawą alternatywę i uzupełnienie wobec istniejących w Europie Środkowej ośrodków akademickich.Projekt obejmuje 18 państw tego rejonu Europy: Armenię, Azerbejdżan, Gruzję, Mołdawię, Ukrainę, Białoruś, Słowację, Czechy, Węgry, Rumunię, Bułgarię, Bośnię i Hercegowinę, Słowenię, Chorwację, Serbię, Macedonię, Kosowo, Polskę. Planowane jest rozszerzenie platformy o kolejny kraj – Turcję. eepap skierowana jest przede wszystkim do niezależnych twór-ców teatralnych i tanecznych, kuratorów, krytyków, teoretyków oraz osób prowadzących niezależne ośrodki artystyczne i festiwale.

7

DZIAŁANIAZREALIZOWANE W 2012 ROKU

1 / ZBUDOWANIE ZESPOŁU PROJEKTU

Marta Keil – autorka i kuratorka projektu Daria Odija – producentka Ewa Molik – producentka

Współpracujący eksperci:

Harutyun Alpetyan, Goran Injac, Joanna Wichowska, prof. Dariusz Kosiński, dr Joanna Krakowska, Paweł Płoski, Grzegorz Reske

Współpracownicy:

Sylwia Śmigiel – redaktorka strony eepap.org Lucyna Szura – redaktorka fanpage eepap na facebooku

8

2 / REALIZACJA PROJEKTU REZYDENCJI

Czas trwania programu: program rocznyRealizacja programu: wrzesień – grudzień 2012 Kurator programu: Goran Injac

podstawowe informacje

Program rezydencji i praktyk kuratorskich został pomyślany jako jedno z pierwszych działań eepap;Idea, struktura i strategia programu zostały opracowane w ramach pierwszych plenarnych spotkań eepap razem z partnerami z 18 różnych krajów Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej;Jako partnerów przy organizacji i realizacji programu w tym roku wybrano jedne z najbardziej prestiżowych i największych festi-wali we wspomnianych regionach Europy: bitef, Belgrad, Serbia; mess Międzynarodowy Festiwal w Sarajewie, Bośnia i Hercegowi-na; Divaldena Nitra w Nitrze, Słowacja; Reminiscencje Teatralne, Kraków, Polska; Konfrontacje Teatralne w Lublinie, Polska; Mla-dinsko Gledališče i Glej Teatr w Lublanie w Słowenii;Program został w całości wspólnie zrealizowany ze środków eepap i środków każdego z partnerów projektu.

cele programu

Zwiększyć mobilność środowiska kuratorskiego w krajach Part-nerstwa Wschodniego;Umożliwić odpowiednie praktyki i szkolenia w ramach festiwali – partnerów eepap i teatrach działających na poziomie między-narodowym;Zapoznawanie się kuratorów ze współczesnymi praktykami kuratorskimi;Włączenie kuratorów, artystów, animatorów kultury z krajów Partnerstwa Wschodniego w ogólnoeuropejske procesy, sieci, współpracę w ramach eepap;Umożliwienie wymiany doświadczeń, zapoznanie się z warunkami

9

pracy w innym kontekście i porównanie go z własnym w celu znalezienia odpowiedniego modelu funkcjonowania, organiza-cji i przygotowywania programu festiwalu oraz projektów sztuk performatywnych.

realizacja programu

Początkowe działania w realizacji programu składały się z usta-lenia celu i modelu organizacyjnego każdej z rezydencji. Po kon-sultacjach ze wszystkimi partnerami projektu został ustalony model finansowania rezydencji według którego każdy festiwal lub teatr przyjmujący rezydentów zobowiązał się sfinansować zakwaterowanie, umożliwić odpowiednią praktykę podczas przygotowania tegorocznej edycji festiwalu, jak również umoż-liwić uczestniczenie w działaniach organizacyjnych podczas trwania festiwalu i wstęp na wszystkie spektakle i dodatkowe programy. Jednocześnie każdy z partnerów zobowiązał się do udostępnienia własnej struktury organizacyjnej i pomocy przy nawiązywaniu odpowiednich kontaktów na miejscu, podobnie

10

jak i włączania rezydentów w środowisko teatralne oraz pomoc przy zapoznawaniu się ze zjawiskami na scenie sztuk performa-tywnich w ich kraju;eepap całkowicie koordynował Program Rezydencyjny i ze swo-ich środków sfinansowal podróż i stypendium dla każdego z re-zydentów;Na spotkaniach eepap podjęto decyzję, że w Pierwszym Progra-mie Rezydencyjnym pierwszeństwo bedą mieli kandydaci z kra-jów Partnerstwa Wschodniego; Regulamin Programu Rezydencyjnego został opracowany na pod-stawie podobnych programów realizowanych w różnych organi-zacjach w Europie i zawiera dokładny opis obowiązków każdego rezydenta, opis stanowiska pracy i praktyki, które zaproponowały teatry i festiwale, transparentny sposób wyboru i listę osób odpo-wiedzialną za realizację. Wszystkie reguły opublikowane zostały w Open Call-u w języku angielskim i polskim, na stronie interne-towej eepap, stronie e-teatr i różnych portalach internetowych.

Rezydenci zostali wybrani na podstawie Open Call-u opublikowa-nego w lipcu, kilka miesięcy przed początkiem każdej z rezydencji.

Jako koordynatora każdej z rezydencji festiwale i teatry wybrały po jednej osobie. Razem z kuratorami eepap organizatorzy festiwali podjęli ostateczną decyzję o wyborze rezydentów na podstawie za-proponowanych projektów i doświadczenia składających wnioski. eepap board składał się z:

bitef, Jelena Kneżević, producent festiwalumess, Selma Spahić, kurator programu Future mess Teatr Glej, Barbara Poček, producentTeatr Mladinsko, Ursula Cetinski, dyrektornitra, Romana Maliti, producent festiwaluKrakowskie Reminiscencje Teatralne, Anna Lewanowicz, dyrektor festiwaluKonfrontacje Teatralne w Lublinie, Grzegorz Reske, producent festiwalu Na podstawie systemu zgłoszeń internetowych eepap otrzymał

53 zgłoszenia z Białorusi, Ukrainy, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Polski, Słowacji, Rumunii, Mołdawii, Węgier.

11

bitef-1, 12 zgłoszeńbitef-2, 4 zgłoszeńKTR-1, 8 zgłoszeńmess-1, 11 zgłoszeńmess-2, 16 zgłoszeńnitra 1/2, 9 zgłoszeńslov-1, 11 zgłoszeńtc-1, 7 zgłoszeń

W sierpniu została opublikowana nastepująca lista przedstawia-jąca ostateczny wybór rezydentów:

kod: bitef-1 Irina Iachim (Mołdawia) kod: bitef-2 Denis Federov (Białoruś)kod: mess-1 Sona Hovhannisyan (Armenia) kod: mess-2 Vira Makovii (Ukraina) dodatkowe rezydencje: Anna Herbut (Polska), Evgeniy Markovsky (Ukraina), Ármin Szabó-Székely (Węgry), Anna Wakulik (Polska), Michaela Zakutanska (Słowacja)kod: nitra ½ Anna Kazakova (Białoruś), Igor Bilyts (Ukraina) kod: slov-1 Veronika Skliarova (Ukraina) kod: ktr-1 Tatiana Artimovich (Białoruś) kod: tc-1 Aleksey Kovalenko (Ukraina)

Kuratorka mess, Selma Spahić zaproponowała dodatkową rezy-dencję podczas warsztatów Marka Ravenhilla w Sarajewie. W ten sposób program rezydencyjny został poszerzony o rezydencje dla dramatopisarzy, w której dzięki eepap uczestniczyło 5 osób.

wnioski i dalsze perspektywy

Program Rezydencyjny okazał sie wyjątkowo istotny dla zwięk-szenia mobilności kuratorów i artystów z krajów Partnerstwa Wschodniego.Program umożliwił zapoznanie się z produkcjami teatralnymi na wysokim poziomie, zdobycie praktycznego doświadczenia w or-ganizacji festiwalu oraz poszerzenie umiejętności pisania krytyki, dramatu i pracy w środowisku międzynarodowym.Kurator projektu Goran Injac podczas wizyty w Sarajewie i Belgradzie

12

uczestniczył w działaniach organizacyjnych na miejscu i zauważył pozytywne nastawienie zarówno uczestników, jak i organizato-rów do Pierwszego Programu Rezydencyjnego. Dwie osoby wybrane przez festiwal mess z powodów zdrowot-nych zrezygnowały z rezydencji dla dramatopisarzy. Festiwal na ich miejsce wybrał dwoje innych studentów. Propozycja poszerzenia programu o rezydencje artystyczne, ku-ratorskie i producenckie, trwające dużej i realizowane podczas całego roku.Wyjątkowo istotne wydaje się otwarcie programu dla środowisk sztuk performatywnych z innych krajów (nie tylko dla państw pw), związanych z siecią eepap.

Każdy z rezydentów został poproszony o przygotowanie opisu działań oraz wrażeń z odbytych rezydencji. Oto fragmenty raportów:

„Podczas rezydencji miałam okazję zapoznać się ze strukturą organizacyjną festiwalu, co może być bardzo pomocne w moich przyszłych działaniach. Udział w spotkaniach zespołu przybliżył mi metodę planowania pracy, inną niż praktykowana podczas festiwalu, przy którym pracuję. (…) Tego typu program jest naprawdę potrzebny – tworzy przestrzeń wymiany idei, jak i platformę, która umożliwia pozyskanie nowych partnerów oraz poznanie ludzi o podobnych za-patrywaniach.”

Anna Kazakova, Białoruś

„(...) Podczas tygodnia spędzonego w Sarajewie miałam możliwość zgłębienia tematu, który jest dla mnie bardzo istotny czyli dramato-pisarstwa. (...)

Jednym z ważniejszych aspektów było poznanie innych dramato-pisarzy oraz dramaturgów w podobnym wieku, którzy mierzą się z tymi samymi problemami i analizują zjawisko dramatu oraz te-atru w kontekście swojego kraju. Myślę, że podczas festiwalu zostały utworzone mocne więzi z pozostałymi uczestnikami warszatatów, które mogą zaowocować współpracą, a na pewno wymianą informacji i dyskusją na temat znaczenia i kierunków współczesnego dramatu. (...)

13

To był intensywny tydzień ważnych refleksji, które stanowią dla mnie kolejny krok w rozważaniach na temat dramatopisarstwa.”

Michaela Zakutanska, Słowacja

„Festiwal był dla mnie czasem inspiracji, przemyśleń i odkrycia nowej sztuki.”

Vira Makovii, Ukraina

„To było jedno z ważniejszych doświadczeń w moim życiu. W Bel-gradzie zobaczyłem wiele znakomitych spektakli, poznałem wielu utalentowanych i interesujących ludzi oraz odkryłem niezwykłą kulturę Serbii. Rezydencja dała mi impuls do kreatywnego działania oraz pozwoliła inaczej spojrzeć na rzeczywistość, co dla mnie jako reżysera, jest niezwykle ważne. Ta wymiana myśli oraz obserwowanie różnych stanowisk wobec teatru miały dla mnie olbrzymie znaczenie.”

Denis Fedorov, Białoruś

„Chciałabym podziękować eepap za możliwość udziału w festiwalu Reminiscencje. Bardzo ważnym było odkrycie nowego kontekstu tea-tralnego oraz porównanie polskiego i białoruskiego teatru.”

Tatiana Artimovich, Białoruś

„W ramach rezydencji miałam możliwość zobaczenia wszystkich spektakli i znalezienia się w środku działań organizacyjnych, obser-wowania jak pracuje zespół i jak wygladają przygotowania do festi-walu. Co jest najważniejsze podczas udziału w takich festiwalach, to możliwość poznania kontekstu różych krajów, odkrycie różnic między nimi oraz przyczyny tych różnic. (...)

14

Program rezydencji jest zdecydowanie potrzebny i powinien być kontynuowany – daje szansę współpracy między artystami z różnych krajów oraz umożliwia wymianę doświadczeń.”

Sona Hovhanisyan, Armenia

„Rezydencja dała mi niezwykłą możliwość przełożenia mojej wiedzy na praktykę a zarazem rozwinięcia i doskonalenia mojego doświadczenia.”

Irina Iachim, Mołdawia

3 / REALIZACJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO DESANT

East European Performing Arts Platform zrealizowała w drugiej połowie 2012 roku pierwszą odsłonę projektu edukacyjnego w stoli-cach dwóch krajów Partnerstwa Wschodniego wchodzących w skład sieci: Ukrainy i Białorusi. Był to jeden z dwóch dużych międzynaro-dowych projektów eepap realizowanych w mijającym roku (obok Programu Rezydencyjnego).

Projekt był realizowany w ścisłej współpracy z organizacjami na Ukrainie (Centrum Sztuki Teatralnej im. Łesia Kurbasa) i Białorusi (ArtCorporation).

foto: program desant

15

Zajęcia edukacyjne prowadzili wysokiej klasy eksperci z kilku krajów eepap.

Program projektu został ułożony na podstawie głębokiego bada-nia, rozmów z partnerami, rekonesansów. Kuratorzy projektu: Joanna Wichowska i Goran Injac

cele

wspomaganie rozwoju sztuk performatywnych w krajach wcho-dzących w skład Siecistymulowanie środowiska kuratorów, menadżerów, krytyków i teoretyków oraz artystów: reżyserów, dramatopisarzy, drama-turgów, aktorów w krajach, w których realizowany jest projektstworzenie sieci kontaktów, z których powyżsi będą mogli korzy-stać w swojej pracywpieranie nowych form teatralnych i nowych praktyk edukacyjnychstymulowanie krytycznej refleksji na temat współczesnego teatru i tańca, i powiązanie jej z refleksją na temat szerszych społecznych i kulturalnych problemówpromowanie sieci eepap, jej sposobów działania i ideibadanie i wyznaczenie perspektyw dalszej współpracy z orga-nizacjami wchodzącymi w skład eepap: rozpoznanie potrzeb, wypracowanie metod działania poszukiwanie nowych partnerów zainteresowanych współpracą w ramach Platformyrekonesans w ukraińskich i białoruskich środowiskach teatral-nych i szerzej – kulturalnych

Realizacja programu desant w Kijowie

Desant w Kijowie odbył się podczas Międzynarodowej Szkoły Let-niej dla Kuratorów Teatralnych organizowanej przez Centrum Sztuki Teatralnej im. Łesia Kurbasa we współpracy z eepap w dniach 23 lipca – 4 sierpnia 2012 roku. Szkołę Kuratorów wsparł także Instytut Polski w Kijowie.

16

założenia

Międzynarodowa Szkoła Letnia dla Kuratorów Teatralnych to program edukacyjny zainicjowany przez Centrum Sztuki Teatralnej im. Łesia Kurbasa we współpracy z eepap. Celem jest umożliwie-nie kształcenia kuratorów, menadżerów i producentów teatralnych, przybliżenie różnych form działalności performatywnej oraz idei kuratora w ukraińskim kontekście. Istnieje także możliwość nabycia podstawowych umiejętności i wiedzy teoretycznej potrzebnych do współpracy ze środowiskiem teatralnym.

wykładowcy i program

Intensywne kilkudniowe kursy w ramach Szkoły Letniej prowa-dziło troje specjalistów wydelegowanych przez eepap:

Uršula Cetinski, od 2006 dyrektorka naczelna i artystyczna Teatru Mladinsko w Lublanie (Słowenia), uważanego za jeden z najważ-niejszych teatrów na terenie byłej Jugosławii. Wcześniej była odpo-wiedzialna za program teatralny i taneczny w prestiżowej instytucji Cankarjev Dom, zainicjowała wiele festiwali, w tym Exodos Festival. Utworzyła festiwal sztuk współczesnych City of Women. W ramach Szkoły Ursula Cetinski poprowadziła cykl warsztatów i wykładów Teatr artystyczny: organizacja i administracja, współpraca na pozio-mie lokalnym i międzynarodowym, promocja (23–25 lipca)

Grzegorz Reske, producent festiwalu Konfrontacje Teatralne w Lublinie, aktywny działacz sieci ietm, współpracownik eepap W ramach Szkoły poprowadził cykl wykładów i warsztatów Te-atralne sieci i festiwale – przewodnik krok po kroku (25–28 lipca)

Borka Pavićević, reżyserka teatralna i dramaturg, założycielka i dyrektorka Centrum Dekontaminacji Kulturowej w Belgradzie (Serbia). Jako dramaturg współpracowała z wieloma instytucjami teatralnymi, m.in. z teatrem Atelje 212, Teatrem Dramatycznym w Belgradzie, Międzynarodowym Festiwalem Teatralnym bitef. W 1981 założyła alternatywne centrum kulturalne New Sensibi-lity. W 1994 powołała do życia Centum Dekontaminacji Kultu-rowej – niezależną instytucję kultury opozycyjną wobec reżimu

17

Miloševicia. czdk powstało jako gest sprzeciwu wobec wszel-kich form nacjonalizmu, ksenofobii i nietolerancji. W ciągu 18 lat działalności współpracujący z nim artyści, naukowcy, badacze, dziennikarze, aktywiści, studenci z całego regionu byłej Jugosła-wii i z zagranicy zrealizowali tam blisko 4000 wydarzeń: spektakli, wystaw, performansów, akcji protestu, wykładów, dyskusji itd. czdk działa na rzecz wolności słowa i poglądów, wolności twór-czej i wolności od lęku. Pavićević jest laureatką wielu nagród, m.in. Orderu Legii Honorowej, Nagrody Fundacji na Rzecz Pokoju i Kultury Hiroshima, Nagrody Europejskiej Fundacji Kultury. Jej felietony ukazują się m.in. w serbskiej gazecie Danas. W ramach Szkoły Borka Pavićević poprowadziła cykl warsztatów i wykła-dów Kultura – społeczeństwo – polityka. Organizowanie wydarzeń artystycznych w niezależnej instytucji. Misja i efektywność (ngo managment) (31 lipca – 3 sierpnia)

W Szkole jednorazowe zajęcia prowadzili też ukraińscy wykła-dowcy. Odbyła się też prezentacja działalności eepap-u, przygoto-wana przez Joannę Wichowską.

studenci

Studenci zostali wybrani wspólnie przez przedstawicieli Centrum im. Kurbasa i kuratorów projektu Desant na podstawie aplikacji.

Liczba uczestników: 16 studentów i 6 wolnych słuchaczy. Byli to młodzi (od 20 do 30-kilku lat) menadżerzy teatralni, pracujący w małych, prywatnych teatrach (np. dla dzieci) i teatrach repertuaro-wych, dziennikarze czasopism teatralnych, studenci Uniwersytetu Karpenko-Karowa, dramatopisarz, aktorka, reżyserzy, kierownicy literaccy. Pochodzili z Kijowa, Charkowa i Lwowa.

Podczas Szkoły przygotowywali swoje własne projekty kurator-skie, przy wsparciu merytorycznym ekspertów eepap.

Uczestnicy zajęć dostali certyfikat uczestnictwa wystawiony przez Centrum Kurbasa i eepap.

efekty i wnioski

Ok. 10 studentów Szkoły Kuratorskiej złożyło aplikacje do Progra-mu Rezydencyjnego eepap. Wybranych zostało 3 studentów:

18

Igor Bilyts, 26 lat, absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego, pra-cuje jako asystent reżysera w Teatrze Młodzieżowym w Kijowie. Rezydent festiwalu Nitra.Aleksey Kovalenko, 20 lat, student psychologii, organizuje festi-wal studencki (sztuki Szekspira w oryginale). Rezydent festiwalu Konfrontacje Teatralne w Lublinie.Veronika Skliarova, 24 lata, organizuje festiwal Kurbalesja w Charkowie. Rezydentka Mladinsko Gledaliste w Lublanie.

Veronika Skliarova zaprosiła Joannę Wichowską do udziału w fe-stiwalu Kurbalesja w Charkowie (19–26.10.2012) w roli członka jury.

Studenci chwalili sobie dostęp do praktycznych informacji: wie-dzy na temat, jak aplikować, gdzie szukać grantów, jak nawiązywać kontakty itd., ale równie ważny, o ile nie ważniejszy był kontakt z wykładowcami, którzy pokazywali, jak tworzyć program kura-torowanego wydarzenia, jaka myśl (temat) powinna za nim stać, jak je umiejscowić a kontekście społecznym itd. Taki rodzaj myśle-nia zaproponowali właśnie wykładowcy eepap. Np. podejmowane podczas Szkoły Krytyków w Kijowie przez Borkę Pavićević tematy: zagrożenie nacjonalizmem, manipulacja „uczuciami patriotycznymi”, skutki megalomanii narodowej, niebezpieczeństwo depolityzacji społeczeństwa i hołubienia sztuki oderwanej od rzeczywistości pa-sowały do sytuacji Ukrainy i młodych ludzi na Ukrainie. To jedno-cześnie tematy bardzo rzadko podejmowane w ukraińskim teatrze. Pozytywne reakcje studentów to dowód na to, jak bardzo potrzebna jest nowa perspektywa w myśleniu o rozwoju kultury na Ukrainie – uwzględniająca kontekst społeczny i najnowsze trendy artystyczne i kuratorskie.

Realizacja programu desant w Mińsku

założenia

Czterodniowe zajęcia warsztatowe poświęcone funkcji światła, dźwięku i tekstu w budowaniu narracji teatralnej, prowadzone przez uznanych artystów z Polski oraz Bośni i Hercegowiny realizowane we współpracy z Visual and Performing Arts Center Art Corporation

19

w Mińsku a także z Instytutem Adama Mickiewicza w dniach 23–26 października 2012. Koordynatorem warsztatów ze strony Art Corporation była Lawinia Oreszko, natomiast ze strony Instytutu – Dariusz Klechowski.

Zajęcia prowadzone w trzech odrębnych grupach, przeznaczone dla:

reżyserów i operatorów światła / scenografów / studentów sce-nografiidramaturgów (kierowników literackich) i dramatopisarzyreżyserów dźwięku / przedstawicieli środowisk muzycznych (audio-art) / studentów muzyki

Zajęcia Architektura dźwięku: tworzenie instalacji i kompozycji dźwiękowej, które miał prowadzić Husein Oručević (bih), dzienni-karz i artysta (audio i radio art oraz reżyser słuchowisk radiowych, założyciel multimedialnego projektu Abrašmedia w Mostarze) nie odbyły się z powodu nieprzyznania wizy białoruskiej prowadzącemu.

wykładowcy i program

Justyna Łagowska, scenografka, reżyserka światła, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, współpracowniczka naj-ważniejszych polskich reżyserów (m.in. Piotra Cieplaka, Remigiusza Brzyka, Łukasza Chotkowskiego, Marka Fiedora, Barbary Wysoc-kiej, Wiktora Rubina, Mai Kleczewskiej, Pawła Łysaka, Jana Kla-ty), współautorka przedstawień zrealizowanych w wielu teatrach w Polsce i w Niemczech, laureatka wielu nagród za scenografię i reżyserię światła.

Zajęcia: Instalacje świetlne w teatrze: badanie medium. Warsz-taty poświęcone będą roli światła w tworzeniu znaczeń spektaklu. Rozpoczną się od prezentacji zrealizowanych przez prowadzącą przedstawień, a zakończą dyskusją na temat roli reżysera światła w teatrze. Część praktyczna dotyczyć będzie m.in. kompozycji, ko-lorystyki, faktury oświetlanych płaszczyzn i odbywać się będzie w przestrzeni teatralnej i pozateatralnej.

Sebastian Majewski, dramatopisarz, dramaturg, reżyser, twórca offowego wrocławskiego teatru Scena Witkacego, od 2008 r. dyrektor

20

artystyczny i twórca linii programowej Teatru im. Szaniawskiego w Wałbrzychu, jednego z najciekawszych polskich teatrów. Współ-realizator spektakli m.in. Jana Klaty, pracował w najważniejszych teatrach w Polsce. Od stycznia 2013 roku będzie dramaturgiem w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie.

Zajęcia: Tekst dla teatru. Tematem zajęć będzie tekst w teatrze – różne jego formy i funkcje: od tekstu informacyjnego poprzez tekst promocyjny do tekstu kreacyjnego.

warsztaty z reżyserii świateł i dramaturgii

Forma warsztatów: prezentacja własnej twórczości, ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem światła, obrazu i tekstu, dyskusja podsumowująca.

Plan zajęć:

wtorekprezentacja zapisu spektaklu H. reż. Jan Klata;rozmowa o planowaniu programu i repetuaru teatru;

środa zajęcia praktyczne – sala teatralna ze sprzętem oświetleniowym stałym i przenośnym, osoba do obsługi, fragmenty dekoracji;analiza repertuaru teatrów działających w Mińsku, próba powią-zania kontekstu społeczno-politycznego z programem teatru;

czwartekprzestrzeń postindtrustrialna – stara kamienica, fabryka, hala przemysłowa itp. jako przestrzeń teatralna – praktyczne zajęcia;przygotowanie repertuaru jednego z miejskich teatrów włącznie z wnioskami i założeniem wcześniejszych warsztatów, omawianie idei i kontekstualizacji;

piątekprezentacja przez studentów slajdów przedstawiających stwo-rzone przez nich projekty. Dyskusja: Po co światło w teatrze i po co reżyser światła?rozmowa na temat prac i wybór wszystkich tekstów towarzyszą-

21

cych repertuarowi teatralnemu: od tekstu jako narzedzia reklamy, tekstu jako dramatu, tekstu jako hasła programu, wstępu, itp.

studenci

Z partnerem eepap w Mińsku – Art Corporation, ustalono, że wszystkie warsztaty bedą otwarte na dwa obiegi, w których faktycz-nie współcześnie funkcjonuje scena artystyczna Białorusi: pierw-szym z nich jest obieg oficjalny, drugim – niezależny. Warsztaty z re-żyserii światła i tekstu jako narzędzia w teatrze odbyły się w dwóch grupach i każda z grup składała się zarówno z pracownikow teatrów instytucjonalnych, jak i niezależnych artystów, studentów szkół ar-tystycznych, itd. Każda z grup składała się z 10 uczestników.

Warsztaty odbywały się w Akademii Sztuk, różnych przestrze-niach miejskich i w Teatrze Dramaturgii Białoruskiej.

efekty i wnioski

Zrealizowano plan warsztatów i wszystkie programowe założe-nia. Projekt spotkał się z zainteresowaniem, wywoływał ożywione dyskusje, które często przeradzały się w nawiązanie kontaktów mię-dzy uczestnikami wywodzącymi się z różnych środowisk twórczych.

Warsztaty znalazły swoją kontynuację – dzięki współpracy z In-stytutem Adama Mickiewicza oraz Art Corporation zorganizowano praktyki dla najlepszych uczestników białoruskich zajęć. Staże będą miały miejsce w polskich teatrach i podczas festiwali odbywających się w Polsce w listopadzie i grudniu. eepap wspierał organizację praktyk podczas festiwalu Fanaberie Teatralne w Teatrze im. Sza-niawskiego w Wałbrzychu i festiwalu Nowej Klasyki Europy w Łodzi.

4 / WIZYTY STUDYJNE

Rozwój programu wizyt studyjnych specjalistów teatralnych i tanecznych z Europy miał na celu jak najlepsze rozpoznanie śro-dowisk sztuk performatywnych w Europie Środkowej i Wschod-niej oraz zdefiniowanie i bieżące weryfikowanie najciekawszych kierunków działań i najistotniejszych form współpracy. Ważnymi założeniami były również konieczność poszukiwania dodatkowych,

zewnętrznych źródeł finansowania oraz potrzeba nawiązania i roz-wijania współpracy z najważniejszymi nowatorskimi ośrodkami edukacyjnymi oraz teoretykami i praktykami sztuk performatyw-nych w Europie (Das Arts, doch, parts, Giessen, Walking Theory, Frakcija). Szczególnie zależało nam na pozyskaniu najlepszych moż-liwych ekspertów, artystów, kuratorów, producentów jako współ-pracowników i konsultantów eepap.

W 2012 roku zrealizowano ok. 40 wizyt studyjnych.

5 / KONFERENCJE

Zjazd eepap w dniach 15–16 października 2012 roku był dru-gim plenarnym spotkaniem uczestników projektu (pierwsze miało miejsce w październiku 2011 roku w Krakowie podczas Polskiej Pre-zydencji w Unii Europejskiej i miało charakter inicjatywny). Obok reprezentantów krajów współpracujących z eepap w spotkaniu wzięła udział reprezentantka Turcji, Pelin Basaran, prowadząca międzynarodowe projekty taneczne i teatralne w Stambule oraz dwoje kuratorów z Niemiec, z którymi eepap rozpoczął współpracę w 2012 roku: Sabinę Reich, dramaturżkę Schauspielhaus w Bochum oraz Stefana Hilterhausa, dyrektora artystycznego jednego z naj-ważniejszych ośrodków sztuk performatywnych w Europie: pakt Zollverein.

foto: Blow Up

23

Dodatkowo zaproszenie przyjął Andrew Haydon, brytyjski krytyk i badacz teatru zainteresowany projektem eepap, na co dzień współ-pracujący z Guardianem oraz prowadzący blog o teatrze i tańcu Po-stcards from the gods http://postcardsgods.blogspot.com/.

Spotkanie miało miejsce w studiu fotograficznym Blow Up, nale-żącym do dwojga młodych fotografików lubelskich Marty Zgierskiej oraz Macieja Rukasza.

Podczas pierwszego dnia omawiane były dotychczasowe dzia-łania eepap oraz plany na kolejny rok. Miały miejsce prezentacje przygotowane specjalnie na potrzeby spotkania przez:

Iulię Popovici – na temat niezależnej sceny teatru i tańca w RumuniiIrinę Solomatinę – na temat perspektywy feministycznej w sztu-kach performatywnych i wizualnych BiałorusiMagdę Grudzińską – wokół projektu poświęconego odkrywaniu krajów Partnestwa Wschodniego, zrealizowanego wspólnie z Ti-mem Etschellsem (Forced Entertainment)Nazaretha Karoyana i Harutyana Alpetyana – na temat nowopow-stałego Institute for Contemporary Arts w Armenii

Drugiego dnia omawiane były plany eepap na kolejne lata, strate-gia rozwoju platformy (m.in. działania edukacyjne i badawcze) oraz strategia rozwoju struktury sieci eepap. Dzień upłynął na porannej dyskusji plenarnej oraz popołudniowej pracy w grupach roboczych, zakończonych podsumowaniem.

pierwsze wnioski

Spotkanie w Lublinie, pasja partnerów, temperatura rozmów, wola współpracy i konstruktywność wniosków oraz propozycji jasno udowodniły, że projekt nie tylko spełnia swoje dotychcza-sowe zadania, ale inspiruje do podjęcia nowych, fascynujących wyzwań, takich jak nowe projekty badawcze i stworzenie struk-tury sieci, alternatywnej wobec dotąd istniejących.W kolejnym roku zamiast spotkań plenarnych, wymagających dużych nakładów finansowych, zorganizowane będą co najmniej dwa mniejsze, o węższym zakresie tematycznym i o charakterze grupy roboczej. Różnorodność partnerów eepap, ich rozmaite

24

potrzeby, współtworzące je bardzo różne konteksty, historie, tra-dycje, sytuacje polityczne i społeczne powodują, że niemożliwe staje się szczegółowe dyskutowanie jednego zagadnienia w tak dużym gronie, przy zaangażowaniu większości uczestniczących. Nadeszła pora na rozszerzenie zaangażowania partnerów eepap z merytorycznego także w finansowe. Plan na rok 2013: wszystkie projekty, włącznie ze spotkaniami eepap, organizowane będą z co najmniej 40% wsparciem ze strony partnera. Padły propozycje kolejnych spotkań eepap w Sofii, Cluj, Nitrze oraz Pilznie.Ogromnym zainteresowaniem cieszą się takie projekty badawcze i edukacyjne, jak Desant, Rezydencje, Pismo, Słownik, Antologia. Zaplanowano działania związane z tymi projektami na rok 2013 i rozpoczęto merytoryczne rozmowy z partnerami oraz poszuki-wania środków finansowych.Działalność eepap wyraźnie rozgałęzia się na dwa obszary:1 / projekt sieci, na który składa się strona internetowa www.eepap.org, raport The organisation of Performing Arts in Eastern European Countries (w tym wypadku wymagana jest kontynuacja pracy nad strukturą sieci oraz zdefiniowania zasady członkostwa w oparciu o doświadczenia innych, wieloletnich projektów dzia-łających na podobnym modelu)2 / projekty edukacyjno-badawcze, kuratorowane przez ze-spół projektu oraz zaproszonych partnerów, tworzące trzon eepap-u jako „pierwszej instytucji Partnerstwa Wschodniego”.

Konferencja współorganizowana z Lubelskim Teatrem Tańca oraz Instytutem Muzyki i Tańca 8–9 listopada 2012, Lublin toż-samość – autonomia – dyskurs krytyczny. taniec w europie środkowo-wschodniej po 1989 roku

Miejsce: Ośrodek Brama Grodzka – Teatr nn, ul. Grodzka 21Panel w ramach xvi Międzynarodowych Spotkań Teatrów Tańca w Lublinie.Organizatorzy: Instytut Muzyki i Tańca, East European Performing Arts Platform, Centrum Kultury w Lublinie i Lubelski Teatr Tańca, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

25

Partner: Ośrodek Brama Grodzka – Teatr nn, ul. Grodzka 21

Konferencja została objęta honorowym patronatem Jego Magnificen-cji Rektora umcs prof. dr hab. Stanisława Michałowskiego.

opis

Międzynarodowa konferencja poświęcona analizie przemian, ja-kie zaszły w świecie tańca w Europie Środkowej i Wschodniej po 1989 roku, z perspektywy artystów, naukowców i krytyków. Go-ście z kilku krajów, w tym autorzy przygotowywanej przez Instytut Muzyki i Tańca oraz wydawnictwo Routledge książki New Dance in Europe after 1989. Communitas and the Other, członkowie wschod-nioeuropejskiej sieci eepap oraz badacze związani z Uniwersytetem Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, będą dyskutować nad złożo-nymi kwestiami tożsamości i autonomii tańca oraz budowania dys-kursu krytycznego.

program

8 listopada

09.30–10.00: powitanie10.00–11.30: tożsamość – panel dyskusyjnyWstęp: Krystyna Duniec

Prowadzenie: Grzegorz ReskeUdział biorą: Heili Einasto, Stefan Hölscher, Julia Hoczyk, Mihaela Michailov, Iulia Popovici, Anna Mária Szoboszlai11.30–12.30: dyskusja12.30–13.30: przerwa13.30–15.00: autonomia – panel dyskusyjnyProwadzenie: Marta KeilUdział biorą: Harutyun Alpetyan, Joanna Leśnierowska, Ewan McLaren, Izabela Szymańska, Aleksander Tebenkov, Swietłana Ulanovskaja, Larisa Venediktova15.00–15.30: dyskusja15.30–16.00: podsumowanie dnia

26

fotos: Blow Up

27

9 listopada

09.30–10.00: powitanie10.00–11.30: dyskurs krytyczny – panel dyskusyjnyProwadzenie: Jarosław CymermanUdział biorą: Anna R. Burzyńska, Grzegorz Kondrasiuk, Tadeusz Kornaś, Anna Królica, Jadwiga Majewska11:30–12:30: dyskusja12:30–13:30: przerwa13:30–15:00: taniec wobec przemian kulturowych w europie środkowo-wschodniej po 89 roku na wybranych przykła-dach (referaty studentów i doktorantów umcs)Prowadzenie: Gabriela Żuk15:00–15:30: dyskusja15:30–16:00: podsumowanie konferencji

Sympozjum What a theatre can do?, organizowane wspólnie przez eepap i Schauspielhaus w Bochum w ramach projektu Instytutu Adama Mickiewicza Klopsztanga w dniach 11–13 maja 2012, Bochum

Sympozjum otworzył wykład wprowadzający Tomasa Irmera na temat współpracy z krajami z Europy Wschodniej oraz roli menadże-ra i producenta w kreowaniu tejże. Po przywitaniu gości przez dy-rektora Schauspielhaus Thomasa Laue’a oraz Olafa Kroecka odbyła się dyskusja poświęcona sytuacji teatralnej w krajach Europy Środ-kowo-Wschodniej, poruszenie tematu ostatnich wydarzeń w Polsce w tym m.in. opublikowaniu petycji „Teatr nie jest produktem...”, która spotkała się z olbrzymim zainteresowaniem środowiska teatralnego. Następnego dnia 12 maja miały miejsce prezentacje Thomasa Laue, Schauspielhaus Bochum oraz Marty Keil, kuratorki eepap a także spotkanie w trzech grupach roboczych, z których każda zgłębiała następujący temat: estetyka a teatr, struktura a teatr oraz polityka a teatr. W grupach były poruszane tematy tabu a także działań ar-tystycznych w przestrzeni miejskiej i ograniczeń, jakie narzucają władze miejskie w przypadku takich działań. Po trzech godzinach nastąpiło podsumowanie spotkań i prezentacja wniosków.

28

Na zaproszenie eepap przyjechali następujący goście: Kalina Wagenstein, Vladimir Khartishvili, Oksana Dudko, Martina Cerna, Meav Atanas, Iulia Popovici, Irina Solomatina, Goran Injac, Joanna Wichowska, Paweł Płoski, Łukasz Wit Michałowski.

wnioski

Kontynuacja w roku 2013 w Lublinie: zgodnie ze wstępnymi usta-leniami z Christianem Esch, dyrektorem nrw KulturSekretariat, spotkanie będzie kontynuowane podczas następnego zjazdu eepap w Lublinie w 2013 roku, w formie bardziej warsztatowej. Dodatko-wo nrw ks planuje zaproszenie kilkorga kuratorów z Partnerstwa Wschodniego, obecnych na sympozjum w Bochum, na festiwal Im-pulse, który odbędzie się w nrw latem 2013 roku.

Warsztaty Factory of products for Radical Change, organizowane wspólnie przez eepap i Forum Freies Theater w Duesseldorfie w ramach projektu Instytutu Adama Mickiewicza Klopsztanga w dniach 24–31 maja 2012, Duesseldorf

Prowadzący warsztaty: Jan Ritsema, Ana VujanovićDodatkowe spotkania i wykłady: Stefan Hilterhaus, pact Zollverein, Heiner Goebbels, Ruhrtriennale

Uczestnicy warsztatów zaproszeni przez eepap:Harutyun Alpetyan, Boris Bakal, Gergana Dimitrova, Irina Iachim, Weronika Szczawińska, Larisa Venediktova

rezultaty

Rozpoczęto ścisłą współpracę z Harutyanem Alpetyanem, Larisą Venediktową, Iriną Jachim i Janem Ritsemą nad przygotowaniem projektu edukacyjnego eepap na 2013 rok.Heiner Goebbels potwierdził chęć zaproszenia eepap do udziału w Festival Campus podczas Ruhrtriennale w 2013 roku.Kainkollektiv, Kathrin Tiedemann oraz Stefan Hilterhaus przyjęli zaproszenie na tegoroczny zjazd eepap w Lublinie w październiku

29

2012 roku – wizyta studyjna planowana jest w ramach programu wizyt studyjnych projektu Klopsztanga (projekt polskiego sezonu w Nadrenii-Westfalii, realizowany w 2012 r. przez Instytut Adama Mickiewicza).Kontynuację warsztatów Factory… zaplanowano w Lublinie oraz w lipcu 2013 w nrw podczas festiwalu Impulse (propozycja Ka-thrin Tiedemann).Ustalono z Aną Vujanović kontynuację pracy nad słownikiem po-jęć teatralnych po 1989 roku w Lublinie oraz rozpoczęto ścisłą współpracę z wiodącą instytucją teorii sztuk performatywnych w Europie – Walking Theory (Belgrad).Zawiązano silne relacje pomiędzy uczestnikami warsztatów, poja-wiły się pierwsze pomysły wspólnych projektów (Kainkollektiv).

Projekt Mobilnej Akademii Krytyki Tańca

Idea kształcenia warsztatowego młodych krytyków tańca poprzez umożliwienie im bliskiego spotkania z artystami i teoretykami, po-chodzącymi z obszaru sztuk tańcowi pokrewnych, jak teatr, perfor-mans, film czy plastyka wzięła się z poczucia, że nie ma równowagi pomiędzy dynamicznym rozwojem tańca współczesnego w naszym kraju a pogłębioną refleksją, która pozwoliłaby, zarówno samym ar-tystom jak i publiczności, dostrzec intelektualny i estetyczny kontekst tej, z pozoru tylko czysto fizycznej, sztuki. Chcąc na tę palącą potrze-bę wyrównania dysproporcji odpowiedzieć, grupa pełnych inicja-tywy i krytycznie nastawionych młodych ludzi przez rok dokonuje objazdu kilku najważniejszych festiwali w Polsce, aby tam wszystki-mi zmysłami dotknąć tanecznych spektakli i pełnią umysłu zetknąć się z tymi, którzy mają coś do powiedzenia o szeroko rozumianych sztukach performatywnych. Spektakl taneczny jest przecież również dziełem teatralnym, plastycznym i dramatycznym, toteż wykładow-cami makt są akademicy i praktycy, klasycy i rewolucjoniści, uznani twórcy warci przypomnienia i niedocenieni warci zapamiętania.

Pierwszym przystankiem na drodze rozpędzonego wehikułu

myśli w ruchu był Poznań i Stary Browar Nowy Taniec na Malcie. Kolejnym Lublin i Międzynarodowe Spotkania Teatrów Tańca, gdzie przycumowuje wiele inicjatyw znajdujących się na pograniczu teorii

30

i praktyki artystycznej, a projekty taneczne są w Lublinie wyraźnie widoczne od lat; w tym roku tancerzom towarzyszyć mają młodzi krytycy, którzy będą ich obgadywać. Przyjadą z całej Polski, ale po-jawią się też goście z Ukrainy, z Litwy i z Białorusi, co świadczy o rosnącym międzynarodowym prestiżu rodzimej sztuki tanecznej.

Polski taniec wszedł w okres dojrzałości, czas aby stał się peł-noprawnym uczestnikiem debaty kulturalnej, czas aby środowisko samo zaczęło stawiać sobie intelektualne wyzwania – postuluje twórczyni makt, Jadwiga Majewska. Oby więcej tak ambitnych inicjatyw, może kiedyś uda się nawet rozruszać Europę… wspólnie o niej myśląc.

Dotychczas wykładali już: Krzysztof Cicheński, Piotr Grzymisławski, Agnieszka Jelewska, Michał Krawczak, Joanna Leśnierowska, Jadwiga Majewska, Aga-ta Siwiak, Jacek Wachowski. Spotkanie z kolejną grupą mistrzów studenci mają w Lublinie podczas Międzynarodowych Spotkań Te-atrów Tańca, a wśród nich: Jan Bernad, Bonnie Brooks, Jarosław Cymerman, Anna Finke, Grzegorz Kondrasiuk, Irina Lappo, Jadwiga Majewska i Monika Mamińska-Domagalska.

Kurator projektu: Jadwiga Majewska

6 / PROJEKTY BADAWCZE

Opracowanie projektu słownika współczesnych sztuk perfor-matywnych wspólnie z kuratorką Joanną Krakowską (is pan, Dialog, Warszawa) oraz kolektywem badawczym Walking Theory (Belgrad)

Słownik Sztuk Performatywnych Europy Wschodniej

idea

Idea słownika narodziła się w toku wieloletniej współpracy między historykami i teoretykami teatru z krajów Europy Wschod-niej, którzy spotykają się regularnie od 2008 roku w ramach cyklu

31

konferencji i warsztatów poświęconych „Theatre after the change” oraz dwóm kluczowym zagadnienieniom: omówieniem przeszłości i odpowiedzialnością społeczną.

Z jednej strony dyskusje te dotyczą historii teatru w czasach komunizmu w dyskursie naukowym oraz historii komunizmu w dyskursie teatralnym. Z drugiej zaś strony polityczne i społecz-ne zaangażowanie teatru i sztuk performatywnych jest omawiane tutaj w kontekście lokalnych problemów politycznych i konkret-nych problemów społecznych. Analiza współczesnego teatru – jego przeszłości i teraźniejszości – obejmuje różnorodne zagadnienia, jak na przykład: dostęp do archiwów i status tych archiwów, wolność słowa, warunki ekonomiczne, administracja, opinia publiczna, rząd i media. Różne historyczne i polityczne kwestie odnoszące się do teatru i jego kontekstów wydają się wspólne dla wszystkich krajów postkomunistycznych.

Jednakże istnieją poważne przesłanki wskazujące, że nie mogą być nazwane, określone i opisane poza granicami, z jednoczesnym wyłączeniem różnic krajowych i ignorując różnice historyczne, kul-turowe i barierę językową. Powinniśmy zdać sobie sprawę, iż pewne słowa, pojęcia i terminy mają zupełnie różne znaczenia, w zależności od tego, kto ich używa, gdzie są one wykorzystywane, w jaki sposób ich tło historyczne wpływa na treść, którą niosą.

Obserwacja ta prowadzi wprost do idei słownika, który może ustanowić platformę wzajemnego zrozumienia wyjaśniając najważ-niejsze i powszechnie używane terminy: sposób w jaki funkcjonują w różnych regionach, zarysować ich kontekst historyczny, wyjaśnić, dlaczego jest on często niezrozumiany. Taki Słownik miałby dwa dobrze zdefiniowane aspekty – historyczny i rzeczywisty, a zatem odnosiłby się zarówno do refleksyjnego omówienia przeszłości i krytycznego podejścia do teraźniejszości. W efekcie powstałoby narzędzie złożonej narracji historycznej w postaci Przewodnika lub Słownika obejmującego rozwój i dzieje teatru w Europie Wschodniej po ii wojnie światowej.

pierwsze etapy projektu

Pierwszym krokiem rozpoczynającym pracę nad Słownikiem jest wybór terminów. Powinien być wystarczająco szeroki, aby nazwać

32

zjawisko lub zagadnienie i wystarczająco precyzyjny, aby funkcjono-wać w różnych kontekstach. Proponowane terminy to na przykład: teatr polityczny, teatr publiczny, teatr alternatywny, teatr komercyj-ny, teatr narodowy, teatr prywatny, polityka kulturalna, awangarda, rozrywka, archiwum, cenzura, ciało i płeć, ideologia, instytucja. Lista jest otwarta i każdy wkład w jej budowę jest mile widziany.

Po sporządzeniu i omówieniu listy, terminy powinny zostać opracowane w formie artykułów przez przedstawicieli różnych kra- jów/regionów. Artykuły te powinny być pisane zgodnie z wypra-cowanymi standardami i zawsze brać pod uwagę dwa aspekty: historyczny i krytyczny.

Trzeci etap polega na opracowaniu i edycji zgromadzonego mate-riału po uprzednim ustaleniu atrakcyjnego i przejrzystego sposobu prezentacji.

perspektywy

Podobne projekty realizowane w Europie, jak na przykład zre-alizowana przez ThH / Walking Theory Mapa Pojęć niezwykle przysłużyły się idei Słownika. Poszukiwanie inspiracji i opraco- wywanie tematu z pewnością będzie obejmować współpracę z róż-nymi ośrodkami akademickimi i kulturalnymi, indywidualnymi ba-daczami i kuratorami.

Prace nad Słownikiem będą obejmować warsztaty, badania, wizyty studyjne i spotkania grup roboczych. Przed ogłoszeniem wyników w formie strony internetowej i na wydruku, powinny one zostać przedstawione i omówione podczas międzynarodowej konferencji.

Można się spodziewać, że Platforma. Słownik Sztuk Performatyw-nych Europy Wschodniej będzie stanowić niezbędną publikację dla studentów, artystów, naukowców, kuratorów i krytyków, a jego wkład w rozwój wzajemnego zrozumienia poza granicami będzie bezcenny.

dalsze etapy projektu

Na obecnym etapie projekt powinien być przesłany do ba-daczy i krytyków w całej Europie Wschodniej jako zaproszenie

33

do współpracy w formie zainteresowania się projektem, wydania opinii i wniesienia wkładu aż po włączenie się do zespołu. Stworze-nie zespołu oraz listy będzie oznaczało, iż jesteśmy na dobrej drodze.

Autor tekstu i kurator projektu: Joanna Krakowska

Opracowanie projektu Zapomniana awangarda wspólnie z Profesorem Dariuszem Kosińskim (Uniwersytet Jagielloński)

Zapomniana awangarda. Poszukiwania teatralne w EuropieŚrodkowo-Wschodniej – projekt

idea

Celem projektu realizowanego w ramach East European Perfor-mance Art Platform (eepap) jest poszerzenie i pogłębienie wiedzy na temat poszukiwań teatralnych prowadzonych od końca xix wieku w krajach Europy Środkowo-Wschodniej – pasie rozciągającym się od Bałtyku po Bałkany, a znajdującym w strategicznej pozycji geo-politycznej między Zachodem Europy a Rosją. W xx wieku kultury teatralne tych krajów prowadziły poszukiwania własnych stylów teatralnych, z jednej strony korzystając z impulsów idących z Za-chodu (tzw. Wielka Reforma Teatru) i Wschodu (rosyjskie teatry artystyczne, studia i laboratoria), a z drugiej walcząc z pokusą ła-twego ich naśladownictwa. Nawiązując do tradycji lokalnych (od kultury ludowej po xix-wieczną sztukę „narodową”) szukano roz-wiązań łączących nowoczesną myśl teatralną z oryginalnymi uwa-runkowaniami lokalnej kultury i wszystkim tym, co odczuwano jako decydujące o odmiennej tożsamości własnej. W efekcie powstawały propozycje oryginalne zarówno w warstwie estetycznej, jak świa-topoglądowej, obejmujące nie tylko kształt tworzonych lub projek-towanych przedstawień, ale także kwestie treningu aktorskiego, rozplanowania przestrzeni, relacji między teatrem a poszczególnymi dziedzinami sztuki (w tym zwłaszcza literaturą), organizacji instytu-cji teatralnej czy relacji między teatrem a życiem społecznym i poli-tycznym. Ta ostatnia kwestia była w wielu przypadkach szczególnie paląca, w związku ze specyfiką dynamicznie zmieniającej się sytuacji

34

politycznej i licznymi napięciami społecznymi. Wszystko to tworzyło niezwykły konglomerat czynników sprawiających, że teatr (a także pionierskie poszukiwania w zakresie tańca i innych sztuk perfor-matywnych) w tej części Europy wykształciły liczne, oryginalne i do dziś inspirujące rozwiązania i projekty.

Całe to bogactwo pozostaje jednak praktycznie nieznane poza granicami poszczególnych krajów. Dotyczy to nie tylko europejskich centrów kulturalnych i naukowych ulokowanych w większości na Zachodzie, ale także samej Europy Środkowo-Wschodniej. Nawet w relacjach między najbliższymi sąsiadami tylko poszczególni spe-cjaliści posiadają jakąkolwiek wiedzę na temat tego, co w świecie teatralnym działo się za najbliższą granicą. Prowadzi to w wielu przypadkach do pogłębienia wzajemnego niezrozumienia, sprawia też, że obraz rozwoju europejskiego teatru i sztuk performatywnych jako całości jest w wielu aspektach fałszywy.

cele ogólne

Celem projektu Zapomniana awangarda jest zmiana tej sytuacji w dwóch jednocześnie wymiarach:

zbudowania płaszczyzny długofalowej współpracy i wymiany informacji między ośrodkami teatrologicznymi i teatralnymi Eu-ropy Środkowo-Wschodniej;

upowszechnienia wiedzy o środkowoeuropejskich poszukiwa-niach teatralnych poza granicami regionu.

Realizacja tych zamierzeń wymaga powołania grupy zaintere-sowanych projektem specjalistów z poszczególnych krajów, którzy będą pozostawać w stałym kontakcie i spotykać się regularnie pod auspicjami eepap-u, by prowadzić wymianę informacji, tworzyć bazy danych i tekstów, wzajemnie inspirować się do podejmowania zadań i projektów badawczych.

pierwszy etap: prace nad antologią

Ponieważ jednak praca tego typu grup zazwyczaj zagrożona jest pewną ogólnikowością i niekonkretnością, wskazane wydaje się

35

zorganizowanie jej w taki sposób, by koncentrowała się wokół realizacji jasno określonych zadań cząstkowych, wyznaczających poszczególne etapy projektu.

Pierwszym zadaniem tego typu powinno być stworzenie przezna-czonej dla anglojęzycznego czytelnika antologii tekstów źródłowych wraz z komentarzami, która w postaci „readera” zostałaby opubli-kowana w którymś z renomowanych wydawnictw teatrologicznych o zasięgu światowym (Routledge, Palgrave MacMillian, Black Moun-tain Books). Publikacja taka, zatytułowana roboczo 20th Century Central-European Theatre Reader, byłaby wzorowana na istnie-jących już wydawnictwach tego typu i zawierałaby wybrane teksty najważniejszych dwudziestowiecznych artystów teatru z Europy Środkowo-Wschodniej wraz z krótkimi notami biograficznymi i ko-mentarzami prezentującymi podstawowe konteksty ich dokonań. Całość zostałaby poprzedzona obszernym wstępem i oczywiście opatrzona bibliografią.

Powstanie takiej antologii możliwe jest tylko jako efekt ścisłej współpracy specjalistów z poszczególnych krajów, którzy wspól-nie decydowaliby o jej kształcie, wybierając poszczególne teksty i w trakcie dyskusji ustalając kształt całości. Oczywiście wiązałoby się to z serią spotkań i mini-konferencji roboczych, którzy częścią byłaby wymiana wiedzy. Proces taki dawałby szansę na stworzenie i integrację grupy roboczej, która w dalszej przyszłości kontynu-owałaby projekt, realizując jego kolejne etapy, a także podejmując własne inicjatywy o odmiennej tematyce.

Sama antologia byłaby ostatecznie redagowana przez wąską gru-pę, do trzech osób, które kierowałyby wszystkim pracami redakcyj-nymi, zajmowałyby się ujednoliceniem zapisów, podejmowałyby w porozumieniu z wydawcą decyzje o ostatecznym kształcie książki.

Efektem tego etapu projektu byłoby powstanie publikacji, któ-ra dostarczałaby światu teatralnemu powszechnie dostępnych, podstawowych informacji na temat teatru naszej części Europy i jego osiągnięć. W powiązaniu z odpowiednimi działaniami pro- mocyjnymi (spotkania, konferencje, recenzje) powinna ona ode-grać znaczącą rolę inspiracyjną, zwiększając zainteresowanie środowisk teatrologicznych i teatralnych środkowoeuropejskimi

36

poszukiwaniami i osiągnięciami. To z kolei powinno zaowocować zwiększeniem wymiany między badaczami z Europy Środkowo--Wschodniej i innych części świata, co z kolei powinno doprowadzić do powstania kolejnych, wyraziściej sprofilowanych publikacji.

dalsze etapy projektu

Równolegle do prac nad antologią rozwijać się mogą projekty publikacyjne i badawcze obejmujące same kraje Europy Środkowo--Wschodniej. Wskazane byłoby nie tylko opublikowanie w poszcze-gólnych krajach przekładów antologii na języki narodowe, ale także stopniowa publikacja materiałów źródłowych, tak by wzajemna wie-dza o własnych osiągnięciach była stale pogłębiana. Temu samemu celowi służyć powinny regularnie organizowane konferencje tema-tyczne i wspólne projekty badawcze.

Bardzo ważnym aspektem projektu i szansą na wykorzystanie jego potencjału jest stworzenie platformy warsztatowej, umożli-wiającej wymianę praktycznej wiedzy wynikającej z poszukiwań artystów teatru Europy Środkowo-Wschodniej. Zdecydowana więk-szość z nich działalność pisarką i teoretyczną traktowała jedynie jako uzupełnienie pracy praktycznej, sposób na zachowanie i prze-kazanie jej wyników. By móc pozostać w zgodzie z taką postawą, wydaje się konieczne prowadzenie poszukiwań mających na celu poznanie lub stworzenie określonych praktyk wyrastających wprost lub (tam gdzie to niemożliwe) inspirowanych przez poszukiwania dwudziestowiecznej awangardy. Przy wszystkich znanych zastrze-żeniach dotyczących wszelkich „rekonstrukcji” w zakresie sztuki teatru, wydaje się rzeczą potrzebną i zgodną ze współczesną meto-dologią performance as research zorganizowanie serii warsztatów i sesji praktycznych z udziałem specjalistów (także historyków), których celem byłoby poznanie przez praktykowanie w dążeniu do wydobycia z pism, świadectw i śladów historycznych, praktycznych wniosków i inspiracji mogących służyć dzisiejszym artystom. Taki projekt edukacyjno-badawczy mógłby być realizowany w ramach „szkoły”, której organizację planuje eepap.

37

perspektywy współpracy

Długofalowe rezultaty proponowanego projektu zależą oczywi-ście od powodzenia jego etapów początkowych. Zakładając jednak, że ich realizacja zostanie zakończona sukcesem, można wysunąć przypuszczenie, że w dłuższej perspektywie czasowej może dojść do ustalenia płaszczyzny stałej współpracy naukowej i artystycznej, która przynieść powinna liczne i cenne rezultaty, wyprowadzając teatr Europy Środkowo-Wschodniej ze stanu pewnej izolacji i kon-centracji na sobie.

Autor tekstu i kurator projektu: Dariusz Kosiński

7 / POSZUKIWANIE DODATKOWYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

Wniosek do Unii Europejskiej. Program Kultura 2007–2013

Partnerzy-koorganizatorzy: Instytut Goethego, Motus Prague, State School of Dance (Ateny), eepap

krótki opis

Projekt Identity. Move! został zainicjowany przez eepap oraz In-stytut Goethego jako kontynuacja i rozwój dotychczasowych działań zrealizowanych w ramach eepap. Podstawowym celem projektu jest rozwijanie sztuk performatywnych w Europie Środkowej i Wschod-niej. Projekt oferuje międzynarodową platformę mającą na celu teo-retyczne i artystyczne działania badawcze we współczesnym tańcu oraz sztukach performatywnych, skupiając się na wschodniej granicy Unii Europejskiej. W konsekwencji obszar geograficzny projektu roz-ciąga się od Morza Bałtyckiego do Śródziemnomorskiego. Identity. Move! zapewni przestrzeń wymiany i pracy dla młodych artystów i kuratorów.

38

Wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego mf eog 2009–14

Partnerzy : bit Teatergarasjen (Bergen), Black Box Theatre (Oslo), Teaterhuset Avant Garden, Trondheim

krótki opis

Mapowanie współczesności to pionierski projekt z dziedziny współczesnych sztuk performatywnych (teatru i tańca), polegają-cy na dwuletnim procesie pracy międzynarodowej grupy artystów, kuratorów, krytyków w formie warsztatów, rezydencji, działań badawczych oraz nowatorskiej pracy z publicznością. Do udziału w projekcie zostaną zaproszeni młodzi twórcy i teoretycy z Europy Środkowej oraz Norwegii. Kluczowe pojęcia (taniec krytyczny, taniec polityczny, teatr alternatywny, teatr publiczny, ciało i płeć, ideologia, instytucja, awangarda, publiczność) będą badane i interpretowane artystycznie w różnych kontekstach lokalnych, bliskich uczestnikom projektu. W ten sposób planujemy dotknąć współczesności i zrozu-mieć jej specyfikę oraz umożliwić dialog współczesnych artystów poprzez twórcze odniesienie do lokalnych kontekstów, historii, tra-dycji oraz do społecznych i politycznych uwarunkowań.

Celem projektu jest rozpoznanie bogactwa lokalnych różnic w kontekście tworzenia i rozumienia współczesnych sztuk perfor-matywnych w Europie; umożliwienie młodym, obiecującym arty-stom udziału w procesie artystycznym na najwyższym poziomie, przygotowanym i prowadzonym pod okiem najwybitniejszych specjalistów z tej dziedziny; integracja polskiego, norweskiego i eu-ropejskiego środowiska sztuk performatywnych oraz stworzenie narzędzi umożliwiających rozmowę z publicznością.

Wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego po Edukacja kulturalna

Partnerzy: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

39

krótki opis

Naszym celem jest zainteresowanie odbiorców współczesnym teatrem i tańcem, podzielenie się z publicznością Lublina obser-wacjami dotyczącymi najciekawszych zjawisk we współczesnych sztukach performatywnych (teatrze i tańcu) w Europie. Wychodząc z tradycji i lubelskiego kontekstu chcemy otworzyć się na nowe per-spektywy, omówić rozmaite zjawiska mające miejsce w tej chwili w Polsce i w Europie, poddać je pod wątpliwość i dyskusję, przyjrzeć się kontekstowi, w jakich powstają. Jednocześnie zadaniem progra-mu jest podjęcie dialogu z publicznością Konfrontacji Teatralnych oraz Lubelskich Spotkań Teatru Tańca oraz przedłużenie wspólnej rozmowy na cały rok. Dlaczego akurat teatr i taniec? Ponieważ obie dziedziny sztuki pozostają wyjątkowo blisko aktualnych problemów społecznych i stanowią doskonałe narzędzie do rozmowy o rzeczy-wistości, o tolerancji, o innym.

Szalenie istotne jest dla nas rozwijanie współpracy ośrodkami edukacyjnymi i kulturalnymi z Europy Środkowej i Wschodniej: ba-dania sztuk performatywnych w tym regionie Europy są w tej chwili fascynujące, a wiedza o kontekstach rozwoju i przemian sztuki te-atru i tańca w Europie paradoksalnie przyczynia się do sformuło-wania własnych definicji, rozwoju samoświadomości i umiejętności samookreślenia.

8 / OPRACOWANIE STRATEGII ROZWOJU EEPAP NA LATA 2013–2015

definicja

eepap jest organizacją na rzecz rozwoju sztuk performatywnych (teatru i tańca) w Europie Środkowej i Wschodniej.

eepap jest projektem innowacyjnym, tworzącym dzięki nowator-skiej i partnerskiej współpracy iam oraz Lublina pierwszą instytucję Partnerstwa Wschodniego w obszarze sztuk performatywnych. Dzia-ła w obszarze szczególnie trudnym z uwagi na sytuację polityczną i ekonomiczną krajów tego rejonu Europy.

40

eepap jest mostem łączącym twórców i kuratorów Europy Za-chodniej i Wschodniej.

eepap jest nowoczesnym i innowacyjnym narzędziem promocji polskich twórców i teoretyków w Europie oraz realizującym pod-stawowe cele dyplomacji kulturalnej.

eepap jest wiodącą międzynarodową organizacją sztuk perfor-matywnych Lublina oraz jednym z kluczowych narzędzi krajowej i międzynarodowej promocji miasta jako ośrodka budowania kom-petencji wschodnich i miasta przyjaznego artystom

cele

eepap jest wiodącym w Europie źródłem wiedzy na temat sztuk performatywnych w Europie Środkowej i Wschodniej oraz kluczo-wym miejscem spotkań artystów i teoretyków tzw. starej i nowej Europy.

eepap wychwytuje najnowsze zjawiska i obserwuje rozwój naj-młodszego pokolenia twórców sztuk performatywnych w Europie Środkowej i Wschodniej.

eepap wyznacza nowe kierunki w myśleniu o sztukach perfor-matywnych poprzez nawiązanie kontaktów i bliską współpracę z najważniejszymi nowatorskimi ośrodkami edukacyjnymi oraz produkcyjnymi w Europie.

eepap jest platformą inicjującą i wspierającą wymianę twórców i specjalistów związanych ze sztukami performatywnymi, prowadzi wyjątkowe projekty artystyczne oraz działalność edukacyjną i re-zydencyjną, stanowiącą ciekawą alternatywę i uzupełnienie wobec istniejących w Europie Środkowej ośrodków akademickich.

eepap jest kluczowym ogniwem wzmacniającym i rozwijającym europejski obieg kultury w dziedzinie sztuk performatywnych.

eepap buduje dialog między twórcami i teoretykami tzw. starej i nowej Europy.

41

cele będą realizowane poprzez:

Rozwój programu wizyt studyjnych specjalistów teatralnych i ta-necznych z całego świata, mających na celu jak najlepsze rozpo-znanie środowisk sztuk performatywnych w Europie Środkowej i Wschodniej oraz zdefiniowanie i bieżące weryfikowanie najcie-kawszych kierunków działań i najistotniejszych form współpracyKontynuację współpracy z największą siecią sztuk performatyw-nych na świecie: ietm.Nawiązanie i rozwijanie współpracy z najważniejszymi nowa-torskimi ośrodkami edukacyjnymi oraz teoretykami i praktyka-mi sztuk performatywnych w Europie (Das Arts, doch, parts, Giessen, Walking Theory, Frakcija).Pozyskanie najlepszych możliwych ekspertów, artystów, kurato-rów, producentów jako współpracowników i konsultantów eepap.Rozwój projektu edukacyjnego desant oraz programu rezyden-cyjnego w latach 2012 i 2013.Przekształcenie programów desant i rezydencji, realizowanych przez eepap w latach 2012 i 2013 w nowatorski, długofalowy, międzynarodowy projekt edukacyjny z dziedziny sztuk perfor-matywnych z siedzibą w Centrum Kultury w Lublinie, połączonej z programem rezydencyjnym w salach studyjnych nowej siedzi-by lubelskiego Centrum Kultury. W ramach projektu powstanie przestrzeń spotkań, wymiany myśli i doświadczeń najlepszych twórców i teoretyków sztuk performatywnych w Europie Zachod-niej i Wschodniej, jak również najwybitniejszych przedstawicieli socjologii, filozofii, kulturoznawstwa itp. Podstawowym celem jest umożliwienie uczestnikom z Europy Środkowej i Wschodniej spo-tkania z najwybitniejszymi praktykami i teoretykami humanistyki z tzw. starej i nowej Europy. Dodatkowym istotnym zadaniem będzie stworzenie komfortowych warunków laboratorium, w któ-rym młodzi artyści i teoretycy będą mogli poznawać i sprawdzać możliwości, ramy i kierunki swojego działania oraz będą poszu-kiwali języka do opisu i analizy najważniejszych i najnowszych trendów w rozwoju sztuk performatywnych.Kontynuację pionierskich badania na temat polityki kulturalnej oraz teorii teatru i tańca w Europie Środkowej i Wschodniej po 1989 roku – redefinicję istniejących pojęć poprzez utworzenie słownika pojęć teatralnych po 1989 roku (projekt badawczy na lata 2013–2014).

42

foto: Blow Up

43

Znalezienie partnerów finansowych w Europie i w usa.Rozwijanie funkcji doradczej eepap – wsparcie artystów w poszu-kiwaniu partnerów do współpracy i źródeł finansowania.Współpracę z najważniejszymi sieciami i platformami sztuk per-formatywnych w Europie: ietm, space, prospero, aerowaves, modul dance, departs.

Lata 2010, 2011 i pierwsza połowa 2012 pokazały, że eepap bar-dzo celnie odpowiada na potrzeby twórców i kuratorów w Środko-wej i Wschodniej Europie. Projekt wzbudza także rosnące zainte-resowanie ze strony wiodących zachodnioeuropejskich twórców, kuratorów i krytyków sztuk performatywnych. Jest również nowa-torską formą realizacji podstawowych zadań dyplomacji kulturalnej.

Przy konsekwentnym wypełnianiu założonych celów, sprawnej komunikacji, zgranej pracy zespołu i budowaniu wizerunku wia-rygodnego partnera wśród artystów oraz kuratorów europejskich, aktywnym poszukiwaniu nowych źródeł finansowania i nowych partnerów merytorycznych, uważnej obserwacji sytuacji politycz-nej i społecznej w Europie, żywym i bogatym kontakcie z twórcami oraz wrażliwości na ich potrzeby projekt ma dużą szansę rozwi-nąć się w poważną i skuteczną instytucję dyplomacji kulturalnej. Dodatkowo jako innowacyjny projekt partnerski między instytu-cją rządową a miejską ma możliwość przetrzeć szlaki dla innych, podobnych rozwiązań w polskiej polityce kulturalnej, a Lublinowi może dać silne narzędzie współpracy międzynarodowej i wzmocnić znaczenie miasta w Europie.Znalezienie partnerów finansowych w Europie i w usa.

EN

44

eepap is an organisation supporting the development of performing arts (dance and theatre) in Central and Eastern Europe as well as platform initiating and facilitating the exchange of artists and professionals related to performance arts. The organization coordinates arts and education projects, residency programs, and research studies on cultural political policies towards dance and theatre in Central and Eastern Europe.The project is present in 18 countries of the cee region: Armenia, Azer-baijan, Georgia, Moldova, Ukraine, Belarus, Slovakia, the Czech Republic, Hungary, Romania, Bulgaria, Bosnia-Herzegovina, Slovenia, Croatia, Ser-bia, Macedonia, Kosovo, Poland. Expansion plans for eepap include Tur-key. eepap works with artists and curators, active outside institutional structures in the cultural sector, who focus on dance and performing arts.

45

THE ACTIVITIES CARRIED OUT IN 2012

1 / BUILDING THE PROJECT TEAM

Marta Keil – author and curator of the project Daria Odija – producer Ewa Molik – producer

Contributing Experts:

Harutyun Alpetyan, Goran Injac, Joanna Wichowska, Professor Dariusz Kosiński, Joanna Krakowska, Ph.D,Paweł Płoski, Grzegorz Reske

Collaborators:

Sylwia Śmigiel – editor of eepap.org Lucyna Szura – editor of eepap fanpage on facebook

46

2 / IMPLEMENTATION OF THE RESIDENCE PROJECT

Duration of the program: annual program Implementation of the program:September – December 2012 Curator of the program: Goran Injac

general information

The residence and curatorial practice program was conceived as one of the first actions of eepap.The concept, the structure and the strategy of the program were developed as a part of the first plenary meetings of eepap togeth-er with partners from 18 different countries of Central, Eastern and Southern Europe;Some of the most prestigious and biggest festivals in the above mentioned regions of Europe were selected as partners in the organization and implementation of the program this year: bitef, Belgrade, Serbia, International Theater mess Festival in Sarajevo, Bosnia and Herzegovina; Divaldena Nitra in Nitra, Slovakia; Kra-kow Theatrical Reminiscences, Cracow, Poland; Konfrontacje Tea-tralne [Theatrical Confrontations] in Lublin, Poland; Mladinsko Gledališče and Glej Theatre in Ljubljana, Slovenia;The program was fully jointly implemented with the resources of eepap and the resources of each of the project partners.

the purpose of the program

to increase mobility in the environment of curators of the Eastern Partnership countries;to enable adequate practices and trainings as a part of the festival – for eepap partners and theaters operating on an international level;to introduce contemporary curatorial practices to the curators;to include curators, artists, culture operators from the Eastern Partnership countries in the Europe-wide processes, networks, cooperation within eepap;to enable the exchange of backgrounds, to experience conditions

47

of work in a different context and compare it with their own to find a suitable model of organization and preparation of the festival and performing arts projects.

the implementation of the program

The initial steps of the program consisted of establishing the pur-pose and organizational model for each of the residences. After consultation with all the partners of the project, a funding model was adopted, under which each theater or festival taking resi-dents agreed to fund accommodation, allow sufficient practice during the preparation of this year’s festival, as well as provide an opportunity to participate in organizational activities during the festival and provide admission to all performances and extra programs. At the same time, each of the partners agreed to make their own organizational structure and assist in establishing ap-propriate contacts on the spot, as well as introduce the residents to the environment of the theatre and assist them with the intro-duction to the performing arts scene in their country.

48

eepap fully coordinated the Residence program and financed the trip and scholarship for each of the residents with its own resources;At the meetings of eepap it was decided that the candidates from the Eastern Partnership countries would be granted priority in the First Residence Program; Rules of residence program are based on similar programs imple-mented in various organizations in Europe and contain a detailed description of the responsibilities of each resident, job descrip-tion and practices proposed by theaters and festivals, a trans-parent method of selection and a list of people responsible for implementation. All the rules were published in Open Call in both English and Polish language versions, on the website of eepap, the e-theater website and on various internet portals.Residents were selected on the basis of the Open Call published in July, a few months before the start of each residence.

Festivals and theaters chose one person as the coordinator of each residence. Together with eepap curators, festival organizers made the final selection of residents based on the proposed projects and the experience of the applicants. eepap board comprised of:

bitef, Jelena Kneżević, Executive Director of the Festivalmess, Selma Spahić, Curator of Future Programme mess Glia Theatre, Barbara Poček, ProducerMladinsko Theatre, Ursula Cetinski, DirectorNitra International Festival, Romana Maliti, ProducerCracow Theatre Reminicences, Anna Lewanowicz, DirectorLublin Theatrical Confrontations, Grzegorz Reske, Producer Based on an internet reporting system, eepap received 53 appli-

cations from Belarus, Ukraine, Georgia, Armenia, Azerbaijan, Polish, Slovak Republic, Romania, Moldova and Hungary.

bitef-1, 12 applicationsbitef-2, 4 applicationsKTR-1, 8 applicationsmess-1, 11 applicationsmess-2, 16 applications

49

nitra 1/2, 9 applicationsslov-1, 11 applicationstc-1, 7 applications

In August, the following final list of selected residents was published:

residence code: bitef-1 Irina Iachim (Moldova) residence code: bitef-2 Denis Federov (Belarus)residence code: mess-1 Sona Hovhannisyan (Armenia) residence code: mess-2 Vira Makovii (Ukraine) additional residences: Anna Herbut (Poland), Evgeniy Marko-vsky (Ukraine), Ármin Szabó-Székely (Hungary), Anna Wakulik (Poland), Michaela Zakutanska (Slovak Republic)residence code: nitra ½ Anna Kazakova (Belarus), Igor Bilyts (Ukraine) residence code: slov-1 Veronika Skliarova (Ukraine) residence code: ktr-1 Tatiana Artimovich (Belarus) residence code: tc-1 Aleksey Kovalenko (Ukraine)

The curator of the mess Festival, Selma Spahić proposed an addi-tional residence during the workshop of Mark Ravenhill in Sarajevo. As a result, the residence program had been expanded to include residences for playwrights, which were attended by 5 persons by the courtesy of eepap.

conclusions and further outlook

The Residence Program has been extremely important for the mobility of curators and artists from the Eastern Partnership countries.The Program gave the opportunity to introduce theatrical produc-tions at a high level, gain practical experience in the organization of the festival, and improve the ability of writing a literary criti-cism, drama and work in an international environment.During a visit to Sarajevo and Belgrade, the project curator Goran Injac participated in the activities of organization on the spot, and noted the positive attitude of both the participants and the organizers of the First Residence Program.

50

Two persons selected by the mess festival resigned for health reasons from the residence for the playwrights. The festival chose two other students in their place. Expansion of the program by artistic, curatorial and producer residencies, longer and implemented throughout the year was proposed.Opening the program for the performing arts communities of other countries (not just for the countries of ep) associated with the eepap network is of utmost importance.

Each of the residents was asked to prepare a description of the actions, and characterize their impressions of the residences. Here are excerpts of reports:

“The residence program gave me an opportunity to take an inside look at organizational structure of another festival, which may be very useful in my future work. My presence at the festival staff meetings helped me learn about the work planning processes and reporting system which differ completely from the ones I have known from the festivals I’m working for. (…)This sort of residence program proves to be really beneficial as it creates space for exchange of ideas and a platform where one can find new partners and like-minded people.”

Anna Kazakova, Belarus

“(…) During the week in Sarajevo I had the chance to pursue matters of great significance to me and reflect on drama writing. (…)

The meeting with other playwrights and dramatists of the same age, who are facing similar problems and contemplate about drama and theater in the context of their country has been perhaps the most powerful experience. In my opinion, the strong ties with other work-shop participants were created during the festival, which can develop into cooperation. The event definitely contributed to the exchange of information through long debates on topics such as the role and objec-tives of the contemporary drama. (…)

The overall impression of Sarajevo is very compelling. It was an intense

51

week of valuable endeavors, and my contemplation about drama and writing certainly moved a step further.”

Michaela Zakutanska, Slovakia

“The Festival was an inspiring time for rethinking and searching for a new artistic voice inside me.”

Vira Makovii, Ukraine

“It was one of the most powerful experiences in my life. I attend-ed many remarkable performances in Belgrad and met with many kind, talented and interesting people. I had an opportunity to get ac-quainted with an extraordinary culture of Serbia and the great city of Belgrad. This residence gave me a big push for inspiration and for creative development. In a sense it has opened my eyes to a different world, which is very important for me as a director. I participated in a fine seminar organized by the Swedish directors which truly taught me a lot. This exchange of the different ideas, different schools and approaches to theater was very meaningful to me.”

Denis Fedorov, Belarus

“I would like to thank eepap for the opportunity to visit rmnsc fest. The platform was an amazing experience and opportunity to see the theatre in other contexts, and to think about differences and similarities of Polish and Belarusian theatres.”

Tatiana Artimovich, Belarus

“I had an opportunity to see all the performances, and experience the organizational processes involved in the preparation of the festival.

52

The most important matter in participating in such kind of festival is the fact that you can clearly see the various contexts of different countries and learn about the reasons for this variety.

It is definitely an important program which must continue to pro-vide an opportunity for cooperation of different artists in the future, not only from different countries, but from the various contexts as well.”

Sona Hovhanisyan, Armenia

“The residence was a great opportunity to apply my knowledge in practice, and in the a same time to improve and expand it.”

Irina Iachim, Moldova

3 / IMPLEMENTATION OF THE DESANT EDUCATIONAL PROGRAM

In the second half of 2012 East European Performing Arts Plat-form implemented the first part of an educational project in the capitals of the two Eastern Partnership countries of the network: Ukraine and Belarus. It was one of two large international projects implemented by eepap in the past year (the other was The Resi-dence Program).

The project was implemented in close cooperation with organiza-tions in Ukraine (Les Kurbas National Centre for Theatre Art) and Belarus (ArtCorporation).

Educational activities were conducted by high-class experts from several eepap countries.

Program of the project was drawn up on the basis of deep re-search, conversations with partners, reconnaissances. The curators of the project: Joanna Wichowska and Goran Injac

53

objectives

supporting the development of performing arts in the countries included in the networkstimulating the environment of curators, managers, critics and theorists and artists: directors, playwrights, dramatists, actors in the countries where the project is implementedcreating a network of contacts, which will serve the above-men-tioned in their worksupporting new forms of theater and new educational practices stimulating critical reflection on the contemporary theater and dance, and linking it with reflection on the broader social and cul-tural issuespromoting eepap network, its working and its ideasstudying and determining the prospects for further co-opera-tion with organizations belonging to the eepap: identification of needs, development of methods of operation searching for new partners interested in co-operation within the framework of the Platformreconnaissance in the Ukrainian and Belarusian theater and cul-tural environment

Implementation of the desant program in Kiev

Desant in Kiev was held at the International Summer School for Theatre Curators, organized by the Les Kurbas National Centre for Theatre Art in cooperation with eepap on 23 July – 4 August 2012. The School was supported by the Polish Institute in Kiev.

background

International Summer School for Theatre Curators is an education-al program initiated by the Les Kurbas National Centre for Theatre Art in cooperation with eepap. The purpose is to educate curators, theater managers and producers, acquainting them with various forms of performing activities and the idea of a curator in the Ukrain-ian context. There is also the opportunity to acquire basic skills and theoretical knowledge needed to work with the theater environment.

54

instructors and program

An intensive multi-day courses in the Summer School were con-ducted by three experts delegated by eepap:

Uršula Cetinski, since 2006 the artistic general director of Mladin-sko Theatre in Ljubljana (Slovenia) which is considered to be one of the most important theaters in the former Yugoslavia. Previously, she was responsible for theater and dance program at the pres-tigious institution Cankarjev Dom, launched a number of festivals, including the Exodos Festival. She created a contemporary arts festival City of Women. Within the School Ursula Cetinski conducted a series of workshops and lectures Theatre Art: organization and administration, cooperation at the local and international level, pro-motion (23–25 July)

Grzegorz Reske, a producer of Festiwal Konfrontacje Teatralne [Theatre Confrontations festival] in Lublin, an active member of ietm network, collaborator of eepap – Within the School Grze-gorz Reske conducted a series of lectures and workshops, Theatre Network and festivals – a step by step guide (25–28 July)

Borka Pavićević, a theater director and playwright, the founder and director of the Centre for Cultural Decontamination in Bel-grade (Serbia). As a playwright she has worked with many theater institutions, including theater Atelje 212, Belgrade Drama Thea-tre, BITEF International Theatre Festival. In 1981, she founded an alternative cultural center New Sensibility. In 1994, she founded the Center for Cultural Decontamination – an independent cul-tural institution in opposition to the regime of Milosevic. ccd was created as a gesture of opposition to all forms of nationalism, xenophobia and intolerance. In the 18 years of working with the artists, scientists, researchers, journalists, activists, students from the entire region of the former Yugoslavia and abroad it carried out there nearly 4000 events: plays, exhibitions, performances, protests, lectures, discussions, etc. ccd works for freedom of expression and opinion, freedom of creation and freedom from fear. Pavićiević has received numerous awards, including Order of the Legion of Honour, Hiroshima Foundation for Peace and

55

Culture Award, the European Cultural Foundation Award. Her es-says appear, among others, in a Serbian newspaper Danas. Within the School Borka Pavicevic conducted a series of workshops and lectures, Culture – society – politics. Organizing artistic events in independent institutions. Mission and efficiency (NGO management) (July 31 – August 3).

The classes conducted once by Ukrainian lecturers. A presentation of the activities of eepap was also held, organized by Joanna Wichowska.

students

Students were selected jointly by representatives of the Kurbas Cen-tre and curators of the Desant project on the basis of the application.

Number of participants: 16 students and 6 auditors. They were young theater managers (in their twenties and thirties), working in small private theaters (e.g. for children), and repertory theaters, theater magazine journalists, students of the Karpenko-Karowa Uni-versity, a playwright, an actress, directors, literary managers. They came from Kiev, Kharkiv and Lviv.

During the Schools they were preparing their own curatorial pro-jects, with the support of technical experts of eepap.

The participants were presented a certificate of participation is-sued by the Kurbas Centre and eepap.

results and conclusions

About 10 students of Curatorial School submitted applications for eepap residency program. 3 students were selected:

Igor Bilyts, 26 years old, graduated from the University of Eco-nomics, works as an assistant director at the Youth Theatre in Kiev. Resident at the Nitra festival.Aleksey Kovalenko, 20 years old, a student of psychology, or-ganizes a student festival (Shakespeare in the original). Resident of the Konfrontacje Teatralne Festival [Theatre Confrontations] in Lublin.Veronika Skliarova, 24 years old, organizes a Kurbalesja festival in Kharkov. Gledaliste Mladinsko resident in Ljubljana.

56

Veronika Skliarova invited Joanna Wichowska to participate in Kur-balesja Festival in Kharkov (19–26.10.2012) as a member of the jury.

Students praised the access to practical information: knowledge about how to apply, where to find grants, how to make contacts, etc., but just as important, if not more important was the contact with the lecturers, who showed how to create a program of a curated event, which idea (subject) should stand behind it, how to put it in the social context, etc. This kind of thinking was proposed by eepap lecturers. For example, the topics taken by Borka Paviciević during the School of Critics in Kiev: the threat of nationalism, manipulation of the „patriotic feelings”, the effects of national megalomania, the danger of depoliticization of society and praising art detached from reality – were adequate to the situation of Ukraine and the young people of Ukraine. Simultaneously, these issues had been rarely ana-lyzed in the Ukrainian theater. The positive reactions of students is a proof of how much they need a new perspective in thinking about the development of culture in Ukraine – taking into account the so-cial context and the latest trends in art and curating.

Implementation of the desant program in Minsk

background

The four workshops dedicated to the function of light, sound, and text in the construction of theater narration, run by renowned artists from Poland and Bosnia and Herzegovina carried out in collabora-tion with the Visual and Performing Arts Center Art Corporation in Minsk and Adam Mickiewicz Institute on 23–26 October 2012. The workshops were coordinated by Lavinia Oreszko on the side of the Art Corporation and on the side if Institute – Dariusz Klechowski.

The course was conducted in three separate groups, intended for:

directors and operators of light / set designers / students dramatist (literary managers) and playwrightssound-directors / representatives of the music environment (audio-art) / music students

57

Classes Architecture of sound: the creation and installation of sound composition, which were to be conducted by Husein Oručević (BiH), journalist and artist (audio and radio art and director of radio plays, the founder of the multimedia project Abrašmedia in Mostar, were not held as the lecturer was refused a Belarus visa.

instructors and program

Justyna Łagowska, a set designer, a light director, a graduate of the Academy of Fine Arts in Warsaw, a collaborator of major Polish directors (including Piotr Cieplak, Remigiusz Brzyk, Łukasz Chotkowski, Marek Fiedor, Barbara Wysocka, Wiktor Rubin, Maja Kleczewska, Paweł Łysak, Jan Klata), a co-author of plays staged in many theaters in Poland and Germany, a winner of many awards for set design and light directing.

Classes Lighting systems in the theater: researching the medium. The workshop focus on the role of light in creating the meanings of the performance. They begin with the presentation by the leader of the performance, and end with the discussion on the role of the light director in the theater. The practical part covers topics such as composition, color, texture of illuminated surfaces and is held in the theater and out-of-theater spaces.

Sebastian Majewski, a playwright, a dramatist, a director and creator of the off theater Scena Witkacego in Wroclaw, since 2008 the artistic director and founder of program line of Szaniawski Teather in Wałbrzych, one of the most interesting Polish theaters. Co-producer of performances of Jan Klata, worked in the most im-portant theaters in Poland. From January 2013 a playwright at the National Old Theatre in Krakow.

Classes Text for the theater. The theme of the course is the text in the theater – its various forms and functions: from an information text through promo text to for the creative text.

workshops on light directing and drama

The form of the workshop: presentation of individual work, prac-tical exercises using light, image and text, summarizing discussion.

58

Timetable:

tuesdayPresentation of the recorded performance of H. dir. Jan Klata;Discussion about planning a programme and repertoire of a theater;

wednesday Workshop – the auditorium with fixed and mobile lighting equip-ment, a person to operate, fragments of decoration;Analysis of the repertoire of the theaters operating in Minsk, analysis of the theater program in the socio-political context;

thursdayPostindtrustrial space – an old house, factory, industrial hall, etc. as a theater space – practical classesPreparation of a repertoire of one of the local theaters, includ-ing the conclusions and the background of previous workshops, discussing ideas and contextualization;

FridaySlide presentation of the project made by the students. Discus-sion: Why does theater need light and why does it need the light director?Discussion about the works and selection of all the texts accompa-nying the theatrical repertoire: from the text as a tool of advertising, text as a drama, the text as a programme slogan, admittance, etc.

students

With the partner of eepap in Minsk – Art Corporation, it was established that all the workshops would be open for two circuits, which actually constitute the contemporary art scene in Belarus: the first is the official circuit, the second – independent. Workshops about light directing and text as a tool in the theater were held in two groups and each group consisted of employees of both institutional theaters, as well as independent artists, art students, etc. Each group consisted of 10 participants.

Workshops were held at the Academy of Fine Arts, various urban areas and Drama Theatre of Belarus.

59

results and conclusions

Workshops and all the objectives were fulfilled. The project met with a great interest, elicited lively discussions, which often turned into establishing contacts between participants from different crea-tive backgrounds.

Workshops are also being developed further – in cooperation with the Adam Mickiewicz Institute and Art Corporation practices were organized for the best participants of Belarusian classes. Intern-ships will take place in Polish theaters and at festivals in Poland in November and December. eepap supported the organization of practices during the festival Fanaberie teatralne [Theater fad] in the Szaniawski Theater in Wałbrzych and at New Classics of Europe Festival in Lodz.

4 / STUDY VISITS

The purpose of the development of the program of study visits of theater and dance professionals from Europe was to identify the best performing arts communities in Central and Eastern Europe, and to define and regularly verify the most interesting policies and the most valuable forms of cooperation. A necessity to seek additional, external sources of funding and a need to establish and develop co-operation with the leading educational institutions and innovative theorists and practitioners of performing arts in Europe (Das Arts, doch, parts, Giessen, Walking Theory, Frakcija) were also important premises. We were particularly keen on gaining the best possible experts, artists, curators, producers as collaborators and consult-ants of eepap.

In 2012 we realized approximately 40 study visits.

5 / CONFERENCES

eepap Congress on 15–16 October 2012 was the second plenary meeting of the participants of the project (the first took place in October 2011 in Krakow during the Polish Presidency of the Euro-pean Union, and was initiatory in character). This time, alongside the

representatives of the countries cooperating with eepap we had the pleasure to accomodate Pelin Basaran, a Turkey representative, who conducts international dance and theater projects in Istanbul, and two curators from Germany, who started working in 2012: Sabina Reich, a Schauspielhaus dramatist in Bochum and Stefan Hilterhaus, the artistic director one of the major performing arts centers in Eu-rope: pact Zollverein.

In addition, Andrew Haydon, a British theater critic and research-er interested in the project eepap accepted the invitation, working on the daily basis with the Guardian and running an exceptional blog about theater and dance, Postcards from the gods http://post-cardsgods.blogspot.com/.

The meeting took place in a Blow Up photo studio, owned by two young, talented photographers from Lublin: Marta Zgierska and Maciej Rukasz.

During the first day the current actions of eepap were discussed as well as and plans for the next year. Presentations were made especially for the meeting by:

Iulia Popovici – on independent theater and dance scene in Ro-maniaIrina Solomatina – on a feminist perspective in the visual and performing arts of Belarus

foto: Blow Up

61

Magda Grudzińska – on project exploring around Eastern Part-nership countries, implemented jointly with Tim Etschellsem (Forced Entertainment)Nazareth Karoyan and Harutyun Alpetyan – on a newly estab-lished Institute for Contemporary Arts in Armenia

On the second day the eepap plans for the coming years were discussed, the strategy of development of the platform (such as educational and research activities) and the network development strategy in eepap. During the course of the day a morning plenary discussion, afternoon group work and completed summary were conducted.

the first conclusions

Meeting in Lublin, the passion of partners, the temperature of talks, the will to cooperate and constructive conclusions and pro-posals clearly demonstrated that the project not only fulfills its own objectives very well , but inspires to take on new and exciting challenges, such as new research projects and to create a network structure, alternative to existing ones.In the next year instead of plenary meetings, which require large amounts of money, at least two smaller ones will be organized, with a narrower range of issues and in the form of a working group. Diversity of eepap partners and their various needs, co-created in very different contexts, histories, traditions, political and social situations make it impossible to discuss one specific issue in such a large group, with the involvement of the majority of participants.A time has come to expand the involvement of eepap partners from the merits and financial perspective. A plan for 2013: all projects, including eepap meetings will be organized with at least 40% support from the partner. There were proposals of eepap subsequent meetings in Sofia, Cluj, Nitra and Pilsen.A great interest was raised by the research and educational pro-jects, such as Desant, Residence, Scripture, Dictionary, Anthol-ogy. Activities associated with these projects have been planned for 2013 and substantive discussions with partners and seeking funding have began.

62

Activity of eepap clearly splits into two areas:

1 / network design, which consists of www.eepap.org website, a report The organization of Performing Arts in Eastern Europe-an Countries (in this case, it is required to continue work on the structure of the network and define the membership based on the experience of other long-term projects working on a similar model)2 / education and research projects, curated by the project team and invited partners, forming the backbone of eepap as the first institution of the Eastern Partnership

Organized jointly by eepap and Lublin Dance Theatre and The Institute of Music and Dance Institute November identity – autonomy – critical discourse. dance in central/eastern europe after 1989

Date:8–9 November 2012Location: The Grodzka Gate – nn Theatre Centre, LublinA panel in the framework of the 16th International Dance Theaters FestivalOrganizers: The Institute of Music and Dance, East European Performing Arts

foto: Blow Up

63

Platform, the Centre for Culture in Lublin and the Lublin Dance Theater, the Marie Curie-Skłodowska University in LublinPartner: The Grodzka Gate – nn Theatre Centre

The conference is under the honorary patronage of His Eminence, the Rector of the Marie Curie-Składowska University, Professor Stanisław Michałowski.

description

An international conference devoted to analyzing the transforma-tions that have occurred in the dance world in Central and Eastern Europe since 1989 from the perspective of artists, scientists, and crit-ics. Guests from several countries, including the authors of the book New Dance in Europe after 1989: Communitas and the Other prepared by the Institute of Music and Dance and Routledge Publishers, mem-bers of the eepap Eastern European network, and scholars tied to the Marie Curie-Skłodowska University in Lublin will be discussing the complex issues of the identity and autonomy of dance and the construction of a critical discourse.

program

8 November

09.30–10.00: welcome10.00–11.30: identity – panel discussionIntroduction: Krystyna DuniecHost: Grzegorz ReskeFeaturing: Heili Einasto, Stefan Hölscher, Julia Hoczyk, Mihaela Michailov, Iulia Popovici, Annamária Szoboszlai11.30–12.30: discussion12.30–13.30: break13.30–15.00: autonomy – panel discussionHost: Marta KeilFeaturing: Harutyun Alpetyan, Joanna Leśnierowska, Ewan McLaren, Izabela Szymańska, Aleksander Tebenkov, Swietłana Ulanovskaja, Larisa Venediktova

64

15.00–15.30: discussion15.30–16.00: summary of the day

9 November

09.30–10.00: welcome10.00–11.30: critical discourse – panel discussionHost: Jarosław CymermanFeaturing: Anna R. Burzyńska, Grzegorz Kondrasiuk, Tadeusz Kornaś, Anna Królica, Jadwiga Majewska11:30–12:30: discussion12:30–1:30: break1:30–3:00: dance confronting cultural transformations in central/eastern europe since 89: selected examples (umcs ma and PhD student lectures)Host: Gabriela Żuk3:00–3:30: discussion3:30–4:00: summary of the conference

Symposium What a theatre can do?, organized jointly by eepap and Schauspielhaus in Bochum as a part of Adam Mickiewicz Institute project Klopsztanga on 11–13 of May, 2012, Bochum

Symposium opened with an introductory lecture by Tomas Irmer on co-operation with the countries of Eastern Europe and the role of a manager and producer in the creation of such co-operation. After welcoming the guests by the director of the Schauspielhaus Thomas Laue and Olaf Kroeck, a discussion was held on the situation of theater in the countries of Central and Eastern Europe, including the subject of recent events in Poland, including the publication of the petition „Theatre is not a product ...” which met with great inter-est of the theater environment. The next day, May 12 presentations were held by Thomas Laue, Schauspielhaus Bochum and Marta Keil, the curator of eepap, and also a meeting in three working groups, each exploring the following topics: aesthetics and theater, structure and theater and politics and theater. The groups discussed taboo subjects and artistic activities in urban areas and restrictions that were imposed by municipal authorities on such activities. After three

foto: eepap

67

hours, there was a summary of the meeting and presentation of conclusions.

The following guests attended the event at the invitation of eepap: Kalina Wagenstein, Vladimir Khartishvili, Oksana Dudko, Martina Cerna, Meav Atanas, Iulia Popovici, Irina Solomatina, Goran Injac, Joanna Wichowska, Paweł Płoski, Łukasz Wit Michałowski.

conclusions

Continuation in 2013 in Lublin: according to the preliminary find-ings of Christian Esch, the director of NRW Kultursekretariat, the meeting will be continued at the next EEPAP congress in Lublin in 2013, in a from resembling a workshop. In addition, the NRW KS is planning to invite several curators from the Eastern Partnership who were present at the Symposium in Bochum, to the Impulse festival, which will take place in North Rhine-Westphalia in the summer of 2013.

Workshops Factory of products for Radical Change, jointly organized by eepap and Forum Freies Theater in Düsseldorf within the project of the Adam Mickiewicz Institute Klopsztanga held on 24–31 May 2012, Duesseldorf

Instructors: Jan Ritsema, Ana VujanovićAdditional meetings and lectures: Stefan Hilterhaus, pact Zollverein, Heiner Goebbels, Ruhrtriennale

Participants invited by eepap:Harutyun Alpetyan, Boris Bakal, Gergana Dimitrova, Irina Iachim, Weronika Szczawińska, Larisa Venediktova

results

Close co-operation has began with Haruty Alpetyan, Larisa Ven-ediktowa, Irina and John Ritsema Jachim on a draft of an educa-tional project of eepap in 2013.

68

Heiner Goebbels confirmed the willingness to invite eepap to participate in the Campus Festival Ruhrtriennale during 2013.Kainkollektiv, Kathrin Tiedemann and Stefan Hilterhaus accepted the invitation to this year’s eepap meeting in Lublin in October 2012 – study visit is planned within the framework of the program of study visits of Klopsztanga project (project of the Polish season in North Rhine-Westphalia, implemented in 2012 by the Adam Mickiewicz Institute).Continuation of the workshop Factory... was planned in Lublin and in July of 2013 in nrw during the Impulse festival (proposal of Kathrin Tiedemann).A continuation of works on a dictionary of theatre terms after 1989 in Lublin was agreed with Ana Vujanovic in Lublin and a close co-operation began with a leading institution of perform-ing arts theory in Europe – Walking Theory (Belgrade).A strong relationship has been tied between the participants of workshops, the first ideas of joint projects appeared (Kain-kollektiv).

Mobile Academy of Dance Criticism Project

The idea of workshop training for young dance critics by giving them an opportunity to meet the artists and theoreticians, coming from the area of dance related arts, such as theater, performance, film and visual arts came from a feeling that there is no balance between the rapid development of contemporary dance in our country and in-depth reflection that would allow both the artists and the audi-ence to see the intellectual and aesthetic context of this seemingly purely physical art. In order to respond to this urgent need to erase the disproportions, a group of innovative and critical young people tour a number of the most important festivals in Poland every year, where they can fully experience the contact with those who have something to say about the performing arts in a broad sense.

Dance performance is after all the work of theater, art and drama, therefore the instructors of makt are academics and practitioners, classicists and revolutionaries, recognized artists considered worthy of recalling and those unappreciated worth remembering.

69

The first stop on the road of the speeding vehicle of ideas was Poznan and the Old Brewery New Dance at Malta. The next one was Lublin and International Dance Theatres Festival, where many initia-tives that are on the border between the theory and practice of art meet, and dance projects in Lublin have been clearly visible for years, this year’s dancers are accompanied by young critics who will back-bite them. They will come from across Poland, but there will appear also guests from Ukraine, Lithuania and Belarus, which demonstrates the growing international prestige of the native art of dance.

Polish dance has entered a period of maturity, it is time to become a full participant in the cultural debate, a time for the environment to start creating intellectual challenges for itself – claims the crea-tor of makt, Jadwiga Majewska. I’m looking forward to more such ambitious initiatives, which may someday even kick-start Europe... thinking about it together.

Lectures so far by: Krzysztof Cicheński, Piotr Grzymisławski, Ag-nieszka Jelewska, Michal Krawczak, Joanna Leśnierowska, Jadwiga Majewska, Agata Siwiak, Jacek Wachowski. The students will have a meeting with another group of masters in Lublin during the Inter-national Dance Theatres Festival, among them: Jan Bernad, Bonnie Brooks, Jarosław Cymerman, Anna Finke, Grzegorz Kondrasiuk, Irina Lappo, Jadwiga Majewska and Monika Mamińska-Domagalska.

Curator of the project: Jadwiga Majewska

6 / RESEARCH PROJECTS

Developing a dictionary of contemporary performing arts, to-gether with curator Joanna Krakowska (is pan, Dialog, Warsaw) and research collective Walking Theory (Belgrade)

East European Performing Arts Dictionary – Research and Editorial Project

70

idea

The idea of the Dictionary was born in the course of the long term collaboration between theatre historians and theoreticians from East European countries who have been meeting regularly since 2008 in the cycle of conferences and workshops devoted to Theatre After the Change and its two crucial subject matters: past elabora-tion and social responsibility.

On the one hand these debates concern history of theatre in Com-munist times in the academic discourse and history of Communist times in theatrical discourse. On the other hand the political and social engagement of theatre and performing arts is being discussed here in the context of local political issues and specific social prob-lems. Discussing contemporary theatre – its past and present – in-volves such diverse issues as for example: access to the archives and the status of these archives, freedom of speech, economic conditions, administration, public opinion, government and media.

Various historical and political issues referring to theatre and its contexts seem common to all post-communist countries. However there are serious premises indicating that they cannot be named, specified and described beyond borders, while excluding national differences and ignoring historical differences, cultural and language obstacles. We should realize that certain words, concepts or terms have quite different meanings, depending on who uses them, where they are used, what background and experience determine their content.

This observation led directly to the idea of the Dictionary, which could establish the platform of mutual understanding by explain-ing the most important and widely used terms: how they function in different regions, what is their historical context, why they are frequently misunderstood. Such a Dictionary would have two well defined aspects – historical and actual and therefore refer both to re-flective elaboration of the past and critical approach to the present. This could give rise to quite compound historical narration in a form of a Companion or a Dictionary covering developments, experiences and adventures of theatre in Eastern Europe after the World War ii.

71

first stages

The very first step to start the work on the Dictionary is to decide what terms should be taken under consideration. Broad enough to name a phenomena or a problem and specific enough to function in different contexts. The proposed terms are for example: political theatre, public theatre, alternative theatre, commercial theatre, na-tional theatre, private theatre, cultural policy, vanguard, entertain-ment, archive, censorship, body and gender, ideology, institutionThe list is open and everyone is welcomed to suggest new terms.

After the list is completed and discussed, the terms should be developed into articles by representatives of different countries/regions. These articles should be written according to worked out standards and always take into account two aspects of the term: historical and critical.

The third step consists in elaborating and editing of the gathered material after establishing an attractive and clear form of presenta-tion.

perspectives

The Platform Dictionary will be indebted to similar projects un-dertaken in Europe, like for example Terminology Map of ThH/Walk-ing Theory group. Inspiration and elaboration of the subject will definitely involve collaboration with various academic and cultural centers, individual researchers and curators.

The work on the Platform Dictionary will involve workshops, vis-iting studies and working group meetings. Before publishing the results in the form of the website and in print, they should be pre-sented and discussed during the international conference.

It can be expected that Platform. East European Performing Arts Dictionary will become the essential reference book for students, art-ists, researchers, curators and critics and its contribution to mutual understanding beyond borders will be invaluable.

further stages of the project

At the present stage the project should be sent over to researchers and critics all over Eastern Europe as an invitation to collaboration

72

to ask for their comments, contributions and finally for their access to join the team. When the team is established and the list of terms completed – we are on the right track.

Author of text and the curator of the project: Joanna Krakowska

Developing a project of The Forgotten avant-garde, together with the Professor Dariusz Kosiński (The Jagiellonian University)

The Forgotten avant-garde. Theatrical researchin Central and Eastern Europe – a project

idea

The aim of the project under the East European Performance Art Platform (eepap) is to broaden and deepen the knowledge of theatrical research conducted since the late nineteenth century in the countries of Central and Eastern Europe – a zone extending from the Baltic to the Balkans, and located in a strategic geopoliti-cal position between the West Europe and Russia. In the twentieth century, the theatrical culture of these countries searched for its own theatre style, deriving from the influence advancing from the West (the Great Theatre Reform) and the East (Russian arts theatres, studios and laboratories), simultaneously fighting the temptation for easy imitation. Evoking the local tradition (from the folk culture to the nineteenth-century „national” art), there was a search for solutions that would combine the thought of the modern theatre with the original determinants of the local culture and all other fac-tors considered as key for a distinctive and very own identity. As a result, proposals were formed which were original on both the aesthetic and ideological level, including not only the shape of cre-ated or planned performances, but also the issues of actor train-ing, space planning, the relationship between the theatre and the various fields of art (particularly literature), the organization of the theatre and the relationship between theatre and social and politi-cal life. The latter was particularly a matter of pressing concern in many cases, due to the specificity of the rapidly changing political

73

situation and the numerous social tensions. All of this created an unusual conglomeration of factors that formed the theater (as well as pioneering research in the field of dance and other performing arts) in this part of Europe, as a resultant of many original and still inspiring solutions and projects.

All that richness of ideas, however, remains virtually unknown outside of the individual countries. This applies not only to the Eu-ropean cultural and scientific centers located mostly in the West, but also the Central and Eastern Europe. Even in the relations between the closest neighbors only individual specialists possess any knowl-edge of what has been happening in the world of theatre behind the nearest border. This leads in many cases to deepening the mutual misunderstanding, it also makes the picture of the development of European theatre and the performing arts as a whole false in many respects.

general objective

The purpose of the project The Forgotten Avant-garde is to change this situation in two dimensions simultaneously:

1 / establishing a ground for a long-term cooperation and ex-change of information between theatre and theatrology centers in Central and Eastern Europe;2 / dissemination of knowledge about the Central European thea-tre research outside the region.

Achieving these goals requires an establishment of a group of professionals interested in the project from each country, who would stay in touch and meet regularly under the auspices of eepap to ex-change information, create a database and texts, inspire one another to undertake tasks and research projects.

first stage: working on an anthology

However, since there is a threat of vagueness and too general ap-proach over the work of such groups, it seems desirable to organize it in such a way that focuses on the implementation of clearly defined sub-tasks, determining the various stages of the project.

74

The first task of this type should be to create an anthology of source texts with commentaries for an English-speaking reader, which would be published in one of the renowned, world-wide the-atre publishers (Routledge, Palgrave Macmillian, Black Mountain Books) in a form of a „reader“. Such publication, tentatively titled 20th Century Central European Theatre Reader, would be mod-eled on the existing publications of this type and would contain se-lected texts of the most important twentieth-century theatre artists from Central and Eastern Europe, together with short biographical notes and comments presenting the basic contexts for their achieve-ments. The whole work would be preceded by a lengthy introduc-tion, and clearly a bibliography.

The creation of such an anthology is only possible as a result of close cooperation between specialists from various countries, who would together determine its shape, selecting particular texts and deciding the architecture of the whole work during discussions. Naturally, this would entail a series of meetings and working mini-conferences, whose purpose would be to exchange the knowledge. Such process would provide an opportunity for the development and integration of the working group, who would continue the project in the long term, implementing the next stages, as well as taking their own initiatives of a different theme.

The anthology itself would be eventually edited by a small group up to three people who would manage all editorial work, handle the unification of records, and who would decide the final shape of the book in consultation with the publisher.

The result of this phase of the project would be the creation of a publication which would provide the theatrical world with widely available, basic information about the theatre in our part of Europe and its achievements. In conjunction with the relevant promotional activities (meetings, conferences, reviews) it should play a signifi-cant inspiring role, increasing an interest of theatrical circles in Cen-tral European research and achievements. This in turn should lead to an increased exchange between researchers from Central and Eastern Europe and other parts of the world, which in turn should lead to a subsequent, distinctly profiled publications.

75

further stages of the project

In parallel with the work on the anthology, publication projects and research covering only the countries of Central and Eastern Europe can be developed. It would not only be advised to publish a translation of the anthology into national languages in the individ-ual countries , but also the gradual publication of source materials, so that the mutual knowledge of their achievements is continually developing. Regularly organized thematic conferences and joint re-search projects should serve the same purpose.

A very important aspect of the project and a chance to realize its potential is to create a workshop platform that allows the exchange of practical knowledge arising from the exploration of theatre artists in Central and Eastern Europe. The vast majority of them treated their writing and theoretical activities only as a supplement to prac-tical work, a way to preserve and communicate its results. In order to remain consistent with this attitude, it seems necessary to conduct research aimed at understanding or creating specific practices which grow directly or (where possible) are inspired by the exploration of twentieth-century avant-garde.

With all the well-known objections to any „reconstruction” in the art of the theater, it seems necessary and compatible with the modern methodology of performance as research to organize a se-ries of workshops and practical sessions with the participation of specialists (including historians), whose goal would be to learn the practical application and inspiration that can serve today’s artists by deriving from documents, texts and historical marks. This education and research project could be carried out in the framework of the „school,” whose organization is planned by eepap.

prospects for cooperation

Long-term results of the proposed project certainly depend on the success of its initial phases. Assuming, however, that the implementation will have been complete, one can assume that in the long term a ground for enduring cooperation in science and art can be established, which should bring many and valuable

76

results, transferring the theatre in Central and Eastern Europe from a state of isolation and self-concentration.

Author of text and the curator of the project: Dariusz Kosiński

7 / SEEKING ADDITIONAL SOURCES OF FUNDING

Application for European Union funding. Culture Program 2007–2013

Partners – co-organizers: Goethe Institute, Motus Prague, State School of Dance (Athens), eepap

short description

Project Identity. Move! was initiated by eepap and the Goethe Institute as the continuation and advancement of existing activi-ties implemented under eepap. The main objective of the project is to develop the performing arts in Central and Eastern Europe. The project offers an international platform aimed at theoretical and ar-tistic research activities in contemporary dance and performing arts, focusing on the eastern border of the European Union. As a result, the geographic area of the project extends from the Baltic Sea to the Mediterranean Sea. Identity. Move! Will provide a space for exchange and employment opportunities for young artists and curators.

Application to the Ministry of Culture and National Heritage mf eog 2009–14

Partners: bit Teatergarasjen (Bergen), Black Box Theatre (Oslo), Teaterhuset Avant Garden, Trondheim

77

short description

Mapping the present is a pioneering project in the field of con-temporary performing arts (theater and dance), consisting of a two-year process of work of an international group of artists, curators, critics, in the form of workshops, residences, research activities and innovative endeavors with the audience. Young artists and theorists from Central Europe and Norway shall be invited to participate in the project. The key concepts (critical dance, political dance, alternative theater, public theater, body and gender, ideology, institution, avant-garde, the audience) will be analyzed and interpreted artistically in different local contexts, familiar to the project participants. In this way we plan to scrutinize the present and understand its specific-ity and enable a dialogue of contemporary artists through creative reference to the local context, history, traditions, and the social and political conditions.

The purpose of the project is to identify the abundance of local differences in the context of creation and understanding contempo-rary performing arts in Europe; to allow the promising young artists to participate in the artistic process at the highest level, prepared and conducted under the supervision of the most prominent experts in the field; to integrate of Polish, Norwegian and European perform-ing arts environment and create tools that allow a conversation with the audience.

Application to the Ministry of Culture and National Heritage mf eog 2009–14

Partners: University of Social Sciences and Humanities Maria Curie-Skłodowska University

short description

Our purpose is to draw the audience’s attention is to the con-temporary theater and dance, to share with the audience of Lublin the observations of the most interesting phenomena in the con-temporary performing arts (theater and dance) in Europe. Having

78

the tradition and context of Lublin as a basis, we want to open up to new perspectives, discuss the various phenomena occurring at the moment in Poland and in Europe, question and discuss them, and to closely look at the context in which they arise. At the same time the task of the program is to engage in dialogue with the audience of Konfrontacje Teatralne [Theatre Confrontations] and International Dance Theaters Festival in Lublin and an extension of a mutual dia-logue for the whole year. Why theater and dance? Since both arts are very close to current social problems, they constitute a great tool to talk about reality, about tolerance, about the other.

An issue extremely important to us is the development of coop-eration with educational and cultural centers of Central and Eastern Europe: the studies of performing arts in this region of Europe are fascinating at this day and age, and the knowledge of the contexts of development and transformation of theater and dance in Europe, paradoxically, helps to formulate our own definitions, to develop self-awareness and self-determination.

8 / THE EEPAP DEVELOPMENT STRATEGY FOR THE PERIOD OF 2013–2015

definition

eepap is an organization for the development of the performing arts (theater and dance) in Central and Eastern Europe.

eepap is an innovative project, which, due to creative and equal cooperation of IAM and Lublin, is the first institution of the Eastern Partnership in the field of performing arts. It operates in a particu-larly difficult area due to the political and economic situation of countries in this region of Europe.

eepap is a bridge between artists and curators of Western and

Eastern Europe.

eepap is a modern and innovative tool for the promotion of Pol-ish artists and theorists in Europe and implementing the basic objec-tives of cultural diplomacy.

79

eepap is the leading international organization of performing arts of Lublin and one of the key tools of national and international promotion of the city as a center for building Eastern competence and artists-friendly city.

goals

eepap is Europe’s leading source of information on the perform-ing arts in Central and Eastern Europe and a key meeting place for artists and theorists of the so-called old and new Europe.

eepap captures the latest events and observed the development of the youngest generation of artists of performing arts in Central and Eastern Europe.

eepap sets new directions in thinking about the performing arts through contacts and close cooperation with leading innovative edu-cational and production institutions in Europe.

eepap is a platform for initiating and supporting the exchange of artists and professionals related to the performative arts, runs a unique art projects and educational and residential activities, rep-resenting an interesting alternative and supplement to the existing Central European academic centers.

eepap is a key link in strengthening and expanding the circula-tion of European culture in the field of performing arts.

eepap builds a dialogue between artists and theorists of the so-called old and new Europe.

the goals will be achieved by:

The development of the program of study visits of theater and dance experts from around the world, aimed at recognizing the environments of the performing arts in Central and Eastern Eu-rope and defining and verifying the most interesting current poli-cies and the most important forms of cooperation.

80

Continued cooperation with the largest network of performing arts in the world: ietm.Establishing and developing cooperation with the leading innova-tive educational institutions and theoreticians and practitioners of performing arts in Europe (Das Arts, doch, parts, Giessen, Walking Theory, Frakcija).Obtaining the best possible experts, artists, curators, producers as collaborators and consultants of eepap.Development of the desant educational project and residency program in 2012 i 2013.Transformation the desant program and residency program, car-ried out by eepap in the years 2012 and 2013 into an innovative, long-term, international educational project in the field of per-forming arts based in the Centre for Culture in Lublin, combined with a residential program in the halls of the new headquarters of the Lublin Centre for Culture. The project includes meetings, the exchange of ideas and experience of the best artists and theorists of the performing arts in Western and Eastern Europe, as well as the most outstanding representatives of sociology, philosophy, cultural studies, etc. The main objective is to give the participants from Central and Eastern Europe an opportunity to meet with the most eminent practitioners and theorists of the humanities the so-called old and new Europe. Another important task will be to create comfortable conditions of a laboratory where young artists and theorists will be able to explore and examine the possibilities, frames and directions of their activities and will seek a language to describe and analyze the most important and latest trends in the development of performing arts.Continuation of the pioneering research on cultural policy and theory of theater and dance in Central and Eastern Europe after 1989 – redefinition of existing concepts by creating a glossary of theater since 1989 (a research project for 2013–2014)Finding financial partners in Europe and the usa.Developing an advisory function of eepap – supporting the art-ists in search for partners for cooperation and funding sources.Cooperation with major networks and platforms of perform-ing arts in Europe: ietm, space, prospero, aerowaves, modul dance, departs.

81

The years 2010, 2011 and the first half of 2012 showed that EEPAP very accurately responds to the needs of artists and curators in Cen-tral and Eastern Europe. The project also arouses a growing interest on the part of the leading Western artists, curators and critics of performing arts. It is also an innovative form of implementation of the basic tasks of cultural diplomacy.

With the consistent fulfillment of its goals and objectives, effec-tive communication, teamwork and building the image of a reliable partner among artists and curators in Europe, active search for new sources of funding and new substantive partners, careful observa-tion of the social and political situation in Europe, lively and rich contact with artists and sensitivity to their needs, the project has a good chance to develop into a serious and effective institution of cultural diplomacy. In addition, as an innovative partnership project between the government institution and city institution it has the opportunity to pave the way for other similar solutions in the Polish cultural policy, and Lublin can obtain a powerful tool to strengthen international cooperation and the importance of the city in Europe.

RU

82

EEPAP является организацией действующей в пользу перформа-тивных искусств (театра и танца) в Центральной и Восточной Ев-ропе а также платформой начинающей и поддерживающей обмен художниками и специалистами связанными с перформативными искусствами, организует также художественные проекты, занима-ется образовательной деятельностью и резиденциями, которые яв-ляются интересным вариантом и пополнением уже существующих в Центральной Европе академических центров. Проект распространяется на 18 стран этой части Европы: Армению, Азербайджан, Грузию, Молдавию, Украину, Белоруссию, Словакию, Чехию, Венгрию, Румынию, Болгарию, Боснию и Герцеговину, Сло-вению, Хорватию, Сербию, Македонию, Косово, Польшу. Деятель-ность EEPAP адресована в первую очередь всем независимым ху-дожникам занимающимся театром и танцем, кураторам, критикам, теоретикам а также заведующим независимыми художественными центрами и фестивалями.

83

ДЕЙСТВИЯ ПРОВЕДЕННЫЕ В 2012 ГОДУ:

1 / СОЗДАНИЕ КОЛЛЕКТИВА ПРОЕКТА

Марта Кэиль – автор и куратор проекта Дария Одия – продюсерЭвa Молик – продюсер

Эксперты-сотрудники:

Харутыун Алпэтыан, Горан Иняч, Йоанна Виховска, проф. Дарюш Косиньски, Йоанна Краковска, Павел Плоски, Гжегож Рэске

Сотрудники:

Сыльвия Смигель – редактор сайта eepap.orgЛюцина Шура – редактор фанпейджа EEPAP на Фейсбуке

84

2 / РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОЕКТА РЕЗИДЕНЦИИ

Срок продолжения проекта: год Реализация программы:сентябрь – декабрь 2012 Куратор программы: Горан Иняч

основные информации

Программа резиденции и кураторских практик была придуманная как одно из первый действий EEPAP.Идея, структура и стратегия программы были подготовле-ны в рамках первых пленарных встреч EEPAP вместе с пар-тнерами из 18 разных стран Центральной, Восточной и Юж-ной Европы;SКак партнеры для организации и реализации программы в этом году выбирались самые престижные и крупнейшие фестивали в вышеупомянутых частях Европы: BITEF, Бел-град, Сербия, MESS Международный Фестиваль в Сарае-во, Босния и Герцеговина; Divaldena Nitra в городе Нитра, Словакия; Театральные Реминисценции, Краков, Польша; Театральные Конфронтации в городе Люблин, Польша; Mladinsko Gledališče i Glej Teaтp в городе Любляна в Словении;Программа была полностью реализована на средства EEPAP и средства каждого из партнеров проекта.

цель проекта

Увеличить мобильность кураторской среды в странах Вос-точного Партнерства;Предоставить возможность осуществлять соответствую-щие практики и обучения в рамках фестивалей – партнеров EEPAP и в театрах действующих на международном уровне;Ознакомить кураторов с современными кураторскими практиками;Включить кураторов, артистов, аниматоров культуры стран Восточного Партнерства в общеевропейские процессы,

85

сети, сотрудничество в рамках EEPAP; Предоставить возможность обмена опытом, ознакомиться с условиями работы в другом контексте и сравнить его с соб-ственным с целю найти соответствующую модель функцио-нирования, организации и подготовки программы фестива-ля а также проектов перформативных искусств.

реализация программы

Первые действия в реализации программы сосредоточи-лись на определении цели и организационной модели каж-дой из резиденций. После разговоров со всеми партнерами проекта была определена модель финансирования резиден-ции, согласно которой каждый фестиваль или принимаю-щий резидентов театр обязался оплатить проживание, дать возможность получить соответственную практику во вре-мя подготовки выпуска фестиваля этого года а также дать

86

возможность участвовать в организационных действиях во время фестиваля, всех спектаклях и добавочных програм-мах. Одновременно каждый из партнеров обязался открыть доступ к собственной организационной структуре и ока-зать помощь при установлении соответственных контактов на месте, как и включить резидентов в театральную среду а также оказать помощь при ознакомлении с явлениями на сцене перформативных искусств в их стране.EEPAP полностью координировал Резидентскую Программу и финансировал на свои средства поездку и стипендию для каждого из резидентов.Во время встреч EEPAP приняли решение, что в Первой Ре-зидентской Программе первенство имеют кандидаты стран Восточного Партнерства. Правила резидентской программы были разработаны на основе похожих программ реализованных в разных органи-зациях в Европе и они содержат точное описание обязанно-стей каждого из резидентов, описание места работы и прак-тики, которые были предложены театрами и фестивалями, транспарентный способ выбора а также список людей от-вечающих за реализацию. Все условия были публикованы в Open Call на английском и польском языках, на веб-сайте EEPAP, веб-сайте e-teatr и других веб-сайтах.Выбор резидентов состоялся на основе Open Call публико-ванного в июле, несколько месяцев до начала каждой из резиденций.

Как координатора каждой из резиденций фестивали и те-атры выбирали по одному человеку. Вместе с кураторами EEPAP организаторы фестивалей приняли окончательное ре-шение о выборе резидентов на основе предложенных проек-тов и опыта тех, кто представил предложение. В состав EEPAP board вошли:

bitef, Елена Кнежевич, Директорmess, Селма Спахич, Куратор Future mess ПрограммaGlia Teaтp, Барбара Почек, ПродюсерMladinsko Teaтp, Урсула Цетински, Директорnitra Международный Фестиваль, Романа Малити, Продюсер

87

Театральные Реминисценции, Краков, Анна Леванович, ДиректорТеатральные Конфронтации в городе Люблин, Гжегож Рэске, Продюсер На основе системы интернетовых заявлений EEPAP полу-

чил 53 заявления из Беларуси, Украины, Грузии, Армении, Азер-байджана, Польши, Словакии, Румынии, Молдавии, Венгрии.

bitef-1, 12 заявленийbitef-2, 4 заявленийKTR-1, 8 заявленийmess-1, 11 заявленийmess-2, 16 заявленийnitra 1/2, 9 заявленийslov-1, 11 заявленийtc-1, 7 заявлений

В августе опубликовался следующий список представляю-щий окончательный выбор резидентов:

код резиденции: bitef-1 Ирина Яхим (Молдавия) код резиденции: bitef-2 Денис Федоров (Беларусь)код резиденции: mess-1 Сона Ховханисиян (Армения) код резиденции: mess-2 Вира Макови (Украинa) дополнительные резиденциe: Анна Xepбyт (Польшa), Евге-ний Марковски (Украинa), Apмин шaбo-шeкeлы (Венгрия), Анна Вакулик (Польшa), Михаела Закутанска (Словакия)код резиденции: nitra ½ Анна Козакова (Беларусь), Igor Bilyts (Украин) код резиденции: slov-1 Вероника Склярова (Украинa) код резиденции: ktr-1 Татьяна Артимович (Беларусь) код резиденции: tc-1 Алексей Коваленко (Украинa)

Куратор Фестиваля MESS, Сельма Спахич, предложила до-бавочную резиденцию во время мастер-классов Марка Ра-венхилла в Сараево. Тем способом резидентская программа расширилась и появилась резиденция для драматургов, в ко-торой благодаря EEPAP участвовало 5 человек.

88

итоги и перспективы

Резидентская Программа оказалась исключительно важной для увеличения мобильности кураторов и артистов стран Восточного Партнерства.Программа позволила ознакомиться с театральными про-дукциями на высоком уровне, приобрести практический опыт в организации фестиваля а также расширить умение писать критику, драму и работать в международной среде.Куратор проекта Горан Иняч во время пребывания в Сараево и Белграде участвовал в организационных действиях и заме-тил положительный подход как участников, так и организато-ров к Первой Резидентской Программе.Два выбранных фестивалем MESS человека по поводу пло-хого состояния здоровья отказались от участия в резиден-ции для драматургов. На их место фестиваль выбрал двух других студентов. Предложение расширить программу и создать художествен-ные, кураторские и продюсерские резиденции продолжаю-щиеся дольше и осуществляющиеся в течение всего года.Исключительно важным кажется открытие программы для среды перформативных искусств других стран (не только стран Восточного Партнерства), связанных с сетью EEPAP.

Каждого из резидентов попросили приготовить описание действий и впечатлений после участия в резиденции. Здесь указаны фрагменты этих отчетов:

«Во время резиденции я смогла узнать, как выглядит органи-зационная структура фестиваля, а это может оказаться по-лезным для моей будущей деятельности. Участие во встречах коллектива приблизило методы планирования работы, совсем другие чем те, которые применялись на фестивале, на кото-ром я работаю. (...) Программа такого типа является очень полезной – она создает пространство обмена идеями, а также платформу, которая дает возможность найти новых партне-ров и познакомиться с людьми, у которых такие же взгляды.»

Ана Казакова, Беларусь

89

«Во время проведенной в Сараево недели у меня была воз-можность тщательно изучить тему, которая является для меня очень важной, т.е. драматургию. (...)

Одним из важнейших аспектов была возможность позна-комится с другими драматургами в похожем возрасте, кото-рые затрагивают те же темы и анализируют явление драмы и театра в контексте своей страны. Я думаю, что во время фестиваля родились крепкие связи с другими участниками ма-стер-классов, которые могут помочь сотрудничать, а также привести к обмену информациями и к дискуссии на тему значе-ния и направлений современной драмы. (...)

Это была интенсивная неделя, полна важных выводов, ко-торые являются для меня следующим шагом в обсуждении драматургии.»

Михаела Закутанска, Словакия

«Фестиваль – время инспираций, размышлений и открытия нового искусства.»

Вира Макови, Украина

«Это один из важнейших опытов в моей жизни. В Белграде я увидел много великолепных спектаклей, узнал многих та-лантливых и интересных людей а также нашел необыкновен-ную культуру Сербии. Резиденция была для меня импульсом к креативным действиям и позволила по другому взглянуть на окружающую действительность, что для меня как режис-сера является очень важным. Обмен мыслями и наблюдение за разными мнениями на тему театра имели для меня огромное значение.»

Денис Федоров, Беларусь

90

«Я хочу поблагодарить EEPAP за возможность участвовать в фестивале Реминисценции. Очень важным было открытие нового театрального контекста а также сравнение польского и белорусского театров.»

Татьяна Артимович, Беларусь

«В рамках резиденции я имела возможность увидеть все спектакли и оказаться в середине организационных действий, увидела, как работает коллектив и как выглядит подготовка к фестивалю. Что является самым важным при участии в фе-стивале? Это возможность узнать контекст разных стран, найти разницы и их причины. (...)

Программа резиденции была несомненно нужной и ее надо продолжать – она дает шанс сотрудничества художников как разных стран, так и разных контекстов.»

Сона Ховханисиан, Армения

«Резиденция дала мне шанс использовать мои знания в прак-тике а также развить и усовершенствовать мой опыт.»

Ирина Яхим, Молдавия

3 / РЕАЛИЗАЦИЯ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОГО ПРОЕКТА ДЕСАНТ

East European Performing Arts Platform реализовала во второй половине 2012 года первую часть образовательного проекта в столицах двух стран Восточного Партнерства входящих в со-став сети: Украины и Беларуси. Это был один из двух больших международных проектов EEPAP реализованных в этом году (второй была Резидентская Программа).

91

Проект был реализован в тесном сотрудничестве с организа-циями на Украине (Центр Театрального Искусства им. Леся Курбаса) и Беларуси (ArtCorporation). В занятиях участвовали эксперты высокого уровня из не-скольких стран EEPAP. Программа проекта была составлена на основе глубоких ис-следований, разговоров с партнерами, разведок.

Кураторы проекта:Йоанна Вихровска и Горан Иняч

цели

поддержка развития перформативных искусств в странах входящих в состав Сетистимулирование среды кураторов, менеджеров, критиков и теоретиков а также артистов: режиссеров, драматургов, актеров в странах, в которых реализовался проектсоздание сети контактов, которыми вышеупомянутые люди смогут воспользоваться в своей работеподдержка новых театральных форм и новых образователь-ных практикстимулирование критической рефлексии на тему современ-ного театра и танца а также попытка связать ее с рефлекси-ей на тему шире понимаемых общественных и культурных проблемпопуляризация сети EEPAP, способов ее действий и идеиисследование и определение перспективы будущего сотруд-ничества с организациями входящими в состав EEPAP: опре-деление потребностей, разработка методов действийисследование украинских и белорусских театральных и шире понимаемых культурных сред

Реализация программы десант в киеве

Десант в Киеве состоялся во время Международной Летней Школы для Театральных Кураторов организованной Центром

92

Театрального Искусства им. Леся Курбаса вместе с EEPAP с 23 июля по 4 августа 2012 года. Школу Кураторов поддерживал также Польский Институт в Киеве.

предположения

Международная Летняя Школа для Театральных Курато-ров это программа, инициатором которой является Центр Театрального Искусства им. Леся Курбаса сотрудничающий с EEPAP. Ее целью является дать возможность обучения кура-торов, менеджеров и театральных продюсеров, приблизить разные формы перформативных действий а также идеи кура-тора в украинском контексте. Существует также возможность приобрести основной опыт и теорию необходимые для рабо-ты в театральной среде.

преподаватели и программа

Интенсивные, продолжающиеся несколько дней заня-тия в рамках Летней Школы приготовили специалисты выбранные EEPAPом:

Урсула Сетински, с 2006 года главный и художественный директор Театра Mladinsko в Любляне (Словения), который считается одним из важнейших театров на территории быв-шей Югославии. Раньше она отвечала за театральную и тан-цевальную программу в престижной институции Cankarjev Dom, была инициатором многих фестивалей, в том числе Exodos Festival. Создала фестиваль современных искусств City of Women. В рамках Школы Урсула Сетински была ведущей цикла мастер-классов и лекций Художественный театр: ор-ганизация и администрация, сотрудничество на локальном и международном уровнях, популяризация (23–25 июль)

Гжегож Рэске, продюсер фестиваля Театральные Кон-фронтации в Люблине, активно действующий в сети IETM, сотрудник EEPAP – цикл лекций и мастер-классов Теа-тральные сети и фестивали – путеводитель шаг за шагом (25–28 июль)

93

Борка Павичевич, театральный режиссер и драматург, создатель и директор Центра Культурной Деконтаминации в Белграде (Сербия). Как драматург сотрудничала с мно-гими театральными институциями, в том числе с театром Atelje 212, Драматическим театром в Белграде, Междуна-родным Театральным Фестивалем BITEF. В 1981 году ос-новала альтернативный культурный центр New Sensibility. В 1994 году основала Центр Культурной Деконтаминации – независимую институцию культуры оппозиционную по отношению к режиму Милошевича. ЦКД был создан как жест сопротивления всяким формам национализма, ксено-фобии и недостатка толерантности. За 18 лет деятельности сотрудничающие с Центром артисты, научные работники, исследователи, журналисты, активисты, студенты всей тер-ритории бывшей Югославии и других стран реализовали почти 4000 событий: спектаклей, выставок, перформенсов, протестов, лекций, дискуссий и т.п. ЦКД действует в поль-зу свободы слова и мнений, творческой свободы и свободы от страха. Павичевич является лауреатом многих премий, в том числе Ордена Почетного легиона, Премии Фонда в пользу Мира и Культуры Хиросима, Премии Европейско-го Фонда Культуры. Ее фельетоны печатаются в сербской газете Данас и др. В рамках школы Борка Павичевич про-вела цикл мастер-классов и лекций Культура-общество-политика. Организация художественных мероприятий в независимой институции. Миссия и эффективность (NGO managment) (31 июля – 3 фвгуста).

В Школе однократные занятия провели также украинские преподаватели. Состоялась также презентация деятельности EEPAP, приготовлена Йоанной Вихровской.

студенты

Студенты были выбраны представителями Центра им. Кур-баса и кураторами проекта Десант на основе аппликаций.

Количество участников: 16 студентов и 6 свободных слу-шателей. Это были молодые (20- и 30-ти летние) театраль-ные менеджеры, работающие в маленьких, частных театрах

94

(например детских) и репертуарных театрах, журналисты те-атральной прессы, студенты Университета Карпенко-Карова, драматург, актриса, режиссеры, литературные руководители. Они из Киева, Харькова, Львова.

Во время Школы они приготовили собственные куратор-ские проекты при поддержке экспертов EEPAP.

Участники занятий получили сертификаты участия приго-товленные EEPAPом и Центром Курбаса.

эффекты и итоги

Около 10 студентов Кураторской Школы подали апплика-ции в Резидентскую Программу EEPAP. Выбрались 3 студента:

Игорь Билытс, 26 лет, выпускник Экономического Универ-ситета, работает ассистентом режиссера в Молодежном те-атре в Киеве. Резидент на фестивале NITRA.Алекс Коваленко, 20 лет, студент психологии, создает сту-денческие фестиваль (пьесы Шекспира в оригинале). Рези-дент фестиваля Театральные Конфронтации в Люблине.Вероника Склярова , 24 года, организует фестиваль Kurbalesja в Харькове. Резидент Mladinsko Gledaliste в Лю-бляне.

Вероника Склярова пригласила Йоанну Вихровску принять участие в фестивале Kurbalesja в Харькове (19–26.10.2012) в виде члена жюри.

Студенты подчеркивали возможность доступа к практич-ным информациям: как подать аппликацию, как искать гран-ты и контакты и т.д., но настолько важным, если не более важным, оказался контакт с преподавателями, которые пока-зывали, как создавать программу события будучи куратором, какая идея (тема) должна лечь в основу, как найти для нее место в общественном контексте и т.п. Такой вид мышления предложили именно преподаватели EEPAP. Например, постав-ленные во время Школы Критиков в Киеве Боркой Павичевич вопросы: угроза национализма, манипуляция патриотическими чувствами, последствия национальной мегаломании, опасность

95

деполитизации общества и проявления ласки к оторванному от действительности искусству – эти вопросы прекрасно от-носились к ситуации Украины и ее молодых жителей. Одно-временно эти вопросы очень редко появляются в украинском театре – именно они должны быть для нас точкой соприкосно-вения в будущих проектах реализованных на Украине и с укра-инскими художниками\кураторами. Положительные реакции студентов свидетельствуют о том, что они очень нуждаются в новой перспективе в мышлении о развитию культуры на Украине – учитывающей общественный контекст и новейшие художественные и кураторские тренды.

Реализация программы десант в Минске

предположения

Четырехдневные занятия – мастер-классы посвящены функции света, звука и текста в построении театрального по-вествования. Их ведут известные артисты из Польши и Боснии и Герцеговины; реализованы вместе с Visual and Performing Arts Center Art Corporation в Минске и c Институтoм Адама Мицкевича 23–26 октября 2012 г. Со стороны Art Corporation мастер-классы координировала Лавиния Орешко, cо стороны Институтa – Дарюшь Клеховский.

Занятия прошли в трех группах, предназначенных для:режиссеров и операторов света \ сценографов \ студентов сценографиилитературных руководителей и драматурговрежиссеров звука \ представителей музыкальной среды (audio-art) \ студентов музыки

Занятия Архитектура звука: создание инсталяции и звуковой композиции, ведущим которых должен быть Хусейн Оручевич (BiH), журналист и артист (аудио и радио арт а также режис-сер радиопостановок, создатель мультимедийного проекта AbrašMEDIA в Мостаре, не состоялись так как белорусский ар-тист не получил визу.

96

преподаватели и программа

Юстина Лаговска, сценограф, режиссер света, выпускница Академии Изобразительных Искусств в Варшаве, сотрудник важнейших польских режиссеров (в том числе Петрва Це-пляка, Ремигюша Бжика, Лукаша Хотковсого, Марка Федора, Барбары Высоцкой, Виктора Рубина, Маи Клечевской, Павла Лысака, Яна Кляты), соавтор постановок реализованных во многих театрах в Польше и Германии, лауреат многих премий за сценографию и режиссуру света.

Занятия Световые инсталяции в театре: исследование медиум. Мастер-классы посвящаются роли света в создании значений спектакля. Они начнутся презентацией реализо-ванных ведущей постановок, а в их конце начнется дискуссия на тему роли режиссера света в театре. Практическая часть будет касаться композиции, колоритности, фактуры освеща-емых поверхностей и состоится в театральном и не театраль-ном пространствах.

Себастьян Маевски, драматург, режиссер, создатель вроц-лавского оффового театра Сцена Виткацего, с 2008 г. Худо-жественный директор и создатель направлении программы Театра им. Шанявского в городе Валбжих, одного из интерес-нейших польских театров. Соавтор спектаклей Яна Кляты и др., работал в важнейших польских театрах. С января 2013 года он станет драматургом в Национальном Старом Театре в Кракове.

Занятия Текст для театра. Тема занятий – текст в театре, его разные формы и функции: начиная с информационного текста через рекламный вплоть до креативного текста.

режиссура света и драматургии – мастер-классы

Форма занятий: презентация собственного творчества, практические упражнения с использованием света, образа и текста, дискуссия.

97

Порядок занятий:

вторникпрезентация записи спектакля H. Режиссер Ян Клята;разговор на тему планирования программы и репертуара театра;

среда практические занятия – театральный зал с осветительным оборудованием (постоянным и переносным) человек для обслуживания, фрагменты декораций,анализ репертуара театров действующих в Минске, по-пытка найти связь общественно-политического контекста с программой театра;

четвергпостиндустриальное пространство – старое здание, завод, индустриальный зал и т.п. как театральное пространство – практические занятия;подготовка репертуара одного из городских театров соглас-но итогам и предположениям предыдущих занятий, разго-вор на тему идеи и контекстуализации;

пятницапрезентация студентами слайдов представляющих приго-товленные проекты. Дискуссия: зачем свет в театре и зачем режиссер света в театре?разговор на тему работ и выбор всех текстов сопутствую-щих театральному репертуару: с текста как средства рекла-мы, текста как драмы, текста как лозунга программы, всту-пления и т.п.

студенты

Вместе с партнером EEPAP в Минске – Art Corporation, было принятое решение, что все мастер-классы будут открытые для двух направлений, с которыми фактически функционирует художественная сцена Беларуси: первое из них официальное, второе – независимое. Занятия по режиссуре света и текста как

98

средства в театре состоялись в двух группах и в состав каждой из них вошли как сотрудники театров-институций так и неза-висимые артисты, студенты художественных школ и т.п. В каж-дой из групп 10 участников.

Занятия состоялись в Академии Искусств, разных городских пространствах и в Театре Белорусской Драматургии.

эффекты и итоги

План занятий а также все предположения были выполнены. Проект пользовался успехом, вызывал бурные дискуссии, кото-рые часто превращались в дальнейшие контакты между участ-никами разных художественных сред.

Занятия имели свое продолжение – благодаря сотрудничеству с Институтом Адама Мицкевича а также Art Corporation были организованы практики для лучших участников белорусских занятий. Стажировки состоятся в польских театрах а также во время фестивалей, которые пройдут в Польше в ноябре и дека-бре. EEPAP оказывал поддержку в организации практик во вре-мя фестиваля Театральные Фанаберии в Театре им. Шанявского в Валбжихе и фестиваля Новой Классики Европы в г. Лодзь.

4 / ОЗНАКОМИТЕЛЬНЫЕ ТУРЫ

Цель развития программы ознакомительных туров специа-листов Европы занимающихся театром и танцем – как возмож-но лучше узнать среды перформативных искусств в Централь-ной и Восточной Европе а также определить самые интересные направления действий и важных форм сотрудничества. Важной оказалась также необходимость поисков добавочных внешних средств финансирования а также необходимость начать и раз-вивать сотрудничество с важнейшими новаторскими образо-вательными центрами и теоретиками и практиками перфор-мативных искусств в Европе (Das Arts, DOCH, PARTS, Giessen, Walking Theory, Frakcija). Особенно важным было для нас найти самых хороших экспертов, художников, кураторов, продюсеров как сотрудников и консультантов EEPAP.

В 2012 году мы реализовали почти 40 ознакомительных туров.

5 / КОНФЕРЕНЦИИ

Съезд eepap 15–16 октября 2012 года был второй пленар-ной встречей участников проекта (первая состоялась в октя-бре 2011 года в Кракове во время Польского Председатель-ства в Европейском Союзе и имела инициативный характер). На этот раз рядом с репрезентантами стран сотрудничающих с EEPAP гостем была репрезентант Турции, Пэлин Басаран, за-нимающаяся международными танцевальными и театральны-ми проектами в Стамбуле а также два куратора из Германии, сотрудничество с которыми мы начали в 2012 году. Это Сабина Рейх, драматург Schauspielhaus в Бохум а также Стефан Хиль-терхаус, художественный директор одного из важнейших цен-тров перформативных искусств в Европе: PAKT Zollverein.

Приглашение принял также Эндрю Хейдон, британский критик и исследователь театра заинтересован проектом EEPAP, сотрудничающий с The Guardian. Он также автор за-мечательного блога о театре и танце Postcards from the gods http://postcardsgods.blogspot.com/.

foto: Blow Up

100

Встреча состоялась в фото студии Blow Up, принадлежащей молодым, талантливым фотографам из Люблина – Марте Згер-ской и Мацею Рукашу.

Во время первого дня разговор шел о проведенных до сих пор действиях EEPAP а также планах на будущий год. Состо-ялись презентации приготовленные специально для этой встречи. Их приготовили:

Лулия Поповичи – на тему независимой сцены театра и тан-ца в РумынииИрина Соломатина – на тему феминистической перспекти-вы в перформативных и визуальных искусствах Беларуси Магда Грудзиньска – вокруг проекта на тему открытия стран Восточного Партнерства, реализованного вместе с Тимом Этшельсом (Forced Entertainment)Назарет Кароян и Харатыян Алпетыян – на тему новосо-зданного Institute for Contemporary Arts в Армении

Второго дня шел разговор о планах EEPAP на очередные годы, стратегии развития платформы (в том числе про обра-зовательные и исследовательские действия) а также о страте-гии развития структуры сети в EEPAP. Утром началась пленар-ная дискуссия, потом продолжалась работа в группах, которую подытожили в конце дня.

первые итоги

Встреча в Люблине, страсть партнеров, температура разго-воров, стремление сотрудничать и конструктивность ито-гов и предложений ясно доказывают, что проект не только выполняет свои существующие до сих пор задачи, но инспи-рирует к новым, интересным вызовам, таким как исследо-вательские проекты и создание структуры сети – альтерна-тивной по сравнению с существующими до сих пор.В очередном году, вместо пленарных встреч, которые требу-ют больших денежных средств, будут организованы по край-ней мере две встречи – они будут меньше, тематика их будет более узкой, они пройдут в группах рабочего характера. Раз-новидность партеров EEPAP, их разные нужды, создающие их

101

разные контексты, истории, традиции, политические и обще-ственные ситуации приводят к тому, что становится невоз-можным подробно обсуждать один вопрос в столь широком кругу, при активном участии большинства участников. В Лю-блине из-за столь большого количества гостей, стало невоз-можным реализовать все предусмотренные темы.Пришло время расширить активность партнеров EEPAP и превратить ее из существенной в финансовую. План на 2013 год: все проекты, включая встречи EEPAP, будут орга-низованы при поддержке не менее 40% со стороны партне-ра. Появились предложения очередных встреч EEPAP в Со-фии, Клуж, Нитре и Пьлзне. Огромным успехом пользуются исследовательские и обра-зовательные проекты как Десант, Резиденции, Письмо, Сло-варь, Антология. На 2013 год запланированы действия свя-занные с этими проектами, начались также существенные разговоры с партнерами а также поиски денежных средств.Деятельность EEPAP четко направляется на:1 / Проект сети, который включает веб-сайт www.eepap.org, отчет The organisation of Performing Arts in Eastern European Countries (в этом случае требуется продолжать работу над структурой сети а также определить принципы принадлеж-ности на основе опыта других, многолетних проектов, кото-рые основаны на похожей модели).2 / Образовательно-исследовательские проекты, которых куратором является коллектив проекта а также приглашен-ные партнеры, становящие корень EEPAP как первой инсти-туции Восточного Партнерства.

Конференция организована с Люблинским Театром Танца и Институтом Музыки и Танца 8–9 ноября 2012, Люблин. самость – автономия – критический диспут. танец в цен-трально_восточной европе после 1989 года

Дата:8–9 ноября 2012Место: Центр Брама Гродзка – Театр НН, ул. Гродзка 21

Дискуссия в рамках XVI Международных Встреч Театров Танца в ЛюблинеОрганизаторы: Институт Музыки и Танца, East European Performing Arts Platform, Центр Культуры в Люблине и Люблинский Театр Танца, Университет Марии Склодовской-Кюри в ЛюблинеПочетное покровительство: Его Магнифиценция Ректор Университета Марии Склодов-ской-Кюри в Люблине профессор доктор наук Станислав Михаловски

foto: Blow Up

103

описание

Международная конференция посвящена анализу измене-ний, которые произошли в мире танца в Центральной и Вос-точной Европе после 1989 года, с перспективы артистов, ис-следователей и критиков. Гости из нескольких стран мира, в том числе авторы приготовленной Институтом Музыки и Танца а также издательством Routledge книги New Dance in Europe after 1989. Communitas and the Other, члены восточноев-ропейской сети EEPAP а также исследователи связаны с Уни-верситетом Марии Склодовской-Кюри в Люблине, будут об-суждать вопросы самости и автономии танца а также создания критического диспута

программа

8 ноября

09.30–10.00: открытие10.00–11.30: самость – дискуссияВступление: Кристина ДунецВедущий: Гжегож РэскеУчастники: Heili Einasto, Stefan Hölscher, Julia Hoczyk, Mihaela Michailov, Iulia Popovici, Annamária Szoboszlai11.30–12.30: дискуссия12.30–13.30: перерыв13.30–15.00: автономия – дискуссияВедущий: Marta KeilУчастники: Harutyun Alpetyan, Joanna Leśnierowska, Ewan McLaren, Izabela Szymańska, Aleksander Tebenkov, Swietłana Ulanovskaja, Larisa Venediktova15.00–15.30: дискуссия15.30–16.00: итоги

9 ноября

09.30–10.00: открытие10.00–11.30: критический диспут – дискуссияВедущий: Ярослав Цимерман

104

Участники: Anna R. Burzyńska, Grzegorz Kondrasiuk, Tadeusz Kornaś, Anna Królica, Jadwiga Majewska11.30–12.30: дискуссия12.30–13.30: перерыв13.30–15.00: Танец в отношении культурных изменений в Центрально-восточной Европе после 89 года на выбраных примерах (рефераты студентов и кандидатов наук УМКС – Университет Марии Кюри-Склодовской)Ведущий: Габриэлла Жук15.00–15.30: дискуссия15.30–16.00: итоги

Симпозиум What a theatre can do?, организаторы: EEPAP и Schauspielhaus в Бохум в рамках проекта Института Ада-ма Мицкевича Klopsztanga 11–13 мая 2012. Бохум.

Симпозиум открыл доклад Томаса Ирмера на тему сотруд-ничества со странами Восточной Европы а также роли менед-жера и продюсера в ее создании. После открытия симпозиума директором Schauspielhaus Томасом Лауе и Олафом Кроек, со-стоялась дискуссия посвящена театральной ситуации в стра-нах центрально-восточной Европы. Затронули тему последних событий в Польше, в том числе публикации манифеста «Театр не является продуктом...», который вызвал большой интерес театральной среды. 12 мая состоялись презентации Томаса Лауе, Schauspielhaus Бохум и Марты Кэиль, куратора EEPAP а также встречи в трех рабочих группах, каждая из которых обсуждала темы: эстетика и театр, структура и театр, полити-ка и театр. Затронули также запретные темы и темы художе-ственный действий в городском пространстве и ограничений, которые ставят городские власти в случае таких действий. По-сле трех часов подвели итоги.

Приглашение EEPAP приняли гости: Kalina Wagenstein, Vladimir Khartishvili, Oksana Dudko, Martina Cerna, Meav Atanas, Iulia Popovici, Irina Solomatina, Goran Injac, Joanna Wichowska, Paweł Płoski, Łukasz Wit Michałowski.

105

итоги

Продолжение в 2013 году в Люблине: согласно первым решениям принятым с Христианом Ешем, директором NRW KulturSekretariat, встречи будут продолжаться во время сле-дующего съезда EEPAP в Люблине в 2013 году, в форме ма-стер-классов. NRW KulturSekretariat планирует пригласить несколько кураторов Восточного Партнерства, которые при-сутствовали на симпозиуме в Бохум, фестивале Impulse, кото-рый состоится в NRW летом 2013 года.

Мастер-классы Factory of products for Radical Change, ор-ганизаторы: EEPAP i Forum Freies Theater, Дюссельдорф в рамках проекта Института Адама Мицкевича Klopsztanga 24–31 мая 2012, Дюссельдорф

Ведущий мастер-классы: Jan Ritsema, Ana VujanovićВстречи и доклады: Stefan Hilterhaus, pact Zollverein, Heiner Goebbels, Ruhrtriennale

Участники приглашенные EEPAPом:Harutyun Alpetyan, Boris Bakal, Gergana Dimitrova, Irina Iachim, Weronika Szczawińska, Larisa Venediktova

результаты

Начали тесное сотрудничество с Харутыяном Алпетыяном, Лариссой Венедиктовой, Ириной Яхим и Яном Ритсемой над подготовкой образовательного проекта EEPAP на 2013 год.Хеинер Геббельс подтвердил желание пригласить EEPAP к участию в Festival Campus во время Ruhrtriennale в 2013 году.Kainkollektiv, Катрин Тидеман и Стефан Хильтерхаус при-няли приглашение на съезд EEPAP в Люблине в октябре 2012 года – ознакомительный тур планируется в рамках программы ознакомительных поездок проекта Klopsztanga (проект польского сезона в Рейн-Вестфалии, реализован-ный в 2012 году Институтом Адама Мицкевича).

107

foto: eepap

108

Продолжение мастер-классов Factory… планируется в Лю-блине а также в июле 2013 в NRW во время фестиваля Impulse (предложение Катрин Тидеман).С Аной Вуянович договорились о продолжении работы над словарем театральных понятий после 1989 года в Любли-не а также начали тесное сотрудничество с известнейшей институцией теории перформативных искусств в Европе –Walking Theory (Балград).Были созданы крепкие отношения между участниками ма-стер-классов, появились первые идеи совместных проектов (Kainkollektiv).

Проект Мобильной Академии Критики Танца

Идея обучения молодых критиков танца в форме мастер-классов путем предоставления возможности встречи с ар-тистами и теоретиками среды искусств близких танцу, как театр, перформенс, фильм или изобразительные искусства имеет свое начало в сознании, что нет равновесия между ди-намичным развитием современного танца в нашей стране и глубокой рефлексией, которая позволила бы как артистам, так и зрителям найти интеллектуальный и эстетический кон-текст того, казалось бы на первый взгляд, лишь физического искусства. Желая дать ответ этой нужде уменьшить диспро-порцию, группа молодых, полных инициативы людей, крити-чески относящихся к действительности, в течение года посе-щает важнейшие фестивали в Польше, чтобы всеми чувствами прикоснуться к танцевальным спектаклям и тем, кто может что-то сказать на тему широко понимаемых перформатив-ных искусств. Ведь танцевальный спектакль является также театральным, драматичным и пластическим произведением, поэтому преподавателями Академии являются академики и практики, классики и революционеры, признанные художни-ки, которых надо вспомнить, и недооцененные, которых надо запомнить.

Первой остановкой на пути машины мыслей была Познань и Старый Бровар Новый Танец на Мальте. Очередной – Люблин и Международные Встречи Театров Танца, где можно найти много инициатив на грани художественной теории и практи-

109

ки, а танцевальные проекты можно заметить уже много лет. В этом году рядом с танцовщиками, появятся критики, кото-рые будут их обсуждать. Они приедут изо всей Польши, но и Украины, Литвы и Белоруси – это свидетельствует о все ра-стущей престижности нашего танцевального искусства.

Польский танец созревает, пришло время, чтобы он стал полноправным участником культурной дискуссии, время, что-бы танцевальная среда начала ставить себе интеллектуальный вызов – это пожелание создателя Академии, Ядвиги Маевской. Пусть появляются многие амбициозные инициативы, возмож-но что когда-то благодаря им удастся привести в движение Ев-ропу... думая о ней вместе.

До сих пор преподавали: Кжиштоф Цихеньски, Петр Гжы-миславски, Агнешка Елевска, Михал Кравчак, Йоанна Лесне-ровска, Ядвига Маевска, Агата Сивяк, Яцек Ваховски. Встреча с очередной группой мастеров состоится в Люблине во время Международных Встреч Театров Танца, среди гостей будут: Ян Бэрнад, Бонни Брукс, Ярослав Цимерман, Анна Финке, Гжегож Кондрасюк, Ирина Лаппо, Ядвига Маевска,Моника Маминьска-Домагальска.

Куратор проекта: Ядвига Маевска

6 / ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЕ ПРОЕКТЫ

Разработка проекта Словарь Перформативных Искусств Восточной Европы вместе с кураторoм проекта Йоанной Краковской (Институт Искусство PAN, месячник драматур-гический Dialog) и Walking Theory, Белград

Словарь Перформативных Искусств Восточной Европы

Идея

Идея создать словарь возникла во время многолетнего со-трудничества историков и теоретиков стран Восточной Европы,

110

которые встречаются регулярно с 2008 года в рамках цикля конференций и мастер-классов посвященных „Theatre after the change” и двум ключевым вопросам: разговорам на тему про-шлого и общественной ответственности.

С одной стороны эти дискуссии касаются истории театра во время коммунизма в научном диспуте, а также истории комму-низма в диспуте театральном. Однако с другой стороны поли-тическое и общественное участие театра и перформативных искусств обсуждается здесь в контексте местных политиче-ских и конкретных общественных проблем. Анализ современ-ного театра – его прошлого и настоящего – охватывает разные вопросы, например: доступ к архивам и статус этих архивов, свобода слова, экономические условия, администрация, обще-ственное мнение, правительство и СМИ. Разные исторические и политические относящиеся к театру и его контекстам вопро-сы кажутся общими для всех посткоммунистических стран.

Однако существуют серьезные предпосылки показываю-щие, что они не могут быть названы, определены и описаны вне границ, с исключением национальных разновидностей, игнорируя исторические и культурные разницы и языковый барьер. Мы должны иметь в виду, что некоторые слова, поня-тия и термины имеют совсем разные значения, в зависимости от того, кто ними пользуется, где они используются, каким способом исторический контекст влияет на их смысл.

Эти наблюдения ведут прямо к идеи словаря, который мо-жет создать платформу взаимного понимания толкуя важ-нейшие и часто употребляемые термины: способ их функ-ционирования в разных регионах, попытка начертить их исторический контекст, объяснить почему он часто остается непонятным. Словарь такого типа имел бы два хорошо опре-деленных аспекта – исторический и современный, в нем на-шлось бы место для размышлений на тему прошлого и кри-тического подхода к сегодняшнему состоянию. Это привело бы к созданию инструмента сложного исторического пове-ствования в виде Путеводителя или Словаря охватывающего развитие и историю театра Восточной Европы после второй мировой войны.

111

первый этап проекта

Первым начинающим работу над Словарем шагом является выбор терминов. Он должен быть достаточно широким, чтобы охватывать явления и вопросы а также достаточно точным, чтобы функционировать в разных контекстах. Предложенные термины это например: политический театр, публичный те-атр, альтернативный театр, коммерческий театр, националь-ный театр, частный театр, культурная политика, авангард, раз-влечение, архив, цензура, тело и пол, идеология, институция.

Список открыт и всякая помощь в его создании является

ценной. После создания и обсуждения списка, термины долж-ны быть разработаны в виде статей представителями разных стран\регионов. Статьи должны быть написаны согласно раз-работанными стандартам и всегда учитывать два аспекта: исторический и критический. Третий этап это обработка и пу-бликация собранного материала после определения интерес-ного и ясного способа презентации.

перспективы

Реализованные в Европе проекты такого типа, как напри-мер приготовленная ThH / Walking Theory Карта термино-логии необыкновенно помогли идее Словаря Платформы. Поиски инспираций и обработка темы несомненно будут охватывать сотрудничество с разными академическими и культурными центрами, исследователями и кураторами. Работы над Словарем Платформой будут охватывать мастер-классы, исследования, ознакомительные туры и встречи ра-бочих групп. Перед сообщением результатов в виде веб-сайта и публикации, они должны быть представлены и обсуждены во время международной конференции.

Можно ожидать, что Платформа. Словарь Перформативных Искусств Восточной Европы станет публикацией необходимой для студентов, художников, исследователей, кураторов и кри-тиков, а его вклад в развитие взаимного понимания вне гра-ниц будет неоценимым.

112

следующие этапы проекта

На сегодняшнем этапе проект должен быть послан иссле-дователям и критикам во всей Восточной Европе как при-глашение к сотрудничеству – они должны проявить интерес к проекту, высказать собственное мнение, помочь а даже при-соединится к рабочему коллективу. Создание коллектива а так-же списка будет означать, что финал полагается успешным.

Автор текста и куратор проекта: Йоанна Краковска

Разработка проекта Забытая авангарда» вместе с профес-сором Дарюшем Косинским (Ягеллонский Университет)

идея

Цель проекта реализованного в рамках East European Performance Art Platform (EEPAP) – углубить знания на тему театральных поисков, которые продолжаются с конца XIX века в странах Центрально-Восточной Европы – пространстве от Балтийского моря до Балкан, а находящимся в стратеги-ческой геополитической позиции между Западной Европой и Россией. В XX веке театральные культуры этих стран стре-мились найти собственный театральный стиль, используя с одной стороны импульсы западные (так называемая Боль-шая Реформа Театра) и восточные (русские художественные театры, лаборатории) а с другой борясь с искушением под-ражания. В связи с местной традицией (с народной культуры по национальную культуру XIX века) искали решений соеди-няющих современную театральную мысль с оригинальными обусловленностями местной культуры и тем, что казалось фактором решающим о иной собственной самости. Благодаря этому появлялись предложения оригинальные как эстетиче-ски, так и в смысле мировоззрения. Они охватывали не толь-ко форму создаваемых или проектированных постановок, но также вопросы актерской зарядки, планирования простран-ства, отношений театра с отдельными отраслями искусства

113

(главным образом с литературой), организации театральной институции или отношений театра и политической и обще-ственной жизни. Этот последний вопрос во многих случаях являлся исключительно жгучим в связи со специфичностью динамически меняющейся политической ситуации и многими общественными напряжениями. Все это создавало необыкно-венный конгломерат факторов приводящих к тому, что театр (а также новаторские поиски в области танца и других перфор-мативных искусств) в этой части Европы создал многие ори-гинальные и до сих пор инспирирующие решения и проекты.

Все это богатство остается однако практически неизвест-ным вне границ отдельных стран. Это касается не только европейских культурных и научных центров, большинство которых находится на Западе, но и самой Центрально-Вос-точной Европы. Даже в отношениях между самыми близкими соседями только некоторые специалисты обладают неким знанием на тему того, что произошло в театральном мире за ближайшей границей. Во многих случаях это приводит к углу-блению непонимания друг друга и к тому, что картина разви-тия европейского театра и перформативных искусств в целом во многих аспектах является ложной.

общие цели

Цель проекта Забытая авангарда – изменить эту ситуацию одновременно в двух аспектах:

1 / Создание пространства долгосрочного сотрудничества и обмена информациями между театроведческими и теа-тральными центрами Центрально-Восточной Европы;2 / популяризация знаний о центральноевропейских теа-тральных поисках вне границ региона.

Реализация этих целей требует создать коллектив заинте-ресованных проектом специалистов из разных стран, которые будут в контакте, они будут регулярно встречаться под по-кровительством EEPAP, для обмена информациями, создания базиса данных и текстов. Они будут также инспирировать друг друга к новым задачам и проектам.

114

первый этап: работа над антологией

Работа коллективов такого типа иногда может оказаться неопределенной и неконкретной, поэтому неплохим кажется организовать ее таким способом, чтобы она сосредоточива-лась на реализации точно определенных частичных задач на постепенных этапах проекта.

Первой задачей такого типа должно быть создание анто-логии текстов источников на английском языке с коммента-рием, которая была бы издана одним из престижных театро-ведческих издательств мирового объема (Routledge, Palgrave MacMillian, Black Mountain Books). Эта книга, под рабочим загла-вием 20th Century Central-European Theatre Reader, была бы издана по образцу уже существующих публикаций такого типа. В ней помещались бы избранные тексты важнейших артистов театра XX-века Центральной и Восточной Европы а также не-большие биографические информации и комментарии пред-ставляющие основные контексты их достижений. В публика-ции поместилось бы обширное вступление и библиография.

Создание такой антологии возможно лишь как эффект тес-ного сотрудничества специалистов из разных стран, которые вместе решали бы о ее форме, выбирая тексты и обсуждая общую форму. Конечно, это связано с очередными встречами и мини-конференциями рабочими, частью которых был бы об-мен информациями. Такой процесс даст шанс создать и инте-грировать рабочий коллектив, который в будущем продолжал бы проект, реализуя его очередные этапы а также придумы-вая собственные инициативы о разной тематике.

Редакцией антологии должен заняться узкий круг людей, не более трех человек, которые управляли бы всеми работами, унифицировали бы записи, оставаясь в контакте с издателем решали бы о окончательной форме книги.

Эффектом этого этапа проекта было бы создание публика-ции, которая доставила бы театральному миру общедоступные основные информации на тему театра нашей части Европы и его достижений. Вместе с соответствующими промоционны-

115

ми действиями (встречи, конференции, рецензии) она долж-на сыграть важную инспирирующую роль, которая увеличит интерес театроведческой и театральной среды к поискам и до-стижениям Центральной Европы. Это в свою очередь должно увеличить обмен между исследователями Центрально-Восточ-ной Европы и других стран мира. Это должно привести к соз-данию новых, более отчетливых по своей форме публикаций.

следующие этапы проекта

Одновременно с работами над антологией могут развивать-ся публикационные и исследовательские проекты охватываю-щие только страны Центрально-Восточной Европы. Рекомен-дуется не только публикация в отдельных странах переводов антологии на национальные языки, но и постепенная публи-кация источников, чтобы взаимное знание о собственных достижениях могло углубляться. Той же цели должны служить регулярно организованные тематические конференции и со-вместные исследовательские проекты.

Очень важным аспектом проекта и шансом для использова-ния потенциала является создание платформы, которая даст возможность обмена практическими знаниями истекающими из поисков артистов театра Центрально-Восточной Европы. Для большинства из них писательская и теоретическая дея-тельность была лишь дополнительной для практической ра-боты, способом сохранить и передать другим ее результаты. Чтобы остаться в ладу с такой позицией, кажется необходи-мым провести поиски с целю узнать или создать определен-ные практики исходящие прямо или (если это возможно) инспирированные поисками авангарды XX века. Учитывая все известные предварительные условия касающиеся всяких «реконструкций» в области искусства театра, кажется необхо-димой и согласной современной методологии performance as research организация цикля мастер-классов и практических сессий с участием специалистов (в том числе историков), целю которых стало бы узнать путем практики в стремлении к извлечении из писем, свидетельств и исторических следов, практических итогов и инспираций, которые могут быть

116

полезными для сегодняшних артистов. Такой образователь-но-исследовательский проект можно реализовать в рамках школы, организацию которой планирует EEPAP.

перспективы сотрудничества

Долгосрочные результаты предлагаемого проекта зависят конечно от успеха его первых этапов. Однако принимая, что их реализация пройдет успешно, можно полагать, что в длинной временной перспективе возможно определить пространство постоянного научного и художественного сотрудничества, которое должно принести многие и ценные результаты, выво-дя театр Центрально-Восточной Европы изо состояния некой изоляции и сосредоточенности на себе.

Автор текста и куратор проекта: Дарюш Косиньски

7 / ПОИСКИ ДОБАВОЧНЫХ СРЕДСТВ ФИНАНСИРОВАНИЯ

Заявление в ЕС. Программа Культура 2007–2013

Партнеры – соорганизаторы: Институт Гете, Motus Prague, State School of Dance (Афины), EEPAP

краткое описание

Инициатором проекта Identity. Move! был EEPAP и Институт Гете. Проект является продолжением и развитием реализован-ных до сих пор действий в рамках EEPAP. Основная цель проекта – развитие перформативных искусств в Центральной и Восточной Европе. Проект предлагает международную платформу для тео-ретических художественных исследовательских действий в среде современного танца и перформативных искусств, сосредоточива-ясь на восточной границы Европейского Союза. Благодаря этому географическая территория распространяется с Балтийского по Средиземное море. Identity. Move! гарантирует пространство обмена и работы для молодых художников и кураторов.

117

Заявление в Министерство Культуры и Национального На-следия MF EOG 2009–14

Партнеры: BIT Teatergarasjen (Bergen), Black Box Theatre (Oslo), Teaterhuset, Avant Garden (Trondheim)


Карты современности это проект касающийся современ-ных перформативных искусств (театра и танца), суть кото-рого состоит в двухлетнем процессе работы международной группы художников, кураторов, критиков в форме мастер-классов, резиденций, исследований и новаторской работы со зрителями. К участию в проекте будут приглашены молодые художники и теоретики Центральной Европы и Норвегии. Основные понятия (критический театр, политический театр, альтернативный театр, публичный театр, тело и пол, инсти-туция, авангард, зрители) будут подвергаться исследованиям и художественным интерпретациям в разных локальных кон-текстах близких участникам проекта. Тем способом мы плани-руем прикоснуться к современности и понять ее специфику а также дать возможность диалога современных художников посредством творческих намеков на локальные контексты, историю, традицию и общественные и политические условия.

Цель проекта – узнать богатство локальных разновидно-стей в контексте создания и понимания современных перфор-мативных искусств в Европе; дать возможность молодым та-лантливым артистам участвовать в художественном процессе на высочайшем уровне, подготовленным и реализованным выдающимися специалистами в этой области; интеграция польской, норвежской и европейской среды перформативных искусств и создание инструментов для разговора со зрителем.

118

Заявление в Министерство Культуры и Национального Наследия PO Культурное образование

Партнеры: Высшая Школа Общественной ПсихологииУниверситет Марии Кюри-Склодовской


Наша цель – заинтересовать зрителей современным теа-тром и танцем, поделиться со зрителями Люблина наблюде-ниями на тему интереснейших явлений в современных пер-формативных искусствах (театре и танце) в Европе. Начиная с традиции и люблинского контекста мы хотим открыт себя на новые перспективы, обсудить разные явления, которые про-ходят сейчас в Польше и Европе, хотим поставить их под со-мнение и сделать предметом нашей дискуссии, посмотреть на контексты, в которых они создаются. Одновременно задачей программы является начать диалог со зрителями фестиваля Театральные Конфронтации и также зрителями Люблинских Встреч Театра Танца и продолжение этого разговора во время года. Почему именно театр и танец? Потому что они остаются исключительно близкими актуальным общественным пробле-мам и являются хорошим инструментом для разговора о дей-ствительности, толерантности, о другом.

Очень важным является для нас развитие сотрудничества образовательных и культурных центров Центральной и Вос-точной Европы: исследования перформативных искусств в этой части Европы очень привлекательные, а знания на тему контекстов развития и перемен искусства театра и танца в Ев-ропе парадоксально помогают создать собственные дефини-ции, способствуют развитию собственного сознания и умению определить себя.

119

8 / СТРАТЕГИЯ РАЗВИТИЯ EEPAP НА 2013–2015 ГГ.

дефиниция

eepap является организацией в пользу развития перформатив-ных искусств (театра и танца) в Центральной и Восточной Европе.

eepap является инновационным проектом, создающим благодаря новаторскому и партнерскому сотрудничеству IAM и Люблина первую институцию Восточного Партнерства в об-ласти перформативных искусств. Он действует в особо слож-ной области принимая во внимание политическую и экономи-ческую ситуацию стран этой части Европы.

eepap является мостом соединяющим создателей и курато-

ров Центральной и Восточной Европы.

eepap является современным и новаторским способом про-моции польских художников и теоретиков в Европе а также реализует основные цели культурной дипломатии.

eepap является главной международной организацией пер-формативных искусств Люблина и ключевых способов поль-ской и международной промоции города как центра создания восточных компетенций и приятного артистам города.

цели

eepap является главным в Европе источником знаний о перформативных искусствах в Центральной и Восточной Европе а также ключевым местом встреч художников и теоре-тиков так называемой старой и новой Европы.

eepap улавливает новейшие явления и наблюдает за раз-витием самого молодого поколения создателей перформатив-ных искусств в Центральной и Восточной Европе.

eepap определяет новые направления в мышлении о пер-формативных искусствах путем новых контактов и тесному

120

сотрудничеству с важнейшими образовательными и продю-серскими центрами в Европе.

eepap является платформой-инициатором поддерживаю-щим обмен художниками и специалистами связанными с пер-формативными искусствами, реализует исключительные художественные проекты а также занимается образованием и резиденциями, которые становятся интересной альтерна-тивой и пополнением существующих в Центральной Европе академических центров.

eepap является ключевым элементом укрепляющим и раз-вивающим европейское культурное обращение в области пер-формативных искусств.

eepap создает диалог между художниками и теоретиками так называемой старой и новой Европы.

способы реализации целей

Развитие программы ознакомительных туров специалистов в области театра и танца со всего мира. Их цель – узнать как можно лучше среды перформативных искусств в Централь-ной и Восточной Европе а также определить и проверять истинность интереснейших направлений, действий и важ-нейших форм сотрудничества.Продолжение сотрудничества с самой большой сетью пер-формативных искусств в мире: IETM.Установление и развитие сотрудничества с важнейшими об-разовательными центрами а также теоретиками и практи-ками перформативных искусств в Европе (Das Arts, DOCH, PARTS, Giessen, Walking Theory, Frakcija)Сотрудничество с как возможно лучшими экспертами, арти-стами, кураторами, продюсерами и консультантами EEPAP. Развитие образовательного проекта Десант и Резидентской Программы в 2012 и 2013 гг.Превращение программ Десант и резиденции, реализован-ных EEPAPом в 2012 и 2013 гг. в новаторский, долгосроч-ный, международный образовательный проект в области

121

перформативных искусств с местонахождением в Центре Культуры в Люблине, соединенной с резидентской програм-мой в залах нового местонахождения люблинского Центра Культуры. В рамках проекта будет создано пространство встреч, обмена мыслями и опытом лучших художников и теоретиков перформативных искусств в Центральной и Восточной Европе, а также выдающихся представителей социологии, философии, истории культуры и т.п. Основная цель – дать возможность участникам из Центральной и Вос-точной Европы встретиться с выдающимися практиками и теоретиками гуманитарных наук с так называемой старой и новой Европы. Очередной важной задачей будет созда-ние комфортных условий лаборатории, в которой молодые художники и теоретики смогут узнавать и проверять воз-можности, пределы и направления своих действий а также найти язык для описания и анализа важнейших и новейших трендов в развитии перформативных искусств. Продолжение новаторских исследований на тему культурной политики и теории театра и танца в Центральной и Восточ-ной Европе после 1989 года – редефиниция существующих понятий путем создания словаря театральных понятий по-сле 1989 года (исследовательский проект на 2013–2014 гг.)Поиски финансовых партнеров в Европе и США.Развитие консультативной функции EEPAP – поддержка артистов в поисках партнеров к сотрудничеству и средств финансирования. Сотрудничество с важнейшими сетями и платформами пер-формативных искусств в Европе: IETM, SPACE, PROSPERO, AEROWAVES, MODUL DANCE, DEPARTS

2010, 2011 и первая половина 2012 года показали, что EEPAP очень метко выполняет нужды художников и кураторов в Цен-тральной и Восточной Европе. Проектом заинтересованы так-же выдающиеся западноевропейские художники, кураторы и критики перформативных искусств. EEPAP является также новаторской формой реализации основных задач культурной дипломатии.

Благодаря консеквентному выполнению предусмотренных целей, хорошей коммуникации, совместной работе коллекти-ва и созданию изображения надежного партнера среди евро-пейских художников и кураторов, активным поискам новых средств финансирования и новых партнеров в дискуссии, на-блюдению за политической и общественной ситуацией в Ев-ропе, контактам с художниками и чувствительности к их нуж-дам, проект имеет большие шансы превратиться в серьезную и надежную институцию культурной дипломатии. Он как ин-новационный партнерский проект между правительственной и городской институциями, имеет возможность открыть дверь другим, похожим решениям в польской культурной политике, а Люблину он может дать хорошее орудие для международно-го сотрудничества и укрепить значение города в Европе.

Raport EEPAP

Documents

Transcript of Raport EEPAP