Q4 | 2020 - SCBEIC

แนวโนมการฟนตวแตกตางกนออกไปตามระดบการระบาดระลอกใหมของ COVID-19 และปจจยเฉพาะรายประเทศ

Q4 | 2020

เศรษฐกจ CLMV สงสญญาณฟนตวจากจดตำสดในไตรมาสท 2 ของป 2020 หลงเร มผอนคลายมาตรการ lockdown ในชวงเดอนพฤษภาคม-มถนายนป 2020 แมกมพชาและลาวสามารถควบคมการระบาดไดสำเรจ แตเมยนมาและเวยดนามกลบเผชญการระบาดระลอกใหมของ COVID-19 ในชวงครงหลงของป 2020 โดยเวยดนามกลบมาประกาศใชมาตรการ lockdown ในบางพนทและสามารถควบคมการระบาดไดสำเรจในเดอนสงหาคม ขณะทเมยนมายงคงไดรบผลกระทบอยางมากจากจำนวนผตดเชอทเพมขนตอเนองตงแตเดอนกนยายน ทงนเศรษฐกจ CLMV ยงคงฟนตวชาและไมทวถง โดยระดบการฟนตวทแตกตางกนมากขนนน เปนผลมาจากการฟนตวแบบชา ๆ และไมทวถงของเศรษฐกจโลก อตราวางงานทเพมขน ระดบการระบาดระลอกใหมของ COVID-19 และประสทธภาพของมาตรการรองรบ รวมทงปจจยเฉพาะในรายประเทศทมแนวโนมยดเยอ เศรษฐกจเวยดนามกลบมาฟนตวไดดดวยแรงหนนจากการสงออกทแขงแกรง ขณะทการระบาดของ COVID-19 และการถกเพกถอนสทธพเศษทางการคา EBA บางสวนจะยงซำเตมการชะลอตวของอปสงคตางประเทศในกมพชา ในขณะเดยวกน เศรษฐกจลาวยงเผชญแรงกดดนจากขอจำกดในการทำนโยบายการคลง (fiscal space) และความเสยงทสงขนในประเดนการผดชำระหน สำหรบเมยนมา การระบาดระลอกใหมของ COVID-19 และมาตรการ lockdown ท กลบมาเขมงวดข นสงผลใหเศรษฐกจเมยนมา มแนวโนมฟนตวตำกวาคาดการณในปงบประมาณ 2020/2021

อปสงคจากตางประเทศท ย งออนแอจะเปนแรงกดดนตอการฟ นตว ของเศรษฐกจกมพชา EIC ประเมนวาเศรษฐกจกมพชาจะหดตว -3.0% ในป 2020F และขยายตวไดคอนขางตำท ราว 5.0% ในป 2021F แมกมพชา จะผอนคลายมาตรการ lockdown สวนใหญแลว โดยมการอนญาตใหนกทองเทยวตางชาตเดนทางเขาไปได แตจำนวนนกทองเทยวตางชาตยงมแนวโนมซบเซา เน องจากมาตรการกกตว ขณะทการเพกถอนสทธพเศษ ทางการคา EBA และการชะลอตวของเศรษฐกจโลกจะสงผลลบตอเนองถงอปสงคในภาคสงออก รวมถงรายไดภาคธรกจและภาคครวเรอน

ขอจำกดในดานการทำนโยบายการคลงและความเสยงการผดนดชำระหนทเพมสงข นยงเปนความทาทายหลก แมรฐบาลลาวจะเร มผอนคลายมาตรการ lockdown แตมาตรการกระตนทางการคลงจะเผชญขอจำกดจากการขาดดลการคลงอยางตอเนอง ลาวยงมความเสยงในการผดนดชำระหนทเพมสงขน จากปญหาขาดแคลนทนสำรองระหวางประเทศและรายไดภาครฐทอยในระดบตำ นอกจากน ลาวถกปรบอนดบความนาเชอถอลง (Moody’s ปรบลงเปน Caa2 และ Fitch Ratings ปรบลงเปน CCC) ซงจะสงผลใหลาวมตนทนการระดมทนสงข น และย งเปนแรงกดดนใหเงนกบออนคา โดย EIC ปรบลดคาดการณเศรษฐกจลาว ป 2020 เปนหดตว -0.5% และคาดการฟนตวในป 2021 ยงมความเสยงดานตำคอนขางสง และจะขยายตวไดเพยง 4.5%

การระบาดระลอกใหมของ COVID-19 และมาตรการ lockdown ท กลบมาเขมงวดขนจะสงผลลบตอการฟนตวของเศรษฐกจเมยนมา ธรกจททยอย ปดตวลงและการจำกดการเดนทางสงผลกระทบเปนวงกวางตอการจางงาน และรายได ซงกลายเปนแรงกดดนตอการผลตและการสงออก ขณะท FDI จะยงคงซบเซาจากความไมแนนอนทางเศรษฐกจทมอยสง โดยเฉพาะชวงกอน การเลอกตงท วไปในชวงตนเดอนพฤศจกายน EIC จงปรบลดคาดการณ การเตบโตของเศรษฐกจเมยนมาลงเปน 4.0% ในปงบประมาณ 2020/2021

แมเผชญการระบาดระลอกใหมของ COVID-19 แตเศรษฐกจเวยดนามยงขยายตวไดด จากการควบคมการระบาดไดอยางรวดเรวและการสงออกทแขงแกรง โดย EIC ประเมนวาเศรษฐกจเวยดนามจะกลบมาขยายตวราว 7.0% ในป 2021F นอกจากน เวยดนามจะไดผลบวกจากการสงออกทเพมขนภายใตขอตกลงทางการคา EVFTA อปสงคโลกทเพมสงขนตอสนคาอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร รวมถงแนวโนมการปรบโครงสรางหวงโซอปทาน อยางไรกด เวยดนามยงคงเผชญความเสยงจากการทสหรฐฯ ขนบญชเวยดนามเปนประเทศผบดเบอนคาเงน และการระบาดระลอกใหมของ COVID-19

Special Issue : สำรวจทศทางการเพมขนของ FDI ในเวยดนามและนยตอเศรษฐกจไทย ขอมลการเคลอนไหวของประชากรในกลมประเทศ CLMV สะทอนแนวโนมการฟนตวทเรมแตกตางกน โดยเมยนมาและเวยดนามไดรบผลกระทบจากการระบาดระลอกใหมของ COVID-19

EIC ประเมนวาเศรษฐกจ CLMV ป 2021F จะฟนตวชาและมระดบการฟนตวแตกตางกนตามระดบการระบาดของ COVID-19 และปจจยเสยงรายประเทศ

Q4 | 2020

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ Google หมายเหต : Base line คอคามธยฐานระหวางวนท 3 ม.ค. - 6 ก.พ. 2020

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ IMF WB ADB และหนวยงานภาครฐในกลมประเทศ CLMV หมายเหต : *ส าหรบเมยนมา ขอมลป 2020F คอขอมลปงบประมาณ 2019/2020

แมจะผานจดต าสดมาแลว การฟนตวของเศรษฐกจกมพชายงคงถกกดดนจากปจจยทงภายใน และภายนอก โดย EIC คาดวา GDP ในป 2020F จะหดตว -3.0% และการเตบโตในป 2021F จะยงคงมแนวโนมต ากวาคาเฉลยท 5.0% เศรษฐกจของกมพชามแนวโนมผานพนจดต าสดหลงกมพชาประสบความส าเรจในการควบคมการแพรระบาดของ COVID-19 และเรมผอนคลายมาตรการปดเมอง แตคาดวาจะฟนตวไปอยางชา ๆ ขอมล Mobility data ของ Google แสดงใหเหนวาการเคลอนไหวฟนตวดขนจากจดต าสดในเดอนเมษายน (รปท 1) ชใหเหนวากจกรรมทางเศรษฐกจและความเชอมนของผบรโภคกลบมาแลว อยางไรกตาม มแนวโนมวาการฟนตว ทางเศรษฐกจจะเปนไปอยางชา ๆ เนองจากอปสงคทงภายในและภายนอกประเทศชะงกงนอยางตอเนอง จากอปสรรค ดงน :

i) แมวาจะมการฟนตวในขอมล mobility data (ชใหเหนถงความเชอมนของผบรโภคทเพมขน) ขอมล mobility data ของจดหมายปลายทางหลาย ๆ แหงยงคงอยต ากวาระดบกอนเกด COVID-19 อยางมนยส าคญ ซงอาจชใหเหนถงการบรโภค การทองเทยว และการจางงานทลดฮวบ

ii) การปดชายแดนทยดเยอและการระงบการทองเทยวอยางฉบพลนอาจสรางแรงกดดนตอเศรษฐกจของกมพชาเนองจากรายไดจากนกทองเทยวตางชาตคดเปน 14.0% ของ GDP ในป 2019

iii) การสงออกสนคาซงคดเปน 46% ของ GDP ในป 2018 คาดวาจะหดตวในปน เนองจากอปสงคตอเครองนงหม รองเทา และสนคาเพอการทองเทยวลดลง เปนผลมาจากประเทศคคาส าคญไดใชมาตรการปดเมองทเขมงวดและก าลงประสบปญหาจ านวนผวางงานทเพมสงขน ยงไปกวานน การทสหภาพยโรปถอดถอนสทธพเศษทางการคา EBA บางสวนจะเพมภาษส าหรบ 25% ของสนคาทสงออกไปยงสหภาพยโรป ท าใหขอนกลายเปนความเสยงดานต าตอการสงออกนอกเหนอจากภาวะเศรษฐกจถดถอยทวโลก

iv) ธนาคารโลกรายงานวาอปสงคตอภาคการทองเทยวและการผลตเครองนงหมและรองเทาทลดลงอาจสงผลใหตวเลขการวางงานเพมขนเนองจาก 2 ภาคสวนนคดเปน 34.9% ของการจางงานทมคาตอบแทน หรอ 17.8% ของการจางงานทงหมด การชะลอตวทยดเยออาจสงผลกระทบดานลบตอการอปโภคบรโภคและการลงทนของภาคเอกชนอยางมนยส าคญในระยะตอไป

Facts and Figures Population (2019) 16.49 million Labor force (2019) 9.35 million GDP (2019) 27.03 USD billion GDP per capita (2019) 1,694 USD GDP by sector (2018) Agriculture: 22%, Industry: 32.3%, Services: 39.5% Top exports (2019) Textile 56%, Footwear 9%, Travel goods 7%

Economic Outlook

What to watch in 2020 การทสหภาพยโรปถอดถอน

สทธพเศษทางการคา EBA บางสวน มผลบงคบใชตงแตวนท 12 สงหาคม 2020

การชะลอตวทางเศรษฐกจ ซงเปนผลมาจาก COVID-19

และการตอบสนองของนโยบายกระตนเศรษฐกจ

Macroeconomic Update

นอกจากน กมพชายงเผชญกบความเสยงอน ๆ อกหลายประการทอาจขดขวางการเตบโตทางเศรษฐกจ ในระยะกลาง ไดแก

i) ผลกระทบทฝงลกจากตลาดแรงงานในภาคการทองเทยวและภาคการผลตเครองนงหมและรองเทา ทออนแอยดเยอยาวนาน และยงคงมแนวโนมซบเซาในอนาคตอนใกลน

ii) คณภาพสนเชอทลดลงและหนเสยทสงขนอนเนองมาจากรายไดทลดลงคอความเสยงอกประการตอเศรษฐกจกมพชา หลงมลคาสนเชอเตบโตอยางรวดเรวและตอเนองท 21.2%YOY ในป 2019

ดงนน EIC จงคาดการณวาเศรษฐกจกมพชาจะหดตว -3.0% ในป 2020F และการเตบโตในป 2021F จะยงคงมแนวโนมต ากวาคาเฉลยท 5.0% ในดานอปสงคจากตางประเทศ การสงออกหดตวในไตรมาสท 2 เนองจากอปสงคตอเครองนงหม และรองเทาหยดชะงก โดยการเตบโตของการสงออกในไตรมาสท 2 ป 2020 อยท 25.5%YOY แตหลก ๆ นนเปนเพราะการสงออกทองค าไปยงสงคโปรระหวางเดอนพฤษภาคมถงมถนายนเพมขน ขอมลของ IMF ระบวาหากไมนบทองค า (ซงไมมผลตอการเตบโตของ GDP) แลว การสงออกของกมพชาในไตรมาสท 2 ป 2020 หดตว -18.8%YOY โดยสาเหตหลกทท าใหตวเลขตกฮวบไดแก 1) การสงออกเครองนงหม (65.6% ของการสงออกในป 2019) หดตว -22.4%YOY ในไตรมาสน ซงเปนการหดตวครงแรกตงแตเรมรายงานขอมลเมอ ไตรมาสท 3 ของป 2014 และ 2) การสงออกรองเทา (8.7% ของการสงออก) ทลดลง -16.1%YOY ในอนาคต แมวามการคาดการณวาการสงออกจะฟนตวไปพรอม ๆ กบการผอนคลายมาตรการปดเมอง แตอปสงคตอสนคาเครองนงหมยงคงมแนวโนมต าอยเนองจากแปรผนตามตวเลขการวางงานทเพมสงขน เปนอยางมาก และประเทศคคาส าคญมแนวโนมจะกลบมาใชมาตรการปดเมองอกครง ขอมลยอดคาปลก ของสหรฐอเมรกา (26% ของการสงออกทงหมด) ในเดอนกนยายนแสดงใหเหนวายอดขายของรานเครองนงหมและเครองประดบลดลง -32.6%YOY ในชวง 9 เดอนแรกของป 2020 แสดงใหเหนวาการสงออกเครองนงหมของกมพชามแนวโนมชะลอตวอยางตอเนอง แมวากมพชาอาจไดประโยชนจากอปสงคตอสนคาอเลกทรอนกส

รปท 1 : ขอมล mobility data ของ Google ชใหเหนวาเศรษฐกจผานจดต าสดแลว

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ Google หมายเหต : การเดนทางไปสวนและอทยานทเพมขนมสาเหตจากการชดเชยวนหยดปใหมของกมพชา (17 – 21 ส.ค.) และเทศกาล Pchum Ben (16-18 ก.ย.)

ทแขงแกรงและเศรษฐกจจนทฟนตวอยางรวดเรว แตปจจยเหลานไมไดสงผลมากนกเนองจากสนคาอเลกทรอนกสคดเปน 3.9% ของการสงออกทงหมดในป 2019 เทานน และการสงออกไปยงประเทศจน กคดเปนเพยง 5.7% ของการสงออกทงหมดของกมพชา ความเสยงดานต าตอการสงออกทส าคญ ไดแก การถกถอดถอนสทธพเศษทางการคา EBA บางสวน การกลบมาใชมาตรการปดเมองอกครงในประเทศคคาทส าคญ และความตงเครยดทางการคาทวโลก ประการแรก สหภาพยโรป (23% ของการสงออก) ไดตดสนใจถอดถอนสทธพเศษในการสงออกแบบไมเสยภาษบางสวนจากกมพชา ท าใหสนคาทสงออกจากกมพชาไปยงสหภาพยโรป 25% ตองเสยภาษ ซงอาจท าใหความสามารถในการแขงขนลดลง โดยการถอดถอนสทธพเศษมผลบงคบใชตงแตวนท 12 สงหาคม 2020 ประการท 2 จ านวนผปวย COVID-19 ทเพมขนในประเทศคคา โดยเฉพาะสหภาพยโรป อาจสงผลใหมการใชมาตรการปดเมองอกครงหนง ซงอาจท าใหการบรโภคลดลง เชนเดยวกบอปสงคตอสนคาสงออกของกมพชา และประการสดทาย การปกปองทางการคาทวโลกและความตงเครยดทางการคาระหวางสหรฐอเมรกาและจนอาจท าใหการสงออกของกมพชาเผชญความไมแนนอนมากขน การทองเทยวยงคงมแนวโนมซบเซาจนกวาจะมการใชวคซนปองกน COVID-19 อยางแพรหลาย จ านวนนกทองเทยวทเดนทางมาในชวง 8 เดอนแรกของป 2020 หดตว -71.9%YOY หลงจากกมพชาใชมาตรการควบคมปองกนชายแดนในเดอนเมษายน แมวารฐบาลจะผอนคลายระเบยบขอบงคบในการ เดนทางเขาประเทศแลว แตความหวาดกลวตอ COVID-19 และชวงเวลาทบงคบกกตว 14 วน รวมถงคาธรรมเนยมการตรวจ COVID-19 กยงเปนการจ ากดนกทองเทยวในการเขาประเทศ นอกจากน แผนการจด travel bubble หรอการเปดประเทศใหสามารถเดนทางทองเทยวไดโดยจบคกบประเทศทควบคม COVID-19 กมแนวโนมเปนไปอยางลาชามากเนองจากจ านวนผปวย COVID-19 กลบมาเพมสงขนในหลาย ๆ ประเทศ ในภมภาคน รฐบาลไดกระตนการทองเทยวในประเทศในชวงวนหยดยาวเพอเปนการสนบสนนภาคการทองเทยว อยางไรกตาม สภาการเดนทางและการทองเทยวโลก (World Travel and Tourism Council) รายงานวาการใชจายในประเทศสรางรายรบใหภาคการทองเทยวเพยงแค 23% เทานนในป 2019 จากรายไดนกทองเทยวทงหมด นอกจากน การทองเทยวในประเทศอาจไมสามารถสนบสนนภาคการทองเทยวไดอยางเตมท เนองจากก าลงซอลดลงตามรายไดทลดลง ดงนน ภาคการทองเทยวของกมพชาจงยงคงซบเซาจนกวาการทองเทยวของประเทศสวนมากทวโลกจะฟนตวจากผลกระทบของการแพรระบาดของ COVID-19 การลงทนทไดรบการอนมต (ตางชาตและในประเทศ) ชะลอตวลงอยางมนยส าคญทามกลางความ ไมแนนอนทางเศรษฐกจและความมนใจของนกลงทนทต า ในไตรมาสท 2 การลงทนทไดรบการอนมตทงหมดลดลง -53.3%YOY ลดลงจากไตรมาสแรกซงหดตว -52.7%YOY อยางตอเนอง สาเหตหลกของการลดลงในครงนคอการชะลอตวอยางมนยส าคญของภาคการทองเทยว ซงเปนภาคสวนทรบการลงทนสงสด 2 ภาคสวน (50.1% ของสวนแบงของการลงทนโดยเฉลยในป 2018-2019) ซงลดลง -90.9%YOY ในครงแรก ของป 2020 เนองจากธรกจการทองเทยวจ านวนมากมก าไรทลดลงเนองจากการแพรระบาดของ COVID-19 และผลกระทบจากฐานทสงในป 2019 ประเทศจนยงคงเปนประเทศตางชาตทลงทนสงสดโดยคดเปน 27.4% ของการลงทนในไตรมาสท 2 นอยกวานกลงทนในประเทศทมสดสวนอยท 34.3% เพยงเลกนอย การลงทนทไดรบการอนมตทชะลอตวชใหเหนวาการลงทนในอนาคตมแนวโนมจะฟนตวอยางชา ๆ เชนกน โดยเฉพาะ

ในภาคการทองเทยว ซงอาจสงผลกระทบดานเศรษฐกจเปนวงกวางเนองจากการทองเทยวถอเปนภาคสวนทมความส าคญกบเศรษฐกจและการจางงานของกมพชา การปดตวของธรกจในภาคสวนทมความส าคญตอเศรษฐกจมแนวโนมสรางแรงกดดนใหกบการอปโภคบรโภคของภาคเอกชนเนองจากอตราการวางงานทเพมสงขนและรายไดทลดลง ธรกจทเกยวกบการผลตเครองนงหมและรองเทารวมถงการทองเทยวจ านวนมากถกบบใหตองปดตวลงเนองจากอปสงคทชะลอตวลงอนเนองมาจากมาตรการปดเมองและภาวะเศรษฐกจถดถอยทวโลก แมวาอตราการวางงานอยางเปนทางการจะยงไมประกาศ แตธนาคารโลกรายงานวาทง 2 ภาคสวนสรางการจางงานทมคาตอบแทน 34.9% ซงแสดงใหเหนวาการเลกจางอาจสงผลกระทบตอตลาดแรงงานและการบรโภคของกมพชาอยางมนยส าคญ หนงสอพมพ The Khmer Times รายงานในเดอนกรกฎาคมวา คนงานโรงงานมากถง 150,000 คนและแรงงานในภาคการทองเทยว 45,000 คนตกงาน คดเปนประมาณ 2% ของแรงงานทงหมดของกมพชา (องจากขอมลแรงงานขององคการแรงงานระหวางประเทศ) นอกจากการอปโภคบรโภคทลดลงแลว รายไดทลดลงอาจท าใหฐานะทางการเงนของครวเรอนยงแยลง โดยเฉพาะอยางยงหากเปนหน การชะลอตวทยดเยออาจท าใหกอเกดแผลเปนทางเศรษฐกจ ทงจ านวนธรกจทปดตวลงและการเลกจางงานทมากขน คณภาพสนเชอทแยลง หนเสยทเพมขน และการอปโภคบรโภคระยะยาวทลดลงเนองจากรายไดของครวเรอนถกใชไปกบการช าระหน เปนสวนมาก กมพชาประกาศใชแผนกระตนเศรษฐกจครงท 6 ซงขยายมาตรการผอนผนไปจนถงเดอนธนวาคม 2020 มาตรการทขยายไปจนถงเดอนธนวาคม ป 2020 ไดแก การจายเงน 70 ดอลลารสหรฐตอเดอน (40 ดอลลารสหรฐจากรฐบาลและ 30 ดอลลารสหรฐจากนายจาง) ใหแกคนงานทถกเลกจางในภาคการผลตเครองนงหม รองเทา และสนคาเกยวกบการทองเทยว การจายเงน 40 ดอลลารสหรฐตอเดอนใหแกคนงานทถกเลกจางในภาคการทองเทยว การยกเวนภาษส าหรบภาคการทองเทยวและการบน และการแจกจายเงนสดแกครวเรอนทยากจน มาตรการเหลานมความจ าเปนทจะตองใชเพอสงเสรมการเตบโตทางเศรษฐกจ เนองจากเศรษฐกจยงคงซบเซา อยางไรกตาม ภาคการทองเทยวทปดตวลงในชวงปน และอปสงคตอสนคาเครองนงหมทออนแอจะยงคงเปนไปอยางตอเนองเลยเดอนธนวาคม การสงเสรมมาตรการทางการคลงเพอกระตนเศรษฐกจจงยงจ าเปนในปถดไป หากไมไดขยายเวลาบงคบใชมาตรการเหลานจนกวาเศรษฐกจจะฟนตวอยางยงยน กมพชาอาจเผชญกบความเสยงในการเกดหนาผาทางการคลง (Fiscal Cliff) ทสงขน ในดานการปรบโครงสรางหน ธนาคารแหงชาตกมพชาอนญาตใหมการก าหนดระยะเวลาผอนผน 6 เดอน ทไมตองมการช าระหนเปนสวนหนงของค าสงปรบโครงสรางหนทคาดวาจะสนสดในเดอนตลาคม 2020 (ค าสงประกาศเมอวนท 27 มนาคม ระบใหระยะเวลาการผอนผนเรมตงแตวนทสญญาฉบบใหมมผลบงคบใช) เนองจากภาคสวนเศรษฐกจหลาย ๆ ภาคยงคงไดรบผลกระทบจากอปสงคทออนแอและกจกรรมทางเศรษฐกจทซบเซา หนเสยมโอกาสทเพมสงขนอกครงเมอระยะเวลาผอนผนสนสดลง ท าใหความเสยงดานการคลง และเศรษฐกจเพมสงขน ทงนสรปมาตรการทางการเงนและการคลงทประกาศตามทแสดงในรปท 2 โดยปจจบนมคาเทากบ 8.3% ของ GDP (รวมถงมาตรการสนเชอดอกเบยต าดวย)

ปจจบนกมพชาก าลงอยระหวางการพดคยกบจนและเกาหลใตเพอเจรจาตอรองขอตกลงเขตการคาเสร (FTAs) แตมแนวโนมทขอตกลงนนจะไมสามารถชดเชยกบการถกถอดถอนสทธพเศษทางการคา EBA บางสวนได ปจจบน การสงออกไปยงประเทศจนคดเปน 5.7% ของการสงออกทงหมดเทานน ขณะท การสงออกไปยงเกาหลใตคดเปน 1.3% ของการสงออกทงหมด นอกจากน การสงออกเครองนงหมและรองเทาไปยงประเทศจนยงคดเปนสดสวนทเลกมาก (3-5%) ของการสงออกเครองนงหมและรองเทาทงหมด (และสดสวนของเกาหลใตนอยกวานนอก) แสดงใหเหนวา FTA กบประเทศจนนนอาจไมชวยท าใหอปสงค ตอสนคาเหลานเพมขนเทาใดนก อยางไรกตาม สนคาทมแนวโนมจะไดประโยชนจากขอตกลงน ไดแก สนคาเกษตร ขนสตวและหนงเฟอร และวตถดบ เนองจากประเทศจนเปนตลาดสงออกสนคาเหลานทใหญทสดของกมพชา ยงไปกวานน ขอตกลงเขตการคาเสรอาจสงเสรมการสงออกสนคาทมมลคาสงกวาของกมพชา เชน สนคาอเลกทรอนกส เนองดวยกมพชาสงออกสนคาอเลกทรอนกสไปยงจนและเกาหลใตคดเปนสดสวน 13.0% และ 5.6% ตามล าดบ

การเตบโตของสนเชอผบรโภคของกมพชาตกฮวบในไตรมาสท 2 เนองจากมาตรการปดเมองและการวางงานทสงขนท าใหอปสงคในประเทศลดลง ส านกงานขอมลเครดตกมพชารายงานเกยวกบดชนสนเชอผบรโภควา การขอกสนเชอผบรโภคลดดงลง -50%QOQ ทวประเทศ สวนการขอจ านองทอยอาศยทคดเปน 50.5% ของยอดสนเชอผบรโภคทงหมด ณ เดอนมถนายน 2020 ลดลง -51%QOQ ขณะทการขอสนเชอ สวนบคคลทคดเปน 49.0% กลบลดลง -50%QOQ ดานคณภาพหนกแยลงเนองจากเปอรเซนตของหน ทพนก าหนดช าระมากกวา 30 วนพงขนเปน 2.64% ในไตรมาสท 2 จาก 1.61% ในไตรมาสกอนหนา

Financial Markets

รปท 2 : นโยบายทางการคลงและทางการเงนของกมพชา

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ ADB, IMF, ASEAN Briefing, และส านกขาวทองถน

ซงเพมขนจากทบนทกไวในไตรมาสท 4 ป 2019 ทอยท 1.06% โดยหนทพนก าหนดช าระมาจากภมภาค ดานชายฝ งเพมขนมามากทสด อยท 249%QOQ สะทอนถงรายไดทลดลงของผบรโภคทท างานในธรกจการทองเทยว การเตบโตของสนเชอผบรโภคของกมพชาทตกฮวบมแนวโนมจะเปนปจจยทกดดนการฟนตวของการอปโภคบรโภคของภาคเอกชนในชวงทก าลงจะถง ยงไปกวานน หนเสยทเพมขนอาจกระทบความสามารถของภาคการธนาคารและการเงนในระดบจลภาคเปนวงกวางมากขน ซงอาจเปนอกปจจยทเปนอปสรรคตอการฟนตวทางเศรษฐกจ

แมจะประสบความส าเรจในการควบคมการแพรระบาดของ COVID-19 แตเศรษฐกจกมพชามแนวโนม ฟนตวอยางซบเซาเนองจากอปสงคทออนแอยงคงเปนอปสรรคตอกจกรรมทางเศรษฐกจอยางตอเนอง แมจะเหนสญญาณของการผานพนจดต าสดจากขอมล mobility data ทกจกรรมทางเศรษฐกจไดฟนตวในหลาย ๆ จดหมายปลายทางส าคญอปสงคทงภายในและภายนอกประเทศจะยงคงเปนอปสรรคตอการฟนตวตอไป เนองจากการปดชายแดนและการระงบการทองเทยวทวโลกมแนวโนมจะยงคงด าเนนตอไปในป 2020-2021F ภาคการทองเทยวของกมพชาอาจไดเหนตวเลขทลดลงมากในปน และในป 2021 กจะยงฟนตวอยางชา ๆ จนกวาจะมการใชวคซนปองกน COVID-19 อยางแพรหลาย ในดานการสงออก การฟนตวของอปสงคตอเครองนงหมและรองเทาจะยงคงด าเนนตอไปอยางคอยเปนคอยไปทามกลางรายไดทลดลงและการทประเทศคคาส าคญประกาศใชมาตรการปดเมองอกครง การลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไดรบการอนมตทลดลงอาจสงสญญาณวาเศรษฐกจจะฟนตวกลบมาอยางชา ๆ เนองจากผลงทนเลอนหรอพจารณาแผนการลงทนในอนาคตอกครง โดยรวมแลว ปจจยเหลานอาจสงผลลบตอการจางงานและรายไดของชาวกมพชา สงผลใหการอปโภคบรโภคของภาคเอกชนฟนตวไดอยางเชองชา เศรษฐกจกมพชาอาจเผชญความเสยงดานหนาผานโยบาย (Policy Cliff) หากไมมการขยายมาตรการกระตนเศรษฐกจออกไป แมวารฐบาลจะขยายมาตรการผอนผนสวนใหญไปจนถงเดอนธนวาคม ป 2020 แตกมแนวโนมวาเศรษฐกจจะยงคงออนแอเมอเขาสป 2021 ดงนน การสนบสนนดานการคลงในอนาคตจงยงจ าเปนเพอชวยสงเสรมเศรษฐกจและชวยเหลอการฟนตวทางเศรษฐกจในระยะยาว แมวาแผนการกระตนเศรษฐกจและงบประมาณส าหรบป 2021 ยงคงไมแนนอน หากมองอกดานหนง มาตรการกระตนเศรษฐกจมแนวโนมจะสงผลใหเกดการขาดดลการคลงและหนสาธารณะทเพมขน อยางไรกตาม หนสาธารณะตอ GDP ณ เดอนมถนายน 2020 ยงคงต าอยท 29.2% (จาก 28.1% ในป 2019) แตทงหมดเปนหนจากตางประเทศ ความเสยงดานต าไดแกผลกระทบจากการถอดถอนสทธพเศษทางการคา EBA บางสวน และหนเสยทเพมขน เนองจากสหภาพยโรปเปนคคาสงออกทใหญทสดเปนอนดบ 2 ของกมพชา ภาษทถกเพมอาจเปนอกปจจยทสงผลกระทบตอการสงออกในปน นอกจากน ผสงออกชาวกมพชาอาจสญเสยความสามารถในการแขงขนกบผสงออกชาวเวยดนามในระยะกลาง ทเรว ๆ นไดลงนามในขอตกลงเขตการคาเสรกบสหภาพยโรป ในดานหนเสย ส านกงานขอมลเครดตกมพชารายงานวาเปอรเซนตของหนทพนก าหนดช าระไดพงสงขนในไตรมาสท 2 หากพนระยะเวลาผอนผนแลว หนเสยอาจจะเพมขนเนองจากครวเรอนจ านวนมากยงคงไดรบผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจถดถอย ซงอาจสงผลตอเศรษฐกจเปนวงกวางในแงของความสามารถในการท าก าไรของธนาคารทลดลง การเตบโตของสนเชอทลดลง และความเสยงตอเสถยรภาพระบบการเงนทสงขน

EIC’s View

Cambodia’s Key Indicators Indicators Unit 2015 2016 2017 2018 2019 2020F 2021F Real GDP % YOY 7.0 6.9 7.0 7.5 7.1 -3.0 5.0 Consumer price index (average) % 1.2 3.0 2.9 2.4 2.0 2.5 2.9 Current account balance % of GDP -8.7 -8.5 -7.9 -12.2 -15.8 -25.4 -16.3 Deposit Rate (end of period) % 1.4 1.4 1.5 1.4 1.4 - -

Sources: International Monetary Fund (IMF) and Cambodian Authorities, EIC Analysis

การสงออกขยายตวในไตรมาส 2 จากการสงออกทองค าทเพมขน (ซงไมมผลตอการค านวณ GDP )

จ านวนนกทองเทยวเขากมพชายงคงซบเซาจากผลกระทบของ COVID-19 ซงท าใหการทองเทยวทวโลกหยดชะงก

Sources: National Bank of Cambodia Sources: Ministry of Tourism

FDI ชะลอตวในไตรมาส 2 จากผลของมาตรการ lockdown และความไมแนนอนทางเศรษฐกจทสงขน

สนเชอขยายตวสงในป 2019 แตอาจเผชญความเสยงจากหนเสยทพงสงขนในป 2020 จากผลของเศรษฐกจทหดตว

Sources: National Bank of Cambodia

Sources: National Bank of Cambodia

คาเงน KHR แขงคาตอ USD ในเดอนตลาคมตามดชน ADXY อตราเงนเฟอชะลอตวในเดอนสงหาคม

Sources: Bloomberg Sources: National Bank of Cambodia

Links with the Thai Economy

การสงออกไทยไปกมพชาหดตว -9.7%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากการสงออกน ามนส าเรจรป (-16.3%YOY) และรถยนตและชนสวน (-28.8%YOY) ทหดตว

การน าเขาของไทยจากกมพชาหดตว -48.9%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากการน าเขาเครองเพชร อญมณ เงนแทง และทองแทงทหดตว (-73.9%YOY)

Sources: Thailand’s Ministry of Commerce Sources: Thailand’s Ministry of Commerce

การสงออกชายแดนจากไทยไปกมพชาหดตว -0.5%YOY ใน 8 เดอนแรกของป 2020 จากการหดตวในเกอบทกหมวดสนคา แตการสงออกปศสตวยงขยายตวสงท 524.8%YOY

การน าเขาชายแดนไทยจากกมพชาขยายตว 11.1%YOY ใน 8 เดอนแรกของป 2020 น าโดยการน าเขาผกและสนคาแปรรปจากผก (+44.0%YOY)

Sources: Thailand’s Department of Foreign Trade Sources: Thailand’s Department of Foreign Trade

TDI ไปกมพชาหดตวในไตรมาส 2 จากมาตรการ lockdown ในทงสองประเทศและความไมแนนอนทางเศรษฐกจทสงขน

ไทยยงคงไมไดรบนกทองเทยวจากกมพชาตงแตเดอนเมษายน

Sources: Bank of Thailand Sources: Thailand’s Department of Tourism

What to watch in 2020


เศรษฐกจสปป.ลาวมแนวโนมผานจดต าสดไปแลว หลงจากทภาครฐผอนคลายมาตรการ lockdown สวนใหญ แตความเสยงดานต าตอการฟนตวยงมอยสง ณ วนท 19 ตลาคม สปป.ลาวมรายงานผตดเชอ COVID-19 รวม 23 ราย โดยไมพบการตดเชอภายในประเทศเพมตงแตเดอนเมษายน สงผลใหกจกรรมทางเศรษฐกจภายในประเทศกลบมาขยายตวจากชวงทภาครฐประกาศใชมาตรการ lockdown ในเดอนเมษายน สะทอนจากขอมลการเคลอนไหวของประชากร โดย Google (รปท 1) อยางไรกด อปสงคทงในประเทศ และจากตางประเทศคาดวาจะยงคงซบเซา เนองจากตลาดแรงงานยงออนแอและการคาระหวางชายแดนไดรบผลกระทบจากการปดพรมแดน การชะลอตวของเศรษฐกจสปป.ลาวสงผลลบตอปจจยเชงโครงสรางทเปราะบาง มายาวนานเชนกน ทงหนสาธารณะในรปเงนสกลตางประเทศซงอยในระดบสง ทนส ารองระหวางประเทศทอยในระดบต า และการออนคาตอเน องของเงนกบ ซงปจจยเสยงเหลานอาจสงผลใหสปป.ลาวถกปรบลดอนดบ ความนาเชอถอ อกทงสงผลลบตอเสถยรภาพทางเศรษฐกจและแนวโนมเศรษฐกจในระยะกลางดวยเชนกน นอกจากน ขอจ ากดจากขดความสามารถในการด าเนนโยบายการคลง ( fiscal space) อาจสงผลใหสปป.ลาว ไมสามารถด าเนนนโยบายกระตนไดเพยงพอตอการฟนการเตบโตทางเศรษฐกจ ดงนน EIC จงปรบลดคาดการณอตราการเตบโตเศรษฐกจลาวป 2020 เปนหดตว -0.5% และการฟนตวในป 2021 จะเปนไปอยางชา ๆ โดยขยายตวไดเพยง 4.5% และยงคงเผชญความเสยงเชงโครงสรางตอไปในระยะกลาง

Facts and Figures Population (2019) 7.17 million Labor force (2019) 3.81 million GDP (2018) 18.13 USD billion GDP per capita (2018) 2,567.5 USD GDP by sector (2018) Agriculture: 15.7%, Industry: 31.5%, Services: 41.6% Top exports (2019) Electricity 23%, Copper & Ores 19%

Economic Outlook

การถกปรบลดอนดบความนาเชอถอ และความสามารถ

ในการช าระหนคน

ผลกระทบจากการระบาดของ COVID-19 และการชะลอตวของเศรษฐกจจน

รปท 1 : เศรษฐกจสปป.ลาวมแนวโนมผานจดต าสดไปแลว หลงการผอนคลายมาตรการ lockdown

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ Google

มลคาการสงออกในไตรมาสท 2 หดตว -15.1%YOY เนองจากอปสงคตอสนคาวตถดบและเครองจกรไฟฟาหดตวลงตามรายได หลงภาครฐประกาศใชมาตรการ lockdown สงผลใหมลคาสงออกรวมในครงแรกของป 2020 หดตวลง -1.6%YOY ทงนจากขอมลการน าเขาของไทย (ซงเปนตลาดสงออกหลกของสปป.ลาว คดเปน สดสวน 41.4% ในป 2019) มลคาสงออกทองแดงและเครองจกรไฟฟาจากสปป.ลาวมายงไทยรวงลง -40.6%YOY และ -43.0%YOY ตามล าดบในชวงหกเดอนแรกของป เนองจากโรงงานผลตไดรบค าสงซอนอยลงและผบรโภคเรมลดรายจายเกยวกบเครองใชภายในบาน ในขณะเดยวกน การสงออกไฟฟาจากสปป.ลาว มาไทยยงคงขยายตวไดดทราว 14.6%YOY โดยอปสงคตอไฟฟาสงออกจากสปป.ลาวมาไทยยงคงมอยสงเนองจากมการตกลงปรมาณลวงหนาไวแลวในสญญาซอขายไฟฟา (Power Purchase Agreements : PPAs) แมกจกรรมทางเศรษฐกจในประเทศคคาหลกจะกลบมาขยายตวแลว แตการสงออกของสปป.ลาว มแนวโนมฟนตวไปอยางชา ๆ และเผชญแรงกดดนจากปจจยเสยงหลายประการ ขอแรก การปดพรมแดนเปนระยะเวลานานจะกดดนการฟนตวของการสงออก โดย ณ วนท 30 กนยายน การคาชายแดนผานหนองคาย (เชอมไปยงกรงเวยงจนทน) สามารถขนสงผานสะพานมตรภาพไทย-สปป.ลาวแหงท 1 ไดเพยงแหงเดยวเทานน เนองจากรฐบาลสปป.ลาวยงคงปดดานพรมแดนการคาแหงอนจากความกงวลเกยวกบสถานการณ COVID-19 นอกจากน ความเสยงการระบาดระลอกใหม เชน ในเวยดนามและเมยนมา อาจท าใหทางการสปป.ลาวจ าเปนตองเลอกเปดดานพรมแดนอยางระมดระวงมากขน และสงผลใหการสงออกยงชะลอตว ขอทสอง ภยธรรมชาต เชน ภยแลงและอทกภย จะเปนความเสยงตอการสงออกไฟฟาและสนคาเกษตร การฟนตวของการลงทนทางตรงจากตางประเทศ (FDI) หยดชะงกลงในไตรมาสท 2 ทามกลางความ ไมแนนอนทางเศรษฐกจ FDI เขาสปป.ลาวในไตรมาสท 2 มมลคารวม 171.2 ลานดอลลารสหรฐ (เพมขน 50.3%YOY จากปจจยฐานต าในปกอน) ชะลอลงอยางมากจากไตรมาสแรกซงมมลคา FDI รวม 368.9 ลานดอลลารสหรฐ ทงยงอยต ากวามลคา FDI เฉลยตอไตรมาสในระหวางป 2016-2018 ซงอยทราว 313.7 ลานดอลลารสหรฐ โดยคาดวา FDI ในระยะขางหนาจะฟนตวไดอยางจ ากด ทามกลางความไมแนนอนทางเศรษฐกจทมอยสง นอกจากน ความกงวลตอความสามารถในการช าระหนคนของสปป.ลาวจะเปนปจจยหลกทกดดน การฟนตวของ FDI ในระยะกลาง เพราะอาจสงผลใหสปป.ลาวถกปรบลดอนดบความนาเชอถอลงได (sovereign rating) อกประเดนทนาจบตาคอการลงทนของจนในโครงการ Belt and Road โดยในฐานะทเปนเจาหนรายใหญทสดของสปป.ลาว คาดวาจนจะมบทบาทมากขนในการปรบโครงสรางหนของสปป.ลาวผานการด าเนนการของบรษทรวมทน ซงรวมถงบรษทสายสงไฟฟาแหงชาตสปป.ลาว (Electricite De Laos Transmission Company Limited: EDL-T) (รายละเอยดเพมเตมอยในสวนถดไป) จ านวนผวางงานทเพมขนโดยเฉพาะในภาคทไดรบผลกระทบ เชน การทองเทยวและการผลต จะยงคงเปนแรงกดดนตอการฟนตวของการบรโภคภาคเอกชน จากรายงานของ World Bank เผยวา ธรกจ ทเกยวของกบการทองเทยว (เชน โรงแรมและรานอาหาร) มการจางงานคดเปนสดสวน 11% ของการจางงานทงหมด หมายความวาการปดพรมแดนเปนระยะเวลานานจะสงผลลบอยางมากตอก าไรของธรกจ ในอตสาหกรรมดงกลาวรวมถงรายไดภาคครวเรอน นอกจากน การปดพรมแดนจะสงผลกระทบตอการเดนทางของแรงงานชาวสปป.ลาวทตองการกลบมาท างานในประเทศไทย (นอกเหนอจากตนทนคาใชจายในการกกตว) และแรงงานทพงพางานจากการคาชายแดน แมวารฐบาลสปป.ลาวจะมมาตรการชวยเหลอดานรายไดส าหรบ ผวางงาน แตเงนสนบสนนยงคอนขางนอย (500,000 กบ) จงไมสามารถทดแทนรายรบทสญเสยไปไดอยางเตมท นอกจากน แรงงานชาวสปป.ลาวจ านวนมากซงอยในอตสาหกรรมนอกระบบอาจไมสามารถเขาถงโครงการชวยเหลอจากภาครฐได เนองจากอยนอกสทธประกนสงคม

นโยบายกระตนทางการคลงของสปป.ลาวยงมขนาดเลก โดยมมลคาเพยง 0.2% ของ GDP และเปนการกระตนผานโครงการสนเชอดอกเบยต า (soft loan) และมาตรการลดภาษเปนหลก เนองจากเผชญขอจ ากดในการด าเนนนโยบายการคลง ภาระหนขนาดใหญและการขาดดลการคลงตอเนองจะกดดนการใชจายดานการคลงของสปป.ลาว และสงผลลบตอเนองถงการฟนตวทางเศรษฐกจในระยะขางหนา ในขณะเดยวกน นโยบายการเงนจะยงคงผอนคลายตอเนองเพอสนบสนนการฟนตวของเศรษฐกจ โดยธนาคารกลางสปป.ลาวไดลดอตราดอกเบยนโยบาย (จาก 4% เปน 3%) และลดอตราสวนเงนส ารองขนต าของธนาคาร (จาก 5% เปน 4% ส าหรบเงนสกลทองถน) ตงแตเมอตนป นอกจากน เมอวนท 10 กนยายน ธนาคารกลางสปป.ลาวไดประกาศโครงการสนเชอดอกเบยต าส าหรบธรกจ SME มลคารวม 2 แสนลานกบ รวมถงไดวางแผนอกหนงโครงการส าหรบการฟนตวหลงชวง COVID-19 มลคารวม 1.8 ลานลานกบ โดยสามารถสรปมาตรการกระตนทาง การคลงและการเงนของสปป.ลาวไดตามรปท 2 ในระยะสน การจดเกบรายไดภาครฐไดนอยลงสวนทางกบรายจายทเพมขน จะยงสงผลลบตอภาระ การช าระหนของสปป.ลาว การชะลอตวทางเศรษฐกจจะสงผลใหระดบหนสาธารณะของสปป.ลาวยงสงขน โดยรฐบาลสปป.ลาวประเมนวาระดบหนสาธารณะจะแตะระดบ 65-68% ของ GDP ในป 2020 ขณะท IMF และ World Bank คาดการณวาจะอยทระดบ 71% และ 65% ของ GDP ตามล าดบ ทงน Fitch Ratings ประเมนวาสปป.ลาวจะตองจายหนในรปเงนสกลตางประเทศรวมอกราว 500 ลานดอลลารสหรฐในชวงทเหลอของป 2020 และมมลคาหนทตองจายคนเฉลยตอปราว 1.1 พนลานดอลลารสหรฐตอไปในอก 4 ปขางหนา แมวาเงนทนส ารองระหวางประเทศ ณ เดอนกรกฎาคมจะเพมขนเปน 1.29 พนลานดอลลารสหรฐจาก 860 ลานดอลลารสหรฐในเดอนกอนหนา แตคาดวาเปนการเพมขนเพยงชวคราวและจะลดลงตอเนองจาก FDI ทฟนตวชา รายไดการทองเทยวทรวงลง รวมถงภาระหนในรปเงนสกลตางประเทศ นอกจากน เงนกบทออนคาลงตอเนองราว 4.1%YTD เทยบกบเงนดอลลารสหรฐ ณ วนท 16 ตลาคม ยงเปนอกปจจยทท าใหภาระหนในรปเงนสกลตางประเทศยงสงขน ในขณะเดยวกน ทางเลอกในการระดมทนของสปป.ลาวยงคอนขางจ ากดทามกลาง ความไมแนนอนของเศรษฐกจโลก รวมถงการทสปป.ลาวถกปรบลดอนดบความนาเชอถอจากทง Moody (Caa2 พรอมมมมองทางลบ) และ Fitch Ratings (CCC)

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ ADB, IMF และส านกขาวทองถน

รปท 2 : มาตรการทางการคลงและการเงนของสปป.ลาว

Fitch Ratings ปรบลดอนดบความนาเชอถอของสปป.ลาวลงเปน CCC1 (จาก B- แนวโนมเชงลบ) จากภาระหนสาธารณะทอยในระดบสงและชองทางการระดมทนทจ ากด ปจจยหลกทท าให Fitch ปรบลดอนดบความนาเชอถอของสปป.ลาว คอภาระหนในรปเงนสกลตางประเทศ ซงเปนความทาทายของรฐบาล สปป.ลาวทก าลงเผชญปญหาขาดแคลนเงนส ารองระหวางประเทศเชนกน นอกจากน การชะลอตวทางเศรษฐกจและการขาดดลการคลงตอเนองจะยงเพมความตองการเงนทนเพมเตม ขณะทชองทางระดมทนมอยจ ากด ในเดอนสงหาคม Moody’s ไดปรบลดอนดบความนาเชอถอของสปป.ลาวลงเปน Caa2 แนวโนมเชงลบ (จาก B3 แนวโนมเชงบวก) ซงอนดบเครดตปจจบนของสปป.ลาวจากทง Fitch Ratings และ Moody’s จดอยในกลม extremely speculative ทงน EIC มองวาการถกปรบลดอนดบความนาเชอถอจะยงสงผลใหการระดมทนเพมเตมส าหรบสปป.ลาวเปนไปไดยากขน จากความเสยงทสงขนโดยเฉพาะในตลาดเงนตางประเทศ เชน ตลาดตราสารหนไทย ดงนน สปป.ลาวจงอาจตองหนไปพงการระดมทนภายในประเทศแทน ซงจะเปน แรงกดดนตอทนส ารองระหวางประเทศทปจจบนอยในระดบต า อกทางเลอกในการระดมทนคอเมดเงนจากจนซงเรมมบทบาทมากขนในสปป.ลาว โดยเฉพาะในระบบโครงขายไฟฟาผานการเขารวมทนใน EDL-T ทงน จากรายงานของ World Bank เผยวาสปป.ลาวไมไดเขารวมในโครงการผอนผนภาระหนสนของกลมประเทศผน า G20 (G-20 Debt Service Suspension Initiative) แตอยางใด บรษท China Southern Power Grid และรฐวสาหกจไฟฟาสปป.ลาว (Electricite Du Laos) ไดรวมทนจดตง Electricite Du Laos Transmission Company Limited (EDL-T) แมจะยงไมมการเปดเผยโครงสรางผถอหนของ EDL-T แตส านกขาวรอยเตอร2 รายงานวา บรษทฝ งจนจะเปนผถอหนใหญของ EDL-T เนองจากสปป.ลาวจ าเปนตองเลยงความเสยงการผดช าระหน อยางไรกด EDL ไดปฏเสธรายงานดงกลาวของรอยเตอร3 โดยยนยนวาโครงขายไฟฟาของประเทศยงคงอยภายใตการควบคมดแลของทางการสปป.ลาว และการจดตงบรษท EDL-T มจดมงหมายเพอพฒนาโครงขายไฟฟาของประเทศดวยความชวยเหลอดานความเชยวชาญ จากจน อยางไรกด หนคงคางของ EDL ทอยในระดบสงยงคงเปนประเดนความกงวลหลกในดานความสามารถการช าระหน โดย Fitch Ratings รายงานวา ปจจบน EDL มหนคงคางรวม 5 พนลานดอลลารสหรฐ (26% ของ GDP) และสวนใหญเปนเงนกจากรฐบาล ดงนน ระดบหนของ EDL จงสรางแรงกดดนตอความสามารถในการช าระหนของรฐบาลสปป.ลาวดวยเชนกน

1 https://www.fitchratings.com/research/sovereigns/fitch-downgrades-laos-to-ccc-23-09-2020

หมายเหต : Fitch ไมไดใหแนวโนม (outlook) และสญลกษณ +/- (modifier) ส าหรบอนดบความเชอมนตงแตระดบ CCC ลงไป 2 https://in.reuters.com/article/china-laos/exclusive-taking-power-chinese-firm-to-run-laos-electric-grid-amid-default-warnings-idUKL4N2G122S 3 http://edl.com.la/hot_news_post.php?id=62

Financial Markets

แมเศรษฐกจสปป.ลาวจะผานจดต าสดไปแลว แต EIC คาดวาการฟนตวจะเปนไปอยางเชองชา จากอปสงคทชะลอตวและขอจ ากดในการท านโยบายการคลง กจกรรมทางเศรษฐกจในสปป.ลาวคาดวาจะปรบตวดขน จากชวงปดประเทศในไตรมาสท 2 เนองจากมการคลายมาตรการ lockdown สวนใหญ ทงในสปป.ลาวและในประเทศเพอนบาน อยางไรกด ตลาดแรงงานทยงออนแอจะยงเปนแรงกดดนตอการฟนตวของอปสงคภายในประเทศ ขณะทอปสงคตางประเทศคาดวาจะยงซบเซาเนองจากรายไดในประเทศคคารวงลงตอเนอง มาตรการปดพรมแดนเปนอกหนงปจจยทจ ากดการฟนตวทางเศรษฐกจ เพราะสงผลใหทงการขนสงสนคา ผานชายแดน จ านวนแรงงานยายถน (migrant worker) และจ านวนนกทองเทยวทเขามายงสปป.ลาวลดลง ส าหรบการเปดพรมแดนเพมเตมคาดวารฐบาลสปป.ลาวจะทยอยเลอกเปดเพยงบางดานเพอปองกนการระบาดระลอกท 2 ในประเทศ ส าหรบ FDI เขาสปป.ลาวคาดวาจะฟนตวอยางคอยเปนคอยไปจากฐานต าในปกอน เนองจากความ ไมแนนอนทางเศรษฐกจยงมอยสงทงในตางประเทศและในสปป.ลาว ซงเผชญปญหาความสามารถในการช าระหน ประเดนสดทาย การใชจายดานการคลงจะไมไดเพมขนมากนกจากขอจ ากดในการท านโยบายการคลง ขณะทนโยบายการเงนคาดวาจะมแนวโนมผอนคลายตอเนอง ทงนการชะลอตวของเศรษฐกจในปนสงผลใหความสามารถในการช าระหนของสปป.ลาวยงย าแยลง และเปนความเสยงหลกตอแนวโนมเศรษฐกจในระยะกลาง ในระยะกลาง สปป.ลาวเผชญขอจ ากดอยางมากทงในดานการช าระหนคนและการระดมทน สปป.ลาว มความตองการกยมเงนมากขนจากพษวกฤตเศรษฐกจ แตกลบเผชญขอจ ากดจากระดบหนสาธารณะทสงอยแลว ในปจจบน รวมถงการขาดดลการคลงตอเนอง สปป.ลาวอาจแบกรบความเสยงมากขนจากปญหาขาดแคลนทนส ารองระหวางประเทศ โดยเงนกบยงคงออนคาเทยบดอลลารสหรฐ ขณะทภาระหนในรปเงนสกลตางประเทศทตองช าระคนคาดวาจะมมลคาตอปราว 1.1 พนลานดอลลารสหรฐตอไปในอก 4 ปขางหนา นอกจากน การถกปรบลดอนดบความนาเชอถอจะสงผลใหสปป.ลาวมตนทนในการกยมสงขนและยงจ ากดชองทางการระดมทนในระยะยาว ทงนสปป.ลาวไมไดเขารวมในโครงการผอนผนภาระหนสนของกลมประเทศผน า G20 ดงนน จนจงมโอกาสกลายเปนผมบทบาทส าคญในการปรบโครงสรางหนของสปป.ลาวจากการรวมทนในโครงการตาง ๆ

EIC’s View

Laos’ Key Indicators Domestic Demand Unit 2015 2016 2017 2018 2019P 2020F 2021F Real GDP % YOY 7.3 7.0 6.8 6.3 5.0 -0.5 4.5 Consumer price index (average) % 1.3 1.8 0.7 2.0 3.3 6.5 4.9 Current account balance % of GDP -22.4 -11.0 -10.6 -12.0 -6.4 -8.7 -7.7 Policy rate (end of period) % 4.5 4.3 4.0 4.0 4.0 - -

Sources: International Monetary Fund (IMF) and Lao Authorities, EIC Analysis

การสงออกหดตวจากมาตรการ lockdown ในประเทศคคาและอปสงคตอสนคาวตถดบทชะลอตว

มาตรการปดพรมแดนคาดวาจะสงผลใหจ านวนนกทองเทยวหดตวสงในป 2020 (ขอมลลาสดยงไมเปดเผย)

Sources: Bank of the Lao PDR Sources: Ministry of Information, Culture, and Tourism

การฟนตวของ FDI ชะลอตวในไตรมาส 2 แตยงคงขยายตวเมอเทยบรายปจากผลของฐานทต า

มลคาสนเชอฟนตวตอเนองจากฐานต าในปทแลว ซงเปนผลจากเศรษฐกจทชะลอตว

Sources: Bank of the Lao PDR

Sources: Bank of the Lao PDR

คาเงนกบออนคาตอดอลลารสหรฐตอเนอง อตราเงนเฟอชะลอตวตอเนองตามอปสงคทซบเซา

Sources: Bloomberg Sources: Lao Statistics Bureau

Unit: Million Persons Unit: %YOY


การสงออกไทยไปลาวหดตว -12.4%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากการสงออกน ามนส าเรจรป (-29.7%YOY) และรถยนตและชนสวน (-40.9%YOY) ทหดตว

การน าเขาของไทยจากลาวขยายตว 8.8%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากอปสงค ตอการน า เข าไฟฟา ทยงแขงแกรง (+17.4%YOY)


การสงออกชายแดนไทยไปลาวหดตว -12.5%YOY ในชวง 8 เดอนแรกของป 2020 น า โดยการสงออกน ามนด เซล (-33.7%YOY) และรถยนต (-50.0%YOY) ทหดตว

การน าเขาชายแดนไทยจากลาวขยายตว 2.9%YOY ใน 8 เดอนแรกของป 2020 จากการน าเขาไฟฟาทขยายตว 14.7%YOY


TDI ไปลาวหดตวตอเนองในไตรมาส 2 จากผลของมาตรการ lockdown และความไมแนนอนทางเศรษฐกจทสงขน

ไทยยงคงไมไดรบนกทองเ ทยวจากลาวต งแตเ รมใชมาตรการปดพรมแดนในเดอนเมษายน


EIC ยงคงคาดการณการเตบโตของเมยนมาในปงบประมาณ 2019/2020 อยท 1.5% เทาเดม แตปรบลดการคาดการณส าหรบปงบประมาณ 2020/2021 เหลอ 4.0% เนองจากจ านวนผปวย COVID-19 กลบมาเพมขนอยางรวดเรวอกครงในชวงทผานมา เนองจากปงบประมาณปจจบนของเมยนมาสนสดในเดอนกนยายน EIC จงเหนวามาตรการปดเมองทเพงบงคบใชจะไมสงผลตอการเตบโตของปงบประมาณ 2019/2020 มากนก แตมแนวโนมจะเปนตวฉดการฟนตวทส าคญส าหรบปงบประมาณ 2020/2021 (ตลาคม 2020 ถง กนยายน 2021) จนถงวนท 16 ตลาคม เมยนมาเผชญกบตวเลขผปวย COVID-19 ทกลบมาเพมขนอยางรวดเรวโดยมยอดผปวยมากกวา 1,000 คนตอวน และมการใชมาตรการปดเมองในเมองส าคญตาง ๆ การระบาดเรมตนในรฐยะไขในวนท 16 สงหาคมเมอเจาหนาทยนยนวามการแพรเชอในทองถนในรอบ 1 เดอน (รปท 1 ซายมอ) ตงแตนนมา การแพรระบาดกไดลกลามไปทวประเทศ โดยเมองทใหญทสดของเมยนมาอยาง ยางกง กลายเปนศนยกลางการแพรระบาดแหงใหม ทางการไดใชมาตรการปดเมองเพอควบคมการแพรระบาด โดยรฐยะไขไดออกค าสงใหอยบานเมอวนท 26 สงหาคม ตามดวยการปดเมองยางกงในวนท 20 กนยายน (รปท 2 ขวามอ) รฐอน ๆ อยางมณฑะเลยและบาโกกไดรบค าสงใหปดบางเมองตงแตวนท 25 กนยายนดวยเชนกน โรงงานเครองนงหม (ตด-ท าให-บรรจ) ไดรบค าสงใหปดระหวางวนท 24 กนยายน ถง 21 ตลาคม (ขยายจากวนท 7 ตลาคม) ขณะทธรกจทไมมความจ าเปนอน ๆ ถกบงคบใหปดชวคราว ท าใหคนงานจ านวนมากไมไดรบคาแรง ในดานการเดนทางกไดรบผลกระทบอยางมากเชนกนเนองจากรฐบาลจ ากดการเดนทางขามเขตชมชน/รฐ และอนญาตเพยงยานพาหนะทด าเนนการโดยธรกจทมความจ าเปนและไดรบการอนมตจากรฐบาล นอกจากน ยงคงมการระงบเทยวบนระหวางประเทศและยตเทยวบนในประเทศเปนการชวคราว ท าใหแผนการเปดชายแดนมแนวโนมตองเลอนออกไป

Facts and Figures Population (2019) 54.05 million Labor force (2019) 24.69 million GDP (2019) 76.09 USD billion GDP per capita (2019) 1,407.81 USD GDP by sector (2019) Agriculture: 21.4%, Industry: 38.0%, Services: 40.7% Top exports (2019) Textile 31%, Natural Gas 22%

Economic Outlook

What to watch in 2020 การเลอกตงในป 2020 ของเมยนมาและผลกระทบตอการปฏรปและ

นโยบายในประเทศ

จ านวนผปวย COVID-19 ทเพมขนและการกลบมา

lockdown อกครง


การกลบมาใชมาตรการปดเมองอกครงท าใหกจกรรมทางเศรษฐกจลดลงอยางมาก ขอมล mobility data จาก Google ของจดหมายปลายทางทงหมดลดลงจนเกอบถงจดต าสดในเดอนเมษายนเมอเมยนมาใชมาตรการปดเมองเปนครงแรก ชใหเหนถงการอปโภคบรโภคและการเดนทางทลดลงฉบพลน (รปท 2) การเดนทางไปยงสถานทท างานกลดลงอยางมนยส าคญเชนกนเนองจากแรงงานเปลยนไปท างานทบานหรอ ถกบบใหอยบานเนองจากทท างานปด โดยเฉพาะโรงงานการผลตทไดรบผลกระทบอยางหนกเนองจากมการสงปดธรกจทไมมความจ าเปน ท าใหดชนผจดการฝายจดซอภาคการผลตลดลงเหลอ 35.9 ในเดอนกนยายน ซงถอเปนสถตระดบรองต าสด โดยมากกวาในเดอนเมษายนซงอยท 29.0 เพยงเลกนอย อยางไรกตาม การลดลงมากกวาในเดอนเมษายนเมอเทยบกนเดอนตอเดอน ชใหเหนวากจกรรมการผลตลดลงอยางรวดเรว เรว ๆ น มแผนจะอนญาตใหโรงงานกลบมาเปดไดอกครงในวนท 22 ตลาคม กระนนอปสงคทยงคงออนแอ การชะงกงนของหวงโซอปทานการผลต และคนงานทถกเลกจาง อาจยงคงเปนอปสรรคตอการฟนตวของภาคการผลต

รปท 1 : เมยนมากลบมาใชมาตรการปดเมองอกครงทามกลางตวเลขผปวย COVID-19 ทเพมขน

รปท 2 : ขอมล mobility data ของ Google แสดงตวเลขทลดฮวบเนองจากการกลบมาใชมาตรการปดเมองอกครง

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ WHO และ Oxford

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ WHO และ Oxford

การสงออกในปงบประมาณ 2019/2020 (ตลาคม 2019 ถง กนยายน 2020) ขยายตวเพยง 3.4%YOY โดยสวนมากมาจากการเตบโตทแขงแกรงกอนเกดวกฤต COVID-19 เมอดรายละเอยดจะเหนไดวา แมการสงออกของภาคการผลตจะเตบโตอยางแขงแกรงในชวงปลายไตรมาสทสนสดเดอนธนวาคม 2019 (เพมขน 40.4%YOY และคดเปน 54.7% ของการสงออก) แตมาตรการปดเมองและภาวะเศรษฐกจถดถอยทวโลกไดท าใหอปสงคตอสนคาของภาคการผลต อยางเชนเครองนงหม ในป 2020 ซบเซาลงอยางมาก ท าใหตวเลขในปงบประมาณทงปลดลง -3.2%YOY ในทางกลบกน สนคาเกษตรและผลตภณฑแรธาตขยายตว 14.2%YOY และ 27.7%YOY ตามล าดบตลอดทงปงบประมาณ อกหนงปจจยทกระทบการสงออกคอการปดชายแดน ซงจ ากดการขนสงสนคาไปยงประเทศจนและไทยซงเปนคคาการสงออกอนดบ 1 และ 2 ตามล าดบ โดยตลอดทงปงบประมาณ การคาชายแดนลดลง -0.9%YOY แมวาการสงออกจะกลบมาฟนตวอยางแขงแกรงในเดอนกนยายน แตมาตรการปดเมองครงใหมอาจเปนอปสรรคส าคญตอการฟนตวของการสงออกในอนาคต การสงออกในเดอนกนยายนกลบมาขยายตว 6.7%YOY เนองจากมการบงคบใชมาตรการปดเมองในชวงปลายเดอนเทานน อยางไรกตาม คาดวาภาคการผลตอาจไดเหนตวเลขการผลตทลดลงอยางมนยส าคญ ซงอาจท าใหการสงออกซบเซาได เนองจากมการปดธรกจทไมมความจ าเปน ยงไปกวานน การชะงกงนของหวงโซอปทานการผลตอาจสงผลกระทบตอการผลต ในพนททโรงงานยงด าเนนการอย ขณะทการจ ากดการเดนทางระหวางรฐมแนวโนมเปนอปสรรคตอการขนสงสนคา นอกจากน อาจมการควบคมเสนทางทตองผานดานตรวจบรเวณชายแดนของประเทศเพอนบานอยางจนและไทยเนองดวยความวตกกงวลตอ COVID-19 เมองรยลของจน (ขามจากเมองมเซะซงเปนจดผอนปรนทางการคาทใหญทสดของเมยนมา) ปดเมองเปนเวลา 1 สปดาหหลงพบผปวย COVID-19 ทเดนทางมาจากเมยนมา ขณะทประเทศไทยกยนยนวาพบผปวย COVID-19 ทเดนทางเขามาผานดานแมสอด และสดทาย สกลเงนจต ทแขงคาเปนอกปจจยส าคญทเปนอปสรรคตอการฟนตวของการสงออกในอนาคตอนใกลน การลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไดรบการอนมตในปงบประมาณ 2019/2020 ฟนตวดขน 32.9%YOY เปน 5,530 ลานดอลลารสหรฐ โดยมาจากภาคการไฟฟา (1,670 ลานดอลลารสหรฐ) และอสงหารมทรพย (1,100 ลานดอลลารสหรฐ) อยางไรกตาม แตละภาคสวนกฟนตวแตกตางกนไป ตวเลขการลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไดรบการอนมตในภาคการผลตลดลง -16.3%YOY ขณะทภาคการขนสงและสอสารลดลง -80.4%YOY เนองจากความไมแนนอนทเพมขน สงเกตวาแมวาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไดรบการอนมตจะฟนตวดขน แตมลคาการลงทนจรงกลบมแนวโนมชะลอตวเนองจากภาพรวมเศรษฐกจทมความไมแนนอนสง ส าหรบไตรมาสทจบลงในเดอนมนาคม 2020 มลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศลดลง -18.6%YOY ตามรายงานของ IMF นอกจากน การลงทนโดยตรงจากตางประเทศทไดรบการอนมตในภาคสวนไฟฟาและอสงหารมทรพยอาจตองเจอกบความเสยงดานการกระจกตวของการลงทนเนองจากมการลงทนเพยง 8 โครงการเมอเปรยบเทยบกบภาคการผลตทมถง 188 โครงการ และสดทาย จ านวนผปวย COVID-19 ทเพมขนอาจท าใหนกลงทนยงชะลอแผนการลงทนออกไป การปดธรกจและค าสงใหอยบานมแนวโนมท าใหการวางงานสงขนและสรางแรงกดดนตอการอปโภคบรโภคของภาคเอกชน ธรกจทเสยหายจากการปดเมองครงแรกในเดอนเมษายนอาจไมสามารถรบการปดเมองอกครงได สงผลใหอาจมการปดบรษทรวมถงเลกจางเปนรอบท 2 โดยเฉพาะอยางยงโรงงานเครองนงหม ซงไดรบผลกระทบอยางหนกจากอปสงคทต าและตอนนกถกบงคบใหปดเปนเวลา 1 เดอน แมวาทางการไดอนญาตใหโรงงานกลบมาเปดอกครงในวนท 22 ตลาคม แตการชะงกงนของหวงโซอปทานการผลต คาใชจายส าหรบมาตรการปองกน COVID-19 และอปสงคทต าอาจบบใหธรกจตองลดขนาดหรอหยดด าเนนการตอไป

เชนเดยวกบแรงงานในภาคสวนทไมสามารถปรบตวกบการท างานจากทบานไดอยางภาคการผลต การคาสงและคาปลก และการกอสราง อาจเสยหายจากรายไดทลดลงระหวางชวงปดเมอง ตามรายงานขององคการแรงงานระหวางประเทศ ระบวาทง 3 ภาคสวนนจางแรงงานทงหมด 7.4 ลานคน (คดเปน 31.3% จากแรงงานทงหมด) สวน IHS Markit รายงานวา บรษท 16% ทเขารวมการส ารวจดชนผจดการฝายจดซอภาคการผลต ในเดอนกนยายนไดรายงานวาลดการจางลง การปดเมองทยดเยออาจท าใหเกดแผลเปนตอเศรษฐกจและการจางงานในระยะยาวเนองจากมการปดธรกจ มการเลกจางงานมากขน และฐานะทางการเงนของครวเรอนก าลงออนแอ ในการรบมอกบการกลบมาใชมาตรการปดเมองอกครง รฐบาลไดชวยสนบสนนรายไดและสงเสรมการฟนตวทางเศรษฐกจ ชวงปลายเดอนกนยายน รฐบาลไดประกาศใหบรการสนเชอดอกเบยต าทมมลคา 555,000 ลานจตกบขาราชการประจ าแบบไมมดอกเบย มระยะเวลาผอนผน 6 เดอน และมระยะเวลาผอนช าระ 1 ป นอกจากน รฐบาลยงประกาศวาจะใหเงนอดหนน 40% ของเงนเดอนแกแรงงานในยางกงทจายประกนสงคมและถกบงคบใหอยบาน และรฐก าลงวางแผนจะแจกจายเงนสด 30,000 จตแกแรงงานทไมอยในระบบประกนสงคม นอกจากน รฐบาลก าลงวางแผนแจกจายเงนสดใหแกคนจน คนพการ เกษตรกร และผทอาศยในรฐยะไข ขณะทการผอนผนการยนภาษจากตอนแรกทก าหนดไวจนถงสนปงบประมาณถกเลอนออกไปจนถงสนเดอนธนวาคม 2020 ทงนมาตรการและนโยบายทางการเงนและการคลงทรฐประกาศจะอยในรปท 3

รปท 3 : นโยบายทางการเงนและการคลงทส าคญของเมยนมา


มาตรการกระตนเศรษฐกจอาจท าใหเมยนมาขาดดลการคลงมากขนและหนสาธารณะสงขน แตยงคงสามารถจดการความเสยงดานเสถยรภาพการคลงได นอกจากคาใชจายทสงขนแลว รายรบของรฐบาล กลดลงเนองจากราคาสนคาหมวดพลงงานทลดลง มาตรการผอนผนดานภาษ และภาพรวมของเศรษฐกจ ทชะลอตวลง เพอชดเชยการขาดดล เมยนมาไดรบเงนกเงอนไขผอนปรนทงในระดบทวภาคและพหภาค ขณะทภายในประเทศ ธนาคารกลางแหงเมยนมาไดจ าหนายตวเงนคลงผานการประมลเพอระดมทน แมการกยมนคาดวาจะท าใหเกดหนสาธารณะมากขน เมอสนปงบประมาณ 2018/2019 IMF ประเมนวาหนสาธารณะ ของเมยนมาจะอยทประมาณ 38.1% ของ GDP โดยคาดวาหนตางประเทศคดเปน 38.2% สวนหนในประเทศคดเปน 61.8% ของหนสาธารณะรวม มการแสดงความกงวลในเรองก าหนดการการเลอกตงทวไปทก าลงจะมาถงในวนท 8 พฤศจกายน 2020 ของเมยนมาทามกลางยอดผปวย COVID-19 ทเพมสงขน การหาเสยงเลอกตงแบบลงพนทถกจ ากดเนองจากมการปดเมองและจ ากดการเดนทาง นอกจากน การทขาวและสอถกจดวาเปนธรกจทไมมความจ าเปน ท าใหการลงขาวของสอเกยวกบการเลอกตงทวไปถกจ ากดดวย ท าใหเกดความกงวลในเรองก าหนดการ ของการเลอกตงทวไป โดยเฉพาะเมอจ านวนผปวย COVID-19 ยงคงเพมขนเรอย ๆ ซงมผโตแยงวาการรวมตวกนอาจท าใหอตราการตดเชอเพมสงขน ทงนจนถงวนท 20 ตลาคม ยงไมมแผนเลอนการเลอกตงแตอยางใด แมวาพรรคการเมอง 24 พรรคจะรางจดหมายถงคณะกรรมการเลอกตงเพอขอเลอนการเลอกตงแลวกตาม ณ วนท 19 ตลาคม เงนจตแขงคาขน 12.6%YTD เมอเทยบกบเงนดอลลารสหรฐ และ 15.8% เมอเทยบกบคาเงนบาทแมวาธนาคารกลางจะเขามาแทรกแซงกตาม มหลายปจจยทสงผลตอการแขงคาอยางตอเนอง ไดแก มลคาการลงทนโดยตรงจากตางประเทศทฟนตวดขนจากฐานต า การใชเงนดอลลารสหรฐซอสนคานอยลงในชวงทกจกรรมทางเศรษฐกจลดลง และความพยายามในการลดบทบาทคาเงนดอลลารสหรฐ โดยธนาคารกลาง รวมถงการทเงนดอลลารสหรฐออนคาลง ธนาคารกลางแหงเมยนมาไดเขามาแทรกแซงตลาดแลกเปลยนเงนตราตางประเทศโดยการซอเงนดอลลารสหรฐผาน FX auction เพอควบคมเงนจตทแขงคา ณ การประมลของวนท 9 ตลาคม ธนาคารกลางไดซอเงนดอลลารสหรฐในเดอนตลาคมไปแลวเปนจ านวน 26.6 ลานดอลลารสหรฐ การแขงคาของเงนจตยงน าไปสทนส ารองระหวางประเทศทเพมขน ซงขอมลลาสดแสดงใหเหนวาเพมขน 11.1%YOY ในเดอนมถนายน เปน 5,800 ลานดอลลารสหรฐ ขณะเดยวกน ความไมแนนอนของตลาดการเงนอาจท าใหเงนจตแขงคาขนดงทเคยเหนมาแลวเมอวนท 3 ถง 10 มนาคม 2020 ทเงนจต แขงคาขน 7.2% กอนจะลดลงในภายหลง (แมวาจะยงแขงคาอยางตอเนองตงแตนนมา) เงนจตทแขงคาขน มแนวโนมเปนอปสรรคตอการฟนตวของเศรษฐกจของเมยนมาในปงบประมาณ 2020/2021 เนองจากความสามารถในการแขงขนของการสงออกลดลง ขณะทคาเงนทมความผนผวนสงอาจท าใหนกลงทนตางชาตเลอนแผนการลงทนออกไปกอน

Financial Markets

EIC’s View

ตวเลขผปวย COVID-19 ทกลบมาเพมขนอาจท าใหเศรษฐกจของเมยนมาตองเผชญกบความทาทาย ในอนาคตอนใกล ขอมลความถสงแสดงใหเหนวากจกรรมทางเศรษฐกจลดฮวบอยางรนแรงเนองจากมาตรการปดเมอง สวนดชนผจดการฝายจดซอภาคการผลตกตกลงจนเกอบจะถงจดต าสดในเดอนเมษายน มาตรการปดเมองทไดเรมบงคบใช มแนวโนมจะเพมภาระแกบรษทและฐานะทางการเงนของครวเรอนซงอาจไมมนคงอยแลว จากการปดเมองครงแรกและอปสงคทออนแอ ธรกจทไมมความจ าเปนทไดรบค าสงใหปดอาจจ าเปนตองลดขนาดหรอหยดด าเนนการ มโอกาสท าใหตวเลขการวางงานเพมขน การชะงกงนของหวงโซอปทานการผลต คาใชจาย ทเพมสงขนอนเนองมาจากมาตรการปองกน COVID-19 และอปสงคทต าอาจท าใหบรษทตองลดขนาด การด าเนนการแมจะไดรบอนญาตใหเปดไดกตาม นอกจากน การปดธรกจและการวางงานทเพมขนอาจกอใหเกดแผลเปนตอเศรษฐกจ โดยกระทบการอปโภคบรโภคของภาคเอกชน ในแงของอปสงคจากตางประเทศ การสงออกและการลงทนโดยตรงจากตางประเทศยงชะลอตวลงเนองจากการผลตทลดลง ความไมแนนอนทเพมขน และมาตรการปดเมองทไมเออใหเกดกจกรรมทางเศรษฐกจ รฐบาลไดเรมใชมาตรการดานรายไดใหมเพอสงเสรมเศรษฐกจ ท าใหการคลงขาดดลมากขน เนองจากรายไดของธรกจและครวเรอนลดลงอนเนองมาจากมาตรการปดประเทศ รฐบาลเมยนมาจงไดวางแผนใชมาตรการ แจกจายเงนสด ชดเชยคาจาง และใหบรการสนเชอดอกเบยต าเพอใหมสภาพคลอง มาตรการนอาจท าใหการคลง ขาดดลมากยงขนในปน สงผลใหมการกยมมากขนทงในและนอกประเทศเพอน ามาเปนทนใหคาใชจาย อยางไรกตาม หนสาธารณะของเมยนมาอยท 38.1% ของ GDP ยงคอนขางต าเมอเทยบกบประเทศ CLMV อน ๆ ยงไปกวานน หนสาธารณะมากกวา 60% ยงเปนหนภายในประเทศ เมยนมามทาทบรหารจดการการคลงได จงอาจยงคงกยมไดอกเพอสงเสรมเศรษฐกจในประเทศทภาพรวมขณะนยงซบเซา การเลอกตงทวไปและการแขงคาของเงนจตเปนประเดนทตองเฝาจบตาด จนถงวนท 20 ตลาคม แมวา จะยงไมมแผนเลอนการเลอกตงทมก าหนดจดขนในวนท 8 พฤศจกายน 2020 แตยอดผปวย COVID-19 ทเพมขนไดท าใหเกดความกงวลในดานก าหนดการและกระบวนการการเลอกตง ในแงของนโยบายในการเลอกตง หลายพรรคชนโยบายเปดเสรทางเศรษฐกจและสนบสนนการลงทนเปนสวนหนงของการหาเสยง ซงเนนไปทแผนเศรษฐกจในอนาคต โดยเฉพาะในชวงทมการปดเมองครงใหมน ในแงของคาเงนจต แมวาธนาคารกลางจะเขามาแทรกแซง แตเงนจตกยงคงแขงคาตอไปเมอเทยบกบเงนดอลลารสหรฐ ซงอาจเปนอปสรรคใหมตอการฟนตวทางเศรษฐกจเนองจากการสงออกชะลอตว

Myanmar’s Key Indicators Domestic Demand Unit 2015 2016 2017 2018 2019 2020F 2021F Real GDP % YOY 7.0 5.9 6.8 6.4 6.8 1.5 4.0 Consumer price index (average) % 7.3 9.1 4.6 5.9 8.6 6.1 6.2 Current account balance % of GDP -3.5 -4.2 -6.8 -4.7 -2.6 -3.5 -4.4 Policy rate (end of period) % 10 10 10 10 10 - -

Sources: International Monetary Fund (IMF) and Myanmar Authorities, EIC Analysis (2020F = FY19/20, GDP is rebased to 2015/16 prices)

การปดโรงงาน การหยดชะงกของหวงโซอปทาน และการปดดานชายแดนชวคราวอาจกดดนการฟนตวของภาคการสงออก

การทองเทยวหยดชะงกตงแตเดอนเมษายนหลงมการบงคบใชมาตรการปดพรมแดน

Sources: Ministry of Planning and Finance Sources: Ministry of Planning and Finance

FDI อาจฟนตวชะลอลงในระยะขางหนาจากความเชอมนของนกลงทนทลดลงและความไมแนนอนทางเศรษฐกจทสงขน

ดชนผจดการฝายจดซอภาคการผลตลดลงหลงการกลบมาใชมาตรการ lockdown และการสงปดธรกจทไมจ าเปน

Sources: IMF

Sources: IHS Markit

คาเงนจตแขงคาตอดอลลารสหรฐตอเนอง อตราเงนเฟอพนฐานลดลงหลงไมมผลจากการขนคาไฟฟา

Sources: Bloomberg Sources: Central Statistical Organization

Expansion

Contraction


การสงออกไทยไปเมยนมาหดตว -11.5%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากการสงออกน ามนส าเรจรป (-32.9%YOY) และเคมภณฑ (-15.5%YOY) ทลดลง

การน าเขาไทยจากเมยนมาหดตว -10.7%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากการน าเขากาซธรรมชาตทหดตว -23.5%YOY


การสงออกชายแดนไทยไปเมยนมาหดตว -11.2%YOY ใน 8 เ ด อ น แ ร ก ข อ ง ป 2020 จ า ก ก า ร ส ง อ อ กน า มน ด เ ซ ล (-36.3%YOY) และผาทอและดาย (-26.9%YOY) ทหดตว

การน าเขาชายแดนไทยจากเมยนมาหดตว -14.9%YOY ใน 8 เดอนแรกของป 2020 ปจจยหลกมาจากการน าเขากาซธรรมชาตทหดตว -24.7%YOY


TDI สเมยนมาเรงตวขนในไตรมาส 2 โดยเมยนมาเปนประเทศเดยวในกลมประเทศ CLMV ท TDI สงขนจากไตรมาสหนง

ไทยยงคงไมไดรบนกทองเทยวจากเมยนมาหลงใชมาตรการปดพรมแดนในเดอนเมษายน


What to watch in 2020


เวยดนามสามารถควบคมสถานการณ COVID-19 ทกลบมาระบาดอกครงในเดอนกรกฎาคม-สงหาคม หลงจากทเกดการระบาดระลอกท 3 ในชวงปลายเดอนกรกฎาคม 2020 รฐบาลเวยดนามไดประกาศ lockdown เมองดานงซงเปนตนตอของการระบาด และเมองหลกอน ๆ ซงรวมถงกรงฮานอยและนครโฮจมนหในทนท มาตรการ lockdown ทเขมงวดสงผลใหเวยดนามสามารถเขาควบคมการระบาดของ COVID-19 ไดโดยไมมการตดเชอภายในประเทศเพมตงแตวนท 2 กนยายน (รปท 1 ซาย) หลงจากทสามารถควบคมการระบาดไดแลว เวยดนามจงทยอยผอนคลายมาตรการ lockdown โดยเรมเปดเมองและอนญาตใหมการเดนทางภายในประเทศได สงผลใหกจกรรมทางเศรษฐกจและความเชอมนผบรโภคกลบมาฟนตว สะทอนจากขอมล Google Mobility ในชวงตนเดอนกนยายน ซงกลบขนมาอยในระดบใกลเคยงกบกอนเกดการระบาดของ COVID-19 (รปท 2 ขวา) นอกจากน ตงแตชวงปลายเดอนกนยายน ทางการเวยดนามไดกลบมาเปดเสนทางบนตางประเทศระหวางเวยดนามกบจน ญปน เกาหลใต ไตหวน กมพชา และสปป.ลาว แตยงคงจ ากดผทเดนทางเขาประเทศเพยงนกการทต แรงงานทกษะสง และนกลงทนเทานน

Facts and Figures Population (2019) 96.48 million Labor force (2019) 55.8 million GDP (2019) 261.92 USD billion GDP per capita (2019) 2,714.74 USD GDP by sector (2019) Agriculture: 14%, Industry: 34%, Services: 43% Top exports (2019) Electronics and parts 34%, Garments and footwear 19%

Economic Outlook

ผลกระทบตอเศรษฐกจเวยดนามจากการระบาดของ

COVID-19 และภาวะเศรษฐกจโลกถดถอย

ผลการสบสวนกรณบดเบอนคาเงนโดยทางการสหรฐฯ

ซงเรมในเดอนตลาคม

รปท 1 : กจกรรมทางเศรษฐกจกลบมาฟนตวหลงจากทางการเวยดนามสามารถควบคม การระบาดระลอกท 3 ได

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ WHO และ Google

เศรษฐกจเวยดนามยงคงแขงแกรงแมเผชญสถานการณ COVID-19 ดวยแรงสนบสนนจากการสงออก การเขาควบคมการระบาดไดส าเรจรวดเรวสงผลใหเศรษฐกจภายในเวยดนามกลบมาฟนตวไดเรว โดยเศรษฐกจเวยดนามฟนตวตามการคาดการณกลบมาท 2.6%YOY ในไตรมาสท 3 ของป 2020 ทงนจากแนวโนมการฟนตวทางเศรษฐกจทด EIC ยงคงตวเลขคาดการณการเตบโตของเศรษฐกจเวยดนามท 2.3% ในป 2020 และประเมนวาเวยดนามจะกลบมาขยายตวในระดบเดยวกบคาเฉลย กอนหนาทราว 7.0% ในป 2021 เศรษฐกจเวยดนามกลบมาขยายตว 2.6%YOY ในไตรมาสท 3 ของป 2020 (จาก 0.4%YOY ในไตรมาสกอน) โดยเปนการฟนตวอยางทวถงในทกอตสาหกรรม อตสาหกรรมบรการเปนภาคทกลบมาฟนตวแขงแกรงทสดหลงการคลายมาตรการ lockdown (กลบมาเตบโต 2.7%YOY จาก -1.9%YOY ในไตรมาสท 2) โดยเฉพาะภาคบรการทพกแรมและบรการอาหาร รวมถงภาคบรการขนสงและสถานทเกบสนคา ขณะทภาคอตสาหกรรมกลบมาขยายตวเชนกนท 2.9%YOY (จาก 1.7%YOY ในไตรมาสท 2) โดยภาคการผลตกลบมาเตบโตสงขนจาก 3.4% ในไตรมาสท 2 เปน 3.9% ในไตรมาสท 3 ในขณะเดยวกน อตสาหกรรมเกษตรซงไดรบผลกระทบ จาก COVID-19 นอยทสด ขยายตว 2.9%YOY (จาก 1.8%YOY ในไตรมาสท 2) โดยไดแรงสนบสนนบางสวนจากการทเวยดนามกลบมาสงออกขาวในเดอนพฤษภาคม ในดานอปสงคตางประเทศ การสงออกเวยดนามกลบมาขยายตวไดด โดยมลคาสงออกเตบโต 11.1%YOY ในไตรมาสท 3 ของป 2020 (จากทหดตว -6.9%YOY ในไตรมาสท 2) การสงออกคอมพวเตอร เครองใชไฟฟา และอะไหล (สดสวนรวม 13.6% ของมลคาสงออกในป 2019) ยงคงเปนหมวดสนคาหลกทชวยผลกดนการสงออก โดยการเตบโตของมลคาสงออกสนคาในหมวดดงกลาวเรงตวขนเปน 26.8%YOY ในไตรมาสท 3 ของป 2020 (จาก 22.5%YOY ในไตรมาสท 2) ซงเทรนดการท างานจากทบาน (work from home) และการเรยนการสอนผานระบบออนไลนหลงจากทโรงเรยนและมหาวทยาลยกลบมาเปดสอนอกครงในชวงหลงของป สงผลใหคอมพวเตอรและเครองใชไฟฟายงคงเปนทตองการในตลาดโลก ทงนในบรรดาสนคาสงออกหลก ในไตรมาสท 3 ป 2020 การสงออกโทรศพทมอถอและชนสวน (สดสวน 19.4%) กลบมาฟนตวอยางแขงแกรง โดยมมลคาการสงออกเตบโต 3.8%YOY (จาก -20.1%YOY ในไตรมาสท 2) ขณะทการสงออกสงทอและเครองนงหม (สดสวน 12.4%) กลบมาฟนตวเชนกนโดยตวเลขสงออกสงทอและเครองนงหมตดลบลดลงอยท -7.2%YOY (จาก -23.7%YOY ในไตรมาสท 2) ในระยะขางหนา การสงออกเวยดนามมแนวโนมขยายตวไดดตามการฟนตวของอปสงคโลก โดยเวยดนามมขอไดเปรยบในโลกยค “new normal” ในฐานะผสงออกสนคาคอมพวเตอร นอกจากน การสงออกสนคาไปยงสหภาพยโรป (สดสวน 15.7% ในป 2019) ซงปลอดภาษภายใตขอตกลงการคา EVFTA จะเปนอกแรงสนบสนนใหการสงออกเวยดนามเตบโตไดในระยะขางหนา โดย EVFTA เรมมผลบงคบใชเมอวนท 1 สงหาคม อยางไรกด การสงออกไปยงสหรฐฯ ซงเปนตลาดสงออกขนาดใหญทสดของเวยดนาม (สดสวน 23.4%) ยงคงเผชญความเสยงดานต า เนองจากเวยดนามถกขนบญชเปนประเทศผบดเบอนคาเงน (Currency Manipulator) โดยหลงจากทเพมเวยดนามเขาในรายชอประเทศทเขาขายบดเบอนคาเงนเมอป 2019 กระทรวงการคลงสหรฐฯ ไดเรมกระบวนการสอบสวนเวยดนามตามมาตรา 301 ซงเปนขนตอนเดยวกบครงทสหรฐฯ ใชสอบสวนจนและขนภาษน าเขาสนคาจนมายงสหรฐฯ ดงนน ผลการสอบสวนในกรณดงกลาวอาจน าไปสการขนภาษสนคาเวยดนามทน าเขามายงสหรฐฯ ไดเชนกน และจะสงผลลบตอการสงออกเวยดนาม ไปยงสหรฐฯ ในระยะขางหนา

นกทองเทยวตางชาตทเดนทางเขามายงเวยดนาม (สรางรายไดคดเปนสดสวน 6.9% ของ GDP) ยงคงตดลบในไตรมาสท 3 ของป 2020 จ านวนนกทองเทยวตางชาตในเวยดนามหดตว -70.6%YOY ในชวง 9 เดอนแรกของป 2020 หลงจากทเวยดนามสงปดพรมแดนตงแตชวงปลายเดอนมนาคม แมวาเวยดนามจะเรมเปดเสนทางบนพาณชยกบประเทศเพอนบานแถบเอเชยแลวในชวงปลายเดอนกนยายนหลงสามารถควบคมการระบาดของ COVID-19 ในเดอนกรกฎาคม-สงหาคมไดส าเรจ แตยงจ ากดไมใหนกทองเทยวเดนทางเขาประเทศในระยะแรก ทงนสภาการเดนทางและการทองเทยวโลก (World Travel and Tourism Council) รายงานวา การใชจายของนกทองเทยวตางชาตมสดสวนคดเปน 55% ของรายไดการทองเทยวของเวยดนาม ในป 2019 หมายความวาภาคการทองเทยวของเวยดนามยงตองพงพา 45% ทเหลอจากการทองเทยวภายในประเทศ ซงรฐบาลเวยดนามไดใหการสงเสรมผานมาตรการเงนสนบสนนคาตวเครองบนและคาทพก การเบกจาย FDI (คดเปน 6% ของ GDP) และทนจดทะเบยนรวงลงในชวง 9 เดอนแรกของป 2020 ทามกลางความไมแนนอนของเศรษฐกจโลก ในระหวางเดอนมกราคม-กนยายน 2020 การเบกจาย FDI (disbursement) หดตวลง -3.2%YOY เปน 1.37 หมนลานดอลลารสหรฐ ขณะท FDI จดทะเบยนรวม (รวมทนจดทะเบยนใหม ทนจดทะเบยนเพมเตม และเงนลงทนเพม) มมลคารวม 2.12 หมนลานดอลลารสหรฐหรอลดลง -18.9%YOY โดยมลคา FDI จดทะเบยนรวมลดลงจากเงนลงทนเพม (จากการซอขายหนบรษท) ซงรวงลง -44.9%YOY ขณะทมลคาทนจดทะเบยนใหมลดลงเลกนอยราว -5.6%YOY สวนทนจดทะเบยนเพมเตมยงคงขยายตว 6.8%YOY ทงนการลงทนทงในโครงการใหมและโครงการปจจบนทมมลคารวมใกลเคยงกบเมดเงนลงทนในป 2019 สะทอนถงความเชอมนของนกลงทนตอเศรษฐกจเวยดนามในระยะยาว ส าหรบ ภาคการผลต FDI ในอตสาหกรรมเปาหมาย (คดเปนสดสวน 64.7% ของ FDI รวมในป 2019) หดตวลงถง -45.4% ในชวง 9 เดอนแรกของป 2020 อยางไรกด การหดตวของ FDI ในอตสาหกรรมดงกลาวมาจากการทวสาหกจขามชาตเลอนแผนการลงทนออกไปตามความไมแนนอนของอปสงคโลก และคาดวาเปนการหดตวเพยงชวคราวเทานน ดงนน EIC จงยงคงมมมองทางบวกตออตสาหกรรมการผลตของเวยดนามในระยะยาว ในอกดานหนง เศรษฐกจภายในประเทศของเวยดนามสามารถรบมอไดดกบผลกระทบจาก COVID-19 ทกลบมาระบาดอกครงในชวงเดอนกรกฎาคม-สงหาคม แมกจกรรมทางเศรษฐกจททยอยฟนตวจะไดรบผลลบจากมาตรการ lockdown บางสวน แตหลงจากทภาครฐสามารถควบคมการระบาดไดแลว ตวชวดทางเศรษฐกจและขอมลเรวตางบงชวาเศรษฐกจภายในเวยดนามไดเรมกลบมาฟนตวทงในดานการจางงาน การบรโภค และการผลต อตราวางงานในเวยดนามลดลงเลกนอยในไตรมาสท 3 ของป 2020 แมมการประกาศมาตรการ lockdown บางสวน อตราวางงานโดยรวมลดลงจากระดบสงสดท 2.7% ในไตรมาสท 2 เปน 2.5% ในไตรมาสท 3 ของป 2020 โดยอตราวางงานในกลมคนท างานในเมอง (urban worker) ลดลงอยางมากจาก 4.5% เปน 4.0% แมจะมการประกาศมาตรการ lockdown ในหลายเมองหลกระหวางกรกฎาคม-สงหาคม ยอดคาปลกกลบมาฟนตวแขงแกรงและขยายตวตอเนองในชวงไตรมาสท 3 ของป 2020 หลงภาครฐคลายมาตรการ lockdown ยอดคาปลกรวม (สนคาและบรการ) ขยายตว 4.5%YOY ในไตรมาสท 3 จากทหดตว -7.4%YOY ในไตรมาสกอนหนา ในภาพรวมยอดคาปลกเพมขนเลกนอยทราว 0.7%YOY ในชวง 9 เดอนแรกของป น าโดยยอดขายสนคาเพอการบรโภคซงเตบโต 4.8%YOY ในขณะทยอดขายจากการทองเทยวและการใชบรการอน ๆ ยงคงหดตวลง -9.4%YOY ทงนหากเทยบเปนรายเดอน ยอดคาปลกรวมขยายตว 4.9%YOY ในเดอนกรกฎาคมและเดอนกนยายน แตรวงลงเลกนอยทราว 3.6%YOY ในเดอนสงหาคมระหวางการใช

มาตรการ lockdown บางสวน ในขณะเดยวกน ยอดขายสนคาคงทน เชน รถยนต เรมกลบมาฟนตวเชนกน โดยยอดขายรถยนตหดตวเพยง -3.7%YOY ในเดอนสงหาคม เทยบกบ -9.5%YOY ในเดอนกรกฎาคม ในฝงของการผลต ดชนการผลตภาคอตสาหกรรม (IPI) ฟนตวตอเนองเชนกน แมเผชญสถานการณการระบาดของ COVID-19 ดชนการผลตภาคอตสาหกรรมของเวยดนามเพมขน 3.6%YOY ในไตรมาสท 3 ของป 2020 จากทรวงลง -4.9%YOY ในไตรมาสท 2 โดยหลงจากทหดตวรนแรงในชวงเดอนเมษายน-พฤษภาคม ดชนการผลตภาคอคสาหกรรมกลบมาฟนตวและทรงตวเหนอระดบ 4%YOY ทกเดอนตงแตเดอนเมษายน-กนยายน ยกเวนในเดอนสงหาคมทหดตวลง -2.1%YOY จากมาตรการ lockdown บางสวน และมแนวโนมฟนตวอยางทวถงในเกอบทกหมวดสนคา อยางไรกด ดชนการผลตภาคอตสาหกรรมเฉลยตงแตตนป (1%YOY) ยงคงอยต ากวาคาเฉลยในป 2019 ท 7.6%YOY เวยดนามไดใชนโยบายกระตนทางการเงนและการคลงขนาดใหญอยางตอเนองเพอผลกดนการเตบโตและการฟนตวของเศรษฐกจ รายงานของธนาคารพฒนาเอเชย (ADB) เผยวา งบประมาณกระตนเศรษฐกจของเวยดนามมมลคารวม 2.65 หมนลานดอลลารสหรฐ (10.1% ของ GDP) ซงถอวาเปนนโยบายกระตนขนาดใหญทสดในบรรดากลมประเทศ CLMV โดยเราสามารถสรปมาตรการกระตนเศรษฐกจทงหมดไดตามรปท 2 ในดานนโนบายการเงน การระบาดระลอกท 3 สงผลใหธนาคารกลางเวยดนาม (State Bank of Vietnam : SBV) ปรบลดอตราดอกเบยนโยบายลง 50 bps ในวนท 1 ตลาคม 2020 ตงแตเดอนมกราคม SBV ไดปรบลดอตราดอกเบยนโยบาย (refinancing rate) ลง 200 bps แบงเปน 100 bps ในเดอนมนาคม 50 bps ในเดอนพฤษภาคม และอก 50 bps ในเดอนตลาคม สงผลใหอตราดอกเบยนโยบายในปจจบนลดลงเปน 4.0% SBV รายงานวาการปรบลดอตราดอกเบยนโยบายเปนไปเพอสนบสนนการฟนตวของเศรษฐกจ ทงน EIC คาดวา SBV จะยงคงเดนหนานโยบายการเงนแบบผอนคลายตอไป และอาจปรบลดอตราดอกเบยนโยบายลงอกหากความเสยงดานต าเพมสงขน โดยเวยดนามยงมขดความสามารถการท านโยบายการเงน (policy space) ทเพยงพอทจะปรบลดอตราดอกเบยลงไดอก เนองจากอตราเงนเฟอยงอยในระดบต า โดยปรบตวลงเปน 2.98% ในเดอนกนยายน (ต ากวาระดบเปาหมายท 4%) ขณะทคาเงนดองคอนขางคงท ความเสยงดานหนาผาทางการคลง (fiscal cliff) ยงคอนขางต า เนองจากเวยดนามมมาตรการปรบโครงสรางทางการคลงและโครงสรางหน อกทงมขดความสามารถในการท านโยบายการคลงทเพยงพอ ตงแตตนป 2020 รฐบาลเวยดนามไดด าเนนมาตรการทางการคลงหลายชด เชน การเลอนการจายภาษเปนเวลา 5 เดอนส าหรบภาษมลคาเพม ภาษเงนไดนตบคคล ภาษเงนไดบคคล และคาเชาทดน รวมถงการลดคาธรรมเนยมในหลายภาคอตสาหกรรม เปนตน มาตรการทางการคลงสวนใหญยงไมมก าหนดเวลาสนสดแนนอน และรฐบาลเวยดนามไดขยายเวลาส าหรบบางมาตรการทหมดอายไปจนถงไตรมาสแรกของป 2021 เชน มาตรการเงนสนบสนนคาธรรมเนยมการบน เปนตน ยกเวนนโยบายแจกเงนแกครวเรอนยากจน และครวเรอนวางงานรวม 36 ลานดอง ซงเปนมาตรการระยะสนระหวางเดอนเมษายน-มถนายน และหมดอายไปแลว นอกจากน ส าหรบมาตรการสนบสนนเงนก รฐบาลเวยดนามไดอดฉดเงนรวม 300 ลานลานดองภายใตการดแลของ SBV เพอปรบโครงสรางหนของธรกจและครวเรอนทไดรบผลกระทบ มาตรการดงกลาวมผลถงระยะเวลา 3 เดอนหลงจากททางการสามารถควบคมการระบาดไดแลว โดยรฐบาลเวยดนามไมไดประกาศใชมาตรการขนาดใหญเพมเตมระหวางการระบาดระลอกใหมในเดอนกรกฎาคม-สงหาคม นอกจากน World Bank ไดประเมนวาระดบหนสาธารณะเวยดนามจะอยท 56.1% ของ GDP ณ สนป 2020 ดงนน EIC จงมองวา

เวยดนามจะยงมขดความสามารถในการท านโยบายการคลงไดเพยงพอส าหรบมาตรการกระตนเศรษฐกจเพมเตม ณ วนท 6 ตลาคม คาเงนดองเทยบดอลลารสหรฐตงแตตนปยงคอนขางคงท แต SBV อาจมทนส ารองระหวางประเทศรองรบนอยลง World Bank ประเมนวามลคาเกนดลบญชเดนสะพดของเวยดนามจะลดลงเปน 0.1% ของ GDP ในป 2020 และอาจเปนแรงกดดนใหเงนดองออนคา ซงทนส ารองระหว างประเทศเวยดนามททยอยเพมขนในชวงทผานมา (8.41 หมนลานดอลลารสหรฐ ณ เดอนกรกฎาคม 2020) เปนปจจยหลกทชวยรกษาเสถยรภาพคาเงนดอง อยางไรกด แมมลคาทนส ารองระหวางประเทศจะเพมขนเลกนอยในรปเงนสกลดอลลารสหรฐ แตสดสวนทนส ารองระหวางประเทศตอมลคาน าเขากลบลดลงเหลอ 3.8 เดอน (เทยบกบระดบสงสดท 4.6 เดอนในเดอนพฤษภาคม 2020) ทงนมลคาการน าเขาของเวยดนามไดกลบมาฟนตว จากจดต าสดท -21.2%YOY ในเดอนพฤษภาคม และกลบมาขยายตวสง 6.4%YOY ในเดอนมถนายน 2020

Financial Markets

รปท 2 : มาตรการทางการคลงและการเงนของเวยดนาม


แมสหรฐฯ จะขนบญชเวยดนามเปนประเทศทเขาขายผบดเบอนคาเงน แตในแงของดชนคาเงนแทจรง (Real Effective Exchange Rate Index : REER) คาเงนดองยงคงมมลคาเกนจรงอย (overvalue) จากรายงานของ World Bank ประเมนวาดชน REER ของเงนดองจะอยทราว 131 ในป 2020 ซงหมายความวาถาคดตามมลคาจรงแลว เงนดองแขงคาขนราว 31% จากป 2010 ซงเปนปฐาน และหากเทยบกบคาเงนสกลอน ๆ ในโลก ดชน REER ของเงนดองท 131 อยสงกวาคามธยฐานโลกท 121 ในป 2020 ตวเลขดงกลาวสะทอนวาเงนดองมมลคาเกนจรงอยราว 10% ในเชงเปรยบเทยบ

EIC’s View

การระบาดของ COVID-19 ระลอกใหมในเดอนกรกฎาคม-สงหาคมสงผลกระทบคอนขางนอยตอการ ฟนตวของเศรษฐกจเวยดนามในยคหลงผอนคลายมาตรการ lockdown เนองจากรฐบาลประกาศมาตรการ lockdown อกครงแคทเมองดานงและเมองอน ๆ บางเมองเทานน อกทงสามารถควบคมการระบาดไดด โดยการระบาดระลอกใหมสงผลกระทบเพยงเลกนอยตอกจกรรมทางเศรษฐกจภายในประเทศในเดอนสงหาคม รวมถงการฟนตวของเศรษฐกจโดยรวม การสงออกโดยเฉพาะสนคาหมวดคอมพวเตอรกลบมาฟนตวไดดและจะยงคงเปนปจจยขบเคลอนหลกส าหรบเศรษฐกจเวยดนามในไตรมาสท 4 ป 2020 ในขณะเดยวกน ตวเลขเศรษฐกจภายในประเทศ ทง Google mobility อตราวางงาน ยอดคาปลก และการผลตภาคอตสาหกรรม รวงลงเลกนอยในเดอนสงหาคม แตกลบมาฟนตว ในเดอนกนยายน ดงนน EIC จงประเมนวาเศรษฐกจเวยดนามจะขยายตวราว 2.3% ในป 2020F และ 7% ในป 2021F อยางไรกด ความเสยงดานต าและความไมแนนอนยงคงมอยสง ทงการระบาดของ COVID-19 ระลอกใหม และอปสงคโลกทอาจฟนตวชากวาคาดการณ ความเสยงหลกทตองจบตาส าหรบไตรมาสท 4 ป 2020 คอผลการสบสวนของกระทรวงการคลงสหรฐฯ ในประเดนการบดเบอนคาเงน การสงออกจะไดรบผลกระทบหากผลการสบสวนน าไปสการปรบขนภาษน าเขาสนคา เนองจากสหรฐฯ เปนตลาดสงออกทใหญทสดของเวยดนาม และแมสหรฐฯ จะมโอกาสปรบขนภาษน าเขาสนคาในหลายกลม แตหมวดสนคาทคาดวามความเสยงสงสดคอยางรถยนต ซงเปนหมวดสนคาทท าใหเวยดนามถกกลาวหาวาเปนประเทศผบดเบอนคาเงนในป 2019 นอกจากน การทเวยดนามถกขนบญชประเทศผบดเบอนคาเงนจะสงผลลบตอการลงทนตางชาตในเวยดนามเชนกน โดยเฉพาะการลงทนจากบรษทขามชาต ซงอาจชะลอการตดสนใจลงทนออกไป ในระยะกลาง EIC มองวาเวยดนามยงมแนวโนมการเตบโตทด ประชากรอายนอยจ านวนมากในเวยดนาม จะกลายเปนทงกลมแรงงานและฐานผบรโภคขนาดใหญหลงยคการระบาดของ COVID-19 นอกจากน โครงสราง การสงออกของเวยดนามยงตอบรบกบอปสงคโลกในยค “new normal” ขณะทการลงทนจากตางประเทศคาดวา จะหลงไหลเขาเวยดนามอยางตอเนอง (อานรายละเอยดเพมเตมไดในสวนถดไป) แมการสงออกและการลงทนในเวยดนามอาจเผชญความเสยงจากการขนภาษน าเขาสนคาโดยสหรฐฯ จากประเดนการบดเบอนคาเงน แตคาดวา การสงออกสนคาปลอดภาษไปยงสหภาพยโรปภายใต EVFTA จะชวยชดเชยผลกระทบดงกลาว โดยสรปแลว EIC คาดวาเศรษฐกจเวยดนามจะฟนตวไดตอเนองและสามารถรกษาระดบการเตบโตทดตอไปไดในระยะขางหนา

Vietnam’s Key Indicators Domestic Demand Unit 2015 2016 2017 2018 2019 2020F 2021F Real GDP % YOY 6.7 6.2 6.8 7.1 7.0 2.3 7.0 Consumer price index (average) % 0.6 2.7 3.5 3.5 2.8 3.8 4.0 Current account balance % of GDP -0.9 0.2 -0.6 1.9 3.4 1.2 1.7 Policy rate (end of period) % 6.5 6.5 6.25 6.25 6.0 - -

Sources: International Monetary Fund (IMF) and Vietnamese Authorities, EIC Analysis

อปสงคทสงตอสนคาเพอการท างานทบานสงผลใหการสงออกฟนตวอยางแขงแกรงและเกนดลการคามากขน

จ านวนนกทองเทยวเขาเวยดนามยงคงหยดชะงกจากผลกระทบของ COVID-19

Sources: General Statistics Office Sources: General Statistics Office

FDI Total Registered Cap ชะลอตวในเดอนสงหาคม ดชนผลผลตภาคอตสาหกรรมฟนตวหลงสามารถควบคม

การระบาดของ COVID-19 ได

Sources: Foreign Investment Agency

Sources: General Statistics Office and IHS Markit

คาเงนดองทรงตวตอดอลลารสหรฐตงแตตนป ยอดคาปลกเรมฟนตวแตอตราการขยายตวยงคงต า

Sources: Bloomberg Sources: General Statistics Office


การสงออกไทยไปเวยดนามหดตวนอยลงในไตรมาส 3 ป 2020 ท -4.5%YOY เทยบกบการหดตว -19.4%YOY ในไตรมาส 2 จากการฟนตวของการสงออกรถยนตและชนสวน (-10.8%YOY ใน Q3 เทยบกบ -77.9%YOY ใน Q2)

การน าเขาไทยจากเวยดนามหดตว -4.2%YOY ใน 9 เดอนแรกของป 2020 จากการน าเขา เค รองใชไฟฟาภายในบาน (-26.1%YOY) และเครองจกรไฟฟา (-20.1%YOY) ทลดลง


การสงออกผานแดนไปเวยดนามหดตว -28.1%YOY ใน 8 เดอนแรกของป 2020 จากการสงออกผลไม (-36.3%YOY) และเครองดมไมมแอลกอฮอล (-9.1%YOY) ทลดลง

การน าเขาผานแดนจากเวยดนามขยายตว 12.0%YOY ใน 8 เดอนแรกของป 2020 จากการน าเขาไดโอด, ทรานซสเตอรและอปกรณกงตวน า (+1,288.2%YOY) และเคมภณฑ (+247.3%YOY) ทสงขน


TDI สเวยดนามหดตวในไตรมาสสองจากการลงทนจากไทยในภาคการผลตเวยดนามทลดลง

ไทยยงคงไมไดรบนกทองเทยวจากเวยดนามตงแตเดอนเมษายน


ในชวงสบปทผานมาเวยดนามไดกลายเปนปลายทางทนาสนใจอยางมากส าหรบการลงทนทางตรง จากตางประเทศ (FDI) เมอเทยบภายในกลมประเทศเศรษฐกจเกดใหมในอาเซยน ซงประกอบดวย อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส ไทย และเวยดนาม ในกลมประเทศเศรษฐกจเกดใหมของอาเซยน สดสวน FDI ของเวยดนามขยายตวจาก 16% ในป 2010 เปน 25% ในป 2019 ขณะทสดสวน FDI ของไทยลดลงจาก 29% เปน 10% ในชวงเวลาเดยวกน ทงนมลคา FDI ของเวยดนามไดเพมขนแซงหนาไทยตงแตป 2014 และคงอนดบตน ๆ ในกลมเศรษฐกจเกดใหมของอาเซยน ทงในแงของมลคาและสดสวน FDI โดยเปนรองเพยงแคอนโดนเซยเทานน (รปท 1) ในรายงาน CLMV Outlook ฉบบน EIC จะเจาะลกถงปจจยหลกทท าใหเวยดนามกลายเปนปลายทางส าคญของ FDI รวมถงนยตอเศรษฐกจไทยในระยะขางหนา โดยเรมจากการส ารวจประเทศผลงทนและอตสาหกรรมในเวยดนามทไดรบเมดเงนลงทนตางชาต เมอเปรยบเทยบกบไทย กอนจะศกษาปจจยส าคญทางเศรษฐกจของเวยดนามทดงดด FDI โดยเนนท 4 ปจจยหลกดานความสามารถทางการแขงขนระดบโลก (global competitiveness factor) ซงไดแก การปรบตวตามเทคโนโลยสารสนเทศ ตลาดแรงงาน ทกษะ และตลาดสนคา ซงใน 4 ปจจยขางตน EIC จะเจาะลกถงจดแขงและจดออนของไทยเมอเทยบกบเวยดนาม รวมถงขอเสนอแนะเชงนโยบายตอประเทศไทย รปท 1 : FDI ของเวยดนามเพมขนในระหวางป 2010-2019 และขยายตวแซงหนาไทยตงแตป 2014

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ CEIC และ World Bank

ภาพรวมการลงทนทางตรงจากตางประเทศ (FDI) ในเวยดนาม เมอเทยบกบไทย ในระหวางป 2010-2018 นอกจากการเตบโตทางเศรษฐกจทแขงแกรงแลว มลคาเงนลงทนทางตรง จากตางประเทศสทธ (net FDI inflows) เขาเวยดนามยงขยายตวอยางตอเนอง โดยมมลคาเพมขนเฉลยตอป (CAGR) ท 8.6% ในชวงป 2010-2018 และมประเทศผลงทนสงสด 5 อนดบแรก ไดแก ญปน เกาหลใต จน สหภาพยโรป

ส ำรวจทศทำงกำรเพมขนของ FDI ในเวยดนำม และนยตอเศรษฐกจไทย

และออสเตรเลย โดยมลคา FDI จาก 5 ประเทศผลงทนหลกมสดสวนคดเปน 58.3% ของมลคา FDI รวมในป 2018 ทงยงมอตราการเตบโตเฉลยตอปท 17.3% 11.3% 32.3% -1.9% และ 41.5% ตามล าดบในระหวางป 2010-2018 ในขณะเดยวกน มลคาการลงทนทางตรงจากตางประเทศสทธเขาไทยหดตวลงโดยเฉลย -1.3% ตอปในชวงเวลาเดยวกน ทงยงมความผนผวนสงกวาจากการถอนการลงทนในบางโครงการ ทงนประเทศผลงทนสงสดในไทย 5 อนดบแรก ไดแก ญปน สหภาพยโรป สหรฐฯ จน และเกาหลใต โดยมมลคาเงนลงทนรวมคดเปนสดสวน 64.3% ของมลคา FDI รวมในป 2018 FDI จากเกาหลใตยงไหลเขาเวยดนามอยางตอเนอง ขณะทการลงทนจากญป นเรมขยายตวในระยะหลง ส าหรบการลงทนจากสหภาพยโรปคาดวาจะเตบโตไดดภายใตขอตกลงการคาเสรสหภาพยโรป-เวยดนาม (EVFTA)

• หนงในขอแตกตางหลกระหวาง FDI ในเวยดนามและไทยคอการลงทนจากเกาหลใต โดยเกาหลใตเปนหนงในประเทศผลงทนหลกในเวยดนาม แตการลงทนของเกาหลใตในไทยกลบมขนาดเลกกวามาก

• แนวโนมทนาสนใจในระยะหลงคอการทญปน ซงเปนประเทศผลงทนหลกในไทย เรมขยายการลงทนในเวยดนาม ทงนมลคา FDI จากญปนเขาไทย (4.4 พนลานดอลลารสหรฐ) มขนาดใหญกวาเวยดนาม (1.1 พนลานดอลลารสหรฐ) ถง 4.2 เทาในป 2010 แตลดลงเปน 1.4 เทาในป 2018 (FDI จากญปนเขาไทยมมลคารวม 5.3 พนลานดอลลารสหรฐ และ FDI จากญปนเขาเวยดนามมมลคารวม 3.8 พนลานดอลลารสหรฐ)

• นอกจากการลงทนของเกาหลใตและญปนแลว คาดวาการลงทนจากสหภาพยโรป (EU) ในเวยดนามจะเพมสงขนในระยะขางหนา ภายใตขอตกลงการคาเสรสหภาพยโรป-เวยดนาม (EVFTA)

รปท 2 : มลคาการลงทนทางตรงจากตางประเทศสทธเขาเวยดนามขยายตวตอเนอง ขณะทเงนลงทนเขาไทยมความผนผวนสงกวา

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของส านกเลขาธการอาเซยน (ASEAN Secretariat) นบตงแตป 2011 เมดเงน FDI ทไหลเขาเวยดนามสวนใหญอยในอตสาหกรรมการผลต ในทางกลบกน FDI เขาไทยในระหวางป 2010-2019 สวนใหญอยในภาคบรการ (ถาแบงตามป มเพยงป 2011 2014 และ 2019 เทานนท FDI สวนใหญไหลเขาภาคการผลต) (รปท 3) ซงถาดจากตวเลขจะเหนวา FDI ภาคการผลตในเวยดนามมมลคาแซงหนาไทยตงแตป 2012 โดยในระหวางป 2010-2019 ภาคการผลตเวยดนามเตบโตแขงแกรงทสดในกลมประเทศอาเซยน ดวยแรงสนบสนนจาก FDI ทไหลเขาอตสาหกรรมการผลตอยางตอเนอง (รปท 4)

รปท 3 : มลคา FDI ทเพมขนในเวยดนามสวนใหญอยในภาคการผลต ขณะทไทยพงพาภาคบรการมากกวา

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของส านกเลขาธการอาเซยน (ASEAN Secretariat)

รปท 4 : เศรษฐกจเวยดนามขยายตวไดด ดวยแรงสงจากการเตบโตของภาคการผลต

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ CEIC

การเตบโตของภาคการผลตเวยดนามจากแรงสนบสนนของ FDI สงผลใหการสงออกขยายตวตามไปดวย ในป 2010 การสงออกจากภาคการผลตเวยดนามมมลคาเพยงราว 1 ใน 3 ของตวเลขในไทย แตมลคาสงออกกลบขยายตวตามทนไทยในป 2018 โดยมอตราการเตบโตเฉลยตอปราว 19.2% ในระหวางป 2010-2019 (รปท 5)

รปท 5 : การสงออกจากภาคการผลตเวยดนามเตบโตสงในชวงสบปทผานมา


ตลาดภายในประเทศทเตบโตอยางรวดเรวเปนหนงในปจจยหลกทดงดด FDI มายงเวยดนาม ระหวางป 2010-2019 เศรษฐกจเวยดนามขยายตวอยางแขงแกรงเมอเทยบกบไทย ทงในแงของมลคา GDP ตอหว จ านวนประชากร และคาแรง (รปท 6) ซงตวเลขดงกลาวสะทอนถงอปสงคภายในประเทศทเตบโตรวดเรวเชนกน EIC จงมองวาเวยดนามไมไดดงดด FDI ในการผลตเพอสงออกเพยงอยางเดยว แตรวมถง FDI ในการผลตเพอรองรบก าลงซอทเพมสงขน จากประชากรราว 96 ลานคนในประเทศดวย

รปท 6 : ตลาดเวยดนามมการขยายตวตอเนอง สะทอนจากตวเลข GDP ตอหว จ านวนประชากร และคาแรงทเพมขน


ประเมนความสามารถทางการแขงขนของเวยดนาม FDI หลงไหลเขาเวยดนามจากความสามารถทางการแขงขนของประเทศทเพมขน นอกจากตลาดภายในประเทศ ทขยายตวรวดเรวแลว EIC มองวาการพฒนาความสามารถทางการแขงขนในชวงทผานมาเปนอกปจจยหลกทดงดด การลงทนตางชาตเขามายงเวยดนาม จากรายงานดชนขดความสามารถในการแขงขนระดบโลก 4.0 (GCI 4.0) ของ World Economic Forum เผยวา อนดบในภาพรวมของเวยดนามปรบดขนมากจากอนดบท 77 ในป 2018 เปนอนดบท 67 ในป 2019 ขณะทประเทศเศรษฐกจเกดใหมในอาเซยนตางมอนดบรวงลง (รปท 7) โดยอนดบของไทยยงน าหนาเวยดนามในป 2019 แตชองวางระหวางอนดบลดลงในทกดชนเสาหลกดานความสามารถการแขงขน (รปท 8) ในรายงานฉบบน EIC จะเนนไปทการประเมนขดความสามารถการแขงขนของเวยดนาม ทงในดานการปรบตวตามเทคโนโลยสารสนเทศ ตลาดแรงงาน ทกษะ และตลาดสนคา โดยเปรยบเทยบควบคไปกบไทย

รปท 7 : ในบรรดาประเทศเศรษฐกจเกดใหมของอาเซยน เวยดนามเปนประเทศเดยวทมอนดบขดความสามารถในการแขงขนระดบโลก (GCI) สงขนในป 2019 ทมา : สภาเศรษฐกจโลก (World Economic Forum) รปท 8 : อนดบของเวยดนามเรมตามทนไทยในหลายเสาหลกดานความสามารถการแขงขนในป 2019

ทมา : สภาเศรษฐกจโลก (World Economic Forum) เปรยบเทยบความสามารถการแขงขนระหวางเวยดนามและไทย 1. การปรบตวตามเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT Adoption) ในระหวางป 2018-2019 อนดบดานการปรบตวตามเทคโนโลยสารสนเทศของเวยดนามปรบตวดขนอยางมาก ทงยงมอนดบน าหนาไทย โดยเปนผลจากตวเลขสดสวนผใชอนเทอรเนต (% ของประชากรรวม) ทเพมขนในเวยดนาม

จาก 46.5% เปน 70.3% ขณะทตวเลขสดสวนผใชอนเทอรเนตในไทยเพมขนเพยงเลกนอยจาก 47.5% เปน 56.8% ทงนเมอเทยบจากจ านวนประชากรป 2019 ผใชอนเทอรเนตในเวยดนามมจ านวน 67.8 ลานคน ขณะทผใชอนเทอรเนต ในไทยมจ านวน 39.5 ลานคน ซงการขยายการเขาถงอนเทอรเนตในกลมประชากรชาวเวยดนามเปนปจจยส าคญทดงดดการลงทนในธรกจอคอมเมรซและธรกจดานเทคโนโลยข นสง

2. ความสามารถทางการแขงขนในดานแรงงาน (Labor Competitiveness)

ตนทนคาแรงตอหนวย (ULC) ของเวยดนามอยในระดบสงกวาไทยตลอดชวง 10 ปทผานมา แตชองวางระหวาง ULC ของเวยดนามและไทยมแนวโนมลดลงในระยะขางหนาตามการลดลงของก าลงแรงงานในไทย EIC ไดใช ULC หรอตนทนคาแรงเฉลยตอหนวยผลผลต เปนตวแปรในการเปรยบเทยบความสามารถทางการแขงขนในดานแรงงานระหวางสองประเทศ โดยในชวงทศวรรษทผานมา ULC ของเวยดนามมตวเลขสงกวาไทย สะทอนวาเวยดนาม มประสทธภาพแรงงานเทยบกบตนทน (cost-effectiveness) ทต ากวา อยางไรกด ชองวางระหวาง ULC ของเวยดนามและไทยมแนวโนมลดลงในระยะขางหนาตามการลดลงของก าลงแรงงานในไทย ซงเรมเขาสสงคมผสงอาย ตวเลข ULC ของเวยดนามซงยงอยในระดบต าเมอเทยบกบจน อาจเปนปจจยส าคญทตอบโจทยยทธศาสตร “China Plus One” ความตงเครยดจากสถานการณการคาโลกและผลกระทบจาก COVID-19 ท าใหเกดการคาดการณในวงกวางวาจะเกดการปรบเปลยนหวงโซอปทานออกจากจนในอกไมกปขางหนา เวยดนามมขอไดเปรยบเหนอจนในแงความสามารถทางการแขงขนดานแรงงาน เนองจาก ULC ของเวยดนามมขนาดเทากบ 67% ของ ULC จนในป 2011 กอนจะลดลงเปน 55% ของ ULC จนในป 2019 (รปท 9) ซงประสทธภาพแรงงานเวยดนามทดข นเมอเทยบกบตนทน ท าใหในชวง 10 ปทผานมา เวยดนามกลายเปนจดหมายปลายทางการลงทนทนาสนใจอยางมากส าหรบธรกจในจนทตองใชแรงงานเปนจ านวนมากและตองการยายฐานการผลตออกจากจน ทงนเมอบวกกบปจจยอน ๆ ซงจะกลาวถงตอไป EIC มองวาเวยดนามจะกลายเปนหนงในประเทศทไดผลบวกจากยทธศาสตร China Plus One คาแรงในเวยดนามปรบเพมขนควบคไปกบผลตภาพแรงงานทแขงแกรง ซงคาแรงและผลตภาพแรงงานเปน 2 ตวแปรหลกทสงผลตอ ULC ทงนในแงการเพมขนของคาแรง แมวาคาแรงเฉลยในเวยดนามจะปรบตวสงขนรวดเรวกวาคาแรงเฉลยของไทยในชวงป 2012-2019 (รปท 10 ซาย) แตผลตภาพแรงงานทเตบโตแขงแกรงในเวยดนาม (8.2% เทยบกบ 3% ของไทยในป 2019) เปนปจจยส าคญทสงผลใหชองวางระหวาง ULC ของทงสองประเทศไมไดเปลยนแปลงมากนกในชวงทผานมา (รปท 10 ขวา) รปท 9 : ตนทนคาแรงตอหนวย (ULC) ในเวยดนามอยต ากวาจน แตสงกวาไทยอยเลกนอย


รปท 10 : คาแรงในเวยดนามเตบโตควบคไปกบผลตภาพแรงงาน สงผลใหชองวางระหวาง ULC ของไทยและเวยดนามไมไดเปลยนแปลงมากนก

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ CEIC จ านวนประชากรอายนอยและก าลงแรงงานขนาดใหญเปนอกปจจยทสงเสรมความสามารถทางการแขงขน ในดานแรงงาน จากรายงานของ World Bank เผยวา แรงงานชาวเวยดนามมจ านวนอยทราว 57 ลานคนในป 2019 หรอมากเปนอนดบ 2 ในกลมประเทศเศรษฐกจเกดใหมในอาเซยน ขณะทแรงงานชาวไทยมจ านวนราว 39 ลานคน นอกจากน ในป 2019 เวยดนามมอายมธยฐานของประชากร (median population age) อยท 32.5 ป เทยบกบไทย ซงอยท 40.1 ป (รปท 11) ทงนหากอางองการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรจากสถตขององคการสหประชาชาต คาดวาสดสวนประชากรทอายมากกวา 65 ปในไทยจะเพมขนเปน 13% ในป 2020 ซงถอเปนตวเลขทสงเปนอนดบ 2 ในประเทศกลมอาเซยน และสงกวาเวยดนาม (7.9% ในป 2020) เกอบเทาตว การเขาสสงคมผสงอายอยางรวดเรวขน จะเปนความทาทายส าหรบไทย จากปญหาขาดแคลนแรงงานในอนาคต

รปท 11 : เวยดนามมก าลงแรงงานขนาดใหญเปนอนดบสองในกลมประเทศเศรษฐกจเกดใหมของอาเซยน และมจ านวนประชากรทอายนอยมากกวาในไทย


3. ทกษะ นอกจากขนาดก าลงแรงงานแลว คณภาพและทกษะของแรงงานกเปนอกปจจยส าคญตอความสามารถทางการแขงขนของประเทศ ในรายงานฉบบน EIC ใชดชนทนมนษย (Human Capital Index: HCI) ซงจดท าโดย World Bank เพอประเมนความสามารถทางการแขงขนดานทกษะแรงงานของเวยดนาม โดย HCI เปนดชนวดศกยภาพการเตบโต ของประชากรอายนอยซงเปนแรงงานในอนาคตในแงของการเตบโตอยางมสขภาพสมบรณและการเรยนรทกษะ จากระบบการศกษาในประเทศ ประชากรอายนอยในเวยดนามมศกยภาพการเตบโตสง สงผลใหความสามารถทางการแขงขนดานทกษะ แรงงานมแนวโนมพฒนาขนอยางตอเนอง เวยดนามไดคะแนน HCI เทากบ 0.69 ในป 2020 (ตารางท 1) หมายความวา เดกทเกดในเวยดนามในปจจบนจะมผลตภาพการท างานในอนาคตราว 69% ของศกยภาพทพงมหากไดรบบรการ ดานสขภาพและการศกษาอยางเตมท โดยในบรรดาประเทศกลมอาเซยน เวยดนามมคะแนน HCI สงเปนอนดบ 2 เปนรองเพยงสงคโปรซงไดคะแนน 0.88 ขณะทไทยรงอนดบ 4 ดวยคะแนน 0.61 เมอเทยบกบไทยแลว เวยดนามมคะแนน HCI น าหนาในดานผลส าเรจทางการศกษา (educational achievement) โดยเมอพจารณาตามองคประกอบหลกของ HCI จะเหนวาแมไทยและเวยดนามจะมคะแนนใกลเคยงกนทงในดานอตราการอยรอด สขภาพ และจ านวนปการศกษา แตเวยดนามมคะแนนน าหนาไทย (519 ตอ 427) ในสวนของคะแนนสอบซงแปลงเปนมาตรฐานเดยวกนทวโลก (Harmonized test score) สงผลใหเวยดนามมคะแนนสงกวาเชนกน (10.7 ตอ 8.7) ในสวนของจ านวนปการศกษาเมอปรบดวยความรทไดจรงจากการเรยน (Learning-adjusted school year) ซงหมายความวาภายใตสภาพความเปนอยเดยวกน เดกเวยดนามอาย 17 ปมโอกาสไดรบการศกษาอยางมประสทธภาพมากกวาเดกไทยราว 2 ป คณภาพการศกษาทดทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาเปนผลลพธ จากการทรฐบาลเวยดนามไดใหการสนบสนนอยางจรงจงตอการศกษาทงในดานปรมาณและคณภาพ โดยการลงทนภาครฐเวยดนามดานการศกษามสดสวนเทากบ 4.2% ของ GDP ในป 2018 ซงสงทสดในบรรดาประเทศกลมอาเซยน อยางไรกด ตวเลขดงกลาวไมไดชแนะวารฐบาลไทยควรเพมงบประมาณส าหรบกระทรวงศกษาธการ เนองจากกระทรวงศกษาธการไทยไดรบงบประมาณขนาดใหญทสดตอเนองมาตลอด 10 ป โดยส าหรบประเทศไทย ปจจยส ำคญตอควำมส ำเรจดำนกำรศกษำไมใชปรมำณ แตเปนคณภำพกำรศกษำ ตารางท 1 : ในป 2020 เวยดนามไดคะแนน HCI สงเปนอนดบ 2 ในกลมประเทศอาเซยน เนองจากมผลคะแนนขององคประกอบดานการศกษาทด Country Human

Capital Index (HCI)

Survival Schooling Health Survival Probability at Age 5

Expected Years of School

Harmonized Test Scores (normalized range 300-625)

Learning-adjusted Year of School

Adult Survival Rate

Fraction of Children under 5 Not Stunted

Singapore 0.88 1.00 13.9 575 12.8 0.95 - Vietnam 0.69 0.98 12.9 519 10.7 0.87 0.76 Brunei 0.63 0.99 13.2 438 9.2 0.88 0.80 Malaysia 0.61 0.99 12.5 446 8.9 0.88 0.79 Thailand 0.61 0.99 12.7 427 8.7 0.87 0.89 Indonesia 0.54 0.98 12.4 395 7.8 0.85 0.72 Philippines 0.52 0.97 12.9 362 7.5 0.82 0.70 Cambodia 0.49 0.97 9.5 452 6.8 0.84 0.68 Myanmar 0.48 0.95 10.0 425 6.8 0.80 0.71 Lao PDR 0.46 0.95 10.6 368 6.3 0.82 0.67

ทมา : World Bank

นอกจากจะมประชากรอายนอยทมศกยภาพแลว เวยดนามยงมงมนทจะผลตแรงงานทตรงตามความตองการของตลาดโดยสงเสรมการศกษาในระดบวชาชพ ในชวง 10 ปทผานมา รฐบาลเวยดนามไดขยายจ านวนโรงเรยนฝกวชาชพ (มจ านวนราว 3,024 แหงในป 2019) พรอมทงใหการรบรองวฒการศกษาทเทาเทยมกบการเรยนในระดบมธยม เพอเปนทางเลอกส าหรบผทจบจากโรงเรยนฝกวชาชพแตตองการศกษาตอในมหาวทยาลย จากรายงานของส านกงานสถตเวยดนาม เผยวา ในป 2019 เวยดนามมแรงงานทถอวฒการศกษาดานวชาชพราว 4.7 ลานคน (8.2% ของแรงงานทงหมด) และเปนตวเลขทสงกวาไทยซงมแรงงานถอวฒการศกษาดานวชาชพราว 3.6 ลานคน (9.2% ของแรงงานทงหมด) อางองจากขอมลการส ารวจภาวะแรงงานไทยป 2019 ทงนแรงงานทส าเรจการศกษาดานวชาชพจ านวนมาก รวมทงคาแรงทคอนขางต าเปนทนเดม (เฉลยอยท 152 ดอลลารสหรฐตอเดอนในป 2011 เทยบกบไทยซงเฉลยอยท 328 ดอลลารสหรฐ1) สงผลใหเวยดนามมอปทานแรงงานทเพยงพอตอความตองการแรงงานการผลตทกษะระดบปานกลาง (medium-skilled manufacturing) ในระหวางป 2011-2019

4. ตลาดสนคา ในแงความสามารถทางการแขงขนดานตลาดสนคา จดแขงของเวยดนามคอต าแหนงทตงซงอยใกลกบจน อตราภาษทคอนขางต า ขอตกลงการคาเสรกบนานาประเทศ และโครงสรางการสงออก 4.1 ต าแหนงทตงใกลกบจน ทตงทางภมศาสตรทอยใกลกบจนเปนขอไดเปรยบหลกของเวยดนามทามกลางแนวโนมการปรบเปลยนหวงโซอปทานในภมภาค เวยดนามมพรมแดนทางตอนเหนอตดกบจนยาว 1,297 กโลเมตร และมทางหลวง 2 สาย คอ AH1 และ AH14 ซงเชอมระหวางกรงฮานอยและมณฑลยนนานในจน โดยทางหลวงสาย AH1 ทอดยาวจากกรงฮานอย ผานเมองส าคญทางตอนกลางของประเทศ เชน ดานง ตอไปยงนครโฮจมนหทางตอนใต จนถงพรมแดนกมพชา ถนนทางหลวง ซงทอดยาวตามแนวชายฝ ง 3,444 กโลเมตรน ท าใหเวยดนามมความนาสนใจในฐานะศนยกลางส าหรบธรกจทตองการขนสงสนคาและเครองมอจากจนมายงเวยดนามและประเทศเพอนบานไดรวดเรว ต าแหนงทตงของเวยดนามซงใกลกบจน ประกอบกบ ULC ทคอนขางต าเมอเทยบกบประเทศอนเปนแรงจงใจส าคญทดงดดธรกจจนใหยายสวนการผลตทใชแรงงานจ านวนมากมายงเวยดนาม สะทอนจากมลคา FDI จากจนเขาเวยดนาม ซงขยายตวตอเนอง ทงยงแซงหนามลคา FDI จากจนในไทยในชวงระหวางสงครามการคาจน-สหรฐฯ (รปท 12)

รปท 12 : FDI จากจนเขาเวยดนามเพมขนแซงหนา FDI จากจนในไทย โดยเฉพาะในชวงสงครามการคาป 2017-2018

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของส านกเลขาธการอาเซยน (ASEAN Secretariat)

1

ชองวางความตางของคาแรงเฉลยระหวางเวยดนามและไทยลดลงในป 2019 โดยเวยดนามมคาแรงเฉลยอยท 291 ดอลลารสหรฐ ขณะทของไทยอยท 458 ดอลลารสหรฐตอเดอน

เขตอตสาหกรรมหลกทางตอนเหนอของเวยดนาม (NKEZ) ถอเปนท าเลยทธศาสตร (strategic location) ส าหรบแผน China Plus One NKEZ มพนทครอบคลมจงหวดฮานอย ไฮฟอง กวางนนห ฮงเอยน หายเซอง บกนญ และวงหฟก โดยเนนการลงทนในอตสาหกรรมผลตเครองใชไฟฟาในบาน สงทอ เครองจกร และอตสาหกรรมเทคโนโลยข นสง สงครามการคาทกลบมาตงเครยดและการระบาดของ COVID-19 ไดเรงแนวโนมการปรบเปลยนหวงโซอปทานออกจากจน โดย FDI ทไหลเขา NKEZ ในเวยดนามเรงตวขนในชวงป 2017-2019 โดยเฉพาะในกรงฮานอย ทงนระหวางชวงสงครามการคา กรงฮานอยเปนจงหวดทไดรบการลงทนจากตางประเทศสงทสดในเวยดนาม โดยมมลคา FDI แซงหนานครโฮจมนห ซงเปนศนยกลางอตสาหกรรมเทคโนโลยข นสง (รปท 13) ในระยะขางหนา คาดวา FDI จากจนทเพมขนตอเนองจะยงสงเสรมการเชอมโยงหวงโซอปทานระหวางจนและเวยดนาม และท าใหเวยดนามเปนตวเลอกทมศกยภาพสงส าหรบยทธศาสตร China Plus One รปท 13 : FDI ไหลเขาสกรงฮานอยเพมขนมากในชวงสงครามการคาจน-สหรฐฯ

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ CEIC นอกจากจะมต าแหนงทตงใกลกบจนแลว ระบบโลจสตกสในภายในเวยดนามกพฒนาดขนเชนกน รฐบาลเวยดนามไดผลกดนการพฒนาโครงสรางพนฐานในเขตเศรษฐกจพเศษอยางตอเนอง เพออ านวยความสะดวกตอการขนสงและเพมประสทธภาพการด าเนนงาน จากรายงานดชนประสทธภาพดานโลจสตกสป 2018 โดย World Bank เผยวา เวยดนามไดอนดบท 39 จาก 160 ประเทศ ซงเพมขนจากอนดบท 64 ในป 2016 ขณะทไทยไดอนดบ 32 ในป 2018 เพมขนจากอนดบ 45 ในป 2016 จะเหนวาชองวางระหวางอนดบของไทยและเวยดนามเขาใกลกนมากขนแมทงสองประเทศตางมการพฒนาระบบโลจสตกสในประเทศดวยกนทงค ซงคาดวาชองวางระหวางอนดบของไทยและเวยดนาม จะยงลดลงหลงจากทเวยดนามไดรอฟนโครงการกอสรางทางรถไฟพเศษระหวางกรงฮานอยและนครโฮจมนห โดยคาดวาโครงการทางรถไฟความเรวสงนจะชวยผลกดนการเชอมโยงกบยทธศาสตร Belt and Road Initiative (BRI) ของจน สงผลใหการขนสงภายในเวยดนาม และการขนสงระหวางจน-เวยดนามมความรวดเรวมากขนและมตนทนลดลง 4.2 อตราภาษทคอนขางต า เชนเดยวกบประเทศอน ๆ ในกลมอาเซยน เวยดนามมอตราภาษทคอนขางต า ซงจงใจการลงทนจากตางชาต ปจจบนเวยดนามเกบภาษนตบคคลในอตรา 20% ต ากวาอตราเฉลยในกลมอาเซยนซงอยท 23% (รปท 14 บน) นอกจากอตราภาษนตบคคลทคอนขางต าแลว รฐบาลเวยดนามยงใหการสนบสนนนกลงทนตางชาตผานสทธประโยชนทางภาษตาง ๆ เชน เกบภาษในอตราทต าเปนพเศษ และใหระยะเวลายกเวนภาษส าหรบธรกจทลงทนในพนทกนดาร ลงทนในอตสาหกรรมเปาหมาย หรอลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ เปนตน

ในขณะเดยวกน ไทยเองกใหสทธประโยชนทางภาษเพอจงใจการลงทนตางชาตเชนกน ตวอยางเชน โครงการ “Thailand Plus” ซงใหสทธยกเวนภาษนตบคคล และลดอตราภาษส าหรบการลงทนใน EEC และส าหรบธรกจทใชแรงงานทกษะสงในดานวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร (STEM) อยางไรกด ขอเสยเปรยบของไทยคอการขาดแคลนแรงงานเพอรองรบความตองการแรงงานในสาย STEM ดงทกลาวไวขางตน เพอเปรยบเทยบสทธประโยชนภาษส าหรบการลงทนตางชาตในไทยและเวยดนาม EIC ไดใชอตราภาษแทจรงเฉลย (Effective Average Tax Rate : EATR) ซงเปนอตราภาษทธรกจตองจายเพอการลงทนในประเทศนน ๆ เมอพจารณาจากสทธประโยชนภาษและกฎเกณฑการลงทนทงหมด ภายใตโครงการสทธประโยชนทางภาษ ทงไทยและเวยดนามตางม EATR คอนขางต าท 9.6% และ 9.2% ตามล าดบ (รปท 14 ลาง) โดยเปนตวเลขทต ากวาอตราเฉลยของกลมอาเซยน และเปนรองเพยงสงคโปรเทานน (7.0%) หมายความวาทงไทยและเวยดนามตางมสทธประโยชนทางภาษทจงใจนกลงทนตางชาตทตองการลงทนในภมภาคอาเซยนไดเทา ๆ กน โดยสรปแลว อตราภาษของไทยและเวยดนามมความนาสนใจไมตางกนมากนกส าหรบธรกจตางชาตทลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษ แตกฎเกณฑการลงทนในเวยดนามมความยดหยนมากกวา (รปท 15)

รปท 14 : เวยดนามและไทยเกบภาษนตบคคลในอตราทต ากวาคาเฉลยในประเทศกลมอาเซยน ทงอตราภาษตามกฎหมาย และอตราภาษหลงจากคดรวมสทธประโยชนการลงทนแลว

ทมา : Trading Economics และการค านวณโดย EIC โดยใชวธค านวณของ Wiedemann and Finke (2015) และใชขอมลป 2020

รปท 15 : สทธประโยชนทางภาษส าหรบการลงทนในเขตเศรษฐกจพเศษหลกในเวยดนาม และไทยไมไดแตกตางกนมากนก

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ PwC, Deloitte, MPI และ BOI 4.3 ขอตกลงการคาเสร เวยดนามมขอตกลงการคาเสร (FTA) ครอบคลมคคาหลากหลายประเทศ จากรายงานของ UNESCAP เผยวา เวยดนามม FTA ซงมผลบงคบใชในปจจบนกบคคารวม 51 ประเทศ มากกวาไทยซงม FTA กบคคา 17 ประเทศถง 3 เทา โดยเวยดนามและไทยม FTA กบคคาเดยวกน ไดแก กลมประเทศอาเซยน (9 ประเทศ) เกาหลใต ญปน จน อนเดย ออสเตรเลย นวซแลนด ชล และเปร นอกจาก FTA กบกลมประเทศอาเซยนแลว เวยดนามยงม FTA กบคคารวมอกกวา 34 ประเทศ จากขอตกลงการคาเสรสหภาพยโรป-เวยดนาม (EVFTA และคคา 27 ประเทศ) ความตกลงทครอบคลมและกาวหนาส าหรบหนสวนทางเศรษฐกจภาคพนแปซฟก (CPTPP และคคาเพม 2 ประเทศ) และ FTA กบสหภาพเศรษฐกจยเรเซย (EAEU และคคา 5 ประเทศ) นอกจากน ขอตกลงการคาเสรพหภาค (multilateral FTA) ของเวยดนามฉบบใหม ๆ ทงหมดยงมตวบทดานการลงทนโดยเฉพาะ ตางจากขอตกลงการคาเสรทวภาคหลาย ๆ ฉบบของไทย ซงสวนใหญเปนขอตกลงทมผลบงคบใชมานานแลวจงไมมตวบทคมครองการลงทน (ตารางท 2) ดงนน นกลงทนตางชาตในเวยดนามจงมขอไดเปรยบทงจาก FTA และการเขาถงตลาดในหลากหลายประเทศ รวมถงการคมครองการลงทน

การลดภาษน าเขาสนคาท าใหเวยดนามพงพาตลาดภายในกลมอาเซยนนอยลง และผลกดนสนคาเขาสตลาดโลกไดมากขน ในป 2019 การสงออกเวยดนามพงพาตลาดภมภาคอาเซยนเพยง 10.1% ขณะทไทยพงพาตลาดอาเซยนราว 25.5% โดยเวยดนามไดเพมการสงออกไปยงตลาดสหรฐฯ และจน สงผลใหสดสวนการสงออกไปยงทงสองประเทศเพมขนเปน 21.8% และ 20.1% เทยบกบไทยซงมสดสวนการสงออกไปยงสองตลาดดงกลาวเพยง 12.8% และ 11.8% ตามล าดบ นอกจากน เวยดนามยงเรมขยายการสงออกไปยงตลาดใหญ ๆ เชน สหภาพยโรป แคนาดา รสเซย ผานขอตกลงการคาเสร EVFTA CPTPP และ EAEU เปนตน

EVFTA ถอเปนอกหนงขอตกลงการคาเสรฉบบส าคญส าหรบเวยดนาม ซงคาดวาจะชวยยกระดบความสามารถทางการแขงขนของเวยดนามผานการเชอมโยงกบเศรษฐกจสหภาพยโรปซงมขนาดใหญ ในป 2019 มลคาสงออกสนคาทผลตในเวยดนามไปยงสหภาพยโรปเตบโตสงราว 38.6%YOY โดยในกลมประเทศอาเซยน เวยดนามมสดสวนการสงออกไปยงตลาด EU27 (กลมสหภาพยโรป 27 ประเทศ) สงทสด ทงยงเพมขนจาก 23.7% ในป 2015 เปน 33.3% ในป 2019 ในขณะเดยวกน สดสวนการสงออกไทยไปยงตลาด EU27 รวงลงจาก 16.3% ในป 2015 เปน 13.1% ในป 2019 ทงนคาดวา EVFTA รวมถงตวบทคมครองการลงทน EVIPA ซงมผลบงคบใชในเดอนสงหาคม 2020 จะชวยสงเสรมการสงออกสนคาทผลตในเวยดนามไปยงตลาดสหภาพยโรป รวมทงชวยดงดดการลงทนจากผผลตตางชาตทตองการสงออกสนคาไปยงสหภาพยโรป ในขณะเดยวกน การเจรจา FTA สหภาพยโรป-ไทยหยดชะงกไปในป 2014 แตภาครฐไดรอฟนการเจรจาอกครง และปจจบนอยในระหวางขนตอนการศกษาขอมล อางองจากกรมเจรจาการคาไทยเดอนกนยายนป 2020 ตารางท 2 : ขอตกลงการคาเสรของไทยและเวยดนาม ซงมผลบงคบใชในปจจบน

Title Trade Partner(s) Signed Year Investment Thailand & Vietnam

ASEAN ASEAN (9) 1992 Yes ASEAN-Australia-New Zealand ASEAN (9) + Australia

+ New Zealand 2009 Yes

ASEAN-China ASEAN (9) + China 2004 Yes ASEAN-India ASEAN (9) + India 2009 Yes ASEAN-Japan ASEAN (9) + Japan 2008 No ASEAN-South Korea ASEAN (9) + South Korea 2006 Yes

Vietnam Only

Japan-Vietnam Japan 2008 Yes South Korea-Vietnam South Korea 2015 Yes Vietnam-Chile Chile 2011 No EAEU-Vietnam Kyrgyzstan + Kazakhstan + Russia

+ Armenia + Belarus 2015 Yes

CPTPP Australia + Brunei + Canada + Chile + Japan + Malaysia + Mexico + New Zealand + Peru + Singapore

2018 Yes

EVFTA EU (27) 2020 Yes Thailand Only

Japan-Thailand Japan 2007 Yes New Zealand-Thailand New Zealand 2005 Yes Thailand-Chile Chile 2013 No Thailand-Peru Peru 2005 No

ทมา : คณะกรรมาธการเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาตส าหรบเอเชยและแปซฟก (UNESCAP) 4.4 โครงสรางการสงออก ในรายงานฉบบน EIC ไดน าดชนความซบซอนทางเศรษฐกจ (Economic Complexity Index: ECI) และดชนความซบซอนของสนคา (Product Complexity Index: PCI) ซงจดท าโดยศนยวจย Harvard Growth Lab มาใชส าหรบการวดความสามารถทางการแขงขนดานสงออก โดย ECI เปนตวชวดศกยภาพของแตละประเทศในการเพมจ านวนและความซบซอนของสนคาทผลตสงออก ขณะท PCI เปนตวชวดความหลากหลายและความซบซอนขององคความร (know-how) ทใชในการผลตสนคา2

2

อานรายละเอยดเพมเตมเกยวกบ ECI และ PCI โดย Harvard Growth Lab ไดท https://atlas.cid.harvard.edu/rankings

ในระยะเวลา 10 ปทผานมา โครงสรางการสงออกของเวยดนามไดมการพฒนาดานความหลากหลายของสนคา และความเชยวชาญในการผลตสนคาสงออกหลก สะทอนจากอนดบ ECI โดยศนยวจย Harvard Growth Lab ทปรบขนในระหวางป 2010-2018 (จากอนดบ 70 ในป 2010 เปน 52 ในป 2018) บงชวาสนคาสงออกเวยดนามมความหลากหลายและแพรหลายมากขน ในขณะเดยวกน อนดบ ECI ของไทยไมไดปรบขนมากนกในชวงทผานมา (จากอนดบ 26 ในป 2010 เปน 22 ในป 2018) ทงน EIC มองวา ความสามารถทางการแขงขนดานการสงออกของเวยดนามเรมตามทนไทย เหนไดจากอนดบ ECI ทเขาใกลกนมากขน (รปท 16)

รปท 16 : ความซบซอนทางเศรษฐกจของเวยดนามก าลงพฒนาตามทนไทย

ทมา : ศนยวจย Harvard Growth Lab EIC มองวาอนดบ ECI ทเขาใกลกนมากขนเปนผลจากการสงออกเวยดนามทขยายตวไดดในกลมสนคาหลก โดยเพอใหเหนภาพรวมการพฒนาภาคการสงออกของเวยดนาม EIC ไดวเคราะหการเตบโตและการเปลยนแปลงสดสวนตลาดของสนคาสงออกหลก 10 อนดบในเวยดนามระหวางป 2010-2019 เปรยบเทยบกบ 10 สนคาสงออกหลกของไทย มลคาสงออกสนคาหลกของเวยดนามเตบโตสงในชวงทผานมา ทงยงมสวนแบงในตลาดโลกเพมขน ในระหวางป 2010-2019 การสงออกสนคาหลก 10 อนดบแรกของเวยดนามสวนใหญขยายตวเฉลยตอปสงกวา 10% (ยกเวนอาหารทะเลซงขยายตวเฉลยตอป 4%) ขณะทการสงออกสนคาหลก 10 อนดบของไทยทงหมดขยายตวในอตราทต ากวา (ต ากวา 10%) (รปท 17) นอกจากน การสงออกเครองจกรไฟฟา ซงเปนหมวดสนคาทใหญทสดของเวยดนาม (42% ของการสงออกรวม) ยงเตบโตไดดและมสวนแบงตลาดเพมขน ตางจากไทยซงการสงออกเครองจกรทเปนหมวดสนคาหลก (16% ของการสงออกรวม) เรมขยายตวชะลอลงและไดสวนแบงตลาดเพมนอยลง ในภาพรวม 10 ปทผานมา เมอเทยบกบไทยแลว เวยดนามถอวาประสบความส าเรจทงในดานการเพมความหลากหลายของสนคาสงออก และการผลกดนสนคาเขาสหวงโซอปทานโลก นอกจากน การสงออกเวยดนามทขยายตวไดดยงมาจากการสงออกสนคาเทคโนโลยขนสงและสนคาทมความซบซอนมากขน EIC ไดใชดชนความซบซอนของสนคา (Product Complexity Index : PCI) ซงจดท าโดยศนยวจย Harvard Growth Lab ในการวดความหลากหลายและความซบซอนขององคความรทใชในการผลตสนคา และใชวธค านวณคาเฉลยถวงน าหนก PCI ของ 10 สนคาสงออกหลกโดยใชสดสวนการสงออก เพอเปรยบเทยบดชน PCI ของการสงออกเวยดนามและไทย ซงจากการศกษาพบวาในกลมสนคาสงออกหลก 10 อนดบของทงสองประเทศ สนคาสงออกเวยดนามมตวเลข PCI แบบถวงน าหนกสงกวาไทยอยมาก (รปท 18)

ถาดในรายละเอยด จะเหนวาในบรรดา 10 สนคาสงออกหลก เวยดนามเนนสงออกโทรศพทมอถอและวงจรรวม (integrated circuit) ซงสนคาทงสองหมวดนมข นตอนการผลตทซบซอนกวาสนคาอน ๆ และเปนทตองการในตลาดโลก ในทางกลบกน สนคาสงออกหลกของไทยคอฮารดดสก (HDD) ซงมความตองการในตลาดโลกลดลง (เนองจากถกทดแทนดวย Solid-state drive หรอ SSD ทมความเรวมากกวา) นอกจากน แมวงจรรวมจะเปนหมวดสนคาสงออกไทยทม PCI สงเชนกน แตการสงออกวงจรรวมจากเวยดนามในป 2019 (2.6 หมนลานดอลลารสหรฐ) มมลคาสงกวาการสงออกวงจรรวมจากไทย (7 พนลานดอลลารสหรฐ) เกนกวา 3 เทา

รปท 17 : ทงเวยดนามและไทยมสดสวนการสงออกสนคาหลก 10 อนดบแรกเพมขน แตมลคาสนคาสงออกเวยดนามมการเตบโตสงกวามาก

หมายเหต : ขนาดวงกลมแสดงสดสวนการสงออกในป 2019

ทมา : Trade Map

รปท 18 : โดยรวมแลวสนคาสงออกหลก 10 อนดบของเวยดนามมความซบซอนกวาสนคาสงออกไทย

ทมา : การวเคราะหโดย EIC จากขอมลของ Trade Map และ Harvard Growth Lab

นยตอไทยในระยะขางหนา เวยดนามเปนผไดรบผลประโยชนหลกจากการเคลอนยายฐานการผลตจากจน ส าหรบแนวโนมเศรษฐกจเวยดนาม EIC มองวาเวยดนามจะเปนหนงในประเทศทไดรบผลบวกจากการปรบเปลยนหวงโซอปทานออกจากจนในอกไมกปขางหนา เนองดวยความสามารถทางการแขงขนของเวยดนามทเพมขน ทงในดานตนทนคาแรง การพฒนาทนมนษย ทตงซงอยใกลกบจน สทธประโยชนทางภาษ ขอตกลงทางการคากบนานาประเทศ และโครงสรางการสงออก ดงนน EIC จงยงคงมมมองทางบวกตอเศรษฐกจเวยดนามในระยะกลาง

ส าหรบไทย EIC มองวามสญญาณนากงวล 5 ขอบงบอกวาไทยจ าเปนตองเรงยกระดบความสามารถทางการแขงขนของประเทศ • สญญาณแรก : มลคา FDI เขาเวยดนามเตบโตสงและเขาลงทนในภาคการผลตเปนหลกในขณะท FDI เขาไทย

คอนขางผนผวน นอกจากน ญป นและจนซงเปนประเทศผลงทนหลกในไทยยงขยายการลงทนในเวยดนามมากขนในระยะหลง

o ในระหวางป 2010-2018 FDI เขาเวยดนามเตบโตสงและเขาลงทนในภาคการผลตเปนหลก (59% ของ FDI รวม) ขณะท FDI เขาไทยคอนขางผนผวนและเขาลงทนในภาคบรการเปนสวนใหญ (59% ของ FDI รวม)

o ในแงของประเทศผลงทน ญปนซงเปนประเทศผลงทนหลกในไทยไดเรมขยายการลงทนในเวยดนาม โดยในป 2010 FDI จากญปนเขาไทย (4.4 พนลานดอลลารสหรฐ) มมลคาสงกวา FDI เขาเวยดนาม (1.1 พนลานดอลลารสหรฐ) ถง 4.2 เทา แตในป 2018 สดสวนดงกลาวกลบลดลงเปน 1.4 เทา (FDI จากญปนเขาไทยรวม 5.3 พนลานดอลลารสหรฐ FDI จากญปนเขาเวยดนามรวม 3.8 พนลานดอลลารสหรฐ) นอกจากน ในชวงป 2017-2018 ความตงเครยดทางการคากบสหรฐฯ สงผลใหจนเขามาลงทนในเวยดนามมากขน (มลคา FDI รวม 1.9 พนลานดอลลารสหรฐ) ขณะทไทยไดรบเงนลงทนจากจนนอยกวาเกนครง (0.7 พนลานดอลลารสหรฐ)

• สญญาณทสอง : เวยดนามไดพฒนาความสามารถในการแขงขนดานการสงออกอยางมนย

o ในรอบ 10 ปทผานมา โครงสรางการสงออกของเวยดนามไดพฒนาขนทงดานความหลากหลายและความซบซอนของสนคา รวมทงเพมความเชยวชาญในการผลตสนคาหลก

o ดชนความซบซอนทางเศรษฐกจ (ECI) ของเวยดนามไดเรมตามทนไทย เนองมาจากยอดการสงออกสนคาหลกทเตบโตขนอยางรวดเรว โดยเฉพาะสนคาเทคโนโลยและสนคาทมความซบซอนสง

• สญญาณทสาม : ชองวางระหวางคาแรงไทยและเวยดนามมแนวโนมลดลงในระยะขางหนา เนองจากก าลงแรงงานในไทยลดลงตอเนอง สวนทางกบผลตภาพแรงงานเวยดนามทเตบโตสงขน

o ไทยมตนทนคาแรงตอหนวย (ULC) ต ากวาเวยดนาม สะทอนวาไทยมประสทธภาพดานแรงงานเทยบกบตนทนทสงกวา

o อยางไรกด ก าลงแรงงานไทยเรมหดตวลงตงแตป 2012 ตรงขามกบเวยดนามซงก าลงแรงงานยงคงขยายตวตอเนอง (เตบโตเฉลย 1.3% ตอปในชวงป 2010-2019) นอกจากน ผลตภาพแรงงานไทยยงเตบโตเพยง 3% ในป 2019 ขณะทผลตภาพแรงงานเวยดนามเพมขน 8.2%

• สญญาณทส : ความสามารถทางการแขงขนของเวยดนามดานทกษะทางวชาการและวชาชพคาดวาจะพฒนาไดอยางตอเนอง

o ในบรรดาประเทศกลมอาเซยน เวยดนามมดชนทนมนษย (HCI จดท าโดย World Bank) สงเปนอนดบ 2 ท 0.69 คะแนน เปนรองเพยงสงคโปรซงได 0.88 คะแนน ขณะทไทยรงอนดบ 4 ท 0.61 คะแนน

o เวยดนามมคะแนน HCI น าหนาไทยมากในดานคณภาพผลส าเรจทางการศกษา สะทอนจากคะแนนสอบซงแปลงเปนมาตรฐานเดยวกนทวโลก (Harmonized test score) โดยไทยได 427 คะแนน ขณะทเวยดนามได 519 คะแนน ซงความตางของคะแนนขางตนสงผลใหเวยดนามมตวเลขจ านวนปการศกษาเมอปรบดวยความรทไดจรงจากการเรยน (Learning-adjusted school year) สงกวาไทยเชนกน คอ 10.7 ปตอ 8.7 ป ตวเลขดงกลาวบงชวา ภายใตสภาพความเปนอยเดยวกน นกเรยนชาวเวยดนามอาย 17 ปมโอกาสไดรบการศกษาอยางมประสทธภาพมากกวานกเรยนไทยอย 2 ป

o ในสวนของทกษะดานวชาชพ เวยดนามมจ านวนแรงงานทผานการเรยนรทกษะวชาชพ 4.7 ลานคน (8.2% ของแรงงานทงหมด) มากกวาจ านวนแรงงานทกษะวชาชพชาวไทยซงอยท 3.6 ลานคน (9.2% ของแรงงานทงหมด)

o ไทยมสดสวนแรงงานระดบอดมศกษาสงกวาเวยดนาม แตนอยกวา 1 ใน 4 ของแรงงานกลมดงกลาวถอวฒการศกษาในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงเปนปจจยส าคญทดงดด FDI ในอตสาหกรรมเทคโนโลยข นสง ทงนจากขอมลของ UNESCO เผยวามชาวเวยดนามเพยง 29% เทานนทเขาศกษาตอ ในระดบอดมศกษาในป 2016 เทยบกบ 49% ในไทย อยางไรกด แมวาไทยจะมสดสวนประชากรทมการศกษาระดบมหาวทยาลยสงกวา แตขอมลจากกระทรวงการอดมศกษา วทยาศาสตร วจยและนวตกรรม ของไทยเผยวามเพยง 23% เทานนทจบการศกษาวชาเอกในดานวทยาศาสตร เทคโนโลยสารสนเทศ หรอวศวกรรมในป 2019 โดยสวนใหญจบการศกษาดานอนนอกเหนอจากดานวทยาศาสตร

• สญญาณทหา : เวยดนามมขอตกลงการคาทครอบคลมประเทศคคามากกวาไทย o ปจจบน เวยดนามมขอตกลงการคาเสร (FTA) ทมผลบงคบใชกบคคารวม 51 ประเทศ ซงมากกวาไทย

ทมขอตกลงการคากบ 17 ประเทศเกอบ 3 เทา o นอกจากขอตกลงการคาแลว FTA แบบพหภาคของเวยดนามในระยะหลง เชน CPTPP และ EVFTA มตวบท

ดานการลงทนโดยเฉพาะ ซงจะชวยดงดดการลงทนจากตางชาตไดในระยะขางหนา

ประเทศไทยจงตองเรงน ายทธศาสตรเพมขดความสามารถทางการแขงขนไปปฏบตใหเกดขนจรง ยทธศาสตรการพฒนาขดความสามารถในการแขงขนของประเทศไทยเปนสงจ าเปนทไดผานการถกเถยงและวเคราะห มาเปนเวลานานและเปนวงกวาง ในดานผลตภาพแรงงาน ปญหาทกษะแรงงานทไมตรงความตองการของตลาด และคณภาพการศกษาเปนประเดนส าคญในรอบ 10 ปทผานมา โดยในชว ง 2-3 ปทผานมา การเพมทกษะ และปรบเปลยนทกษะแรงงานใหสอดคลองกบความตองการของตลาดเปนประเดนส าคญในเวทเสวนาตาง ๆ จ านวนมาก ในประเดนของขอตกลงทางการคา ประเทศไทยในปจจบนก าลงอยระหวางการศกษาสนธสญญาการคาใหมหลายฉบบ แตทวาไดลงนามสญญาฉบบลาสดในป 2013 เนองดวยสถานะของเวยดนามทดงดด FDI ในภมภาคมากขนตอเนอง และเพอใหประเทศไทยสามารถแขงขนกบเวยดนามได ทาง EIC ประเมนวาประเทศไทยควรใหความส าคญสงสดกบการน ายทธศาสตรการพฒนาเหลานไปปฏบตใหเกดขนจรง

Disclaimer: The information contained in this report has been obtained from sources believed to be reliable. However, neither we nor any of our respective affiliates, employees or representatives make any representation or warranty, express or implied, as to the accuracy or completeness of any of the information contained in this report, and we and our respective affiliates, employees or representatives expressly disclaim any and all liability relating to or resulting from the use of this report or such information by the recipient or other persons in whatever manner. Any opinions presented herein represent our subjective views and our current estimates and judgments based on various assumptions that may be subject to change without notice, and may not prove to be correct. This report is for the recipient’s information only. It does not represent or constitute any advice, offer, recommendation, or solicitation by us and should not be relied upon as such. We, or any of our associates, may also have an interest in the companies mentioned herein.

ผจดทาหลก

ดร.กาพล อดเรกสมบต

ผอานวยการอาวโส Economic and Financial Market Research

ดร.กาพล ทาหนาทดแลทมวเคราะหเศรษฐกจและตลาดเงน โดยครอบคลมถงเศรษฐกจและตลาดเงนของประเทศไทย อาเซยน และประเทศพฒนาแลว โดยกอนรวมงานกบธนาคารไทยพาณชย ดร. กาพล มประสบการณดแลทมวเคราะหเศรษฐกจและตลาดทนในสถาบนการเงนชนนา นอกจากน ยงเคยรวมงานกบกระทรวงการคลงในตาแหนงนกเศรษฐศาสตร และผชวยศาสตราจารย ประจา คณะเศรษฐศาสตร Nanyang Technological University (ประเทศสงคโปร) ดร.กาพลจบการศกษาระดบปรญญาตรจากคณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย (เกยรตนยม) ระดบปรญญาโทจาก University of Singapore (ภายใตทนการศกษาจาก Asian Development Bank) และระดบปรญญาเอกดานเศรษฐศาสตรจาก Michigan State University (ภายใตทนการศกษาจาก Graduate school fellowship) โดยในระหวางศกษาระดบปรญญาเอก ดร.กาพลไดมโอกาสรวมฝกงานกบกองทนการเงนระหวางประเทศ (International Monetary Fund)

ดร.ปพน เกยรตสกลเดชา นกวเคราะห

ตดตอ : [email protected]

ดร.ปพน มประสบการณทางานวจยในดานเศรษฐศาสตรประเทศกาลงพฒนา เศรษศาสตรแรงงาน และเศรษฐศาสตรมหภาคประยกต ในระหวางการศกษาระดบปรญญาเอก ดร.ปพน มประสบการณเปนทงผชวยสอนและผสอนรวมในหลากหลายวชา รวมทงเศรษฐศาสตรจลภาคระดบกลาง เศรษฐศาสตรมหภาคระดบกลาง และเศรษฐศาสตรการเงนการธนาคาร ทงในระดบปรญญาตรและปรญญาโท ในระหวางการศกษาระดบปรญญาตร ดร.ปพนยงเคยมประสบการณฝกงานในฝายวจยเศรษฐกจ สานกนโยบายการเงน ธนาคารแหงประเทศไทย (สถาบนวจยเศรษฐกจปวย องภากรณ ในปจจบน) นอกจากน ดร.ปพน ยงมประสบการณ 8 ปในการเปนผชวยวจยของ ศ. Robert M Townsend ใน Townsend Thai Project ซงเปนทมวจย micro data ระดบครวเรอนทลงรายละเอยดลกทสดในประเทศไทย ดร.ปพน สาเรจการศกษาทงหมดจากมหาวทยาลยชคาโก โดยไดรบทนเลาเรยนหลวงไปศกษาตอสาขาเศรษฐศาสตรในระดบปรญญาตร และไดรบ Social Science Division Fellowship ศกษาตอจนสาเรจการศกษาในระดบปรญญาเอก

ปณณ พฒนศร นกวเคราะห

ปณณ มประสบการณทางานวจยทางดานหลกบรรษทภบาลและดานการกากบดแลกจการ ในระหวางการศกษา และไดเปนนกศกษาแลกเปลยนทคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกยวโต ประเทศญปน ปณณ จบการศกษาปรญญาตร (เกยรตนยมอนดบหนง) จากหลกสตร EBA คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ตดตอ : [email protected]

อารยา กาญจนะคช นกศกษาฝกงาน

อารยากาลงศกษาอยระดบชนปรญญาตรทคณะเศรษฐศาสตร (หลกสตรนานาชาต) มหาวทยาลยธรรมศาสตร และเปนนกศกษาแลกเปลยนทคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยทวเบรก ประเทศเนเธอรแลนด

ผจดทาหลก

Q4 | 2020 - SCBEIC

Documents

Transcript of Q4 | 2020 - SCBEIC