Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
-
Upload
mizoram-presbyterian-church-synod -
Category
Documents
-
view
293 -
download
13
Transcript of Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 1/790
1NUMBERS
www.mizoramsynod.org
MIZO SUNDAY SCHOOL UNION
Thuthlung Hlui Hrilhfiahna
N U M B E R S
2012 PUITLING SUNDAY SCHOOL ZIR
Buatsaihtu
Rev. H. Lalchhanhima
SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 2/790
2NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Published by
The Synod Literature & Publication Board
for The Mizo Sunday School Union (MSSU)
Chhut khatna – 2011Copies – 56,000
© Synod Literature & Publication Board
Typeset by
Synod Literature & Publication Board
Printed at
The Synod PressAizawl - 796 001
Mizoram
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 3/790
3NUMBERS
www.mizoramsynod.org
MSSU PUITLING SUNDAY SCHOOLSYLLABUS 2012 : NUMBERS
THLA NI ZIRLAI THUPUIJAN 1 - Kumthar Ni
8 - Pawl siam rem ni
15 1 Thuhmahruai - I
22 2 Thuhmahruai - II
29 3 Chhiarpui vawi khatna
FEB 5 4 Hnam tinte riah hmun tur thliarfelna
12 5 Puithiamte dinhmun
19 6 Levia chite rawngbawlna
26 7 Bawlhhlawhna hrang hrang
laka inthenna
MAR 4 8 Nazarit mi nih dan
11 9 Hnam hruaitute thil hlan - I18 10 Hnam hruaitute thil hlan - II
25 11 Levia chite then thianghlim
APR 1 12 Kalhlen Kut \um hnihna
(Tumkau Ni)8 - Easter Sunday
15 13 Tangkaraw tawtawrawt
22 14 Sinai a\angin an chhuak
29 15 Mipui an phunnawi
MAY 6 16 Miriami leh Arona helna
13 17 Kanaan ram enthlatute
20 18 Mosia \awng\aina
27 - Pentikos Ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 4/790
4NUMBERS
www.mizoramsynod.org
JUN 3 19 Pathian hremna leh ram run
vawi khatna
10 20 Ram tiama thil hlan dan tur17 21 Kora leh a \hiante helna
(Rualbanlote Ni)24 22 Hel hmangte laka ngilneihna
JUL 1 23 Arona tiang (Health & Hospital
Sunday)8 24 Puithiam leh Levia chite mawh-
phurhna leh chanvo15 25 Inthen thianghlim dan
22 26 Ruang khawih hnua intih-
thianghlim dan
29 27 Kades hmuna harsatna
AUG 5 28 Arad lal hneh thu leh dâr rûl
12 29 Amor lal leh Basan lal hneh thu
19 30 Moab lal Balaka leh Balaama26 31 Balaama hrilhlawkna - I
SEP 2 32 Balaama hrilhlawkna - II
9 33 Moab rama bawhchhiatna leh
Phinehasa hmalakna
16 34 Chhiarpui \um hnihna
23 35 Ram inrochun dan leh hruaitua
Josua ruat thu30 36 Pathian hnena thilhlan - I
(Kristian Chhungkaw Ni)
OCT 7 37 Pathian hnena thilhlan - II
14 38 Hmeichhiate thutiam chung-
chang
21 39 Midian-ho nena indona
28 40 Rallak sum insem thu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 5/790
5NUMBERS
www.mizoramsynod.org
NOV 4 - Khawvel Sunday School Ni
11 41 Jordan lui chhak lama ram
pekte18 42 Aigupta a\anga Moab kalkawng
chhui letna
25 43 Ramri leh ram semtu turte
DEC 2 44 Levia chite chenna tur leh
inhumhimna khua (Bible Sun-
day)
9 45 Tualthah avanga hremna dan16 46 Ram chanpual nei hmeichhe
pasal tur chungchang
(MSSU Pathian thu exam ni)23 47 Thlir lêtna
SUNDAY SCHOOL THILTUMTE
1. Pathian hriatna leh rinna dik tak nei tûra
kaihhruai leh \anpui.
2. Pathian thu (Bible) zirtîr.
3. Kristian thurin zirtîr.
4. Pathian biak zirtîr.
5. Kohhran mi \ha tak leh khua leh tui \ha tak ni tûra
buatsaih.
6. Kristian tih tûr leh awm dân tûr zirtîr.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 6/790
6NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A CHHUNGA THU AWMTE
Sunday School thil tumte .............. vChhuahtu Board Thuchang ............. ix
Thuhmahruai ............. xi
Ziaktu Thuhma ...........xiii
Synod Ni pawimawhte (2012 Calendar) ............ xv
1. Thuhmahruai I 33:2 ............ 17
2. Thuhmahruai II 35:34 ............ 26
|HEN KHATNA ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10)
3. Chhiarpui vawi khatna 1:1-54 ............ 324. Hnam tinte riahhmun tur
thliarfelna 2:1-34 ............ 44
5. Puithiamte dinhmun 3:1-51 ............ 52
6. Levia chite rawngbawlna 4:1-49 ............ 62
7. Bawlhhlawhna hrang hrang laka
inthenna 5:1-31 ............ 71
8. Nazarit mi nih dan 6:1-27 ............ 799. Hnam Hruaitute Thilhlan I 7:1-41 ............ 90
10. Hnam Hruaitute Thilhlan II 7:42-89 ............ 98
11. Levia chite then thianghlim 8:1-26 .......... 108
12. Kalhlen Kût \um hnihna 9:1-23 .......... 115
13. Tangkaraw tawtawrawt 10:1-10 .......... 122
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 7/790
7NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN HNIHNA SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM (10:11-22:10)
14. Sinai a\angin an chhuak 10:11-36 .......... 128
15. Mipuite an phunnawi 11:1-35 .......... 135
16. Miriami leh Arona helna 12:1-16 .......... 145
17. Kanaan ram enthlatute 13:1-33 .......... 153
18. Mosia \awng\aina 14:1-25 .......... 162
19. Pathian hremna leh
ram run (Vawi 1-na) 14:26-45 .......... 170
20. Ram tiama thil hlan dan tur 15:1-16 .......... 178
21. Kora leh a \hiante helna 16:1-35 .......... 188
22. Hel hmangte laka ngilneihna 16:36-50 .......... 197
23. Arona tiang 17:1-13 .......... 202
24. Puithiam leh Levia chite
mawhphurhna leh chanvo 18:1-32 .......... 207
25. Inthen thianghlim dan 19:1-10 .......... 216
26. Ruang khawih hnua
intihthianghlim dan 19:11-22 .......... 222
27. Kades hmuna harsatna 20:1-29 .......... 227
28. Arad lal hneh thu leh dâr rûl 21:1-9 .......... 235
29. Amor lal leh Basan lal hneh thu 21:10-35 .......... 240
|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1-36:13)(Ram tiam lut tura inbuatsaihnate)
30. Moab lal Balaka leh Balaama 22:1-41 .......... 248
31. Balaama Hrilhlawkna I 23:1-26 .......... 258
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 8/790
8NUMBERS
www.mizoramsynod.org
32. Balaama Hrilhlawkna II 23:27-24:25 .......... 266
33. Moab rama bawhchhiatna leh
Phinehasa hmalakna 25:1-18 .......... 27634. Chhiarpui \um hnihna 26:1-65 .......... 283
35. Ram inrochun dan leh
hruaitua Josua ruat thu 27:1-23 .......... 292
36. Pathian hnena Thilhlan I 28:1-31 .......... 299
37. Pathian hnena Thilhlan II 29:1-40 .......... 309
38. Hmeichhiate thutiam
chungchang 30:1-16 .......... 31739. Midian-ho nena indona 31:1-24 .......... 324
40. Râllâk sum insem thu 31:25-54 .......... 332
41. Jordan lui chhak lama ram pekte 32:1-42 .......... 338
42. Aigupta a\anga
Moab kalkawng chhuiletna 33:1-56 .......... 348
43. Ramri leh ram semtu turte 34:1-29 .......... 358
44. Levia chite chenna tur lehinhumhimna khua 35:1-15 .......... 364
45. Tualthah avanga hremna dan 35:16-34 .......... 370
46. Ram chanpual nei
hmeichhe pasal tur chungchang 36:1-13 .......... 377
47. Thlir letna I Kor. 10:11 .......... 383
Lehkhabu rawnte (Bibliography) .......... 391
Map .......... 394
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 9/790
9NUMBERS
www.mizoramsynod.org
CHHUAHTU BOARD THUCHANG
Nikumah khan ‘Chhandamna’ tih kan zir a. Kumin
(2012) ah hian Bible-a ‘Numbers’ bu kan zir dawn a.
Numbers bu hi Puitling Sunday School-ah kan la zir ngai
lo va, zir tura thlan a lo ni ta hi a lawmawm hle mai.
Nakkum 2013-ah chuan Sam bu II & III (Sam 42-79),
Rev. Dr. R. Lalbiakmawia ziak kan zir thung ang.
Kumina Puitling Sunday School zirlai bu ziaktuRev. H. Lalchhanhima hi mi rilru nghet tak, mi taimaleh fimkhur, a taka thil tih duh mi a ni a. Hmun hrang
hrangah Pastor rawngbawl hna hlawhtling taka thawkin,
Aizawl Theological College-ah Lecturer hna te, Rescue
Home-ah Director hna te leh Synod Moderator
mawhphurhna thlenga chelh tawh a ni a; Counselling
lama mi thiam a ni bawk. Heti ang Minister Senior, kanKohhran leh kan ram ningkhawng hre takin Sunday
School zir tur bu a buatsaih hi a inhmehin, Kohhran hote
pawhin kan hlawkpui ngei ang tih ka beisei.
Bible-a Thuthlung Hlui bute hi Thuthlung Thar bute
ai chuan zir thiam harsa deuh turah ngaiin huphurhawm
deuhva hriatna kan nei \hin. Zirlaibu ziaktu hian thuharsa deuh laite chu kalsanin, tluang tlam takin a ziak
thiam a. Zirlai tawp lam zelah thu harsa sawifiah ngaite
chu sawifiah a ni a, a remchang hle. Bible chhung thute
chu kum danga tih dan lo angin, zirlai hlawm tinah, a
thu hlawmin a kente dah hmasain, a sawifiah zui nghal
zel a. Zirtirtute tan enkawp a ti remchang hle. Bible lehlin
hlui zawk behchhanin a thute hi dah a ni a; chutih laiin
hriat awlsam zawka ngaiin a bu ziaktu hian a sawifiahna
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 10/790
10NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lamah chuan lehlin thar a hmang ta hlauh zawk a. A bu
hming atan hian Sunday School Committee chuan ‘Num-
ber bu’ tiin a thlang a. Amaherawhchu ziak dan tlanglawnber ‘Numbers’ tiin dah a ni ta zawk a ni.
Zirlaibu hi khawl (Press)-a dah a nih hmain Editing
Group member-ten uluk takin an endik hmasa a; siam
\hat ngaite siam \haa, belh ngaite belhin, hetiang hian a
lo chhuak ta a ni. Editing Group member-te thawhrimna
leh inpeknaah lawmthu ka sawi e.
Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel fate ram tiamKanaan pana an kal chanchin ziakna a ni a. Ringtute van
Kanaan pana kan kalkawng nen pawh khaikhin a
remchang hle. Paulan, ‘Chung chu kan tan entirna a ni,
thil sual an châk ang bawk khân kan châk ve loh nan,’ (IKor. 10:6) tia a sawi kha hre rengin, he lehkhabu a\ang
hian nun kawng dik zir chhuak thei ila a duhawm hle mai.
He zirlaibu chhiara zirtu zawng zawngten thlarau lamnunah malsawmna thar in dawn \heuh theih nan
duhsakna kan hlan a che u.
(REV. THANGZAUVA)
Editor
Synod Literature & Publication Board
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 11/790
11NUMBERS
www.mizoramsynod.org
THUHMAHRUAI
Mizo Sunday School Union Committee chuan Sun-
day School zir tur hi kum thum hma lamah a thlang
lawk ziah a, a ziaktu tur pawh a ruat nghal \hin. Chu
chu Synod Executive Committee-in a pawm leh \hina ni. Tih fel a nih hnuah Lesson Plan-te siamin, a
ziaktu kaihhruainate nen a bu ziak tura ruat hnenah
a pe a. Chuta \ang chuan a ziaktu turin hma a la \hin.Kan zirlaibute hi Mizoram chhung mai ni lovin ram
pawn lamah pawh Sunday School zirlaibu atan hmang
an awm nual a. Mizo \awnga zir thei lote pawhin an
zir ve theihna turin anmahni \awngin an let ve bawk
\hin.
Kum 2012-a Puitling Sunday School zir atan Bible
bu mal kan la zir ngai loh ‘Numbers’ chu thlan a ni a. A ziaktu atan Rev. H. Lalchhanhima a ruat nghal a.
MSSU Executive Committee-in Lesson Plan siam
turin Rev. Dr. K. Lallawmzuala ATC a ngen angin \ha
takin a rawn siam thei a, kan lawm hle. A bu ziaktu
tura ruatin uluk tak leh \ha takin a rawn ziak a. A
hun takah MSSU Office-ah a rawn theh lût a, a
lawmawm hle mai. Zir tur huam chhung sei/zau
deuhte a awm avangin chipchiar tak erawh chuan ziaksen a ni lo va. Zirlai sei zawng pawh a inchen vek theilo a ni.
MSSU Text Book Cell in a lo en hnuah hnuah
SL&PB hnenah a bua chhuah turin a hlan a. A buatsaih
chungchangah hian a bu rim taka ziaktu chungah te, a
tlangpui lo chul mâmtu MSSU Text Book Cell chungah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 12/790
12NUMBERS
www.mizoramsynod.org
te, lehkhabu \ha taka chhuahtu SL&PB chungah leh
\ha taka khawla chhutu PRESCOM (Production)
chungah te Mizo Sunday School Union chuan lawmthua sawi a ni.
He zirlaibu hi zirtu zawng zawng tan malsawmna lo
ni ngei rawh se.
(REV. ZOSANGLIANA COLNEY)
Executive Secretary
i/c Mizo Sunday School Union
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 13/790
13NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIAKTU THUHMA
Kum 2012 MSSU Puitling Sunday School zir atan ‘Num-bers’ bu thlan a ni a. Hei hi kan zir vawi khatna tur a ni.
Zirlaibu ziak tura ruat ka ni hi ka lawm hle a,
amaherawhchu Puitling Sunday School zir tur ziak erawh
hi chu thil huphurhawm tak niin ka hria. Pathian
hruainaa ka zo ve ta mai hi ka lawm hle a ni. Zirlaibu
ziaktute tan kaihhruaina \ha tak a awm a, chu chu theih
ang tawkin ka zui a ni. Kan Kohhran Sunday School-ah
hian zirtirtute leh zirlaite dinhmun a inchen loh êmavangin (Zirlaibu hi) mi tam ber tana zir nuam leh hriat
awlsam tur ngaihtuaha ziak a ni. A ziaktu hian Bible thu
(text) leh a zirtu Kohhran mipuite a ngai pawimawh bera ni. Zirtirtuten hengte hi hria ila, keimahni leh zirlaite
pawhin kan sawtpui ka beisei.
1. Zirlai hmasa pahnihna leh a tawp berah tih loh
chuan Bible thu a hmasa lama a vaia ziak lovin,zirlai thupui \hen chhungah zel dah a ni.
2. A thu kan zirnaa min \anpui turin, a Bible thu
dawtah a thu tlangpui sawi fiahnain a zui a. Hei hi
chipchiar taka zira chhui duhte chuan an duhkhawp
lo deuh mai thei a, chutiang a nih pawhin zirlai
mipui tam ber tana \ha ber tur ngaihtuaha ziak a ni
tih hria ila.3. Zirlai tinah hian, a tawpah ‘Sawi ho tur’ dah zel a
ni a. Hei hi zirlai kan hlawkpui theih dan tur
ngaihtuaha dah a ni. Chuvangin, enlawkna ah leh
Sunday School-ah sawiho hram ni se a \ha ang.
4. Sawiho tur dawtah hian chîk zawka zir duhte tana
puitu a nih beiseiin ‘End Notes’ dah zel a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 14/790
14NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chubakah, a bu tawp lamah hian lehkhabu hmante
leh Mapdah a ni a, hengte hi hman \angkai theih a
ni ang.5. A Bible bu chhung thu sawifiahnaah hian Bible
lehlin chi hnih - a hlui leh a thar hman kawp a ni.
6. Hmun tam takah chuan Sunday School-a |antute
hian Bible hmang lovin Zirlaibua a Bible thu an
chhiar mai \hin a. Kuminah chuan hei hi a remchang
dawn lo va, \antute hian Bible ngei hmang se tih hi
a ziaktu duh dan a ni.Zirlaibu buatsaihnaah hian ATC Library-a thawktuten
min \anpui a. Aizawl Theological College-a Thuthlung
Hlui zirtirtu Rev. Dr. K. Lallawmzuala’n min puih bakah
a lehkhabu te min hmantir a. Pi Lalfakmawii, Co-
ordinator, MSSU-in min ngaihtuah a, min fuihin min
nawr chak hle a. Pro. Pastor Lalhmunsanga Tlau, BD-in
nasa takin min pui a. Ka fapa te pahnih Moses Rosangzelaleh David Rosangliana ten (kutziak) Computer-ah min
chhutsak a; Kohhranhote pawhin min \awng\aipui bawk.
MSSU Textbook Cell leh SL&PB lamin taima tak leh uluk
takin min chul mâmsak hnuah Zirlaibu chhiar nuam leh
fel fai tak hi kan lo nei thei ta a ni. Heng zawng zawngah
hian lawmthu ka sawiin, he zirlaibu hi Kohhranhoten a
thara malsawmna kan dawnna hmanrua lo ni ngei se tih
hi ka \awng\aina leh beiseina a ni e.
Rev. H. Lalchhanhima
Dated 20th January, 2011 Kanan Veng, Aizawl
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 15/790
15NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2012 SYNOD CALENDAR
( * S y n o d O f f i c e c h a w l h n i )
JA N U A R Y 1* Pathianni Kumthar Ni2–4* Thawh\anni – Nilaini Kumthar chawlh
5 Ningani Synod Office Hawn Ni
11* Nilaini Chanchin |ha Thlen Ni
20–22 Zirtawpni – Pathianni Bial K|P Inkhawmpui
26* Ningani Republic Day
FE B R U A R Y 10–12 Zir tawpni – Pathianni Bial Hmeichhe Inkhawmpui
14 Thawhlehni S.M.B. Committee
16 Ningani Synod Finance Comtt.
20* Thawh\anni State Day
22 Nilaini K|P Day
21–23 Thawhlehni – Ningani Synod Executive Comtt .
MA R C H 1–4 Ningani – Pathianni K|P Gen. Conference
9–11 Zirtawpni – Pathianni Kohhran Hmeichhe
Rorel Inkhawm
AP R I L 1 Pathianni Tumkau Ni
4* Nilaini Harhna Thlen Ni
6* Zirtawpni Good Friday8 Pathianni Easter Sunday
9* Thawh\anni Easter Monday
20–22 Zirtawpni – Pathianni Bial Inkhawmpui
MAY 1 Thawhlehni SMB Committee
2 Nilaini PRESCOM Board Com
8 Thawhlehni Synod Pastoral Comtt.
10 Ningani Synod Social Front Com
16–20 Nilaini – Pathianni NEICC Annual Meeting
23–24 Nilaini - Ningani Synod Finance Comtt.25 Zirtawpni SLWF Annual Meeting
27 Pathianni Pentikos Ni
28* Thawh\anni Whit Monday
JU NE 5–7 Thawhlehni – Ningani Synod Executive Comtt.
15* Zirtawpni YMA Day
17 Pathianni Rualbanlote Ni
30* Inrinni Remna Ni
JU LY 1 Pathianni Health & Hospital Sunday
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 16/790
16NUMBERS
www.mizoramsynod.org
AU G U S T 15* Nilaini Independence Day
31* Zirtawp Ni Ramthar Ni
SE P T E M B E R BE I H R U A L TH LA
6 Ningani Synod Finance Comtt.30 Pathianni Kristian Chhungkaw Ni
OC T O B E R 2* Thawhlehni Gandhi piancham
11–14 Ningani – Pathianni Presbytery Inkhawmpui
21 Pathianni NEICC |awng\ai rual
22 Thawh\anni PPF Board Committee
23 Thawhlehni PRESCOM Board Com
24 Nilaini Sunday School Comtt.
25–26 Ningani – Zirtawpni SMB Committee
29 Thawh\anni Theological Edu Board Com
30 Thawhlehni Hospital Board Committee
31 Nilaini Synod Pastoral Committee
NO V E M B E R 1 Ningani Synod Edu Board Comtt.
2 Zirtawpni SL&PB Committee
4 Pathianni Khawvel Sunday School Ni
6 Thawhlehni Synod Social Front Com
7 Nilaini Synod Music Committee
13–15 Thawhlehni – Ningani Synod Executive Comtt20–22 Thawhlehni – Ningani Synod Finance Committee
28 Nilaini Synod Executive Comtt.
29 Ningani Synod Executive Comtt
(Budget Session)
30 Zirtawpni Synod Pastoral Committtee
(P/P Interview)
30 Zirtawpni Kohhran Hmeichhe Ni
DE C E M B E R 2 Pathianni Bible Sunday
3 Thawh\anni Synod Pastoral Committee4 Thawhlehni Synod Nomination Comtt.
4–9 Thawhlehni – Pathianni Synod Inkhawmpui
16 Pathianni MSSU Pathian Thu Exam Ni
21–31* Zirtawpni – Thawh\anni Krismas chawlh
25* Thawhlehni Krismas Ni
31* Thawh\anni Kumtawp Ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 17/790
17NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI I
THUHMAHRUAI - I
Thu vawn : “LALPA thupêka an kal chhuah a, an kal
zelnate chu Mosian a ziak a” (33:2).
Kumin 2012 Puitling Sunday School-a zir atan Num-
bers Bu thlan a ni a, Thuhmahruai \um hnih (I & II) zir
tura ruahman a ni. Thuhmahruai I-ah hian a bu hming, a
ziaktu, a ziak hun leh a bu chhung thu tlangpui kan zir
hmasa phawt dawn a ni.
1. A bu hming
Numbers bu hi Hebrai Bible-ah chuan “Bemidbar”
tih a ni a. A awmzia chu ‘thlalerah chuan’ tihna a ni.
Israel fate thlalera an awm lai chanchin, Sinai tlang
a\anga Moab phai an thlen thleng chanchin a nih avanga
Hebrai Bible hian a bu hming atana hmang a nih a
rinawm. Chu bâkah, hla thu tlar hmasa ber hla hming
atana kan hmang mai \hin ang deuh hian, Hebrai Bible-
ah chuan a bua thu hmasa ber emaw tlar hmasa bera thulangsar pakhat emaw kha a bu hmingah an hmang mai
\hin. Numbers 1:1-a thu mal lang hmasa pali zinga a palina
‘Bemidbar’ chu a bu hminga hman a ni a. Numbers 1:1
thumal hmasa pali hi Hebrai Bible-a inziak angin letling
dawn ta ila, ‘A bia LALPAN Mosia thlalerah’ tih tur emaw
a ni ang.1 Grik Bible Septuagint-ah erawh chuan a bu
hmingah “Arithmoi” an hmang ve thung a. Chumi awmzia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 18/790
18NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chu ‘nambar-te’ tihna a ni.2 Inchhiarna lam hawiin Latin
Bible Vulgate pawhin “Numeri” a hmang a. Sap \awng
Bible lehlin chhoh zelah pawh “Numbers” tih hi an hmangta zel a ni. Mizo Bible-ah pawh ‘Numbers’ tiin dah a ni. A bu hminga ‘Numbers’ hman a nihna chhan chu Israel fate
ram tiam, Kanaan pana an chhuah dawn leh ram tiam an
luh dawnahte khan \um hnih ngawt inchhiarna an neih
vang kha niin a lang3 (1:1ff; 26:1ff).
2. A ziaktu
Bible-a lehkhabu hmasa pangate Genesis, Exodus,Leviticus, Numbers leh Deuteronomy bute hi “Mosia
Lehkhabute” tia sawi \hin a ni a. Heng lehkhabu hmasa
pangte sawi nan hian Grik thumal pahnih penta ‘panga’
tihna leh teuchos ‘lehkhabu’ tihna emaw ‘lehkhabu zial’
tihna emaw la kawpin Pentateuch (Pentatuk) hi an hmang
mai \hin. Hebrai \awng chuan heng lehkhabu pangate hi
Torah (Tawra) tiin an sawi thung a, chu chu Dan tihnaemaw, Inkaihhruaina (instruction) tihna emaw a ni. Heng
lehkhabu pangate hi thuziak hlawm khata ngaih a nih
avang hian a ziaktu leh a ziak hun thuah pawh a mala la
lovin bu dangte nen la kawpin thuziak hlawm khat angin
mi thiamte chuan an kalpui mai \hin. A ziaktu
chungchangah hian ngaihdan hlawm hnih lian deuh a
awm a, chungte chu :
1) Mosia ziak a nih rinna : Num. 33:2-ah “LALPA
thupeka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a
ziak a” tiin kan hmu a. Chuti a nih chuan Numbers bu hi
Mosia ziak a ni a tih theih a. Bible-a bu hmasa pangate hi
‘Mosia Lehkhabute’ tia sawi \hin a ni a, Mosia ziak nia
pawm reng a ni \hin. Juda-te leh Kohhran hmasa hunahte
pawh khan Mosia ziak nia ngaih a ni tlangpui a. Sap
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 19/790
19NUMBERS
www.mizoramsynod.org
\awng Bible lehlin hmasa lamah pawh “Mosia Lehkhabu
Pakhatna Genesis… Pahnihna Exodus…” tiin Pentateuch
bu dangte pawh hetiang zêla ziak a ni. Hemi ang hianMizo Bible lehlin hmasak berah pawh khan “Mosialehkhabu pakhatna… pahnihna… an tih chu” tia dah a
ni. Mosia ziak ngei a ni tih rinna hi Juda-te thurochhiah
a\anga pawm dan kal zel, Kohhran hmasate pawhin an
pawm tak zel a ni. Pentateuch buahte hian Mosia ziak
anga sawina hmuh tur a awm hlawm avanga Mosia ziak
anga pawm chhoh zel a ni (Exod. 24:4; Num. 33:2; Deut.
31:9, 22;). Hmun dangahte pawh Pentateuch-a dante hi‘Mosia dan’ tia sawi a ni ta zel a (Jos.1:7, 8; 8:31-34; Ror.
3:4; I Lal. 2:3; II Lal. 21:8; II Chro. 23:18; 30:16; 35:12;
Ezr. 6:18; Neh. 13:1).
Mosia ziaka pawm a nihna chhan langsar tak chu
Lal Isua leh Tirhkohte khan Mosia ziak anga an sawi \hin
vang kha a ni (Mat. 19:7-8; Lk. 24:27,44; Joh. 1:45-47; 5:46f;
7:19; Tirh. 3:22; 28:23; Rom. 10:5; etc.). Mosia hi a hunlaia lehkhathiam a ni a (Tirh. 7:22), Pathianin an hnam a
hruai dan leh a thupek te leh an hnam chanchinte chu a
ziak ngei a rinawm.
2) Mi pakhat aia tam ziak a nih rinna : Kum
zabi 12-na AD lai vel a\ang khan Juda mithiam Ibn Ezra
(Iben Ezra) chuan Genesis leh Deuteronomy-a thu
engemaw zat hi Mosia hnu lam daiha thuziak anih theihdan a lo sawi lang tawh \hin a. Kristian mithiam zingahpawh kum zabi 17-na AD lai te kha chuan hetiang
ngaihdan hi hmuh tur a awm nual tawh a ni. Hetiang
ngaihdan fel tak siama tilartu ber pakhat chu Jean
Astruc-a (1684-1766), French mi, Pastor fapa, damdawi
lam doctor a ni. Genesis bua Pathian hming hrang pahnih
Hebrai \awnga Elohim (Pathian) tih leh Yahweh (LALPA)
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 20/790
20NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tih hman pawlh anih avang hian thu hnar pahnih a\anga
thu lak a nih a ring a ni. Jean Astruc-a hnuah hian chîk
taka Bible zirtuten an zir chhunzawm zelnaah thu hnarpahnih mai ni lovin, thu lâkna hnâr engemaw zat a awminan ring a. Chung ngaihdan (theory) hrang hrang zinga
lar ta ber leh zir mite zinga pawm hlawh ta ber chu thu
lakna hnar pali a awm rinna hi a ni. Pentateuch bu ziak
nana thu lakna hnar pali a awm nia rinna leh chung thu
lakna hnar palite chu hming lem, J, E, D, P rawn vuah
hmasatute chu mithiam pahnih Karl Heinrich Graf-a
(1815-1869) leh Julius Wellhausen-a (1844-1918) te an nia, thawk dun erawh an ni lo. Mi pakhat kutchhuak ni
lova an rinna chhan tam tak a awm a, chung zinga langsar
zualte chu - Exodus 6:2-3-a Pathianin a hming LALPA
(Heb. YHWH) an chhiar emaw an lam rik emawa Adonai
an tih \hin, keinin LALPA tia kan hman tak hi Mosia
hnena a puan hma daiha Gen. 2:4 leh 4:25 a\anga he
hming lo lang daih tawh te, Mosia thih thu ziak awm te
(Deut. 34), Pathian tlang sawi nana Sinai leh Horeb hman
pawlh te, Kanaan ram luah hmasatute sawi nana Kanaanmite tih leh Amor mite tih hman pawlh te, Thu sawm
pek Exodus 20 leh Deuteronomy 5 a mi inang lo te leh
thil dang dang te pawh a la awm.
Numbers bu leh a dang palite hi tuna kan neih ang
tak hi chuan Mosia ziak vek niin a lang lo tih hi zir mite
ngaih dan tlangpui a ni. Amaherawhchu, ‘Mosia ziak’ tih
hian, a vaiin Mosia ziak vek a ni tihna a ni kher lo va;
‘Mosia kam chhuak,’ ‘a thu leh hla’ tihna a ni thei ang.6
Chu bâkah, a bu chhung ngeiah hian ‘Mosian lehkhabuah
a ziak’ tih a chuan fo avang hian Mosia ziak behchhana
mi dangin an ziak belh tâk zel a nih a rinawm.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 21/790
21NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Tichuan, Numbers bu hi a bulpui berah chuan Mosia
ziak niin a pawm theih a, tuna kan neih ang tak erawh hi
chu kum tam tak chhunga mi eng emaw zat thuziaktenen a inchawhpawlh tawh niin a lang.
3. A ziak hun
A ziak hun thu ah hian Mosia ziaka pawmtu tan
chuan Kanaan ram luh hma nen chhui zawn loh theih
loh a ni. Amaherawhchu Kanaan ram luh hun
chungchangah hian mi thiamte pawm dan a inang vek
lêm lo. |henkhatin BC 1400-1300 vel nia an chhût laiin\henkhatin BC 1300-1200 vel niin an ngai thung. Hetah
hian a hun hnuhnung zawk BC 1300-1200 vel hi mi
thiamte pawm dan tlanglawn ber chu a ni. Mosia ziak a
nih ringtu tan chuan, a ziak hun hi Aigupta chhuahsan
a\anga Kanaan ram an luh hmaa ziak anga ngaih theih a
ni ang.
Mi pakhat aia tam ziak a nih ringtute chuan hun
hrang hranga ziak anih an ring. Thu ziak hmasa J
kutchhuak chu BC 900-850 vela ziak niin an ring a, thu
ziak hlawm hnihna E thuziakte chu BC 750 vela ziak niin
an ring thung. Hlawm thumna D kutchhuak chu BC 650
vela ziak niin an ngai a, thu ziak hlawm hnuhnung ber P
ziakte chu BC 500-450 vela ziak nia ngaih a ni bawk. Zir
mi tam tak chuan Pentateuch Lehkhabu panga, tuna kanneih tâk ang hi chu, Babulon sal tan lai leh a hnu deuh
BC 500-450 hun lai vela Puithiam rual khatin a hmaa
thu ziak awmsate leh anmahni ziakte nen, a rem leh \ha
thei ang bera rem khawmin, tuna kan neih ang hi an siam
chhuak ta niin an ngai.7
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 22/790
22NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. A bu chhung thu tlangpui
Numbers bu hi Pentateuch lehkhabu panga zinga
palina a ni a. Exodus bu hian Israel fate, Aigupta anchhuahsan a\anga Sinai tlang an thlen thleng chanchin
min hrilh a. Leviticus bu hian Sinai tlanga serh leh sang
leh dan dang tam tak Mosia pek chanchin min hrilh a,
Sinai tlanga dante chu a belhchhah bawk. Tichuan, Num-bers bu hian Sinai tlang a\anga Moab phai an panna zin
kawng chanchin ngaihnawm tak min hrilh leh a, an
vahvaih hun chhung hi kum sawmli vel a ni. Sinai tlangleh Moab phai ruam inkar thlalera Israel fate an vahvaih
hun pum deuhthaw chanchin a chuang a ni. Hemi hun
chhung hian chhiarpui \um hnih an nei nghe nghe.
Numbers bu kan zir zelna turah hian Thuhmahruai
I hian kan rilru min kaihruai sela. Pathianin a mite chu
thlalerah sipai rual ang maiin a hruai zel a ni.
Sawi ho tur
1. Bible bu mal zir dawna a ziaktu leh a ziak hun
chungchang zir hmasak \angkaina leh hlawkna eng
nge ni?
2. Pentateuch bute Mosia ziak vek ni lova rinna hiPathian thâwk khum a nihna hnâwlnaa ngaih theih
a ni em?
END NOTES
1. Revd. Chuau\huama, Bible Thu Mal Hrilhfiahna
(Dictionary of Biblical Terms), Aizawl : The Author
2008, p. 530.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 23/790
23NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Rev. Lalfakzuala, Thuthlung Hlui Zirchianna Aizawl
: 2007, SL&PB p. 215.
3. R.E. Harlow, Desert Journey (Studies in Numbers &Deuteronomy). Everyday Publications Inc. Canada.
Printed in Hongkong, 1982. p. 8.
4. Rev. C. Biakmawia, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna :Genesis Part I Aizawl : SL&PB, 1997, p. 24.
5. J,E,D,P.
Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers &Deuteronomy, Mosia Lehkhabu panga, Pentateuch
(Pentatuk) bute hi hun laihawl (Medieval Age)
a\anga miten chik zawka an zirna a\angin Mosia ziak
vek ni lova rinna a lo chhuak a. Zir chianna a\angin
mi thiamte chuan Mosia lehkhabu pangate hi a vaia
Mosia ziak vek ni lovin, hun hrang hranga mi hrang
hrang ziak a\anga lak khawm, thu lakna hnar
(source) hrang hrang awm niin an hria a. Chung thulakna hnar (source) hrang hrang thliar felna leh
chhinchhiahna atan hming lem J,E,D,P, te hi an
hmang a. Tawi te tein han sawi fiah zui ila.
J. Thuziak (J. Source)
J. Thuziak hian Pathian hming atan “Yahweh” (Ia-
ue) a hmang a. Pathian hming atana Jehova a hman
vanga ‘J’ tih a ni. Yahweh tih hi Sap \awng leh Mizo
\awngah chuan hawrawppui (capital letter)-a ziakin
‘LORD,’ ‘LALPA’ tia ziak \hin a ni. Pathian chu
mihring ang maia thil ti ve \hin, mihring nena inbe
\hin, inkawm \hin (anthropomorphism) angin a sawi.
Pathian tlang hmingah ‘Sinai’ a hmang a. Chhim lam
hmun Judai ram a dah pawimawh hle. Hebron hmun
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 24/790
24NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh Juda hnam a dah pawimawh viau bawk a. J hi
chhim lam Judai ram chhuak nia hriat a ni a. BC
900-850 vela thu ziak lak khawm, thuziak hlui ber ani.
E Thuziak (E Source)
‘E’ hian Pathian hming atan “Elohim” a hman avangin
‘E’ tih a ni. Pathian tlang hmingah Sinai ni lovin
‘Horeb’ a hmang thung a. E hian hmar lam hmun
‘Bethel,’ leh ‘Sekem’ te a sawi pawimawh hle. BC 750
vela hmar lam rama ziak lak khawm nia hriat a ni.Pathian leh mihring inbiak pawh nan mumang,
vantirhkoh leh zawlnei a sawi lar a. Zawlnei sikul
chhuak a nih a rinawm. E hian Israel chu Pathian
hnam thlan bik angin a sawi \hin. Pathian ta an nihnaleh Pathian chu an ta bik a nihna a sawi pawimawh.
D Thuziak (D Source)
Deuteronomy bu pum deuhthaw hi mi pakhat thuziaknia rin a ni a, a ziaktu hming lemah Deuteronomist
lamtawi, ‘D’ hman a ni. Lal Josia lal lai BC 621-a Dan
bu Temple-a chhar chhuah kha Deuteronomy bu hi
nia rin a ni a. D hi BC 650 vela hmar lama ziak tan,
chhim lama ziak zawh nia ngaih a ni. D hian Dan thu
chu fuihna \awngkam mawi takin a sawi \hin a.Pathian tlang hmingah ‘Horeb’ a hmang ve bawk.
P Thuziak (P Source)
P hi Priest (puithiam) lamtawi a ni. P Thuziak hi BC
500-450 inkar, Juda-te Babulon sala an tan lai vela
ziak fel nia rin a ni. P hian inthawina, Pathian biak
dan leh serh leh sang a ngai pawimawh a. E ang
bawkin Pathian hmingah ‘Elohim’ a hmang a. Pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 25/790
25NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tlang hmingah J angin Sinai a hmang thung. P
thuziak hi Puithiamte thlirna a\anga thuziak a nih
avangin puithiamte a nih ngei rin a ni. Tu emaw mimal ai pawhin puithiam rualkhat kut chhuak niin arinawm zawk. Thuziak dangte aiin mihring leh thil
hming leh a zatte chipchiar takin a ziak \hin. P
Thuziak hian thil serh hran lam a uar a. Thilsiam
thuah Chawlhni serh thuin a tawp a. Nova hnena
thuthlung chungchangah thisen chhuah khapnain a
titawp a. Abrahama hnena thuthlung thu ah pawh
serhtan thuin a titawp bawk. Puithiamho zingahpawh Arona thlahte a dah pawimawh hle (J, E, D, P
chipchiar zawka hre duh tan chuan Rev. C.
Biakmawia, ‘Thuthlung Hlui Hrilhfiahna: Genesis
Part I’ phek 23-29 leh Rev. Lalfakzuala, ‘Thuthlung
Hlui Zirchianna’ phek 133-162 en ni se).
6. Rev. Lalthanmawia, “Thuthlung Hlui Zirna :
Deuteronomy,” Puitling Sunday Sikul Zirlai 1986,SL&PB, Synod Press, Aizawl. 1985, p. 5.
7. Rev. C. Biakmawia, Op Cit, p.30.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 26/790
26NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 2
THUHMAHRUAI II
Thu vawn : “In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh
tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awmsi a,’ ti rawh” tiin,” a ti a (35:34)
Zirlai hmasaah khan a bu hming, a ziaktu, a ziak hun
leh a bu chhung thu tlangpui kan zir tawh a. Tun \umah
hian Numbers buin Pathian Thu a kalpui dan kan zir
dawn a, Pathian mizia te, ram chungchang te, Pathian
mite chungchang te leh Puithiamte leh Levia chungchang
a thlir dan te kan zir dawn a ni.
1. Pathian zepui
Numbers bu hian Pathian mizia kimchang taka tarlan
hi a tum ber a ni lo va, chuti chung chuan Pathian ze
pawimawh tak tak tarlan a nei. Israel fate nuna Pathian
zia langsar tak chu a mite awmpuitu, hmuh theihloh
Pathian tak a nihna hi a ni. Ram tiam pana an kalna
kawngah khan an hnenah a inhriattir \hin a. Chhunahchhum ding, zanah meiin an hma a hruai \hin. LALPA
thupekin awmhmun an khuar \hin a, LALPA thupekin
an kal \hin (14:14; 9:15f). LALPA Thuthlung bawm chhuah
dawn apiangin Mosian, “Aw LALPA, lo thawk la, I
hmelmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah
tlanchhe rawh se,” a ti a. Thuthlung bawm a innghah
apiangin, “Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 27/790
27NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh rawh,” a ti \hin (10:35-36). Pathian chu a mite vengtu
leh awmpui \hintu a ni.
Numbers buin Pathian mizia a tarlan pawimawh takdang pakhat chu Pathian thianghlim a nihna thu hi a ni.
He thu hi Mosia lehkhabu dang pali-ahte pawh a lang
tam hle. Pathian thianghlimna chuan a betu mihring
taksa thianghlimna dan thlengin a huam. Sinai tlangaLALPA a lo chhuk dawn pawh khan Mosian mipuite a
tithianghlim a, an puante an su fai a, tlang ah lawn loh
tur a ni a, deh pawh deh loh tur, a dek chu tihhlum ngeingei tur an ni (Exod. 19:9ff). Maicham leh bungraw
thianghlimte pawh Pathian hmaa mipui aiawh thei
Puithiamte chauh lo chuan an khawih tur a ni lo va, an
khawih chuan an thi ang (4:15). Pathian Thianghlim anih
avangin thianghlimna nen lo chuan hnaih chi a ni lo va,
hnaih chu thihna a ni. Biak bûk hual velin Puithiam leh
Levia chite an awm a. Hei hi mi dangin hmun thianghlima
luta bungbêl thianghlim an khawih tur venhimna a ninghal bawk1.
Pathian thianghlim, \ihbaiawm tak anga lang hi,
zahngai thei Pathian niin Numbers bu hian a tarlang a,
vawi eng emaw zat Pathian rorel dan tidanglam tura
Mosia ngenna a hlawhtling a ni (11:2; 12:13; 14:13-20;
21:7). Chu bâkah, ram tiama Pathianin a hruai luh huna
thilhlan dan tur, dan chi hrang hrang a pekte hianPathian zahngaihna leh ngaihdamna a tarlang hle bawk(15; 33:50-36:13).
2. Ram chungchang
Numbers bu pum hian Kanaan ram luh hun tur a
thlir a, ram chungchang hi a dah laipui hle. Kanaan ram
hian khawthlang lamah Mediteranean tuipui a\angin
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 28/790
28NUMBERS
www.mizoramsynod.org
khawchhak lamah Jordan lui, hmar lamah Hor tlang
a\angin chhim lamah Kadesh-barnea thlengin a huam
(34:2-12). Ram chungchangah Numbers bu hian thilpathum pawimawh tak tak sawi lan a nei a.2 Pakhatnaahchuan, thlahtute hnena ram pek a lo tiam tawh anga
LALPAN a pek a ni tih hi (14:16; 32:7-9). Abrahama te,
Isaaka te, Jakoba te hnena pek a lo tiam tawh a ni (32:11;
cf. 14:16; Gen. 17:8; 26:3; 28:13). A pahnihnaah chuan, chu
ram chu a thianghlim tur a ni. Pathian thianghlim chu a
mite zinga a chen avangin ram chu an vawng thianghlim
tur a ni (35:34; cf. Lev. 26:11-12). Hetiang a nih avanghian ram lo luah hmasatute chu hnawh chhuah veka
tihboral vek tur a ni a. An hnawh chhuah vek loh chuan
an tan hlîng, anmahni kaptu leh tibuai rengtu an la ni
dawn a ni (35:55). An hmun thianghlim leh an milem
pathiante chu tihchhiat vek tur a ni (33:52). Chu ramah
chuan amah Pathian taka chauh chu biak tur a ni. Thisen
chhuahna leh tualthahna a awm erawh chuan Pathian
Dan bawhchhia an ni. Ram chu tibawrhbang a,
tibawlhhlawh lo turin Pathian miten mawh an phur a ni.
A pathumnaah chuan, ram chu an neih hlen tur a ni.
Hei hi Numbers buah aiin Genesis-ah a sawi chiang zawk
(Gen. 13:15; 17:8). Ram hi mi dangin an neih loh nan nupuipasal atan pawh hnam dang neih loh tur a ni.
3. Pathian mite chungchangBible-ah hian Numbers bu hi Pathian mite
khawsakho dan leh awm dan tur tarlan chianna ber a ni
hial awm e. Ronald De Vaux (Rawnal Di Vaw) chuan,
“Numbers bu hi Pathian mite chanchin a ni e” a ti a.3
Israel fate chuan anmahni hruai chhuaktu Pathian zia
leh duh dan an lantir tur a ni a. Hnam khat, sakhuanaa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 29/790
29NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nghet taka inphuarkhawm an nih bâkah Pathian tana
beitu sipai rual ang an ni a. Kanaan ram la turin indonaa
ral bei thei tur zat chhiarpui pawh an nei a. Israel chuPathian tana hnam thianghlim ni tura thlan an ni. Hnamthianghlim, Pathian tana serhhran an nihna chu Pathian
nena an inzawmna a ni. Aigupta ram a\anga hruai
chhuaktu LALPA chuan, “In thianghlim tur a ni: kei
LALPA in Pathian hi ka thianghlim si a” tiin thianghlim
turin a beisei a (Lev. 19:20). LALPA pakhat a ni ang hian
Israelho pawh hnam khat, inpumkhat an ni tur a ni.
Reubena leh Gada thlahten Jordan lui ral kai ve lovaawmhmun benbel an dil pawh khan Mosian, “In unauten
ral an bei ang a, nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang
maw? Eng tizia nge Israel mite hi LALPA ram peka an
kal tur rilru in tihhnual le?... In pate ang hlauh kha in
nih hi, mi sual rual, Israel-te chunga LALPA thinur
tizualtu in nih hi. Ani chu tunah in zui duh lo tak tak a
nih chuan thlalerah min hnutchhiah leh ang a, nangni
hian Israel mite hi in tihlum vek dawn a nih hi” (Num.
32:6-15 lehlin thar) tiin a chhang a. An hnaminpumkhatna a lang fiah hle. Israel-te chu Pathian mi,
khawvela a chhungkaw neih chhun an ni.
4. Puithiamte leh Levia chite chungchang
Numbers bu hian puithiamte leh Levia chite
dinhmun leh mawhphurhnate min hrilh a. Levia chite hiserh hran, mawhphurhna bik nei an nih avangin ram bikleh chanpual hran an nei ve lo va, mipui thawhlawm
sawma pakhat an pek tling khawma nung an ni (18:21-
24). Heng bâkah hian râllâk sum semnaa sipaite chanvo
a\anga zanga zela pakhat puithiamte chanvo a nih laiin
Israel pungkhawmhote chanvo a\anga sawmnga zela
pakhat chu Levia chite chanvo a ni. Levia chite hi an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 30/790
30NUMBERS
www.mizoramsynod.org
dinhmun danglam bik avang hian sipaiah awltir an ni a.
Chhiarpuiah pawh a hranga chhiar an ni (1:47).
Puithiamte chu Levia chite zinga Arona thlahte an ni a,an dinhmun pawimawhna avangin hmun \ha lai ber, biakbûk chhak lam pang, inbiakna puan in bulah an awm
(3:38). Levia chite chu puithiam \anpuitu, biak bûk
enkawl leh a chhung bungraw tihfai leh hmun danga lak
sawn a niha mawhphurtute an ni a, inthawina thil tak
tak an thawk ve lo. Bungbêl thianghlimte chu an khawih
ve tur a ni lo va, lak sawn tura buatsaih lai pawhin lo en
loh tur a ni a, insawn apiangin an zawn \hin ang (1:50;4:15, 20). Hetiang dinhmun hnuaihnung zawka ding an
nih avang hian dinhmun \ha luah ve duhin Levia chi zinga
mi Kora, Dathana leh Abirama te pawh kha an hel a. Lei
kakah an chhungte nen an tla pil a, rimtui haltu mi zahnih
leh sawmngate meiin a kang hlum vek bawk (16:1-40).
Pathian ruat hruaitu hriakthihte dinhmun chuhpuina hi
Pathian laka helna a ni (16:11).
Ram tiam Kanaan pana Israel fate’n zin kawng an
zawh lai khan, an hnenah Pathian a inhriattir mawlh
mawlh a. An dinhmun leh awm dan turte a hriattir zel a.
Chuti chung pawhin an phunnawi a, an tlu leh \hin. Ram
hi Lalpa ta a nih angin Pathian ram a thlen zelna turinKristiante hian mawh kan phur a ni.
Sawiho tur
Kohhrana rawngbawltu hriakthihte (ordained)
dinhmun chuhpuina hi a awm palh ve thei ang em?
Awm ve ni ta se, eng ang taka Kohhran tana
hlauhawm nge ni ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 31/790
31NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary:
Numbers, Marshall Pickering, Eordmans PublishingCompany, Grand Rapido, 1995, p. ixiv.
2. Gordon J. Wenham, Numbers in Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-varsity Press, 1981, p.
43-44.
3. Gordon J. Wenham Numbers Old Testament Guides,
Sheffield Academic Press, 1997, p. 93.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 32/790
32NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN KHATNA
ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10)
ZIRLAI 3
CHHIARPUI VAWI KHATNA
Chhiar tur : 1:1-54
Thu vawn : LALPAN Mosia thu a pêk angin Sinaithlalerah chuan a chhiar ta a (1:19)
Numbers bu hi Bible-a bu lina a ni a. Bible-a bu hmasaber Genesis-ah Pathianin ama anpuia mihring a siam thu
leh thlahtute hnena a thutiam leh thuthlung kan hmu a.
Exodus-ah Pathianin a mi Israel fate Aigupta bawiha\anga a hruai chhuah thu kan hmu a. Leviticus-ah
anmahni hruai chhuaktu Pathian an biak dan tur chi
hrang hrang kan hmu bawk. Numbers bu-ah hian, Aigupta
sal tanna a\anga hruai chhuah tawh Israel fate Sinaia\anga ram tiam an panna thlaler zin kawng chanchin
ngaihnawm tak kan hmu. Thuhmahruai \um hnih kan
zir tawh a, tunah chuan a bu chhung thu bung khatna
‘Chhiarpui vawi khatna’ hlawm thumah \henin kan zir
dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 33/790
33NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Chhiarpui an \an (1:1-19)
1:1 Aigupta ram ata an lo chhuah kum hnih kum, thla
hnihna, ni khat niin Sinai thlalerah inbiakna puan inahLALPAN Mosia a bia a. 2“ Israela thlahte pung khawm
zawng zawngte chu, a chi chiin, a chhûngkua kuain, anhming indawt dan ang zelin mipa zawng zawng chhiar
vek rawh; 3 kum sawmhnih achin chung lam Israelte zingami ralkai chin zawng zawng chu nang leh Aronan a pâwl
pâwlin in chhiar vek tur a ni. 4 Tin, i hnenah hnam tin
zinga mi pakhat, chi hrang hrang ata chhûngkaw puipazel an awm tur a ni. 5 Tin, heng hi i hnena awm tur hmingtechu a ni. Reuben hnama mi Sedeura fapa Elizura. 6 Simeon
hnama mi Zurisadaia fapa Selumiela. 7 Juda hnama mi Aminadaba fapa Nasona 8 Isakar hnama mi Zuara fapa
Nethanela. 9 Zebulun hnama mi Aelona fapa Eliaba10 Josefa thlah, Ephraim hnama mi Amihuda fapa
Elisama: Manase hnama mi Pedazura fapa Gamaliela.11 Benjamin hnama mi Gideonia fapa Abidana. 12 Danhnama mi Amisadaia fapa Ahiezera. 13 Aser hnama miOkrana fapa Payiela. 14 Gad hnama mi Deuela fapa
Eliasapha. 15 Naphtali hnama mi Enana fapa Ahira.16 Hengho hi mipuite zing ata thlan, an pi leh pute hnama
puipa, Israel chhûngkaw puipate an ni,” tiin.17 Chutichuan Mosia leh Arona chuan chung an hming
lamhote chu an hruai a; 18 mipui zawng zawngte chu thlahnihna, ni khat niin an ko khawm vek a; a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kumsawmhnih achin chung lam zawng chu an thlahtute
hming an tar lang a. 19 LALPAN Mosia thu a pêk anginSinai thlalerah chuan a chhiar ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 34/790
34NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum
hnihna, thla hnihna ni khat ni chuan1LALPAN Mosia a
bia a. Hebrai-te calendar-a ‘thla hnihna’ chu Jayar/Zivan ti a; April thla laihawl a\anga May thla laihawl vel hia ni. LALPAN Mosia a biak ni ‘thla hnihna ni khat ni’ hi
keini thla chhiar danah chuan April ni 15 emaw, ni 16
emaw, a ni ang. Israel mipa, ralkai chin, kum sawmhnih
chung lam chhiar a, an upat dan indawta hming ziak vek
turin a ti a. He hna thawk tur hian hnam tin aiawh2,
chhungkaw hotu pakhat zelin Mosia leh Arona chu puih
tur a ni a. Hnam tin aiawh chhungkaw hotute chu hengmite hi an ni:-
Reuben hnam aiawh : Elizura, Sedeura fapa,
Simeon hnam aiawh : Selumiela, Zurisadaia fapa,
Juda hnam aiawh : Nasona, Aminadaba fapa,
Isakar hnam aiawh : Nathanela, Zuara fapa,
Zebulun hnam aiawh : Eliaba, Aelona fapa,
Ephraim hnam aiawh : Elisama, Amihuda fapa,
Manase hnam aiawh : Gamaliela, Pedazura fapa,
Benjamin hnam aiawh : Abidana, Gideonia fapa,
Dan hnam aiawh : Ahiezera, Amisadaia fapa,
Aser hnam aiawh : Pagiela, Okrana fapa,
Gad hnam aiawh : Eliasapha, Deuela fapa,
Naphtali hnam aiawh : Ahira, Enana fapa.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 35/790
35NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Josefa hnam aiawh chhungkaw hotuah Josefa thlah
Ephraim hnam leh Manase hnam chhiar ve ve an ni. Heng
mite hi mipui zing a\anga hotua thlan, hnam hruaitu,Israel chhungkaw chunga roreltu an ni. Thuthlung Hluimi thiamte zingah, helaia Israel hnam hrang hrang aiawh
hming lo langte hian sawi a hlawh hle a. Heng hming lo
langte hi an hming awmzia leh an hun lai âwmte an
chhutin Kanaan ram luh a\anga Davida hun inkar lai vela
mite niin an ring. Hnam aiawh hruaitute hming hi Num-
bers buah hian \um thum a lo lang leh a (2:3ff; 7:12ff;
10:14ff). Hming \henkhatte hi chu hun hmasa lam deuhvami nia an lan laiin hming \henkhatte erawh hi chu
tlaikhawhnu deuhva mi niin a lang.3 Numbers bu
ziaktu(te) hian thudawnna hnar an neih a\anga inrem
tura an hriat angin an dah niin a rin theih.
2. Chhiarpui hmasaa mihring zat (1:20-46)
20
Israela fapa upa ber Reubena thlah chhuante chua chi chiin, a chhûngkua kuain, an hming indawt danang zelin mipa kum sawmhnih achin chung lam,21Reubena thlah ralkai chin zawng zawngte chu 46,500 an ni.
22 Simeona thlah chhuante chu a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa
kum sawmhnih achin chung lam,23
Simeona thlah ralkaichin zawng zawngte chu 59,300 an ni.
24 Gada thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkuakuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih
achin chung lam, 25 Gada thlah ralkai chin zawng zawngtechu 45,650 an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 36/790
36NUMBERS
www.mizoramsynod.org
26 Juda thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkua
kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih
achin chung lam,27
Juda thlah ralkai chin zawng zawngtechu 74,600 an ni.
28 Isakara thlah chhuante chu a chi chiin, achhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum
sawmhnih achin chung lam, 29 Isakara thlah ralkai chinzawng zawngte chu 54,400 an ni.
30 Zebuluna thlah chhuante chu a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kumsawmhnih achin chung lam, 31Zebulun thlah ralkai chin
zawng zawngte chu 57,400 an ni.
32 Josefa thlah zinga mi Ephraima thlah chhuantechu a chi chiin, a chhûngkua kuain, an hming tam dan
ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 33 Ephraimathlah ralkai chin zawng zawngte chu 40,500 an ni.
34 Manasea thlah chhuante chu a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming tam dan ang zelin kumsawmhnih achin chung lam, 35 Manasea thlah ralkai chin
zawng zawngte chu 32,200 an ni.
36 Benjamina thlah chhuante chu, a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum
sawmhnih achin chung lam, 37 Benjamina thlah ralkaichin zawng zawngte chu 35,400 an ni.
38 Dana thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkuakuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin
chung lam, 39 Dana thlah ralkai chin zawng zawngte chu62,800 an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 37/790
37NUMBERS
www.mizoramsynod.org
40 Asera thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkua
kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin
chung lam,41
Asera thlah ralkai chin zawng zawngte chu41,500 an ni.
42 Napthtalia thlah chhuante chu a chi chiin, achhûngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum
sawmhnih achin chung lam, 43 Napthalia thlah ralkai chinzawng zawngte chu 53,400 an ni.
44 Chungte chu an ni, Mosia leh Aronan Israel puipa
sâwm leh pahnih, chhûngkaw puipate nena an chhiartechu. 45 Chutichuan Israela thlah a chhûngkua kuaa kum
sawmhnih achin chung lam ralkai chin kawng zawng,Israel rama mi chu an chhiar a: 46 an chhiar zawng
zawngte chu 6,03,550 an ni.
Mosia hnena LALPA thupek angin, a ni la lain Sinai
thlalerah chuan mipa, ralkai chin, kum sawmhnih chin
chung lam an chhiar ta a. Ram chanpual nei hnamte leh
ral do thei tur zat (sipai) chu hetiang hi an ni:-
Israel hnamte Ral do thei zat (sipai)
Reubena 46,500
Simeona 59,300
Gada 45,650Juda 74,600
Isakara 54,400
Zebuluna 57,400
Ephraima 40,500
Manasea 32,200
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 38/790
38NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Benjamina 35,400
Dana 62,800
Asera 41,500
Naphtalia 53,400
An vaiin 6,03,550
Kan hriat ang hian Chhiarpuiah ral do thei sipai
6,03,550 an awm a. Hei hi Exodus 38:26-a mi nen a inzat
chiah a. Chhiarpui hnuhnung Numbers 26:1ff. nen pawh
ral do thei sipai zat 6,01,730 hi inhnaih tak a ni. Hnam
hrang hrang dinhmun erawh chu a danglam hle.
Hmeichhia leh naupangte chhiar tel vek ta sela mihring20,00,000 aia tlem lo an tling ngeiin a rinawm. Kanaan
ram tiam pana mihring hetiang zat kal vel tur ngaihtuah
hian, mi thiamte hrilhfiah dan pawh a inang hlei thei lo.3
Thil lang chiang tak erawh chu thlahtute hnena Pathian
thutiam chi thlah malsawmna kha, chak lo chung pawhinan chang chho ve zel tih hi a ni. Khatih lai hunah khan
indo hma leh indo hnuah an inchhiar ve fo \hin rêng a ni.
3. Levia chite chhiar an ni ve lo (1:47-54)
47 Levi mite thlahtute zawng an chhiar ve lo.48 LALPAN Mosia hnenah, 49 “Levi chi zawng i chhiar vetur a ni lo va, Israel mite zingah i chhiar tel tur a ni hek
lo; 50 Levi-hote chu Pathian chenna in enkawltu leh abungrua zawng zawng leh chu mia thil awm zawng zawng
enkawltuah i ruat zawk tur a ni: biak bûk leh a bungruazawng zawng an zawn thin ang a; an enkawl ang a, biak
bûk chu a velah an awm chilh thin ang. 51Tin, biak bûkchu a chhuah dawn apiangin Levi-ho chuan an \hiat ang
a; tin, biak bûk zar dawn apiangin Levi-hovin an zar thin
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 39/790
39NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang: hnam dang a rawn inrawlh apiang chu tihlum tur
an ni ang. 52 Tin, Israela thlahte chuan mahni hmun
\heuhvah, a pâwl pâwlin an tam dan zir zelin an puaninte an zar ang a. 53 Levi-ho erawh chuan Israela thlahte pungkhawmho chunga thinurna a awm loh nan Pathian
chenna in velah an zar tur a ni. Levi-ho chuan hriattirnabiak bûk chu an enkawl tur a ni,” tiin a lo sawi tawh si a.54 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pêk ang zawng zawng chuan an ti ta a.
Lalpan hna dang thawh tur a pek avangin Levia chitehi, ral do thei tur chhiar zingah khan an tel ve lo. Levia
chite chhiar an nih ve lohna chhan pawimawh tak nia
lang chu - hetih hun lai hian Israel-te hian anmahni
venghimtu tur sipai hran an la nei lo va, inchhiarnaah
hian mipa ral do thei tur, kum sawmhnih chung lam chauh
chhiar an ni a. Hei hi sipai ral do thei tur chhiarna a nih
avangin Levia chite hi an chhiar tel ve lo niin a lang.
Levia chite hi biak bûk rawngbawl tura Pathianin aserhhran an nih avangin chhiar tel an rem ve lo a ni.
Serh hran hian thianghlimna a kawk nghal bawk. An hna
chu biak bûk leh a chhûnga thil awm zawng zawng enkawl
leh awmhmun sawn apianga biak bûk then fai te leh a
bungrua zawng zawng zawn leh zar \hinte a ni. Hengmawhphurhnate hian hmun phiah te, kawngka hawn leh
khar te, bungbêl sil fai te leh puithiam \anpuite a huam
vek bawk. He mawhphurhna an neih avang hian biak bûk
vêlah an puan inte zarin an awm chilh ang a, Israel thlah
pungkhawmho chunga Pathian thinurna a thlen loh nan
biak bûk chu hnam dang rawn inrawlh ve tur lakah an
venghim reng tur a ni. Pathian chenna hmun thianghlim
venhim chu an hna pawimawh tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 40/790
40NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel fate zingah hetiang taka khawtlang
inrelbawlna leh raldo tur thilah rawngbawltute an dah
hrang daih hi a chhinchhiah tlak hle. Kohhranah hianmi zawng zawng kan pawimawh tlang vek a, kanmawhphurhna neih erawh a inang vek lem lo. Khawvelah
hian Lalpa tana Krista sipai rinawm tak nih \heuh chu
Pathian mite awm dan tur a ni.
Sawiho tur
Kan Kohhran Inchhiarna hman \angkai dan leh
nemngheh rawngbawltute kan thlir dan sawi ho ni se.
END NOTES
1. Biak bûk leh Inbiakna puan in
Kan zirlai buah leh Bible-ah pawh hian biak bûk tih
leh inbiakna puan in tih hi thil thuhmun sawi nan
hman pawlh nawk nawk a ni a. Biak bûk, sap \awnga
tabernacle tia an lehlin hi a \awng bul Hebrai
\awngah chuan Mishkan tih a ni a, chu chu Pathian
chenna tihna a ni. Inbiakna puan in hi Hebrai \awng
chuan Ohel Moed tih a ni a, Pathian leh Mosia
thlalera mipuite hmuh phak lohva an inbiakna puanin sawi nana hman deuh \hin a ni. Amaherawhchu
Thuthlung Hlui lehkhabu hmasa pangate hi thu
lakna hnar hrang hrang a\anga thu lak khawm a nih
avangin heng thu hnar hrang ziaktute hian a tir
a\ang rengin heng \awngkamte hi an hman dan a
inang thlip thlep lem lo niin a lang. Thu hnar hrang
hrangte chawhpawlh vek tawh a nih avang hian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 41/790
41NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thliar hran a har tawh hle a, thil thuhmun sawi nan
ngai mai ila a \ha ang e.
2. ‘hnam tin aiawh, chhungkaw hotu pakhat zel’Heta hnam tin aiawh, chhungkaw hotu hming ziak
tlarte hian, zir mite zingah ngaih dan hrang a siam
deuh. G.B. Gray-a chuan heng hmingte hi Babulon
sal tan hnua lâk khawm niin a ngai a. M. Noth-a
erawh chuan heng hming list-te hi sal tan hma,
Jeriko lâk hnu, Davida hun hma si niin a ngai.
Kellermann-a erawh chuan sal tan hnu lama miteniin a ngai thung. Heta hnam tin aiawh, chhungkaw
hotu hming ziak tlarte hi, a tlangpuia lakin sal tan
hnu lam chu pawm dan tlanglawn tak a ni. (Eryl W.
Davies, “The New Centenary Bible Commentary,”Marshall Pickering, Harper Collins Publishers, 1995,
p. 12-14. Philip J. Budd, “ Word Biblical Commen-tary, Volume 5, Numbers,” Word Books Publisher
: Texas, 1983, p. 4-6)
3. N.H. Snaith, “Numbers” in ‘Peake’s Commentary on
the Bible,” Thomas Nelson and Sons Ltd. 1972, p. 254.
4. Gordon J. Wenham, “Numbers” Tyndale Old Testa-
ment Commentaries, Inter-Varsity Press, 1993, p. 60f.
Thu \henkhat sawi fiahna
Thlalerah (1:1)Thlalera Pathianin Israel-te a hruai khan awmze ril
tak a nei a. Ramtiam luah tura a thlan, a mite lo
buatsaih lawkna turin hmun hrehawm leh harsa
thlaler hmunah a hruai a, an ni tin nunah a thupek
an zawm theih nan leh an thlarau lam nunah pawh
thianghlim taka Pathian Dan hnuaiah an intukluh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 42/790
42NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tlat theihna turin kum sawmli dawn lai chu
kaihruaiin a zirtir a. Ringtu nun tak tak inzirna leh
\hanlenna hmun \ha ber ni fo chu “thlaler hmun,”hmun harsa leh hrehawm, loh theih lohva Pathiankuta tlukluhna hmun a ni. Chuvangin, Pathian
pawhin ramtiam, Kanaan ram an luah hmaa a mi
Israel-te lo buatsaih lâwk nan Sinai thlaler chu a
thlang niin a rinawm.
Israel hnam hruaitute (1:4-16)
Pathianin Mosia hnenah amah pui turin hnam tina\angin chhungkaw puipa pakhat \heuh ruat turin a
ti a. Hei hian Pathian chu thlei bik nei lo ni mah se,
mipui inawpna fel tak nei tur chuan hruaitu
inkhaidiat chhawng fel tak neih duhtu a nihzia atilang. Hnam hrang hrang hruaitute hming a\ang
hian Pathian chuan an hnam nun leh mi mal nunah
thuk takin hmun a chang tih a hriat theih. Entir nan;
Elizura “Ka Pathian chu lungpui a ni,” Selumiela “Ka\hian chu Pathian a ni,” Eliaba “Pathian chu Pa a
ni,” Elisama “Ka Pathianin a hria,” Ahiezera “Ka
unaupa chu \anpuitu a ni” etc. tih a\ang te hian.
Kum sawmhnih chin chung lam…(1:18)
Pathianin Mosia hnena Israel mipuite chhiar tura atih khan mi zawng zawng chhiar lovin mipa kum
sawmhnih chin chauh chhiar turin a ti a. Hei hian a
tum nia lang chu hmelmate bei thei tur sipai zat hriat
a ni. Mipa, kum sawmhnih an tlin a\anga Israel mi
puitlinga ngaih tawh phawt chu ral bei turin sipaia
an \an a ngai a ni. Chu bâkah Israel-te khawtlang
nun kha mipa lalna (Patriarchal society) a ni a,
chhiarpuiah pawh hian hmeichhiate leh naupang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 43/790
43NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kum sawmhnih hnuai lam, râl la bei thei lova ngaihte
chu chhiar an ni ve lo. Heng bâkah hian Chhiarpui
an neihna chhan pakhat nia lang chu ram insemthuah a ni. Israel mipuite chhiar an nih khan a chichiin, a chhungkua kuain chhiar an ni a. Tichuan,
chi tin leh chhungkaw tin tam dan azirin an ram
chanpual tur kha an sem ta a ni.
Levia thlahte…(1:47)
Mosia hova chhiarpui an neih \um hian Pathianin
Levia thlahte chu Israel mite zinga chhiar ve lo turina ti a. Pathian chenna in leh a bungrua zawng zawng
enkawl turin a ruat zawk a ni. Pathian hian eng
vangin nge Levia chite hi chhiar ve lo tura a tih leh
sipaiah pawh \ang ve lo tura a tih bik tih hi a chhanhriat chian a har hle a. Tin, Levia chite chhiar tel
loh hian Israel hnam zat hi a kiam phah lo va, Levia
leh Josefa aiawhin Josefa fate pahnih - Manasea leh
Ephraima thlahte chu chhiar an ni. Levia tih hi“Phuar” tihna a ni a, Jakoban Leaii laka a fapate zinga
pathumna a ni (Gen. 35:23). Pathianin a chenna leh
bungruate enkawl a, Israel mite zinga chhiar ve loh
tura a tihna chhan ber ni âwma lang chu - an chipuite
leh Pathian thianghlimna ven leh humhim kawnga
\hahnemngai taka bei \hintu an nih vang kha niin a
lang (Gen. 34:25-31; Exod. 32:25-29). ChutiangaPathian leh a thianghlimna vawn him kawnga an
\hahnemngaihna avang chuan Pathianin Israel
mipuite a biakna hmun, biak bûk leh a chhunga
bungruate enkawl hna chu Levi mite chungah a
nghat ta a ni. Hei hian Pathian duhtuizia leh firzia a
tilang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 44/790
44NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 4
HNAM TINTE RIAH HMUN TUR THLIARFELNA
Chhiar tur : 2:1 – 34 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a,2 “Israela thlahte chuan an chhûngkaw chhinchhiahnatetar \heuhin an pâwl tih dan angin an puan in an zar tur
a ni: inbiakna puan in an \heuhin a velin an zar tur a ni:34 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN
Mosia thu a pêk ang zelin a pâwl pâwlin puan in an zar
a; tin, chutiang bawkin a chi chiin, a chhûngkua kua zelinan chhuak thin a (2:1, 2, 34).
Zirlai hmasaah khan Chhiarpui vawi khatna chanchinkan zir a. Tun \umah chuan, ‘Hnam tinte riah hmun tur
thliar felna’ kan zir dawn a ni. Riah hmun rem dan turah
hian, a laiah biak bûk a awm ang a, chu chu puithiamten
chhim lam leh hmar lamah an hual ve ve ang. Levia chiten
khawchhak lam leh khawthlang lamah an hual ve ve bawkang. Hengte hi khawchhak lam leh khawthlang lamah te,
chhim lam leh hmar lamah te, kil tinah Israel hnam thum
zelin an hual leh \heuh dawn a ni.
Israel hnam sawm leh pahnihte kha Levia chite tel
lovin pawl liah in\henin, pawl khatah hnam thum zel an
awm a. Khawchhak lamah pawl khat Juda pawlho, chhim
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 45/790
45NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lamah pawl khat Reubena pawlho, khawthlang lamah
pawl khat Ephraima pawlho leh hmar lamah pawl khat
Dana pawlho an awm ang a. An riah hmun inrem dan turchu hetiang hi a ni.
Asera-DANA-Naphtalia
DANA PAWL
Gada-REUBENA-Simeona
REUBENA PAWL
BIAK BUK
Levia(Meraria)
Levia(Kohath)
IsakaraJUDA
ZebulunaPuithiam
(JUDA PAWL)
EPHRAIMAManasea
Benjamina
(EPHRAIMA PAWL)
Puithiam
CHHIM LAM
HMAR LAM
KHAWTHLANG LAM KHAWCHHAK LAM
1. Khawchhak lama awm turte (2:1-9)
Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 “Israelathlahte chuan an chhûngkaw chhinchhiahnate tar
\heuhin an pâwl tih dan angin an puan in an zar tur a ni:inbiakna puan in ân \heuhin a velin an zar tur a ni: 3 Ni lo
chhuahna khawchhak lampanga an chhûngkawchhinchhiahna tarin puan in zar turte chu Juda pâwlho
an ni ang a: tin, Juda thlahte puipa tur chu Aminadaba
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 46/790
46NUMBERS
www.mizoramsynod.org
fapa Nasona a ni ang. 4 A pâwlte tam lam chu 74,600 an
ni. 5 Tin, a dawta puan inzartu turte chu Isakar chi an ni
tur a ni. Isakara thlahte puipa tur chu Zuara fapaNethanela a ni ang: 6 A pâwlte tam lam chu 54,400 an ni.7 Tin, Zebulun chi te: Zebuluna thlahte puipa tur chu
Helona fapa Eliaba a ni ang; 8 A pâwlte tam lam chu 57,400 an ni. 9 An pâwl tam dan azir zela Juda-ho an chhiarte
chu 1,86,400 a ni. Anniho hian hma an hruai zel tur a ni.
Khawchhak lama awmte hi pawl khatna, a hmahruai,
kal hmasa zel tur Juda pawlho an ni a. Juda pawlhovahhian hnam pathum - Juda thlah te, Isakara thlahte leh
Zebulun thlahte an awm ho va. Hei hi an awmhmun rem
dan indawt a ni nghal a. Juda thlahte chhungkaw puanzar
an zar a; hei hi anniho pawl aiawh puanzarah an hmang
niin a lang. Puanzar bulah hian biak bûk hawiin bûk an
rem a. Juda thlahte zinga hruaitu chu Nasona, Aminadaba
fapa a ni a, Isakara thlahte zinga hruaitu chu Nethanela,
Zuara fapa a ni a; Zebuluna thlahte zinga hruaitu chuEliaba, Helona fapa a ni. Juda pawlho hnam thumte hi
an vaiin mi 1,86,400 an ni. ‘Pawl’ tih hi a \awng bul lam
Hebraiah chuan ‘saba‘ tih a ni a; chu chu sipai (army)
sawi nana hman theih a ni a, ‘puanzar’ tih pawh hi sipai
puanzar indona hmuna hman \hin sawina \awngkam ani.1 Pathian mite chuan sipai rual angin fel takin
riahhmun an rem a. Aigupta lal Rameses II sipaite pawh
khan hetiang hian kum zabi 13-na (BC) hun lai khan sipai
awmhmun an rem a; a laiah sipai lal dahin kil li bialin an
inrem \hin niin an sawi.
Pawl khatna khawchhak lama awmte hi Jakoba leh
Leaii fate zinga a palina, pangana leh parukna hming putu
hnamte an ni a (Gen. 29:35; 30:16-20). Jakoban a fate mal
a sawm lai khan Juda chu a unaute zîngah chawimawina
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 47/790
47NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sâng pêk a ni a (Gen. 49:8-10). Juda indo mite chu râl
donaah Israel mi dangte hmahruaitu tur an ni.
2. Chhim lama awm turte (2:10-17)
An chhûngkaw chinchhiahna tarin a chhimlampangah Reuben-ho chu an awm ang a; Reubena thlah
puipa tur chu Sedeura fapa Elizura a ni ang. 11 A pâwltetam lam chu 46,500 a ni. 12 Tin, a dawta zar tur chu Simeon
chi an ni ang: Simeona thlahte puipa tur chu Zurisadaia fapa Selumiela a ni ang. 13 A pâwlte tam lam chu 59,300
an ni: 14 tin, Gad chite: Gada thlahte puipa tur chu Reuela fapa Eliasapha a ni ang: 15 a pâwlte tam lam chu 45,650
an ni. 16 Reuben-ho tam lam chu 1,51,450 a ni. Anni hi andawta chuak tur an ni.
17 Chutichuan inbiakna puan in chu a chhuak ang a,
Levi-ho chu a laiah an awm ang a, an awmna zir zelin a pâwl pâwlin an kal theuh tur a ni.
Chhim lama awmte hi pawl hnihna, ‘Reuben ho’ an ni
a, pawl khatna Juda pawl dawta kal \hin tur an ni. Reuben
hoah hian Reubena thlah te, Simeona thlahte leh Gada
thlahte an awm ho va. Hei hi an riahhmun rem dan indawt
a ni nghal. An pawl puanzarah Reubena thlahte chhungkaw
puanzar an zar a; tichuan, buk an rem a. Reubena thlahte
zinga hruaitu chu Elizura, Sedeura fapa a ni a. Simeona
thlahte zinga hruaitu chu Selumiela, Zurisadaia fapa a ni a.
Gada thlahte zinga hruaitu chu Eliasapha, Reuela fapa a
ni. Reuben ho hi mi 1,51,450 an ni.
Chhim lama awm, pawl hnihna Reubena leh Simeona
te hi Jakoba leh Leaii-te fa tir leh a dawttu an ni a (Gen.
29:31-33). Gada chu Jakoba fa pasarihna, Leaii
chhiahhlawh Zilpaii laka a fa tir a ni ve thung (Gen. 30:9,10).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 48/790
48NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Khawthlang lama awm turte (2:18-24)
An chhûngkaw chhinchhiahna tarin a thlang
lampangah chuan Ephraim-ho an awm ang a: Ephraimathlahte puipa tur chu Amihuda fapa Elisama a ni ang.19 A pâwlte tam lam chu 40,500 an ni. 20 Tin, a dawtahchuan Manase chi an ni ang: Manasea thlahte puipa tur
chu Pedazura fapa Gamaliela a ni ang: 21a pâwl tam lamchu 32,200 an ni. 22 Tin, a dawt lehah Benjamin chite:
Benjamina thlahte puipa tur chu Gideonia fapa Abidana
a ni ang:23
a pâwlte tam lam chu 35,400 an ni.24
Tin,Ephraim-hote tam lam chu 1,08,100 an ni. Tin, a dawttudawt lehtuah an chhuak tur a ni.
Khawthlang lama awmte hi pawl thumna ‘Ephraim
ho’ an ni a. Pawl thumnaah hian Ephraima thlah te,
Manasea thlah te, Benjamina thlahte an awm ho va. An
hming indawt dan ang hian riahhmun pawh an rem nghal
a, buk an zar a. Pawl thumna puanzarah hian Ephraimathlahte chhungkaw puanzar an zar a ni. Ephraima
thlahte zinga an hruaitu chu Elisama, Amihuda fapa a ni
a. Benjamina thlahte zinga an hruaitu chu Abidana,
Gideonia fapa a ni. Pawl thumna Ephraim ho hi mi
1,08,100 an ni.
Ephraima leh Manasea-te hi Josefa fate an ni a;
Josefa hi Jakoba’n Rakili laka a fa u zawk a ni (Gen. 30:22-24). Benjamina hi Jakoba fa naupang ber a ni bawk
(Gen. 35:16-18). Jakoba fa sawm leh pahnihte kha Israel
hnam sawmpahnih lo chhuahna a ni a. Hnam tinte
riahhmun tur thliar felnaah hian Josefa thlah, Ephraima
leh Manasea-te chu riahhmun a hranga siam ve ve an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 49/790
49NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Hmar lama awm turte (2:25-34)
25 An chhûngkaw chhinchhiahna tarin Dan-ho chu a
hmar lampangah an awm ang: Dana thlahte puipa turchu Amisadaia fapa Ahiezera a ni ang. 26 A pâwlte tam
lam chu 62,700 an ni. 27 Tin, a dawta puan in zar tur chu Aser chi an ni ang: Asera thlahte puipa tur chu Okrana
fapa Pagiela a ni ang: 28 a pâwlte tam lam chu 41,500 anni. 29 Tin, a dawt lehah Naphtali chite: Naphtalia thlahte
puipa tur chu Enana fapa Ahira a ni ang: 30 a pâwlte tam
lam chu 53,400 an ni.31
Dan-ho tam lam chu 1,57,600 anni. Tin, anniho hian apâwl pâwla chhuakin hnu an dalzel tur a ni.
32 Heng hi Israela thlahte chhûngkaw tina mi an
chhiarte chu, an tam lam 6,03,550 an ni. 33 Levi-ho erawhchu Israel thlahte zinga chhiar an ni ve lo, LALPAN Mosia
thu a pêk ang khan. 34 Chutiang chuan Israela thlahte
chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pêk ang zelin a pâwl pâwlin puan in an zar a; tin, chutiang bawkin a chi chiin,a chhûngkua kua zelin an chhuak thin a.
Hmar lama awm tur, buk rem turte hi ‘Dan ho’ an ni
a, hnu an dal zel tur a ni. Dan hoah hian Dana thlah te,
Asera thlah te, Naphtalia thlahte an awm ho va. An pawl
chhinchhiahna puanzar atan, Dana thlahte chhungkaw
puanzar an zar a, a bulah buk an rem a. Dana thlahtezinga an hruaitu chu Ahiezera, Amisadaia fapa a ni. Asera
thlahte zinga hruaitu chu Pagiela, Okrana fapa a ni a.
Naphtalia thlahte zinga an hruaitu chu Ahira, Enana fapa
a ni. Dan pawlhovah hian mi 1,57,000 an awm.
Dana hi Rakili chhiahhlawh Bilhaii laka Jakoba fa
hmasa a ni a, hmar lam riahhmuna awmte hmahruaitu a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 50/790
50NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni (Gen. 30:4-6). Naphtali chu Bilhaii laka a fa pahnihna
a ni a (Gen. 30:7-8). Asera hi Leaii chhiahhlawh Zilpaii
laka Jakoba fa pahnihna a ni thung (Gen. 30:9-13).Hnam tinte riahhmun tur thliar felnaah hian a
tlangpuiin thlahtu, hringtu nute dinhmun zulzuia kalpui
niin zirtu \henkhat chuan an ngai a. Leaii fate hming a
lang hmasa a, a dawtah Rakili fate, a dawt lehah bawihnuZilpaii leh Bilhaii fate an lo lang a. Leaii hi a laizawn
Rakili aia a upat zawk avangin a fate hi an lang hmasa
nia ngaih a ni. Israel fate, ramtiam pana an kal zelnaahriahhmun rem dan indawt ang hian an kal zel tur a ni.
Sawi ho tur
Kan Kohhran ah te, khawtlang ah te, chhungkuaah
te Pathianin tun aia hmun laili zawk a chan theih
dan a awm ang em?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers” Marshall Pickering,
Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 21.
Hnam hrang hrang riah hmun inrem dan:
Israel hnam hrang hrangte inrem dan a\ang hianPeter John Naylor chuan zir tur pathum awmin a
ngai a, chungte chu:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 51/790
51NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1) Hmun laili taka Pathian chenna, biak bûk awm hian
Pathian chu a mite zingah a awm tih a entir a.
Pathian chu an thlahtute a\angin a mite Pathian anihzia an vawng tlat a, chu chu Bible thupui ber leha thil tum ber a ni \hin (Sam 46:5, 10-11;Thup. 21:3;
22-23; 22:1-5).
2) Pathian thianghlimzia tihlanna tur leh Israel hnamte
chu biak bûk tibuai lo turin an awmna tur rem fel a
ni a. Biak bûk a\ang hian engtia hlaah nge an awm
tih chu tarlan ni chiah lo mah se Levi-hote hian thawl
taka an chet vel theihna tur hmun awl zau \ha tak
chu an nei ngei ang tih a rin theih. Jordan lui an kan
dawn pawh khan Lalpa thuthlung bawm leh mipuite
inkarah metre 1000 vel a tla tih kan hmu bawk (Jos.
3:4). Heng a\angte hian Pathian chu thianghlimna
tihbawrhban avanga an thih mai loh nan mipui
nawlpui lak a\angin an indah hrang \hin a ni tih kan
hmu.3) Biak bûk chhak lam ni chhuahna lama awm chu
zahawmna leh chawimawina a ni a, chutah chuan
Mosia leh Arona leh a fapaten awmhmun an khuar a
(3:38). Tin, chhak lamah hian Juda-hote an awm
bawk a, chu chuan Juda-te chu Israel hnam pum pui
hruaitu an ni tih a lantir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 52/790
52NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 5
PUITHIAMTE DINHMUN
Chhiar tur : 3:1-51
Thu vawn : Arona leh a fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang reng ang; hnam dang rawninrawlhte chu tihhlum an ni ang,” tiin (3:10).
Tun \umah hian Puithiamte dinhmun kan zir dawn
a. Arona fate Nadaba leh Abihua te chanchin te, Levia
chite puithiam hna chanvote, Levia chite chhiar tura
thupek leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh thu te
kan zir dawn a ni.
1. Arona fate (3:1-4)
1Henghote hi, Sinai tlânga LALPAN Mosia a biak laia
Arona leh Mosia chhuana mite an ni. 2 Tin, Arona fapatehming chu a upa ber Nadaba te, Abihua te, Eleazara te,
Ithamara te an ni. 3 Heng hi puithiam atana hriak thih,
puithiam hnathawk tura a tihhran Arona fapate hming chu a ni. 4 Tin, Nadaba leh Abihua chu Sinai thlalera meithiang lo, LALPA hmaa a hlan lai khan LALPA hmaah
an thi a, fa an nei lo: Eleazara leh Ithamara chuan an pa Arona dam laia puithiam hna hi an thawk a.
Nadaba leh Abihua te hi Arona fa upate an ni a. Bible-
a kan hmuh ang hian an naute chu Eleazara leh Ithamara
te an ni a. An nu, Arona nupui chu Elisebi a ni (Exod.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 53/790
53NUMBERS
www.mizoramsynod.org
6:23). An unau li hian Sinai tlangah Mosian puithiam ni
tura a nemngheh, hriakthih leh serh hran an ni a (3:3;
Exod. 29:1-37; 30:22-33; 40:12-15; Lev. 8). Leviticus 10:1,2-ah chuan, “Tin, Arona fapa, Nadaba leh Abihua te chuanan mei lakna chu an la ve ve a, chutah chuan meiling an
dah a, rimtui an phul a, LALPA hmaah a thupêk lohvin
mei hman loh chi an hlan a. Chutichuan, LALPA hma
a\angin mei a lo chhuak a, anni chu a kânghlum a, LALPA
hmaah chuan an thi ta a,” tih kan hmu a. Eleazara leh
Ithamara chauh chu an pa Arona dam laia puithiam hna
thawk an ni ta a ni. Arona fapate chanchin hian Lalpaduhzawnga rawngbawl pawimawhzia min hriattir a ni.
2. Levia chite puithiam hna chanvo (3:5-10)
5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 Levi chite chu, puithiam Arona hnenah hruai la, a rawng an bawl theih
nan a hnenah awmtir rawh. 7 Tin, anni chuan biak bûka
rawngbawl hna thawkin inbiakna puan in bulah amahleh pungkhawm zawng zawng pualah rawng an bawl ang.8 Tin, bungrua zawng zawng an vawng ang a, Israela
thlahte puala biak bûk rawngbawl hna an thawk ang.9 Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hnenah i hlan ang
a: Israela thlahte pualah a hnena hlan an ni. 10 Arona leha fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang
reng ang; hnam dang rawn inrawlhte chu tihhlum an ni
ang,” tiin.
Levia chite hi puithiam hnam an ni a, ral do thei tur
sipai zat chhiarnaah pawh khan chhiar tel an ni ve lo.
He laiah hian an puithiam hna chanvo chipchiar takin
kan hmu a. Arona fate Eleazara leh Ithamara thlah kal
zel chauh chu puithiam hna thawk tura tih an lo ni ta a,
mi dang lo inrawlh ve chu tihhlum zel tur an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 54/790
54NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Levia chi, puithiam hna thawk lo tur, Arona thlah ni
ve lote chu puithiamho pui tur leh rawngbawl turin ruat
an ni a. An tih tur te chu:1) Biak bûka hna thawh tur awm apiang an thawk
ang.
2) Puithiam leh mipuite rawng an bawl ang.
3) Biak bûk chhûnga thil awm zawng zawng anenkawl ang.
4) Biak bûka Israel mi lo kalte an lo dawngsawng
ang.
Babulon sal tan hnu lama Ezra hun lai vel khan Levia
chite hnuaiah hian Temple rawngbawltute an awm a, ram
dang mi, hnam dang an ni ber a, ‘Nethinim’ tih an ni a.1
‘Thil petute,’ ‘thil hlantute’ tihna a ni. Heng mite hi hun
lo kal zelah chuan an lo pawimawh chho ve tial tial a.Levia chite dinhmun tlukpui deuhthaw hialah an lo awm
ve a ni awm e.
3. Levia chite chhiar tur thupek (3:14-20)
14 Tin, LALPAN Sinai thlalerah Mosia a bia a,15 “Levia thlahte chu a chhûngkua kua leh a thlah thlahinchhiar la: mipa tawh phawt chu thla khat achin chung
lam chu i chhiar tur a ni,” tiin. 16 Tichuan Mosia chuan atih tura thupêk angin LALPA thu ang chuan a chhiar
hlawm a. 17 Levia fapate hming chu Gersona te, Kohathate, Meraria te an ni. 18 Tin, an thlahtu Gersona fapate
hming Libnia leh Simeia an ni.19 An thlahtu Kohatha fapate chu Amrama te, Izhara te, Hebrona te, Uziela te
an ni. 20 An thlahtu Meraria fapate chu Malia leh Musia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 55/790
55NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an ni. Heng hi an chhûngkua ang zela Levi-ho thlahte
chu an ni.
Levia thlahte chuan tih tur hna chanpual bik an neihavangin a hranga chhiar tur an ni a. Israel hnam ral do
thei tur chhiarpui pangngaiah chuan mipa kum sawmhnih
chin leh a chung lam chauh chhiar an nih laiin, Levia
chite chu mipa thla khata upa chin chhiar tur an ni.Chutiang chuan Mosia chu chhiar tura thupek a ni.
Levia fapate chu Gersona te, Kohatha te, Meraria te
an ni. Gersona hian fa pahnih, Libnia leh Simeia a nei a;Kohatha hian fa pali, Amrama te, Izhara te, Hebrona te,
Uziela te a nei a; Meraria hian fa pahnih, Malia leh Musia
a nei bawk. An hming hi an thlahte chuan hnam hmingah
an hmang ta zel a ni.
4. Levia chite chhiarpui (3:21-39)
21 Gersona chu Libni-ho leh Simeiho thlahtu a ni: heng hi Gerson-ho thlahte an ni. 22 Mipa zawng zawng thla khat
achin chung lam an chhiarte chu 7,500 zet an tling a.23 Gerson-ho thlahte chuan an puan in chu biak bûk thlang
lampangah an zar tur a ni. 24 Tin, Gerson-ho chhûngkaw puipa chu Laela fapa Eliasapha a ni ang. 25 Gersona faten
inbiakna puan ina an enkawl tur chu biak bûk leh puanin a ni ang, a chung te, inbiakna puan in kawngkhar puan
zar te, 26 a kawtlai zar te, biak bûk bula a kawtlaikawngkhar puan zar te, maicham vela mi te, chuta hman
tur hrui zawng zawngte nen.
27 Tin, Kohatha chu Amram-ho te, Izhar-ho te, Hebron-
ho te, Uziel-hote thlahtu a ni: hengho hi Kohatha thlahtean ni. 28 Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an
chhiar dan ang chuan 8,600 an ni, hmun thianghlim
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 56/790
56NUMBERS
www.mizoramsynod.org
enkawltu tur chu. 29 Kohatha fapate thlahte chu biak bûk
chhim lampangah an puan in an zar tur a ni. 30 Kohath-
ho thlahte chhûngkaw puipa tur chu Uziela fapaElizaphana a ni ang. 31 An enkawl tur chu, bawm te,dawhkan te, sathau khawnvardahna te, maicham te,
hmun thianghlima rawngbawlna bungbêl zawng zawng te, puan zar te, chuta rawngbawlna thil zawng zawngte
a ni ang. 32 Tin, puithiam Arona fapa Eleazara chu Levi-ho puipate puipa a ni ang a, hmun thianghlim enkawltute
chu a ho vang.
33 Meraria chu Mali-ho leh Musi-ho thlahtu a ni. Heng hi Meraria thlahte an ni. 34 Mipa zawng zawng thla khat
achin chung lam an chhiar dan ang chuan 6,200 an ni.35 Meraria thlah chungkaw puipa chu Abihaila fapa
Zuriela a ni a: biak bûk hmar lampangah an puan in anzar tur a ni. 36 Meraria fapate enkawl tura ruat chu biak
bûk ban rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a
nghahchhan kerkuak te, a hmanrua zawng zawng te,rawngbawlna hmanrua zawng zawngte an ni a: 37 a kawthung velna ban te, a nghahchhan kerkuak te, a kilhbehna
leh a hruite nen. 38 Biak bûk chhak lampang inbiakna puanin bul, ni chhuahna lama puan in zartu tur chu Mosia
leh Arona leh a fapate an ni ang a, hmun thianghlimahIsraela thlahte pualah a \ul apiang an thawk ang; hnam
dang rawn inrawlh apiang chu tihhlum tur an ni ang,” tiin. 39 LALPA thupêka Levi-ho a thlah thlaha mipa zawng
zawng thla khat achin chung lam Mosia leh Aronan anchhiar zawng zawng chu 22,000 an ni.
Levia chite chhiarpuiah hian Gersona, Kohatha leh
Meraria thlahte chhiar an ni a, an awmhmun tur te, an
hruaitu hming te leh biak bûk bungrua an enkawl turte
sem fel vek a ni. Levia chi mipa, thla khata upa chin chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 57/790
57NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhiar vek an ni. Gerson thlah an chhiarte chu 7,500 an
ni a. Kohatha thlah an chhiarte chu 8,600 leh Merari thlah
an chhiarte chu 6,200 an ni a. An vaiin 22,300 an ni. Mahse,3:39 a khaikhawmnaah hian mi 22,000 tiin a sawi a. Hetahhian Kohatha chia chhiarte 8,600 tih hi 8,300 tih tur zawk
niin mi thiamten an ngai.2 Chutiang a nih chuan 22,000 a
ni ang a, a inmil thlap tawh ang. Hei hi pawm dan
tlanglawn tak a ni.
Gersona thlah hi biak bûk khawthlang lama buk rem
tur an ni a. An hruaitu chu Eliasapha a ni. Biak bûkenkawltu ber an ni a. An mawhphurhnate chu in chhung
te, a pindan puanzar te, a tual luhna puanzarte a ni.
Kohatha thlahte hi biak bûk bungraw thianghlim ber
berte enkawlna kawnga mawhphurtute an ni a. An
hruaitu chu Elizaphana a ni. An mawhphurhnate chu:
Biak bûk, Thuthlung Bawm, dawhkan, khawnvar dahna,
Hmun Thianghlim Ber luhna puanzar te a ni.
Merari thlahte hi biak bûk hmar lama buk rem tur
an ni a, an hruaitu chu Zuriela, Abihaila fapa a ni. An
enkawl turte chu: biak bûk ban rem khawm, a kaihna
hrui, a hungna ban te, a bul\hut te, a khen nghehna te an
enkawl ang.
Levia chite zinga an hotu, Hmun Thianghlim
enkawltute thu lakna ber chu Eleazara, puithiam Arona
fapa a ni. Puithiamte hi hmun pawimawh lai tak biak
bûk khawchhak lama bûk rem tur an ni.
Arona leh a fate, puithiamte chauh hi Israel-te
aiawha a \ul hun apianga Hmun Thianghlima
rawngbawltu tur an ni. Mi dang tel ve chu tihhlum tur
a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 58/790
58NUMBERS
www.mizoramsynod.org
5. Levia chiten Israel-ho fatir ai an awh (3:11-13;40-51)
11 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12 “Ngai teh, Levi-hotehi Israela thlahte zing ata Israela thlahte fa tir chhul keu
hmasa ber aiah keimah ngeiin ka lak an ni a; Levi-ho chuka ta an ni ang: 13 fa tir zawng zawng chu ka ta an ni si a;
Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum ni khanIsraelte zinga fa tir zawng zawng, a mihring a ranin ka
pual atan ka hauh a ni: ka ta an ni ang; kei hi LALPA
chu ka ni,” tiin.40 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Israela thahte zinga
fa tir, mipa, thla khat a chin chung lam zawng zawng chhiar la, ka ta an ni, a zat hre rawh. 41Tin, Levi-hote chu
(LALPA chu ka ni a) Israel thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah ka hauh a ni; tin, Levi-ho rante chu Israela
thlahte ran zawng zawnga piang hmasa ber aiah,” a ti a.42
Tin, Mosia chuan LALPAN thu a pêk angin Israelathlahte zinga fa tir zawng zawng chu a chhiar a. 43 Anhming indawt ang zela thla khat a chin chung lam fa tir
mipa zawng zawng an chhiarte chu 22,273 an ni.
44 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 45 “Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah Levi-ho chu la a, an ran aiah
Levi-ho ran; Levi-ho chu ka ta an ni ang; kei hi LALPA
chu ka ni.46
Tin, Levi-hote aia an tamna Israela thlahte fa tir 273 tlanna turin, 47 mi pakhat tan sekel 5 \heuh i latur ani; hmun thianghlima sekel hman tur a ni, (sekel
chu gerah 20 a ni): 48 a chuangho tlanna sum chu Aronaleh a fapate i pe tur a ni,” tiin. 49 Tin, Mosia chuan Levi-
hovin an tlan baka an tlanna sum chu a la a; 50 Israelathlahte fa tir lak a\angin sum chu a la a; hmun thianghlim
sekel angin 1,365 a la a. 51LALPAN Mosia thu a pêk,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 59/790
59NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPA thu angin Mosia chuan tlanna sum chu Arona
leh a fapate a pe a.
Hmanlai mite zîngah chuan fapa upa ber hianchhungkuaah dinhmun pawimawh tak an luah \hin. Is-
rael-te Aigupta chhuahsan tura an inpuahchah lai khan
Pathianin Mosia hnenah an fapa upa berte leh an ran
rual zinga piang hmasa berte chu Pathian tana serh hrangturin a hrilh a (Exod. 13:1,2; 11-16; Lev. 27:26). “Piang
hmasa ber, a pa tawh phawt chu ka ta a ni. I ran vulh,
bawng leh beram no neih hmasak ber, a pa chu, min petur a ni,” tiin Exodus 34:19-ah a lo lang a. Numbers 3:12f-
ah pawh hian, “Israel-te thlah, an fa tir, piang hmasa, ka
ta turte aiah Levia chite hi ka la ta a ni, anni chu ka ta,
ka pual an ni ang. Aigupta mite fa tir ka thah ni a\ang
khan fa hrin hmasa berte hi ka ta an ni; Israel-te chu an
fa tir, an ran piang hmasate nen ka zuah a, ka ta tur vek
an ni, LALPA ka nih hi,” (lehlin thar) tiin kan hmu a.
Tichuan, Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awhna thu alo lang ta. Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh bâkah
Israel-te ran piang hmasa ber aiah Levia chite ran chu
Lalpa tana dah a ni ta bawk a ni.
Chutichuan, LALPA thupêk angin Israel thlah fa tîr
zawng zawng thla khat chin chung lam an chhiar a, 22,273
an ni a. Levia chite 22,000 ai khan mi 273-in an tam a. An
tamna zawng hi Israel-ten suma tlan chhuah tur a ni a,mi pakhat tlanna man chu sekel nga zel a ni a, sekel 1365a ni. Sekel khat hi gram 16 vela rit a ni.
Israel-te Pathian biakna hmuna Levia chite
rawngbawl hna chanvo neihte kha mawhphurhna sang
tak leh ropui tak angin a lang lo a ni mai thei. Mahse, an
rawngbawl hna chanvote kha Pathian rawngbawlna hna
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 60/790
60NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ropui leh pawimawh tak a ni. Levia chite khan Israel fa
tir ai an awh a, dinhmun pawimawh takah an ding a,
Lalpa ta an ni. Lal Isua zara van khua leh tui nihnachangtu Kohhranhote pawh dinhmun pawimawh takahkan ding a, Lalpa ta kan ni.
Sawi ho tur
Pathian duh loh zawnga rawngbawl hi eng ang taka
hlauhawm nge ni ang?
END NOTES
Levia chite zat
Mi thiamte chuan Kohatha thlahte belhkhawm hi
8,600 ni lovin 8,300 zawk turah an ngai. Hebrai\awngah chuan ‘w’ chu paruk tihna a ni a, vlv chu
pathum (3) tihna a ni. Chuvangin, helaiah hian a hnua
an ziak chhawn lehna ah l hi an hmaih palh niin an
ngai.
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Uni-
versity Press, 1911, p. 14.
2. Gordon J. Wenham, “Numbers” Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-varsity Press, p. 75.
Arona leh Mosia chhuante (3:1)
Arona leh a fate puithiam atana dah hran thu hi
Exodus 28-29 leh Leviticus 8-9 lamah pawh kan hmu
tawh a, Levi chite zinga dinhmun pawimawh ber
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 61/790
61NUMBERS
www.mizoramsynod.org
luahtute an ni. Helai thuah hian Mosia hming a lo
lang ve naa a thlahte chhui a ni ve lo. Leviticus 10
lama kan hmuh tawh angin helaiah hian Arona fapaupa ber Nadaba leh a dawttu Abihua te chu Sinaithlalerah mei thianglo an hlan avangin Lalpan a
tihhlum thu kan hmu a. Hei hian a rawngbawlna serh
leh sang thila Pathian duhtuizia a tilang. Tin, chu
bâkah a rawngbawltute chunga Pathian duh fir bikzia
kan hmu bawk.
Hriak thih, tihhran (3:3)
Arona leh a fapate kha puithiam hna thawk turin
hriak thiha serh hran an ni a. Helaia “tih hran” tih
\awngkam hi a \awng bul lama a awmziaah chuan
“kut tihkhah” tihna a ni. A awmzia chiang taka hriatni lo mah se a kawh tum ber nia lang chu tu pawh
puithiam tur emaw rawngbawlna hna bik thawk tur
emawa serh hran a lo nih tawh chuan thil danga
inhambuai thei tawh lo turin a hna leh mawhphurhnachuan a kut tihkhah a lo ni ta a. A duh ang leh a chak
zawnga a hman a thiang tawh lo tih a entir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 62/790
62NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 6
LEVIA CHITE RAWNGBAWLNA
Chhiar tur : 4:1-49
Thu vawn : Mosia hmanga LALPA thupêk angin mi tinan thawh tur leh an chanpual tur zir zelin chhiar an ni a:chutiang tak chuan LALPAN Mosia thu a pêk anga chhiar
an ni (4:49)
Zirlai hmasaah khan Puithiamte dinhmun, an hna
chanvo, inchhiarna leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an
awh thute kan zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite
rawngbawlna, an rawngbawl hna thawh tur hranghrangte leh biak bûka rawngbawl hna thawk tlak chhiar
thu kan zir dawn a ni. Tun \uma Levia chite chhiar lehna
turah hian rawngbawl hna thawk tlak kum sawmthum
a\anga kum sawmnga chin chhiar tur a ni a. An
rawngbawl hna chanvo lam Zirlaibuin a sawi hmasa a.
1. Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo (4:1-20)
1 Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 “Levia fatezinga Kohatha thlahte, a thlah thlahin, a chhûngkua
kuain, 3 kum sawmthum achin chung lam, kum sawmngathlengin rawngbawlna hna, inbiakna puan ina thawk tur
zawng zawng zat chu chhiar vek rawh u. 4 Inbiakna puanin hmun thianghlim bera Kohatha fapate hnathawh tur
chu hei hi a ni: 5 awmhmun an sawn dawn apiangin Arona
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 63/790
63NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chu a fapate nen an lut ang a, hmun thianghlim puan zar
an hlip thla ang a, chu chuan thuthlung bawm an khuh
ang a:6
chu chu savun tha miin an khuh ang a, chu chu puan dum pâwlin an khuh ang a, a zawnfung an vuahtur a ni. 7 Tin, entirna chhang dawhkan chungah puan
dum pâwl an phah ang a, chutah chuan thleng te, fiante,berhbute leh note a bun chhuahna tur an dah tur a ni; tin,
chatlak lova chhang dah chu chutah chuan a awm tur ani. 8 chu chu puan senin an khuh ang a; a khuhna savun
tha miin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni.9 Tin, a entu khawnvar dahna leh chu mi atana an hmantur a khawnvarte, a chaichehte, a vap dahnate, hriak burzawng zawngte puan dum pâwlin an khuh tur a ni: 10 chu
mi leh a hmanrua zawng zawng chu a khuhna savun thamia khuhin a zawnnaah an dah tur a ni.
11 Tin, rangkachak maicham chu puan dum pâwlin
an khuh ang a, a khuhna savun tha miin an khuh leh ang
a, a zawnfung an vuah tur a ni; 12 hmun thianghlima anhmanrua, rawngbawlna bungbêl zawng zawng chu an lavek ang a, puan dum pâwlin an fun ang a, a khuhna savun
tha miin an khuh ang a, a zawnnaah an dah tur a ni.13 Tin, maichama meivap chu an lawk fai ang a, a chungah
puan dum pâwl an phah ang a, 14 tin, a chungah chuanan rawngbawl velna bungbêl zawng zawng, mei lakna te,
sa thurna thir kawm te, vutlawhna te, maihun te,maicham bungbêl zawng zawngte an dah ang a; tin, a
khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnfung anvuah tur a ni.
15 Tin, Arona leh a fapaten hmun thianglim leh hmun
thianghlim bungrua zawng zawng an khuh zawha,awmhmun sawn dawn apiangin Kohatha fapate chu a
zawn turin an lo thawk thin ang a: nimahsela thil
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 64/790
64NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thianghlimte chu an khawih tur a ni lo, an khawih
zawngin an thi ang. Chung chu inbiakna puan ina
Kohatha fapate chanpual tur a ni.16
Tin, puithiam Arona fapa Eleazara thawh tur chu, chhit tur hriak te, rimtuite, chatlak lova chhangphut thilhlan te, hriak thih mi te,
biak bûk, chuta thil awm zawng zawng te, hmunthianghlim leh a bungruate ngaihtuah vel a ni,” tiin.
17 Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 18 ”Kohatha
thlah chhûngkua chu Levi-ho zing ata bo mai lova, thil
thianghlimte khawih lova thi lova an awm theih nanhetiang hian ti rawh u: 19 Arona leh a fapate chu lut sela,an thawh tur leh an chanpual tur \heuh ruatsak rawh se;20 amaherawhchu thil thianghlim en turin rei lo te pawhlut suh se, an luh chuan an thi ang,” tiin.
Biak bûka Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo
tur chu thil thianghlim berte enkawl a ni a. Awmhmun
sawn dawnah erawh chuan Arona leh a faten heng thilthianghlim berte hi zawn mai turin an tuam fel vek ang
a. Kohatha faten an zawn ang a; mahse, thil thianghlimte
chu an khawih tur a ni lo, an khawih chuan an thi ang.
Zawn tura buatsaih lai pawh an en tur a ni lo. Kohatha
fate zawn tur hmanrua leh bungbêl thianghlim tihfel turte
chu hengte hi a ni: A hmasain Arona leh a faten Hmun
Thianghlim ber pindan puanzar an hlip ang a, chu chuan
Thuthlung Bawm an khuh ang a, Savun \ha chiin an khuhleh ang a, chu chu puan dumpawlin an khuh leh ang a,zawnfung an vuah ang. A dawtah chuan, chhang serh
dahna dawhkan chungah puan dumpawl an phah ang a,
chutah chuan thleng te, bel te, berhbu te, no te an dah
ang a, chhang serh an dah bawk ang a. Chung chu puan
sendukin an khuh ang a, zawnfung an vuah ang.
Khawnvar zar bawr1 te, chaicheh te, dawnthleng leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 65/790
65NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hriak burte chu puan dumpawlin an khuh ang a, hmanrua
zawng zawng savun \ha chiin an khuh ang a, a zawnnaah
an dah ang. A dawt lehah chuan Rangkachaka luanmaicham chu puan dumpawlin an khuh ang a, savun \hachiin an khuh leh ang a, zawnfung an vuah ang. Hmun
Thianghlima bungbêl zawng zawng chu puan dumpawlin
an fun ang a, a zawnnaah an dah ang. Maichama meivap
an lawk fai ang a, puan sendukin an khuh ang a, (lehlin
thar). A chungah rawngbawlna bungbêl- meilakna te,
thirkut te, vutlawhna te, chawhtawlh te, maicham
bungbêl zawng zawngte an dah vek ang a, savun \ha chiinan khuh ang a, zawnfung an vuah ang. Awmhmun sawn
hunah heng hmanrua leh bungbêl thianghlim tuam fel
sate hi Kohatha faten an zawn ang.
Zawn turte hi rawng awmze nei takin tuam a ni a.
Thil thianghlim berte chu puan dumpawlin an khuh a.
Thuthlung Bawm chu a hriat hran hle a ni.
2. Gersona leh Meraria thlahte hna chanvo (4:21-33)
21 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 22 “Gersona fapate pawh an chhûngkua kuain, a thlah thlahin chhiar vek
rawh; 23 kum sawmthum achin chung lam kum sawmngami thlengin rawngbawlna hna inbiakna puan ina thawk
tur zawng zawng zat chu chhiar vek rawh. 24 Gersona
thlahho chanpual chu rawngbawl lam leh phurh lam ani: 25 biak bûk puan zar te, inbiakna puan in te, a khuhnate, a chung khuhna savun tha mi vun te, inbiakna puan
in kawngkhar puan zar te, 26 kawt hung puan zar te, kawthung kawngkhar puan zar te, biak bûk leh maicham bula
mi, a hrui te, an hmanrua zawng zawngte an phur ang a,tih tul apiang an ti tur a ni. 27 Gersona thlahte chuan
Arona leh a fate kawhhmuh ang zelin hna an thawk ang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 66/790
66NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a, an tih tur te te chena ruatsak turin thu i neihtir ang.28 Chung chu inbiakna puan ina Gersona thlahte thawh
chu a ni: an tih tur chu puithiam Arona fapa Ithamararuat tur a ni.
29 Meraria fapate chu, a thlah thlahin a chhûngkuakuain i chhiar tur a ni; 30 kum sawmthum a chin chung
lam kum sawmnga mi thlengin inbiakna puan ina thawktur zat i chhiar vek tur a ni. 31Inbiakna puan ina an
hnathawh, an chanpual tur chu hei hi a ni - biak bûk ban
rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a nghahchhankerkuak te, 32 a kawt hung velna ban te, a nghah chhankerkuak te, a kilhbehna te, a hrui te, a hmanrua zawng
zawng leh a hmanraw dang zawng zawng phurh te: ahming lam zel \heuhin an chanpual tur i ruatsak tur a ni.33 Chung chu an ni, puithiam Arona fapa Ithamara hovainbiakna puan ina Meraria fapate thlahtehovin an tih
tur te te chena an rawngbawl dan tur chu,” tiin.
Gersona thlahte rawngbawl hna chanvote chu biak
bûk puanzar, a chung khuhna, a thuahna, a khuhna savun,
kawngka puanzar, buk leh maicham tual hungna
puanzar, buk luhna kawngka puanzar, a hrui leh a
hmanrua zawng zawng enkawlte leh zawn \hin te hi a ni
a, Arona leh a faten an ruatsak tih tur \ul apiang an ti
tur a ni a, tih tur \ul chu puithiam Arona fapa Ithamaran
a kawhhmuh \hin.
Meraria thlahte rawngbawl hna chanvo, an tih tur
pual leh an thil phurh turte chu: Bûk hmanrua- a bangrel,
a ban leh a bul\hut, tual hungna ban leh a bul\hut, bûk
kilh behna, a kaihna hrui leh a hmanrua zawng zawngte
an ni a. Puithiam Arona fapa Ithamaran an tih tur a
kawhhmuh \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 67/790
67NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kohatha thlahten an thil phurh tur buatsaih leh
khawih pawh an tih loh laiin Gersona leh Meraria thlahte
chuan puithiamte kaihhruaina hnuaiah anmahniin ankhawih vek a. Gersona thlahte hian bawng tawlailirpahnih an hmang a, Meraria thlahte chuan
bawngtawlailir pali an hmang (7:4ff).
3. Levia chite chhiarpui (4:34-49)
34 Tichuan, Mosia leh Arona leh pungkhawmho zinga puipate chuan Kohath-ho fapate chu a thlah thlahin, a
chhûngkua kuain, 35 inbiakna puan ina thawk tur zat chukum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi
thlengin an chhiar a. 36 Chungho a thlah thlahin an chhiarchu 2,750 an ni. 37 chung chu an ni, inbiakna puan ina
rawngbawl thin Kohath-ho thlah an chhiar, Mosiahmanga LALPA thupêk anga Mosia leh Aronan an
chhiarte chu.
38,39 Tin, Gersona fapate, inbiakna puan ina thawktura rawngbawl zat tur chu a thlah thlahin, a chhûngkua
kuain kum sawmthum achin chung lam kum sawmngami thlenga chhiar an ni a; 40 chung a thlah thlaha, a
chhûngkua kuaa an chhiarte chu 2,630 an ni. 41Chung chu an ni, Gersona fapate thlahho inbiakna puan ina
rawngbawlho zawng zawng, LALPA thupêk anga Mosia
leh Aronan an chhiarte chu.42,43 Tin, Meraria fapate, inbiakna puan ina thawk
tura rawngbawl zat tur chu, a thlah thlahin, a chhûngkuakuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga
mi thlenga chhiar an ni a; 44 chung a thlah thlaha, achhûngkua kuaa an chhiarte chu 3,200 an ni. 45 chung chu
an ni, Meraria fapate thlahho an chhiar, Mosia hmanga
LALPA thupêk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 68/790
68NUMBERS
www.mizoramsynod.org
46,47 Levi-ho, rawngbawl tur leh inbiakna puan ina
phurh mi phurtu tur zat a thlah thlahin, a chhûngkua
kuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmngami thlengin Mosia leh Arona leh Israel-ho puipate chuanan chhiar a; 48 chung an chhiarte chu 8,580 an ni. 49 Mosia
hmanga LALPA thupêk angin mi tin, an thawh tur lehan chanpual tur zir zelin chhiar an ni a: chutiang tak
chuan LALPAN Mosia thu a pêk anga chhiar an ni.
Levia chite inchhiar \um khatna (3:21-39)-ah khan
mipa thla khat chin chung lam mi 22,000 an awm a. A \um hnihna, tun \umah erawh hi chuan biak bûka
rawngbawl tlak mipa kum sawmthum a\anga sawmnga,
biak bûk leh a bungbêl chungchanga mawhphur thei tur
chin chauh an chhiar a. Kohatha thlahte mi 2,750 an awm
a, Gersona thlahte mi 2,630 an awm bawk a. Meraria
thlahte pawh mi 3,200 an ni a. Tichuan, an vaiin, biak
bûka rawngbawl tlak, thil phur theite chu mi 8,580 an ni.
Levia chite rawngbawlna kan zirah hian mi tinin
pawimawhna an nei \heuh va. Puithiamten inthawina an
hlan a. Levia chiten biak bûk enkawlnaah rawngbawl hna
chanvo hrang hrang an nei thliah a. Mi dangin ral an do
va. Mi tinin pawimawhna an nei \heuh mai. Chutiang
chuan Krista taksa Kohhranhovah hian thlarau thilpek
hrang hrang a awm a. Kohhranho siam \hatna tur vek a
ni. Lal Isuan zirtir sawm leh pahnih a ko va. Zirtirte bâkahzawlneite, zirtirtute, upate an awm leh a (I Kor. 12:28ff;Eph. 4:11f). Kohhranhovah hian ringtute chu hotute thu
awih a, an hnena intulut tura fuih kan ni a (Heb. 13:17; I
Kor. 16:16; I Thess. 5:12ff; I Pet. 5:5); Hotute pawh mi
dangte entawn tlaka awm turin a fuih bawk a (I Tim.
4:11-16; Tit. 2:15). Kohhranah hian mi tin kan pawimawh
tlang vek a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 69/790
69NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
1. Kohhranhovah hian rawngbawl hna chanvo hrang
nei kan awm thliah a. Mi tin hi kan awmna hmunahkan pawimawh vek a ni tih sawi ni se.
2. Biak bûka rawngbawltu ruat thuah kum 30 a\anga
kum 50 inkar ruat hian awmzia neiin kan hria em?
END NOTES1. The Bible Society of India, “Mizo Study Bible
(Bible leh a chhui zauna)” 206 Mahatma Gandhi
Road, Bangalore 560 001, 2007, p. 192.
Kum sawmthum achin chung lam, kum sawmngathlengin...(4:3, 23, 30)
Levia chite zinga rawngbawl hna, inbiakna puan inathawk thei tur chin Pathianin Mosia hnenah kum
sawmthum leh kum sawmnga inkar chhiar tur thu a
pe a. Heta “rawngbawl hna” tih hian indona lam
emaw, hna rum lam emaw a kawk a. Tin, rawngbawl
thei tur chin atana kum sawmthum a\anga kum
sawmnga inkarte chauh Pathianin a huamtir hian a
rawngbawlna hna a ngaih pawimawhzia a tilang
chiang a. Lalpa hna thawk tur chuan taksa leh rilruahpawh chak \hat a \ulzia a tarlang nghal bawk.
Thil thianghlimte (4:1-20)
Levia fate zingah pawh Kohatha thlahte chu hmun
thianghlim ber puanzar leh bungrua enkawl tura
ruat an ni a. Awmhmun an sawn dawn apiangin
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 70/790
70NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chung thilte chu an zawn tur a ni. Nimahsela an
khawih emaw, rei lo te chauh an en emaw pawh a
thiang lo va, an en chuan an thi mai ang. Arona leh afapaten hmun thianghlim leh a bungrua zawngzawngte an khuh fel hnuah chauh a zawnfungin an
zawn chauh tur a ni. Heti taka hmun thianghlim leh
thil serh chunga Pathian duhtuina hi a chhinchhiah
tlak hle. Thuthlung Thar huna cheng ni tawh mah
ila Thuthlung Hlui huna Pathian duhtuina kha a la
pangngai reng a ni tih kan hriat a \ha awm e. Biak in
leh a bungrua kan enkawl danahte leh Pathianrawngbawlna hna kan thawh danah pawh hian
fimkhur tak leh zah taka kan chet a \ul.
Puan dum pawl
Hmun thianghlim bera bungruate chu puan dum
pawla khuh a ni a. Puan dum pawl kher hman a
nihna chhan hi van rawng a nih vang pawh a ni maithei. Sinai tlanga Mosia leh Israel hruaitu dangte
hmaa Pathian a rawn inlar khan (Exod. 24:9-10) a
kephah hnuai van anga thiang an hmu a nih kha. Chu
bâkah puan dum pawla thil thianghlim berte an khuh
hian thil dang laka hriat hran a tiawlsam dawn a ni.
Hmanraw dangte chu puan sen dukin an khuh a,
bungraw thianghlimte erawh chu puan dum pawlin
an khuh bik a ni. Hei hian thil thianghlim berte chutum reng vang pawh ni lova khawiha an thih phahmai lohna turin a veng thei dawn a ni. Tunlai thleng
pawh hian Biak Ina Pathian biakna hmanraw
pawimawh bikte hi chu serh hran a, a duh apiang
kawih leh hman theih loh tura tihhran hi thil
pawimawh tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 71/790
71NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 7
BAWLHHLAWHNA HRANG HRANG LAKA INTHENNA
Chhiar tur : 5:1-31
Thu vawn : 5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 “Israelathlahte hnenah sawi la, ‘Mipa emaw, hmeichhia emawinLALPA chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela, 7 an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni:tin, a tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, ahmun ngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pekbelh tur a ni. [5:5-7]
Numbers bu chhung thu kan zir tawhah khanChhiarpui an neih thu te, riahhmun tur thliar felna te,Levia chite dinhmun leh rawngbawl hna chanvo an neihtekan zir tawh a. Vawiinah erawh chuan, ‘Bawlhhlawhnahrang hrang laka inthenna’ kan zir dawn a ni. Lalpa chua mite velah a awm \hin a, a mite awmna ram chu athianghlim tur a ni. Ram hi LALPA ta a ni a,
tihbawlhhlawh loh tur a ni. Kan zir tawh bung thum lehbung li lamah khan Puithiam leh Levia chite inlaichindan chipchiar takin kan hmu a. Tunah chuan puithiamteleh mipui inlaichinna lam kan hawi tawh dawn a ni.
1. Riahhmun then thianghlimna (5:1-4)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 Israela thlahte chu an
riahhmun ata phar zawng zawng leh thiput zawng zawng
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 72/790
72NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh mitthi avanga bawlhhlawh apiangte chu tichhuak vekturin thu pe rawh: 3 ahmei a pain i tichhuakin daipawnah
i dah tur ani; a lai taka ka awmna thin an riahhmun chuan tiblawlhhlawh dah ang e,” tiin. 4 Tichuan, Israelathlahte chuan chutiang chuan an ti a, daipawnah an dahchhuak a; LALPAN Mosia hnena a sawi angin Israelathlahte chuan an ti a.
Riahhmun then thianghlim thu hi, LALPA ngeiin
Mosia hnena, ‘...riahhmunah kei pawh ka awm ve si a, antibawrhbang ang e,’ ti tura a hrilh a ni. Leviticus 15:31-ah “Hetiang hian Israela thlahte chuan bawlhhlawhnaata chu in tihrang tur a ni, an zinga ka biak bûk an
tihbawrhban chang pawha an bawlhhlawhna avanga anthih loh nan” tiin a lo sawi bawk a.
Riahhmun a thianghlim theih nan a pawna awm turtarlante hi mi chi thum - phar natna vei te, thiput lai te,mitthi ruang khawih vanga bawlhhlawhte an ni.Inkaichhawn theih phar natna te leh mipui tibawlhhlawh
theite a nih avangin riahhmun then thianghlim nan apawna awm tura tih an ni. Bible-in phar a tih hian vunnatna chi tam tak a huam a (Lev.13). Phar natna\henkhatte hi chu an hlauhawm a, a kai theih bawk.
Thianghlim leh thianghlim lo chungchanga dan khirhtakte hi vun natna darh zel tur venna a ni a, vun natna
reng reng hi mihring tibawlhhlawh theitua ngaih a ni a.Thuthlung Hluia ‘thiang’ leh ‘thiang lo’ tih hi mihring
emaw, ran emaw, bungrua emaw, Pathian pawm tlak lehtlak loh emaw sawina a ni.
‘Thiput’ tih hian hmeichhe thi nei lai leh nau neihvanga thi chhuakte a huam a (Lev. 12; 15;). Mitthi ruangemaw ran thi ruang emaw khawihtu chu sakhaw serh lehsang thilah a thianghlim lo a ni (Lev. 11:35,39,40; 21:1-12).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 73/790
73NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Riahhmun then thianghlim thu a\ang hian thil pahnih
pawimawh tak tak zir tur a awm. Pakhatnaah chuan
Pathian hi khawngaihnaa khat, kan sualna leh chaklohnate min hriatpuitu ni mah se mihringte min dawrnakawngah hian a nihna leh ziate a hnukhniam ngai lo va,
a thianghlimna leh diknate chu a vawng nung reng zawk
a ni. Chuvangin, a chenna hmun tibawlhhlawh thei thil
apiangte chu a thian thianghlim \hin. Pahnihna, Pathian
hian mi tlem te ai chuan mi zawng zawng \hatna tur a
dah pawimawh hmasa zawk tih a lang. Mi bawlhhlawh
tlem te avanga Israel mipui zawng zawng an bawlhhlawhdawn ai chuan daipawna tihchhuah vek kha \ha a ti zawk
a ni. Kohhran rawngbawlnaah pawh hian mi tlem zawkte
hlawkna leh tuizawng ai chuan Kohhran pum pui
hlawkna leh \hat tlan zawkna tur ngaihtuah hmasak a
\ha.
2. Thil sual tih thenna (5:5-10)
5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 “Israela thlahtehnenah sawi la, ‘Mipa emaw, hmeichhia emawin LALPA
chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela,7 an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni: tin, a
tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, a hmunngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pe belh tur a
ni. 8 Amaherawhchu sual man teltuin laichin a neih loh
chuan, sual man LALPA hnena hlana chu puithiam pualtur a ni ang a; inremna berampa tiam lovin inremna asiam tur a ni ang. 9 Tin, Israela thlahte thil thianghlim
thên thilhlan zawng zawng, hlansak tura an pêk puithiamhnena an hlan apiang a hlantu puithiamin a nei ang.10 An thil serh chu anmahnin an nei ang, puithiam hnenaan pêk chu puithiamin a nei tur a ni, tiin,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 74/790
74NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Numbers 5:5-10 thu hi Leviticus 6:1-7 tihfamkimna
leh belhchhahna anga sawi theih a ni. Miin thil sual, a
enga pawh ti sela, LALPA laka thil tisual a ni a, a sualman chu a rul kim vek tur a ni. Chu bâkah hmun ngaa\hena hmun khat (za zela sawmhnih) a pek belh bawk
tur a ni. Hemi piah lamah hian Numbers bu tuna kan zir
hi chuan ‘thupha chawi tur’ a ti a; hei hian puithiam
rawngbawlna pawimawhzia mite rilruah a kui \iak a ni.
‘Pek tura chu thi sela, laichin hnai a neih bawk si loh
chuan... puithiam chanpual atan LALPA hnena pek tur’
(lehlin thar) a la ti zui ta zel a ni (Num. 5:6-7; cf. Lev. 6:6-7. lehlin thar). Hei hian puithiamte hamthatna kawng a
hawng zau hle.
‘LALPA chungah thil eng pawh lo tisualin thiam loh
chang sela’ tih hian mi chunga thil sual tih chu Pathian
thu bawhchhiatna a ni a, chu chu sual a ni tih a tarlang.
Sual chu Pathian thupek awih loh hi a ni a. Engti kawng
pawha \henawmte bum Pathianin a awih lo (Lev. 6:1-7).Thil sual tih ngaihdamna atan rulh kim leh vek hnua
hmun ngaa \hena hmun khat pek belh leh tur a ni a.
Chumi piah lamah chuan thil sual tih thenna inthawina
hlan tur a la ni a; chu inthawina chu puithiamin a hlansak
tur a ni. Puithiamte leh mipuite inlaichinna leh inzawmtawnna hi rawngbawlnain a siam a. Puithiamte dinhmun
a dah pawimawh sawt dawn a ni.
3. Rinhlelhawm nupui fiahna leh \henna (5:11-31)
11 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12 “ Israela thlahtehnenah sawi la, an hnenah ‘tu nupui pawh uirein miin13 mutpui sela, a pasal chuan a hre lo va, chesual ngei si
puang bawk si lo, kut man ni bawk si lo chu 14 a pasal
chuan thikthu avangin ringhlel tlat sela emaw, nupui
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 75/790
75NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chesual lo pawh a rinhlelh tlat si chuan 15 chutiang thuah
chuan chu mi chuan a tana thilhlan barli chhangphut
epha hmun sawma \hena hmun khat kengin, a nupui chu puithiam hnena a hruai tur a ni; hriak a leih tur a ni lova, thil rimtui a telh tur a ni hek lo; thik thawina chhang
phut thilhlan, hriat rengna thilhlan khawlohna hriatchhuahna a ni si a.
16 Tin, puithiam chuan a rawn hruai ang a, LALPA
hmaah a dintir ang a; 17 tin, puithiam chuan hlumbelin
tui thianghlim a la ang a, biak bûk chhuata vaivut a laang a, tuiah chuan a phul ang a: 18 tin, puithiam chuanhmeichhia chu LALPA hmaah a dintir ang a, a sam a
thlahtir ang a, hriat rengna chhangphut thilhlan, thikthawina thilhlan chu a kentir ang a: puithiam chuan
anchhe thlentirtu tui kha chu a keng ang a; 19 tin, puithiamchuan hmeichhia chu chhia a chhamtir ang a, hmeichhe
hnenah chuan, “I pasal ni lo midang tumahin an mutpui
loh chia, bawlhhlawhna lama i kal pen loh chuan anchhethlentirtu he tui kha ata hi i lo fihlim ang a;20 amaherawhchu khaw dang hawia i bawlhhlawh a, i
pasal lo mi tuin emaw a mutpui che chuan i fihlim lovang,” a ti tur a ni. 21Tin, puithiam chuan hmeichhia chu
a vau vang a, chhia a chhamtir ang a, hmeiche hnenah puithiam chuan, LALPAN i malpui a tihbal a, i pum a
tihvun chuan, LALPAN i chipuite anchhe dawntirtuahsiam che rawh se; 22 tin, anchhe thlentirtu he tui hi i rilah
a lut ang a, i pum a tivung ang a, i malpui a tirawp ang,a ti ang a: tin, hmeichhia chuan, Amen, Amen, a ti ang a.
23 Tin, puithiam chuan chung anchhe thute chu
lehkhabuah a ziak ang a, tui khaah chuan a chiah tur ani; 24 tin, hmeichhia chu anchhe thlentirtu tui kha chu a
intir tur a ni: tichuan anchhe thlentirtu tui chu a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 76/790
76NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kawchhûngah a lut ang a, a lo kha ang. 25 Tin, puithiam
chuan thik thilhlan chhangphut hmeichhe kut ata chu a
la ang a; LALPA hmaah chhangphut thilhlan chu a thenang a, maichamah a kalpui ang a: 26 puithiam chuanchhangphut thilhlan hriat chhuahtirtu chu vei khatin a
la ang a, maichamah chuan a hal ang a. chu mi zawhahchuan tui chu hmeichhia a intir tur a ni. 27 Tin, tui a han
intir chuan heti hi a ni ang a; a lo bawlhhlawh a, a pasalchunga thil a tisual a lo nih chuan anchhe thlentirtu tui
chu a kawchhungah a lut ang a, a lo kha ang a, a pum a
lo vung ang a, a malpui a lo rawp ang a; tichuanhmeichhia chu a chipuite anchhe dawntirtu a lo ni ang.28 Amaherawhchu, hmeichhia chu a bawlhhlawh loh va,
a thianghlim chuan a fihlim ang a, nau pai thei zel a niang. 29 Hei hi, nupui, khaw dang hawia a pasal ni lo mi
dang nena intibawlhlawh emaw, 30 mipain thikna rilru alo put a, a nupui a thik emawa rel dan chu a ni a: tichuan
LALPA hmaah a hruai ang a, tin puithiam chuan heng dan zawng zawng ang hian a chungah a ti tur a ni.31Chutichuan, mipa chu khawlohnaah chuan a fihlim ang a, hmeichhia chuan a sualna mawh a phur ang,’ ti rawh,”
tiin.
Mosia danah chuan mi sual thiam loh chantir turinhretu pahnih tal an awm tur a ni a (Deut. 17:6; 19:15).
Hmeichhe rinawm lohna chu thuhretuten an hmu a, an
hria a nih chuan dan pangngaiin a chungchang relsak a
ni ang a, thihna thlenga hrem theih a ni (Lev. 20:10).
Amaherawhchu, mipain a nupui a rinhlelh a, a fiahna a
awm si loh chuan thihna thlenga hrem theih a ni lo.
Rinhlelhawm nupui chungchangah tu nupui pawh a
pasalin, kut man chiah awm lo mah sela, uire nia a
rinhlelh tlat chuan emaw, a nupui nau pai lai kha ama fa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 77/790
77NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni lova a rin tlat emaw chuan a nupui chu puithiam
hnenah a rawn hruai ang. Nupui rinhlelhawmte fiah nana
thil hlan tur barli chhangphut epha hmun sawma \henahmun khat (kg. khat vel), hriak telh loh, rimtui hal turpawh tel lovin a rawn keng tel nghal ang a. Puithiam
chuan hmeichhia chu a hruai ang a, LALPA hmaah sam
thlahin a dintir ang. Hlum belin tui thianghlim dar
maihun a\angin a la ang a, biak bûk chhuata vaivut chu
tuiah a phul ang a, anchhe dawn tur lehkhaa ziak chu tui
chhiaah chuan a tleuh fai ang. Chhangphut \henkhat chu
a humtir ang a, chhia a chhamtir ang. Puithiam chuan,“Tu man an mutpui loh chea, i pasal laka thil bawlhhlawh
i tih loh chuan anchhe thlentu tui chhe lak ata hi i fihlim
ang. Amaherawhchu, i pasal laka khaw dang i hawia, i
pasal ni lo mipain an mutpui chea, an tihbawrhban che
chuan i fihlim lo vang. LALPA chuan i chipuite anchhe
dawngah siam che rawh se. Anchhe tui chhia i in tur hian
i pum tipuar sela, i malpui inkar tisawng rawh se” a ti
ang a, hmeichhia chuan, “Amen, Amen,” a lo ti ang.
Puithiamin tui chhia a intir hma chuan chhangphut ahumtir kha LALPA hmaah a then ang a, maichamah a
dah ang a, a hal ral ang. Chumi zawhah chuan hmeichhia
chu tui chhia a intir ang. A lo uire ngei a nih chuan a
pum a na ang a, a puar ang a, a mal kâr a sâwng ang.
Hmeichhia chu a thianghlim chuan eng mah a ti lo vang
a. Tui chhe in hnuah pawh tluang takin a nau pai chu anei zui leh mai dawn a ni.1 Hmeichhia chuan thiam lohna
a neih erawh chuan mi tinin an hria ang a, amah pawh
‘anchhedawng’ tiin an hria ang.
Nupui fiahna kan hmu a, pasal fiahna kan hmu ve lo.
Pasal chu chhungkaw hotu ber a nih vang a ni mai thei.
Pa ber chuan chhungkuaah thil fel lo a awm leh awm loh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 78/790
78NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilah mawh a phur a. A nupui awm danah thil
rinhlelhawm a awm chuan thil dik tak hre chhuak tura
thil tihchian chu a mawhphurhna a ni.Helai nupui fiahna thu hi Israel-ho zingah
bawlhhlawhna awm lova thianghlim taka an khawsakho
theihna tura inthen thianghlimna a ni. Nupa karah
inrinhlelhna a awm chuan nun a hlim thei lo va,chhungkua a buai \hin. Hmeichhia chuan thil a lo tihsual
chuan Pathianin a hrem tura ngaihna nghet tak an nei a
ni. Hetiang taka rinhlelhawm nupui fiahna leh thennahi Pentateuch bu dangah kan hmu lo. Amaherawhchu,
khang lai hunah khan hnam dang zingah chuan tih dan
lar tak a ni.
Sawi ho tur
Israel-te riahhmun then thianghlimna thu kan zir a.Kan awmna veng leh chhungkuate hi then thianghlim
ngai ve in kan hria em? Thianghlimna beihpui thlak
dawn ta ila, eng ahte nge hma kan lak ang?
END NOTES
1. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons Ltd, p. 256.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 79/790
79NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 8
NAZARIT MI NIH DAN
Chhiar tur : 6:1-27
Thu vawn : A intihhran chhûng zawng chuan LALPA pual a ni (6:8)
Zirlai hmasa lamah khan Levia chite serhhran an
nih thu leh chu an dinhmun avanga ral do tur chhiarpuiah
pawh chhiar tel an nih ve loh thu kan zir tawh a. Chu
bâkah, an riahhmun then thianghlim thu thlengin kan
zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite chauh ni tawh
lovin, mi tu pawh, a hmei a pa, LALPA tana inserhhrang,“Nazarit mi nih dan’ kan zir dawn a ni.
Bung rukna pum pui kan zir dawn a. Nazarit mite
tâna dan tlangpui te, Nazarit mite awm dan te, thu tiam
bawhchhiat palha tih dan tur te, thutiam hlen chhuah
nana tih turte leh Puithiam malsawmsaknate kan zir
dawn a ni.
1. Nazarit thutiam chungchang (6:1-8)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela tlahte hnenahsawi la, an hnenah, ‘Mipa emaw, hmeichia emaw pawhin
eng emaw thutiam bik, LALPA tana inpêkna Nazaritthutiam a tiam lai chuan, 3 uain leh zu a nghei tur a ni;
uain thur pawh, zu thur pawh a in tur a ni lo va, grêp tui
pawh a inin grêp rah a tharlam pawh, pho vuai pawh a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 80/790
80NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ei tur a ni hek lo. 4 A intihhran chhûng zawng chuan grêp
hruia mi a mu pawh, a pil pawh a ei tur a ni lo. 5 LALPA
tana a intihran chhûng ni a kim hma loh chuan tihhrana ni ang a, a sam a zuah tur a ni. 6 LALPA tana a intihhranchhûng zawng chuan mitthi ruang a hnaih tur a ni lo. 7 A
pa te, a nu te, a unaupa te, a farnute emaw thih thuah pawh a intibawlhhlawh tur a ni lo, Pathian tana a
intihhranna chuan a phuar avangin, 8 A intihhran chhûng zawng chuan LALPA pual a ni.
‘Nazarit’ tih hi Hebrai \awng chuan ‘Nazir’ tih a ni a,a awmzia chu ‘LALPA tana mi inserhhrang’ tihna a ni.1
Mipain emaw, hmeichhiain emaw, Nazarit mi ni tura
LALPA hnena a inhlan chuan uain leh zu a nghei tur a ni
a, uain thur leh zu thur pawh a in tur a ni lo. Grape rah
tharlam emaw, pho ro emaw a ei tur a ni lo va, grape rah
sawr tui pawh a in tur a ni lo. Serh hran a ni a, a samte
pawh a \han \hanin a \hang ang a, a lu pawh ziah kawn
tur a ni lo. Mitthi ruang a khawih tur a ni lo va; a nu lehpa ruang pawh, a unaupa leh a farnu ruang pawh
khawihin a intibawlhhlawh tur a ni lo. Nazarit mi a nih
chhung chuan LALPA tana serhhran a ni.
Thuthlung Hluiah hian Nazarit mi chi hnih, dam
chhunga Pathian tana inserh hrang leh hun eng emaw
chhung atana inserh hrang kan hmu a.2 Sal tan hma kha
chuan a hnuhnung zawk, hun eng emaw chhung atan tihhi chu awmin a lang lo. Nazarit mi langsar tak kan hmuhchu Samsona kha a ni a. Ani hunah hi chuan tuna Nazarit
thutiam chungchang kan sawi ang chiah hi chu a la ni rih
lovah zirtute chuan an ngai.
Juda-te chanchin kal zelah chuan Nazarit mi an lo
pung chho va. Nazarit thutiam pawh eng emaw hun bik
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 81/790
81NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh thil bikahte pawh rei lo deuh atan an nei \hin a. Rei
tak dam lo, a lo dam tak avanga Pathian tana a inhlanna
te, fa neih vanga Pathian tana inpekna ang chite thlenginan kalpui a. Juda-te thu inhlan chhawn (tradition) a\angpawhin hmeichhe thianghlimte pawhin Nazarit mi nih
an thlan thu leh Nazarit mi nih chu dinhmun sang tak
leh zahawm tak a nih thu min hriattir a ni.
2. Thutiam bawhchhiat palha tih turte (6:9-12)
9 A kiangah mi lo thi ta thutin a intihhranna lu chu
lo tibawlhhlawh ta ang sela, a inthen ni, a nisarih niin alu a mêt tur a ni. 10 Tin, ni riat niin inbiakna puan in
kawngkaa puithiam hnenah \huro tuak khat emaw, parvano tuak khat emaw a rawn keng tur a ni: 11tin, puithiam
chuan pakhat chu sual thawi nan an hlan ang a, pakhatchu halral thilhlanah, mitthi avanga a tihsualnaah
inremna a siamsak ang a; tin, chu mi ni vek chuan a lu
chu a tithianghlim tur a ni.12
Tin, thiam loh thawi nanberam no a pa kum khat mi rawn kengin, a intihhrannanite chu LALPA hnenah a ti\ha leh ang: a intihhranna
chu tihbawlhhlawh a nih tak avangin a hmaa mi khaengmah lo a ni ta si a.
Nazarit miin mitthi ruang khawih palh sela, chu
chuan amah kha a tibawlhhlawh a, inthen thianghlimna
dan a zawh tur a ni. Chu kawng zawh tur chuan a lu mehte, sual thawina thil hlan leh halral thil hlante a hlan a
ngai a ni (Lev. 1:1-3; 7:11-38).
Thutiam hi, tum reng vang ni lova bawhchhiat palh
theih a ni. Nazarit mi danah, LALPA tana a inhlan
chhung hian mitthi ruang khawih phal a ni lo. Chutih
laiin a bula mi thi thut sela, a ruangin a sam chu a khawih
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 82/790
82NUMBERS
www.mizoramsynod.org
palhin tibawlhhlawh sela, ni sarih a nghak ang a, a sam
chu a ziat kawlh vek tur a ni. Tichuan, a thianghlim leh
thei ang. A sam kha thil thianghlim lo, bawlhhlawh a loni ta a, ziah kawlh vek tur a ni. Judate dan lehinkaihhruaina bu Mishnah-ah chuan, hetiang thil
thianghlim lo hi chu phum bo daih turin sawi a ni.3 A lo
thianghlim leh theih nan, a ni riat niah \huro pahnih
emaw parva no pahnih emaw puithiam hnenah Inbiakna
puan inah a rawn keng ang a, puithiam chuan sual thawi
nan pakhat, halral thil hlanah pakhat a lo hlansak ang a,
mitthi ruangin a khawih avanga amah then thianghlimnachu a lo tihsak ang a, chumi ni vek chuan a sam chu a
serh thar leh tur a ni. Kum khat vela upa beramno, a pa,
bawhchhiat man thil hlanah a hlan ang a, Nazarit mi atan
LALPA hnenah a inhlan thar leh ang. A hmaa a
inserhhranna kha tihbawlhhlawh a nih avangin Nazarit
mi ni turin Lalpa hnena inhlan thar leh a ngai a ni.
3. A hlen chhuah nana tih tur (6:13-21)13 Tin, hei hi Nazirit mi, an intihran ni bi a kim huna
tih dan tur chu a ni: inbiakna puan in kawngkaah hruaitur a ni ang a: 14 tin, LALPA tana thilhlanah berampa
kum khat mi sawiselbo halral thilhlanah pakhat, sualthawi nan beram no a nu kum khat mi sawiselbo pakhat,
remna thilhlan atan berampa sawiselbo pakhat;15 dawidim telh loh chhang leh chhangphut dip tak hriakahmeh siam chhang hlawm leh, hriaka chulh chhangper
pan bawm khat an chhangphut thilhlan tur leh in tur
thilhlan tur te nen an hlan tur a ni. 16 Tin, puithiaminchung chu LALPA hmaah a hlan ang a, a sual thawina
leh a halral thilhlan chu a hlan ang; 17 tin, berampa chubawma chhang dawidim telh lohte nen chuan remna
inthawi thilhlan atante LALPA hnenah a hlan ang a:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 83/790
83NUMBERS
www.mizoramsynod.org
puithiam chuan chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan
pawh chu a hlan tel bawk ang. 18 Nazarit mi chuan
inbiakna puan in kawngkaah a intihhranna lu chu a metang a, intihhranna sam chu a la ang a, remna inthawithilhlan hnuaia meiah chuan a rawh tur a ni.
19 Tin, puithiam chuan berampa dar chhum hmin
leh bawma dawidim telh loh chhang pakhat leh dawidimtelh loh chhangper pan pakhat a la ang a, Nazarit chuan
a intihhranna lu a meh zawhin a kentir ang a: 20 tin,
puithiam chuan thên thilhlanah LALPA hmaah a thêntur a ni; hei hi puithiam pual a ni ang, thên irawm lehthên bawp nen: chu mi zawhah chuan Nazarit chuan uain
a in thei tawh ang. 21Hei hi a ni, Nazarit thutiam dan lehLALPA hmaa an thilhlan dan chu, ama duh thua a hlan
tiam lovin: a intihhranna thutiam azir zelin a ti tur a ni,’ ti rawh,” tiin.
Nazarit mi ni tura miin a thutiam leh a inserhthianghlimna engkim a tih zawh hnu chuan, a hlen chhuah
nana tih tur a neihte chu kawng thumin a sawi theih.
1) Nazarit mi chuan halral thilhlan te, sual thawina
thilhlan te, remna thilhlan te leh buhbâl thilhlante
puithiamin a hlansak ang a.
2) Inbiakna buk kawngka bulah Nazarit mi chuan a sam
serh a ziat fai ang a, remna thilhlan halnaah a rawh ang.
3) A sam serh ziat faia remna thilhlan halnaa a hal hnu
chuan Puithiam chuan beram chal dar chhumhmin leh
dawidim telh loh chhang tlang leh chhang pan pakhat a
la ang a. Nazarit mi chu a lu meh fai hnuah a pe ang a.
Chu chu thên thilhlanah puithiam chuan a thên ang a,
chu chu puithiam puala serh hran a ni ang. Heng hi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 84/790
84NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Nazarit mi ni tura tih tur hlen chhuahna a ni. Heng
thilhlante hi inthawina ruai eihovin a zui a. Nazarit mi
pawhin an kilpui ve a ni.4
Sam hlan hi hnam dang zingah pawh hriat a ni a.
Sam hi nunna bul pawimawh taka ngaih a ni a, Pathian
hnena hlan a nihin mihring aiawha ngaih a ni bawk.
Remna thilhlan a niha a irno leh a bawp puithiamin thênthil hlana a thên hian Pathian hnenah a hlan a, a lo thên
let leh hian Pathianin a rawn pe let leh anga ngaih a ni.
4. Puithiamten mipuite mal an sawm dan tur (6:22-27)22 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 23 “Arona leh a fapate
hnenah, ‘Hetiang hian Israela thlahte mal in sawm tur a
ni; an hnenah,
24 LALPAN malsawm che uin veng zel che u rawh se;
25
LALPAN a hmel in chungah êntir sela, khawngaihzel che u rawh se.
26 LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che urawh se, tiin sawi rawh u,’ tiin sawi rawh.
27 Chutianga ti chuan Israel thlahahte ka hming
chuantir a ni ang a, tin, keiin anni chu mal ka sawm ang,” tiin.
Puithiamte hna pawimawh tak pakhat chu Israel
mipuite malsawm a ni (Lev. 9:22-23; Deut. 10:8; 21:4-5; II
Chro. 30:27). He \awng\aina, malsawmna mawi tak leh
tawi fel tak hi a hluin a pawimawh a, a langsar hle.
Pathian tana mi inserhhrang Nazarit dan sawi zawh
chiah, Maicham serh thianghlim hma sia Puithiam
malsawmna rawn inzep hian ngaituahna a titho hle. Levia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 85/790
85NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chi puithiamte dinhmun danglam tak kan zir hnu leh
Nazarit mi dan te kan zir hnua Israel mipuite tana
Puithiam malsawmna kan hmu zui zel hian Israel fatezawng zawng Pathian hmangaihna huang chhungah arawn khung lut \ha hle a ni. Chang 22-na hian Israel fate
riahhmun then thianghlimna kha a rawn zawm \ha hle
a. Chu chuan mipuite chu Pathian biakna boruak \ha
takah a hruai lût a, ram tiam pana kal zêl turin a
tithlamuang bawk a ni. Hei hian Pathian tana
inserhhrang Nazarit chauh ni lovin, Pathianin Israel
mipui mal a sawm a ni tih a tarlang a. He puithiammalsawmna hian Israel mipuite chu Pathianin mal a
sawm ngei ngei dawn tih a hriattir a ni.
Mipui malsawm hi Puithiam Arona leh a fate hna
pawimawh tak pakhat a ni a, Malsawmna hi Pathian
biakna hmuna sawi \hin a ni a, hun dangah pawh sawi ve
\hin tho a ni. Pathian be tura mi an lo kal lai leh, inkhawm
\in dawnah Puithiamten an sawi ber. “LALPAN malsawmche uin veng che u rawh se” (24) tih hian Pathian
malsawmna tinreng, fanau malsawmna, ram leilung,
hriselna leh a dangte huam vek a, vanduaina leh chhiatna
rapthlâk leh hmelma laka venhimna thlengin a huam
(Sam 121:3ff; 140:4f; 141:9f).
“LALPAN a hmel in chungah entîr sela, khawngaih
zel che u rawh se,” (25) tih hian Pathian chu êng, \hatna,malsawmna a ni a, (Sam 31:16; 67:1; 80:3,7,19),khawngaihnaa khat, zahngaithei Pathian a nihna a
tarlang a; an manganna zawng zawngah a chhan chhuak
\hin tih a lantîr. An \awng\aina a ngaihthlâksak a,
hmêlma lakah a chhan chhuak a, an natna tidamin an
sual a ngaidam \hin tih a lantir bawk (Sam 4:1; 6:2; 41:4;
51:1). “LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 86/790
86NUMBERS
www.mizoramsynod.org
u rawh se” (26) tih hian Pathian khawngaihna leh
hmangaihna lo lang tur a thlirtîr a. Pathian thlamuanna
a kawhhmuh a ni. Thlamuanna tih hi Hebrai \awngin“Shalom’ tih a ni a, a awmzia chu indo lo, ralmuang tihnamai ni lovin vanneihna, malsawmna, hmuingilna, rilrua
thlamuanna leh hlimna, a tawi zawngin, Pathianin a mite
hnena thil \ha a pek zawng zawng sawina a ni.
Puithiam malsawmna hi Puithiamten Israel mipuite
hnena an sawi reng \hin, an tih tur pawimawh tak pakhat
a ni a. Hei hian mipuite pawh a kaihruai hle a. ThuthlungThar lamah pawh kan hmu zui zel a, Pa leh Fapa leh
Thlarau Thianghlim (Trinity) hming lamin nemngheh
rawngbawltuten an hmang \hin.
Kan zirlai hian Pathian tana mi inserh hrangte a dah
pawimawh hle laiin, Pathianin mipuite a hlamchhiah
hauh lo va, a ngai pawimawh hle a ni tih min hriattir a.
Pathian Thuin, “Chuvangin, unaute u, Pathiankhawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim
leh Pathian lawm tlak ni turin, in taksa chu inhlanah ka
ngen a che u, chu chu in rawngbawlna âwm rêng a ni”
(Rom 12:1) a tih kha Kohhranhote hian kan hriat nawn
leh a pawimawh hle.
Sawi ho tur
Pathian tana mi inpe leh inserh hrangte hi Pathianin
a lawm a, a hmang \hin a ni tih hi han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 87/790
87NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The book of Numbers, Cambridge Uni-versity Press, 1911, p. 31.
2. James Hastings, “Dictionary of the Bible,” New
York : Charles Scribner’s Sons, 1963, p. iii.
3. Philip J. Budd, “ Word Biblical Commentary :Numbers,” Word Books, Publisher, Waco, Texas,
1984, p. 71.
4. A.H. McNeile, Op Cit, p. 35
Thên thilhlan (6:19f)
Then thilhlan (Wave offering) tih hi a \awng bul lamah
chuan ‘hma lam leh hnung lama then tawn’ tihna a
ni awm e. Pathian hnena pek, Pathianin a pek kir
leh tih entir nan an then \hin (Exo. 29:26-28; Lev.27:34). A tir lamah chuan Israel-ten loa buhbâl thar
chhuah maicham hmaa an hlan sawina niin a lang a.Hun kal zelah chuan thil chi hrang hrang thên
thilhlanah an hlan \hin a ni. Thên thilhlan hi Pathian
hnena thilhlan dang nen pawh an hman pawlh nasa
hle. Puithiamin maicham hmaa thilhlan a then \hinte
chu buhphal thilhlan, chhangphut thilhlan, halralthilhlan, in tur thilhlan, sual thawina thilhlan leh
remna thilhlante an ni (Lev. 23:15-20). Numbers 6:19-
20-ah pawh hian Nazarit mi chuan a intihhranna lu
a meh zawhin puithiamin thên thilhlan tur a kentir
nen chuan puithiam chuan thên thilhlanah LALPA
hmaah a thên a, thên thilhlan chu puithiam pual a
ni. Thilhlan rawn kengtute chuan an thil hlan tur
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 88/790
88NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chu an chelh a, chumi chungah chuan puithiamin a
kut dahin a tithen \hin a ni awm e.
Puithiam malsawmna (6:24-26)
Helaia “Malsawmna” thu mawi tak lo lang hi Bible-ah chuan malsawmna kan hmuh hlui berte zinga mi
a ni a, a chhungah hian thu awmze nei tak tak kan
hmu. Israel-te awm dan tur leh Lalpa tana inserh
thianghlim dan tur tarlan a nih hnua malsawmna
thu lo lang hi a inhmeh hle. He malsawmna thu hi
\hen rukin a \hen theih a, hetiangin :-
i) Lalpan malsawm che uin – Malsawmna hian Pathian
leh Israel-te inkara thuthlungin ham\hatna a ken
zawng zawng kha a huap vek a ni.
ii) veng zel che u rawh se – Hei hian Pathian chuan Is-
rael mipuite chu a thuthlunnaah vawng him tlat tura
a duhsakna a lantir a, Lalpa chu Israel-hote vengtua nihzia a tarlang bawk (Sam 121:7-8).
iii) Lalpan a hmel in chungah êntir sela – Lalpa hmel
tih chu Lalpa awmpuina, chhuma lo lang kha a ni a
(Exod. 40:34ff), ‘êntir’ tih chuan enkawl leh chhandam
tih a entir.
iv) khawngaih zel che u rawh se – Mihringtechhandamna tura Pathian hnathawh lo lang hi a
khawngaihna vang vek a ni a, chu chu mihringte
thiltih leh phu vang a ni lo.
v) Lalpan in lam lo hawi sela – Hei hi Pathian
awmpuina leh kaihhruaina uar zawka sawina a ni.
Hnam tam tak karah Lalpan Israel-te chu a hnam
atan a thlang a; chuvangin, an lam a hawi tlat \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 89/790
89NUMBERS
www.mizoramsynod.org
vi) thlamuanna pe che u rawh se – Thlamuanna chuan
famkimna leh ham\hatna a kawk a ni. Tin, he thu hi
mi thiam \henkhat chuan Israel-te tan Isua, “RemnaLal” (Isa. 9:6) pek tur a nih thu tarlannaah an ngai.
Ka hming chuantir a ni ang (6:27)
Hming chuantir tih hian Lalpa chu Israel-te neitu a
ni tih a lantir. Tin, he thu kalhmang ang hi Isaia 44:5
leh Thupuan 22:4-ahte kan hmu bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 90/790
90NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 9
HNAM HRUAITUTE THIL HLAN - I
Chhiar tur : 7:1-41
Thu vawn : An thilhlante chu, tawlailir chung nei parukleh bawngpa sâwm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir
pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaah
an rawn la a, biak bûk bulah chuan an rawn hlan a (7:3).
Vawiinah chuan Bung 7-na kan zir dawn a, \um hnih
zirah kan hmang dawn a ni. Zirtu tam tak chuan Bung
5&6 kha a hma lam leh a hnu lam nena inzawmna \ha nei
lo, thu kar tla niin an hria a. Chuvangin, vawiina kan zirtur hi Bung 4-na chhunzawmna niin an ngai a ni.
Sinai tlang an chhuahsan hma hian Puithiamte chuan
biak bûka Pathian biakna mumal zawkin an kalpui \an
ta a ni. Exodus buah Mosian Biak bûk a tun din thu kan
hmu a. Tunah chuan Pathian biakna hmun atan mumal
zawkin an lo hmang \an ta a ni.
1. Hnam hruaitute thilpek (7:1-9)
1 Chutichuan, Mosian biak bûk chu a din zawh a,hriak a thih a, a tihthianghlim a, a bungrua zawng zawng
leh a maicham leh a bungbêl zawng zawng hriak a thiha,a tihthianghlim ni chuan heti hi a ni a, 2 Israel-ho puipa,
an chhûngkaw puipate chuan thilhlan an hlan a, chungho
chu an hnam puipate, an chhiarhote chunga awm an ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 91/790
91NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a: 3 an thilhlante chu, tawlailir chung nei paruk leh
bawngpa sâwm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir
pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaahan rawn la a, biak bûk bulah chuan an rawn hlan a.
4 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 5 “Biak bûk hna atan a\angkai dawn a, lo la hlawm rawh khai; Levi-ho, a hna
zir ang zelin i pe \heuh dawn nia,” tiin. 6 Tichuan, Mosiantawlailirte leh bawngpate chu a la a, Levi-hote chu a pe
a. 7 Tawlailir pahnih leh bawngpa pali chu Gersona fapate
chu an hna azir zelin a pe a.8
Tin, tawlailir pali lehbawngpa pariat chu, puithiam Arona fapa Ithamara ho,Meraria fapate chu an hna azir zelin a pe a. 9 Kohatha
fapate erawh chu an pe ve lo; hmun thianghlim hna chuan pual a ni a, a zawna zawn \hin an ni.
Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla
hmasa ber Abib/Nisan ni khat ni March 15/16-ah Mosia
chuan Biak bûk a sa fel a (Exod. 40:17). Biak bûk leh abungrua zawng zawng hriak a hnawih a. Pathian biak
nan a hlan a, a serh thianghlim a. Chumi hunah chuan
Israel hnam hruaitute an lo kal a, biak bûk tan thilpekte
an rawn keng a. An thilpekte chu bawngtawlailir paruk
chung nei thlap leh bawngpa sawm leh pahnih a ni.
Hruaitu pahnih zelin bawngtawlailir pakhat an inthawh
\awm a, hruaitu tinin bawngpa pakhat \heuh an tum
bawk a.
Pathianin a hrilh angin Mosia chuan thilpek a
dawnte chu thil phurh vel nan Levia chite hnenah a sem
a. Gersona thlahte hnenah bawngtawlailir pahnih leh a
hnuktu tur bawngpa pali, biak bûk puanzar leh a sakna
hmanruate phurh vel nan an hnain a mamawh angin a
pe a. Chutiang bawkin Meraria thlahte hnenah pawh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 92/790
92NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bawngtawlailir pali leh a hnuktu tur bawngpa pariat, an
mamawh angin a pe bawk a. Kohatha thlahte erawh chu,
an kuta kenga anmahni ko ngeia bungraw thianghlimtechu zawn (phur) tura tih an nih avangin tawlailir lehbawngpa eng mah an dawng ve lo.
Israel hnam hruaitu, hotua an neih mi sawm leh
pahnihte chuan maicham serh hran lawm nan, a niindawtin, inang \heuhvin anmahni thilpek \heuh chu an
rawn dah thliah thliah a. Hei hi hrilhfiahtu \henkhat
chuan maicham thên thianghlimna thil hlan niin an sawi.2. Ni khat nia thil hlan (7:10-17)
10 Puipahote chuan hriak thih ni chuan maicham hlan
nana an thilhlante chu maicham bulah an hlan a. 11Tin,LALPAN Mosia hnenah, “Puipa tinin maicham hlan nana
an thilpêk chu a indawt zelin ni tin, an hlan tur a ni,” a ti a.
12 Ni khat nia a thilhlan hlantu tur chu Juda chi Aminadaba fapa Nasona a ni a: 13 a thilhlan chu
tangkaraw thleng pakhat, a rih lam selkel za lehsawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit
tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atanhriaka chawhpâwlh chhang phut dip taka khat ve ve;14 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian
pakhat; 15 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat,
berampa pakhat, beramno a pa kum khat mi pakhat;16 sual thawi nan kelpa pakhat; 17 tin, remna inthawi
thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beramno a pa kum khat mi panga: heng hi
Aminadaba fapa Nasona thilhlante chu a ni.
A ni hmasa ber, ni khatnaah chuan Juda thlah hruaitu
Nasonan thilpekte chu a rawn hlan a. Hnam hruaitute
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 93/790
93NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilpek hlan hi a inang vek a. Thilpek an hlante hi
inthawina chi hrang hrang buatsaihna tura hmanraw
mamawhte a ni hlawm. Nasona thilpek hlante chu hengtehi an ni:
Biakbuk maichama hman tur-
Tangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit,
Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit,
Chhangphut hriaka hmeh, tangkaraw thleng leh
tangkaraw berhbu vûm thar ve ve,
Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh
sawm bûk,
Halral thil hlan atan-
Bawngpatuai pakhat,
Berampachal pakhat,Beramno, kum khat vela upa pakhat.
Sual thawina thil hlan atan-
Kel pakhat
Remna thil hlan atan-
Bawngpatuai pahih,Berampachal panga,
Kel panga,
Beramno, a pa, kum khat vela upa panga.
Hengte hi Aminadaba fapa Nasona thil hlante chu
an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 94/790
94NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Ni hnih nia thil hlan (7:18-23)
18 Ni hnih ni chuan Isakar-ho puipa Zuara fapa
Nethanela chuan a hlan a: 19 a thilhlan atan chuantangkaraw thleng pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum
hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkarawberhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka
chawhpâwlh chhang phut dip taka khat ve ve: 20 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;21halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;22
sual thawinan kelpa pakhat; 23 tin, remna inthawi thilhlan atanbawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram
no a pa kum khat mi panga a hlan a. Heng hi Zuara fapaNethanela thilhlante chu a ni.
A ni hnihnaah chuan Isakara thlah hruaitu
Nethanela, Zuara fapa chuan a thilpekte chu a rawn hlan
ve a. A thilpek hlante hi Juda thlah hruaitu Nasona hlanang tho kha a ni.
4. Ni thum nia thil hlan (7:24-29)
24 Ni thum ni chuan Zebuluna thlahte puipa Helona fapa Eliaba chuan a hlan a: 25 a thilhlan chu tangkaraw
thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmunthianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
pakhat,chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpawlhchhangphut dip tak khat ve ve; 26 sekel sawm tluka rit rimtuia
khat rangkachak fian pakhat; 27 halral thilhlan atanbawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum
khat mi pakhat; 28 sual thawi nan kelpa pakhat; 29 tin, remnainthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga,
kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng
hi Helona fapa Eliaba thilhlante chu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 95/790
95NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A ni thumnaah chuan, a hmaa Juda thlah hruaitu
Nasona leh Isakara thlah hruaitu Nethanela te thil hlan
ang bawk kha Zebulun thlah hruaitu Eliaba, Helena fapapawhin a thilpekte chu a rawn hlan ve a.
5. Ni li nia thil hlan (7:30-35)
30 Ni li ni chuan Reubena thlahte puipa Sedeura fapaElizura chuan a hlan a: 31a thilhlan chu tangkaraw thleng
pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlimasekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat,
chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpâwlh chhangphutdip taka khat ve ve; 32 sekel sawm tluka rit rimtuia khat
rangkachak fian pakhat; 33 halral thilhlan atan bawngpatuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi
pakhat; 34 sual thawi nan kelpa pakhat; 35 tin, remna inthawithilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa
panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi
Sedeura fapa Elizura thilhlante chu a ni.
A ni linaah pawh hian hruaitu dangte thil hlan ang
bawk biak bûka hman tur tangkaraw thleng, tangkaraw
chawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rimtui hal tura
khat rangkachak berhbu te leh halral thilhlan tur te, sual
thawina thil hlan tur te leh remna thilhlan turte chu
Reubena thlah hruaitu Elizura, Sedeura fapa pawhin a
rawn hlan a.
6. Ni nga nia thil hlan (7:36-41)
36 Ni nga ni chuan Simeona thlah Zurisadaia fapaSelumiela chuan a hlan a. 37 a thilhlan chu tangkaraw
thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum; hmunthianglima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
pakhat, chhangphut thilhlan atana hriak chawhpâwlh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 96/790
96NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhang phut dip taka khat ve ve. 38 sekel sawm tluka rit
rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 39 halral thilhlan
atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat beram no a pa kum khat mi pakhat; 40 sual thawi nan kelpa pakhat,41tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih,
berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khatmi panga a ni; heng hi Zurisadaia fapa Selumiela
thilhlante chu a ni.
Simona thlah hruaitu Selumiela, Zurisadaia fapa
pawhin biak bûka hman tur tangkaraw thleng, tangkarawchawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rangkachak
berhbu rimtui hal tura khat te, halral thilhlan tur te, sual
thawina thilhlan tur te, leh remna thilhlan turte chu a
ni nganaah a rawn hlan a.
Vawiina kan zirlaiah hian Pathian tana Israel fate
an inpekna leh inphalna ropui tak kan hmu a. Mosian
Biak bûk a din a, Pathian hnena hlan a nih hian mipuirilru a tiphur hle ang tih a hriat theih. Israel hnam
hruaitute, hotua an neihte khan thil hlan bawngtawlailir
paruk leh bawngpa sawm leh pahnih an rawn hlan a. Hei
hian ram tiam Kanaan pana kal zel tura inbuatsaihna
rilru a siam thar hle ang. Chu bâkah Biak bûkah Pathian
biakna kalhmang mumal takin Puithiamten an kalpui \an
ta bawk a. Beiseina thar nen hma lam an thlir nasa hlein
a rinawm. Israel-te hnam nun kal zelah an Pathian biaknahian anmahni a tipumkhat hle \hin a ni
Sawi ho tur
Pathian hnena thilpek pawimawhzia leh thlahthlam
hlauhawmzia han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 97/790
97NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Biak bûk then thianghlim (7:1)
Lalpa thu ang zela engkim an peih fel hnu chuan
Mosian biak bûk leh a chhunga bungrua zawngzawngte chu hriak thihin Lalpa tan a tithianghlim
a. Tithianghlim (Heb. Qadesh) tih hi a awmze bul
zawkah chuan ‘dahhrang’ tihna a ni. Chutiang chuan
Israel mipuiten Lalpa an biakna leh a aw an
ngaihthlakna tur biak bûk chu an tihrang a, an
tithianghlim a ni. Lalpa hmanrua ni tur chuankhawvel thil dang laka kan inthiarfihlim ve a \ul.
Kohatha fapate erawh chu an pe ve lo (7:9)
Biak bûk rawngbawlna atana thil hlan tawlailir leh
a hnuktu bawngpate chu Kohatha fapate hnenah an
pe ve lo va, a chhan chu hmun thianghlim hna chu
an pual a ni a, a bungruate chu phur lova a zawnazawn tur a nih bik vang a ni. Hmun thianghlima
bungruate chu an pawimawh avangin hmanraw
danga phur lovin mihring ngeiin zawn tur a ni. Lal
Davidan Pathian bawm Jerusalem-a a lak \um pawh
khan a thawh khatnaah tawlailirah an dah a, Uza
khan a thih phah a. A thawh hnihnaah erawh chuan
puithiamten an zawn a, him takin Jerusalem an
thlen thu kan hmu (II Sam. 6). Hei hian Pathian
biakna hmanraw pawimawh bikte chu uluk leh
fimkhur taka vawn leh enkawl a \ulzia a tilang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 98/790
98NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 10
HNAM HRUAITUTE THIL HLAN – II
Chhiar tur : 7:42-89
Thu vawn : Chutichuan, inbiakna puan ina amah be turaMosia a luh chuan thuthlung bawm chunga zahngaihna\hutphah chung lama cherub pahnihte inkâr a\ang chuan
amah rawn biain Aw chu a hria a; tin, a be ta a (7:89).
Mosian Biak bûk a din zawh a, Biak bûk leh a
bungrua zawng zawng, maicham leh a bungbêl zawng
zawngte nen hriak a hnawiha a then thianghlim khan,
Israel fate kha an hnam hruaitute hovin an lawm tlanghle ni ngei tur a ni. Israel hnam hruaitute khan thil hlan
an rawn keng a. Hruaitute chuan Biak bûk leh maicham
serh thianghlim lawm nan thil hlan tur an rawn la a. A
ni indawt zelin hnam hruaitu pakhat zelin Biak bûk leh
maicham serh thianghlim lawm nan an thilpekte chu an
rawn hlan a. Ni nga lai hun an hmang tawh a ni. Vawiin
hian ni sarih chhunga thilpek an hlan zui dan kan zir leh
dawn a ni.
1. Ni ruk nia thilhlan (7:42-47)
42 Ni ruk ni chuan Gada thlahte puipa Deuela fapa
Eliasapha chuan a hlan a: 43 a thilhlan chu tangkarawthleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun
thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 99/790
99NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpawlh
chhangphut dip taka khat ve ve; 44 sekel sawm tluka rit
rimtuia khat rangkachak fian pakhat;45
halral thilhlanatana bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram noa pa kum khat mi pakhat; 46 sual thawi nan kelpa pakhat;47 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih,berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat
mi panga a ni. Heng hi Deuela fapa Eliasapha thilhlantechu a ni.
Israel faten Biak bûk leh maicham Pathian hnenaan hlan \uma an lawmna kal zelah, hnam hruaitute thil
hlan ni rukna kan lo thleng ta. A ni ruknaah hian Gada
thlah hruaitu Eliasapha, Deuela fapa chuan a thilpekte
a rawn hlan a. An thilpek inang tlang \heuh kha han sawi
nawn leh ila, hetiangin-
Biak bûk maichama hman tur-
Tangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit,
Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit,
Chhangphut hriaka hmeh tangkaraw thleng leh
tangkaraw berhbu vûm thar ve ve,
Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh
sawm buk,
Halral thilhlan atan-
Bawngpatuai pakhat,
Berampachal pakhat,
Beramno, kum khat vela upa pakhat.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 100/790
100NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sual thawina thilhlan atan-
Kel pakhat
Remna thilhlan atan-
Bawngpatuai pahnih,
Berampachal panga,
Kel panga,
Beramno, a pa, kum khat vela upa panga.
Hengte hi ni ruknaah Gada thlah hruaitu Eliasapha
chuan a rawn hlan a ni.
2. Ni sarih nia thilhlan (7:48-53)
48 Ni sarih ni chuan Ephraima thlahte puipa
Amihuda fapa Elisama chuan a hlan a: 49 a thilhlan chutangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh
sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rittangkaraw berhbu pakhat, halral thilhlan atana hriak a
chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 50 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;51halral thilhlan atana bawngpa tuia pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 52 sual thawi
nan kelpa pakhat; 53 tin, remna inthawi thilhlan atan
bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beramno a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amihuda fapaElisama thilhlante chu a ni.
Ni sarih niah chuan Ephraima thlah hruaitu Elisama,
Amihuda fapa chuan a hmaa mite ang bawkin Biak bûk
maicham hmanrua tur te, halral thil hlan tur te, sual
thawina thil hlan turte leh Remna thil hlan turte, a
thilpekte chu a rawn hlan a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 101/790
101NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Ni riat nia thilhlan (7:54-59)
54 Ni riat ni chuan Manasea thlahte puipa Pedazura
fapa Gamaliela chuan a hlan a: 55 a thilhlan chutangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh
sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rittangkaraw berhbu pakhat; chhangphut thilhlan atana
hriak chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 56 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;57 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat,58
sual thawinan kelpa pakhat, 59 tin, remna inthawi thilhlan atanbawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram
no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Pedazura fapaGamaliela thilhlante chu a ni.
Manasea thlah hruaitu Gamaliela, Pedazura fapa
chuan ni riat ni chuan a hmaa mite ang bawkin a thilpekte
chu a rawn keng a. Biak bûk maicham hmanrua tur te,halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh
remna thil hlan turte a rawn hlan a.
4. Ni kua nia thilhlan (7:60-65)
60 Ni kua ni chuan Benjamina thlah Gideonia fapa
Abidana chuan a hlan a: 61a thilhlan chu tangkarawthleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun
thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpâwlh
chhangphut dip taka khat ve ve; 62 sekel sawm tluka ritrimtuia khat rangkachak fian pakhat, 63 halral thilhlan
atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 64 sual thawi nan kelpa; 65 tin,
remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 102/790
102NUMBERS
www.mizoramsynod.org
panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a
ni: heng hi Gideonia fapa Abidana thil hlante chu a ni.
A ni kuanaah chuan Benjamina thlah hruaitu Abidana, Gideona fapa chuan, maicham hmanrua tur te,
buhbâl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina
thil hlan turte leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a
hlan a.
5. Ni sawm nia thil hlan (7:66-71)
66 Ni sawm ni chuan Dana thlahte puipa Amisadaia fapa Ahiezera chuan a hlan a: 67 a thilhlan chu tangkaraw
thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmunthianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
pakat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpâwlhchhang phut dip taka khat ve ve: 68 sekel sawm tluka
ritrimtuia khat rangkachak fian pakhat; 69 halral thilhlanatan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a
pa kum khat mi pakhat; 70 sual thawi nan kelpa pakhat;71tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih,
beram panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amisadaia fapa Ahiezera thilhlante
chu a ni.
Gada thlah hruaitu Ahiezera, Amisadaia fapa chuan
ni sawm ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a. A thilpek
rawn kente chu a hmaa mite ang bawkin maicham
hmanrua tur te, buhbâl thil hlan tur te, halral thil hlan
tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlanturte a rawn keng a, a hlan a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 103/790
103NUMBERS
www.mizoramsynod.org
6. Ni sawm leh ni khat nia thil hlan (7:72-77)
72 Ni sâwm leh ni khat ni chuan Asera thlahte puipa
Okrana fapa Pagiela chuan a hlan a: 73 a thilhlan chutangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh
sawmthum, hmun thianghlima sekel sawm sarih tlukarit tangkaraw berhbu pakhat chhangphut thilhlan atana
hriak chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve. 74 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;75 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;76
sual thawinan kelpa pakhat; 77 tin, remna inthawi thilhlan atanbawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram
no a pa kum khat mi panga a ni: heng i Okrana fapa Pagiela thilhlante chu a ni.
Ni sawm leh ni khat ni chuan Asera thlahte hruaitu
hun a lo thleng a. An hruaitu Pagiela, Okrana fapa chuan
a thilpekte chu a rawn keng a. Ani pawh chuan, a hmaamite thilpek ang – maicham hmanrua tur te, buhbâl thil
hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan
tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a.
7. Ni sawm leh ni hnih nia thil hlan (7:78-83)
78 Ni sâwm leh ni hnih ni chuan Napthtalia thlahte puipa Enana fapa Ahira chuan a hlan a: 79 a thilhlan chu
tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za lehsawmthum, hmun thianghlim sekel sawmsarih tluka rit
tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atanahriaka chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve:80 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian
pakhat; 81halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat,
beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 104/790
104NUMBERS
www.mizoramsynod.org
82 sual thawi nan kelpa pakhat; 83 tin, remna inthawi
thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa
panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hiEnana fapa Ahira thilhlante chu a ni.
Naphtalia thlah hruaitu Ahira, Enana fapa chuan ni
sawm leh ni hnih ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a.
Maicham hmanrua tur te, buhbâl thil hlan tur te, halralthil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna
thil hlan turte a rawn keng a, heng a thilpek rawn kente
hi a hlan a.8. Hnam hruaitute thilpek hlan khaikhawmna
(7:84-89)
84 Tichuan, maicham hriak thih ni a Israel puipahothilhlante chu tangkaraw thleng sâwm leh pahnih,
tangkaraw berhbu sâwm leh pahnih, rangkachak fiansâwm leh pahnih a ni a; 85 tangkaraw thleng chu sekel za
leh sawmthum tluka rit \heuh a ni a, berhbu chusawmsarih \heuh a ni: tangkaraw bungbêl zawng zawng
chu hmun thianghlima sekel singhnih leh za tluka rit ani. 86 Rimtuia khat rangkachak fian sâwm leh pahnih chu
hmun thianghlima sekel sawm tluka rit \heuh a ni:rangkachak fian zawng zawng chu sekel za leh sawmhnih
tluka rit a ni; 87 halral thilhlan atana bawngpa zawng
zawng chu sâwm leh pahnih a ni a, berampa sâwm leh pahnih, beram no a pa kum khat mi sâwm leh pahnih, anchhangphut thilhlante nen; tin, sual thawi nan kelpa
sâwm leh pahnih: 88 tin, remna inthawi thilhlan atanabawng chu bawngpa sawmhnih leh pali a ni a, berampa
chu sawmhnih leh pali a ni a, berampa chu sawmruk,kelpa chu sawmruk, beram no a pa kum khat mi chu
sawmruk a ni. Hei hi hriak thih hnua maicham hlan nana
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 105/790
105NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilpêkte chu a ni. 89 Chutichuan, inbiakna puan ina amah
be tura Mosia a luh chuan thuthlung bawm chunga
zahngaihna \hutphah chung lama cherub pahnihte inkâra\ang chuan amah rawn biain Aw chu a hria a: tin, a beta a.
Mosian Biak bûk a din zawh a, Biak bûk leh a
bungrua zawng zawng, Maicham leh a bungbêl zawngzawngte nena a then thianghlim khan Israel hnam
hruaitute khan thil hlan an rawn keng a, hruaitu pakhat
zelin indawtin an thilpekte chu an rawn hlan a, ni sawmleh pahnih chhunga an thilpek hlante chu a vaiin-
Tangkaraw tlang sawm leh pahnih,
Tangkaraw chawhtawlh sawm leh pahnih,
Rangkachak berhbu sawm leh pahnih,
Bawngpatuai sawm leh pahnih,
Berampachal sawm leh pahnih,
Beramno, a pa, sawm leh pahnih,
Buhbâl thilhla chhangphut tha,
Kel sawm leh pahnih,
Bawngpatuai sawmhnih leh pali,
Berampachal sawmruk,Kel sawmruk
Beramno, a pa, sawmruk.
Hengte hi hruaituten hriak hnawiha maicham hlan
nia an thilpekte chu a ni. Chang 89-na thu hi a hrang
deuhvin a lang. Exodus 25:22 “Bawm bulah kan intawk
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 106/790
106NUMBERS
www.mizoramsynod.org
\hin ang a, cherub pahnih, Thuthlung Bawm chunga awm
inkar a\ang chuan ka rawn bia ang che a, Israel-te hnena
thu ka pek tur zawng zawng chu ka rawn hrilh \hin angche” tia LALPAN Mosia hnena a lo sawi tawh ang khanhelaiah hian Mosia hi LALPA be turin inbiakna puan inah
a lut a ni.
Helaia ‘Zahngaihna \hutphah’ tih hi Bible lehlintharah chuan ‘Thuthlung Bawm chhin’ tiin a sawi a, thil
thuhmun a ni. Zahngaihna |hutphahah hian Pathian chu
\huin zahngaihna leh khawngaihna nasa tak nen a mitero a relsak a, an tih tur a hriattirna hmun niin an sawi
(Exod. 25:22).
Bung sarih pum pui kan zir hian Israel mipuite
inphalna leh inpekna nasa tak a tarlang a. Chu bâkah
hnam hrang hrang aiawha ni khat zela thilpek an hlante
hian hnam pum pui pawimawhna a tarlang bawk a.
Puithiam rawngbawlnain hmun laili tak a chang chho zela, a \han chhoh zelna kawng a hawng \ha hle. Pathian
mite zingah Pathian hnena thil hlan hian hmun
pawimawh tak a luah a ni tih hi a tarlang bawk.
Sawi ho tur
Kan Kohhrana chhungkaw tin hian Pathian hnenathilpek sawma pakhat kan pek vek theih dan tur han
sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 107/790
107NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Zahngaihna |hutphah (7:89)
Zahngaihna |hutphah hi Mizo Bible lehlin tharah
chuan “Thuthlung Bawm chhin” tia dah a ni a.Thuthlung Bawm chhungah khan Sinai tlanga Lalpan
Mosia hnena a pek Thusawm pek ziahna lungphek
te, Arona tiang chawr te leh manna an dawn hmasak
ber te an dah a. Chung Thupek sawmte chu he
Thuthlung Bawm chhin hian khuh bovin Pathianin
chung dante chu hmang lovin a khawngaihna lehzahngaihnain a mi Israel-te chu a hruai \hin a ni.
Cherub pahnihte (7:89)
Zahngaihna |hutphah chung lamah chuan
rangkachaka siam cherub pahnih lem dah a ni a.
Mihringten Pathian thupek an bawhchhiat avangin
Eden huan a\angin Pathianin a hnawt chhuak a,nunna thing kawng chu veng turin Eden huan chhak
lampanga Cherub-te leh mei khandaih vir tawn zawk
zawk a awmtir bawk a (Gen. 3:24). Chu nunna thing
kawng veng tura a dah Cherub lem inkar a\ang ngei
chuan Pathianin mihringte chu a rawn be \hin a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 108/790
108NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 11
LEVIA CHITE THEN THIANGHLIM
Chhiar tur : 8:1-26
Thu vawn : Levi-hote chu Israela thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh (8:6).
Exodus 40 kan chhiar chuan Mosian riahbûk a din
leh engkim a hmun tura a dah fel thu kan hmu a. Biak
bûk leh a chhunga bungrua zawng zawng, maicham leh a
bungbêlte chenin hriak thianghlim a chulh a, a thian
thianghlim a. ‘Khawnvar dahna chu inbiakna puan in
chhung biak bûk chhim lampang dawhkan epah chuan adah a. Tin, khawnvar chu Lalpa hmaah chuan a dah a’
(Exod. 40:24,25) tiin kan hmu a. Vawiina kan zirlai Num-
bers 8:1-4-ah hian chiang deuh zawkin khawnvar dah dan
chungchang hi kan hmu a ni.
1. Khawnvar dah dan (8:1-4)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Arona bia la a hnenah,
‘Khawnvarte i halin khawnvar pasarih chuan sathaukhawnvar dahna hma lam a en tur a ni,’ ti rawh,” tiin.3 Tin, Arona chuan chutiang chuan a ti a; LALPAN Mosiathu a pêk ang chuan khawnvar dahna hma lamah chuan
khawnvarte chu a chhi a. 4 He mi khawnvar dahna siamdan hmang chu rangkachak a chhera chher a ni; a bul
ngul leh a par chenin chher a ni: LALPAN a lem Mosia a
entir ang chiahin khawnvar dahna chu a siam a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 109/790
109NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Khawnvar dahna hi biak bûk chhung hmun
thianghlim chhim lamah, han luha vei lamah a awm a.
Hei hi biak bûk chhûnga êng awmchhun a ni a, HmunThianghlim berah chuan khawnvar an dah ve lo. Hengkhawnvar dahna pasarih hi LALPA mit, khawvel pum
pui thlir \hintu niin an ngai (Zak. 4:10). Exodus 25:31-
40 kan en chuan, khawnvar dahna hi rangkachak hlir
hlaka siam, a ngul leh a bul vawng chu a chhera chher;
a lu bawk te, a cheimawina pangpar kuhmum leh par
parh lemte nen inzawm vek a ni. A kungpui a\angin zar
paruk a peng a, lehlam lehlamah zar pathum ve ve aawm a; zar tinah a cheimawina theite par kuhmum leh
a par parh lem pathum zel a awm a. A ngul zidingah a
cheimawina theite par kuhmum leh par parh lem pali
zel a awm a. A zar chung zawk leh hnuai zawk inkarah
pangpar kuhmum pakhat zel a awm bawk. Pangpar
kuhmum lem te, a zarte leh a zidingte chu rangkachak
tlang khat a\anga chher a ni.
Bung sarihah khan hnam hruaitute leh hotute thil
hlan kan hmu a. Tunah hian puithiam hotu ber Aronan
Mosia hnena Lalpa thupek angin hmun thianghlim hma
lam en tura khawnvar pasarih a chhit thu kan hmu.
Khawnvar dahna pasarih hian ni leh thla leh planetpanga entira ngaih a ni.1
2. Levia chite then fai thu leh serh hran thu (8:5-22)5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 “Levi-hote chu Israela
thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh. 7 Anmahnitithianghlim turin hetiang hian i ti tur a ni: an chungah
tlenfaina tui thlawr la, an taksa zawng zawng mehtir la,an puante suktir la, intihthianghlimtir rawh. 8 Tin,
bawngpa tuai pakhat leh chhangphut thilhlan hriaka
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 110/790
110NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pâwlh chhangphut dip tak nen laktir la, tin, sual thawi
nan bawngpa tuai pakhat dang i kai bawk tur a ni. 9 Tin,
Levi-hote chu inbiakna puan in bulah chuan hruai la,Israela thlahte mipui zawng zawng chu pun khawmtirvek rawh: 10 tin, Levi-hote chu LALPA hnenah i hlan ang
a; Israela thlahte chuan Levi-hote chungah an kut annghat ang a: 11tichuan Arona chuan Levi-hote chu, LALPA
rawng an bawl theih nan Israela thlahte hmingin thenthilhlana LALPA hnenah a hlan ang a. 12 Tin, Levi-hote
chuan bawngpa lu-ahte chuan an kut an nghat ang a;
tin, Levi-hote tana inremna siam nan, pakhat chu sualthawi nan, pakhat chu halral thilhlanah LALPA hnenahi hlan tur a ni.
13 Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hmaah chuan
i awmtir ang a, LALPA tana then thilhlanah i hlan tur ani. 14 Chutiang chuan Israela thlahte zing ata Levi-hote
chu i tihrang ang a, tichuan Levi-hote chu ka ta an ni
ang. 15 Tin, chu mi zawhah chuan Levi-hote chu inbiakna puan ina rawngbawl turin an lut ang a, tin, nangin annichu i tithianghlim ang a, then thilhlanah i hlan tur a ni.16 Israela thlahte zing ata ka puala ruat an ni si a; chhulkeu zawng zawng Israela thlahte fa tir zawng zawng aiah
ka pualah ka nei tawh a ni. 17 Israela thlahte zinga fa tirzawng zawng chu ka ta an ni reng a; mihring nen, rante
nen; Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum laikhan ka puala ka ruat tawh a ni. 18 Tichuan Israela thlahte
zinga fa tir zawng zawng aiah Levi hote hi ka nei tawh ani. 19 Tichuan Israela thlahte aia inbiakna puan ina
rawngbawl tur leh Israela thlahten hmun thianghlim anrawn hnaih pawha Israela thlahte zinga hri a len lohna
tura remna siam turin, Israela thlahte zing ata Levi-hotehi Arona leh a fapate ka pe a ni,” tiin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 111/790
111NUMBERS
www.mizoramsynod.org
20 Chutiang chuan Mosia te, Arona te, Israela thlahte
pungkhawmho zawng zawng chuan Levi-hote chungah
chuan an ti a. Levi-ho chungchang thua LALPAN Mosiathu a pêk ang zawng zawng chuan an chungah Israelathlahte chuan an ti a. 21 Tichuan, Levi-hote chu sual lakah
an inthian fai a, an puante an su a: tin, Aronan LALPAhmaah then thilhlanah a hlan a; tin, anmahni
tihthianghlim nan Aronan inremna a siamsak a. 22 Tin,chu mi zawhah Levi-hote chu Arona leh a fapate hnuaia,
an rawngbawl hna thawk tur chuan inbiakna puan in
chhûngah an lut a: Levi-hote chungchang thua LALPAN Mosia thu a pêk angin an chungah an ti ta a.
Helai thuah hian Levia chite then thianghlim thu
leh Lalpa tana serh hran thu kan hmu a. Levia chite chu
sakhaw serh leh sang an khawih hmain an intithianghlim
tur a ni a. Helaiah hian Bung 3:5-13 thu tam tak kha a
sawi nawn leh a. Bung 8:6-13 ah hian Levia chite then
thianghlimna leh anmahni Pathian hnena hlanna kanhmu a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan Levia chite then fai
thu leh serhhran thu hi Leviticus Bung 7&8-a puithiamte
serh hranna thu zulzuia tih niin an hria.1 Tuna kan
zirlaiah hian Levia chite then fai nan tlen faina tuia theh
a nih laiin puithiamte erawh chu Mosian a hruai a, danangin a insiltir a (Lev. 8:6). Levia chite an thawmhnaw
pangngai suk fai (then) a nih laiin puithiamte erawh chu
Mosian a hruai a, kawr \ial a haktir a, kawnghren a
hrentir a, lukhum a khumtir bawk (Lev. 8:13). Hetianga
tih dan inang deuh, danglam ang reng tak hian Levia chite
chu puithiam dinhmun aia hnuaihnung zawk an nihzia a
tarlang a ni. Levia chite dah hnuaihnun hrim hrim ai
mahin puithiamte dinhmun chawikan hi a tum a ni ang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 112/790
112NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chang 6-8 hian Levia chite then thianghlim dan a
sawi a. Helaia ‘tlen faina tui’ tih hi tui danglam bik a nih
thu hriat a ni lo va, tui thianghlim pangngai ni ve maitura ngaih a ni. Levia chite tihthianghlim dan hi tuia thehan ni a, chu chu sual sil faina a ni (19:9, 17-19). Chu bâkah
an taksa hmulte an met vek a, an silhfente an su fai nghal
a, an inbual nghal bawk (8:7).
Levia chite serh hran dan hi a danglam hle mai.
Inbiakna puan in hmaah an dintir a. Israel mite chuan
an lu chungah kut an nghat a. Arona chuan Levia chitechu LALPA ta ni turin a hlan a. Levia chite tan sual
thawina thil hlanah bawngpatuai puithiamin a hlansak
a. Levia chite chuan bawngpatuai chungah chuan kut an
nghat a. Levia chite chu Lalpan ama tan Israel fatirte
aiah a hauh a. Lalpa chuan Israel mipui aiawha Biak bûka
rawngbawl turin Levia chite chu puithiamte hnenah a
pe a. Mosia leh Levia chite chuan LALPA thupek ang
chuan an ti a, Levia chite chuan Biak bûkah rawng anbawl \an ta a ni.
3. Levia chite rawngbawl hna chawlh hun (8:23-26)
23 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 24 “Levi-hote chanpualchu heng hi a ni: kum sawmhnih leh kum nga chin chung
lam chuan inbiakna puan ina rawngbawl hna an bei ang
a:25
kum sawmnga mite chuan rawngbawl hna chu anchawlhsan ang a, rawng an bawl tawh lo vang;26 amaherawhchu inbiakna puanin enkawl thuah chuan
an unaute an puibawm zel ang a, rawng erawh chu anbawl tawh lo vang. Hetiang hian Levi-hote chu an hna
thawh i relsak tur a ni, tiin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 113/790
113NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Levia chite hian kum sawmhnih leh panga an tlinin
Biak bûk rawngbawl hna an thawk \an ang a, kum
sawmnga an tlin chuan Biak bûka an rawngbawl hna anchawlhsan ang. Bung 4:3-ah khan inbiakna puan ina hnathawk tur kum bithliah kha kum sawmthum a\anga kum
sawmnga inkar tiin an sawi a. I Chronicle 23:24-ah erawh
chuan kum sawmhnih chin chuan LALPA inah thawh an
nei tiin a sawi a, upat lam kum bithliah a sawi lo thung.
Vawiina kan zirlaiah hian kum sawmnga hnuah chuan
anmahni pualin eng mah an ti tur a ni tawh lo a ti a.
Amaherawhchu, an Levia chipui biak bûka hna thawkan pui ve thei ang tiin a sawi thung. Rabbi Hertz chuan,
‘Kum upa nun hi hman tlak loh a ni kher lo ve’2 tiin a
sawi ve bawk a ni.
Sawi ho tur
‘Levia chite then thianghlim’ thu kan zir hian,
‘serhhran’ an nihna a chiang khawp mai a. Kan tunlai
hunah hian anmahni a\anga zir tur kan neihte han
sawi ho teh u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers”’ Marshall Pickering,
Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 76.
2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972,
p. 257.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 114/790
114NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Lu chunga kut nghat (8:10)
‘Lu chunga kut nghat’ tih hi a awmze bul takah chuan
nihna emaw, chanvo emaw aiawhtu hnenahlanchhawn tihna a ni a, thlahte hnena malsawmna
hlan te (Gen. 48:14), nemnghehnaa thuneihna hlan
te (Num. 27:23), leh sual thawina thilhlana sualna
zawng zawng ran chunga hlan te a huap vek a ni.Thuthlung Tharah pawh rawngbawl turte lu chunga
kut nghata hlan thu kan hmu (Tirh. 6:6, 13:3, Mk.
5:23, Heb. 6:2 etc.). Helai thuah pawh hian Levia chitechu Lalpa tana hlan an ni a, fatir aia Lalpa tana
serhhran an ni a; tin, puithiam Arona leh a fapate
rawngbawlsak tura pek an ni bawk.
Hri a len lohna tura remna siam turin (8:19)
Levia chite chu biak bûka rawngbawl tur leh Israela
thlahten hmun thianghlim an hnaih pawha an zinga
hri a len lohna tura vengtu tur an nih thu kan hmu
a. Hei hian mipuite sualna thawi dam tih lam ni
lovin, mipuiten Pathian chenna biak bûk an rawn
hnaih theih lohna tura daidanna emaw, khuhna
emaw siam, tihna a kawk zawk a. Levia chite chu
biak bûk velah awmhmun khuarin mipuiten biak
bûk an rawn hnaih lutuk loh nan an veng \hin ang
a; tichuan, hri lakah pawh mipuite an him thei dawna ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 115/790
115NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 12
KALHLEN KUT |UM HNIHNA
Chhiar tur : 9:1-23
Thu vawn : “Israela thlahte hnenah, ‘In zinga mi pawh,in thlahte zinga mi pawh, mitthi ruang avanga thianghlimlo emaw, lo thang bo emaw an awm hlauh chuan LALPA
tana kalhlen kut chu an nei ve reng reng tur a ni: 11thlahnihna ni sâwm leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni.
[9:10-11a]
Kalhlen Kut hi Aigupta ram a\anga Israel-te an
chhuah hriat rengna kut ropui tak a ni a, chhang dawidimtelh loh kut nen an hman chhunzawm \hin. Chuvangin,
Kalhlen Kut leh chhang dawidim telh loh kut hi an sawi
zawm fo. Kalhlen Kut hi thla khatna ni 14-naah an hmang
a, chu chu March thla tawp emaw April thla bul emaw a
ni a. Chhang dawidim telh loh kut chuan thla khatna
Nisan 15-21 chhung a awh a ni (Exod. 12:18,19). Kalhlen
Kut \um hnihna (Second Passover) tih hi Kalhlen Kut
Belhchhahna (Supplementary Passover) tiin sawi ila afiah mai awm e.
1. Kalhlen Kut hman dan tur (9:1-5)
Tin, LALPAN Aigupta ram ata an lo chhuah achinkum hnihna thla khatnaah Sinai thlaleran Mosia a bia
a, 2 “Israela thlahte chuan kalhlen kut chu a hunbi zelah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 116/790
116NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nei rawh se. 3 A hunbi-ah, he mi thla ni sâwm leh ni li tlai
lamah in nei tur a ni: chu mia tihtura ruat ang zawng
zawng leh a dan ang zawng zawng chuan in nei tur a ni,” tiin. 4 Tichuan, Mosian Israela thlahte chu kalhlen kut neitur chuan a hrilh a. 5 Chutichuan Sinai thlalerah chuan
thla khatna, ni sâwm leh ni li ni tlai lamah kalhlen kutchu an hmang ta a:LALPAN Mosia thu a pêk ang zawng
zawng chuan Israela thlahte chuan an ti a.
Hebrai-ho Calendar-a thla khatna chu Abib thla a ni
a, Nisan an ti bawk. Chu chu March thla laihawl a\anga April thla laihawl vel lai hi a ni. Kalhlen Kût hi Aigupta
an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hnihna velah a
in\an a (9:1). Tichuan, Bung 9:1-5 in a sawi Kalhlen Kût
hi an hmang zo chiah niin a lang. He Kalhlen Kût an hman
zawh tak hi thla khatna ni sawm leh pali tlaiah khan
Sinai thlalerah an hmang a. Mosia hnena LALPA thupek
ang chiahin engkim an ti a ni. Kalhlen Kût hun pangngai
hmang thei lote chuan Kalhlen Kut \um hnihna, hmannawnna hi an hmang ngei tur a ni.
2. Mitthi ruang khawihte tana Kalhlen Kut (9:6-13)
6 Tin, tute emaw mitthi ruang avanga thianghlim loan lo awm a, chu mi ni chuan kalhlen kutah an tel ve thei
lo va; tichuan chu mi ni chuan Mosia leh Arona hmaah
chuan an kal a;7
chungho chuan a hnenah, “Mitthi ruang avangin kan thianghlim lo a ni a; engvangin nge Israelathlahte zinga a hunbia LALPA hnena thilhlan kan hlan
ve min khap?” an ti a. 8 Tin, Mosian an hnenah, “Lo ngawiteh rih u, in chungchang thuah LALPAN engtin nge thu a
pêk dawn ka han hre rih phawt ang e,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 117/790
117NUMBERS
www.mizoramsynod.org
9 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10 “Israela thlahte
hnenah, ‘In zinga mi pawh, in thlahte zinga mi pawh,
mitthi ruang avanga thianghlim lo emaw, lo thang boemaw an awm hlauh chuan LALPA tana Kalhlên Kûtchu an nei ve reng reng tur a ni: 11thla hnihna ni sâwm
leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni: chhang, dawidimtelh loh hnim hnah kha nen an ei tur a ni; 12 a tuk atan
chuan a engamah a dah tur a ni lo va, a ruh an titliak tura ni hek lo: kalhlen kuta tih tur ruat ang zawng zawng
chu an ti tur a ni. 13 Amaherawhchu thianghlim si, thang
bona nei si lova kalhlen kuta tel lo ringawt chu a chipuitezing ata chu mi chu tuithlar a ni ang: a hunbia LALPAhnena thil hlan chu a hlan loh avangin chu mi chu tuithlar
a ni ang: a hunbia LALPA hnena thilhlan chu a hlan lohavangin chu mi chuan a sual mawh a phur ang.
Leviticus 7:20,21-ah chuan, “Mi bawlhhlawh laiin
remna thil hlan sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni. Mihring
emaw, ran a\angin emaw thil bawlhhlawh chhuakkhawihtu chuan he sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni,” a
ti a. Inthawina sa hi mi bawlhhlawh lote chauhvin ei theih
a ni a. Mi bawlhhlawhin inthawina sa a ei chuan ensan
tur a ni.
Aigupta an chhuahsan hnu kum hnihna thla khatna
Ni 14 ni hian LALPA thu angin Sinai thlalerah Kalhlen
Kut an hmang a. Mi \henkhat, mitthi ruang khawihavanga bawlhhlawhte chuan Kalhlen Kut hun pangngaikha an hmang ve thei lo va, Mosia leh Arona hnenah an
lo kal a. Israel mi dangte ang bawka Kalhlen Kutah Lalpa
hnena thil hlan ve an rawn dil a. Mosian LALPA a rawn
a, LALPA thu a dawn hnuin, thla khat hnuah, thla hnihna
ni sawm leh pali tlai lamah an hmang ve thei ta a ni.
Chhang dawidim telh loh leh lambak nen hman tur a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 118/790
118NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. A sa ei ban loh tur a ni a, a ruh pawh pakhat mah tih
tliah loh tur a ni. Mi bawlhhlawh ni si lo, ram hla taka
zin pawh ni si lovin Kalhlen Kut chu a hman duh lohchuan an zing ata hnawh chhuah tur a ni.
3. Hnam dangte tan Kalhlen Kut (9:14)
14 Tin, hnam dang mi in hnena awmin LALPA tanakalhlen kuta tel ve an duh chuan kalhlen kuta tih tur ruat
leh a dan angin an ti tur a ni, he rama mi reng reng lehhnam dang mite tan dan angkhat in nei tur a ni,’ tiin sawi
rawh,” tiin.
‘Hnam dang mi in hnena awm’ tih hian pian leh
murnaa Israel mi ni si lo, an zinga hun rei tak lo khawsa
ve tawh leh an zinga anmahni ang thlapa lo awm ve
tawhte sawina a ni. Chutiang mite chuan Kalhlen Kut hi
an hman ve duh chuan dan ang thlapin an hmang ve thei
a, tute tan pawh an zavaiin hman dan tur a thuhmun a
ni. Hetiang a nih lai hian, ram dang mi, an zinga awm
vete leh inhlawhfate chu an tel ve khap a ni (Exod. 12:45).
4. Chhum ding eng (9:15-23)
15 Chutichuan biak bûk din ni chuan Pathian chennain chu chhumin a tuam mup a, tin, tlai lamah chuan biak
bûk chungah chuan mei alh ang mai hi a tuk zing tlengin
a awm a. 16 Chutiang chuan a awm reng a: chhum chuana tuam reng a, zanah chuan mei angin a lang a. 17 Chhumin
Puan In chu a kiansan apiangin Israela thlahte chuan kal
zai an rel \hin a: tin, chhum a dinna hmun apiangah chuanIsraela thlahte chuan awmhmun an khuar thin a. 18 LALPA
thupêkin Israela thlahte chu an kal zel a, LALPA thupêkbawkin awmhmun an khuar thin a: biak bûk chunga chhum
chu a awm chhûng zawng awmhmun an khuar reng a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 119/790
119NUMBERS
www.mizoramsynod.org
19 Tin, biak bûk chunga chhum chu rei tak a awm chuan
Israela thlahte chuan LALPA thu chu an zawma, an kal lo
va,20
tin, a châng chuan chhum chu biak bûk chungah chuanrei lote chauh a awm thin a: tichuan LALPA thupêk anginawmhmun an khuar a, LALPA thupêk angin an kal thin.21Tin, a châng chuan chhum chu tlai lam a\anga zing thlengin a awm a: tin, zinga chhum chu a invawrh san
chuan an kal \hin a, ni khat lek emaw, zan khat lek emawawma chhum chu a invawrh san chuan an kal mai thin a.22 Biak bûk chungah chhum chu ni hnih emaw, thla khat
emaw, kum khat emaw pawh a awm a, chuta a awm reng chuan Israela thlahte chuan awmhmun an khuar reng a,an kal thin lo va: a invawrh san erawh chuan an kal \hin.23 LALPA thupêkin awmhmun an khuar thin a, LALPAthupêkin an kal \hin: Mosia hmanga LALPA thupêkin
LALPA thu chu an zawm a ni.
Mosian LALPA thupek anga biak bûk a din a, tih tur
zawng zawng a tihfela Pathian hnena a hlan khan biakbûk chu chhumin a rawn khuh a. Biak bûk chhung chu
LALPA ropuinain a khat a, Mosia pawh biak bûk
chhungah a lut thei lo. Israel mipui chuan chhunah chhum
chu an hmu a, zan lamah chuan mei angin a eng a.
Chhumin biak bûk a khuh chhung chu an awmna ngaiahan awm reng \hin a, chhum a kian veleh an insawn leh
mai \hin a. Mosia hnena LALPA thupek ang zelin buk an
khuar a, awmhmun an insawn \hin. Helai thu hlawm
chang kua emaw chauhvah hian \um ruk zet LALPA
thupek ang zela buk khuara insawn \hin an nih thu hi a
sawi a ni.
Thuthlung Thar lamah pawh chhum hi Pathian
awmpuina lantirna angin kan hmu. Hmel danglamna
tlangah khan chhum a lo zîng a, anniho chu a rawn khuh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 120/790
120NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a, chhum a\ang chuan aw a lo chhuak a (Lk. 9:34f). Lal
Isua vana hruai chhoh a nih pawh khan chhumin an hmuh
phak lohvah a la bo ta a (Tirh. 1:9). Vawiina kan zirlai a\ang hian Kalhlen Kut an ngaih
pawimawhzia a lang chiang khawp mai a. Pathianin a
mite a awmpuizia pawh a lang chiang a. Chhunah chhum
ding, zanah chhum, mei anga langin a hruai a, a chenchilhreng a ni. Pathianin a mi Israel-hote chu Kalhlen Kut
hman dan tur a hriat thartir leh a. Sakhaw thila mi
bawlhhlawhte tan kawng a hawng a. Chu bâkah hnamdang mite thlengin kawng a hawnsak a, a hruai \hin a ni.
Sawi ho tur
Kalhlen Kut leh Lalpa Zanriah Sakramen inanna lai leh
an pawimawhna ve ve sawi ho ula. Lalpa Zanriah
Saramen hi engtin nge tun aia Kohhranhoten kan ngaihpawimawh lehzual theih dan tur han sawi ho teh u.
END NOTES
Tlai lamah (9:3-5)
Israel fate chuan Aigupta a\anga an chhuah achinkum hnihna thla khatna, ni sawm leh ni li ni tlai
lamah Kalhlen Kut an hmang leh a. Heta ‘tlai lamah’
tih hi a \awng bul (Hebrai) lama a awmze dik takah
chuan ‘tlai a\anga tlai inkar’ sawina a ni a (Exod.
12:6). Nimahsela hun lo kal zelah Juda-te chuan tlai
lam dar 3 a\anga dar 5 inkar vel emaw, nitlak a\anga
khawthim tak tak inkar vel sawi nan an hmang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 121/790
121NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“Lo nghak teh u…” (9:8)
He chang hi mitthi ruang avanga thianghlim loten
Kalhlen Kut an hman ve theih hun tur Mosia anzawh a, a chhanna \awngkam a ni. Thu khirhkhan
leh harsain a nan laiin Mosia chuan amaha thutlukna
siam mai lovin Lalpa thupek a nghak a, a entawn
tlak hle. Eng harsatna pawh kan chungah thleng semahnia chin fel mai tum ai chuan engkim titheitu
Pathian hnena tluk luh mai hi a him a, a \ha ber a ni.
Dan ang khat in nei tur a ni (9:14)
Helai changah hian hnam dang miten Lalpa tana
Kahhlen Kuta tel ve an duh chuan phalsak an nih
thu kan hmu mai ni lovin, Israel-te nena dan ang
khat neih tur a nih thu kan hmu a. Hei hian Pathian
rilru a tarlang chiang hle. A chatuan thiltum,
mihringte chhandamna hna a thawhnaah hian tu mah
thlei bik nei lovin, mi zawng zawng ang khat veka a
enzia min hriattir a ni.
Chhum ding (9:15f)
Exodus buah chuan biak bûk vela chhum ding awm
hian Lalpa ropuina a entir a (Exod. 40:34-38), Num-
bers buah erawh chuan chhum ding chu Lalpan a
mite kaihhruai nan a hmang thung.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 122/790
122NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 13
TANGKARAW TAWTAWRAWT
Chhiar tur : 10:1-10
Thu vawn : “Tangkaraw tawtawrâwt pahnih siam la; achhera chherin siam rawh: mipuiho kohkhawm nan lehchhuahtir nan i hmang tur a ni.…” (10:2).
Vawiinah hian ‘Tangkaraw Tawtawrawt’ tih thupui
kan zir dawn a, kan rilru pawh a \hawng tho nghal mai
awm e. Mosia chu tangkaraw tawtawrawt pahnih siam
tura tih a ni a. A hmanna tur chi hrang hrang pawh hrilh
nghal a ni. Ram tiam Kanaan panin Sinai tlang anchhuahsan dawn ta a, thlaler kawnga mipui nunau
chhangchhe tak zin kawngah inthununna leh
inkaihhruaina hmanraw pawimawh, a hnu lam pawha
hman \angkai zui zel tur a ni a. LALPA Pathianin chhum
ding engin hruai tho mah se la, rang zawk leh mumal
taka inkaihhruaina tur hmanrua a ni. Aigupta leh a
chhehvel (Ancient Near East)-ahte pawh tawtawrawt hi
sakhaw thila pun khawmna leh indona hmuna hmanraw
pawimawh tak a ni ve reng a.1 Tawtawrawt hi inches 18vela sei,2 ri chak leh ring tak a ni a, mipui kaihhruai nana
hmanraw remchang tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 123/790
123NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia (10:1-8)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Tangkaraw
tawtawrâwt pahnih siam la; a chhera chherin siam rawh:mipuiho kohkhawm nan leh chhuahtir nan i hmang tur a
ni. 3 Chu chu a ham kawp chuan mipui zawng zawng chui hnenah inbiakna puan in kawngka bulah an rawn
inkhawm vek tur a ni. 4 Tin, pakhat chauh an ham chuan,Israel mpuite hotu puipate chauh i hnenah an lo kal
khawm tur a ni ang a. 5 Tin, râlkhel hama in ham chuan
chhak lampanga awmhote an chhuak tur a ni ang.6
Tin,râlkhel hama in ham leh chuan chhim lampangaawmhote an chhuak tur a ni, an chhuahna turin râlkhel
hamin an ham tur a ni. 7 Amaherawhchu mipuite lo kalkhawmna tur chuan in ham phawt ang a, râlkhel ham
erawh chuan ham lovin, 8 Arona fapa puithiamhote chuantawtawrâwt chu an ham tur a ni; chu chu in tan inthlahte
thlenga kumkhaw dan tur a ni ang.
Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia hi
kaihhruaina \ha tak a awm a. Biak bûk khuhtu chhum
kha chung lamah invawrh sangin chho sela, Israel-hote
chu kal chhuak tura inpeih vek tur an ni (9:17). Mi lo
inpeih lo leh inring lote an lo inrin theih nan tawtawrawt
ham a ni a. Inkohkhawm tur emaw riahhmun chhuahsan
tur emaw a nih chuan hmun thianghlim a\angin
puithiamten tangkaraw tawtawrawt pahnih an ham a.Hmun thianghlim a\ang hian puithiamten chhum dingchet vel dan an thlithlai reng a, chuta \ang chuan
inhriattirna tawtawrawt an ham a, chu chu riahhmuna
awm zawng zawngten an lo hre \hin a ni.
Tawtawrawt ham rik dan chi hrang hrang, ral khel
dar ang chi te, inkohkhawmna pangngai leh sakhuana
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 124/790
124NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thila inkohkhawmna ang chite an nei hrang vek a.
Tawtawrawt pakhat ri te, pahnih ri te, a ham rik dan – ri
sei leh ri tawi te a awm hrang ve thliah a.3
Chungte chu:(a) Hmun thianghlim(Sanctuary)-a inkohkhawmna
1) Tawtawrawt pahnihin – Ri sei,
Mipui kohkhawmna (10:3,7).
2) Tawtawrawt pakhatin – Ri sei,Hnam aiawh hruaitute kohkhawmna (10:4).
(b) Riahhmun chhuahsan inhriattirna
(Tawtawrawt pahnih niin a rinawm)
1) Ri tawi, ham \hawt \hawt, a \um khatna
Riahhmun khawchhak lama awm te an kal
chhuak ang (10:5).
2) Ri tawi, ham \hawt \hawt – a \um hnihna
Riahhmun chhim lama awmte an kal chhuak ang(10:6).
3) Ri tawi, ham \hawt \hawt – a \um thumna
Riahhmun khawthlang lama mite an kal chhuak
ang (10:22).
4) Ri tawi, ham \hawt \hawt – a \um lina
Riahhmun hmar lama mite an kal chhuak ang(10:25).
(c) Indona chhuah tur (Tawtawrawt pahnih niin a
rinawm)
Ri tawi, ham sek sek-
Israel fate chu anmahni rawn beitute bei let tura
chhuah khawm tur (10:9).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 125/790
125NUMBERS
www.mizoramsynod.org
(d) Lawmna lam thilah (Tawtawrawt pakhat a ni mai
thei)
Ri sei – Israel fate hlimna hun – kut, thlathar,etc. ahtean ham \hin ang (10:10).
Hetiang hian tawtawrawt hman dan tur leh a
hmanna awmziate fel takin an nei thlap a ni.
2. Tawtawrawt ri hmanga LALPA koh (10:9-10)
9 In rama hmêlma hnuaichhiahtu che u do tura inkalhunin râlkhel hamin tawtawrâwtte chu in ham tur a ni;
tichuan LALPA in Pathian hmaah chuan hriat reng in niang a, in hmelmate lakah chuan chhanhim in ni ang. 10 In
hlimna niah te, in kut hun bi neiah te, in thla tharahtechuan inthawinaah te chuan tawtawrâwt in ham tur a
ni; tichuan in Pathian hmaa in tana hriat rengna a nidawn nia: Kei hi LALPA in Pathian ka nih hi,” tiin.
A chunga tarlan tawh ang khian, Israel fate
inkohkhawmna pawimawh tak chu tawtawrawt a ni. Is-
rael fate chu, an ramah anmahni hmelmaten an rawn beih
chuan anmahni do let tura inkohkhawmna pawimawh
tak chu tawtawrawt ham \hawt \hawt kha a ni a. Chang
9-na ah hian tawtawrawt kha, anmahni inkohkhawmna
lam ai mahin Pathian an auhna hmanrua tur a nih thu
kan hmu. “... ham sek sek ula, kei LALPA hian ka lo hria
ang a, in hmelmate lak ata ka rawn chhan ang che u...”
(10:9b lehlin thar) tih thu kan hmu a. Chuvangin,tawtawrawt ham kha anmahni inkohkhawmna leh
inhriattirna a nih rualin LALPA an Pathian auhna
pawimawh tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 126/790
126NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chutiang bawkin chang 10-na hi, lawmna nikhuaah,
thla thar kutahte leh halral thil hlan an hlanin,
tawtawrawt ham \hin tur a ni a. Hei pawh hi anmahnizinga inhriattirna a nih rualin, LALPA kohna, auhna ani. “In lawmna nikhuaah... ham bawk ang che u, chu chu
ka lo hria ang a, ka ngaihven ang che u, LALPA, in
Pathian ka nih hi,” (10:10 lehlin thar) tiin kan hmu a.
Chuvangin, tawtawrawt ham chu LALPA kohna a ni
nghal bawk.
Tunah chuan \hen khatna 1:1-10:10 pum pui kan zirzo dawn ta a. |hen khatna chhungah khan Pathianin a
mi Israel fate Kanaan ram tiam pan zel tura a buatsaihna
kan hmu a. Chhiarpui an neih thu te, an riahhmun rem
dan tur te, hnam hrang hrang kal hmasak dan indawt te,
Puithiam leh Levia chite rawngbawlna tur te, Nazarit
mi dan te kan hria a. Biak bûk leh Maicham hlannaa hnam
hruaitute thil hlan hrang hrangte leh Kalhlen Kut \um
hnihna thlengin kan lo zir zo ta. Vawiinah phei chuanIsrael faten hun rei tak awmhmun an khuarna Sinai tlang
an chhuahsan dawn avanga ‘Tangkaraw Tawtawrawt’
hman dan turte thlengin kan zir ta. Pathianin a mite sipai
rual ropui tak angin a hruai zel dawn a ni.
Sawi ho tur
Kohhranhovah hian Bible zirtirna pawimawh zualte
leh Kohhran Inkaihhruaina Dante hi kan inzirtirchiang tawkin kan hria em? Tawk lo ta se, eng engte
nge? Engtia hma lak tur nge ni ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 127/790
127NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Publishedby Theological Publications in India, 1968, p. 90.
2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 258.
3. Roy Gane, “Leviticus, Numbers,” The NIV Appli-
cation Commentary, Zondervan, Grand Rapids,Michigan, USA, 2004, p. 571.
Tangkaraw tawtawrawt
Thuthlung Hlui buah hian Juda-ten tawtawrawt chi
thum an neih thu kan hmu a. Chi hnihte chu berampa
ki hmanga siam a ni a, a chi thumna erawh chu tuna
kan hmuh, tangkarua a\anga chher a ni. Josephuschuan tangkaraw tawtawrawt chu inches 18 (45 cm)
vela sei, a fawng sei tak, a hmawr lehlama dar pawh
rik chi anga arh chhuak niin a sawi. Berampa ki
a\anga siam tawtawrawtte ai chuan a ri pawh a fiahin
a chiang zawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 128/790
128NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN HNIHNA
SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM(10:11-22:1)
ZIRLAI 14SINAI A|ANGIN AN CHHUAK
Chhiar tur : 10:11-36
Thu vawn : Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawn
apiangin Mosian, “Aw LALPA, lo thawk la, i hmêlmatechu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawhse,” a ti \hin a. 36 Tin, a innghah apiangin “Aw LALPA,
Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh,” a ti \hin a(10:35,36).
Numbers bu kan zirlai hi hlawm lian pui puiin \hen
thumah \hen a ni a. Tunah chuan “|hen Hnihna” kan zir
thleng dawn ta. |hen hnihna Bung 10:11-22-ah hian Sinaian chhuahsan a\anga Moab phai, Jeriko zawn an thlen
thleng chanchin a huam a, hei hian kum sawmthum leh
pariat chhung vel a awh a ni.
1. Ruahmanna fel tak nen an chhuak (10:11-28)
11 Tin, kum hnihna thla hnihna, chu mi thla ni
sawmhnih ni chuan heti hi a ni a, chhum chu Pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 129/790
129NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chenna in chung ata chu a lo invawrh sang ta a. 12 Tichuan,
Israela thlahte chu an kal dan bi ang chuan Sinai thlaler
ata chu an chhuak a; tin, Paran thlalerah chuan chhumchu a ding ta a. 13 Mosia hmanga LALPA thupêk angin anchhuak ta phawt a. 14 A hmasa berin Juda pâwlho an
chhûngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotuchu Aminadaba fapa Nasona a ni a. 15 Isakar-ho hotu chu
Zuara fapa Nethanela a ni a. 16 Zebulun-ho hotu chuHelona fapa Eliaba a ni a. 17 Tin, biak bûk chu an thiat a,
Gersona fapate leh Meraria fapa biak bûk zawntute chu
an chhuak a. 18 Tin, Reuben-ho chu an chhûngkawchhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Seduera
fapa Elizura a ni a. 19 Simeon-ho hotu Zurisadaia fapa
Selumiela a ni a. 20 Gad-ho hotu chu Deuela fapaEliasapha a ni. 21Tin, Kohath-hote chuan thil thianghlim
chu an zawn a, an chhuak a; tin, a dangte chuan an thlenveleh biak bûk chu an lo din diam a. 22 Ephraim-ho chu an
chhûngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotuchu Amihuda fapa Elisama a ni:
23 Manase-ho hotu chu Pedazura fapa Gamaliela a
ni a: 24 Benjamina-ho hotu chu Gideonia fapa Abidana ani a. 25 Tin, a hnuhnung berah Danho chu an chhûngkaw
chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Amisadaia fapa Ahiezera a ni a. 26 Chutiang chu a ni Israela thlahte
an chhûngkaw chhinchhiahna kenga an kal dan chu;chutiang tak chuan an chhuak a. 27 Naphtali-ho hotu chu
Enana fapa Ahira a ni a. 28 Chutiang chu a ni Israelathlahte an chhungkaw chhinchhiahna kenga an kal dan
chu; chutiang tak chuan an chhuak ta a.
Sinai a\angin an chhuak dawn ta. Aigupta a\anga an
chhuah hnu, kum hnihna, thla hnihna ni sawmhnih ni
chuan LALPA chhum chu inbiakna puan in chung a\ang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 130/790
130NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan a kang chhuak \an ta. Sinai thlalerah thla
sawmpakhat leh ni sawmpakua an awm a. Ral do thei
chin sipai chhiarpui an neih a\anga ni sawmhnih lehpakuanaah an inkhuarna buk chu an \hiat ta. Hnamhruaitute kaihhruaina hnuaiah Sinai a\ang chuan Paran
thlaler lam panin an chhuak ta a. Bung 2:1-34-a sawi ang
khan Israel fate chu hnam kal dan tur indawtin an chhuak
ta a. Thil danglam awm chhun erawh chu bung 2:17-a
‘Levia chite chu a laiah an kal ang a’ tih kha, a laiah a
hlawma kal vek lovin, hlawm hnihah an in\hen a.
Gersona chite leh Merari chite hlawm khatah kalin Judapawl hnungah an kal a. Kohatha chite chu Reubena pawl
hnungah an kal ta a ni. Hetianga an kal hian biak bûk
chu an awmhmun khuarna turah an lo tung ding ang a,
Kohatha chiten thil thianghlim ber an phurhte chu an lo
dawngsawng hman dawn a ni.
Israel fate chu Sinai thlalerah khan kum khat dawn
an awm hnuin Biak bûk chunga chhum chu a kiang ta a,Sinai a\ang chuan zawi zawiin an kal chhuak ta a. Chhum
a kian apiangin Israel-te chuan awmhmun an sawn a,
chhumin a rawn khuhna hmunah awmhmun an khuar
leh \hin (9:17) tih ang khân, zawi zawiin an kal chhuak ta
a. Paran thlaler thleng tur hian ni eng emaw zat an kal a.Paran thlaler awmna lai tak hi hriat chian a ni lo. Rin
dan tlangpuiah chuan Sinai peninsula (tuifinriata ram
inkhawh lut), Nageb chhim lam, Arabia khawthlanga
awm nia rin a ni.1
2. Mosian Hobaba a sawmna (10:29-32)
29 Tin, Mosia puzawn Midian mi Reuela fapa Hobabahnenah Mosian, “‘Ka pe ang che u,’ LALPAN a tih
hmunah chuan kan kal dawn a ni a; kan hnenah lo kal ve
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 131/790
131NUMBERS
www.mizoramsynod.org
la, tha takin i chungah kan ti ang: LALPA chuan Israela
thlahte chungchang thu chu tha takin a sawi tawh si a,” a
ti a.30
Ani chuan a hnenah, “Ka lo kal lo mai ang e, keimahniramah ka laichinte hnenah ka kal zawk ang e,” a ti a. 31Tin,ani chuan, “Min kalsan lul suh khai, thlalerah chuan
awmhmun kan khuarna tur i hre zawk si a, kan tan mit ilo ni dawn a ni. 32 Tin, heti hi a ni ang a, kan hnena i kal ve
chuan, a ni, heti hi a ni ang a, LALPAN thil \ha min tihsakang zelin ka tihsak ve zel ang che,” a ti a.
Helai thu hlawmah hian Mosian a puzawn, Midianmi Reuela fapa Hobaba chu an hnena kal ve zel tura a
sawmna thu kan hmu a. Mosia puzawn chungchangah
hian sawi dan inang lo a awm a. Hetah hian Hobaba,
Midian mi tiin a sawi a. Exodus 3:1-ah chuan Midian
puithiam ‘Jethroa’ tiin a sawi thung. Exodus 2:18-ah chuan
Reuela tih a ni bawk. Midian-ho hi Abrahama leh Keturi
te thlah an ni a (Gen. 25:1-4). Israel-te nen hian inrem
taka awmho changte pawh an nei \hin a, a chang chuan anindo bawk \hin (22:4,7; 25:6-8; Ror. 6-8). Mosia puzawn
chungchangah hian hming dang dang lang mah sela, mi
thuhmun koh dan leh sawi dan hrang mai nia rin a ni.
Mosia puzawn Midian mi anga sawina leh Ken mi anga
sawina awm pawh hi, ‘Ken’ hi Midian hnam zinga pengpakhat anga ngai an awm a, hei hi a dik mai thei bawk.
Mosian, an zinga kal ve zel tura Hobaba a sawmnachhan hi, kawng pawimawh leh thlaler tui awmna hmunriahhmun \ha thlenga a hriat vang nia ngaih a ni a. An
zinga a kal ve chuan an râllâk sum hmuh ang pawh chang
ve zel tura sawm a ni a. Helaiah hian Hobaba hian an
ram lama hawn a duh thu te a sawi a. Mosia sawmna hi
pawm lo awm takin a lang a. Roreltute 1:16 kan en chuan
Mosia sawmna hi a pawm ta niin a lang. Midian-ho hi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 132/790
132NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kanaan ram chhehvela cheng an ni a. Hobaba hi an zin
kawng atana mi \angkai thei tur tak a ni. Hobaba thlahte
hi Ken mi nia sawina a awm bawk a, chu chu Midian hnampeng pakhat nia sawi a ni bawk (Ror. 1:16; 4:11).
3. Thuthlung Bawm leh Mosia (10:33-36)
33 Chutichuan LALPA tlâng a\anga ni thum kalahchuan an kal a; tin, LALPA thuthlung bawm chu an tana
innghahna hmun remchang zawngin, ni thum an kalchhûng hian an hma a hruai a. 34 An buk ata an chhuahin
LALPA chhum chu an chungah a awm zel a.
35 Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawnapiangin Mosian, “Aw LALPA, lo thawk la, i hmêlmate
chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawhse,” a ti thin a. 36 Tin, a innghah apiangin “Aw LALPA,
Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh,” a ti thin a.
Sinai a\anga an chhuah hian ni thum an kal a. Juda-te thurochhiah inhlan chhawn zelah chuan, LALPA
Thuthlung Bawm chuan ram tiam Kanaan panin mak
taka kalna tur kawng zawng zel anga sawi a ni. Chang
33-ah hian Sinai chu LALPA tlang tiin a sawi kher a.
Helai thu hlawmah hian zirtute chuan thu lakna hnar
hrang hrang rem khawm a langsar hlein an hria a ni.2
‘Ni thum kal’ tih hian, ni thum an kal chhung zawnghian thuthlung bawm hian hma a lo hruai zel a ni awm e.
An riahhmun an sawn khan LALPA chhum chu an
chungah a awm zel a. Hei hian Israel fate chu Pathianin
chhum ding angin a hruai zel a ni tih a tarlang bawk.
Chhum ding leh Thuthlung Bawm hi Israel fate hruaina
hmanraw pawimawh an ni ve ve a, an \ang dun anga sawi
theih a ni bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 133/790
133NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung sawm tlangkawmnaa Mosia \awng\aina thu
pahnih lo lang, Thuthlung Bawm a kal chhuah dawn a,
“Aw LALPA, lo thawk la, i hmelmate chu tidarh la, a hawtuche chu i hmaah tlanchhe rawh se” tih leh ThuthlungBawm an nghah veleh a, “Aw LALPA, Israel mipuite
hnenah hian lo kir leh rawh,” tihte hian an hmelmate chu
Pathian hmelma ni ve zel ang maiin an ngai a. Pathian
chu indona Pathian, an lam\ang ni hliah hliahin an ngai a
ni tih a hriat theih. Thuthlung Bawmah hian Pathian a
awm a, an zingah LALPA a awm zela an hriatna chuan
anmahni a tichakin a tithlamuang hle a ni.
Sawi ho tur
Chhumin Israel fate a hruai zel ang khan
Kohhranhote hi Pathian hruaina hnuaiah kan awm
zelin kan inhria em?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 91.2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentary
on the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 258.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 134/790
134NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Paran thlaler (10:12)
Israel fate chuan Aigupta an chhuahsan a\anga kum
hnihna thla hnihna, ni sawmhnih ni chuan awmhmunan khuarna Sinai thlaler chu an chhuahsan a, chhum
dinna hmun Paran thlalerah chuan awmhmun an
khuar leh ta a. Paran thlaler hi a awmna hmun chiah
hriat ni tawh lo mah se, mi thiam tam ber chuan Et-tih thlalera awm niin an ngai. Chang 33-a kan hmuh
ang hian Paran thlaler chu Sinai thlaler a\anga ni
thum kal a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 135/790
135NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 15
MIPUI AN PHUNNAWI
Chhiar tur : 11:1-35
Thu vawn : Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi hmangte angin thil \ha lo tak an sawi thin a;chu chu LALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan
LALPA mei chu an zingah chuan a lo thawk a, anriahhmun pawn lam chu a lo kang ta dur dur mai a.2 Chutichuan, mipuite chuan Mosia an au va; tin, Mosiachu LALPA hnenah a \awng\ai a, mei chu a rem ta a
(11:1,2).
Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah kum khat
dawn an awm hnuin Sinai tlang chhuahsanin an chhuak
leh ta a. An zin kawngah hian harsatna an tawk tam tial
tial a. A ruka phun sep sep mai ni lovin, ualau leh langsar
takin an phunnawi ta. Tichuan, tun \umah hian Tabera
hmuna phunnawina te, Aigupta ngaia phunna leh Mosia
manganna te, roreltu tur mi sawmsarih thlan thute leh
Pathianin vahmim a pek thute kan zir dawn a ni.
1. Tabera hmuna phunnawina (11:1-3)
Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi
hmangte angin thil \ha lo tak an sawi \hin a; chu chuLALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan LALPA
mei chu an zingah chuan a lo thawk a, an riahhmun pawn
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 136/790
136NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lam chu a lo kang ta dur dur mai a. 2 Chutichuan, mipuite
chuan Mosia an au va; tin, Mosia chu LALPA hnenah a
\awng\ai a, mei chu a rem ta a.3
Chu mi hmun hming chuTabera an ti a. LALPA mei chu an zinga a lo thawh avang chuan.
Helai thu hlawm tawi teah hian Israel mipuite chau
leh hah, mangang chu Pathian chungah an phunnawi taa ni tih kan hria a. Chu chu anmahni hruai chhuaktu
LALPA chuan a lo hriatin a thinur a, an zingah mei a
chhuahtir a, an riahhmun hmawrtawng thler khat chu akang ta vak mai a. An mangangin Mosia an au va, ani
chuan LALPA a dil a, mei chu a rem leh ta a. Chu hmun
hmingah chuan ‘Tabera’ an vuah a.
He thu hlawm hi a hma lam thu leh a hnu lam thute
nena thlirin, zir mi \henkhat chuan inzawm \ha tawk lo
deuhvin an hria a, thu kar tla ang deuhvah an ngai.
Thuthlung Hlui hmun \henkhatah chuan ‘Mei’ hi ‘Pathianrorelna’ anga hman \hin a ni a. Pathian thinurna
chhinchhiahna a ni bawk. Helaia ‘mipui zinga mei
chhuahtir’ thu hi kawlphe emaw, \ek tlain emaw mei a
siam a ni thei mai ang em an ti a. A enga pawh chu ni
sela, Pathianin mei hmangin a hrem a ni. An mangangin
Mosia an auh khan Pathian hnenah a dilsak a, mei kha a
rêm leh chauh a ni. Elija leh Baal puithiamho inbeihnaah
pawh khan “Tichuan LALPA mei chu a lo tla a, halralthil hlan te, thing te, lung te, vaivut te chu a kangral a,laih khuara tui chu a hip kang ta vek a” (I Lal. 18:38) tih
thu kan hmuh ang hian van a\anga Lalpa mei lo tla niin
Numbers bu hian a sawi a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 137/790
137NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Aigupta ngaia phunna leh Mosia manganna(11:4-15)
4 Tin, an zinga hnam dang nena inneih pawlhhotechuan tisa chakna an lo nei ta a; Israela thlahte pawh an
\ap leh a, “Tunge sa ei tur min pe dawn? 5 Duh duha Aigupta rama sangha kan ei \hinte chu kan hre reng a,
fanghmate, hmazilte, purun hel ei mite, run balte, purunvar mite pawh: 6 nimahsela tunah chuan kan thling a ro
zo ta, engmah reng reng beisei tur a awm lo, manna mai
lo hi chu,” an ti a.7
Manna chu koriander mu ang, a landanah chuan tuikeplung ang hi a ni. 8 Mite chuan an chharkhawm a, rawtsawmnaah an rawt sawm a, sumahte an
deng a, belah an chhum a, chhangahte an siam a: han eichuan hriaka kan chhang ang a ni a. 9 Riahhmuna zana
dai a tlakin manna chu a tla tel ve a.
10 Tin, mipuite chu a chhûngkua kuain an puan in
kawngka \heuhvah an \ap tih Mosian a lo hria a; tin,LALPA thin chu nasa takin a alh ta a. Tin, Mosia pawh alungni lo va; 11tichuan LALPA hnenah, “Eng vangin nge i
chhiahhlawh hi mi tihreawm, engtizia nge i mit ka tlunloh va, heng mipui zawng zawng phurrit hi ka chunga i
nghah? 12 Heng mipui zawng zawng hi ka hrin em an nih? An pi leh pute chhechhama pêk i tiam rama hruai lut
turin, ‘Nau pawmtuin hnute hne lai a pawm angin i
ângchhûngah pawm rawh,’ i mi tih atan em ni ka hruaichhuah hlawm? 13 Heng mipui zawng zawng pêk tur hikhawia ta nge sa ka neih ang? Kan ei atan sa mi pe rawh,”
tia \apin mi bei si a. 14 Heng mipui zawng zawng hi mahningawt chuan ka phur zo lo, ka tan a rit lutuk a ni.15 Hetianga mi tih dawn chuan min khawngaih la, mintihlum daih law law mai la, mi tirethei tawh suh khai,” a
ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 138/790
138NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Helaia ‘Israel-te zingah hnam dang tel ve zel an awm
a’ tih hi Exodus 12:38 lehlin tharah-ah chuan ‘Hnam dang
tam tak an kal tel ve a, beram te, kel te, bawngte nen ankawi duah mai’ tiin a sawi a. Thlalera rei tak an kal hnuchuan ei turte a lo vang a, an zinga tel vete chuan Aigupta
rama duh tawk ei leh in tur an hmuh ang kha an hmuh
tak loh avangin an phunnawi a. Chu chuan Israel-te pawh
a tilungawi lova, an phunnawi ve ta a. Heng mite hi,
inneih pawlh, an pate lam Aigupta mi, an nute lam Is-
rael mi, sakhuanaah Jehova ring lo mite an ni hial mai
thei. Israel-te zinga hnam dang tel vete hi riahhmunhmawrtawng lama awm an ni a. Hetianga phunnawina
siam chhuaktute an nih avang hian mipui awmna
riahhmun hmawrtawng lamah chuan Lalpan mei a
chhuahtir a, a kang ta vak mai kha a ni a (11:1). Israel
fate ram tiam pana an kalna chanchinah hian ei tur, chaw
leh tui lama harsatna an tawh avanga an phunnawina hi a
langsar hle a ni. Hetah pawh hian ‘Sa kan va chak ve le...
kan va rawp ta ve, manna mai lo hi chu thil dang lah a
awm si lo’ tiin an phunnawi a ni. Pathianin an chaw atanaa pek Manna lah kha an ning deuh tawh bawk si. Manna
hi chhang pan tak ang a ni a. Hebrai \awnga a hming
awmzia chu “eng nge ni” tihna a ni. Ni tin mahni kham
khawp \heuh chhar \hin tur a ni a. Chawlhni dawn erawh
chuan chhar kep theih a ni a. Chu chu a chhe ve mai lo, a
tukah a la ei tlak. Chi hrang hranga siam theih a ni. Mahse,Manna chhang hi an ning viau tawh a ni mai thei. ‘Chhung
kua kuain an puan in kawngka \heuhvah an \ap’ tih hian
an kham viau tawh a ni tih a sawi fiah hle.
Mipui an phunnawi tih leh LALPA chu an chungah a
thinur viau tih a hriatin Mosia pawh a mangang ve ta.
Mipuite tana a dilsakna hmun Tabera-ah ngei hian a vui
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 139/790
139NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thu LALPA hnenah a thlen a, “Engtizia nge min va
timangang ve?... heti taka tihretheih hi zawng ka peih ta
lo,” (11:11-15 lehlin thar) tiin, Pathian hnenah thih a dilhial a ni. Exodus 32:31-32 lehlin tharah pawh Mosian, “Hengmite hian thil sual rapthlak tak an ti a, rangkachak pathian
an siam tak hi. Mahse, an sual hi i ngaidam thei hram ang
emaw chu? I theih lul loh chuan i mite hming ziakna bu ata
ka hming kha thai bo mai ang che,” tiin lehkhabua a hming
ziak thai bo tura a ngen thu kan hmu. Mosia hi Hebrai ziaktu
pawhin, ‘Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm’ tiin a
sawi hial a ni. Mosia manganna nasa tak hian a rinawmnaropui tak chu a pho chhuak a ni.
3. Roreltu tur mi sawmsarih thlan an ni (11:16-30)
16 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Israelte upa, mipuiteupa leh an hotu nia i hriat mi sawmsarihte kha ka hnenah
khan hruai khawm la, inbiakna puan inah nangmah nena
ding ho turin han hruai rawh.17
Tichuan, ka lo chhuk ang a, chutah chuan ka rawn bia ang che: tin, nangmahathlarau chu an chungah ka dah ang a; nangmah chauhva
phur lovin mipuite phurrit chu an phurhpui ang che. 18 tin,nangin mipui hnenah, ‘Naktuk atan hian intithianghlim
vek ula, tichuan sa chu in ei mawlh ang: Sa ei tur tuinnge min pe dawn? Aigupta rama kan nawm nen khan,
tiin LALPA benghriatah in \ap a; chuvangin LALPAN sa
a pe ang che u a, in ei mawlh ang. 19 Ni khat emaw, nihnih emaw, ni nga emaw, a sawm emaw, ni sawmhnihemaw mai pawh ni lovin, 20 thla khat pumhlum, ngei hlui
khawp leh luak chhuak hlui kawpin in ei ang: in zingaawm LALPA chu duh lova, ‘Engati nge Aigupta ram ata
kan chhuah ni, tia a hmaah in \ah avangin,’ ti ang che,” ati a. 21Tin, Mosian, “Ka awmpui mipuiho kea kal thei \hiau
pawh 6,00,000 an ni a: ‘thlakhat pumhlum ei tur sa ka pe
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 140/790
140NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang,’ i ti a. 22 Beram rual leh ran rual pawh talhsak ila,
an khawpkham dawn em ni? Tuifinriata sangha zawng
zawng pawh mansak vek ila, an khawpkham dawn emni? a ti a.
23 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “LALPA kut chu atawi ta em ni? I chungah ka thu angin a thlen leh thlen
loh chu i hre mai ang,” a ti a. 24 Tichuan Mosia chu achhuak a, LALPA thu chu mipuite chu a hrilh a: tin,
mipuihote upa sawmsarihte chu a ko khawm a, Puan In
velah chuan a dintir a.25
Chutichuan, LALPA chuchhumah chuan a lo chhuk a, a rawn bia a, amahathlarau chu upa sawmsarihte chungah chuan a dah a:
tin, heti hi a ni a, thlarau chu an chunga a han awm velehchuan thu an sawi ta dual dual a; nimahsela chutiang
chuan an ti an ti leh tawh lo. 26 Amaherawhchu, bukahchuan mi pahnih an la awm ta a, pakhata hming chu
Eldada a ni a, pakhat leha hming chu Medada a ni:
thlarau chu an chungah a awm a, chhiarte zinga tel chuan ni a, inbiakna Puan Inah erawh chuan an kal ve lo:bukah chuan thu an sawi bual bual a. 27 Tichuan, tlangvâl
pakhat a va tlan a, Mosia a va hrilh a. Eldada lehMedadan bukah thu an sawi bual bual mai,” a ti a. 28 Tin,
Nuna fapa Josua, a tleirawl tirh a\anga Mosiaawngbawltu chuan a chhang a, “Ka pu Mosi, khap rawh
khai,” a ti a. 29 Tin, Mosian a hnenah, Keimah avangangaimawh em i nih? LALPA mi zawng zangte chu zawlnei
ni vek sela LALPAN an chungah a thlarau chu dah \heuhsela tih nak alaiin, “ a ti a. 30 Tichuan, Mosia chu bukah
chuan a lut leh a, amah leh Israel-ho upate nen.
Aigupta ngaia an phunnawi nasat avang leh LALPA
an chunga a thinur avang khan Mosia mangangin thih a
dil hial a. Lalpa Pathian chuan Mosia manganna a ching
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 141/790
141NUMBERS
www.mizoramsynod.org
fel hmasa a, mipui phunna pawh a ngaihtuah zui dawn a
ni. Mosia buaina leh manganna thilah chuan LALPA
chuan Mosia chu thil tih dan tur a hrilh a. Mipui zinga\angin hruaitu tur mi sawmsarih mawh phurhpuitu turla khawm turin a ti a, sawmsarihte chu a hruai a, Biak
bûk velah a dintir a. LALPA chuan an chungah Mosia
thlarau chan kha a dah \hen ve a, rei vak lo chu zawlnei
angin thu an sawi ta a. Thusawi hi zawlnei
chhinchhiahnaa ngaih a ni. Exodus 18:13-26-ah khan
Mosian, a puzawn Jethroa thurawn angin roreltu turte a
ruat thu kan hmu a. Tunah erawh chuan LALPA thupekanga tih a ni. Helai thua ‘Mosia chunga thlarau dah
\henkhat la a, sawmsarihte chunga dah’ anga sawi hi puitu
atana ruat mai nia ngaih a ni a. Mosia chauh chu Pathian
thu hlan chhawngtuah an ngai bawk.
Sawmsarih zinga tel mi pahnih Eldada leh Medada
chu Biak bûkah an kal ve lo va, an riahhmunah an awm
a. Mahse, zawlnei angin thu an sawi ve tho va. Biak bûkaan kal ve loh chhan hi sakhaw thila an thianghlim loh lai
emaw, mipui zinga hruaitu dinhmuna ding nih an
huphurh vanga kal lo emaw nia ngai an awm a, an kal
loh chhan chiah sawi chian a ni lo.
‘Naktuk atan intithianghlim vek ula’ tih hian,
Pathian thilpek dawng tura anmahni lam inbuatsaih tura
hriattirna a ni a. Pathian thilpek dawng tur hian sakhawthila thianghlim lote chu intihthianghlim tur a ni a. Heihian pawn lam tihthianghlimna, thawmhnaw bal suk fai,
inbual leh mipat hmeichhiatna kawnga inserh thianghlim
thlengin a huam thei ang (Exod. 19:10-11, 14-15; cf. Lev.
15:5-11, 21-22,27; Jos. 3:5; 7:13).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 142/790
142NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Pathianin vahmim a pe (11:31-35)
31 Tin, LALPA hnen a\ang chuan thli a lo tleh a,
tuifinriat lam ata vahmin a rawn len a, bûk lehlam pang ni khat kal, a lehlam pang ni khat kal ve ve awhin buk
velah chuan tawng hnih laia sangin a tlaktir a. 32 Tin,mipuite chuan chu mi ni nileng leh zankhua leh, atuk
nileng chuan vahmim chu an va chhar khawm a: a chhartlem ber pawhin homer sawm a chhar a: buk velah chuan
mahni tan an pho \heuh va. 33 Tin, chumi sa chu an ei lai,
an la ei zawh hmain, mipuite chungah LALPA thin chu aalh ta a, mipuite chu hripui nasa takin LALPAN a hremta a. 34 Chu mi hmun hmingah chuan Kibrot-hatava an ti
a; chutah chuan tisa chakna neitute chu an phumavangin. 35 Tin, Kibrot-hatava a\ang chuan mipuite chu
Jazeroth-ah an kal a; Hazeroth-ah chuan an awm ta a.
Mosia manganna chin fel nan Mosia \anpuitu tur mi
sawmsarih ruat an ni a, an chungah Lalpan thlarau a daha. Mipui phunnawina leh an sa chak \ap thawmin LALPA
beng a thleng a. LALPA chuan thli a tlehtir a, vahmim a
rawn len a, an bûk leh a vel ni khat kal hual chhungah an
\um a. Nileng leh zankhuain vahmim chu an chhar khawm
a, a man tlem ber pawhin kuintal sawm vel an man a ni.
Vahmim hi March thla laihawl velah Arabia leh Af-
rica lai vel a\angin hmar zawngin an pem \hin a. Favang(August-October) velah an pem let leh \hin. Aigupta leh
Sinai leh Palestina ramte hi an pem kualna kawng a ni.
Vahmim hi an sa a muk a, an rit a, an thlawk chak vak lo
va, thli tleh dan dungzui deuhvin an thlawk \hin. Israel-
te ei tur sa mamawh chhanna atan Lalpan thli hmangin
vahmim a rawn pe a. Thliin khatiang sava rual tam tham
tak a rawn len kha Pathian thilmak tih a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 143/790
143NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel fate chuan vahmim sa chu hnianghnar takin
an ei a, an rep bawk a. Sa an ei mek lai hian an chungah
LALPA a thinur a, an zingah hripui a lo leng ta; mi tamtakin an thihpui a, chu hmunah chuan an inphum a. Chuhmun chu “Kibrot-ha-tava” tia vuah a ni a, ‘Mi vir
thlanmual’ tihna a ni. Kibrot-ha-tava a\angin Hazeroth-
ah an insawn leh ta a ni.
Vawiinah hian mipuite phunnawina kan zir a. Lalpan
a ngaihsakzia pawh kan hmu zel a. Phunnawi mai lovin,
“Engah mah mangang suh u, eng thilah pawh \awng\aiin,in mamawh chu Pathian hnenah thlen ula, lawmthu hril
zel chungin dil rawh u” [(Phil. 4:6) lehlin thar] tih thu
ang hian Kohhranhote kan kal thiam a pawimawh hle a
ni tih kan zirlai a\ang hian a lang.
Sawi ho tur
Kohhranho nun leh rawngbawlna kawngah hian
phunnawina tur hre thei riau, vui hmui pu deuh
rengte awm theih a ni a. Engtia siam \hat tur nge ni
ang? Siam \hat theih dan tur kawng hrang hrang sawi
ho ni sela.
END NOTES
Lalpa mei (11:3)
Israel mipuite chu an phunnawi avangin riahhmun
hmawrtawng ber thler khat chu Lalpa meiin a kan
chhiat thu kan hmu a. Mei hi a chang chuan Pathian
awmpuina leh hnathawh entirna hmanrua a ni (Gen.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 144/790
144NUMBERS
www.mizoramsynod.org
15:17,18). Tin, thil bawlhhlawh leh sualte then
thianghlimna leh hremna hmanrua atan mei hi hman
a ni bawk (Mal. 3:2).Tabera (11:3)
Lalpan meiin phunnawiho a kan chhiatna hmun chu
Tabera an vuah a, a awmna hmun chiah hi hriat theih
a ni tawh lo. Tabera tih awmzia chu “Kang” tihna a
ni.
Manna (11:7)Manna hi Kanaan ram an panna kawnga Lalpan Is-
rael mipuite hnena chaw atana a pek a ni a, a awmzia
chu “Eng nge ni?” tihna a ni. Chu chu hmingah a pu
zui ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 145/790
145NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 16
MIRIAMI LEH ARONA HELNA
Chhiar tur : 12:1-16
Thu vawn : Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka chhûngkaw thu zawng zawngah chuan arinawm a ni. 8 ani nen zawng \awngkain thuruk awm lovin
tlang takin kan inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmuang; chuvangin ka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa
sawichhe ngam nge in nih?” a lo ti a (12:7, 8).
Mosia hian harsatna tam tak a tawk a. Kibrot-hatava-
ah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a manganga. Hazeroth an lo thlen hian harsatna namen lo tak a
tawk leh ta. Ama laichin hnai leh rawngbawlpui,
nghawngkawl bahpui, a unaupa Arona leh a farnu Miriami
te chuan Mosia chu an rawn bei a, an sawichhe ta tlat
mai. Hetah hian Miriami hming hi sawi hmasak a ni nghe
nghe a. Tichuan, vawiinah hian Mosia laka an helna thu
te, Helna avanga Pathian thinurna leh Miriami vanga
hremna thute kan zir dawn a ni.
1. Mosia laka an helna thu (12:1-3)
Tin, Miriami leh Arona chuan Mosian Kus hmeichhia
nupuia a neih avangin an sawichhia a: Kus hmeichhiachu a nei ngei si a. 2 Anni chuan, “Mosia hnenah chauh
hian em ni LALPAN thu a sawi bik: Keini hnenah pawh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 146/790
146NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hian a sawi ve lo em ni?” an ti a. Chu chu LALPAN a lo
hria a. 3 Mosia chu lei chunga mihring zawng zawnga
zaidam lawt lak a ni a.Helaiah hian Mosia chunga phunnawina kan hmu
leh ta. Miriami leh Arona te chuan Mosian Kus mi nupuia
a neih chhuanlamin an phunnawi a. An phunnawi chhan
bulpui tak zawk nia lang chu Mosia dinhmun chuhpuinani ngeiin a lang. ‘LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni
thu a sawi bik? Keini pawh min be lo vem ni? tiin Mosia
kha tluk vein an inhria a. He thil sawi chhuah pahin Kusmi nupuia a neih chu an sawisel a, an hmusit a, an
ngaisang lo a ni.
Mosia nupui Kus mi nia sawi hi, helaiah hian tu nge
a nih a sawi chiang lo va. Midian rama puithiam fanu
pasarih zinga pakhat Zipori kha Mosia nupui a ni a (Exod.
2:16ff). Amah hi a ni thei mai ang em tiin \henkhat chuan
an ngai a, an hmehbel a ni. Midian-ho hi Genesis 25:2-ahsawi lan an ni a. Abrahaman a nupui Keturi laka a hrin
Midiana thlahte an ni a. Ran vulh mi thlalera insawn
kual \hin an ni. Midian mite leh Kus mite hi inzawmna
nei angin Habakuka 3:7 hian a tarlang a, ‘Kus mi’ tih hi
hrilhfiahtu \henkhat chuan, Mosia nupui pahnihna,
Ethiopia rama mi anih an ring (Gen. 10:6ff). Kus te,
Midian te, Sudan tihte hi hnam khat sawina niin an ring.
Tuna kan zirlaiah hian Miriami leh Arona te pahnih hianMosia nupui Kus mi an sawisel chhan a sawi fiah lo va,Mosia dinhmun tluk vea an inhriatna sawi chhuah nan
remchangah an hmang mai niin a rinawm. Pathianin a
hmanna hi an pawm lo ni lovin, tluk vein an inhria a,
“Lalpan Mosia hnena thu a sawi angin kan hnenah pawh
a sawi ve a ni,” tiin a dinhmun an chuhpui ve a ni ber
mai.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 147/790
147NUMBERS
www.mizoramsynod.org
‘Mosia chu mihring zawng zawnga zaidam lâwt lak a
ni a’ tih hi, mi inthlahrung, mi inkiltawih lam sawina
nilovin Pathian hmaa Mosia dinhmun sawina - sakhawmi tak, Pathian hmaa inngaitlawm tak leh inphah hnuaithei tak a nihzia sawina a ni. He thu hi amah Mosia ziak
ni theiin mi \henkhat chuan an rin loh phah.
2. Helna avanga Pathian thinurna (12:4-8)
4 Tin, Mosia leh Arona leh Miriami hnenah LALPAN,“In pathumin lo chhuak ula, inbiakna puan inah lo kal
rawh u,” a ti ta thut mai a. Tichuan, an pathum chuan anva kal a. 5 Tin, LALPA chu chhum dingah a lo chhuk a,
Puan In kawngkaah a lo ding a, Arona leh Miriami chu ako va; tin, an pahnih chuan an lo chhuak a. 6 Tin, ani
chuan, “Ka thu hi ngaithla rawh u: in zingah hian zawlneiin awm chuan amah chu kei LALPA hi inlârnain ka
inhriattir ang a, mang lamah ka bia ang. 7 Ka
chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: kahhûngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm a ni. 8 aninen zawng \awngkain thuruk awm lovin tlang takin kan
inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmu ang; chuvanginka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa sawichhe ngam nge
in nih?” a lo ti a.
Hun hmasa lamah khan Aigupta rama chaw leh sa
an châk avang khan an phunnawi a. Tun \umah chuanMosia dinhmun Miriami leh Arona ten an rawn chuhpui
ta a ni ber a, a buaithlâk hle ang. Tuipui Sen an kan lai
pawh khan Miriami leh a nu\a Arona chu hruaitu
pawimawh takte an ni a. Miriami chuan khuangtê kengin
hma a hruai a, dinhmun pawimawh tak a luah a ni.
Hetiang a nih laia an hotupa ber Mosian Israel mi ni lo
Kus mi nupuia a nei an sawisel pawh hi a awm vena lai
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 148/790
148NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pawh a awm awm e. Heng thute nena \ang kawpin Mosia
hi hnuhhniam (paihthlak) an duh niin a lang.
LALPA chuan Mosia te, Arona te leh Miriami te chuan pathumin Inbiakna bukah a ko va, LALPA chu chhum
dingah a lo chhuk a, buk kawngkaah a ding a, Arona leh
Miriami chu a ko va, an hnenah, “Ka thu hi ngaithla teh
u, in zinga zawlneite chuan zelin emaw min hmu a,mumangah emaw an hnenah thu ka sawi chauh thin. Ka
chhiahhlawh Mosia hnenah chuan chutiangin ka ti ve
ngai lo, a kutah ka mi Israel-te ka dah a, inhmatawninkan inbe \hin a ni, fiah takin thu ka sawi a, tehkhin thu
leh thu awmze rûk neiin ka be ngai lo, ka riruang pawh a
hmu a ni. Engtizia nge ka chhiahhlawh Mosia hi in
hmuhsit ngam le?” (lehlin thar) tiin a zawt hial a.
Miriami leh Arona ten, Mosia hnenah chauh Lalpan
thu a sawi bik lo va, kan hnenah pawh a sawi a, min be ve
tho tia Mosia ang bawka Pathian aiawha a mite hnenathu sawi ve theia an inngaihna chu a dik tawk lo a ni tih
kan hmu a. Bible-ah hian Pathian chu inlarna leh mumang
hmanga a mite hnena thu sawi \hin anga lantir a ni fo
\hin (Gen. 15:1; 40:1-4; Joela 2:28). Zawlneite hnenah
pawh heng hmang hian thu a sawi (Isa. 6; Dan. 7-13; Zak.
1-6). Mosia hnenah erawh chuan chutiang mai chu a ni
lo, Pathian nen inhmatawnin an inbe zawk \hin a ni.
Pathianin a chhiahhlawh Mosia a hum a, Mosia chuanzawlnei dangte aiin Pathian a hnaih zawk thu a rawnhriattir a ni. Hebrai 3:5-ah pawh, “Mosia chu chhiahhlawh
niin Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm a, Pathian
thu sawi puang chhawngtu a ni a” (Lehlin thar) tiin kan
hmu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 149/790
149NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Miriami chunga hremna (12:9-16)
9 Tichuan LALPA thin chu a chungah a alh a, a kal
leh ta a.
10 Tin, Puan In chunga chhum chu a kiang ta a; tin,ngai teh, Miriami chu vur ang maia varin a lo phâr ta a;
Arona chuan Miriami chu a han en a, ngai teh, phâr a loni ta reng mai a. 11Chutichuan, Aronan Mosia hnenah,“Aw, ka pu, kan chungah sual nghat lul suh ang che,atthlâk takin kan lo ti a, kan lo sual ta a ni e. 12 Mi, a nu
chhul ata a lo chhuah tirh a\anga thi sa deuhthaw anginawm lul suh se,” a ti a. 13 Tichuan Mosian, “Aw Pathian,tidam leh teh khai,” tiin LALPA chu a au va. 14 Tin,LALPAN Mosia hnenah, “A pain a hmaia chil a chhakngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni?
Daipawnah ni sarih bibo sela, chu mi zawhah hruai luhleh ni rawh se,” a ti a. 15 Chutichuan Miriami chudaipawnah ni sarih a bibo va; Miriami an hruai luh lehhma chuan mipuite chu an tawl sawn lo va. 16 Chumizawhah chuan mipuite chu Hazeroth ata an chhuak a,
Paran thlalerah awmhmun an khuar a.
Helaiah hian Miriami hrem anih thu kan hmu a.Lalpan, Miriami leh Arona hnenah, “Engtizia nge kachhiahhlawh Mosia hi in hmuhsit ngam le?” tiin Mosiachungnunzia fiah takin a hriattir a. Lalpa chuan thinur
takin a kalsan ta a ni. Lalpan a kalsan a, Biak bûk a\angachhum a kian khan Miriami chu vur anga varin a pharvar ta uar mai a. Chu veleh Arona chuan, “Aw ka pu, kanchungah sual nghat lul suh ang che...” tiin Mosia chu angen a. Arona hian hremna a tuar ve lo va. Hei hi, amawhphurtu zawk kha Miriami a nih vang a ni mai thei.1
Chu bâkah Arona chu a dinhmun leh mawhphurhna bikavanga phar ve lo pawh a ni mai thei bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 150/790
150NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Arona hian Miriami phar a hmuh khan nasa takin
Mosia hnenah a ngensak a. A biakna \awngkam ‘Ka pu’
tih hi zahna thuk tak, Pathian auhna \awngkam tlukpuia ni a. Hei hian Mosia hmaah Arona hi a tlawm hle a, ainphah hniam hle tih a tarlang. Mosia chuan LALPA a
au va, a ngensak a.
Lalpan Mosia a chhanna, “A pain a hmaia chil chhakngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni?
Daipawnah ni sarih bibo sela, chumi zawhah hruai luh
leh ni rawh se,” tih hian awmzia a nei hle. Fanuin a palakah hetiang hi a dawn chuan, hapta khat chhung chu a
bibo \hin angin Miriami pawh LALPAN hetiang aia nasa
mahin a tuar tir a, “Daipawnah ni sarih bibo sela,” tih
anih angin Miriami chu daipawnah ni sarih an dah a ni.2
Phar chu ‘ni sarih puithiamin a awm hrantir ang’ tih ang
khan Miriami hi daipawnah ni sarih awm hrantir a ni
(Lev. 13:4ff; 14:2ff). A awm hran chhung hian Israel fate
kha hmun dangah an insawn lo. Tichuan, Hazerot anchhuahsan a, Paran thlalerah buk an khuar a. Hazerot
awmzia hi “ram huan” tihna a ni a, a awmna hmun tak
erawh hriat chian a ni lo.3
Vawiina kan zirlaiah hian Mosia inngaihtlawmna te,
a rinawmzia te, a thinnelzia leh hmangaihna a ngahziate
kan hmu a. Mosia nupui hnam dang, mi hang Kus mi en
hranna hi buaina lo chhuahna bul pakhat niin a lang bawka. Kohhranhoten zir tur pawimawh tak tak kan nei vengeiin a rinawm.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 151/790
151NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
‘Van lal nau ang a \ahna Kalvari-ah an dang chuang
lo ve’ tih hla kan sa \hin a. Chi inthliarna, vun rawngleh \awng hrangte hi danglamna awm hauh lovin
Kohhranhovah hian khawsaho thlap tur kan ni a.
Kawng hrang hrang ngaihtuahin eng nge kan
dinhmun dik tak, hmasawnna tur nia kan hriatte ihan sawi ho teh ang u.
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges.” The Book of Numbers, Cambridge Uni-
versity Press, 1911, p. 67.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 126.
3. Ibid,
Kus (12:1)
Kus hnam hi Genesis 10:6-ah chuan Ethiopian hnam
nen ang khata sawi a ni a; tin, Midian leh Sudan tenen pawh hnam khat anga sawi niin a lang.
Zaidam lawt lak (12:3)
Mosia chu lei chung zawng zawnga zaidam lawt lat
nia sawi a ni a, Bible Lehhlin tharah chuan khawvela
mi inngaitlawm ber a ni hial ang tia dah a ni.
Inngaihtlawmna leh zaidamna awmze dik tak chu -
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 152/790
152NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nungchang zawi leh dik lo taka tuarna,
tihduhdahnate pawh tuar hram hram lam ni lovin,
Pathian hnena intuk luhna a ni. Pathian duh danami tu pawh a inpek tak tak chuan ama ropuina zawngtawh lovin Pathian hnaah a inhmang zo va, chu chuan
inngaihtlawmna dik takah a hruai lut \hin.
Ka chhiahhlawh Mosia (12:7)
Mosia chu Pathianin ‘ka chhiahhlawh’ a ti a, Pathian
chhiahhlawh tia kohte hi an tam lo hle. Bible-in
Pathian chhiahhlawh tia a kohte chu Abrahama,Kaleba, Mosia, Joba leh Jakoba te an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 153/790
153NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 17
KANAAN RAM ENTHLATUTE
Chhiar tur : 13:1-33
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahteka pêk, Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai:an hnam chhûngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat
\heuh zel i tir tur a ni,” a ti a (13:1,2).
Israel fate khan Sinai an chhuahsan a (10:12).
Hazerot an lo thleng a (12:16), tunah hian Paran thlalera
Kades an lo thleng ta (13:26). He hmun hi Kades-barnea
tia sawi a ni bawk (Deut. 1:19). Israel-te chanchinah hianhmun pawimawh tak a luah a ni. Israel faten an pan
ramtiam ramri bul an lo thleng ta. Anmahni hruai zeltu
Pathian kha ring ngam sela, ram tiam Kanaan kha lut
tlang nghal mai tur an ni a. Mahse, thlalerah an la vakvai
leh rih dawn a ni.
Kades a\ang hian Kanaan ram enthlatu tur hnam tin
a\anga mi fel tak pakhat zel thlang turin Lalpan Mosia ahrilh a. Enthlatu tur thlan te, an en thlithlai tur te, an ram
va en te leh ram enthlatute thu thlen kan zir dawn a ni.
1. Enthlatu turte thlanna (13:1-16)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte ka pêk,
Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai: an hnam
chhûngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat \heuh zel i
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 154/790
154NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tir tur a ni,” a ti a. 3 Tin, Mosia chuan Paran thlaler a\ang
chuan LALPA thupêk angin a kaltir ta hlawm a: an za chuan
Israel thlahte zinga puipa \hiau an ni.4
Heng hi an hming ani; Reubena hnam zinga mi Zakura fapa Samua. 5 Simeonahnam zinga mi Horia fapa Saphata. 6 Juda hnam zinga
Jephunea fapa Kaleba. 7 Isakar hnam zinga mi Josepha fapaIgala. 8 Ephraim hnam zinga mi Nuna fapa Hosea. 9 Ben-
jamin hnam zinga mi Raphua fapa Paltia. 10 Zebulun hnamzinga mi Sodia fapa Godiela. 11Josef hnam (Manase hnam
an tih) zinga mi Susia fapa Gadia. 12 Dan hnam zinga mi
Gemalia fapa Amiela. 13 Aser hnam zinga mi Mikaela fapaSethura. 14 Napthali hnam zinga mi Vopsia fapa Nabia.15 Gad hnam zinga mi Makia fapa Geuela.
16 Heng hi ram enthla tura Mosian a tirhate hming
chu a ni. Nuna fapa Hosea chu Mosian Josua a ti a.
LALPA thupek angin Mosia chuan hnam tin a\angin
mi fel tak pakhat zel Kanaan ram enthlatu turte a thlanga. Paran thlaler Kades hmun a\ang chuan a tir a. En
thlithlaitu tur thlante chu:
Reubena thlah a\angin Samua, Zakura fapa,
Simeona thlah a\angin Saphata, Horia fapa,
Juda thlah a\angin Kaleba, Jephunea fapa,
Isakara thlah a\angin Igala, Josefa fapa,
Ephraim thlah a\angin Hosea, Nuna fapa
(Nuna fapa Hosea hming hi Josua tiin a thlaksak a
(13:16).
Benjamina thlah a\angin Paltia, Raphua fapa,
Zebulun thlah a\angin Gadiela, Sodia fapa,
Manasea thlah a\angin Gadia, Susia fapa,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 155/790
155NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Asera thlah a\angin Sethura, Mikaela fapa,
Naphtalia thlah a\angin Nabia, Vopsia fapa, leh
Gada thlah a\angin Geuela, Makia fapa te an ni.
Helaia hnam aiawh thlan chhuahte hi hmun dangahnam puipate nen khan a inang lo va. Hetah hi chuan
ram enthlatu tur an nih avangin hruaitute zinga mi chak
\ha deuh leh thahrui nei deuhte thlan chhuah an ni.1
2. An thil enthlithlai turte (13:17-20)
17 Tichuan Mosian Kanaan ram enthla turin anniho
chu a tir a, an hnenah, “Chhim lam kawngah kal phawtula, tlângahte lawn chho ula: 18 ram chu eng ang nge tih
te, chunga cheng mipuite chu an chak nge chak lo tih te,an tlem leh an tam te, 19 an awmna ram chu a \ha nge \ha
lo tih te, an awmna khuate chu eng ang nge ni , puan inmai nge kulh neiin tih te, 20 tin, ram chu a chênghnâwng
nge hnawng lo, a ngaw nge ngaw lo tihte va thlithlai ula.Tin, huai takin awm ula, chu mi ram thei rahte chu rawn
hawn ang che u,” a ti a. Grêp rah hmasa rah hun lai taka ni a.
Mosian Kanaan ram enthlatu turte hnena an thil
enthlithlai tur a hrilhte chu : 1) eng ang ram nge, 2) mi an
tam nge tam lo, 3) an chak nge chak lo, 4) an ram chu a \ha
nge \ha lo, 5) khawpui neiahte nge an chen buk mai maiah,6) ram chu a chenghnawng nge chenghnawng lo tihte leh
7) ngaw a \ha nge \ha lo tihte en thlithlai turin a chah
thlap a. An awmna a\anga hmar lama chho va, tlang ram
lama kal turin, kal \anna lam tur thlengin a hrilh vek a ni.
An thei rah \henkhatte hawn ngei turin a chah nghal bawk
a. Hei hian an ram \hat leh \hat loh chu eng emaw chen a
tarlang thei ang. Grep rah vanglai a ni a. Chuti a nih chuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 156/790
156NUMBERS
www.mizoramsynod.org
enthlatute chet vel hun hi July thla tawp lam emaw Au-
gust thla chawhma lam emaw a ni ang.
3. An ram va en chu (13:21-26)21 Chutichuan an chhuak chho ta a, ram chu Zin
thlaler a\anga Hamath luhna Rehob thlengin an enthla
vek a. 22 Chhim lamah an chho phawt a, Hebron an vathleng a, chutah chuan Anaka thlah Ahiman-ho te, Sesai-
ho te, Talmai ho te an awm a. (Hebron chu Aigupta ramaZoan din hma kum sariha din tawh a ni.) 23 Tin, Eskol
ruam an va thleng a: chuta grêp rah bawr khat, a tang chawpin an sat chhum a, tiangin mi pahnihin an zawn
a: pawmgranet te leh theipuite pawh an hawn bawk a.24 Chu mi hmun chu Eskol ruam an ti a: Israela thlahten
chuta ta grêp bawr chu an sah thlâk avangin. 25 Tin, anram va enthla chu ni sawmli an thang a, an lo haw leh ta
a. 26 Chutichuan, Paran thlalera Kades-ah chuan Mosia
leh Arona leh mipui zawng zawng hnen chu an lo thleng a, an hnenah leh mipui zawng zawng hnenah chuan thuan rawn thlen a, chu mi ram theite chu an entir a.
Enthlatu mi sawmpahnihte chu Zin thlaler thlengin
an kal a (13:21; Jos. 15:1-4). Zin thlaler a\angin Hamath
kalkhan bul Rehob thlengin an fang a (13:21). Mosian,
kal dan tur a hrilh a, ‘tlangram’ a sawi (13:17) hi chhim
lam thlaler emaw, Kanaan chhim lama tlangramte emawan ni mai thei (14:40). Chhim lam an tlawh chhuak hmasa
a. Hmar lamah kalin Lebo-Hamath kiang Rehob
thlengin an kal a. Rehob hi Jordan lui hnar lama ‘Beth-
Rehob’ nen hian thuhmun a ni mai thei.2 Lebo-Hamath
awmzia hi “Hamath kawtkai/luhna” tihna a ni a. Hei hi
Hermon leh Lebanon inkara kalna kawng, khan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 157/790
157NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pawimawh tak, Lebanon chhim lama luhna lai sawina a
ni mai thei bawk (Ror. 18:27-29).
Enthlatute hian Kanaan ram chu chhim lam a\anginhmar lam hawi zawngin an fang tlang a. Zin thlaler hi
chhim lam Kades hmar chhaka awm a ni a (20:1; Jos. 15:1),
chutih laiin Rehob chu hmar lam Lebo-Hamath kianga
awm a ni thung. Zin thlaler leh Rehob inkar hlatzawnghi km. 400 vel a ni ang a. Kanaan ram enthlatute hian ni
40 chhungin kal lam leh haw lamah km. 800 vel an kal
tihna a ni thei ang (13:25). An ram enthlakah hian, Hebron chu Juda chhim lam
tlangrama khaw lian ber a ni a (13:22). A mi chengte pawh
chu Anaka thlah, mi lian pui pui, Ahiman, Sesai leh
Talmai hnamte an ni a. Hebron khua hi Aigupta khawpui
pakhat Zoan khua aiin kum sariha din hmasak a ni a.
Hei hi kum BC zabi sawmpakhatnaa din \hat leh thu
sawina a nih a rinawm.3
Hebron hi hmun pawimawh taka ni. Helai hmun hi Pathianin Abrahama hnena Kanaan
ram pek a tiamna hmun, hmelma lal panga inthurual Lota
mantute a uma a hnehna, Abrahama nupui Sari leh
Jakoba phumna hmun a ni (Gen. 13:14f; 14:13ff; 23; 25:9;
35:27ff; 50:13).
Eskol phai an lo thleng a, grep bawr khat an hlep a,
mi pahnihin an zawn a. Chu hmun chu Eskol tiin an vuaha, Grep bawr tihna a ni. Theibuhfai leh theipui rahte
pawh an lo bawk a. Ni sawmli an thang bo hnu chuan
Kades an lo thleng leh a, an thil hawnte chu an entir a.
4. Ram enthlatute thu thlen (13:27-33)
27 Tin, a hnenah, “I mi tirhna ramah chuan kan kal a,
hnute leh khawizu luanna a lo ni ngei mai; hei hi a rama
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 158/790
158NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thei a ni. 28 Amaherawhchu, a rama mi awmte chu mi chak
pui pui an ni a. khuate pawh kulh nei, ropui tak tak a ni:
tin, Ananka thlahte pawh kan hmu bawk a.29
Amalek-hochu chhim lam ramah an awm a; Hit-ho te, Jebus-ho te, Amor-ho te chu tlângahte an awm a: tin, Kanaan-hote chu
tuifinriat kam leh Jordan lui dungah an awm,” tiin anhrilh a.
30 Tichuan, Mosia hmaah Kaleban mipui chu a
tingawi thuap a, “I han thawk thuai ang u khai, i han la
ang u, kan ngam ngei ngei ang,” a ti a.31
Nimahsela, akalpuite chuan, “Kan han hneh thei hlawm lo vang a, kanaiin an chak si a,” an ti a. 32 Tichuan, Israela thlahte
hnenah “Kan ram han enthlâk chu a chhûnga chengte eizawh hmang a ni; tin, a awmte kan hmuh chu mi
âwmkhauh pui pui an ni a. 33 Tin, chutah chuan Anakathlahte, mi lianho, awmkhauh pui pui kan hmu a; khau
ang lekin kan inhmu a, anni pawhin khau ang lekin min
hmu a ni,” tiin a tha lo lamin an sawi a.
Ram enthlatute chuan ram chu khawizu leh
hnutetuia luang ram a nih thu sawiin a mi chengte erawh
chu kawlhsen tak tak, Anak thlah mi liante an nih thu
an sawi a. Chhim lamah Amalek-ho, thlang lamah Hit
mi, Jebus mi leh Amor mite, Mediteranean tuipui kam
leh Jordan lui ruamah Kanaan mite an awm thu an sawi
a. Khaw lian tak tak, kulh \ha deuh deuhva awm an nihthute an sawi bawk.
Bible-ah hian Kanaan ram lo luahtute hi mi sang tak,
chak leh indo mi, mi huaisen ni anga sawi a ni fo va (Deut.
1:28; 2:10-21; 9:2; Jos. 11:21,22; 15:14; Ror. 1:10). Amalek-
hote hi Tuipui Thi chhim lam leh khawchhak lama cheng,
pem kual reng an ni a. Anni hi Israel-te hmelma hlun an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 159/790
159NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni (Exod. 17:8-14). Hit mite hi Hama tupa Hetha thlahte
an ni a, hnam chak tak an ni (Gen. 10:6-20). Jebus-hote
hian, Davidan a um chhuah hma zawng khan Jerusaleman awp \hin a (II Samu. 5:6-9). Amor-hote hi Israel-tenKanaan ram an run lai khan Kanaan tlangramah an cheng
a (21:21-35; Jos. 2:10). Kanaan mite hi Nova fapa Hama
thlahte an ni a (Gen. 10:6-20). Jerusalem hmarthlang
Mediteranean tuipui leh Jordan lui kam vel khuaahte
an cheng a. Milian chi an tihte hi Nephilim tih an ni a, a
awmzia chu ‘tla-te’(fallen ones) tihna a ni a. Enthlatute
hian Anaka thlahte hi thawnthua Mi lianho nen antehkhin a ni.
Enthlatute zingah, Kaleba leh Josua tih loh chuan,
ram chu a \ha lo lamin an sawi a, a mi chengte pawh
keini aiin an tam a, kan ngam hauh lo vang; lian pui pui,
an lakah khau ang lek kan ni tiin. Enthlatute zingah mi
pahnih chauhvin Pathian ring ngamin luh an cho va, mi
dangte erawh chuan ring ngam lovin mipui an sawi \haiha ni.
Kanaan ram enthlatute hian anmahni hruai chhuaktu
leh hruai zeltu Pathian lam hi enin ring ngam sela, Israel
mipuite tan khan malsawmna a ni ngei ang le! Mahse,
Pathian rinna kawnga an kal zel loh avangin kawng kual
lamah kum tam tak an la thang leh dawn a ni.
Sawi ho tur
Kohhranhovah hian tute hi nge ram enthlatute
dinhmuna ding nia kan hriat? Tisual palh ta sela,
Kohhranho tan a pawi theih turzia a zau thei ang
berin han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 160/790
160NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Gordon J. Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.116.
2. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools and
Colleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-
sity Press, 1911, p. 70.
3. Gordon J. Wenham, Op. Cit., p. 118.
Kanaan (13:2)
Kanaan tih hi ‘kinakku’ a\anga lak a ni a, ‘senduk’
tihna a ni. Mediterranean tuipui kamah hian tuikep
chi khat, rawng senduk a awm a, chu chu heng lai
mite hian rawng senduk siam nan an hmang \hin a.
Tichuan, heng laia mi chengte hi ‘senduk ram mite’
emaw, ‘senduk mite’ emaw tiin an sawi \hin a. A rampawh chu ‘Senduk ram’ Kanaan an tih phah ta niin a
rinawm.
Josua (13:16)
Ram enthla tura Mosian a thlan chhuahte zingah
Ephraima thlahte aiawh turin Nuna fapa Hosea chu
thlan a ni a, amah hi Mosia thachhang dawltu a ni. A
hming Hosea tih awmzia hi ‘a chhandam’ tihna a nia, chu chu Mosian thlaksakin Josua a vuah a, chu
chu ‘Lalpan a chhandam’ tihna a ni. He hming hi Is-
rael hming zinga LALPA tih telna hmasa ber niin a
lang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 161/790
161NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hamath luhna ((13:21)
Hamath luhna hi Bible lehlin tharah chuan ‘Hamath
kalkhan’ tia dah a ni a, hmar lama Israel ramri tawpangaih a ni (I Lal. 8:65).
Anaka thlah (13:22)
Ram enthlahtuten Hebron a thlithlaiin a mi chengte
chu Anaka thlah, Mi lian chi (13:38) an ni tih kanhmu a, chu chuan mipuite rilru pawh a tihhnual phah
hle a ni. Anak tih hi ‘nghawng’ tihna a ni a, chu chu‘mi sang’ tihna pawh a ni thei a, Genesis 6:4-a kan
hmuh Mi liante nen khan thlah khat niin a rinawm.
Bible-a Mi lian chi kan hmuhte chu Anak te, Repha-
ho te, Zumzum te (Deut. 2:10; 3:11) an ni.
Hnute leh khawizu luanna (13:27)
He \awngkam hi Galili ram \ha sawi nan Aigupta-ho thawnthu “Sinuhe chanchin” ah hman a ni a,
hmanlai a\ang tawha ram \ha leh chenghnawng
sawina \awngkam a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 162/790
162NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 18
MOSIA |AWNG|AINA
Chhiar tur : 14:1-25
Thu vawn : “I ngilneihna a nasat ang ngei leh Aiguptaram ata tun thlenga i ngaidam ang hian mipuitekhawlohna hi ngaidam teh khai,” a ti a (14:19).
Vawiina kan zir tur hlawmah hian Kanaan ram
enthlatute thusawi a\anga Israel-te zinga manganna leh
beidawnna lo thleng chanchin kan zir dawn a. Israel pung
khawmho mangangin rawl chhuah meuhvin an \ap
zankhua a. He manganna leh beidawnna avang hian Aigupta ram lama kir leh hial an duh a. Anmahni zing
a\anga hruaitu dang Mosia leh Arona ni lo Aigupta rama
kirpui lehtu tur thlan chhuah a, kir leh an tum a, Mosia
leh Arona pawh an mangang tak zet a, enthlatu zinga mi
rinawm pahnih Kaleba leh Josua te pawh an mangang
ve hle a ni. Ram enthlatute thusawi a\ang khan kal zelna
chiah an ngai si lo, anmahni an inkhawngaihin hrehawm
an ti bawk si, Lalpan min hnehsak ang tia Lalpa chakna
ringa kal zel sawimawitu Josua leh Kaleba te chu lungadenhlum an tum ta mai a. Mipui an phunnawina te, rinnaa
mi huaisente thil thlir dan te Mosia tawngtaina leh
Pathian chhannate kan zir dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 163/790
163NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Hmelma hlauva phunnawina (14:1-4)
1Chutichuan, pungkhawmho zawng zawng chu aw
chhuah meuhin an \ap a; chu mi zan chuan mipuite chuan \ap an \ap a. 2 Israela thlahte zawng zawng chu Mosia
chungah leh Arona chungah an phunnawi a: pungkhawmho zawng zawng chuan an hnenah, “Aigupta
ramah khan Pathianin min tihlum ta then sela aw! A nihloh leh thlalerah hian min tihlum then mai sela aw! 3 Engati nge khandaiha thi mai tura Pathianin he ramah
hian min hruai le aw! Kan nupui fanaute chu man turmai an ni dawn si a: Aigupta rama kir leh hi kan tan a\ha zawk dawn lawm ni aw?” an ti a. 4 Tichuan, an inbe
hlawm a, “Hotu i siam ang u khai, Aigupta ramah i kirleh ang u,” an ti a.
Zirlai hmasa lama kan zir tawh ang khan enthlatute
zinga pahnih chauhvin Pathian thutiam ring ngamin
Kanaan ram luh an cho va. Mi dang sawmte erawh chuanring ngam lovin mipui an hneh a, an helpui a. Israel pung
khawmho chu mangangin zankhuain aw chhuah meuhvin
an \ap a. An nupui fanaute nen indonaa thi mai turah an
inngai a. An hruaitu Mosia leh Arona pawh an dem a,
LALPA chungah an vui a. An inrawn tlang a, “Aigupta
ramah min kirpui thei tur hruaitu i ruat ang u” tiin
Aigupta rama kir leh \ha an ti a. Hruaitute chungah an
hel a. Chhiarpui an neih pawh khan hnam tina ral dothei chin \hiau inchhiar an ni a. “Indona thianghlim” (holywar) neih inpeihsaa kal chho zel an ni a. Tunah hian an
ngam rual loh leh an hneh loh tur, anmahni ei zo vektu
tur tawng taah an inngai a, an beidawng tak zet a ni.
Aigupta ramah khan lo thi ta zawk ila a \ha tur, he
thlalerah pawh hian thi mai ila a ziaawm zawk ang ti
hial khawpin an beidawng a, an phunnawi a ni. Helaia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 164/790
164NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an phunnawina hi Baal-zephon-a Farawa sipaiten an
rawn umphak mai dawn laia an phunnawina (Exod. 14)
te, Sin thlalera ei tur chaw an tlakchham \uma anphunnawina (Exod. 16) te leh Refidim hmuna tui antlakchhama an phunnawina (Exod. 17) te nen khan a
inang hle.
2. Rinnaa mi huaisente thil thlir dan (14:5-10)
5 Chutichuan, Mosia leh Arona chu Israela thlahmipui pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an
bawkkhup a. 6 Tin, Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba, ram va enthlatute zinga tel vete chuan an puan
an pawtthler a; 7 Israela thlah pungkhawmho zawng zawng hnenah chuan, “Enthla tura kan va fan chhuah
ram chu ram tha tak a ni a. 8 Kan chunga LALPA a lawmchuan chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang;
hnutetui leh khawizu luanna ram chu. 9 LALPA chungah
hel lo phawt mai ula, chu mi rama mite chu hlau bawkhek suh u, kan chaw tur an ni mai a: an inhumhimna chuengmah lo a ni a; LALPA chu kan hnenah a awm alawm,
anni chu hlau suh u,” tiin an sawi a. 10 Nimahsela pungkhawmho zawng zawng chuan lunga den an rawt a.
Chutichuan, LALPA ropuina chu inbiakna puan inahIsraela thlahte zawng zawng hmaah a lo lang a.
Israel pung khawmho manganga \ap zankhua ta maileh hotu siama Aigupta rama kir leh an tum a, helna rilru
an pu ta mai chu Mosia leh Arona tan chuan a
manganthlak tak zet ang. Mipuiin Pathian an tihthinur
nasat em avangin pung khawm hmaah chuan Mosia leh
Arona chu an bawkkhup a. Hei hi Pathian hmaa sual
thuphachawina leh simna entirna leh Pathian zahna
lantirna a ni a, mipui rilru inlamlettirna tur pawh a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 165/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 166/790
166NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhechhama a tiam ramah chuan a hruai theih loh
vangin thlalerah a tihlum a ni,’ tiin an sawi dah ang e,17,18
LALPA chu thinnel tak, ngilneihna ngah,khawlohnate, bawchhiatnate ngaidam \hin; thiam lovaruatte chhuah mai ngai lo; pate khawlohna avanga fate,
fate fa lehte, chhuan thumna leh chhuan lina thleng pawha hrem thin a ni,’ tia i lo sawi tawh ang khan
tithilthiltihtheihna chu hlen teh hram khai. 19 I ngilneihnaa nasat ang ngei leh Aigupta ram ata tun thlenga i
ngaidam ang hian mipuite khawlohna hi ngaidam teh
khai,” a ti a.
Helai hlawmah hian Lalpa chuan Mosia hnenah Is-
rael fate chu tihboral veka, amah Mosia thlahte a\anga
an aia tam zawk leh thil tithei zawk din mai a duh thu
kan hmu a. Lalpan thil mak tam tak a tihsak hnu pawha
amah Lalpa an la ring thei lo kha, an zingah hri lentira
tihboral vek a duh hial a. Thilmak tam tak tih hian
Aigupta chhuahsan dawna thilmak tih te, tuipui sen kante, manna leh vahmim pekte leh thil dangte a kawk a
(Exod. 7:3; 10:1). Pathian rin tih hian a thu awiha a thu
anga nun a kawk a, a thutiam ringa a thupek zawm a
keng tel vek a. Pathian an rinna hi an felnaa ruatsak a ni
a (Gen. 15:6), rin loh chu chhiatna leh boralna a ni (20:12).Helaiah pawh hian Lalpan thilmak tam tak a tihsak hnu
pawha LALPA an la ring thei lo hi, hri hmanga tihboral
veka a thara Mosia thlahte a\anga an aia tam zawk leh
thil tithei zawk hnam din a duh thu LALPA chuan Mosia
hnenah a sawi ta hial a (14:12).
Hetiang tak a nih avang hian Mosia chuan mipui tan
a ngensak ta a. A \awng\aisaknaah hian ngenngawl taka
LALPA a karnaah ‘I mite hi i tihhlum vek mai chuan, i
hming thanzia hretute (Aigupta mite, etc.) chuan, pek a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 167/790
167NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tum ramah a hruai thleng thei lo va, a tihlum zo ta a ni”
an ti ngei ang le! tiin a thutiam anga ti tur leh Aigupta
ram ata tawh a ngaidam \hin anga ngaidam leh turin angen a ni (Exod. 32:7-14).
4. Pathian chhanna (14:20-25)
20 Tin, LALPA chuan, “I thu ang chuan ka ngaidame; 21amaherawhchu ka nunna leh LALPA ropuina tihkhah
leilung chhâlin ka sawi e, 22 Aigupta ram leh thlalera karopuina leh ka thilmak tihte hmua, chuti chung pawha
vawi sawm zet mi la fiah a, ka thu la pawm lo mi zawng zawngte hian 23 an thlahtute hnena chhechhama ka tiam
ram chu an hmu tawp lo vang a; an zinga mi ngaineptureng rengte pawhin an hmu bawk hek lo vang: 24 ka
chhiahhlawh Kaleba erawh hi chuan rilru dang a put a,mi zui takzet avangin, ani hi chu a va kalna ramah chuan
ka hruai ang a, a thlahte chuan an luah ang. 25 Khai le,
Amalek-ho leh Kanaan-ho chu ruamah chuan an awm a:naktukah let ula, Tuifinriat Sen kawng lam thlalerah lutrawh rawh u,” a ti a.
Mosia \awng\aina chu LALPAN, “I thu ang chuan ka
ngaidam e,” (14:20) a ti a. Hei hian Israel fate chu an
sualnaah Pathianin a ngaidam vek tihna a ni lo, an rin
lohna leh an sualna avanga tihboral vek tur kha tiboral
vek lovin a zuah dawn ta tihna a ni. Kawng danga sawichuan Pathian nena an inkar \ha lo kha siam \hat a ni
leh ta tihna a ni thei ang. Pathianin ngaidam mah se,
ram tiam Kanaan chu an lut ve thei dawn ta lo va. Kaleba
erawh chu a thlahte nen Kanaan ram chu an lut dawn a
ni. A tuk leh maiah Tuipui Sen pana kir leh turin a ti ta
a, Aigupta lam pana kir leh turin a ti ta a, Aigupta lam
pana kir leh tur an ni ta a. A lehlam zawng taka sawi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 168/790
168NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan, thlalera thih mai duhna ang khan hel hmang Is-
rael-te chu an awm dawn ta a ni. Tuipui Sen lama kir leh
tura tih an nih hian, an thlaler zin kawng chu a bul a\angazawh \an \ha leh tura tihna ang pawhin a ngaih theihawm e.
Hetiang ngaihdamna hi Davida nunah pawh khan
kan hmu a. Davida khan a sualna a puang a, Pathianin angaidam a; mahse, hremna chu a pumpelh chuang lo (II
Sam. 12:13,14). Tunah pawh hian Israel fate hi Pathianin
a ngaidam a; mahse, hremna an pumpelh lo. Chu ramphaiah chuan Amalek leh Kanaan mite an awm avangin
a tuk leh maia Tuipui Sen pana kir leh tura thupek an ni
a. Chhim lam a\anga Kanaan panna kawng awm chhun
phai ruam chu Kanaan mite leh Amalek-hoten an dan
chah tlat avangin Israel-te chu chhim chhak lamah Tuipui
Sen panin an kal ta a (13:28,29). Hei hi Tuipui sen hmar
chhak lam pang, Aqaba li tengsawl a ni. Tuipui Sen tih hi
Hebrai \awng chuan “Phairuang tuipui” tihna a ni.
Sawi ho tur
Mosia \awng\aina Pathianin a chhang a. “I thu ang
chuan ka ngaidam ang e” a ti a. Chuti chung chuan
Kanaan ram an lut thei dawn lo va, thlalerah kum
tam tak an vakvai leh dawn a ni. Hei hian, Pathianin
sualna a ngaihzam mai lohzia a tar lang a. He thu hi
Kohhranho tana a pawimawhzia han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 169/790
169NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Aigupta rama kir (14:3)
Israel mipuite chuan ram enthlatute thusawi an hriat
chuan an mangang em em a, an \ap zankhua a.Chuvangin, ramtiam Kanaan pan ai chuan an
chhuahsan ram Aigupta-a kir leh an rel ta a ni. Hei
hi ringtute nuna thleng fo a ni. Ramtiam kan panna
kawngah hian harsatna leh tuarna a lo thlen chang
hian mi tam tak chuan kir an duh fo reng a ni.
Eng chen nge…? (14:11)
He zawhna hian Pathian ze ril tak pakhat chu a
tarlang a. Mihringte chauh hian harsatna leh
beidawnnate a lo thlenin Pathian hnenah “Eng chen
nge ni ang?” tiin kan zawt lo va, amah Pathian ngei
pawh hian he zawhna hi mihringte a zawt fo \hin a
ni. Pathianin mihringte a dawh theihzia kan hmu a,chumi rualin Pathian dawhtheihnain phal loh chin
a neih dan pawh a hriat theih bawk.
Pathian zepui (14:18-23)
He laia Mosia \awng\ainaah hian Pathian ze ropui
tak kan hmu a, Pathianin ama zia ngei a sawina hi
Exodus 20:5, 6; 34:6, 7; Deut. 5:9-10; 7:9, 10-ah te kanhmu. Pathian chu thinnel tak, khawngaihnaa khat,
mite sualna leh bawhchhiatna ngaidam \hin ni mah
se, thil tisual ngeite hrem a, sual leh a nghawng tihbo
duhtu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 170/790
170NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 19
PATHIAN HREMNA LEHRAM RUN VAWI KHATNA
Chhiar tûr : 14:26-45 Châng vawn : Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh,
ram chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawn
sawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38 Ram enthlatura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa
Kaleba erawh chu an thi ve lo va (14:36-38).
Tun \umah hian Pathian hremna leh ram run vawikhatna kan zir dawn a. Pathianin Israel fate chu a chunga
an helna sual avangin a hrem dawn a. LALPA an rin lohavangin kum sawmhnih chin chung lam zawng zawngte
chu thlalerah an thi fai vek ang a, ramtiamah an lut lo
vang a, Kaleba leh Josua erawh chu an lut ang. Ram
enthlatute zinga mipui hruai sualtute kha hripuiin an
thi ang a. ‘Thlalerah hian thi mai ila a ziaawm zawk ang’titute kha thlalerah an thi fai vek ang a. Ral hmaa thi
mai tura ngaih naupangte khan ramtiam Kanaan an luah
zawk dawn a ni. Vawiina kan zir tur hi hlawm thumah
\henin zir ila.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 171/790
171NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Phunchiarho chunga Pathian thinurna (14:26-35)
26 Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 27 Heng mi
suaksual pungkhawmho, ka chunga phunnawi thin hi eng chen nge ka dawh ang? Israela thlahte phunnawina, ka
chunga an phunnawinate chu ka hria e. 28 An hnenah, ‘Kanunna chhalin ka sawi e, ka benghriat ngeia i sawi ang
takin in chungah ka ti ang a; 29 in ruangte chu he thlalerahhian a awm ang a; in zinga mi chhiar tawh zawng zawng,
kum sawmhnih achin chung lam mi ka chunga
phunnawiho zawng zawngte chu,30
ban phar meuhva, kaawmtir ang che u ka tih ramah chuan Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua chauh lo chu in lut tawp lo
vang. 31 Amaherawhchu, ‘Man tur mai an ni ang,’ in tih in fanaute hi chu ka hruai lut ang a, in duh loh ram chu an
hria ang. 32 Nangni erawh chu in ruang he thlalerah hiana awm ang. 33 In fate chu thlalerah kum sawmli an tei an
tei ang a, thlalera in ruangte a riral hma loh chuan in
nawhchizawrhna chu an tuar ang. 34 Ram in va enthlâkni zat, ni sawmli chu, ni khat aiah kum khat zel, kumsawmli chhûng zet in bawhchhiatna in tuar phah ang a,
tichuan ka tum dan ka tihdanglam hi in hria ang. 35 KeiLALPA hian mi suaksual pung khawm mi dodala pung
khawmho chungah hei hi ka ti ngei ang ka lo ti tawh a: hemi thlalerah hian an boral ang a, chutah chuan an thi
ang, LALPAN a ti,’ ti rawh u,” tiin.
Helai hlawmah hian phunchiarho chunga Pathianthinurna kan hmu a. Josua leh Kaleba tel lovin, kum
sawmhnih chin chunglam zawng zawngte chuan Kanaan
ram an lut lo vang a, thlalera an vah kualna lamah an thi
vek dawn a ni. Aigupta a\anga chhuak zawng zawngte
kha Pathianin Kanaan ram an luh a phal lo chungin
khawngaih dila Pathian hnena Mosia \awng\aina chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 172/790
172NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pathianin a ngaithla a. Kum sawmli lai thlalera an vah
hnua Kanaan ram an luh chu a phal a. Aigupta a\anga
chhuakhote tel lovin, \hangthar Israel fa kawng lakapianghote chu Josua leh Kaleba hovin ram tiamah chuanan la lut dawn a ni. Ram enthlatute kha ni sawmli an
thang a, ni khat aiah kum khat, a vaiin kum sawmli an
vakvai dawn a ni. Bible-ah hian Numbers sawmli hi Num-
bers pawimawh tak a ni a, hun rei sawi nan hman \hin a
ni. Tui let chhung kha ni sawmli leh zan sawmli a ni a
(Gen. 7:12). Isua thlalera thlema a awm chhung pawh kha
ni sawmli a ni (Mk. 1:12).
Kanaan rama lut thei lo turte hi kum sawmhnih chin
chung lam chhiarpuia telte kha an niin a lang a. Chuti a
nih chuan Levia chite leh kum sawmhnih hnuai lam
hmeichhia leh mipa naupangte chuan Kanaan ram an lut
thei dawn niin a lang. Ram enthlatu hel sawmte kha hri
veiin an thi a. Ral hmaa thi mai tura ngaih naupangte
khan Josua leh Kaleba hovin thlahtute hnena ram tiamchu an luah dawn a ni. An fate chu thlalerah kum sawmli
an vakvai ang a, anmahni an thih zawh hma chu an
suahsual man an tuar dawn a ni (14:33).
2. Josua leh Kaleba zuah an ni (14:36-38)
36,37 Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh, ram
chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawnsawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38 Ram enthla
tura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba erawh chu an thi ve lo va.
Mosia \awng\aina LALPAN a chhanna 14:20-25-ah
khan enthlatu mi sawmpahnihte zingah Kaleba chauh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 173/790
173NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kha LALPA thu awih, a thlahte nena ram tiam lut thei
tur angin kan hmu a. Tunah erawh chuan Josua leh
Kaleba-te an lo lang kawp ta a. Heta sawi dan inang lo hithu lakna hnar inang lo (JED&P) vang a ni thei.1 Ramenthlatu lo kir lehte zinga report a \ha lo zawnga sawia
mipui tilunghnurtute chu LALPA hmaah hri veiin an thi
ta a. ‘Hri veiin an thi’ tih hi ‘hripui veiin an thi’ tiin sawi
ila, a dik zawk mahin a lang. LALPAN hri hmanga a
hremna, thih thutna thu sawina a ni.2 Tichuan, ram
enthlatu hnam tin aiawh mi sawmpahnih zingah Nuna
fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba te pahnih chauhchu a dam chhun an ni ta a ni.
‘A \ha lo zawnga ram chanchin sawi’ tih pawh hi
13:31-31 lamah khan, Kaleba kalpuite chuan, “Keini aiin
an tam a, kan ngam hauh lo vang, ... Kan ram han en
thlithlai chu ei khawp thar theihna pawh a ni lo, kan mi
hmuhte lah pa lian pui pui an ni. Mi lian chi, Anak thlahte
pawh kan hmu; an lakah khau ang lek kan ni a, annipawhin khau ang lekin min hmu awm e,” tiin Israel mite
zingah a \ha lo lamin ram chanchin chu an sawi a, mipui
an tilunghnur a. Phunchiarna nasa tak a lo awm ta a, an
hel a, hruaitu thar siam tumin hma an la kha a ni a. Hei
hi Pathian thutiam rin lohna leh Pathian chunga helna anih avangin LALPA hmaah hri veiin an thi ta a ni.
3. Ram run vawi khatna (14:39-45)39 Tin, Mosian chung thute chu Israela thlahte zawng
zawng chu a hrilh a: tichuan mipuite chu an lungngai tahle mai a. 40 Chutichuan, zing takah an tho va, tlâng
chhipah an han chho va, “Ngai teh, hei kan lo kal e,LALPAN min tiamna hmunah chuan kan kal ang e, kan
lo sual ta a ni e,” an ti a. 41Tin, Mosian, “Hmuingilna a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 174/790
174NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lo vang tih hre reng chungin engah nge Lalpa thupêk in
bawhchhiat teh reng? 42 In zingah LALPA a awm si lo va,
hmêlmate lo tihhlum mai turin chho suh u.43
In hmaahkhian Amalek-ho leh Kanaan-ho an awm a ni, khandaihatihhlum in ni mai ang: LALPA chu in hawisan tak
avangin in hnenah Lalpa chu a awm lo vang,” a ti a.44 Nimahsela tlâng chhipah chuan kal an tum tal a:
amaherawhchu LALPA thuthlung bawm leh Mosia chubûk ata an chhuak ve lo. 45 Chutichuan chu mi tlânga awm
Amalek-ho leh Kanaan-ho chu an lo chhuk a, an bei a,
Horma thlengin an vaw thlu rum mai a.
Israel fa, phunchiarhote chunga Pathian thinurna
thu leh, chumi avanga Pathianin anmahni a hremna tur
thu, Kanaan ram an luh loh tur leh kum sawmli chhung
thlalera an vahvaih tur thu, an thih zawh hma chu an
suahsual man an tuar ang a, thlalerah an thi phiar dawn
a ni tih thute chu Mosian Israel mite a han hrilh chuan
an lungngai hle a. Pathian thinurna thu an hriat chuanan inchhir a. “Heti thleng hi kan lo kal tawh a, tunah
zawng LALPA sawi ram luh kan inpeih ta, kan lo tisual a
ni,” an ti a.
A tuk zingah chuan LALPA duhzawnga ngaiin, amah
tihlawm duhin tlang ram bei turin an chhuak ta a. Mosian,
“In hlawhtling dawn lo, ... LALPA chuan a awmpui lo
vang che u, ... LALPA in zui duh si lo va, a pui lo vang cheu” tia a hrilh chungin Amalek leh Kanaan mite bei turintlang ram chu an pan lui hram a. Amalek leh Kanaan
mite chuan an rawn bei a, an hneh a, Horma thlengin an
rawn um a.
He ram run vawi khatnaah hian Thuthlung Bawm
leh Mosia chu an kal ve lo. Thuthlung Bawm an kawl
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 175/790
175NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhung chuan Israel-te hnenah Pathian chu a awm zel
a (7:8-9). Thuthlung Bawm tel lova Kanaan ram luh an
tum pawh khan Pathian malsawmna chuan a zui ta loreng a ni.
Horma awmna lai tak hi hriat chian a ni tawh lo na
a, Beerseba khawchhak lam km. 16 vela hla, tunlaia Tell
el-Meshash lai vela awm nia rin a ni. |henkhat chuanBeerseba hmarthlang km. 19 vela awmah an ngai a,
\henkhat chuan Tell el-Milh, Tell Arad chhimthlang km.
13 vela awm niin an ngai bawk.3
Vawiina kan zirlaiah hian Pathian thutiam ring ngam
lova Israel fate an awm avanga an chunga rorelna lo thleng
kan hmu a. Pathian tihlawmna tur ngaihtuaha Kanaan
ram run hmasak ber chanchin kan hmu bawk a. Pathian
rinngamna leh rilru lamletna tak tak, simna tel lova,
thiltiha thiam inchantir tuma Israel fate ral beihna chuan
mualphona nasa tak a thlen a. Pathian ram zauhna turakan rawngbawlna kawng hrang hrangah hian
Kohhranhote pawhin zir tur kan neih ve ngei a rinawm.
Sawi ho tur
Pathian thutiam (a tiamtu Pathian) ring ngam lova
Israel fate an phunnawinaah hian Pathian lam thlirlo va, mihring lam an thlir vangin Pathian thinurna
an tawng bua niin a lang a. Kan rawngbawlnaah hian,
Pathian rinnaa innghat rawngbawlna pawimawhzia,
zau takin i han sawi ho teh ang u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 176/790
176NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Gordon J. Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Testa-
ment Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.124.
2. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools and
Colleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-
sity Press, 1911, p. 78.
3. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Commen-
tary : Numbers,” Marshall Pickering, Eordinaus Pub-lishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 149.
‘Ka nunna chhalin ka sawi e’ (14:28)
He thu hi lehlin tharah chuan ‘Mi nung ka nih hi’ tia
dah a ni a, zawlneiten Pathian aw an dawn an puan
chhuah dawnin a bul \an nan he thu hi an hmang
\hin.Hri (14:37)
Ram en thlithlaitu zinga a \ha lo zawnga ram
chanchin sawia, mipui tihnualtute chu Lalpa hmaah
hri veia an thih thu kan hmu a. Hri hi Pathianin mi
sualte a hremna hmanrua chauh ni lovin a mite a
tlawh a, an zingah a awm ngei a ni tih lantirna a ni.
Tlang chhipah an han chho va (14:40)
Israel mite chuan ramtiam luh an hlauh avangin
Pathian chuan tlangram lam pan lova Tuipui Sen
pana kir leh turin a hrilh a (14:25); nimahsela, an
sualte inhmu chhuakin tlangram lam chu pan an tum
leh ta tho tih kan hmu a; mahse, chu chu Pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 177/790
177NUMBERS
www.mizoramsynod.org
remtih zawng a ni tawh lo. He thil a\ang hian thil
pahnih hriat tur a awm a; pakhatah chuan simna hian
hun tiam a nei. Esauva pawh khan a fatir nihnaJakoba hnena chaw vawi khat eia a hralh hnu lawkahkhan \ap chungin neih let leh tum mah se fatir
malsawmna erawh chu a chang ta chuang lo tih kan
hmu (Gen. 27). Pahnihnaah chuan heta an thiltih hian
Pathian aw an pawisak lohzia a tarlang. Thlaler lama
kir tura hrilh an nih hnuah tlangram lam pan an tum
a, an thih phah ta zawk a ni.
Horma (14:45)
Israel mite chu Amalek leh Kanaan mite chuan
Horma thleng zaka an um thu kan hmu a. Horma hi
a awmna hmun chiah hriat a ni tawh lo va. Horma
tih hming leh Hebrai \awnga herem tih hi a inzawm
a, a awmzia chu ‘chhe tura hlan’ tihna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 178/790
178NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 20
RAM TIAMA THIL HLAN DAN TUR
Chhiar tur : 15:1-41
Thu vawn : “Israela thlahte bia la, an hnenah, ‘Heti hi ani ang a, ka hruaina tur che u ram in va thlen a, chu miram chhang in ei hun chuan LALPA hnenah then thilhlan
in hlan tur a ni” (15:18,19).
Bung 14-naah khan Israel fate helna leh an helna
avanga Pathian thinurna leh hremna thu kan hmu a.
Vawiinah hian Aigupta a\anga puitling hruai chhuahhote
khan ram tiam an lut ve thei dawn lo va, naupang\hangtharhote Kanaan ram lut turte tan Kanaan ram an
luh huna ram tiama thil hlan dan tur kan zir dawn a ni.
1. Ran hlan dan turte (15:1-16)
Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte bia la,
an hnenah, ‘In awmna tur ram ka pêk che u in thlen huna3
LALPA hnena meia thilhlan, halral thilhlan emaw,thutiam hlen tura inthawina emaw, mahni duh thuathilhlan emaw in kut hunbiah emaw, ran rual zinga mi
emaw, beram rual zinga mi emaw LALPA tana rimtuisiam tur emawa in hlan hun chuan, 4 LALPA hnena a
thilhlan hlantu apiangin chhangphut thilhlan,chhangphut dip mi epha hmun lia thena hmun khat,
hriak hin hmun lia \hena hmun khata hmeh a hlan tur a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 179/790
179NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni; 5 tin, in tur thilhlanah uain hin hmun lia \hena hmun
khat halral thilhlan emaw, inthawina emawa, hlannaah
beram no hming kimin inbuatsaih tur a ni.6
Tin, beram paah chuan chhangphut thilhlan, chhang phut dip miepha hmun sawma \hena hmun hnih, hriak hin hmun
thuma \hena hmun khata hmeh in buatsaih tur a ni. 7 tin,in tur thilhlanah chuan LALPA tana rimtuiah uain hin
hmun thuma \hena hmun khat in hlan tur a ni. 8 Halralthilhlanah emaw, thutiam hlen tura inthawina emaw,
LALPA hnena remna thilhlanah emawa bawngpa in
buatsaih hun chuan, 9 bawngpa hlan rual chuanchhangphut thilhlan chhangphut dip mi epha hmunsawma \hena hmun thum, hriak hin chanvea hmeh in hlan
tur a ni. 10 Tin, in tur thilhlanah uain hin chanve, LALPAtana rimtui meia thilhlan in hlan tur a ni.
11 Chutiang chuan bawngpa te, beram pa te, beram
no a pa te, kel no te an hming kimin tih tur a ni. 12 An tam
dan zir zelin inbuatsaih ang a, an tam dan ang zel chuanin hlan tur a ni. 13 chumi rama piang zawng zawng chuanhetiang zel hian LALPA tana rimtui meia thihlan an hlan
hunin an ti tur a ni. 14 Tin, hnam dang mi in hnena khawsa\hin emaw, tupawh in hnena khawsa zel \hin turte emaw,
LALPA tana rimtui meia thilhlan hlan duh apiang chuanin tih ang takin an ti ve tur a ni. 15 In thlahte thleng atan
mipuite leh hnam dang in hnena awmte tan pawh danangkhat chauh a awm tur a ni; LALPA hmaah hnam
dangte chu nangmahni ang chiah an ni ang. 16 In tan lehin hnena hnam dang awmte tan dan hmun khat leh tih
dan hmun khat chauh a awm ang,’ ti rawh,” tiin.
Kanaan ram tiam Lalpan a hruai thlen hun chuan
Israel fate chuan thilhlan atan bawngpa te, berampachal
te, berampui te, kelte an hmang tur a ni a. LALPA hnenah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 180/790
180NUMBERS
www.mizoramsynod.org
halral thil hlan atan te, mahni duhthua thil hlanah te,
kut nikhuaa thil hlanahte an hmang tur a ni.
Halral thil hlan atan beram emaw kel emaw an hmanchuan ran pakhat zelah buhbâl thil hlan tur chhangphut
kg. khat leh olive hriak litre khat, leh in tur thil hlan tur
uain litre khat nen an rawn keng tur a ni. Berampachal
an hman chuan buhbâl thil hlan tur chhangphut kg. hnihleh Olive hriak litre khat leh a chanve, leh in tur thil
hlan tur uain litre khat leh a chanve an rawn keng tel
bawk tur a ni.Halral thil hlan atan bawngpa an hman chuan
chhangphut kg. thum, olive hriak litre hnih leh uain li-
tre hnih an rawn keng tel tur a ni.
Bawngpa te, berampachal te, berampui te leh kelte
an hlan rualin pakhat hisap zela an hlan tel tur chu an
ran hlan tam dan azir zelin thil dang pawh an telh tam
tur a ni. Heng thilah hian Lalpa hmaah mikhual leh
khawtual an thuhmun vek a, tih dan thuhmun an hmang
tur a ni.
LALPA hnena an ran hlan azirin buhbâl thilhlan leh
in tur thilhlan tel turte a danglam a. Hetiangin:
Ran hlan Buhbâl thil hlan In tur thil hlan Wine Olive hriak
Chhangphut
Beramno 1.5 kgs (1/10 Ephah) .5lit (1/4 hin) .5lit (1/4 hin)
Berampa 3 kgs (2/10 Ephah) .8 lit (1/3 hin) .8 lit (1/3 hin)
Bawngpa 4.5 kgs (3/10 Ephah) 1 lit (1/2 hin) 1 lit (1/2 hin)
Hin 6 hi Ephah 1 a ni a, chu chu litre 15 vel a ni.
Kanaan mite leh Grik mite inthawinaah pawh buhbâl thil
hlan leh in tur thil hlante hi an hlan tel ve \hin.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 181/790
181NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Ei tur thil hlan turte (15:17-21)
17 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 18 “Israela thlahte bia
la, an hnenah, ‘Heti hi a ni ang a, ka hruaina tur che uram in va thlen a, 19 chu mi ram chhang in ei hun chuan
LALPA hnenah then thilhlan in hlan tur a ni. 20 In chhang hmeh hmasak ber zinga mi hlawm khat chu then
thilhlanah in hlan tur a ni: hruiha mi then thilhlanah inthen angin in then tur a ni. 21In thlahte thlengin in chhang
hmeh hmasak ber chu LALPA hnena then thilhlan atan
in hlan zel tur a ni.Hei hi Kanaan ram luh huna thil hlan dan tur dang
chu a ni leh a. Israel faten Kanaan ram an thlen hunah
an buh thar hmasa an ei hun chuan LALPA hnena hlan
tur an dah hrang tur a ni a. An barli thar hmasa a\anga
chhang siam hmasak ber tlang khat LALPA hnenah an
hlan tur a ni. Kumkhuain an chhang siam hmasak tlang
khat chu LALPA hnenah an pe ziah tur a ni.
Helaia thil hlan sawina \awngkam hi Hebrai \awng
chuan ‘trumah’ tih a ni a. Puithiam hnena chhang hlan
sawina a ni (cf. Lev. 7:32; Num. 18:8f). Thuthlung Hluiah
hian sawma pakhat pek thin bâkah thlai thar hmasa
Pathian hnena pek tur a ni a. Chutiang chuan nau piang
hmasa te, ran piang hmasa te, thlai thar hmasate chu
Pathian ta an ni a, Pathian hnena hlan tur an ni (Exod.22:29-30; 23:19). Hengte hi Puithiam hnena pek an ni a,
inthawinaa hlan tur an ni a, duh chuan tangkaa tlan
chhuah theih an ni. Temple pahnihna chhiat hnu pawh
khan an la ti chhunzawm zel a. Inah miin barli thar hmasa
chhang a siamin Lalpa pual a dah hrang zel a. Chutiang
chuan in tin leh chhungkaw tin chu Pathian biakna hmun
a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 182/790
182NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Sual thawina thil hlan leh hremna (15:22-31)
22,23 Tin, heng thupêk zawng zawng LALPAN Mosia
hnena a sawi, LALPAN thu a pêk tirh a\anga in thlahtethleng atana Mosia hmanga thu a pêk zawng zawng che
u hi in pawm lohva in bawhchhiat chuan, 24 hetiang hi ani ang a, pungkhawmhovin hre lova tihpalh a nih chuan
pungkhawmho zawng zawng chuan halral thilhlanLALPA tana rimtuiah bawngtuai pakhat an hlan ang a,
a dan pangngai angin chhangphut thilhlan leh in tur
thilhlan nen, sual thawi nan kel pa pakhat an hlan telbawk tur a ni. 25 Tin, puithiamin Israela thlah pungkhawmzawng zawng tan remna a siam ang a, ngaihdam an ni
ang, tihpalh a nih avang leh an thilhlan, LALPA tanameia thilhlan leh an tihsual aiah sual thawina an hlan
tak avangin; 26 Israela thlah pungkhawm zawng zawngtechu ngaihdam an ni ang a, an zinga hnam dang awmte
pawh; mipui zawng zawngin an tihpalh a nih a vangin.
27 Tin, miin hre lovin thil a tihsual chuan sual thawinan kel nu pakhat kum khat mi a hlan tur a ni. 28 Hre lova
LALPA hmaa tisualtu tan chuan puithiamin remna asiam tur a ni; tichuan ngaihdam ani ang. 29 Hre lova
tisualtu tan, Israela thlah, chu rama piangte tan leh hnamdang mi an zinga awmte tan pawh dan angkhat in nei
tur a ni. 30 Amaherawhchu hre reng sia tilui chu chu rama
piang emaw, hnam dang emaw pawh ni sela LALPAsawichhia a ni a; chu mi chu a chipuite zing ata tuithlartur a ni. 31LALPA thu chu a hmusit a, a thupêk chu a
bawhchhiat avangin, chu mi chu tuithlar hlauh tur ania, a khawlohna mawh chu a phur ang,’ ti rawh,” tiin.
Mosia hnena LALPA thupek hi tuin emaw, hnam
pumin emaw chinchang hriat loh vanga thil an lo tihsual
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 183/790
183NUMBERS
www.mizoramsynod.org
palh chuan halral thil hlan atan bawngpa an hlan tur a
ni a. Sual thawina thil hlan atan kelpa an hlan tel bawk
tur a ni. Puithiam chuan hnam pum sual chu a thawi anga, ngaihdam an ni tawh ang. An zinga hnam dang zawmvete nen lam ngaihdam an ni ang.
Mi malin hre lova thil sual a tih palh chuan, sual
thawina thilhlan atan kel no, a nu, kum khata upa a hlantur a ni. Puithiamin maichamah sual thawina thil hlan a
tihsak ang a, ngaihdam a ni tawh ang. Mi malin emaw,
hnam pumin emaw, thil tihsual palh thuah Israel-te lehan zinga hnam dang awm ve te pawhin he dan hi an zawm
tur a ni.
Tu pawh, hre reng chunga thil tisual chu, LALPA
sawichhia a ni a, tihhlum ngei tur a ni a; a sual mawh
chu a phur ang.
Helai thu hlawm hi hmanlai Juda-te thurochhiah
(tradition)-ah chuan hre lova milem biakna suala tlute
chungchang sawinaa ngaih a ni a; mahse, tlai khawhnuah
huap zau zawka hman tak niin hrilhfiahtute chuan an
ring a ni. An zinga hnam dang a ngheta awm vete pawh a
huam vek a ni. Hre reng chunga thil tisual luite tan
ngaihdamna a awm lo. LALPA zah lohna leh thu awih
lohna a nih avangin an zing a\anga tihboral tur a ni.
Chinchâng hriat loh vanga tihsual palh pawh thawi a ngaia. Tum reng vang ni lova tisual palh, thil serh khawih
palh emaw, bawlhhlawh laia inbiakna buka kal palh
emaw te hian mi zawng zawng a tikhawlo thei a.
Chuvangin, an vaiin sual ngaihdamna an mamawh a ni
(Lev. 4:27-31).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 184/790
184NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Chawlhni bawhchhia hremna (15:32-36)
32 Israela thlahte thlalera an awm lai chuan mi
pakhat chawlhnia thing fawm hi an hmu a. 33 A thing fawm hmutute chuan Mosia leh Arona leh mipuiho hnenah
chuan an hruai a. 34 Engtia tih tur nge tih la puan loh anih avangin tan inah an khung a. 35 Tin, LALPAN Mosia
hnenah, “Chu mi chu tihhlum ngei ngei tur a ni,daipawnah mipui zawng zawng chuan lungin an deng
tur a ni,” a ti a. 36 Tichuan LALPAN Mosia thu a pêk ang
chuan mipui zawng zawng chuan daipawnah an hruaia, lungin an denghlum ta a.
Chawlhni (Sabbath) chu hapta tina hahchawlhna ni
a ni a. Zirtawpni tlai ni tlak chiah a\angin a in\an a, a
tuk Inrinni tlai ni tlak chiahah a tawp leh a ni. Sabbath
tih hi Hebrai \awng a ni a, ‘titawp’ emaw ‘chawl’ emaw
tihna a ni. Tunlai Juda-te ang bawkin hmanlai Israel-te
chuan he ni hi Pathian biak nan an hmang a, an hnathawhan chawlhsan \hin a ni.
Israel-te thlalera an awm lai khan, mi pakhatin
chawlhni bawhchhiain Sabat niah thing a fawm a. Mosia
te, Arona te leh pung khawmho hmaah an rawn hruai a.
Engtia tih tur nge tih a chian mai loh avangin ripah an
khung phawt a. LALPA thupek angin daipawnah an hruai
a, vantlangin lungin an denghlum ta a ni. Israel-te zingahhian lunga denhlum hi mi sual hremna tlanglawn tak a
ni. Pathian dan bawhchhia, Sabbath serh lo ang chite
hremna chi khat a ni. An chenna hmun (camp) vawn
thianghlim nan camp pawn lam, daipawnah an denghlum
\hin (Lev. 24:12,23).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 185/790
185NUMBERS
www.mizoramsynod.org
5. Pehbuk siam tura thupek (15:37-41)
37 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 38 “Israela thlahte
hnenah, an thlahte thlenga an puan hmawrah a fem siamtur leh, a hmawr tin, femah a dum pâwl dah turin ti rawh:39,40 chu mi fem chu in en \hin a, LALPA thupêk zawng zawng in hriat renga in zawm nan leh nawhchizuara in
awm thin anga in thinlung duhzawng leh in mit la zâwng uma in awm loh nan leh ka thupêk zawng zawngte chu in
hriat renga in zawm a, in Pathian tana in thianghlim
theih nan a ni.41
In Pathian ni tura Aigupta ram atahruaichhuaktu che u LALPA in Pathian ka ni. Kei hiLALPA in Pathian chu ka ni,” tiin.
LALPAN Mosia hnenah Israel-te chu, an silhfen tlang
kila, la dumpawl hmanga pehbuk siam turin a hrilh a. Chu
chu kumkhuaa an tih \hin tur a ni. Chu pehbuk chuan Lalpa
thupekte chu a hriat chhuahtir ang a, a thupek zawng
zawng zawm tur an nih te, a tana invawng thianghlim tlattur an nihte a hriat chhuahtir \hin ang. LALPA chu an
Pathian ni tura Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu a ni.
Pehbuk hi an kal zawnga che suau suau theiin an siam a,
chu chu Pathian thupek leh dante zawm tur an nih hriat
chhuahtirtu a ni. Tunlai thleng pawhin Juda-te \awng\aina
puanbahah chuan pehbuk hi a la awm zel a ni. Synagog-ah
chuan mipa kum 13 chin chung lamte chuan thawmhnaw
bik a kil lia pehbuk awm, a lai kua, chumia lu rawlh aawm lam leh hnung lama inbang liam ‘tallith’ an tih chuan ha vek a ni.2 Deut 22:12-ah chuan “I puan sin kil liah
pehbuk siam thin ang che” tia thupek a ni.
Vawiina kan zirlaiah hian thil hlan dan tur chi hrang
hrang – Ran, buhbâl leh in tur thil hlante kan hmu a.
Pathian hnena thil hlan chungchangah hian Kohhranhote
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 186/790
186NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hian \hanna tur kan neihte zir chhuak belh \heuh thei
ila a lawmawm hle ang.
Sawi ho tur
Ram tiama thil hlan dan tur kan zir a. Thuthlung
Hluiah hian Sawma pakhat bâkah, thlai thar hmasa,
nau piang hmasa, leh ran piang hmasate chu Pathianta, Pathian hnena hlan tur an ni a. Keini ho zingah
hian sawma pakhat tal hi chu Kohhran chhungkawtinte hian Pathian ta a nih ang hian pek vek tur a ni
dawn lawm ni? I han sawi ho teh ang u.
END NOTES
1. Gordon J Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Testa-
ment Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.128.
2. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools and
Colleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-
sity Press, 1911, p. 84.
LALPA tan rimtui (15:3)
Ramtiam an thlen huna Lalpa hnena thilhlan tur
hrang hrangte chu Israel mite hriattir an ni a, chung
thil hlan rimte chu Lalpa lawm zawng tak a nih thu
kan hmu a. Hei hian Lalpan anmahni leh an thilpekte
chu a pawm ngei a ni tih a kawk. Tun thleng hian
Kohhran \henkhatah chuan an inkhawmna inah
Pathian an biak laiin thil rimtui an hal \hin. Tirhkoh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 187/790
187NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Paula chuan Krista inpekna chu Pathian tana rimtui
a nih thu a sawi (Eph. 5:2)
Sual chi hnih (15:22-31)
Helaiah hian tihsual chi hnih kan hmu a; tihsual palhleh hre reng chunga tihsual te. Hnam pum puiin
emaw, mi malin emaw Lalpa laka thil an tihsual palh
chuan puithiamin sual thawina a hlan a, an sualte
ngaihdam a ni \hin. Nimahsela hre reng chunga
tihsual erawh chu ngaihdam theih a ni lo va, tihhlum
tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 188/790
188NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 21
KORA LEH A |HIANTE HELNA
Chhiar tur : 16:1-35
Thu vawn: Chuvang chuan nang leh i pâwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Aronahian engnge maw a tih a, a chungah hian in phunnawi?”
a ti a (16:11).
Vawiinah hian Kora leh a \hiante helna thu kan zir
dawn a. Bung 16 hi \um hnih zirah kan hmang dawn a
ni. Pathian ring ngam sela chu, Kades Barnea a\ang khan
Kanaan ram lut nghal mai thei tur an ni tawhin a lang a.Mahse, Kanaan ram luh an hnial a, an duh lo va. Bung
33-na lam kan en chuan Israel faten thlaler zin kawnga
an hmun tlawh hrang hrangte kan hmu a. Bung 15-19
kan chhiar chuan Kades Barnea an lo luh leh kum thleng,
kum 38 chhunga an thil tawh hrang hrangte kan hmu
bawk a. Kora leh a \hiante helna hi thil thleng hrang
hrang zinga \ha lo ber a ni hial awm e. Chu chu i han zir
dawn teh ang.
1. Kora leh a \hianten Mosia an phiar (16:1-3)
Levia fapa Kohatha, chu mi fapa Izara, chu mi fapa
Kora chu Eliaba fapate, Dathana leh Abirama leh Peletha fapa Ona, Reubena thlahte nen chuan mite an hruai a:2 Israela thlahte, mi lar deuh deuh mipui zinga hotu,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 189/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 190/790
190NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lamah Reubena pawlho an awm a. Kohatha thlahte hi
Biak bûk chhim lama awm an ni bawk a. Mosia leh Arona
beihnaah pawh hian \ang tlang awm tak pawh an ni.2. Mosia chhanletna (16:4-19)
4 Chu chu Mosian a han hriat chuan a bawkkhup a:5 tin, Kora leh a pâwlte zawng zawng hnenah chuan,“Naktuk zingah LALPAN a tate leh a thianghlimte chu
tilangin amah va hnaih turin a ti ang, a thlante ngei chuamah va hnaih turin a ti ang. 6 Heti hian ti rawh u,
naktukah mei laknate keng ula, 7 chutah chuan mei dahula, LALPA hmaah rimtui phul rawh u; tin, LALPAN a
thlan apiang chu a thianghlim ang: Levia fapate u, in induhem mai,” tiin a sawi a. 8 Tin, Mosian Kora hnenah, “Nangni
Levia fapate u, ngaithla rawh u, 9,10 LALPA biak bûkarawngbawla, mipuite hmaa an rawngbawla, ding tura
Israelte Pathianin amah hnaih tura Israel mipuite zing
ata a tihhran che u leh Levia fapa in unaute zawng zawng nena amah hnaih tura a awmtir che u hi thil te thamah inngai a ni maw, puithiam nihna in la zawn cheu? 11Chuvang
chuan nang leh i pâwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Arona hian engnge maw a tih a, a
chungah hian in phunnawi?” a ti a.
12 Tin, Mosia chuan Eliaba fapa Dathana leh Abirama
a kohtir a: anni chuan, “Kan lo chho vang;13
thlalera mitihlum turin hnutetui leh khawizu luanna ram ata minhruai chhuak hi thil te tham em ni? Kan chungah i intilal
lehnghal si. 14 Hnutetui leh khawizu luanna ramah minhruai lut lo va, lo leh grêp huan ro tur min pe bawk hek lo:
hengho mitte hi chawl i phulsak dawn em ni? An lo chholo tawp ang,” an ti a. 15 Tichuan, Mosia chu a thin a rim ta
hle mai a, LALPA hnenah, “An thilhlan chu pawm suh:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 191/790
191NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an sabengtung chu pakhat mah ka la lo va tumah ka tina
hek lo,” a ti a. 16 Tin, Mosian Kora hnenah chuan,
“Naktukah nang leh i mi pungkhawmho, nang nen, anninen, Arona nen LALPA hmaah lo awm rawh u; 17 tin, anmei lakna keng \heuh sela, rimtui phul sela, LALPA
hmaah mei lakna \heuh, mei lakna 250 chu rawn keng rawh se; nang leh Arona pawhin in mei lakna keng ve ve
rawh u,” a ti a. 18 Tichuan mi tinin an mei lakna chu ankeng a, mei an dah a, rimtui an phul a, Mosia leh Arona
te nen inbiakna Puan In kawngkaah chuan an va ding a.19 Tin, Kora chuan mipui zawng zawng chu anmahnidodalin inbiakna Puan In kawngkaah chuan aawmkhawmtir a: tin, mipui zawng zawng chungah chuan
LALPA ropuina a lo lang a.
Kora leh a \hianten a ruala Mosia leh Arona an rawn
hnial takah chuan Mosia chu a bawkkhup a, a \awng\ai
a. Kora leh a \hiante hnenah chuan ‘Naktuk zingah
LALPA chuan ama tate chu a rawn tifiah mai ang; a mithlante chauh Maichama an lo kal a phal dawn a ni’ tiin
an meilawh kenga meiling daha a tuk zingah LALPA
hmaa rimtui hal turin a hrilh a. LALPA chuan tu nge a
thlan kan hre mai ang. Nangni Levia thlahte hi a ni inlek
lu ta chu’ tiin a chhang let a. Mosia chuan Kora hnenah,an hna, LALPA biak bûka rawngbawl te, thil \ul apiang
mipui lo tihsak tura serhhran an nihna chu chanvo ropui
tak a nih thu a hrilh a. Puithiam nih leh zel tuma amah
Arona chunga an vui chu Pathian laka vui an ni tih a
hriattir a.
Mosian Dathana leh Abirama a ko va, anni chuan, “Kan
lo kal lo vang, khawizu leh hnutetuia luang ram ata hetiang
thlaler hmuna thi mai tura min hruai chhuak hi thil nep
tak em ni? I intilal hle lehnghal a... meng ve reng si min
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 192/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 193/790
193NUMBERS
www.mizoramsynod.org
25 Tichuan, Mosia chu a tho va, Dathana leh Abirama te
hnenah chuan an va kal a; Israelho upate chuan an zui
a.26
Tin, pungkhawmho hnenah chuan, “Heng misualho Puan In a\angte hian chuak rawh u khai; an engmah hikhawih suh u, chuti lo chuan an sualna zawng zawngah
hian in tel ve dah ang e,” tiin a sawi a. 27 Chutichuan Korate, Dathana leh Abirama te buk ata chu an chhuak ta
sung sung mai a; tin, Dathana leh Abirama te chu an puan in ata an lo chhuak a, an puan in kawngkaah chuan
an nupui te, an fapate, an fanau te te te nen an ding a.28 Tin, Mosian, “Keima rilru puak chhuaka tih a ni lo va,heng thil ti tur hian LALPAN min tir a ni tih hemiahhian an hria ang. 29 Heng mite hi mi zawng zawng thih
dan ang mai bawka an thih a, mi zawng zawngte hremang bawka hrem an nih chuan Pathianin mi tir lo a ni
ang a. 30 LALPAN thil \har a siam a, leiin a ka a an a,anmahni leh an ta zawng zawng a lem a, Seol-ah a nunga
an luh erawh chuan heng mite hian LALPA an lo ngainepa ni tih in hria ang,” a ti a.
31Tin, heti hi a ni a, chung thu zawng zawng chu a
sawi zawh chuan an hnuai lei chu a lo khi chat ta phukmai a; 32 tichuan lei chuan a ka a ang a, an chhûngkuain
Kora mite zawng zawng, an bungrua zawng zawng nen alem ta vek hlawm a. 33 Chutichuan anmahni leh an ta
zawng zawng chu Seol-ah chuan a nung chungin an pilta vek a, lei chuan a ka a chip hnan a, pungkhawm zing
ata chu an boral ta a. 34 Tichuan an vela Israel mi zawng zawngte chu an au thawmah chuan an tlan darh a, “Leiin
min lem ve dah reu reu vang e,” an ti a. 35 Tin, LALPAa\angin mei a lo chhuak a, rimtui hlantu mi zahnih leh
sawmngate chu a rawn kanghlum ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 194/790
194NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPA ropuina a lo lang leh a (cf. 14:10). LALPA
chuan Mosia leh Arona te chu an himna tura mipui zing
a\anga insaseng turin a hrilh a. Mosia leh Arona chuanbawkkhupin mipui tan Pathian hnenah, “Aw, Pathian,mi tin nunna hnar i ni a, mi pakhat sual avangin mi zawng
zawng chungah i thinur dawn em ni?” tiin an \awng\aisak
a. An \awng\aina chhan nan chuan LALPA chuan Mosia
hnenah, mipui chu Kora, Dathana leh Abirama te buk
a\anga insaseng turin a hrilh a. Tichuan, Mosia chu
Dathana leh Abirama hnenah a kal a, Israel hruaituten
an zui a. Mosia chuan mipui hnenah heng mite hi thihdan pangngaia an thih a, danglam deuhva hrem an nih
loh chuan (LALPAN) min tir a ni lo vang. LALPA hian
thil la hriat ngai loh a rawn tih a, lei a khik phuk a, an
thil neih zawng zawng nen a nung chunga mitthi khuaa
an chhuk chuan heng mite hian LALPA chu an hnawl
ngei tihna a ni ang, a ti a. A sawi zo hman chiah a, Dathana
leh Abirama awmna lei chu a kak phuk a, an chhungte
leh Kora-ho mi dangte pawh chu an neih zawng zawng
nen an tla pil ta vek a ni. An neih zawng zawng nen mitthikhuaah an chhuk ta a, an pil bo ta a. Chuta awm ve Israel
mite chuan, an hlau va, “Tlan rawh u, kan tla pil ve mai
ang e,” an ti a. LALPA chuan mei a rawn tir a, rimtui
haltu mi 250-te chu a rawn kanghlum ta vek a.
Zirtu \henkhat chuan Mosia chunga helna pahnih
Kora helna leh Reubena thlah (Dathana leh Abirama)
helna sawi pawlh niin an hria a.1 Hetiang deuh hian an
thliar hrang a.
(1) Kora helna, chang 1(a), 2(b)-11, 16-24, 27a, 35;
(2) Dathana leh Abirama helna, chang 1b-2a, 12-15, 25-
34 tiin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 195/790
195NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 16 bul lam changahte hian sawi pawlh a ni
lehzual a ni. Kora leh a zuitute hian LALPA hnaih tura
hruaitu \henkhat thlan chhuah bik hi an dodal a. Hengteavang hian Kora pawlte hian puithiam nihna an chuh a,Pathian thinurna an tawng baw ta a ni.
Sawi ho tur
Vawiina kan Zirlaiah hian hruaitu leh hotu bikte
chunga helna kha Pathian laka helna anga sawichhuah a ni a. Tuna kan Kohhranah hian a la dik
chho ve zel ang em? Han sawi ho teh u.
END NOTES
1. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Published
by Theological Publications in India, 1968, p. 92.In induh em mai (16:3)
Mosia leh Arona te chu Levia chi Kora te, Reubena
thlah Dathana leh Abirama te leh hruaitu 250 rualten
itsikin helsan zai an rel a. Hetih laia an helna chhan
ber hi dinhmun sang thikna avang a ni ber a, chu
chu Pathianin Sinai tlanga dinhmun hrang hrang a
ruahman dodalna a ni (Num. 3-4).
Seol (16:30)
Mitthi khua hi Hebrai \awng chuan ‘Seol’ a ni a, Grik
\awng chuan ‘Hades’ tih a ni. Hmanlai Israel ram
leh a chhehvelah chuan khawvel hi chhawng thum
angin an ngai a; van, lei leh leihnuai te. Leihnuai
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 196/790
196NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan tuifinriat zau tak hi a huap a, chumi hnuaiah
chuan ‘Mitthi khua’ (Seol) hi awmin an ring a, chu
chu mitthi tawhte chenna hmunah an ngai. Seol chukhuarkhurum, hmun thim, changpat leh bawlhlawhakhat a ni a (Jb. 17:13-16). Mitthi khuaah chuan
Pathian hriatna leh chawimawina a awm tawh lova
(Sam. 6:6), hnathawh te, ngaihtuahna te, hriatna te
leh finna te a awm tawh lo (Ez. 9:10). Hei bâkah hian
Seol hian chanchin tam tak a nei.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 197/790
197NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 22
HEL HMANGTE LAKA NGILNEIHNA
Chhiar tur : 16:36-50
Thu vawn : Tin, Arona chuan Mosia sawi ang chuan akeng a, pungho zingah chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hrichu mipui zingah chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a
phul a, mipui tan chuan remna a siam a. 48 Mitthi leh minung inkârah a ding a, hri chu a kiang ta a (16:47,48).
Zirlai hmasaah khan Kora leh a \hiante helna thu
kan zir a. Kora leh a \hiante kha Mosia leh Arona laka
hel angin kan zir naa, a nihna takah chuan Pathian lakahel an ni ber. Chuvangin, Pathian hremna rapthlak tak
an tawk a. Vawiinah hian chutiang mi, helhmangte laka
ngilneihna thu kan zir dawn a ni.
1. Kang hlum tate mei lakna (16:36-40)
36 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 37 “Nangin mei chu
tidarh la, puithiam Arona fapa Eleazara chu mei ata meilakna te chu la chhuak turin hrilh rawh, thil thianghlima ni si a: 38 anmahni nunna chunga sualho mei laknate
pawh chu la la; tin, maichâm khuhna thlengah chher nirawh se: LALPA hmaa hlan a ni a, chuvangin a
thianghlim a ni; chu chu Israela thlahte tanachhinchhiahna a ni ang,” tiin. 39,40 Tin, puithiam Eleazara
chuan kangho dar mei laknate chu a la a, Israela thlahte
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 198/790
198NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tana hriatrengna te, Arona thlah ni lo hnam dang reng
reng, LALPA hmaa rimtui hal tura an kal hnaih loh nan
te, Kora leh a pâwlte anga an awm loh nan te, Mosiahmanga a hnena Lalpan a sawi ang chuan maichâm khuhnan an chher ta a.
Hebrai Bible-ah chuan tuna kan zir tur (16:36-40) hi
Bung 17-na bul \anna a ni. Kora leh a \hian, kang hlumtate dar mei lakna ken chu Eleazaran a chhar khawm a.
LALPAN Mosia hnena a sawi angin maicham chhinah a
siam a. Hei hi Israel mite tana ‘chhinchhiahna’ tur a ni. Arona thlahte tih loh chuan LALPA tan maichamah
rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni.
An hal chuan Kora leh a fate ang khan an thi ve mai ang.
Helai thuhlawm hi chang 7b-11, 16f, 19-21
chhunzawmna, LALPA chuan tunge a thlan tihfiahna kha
a ni a. Puithiamte chu Levia chite aia chungnung, Pathian
thlan an ni tih fiahna a ni. Heng mei laknate la khawmamaicham chhina siam tura Eleazara tih a nih chhan hi,
puithiam lal Arona tan mitthi te leh an thuamhnaw
khawih a remchang lo niin a lang (Lev. 21:10f). Sinai
tlanga Pathianin maicham siam tura a tih lai khan
maicham chhin kha Bezalela khan a siam vek a (Exod.
27:2; 38:22). Arona thlahte chauhin Lalpa tan maichamah
rimtui an hal tur a ni a, Maicham chhin chu mi dangin an
khawih ve tur a ni lo tih hriattir nan an hmang ta a. Is-rael fate tan chhinchhiahna leh vaukhanna a ni ta a ni.Miin thil an tihsual zel lohna tura hmuh theih
chhinchhiahna hmanrua hi Numbers bu hian a dah
pawimawh hle. (cf 15:38-41, 17:10, Exod. 13:9; 31:13,17;
Deut. 6:8; 11:18; Jos. 4:7).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 199/790
199NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Mosia leh Aronan mipuite an hum (16:41-50)
41 Nimahsela a tukah chuan, “LALPA mite in tihlum
a ni,” tiin Israela thlah mipui zawng zawng chu Mosialeh Arona chungah an phunnawi a. 42 Tin, heti hi a ni a,
Mosia leh Arona chunga mipui an pun khawm lai chuaninbiakna Puan In lam chu an hawi a; tin, ngai teh,
chhumin a rawn khuh a, LALPA ropuina a lo lang a. 43 Tin,Mosia leh Arona chu inbiakna puan in kawtah chuan an
lo kal a. 44 Tin, LALPAN Mosia a bia a. 45 Heng mipui zing
ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawn tihboral thut theihnan,” tiin. Tin, anni chu an bawkkhup a. 46 Tin, Mosian Arona hnenah, “I mei lakna keng la, maichâm ata mei
dah la; rimtui phul la, mipui hnenah kalpui thuai la, antan remna siam rawh: LALPA hnen ata thinurna a lo
chhuak a ni; hri a leng \an mek a ni,” a ti a. 47 Tin, Aronachuan Mosia sawi ang chuan a keng a, pungho zingah
chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hri chu mipui zingah
chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a phul a, mipui tanchuan remna a siam a. 48 Mitthi leh mi nung inkârah ading a, hri chu a kiang ta a. 49 Tichuan, Kora chungchang
thua thite tiam lovin hri-a thi zawng zawng chu singkhatleh sangli leh zasarih an ni.50 Tin, Arona chu inbiakna
Puan In kawngkaa Mosia hnenah chuan a let leh a,tichuan hri chu a kiang ta a.
Thu awih loho chunga Pathian rorel dan leh hremdan Israel mipuite khan an hmu nain, khâng thu awih lohelhote kha mipuiin lainatin an khawngaih hle a. Mosia
leh Arona kha demin thiam loh an chantir a. “LALPA
mite in tihlum a ni” (16:41) tiin. Mosia leh Arona kha an
zim luai luai a ni. Chutih lai chuan inbiakna puan in chu
chhumin a khuh a, LALPA ropuina chu a lo lang a, Mosia
leh Arona chu inbiakna puan in kawtah an va kal a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 200/790
200NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pathian chuan thu awih lo mipui pung khawmhote chu
tihboral nghal vek a duh a, Mosia leh Arona chu
inthiarfihlim turin a ti a. Mahse, an pahnih chuan hmailei siin an kun a, Mosia’n LALPA thinurna lo thleng ahmuhin hmanhmawh takin Arona chu mipuite sual thawinan rimtui hal turin a tir a. Mosia thu angin Arona chumipui zingah a va kal a, hri an lo vei nual tawh a. Aronachuan rimtui halin mipui sualna chu a thawi ta a. Thi lehdamte inkarah a ding a, hri chu a kiang ta a ni. Mi 14,700
an thi hman a. Mipuite tihlumtu hri hi eng hri nge tih
sawi chian a ni lo va. Bible-ah thu awih lote hrem nanLALPAN hri a hmang \hin tih hmun hrang hrangah kanhmu (Exod. 9:15; Lev. 26:14,15; Num. 12:9-12; 14:36-37;
25:1-9; Deut. 28:21-27; II Sam. 24:1-17; Jer. 14:11,12).
Chu ai mah chuan, a ziaktu hian puithiam ni lovininthawina hlan a thian loh laiin puithiam chuan hetiang
hian hmanhmawh thilah pawh a hlan mai a ni tih a lantir
duh zawk pawh a ni thei bawk. Pathian thinurna thu sawichhuah tawh chu puithiam rawngbawlna chauhvin atidanglam thei a ni (cf. II Chro. 19:2).
1
Tunlai Kohhranah chuan Mosia leh Arona te ang takhi an awm tawh lo va. Tirhkoh Paula pawh kha Pathianin
thuneihna a pe a ni tih pawm thei lo an awm bawk (IITim. 1:15). Hebrai 13:7-(lehlin thar) ah chuan, “In hotute,
Pathian thu lo hrilhtu che u chu hre reng ula, an lokhawsak dan ngun taka ngaihtuahin an rin dan zir rawh
u” tih kan hmu.
He zirlaiah hian hruaitu leh hotute thu awihharsatzia kan hria a. Pathian hremna rapthlak tak tuarhnu pawhin an la hmin chuang lo a ni a. Lehlamah chuanhotute thu awih \hatzia leh pawimawhzia a lang fiah hlebawk a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 201/790
201NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Hruaitu Mosia leh Arona te hian anmahni chunga hel
leh zim tuau tuautute tan hmai lei sia Pathian hnena anngensak thei hi a ropui hle mai a. Kohhrana hruaitutehian Mosia leh Arona te nun a\anga zir tur kan neihapiang te, kan hriat ang ang i han sawi ho teh ang u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies,“The New Century Bible Commen-
tary : Numbers,” Marshall Pickering, EordinausPublishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 180.
Maicham khuh nan (16:39)
Kang hlum tate dar meilakna zawng zawngte chu Arona fapa Eleazaran Lalpa thu angin maicham khuhnan, maicham chhin atana a siam thu kan hmu a,chu chu Israel miten Pathian \ihbaiawmzia an hriat
theihna tur atana chhinchhiahna a ni. Exodus 27:2lamah chuan a tir a\ang rengin maicham ki palitechu dar pheka tuam vek tur a nih thu a chuang. Helaithu erawh hi chuan Arona leh a fate chauh lo chuantu mahin maichamah Lalpa tan rimtui an hal tur ani lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni.
“Lalpa mite in tihlum a ni” (16:41)
Lalpan helhmangte a hrem tuk (a hrem ni dawt) ahchuan Israel mipuite chuan Mosia leh Arona deminhe thu hi an sawi a. Hei hian a hma ni maia Lalpathiltih an theihnghilh hman der tawh a ni tih atilang. Chu ai maha pawi zawk chu helhmangtehremna kha Pathian tih a nih an rin lohna kha a ni.Hei vang hi a ni ang Lalpan an vaia tihhlum vek atum ni (16:45).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 202/790
202NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 23
ARONA TIANG
Chhiar tur : 17:1-13
Thu vawn : 5 Tin, heti hi a ni ang a, ka mit thlan turatiang chu a chawr ang a: tichuan Israela thlahte
phunnawina, i chunga an phunnawina hi ka tireh dawn
a ni,” tiin (17:5).
Mihringin Pathian tluka awma, Amah ang nih an duh
avangin sualah an tlu ta a. Israel fate Kanaan ram panna
kawngah pawh hian Pathianin anmahni hruaitu tura a
pek Mosia leh Arona dinhmun an chuhpui a, an hel a,rapthlak taka tuarin an thih phah a ni. Puithiam nihna
dinhmun an chuh buai tawh lohna turin Pathian chuan a
mi thlan hriattir a duh a. Zirlai hmasaah khan Arona
thlahte tih loh chuan maichamah LALPA tan rimtui an
hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna turin kang hlum
tate meilakna kha langsar takin maicham chhinah an
hmang a. Puithiam dinhmun an chuh buai tawh loh nan
Pathianin Israel fate zîngah puithiam hna thawk tur a
thlan thu kan zir dawn a ni.
1. Tiang hmanga entîrna (17:1-5)
Tin, LALPAN Mosia a bia a. 2 “Israel thlahte bia la,an chhûngkaw tin pualah tiang pakhat \heuh zel, an
chhûngkaw zir zela an puipate zawng zawng zat tiang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 203/790
203NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sâwm leh pahnih la la; tin, an tiangah chuan an hming
\heuh ziak rawh. 3 Tin, Levia tiangah chua Arona hming
ziak ang che: an chhungkaw tin atan tiang pakhat zel ani tur a ni. 4 Tin, kan inbiakna, inbiakna Puan Inthuhriattirna hmaah chuan i dah tur a ni. 5 Tin, heti hi a
ni ang a, ka mi thlan tura tiang chu a chawr ang a:tichuan Israela thlahte phunnawina, i chunga an
phunnawina hi ka tireh dawn a ni,” tiin.
LALPAN Israel mite hnenah, a rawngbawl turin
Levia chite a thlang a ni tih hriattir leh a duh a. A thlandan turah chuan, tiang sawm leh pahnih, hnam tin
hruaituten tiang pakhat \heuh an rawn la ang a, tiangah
chuan an hming an ziak \heuh ang. Levia chite tiangah
chuan Arona hming ziak tur a ni a. Mosia chuan
Thuthlung Bawm hmaah tiangte chu a dah vek a. LALPA
chuan, “Ka mi thlan chu tu ber hi nge nia in hriata, tu
mah in vui tawh loh nan ka mi thlan tiang chu ka chawrtir
dawn a ni,” (lehlin thar) a ti a.
Hnam tin aiawh tiang an dahte chu hnam hruaitute
hman, tiang siam thar ni lo, tiang hman lai \heuh a ni a.
Hei hian hnam aiawha thuneihna leh thiltihtheihna a
entir. Levia chite zingah hian Gerson leh Kohath leh
Merari-te aiawh \heuh ni lovin, Levia chi pum pui
aiawhin Arona tiang dah a ni. Heng tiang sawm leh
pahnihte hi zankhuain, biak bûk thuthlung bawm hmaahdah vek tur a ni.
2. Pathian mi thlan tiang a chawr (17:6-9)
6 Chutichuan Mosia chuan Israela thlahte chu a biaa, an puipate zawng zawng chuan an chhûngkaw tin
pualah, puipa tinin tiang pakhat zel, tiang sâwm leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 204/790
204NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pahnih an pe a: Arona tiang pawh chu an tiang zingah
chuan a tel ve a. 7 Tichuan Mosian thuhriattirnaa puan
inah LALPA hmaah tiangte chu a dah a.8 Tin, a tukah chuan Mosia chu thuhriattirna puan
inah chuan a va kal a; tin, ngai teh, Levi chhûngkaw puala Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a par
a, vaiumkhal a lo rah a. 9 Tin, Mosia chuan LALPA hmaata tiang zawng zawng chu Israel-hote hnenah a la
chhuak a; an lo en a, anmahni tiang \heuh chu an la a.
Biak bûk, Thuthlung Bawm hmaa hnam hruaitute tiangsawmpahnih Mosian a dah chu zankhuaa a awm hnuin, a
tuk zingah Mosia chu biak bûkah chuan a lut a. Levia thlahte
hminga dah Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a
par a, vaiumkhal a lo rah a. Mosian tiang zawng zawng chu
a la chhuak a, Israel-te chu a entir a, mahni tiang \heuh chu
an la ta sang sang a. Tichuan, haider theih rual lohvin
LALPA thlan chu Levia thlahte an ni tih Arona tiang chawrchuan a tichiang hle. Arona chu thik rual lohvin hnam
aiawha LALPA mi thlan chu a lo ni ta a ni.
Tiang hi mi mal chhinchhiahna pakhat a ni a, Israel
hnam hruaitute phei chuan mahni tiang bik \heuh an neih
a rinawm (Gen. 38:18). Israel hnamte zinga Lalpa mi thlan
bik hriat nan an hruaitute \heuh hming chuanna tiang
chu biak bûka Thuthlung Bawm hmaah Mosian a dah, Arona tiang chu a tukah a lo chawr a, a kuhmum a, a par
a, vaiumkhal a lo rah ta a. Vaiumkhal hi Bible lehlin
tharah chuan theite (almond) tia dah a ni a. Theite hi
Hebrai \awnga a awmzia chu ‘thoharh’, ‘harhvang’ tihna
a ni a, Arona tiang chawr hian Pathianin Arona leh Levia
chite a thlan bikzia mai ni lovin Israel-te a ngaihsakzia
leh a enkawl rengzia a entir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 205/790
205NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Helna chuan hremna a thlen dawn (17:10-13)
10 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Helhmang fate an
ni tih hriattir thin nan Arona tiang chu thuhriattirnabulah dah leh rawh: tichuan ka chunga an helna hi i
tihrehsak thei dawn nia, an thih loh nan,” a ti a.11Chutiang chuan Mosia chuan a ti a: LALPAN thu a pêk
ang chuan a ti a.
12 Tin, Israela thlahte chuan Mosia hnenah, “Ngai teh,kan boral a ni alawm, kan chhe zo ta, kan chhe zo vek
alawm. 13 LALPA biak bûk rawn hnaih apiangte chu anthi zel a; kan boral vek dawn em ni ang?” an ti a.
Hnam hruaitute tiang pek kir leh vek a nih hnu khan,
LALPAN Mosia hnenah, “Thuthlung Bawm hmaah Arona
tiang chu dah leh rawh; Israel mi, hel chingho hi an vui
leh chuan an thi mai ang tih hriatna turin dah reng ang
che,” a ti a. LALPA thupek ang chuan Mosia chuan a ti a.
Israel mite chuan, “Chuti chu kan va thi rem rum mai
awm ve? LALPA biak bûk bul hnaihtu ngawt pawh an
thih chuan kan va mang mai awm ve!” an ti hial a ni.
Bung 16 leh 17 chhungah hian helna leh fiahna thuah
thum kan hmu. A hmasa berah chuan Reubena thlah zinga
mi Dathana leh Abirama te chuan khawtlang ro inrelna
lama Mosia thuneihna dodalin an hel a, lei kakin anmahni
leh an thil neih zawng zawng a dawlh vek a.
A dawtah chuan Kora leh a hnung zuitu mi 250-te
chuan Levia chite leh hnam aiawha sakhaw serh leh sang
Mosia leh Arona kuta awm chu an dodal a, rimtui an hal
ve ngawt a. Van a\anga Pathian thinurna meiin a kang
fai vek a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 206/790
206NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A tawp berah chuan Levia chi mi \henkhatin Levia
chite aiawha Arona puithiam lal nihna an dodal a,
puithiam lal nihna chu a bik awm lovin Levia hnam pumkutah awm se an duh a, an chuhpui a. Pathianin a mithlan tiang a chawrtir a. Arona tiang a chawr a. Hnial
rual loh leh chuhpui rual lohvin Arona chu LALPAN a
thlang a ni.
Kohhranhote hian zir tur pawimawh tak tak kan nei
ngeiin a lang a ni.
Sawi ho tur
Kohhranhova rawngbawltute zingah mahni chanvoa
lungawi lova mi dang chanvo chuhpui deuh tlat hi
awm theih a ni a. Rawngbawltute inruatnaah hian
tehna fel tak nei ila, chumi ang chuan dik takin ti ila
a \ha ang em?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 207/790
207NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 24
PUITHIAM LEH LEVIA CHITEMAWHPHURHNA LEH CHANVO
Chhiar tur : 18:1-32 Thu vawn : Tin, LALPAN Arona hnenah, “An ramah
chuan rochan in nei lo vang a, an zingah chanvo in nei vehek lo vang: Israela thlahte zinga i chanvo leh i rochan
chu keimah hi ka ni (18:20).
Bung 18-ah hian Puithiam leh Levia chite tih turte
leh an chanvote kan hmu a. Hetah hian Levia chite chanvo
a langsar a. Deuteronomy 14:22-29-a mi ai pawh khan atam zawk mah a. Sawma pakhat kum thumna zela lak
khawm a nih laiin hetah chuan kum tin lak khawm tur ani. Leviticus 27:30-33-ah chuan ran vulh sawi tel a ni a.
Vawiina kan zirlai leh Ezekiela 44:28-31 hi a in zûl hle.
Sal tan hma aiin Sal tan hnuah sawma pakhat hi a
chipchiar tawh zawk a. Tlai khawhnu deuhvah phei chuan
a chipchiar lehzual a ni.
1
1. Puithiam leh Levia chite hna (18:1-7)
Tin, LALPAN Arona hnenah, “Nang leh i fapate leh
in chhûngkua hian hmun thianghlim bawhchhiatnamawh chu in phur ang a: puithiamho bawhchhiatna
mawh erawh chu nangmah ngei leh i fate chauhin an phurang. 2 Tin, Levia chi, i pa chi, i unauten an zawm ve chia,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 208/790
208NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawng an bawl theih nan i kiang hnaiah awmtir la;
amaherawhchu nang leh i fapate chu thuhriattirna puan
in bulah in awm tur a ni.3
I hna an puibawm ang chia, Puan In lam hna zawng zawng an chang ang a,amaherawhchu hmun thianghlim bungbêl leh maichâm
chu rawn hnaih suh se, an thih loh nan anni emaw, nang emaw pawh. 4 Anni chuan an kawp ang chia, puan in lam
hna zawng zawngah inbiakna puan in hna chu an chang ang a: hnam dang chuan an rawn hnaih tur che u a ni lo.5 Tin, nangin hmun thianghlim hna leh maichâm hna chu
i chang ang, Israela thlahte chunga thinurna a awm tawhloh nan. 6 Tin, ngai teh, kei hian i unau Levia hote chuIsraela thlahte zing ata ka thlang chhuak a, inbiakna
puan in rawngbawl tura LALPA hnena pêk, i tana thilpêkan ni ang.7 Tin, nang leh i fapate hian maichâm leh
puanzar chhûng lam thuah in puithiam hna chu in thawkang: tin, nangin rawng i bawl ang, puithiam hna hi in
rawngbawl hna atan ka pe che u a ni: hnam dang rawninrawlh ve apiang chu tihhlum an ni ang,” a ti a.
Biak bûk leh maichama rawngbawl hi puithiamte
chanpual a ni a. Levia chi, puithiam ni ve lote chuan
puithiamte chu an pui ang a, hmun thianghlim leh
maicham thil serh dangte chu an khawih ve tur a ni lo;an khawih chuan an vaiin an thih phah hial dawn a ni.
Levia chite hian puithiamte an pui \hin a (1:47-53);
mahse, maicham hnaiah an kal thiang lo va, bungbêl
thianghlimte an khawih thei hek lo; inthawina pawh an
hlan thiang lo a ni. Heng thute hi 17:13-a “LALPA biak
bûk bul hnaihtu ngawt pawh an thih chuan kan va mang
mai awm ve!” (lehlin thar) tih chhanna kha a ni thei ang.
Pathian mi ruatte chauhvin maicham leh thil
thianghlimte an khawih chuan LALPA thinurna an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 209/790
209NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pumpelh ang a. Chutiang tur chuan puithiamte chuan
mawh an phur a ni. Serh hran loh leh mi naranin thil
thianghlim chu an khawih ve tur a ni lo, chutiang thilchu a thlen loh nan puithiam leh Levia chite hian an venghim tur a ni. Chuti chuan mipuite hlauh ‘thih mang vek’
kha hlauh tur a awm lo vang. Puithiam nihna hi Pathian
thilpekah an ngai a. Puithiam ni lo, mi dangin puithiam
tih tur a lo tih chuan Pathian sawi chhiatna a ni a,
chutiang mi hrem nan chuan tihhlum chu thil tih âwm
tak a ni.
2. Puithiamte chanvo (18:8-20)
8 Tin, LALPAN Arona a bia a, “Ngai teh, kei hian katana then thilhlan, Israela fate thilhlan zawng zawngte
lain nang leh i fapaten kumkhuaa in chanpual atan ka pe che u a. 9 Meia hal bang thil thianghlimte chu i ta a ni
ang a: an thil hlan tinreng, an chhangphut thilhlan te, an
sual thawina thilhlan te, an thiam loh thawina thihlanka hnena an hlan turte lamin nang leh i fapate pual a niang. 10 Thil thianghlim eiin chu mi chu in ei ang a, mipa
zawngin an ei ang a; i pual a ni ang. 11Heng hi i pual a niang; chhangphut thilhlana an thilpêk, Israel thlahte then
thilhlan zawng zawngte lamin: nang leh i fapate leh i fanute nen in kumkhaw chanpualah ka pe che u a ni: i
ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang. 12 Hriak
\ha ber te, grêp \ha ber te, buh \ha ber te, rah hmasa berLALPA tana an pêk chu ka pe a che. 13 An lova rah hminhmasa ber LALPA tana an rawn lak chu i ta a ni ang a: i
ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang a. 14 Is-rael-ho thilhlan zawng zawng chu i ta a ni ang. 15 LALPA
tana an pêk, chhul keu hmasa ber apiang chu, mihring pawh, ran pawh i ta a ni ang a: amaherawhchu fa tir
chu i tlan ngei tur a ni ang a, ran thianghlim lo no piang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 210/790
210NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thla hmasa ber pawh chu i tlan tur a ni. 16 Thla khat a
nihin tlan turte chu tlanna man i ruat dan angin, hmun
thanghlima hman sekel ngain i tlan tur ani (sekel chu gera sawmhnih a ni). 17 Amaherawhchu bawngpa piang thla hmasa ber te, beram piang thla hmasa ber te, kel
piang thla hmasa berte chu i tlan tur a ni lo va; anthianghlim a ni: an thisen chu maichamah i theh ang a,
LALPA tana rimtuiah an thaute chu meia thilhlanah ihal tur a ni. 18 An sa chu i ta a ni ang, then thilhlan irawm
leh a bawp ding lam i ta a ni ang hian. 19 Thil thianghlima
then thilhlan, Israela thlahten LALPA tana an hlantechu in kumkhaw chanpual atan ka pe che u a ni; LALPAhmaa nang leh i fapate leh i fanute nena chatuan chi
thuthlung a ni ang.” a ti a.20 Tin, LALPAN Arona hnenah,“An ramah chuan rochan in nei lo vang a, an zingah
chanvo in nei ve hek lo vang. Israel thlahte zinga i chanvoleh i rochan chu keimah hi ka ni.
Puithiam hna hi Pathian ruat a ni a. Puithiamtechuan hun pumin rawngbawl hna an thawk a, mi dangte
angin mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak hman an
ni lo. Deuteronomy te, Leviticus te leh Ezekiela bu tea
kan hmuh ang bawkin, Israel faten hmun thianghlima
thil hlan an hlanin puithiamte chanpual an pe zel tur ani.2 Hetiangin,
1) Then thil hlan serh hran tawh reng reng leh thil hlanchi hrang hrang maichama hal bang zawng zawng(Num. 18:8-10, cf. Lev. 6-7).
2) Thil hlan chi hrang hrang atanga puithiam chanpual
ruatte (Num. 18:1, cf. Lev. 7:30-36).
3) Rah hmasa LALPA tana an pek te (Num. 18:12-13).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 211/790
211NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4) Kawh bik nei lo Israel-ho thil hlan zawng zawng
(Num. 18:14).
5) Mihring pawh, ran pawh, piang hmasate (Num.18:15-18).
6) Israel fate thên thilhlan a\anga serhhrante (Num.
18:19).
7) Levia chite sawma pakhat dawn a\anga sawmapakhat (Num 18:25-32).
Maichama thil hlan hal bang zawng zawng chu
puithiamte chan tur a ni a, mipa chauhvin an ei tur a ni.
Thlai lam thil hlan (cereal offering) te, sual thawina thil
hlan (sin offering) te, bawhchhiat man thil hlan (guilt
offering) te chu hmun thianghlima puithiamte chauh ei
tur a ni. Thên thil hlante chu puithiamte leh an nupui
fanau bawlhhlawh loten an ei thei a. Olive hriak fim ber
te, uain thlum ber te, vaimim \ha ber te puithiamte chanvotur a ni a. Ram chhunga thei rah hmin hmasate pawh an
chanvo a ni bawk. Kawh bik nei thil hlan tih loh chu an
chanvo vek tur a ni. Mihring pawh, ran pawh, piang hmasa
berte chu an chanpual a ni a, mihring leh ei thiang lo ran
chu tlan theih a ni a; naupang thla khat chin tangkaraw
sekel nga buka tlan theih a ni. Bawngno te, beramno te
leh kelnote chu tlan theih a ni lo va, serh hran a ni. A
thisen chu maichama theha, a thau chu maichama hal
ral tur a ni a, a irno leh a bawp chu an ei tur a ni. Hengte
hi kumkhaw thuthlung a ni a, an bawhchhe tur a ni lo.Puithiamte chuan ro atan ram an nei ve tur a ni lo va, an
ro leh chanvo chu LALPA a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 212/790
212NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Levia chite chanvo (18:21-24)
21 Tin, Levia thlahte chu ngai teh, rawngbawl hnaa
an rawngbawl hna, puan in rawngbawl hnaa anrawngbawl manah Israel rama sawma pakhat zawng
zawng hi ka pe a ni. 22 Tun achinah chuan Israela thlahtechuan inbiakna puan in chu an rawn hnaih tur a ni lo;
sual mawhphurin an thi dah ang e. 23 Levi-ho hi erawhchuan inbiakna puan in rawngbawl hna an thawk ang a,
a mawh engkim an phur ang: hei hi i thlahte chen atana
dan a ni ang a; tin, Israela thlahte zingah rochan an neilo vang. 24 Israela thlahten sawma pakhat LALPA tanathen thilhlanah an hlan chu Levi-ho rochan atan ka pe a
ni; chuvang chuan an hnenah, ‘Israela thlahte zingahrochan an nei lo vang,’ ka lo ti tawh reng a ni,” a ti a.
Levia chite chuan, puithiamte ang bawkin, biak bûk
enkawlin LALPA rawng an bawl a. Israel fate sawma
pakhat chu LALPAN an tan a ruatsak a ni. Anni pawh himi dangte anga mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak
hman an ni lo va, an nunna innghahna chu Israel mite
sawma pakhat pêk hi a ni. Levia chite mi 22,000 te chu
Israel mi 603,550-te sawma pakhat chuan a chawm a ni.
Deuteronomy 14:22-29-ah chuan kum thumna zelah chauh
sawma pakhat an la khawm \hin niin a lang. Kum thuma
kum hnih chhung an sawma pakhat hi a petute hian an
ei a, chutah chuan Levia chite hi an sawm \hin a. Kumthumna zelah chuan sawma pakhat zawng zawng an pevek \hin niin a lang. Levia chite hian in-lo-ram nghet an
nei ve tur a ni lo va, Israel miten sawma pakhat an pek
chu an tan dah hran a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 213/790
213NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Levia chite sawma pakhat (18:25-32)
25 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26 “Chung thu lovah
pawh chuan Levi-ho chu bia la, an hnenah, ‘In rochanatana Israela thlahte sawma pakhat ka pêk che u an lak
ata in dawn hun chuan, chumi sawma pakhat ata sawma pakhat chu LALPA hnenah then thilhlanah in hlan tur a
ni. 27 Tichuan in then thilhlan chu hruiha buh leh uainhaw hmasa bera ngaih a ni ang. 28 Chutiang chuan Israela
thlahte laka sawma pakhat in dawn zawng zawnga mi
chu LALPA tana then thilhlanah in hlan ve zel bawk tura ni a, tin, chu mi LALPA then thilhlan chu puithiam Arona in pe tur a ni. 29 In thil dawn zawng zawnga mi chu
a \ha ber, a thianghlim ber zel LALPA then thilhlanah inhlan tur a ni. 30 Chuvangin an hnenah, chu mia \ha ber in
then hun chuan Levi-ho hruiha hawng leh uain hawng anga ngaih a ni ang. 31 Khawiah pawh in ei thei ang,
nangni leh in chhûngte pawhin; inbiakna puan ina in
rawngbawl man a ni si a. 32 A \ha ber in then chuan a sualmawh in phur lo vang a, Israela thlahte thil thianghlimchu in tibawrhbang lo vang a, in thi dawn lo nia,’ ti rawh,”
tiin.
Levia chite hian Israel mite sawma pakhat pek an
dawn a\ang hian LALPA hnenah sawma pakhat an pe ve
leh tur a ni a, chu chu puithiam Arona hnenah an pe tur
a ni. An sawma pakhat dawn a\ang chuan a \ha ber bersawma pakhat chu LALPA tana hlan zel tur a ni a, anhlan bangte chu an duh dan angin an hmang thei. LALPA
hnena an hlan loh erawh chuan Israel-te thilpek
thianghlim tibawrhbangtu an ni ang a, an thi mai ang.
Puithiamte leh Levia chite hian ram chanpual nei
ve lovin an chanpual chu LALPA leh a rawngbawl hna a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 214/790
214NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni a. Eizawnna leh ni tin hna danga inhmang lovin an
rawngbawl hna chanvo-ah an inhmang zo va. An ei tur
mamawh an hmuh theihna turin Israel faten sawmapakhat an pek rinchhanin an nung niin a lang a. Chutihrual chuan puithiam hna chanpual chu mi dangin khawih
ve a thiang lo va. Anmahni zawn \heuhvah mahni
chanpual \heuh \ha tak leh rinawm taka hlen kha an \hat
tlanna ber a ni.
Sawi ho tur
Pathian ram sawma pakhat pek pawimawhzia han
sawi ho teh u.
END NOTES
1. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 262.
2. Roy Gane, “Leviticus, Numbers,” The NIV Appli-
cation Commentary, Zondervan, Grand Rapids,
Michigan, USA, 2004, p. 653-654.
Zawm (18:2)Helaiah hian Levia hote chu Arona leh a fate
rawngbawl hnathawh pui tura zawm ve turin Lalpan
Arona hnenah a hrilh a. Heti laia ‘zawm’ tih hi a
\awng bul lamah chuan Levia tih nen a \obul a inang.
Levia mite chu Arona leh a fate rawngbawlna pui
turin Lalpan a pe a ni (18:6).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 215/790
215NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chatuan chi thuthlung (Covenant of Salt) (18:19)
He thu hi Bible lehlin tharah chuan ‘kumkhaw
thuthlung bawhchhiat loh tur’tia dah a ni a,bawhchhiat loh tur thuthlung tihna a ni. A \obul
lamah chuan hmanlaia Israel-te zingah chuan chi
hmun khat liakhote chu phuar belhbawm,
inthlunzawm vek an ni a, chu bâkah chi hi thil vawn\hat nan an hmang \hin a, ei tur riral mai tur ven
nan an hmang \hin. Chutiang bawkin puithiamte hna
chanpual leh ham\hatna Pathianin a siamsakte chuan thlah leh zelte tan pawh zawm ngei ngei tur
kumkhaw thuthlung a ni.
Sekel nga (18:16)
Sekel nga hi 55 gram nen a intluk vel.
Sawma pakhat (18:21)
Sawma pakhat hi Lalpan Mosia hnena Dan a pek
a\ang chauhva an pek a ni lo va. Abrahama pawh
khan sawma pakhat chu a lo pe tawh a (Gen. 14:20),
Pathian hnen a\anga malsawmna a dawnte kha
sawma pakhat a pe let leh mai a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 216/790
216NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 25
INTHEN THIANGHLIM DAN
Chhiar tur : 19:1-10
Thu vawn : Tin, puithiam Eleazara chuan a kutzung\angin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma
lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a (19:4).
Sinai tlanga Mosia a thang bo hlana mipuiinrangkachak sebawng no lem biaa an lam luih luih kha,
tlang a\anga Mosia lo chhuk khan a rawn hmu a, a
thinrimin Thu hriattirna lungphek pahnih a ken kha a
paih keh ta a. Sebawngno lem an siam chu a la a, meiah arawh a, a rawt dip derh a, tuiah a phul a, Israel thlahte
chu a intir a (Exod. 32:20). Hei hian khatih lai pawh khan
bawngpui pathiannu (cow-goddess) biakna a awm ngei a
ni tih a chhuidawn theih.1 Bawngpui sen tih hi lei hnuaia
mitthi khua emaw, mihring nunna thisen entirna emaw
a ni ang. Hengte hian Israel fate kha an chheh vel hnam
pathian biak danin a kaihruai ve hle a ni tih a hriat theih.
Vawiinah hian Inthen thianghlimna dan chungchang kanzir dawn a ni.
1. Mosia leh Arona hnena thupek (19:1-2)
Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 “Hei hi
LALPA thupêk dan chu a ni, ‘Israela thlahte chu bawnglasen hmelhem lo, sawisel bo, nghâwngkawl la bel hauh
loh rawn kai turin hrilh rawh:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 217/790
217NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“LALPAN Mosia leh Arona a bia a” tih hi Hebrai
Kutziakbu \henkhatah chuan ‘leh Arona’ tih hi a awm lo
va. Helai thu hi tlai khawhnua belh nia pawm mi tamtak an awm. Hmun dangah chuan Dan thu pek a nihin‘LALPAN Mosia hnenah a sawi a’ tih a ni mai \hin (5:1,11;
6:1; 15:1,17, etc.). Chang 2-naa ‘hrilh rawh’ tih hian, a tir
takah chuan mi pakhat hnena thupek a ni tih a tarlang.2
Hei hi \awng bul lamah pawh mi pakhat sawina (singu-
lar) \awngkam hman a ni a. Tuna kan Bible hmanlaiah
hian ‘hrilh rawh’ tiin a rawn dah thung. A tir takah chuan
Mosia hnena a sawi ngei niin a rinawm.
Chang 2-naa “hmelhem lo” tih hi tuma la chhawr loh
leh hman loh, thianghlim sawina a ni. Lal Isua Jerusalema
lal anga a luh khan sabengtung tuma la chuan ngai lohna
a hmang ang kha a ni awm e.
2. Puithiam Eleazara mawhphurhna (19:3-6)
3 Tin, puithiam Eleazara i pe ang a, tin, anindaipawnah a hruai chhuak ang a, a hmaah tuin emaw a
tihlum tur a ni: 4 tin, puithiam Eleazara chuan a kutzungtangin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma
lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a: 5 tin, tuinemaw bawng la chu a mithmuhah a hal ang a a vun te, a
sa te, a thisen te, a ek te nen a hal ang a: 6 tin, puithiamin
sidar thing leh husop leh lazai sen a la ang a, bawng laan halah chuan a paih lut tur a ni.
‘Puithiam Eleazara i pe ang a’ tih hi LALPA thupekanga bawng la sen, hmelhem lo, leileta la chhawr ngai
loh an rawn kaih chu Eleazara hnenah an pe ang tihna a
ni. Puithiam Eleazara chuan riahhmun pawn daiah a
kalpui ang a, ama hmuh lai ngeiin a talhtir tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 218/790
218NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hetiang ti tura Eleazara thlan a nihna hi Arona
thianghlimna vawng him tur emaw, Arona chu hmun
thianghlimah chauh a che vel \hin tihna emaw a ni theiang,3 a chhan chu camp pawna ran talh tur a nih avangin.Puithiam lalber (Arona) chu riahhmun pawna kal chhuah
phalsak a ni lo va (Lev. 21:10-12), chuvang chuan Arona
fapa puithiam Eleazara chuan bawng chu daipawnah a
kal chhuahpui a ni. Dan naranin inthawina chu inbiakna
bûk kiang maichamah an hlan \hin.
Puithiam Eleazaran bawng thisenah chuan a kutzung\ang a chiah ang a; inbiakna bûk kawt lam hawiin
vawi sarih a theh tur a ni. Nambar pasarih hi nambar
bikim, Bible-in a hman \hin a ni (Gen. 2:3; Lev. 4:6; 23:3).
Inthawina dangah chuan ran thisen chu an paih fai vek
a, a kaw chhung zawng zawng pawh an la chhuak vek tur
a ni. Heta inthawinaah hi chuan ran chu a pumin, a thisen
leh a kawchhungte nen an hal fai vek a ni. Puithiam chuan
sidar thing te, husop te, la sen te a la ang a, bawnglahalna meiah chuan a rawh tur a ni. Sidar thing hi thing
rimtui a ni a. Mesopotamia ramah chuan thing rimtui hi
tui tihthianghlim nan an hmang \hin a. Helaiah erawh
hi chuan a rawng a sen avanga hmang an nih a rinawm.
La zai sen ang bawkin, thing rawng sen hian thisen emaw,nunna emaw a entir a ni. Husop hi a varin a par a, a
hnahte pawh a rimtui hle bawk a. A kung leh a hnah hmul
hian tui a pawm a, sakhaw thil serh leh sangah thil hruk
fai nan leh thisen emaw, tui emaw theh nan an hmang
\hin (Exod. 12:22; Lev. 14:6,7; Heb. 9:19).
3. Bawng la sen vap (19:7-10)
7 Tin, puithiam chuan a silhfente a su ang a, a inbual
ang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah a kal ang a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 219/790
219NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tlai lam thlengin puithiam chu a thianghlim lo vang. 8 Tin,
a haltu chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai
lam thlengin a thianghlim lo vang.9
Tin, mi bawrhbâng lovin bawngla vap chu a la khawm ang a, daipawn hmun faiah a dah ang a, Israela thlah mipuite tana inthenna
tuiah hman tur a ni: chu chu sual thawina a ni. 10 Tin,bawngla vap tikhawmtu chuan a silhfente a su ang a,
tlailam thlengin a thianghlim lovang a: hei hi Israelathlahte tan leh hnam dang an hnena awmte tan kumkhaw
dan tur a ni.
He laiah hian, mawhphurtu pathum- puithiam,
bawngla haltu leh mi thiang, bawngla vap rut khawmtute
hi, an vai hian an bawlhhlawh vek a. Puithiam chuan a
silhfente a su ang a, a inbual ang a; tichuan, riahhmunah a
lut thei a; mahse, tlai thlengin a la bawlhhlawh a ni.
Bawngla haltu pawh khan puithiam ang bawkin a silhfente
suin a inbual ang a, riahhmunah a lut thei a, tlai thlengin
a la bawlhhlawh a. Bawngla vap rut khawmtu erawh chuinbual lovin a silhfen chauh suin riahhmunah a lut thei a,
tlai thlengin a bawlhhlawh a. Helaiah hian mak ve ang
reng tak chu bawngla vap, mi bawlhhlawhte tithianghlimtu
tur avang khan mi thiang, bawlhhlawh lo kha a
bawlhhlawh phah tlat hi a ni. Mi thiang, bawlhhlawh lokhan bawngla vap chu a rût khawm a, hmun thianghlim
pawnah, hman leh turin a dah khawm a. Hei hi a \ul huna
sual silfaina tui buatsaihna tur a ni. Bawngla vap rut
khawmtu lehzel a bawlhhlawh chhan chu bawng chu
inthawi nana Pathian hnena hlan tawh a nih avangin
thianghlima ngaih a ni nain chutiang thil thianghlim
khawih chu thiang lo a ni a, hlauh pawh a hlauhawm a ni
(Exod. 19:10-15; Lev. 6:24-28; Num. 16:26). Heta LALPA
thupek, kan zir tak hi Israel mite leh an zinga hnam dang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 220/790
220NUMBERS
www.mizoramsynod.org
cheng vete tan pawh kumkhaw dana neih tur a ni. Inthen
thianghlimna dan, Bawnga inthawinaah hian engkim hal
ral vek a ni a. Hei hian inthawina tak leh famkim atanainhlan Lal Isua Krista a entir.
Sawi ho tur
Kohhranhote hian ‘puithuna,’ ‘urhsunna,’ Kohhranserh leh sang thianghlimna (sanctity) lam \hangthar
zelte hnena inzirtirna hi tun aia \ha zawk leh chakzawka inzirtir dan tur sawi ho ni se; keimahniho ngei
pawh eng anga insiam\hat \ul nge kan nih?
END NOTES
1. John Marsh, “The Book of Numbers in
Interpreter’s Bible,” Volume II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 234.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 196.
3. Ibid.
Inbiakna puan in hma lamah (19:4)
Helai changah hian Puithiam Eleazara chuan
bawngla sen thisen chu Inbiakna buk kawt lam
hawiin vawi sarih a theh tur thu kan hmu a. Inbiakna
buk kawt lam hawia thisen theh hian bawngla sen
chu Jehova ta a ni tih a lantir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 221/790
221NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sidar thing te, husop te, la sen te… (19:6)
Sidar thing te, husop te leh la sen te hi phar
tihthianghlimna hmanrua atan pawh an hmang \hina; mahse, a hman dan erawh a danglam deuh. Sidar
thing chuan dam reina a entir a, husop chu
tihthinghlimna bungrua a ni a, la sen, thisen anga
sen chuan nunna a entir. Mosia pawh khan bawngthisen te, husop te, la sen te leh tui te hmangin
mipuite leh thuthlunna bu te pawh a thian
thianghlim a ni (Exod. 24:6-8 cf. Heb. 9:19-22).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 222/790
222NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 26
RUANG KHAWIH HNUA INTIHTHIANGHLIM DAN
Chhiar tur : 19:11-22 Thu vawn : Tupawhin tu ruang pawh a deh a, a inthen
loh chuan LALPA biak bûk a tibawlhhlawh a ni; chu michu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna tui chu
a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lo vang: athianghlim lohna chu a chhûngah a la awm a ni (19:13).
Vawiin hian ruang khawih hnua intihthianghlimna
dan kan zir dawn a. Mizote zingah pawh tun hma chuanthlan laite chu an inbual a, an intihfai phawt loh chuan
thil ei leh inte kha thiang lovah ngaih a ni \hin.Chuvangin, thlan laitute chu, an chhungten inbual faina
tur leh thawmhnaw suk faina turte an lo ngaihvenpui
vat \hin a. Israel fate hnena LALPA thupek, ruang khawih
hnua intihthianghlim dan chu lo zir ho ila.
1. Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sang(19:11-16)
11Tu ruang pawh a dektu apiang chu ni sarih an
thianghlim lo vang. 12 Chu mi chu ni thum niah a thianang a, ni sarih niin a thianghlim ang; amaherawhchu, ni
thum nia a inthen loh chuan ni sarih niah pawh athianghlim lo vang. 13 Tupawhin tu ruang pawh a deh a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 223/790
223NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a inthen loh chuan LALPA biak bûk a tibawlhhlawh a ni;
chu mi chu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna
tui chu a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lovang: a thianghlim lohna chu a chhûngah a la awm a ni.14 Mi, puan ina a thih chuan hei hi a tih dan tur chu a ni:
puan ina lut apiang leh puan in chhûnga awm apiangtechu ni sarih an thianghlim lo vang. 15 Tin, bungbêl
inhawng, a chhinaa chhin loh apiang chu a bawlhhlawha ni. 16 Tin, tupawhin tamlakah khandaiha thah emaw,
awmlaia thi ruang emaw, mihring ruh emaw, thlan emaw
a deh chuan ni sarih a thianghlim lo vang.
Mi tu pawh, mitthi ruang khawih chu ni sarih chhung
an bawlhhlawh a. Chutiang mite chuan ni thum ni-ah leh
ni sarih ni-ah then faina tuia intihthianghlim an mamawh
a ni. Chutianga an tih chuan, an lo thiang tawh ang. An
tih loh erawh chuan an bawlhhlawh reng ang a. Chutiang
mi chuan LALPA hmun thianghlim chu a tibawrhbang a,
Israel mite zing ata ensan tur a ni a, khua leh tui nihnapaihsak tur a ni. Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hian
a khawih thuk a. Bûk chhungah mi a thihin a chhunga
awmte leh a bula lo lut apiang ni sarih chhung an
bawlhhlawh a ni. Bungbêl leh tui bêl chhin loh thlengin
ni sarih a bawlhhlawh a. Indonaa thi ruang, tam laka tluhlum ruang, mihring ruh leh thlan khawih apiangte chu
ni sarih chhung an bawlhhlawh a ni.
2. Intihthianghlim dan tur (19:17-19)
17 Tin, a thianghlim lote pualah sual thawina vap chuan la ang a, belah tui khur tui nen an chhûng ang. 18 Tin,
mi thiangin, husop ala ang a, tuiah chuan a hnim ang a, puan in te, bungbêl zawng zawng te, chuta mi awm zawng
zawng te, ruh emaw, thah ruang emaw, mitthi ruang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 224/790
224NUMBERS
www.mizoramsynod.org
emaw, thlan emaw khawihtute chu a theh ang a: 19 tin, mi
thiangin ni thum ni leh ni sarih niin mi thianghlim lo
chu a theh ang a, ni sarih niin a tithianghlim ang a; asilhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai lamah chuan a lothianghlim tawh ang.
Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sanga
bawlhhlawhna hrang hrang vanga mi a eng emaw berhmanga a lo bawlhhlawh chuan hetianga then fai tur hi a
ni. Mi thiang, bawlhhlawh lo, puithiam ni kher lovin novin
tui luang lai a suak ang a, a tui suahah chuan bawnglavap siam sa kha a phul ang a, tah chuan husop a chiah
ang. Chu chuan bûk te, a chhunga thil awm zawng zawng
te, a chhunga mi zawng zawngte a theh ang a. Chutiang
bawkin ran thi ruang te, tlu hlum ruang te, mihring ruh
leh thlan khawihtute chu a theh ang a. Mi thiang chuan
tui leh bawngla vap, chawhpawlh chu husop-in ni thum
ni leh a ni sarih ni chuan a theh ang a. A thehtu chuan a
silhfen a su ang a, a inbual bawk ang a, tlai lamah chuanamah pawh chu a lo thianghlim tawh ang.
Mitthi ruang vangin ni sarih chhung bawlhhlawhna
dan hian Israel mite, an hnena awm leh khawsa nghet
vete a huap vek a, an zawm vek tur a ni. Heng thil lo
awm dan leh bawlhhlawhna chungchangte hrilhfiah vek
an ni a. Bawlhhlawh intihthianghlimna dante pawh
hrilhfiah vek an ni. Mi bawlhhlawh chu hmun thianghlimathil hlan turin a kal thei lo va. Chuvangin, riahhmun pawnlamah, hmun thianghlim pawnah intihthianghlimna dan
hi an tih a ngai a ni. He intihthianghlimna hi puithiam
ni kher lo, mi bawlhhlawh lo, mi thiangin an ti thei a ni.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 225/790
225NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Inthian fai duh lo dinhmun (19:20-22)
20 Mi thianghlim lo inthian lo erawh chuan LALPA
hmun thianghlim a tihbawlhhlawh avangin chu mi chu pungkhawmho zing ata tuithlar tur a ni: inthenna tui
chuan theh loh a ni a, a thianghlim lo a ni. 21Hei hi an tankumkhaw dan tur a ni: inthenna tuia a theh apiang chuan
an silhfente an su ang a; tin, in thenna tui khawih apiang chu tlai lam thlengin an thianghlim lo vang. 22 Tin, mi
thianghlm lovin a khawih apiang chu a thianghlim lo zel
ang a; tin, chu mi khawihtu apiangte chu tlai lam thlenginan thianghlim lo vang,” tiin.
Mitthi ruang vanga bawlhhlawh a inthen fai duh loh
va, then fai a nih loh chuan mi bawlhhlawh a ni reng a.
Chutiang mi bawlhhlawh chu LALPA mite zinga chen ve
reng leh awm ve reng theih a ni lo va. LALPA Hmun
Thianghlim a tibawrhbang a ni. Chuvangin, Israel mite
zing ata hnawh chhuaha, khawtlangin ensan tur a ni a,Israel mite zing ata paih bo tur a ni (19:13,20; cf. Lev.
20:3). Intihthianghlimna tur bawngla vap leh tui lah chu
man nei lo a ni a, intihthianghlimna danah thil harsa a
awm bawk si lo va, chhuanlam tur a awm lo.
Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hi ruang taka
khawih kher lo pawhin a awm thei a. Sawi tawh ang khan
bûk chhungah mi a thihin chu bûka awm leh mi dang lokal vete pawh an bawlhhlawh a, bungbêl leh tuibêl chhin
lohte thlengin ni sarih an bawlhhlawh vek a ni (9:14-15).
Hetianga bawlhhlawh tihthianghlimna tura tuia thehtute
pawh mi bawlhhlawh, intihthianghlim ngai an ni ve tho
va. Anni erawh hi chu, an thawmhnaw an su fai ang a, an
inbual ang a, tlaiah chuan an lo thianghlim tawh ang.
Hei hi bawlhhlawh hun chhung rei lo ber a ni awm e.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 226/790
226NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 17 lamah khan mi tam tak thih thu kan hmu a.
Bung 18-ah Puithiamte leh Levia chite dinhmun kan hria
a. Tunah hian Bung 19-ah mipuite dinhmun, inthenthianghlimna dan kan han hmu leh hian a tifamkim hle ani. Thihna rapthlâk tak takte an tawk a, mitthi avanga
bawlhhlawhna awm thei leh then thianghlimna dan
mipuite tana fiah taka hriat hi a pawimawhin a \ul hle a
ni. Keiniho pawh hian kan bawlhhlawh theih dan leh kan
thianghlim leh theih dante pawh kan hriat fiah a
pawimawh hle ang.
Sawi ho tur
Pathian mite zingah thianghlimna dan zawm duh
lote chu ensan tura tih an ni a. Kohhran mite zingah
dan zawm duh lo te, Dan chhunga luh ngaihsak lo
te, etc., hi engtia tih ve tur nge ni ang?
END NOTES
Roy Gane, “Leviticus, Numbers,” The NIV Appli-
cation Commentary, Zondervan, Grand Rapids,
Michigan, USA, 2004, p. 650.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 227/790
227NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 27
KADES HMUNA HARSATNA
Chhiar tur : 20:1-29
Thu vawn : Tin, Mosia leh Arona chu mipui zing ata chuinbiakna puan in kawngkaah an kal a, an bawkkhup a;tin, LALPA ropuina an hnenah a lo lang a (20:6).
Israel fate chu Kades a\anga kum 38 chhung emaw
an vahvaih hnuin Kades hmun bawk an lo thleng leh ta
a. Kades hmun hi Kanaan ram dep mai a ni tawh a. Kan
hriat tawh ang khan, Kades hmun a\anga Kanaan ram
an va enthlâk khân, LALPAN a hnehsak dawn a ni tihringin, rinnain Kanaan ram luah turin pên chhuak ngam
sela chuan lut nghal mai tur kha an ni a (13:26,31; 14:1-
4,25). Vawiina kan zir tur Bung 20-na hi chanchin
lungchhiatthlâk tak, a bul lamah Miriami thih thua \anin
a tawp lamah Arona thih thu kan hmu leh a. A laiah tui
in tur harsatna avanga mipui phunnawina nasa tak leh
Edom lalin an ram kal tlang a phal loh thu kan hmu bawk
a ni. Kades hmuna harsatna thlengte hi vawiina kan zir
tur chu a ni.
1. Miriami thih thu leh tui tlakchham (20:1-6)
1Tin, Israela thlah, pungkhawmho zawng zawngtechu thla khatnaah chuan Zin thlalerah an lut a: tin,
mipuite chuan Kades-ah awmhmun an khuar a; chutah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 228/790
228NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan Miriami chu a thi a, chutah chuan an phum a.2 Tin, pungkhawmho chuan tui an nei ta lo va; Mosia leh
Arona chungchang thuah an inpun khawm chiam a.3
Tin,mipui chuan, “LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! 4 Engati
nge LALPA mipuihote hi thi tura thlalerah hian i hruailuh ni, keimahni leh kan rante nen? 5 Eng vangin nge he
ram tha lo taka min hruai lut turin Aigupta ram ata mintichhuah ni Buhbâl te, theipui te, grêp kung te,
pawmgranet te awm lohna hmun a ni a, tui in tur reng
reng lah a awm hek lo,” tiin Mosia chu an bei vak a. 6 Tin,Mosia leh Arona chu mipui zing ata chu inbiakna puanin kawngkaah an kal a, an bawkkhup a; tin, LALPA
ropuina an hnenah a lo lang a.
Miriami thih chanchin hi a tawi hle a. Israel mite
khan Zin thlaler an lo thleng a. Kades-ah an cham a,
Miriami chu a thi a, an phum ta a, tiin a sawi mai a. ‘Thla
khatna’ tih hi eng kum nge tih pawh a sawi lo. A phar adam a\ang khan kum khat emaw chauh pawh a ni mai
thei. Israel fate thlalera an vah vel chhung hi chipchiarin
Numbers buah hian a lang lo.1
Kades hmunah hian Israel mite chuan tui an neih
loh avangin, “LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan
Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! ...” ti
khawp hialin Mosia leh Arona chu an bei a. Thlalera thimai tura hruai, buh chin theihna pawh awm lo, theipui,grep leh theibuhfai \hat theih lohna tur hmun, tui in tur
takngial pawh awm lohna hmunah engati nge min hruai
tiin an bei a. Mosia leh Arona chuan mipuite chu chhang
buai lovin Inbiakna bukah kalin bawkkhupin LALPA
hnenah an \awng\ai ta zawk a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 229/790
229NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Lungpui a\angin tui in tur a lo chhuak (20:7-13)
7 Tichuan LALPAN Mosia chu a bia a, 8 “Tiang la la,
pungkhawmhote chu awm khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhah lungpui chu a tui tichhuak
turin hrilh la; lungpui ata chu tui i lak chhuahsak ang a;tichuan pungkhawmho leh an rante chu i intir dawn nia,”
tiin. 9 Chutichuan Mosia chuan LALPA hma ata tiang chua thupêk ang chuan a la a. 10 Mosia leh Arona chuan
pungkhawmho chu lungpui bulah chuan an
awmkhawmtir a, an hnenah, “Helhmanghote u, ngai tehu, he lungpui ata hi tui kan lak chhuahsak dawn che uem ni?” an ti a. 11Tin, Mosia chuan a ban a phar a, lungpui
chu a tiang chuan vawi hnih a han vua a; tichuan tui a lochhuak ta dur dur mai a, pungkhawmhote leh an rante
chuan an in ta a. 12 Tin, LALPAN Mosia leh Arona hnenahchuan, “Mi rin lohva Israela thlahte mithmuha mi
chawimawi loh avangin, heng pungkhawmho hi ka pêk
ramah chuan in hruai lo vang,” a ti a. 13 Hei hi Meribatuite chu a ni; Israela thlahte chuan LALPA chu an beivak a, chutah chuan chawimawiin a awm tak avangin.
Mosia leh Arona te inbiakna puan in kawngkaa
bawkkhupa LALPA hnena an \awng\ai chuan LALPA
ropuina chu a lo lang ta a (cf. 14:10; 16:19,42). LALPA
chuan an hnenah “Tiang la la, pung khawmhote chu awm
khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhahlungpui chu a tui tichhuak turin hrilh la; lungpui ata chutui i lak chhuahsak ang a; tichuan, pung khawmho leh an
rante chu i intîr dawn nia,” a ti a. Mosia chuan tiang chu
a la a, a kal a, “Helhmanghote u, ngai teh u, he lungpui
ata hi tui kan lâk chhuahsak dawn che u em ni?” a ti a. A
ban a phar a, lungpui chu vawi hnih a vua a, tui a lo chhuak
ta hawk hawk a; pung khawmho leh an rante chuan an in
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 230/790
230NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ta a. LALPA chuan, “Mi rin lohva Israela thlahte
mithmuha mi chawimawi loh avangin, heng pung
khawmho hi ka pêk ramah chuan in hruai lo vang,” a ti a.He tui hi ‘Meriba’ an vuah a, chu chu ‘phunnawina’,‘sawiselna’ tihna a ni.
Helaia ‘Mi rin lohva, ... mi chawimawi loh avangin’
tih hi hmun dangah, Pathian thu an awih loh vang (20:24;27:14) te, Pathian zah loh vang (Deut. 32:50,51) te leh
thinur chunga thusawi vang (Sam 106:32,33) te nia sawi
a ni. Hetah hian lungpui tui tichhuak tura hrilh tur khahrilh lovin, vawi hnih a vuak vang niin a lang nghal bawk
(20:8,11). Tiang hi Arona tiang chawr kha nia ring an awm
bawk.2
3. Edom lal sualna avanga Israel-te harsatna(20:14-21)
14 Tin, Mosian Kades a\angin Edom lal hnenah mi a
tir a, “I unaupa Israela chuan heti hian a ti, ‘Kan chungatuarna lo thleng zawng zawng hi i hria a; 15 kan pi leh
pute Aigupta rama an chhuk a, rei tak Aigupta rama kanawm te, Aigupta miten keini leh kan pi leh pute tha lo
taka mi tihziate kha. 16 Tichuan, LALPA kan au va, kanaw chu a lo hria a, vantirhkoh a rawn tir a. Aigupta ram
ata min hruai chhuak a: tin, ngai teh, i ram dep ber khua
Kades-ah kan awm a:17
khawngaih takin i ram hi kan kaltlâng teh ang: lo emaw, grêp huanah emaw kan kal lovang a, tuichhunchhuah tuite kan in hek lo vang: lal
lamlianah kan kal zel ang a, i ram kan pelh hma loh chuanding lam emaw, veilamah emaw kan peng lovang,” a ti a.18 Tin, Edoma chuan a hnenah “Mi pal tlâng tur a ni lo,mi pal chuan a bei tur chein khandaih nen ka lo thawk
ang,” a ti a. 19 Chutichuan Israela thlahte chuan a hnenah,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 231/790
231NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“Lamlianah kan kal chho vang a; tin, keimahni leh kan
ranin i tui kan in chuan a man chu kan pe ang che; thil
dang engmah ti lovin a kalin kan kal tlâng mai ang e,” anti a. 20 Tin, a ni chuan, “Kal lo vang,” a ti a. Tichuan Edomachu mipui tam tak nen, mi chak takte nen anmahni bei
turin a lo thawk ta a. 21Edoma chuan Israel mite chu arama kal a phal ta lo va; tichuan Israel mite chuan an
kirsan leh ta a.
Israel fate hi, chhim lam a\anga Kanaan ram luh an
tum khan Amalek leh Kanaan mite khan an lo hnehin anlo um kir tawh a (14:44-45). Tunah hian Edom ram kal
tlanga khawchhak lam a\anga Kanaan an beih theihna
turin Edom lal hnenah a ram kal tlang an dil a, phal sela
chu nasa takin kawng a tawi phah dawn a ni. A ram kal
tlang chu a phal lo bur mai a, mi tam fe nen Israel-te lo
dang turin lal chu a lo thawk chhuak a. Israel-te chu an
kir leh ta a ni. Edom mite hi Esauva thlahte an ni a.
Esauva, Jakoba phirpui a ni a. Mosian unau an nih thutesawi a, nasa taka a dil chung pawhin Edom lal chuan a
phal lo va, sipaite nen a lo ep zawka, an kir leh ta a ni.
Edom ram chhim lam hel kualin Edom khawthlang lamah
Kanaan ram khawchhak lam ramri hrulah an kal a ngai
ta a ni.
4. Arona thih thu (20:22-29)
22 Tichuan Kades a\angin an chhuak a; Israela thlah,mipuiho zawng zawng chuan Hor tlâng an va thleng a.23 Tin, LALPAN Mosia leh Arona chu, Edom ram dep Hortlângah chuan a bia a, 24 “Arona chu a chipuite hnenah
hruai a ni ang; Meriba tuiahte khan ka thu dodala in helavang khan Israela thlahte ka pêk ramah chuan a lut
dawn lo a ni. 25 Arona leh a fapa Eleazara chu Hor tlângah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 232/790
232NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawn hruai chho rawh: 26 Arona chu a silhfente hlihsak
la, a fapa Eleazara bel rawh: Arona chu a chipuite hnenah
hruai a ni ang a chutah chuan a thi ang,” tiin.27
Tin, Mosiachuan LALPA thupêk ang chuan a ti a: mipui zawng zawng mithmuhah Hor tlângah chuan an chho va.28 Tichuan Mosia chuan Arona chu a silhfente a hlihsaka, Eleazara a bel a: tin, Arona chu tlâng chhipah chuan a
thi ta a; tin, Mosia leh Eleazara chu tlâng ata chu anchhuk a. 29 Tin, mipui zawng zawngte chuan Arona a thi
tih an hriat chuan, Israel-ho zawng zawngte chuan ni
sawmthum an sûn a.
Mosia harsatna tawhte hi a namailo hle. Miriami a
thih tawh bâkah tunah hian amah puitu bulpui ber leh a
innghahna, a u Arona thih thu kan zir dawn a ni.
Helai thu hlawm (chang 22-29)-ah hian, Israel fate
chuan Kades a\angin Edom khawthlang lam an kal tlang
thla a, hmar thlang lamah Hor tlang an va thleng a. Edomramri bul a la ni a. Hor tlang awmna lai tak hi hriat a ni
tawh lo. Thu inhlan chhawn lama sawi dan chuan Edom
ram chhung, Petra kiang vel nia sawi a ni a; mahse, hei
hi pawm lo tam tak an awm bawk.3 Deuteronomy 10:6
chuan Arona thihna hmun hi ‘Mosera’ niin a sawi. Tunlaia
mi thiam \henkhatte chuan Jebel Madura niin an ngai
thung. Hei hi Kanaan ramri hnaih tak, Edom ramri hrula
awm, hmun remchang tak a ni a. Kades hmarchhakTuipui thi a\anga kea ni khat kal vela hla a ni. A engapawh chu ni sela, kan Bible sawi dan pawh a thuhmun
bawk si lo va. Deuteronomy sawi dan leh Numbers bu
sawi dan inang lovah hian, kan Zirlaibu Numbers min
hrilh ang hi pawm tlang phawt mai ila, a \ha ber mai
awm e.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 233/790
233NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPA thu angin Mosia chuan Arona leh a fapa
Eleazara chu Hor tlangah a hruai a, mipui hmuh laiin
tlangah chuan an chho va. Mosia chuan Arona puithiamkawr chu a hlihsak a, Eleazara chu a hâktir a. Leviticus8:7-9-ah chuan puithiam thuamhnaw kan hmu a. Puithiam
thuam chu an faten an chhawm zel tur a ni. A
inhlanchhawn dan kalhmang fel tak Exodus 29:29-37-ah
kan hmu a. Mosia leh Eleazara tlang a\anga an lo kir leh
a, Eleazara puithiam thuam a inbel an hmuh khan Arona
a thi ta a ni tih hriain ni sawmthum chhung an sun a ni.
Arona hi kum 123 mi niin Aigupta ram an chhuahsana\anga kum sawmli, thla ngana, ni khat niin a thi a. Dan
naranin mitthi hi ni sarih an sun \hin. Arona erawh chu
ni sawmthum chhung an sun a ni. Hei hi Israel fate ram
tiam pana an kalna thlaler zin kawng hun hnuhnung ber
a ni ta.
Sawi ho tur
Pathian chawimawi lo zawnga rawngbawlna a awm
thei ang em?
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Uni-
versity Press, 1911, p. 105.
2. Ibid p. 106.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 234/790
234NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. John Marsh, “The Book of Numbers inInterpreter’s Bible,” Volume II. New York,
Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 240.Thla khatna (20:1)
Heti laia ‘thla khatna’ tih hi eng hun vel nge tih sawi
lan a ni lo va. Nimahsela chhuidawnin March thla
laihawl vel niin a lang, chu chu Aigupta a\anga an
chhuah achin kum 38-na vel niin a rinawm. Hei hi
chiang taka ziah lan ni lo mah se, an riahhmun sawn
dan vel Mosian a tarlan a\ang hian a chhuidawn theiha ni (33:36).
Lamlianah (20:19)
Heta Lamlianah tih lo lang hi Rom hun laia Lal
lamlian ang kha ni lovin, a ruala zin veivakten an
zawh \hin kawng a ni. Heng Lamlian ang chi hi hetih
hun lai pawh hian a awm nual tawh awm e.
Arona thih thu (20:22f)
Chang 26-ah hian Arona thih thu kan hmu a. Bible-
ah hian ‘Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang’
tih kan hmu a, ‘chipuite’ tih hi Pentateuch-ah chauh
hian hman a ni a, Abrahama te, Ismaela te, Isaka te,
Jakoba te leh Mosia te thih thu sawi nan pawh hmana ni. Hebrai-ho ngaih danah chuan mi an thihin Seol-
a an chipuite hnena kal angin an ngai.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 235/790
235NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 28
ARAD LAL HNEH THU LEH DÂR RÛL
Chhiar tur : 21:1-9
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah “Rûl chuk nami, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang,” ati a (21:8).
Israel fate thlaler zin kawng chanchin tam tak kanzir ta a. Zirlai hmasaah khan thlalera an zin kawng hunhnuhnung an thlen thu kan hre tawh a. Khang hun chhung
zawng kha chuan Lalpan a hruai a, a chawm a, engkim athawhsak a. Tun a\ang chuan anmahni ngeiin ral an beiha, ram an lak a lo \ul dawn ta. Vawiinah pawh hian ‘Aradlal hneh thu leh Dâr Rûl’ tih thu kan zir dawn a ni.
1. Arad lal hneh thu (21:1-3)
1Tin, Kanaan mi, Arad lal Chhim lama awmin Is-rael mite Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a
hria a; tichuan Israel mite chu a bei a, salahte a mannual a. 2 Tin, Israel mite chuan LALPA hnenah thu antiam a, “Heng mite hi kan kuta min pêk chuan an khuatehi kan tiboral hlauh ang e,” an ti a. 3 Tichuan LALPAN Israel mite thu chu a pawm a, Kanaan mite chu a pe a,anmahni leh an khuate chu an tiboral hlauh va; a hmunhmingah chuan Horma an vuah a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 236/790
236NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kanaaan ram chhim lam Arad lal chuan Israel fate Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a hria a, Arad
hi tunah chuan Tell Arad tih a ni. Hebron chhim lam km27 vela hla, Kades hmarchhak lam km. 80 vela awm a nia. Israel fate a rama an lo luh chu tha a ti lo va; tichuan,Israel mite chu a lo bei a, mi thenkhat chu salah a man a.Hetiang a lo nih takah chuan Israel mite chuan LALPA an au va, thu an tiam a. Lehlin tharah chuan, “Heng mitehi min hnehtir chuan i tan an khuate lamin kan hlan vekang a, kan tiboral vek ang,” tih a ni a. ‘Hlan vek’ tih hi
khawih thiang lova siam tihna a ni a. Mihring tan neih athiang lo va, tih chhiat vek tur tihna a ni. LALPA chuanan thu chu a lo hria a, Kanaan mite chu a hnehtir a. Is-rael-te chuan an thutiam angin an that vek a, a hmunchu ‘Horma’ tiin an vuah a. Horma tih hi ‘tihchhiat vek’tihna a ni. Horma hi bung 20:21-a Edom awmna nia sawiatanga hmarthlang km tam taka hlaa awm a ni a. Bung21:4-a Edom ram hela Israel fate kalkawng ep lama awm
a ni a. Hemi avang hian mithiam thenkhat chuan helaithu hi Bung 21 chhunga awm awm lo tak niin an hria.Edom ram hi tuipui thi chhim lam Zin thlaler leh Moabinkara awm a ni.
2. Mipuite phunnawina (21:4,5)
4 Tin, Hor tlâng a\ang chuan Tuifinriat Sen lamahEdom ram kal hualin an kal a: kawng a kual avangin
mipuite rilru chu a lungni lo hle mai a. 5 Mipuite chuan Pathian leh Mosia kalhin, “Thlalera thi turin engati nge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo, tui pawh awm hlei lo; he chhang tenawm pawh hi kannunnain a ten tawh a ni,” an ti a.
Israel fate hi indonaah hnehna changa hlim viauawm tak an nih laiin an phunnawi leh ta. Hor tlang a\ang
chuan Tuifinriat Sen lamah Edom ram kal hualin an kal
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 237/790
237NUMBERS
www.mizoramsynod.org
zel a. Moab an thlen hma chuan khawi hmunah mahawmhmun an khuar thu hriat a ni lo. Chutianga kawng
kual thui taka hah leh mangang taka an kal velna avangchuan mipui chu lungawi lovin an thinrim hle a. Mipuitechu Pathian leh Mosia kalhin an phunnawi a. Anphunnawina pangngai te te – “Thlalera thi turin engatinge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo,tui pawh awm hlei lo, he chhang tenawm pawh hi kannunnain a ten tawh a ni,” an ti a. An mamawh ei leh intur hi Pathianin a pe zel naa an kham ve deuh tawh pawh
a ni mai thei. Chu ai mahin, an kal kual kawi nasa a, anhah a, an thinrim a, phunna tur an zawng ve hrim hrimtawh pawh a ni thei bawk.
3. LALPAN rûl hmangin a hrem (21:6,7)
6 Chutichuan, LALPAN mipui zingah chuan rûl chukna mite a tir a, mite a chu a, Israel mite tam tak an thi a.7 Tin, mite chu Mosia hnenah an kal a. “LALPA leh
nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan lo sual ta a ni e,kan zinga rûlte hi tibo turin LALPA hnenah \awng\ai rawhkhai,” an ti a; tichuan mite chu Mosian chuan a\awng\aisak a.
Israel mipuite chu Pathian leh Mosia laka an vui a,nasa taka an phunnawi avang chuan, LALPA chuanmipuite zîngah chuan rûl chuk na mite a tîr a, rûl chuk
na tak a tipuang a. Israel mi tam tak an chuk hlum a ni.Chu veleh mipui mangang chu Mosia hnenah an lo kal a,“LALPA leh nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan losual ta a ni e, kan zinga rûlte hi tibo turin LALPA hnenah\awng\ai rawh khai,” an ti a. Hetianga mipuiin an sualtepuang a, ngaihdam an dil takah chuan Mosia chuanmipuite chu a \awng\aisak ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 238/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 239/790
239NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Vawiina kan zirlaiah hian Pathian khawngaihna lehzahngaihna ropui tak kan hmu a. Israel faten indonaa
hnehna an chang hi, an hma lam kal zelna tur leh raldona turah fuihtu leh tichaktu pawimawh tak a ni. Anmahni hruai chhuaktu LALPA chu, rintlâk Pathian ani tih an hriatna pawimawh tak a ni.
Sawi ho tur
LALPAN Israel mipui zingah rûl chuk na mi a tir a,tam tak an thi a. Mosian dâr rûl a siamsak a, a enapiang chu an dam a. Kan ramah hian Lalpan rulchuk na mi a chhuah zalen ve ta em ni? Kan damnatur eng nge ni ve ang le?
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-sity Press, 1911, p. 111.
Ka tiboral hlauh ang e (21:2)
Israel-te chuan Lalpa hnenah Arad mite chu ahnehtîr chuan a khua zawng zawng te a hnena hlan
vek tur leh tiboral vek turin thu an intiamkam a.Heta ‘hlan vek’ tih (lehlin thar) hi Hebrai \awnga‘herem’ tih a\anga lak a ni a, chu chu ‘khuahkhirh’tihna a ni. Tichuan, a awmzia chu khawih thiang lovasiam tihna a ni a, mihring tan neih a thiang lo va,thihchhiat vek tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 240/790
240NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 29
AMOR LAL LEH BASAN LAL HNEH THU
Chhiar tur : 21:10-35
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Amah chuhlau suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram
pawh i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal
Sihona chunga i tih angin i ti tur a ni,” a ti a (21:34).
Tunah chuan |hen Hnihna kan lo zir zo dawn ta.
|hen khatnaah khan, ‘Israel Fate Sinai Tlângah’ tih kan
zir a. |hen Hnihnaah khan, ‘Sinai A\anga Moab Phairuam’
tih kan zir leh a. Tun \umah hian \hen hnihna chhungathupui hnuhnung ber, ‘Amor lal leh Basan lal hneh thu’
kan zir dawn a ni.
1. Hor tlang a\anga Moab ram (21:10-20)
10 Tin, Israela thlahte chu an kal ta zel a, Oboth-ah
awmhmun an khuar a. 11Tin, Oboth a\ang chuan an kal
leh a, ni chhuahna lam Moab thlaler bul Iyeabarim-ahawmhmun an khuar a. 12 Chuta \ang chuan an kal leh a,Zered ruamah awmhmun an khuar a. 13 Chuta \ang chuan
an kal leh a, Amor-ho ramri a\anga la filawr thlalera Arnon lehlam pangah awmhmun an khuar a; Arnon chu
Moab ramri, Moab leh Amor-ho inkâra awm a ni a.14 Chuvangin LALPA Indonate Buah chuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 241/790
241NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“Supha-a Vaheb,
Arnon ruamte,
15 Ar awmna lama thleMoab rama innghat
Ruam awih tlan pangperte chu,” tia sawi a ni.
16 Chuta \ang chuan Beer-ah an kal leh a: chu chuLALPAN Mosia hnena, “Mipuite chu ko khawm la, tui ka
pe ang e,” a tihna tuichhunchhuah chu a ni.
17 Tin, he hla hi Israelten an sa a;
Aw tuikhur, lo chik chhuak la, zaiin chawi la,18 Lalten an laih tuikhur chu.
An lal tiang leh an talhtuma
Mipuite mi lianho laih chu.
Tin, thlaler a\angte chuan Matana-ah an kal leh a:
19 tin, Matana a\angin Nahaliel-ah; Nahaliel a\ang chuan Bamoth-ah: 20 Bamoth a\ang chuan Moab lova ruam leh
thlaler zuk chhun en Pisga chhipah
Israel fate chu Hor tlang a\ang chuan Moab rama
Pisga tlang thlengin an kal zel a. An kalkawngah hian
Obot-ah te, Moab ram chhak lam Abarim khaw hlui,
khaw ramah te, Zered ruamah te, Arnon lui hmar lamah
te bûk an khuar a. Arnon lui hmar lam a\ang chuan Beeran thleng a. ‘Beer’ chu ‘tuichhunchhuah’ tihna a ni a,
tuichhunchhuah awmna a ni. Matana-ah an insawn a.
Nahaliel-ah an kal zel a, Bamot an thleng a. Chuta \ang
chuan Moab ram phai Pisga tlang \hut an thleng a. Pisga
tlang a\ang hian thlaler chu a lang vek a, Jordan lui
ruam leh Kanaan ram pawh a hmuh theih tawh a ni
(Deut. 3:27; 34:1-4).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 242/790
242NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chang 14,15-ah hian Moab ramri hrula Arnon sawina
hla tawi te a lo lang a, Lalpa Indona bu a\anga lak chhuah
a ni. He lehkhabu hi hmun dangah sawi chhuah lehna aawm lo niin a lang. Mahse, a bu hming a\ang hian Israel-ho leh Kanaan ram luah hmasatute indona hla eng emaw
zat a awm tih a hriat. Hetiang hla lawrkhawm pawimawh
awmna bu ‘Jasara bu’ a awm bawk a (Jos. 10:13), hetah
hian Lal Davida’n Saula leh Jonathana a sunna hla pawh
a awm (II Sam. 1:18).
Chang 17-18-a hla tawi te lo lang pawh hi hnathawhhla, tuichhunchhuah laih laia sak \hin a ni a. Thlaler tui
vânna hmunah tui laih chhuah tur an hmuh chuan, mi
pawimawh tuin emaw fel takin a hlan \hin.1 Thla tin Sab-
bath vawi thumnaah he hla hi an sa \hin a, Tuipui Sen
Kân Hla (Exod. 15:1-4) nen hian an sak zawm mai \hin.2
Lalpa Indona bu hi hmanlai indona hla thlan khawm a
nih a rinawm.
Hor tlang a\anga Pisga tlang thlenga an kalnaah hian
riahhmun eng emaw zat a lo lang a. An kalna hmun indawt
dan pawh hi Bung 33 lama sawi dan nen chuan a inang lo
deuh va. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan, helaia kan
hmuh ang hi an kal dan dik tak a ni lo mai awm mang e
tia ngai an awm a, Bung 33 lama mi hi dik deuh zawk
turah an ngai a ni. Hmun tam tak chu a awmna lai hriat
chian a ni tawh lo.
2. Amor lal Sihona hneh thu (21:21-30)
21,22 Tin, Israel mite chuan Amor-ho lal Sihona
hnenah, “I ramah hian min kal tlângtir rawh khai; lovahemaw, grêp huanah emaw kan peng lo vang a; tui
chhunchhuah tuite chu kan in lo vang a: i ram kan pelh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 243/790
243NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hma loh chuan lal lamlianah kan kal zel ang e,” tiin mi
an tir a. 23 “Nimahsela Sihona chuan Israel mite chu a
rama kal tlâng a phal lo va: Sihona chuan a mite zawng zawng chu a khawm vek a, Israel mite bei turin thlalerahchuan an thawk chhuak ta zawk a, Jahaz an va thleng a;
tin, Israel mite chu an bei a. 24 Tin, Israel mite chuankhandaihin an bei a, a ram chu Arnon a\anga Jabok
tlengin, Amona thlahte thleng hialin an neihsak a: Amonathlahte ram chu ven tlat a ni. 25 Tin, Israel mite chuan
chung khua zawng zawngte chu an la a: tichuan Israel
mite chu Amor-ho khua zawng zawngahte chuan an awma, Hesbon leh a khawper zawng zawngahte pawh chuan.26 Hesbon khua chu Amor-ho lal Sihona khua a ni a, ani
chu chu mi hmaa Moab lal lo beia a kut ata a ram zawng zawng, Arnon thlenga laksaktu a ni. 27 Chuvangin hlaa
phuahtute chuan,
“Hesbon-ah lo kal ula,
Sihona khawpui chu din leh tihngheh ni se;28 Hesbon a\angin mei a chhuak a,
Sihona khawpui a\angin meialh:
Moab-a Ar a kang zo va,
Arnon hmun sang lalhote chu29 I chung a pik e, Moab!
In boral ta, aw Kemos mi:A fapate chu tlan bo atan
A fanute salah a pe,
Amor-ho lal Sihona hnenah.30 Kan han kap a, Hesbon a boral, Dibon thlengin,
Nopha thlengin kan ti \iau,
Chu chuan Medaba a thleng,” a ti.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 244/790
244NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Amor lal Sihona hi, Hesbon khuaa rorel \hin a nih
avangin Hesbon lal tiin an sawi bawk \hin (Deut. 1:4; 2:26;
3:6; Josua 12:2,5; 13:10). Sihona lal ram chu khawthlanglamah Jordan lui chin a ni a, khawchhak lamah Amonram, hmar lamah Jabok lui, chhim lamah Arnon lui a ni.Israel fate chuan Amor lal Sihona hnenah, kawngpuia\anga peng lova Lamlian puiah chauh a ram kal tlangan dil a. Sihona chuan a phal lo va, sipaite nen thlalerJahaz hmunah a lo bei a. Jahaz hmun hi hriat chian a nitawh lo naa, tunlaia Khirbot-Umm-el Idham hi nia rin a
ni.
3
Israel-te chuan an that \euh va. An ram Arnon luia\anga Jabok lui thleng an laksak vek a, Hesbon leh achhehvel khuate pawh an luahsak vek a ni. Hesbon hitunlaia Hesban hi nia ngaih a ni. Hei hian Israel fate chua tihuaisen sawt a. A chhan chu, Sihona hi lal huaisenleh ropui tak, Moab lal pawh lo hneha a ramte pawh lolaksaktu kha a ni a. Sihonan Moab lal a hnehna hla, hlaphuah thiam tuten emaw an phuahna Chang 27-30-ah
hian a lo lang a. Hmana ropui tak ni \hin tuna hnehaawm leh ta phuah-elna niin a ngaih theih âwm e. Chang27-30 hi ‘Hesbon Hla’ an ti mai \hin a. Hesbon din tharleh tura sawmnain a in\an a. Moab lal ram paihthlâknathuin a zawm a. Sihona khawpui Hesbon a kan chhiatvek thu kan hmu. Chang 29 hian Moab-ho pathianKhemos betute chunga chhiatna nasa tak lo thleng chu asûnpui a (I Lal. 11:33). Sihona hian Moab mi tam tak salah
a man a (cf. Jer. 48:45,46). Moab mite hi Tuipui Thikhawchhak lama awm an ni. Helaia Sihonan Moab ahnehna chanchin lo lang hi Israel faten helai ram an hnehaan neih thiamchantîrna a ni thei a. Chu bâkah Moab leh
Amor-hote aiin Israel chu a chungnung zawk a ni tihtarlanna a ni thei bawk. Roreltute 11:12-28 lamah pawhfiah taka sawi a ni. Chang 30-na hian an ram lâk zau
zawng tarlangin a tlang a kawm ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 245/790
245NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Basan lal Oga hneh thu (21:31-35)
31Chutiang chuan a ni, Amor-ho ramah Israel mite
chu an awm. Tin, Mosian Jazer va thlithlai turin mi a tira, chuta khuate chu an la a, Amor-ho awmte chu an
hnawtchuak a. 32 Tin, an let a, Basan kawng lamah anchho va: tin, Basan lal Oga chu anmahni bei turin, amah
leh a mite zawng zawng, Edrei-a lo bei turin, a thawkchhuak a. 34 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Amah chu hlau
suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram pawh
i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal Sihonachunga i tih angin i ti tur a ni,” a ti a. 35 Chutichuan amah pawh, a fapate pawh, zuah reng reng nei lovin a mite
zawng zawng nen an that a: a ram chu an luahsak ta a.
Israel-te chuan Amor ram, an lalpa Sihona hneha an
lâk Arnon leh Jabok inkar ram chu an nei ta a, chutah
chuan an awm ta a. Jazer khaw beih dan tur en thlithlai
turin Mosian mi a tîr a. Jazer hi Hirbet Jazzir a ni maithei. Israel-te chuan a chheh vel khuate nen an la a. Basan
lal Oga leh Israel-te chu Edrei hmun, tunlaia Dera ah
chuan an inbei ta a. Oga chu a fate nen an that a, a mite
pawh an that vek a, ram chu an neihsak ta a ni. Tichuan
Jordan chhak lam ram chu Israel-te kutah a awm ta a.
Hei hian Israel fate chu ram tiam Kanaan chu hnehin an
la luah ngei dawn a ni tih rinna leh beiseina a neihtir
ngei ang.
Israel-ten indona an ngaih dan hi Pathian an ngaih
dan nen a inzawm tlat a, Pathian chu indona Pathian niin
an hria a (Exod. 15:3; Sam 24:8; Deut. 7:20). An hmelmate
chu eng anga tam pawh ni se, Pathian an lama a \an chuan
tam leh tam lohvin kawngro a su lo (Ror. 7:1-9; I Sam.
14:6). Pathian \anpuina pawh dawng dawn se anmahni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 246/790
246NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an inbuatsaih a \ul tho. Chuvangin, hmelmate awm dan
hre chiang turin \an an la fo a (Num. 13; Jos. 2:1),
inthawinate an hlan a (I Sam. 7:9,10), hlau lo turin sipaitean fuih a, Pathian an lamah a \ang a, an hmelmate chu ankutah a pe dawn a ni an ti \hin (Deut. 20:2; II Chro. 20:20).
Amor lal leh Basan lal hneh thu hi an chanchin kal zêlah
pawh a pawimawh hle a ni.
Sawi ho tur
Pathian chakna rinchhana rawngbawl sawtzia han
sawi ho teh u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 222.
2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 264.
3. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Published
by Theological Publications in India, 1968, p. 94.
‘Lalpa indona’ (21:14)
He lehkhabu hi tunlaiah hmuh tur a awm tawh lo
va. Indona hnehna hla leh hla lar dangte lâkkhawmna
lehkhabu a ni a. Jasara lehkhabu (Jos. 10:13; II Sam.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 247/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 248/790
248NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1 – 36:13)(Ram tiam lut tura inbuatsaihnate)
ZIRLAI 30
MOAB LAL BALAKA LEH BALAAMA
Chhiar tur : 22:1-41
Thu vawn : Tin, Pathianin Balaama hnenah chuan, “An
hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur
a ni lo: mal ka sawmte an ni e,” a ti a (22:12).
Tunah chuan kumina kan Sunday School Zirlai
thupui hlawm hnuhnung ber ‘|hen Thumna’ kan lo lut
dawn ta. Israel mite chu insawn zelin, Moab phai, Jor-
dan chhak lam, Jeriko zawnah hmun an khuar a. Num-
bers hlawm hnuhnung ber bung 22-36 chhungah hian
chanchin leh dan tam tak a awm a. Hengte hi Moab phaia
an awm laia thil thleng leh awmte a ni hlawm. Hengtehian Kanaan ram an luah huna thil \ul tur inbuatsaihna
lam a hawi deuh vek a ni. Bung 22-24 chhûngah erawh hi
chuan Moab lal Balaka’n Israel-te a hneh theih nana
anchhia lawh tura ring lo zawlnei Balaama a rawih thu
kan hmu a. Tichuan, tun \uma kan zir tur chu ‘Moab lal
Balaka leh Balaama’ a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 249/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 250/790
250NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leilung an dâp a; lo kal la anchhia mi va lawhsak rawh,
ka do theiin ka hnawtchhuak thei mial mahna’, tiin mi a
rawn tir a ni, a ti a.12
Tin, Pathianin Balaama hnenahchuan, “An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhiai lawh tur ani lo: mal ka sawmte an ni e,” a ti a. 13 Tichuan
Balaama chu zingah a tho va, Balaka mi liante hnenahchuan, “In ramah haw leh tawh u; LALPAN in hnena kal
tura chhuah a phal lo a ni,” a ti a. 14 Chutichuan Moab miliante chu an tho va, Balaka hnenah an kal a, “Balaama
chuan kan hnena lo kal a duh lo,” an ti a.
15 Tin, Balaka chuan mi lian tam lehzual, an aia ropuizawk a tir leh a. 16 Tin, Balaama hnen an va thleng a, a
hnenah, “Zipori fapa, Balaka chuan heti hian a ti a ni,‘Ka hnena i lo kal hi engmahin dal teh suh se; 17 mi ropui
takah ka siam ang chia, ka hnena i sawi apiang chu ka tizel ang: chuvangin lo kal hram la, heng mite hi anchhia
min va lawhsak teh hram khai,’ a ti ,” an ti a. 18 Tin,
Balaama chuan Balaka mite chu a chhang a, an hnenah,“Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatinmin pe dawn mah sela, eng khaw te mah LALPA ka
Pathian thu bawhpelin ka ti thei lo. 19 ChuvanginLALPAN ka hnenah engtin nge a sawi leh dawn teh reng,
zanin pawh hetah riak teh phawt u khai,” a ti a. 20 Tin,zanah chuan Balaama hnenah Pathian chu a lo kal a, a
hnenah, “He mite hi nangmah kova lo kal an nih chuan,tho la, an hnenah kal rawh; amaherawhchu i hnena ka
sawi chauh hi i ti tur a ni,” a ti a.
21Tichuan, Balaama chu zingah a tho va, asabengtung a thuam a, Moab mi liante hnenah chuan a
kal ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 251/790
251NUMBERS
www.mizoramsynod.org
22 Tin, a kal avang chuan Pathian thin chu a lo alh ta
a, tin, LALPA vantirhkoh chu a lo dang turin kawngah a
lo ding a. A sabengtung chunga chuang a ni a, achhiahhlawhte pahnih a hnenah chuan an awm ve a.
Moab lal Balaka chuan Israel-ten Amor mite an hneh
a, an khawpuite lamin an la tih a lo hriat chuan, ama
lalram tan pawh an hlauhawm a ni tih a hria. Moab mitechuan an hlau hle a. Tichuan, Balaama, thil lo thleng tur
hrilhlawk \hin chu Israel-te anchhe lawh tura sawm turin
Lal chuan mi a tir ta a. ‘Israel-te chu ngam rual an ni si lova, anchhia min lawhsak teh, kan ngamin kan ram ata
kan um bo mial thei mahna, mal i sawmsakte chu an
nihlawh \hin a, anchhia i lawhte chu an chan a chhe \hin
tih ka hre si a’ ti turin. Moab upate leh Midian upate chu
aien man turte kengin an kal ta a. Balaama inah an riak
ta a. Pathian chuan Balaama hnenah, “I hnena mite hi
tute nge ni?” tiin a zawt a. Ani chuan, Balaka mi tirhte
an nih thu leh Aigupta ram a\anga mi tam deuh lochhuakte an lo hneha an ram ata an ûm bo theih nana
anchhe lawhsak tura an rawn ngen thu a hrilh a. Pathian
chuan Balaama hnenah chuan, “An hnenah i kal tur a ni
lo, chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo,” a ti a. Balaama
chuan Balaka mi tirhte hnenah chuan, “In ramah hawleh mai rawh u, LALPA chuan ka kal a phal lo ve,” a ti a.
Balaka chu a beidawng duh chuang lo va, mi zahawmzawk dang a tirh belh leh a. “Ka hnena i lo kal hi engmahin dal teh suh se; 17mi ropui takah ka siam ang chia,
ka hnena i sawi apiang chu ka ti zel ang; chuvangin lo
kal hram la, heng mite hi anchhia min va lawhsak teh
hram khai,” tiin an va sawi leh a. Balaama chuan, “Balaka
hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn
mah sela, eng khaw te mah LALPA ka Pathian thu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 252/790
252NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bawhpelin ka ti thei lo” ti chung siin zan riak leh phawt
turin, ‘LALPA chuan eng nge a sawi ka han ngaichang
ang e’ a la ti ta zel a. Pathian chuan Balaama rilru hriain,“...zui mai rawh; mahse, ka hrilh che chauh i ti tur a ni,”a ti a. Balaama chuan Moab mi liante chu a zui ta a.
Pathian chu a thinur hle a, lo dang turin LALPA
Vantirhkoh chu kawngah a dintir a.
2. Balaama leh Sabengtung (22:23-35)
23 Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh,
khandaih kenga kawnga ding chu a hmu a; tichuansabengtung chu kawng ata chu a peng a, ram lakah a kal
a. Tin, Balaama chuan sabengtung chu kawnga lettirtumin a vua a. 24 Tin, LALPA vantirhkoh chu grêp huan
pal leh pal inkâr khuarah a ding a. 25 Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmu a, pal chu a va
ngheng a, Balaama ke chu palah chuan a ngheng bet a;
tichuan a vaw leh a,26
Tin, LALPA vantirhkoh chu piahleh deuhvah a kal a, hmun chep lai tak, ding lam emaw,vei lam emaw pawha penna awm lohhna lai takah a ding
a. 27 Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmua, Balaama chu a bawhpui ta a: tichuan, Balaama thin
chu a lo alh ta a, a tiangin sabengtung chu a vua a.28 Chutichuan, LALPAN sabengtung chu a \awngtir a,
Balaama hnenah chuan “Eng ka tih che nge, hetia vawi
thum zet mi vuak tak?” a ti a. 29 Tin, Balaman sabengtung hnenah chuan, “Min tihnawmnah avangin a ni: khandaih
phei chu lo keng ila, ka tihlum tawh hial ang che chu,” a
ti a. 30 Tin, sabengtung chuan Balaama hnenah, “Tunthlenga i chuan fona i sabengtung ka ni lawm ni? Hetiang
hian ka ti ngai che em ni?” a ti a. Ani chuan, “Ti ngai love,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 253/790
253NUMBERS
www.mizoramsynod.org
31 Tin, LALPAN Balaama mit chu a tihvarsak a,
tichuan LALPA vantirhkoh khandaih kenga kawnga ding
chu a hmu ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup a.32 Tin, LALPA vantirhkoh chuan a hnenah, “Engati ngehetia vawithum tlawng i sabengtung i vuak? Ngai teh, ka
hmaah hian i kal lohna tura i kal avangin lo dang turchein ka lo chhuak a ni a: 33 tin, sabengtung chuan min
hmu a, ka hmaah vawi thum a peng a nih kha; peng lo phei sela chu ani chu tihlum si lovin ka tihlum hial ang
che chu,” a ti a. 34 Tin, Balaama chuan LALPA vantirhkoh
hnenah, “Ka lo sual ta ni; mi dang turin kawngah i ding tih ka hre si lo va: chuvangin i lawm loh chuan ka kir lehmai ang e,” a ti a. 35 Tin, LALPA vantihkoh chuan Balaama
hnenah, “He mite hnenah hian kal la; amaherawhchu ihnena ka thu sawi tur chauh hi i sawi tur a ni,” a ti a.
Chutichuan Balaama chu Balaka mi liante hnenah chuana kal ta a.
Balaama chuan Pathian duh loh zawngin Moab milianho kha a zui ta a ni tih he thu hlawmah hian kan hmu
a ni. LALPA vantirhkoh khandaih keng chuan Balaama
kal zel tur \um thum ngawt dan a lo tum a. Balaama
Sabengtung chuan a hmu a, Balaama erawh chuan a hmu
ve thei lo va. Balaama chu a chhiahhlawh pahnihin anzui a. Sabengtung chuan LALPA vantirhkoh, khandaih
keng, kawnga a hmuh chuan a peng ta thut mai a.
Balaaman kawnga kal turin a tilui a, a vua a. Lalpa
vantirhkoh chu grep huanpal leh pal inkar kawng laiah
a lo ding leh a. Sabengtung chu pal nêkin a kal a, Balaama
ke palah a ngheng bet a. Balaama chuan a sabengtung
chu a vaw leh a. Lalpa vantirhkoh chu kawng zim lai,
inpelh hleih theih hauh lohna laiah a lo ding leh a.
Sabengtung chuan a pu Balaama chu a bawhpui ta ngawt
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 254/790
254NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. Balaama chu a thinur hle a, Lalpan Sabengtung chu a
\awngtir ta a. “Thil sual eng nge ka tih vawi thum tlawng
mi vuak tak le?” a ti a. Balaama chuan, “Min pawisa loem alawm, khandaih phei chu keng ila, ka sat hlum hialtawh ang che,” a ti a. Sabengtung chuan, “I sabengtung,
tun thleng pawha i chuanna reng \hin ka ni a, hetiang
hian ka ti ngai em ni?” a ti a. Ani chuan, “Ti ngai lo ve,” a
ti a. LALPA chuan Balaama mit chu a tihvarsak a,
khandaih kenga LALPA vantirhkoh, kawnga ding chu a
hmu ve ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup ta a.
LALPA vantirhkoh chuan, “Engtizia nge \um thum
ngawt i sabengtung i vuak le : Ka duh loh anga i kal luih
avangin kawnga dang tur chein ka lo thawk chhuak a ni.
Sabengtung chuan min hmu a, \um thum min pelh a tum
a, peng \hin lo se ka lo that mai ang che, ani erawh chu
ka zuah ang,” a ti a. Balaama chuan, “Thil ka tisual a ni e,
min lo dang turin kawngah i ding tih ka hre lo a ni;
chuvangin, i lawm loh zawng ti ka nih chuan ka kir lehmai ang,” a ti a. LALPA vantirhkoh chuan, “Heng mite hi
zui rawh, i hnena ka sawi chauh i sawi chhawng tur a
ni,” a ti a. Balaama chu Balaka mi liante rual chuan a kal
ve leh ta zel a ni.
3. Balaka leh Balaama an intawk (22:36-41)
36
Tin, Balakan Balaama a lo kal tih a hriat chuan Arnon lama an ramri chin Moab khawpui thlengin a vahmuak a. 37 tin, Balaka chuan Balaama hnenah,
“|hahnemngai taka ko tur che in mi ka rawn tir ani lawmni? Engati nge ka hnenah i lo kal duh loh? Mi ropui takah
ka siam thei lo che em ni?” a ti a. 38 Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, “Ngai teh, hei ka lo kal ta a; engpawh
mai sawi theihna reng reng ka nei em ni? Pathianin ka
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 255/790
255NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kaa thu a dah chauh ka sawi dawn a ni, a ti a. 39 Tichuan
Balaama chu Balaka hnenah chuan a kal ta a, Kiriat-
huzot an va thleng a.40
Tin, Balaka chu bawng leh beramina inthawi a, Balaama leh a hnena mi lian awmte chu a pe a. 41Tin, heti hi a ni a, a tuk zingah Balaka chuan
Balaama chu a hruai a, Baala hmun sangahte chuan achhohpui a, chuta tang chuan mipui awmna chin zawng
zawng a hmu phak a.
Helai thu hi Balakan Balaama a lo hmuahna leh a lo
dawnsawnna thu a ni a. Balaka chuan a ram chin Arnonlui kam Ir-Moab khuaah Balaama chu a lo hmuak a.
“Thahnemngai takin ka rawn kohtir che a, engtizia nge i
lo kal duh mai loh le? Mi ropui takah ka siam thei lo che
em ni?” tiin a lo chhuahchhal a. Balaama chuan, “Ngai
teh, ka lo kal na a, thu dang sawi thei em ka nih? Pathian
min sawitir chauh ka sawi ang a ti a. Kiriat-huzot an thlen
chuan Balaama leh a kalpui mi liante tan bawngpate leh
berampate buatsaihin inthawina a hlan a, a sa an eihova. A tukah chuan Balaka chuan Israel-te lan theihna
hmun Bamot-baal-ah Balaama chu a hruai a.
Balakan Balaama a lo hmuahna hmun Ir-Moab hi
bung 21:15,28-a Ar khua tih nen khan thuhmun a nih a
rinawm. Balakan inthawina a buatsaihna hmun ‘Kiriat-
huzot’ hi a awmna tak hriat a ni tawh lo va, a awmzia chu
‘Kawtthler Khawpui’ tihna a ni. ‘Bamot-baal’ pawh hi‘Baal hmunsangte’ tihna a ni a. Baal biakna hmun atanatlang an hlan sawina a ni mai thei. Heng tlang a\ang hian
Israel-te chu an lang thei a. Anchhe lawh a hlawhtlin
theih nan anchhe dawngtu mihring emaw thil emaw chu
anchhe lawhtu hmuh phakah a awm ngaiin an hria a ni.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 256/790
256NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kan zirlai changvawnah hian, Pathian chuan
Balaama hnenah, “An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite
chu anchhia i lawh tur a ni lo: mal ka sawmte an ni e,” ati a. Mahse, a kal ta tho mai a, ngaihtuah zui tham takawm theiin a lang.
Sawi ho tur
Rawngbawl tura Pathianin min dahna hmun kalsana
koh lohna lama mahni duhna leh chakna hmunarawngbawl (Balaama ang hi) kan awm thei ang em?
Awm ni ta ila engtia siam \hat tur nge ni ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 253.
Balaka (22:2)
Balaka tih hi ‘bawlhlawh siamtu’ tihna a ni a, Zipora
tih chu ‘sava te’ tihna a ni thung.
Media ho upate (22:4)
Moab mite chuan Israel-hote an hlauh thu chu
Midian hotute hnenah an hrilh a. Midian-hote hi
Sinai tlang chhehvel leh Jordan lui chhak lamah
awmhmun an khuar thu kan hmu a (Exod. 2:15-17),
chuvangin Moab mite nen hian an \anrual a rinawm.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 257/790
257NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pethor (22:5,6)
Pethor hi Beora fapa Balaama awmna khua a ni a,
Euphrates lui kama awm a ni. Karkhemis bula Pitrunen ang khata ngaih a ni a, chu chu Moab a\ang mel
zali vel zeta hla a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 258/790
258NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 31
BALAAMA HRILHLAWKNA
Chhiar tur : 23:1-26
Thu vawn : Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a,Mal a sâwm tawh a, ka tidanglam thei lo(23:20).
Kan zir tawh ang khan, Moab lal Balakan Israel-te
anchhe lawh turin Balaama a ko va. Balaama hi kal nghal
mai lo mah se, Balakan a koh nawnnaah khan a kal ta a.
Balaka chuan Israel-te lan theihna hmun Bamot Baal-ah
a kalpui a. Balaama chuan maicham pasarih siamsak turinBalaka chu a ngen a. Nambar pasarih hi hmanlai a\angin
nambar serh a ni a. |henkhat phei chuan Pathian namber
ang hialin an ngai a ni. Maicham hi lunga siam a nih a
rinawm. Balaama chuan Balaka chu Pathian hnen a\anga
thuchah a dawn theihna tura Pathian hnena thil hlan
tur bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih
siamsak turin a hrilh a. Bawngpa leh berampate hi Is-
rael-ten inthawina atana ran an hlan zinga a hlu berte
an ni a. Tunah hian Balaama hrilhlawkna hmasa pahnihkan zir dawn a ni.
1. Balaama hrilhlawkna hmasa (23:1-12)
1Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, “Hetah hian
maicham pasarih min siam la, bawngpa pasarih leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 259/790
259NUMBERS
www.mizoramsynod.org
berampa pasarih min buatsaihsak rawh khai,” a ti a.2 Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a; tin,
Balaka leh Balaama chuan maicham tinah chuanbawngpa pakhat leh beram pa pakhat an hlan a. 3 Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, “I halral thilhlan bulah
hian lo ding reng la, kei chu ka han kal hrang ang a;LALPA chu mi be turin a lo kal mai pawh a ni thei a, tin,
mi hrilh apiang chu ka hrilh ang che,” a ti a. Tichuantlâng kawlh velvulah a han kal a. 4 Tin, Pathianin
Balaama chu a lo tawk a; tin, ani chuan a hnenah,
“Maicham pasarih chu ka siam tawh a; tin, maicham tinahchuan bawgpa pakhat leh berampa pakhat ka hlan \heuhva,” a lo ti a. 5 Tin, LALPAN Balaama kaah chuan thu a
dah a, “Balaka hnenah chuan kir leh ta la, va sawichhawng rawh,” a ti a. 6 Tichuan, a hnen lamah chuan a
let leh ta a; tin, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan alo ding reng a, amah leh Moab mi lian zawng zawngte
nen. 7 Tin, ani chuan thu chu a sawi ta a.
“Aram ata Balakan min hruai a,
Chhak lama tlânga Moab lal chuan,
‘Lo kal la, Jakob-ho anchhia min lawhsak rawh,
Lo kal la, Israel-ho min demsak rawh,’ 8 Engtin nge Pathian anchhe lawh loh ka lawh ang?
Engtin nge Pathian dem loh ka dem ang?9 Lungpui chung a\angtein anni chu ka hmu si a,
Tlâng a\angtein anni chu ka hmu a,
Ngai teh, hnam hrang daih an ni,
Hnam dang zinga telh loh tur an ni.10 Jakob-ho vaivut chu tunge chhiar thei ang a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 260/790
260NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel-ho hmun lia \hena hmun khat chu tunge
chhiar thei ang?
Mi fel thih angin thi ve ila,Ka tawpna chu a tawpna ang ni se!” a ti a.
11 Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, “I mi tih dan
hi engtizia nge ni? Ka hmêlmate anchhe lawh turin kahruai chia, hei, mal i sawm ta hlauh zawk si!” a ti a.12 Ani chuan a chhang a, “LALPAN ka kaa a dah chu kasawi ngei tur a ni lawm ni?” a ti a.
Balaama’n ti tura a hrilh angin Balaka chuan
maicham pasarih a siamsak a. Balaama chuan puithiam
hna a thawk a, Balaka chuan halral thilhlan a hlan a.
Maicham tinah bawngpachal pakhat leh berampachal
pakhat zel an hlan chuan Balaama chuan LALPA thu
ngaichang turin a kal hrang a. LALPA chuan Balaka
hnena sawi tur a hrilh a, Balaka hnenah chuan a kir leh
ta a. Balaka leh Moab mi liante hnenah chuan Balaamachuan thu a chham chhuak ta a. Balaka beisei anga Is-
rael-te anchhia lawh ta lo chuan malsawmna thu a chham
chhuak ta zawk a; Israel thlahte tamzia, tiau vaivut anga
tam, chhiar sen rual loh an nihna thu thlengin a sawi
chhuak ta zawk a. Balaka chuan, “Engtizia nge, ka
hmelmate anchhe lawh turin ka pun che a, mal i sawmsaktak hlauh mai le?” tiin a chhuahchhal a. Balaama erawh
chuan LALPA hrilh ang chiah sawi tur a nih thuin a
chhang a ni. Balakan Balaama thupuan \um hnihna a han
hriat chuan Balaama hi eng mah sawi zui turin a duh
tawh lo, Israelte anchhe lawh tura beisei chi a ni tawh
lo. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan Balaama chanchin
kaltluang pangngai tak chu hetah hian tawp zui tur niin
an hria a ni.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 261/790
261NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Balaama hrilhlawkna thu châng 7-10-ah hian
Balaama chuan Moab lal Balakan Israel fate anchhe lawh
tura Aram (Suria) tlangram ata a koh thu a sawi hmasate te a. LALPA anchhe lawh loh anin anchhia a lawh theihloh thu te, LALPA huat loh anin a huat theih loh thu te a
chham chhuak ta a. Chu mai pawh ni lovin, Israel-te chu
a hlanga awm tur an nih thu leh hnam dang ang an nih
loh thute thlengin a sawi a. A tlangkawmna lamah phei
chuan Israel thlahte tamzia – Israel thlahte chu
\iauvaivut anga tam an ni a, chhiar sen rual an ni lo; thil
dik tih vanga thi ka nih chuan thlamuang takin a ni kathih dawn ni, tiin a chham chhuak ta hial a ni. Balakan
Balaama a chhuahchhalh leh pawh khan a tir a\ang renga
LALPA thu ang chauh lo chu eng mah a sawi theih loh
tur thu a lo sawi lawk vek tawh a. Balaka tan pawh
tihngaihna vak a awm lo.
2. Balaama hrilhlawk vawi hnihna (23:13-26)
13 Tin, Balaka chuan a hnenah, “Hmun dangah i kalleh teh ang, chuta tang chuan i hmu thei hlawm ang a; an
awmna chin zawng zawng i hmu ang a, an za erawhchuan i hmu vek kher lo vang: chuta \ang chuan anchia
min lawhsak ang che,” a ti a.
14 Tichuan Zophim-ho awmna Pisga chhipah a hruai
chho va, maicham pasarih a siam a, maicham tinahchuan bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a.15 Tin, Balaka hnenah chuan, “Saw laia LALPA ka va biak
hlanin i halral thilhlan bulah hian lo ding reng rawh,” ati a. 16 Tin, LALPAN Balaama chu a lo tawk a, a kaah
chuan thu a dah a, “Balaka hnenah kir leh ta la, a hnenahva sawi chhawng rawh,” a ti a. 17 Tin, a hnenah chuan a
va kal a, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan a lo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 262/790
262NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ding reng a, Moab mi liante pawh a hnenah chuan an
awm ve a. Tin, Balaka chuan a hnenah, “LALPAN eng
nge a lo sawi?” a ti a.18
Tichuan ani chuan thu chu a sawita a,
“Tho la, Balak, ngaithla rawh;
Zipori fapa, ka thu ngai rawh:19 Pathian chu dawt hmang mihring mai a ni lo,
Lamlet hmang hringfa a ni hek lo.
A sawi tawh chu a ti lo vang em ni?
A lo sawi tawh chu a tipuitling lo vang em ni?20 Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a,
Mal a sawm tawh a, ka tidanglam thei lo.21Jakoba-ho khawlohna rêng a hmu lo va,
Israel-hovah chhiatna rêng ka hmu hek lo.
LALPA an Pathian chuan a awmpui a,
An lal atan an hmang a ni.22 Aigupta a\angin Pathianin a hruai chhuak hlawm,
Sele tha ang mai an pu a,23 Jakob-ho chungah dawi âtna a awm lo.
Israel-ho chungah dawivaihna a awm hek lo.
Jakob-ho leh Israel-ho hnenah Pathian thiltih chu
tihlan zel a ni.24 Ngaiteh, mipuite chu sakeibakneipui angin an thova,
Sakeibaknei angin an zuang tho va,
An sa seh an ei hma chuan an mu lawng
An seh thisen an in hma chuan,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 263/790
263NUMBERS
www.mizoramsynod.org
25 Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, “Anchhia
lawh hek suh la, malsawm hek suh,” a ti a. 26 Nimahsela
Balaama chuan a chhang a, Balaka hnenah, “‘LALPAN a sawi zawng zawng chu ka ti ngei tur a ni,’ tiin ka hrilhche a ni lawm ni?” a ti a.
Moab lal Balaka chu thinrim hle mah se, a beidawng
duh chuang lo va. Israel fate anchhia a lawh theih nan,an lan tlem deuhna tur hmun Pisga tlang chhipa Zofin,
khawthlirna hmunah Balaama chu a hruai leh ta a. Balaka
hian a hma ang bawkin maicham pasarih a buatsaih leha. Maichamah chuan bawngpachal pasarih leh
berampachal pasarih a hlan leh a. Balaama chu LALPA
thu hre turin a kal hrang leh ta a. LALPA thu a dawn
hnu chuan a kir leh ta a. Balaka leh a mi liante chu
Maicham bulah an la ding reng a. Balaka chuan,
“LALPAN eng nge a lo sawi?” a ti a. Balaama chuan Is-
rael-te chunga LALPA thil tum danglam lo leh Israel-te
chu, an hnenah LALPA a awm avanga hneh rual loh annih thu thlengin a chham chhuak leh ta mai a. Balaka
chuan, “Anchhia i lawh ngam loh pawhin mal chu
sawmsak lul teh suh” a ti a. Balaama chuan, Lalpan a
hrilh ang chiah a sawi dawn tih amah ngei a lo hrilh tawh
thu Balaka chu a hrilh a.
Khang lai hunah khan, hrilhlawktuten an beisei ang
thupuan tur an dawn hma chuan an bei hram hram \hina, an inthawina hmunte pawh an insawn a, hmun dangah\an an la leh \hin.
2Balaka pawh hian chu rilru chu a pu
nghet hle niin a lang. Pisga tlang chhipa khaw thlirna
hmun Zofin-ah Balaama kha a hruai leh a ni.
Balaka beisei angin thil a thleng lo va. Balaama
hrilhlawk vawi hnihnaah pawh hian a hrilhlawkna hmasa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 264/790
264NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kha a nemnghet sauh sauh zawk a ni. Balaama hian Moab
lalpa chu a nu hming chhal meuhvin a ko va, “Balak, tho
la, ngaithla teh, Zipori fapa, ka thu hi bengkhawn teh”tiin. Balaama thupuan chham chhuah kal zelah hianPathian chu mihring anga daw mai mai lo, lamlet leh hni
hne ngai lo, a sawi tawh chu hlen ngei \hin, tiin Pathian
chu mihring ang mai mai a nih loh thu a sawi a. Chutiang
Pathian chuan mal sawmsak turin min tir a, mal a sawm
tawh chu keia sût rual em ni? a la ti chho ta zel a. Jakoba
tih hi Israel sawina a ni a. Israel chuan thil \ha lo a tawng
dawn lo, harsatna a tawk dawn lo. LALPA an Pathianchuan a awmpui a, Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu,
an tan vengtu \ha tak, selechal ang a ni a, hneh rual a ni
lo va, anchhe ngam loh a ni a ti a. Israel hlauhawmzia
chu sakeibaknei nen a rawn tehkhin hial a ni.
Vawiina kan zirlai hian, Pathianin ama mite mal a
sawm a, a venhim \hinzia min tarlansak a. Abrahama kha
Mesopotamia chuanchung, tlai khawhnua Balaama chenve lehna hmuna a awm lai khan, LALPA chuan Abrahama
hnenah, “Hnam ropui takah ka siam ang che: mal ka sawm
ang che a, i hming ka tithang ang a, malsawmna i ni ang.
Malsawmsaktu che chu mal ka sawm ang a, anchhe lawhtu
che chu anchhia ka lawh ang; khawvela hnam tinreng izarah an nihlawh ang,” (lehlin thar) a ti a (Gen. 12:2-3).
Balaama hian hei hi a lo hre ve reng ni ngei tur a ni.
Sawi ho tur
Hmanlai leh tunlai thleng pawhin Pathianin Ama
mite chu mal a sawmin a venghim zel \hin a ni tih hi
kan Mizoram dinhmun thlir tel chungin i han sawi
ho teh ang u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 265/790
265NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Martin Noth, “Numbers,” SCM Press Ltd. 58
Bloomsbury Street, London, 1968, p. 187.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids,
1995, p. 259.
Pasarih (23:1)
Balaama chuan Balaka hnenah maicham pasarih
siam a, chumi chungah bawngpachal leh berampachal
pasarih ve ve hlan turin a hrilh a. Nambar pasarih
hi hmanlai a\ang tawhin Juda-te ngaih danah chuan
nambar thianghlim, Pathian nambar-a an ngaih a ni
a. Hebrai hmingah pawh Eliseba (Pathian chu
pasarih) tih te leh Jehoseba (Jehova chu pasarih) tih
te a awm. Pasarih hi Pathian nambar nia an ngaihchhan nia lang chu hmanlaia van lam thil an hmuh
theih ni leh thla leh planet panga te belhkhawm zat
a nih vang a ni a. Chu chu Pathian thiltihtheihna
lantirna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 266/790
266NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 32
BALAAMA HRILHLAWKNA II
Chhiar tur : 23:27 – 24:25
Thu vawn : Nakin hnua a awm dân tûr ka hmu a,Tûn mai piah lam ka hmuhsak a;Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a,
Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a,Moab ram tluanin a chhun tlang ang a,
Setha thlahte a titlawm ang (24:17).
Balaama hrilhlawkna kan zir tawhah khan
hrilhlawkna hmasa leh hrilhlawk vawi hnihna kan zir a.Tunah hian Balaama hrilhlawk vawi thumna leh vawi
lina kan zir leh dawn a ni.
1. Balaama hrilhlawk vawi thumna (23:27-24:13)
27 Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, “Hawh teh,
hmun dangah ka hruai teh ang che; chuta tang chuan
anchhia min lawhsak Pathianin a remti mial dah lawmaw,” a ti a. 28 Tichuan Balaka chuan Balaama chuthlaler zuk chhuk en Peor chhipah a hruai chho va 29 tin,
Balaaman Balaka hnenah chuan, “Hetah hian maicham pasarih min siamsak la, bawngpa pasarih leh berampa
pasarih min butsaihsak rawh,” a ti a. 30 Tin, Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a, maicham tinah chuan
bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 267/790
267NUMBERS
www.mizoramsynod.org
24:1 Chutichuan, Israel-ho malsawmsak chu LALPA
duhzawng a ni tih Balaaman a hriatin ni danga a tih
ang khan dawi âtna lam ti tura kal lovin thlaler lam a pan ta zawk a. 2 Tin, Balaama chu a vanvadak a, Israelmite chu an hnam dan zir zela awm a hmu a; tin, Pathian
thlarau a chungah a lo thleng a. 3 Tin, thu chu a sawi ta a,
Beora fapa Balaama
Mit vâr a,4 Pathian thute hriaa,
Engkimtitheia inlârna hmua
Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan,5 ‘Aw Jakob-ho, in puan inte chu a va \ha em,
Aw Israel-ho, in biak bûkte chu! 6 Ruam angin a pharh duai a,
Lui kama, huan ang,
LALPA phun sasua ang,Lui kama, sidar thingte ang an ni.7 Ruahtui tam tak a dawng ang a,
Tui tamna hmunah thlai chite a ching ang.
A lal chu Agaga aiin a ropui ang a;
A ram chu chawimawiin a awm ang.8
Aigupta ata Pathianin a hruai chhuak a,Sele tha ang mai an pu a,
An hmêlma, hnam dangte chu an ei zo vang a,
An ruhte chu a tisawm dep ang a,
An thalin an kap tlâng ang.9 An kun a, sakeibaknei angin an bawk a,
Sakeibakneipui ang maiin; tunge ti tho ngam ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 268/790
268NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Malsawmtu apiang che u chu malsawmin awm sela,
Anchhe lawhtu apiang che u chu ânchhe lawhin awm
rawh se,’ a ti,” a ti a.
10 Tichuan Balaama chuangah chuan Balaka thinchu a alh ta a; Balaka chuan Balaama hnenah , “Ka
hmelmate anchhe lawh turin ka ko chia, hei vawi thumzet mal i sawm ta a. 11Chuvangin i awmnaah kal bo daih
rawh: ropui taka chawisan che ka rilruk a ni a;nimahsela, ngai teh, LALPAN chawisan che a dal ta a
nih hi,” a ti a. 12,13 tin, Balaama chuan Balaka hnenah,“Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin
min pe dawn mah sela, a tha lam emaw, a chhe lam emaw,keima rilru puak chuak chuan LALPA thu piah lam chu
engmah ka ti thei lo; ‘LALPAN a sawi apiang chu ka sawiang,’ tiin i mi tirhte hnenah pawh ka sawi reng a ni lawm
ni?”
Balaka chuan Balaama chu hmun dang, Peor tlang
chhipah a hruai a. Chuta \ang chuan thlaler chu a lang
thei vek a. Balaka’n hmun danga a hruaina chhan hi,
‘chuta \ang chuan Pathianin heng mite hi anchhia i lawh
a remti mahna,’ tiin a hruai a ni (23:27). Hmun dang a\ang
chuan Pathianin Israel mite anchhe lawh a remtihpui
mai a beisei ni ngei tur a ni. Pathian chu mihring ang
mai ni ve turin a ngaihtuah a. Mihring rilru chu adanglamin a inthlak zung zung \hin a. Pathian mizia leh
a duhzawng erawh chu a pangngai reng a ni.
Balaama hrilhlawk vawi thumnaah hian, tih dan
hmasate ang khan maicham pasarih Balaka chuan a
siamsak leh a. Bawngpachal pasarih leh berampachal
pasarih an hlan leh a. Maicham tinah bawngpachal leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 269/790
269NUMBERS
www.mizoramsynod.org
berampachal pakhat ve ve an hlan \heuh a ni. Balaama
chuan Israel-te chu LALPA chuan mal a sawm duh tlat
tih a hriat chuan, a hma ang khan, LALPA rawn turin akal hrang duh ta lo va. Thlaler lam chu a thlir a, Israel-ten a chi chia bûk an inzar dul chu a hmu a. Chutih lai
chuan Pathian thlarau chu a chungah a lo thleng a, a
chham chhuak leh ta a. Chu chuan Balaka chu a tithinur
leh ta hle mai a, a inhum ruh a, “Ka hmêlmate anchhe
lawh turin ka pun che a, vawi thum lai mal i sawmsak
vei maw? In khaw lamah haw vat rawh, ropui taka
chawimawi che ka lo tum a, LALPA chuan a phalsak loche a nih hi,” a ti a. Balaama chuan, “I mi tirhte hnenah,
‘Balaka chuan a in khat tangka leh rangkachak min pe
mah se, LALPA thu chu a chhia ka tih angin emaw, a \ha
ka tih angin emaw ka tidanglam thei lo, LALPA min hrilh
ang chu ka sawi ang,’ ka tih reng kha. Ka haw tang e,” a
ti a. Balaka chu a thinrim hle a, Balaama pawhin a tuar
zo ta bik lo, an thinrim dun hle a ni. Balaka chuan
lawmman pek a lo tiam tawhte pawh chu pek a nih loh
tur thu a sawi nghal a. Balaama chuan a tir a\anga athutiamah chuan amah chu a la rinawm reng a ni tih thu
a sawi ve bawk a.
Balaka thinrim pawh hi a âwm hle a tihpui theihviau mai. Vawi thum an inrawnin an inruai a. Vawi
thumnaah pawh anchhe lawh tura rawih khan mal a la
sawm ta zel mai si a, Balaka a thinur hle hi, mihring rilru
a\ang chuan a âwm hle a ni. A chhan chu Israel-te
inkhuarna hmun zauzia leh mawizia te, an awmna tur
hmun lei \hatzia leh ruahtui dawng ram a nih thu te, an
lal ropuizia te, an hmelmate tana an hlauhawmzia te
Balaama hian a puang chhuak ta zel mai si a, Balaka tan
chuan thinur loh rual a ni lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 270/790
270NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Balaama hrilhlawk vawi thumna hmun hi Pisga ni
lovin ‘Peor’ tiin a sawi a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan
Pisga la ni thovin an ring a, a hmun sawn hian a hmingthlak danglam ve hret nia ring an awm. Hei hian, an thulakna hnar inang lo rem khawma siam remnaah an ngai
a ni.1 ‘Peor’ hi Pisga bul hnai tea awm nia ngaih a ni a,
Baal an biakna hmun Beth Peor bula awm a nih a rinawm
(Num. 25:3). Balaama hrilhlawkna hmasa leh a vawi
hnihnaah kha chuan LALPA hrilh, LALPA hnen a\anga
thu dawng niin kan hmu a. Tunah erawh chuan, ‘Pathian
thlarau a chungah a lo thleng a’ (24:2b) tiin kan hmu. Is-rael Zawlnei dangte thu dawn ang bawkin, zel angin a
awm emaw, a tlu emaw a ni thei (I Sam 10:5f, 10f; 19:18ff;
I Lal. 22:24). Thuthlung Hlui lamah chuan, ‘Pathian
Thlarau’ hi a mite chenchilh rengtu ni lovin hun rei lo tê
an chunga awma mite tichaktu leh thiltihtheihna petu
nia ngaih a ni (Ror. 14:6; I Sam. 11:6; 10:10).
2. Balaama hrilhlawk vawi lina (24:14-25)14 Ngai teh, ka mite hnenah ka kal tawh ang a, hawh
teh, heng mite hian tun hnua i mite chunga an tih dan turka hrilh teh ang che,” a ti a. 15 Tin, ani chuan thu chu a
sawi ta a.
16 “Beora fapa Balaama,
Mit vara,Pathian thute hriaa,
Chungnungbera hriatna hriaa,
Engkimtitheia inlârna hmua,
Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan,17 Nakin hnua a awm dan tur ka hmu a,
Tun mai piah lam ka hmuhsak a:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 271/790
271NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a,
Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a,
Moab ram tluanin a chhun tlâng ang a,Setha thlahte a titlawm ang.
18 A hmêlma thin Edom leh
Seir te chu a chang ang:
Israelte chan a \hat chhûng zawng.19 Jakoba a\angin tu emaw a lal ang a,
Khuaa la awm chhunte chu a tiboral ang,’ a ti,” a ti a.20 Tin, Amalek lam a hawi a, thu chu a sawi a,
“Amalek chu hnam bul ber a ni na a,
A ler lam chu boralna a ni,” a ti a.21Tin, Ken lam a hawi a, thu chu a sawi a,
I awmna hmun chu a nghet a,
I bu chu lungpuia chheh a ni.22 Mahse Ken chu a \iau vang a,
Assur-hovin sala an hruai bo che thlengin,” a ti.23 Tin, thu chu a sawi leh a,
“Pathianin hetianga a tihin tunge nung thei ang le?24 Mahse Kittim ram a\angin lawngte a lo thleng ang a,
Assur an tihrehawm ang a, Eber an tihrehawm ang a,
Ani pawh a boral ang,” a ti a.
25 Tichuan Balaama chu a tho va, a khaw lamah a
haw ta a; Balaka pawh chu a haw ve ta a.
Balaama hrilhlawk vawi thumna Balakan a han hriat
khan a thinrim nasa hle a. “In khaw lamah haw vat rawh”
a ti kha a ni a. Balaama chuan a haw hmain Israel miten
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 272/790
272NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nakin huna Moab mite chunga an thil tih turte a hrilh a
(24:14 cf. Jer. 48:40ff). Hei hi Balaama thu hnuhnung a
ni. Zawlnei thupuan angin Balaama chuan Balaka chu, amite chunga thil lo thleng turte a hrilh a. Hrilhlawknavawi thumna thu bul \anna 24:3,4 angin Balaama chuan,
‘Chungnungbera hriatna hriaa’ a inti a ni. A dawt 24:17-
19-ah hian a sawi zawm zel a. Balaama hian hun
hnuhnunga ‘lal lo lang tur’ “Jakoba a\angin arsi a lo
chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang,”
tiin kan hmu a. Chu chuan Moab hote chu a la hnehchhiah
ang. Balaama hrilhlawk vawi thumna 24:8,9-a sawi\haihna ang kha ni lovin, hei hi chu hrilhlawkna thupuan
a ni. Israel hmelma Edom ram chu Israel-ho ta tur a ni a.
Moab mite leh Edom mite chu Lalpan Israel-te lakah a
venghim a (Deut. 2:4,5,9). Mahse, heng hnam pahnihte
hian Israel-te chu unau anga an en loh avangin Abrahama
hnena thuthlung ‘Mal sawmsaktu che chu mal ka sawm
ang a, anchhe lawhtu che chu anchhia ka lawh ang (Gen.
12:3; Num. 24:9) tih ang khan Lalpa venhimna hi a tawp
dawn a ni.
Jakoba a\angin arsi tih hian lal thar lo chhuak tur a
sawi a. ‘Arsi’ hian roreltu lal ropui tak a entir a, ‘Lal tiang’
hian thuneihna a entir bawk a. He thu hian Lal IsuaKrista lo pian tur thu, khawchhak mi fingten arsi a\anga
an lo hriat kha min hriat chhuahtir a (Mat. 2:2), Davida
thlah a\anga varparh arsi eng tak thute kha min hriattir
bawk a ni (Thup. 22:16). Helai thu hi Mesia beiseina
nghahchhan pawimawh tak zinga pakhat a ni.
Israel-te lal hian \henawm ram Moab te, Edom ram
te, Setha thlah te, Seir-ho te, Amalek mite leh Ken mite
an hneh ang. Amalek chu hnam bul ber a ni tih hian Is-
rael-te dova lo beitu hmasa a nihna sawina nia ngaih a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 273/790
273NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Saula hun laiin hneh an ni a, Davidan a chhunzawm zel a
ni (Exod. 17:8; I Sam. 15:7,8; 30:1-17). Amalek chu hnam
ropui tak ni \hin mah se an chhe hlen ang a. Ken mite chu Assuria lalin salah a man dawn a. Assuria pawh chu Kittimkutah a tlu ang. Kittim chu Kupra sawina a ni.2
Balaama hrilhlawkna palina kan hmuh hian Israel-
te lo din chhuah hun tur a thlir a. Lal Davida huna rorelnapakhat hnuaia an awm hun tur, \henawm ramte an
hnuaichhiah hun tur a thlir a ni.
Sawi ho tur
Bible-in Balaama hi “thil sual tih hlawk berin a ring
a,” “thil tihsual hlawh ngainatu (II Pet. 2:15) tiin a
sawi a. Kohhranho zingah Balaama anga ‘thil dik
tawk lova sum hmuh ngaina tlat kan awm thei ang
em? Engtia tihbo tur nge ni ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 268.
2. Pierce and Washabaugh, “The Book of Numbersin Interpreter’s Bible,” Vol. II. New York,
Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 262.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 274/790
274NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Peor (23:28)
Balakan Israel-te anchhia lawh tura Balaama a tih
vawi thumnaah chuan Peor tlangchhipah a hruai a,chuta \ang chuan Israel-te awmhmun khuarna
thlaler chu a lang thei vek a ni. Peor hi khawi hmunah
tak nge a awm tih mi thiamte pawhin an hre thei
tawh lo va, ram chanchin zirtu \henkhat chuan Nebotlang hmar lama Khirbet esh-sheikh-Jayil khu niin
an ngai.
Pathian thlarau a chungah a lo thleng a (24:2)
A hma lamah kha chuan Pathianin Balaama hnena
mumangah emaw, angel hmangin emaw, a kaa a thu
dahin emaw a inpuang a, tunah erawh chuan a
thlarau chu a chungah a thlentir thung. Zawlneiin
Pathian pawlna a dawn dan hi a thlarau ta zawk hle
a ni.
Tlu bawkkhupa mit lo var ta (24:16)
Heng lai changa a tluk thu a sawi hian Balaama chuan
Pathian inlarna chu khuma a mut laiin a hmu tihna
a ni thei a; tin, Pathian ropuinain a chhun thlu tihna
a ni thei bawk a, chu bâkah thlarauvin a hnehzia a
sawina a ni thei bawk.
Arsi (24:17)
Arsi hi lal hmingthang takte chhiahchhiahna lar tak
pakhat a ni a, kristiante hunah phei chuan Messia
chhinchhiahna atan Arsi hi hman a ni. Isua lo pian
tur thu pawh kha arsi hmanga puanzar a ni a (Mat.
2:2), Isua chu Davida thlah, arsi êng tak leh varparh
a nih thu kan hmu bawk (Thup. 22:16).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 275/790
275NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Edom, Seir (24:18)
Edom-ho hi Esauva thlahte an ni a, Seir hi an chenna
ram hming sawina a ni a, Edom chu a mi chengtesawina a ni.
Eber (24:24)
Eber tih hi Septuagint (LXX) lamah chuan ‘Hebrai’
tia dah a ni a. Tute sawina nge a nih hriat a ni tawhlo. A awmzia chu ‘kal kaiho’ emaw ‘kal tlangho’ emaw
tihna a ni a, Euphrates lui kal kânho sawina niin alang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 276/790
276NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 33
MOAB RAMA BAWHCHHIATNA LEHPHINEHASA HMALAKNA
Chhiar tur : 25:1-18 Thu vawn : “Puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasa
hian ka thik anga an zinga a thikna chuan ka thinurnachu Israela thlahte lak ata a tikiang ta a, tichuan ka thikna
chuan Israela thlahte chu ka tiboral lo vang (25:11).
Bung 25-ah hian Israel fate chuan Jordan luikam
khawchhak lam Jeriko zawn, km. 16 vel chauhva hla
Sittim hmunah awmhmun an khuar a.1 Helai hmun hiKanaan ram enthla tura Mosian mi sawm leh pahnih a
tirh chhuahna hmun kha a ni. Sittim hmuna an awm laihian Pathian duh loh zawng takin an awm a, nasa takin
Pathianin a hrem a. Phinehasa’n \an a la a, heng chanchin
hi ‘Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna’
tiin kan zir dawn a ni.
1. Peor hmuna Israel-te bawhchhiatna (25:1-5)1Tichuan, Israel-ho chu Sittim-ah an awm a, tin,
Moab-ho fanute chu an pâwl ta hlawm a: 2 an pathiante
hnena an inthawinaahte chuan an sawm a; tichuan an eia, an pathiante chu chibai an bûk ve a. 3 Tin, Israel-ho
chuan Peor hmuna Baal chu an pawm ve ta a; tichuanIsraelho chungah LALPA thin chu a alh ta a. 4 Chutichuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 277/790
277NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPAN Mosia hnenah, “Mipuite hotu zawng zawng chu
hruai la, LALPA thinurna \ihbaiawm tak mai chu Israel-
ho chung ata a kian theih nan chhun engah LALPAhmaah awhhlumtir rawh,” a ti a. 5 Tin, Mosian Israel-hororeltute hnenah chuan, “Peor hmuna Baal pawm
apiangte chu tihlum vek rawh u,” a ti a.
Israel-te Sittim ruama an awm lai chuan hnam danghmeichhia, ram pawn mi, Moab nulate nen mipat
hmeichhiatna kawngah zalen takin an khawsa a. Moab
nulate chuan an pathian Baal – Peor biakna ruaithehahtean sawm a, an ei ve ta zel mai. Chutiang a lo nih takah
chuan Peor hmuna an pathian biak Baal, milem pathiante
chu chibai an buk a, an be ve ta zel a. Chu chu LALPA
chuan a haw hle a ni. Hetianga Moab nulate nen zalen
taka an khawsa a, an pathian Baal te an be ve ta zel hi
Balaama hlawhtlinna niin hrilhfiahtu tam takin an ngai
a ni. Thuthlung Thar lamah hian Balaama chanchin
langsar takin kan hmu a. ‘Kawng dik chu an pensan a, anbo ta. Besora fapa Balaama kawng an zawh ta. Ani chuan
thil sual tih hlawk berin a ring a’ (II Pet. 2:15) tih te,
‘tangka ûmin Balaama sualna kawngah chuan an tlan a’
(Juda 11) tihte leh ‘In zingah mi thenkhat Balaama
zirtirna vuan tlat in awm. Ani chuan Balaka chu Israelfate hruai sual dan a zirtir a, Israel fate chu milem biakna
sa ei tur leh inngaihna suala tlu turin a hruai a’ (Thup.
2:14) titein kan hmu.
Israel miten Peor hmuna Baal an be ve ta mai hi
LALPA chuan a haw hle a ni. Baal hi lei thatna pathian
tam tak khaikhawmna hming a ni a. Heng Baal pathiante
hi ram bung hrang hrangah an bia a. Peor hi Baal biakna
hmun a ni a. He hmun hi Balakan Balaama a hruaina
hmun kha a ni. Helai hmunah hian Moab mite pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 278/790
278NUMBERS
www.mizoramsynod.org
langsar ber pakhat Chemos-a pawh an biak ngei a
rinawm. Mosia hnenah heng mi Baal be ve maitute hi
vantlang hmuh turin, chhun engah khaihlum turin a hrilha. Mosia thupek angin Israel hotute chuan Peor hmunaBaal betute chu thah vek tur an ti a. Hei hi LALPA
thinurna \ihbaiawm tak chu Israel-ho zing a\anga a kian
theih nana tih a ni.
2. Phinehasa \hahnemngaihna avanga Pathianmalsawmna (25:6-15)
6 Tin, ngai teh, Israela thlahte zinga mi pakhatininbiakna puan in kawngkaa an \ah lai takin Mosia mit
hmuhah leh Israel-ho pungkhawmte mithmuhah Mediahmeiche pakhat a chhûngte hnenah a rawn hruai a. 7 Tin,
puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasan a hanhmuh chuan pungkhawmho zing ata chu a tho va, fei a
chuh a; 8 tin, Israel mi chu puan in chhûngah chuan a
um lut a, Israel mi nen an pahnih chuan a chhun tlang a,hmeichia chu a pumah. Chuti chuan Israel thlahte chungahremna chu a reh ta. 9 Chumi hremnaa thite chu 24,000
an ni.
10 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 11“Puithiam Arona faEleazara fapa Phinehasa hian ka thik anga an zinga a
thikna chuan ka thinurna chu Israela thlahte lak ata a
tikiang ta a, tichuan ka thikna chuan Israela thlahte chuka tiboral lo vang a. 12 Chuvangin “Ngai teh, ka inremnathuthlung chu a chungah ka thlung ang a; 13 tin, amah leh
a hnua a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a ni ang a; a Pathian tan a thik a, Israela thlahte tan
inremna a siam avangin,’ ti rawh,” tiin. 14 Israel mi anthah, Midia hmeichhia nena an thah tak hming chu
Zimria, Simeon-ho zinga an chhûngkaw puipa Salua fapa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 279/790
279NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a ni a. 15 Tin, Midia hmeichia an thah taka hming chu
Kozbi, Zura fanu a ni: ani chu Midia-ho chhûngkaw zinga
an hotu a ni.Helaiah hian LALPA tana Phinehasa
\hahnemngaihzia kan hmu. Pathian thinurna nasa tak
avanga Israela thlahte biak bûk kawta an tah laiin, Mosia
mithmuhah leh Israel pung khawmhote mithmuhah Is-rael thlahte zinga mi pakhatin Media hmeichhe pakhat
(Moab nula tiin Mizo Bible lehlin tharah hian a sawi a), a
chhungte hnenah nupui atan a rawn hruai lut ngawt mai.Phinehasan a hmuh chuan fei a chuh a, a um zui nghal a.
Israel mi leh hnam dang nula a hruai chu, an pahnihin
an dulah a chhun tlang a. Tichuan Israel-ho zinga hri leng
chu a tawp ta a. Hri leng avanga thi chu mi singhnih leh
sangli an tling hman a ni. Hei hi Tirhkoh Paula chuan mi
singhnih leh sangthum niin a sawi thung (I Kor. 10:8).
Mitthi zat hi chawhrualin hnam tina mi sanghnih vel
emaw \heuh thi hman ang an ni a. Aigupta an chhuahsana\anga Kanaan ram an vah vel chhunga tuarna nasa ber
a ni.
Midia hmeichhe pakhat tih hi hrilhfiahtu dangte
pawhin Midian nula niin an sawi hlawm. Moab-ho leh
Midian-ho hi Israel-te bei tura \ang rual kha an ni a (22:4-
7). Midiana hi Sari thih hnua Abrahaman a nupui Keturi
laka a fa a ni a (Gen. 25:1-4). Mosia nupui Zipori pawhkha Midian mi a ni (Exod. 2:16-22). Moab-ho leh Midian-hote hian Israel fate hi an do rawn a. Heng hnam dangte
nena inneih pawlh a, an pathian Baal biak ve tak zelte hi
Lalpan a haw hle a, hripuiin a hrem a ni. Mahse,
Phinehasa \hahnemngaihna avangin Israel fate chuan
malsawmna an dawng leh ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 280/790
280NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Phinehasa hi Arona tupa, Eleazara fapa a ni. A pu
Arona a thih khan, a pu kha a pa Eleazara chuan a thlâk
a, Eleazara chu Puithiam lal a lo ni ta a, amah Phinehasapawh hian a pa dinhmun chu luah chho ve ta zel inpuithiam a lo ni ve ta a. Chu mai ni lovin a thlah kal
zelah puithiam lalber an awm dawn a, puithiam lal fapa
a lo ni bawk nen. Phinehasa hming awmzia hi Aigupta
\awngin ‘mihang’ tihna a ni. LALPA tana Phinehasa
\hahnemngaihna chuan LALPA a tilawm a. Israel mite
laka a thinur a lo dai ta a, a tiboral vek ta lo. LALPA
chuan Phinehasa tan leh a thlahte tan Puithiam nihnathu a thlung ta a. Heta thuthlung tih hi thutiam tihna
anga ngaih a ni. Phinehasa chuan Israel-te an sual avanga
thi tur a chhanhim tak avangin LALPA chuan amah leh
a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a siam
a ni tih kan hmu.
Phinehasan Israel mi, hnam dang nula nupui atana
rawn hawntu, fei laa, a bûka zui lut a, a chhun hlum thuhi Juda-te thurochhiah chuan, an mu dun lai a chhun
tlang niin a sawi.2 Puithiam chet dan atan chuan mak
kan ti viau mai thei a. Amaherawhchu, khatih lai hunah
kha chuan puithiam leh Levia chite hian, Israel fate
awmna hmun vawn thianghlim thu-ah leh biak bûkvenhim leh vawn thianghlim chungchangah nasa takin
mawh an phur a. Israel-te zinga thil \ha lo lo thleng thei,
a \ul a nih chuan, mi nunna laksak thlengin an
mawhphurhna hian a keng tel niin a lang. Thil sual titute
chu an zing ata tihboral tur an ni.
3. Midian-ho bei tura fuihna (25:16-18)
16 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17 Mida-ho chu bei
ula, titlawm rawh u: 18 Peor hmunah an bum che u a, hrem
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 281/790
281NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tak Midia-ho milian fanu Kozbi an thah tak chungchang
thuah in chungah thil dik lo tak an tih avang hian,” tiin.
Helai thu tawi te a\ang hian Midian ho bei turafuihna chak tak kan hmu a. An beihna chhan tur pawh a
sawi fiah a. Israel fate bumtu an nih avanga tu tlawm
der turin LALPAN Mosia a fuih a ni. Bung 31 lamah an
inbeihna chanchin nasa zawk kan la hmu leh dawn a ni.
Vawiina kan zirlaiah hian ringtute hi chauvin chak
lo hle \hin mah ila Pathian chu a rin tlâk a, a sipai
huaisente chu nasa takin a thuamin a ûm zui zêl a ni tihkan hmu.
Sawi ho tur
Ringtute min titlu nasa bertu, Krista pasal\ha
huaisen tak takte pawh titlawmtu chu mipathmeichhiatna hi niin a lang a. Kohhranhovin kan
tuar nasatzia sawi ho ila, engtia \an lak tur nge tih
hi i han sawi ho nghal teh ang u.
END NOTES
1. Philip J. Budd, “ Word Biblical Commentary :Numbers,” Word Books, Publisher, Waco, Texas,
1984, p. 279.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 288.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 282/790
282NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sittim (25:1)
Sittim tih hi a awmzia chu ‘Acacia thing’ tihna a ni.
Sittim ruam hi Jordan chhaklam, Tuipui thi a\angahmarchhak lama awm a ni.
Kuzbi (25:15)
Midian nula, Phinehasan a thah tak chu Zura fanu
Kozbi a ni a, lehlin tharah chuan Kusii tiin dah a nia, a awmzia chu ‘bumtu’ tihna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 283/790
283NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 34
CHHIARPUI |UM HNIHNA
Chhiar tur : 26:1-65
Thu vawn : “Israel thlahte pungkhawmho zawng zawng chu, kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israelrama ralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u, tiin,” a
ti a (26:2).
Numbers buah hian chhiarpui neih chanchin \um
hnih kan hmu a. Hei hi a bu hming put chhan nia sawi
pawh a ni reng a ni. Chhiarpui chanchin kan hmuh hi a
danglam hle a. Sipai chhiarpui (military census) a ni zawkmah âwm e. Israel fate chu Aigupta a\angin Kanaan
ramtiam pan turin an kal chhuak a. Thlaler zin kawng
an zawh tak tak hmain Sinai tlangah Chhiarpui hmasa
an nei phawt a. Ramtiam an panna kawngah ral do thei
tur mi eng zat nge awm tih hriatna turin, an hun hmasaah
an inching fel phawt a. Tunah erawh chuan ramtiam
Kanaan lut turin an inbuatsaih ta a. Aigupta a\anga
chhuakhote kha chu an thi zo a ni tawh mai a. An dinhmun
inhre chiang turin Chhiarpui (sipai chhiarpui) LALPA thupek angin an nei leh dawn ta a. He Chhiarpui \um
hnihna hi vawiina kan zir tur chu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 284/790
284NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Chhiarpui neih dan tur (26:1-4)
1Tin, hremna a reh hnuah chuan heti hi a ni a,
LALPAN Mosia leh puithiam Arona fapa Eleazara chu abia a, 2 “Israela thlahte pungkhawmho zawng zawng chu,
kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israel ramaralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u,” tiin. 3 Tichuan
Mosia leh puithiam Eleazara chuan Jeriko zawn, Jordankam, Moab phaiah anniho chu an bia a, 4 “Mipuite chu
kum sawmhnih achin chung lam chhiar rawh u,” tiin.
LALPAN Mosia leh Aigupta ram atanga lo chhuak Israelathlahte hnena thu a pek ang khan.
Sittim hmuna hremna hripui leng a reh hnu chuan
LALPA chuan Mosia leh puithiam Eleazara chu Israel
mi, mipa kum sawmhnih chin zawng zawng, a chi chiin
chhiar vek turin a ti a. Chhiarpui an neihna hmun hi
Jeriko zawn, Jordan lui kam, Moab phai ruama an awm
lai a ni. Midian-ho bei tur leh Kanaan ram la turin ralkai zawng zawng chhiar vek tur a ni. Chhiarpui hmasaa
Mosia leh Arona puitu tur hnam tin zinga mi pakhat,
chhungkaw puipa zel an awm ang kha tun \umah chuan
an awm lo. Chhiarpui hmasa a\ang khan kum sawmli
dawn lai a lo liam ta a. Chhiarpui \um hnihna hian
\hangtharte pawimawhna leh an hmabak hna
pawimawhzia a tarlang a ni. Chhiarpui pahnihte hian,
indona lam an hawi ve ve a. Chu bâkah hnam hrang hrangdinhmun hriat chianna tur a ni bawk.
2. Chhiarpuia hnam hrang hrangte dinhmun(26:5-51)
5 Israela fa tir Reubena: Reubena fapate: Hanok-ho
chhûngkaw zinga mi Hanoka: Palu-ho chhûngkaw zinga
mi Palua:6
Heezron-ho chhûngkaw zinga mi Hezrona,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 285/790
285NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Karmi-ho chhûngkaw puipa Karmia. 7 Hengho hi Reuben-
ho chhûngkua an ni:chhiar tling zawng zawng chu 43,730
an ni.8
Palua thlah; Eliaba.9
Tin, Eliaba thlahte; Nemuela, Dathana, Abirama an ni. Heng Dathana te leh Abiramate hi an ni, LALPA an beih laia Mosia leh Arona beitu
Kora pâwla tel pungkhawmho thlahte chu: 10 tin, chumi pâwl an thih lai chuan leiin a ka a ang a, Korate nen
chuan a lem tlâng a, meiin mi zahnih leh sawmnga a lem\um khan; tichuan chhinchhiahna an lo ni ta a.11 Amaherawhchu Kora fapate chu an thi lo.
12 A chhûngkua kuain Simeona thlahte: Nemuelathlahte Nemuel-ho. Jamina thlahte Jamin-ho: Jakina
thlahte Jakin ho:13 Zera thlahte Zera-ho: Saula thlah teSaul-ho an ni. 14 Hengho hi Simeona thlahte chu an ni a,
22,200 an ni.
15 A chhûngkua kuain Gada fapa te Zephona thlahte
Zephon-ho; Hagi thlahte Hagi-ho: Sunia thlahte Suni-ho:16 Oznia thlahte Ozni-ho: Eria thlahte Eri-ho: 17 Arodathlahte Arod-ho: Arelia thlahte Areli-ho. 18 Hengho hi an
chhiar dan anga Gada fapate thlahte chu an ni a, 40,500 an ni.
19 Tin, Juda fapate, Era leh Onana : Era leh Onana
chu Kanaan ramah an thi a. 20 Tin, Juda thlahte
chhûngkaw kal dan chu hetiang hi a ni: Sela thlahte Sela-ho: Pereza thlahte Perez-ho: Zera tlahte Zera-ho an ni:21tin, Pereza thlahte chu : Hezrona thlahte Hezron-ho:
Hamula thlahte Hamul-ho an ni. 22 Hengho hi an chhiardan anga Juda fapate thlahte chu an ni a, 76,500 an ni.
23 A chhûngkua kuain Iskara thlahte: Tola thlahte
Tola-ho: Pua thlahte Pu-ho: 24 Jasuba thlahte Jasub-ho:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 286/790
286NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Simrona thlahte Simron-ho an ni. 25 Heng hi an chiar dan
anga Isakara fapate thlahte an ni, 64,300 an ni.
26 A chhûngkua kuain Zebulana thlah te: Seredathlahte Sered-ho: Elona thlahte Eleon-ho, Jaleela tlahte
Jaleel-ho an ni. 27 Heng hi an chhiar dan anga Zebulun-ho thlahte chu an ni a, 60,500 an ni.
28 A chhûngkua kuain Josepha thlahte: Manasea leh
Ephraima. 29 Manasea tlahte: Makira thlahte Makir-ho:tin, Makiran Gileada a hring a; Gileada thlahte Gilead-
ho an ni. 30 Heng hi Gileada thlahte an ni: Iezera thlahteIezer-ho: Heleka thlahte Helek-ho: 31 Asriela thlahte Asriel-
ho: Sekema thlahte Sekem-ho: 32 Semida thlahte Semida-ho: Hephera thlahte Hepher-ho an ni. 33 Tin, Hephera fapa
Zelophehada chuan fapate nei lovin fanute a nei a:Zelophehada fanute hming chu Malai te, Novai te, Hoglai
te, Milkai te, Tirzai te an ni. 34 Hengte hi Manasea thlahte
an ni. An chhiar zawngte chu 52,700 an ni.35 Heng hi a chhûngkua kuain Ephraima thlahte an
ni. Suthela thlahte Suthel-ho: Bekera thlahte Beker-ho:Tahana thlahte Tahan-ho an ni. 36 Tin, heng hi Suthela
thlahte an ni. Erana thlahte Eran-ho an ni. 37 Heng hi anchhiar dan anga Ephraima thlahte chhûngkua an ni a,
32,500 an ni. Heng hi an chhûngkaw indawt dan ang zela
Josepha thlahte an ni.38 A chungkua kuain Benjamia thlahte: Bela thlahte
Bela-ho: Asbela thlahte Asbel-ho: Ahirama tlahte Ahiram-ho. 39 Sedhuphama thlahte Supham-ho. Huphama thlahte
Hupham-ho an ni. 40 Tin, Bela thlahte chu Arda lehNaamana an ni: Arda thlahte Ard-ho: Naamana thlahte
Naaman-ho an ni. 41Heng hi an chhûngkaw indawt dan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 287/790
287NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang zela Benjamina thlahte an ni: tin, an chhiar zawngte
chu 45,600 an ni.
42 Heng hi a chhûngkua kuain Dana thlahte an ni:Suhama thlahte Suham-ho an ni. Heng hi an chhûngkaw
indawt dan ang zela Dana thlahte an ni. 43 Suham-hothlahte zawng zawng an chhiar dan ang chuan 64,400 an
ni.
44 Heng hi a chhûngkua kuain Asera thlahte: Imnaathlahte Imna-ho; Isvia thlahte Isvi-ho: Beria thlahte Beria-
ho an ni. 45 Beria thlahte: Hebera thlahte Heber-ho;Malkiela thlahte Malkiel-ho an ni.
46 Asera fanu hming hu Seri a ni. 47 Heng hi Asera
fapate tlahte an chhiar zawngte chu an ni a, 53,400 an ni.
48 A chhûngkua kuain Napthtalia thlah te; Jazeela
thlahte Jazeel-ho: Gunia thlah-te Gunia-ho: 49 Jezera
thlahte Jezer ho: Silema thlahte Silem-ho an ni. 50 Heng hi an chungkaw indawt dan ang zela Naphtalia thlahte
an ni: an chhiar zawngte chu 45,400 an ni.
51 Heng hi Israela thlah an chhiar zawngte chu an ni
a, 6,01,730 an ni.
Chhiarpuia hnam hming ziak indawt dan hi
Chhiarpui hmasa ang deuh vek kha a ni a. Ephraim lehManase kha tun \umah hian Manase leh Ephraim tiin a
dah thung a. Bung 26:51-ah hian hnam pum pui
belhkhawm a tarlang a. Chhiarpui hmasaah 6,03,550
(1:46) an ni a, Chhiarpui \um hnihnaah hian Israel mipa,
kum sawmhnih chin chung lam ral kai zat chu mi 6,01,730
an ni a, mi 1820-in an tlem zawk a ni. Chhiarpui hmasa
leh hnuhnung leh an punna/kiamna tarlang ila:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 288/790
288NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chhiarpui Hnam hming Chhiarpui Punna/ Hmasa Hnuhnung Kiamna(1:20 – 46) (26:5 – 51)
46,500 Reuben 43,730 -2,770
59,300 Simeon 22,200 -37,100
45,650 Gada 40,500 -5,150
74,600 Juda 76,500 +1,900
54,500 Isakar 64,300 +9,800
57,400 Zebulun 60,500 +3,10032,200 Manaseh 52,700 +20,500
40,500 Ephraim 32,500 -8,000
35,400 Benjamin 45,600 +10,200
62,700 Dan 64,400 +1,700
41,500 Asera 53,400 +11,900
53,400 Naptalia 45,400 -8,0006,03,550 TOTAL 6,01,730 -1,820
Hnam hrang hrang dinhmun en hian thlalera kum
sawmli dawn an vah velnaah khan hnam sarih tlema an
pun \heuh laiin, hnam nga erawh chu an pung lo tih kan
hmu a. A pum puia an dinhmunah pawh, pun lam panlovin, mi 1,820 laiin an tlem zawk a ni. Tlem langsar zual
chu Simeon hnam an ni a, anmahni zatve aia tamin ankiam a, Manasea hnam, Benjamin hnam leh Asera
hnamte hi an pung tam deuh. An tlemna langsar tak tak
25:6-9 & 16:49-ah te kan hmu.
3. Hnam hrang hrangte ram pek dan tur (26:52-56)
52 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 53 “Hengho hi an tam
lam ang zelin ram hi semsak tur a ni.54
A tam deuhte chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 289/790
289NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ram i pe tam ang a, a tlem deuhte chu ram i pe tlem ang a: chhiar dan ang chuan ram pêk \heuh tur a ni.55
Amaherawhchu thumvawrin ram chu sem tur a ni: an pute hnam hming indawt dan ang zelin ram chu an chang ang. 56 Thumvawr ang zelin ram chu a tam leh a tlemtehnenah sem a ni ang.
Chhiarpui an neih hi indona lam hawi leh ral do theitur zat hriatna a nih laiin, hnam hrang hrangte ram tiama
ram pek dan tur hriatna atan a pawimawh hle a ni. Hnamhrang hrangte kha, a tam deuhvin ram an chang zau deuhang a, a tlem deuhvin an chang zim deuh dawn a ni(26:53,54). An thlahtu hmingin an chan tur ram chu \hum
vawra sem tur a ni (26:55,56). Ram sem hi Mosia dam laileh Moab-a an awm laia sem a nih a rinawm (Ror. 1:1-3).
A lehlamah chuan ram sem hi Kanaan ram luh hnu a nihngei a rinawm thei bawk (Jos. 14:1ff).
4. Levia chite a hrangin an chhiar (26:57-62)
57 Tin, heng hi Levi-ho a chhûngkua kuain chhiartechu an ni. Gersona thlah te Gerson-ho: Kohatha tlahte
Kohath-ho: Meraria thlahte Merari-ho an ni. 58 Hengho hiLevia tlahte an ni: Libna thlahte, Hebrona thlahte, Mahliathlah te, Musia thlah te, Kora thlahte an ni. Tin, Kohathachuan Amrama a hring a. 59 Tin, Amrama nupui hming chu Jokebedi, Levia fanu. Aigupta rama Levia laka piang
a ni a, tin, ani chuan Amrama lakah Arona leh Mosia leha farnu Miriami a hring a. 60 Tin, Arona chuan Nadabate, Abihua te, Eleazera te, Ithamara te a hring a. 61Tin,Nadaba leh Abihua chu LALPA hmaa hman loh tur chimei an hman lai khan an thi a. 62 Tin, chhiar zawng zawng mipa thla khat achin chung lam zawng zawng chu 23,000 an ni. Israel mite zinga ram sem chang ve tur an nih lohavangin Israel mite zingah chhiar an ni lo va.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 290/790
290NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chhiarpui hmasaah khan Levia chite kha ral do ve
lo tur, biak bûk enkawl lama mawh phur an nih avangin
a hrangin an chhiar a (1:47ff; 3:14ff). Chhiarpui tumhnihnaah pawh hian, ram chanpual nei lova anmawhphurhna hna pawimawh tak kha chhunzawm zel
tur an ni a, a hrangin an chhiar a ni (26:62). Levia thlahte,
mipa, thla khat chin chung lam an chhiar chin chu mi
23,000 (singhnih leh sangthum) an ni a. An hming erawh
chu, ram sem ve loh an nih avangin Israel khawchhiarbu-
ah telh ve loh an ni. Chhiarpui hmasaah mi 22,000 an ni
a (3:39), tunah hian mi 23,000 an ni (26:62).
5. Tlangkawmna (26:63-65)
63 Hengte hi a ni Jeriko zawn, Jordan kam, Moab
phaia Israela thlahte chhiartu Mosia leh puithiamEleazeran an chhiarte chu.64 Sinai thlalera Israel mite
Mosia leh puithiam Aronan an chhiarte kha pakhat mah
awm an awm tawh lo.65
LALPAN, “Thlalerah an thi ngeingei tur a ni,” a lo ti tawh si a. Jephunea fapa Kaleba lehNuna fapa Josua lo chu tumah dam an awm tawh lo.
Chhiarpui \um hnihna hi Israel fate bul \an thar lehna
a ni a. |hanghlui an liam a, \hangthar Israel-te kutah
Kanaan ram hneh tur leh ram luah tur hi a awm a.
Chhiarpui hmasaa mite kha Kaleba leh Josua chauh lo
chu tu mah dam an awm tawh lo. Israel fate hi an hmalam pan zel tura an inbuatsaih thara an inen chian a ngai
a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 291/790
291NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Kristiante hian ‘Indona Thianghlim’ puang ve dawn
ta ila, engtia tih tur nge ni ang? Sawi tur kan neihapiangte i han sawi ho teh ang u.
END NOTES
Ram sem dan (26:52-56)
Lalpan Mosia hnenah Israel thlahte hnenah ram semdan tur chi hnih a hrilh a; an hnam tam dan azira
sem leh \humvawra sem te a ni. A lan danah mai
chuan hengte hi inkalhin a lang thei a; nimahsela,
ngun zawka kan ngaihtuah chuan heng ram sem dan
chi hnihte hian Pathian thuneihzia a tilang. Pathian
chu \humvawrah pawh thuneitu a nihzia a lantir
(Thuf. 16:33).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 292/790
292NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 35
RAM INROCHUN DAN LEH HRUAITUA JOSUA RUAT THU
Chhiar tur : 27:1-23 Thu vawn : Tin, a chungah a kut a nghat a, Mosia
hmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a(27:23).
Bung 27-ah hian Kanaan ram lut tura inbuatsaihna
kal zel kan hmu a. Chutah chuan hmeichhiaten ram
chanpual an neih ve theihna dan leh hruaitu ropui Mosia
chu Kanaan ram tiam lut ve lo tura Lalpan a lo tih tawhavangin amah thlaktu atana Josua ruat a nih thu kan
hmu a. Tichuan, ram inrochun dan leh hruaitua Josuaruat thu kan zir dawn a ni.
1. Ram pek leh inrochun dan (27:1-11)
1Tin, Josefa fapa Manasea thlah, Makira chu mi fa
Gileada, chu mi fa Hephera fapa Zelophehada fanute chuan lo kal a: a fanute hming chu : Malai te, Novai te, Hoglai
te, Milkai te, Tirzai te a ni. 2 Tin, inbiakna puaninkawngkaah Mosia leh puithiam Eleazera leh milianho
leh pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an va ding a. 3 “Thlalerah khan kan pa a thi a, LALPA bei tura pung
khawm pâwl, Kora pâwlah khan a tel ve lo va: nimahselaama sual avangin a thi a, fapa a nei lo va. 4 Fapa a neih
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 293/790
293NUMBERS
www.mizoramsynod.org
loh avang maiin engah nge kan pa hming chu a thlahte
zing ata a bo vang? Kan pa unaute zingah chanvo min pe
ve rawh u,” an ti a.5
Tin, Mosian an thu chu LALPAhmaah a thlen a. 6 Tin, LALPA chuan Mosia a bia a,7 “Zelophehada fanute chuan an tidik a ni: an pa unaute
zingah chanvo i siam ngei tur a ni a, an pa chanvo chu i pe tur a ni. 8 Tin, Israela thlahte hnenah, ‘Mi, fapa nei
lova a thih chuan a ro chu a fanute in pe tur a ni. 9 Tin, fanu a neih loh chuan a ro chu a unaute in pe tur a ni.10 Tin, unaute a neih loh chuan a ro chu a pa unaute in pe
tur a ni. 11Tin, a pain unaute a neih loh chuan a ro chu alaichin in pe ang a, anin a khawm ang a: tin, LALPAN Mosia thu a pek angin Israela thlahte tan dan thupêk
nghet a ni ang,’ tiin sawi rawh,” tiin.
Helai thu hlawmah hian Zelofehada fanuten ram
chanpual an neih ve theihna tur ngaihtuahin inbiakna
bûk kawngkaah Mosia te, puithiam Eleazara te, hruaitute
leh pung khawmho hmaah an lo kal a. An pa Zelofehadakhan fa mipa nei lovin fanu panga a nei a, amah a thi
tawh bawk si a. An pa thi taa khan unau mipa, a hmun
rawn luah a, unau thi tana tih tur tihsaktu a nei lo a ni
mai thei (Deut. 25:5-10). An pa hming kha chhungkaw
chhiarna zinga a bo bik lohna turin, an pa chhungte zingahram chanvo siamsak ve turin an rawn dil a ni. Zelofehada
fanute hian an pa hminga ram chanpual an neih ve loh
chuan, an pa hming hi a bo vang vang tawh dawn tih an
hriat avangin zah pawh dawn lovin an rawn dil ve a ni.
An unau hming hi Malaii, Novaii, Hoglaii, Milkaii leh
Tirzaii te an ni.
Mosia chuan chu thu chu LALPA hnenah a thlen a.
LALPA chuan, “Zolofehada fanute thu hi a dik e, an pa
unaute zingah chanvo tur ram in pe ve tur a ni; an pa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 294/790
294NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chan ai chu chang rawh se” a ti a. Hemi bâkah hian Is-
rael fate tan LALPA chuan dan kalhmang fel tak a
siamsak nghal a. ‘Mi fapa nei lovin thi sela, a ram chu afanuin a chang tur a ni. Fanu a neih loh chuan a unautenan nei ang. Unau a neih loh chuan a pamiten an chang
ang; pami a neih loh chuan a laichin chhung hnaiin a chang
ang a, a nei hlen ang’ tiin. Heng Zolofehada fanu hmingte
hi bung 26:33-ah khan hmar lam Gilead-a cheng niin an
lang a; helaiah hian fanute ram chan ve dan leh ro an
khawm ve theih dan tur ruahmanna hrim hrim angin an
lo lang a. Eleazara ngei pawh fapa nei lovin fanu chauhnei niin I Chronicles 23:22-ah a lang bawk. Zelofehada
fanuten, an pa Kora sualnaa an inhnamhnawih ve loh
thu an sawi hi anmahni thiamthu sawi vena ni ngeiin a
lang. A chhan chu Israel fate zinga thil sual lian tak titute
chu an hnam zing a\anga tihboral, an hming paih bo daih
thlenga thil awm thei a nih vang a ni. Fapa nei lote tana
an fanuten an pa ro an khawm theihna dan hi khang lai
hunah khan hnam dangte zingah chuan a awm tawh reng
a ni. Zelofehada fanute hi an thil dilah an hlawhtling hle.
2. Mosia aiawh tura Josua ruat thu (27:12-23)
12 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Abarim tlângahkhian han chho la, Israela thlahte ka pêk tur ram han
thlir rawh. 13 Tin, i han hmuh zawh chuan i unaupa Arona
chu a chipuite hnenah hruai a ni ang bawkin nang pawhhruai i ni tawh ang. 14 Zin thlalera pungkhawmho an
phunnawi laia an mithmuhah tuiah khan mi chawimawi
tura ka thupêk che kalha i hel avang khan,” a ti a. (Chung chu Zin thlalera Kades-a Meriba tuite chu a ni). 15 Tin,
Mosian LALPA a bia a, 16,17 “LALPA, nunna zawng zawng hnar Pathian chuan, LALPA mi pungkhawmte chu vengtu
nei lo beram anga an awm loh nan pungkhawm chunga
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 295/790
295NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hotu, an hma hruaia, anmahni hruai chhuaka hruai luttu
tur ruat rawh se,” tiin. 18 Tin, LALPAN Mosia hnenah,
“Nuna fapa, mi rilru nei tak Josua chu hruai la, a chungahi kut nghat la, 19 puithiam Eleazara leh pungkhawmhohmaah dintir la, an mithmuhah thuneihna pe rawh. 20 Tin,
Israela thlah pungkhawmho zawng zawngin a thu an awihtheih nan thuneihna hlan rawh. 21Tichuan ani chu
puithiam Eleazara hmaah a ding ang a, anin LALPAhmaah Urim hmangin thu a la ang a, a thuin an chhuak
ang a, a thuin an lut ang, amah leh Israel thlah zawng
zawngte, pungkhawmho zawng zawng nen,” a ti a. 22 Tin,Mosia chuan LALPA thupêk ang chuan a ti a: Josua chu ahruai a. Eleazara leh pungkhawmho zawng zawng hmaah
chuan a dintir a: 23 tin, a chungah a kut a nghat a, Mosiahmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a.
Chang 12 - 14-ah hian Mosia chu Abarim tlangah chho
tur leh chuta \anga Israel mite Lalpan a pêk tur ram
Kanaan thlîr turin Lalpan a ti a. Abarim tlang hi TuipuiThi hmar tawpa tlâng dung inpharh Jordan lui
khawchhak lama awm a ni. Kanaan ram a luah ve theih
dawn loh avangin a thih hmain Lalpan a thlirtîr a ni a,
‘Hmanah Mosian Kanaan a thlir a, Luah zo lovin Lal
thuthlung a phur a’ tiin hlaahte pawh kan sak kha. Mosiatan chuan a lunglenthlak ngawt ang le! A unaupa Arona
lah a thi tawh bawk si. Tunah chuan Mosia hun a thleng
ve dawn ta. Lalpan a buatsaih mek a, amah pawh a
inbuatsaih hlein a rinawm. Israel fate thlalera tlu hlum
tate ang kha ni lovin, Mosia chu a thih hmaa Kanaan ram
tiam thlir Lalpan a phalsak a ni (27:12-14). Helaiah hian
Abarim tlang tia sawi a nih laiin Deuteronomy 3:27 &
34:1-ah chuan Moab lal Balakan Balaama hrilhlawk vawi
hnihna a hruaina hmun Pisga tlang niin an tarlang thung
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 296/790
296NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. Deuteronomy 3:23-28 kan en chuan Mosia hian ramtiam luh ve hram hi a dil a; mahse, LALPA chuan a rilru
a tidanglam lo.Chang 15-17-ah hian Mosia chuan LALPA hnenah
amah thlaktu tur, Israel mipui hma hruaia an hnung dal\hintu tur berampu \ha ruatsak turin a ngen a. LALPA chuan a chhang nghal a (27:18-21; cf. Deut. 3:28). ‘Nunafapa Josua, pa rilru nei tak chu hruai la, a lu-ah i kutnghat ang che. Puithiam Eleazara hnenah an hma ngeiahi aiawhtuah ruat rawh’ tiin tih dan tur a hrilh nghal a.‘Lu chunga kut nghah’ hian aiawh tura ruatna a takalantirna a ni a, pung khawmho hmaa tih hian mipuiin anpawm theihna tura anmahni mipui hmuh lai ngeiamawhphurhna inhlan hi Thuthlung Hlui hun lai a\angdaih tawh khan an lo hmang tawh a ni tih min hriattir a.Heng hi Kohhran Inkhawmpuia Chairman emaw Mod-erator-te emaw inthlakna pawh hi Thuthlung Hlui hunlam a\anga kan rochun chhoh zel pawh a niin a rinawm.
Chang 21-22-ah hian puithiam Eleazaramawhphurhna chin leh Josua mawhphurhna chin a thliarfel a. An \an dun dan leh thawh dun dan tur a sawi fiah a.Mosia leh amah thlaktu Josua inan lohna lo lang chu,Mosian inhmachhawna Pathian a biak \hin laiin Josuaerawh chuan puithiam Eleazara kal tlangin Pathianduhzawng, a remtih leh tih lohte a hre thei dawn chauh
a ni. Puithiam Eleazara hian Pathian a rawnna hmanruachu ‘Urim leh Thumim’ a ni a. Hei hi Puithiam lalberkawr âwm bela chuang \hin a ni a (Exod. 28:30). A hmannatur chu ai enna anga, zawhna pawimawh Pathianin achhan dan tur hriat theihna tur a ni (cf. I Sam. 14:41).Lungphek pahnih, pakhatah ‘Ni’ emaw ‘|ha’ emaw achuang a, a dangah ‘Ni lo’ emaw ‘|ha lo’ emaw a chuang a
ni awm e.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 297/790
297NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 26 lamah khan Israel fate kha Chhiarpui neiin
an indin thar leh a, ram tiam lut turin an inbuatsaih thar
leh a ni. Bung 27:1-11-ah hian ram inrochun dan tur siamfel a ni a. Bung 27:12-23-ah hian hruaitu thar Josua ruatnathu kan hmu zui nghal bawk a. LALPA thupek ang chuan
Josua lu chungah Mosia chuan a kut a nghat a, a aiawhtu
atan a ruat ta a ni.
Sawi ho tur
Israel fate Pathianin a hruainaah hian, sakhuana leh
ram rorelna hi a kal kawp tlat a. Hruaitu thar Josua
leh puithiam Eleazara te in\awiawm tawn dan tur
pawh fiah taka tarlan a ni a. Kan ram ah hian tun
aia \ha zawka Kohhran leh Politics in\anpui tawn
dan tur han sawi ho teh u.
END NOTES
1. Lushai Theological Book Series No. 12, “Bible Dic-tionary.” The Regional Theological Literature Com-
mittee, Mizo Dist., Assam, 1971, p. 563
Chanvo min pe ve rawh u (27:4)
Helaiah hian Zelofehada fanute chuan an pa a thih
tak avang leh unau mipa an neih ve loh avangin Mosia
leh hruaitu dangte hnenah an chanvo tur ram an dil
thu kan hmu a. Hei hi a chhan chu hmanlai a\angin
Juda-te danah chuan mipa fate hnenah chauh ro an
sem \hin a (Gen. 27; Deut. 21:15-17; Lk. 15:11-32).
Tin, inthlahchhawnna thuah pawh hmeichhe lam an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 298/790
298NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhui ngai lo. Hmeichhiate chu anmahnia ding hrang
lovin pate emaw, an pasalte emaw thuneihna
hnuaiah an intulut \hin. Abarim (27:12)
Abarim tih chu ‘saw tah’ emaw ‘piahah’ emaw tihna
a ni.
Hruai chhuak a, hruai luttu tur (27:17)
Hei hi a awmzia chu Israel-te hruaitu tur chuan an
thiltih engkimah bul a \an ang a, a tawp thlengin a
kaihruai \hin tur a ni. A bik takin indona hmunah
hetiang tak hian an mite an kaihruai \hin tur a ni.
Lu-a kut nghat (27:18)
Lu-a kut nghat hian thuneihna leh dinhmun
inhlanchawn a entir.
Urim leh Thumim (27:21)
Bible-a footnote-a a lan ang hian Urim leh Thumim
hi lungman tam chi a ni a, aienna atana Puithiamlalber chauhvin a hman tur a ni a, a hman dan chiah
hriat a ni tawh lo. Hemi hmang hian an awm dan tur
leh tih dan tur kawng hrang hrangah Pathian
duhzawng an ngaichang \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 299/790
299NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 36
PATHIAN HNENA THILHLAN – I
Chhiar tur : 28:1-31
Thu vawn : 1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israelathlahte chu thu pe la, an hnenah, ‘Ka chaw ka tana rimtuimeia thilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel
\heuhvah in hlan tur a ni,’ ti la (28:1,2).
Bung 28 & 29-ah hian mipuiin Pathian an biakna
thilhlan chi hrang hrang kan hmu a. Pathian biakna
thilhlan hrang hrangte chu a hun indawt dan ang deuhvin
fel takin a dah a. Kum khat chhunga Kohhran Nipawimawh kan nei thluah ang deuh hian kum khat
chhunga an sakhaw hun pawimawha Pathian hnena
thilhlan hrang hrang, Pathian an biakna chanchin kan
zir dawn a ni. Ni tina thilhlan te, Sabbath nia thilhlan te,
thla thara thilhlan te, Chhang dawidim telh loh kuta
thilhlan te, Pentikos Kûta thilhlan te, Kumthar Kûta
thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te, Bâwkte Kûta thilhlan
te kan zir dawn a. Mipui chanvo neihnate tarlan a ni a,
mi mal thilhlan chhui tel a ni lo. Thilhlan hranghrangahte hian buhbâl thilhlan, in tur thilhlan etc. thil
dang hlan tel turte nen an hlan \hin. Vawiinah chuan
bung 28 chhunga Pathian hnena thilhlan kan hmuhte kan
zir dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 300/790
300NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Ni tina thil hlan turte (28:1-8)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte chu
thu pe la, an hnenah, ‘Ka chaw ka tana rimtui meiathilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel \heuhvah
in hlan tur a ni,’ ti la. 3 Tin, an hnenah, ‘Hei hi meiathilhlan LALPA hnena in hlan tur chu a ni; beram no a
pa, kum khat mi, sawisel bo, ni tin, pahnih, halral thilhlanhlan reng atan. 4 Beram no pakhat chu zingah in hlan ang
a, pakhat chu tlai lamah in hlan ang a, 5 chhangphut
thilhlan atan chhangphut dip mi epha hmun sawma \henahmun khat, hriak sawr hin hmun lia \hena hmun khatachawhpâwlh nen. 6 LALPA tana meia thilhlan, rimtui
atana Sinai tlânga ruat halral thilhlan hlan reng turakha a ni. 7 Tin, beram no pakhat hlannaa in tur thilhlan
chu, hin hmun lia \hena hmun khat a ni tur a ni: LALPAtana uain, in tur thil hlan chu hmun thianghlimah i bun
chhuak tur a ni. 8 Tin, beram no pakhat chu tlai lamah i
hlan tur a ni: zing lama chhangphut thilhlan ang leh chumia in tur thilhlan ang bawk chu LALPA tana rimtui atanmeia thilhlan chu i hlan tur a ni.
A thu hmasa lamah hian Thuthlung Hlui hun hmasa
lama Pathian an rin dan leh hriat dan kan hmu a. Chutah
chuan Pathian chu mihringte ang bawka eia in \hin niin
sawi a ni. A hun tak zelah buhbâl thilhlante chu Pathian
hnena hlan \hin tur a ni a. Buhbâl thilhlan chu a lawmzawng tak, rimtui a tih zawng tak hlan \hin tur a ni. Juda-te Pathian biak danah hian ‘ni tina thilhlante’ hi a
pawimawh bulpui ber pakhat a ni. Heng ni tina thilhlan
tih hi halral thilhlan leh buhbâl thilhlan te a ni ber a. Ni
tin beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem
lo a ni tur a ni a. Zing lam leh tlai lamah pakhat ve ve
Pathian hnenah an hlan \hin tur a ni. Buhbâl thilhlan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 301/790
301NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhangphut kg. khat an hlan tel ang a, in tur thilhlan
uain litre khat an hlan tel bawk tur a ni a; uain chu hmun
thianghlim maicham hnuaiah bun tur a ni.Ni tina Pathian hnena thilhlan hian an hnam pum
pui nun a kaihruai hle a. Heng thilhlante hi Sinai tlanga
an awm laia bul \an anga ngaih theihin a lang a (28:6; cf.
Exod. 29:38ff). Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar inkarhuna Antiochus Epiphanes IV, B.C. 165 huna tihduhdah
lai khan ni tina Pathian hnena thilhlan an tih theih loh
avangin hrehawm an ti hle a, an martar phah \euh a ni.Ni tina thilhlan hian Israel mipuite chu ni khatah vawi
hnih tal Pathian a biak tir ziah a ni. Heta \ang Kohhran
chhungkaw tinin ni tin vawi hnih tal Chhungkuaa
Pathian biakho \il zua a zir chhuah theih awm e.
2. Sabbath Ni-a thilhlan (28:9,10)
9 Tin, chawlhniin beram no, a pa kum khat mi
sawiselbo pahnih leh chhang phut thilhlan atanchhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun hnih
hriaka chawhpâwlh leh chu mia in tur thilhlan nen i hlantur a ni: 10 hei hi chawlhni apianga halral thilhlan reng
leh chu mia in tur thilhlan tiam lova halral thilhlan hlantur chu a ni.
Sabbath Ni-a thilhlan hi ni tin thilhlan baka hlan tur
a ni a. Ni tina thilhlan pangngai hlan thovin Sabbath ni
chuan beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem
lo leh buhbâl thilhlan chhangphut \ha chi kg. hnih, Olivehriak nena chawhpawlh leh uain thilhlante hlan tur a
ni. Sabbath Ni apianga thilhlan tur hi ni tina thilhlan let
a nih ber mai chu. Ezekiel 46:4,5-ah chuan Sabbath Ni-a
lalin halral thilhlan a rawn lak chu beramno hmelhem lo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 302/790
302NUMBERS
www.mizoramsynod.org
paruk leh berampachal hmelhem lo pakhat a ni a.
Berampachal hlan rual hian chhang phut hriak nena
pawlh sa hlan tel nghal a ni a. Sabbath Ni-a thilhlan hiEzekiela hun hma lam chuan khauh taka hman a ni loniin a lang a. Mumal taka kalpui theih hun chu sal tang
chhuah hnu niin a rinawm (cf. Neh. 10:33; II Chro. 8:13;
31:3). Kohhran hmasa pawhin kar khatah vawi khat tal
LALPA niah Lalpa Zanriah an kilho \hin (Tirh. 20:7; I
Kor. 16:2).
3. Thla thara thilhlan (28:11-15)11 Tin, in thla thar apiangah LALPA tan halral
thilhlan in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih leh berampa pakhat leh beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih:12 tin, bawngpa tinah chhangphut thilhlan atanchhangphut dip mi, hriaka chawhpawlh epha hmun
sawma \hena hmun thum; tin, beram pakhatah
chhangphut thilhlanah chhangphut dip mi hriakachawhpawlh hmun sawma \hena hmun hnih; 13 tin, beramno tinah chhang phut thilhlanah chhangphut dip mi,
hriaka chawhpâwlh hmun sawma \hena hmun khat: heihi halral thilhlan rimtui LALPA tan meia thilhlan a ni.14 Tin, an in tur thilhlan chu bawngpa pakhatah uain hinchanve a ni ang a, berampa pakhatah hin hmun thuma
\hena hmun khat, beram no pakhatah hin hmun lia \hena
hmun khat: hei hi kum tluana thla tin, halral thilhlan ani. 15 Tin, LALPA hnena sual thawi nan kelpa pakhat inhlan tur a ni; halral thilhlan hlan reng leh chu mia in tur
thilhlan tiam lovin.
Chang 11-15-ah hian thla thar ni apianga LALPA
hnena halral thilhlan dan tur kan hmu a. He thla thar
Kut hi Israel-te zingah an hman \anna a hma hlein a lang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 303/790
303NUMBERS
www.mizoramsynod.org
(cf. I Sam. 20:5; II Lal. 4:23; Isa. 1:13; Amos. 8:5; Hos. 2:11).Mahse, Mosia lehkhabu pangaah, helaiah chauh hian a
hman dan kan hmu. Sabbath nia thilhlan ang deuh khan,thla thar nia thilhlan bawngpatuai pahnih, berampachalpakhat, beramno a pa pasarih te hi ni tina thilhlanbelhchhahna niin a lang (28:15a). Hemi bâkah hian sualthawina thilhlan atan kelpa pakhat LALPA hnena hlanbawk tur a ni (28:15b). Thla thar nia thilhlan hun hichhungkuaa Pathian biakna hun \ha a ni a (I Sam. 20:5-6;II Lal. 4:23). Hemi ni hian an sumdawnna pawh an
chawlhsan vek a ni (Amos. 8:5).
4. Chhang dawidim telh loh kûta thilhlan (28:16-25)
16 Tin, thla khatna ni sâwm leh ni li ni chu LALPA Kalhlen kût a ni. 17 Tin, chu mi thla ni sâwm leh ni nga nichu ruai ni a ni ang: ni sarih chu chhang dawidim telhloh ei tur a ni ang. 18 Ni khat ni chuan inkhawmpuithianghlim a awm ang a; eng hna mah in thawk tur a ni
lo va; 19 meia thilhlan halral thilhlan erawh chu LALPAhnenah in hlan tur a ni; bawngpa tir pahhnih leh berampa
pakhat leh beram no a pa kum khat mi pasarih: in ngaihasawiselbo a ni tur a ni; 20 chhangphut dip mi, hriakachawhpâwlh, an chhangphut thilhlan nen: bawngpa
pakhatah hmun sawma \hena hmun thum; berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih; 21beram no pasarih chu beram no pakhatah hmun sawma \henahmun khat a ni tur a ni; 22 tin, in tana inremna siamnaturin sual thawi nan kelpa pakhat. 23 Heng hi zingathilhlan, halral thilhlan hlan reng tiam lovin in hlan tura ni. 24 Hetiang hian LALPA tana rimtui, meia thilhlan eitur chu ni tin, ni sarih in hlan tur a ni: halral thilhlanhlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. 25 Tin, ani sarih ni chuan inkhawmpui thianghlim in nei ang a,
eng hna mah in thawk tur a ni lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 304/790
304NUMBERS
www.mizoramsynod.org
An hnam kut ropui ber pakhat Chhang dawidim telh
loh kût hi an kum thar thla khatna Nisan (March-April)
thlaah an hmang a. Chhang dawidim telh loh kût hiKalhlen kût nen a inzawm a, kût pakhat anga sawi theiha ni hial awm e.1 LALPA chawimawi nan Kalhlen kût
chu thla hmasa ber Nisan ni sawm leh panga niin kûtpui,
Chhang dawidim telh loh kût hmang \anin, ni sarih
chhung chhang dawidim telh loh chauh ei tur a ni. Ni
hmasa berah inkhawmpui urhsun an hmang ang a, a ni
sarih niah an hmang leh ang. Anmahni hna pangngai an
thawk tur a ni lo.
Ei tur thilhlan atan bawngpatuai pahnih,
berampachal pakhat leh beramno pasarih hlan tur a ni
a. Hemi rual hian buhbâl thilhlan bawngtuai pakhat zelah
kg. hnih, beramno pakhat zelah kg. khat hlan tel bawk
tur a ni. Sual thawina thilhlanah kelpa hlan tur a ni bawk
a. Heng hi tuk tin thil hlan \hin baka hlan tur a ni.
Kalhlen kût leh Chhang dawidim telh loh kût an
hmanna chhan hi Aigupta bawih a\anga an chhuah hriat
rengna a ni. Pharaoa tihduhdahna Aigupta ram a\anga
an chhuah lai khan chhang chu dawidim telh hman pawh
a ni tawh lo va, dawidim tel lovin chhang (chaw) an ei a
ngai a. Kha Pathian chhan chhuahna ropui tak kha an
hriat reng nan Kalhlen kût leh Chhang dawidim telh loh
kût hi an hmang a ni.
5. Pentikos kûta thilhlan (28:26-31)
26 Tin, in chawlhkar kut, in buh thar tirh kût LALPA
tana thil thar chhangphut thilhlan in hlan ni pawhininkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in
thawk tur a ni lo va: 27 LALPA tana rimtui halral thilhlan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 305/790
305NUMBERS
www.mizoramsynod.org
erawh chu in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pasarih; 28 an
chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriakachawhpawlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \henahmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena
hmun hnih, 29 beram no pasarih, beram no pakhat\heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 30 in tana
inremna siam nan kelpa pakhat nen (in ngaiha sawiselbo ani tur a ni). 31Halral thilhlan hlan reng leh chu mia
chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan tiam lovin in hlan
tur a ni.
‘Chawlhkar kût’ tih leh ‘Pentikos kût’ tih hi thil
thuhmun, sawi dan hrang mai niin a lang. Helai hlawm
thupui atan hian ‘Pawl kûta thil hlan tur’ tia dah a nih
laiin Mizo Bible lehlin tharah chuan ‘Pentikos kûta thil
hlan tur’ tiin a dah a. He kutah hian halral thilhlanah
bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat, beramno
pasarih hlan tur a ni a. Buhbâl thilhlanah chhangphuthriak pawlh bawngpatuai pakhatah kg. thum zel,
berampachal pakhatah kg. khat leh a chanve, beramno
pakhatah kg. khat zel hlan tel tur a ni. Sual thawina
thilhlanah kelpa pakhat hlan tur a ni bawk. Ni tina
halral thilhlan bâkah heng hi uain thilhlan nen hlan \hintur a ni.
Pentikos kût hi Kalhlen kût a\anga ni 50-na a nihavangin Grik \awng hmang Juda-te chuan ‘Pentikos kût’(Ni sawmngana kût) an ti a. He kût hi hlimna kût a ni a.
Buh thar hmasa hlanna kût, Mizo Bible-ah chuan Pawl
kût tih a ni. Hlimna kût a nihna chhan hi Aiguptaa
hrehawm taka an sal tanna chhilh bo zawnga an hman
vang pawh a ni thei bawk. Chhungkuaa hlim taka hman
tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 306/790
306NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kan zirlai ‘Pathian hnena thilhlan’ tih hian Pathian
biakna (Worship) pawimawhzia min hriattir a. A huhova
Pathian biak pawimawhna a tarlang a. Pathian \ihna leha tana inpekna chuan insengso taka Pathian hnenainhlanna a keng tel tihte min zirtir bawk.
Sawi ho tur
Kan zirlaiah hian ‘Ni tin, hapta tin, thla tin, kum
tluanin Pathian hnena thilhlan a awm chho reng maia. Pathian hnena thilpek chungchangah hian, “Kan
Kohhran hian kan ti lutuk deuh tawh,” kan ti nge;
“Kan la ti tawk lo,” kan ti?
END NOTES
1. Rev. H. Zalawma, “Thuthlung Hlui Hrilhfiahna:Leviticus,” 2001, Puitling Sunday School Zir,
SL&PB, PRESCOM, 2000, p. 304.
Rimtui meia thilhlan (28:2)
He thu hi Bible lehlin tharah chuan ‘A lawm zawng
tak’ tia dah a ni a. Meia hal tel tur thilhlan chi sawina
a ni ber.
Ni tin thilhlan/Halral thilhlan (28:3)
Ni tin hal ral atan beramno a pa pahnih, kumkhat
vela upa, hmelhem lo hlan turin Lalpan Israel-te chu
thu a pe a. Ni tin halral thilhlan hlan tura a tih
nachhan hi Exodus 29:45-46-ah hetiang hian kan
hmu; ‘Israel mite zingah chuan ka cheng ve ang a, an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 307/790
307NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pathian ka ni ang. An zinga ka tel ve \hin nan
Aigupta ram ata ka hruai chhuak a, kha Pathian,
LALPA kha ka ni tih an hria ang; LALPA, an Pathianka nih hi,” tiin (lehlin thar).
Halral thilhlanah hian bawngpa, berampa, kelpa,
sawiselbo an hlan \hin a. Miretheite chuan \huro
emaw, parva emaw an hlan \hin. Halral thilhlan chuni tin, zing lam leh tlai lama tih \hin a ni a.
Maichamah ran thisen an theh tih chauh lo chu a
puma hal ral tur a ni. Pathian biak nan, a hnenangaihdam dil nana tih a ni. Halral thilhlanah hian
inthawina hlantu leh inthawina lo dawngtu Pathian
inpumkhatna leh inremna chu a laipui ber a ni.
Halral thilhlan chu Pathian tana rimpui, pawm tlak
a nih ngei a ngai. Inthawina hlantuin mawh a phur
lian hle a, rawngbawltu puithiamten mawh an phur
lian hle bawk.
Numbers 28 & 29-ahte hian, hun indawt dan ang a,
kum khat chhunga an sakhaw hun pawimawha
Pathian hnena thil hlan hrang hrang kan hmu a. Kan
hmuh hmasak ber chu ni tina thil hlan tur halral
thilhlan thu hi a ni.
Chawlhkar Kut (28:26)
Chawlhkar Kut hi ‘Thlaithar Kut’ (Exod. 23:16) tia
sawi a ni bawk a. Heta ‘barli thar’ tih hian an thar ni
tak lam ai mahin Lalpa hnena an hlan ni sawina zawka ni.
Chawlhkar Kut hi ‘Buhseng Kut’, ‘Pentikos Kut’ ti
te pawhin an sawi bawk \hin (Exo. 23:16; 34:22; Lev.
28:15-21; Num. 28:26-31; Deut. 16:9-12). Chhang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 308/790
308NUMBERS
www.mizoramsynod.org
dawidim telh loh kut an hman a\anga ni sawmngana,
Sivan (May-June) ni 6-ah an hmang a, ni khat awh a
ni. Hun kal zelah chuan, Judaten Sinai tlanga Mosiadan lak hriatrengnaah an ngai a. Thuthlung Tharlamah chuan, Thlarau Thianghlim lo thlen ni angin
kan lo hre ta a. ‘Chawlhkar Kut’ tih ai chuan
‘Pentikos Ni’ tiin kan hre lar ta a. Chawlhkar Kut hi
rah thar hmasa hlanna ni a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 309/790
309NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 37
PATHIAN HNENA THILHLAN II
Chhiar tur : 29:1-40
Thu vawn : “Tin, thla sarihna, ni sâwm leh ni nga niininkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah inthawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni”
(29:12).
Tun \umah hian Pathian hnena thilhlan chungchang
te, kum thar kût thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te leh
Bâwkte kûta thilhlante kan zir dawn a ni.
1. Kum thar kût thilhlan (29:1-6)
1 “Tin, thla sarihna, a ni khat ni chuan inkhawmpuithianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk tur a ni
lo: in tan tawtawrâwt ham ni a ni tur a ni. 2 LALPA tanarimtuiah halral thilhlan in hlan ang a; bawngpa tir
pakhat, beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi
sawisel bo pasarih;3
an chhangphut thilhlan, chhangphutdip mi hriaka chawhpâwlh, bawngpa pakhatah hmunsawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun
sawma \hena hmun hnih, 4 beram no pasarih, pakhat\heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 5 in tana
inremna siam nan sual thawina kelpa pakhat nen: 6 thlathar halral thilhlan leh chu mia chhangphut thilhlan te,
halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 310/790
310NUMBERS
www.mizoramsynod.org
te, in tur thilhlan te, an tih dan pangngai LALPA tana
rimtuia meia thilhlante tiam lovin.
Thla sarihna ‘Tishri’ (Sept – Oct) ni khat ni chuaninkhawmpui urhsun neih tur a ni a, hna thawh loh tur a
ni. Hemi ni hian an hnena Pathian thupek angin
tawtawrawt an ham \hin a. Chuvangin, ‘Tawtawrawt Kût’
an ti bawk. Babulon sal tan hma khan Tishri thla hi Juda-te kumthar thla a ni a. Babulon sal tan khan Babulon-ho
kum chhiarna thla khan a luahlan ta a, thla sarihna a lo
ni ta a. Thla sarihna ni mah se la, anniho tan chuankumthar thla a ni a. Chuvangin, ‘Kumthar Kût’ tih a ni
reng a ni. An kumthar thla Tishri hi thla pawimawh tak
a ni a. Kumthar Kût (Tawtawrawt kût) te, Tlanna Ni (Lev.
16:29ff; 23:27ff) te, Bâwkte Kût (Lev. 23:34ff) te leh
Khawmpui urhsun (Lev. 23:36) te an hmang \hin a ni.
Pathianin an tana thil ropui tak a lo tihsak tawhte hriat
rengna hun pawimawh tak a ni a. Kumthar Kût-ah hian
Lalin hmun pawimawh tak a luah a, LALPA chu engkimchunga Lal ber a nihna avanga chawimawina an hlanna
leh lawmthu sawina hun a ni.1
Kumthar kût-ah hian halral thilhlanah bawngpatuai
pakhat, berampachal pakhat, berampa pasarih hlan tur
a ni a. Hemi rual hian buhbâl thilhlanah chhangphut ol-
ive hriak pawlh, bawngpatuai pakhatah kg. thum,
berampachal pakhatah kg. hnih, beramno pakhatah kg.khat hlan tel bawk tur a ni a. Sual thawi nan thilhlanahkelpa hlan bawk tur a ni. Heng zawng zawngte hi thla
thar thilhlan leh ni tin thilhlan pangngai bâka hlan turte
an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 311/790
311NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Tlanna Nia thilhlan (29:7-11)
7 Tin, he mi thla sarihna, ni sawm ni hian
inkhawmpui thianghlim in nei ang a: chaw in nghei tur ani, eng hna mah in thawk tur a ni lo; 8 LALPA tana
rimtuiah halral thilhlan erawh chu in hlan tur a ni;bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum
khat mi pasarih: 9 in ngaiha sawisel bo a ni tur a ni: anchhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka
chawhpâwlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena
hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \henahmun hnih, 10 beram no pasarih, beram no pakhat\heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 11sual thawi
nan kelpa pakhat nen: inremna tura sual thawina te,halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut leh an
in tur thilhlante tiam lovin.
Thla sarihna Tishri (Sept-Oct) thlaa Pathian hnena
thilhlan pahnihna chu Tlanna Nia thilhlan hi a ni.Leviticus 16-ah chipchiar takin kan hmu a. Thla sarihna,
ni sawmnaah hman a ni a. Inkhawmpui urhsun taka neih
tur a ni a, chaw nghei tur a ni bawk a, hna thawk lovin,
chawlhni anga hman tur a ni. Tlanna Nia thilhlan hi
Kumthar kûta thilhlan ang bawk kha a ni. Chaw nghei
bâkah ei leh in thil dang tih loh te, saiip puan sin te,
inbual loh te, pheikhawk bun lohte leh mipat
hmeichhiatna hman loh thlengin an kalpui zui ta a. A hman hun hi thla sarihna, ni kaw tlai a\anga ni sawmtlai lam thleng a ni. Tlanna Ni hi Pathian nena inremna
ni, an sual tlen faina ni a nih avangin “Inremna Ni” tia
sawi a ni bawk. Tlanna Ni hi hlim mup mupna lam aiin
mahni intihhrehawmna lam a ni zawk mah a, kum tina
hman tur a ni. A hman hun Tishri thla hi September thla
chawhnu lam a\anga October thla chawhma lam hi a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 312/790
312NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. He niah hian sual thawina an hlan a, puithiam lalber
chu Hmun Thianghlimah a lut a, mipui aiawhin inthawina
a hlan a, mipui tan thisen a hlan \hin. Hetiang hian anhnam nun kal zelah Tlanna Ni hi a ropuiin a pawimawhhle a. Hnam pum tan sual thawina ni ropui a ni.
3. Bâwkte Kuta thilhlan (29:12-40)
12 Tin, thla sarihna, ni sâwm leh ni nga niin
inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah inthawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni: 13 tin,
LALPA tana rimtuiah meia thilhlan, halral thilhlan inhlan tur a ni: bawngpa tir sâwm leh pathum, berampa
pahnih, beram no a pa kum khat mi sâwm leh pali; sawiselbo \heuh a ni tur a ni: 14 an chhangphut thilhlan,
chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh, bawngpa sâwmleh pathum, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun
thum, berampa pahnih, berampa pakhatah hmun sawma
\hena hmun hnih,15
beram no sâwm leh pali, beram no pakhatah hmun sawma \hena hmun khat: 16 sual thawinan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng, chu mia
chhangphut thilhlan te, in tur thilhlan te tiam lovin.
17 Tin, a ni hnih niin bawngpa tir sâwm leh pahnih,berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
sâwm leh pali in hlan tur a ni; 18 an chhangphut thilhlan
leh in tur thilhlan a dan ang takin an tam dan ang zelinbawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te:19 sual thawi nan kelpa pakhat nen: halral thilhlan hlan
reng te, chu mia chhangphut thilhlan te, in tur thilhlantetiam lovin.
20 Tin, a ni thum ni chuan bawngpa sâwm leh pakhat,
berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 313/790
313NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sâwm leh pali; 21an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan
a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te,
berampa atan te, beram no atan te:22
sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng leh chu miachhangphut thilhlan leh chu mia in tur thilhlan tiam
lovin.
23 Tin, a ni li ni chuan bawngpa sawm, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo sâwm leh
pali: 24 an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan
ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te: 25 sual thawi nan kelpa pakhatnen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
26 Tin, a ni nga ni chuan bawngpa pakua, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo sâwm leh
pali: 27 an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan
ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te: 28 sual thawi nan kelpa pakhatnen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
29 Tin, a ni ruk ni chuan bawngpa pariat, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo sâwm leh
pali: 30 an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan
ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te: 31sual thawi nan kelpa pakhatnen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
32 Tin, a ni sarih ni chuan bawngpa pasarih,berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
sâwm leh pali: 33 an chhangphut thilhlan leh in tur
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 314/790
314NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa
atan te, berampa atan te, beram no atan te: 34 sual thawi
nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chumia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
35 Tin, a ni riat ni chuan inkhawmpui ropui tak innei ang a: eng hna mah in thawk tur a ni lo: 36 LALPA
tana rimtuiah meia thilhlan halral thilhlan erawh chuin hlan tur a ni: bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram
no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih: 37 an chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlan, bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te, a dan ang takin an tam danang zelin, 38 sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral
thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh intur thilhlante tiam lovin.
39 In thutiam te, duhthua thilhlan te, in halral thilhlan
te, in chhangphut thilhlan te, in in tur tur thilhlan te, in
remna thilhlante tiam lovin heng hi in hunbi nei kut niinLALPA hnenah in hlan tur a ni,’ ti rawh,” tiin. 40 Tin,LALPAN Mosia thu a pêk zawng zawng chu Israela
thlahte chu Mosia chuan a hrilh a.
Thla sarihna Tishri (Sept – Oct) thlaa Pathian hnena
thilhlan ropui tak chu Bâwkte Kûta thilhlan hi a ni. He
kût hian ni sarih, Tishri ni 15-21 a awh a, ni 22-naah pawh
hian inkhawmpui urhsun neih leh tur a ni a; hemi chhiartel phei chuan Bâwkte Kût hian ni riat a awh tia sawi
theih a ni hial awm e. A ni riatna hi tlai khawhnu deuhva
belh niin a lang.2 A hming Bâwkte Kût hian, a tirah chuan
buh seng laia ram riahna ‘pâwl bûk’ kan tih ang deuhva
an chen \hinna hriat rengna a ni a. Chuvangin, ‘Pâwl Kût’
tia sawi a ni bawk (Exod. 23:16). Amaherawhchu
Thurochhiah kal zelah Bâwkte Kût hming hi Israel fate
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 315/790
315NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Aigupta ram a\anga Lalpan a hruai chhuah khan Bâwkte
chhe te te-ah a awmtir \hin tih hriat rengna kût nia sawi
a ni (Lev. 23:43).Bâwkte Kûtah hian chhungkaw tinin chhâwlbûk an
sa a, hetah hian ni sarih an cheng a, tlai khawhnuah ni
khatin an pawt sei a, ni riat chhung an hmang ta a. He
kût hi hlimna kût a ni a, chhungkuain, mikhual leh miretheite nen hlim taka hman tur a ni a. An thlai rah (ol-
ive leh grape etc.) seng khawm hun, keinin buh seng
ramriah hun kan hman \hin ang kha a ni a. Hetih hunlaia kût ropui tak ni riat awh an hmang mup mup tur
chu a ropui hle awm e. Ni khatna a\anga ni riatna thleng
khan, ni tin halral thilhlan, buhbâl thilhlan, in tur thilhlan
leh sual thawina thilhlan an hlan chho reng a. An hun
pui tak tak a ni. Kan zirlaia kan hmuh ang hian an Kut
hman chhunga an ran hlan hi a tam tham hle.
Bawngpatuai 71, berampachal 15, beramno 105 leh kelpa
8 bâkah buhbâl thilhlan leh in tur thilhlan zawng zawngtenen a hautak hle a ni.3 Hêng bâkah hian an ni tin thilhlan
pangngai kha a la awm vek bawk si. Lal Isua hun lai pawh
khan Bâwkte Kût hi hlimawm takin an hmang ni ngei
tur a ni, kût \iak dawn ni ropui berah sermon ropui tak
Lal Isuan a sawi a ni (Joh. 7:37).
Pathianni \um hnih lai Pathian hnena thilhlan thu
kan zir ta a. Hengte hi an Kut chi hrang hranga Pathianhnena an hlan, Pathian biakna a ni a. KohhranhotenKohhran hun pui leh ni pawimawh kan hman dante nen
pawh khaikhin ila. Tun aia urhsun zawk leh puithu zawka
hmang ve tur kan ni tih hi pawm a harsa lovin a rinawm.
Chutih rual chuan pawn lama tih bûng bûngna piah lamah
chhungril lam takna nena hmang thei tura kan inbuatsaih
a pawimawh hle a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 316/790
316NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Kohhran hunpui leh ni pawimawh kan hman danah
hian tun aia urhsun zawk leh puithu zawka hmantur niin kan hria em? Ni ta sela, eng ang taka
inbuatsaiha hman tur nge ni ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
pp. 312-313.
2. Eryl W. Davies, Op. cit. p. 314.
3. Ibid,
Tawtawrawt ham (29:1)
Tawtawrawt ham hi thil pawimawh tak mai a ni a.
Mipuite koh khawmna leh Pathian auhna a ni (Num.
10:1-10).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 317/790
317NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 38
HMEICHHIATE THUTIAM CHUNGCHANG
Chhiar tur : 30:1-16
Thu vawn : 1Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipatechu a bia a, “Hei hi a ni, LALPAN thu a pêk chu. 2 MiinLALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahni
intiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur a ni; athu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni” (30:1-2).
Ram tiam Kanaan lut tura inbuatsaihna kal zêl kan
zirah khan Israel fate khan chhiarpui an nei a, an hnam
an tuai thar leh a, ral do turin an inbuatsaih a. Ram pêkleh inrochun dan tur, unau zinga mipa awm lo fanu
hmeichhiaten ram chanpual an neih ve theih dan tur te
kan zir tawh a. Hmeichhe dinhmun a hniam hle a, mipa
tan buaina tur a awm loh laiin hmeichhe tan chuan a
buaithlâk hle \hin. Tun \uma kan zir turah pawh hian
Thutiam chungchanga hmeichhiate dinhmun,
‘Hmeichhiate thutiam chungchang’ kan zir dawn a ni.
1. Thutiam chungchanga thupek (30:1-2)
1Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipate chu abia a, Hei hi a ni, LALPAN thu a pêk chu. 2 Miin LALPA
hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahniintiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur ni; a
thu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 318/790
318NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A bu chhung thu, a chunga kan hmuh ang khian,
“Miin LALPA hminga thil eng emaw a hnena pêk a
intiamkamin emaw, thil eng emaw ti lo tura aintiamkamin emaw, a thu chu a bawhchhe tur a ni lo, asawi ang chuan a hlen ngei tur a ni,” tih hi thutiam
chungchanga thupêk chu a ni.
Pathian hnena thu tiamtu chuan a thutiam a hlenngei tur a ni. Thutiam (vow) tih hi chhecham (oath) tih
nen hian a thuhmun lo. Thutiam tih hian tih tur
intiamkamna a keng tel a. Thuthlung Thar chuanchhechham (oath) a khap a (Mat. 5:34-37; Jak. 5:12). A
chang chuan miin, Pathianin a \anpui chuan Pathian tan
thil eng emaw tih emaw, pêk emaw a intiam \hin. Jakoba
pawh khan, Pathianin a humhim phawt chuan chibai bûk
a a rawngbawl leh sawma pakhat pêk a tiam a (Gen. 28:20-
22). Jephtha pawhin Amon-ho a hneh phawt chuan amah
lo hmuak tura lo chhuak hmasa ber chu Pathian hnêna
thilhlanah a pe ang tih a tiam a (Ror. 11). Hani pawhinPathianin fapa a pêk chuan a tan a serhhrang ang tih a
tiam (I Sam. 1). An thutiam ang hian tih pawh an
tihlawhtling ngei \hin.
Helaia thutiam chungchânga thupêk kan hmuh
(30:1,2) hi Mosia thupêk, Mosian Israel hnam hruaitute
hnena a sawi niin a lang a. Amaherawhchu, hei hi
LALPAN Mosia a hrilh, LALPA thupêk a ni (30:16). Hetathu intiamkam emaw thutiam emaw hian kawng hnih akâwk bîk deuhva ngaih a ni. Kawng khatah chuan Pathian
hnena inpêkna, inhlanna, inthawina lam chi hi a ni a (cf.
Gen. 28:20-22). Kawng dangah chuan Pathian tana
inserhhranna, insumna, thil \ha lo laka insumna lam chi
hi a ni (cf. I Sam. 1:11). Eng pawh ni sela, thutiam chu
bawhchhiat loh tur a ni a, hlen ngei tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 319/790
319NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Nulat laia thutiam (30:3-5)
3 Pate ina awm lai nula pawhin LALPA hnena thu a
tiam emaw, chhechhama intiamkamna emaw a neihchuan, 4 a pain a thutiam emaw, a intiamkamna emaw
chu a hriat a, a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw,a intiamkamna emaw chu a ti ngei tur a ni. 5 A pain a
hriat ni ngeia a phal loh erawh chuan a thutiam emaw, aintiamkamna emaw ata chu a fihlim ang a, a pain a phal
loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang.
Hetah hian, “Pate ina awm lai nula” tih \awngkam ahmang a. Hei hian hmeichhia, pasal la nei lo, pasal nei
rual tawhte a kawk ber ang a. Chutiang miin LALPA
hnena thutiam a neih emaw, chhechhama intiamkamna
a neih emaw chuan a thutiam ang chuan a ti ngei tur a ni
a, a thutiam a hlen chhuak ngei tur a ni. Amaherawhchu,
a pain a thutiam chu a hriat a, a remtihpui loh zawng tak
a nih chuan a remti lo thei ang a, a sûtsak nghal thei ang.Chutiang a nih chuan nula khan mawh a phur lo vang a,
a pain a sûtsak tawh avangin kha nula khan a thutiam
kha hlen lo mah sela, dem theih a ni tawh lo vang. A pain
a thutiam a hriat a, eng mah sawi lova a ngawihpui mai
mai erawh chuan, a remtihpuia ngaih a ni a, kha nula
khan a thutiam tawh chu a hlen ngei tur a ni. A pa khan
a thutiam a hriat a, eng mah a sawi lohva, a tûk lamah
emaw, tlai khawhnuah emaw a sawi leh si chuan, athusawiin awmzia a nei tawh lo. A hriat ni la la khan asawi tur a ni. A pain a sûtsak tawh chuan kha nula khan
a thutiam chu hlen lo mah se dem theih a ni tawh lo, a
pain a phal loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang.
Sût lehna thu hi sawi chhuah ngei tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 320/790
320NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Thutiam nei chunga pasal nei (30:6-8)
6 Ngaihtuah thui mang lova thutiam emaw
intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih a, 7 a pasalin ahriat nia a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw a
intiamkamna emaw chu a hlen ngei tur a ni.8 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a phal loh chuan
ngaihtuah thui lova thu a lo tiam emaw, a lo intiamkamnaemaw ata chu a fihlim ang; tin, LALPAN a ngaidam ang.
A chunga kan sawi takah khian nulât laia thutiam
chu a pain a sûtsak thei a, nula kha a pa thuneihna hnuaiaawm a ni. Amaherawhchu, nula thutiam emaw
intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih chuan, kha nula
kha, inneihna avangin, a pa ta a ni tawh lo va, a pasal ta
a ni tawh zawk a ni. A pa ângchhûngah a awm tawh lo va,
a pasal ângchhûngah a awm tawh zawk a ni. Thutiam nei
chunga pasal nei kha, a pasalin a thutiam neih a hriat
nia a ngawih reng chuan a thutiam emaw a intiamkamnaemaw kha a hlen ngei tur a ni. Hre reng chunga a ngawih
reng chuan a remtihpui anga ngaih a ni a, thutiam kha a
nung reng a, a la awm reng tihna a ni a, thutiam chu hlen
chhuah tur a ni. Amaherawhchu, a pasalin a nupui
thutiam lo neih tawh a hriat chhuah ni la la a, a remtihpui
lohva a phal loh chuan, a nupui thutiam chu a sutsak
nghal thei ang. A nupui chu a thutiam lak a\ang chuan a
fihlim ang a, LALPAN a ngaidam ang.
4. Hmeithai leh pasal \hente thutiam (30:9)
9 Hmeithai te, makchhiat tawkte erawh chuan an
thutiam emaw, an intiamkamna emaw chu an hlen ngeitur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 321/790
321NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hmeithaite leh makchhiat tawkte erawh chuan pek
an tiam chu an pe tur a ni a, ti lo tura an tiam chu an ti lo
tur a ni. Hmeithai leh pasal \hente chu an zalen a,anmahni chunga thuneitu tak tak an awm tawh lo va,thutiam neih kawngah an zalen a ni. Pasal neiin Pa in an
chhuahsan tawh a, an pasalte nen an awmho tawh bawk
chua, pa ina kir leh an nih pawhin an pate emaw, an
fapate emaw thuhnuaiah awm lovin, anmahniin
thutlukna an siam thei tawh a ni.
5. Pasal nei laite thutiam (30:10-15)10 Pasalte ina awm laia thutiam emaw, intiamkamna
emaw chu 11 a pasalin a hriat pawha a ngawihsan a, ahnial loh chuan a thutiamkamna chu a hlen tur a ni.12 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a \hiat emaw, atihbosak emaw chuan a thutiam leh a intiamkamna chu
sut a ni tawh ang. 13 Thutiam emaw, intiamkamna emaw
reng reng a pasalin a remtihpuiin a \hiatsak thei bawk ani. 14 Amaherawhchu a pasalin a hriata a ngawihsan maichuan a thutiam ang leh a intiamkamna ang ngei chuan
a ti tur a ni; a hriat ni a\anga a ngawihsan avangin anemnghehpui tihna a ni. 15 A hriat veleh a thiat a, a
tihbosak erawh chuan a mawh chu aman a phur tur a ni.
Hetah hian pasal nei laite thutiam chungchang kan
hmu a. Pasal chuan a nupui thutiam emaw, intiamkamnaemaw chu a hriat veleh a hnawlsak thei a. Mahse, a hriat
a, eng mah a sawi loh chuan a pawmpui tihna a ni (10-
12). A pasal chuan a hriat hnua rei tak eng mah sawi lova
a awm chuan a nupui thutiam chu a nemnghet tihna a ni
(14). Eng mah sawi lova hun rei tak awm hnua a pasalin
rilru thlâka a nupui thutiam chu a sûtsak chuan, a pasal
chuan mawh a phur ang. Thutiam bawhchhia chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 322/790
322NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bawhchhiat thawina, Puithiamin LALPA hnena
hlansakin inremna a siamsak ang (Lev. 5:4).
6. Tlangkawmna (30:16)16 Heng hi, mipa leh a nupui kar leh pa leh a fanu
nulat laia a pa ina la awm reng an kara dan tura
LALPAN Mosia thu a pêkte chu a ni.
A bul lama sawi lan tawh ang khan Mosian Israelathlahte hnamho puipate hnena a sawi anga ziak a ni a.
Helaiah hian Mosian ama irâwm chhuaka a sawi mai nilovin, LALPA thupêk a ni tih hi thu tlangkawmna atan a
rawn sawi chiang leh a ni.
Vawiinaa kan zirlaiah hian ‘Thutiam’ ngaih
pawimawh a \ulzia kan hmu a. Chumi rual chuan Pa
mawhphurhna leh pasal mawhphurhna pawh kan hmu
nghal bawk a. Nupui chu a pasal ângchhûnga awm a nihna
leh a pasal zah thiama a thu awih tur a nihna kan hmubawk a. Kan dinhmun \heuhte hi nu leh paten luah dik
thei ila Kristian Chhungkaw duhawm tak kan ni ngeiin
a rinawm.
Sawi ho tur
Kan Zirlaiah hian Pathian hmaa thutiam tawh chubawhchhe lova hlen ngei tur a nih thu kan zir a. Nu
leh Paten Pathian leh a Kohhranho hmaa kan
thutiam pawimawh tak pahnih - Inneihna thutiam
leh Baptisma-a thutiamte hi kan hlen \hain kan
inhria em? |ha taka hlen chhuak turin engti ang taka
\an lak thar tur nge ni ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 323/790
323NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Intiamkamna (30:2)
Israel-te hian Pathian laka intiamkamna chi hnih an
nei a, chungte chu; nedher leh issar-te a ni. Nedherchuan hlen tur thutiam chi hrang hrang a huam a,
issar erawh chu eng emaw ti lo tura intiamkamna a
ni thung. Helai thuah hian a hmasa zawk a lanna
apiangah chuan Pathian hnena eng emaw pe tura
intiamkamna a kawk a, a hnuhnung zawk erawh
chuan hun tiam chhung atana eng emaw ti lo turaintiamkamna a kawk thung. Pathian hnena thu
intiamkamna hlen loh chungchanga thil tih dan tur
chu chiang takin Leviticus 27-ah kan hmu.
LALPAN ani chu a ngaidam ang (30:5,8,12)
Hmeichhia pasal la nei lo emaw, hual mêk emaw,
pasal nei tawh emaw te chuan Pathian hnenahintiamkamna eng pawh lo nei se, a pa emaw a pasalin
emaw a pawmpui loh chuan a intiamkamna lak ata
chu fihlim in Lalpan a ngaihdam tur thu kan hmu.
Hei hian hmeichhiate chu an pa te emaw, an pasalte
emaw thuhnuaia awm an nihzia a tarlang a, an thu
intiamkam kawngah pawh thu tawp an nei lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 324/790
324NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 39
MIDIAN-HO NENA INDONA
Chhiar tur : 31:1-24
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a,2
“Midia-hochungah Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhahchuan i chipuite hnenah hruai i ni tawh ang,” tiin (31:1,2).
Mosian hun tlem te chauh a nei tawh a, a thih hun a
thleng \ep tawh. LALPAN a hnenah, “Israel-te phuba chu
Midian-ho chungah la zet la, i laichinte hnenah hruai i ni
dawn nia,” (31:2) tiin a thih hmaa Midian-ho bei turin
thu a pe a ni. Midian-ho khan bumna nen Balaamahmangin Israel-te an bei a (Thup. 2:14). Balaama khan,
Pathianin Israel-te anchhe lawh a phal lo tih a hre reng
a (Bung 22-25). Chuti chung chuan Moab lal Balaka
hnenah khan Israel-te chu sualah hruai lutin an chhiatna
tur a thlen thei a ni tiin a hmin ni ngei tur a ni (Thup.
2:14). Khatah khan, Pathianin Mosia hnenah, “Midian-
ho hi bei ula, tu tlâwm der rawh u. Peor-ah an bum che u
a, hri len laia an chhun hlum, an lal fanu Kusii hmanginin chungah thil \ha lo tak an tih kha,” tiin. Lalpa chuan
Midian-ho bei tur leh tukdawl turin a ti a (25:16-18).
Tunah chuan Pathianin Moab-ho chunga an phuba la turin
a ti ta a ni. Midian-ho chunga phuba lakna, ‘Midian-ho
nena indona’ chanchin kan zir dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 325/790
325NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Indo tura inbuatsaihna (31:1-6)
1Tin, LALPAN Mosian a bia a, 2 “Midia-ho chungah
Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhah chuan ichipuite hnenah hruai i ni tawh ang,” tiin. 3 Tichuan, Mosia
chuan mipuite chu a bia a, “Midia-ho chunga LALPA phuba lakna hlen tura Midia-ho beia indo turin an zinga
mi inrâlthuam rawh se. 4 Israeel hnam zawng zawng zingahnam tina mi sangkhat zel indonaah in kaltir tur a ni”
tiin. 5 Chutichuan Israel-ho sang tam tak zing ata, hnam
tin a\angin 1,000 \heuh, indonaa kal turin sipai 12,000 an theh chhuak a. 6 Tichuan Mosian chi tin zinga mi 1,000 \heuh leh puithiam Eleazara fapa Phinehasa hmun
thianghlim bungbêl te, thupêk vel nana tawtawrâwt tekengin indonaah a kaltir a.
Mosia chuan, a laichinte hnena hruai a nih hmain a
hnena Pathianin tih tur a pek hna thawh zawh phawt
tur a nei. Chu chu Baal Peor hmuna Pathianin, ‘Midian-ho hi bei ula, tu tlawm der rawh u,’ a tih kha tunah chuan
Midian-ho chunga phuba la turin a hrilh ta. Mosia chuan
mipuite chu ralthuam inbela Midian-ho chunga LALPA
phuba la turin a hrilh a. Hnam tin a\anga mi sang \heuh
indawk chhuak turin a hrilh nghal bawk a, an vaiin
singkhat leh sanghnih an ni. Chung mite ho tur chuan
puithiam Eleazara fapa puithiam Phinehasa a tîr ta a,
bungbêl thianghlimte leh tawtawrawt ham tur an kenga. Puithiam lalber Eleazara chuan Inbiakna puan in achhuahsan tur a ni lo va, mitthi ruang pawh a khawih
tur a ni lo. Chuvangin, Phinehasa chu sipaite nen chuan
a tûr chhuak ta a. Pathianin Midian-ho chunga phuba la
tura a tih an nih avang khan Midian-hote nena indona
chu indona thianghlima ngaih a ni (Deut. 20; Jos. 6:1-21).
Tichuan, puithiam leh bungbêl thianghlimte chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 326/790
326NUMBERS
www.mizoramsynod.org
indonaah chuan an tel ve a. Indonaa bungbêl thianghlim
an kente hi engte nge tih hriat chian a ni lo va, urim
(27:21) te leh thuthlung bawmte chu an ken tel ngei arinawm.
Phinehasa leh bungbêl thianghlim kente hian
Indonaah chuan an zîngah LALPA chu a tel ve zel a ni
tih a entîr a. Tawtawrawt ham a nih chuan Lalpanindonaah hnehna a pe dawn a ni tih an ring tlat a ni (cf.
23:21). Phinehasa, Midian lal fanu Kusii chhun hlumtu
ngei an zinga a tel ve khan nasa takin Israel sipaite chua tichakin a tithatho dawn a ni. Hnam tin a\anga sipai
sangkhat \heuh tih hian indonaa hnam tin an \an tlanzia
a lantîr a, hnam tam deuh leh tlêm deuh pawh thliar
chuang lova a inang tlang vek hian an inthurualna leh
pumkhatna lam pawh a kawk thei awm e. Indona hmuna
puithiam Phinehasa hova an kal hian Indona chu Indona
thianghlim a ni tih a lantir bawk a ni.
2. Midian-ho hneh thu leh râllâk sum (31:7-12)
7 Tin, LALPAN Mosia thu a pêk angin Midia-ho ando va; mipa zawng zawng an that vek a. 8 An mi thahte
zingah chuan Midia-ho lalte pawh an tel a; Midia-ho lal panga, Evia te, Rekema te, Zura te, Hura te, Reba te chu:
Beora fapa Balaama pawh khandaihin an that a.
9 Tin, Israela thlahe chuan Midia-ho nunaute salahan hruai a; tin, an ran zawng zawng te, an beram rual
zawng zawng te, an bungrua zawng zawngte chu râllâksum atan an la a. 10 An awmna khua zawng zawng te, an
riahhmun zawng zawngte an hal vek a. 11Tin, mihring leh ran, sal leh râllâk sum zawng zawng an kalpui vek a.12 Tin, sal te, man te, ral lak sumte chu Mosia leh puithiam
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 327/790
327NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Eleazara leh Israela thlah pungkhawmho hnenah, Jeriko
zawn Jordan kam Moab phaia an riahmunah chuan an
rawn thlen a.Mosia hnena LALPA thu ang chuan Midian-ho
chunga LALPA phuba la tur chuan an bei ta a. Midian-ho
indo mi mipa zawng zawng an that vek a. Heng an thah
rual hian Midian lal panga Evia te, Rekema te, Zura te,Hura te leh Reba te an that vek bawk a. Chu bâkah
Balaama pawh an that tel bawk a ni. Balaama hian, Is-
rael fate chu Pathianin anchhe lawh a phal lo va, a duhsaka ni tih hre reng chungin Israel-te hmelma lamah a awm
zui zel avang khan a thih phah ve ta a ni. An zinga tel ve
lo duh ve ta tehreng pawh nise a remchang lo. Midian lal
panga thah thu hian, an hnehna ropuizia a tarlang. Hemi
lantir tur hian helai thu ziaktu hian hnam hrang khaw
hotute chu lal tiin a sawi a ni thei bawk. Zura hi bung
25:15-ah Midian-ho hnam lal pakhat a nih thu kan hmu
a. Mi dangte erawh chu lal an nih thu hriat a ni lo. HengMidian lal panga tih hi Josua 13:21f -ah chuan Midian
‘hotu’ tiin tuna an hming indawt dan ang chiah hian kan
hmu a. Balaama nen an inzawm bawk a, an that ta vek
bawk a ni.
Israel mite chuan an indonaah chuan Midian
hmeichhiate leh an fate, an bawng te, beram leh kel
rualte, leh an thil neih dang pawh an laksak vek a. Ankhua leh an bûkte an halsak vek bawk a. Tichuan, an thillâk leh man, mihring leh ran thlengin an hawn vek a, an
riahhmun Moab phaizawl, Jeriko zawn Jordan luikam,
Mosia te, puithiam Eleazara te leh Israel pung khawmho
awmna hmun riahhmun pawn chu an rawn thlen a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 328/790
328NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. A sipai hotute chunga Mosia thinurna (31:13-18)
13 Tin, Mosia leh puithiam Eleazara leh
pungkhawmho puipa zawng zawngte chuan daiah an lova hmuak a. 14 Tin, Mosia chu sipai hotu, sang chunga
hotute leh za chunga hotu te, indona a\anga lo hawtechungah chuan a thinur a. 15 Tichuan Mosian an hnenah,
“Hmeichhia chu damin in la zuah vek maw? 16 Ngai teh u, Balaama remruat chuan Peor chungchang thu-ah Israela
thlahte chu LALPA chunga bawhchhiatna tithlengte chu
heng hi an ni, LALPA mi pungkhawmho zingah chuanhri a lo len tak kha. 17 Chuvangin naupang zinga mipazawng zawng chu that ula, hmeichhia mi pâwl tawh
zawng zawng that bawk rawh u. 18 Hmeichhe naupang mila pâwl loh zawng zawng erawh chu in tan zuah rawh u.
Mosia leh puithiam Eleazara leh Israel pung
khawmhote chu riahhmun pawnah an hnam sipai
pasal\ha lo hawte hmuak turin an chhuak a. Riahhmunpawna an chhuahna chhan chu riahhmun hi sakhaw thila
tihbawlhhlawh an duh loh vang niin a rinawm. Sipai ral
do lo hawte chu indona hmuna mitthi ruang avanga
bawlhhlawh an ni ngei ang a. Chuvangin, riahhmun vawng
thianghlim turin riahhmun pawnah an lo hmuak zawk a
ni. An râllâk, mihring leh ran an rawn hawn duahte chu
Mosian a hmuh chuan, “Heng hmeichhiate hi engati nge
in la zuah? Balaama fuihpawrhin Peor-ah khan Israelmite chu LALPA lakah thil sual a tihtîr a nih kha...” tiinindona a\anga lo haw sipai sang hotute, leh za hotute
chungah chuan a thinur ta hle mai a. Deuteronomy 20:10-
15-ah khan hmeichhia leh naupangte chu sala man tur a
ni a. Mahse, tun thilah hian hmeichhia - mipa pawl tawh
reng reng chu tihhlum vek a duh a, a chhan chu an zinga
\henkhat hian Israel mite chu Baal Peor be turin an lo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 329/790
329NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thlem thlu a, Israel mipate an lo mutpui a (25:1-18).
LALPA lakah thil sual an tihtir a, hremna na tak an tuar
a, mi 24,000 laiin an thih phah a. Khang zawng zawngkha Mosia’n a hre reng a, a thinrim em em a ni.Chuvangin, hmeichhe naupang, mipa la pawl loh chauh
sala kawl a phalsak a. Hmeichhia mipa pawl tawh leh
mipa tawh phawt chu naupangte pawh that vek turin
thu a pe a ni.
4. Ral dotu sipaite then thianghlim (31:19-24)
19 Tin, daiah ni sarih riak ula, tupawh mi that lehmitthi khawih apiangte chu ni thum ni leh ni sarih niin
inthian rawh u, nangmahni leh in salte pawh. 20 Tin,thuamhnaw reng reng leh savuna thil siam zawng zawng
te, kel hmula thil siam zawng zawng te, thinga thil siamzawng zawng thu-ah chuan in inthian tur a ni,” a ti a.
21 Tin, puithiam Eleazara chuan indonaa kal indo
mite hnenah chuan, “ Hei hi LALPAN Mosia thu a pêkdan thuruat chu a ni: 22 engpawh ni sela rangkachak te,
tangkarua te, dar te, thir te, rangva te, suan te, 23 engpawhmeia hala chhe thei lo apiangte chu meiah in thawlh tlâng
ang a, tichuan a lo thianghlim ang: engpawh ni sela,tlenfaina tuiin tihthianghlim tur a ni: tin, meia hal tuar
thei lo apiang chu tuiah in thawlh tlâng tur a ni. 24 Tin, a
ni sarih niin in puan in su ang a, tin, in lo thianghlimang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah in lo lut dawnnia,” a ti a.
Chang 19-24 chhungah hian mi that leh mitthi ruang
khawih zawng zawngte ni sarih chhunga inthen
thianghlim dan tur kan hmu a. An silhfen leh an thil
neihte tihthianghlim dan turte pawh kan hmu a. Mi that
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 330/790
330NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh mitthi ruang khawihte leh an mi mante chu riahhmun
pawna riak vek tur leh ni thum ni leh ni sarih nia inthian
fai turin Mosian a ti a. Puithiam Eleazaran meiatihthianghlim chi leh tuia tihthianghlim chite a thliar a. An silhfente pawh a ni sarih niin an su ang a, an
thianghlim ang a, chumi hnuah riahhmunah an lut leh
thei dawn chauh a ni.
Midian-ho nena indona hi indona thianghlim mah ni
sela, mi thah leh mitthi ruang avangtein sakhaw thila
bawlhhlawh an ni tawh a. An intihthianghlim hma chuanriahhmunah an lut thei lo (cf. 5:1-4; 12:14-15). Vawiina
kan zirlaiah hian indona chu Lalpa Indona a nih thu leh
thianghlimna pawimawhzia kan hmu a. LALPAN Mosia
hnenah, “Israel-te phuba chu Midian-ho chungah la zet
la, i laichinte hnenah hruai i ni dawn nia,” tiin a hun
hnuhnunga a tih tur a la hrilh zel a ni.
Sawi ho tur
‘Midian-ho nena indona’ hi Peor hmuna Israel-te
tlukna thlentute (Balaama leh a zirtirna) chunga
phuba lâkna a ni a. Pathianin hetiang taka nasaa
phubâ la tura a tiha a thîkthu a chhiat hle lai hian
Kohhranhovah hian Balaama leh a zirtirna ang chi
hi do tur a la awm ve ang em? Awm ni ta se, kan do
tur ang takin kan dovin kan inhria em?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 331/790
331NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Midian (31:2)
Midian-ho hi Israel-te ang thova pem kual hnam (No-
madic tribe) an ni a. Abrahaman a nupuite zingapakhat, Keturi laka a thlahte an ni a (Gen. 25:2-4; I
Chro. 1:32 ff), Israel-te unau an ni. Bible-a a lan dan
chuan Midian-hote hi Sinai a\anga hla vak lo, Edom
leh Paran inkar vela awm an nih hmel a. Nimahsela,
mi thiam \henkhat chuan heng lai hmun hi chu
Midian-hote inzar darhna mai niin an ngai a. Anawmna hmun tak nia an ngaih chu hmanlaia Madian
ram, Arabia hmarlam, Edom chhimchhak, Aqaba
tuipui chhaklama awm khu a ni.
Balaama remruat/fuihpawrh (31:16)
Balaaman Peor hmuna Israel mite Lalpa laka thil
tisual tura fuihpawrh emaw remruat thu emaw hiBible hmun dangah chuan a lang lem lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 332/790
332NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 40
RÂLLÂK SUM INSEM THU
Chhiar tur : 31: 25-54
Thu vawn : Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak chu an laa, Israela thlahte hriatrengna atan inbiakna puan inah
LALPA hmaah an rawn la a (31: 54).
Pathianni hmasaah khan ‘Midian-ho nena indona’
kan zir a. An indonaah khan Midian-ho chunga phuba la
tura tirh chhuah an nih angin mipa zawng zawng an that
a. Midian lal panga lai an that a, Balaama pawh an thattel a. An thil lâk, mihring leh ran nen lam an rawn hawn
a. Tun \umah hian an rallak sum insem thu kan zir dawn
a ni.
1. Râllâk sum sem thu (31:25-47)
25 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26 “Nang nen, puithiam
Eleazara nen, pungkhawmho chhûngkaw puipate nenrâllâk suma an lak mihring leh rante chu chhiar vek ula;27 tin, râllâk sum chu hmun hnihah then ula, indonaa kal
indo mite tan leh punghote tan; 28 tin, indonaa kalho chana\anga chuan mihring te, bawng te, sabengtung te, beram
te, thil nung zawng zawng zanga zelah pakhat LALPAhnenah chhiah pêk tur tihhransak rawh. 29 Chung chu la
ula, LALPA tana then thilhlanah puithiam Eleazara pe
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 333/790
333NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawh u. 30 Tin, a chanve Israela thlahte pual chu sawmnga
ata pakhat tihrang zel la, mihring a\ang te, bawng a\ang
te, sabengtung a\ang te, beram rual a\ang te, ran rual a\ang tein; tin, chung chu LALPA biak bûk enkawltu Levi-hote perawh,” a ti a. 31Tichuan, LALPAN Mosia thu a pêk ang
chuan Mosia leh puithiam Eleazara chuan an ti a.
32 Sipaiten an man râllâk sum tiam lovin an lak chuberam 6,75,000 33 bawng 72,000 34 sabengtung 61,000 35 mihring chu hmeichhia, mipa la pâwl ngai loh 32,000
an ni a.36
Tin, a chanve, indonaa kalte chanvo chu, beram3,37,500 a ni a. 37 tin, LALPA chhiah beram chu 675. 38 Tin,bawng chu 36,000 ani a; chu mia LALPA chhiah chu 72 a
ni a. 39 Tin, sabengtung chu 3,500 ani a; chu mia LALPAchhiah chu 61 a ni. 40 Tin, mihring chu 16,000 an ni a; chu
mia LALPA chhiah chu mi 32 an ni. 41Tin, LALPAN Mosiathu a pêk angin chhiah, LALPA then thilhlan chu Mosian
Puithiam Eleazara a pe a. 42 Tin, Mosian ral kap mite an
chanvo a pêk zawh a, Israelho chanvo chu, 43 beram3,37,500 44 bawng 36,000 45 sabengtung 30,500, mihring 16,000 46,47 Israel hovin an chan a\ang chuan Mosia chuan
mihring leh ran sawmnga zelah pakhat a la a, LALPAthupêk angin LALPA biak bûk enkawltu Levi-ho a pe a.
Râllâk sum sem dan kalphung fel tak an siam a. Mosia
leh Puithiam Eleazara leh Israel hruaitute chuan râllâk
thil, rawn hawnte chu an chhiar hmasa vek phawt a. Kelleh beram 6,75,000; bawng 72,000; sabengtung 61,000;hmeichhia mipa la pawl loh 32,000 an ni. Tichuan, hmun
hnihah an \hen phawk a, hmun khat chu indonaa kal
sipaite hnenah an pe a. Chung chu kel leh beram 3,37,500;
bawng 36,000; sabengtung 30,500; hmeichhia mipa la pawl
ngai loh 16,000 an ni. Hmun khat dang chu indonaa kal
ve lo, hmun nghak Israel pung khawmho hnenah an pe a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 334/790
334NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chung chu kel leh beram 3,3,7500; bawng 36,000;
sabengtung 30,500; hmeichhe naupang 16,000 an ni.
Hetiang hian ral beitute leh in lama hmun lo nghakteninang tlangin râllâk sum hi an insem a. Hei hi khatih laihuna an tih dan tlangpui a ni a. Lal Davida pawh khan
Amalek mite nena an inbeihnaah khan, an chauh lutuk
avanga Davida zui thei ta lote kha râllâk thil chang ve lo
turin Davida zuitute zînga mi \henkhatin an ti a. Mahse,
Lal Davida chuan an hnenah, “Ka unaute u, chutiang chu
a ni lo ve, LALPA min pêk hi chutianga tih tur a ni lo.
Ani chuan min hum a, min beitute chu kan kutah min pea ni si a. He thilah hian tu nge in thu pawm thei ang le?
Indonaa zuk kalte chan ang bawk bungraw venga lo
awmte hian an chang ve tur a ni; inang vekin chan tur a
ni e,” (I Sam 30:23f) tiin a hrilh a. Davida chuan chutiang
chuan dan leh thupek a siam a, an zawm zui zel ta a ni.
Vawiina kan zirlaia an râllâk sum insemnaah hian
inang tlanga an insem bâkah thil thar lo lang chu râllâksum a\anga chhiah lâk thu kan hmu. Indonaa kal,
sipaihote chan a\angin zanga zela pakhat LALPA tana
lak tur a ni a, LALPA tana serh hran chu Puithiam
Eleazara pual a ni ang. Chutiang deuh bawk chuan
indonaa kal ve lo Israel pung khawmho chan a\ang khansawmnga zêla pakhat LALPA tan lak tur a ni a, LALPA
tana serhhran chu LALPA biak bûk enkawltu Levia chite
pual a ni ang. Hetiang, indona râllâk sum a\anga chhiah
pêk emaw, Lalpa puala hlan emaw hi Thuthlung Hlui
hmun dangah kan hmu lo. Tuna indonaa râllâk sum
a\anga chhiah lak hi Islam sakhaw hmu chhuaktu
Mohammed-a, kan Bible Thuthlung Hlui zirtirnaa nasa
taka innghat pawh hian indona râllâk sum pangaa
pakhat a dawng \hin (Koran VIII. 42).1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 335/790
335NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. LALPA tana sipai hotute thilpek (31:48-54)
48 Tin, sipaite chunga hotu te, za chunga hotu te chuan
Mosia an va hnaih a. 49 Mosia hnenah, “I chhiahhlawhtehian kan kuta awm indo mite chu kan chhiar a, tumah
kim lo kan awm lo va. 50 Tin, kan nunna atan LALPA hmaainremna siamna turin LALPA tana thilhlan miin an neih
zawng rangkachaka siam cheimawi thuam, kebun te,banbun te, hming nemna zungbun te, bengbeh te, thi te
kan rawn la e,” an ti a. 51Tin, Mosia leh puithiam Eleazara
chuan rangkachaka siam an thuam zawng zawng chuan lo la a. 52 Sang chunga hotu leh za chunga hotuterangkachak, LALPA hnena then thilhlana an hlan zawng
zang chu sekel 16,750 a ni. 53 (Ralkap mite chu an râllâksum chu mahni tan \heuhva la an ni a.) 54 Tin, Mosia leh
puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chungahotute rangkachak chu an la a, Israela thlahte
hriatrengna atan inbiakna puan inah LALPA hmaah an
rawn la a.
Midian-ho nena an inbeihna chanchin report sipai
hotuten Mosia hnena an pêk hi sipai hotute tan chuan a
nuam hle ang. An duhthusam ang takin an va che \ha hle
mai a. “Kan hote kan han chhiar a, pakhat mah kan inhloh
lo” tiin report an pe thei a ni. Anmahni pawh Pathian
hruainaah an lawm hle a ni ang. Rangkachaka siam
incheina: banbun te, ngun te, khaidiat thi te, nemnazungbun te, kawnghren te, mahni puala an lâkte chuLALPA hnenah an rawn hlan a ni. Gideonan Midian-ho
a hnehnaah pawh khan rangkachak bengbehte Midian-
ho khan an pe khawm a ni (Ror. 8:24ff). Helaia sipai
hotute hian “LALPA chuan kan nun min venhimsak
manah LALPA hnenah kan rawn hlan a ni” an ti a. Mosia
leh puithiam Eleazaran an lo dawng a. Rangkachak
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 336/790
336NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilpêk LALPA hnena an rawn hlan hi kg. zathum lai a
tling a ni. Sipai hotute pawh hi Pathianah an lawm hle a
ni tih a tarlang.Mosia leh Puithiam Eleazara te chuan Sipai hotute
kut a\anga rangkachak thilpêk an dawn te chu LALPAN
a mite a hriat reng nan vawn \hat turin biak bûkah an
dah a, hei hi indonaa Lalpan a awmpui avanga hnehnaropui tak an chan hriat reng nan a ti a ni. An hmuh
apianga LALPA an hriat thar leh zelna tura Biak bûka
dah a ni bawk. Chu bâkah Amah LALPA pawhin a mite ahriat reng theih nana dah a ni bawk.
LALPA tana sipai hotute thilpêk hi sawma pakhat
ang chi hi a ni lo, mahni duh thua thilpêk a ni a, a
chhinchhiah tlak hle. Kan zirlaiah hian LALPA a ropui
hle a ni. A bul tumtu leh hnehna petu a nih avangin a
hnenah chawimawina leh ropuina an hlan a. Hnehna
ropui tak an chan kha anmahni sipaihote chakna lehthiltihtheihna avang ngawta chang an ni lo tih an hre
chiang a. Chu vang chuan Puithiamte hnena thilpêk
te, biak bûk rawngbawltu Levia chite hnena thilpêk te
an hlan vek a. Mahni duhthua thilhlan thlengin an hlan
a ni.
Sawi ho tur
Pathian malsawmna kan dawn zawng zawngah hian
lawm nachang hre tawkin kan inhria em? Kan
lawmna chu Pathian hnena kan thilpêk hian a
nemnghet \ha tawk in kan hria em?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 337/790
337NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Uni-versity Press, 1911, p. 167.
hmun hnihah \hen ula (31:27)
Indonaa an râllâk thilte chu Pathianin Mosia hnenah
inzatin indonaa kalte leh in lama awm, pungkhawmho hnena sem turin a hrilh a. Heta an râllâk
sum insem dan hian an hnam inpumkhatzia a tilang.Rawngbawlnaah chuan a kal chhuakte ang bawkin
awmhmuna lo awmte pawh an pawimawh a,
ham\hatna pawh a kal rual tur a ni. Chutih rual
chuan indonaa kalte ai chuan awmhmuna lo awmte
chuan an thil chante Lalpa tan leh Levia mite tan an
pe chhuak tam zawk tih kan hmu bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 338/790
338NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 41
JORDAN LUI CHHAK LAMA RAM PEKTE
Chhiar tur : 32: 1-42
Thu vawn : Tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5 remi tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pela, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai,” an ti a
(32:4,5).
Israel fate ram tiam Kanaan pana an kal hun lai
angah kha chuan tunlaia sipai leh sipai ni lo (civil) in\hen
hrang hluk ang hi an ni ve lo va. Kum tling chin mipa
tawh phawt chu sipai an ni vek mai. Indonate pawh khaa hnam nawlpuia indona a ni a, mipa puitling tawh phawt
chu ral do lova awm chi a ni lo. Ral do tura inkoh khawm
thut thut a awm \hin. Hêng kârah hian hnam bîk awm
hran duh, mahnia tal hrang duh an awm fo \hin a. Israel-
ho zîngah pawh hian, chutiang thil chu a lo thleng ve
deuh a ni ang. Reubena leh Gada thlahte chuan Jordan
lui ral kai ve lova awmhmun khuara inbenbel mai an dil
a. Tun \umah hian ‘Jordan lui chhak lama ram pekte’ tih
thu kan zir dawn a ni.
1. Reubena leh Gada thlahten ram an dil (32:1-5)
1Reubena leh Gada thlahte chuan ran an ngah hlemai a: tin, Jazer ram leh Gilead ram an hmuh chuan a
hmun chu ran tana hmun tha tak niin an hria a; 2 tichuan,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 339/790
339NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia leh
puithiam Eleazra leh pungkhawmho puipate chu an va
bia a,3,4
“Israel pungkhawmho hmaa LALPAN a tihtlawmram Atarot te, Dibon te, Jazer te, Nimra te, Hesbon te,Eleale te, Sebam te, Nebo te, Beon te chu ran tana tha tak
ram a ni a, tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5 remi tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pe
la, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai,” an ti a.
Thuthlung Hlui hunah chuan ran rual ngah chu
Pathian malsawmna dawng nia ngaih a ni. Reubena lehGada thlahte chuan kel leh beram an ngah hle a. Reubena
hming hi thlahtu chhuina lamah chuan Jakoba fa u a nih
avangin ziak hmasak \hin a ni a, kan zirlaiah hian Gada
hming hi a bul lam chauhvah lo chuan ziak hmasak vek a
ni a. Hei hian chanchin kal zelah Gada a larin a langsar
chho ta tihna a ni thei ang. Anni hnam hnihte hian Jordan
lui kan lova, Jazer leh Gilead ram chu an ram chanvo atan
neiha awm hlen nghal mai Mosia leh hruaitu dangtehnenah an dîl a. Jazer hi tunlaia Jordan khawpui Amman
khawtlang lam km. 13 vela hlaa awm Khirbet es-Sireh hi
a ni mai thei.1
Thuthlung Hluiah chuan Gilead ram tih
hian awmze hrang a nei thei a, hetah hian Jabok lui chhim
lam ram a kâwk a. Jabok hmar lam pawh a kâwk a (39-40).Jordan chhak lam ram Israel-ho luah chin sawi nan pawh
hman a ni bawk (Jos. 22:9,13, etc.). Heng lai hmun hi ran
vulhna atana hmun \ha tak a ni. Helaia khaw hmingte hi
chang 34-38 lamah chiang zawka sawi lan leh an ni.
2. Mosia chhanna (32:6-15)
6 Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahtehnenah chuan, “In unaute chu indonaah an kal ang a,
nangni chu hetah hian in lo awm mai ang maw? 7 Engati
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 340/790
340NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nge LALPAN a pêk rama lut lo tura Israel thlahte rilru
in tihzam dawn? 8 Kades-barnea a\anga ram va thlithlai
tura ka tirh khan hetiang bawk hian in pute chuan an tia. 9 Eskol ruam an han thlen chhoh khan ram chu an hanhmu a, LALPAN ram a pêkah chuan an luh lohna turin
Israel thlahte rilru an tihzamsak a. 10 Tichuan, chu mi nichuan LALPA thin chu a alh a, 11 Aigupta ram ata lo
chhuak, kum sawmhnih achin chung lam mi reng reng chuan Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnêna
chhechhama ka pêk ram chu tuman an hmu lo vang: min
zui tak tak loh avangin: 12 Keniz mi Jephunea fapa Kalebaleh Nuna fapa Josuate chauh lo chuan, anni chuan,LALPA chu an zui tak tak avangin,’ tiin chhia a chham
a. 13 Tin, Israel-hote chungah LALPA thin chu a alh a,LALPA mithmuha thil \ha lo titu chhuan zawng zawng
an boral vek hma loh chuan thlalerah kum sawmli a vaha vahtir a. 14 Tin, ngai teh u, Israelte chunga LALPA
thinurna tihbaiawm tak belhchhain nangni chhuan sualhian in pute ai in awh ta a. 15 LALPA zui lova in awm
miau chuan anniho hi thlalerah a awmtir leh mai dawna ni a. Heng mi zawng zawngte hi in tiboral mai ang asin,”
a ti a.
Reubena leh Gada thlahten Jordan lui kan ve lovaJazer leh Gilead rama awmhmun khuara inbenbel mai
an dil chu Mosian a zilh a, “In unauten ral an bei ang a,
nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang maw? Engtizia
nge Israel mite hi LALPA ram pêka an kal tur rilru in
tihhnual le? Kades-barnea a\anga ram enthlithlai tura
mi ka tirh pawh khan, in paten mi dang rilru an tihnual
a nih kha,” tiin hun kal tawha an thil tawn tawh hmangin
Mosia chuan thil awmzia a hrilh hrep a. Eskol ruama an
thil hmuh mihring lian pui pui leh khuate avang khan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 341/790
341NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ram enthlatute kha an zam a. Chu chuan ram tiama lut
tur Israel mite rilru an tizam a. LALPA a thinur a, Aigupta
a\anga lo chhuak kum sawmhnih aia upaho zawngzawngte chuan ram tiam an thlen loh tur thu leh Kenizmi Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua te pahnih
chauhvin an thlen tur thu a sawi a. Thlalerah kum sawmli
vel zet an vahvaih phah thu a sawi bawk a. In pate ang
hlauh kha in ni, mi sual rual, Israel fate chunga LALPA
thinurna tizualtu in nih hi a ti zui ta zel a. Jordan lui
kana an kal ve zel dawn lo a nih tak tak chuan Lalpan
thlalerah a vahvaihtîr leh ang a, anniho hnam hnihte chuIsrael mite tihlum vektu tur an nih thu thlengin a sawi
a, a zilh nasa hle. Reubena thlahte leh Gada thlahte ran
vulh nan ram a \hat em avanga Jordan lui kan ve lova
awmhmun khuara inbenbel mai an dilna chu Mosian a
remti mai lo va, a zilh nasa hle a ni.
3. An unaute dopui zel tura hnam hnihte intiamna
(32:16-27)16 Tin, an va hnaih a, a hnenah, “Hetah hian kan ran
tan beram huangte leh kan fanaute tan khuate kan siamang a, 17 keini erawh chu an hmun tur kan thlen hma loh
chuan Israel thlahte hmaa kal zel turin kan inrâlthuamdiam ang e: hemi rama mite avang hian kan fanaute chu
kulh nei khuaahte an awm ang a, 18 Israel thlah mi tinin
an hmun luah tur an luah \heuh hma loh chuan kan inlamah kan haw lo vang. 19 Kan luah tur chu he lam ralJordan chhak lam a nih avangin Jordan ral lehlam leh a
piah lam chu kan luahpui dawn lo nia,” an ti a. 20 Tin,Mosian an hnenah, “Chutianga in tih a, indonaa LALPA
hmaa kal tura in inrâlthuam a, 21,22 a hma ata a hmêlmatea hnawhchhuah a, LALPA hmaa ram chu hneh a nih hma
lohva in zinga inrâlthuam zawng zawngten LALPA hmaa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 342/790
342NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Jordan in kai vek chuan, nakinah in haw ang a, LALPA
chungah leh Israelte chungah in thiam lo lo dawn nia:
tichuan he ram hi LALPA hmaa in luah tur a lo ni ang a.23 Amaherawhchu chutianga in tih loh chuan ngai teh u,LALPA chungah in sual a ni ang a, in sual chuan a hmu
chhuak ngei ngei ang che u tih hre rawh u. 24 In fanautetan khuate siam ula, in beramte tan pawh huangte siam
ula, in sawi ang chuan ti rawh u,” a ti a. 25 Tin, Gadathlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia hnenah, “I
chhiahhlawhte hian kan pu thupêk ang chuan kan ti ang
e. 26 Kan nupui fanaute, kan beram rual te, kan ran rualzawng zawngte chu Gilead ram khuaahte hian an lo awmang a; 27 amaherawhchu i chhiahhlawh, indo tura
râlthuam zawng zawngte chuan kan pu sawi ang chuanLALPA hmaah kan va kal ang e,” tiin an sawi a.
Mosian thil awm dan engkim a sawi hnu chuan hnam
hnihte chuan an inhuamna intiamna thu an sawi a. An
unaute dopui zel turin an intiam a. An beram rual tanhuang siama an fanaute tan kulh nei khua din zet a, ral
do thei chin chuan an unau Israel-te hma hruai a, an
awmna tur hmun thlen an tiam a. Israel mi tinin an ram
neih tur an luah hma chuan in lama an kirsan loh tur thu
an sawi a. Chu bâkah, Jordan lui ral ram chu an neihpuive loh tur thu leh an ram chanvo tur chu Jordan lui kam
chhak lama a awm thu an sawi bawk a. Mosia chuan,
chutiangin in ti meuh ang maw? tiin LALPA hmaa
hriamhrei kenga Jordan lui kama hmêlmate hnawh
chhuah thlenga an tel ve zela ram lak hnua kir leh chauh
tur an nih chuan LALPA leh Israel-te chungah thiam
lohna an nei lo ang a, an ram luah dil chu an luah thei
ang a. Amaherawhchu, an ram an duh leh lohva a dang
an duh zawk a nih chuan LALPA chunga thil tisual an ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 343/790
343NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang a, an sual mawh chu an phur dawn a ni tiin inremna
an ruahman a; chu chu Mosian a remtihsak ta a. Tichuan,
an inremsiam thei ta a. Reubena leh Gada thlahte chuan unau hnam dangten ram an neih hnuah an kir leh anga. Jordan chhak lam an chanpual ramah awmhmun an
bengbel ve ang (32:20-22).
4. Eleazara leh Josua hnena Mosia thuchah (28-32)
28 Chutichuan Mosia chuan an chungchang thuahchuan puithiam Eleazara te, Nuna fapa Josua te, Israela
hnam chhûngkaw puipate chu thu a pe a. 29 Tin, Mosiachuan an hnenah, “Gada thlahte, Reubena thlah te, indo
tura inrâlthuam zawng zawngte hian LALPA hmaa Jor-dan lui an kaipui che u a, ram chu in hmin chuan Gilead
ram chu an luah atan in pe tur a ni: 30 amaherawhchuinrâlthuama an kaipui loh che u chuan Kanaan ramah
in zingah an tel ve mai ang,” a ti a. 31Tin, Gada thlahte
leh Reubena thlahte chuan, “I chhiahhlawhte hnenaLALPAN a sawi ang chuan kan ti ang,32 inrâlthuamaLALPA hmaah Kanaan ramah kaiin kan lut ang a,
tichuan kan ram luah tur chu Jordan lui piah lamah a lani reng ang,” tiin an chhang a,
Mosia chuan Kanaan ram luah fel hun chu a hmuh
phak dawn tawh loh avangin (27:12-14), a aiawhtu tur
Josua leh puithiam Eleazara leh Israel hnam hruaitutechu thu a chah a. “Gada leh Reubena thlah indonaa
hriamhrei keng tlâkte hian LALPA hmaa Jordan an
kaipui che u a, ram chu in hnehpui chuan Gilead ram hi
an chanvoah pe ang che u. Hriamhrei kenga Jordan an
kanpui duh loh che u erawh chuan Kanaan ramah, in
zingah chanvo an nei ve mai tur a ni,” tiin Mosia chuan
thu a chah a. Gada leh Reubena thlahte pawhin LALPA
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 344/790
344NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sawi anga an tih tur thu leh an ram chanvo ve tur erawh
chu Jordan khawchhak lama mi hi ni rawh se an ti a ni.
5. Gada, Reubena leh Manasea thlah zatve te ramchan (32:33-42)
33 Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahte
leh Josefa fa Manasea thlah hnam chanve te chu Amorlal Sihona ram te, Basan lal Oga ram, chung ramte chu
a khaw awm zawng zawng nen, a vel ram khuate nenlam a pe a. 34 Tin, Gada thlahte chuan Dibon te, Atarot te,
Aroer te; 35 Atrot-sophan te, Jezer te, Jogbeha te; 36 Betnimrate, Betharan te an din a, khawpui kulh nei te, beram huang
te nen. 37 Tin, Reubena thlahte chuan Hesbon te, Eleale te, Diriathaim te, 38 Nebo te, Baal-meon te, (a hmingte hi
tihdanglam tak a ni) Sibma te an din a; an khaw siamtechu hming dang an vuah a. 39 Tin, Manasea fapa Makira
thlahte chu Gilead ramah an kal a, an la a, Amor-ho chuta
awmte chu an chhuhsak a.40
Tin, Mosia Gilead ram chuManasea fapa Makira chu a pe a; chutah chuan a awma. 41Tin, Manasea fapa Jaira chuan chunga khuate chu a
va la a, Havot-jair a vuah a, 42 Tin, Noba chuan Kenat ava la a, a khawperte nen, ama hming chawiin Noba a
vuah a.
Mosia chuan Gada leh Reubena thlahte chu Manasea
hnam zatvete nen Jordan chhak lam ram chu a sem ta a. A hmaa sawi lan awm lovin helaiah hian Manasea hnam
zatve an lo lang a, a hma lamah khan hnam hnih chauh
kha sawi lan \hin an ni a. Hemi avang hian hrilhfiahtu
tam tak chuan Manasea hnam zatve lo lang ta hi tlai
khawhnua belh, Thuthlung Hlui hmun danga sawi dante
nena inmil tura siamremnaah an ngai a ni (cf. Deut. 3:12f;
4:43; 29:7f; Jos. 12:6; 13:29,31; 14:3; 18:7).2 Chang 34-38-
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 345/790
345NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ah hian khawpui sawmpali sak \hat thu kan hmu a. Heng
zinga pakua hi chang 3-na lamah khan a lang tawh a.
Khawpui sawmpali zinga pariat chu Gada thlahte pual(32:34-36) a nih laiin, khawpui parukte chu Reubenathlahte pual a ni (32:37). Gada thlahte khaw chante chu
Dibon khua (tunlaia Diban, Arnon hmar lam km. 6, Tuipui
Thi khawchhak lam km. 19-a awm) te, Atarot khua
(tunlaia Attarus, Diban hmar lam km. 13, Tuipui Thi
khawchhak lam km. 13-a awm) te, Aroer khua (tunlaia
Arair, Arnon kianga awm, Diban chhim lam km. 5-a awm)
te, Atrot-Sofan khua (a awmna lai hriat chian loh) te, Jazerkhua (Khirbet Jazzir hi a ni mai thei, a hmun hriat chian
a ni tawh lo naa, \henkhat rin dan chuan Jabok chhim
lam km. 12-a awm) te, Jogbeha khua (tunlaia Jubeihat)
te, Beth-nimra khua (32:3-ah chuan Nimra a ti mai a, a
awmna lai hriat chian a ni lo naa, \henkhat rin dan chuan
Tell Nimrin, Jordan khawchhak lam km 10-a awm) te,
Beth-haran khua (Josua 13:27-ah Beth haram tiin a ziak
a, Tell er-Rame nia rin) te an ni.
Reubena thlahte khaw chante chu Hesbon khua
(tunlaia Heshban, Tuipui Thi hmar tawp khawchhak lam
km. 21-a awm, Josua 21:38f-ah chuan Gada thlahte khua
nia sawi) te, Elealeh khua (tunlaia el-Al Hesbanhmarchhak km. 3-a awm) te, Kiriathaim khua (a awmna
hriat chian a ni tawh lo na a, \henkhat rin dan chuan
tunlaia Khirbet el-Quroiyat, Diban hmarthlang km. 10-a
awm) te, Nebo khua (a awmna hriat chian a ni tawh lo
naa Nebo tlang, tunlaia Neba tlang, Hesban chhimthlang
km. 16-a awm te, Sibma khua (Hesban hmarthlang km.
8-a awm) te an ni.
Manasea fa Makira thlahte chuan Gilead khua an la
a, chu chu Mosian a pe a. Manasea fa vek Jaira chuan a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 346/790
346NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chheh vel khuate a la a. Jaira khua ‘Havot-Jair’ a vuah a.
Noba pawhin Kenat leh a chhehvel khuate a la a, ama
hming chawiin Noba a vuah bawk.
Sawi ho tur
Kanaan ram luah tura Israel fate hnam pum pui
thawhhona leh an \anrual \hatzia kan hmu a, kanSynod pum pui thawhhona leh \anrualna hi a \ha
tial tial nge, a tlahniam hret hret? Engtin nge tundinhmun aia \ha zawka kan kal theih ang?
END NOTES
1. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Published
by Theological Publications in India, 1968, p. 99.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 337.
Jazer leh Gilead (32:1)
Jazer hi Amor-ho ram leh Amon-ho ram inkar ramri
vela awm a ni a, Reubena thlahte leh Gada thlahten
an luah chin tur sawina nia ngaih a ni. Gilead hi
awmze hrang hrangin Bible-ah hian hman a ni a. Heta
a lan dan hi chuan Jabbok lui chhim lama awm a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 347/790
347NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Keniz mi (32:12)
Helaiah Kaleba chu Keniz mi anga sawi a ni a, a hma
lamah kha chuan Juda mi tia sawi zel a ni. Kenizmite hi Genesis 36:11-a a lan dan chuan Edom mite
nen thlah khat, Esauva thlahte an ni a. Nimahsela, I
Chronicles 4:13-ah chuan Juda chite zingah telh a ni
thung a. Chuvangin, heti laia Kaleba leh Keniz sawizawm a ni hi sawi fiah deuh hlek tur awmin a lang a.
Josua 15:17; Roreltute 1:13; 3:9, 11-ah te chuan
Othniela pa Kenaza chu Kaleba unau anga sawi a nia. Chutih laiin I Chronicles 4:15-ah chuan Kenaza
chu Kaleba fa anga sawi a ni bawk. Tin, Hebron (Jos.
14:14) leh Kirjathsefer (Jos. 14:16; Ror. 1:13) te chu
Kaleba leh Keniz mite ta anga tarlan a ni bawk. Heng
a\angte hian Kaleba chu Juda mi ni mah se Keniz mi
tia sawi pawh a sual lohzia a tilang a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 348/790
348NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 42
AIGUPTA A|ANGA MOAB KALKAWNGCHHUI LETNA
Chhiar tur : 33:1-56 Thu vawn : Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata
a pâwl pâwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni, 2 LALPA thupêka an kal chhuah a, an kal zelnate
chu Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chuhengahte hian a ni (33:1,2).
Bung 33-ah hian Israel faten Aigupta a\anga Kanaan
ram tiam pana an zin kawng, an chhuah a\anga an kalnaapiang a indawta Mosia ziak zel anga tarlan a ni a. Moab
phaia awmhmun an khuar sawi tel lo hian kalkawngahvawi sawmli emaw lai an chawl a, Sinai panna kawngah
vawi sawmpakhat, Kades panna kawngah vawi
sawmhnih pakhat leh Moab panna kawngah vawi riat an
chawl a. Heng khaw hming a sawi tam tak hi an awmna
hriat chian theih an ni tawh lo va. Thlaler zinkawngahmun hming langsar tak Meriba angte pawh kha he
bungah hian tarlan a ni ve lo va. Tichuan, vawiina kan
zir tur ‘Aigupta a\anga Moab kalkawng chhui letna hi
sawi dan tlangpui kan zui mai ang a, chipchiar takin kan
chhui hman lovang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 349/790
349NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Aigupta ram chhuahsan thu (33:1-4)
1Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata a pâwl
pâwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni,2 LALPA thupêka an kal chhuah a, an kal zelnate chu
Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chu hengahtehian a ni. 3 Thla khatna, ni sâwm leh ni nga niin Ramases
a\angin an chhuak a; kalhlen kut tuk chuan, Aigupta mitemithmuhah, 4 an fa tir zawng zawng LALPAN a
tihhlumsak an phum laiin Israela thlahte chu muk takin
an chhuak a: LALPAN an pathiante pawh a hrem a.Israel faten Aigupta atanga Kanaan ramtiam an
panna zin kawng chanchin hi Numbers bu hian Exodus
bu aiin a sawi kim deuh zawk a. Vawiina kan zirlaiah
hian an khaw tlawhte a rawn sawi a. “Mosia chuan
LALPA thupêk angin an chhuahna a\anga an kalna
apiang kha a indawtin a ziak zel a” (33:2 lehlin thar) tia
ziak a ni. Israel fate chuan Kalhlen Kût tuk-ah Ramasesa\angin Aigupta an chhuahsan a. An chhuahsan lai hian
Aigupta mite chu an fatir LALPA tihhlumte phumin an
buai hle a. Aigupta mite hmuh lai ngeiin muk takin an
chhuak a ni. Hetah hian Aigupta mite pathianin LALPA
a ngam lo tiin a sawi zui a. Hei hian an Pathian hriat
dan, hnam hrang hrangin pathian hrang hrang nei nia
an rin dan a tarlang. An chhuah \anna Ramases hi Nile
lui kam khawchhak lama awm a ni a. He khua hiFarawa’n khawpui a din, Israel fate hmanga in ropui taktak a sakna hmun kha a ni a, tunlaia Avaris-Tanis emaw
Qantir emaw hi nia ngaih a ni.1 Aigupta an chhuahsan ni
hi thla khatna, ni sawm leh pangana a ni a, chu chu Nisan,
keini hun a March-April thla lai vel hi a ni a. March 31
emaw April 1 emaw a ni mai thei.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 350/790
350NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Aigupta a\anga Sinai thlaler (33:5-15)
5 Tichuan, Israela thlahte chu Rameses a\angin an
chhuak a, Sukot-ah awmhmun an khuar a. 6 Tin, Sukota\angin an chhuak a, thlaler tawntirha Etham-ah
awmhmun an khuar a. 7 Tin, Etham a\ang chuan anchhuak a, Baal-zephon bula Pi-hahirot lamah an tawlh
kir leh a, Migdol bulah awmhmun an khuar a. 8 Tin,Hahirot bul ata chu an chhuak a, tuifinriat an kal tlang
a, thlalerah an lut a: tin, Etham thlalerah ni thum kal an
kal a, Mara-ah awmhmun an khuar a.9
Tin, Mara a\ang chuan an chhuak a, Elim an thleng a; Elim-ah chuantuihna sâwm leh pahnih leh tûm kung sawmsarih a awm
a; chutah chuan awmhmun an khuar a.
10 Tin, Elim a\ang chuan an chhuak a, Tuifinriat Senbulah awmhmun an khuar a. 11Tin, Tuifinriat Sen a\ang
chuan an chhuak a, Sin thlalerah awmhmun an khuar a.12
Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Dopka-ahawmhmun an khuar a. 13 Tin, Dopka a\ang chuan anchhuak a, Alus-ah awmhmun an khuar a. 14 Alus a\ang
chuan an chhuak a. Rephidim-ah awmhmun an khuar a,chutah chuan mipuite tui in tur a awm lo va.
15 Tin, Rephidim a\ang chuan an chhuak a, Sinai
thlalerah awmhmun an khuar a.
Helai thu hlawm hi Exodus 12:37-19:2-a mi lak tawi
niin a lang a. Amaherawhchu, Exodus-ah hian Dopka leh
Alus (chang 12&13) hi a lang ve lo. Ramases a\anga anriahhmun hmasa ber chu Sukot a ni a (cf. Exod. 12:37). A
awmna lai tak hi hriat chian a ni lo, \henkhat chuan
Pithom nen thuhmunah an ngai. Thlaler dep Etham-ah
an riak leh a. Etham hi ‘Bang’ ‘Kulh’ tihna a ni a, a awmna
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 351/790
351NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hmun hi hriat chian a ni lo. Helai hmun hi an kal tlang
thei mai lo a ni ang, Pi-hahirot-ah an kual a, Migdol depah
bûk an khuar a. Migdol hi ‘In sang’ tihna a ni. Hei hi RasQasrun a\anga km. 48 Tel el-Her hi nia hriat a ni. Pi-hahirot a\angin tuifinriat an kan a. Heta tuifinriat tih hi
Exo. 14-a Tuipui Sen kha a nih chuan, he Tuipui hi Tuipui
Sen (Red Sea) nilovin ‘Phairuang Tuipui’ (Sea of Reeds)
nia ngai an awm bawk.
3. Sinai a\anga Ezion-geber (33:16-35)
16 Tin, Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Kibrot-hat-tava-ah awmhmun an khuar a. 17 Tin, Kibrot-hat-tava
a\ang chuan an chhuak a, Hazerot-ah awmhmun ankhuar a. 18 Hazerot a\ang chuan an chhuak a, Ritma-ah
awmhmun an khuar a. 19 Tin, Ritma a\ang chuan anchhuak a, Rimon-perez-ah awmhmun an khuar a.20 Rimon-peraz-ah awmhmun an khuar a. Libna-ah
awmhmun an khuar a.21
Libna a\ang chuan an chhuaka, Risa-ah awmhmun an khuar a. 22 Tin, Risa a\ang chuanan chhuak a, Kehelatha-ah awmhmun an khuar a. 23 Tin,
Kehelatha a\ang chuan an chhuak a, Sepher tlângahawmhmun an khuar a. 24 Tin, Sepher tlâng a\ang chuan
an chhuak a, Harada-ah awmhmun an khaur a. 25 Tin,Harada a\ang chuan an chhuak a, Malkhelot-ah
awmhmun an khuar a. 26 Tin, Makhelot a\ang chuan an
chhuak a, Tahat-ah awmhmun an khuar a. 27 Tin, Tahata\ang chuan an chhuak a, Tera-ah awmhmun an khuara. 28 Tin, Tera a\ang chuan an chhuak a, Mitka-ah
awmhmun an khuar a. 29 Tin, Mitka a\ang chuan anchhuak a, Hasmona-ah awmhmun an khuar a.30 Hasmona a\ang chuan an chhuak a, Moserot-ahawmhmun an khuar a. 31Tin, Moserot a\ang chuan an
chhuak a, Beneserot a\ang chuan an chhuak a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 352/790
352NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Benejaakan-ah awmhmun an khuar a. 32 Tin, Bene-jaakan
a\ang chuan an chhuak a, Hor-hagidgad-ah awmhmun
an khuar a.33
Tin, Hor-hagidgad a\ang chuan an chhuaka, Jotbatha-ah awmhmun an khuar a. 34 Tin, Jotbathaa\ang chuan an chhuak a, Abrona-ah awmhmun an khuar
a. 35 Tin, Abrona a\ang chuan an chhuak a, Ezion-geber-ah awmhmun an khuar a.
An kal zel a, Kiberot-hatava-ah bûk an khuar a.
Hazerot-ah bûk an khuar leh a. Bung 12:16-ah chuan
‘Hazerot chu an chhuahsan a, Paran thlalerah bûk ankhuar a’ tiin kan hmu a, tunah erawh chuan hei hi a lang
tel ve ta lo. Bung 33:18-29 chhûnga an riahna hmun12 lai lo langte hi Thuthlung Hlui hmun dangah alang lova, an awmna lai pawh hriat chian a ni lo.
Bung 33:30-34 hlawma an riahna hmun hmingte hi
Deuteronomy 10:6f-ah pawh an lo lang a. Deuteronomy
buah chuan Mosera hmuna Arona thih thu leh phum anih thu a sawi nghe nghe a ni (Deut. 10:6).
4. Ezion-Geber a\anga Kades (33:36)
36 Tin, Ezion-geber a\ang chuan an chhuak a, Zinthlalerah awmhmun an khuar a (chu chu Kades an ti
bawk).
Ezion-Geber ah an riak a. Chuta \ang chuan Zinthlaler Kades-ah bûk an khuar a. Ezion-Geber hi
Tuifinriat Sen kama awm lawngchawlhna hmun a ni (cf.
I Lal. 9:26; 22:48). Tunlaia Tell el-Kheleifeh hmun hi nia
ngaih a ni. Ezion-Geber leh Kades inkar hlat zawng hi
km. 144 emaw laia hla a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 353/790
353NUMBERS
www.mizoramsynod.org
5. Kades a\anga Moab (33:37-49)
37 Tin, Kades a\ang chuan an chhuak a, Edom ram
dep Hor tlângah awmhmun an khuar a.
38 Tin, puithiam Arona chu LALPA thupêkin Hortlângah chuan a han chho va, Israela thlahte Aigupta
ram ata an lo chhuah kum sawmli kum, thla ngana, nikhat niin chutah chuan a thi a. 39 Tichuan Arona chu Hor
tlânga a thih chuan kum 123 a ni. 40 Tin, Kanaan mi, Kanaan rama Chhima awm Arad lal chuan Israela
thlahte lo kal chu a lo hria a. 41Tin, Hor tlâng a\ang chuanan chhuak a, Zalmon-ah awmhmun an khuar a. 42 Tin,
Zalmon a\ang chuan an chhuak a, Punon-ah awmhmunan khuar a. 43 Tin, Punon a\ang chuan an chhuak a, Obot-
ah awmhmun an khuar a. 44 Obot a\ang chuan an chhuaka, Moab ram dep Iye-abarim-ah awmhmun an khuar a.45 Tin, Iyim a\ang chuan an chhuak a, Dibongad-ah
awmhmun an khuar a.46
Tin, Dibongad a\ang chuan anchhuak a, Almon-nibla-thaim-ah awmhmun an khuar a.47 Tin, Almon-diblathaim a\ang chuan an chhuak a, Bebo
bula Abarim tlângahte chuan awmhmun an khuar a.48 Tin, Abarim tlâng a\angte chuan an chhuak a, Jeriko
zawn, Jordan kam Moab phaiah awmhmun an khuar a.49 Jordan kam Betjesimot a\anga Abel-Sittim thlengin
Moab phaiah awmhmun an khuar a.
Helai chang 37-49-ah hian Kades a\anga Moab an
panna thu kan hmu a. Kum sawmli emaw lai a liam ta a,
Moab ramri hrûlah Hor tlâng an lo thleng a.
Helaiah hian puithiam Arona thih thu kan hmu a.
Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum sawmli,
thla ngana, ni khat ni chuan Hor tlângah kum za leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 354/790
354NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sawmhnih leh pathum mi niin Arona a thi ta a ni. Hor
tlâng a\ang chuan an kal zel a, Zalmon an lo thleng a,
bûk an khuar a. Helai hmun hi hriat a ni tawh lo. Chang42-49-ah hian Punon te, Obot te, Moab ramria Ije-abarimte, Dibon-gad te, Almon-diblathaim te, Nebo tlâng bul
Abarim tlângte an lo thleng a. Chuta \ang chuan Jordan
lui kam, Jeriko khaw zawnah bûk an khuar ta a. Jordan
lui dung Moab phairuamah chuan Beth-jesimot atanga
Abel Sittim thlengin an inzar ta a ni. Punon hi tunlaia
Khirbet Feinan, Tuipui Thi chhim lam km. 24-a awm ni
nia ngai an awm bawk a. Dibon-gad hi Dhiban nia ngaian awm bawk. Almon-diblathaim hi Jeremia 48:22-a
Beth-Diblathaim hi nia ngaih a ni. Abel Sittim hi Sittim
(25:1) hming pum a ni a, Sittim tia dah mai thin niin a
lang. Hei hi tunlaia Tell el-hammam hi ni mai thei tura
ngaih a ni.
6. Jordan kan hnua tih tur thupek (33:50-56)
50 Tin, Jeriko zawn, Jordan kam Moab phaiah chuanLALPAN Mosia a bia a, 51“Israela thlahte chu bia la, an
hnenah, Jordan lui in kan a, Kanaan ram in luh hunchuan, 52 chu mi rama awm zawng zawngte chu in hnawt
chhuak vek ang a, an lung milem zawng zawngte chu intichhe vek ang a, an milem chhunte in tichhe vek ang a,
an hmunsangte pawh in thiat vek tur a ni: 53 tin, ram chu
in luah ang a, chutah chuan in awm ang : in luah atanram chu ka pe tawh che u a ni. 54 Tin, a chi zir ang zelinthumvawrin ram chu in luah ang a, a rual deuhte chu
ram zau deuh in pe ang a, a rual lo deuhte chu ram zimdeuh in pe ang: thumvawra a tlukna apiang chu an pual
a ni ang a; in pi leh pute chi kal dan ang zelin in luah tura ni. 55 Amaherawhchu chu mi rama awmte chu in
hnawhchhuah loh chuan in awmtirte chu in mit atan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 355/790
355NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhuntu leh in pang atan te hling ang an ni ang a, in
awmna ramah chuan an timangang ang che u. 56 Tin, heti
hi a ni ang a, an chunga tih ka rilruk ang chu in chungahka ti ang,’ ti rawh,” tiin.
Helai hlawmah hian Jordan lui kan huna tih tur
Pathian thupêk kan hmu. Kanaan ram luah hmasatuho
chu an hnawt chhuak vek ang a. An lung milim leh anmilim chhûnte chu tihchhiat vek tur a ni a. An
hmunsângte pawh \hiah vek tur a ni. Chu rama chengte
chu an hnawt chhuak vek ang a, ram chu Pathian pêk, anta a ni tawh ang.
An ram luah tur chu chhungkaw tam dan azira insem
tur a ni, thumvawra sem tur a ni. Chhungkaw tam deuh
chuan an chang zau deuh ang a, chhungkaw tlem deuh
chuan an chang zim deuh ang. Ram lo luah hmasatute hi
an hnawh chhuah vek loh chuan an tan hling ang an ni
ang a, anmahni an la tibuai fo dawn a ni. An hnawh boduh loh chuan anmahniho zawk pawh hnawh bovah a vau
hial a ni.
Vawiina kan zirlai hian, Pathianin Israel fate a
hruai tawhna kawng min thlirkirpui a. Chu bâkah,
Kanaan ram an luah hunah ram tihthianghlim hmasak
vek hnua ram insem tur an nih thute kan hmu a. Keiniho
pawhin kan ram Pathianin min hruai tawhna thlir a,kan ram luah zui zel danah Pathian duh zawngin
thianghlim takin kan luah em tihte pawh kan inen fiah
ve a pawimawh hle a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 356/790
356NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Ram hi ‘LALPA TA’ a ni a, kan ram pawh hi Lalpa
duh danin kan luah em? Kan luah loh chuan eng vangnge? Engtinnge kan luah theih ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 343.s
An kal zel dan (33:1)
Heti laia Israel-te Aigupta a\anga a huhova an kal
zel dan tarlan a ni hian chhan \ha tak a nei a. Chu
chu Israel-ten ramtiam an panna chanchin
khaikhawm nan leh hnu khar nan a ni. Hemi hnulamah hi chuan Numbers ziaktu hian Israel-te kal
zel thu lam a ziak tawh lo.
LALPAN an pathiante pawh a hrem a (33:4)
He thu hi Bible lehlin tharah chuan ‘An pathian
pawhin LALPA chu a ngam lo a ni’ tia dah a ni a.
Hmanlaia hnam hrang hrangte an indo \hin lai khanhnam tin khan pathian bik an nei \heuh a. Chung an
pathiante chu indo ve \hinin an ngai a, chuta a chak
zawk pathian betute pawh chu indonaah pawh chak
angin an ngai a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 357/790
357NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hnawt chhuak (33:53)
Israel-te Kanaan ram luah tura Pathianin a hrilh
hian thil pathum ken tel a nei a, chungte chu;Pathianin Abrahama thuthlunga (Gen. 15:18-21) a lo
tiam tawh angin Kanaan ram chu Israelte hnenah
pêk a nih thu te, ram insem dan tur tlangpui te
(26:52-56), leh a chhunga lo awm reng rengte hnawhchhuah vek tur (Exod. 23:23-33; Lev. 20:1-5; Deut.
7:1-5) thu te a ni.
An lung milim te, an phun milim te…an hmunsangte(33:52 lehlin thar)
Lung milim chu Kanaan-hoten an pathiante biakna
hmuna an lungphun, chhinchhiahna hrang hranga
an ker a ni a. An milim chhûn chu an pathiante lim
sawina a ni a, an hmunsangte chu an pathiante
biakna tur hmun atana an insak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 358/790
358NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 43
RAMRI LEH RAM SEMTU TURTE
Chhiar tur : 34: 1-29
Thu vawn : Tin, ram luah tur \hentu atan hnam tin zinga puipa pakhat \heuh in thlang tur a ni,” tiin (34:18).
Kan zirlai hmasaah khan ‘Chung rama chengte chu
hnawt chhuak vek ula, in luahlân tur a ni, in neih atana
ram ka pek che u chu a ni’ (33:53 lehlin thar) tiin Lalpan
Mosia a hrilh a. Kanaan ram an thlen huna tih tur thupek
pawimawh deuh deuh kan hmu a. Tun \umah chuan
‘Ramri leh ram semtu turte’ tih thu kan zir dawn a ni.
1. Ramri chungchanga Pathian ruahmanna (34:1-12)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 Israela thlahte chuthu pe la, an hnenah ‘Kanaan ram in thlen hun chuan
(Kanaan ram, a ramri zir ang zela in luah tur ram chu)3 chhim lama in luah tur chin chu Zin thlaler a\anga Edom
ram hrul zel a ni ang a, chhim lam ramri chu Tuifinriat Al tawp a\anga chhak lampang a ni ang: 4 tin, in ramri
chu Akrabim chhohna chhim lampangah a kawi ang a,Zin-ah a kal tlang ang a; tin, a lo chhuahna chu Kades-
barnea chhim lamah a ni ang: tin, Hazar-adar-ah a kalang a, Azmonah a kal zel ang: 5 tin, ramri chu Azmon
a\angin Aigupta lui thlengin a kawi ang a, a chhuahnachu tuifinriatah a ni ang. 6 Tin, thlang lampangah chuan
tuifinriat zau chu a ramri atan i chang ang a: hei hi thlang lama in ramri a ni ang. 7 Tin, hei hi hmar lama in ramri a
ni ang: tuifinriat zau a\angin Hor tlâng huamin i siam
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 359/790
359NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang a; 8 Hor tlâng a\anga Hamat luhna thlengin i siam
ang a, ramri chhuahna chu Zedad-ah a ni ang a: 9 tin,
ramri chu Ziphon-ah a kal zel ang a, tin, a chhuahna chuHazar-enan-ah a ni ang; hei hi hmar lama in ramri a niang. 10 Tin, chhak lama in ramri chu Hazarenan a\angin
Sepham thlengin i siam ang a:
11Tin, ramri chu Sepham atangin Ribla thlengin Ainchhak lampangah a chhuak ang a; tichuan, ramri chu a
chhuk zel ang a, Kineret tuifinriat chhak lampang a chhun
ang a;12
tin, ramri chu Jordan-ah a chhuk ang a, tin, achhuahna chu Tuifinriat Al-ah a ni ang: hei hi a chhehvelaramri kal dan ang hian in ram a ni ang,’ ti rawh,” tiin.
Chang 1-12 chhungah hian Lalpan Mosia hnena ramri
chungchang a hrilhfiahna kan hmu a. Chhim lam ramri
chuan Zin thlaler a\angin Edom ram Kades thlengin a
chhun a. Hei hi Tuipui Thi chhim tawpa in\anin chhim
thlang zawngin Edom ram hrulah Kades thleng a ni a.Khawthlang lamah chuan Mediteranean tuipui chu a
ramri a ni a. Hmar lamah Mediteranean tuipui a\angin
Hor tlang epah a kal a, khawchhak lam pana kalin Lebo
Hamoth a thleng a. Zedad awmna tak hi hriat a ni lo va,
Damaska khaw hmarchhak lama awm a nih a rinawm.
Khawchhak lam ramri ve thung chu Hazar-Enan (a
awmna hriat loh) a\angin chhim lam panin Galili dil
thleng a ni a. Chuta \ang chuan Jordan lui zawhin TuipuiThi-ah a lut a ni. Tuna ramri sawi hi Israel ramri niasawi \hinte nen a inang chiah lo va. Helaia Kanaan ram
chin hian Jordan thlang lam chauh a huam a. Jordan lui
chhak lama Reubena leh Gada leh Manasea-te tana pêk
ram pawh a huam tel lo a ni (Num. 32).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 360/790
360NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Mosian mipui hnenah a hrilh chhawng (34:13-15)
13 Tichuan, Mosia chuan Israela thlahte chu thu a pe
a, “Hei hi LALPAN hnam kua leh a chanve te pêk turathu a pêk thumvawra in luah tur ram chu a ni; 14 Reubena
thlahte hnamin an chhûngkaw zir zel leh, Gada thlahtehnamin an chhûngkaw zir zel leh, Manase hnam zatve
pawhin an ram luah tur chu an chang ta si a: 15 hnamhnih leh hnam zatvete chuan an ram luah tur chu ni
chhuahna lam Jeriko zawn Jordan ral chhak lamah an
chang tawh a,” tiin.Hetah hian Mosia chuan mipuite hnenah an ram
insem tur chin a puang chiang a. Hei hi hnam kua leh a
chanve hnena LALPA ram pek, an insem tur a nih thu a
sawi a. Reubena leh Gada thlahte leh Manasea thlah
hnam zatve te chuan Jordan lui khawchhak lam ram an
neih tawh thu a sawi chiang nghal bawk a ni.
Helaia ramri chungchang kan hmuh zau zawng ang
hi Israel fate hian eng hunah mah khan an luah zo lo niin
a lang. Lal Davida hunah khan Kanaan ram zawng zawng
deuhthaw kha a hneh a, Jordan khawchhak lam thenkhat
pawh a hneh a. Mahse, helaia ram luah tur chin zau zawng
ang hi chu Israel-te chanchinah hian eng hun lai mah
khan an luah phak lo niin a lang. Amaherawhchu, kum
B.C. zabi 13-na chanve hnu lam Aigupta lal ram hnuaiaKanaan ram chin nen chuan a inmil ve tlat bawk a ni.1
Hei hi Thuthlung Hlui lama chanchin lo lang leh Bible
pawn lama chanchin langte nena inrem kan hmuhte zinga
mi pawimawh tak a ni awm e.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 361/790
361NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Ram sem tura ruatte (34:16-29)
16 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17 Luah tura ram
thensawmpuitute hming chu hengte hi a ni puithiamEleazara leh Nuna fapa Josua te hi.
18 Tin, ram luah tur thentu atan hnam tin, zinga puipa
pakhat \heuh in thlang tur a ni,” tiin. 19 Chung mite hming chu heng hi a ni: Juda hnama mi Jephunea fapa Kaleba.20 Tin, Simeona thlahte hnama mi Amihuda fapa Semuela21Tin, Benjamin hnama mi Kishlona fapa Elidada. 22 Dana
thlahte hnam zinga puipa Joglia fapa Bukia. 23 Josefathlahte zinga mi, Manasea thlahte puipa Ephoda fapa
Haniela: 24 Ephraim thlahte hnam zinga puipa Siptana fapa Kemuela. 25 Tin, Zebuluna thlahte hnam zinga puipa
Parnaka fapa Elizaphana, 26 Isakara thlahte hnam zinga puipa Azana fapa Paltiela. 27 Asera thlahte hnam zinga
puipa Selomia fapa Ahihuda, 28 Naphtalia thlahte zinga
puipa Amihuda fapa Padahela,29
Hengho hi Kanaan ramaIsraela thlah ram luah tur sem tura LALPAN thu a pêkatechu an ni.
Helaiah hian LALPAN Mosia hnenah “Puithiam
Eleazara leh Nuna fapa Josua chuan i aiawhin ram chu
an sem tur a ni. Hnam tin a\angin hruaitu thlang chhuak
la, chung mite chuan sempui rawh se,” (34:17-18 lehlin
thar) tiin thu a pe a. Mosia chuan ram semnaa Eleazaraleh Josua pui turin hnam kua leh a chanvete aiawh
hruaitu sawm a ruat a. Chungte chu hengte hi an ni:
Juda hnam aiawh - Kaleba
Simeon hnam aiawh - Semuela
Benjamin hnam aiawh - Elidada
Dan hnam aiawh - Bukia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 362/790
362NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Manase hnam aiawh - Haniela
Ephraim hnam aiawh - Kemuela
Zebulun hnam aiawh - ElizaphanaIsakar hnam aiawh - Paltiela
Asera hnam aiawh - Ahihuda
Naphtali hnam aiawh - Pedahela
Heng hnam aiawh hruaitu hming lo langte hi Juda
hnam aiawh hruaitu chauh lo chu hnam aiawh hruaitu
thar vek an lo lang a (cf. 1:5ff; 13:4ff). Hei hi Lalpan,“Thlalerah an thi ngei ang” tia a sawi ang khan tu mah
mi dangte kha dam an awm tawh lo a ni ang (cf. 26:65).
Helaia hnam hming sawi hmasak dan indawt hi an ram
chin insema an awmna indawt dan zuia tar lan niin a
lang (cf. Jos. 18f). Chhim lam hnam hi Juda, Simeon, Ben-
jamin leh Dan hming te a lo lang hmasa a. A lailum lama
awm hnam hnih Manase leh Ephraim an lo lang leh a, a
hnuhnung hlawmah hmar lama hnam li Zebulun, Isakar, Aser leh Naphtali te an lo lang leh a ni.
Ramtiam Kanaan-ah chuan Lalpan a awmpui zel
dawn a ni tih heng hnam hruaitute hming awmzia hian a
lantir kan ti thei awm e.2 Semuela hming awmzia chu
‘Pathian hming’ tihna a ni a. Chutiang zelin Elidada -
Pathianin a hmangaih, Bukia - Fiah a ni, Haniela -
Pathian duhsak, Kemuela - Pathianin a kaitho,Elizaphana - ka Pathianin a venghim, Paltiela - Pathian
chu ka chhanchhuahna, Ahihuda - Lal unaupa, tih leh
Padahela - Pathianin a chhan chhuak tihte an ni.
Kan zirlaiah hian Pathianin a mite a ngaihtuahzia
leh ruahmanna fel tak hnuaia a kaihhruai \hinzia a lang
a. Kanaan ram tiam an luah dan tur leh ram insem dan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 363/790
363NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tur leh a sem feltu tur thlengin fel taka engkim ti turin
Pathianin a mite a kaihruai zel a ni.
Sawi ho tur
Pathianin ram insem dan a ngai pawimawh hle tih
kan zir a, tunlai pawh hian ram neih bithliah (land
ceiling) siam ve \ul kan ti em?
END NOTES
1. Gordon J Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.
232.
2. Pierce and Washabaugh, “The Book of Numbers
in Interpreter’s Bible,” Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 302.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 364/790
364NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 44
LEVIA CHITE CHENNA TUR LEHINHUMHIMNA KHUA
Chhiar tur : 35:1-15 Thu vawn : Tin, Levi-ho in pêk tur khuate chu tualthatte
tlan nan tualtlânna khaw paruk a ni ang a; chung lo chukhaw sawmli leh khaw hnih in pe bawk tur a ni. 7 Levi-ho
in pêk tur khua zawng zawng chu khaw sawmli leh khawriat a ni ang: daikiang nen in pe tur a ni (35:6,7).
Zirlai hmasaah khan ramri leh ram semtu turte kan
zir a. Kanaan ram luahtu turte ram chanpual sem turahkhan hnam hnih leh a chanve-te khan Jordan chhak lamah
chanpual an nei tawh a. Kanaan ram, Jordan thlang lamzawng kha hnam kua leh a chanvete chanvo tur a ni tawh
bawk a. Rawngbawl tura serh hran puithiam chi, Levia
chite khan ram chanpual an nei ve lo va. Kanaan ram
tiam an luah ngheha awmhmun khuara an inbenbel ve
dawn takah chuan an awm dan tur ngaihtuahsak an ngaia ni. Chuvangin, vawiinah chuan ‘Levia chite chenna tur
leh inhumhimna khua’ kan zir dawn a ni.
1. Levia chite khua tura ruahmanna (35:1-8)
1Tin, Jeriko zawn Jordan kam, Moab phaiah chuan
LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte chu thu pe la,an ramahte chuan Levi-ho awmna tur khuate siamsak
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 365/790
365NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawh se; tin, ran tlatna turin khaw daikiang velte Levi-
ho in pe tur a ni. 3 Khuate chu an awmna tur a ni ang a, a
velte chu an bawng leh an ran, an thil vulh zawng zawng tan a ni ang. 4 Tin, daikiang Levi-ho in pêk tur chu khawkulh a\anga tawng 1,000-a thui a ni tur a ni. 5 Tin, kulh
pawn lam a\angin in teh ang a, chhak lampangah tawng 2,000 chhim lampangah tawn 2,000, thlang lampangah
tawng 2,000, hmar lampangah tawng 2,000, khua a laitaka awmin. Hei hi an daikiang pual a ni ang. 6 Tin, Levi-
ho in pêk tur khuate chu tualthatte tlan nan tualtlânna
khaw paruk a ni ang a; chung lo chu khaw sawmli lehkhaw hnih in pe bawk tur a ni. 7 Levi-ho in pêk tur khuazawng zawng chu khaw sawmli leh khaw riat a ni ang:
daikiang nen in pe tur a ni. 8 Israela thlahte luah khua in pêk dan tur chu, a tam deuh a\angin in pe tam ang a, a
tlem deuh a\angin in pe tlem ang a, mi tinin an luah ramtam dan zirin an khua chu Levi-ho an pe tur a ni,” tiin.
LALPA chuan Mosia hnenah Israel mite chu an ramchan chhunga Levia chite chen nan khaw 48 siam sak
turin a ti a. Chung zînga khaw ruk chu tualthat te tlanna,
tualthatte inhumhimna tur a ni. Heng khuate hian a
chheh vel ran tlatna tur a nei theuh ang a, khua leh a
chheh vel ram chu kil li, kil tin tawng sanghnih \heuh,tawng sanghnih bial a ni tur a ni. Joshua bung 21-ah chuan
he thu tihhlawhtlinna ni ngei tur kan hmu a. Chutah
chuan, “Levia chi hruaitute chu, puithiam Eleazara te,
Nuna fapa Josua te leh Israel hnam hruaitute hnenah,
Kanaan ram Silo khuaah chuan an lo kal a, ‘LALPA chuan
kan awmna tur, khawpuite leh a chhehvel ran tlatna tur
ram awl pe turin Mosia chu a hrilh kha,’ an rawn ti a” tih
kan hmu a (Jos. 21:1f). Israel mite chuan LALPA thu angin
hetiang hian Levia chite chu an pe a. Arona thlah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 366/790
366NUMBERS
www.mizoramsynod.org
puithiamho chu Juda, Simeona leh Benjamina thlahte
ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum an pe a,
Kohatha thlahte chu Ephraim, Dan leh Manase hnamzatve ram a\angin khawpui sawm an pe a. Gersonathlahte chu Isakar, Naphtali leh khawthlang lama
Manasea te ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum
an pe a. Merari thlahte chu Reuben, Gad leh Zebulun
ram chan a\angin khawpui sawm leh pahnih an pe a.
Tichuan Israael fate chuan, Levia chite hnenah, Mosia
hnena LALPA thupek ang chuan khawpui sawmli leh
pariat chu an pe a ni. Heng zinga khaw ruk chuinhumhimna khua atana ruat tur a ni.
Levia chite tana khaw sawmli leh pariat pek hian,
ram chanpual nghet an nei ve ta tihna lam aiin, an awm
vena tur hmun ruahmansakna a kawk a. Ram hawh ang
deuha an awm vena tur hmun nia ngaih a ni ber. Israel
faten Pathian kohna an hriat a, a hnam thianghlim ni
tura Pathian kohna hriattir turin Levia chite hi hmunhrang hrangah an awm darh a ni. Levia chite hi ram
chanpual hran pek an ni ve lo va, LALPA puithiam hna
chu an chanpual a ni (Jos. 18:7).
2. Inhumhimna khua siam tur (35:9-15)
9 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10 “Israela thlahte bia
la, an hnenah, ‘Jordan lui in kaia Kanaan ram in luhhun chuan 11tualtlanna khua tur khua in inruat tur a ni,tualthat palhtu tlan nan. 12 Chung khuate chu phubalatu
laka in tualtlânna ani ang; pungkhawm hmaa rorelsaktura a din hmaa tualthattu chu a thih loh nan. 13 Tichuan,
in tan tualtlanna tur in ruatte chu khaw paruk a ni ang.14 Jordan ralah khaw thum in ruat ang a, Kanaan ramah
khaw thum in ruat ang a, tualtlana khuate a ni ang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 367/790
367NUMBERS
www.mizoramsynod.org
15 Israela thlahte leh hnam dang leh an hnena chengte
tan he khaw paruk hi tualtlana a ni ang: chutah chuan
tupawh mi that apiang an tlan dawn nia.Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat
siamah khan, khaw ruk chu tualtlânna tur khua,
inhumhimna tur khuate an ni a (35:6). Miin, tum reng
vang ni lova tual a thah palha ama sa himna tur zawngaa tlan luhna tur khua a ni. Tualthattu kha a tual thaha
chhungte hnaivai ber zinga mipain mitthi phuba kha a la
thiang a ni. Phuba latu turin a rawn thah ve hmaainhumhimna khua a thlen theih chuan, danin amah kha
a humhim a, thah nghal mai a thiang tawh lo. Tualthattu
chu rorelnaah a chung thu ngaihtuah phawt a ni ang a;
thiam a chan chuan himna khuaah hian a awmzui nghal
thei ang a, a thaha chhungte phubâ lâkna lak a\angin
humhim a ni ang a; thiam a chan loh erawh chuan
tualtlanna khua a\ang hian lâk chhuaha thah ve tur a ni
(35:25). Hetianga thah tur a nih chuan, phuba latu turkutah hlan tur a ni a, ani chuan thisen phuba lain a tih
tur chu a ti mai dawn a ni. Tum reng vang ni lo, tihpalh
thila tual that a niha ngaihdam a nih chuan puithiam lal
dam chhung chuan inhumhimna khuaah khan a awm reng
tur a ni.
Inhumhimna tur khuate hi Jordan ral chhak lamah
khaw thum, Kanaan ramah khaw thum an ruat ang a.Heng khuate hi tualtlânna khua an ni ang a. Israel mi te,ram dang mite leh an zinga lo pemte tan an tualtlânna
tur a ni a, mi that palh chu tu pawh chutah chuan an tlan
thei ang.
Helai thu hlawm hi mi thiam \henkhatte chuan
tlaikhawhnua ziak a nih an ring a. A chhan chu, tum reng
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 368/790
368NUMBERS
www.mizoramsynod.org
vang ni lova, tual that palhte inhumhimna tur hi a awm
sa tawh reng niin a lang. Exodus 21:13-ah chuan, “Tum
reng vang ni lova vaw hlum palh a nih chuan a tan himnatur hmun ka ruatah chuan a sa him nan tlan rawh se,”tih thu kan hmu a. Deuteronomy 19:1ff-ah chuan, ram
chu an lak a, an luah hunah chuan, pan awlsam turin
ram chu hmun thumah \hen a, humhimna khaw pakhat
\heuh ruat tur a ni a. Pathianin a tiam ram zawng zawng
a pek hunah chuan humhimna khawpui pathum dang
thlan belh leh tur a ni (Deut. 19:8ff). Hetiang hi a nih
avangin tuna kan zirlaiah hian a nemnghehna atan, avaiin humhimna khaw ruk, Jordan chhak lam leh thlang
lamah pathum ve ve siam tur a lo ni ta a ni. Hetiang taka
mumal leh awmze neia ruahmanna hi tlaikhawhnua ziak
a nih an ring a ni.
Inhumhima khua paruk hming hi tuna kan zirlaiah
hian tarlan a ni lo va. Mahse, Josua 20:7, 8-ah hetiang
hian kan hmu - Jordan khawthlang lamah Kades, Sekemleh Kiriat-arba (Hebron an ti bawk) te an ni a, Jordan
khawchhak lamah Bezer, Ramot leh Golan te an ni. Heng
khuate hi hmun hrang hrang a\anga pan remchang tur
hmun remchanga dah an ni. Inhumhimna khuate hi Is-
rael mite tan chauh ni bik lovin, ram dang mite leh anzinga lo pemte tana an tualtlânna tur khua a ni a, tu pawh
chutah chuan an tlan thei dawn a ni. Thuthlung Hlui
zirtirnaah chuan khawiah mah tualthat ngaihdamna thu
kan hmu lo va; tum vang reng ni lo, tihpalh thila tual
thatte tana inhumhimna tur khua an ni. Heng
inhumhimna khuate hi Levia chite khua, an rorelna leh
enkawlna hnuaia awm tur a ni a. Inhumhimna khuate hi
Pathian zahngaihna lantirna a ni a, dik lo taka thisen
phubâ lak a nih loh nana siam a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 369/790
369NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
1. Tualthahna leh pawikhawihna lian thama
inhnamhnawihte kan en dan tur eng nge ni?
2. Tual that inhumhimna khua siam leh Lal sûtpui vawnchungchang han khaikhin teh u.
END NOTES
Tualtlânna khua (35:6)
Israel thlahten Levia mite hnena khua an pek turzinga parukte chu tualtlânna khuaah (asylum)
hmang turin Pathianin thu a pe a. Heti ang
tualtlanna khua neih hi hmanlai a\ang tawhin ram
hran hrana an lo hman tawh a ni a. Greek leh Rome-
ho hun laite pawh khan hetiang dan hi an lo nei tawh
a, tunlai hunah pawh hetiang hi sawi tur a la awm.
Entir nan Cambridge leh Oxford khuaah te pawhthilsual tenau tite humhimna hmun a la awm a ni.
Thisen phuba latu (35:12)
Thisena phuba latu tih hi Hebrai \awngin ‘Goel’ tiha ni a, “laina” emaw, “tlantu’ tihna emaw a ni.
Tualthahnaa a thi zawk laina hnaiin phuba a lâk hi
hmanlai dan a ni a. Chutianga phubâ la theitu chu
chhungkhat laina hnai tak, rokhawm thei a ni. Hengthisen phubâ latute hian phuba lâk mai bâkah
mawhphurhna dang an nei, chungte chu - leibâ lâk
khawm te, chi mang loh nana inneihna buatsaih te
leh, chhungkhat hnai sala awm tlan chhuahte a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 370/790
370NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 45
TUALTHAH AVANGA HREMNA DAN
Chhiar tur : 35: 16-34
Thu vawn : In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawhtur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awmsi a,’ ti rawh” tiin (35:34).
Zirlai hmasaah khan, “Levia chite chenna tur leh
inhumhimna khua” kan zir a. Israel hnam hrang hrangte
ram chanpual chhungah Levia chite chenna tur khaw
sawmli leh pariat siamsak an ni a. LALPA tana hnam
thianghlim ni tura koh an nihna an hriat thar zel theihnaturin hnam hrang hrang zingah Levia chite chu dah darh
an ni a. Israel fate zingah dik lo taka thisen phuba lak a
nih lohna turin Levia chite chenna tur khaw sawmli leh
pariat zinga khaw ruk chu inhumhimna khuaah siam a
ni bawk a. Heng khuate hi Pathian zahngaihna lantîrna
a ni nghal bawk. Tun \umah hian dik taka thisen phubâ
lak a nih theih nan, “Tual that hremna dan” kan zir dawn
a ni.
1. Tihluih avanga tualthattu hremna (35:16-21)
16 Amaherawhchu thir hmanga mi a bei a, a thih
chuan tualthat a ni a: tualthat chu tihhlum ngei tur a ni.17 Tin, thi khawpa lunga mi a chhuta a thih chuan tualthat
ani a, tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 18 Tin, thi khawpa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 371/790
371NUMBERS
www.mizoramsynod.org
mi thinga a vuak a, a thih chuan tualthat a ni a, tualthat
chu tihhlum ngei tur a ni. 19 Thisen phuba latu chuan
tualthattu chu a that nghal mai ang: a hmuh hun apiangina tihlum tur a ni. 20 Tin, mi a huat vanga a nam vak emaw,lo chang rua a vawm emawa a thihin emaw 21intaina
avanga a chum hlum emaw chuan, a tihlumtu chu tihhlumngei tur a ni; tualthat a ni: thisen phuba latu chuan a
hmuh hun hunah a tihlum tur a ni.
Helai hlawmah hian tual that chu tum reng vanga
tual that nge tihpalh thila tual that tih hriat theihna turahmanraw hrang hrang hmanga tual thah thu a sawi a.
Thir hmanga tual thah te, lung hmanga tual thah te leh
talhtum hmanga tual thah thu te a sawi. Heng hmanraw
hmanga tual that chu tihhlum ngei tur a ni. A laichin
hnai, thisen phuba latu tur chuan tual thattu chu a hmuh
hun hunah a that ve thei a ni. Miin a huat vanga mi a nam
thluk chawrh emaw, lo chang rua lunga a vawm chawrh
emaw, a hnek chawrh avang emawa mi a thih chuan tualthat a ni a, tual thattu chu tihhlum ve ngei tur a ni a, thisen
phuba latu chuan a hmuhna apiangah a that thei a ni. Heng
hi tual thah chungchanga Israel fate kaihhruaina a ni. Thir
emaw, lung emaw, thing hmanrua emaw hmanga miin
midang a tihhlum chuan huatna thinlung pua tihlum a nia, chutiang mi chu Pathian mite zing a\anga tihboral tur a
ni a, phuba latuin a that thei a ni.
2. Huat vang ni lova tualthattu hremna (35:22-29)
22,23 Amaherawhchu intai vang ni lem lova nam thutemaw, tin, châng ni kher lova mi an awm tih pawh hre
lova, a hmêlma pawh ni lova, a pawi khawih pawh tumni chuang lova lung emawa a dena, mi lo thi ta a nih
chuan 24 pungkhawmhovin heng rorelna dan ang hian a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 372/790
372NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tihlumtu chu thisen phuba latu ro chu an relsak tur a ni.25 Tin, pungkhawmho chuan tualthattu chu thisen phuba
latu lâk ata chu a hum ang a, pungkhawmho chuan atlânna, a tualtlânna khuaah chuan an awmtir leh ang a,hriak thianghlima thih puithiam lal \anglai thih hma chu
chutah chuan a awm tur a ni. 26 Amaherawhchu englai pawhin tualthattu chuan a tlânna, a tualtlânna khaw
ramri pawn lama a kal a, 27 thisen phuba latuin atualtlânna khaw pawna a hmuha thisen phuba latuin a
thah chuan thisenah chuan thiam loh a chang lo vang,28 puithiam lal a thih hma loh chu a tualtlânna khuaa awmreng tur a nih avangin; puithiam a thih hnu erawh chuantualthattu chu a awmna ramah chuan a haw leh tur a ni.29 Heng thil hi in thlahte thlenga in awmna apianga inrorel dan tur a ni ang.
Deuteronomy 19:5-7-ah chuan, “Mi pakhat chuan a
\hian nen thing kit dun sela, a hreipui fang chu chek
thlawnin, a \hianpa chu deng hlum ta sela, heng khaweng berah hian emaw a tlan ang a, a him thei ang. A
tualtlânna tur khua chu a hlat viau chuan a tihhluma
thisen phuba latu thinur ling chuan a umpha ang a, tun
hma pawha inhuatna nei lo thah ve kher loh tur chu a
that mai dah ang e. Chuvangin, khaw pathum ruat turinka ti che u a nih kha,” tih kan hmu. Hetiang tihpalh thil
tak tak hi chu tual thata ngaih pawh a ni lo niin a lang.
Tuna kan zirlaiah pawh hian huat vang ni lova tualthattu
chungchang hi thisen phuba lak ve kher tur niin a lang
lo. Miin huat vang ni lo, tum reng vang pawh ni lo, tihpalh
thila midang a tihhlum chuan chu mi chu inhumhimna
khuaah dahin thisen phuba latu lak atanga ven him tur a
ni. Inhumhimna khua a thlen chuan a him a. Chutah
chuan puithiam lal dam chhung chu a awm ang a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 373/790
373NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Puithiam lal a thih erawh chuan chu hmun chu a
chhuahsan thei ang a, amah pawh chu a zalen tawh ang
a, zalen takin ama in lamah a haw thei tawh ang.Eng pawh ni sela, tihpalh thil a ni emaw, miin midang
a thah chuan, a thattu chuan inhumhimna khua a pan
vat ang a, khawpui luhnaah chuan khaw upate hnenah a
lo kal chhan hrilhin luh a dil ang a, anni chuan hmun anlo ngaihtuahsak ang a, an zingah an awmtir ang (Jos.
20:4f). Tual thattu chu inhumhimna khuaa a awm chhung
chuan a him a. Amaherawhchu, khua a chhuahsan chuanthisen phuba latuin lo that pawh nise a thisen mawh a
phur lo vang. Khaw hotute chuan a chungchang thu hi
Israel pungkhawm hmaah an ngaihtuah ang a, huat vang
leh tum reng vanga that a nih loh chuan thiam a chang
ang a, chutiang a nih loh chuan tualthattu chu thah ve
tur a ni a, thisen phuba latu tur kutah an hlan ang a, ani
chuan thisen phuba chu a la mai thei dawn a ni. Thiam a
chan erawh chuan chu khuaah chuan puithiam lal damchhung a awm ang a. Puithiam a thih erawh chuan
tualthattu pawh kha a zalen ve ta a, ama in lamah a haw
ve thei ta a ni. Tual thah chu mihring nunna lak a ni a,
nunna lak chu nunna veka rulh leh tur a ni a, puithiam
lal \anglai a thih chuan, chu chuan a chhuah zalen ve ta ani. A chungchânga rorêlna thu chu thai bo a ni ve nghal
niin a lang.1
3. Hremna lek theih dan leh thisen chhuah khapna(35:30-34)
30 Tupawhin mi a thah chuan tualthhattu chu hretute
ka a\anga thu chhuakin tihhlum tur a ni: amaherawhchuhretu pakhat chu mi tihhlumna tur chuan a tawk lo. 31Tin,
tualthattu chu in tlan tur a ni lo, thihna khawpa thiam
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 374/790
374NUMBERS
www.mizoramsynod.org
loh chang a ni a, tihhlum ngei tur a ni zawk. 32 tin,
tualtlanna khuaa tlan chu chutih laia puithiam lal thih
hma chuan a awmna khaw hluia kir leh tura tlan phal ani lovang. 33 Chutichuan in awmna ram chu intibawlhhlawh lo vang a: thisen chuan ram chu a
tibawlhhlawh a, thisen chhuahna ram tihbawlhlawh silnan a chhuahtu thisen ngawt lo chu hman theih a ni si lo.34 In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo,kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a,’ ti
rawh” tiin.
Tual that chu tihhlum tur a ni a, thuhretu pakhat
chauh thu avangin mi tihhlum tur a ni lo (35:30). Tual
that tihhlum ngei tur chu tlan theih a ni lo va, a thi ngei
tur a ni (35:31). Thuhretu dik lo an awm chuan anmahniin
an tuar ai an tuar ang (Deut. 19:18f). Mihring nunna lâk,
mi thah hi Israel-ho zingah sual lian taka ngaih a ni a, mi
that chuan Danin hremna a phut chu an pumpelh thei lo.
Thu Sawm Pek-ah chuan ‘Tual i that tur a ni lo’ (Deut.5:17) tiin a sawi a. Hei hian mihring nun zahawmna
humhim a tum a. Mosia Danah hian thisen chhuah chu
thisen chhuah veka phubâ lâk tura ngaih a ni (Deut. 19:11-
13; Exod. 21:19).
Helai hlawmah hian tual thah duh lohna chhan bulpui
a lo lang a, chu chu “In awmna ram chu tibawrhbang suh
u; thisen chhuah hian ram a tibawrhbang a ni, thisenluanna ram chu thisen chhuahtu thisen ngawt lo chuantih thianghlim leh theih a ni lo. Ka ram in chen vena ram
chu, in tibawrhbang tur a ni lo; kei LALPA hi, ka mi Is-
rael-te zîngah ka awm zel \hin a ni,” (35:33-34 lehlin thar)
tih hi. Thisen chhuah chuan ram a tibawlhhlawh a. Chumi
tihthianghlim lehna kawng awm chhun chu thisen
chhuahtu thisen chauh chu a ni. Tual thah chuan ram a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 375/790
375NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tibawlhhlawh a, tual thattu thisen chu ram tihthianghlim
leh theihna awmchhun a ni. Tual thattu chu thah a nih
ve hma loh chuan ram chu tihthianghlim lohvin,bawlhhlawhin a awm reng tihna a ni. Ram chu LALPA taa ni a, chu ramah chuan ama mi Israel-te an cheng a, chu
chu tihbawlhhlawh loh tur a ni. Hei hi Numbers bu
thuchah pawimawh tak a ni nghal bawk. Mipuite thisen
chhuahna laka ven him a, sualna lak atanga vawn
thianghlim chu puithiam leh Levia chite mawhphurhna
pawimawh tak a ni.
Bung 35 ah hian Levia chite chu inhumhimna khaw
luahtu leh neitute an ni a, tual thatte tlan luhna tur a ni
tih kan hmu. Anniho lo dawnsawn hi an mawhphurhna
tur pawh a ni a. Puithiam lal \ang lai thihna chuan heng
ho hi a chhuah zalen a. Levia chi puithiamte
mawhphurhna hian Lal Isua rawngbawlna pawh min
hriat chhuahtir hle a ni (cf. Heb. 4-9).
Sawi ho tur
Kan ramah tualthahna a tam tual tualin a lang a,
khawtlang nun siam\hatna tur hian inhremna dan
khauh/na deuh zawk awm se a \ha ang em? Kohhran
hian tualthah a tlem theih nan engtin nge hma kan
lak ang?
END NOTES
1. Pierce and Washabaugh, “The Book of Numbersin Interpreter’s Bible,” Vol. II. New York,
Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 305.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 376/790
376NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Thisen chhuah hian ram a tibawrhbang (35:33)
He lai changah hian tualtlânna khaw siam chhan
bulthûm kan hmu a. Chu chu Abrahama hnenaPathian thuthlunga a thiltum lo lang hlen chhuahna
a ni. Chûngte chu Israel-te leh Pathian inzawmna
vawnhim leh ramtiama Israel mipuite vawn\hat a
ni a. Chutichuan thisen chhuahnain ram atihbawrhban lohna tura tualtlânna khua an siamah
hian chung Pathian thiltumte chu hlen chhuah a lo
ni thei ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 377/790
377NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 46
RAM CHANPUAL NEI HMEICHHE PASALTUR CHUNGCHANG
Chhiar tur : 36: 1-13 Thu vawn : Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu
apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah\heuh zel theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a
ni tur a ni (36:8).
Bung 36-na hi Bung 27:1-11 chhunzawmna thu belh
nia ngaih a ni. Bung 27-na lama kan hmuh tawh ang khan
Zelophehada fanuten ram chanpual an neih ve theihnaturin an dil a. An pa Zelophehada khan fapa nei lovin
fanu hlir panga a nei a. An pa hming daih lohna turin anpa hminga ram chanpual neih ve an dil kha a ni a. An dil
ang khan phalsak an ni a. Amaherawhchu hun lo kal zelah
harsatna awm thei siam felna turin “Ram chanpual nei
hmeichhe pasal tur chungchang” tih thu vawiinah kan
zir dawn ta a ni.1. Ram inrochun chungchanga Josefa thlahte
harsatna (36:1-4)
1Tin, Josefa chhûngte zinga mi, Manasea fa Makira fapa Gileada thlahte chhûngkaw puipate zinga mite
chuan an rawn hnaih a, Mosia leh hotu, Israela thlah puipate hmaah chuan thu an sawi a: 2 “LALPA chuan kan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 378/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 379/790
379NUMBERS
www.mizoramsynod.org
dan bik hi Leviticus 25 lama sawi chian ve loh tihchianna
tur niah an ngai.1 Chuvangin, helaiah hian Josefa thlah,
Gileada thlahte hian an ram chanpual bo hlen mai theitur kha a bo hlen loh dan tur kawng an ngaihtuah a ni.
2. Ram chanpual nei hmeichhiate pasal tur (36:5-8)
5 Tin, Mosia chuan LALPA thu angin Israela thlahtechu thu a pe a, “Josefa fapate hnam hian an sawi dik a
ni. 6 Zelophehada fanute chungchang thua LALPAN thua pêk chu heti hian a ni, ‘|ha an tih apiang nei sela,
amaherawhchu an pate hnampui zinga mi ngei an neitur a ni,’ tiin. 7 Chutichuan Israela thlahte ram chu hnam
dang dang hnenah sawn sawn a ni lo vang. Israela thlahtechuan an pi leh pute hnam ram chu an chang reng tur a
ni. 8 Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah \heuh zel
theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a ni tur a ni.
Ram chanpual nei hmeichhiain pasal a neih a, a ram
a chhawm hlen daih lohna tura dan a awm theihna tur
hian fing tak leh remhre takin Mosia chuan LALPA
thupek chu Israel-te a hrilh a. “Josefa thlahte hian an
sawi dik a ni. Zelophehada fanute chungchanga LALPA
thupek chu hetiang hi a ni: An hnampui zinga mi chauh
pasalah an nei thei ang. Tichuan, Israel hnam khat ram
chu hnam dang ramah suan theih a ni lo vang. Israel-techuan an hnam ram chu, chu hnam ngei chuan an nei
reng tur a ni. Tu fanu pawhin ram chu rochung sela, a
ram neitu hnam zinga mi pasalah a nei ngei tur a ni. Hnam
khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo, mahni
hnam ram chu an nei tlat tur a ni,” (36:5-9) tiin. Hetiang
hian Israel fate hnam ram chanpual chu hnam dang
hnenah suan a niha a bo lohna turin inneihna kal tlanga
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 380/790
380NUMBERS
www.mizoramsynod.org
buaina awm thei tur chu inneihna dan hmanga venhim
tlat a ni ta a. Hnam khat ram chanpual chu hnam dang
ram chanpuala a luh lohna turin ram chanpual neihmeichhiain pasal neih a duh a, a nei dawn a nih pawhinan chi zinga mi chauh pasalah a nei thei a ni. Tuna kan
zirlaiah hian a sawi lang tel chiah lo naa, ram nei
hmeichhiain hnam dang pasala a neih chuan a pa hnen
a\anga a rokhawm ram chanpual chu a chan dawn tihna
a ni. Ram chu Lalpa mi ni lo, hnam dang kutah
engtikawng mahin a tlu lut tur a ni lo.
3. Ram sawn phal a ni lo (36:9-12)
9 Chutichuan ram chu hnam dang dang hnenah sawnsawn a ni dawn lo nia. Israela thlahte chuan anmahni
ram \heuh chu an chang reng tur ni si a,” tiin. 10 Tin,LALPAN Mosia thu a pêk ang chiahin Zelophehada
fanute chuan an ti a. 11Zelophehada fanu Malai te, Tirzai
te, Hoglai te, Malkai te, Novai te chuan an pa unauva fapate an nei a ni. 12 Josefa fa Manasea fapate an nei a,an ram chu an pa hnamah chuan an awm reng a ni.
Helaia kan hmuh ang hian hnam khat ram chu hnam
dang ramah suan tur a ni lo a, ram suan phal a ni lo,
mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni. Mosia hnena
LALPA thupek angin Zelofehada fanu Malai, Tirzai,
Hoglai, Milkai leh Novai te chuan an pa chipui pasalahan nei a. Josefa fa, Manasea fate zinga mi an neih avangin
an ram chu an pate ram a ni ta reng a ni.
4. Tlangkawmna (36:13)
13 Heng hi LALPAN Mosia hmanga Jeriko zawn Jor-dan rala Moab phaia Israela thlahte a pêk, thupêkte leh
rorel dante chu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 381/790
381NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 36:13 hi tlangkawmna thu a ni a. ‘Heng
thupêkte leh dante hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA
pek chu a ni’ tih hian bung 27-36 chhunga thupêkte lehdante sawina nge, bung 22-36 chhunga thupêkte lehdante nge, Numbers bu pum pui chhunga thupêkte leh
dante sawina tih thuah hian ngaih dan a thuhmun lo va.
Leviticus 27:34-ah hian Sinai tlanga dan pêk
khaikhawmna thu kan hmu bawk a. Tuna Numbers 36:13
hi chuan a bu pum khaikhawmna bâkah Israel fate hnena
thupêk leh dan pêk zawng zawng Kanaan ram luh hmaa
mi huam veka sawina niin a rinawm.
Numbers 33:50 – 36:13-ah hian ram chungchang te,
ram insem chungchang te, ramri chin te leh ram chu
thianghlim tur a nih thute kan hmu a. Numbers bu pum
pui hi ram tiam panna chanchin a ni a. Mosia thu
hnuhnung ‘hnam khat ram chu hnam dang ramah suan
tur a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni’ [36:9
(lehlin thar)] tih hian ram tiam a ngaih pawimawhzia atichiang hle. Genesis 17:8-ah “I thlah lo la awm turte
rochun atan kumkhuaa an neih turin i mikhualna Kanaan
ram pumpui hi ka pe a che, an Pathian ka ni zêl bawk
ang,” tih thu kan hmu a (lehlin thar). He ram pek tiamna
thuthlung beiseina chak tak ang hian, mahni hnam ramchu an nei tlat tur a ni tih thupêk nen Numbers bu hi
khar a ni a. A tlangkawmna tak takah chuan, ‘Moab phai,
Jeriko zawn, Jordan lui kamah heng thupekte leh dante
hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA pek chu a ni’ tiin
khar a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 382/790
382NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
1. Hnam dang nena inneih pawlhin ram leh hnam nun
a nghawng theih dan sawi ni se.
2. Rinna kawnga kan lungrualpui theih loh nupuipasala neih pawizia han sawi ho teh u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 369.
Jubili kum (36:4)
Jubili hi Hebrai \awng ‘ yobel’ tih a\anga lo kal a ni a,
‘berampachal ki’ tihna a ni. Jubili chu kum 50-naapiangah an lawm \hin a, chutah chuan berampa ki
hamin bul an \an \hin. Kum 49 a ralin tu pawhin an
ram leite a neitu dik tak hnenah an kir leh tur a ni.
Jubili hman dan chu Leviticus 25:8-17-ah chiang
takin a lang.
Ram sawn loh tur (36:9)
Juda-te ngaih danah chuan ram hi Lalpa ta a ni a.
Pathian chuan ram chu a mi cheng zât azirin
chhungkaw hrang hrang hnenah a pe leh a. Tichuan,
ram chu Pathian pêk a nih avangin mi dang hnena
suan a rem lo. Ram chu a neitu nihna (Identity) a ni
nghal a. Chuvangin, eng emaw vanga an ram an hralh
pawhin Jubili kumah an nei let leh vek \hin a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 383/790
383NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 47
THLIR LETNA
Thu vawn : “Tin chung chu kan tan entirna a ni, thil sual
an châk ang bawk khan kan chak ve loh nan. Tin, chung chu entîrna turin an chungah a lo thleng a nih kha; keini,
hun tawp lo thlenna te hi, min zilhna turin a ziak a nibawk a,” (I Korinth 10:6,11).
Numbers bu pum kan lo zir zo ta a. Tunah chuan thlir
letna hun kan hmang dawn a ni. A bu puma thlir kir vek
theih a ni lo vang a. Kan zir tawh a\ang khan Kohhranhote
tana zir chhuah tur pawimawh zual sawm emaw chauh
kan sawi ang. Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel
fate ram tiam Kanaan pana an kalna zin kawng chanchin
a ni a. Keini Kohhranhote pawh van Kanaan pana kan
zin kawngah hian Israel fate harsatna tawh ang thil tam
tak kan tawk ve a. An hnen a\ang hian zir chhuah tur
tam tak kan nei ve ngeiin a rinawm. Tawi te tein hansawi ila.
1. Inchhiarnain hmun pawimawh a luah
Inchhiarnain hmun pawimawh a luah vanga a bu
hmingah pawh ‘Numbers’ vuah a ni a. Mi leh sa inhriat
chian hi a pawimawh reng a ni. Inchhiarna hi mipa ‘ral
kai chin,’ indonaa ral bei thei tur chin chhiarna a ni a.
Hnam pum pui chakna dinhmun hriatna pawimawh tak
a ni. Kohhranah pawh hian dinhmun hriatna pawimawh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 384/790
384NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tak chu inchhiarna hi a ni a, a bikin dan zawhkim zat hi a
ni. Kan dan zawhkim hi, ral do thei chin an chhiar ang
khan, sual ral do thei chin, Pathian ram tana hman tlak,\angkai ni vek thei ila a ropui hle ang! Chutiang dinhmunthleng thei tur chuan inbuatsaih ila.
2. Pathianin serh hran Levia chite a ngaipawimawh
Levia chite hi puithiam hnam an ni a, Levia chite
kal zelah hian Arona thlah kha puithiam hna thawk tura
serh hran an ni. Puithiamte chauh khan Lalpa an hnaihthei a, Levia chite chuan biak bûk an enkawl a. Pathianin
rawngbawl hna chanvo a pêkte hi midang chuhpui ve chi
a ni lo va, an khawih ve chuan thih phah hial tur a ni.
Hei hian Pathian thianghlimna a tar lang nghal bawk.
Kohhran kal zelah hian serh hran rawngbawltute hna
chanpual leh dinhmunte hi chuhpui ve theih leh thîk
theihte pawh a ni ve mai thei a. Kohhrante kan fimkhura \ha. Kohhrana serh hran rawngbawltute hian an
dinhmun leh mawhphurhna an hriat chian a, an dinhmun
anga kan dah thiam a pawimawh bawk.
3. A tana mi inserh hrangte Lalpan a hmang duh
Levia chi, puithiam hnam zinga mi chauh ni lovin,
mi tu pawh Lalpa thua inserh hrang chu ‘Nazarit’ an ti a.
Hei hian mi inserh hrangte Pathianin a hmang duh tih
min hriattir a. Pathian rawngbawltu ni tura tlinna (quali-
fication) pawimawh ber pakhat chu inpêkna hi a ni.Inpêkna hlen chhuak tur chuan thil tam tak pal tlang
tur a awm a, insum tur thil tam tak a awm. Kohhranah
hian rawngbawltute nun invawn thianghlimna lam ngaih
pawimawh deuh deuh a \ul.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 385/790
385NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Mipui an phunnawi
Israel fate’n Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah
kum khat dawn an awm hnuin an chhuak leh ta a. An zinkawngah harsatna an tâwk tam tial tial a. A rûka phun
sep sep mai ni lovin, ualau tak leh langsar takin an
phunnawi ta. Israel mipui chau leh hah mangang chu
Pathian chungah an phunnawi ta a. Lalpa chuan, anzîngah mei a chhuahtir a, an riahhmun a kang ta vak mai
kha a ni a. Kohhranhovah pawh hian Pathian thinurna
tawng baw khawpin phunnawina a chhuak thei tih hriaila. Kohhranhote kan fimkhur a pawimawh hle.
5. Mosia laka helna
Mosia khan harsatna tam tak a tâwk a. Kibroth-
Hatava-ah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a
mangang a. Hazaroth an lo thlen khan harsatna namen
lo tak a tawk leh ta. A unaupa Arona leh a farnu Miriami
te chuan an rawn bei a, an sawi chhe ta tlat mai. Mosia
hian Kus mi nupuia a neih avangin an hmusit a. An beihna
leh an sawichhiatna chhan bulpui tak zawk chu dinhmun
chuhpuina a ni. “LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni
thu a sawi bik? Keini pawh min be ve lo vem ni?” tiin
Mosia kha tluk vein an inhria a ni.
Miriami leh Aronaten Mosia tluka an lo inngai ve
ngawt chu a dik lo. Miriami chunga thil thleng kha a
rapthlâk hle. Vûr anga vârin a phâr vâr ta uar mai a.
Pathian hriak thih chunga helna emaw, phiarna emawchu a hlauhawm. Kohhrana hruaitute sawisel leh phiar
ai chuan \awng\aisak zel thei ila. Chak lo leh tling lo, fel
lo nia kan hriat hun apiangah nasa lehzualin \awng\aipui
ila. Anmahni hmangaihna tak tak a\anga \awng\aisakna
chuan anmahni leh keimahni min siam \ha \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 386/790
386NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kora khan Mosia luahlan a tum a, Dathama leh
Abirama te pawhin an thlawp a, pa fel tak tak mi 250-in
an thlawp bawk a ni. Mahse, Pathian thinurna an tawngbua a, lei kak phukah an chhungte leh an neih zawngzawngte nen an tla pil ta vek mai a ni. LALPA hnaih tura
hruaitu thenkhat thlan chhuah bik an dodal a, puithiam
nihna an chuh bawk a. Pathian thinurna an tawng baw
ta a ni. Kohhranho rawngbawlna kal zelah hian hruaitu
nihna dinhmun inchuhna (leadership crisis) te pawh awm
thei a ni a, Kohhrante fimkhur a \ul hle.
6. Kanaan ram enthlatute
Kanaan ram enthlatute dinhmun kha a pawimawh
hle. An zinga pahnih chauh khan Pathian thutiam ringin,
“Kan chunga LALPA a lawm chuan, chu ramah chuan
min hruai ang a, min pe ang,” an ti a. Mahse, a tam zawk
daihte khan, Lalpan a dosak ang a, an hneh dawn a ni tih
ring ngam lovin, ram chu a \ha lo lamin an sawi a, mipuian helpui ta zawk a. Mipui an timangang a, aw chhuah
meuhin an tap a. Pathian thutiam an rin ngam loh avangin
kum tam tak thlalerah an vakvai leh ta a ni. Pathian ram
zauh zel tur hian hruaitute pawimawhzia min hriattir a.
Pathian thutiam rin ngam a pawimawh ang bawkin rin
ngam loh pawizia min hriattir nghal bawk a ni.
7. Dâr rûl khai kanNum. 21:4-9-a Pathian leh Mosia laka Israel fate an
hel hrem nana Pathianin rul chuk na mi a tirh lem, dârachhun, rûl chuk tuarten an ena an damna tur Mosian
thingtlawn lera (lehlin thar angin) a khai thu kan hmu a.
He lai thu ni Numbers bu leh Bible pumah pawh thu
danglam leh chhinchhiah tlak tak pakhat a ni a, a sawi
zauna pawh Zirlai 28 na ah kan hmu tawh bawk a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 387/790
387NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kan Bible-ah hian rûl hi a \ha lo lam, Pathianhmelma, thil \ha lo thlentu leh bumtu anga sawi a ni ber
a. Evi thlemtu (Gen. 3), rûlpui thla nei leh mi chuk hlum\hin ang te (Is. 14:29, 59:5; Jer. 8:17), dragon rûlpui Pathianhrem tur ang te in kan hmu (Thup 12). Num. 21:6-a “rûlchuk na mi” a tih hi a \awng bul Hebrai-ah chuan ‘nahassarap’ tih a ni a, a plural form chuan ‘serapim’ tih a ni a.Hei hi Authorised Version (AV) leh Revised Standard
Version (RSV) ah chuan fiery serpents tia lehlin a ni a.Chu chu rûl chukna pangngai mai ni lo, a chuk chu mei
kan ang maia sa hum hum \hin sawina a ni tel.
Hemi chungchangah hian zawhna eng emaw zat azawh theih awm e. Pathian leh Mosia lakah Israel fatean helin an phunnawi fo va, hremna pawh an tawk fotawh a, enga ti nge hemi \umah hian rûl chuk na mi, a nâpawh mei kan sa hum hum anga nâ kher hmanga a hrem,tih te a zawh theih a. Tin, rul chu tibo tura Pathian hnena
Mosia a \awng\ai chung pawh a - eng vangin nge tibolova, chu rûl ang tak lem chu dara siam a, chu chu an entura thing tlawn lera tar tura a tih zawk hlauh? A enapiang an dam zel kha, he rul lem tarah hianthiltihtheihna bik a awm reng em ni? Heng zawhna te hichhan vek sen a ni lo vang.
A chhanna mawltê leh langsar ber ni thei awm chu -Pathian ringa a thu awiha dar rûl khai kan en chu damnaa ni tih hi a ni. A en apiang an dam nghal mai leh a enduh lo an thi zêl hi a mak hle a ni. Lal Isua leh Nikodemainbiakna (Joh. 3:1-17)-ah pawh mihring fapa (Lal Isua)khai kan (Kraws-a khenbeh) en, ringa pawm chu chatuannun neihna a ni tih kan hmu. Rûl tûrin a fan eng angpawh dar rûl khai kan en apiang an dam zêl angin, sualnatûrin a fan eng ang pawh Lal Isua ring apiangte chu sual
thihna ata chhandam an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 388/790
388NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Tin, hmâsânga mite rin dan pakhat awm ve chu -rannung hlauhawm leh thiltitheite chu an lem siama
thunun theih nia rinna hi a ni a. Chutiang rinna leh thildang vang pawh a ni ang e, he rûl lem hi Israelten anvawng reng a. Juda lal Hezekia (716-687 B.C.) hunahNehustan tih thing chu Pathian anga biain a tan rimtuitean hal a. Hezekia sakhaw siam\hat hunah khan an tichheta a ni (II Lal. 18:4). Tunlai hunah pawh Pathian leh athu, Bible rin aia a hmanrua, mihring leh thil dang rinleh ngaihsan zawk a hlauhawm leh \hat lohzia min
hriattir a ni.
8. Arona tiang chawr
Arona tiang chawr hi Pathianin Israel fate zîngah
Puithiam dinhmun an chuh buai tawh lohna turapuithiam hna thawk tur a hriattîrna a ni. Kohhranho
zîngah rawngbawl hna peng hrang hrang a awm a.
Serhhran rawngbawltute dinhmun leh hna chuhpuina eng
kawng kawngah emaw awm thei a ni a. Kohhranhote leh
serh hran rawngbawltute hian Kohhran kal zelah serh
hran rawngbawlna awmzia leh pawimawhnate kan zir
thar a \ul hlein a lang.
9. Balaama zirtirna
Kan Zirlaibuah hian Balaama hrilhlawkna \um li lai
kan hmu a. Balaama hi Israel fate hruai sual dan zirtirtu,milem biakna sa ei tur leh inngaihna suala tlu tura hruai
luttu (Thup. 2:14), thil sual tih hlâwk bera ring (II Pet.
2:15), tangka um, sum duh (Juda 11) a ni a. Mosia hnena
LALPA thupêk pawh, “Midian-ho hi bei ula, tu tlawm
der rawh u, Peor-ah an bum che u a ...” (Num. 25:16-18)
tih a ni. Milem biakna, sum ngainatna leh mipathmeichhiat sualnate hi Balaama zirtirna kawng an ni a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 389/790
389NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hengte hi Kohhranhote tlûk chhiatna kawnga hruai lûttu
an ni a. Kohhranhote kan fimkhur a \ul hle a ni.
10. Pathian hnena thilhlan
Pathianni vawi hnih ngawt Pathian hnena thilhlanchungchang kan zir tawh a. Pathian hnena thilhlan hi
Pathian biakna ki pui ber a ni a tih theih hial awm e. Ni
tina thilhlan te, chawlhnia thilhlan te, thla thara thilhlan
te, chhang dawidim telh loh kûta thilhlan te, kumthar
kûta thilhlan te, Tlanna Nia thilhlante leh Bâwkte kûta
thilhlante kan hmu a. Israel fate Pathian biakna kipuiber chu Pathian hnena thilhlan, Pathian hnena thilpêk
hi a ni. Ringtute hian Pathian biakna leh chibai bukna
atana pawimawh tak pakhat chu Pathian hnena thilhlan,
thilpek hi a ni tih kan hriat chian a pawimawh. Pathian
nena inzawmna a ni a, a ta kan nih chhinchhiahna a ni
bawk. Amah chu kan Pathian a ni tih kan pawmna leh
inpêkna a ni nghal bawk.
Tlangkawmna
Numbers bu-ah hian Israel faten ram tiam Kanaan
an panna thlaler zin kawng chanchin kan zir a. Harsatna
tam tak an tawk a, tihsual tam tak an nei. Hengahte hian
Pathian mi ruat hruaitu bik lam leh mipui lam inkarah
phunnawina, dinhmun inchuhpuina leh helna thlengin
harsatna khirhkhan tak tak a lo awm \hin a. Kohhranhote
tan inenfiahna tur leh zir chhuah tur tam tak a awm thei
awm e. Hruaitu ropui Mosia inpêkna leh dawhtheihziatehi a ropui hle. Israel fate hruaitu mei alh leh chhum ding
te, an kalna leh awmhmun khuarna apianga a laiah Biak
bûk leh rawngbawltu an dah zelte hian Kohhranho
kalkawng zawh zel dan turah min kaihruai sela.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 390/790
390NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kohhranho tan malsawmna a ni ngei ang. Pathian thu
awih leh Amah rinngamna hi hruaitu leh ringtute tana
pawimawh bulpui ber a ni reng dawn a ni.
Sawi ho tur
Kumina kan Sunday School zirlai pum pui a\anga
Kohhranhoten kan zir chhuah tur pawimawh ber niakan hriat i han thawh khawm teh ang u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 391/790
391NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LEHKHABU RAWNTE (BIBLIOGRAPHY)
Alexander, T. Desmond & David W. Baker (Eds.); Dictio-
nary of the OldTestament Pentateuch. Secunderabad :
OM Authentic Books, 2003.
Biakmawia, Rev. C.; Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Gen-esis Part I, 1998 Puitling Sunday School Zir, Printed at the
PRESCOM Production, Aizawl : 1997
Budd, Philip J.; “ Word Biblical Commentary. Volume 5,Numbers,” Word Books Publisher, Waco, Texas : 1984.
Chuau\huama, Revd.; “Bible Thu Mal Hrilhfiahna” (Dic-
tionary of Biblical Terms), Swapna Printing Works (P), Ltd.
2008.
Davies, Eryl W.; “The New Century Bible Commentary :Numbers”, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Com-
pany, Grand Rapids : 1995.
Gane, Roy.; “Leviticus, Numbers” The NIV Application Com-
mentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan : USA. 2004.
Harlow, R.E.; “Desert Journey” (Studies in Numbers &
Deuteronomy), Everyday Publications, Inc. Canada : Printed
in Hongkong, 1982.
Hasting, James.; “Dictionary of the Bible,” New York :
Charles Scribner’s Sons, 1963.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 392/790
392NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Lalfakzuala, Rev.; “Thuthlung Hlui Zirchianna,” SL&PB,
Swapna Printing Works (P) Ltd. Kolkata 700 009 ; 2007.
Lalthanmawia, Rev.; “Thuthlung Hlui Zirna :Deuteronomy,” Puitling Sande Sikul Zirlai 1986, The Synod
Publication Board, Printed at Synod Press, Aizawl : 1985
McKenzie, John L. S.J. Dictionary of the Bible. Bangalore:
Asian Trading Corporation, 2002.
McNeile, A.H.; “Cambridge Bible for Schools and Col-
leges,” The book of Numbers, Cambridge University Press :1911.
Moriarty, Frederick L.; S.J.; “Numbers” in the Jerome Bibli-
cal Commentary, Volume I, Published by Theological Publi-
cations in India; 1968.
Naylor, Peter John. “Numbers.” In New Bible Commentary-21st Century Edition. Secunderabad: OM Books, 2000.
Noth, Martin,; “Numbers,” SCM Press, Ltd. 58 Bloomsbury
Street, London : 1968.
Snaith, N.H.; “Numbers” in Peake’s Commentary on the
Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972.
The Bible Society of India, “Mizo Study Bible” (Bible leh a
chhuizauna), 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560
001, 2007.
The Bible Society of India, “Pathian LehkhabuThianghlim,” 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560
001, 2008.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 393/790
393NUMBERS
www.mizoramsynod.org
The Holy Bible, New International Version. New York: New
York International Bible Society, 1978.
The Holy Bible, The New Revised Standard Version (Catholic
Edition for India etc.), Bangalore: Theological Publication in
India, 1993.
Thoburn, C. Stanley.; “Old Testament Introduction”, CSL
Series No. 24, 1959.
Wenham, Gordon J.; “Numbers,” Tyndale Old Testament
Commentaries, Inter-Varsity Press : 1981.
Wenham, Gordon J.; “Numbers,” Old Testament Guides,
Sheffield Academic Press : 1997.
Zalawma, Rev. H.; “Thuthlung Hlui Hrilhfiahna :Leviticus,” 2001 Puitling Sunday School Zir, SL&PB, Printed
at PRESCOM, 2000.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 394/790
394NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ISRAEL FATENGOSEN A|ANGA KADESH-BARNEA
AN PANNA KAWNG
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 395/790
395NUMBERS
www.mizoramsynod.org
KANAAN RAMRI LEHENTHLATUTE KALKAWNG
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 396/790
396NUMBERS
www.mizoramsynod.org
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 397/790
1NUMBERS
www.mizoramsynod.org
MIZO SUNDAY SCHOOL UNION
Thuthlung Hlui Hrilhfiahna
N U M B E R S
2012 PUITLING SUNDAY SCHOOL ZIR
Buatsaihtu
Rev. H. Lalchhanhima
SYNOD LITERATURE & PUBLICATION BOARD
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 398/790
2NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Published by
The Synod Literature & Publication Board
for The Mizo Sunday School Union (MSSU)
Chhut khatna – 2011Copies – 56,000
© Synod Literature & Publication Board
Typeset by
Synod Literature & Publication Board
Printed at
The Synod PressAizawl - 796 001
Mizoram
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 399/790
3NUMBERS
www.mizoramsynod.org
MSSU PUITLING SUNDAY SCHOOLSYLLABUS 2012 : NUMBERS
THLA NI ZIRLAI THUPUIJAN 1 - Kumthar Ni
8 - Pawl siam rem ni
15 1 Thuhmahruai - I
22 2 Thuhmahruai - II
29 3 Chhiarpui vawi khatna
FEB 5 4 Hnam tinte riah hmun tur thliarfelna
12 5 Puithiamte dinhmun
19 6 Levia chite rawngbawlna
26 7 Bawlhhlawhna hrang hrang
laka inthenna
MAR 4 8 Nazarit mi nih dan
11 9 Hnam hruaitute thil hlan - I18 10 Hnam hruaitute thil hlan - II
25 11 Levia chite then thianghlim
APR 1 12 Kalhlen Kut \um hnihna
(Tumkau Ni)8 - Easter Sunday
15 13 Tangkaraw tawtawrawt
22 14 Sinai a\angin an chhuak
29 15 Mipui an phunnawi
MAY 6 16 Miriami leh Arona helna
13 17 Kanaan ram enthlatute
20 18 Mosia \awng\aina
27 - Pentikos Ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 400/790
4NUMBERS
www.mizoramsynod.org
JUN 3 19 Pathian hremna leh ram run
vawi khatna
10 20 Ram tiama thil hlan dan tur17 21 Kora leh a \hiante helna
(Rualbanlote Ni)24 22 Hel hmangte laka ngilneihna
JUL 1 23 Arona tiang (Health & Hospital
Sunday)8 24 Puithiam leh Levia chite mawh-
phurhna leh chanvo15 25 Inthen thianghlim dan
22 26 Ruang khawih hnua intih-
thianghlim dan
29 27 Kades hmuna harsatna
AUG 5 28 Arad lal hneh thu leh dâr rûl
12 29 Amor lal leh Basan lal hneh thu
19 30 Moab lal Balaka leh Balaama26 31 Balaama hrilhlawkna - I
SEP 2 32 Balaama hrilhlawkna - II
9 33 Moab rama bawhchhiatna leh
Phinehasa hmalakna
16 34 Chhiarpui \um hnihna
23 35 Ram inrochun dan leh hruaitua
Josua ruat thu30 36 Pathian hnena thilhlan - I
(Kristian Chhungkaw Ni)
OCT 7 37 Pathian hnena thilhlan - II
14 38 Hmeichhiate thutiam chung-
chang
21 39 Midian-ho nena indona
28 40 Rallak sum insem thu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 401/790
5NUMBERS
www.mizoramsynod.org
NOV 4 - Khawvel Sunday School Ni
11 41 Jordan lui chhak lama ram
pekte18 42 Aigupta a\anga Moab kalkawng
chhui letna
25 43 Ramri leh ram semtu turte
DEC 2 44 Levia chite chenna tur leh
inhumhimna khua (Bible Sun-
day)
9 45 Tualthah avanga hremna dan16 46 Ram chanpual nei hmeichhe
pasal tur chungchang
(MSSU Pathian thu exam ni)23 47 Thlir lêtna
SUNDAY SCHOOL THILTUMTE
1. Pathian hriatna leh rinna dik tak nei tûra
kaihhruai leh \anpui.
2. Pathian thu (Bible) zirtîr.
3. Kristian thurin zirtîr.
4. Pathian biak zirtîr.
5. Kohhran mi \ha tak leh khua leh tui \ha tak ni tûra
buatsaih.
6. Kristian tih tûr leh awm dân tûr zirtîr.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 402/790
6NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A CHHUNGA THU AWMTE
Sunday School thil tumte .............. vChhuahtu Board Thuchang ............. ix
Thuhmahruai ............. xi
Ziaktu Thuhma ...........xiii
Synod Ni pawimawhte (2012 Calendar) ............ xv
1. Thuhmahruai I 33:2 ............ 17
2. Thuhmahruai II 35:34 ............ 26
|HEN KHATNA ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10)
3. Chhiarpui vawi khatna 1:1-54 ............ 324. Hnam tinte riahhmun tur
thliarfelna 2:1-34 ............ 44
5. Puithiamte dinhmun 3:1-51 ............ 52
6. Levia chite rawngbawlna 4:1-49 ............ 62
7. Bawlhhlawhna hrang hrang laka
inthenna 5:1-31 ............ 71
8. Nazarit mi nih dan 6:1-27 ............ 799. Hnam Hruaitute Thilhlan I 7:1-41 ............ 90
10. Hnam Hruaitute Thilhlan II 7:42-89 ............ 98
11. Levia chite then thianghlim 8:1-26 .......... 108
12. Kalhlen Kût \um hnihna 9:1-23 .......... 115
13. Tangkaraw tawtawrawt 10:1-10 .......... 122
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 403/790
7NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN HNIHNA SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM (10:11-22:10)
14. Sinai a\angin an chhuak 10:11-36 .......... 128
15. Mipuite an phunnawi 11:1-35 .......... 135
16. Miriami leh Arona helna 12:1-16 .......... 145
17. Kanaan ram enthlatute 13:1-33 .......... 153
18. Mosia \awng\aina 14:1-25 .......... 162
19. Pathian hremna leh
ram run (Vawi 1-na) 14:26-45 .......... 170
20. Ram tiama thil hlan dan tur 15:1-16 .......... 178
21. Kora leh a \hiante helna 16:1-35 .......... 188
22. Hel hmangte laka ngilneihna 16:36-50 .......... 197
23. Arona tiang 17:1-13 .......... 202
24. Puithiam leh Levia chite
mawhphurhna leh chanvo 18:1-32 .......... 207
25. Inthen thianghlim dan 19:1-10 .......... 216
26. Ruang khawih hnua
intihthianghlim dan 19:11-22 .......... 222
27. Kades hmuna harsatna 20:1-29 .......... 227
28. Arad lal hneh thu leh dâr rûl 21:1-9 .......... 235
29. Amor lal leh Basan lal hneh thu 21:10-35 .......... 240
|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1-36:13)(Ram tiam lut tura inbuatsaihnate)
30. Moab lal Balaka leh Balaama 22:1-41 .......... 248
31. Balaama Hrilhlawkna I 23:1-26 .......... 258
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 404/790
8NUMBERS
www.mizoramsynod.org
32. Balaama Hrilhlawkna II 23:27-24:25 .......... 266
33. Moab rama bawhchhiatna leh
Phinehasa hmalakna 25:1-18 .......... 27634. Chhiarpui \um hnihna 26:1-65 .......... 283
35. Ram inrochun dan leh
hruaitua Josua ruat thu 27:1-23 .......... 292
36. Pathian hnena Thilhlan I 28:1-31 .......... 299
37. Pathian hnena Thilhlan II 29:1-40 .......... 309
38. Hmeichhiate thutiam
chungchang 30:1-16 .......... 31739. Midian-ho nena indona 31:1-24 .......... 324
40. Râllâk sum insem thu 31:25-54 .......... 332
41. Jordan lui chhak lama ram pekte 32:1-42 .......... 338
42. Aigupta a\anga
Moab kalkawng chhuiletna 33:1-56 .......... 348
43. Ramri leh ram semtu turte 34:1-29 .......... 358
44. Levia chite chenna tur lehinhumhimna khua 35:1-15 .......... 364
45. Tualthah avanga hremna dan 35:16-34 .......... 370
46. Ram chanpual nei
hmeichhe pasal tur chungchang 36:1-13 .......... 377
47. Thlir letna I Kor. 10:11 .......... 383
Lehkhabu rawnte (Bibliography) .......... 391
Map .......... 394
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 405/790
9NUMBERS
www.mizoramsynod.org
CHHUAHTU BOARD THUCHANG
Nikumah khan ‘Chhandamna’ tih kan zir a. Kumin
(2012) ah hian Bible-a ‘Numbers’ bu kan zir dawn a.
Numbers bu hi Puitling Sunday School-ah kan la zir ngai
lo va, zir tura thlan a lo ni ta hi a lawmawm hle mai.
Nakkum 2013-ah chuan Sam bu II & III (Sam 42-79),
Rev. Dr. R. Lalbiakmawia ziak kan zir thung ang.
Kumina Puitling Sunday School zirlai bu ziaktuRev. H. Lalchhanhima hi mi rilru nghet tak, mi taimaleh fimkhur, a taka thil tih duh mi a ni a. Hmun hrang
hrangah Pastor rawngbawl hna hlawhtling taka thawkin,
Aizawl Theological College-ah Lecturer hna te, Rescue
Home-ah Director hna te leh Synod Moderator
mawhphurhna thlenga chelh tawh a ni a; Counselling
lama mi thiam a ni bawk. Heti ang Minister Senior, kanKohhran leh kan ram ningkhawng hre takin Sunday
School zir tur bu a buatsaih hi a inhmehin, Kohhran hote
pawhin kan hlawkpui ngei ang tih ka beisei.
Bible-a Thuthlung Hlui bute hi Thuthlung Thar bute
ai chuan zir thiam harsa deuh turah ngaiin huphurhawm
deuhva hriatna kan nei \hin. Zirlaibu ziaktu hian thuharsa deuh laite chu kalsanin, tluang tlam takin a ziak
thiam a. Zirlai tawp lam zelah thu harsa sawifiah ngaite
chu sawifiah a ni a, a remchang hle. Bible chhung thute
chu kum danga tih dan lo angin, zirlai hlawm tinah, a
thu hlawmin a kente dah hmasain, a sawifiah zui nghal
zel a. Zirtirtute tan enkawp a ti remchang hle. Bible lehlin
hlui zawk behchhanin a thute hi dah a ni a; chutih laiin
hriat awlsam zawka ngaiin a bu ziaktu hian a sawifiahna
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 406/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 407/790
11NUMBERS
www.mizoramsynod.org
THUHMAHRUAI
Mizo Sunday School Union Committee chuan Sun-
day School zir tur hi kum thum hma lamah a thlang
lawk ziah a, a ziaktu tur pawh a ruat nghal \hin. Chu
chu Synod Executive Committee-in a pawm leh \hina ni. Tih fel a nih hnuah Lesson Plan-te siamin, a
ziaktu kaihhruainate nen a bu ziak tura ruat hnenah
a pe a. Chuta \ang chuan a ziaktu turin hma a la \hin.Kan zirlaibute hi Mizoram chhung mai ni lovin ram
pawn lamah pawh Sunday School zirlaibu atan hmang
an awm nual a. Mizo \awnga zir thei lote pawhin an
zir ve theihna turin anmahni \awngin an let ve bawk
\hin.
Kum 2012-a Puitling Sunday School zir atan Bible
bu mal kan la zir ngai loh ‘Numbers’ chu thlan a ni a. A ziaktu atan Rev. H. Lalchhanhima a ruat nghal a.
MSSU Executive Committee-in Lesson Plan siam
turin Rev. Dr. K. Lallawmzuala ATC a ngen angin \ha
takin a rawn siam thei a, kan lawm hle. A bu ziaktu
tura ruatin uluk tak leh \ha takin a rawn ziak a. A
hun takah MSSU Office-ah a rawn theh lût a, a
lawmawm hle mai. Zir tur huam chhung sei/zau
deuhte a awm avangin chipchiar tak erawh chuan ziaksen a ni lo va. Zirlai sei zawng pawh a inchen vek theilo a ni.
MSSU Text Book Cell in a lo en hnuah hnuah
SL&PB hnenah a bua chhuah turin a hlan a. A buatsaih
chungchangah hian a bu rim taka ziaktu chungah te, a
tlangpui lo chul mâmtu MSSU Text Book Cell chungah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 408/790
12NUMBERS
www.mizoramsynod.org
te, lehkhabu \ha taka chhuahtu SL&PB chungah leh
\ha taka khawla chhutu PRESCOM (Production)
chungah te Mizo Sunday School Union chuan lawmthua sawi a ni.
He zirlaibu hi zirtu zawng zawng tan malsawmna lo
ni ngei rawh se.
(REV. ZOSANGLIANA COLNEY)
Executive Secretary
i/c Mizo Sunday School Union
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 409/790
13NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIAKTU THUHMA
Kum 2012 MSSU Puitling Sunday School zir atan ‘Num-bers’ bu thlan a ni a. Hei hi kan zir vawi khatna tur a ni.
Zirlaibu ziak tura ruat ka ni hi ka lawm hle a,
amaherawhchu Puitling Sunday School zir tur ziak erawh
hi chu thil huphurhawm tak niin ka hria. Pathian
hruainaa ka zo ve ta mai hi ka lawm hle a ni. Zirlaibu
ziaktute tan kaihhruaina \ha tak a awm a, chu chu theih
ang tawkin ka zui a ni. Kan Kohhran Sunday School-ah
hian zirtirtute leh zirlaite dinhmun a inchen loh êmavangin (Zirlaibu hi) mi tam ber tana zir nuam leh hriat
awlsam tur ngaihtuaha ziak a ni. A ziaktu hian Bible thu
(text) leh a zirtu Kohhran mipuite a ngai pawimawh bera ni. Zirtirtuten hengte hi hria ila, keimahni leh zirlaite
pawhin kan sawtpui ka beisei.
1. Zirlai hmasa pahnihna leh a tawp berah tih loh
chuan Bible thu a hmasa lama a vaia ziak lovin,zirlai thupui \hen chhungah zel dah a ni.
2. A thu kan zirnaa min \anpui turin, a Bible thu
dawtah a thu tlangpui sawi fiahnain a zui a. Hei hi
chipchiar taka zira chhui duhte chuan an duhkhawp
lo deuh mai thei a, chutiang a nih pawhin zirlai
mipui tam ber tana \ha ber tur ngaihtuaha ziak a ni
tih hria ila.3. Zirlai tinah hian, a tawpah ‘Sawi ho tur’ dah zel a
ni a. Hei hi zirlai kan hlawkpui theih dan tur
ngaihtuaha dah a ni. Chuvangin, enlawkna ah leh
Sunday School-ah sawiho hram ni se a \ha ang.
4. Sawiho tur dawtah hian chîk zawka zir duhte tana
puitu a nih beiseiin ‘End Notes’ dah zel a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 410/790
14NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chubakah, a bu tawp lamah hian lehkhabu hmante
leh Mapdah a ni a, hengte hi hman \angkai theih a
ni ang.5. A Bible bu chhung thu sawifiahnaah hian Bible
lehlin chi hnih - a hlui leh a thar hman kawp a ni.
6. Hmun tam takah chuan Sunday School-a |antute
hian Bible hmang lovin Zirlaibua a Bible thu an
chhiar mai \hin a. Kuminah chuan hei hi a remchang
dawn lo va, \antute hian Bible ngei hmang se tih hi
a ziaktu duh dan a ni.Zirlaibu buatsaihnaah hian ATC Library-a thawktuten
min \anpui a. Aizawl Theological College-a Thuthlung
Hlui zirtirtu Rev. Dr. K. Lallawmzuala’n min puih bakah
a lehkhabu te min hmantir a. Pi Lalfakmawii, Co-
ordinator, MSSU-in min ngaihtuah a, min fuihin min
nawr chak hle a. Pro. Pastor Lalhmunsanga Tlau, BD-in
nasa takin min pui a. Ka fapa te pahnih Moses Rosangzelaleh David Rosangliana ten (kutziak) Computer-ah min
chhutsak a; Kohhranhote pawhin min \awng\aipui bawk.
MSSU Textbook Cell leh SL&PB lamin taima tak leh uluk
takin min chul mâmsak hnuah Zirlaibu chhiar nuam leh
fel fai tak hi kan lo nei thei ta a ni. Heng zawng zawngah
hian lawmthu ka sawiin, he zirlaibu hi Kohhranhoten a
thara malsawmna kan dawnna hmanrua lo ni ngei se tih
hi ka \awng\aina leh beiseina a ni e.
Rev. H. Lalchhanhima
Dated 20th January, 2011 Kanan Veng, Aizawl
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 411/790
15NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2012 SYNOD CALENDAR
( * S y n o d O f f i c e c h a w l h n i )
JA N U A R Y 1* Pathianni Kumthar Ni2–4* Thawh\anni – Nilaini Kumthar chawlh
5 Ningani Synod Office Hawn Ni
11* Nilaini Chanchin |ha Thlen Ni
20–22 Zirtawpni – Pathianni Bial K|P Inkhawmpui
26* Ningani Republic Day
FE B R U A R Y 10–12 Zir tawpni – Pathianni Bial Hmeichhe Inkhawmpui
14 Thawhlehni S.M.B. Committee
16 Ningani Synod Finance Comtt.
20* Thawh\anni State Day
22 Nilaini K|P Day
21–23 Thawhlehni – Ningani Synod Executive Comtt .
MA R C H 1–4 Ningani – Pathianni K|P Gen. Conference
9–11 Zirtawpni – Pathianni Kohhran Hmeichhe
Rorel Inkhawm
AP R I L 1 Pathianni Tumkau Ni
4* Nilaini Harhna Thlen Ni
6* Zirtawpni Good Friday8 Pathianni Easter Sunday
9* Thawh\anni Easter Monday
20–22 Zirtawpni – Pathianni Bial Inkhawmpui
MAY 1 Thawhlehni SMB Committee
2 Nilaini PRESCOM Board Com
8 Thawhlehni Synod Pastoral Comtt.
10 Ningani Synod Social Front Com
16–20 Nilaini – Pathianni NEICC Annual Meeting
23–24 Nilaini - Ningani Synod Finance Comtt.25 Zirtawpni SLWF Annual Meeting
27 Pathianni Pentikos Ni
28* Thawh\anni Whit Monday
JU NE 5–7 Thawhlehni – Ningani Synod Executive Comtt.
15* Zirtawpni YMA Day
17 Pathianni Rualbanlote Ni
30* Inrinni Remna Ni
JU LY 1 Pathianni Health & Hospital Sunday
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 412/790
16NUMBERS
www.mizoramsynod.org
AU G U S T 15* Nilaini Independence Day
31* Zirtawp Ni Ramthar Ni
SE P T E M B E R BE I H R U A L TH LA
6 Ningani Synod Finance Comtt.30 Pathianni Kristian Chhungkaw Ni
OC T O B E R 2* Thawhlehni Gandhi piancham
11–14 Ningani – Pathianni Presbytery Inkhawmpui
21 Pathianni NEICC |awng\ai rual
22 Thawh\anni PPF Board Committee
23 Thawhlehni PRESCOM Board Com
24 Nilaini Sunday School Comtt.
25–26 Ningani – Zirtawpni SMB Committee
29 Thawh\anni Theological Edu Board Com
30 Thawhlehni Hospital Board Committee
31 Nilaini Synod Pastoral Committee
NO V E M B E R 1 Ningani Synod Edu Board Comtt.
2 Zirtawpni SL&PB Committee
4 Pathianni Khawvel Sunday School Ni
6 Thawhlehni Synod Social Front Com
7 Nilaini Synod Music Committee
13–15 Thawhlehni – Ningani Synod Executive Comtt20–22 Thawhlehni – Ningani Synod Finance Committee
28 Nilaini Synod Executive Comtt.
29 Ningani Synod Executive Comtt
(Budget Session)
30 Zirtawpni Synod Pastoral Committtee
(P/P Interview)
30 Zirtawpni Kohhran Hmeichhe Ni
DE C E M B E R 2 Pathianni Bible Sunday
3 Thawh\anni Synod Pastoral Committee4 Thawhlehni Synod Nomination Comtt.
4–9 Thawhlehni – Pathianni Synod Inkhawmpui
16 Pathianni MSSU Pathian Thu Exam Ni
21–31* Zirtawpni – Thawh\anni Krismas chawlh
25* Thawhlehni Krismas Ni
31* Thawh\anni Kumtawp Ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 413/790
17NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI I
THUHMAHRUAI - I
Thu vawn : “LALPA thupêka an kal chhuah a, an kal
zelnate chu Mosian a ziak a” (33:2).
Kumin 2012 Puitling Sunday School-a zir atan Num-
bers Bu thlan a ni a, Thuhmahruai \um hnih (I & II) zir
tura ruahman a ni. Thuhmahruai I-ah hian a bu hming, a
ziaktu, a ziak hun leh a bu chhung thu tlangpui kan zir
hmasa phawt dawn a ni.
1. A bu hming
Numbers bu hi Hebrai Bible-ah chuan “Bemidbar”
tih a ni a. A awmzia chu ‘thlalerah chuan’ tihna a ni.
Israel fate thlalera an awm lai chanchin, Sinai tlang
a\anga Moab phai an thlen thleng chanchin a nih avanga
Hebrai Bible hian a bu hming atana hmang a nih a
rinawm. Chu bâkah, hla thu tlar hmasa ber hla hming
atana kan hmang mai \hin ang deuh hian, Hebrai Bible-
ah chuan a bua thu hmasa ber emaw tlar hmasa bera thulangsar pakhat emaw kha a bu hmingah an hmang mai
\hin. Numbers 1:1-a thu mal lang hmasa pali zinga a palina
‘Bemidbar’ chu a bu hminga hman a ni a. Numbers 1:1
thumal hmasa pali hi Hebrai Bible-a inziak angin letling
dawn ta ila, ‘A bia LALPAN Mosia thlalerah’ tih tur emaw
a ni ang.1 Grik Bible Septuagint-ah erawh chuan a bu
hmingah “Arithmoi” an hmang ve thung a. Chumi awmzia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 414/790
18NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chu ‘nambar-te’ tihna a ni.2 Inchhiarna lam hawiin Latin
Bible Vulgate pawhin “Numeri” a hmang a. Sap \awng
Bible lehlin chhoh zelah pawh “Numbers” tih hi an hmangta zel a ni. Mizo Bible-ah pawh ‘Numbers’ tiin dah a ni. A bu hminga ‘Numbers’ hman a nihna chhan chu Israel fate
ram tiam, Kanaan pana an chhuah dawn leh ram tiam an
luh dawnahte khan \um hnih ngawt inchhiarna an neih
vang kha niin a lang3 (1:1ff; 26:1ff).
2. A ziaktu
Bible-a lehkhabu hmasa pangate Genesis, Exodus,Leviticus, Numbers leh Deuteronomy bute hi “Mosia
Lehkhabute” tia sawi \hin a ni a. Heng lehkhabu hmasa
pangte sawi nan hian Grik thumal pahnih penta ‘panga’
tihna leh teuchos ‘lehkhabu’ tihna emaw ‘lehkhabu zial’
tihna emaw la kawpin Pentateuch (Pentatuk) hi an hmang
mai \hin. Hebrai \awng chuan heng lehkhabu pangate hi
Torah (Tawra) tiin an sawi thung a, chu chu Dan tihnaemaw, Inkaihhruaina (instruction) tihna emaw a ni. Heng
lehkhabu pangate hi thuziak hlawm khata ngaih a nih
avang hian a ziaktu leh a ziak hun thuah pawh a mala la
lovin bu dangte nen la kawpin thuziak hlawm khat angin
mi thiamte chuan an kalpui mai \hin. A ziaktu
chungchangah hian ngaihdan hlawm hnih lian deuh a
awm a, chungte chu :
1) Mosia ziak a nih rinna : Num. 33:2-ah “LALPA
thupeka an kal chhuah a, an kal zelnate chu Mosian a
ziak a” tiin kan hmu a. Chuti a nih chuan Numbers bu hi
Mosia ziak a ni a tih theih a. Bible-a bu hmasa pangate hi
‘Mosia Lehkhabute’ tia sawi \hin a ni a, Mosia ziak nia
pawm reng a ni \hin. Juda-te leh Kohhran hmasa hunahte
pawh khan Mosia ziak nia ngaih a ni tlangpui a. Sap
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 415/790
19NUMBERS
www.mizoramsynod.org
\awng Bible lehlin hmasa lamah pawh “Mosia Lehkhabu
Pakhatna Genesis… Pahnihna Exodus…” tiin Pentateuch
bu dangte pawh hetiang zêla ziak a ni. Hemi ang hianMizo Bible lehlin hmasak berah pawh khan “Mosialehkhabu pakhatna… pahnihna… an tih chu” tia dah a
ni. Mosia ziak ngei a ni tih rinna hi Juda-te thurochhiah
a\anga pawm dan kal zel, Kohhran hmasate pawhin an
pawm tak zel a ni. Pentateuch buahte hian Mosia ziak
anga sawina hmuh tur a awm hlawm avanga Mosia ziak
anga pawm chhoh zel a ni (Exod. 24:4; Num. 33:2; Deut.
31:9, 22;). Hmun dangahte pawh Pentateuch-a dante hi‘Mosia dan’ tia sawi a ni ta zel a (Jos.1:7, 8; 8:31-34; Ror.
3:4; I Lal. 2:3; II Lal. 21:8; II Chro. 23:18; 30:16; 35:12;
Ezr. 6:18; Neh. 13:1).
Mosia ziaka pawm a nihna chhan langsar tak chu
Lal Isua leh Tirhkohte khan Mosia ziak anga an sawi \hin
vang kha a ni (Mat. 19:7-8; Lk. 24:27,44; Joh. 1:45-47; 5:46f;
7:19; Tirh. 3:22; 28:23; Rom. 10:5; etc.). Mosia hi a hunlaia lehkhathiam a ni a (Tirh. 7:22), Pathianin an hnam a
hruai dan leh a thupek te leh an hnam chanchinte chu a
ziak ngei a rinawm.
2) Mi pakhat aia tam ziak a nih rinna : Kum
zabi 12-na AD lai vel a\ang khan Juda mithiam Ibn Ezra
(Iben Ezra) chuan Genesis leh Deuteronomy-a thu
engemaw zat hi Mosia hnu lam daiha thuziak anih theihdan a lo sawi lang tawh \hin a. Kristian mithiam zingahpawh kum zabi 17-na AD lai te kha chuan hetiang
ngaihdan hi hmuh tur a awm nual tawh a ni. Hetiang
ngaihdan fel tak siama tilartu ber pakhat chu Jean
Astruc-a (1684-1766), French mi, Pastor fapa, damdawi
lam doctor a ni. Genesis bua Pathian hming hrang pahnih
Hebrai \awnga Elohim (Pathian) tih leh Yahweh (LALPA)
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 416/790
20NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tih hman pawlh anih avang hian thu hnar pahnih a\anga
thu lak a nih a ring a ni. Jean Astruc-a hnuah hian chîk
taka Bible zirtuten an zir chhunzawm zelnaah thu hnarpahnih mai ni lovin, thu lâkna hnâr engemaw zat a awminan ring a. Chung ngaihdan (theory) hrang hrang zinga
lar ta ber leh zir mite zinga pawm hlawh ta ber chu thu
lakna hnar pali a awm rinna hi a ni. Pentateuch bu ziak
nana thu lakna hnar pali a awm nia rinna leh chung thu
lakna hnar palite chu hming lem, J, E, D, P rawn vuah
hmasatute chu mithiam pahnih Karl Heinrich Graf-a
(1815-1869) leh Julius Wellhausen-a (1844-1918) te an nia, thawk dun erawh an ni lo. Mi pakhat kutchhuak ni
lova an rinna chhan tam tak a awm a, chung zinga langsar
zualte chu - Exodus 6:2-3-a Pathianin a hming LALPA
(Heb. YHWH) an chhiar emaw an lam rik emawa Adonai
an tih \hin, keinin LALPA tia kan hman tak hi Mosia
hnena a puan hma daiha Gen. 2:4 leh 4:25 a\anga he
hming lo lang daih tawh te, Mosia thih thu ziak awm te
(Deut. 34), Pathian tlang sawi nana Sinai leh Horeb hman
pawlh te, Kanaan ram luah hmasatute sawi nana Kanaanmite tih leh Amor mite tih hman pawlh te, Thu sawm
pek Exodus 20 leh Deuteronomy 5 a mi inang lo te leh
thil dang dang te pawh a la awm.
Numbers bu leh a dang palite hi tuna kan neih ang
tak hi chuan Mosia ziak vek niin a lang lo tih hi zir mite
ngaih dan tlangpui a ni. Amaherawhchu, ‘Mosia ziak’ tih
hian, a vaiin Mosia ziak vek a ni tihna a ni kher lo va;
‘Mosia kam chhuak,’ ‘a thu leh hla’ tihna a ni thei ang.6
Chu bâkah, a bu chhung ngeiah hian ‘Mosian lehkhabuah
a ziak’ tih a chuan fo avang hian Mosia ziak behchhana
mi dangin an ziak belh tâk zel a nih a rinawm.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 417/790
21NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Tichuan, Numbers bu hi a bulpui berah chuan Mosia
ziak niin a pawm theih a, tuna kan neih ang tak erawh hi
chu kum tam tak chhunga mi eng emaw zat thuziaktenen a inchawhpawlh tawh niin a lang.
3. A ziak hun
A ziak hun thu ah hian Mosia ziaka pawmtu tan
chuan Kanaan ram luh hma nen chhui zawn loh theih
loh a ni. Amaherawhchu Kanaan ram luh hun
chungchangah hian mi thiamte pawm dan a inang vek
lêm lo. |henkhatin BC 1400-1300 vel nia an chhût laiin\henkhatin BC 1300-1200 vel niin an ngai thung. Hetah
hian a hun hnuhnung zawk BC 1300-1200 vel hi mi
thiamte pawm dan tlanglawn ber chu a ni. Mosia ziak a
nih ringtu tan chuan, a ziak hun hi Aigupta chhuahsan
a\anga Kanaan ram an luh hmaa ziak anga ngaih theih a
ni ang.
Mi pakhat aia tam ziak a nih ringtute chuan hun
hrang hranga ziak anih an ring. Thu ziak hmasa J
kutchhuak chu BC 900-850 vela ziak niin an ring a, thu
ziak hlawm hnihna E thuziakte chu BC 750 vela ziak niin
an ring thung. Hlawm thumna D kutchhuak chu BC 650
vela ziak niin an ngai a, thu ziak hlawm hnuhnung ber P
ziakte chu BC 500-450 vela ziak nia ngaih a ni bawk. Zir
mi tam tak chuan Pentateuch Lehkhabu panga, tuna kanneih tâk ang hi chu, Babulon sal tan lai leh a hnu deuh
BC 500-450 hun lai vela Puithiam rual khatin a hmaa
thu ziak awmsate leh anmahni ziakte nen, a rem leh \ha
thei ang bera rem khawmin, tuna kan neih ang hi an siam
chhuak ta niin an ngai.7
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 418/790
22NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. A bu chhung thu tlangpui
Numbers bu hi Pentateuch lehkhabu panga zinga
palina a ni a. Exodus bu hian Israel fate, Aigupta anchhuahsan a\anga Sinai tlang an thlen thleng chanchin
min hrilh a. Leviticus bu hian Sinai tlanga serh leh sang
leh dan dang tam tak Mosia pek chanchin min hrilh a,
Sinai tlanga dante chu a belhchhah bawk. Tichuan, Num-bers bu hian Sinai tlang a\anga Moab phai an panna zin
kawng chanchin ngaihnawm tak min hrilh leh a, an
vahvaih hun chhung hi kum sawmli vel a ni. Sinai tlangleh Moab phai ruam inkar thlalera Israel fate an vahvaih
hun pum deuhthaw chanchin a chuang a ni. Hemi hun
chhung hian chhiarpui \um hnih an nei nghe nghe.
Numbers bu kan zir zelna turah hian Thuhmahruai
I hian kan rilru min kaihruai sela. Pathianin a mite chu
thlalerah sipai rual ang maiin a hruai zel a ni.
Sawi ho tur
1. Bible bu mal zir dawna a ziaktu leh a ziak hun
chungchang zir hmasak \angkaina leh hlawkna eng
nge ni?
2. Pentateuch bute Mosia ziak vek ni lova rinna hiPathian thâwk khum a nihna hnâwlnaa ngaih theih
a ni em?
END NOTES
1. Revd. Chuau\huama, Bible Thu Mal Hrilhfiahna
(Dictionary of Biblical Terms), Aizawl : The Author
2008, p. 530.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 419/790
23NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Rev. Lalfakzuala, Thuthlung Hlui Zirchianna Aizawl
: 2007, SL&PB p. 215.
3. R.E. Harlow, Desert Journey (Studies in Numbers &Deuteronomy). Everyday Publications Inc. Canada.
Printed in Hongkong, 1982. p. 8.
4. Rev. C. Biakmawia, Thuthlung Hlui Hrilhfiahna :Genesis Part I Aizawl : SL&PB, 1997, p. 24.
5. J,E,D,P.
Genesis, Exodus, Leviticus, Numbers &Deuteronomy, Mosia Lehkhabu panga, Pentateuch
(Pentatuk) bute hi hun laihawl (Medieval Age)
a\anga miten chik zawka an zirna a\angin Mosia ziak
vek ni lova rinna a lo chhuak a. Zir chianna a\angin
mi thiamte chuan Mosia lehkhabu pangate hi a vaia
Mosia ziak vek ni lovin, hun hrang hranga mi hrang
hrang ziak a\anga lak khawm, thu lakna hnar
(source) hrang hrang awm niin an hria a. Chung thulakna hnar (source) hrang hrang thliar felna leh
chhinchhiahna atan hming lem J,E,D,P, te hi an
hmang a. Tawi te tein han sawi fiah zui ila.
J. Thuziak (J. Source)
J. Thuziak hian Pathian hming atan “Yahweh” (Ia-
ue) a hmang a. Pathian hming atana Jehova a hman
vanga ‘J’ tih a ni. Yahweh tih hi Sap \awng leh Mizo
\awngah chuan hawrawppui (capital letter)-a ziakin
‘LORD,’ ‘LALPA’ tia ziak \hin a ni. Pathian chu
mihring ang maia thil ti ve \hin, mihring nena inbe
\hin, inkawm \hin (anthropomorphism) angin a sawi.
Pathian tlang hmingah ‘Sinai’ a hmang a. Chhim lam
hmun Judai ram a dah pawimawh hle. Hebron hmun
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 420/790
24NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh Juda hnam a dah pawimawh viau bawk a. J hi
chhim lam Judai ram chhuak nia hriat a ni a. BC
900-850 vela thu ziak lak khawm, thuziak hlui ber ani.
E Thuziak (E Source)
‘E’ hian Pathian hming atan “Elohim” a hman avangin
‘E’ tih a ni. Pathian tlang hmingah Sinai ni lovin
‘Horeb’ a hmang thung a. E hian hmar lam hmun
‘Bethel,’ leh ‘Sekem’ te a sawi pawimawh hle. BC 750
vela hmar lam rama ziak lak khawm nia hriat a ni.Pathian leh mihring inbiak pawh nan mumang,
vantirhkoh leh zawlnei a sawi lar a. Zawlnei sikul
chhuak a nih a rinawm. E hian Israel chu Pathian
hnam thlan bik angin a sawi \hin. Pathian ta an nihnaleh Pathian chu an ta bik a nihna a sawi pawimawh.
D Thuziak (D Source)
Deuteronomy bu pum deuhthaw hi mi pakhat thuziaknia rin a ni a, a ziaktu hming lemah Deuteronomist
lamtawi, ‘D’ hman a ni. Lal Josia lal lai BC 621-a Dan
bu Temple-a chhar chhuah kha Deuteronomy bu hi
nia rin a ni a. D hi BC 650 vela hmar lama ziak tan,
chhim lama ziak zawh nia ngaih a ni. D hian Dan thu
chu fuihna \awngkam mawi takin a sawi \hin a.Pathian tlang hmingah ‘Horeb’ a hmang ve bawk.
P Thuziak (P Source)
P hi Priest (puithiam) lamtawi a ni. P Thuziak hi BC
500-450 inkar, Juda-te Babulon sala an tan lai vela
ziak fel nia rin a ni. P hian inthawina, Pathian biak
dan leh serh leh sang a ngai pawimawh a. E ang
bawkin Pathian hmingah ‘Elohim’ a hmang a. Pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 421/790
25NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tlang hmingah J angin Sinai a hmang thung. P
thuziak hi Puithiamte thlirna a\anga thuziak a nih
avangin puithiamte a nih ngei rin a ni. Tu emaw mimal ai pawhin puithiam rualkhat kut chhuak niin arinawm zawk. Thuziak dangte aiin mihring leh thil
hming leh a zatte chipchiar takin a ziak \hin. P
Thuziak hian thil serh hran lam a uar a. Thilsiam
thuah Chawlhni serh thuin a tawp a. Nova hnena
thuthlung chungchangah thisen chhuah khapnain a
titawp a. Abrahama hnena thuthlung thu ah pawh
serhtan thuin a titawp bawk. Puithiamho zingahpawh Arona thlahte a dah pawimawh hle (J, E, D, P
chipchiar zawka hre duh tan chuan Rev. C.
Biakmawia, ‘Thuthlung Hlui Hrilhfiahna: Genesis
Part I’ phek 23-29 leh Rev. Lalfakzuala, ‘Thuthlung
Hlui Zirchianna’ phek 133-162 en ni se).
6. Rev. Lalthanmawia, “Thuthlung Hlui Zirna :
Deuteronomy,” Puitling Sunday Sikul Zirlai 1986,SL&PB, Synod Press, Aizawl. 1985, p. 5.
7. Rev. C. Biakmawia, Op Cit, p.30.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 422/790
26NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 2
THUHMAHRUAI II
Thu vawn : “In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh
tur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awmsi a,’ ti rawh” tiin,” a ti a (35:34)
Zirlai hmasaah khan a bu hming, a ziaktu, a ziak hun
leh a bu chhung thu tlangpui kan zir tawh a. Tun \umah
hian Numbers buin Pathian Thu a kalpui dan kan zir
dawn a, Pathian mizia te, ram chungchang te, Pathian
mite chungchang te leh Puithiamte leh Levia chungchang
a thlir dan te kan zir dawn a ni.
1. Pathian zepui
Numbers bu hian Pathian mizia kimchang taka tarlan
hi a tum ber a ni lo va, chuti chung chuan Pathian ze
pawimawh tak tak tarlan a nei. Israel fate nuna Pathian
zia langsar tak chu a mite awmpuitu, hmuh theihloh
Pathian tak a nihna hi a ni. Ram tiam pana an kalna
kawngah khan an hnenah a inhriattir \hin a. Chhunahchhum ding, zanah meiin an hma a hruai \hin. LALPA
thupekin awmhmun an khuar \hin a, LALPA thupekin
an kal \hin (14:14; 9:15f). LALPA Thuthlung bawm chhuah
dawn apiangin Mosian, “Aw LALPA, lo thawk la, I
hmelmate chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah
tlanchhe rawh se,” a ti a. Thuthlung bawm a innghah
apiangin, “Aw LALPA, Israel mipuiho hnenah hian lo kir
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 423/790
27NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh rawh,” a ti \hin (10:35-36). Pathian chu a mite vengtu
leh awmpui \hintu a ni.
Numbers buin Pathian mizia a tarlan pawimawh takdang pakhat chu Pathian thianghlim a nihna thu hi a ni.
He thu hi Mosia lehkhabu dang pali-ahte pawh a lang
tam hle. Pathian thianghlimna chuan a betu mihring
taksa thianghlimna dan thlengin a huam. Sinai tlangaLALPA a lo chhuk dawn pawh khan Mosian mipuite a
tithianghlim a, an puante an su fai a, tlang ah lawn loh
tur a ni a, deh pawh deh loh tur, a dek chu tihhlum ngeingei tur an ni (Exod. 19:9ff). Maicham leh bungraw
thianghlimte pawh Pathian hmaa mipui aiawh thei
Puithiamte chauh lo chuan an khawih tur a ni lo va, an
khawih chuan an thi ang (4:15). Pathian Thianghlim anih
avangin thianghlimna nen lo chuan hnaih chi a ni lo va,
hnaih chu thihna a ni. Biak bûk hual velin Puithiam leh
Levia chite an awm a. Hei hi mi dangin hmun thianghlima
luta bungbêl thianghlim an khawih tur venhimna a ninghal bawk1.
Pathian thianghlim, \ihbaiawm tak anga lang hi,
zahngai thei Pathian niin Numbers bu hian a tarlang a,
vawi eng emaw zat Pathian rorel dan tidanglam tura
Mosia ngenna a hlawhtling a ni (11:2; 12:13; 14:13-20;
21:7). Chu bâkah, ram tiama Pathianin a hruai luh huna
thilhlan dan tur, dan chi hrang hrang a pekte hianPathian zahngaihna leh ngaihdamna a tarlang hle bawk(15; 33:50-36:13).
2. Ram chungchang
Numbers bu pum hian Kanaan ram luh hun tur a
thlir a, ram chungchang hi a dah laipui hle. Kanaan ram
hian khawthlang lamah Mediteranean tuipui a\angin
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 424/790
28NUMBERS
www.mizoramsynod.org
khawchhak lamah Jordan lui, hmar lamah Hor tlang
a\angin chhim lamah Kadesh-barnea thlengin a huam
(34:2-12). Ram chungchangah Numbers bu hian thilpathum pawimawh tak tak sawi lan a nei a.2 Pakhatnaahchuan, thlahtute hnena ram pek a lo tiam tawh anga
LALPAN a pek a ni tih hi (14:16; 32:7-9). Abrahama te,
Isaaka te, Jakoba te hnena pek a lo tiam tawh a ni (32:11;
cf. 14:16; Gen. 17:8; 26:3; 28:13). A pahnihnaah chuan, chu
ram chu a thianghlim tur a ni. Pathian thianghlim chu a
mite zinga a chen avangin ram chu an vawng thianghlim
tur a ni (35:34; cf. Lev. 26:11-12). Hetiang a nih avanghian ram lo luah hmasatute chu hnawh chhuah veka
tihboral vek tur a ni a. An hnawh chhuah vek loh chuan
an tan hlîng, anmahni kaptu leh tibuai rengtu an la ni
dawn a ni (35:55). An hmun thianghlim leh an milem
pathiante chu tihchhiat vek tur a ni (33:52). Chu ramah
chuan amah Pathian taka chauh chu biak tur a ni. Thisen
chhuahna leh tualthahna a awm erawh chuan Pathian
Dan bawhchhia an ni. Ram chu tibawrhbang a,
tibawlhhlawh lo turin Pathian miten mawh an phur a ni.
A pathumnaah chuan, ram chu an neih hlen tur a ni.
Hei hi Numbers buah aiin Genesis-ah a sawi chiang zawk
(Gen. 13:15; 17:8). Ram hi mi dangin an neih loh nan nupuipasal atan pawh hnam dang neih loh tur a ni.
3. Pathian mite chungchangBible-ah hian Numbers bu hi Pathian mite
khawsakho dan leh awm dan tur tarlan chianna ber a ni
hial awm e. Ronald De Vaux (Rawnal Di Vaw) chuan,
“Numbers bu hi Pathian mite chanchin a ni e” a ti a.3
Israel fate chuan anmahni hruai chhuaktu Pathian zia
leh duh dan an lantir tur a ni a. Hnam khat, sakhuanaa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 425/790
29NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nghet taka inphuarkhawm an nih bâkah Pathian tana
beitu sipai rual ang an ni a. Kanaan ram la turin indonaa
ral bei thei tur zat chhiarpui pawh an nei a. Israel chuPathian tana hnam thianghlim ni tura thlan an ni. Hnamthianghlim, Pathian tana serhhran an nihna chu Pathian
nena an inzawmna a ni. Aigupta ram a\anga hruai
chhuaktu LALPA chuan, “In thianghlim tur a ni: kei
LALPA in Pathian hi ka thianghlim si a” tiin thianghlim
turin a beisei a (Lev. 19:20). LALPA pakhat a ni ang hian
Israelho pawh hnam khat, inpumkhat an ni tur a ni.
Reubena leh Gada thlahten Jordan lui ral kai ve lovaawmhmun benbel an dil pawh khan Mosian, “In unauten
ral an bei ang a, nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang
maw? Eng tizia nge Israel mite hi LALPA ram peka an
kal tur rilru in tihhnual le?... In pate ang hlauh kha in
nih hi, mi sual rual, Israel-te chunga LALPA thinur
tizualtu in nih hi. Ani chu tunah in zui duh lo tak tak a
nih chuan thlalerah min hnutchhiah leh ang a, nangni
hian Israel mite hi in tihlum vek dawn a nih hi” (Num.
32:6-15 lehlin thar) tiin a chhang a. An hnaminpumkhatna a lang fiah hle. Israel-te chu Pathian mi,
khawvela a chhungkaw neih chhun an ni.
4. Puithiamte leh Levia chite chungchang
Numbers bu hian puithiamte leh Levia chite
dinhmun leh mawhphurhnate min hrilh a. Levia chite hiserh hran, mawhphurhna bik nei an nih avangin ram bikleh chanpual hran an nei ve lo va, mipui thawhlawm
sawma pakhat an pek tling khawma nung an ni (18:21-
24). Heng bâkah hian râllâk sum semnaa sipaite chanvo
a\anga zanga zela pakhat puithiamte chanvo a nih laiin
Israel pungkhawmhote chanvo a\anga sawmnga zela
pakhat chu Levia chite chanvo a ni. Levia chite hi an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 426/790
30NUMBERS
www.mizoramsynod.org
dinhmun danglam bik avang hian sipaiah awltir an ni a.
Chhiarpuiah pawh a hranga chhiar an ni (1:47).
Puithiamte chu Levia chite zinga Arona thlahte an ni a,an dinhmun pawimawhna avangin hmun \ha lai ber, biakbûk chhak lam pang, inbiakna puan in bulah an awm
(3:38). Levia chite chu puithiam \anpuitu, biak bûk
enkawl leh a chhung bungraw tihfai leh hmun danga lak
sawn a niha mawhphurtute an ni a, inthawina thil tak
tak an thawk ve lo. Bungbêl thianghlimte chu an khawih
ve tur a ni lo va, lak sawn tura buatsaih lai pawhin lo en
loh tur a ni a, insawn apiangin an zawn \hin ang (1:50;4:15, 20). Hetiang dinhmun hnuaihnung zawka ding an
nih avang hian dinhmun \ha luah ve duhin Levia chi zinga
mi Kora, Dathana leh Abirama te pawh kha an hel a. Lei
kakah an chhungte nen an tla pil a, rimtui haltu mi zahnih
leh sawmngate meiin a kang hlum vek bawk (16:1-40).
Pathian ruat hruaitu hriakthihte dinhmun chuhpuina hi
Pathian laka helna a ni (16:11).
Ram tiam Kanaan pana Israel fate’n zin kawng an
zawh lai khan, an hnenah Pathian a inhriattir mawlh
mawlh a. An dinhmun leh awm dan turte a hriattir zel a.
Chuti chung pawhin an phunnawi a, an tlu leh \hin. Ram
hi Lalpa ta a nih angin Pathian ram a thlen zelna turinKristiante hian mawh kan phur a ni.
Sawiho tur
Kohhrana rawngbawltu hriakthihte (ordained)
dinhmun chuhpuina hi a awm palh ve thei ang em?
Awm ve ni ta se, eng ang taka Kohhran tana
hlauhawm nge ni ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 427/790
31NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Eryl W. Davies, The New Century Bible Commentary:
Numbers, Marshall Pickering, Eordmans PublishingCompany, Grand Rapido, 1995, p. ixiv.
2. Gordon J. Wenham, Numbers in Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-varsity Press, 1981, p.
43-44.
3. Gordon J. Wenham Numbers Old Testament Guides,
Sheffield Academic Press, 1997, p. 93.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 428/790
32NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN KHATNA
ISRAEL FATE SINAI TLANGAH (1:1-10:10)
ZIRLAI 3
CHHIARPUI VAWI KHATNA
Chhiar tur : 1:1-54
Thu vawn : LALPAN Mosia thu a pêk angin Sinaithlalerah chuan a chhiar ta a (1:19)
Numbers bu hi Bible-a bu lina a ni a. Bible-a bu hmasaber Genesis-ah Pathianin ama anpuia mihring a siam thu
leh thlahtute hnena a thutiam leh thuthlung kan hmu a.
Exodus-ah Pathianin a mi Israel fate Aigupta bawiha\anga a hruai chhuah thu kan hmu a. Leviticus-ah
anmahni hruai chhuaktu Pathian an biak dan tur chi
hrang hrang kan hmu bawk. Numbers bu-ah hian, Aigupta
sal tanna a\anga hruai chhuah tawh Israel fate Sinaia\anga ram tiam an panna thlaler zin kawng chanchin
ngaihnawm tak kan hmu. Thuhmahruai \um hnih kan
zir tawh a, tunah chuan a bu chhung thu bung khatna
‘Chhiarpui vawi khatna’ hlawm thumah \henin kan zir
dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 429/790
33NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Chhiarpui an \an (1:1-19)
1:1 Aigupta ram ata an lo chhuah kum hnih kum, thla
hnihna, ni khat niin Sinai thlalerah inbiakna puan inahLALPAN Mosia a bia a. 2“ Israela thlahte pung khawm
zawng zawngte chu, a chi chiin, a chhûngkua kuain, anhming indawt dan ang zelin mipa zawng zawng chhiar
vek rawh; 3 kum sawmhnih achin chung lam Israelte zingami ralkai chin zawng zawng chu nang leh Aronan a pâwl
pâwlin in chhiar vek tur a ni. 4 Tin, i hnenah hnam tin
zinga mi pakhat, chi hrang hrang ata chhûngkaw puipazel an awm tur a ni. 5 Tin, heng hi i hnena awm tur hmingtechu a ni. Reuben hnama mi Sedeura fapa Elizura. 6 Simeon
hnama mi Zurisadaia fapa Selumiela. 7 Juda hnama mi Aminadaba fapa Nasona 8 Isakar hnama mi Zuara fapa
Nethanela. 9 Zebulun hnama mi Aelona fapa Eliaba10 Josefa thlah, Ephraim hnama mi Amihuda fapa
Elisama: Manase hnama mi Pedazura fapa Gamaliela.11 Benjamin hnama mi Gideonia fapa Abidana. 12 Danhnama mi Amisadaia fapa Ahiezera. 13 Aser hnama miOkrana fapa Payiela. 14 Gad hnama mi Deuela fapa
Eliasapha. 15 Naphtali hnama mi Enana fapa Ahira.16 Hengho hi mipuite zing ata thlan, an pi leh pute hnama
puipa, Israel chhûngkaw puipate an ni,” tiin.17 Chutichuan Mosia leh Arona chuan chung an hming
lamhote chu an hruai a; 18 mipui zawng zawngte chu thlahnihna, ni khat niin an ko khawm vek a; a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kumsawmhnih achin chung lam zawng chu an thlahtute
hming an tar lang a. 19 LALPAN Mosia thu a pêk anginSinai thlalerah chuan a chhiar ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 430/790
34NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum
hnihna, thla hnihna ni khat ni chuan1LALPAN Mosia a
bia a. Hebrai-te calendar-a ‘thla hnihna’ chu Jayar/Zivan ti a; April thla laihawl a\anga May thla laihawl vel hia ni. LALPAN Mosia a biak ni ‘thla hnihna ni khat ni’ hi
keini thla chhiar danah chuan April ni 15 emaw, ni 16
emaw, a ni ang. Israel mipa, ralkai chin, kum sawmhnih
chung lam chhiar a, an upat dan indawta hming ziak vek
turin a ti a. He hna thawk tur hian hnam tin aiawh2,
chhungkaw hotu pakhat zelin Mosia leh Arona chu puih
tur a ni a. Hnam tin aiawh chhungkaw hotute chu hengmite hi an ni:-
Reuben hnam aiawh : Elizura, Sedeura fapa,
Simeon hnam aiawh : Selumiela, Zurisadaia fapa,
Juda hnam aiawh : Nasona, Aminadaba fapa,
Isakar hnam aiawh : Nathanela, Zuara fapa,
Zebulun hnam aiawh : Eliaba, Aelona fapa,
Ephraim hnam aiawh : Elisama, Amihuda fapa,
Manase hnam aiawh : Gamaliela, Pedazura fapa,
Benjamin hnam aiawh : Abidana, Gideonia fapa,
Dan hnam aiawh : Ahiezera, Amisadaia fapa,
Aser hnam aiawh : Pagiela, Okrana fapa,
Gad hnam aiawh : Eliasapha, Deuela fapa,
Naphtali hnam aiawh : Ahira, Enana fapa.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 431/790
35NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Josefa hnam aiawh chhungkaw hotuah Josefa thlah
Ephraim hnam leh Manase hnam chhiar ve ve an ni. Heng
mite hi mipui zing a\anga hotua thlan, hnam hruaitu,Israel chhungkaw chunga roreltu an ni. Thuthlung Hluimi thiamte zingah, helaia Israel hnam hrang hrang aiawh
hming lo langte hian sawi a hlawh hle a. Heng hming lo
langte hi an hming awmzia leh an hun lai âwmte an
chhutin Kanaan ram luh a\anga Davida hun inkar lai vela
mite niin an ring. Hnam aiawh hruaitute hming hi Num-
bers buah hian \um thum a lo lang leh a (2:3ff; 7:12ff;
10:14ff). Hming \henkhatte hi chu hun hmasa lam deuhvami nia an lan laiin hming \henkhatte erawh hi chu
tlaikhawhnu deuhva mi niin a lang.3 Numbers bu
ziaktu(te) hian thudawnna hnar an neih a\anga inrem
tura an hriat angin an dah niin a rin theih.
2. Chhiarpui hmasaa mihring zat (1:20-46)
20
Israela fapa upa ber Reubena thlah chhuante chua chi chiin, a chhûngkua kuain, an hming indawt danang zelin mipa kum sawmhnih achin chung lam,21Reubena thlah ralkai chin zawng zawngte chu 46,500 an ni.
22 Simeona thlah chhuante chu a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin mipa
kum sawmhnih achin chung lam,23
Simeona thlah ralkaichin zawng zawngte chu 59,300 an ni.
24 Gada thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkuakuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih
achin chung lam, 25 Gada thlah ralkai chin zawng zawngtechu 45,650 an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 432/790
36NUMBERS
www.mizoramsynod.org
26 Juda thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkua
kuain, an hming indawt dan ang zelin kum sawmhnih
achin chung lam,27
Juda thlah ralkai chin zawng zawngtechu 74,600 an ni.
28 Isakara thlah chhuante chu a chi chiin, achhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kum
sawmhnih achin chung lam, 29 Isakara thlah ralkai chinzawng zawngte chu 54,400 an ni.
30 Zebuluna thlah chhuante chu a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming indawt dan ang zelin kumsawmhnih achin chung lam, 31Zebulun thlah ralkai chin
zawng zawngte chu 57,400 an ni.
32 Josefa thlah zinga mi Ephraima thlah chhuantechu a chi chiin, a chhûngkua kuain, an hming tam dan
ang zelin kum sawmhnih achin chung lam, 33 Ephraimathlah ralkai chin zawng zawngte chu 40,500 an ni.
34 Manasea thlah chhuante chu a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming tam dan ang zelin kumsawmhnih achin chung lam, 35 Manasea thlah ralkai chin
zawng zawngte chu 32,200 an ni.
36 Benjamina thlah chhuante chu, a chi chiin, a
chhûngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum
sawmhnih achin chung lam, 37 Benjamina thlah ralkaichin zawng zawngte chu 35,400 an ni.
38 Dana thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkuakuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin
chung lam, 39 Dana thlah ralkai chin zawng zawngte chu62,800 an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 433/790
37NUMBERS
www.mizoramsynod.org
40 Asera thlah chhuante chu a chi chiin, a chhûngkua
kuain, an hming tam dan ang zelin, kum sawmhnih achin
chung lam,41
Asera thlah ralkai chin zawng zawngte chu41,500 an ni.
42 Napthtalia thlah chhuante chu a chi chiin, achhûngkua kuain, an hming tam dan ang zelin, kum
sawmhnih achin chung lam, 43 Napthalia thlah ralkai chinzawng zawngte chu 53,400 an ni.
44 Chungte chu an ni, Mosia leh Aronan Israel puipa
sâwm leh pahnih, chhûngkaw puipate nena an chhiartechu. 45 Chutichuan Israela thlah a chhûngkua kuaa kum
sawmhnih achin chung lam ralkai chin kawng zawng,Israel rama mi chu an chhiar a: 46 an chhiar zawng
zawngte chu 6,03,550 an ni.
Mosia hnena LALPA thupek angin, a ni la lain Sinai
thlalerah chuan mipa, ralkai chin, kum sawmhnih chin
chung lam an chhiar ta a. Ram chanpual nei hnamte leh
ral do thei tur zat (sipai) chu hetiang hi an ni:-
Israel hnamte Ral do thei zat (sipai)
Reubena 46,500
Simeona 59,300
Gada 45,650Juda 74,600
Isakara 54,400
Zebuluna 57,400
Ephraima 40,500
Manasea 32,200
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 434/790
38NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Benjamina 35,400
Dana 62,800
Asera 41,500
Naphtalia 53,400
An vaiin 6,03,550
Kan hriat ang hian Chhiarpuiah ral do thei sipai
6,03,550 an awm a. Hei hi Exodus 38:26-a mi nen a inzat
chiah a. Chhiarpui hnuhnung Numbers 26:1ff. nen pawh
ral do thei sipai zat 6,01,730 hi inhnaih tak a ni. Hnam
hrang hrang dinhmun erawh chu a danglam hle.
Hmeichhia leh naupangte chhiar tel vek ta sela mihring20,00,000 aia tlem lo an tling ngeiin a rinawm. Kanaan
ram tiam pana mihring hetiang zat kal vel tur ngaihtuah
hian, mi thiamte hrilhfiah dan pawh a inang hlei thei lo.3
Thil lang chiang tak erawh chu thlahtute hnena Pathian
thutiam chi thlah malsawmna kha, chak lo chung pawhinan chang chho ve zel tih hi a ni. Khatih lai hunah khan
indo hma leh indo hnuah an inchhiar ve fo \hin rêng a ni.
3. Levia chite chhiar an ni ve lo (1:47-54)
47 Levi mite thlahtute zawng an chhiar ve lo.48 LALPAN Mosia hnenah, 49 “Levi chi zawng i chhiar vetur a ni lo va, Israel mite zingah i chhiar tel tur a ni hek
lo; 50 Levi-hote chu Pathian chenna in enkawltu leh abungrua zawng zawng leh chu mia thil awm zawng zawng
enkawltuah i ruat zawk tur a ni: biak bûk leh a bungruazawng zawng an zawn thin ang a; an enkawl ang a, biak
bûk chu a velah an awm chilh thin ang. 51Tin, biak bûkchu a chhuah dawn apiangin Levi-ho chuan an \hiat ang
a; tin, biak bûk zar dawn apiangin Levi-hovin an zar thin
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 435/790
39NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang: hnam dang a rawn inrawlh apiang chu tihlum tur
an ni ang. 52 Tin, Israela thlahte chuan mahni hmun
\heuhvah, a pâwl pâwlin an tam dan zir zelin an puaninte an zar ang a. 53 Levi-ho erawh chuan Israela thlahte pungkhawmho chunga thinurna a awm loh nan Pathian
chenna in velah an zar tur a ni. Levi-ho chuan hriattirnabiak bûk chu an enkawl tur a ni,” tiin a lo sawi tawh si a.54 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pêk ang zawng zawng chuan an ti ta a.
Lalpan hna dang thawh tur a pek avangin Levia chitehi, ral do thei tur chhiar zingah khan an tel ve lo. Levia
chite chhiar an nih ve lohna chhan pawimawh tak nia
lang chu - hetih hun lai hian Israel-te hian anmahni
venghimtu tur sipai hran an la nei lo va, inchhiarnaah
hian mipa ral do thei tur, kum sawmhnih chung lam chauh
chhiar an ni a. Hei hi sipai ral do thei tur chhiarna a nih
avangin Levia chite hi an chhiar tel ve lo niin a lang.
Levia chite hi biak bûk rawngbawl tura Pathianin aserhhran an nih avangin chhiar tel an rem ve lo a ni.
Serh hran hian thianghlimna a kawk nghal bawk. An hna
chu biak bûk leh a chhûnga thil awm zawng zawng enkawl
leh awmhmun sawn apianga biak bûk then fai te leh a
bungrua zawng zawng zawn leh zar \hinte a ni. Hengmawhphurhnate hian hmun phiah te, kawngka hawn leh
khar te, bungbêl sil fai te leh puithiam \anpuite a huam
vek bawk. He mawhphurhna an neih avang hian biak bûk
vêlah an puan inte zarin an awm chilh ang a, Israel thlah
pungkhawmho chunga Pathian thinurna a thlen loh nan
biak bûk chu hnam dang rawn inrawlh ve tur lakah an
venghim reng tur a ni. Pathian chenna hmun thianghlim
venhim chu an hna pawimawh tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 436/790
40NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel fate zingah hetiang taka khawtlang
inrelbawlna leh raldo tur thilah rawngbawltute an dah
hrang daih hi a chhinchhiah tlak hle. Kohhranah hianmi zawng zawng kan pawimawh tlang vek a, kanmawhphurhna neih erawh a inang vek lem lo. Khawvelah
hian Lalpa tana Krista sipai rinawm tak nih \heuh chu
Pathian mite awm dan tur a ni.
Sawiho tur
Kan Kohhran Inchhiarna hman \angkai dan leh
nemngheh rawngbawltute kan thlir dan sawi ho ni se.
END NOTES
1. Biak bûk leh Inbiakna puan in
Kan zirlai buah leh Bible-ah pawh hian biak bûk tih
leh inbiakna puan in tih hi thil thuhmun sawi nan
hman pawlh nawk nawk a ni a. Biak bûk, sap \awnga
tabernacle tia an lehlin hi a \awng bul Hebrai
\awngah chuan Mishkan tih a ni a, chu chu Pathian
chenna tihna a ni. Inbiakna puan in hi Hebrai \awng
chuan Ohel Moed tih a ni a, Pathian leh Mosia
thlalera mipuite hmuh phak lohva an inbiakna puanin sawi nana hman deuh \hin a ni. Amaherawhchu
Thuthlung Hlui lehkhabu hmasa pangate hi thu
lakna hnar hrang hrang a\anga thu lak khawm a nih
avangin heng thu hnar hrang ziaktute hian a tir
a\ang rengin heng \awngkamte hi an hman dan a
inang thlip thlep lem lo niin a lang. Thu hnar hrang
hrangte chawhpawlh vek tawh a nih avang hian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 437/790
41NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thliar hran a har tawh hle a, thil thuhmun sawi nan
ngai mai ila a \ha ang e.
2. ‘hnam tin aiawh, chhungkaw hotu pakhat zel’Heta hnam tin aiawh, chhungkaw hotu hming ziak
tlarte hian, zir mite zingah ngaih dan hrang a siam
deuh. G.B. Gray-a chuan heng hmingte hi Babulon
sal tan hnua lâk khawm niin a ngai a. M. Noth-a
erawh chuan heng hming list-te hi sal tan hma,
Jeriko lâk hnu, Davida hun hma si niin a ngai.
Kellermann-a erawh chuan sal tan hnu lama miteniin a ngai thung. Heta hnam tin aiawh, chhungkaw
hotu hming ziak tlarte hi, a tlangpuia lakin sal tan
hnu lam chu pawm dan tlanglawn tak a ni. (Eryl W.
Davies, “The New Centenary Bible Commentary,”Marshall Pickering, Harper Collins Publishers, 1995,
p. 12-14. Philip J. Budd, “ Word Biblical Commen-tary, Volume 5, Numbers,” Word Books Publisher
: Texas, 1983, p. 4-6)
3. N.H. Snaith, “Numbers” in ‘Peake’s Commentary on
the Bible,” Thomas Nelson and Sons Ltd. 1972, p. 254.
4. Gordon J. Wenham, “Numbers” Tyndale Old Testa-
ment Commentaries, Inter-Varsity Press, 1993, p. 60f.
Thu \henkhat sawi fiahna
Thlalerah (1:1)Thlalera Pathianin Israel-te a hruai khan awmze ril
tak a nei a. Ramtiam luah tura a thlan, a mite lo
buatsaih lawkna turin hmun hrehawm leh harsa
thlaler hmunah a hruai a, an ni tin nunah a thupek
an zawm theih nan leh an thlarau lam nunah pawh
thianghlim taka Pathian Dan hnuaiah an intukluh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 438/790
42NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tlat theihna turin kum sawmli dawn lai chu
kaihruaiin a zirtir a. Ringtu nun tak tak inzirna leh
\hanlenna hmun \ha ber ni fo chu “thlaler hmun,”hmun harsa leh hrehawm, loh theih lohva Pathiankuta tlukluhna hmun a ni. Chuvangin, Pathian
pawhin ramtiam, Kanaan ram an luah hmaa a mi
Israel-te lo buatsaih lâwk nan Sinai thlaler chu a
thlang niin a rinawm.
Israel hnam hruaitute (1:4-16)
Pathianin Mosia hnenah amah pui turin hnam tina\angin chhungkaw puipa pakhat \heuh ruat turin a
ti a. Hei hian Pathian chu thlei bik nei lo ni mah se,
mipui inawpna fel tak nei tur chuan hruaitu
inkhaidiat chhawng fel tak neih duhtu a nihzia atilang. Hnam hrang hrang hruaitute hming a\ang
hian Pathian chuan an hnam nun leh mi mal nunah
thuk takin hmun a chang tih a hriat theih. Entir nan;
Elizura “Ka Pathian chu lungpui a ni,” Selumiela “Ka\hian chu Pathian a ni,” Eliaba “Pathian chu Pa a
ni,” Elisama “Ka Pathianin a hria,” Ahiezera “Ka
unaupa chu \anpuitu a ni” etc. tih a\ang te hian.
Kum sawmhnih chin chung lam…(1:18)
Pathianin Mosia hnena Israel mipuite chhiar tura atih khan mi zawng zawng chhiar lovin mipa kum
sawmhnih chin chauh chhiar turin a ti a. Hei hian a
tum nia lang chu hmelmate bei thei tur sipai zat hriat
a ni. Mipa, kum sawmhnih an tlin a\anga Israel mi
puitlinga ngaih tawh phawt chu ral bei turin sipaia
an \an a ngai a ni. Chu bâkah Israel-te khawtlang
nun kha mipa lalna (Patriarchal society) a ni a,
chhiarpuiah pawh hian hmeichhiate leh naupang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 439/790
43NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kum sawmhnih hnuai lam, râl la bei thei lova ngaihte
chu chhiar an ni ve lo. Heng bâkah hian Chhiarpui
an neihna chhan pakhat nia lang chu ram insemthuah a ni. Israel mipuite chhiar an nih khan a chichiin, a chhungkua kuain chhiar an ni a. Tichuan,
chi tin leh chhungkaw tin tam dan azirin an ram
chanpual tur kha an sem ta a ni.
Levia thlahte…(1:47)
Mosia hova chhiarpui an neih \um hian Pathianin
Levia thlahte chu Israel mite zinga chhiar ve lo turina ti a. Pathian chenna in leh a bungrua zawng zawng
enkawl turin a ruat zawk a ni. Pathian hian eng
vangin nge Levia chite hi chhiar ve lo tura a tih leh
sipaiah pawh \ang ve lo tura a tih bik tih hi a chhanhriat chian a har hle a. Tin, Levia chite chhiar tel
loh hian Israel hnam zat hi a kiam phah lo va, Levia
leh Josefa aiawhin Josefa fate pahnih - Manasea leh
Ephraima thlahte chu chhiar an ni. Levia tih hi“Phuar” tihna a ni a, Jakoban Leaii laka a fapate zinga
pathumna a ni (Gen. 35:23). Pathianin a chenna leh
bungruate enkawl a, Israel mite zinga chhiar ve loh
tura a tihna chhan ber ni âwma lang chu - an chipuite
leh Pathian thianghlimna ven leh humhim kawnga
\hahnemngai taka bei \hintu an nih vang kha niin a
lang (Gen. 34:25-31; Exod. 32:25-29). ChutiangaPathian leh a thianghlimna vawn him kawnga an
\hahnemngaihna avang chuan Pathianin Israel
mipuite a biakna hmun, biak bûk leh a chhunga
bungruate enkawl hna chu Levi mite chungah a
nghat ta a ni. Hei hian Pathian duhtuizia leh firzia a
tilang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 440/790
44NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 4
HNAM TINTE RIAH HMUN TUR THLIARFELNA
Chhiar tur : 2:1 – 34 Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a,2 “Israela thlahte chuan an chhûngkaw chhinchhiahnatetar \heuhin an pâwl tih dan angin an puan in an zar tur
a ni: inbiakna puan in an \heuhin a velin an zar tur a ni:34 Chutiang chuan Israela thlahte chuan an ti a; LALPAN
Mosia thu a pêk ang zelin a pâwl pâwlin puan in an zar
a; tin, chutiang bawkin a chi chiin, a chhûngkua kua zelinan chhuak thin a (2:1, 2, 34).
Zirlai hmasaah khan Chhiarpui vawi khatna chanchinkan zir a. Tun \umah chuan, ‘Hnam tinte riah hmun tur
thliar felna’ kan zir dawn a ni. Riah hmun rem dan turah
hian, a laiah biak bûk a awm ang a, chu chu puithiamten
chhim lam leh hmar lamah an hual ve ve ang. Levia chiten
khawchhak lam leh khawthlang lamah an hual ve ve bawkang. Hengte hi khawchhak lam leh khawthlang lamah te,
chhim lam leh hmar lamah te, kil tinah Israel hnam thum
zelin an hual leh \heuh dawn a ni.
Israel hnam sawm leh pahnihte kha Levia chite tel
lovin pawl liah in\henin, pawl khatah hnam thum zel an
awm a. Khawchhak lamah pawl khat Juda pawlho, chhim
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 441/790
45NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lamah pawl khat Reubena pawlho, khawthlang lamah
pawl khat Ephraima pawlho leh hmar lamah pawl khat
Dana pawlho an awm ang a. An riah hmun inrem dan turchu hetiang hi a ni.
Asera-DANA-Naphtalia
DANA PAWL
Gada-REUBENA-Simeona
REUBENA PAWL
BIAK BUK
Levia(Meraria)
Levia(Kohath)
IsakaraJUDA
ZebulunaPuithiam
(JUDA PAWL)
EPHRAIMAManasea
Benjamina
(EPHRAIMA PAWL)
Puithiam
CHHIM LAM
HMAR LAM
KHAWTHLANG LAM KHAWCHHAK LAM
1. Khawchhak lama awm turte (2:1-9)
Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 “Israelathlahte chuan an chhûngkaw chhinchhiahnate tar
\heuhin an pâwl tih dan angin an puan in an zar tur a ni:inbiakna puan in ân \heuhin a velin an zar tur a ni: 3 Ni lo
chhuahna khawchhak lampanga an chhûngkawchhinchhiahna tarin puan in zar turte chu Juda pâwlho
an ni ang a: tin, Juda thlahte puipa tur chu Aminadaba
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 442/790
46NUMBERS
www.mizoramsynod.org
fapa Nasona a ni ang. 4 A pâwlte tam lam chu 74,600 an
ni. 5 Tin, a dawta puan inzartu turte chu Isakar chi an ni
tur a ni. Isakara thlahte puipa tur chu Zuara fapaNethanela a ni ang: 6 A pâwlte tam lam chu 54,400 an ni.7 Tin, Zebulun chi te: Zebuluna thlahte puipa tur chu
Helona fapa Eliaba a ni ang; 8 A pâwlte tam lam chu 57,400 an ni. 9 An pâwl tam dan azir zela Juda-ho an chhiarte
chu 1,86,400 a ni. Anniho hian hma an hruai zel tur a ni.
Khawchhak lama awmte hi pawl khatna, a hmahruai,
kal hmasa zel tur Juda pawlho an ni a. Juda pawlhovahhian hnam pathum - Juda thlah te, Isakara thlahte leh
Zebulun thlahte an awm ho va. Hei hi an awmhmun rem
dan indawt a ni nghal a. Juda thlahte chhungkaw puanzar
an zar a; hei hi anniho pawl aiawh puanzarah an hmang
niin a lang. Puanzar bulah hian biak bûk hawiin bûk an
rem a. Juda thlahte zinga hruaitu chu Nasona, Aminadaba
fapa a ni a, Isakara thlahte zinga hruaitu chu Nethanela,
Zuara fapa a ni a; Zebuluna thlahte zinga hruaitu chuEliaba, Helona fapa a ni. Juda pawlho hnam thumte hi
an vaiin mi 1,86,400 an ni. ‘Pawl’ tih hi a \awng bul lam
Hebraiah chuan ‘saba‘ tih a ni a; chu chu sipai (army)
sawi nana hman theih a ni a, ‘puanzar’ tih pawh hi sipai
puanzar indona hmuna hman \hin sawina \awngkam ani.1 Pathian mite chuan sipai rual angin fel takin
riahhmun an rem a. Aigupta lal Rameses II sipaite pawh
khan hetiang hian kum zabi 13-na (BC) hun lai khan sipai
awmhmun an rem a; a laiah sipai lal dahin kil li bialin an
inrem \hin niin an sawi.
Pawl khatna khawchhak lama awmte hi Jakoba leh
Leaii fate zinga a palina, pangana leh parukna hming putu
hnamte an ni a (Gen. 29:35; 30:16-20). Jakoban a fate mal
a sawm lai khan Juda chu a unaute zîngah chawimawina
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 443/790
47NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sâng pêk a ni a (Gen. 49:8-10). Juda indo mite chu râl
donaah Israel mi dangte hmahruaitu tur an ni.
2. Chhim lama awm turte (2:10-17)
An chhûngkaw chinchhiahna tarin a chhimlampangah Reuben-ho chu an awm ang a; Reubena thlah
puipa tur chu Sedeura fapa Elizura a ni ang. 11 A pâwltetam lam chu 46,500 a ni. 12 Tin, a dawta zar tur chu Simeon
chi an ni ang: Simeona thlahte puipa tur chu Zurisadaia fapa Selumiela a ni ang. 13 A pâwlte tam lam chu 59,300
an ni: 14 tin, Gad chite: Gada thlahte puipa tur chu Reuela fapa Eliasapha a ni ang: 15 a pâwlte tam lam chu 45,650
an ni. 16 Reuben-ho tam lam chu 1,51,450 a ni. Anni hi andawta chuak tur an ni.
17 Chutichuan inbiakna puan in chu a chhuak ang a,
Levi-ho chu a laiah an awm ang a, an awmna zir zelin a pâwl pâwlin an kal theuh tur a ni.
Chhim lama awmte hi pawl hnihna, ‘Reuben ho’ an ni
a, pawl khatna Juda pawl dawta kal \hin tur an ni. Reuben
hoah hian Reubena thlah te, Simeona thlahte leh Gada
thlahte an awm ho va. Hei hi an riahhmun rem dan indawt
a ni nghal. An pawl puanzarah Reubena thlahte chhungkaw
puanzar an zar a; tichuan, buk an rem a. Reubena thlahte
zinga hruaitu chu Elizura, Sedeura fapa a ni a. Simeona
thlahte zinga hruaitu chu Selumiela, Zurisadaia fapa a ni a.
Gada thlahte zinga hruaitu chu Eliasapha, Reuela fapa a
ni. Reuben ho hi mi 1,51,450 an ni.
Chhim lama awm, pawl hnihna Reubena leh Simeona
te hi Jakoba leh Leaii-te fa tir leh a dawttu an ni a (Gen.
29:31-33). Gada chu Jakoba fa pasarihna, Leaii
chhiahhlawh Zilpaii laka a fa tir a ni ve thung (Gen. 30:9,10).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 444/790
48NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Khawthlang lama awm turte (2:18-24)
An chhûngkaw chhinchhiahna tarin a thlang
lampangah chuan Ephraim-ho an awm ang a: Ephraimathlahte puipa tur chu Amihuda fapa Elisama a ni ang.19 A pâwlte tam lam chu 40,500 an ni. 20 Tin, a dawtahchuan Manase chi an ni ang: Manasea thlahte puipa tur
chu Pedazura fapa Gamaliela a ni ang: 21a pâwl tam lamchu 32,200 an ni. 22 Tin, a dawt lehah Benjamin chite:
Benjamina thlahte puipa tur chu Gideonia fapa Abidana
a ni ang:23
a pâwlte tam lam chu 35,400 an ni.24
Tin,Ephraim-hote tam lam chu 1,08,100 an ni. Tin, a dawttudawt lehtuah an chhuak tur a ni.
Khawthlang lama awmte hi pawl thumna ‘Ephraim
ho’ an ni a. Pawl thumnaah hian Ephraima thlah te,
Manasea thlah te, Benjamina thlahte an awm ho va. An
hming indawt dan ang hian riahhmun pawh an rem nghal
a, buk an zar a. Pawl thumna puanzarah hian Ephraimathlahte chhungkaw puanzar an zar a ni. Ephraima
thlahte zinga an hruaitu chu Elisama, Amihuda fapa a ni
a. Benjamina thlahte zinga an hruaitu chu Abidana,
Gideonia fapa a ni. Pawl thumna Ephraim ho hi mi
1,08,100 an ni.
Ephraima leh Manasea-te hi Josefa fate an ni a;
Josefa hi Jakoba’n Rakili laka a fa u zawk a ni (Gen. 30:22-24). Benjamina hi Jakoba fa naupang ber a ni bawk
(Gen. 35:16-18). Jakoba fa sawm leh pahnihte kha Israel
hnam sawmpahnih lo chhuahna a ni a. Hnam tinte
riahhmun tur thliar felnaah hian Josefa thlah, Ephraima
leh Manasea-te chu riahhmun a hranga siam ve ve an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 445/790
49NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Hmar lama awm turte (2:25-34)
25 An chhûngkaw chhinchhiahna tarin Dan-ho chu a
hmar lampangah an awm ang: Dana thlahte puipa turchu Amisadaia fapa Ahiezera a ni ang. 26 A pâwlte tam
lam chu 62,700 an ni. 27 Tin, a dawta puan in zar tur chu Aser chi an ni ang: Asera thlahte puipa tur chu Okrana
fapa Pagiela a ni ang: 28 a pâwlte tam lam chu 41,500 anni. 29 Tin, a dawt lehah Naphtali chite: Naphtalia thlahte
puipa tur chu Enana fapa Ahira a ni ang: 30 a pâwlte tam
lam chu 53,400 an ni.31
Dan-ho tam lam chu 1,57,600 anni. Tin, anniho hian apâwl pâwla chhuakin hnu an dalzel tur a ni.
32 Heng hi Israela thlahte chhûngkaw tina mi an
chhiarte chu, an tam lam 6,03,550 an ni. 33 Levi-ho erawhchu Israel thlahte zinga chhiar an ni ve lo, LALPAN Mosia
thu a pêk ang khan. 34 Chutiang chuan Israela thlahte
chuan an ti a; LALPAN Mosia thu a pêk ang zelin a pâwl pâwlin puan in an zar a; tin, chutiang bawkin a chi chiin,a chhûngkua kua zelin an chhuak thin a.
Hmar lama awm tur, buk rem turte hi ‘Dan ho’ an ni
a, hnu an dal zel tur a ni. Dan hoah hian Dana thlah te,
Asera thlah te, Naphtalia thlahte an awm ho va. An pawl
chhinchhiahna puanzar atan, Dana thlahte chhungkaw
puanzar an zar a, a bulah buk an rem a. Dana thlahtezinga an hruaitu chu Ahiezera, Amisadaia fapa a ni. Asera
thlahte zinga hruaitu chu Pagiela, Okrana fapa a ni a.
Naphtalia thlahte zinga an hruaitu chu Ahira, Enana fapa
a ni. Dan pawlhovah hian mi 1,57,000 an awm.
Dana hi Rakili chhiahhlawh Bilhaii laka Jakoba fa
hmasa a ni a, hmar lam riahhmuna awmte hmahruaitu a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 446/790
50NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni (Gen. 30:4-6). Naphtali chu Bilhaii laka a fa pahnihna
a ni a (Gen. 30:7-8). Asera hi Leaii chhiahhlawh Zilpaii
laka Jakoba fa pahnihna a ni thung (Gen. 30:9-13).Hnam tinte riahhmun tur thliar felnaah hian a
tlangpuiin thlahtu, hringtu nute dinhmun zulzuia kalpui
niin zirtu \henkhat chuan an ngai a. Leaii fate hming a
lang hmasa a, a dawtah Rakili fate, a dawt lehah bawihnuZilpaii leh Bilhaii fate an lo lang a. Leaii hi a laizawn
Rakili aia a upat zawk avangin a fate hi an lang hmasa
nia ngaih a ni. Israel fate, ramtiam pana an kal zelnaahriahhmun rem dan indawt ang hian an kal zel tur a ni.
Sawi ho tur
Kan Kohhran ah te, khawtlang ah te, chhungkuaah
te Pathianin tun aia hmun laili zawk a chan theih
dan a awm ang em?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers” Marshall Pickering,
Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 21.
Hnam hrang hrang riah hmun inrem dan:
Israel hnam hrang hrangte inrem dan a\ang hianPeter John Naylor chuan zir tur pathum awmin a
ngai a, chungte chu:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 447/790
51NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1) Hmun laili taka Pathian chenna, biak bûk awm hian
Pathian chu a mite zingah a awm tih a entir a.
Pathian chu an thlahtute a\angin a mite Pathian anihzia an vawng tlat a, chu chu Bible thupui ber leha thil tum ber a ni \hin (Sam 46:5, 10-11;Thup. 21:3;
22-23; 22:1-5).
2) Pathian thianghlimzia tihlanna tur leh Israel hnamte
chu biak bûk tibuai lo turin an awmna tur rem fel a
ni a. Biak bûk a\ang hian engtia hlaah nge an awm
tih chu tarlan ni chiah lo mah se Levi-hote hian thawl
taka an chet vel theihna tur hmun awl zau \ha tak
chu an nei ngei ang tih a rin theih. Jordan lui an kan
dawn pawh khan Lalpa thuthlung bawm leh mipuite
inkarah metre 1000 vel a tla tih kan hmu bawk (Jos.
3:4). Heng a\angte hian Pathian chu thianghlimna
tihbawrhban avanga an thih mai loh nan mipui
nawlpui lak a\angin an indah hrang \hin a ni tih kan
hmu.3) Biak bûk chhak lam ni chhuahna lama awm chu
zahawmna leh chawimawina a ni a, chutah chuan
Mosia leh Arona leh a fapaten awmhmun an khuar a
(3:38). Tin, chhak lamah hian Juda-hote an awm
bawk a, chu chuan Juda-te chu Israel hnam pum pui
hruaitu an ni tih a lantir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 448/790
52NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 5
PUITHIAMTE DINHMUN
Chhiar tur : 3:1-51
Thu vawn : Arona leh a fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang reng ang; hnam dang rawninrawlhte chu tihhlum an ni ang,” tiin (3:10).
Tun \umah hian Puithiamte dinhmun kan zir dawn
a. Arona fate Nadaba leh Abihua te chanchin te, Levia
chite puithiam hna chanvote, Levia chite chhiar tura
thupek leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh thu te
kan zir dawn a ni.
1. Arona fate (3:1-4)
1Henghote hi, Sinai tlânga LALPAN Mosia a biak laia
Arona leh Mosia chhuana mite an ni. 2 Tin, Arona fapatehming chu a upa ber Nadaba te, Abihua te, Eleazara te,
Ithamara te an ni. 3 Heng hi puithiam atana hriak thih,
puithiam hnathawk tura a tihhran Arona fapate hming chu a ni. 4 Tin, Nadaba leh Abihua chu Sinai thlalera meithiang lo, LALPA hmaa a hlan lai khan LALPA hmaah
an thi a, fa an nei lo: Eleazara leh Ithamara chuan an pa Arona dam laia puithiam hna hi an thawk a.
Nadaba leh Abihua te hi Arona fa upate an ni a. Bible-
a kan hmuh ang hian an naute chu Eleazara leh Ithamara
te an ni a. An nu, Arona nupui chu Elisebi a ni (Exod.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 449/790
53NUMBERS
www.mizoramsynod.org
6:23). An unau li hian Sinai tlangah Mosian puithiam ni
tura a nemngheh, hriakthih leh serh hran an ni a (3:3;
Exod. 29:1-37; 30:22-33; 40:12-15; Lev. 8). Leviticus 10:1,2-ah chuan, “Tin, Arona fapa, Nadaba leh Abihua te chuanan mei lakna chu an la ve ve a, chutah chuan meiling an
dah a, rimtui an phul a, LALPA hmaah a thupêk lohvin
mei hman loh chi an hlan a. Chutichuan, LALPA hma
a\angin mei a lo chhuak a, anni chu a kânghlum a, LALPA
hmaah chuan an thi ta a,” tih kan hmu a. Eleazara leh
Ithamara chauh chu an pa Arona dam laia puithiam hna
thawk an ni ta a ni. Arona fapate chanchin hian Lalpaduhzawnga rawngbawl pawimawhzia min hriattir a ni.
2. Levia chite puithiam hna chanvo (3:5-10)
5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 Levi chite chu, puithiam Arona hnenah hruai la, a rawng an bawl theih
nan a hnenah awmtir rawh. 7 Tin, anni chuan biak bûka
rawngbawl hna thawkin inbiakna puan in bulah amahleh pungkhawm zawng zawng pualah rawng an bawl ang.8 Tin, bungrua zawng zawng an vawng ang a, Israela
thlahte puala biak bûk rawngbawl hna an thawk ang.9 Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hnenah i hlan ang
a: Israela thlahte pualah a hnena hlan an ni. 10 Arona leha fapate chu i ruat ang a, an puithiam nihna chu an chang
reng ang; hnam dang rawn inrawlhte chu tihhlum an ni
ang,” tiin.
Levia chite hi puithiam hnam an ni a, ral do thei tur
sipai zat chhiarnaah pawh khan chhiar tel an ni ve lo.
He laiah hian an puithiam hna chanvo chipchiar takin
kan hmu a. Arona fate Eleazara leh Ithamara thlah kal
zel chauh chu puithiam hna thawk tura tih an lo ni ta a,
mi dang lo inrawlh ve chu tihhlum zel tur an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 450/790
54NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Levia chi, puithiam hna thawk lo tur, Arona thlah ni
ve lote chu puithiamho pui tur leh rawngbawl turin ruat
an ni a. An tih tur te chu:1) Biak bûka hna thawh tur awm apiang an thawk
ang.
2) Puithiam leh mipuite rawng an bawl ang.
3) Biak bûk chhûnga thil awm zawng zawng anenkawl ang.
4) Biak bûka Israel mi lo kalte an lo dawngsawng
ang.
Babulon sal tan hnu lama Ezra hun lai vel khan Levia
chite hnuaiah hian Temple rawngbawltute an awm a, ram
dang mi, hnam dang an ni ber a, ‘Nethinim’ tih an ni a.1
‘Thil petute,’ ‘thil hlantute’ tihna a ni. Heng mite hi hun
lo kal zelah chuan an lo pawimawh chho ve tial tial a.Levia chite dinhmun tlukpui deuhthaw hialah an lo awm
ve a ni awm e.
3. Levia chite chhiar tur thupek (3:14-20)
14 Tin, LALPAN Sinai thlalerah Mosia a bia a,15 “Levia thlahte chu a chhûngkua kua leh a thlah thlahinchhiar la: mipa tawh phawt chu thla khat achin chung
lam chu i chhiar tur a ni,” tiin. 16 Tichuan Mosia chuan atih tura thupêk angin LALPA thu ang chuan a chhiar
hlawm a. 17 Levia fapate hming chu Gersona te, Kohathate, Meraria te an ni. 18 Tin, an thlahtu Gersona fapate
hming Libnia leh Simeia an ni.19 An thlahtu Kohatha fapate chu Amrama te, Izhara te, Hebrona te, Uziela te
an ni. 20 An thlahtu Meraria fapate chu Malia leh Musia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 451/790
55NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an ni. Heng hi an chhûngkua ang zela Levi-ho thlahte
chu an ni.
Levia thlahte chuan tih tur hna chanpual bik an neihavangin a hranga chhiar tur an ni a. Israel hnam ral do
thei tur chhiarpui pangngaiah chuan mipa kum sawmhnih
chin leh a chung lam chauh chhiar an nih laiin, Levia
chite chu mipa thla khata upa chin chhiar tur an ni.Chutiang chuan Mosia chu chhiar tura thupek a ni.
Levia fapate chu Gersona te, Kohatha te, Meraria te
an ni. Gersona hian fa pahnih, Libnia leh Simeia a nei a;Kohatha hian fa pali, Amrama te, Izhara te, Hebrona te,
Uziela te a nei a; Meraria hian fa pahnih, Malia leh Musia
a nei bawk. An hming hi an thlahte chuan hnam hmingah
an hmang ta zel a ni.
4. Levia chite chhiarpui (3:21-39)
21 Gersona chu Libni-ho leh Simeiho thlahtu a ni: heng hi Gerson-ho thlahte an ni. 22 Mipa zawng zawng thla khat
achin chung lam an chhiarte chu 7,500 zet an tling a.23 Gerson-ho thlahte chuan an puan in chu biak bûk thlang
lampangah an zar tur a ni. 24 Tin, Gerson-ho chhûngkaw puipa chu Laela fapa Eliasapha a ni ang. 25 Gersona faten
inbiakna puan ina an enkawl tur chu biak bûk leh puanin a ni ang, a chung te, inbiakna puan in kawngkhar puan
zar te, 26 a kawtlai zar te, biak bûk bula a kawtlaikawngkhar puan zar te, maicham vela mi te, chuta hman
tur hrui zawng zawngte nen.
27 Tin, Kohatha chu Amram-ho te, Izhar-ho te, Hebron-
ho te, Uziel-hote thlahtu a ni: hengho hi Kohatha thlahtean ni. 28 Mipa zawng zawng thla khat achin chung lam an
chhiar dan ang chuan 8,600 an ni, hmun thianghlim
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 452/790
56NUMBERS
www.mizoramsynod.org
enkawltu tur chu. 29 Kohatha fapate thlahte chu biak bûk
chhim lampangah an puan in an zar tur a ni. 30 Kohath-
ho thlahte chhûngkaw puipa tur chu Uziela fapaElizaphana a ni ang. 31 An enkawl tur chu, bawm te,dawhkan te, sathau khawnvardahna te, maicham te,
hmun thianghlima rawngbawlna bungbêl zawng zawng te, puan zar te, chuta rawngbawlna thil zawng zawngte
a ni ang. 32 Tin, puithiam Arona fapa Eleazara chu Levi-ho puipate puipa a ni ang a, hmun thianghlim enkawltute
chu a ho vang.
33 Meraria chu Mali-ho leh Musi-ho thlahtu a ni. Heng hi Meraria thlahte an ni. 34 Mipa zawng zawng thla khat
achin chung lam an chhiar dan ang chuan 6,200 an ni.35 Meraria thlah chungkaw puipa chu Abihaila fapa
Zuriela a ni a: biak bûk hmar lampangah an puan in anzar tur a ni. 36 Meraria fapate enkawl tura ruat chu biak
bûk ban rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a
nghahchhan kerkuak te, a hmanrua zawng zawng te,rawngbawlna hmanrua zawng zawngte an ni a: 37 a kawthung velna ban te, a nghahchhan kerkuak te, a kilhbehna
leh a hruite nen. 38 Biak bûk chhak lampang inbiakna puanin bul, ni chhuahna lama puan in zartu tur chu Mosia
leh Arona leh a fapate an ni ang a, hmun thianghlimahIsraela thlahte pualah a \ul apiang an thawk ang; hnam
dang rawn inrawlh apiang chu tihhlum tur an ni ang,” tiin. 39 LALPA thupêka Levi-ho a thlah thlaha mipa zawng
zawng thla khat achin chung lam Mosia leh Aronan anchhiar zawng zawng chu 22,000 an ni.
Levia chite chhiarpuiah hian Gersona, Kohatha leh
Meraria thlahte chhiar an ni a, an awmhmun tur te, an
hruaitu hming te leh biak bûk bungrua an enkawl turte
sem fel vek a ni. Levia chi mipa, thla khata upa chin chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 453/790
57NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhiar vek an ni. Gerson thlah an chhiarte chu 7,500 an
ni a. Kohatha thlah an chhiarte chu 8,600 leh Merari thlah
an chhiarte chu 6,200 an ni a. An vaiin 22,300 an ni. Mahse,3:39 a khaikhawmnaah hian mi 22,000 tiin a sawi a. Hetahhian Kohatha chia chhiarte 8,600 tih hi 8,300 tih tur zawk
niin mi thiamten an ngai.2 Chutiang a nih chuan 22,000 a
ni ang a, a inmil thlap tawh ang. Hei hi pawm dan
tlanglawn tak a ni.
Gersona thlah hi biak bûk khawthlang lama buk rem
tur an ni a. An hruaitu chu Eliasapha a ni. Biak bûkenkawltu ber an ni a. An mawhphurhnate chu in chhung
te, a pindan puanzar te, a tual luhna puanzarte a ni.
Kohatha thlahte hi biak bûk bungraw thianghlim ber
berte enkawlna kawnga mawhphurtute an ni a. An
hruaitu chu Elizaphana a ni. An mawhphurhnate chu:
Biak bûk, Thuthlung Bawm, dawhkan, khawnvar dahna,
Hmun Thianghlim Ber luhna puanzar te a ni.
Merari thlahte hi biak bûk hmar lama buk rem tur
an ni a, an hruaitu chu Zuriela, Abihaila fapa a ni. An
enkawl turte chu: biak bûk ban rem khawm, a kaihna
hrui, a hungna ban te, a bul\hut te, a khen nghehna te an
enkawl ang.
Levia chite zinga an hotu, Hmun Thianghlim
enkawltute thu lakna ber chu Eleazara, puithiam Arona
fapa a ni. Puithiamte hi hmun pawimawh lai tak biak
bûk khawchhak lama bûk rem tur an ni.
Arona leh a fate, puithiamte chauh hi Israel-te
aiawha a \ul hun apianga Hmun Thianghlima
rawngbawltu tur an ni. Mi dang tel ve chu tihhlum tur
a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 454/790
58NUMBERS
www.mizoramsynod.org
5. Levia chiten Israel-ho fatir ai an awh (3:11-13;40-51)
11 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12 “Ngai teh, Levi-hotehi Israela thlahte zing ata Israela thlahte fa tir chhul keu
hmasa ber aiah keimah ngeiin ka lak an ni a; Levi-ho chuka ta an ni ang: 13 fa tir zawng zawng chu ka ta an ni si a;
Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum ni khanIsraelte zinga fa tir zawng zawng, a mihring a ranin ka
pual atan ka hauh a ni: ka ta an ni ang; kei hi LALPA
chu ka ni,” tiin.40 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Israela thahte zinga
fa tir, mipa, thla khat a chin chung lam zawng zawng chhiar la, ka ta an ni, a zat hre rawh. 41Tin, Levi-hote chu
(LALPA chu ka ni a) Israel thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah ka hauh a ni; tin, Levi-ho rante chu Israela
thlahte ran zawng zawnga piang hmasa ber aiah,” a ti a.42
Tin, Mosia chuan LALPAN thu a pêk angin Israelathlahte zinga fa tir zawng zawng chu a chhiar a. 43 Anhming indawt ang zela thla khat a chin chung lam fa tir
mipa zawng zawng an chhiarte chu 22,273 an ni.
44 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 45 “Israela thlahte zinga fa tir zawng zawng aiah Levi-ho chu la a, an ran aiah
Levi-ho ran; Levi-ho chu ka ta an ni ang; kei hi LALPA
chu ka ni.46
Tin, Levi-hote aia an tamna Israela thlahte fa tir 273 tlanna turin, 47 mi pakhat tan sekel 5 \heuh i latur ani; hmun thianghlima sekel hman tur a ni, (sekel
chu gerah 20 a ni): 48 a chuangho tlanna sum chu Aronaleh a fapate i pe tur a ni,” tiin. 49 Tin, Mosia chuan Levi-
hovin an tlan baka an tlanna sum chu a la a; 50 Israelathlahte fa tir lak a\angin sum chu a la a; hmun thianghlim
sekel angin 1,365 a la a. 51LALPAN Mosia thu a pêk,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 455/790
59NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPA thu angin Mosia chuan tlanna sum chu Arona
leh a fapate a pe a.
Hmanlai mite zîngah chuan fapa upa ber hianchhungkuaah dinhmun pawimawh tak an luah \hin. Is-
rael-te Aigupta chhuahsan tura an inpuahchah lai khan
Pathianin Mosia hnenah an fapa upa berte leh an ran
rual zinga piang hmasa berte chu Pathian tana serh hrangturin a hrilh a (Exod. 13:1,2; 11-16; Lev. 27:26). “Piang
hmasa ber, a pa tawh phawt chu ka ta a ni. I ran vulh,
bawng leh beram no neih hmasak ber, a pa chu, min petur a ni,” tiin Exodus 34:19-ah a lo lang a. Numbers 3:12f-
ah pawh hian, “Israel-te thlah, an fa tir, piang hmasa, ka
ta turte aiah Levia chite hi ka la ta a ni, anni chu ka ta,
ka pual an ni ang. Aigupta mite fa tir ka thah ni a\ang
khan fa hrin hmasa berte hi ka ta an ni; Israel-te chu an
fa tir, an ran piang hmasate nen ka zuah a, ka ta tur vek
an ni, LALPA ka nih hi,” (lehlin thar) tiin kan hmu a.
Tichuan, Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awhna thu alo lang ta. Levia chiten Israel-ho fa tir ai an awh bâkah
Israel-te ran piang hmasa ber aiah Levia chite ran chu
Lalpa tana dah a ni ta bawk a ni.
Chutichuan, LALPA thupêk angin Israel thlah fa tîr
zawng zawng thla khat chin chung lam an chhiar a, 22,273
an ni a. Levia chite 22,000 ai khan mi 273-in an tam a. An
tamna zawng hi Israel-ten suma tlan chhuah tur a ni a,mi pakhat tlanna man chu sekel nga zel a ni a, sekel 1365a ni. Sekel khat hi gram 16 vela rit a ni.
Israel-te Pathian biakna hmuna Levia chite
rawngbawl hna chanvo neihte kha mawhphurhna sang
tak leh ropui tak angin a lang lo a ni mai thei. Mahse, an
rawngbawl hna chanvote kha Pathian rawngbawlna hna
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 456/790
60NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ropui leh pawimawh tak a ni. Levia chite khan Israel fa
tir ai an awh a, dinhmun pawimawh takah an ding a,
Lalpa ta an ni. Lal Isua zara van khua leh tui nihnachangtu Kohhranhote pawh dinhmun pawimawh takahkan ding a, Lalpa ta kan ni.
Sawi ho tur
Pathian duh loh zawnga rawngbawl hi eng ang taka
hlauhawm nge ni ang?
END NOTES
Levia chite zat
Mi thiamte chuan Kohatha thlahte belhkhawm hi
8,600 ni lovin 8,300 zawk turah an ngai. Hebrai\awngah chuan ‘w’ chu paruk tihna a ni a, vlv chu
pathum (3) tihna a ni. Chuvangin, helaiah hian a hnua
an ziak chhawn lehna ah l hi an hmaih palh niin an
ngai.
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Uni-
versity Press, 1911, p. 14.
2. Gordon J. Wenham, “Numbers” Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-varsity Press, p. 75.
Arona leh Mosia chhuante (3:1)
Arona leh a fate puithiam atana dah hran thu hi
Exodus 28-29 leh Leviticus 8-9 lamah pawh kan hmu
tawh a, Levi chite zinga dinhmun pawimawh ber
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 457/790
61NUMBERS
www.mizoramsynod.org
luahtute an ni. Helai thuah hian Mosia hming a lo
lang ve naa a thlahte chhui a ni ve lo. Leviticus 10
lama kan hmuh tawh angin helaiah hian Arona fapaupa ber Nadaba leh a dawttu Abihua te chu Sinaithlalerah mei thianglo an hlan avangin Lalpan a
tihhlum thu kan hmu a. Hei hian a rawngbawlna serh
leh sang thila Pathian duhtuizia a tilang. Tin, chu
bâkah a rawngbawltute chunga Pathian duh fir bikzia
kan hmu bawk.
Hriak thih, tihhran (3:3)
Arona leh a fapate kha puithiam hna thawk turin
hriak thiha serh hran an ni a. Helaia “tih hran” tih
\awngkam hi a \awng bul lama a awmziaah chuan
“kut tihkhah” tihna a ni. A awmzia chiang taka hriatni lo mah se a kawh tum ber nia lang chu tu pawh
puithiam tur emaw rawngbawlna hna bik thawk tur
emawa serh hran a lo nih tawh chuan thil danga
inhambuai thei tawh lo turin a hna leh mawhphurhnachuan a kut tihkhah a lo ni ta a. A duh ang leh a chak
zawnga a hman a thiang tawh lo tih a entir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 458/790
62NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 6
LEVIA CHITE RAWNGBAWLNA
Chhiar tur : 4:1-49
Thu vawn : Mosia hmanga LALPA thupêk angin mi tinan thawh tur leh an chanpual tur zir zelin chhiar an ni a:chutiang tak chuan LALPAN Mosia thu a pêk anga chhiar
an ni (4:49)
Zirlai hmasaah khan Puithiamte dinhmun, an hna
chanvo, inchhiarna leh Levia chiten Israel-ho fa tir ai an
awh thute kan zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite
rawngbawlna, an rawngbawl hna thawh tur hranghrangte leh biak bûka rawngbawl hna thawk tlak chhiar
thu kan zir dawn a ni. Tun \uma Levia chite chhiar lehna
turah hian rawngbawl hna thawk tlak kum sawmthum
a\anga kum sawmnga chin chhiar tur a ni a. An
rawngbawl hna chanvo lam Zirlaibuin a sawi hmasa a.
1. Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo (4:1-20)
1 Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 “Levia fatezinga Kohatha thlahte, a thlah thlahin, a chhûngkua
kuain, 3 kum sawmthum achin chung lam, kum sawmngathlengin rawngbawlna hna, inbiakna puan ina thawk tur
zawng zawng zat chu chhiar vek rawh u. 4 Inbiakna puanin hmun thianghlim bera Kohatha fapate hnathawh tur
chu hei hi a ni: 5 awmhmun an sawn dawn apiangin Arona
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 459/790
63NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chu a fapate nen an lut ang a, hmun thianghlim puan zar
an hlip thla ang a, chu chuan thuthlung bawm an khuh
ang a:6
chu chu savun tha miin an khuh ang a, chu chu puan dum pâwlin an khuh ang a, a zawnfung an vuahtur a ni. 7 Tin, entirna chhang dawhkan chungah puan
dum pâwl an phah ang a, chutah chuan thleng te, fiante,berhbute leh note a bun chhuahna tur an dah tur a ni; tin,
chatlak lova chhang dah chu chutah chuan a awm tur ani. 8 chu chu puan senin an khuh ang a; a khuhna savun
tha miin an khuh ang a, a zawnfung an vuah tur a ni.9 Tin, a entu khawnvar dahna leh chu mi atana an hmantur a khawnvarte, a chaichehte, a vap dahnate, hriak burzawng zawngte puan dum pâwlin an khuh tur a ni: 10 chu
mi leh a hmanrua zawng zawng chu a khuhna savun thamia khuhin a zawnnaah an dah tur a ni.
11 Tin, rangkachak maicham chu puan dum pâwlin
an khuh ang a, a khuhna savun tha miin an khuh leh ang
a, a zawnfung an vuah tur a ni; 12 hmun thianghlima anhmanrua, rawngbawlna bungbêl zawng zawng chu an lavek ang a, puan dum pâwlin an fun ang a, a khuhna savun
tha miin an khuh ang a, a zawnnaah an dah tur a ni.13 Tin, maichama meivap chu an lawk fai ang a, a chungah
puan dum pâwl an phah ang a, 14 tin, a chungah chuanan rawngbawl velna bungbêl zawng zawng, mei lakna te,
sa thurna thir kawm te, vutlawhna te, maihun te,maicham bungbêl zawng zawngte an dah ang a; tin, a
khuhna savun tha miin an khuh ang a, a zawnfung anvuah tur a ni.
15 Tin, Arona leh a fapaten hmun thianglim leh hmun
thianghlim bungrua zawng zawng an khuh zawha,awmhmun sawn dawn apiangin Kohatha fapate chu a
zawn turin an lo thawk thin ang a: nimahsela thil
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 460/790
64NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thianghlimte chu an khawih tur a ni lo, an khawih
zawngin an thi ang. Chung chu inbiakna puan ina
Kohatha fapate chanpual tur a ni.16
Tin, puithiam Arona fapa Eleazara thawh tur chu, chhit tur hriak te, rimtuite, chatlak lova chhangphut thilhlan te, hriak thih mi te,
biak bûk, chuta thil awm zawng zawng te, hmunthianghlim leh a bungruate ngaihtuah vel a ni,” tiin.
17 Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 18 ”Kohatha
thlah chhûngkua chu Levi-ho zing ata bo mai lova, thil
thianghlimte khawih lova thi lova an awm theih nanhetiang hian ti rawh u: 19 Arona leh a fapate chu lut sela,an thawh tur leh an chanpual tur \heuh ruatsak rawh se;20 amaherawhchu thil thianghlim en turin rei lo te pawhlut suh se, an luh chuan an thi ang,” tiin.
Biak bûka Kohatha thlahte rawngbawl hna chanvo
tur chu thil thianghlim berte enkawl a ni a. Awmhmun
sawn dawnah erawh chuan Arona leh a faten heng thilthianghlim berte hi zawn mai turin an tuam fel vek ang
a. Kohatha faten an zawn ang a; mahse, thil thianghlimte
chu an khawih tur a ni lo, an khawih chuan an thi ang.
Zawn tura buatsaih lai pawh an en tur a ni lo. Kohatha
fate zawn tur hmanrua leh bungbêl thianghlim tihfel turte
chu hengte hi a ni: A hmasain Arona leh a faten Hmun
Thianghlim ber pindan puanzar an hlip ang a, chu chuan
Thuthlung Bawm an khuh ang a, Savun \ha chiin an khuhleh ang a, chu chu puan dumpawlin an khuh leh ang a,zawnfung an vuah ang. A dawtah chuan, chhang serh
dahna dawhkan chungah puan dumpawl an phah ang a,
chutah chuan thleng te, bel te, berhbu te, no te an dah
ang a, chhang serh an dah bawk ang a. Chung chu puan
sendukin an khuh ang a, zawnfung an vuah ang.
Khawnvar zar bawr1 te, chaicheh te, dawnthleng leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 461/790
65NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hriak burte chu puan dumpawlin an khuh ang a, hmanrua
zawng zawng savun \ha chiin an khuh ang a, a zawnnaah
an dah ang. A dawt lehah chuan Rangkachaka luanmaicham chu puan dumpawlin an khuh ang a, savun \hachiin an khuh leh ang a, zawnfung an vuah ang. Hmun
Thianghlima bungbêl zawng zawng chu puan dumpawlin
an fun ang a, a zawnnaah an dah ang. Maichama meivap
an lawk fai ang a, puan sendukin an khuh ang a, (lehlin
thar). A chungah rawngbawlna bungbêl- meilakna te,
thirkut te, vutlawhna te, chawhtawlh te, maicham
bungbêl zawng zawngte an dah vek ang a, savun \ha chiinan khuh ang a, zawnfung an vuah ang. Awmhmun sawn
hunah heng hmanrua leh bungbêl thianghlim tuam fel
sate hi Kohatha faten an zawn ang.
Zawn turte hi rawng awmze nei takin tuam a ni a.
Thil thianghlim berte chu puan dumpawlin an khuh a.
Thuthlung Bawm chu a hriat hran hle a ni.
2. Gersona leh Meraria thlahte hna chanvo (4:21-33)
21 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 22 “Gersona fapate pawh an chhûngkua kuain, a thlah thlahin chhiar vek
rawh; 23 kum sawmthum achin chung lam kum sawmngami thlengin rawngbawlna hna inbiakna puan ina thawk
tur zawng zawng zat chu chhiar vek rawh. 24 Gersona
thlahho chanpual chu rawngbawl lam leh phurh lam ani: 25 biak bûk puan zar te, inbiakna puan in te, a khuhnate, a chung khuhna savun tha mi vun te, inbiakna puan
in kawngkhar puan zar te, 26 kawt hung puan zar te, kawthung kawngkhar puan zar te, biak bûk leh maicham bula
mi, a hrui te, an hmanrua zawng zawngte an phur ang a,tih tul apiang an ti tur a ni. 27 Gersona thlahte chuan
Arona leh a fate kawhhmuh ang zelin hna an thawk ang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 462/790
66NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a, an tih tur te te chena ruatsak turin thu i neihtir ang.28 Chung chu inbiakna puan ina Gersona thlahte thawh
chu a ni: an tih tur chu puithiam Arona fapa Ithamararuat tur a ni.
29 Meraria fapate chu, a thlah thlahin a chhûngkuakuain i chhiar tur a ni; 30 kum sawmthum a chin chung
lam kum sawmnga mi thlengin inbiakna puan ina thawktur zat i chhiar vek tur a ni. 31Inbiakna puan ina an
hnathawh, an chanpual tur chu hei hi a ni - biak bûk ban
rem khawm te, a bangrel te, a ban te, a nghahchhankerkuak te, 32 a kawt hung velna ban te, a nghah chhankerkuak te, a kilhbehna te, a hrui te, a hmanrua zawng
zawng leh a hmanraw dang zawng zawng phurh te: ahming lam zel \heuhin an chanpual tur i ruatsak tur a ni.33 Chung chu an ni, puithiam Arona fapa Ithamara hovainbiakna puan ina Meraria fapate thlahtehovin an tih
tur te te chena an rawngbawl dan tur chu,” tiin.
Gersona thlahte rawngbawl hna chanvote chu biak
bûk puanzar, a chung khuhna, a thuahna, a khuhna savun,
kawngka puanzar, buk leh maicham tual hungna
puanzar, buk luhna kawngka puanzar, a hrui leh a
hmanrua zawng zawng enkawlte leh zawn \hin te hi a ni
a, Arona leh a faten an ruatsak tih tur \ul apiang an ti
tur a ni a, tih tur \ul chu puithiam Arona fapa Ithamaran
a kawhhmuh \hin.
Meraria thlahte rawngbawl hna chanvo, an tih tur
pual leh an thil phurh turte chu: Bûk hmanrua- a bangrel,
a ban leh a bul\hut, tual hungna ban leh a bul\hut, bûk
kilh behna, a kaihna hrui leh a hmanrua zawng zawngte
an ni a. Puithiam Arona fapa Ithamaran an tih tur a
kawhhmuh \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 463/790
67NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kohatha thlahten an thil phurh tur buatsaih leh
khawih pawh an tih loh laiin Gersona leh Meraria thlahte
chuan puithiamte kaihhruaina hnuaiah anmahniin ankhawih vek a. Gersona thlahte hian bawng tawlailirpahnih an hmang a, Meraria thlahte chuan
bawngtawlailir pali an hmang (7:4ff).
3. Levia chite chhiarpui (4:34-49)
34 Tichuan, Mosia leh Arona leh pungkhawmho zinga puipate chuan Kohath-ho fapate chu a thlah thlahin, a
chhûngkua kuain, 35 inbiakna puan ina thawk tur zat chukum sawmthum achin chung lam kum sawmnga mi
thlengin an chhiar a. 36 Chungho a thlah thlahin an chhiarchu 2,750 an ni. 37 chung chu an ni, inbiakna puan ina
rawngbawl thin Kohath-ho thlah an chhiar, Mosiahmanga LALPA thupêk anga Mosia leh Aronan an
chhiarte chu.
38,39 Tin, Gersona fapate, inbiakna puan ina thawktura rawngbawl zat tur chu a thlah thlahin, a chhûngkua
kuain kum sawmthum achin chung lam kum sawmngami thlenga chhiar an ni a; 40 chung a thlah thlaha, a
chhûngkua kuaa an chhiarte chu 2,630 an ni. 41Chung chu an ni, Gersona fapate thlahho inbiakna puan ina
rawngbawlho zawng zawng, LALPA thupêk anga Mosia
leh Aronan an chhiarte chu.42,43 Tin, Meraria fapate, inbiakna puan ina thawk
tura rawngbawl zat tur chu, a thlah thlahin, a chhûngkuakuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmnga
mi thlenga chhiar an ni a; 44 chung a thlah thlaha, achhûngkua kuaa an chhiarte chu 3,200 an ni. 45 chung chu
an ni, Meraria fapate thlahho an chhiar, Mosia hmanga
LALPA thupêk anga Mosia leh Aronan an chhiarte chu.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 464/790
68NUMBERS
www.mizoramsynod.org
46,47 Levi-ho, rawngbawl tur leh inbiakna puan ina
phurh mi phurtu tur zat a thlah thlahin, a chhûngkua
kuain, kum sawmthum achin chung lam kum sawmngami thlengin Mosia leh Arona leh Israel-ho puipate chuanan chhiar a; 48 chung an chhiarte chu 8,580 an ni. 49 Mosia
hmanga LALPA thupêk angin mi tin, an thawh tur lehan chanpual tur zir zelin chhiar an ni a: chutiang tak
chuan LALPAN Mosia thu a pêk anga chhiar an ni.
Levia chite inchhiar \um khatna (3:21-39)-ah khan
mipa thla khat chin chung lam mi 22,000 an awm a. A \um hnihna, tun \umah erawh hi chuan biak bûka
rawngbawl tlak mipa kum sawmthum a\anga sawmnga,
biak bûk leh a bungbêl chungchanga mawhphur thei tur
chin chauh an chhiar a. Kohatha thlahte mi 2,750 an awm
a, Gersona thlahte mi 2,630 an awm bawk a. Meraria
thlahte pawh mi 3,200 an ni a. Tichuan, an vaiin, biak
bûka rawngbawl tlak, thil phur theite chu mi 8,580 an ni.
Levia chite rawngbawlna kan zirah hian mi tinin
pawimawhna an nei \heuh va. Puithiamten inthawina an
hlan a. Levia chiten biak bûk enkawlnaah rawngbawl hna
chanvo hrang hrang an nei thliah a. Mi dangin ral an do
va. Mi tinin pawimawhna an nei \heuh mai. Chutiang
chuan Krista taksa Kohhranhovah hian thlarau thilpek
hrang hrang a awm a. Kohhranho siam \hatna tur vek a
ni. Lal Isuan zirtir sawm leh pahnih a ko va. Zirtirte bâkahzawlneite, zirtirtute, upate an awm leh a (I Kor. 12:28ff;Eph. 4:11f). Kohhranhovah hian ringtute chu hotute thu
awih a, an hnena intulut tura fuih kan ni a (Heb. 13:17; I
Kor. 16:16; I Thess. 5:12ff; I Pet. 5:5); Hotute pawh mi
dangte entawn tlaka awm turin a fuih bawk a (I Tim.
4:11-16; Tit. 2:15). Kohhranah hian mi tin kan pawimawh
tlang vek a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 465/790
69NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
1. Kohhranhovah hian rawngbawl hna chanvo hrang
nei kan awm thliah a. Mi tin hi kan awmna hmunahkan pawimawh vek a ni tih sawi ni se.
2. Biak bûka rawngbawltu ruat thuah kum 30 a\anga
kum 50 inkar ruat hian awmzia neiin kan hria em?
END NOTES1. The Bible Society of India, “Mizo Study Bible
(Bible leh a chhui zauna)” 206 Mahatma Gandhi
Road, Bangalore 560 001, 2007, p. 192.
Kum sawmthum achin chung lam, kum sawmngathlengin...(4:3, 23, 30)
Levia chite zinga rawngbawl hna, inbiakna puan inathawk thei tur chin Pathianin Mosia hnenah kum
sawmthum leh kum sawmnga inkar chhiar tur thu a
pe a. Heta “rawngbawl hna” tih hian indona lam
emaw, hna rum lam emaw a kawk a. Tin, rawngbawl
thei tur chin atana kum sawmthum a\anga kum
sawmnga inkarte chauh Pathianin a huamtir hian a
rawngbawlna hna a ngaih pawimawhzia a tilang
chiang a. Lalpa hna thawk tur chuan taksa leh rilruahpawh chak \hat a \ulzia a tarlang nghal bawk.
Thil thianghlimte (4:1-20)
Levia fate zingah pawh Kohatha thlahte chu hmun
thianghlim ber puanzar leh bungrua enkawl tura
ruat an ni a. Awmhmun an sawn dawn apiangin
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 466/790
70NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chung thilte chu an zawn tur a ni. Nimahsela an
khawih emaw, rei lo te chauh an en emaw pawh a
thiang lo va, an en chuan an thi mai ang. Arona leh afapaten hmun thianghlim leh a bungrua zawngzawngte an khuh fel hnuah chauh a zawnfungin an
zawn chauh tur a ni. Heti taka hmun thianghlim leh
thil serh chunga Pathian duhtuina hi a chhinchhiah
tlak hle. Thuthlung Thar huna cheng ni tawh mah
ila Thuthlung Hlui huna Pathian duhtuina kha a la
pangngai reng a ni tih kan hriat a \ha awm e. Biak in
leh a bungrua kan enkawl danahte leh Pathianrawngbawlna hna kan thawh danah pawh hian
fimkhur tak leh zah taka kan chet a \ul.
Puan dum pawl
Hmun thianghlim bera bungruate chu puan dum
pawla khuh a ni a. Puan dum pawl kher hman a
nihna chhan hi van rawng a nih vang pawh a ni maithei. Sinai tlanga Mosia leh Israel hruaitu dangte
hmaa Pathian a rawn inlar khan (Exod. 24:9-10) a
kephah hnuai van anga thiang an hmu a nih kha. Chu
bâkah puan dum pawla thil thianghlim berte an khuh
hian thil dang laka hriat hran a tiawlsam dawn a ni.
Hmanraw dangte chu puan sen dukin an khuh a,
bungraw thianghlimte erawh chu puan dum pawlin
an khuh bik a ni. Hei hian thil thianghlim berte chutum reng vang pawh ni lova khawiha an thih phahmai lohna turin a veng thei dawn a ni. Tunlai thleng
pawh hian Biak Ina Pathian biakna hmanraw
pawimawh bikte hi chu serh hran a, a duh apiang
kawih leh hman theih loh tura tihhran hi thil
pawimawh tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 467/790
71NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 7
BAWLHHLAWHNA HRANG HRANG LAKA INTHENNA
Chhiar tur : 5:1-31
Thu vawn : 5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 “Israelathlahte hnenah sawi la, ‘Mipa emaw, hmeichhia emawinLALPA chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela, 7 an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni:tin, a tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, ahmun ngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pekbelh tur a ni. [5:5-7]
Numbers bu chhung thu kan zir tawhah khanChhiarpui an neih thu te, riahhmun tur thliar felna te,Levia chite dinhmun leh rawngbawl hna chanvo an neihtekan zir tawh a. Vawiinah erawh chuan, ‘Bawlhhlawhnahrang hrang laka inthenna’ kan zir dawn a ni. Lalpa chua mite velah a awm \hin a, a mite awmna ram chu athianghlim tur a ni. Ram hi LALPA ta a ni a,
tihbawlhhlawh loh tur a ni. Kan zir tawh bung thum lehbung li lamah khan Puithiam leh Levia chite inlaichindan chipchiar takin kan hmu a. Tunah chuan puithiamteleh mipui inlaichinna lam kan hawi tawh dawn a ni.
1. Riahhmun then thianghlimna (5:1-4)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 Israela thlahte chu an
riahhmun ata phar zawng zawng leh thiput zawng zawng
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 468/790
72NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh mitthi avanga bawlhhlawh apiangte chu tichhuak vekturin thu pe rawh: 3 ahmei a pain i tichhuakin daipawnah
i dah tur ani; a lai taka ka awmna thin an riahhmun chuan tiblawlhhlawh dah ang e,” tiin. 4 Tichuan, Israelathlahte chuan chutiang chuan an ti a, daipawnah an dahchhuak a; LALPAN Mosia hnena a sawi angin Israelathlahte chuan an ti a.
Riahhmun then thianghlim thu hi, LALPA ngeiin
Mosia hnena, ‘...riahhmunah kei pawh ka awm ve si a, antibawrhbang ang e,’ ti tura a hrilh a ni. Leviticus 15:31-ah “Hetiang hian Israela thlahte chuan bawlhhlawhnaata chu in tihrang tur a ni, an zinga ka biak bûk an
tihbawrhban chang pawha an bawlhhlawhna avanga anthih loh nan” tiin a lo sawi bawk a.
Riahhmun a thianghlim theih nan a pawna awm turtarlante hi mi chi thum - phar natna vei te, thiput lai te,mitthi ruang khawih vanga bawlhhlawhte an ni.Inkaichhawn theih phar natna te leh mipui tibawlhhlawh
theite a nih avangin riahhmun then thianghlim nan apawna awm tura tih an ni. Bible-in phar a tih hian vunnatna chi tam tak a huam a (Lev.13). Phar natna\henkhatte hi chu an hlauhawm a, a kai theih bawk.
Thianghlim leh thianghlim lo chungchanga dan khirhtakte hi vun natna darh zel tur venna a ni a, vun natna
reng reng hi mihring tibawlhhlawh theitua ngaih a ni a.Thuthlung Hluia ‘thiang’ leh ‘thiang lo’ tih hi mihring
emaw, ran emaw, bungrua emaw, Pathian pawm tlak lehtlak loh emaw sawina a ni.
‘Thiput’ tih hian hmeichhe thi nei lai leh nau neihvanga thi chhuakte a huam a (Lev. 12; 15;). Mitthi ruangemaw ran thi ruang emaw khawihtu chu sakhaw serh lehsang thilah a thianghlim lo a ni (Lev. 11:35,39,40; 21:1-12).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 469/790
73NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Riahhmun then thianghlim thu a\ang hian thil pahnih
pawimawh tak tak zir tur a awm. Pakhatnaah chuan
Pathian hi khawngaihnaa khat, kan sualna leh chaklohnate min hriatpuitu ni mah se mihringte min dawrnakawngah hian a nihna leh ziate a hnukhniam ngai lo va,
a thianghlimna leh diknate chu a vawng nung reng zawk
a ni. Chuvangin, a chenna hmun tibawlhhlawh thei thil
apiangte chu a thian thianghlim \hin. Pahnihna, Pathian
hian mi tlem te ai chuan mi zawng zawng \hatna tur a
dah pawimawh hmasa zawk tih a lang. Mi bawlhhlawh
tlem te avanga Israel mipui zawng zawng an bawlhhlawhdawn ai chuan daipawna tihchhuah vek kha \ha a ti zawk
a ni. Kohhran rawngbawlnaah pawh hian mi tlem zawkte
hlawkna leh tuizawng ai chuan Kohhran pum pui
hlawkna leh \hat tlan zawkna tur ngaihtuah hmasak a
\ha.
2. Thil sual tih thenna (5:5-10)
5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 “Israela thlahtehnenah sawi la, ‘Mipa emaw, hmeichhia emawin LALPA
chungah thil engpawh lo tisualin thiam loh chang sela,7 an tihsualnaah chuan thupha an chawi tur a ni: tin, a
tihsual man chu kim takin rulh tur a ni a, tin, a hmunngaa thena hmun khat a tihsualna pa chu a pe belh tur a
ni. 8 Amaherawhchu sual man teltuin laichin a neih loh
chuan, sual man LALPA hnena hlana chu puithiam pualtur a ni ang a; inremna berampa tiam lovin inremna asiam tur a ni ang. 9 Tin, Israela thlahte thil thianghlim
thên thilhlan zawng zawng, hlansak tura an pêk puithiamhnena an hlan apiang a hlantu puithiamin a nei ang.10 An thil serh chu anmahnin an nei ang, puithiam hnenaan pêk chu puithiamin a nei tur a ni, tiin,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 470/790
74NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Numbers 5:5-10 thu hi Leviticus 6:1-7 tihfamkimna
leh belhchhahna anga sawi theih a ni. Miin thil sual, a
enga pawh ti sela, LALPA laka thil tisual a ni a, a sualman chu a rul kim vek tur a ni. Chu bâkah hmun ngaa\hena hmun khat (za zela sawmhnih) a pek belh bawk
tur a ni. Hemi piah lamah hian Numbers bu tuna kan zir
hi chuan ‘thupha chawi tur’ a ti a; hei hian puithiam
rawngbawlna pawimawhzia mite rilruah a kui \iak a ni.
‘Pek tura chu thi sela, laichin hnai a neih bawk si loh
chuan... puithiam chanpual atan LALPA hnena pek tur’
(lehlin thar) a la ti zui ta zel a ni (Num. 5:6-7; cf. Lev. 6:6-7. lehlin thar). Hei hian puithiamte hamthatna kawng a
hawng zau hle.
‘LALPA chungah thil eng pawh lo tisualin thiam loh
chang sela’ tih hian mi chunga thil sual tih chu Pathian
thu bawhchhiatna a ni a, chu chu sual a ni tih a tarlang.
Sual chu Pathian thupek awih loh hi a ni a. Engti kawng
pawha \henawmte bum Pathianin a awih lo (Lev. 6:1-7).Thil sual tih ngaihdamna atan rulh kim leh vek hnua
hmun ngaa \hena hmun khat pek belh leh tur a ni a.
Chumi piah lamah chuan thil sual tih thenna inthawina
hlan tur a la ni a; chu inthawina chu puithiamin a hlansak
tur a ni. Puithiamte leh mipuite inlaichinna leh inzawmtawnna hi rawngbawlnain a siam a. Puithiamte dinhmun
a dah pawimawh sawt dawn a ni.
3. Rinhlelhawm nupui fiahna leh \henna (5:11-31)
11 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 12 “ Israela thlahtehnenah sawi la, an hnenah ‘tu nupui pawh uirein miin13 mutpui sela, a pasal chuan a hre lo va, chesual ngei si
puang bawk si lo, kut man ni bawk si lo chu 14 a pasal
chuan thikthu avangin ringhlel tlat sela emaw, nupui
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 471/790
75NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chesual lo pawh a rinhlelh tlat si chuan 15 chutiang thuah
chuan chu mi chuan a tana thilhlan barli chhangphut
epha hmun sawma \hena hmun khat kengin, a nupui chu puithiam hnena a hruai tur a ni; hriak a leih tur a ni lova, thil rimtui a telh tur a ni hek lo; thik thawina chhang
phut thilhlan, hriat rengna thilhlan khawlohna hriatchhuahna a ni si a.
16 Tin, puithiam chuan a rawn hruai ang a, LALPA
hmaah a dintir ang a; 17 tin, puithiam chuan hlumbelin
tui thianghlim a la ang a, biak bûk chhuata vaivut a laang a, tuiah chuan a phul ang a: 18 tin, puithiam chuanhmeichhia chu LALPA hmaah a dintir ang a, a sam a
thlahtir ang a, hriat rengna chhangphut thilhlan, thikthawina thilhlan chu a kentir ang a: puithiam chuan
anchhe thlentirtu tui kha chu a keng ang a; 19 tin, puithiamchuan hmeichhia chu chhia a chhamtir ang a, hmeichhe
hnenah chuan, “I pasal ni lo midang tumahin an mutpui
loh chia, bawlhhlawhna lama i kal pen loh chuan anchhethlentirtu he tui kha ata hi i lo fihlim ang a;20 amaherawhchu khaw dang hawia i bawlhhlawh a, i
pasal lo mi tuin emaw a mutpui che chuan i fihlim lovang,” a ti tur a ni. 21Tin, puithiam chuan hmeichhia chu
a vau vang a, chhia a chhamtir ang a, hmeiche hnenah puithiam chuan, LALPAN i malpui a tihbal a, i pum a
tihvun chuan, LALPAN i chipuite anchhe dawntirtuahsiam che rawh se; 22 tin, anchhe thlentirtu he tui hi i rilah
a lut ang a, i pum a tivung ang a, i malpui a tirawp ang,a ti ang a: tin, hmeichhia chuan, Amen, Amen, a ti ang a.
23 Tin, puithiam chuan chung anchhe thute chu
lehkhabuah a ziak ang a, tui khaah chuan a chiah tur ani; 24 tin, hmeichhia chu anchhe thlentirtu tui kha chu a
intir tur a ni: tichuan anchhe thlentirtu tui chu a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 472/790
76NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kawchhûngah a lut ang a, a lo kha ang. 25 Tin, puithiam
chuan thik thilhlan chhangphut hmeichhe kut ata chu a
la ang a; LALPA hmaah chhangphut thilhlan chu a thenang a, maichamah a kalpui ang a: 26 puithiam chuanchhangphut thilhlan hriat chhuahtirtu chu vei khatin a
la ang a, maichamah chuan a hal ang a. chu mi zawhahchuan tui chu hmeichhia a intir tur a ni. 27 Tin, tui a han
intir chuan heti hi a ni ang a; a lo bawlhhlawh a, a pasalchunga thil a tisual a lo nih chuan anchhe thlentirtu tui
chu a kawchhungah a lut ang a, a lo kha ang a, a pum a
lo vung ang a, a malpui a lo rawp ang a; tichuanhmeichhia chu a chipuite anchhe dawntirtu a lo ni ang.28 Amaherawhchu, hmeichhia chu a bawlhhlawh loh va,
a thianghlim chuan a fihlim ang a, nau pai thei zel a niang. 29 Hei hi, nupui, khaw dang hawia a pasal ni lo mi
dang nena intibawlhlawh emaw, 30 mipain thikna rilru alo put a, a nupui a thik emawa rel dan chu a ni a: tichuan
LALPA hmaah a hruai ang a, tin puithiam chuan heng dan zawng zawng ang hian a chungah a ti tur a ni.31Chutichuan, mipa chu khawlohnaah chuan a fihlim ang a, hmeichhia chuan a sualna mawh a phur ang,’ ti rawh,”
tiin.
Mosia danah chuan mi sual thiam loh chantir turinhretu pahnih tal an awm tur a ni a (Deut. 17:6; 19:15).
Hmeichhe rinawm lohna chu thuhretuten an hmu a, an
hria a nih chuan dan pangngaiin a chungchang relsak a
ni ang a, thihna thlenga hrem theih a ni (Lev. 20:10).
Amaherawhchu, mipain a nupui a rinhlelh a, a fiahna a
awm si loh chuan thihna thlenga hrem theih a ni lo.
Rinhlelhawm nupui chungchangah tu nupui pawh a
pasalin, kut man chiah awm lo mah sela, uire nia a
rinhlelh tlat chuan emaw, a nupui nau pai lai kha ama fa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 473/790
77NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni lova a rin tlat emaw chuan a nupui chu puithiam
hnenah a rawn hruai ang. Nupui rinhlelhawmte fiah nana
thil hlan tur barli chhangphut epha hmun sawma \henahmun khat (kg. khat vel), hriak telh loh, rimtui hal turpawh tel lovin a rawn keng tel nghal ang a. Puithiam
chuan hmeichhia chu a hruai ang a, LALPA hmaah sam
thlahin a dintir ang. Hlum belin tui thianghlim dar
maihun a\angin a la ang a, biak bûk chhuata vaivut chu
tuiah a phul ang a, anchhe dawn tur lehkhaa ziak chu tui
chhiaah chuan a tleuh fai ang. Chhangphut \henkhat chu
a humtir ang a, chhia a chhamtir ang. Puithiam chuan,“Tu man an mutpui loh chea, i pasal laka thil bawlhhlawh
i tih loh chuan anchhe thlentu tui chhe lak ata hi i fihlim
ang. Amaherawhchu, i pasal laka khaw dang i hawia, i
pasal ni lo mipain an mutpui chea, an tihbawrhban che
chuan i fihlim lo vang. LALPA chuan i chipuite anchhe
dawngah siam che rawh se. Anchhe tui chhia i in tur hian
i pum tipuar sela, i malpui inkar tisawng rawh se” a ti
ang a, hmeichhia chuan, “Amen, Amen,” a lo ti ang.
Puithiamin tui chhia a intir hma chuan chhangphut ahumtir kha LALPA hmaah a then ang a, maichamah a
dah ang a, a hal ral ang. Chumi zawhah chuan hmeichhia
chu tui chhia a intir ang. A lo uire ngei a nih chuan a
pum a na ang a, a puar ang a, a mal kâr a sâwng ang.
Hmeichhia chu a thianghlim chuan eng mah a ti lo vang
a. Tui chhe in hnuah pawh tluang takin a nau pai chu anei zui leh mai dawn a ni.1 Hmeichhia chuan thiam lohna
a neih erawh chuan mi tinin an hria ang a, amah pawh
‘anchhedawng’ tiin an hria ang.
Nupui fiahna kan hmu a, pasal fiahna kan hmu ve lo.
Pasal chu chhungkaw hotu ber a nih vang a ni mai thei.
Pa ber chuan chhungkuaah thil fel lo a awm leh awm loh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 474/790
78NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilah mawh a phur a. A nupui awm danah thil
rinhlelhawm a awm chuan thil dik tak hre chhuak tura
thil tihchian chu a mawhphurhna a ni.Helai nupui fiahna thu hi Israel-ho zingah
bawlhhlawhna awm lova thianghlim taka an khawsakho
theihna tura inthen thianghlimna a ni. Nupa karah
inrinhlelhna a awm chuan nun a hlim thei lo va,chhungkua a buai \hin. Hmeichhia chuan thil a lo tihsual
chuan Pathianin a hrem tura ngaihna nghet tak an nei a
ni. Hetiang taka rinhlelhawm nupui fiahna leh thennahi Pentateuch bu dangah kan hmu lo. Amaherawhchu,
khang lai hunah khan hnam dang zingah chuan tih dan
lar tak a ni.
Sawi ho tur
Israel-te riahhmun then thianghlimna thu kan zir a.Kan awmna veng leh chhungkuate hi then thianghlim
ngai ve in kan hria em? Thianghlimna beihpui thlak
dawn ta ila, eng ahte nge hma kan lak ang?
END NOTES
1. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons Ltd, p. 256.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 475/790
79NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 8
NAZARIT MI NIH DAN
Chhiar tur : 6:1-27
Thu vawn : A intihhran chhûng zawng chuan LALPA pual a ni (6:8)
Zirlai hmasa lamah khan Levia chite serhhran an
nih thu leh chu an dinhmun avanga ral do tur chhiarpuiah
pawh chhiar tel an nih ve loh thu kan zir tawh a. Chu
bâkah, an riahhmun then thianghlim thu thlengin kan
zir tawh a. Vawiinah chuan Levia chite chauh ni tawh
lovin, mi tu pawh, a hmei a pa, LALPA tana inserhhrang,“Nazarit mi nih dan’ kan zir dawn a ni.
Bung rukna pum pui kan zir dawn a. Nazarit mite
tâna dan tlangpui te, Nazarit mite awm dan te, thu tiam
bawhchhiat palha tih dan tur te, thutiam hlen chhuah
nana tih turte leh Puithiam malsawmsaknate kan zir
dawn a ni.
1. Nazarit thutiam chungchang (6:1-8)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela tlahte hnenahsawi la, an hnenah, ‘Mipa emaw, hmeichia emaw pawhin
eng emaw thutiam bik, LALPA tana inpêkna Nazaritthutiam a tiam lai chuan, 3 uain leh zu a nghei tur a ni;
uain thur pawh, zu thur pawh a in tur a ni lo va, grêp tui
pawh a inin grêp rah a tharlam pawh, pho vuai pawh a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 476/790
80NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ei tur a ni hek lo. 4 A intihhran chhûng zawng chuan grêp
hruia mi a mu pawh, a pil pawh a ei tur a ni lo. 5 LALPA
tana a intihran chhûng ni a kim hma loh chuan tihhrana ni ang a, a sam a zuah tur a ni. 6 LALPA tana a intihhranchhûng zawng chuan mitthi ruang a hnaih tur a ni lo. 7 A
pa te, a nu te, a unaupa te, a farnute emaw thih thuah pawh a intibawlhhlawh tur a ni lo, Pathian tana a
intihhranna chuan a phuar avangin, 8 A intihhran chhûng zawng chuan LALPA pual a ni.
‘Nazarit’ tih hi Hebrai \awng chuan ‘Nazir’ tih a ni a,a awmzia chu ‘LALPA tana mi inserhhrang’ tihna a ni.1
Mipain emaw, hmeichhiain emaw, Nazarit mi ni tura
LALPA hnena a inhlan chuan uain leh zu a nghei tur a ni
a, uain thur leh zu thur pawh a in tur a ni lo. Grape rah
tharlam emaw, pho ro emaw a ei tur a ni lo va, grape rah
sawr tui pawh a in tur a ni lo. Serh hran a ni a, a samte
pawh a \han \hanin a \hang ang a, a lu pawh ziah kawn
tur a ni lo. Mitthi ruang a khawih tur a ni lo va; a nu lehpa ruang pawh, a unaupa leh a farnu ruang pawh
khawihin a intibawlhhlawh tur a ni lo. Nazarit mi a nih
chhung chuan LALPA tana serhhran a ni.
Thuthlung Hluiah hian Nazarit mi chi hnih, dam
chhunga Pathian tana inserh hrang leh hun eng emaw
chhung atana inserh hrang kan hmu a.2 Sal tan hma kha
chuan a hnuhnung zawk, hun eng emaw chhung atan tihhi chu awmin a lang lo. Nazarit mi langsar tak kan hmuhchu Samsona kha a ni a. Ani hunah hi chuan tuna Nazarit
thutiam chungchang kan sawi ang chiah hi chu a la ni rih
lovah zirtute chuan an ngai.
Juda-te chanchin kal zelah chuan Nazarit mi an lo
pung chho va. Nazarit thutiam pawh eng emaw hun bik
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 477/790
81NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh thil bikahte pawh rei lo deuh atan an nei \hin a. Rei
tak dam lo, a lo dam tak avanga Pathian tana a inhlanna
te, fa neih vanga Pathian tana inpekna ang chite thlenginan kalpui a. Juda-te thu inhlan chhawn (tradition) a\angpawhin hmeichhe thianghlimte pawhin Nazarit mi nih
an thlan thu leh Nazarit mi nih chu dinhmun sang tak
leh zahawm tak a nih thu min hriattir a ni.
2. Thutiam bawhchhiat palha tih turte (6:9-12)
9 A kiangah mi lo thi ta thutin a intihhranna lu chu
lo tibawlhhlawh ta ang sela, a inthen ni, a nisarih niin alu a mêt tur a ni. 10 Tin, ni riat niin inbiakna puan in
kawngkaa puithiam hnenah \huro tuak khat emaw, parvano tuak khat emaw a rawn keng tur a ni: 11tin, puithiam
chuan pakhat chu sual thawi nan an hlan ang a, pakhatchu halral thilhlanah, mitthi avanga a tihsualnaah
inremna a siamsak ang a; tin, chu mi ni vek chuan a lu
chu a tithianghlim tur a ni.12
Tin, thiam loh thawi nanberam no a pa kum khat mi rawn kengin, a intihhrannanite chu LALPA hnenah a ti\ha leh ang: a intihhranna
chu tihbawlhhlawh a nih tak avangin a hmaa mi khaengmah lo a ni ta si a.
Nazarit miin mitthi ruang khawih palh sela, chu
chuan amah kha a tibawlhhlawh a, inthen thianghlimna
dan a zawh tur a ni. Chu kawng zawh tur chuan a lu mehte, sual thawina thil hlan leh halral thil hlante a hlan a
ngai a ni (Lev. 1:1-3; 7:11-38).
Thutiam hi, tum reng vang ni lova bawhchhiat palh
theih a ni. Nazarit mi danah, LALPA tana a inhlan
chhung hian mitthi ruang khawih phal a ni lo. Chutih
laiin a bula mi thi thut sela, a ruangin a sam chu a khawih
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 478/790
82NUMBERS
www.mizoramsynod.org
palhin tibawlhhlawh sela, ni sarih a nghak ang a, a sam
chu a ziat kawlh vek tur a ni. Tichuan, a thianghlim leh
thei ang. A sam kha thil thianghlim lo, bawlhhlawh a loni ta a, ziah kawlh vek tur a ni. Judate dan lehinkaihhruaina bu Mishnah-ah chuan, hetiang thil
thianghlim lo hi chu phum bo daih turin sawi a ni.3 A lo
thianghlim leh theih nan, a ni riat niah \huro pahnih
emaw parva no pahnih emaw puithiam hnenah Inbiakna
puan inah a rawn keng ang a, puithiam chuan sual thawi
nan pakhat, halral thil hlanah pakhat a lo hlansak ang a,
mitthi ruangin a khawih avanga amah then thianghlimnachu a lo tihsak ang a, chumi ni vek chuan a sam chu a
serh thar leh tur a ni. Kum khat vela upa beramno, a pa,
bawhchhiat man thil hlanah a hlan ang a, Nazarit mi atan
LALPA hnenah a inhlan thar leh ang. A hmaa a
inserhhranna kha tihbawlhhlawh a nih avangin Nazarit
mi ni turin Lalpa hnena inhlan thar leh a ngai a ni.
3. A hlen chhuah nana tih tur (6:13-21)13 Tin, hei hi Nazirit mi, an intihran ni bi a kim huna
tih dan tur chu a ni: inbiakna puan in kawngkaah hruaitur a ni ang a: 14 tin, LALPA tana thilhlanah berampa
kum khat mi sawiselbo halral thilhlanah pakhat, sualthawi nan beram no a nu kum khat mi sawiselbo pakhat,
remna thilhlan atan berampa sawiselbo pakhat;15 dawidim telh loh chhang leh chhangphut dip tak hriakahmeh siam chhang hlawm leh, hriaka chulh chhangper
pan bawm khat an chhangphut thilhlan tur leh in tur
thilhlan tur te nen an hlan tur a ni. 16 Tin, puithiaminchung chu LALPA hmaah a hlan ang a, a sual thawina
leh a halral thilhlan chu a hlan ang; 17 tin, berampa chubawma chhang dawidim telh lohte nen chuan remna
inthawi thilhlan atante LALPA hnenah a hlan ang a:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 479/790
83NUMBERS
www.mizoramsynod.org
puithiam chuan chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan
pawh chu a hlan tel bawk ang. 18 Nazarit mi chuan
inbiakna puan in kawngkaah a intihhranna lu chu a metang a, intihhranna sam chu a la ang a, remna inthawithilhlan hnuaia meiah chuan a rawh tur a ni.
19 Tin, puithiam chuan berampa dar chhum hmin
leh bawma dawidim telh loh chhang pakhat leh dawidimtelh loh chhangper pan pakhat a la ang a, Nazarit chuan
a intihhranna lu a meh zawhin a kentir ang a: 20 tin,
puithiam chuan thên thilhlanah LALPA hmaah a thêntur a ni; hei hi puithiam pual a ni ang, thên irawm lehthên bawp nen: chu mi zawhah chuan Nazarit chuan uain
a in thei tawh ang. 21Hei hi a ni, Nazarit thutiam dan lehLALPA hmaa an thilhlan dan chu, ama duh thua a hlan
tiam lovin: a intihhranna thutiam azir zelin a ti tur a ni,’ ti rawh,” tiin.
Nazarit mi ni tura miin a thutiam leh a inserhthianghlimna engkim a tih zawh hnu chuan, a hlen chhuah
nana tih tur a neihte chu kawng thumin a sawi theih.
1) Nazarit mi chuan halral thilhlan te, sual thawina
thilhlan te, remna thilhlan te leh buhbâl thilhlante
puithiamin a hlansak ang a.
2) Inbiakna buk kawngka bulah Nazarit mi chuan a sam
serh a ziat fai ang a, remna thilhlan halnaah a rawh ang.
3) A sam serh ziat faia remna thilhlan halnaa a hal hnu
chuan Puithiam chuan beram chal dar chhumhmin leh
dawidim telh loh chhang tlang leh chhang pan pakhat a
la ang a. Nazarit mi chu a lu meh fai hnuah a pe ang a.
Chu chu thên thilhlanah puithiam chuan a thên ang a,
chu chu puithiam puala serh hran a ni ang. Heng hi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 480/790
84NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Nazarit mi ni tura tih tur hlen chhuahna a ni. Heng
thilhlante hi inthawina ruai eihovin a zui a. Nazarit mi
pawhin an kilpui ve a ni.4
Sam hlan hi hnam dang zingah pawh hriat a ni a.
Sam hi nunna bul pawimawh taka ngaih a ni a, Pathian
hnena hlan a nihin mihring aiawha ngaih a ni bawk.
Remna thilhlan a niha a irno leh a bawp puithiamin thênthil hlana a thên hian Pathian hnenah a hlan a, a lo thên
let leh hian Pathianin a rawn pe let leh anga ngaih a ni.
4. Puithiamten mipuite mal an sawm dan tur (6:22-27)22 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 23 “Arona leh a fapate
hnenah, ‘Hetiang hian Israela thlahte mal in sawm tur a
ni; an hnenah,
24 LALPAN malsawm che uin veng zel che u rawh se;
25
LALPAN a hmel in chungah êntir sela, khawngaihzel che u rawh se.
26 LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che urawh se, tiin sawi rawh u,’ tiin sawi rawh.
27 Chutianga ti chuan Israel thlahahte ka hming
chuantir a ni ang a, tin, keiin anni chu mal ka sawm ang,” tiin.
Puithiamte hna pawimawh tak pakhat chu Israel
mipuite malsawm a ni (Lev. 9:22-23; Deut. 10:8; 21:4-5; II
Chro. 30:27). He \awng\aina, malsawmna mawi tak leh
tawi fel tak hi a hluin a pawimawh a, a langsar hle.
Pathian tana mi inserhhrang Nazarit dan sawi zawh
chiah, Maicham serh thianghlim hma sia Puithiam
malsawmna rawn inzep hian ngaituahna a titho hle. Levia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 481/790
85NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chi puithiamte dinhmun danglam tak kan zir hnu leh
Nazarit mi dan te kan zir hnua Israel mipuite tana
Puithiam malsawmna kan hmu zui zel hian Israel fatezawng zawng Pathian hmangaihna huang chhungah arawn khung lut \ha hle a ni. Chang 22-na hian Israel fate
riahhmun then thianghlimna kha a rawn zawm \ha hle
a. Chu chuan mipuite chu Pathian biakna boruak \ha
takah a hruai lût a, ram tiam pana kal zêl turin a
tithlamuang bawk a ni. Hei hian Pathian tana
inserhhrang Nazarit chauh ni lovin, Pathianin Israel
mipui mal a sawm a ni tih a tarlang a. He puithiammalsawmna hian Israel mipuite chu Pathianin mal a
sawm ngei ngei dawn tih a hriattir a ni.
Mipui malsawm hi Puithiam Arona leh a fate hna
pawimawh tak pakhat a ni a, Malsawmna hi Pathian
biakna hmuna sawi \hin a ni a, hun dangah pawh sawi ve
\hin tho a ni. Pathian be tura mi an lo kal lai leh, inkhawm
\in dawnah Puithiamten an sawi ber. “LALPAN malsawmche uin veng che u rawh se” (24) tih hian Pathian
malsawmna tinreng, fanau malsawmna, ram leilung,
hriselna leh a dangte huam vek a, vanduaina leh chhiatna
rapthlâk leh hmelma laka venhimna thlengin a huam
(Sam 121:3ff; 140:4f; 141:9f).
“LALPAN a hmel in chungah entîr sela, khawngaih
zel che u rawh se,” (25) tih hian Pathian chu êng, \hatna,malsawmna a ni a, (Sam 31:16; 67:1; 80:3,7,19),khawngaihnaa khat, zahngaithei Pathian a nihna a
tarlang a; an manganna zawng zawngah a chhan chhuak
\hin tih a lantîr. An \awng\aina a ngaihthlâksak a,
hmêlma lakah a chhan chhuak a, an natna tidamin an
sual a ngaidam \hin tih a lantir bawk (Sam 4:1; 6:2; 41:4;
51:1). “LALPAN in lam lo hawi sela, thlamuanna pe che
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 482/790
86NUMBERS
www.mizoramsynod.org
u rawh se” (26) tih hian Pathian khawngaihna leh
hmangaihna lo lang tur a thlirtîr a. Pathian thlamuanna
a kawhhmuh a ni. Thlamuanna tih hi Hebrai \awngin“Shalom’ tih a ni a, a awmzia chu indo lo, ralmuang tihnamai ni lovin vanneihna, malsawmna, hmuingilna, rilrua
thlamuanna leh hlimna, a tawi zawngin, Pathianin a mite
hnena thil \ha a pek zawng zawng sawina a ni.
Puithiam malsawmna hi Puithiamten Israel mipuite
hnena an sawi reng \hin, an tih tur pawimawh tak pakhat
a ni a. Hei hian mipuite pawh a kaihruai hle a. ThuthlungThar lamah pawh kan hmu zui zel a, Pa leh Fapa leh
Thlarau Thianghlim (Trinity) hming lamin nemngheh
rawngbawltuten an hmang \hin.
Kan zirlai hian Pathian tana mi inserh hrangte a dah
pawimawh hle laiin, Pathianin mipuite a hlamchhiah
hauh lo va, a ngai pawimawh hle a ni tih min hriattir a.
Pathian Thuin, “Chuvangin, unaute u, Pathiankhawngaihna avang hian, inthawina nung leh thianghlim
leh Pathian lawm tlak ni turin, in taksa chu inhlanah ka
ngen a che u, chu chu in rawngbawlna âwm rêng a ni”
(Rom 12:1) a tih kha Kohhranhote hian kan hriat nawn
leh a pawimawh hle.
Sawi ho tur
Pathian tana mi inpe leh inserh hrangte hi Pathianin
a lawm a, a hmang \hin a ni tih hi han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 483/790
87NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The book of Numbers, Cambridge Uni-versity Press, 1911, p. 31.
2. James Hastings, “Dictionary of the Bible,” New
York : Charles Scribner’s Sons, 1963, p. iii.
3. Philip J. Budd, “ Word Biblical Commentary :Numbers,” Word Books, Publisher, Waco, Texas,
1984, p. 71.
4. A.H. McNeile, Op Cit, p. 35
Thên thilhlan (6:19f)
Then thilhlan (Wave offering) tih hi a \awng bul lamah
chuan ‘hma lam leh hnung lama then tawn’ tihna a
ni awm e. Pathian hnena pek, Pathianin a pek kir
leh tih entir nan an then \hin (Exo. 29:26-28; Lev.27:34). A tir lamah chuan Israel-ten loa buhbâl thar
chhuah maicham hmaa an hlan sawina niin a lang a.Hun kal zelah chuan thil chi hrang hrang thên
thilhlanah an hlan \hin a ni. Thên thilhlan hi Pathian
hnena thilhlan dang nen pawh an hman pawlh nasa
hle. Puithiamin maicham hmaa thilhlan a then \hinte
chu buhphal thilhlan, chhangphut thilhlan, halralthilhlan, in tur thilhlan, sual thawina thilhlan leh
remna thilhlante an ni (Lev. 23:15-20). Numbers 6:19-
20-ah pawh hian Nazarit mi chuan a intihhranna lu
a meh zawhin puithiamin thên thilhlan tur a kentir
nen chuan puithiam chuan thên thilhlanah LALPA
hmaah a thên a, thên thilhlan chu puithiam pual a
ni. Thilhlan rawn kengtute chuan an thil hlan tur
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 484/790
88NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chu an chelh a, chumi chungah chuan puithiamin a
kut dahin a tithen \hin a ni awm e.
Puithiam malsawmna (6:24-26)
Helaia “Malsawmna” thu mawi tak lo lang hi Bible-ah chuan malsawmna kan hmuh hlui berte zinga mi
a ni a, a chhungah hian thu awmze nei tak tak kan
hmu. Israel-te awm dan tur leh Lalpa tana inserh
thianghlim dan tur tarlan a nih hnua malsawmna
thu lo lang hi a inhmeh hle. He malsawmna thu hi
\hen rukin a \hen theih a, hetiangin :-
i) Lalpan malsawm che uin – Malsawmna hian Pathian
leh Israel-te inkara thuthlungin ham\hatna a ken
zawng zawng kha a huap vek a ni.
ii) veng zel che u rawh se – Hei hian Pathian chuan Is-
rael mipuite chu a thuthlunnaah vawng him tlat tura
a duhsakna a lantir a, Lalpa chu Israel-hote vengtua nihzia a tarlang bawk (Sam 121:7-8).
iii) Lalpan a hmel in chungah êntir sela – Lalpa hmel
tih chu Lalpa awmpuina, chhuma lo lang kha a ni a
(Exod. 40:34ff), ‘êntir’ tih chuan enkawl leh chhandam
tih a entir.
iv) khawngaih zel che u rawh se – Mihringtechhandamna tura Pathian hnathawh lo lang hi a
khawngaihna vang vek a ni a, chu chu mihringte
thiltih leh phu vang a ni lo.
v) Lalpan in lam lo hawi sela – Hei hi Pathian
awmpuina leh kaihhruaina uar zawka sawina a ni.
Hnam tam tak karah Lalpan Israel-te chu a hnam
atan a thlang a; chuvangin, an lam a hawi tlat \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 485/790
89NUMBERS
www.mizoramsynod.org
vi) thlamuanna pe che u rawh se – Thlamuanna chuan
famkimna leh ham\hatna a kawk a ni. Tin, he thu hi
mi thiam \henkhat chuan Israel-te tan Isua, “RemnaLal” (Isa. 9:6) pek tur a nih thu tarlannaah an ngai.
Ka hming chuantir a ni ang (6:27)
Hming chuantir tih hian Lalpa chu Israel-te neitu a
ni tih a lantir. Tin, he thu kalhmang ang hi Isaia 44:5
leh Thupuan 22:4-ahte kan hmu bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 486/790
90NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 9
HNAM HRUAITUTE THIL HLAN - I
Chhiar tur : 7:1-41
Thu vawn : An thilhlante chu, tawlailir chung nei parukleh bawngpa sâwm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir
pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaah
an rawn la a, biak bûk bulah chuan an rawn hlan a (7:3).
Vawiinah chuan Bung 7-na kan zir dawn a, \um hnih
zirah kan hmang dawn a ni. Zirtu tam tak chuan Bung
5&6 kha a hma lam leh a hnu lam nena inzawmna \ha nei
lo, thu kar tla niin an hria a. Chuvangin, vawiina kan zirtur hi Bung 4-na chhunzawmna niin an ngai a ni.
Sinai tlang an chhuahsan hma hian Puithiamte chuan
biak bûka Pathian biakna mumal zawkin an kalpui \an
ta a ni. Exodus buah Mosian Biak bûk a tun din thu kan
hmu a. Tunah chuan Pathian biakna hmun atan mumal
zawkin an lo hmang \an ta a ni.
1. Hnam hruaitute thilpek (7:1-9)
1 Chutichuan, Mosian biak bûk chu a din zawh a,hriak a thih a, a tihthianghlim a, a bungrua zawng zawng
leh a maicham leh a bungbêl zawng zawng hriak a thiha,a tihthianghlim ni chuan heti hi a ni a, 2 Israel-ho puipa,
an chhûngkaw puipate chuan thilhlan an hlan a, chungho
chu an hnam puipate, an chhiarhote chunga awm an ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 487/790
91NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a: 3 an thilhlante chu, tawlailir chung nei paruk leh
bawngpa sâwm leh pahnih, puipa pahnihin tawlailir
pakhat zel, pakhatin bawngpa pakhat zel LALPA hmaahan rawn la a, biak bûk bulah chuan an rawn hlan a.
4 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 5 “Biak bûk hna atan a\angkai dawn a, lo la hlawm rawh khai; Levi-ho, a hna
zir ang zelin i pe \heuh dawn nia,” tiin. 6 Tichuan, Mosiantawlailirte leh bawngpate chu a la a, Levi-hote chu a pe
a. 7 Tawlailir pahnih leh bawngpa pali chu Gersona fapate
chu an hna azir zelin a pe a.8
Tin, tawlailir pali lehbawngpa pariat chu, puithiam Arona fapa Ithamara ho,Meraria fapate chu an hna azir zelin a pe a. 9 Kohatha
fapate erawh chu an pe ve lo; hmun thianghlim hna chuan pual a ni a, a zawna zawn \hin an ni.
Aigupta an chhuahsan a\anga kum hnihna thla
hmasa ber Abib/Nisan ni khat ni March 15/16-ah Mosia
chuan Biak bûk a sa fel a (Exod. 40:17). Biak bûk leh abungrua zawng zawng hriak a hnawih a. Pathian biak
nan a hlan a, a serh thianghlim a. Chumi hunah chuan
Israel hnam hruaitute an lo kal a, biak bûk tan thilpekte
an rawn keng a. An thilpekte chu bawngtawlailir paruk
chung nei thlap leh bawngpa sawm leh pahnih a ni.
Hruaitu pahnih zelin bawngtawlailir pakhat an inthawh
\awm a, hruaitu tinin bawngpa pakhat \heuh an tum
bawk a.
Pathianin a hrilh angin Mosia chuan thilpek a
dawnte chu thil phurh vel nan Levia chite hnenah a sem
a. Gersona thlahte hnenah bawngtawlailir pahnih leh a
hnuktu tur bawngpa pali, biak bûk puanzar leh a sakna
hmanruate phurh vel nan an hnain a mamawh angin a
pe a. Chutiang bawkin Meraria thlahte hnenah pawh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 488/790
92NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bawngtawlailir pali leh a hnuktu tur bawngpa pariat, an
mamawh angin a pe bawk a. Kohatha thlahte erawh chu,
an kuta kenga anmahni ko ngeia bungraw thianghlimtechu zawn (phur) tura tih an nih avangin tawlailir lehbawngpa eng mah an dawng ve lo.
Israel hnam hruaitu, hotua an neih mi sawm leh
pahnihte chuan maicham serh hran lawm nan, a niindawtin, inang \heuhvin anmahni thilpek \heuh chu an
rawn dah thliah thliah a. Hei hi hrilhfiahtu \henkhat
chuan maicham thên thianghlimna thil hlan niin an sawi.2. Ni khat nia thil hlan (7:10-17)
10 Puipahote chuan hriak thih ni chuan maicham hlan
nana an thilhlante chu maicham bulah an hlan a. 11Tin,LALPAN Mosia hnenah, “Puipa tinin maicham hlan nana
an thilpêk chu a indawt zelin ni tin, an hlan tur a ni,” a ti a.
12 Ni khat nia a thilhlan hlantu tur chu Juda chi Aminadaba fapa Nasona a ni a: 13 a thilhlan chu
tangkaraw thleng pakhat, a rih lam selkel za lehsawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit
tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atanhriaka chawhpâwlh chhang phut dip taka khat ve ve;14 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian
pakhat; 15 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat,
berampa pakhat, beramno a pa kum khat mi pakhat;16 sual thawi nan kelpa pakhat; 17 tin, remna inthawi
thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beramno a pa kum khat mi panga: heng hi
Aminadaba fapa Nasona thilhlante chu a ni.
A ni hmasa ber, ni khatnaah chuan Juda thlah hruaitu
Nasonan thilpekte chu a rawn hlan a. Hnam hruaitute
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 489/790
93NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilpek hlan hi a inang vek a. Thilpek an hlante hi
inthawina chi hrang hrang buatsaihna tura hmanraw
mamawhte a ni hlawm. Nasona thilpek hlante chu hengtehi an ni:
Biakbuk maichama hman tur-
Tangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit,
Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit,
Chhangphut hriaka hmeh, tangkaraw thleng leh
tangkaraw berhbu vûm thar ve ve,
Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh
sawm bûk,
Halral thil hlan atan-
Bawngpatuai pakhat,
Berampachal pakhat,Beramno, kum khat vela upa pakhat.
Sual thawina thil hlan atan-
Kel pakhat
Remna thil hlan atan-
Bawngpatuai pahih,Berampachal panga,
Kel panga,
Beramno, a pa, kum khat vela upa panga.
Hengte hi Aminadaba fapa Nasona thil hlante chu
an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 490/790
94NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Ni hnih nia thil hlan (7:18-23)
18 Ni hnih ni chuan Isakar-ho puipa Zuara fapa
Nethanela chuan a hlan a: 19 a thilhlan atan chuantangkaraw thleng pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum
hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkarawberhbu pakhat, chhangphut thilhlan atan hriaka
chawhpâwlh chhang phut dip taka khat ve ve: 20 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;21halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;22
sual thawinan kelpa pakhat; 23 tin, remna inthawi thilhlan atanbawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram
no a pa kum khat mi panga a hlan a. Heng hi Zuara fapaNethanela thilhlante chu a ni.
A ni hnihnaah chuan Isakara thlah hruaitu
Nethanela, Zuara fapa chuan a thilpekte chu a rawn hlan
ve a. A thilpek hlante hi Juda thlah hruaitu Nasona hlanang tho kha a ni.
4. Ni thum nia thil hlan (7:24-29)
24 Ni thum ni chuan Zebuluna thlahte puipa Helona fapa Eliaba chuan a hlan a: 25 a thilhlan chu tangkaraw
thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmunthianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
pakhat,chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpawlhchhangphut dip tak khat ve ve; 26 sekel sawm tluka rit rimtuia
khat rangkachak fian pakhat; 27 halral thilhlan atanbawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum
khat mi pakhat; 28 sual thawi nan kelpa pakhat; 29 tin, remnainthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga,
kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng
hi Helona fapa Eliaba thilhlante chu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 491/790
95NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A ni thumnaah chuan, a hmaa Juda thlah hruaitu
Nasona leh Isakara thlah hruaitu Nethanela te thil hlan
ang bawk kha Zebulun thlah hruaitu Eliaba, Helena fapapawhin a thilpekte chu a rawn hlan ve a.
5. Ni li nia thil hlan (7:30-35)
30 Ni li ni chuan Reubena thlahte puipa Sedeura fapaElizura chuan a hlan a: 31a thilhlan chu tangkaraw thleng
pakhat a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun thianghlimasekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat,
chhangphut thilhlan atan hriaka chawhpâwlh chhangphutdip taka khat ve ve; 32 sekel sawm tluka rit rimtuia khat
rangkachak fian pakhat; 33 halral thilhlan atan bawngpatuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi
pakhat; 34 sual thawi nan kelpa pakhat; 35 tin, remna inthawithilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa
panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi
Sedeura fapa Elizura thilhlante chu a ni.
A ni linaah pawh hian hruaitu dangte thil hlan ang
bawk biak bûka hman tur tangkaraw thleng, tangkaraw
chawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rimtui hal tura
khat rangkachak berhbu te leh halral thilhlan tur te, sual
thawina thil hlan tur te leh remna thilhlan turte chu
Reubena thlah hruaitu Elizura, Sedeura fapa pawhin a
rawn hlan a.
6. Ni nga nia thil hlan (7:36-41)
36 Ni nga ni chuan Simeona thlah Zurisadaia fapaSelumiela chuan a hlan a. 37 a thilhlan chu tangkaraw
thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum; hmunthianglima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
pakhat, chhangphut thilhlan atana hriak chawhpâwlh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 492/790
96NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhang phut dip taka khat ve ve. 38 sekel sawm tluka rit
rimtuia khat rangkachak fian pakhat; 39 halral thilhlan
atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat beram no a pa kum khat mi pakhat; 40 sual thawi nan kelpa pakhat,41tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih,
berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khatmi panga a ni; heng hi Zurisadaia fapa Selumiela
thilhlante chu a ni.
Simona thlah hruaitu Selumiela, Zurisadaia fapa
pawhin biak bûka hman tur tangkaraw thleng, tangkarawchawhtawlh, chhangphut hriaka hmeh, rangkachak
berhbu rimtui hal tura khat te, halral thilhlan tur te, sual
thawina thilhlan tur te, leh remna thilhlan turte chu a
ni nganaah a rawn hlan a.
Vawiina kan zirlaiah hian Pathian tana Israel fate
an inpekna leh inphalna ropui tak kan hmu a. Mosian
Biak bûk a din a, Pathian hnena hlan a nih hian mipuirilru a tiphur hle ang tih a hriat theih. Israel hnam
hruaitute, hotua an neihte khan thil hlan bawngtawlailir
paruk leh bawngpa sawm leh pahnih an rawn hlan a. Hei
hian ram tiam Kanaan pana kal zel tura inbuatsaihna
rilru a siam thar hle ang. Chu bâkah Biak bûkah Pathian
biakna kalhmang mumal takin Puithiamten an kalpui \an
ta bawk a. Beiseina thar nen hma lam an thlir nasa hlein
a rinawm. Israel-te hnam nun kal zelah an Pathian biaknahian anmahni a tipumkhat hle \hin a ni
Sawi ho tur
Pathian hnena thilpek pawimawhzia leh thlahthlam
hlauhawmzia han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 493/790
97NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Biak bûk then thianghlim (7:1)
Lalpa thu ang zela engkim an peih fel hnu chuan
Mosian biak bûk leh a chhunga bungrua zawngzawngte chu hriak thihin Lalpa tan a tithianghlim
a. Tithianghlim (Heb. Qadesh) tih hi a awmze bul
zawkah chuan ‘dahhrang’ tihna a ni. Chutiang chuan
Israel mipuiten Lalpa an biakna leh a aw an
ngaihthlakna tur biak bûk chu an tihrang a, an
tithianghlim a ni. Lalpa hmanrua ni tur chuankhawvel thil dang laka kan inthiarfihlim ve a \ul.
Kohatha fapate erawh chu an pe ve lo (7:9)
Biak bûk rawngbawlna atana thil hlan tawlailir leh
a hnuktu bawngpate chu Kohatha fapate hnenah an
pe ve lo va, a chhan chu hmun thianghlim hna chu
an pual a ni a, a bungruate chu phur lova a zawnazawn tur a nih bik vang a ni. Hmun thianghlima
bungruate chu an pawimawh avangin hmanraw
danga phur lovin mihring ngeiin zawn tur a ni. Lal
Davidan Pathian bawm Jerusalem-a a lak \um pawh
khan a thawh khatnaah tawlailirah an dah a, Uza
khan a thih phah a. A thawh hnihnaah erawh chuan
puithiamten an zawn a, him takin Jerusalem an
thlen thu kan hmu (II Sam. 6). Hei hian Pathian
biakna hmanraw pawimawh bikte chu uluk leh
fimkhur taka vawn leh enkawl a \ulzia a tilang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 494/790
98NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 10
HNAM HRUAITUTE THIL HLAN – II
Chhiar tur : 7:42-89
Thu vawn : Chutichuan, inbiakna puan ina amah be turaMosia a luh chuan thuthlung bawm chunga zahngaihna\hutphah chung lama cherub pahnihte inkâr a\ang chuan
amah rawn biain Aw chu a hria a; tin, a be ta a (7:89).
Mosian Biak bûk a din zawh a, Biak bûk leh a
bungrua zawng zawng, maicham leh a bungbêl zawng
zawngte nen hriak a hnawiha a then thianghlim khan,
Israel fate kha an hnam hruaitute hovin an lawm tlanghle ni ngei tur a ni. Israel hnam hruaitute khan thil hlan
an rawn keng a. Hruaitute chuan Biak bûk leh maicham
serh thianghlim lawm nan thil hlan tur an rawn la a. A
ni indawt zelin hnam hruaitu pakhat zelin Biak bûk leh
maicham serh thianghlim lawm nan an thilpekte chu an
rawn hlan a. Ni nga lai hun an hmang tawh a ni. Vawiin
hian ni sarih chhunga thilpek an hlan zui dan kan zir leh
dawn a ni.
1. Ni ruk nia thilhlan (7:42-47)
42 Ni ruk ni chuan Gada thlahte puipa Deuela fapa
Eliasapha chuan a hlan a: 43 a thilhlan chu tangkarawthleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun
thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 495/790
99NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpawlh
chhangphut dip taka khat ve ve; 44 sekel sawm tluka rit
rimtuia khat rangkachak fian pakhat;45
halral thilhlanatana bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram noa pa kum khat mi pakhat; 46 sual thawi nan kelpa pakhat;47 tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih,berampa panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat
mi panga a ni. Heng hi Deuela fapa Eliasapha thilhlantechu a ni.
Israel faten Biak bûk leh maicham Pathian hnenaan hlan \uma an lawmna kal zelah, hnam hruaitute thil
hlan ni rukna kan lo thleng ta. A ni ruknaah hian Gada
thlah hruaitu Eliasapha, Deuela fapa chuan a thilpekte
a rawn hlan a. An thilpek inang tlang \heuh kha han sawi
nawn leh ila, hetiangin-
Biak bûk maichama hman tur-
Tangkaraw thleng, kg. khat leh a chanvea rit,
Tangkaraw chawhtawlh, gram zariata rit,
Chhangphut hriaka hmeh tangkaraw thleng leh
tangkaraw berhbu vûm thar ve ve,
Rangkachak berhbu rimtui hal tura khat gram za leh
sawm buk,
Halral thilhlan atan-
Bawngpatuai pakhat,
Berampachal pakhat,
Beramno, kum khat vela upa pakhat.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 496/790
100NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sual thawina thilhlan atan-
Kel pakhat
Remna thilhlan atan-
Bawngpatuai pahnih,
Berampachal panga,
Kel panga,
Beramno, a pa, kum khat vela upa panga.
Hengte hi ni ruknaah Gada thlah hruaitu Eliasapha
chuan a rawn hlan a ni.
2. Ni sarih nia thilhlan (7:48-53)
48 Ni sarih ni chuan Ephraima thlahte puipa
Amihuda fapa Elisama chuan a hlan a: 49 a thilhlan chutangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh
sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rittangkaraw berhbu pakhat, halral thilhlan atana hriak a
chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 50 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;51halral thilhlan atana bawngpa tuia pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 52 sual thawi
nan kelpa pakhat; 53 tin, remna inthawi thilhlan atan
bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beramno a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amihuda fapaElisama thilhlante chu a ni.
Ni sarih niah chuan Ephraima thlah hruaitu Elisama,
Amihuda fapa chuan a hmaa mite ang bawkin Biak bûk
maicham hmanrua tur te, halral thil hlan tur te, sual
thawina thil hlan turte leh Remna thil hlan turte, a
thilpekte chu a rawn hlan a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 497/790
101NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Ni riat nia thilhlan (7:54-59)
54 Ni riat ni chuan Manasea thlahte puipa Pedazura
fapa Gamaliela chuan a hlan a: 55 a thilhlan chutangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh
sawmthum, hmun thianghlima sekel sawmsarih tluka rittangkaraw berhbu pakhat; chhangphut thilhlan atana
hriak chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve; 56 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;57 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat,58
sual thawinan kelpa pakhat, 59 tin, remna inthawi thilhlan atanbawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram
no a pa kum khat mi panga a ni. Heng hi Pedazura fapaGamaliela thilhlante chu a ni.
Manasea thlah hruaitu Gamaliela, Pedazura fapa
chuan ni riat ni chuan a hmaa mite ang bawkin a thilpekte
chu a rawn keng a. Biak bûk maicham hmanrua tur te,halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan turte leh
remna thil hlan turte a rawn hlan a.
4. Ni kua nia thilhlan (7:60-65)
60 Ni kua ni chuan Benjamina thlah Gideonia fapa
Abidana chuan a hlan a: 61a thilhlan chu tangkarawthleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmun
thianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpâwlh
chhangphut dip taka khat ve ve; 62 sekel sawm tluka ritrimtuia khat rangkachak fian pakhat, 63 halral thilhlan
atan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat; 64 sual thawi nan kelpa; 65 tin,
remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 498/790
102NUMBERS
www.mizoramsynod.org
panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a
ni: heng hi Gideonia fapa Abidana thil hlante chu a ni.
A ni kuanaah chuan Benjamina thlah hruaitu Abidana, Gideona fapa chuan, maicham hmanrua tur te,
buhbâl thil hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina
thil hlan turte leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a
hlan a.
5. Ni sawm nia thil hlan (7:66-71)
66 Ni sawm ni chuan Dana thlahte puipa Amisadaia fapa Ahiezera chuan a hlan a: 67 a thilhlan chu tangkaraw
thleng pakhat, a rih lam sekel za leh sawmthum, hmunthianghlima sekel sawmsarih tluka rit tangkaraw berhbu
pakat, chhangphut thilhlan atana hriaka chawhpâwlhchhang phut dip taka khat ve ve: 68 sekel sawm tluka
ritrimtuia khat rangkachak fian pakhat; 69 halral thilhlanatan bawngpa tuai pakhat, berampa pakhat, beram no a
pa kum khat mi pakhat; 70 sual thawi nan kelpa pakhat;71tin, remna inthawi thilhlan atan bawngpa pahnih,
beram panga, kelpa panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hi Amisadaia fapa Ahiezera thilhlante
chu a ni.
Gada thlah hruaitu Ahiezera, Amisadaia fapa chuan
ni sawm ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a. A thilpek
rawn kente chu a hmaa mite ang bawkin maicham
hmanrua tur te, buhbâl thil hlan tur te, halral thil hlan
tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna thil hlanturte a rawn keng a, a hlan a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 499/790
103NUMBERS
www.mizoramsynod.org
6. Ni sawm leh ni khat nia thil hlan (7:72-77)
72 Ni sâwm leh ni khat ni chuan Asera thlahte puipa
Okrana fapa Pagiela chuan a hlan a: 73 a thilhlan chutangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za leh
sawmthum, hmun thianghlima sekel sawm sarih tlukarit tangkaraw berhbu pakhat chhangphut thilhlan atana
hriak chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve. 74 sekelsawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian pakhat;75 halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;76
sual thawinan kelpa pakhat; 77 tin, remna inthawi thilhlan atanbawngpa pahnih, berampa panga, kelpa panga, beram
no a pa kum khat mi panga a ni: heng i Okrana fapa Pagiela thilhlante chu a ni.
Ni sawm leh ni khat ni chuan Asera thlahte hruaitu
hun a lo thleng a. An hruaitu Pagiela, Okrana fapa chuan
a thilpekte chu a rawn keng a. Ani pawh chuan, a hmaamite thilpek ang – maicham hmanrua tur te, buhbâl thil
hlan tur te, halral thil hlan tur te, sual thawina thil hlan
tur te leh remna thil hlan turte a rawn keng a, a hlan a.
7. Ni sawm leh ni hnih nia thil hlan (7:78-83)
78 Ni sâwm leh ni hnih ni chuan Napthtalia thlahte puipa Enana fapa Ahira chuan a hlan a: 79 a thilhlan chu
tangkaraw thleng pakhat, a rih lam sekel za lehsawmthum, hmun thianghlim sekel sawmsarih tluka rit
tangkaraw berhbu pakhat, chhangphut thilhlan atanahriaka chawhpâwlh chhangphut dip taka khat ve ve:80 sekel sawm tluka rit rimtuia khat rangkachak fian
pakhat; 81halral thilhlan atan bawngpa tuai pakhat,
beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi pakhat;
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 500/790
104NUMBERS
www.mizoramsynod.org
82 sual thawi nan kelpa pakhat; 83 tin, remna inthawi
thilhlan atan bawngpa pahnih, berampa panga, kelpa
panga, beram no a pa kum khat mi panga a ni: heng hiEnana fapa Ahira thilhlante chu a ni.
Naphtalia thlah hruaitu Ahira, Enana fapa chuan ni
sawm leh ni hnih ni chuan a thilpekte chu a rawn keng a.
Maicham hmanrua tur te, buhbâl thil hlan tur te, halralthil hlan tur te, sual thawina thil hlan tur te leh remna
thil hlan turte a rawn keng a, heng a thilpek rawn kente
hi a hlan a.8. Hnam hruaitute thilpek hlan khaikhawmna
(7:84-89)
84 Tichuan, maicham hriak thih ni a Israel puipahothilhlante chu tangkaraw thleng sâwm leh pahnih,
tangkaraw berhbu sâwm leh pahnih, rangkachak fiansâwm leh pahnih a ni a; 85 tangkaraw thleng chu sekel za
leh sawmthum tluka rit \heuh a ni a, berhbu chusawmsarih \heuh a ni: tangkaraw bungbêl zawng zawng
chu hmun thianghlima sekel singhnih leh za tluka rit ani. 86 Rimtuia khat rangkachak fian sâwm leh pahnih chu
hmun thianghlima sekel sawm tluka rit \heuh a ni:rangkachak fian zawng zawng chu sekel za leh sawmhnih
tluka rit a ni; 87 halral thilhlan atana bawngpa zawng
zawng chu sâwm leh pahnih a ni a, berampa sâwm leh pahnih, beram no a pa kum khat mi sâwm leh pahnih, anchhangphut thilhlante nen; tin, sual thawi nan kelpa
sâwm leh pahnih: 88 tin, remna inthawi thilhlan atanabawng chu bawngpa sawmhnih leh pali a ni a, berampa
chu sawmhnih leh pali a ni a, berampa chu sawmruk,kelpa chu sawmruk, beram no a pa kum khat mi chu
sawmruk a ni. Hei hi hriak thih hnua maicham hlan nana
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 501/790
105NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilpêkte chu a ni. 89 Chutichuan, inbiakna puan ina amah
be tura Mosia a luh chuan thuthlung bawm chunga
zahngaihna \hutphah chung lama cherub pahnihte inkâra\ang chuan amah rawn biain Aw chu a hria a: tin, a beta a.
Mosian Biak bûk a din zawh a, Biak bûk leh a
bungrua zawng zawng, Maicham leh a bungbêl zawngzawngte nena a then thianghlim khan Israel hnam
hruaitute khan thil hlan an rawn keng a, hruaitu pakhat
zelin indawtin an thilpekte chu an rawn hlan a, ni sawmleh pahnih chhunga an thilpek hlante chu a vaiin-
Tangkaraw tlang sawm leh pahnih,
Tangkaraw chawhtawlh sawm leh pahnih,
Rangkachak berhbu sawm leh pahnih,
Bawngpatuai sawm leh pahnih,
Berampachal sawm leh pahnih,
Beramno, a pa, sawm leh pahnih,
Buhbâl thilhla chhangphut tha,
Kel sawm leh pahnih,
Bawngpatuai sawmhnih leh pali,
Berampachal sawmruk,Kel sawmruk
Beramno, a pa, sawmruk.
Hengte hi hruaituten hriak hnawiha maicham hlan
nia an thilpekte chu a ni. Chang 89-na thu hi a hrang
deuhvin a lang. Exodus 25:22 “Bawm bulah kan intawk
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 502/790
106NUMBERS
www.mizoramsynod.org
\hin ang a, cherub pahnih, Thuthlung Bawm chunga awm
inkar a\ang chuan ka rawn bia ang che a, Israel-te hnena
thu ka pek tur zawng zawng chu ka rawn hrilh \hin angche” tia LALPAN Mosia hnena a lo sawi tawh ang khanhelaiah hian Mosia hi LALPA be turin inbiakna puan inah
a lut a ni.
Helaia ‘Zahngaihna \hutphah’ tih hi Bible lehlintharah chuan ‘Thuthlung Bawm chhin’ tiin a sawi a, thil
thuhmun a ni. Zahngaihna |hutphahah hian Pathian chu
\huin zahngaihna leh khawngaihna nasa tak nen a mitero a relsak a, an tih tur a hriattirna hmun niin an sawi
(Exod. 25:22).
Bung sarih pum pui kan zir hian Israel mipuite
inphalna leh inpekna nasa tak a tarlang a. Chu bâkah
hnam hrang hrang aiawha ni khat zela thilpek an hlante
hian hnam pum pui pawimawhna a tarlang bawk a.
Puithiam rawngbawlnain hmun laili tak a chang chho zela, a \han chhoh zelna kawng a hawng \ha hle. Pathian
mite zingah Pathian hnena thil hlan hian hmun
pawimawh tak a luah a ni tih hi a tarlang bawk.
Sawi ho tur
Kan Kohhrana chhungkaw tin hian Pathian hnenathilpek sawma pakhat kan pek vek theih dan tur han
sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 503/790
107NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Zahngaihna |hutphah (7:89)
Zahngaihna |hutphah hi Mizo Bible lehlin tharah
chuan “Thuthlung Bawm chhin” tia dah a ni a.Thuthlung Bawm chhungah khan Sinai tlanga Lalpan
Mosia hnena a pek Thusawm pek ziahna lungphek
te, Arona tiang chawr te leh manna an dawn hmasak
ber te an dah a. Chung Thupek sawmte chu he
Thuthlung Bawm chhin hian khuh bovin Pathianin
chung dante chu hmang lovin a khawngaihna lehzahngaihnain a mi Israel-te chu a hruai \hin a ni.
Cherub pahnihte (7:89)
Zahngaihna |hutphah chung lamah chuan
rangkachaka siam cherub pahnih lem dah a ni a.
Mihringten Pathian thupek an bawhchhiat avangin
Eden huan a\angin Pathianin a hnawt chhuak a,nunna thing kawng chu veng turin Eden huan chhak
lampanga Cherub-te leh mei khandaih vir tawn zawk
zawk a awmtir bawk a (Gen. 3:24). Chu nunna thing
kawng veng tura a dah Cherub lem inkar a\ang ngei
chuan Pathianin mihringte chu a rawn be \hin a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 504/790
108NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 11
LEVIA CHITE THEN THIANGHLIM
Chhiar tur : 8:1-26
Thu vawn : Levi-hote chu Israela thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh (8:6).
Exodus 40 kan chhiar chuan Mosian riahbûk a din
leh engkim a hmun tura a dah fel thu kan hmu a. Biak
bûk leh a chhunga bungrua zawng zawng, maicham leh a
bungbêlte chenin hriak thianghlim a chulh a, a thian
thianghlim a. ‘Khawnvar dahna chu inbiakna puan in
chhung biak bûk chhim lampang dawhkan epah chuan adah a. Tin, khawnvar chu Lalpa hmaah chuan a dah a’
(Exod. 40:24,25) tiin kan hmu a. Vawiina kan zirlai Num-
bers 8:1-4-ah hian chiang deuh zawkin khawnvar dah dan
chungchang hi kan hmu a ni.
1. Khawnvar dah dan (8:1-4)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Arona bia la a hnenah,
‘Khawnvarte i halin khawnvar pasarih chuan sathaukhawnvar dahna hma lam a en tur a ni,’ ti rawh,” tiin.3 Tin, Arona chuan chutiang chuan a ti a; LALPAN Mosiathu a pêk ang chuan khawnvar dahna hma lamah chuan
khawnvarte chu a chhi a. 4 He mi khawnvar dahna siamdan hmang chu rangkachak a chhera chher a ni; a bul
ngul leh a par chenin chher a ni: LALPAN a lem Mosia a
entir ang chiahin khawnvar dahna chu a siam a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 505/790
109NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Khawnvar dahna hi biak bûk chhung hmun
thianghlim chhim lamah, han luha vei lamah a awm a.
Hei hi biak bûk chhûnga êng awmchhun a ni a, HmunThianghlim berah chuan khawnvar an dah ve lo. Hengkhawnvar dahna pasarih hi LALPA mit, khawvel pum
pui thlir \hintu niin an ngai (Zak. 4:10). Exodus 25:31-
40 kan en chuan, khawnvar dahna hi rangkachak hlir
hlaka siam, a ngul leh a bul vawng chu a chhera chher;
a lu bawk te, a cheimawina pangpar kuhmum leh par
parh lemte nen inzawm vek a ni. A kungpui a\angin zar
paruk a peng a, lehlam lehlamah zar pathum ve ve aawm a; zar tinah a cheimawina theite par kuhmum leh
a par parh lem pathum zel a awm a. A ngul zidingah a
cheimawina theite par kuhmum leh par parh lem pali
zel a awm a. A zar chung zawk leh hnuai zawk inkarah
pangpar kuhmum pakhat zel a awm bawk. Pangpar
kuhmum lem te, a zarte leh a zidingte chu rangkachak
tlang khat a\anga chher a ni.
Bung sarihah khan hnam hruaitute leh hotute thil
hlan kan hmu a. Tunah hian puithiam hotu ber Aronan
Mosia hnena Lalpa thupek angin hmun thianghlim hma
lam en tura khawnvar pasarih a chhit thu kan hmu.
Khawnvar dahna pasarih hian ni leh thla leh planetpanga entira ngaih a ni.1
2. Levia chite then fai thu leh serh hran thu (8:5-22)5 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 6 “Levi-hote chu Israela
thlahte zing ata tihrang la, tithianghlim rawh. 7 Anmahnitithianghlim turin hetiang hian i ti tur a ni: an chungah
tlenfaina tui thlawr la, an taksa zawng zawng mehtir la,an puante suktir la, intihthianghlimtir rawh. 8 Tin,
bawngpa tuai pakhat leh chhangphut thilhlan hriaka
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 506/790
110NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pâwlh chhangphut dip tak nen laktir la, tin, sual thawi
nan bawngpa tuai pakhat dang i kai bawk tur a ni. 9 Tin,
Levi-hote chu inbiakna puan in bulah chuan hruai la,Israela thlahte mipui zawng zawng chu pun khawmtirvek rawh: 10 tin, Levi-hote chu LALPA hnenah i hlan ang
a; Israela thlahte chuan Levi-hote chungah an kut annghat ang a: 11tichuan Arona chuan Levi-hote chu, LALPA
rawng an bawl theih nan Israela thlahte hmingin thenthilhlana LALPA hnenah a hlan ang a. 12 Tin, Levi-hote
chuan bawngpa lu-ahte chuan an kut an nghat ang a;
tin, Levi-hote tana inremna siam nan, pakhat chu sualthawi nan, pakhat chu halral thilhlanah LALPA hnenahi hlan tur a ni.
13 Tin, Levi-hote chu Arona leh a fapate hmaah chuan
i awmtir ang a, LALPA tana then thilhlanah i hlan tur ani. 14 Chutiang chuan Israela thlahte zing ata Levi-hote
chu i tihrang ang a, tichuan Levi-hote chu ka ta an ni
ang. 15 Tin, chu mi zawhah chuan Levi-hote chu inbiakna puan ina rawngbawl turin an lut ang a, tin, nangin annichu i tithianghlim ang a, then thilhlanah i hlan tur a ni.16 Israela thlahte zing ata ka puala ruat an ni si a; chhulkeu zawng zawng Israela thlahte fa tir zawng zawng aiah
ka pualah ka nei tawh a ni. 17 Israela thlahte zinga fa tirzawng zawng chu ka ta an ni reng a; mihring nen, rante
nen; Aigupta rama fa tir zawng zawng ka tihhlum laikhan ka puala ka ruat tawh a ni. 18 Tichuan Israela thlahte
zinga fa tir zawng zawng aiah Levi hote hi ka nei tawh ani. 19 Tichuan Israela thlahte aia inbiakna puan ina
rawngbawl tur leh Israela thlahten hmun thianghlim anrawn hnaih pawha Israela thlahte zinga hri a len lohna
tura remna siam turin, Israela thlahte zing ata Levi-hotehi Arona leh a fapate ka pe a ni,” tiin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 507/790
111NUMBERS
www.mizoramsynod.org
20 Chutiang chuan Mosia te, Arona te, Israela thlahte
pungkhawmho zawng zawng chuan Levi-hote chungah
chuan an ti a. Levi-ho chungchang thua LALPAN Mosiathu a pêk ang zawng zawng chuan an chungah Israelathlahte chuan an ti a. 21 Tichuan, Levi-hote chu sual lakah
an inthian fai a, an puante an su a: tin, Aronan LALPAhmaah then thilhlanah a hlan a; tin, anmahni
tihthianghlim nan Aronan inremna a siamsak a. 22 Tin,chu mi zawhah Levi-hote chu Arona leh a fapate hnuaia,
an rawngbawl hna thawk tur chuan inbiakna puan in
chhûngah an lut a: Levi-hote chungchang thua LALPAN Mosia thu a pêk angin an chungah an ti ta a.
Helai thuah hian Levia chite then thianghlim thu
leh Lalpa tana serh hran thu kan hmu a. Levia chite chu
sakhaw serh leh sang an khawih hmain an intithianghlim
tur a ni a. Helaiah hian Bung 3:5-13 thu tam tak kha a
sawi nawn leh a. Bung 8:6-13 ah hian Levia chite then
thianghlimna leh anmahni Pathian hnena hlanna kanhmu a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan Levia chite then fai
thu leh serhhran thu hi Leviticus Bung 7&8-a puithiamte
serh hranna thu zulzuia tih niin an hria.1 Tuna kan
zirlaiah hian Levia chite then fai nan tlen faina tuia theh
a nih laiin puithiamte erawh chu Mosian a hruai a, danangin a insiltir a (Lev. 8:6). Levia chite an thawmhnaw
pangngai suk fai (then) a nih laiin puithiamte erawh chu
Mosian a hruai a, kawr \ial a haktir a, kawnghren a
hrentir a, lukhum a khumtir bawk (Lev. 8:13). Hetianga
tih dan inang deuh, danglam ang reng tak hian Levia chite
chu puithiam dinhmun aia hnuaihnung zawk an nihzia a
tarlang a ni. Levia chite dah hnuaihnun hrim hrim ai
mahin puithiamte dinhmun chawikan hi a tum a ni ang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 508/790
112NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chang 6-8 hian Levia chite then thianghlim dan a
sawi a. Helaia ‘tlen faina tui’ tih hi tui danglam bik a nih
thu hriat a ni lo va, tui thianghlim pangngai ni ve maitura ngaih a ni. Levia chite tihthianghlim dan hi tuia thehan ni a, chu chu sual sil faina a ni (19:9, 17-19). Chu bâkah
an taksa hmulte an met vek a, an silhfente an su fai nghal
a, an inbual nghal bawk (8:7).
Levia chite serh hran dan hi a danglam hle mai.
Inbiakna puan in hmaah an dintir a. Israel mite chuan
an lu chungah kut an nghat a. Arona chuan Levia chitechu LALPA ta ni turin a hlan a. Levia chite tan sual
thawina thil hlanah bawngpatuai puithiamin a hlansak
a. Levia chite chuan bawngpatuai chungah chuan kut an
nghat a. Levia chite chu Lalpan ama tan Israel fatirte
aiah a hauh a. Lalpa chuan Israel mipui aiawha Biak bûka
rawngbawl turin Levia chite chu puithiamte hnenah a
pe a. Mosia leh Levia chite chuan LALPA thupek ang
chuan an ti a, Levia chite chuan Biak bûkah rawng anbawl \an ta a ni.
3. Levia chite rawngbawl hna chawlh hun (8:23-26)
23 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 24 “Levi-hote chanpualchu heng hi a ni: kum sawmhnih leh kum nga chin chung
lam chuan inbiakna puan ina rawngbawl hna an bei ang
a:25
kum sawmnga mite chuan rawngbawl hna chu anchawlhsan ang a, rawng an bawl tawh lo vang;26 amaherawhchu inbiakna puanin enkawl thuah chuan
an unaute an puibawm zel ang a, rawng erawh chu anbawl tawh lo vang. Hetiang hian Levi-hote chu an hna
thawh i relsak tur a ni, tiin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 509/790
113NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Levia chite hian kum sawmhnih leh panga an tlinin
Biak bûk rawngbawl hna an thawk \an ang a, kum
sawmnga an tlin chuan Biak bûka an rawngbawl hna anchawlhsan ang. Bung 4:3-ah khan inbiakna puan ina hnathawk tur kum bithliah kha kum sawmthum a\anga kum
sawmnga inkar tiin an sawi a. I Chronicle 23:24-ah erawh
chuan kum sawmhnih chin chuan LALPA inah thawh an
nei tiin a sawi a, upat lam kum bithliah a sawi lo thung.
Vawiina kan zirlaiah hian kum sawmnga hnuah chuan
anmahni pualin eng mah an ti tur a ni tawh lo a ti a.
Amaherawhchu, an Levia chipui biak bûka hna thawkan pui ve thei ang tiin a sawi thung. Rabbi Hertz chuan,
‘Kum upa nun hi hman tlak loh a ni kher lo ve’2 tiin a
sawi ve bawk a ni.
Sawi ho tur
‘Levia chite then thianghlim’ thu kan zir hian,
‘serhhran’ an nihna a chiang khawp mai a. Kan tunlai
hunah hian anmahni a\anga zir tur kan neihte han
sawi ho teh u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers”’ Marshall Pickering,
Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 76.
2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972,
p. 257.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 510/790
114NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Lu chunga kut nghat (8:10)
‘Lu chunga kut nghat’ tih hi a awmze bul takah chuan
nihna emaw, chanvo emaw aiawhtu hnenahlanchhawn tihna a ni a, thlahte hnena malsawmna
hlan te (Gen. 48:14), nemnghehnaa thuneihna hlan
te (Num. 27:23), leh sual thawina thilhlana sualna
zawng zawng ran chunga hlan te a huap vek a ni.Thuthlung Tharah pawh rawngbawl turte lu chunga
kut nghata hlan thu kan hmu (Tirh. 6:6, 13:3, Mk.
5:23, Heb. 6:2 etc.). Helai thuah pawh hian Levia chitechu Lalpa tana hlan an ni a, fatir aia Lalpa tana
serhhran an ni a; tin, puithiam Arona leh a fapate
rawngbawlsak tura pek an ni bawk.
Hri a len lohna tura remna siam turin (8:19)
Levia chite chu biak bûka rawngbawl tur leh Israela
thlahten hmun thianghlim an hnaih pawha an zinga
hri a len lohna tura vengtu tur an nih thu kan hmu
a. Hei hian mipuite sualna thawi dam tih lam ni
lovin, mipuiten Pathian chenna biak bûk an rawn
hnaih theih lohna tura daidanna emaw, khuhna
emaw siam, tihna a kawk zawk a. Levia chite chu
biak bûk velah awmhmun khuarin mipuiten biak
bûk an rawn hnaih lutuk loh nan an veng \hin ang
a; tichuan, hri lakah pawh mipuite an him thei dawna ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 511/790
115NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 12
KALHLEN KUT |UM HNIHNA
Chhiar tur : 9:1-23
Thu vawn : “Israela thlahte hnenah, ‘In zinga mi pawh,in thlahte zinga mi pawh, mitthi ruang avanga thianghlimlo emaw, lo thang bo emaw an awm hlauh chuan LALPA
tana kalhlen kut chu an nei ve reng reng tur a ni: 11thlahnihna ni sâwm leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni.
[9:10-11a]
Kalhlen Kut hi Aigupta ram a\anga Israel-te an
chhuah hriat rengna kut ropui tak a ni a, chhang dawidimtelh loh kut nen an hman chhunzawm \hin. Chuvangin,
Kalhlen Kut leh chhang dawidim telh loh kut hi an sawi
zawm fo. Kalhlen Kut hi thla khatna ni 14-naah an hmang
a, chu chu March thla tawp emaw April thla bul emaw a
ni a. Chhang dawidim telh loh kut chuan thla khatna
Nisan 15-21 chhung a awh a ni (Exod. 12:18,19). Kalhlen
Kut \um hnihna (Second Passover) tih hi Kalhlen Kut
Belhchhahna (Supplementary Passover) tiin sawi ila afiah mai awm e.
1. Kalhlen Kut hman dan tur (9:1-5)
Tin, LALPAN Aigupta ram ata an lo chhuah achinkum hnihna thla khatnaah Sinai thlaleran Mosia a bia
a, 2 “Israela thlahte chuan kalhlen kut chu a hunbi zelah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 512/790
116NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nei rawh se. 3 A hunbi-ah, he mi thla ni sâwm leh ni li tlai
lamah in nei tur a ni: chu mia tihtura ruat ang zawng
zawng leh a dan ang zawng zawng chuan in nei tur a ni,” tiin. 4 Tichuan, Mosian Israela thlahte chu kalhlen kut neitur chuan a hrilh a. 5 Chutichuan Sinai thlalerah chuan
thla khatna, ni sâwm leh ni li ni tlai lamah kalhlen kutchu an hmang ta a:LALPAN Mosia thu a pêk ang zawng
zawng chuan Israela thlahte chuan an ti a.
Hebrai-ho Calendar-a thla khatna chu Abib thla a ni
a, Nisan an ti bawk. Chu chu March thla laihawl a\anga April thla laihawl vel lai hi a ni. Kalhlen Kût hi Aigupta
an chhuahsan a\anga kum hnihna thla hnihna velah a
in\an a (9:1). Tichuan, Bung 9:1-5 in a sawi Kalhlen Kût
hi an hmang zo chiah niin a lang. He Kalhlen Kût an hman
zawh tak hi thla khatna ni sawm leh pali tlaiah khan
Sinai thlalerah an hmang a. Mosia hnena LALPA thupek
ang chiahin engkim an ti a ni. Kalhlen Kût hun pangngai
hmang thei lote chuan Kalhlen Kut \um hnihna, hmannawnna hi an hmang ngei tur a ni.
2. Mitthi ruang khawihte tana Kalhlen Kut (9:6-13)
6 Tin, tute emaw mitthi ruang avanga thianghlim loan lo awm a, chu mi ni chuan kalhlen kutah an tel ve thei
lo va; tichuan chu mi ni chuan Mosia leh Arona hmaah
chuan an kal a;7
chungho chuan a hnenah, “Mitthi ruang avangin kan thianghlim lo a ni a; engvangin nge Israelathlahte zinga a hunbia LALPA hnena thilhlan kan hlan
ve min khap?” an ti a. 8 Tin, Mosian an hnenah, “Lo ngawiteh rih u, in chungchang thuah LALPAN engtin nge thu a
pêk dawn ka han hre rih phawt ang e,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 513/790
117NUMBERS
www.mizoramsynod.org
9 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10 “Israela thlahte
hnenah, ‘In zinga mi pawh, in thlahte zinga mi pawh,
mitthi ruang avanga thianghlim lo emaw, lo thang boemaw an awm hlauh chuan LALPA tana Kalhlên Kûtchu an nei ve reng reng tur a ni: 11thla hnihna ni sâwm
leh ni li ni tlai lamah an nei tur a ni: chhang, dawidimtelh loh hnim hnah kha nen an ei tur a ni; 12 a tuk atan
chuan a engamah a dah tur a ni lo va, a ruh an titliak tura ni hek lo: kalhlen kuta tih tur ruat ang zawng zawng
chu an ti tur a ni. 13 Amaherawhchu thianghlim si, thang
bona nei si lova kalhlen kuta tel lo ringawt chu a chipuitezing ata chu mi chu tuithlar a ni ang: a hunbia LALPAhnena thil hlan chu a hlan loh avangin chu mi chu tuithlar
a ni ang: a hunbia LALPA hnena thilhlan chu a hlan lohavangin chu mi chuan a sual mawh a phur ang.
Leviticus 7:20,21-ah chuan, “Mi bawlhhlawh laiin
remna thil hlan sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni. Mihring
emaw, ran a\angin emaw thil bawlhhlawh chhuakkhawihtu chuan he sa hi a ei ve chuan ensan tur a ni,” a
ti a. Inthawina sa hi mi bawlhhlawh lote chauhvin ei theih
a ni a. Mi bawlhhlawhin inthawina sa a ei chuan ensan
tur a ni.
Aigupta an chhuahsan hnu kum hnihna thla khatna
Ni 14 ni hian LALPA thu angin Sinai thlalerah Kalhlen
Kut an hmang a. Mi \henkhat, mitthi ruang khawihavanga bawlhhlawhte chuan Kalhlen Kut hun pangngaikha an hmang ve thei lo va, Mosia leh Arona hnenah an
lo kal a. Israel mi dangte ang bawka Kalhlen Kutah Lalpa
hnena thil hlan ve an rawn dil a. Mosian LALPA a rawn
a, LALPA thu a dawn hnuin, thla khat hnuah, thla hnihna
ni sawm leh pali tlai lamah an hmang ve thei ta a ni.
Chhang dawidim telh loh leh lambak nen hman tur a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 514/790
118NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. A sa ei ban loh tur a ni a, a ruh pawh pakhat mah tih
tliah loh tur a ni. Mi bawlhhlawh ni si lo, ram hla taka
zin pawh ni si lovin Kalhlen Kut chu a hman duh lohchuan an zing ata hnawh chhuah tur a ni.
3. Hnam dangte tan Kalhlen Kut (9:14)
14 Tin, hnam dang mi in hnena awmin LALPA tanakalhlen kuta tel ve an duh chuan kalhlen kuta tih tur ruat
leh a dan angin an ti tur a ni, he rama mi reng reng lehhnam dang mite tan dan angkhat in nei tur a ni,’ tiin sawi
rawh,” tiin.
‘Hnam dang mi in hnena awm’ tih hian pian leh
murnaa Israel mi ni si lo, an zinga hun rei tak lo khawsa
ve tawh leh an zinga anmahni ang thlapa lo awm ve
tawhte sawina a ni. Chutiang mite chuan Kalhlen Kut hi
an hman ve duh chuan dan ang thlapin an hmang ve thei
a, tute tan pawh an zavaiin hman dan tur a thuhmun a
ni. Hetiang a nih lai hian, ram dang mi, an zinga awm
vete leh inhlawhfate chu an tel ve khap a ni (Exod. 12:45).
4. Chhum ding eng (9:15-23)
15 Chutichuan biak bûk din ni chuan Pathian chennain chu chhumin a tuam mup a, tin, tlai lamah chuan biak
bûk chungah chuan mei alh ang mai hi a tuk zing tlengin
a awm a. 16 Chutiang chuan a awm reng a: chhum chuana tuam reng a, zanah chuan mei angin a lang a. 17 Chhumin
Puan In chu a kiansan apiangin Israela thlahte chuan kal
zai an rel \hin a: tin, chhum a dinna hmun apiangah chuanIsraela thlahte chuan awmhmun an khuar thin a. 18 LALPA
thupêkin Israela thlahte chu an kal zel a, LALPA thupêkbawkin awmhmun an khuar thin a: biak bûk chunga chhum
chu a awm chhûng zawng awmhmun an khuar reng a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 515/790
119NUMBERS
www.mizoramsynod.org
19 Tin, biak bûk chunga chhum chu rei tak a awm chuan
Israela thlahte chuan LALPA thu chu an zawma, an kal lo
va,20
tin, a châng chuan chhum chu biak bûk chungah chuanrei lote chauh a awm thin a: tichuan LALPA thupêk anginawmhmun an khuar a, LALPA thupêk angin an kal thin.21Tin, a châng chuan chhum chu tlai lam a\anga zing thlengin a awm a: tin, zinga chhum chu a invawrh san
chuan an kal \hin a, ni khat lek emaw, zan khat lek emawawma chhum chu a invawrh san chuan an kal mai thin a.22 Biak bûk chungah chhum chu ni hnih emaw, thla khat
emaw, kum khat emaw pawh a awm a, chuta a awm reng chuan Israela thlahte chuan awmhmun an khuar reng a,an kal thin lo va: a invawrh san erawh chuan an kal \hin.23 LALPA thupêkin awmhmun an khuar thin a, LALPAthupêkin an kal \hin: Mosia hmanga LALPA thupêkin
LALPA thu chu an zawm a ni.
Mosian LALPA thupek anga biak bûk a din a, tih tur
zawng zawng a tihfela Pathian hnena a hlan khan biakbûk chu chhumin a rawn khuh a. Biak bûk chhung chu
LALPA ropuinain a khat a, Mosia pawh biak bûk
chhungah a lut thei lo. Israel mipui chuan chhunah chhum
chu an hmu a, zan lamah chuan mei angin a eng a.
Chhumin biak bûk a khuh chhung chu an awmna ngaiahan awm reng \hin a, chhum a kian veleh an insawn leh
mai \hin a. Mosia hnena LALPA thupek ang zelin buk an
khuar a, awmhmun an insawn \hin. Helai thu hlawm
chang kua emaw chauhvah hian \um ruk zet LALPA
thupek ang zela buk khuara insawn \hin an nih thu hi a
sawi a ni.
Thuthlung Thar lamah pawh chhum hi Pathian
awmpuina lantirna angin kan hmu. Hmel danglamna
tlangah khan chhum a lo zîng a, anniho chu a rawn khuh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 516/790
120NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a, chhum a\ang chuan aw a lo chhuak a (Lk. 9:34f). Lal
Isua vana hruai chhoh a nih pawh khan chhumin an hmuh
phak lohvah a la bo ta a (Tirh. 1:9). Vawiina kan zirlai a\ang hian Kalhlen Kut an ngaih
pawimawhzia a lang chiang khawp mai a. Pathianin a
mite a awmpuizia pawh a lang chiang a. Chhunah chhum
ding, zanah chhum, mei anga langin a hruai a, a chenchilhreng a ni. Pathianin a mi Israel-hote chu Kalhlen Kut
hman dan tur a hriat thartir leh a. Sakhaw thila mi
bawlhhlawhte tan kawng a hawng a. Chu bâkah hnamdang mite thlengin kawng a hawnsak a, a hruai \hin a ni.
Sawi ho tur
Kalhlen Kut leh Lalpa Zanriah Sakramen inanna lai leh
an pawimawhna ve ve sawi ho ula. Lalpa Zanriah
Saramen hi engtin nge tun aia Kohhranhoten kan ngaihpawimawh lehzual theih dan tur han sawi ho teh u.
END NOTES
Tlai lamah (9:3-5)
Israel fate chuan Aigupta a\anga an chhuah achinkum hnihna thla khatna, ni sawm leh ni li ni tlai
lamah Kalhlen Kut an hmang leh a. Heta ‘tlai lamah’
tih hi a \awng bul (Hebrai) lama a awmze dik takah
chuan ‘tlai a\anga tlai inkar’ sawina a ni a (Exod.
12:6). Nimahsela hun lo kal zelah Juda-te chuan tlai
lam dar 3 a\anga dar 5 inkar vel emaw, nitlak a\anga
khawthim tak tak inkar vel sawi nan an hmang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 517/790
121NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“Lo nghak teh u…” (9:8)
He chang hi mitthi ruang avanga thianghlim loten
Kalhlen Kut an hman ve theih hun tur Mosia anzawh a, a chhanna \awngkam a ni. Thu khirhkhan
leh harsain a nan laiin Mosia chuan amaha thutlukna
siam mai lovin Lalpa thupek a nghak a, a entawn
tlak hle. Eng harsatna pawh kan chungah thleng semahnia chin fel mai tum ai chuan engkim titheitu
Pathian hnena tluk luh mai hi a him a, a \ha ber a ni.
Dan ang khat in nei tur a ni (9:14)
Helai changah hian hnam dang miten Lalpa tana
Kahhlen Kuta tel ve an duh chuan phalsak an nih
thu kan hmu mai ni lovin, Israel-te nena dan ang
khat neih tur a nih thu kan hmu a. Hei hian Pathian
rilru a tarlang chiang hle. A chatuan thiltum,
mihringte chhandamna hna a thawhnaah hian tu mah
thlei bik nei lovin, mi zawng zawng ang khat veka a
enzia min hriattir a ni.
Chhum ding (9:15f)
Exodus buah chuan biak bûk vela chhum ding awm
hian Lalpa ropuina a entir a (Exod. 40:34-38), Num-
bers buah erawh chuan chhum ding chu Lalpan a
mite kaihhruai nan a hmang thung.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 518/790
122NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 13
TANGKARAW TAWTAWRAWT
Chhiar tur : 10:1-10
Thu vawn : “Tangkaraw tawtawrâwt pahnih siam la; achhera chherin siam rawh: mipuiho kohkhawm nan lehchhuahtir nan i hmang tur a ni.…” (10:2).
Vawiinah hian ‘Tangkaraw Tawtawrawt’ tih thupui
kan zir dawn a, kan rilru pawh a \hawng tho nghal mai
awm e. Mosia chu tangkaraw tawtawrawt pahnih siam
tura tih a ni a. A hmanna tur chi hrang hrang pawh hrilh
nghal a ni. Ram tiam Kanaan panin Sinai tlang anchhuahsan dawn ta a, thlaler kawnga mipui nunau
chhangchhe tak zin kawngah inthununna leh
inkaihhruaina hmanraw pawimawh, a hnu lam pawha
hman \angkai zui zel tur a ni a. LALPA Pathianin chhum
ding engin hruai tho mah se la, rang zawk leh mumal
taka inkaihhruaina tur hmanrua a ni. Aigupta leh a
chhehvel (Ancient Near East)-ahte pawh tawtawrawt hi
sakhaw thila pun khawmna leh indona hmuna hmanraw
pawimawh tak a ni ve reng a.1 Tawtawrawt hi inches 18vela sei,2 ri chak leh ring tak a ni a, mipui kaihhruai nana
hmanraw remchang tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 519/790
123NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia (10:1-8)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Tangkaraw
tawtawrâwt pahnih siam la; a chhera chherin siam rawh:mipuiho kohkhawm nan leh chhuahtir nan i hmang tur a
ni. 3 Chu chu a ham kawp chuan mipui zawng zawng chui hnenah inbiakna puan in kawngka bulah an rawn
inkhawm vek tur a ni. 4 Tin, pakhat chauh an ham chuan,Israel mpuite hotu puipate chauh i hnenah an lo kal
khawm tur a ni ang a. 5 Tin, râlkhel hama in ham chuan
chhak lampanga awmhote an chhuak tur a ni ang.6
Tin,râlkhel hama in ham leh chuan chhim lampangaawmhote an chhuak tur a ni, an chhuahna turin râlkhel
hamin an ham tur a ni. 7 Amaherawhchu mipuite lo kalkhawmna tur chuan in ham phawt ang a, râlkhel ham
erawh chuan ham lovin, 8 Arona fapa puithiamhote chuantawtawrâwt chu an ham tur a ni; chu chu in tan inthlahte
thlenga kumkhaw dan tur a ni ang.
Tawtawrawt hman dan tur leh a awmzia hi
kaihhruaina \ha tak a awm a. Biak bûk khuhtu chhum
kha chung lamah invawrh sangin chho sela, Israel-hote
chu kal chhuak tura inpeih vek tur an ni (9:17). Mi lo
inpeih lo leh inring lote an lo inrin theih nan tawtawrawt
ham a ni a. Inkohkhawm tur emaw riahhmun chhuahsan
tur emaw a nih chuan hmun thianghlim a\angin
puithiamten tangkaraw tawtawrawt pahnih an ham a.Hmun thianghlim a\ang hian puithiamten chhum dingchet vel dan an thlithlai reng a, chuta \ang chuan
inhriattirna tawtawrawt an ham a, chu chu riahhmuna
awm zawng zawngten an lo hre \hin a ni.
Tawtawrawt ham rik dan chi hrang hrang, ral khel
dar ang chi te, inkohkhawmna pangngai leh sakhuana
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 520/790
124NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thila inkohkhawmna ang chite an nei hrang vek a.
Tawtawrawt pakhat ri te, pahnih ri te, a ham rik dan – ri
sei leh ri tawi te a awm hrang ve thliah a.3
Chungte chu:(a) Hmun thianghlim(Sanctuary)-a inkohkhawmna
1) Tawtawrawt pahnihin – Ri sei,
Mipui kohkhawmna (10:3,7).
2) Tawtawrawt pakhatin – Ri sei,Hnam aiawh hruaitute kohkhawmna (10:4).
(b) Riahhmun chhuahsan inhriattirna
(Tawtawrawt pahnih niin a rinawm)
1) Ri tawi, ham \hawt \hawt, a \um khatna
Riahhmun khawchhak lama awm te an kal
chhuak ang (10:5).
2) Ri tawi, ham \hawt \hawt – a \um hnihna
Riahhmun chhim lama awmte an kal chhuak ang(10:6).
3) Ri tawi, ham \hawt \hawt – a \um thumna
Riahhmun khawthlang lama mite an kal chhuak
ang (10:22).
4) Ri tawi, ham \hawt \hawt – a \um lina
Riahhmun hmar lama mite an kal chhuak ang(10:25).
(c) Indona chhuah tur (Tawtawrawt pahnih niin a
rinawm)
Ri tawi, ham sek sek-
Israel fate chu anmahni rawn beitute bei let tura
chhuah khawm tur (10:9).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 521/790
125NUMBERS
www.mizoramsynod.org
(d) Lawmna lam thilah (Tawtawrawt pakhat a ni mai
thei)
Ri sei – Israel fate hlimna hun – kut, thlathar,etc. ahtean ham \hin ang (10:10).
Hetiang hian tawtawrawt hman dan tur leh a
hmanna awmziate fel takin an nei thlap a ni.
2. Tawtawrawt ri hmanga LALPA koh (10:9-10)
9 In rama hmêlma hnuaichhiahtu che u do tura inkalhunin râlkhel hamin tawtawrâwtte chu in ham tur a ni;
tichuan LALPA in Pathian hmaah chuan hriat reng in niang a, in hmelmate lakah chuan chhanhim in ni ang. 10 In
hlimna niah te, in kut hun bi neiah te, in thla tharahtechuan inthawinaah te chuan tawtawrâwt in ham tur a
ni; tichuan in Pathian hmaa in tana hriat rengna a nidawn nia: Kei hi LALPA in Pathian ka nih hi,” tiin.
A chunga tarlan tawh ang khian, Israel fate
inkohkhawmna pawimawh tak chu tawtawrawt a ni. Is-
rael fate chu, an ramah anmahni hmelmaten an rawn beih
chuan anmahni do let tura inkohkhawmna pawimawh
tak chu tawtawrawt ham \hawt \hawt kha a ni a. Chang
9-na ah hian tawtawrawt kha, anmahni inkohkhawmna
lam ai mahin Pathian an auhna hmanrua tur a nih thu
kan hmu. “... ham sek sek ula, kei LALPA hian ka lo hria
ang a, in hmelmate lak ata ka rawn chhan ang che u...”
(10:9b lehlin thar) tih thu kan hmu a. Chuvangin,tawtawrawt ham kha anmahni inkohkhawmna leh
inhriattirna a nih rualin LALPA an Pathian auhna
pawimawh tak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 522/790
126NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chutiang bawkin chang 10-na hi, lawmna nikhuaah,
thla thar kutahte leh halral thil hlan an hlanin,
tawtawrawt ham \hin tur a ni a. Hei pawh hi anmahnizinga inhriattirna a nih rualin, LALPA kohna, auhna ani. “In lawmna nikhuaah... ham bawk ang che u, chu chu
ka lo hria ang a, ka ngaihven ang che u, LALPA, in
Pathian ka nih hi,” (10:10 lehlin thar) tiin kan hmu a.
Chuvangin, tawtawrawt ham chu LALPA kohna a ni
nghal bawk.
Tunah chuan \hen khatna 1:1-10:10 pum pui kan zirzo dawn ta a. |hen khatna chhungah khan Pathianin a
mi Israel fate Kanaan ram tiam pan zel tura a buatsaihna
kan hmu a. Chhiarpui an neih thu te, an riahhmun rem
dan tur te, hnam hrang hrang kal hmasak dan indawt te,
Puithiam leh Levia chite rawngbawlna tur te, Nazarit
mi dan te kan hria a. Biak bûk leh Maicham hlannaa hnam
hruaitute thil hlan hrang hrangte leh Kalhlen Kut \um
hnihna thlengin kan lo zir zo ta. Vawiinah phei chuanIsrael faten hun rei tak awmhmun an khuarna Sinai tlang
an chhuahsan dawn avanga ‘Tangkaraw Tawtawrawt’
hman dan turte thlengin kan zir ta. Pathianin a mite sipai
rual ropui tak angin a hruai zel dawn a ni.
Sawi ho tur
Kohhranhovah hian Bible zirtirna pawimawh zualte
leh Kohhran Inkaihhruaina Dante hi kan inzirtirchiang tawkin kan hria em? Tawk lo ta se, eng engte
nge? Engtia hma lak tur nge ni ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 523/790
127NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Publishedby Theological Publications in India, 1968, p. 90.
2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 258.
3. Roy Gane, “Leviticus, Numbers,” The NIV Appli-
cation Commentary, Zondervan, Grand Rapids,Michigan, USA, 2004, p. 571.
Tangkaraw tawtawrawt
Thuthlung Hlui buah hian Juda-ten tawtawrawt chi
thum an neih thu kan hmu a. Chi hnihte chu berampa
ki hmanga siam a ni a, a chi thumna erawh chu tuna
kan hmuh, tangkarua a\anga chher a ni. Josephuschuan tangkaraw tawtawrawt chu inches 18 (45 cm)
vela sei, a fawng sei tak, a hmawr lehlama dar pawh
rik chi anga arh chhuak niin a sawi. Berampa ki
a\anga siam tawtawrawtte ai chuan a ri pawh a fiahin
a chiang zawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 524/790
128NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN HNIHNA
SINAI A|ANGA MOAB PHAI RUAM(10:11-22:1)
ZIRLAI 14SINAI A|ANGIN AN CHHUAK
Chhiar tur : 10:11-36
Thu vawn : Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawn
apiangin Mosian, “Aw LALPA, lo thawk la, i hmêlmatechu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawhse,” a ti \hin a. 36 Tin, a innghah apiangin “Aw LALPA,
Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh,” a ti \hin a(10:35,36).
Numbers bu kan zirlai hi hlawm lian pui puiin \hen
thumah \hen a ni a. Tunah chuan “|hen Hnihna” kan zir
thleng dawn ta. |hen hnihna Bung 10:11-22-ah hian Sinaian chhuahsan a\anga Moab phai, Jeriko zawn an thlen
thleng chanchin a huam a, hei hian kum sawmthum leh
pariat chhung vel a awh a ni.
1. Ruahmanna fel tak nen an chhuak (10:11-28)
11 Tin, kum hnihna thla hnihna, chu mi thla ni
sawmhnih ni chuan heti hi a ni a, chhum chu Pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 525/790
129NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chenna in chung ata chu a lo invawrh sang ta a. 12 Tichuan,
Israela thlahte chu an kal dan bi ang chuan Sinai thlaler
ata chu an chhuak a; tin, Paran thlalerah chuan chhumchu a ding ta a. 13 Mosia hmanga LALPA thupêk angin anchhuak ta phawt a. 14 A hmasa berin Juda pâwlho an
chhûngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotuchu Aminadaba fapa Nasona a ni a. 15 Isakar-ho hotu chu
Zuara fapa Nethanela a ni a. 16 Zebulun-ho hotu chuHelona fapa Eliaba a ni a. 17 Tin, biak bûk chu an thiat a,
Gersona fapate leh Meraria fapa biak bûk zawntute chu
an chhuak a. 18 Tin, Reuben-ho chu an chhûngkawchhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Seduera
fapa Elizura a ni a. 19 Simeon-ho hotu Zurisadaia fapa
Selumiela a ni a. 20 Gad-ho hotu chu Deuela fapaEliasapha a ni. 21Tin, Kohath-hote chuan thil thianghlim
chu an zawn a, an chhuak a; tin, a dangte chuan an thlenveleh biak bûk chu an lo din diam a. 22 Ephraim-ho chu an
chhûngkaw chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotuchu Amihuda fapa Elisama a ni:
23 Manase-ho hotu chu Pedazura fapa Gamaliela a
ni a: 24 Benjamina-ho hotu chu Gideonia fapa Abidana ani a. 25 Tin, a hnuhnung berah Danho chu an chhûngkaw
chhinchhiahna kengin an chhuak a: a hotu chu Amisadaia fapa Ahiezera a ni a. 26 Chutiang chu a ni Israela thlahte
an chhûngkaw chhinchhiahna kenga an kal dan chu;chutiang tak chuan an chhuak a. 27 Naphtali-ho hotu chu
Enana fapa Ahira a ni a. 28 Chutiang chu a ni Israelathlahte an chhungkaw chhinchhiahna kenga an kal dan
chu; chutiang tak chuan an chhuak ta a.
Sinai a\angin an chhuak dawn ta. Aigupta a\anga an
chhuah hnu, kum hnihna, thla hnihna ni sawmhnih ni
chuan LALPA chhum chu inbiakna puan in chung a\ang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 526/790
130NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan a kang chhuak \an ta. Sinai thlalerah thla
sawmpakhat leh ni sawmpakua an awm a. Ral do thei
chin sipai chhiarpui an neih a\anga ni sawmhnih lehpakuanaah an inkhuarna buk chu an \hiat ta. Hnamhruaitute kaihhruaina hnuaiah Sinai a\ang chuan Paran
thlaler lam panin an chhuak ta a. Bung 2:1-34-a sawi ang
khan Israel fate chu hnam kal dan tur indawtin an chhuak
ta a. Thil danglam awm chhun erawh chu bung 2:17-a
‘Levia chite chu a laiah an kal ang a’ tih kha, a laiah a
hlawma kal vek lovin, hlawm hnihah an in\hen a.
Gersona chite leh Merari chite hlawm khatah kalin Judapawl hnungah an kal a. Kohatha chite chu Reubena pawl
hnungah an kal ta a ni. Hetianga an kal hian biak bûk
chu an awmhmun khuarna turah an lo tung ding ang a,
Kohatha chiten thil thianghlim ber an phurhte chu an lo
dawngsawng hman dawn a ni.
Israel fate chu Sinai thlalerah khan kum khat dawn
an awm hnuin Biak bûk chunga chhum chu a kiang ta a,Sinai a\ang chuan zawi zawiin an kal chhuak ta a. Chhum
a kian apiangin Israel-te chuan awmhmun an sawn a,
chhumin a rawn khuhna hmunah awmhmun an khuar
leh \hin (9:17) tih ang khân, zawi zawiin an kal chhuak ta
a. Paran thlaler thleng tur hian ni eng emaw zat an kal a.Paran thlaler awmna lai tak hi hriat chian a ni lo. Rin
dan tlangpuiah chuan Sinai peninsula (tuifinriata ram
inkhawh lut), Nageb chhim lam, Arabia khawthlanga
awm nia rin a ni.1
2. Mosian Hobaba a sawmna (10:29-32)
29 Tin, Mosia puzawn Midian mi Reuela fapa Hobabahnenah Mosian, “‘Ka pe ang che u,’ LALPAN a tih
hmunah chuan kan kal dawn a ni a; kan hnenah lo kal ve
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 527/790
131NUMBERS
www.mizoramsynod.org
la, tha takin i chungah kan ti ang: LALPA chuan Israela
thlahte chungchang thu chu tha takin a sawi tawh si a,” a
ti a.30
Ani chuan a hnenah, “Ka lo kal lo mai ang e, keimahniramah ka laichinte hnenah ka kal zawk ang e,” a ti a. 31Tin,ani chuan, “Min kalsan lul suh khai, thlalerah chuan
awmhmun kan khuarna tur i hre zawk si a, kan tan mit ilo ni dawn a ni. 32 Tin, heti hi a ni ang a, kan hnena i kal ve
chuan, a ni, heti hi a ni ang a, LALPAN thil \ha min tihsakang zelin ka tihsak ve zel ang che,” a ti a.
Helai thu hlawmah hian Mosian a puzawn, Midianmi Reuela fapa Hobaba chu an hnena kal ve zel tura a
sawmna thu kan hmu a. Mosia puzawn chungchangah
hian sawi dan inang lo a awm a. Hetah hian Hobaba,
Midian mi tiin a sawi a. Exodus 3:1-ah chuan Midian
puithiam ‘Jethroa’ tiin a sawi thung. Exodus 2:18-ah chuan
Reuela tih a ni bawk. Midian-ho hi Abrahama leh Keturi
te thlah an ni a (Gen. 25:1-4). Israel-te nen hian inrem
taka awmho changte pawh an nei \hin a, a chang chuan anindo bawk \hin (22:4,7; 25:6-8; Ror. 6-8). Mosia puzawn
chungchangah hian hming dang dang lang mah sela, mi
thuhmun koh dan leh sawi dan hrang mai nia rin a ni.
Mosia puzawn Midian mi anga sawina leh Ken mi anga
sawina awm pawh hi, ‘Ken’ hi Midian hnam zinga pengpakhat anga ngai an awm a, hei hi a dik mai thei bawk.
Mosian, an zinga kal ve zel tura Hobaba a sawmnachhan hi, kawng pawimawh leh thlaler tui awmna hmunriahhmun \ha thlenga a hriat vang nia ngaih a ni a. An
zinga a kal ve chuan an râllâk sum hmuh ang pawh chang
ve zel tura sawm a ni a. Helaiah hian Hobaba hian an
ram lama hawn a duh thu te a sawi a. Mosia sawmna hi
pawm lo awm takin a lang a. Roreltute 1:16 kan en chuan
Mosia sawmna hi a pawm ta niin a lang. Midian-ho hi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 528/790
132NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kanaan ram chhehvela cheng an ni a. Hobaba hi an zin
kawng atana mi \angkai thei tur tak a ni. Hobaba thlahte
hi Ken mi nia sawina a awm bawk a, chu chu Midian hnampeng pakhat nia sawi a ni bawk (Ror. 1:16; 4:11).
3. Thuthlung Bawm leh Mosia (10:33-36)
33 Chutichuan LALPA tlâng a\anga ni thum kalahchuan an kal a; tin, LALPA thuthlung bawm chu an tana
innghahna hmun remchang zawngin, ni thum an kalchhûng hian an hma a hruai a. 34 An buk ata an chhuahin
LALPA chhum chu an chungah a awm zel a.
35 Tin, heti hi a ni a, bawm chu a chhuah dawnapiangin Mosian, “Aw LALPA, lo thawk la, i hmêlmate
chu tidarh la, a hawtu che chu i hmaah tlanchhe rawhse,” a ti thin a. 36 Tin, a innghah apiangin “Aw LALPA,
Israel mipuiho hnenah hian lo kir leh rawh,” a ti thin a.
Sinai a\anga an chhuah hian ni thum an kal a. Juda-te thurochhiah inhlan chhawn zelah chuan, LALPA
Thuthlung Bawm chuan ram tiam Kanaan panin mak
taka kalna tur kawng zawng zel anga sawi a ni. Chang
33-ah hian Sinai chu LALPA tlang tiin a sawi kher a.
Helai thu hlawmah hian zirtute chuan thu lakna hnar
hrang hrang rem khawm a langsar hlein an hria a ni.2
‘Ni thum kal’ tih hian, ni thum an kal chhung zawnghian thuthlung bawm hian hma a lo hruai zel a ni awm e.
An riahhmun an sawn khan LALPA chhum chu an
chungah a awm zel a. Hei hian Israel fate chu Pathianin
chhum ding angin a hruai zel a ni tih a tarlang bawk.
Chhum ding leh Thuthlung Bawm hi Israel fate hruaina
hmanraw pawimawh an ni ve ve a, an \ang dun anga sawi
theih a ni bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 529/790
133NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung sawm tlangkawmnaa Mosia \awng\aina thu
pahnih lo lang, Thuthlung Bawm a kal chhuah dawn a,
“Aw LALPA, lo thawk la, i hmelmate chu tidarh la, a hawtuche chu i hmaah tlanchhe rawh se” tih leh ThuthlungBawm an nghah veleh a, “Aw LALPA, Israel mipuite
hnenah hian lo kir leh rawh,” tihte hian an hmelmate chu
Pathian hmelma ni ve zel ang maiin an ngai a. Pathian
chu indona Pathian, an lam\ang ni hliah hliahin an ngai a
ni tih a hriat theih. Thuthlung Bawmah hian Pathian a
awm a, an zingah LALPA a awm zela an hriatna chuan
anmahni a tichakin a tithlamuang hle a ni.
Sawi ho tur
Chhumin Israel fate a hruai zel ang khan
Kohhranhote hi Pathian hruaina hnuaiah kan awm
zelin kan inhria em?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 91.2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentary
on the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 258.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 530/790
134NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Paran thlaler (10:12)
Israel fate chuan Aigupta an chhuahsan a\anga kum
hnihna thla hnihna, ni sawmhnih ni chuan awmhmunan khuarna Sinai thlaler chu an chhuahsan a, chhum
dinna hmun Paran thlalerah chuan awmhmun an
khuar leh ta a. Paran thlaler hi a awmna hmun chiah
hriat ni tawh lo mah se, mi thiam tam ber chuan Et-tih thlalera awm niin an ngai. Chang 33-a kan hmuh
ang hian Paran thlaler chu Sinai thlaler a\anga ni
thum kal a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 531/790
135NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 15
MIPUI AN PHUNNAWI
Chhiar tur : 11:1-35
Thu vawn : Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi hmangte angin thil \ha lo tak an sawi thin a;chu chu LALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan
LALPA mei chu an zingah chuan a lo thawk a, anriahhmun pawn lam chu a lo kang ta dur dur mai a.2 Chutichuan, mipuite chuan Mosia an au va; tin, Mosiachu LALPA hnenah a \awng\ai a, mei chu a rem ta a
(11:1,2).
Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah kum khat
dawn an awm hnuin Sinai tlang chhuahsanin an chhuak
leh ta a. An zin kawngah hian harsatna an tawk tam tial
tial a. A ruka phun sep sep mai ni lovin, ualau leh langsar
takin an phunnawi ta. Tichuan, tun \umah hian Tabera
hmuna phunnawina te, Aigupta ngaia phunna leh Mosia
manganna te, roreltu tur mi sawmsarih thlan thute leh
Pathianin vahmim a pek thute kan zir dawn a ni.
1. Tabera hmuna phunnawina (11:1-3)
Tin, mipuite chuan LALPA beng hriatah phunnawi
hmangte angin thil \ha lo tak an sawi \hin a; chu chuLALPAN a lo hriatin a thin a alh ta a; tichuan LALPA
mei chu an zingah chuan a lo thawk a, an riahhmun pawn
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 532/790
136NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lam chu a lo kang ta dur dur mai a. 2 Chutichuan, mipuite
chuan Mosia an au va; tin, Mosia chu LALPA hnenah a
\awng\ai a, mei chu a rem ta a.3
Chu mi hmun hming chuTabera an ti a. LALPA mei chu an zinga a lo thawh avang chuan.
Helai thu hlawm tawi teah hian Israel mipuite chau
leh hah, mangang chu Pathian chungah an phunnawi taa ni tih kan hria a. Chu chu anmahni hruai chhuaktu
LALPA chuan a lo hriatin a thinur a, an zingah mei a
chhuahtir a, an riahhmun hmawrtawng thler khat chu akang ta vak mai a. An mangangin Mosia an au va, ani
chuan LALPA a dil a, mei chu a rem leh ta a. Chu hmun
hmingah chuan ‘Tabera’ an vuah a.
He thu hlawm hi a hma lam thu leh a hnu lam thute
nena thlirin, zir mi \henkhat chuan inzawm \ha tawk lo
deuhvin an hria a, thu kar tla ang deuhvah an ngai.
Thuthlung Hlui hmun \henkhatah chuan ‘Mei’ hi ‘Pathianrorelna’ anga hman \hin a ni a. Pathian thinurna
chhinchhiahna a ni bawk. Helaia ‘mipui zinga mei
chhuahtir’ thu hi kawlphe emaw, \ek tlain emaw mei a
siam a ni thei mai ang em an ti a. A enga pawh chu ni
sela, Pathianin mei hmangin a hrem a ni. An mangangin
Mosia an auh khan Pathian hnenah a dilsak a, mei kha a
rêm leh chauh a ni. Elija leh Baal puithiamho inbeihnaah
pawh khan “Tichuan LALPA mei chu a lo tla a, halralthil hlan te, thing te, lung te, vaivut te chu a kangral a,laih khuara tui chu a hip kang ta vek a” (I Lal. 18:38) tih
thu kan hmuh ang hian van a\anga Lalpa mei lo tla niin
Numbers bu hian a sawi a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 533/790
137NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Aigupta ngaia phunna leh Mosia manganna(11:4-15)
4 Tin, an zinga hnam dang nena inneih pawlhhotechuan tisa chakna an lo nei ta a; Israela thlahte pawh an
\ap leh a, “Tunge sa ei tur min pe dawn? 5 Duh duha Aigupta rama sangha kan ei \hinte chu kan hre reng a,
fanghmate, hmazilte, purun hel ei mite, run balte, purunvar mite pawh: 6 nimahsela tunah chuan kan thling a ro
zo ta, engmah reng reng beisei tur a awm lo, manna mai
lo hi chu,” an ti a.7
Manna chu koriander mu ang, a landanah chuan tuikeplung ang hi a ni. 8 Mite chuan an chharkhawm a, rawtsawmnaah an rawt sawm a, sumahte an
deng a, belah an chhum a, chhangahte an siam a: han eichuan hriaka kan chhang ang a ni a. 9 Riahhmuna zana
dai a tlakin manna chu a tla tel ve a.
10 Tin, mipuite chu a chhûngkua kuain an puan in
kawngka \heuhvah an \ap tih Mosian a lo hria a; tin,LALPA thin chu nasa takin a alh ta a. Tin, Mosia pawh alungni lo va; 11tichuan LALPA hnenah, “Eng vangin nge i
chhiahhlawh hi mi tihreawm, engtizia nge i mit ka tlunloh va, heng mipui zawng zawng phurrit hi ka chunga i
nghah? 12 Heng mipui zawng zawng hi ka hrin em an nih? An pi leh pute chhechhama pêk i tiam rama hruai lut
turin, ‘Nau pawmtuin hnute hne lai a pawm angin i
ângchhûngah pawm rawh,’ i mi tih atan em ni ka hruaichhuah hlawm? 13 Heng mipui zawng zawng pêk tur hikhawia ta nge sa ka neih ang? Kan ei atan sa mi pe rawh,”
tia \apin mi bei si a. 14 Heng mipui zawng zawng hi mahningawt chuan ka phur zo lo, ka tan a rit lutuk a ni.15 Hetianga mi tih dawn chuan min khawngaih la, mintihlum daih law law mai la, mi tirethei tawh suh khai,” a
ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 534/790
138NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Helaia ‘Israel-te zingah hnam dang tel ve zel an awm
a’ tih hi Exodus 12:38 lehlin tharah-ah chuan ‘Hnam dang
tam tak an kal tel ve a, beram te, kel te, bawngte nen ankawi duah mai’ tiin a sawi a. Thlalera rei tak an kal hnuchuan ei turte a lo vang a, an zinga tel vete chuan Aigupta
rama duh tawk ei leh in tur an hmuh ang kha an hmuh
tak loh avangin an phunnawi a. Chu chuan Israel-te pawh
a tilungawi lova, an phunnawi ve ta a. Heng mite hi,
inneih pawlh, an pate lam Aigupta mi, an nute lam Is-
rael mi, sakhuanaah Jehova ring lo mite an ni hial mai
thei. Israel-te zinga hnam dang tel vete hi riahhmunhmawrtawng lama awm an ni a. Hetianga phunnawina
siam chhuaktute an nih avang hian mipui awmna
riahhmun hmawrtawng lamah chuan Lalpan mei a
chhuahtir a, a kang ta vak mai kha a ni a (11:1). Israel
fate ram tiam pana an kalna chanchinah hian ei tur, chaw
leh tui lama harsatna an tawh avanga an phunnawina hi a
langsar hle a ni. Hetah pawh hian ‘Sa kan va chak ve le...
kan va rawp ta ve, manna mai lo hi chu thil dang lah a
awm si lo’ tiin an phunnawi a ni. Pathianin an chaw atanaa pek Manna lah kha an ning deuh tawh bawk si. Manna
hi chhang pan tak ang a ni a. Hebrai \awnga a hming
awmzia chu “eng nge ni” tihna a ni. Ni tin mahni kham
khawp \heuh chhar \hin tur a ni a. Chawlhni dawn erawh
chuan chhar kep theih a ni a. Chu chu a chhe ve mai lo, a
tukah a la ei tlak. Chi hrang hranga siam theih a ni. Mahse,Manna chhang hi an ning viau tawh a ni mai thei. ‘Chhung
kua kuain an puan in kawngka \heuhvah an \ap’ tih hian
an kham viau tawh a ni tih a sawi fiah hle.
Mipui an phunnawi tih leh LALPA chu an chungah a
thinur viau tih a hriatin Mosia pawh a mangang ve ta.
Mipuite tana a dilsakna hmun Tabera-ah ngei hian a vui
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 535/790
139NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thu LALPA hnenah a thlen a, “Engtizia nge min va
timangang ve?... heti taka tihretheih hi zawng ka peih ta
lo,” (11:11-15 lehlin thar) tiin, Pathian hnenah thih a dilhial a ni. Exodus 32:31-32 lehlin tharah pawh Mosian, “Hengmite hian thil sual rapthlak tak an ti a, rangkachak pathian
an siam tak hi. Mahse, an sual hi i ngaidam thei hram ang
emaw chu? I theih lul loh chuan i mite hming ziakna bu ata
ka hming kha thai bo mai ang che,” tiin lehkhabua a hming
ziak thai bo tura a ngen thu kan hmu. Mosia hi Hebrai ziaktu
pawhin, ‘Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm’ tiin a
sawi hial a ni. Mosia manganna nasa tak hian a rinawmnaropui tak chu a pho chhuak a ni.
3. Roreltu tur mi sawmsarih thlan an ni (11:16-30)
16 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Israelte upa, mipuiteupa leh an hotu nia i hriat mi sawmsarihte kha ka hnenah
khan hruai khawm la, inbiakna puan inah nangmah nena
ding ho turin han hruai rawh.17
Tichuan, ka lo chhuk ang a, chutah chuan ka rawn bia ang che: tin, nangmahathlarau chu an chungah ka dah ang a; nangmah chauhva
phur lovin mipuite phurrit chu an phurhpui ang che. 18 tin,nangin mipui hnenah, ‘Naktuk atan hian intithianghlim
vek ula, tichuan sa chu in ei mawlh ang: Sa ei tur tuinnge min pe dawn? Aigupta rama kan nawm nen khan,
tiin LALPA benghriatah in \ap a; chuvangin LALPAN sa
a pe ang che u a, in ei mawlh ang. 19 Ni khat emaw, nihnih emaw, ni nga emaw, a sawm emaw, ni sawmhnihemaw mai pawh ni lovin, 20 thla khat pumhlum, ngei hlui
khawp leh luak chhuak hlui kawpin in ei ang: in zingaawm LALPA chu duh lova, ‘Engati nge Aigupta ram ata
kan chhuah ni, tia a hmaah in \ah avangin,’ ti ang che,” ati a. 21Tin, Mosian, “Ka awmpui mipuiho kea kal thei \hiau
pawh 6,00,000 an ni a: ‘thlakhat pumhlum ei tur sa ka pe
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 536/790
140NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang,’ i ti a. 22 Beram rual leh ran rual pawh talhsak ila,
an khawpkham dawn em ni? Tuifinriata sangha zawng
zawng pawh mansak vek ila, an khawpkham dawn emni? a ti a.
23 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “LALPA kut chu atawi ta em ni? I chungah ka thu angin a thlen leh thlen
loh chu i hre mai ang,” a ti a. 24 Tichuan Mosia chu achhuak a, LALPA thu chu mipuite chu a hrilh a: tin,
mipuihote upa sawmsarihte chu a ko khawm a, Puan In
velah chuan a dintir a.25
Chutichuan, LALPA chuchhumah chuan a lo chhuk a, a rawn bia a, amahathlarau chu upa sawmsarihte chungah chuan a dah a:
tin, heti hi a ni a, thlarau chu an chunga a han awm velehchuan thu an sawi ta dual dual a; nimahsela chutiang
chuan an ti an ti leh tawh lo. 26 Amaherawhchu, bukahchuan mi pahnih an la awm ta a, pakhata hming chu
Eldada a ni a, pakhat leha hming chu Medada a ni:
thlarau chu an chungah a awm a, chhiarte zinga tel chuan ni a, inbiakna Puan Inah erawh chuan an kal ve lo:bukah chuan thu an sawi bual bual a. 27 Tichuan, tlangvâl
pakhat a va tlan a, Mosia a va hrilh a. Eldada lehMedadan bukah thu an sawi bual bual mai,” a ti a. 28 Tin,
Nuna fapa Josua, a tleirawl tirh a\anga Mosiaawngbawltu chuan a chhang a, “Ka pu Mosi, khap rawh
khai,” a ti a. 29 Tin, Mosian a hnenah, Keimah avangangaimawh em i nih? LALPA mi zawng zangte chu zawlnei
ni vek sela LALPAN an chungah a thlarau chu dah \heuhsela tih nak alaiin, “ a ti a. 30 Tichuan, Mosia chu bukah
chuan a lut leh a, amah leh Israel-ho upate nen.
Aigupta ngaia an phunnawi nasat avang leh LALPA
an chunga a thinur avang khan Mosia mangangin thih a
dil hial a. Lalpa Pathian chuan Mosia manganna a ching
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 537/790
141NUMBERS
www.mizoramsynod.org
fel hmasa a, mipui phunna pawh a ngaihtuah zui dawn a
ni. Mosia buaina leh manganna thilah chuan LALPA
chuan Mosia chu thil tih dan tur a hrilh a. Mipui zinga\angin hruaitu tur mi sawmsarih mawh phurhpuitu turla khawm turin a ti a, sawmsarihte chu a hruai a, Biak
bûk velah a dintir a. LALPA chuan an chungah Mosia
thlarau chan kha a dah \hen ve a, rei vak lo chu zawlnei
angin thu an sawi ta a. Thusawi hi zawlnei
chhinchhiahnaa ngaih a ni. Exodus 18:13-26-ah khan
Mosian, a puzawn Jethroa thurawn angin roreltu turte a
ruat thu kan hmu a. Tunah erawh chuan LALPA thupekanga tih a ni. Helai thua ‘Mosia chunga thlarau dah
\henkhat la a, sawmsarihte chunga dah’ anga sawi hi puitu
atana ruat mai nia ngaih a ni a. Mosia chauh chu Pathian
thu hlan chhawngtuah an ngai bawk.
Sawmsarih zinga tel mi pahnih Eldada leh Medada
chu Biak bûkah an kal ve lo va, an riahhmunah an awm
a. Mahse, zawlnei angin thu an sawi ve tho va. Biak bûkaan kal ve loh chhan hi sakhaw thila an thianghlim loh lai
emaw, mipui zinga hruaitu dinhmuna ding nih an
huphurh vanga kal lo emaw nia ngai an awm a, an kal
loh chhan chiah sawi chian a ni lo.
‘Naktuk atan intithianghlim vek ula’ tih hian,
Pathian thilpek dawng tura anmahni lam inbuatsaih tura
hriattirna a ni a. Pathian thilpek dawng tur hian sakhawthila thianghlim lote chu intihthianghlim tur a ni a. Heihian pawn lam tihthianghlimna, thawmhnaw bal suk fai,
inbual leh mipat hmeichhiatna kawnga inserh thianghlim
thlengin a huam thei ang (Exod. 19:10-11, 14-15; cf. Lev.
15:5-11, 21-22,27; Jos. 3:5; 7:13).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 538/790
142NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Pathianin vahmim a pe (11:31-35)
31 Tin, LALPA hnen a\ang chuan thli a lo tleh a,
tuifinriat lam ata vahmin a rawn len a, bûk lehlam pang ni khat kal, a lehlam pang ni khat kal ve ve awhin buk
velah chuan tawng hnih laia sangin a tlaktir a. 32 Tin,mipuite chuan chu mi ni nileng leh zankhua leh, atuk
nileng chuan vahmim chu an va chhar khawm a: a chhartlem ber pawhin homer sawm a chhar a: buk velah chuan
mahni tan an pho \heuh va. 33 Tin, chumi sa chu an ei lai,
an la ei zawh hmain, mipuite chungah LALPA thin chu aalh ta a, mipuite chu hripui nasa takin LALPAN a hremta a. 34 Chu mi hmun hmingah chuan Kibrot-hatava an ti
a; chutah chuan tisa chakna neitute chu an phumavangin. 35 Tin, Kibrot-hatava a\ang chuan mipuite chu
Jazeroth-ah an kal a; Hazeroth-ah chuan an awm ta a.
Mosia manganna chin fel nan Mosia \anpuitu tur mi
sawmsarih ruat an ni a, an chungah Lalpan thlarau a daha. Mipui phunnawina leh an sa chak \ap thawmin LALPA
beng a thleng a. LALPA chuan thli a tlehtir a, vahmim a
rawn len a, an bûk leh a vel ni khat kal hual chhungah an
\um a. Nileng leh zankhuain vahmim chu an chhar khawm
a, a man tlem ber pawhin kuintal sawm vel an man a ni.
Vahmim hi March thla laihawl velah Arabia leh Af-
rica lai vel a\angin hmar zawngin an pem \hin a. Favang(August-October) velah an pem let leh \hin. Aigupta leh
Sinai leh Palestina ramte hi an pem kualna kawng a ni.
Vahmim hi an sa a muk a, an rit a, an thlawk chak vak lo
va, thli tleh dan dungzui deuhvin an thlawk \hin. Israel-
te ei tur sa mamawh chhanna atan Lalpan thli hmangin
vahmim a rawn pe a. Thliin khatiang sava rual tam tham
tak a rawn len kha Pathian thilmak tih a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 539/790
143NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel fate chuan vahmim sa chu hnianghnar takin
an ei a, an rep bawk a. Sa an ei mek lai hian an chungah
LALPA a thinur a, an zingah hripui a lo leng ta; mi tamtakin an thihpui a, chu hmunah chuan an inphum a. Chuhmun chu “Kibrot-ha-tava” tia vuah a ni a, ‘Mi vir
thlanmual’ tihna a ni. Kibrot-ha-tava a\angin Hazeroth-
ah an insawn leh ta a ni.
Vawiinah hian mipuite phunnawina kan zir a. Lalpan
a ngaihsakzia pawh kan hmu zel a. Phunnawi mai lovin,
“Engah mah mangang suh u, eng thilah pawh \awng\aiin,in mamawh chu Pathian hnenah thlen ula, lawmthu hril
zel chungin dil rawh u” [(Phil. 4:6) lehlin thar] tih thu
ang hian Kohhranhote kan kal thiam a pawimawh hle a
ni tih kan zirlai a\ang hian a lang.
Sawi ho tur
Kohhranho nun leh rawngbawlna kawngah hian
phunnawina tur hre thei riau, vui hmui pu deuh
rengte awm theih a ni a. Engtia siam \hat tur nge ni
ang? Siam \hat theih dan tur kawng hrang hrang sawi
ho ni sela.
END NOTES
Lalpa mei (11:3)
Israel mipuite chu an phunnawi avangin riahhmun
hmawrtawng ber thler khat chu Lalpa meiin a kan
chhiat thu kan hmu a. Mei hi a chang chuan Pathian
awmpuina leh hnathawh entirna hmanrua a ni (Gen.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 540/790
144NUMBERS
www.mizoramsynod.org
15:17,18). Tin, thil bawlhhlawh leh sualte then
thianghlimna leh hremna hmanrua atan mei hi hman
a ni bawk (Mal. 3:2).Tabera (11:3)
Lalpan meiin phunnawiho a kan chhiatna hmun chu
Tabera an vuah a, a awmna hmun chiah hi hriat theih
a ni tawh lo. Tabera tih awmzia chu “Kang” tihna a
ni.
Manna (11:7)Manna hi Kanaan ram an panna kawnga Lalpan Is-
rael mipuite hnena chaw atana a pek a ni a, a awmzia
chu “Eng nge ni?” tihna a ni. Chu chu hmingah a pu
zui ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 541/790
145NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 16
MIRIAMI LEH ARONA HELNA
Chhiar tur : 12:1-16
Thu vawn : Ka chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: ka chhûngkaw thu zawng zawngah chuan arinawm a ni. 8 ani nen zawng \awngkain thuruk awm lovin
tlang takin kan inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmuang; chuvangin ka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa
sawichhe ngam nge in nih?” a lo ti a (12:7, 8).
Mosia hian harsatna tam tak a tawk a. Kibrot-hatava-
ah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a manganga. Hazeroth an lo thlen hian harsatna namen lo tak a
tawk leh ta. Ama laichin hnai leh rawngbawlpui,
nghawngkawl bahpui, a unaupa Arona leh a farnu Miriami
te chuan Mosia chu an rawn bei a, an sawichhe ta tlat
mai. Hetah hian Miriami hming hi sawi hmasak a ni nghe
nghe a. Tichuan, vawiinah hian Mosia laka an helna thu
te, Helna avanga Pathian thinurna leh Miriami vanga
hremna thute kan zir dawn a ni.
1. Mosia laka an helna thu (12:1-3)
Tin, Miriami leh Arona chuan Mosian Kus hmeichhia
nupuia a neih avangin an sawichhia a: Kus hmeichhiachu a nei ngei si a. 2 Anni chuan, “Mosia hnenah chauh
hian em ni LALPAN thu a sawi bik: Keini hnenah pawh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 542/790
146NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hian a sawi ve lo em ni?” an ti a. Chu chu LALPAN a lo
hria a. 3 Mosia chu lei chunga mihring zawng zawnga
zaidam lawt lak a ni a.Helaiah hian Mosia chunga phunnawina kan hmu
leh ta. Miriami leh Arona te chuan Mosian Kus mi nupuia
a neih chhuanlamin an phunnawi a. An phunnawi chhan
bulpui tak zawk nia lang chu Mosia dinhmun chuhpuinani ngeiin a lang. ‘LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni
thu a sawi bik? Keini pawh min be lo vem ni? tiin Mosia
kha tluk vein an inhria a. He thil sawi chhuah pahin Kusmi nupuia a neih chu an sawisel a, an hmusit a, an
ngaisang lo a ni.
Mosia nupui Kus mi nia sawi hi, helaiah hian tu nge
a nih a sawi chiang lo va. Midian rama puithiam fanu
pasarih zinga pakhat Zipori kha Mosia nupui a ni a (Exod.
2:16ff). Amah hi a ni thei mai ang em tiin \henkhat chuan
an ngai a, an hmehbel a ni. Midian-ho hi Genesis 25:2-ahsawi lan an ni a. Abrahaman a nupui Keturi laka a hrin
Midiana thlahte an ni a. Ran vulh mi thlalera insawn
kual \hin an ni. Midian mite leh Kus mite hi inzawmna
nei angin Habakuka 3:7 hian a tarlang a, ‘Kus mi’ tih hi
hrilhfiahtu \henkhat chuan, Mosia nupui pahnihna,
Ethiopia rama mi anih an ring (Gen. 10:6ff). Kus te,
Midian te, Sudan tihte hi hnam khat sawina niin an ring.
Tuna kan zirlaiah hian Miriami leh Arona te pahnih hianMosia nupui Kus mi an sawisel chhan a sawi fiah lo va,Mosia dinhmun tluk vea an inhriatna sawi chhuah nan
remchangah an hmang mai niin a rinawm. Pathianin a
hmanna hi an pawm lo ni lovin, tluk vein an inhria a,
“Lalpan Mosia hnena thu a sawi angin kan hnenah pawh
a sawi ve a ni,” tiin a dinhmun an chuhpui ve a ni ber
mai.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 543/790
147NUMBERS
www.mizoramsynod.org
‘Mosia chu mihring zawng zawnga zaidam lâwt lak a
ni a’ tih hi, mi inthlahrung, mi inkiltawih lam sawina
nilovin Pathian hmaa Mosia dinhmun sawina - sakhawmi tak, Pathian hmaa inngaitlawm tak leh inphah hnuaithei tak a nihzia sawina a ni. He thu hi amah Mosia ziak
ni theiin mi \henkhat chuan an rin loh phah.
2. Helna avanga Pathian thinurna (12:4-8)
4 Tin, Mosia leh Arona leh Miriami hnenah LALPAN,“In pathumin lo chhuak ula, inbiakna puan inah lo kal
rawh u,” a ti ta thut mai a. Tichuan, an pathum chuan anva kal a. 5 Tin, LALPA chu chhum dingah a lo chhuk a,
Puan In kawngkaah a lo ding a, Arona leh Miriami chu ako va; tin, an pahnih chuan an lo chhuak a. 6 Tin, ani
chuan, “Ka thu hi ngaithla rawh u: in zingah hian zawlneiin awm chuan amah chu kei LALPA hi inlârnain ka
inhriattir ang a, mang lamah ka bia ang. 7 Ka
chhiahhlawh Mosia hi zawng chutiang a ni lo: kahhûngkaw thu zawng zawngah chuan a rinawm a ni. 8 aninen zawng \awngkain thuruk awm lovin tlang takin kan
inbia ang a; LALPA hmel pawh a hmu ang; chuvanginka chhiahhlawh Mosia hi engtiziaa sawichhe ngam nge
in nih?” a lo ti a.
Hun hmasa lamah khan Aigupta rama chaw leh sa
an châk avang khan an phunnawi a. Tun \umah chuanMosia dinhmun Miriami leh Arona ten an rawn chuhpui
ta a ni ber a, a buaithlâk hle ang. Tuipui Sen an kan lai
pawh khan Miriami leh a nu\a Arona chu hruaitu
pawimawh takte an ni a. Miriami chuan khuangtê kengin
hma a hruai a, dinhmun pawimawh tak a luah a ni.
Hetiang a nih laia an hotupa ber Mosian Israel mi ni lo
Kus mi nupuia a nei an sawisel pawh hi a awm vena lai
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 544/790
148NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pawh a awm awm e. Heng thute nena \ang kawpin Mosia
hi hnuhhniam (paihthlak) an duh niin a lang.
LALPA chuan Mosia te, Arona te leh Miriami te chuan pathumin Inbiakna bukah a ko va, LALPA chu chhum
dingah a lo chhuk a, buk kawngkaah a ding a, Arona leh
Miriami chu a ko va, an hnenah, “Ka thu hi ngaithla teh
u, in zinga zawlneite chuan zelin emaw min hmu a,mumangah emaw an hnenah thu ka sawi chauh thin. Ka
chhiahhlawh Mosia hnenah chuan chutiangin ka ti ve
ngai lo, a kutah ka mi Israel-te ka dah a, inhmatawninkan inbe \hin a ni, fiah takin thu ka sawi a, tehkhin thu
leh thu awmze rûk neiin ka be ngai lo, ka riruang pawh a
hmu a ni. Engtizia nge ka chhiahhlawh Mosia hi in
hmuhsit ngam le?” (lehlin thar) tiin a zawt hial a.
Miriami leh Arona ten, Mosia hnenah chauh Lalpan
thu a sawi bik lo va, kan hnenah pawh a sawi a, min be ve
tho tia Mosia ang bawka Pathian aiawha a mite hnenathu sawi ve theia an inngaihna chu a dik tawk lo a ni tih
kan hmu a. Bible-ah hian Pathian chu inlarna leh mumang
hmanga a mite hnena thu sawi \hin anga lantir a ni fo
\hin (Gen. 15:1; 40:1-4; Joela 2:28). Zawlneite hnenah
pawh heng hmang hian thu a sawi (Isa. 6; Dan. 7-13; Zak.
1-6). Mosia hnenah erawh chuan chutiang mai chu a ni
lo, Pathian nen inhmatawnin an inbe zawk \hin a ni.
Pathianin a chhiahhlawh Mosia a hum a, Mosia chuanzawlnei dangte aiin Pathian a hnaih zawk thu a rawnhriattir a ni. Hebrai 3:5-ah pawh, “Mosia chu chhiahhlawh
niin Pathian chhungkaw pum pui tan a rinawm a, Pathian
thu sawi puang chhawngtu a ni a” (Lehlin thar) tiin kan
hmu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 545/790
149NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Miriami chunga hremna (12:9-16)
9 Tichuan LALPA thin chu a chungah a alh a, a kal
leh ta a.
10 Tin, Puan In chunga chhum chu a kiang ta a; tin,ngai teh, Miriami chu vur ang maia varin a lo phâr ta a;
Arona chuan Miriami chu a han en a, ngai teh, phâr a loni ta reng mai a. 11Chutichuan, Aronan Mosia hnenah,“Aw, ka pu, kan chungah sual nghat lul suh ang che,atthlâk takin kan lo ti a, kan lo sual ta a ni e. 12 Mi, a nu
chhul ata a lo chhuah tirh a\anga thi sa deuhthaw anginawm lul suh se,” a ti a. 13 Tichuan Mosian, “Aw Pathian,tidam leh teh khai,” tiin LALPA chu a au va. 14 Tin,LALPAN Mosia hnenah, “A pain a hmaia chil a chhakngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni?
Daipawnah ni sarih bibo sela, chu mi zawhah hruai luhleh ni rawh se,” a ti a. 15 Chutichuan Miriami chudaipawnah ni sarih a bibo va; Miriami an hruai luh lehhma chuan mipuite chu an tawl sawn lo va. 16 Chumizawhah chuan mipuite chu Hazeroth ata an chhuak a,
Paran thlalerah awmhmun an khuar a.
Helaiah hian Miriami hrem anih thu kan hmu a.Lalpan, Miriami leh Arona hnenah, “Engtizia nge kachhiahhlawh Mosia hi in hmuhsit ngam le?” tiin Mosiachungnunzia fiah takin a hriattir a. Lalpa chuan thinur
takin a kalsan ta a ni. Lalpan a kalsan a, Biak bûk a\angachhum a kian khan Miriami chu vur anga varin a pharvar ta uar mai a. Chu veleh Arona chuan, “Aw ka pu, kanchungah sual nghat lul suh ang che...” tiin Mosia chu angen a. Arona hian hremna a tuar ve lo va. Hei hi, amawhphurtu zawk kha Miriami a nih vang a ni mai thei.1
Chu bâkah Arona chu a dinhmun leh mawhphurhna bikavanga phar ve lo pawh a ni mai thei bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 546/790
150NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Arona hian Miriami phar a hmuh khan nasa takin
Mosia hnenah a ngensak a. A biakna \awngkam ‘Ka pu’
tih hi zahna thuk tak, Pathian auhna \awngkam tlukpuia ni a. Hei hian Mosia hmaah Arona hi a tlawm hle a, ainphah hniam hle tih a tarlang. Mosia chuan LALPA a
au va, a ngensak a.
Lalpan Mosia a chhanna, “A pain a hmaia chil chhakngawt pawhin ni sarih chu a zak dawn lawm ni?
Daipawnah ni sarih bibo sela, chumi zawhah hruai luh
leh ni rawh se,” tih hian awmzia a nei hle. Fanuin a palakah hetiang hi a dawn chuan, hapta khat chhung chu a
bibo \hin angin Miriami pawh LALPAN hetiang aia nasa
mahin a tuar tir a, “Daipawnah ni sarih bibo sela,” tih
anih angin Miriami chu daipawnah ni sarih an dah a ni.2
Phar chu ‘ni sarih puithiamin a awm hrantir ang’ tih ang
khan Miriami hi daipawnah ni sarih awm hrantir a ni
(Lev. 13:4ff; 14:2ff). A awm hran chhung hian Israel fate
kha hmun dangah an insawn lo. Tichuan, Hazerot anchhuahsan a, Paran thlalerah buk an khuar a. Hazerot
awmzia hi “ram huan” tihna a ni a, a awmna hmun tak
erawh hriat chian a ni lo.3
Vawiina kan zirlaiah hian Mosia inngaihtlawmna te,
a rinawmzia te, a thinnelzia leh hmangaihna a ngahziate
kan hmu a. Mosia nupui hnam dang, mi hang Kus mi en
hranna hi buaina lo chhuahna bul pakhat niin a lang bawka. Kohhranhoten zir tur pawimawh tak tak kan nei vengeiin a rinawm.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 547/790
151NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
‘Van lal nau ang a \ahna Kalvari-ah an dang chuang
lo ve’ tih hla kan sa \hin a. Chi inthliarna, vun rawngleh \awng hrangte hi danglamna awm hauh lovin
Kohhranhovah hian khawsaho thlap tur kan ni a.
Kawng hrang hrang ngaihtuahin eng nge kan
dinhmun dik tak, hmasawnna tur nia kan hriatte ihan sawi ho teh ang u.
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges.” The Book of Numbers, Cambridge Uni-
versity Press, 1911, p. 67.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,Eerdmans Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 126.
3. Ibid,
Kus (12:1)
Kus hnam hi Genesis 10:6-ah chuan Ethiopian hnam
nen ang khata sawi a ni a; tin, Midian leh Sudan tenen pawh hnam khat anga sawi niin a lang.
Zaidam lawt lak (12:3)
Mosia chu lei chung zawng zawnga zaidam lawt lat
nia sawi a ni a, Bible Lehhlin tharah chuan khawvela
mi inngaitlawm ber a ni hial ang tia dah a ni.
Inngaihtlawmna leh zaidamna awmze dik tak chu -
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 548/790
152NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nungchang zawi leh dik lo taka tuarna,
tihduhdahnate pawh tuar hram hram lam ni lovin,
Pathian hnena intuk luhna a ni. Pathian duh danami tu pawh a inpek tak tak chuan ama ropuina zawngtawh lovin Pathian hnaah a inhmang zo va, chu chuan
inngaihtlawmna dik takah a hruai lut \hin.
Ka chhiahhlawh Mosia (12:7)
Mosia chu Pathianin ‘ka chhiahhlawh’ a ti a, Pathian
chhiahhlawh tia kohte hi an tam lo hle. Bible-in
Pathian chhiahhlawh tia a kohte chu Abrahama,Kaleba, Mosia, Joba leh Jakoba te an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 549/790
153NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 17
KANAAN RAM ENTHLATUTE
Chhiar tur : 13:1-33
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahteka pêk, Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai:an hnam chhûngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat
\heuh zel i tir tur a ni,” a ti a (13:1,2).
Israel fate khan Sinai an chhuahsan a (10:12).
Hazerot an lo thleng a (12:16), tunah hian Paran thlalera
Kades an lo thleng ta (13:26). He hmun hi Kades-barnea
tia sawi a ni bawk (Deut. 1:19). Israel-te chanchinah hianhmun pawimawh tak a luah a ni. Israel faten an pan
ramtiam ramri bul an lo thleng ta. Anmahni hruai zeltu
Pathian kha ring ngam sela, ram tiam Kanaan kha lut
tlang nghal mai tur an ni a. Mahse, thlalerah an la vakvai
leh rih dawn a ni.
Kades a\ang hian Kanaan ram enthlatu tur hnam tin
a\anga mi fel tak pakhat zel thlang turin Lalpan Mosia ahrilh a. Enthlatu tur thlan te, an en thlithlai tur te, an ram
va en te leh ram enthlatute thu thlen kan zir dawn a ni.
1. Enthlatu turte thlanna (13:1-16)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte ka pêk,
Kanaan ram va enthla turin mite tir rawh khai: an hnam
chhûngkaw tina mi, an puipa zinga mi pakhat \heuh zel i
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 550/790
154NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tir tur a ni,” a ti a. 3 Tin, Mosia chuan Paran thlaler a\ang
chuan LALPA thupêk angin a kaltir ta hlawm a: an za chuan
Israel thlahte zinga puipa \hiau an ni.4
Heng hi an hming ani; Reubena hnam zinga mi Zakura fapa Samua. 5 Simeonahnam zinga mi Horia fapa Saphata. 6 Juda hnam zinga
Jephunea fapa Kaleba. 7 Isakar hnam zinga mi Josepha fapaIgala. 8 Ephraim hnam zinga mi Nuna fapa Hosea. 9 Ben-
jamin hnam zinga mi Raphua fapa Paltia. 10 Zebulun hnamzinga mi Sodia fapa Godiela. 11Josef hnam (Manase hnam
an tih) zinga mi Susia fapa Gadia. 12 Dan hnam zinga mi
Gemalia fapa Amiela. 13 Aser hnam zinga mi Mikaela fapaSethura. 14 Napthali hnam zinga mi Vopsia fapa Nabia.15 Gad hnam zinga mi Makia fapa Geuela.
16 Heng hi ram enthla tura Mosian a tirhate hming
chu a ni. Nuna fapa Hosea chu Mosian Josua a ti a.
LALPA thupek angin Mosia chuan hnam tin a\angin
mi fel tak pakhat zel Kanaan ram enthlatu turte a thlanga. Paran thlaler Kades hmun a\ang chuan a tir a. En
thlithlaitu tur thlante chu:
Reubena thlah a\angin Samua, Zakura fapa,
Simeona thlah a\angin Saphata, Horia fapa,
Juda thlah a\angin Kaleba, Jephunea fapa,
Isakara thlah a\angin Igala, Josefa fapa,
Ephraim thlah a\angin Hosea, Nuna fapa
(Nuna fapa Hosea hming hi Josua tiin a thlaksak a
(13:16).
Benjamina thlah a\angin Paltia, Raphua fapa,
Zebulun thlah a\angin Gadiela, Sodia fapa,
Manasea thlah a\angin Gadia, Susia fapa,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 551/790
155NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Asera thlah a\angin Sethura, Mikaela fapa,
Naphtalia thlah a\angin Nabia, Vopsia fapa, leh
Gada thlah a\angin Geuela, Makia fapa te an ni.
Helaia hnam aiawh thlan chhuahte hi hmun dangahnam puipate nen khan a inang lo va. Hetah hi chuan
ram enthlatu tur an nih avangin hruaitute zinga mi chak
\ha deuh leh thahrui nei deuhte thlan chhuah an ni.1
2. An thil enthlithlai turte (13:17-20)
17 Tichuan Mosian Kanaan ram enthla turin anniho
chu a tir a, an hnenah, “Chhim lam kawngah kal phawtula, tlângahte lawn chho ula: 18 ram chu eng ang nge tih
te, chunga cheng mipuite chu an chak nge chak lo tih te,an tlem leh an tam te, 19 an awmna ram chu a \ha nge \ha
lo tih te, an awmna khuate chu eng ang nge ni , puan inmai nge kulh neiin tih te, 20 tin, ram chu a chênghnâwng
nge hnawng lo, a ngaw nge ngaw lo tihte va thlithlai ula.Tin, huai takin awm ula, chu mi ram thei rahte chu rawn
hawn ang che u,” a ti a. Grêp rah hmasa rah hun lai taka ni a.
Mosian Kanaan ram enthlatu turte hnena an thil
enthlithlai tur a hrilhte chu : 1) eng ang ram nge, 2) mi an
tam nge tam lo, 3) an chak nge chak lo, 4) an ram chu a \ha
nge \ha lo, 5) khawpui neiahte nge an chen buk mai maiah,6) ram chu a chenghnawng nge chenghnawng lo tihte leh
7) ngaw a \ha nge \ha lo tihte en thlithlai turin a chah
thlap a. An awmna a\anga hmar lama chho va, tlang ram
lama kal turin, kal \anna lam tur thlengin a hrilh vek a ni.
An thei rah \henkhatte hawn ngei turin a chah nghal bawk
a. Hei hian an ram \hat leh \hat loh chu eng emaw chen a
tarlang thei ang. Grep rah vanglai a ni a. Chuti a nih chuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 552/790
156NUMBERS
www.mizoramsynod.org
enthlatute chet vel hun hi July thla tawp lam emaw Au-
gust thla chawhma lam emaw a ni ang.
3. An ram va en chu (13:21-26)21 Chutichuan an chhuak chho ta a, ram chu Zin
thlaler a\anga Hamath luhna Rehob thlengin an enthla
vek a. 22 Chhim lamah an chho phawt a, Hebron an vathleng a, chutah chuan Anaka thlah Ahiman-ho te, Sesai-
ho te, Talmai ho te an awm a. (Hebron chu Aigupta ramaZoan din hma kum sariha din tawh a ni.) 23 Tin, Eskol
ruam an va thleng a: chuta grêp rah bawr khat, a tang chawpin an sat chhum a, tiangin mi pahnihin an zawn
a: pawmgranet te leh theipuite pawh an hawn bawk a.24 Chu mi hmun chu Eskol ruam an ti a: Israela thlahten
chuta ta grêp bawr chu an sah thlâk avangin. 25 Tin, anram va enthla chu ni sawmli an thang a, an lo haw leh ta
a. 26 Chutichuan, Paran thlalera Kades-ah chuan Mosia
leh Arona leh mipui zawng zawng hnen chu an lo thleng a, an hnenah leh mipui zawng zawng hnenah chuan thuan rawn thlen a, chu mi ram theite chu an entir a.
Enthlatu mi sawmpahnihte chu Zin thlaler thlengin
an kal a (13:21; Jos. 15:1-4). Zin thlaler a\angin Hamath
kalkhan bul Rehob thlengin an fang a (13:21). Mosian,
kal dan tur a hrilh a, ‘tlangram’ a sawi (13:17) hi chhim
lam thlaler emaw, Kanaan chhim lama tlangramte emawan ni mai thei (14:40). Chhim lam an tlawh chhuak hmasa
a. Hmar lamah kalin Lebo-Hamath kiang Rehob
thlengin an kal a. Rehob hi Jordan lui hnar lama ‘Beth-
Rehob’ nen hian thuhmun a ni mai thei.2 Lebo-Hamath
awmzia hi “Hamath kawtkai/luhna” tihna a ni a. Hei hi
Hermon leh Lebanon inkara kalna kawng, khan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 553/790
157NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pawimawh tak, Lebanon chhim lama luhna lai sawina a
ni mai thei bawk (Ror. 18:27-29).
Enthlatute hian Kanaan ram chu chhim lam a\anginhmar lam hawi zawngin an fang tlang a. Zin thlaler hi
chhim lam Kades hmar chhaka awm a ni a (20:1; Jos. 15:1),
chutih laiin Rehob chu hmar lam Lebo-Hamath kianga
awm a ni thung. Zin thlaler leh Rehob inkar hlatzawnghi km. 400 vel a ni ang a. Kanaan ram enthlatute hian ni
40 chhungin kal lam leh haw lamah km. 800 vel an kal
tihna a ni thei ang (13:25). An ram enthlakah hian, Hebron chu Juda chhim lam
tlangrama khaw lian ber a ni a (13:22). A mi chengte pawh
chu Anaka thlah, mi lian pui pui, Ahiman, Sesai leh
Talmai hnamte an ni a. Hebron khua hi Aigupta khawpui
pakhat Zoan khua aiin kum sariha din hmasak a ni a.
Hei hi kum BC zabi sawmpakhatnaa din \hat leh thu
sawina a nih a rinawm.3
Hebron hi hmun pawimawh taka ni. Helai hmun hi Pathianin Abrahama hnena Kanaan
ram pek a tiamna hmun, hmelma lal panga inthurual Lota
mantute a uma a hnehna, Abrahama nupui Sari leh
Jakoba phumna hmun a ni (Gen. 13:14f; 14:13ff; 23; 25:9;
35:27ff; 50:13).
Eskol phai an lo thleng a, grep bawr khat an hlep a,
mi pahnihin an zawn a. Chu hmun chu Eskol tiin an vuaha, Grep bawr tihna a ni. Theibuhfai leh theipui rahte
pawh an lo bawk a. Ni sawmli an thang bo hnu chuan
Kades an lo thleng leh a, an thil hawnte chu an entir a.
4. Ram enthlatute thu thlen (13:27-33)
27 Tin, a hnenah, “I mi tirhna ramah chuan kan kal a,
hnute leh khawizu luanna a lo ni ngei mai; hei hi a rama
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 554/790
158NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thei a ni. 28 Amaherawhchu, a rama mi awmte chu mi chak
pui pui an ni a. khuate pawh kulh nei, ropui tak tak a ni:
tin, Ananka thlahte pawh kan hmu bawk a.29
Amalek-hochu chhim lam ramah an awm a; Hit-ho te, Jebus-ho te, Amor-ho te chu tlângahte an awm a: tin, Kanaan-hote chu
tuifinriat kam leh Jordan lui dungah an awm,” tiin anhrilh a.
30 Tichuan, Mosia hmaah Kaleban mipui chu a
tingawi thuap a, “I han thawk thuai ang u khai, i han la
ang u, kan ngam ngei ngei ang,” a ti a.31
Nimahsela, akalpuite chuan, “Kan han hneh thei hlawm lo vang a, kanaiin an chak si a,” an ti a. 32 Tichuan, Israela thlahte
hnenah “Kan ram han enthlâk chu a chhûnga chengte eizawh hmang a ni; tin, a awmte kan hmuh chu mi
âwmkhauh pui pui an ni a. 33 Tin, chutah chuan Anakathlahte, mi lianho, awmkhauh pui pui kan hmu a; khau
ang lekin kan inhmu a, anni pawhin khau ang lekin min
hmu a ni,” tiin a tha lo lamin an sawi a.
Ram enthlatute chuan ram chu khawizu leh
hnutetuia luang ram a nih thu sawiin a mi chengte erawh
chu kawlhsen tak tak, Anak thlah mi liante an nih thu
an sawi a. Chhim lamah Amalek-ho, thlang lamah Hit
mi, Jebus mi leh Amor mite, Mediteranean tuipui kam
leh Jordan lui ruamah Kanaan mite an awm thu an sawi
a. Khaw lian tak tak, kulh \ha deuh deuhva awm an nihthute an sawi bawk.
Bible-ah hian Kanaan ram lo luahtute hi mi sang tak,
chak leh indo mi, mi huaisen ni anga sawi a ni fo va (Deut.
1:28; 2:10-21; 9:2; Jos. 11:21,22; 15:14; Ror. 1:10). Amalek-
hote hi Tuipui Thi chhim lam leh khawchhak lama cheng,
pem kual reng an ni a. Anni hi Israel-te hmelma hlun an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 555/790
159NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni (Exod. 17:8-14). Hit mite hi Hama tupa Hetha thlahte
an ni a, hnam chak tak an ni (Gen. 10:6-20). Jebus-hote
hian, Davidan a um chhuah hma zawng khan Jerusaleman awp \hin a (II Samu. 5:6-9). Amor-hote hi Israel-tenKanaan ram an run lai khan Kanaan tlangramah an cheng
a (21:21-35; Jos. 2:10). Kanaan mite hi Nova fapa Hama
thlahte an ni a (Gen. 10:6-20). Jerusalem hmarthlang
Mediteranean tuipui leh Jordan lui kam vel khuaahte
an cheng a. Milian chi an tihte hi Nephilim tih an ni a, a
awmzia chu ‘tla-te’(fallen ones) tihna a ni a. Enthlatute
hian Anaka thlahte hi thawnthua Mi lianho nen antehkhin a ni.
Enthlatute zingah, Kaleba leh Josua tih loh chuan,
ram chu a \ha lo lamin an sawi a, a mi chengte pawh
keini aiin an tam a, kan ngam hauh lo vang; lian pui pui,
an lakah khau ang lek kan ni tiin. Enthlatute zingah mi
pahnih chauhvin Pathian ring ngamin luh an cho va, mi
dangte erawh chuan ring ngam lovin mipui an sawi \haiha ni.
Kanaan ram enthlatute hian anmahni hruai chhuaktu
leh hruai zeltu Pathian lam hi enin ring ngam sela, Israel
mipuite tan khan malsawmna a ni ngei ang le! Mahse,
Pathian rinna kawnga an kal zel loh avangin kawng kual
lamah kum tam tak an la thang leh dawn a ni.
Sawi ho tur
Kohhranhovah hian tute hi nge ram enthlatute
dinhmuna ding nia kan hriat? Tisual palh ta sela,
Kohhranho tan a pawi theih turzia a zau thei ang
berin han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 556/790
160NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Gordon J. Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.116.
2. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools and
Colleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-
sity Press, 1911, p. 70.
3. Gordon J. Wenham, Op. Cit., p. 118.
Kanaan (13:2)
Kanaan tih hi ‘kinakku’ a\anga lak a ni a, ‘senduk’
tihna a ni. Mediterranean tuipui kamah hian tuikep
chi khat, rawng senduk a awm a, chu chu heng lai
mite hian rawng senduk siam nan an hmang \hin a.
Tichuan, heng laia mi chengte hi ‘senduk ram mite’
emaw, ‘senduk mite’ emaw tiin an sawi \hin a. A rampawh chu ‘Senduk ram’ Kanaan an tih phah ta niin a
rinawm.
Josua (13:16)
Ram enthla tura Mosian a thlan chhuahte zingah
Ephraima thlahte aiawh turin Nuna fapa Hosea chu
thlan a ni a, amah hi Mosia thachhang dawltu a ni. A
hming Hosea tih awmzia hi ‘a chhandam’ tihna a nia, chu chu Mosian thlaksakin Josua a vuah a, chu
chu ‘Lalpan a chhandam’ tihna a ni. He hming hi Is-
rael hming zinga LALPA tih telna hmasa ber niin a
lang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 557/790
161NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hamath luhna ((13:21)
Hamath luhna hi Bible lehlin tharah chuan ‘Hamath
kalkhan’ tia dah a ni a, hmar lama Israel ramri tawpangaih a ni (I Lal. 8:65).
Anaka thlah (13:22)
Ram enthlahtuten Hebron a thlithlaiin a mi chengte
chu Anaka thlah, Mi lian chi (13:38) an ni tih kanhmu a, chu chuan mipuite rilru pawh a tihhnual phah
hle a ni. Anak tih hi ‘nghawng’ tihna a ni a, chu chu‘mi sang’ tihna pawh a ni thei a, Genesis 6:4-a kan
hmuh Mi liante nen khan thlah khat niin a rinawm.
Bible-a Mi lian chi kan hmuhte chu Anak te, Repha-
ho te, Zumzum te (Deut. 2:10; 3:11) an ni.
Hnute leh khawizu luanna (13:27)
He \awngkam hi Galili ram \ha sawi nan Aigupta-ho thawnthu “Sinuhe chanchin” ah hman a ni a,
hmanlai a\ang tawha ram \ha leh chenghnawng
sawina \awngkam a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 558/790
162NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 18
MOSIA |AWNG|AINA
Chhiar tur : 14:1-25
Thu vawn : “I ngilneihna a nasat ang ngei leh Aiguptaram ata tun thlenga i ngaidam ang hian mipuitekhawlohna hi ngaidam teh khai,” a ti a (14:19).
Vawiina kan zir tur hlawmah hian Kanaan ram
enthlatute thusawi a\anga Israel-te zinga manganna leh
beidawnna lo thleng chanchin kan zir dawn a. Israel pung
khawmho mangangin rawl chhuah meuhvin an \ap
zankhua a. He manganna leh beidawnna avang hian Aigupta ram lama kir leh hial an duh a. Anmahni zing
a\anga hruaitu dang Mosia leh Arona ni lo Aigupta rama
kirpui lehtu tur thlan chhuah a, kir leh an tum a, Mosia
leh Arona pawh an mangang tak zet a, enthlatu zinga mi
rinawm pahnih Kaleba leh Josua te pawh an mangang
ve hle a ni. Ram enthlatute thusawi a\ang khan kal zelna
chiah an ngai si lo, anmahni an inkhawngaihin hrehawm
an ti bawk si, Lalpan min hnehsak ang tia Lalpa chakna
ringa kal zel sawimawitu Josua leh Kaleba te chu lungadenhlum an tum ta mai a. Mipui an phunnawina te, rinnaa
mi huaisente thil thlir dan te Mosia tawngtaina leh
Pathian chhannate kan zir dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 559/790
163NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Hmelma hlauva phunnawina (14:1-4)
1Chutichuan, pungkhawmho zawng zawng chu aw
chhuah meuhin an \ap a; chu mi zan chuan mipuite chuan \ap an \ap a. 2 Israela thlahte zawng zawng chu Mosia
chungah leh Arona chungah an phunnawi a: pungkhawmho zawng zawng chuan an hnenah, “Aigupta
ramah khan Pathianin min tihlum ta then sela aw! A nihloh leh thlalerah hian min tihlum then mai sela aw! 3 Engati nge khandaiha thi mai tura Pathianin he ramah
hian min hruai le aw! Kan nupui fanaute chu man turmai an ni dawn si a: Aigupta rama kir leh hi kan tan a\ha zawk dawn lawm ni aw?” an ti a. 4 Tichuan, an inbe
hlawm a, “Hotu i siam ang u khai, Aigupta ramah i kirleh ang u,” an ti a.
Zirlai hmasa lama kan zir tawh ang khan enthlatute
zinga pahnih chauhvin Pathian thutiam ring ngamin
Kanaan ram luh an cho va. Mi dang sawmte erawh chuanring ngam lovin mipui an hneh a, an helpui a. Israel pung
khawmho chu mangangin zankhuain aw chhuah meuhvin
an \ap a. An nupui fanaute nen indonaa thi mai turah an
inngai a. An hruaitu Mosia leh Arona pawh an dem a,
LALPA chungah an vui a. An inrawn tlang a, “Aigupta
ramah min kirpui thei tur hruaitu i ruat ang u” tiin
Aigupta rama kir leh \ha an ti a. Hruaitute chungah an
hel a. Chhiarpui an neih pawh khan hnam tina ral dothei chin \hiau inchhiar an ni a. “Indona thianghlim” (holywar) neih inpeihsaa kal chho zel an ni a. Tunah hian an
ngam rual loh leh an hneh loh tur, anmahni ei zo vektu
tur tawng taah an inngai a, an beidawng tak zet a ni.
Aigupta ramah khan lo thi ta zawk ila a \ha tur, he
thlalerah pawh hian thi mai ila a ziaawm zawk ang ti
hial khawpin an beidawng a, an phunnawi a ni. Helaia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 560/790
164NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an phunnawina hi Baal-zephon-a Farawa sipaiten an
rawn umphak mai dawn laia an phunnawina (Exod. 14)
te, Sin thlalera ei tur chaw an tlakchham \uma anphunnawina (Exod. 16) te leh Refidim hmuna tui antlakchhama an phunnawina (Exod. 17) te nen khan a
inang hle.
2. Rinnaa mi huaisente thil thlir dan (14:5-10)
5 Chutichuan, Mosia leh Arona chu Israela thlahmipui pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an
bawkkhup a. 6 Tin, Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba, ram va enthlatute zinga tel vete chuan an puan
an pawtthler a; 7 Israela thlah pungkhawmho zawng zawng hnenah chuan, “Enthla tura kan va fan chhuah
ram chu ram tha tak a ni a. 8 Kan chunga LALPA a lawmchuan chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang;
hnutetui leh khawizu luanna ram chu. 9 LALPA chungah
hel lo phawt mai ula, chu mi rama mite chu hlau bawkhek suh u, kan chaw tur an ni mai a: an inhumhimna chuengmah lo a ni a; LALPA chu kan hnenah a awm alawm,
anni chu hlau suh u,” tiin an sawi a. 10 Nimahsela pungkhawmho zawng zawng chuan lunga den an rawt a.
Chutichuan, LALPA ropuina chu inbiakna puan inahIsraela thlahte zawng zawng hmaah a lo lang a.
Israel pung khawmho manganga \ap zankhua ta maileh hotu siama Aigupta rama kir leh an tum a, helna rilru
an pu ta mai chu Mosia leh Arona tan chuan a
manganthlak tak zet ang. Mipuiin Pathian an tihthinur
nasat em avangin pung khawm hmaah chuan Mosia leh
Arona chu an bawkkhup a. Hei hi Pathian hmaa sual
thuphachawina leh simna entirna leh Pathian zahna
lantirna a ni a, mipui rilru inlamlettirna tur pawh a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 561/790
165NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thei bawk ang. Ram enthlatute zinga mi rinawm pahnih
Josua leh Kaleba pawhin pawi an ti a, an puan an
pawtthler a. Hei hi khatih lai huna lungngaihna lantirdan chi khat a ni (Gen. 37:29,34; Ror. 11:35).
Josua leh Kaleba chuan, an ram en chu ram \ha tak,
khawizu leh hnutetuia luang ram a nih thu te, an chunga
LALPA a lungawi phawt chuan anmahni chu a hruai anga, ram chu a pe ngei dawn tih te, LALPA lakah nuar lo
hram ila, chung ram mite chu hlau suh u, bel chhunga sa
ang mai an ni tiin Israel pung khawmho hmaah chuan ansawi a. Mahse, Josua leh Kaleba te fuihna leh ngenna
thute chu engah mah an ngai lo va, lunga denhlum an
tum ta hial a. Hei hi hmun danga helna lo lang chhuak
ang kha a ni a (I Sam. 30:6; I Lal. 12:18). Mahse, inbiakna
puan in-ah LALPA ropuina a lo lang a, mipui an che hman
ta lo a ni.
3. Mipui tan Mosia a \awng\ai (14: 11-19)11 Tichuan, LALPAN Mosia hnenah, “Heng mipuite
hian eng chen nge min ngaihnep ang a, an zingachhinchhiahna ka tih thin chung pawhin eng chen nge
mi rin loh dawn? 12 Hriin ka hrem ang a, ka timang ang a, nangmahah hian an aia ropui leh thil tithei zawk hnam
ka din teh zawk ang,” a ti a. 13 Tin, Mosian LALPA hnenah,
“Aigupta miten an hre reu reu vang e; heng mipuite hi anzing ata i thiltihtheihnaa i hruai chhuah an ni si a; 14 hemi rama mite hi an hrilh ang a: heng mipuite zingah hian
i awm tih an hre tawh a; hmaichhan meuhvin an hmutawh si chia, i chhum chu an chungah a awm thin a; tin,
chhunah chhum ding, zanah meiin an hma i hruai \hin sia. 15 Heng mipuite hi i tihhlum phiar chuan i hmingthan
hretu chuan, 16 LALPA chuan heng mipuite hi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 562/790
166NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhechhama a tiam ramah chuan a hruai theih loh
vangin thlalerah a tihlum a ni,’ tiin an sawi dah ang e,17,18
LALPA chu thinnel tak, ngilneihna ngah,khawlohnate, bawchhiatnate ngaidam \hin; thiam lovaruatte chhuah mai ngai lo; pate khawlohna avanga fate,
fate fa lehte, chhuan thumna leh chhuan lina thleng pawha hrem thin a ni,’ tia i lo sawi tawh ang khan
tithilthiltihtheihna chu hlen teh hram khai. 19 I ngilneihnaa nasat ang ngei leh Aigupta ram ata tun thlenga i
ngaidam ang hian mipuite khawlohna hi ngaidam teh
khai,” a ti a.
Helai hlawmah hian Lalpa chuan Mosia hnenah Is-
rael fate chu tihboral veka, amah Mosia thlahte a\anga
an aia tam zawk leh thil tithei zawk din mai a duh thu
kan hmu a. Lalpan thil mak tam tak a tihsak hnu pawha
amah Lalpa an la ring thei lo kha, an zingah hri lentira
tihboral vek a duh hial a. Thilmak tam tak tih hian
Aigupta chhuahsan dawna thilmak tih te, tuipui sen kante, manna leh vahmim pekte leh thil dangte a kawk a
(Exod. 7:3; 10:1). Pathian rin tih hian a thu awiha a thu
anga nun a kawk a, a thutiam ringa a thupek zawm a
keng tel vek a. Pathian an rinna hi an felnaa ruatsak a ni
a (Gen. 15:6), rin loh chu chhiatna leh boralna a ni (20:12).Helaiah pawh hian Lalpan thilmak tam tak a tihsak hnu
pawha LALPA an la ring thei lo hi, hri hmanga tihboral
veka a thara Mosia thlahte a\anga an aia tam zawk leh
thil tithei zawk hnam din a duh thu LALPA chuan Mosia
hnenah a sawi ta hial a (14:12).
Hetiang tak a nih avang hian Mosia chuan mipui tan
a ngensak ta a. A \awng\aisaknaah hian ngenngawl taka
LALPA a karnaah ‘I mite hi i tihhlum vek mai chuan, i
hming thanzia hretute (Aigupta mite, etc.) chuan, pek a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 563/790
167NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tum ramah a hruai thleng thei lo va, a tihlum zo ta a ni”
an ti ngei ang le! tiin a thutiam anga ti tur leh Aigupta
ram ata tawh a ngaidam \hin anga ngaidam leh turin angen a ni (Exod. 32:7-14).
4. Pathian chhanna (14:20-25)
20 Tin, LALPA chuan, “I thu ang chuan ka ngaidame; 21amaherawhchu ka nunna leh LALPA ropuina tihkhah
leilung chhâlin ka sawi e, 22 Aigupta ram leh thlalera karopuina leh ka thilmak tihte hmua, chuti chung pawha
vawi sawm zet mi la fiah a, ka thu la pawm lo mi zawng zawngte hian 23 an thlahtute hnena chhechhama ka tiam
ram chu an hmu tawp lo vang a; an zinga mi ngaineptureng rengte pawhin an hmu bawk hek lo vang: 24 ka
chhiahhlawh Kaleba erawh hi chuan rilru dang a put a,mi zui takzet avangin, ani hi chu a va kalna ramah chuan
ka hruai ang a, a thlahte chuan an luah ang. 25 Khai le,
Amalek-ho leh Kanaan-ho chu ruamah chuan an awm a:naktukah let ula, Tuifinriat Sen kawng lam thlalerah lutrawh rawh u,” a ti a.
Mosia \awng\aina chu LALPAN, “I thu ang chuan ka
ngaidam e,” (14:20) a ti a. Hei hian Israel fate chu an
sualnaah Pathianin a ngaidam vek tihna a ni lo, an rin
lohna leh an sualna avanga tihboral vek tur kha tiboral
vek lovin a zuah dawn ta tihna a ni. Kawng danga sawichuan Pathian nena an inkar \ha lo kha siam \hat a ni
leh ta tihna a ni thei ang. Pathianin ngaidam mah se,
ram tiam Kanaan chu an lut ve thei dawn ta lo va. Kaleba
erawh chu a thlahte nen Kanaan ram chu an lut dawn a
ni. A tuk leh maiah Tuipui Sen pana kir leh turin a ti ta
a, Aigupta lam pana kir leh turin a ti ta a, Aigupta lam
pana kir leh tur an ni ta a. A lehlam zawng taka sawi
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 564/790
168NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan, thlalera thih mai duhna ang khan hel hmang Is-
rael-te chu an awm dawn ta a ni. Tuipui Sen lama kir leh
tura tih an nih hian, an thlaler zin kawng chu a bul a\angazawh \an \ha leh tura tihna ang pawhin a ngaih theihawm e.
Hetiang ngaihdamna hi Davida nunah pawh khan
kan hmu a. Davida khan a sualna a puang a, Pathianin angaidam a; mahse, hremna chu a pumpelh chuang lo (II
Sam. 12:13,14). Tunah pawh hian Israel fate hi Pathianin
a ngaidam a; mahse, hremna an pumpelh lo. Chu ramphaiah chuan Amalek leh Kanaan mite an awm avangin
a tuk leh maia Tuipui Sen pana kir leh tura thupek an ni
a. Chhim lam a\anga Kanaan panna kawng awm chhun
phai ruam chu Kanaan mite leh Amalek-hoten an dan
chah tlat avangin Israel-te chu chhim chhak lamah Tuipui
Sen panin an kal ta a (13:28,29). Hei hi Tuipui sen hmar
chhak lam pang, Aqaba li tengsawl a ni. Tuipui Sen tih hi
Hebrai \awng chuan “Phairuang tuipui” tihna a ni.
Sawi ho tur
Mosia \awng\aina Pathianin a chhang a. “I thu ang
chuan ka ngaidam ang e” a ti a. Chuti chung chuan
Kanaan ram an lut thei dawn lo va, thlalerah kum
tam tak an vakvai leh dawn a ni. Hei hian, Pathianin
sualna a ngaihzam mai lohzia a tar lang a. He thu hi
Kohhranho tana a pawimawhzia han sawi ho teh u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 565/790
169NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Aigupta rama kir (14:3)
Israel mipuite chuan ram enthlatute thusawi an hriat
chuan an mangang em em a, an \ap zankhua a.Chuvangin, ramtiam Kanaan pan ai chuan an
chhuahsan ram Aigupta-a kir leh an rel ta a ni. Hei
hi ringtute nuna thleng fo a ni. Ramtiam kan panna
kawngah hian harsatna leh tuarna a lo thlen chang
hian mi tam tak chuan kir an duh fo reng a ni.
Eng chen nge…? (14:11)
He zawhna hian Pathian ze ril tak pakhat chu a
tarlang a. Mihringte chauh hian harsatna leh
beidawnnate a lo thlenin Pathian hnenah “Eng chen
nge ni ang?” tiin kan zawt lo va, amah Pathian ngei
pawh hian he zawhna hi mihringte a zawt fo \hin a
ni. Pathianin mihringte a dawh theihzia kan hmu a,chumi rualin Pathian dawhtheihnain phal loh chin
a neih dan pawh a hriat theih bawk.
Pathian zepui (14:18-23)
He laia Mosia \awng\ainaah hian Pathian ze ropui
tak kan hmu a, Pathianin ama zia ngei a sawina hi
Exodus 20:5, 6; 34:6, 7; Deut. 5:9-10; 7:9, 10-ah te kanhmu. Pathian chu thinnel tak, khawngaihnaa khat,
mite sualna leh bawhchhiatna ngaidam \hin ni mah
se, thil tisual ngeite hrem a, sual leh a nghawng tihbo
duhtu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 566/790
170NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 19
PATHIAN HREMNA LEHRAM RUN VAWI KHATNA
Chhiar tûr : 14:26-45 Châng vawn : Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh,
ram chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawn
sawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38 Ram enthlatura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa
Kaleba erawh chu an thi ve lo va (14:36-38).
Tun \umah hian Pathian hremna leh ram run vawikhatna kan zir dawn a. Pathianin Israel fate chu a chunga
an helna sual avangin a hrem dawn a. LALPA an rin lohavangin kum sawmhnih chin chung lam zawng zawngte
chu thlalerah an thi fai vek ang a, ramtiamah an lut lo
vang a, Kaleba leh Josua erawh chu an lut ang. Ram
enthlatute zinga mipui hruai sualtute kha hripuiin an
thi ang a. ‘Thlalerah hian thi mai ila a ziaawm zawk ang’titute kha thlalerah an thi fai vek ang a. Ral hmaa thi
mai tura ngaih naupangte khan ramtiam Kanaan an luah
zawk dawn a ni. Vawiina kan zir tur hi hlawm thumah
\henin zir ila.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 567/790
171NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Phunchiarho chunga Pathian thinurna (14:26-35)
26 Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 27 Heng mi
suaksual pungkhawmho, ka chunga phunnawi thin hi eng chen nge ka dawh ang? Israela thlahte phunnawina, ka
chunga an phunnawinate chu ka hria e. 28 An hnenah, ‘Kanunna chhalin ka sawi e, ka benghriat ngeia i sawi ang
takin in chungah ka ti ang a; 29 in ruangte chu he thlalerahhian a awm ang a; in zinga mi chhiar tawh zawng zawng,
kum sawmhnih achin chung lam mi ka chunga
phunnawiho zawng zawngte chu,30
ban phar meuhva, kaawmtir ang che u ka tih ramah chuan Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua chauh lo chu in lut tawp lo
vang. 31 Amaherawhchu, ‘Man tur mai an ni ang,’ in tih in fanaute hi chu ka hruai lut ang a, in duh loh ram chu an
hria ang. 32 Nangni erawh chu in ruang he thlalerah hiana awm ang. 33 In fate chu thlalerah kum sawmli an tei an
tei ang a, thlalera in ruangte a riral hma loh chuan in
nawhchizawrhna chu an tuar ang. 34 Ram in va enthlâkni zat, ni sawmli chu, ni khat aiah kum khat zel, kumsawmli chhûng zet in bawhchhiatna in tuar phah ang a,
tichuan ka tum dan ka tihdanglam hi in hria ang. 35 KeiLALPA hian mi suaksual pung khawm mi dodala pung
khawmho chungah hei hi ka ti ngei ang ka lo ti tawh a: hemi thlalerah hian an boral ang a, chutah chuan an thi
ang, LALPAN a ti,’ ti rawh u,” tiin.
Helai hlawmah hian phunchiarho chunga Pathianthinurna kan hmu a. Josua leh Kaleba tel lovin, kum
sawmhnih chin chunglam zawng zawngte chuan Kanaan
ram an lut lo vang a, thlalera an vah kualna lamah an thi
vek dawn a ni. Aigupta a\anga chhuak zawng zawngte
kha Pathianin Kanaan ram an luh a phal lo chungin
khawngaih dila Pathian hnena Mosia \awng\aina chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 568/790
172NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pathianin a ngaithla a. Kum sawmli lai thlalera an vah
hnua Kanaan ram an luh chu a phal a. Aigupta a\anga
chhuakhote tel lovin, \hangthar Israel fa kawng lakapianghote chu Josua leh Kaleba hovin ram tiamah chuanan la lut dawn a ni. Ram enthlatute kha ni sawmli an
thang a, ni khat aiah kum khat, a vaiin kum sawmli an
vakvai dawn a ni. Bible-ah hian Numbers sawmli hi Num-
bers pawimawh tak a ni a, hun rei sawi nan hman \hin a
ni. Tui let chhung kha ni sawmli leh zan sawmli a ni a
(Gen. 7:12). Isua thlalera thlema a awm chhung pawh kha
ni sawmli a ni (Mk. 1:12).
Kanaan rama lut thei lo turte hi kum sawmhnih chin
chung lam chhiarpuia telte kha an niin a lang a. Chuti a
nih chuan Levia chite leh kum sawmhnih hnuai lam
hmeichhia leh mipa naupangte chuan Kanaan ram an lut
thei dawn niin a lang. Ram enthlatu hel sawmte kha hri
veiin an thi a. Ral hmaa thi mai tura ngaih naupangte
khan Josua leh Kaleba hovin thlahtute hnena ram tiamchu an luah dawn a ni. An fate chu thlalerah kum sawmli
an vakvai ang a, anmahni an thih zawh hma chu an
suahsual man an tuar dawn a ni (14:33).
2. Josua leh Kaleba zuah an ni (14:36-38)
36,37 Tin, ram enthla tura Mosia tirh lo kir leh, ram
chanchin a \ha lo zawnga rawn sawi a, a chunga pungkhawmho phunnawitirtu, ram a tha lo zawnga rawnsawitute chu LALPA hmaah hriin an thi a. 38 Ram enthla
tura kalte zinga Nuna fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba erawh chu an thi ve lo va.
Mosia \awng\aina LALPAN a chhanna 14:20-25-ah
khan enthlatu mi sawmpahnihte zingah Kaleba chauh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 569/790
173NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kha LALPA thu awih, a thlahte nena ram tiam lut thei
tur angin kan hmu a. Tunah erawh chuan Josua leh
Kaleba-te an lo lang kawp ta a. Heta sawi dan inang lo hithu lakna hnar inang lo (JED&P) vang a ni thei.1 Ramenthlatu lo kir lehte zinga report a \ha lo zawnga sawia
mipui tilunghnurtute chu LALPA hmaah hri veiin an thi
ta a. ‘Hri veiin an thi’ tih hi ‘hripui veiin an thi’ tiin sawi
ila, a dik zawk mahin a lang. LALPAN hri hmanga a
hremna, thih thutna thu sawina a ni.2 Tichuan, ram
enthlatu hnam tin aiawh mi sawmpahnih zingah Nuna
fapa Josua leh Jephunea fapa Kaleba te pahnih chauhchu a dam chhun an ni ta a ni.
‘A \ha lo zawnga ram chanchin sawi’ tih pawh hi
13:31-31 lamah khan, Kaleba kalpuite chuan, “Keini aiin
an tam a, kan ngam hauh lo vang, ... Kan ram han en
thlithlai chu ei khawp thar theihna pawh a ni lo, kan mi
hmuhte lah pa lian pui pui an ni. Mi lian chi, Anak thlahte
pawh kan hmu; an lakah khau ang lek kan ni a, annipawhin khau ang lekin min hmu awm e,” tiin Israel mite
zingah a \ha lo lamin ram chanchin chu an sawi a, mipui
an tilunghnur a. Phunchiarna nasa tak a lo awm ta a, an
hel a, hruaitu thar siam tumin hma an la kha a ni a. Hei
hi Pathian thutiam rin lohna leh Pathian chunga helna anih avangin LALPA hmaah hri veiin an thi ta a ni.
3. Ram run vawi khatna (14:39-45)39 Tin, Mosian chung thute chu Israela thlahte zawng
zawng chu a hrilh a: tichuan mipuite chu an lungngai tahle mai a. 40 Chutichuan, zing takah an tho va, tlâng
chhipah an han chho va, “Ngai teh, hei kan lo kal e,LALPAN min tiamna hmunah chuan kan kal ang e, kan
lo sual ta a ni e,” an ti a. 41Tin, Mosian, “Hmuingilna a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 570/790
174NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lo vang tih hre reng chungin engah nge Lalpa thupêk in
bawhchhiat teh reng? 42 In zingah LALPA a awm si lo va,
hmêlmate lo tihhlum mai turin chho suh u.43
In hmaahkhian Amalek-ho leh Kanaan-ho an awm a ni, khandaihatihhlum in ni mai ang: LALPA chu in hawisan tak
avangin in hnenah Lalpa chu a awm lo vang,” a ti a.44 Nimahsela tlâng chhipah chuan kal an tum tal a:
amaherawhchu LALPA thuthlung bawm leh Mosia chubûk ata an chhuak ve lo. 45 Chutichuan chu mi tlânga awm
Amalek-ho leh Kanaan-ho chu an lo chhuk a, an bei a,
Horma thlengin an vaw thlu rum mai a.
Israel fa, phunchiarhote chunga Pathian thinurna
thu leh, chumi avanga Pathianin anmahni a hremna tur
thu, Kanaan ram an luh loh tur leh kum sawmli chhung
thlalera an vahvaih tur thu, an thih zawh hma chu an
suahsual man an tuar ang a, thlalerah an thi phiar dawn
a ni tih thute chu Mosian Israel mite a han hrilh chuan
an lungngai hle a. Pathian thinurna thu an hriat chuanan inchhir a. “Heti thleng hi kan lo kal tawh a, tunah
zawng LALPA sawi ram luh kan inpeih ta, kan lo tisual a
ni,” an ti a.
A tuk zingah chuan LALPA duhzawnga ngaiin, amah
tihlawm duhin tlang ram bei turin an chhuak ta a. Mosian,
“In hlawhtling dawn lo, ... LALPA chuan a awmpui lo
vang che u, ... LALPA in zui duh si lo va, a pui lo vang cheu” tia a hrilh chungin Amalek leh Kanaan mite bei turintlang ram chu an pan lui hram a. Amalek leh Kanaan
mite chuan an rawn bei a, an hneh a, Horma thlengin an
rawn um a.
He ram run vawi khatnaah hian Thuthlung Bawm
leh Mosia chu an kal ve lo. Thuthlung Bawm an kawl
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 571/790
175NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhung chuan Israel-te hnenah Pathian chu a awm zel
a (7:8-9). Thuthlung Bawm tel lova Kanaan ram luh an
tum pawh khan Pathian malsawmna chuan a zui ta loreng a ni.
Horma awmna lai tak hi hriat chian a ni tawh lo na
a, Beerseba khawchhak lam km. 16 vela hla, tunlaia Tell
el-Meshash lai vela awm nia rin a ni. |henkhat chuanBeerseba hmarthlang km. 19 vela awmah an ngai a,
\henkhat chuan Tell el-Milh, Tell Arad chhimthlang km.
13 vela awm niin an ngai bawk.3
Vawiina kan zirlaiah hian Pathian thutiam ring ngam
lova Israel fate an awm avanga an chunga rorelna lo thleng
kan hmu a. Pathian tihlawmna tur ngaihtuaha Kanaan
ram run hmasak ber chanchin kan hmu bawk a. Pathian
rinngamna leh rilru lamletna tak tak, simna tel lova,
thiltiha thiam inchantir tuma Israel fate ral beihna chuan
mualphona nasa tak a thlen a. Pathian ram zauhna turakan rawngbawlna kawng hrang hrangah hian
Kohhranhote pawhin zir tur kan neih ve ngei a rinawm.
Sawi ho tur
Pathian thutiam (a tiamtu Pathian) ring ngam lova
Israel fate an phunnawinaah hian Pathian lam thlirlo va, mihring lam an thlir vangin Pathian thinurna
an tawng bua niin a lang a. Kan rawngbawlnaah hian,
Pathian rinnaa innghat rawngbawlna pawimawhzia,
zau takin i han sawi ho teh ang u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 572/790
176NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Gordon J. Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Testa-
ment Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.124.
2. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools and
Colleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-
sity Press, 1911, p. 78.
3. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Commen-
tary : Numbers,” Marshall Pickering, Eordinaus Pub-lishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 149.
‘Ka nunna chhalin ka sawi e’ (14:28)
He thu hi lehlin tharah chuan ‘Mi nung ka nih hi’ tia
dah a ni a, zawlneiten Pathian aw an dawn an puan
chhuah dawnin a bul \an nan he thu hi an hmang
\hin.Hri (14:37)
Ram en thlithlaitu zinga a \ha lo zawnga ram
chanchin sawia, mipui tihnualtute chu Lalpa hmaah
hri veia an thih thu kan hmu a. Hri hi Pathianin mi
sualte a hremna hmanrua chauh ni lovin a mite a
tlawh a, an zingah a awm ngei a ni tih lantirna a ni.
Tlang chhipah an han chho va (14:40)
Israel mite chuan ramtiam luh an hlauh avangin
Pathian chuan tlangram lam pan lova Tuipui Sen
pana kir leh turin a hrilh a (14:25); nimahsela, an
sualte inhmu chhuakin tlangram lam chu pan an tum
leh ta tho tih kan hmu a; mahse, chu chu Pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 573/790
177NUMBERS
www.mizoramsynod.org
remtih zawng a ni tawh lo. He thil a\ang hian thil
pahnih hriat tur a awm a; pakhatah chuan simna hian
hun tiam a nei. Esauva pawh khan a fatir nihnaJakoba hnena chaw vawi khat eia a hralh hnu lawkahkhan \ap chungin neih let leh tum mah se fatir
malsawmna erawh chu a chang ta chuang lo tih kan
hmu (Gen. 27). Pahnihnaah chuan heta an thiltih hian
Pathian aw an pawisak lohzia a tarlang. Thlaler lama
kir tura hrilh an nih hnuah tlangram lam pan an tum
a, an thih phah ta zawk a ni.
Horma (14:45)
Israel mite chu Amalek leh Kanaan mite chuan
Horma thleng zaka an um thu kan hmu a. Horma hi
a awmna hmun chiah hriat a ni tawh lo va. Horma
tih hming leh Hebrai \awnga herem tih hi a inzawm
a, a awmzia chu ‘chhe tura hlan’ tihna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 574/790
178NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 20
RAM TIAMA THIL HLAN DAN TUR
Chhiar tur : 15:1-41
Thu vawn : “Israela thlahte bia la, an hnenah, ‘Heti hi ani ang a, ka hruaina tur che u ram in va thlen a, chu miram chhang in ei hun chuan LALPA hnenah then thilhlan
in hlan tur a ni” (15:18,19).
Bung 14-naah khan Israel fate helna leh an helna
avanga Pathian thinurna leh hremna thu kan hmu a.
Vawiinah hian Aigupta a\anga puitling hruai chhuahhote
khan ram tiam an lut ve thei dawn lo va, naupang\hangtharhote Kanaan ram lut turte tan Kanaan ram an
luh huna ram tiama thil hlan dan tur kan zir dawn a ni.
1. Ran hlan dan turte (15:1-16)
Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte bia la,
an hnenah, ‘In awmna tur ram ka pêk che u in thlen huna3
LALPA hnena meia thilhlan, halral thilhlan emaw,thutiam hlen tura inthawina emaw, mahni duh thuathilhlan emaw in kut hunbiah emaw, ran rual zinga mi
emaw, beram rual zinga mi emaw LALPA tana rimtuisiam tur emawa in hlan hun chuan, 4 LALPA hnena a
thilhlan hlantu apiangin chhangphut thilhlan,chhangphut dip mi epha hmun lia thena hmun khat,
hriak hin hmun lia \hena hmun khata hmeh a hlan tur a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 575/790
179NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni; 5 tin, in tur thilhlanah uain hin hmun lia \hena hmun
khat halral thilhlan emaw, inthawina emawa, hlannaah
beram no hming kimin inbuatsaih tur a ni.6
Tin, beram paah chuan chhangphut thilhlan, chhang phut dip miepha hmun sawma \hena hmun hnih, hriak hin hmun
thuma \hena hmun khata hmeh in buatsaih tur a ni. 7 tin,in tur thilhlanah chuan LALPA tana rimtuiah uain hin
hmun thuma \hena hmun khat in hlan tur a ni. 8 Halralthilhlanah emaw, thutiam hlen tura inthawina emaw,
LALPA hnena remna thilhlanah emawa bawngpa in
buatsaih hun chuan, 9 bawngpa hlan rual chuanchhangphut thilhlan chhangphut dip mi epha hmunsawma \hena hmun thum, hriak hin chanvea hmeh in hlan
tur a ni. 10 Tin, in tur thilhlanah uain hin chanve, LALPAtana rimtui meia thilhlan in hlan tur a ni.
11 Chutiang chuan bawngpa te, beram pa te, beram
no a pa te, kel no te an hming kimin tih tur a ni. 12 An tam
dan zir zelin inbuatsaih ang a, an tam dan ang zel chuanin hlan tur a ni. 13 chumi rama piang zawng zawng chuanhetiang zel hian LALPA tana rimtui meia thihlan an hlan
hunin an ti tur a ni. 14 Tin, hnam dang mi in hnena khawsa\hin emaw, tupawh in hnena khawsa zel \hin turte emaw,
LALPA tana rimtui meia thilhlan hlan duh apiang chuanin tih ang takin an ti ve tur a ni. 15 In thlahte thleng atan
mipuite leh hnam dang in hnena awmte tan pawh danangkhat chauh a awm tur a ni; LALPA hmaah hnam
dangte chu nangmahni ang chiah an ni ang. 16 In tan lehin hnena hnam dang awmte tan dan hmun khat leh tih
dan hmun khat chauh a awm ang,’ ti rawh,” tiin.
Kanaan ram tiam Lalpan a hruai thlen hun chuan
Israel fate chuan thilhlan atan bawngpa te, berampachal
te, berampui te, kelte an hmang tur a ni a. LALPA hnenah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 576/790
180NUMBERS
www.mizoramsynod.org
halral thil hlan atan te, mahni duhthua thil hlanah te,
kut nikhuaa thil hlanahte an hmang tur a ni.
Halral thil hlan atan beram emaw kel emaw an hmanchuan ran pakhat zelah buhbâl thil hlan tur chhangphut
kg. khat leh olive hriak litre khat, leh in tur thil hlan tur
uain litre khat nen an rawn keng tur a ni. Berampachal
an hman chuan buhbâl thil hlan tur chhangphut kg. hnihleh Olive hriak litre khat leh a chanve, leh in tur thil
hlan tur uain litre khat leh a chanve an rawn keng tel
bawk tur a ni.Halral thil hlan atan bawngpa an hman chuan
chhangphut kg. thum, olive hriak litre hnih leh uain li-
tre hnih an rawn keng tel tur a ni.
Bawngpa te, berampachal te, berampui te leh kelte
an hlan rualin pakhat hisap zela an hlan tel tur chu an
ran hlan tam dan azir zelin thil dang pawh an telh tam
tur a ni. Heng thilah hian Lalpa hmaah mikhual leh
khawtual an thuhmun vek a, tih dan thuhmun an hmang
tur a ni.
LALPA hnena an ran hlan azirin buhbâl thilhlan leh
in tur thilhlan tel turte a danglam a. Hetiangin:
Ran hlan Buhbâl thil hlan In tur thil hlan Wine Olive hriak
Chhangphut
Beramno 1.5 kgs (1/10 Ephah) .5lit (1/4 hin) .5lit (1/4 hin)
Berampa 3 kgs (2/10 Ephah) .8 lit (1/3 hin) .8 lit (1/3 hin)
Bawngpa 4.5 kgs (3/10 Ephah) 1 lit (1/2 hin) 1 lit (1/2 hin)
Hin 6 hi Ephah 1 a ni a, chu chu litre 15 vel a ni.
Kanaan mite leh Grik mite inthawinaah pawh buhbâl thil
hlan leh in tur thil hlante hi an hlan tel ve \hin.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 577/790
181NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Ei tur thil hlan turte (15:17-21)
17 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 18 “Israela thlahte bia
la, an hnenah, ‘Heti hi a ni ang a, ka hruaina tur che uram in va thlen a, 19 chu mi ram chhang in ei hun chuan
LALPA hnenah then thilhlan in hlan tur a ni. 20 In chhang hmeh hmasak ber zinga mi hlawm khat chu then
thilhlanah in hlan tur a ni: hruiha mi then thilhlanah inthen angin in then tur a ni. 21In thlahte thlengin in chhang
hmeh hmasak ber chu LALPA hnena then thilhlan atan
in hlan zel tur a ni.Hei hi Kanaan ram luh huna thil hlan dan tur dang
chu a ni leh a. Israel faten Kanaan ram an thlen hunah
an buh thar hmasa an ei hun chuan LALPA hnena hlan
tur an dah hrang tur a ni a. An barli thar hmasa a\anga
chhang siam hmasak ber tlang khat LALPA hnenah an
hlan tur a ni. Kumkhuain an chhang siam hmasak tlang
khat chu LALPA hnenah an pe ziah tur a ni.
Helaia thil hlan sawina \awngkam hi Hebrai \awng
chuan ‘trumah’ tih a ni a. Puithiam hnena chhang hlan
sawina a ni (cf. Lev. 7:32; Num. 18:8f). Thuthlung Hluiah
hian sawma pakhat pek thin bâkah thlai thar hmasa
Pathian hnena pek tur a ni a. Chutiang chuan nau piang
hmasa te, ran piang hmasa te, thlai thar hmasate chu
Pathian ta an ni a, Pathian hnena hlan tur an ni (Exod.22:29-30; 23:19). Hengte hi Puithiam hnena pek an ni a,
inthawinaa hlan tur an ni a, duh chuan tangkaa tlan
chhuah theih an ni. Temple pahnihna chhiat hnu pawh
khan an la ti chhunzawm zel a. Inah miin barli thar hmasa
chhang a siamin Lalpa pual a dah hrang zel a. Chutiang
chuan in tin leh chhungkaw tin chu Pathian biakna hmun
a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 578/790
182NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Sual thawina thil hlan leh hremna (15:22-31)
22,23 Tin, heng thupêk zawng zawng LALPAN Mosia
hnena a sawi, LALPAN thu a pêk tirh a\anga in thlahtethleng atana Mosia hmanga thu a pêk zawng zawng che
u hi in pawm lohva in bawhchhiat chuan, 24 hetiang hi ani ang a, pungkhawmhovin hre lova tihpalh a nih chuan
pungkhawmho zawng zawng chuan halral thilhlanLALPA tana rimtuiah bawngtuai pakhat an hlan ang a,
a dan pangngai angin chhangphut thilhlan leh in tur
thilhlan nen, sual thawi nan kel pa pakhat an hlan telbawk tur a ni. 25 Tin, puithiamin Israela thlah pungkhawmzawng zawng tan remna a siam ang a, ngaihdam an ni
ang, tihpalh a nih avang leh an thilhlan, LALPA tanameia thilhlan leh an tihsual aiah sual thawina an hlan
tak avangin; 26 Israela thlah pungkhawm zawng zawngtechu ngaihdam an ni ang a, an zinga hnam dang awmte
pawh; mipui zawng zawngin an tihpalh a nih a vangin.
27 Tin, miin hre lovin thil a tihsual chuan sual thawinan kel nu pakhat kum khat mi a hlan tur a ni. 28 Hre lova
LALPA hmaa tisualtu tan chuan puithiamin remna asiam tur a ni; tichuan ngaihdam ani ang. 29 Hre lova
tisualtu tan, Israela thlah, chu rama piangte tan leh hnamdang mi an zinga awmte tan pawh dan angkhat in nei
tur a ni. 30 Amaherawhchu hre reng sia tilui chu chu rama
piang emaw, hnam dang emaw pawh ni sela LALPAsawichhia a ni a; chu mi chu a chipuite zing ata tuithlartur a ni. 31LALPA thu chu a hmusit a, a thupêk chu a
bawhchhiat avangin, chu mi chu tuithlar hlauh tur ania, a khawlohna mawh chu a phur ang,’ ti rawh,” tiin.
Mosia hnena LALPA thupek hi tuin emaw, hnam
pumin emaw chinchang hriat loh vanga thil an lo tihsual
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 579/790
183NUMBERS
www.mizoramsynod.org
palh chuan halral thil hlan atan bawngpa an hlan tur a
ni a. Sual thawina thil hlan atan kelpa an hlan tel bawk
tur a ni. Puithiam chuan hnam pum sual chu a thawi anga, ngaihdam an ni tawh ang. An zinga hnam dang zawmvete nen lam ngaihdam an ni ang.
Mi malin hre lova thil sual a tih palh chuan, sual
thawina thilhlan atan kel no, a nu, kum khata upa a hlantur a ni. Puithiamin maichamah sual thawina thil hlan a
tihsak ang a, ngaihdam a ni tawh ang. Mi malin emaw,
hnam pumin emaw, thil tihsual palh thuah Israel-te lehan zinga hnam dang awm ve te pawhin he dan hi an zawm
tur a ni.
Tu pawh, hre reng chunga thil tisual chu, LALPA
sawichhia a ni a, tihhlum ngei tur a ni a; a sual mawh
chu a phur ang.
Helai thu hlawm hi hmanlai Juda-te thurochhiah
(tradition)-ah chuan hre lova milem biakna suala tlute
chungchang sawinaa ngaih a ni a; mahse, tlai khawhnuah
huap zau zawka hman tak niin hrilhfiahtute chuan an
ring a ni. An zinga hnam dang a ngheta awm vete pawh a
huam vek a ni. Hre reng chunga thil tisual luite tan
ngaihdamna a awm lo. LALPA zah lohna leh thu awih
lohna a nih avangin an zing a\anga tihboral tur a ni.
Chinchâng hriat loh vanga tihsual palh pawh thawi a ngaia. Tum reng vang ni lova tisual palh, thil serh khawih
palh emaw, bawlhhlawh laia inbiakna buka kal palh
emaw te hian mi zawng zawng a tikhawlo thei a.
Chuvangin, an vaiin sual ngaihdamna an mamawh a ni
(Lev. 4:27-31).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 580/790
184NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Chawlhni bawhchhia hremna (15:32-36)
32 Israela thlahte thlalera an awm lai chuan mi
pakhat chawlhnia thing fawm hi an hmu a. 33 A thing fawm hmutute chuan Mosia leh Arona leh mipuiho hnenah
chuan an hruai a. 34 Engtia tih tur nge tih la puan loh anih avangin tan inah an khung a. 35 Tin, LALPAN Mosia
hnenah, “Chu mi chu tihhlum ngei ngei tur a ni,daipawnah mipui zawng zawng chuan lungin an deng
tur a ni,” a ti a. 36 Tichuan LALPAN Mosia thu a pêk ang
chuan mipui zawng zawng chuan daipawnah an hruaia, lungin an denghlum ta a.
Chawlhni (Sabbath) chu hapta tina hahchawlhna ni
a ni a. Zirtawpni tlai ni tlak chiah a\angin a in\an a, a
tuk Inrinni tlai ni tlak chiahah a tawp leh a ni. Sabbath
tih hi Hebrai \awng a ni a, ‘titawp’ emaw ‘chawl’ emaw
tihna a ni. Tunlai Juda-te ang bawkin hmanlai Israel-te
chuan he ni hi Pathian biak nan an hmang a, an hnathawhan chawlhsan \hin a ni.
Israel-te thlalera an awm lai khan, mi pakhatin
chawlhni bawhchhiain Sabat niah thing a fawm a. Mosia
te, Arona te leh pung khawmho hmaah an rawn hruai a.
Engtia tih tur nge tih a chian mai loh avangin ripah an
khung phawt a. LALPA thupek angin daipawnah an hruai
a, vantlangin lungin an denghlum ta a ni. Israel-te zingahhian lunga denhlum hi mi sual hremna tlanglawn tak a
ni. Pathian dan bawhchhia, Sabbath serh lo ang chite
hremna chi khat a ni. An chenna hmun (camp) vawn
thianghlim nan camp pawn lam, daipawnah an denghlum
\hin (Lev. 24:12,23).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 581/790
185NUMBERS
www.mizoramsynod.org
5. Pehbuk siam tura thupek (15:37-41)
37 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 38 “Israela thlahte
hnenah, an thlahte thlenga an puan hmawrah a fem siamtur leh, a hmawr tin, femah a dum pâwl dah turin ti rawh:39,40 chu mi fem chu in en \hin a, LALPA thupêk zawng zawng in hriat renga in zawm nan leh nawhchizuara in
awm thin anga in thinlung duhzawng leh in mit la zâwng uma in awm loh nan leh ka thupêk zawng zawngte chu in
hriat renga in zawm a, in Pathian tana in thianghlim
theih nan a ni.41
In Pathian ni tura Aigupta ram atahruaichhuaktu che u LALPA in Pathian ka ni. Kei hiLALPA in Pathian chu ka ni,” tiin.
LALPAN Mosia hnenah Israel-te chu, an silhfen tlang
kila, la dumpawl hmanga pehbuk siam turin a hrilh a. Chu
chu kumkhuaa an tih \hin tur a ni. Chu pehbuk chuan Lalpa
thupekte chu a hriat chhuahtir ang a, a thupek zawng
zawng zawm tur an nih te, a tana invawng thianghlim tlattur an nihte a hriat chhuahtir \hin ang. LALPA chu an
Pathian ni tura Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu a ni.
Pehbuk hi an kal zawnga che suau suau theiin an siam a,
chu chu Pathian thupek leh dante zawm tur an nih hriat
chhuahtirtu a ni. Tunlai thleng pawhin Juda-te \awng\aina
puanbahah chuan pehbuk hi a la awm zel a ni. Synagog-ah
chuan mipa kum 13 chin chung lamte chuan thawmhnaw
bik a kil lia pehbuk awm, a lai kua, chumia lu rawlh aawm lam leh hnung lama inbang liam ‘tallith’ an tih chuan ha vek a ni.2 Deut 22:12-ah chuan “I puan sin kil liah
pehbuk siam thin ang che” tia thupek a ni.
Vawiina kan zirlaiah hian thil hlan dan tur chi hrang
hrang – Ran, buhbâl leh in tur thil hlante kan hmu a.
Pathian hnena thil hlan chungchangah hian Kohhranhote
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 582/790
186NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hian \hanna tur kan neihte zir chhuak belh \heuh thei
ila a lawmawm hle ang.
Sawi ho tur
Ram tiama thil hlan dan tur kan zir a. Thuthlung
Hluiah hian Sawma pakhat bâkah, thlai thar hmasa,
nau piang hmasa, leh ran piang hmasate chu Pathianta, Pathian hnena hlan tur an ni a. Keini ho zingah
hian sawma pakhat tal hi chu Kohhran chhungkawtinte hian Pathian ta a nih ang hian pek vek tur a ni
dawn lawm ni? I han sawi ho teh ang u.
END NOTES
1. Gordon J Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Testa-
ment Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.128.
2. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools and
Colleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-
sity Press, 1911, p. 84.
LALPA tan rimtui (15:3)
Ramtiam an thlen huna Lalpa hnena thilhlan tur
hrang hrangte chu Israel mite hriattir an ni a, chung
thil hlan rimte chu Lalpa lawm zawng tak a nih thu
kan hmu a. Hei hian Lalpan anmahni leh an thilpekte
chu a pawm ngei a ni tih a kawk. Tun thleng hian
Kohhran \henkhatah chuan an inkhawmna inah
Pathian an biak laiin thil rimtui an hal \hin. Tirhkoh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 583/790
187NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Paula chuan Krista inpekna chu Pathian tana rimtui
a nih thu a sawi (Eph. 5:2)
Sual chi hnih (15:22-31)
Helaiah hian tihsual chi hnih kan hmu a; tihsual palhleh hre reng chunga tihsual te. Hnam pum puiin
emaw, mi malin emaw Lalpa laka thil an tihsual palh
chuan puithiamin sual thawina a hlan a, an sualte
ngaihdam a ni \hin. Nimahsela hre reng chunga
tihsual erawh chu ngaihdam theih a ni lo va, tihhlum
tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 584/790
188NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 21
KORA LEH A |HIANTE HELNA
Chhiar tur : 16:1-35
Thu vawn: Chuvang chuan nang leh i pâwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Aronahian engnge maw a tih a, a chungah hian in phunnawi?”
a ti a (16:11).
Vawiinah hian Kora leh a \hiante helna thu kan zir
dawn a. Bung 16 hi \um hnih zirah kan hmang dawn a
ni. Pathian ring ngam sela chu, Kades Barnea a\ang khan
Kanaan ram lut nghal mai thei tur an ni tawhin a lang a.Mahse, Kanaan ram luh an hnial a, an duh lo va. Bung
33-na lam kan en chuan Israel faten thlaler zin kawnga
an hmun tlawh hrang hrangte kan hmu a. Bung 15-19
kan chhiar chuan Kades Barnea an lo luh leh kum thleng,
kum 38 chhunga an thil tawh hrang hrangte kan hmu
bawk a. Kora leh a \hiante helna hi thil thleng hrang
hrang zinga \ha lo ber a ni hial awm e. Chu chu i han zir
dawn teh ang.
1. Kora leh a \hianten Mosia an phiar (16:1-3)
Levia fapa Kohatha, chu mi fapa Izara, chu mi fapa
Kora chu Eliaba fapate, Dathana leh Abirama leh Peletha fapa Ona, Reubena thlahte nen chuan mite an hruai a:2 Israela thlahte, mi lar deuh deuh mipui zinga hotu,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 585/790
189NUMBERS
www.mizoramsynod.org
roreltua thlante zinga mi zahnih leh sawmnga te nen
Mosia hmaah an va thawk a: 3 Mosia leh Arona phiarin
an pung khawm a, an hnenah, “In induh em mai, mipuitechu an thinghlim \heuh si a, LALPA pawh an zingah aawm si a: eng vangin nge LALPA mipui pungkhawmho
chunga in indah chungnun bik?” an ti a.
Kora chuan Mosia chu luahlan a tum a, Dathana leh Abiramate chuan an thlawp a, Israela thlahte zinga hotu,
roreltua an thlante zinga mi zahnih leh sawmngain an
thlawp bawk a. Mosia leh Arona hnenah a rualin an lothawk a, “I in lek lu ta, mi tin, LALPA ta kan ni vek a,
LALPA chuan min awmpui ve \heuh alawm. Chuvangin,
nang Mosia, eng vangin nge LALPA mite zinga lal bika i
indah?” (lehlin thar) an rawn ti a.
Khawvel hi lalna leh thuneihna inchuhna hmun a ni
a. Pathianin a hruai chhuah Israel fate zinga helna nasa
tak chawk chhuaktu hmasa chu Kora hi a ni a. Amah leha thurualpuite hian ualau takin Mosia leh Arona
kaihhruaina chu an rawn do ta a ni. An rawn do dan hi
kawng hnih langsar tak a awm. Kawng khatah chuan mi
zawng zawng hi an thianghlim vek a ni tiin Mosia leh
Arona ang bawkin LALPA chuan min awmpui \heuh an
ti a. A dang lehah chuan, Kora thurualpui Dathana leh
Abirama te chuan Mosia chu, “Kan chungah nangmah leh
nangmah lalah i insiam,” tiin an rawn bei a. Mosia anbeih laiin Kora hian sakhuana serh leh sang thil, puithiamdinhmun lamah a rawn bei a ni. Kora chu Levia chia mi
Kohatha thlaha mi a ni a (3:21-31; 4:1-20), Temple-a hla
hruaitute thlahtu a ni bawk (I Chro. 6:22,24,33,38).
Dathana leh Abirama te hi Reubena thlah an ni a. Arona
fate ang bawka puithiam nihna dinhmun \ha luah theiah
an inngai a ni. Israel-te riahhmun remnaah khan chhim
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 586/790
190NUMBERS
www.mizoramsynod.org
lamah Reubena pawlho an awm a. Kohatha thlahte hi
Biak bûk chhim lama awm an ni bawk a. Mosia leh Arona
beihnaah pawh hian \ang tlang awm tak pawh an ni.2. Mosia chhanletna (16:4-19)
4 Chu chu Mosian a han hriat chuan a bawkkhup a:5 tin, Kora leh a pâwlte zawng zawng hnenah chuan,“Naktuk zingah LALPAN a tate leh a thianghlimte chu
tilangin amah va hnaih turin a ti ang, a thlante ngei chuamah va hnaih turin a ti ang. 6 Heti hian ti rawh u,
naktukah mei laknate keng ula, 7 chutah chuan mei dahula, LALPA hmaah rimtui phul rawh u; tin, LALPAN a
thlan apiang chu a thianghlim ang: Levia fapate u, in induhem mai,” tiin a sawi a. 8 Tin, Mosian Kora hnenah, “Nangni
Levia fapate u, ngaithla rawh u, 9,10 LALPA biak bûkarawngbawla, mipuite hmaa an rawngbawla, ding tura
Israelte Pathianin amah hnaih tura Israel mipuite zing
ata a tihhran che u leh Levia fapa in unaute zawng zawng nena amah hnaih tura a awmtir che u hi thil te thamah inngai a ni maw, puithiam nihna in la zawn cheu? 11Chuvang
chuan nang leh i pâwlte zawng zawng LALPA dodalin in pung khawm a ni. Tin, Arona hian engnge maw a tih a, a
chungah hian in phunnawi?” a ti a.
12 Tin, Mosia chuan Eliaba fapa Dathana leh Abirama
a kohtir a: anni chuan, “Kan lo chho vang;13
thlalera mitihlum turin hnutetui leh khawizu luanna ram ata minhruai chhuak hi thil te tham em ni? Kan chungah i intilal
lehnghal si. 14 Hnutetui leh khawizu luanna ramah minhruai lut lo va, lo leh grêp huan ro tur min pe bawk hek lo:
hengho mitte hi chawl i phulsak dawn em ni? An lo chholo tawp ang,” an ti a. 15 Tichuan, Mosia chu a thin a rim ta
hle mai a, LALPA hnenah, “An thilhlan chu pawm suh:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 587/790
191NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an sabengtung chu pakhat mah ka la lo va tumah ka tina
hek lo,” a ti a. 16 Tin, Mosian Kora hnenah chuan,
“Naktukah nang leh i mi pungkhawmho, nang nen, anninen, Arona nen LALPA hmaah lo awm rawh u; 17 tin, anmei lakna keng \heuh sela, rimtui phul sela, LALPA
hmaah mei lakna \heuh, mei lakna 250 chu rawn keng rawh se; nang leh Arona pawhin in mei lakna keng ve ve
rawh u,” a ti a. 18 Tichuan mi tinin an mei lakna chu ankeng a, mei an dah a, rimtui an phul a, Mosia leh Arona
te nen inbiakna Puan In kawngkaah chuan an va ding a.19 Tin, Kora chuan mipui zawng zawng chu anmahnidodalin inbiakna Puan In kawngkaah chuan aawmkhawmtir a: tin, mipui zawng zawng chungah chuan
LALPA ropuina a lo lang a.
Kora leh a \hianten a ruala Mosia leh Arona an rawn
hnial takah chuan Mosia chu a bawkkhup a, a \awng\ai
a. Kora leh a \hiante hnenah chuan ‘Naktuk zingah
LALPA chuan ama tate chu a rawn tifiah mai ang; a mithlante chauh Maichama an lo kal a phal dawn a ni’ tiin
an meilawh kenga meiling daha a tuk zingah LALPA
hmaa rimtui hal turin a hrilh a. LALPA chuan tu nge a
thlan kan hre mai ang. Nangni Levia thlahte hi a ni inlek
lu ta chu’ tiin a chhang let a. Mosia chuan Kora hnenah,an hna, LALPA biak bûka rawngbawl te, thil \ul apiang
mipui lo tihsak tura serhhran an nihna chu chanvo ropui
tak a nih thu a hrilh a. Puithiam nih leh zel tuma amah
Arona chunga an vui chu Pathian laka vui an ni tih a
hriattir a.
Mosian Dathana leh Abirama a ko va, anni chuan, “Kan
lo kal lo vang, khawizu leh hnutetuia luang ram ata hetiang
thlaler hmuna thi mai tura min hruai chhuak hi thil nep
tak em ni? I intilal hle lehnghal a... meng ve reng si min
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 588/790
192NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bum i tum a nih hi, kan lo kal lo vang,” an ti a. Mosia thinur
chuan LALPA hnenah, an thil hlan eng mah lo pawmsak
lo turin a ngen a. Mosia chuan Kora chu a hote nen a tukainbiakna bûka lo kal a, mahnia meilawh keng \heuh a,meiling dah a, rimtui hal tur phul a, maichama rawn keng
\heuh turin a hrilh a. Chutiang chuan Arona pawh kal ve
tur a ni a. Tichuan, Inbiakna buk luhnaah chuan Mosia
leh Aronate nen an ding tlang a. Kora chuan a hote lo kal
khawm chu Mosia leh Arona a hmachhawntir a. LALPA
ropuina chu a lo lang ta thut a.
Meilawh hi inthawina an hlannaa meiling lawh
chhuahna a ni a, hmanraw pawimawh tak a ni (Lev. 16:12;
Exod. 27:3). Rimtui hi puithiam chauhvin maichamah a
hlan thei a, mi dangin hlan an tum ve chuan tihhlum tur
a ni (3:10; Lev. 10:1,2). Helai thuah pawh hian a thi lo
zawk chu LALPA mi thlan a ni tihna a ni. Dathana leh
Abirama te hi Mosia lakah an lungawi lo va, Kanaan ram
hausa takah chuan a hruai lut har lutukin an hria a, anphunnawi a ni. Aigupta rama kir leh mai kha \ha zawkin
an hria a, chutah chuan lo ram \ha tak an nei a. Aigupta
ramah khan bawih an ni tih an theihnghilh \an tawh niin
a lang.
3. Pathian thinurna an tawngbua (16:20-35)
20
Chutichuan LALPAN Mosia leh Arona chu a bia a,21“Heng mipui zing ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawntiboral thut theih nan,” tiin. 22 Tichuan anni chu an
bawkkhawp a, “Aw Pathian nunna zawng zawng hnar ini, mi pakhat sual avangin mipui zawng zawng chungah
i thinur dawn em ni?” an ti a. 23 Tin, LALPAN Mosia a biaa, 24 Mipuite hnenah chuan, “Kora te, Dathana te, Abirama
te buk ata hi kiansan vek rawh u,” tiin sawi rawh,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 589/790
193NUMBERS
www.mizoramsynod.org
25 Tichuan, Mosia chu a tho va, Dathana leh Abirama te
hnenah chuan an va kal a; Israelho upate chuan an zui
a.26
Tin, pungkhawmho hnenah chuan, “Heng misualho Puan In a\angte hian chuak rawh u khai; an engmah hikhawih suh u, chuti lo chuan an sualna zawng zawngah
hian in tel ve dah ang e,” tiin a sawi a. 27 Chutichuan Korate, Dathana leh Abirama te buk ata chu an chhuak ta
sung sung mai a; tin, Dathana leh Abirama te chu an puan in ata an lo chhuak a, an puan in kawngkaah chuan
an nupui te, an fapate, an fanau te te te nen an ding a.28 Tin, Mosian, “Keima rilru puak chhuaka tih a ni lo va,heng thil ti tur hian LALPAN min tir a ni tih hemiahhian an hria ang. 29 Heng mite hi mi zawng zawng thih
dan ang mai bawka an thih a, mi zawng zawngte hremang bawka hrem an nih chuan Pathianin mi tir lo a ni
ang a. 30 LALPAN thil \har a siam a, leiin a ka a an a,anmahni leh an ta zawng zawng a lem a, Seol-ah a nunga
an luh erawh chuan heng mite hian LALPA an lo ngainepa ni tih in hria ang,” a ti a.
31Tin, heti hi a ni a, chung thu zawng zawng chu a
sawi zawh chuan an hnuai lei chu a lo khi chat ta phukmai a; 32 tichuan lei chuan a ka a ang a, an chhûngkuain
Kora mite zawng zawng, an bungrua zawng zawng nen alem ta vek hlawm a. 33 Chutichuan anmahni leh an ta
zawng zawng chu Seol-ah chuan a nung chungin an pilta vek a, lei chuan a ka a chip hnan a, pungkhawm zing
ata chu an boral ta a. 34 Tichuan an vela Israel mi zawng zawngte chu an au thawmah chuan an tlan darh a, “Leiin
min lem ve dah reu reu vang e,” an ti a. 35 Tin, LALPAa\angin mei a lo chhuak a, rimtui hlantu mi zahnih leh
sawmngate chu a rawn kanghlum ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 590/790
194NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPA ropuina a lo lang leh a (cf. 14:10). LALPA
chuan Mosia leh Arona te chu an himna tura mipui zing
a\anga insaseng turin a hrilh a. Mosia leh Arona chuanbawkkhupin mipui tan Pathian hnenah, “Aw, Pathian,mi tin nunna hnar i ni a, mi pakhat sual avangin mi zawng
zawng chungah i thinur dawn em ni?” tiin an \awng\aisak
a. An \awng\aina chhan nan chuan LALPA chuan Mosia
hnenah, mipui chu Kora, Dathana leh Abirama te buk
a\anga insaseng turin a hrilh a. Tichuan, Mosia chu
Dathana leh Abirama hnenah a kal a, Israel hruaituten
an zui a. Mosia chuan mipui hnenah heng mite hi thihdan pangngaia an thih a, danglam deuhva hrem an nih
loh chuan (LALPAN) min tir a ni lo vang. LALPA hian
thil la hriat ngai loh a rawn tih a, lei a khik phuk a, an
thil neih zawng zawng nen a nung chunga mitthi khuaa
an chhuk chuan heng mite hian LALPA chu an hnawl
ngei tihna a ni ang, a ti a. A sawi zo hman chiah a, Dathana
leh Abirama awmna lei chu a kak phuk a, an chhungte
leh Kora-ho mi dangte pawh chu an neih zawng zawng
nen an tla pil ta vek a ni. An neih zawng zawng nen mitthikhuaah an chhuk ta a, an pil bo ta a. Chuta awm ve Israel
mite chuan, an hlau va, “Tlan rawh u, kan tla pil ve mai
ang e,” an ti a. LALPA chuan mei a rawn tir a, rimtui
haltu mi 250-te chu a rawn kanghlum ta vek a.
Zirtu \henkhat chuan Mosia chunga helna pahnih
Kora helna leh Reubena thlah (Dathana leh Abirama)
helna sawi pawlh niin an hria a.1 Hetiang deuh hian an
thliar hrang a.
(1) Kora helna, chang 1(a), 2(b)-11, 16-24, 27a, 35;
(2) Dathana leh Abirama helna, chang 1b-2a, 12-15, 25-
34 tiin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 591/790
195NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 16 bul lam changahte hian sawi pawlh a ni
lehzual a ni. Kora leh a zuitute hian LALPA hnaih tura
hruaitu \henkhat thlan chhuah bik hi an dodal a. Hengteavang hian Kora pawlte hian puithiam nihna an chuh a,Pathian thinurna an tawng baw ta a ni.
Sawi ho tur
Vawiina kan Zirlaiah hian hruaitu leh hotu bikte
chunga helna kha Pathian laka helna anga sawichhuah a ni a. Tuna kan Kohhranah hian a la dik
chho ve zel ang em? Han sawi ho teh u.
END NOTES
1. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Published
by Theological Publications in India, 1968, p. 92.In induh em mai (16:3)
Mosia leh Arona te chu Levia chi Kora te, Reubena
thlah Dathana leh Abirama te leh hruaitu 250 rualten
itsikin helsan zai an rel a. Hetih laia an helna chhan
ber hi dinhmun sang thikna avang a ni ber a, chu
chu Pathianin Sinai tlanga dinhmun hrang hrang a
ruahman dodalna a ni (Num. 3-4).
Seol (16:30)
Mitthi khua hi Hebrai \awng chuan ‘Seol’ a ni a, Grik
\awng chuan ‘Hades’ tih a ni. Hmanlai Israel ram
leh a chhehvelah chuan khawvel hi chhawng thum
angin an ngai a; van, lei leh leihnuai te. Leihnuai
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 592/790
196NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan tuifinriat zau tak hi a huap a, chumi hnuaiah
chuan ‘Mitthi khua’ (Seol) hi awmin an ring a, chu
chu mitthi tawhte chenna hmunah an ngai. Seol chukhuarkhurum, hmun thim, changpat leh bawlhlawhakhat a ni a (Jb. 17:13-16). Mitthi khuaah chuan
Pathian hriatna leh chawimawina a awm tawh lova
(Sam. 6:6), hnathawh te, ngaihtuahna te, hriatna te
leh finna te a awm tawh lo (Ez. 9:10). Hei bâkah hian
Seol hian chanchin tam tak a nei.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 593/790
197NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 22
HEL HMANGTE LAKA NGILNEIHNA
Chhiar tur : 16:36-50
Thu vawn : Tin, Arona chuan Mosia sawi ang chuan akeng a, pungho zingah chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hrichu mipui zingah chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a
phul a, mipui tan chuan remna a siam a. 48 Mitthi leh minung inkârah a ding a, hri chu a kiang ta a (16:47,48).
Zirlai hmasaah khan Kora leh a \hiante helna thu
kan zir a. Kora leh a \hiante kha Mosia leh Arona laka
hel angin kan zir naa, a nihna takah chuan Pathian lakahel an ni ber. Chuvangin, Pathian hremna rapthlak tak
an tawk a. Vawiinah hian chutiang mi, helhmangte laka
ngilneihna thu kan zir dawn a ni.
1. Kang hlum tate mei lakna (16:36-40)
36 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 37 “Nangin mei chu
tidarh la, puithiam Arona fapa Eleazara chu mei ata meilakna te chu la chhuak turin hrilh rawh, thil thianghlima ni si a: 38 anmahni nunna chunga sualho mei laknate
pawh chu la la; tin, maichâm khuhna thlengah chher nirawh se: LALPA hmaa hlan a ni a, chuvangin a
thianghlim a ni; chu chu Israela thlahte tanachhinchhiahna a ni ang,” tiin. 39,40 Tin, puithiam Eleazara
chuan kangho dar mei laknate chu a la a, Israela thlahte
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 594/790
198NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tana hriatrengna te, Arona thlah ni lo hnam dang reng
reng, LALPA hmaa rimtui hal tura an kal hnaih loh nan
te, Kora leh a pâwlte anga an awm loh nan te, Mosiahmanga a hnena Lalpan a sawi ang chuan maichâm khuhnan an chher ta a.
Hebrai Bible-ah chuan tuna kan zir tur (16:36-40) hi
Bung 17-na bul \anna a ni. Kora leh a \hian, kang hlumtate dar mei lakna ken chu Eleazaran a chhar khawm a.
LALPAN Mosia hnena a sawi angin maicham chhinah a
siam a. Hei hi Israel mite tana ‘chhinchhiahna’ tur a ni. Arona thlahte tih loh chuan LALPA tan maichamah
rimtui an hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni.
An hal chuan Kora leh a fate ang khan an thi ve mai ang.
Helai thuhlawm hi chang 7b-11, 16f, 19-21
chhunzawmna, LALPA chuan tunge a thlan tihfiahna kha
a ni a. Puithiamte chu Levia chite aia chungnung, Pathian
thlan an ni tih fiahna a ni. Heng mei laknate la khawmamaicham chhina siam tura Eleazara tih a nih chhan hi,
puithiam lal Arona tan mitthi te leh an thuamhnaw
khawih a remchang lo niin a lang (Lev. 21:10f). Sinai
tlanga Pathianin maicham siam tura a tih lai khan
maicham chhin kha Bezalela khan a siam vek a (Exod.
27:2; 38:22). Arona thlahte chauhin Lalpa tan maichamah
rimtui an hal tur a ni a, Maicham chhin chu mi dangin an
khawih ve tur a ni lo tih hriattir nan an hmang ta a. Is-rael fate tan chhinchhiahna leh vaukhanna a ni ta a ni.Miin thil an tihsual zel lohna tura hmuh theih
chhinchhiahna hmanrua hi Numbers bu hian a dah
pawimawh hle. (cf 15:38-41, 17:10, Exod. 13:9; 31:13,17;
Deut. 6:8; 11:18; Jos. 4:7).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 595/790
199NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Mosia leh Aronan mipuite an hum (16:41-50)
41 Nimahsela a tukah chuan, “LALPA mite in tihlum
a ni,” tiin Israela thlah mipui zawng zawng chu Mosialeh Arona chungah an phunnawi a. 42 Tin, heti hi a ni a,
Mosia leh Arona chunga mipui an pun khawm lai chuaninbiakna Puan In lam chu an hawi a; tin, ngai teh,
chhumin a rawn khuh a, LALPA ropuina a lo lang a. 43 Tin,Mosia leh Arona chu inbiakna puan in kawtah chuan an
lo kal a. 44 Tin, LALPAN Mosia a bia a. 45 Heng mipui zing
ata hi inthiarfihlim rawh u, ka rawn tihboral thut theihnan,” tiin. Tin, anni chu an bawkkhup a. 46 Tin, Mosian Arona hnenah, “I mei lakna keng la, maichâm ata mei
dah la; rimtui phul la, mipui hnenah kalpui thuai la, antan remna siam rawh: LALPA hnen ata thinurna a lo
chhuak a ni; hri a leng \an mek a ni,” a ti a. 47 Tin, Aronachuan Mosia sawi ang chuan a keng a, pungho zingah
chuan a tlan lut a, tin, ngai teh hri chu mipui zingah
chuan a lo leng tan a; tin, rimtui chu a phul a, mipui tanchuan remna a siam a. 48 Mitthi leh mi nung inkârah ading a, hri chu a kiang ta a. 49 Tichuan, Kora chungchang
thua thite tiam lovin hri-a thi zawng zawng chu singkhatleh sangli leh zasarih an ni.50 Tin, Arona chu inbiakna
Puan In kawngkaa Mosia hnenah chuan a let leh a,tichuan hri chu a kiang ta a.
Thu awih loho chunga Pathian rorel dan leh hremdan Israel mipuite khan an hmu nain, khâng thu awih lohelhote kha mipuiin lainatin an khawngaih hle a. Mosia
leh Arona kha demin thiam loh an chantir a. “LALPA
mite in tihlum a ni” (16:41) tiin. Mosia leh Arona kha an
zim luai luai a ni. Chutih lai chuan inbiakna puan in chu
chhumin a khuh a, LALPA ropuina chu a lo lang a, Mosia
leh Arona chu inbiakna puan in kawtah an va kal a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 596/790
200NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pathian chuan thu awih lo mipui pung khawmhote chu
tihboral nghal vek a duh a, Mosia leh Arona chu
inthiarfihlim turin a ti a. Mahse, an pahnih chuan hmailei siin an kun a, Mosia’n LALPA thinurna lo thleng ahmuhin hmanhmawh takin Arona chu mipuite sual thawinan rimtui hal turin a tir a. Mosia thu angin Arona chumipui zingah a va kal a, hri an lo vei nual tawh a. Aronachuan rimtui halin mipui sualna chu a thawi ta a. Thi lehdamte inkarah a ding a, hri chu a kiang ta a ni. Mi 14,700
an thi hman a. Mipuite tihlumtu hri hi eng hri nge tih
sawi chian a ni lo va. Bible-ah thu awih lote hrem nanLALPAN hri a hmang \hin tih hmun hrang hrangah kanhmu (Exod. 9:15; Lev. 26:14,15; Num. 12:9-12; 14:36-37;
25:1-9; Deut. 28:21-27; II Sam. 24:1-17; Jer. 14:11,12).
Chu ai mah chuan, a ziaktu hian puithiam ni lovininthawina hlan a thian loh laiin puithiam chuan hetiang
hian hmanhmawh thilah pawh a hlan mai a ni tih a lantir
duh zawk pawh a ni thei bawk. Pathian thinurna thu sawichhuah tawh chu puithiam rawngbawlna chauhvin atidanglam thei a ni (cf. II Chro. 19:2).
1
Tunlai Kohhranah chuan Mosia leh Arona te ang takhi an awm tawh lo va. Tirhkoh Paula pawh kha Pathianin
thuneihna a pe a ni tih pawm thei lo an awm bawk (IITim. 1:15). Hebrai 13:7-(lehlin thar) ah chuan, “In hotute,
Pathian thu lo hrilhtu che u chu hre reng ula, an lokhawsak dan ngun taka ngaihtuahin an rin dan zir rawh
u” tih kan hmu.
He zirlaiah hian hruaitu leh hotute thu awihharsatzia kan hria a. Pathian hremna rapthlak tak tuarhnu pawhin an la hmin chuang lo a ni a. Lehlamah chuanhotute thu awih \hatzia leh pawimawhzia a lang fiah hlebawk a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 597/790
201NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Hruaitu Mosia leh Arona te hian anmahni chunga hel
leh zim tuau tuautute tan hmai lei sia Pathian hnena anngensak thei hi a ropui hle mai a. Kohhrana hruaitutehian Mosia leh Arona te nun a\anga zir tur kan neihapiang te, kan hriat ang ang i han sawi ho teh ang u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies,“The New Century Bible Commen-
tary : Numbers,” Marshall Pickering, EordinausPublishing Company, Grand Rapids, 1995, p. 180.
Maicham khuh nan (16:39)
Kang hlum tate dar meilakna zawng zawngte chu Arona fapa Eleazaran Lalpa thu angin maicham khuhnan, maicham chhin atana a siam thu kan hmu a,chu chu Israel miten Pathian \ihbaiawmzia an hriat
theihna tur atana chhinchhiahna a ni. Exodus 27:2lamah chuan a tir a\ang rengin maicham ki palitechu dar pheka tuam vek tur a nih thu a chuang. Helaithu erawh hi chuan Arona leh a fate chauh lo chuantu mahin maichamah Lalpa tan rimtui an hal tur ani lo tih Israel-ten an hriatna tur a ni.
“Lalpa mite in tihlum a ni” (16:41)
Lalpan helhmangte a hrem tuk (a hrem ni dawt) ahchuan Israel mipuite chuan Mosia leh Arona deminhe thu hi an sawi a. Hei hian a hma ni maia Lalpathiltih an theihnghilh hman der tawh a ni tih atilang. Chu ai maha pawi zawk chu helhmangtehremna kha Pathian tih a nih an rin lohna kha a ni.Hei vang hi a ni ang Lalpan an vaia tihhlum vek atum ni (16:45).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 598/790
202NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 23
ARONA TIANG
Chhiar tur : 17:1-13
Thu vawn : 5 Tin, heti hi a ni ang a, ka mit thlan turatiang chu a chawr ang a: tichuan Israela thlahte
phunnawina, i chunga an phunnawina hi ka tireh dawn
a ni,” tiin (17:5).
Mihringin Pathian tluka awma, Amah ang nih an duh
avangin sualah an tlu ta a. Israel fate Kanaan ram panna
kawngah pawh hian Pathianin anmahni hruaitu tura a
pek Mosia leh Arona dinhmun an chuhpui a, an hel a,rapthlak taka tuarin an thih phah a ni. Puithiam nihna
dinhmun an chuh buai tawh lohna turin Pathian chuan a
mi thlan hriattir a duh a. Zirlai hmasaah khan Arona
thlahte tih loh chuan maichamah LALPA tan rimtui an
hal tur a ni lo tih Israel-ten an hriatna turin kang hlum
tate meilakna kha langsar takin maicham chhinah an
hmang a. Puithiam dinhmun an chuh buai tawh loh nan
Pathianin Israel fate zîngah puithiam hna thawk tur a
thlan thu kan zir dawn a ni.
1. Tiang hmanga entîrna (17:1-5)
Tin, LALPAN Mosia a bia a. 2 “Israel thlahte bia la,an chhûngkaw tin pualah tiang pakhat \heuh zel, an
chhûngkaw zir zela an puipate zawng zawng zat tiang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 599/790
203NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sâwm leh pahnih la la; tin, an tiangah chuan an hming
\heuh ziak rawh. 3 Tin, Levia tiangah chua Arona hming
ziak ang che: an chhungkaw tin atan tiang pakhat zel ani tur a ni. 4 Tin, kan inbiakna, inbiakna Puan Inthuhriattirna hmaah chuan i dah tur a ni. 5 Tin, heti hi a
ni ang a, ka mi thlan tura tiang chu a chawr ang a:tichuan Israela thlahte phunnawina, i chunga an
phunnawina hi ka tireh dawn a ni,” tiin.
LALPAN Israel mite hnenah, a rawngbawl turin
Levia chite a thlang a ni tih hriattir leh a duh a. A thlandan turah chuan, tiang sawm leh pahnih, hnam tin
hruaituten tiang pakhat \heuh an rawn la ang a, tiangah
chuan an hming an ziak \heuh ang. Levia chite tiangah
chuan Arona hming ziak tur a ni a. Mosia chuan
Thuthlung Bawm hmaah tiangte chu a dah vek a. LALPA
chuan, “Ka mi thlan chu tu ber hi nge nia in hriata, tu
mah in vui tawh loh nan ka mi thlan tiang chu ka chawrtir
dawn a ni,” (lehlin thar) a ti a.
Hnam tin aiawh tiang an dahte chu hnam hruaitute
hman, tiang siam thar ni lo, tiang hman lai \heuh a ni a.
Hei hian hnam aiawha thuneihna leh thiltihtheihna a
entir. Levia chite zingah hian Gerson leh Kohath leh
Merari-te aiawh \heuh ni lovin, Levia chi pum pui
aiawhin Arona tiang dah a ni. Heng tiang sawm leh
pahnihte hi zankhuain, biak bûk thuthlung bawm hmaahdah vek tur a ni.
2. Pathian mi thlan tiang a chawr (17:6-9)
6 Chutichuan Mosia chuan Israela thlahte chu a biaa, an puipate zawng zawng chuan an chhûngkaw tin
pualah, puipa tinin tiang pakhat zel, tiang sâwm leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 600/790
204NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pahnih an pe a: Arona tiang pawh chu an tiang zingah
chuan a tel ve a. 7 Tichuan Mosian thuhriattirnaa puan
inah LALPA hmaah tiangte chu a dah a.8 Tin, a tukah chuan Mosia chu thuhriattirna puan
inah chuan a va kal a; tin, ngai teh, Levi chhûngkaw puala Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a par
a, vaiumkhal a lo rah a. 9 Tin, Mosia chuan LALPA hmaata tiang zawng zawng chu Israel-hote hnenah a la
chhuak a; an lo en a, anmahni tiang \heuh chu an la a.
Biak bûk, Thuthlung Bawm hmaa hnam hruaitute tiangsawmpahnih Mosian a dah chu zankhuaa a awm hnuin, a
tuk zingah Mosia chu biak bûkah chuan a lut a. Levia thlahte
hminga dah Arona tiang chu a lo chawr a, a kuhmum a, a
par a, vaiumkhal a lo rah a. Mosian tiang zawng zawng chu
a la chhuak a, Israel-te chu a entir a, mahni tiang \heuh chu
an la ta sang sang a. Tichuan, haider theih rual lohvin
LALPA thlan chu Levia thlahte an ni tih Arona tiang chawrchuan a tichiang hle. Arona chu thik rual lohvin hnam
aiawha LALPA mi thlan chu a lo ni ta a ni.
Tiang hi mi mal chhinchhiahna pakhat a ni a, Israel
hnam hruaitute phei chuan mahni tiang bik \heuh an neih
a rinawm (Gen. 38:18). Israel hnamte zinga Lalpa mi thlan
bik hriat nan an hruaitute \heuh hming chuanna tiang
chu biak bûka Thuthlung Bawm hmaah Mosian a dah, Arona tiang chu a tukah a lo chawr a, a kuhmum a, a par
a, vaiumkhal a lo rah ta a. Vaiumkhal hi Bible lehlin
tharah chuan theite (almond) tia dah a ni a. Theite hi
Hebrai \awnga a awmzia chu ‘thoharh’, ‘harhvang’ tihna
a ni a, Arona tiang chawr hian Pathianin Arona leh Levia
chite a thlan bikzia mai ni lovin Israel-te a ngaihsakzia
leh a enkawl rengzia a entir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 601/790
205NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Helna chuan hremna a thlen dawn (17:10-13)
10 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Helhmang fate an
ni tih hriattir thin nan Arona tiang chu thuhriattirnabulah dah leh rawh: tichuan ka chunga an helna hi i
tihrehsak thei dawn nia, an thih loh nan,” a ti a.11Chutiang chuan Mosia chuan a ti a: LALPAN thu a pêk
ang chuan a ti a.
12 Tin, Israela thlahte chuan Mosia hnenah, “Ngai teh,kan boral a ni alawm, kan chhe zo ta, kan chhe zo vek
alawm. 13 LALPA biak bûk rawn hnaih apiangte chu anthi zel a; kan boral vek dawn em ni ang?” an ti a.
Hnam hruaitute tiang pek kir leh vek a nih hnu khan,
LALPAN Mosia hnenah, “Thuthlung Bawm hmaah Arona
tiang chu dah leh rawh; Israel mi, hel chingho hi an vui
leh chuan an thi mai ang tih hriatna turin dah reng ang
che,” a ti a. LALPA thupek ang chuan Mosia chuan a ti a.
Israel mite chuan, “Chuti chu kan va thi rem rum mai
awm ve? LALPA biak bûk bul hnaihtu ngawt pawh an
thih chuan kan va mang mai awm ve!” an ti hial a ni.
Bung 16 leh 17 chhungah hian helna leh fiahna thuah
thum kan hmu. A hmasa berah chuan Reubena thlah zinga
mi Dathana leh Abirama te chuan khawtlang ro inrelna
lama Mosia thuneihna dodalin an hel a, lei kakin anmahni
leh an thil neih zawng zawng a dawlh vek a.
A dawtah chuan Kora leh a hnung zuitu mi 250-te
chuan Levia chite leh hnam aiawha sakhaw serh leh sang
Mosia leh Arona kuta awm chu an dodal a, rimtui an hal
ve ngawt a. Van a\anga Pathian thinurna meiin a kang
fai vek a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 602/790
206NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A tawp berah chuan Levia chi mi \henkhatin Levia
chite aiawha Arona puithiam lal nihna an dodal a,
puithiam lal nihna chu a bik awm lovin Levia hnam pumkutah awm se an duh a, an chuhpui a. Pathianin a mithlan tiang a chawrtir a. Arona tiang a chawr a. Hnial
rual loh leh chuhpui rual lohvin Arona chu LALPAN a
thlang a ni.
Kohhranhote hian zir tur pawimawh tak tak kan nei
ngeiin a lang a ni.
Sawi ho tur
Kohhranhova rawngbawltute zingah mahni chanvoa
lungawi lova mi dang chanvo chuhpui deuh tlat hi
awm theih a ni a. Rawngbawltute inruatnaah hian
tehna fel tak nei ila, chumi ang chuan dik takin ti ila
a \ha ang em?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 603/790
207NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 24
PUITHIAM LEH LEVIA CHITEMAWHPHURHNA LEH CHANVO
Chhiar tur : 18:1-32 Thu vawn : Tin, LALPAN Arona hnenah, “An ramah
chuan rochan in nei lo vang a, an zingah chanvo in nei vehek lo vang: Israela thlahte zinga i chanvo leh i rochan
chu keimah hi ka ni (18:20).
Bung 18-ah hian Puithiam leh Levia chite tih turte
leh an chanvote kan hmu a. Hetah hian Levia chite chanvo
a langsar a. Deuteronomy 14:22-29-a mi ai pawh khan atam zawk mah a. Sawma pakhat kum thumna zela lak
khawm a nih laiin hetah chuan kum tin lak khawm tur ani. Leviticus 27:30-33-ah chuan ran vulh sawi tel a ni a.
Vawiina kan zirlai leh Ezekiela 44:28-31 hi a in zûl hle.
Sal tan hma aiin Sal tan hnuah sawma pakhat hi a
chipchiar tawh zawk a. Tlai khawhnu deuhvah phei chuan
a chipchiar lehzual a ni.
1
1. Puithiam leh Levia chite hna (18:1-7)
Tin, LALPAN Arona hnenah, “Nang leh i fapate leh
in chhûngkua hian hmun thianghlim bawhchhiatnamawh chu in phur ang a: puithiamho bawhchhiatna
mawh erawh chu nangmah ngei leh i fate chauhin an phurang. 2 Tin, Levia chi, i pa chi, i unauten an zawm ve chia,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 604/790
208NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawng an bawl theih nan i kiang hnaiah awmtir la;
amaherawhchu nang leh i fapate chu thuhriattirna puan
in bulah in awm tur a ni.3
I hna an puibawm ang chia, Puan In lam hna zawng zawng an chang ang a,amaherawhchu hmun thianghlim bungbêl leh maichâm
chu rawn hnaih suh se, an thih loh nan anni emaw, nang emaw pawh. 4 Anni chuan an kawp ang chia, puan in lam
hna zawng zawngah inbiakna puan in hna chu an chang ang a: hnam dang chuan an rawn hnaih tur che u a ni lo.5 Tin, nangin hmun thianghlim hna leh maichâm hna chu
i chang ang, Israela thlahte chunga thinurna a awm tawhloh nan. 6 Tin, ngai teh, kei hian i unau Levia hote chuIsraela thlahte zing ata ka thlang chhuak a, inbiakna
puan in rawngbawl tura LALPA hnena pêk, i tana thilpêkan ni ang.7 Tin, nang leh i fapate hian maichâm leh
puanzar chhûng lam thuah in puithiam hna chu in thawkang: tin, nangin rawng i bawl ang, puithiam hna hi in
rawngbawl hna atan ka pe che u a ni: hnam dang rawninrawlh ve apiang chu tihhlum an ni ang,” a ti a.
Biak bûk leh maichama rawngbawl hi puithiamte
chanpual a ni a. Levia chi, puithiam ni ve lote chuan
puithiamte chu an pui ang a, hmun thianghlim leh
maicham thil serh dangte chu an khawih ve tur a ni lo;an khawih chuan an vaiin an thih phah hial dawn a ni.
Levia chite hian puithiamte an pui \hin a (1:47-53);
mahse, maicham hnaiah an kal thiang lo va, bungbêl
thianghlimte an khawih thei hek lo; inthawina pawh an
hlan thiang lo a ni. Heng thute hi 17:13-a “LALPA biak
bûk bul hnaihtu ngawt pawh an thih chuan kan va mang
mai awm ve!” (lehlin thar) tih chhanna kha a ni thei ang.
Pathian mi ruatte chauhvin maicham leh thil
thianghlimte an khawih chuan LALPA thinurna an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 605/790
209NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pumpelh ang a. Chutiang tur chuan puithiamte chuan
mawh an phur a ni. Serh hran loh leh mi naranin thil
thianghlim chu an khawih ve tur a ni lo, chutiang thilchu a thlen loh nan puithiam leh Levia chite hian an venghim tur a ni. Chuti chuan mipuite hlauh ‘thih mang vek’
kha hlauh tur a awm lo vang. Puithiam nihna hi Pathian
thilpekah an ngai a. Puithiam ni lo, mi dangin puithiam
tih tur a lo tih chuan Pathian sawi chhiatna a ni a,
chutiang mi hrem nan chuan tihhlum chu thil tih âwm
tak a ni.
2. Puithiamte chanvo (18:8-20)
8 Tin, LALPAN Arona a bia a, “Ngai teh, kei hian katana then thilhlan, Israela fate thilhlan zawng zawngte
lain nang leh i fapaten kumkhuaa in chanpual atan ka pe che u a. 9 Meia hal bang thil thianghlimte chu i ta a ni
ang a: an thil hlan tinreng, an chhangphut thilhlan te, an
sual thawina thilhlan te, an thiam loh thawina thihlanka hnena an hlan turte lamin nang leh i fapate pual a niang. 10 Thil thianghlim eiin chu mi chu in ei ang a, mipa
zawngin an ei ang a; i pual a ni ang. 11Heng hi i pual a niang; chhangphut thilhlana an thilpêk, Israel thlahte then
thilhlan zawng zawngte lamin: nang leh i fapate leh i fanute nen in kumkhaw chanpualah ka pe che u a ni: i
ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang. 12 Hriak
\ha ber te, grêp \ha ber te, buh \ha ber te, rah hmasa berLALPA tana an pêk chu ka pe a che. 13 An lova rah hminhmasa ber LALPA tana an rawn lak chu i ta a ni ang a: i
ina mi thianghlim zawng zawngin an ei thei ang a. 14 Is-rael-ho thilhlan zawng zawng chu i ta a ni ang. 15 LALPA
tana an pêk, chhul keu hmasa ber apiang chu, mihring pawh, ran pawh i ta a ni ang a: amaherawhchu fa tir
chu i tlan ngei tur a ni ang a, ran thianghlim lo no piang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 606/790
210NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thla hmasa ber pawh chu i tlan tur a ni. 16 Thla khat a
nihin tlan turte chu tlanna man i ruat dan angin, hmun
thanghlima hman sekel ngain i tlan tur ani (sekel chu gera sawmhnih a ni). 17 Amaherawhchu bawngpa piang thla hmasa ber te, beram piang thla hmasa ber te, kel
piang thla hmasa berte chu i tlan tur a ni lo va; anthianghlim a ni: an thisen chu maichamah i theh ang a,
LALPA tana rimtuiah an thaute chu meia thilhlanah ihal tur a ni. 18 An sa chu i ta a ni ang, then thilhlan irawm
leh a bawp ding lam i ta a ni ang hian. 19 Thil thianghlima
then thilhlan, Israela thlahten LALPA tana an hlantechu in kumkhaw chanpual atan ka pe che u a ni; LALPAhmaa nang leh i fapate leh i fanute nena chatuan chi
thuthlung a ni ang.” a ti a.20 Tin, LALPAN Arona hnenah,“An ramah chuan rochan in nei lo vang a, an zingah
chanvo in nei ve hek lo vang. Israel thlahte zinga i chanvoleh i rochan chu keimah hi ka ni.
Puithiam hna hi Pathian ruat a ni a. Puithiamtechuan hun pumin rawngbawl hna an thawk a, mi dangte
angin mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak hman an
ni lo. Deuteronomy te, Leviticus te leh Ezekiela bu tea
kan hmuh ang bawkin, Israel faten hmun thianghlima
thil hlan an hlanin puithiamte chanpual an pe zel tur ani.2 Hetiangin,
1) Then thil hlan serh hran tawh reng reng leh thil hlanchi hrang hrang maichama hal bang zawng zawng(Num. 18:8-10, cf. Lev. 6-7).
2) Thil hlan chi hrang hrang atanga puithiam chanpual
ruatte (Num. 18:1, cf. Lev. 7:30-36).
3) Rah hmasa LALPA tana an pek te (Num. 18:12-13).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 607/790
211NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4) Kawh bik nei lo Israel-ho thil hlan zawng zawng
(Num. 18:14).
5) Mihring pawh, ran pawh, piang hmasate (Num.18:15-18).
6) Israel fate thên thilhlan a\anga serhhrante (Num.
18:19).
7) Levia chite sawma pakhat dawn a\anga sawmapakhat (Num 18:25-32).
Maichama thil hlan hal bang zawng zawng chu
puithiamte chan tur a ni a, mipa chauhvin an ei tur a ni.
Thlai lam thil hlan (cereal offering) te, sual thawina thil
hlan (sin offering) te, bawhchhiat man thil hlan (guilt
offering) te chu hmun thianghlima puithiamte chauh ei
tur a ni. Thên thil hlante chu puithiamte leh an nupui
fanau bawlhhlawh loten an ei thei a. Olive hriak fim ber
te, uain thlum ber te, vaimim \ha ber te puithiamte chanvotur a ni a. Ram chhunga thei rah hmin hmasate pawh an
chanvo a ni bawk. Kawh bik nei thil hlan tih loh chu an
chanvo vek tur a ni. Mihring pawh, ran pawh, piang hmasa
berte chu an chanpual a ni a, mihring leh ei thiang lo ran
chu tlan theih a ni a; naupang thla khat chin tangkaraw
sekel nga buka tlan theih a ni. Bawngno te, beramno te
leh kelnote chu tlan theih a ni lo va, serh hran a ni. A
thisen chu maichama theha, a thau chu maichama hal
ral tur a ni a, a irno leh a bawp chu an ei tur a ni. Hengte
hi kumkhaw thuthlung a ni a, an bawhchhe tur a ni lo.Puithiamte chuan ro atan ram an nei ve tur a ni lo va, an
ro leh chanvo chu LALPA a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 608/790
212NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Levia chite chanvo (18:21-24)
21 Tin, Levia thlahte chu ngai teh, rawngbawl hnaa
an rawngbawl hna, puan in rawngbawl hnaa anrawngbawl manah Israel rama sawma pakhat zawng
zawng hi ka pe a ni. 22 Tun achinah chuan Israela thlahtechuan inbiakna puan in chu an rawn hnaih tur a ni lo;
sual mawhphurin an thi dah ang e. 23 Levi-ho hi erawhchuan inbiakna puan in rawngbawl hna an thawk ang a,
a mawh engkim an phur ang: hei hi i thlahte chen atana
dan a ni ang a; tin, Israela thlahte zingah rochan an neilo vang. 24 Israela thlahten sawma pakhat LALPA tanathen thilhlanah an hlan chu Levi-ho rochan atan ka pe a
ni; chuvang chuan an hnenah, ‘Israela thlahte zingahrochan an nei lo vang,’ ka lo ti tawh reng a ni,” a ti a.
Levia chite chuan, puithiamte ang bawkin, biak bûk
enkawlin LALPA rawng an bawl a. Israel fate sawma
pakhat chu LALPAN an tan a ruatsak a ni. Anni pawh himi dangte anga mahni ei tur ngaihtuaha thawk chhuak
hman an ni lo va, an nunna innghahna chu Israel mite
sawma pakhat pêk hi a ni. Levia chite mi 22,000 te chu
Israel mi 603,550-te sawma pakhat chuan a chawm a ni.
Deuteronomy 14:22-29-ah chuan kum thumna zelah chauh
sawma pakhat an la khawm \hin niin a lang. Kum thuma
kum hnih chhung an sawma pakhat hi a petute hian an
ei a, chutah chuan Levia chite hi an sawm \hin a. Kumthumna zelah chuan sawma pakhat zawng zawng an pevek \hin niin a lang. Levia chite hian in-lo-ram nghet an
nei ve tur a ni lo va, Israel miten sawma pakhat an pek
chu an tan dah hran a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 609/790
213NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Levia chite sawma pakhat (18:25-32)
25 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26 “Chung thu lovah
pawh chuan Levi-ho chu bia la, an hnenah, ‘In rochanatana Israela thlahte sawma pakhat ka pêk che u an lak
ata in dawn hun chuan, chumi sawma pakhat ata sawma pakhat chu LALPA hnenah then thilhlanah in hlan tur a
ni. 27 Tichuan in then thilhlan chu hruiha buh leh uainhaw hmasa bera ngaih a ni ang. 28 Chutiang chuan Israela
thlahte laka sawma pakhat in dawn zawng zawnga mi
chu LALPA tana then thilhlanah in hlan ve zel bawk tura ni a, tin, chu mi LALPA then thilhlan chu puithiam Arona in pe tur a ni. 29 In thil dawn zawng zawnga mi chu
a \ha ber, a thianghlim ber zel LALPA then thilhlanah inhlan tur a ni. 30 Chuvangin an hnenah, chu mia \ha ber in
then hun chuan Levi-ho hruiha hawng leh uain hawng anga ngaih a ni ang. 31 Khawiah pawh in ei thei ang,
nangni leh in chhûngte pawhin; inbiakna puan ina in
rawngbawl man a ni si a. 32 A \ha ber in then chuan a sualmawh in phur lo vang a, Israela thlahte thil thianghlimchu in tibawrhbang lo vang a, in thi dawn lo nia,’ ti rawh,”
tiin.
Levia chite hian Israel mite sawma pakhat pek an
dawn a\ang hian LALPA hnenah sawma pakhat an pe ve
leh tur a ni a, chu chu puithiam Arona hnenah an pe tur
a ni. An sawma pakhat dawn a\ang chuan a \ha ber bersawma pakhat chu LALPA tana hlan zel tur a ni a, anhlan bangte chu an duh dan angin an hmang thei. LALPA
hnena an hlan loh erawh chuan Israel-te thilpek
thianghlim tibawrhbangtu an ni ang a, an thi mai ang.
Puithiamte leh Levia chite hian ram chanpual nei
ve lovin an chanpual chu LALPA leh a rawngbawl hna a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 610/790
214NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ni a. Eizawnna leh ni tin hna danga inhmang lovin an
rawngbawl hna chanvo-ah an inhmang zo va. An ei tur
mamawh an hmuh theihna turin Israel faten sawmapakhat an pek rinchhanin an nung niin a lang a. Chutihrual chuan puithiam hna chanpual chu mi dangin khawih
ve a thiang lo va. Anmahni zawn \heuhvah mahni
chanpual \heuh \ha tak leh rinawm taka hlen kha an \hat
tlanna ber a ni.
Sawi ho tur
Pathian ram sawma pakhat pek pawimawhzia han
sawi ho teh u.
END NOTES
1. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 262.
2. Roy Gane, “Leviticus, Numbers,” The NIV Appli-
cation Commentary, Zondervan, Grand Rapids,
Michigan, USA, 2004, p. 653-654.
Zawm (18:2)Helaiah hian Levia hote chu Arona leh a fate
rawngbawl hnathawh pui tura zawm ve turin Lalpan
Arona hnenah a hrilh a. Heti laia ‘zawm’ tih hi a
\awng bul lamah chuan Levia tih nen a \obul a inang.
Levia mite chu Arona leh a fate rawngbawlna pui
turin Lalpan a pe a ni (18:6).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 611/790
215NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chatuan chi thuthlung (Covenant of Salt) (18:19)
He thu hi Bible lehlin tharah chuan ‘kumkhaw
thuthlung bawhchhiat loh tur’tia dah a ni a,bawhchhiat loh tur thuthlung tihna a ni. A \obul
lamah chuan hmanlaia Israel-te zingah chuan chi
hmun khat liakhote chu phuar belhbawm,
inthlunzawm vek an ni a, chu bâkah chi hi thil vawn\hat nan an hmang \hin a, ei tur riral mai tur ven
nan an hmang \hin. Chutiang bawkin puithiamte hna
chanpual leh ham\hatna Pathianin a siamsakte chuan thlah leh zelte tan pawh zawm ngei ngei tur
kumkhaw thuthlung a ni.
Sekel nga (18:16)
Sekel nga hi 55 gram nen a intluk vel.
Sawma pakhat (18:21)
Sawma pakhat hi Lalpan Mosia hnena Dan a pek
a\ang chauhva an pek a ni lo va. Abrahama pawh
khan sawma pakhat chu a lo pe tawh a (Gen. 14:20),
Pathian hnen a\anga malsawmna a dawnte kha
sawma pakhat a pe let leh mai a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 612/790
216NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 25
INTHEN THIANGHLIM DAN
Chhiar tur : 19:1-10
Thu vawn : Tin, puithiam Eleazara chuan a kutzung\angin a thisen chu a la ang a, inbiakna puan in hma
lamah a thisen chu vawi sarih a theh ang a (19:4).
Sinai tlanga Mosia a thang bo hlana mipuiinrangkachak sebawng no lem biaa an lam luih luih kha,
tlang a\anga Mosia lo chhuk khan a rawn hmu a, a
thinrimin Thu hriattirna lungphek pahnih a ken kha a
paih keh ta a. Sebawngno lem an siam chu a la a, meiah arawh a, a rawt dip derh a, tuiah a phul a, Israel thlahte
chu a intir a (Exod. 32:20). Hei hian khatih lai pawh khan
bawngpui pathiannu (cow-goddess) biakna a awm ngei a
ni tih a chhuidawn theih.1 Bawngpui sen tih hi lei hnuaia
mitthi khua emaw, mihring nunna thisen entirna emaw
a ni ang. Hengte hian Israel fate kha an chheh vel hnam
pathian biak danin a kaihruai ve hle a ni tih a hriat theih.
Vawiinah hian Inthen thianghlimna dan chungchang kanzir dawn a ni.
1. Mosia leh Arona hnena thupek (19:1-2)
Tin, LALPAN Mosia leh Arona a bia a, 2 “Hei hi
LALPA thupêk dan chu a ni, ‘Israela thlahte chu bawnglasen hmelhem lo, sawisel bo, nghâwngkawl la bel hauh
loh rawn kai turin hrilh rawh:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 613/790
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 614/790
218NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hetiang ti tura Eleazara thlan a nihna hi Arona
thianghlimna vawng him tur emaw, Arona chu hmun
thianghlimah chauh a che vel \hin tihna emaw a ni theiang,3 a chhan chu camp pawna ran talh tur a nih avangin.Puithiam lalber (Arona) chu riahhmun pawna kal chhuah
phalsak a ni lo va (Lev. 21:10-12), chuvang chuan Arona
fapa puithiam Eleazara chuan bawng chu daipawnah a
kal chhuahpui a ni. Dan naranin inthawina chu inbiakna
bûk kiang maichamah an hlan \hin.
Puithiam Eleazaran bawng thisenah chuan a kutzung\ang a chiah ang a; inbiakna bûk kawt lam hawiin
vawi sarih a theh tur a ni. Nambar pasarih hi nambar
bikim, Bible-in a hman \hin a ni (Gen. 2:3; Lev. 4:6; 23:3).
Inthawina dangah chuan ran thisen chu an paih fai vek
a, a kaw chhung zawng zawng pawh an la chhuak vek tur
a ni. Heta inthawinaah hi chuan ran chu a pumin, a thisen
leh a kawchhungte nen an hal fai vek a ni. Puithiam chuan
sidar thing te, husop te, la sen te a la ang a, bawnglahalna meiah chuan a rawh tur a ni. Sidar thing hi thing
rimtui a ni a. Mesopotamia ramah chuan thing rimtui hi
tui tihthianghlim nan an hmang \hin a. Helaiah erawh
hi chuan a rawng a sen avanga hmang an nih a rinawm.
La zai sen ang bawkin, thing rawng sen hian thisen emaw,nunna emaw a entir a ni. Husop hi a varin a par a, a
hnahte pawh a rimtui hle bawk a. A kung leh a hnah hmul
hian tui a pawm a, sakhaw thil serh leh sangah thil hruk
fai nan leh thisen emaw, tui emaw theh nan an hmang
\hin (Exod. 12:22; Lev. 14:6,7; Heb. 9:19).
3. Bawng la sen vap (19:7-10)
7 Tin, puithiam chuan a silhfente a su ang a, a inbual
ang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah a kal ang a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 615/790
219NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tlai lam thlengin puithiam chu a thianghlim lo vang. 8 Tin,
a haltu chuan a silhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai
lam thlengin a thianghlim lo vang.9
Tin, mi bawrhbâng lovin bawngla vap chu a la khawm ang a, daipawn hmun faiah a dah ang a, Israela thlah mipuite tana inthenna
tuiah hman tur a ni: chu chu sual thawina a ni. 10 Tin,bawngla vap tikhawmtu chuan a silhfente a su ang a,
tlailam thlengin a thianghlim lovang a: hei hi Israelathlahte tan leh hnam dang an hnena awmte tan kumkhaw
dan tur a ni.
He laiah hian, mawhphurtu pathum- puithiam,
bawngla haltu leh mi thiang, bawngla vap rut khawmtute
hi, an vai hian an bawlhhlawh vek a. Puithiam chuan a
silhfente a su ang a, a inbual ang a; tichuan, riahhmunah a
lut thei a; mahse, tlai thlengin a la bawlhhlawh a ni.
Bawngla haltu pawh khan puithiam ang bawkin a silhfente
suin a inbual ang a, riahhmunah a lut thei a, tlai thlengin
a la bawlhhlawh a. Bawngla vap rut khawmtu erawh chuinbual lovin a silhfen chauh suin riahhmunah a lut thei a,
tlai thlengin a bawlhhlawh a. Helaiah hian mak ve ang
reng tak chu bawngla vap, mi bawlhhlawhte tithianghlimtu
tur avang khan mi thiang, bawlhhlawh lo kha a
bawlhhlawh phah tlat hi a ni. Mi thiang, bawlhhlawh lokhan bawngla vap chu a rût khawm a, hmun thianghlim
pawnah, hman leh turin a dah khawm a. Hei hi a \ul huna
sual silfaina tui buatsaihna tur a ni. Bawngla vap rut
khawmtu lehzel a bawlhhlawh chhan chu bawng chu
inthawi nana Pathian hnena hlan tawh a nih avangin
thianghlima ngaih a ni nain chutiang thil thianghlim
khawih chu thiang lo a ni a, hlauh pawh a hlauhawm a ni
(Exod. 19:10-15; Lev. 6:24-28; Num. 16:26). Heta LALPA
thupek, kan zir tak hi Israel mite leh an zinga hnam dang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 616/790
220NUMBERS
www.mizoramsynod.org
cheng vete tan pawh kumkhaw dana neih tur a ni. Inthen
thianghlimna dan, Bawnga inthawinaah hian engkim hal
ral vek a ni a. Hei hian inthawina tak leh famkim atanainhlan Lal Isua Krista a entir.
Sawi ho tur
Kohhranhote hian ‘puithuna,’ ‘urhsunna,’ Kohhranserh leh sang thianghlimna (sanctity) lam \hangthar
zelte hnena inzirtirna hi tun aia \ha zawk leh chakzawka inzirtir dan tur sawi ho ni se; keimahniho ngei
pawh eng anga insiam\hat \ul nge kan nih?
END NOTES
1. John Marsh, “The Book of Numbers in
Interpreter’s Bible,” Volume II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 234.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 196.
3. Ibid.
Inbiakna puan in hma lamah (19:4)
Helai changah hian Puithiam Eleazara chuan
bawngla sen thisen chu Inbiakna buk kawt lam
hawiin vawi sarih a theh tur thu kan hmu a. Inbiakna
buk kawt lam hawia thisen theh hian bawngla sen
chu Jehova ta a ni tih a lantir.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 617/790
221NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sidar thing te, husop te, la sen te… (19:6)
Sidar thing te, husop te leh la sen te hi phar
tihthianghlimna hmanrua atan pawh an hmang \hina; mahse, a hman dan erawh a danglam deuh. Sidar
thing chuan dam reina a entir a, husop chu
tihthinghlimna bungrua a ni a, la sen, thisen anga
sen chuan nunna a entir. Mosia pawh khan bawngthisen te, husop te, la sen te leh tui te hmangin
mipuite leh thuthlunna bu te pawh a thian
thianghlim a ni (Exod. 24:6-8 cf. Heb. 9:19-22).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 618/790
222NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 26
RUANG KHAWIH HNUA INTIHTHIANGHLIM DAN
Chhiar tur : 19:11-22 Thu vawn : Tupawhin tu ruang pawh a deh a, a inthen
loh chuan LALPA biak bûk a tibawlhhlawh a ni; chu michu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna tui chu
a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lo vang: athianghlim lohna chu a chhûngah a la awm a ni (19:13).
Vawiin hian ruang khawih hnua intihthianghlimna
dan kan zir dawn a. Mizote zingah pawh tun hma chuanthlan laite chu an inbual a, an intihfai phawt loh chuan
thil ei leh inte kha thiang lovah ngaih a ni \hin.Chuvangin, thlan laitute chu, an chhungten inbual faina
tur leh thawmhnaw suk faina turte an lo ngaihvenpui
vat \hin a. Israel fate hnena LALPA thupek, ruang khawih
hnua intihthianghlim dan chu lo zir ho ila.
1. Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sang(19:11-16)
11Tu ruang pawh a dektu apiang chu ni sarih an
thianghlim lo vang. 12 Chu mi chu ni thum niah a thianang a, ni sarih niin a thianghlim ang; amaherawhchu, ni
thum nia a inthen loh chuan ni sarih niah pawh athianghlim lo vang. 13 Tupawhin tu ruang pawh a deh a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 619/790
223NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a inthen loh chuan LALPA biak bûk a tibawlhhlawh a ni;
chu mi chu Israel mite zing ata tuithlar tur a ni, inthenna
tui chu a chungah theh loh a nih vangin a thianghlim lovang: a thianghlim lohna chu a chhûngah a la awm a ni.14 Mi, puan ina a thih chuan hei hi a tih dan tur chu a ni:
puan ina lut apiang leh puan in chhûnga awm apiangtechu ni sarih an thianghlim lo vang. 15 Tin, bungbêl
inhawng, a chhinaa chhin loh apiang chu a bawlhhlawha ni. 16 Tin, tupawhin tamlakah khandaiha thah emaw,
awmlaia thi ruang emaw, mihring ruh emaw, thlan emaw
a deh chuan ni sarih a thianghlim lo vang.
Mi tu pawh, mitthi ruang khawih chu ni sarih chhung
an bawlhhlawh a. Chutiang mite chuan ni thum ni-ah leh
ni sarih ni-ah then faina tuia intihthianghlim an mamawh
a ni. Chutianga an tih chuan, an lo thiang tawh ang. An
tih loh erawh chuan an bawlhhlawh reng ang a. Chutiang
mi chuan LALPA hmun thianghlim chu a tibawrhbang a,
Israel mite zing ata ensan tur a ni a, khua leh tui nihnapaihsak tur a ni. Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hian
a khawih thuk a. Bûk chhungah mi a thihin a chhunga
awmte leh a bula lo lut apiang ni sarih chhung an
bawlhhlawh a ni. Bungbêl leh tui bêl chhin loh thlengin
ni sarih a bawlhhlawh a. Indonaa thi ruang, tam laka tluhlum ruang, mihring ruh leh thlan khawih apiangte chu
ni sarih chhung an bawlhhlawh a ni.
2. Intihthianghlim dan tur (19:17-19)
17 Tin, a thianghlim lote pualah sual thawina vap chuan la ang a, belah tui khur tui nen an chhûng ang. 18 Tin,
mi thiangin, husop ala ang a, tuiah chuan a hnim ang a, puan in te, bungbêl zawng zawng te, chuta mi awm zawng
zawng te, ruh emaw, thah ruang emaw, mitthi ruang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 620/790
224NUMBERS
www.mizoramsynod.org
emaw, thlan emaw khawihtute chu a theh ang a: 19 tin, mi
thiangin ni thum ni leh ni sarih niin mi thianghlim lo
chu a theh ang a, ni sarih niin a tithianghlim ang a; asilhfente a su ang a, a inbual ang a, tlai lamah chuan a lothianghlim tawh ang.
Mitthi ruang khawih chungchanga serh leh sanga
bawlhhlawhna hrang hrang vanga mi a eng emaw berhmanga a lo bawlhhlawh chuan hetianga then fai tur hi a
ni. Mi thiang, bawlhhlawh lo, puithiam ni kher lovin novin
tui luang lai a suak ang a, a tui suahah chuan bawnglavap siam sa kha a phul ang a, tah chuan husop a chiah
ang. Chu chuan bûk te, a chhunga thil awm zawng zawng
te, a chhunga mi zawng zawngte a theh ang a. Chutiang
bawkin ran thi ruang te, tlu hlum ruang te, mihring ruh
leh thlan khawihtute chu a theh ang a. Mi thiang chuan
tui leh bawngla vap, chawhpawlh chu husop-in ni thum
ni leh a ni sarih ni chuan a theh ang a. A thehtu chuan a
silhfen a su ang a, a inbual bawk ang a, tlai lamah chuanamah pawh chu a lo thianghlim tawh ang.
Mitthi ruang vangin ni sarih chhung bawlhhlawhna
dan hian Israel mite, an hnena awm leh khawsa nghet
vete a huap vek a, an zawm vek tur a ni. Heng thil lo
awm dan leh bawlhhlawhna chungchangte hrilhfiah vek
an ni a. Bawlhhlawh intihthianghlimna dante pawh
hrilhfiah vek an ni. Mi bawlhhlawh chu hmun thianghlimathil hlan turin a kal thei lo va. Chuvangin, riahhmun pawnlamah, hmun thianghlim pawnah intihthianghlimna dan
hi an tih a ngai a ni. He intihthianghlimna hi puithiam
ni kher lo, mi bawlhhlawh lo, mi thiangin an ti thei a ni.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 621/790
225NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Inthian fai duh lo dinhmun (19:20-22)
20 Mi thianghlim lo inthian lo erawh chuan LALPA
hmun thianghlim a tihbawlhhlawh avangin chu mi chu pungkhawmho zing ata tuithlar tur a ni: inthenna tui
chuan theh loh a ni a, a thianghlim lo a ni. 21Hei hi an tankumkhaw dan tur a ni: inthenna tuia a theh apiang chuan
an silhfente an su ang a; tin, in thenna tui khawih apiang chu tlai lam thlengin an thianghlim lo vang. 22 Tin, mi
thianghlm lovin a khawih apiang chu a thianghlim lo zel
ang a; tin, chu mi khawihtu apiangte chu tlai lam thlenginan thianghlim lo vang,” tiin.
Mitthi ruang vanga bawlhhlawh a inthen fai duh loh
va, then fai a nih loh chuan mi bawlhhlawh a ni reng a.
Chutiang mi bawlhhlawh chu LALPA mite zinga chen ve
reng leh awm ve reng theih a ni lo va. LALPA Hmun
Thianghlim a tibawrhbang a ni. Chuvangin, Israel mite
zing ata hnawh chhuaha, khawtlangin ensan tur a ni a,Israel mite zing ata paih bo tur a ni (19:13,20; cf. Lev.
20:3). Intihthianghlimna tur bawngla vap leh tui lah chu
man nei lo a ni a, intihthianghlimna danah thil harsa a
awm bawk si lo va, chhuanlam tur a awm lo.
Mitthi ruang vanga bawlhhlawhna hi ruang taka
khawih kher lo pawhin a awm thei a. Sawi tawh ang khan
bûk chhungah mi a thihin chu bûka awm leh mi dang lokal vete pawh an bawlhhlawh a, bungbêl leh tuibêl chhin
lohte thlengin ni sarih an bawlhhlawh vek a ni (9:14-15).
Hetianga bawlhhlawh tihthianghlimna tura tuia thehtute
pawh mi bawlhhlawh, intihthianghlim ngai an ni ve tho
va. Anni erawh hi chu, an thawmhnaw an su fai ang a, an
inbual ang a, tlaiah chuan an lo thianghlim tawh ang.
Hei hi bawlhhlawh hun chhung rei lo ber a ni awm e.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 622/790
226NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 17 lamah khan mi tam tak thih thu kan hmu a.
Bung 18-ah Puithiamte leh Levia chite dinhmun kan hria
a. Tunah hian Bung 19-ah mipuite dinhmun, inthenthianghlimna dan kan han hmu leh hian a tifamkim hle ani. Thihna rapthlâk tak takte an tawk a, mitthi avanga
bawlhhlawhna awm thei leh then thianghlimna dan
mipuite tana fiah taka hriat hi a pawimawhin a \ul hle a
ni. Keiniho pawh hian kan bawlhhlawh theih dan leh kan
thianghlim leh theih dante pawh kan hriat fiah a
pawimawh hle ang.
Sawi ho tur
Pathian mite zingah thianghlimna dan zawm duh
lote chu ensan tura tih an ni a. Kohhran mite zingah
dan zawm duh lo te, Dan chhunga luh ngaihsak lo
te, etc., hi engtia tih ve tur nge ni ang?
END NOTES
Roy Gane, “Leviticus, Numbers,” The NIV Appli-
cation Commentary, Zondervan, Grand Rapids,
Michigan, USA, 2004, p. 650.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 623/790
227NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 27
KADES HMUNA HARSATNA
Chhiar tur : 20:1-29
Thu vawn : Tin, Mosia leh Arona chu mipui zing ata chuinbiakna puan in kawngkaah an kal a, an bawkkhup a;tin, LALPA ropuina an hnenah a lo lang a (20:6).
Israel fate chu Kades a\anga kum 38 chhung emaw
an vahvaih hnuin Kades hmun bawk an lo thleng leh ta
a. Kades hmun hi Kanaan ram dep mai a ni tawh a. Kan
hriat tawh ang khan, Kades hmun a\anga Kanaan ram
an va enthlâk khân, LALPAN a hnehsak dawn a ni tihringin, rinnain Kanaan ram luah turin pên chhuak ngam
sela chuan lut nghal mai tur kha an ni a (13:26,31; 14:1-
4,25). Vawiina kan zir tur Bung 20-na hi chanchin
lungchhiatthlâk tak, a bul lamah Miriami thih thua \anin
a tawp lamah Arona thih thu kan hmu leh a. A laiah tui
in tur harsatna avanga mipui phunnawina nasa tak leh
Edom lalin an ram kal tlang a phal loh thu kan hmu bawk
a ni. Kades hmuna harsatna thlengte hi vawiina kan zir
tur chu a ni.
1. Miriami thih thu leh tui tlakchham (20:1-6)
1Tin, Israela thlah, pungkhawmho zawng zawngtechu thla khatnaah chuan Zin thlalerah an lut a: tin,
mipuite chuan Kades-ah awmhmun an khuar a; chutah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 624/790
228NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chuan Miriami chu a thi a, chutah chuan an phum a.2 Tin, pungkhawmho chuan tui an nei ta lo va; Mosia leh
Arona chungchang thuah an inpun khawm chiam a.3
Tin,mipui chuan, “LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! 4 Engati
nge LALPA mipuihote hi thi tura thlalerah hian i hruailuh ni, keimahni leh kan rante nen? 5 Eng vangin nge he
ram tha lo taka min hruai lut turin Aigupta ram ata mintichhuah ni Buhbâl te, theipui te, grêp kung te,
pawmgranet te awm lohna hmun a ni a, tui in tur reng
reng lah a awm hek lo,” tiin Mosia chu an bei vak a. 6 Tin,Mosia leh Arona chu mipui zing ata chu inbiakna puanin kawngkaah an kal a, an bawkkhup a; tin, LALPA
ropuina an hnenah a lo lang a.
Miriami thih chanchin hi a tawi hle a. Israel mite
khan Zin thlaler an lo thleng a. Kades-ah an cham a,
Miriami chu a thi a, an phum ta a, tiin a sawi mai a. ‘Thla
khatna’ tih hi eng kum nge tih pawh a sawi lo. A phar adam a\ang khan kum khat emaw chauh pawh a ni mai
thei. Israel fate thlalera an vah vel chhung hi chipchiarin
Numbers buah hian a lang lo.1
Kades hmunah hian Israel mite chuan tui an neih
loh avangin, “LALPA hmaa kan unaute an thih lai khan
Pathianin min lo tihlum ve ta then zawk sela aw! ...” ti
khawp hialin Mosia leh Arona chu an bei a. Thlalera thimai tura hruai, buh chin theihna pawh awm lo, theipui,grep leh theibuhfai \hat theih lohna tur hmun, tui in tur
takngial pawh awm lohna hmunah engati nge min hruai
tiin an bei a. Mosia leh Arona chuan mipuite chu chhang
buai lovin Inbiakna bukah kalin bawkkhupin LALPA
hnenah an \awng\ai ta zawk a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 625/790
229NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Lungpui a\angin tui in tur a lo chhuak (20:7-13)
7 Tichuan LALPAN Mosia chu a bia a, 8 “Tiang la la,
pungkhawmhote chu awm khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhah lungpui chu a tui tichhuak
turin hrilh la; lungpui ata chu tui i lak chhuahsak ang a;tichuan pungkhawmho leh an rante chu i intir dawn nia,”
tiin. 9 Chutichuan Mosia chuan LALPA hma ata tiang chua thupêk ang chuan a la a. 10 Mosia leh Arona chuan
pungkhawmho chu lungpui bulah chuan an
awmkhawmtir a, an hnenah, “Helhmanghote u, ngai tehu, he lungpui ata hi tui kan lak chhuahsak dawn che uem ni?” an ti a. 11Tin, Mosia chuan a ban a phar a, lungpui
chu a tiang chuan vawi hnih a han vua a; tichuan tui a lochhuak ta dur dur mai a, pungkhawmhote leh an rante
chuan an in ta a. 12 Tin, LALPAN Mosia leh Arona hnenahchuan, “Mi rin lohva Israela thlahte mithmuha mi
chawimawi loh avangin, heng pungkhawmho hi ka pêk
ramah chuan in hruai lo vang,” a ti a. 13 Hei hi Meribatuite chu a ni; Israela thlahte chuan LALPA chu an beivak a, chutah chuan chawimawiin a awm tak avangin.
Mosia leh Arona te inbiakna puan in kawngkaa
bawkkhupa LALPA hnena an \awng\ai chuan LALPA
ropuina chu a lo lang ta a (cf. 14:10; 16:19,42). LALPA
chuan an hnenah “Tiang la la, pung khawmhote chu awm
khawmtir la, nang leh i unau Arona nen, an mithmuhahlungpui chu a tui tichhuak turin hrilh la; lungpui ata chutui i lak chhuahsak ang a; tichuan, pung khawmho leh an
rante chu i intîr dawn nia,” a ti a. Mosia chuan tiang chu
a la a, a kal a, “Helhmanghote u, ngai teh u, he lungpui
ata hi tui kan lâk chhuahsak dawn che u em ni?” a ti a. A
ban a phar a, lungpui chu vawi hnih a vua a, tui a lo chhuak
ta hawk hawk a; pung khawmho leh an rante chuan an in
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 626/790
230NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ta a. LALPA chuan, “Mi rin lohva Israela thlahte
mithmuha mi chawimawi loh avangin, heng pung
khawmho hi ka pêk ramah chuan in hruai lo vang,” a ti a.He tui hi ‘Meriba’ an vuah a, chu chu ‘phunnawina’,‘sawiselna’ tihna a ni.
Helaia ‘Mi rin lohva, ... mi chawimawi loh avangin’
tih hi hmun dangah, Pathian thu an awih loh vang (20:24;27:14) te, Pathian zah loh vang (Deut. 32:50,51) te leh
thinur chunga thusawi vang (Sam 106:32,33) te nia sawi
a ni. Hetah hian lungpui tui tichhuak tura hrilh tur khahrilh lovin, vawi hnih a vuak vang niin a lang nghal bawk
(20:8,11). Tiang hi Arona tiang chawr kha nia ring an awm
bawk.2
3. Edom lal sualna avanga Israel-te harsatna(20:14-21)
14 Tin, Mosian Kades a\angin Edom lal hnenah mi a
tir a, “I unaupa Israela chuan heti hian a ti, ‘Kan chungatuarna lo thleng zawng zawng hi i hria a; 15 kan pi leh
pute Aigupta rama an chhuk a, rei tak Aigupta rama kanawm te, Aigupta miten keini leh kan pi leh pute tha lo
taka mi tihziate kha. 16 Tichuan, LALPA kan au va, kanaw chu a lo hria a, vantirhkoh a rawn tir a. Aigupta ram
ata min hruai chhuak a: tin, ngai teh, i ram dep ber khua
Kades-ah kan awm a:17
khawngaih takin i ram hi kan kaltlâng teh ang: lo emaw, grêp huanah emaw kan kal lovang a, tuichhunchhuah tuite kan in hek lo vang: lal
lamlianah kan kal zel ang a, i ram kan pelh hma loh chuanding lam emaw, veilamah emaw kan peng lovang,” a ti a.18 Tin, Edoma chuan a hnenah “Mi pal tlâng tur a ni lo,mi pal chuan a bei tur chein khandaih nen ka lo thawk
ang,” a ti a. 19 Chutichuan Israela thlahte chuan a hnenah,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 627/790
231NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“Lamlianah kan kal chho vang a; tin, keimahni leh kan
ranin i tui kan in chuan a man chu kan pe ang che; thil
dang engmah ti lovin a kalin kan kal tlâng mai ang e,” anti a. 20 Tin, a ni chuan, “Kal lo vang,” a ti a. Tichuan Edomachu mipui tam tak nen, mi chak takte nen anmahni bei
turin a lo thawk ta a. 21Edoma chuan Israel mite chu arama kal a phal ta lo va; tichuan Israel mite chuan an
kirsan leh ta a.
Israel fate hi, chhim lam a\anga Kanaan ram luh an
tum khan Amalek leh Kanaan mite khan an lo hnehin anlo um kir tawh a (14:44-45). Tunah hian Edom ram kal
tlanga khawchhak lam a\anga Kanaan an beih theihna
turin Edom lal hnenah a ram kal tlang an dil a, phal sela
chu nasa takin kawng a tawi phah dawn a ni. A ram kal
tlang chu a phal lo bur mai a, mi tam fe nen Israel-te lo
dang turin lal chu a lo thawk chhuak a. Israel-te chu an
kir leh ta a ni. Edom mite hi Esauva thlahte an ni a.
Esauva, Jakoba phirpui a ni a. Mosian unau an nih thutesawi a, nasa taka a dil chung pawhin Edom lal chuan a
phal lo va, sipaite nen a lo ep zawka, an kir leh ta a ni.
Edom ram chhim lam hel kualin Edom khawthlang lamah
Kanaan ram khawchhak lam ramri hrulah an kal a ngai
ta a ni.
4. Arona thih thu (20:22-29)
22 Tichuan Kades a\angin an chhuak a; Israela thlah,mipuiho zawng zawng chuan Hor tlâng an va thleng a.23 Tin, LALPAN Mosia leh Arona chu, Edom ram dep Hortlângah chuan a bia a, 24 “Arona chu a chipuite hnenah
hruai a ni ang; Meriba tuiahte khan ka thu dodala in helavang khan Israela thlahte ka pêk ramah chuan a lut
dawn lo a ni. 25 Arona leh a fapa Eleazara chu Hor tlângah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 628/790
232NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawn hruai chho rawh: 26 Arona chu a silhfente hlihsak
la, a fapa Eleazara bel rawh: Arona chu a chipuite hnenah
hruai a ni ang a chutah chuan a thi ang,” tiin.27
Tin, Mosiachuan LALPA thupêk ang chuan a ti a: mipui zawng zawng mithmuhah Hor tlângah chuan an chho va.28 Tichuan Mosia chuan Arona chu a silhfente a hlihsaka, Eleazara a bel a: tin, Arona chu tlâng chhipah chuan a
thi ta a; tin, Mosia leh Eleazara chu tlâng ata chu anchhuk a. 29 Tin, mipui zawng zawngte chuan Arona a thi
tih an hriat chuan, Israel-ho zawng zawngte chuan ni
sawmthum an sûn a.
Mosia harsatna tawhte hi a namailo hle. Miriami a
thih tawh bâkah tunah hian amah puitu bulpui ber leh a
innghahna, a u Arona thih thu kan zir dawn a ni.
Helai thu hlawm (chang 22-29)-ah hian, Israel fate
chuan Kades a\angin Edom khawthlang lam an kal tlang
thla a, hmar thlang lamah Hor tlang an va thleng a. Edomramri bul a la ni a. Hor tlang awmna lai tak hi hriat a ni
tawh lo. Thu inhlan chhawn lama sawi dan chuan Edom
ram chhung, Petra kiang vel nia sawi a ni a; mahse, hei
hi pawm lo tam tak an awm bawk.3 Deuteronomy 10:6
chuan Arona thihna hmun hi ‘Mosera’ niin a sawi. Tunlaia
mi thiam \henkhatte chuan Jebel Madura niin an ngai
thung. Hei hi Kanaan ramri hnaih tak, Edom ramri hrula
awm, hmun remchang tak a ni a. Kades hmarchhakTuipui thi a\anga kea ni khat kal vela hla a ni. A engapawh chu ni sela, kan Bible sawi dan pawh a thuhmun
bawk si lo va. Deuteronomy sawi dan leh Numbers bu
sawi dan inang lovah hian, kan Zirlaibu Numbers min
hrilh ang hi pawm tlang phawt mai ila, a \ha ber mai
awm e.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 629/790
233NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPA thu angin Mosia chuan Arona leh a fapa
Eleazara chu Hor tlangah a hruai a, mipui hmuh laiin
tlangah chuan an chho va. Mosia chuan Arona puithiamkawr chu a hlihsak a, Eleazara chu a hâktir a. Leviticus8:7-9-ah chuan puithiam thuamhnaw kan hmu a. Puithiam
thuam chu an faten an chhawm zel tur a ni. A
inhlanchhawn dan kalhmang fel tak Exodus 29:29-37-ah
kan hmu a. Mosia leh Eleazara tlang a\anga an lo kir leh
a, Eleazara puithiam thuam a inbel an hmuh khan Arona
a thi ta a ni tih hriain ni sawmthum chhung an sun a ni.
Arona hi kum 123 mi niin Aigupta ram an chhuahsana\anga kum sawmli, thla ngana, ni khat niin a thi a. Dan
naranin mitthi hi ni sarih an sun \hin. Arona erawh chu
ni sawmthum chhung an sun a ni. Hei hi Israel fate ram
tiam pana an kalna thlaler zin kawng hun hnuhnung ber
a ni ta.
Sawi ho tur
Pathian chawimawi lo zawnga rawngbawlna a awm
thei ang em?
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Uni-
versity Press, 1911, p. 105.
2. Ibid p. 106.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 630/790
234NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. John Marsh, “The Book of Numbers inInterpreter’s Bible,” Volume II. New York,
Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 240.Thla khatna (20:1)
Heti laia ‘thla khatna’ tih hi eng hun vel nge tih sawi
lan a ni lo va. Nimahsela chhuidawnin March thla
laihawl vel niin a lang, chu chu Aigupta a\anga an
chhuah achin kum 38-na vel niin a rinawm. Hei hi
chiang taka ziah lan ni lo mah se, an riahhmun sawn
dan vel Mosian a tarlan a\ang hian a chhuidawn theiha ni (33:36).
Lamlianah (20:19)
Heta Lamlianah tih lo lang hi Rom hun laia Lal
lamlian ang kha ni lovin, a ruala zin veivakten an
zawh \hin kawng a ni. Heng Lamlian ang chi hi hetih
hun lai pawh hian a awm nual tawh awm e.
Arona thih thu (20:22f)
Chang 26-ah hian Arona thih thu kan hmu a. Bible-
ah hian ‘Arona chu a chipuite hnenah hruai a ni ang’
tih kan hmu a, ‘chipuite’ tih hi Pentateuch-ah chauh
hian hman a ni a, Abrahama te, Ismaela te, Isaka te,
Jakoba te leh Mosia te thih thu sawi nan pawh hmana ni. Hebrai-ho ngaih danah chuan mi an thihin Seol-
a an chipuite hnena kal angin an ngai.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 631/790
235NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 28
ARAD LAL HNEH THU LEH DÂR RÛL
Chhiar tur : 21:1-9
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah “Rûl chuk nami, a lem siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu an en chuan an dam ang,” ati a (21:8).
Israel fate thlaler zin kawng chanchin tam tak kanzir ta a. Zirlai hmasaah khan thlalera an zin kawng hunhnuhnung an thlen thu kan hre tawh a. Khang hun chhung
zawng kha chuan Lalpan a hruai a, a chawm a, engkim athawhsak a. Tun a\ang chuan anmahni ngeiin ral an beiha, ram an lak a lo \ul dawn ta. Vawiinah pawh hian ‘Aradlal hneh thu leh Dâr Rûl’ tih thu kan zir dawn a ni.
1. Arad lal hneh thu (21:1-3)
1Tin, Kanaan mi, Arad lal Chhim lama awmin Is-rael mite Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a
hria a; tichuan Israel mite chu a bei a, salahte a mannual a. 2 Tin, Israel mite chuan LALPA hnenah thu antiam a, “Heng mite hi kan kuta min pêk chuan an khuatehi kan tiboral hlauh ang e,” an ti a. 3 Tichuan LALPAN Israel mite thu chu a pawm a, Kanaan mite chu a pe a,anmahni leh an khuate chu an tiboral hlauh va; a hmunhmingah chuan Horma an vuah a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 632/790
236NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kanaaan ram chhim lam Arad lal chuan Israel fate Atarim kawngah an lo kal tih sawi thawm a hria a, Arad
hi tunah chuan Tell Arad tih a ni. Hebron chhim lam km27 vela hla, Kades hmarchhak lam km. 80 vela awm a nia. Israel fate a rama an lo luh chu tha a ti lo va; tichuan,Israel mite chu a lo bei a, mi thenkhat chu salah a man a.Hetiang a lo nih takah chuan Israel mite chuan LALPA an au va, thu an tiam a. Lehlin tharah chuan, “Heng mitehi min hnehtir chuan i tan an khuate lamin kan hlan vekang a, kan tiboral vek ang,” tih a ni a. ‘Hlan vek’ tih hi
khawih thiang lova siam tihna a ni a. Mihring tan neih athiang lo va, tih chhiat vek tur tihna a ni. LALPA chuanan thu chu a lo hria a, Kanaan mite chu a hnehtir a. Is-rael-te chuan an thutiam angin an that vek a, a hmunchu ‘Horma’ tiin an vuah a. Horma tih hi ‘tihchhiat vek’tihna a ni. Horma hi bung 20:21-a Edom awmna nia sawiatanga hmarthlang km tam taka hlaa awm a ni a. Bung21:4-a Edom ram hela Israel fate kalkawng ep lama awm
a ni a. Hemi avang hian mithiam thenkhat chuan helaithu hi Bung 21 chhunga awm awm lo tak niin an hria.Edom ram hi tuipui thi chhim lam Zin thlaler leh Moabinkara awm a ni.
2. Mipuite phunnawina (21:4,5)
4 Tin, Hor tlâng a\ang chuan Tuifinriat Sen lamahEdom ram kal hualin an kal a: kawng a kual avangin
mipuite rilru chu a lungni lo hle mai a. 5 Mipuite chuan Pathian leh Mosia kalhin, “Thlalera thi turin engati nge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo, tui pawh awm hlei lo; he chhang tenawm pawh hi kannunnain a ten tawh a ni,” an ti a.
Israel fate hi indonaah hnehna changa hlim viauawm tak an nih laiin an phunnawi leh ta. Hor tlang a\ang
chuan Tuifinriat Sen lamah Edom ram kal hualin an kal
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 633/790
237NUMBERS
www.mizoramsynod.org
zel a. Moab an thlen hma chuan khawi hmunah mahawmhmun an khuar thu hriat a ni lo. Chutianga kawng
kual thui taka hah leh mangang taka an kal velna avangchuan mipui chu lungawi lovin an thinrim hle a. Mipuitechu Pathian leh Mosia kalhin an phunnawi a. Anphunnawina pangngai te te – “Thlalera thi turin engatinge Aigupta ata min hruai chhuah? Chhang awm hlei lo,tui pawh awm hlei lo, he chhang tenawm pawh hi kannunnain a ten tawh a ni,” an ti a. An mamawh ei leh intur hi Pathianin a pe zel naa an kham ve deuh tawh pawh
a ni mai thei. Chu ai mahin, an kal kual kawi nasa a, anhah a, an thinrim a, phunna tur an zawng ve hrim hrimtawh pawh a ni thei bawk.
3. LALPAN rûl hmangin a hrem (21:6,7)
6 Chutichuan, LALPAN mipui zingah chuan rûl chukna mite a tir a, mite a chu a, Israel mite tam tak an thi a.7 Tin, mite chu Mosia hnenah an kal a. “LALPA leh
nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan lo sual ta a ni e,kan zinga rûlte hi tibo turin LALPA hnenah \awng\ai rawhkhai,” an ti a; tichuan mite chu Mosian chuan a\awng\aisak a.
Israel mipuite chu Pathian leh Mosia laka an vui a,nasa taka an phunnawi avang chuan, LALPA chuanmipuite zîngah chuan rûl chuk na mite a tîr a, rûl chuk
na tak a tipuang a. Israel mi tam tak an chuk hlum a ni.Chu veleh mipui mangang chu Mosia hnenah an lo kal a,“LALPA leh nangmah kalhin kan lo \awng ta hi kan losual ta a ni e, kan zinga rûlte hi tibo turin LALPA hnenah\awng\ai rawh khai,” an ti a. Hetianga mipuiin an sualtepuang a, ngaihdam an dil takah chuan Mosia chuanmipuite chu a \awng\aisak ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 634/790
238NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Dar rul a\anga damna (21:8,9)
8 Tin, LALPAN Mosia hnenah “Rûl chuk na mi, a lem
siam la, banah khai rawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chukapiangin chu chu an en chuan an dam ang,” a ti a.9 Chutichuan Mosian dar rul a siam a, banah a khai a;tin, heti hi a ni a, rul chuk apiangin dar rul chu an eninan dam zel a.
Mosian mipuite a \awng\aisak hian LALPA chuanrul chuk na mite chu a tibo nghal mai lo. LALPA chuan
Mosia hnenah “Rûl chuk na mi, a lem siam la, banah khairawh; tin, heti hi a ni ang a, rul chuk apiangin chu chu anen chuan an dam ang,” a ti a. Mi tin, LALPA thu awih a,dâr rûl khai kan en apiangte chu an dam zêl a. LALPA thu awih lova dâr rûl khai kan en ve duh lote chu an thizêl a ni. Hmanlaia Juda lehkhaziaktu pakhat chuan,1 Is-rael fate damna thlentu kha dâr rûl khai kha nilovin, anvan Pathian lamah mit len chhova, an thinlung chu an
van Pathianah an nghah vang a ni tiin a sawi. Hei hi LalIsua zirtirna, “Tin, Mosian thlalerah rûl a khai kan angkhan, Mihring Fapa hi khai kanin a awm bawk tur a ni;... amah chu tu pawh a ring apiang an boral loh va,chatuana nunna an neih zawk nan ...,” tia a sawi nen pawhkhan a inrem a ni (Joh. 3:14f). He Mosia dâr rûl khai kanhi Hezekia hun thlenga dâr rûl an kawl kha ni ngeiinthurochhiah lamah chuan a lang a. He dâr rûl hi milem
biakna lama hruai pêng mai theitu tur nia a lan avanginJuda lal Hezekia khan a tikeh sawm a ni.
Pathian chu zahngai thei, khawngaihna ngah a nihnaa lang. Rûl tirêm tura LALPA hnena ngensak turamipuiten Mosia an ngen kha LALPA chuan chumi piahlam, rûl chuk tawh hnu damlote pawhin damna an hmuhtheihna turin rem a ruatsak zawk a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 635/790
239NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Vawiina kan zirlaiah hian Pathian khawngaihna lehzahngaihna ropui tak kan hmu a. Israel faten indonaa
hnehna an chang hi, an hma lam kal zelna tur leh raldona turah fuihtu leh tichaktu pawimawh tak a ni. Anmahni hruai chhuaktu LALPA chu, rintlâk Pathian ani tih an hriatna pawimawh tak a ni.
Sawi ho tur
LALPAN Israel mipui zingah rûl chuk na mi a tir a,tam tak an thi a. Mosian dâr rûl a siamsak a, a enapiang chu an dam a. Kan ramah hian Lalpan rulchuk na mi a chhuah zalen ve ta em ni? Kan damnatur eng nge ni ve ang le?
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Univer-sity Press, 1911, p. 111.
Ka tiboral hlauh ang e (21:2)
Israel-te chuan Lalpa hnenah Arad mite chu ahnehtîr chuan a khua zawng zawng te a hnena hlan
vek tur leh tiboral vek turin thu an intiamkam a.Heta ‘hlan vek’ tih (lehlin thar) hi Hebrai \awnga‘herem’ tih a\anga lak a ni a, chu chu ‘khuahkhirh’tihna a ni. Tichuan, a awmzia chu khawih thiang lovasiam tihna a ni a, mihring tan neih a thiang lo va,thihchhiat vek tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 636/790
240NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 29
AMOR LAL LEH BASAN LAL HNEH THU
Chhiar tur : 21:10-35
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Amah chuhlau suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram
pawh i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal
Sihona chunga i tih angin i ti tur a ni,” a ti a (21:34).
Tunah chuan |hen Hnihna kan lo zir zo dawn ta.
|hen khatnaah khan, ‘Israel Fate Sinai Tlângah’ tih kan
zir a. |hen Hnihnaah khan, ‘Sinai A\anga Moab Phairuam’
tih kan zir leh a. Tun \umah hian \hen hnihna chhungathupui hnuhnung ber, ‘Amor lal leh Basan lal hneh thu’
kan zir dawn a ni.
1. Hor tlang a\anga Moab ram (21:10-20)
10 Tin, Israela thlahte chu an kal ta zel a, Oboth-ah
awmhmun an khuar a. 11Tin, Oboth a\ang chuan an kal
leh a, ni chhuahna lam Moab thlaler bul Iyeabarim-ahawmhmun an khuar a. 12 Chuta \ang chuan an kal leh a,Zered ruamah awmhmun an khuar a. 13 Chuta \ang chuan
an kal leh a, Amor-ho ramri a\anga la filawr thlalera Arnon lehlam pangah awmhmun an khuar a; Arnon chu
Moab ramri, Moab leh Amor-ho inkâra awm a ni a.14 Chuvangin LALPA Indonate Buah chuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 637/790
241NUMBERS
www.mizoramsynod.org
“Supha-a Vaheb,
Arnon ruamte,
15 Ar awmna lama thleMoab rama innghat
Ruam awih tlan pangperte chu,” tia sawi a ni.
16 Chuta \ang chuan Beer-ah an kal leh a: chu chuLALPAN Mosia hnena, “Mipuite chu ko khawm la, tui ka
pe ang e,” a tihna tuichhunchhuah chu a ni.
17 Tin, he hla hi Israelten an sa a;
Aw tuikhur, lo chik chhuak la, zaiin chawi la,18 Lalten an laih tuikhur chu.
An lal tiang leh an talhtuma
Mipuite mi lianho laih chu.
Tin, thlaler a\angte chuan Matana-ah an kal leh a:
19 tin, Matana a\angin Nahaliel-ah; Nahaliel a\ang chuan Bamoth-ah: 20 Bamoth a\ang chuan Moab lova ruam leh
thlaler zuk chhun en Pisga chhipah
Israel fate chu Hor tlang a\ang chuan Moab rama
Pisga tlang thlengin an kal zel a. An kalkawngah hian
Obot-ah te, Moab ram chhak lam Abarim khaw hlui,
khaw ramah te, Zered ruamah te, Arnon lui hmar lamah
te bûk an khuar a. Arnon lui hmar lam a\ang chuan Beeran thleng a. ‘Beer’ chu ‘tuichhunchhuah’ tihna a ni a,
tuichhunchhuah awmna a ni. Matana-ah an insawn a.
Nahaliel-ah an kal zel a, Bamot an thleng a. Chuta \ang
chuan Moab ram phai Pisga tlang \hut an thleng a. Pisga
tlang a\ang hian thlaler chu a lang vek a, Jordan lui
ruam leh Kanaan ram pawh a hmuh theih tawh a ni
(Deut. 3:27; 34:1-4).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 638/790
242NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chang 14,15-ah hian Moab ramri hrula Arnon sawina
hla tawi te a lo lang a, Lalpa Indona bu a\anga lak chhuah
a ni. He lehkhabu hi hmun dangah sawi chhuah lehna aawm lo niin a lang. Mahse, a bu hming a\ang hian Israel-ho leh Kanaan ram luah hmasatute indona hla eng emaw
zat a awm tih a hriat. Hetiang hla lawrkhawm pawimawh
awmna bu ‘Jasara bu’ a awm bawk a (Jos. 10:13), hetah
hian Lal Davida’n Saula leh Jonathana a sunna hla pawh
a awm (II Sam. 1:18).
Chang 17-18-a hla tawi te lo lang pawh hi hnathawhhla, tuichhunchhuah laih laia sak \hin a ni a. Thlaler tui
vânna hmunah tui laih chhuah tur an hmuh chuan, mi
pawimawh tuin emaw fel takin a hlan \hin.1 Thla tin Sab-
bath vawi thumnaah he hla hi an sa \hin a, Tuipui Sen
Kân Hla (Exod. 15:1-4) nen hian an sak zawm mai \hin.2
Lalpa Indona bu hi hmanlai indona hla thlan khawm a
nih a rinawm.
Hor tlang a\anga Pisga tlang thlenga an kalnaah hian
riahhmun eng emaw zat a lo lang a. An kalna hmun indawt
dan pawh hi Bung 33 lama sawi dan nen chuan a inang lo
deuh va. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan, helaia kan
hmuh ang hi an kal dan dik tak a ni lo mai awm mang e
tia ngai an awm a, Bung 33 lama mi hi dik deuh zawk
turah an ngai a ni. Hmun tam tak chu a awmna lai hriat
chian a ni tawh lo.
2. Amor lal Sihona hneh thu (21:21-30)
21,22 Tin, Israel mite chuan Amor-ho lal Sihona
hnenah, “I ramah hian min kal tlângtir rawh khai; lovahemaw, grêp huanah emaw kan peng lo vang a; tui
chhunchhuah tuite chu kan in lo vang a: i ram kan pelh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 639/790
243NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hma loh chuan lal lamlianah kan kal zel ang e,” tiin mi
an tir a. 23 “Nimahsela Sihona chuan Israel mite chu a
rama kal tlâng a phal lo va: Sihona chuan a mite zawng zawng chu a khawm vek a, Israel mite bei turin thlalerahchuan an thawk chhuak ta zawk a, Jahaz an va thleng a;
tin, Israel mite chu an bei a. 24 Tin, Israel mite chuankhandaihin an bei a, a ram chu Arnon a\anga Jabok
tlengin, Amona thlahte thleng hialin an neihsak a: Amonathlahte ram chu ven tlat a ni. 25 Tin, Israel mite chuan
chung khua zawng zawngte chu an la a: tichuan Israel
mite chu Amor-ho khua zawng zawngahte chuan an awma, Hesbon leh a khawper zawng zawngahte pawh chuan.26 Hesbon khua chu Amor-ho lal Sihona khua a ni a, ani
chu chu mi hmaa Moab lal lo beia a kut ata a ram zawng zawng, Arnon thlenga laksaktu a ni. 27 Chuvangin hlaa
phuahtute chuan,
“Hesbon-ah lo kal ula,
Sihona khawpui chu din leh tihngheh ni se;28 Hesbon a\angin mei a chhuak a,
Sihona khawpui a\angin meialh:
Moab-a Ar a kang zo va,
Arnon hmun sang lalhote chu29 I chung a pik e, Moab!
In boral ta, aw Kemos mi:A fapate chu tlan bo atan
A fanute salah a pe,
Amor-ho lal Sihona hnenah.30 Kan han kap a, Hesbon a boral, Dibon thlengin,
Nopha thlengin kan ti \iau,
Chu chuan Medaba a thleng,” a ti.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 640/790
244NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Amor lal Sihona hi, Hesbon khuaa rorel \hin a nih
avangin Hesbon lal tiin an sawi bawk \hin (Deut. 1:4; 2:26;
3:6; Josua 12:2,5; 13:10). Sihona lal ram chu khawthlanglamah Jordan lui chin a ni a, khawchhak lamah Amonram, hmar lamah Jabok lui, chhim lamah Arnon lui a ni.Israel fate chuan Amor lal Sihona hnenah, kawngpuia\anga peng lova Lamlian puiah chauh a ram kal tlangan dil a. Sihona chuan a phal lo va, sipaite nen thlalerJahaz hmunah a lo bei a. Jahaz hmun hi hriat chian a nitawh lo naa, tunlaia Khirbot-Umm-el Idham hi nia rin a
ni.
3
Israel-te chuan an that \euh va. An ram Arnon luia\anga Jabok lui thleng an laksak vek a, Hesbon leh achhehvel khuate pawh an luahsak vek a ni. Hesbon hitunlaia Hesban hi nia ngaih a ni. Hei hian Israel fate chua tihuaisen sawt a. A chhan chu, Sihona hi lal huaisenleh ropui tak, Moab lal pawh lo hneha a ramte pawh lolaksaktu kha a ni a. Sihonan Moab lal a hnehna hla, hlaphuah thiam tuten emaw an phuahna Chang 27-30-ah
hian a lo lang a. Hmana ropui tak ni \hin tuna hnehaawm leh ta phuah-elna niin a ngaih theih âwm e. Chang27-30 hi ‘Hesbon Hla’ an ti mai \hin a. Hesbon din tharleh tura sawmnain a in\an a. Moab lal ram paihthlâknathuin a zawm a. Sihona khawpui Hesbon a kan chhiatvek thu kan hmu. Chang 29 hian Moab-ho pathianKhemos betute chunga chhiatna nasa tak lo thleng chu asûnpui a (I Lal. 11:33). Sihona hian Moab mi tam tak salah
a man a (cf. Jer. 48:45,46). Moab mite hi Tuipui Thikhawchhak lama awm an ni. Helaia Sihonan Moab ahnehna chanchin lo lang hi Israel faten helai ram an hnehaan neih thiamchantîrna a ni thei a. Chu bâkah Moab leh
Amor-hote aiin Israel chu a chungnung zawk a ni tihtarlanna a ni thei bawk. Roreltute 11:12-28 lamah pawhfiah taka sawi a ni. Chang 30-na hian an ram lâk zau
zawng tarlangin a tlang a kawm ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 641/790
245NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Basan lal Oga hneh thu (21:31-35)
31Chutiang chuan a ni, Amor-ho ramah Israel mite
chu an awm. Tin, Mosian Jazer va thlithlai turin mi a tira, chuta khuate chu an la a, Amor-ho awmte chu an
hnawtchuak a. 32 Tin, an let a, Basan kawng lamah anchho va: tin, Basan lal Oga chu anmahni bei turin, amah
leh a mite zawng zawng, Edrei-a lo bei turin, a thawkchhuak a. 34 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Amah chu hlau
suh: amah pawh, a mite zawng zawng pawh, a ram pawh
i kutah ka pe tawh a ni: Hesbon-a awm Amor-ho lal Sihonachunga i tih angin i ti tur a ni,” a ti a. 35 Chutichuan amah pawh, a fapate pawh, zuah reng reng nei lovin a mite
zawng zawng nen an that a: a ram chu an luahsak ta a.
Israel-te chuan Amor ram, an lalpa Sihona hneha an
lâk Arnon leh Jabok inkar ram chu an nei ta a, chutah
chuan an awm ta a. Jazer khaw beih dan tur en thlithlai
turin Mosian mi a tîr a. Jazer hi Hirbet Jazzir a ni maithei. Israel-te chuan a chheh vel khuate nen an la a. Basan
lal Oga leh Israel-te chu Edrei hmun, tunlaia Dera ah
chuan an inbei ta a. Oga chu a fate nen an that a, a mite
pawh an that vek a, ram chu an neihsak ta a ni. Tichuan
Jordan chhak lam ram chu Israel-te kutah a awm ta a.
Hei hian Israel fate chu ram tiam Kanaan chu hnehin an
la luah ngei dawn a ni tih rinna leh beiseina a neihtir
ngei ang.
Israel-ten indona an ngaih dan hi Pathian an ngaih
dan nen a inzawm tlat a, Pathian chu indona Pathian niin
an hria a (Exod. 15:3; Sam 24:8; Deut. 7:20). An hmelmate
chu eng anga tam pawh ni se, Pathian an lama a \an chuan
tam leh tam lohvin kawngro a su lo (Ror. 7:1-9; I Sam.
14:6). Pathian \anpuina pawh dawng dawn se anmahni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 642/790
246NUMBERS
www.mizoramsynod.org
an inbuatsaih a \ul tho. Chuvangin, hmelmate awm dan
hre chiang turin \an an la fo a (Num. 13; Jos. 2:1),
inthawinate an hlan a (I Sam. 7:9,10), hlau lo turin sipaitean fuih a, Pathian an lamah a \ang a, an hmelmate chu ankutah a pe dawn a ni an ti \hin (Deut. 20:2; II Chro. 20:20).
Amor lal leh Basan lal hneh thu hi an chanchin kal zêlah
pawh a pawimawh hle a ni.
Sawi ho tur
Pathian chakna rinchhana rawngbawl sawtzia han
sawi ho teh u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 222.
2. N.H. Snaith, “Numbers in Peake’s Commentaryon the Bible,” Thomas Nelson and Sons, Ltd., 1972,
p. 264.
3. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Published
by Theological Publications in India, 1968, p. 94.
‘Lalpa indona’ (21:14)
He lehkhabu hi tunlaiah hmuh tur a awm tawh lo
va. Indona hnehna hla leh hla lar dangte lâkkhawmna
lehkhabu a ni a. Jasara lehkhabu (Jos. 10:13; II Sam.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 643/790
247NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1:18) te nen Israel lalte lal \antirh hun lai vela an
hnam chanchin ropui leh chhinchiah tlak deuhte
vawn \hat nana siam a nih a rinawm.Kemos (Khemos) (21:29)
Kemos hi Moab-ho pathian a ni a, indona pathian
atana an biak a ni.
Basan (21:34)
Basan hi tunlai huna Hauran khu a ni a, a ramngaw
leh phul rai \ha em em mai khu a hmingthanna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 644/790
248NUMBERS
www.mizoramsynod.org
|HEN THUMNA MOAB PHAI RUAMAH (22:1 – 36:13)(Ram tiam lut tura inbuatsaihnate)
ZIRLAI 30
MOAB LAL BALAKA LEH BALAAMA
Chhiar tur : 22:1-41
Thu vawn : Tin, Pathianin Balaama hnenah chuan, “An
hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhia i lawh tur
a ni lo: mal ka sawmte an ni e,” a ti a (22:12).
Tunah chuan kumina kan Sunday School Zirlai
thupui hlawm hnuhnung ber ‘|hen Thumna’ kan lo lut
dawn ta. Israel mite chu insawn zelin, Moab phai, Jor-
dan chhak lam, Jeriko zawnah hmun an khuar a. Num-
bers hlawm hnuhnung ber bung 22-36 chhungah hian
chanchin leh dan tam tak a awm a. Hengte hi Moab phaia
an awm laia thil thleng leh awmte a ni hlawm. Hengtehian Kanaan ram an luah huna thil \ul tur inbuatsaihna
lam a hawi deuh vek a ni. Bung 22-24 chhûngah erawh hi
chuan Moab lal Balaka’n Israel-te a hneh theih nana
anchhia lawh tura ring lo zawlnei Balaama a rawih thu
kan hmu a. Tichuan, tun \uma kan zir tur chu ‘Moab lal
Balaka leh Balaama’ a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 645/790
249NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Balaka’n Balaama a kohtir (22:1-22)
1Tin, Israel thlahte chu an kal zel a, Jeriko zawn Jor-
dan rala Moab phaiahte awmhmun an khuar a.
2 Tin, Zipori fapa Balaka chuan Israel miten Amor-ho an tih dan zawng zawng chu a hria a. 3 Tin, Moab-hote
chuan mite chu an hlau hle mai a, an tam si a: Israelathlahte avang chuan Moab-hote chu an mangang a.4 Tichuan Moab-hote chuan Midia-ho upate hnenah, “Heng mipuite hian bawngin hlobet an pet zo angin kan vela mi
zawng zawng an pet zo dawn e,” an ti a. Chu mi lai chuanZipori fapa Balaka chu Moab lal a ni a. 5,6 Tin, ani chuan,
“Ngai teh, hnam pakhat Aigupta ram a\anga lo chhuakhoan lo awm a; ngai teh, leilung an dap a, min depah an
awm a; khawngaih takin lo kal la, he mite hi ânchhiamin va lawhsak teh khai; keia tan chuan an chak lutuk a
ni: kan that theiin, kan ngam theiin kan ram ata hi kan
hnawtchhuak thei mial mahna: mal i sawm apiangte chumalsawmin an awm a, anchhia i lawh apiangte chuanchhe dawngin an awm thin tih ka hre si a,” tia ko turin
a thlahte awmna ram Lui kama Pethor-ah Beora fapa Balaama hnenah mi a tir a.
7 Tichuan Moab upate leh Midia upate chu aien man
tur kengin an chhuak ta a; Balaama hnen chu an va thleng
a, Balaka thuchah chu an hrilh a.8
Tin, ani chuan anhnenah, “Zanin chu hetah riak ula, LALPAN min hrilhang angin in hnenah thu ka rawn thlen ang che u,” a ti a:
tichuan Moab mi liante chu Balaama hnenah chuan anriak ta a. 9 Tin, Balaama hnenah Pathian a lo kal a, “I
hnena mite hi tute nge ni?” a ti a. 10,11Tin, Balaama chuan Pathian hnenah, “Zipori fapa Moab lal Balaka chuan ka
hnenah, ‘Ngai teh, Aigupta ram a\anga lo kal hnam chuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 646/790
250NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leilung an dâp a; lo kal la anchhia mi va lawhsak rawh,
ka do theiin ka hnawtchhuak thei mial mahna’, tiin mi a
rawn tir a ni, a ti a.12
Tin, Pathianin Balaama hnenahchuan, “An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite chu anchhiai lawh tur ani lo: mal ka sawmte an ni e,” a ti a. 13 Tichuan
Balaama chu zingah a tho va, Balaka mi liante hnenahchuan, “In ramah haw leh tawh u; LALPAN in hnena kal
tura chhuah a phal lo a ni,” a ti a. 14 Chutichuan Moab miliante chu an tho va, Balaka hnenah an kal a, “Balaama
chuan kan hnena lo kal a duh lo,” an ti a.
15 Tin, Balaka chuan mi lian tam lehzual, an aia ropuizawk a tir leh a. 16 Tin, Balaama hnen an va thleng a, a
hnenah, “Zipori fapa, Balaka chuan heti hian a ti a ni,‘Ka hnena i lo kal hi engmahin dal teh suh se; 17 mi ropui
takah ka siam ang chia, ka hnena i sawi apiang chu ka tizel ang: chuvangin lo kal hram la, heng mite hi anchhia
min va lawhsak teh hram khai,’ a ti ,” an ti a. 18 Tin,
Balaama chuan Balaka mite chu a chhang a, an hnenah,“Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatinmin pe dawn mah sela, eng khaw te mah LALPA ka
Pathian thu bawhpelin ka ti thei lo. 19 ChuvanginLALPAN ka hnenah engtin nge a sawi leh dawn teh reng,
zanin pawh hetah riak teh phawt u khai,” a ti a. 20 Tin,zanah chuan Balaama hnenah Pathian chu a lo kal a, a
hnenah, “He mite hi nangmah kova lo kal an nih chuan,tho la, an hnenah kal rawh; amaherawhchu i hnena ka
sawi chauh hi i ti tur a ni,” a ti a.
21Tichuan, Balaama chu zingah a tho va, asabengtung a thuam a, Moab mi liante hnenah chuan a
kal ta a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 647/790
251NUMBERS
www.mizoramsynod.org
22 Tin, a kal avang chuan Pathian thin chu a lo alh ta
a, tin, LALPA vantirhkoh chu a lo dang turin kawngah a
lo ding a. A sabengtung chunga chuang a ni a, achhiahhlawhte pahnih a hnenah chuan an awm ve a.
Moab lal Balaka chuan Israel-ten Amor mite an hneh
a, an khawpuite lamin an la tih a lo hriat chuan, ama
lalram tan pawh an hlauhawm a ni tih a hria. Moab mitechuan an hlau hle a. Tichuan, Balaama, thil lo thleng tur
hrilhlawk \hin chu Israel-te anchhe lawh tura sawm turin
Lal chuan mi a tir ta a. ‘Israel-te chu ngam rual an ni si lova, anchhia min lawhsak teh, kan ngamin kan ram ata
kan um bo mial thei mahna, mal i sawmsakte chu an
nihlawh \hin a, anchhia i lawhte chu an chan a chhe \hin
tih ka hre si a’ ti turin. Moab upate leh Midian upate chu
aien man turte kengin an kal ta a. Balaama inah an riak
ta a. Pathian chuan Balaama hnenah, “I hnena mite hi
tute nge ni?” tiin a zawt a. Ani chuan, Balaka mi tirhte
an nih thu leh Aigupta ram a\anga mi tam deuh lochhuakte an lo hneha an ram ata an ûm bo theih nana
anchhe lawhsak tura an rawn ngen thu a hrilh a. Pathian
chuan Balaama hnenah chuan, “An hnenah i kal tur a ni
lo, chu mite chu anchhia i lawh tur a ni lo,” a ti a. Balaama
chuan Balaka mi tirhte hnenah chuan, “In ramah hawleh mai rawh u, LALPA chuan ka kal a phal lo ve,” a ti a.
Balaka chu a beidawng duh chuang lo va, mi zahawmzawk dang a tirh belh leh a. “Ka hnena i lo kal hi engmahin dal teh suh se; 17mi ropui takah ka siam ang chia,
ka hnena i sawi apiang chu ka ti zel ang; chuvangin lo
kal hram la, heng mite hi anchhia min va lawhsak teh
hram khai,” tiin an va sawi leh a. Balaama chuan, “Balaka
hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin min pe dawn
mah sela, eng khaw te mah LALPA ka Pathian thu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 648/790
252NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bawhpelin ka ti thei lo” ti chung siin zan riak leh phawt
turin, ‘LALPA chuan eng nge a sawi ka han ngaichang
ang e’ a la ti ta zel a. Pathian chuan Balaama rilru hriain,“...zui mai rawh; mahse, ka hrilh che chauh i ti tur a ni,”a ti a. Balaama chuan Moab mi liante chu a zui ta a.
Pathian chu a thinur hle a, lo dang turin LALPA
Vantirhkoh chu kawngah a dintir a.
2. Balaama leh Sabengtung (22:23-35)
23 Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh,
khandaih kenga kawnga ding chu a hmu a; tichuansabengtung chu kawng ata chu a peng a, ram lakah a kal
a. Tin, Balaama chuan sabengtung chu kawnga lettirtumin a vua a. 24 Tin, LALPA vantirhkoh chu grêp huan
pal leh pal inkâr khuarah a ding a. 25 Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmu a, pal chu a va
ngheng a, Balaama ke chu palah chuan a ngheng bet a;
tichuan a vaw leh a,26
Tin, LALPA vantirhkoh chu piahleh deuhvah a kal a, hmun chep lai tak, ding lam emaw,vei lam emaw pawha penna awm lohhna lai takah a ding
a. 27 Tin, sabengtung chuan LALPA vantirhkoh chu a hmua, Balaama chu a bawhpui ta a: tichuan, Balaama thin
chu a lo alh ta a, a tiangin sabengtung chu a vua a.28 Chutichuan, LALPAN sabengtung chu a \awngtir a,
Balaama hnenah chuan “Eng ka tih che nge, hetia vawi
thum zet mi vuak tak?” a ti a. 29 Tin, Balaman sabengtung hnenah chuan, “Min tihnawmnah avangin a ni: khandaih
phei chu lo keng ila, ka tihlum tawh hial ang che chu,” a
ti a. 30 Tin, sabengtung chuan Balaama hnenah, “Tunthlenga i chuan fona i sabengtung ka ni lawm ni? Hetiang
hian ka ti ngai che em ni?” a ti a. Ani chuan, “Ti ngai love,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 649/790
253NUMBERS
www.mizoramsynod.org
31 Tin, LALPAN Balaama mit chu a tihvarsak a,
tichuan LALPA vantirhkoh khandaih kenga kawnga ding
chu a hmu ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup a.32 Tin, LALPA vantirhkoh chuan a hnenah, “Engati ngehetia vawithum tlawng i sabengtung i vuak? Ngai teh, ka
hmaah hian i kal lohna tura i kal avangin lo dang turchein ka lo chhuak a ni a: 33 tin, sabengtung chuan min
hmu a, ka hmaah vawi thum a peng a nih kha; peng lo phei sela chu ani chu tihlum si lovin ka tihlum hial ang
che chu,” a ti a. 34 Tin, Balaama chuan LALPA vantirhkoh
hnenah, “Ka lo sual ta ni; mi dang turin kawngah i ding tih ka hre si lo va: chuvangin i lawm loh chuan ka kir lehmai ang e,” a ti a. 35 Tin, LALPA vantihkoh chuan Balaama
hnenah, “He mite hnenah hian kal la; amaherawhchu ihnena ka thu sawi tur chauh hi i sawi tur a ni,” a ti a.
Chutichuan Balaama chu Balaka mi liante hnenah chuana kal ta a.
Balaama chuan Pathian duh loh zawngin Moab milianho kha a zui ta a ni tih he thu hlawmah hian kan hmu
a ni. LALPA vantirhkoh khandaih keng chuan Balaama
kal zel tur \um thum ngawt dan a lo tum a. Balaama
Sabengtung chuan a hmu a, Balaama erawh chuan a hmu
ve thei lo va. Balaama chu a chhiahhlawh pahnihin anzui a. Sabengtung chuan LALPA vantirhkoh, khandaih
keng, kawnga a hmuh chuan a peng ta thut mai a.
Balaaman kawnga kal turin a tilui a, a vua a. Lalpa
vantirhkoh chu grep huanpal leh pal inkar kawng laiah
a lo ding leh a. Sabengtung chu pal nêkin a kal a, Balaama
ke palah a ngheng bet a. Balaama chuan a sabengtung
chu a vaw leh a. Lalpa vantirhkoh chu kawng zim lai,
inpelh hleih theih hauh lohna laiah a lo ding leh a.
Sabengtung chuan a pu Balaama chu a bawhpui ta ngawt
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 650/790
254NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. Balaama chu a thinur hle a, Lalpan Sabengtung chu a
\awngtir ta a. “Thil sual eng nge ka tih vawi thum tlawng
mi vuak tak le?” a ti a. Balaama chuan, “Min pawisa loem alawm, khandaih phei chu keng ila, ka sat hlum hialtawh ang che,” a ti a. Sabengtung chuan, “I sabengtung,
tun thleng pawha i chuanna reng \hin ka ni a, hetiang
hian ka ti ngai em ni?” a ti a. Ani chuan, “Ti ngai lo ve,” a
ti a. LALPA chuan Balaama mit chu a tihvarsak a,
khandaih kenga LALPA vantirhkoh, kawnga ding chu a
hmu ve ta a, a kun a, hmaia lei siin a bawkkhup ta a.
LALPA vantirhkoh chuan, “Engtizia nge \um thum
ngawt i sabengtung i vuak le : Ka duh loh anga i kal luih
avangin kawnga dang tur chein ka lo thawk chhuak a ni.
Sabengtung chuan min hmu a, \um thum min pelh a tum
a, peng \hin lo se ka lo that mai ang che, ani erawh chu
ka zuah ang,” a ti a. Balaama chuan, “Thil ka tisual a ni e,
min lo dang turin kawngah i ding tih ka hre lo a ni;
chuvangin, i lawm loh zawng ti ka nih chuan ka kir lehmai ang,” a ti a. LALPA vantirhkoh chuan, “Heng mite hi
zui rawh, i hnena ka sawi chauh i sawi chhawng tur a
ni,” a ti a. Balaama chu Balaka mi liante rual chuan a kal
ve leh ta zel a ni.
3. Balaka leh Balaama an intawk (22:36-41)
36
Tin, Balakan Balaama a lo kal tih a hriat chuan Arnon lama an ramri chin Moab khawpui thlengin a vahmuak a. 37 tin, Balaka chuan Balaama hnenah,
“|hahnemngai taka ko tur che in mi ka rawn tir ani lawmni? Engati nge ka hnenah i lo kal duh loh? Mi ropui takah
ka siam thei lo che em ni?” a ti a. 38 Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, “Ngai teh, hei ka lo kal ta a; engpawh
mai sawi theihna reng reng ka nei em ni? Pathianin ka
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 651/790
255NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kaa thu a dah chauh ka sawi dawn a ni, a ti a. 39 Tichuan
Balaama chu Balaka hnenah chuan a kal ta a, Kiriat-
huzot an va thleng a.40
Tin, Balaka chu bawng leh beramina inthawi a, Balaama leh a hnena mi lian awmte chu a pe a. 41Tin, heti hi a ni a, a tuk zingah Balaka chuan
Balaama chu a hruai a, Baala hmun sangahte chuan achhohpui a, chuta tang chuan mipui awmna chin zawng
zawng a hmu phak a.
Helai thu hi Balakan Balaama a lo hmuahna leh a lo
dawnsawnna thu a ni a. Balaka chuan a ram chin Arnonlui kam Ir-Moab khuaah Balaama chu a lo hmuak a.
“Thahnemngai takin ka rawn kohtir che a, engtizia nge i
lo kal duh mai loh le? Mi ropui takah ka siam thei lo che
em ni?” tiin a lo chhuahchhal a. Balaama chuan, “Ngai
teh, ka lo kal na a, thu dang sawi thei em ka nih? Pathian
min sawitir chauh ka sawi ang a ti a. Kiriat-huzot an thlen
chuan Balaama leh a kalpui mi liante tan bawngpate leh
berampate buatsaihin inthawina a hlan a, a sa an eihova. A tukah chuan Balaka chuan Israel-te lan theihna
hmun Bamot-baal-ah Balaama chu a hruai a.
Balakan Balaama a lo hmuahna hmun Ir-Moab hi
bung 21:15,28-a Ar khua tih nen khan thuhmun a nih a
rinawm. Balakan inthawina a buatsaihna hmun ‘Kiriat-
huzot’ hi a awmna tak hriat a ni tawh lo va, a awmzia chu
‘Kawtthler Khawpui’ tihna a ni. ‘Bamot-baal’ pawh hi‘Baal hmunsangte’ tihna a ni a. Baal biakna hmun atanatlang an hlan sawina a ni mai thei. Heng tlang a\ang hian
Israel-te chu an lang thei a. Anchhe lawh a hlawhtlin
theih nan anchhe dawngtu mihring emaw thil emaw chu
anchhe lawhtu hmuh phakah a awm ngaiin an hria a ni.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 652/790
256NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kan zirlai changvawnah hian, Pathian chuan
Balaama hnenah, “An hnenah i kal tur a ni lo. Chu mite
chu anchhia i lawh tur a ni lo: mal ka sawmte an ni e,” ati a. Mahse, a kal ta tho mai a, ngaihtuah zui tham takawm theiin a lang.
Sawi ho tur
Rawngbawl tura Pathianin min dahna hmun kalsana
koh lohna lama mahni duhna leh chakna hmunarawngbawl (Balaama ang hi) kan awm thei ang em?
Awm ni ta ila engtia siam \hat tur nge ni ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 253.
Balaka (22:2)
Balaka tih hi ‘bawlhlawh siamtu’ tihna a ni a, Zipora
tih chu ‘sava te’ tihna a ni thung.
Media ho upate (22:4)
Moab mite chuan Israel-hote an hlauh thu chu
Midian hotute hnenah an hrilh a. Midian-hote hi
Sinai tlang chhehvel leh Jordan lui chhak lamah
awmhmun an khuar thu kan hmu a (Exod. 2:15-17),
chuvangin Moab mite nen hian an \anrual a rinawm.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 653/790
257NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pethor (22:5,6)
Pethor hi Beora fapa Balaama awmna khua a ni a,
Euphrates lui kama awm a ni. Karkhemis bula Pitrunen ang khata ngaih a ni a, chu chu Moab a\ang mel
zali vel zeta hla a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 654/790
258NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 31
BALAAMA HRILHLAWKNA
Chhiar tur : 23:1-26
Thu vawn : Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a,Mal a sâwm tawh a, ka tidanglam thei lo(23:20).
Kan zir tawh ang khan, Moab lal Balakan Israel-te
anchhe lawh turin Balaama a ko va. Balaama hi kal nghal
mai lo mah se, Balakan a koh nawnnaah khan a kal ta a.
Balaka chuan Israel-te lan theihna hmun Bamot Baal-ah
a kalpui a. Balaama chuan maicham pasarih siamsak turinBalaka chu a ngen a. Nambar pasarih hi hmanlai a\angin
nambar serh a ni a. |henkhat phei chuan Pathian namber
ang hialin an ngai a ni. Maicham hi lunga siam a nih a
rinawm. Balaama chuan Balaka chu Pathian hnen a\anga
thuchah a dawn theihna tura Pathian hnena thil hlan
tur bawngpachal pasarih leh berampachal pasarih
siamsak turin a hrilh a. Bawngpa leh berampate hi Is-
rael-ten inthawina atana ran an hlan zinga a hlu berte
an ni a. Tunah hian Balaama hrilhlawkna hmasa pahnihkan zir dawn a ni.
1. Balaama hrilhlawkna hmasa (23:1-12)
1Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, “Hetah hian
maicham pasarih min siam la, bawngpa pasarih leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 655/790
259NUMBERS
www.mizoramsynod.org
berampa pasarih min buatsaihsak rawh khai,” a ti a.2 Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a; tin,
Balaka leh Balaama chuan maicham tinah chuanbawngpa pakhat leh beram pa pakhat an hlan a. 3 Tin, Balaama chuan Balaka hnenah, “I halral thilhlan bulah
hian lo ding reng la, kei chu ka han kal hrang ang a;LALPA chu mi be turin a lo kal mai pawh a ni thei a, tin,
mi hrilh apiang chu ka hrilh ang che,” a ti a. Tichuantlâng kawlh velvulah a han kal a. 4 Tin, Pathianin
Balaama chu a lo tawk a; tin, ani chuan a hnenah,
“Maicham pasarih chu ka siam tawh a; tin, maicham tinahchuan bawgpa pakhat leh berampa pakhat ka hlan \heuhva,” a lo ti a. 5 Tin, LALPAN Balaama kaah chuan thu a
dah a, “Balaka hnenah chuan kir leh ta la, va sawichhawng rawh,” a ti a. 6 Tichuan, a hnen lamah chuan a
let leh ta a; tin, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan alo ding reng a, amah leh Moab mi lian zawng zawngte
nen. 7 Tin, ani chuan thu chu a sawi ta a.
“Aram ata Balakan min hruai a,
Chhak lama tlânga Moab lal chuan,
‘Lo kal la, Jakob-ho anchhia min lawhsak rawh,
Lo kal la, Israel-ho min demsak rawh,’ 8 Engtin nge Pathian anchhe lawh loh ka lawh ang?
Engtin nge Pathian dem loh ka dem ang?9 Lungpui chung a\angtein anni chu ka hmu si a,
Tlâng a\angtein anni chu ka hmu a,
Ngai teh, hnam hrang daih an ni,
Hnam dang zinga telh loh tur an ni.10 Jakob-ho vaivut chu tunge chhiar thei ang a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 656/790
260NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Israel-ho hmun lia \hena hmun khat chu tunge
chhiar thei ang?
Mi fel thih angin thi ve ila,Ka tawpna chu a tawpna ang ni se!” a ti a.
11 Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, “I mi tih dan
hi engtizia nge ni? Ka hmêlmate anchhe lawh turin kahruai chia, hei, mal i sawm ta hlauh zawk si!” a ti a.12 Ani chuan a chhang a, “LALPAN ka kaa a dah chu kasawi ngei tur a ni lawm ni?” a ti a.
Balaama’n ti tura a hrilh angin Balaka chuan
maicham pasarih a siamsak a. Balaama chuan puithiam
hna a thawk a, Balaka chuan halral thilhlan a hlan a.
Maicham tinah bawngpachal pakhat leh berampachal
pakhat zel an hlan chuan Balaama chuan LALPA thu
ngaichang turin a kal hrang a. LALPA chuan Balaka
hnena sawi tur a hrilh a, Balaka hnenah chuan a kir leh
ta a. Balaka leh Moab mi liante hnenah chuan Balaamachuan thu a chham chhuak ta a. Balaka beisei anga Is-
rael-te anchhia lawh ta lo chuan malsawmna thu a chham
chhuak ta zawk a; Israel thlahte tamzia, tiau vaivut anga
tam, chhiar sen rual loh an nihna thu thlengin a sawi
chhuak ta zawk a. Balaka chuan, “Engtizia nge, ka
hmelmate anchhe lawh turin ka pun che a, mal i sawmsaktak hlauh mai le?” tiin a chhuahchhal a. Balaama erawh
chuan LALPA hrilh ang chiah sawi tur a nih thuin a
chhang a ni. Balakan Balaama thupuan \um hnihna a han
hriat chuan Balaama hi eng mah sawi zui turin a duh
tawh lo, Israelte anchhe lawh tura beisei chi a ni tawh
lo. Chuvangin, mi thiam tam tak chuan Balaama chanchin
kaltluang pangngai tak chu hetah hian tawp zui tur niin
an hria a ni.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 657/790
261NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Balaama hrilhlawkna thu châng 7-10-ah hian
Balaama chuan Moab lal Balakan Israel fate anchhe lawh
tura Aram (Suria) tlangram ata a koh thu a sawi hmasate te a. LALPA anchhe lawh loh anin anchhia a lawh theihloh thu te, LALPA huat loh anin a huat theih loh thu te a
chham chhuak ta a. Chu mai pawh ni lovin, Israel-te chu
a hlanga awm tur an nih thu leh hnam dang ang an nih
loh thute thlengin a sawi a. A tlangkawmna lamah phei
chuan Israel thlahte tamzia – Israel thlahte chu
\iauvaivut anga tam an ni a, chhiar sen rual an ni lo; thil
dik tih vanga thi ka nih chuan thlamuang takin a ni kathih dawn ni, tiin a chham chhuak ta hial a ni. Balakan
Balaama a chhuahchhalh leh pawh khan a tir a\ang renga
LALPA thu ang chauh lo chu eng mah a sawi theih loh
tur thu a lo sawi lawk vek tawh a. Balaka tan pawh
tihngaihna vak a awm lo.
2. Balaama hrilhlawk vawi hnihna (23:13-26)
13 Tin, Balaka chuan a hnenah, “Hmun dangah i kalleh teh ang, chuta tang chuan i hmu thei hlawm ang a; an
awmna chin zawng zawng i hmu ang a, an za erawhchuan i hmu vek kher lo vang: chuta \ang chuan anchia
min lawhsak ang che,” a ti a.
14 Tichuan Zophim-ho awmna Pisga chhipah a hruai
chho va, maicham pasarih a siam a, maicham tinahchuan bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a.15 Tin, Balaka hnenah chuan, “Saw laia LALPA ka va biak
hlanin i halral thilhlan bulah hian lo ding reng rawh,” ati a. 16 Tin, LALPAN Balaama chu a lo tawk a, a kaah
chuan thu a dah a, “Balaka hnenah kir leh ta la, a hnenahva sawi chhawng rawh,” a ti a. 17 Tin, a hnenah chuan a
va kal a, ngai teh, a halral thilhlan bulah chuan a lo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 658/790
262NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ding reng a, Moab mi liante pawh a hnenah chuan an
awm ve a. Tin, Balaka chuan a hnenah, “LALPAN eng
nge a lo sawi?” a ti a.18
Tichuan ani chuan thu chu a sawita a,
“Tho la, Balak, ngaithla rawh;
Zipori fapa, ka thu ngai rawh:19 Pathian chu dawt hmang mihring mai a ni lo,
Lamlet hmang hringfa a ni hek lo.
A sawi tawh chu a ti lo vang em ni?
A lo sawi tawh chu a tipuitling lo vang em ni?20 Ngai teh, malsawm turin thu ka hmu a,
Mal a sawm tawh a, ka tidanglam thei lo.21Jakoba-ho khawlohna rêng a hmu lo va,
Israel-hovah chhiatna rêng ka hmu hek lo.
LALPA an Pathian chuan a awmpui a,
An lal atan an hmang a ni.22 Aigupta a\angin Pathianin a hruai chhuak hlawm,
Sele tha ang mai an pu a,23 Jakob-ho chungah dawi âtna a awm lo.
Israel-ho chungah dawivaihna a awm hek lo.
Jakob-ho leh Israel-ho hnenah Pathian thiltih chu
tihlan zel a ni.24 Ngaiteh, mipuite chu sakeibakneipui angin an thova,
Sakeibaknei angin an zuang tho va,
An sa seh an ei hma chuan an mu lawng
An seh thisen an in hma chuan,” a ti a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 659/790
263NUMBERS
www.mizoramsynod.org
25 Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, “Anchhia
lawh hek suh la, malsawm hek suh,” a ti a. 26 Nimahsela
Balaama chuan a chhang a, Balaka hnenah, “‘LALPAN a sawi zawng zawng chu ka ti ngei tur a ni,’ tiin ka hrilhche a ni lawm ni?” a ti a.
Moab lal Balaka chu thinrim hle mah se, a beidawng
duh chuang lo va. Israel fate anchhia a lawh theih nan,an lan tlem deuhna tur hmun Pisga tlang chhipa Zofin,
khawthlirna hmunah Balaama chu a hruai leh ta a. Balaka
hian a hma ang bawkin maicham pasarih a buatsaih leha. Maichamah chuan bawngpachal pasarih leh
berampachal pasarih a hlan leh a. Balaama chu LALPA
thu hre turin a kal hrang leh ta a. LALPA thu a dawn
hnu chuan a kir leh ta a. Balaka leh a mi liante chu
Maicham bulah an la ding reng a. Balaka chuan,
“LALPAN eng nge a lo sawi?” a ti a. Balaama chuan Is-
rael-te chunga LALPA thil tum danglam lo leh Israel-te
chu, an hnenah LALPA a awm avanga hneh rual loh annih thu thlengin a chham chhuak leh ta mai a. Balaka
chuan, “Anchhia i lawh ngam loh pawhin mal chu
sawmsak lul teh suh” a ti a. Balaama chuan, Lalpan a
hrilh ang chiah a sawi dawn tih amah ngei a lo hrilh tawh
thu Balaka chu a hrilh a.
Khang lai hunah khan, hrilhlawktuten an beisei ang
thupuan tur an dawn hma chuan an bei hram hram \hina, an inthawina hmunte pawh an insawn a, hmun dangah\an an la leh \hin.
2Balaka pawh hian chu rilru chu a pu
nghet hle niin a lang. Pisga tlang chhipa khaw thlirna
hmun Zofin-ah Balaama kha a hruai leh a ni.
Balaka beisei angin thil a thleng lo va. Balaama
hrilhlawk vawi hnihnaah pawh hian a hrilhlawkna hmasa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 660/790
264NUMBERS
www.mizoramsynod.org
kha a nemnghet sauh sauh zawk a ni. Balaama hian Moab
lalpa chu a nu hming chhal meuhvin a ko va, “Balak, tho
la, ngaithla teh, Zipori fapa, ka thu hi bengkhawn teh”tiin. Balaama thupuan chham chhuah kal zelah hianPathian chu mihring anga daw mai mai lo, lamlet leh hni
hne ngai lo, a sawi tawh chu hlen ngei \hin, tiin Pathian
chu mihring ang mai mai a nih loh thu a sawi a. Chutiang
Pathian chuan mal sawmsak turin min tir a, mal a sawm
tawh chu keia sût rual em ni? a la ti chho ta zel a. Jakoba
tih hi Israel sawina a ni a. Israel chuan thil \ha lo a tawng
dawn lo, harsatna a tawk dawn lo. LALPA an Pathianchuan a awmpui a, Aigupta ram a\anga hruai chhuaktu,
an tan vengtu \ha tak, selechal ang a ni a, hneh rual a ni
lo va, anchhe ngam loh a ni a ti a. Israel hlauhawmzia
chu sakeibaknei nen a rawn tehkhin hial a ni.
Vawiina kan zirlai hian, Pathianin ama mite mal a
sawm a, a venhim \hinzia min tarlansak a. Abrahama kha
Mesopotamia chuanchung, tlai khawhnua Balaama chenve lehna hmuna a awm lai khan, LALPA chuan Abrahama
hnenah, “Hnam ropui takah ka siam ang che: mal ka sawm
ang che a, i hming ka tithang ang a, malsawmna i ni ang.
Malsawmsaktu che chu mal ka sawm ang a, anchhe lawhtu
che chu anchhia ka lawh ang; khawvela hnam tinreng izarah an nihlawh ang,” (lehlin thar) a ti a (Gen. 12:2-3).
Balaama hian hei hi a lo hre ve reng ni ngei tur a ni.
Sawi ho tur
Hmanlai leh tunlai thleng pawhin Pathianin Ama
mite chu mal a sawmin a venghim zel \hin a ni tih hi
kan Mizoram dinhmun thlir tel chungin i han sawi
ho teh ang u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 661/790
265NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. Martin Noth, “Numbers,” SCM Press Ltd. 58
Bloomsbury Street, London, 1968, p. 187.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids,
1995, p. 259.
Pasarih (23:1)
Balaama chuan Balaka hnenah maicham pasarih
siam a, chumi chungah bawngpachal leh berampachal
pasarih ve ve hlan turin a hrilh a. Nambar pasarih
hi hmanlai a\ang tawhin Juda-te ngaih danah chuan
nambar thianghlim, Pathian nambar-a an ngaih a ni
a. Hebrai hmingah pawh Eliseba (Pathian chu
pasarih) tih te leh Jehoseba (Jehova chu pasarih) tih
te a awm. Pasarih hi Pathian nambar nia an ngaihchhan nia lang chu hmanlaia van lam thil an hmuh
theih ni leh thla leh planet panga te belhkhawm zat
a nih vang a ni a. Chu chu Pathian thiltihtheihna
lantirna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 662/790
266NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 32
BALAAMA HRILHLAWKNA II
Chhiar tur : 23:27 – 24:25
Thu vawn : Nakin hnua a awm dân tûr ka hmu a,Tûn mai piah lam ka hmuhsak a;Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a,
Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a,Moab ram tluanin a chhun tlang ang a,
Setha thlahte a titlawm ang (24:17).
Balaama hrilhlawkna kan zir tawhah khan
hrilhlawkna hmasa leh hrilhlawk vawi hnihna kan zir a.Tunah hian Balaama hrilhlawk vawi thumna leh vawi
lina kan zir leh dawn a ni.
1. Balaama hrilhlawk vawi thumna (23:27-24:13)
27 Tin, Balaka chuan Balaama hnenah, “Hawh teh,
hmun dangah ka hruai teh ang che; chuta tang chuan
anchhia min lawhsak Pathianin a remti mial dah lawmaw,” a ti a. 28 Tichuan Balaka chuan Balaama chuthlaler zuk chhuk en Peor chhipah a hruai chho va 29 tin,
Balaaman Balaka hnenah chuan, “Hetah hian maicham pasarih min siamsak la, bawngpa pasarih leh berampa
pasarih min butsaihsak rawh,” a ti a. 30 Tin, Balaka chuan Balaama sawi ang chuan a ti a, maicham tinah chuan
bawngpa pakhat leh berampa pakhat a hlan a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 663/790
267NUMBERS
www.mizoramsynod.org
24:1 Chutichuan, Israel-ho malsawmsak chu LALPA
duhzawng a ni tih Balaaman a hriatin ni danga a tih
ang khan dawi âtna lam ti tura kal lovin thlaler lam a pan ta zawk a. 2 Tin, Balaama chu a vanvadak a, Israelmite chu an hnam dan zir zela awm a hmu a; tin, Pathian
thlarau a chungah a lo thleng a. 3 Tin, thu chu a sawi ta a,
Beora fapa Balaama
Mit vâr a,4 Pathian thute hriaa,
Engkimtitheia inlârna hmua
Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan,5 ‘Aw Jakob-ho, in puan inte chu a va \ha em,
Aw Israel-ho, in biak bûkte chu! 6 Ruam angin a pharh duai a,
Lui kama, huan ang,
LALPA phun sasua ang,Lui kama, sidar thingte ang an ni.7 Ruahtui tam tak a dawng ang a,
Tui tamna hmunah thlai chite a ching ang.
A lal chu Agaga aiin a ropui ang a;
A ram chu chawimawiin a awm ang.8
Aigupta ata Pathianin a hruai chhuak a,Sele tha ang mai an pu a,
An hmêlma, hnam dangte chu an ei zo vang a,
An ruhte chu a tisawm dep ang a,
An thalin an kap tlâng ang.9 An kun a, sakeibaknei angin an bawk a,
Sakeibakneipui ang maiin; tunge ti tho ngam ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 664/790
268NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Malsawmtu apiang che u chu malsawmin awm sela,
Anchhe lawhtu apiang che u chu ânchhe lawhin awm
rawh se,’ a ti,” a ti a.
10 Tichuan Balaama chuangah chuan Balaka thinchu a alh ta a; Balaka chuan Balaama hnenah , “Ka
hmelmate anchhe lawh turin ka ko chia, hei vawi thumzet mal i sawm ta a. 11Chuvangin i awmnaah kal bo daih
rawh: ropui taka chawisan che ka rilruk a ni a;nimahsela, ngai teh, LALPAN chawisan che a dal ta a
nih hi,” a ti a. 12,13 tin, Balaama chuan Balaka hnenah,“Balaka hian a in chu tangka leh rangkachaka khatin
min pe dawn mah sela, a tha lam emaw, a chhe lam emaw,keima rilru puak chuak chuan LALPA thu piah lam chu
engmah ka ti thei lo; ‘LALPAN a sawi apiang chu ka sawiang,’ tiin i mi tirhte hnenah pawh ka sawi reng a ni lawm
ni?”
Balaka chuan Balaama chu hmun dang, Peor tlang
chhipah a hruai a. Chuta \ang chuan thlaler chu a lang
thei vek a. Balaka’n hmun danga a hruaina chhan hi,
‘chuta \ang chuan Pathianin heng mite hi anchhia i lawh
a remti mahna,’ tiin a hruai a ni (23:27). Hmun dang a\ang
chuan Pathianin Israel mite anchhe lawh a remtihpui
mai a beisei ni ngei tur a ni. Pathian chu mihring ang
mai ni ve turin a ngaihtuah a. Mihring rilru chu adanglamin a inthlak zung zung \hin a. Pathian mizia leh
a duhzawng erawh chu a pangngai reng a ni.
Balaama hrilhlawk vawi thumnaah hian, tih dan
hmasate ang khan maicham pasarih Balaka chuan a
siamsak leh a. Bawngpachal pasarih leh berampachal
pasarih an hlan leh a. Maicham tinah bawngpachal leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 665/790
269NUMBERS
www.mizoramsynod.org
berampachal pakhat ve ve an hlan \heuh a ni. Balaama
chuan Israel-te chu LALPA chuan mal a sawm duh tlat
tih a hriat chuan, a hma ang khan, LALPA rawn turin akal hrang duh ta lo va. Thlaler lam chu a thlir a, Israel-ten a chi chia bûk an inzar dul chu a hmu a. Chutih lai
chuan Pathian thlarau chu a chungah a lo thleng a, a
chham chhuak leh ta a. Chu chuan Balaka chu a tithinur
leh ta hle mai a, a inhum ruh a, “Ka hmêlmate anchhe
lawh turin ka pun che a, vawi thum lai mal i sawmsak
vei maw? In khaw lamah haw vat rawh, ropui taka
chawimawi che ka lo tum a, LALPA chuan a phalsak loche a nih hi,” a ti a. Balaama chuan, “I mi tirhte hnenah,
‘Balaka chuan a in khat tangka leh rangkachak min pe
mah se, LALPA thu chu a chhia ka tih angin emaw, a \ha
ka tih angin emaw ka tidanglam thei lo, LALPA min hrilh
ang chu ka sawi ang,’ ka tih reng kha. Ka haw tang e,” a
ti a. Balaka chu a thinrim hle a, Balaama pawhin a tuar
zo ta bik lo, an thinrim dun hle a ni. Balaka chuan
lawmman pek a lo tiam tawhte pawh chu pek a nih loh
tur thu a sawi nghal a. Balaama chuan a tir a\anga athutiamah chuan amah chu a la rinawm reng a ni tih thu
a sawi ve bawk a.
Balaka thinrim pawh hi a âwm hle a tihpui theihviau mai. Vawi thum an inrawnin an inruai a. Vawi
thumnaah pawh anchhe lawh tura rawih khan mal a la
sawm ta zel mai si a, Balaka a thinur hle hi, mihring rilru
a\ang chuan a âwm hle a ni. A chhan chu Israel-te
inkhuarna hmun zauzia leh mawizia te, an awmna tur
hmun lei \hatzia leh ruahtui dawng ram a nih thu te, an
lal ropuizia te, an hmelmate tana an hlauhawmzia te
Balaama hian a puang chhuak ta zel mai si a, Balaka tan
chuan thinur loh rual a ni lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 666/790
270NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Balaama hrilhlawk vawi thumna hmun hi Pisga ni
lovin ‘Peor’ tiin a sawi a. Hrilhfiahtu \henkhat chuan
Pisga la ni thovin an ring a, a hmun sawn hian a hmingthlak danglam ve hret nia ring an awm. Hei hian, an thulakna hnar inang lo rem khawma siam remnaah an ngai
a ni.1 ‘Peor’ hi Pisga bul hnai tea awm nia ngaih a ni a,
Baal an biakna hmun Beth Peor bula awm a nih a rinawm
(Num. 25:3). Balaama hrilhlawkna hmasa leh a vawi
hnihnaah kha chuan LALPA hrilh, LALPA hnen a\anga
thu dawng niin kan hmu a. Tunah erawh chuan, ‘Pathian
thlarau a chungah a lo thleng a’ (24:2b) tiin kan hmu. Is-rael Zawlnei dangte thu dawn ang bawkin, zel angin a
awm emaw, a tlu emaw a ni thei (I Sam 10:5f, 10f; 19:18ff;
I Lal. 22:24). Thuthlung Hlui lamah chuan, ‘Pathian
Thlarau’ hi a mite chenchilh rengtu ni lovin hun rei lo tê
an chunga awma mite tichaktu leh thiltihtheihna petu
nia ngaih a ni (Ror. 14:6; I Sam. 11:6; 10:10).
2. Balaama hrilhlawk vawi lina (24:14-25)14 Ngai teh, ka mite hnenah ka kal tawh ang a, hawh
teh, heng mite hian tun hnua i mite chunga an tih dan turka hrilh teh ang che,” a ti a. 15 Tin, ani chuan thu chu a
sawi ta a.
16 “Beora fapa Balaama,
Mit vara,Pathian thute hriaa,
Chungnungbera hriatna hriaa,
Engkimtitheia inlârna hmua,
Tlu bawkkhupa mit lo var ta chuan,17 Nakin hnua a awm dan tur ka hmu a,
Tun mai piah lam ka hmuhsak a:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 667/790
271NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Jakoba a\angin arsi a lo chhuak ang a,
Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang a,
Moab ram tluanin a chhun tlâng ang a,Setha thlahte a titlawm ang.
18 A hmêlma thin Edom leh
Seir te chu a chang ang:
Israelte chan a \hat chhûng zawng.19 Jakoba a\angin tu emaw a lal ang a,
Khuaa la awm chhunte chu a tiboral ang,’ a ti,” a ti a.20 Tin, Amalek lam a hawi a, thu chu a sawi a,
“Amalek chu hnam bul ber a ni na a,
A ler lam chu boralna a ni,” a ti a.21Tin, Ken lam a hawi a, thu chu a sawi a,
I awmna hmun chu a nghet a,
I bu chu lungpuia chheh a ni.22 Mahse Ken chu a \iau vang a,
Assur-hovin sala an hruai bo che thlengin,” a ti.23 Tin, thu chu a sawi leh a,
“Pathianin hetianga a tihin tunge nung thei ang le?24 Mahse Kittim ram a\angin lawngte a lo thleng ang a,
Assur an tihrehawm ang a, Eber an tihrehawm ang a,
Ani pawh a boral ang,” a ti a.
25 Tichuan Balaama chu a tho va, a khaw lamah a
haw ta a; Balaka pawh chu a haw ve ta a.
Balaama hrilhlawk vawi thumna Balakan a han hriat
khan a thinrim nasa hle a. “In khaw lamah haw vat rawh”
a ti kha a ni a. Balaama chuan a haw hmain Israel miten
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 668/790
272NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nakin huna Moab mite chunga an thil tih turte a hrilh a
(24:14 cf. Jer. 48:40ff). Hei hi Balaama thu hnuhnung a
ni. Zawlnei thupuan angin Balaama chuan Balaka chu, amite chunga thil lo thleng turte a hrilh a. Hrilhlawknavawi thumna thu bul \anna 24:3,4 angin Balaama chuan,
‘Chungnungbera hriatna hriaa’ a inti a ni. A dawt 24:17-
19-ah hian a sawi zawm zel a. Balaama hian hun
hnuhnunga ‘lal lo lang tur’ “Jakoba a\angin arsi a lo
chhuak ang a, Israela a\angin lal tiang a lo chhuak ang,”
tiin kan hmu a. Chu chuan Moab hote chu a la hnehchhiah
ang. Balaama hrilhlawk vawi thumna 24:8,9-a sawi\haihna ang kha ni lovin, hei hi chu hrilhlawkna thupuan
a ni. Israel hmelma Edom ram chu Israel-ho ta tur a ni a.
Moab mite leh Edom mite chu Lalpan Israel-te lakah a
venghim a (Deut. 2:4,5,9). Mahse, heng hnam pahnihte
hian Israel-te chu unau anga an en loh avangin Abrahama
hnena thuthlung ‘Mal sawmsaktu che chu mal ka sawm
ang a, anchhe lawhtu che chu anchhia ka lawh ang (Gen.
12:3; Num. 24:9) tih ang khan Lalpa venhimna hi a tawp
dawn a ni.
Jakoba a\angin arsi tih hian lal thar lo chhuak tur a
sawi a. ‘Arsi’ hian roreltu lal ropui tak a entir a, ‘Lal tiang’
hian thuneihna a entir bawk a. He thu hian Lal IsuaKrista lo pian tur thu, khawchhak mi fingten arsi a\anga
an lo hriat kha min hriat chhuahtir a (Mat. 2:2), Davida
thlah a\anga varparh arsi eng tak thute kha min hriattir
bawk a ni (Thup. 22:16). Helai thu hi Mesia beiseina
nghahchhan pawimawh tak zinga pakhat a ni.
Israel-te lal hian \henawm ram Moab te, Edom ram
te, Setha thlah te, Seir-ho te, Amalek mite leh Ken mite
an hneh ang. Amalek chu hnam bul ber a ni tih hian Is-
rael-te dova lo beitu hmasa a nihna sawina nia ngaih a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 669/790
273NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Saula hun laiin hneh an ni a, Davidan a chhunzawm zel a
ni (Exod. 17:8; I Sam. 15:7,8; 30:1-17). Amalek chu hnam
ropui tak ni \hin mah se an chhe hlen ang a. Ken mite chu Assuria lalin salah a man dawn a. Assuria pawh chu Kittimkutah a tlu ang. Kittim chu Kupra sawina a ni.2
Balaama hrilhlawkna palina kan hmuh hian Israel-
te lo din chhuah hun tur a thlir a. Lal Davida huna rorelnapakhat hnuaia an awm hun tur, \henawm ramte an
hnuaichhiah hun tur a thlir a ni.
Sawi ho tur
Bible-in Balaama hi “thil sual tih hlawk berin a ring
a,” “thil tihsual hlawh ngainatu (II Pet. 2:15) tiin a
sawi a. Kohhranho zingah Balaama anga ‘thil dik
tawk lova sum hmuh ngaina tlat kan awm thei ang
em? Engtia tihbo tur nge ni ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 268.
2. Pierce and Washabaugh, “The Book of Numbersin Interpreter’s Bible,” Vol. II. New York,
Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 262.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 670/790
274NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Peor (23:28)
Balakan Israel-te anchhia lawh tura Balaama a tih
vawi thumnaah chuan Peor tlangchhipah a hruai a,chuta \ang chuan Israel-te awmhmun khuarna
thlaler chu a lang thei vek a ni. Peor hi khawi hmunah
tak nge a awm tih mi thiamte pawhin an hre thei
tawh lo va, ram chanchin zirtu \henkhat chuan Nebotlang hmar lama Khirbet esh-sheikh-Jayil khu niin
an ngai.
Pathian thlarau a chungah a lo thleng a (24:2)
A hma lamah kha chuan Pathianin Balaama hnena
mumangah emaw, angel hmangin emaw, a kaa a thu
dahin emaw a inpuang a, tunah erawh chuan a
thlarau chu a chungah a thlentir thung. Zawlneiin
Pathian pawlna a dawn dan hi a thlarau ta zawk hle
a ni.
Tlu bawkkhupa mit lo var ta (24:16)
Heng lai changa a tluk thu a sawi hian Balaama chuan
Pathian inlarna chu khuma a mut laiin a hmu tihna
a ni thei a; tin, Pathian ropuinain a chhun thlu tihna
a ni thei bawk a, chu bâkah thlarauvin a hnehzia a
sawina a ni thei bawk.
Arsi (24:17)
Arsi hi lal hmingthang takte chhiahchhiahna lar tak
pakhat a ni a, kristiante hunah phei chuan Messia
chhinchhiahna atan Arsi hi hman a ni. Isua lo pian
tur thu pawh kha arsi hmanga puanzar a ni a (Mat.
2:2), Isua chu Davida thlah, arsi êng tak leh varparh
a nih thu kan hmu bawk (Thup. 22:16).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 671/790
275NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Edom, Seir (24:18)
Edom-ho hi Esauva thlahte an ni a, Seir hi an chenna
ram hming sawina a ni a, Edom chu a mi chengtesawina a ni.
Eber (24:24)
Eber tih hi Septuagint (LXX) lamah chuan ‘Hebrai’
tia dah a ni a. Tute sawina nge a nih hriat a ni tawhlo. A awmzia chu ‘kal kaiho’ emaw ‘kal tlangho’ emaw
tihna a ni a, Euphrates lui kal kânho sawina niin alang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 672/790
276NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 33
MOAB RAMA BAWHCHHIATNA LEHPHINEHASA HMALAKNA
Chhiar tur : 25:1-18 Thu vawn : “Puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasa
hian ka thik anga an zinga a thikna chuan ka thinurnachu Israela thlahte lak ata a tikiang ta a, tichuan ka thikna
chuan Israela thlahte chu ka tiboral lo vang (25:11).
Bung 25-ah hian Israel fate chuan Jordan luikam
khawchhak lam Jeriko zawn, km. 16 vel chauhva hla
Sittim hmunah awmhmun an khuar a.1 Helai hmun hiKanaan ram enthla tura Mosian mi sawm leh pahnih a
tirh chhuahna hmun kha a ni. Sittim hmuna an awm laihian Pathian duh loh zawng takin an awm a, nasa takin
Pathianin a hrem a. Phinehasa’n \an a la a, heng chanchin
hi ‘Moab rama bawhchhiatna leh Phinehasa hmalakna’
tiin kan zir dawn a ni.
1. Peor hmuna Israel-te bawhchhiatna (25:1-5)1Tichuan, Israel-ho chu Sittim-ah an awm a, tin,
Moab-ho fanute chu an pâwl ta hlawm a: 2 an pathiante
hnena an inthawinaahte chuan an sawm a; tichuan an eia, an pathiante chu chibai an bûk ve a. 3 Tin, Israel-ho
chuan Peor hmuna Baal chu an pawm ve ta a; tichuanIsraelho chungah LALPA thin chu a alh ta a. 4 Chutichuan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 673/790
277NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LALPAN Mosia hnenah, “Mipuite hotu zawng zawng chu
hruai la, LALPA thinurna \ihbaiawm tak mai chu Israel-
ho chung ata a kian theih nan chhun engah LALPAhmaah awhhlumtir rawh,” a ti a. 5 Tin, Mosian Israel-hororeltute hnenah chuan, “Peor hmuna Baal pawm
apiangte chu tihlum vek rawh u,” a ti a.
Israel-te Sittim ruama an awm lai chuan hnam danghmeichhia, ram pawn mi, Moab nulate nen mipat
hmeichhiatna kawngah zalen takin an khawsa a. Moab
nulate chuan an pathian Baal – Peor biakna ruaithehahtean sawm a, an ei ve ta zel mai. Chutiang a lo nih takah
chuan Peor hmuna an pathian biak Baal, milem pathiante
chu chibai an buk a, an be ve ta zel a. Chu chu LALPA
chuan a haw hle a ni. Hetianga Moab nulate nen zalen
taka an khawsa a, an pathian Baal te an be ve ta zel hi
Balaama hlawhtlinna niin hrilhfiahtu tam takin an ngai
a ni. Thuthlung Thar lamah hian Balaama chanchin
langsar takin kan hmu a. ‘Kawng dik chu an pensan a, anbo ta. Besora fapa Balaama kawng an zawh ta. Ani chuan
thil sual tih hlawk berin a ring a’ (II Pet. 2:15) tih te,
‘tangka ûmin Balaama sualna kawngah chuan an tlan a’
(Juda 11) tihte leh ‘In zingah mi thenkhat Balaama
zirtirna vuan tlat in awm. Ani chuan Balaka chu Israelfate hruai sual dan a zirtir a, Israel fate chu milem biakna
sa ei tur leh inngaihna suala tlu turin a hruai a’ (Thup.
2:14) titein kan hmu.
Israel miten Peor hmuna Baal an be ve ta mai hi
LALPA chuan a haw hle a ni. Baal hi lei thatna pathian
tam tak khaikhawmna hming a ni a. Heng Baal pathiante
hi ram bung hrang hrangah an bia a. Peor hi Baal biakna
hmun a ni a. He hmun hi Balakan Balaama a hruaina
hmun kha a ni. Helai hmunah hian Moab mite pathian
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 674/790
278NUMBERS
www.mizoramsynod.org
langsar ber pakhat Chemos-a pawh an biak ngei a
rinawm. Mosia hnenah heng mi Baal be ve maitute hi
vantlang hmuh turin, chhun engah khaihlum turin a hrilha. Mosia thupek angin Israel hotute chuan Peor hmunaBaal betute chu thah vek tur an ti a. Hei hi LALPA
thinurna \ihbaiawm tak chu Israel-ho zing a\anga a kian
theih nana tih a ni.
2. Phinehasa \hahnemngaihna avanga Pathianmalsawmna (25:6-15)
6 Tin, ngai teh, Israela thlahte zinga mi pakhatininbiakna puan in kawngkaa an \ah lai takin Mosia mit
hmuhah leh Israel-ho pungkhawmte mithmuhah Mediahmeiche pakhat a chhûngte hnenah a rawn hruai a. 7 Tin,
puithiam Arona fa Eleazara fapa Phinehasan a hanhmuh chuan pungkhawmho zing ata chu a tho va, fei a
chuh a; 8 tin, Israel mi chu puan in chhûngah chuan a
um lut a, Israel mi nen an pahnih chuan a chhun tlang a,hmeichia chu a pumah. Chuti chuan Israel thlahte chungahremna chu a reh ta. 9 Chumi hremnaa thite chu 24,000
an ni.
10 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 11“Puithiam Arona faEleazara fapa Phinehasa hian ka thik anga an zinga a
thikna chuan ka thinurna chu Israela thlahte lak ata a
tikiang ta a, tichuan ka thikna chuan Israela thlahte chuka tiboral lo vang a. 12 Chuvangin “Ngai teh, ka inremnathuthlung chu a chungah ka thlung ang a; 13 tin, amah leh
a hnua a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a ni ang a; a Pathian tan a thik a, Israela thlahte tan
inremna a siam avangin,’ ti rawh,” tiin. 14 Israel mi anthah, Midia hmeichhia nena an thah tak hming chu
Zimria, Simeon-ho zinga an chhûngkaw puipa Salua fapa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 675/790
279NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a ni a. 15 Tin, Midia hmeichia an thah taka hming chu
Kozbi, Zura fanu a ni: ani chu Midia-ho chhûngkaw zinga
an hotu a ni.Helaiah hian LALPA tana Phinehasa
\hahnemngaihzia kan hmu. Pathian thinurna nasa tak
avanga Israela thlahte biak bûk kawta an tah laiin, Mosia
mithmuhah leh Israel pung khawmhote mithmuhah Is-rael thlahte zinga mi pakhatin Media hmeichhe pakhat
(Moab nula tiin Mizo Bible lehlin tharah hian a sawi a), a
chhungte hnenah nupui atan a rawn hruai lut ngawt mai.Phinehasan a hmuh chuan fei a chuh a, a um zui nghal a.
Israel mi leh hnam dang nula a hruai chu, an pahnihin
an dulah a chhun tlang a. Tichuan Israel-ho zinga hri leng
chu a tawp ta a. Hri leng avanga thi chu mi singhnih leh
sangli an tling hman a ni. Hei hi Tirhkoh Paula chuan mi
singhnih leh sangthum niin a sawi thung (I Kor. 10:8).
Mitthi zat hi chawhrualin hnam tina mi sanghnih vel
emaw \heuh thi hman ang an ni a. Aigupta an chhuahsana\anga Kanaan ram an vah vel chhunga tuarna nasa ber
a ni.
Midia hmeichhe pakhat tih hi hrilhfiahtu dangte
pawhin Midian nula niin an sawi hlawm. Moab-ho leh
Midian-ho hi Israel-te bei tura \ang rual kha an ni a (22:4-
7). Midiana hi Sari thih hnua Abrahaman a nupui Keturi
laka a fa a ni a (Gen. 25:1-4). Mosia nupui Zipori pawhkha Midian mi a ni (Exod. 2:16-22). Moab-ho leh Midian-hote hian Israel fate hi an do rawn a. Heng hnam dangte
nena inneih pawlh a, an pathian Baal biak ve tak zelte hi
Lalpan a haw hle a, hripuiin a hrem a ni. Mahse,
Phinehasa \hahnemngaihna avangin Israel fate chuan
malsawmna an dawng leh ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 676/790
280NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Phinehasa hi Arona tupa, Eleazara fapa a ni. A pu
Arona a thih khan, a pu kha a pa Eleazara chuan a thlâk
a, Eleazara chu Puithiam lal a lo ni ta a, amah Phinehasapawh hian a pa dinhmun chu luah chho ve ta zel inpuithiam a lo ni ve ta a. Chu mai ni lovin a thlah kal
zelah puithiam lalber an awm dawn a, puithiam lal fapa
a lo ni bawk nen. Phinehasa hming awmzia hi Aigupta
\awngin ‘mihang’ tihna a ni. LALPA tana Phinehasa
\hahnemngaihna chuan LALPA a tilawm a. Israel mite
laka a thinur a lo dai ta a, a tiboral vek ta lo. LALPA
chuan Phinehasa tan leh a thlahte tan Puithiam nihnathu a thlung ta a. Heta thuthlung tih hi thutiam tihna
anga ngaih a ni. Phinehasa chuan Israel-te an sual avanga
thi tur a chhanhim tak avangin LALPA chuan amah leh
a thlahte tan kumkhaw puithiam nihna thuthlung a siam
a ni tih kan hmu.
Phinehasan Israel mi, hnam dang nula nupui atana
rawn hawntu, fei laa, a bûka zui lut a, a chhun hlum thuhi Juda-te thurochhiah chuan, an mu dun lai a chhun
tlang niin a sawi.2 Puithiam chet dan atan chuan mak
kan ti viau mai thei a. Amaherawhchu, khatih lai hunah
kha chuan puithiam leh Levia chite hian, Israel fate
awmna hmun vawn thianghlim thu-ah leh biak bûkvenhim leh vawn thianghlim chungchangah nasa takin
mawh an phur a. Israel-te zinga thil \ha lo lo thleng thei,
a \ul a nih chuan, mi nunna laksak thlengin an
mawhphurhna hian a keng tel niin a lang. Thil sual titute
chu an zing ata tihboral tur an ni.
3. Midian-ho bei tura fuihna (25:16-18)
16 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17 Mida-ho chu bei
ula, titlawm rawh u: 18 Peor hmunah an bum che u a, hrem
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 677/790
281NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tak Midia-ho milian fanu Kozbi an thah tak chungchang
thuah in chungah thil dik lo tak an tih avang hian,” tiin.
Helai thu tawi te a\ang hian Midian ho bei turafuihna chak tak kan hmu a. An beihna chhan tur pawh a
sawi fiah a. Israel fate bumtu an nih avanga tu tlawm
der turin LALPAN Mosia a fuih a ni. Bung 31 lamah an
inbeihna chanchin nasa zawk kan la hmu leh dawn a ni.
Vawiina kan zirlaiah hian ringtute hi chauvin chak
lo hle \hin mah ila Pathian chu a rin tlâk a, a sipai
huaisente chu nasa takin a thuamin a ûm zui zêl a ni tihkan hmu.
Sawi ho tur
Ringtute min titlu nasa bertu, Krista pasal\ha
huaisen tak takte pawh titlawmtu chu mipathmeichhiatna hi niin a lang a. Kohhranhovin kan
tuar nasatzia sawi ho ila, engtia \an lak tur nge tih
hi i han sawi ho nghal teh ang u.
END NOTES
1. Philip J. Budd, “ Word Biblical Commentary :Numbers,” Word Books, Publisher, Waco, Texas,
1984, p. 279.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 288.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 678/790
282NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sittim (25:1)
Sittim tih hi a awmzia chu ‘Acacia thing’ tihna a ni.
Sittim ruam hi Jordan chhaklam, Tuipui thi a\angahmarchhak lama awm a ni.
Kuzbi (25:15)
Midian nula, Phinehasan a thah tak chu Zura fanu
Kozbi a ni a, lehlin tharah chuan Kusii tiin dah a nia, a awmzia chu ‘bumtu’ tihna a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 679/790
283NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 34
CHHIARPUI |UM HNIHNA
Chhiar tur : 26:1-65
Thu vawn : “Israel thlahte pungkhawmho zawng zawng chu, kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israelrama ralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u, tiin,” a
ti a (26:2).
Numbers buah hian chhiarpui neih chanchin \um
hnih kan hmu a. Hei hi a bu hming put chhan nia sawi
pawh a ni reng a ni. Chhiarpui chanchin kan hmuh hi a
danglam hle a. Sipai chhiarpui (military census) a ni zawkmah âwm e. Israel fate chu Aigupta a\angin Kanaan
ramtiam pan turin an kal chhuak a. Thlaler zin kawng
an zawh tak tak hmain Sinai tlangah Chhiarpui hmasa
an nei phawt a. Ramtiam an panna kawngah ral do thei
tur mi eng zat nge awm tih hriatna turin, an hun hmasaah
an inching fel phawt a. Tunah erawh chuan ramtiam
Kanaan lut turin an inbuatsaih ta a. Aigupta a\anga
chhuakhote kha chu an thi zo a ni tawh mai a. An dinhmun
inhre chiang turin Chhiarpui (sipai chhiarpui) LALPA thupek angin an nei leh dawn ta a. He Chhiarpui \um
hnihna hi vawiina kan zir tur chu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 680/790
284NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Chhiarpui neih dan tur (26:1-4)
1Tin, hremna a reh hnuah chuan heti hi a ni a,
LALPAN Mosia leh puithiam Arona fapa Eleazara chu abia a, 2 “Israela thlahte pungkhawmho zawng zawng chu,
kum sawmhnih achin chung lam, a chi chiin Israel ramaralkai chin zawng zawng chiar vek rawh u,” tiin. 3 Tichuan
Mosia leh puithiam Eleazara chuan Jeriko zawn, Jordankam, Moab phaiah anniho chu an bia a, 4 “Mipuite chu
kum sawmhnih achin chung lam chhiar rawh u,” tiin.
LALPAN Mosia leh Aigupta ram atanga lo chhuak Israelathlahte hnena thu a pek ang khan.
Sittim hmuna hremna hripui leng a reh hnu chuan
LALPA chuan Mosia leh puithiam Eleazara chu Israel
mi, mipa kum sawmhnih chin zawng zawng, a chi chiin
chhiar vek turin a ti a. Chhiarpui an neihna hmun hi
Jeriko zawn, Jordan lui kam, Moab phai ruama an awm
lai a ni. Midian-ho bei tur leh Kanaan ram la turin ralkai zawng zawng chhiar vek tur a ni. Chhiarpui hmasaa
Mosia leh Arona puitu tur hnam tin zinga mi pakhat,
chhungkaw puipa zel an awm ang kha tun \umah chuan
an awm lo. Chhiarpui hmasa a\ang khan kum sawmli
dawn lai a lo liam ta a. Chhiarpui \um hnihna hian
\hangtharte pawimawhna leh an hmabak hna
pawimawhzia a tarlang a ni. Chhiarpui pahnihte hian,
indona lam an hawi ve ve a. Chu bâkah hnam hrang hrangdinhmun hriat chianna tur a ni bawk.
2. Chhiarpuia hnam hrang hrangte dinhmun(26:5-51)
5 Israela fa tir Reubena: Reubena fapate: Hanok-ho
chhûngkaw zinga mi Hanoka: Palu-ho chhûngkaw zinga
mi Palua:6
Heezron-ho chhûngkaw zinga mi Hezrona,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 681/790
285NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Karmi-ho chhûngkaw puipa Karmia. 7 Hengho hi Reuben-
ho chhûngkua an ni:chhiar tling zawng zawng chu 43,730
an ni.8
Palua thlah; Eliaba.9
Tin, Eliaba thlahte; Nemuela, Dathana, Abirama an ni. Heng Dathana te leh Abiramate hi an ni, LALPA an beih laia Mosia leh Arona beitu
Kora pâwla tel pungkhawmho thlahte chu: 10 tin, chumi pâwl an thih lai chuan leiin a ka a ang a, Korate nen
chuan a lem tlâng a, meiin mi zahnih leh sawmnga a lem\um khan; tichuan chhinchhiahna an lo ni ta a.11 Amaherawhchu Kora fapate chu an thi lo.
12 A chhûngkua kuain Simeona thlahte: Nemuelathlahte Nemuel-ho. Jamina thlahte Jamin-ho: Jakina
thlahte Jakin ho:13 Zera thlahte Zera-ho: Saula thlah teSaul-ho an ni. 14 Hengho hi Simeona thlahte chu an ni a,
22,200 an ni.
15 A chhûngkua kuain Gada fapa te Zephona thlahte
Zephon-ho; Hagi thlahte Hagi-ho: Sunia thlahte Suni-ho:16 Oznia thlahte Ozni-ho: Eria thlahte Eri-ho: 17 Arodathlahte Arod-ho: Arelia thlahte Areli-ho. 18 Hengho hi an
chhiar dan anga Gada fapate thlahte chu an ni a, 40,500 an ni.
19 Tin, Juda fapate, Era leh Onana : Era leh Onana
chu Kanaan ramah an thi a. 20 Tin, Juda thlahte
chhûngkaw kal dan chu hetiang hi a ni: Sela thlahte Sela-ho: Pereza thlahte Perez-ho: Zera tlahte Zera-ho an ni:21tin, Pereza thlahte chu : Hezrona thlahte Hezron-ho:
Hamula thlahte Hamul-ho an ni. 22 Hengho hi an chhiardan anga Juda fapate thlahte chu an ni a, 76,500 an ni.
23 A chhûngkua kuain Iskara thlahte: Tola thlahte
Tola-ho: Pua thlahte Pu-ho: 24 Jasuba thlahte Jasub-ho:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 682/790
286NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Simrona thlahte Simron-ho an ni. 25 Heng hi an chiar dan
anga Isakara fapate thlahte an ni, 64,300 an ni.
26 A chhûngkua kuain Zebulana thlah te: Seredathlahte Sered-ho: Elona thlahte Eleon-ho, Jaleela tlahte
Jaleel-ho an ni. 27 Heng hi an chhiar dan anga Zebulun-ho thlahte chu an ni a, 60,500 an ni.
28 A chhûngkua kuain Josepha thlahte: Manasea leh
Ephraima. 29 Manasea tlahte: Makira thlahte Makir-ho:tin, Makiran Gileada a hring a; Gileada thlahte Gilead-
ho an ni. 30 Heng hi Gileada thlahte an ni: Iezera thlahteIezer-ho: Heleka thlahte Helek-ho: 31 Asriela thlahte Asriel-
ho: Sekema thlahte Sekem-ho: 32 Semida thlahte Semida-ho: Hephera thlahte Hepher-ho an ni. 33 Tin, Hephera fapa
Zelophehada chuan fapate nei lovin fanute a nei a:Zelophehada fanute hming chu Malai te, Novai te, Hoglai
te, Milkai te, Tirzai te an ni. 34 Hengte hi Manasea thlahte
an ni. An chhiar zawngte chu 52,700 an ni.35 Heng hi a chhûngkua kuain Ephraima thlahte an
ni. Suthela thlahte Suthel-ho: Bekera thlahte Beker-ho:Tahana thlahte Tahan-ho an ni. 36 Tin, heng hi Suthela
thlahte an ni. Erana thlahte Eran-ho an ni. 37 Heng hi anchhiar dan anga Ephraima thlahte chhûngkua an ni a,
32,500 an ni. Heng hi an chhûngkaw indawt dan ang zela
Josepha thlahte an ni.38 A chungkua kuain Benjamia thlahte: Bela thlahte
Bela-ho: Asbela thlahte Asbel-ho: Ahirama tlahte Ahiram-ho. 39 Sedhuphama thlahte Supham-ho. Huphama thlahte
Hupham-ho an ni. 40 Tin, Bela thlahte chu Arda lehNaamana an ni: Arda thlahte Ard-ho: Naamana thlahte
Naaman-ho an ni. 41Heng hi an chhûngkaw indawt dan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 683/790
287NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang zela Benjamina thlahte an ni: tin, an chhiar zawngte
chu 45,600 an ni.
42 Heng hi a chhûngkua kuain Dana thlahte an ni:Suhama thlahte Suham-ho an ni. Heng hi an chhûngkaw
indawt dan ang zela Dana thlahte an ni. 43 Suham-hothlahte zawng zawng an chhiar dan ang chuan 64,400 an
ni.
44 Heng hi a chhûngkua kuain Asera thlahte: Imnaathlahte Imna-ho; Isvia thlahte Isvi-ho: Beria thlahte Beria-
ho an ni. 45 Beria thlahte: Hebera thlahte Heber-ho;Malkiela thlahte Malkiel-ho an ni.
46 Asera fanu hming hu Seri a ni. 47 Heng hi Asera
fapate tlahte an chhiar zawngte chu an ni a, 53,400 an ni.
48 A chhûngkua kuain Napthtalia thlah te; Jazeela
thlahte Jazeel-ho: Gunia thlah-te Gunia-ho: 49 Jezera
thlahte Jezer ho: Silema thlahte Silem-ho an ni. 50 Heng hi an chungkaw indawt dan ang zela Naphtalia thlahte
an ni: an chhiar zawngte chu 45,400 an ni.
51 Heng hi Israela thlah an chhiar zawngte chu an ni
a, 6,01,730 an ni.
Chhiarpuia hnam hming ziak indawt dan hi
Chhiarpui hmasa ang deuh vek kha a ni a. Ephraim lehManase kha tun \umah hian Manase leh Ephraim tiin a
dah thung a. Bung 26:51-ah hian hnam pum pui
belhkhawm a tarlang a. Chhiarpui hmasaah 6,03,550
(1:46) an ni a, Chhiarpui \um hnihnaah hian Israel mipa,
kum sawmhnih chin chung lam ral kai zat chu mi 6,01,730
an ni a, mi 1820-in an tlem zawk a ni. Chhiarpui hmasa
leh hnuhnung leh an punna/kiamna tarlang ila:
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 684/790
288NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chhiarpui Hnam hming Chhiarpui Punna/ Hmasa Hnuhnung Kiamna(1:20 – 46) (26:5 – 51)
46,500 Reuben 43,730 -2,770
59,300 Simeon 22,200 -37,100
45,650 Gada 40,500 -5,150
74,600 Juda 76,500 +1,900
54,500 Isakar 64,300 +9,800
57,400 Zebulun 60,500 +3,10032,200 Manaseh 52,700 +20,500
40,500 Ephraim 32,500 -8,000
35,400 Benjamin 45,600 +10,200
62,700 Dan 64,400 +1,700
41,500 Asera 53,400 +11,900
53,400 Naptalia 45,400 -8,0006,03,550 TOTAL 6,01,730 -1,820
Hnam hrang hrang dinhmun en hian thlalera kum
sawmli dawn an vah velnaah khan hnam sarih tlema an
pun \heuh laiin, hnam nga erawh chu an pung lo tih kan
hmu a. A pum puia an dinhmunah pawh, pun lam panlovin, mi 1,820 laiin an tlem zawk a ni. Tlem langsar zual
chu Simeon hnam an ni a, anmahni zatve aia tamin ankiam a, Manasea hnam, Benjamin hnam leh Asera
hnamte hi an pung tam deuh. An tlemna langsar tak tak
25:6-9 & 16:49-ah te kan hmu.
3. Hnam hrang hrangte ram pek dan tur (26:52-56)
52 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 53 “Hengho hi an tam
lam ang zelin ram hi semsak tur a ni.54
A tam deuhte chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 685/790
289NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ram i pe tam ang a, a tlem deuhte chu ram i pe tlem ang a: chhiar dan ang chuan ram pêk \heuh tur a ni.55
Amaherawhchu thumvawrin ram chu sem tur a ni: an pute hnam hming indawt dan ang zelin ram chu an chang ang. 56 Thumvawr ang zelin ram chu a tam leh a tlemtehnenah sem a ni ang.
Chhiarpui an neih hi indona lam hawi leh ral do theitur zat hriatna a nih laiin, hnam hrang hrangte ram tiama
ram pek dan tur hriatna atan a pawimawh hle a ni. Hnamhrang hrangte kha, a tam deuhvin ram an chang zau deuhang a, a tlem deuhvin an chang zim deuh dawn a ni(26:53,54). An thlahtu hmingin an chan tur ram chu \hum
vawra sem tur a ni (26:55,56). Ram sem hi Mosia dam laileh Moab-a an awm laia sem a nih a rinawm (Ror. 1:1-3).
A lehlamah chuan ram sem hi Kanaan ram luh hnu a nihngei a rinawm thei bawk (Jos. 14:1ff).
4. Levia chite a hrangin an chhiar (26:57-62)
57 Tin, heng hi Levi-ho a chhûngkua kuain chhiartechu an ni. Gersona thlah te Gerson-ho: Kohatha tlahte
Kohath-ho: Meraria thlahte Merari-ho an ni. 58 Hengho hiLevia tlahte an ni: Libna thlahte, Hebrona thlahte, Mahliathlah te, Musia thlah te, Kora thlahte an ni. Tin, Kohathachuan Amrama a hring a. 59 Tin, Amrama nupui hming chu Jokebedi, Levia fanu. Aigupta rama Levia laka piang
a ni a, tin, ani chuan Amrama lakah Arona leh Mosia leha farnu Miriami a hring a. 60 Tin, Arona chuan Nadabate, Abihua te, Eleazera te, Ithamara te a hring a. 61Tin,Nadaba leh Abihua chu LALPA hmaa hman loh tur chimei an hman lai khan an thi a. 62 Tin, chhiar zawng zawng mipa thla khat achin chung lam zawng zawng chu 23,000 an ni. Israel mite zinga ram sem chang ve tur an nih lohavangin Israel mite zingah chhiar an ni lo va.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 686/790
290NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chhiarpui hmasaah khan Levia chite kha ral do ve
lo tur, biak bûk enkawl lama mawh phur an nih avangin
a hrangin an chhiar a (1:47ff; 3:14ff). Chhiarpui tumhnihnaah pawh hian, ram chanpual nei lova anmawhphurhna hna pawimawh tak kha chhunzawm zel
tur an ni a, a hrangin an chhiar a ni (26:62). Levia thlahte,
mipa, thla khat chin chung lam an chhiar chin chu mi
23,000 (singhnih leh sangthum) an ni a. An hming erawh
chu, ram sem ve loh an nih avangin Israel khawchhiarbu-
ah telh ve loh an ni. Chhiarpui hmasaah mi 22,000 an ni
a (3:39), tunah hian mi 23,000 an ni (26:62).
5. Tlangkawmna (26:63-65)
63 Hengte hi a ni Jeriko zawn, Jordan kam, Moab
phaia Israela thlahte chhiartu Mosia leh puithiamEleazeran an chhiarte chu.64 Sinai thlalera Israel mite
Mosia leh puithiam Aronan an chhiarte kha pakhat mah
awm an awm tawh lo.65
LALPAN, “Thlalerah an thi ngeingei tur a ni,” a lo ti tawh si a. Jephunea fapa Kaleba lehNuna fapa Josua lo chu tumah dam an awm tawh lo.
Chhiarpui \um hnihna hi Israel fate bul \an thar lehna
a ni a. |hanghlui an liam a, \hangthar Israel-te kutah
Kanaan ram hneh tur leh ram luah tur hi a awm a.
Chhiarpui hmasaa mite kha Kaleba leh Josua chauh lo
chu tu mah dam an awm tawh lo. Israel fate hi an hmalam pan zel tura an inbuatsaih thara an inen chian a ngai
a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 687/790
291NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Kristiante hian ‘Indona Thianghlim’ puang ve dawn
ta ila, engtia tih tur nge ni ang? Sawi tur kan neihapiangte i han sawi ho teh ang u.
END NOTES
Ram sem dan (26:52-56)
Lalpan Mosia hnenah Israel thlahte hnenah ram semdan tur chi hnih a hrilh a; an hnam tam dan azira
sem leh \humvawra sem te a ni. A lan danah mai
chuan hengte hi inkalhin a lang thei a; nimahsela,
ngun zawka kan ngaihtuah chuan heng ram sem dan
chi hnihte hian Pathian thuneihzia a tilang. Pathian
chu \humvawrah pawh thuneitu a nihzia a lantir
(Thuf. 16:33).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 688/790
292NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 35
RAM INROCHUN DAN LEH HRUAITUA JOSUA RUAT THU
Chhiar tur : 27:1-23 Thu vawn : Tin, a chungah a kut a nghat a, Mosia
hmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a(27:23).
Bung 27-ah hian Kanaan ram lut tura inbuatsaihna
kal zel kan hmu a. Chutah chuan hmeichhiaten ram
chanpual an neih ve theihna dan leh hruaitu ropui Mosia
chu Kanaan ram tiam lut ve lo tura Lalpan a lo tih tawhavangin amah thlaktu atana Josua ruat a nih thu kan
hmu a. Tichuan, ram inrochun dan leh hruaitua Josuaruat thu kan zir dawn a ni.
1. Ram pek leh inrochun dan (27:1-11)
1Tin, Josefa fapa Manasea thlah, Makira chu mi fa
Gileada, chu mi fa Hephera fapa Zelophehada fanute chuan lo kal a: a fanute hming chu : Malai te, Novai te, Hoglai
te, Milkai te, Tirzai te a ni. 2 Tin, inbiakna puaninkawngkaah Mosia leh puithiam Eleazera leh milianho
leh pungkhawmho zawng zawng hmaah chuan an va ding a. 3 “Thlalerah khan kan pa a thi a, LALPA bei tura pung
khawm pâwl, Kora pâwlah khan a tel ve lo va: nimahselaama sual avangin a thi a, fapa a nei lo va. 4 Fapa a neih
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 689/790
293NUMBERS
www.mizoramsynod.org
loh avang maiin engah nge kan pa hming chu a thlahte
zing ata a bo vang? Kan pa unaute zingah chanvo min pe
ve rawh u,” an ti a.5
Tin, Mosian an thu chu LALPAhmaah a thlen a. 6 Tin, LALPA chuan Mosia a bia a,7 “Zelophehada fanute chuan an tidik a ni: an pa unaute
zingah chanvo i siam ngei tur a ni a, an pa chanvo chu i pe tur a ni. 8 Tin, Israela thlahte hnenah, ‘Mi, fapa nei
lova a thih chuan a ro chu a fanute in pe tur a ni. 9 Tin, fanu a neih loh chuan a ro chu a unaute in pe tur a ni.10 Tin, unaute a neih loh chuan a ro chu a pa unaute in pe
tur a ni. 11Tin, a pain unaute a neih loh chuan a ro chu alaichin in pe ang a, anin a khawm ang a: tin, LALPAN Mosia thu a pek angin Israela thlahte tan dan thupêk
nghet a ni ang,’ tiin sawi rawh,” tiin.
Helai thu hlawmah hian Zelofehada fanuten ram
chanpual an neih ve theihna tur ngaihtuahin inbiakna
bûk kawngkaah Mosia te, puithiam Eleazara te, hruaitute
leh pung khawmho hmaah an lo kal a. An pa Zelofehadakhan fa mipa nei lovin fanu panga a nei a, amah a thi
tawh bawk si a. An pa thi taa khan unau mipa, a hmun
rawn luah a, unau thi tana tih tur tihsaktu a nei lo a ni
mai thei (Deut. 25:5-10). An pa hming kha chhungkaw
chhiarna zinga a bo bik lohna turin, an pa chhungte zingahram chanvo siamsak ve turin an rawn dil a ni. Zelofehada
fanute hian an pa hminga ram chanpual an neih ve loh
chuan, an pa hming hi a bo vang vang tawh dawn tih an
hriat avangin zah pawh dawn lovin an rawn dil ve a ni.
An unau hming hi Malaii, Novaii, Hoglaii, Milkaii leh
Tirzaii te an ni.
Mosia chuan chu thu chu LALPA hnenah a thlen a.
LALPA chuan, “Zolofehada fanute thu hi a dik e, an pa
unaute zingah chanvo tur ram in pe ve tur a ni; an pa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 690/790
294NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chan ai chu chang rawh se” a ti a. Hemi bâkah hian Is-
rael fate tan LALPA chuan dan kalhmang fel tak a
siamsak nghal a. ‘Mi fapa nei lovin thi sela, a ram chu afanuin a chang tur a ni. Fanu a neih loh chuan a unautenan nei ang. Unau a neih loh chuan a pamiten an chang
ang; pami a neih loh chuan a laichin chhung hnaiin a chang
ang a, a nei hlen ang’ tiin. Heng Zolofehada fanu hmingte
hi bung 26:33-ah khan hmar lam Gilead-a cheng niin an
lang a; helaiah hian fanute ram chan ve dan leh ro an
khawm ve theih dan tur ruahmanna hrim hrim angin an
lo lang a. Eleazara ngei pawh fapa nei lovin fanu chauhnei niin I Chronicles 23:22-ah a lang bawk. Zelofehada
fanuten, an pa Kora sualnaa an inhnamhnawih ve loh
thu an sawi hi anmahni thiamthu sawi vena ni ngeiin a
lang. A chhan chu Israel fate zinga thil sual lian tak titute
chu an hnam zing a\anga tihboral, an hming paih bo daih
thlenga thil awm thei a nih vang a ni. Fapa nei lote tana
an fanuten an pa ro an khawm theihna dan hi khang lai
hunah khan hnam dangte zingah chuan a awm tawh reng
a ni. Zelofehada fanute hi an thil dilah an hlawhtling hle.
2. Mosia aiawh tura Josua ruat thu (27:12-23)
12 Tin, LALPAN Mosia hnenah, “Abarim tlângahkhian han chho la, Israela thlahte ka pêk tur ram han
thlir rawh. 13 Tin, i han hmuh zawh chuan i unaupa Arona
chu a chipuite hnenah hruai a ni ang bawkin nang pawhhruai i ni tawh ang. 14 Zin thlalera pungkhawmho an
phunnawi laia an mithmuhah tuiah khan mi chawimawi
tura ka thupêk che kalha i hel avang khan,” a ti a. (Chung chu Zin thlalera Kades-a Meriba tuite chu a ni). 15 Tin,
Mosian LALPA a bia a, 16,17 “LALPA, nunna zawng zawng hnar Pathian chuan, LALPA mi pungkhawmte chu vengtu
nei lo beram anga an awm loh nan pungkhawm chunga
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 691/790
295NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hotu, an hma hruaia, anmahni hruai chhuaka hruai luttu
tur ruat rawh se,” tiin. 18 Tin, LALPAN Mosia hnenah,
“Nuna fapa, mi rilru nei tak Josua chu hruai la, a chungahi kut nghat la, 19 puithiam Eleazara leh pungkhawmhohmaah dintir la, an mithmuhah thuneihna pe rawh. 20 Tin,
Israela thlah pungkhawmho zawng zawngin a thu an awihtheih nan thuneihna hlan rawh. 21Tichuan ani chu
puithiam Eleazara hmaah a ding ang a, anin LALPAhmaah Urim hmangin thu a la ang a, a thuin an chhuak
ang a, a thuin an lut ang, amah leh Israel thlah zawng
zawngte, pungkhawmho zawng zawng nen,” a ti a. 22 Tin,Mosia chuan LALPA thupêk ang chuan a ti a: Josua chu ahruai a. Eleazara leh pungkhawmho zawng zawng hmaah
chuan a dintir a: 23 tin, a chungah a kut a nghat a, Mosiahmanga LALPAN a sawi ang khan thuneihna a pe ta a.
Chang 12 - 14-ah hian Mosia chu Abarim tlangah chho
tur leh chuta \anga Israel mite Lalpan a pêk tur ram
Kanaan thlîr turin Lalpan a ti a. Abarim tlang hi TuipuiThi hmar tawpa tlâng dung inpharh Jordan lui
khawchhak lama awm a ni. Kanaan ram a luah ve theih
dawn loh avangin a thih hmain Lalpan a thlirtîr a ni a,
‘Hmanah Mosian Kanaan a thlir a, Luah zo lovin Lal
thuthlung a phur a’ tiin hlaahte pawh kan sak kha. Mosiatan chuan a lunglenthlak ngawt ang le! A unaupa Arona
lah a thi tawh bawk si. Tunah chuan Mosia hun a thleng
ve dawn ta. Lalpan a buatsaih mek a, amah pawh a
inbuatsaih hlein a rinawm. Israel fate thlalera tlu hlum
tate ang kha ni lovin, Mosia chu a thih hmaa Kanaan ram
tiam thlir Lalpan a phalsak a ni (27:12-14). Helaiah hian
Abarim tlang tia sawi a nih laiin Deuteronomy 3:27 &
34:1-ah chuan Moab lal Balakan Balaama hrilhlawk vawi
hnihna a hruaina hmun Pisga tlang niin an tarlang thung
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 692/790
296NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. Deuteronomy 3:23-28 kan en chuan Mosia hian ramtiam luh ve hram hi a dil a; mahse, LALPA chuan a rilru
a tidanglam lo.Chang 15-17-ah hian Mosia chuan LALPA hnenah
amah thlaktu tur, Israel mipui hma hruaia an hnung dal\hintu tur berampu \ha ruatsak turin a ngen a. LALPA chuan a chhang nghal a (27:18-21; cf. Deut. 3:28). ‘Nunafapa Josua, pa rilru nei tak chu hruai la, a lu-ah i kutnghat ang che. Puithiam Eleazara hnenah an hma ngeiahi aiawhtuah ruat rawh’ tiin tih dan tur a hrilh nghal a.‘Lu chunga kut nghah’ hian aiawh tura ruatna a takalantirna a ni a, pung khawmho hmaa tih hian mipuiin anpawm theihna tura anmahni mipui hmuh lai ngeiamawhphurhna inhlan hi Thuthlung Hlui hun lai a\angdaih tawh khan an lo hmang tawh a ni tih min hriattir a.Heng hi Kohhran Inkhawmpuia Chairman emaw Mod-erator-te emaw inthlakna pawh hi Thuthlung Hlui hunlam a\anga kan rochun chhoh zel pawh a niin a rinawm.
Chang 21-22-ah hian puithiam Eleazaramawhphurhna chin leh Josua mawhphurhna chin a thliarfel a. An \an dun dan leh thawh dun dan tur a sawi fiah a.Mosia leh amah thlaktu Josua inan lohna lo lang chu,Mosian inhmachhawna Pathian a biak \hin laiin Josuaerawh chuan puithiam Eleazara kal tlangin Pathianduhzawng, a remtih leh tih lohte a hre thei dawn chauh
a ni. Puithiam Eleazara hian Pathian a rawnna hmanruachu ‘Urim leh Thumim’ a ni a. Hei hi Puithiam lalberkawr âwm bela chuang \hin a ni a (Exod. 28:30). A hmannatur chu ai enna anga, zawhna pawimawh Pathianin achhan dan tur hriat theihna tur a ni (cf. I Sam. 14:41).Lungphek pahnih, pakhatah ‘Ni’ emaw ‘|ha’ emaw achuang a, a dangah ‘Ni lo’ emaw ‘|ha lo’ emaw a chuang a
ni awm e.1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 693/790
297NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 26 lamah khan Israel fate kha Chhiarpui neiin
an indin thar leh a, ram tiam lut turin an inbuatsaih thar
leh a ni. Bung 27:1-11-ah hian ram inrochun dan tur siamfel a ni a. Bung 27:12-23-ah hian hruaitu thar Josua ruatnathu kan hmu zui nghal bawk a. LALPA thupek ang chuan
Josua lu chungah Mosia chuan a kut a nghat a, a aiawhtu
atan a ruat ta a ni.
Sawi ho tur
Israel fate Pathianin a hruainaah hian, sakhuana leh
ram rorelna hi a kal kawp tlat a. Hruaitu thar Josua
leh puithiam Eleazara te in\awiawm tawn dan tur
pawh fiah taka tarlan a ni a. Kan ram ah hian tun
aia \ha zawka Kohhran leh Politics in\anpui tawn
dan tur han sawi ho teh u.
END NOTES
1. Lushai Theological Book Series No. 12, “Bible Dic-tionary.” The Regional Theological Literature Com-
mittee, Mizo Dist., Assam, 1971, p. 563
Chanvo min pe ve rawh u (27:4)
Helaiah hian Zelofehada fanute chuan an pa a thih
tak avang leh unau mipa an neih ve loh avangin Mosia
leh hruaitu dangte hnenah an chanvo tur ram an dil
thu kan hmu a. Hei hi a chhan chu hmanlai a\angin
Juda-te danah chuan mipa fate hnenah chauh ro an
sem \hin a (Gen. 27; Deut. 21:15-17; Lk. 15:11-32).
Tin, inthlahchhawnna thuah pawh hmeichhe lam an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 694/790
298NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhui ngai lo. Hmeichhiate chu anmahnia ding hrang
lovin pate emaw, an pasalte emaw thuneihna
hnuaiah an intulut \hin. Abarim (27:12)
Abarim tih chu ‘saw tah’ emaw ‘piahah’ emaw tihna
a ni.
Hruai chhuak a, hruai luttu tur (27:17)
Hei hi a awmzia chu Israel-te hruaitu tur chuan an
thiltih engkimah bul a \an ang a, a tawp thlengin a
kaihruai \hin tur a ni. A bik takin indona hmunah
hetiang tak hian an mite an kaihruai \hin tur a ni.
Lu-a kut nghat (27:18)
Lu-a kut nghat hian thuneihna leh dinhmun
inhlanchawn a entir.
Urim leh Thumim (27:21)
Bible-a footnote-a a lan ang hian Urim leh Thumim
hi lungman tam chi a ni a, aienna atana Puithiamlalber chauhvin a hman tur a ni a, a hman dan chiah
hriat a ni tawh lo. Hemi hmang hian an awm dan tur
leh tih dan tur kawng hrang hrangah Pathian
duhzawng an ngaichang \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 695/790
299NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 36
PATHIAN HNENA THILHLAN – I
Chhiar tur : 28:1-31
Thu vawn : 1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israelathlahte chu thu pe la, an hnenah, ‘Ka chaw ka tana rimtuimeia thilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel
\heuhvah in hlan tur a ni,’ ti la (28:1,2).
Bung 28 & 29-ah hian mipuiin Pathian an biakna
thilhlan chi hrang hrang kan hmu a. Pathian biakna
thilhlan hrang hrangte chu a hun indawt dan ang deuhvin
fel takin a dah a. Kum khat chhunga Kohhran Nipawimawh kan nei thluah ang deuh hian kum khat
chhunga an sakhaw hun pawimawha Pathian hnena
thilhlan hrang hrang, Pathian an biakna chanchin kan
zir dawn a ni. Ni tina thilhlan te, Sabbath nia thilhlan te,
thla thara thilhlan te, Chhang dawidim telh loh kuta
thilhlan te, Pentikos Kûta thilhlan te, Kumthar Kûta
thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te, Bâwkte Kûta thilhlan
te kan zir dawn a. Mipui chanvo neihnate tarlan a ni a,
mi mal thilhlan chhui tel a ni lo. Thilhlan hranghrangahte hian buhbâl thilhlan, in tur thilhlan etc. thil
dang hlan tel turte nen an hlan \hin. Vawiinah chuan
bung 28 chhunga Pathian hnena thilhlan kan hmuhte kan
zir dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 696/790
300NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Ni tina thil hlan turte (28:1-8)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte chu
thu pe la, an hnenah, ‘Ka chaw ka tana rimtui meiathilhlan, ka hnenah thilhlan chu a hun tak zel \heuhvah
in hlan tur a ni,’ ti la. 3 Tin, an hnenah, ‘Hei hi meiathilhlan LALPA hnena in hlan tur chu a ni; beram no a
pa, kum khat mi, sawisel bo, ni tin, pahnih, halral thilhlanhlan reng atan. 4 Beram no pakhat chu zingah in hlan ang
a, pakhat chu tlai lamah in hlan ang a, 5 chhangphut
thilhlan atan chhangphut dip mi epha hmun sawma \henahmun khat, hriak sawr hin hmun lia \hena hmun khatachawhpâwlh nen. 6 LALPA tana meia thilhlan, rimtui
atana Sinai tlânga ruat halral thilhlan hlan reng turakha a ni. 7 Tin, beram no pakhat hlannaa in tur thilhlan
chu, hin hmun lia \hena hmun khat a ni tur a ni: LALPAtana uain, in tur thil hlan chu hmun thianghlimah i bun
chhuak tur a ni. 8 Tin, beram no pakhat chu tlai lamah i
hlan tur a ni: zing lama chhangphut thilhlan ang leh chumia in tur thilhlan ang bawk chu LALPA tana rimtui atanmeia thilhlan chu i hlan tur a ni.
A thu hmasa lamah hian Thuthlung Hlui hun hmasa
lama Pathian an rin dan leh hriat dan kan hmu a. Chutah
chuan Pathian chu mihringte ang bawka eia in \hin niin
sawi a ni. A hun tak zelah buhbâl thilhlante chu Pathian
hnena hlan \hin tur a ni a. Buhbâl thilhlan chu a lawmzawng tak, rimtui a tih zawng tak hlan \hin tur a ni. Juda-te Pathian biak danah hian ‘ni tina thilhlante’ hi a
pawimawh bulpui ber pakhat a ni. Heng ni tina thilhlan
tih hi halral thilhlan leh buhbâl thilhlan te a ni ber a. Ni
tin beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem
lo a ni tur a ni a. Zing lam leh tlai lamah pakhat ve ve
Pathian hnenah an hlan \hin tur a ni. Buhbâl thilhlan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 697/790
301NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhangphut kg. khat an hlan tel ang a, in tur thilhlan
uain litre khat an hlan tel bawk tur a ni a; uain chu hmun
thianghlim maicham hnuaiah bun tur a ni.Ni tina Pathian hnena thilhlan hian an hnam pum
pui nun a kaihruai hle a. Heng thilhlante hi Sinai tlanga
an awm laia bul \an anga ngaih theihin a lang a (28:6; cf.
Exod. 29:38ff). Thuthlung Hlui leh Thuthlung Thar inkarhuna Antiochus Epiphanes IV, B.C. 165 huna tihduhdah
lai khan ni tina Pathian hnena thilhlan an tih theih loh
avangin hrehawm an ti hle a, an martar phah \euh a ni.Ni tina thilhlan hian Israel mipuite chu ni khatah vawi
hnih tal Pathian a biak tir ziah a ni. Heta \ang Kohhran
chhungkaw tinin ni tin vawi hnih tal Chhungkuaa
Pathian biakho \il zua a zir chhuah theih awm e.
2. Sabbath Ni-a thilhlan (28:9,10)
9 Tin, chawlhniin beram no, a pa kum khat mi
sawiselbo pahnih leh chhang phut thilhlan atanchhangphut dip mi epha hmun sawma \hena hmun hnih
hriaka chawhpâwlh leh chu mia in tur thilhlan nen i hlantur a ni: 10 hei hi chawlhni apianga halral thilhlan reng
leh chu mia in tur thilhlan tiam lova halral thilhlan hlantur chu a ni.
Sabbath Ni-a thilhlan hi ni tin thilhlan baka hlan tur
a ni a. Ni tina thilhlan pangngai hlan thovin Sabbath ni
chuan beramno a pa pahnih, kum khat vela upa, hmelhem
lo leh buhbâl thilhlan chhangphut \ha chi kg. hnih, Olivehriak nena chawhpawlh leh uain thilhlante hlan tur a
ni. Sabbath Ni apianga thilhlan tur hi ni tina thilhlan let
a nih ber mai chu. Ezekiel 46:4,5-ah chuan Sabbath Ni-a
lalin halral thilhlan a rawn lak chu beramno hmelhem lo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 698/790
302NUMBERS
www.mizoramsynod.org
paruk leh berampachal hmelhem lo pakhat a ni a.
Berampachal hlan rual hian chhang phut hriak nena
pawlh sa hlan tel nghal a ni a. Sabbath Ni-a thilhlan hiEzekiela hun hma lam chuan khauh taka hman a ni loniin a lang a. Mumal taka kalpui theih hun chu sal tang
chhuah hnu niin a rinawm (cf. Neh. 10:33; II Chro. 8:13;
31:3). Kohhran hmasa pawhin kar khatah vawi khat tal
LALPA niah Lalpa Zanriah an kilho \hin (Tirh. 20:7; I
Kor. 16:2).
3. Thla thara thilhlan (28:11-15)11 Tin, in thla thar apiangah LALPA tan halral
thilhlan in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih leh berampa pakhat leh beram no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih:12 tin, bawngpa tinah chhangphut thilhlan atanchhangphut dip mi, hriaka chawhpawlh epha hmun
sawma \hena hmun thum; tin, beram pakhatah
chhangphut thilhlanah chhangphut dip mi hriakachawhpawlh hmun sawma \hena hmun hnih; 13 tin, beramno tinah chhang phut thilhlanah chhangphut dip mi,
hriaka chawhpâwlh hmun sawma \hena hmun khat: heihi halral thilhlan rimtui LALPA tan meia thilhlan a ni.14 Tin, an in tur thilhlan chu bawngpa pakhatah uain hinchanve a ni ang a, berampa pakhatah hin hmun thuma
\hena hmun khat, beram no pakhatah hin hmun lia \hena
hmun khat: hei hi kum tluana thla tin, halral thilhlan ani. 15 Tin, LALPA hnena sual thawi nan kelpa pakhat inhlan tur a ni; halral thilhlan hlan reng leh chu mia in tur
thilhlan tiam lovin.
Chang 11-15-ah hian thla thar ni apianga LALPA
hnena halral thilhlan dan tur kan hmu a. He thla thar
Kut hi Israel-te zingah an hman \anna a hma hlein a lang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 699/790
303NUMBERS
www.mizoramsynod.org
(cf. I Sam. 20:5; II Lal. 4:23; Isa. 1:13; Amos. 8:5; Hos. 2:11).Mahse, Mosia lehkhabu pangaah, helaiah chauh hian a
hman dan kan hmu. Sabbath nia thilhlan ang deuh khan,thla thar nia thilhlan bawngpatuai pahnih, berampachalpakhat, beramno a pa pasarih te hi ni tina thilhlanbelhchhahna niin a lang (28:15a). Hemi bâkah hian sualthawina thilhlan atan kelpa pakhat LALPA hnena hlanbawk tur a ni (28:15b). Thla thar nia thilhlan hun hichhungkuaa Pathian biakna hun \ha a ni a (I Sam. 20:5-6;II Lal. 4:23). Hemi ni hian an sumdawnna pawh an
chawlhsan vek a ni (Amos. 8:5).
4. Chhang dawidim telh loh kûta thilhlan (28:16-25)
16 Tin, thla khatna ni sâwm leh ni li ni chu LALPA Kalhlen kût a ni. 17 Tin, chu mi thla ni sâwm leh ni nga nichu ruai ni a ni ang: ni sarih chu chhang dawidim telhloh ei tur a ni ang. 18 Ni khat ni chuan inkhawmpuithianghlim a awm ang a; eng hna mah in thawk tur a ni
lo va; 19 meia thilhlan halral thilhlan erawh chu LALPAhnenah in hlan tur a ni; bawngpa tir pahhnih leh berampa
pakhat leh beram no a pa kum khat mi pasarih: in ngaihasawiselbo a ni tur a ni; 20 chhangphut dip mi, hriakachawhpâwlh, an chhangphut thilhlan nen: bawngpa
pakhatah hmun sawma \hena hmun thum; berampa pakhatah hmun sawma \hena hmun hnih; 21beram no pasarih chu beram no pakhatah hmun sawma \henahmun khat a ni tur a ni; 22 tin, in tana inremna siamnaturin sual thawi nan kelpa pakhat. 23 Heng hi zingathilhlan, halral thilhlan hlan reng tiam lovin in hlan tura ni. 24 Hetiang hian LALPA tana rimtui, meia thilhlan eitur chu ni tin, ni sarih in hlan tur a ni: halral thilhlanhlan reng leh chu mia in tur thilhlan tiam lovin. 25 Tin, ani sarih ni chuan inkhawmpui thianghlim in nei ang a,
eng hna mah in thawk tur a ni lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 700/790
304NUMBERS
www.mizoramsynod.org
An hnam kut ropui ber pakhat Chhang dawidim telh
loh kût hi an kum thar thla khatna Nisan (March-April)
thlaah an hmang a. Chhang dawidim telh loh kût hiKalhlen kût nen a inzawm a, kût pakhat anga sawi theiha ni hial awm e.1 LALPA chawimawi nan Kalhlen kût
chu thla hmasa ber Nisan ni sawm leh panga niin kûtpui,
Chhang dawidim telh loh kût hmang \anin, ni sarih
chhung chhang dawidim telh loh chauh ei tur a ni. Ni
hmasa berah inkhawmpui urhsun an hmang ang a, a ni
sarih niah an hmang leh ang. Anmahni hna pangngai an
thawk tur a ni lo.
Ei tur thilhlan atan bawngpatuai pahnih,
berampachal pakhat leh beramno pasarih hlan tur a ni
a. Hemi rual hian buhbâl thilhlan bawngtuai pakhat zelah
kg. hnih, beramno pakhat zelah kg. khat hlan tel bawk
tur a ni. Sual thawina thilhlanah kelpa hlan tur a ni bawk
a. Heng hi tuk tin thil hlan \hin baka hlan tur a ni.
Kalhlen kût leh Chhang dawidim telh loh kût an
hmanna chhan hi Aigupta bawih a\anga an chhuah hriat
rengna a ni. Pharaoa tihduhdahna Aigupta ram a\anga
an chhuah lai khan chhang chu dawidim telh hman pawh
a ni tawh lo va, dawidim tel lovin chhang (chaw) an ei a
ngai a. Kha Pathian chhan chhuahna ropui tak kha an
hriat reng nan Kalhlen kût leh Chhang dawidim telh loh
kût hi an hmang a ni.
5. Pentikos kûta thilhlan (28:26-31)
26 Tin, in chawlhkar kut, in buh thar tirh kût LALPA
tana thil thar chhangphut thilhlan in hlan ni pawhininkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah in
thawk tur a ni lo va: 27 LALPA tana rimtui halral thilhlan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 701/790
305NUMBERS
www.mizoramsynod.org
erawh chu in hlan tur a ni; bawngpa tir pahnih, berampa
pakhat, beram no a pa kum khat mi pasarih; 28 an
chhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriakachawhpawlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \henahmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \hena
hmun hnih, 29 beram no pasarih, beram no pakhat\heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 30 in tana
inremna siam nan kelpa pakhat nen (in ngaiha sawiselbo ani tur a ni). 31Halral thilhlan hlan reng leh chu mia
chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan tiam lovin in hlan
tur a ni.
‘Chawlhkar kût’ tih leh ‘Pentikos kût’ tih hi thil
thuhmun, sawi dan hrang mai niin a lang. Helai hlawm
thupui atan hian ‘Pawl kûta thil hlan tur’ tia dah a nih
laiin Mizo Bible lehlin tharah chuan ‘Pentikos kûta thil
hlan tur’ tiin a dah a. He kutah hian halral thilhlanah
bawngpatuai pahnih, berampachal pakhat, beramno
pasarih hlan tur a ni a. Buhbâl thilhlanah chhangphuthriak pawlh bawngpatuai pakhatah kg. thum zel,
berampachal pakhatah kg. khat leh a chanve, beramno
pakhatah kg. khat zel hlan tel tur a ni. Sual thawina
thilhlanah kelpa pakhat hlan tur a ni bawk. Ni tina
halral thilhlan bâkah heng hi uain thilhlan nen hlan \hintur a ni.
Pentikos kût hi Kalhlen kût a\anga ni 50-na a nihavangin Grik \awng hmang Juda-te chuan ‘Pentikos kût’(Ni sawmngana kût) an ti a. He kût hi hlimna kût a ni a.
Buh thar hmasa hlanna kût, Mizo Bible-ah chuan Pawl
kût tih a ni. Hlimna kût a nihna chhan hi Aiguptaa
hrehawm taka an sal tanna chhilh bo zawnga an hman
vang pawh a ni thei bawk. Chhungkuaa hlim taka hman
tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 702/790
306NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kan zirlai ‘Pathian hnena thilhlan’ tih hian Pathian
biakna (Worship) pawimawhzia min hriattir a. A huhova
Pathian biak pawimawhna a tarlang a. Pathian \ihna leha tana inpekna chuan insengso taka Pathian hnenainhlanna a keng tel tihte min zirtir bawk.
Sawi ho tur
Kan zirlaiah hian ‘Ni tin, hapta tin, thla tin, kum
tluanin Pathian hnena thilhlan a awm chho reng maia. Pathian hnena thilpek chungchangah hian, “Kan
Kohhran hian kan ti lutuk deuh tawh,” kan ti nge;
“Kan la ti tawk lo,” kan ti?
END NOTES
1. Rev. H. Zalawma, “Thuthlung Hlui Hrilhfiahna:Leviticus,” 2001, Puitling Sunday School Zir,
SL&PB, PRESCOM, 2000, p. 304.
Rimtui meia thilhlan (28:2)
He thu hi Bible lehlin tharah chuan ‘A lawm zawng
tak’ tia dah a ni a. Meia hal tel tur thilhlan chi sawina
a ni ber.
Ni tin thilhlan/Halral thilhlan (28:3)
Ni tin hal ral atan beramno a pa pahnih, kumkhat
vela upa, hmelhem lo hlan turin Lalpan Israel-te chu
thu a pe a. Ni tin halral thilhlan hlan tura a tih
nachhan hi Exodus 29:45-46-ah hetiang hian kan
hmu; ‘Israel mite zingah chuan ka cheng ve ang a, an
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 703/790
307NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Pathian ka ni ang. An zinga ka tel ve \hin nan
Aigupta ram ata ka hruai chhuak a, kha Pathian,
LALPA kha ka ni tih an hria ang; LALPA, an Pathianka nih hi,” tiin (lehlin thar).
Halral thilhlanah hian bawngpa, berampa, kelpa,
sawiselbo an hlan \hin a. Miretheite chuan \huro
emaw, parva emaw an hlan \hin. Halral thilhlan chuni tin, zing lam leh tlai lama tih \hin a ni a.
Maichamah ran thisen an theh tih chauh lo chu a
puma hal ral tur a ni. Pathian biak nan, a hnenangaihdam dil nana tih a ni. Halral thilhlanah hian
inthawina hlantu leh inthawina lo dawngtu Pathian
inpumkhatna leh inremna chu a laipui ber a ni.
Halral thilhlan chu Pathian tana rimpui, pawm tlak
a nih ngei a ngai. Inthawina hlantuin mawh a phur
lian hle a, rawngbawltu puithiamten mawh an phur
lian hle bawk.
Numbers 28 & 29-ahte hian, hun indawt dan ang a,
kum khat chhunga an sakhaw hun pawimawha
Pathian hnena thil hlan hrang hrang kan hmu a. Kan
hmuh hmasak ber chu ni tina thil hlan tur halral
thilhlan thu hi a ni.
Chawlhkar Kut (28:26)
Chawlhkar Kut hi ‘Thlaithar Kut’ (Exod. 23:16) tia
sawi a ni bawk a. Heta ‘barli thar’ tih hian an thar ni
tak lam ai mahin Lalpa hnena an hlan ni sawina zawka ni.
Chawlhkar Kut hi ‘Buhseng Kut’, ‘Pentikos Kut’ ti
te pawhin an sawi bawk \hin (Exo. 23:16; 34:22; Lev.
28:15-21; Num. 28:26-31; Deut. 16:9-12). Chhang
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 704/790
308NUMBERS
www.mizoramsynod.org
dawidim telh loh kut an hman a\anga ni sawmngana,
Sivan (May-June) ni 6-ah an hmang a, ni khat awh a
ni. Hun kal zelah chuan, Judaten Sinai tlanga Mosiadan lak hriatrengnaah an ngai a. Thuthlung Tharlamah chuan, Thlarau Thianghlim lo thlen ni angin
kan lo hre ta a. ‘Chawlhkar Kut’ tih ai chuan
‘Pentikos Ni’ tiin kan hre lar ta a. Chawlhkar Kut hi
rah thar hmasa hlanna ni a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 705/790
309NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 37
PATHIAN HNENA THILHLAN II
Chhiar tur : 29:1-40
Thu vawn : “Tin, thla sarihna, ni sâwm leh ni nga niininkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah inthawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni”
(29:12).
Tun \umah hian Pathian hnena thilhlan chungchang
te, kum thar kût thilhlan te, Tlanna Nia thilhlan te leh
Bâwkte kûta thilhlante kan zir dawn a ni.
1. Kum thar kût thilhlan (29:1-6)
1 “Tin, thla sarihna, a ni khat ni chuan inkhawmpuithianghlim in nei ang a; eng hna mah in thawk tur a ni
lo: in tan tawtawrâwt ham ni a ni tur a ni. 2 LALPA tanarimtuiah halral thilhlan in hlan ang a; bawngpa tir
pakhat, beram pa pakhat, beram no a pa kum khat mi
sawisel bo pasarih;3
an chhangphut thilhlan, chhangphutdip mi hriaka chawhpâwlh, bawngpa pakhatah hmunsawma \hena hmun thum, berampa pakhatah hmun
sawma \hena hmun hnih, 4 beram no pasarih, pakhat\heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 5 in tana
inremna siam nan sual thawina kelpa pakhat nen: 6 thlathar halral thilhlan leh chu mia chhangphut thilhlan te,
halral thilhlan hlan reng leh chu mia chhangphut thilhlan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 706/790
310NUMBERS
www.mizoramsynod.org
te, in tur thilhlan te, an tih dan pangngai LALPA tana
rimtuia meia thilhlante tiam lovin.
Thla sarihna ‘Tishri’ (Sept – Oct) ni khat ni chuaninkhawmpui urhsun neih tur a ni a, hna thawh loh tur a
ni. Hemi ni hian an hnena Pathian thupek angin
tawtawrawt an ham \hin a. Chuvangin, ‘Tawtawrawt Kût’
an ti bawk. Babulon sal tan hma khan Tishri thla hi Juda-te kumthar thla a ni a. Babulon sal tan khan Babulon-ho
kum chhiarna thla khan a luahlan ta a, thla sarihna a lo
ni ta a. Thla sarihna ni mah se la, anniho tan chuankumthar thla a ni a. Chuvangin, ‘Kumthar Kût’ tih a ni
reng a ni. An kumthar thla Tishri hi thla pawimawh tak
a ni a. Kumthar Kût (Tawtawrawt kût) te, Tlanna Ni (Lev.
16:29ff; 23:27ff) te, Bâwkte Kût (Lev. 23:34ff) te leh
Khawmpui urhsun (Lev. 23:36) te an hmang \hin a ni.
Pathianin an tana thil ropui tak a lo tihsak tawhte hriat
rengna hun pawimawh tak a ni a. Kumthar Kût-ah hian
Lalin hmun pawimawh tak a luah a, LALPA chu engkimchunga Lal ber a nihna avanga chawimawina an hlanna
leh lawmthu sawina hun a ni.1
Kumthar kût-ah hian halral thilhlanah bawngpatuai
pakhat, berampachal pakhat, berampa pasarih hlan tur
a ni a. Hemi rual hian buhbâl thilhlanah chhangphut ol-
ive hriak pawlh, bawngpatuai pakhatah kg. thum,
berampachal pakhatah kg. hnih, beramno pakhatah kg.khat hlan tel bawk tur a ni a. Sual thawi nan thilhlanahkelpa hlan bawk tur a ni. Heng zawng zawngte hi thla
thar thilhlan leh ni tin thilhlan pangngai bâka hlan turte
an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 707/790
311NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Tlanna Nia thilhlan (29:7-11)
7 Tin, he mi thla sarihna, ni sawm ni hian
inkhawmpui thianghlim in nei ang a: chaw in nghei tur ani, eng hna mah in thawk tur a ni lo; 8 LALPA tana
rimtuiah halral thilhlan erawh chu in hlan tur a ni;bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram no a pa kum
khat mi pasarih: 9 in ngaiha sawisel bo a ni tur a ni: anchhangphut thilhlan, chhangphut dip mi hriaka
chawhpâwlh, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena
hmun thum, berampa pakhatah hmun sawma \henahmun hnih, 10 beram no pasarih, beram no pakhat\heuhvah hmun sawma \hena hmun khat: 11sual thawi
nan kelpa pakhat nen: inremna tura sual thawina te,halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut leh an
in tur thilhlante tiam lovin.
Thla sarihna Tishri (Sept-Oct) thlaa Pathian hnena
thilhlan pahnihna chu Tlanna Nia thilhlan hi a ni.Leviticus 16-ah chipchiar takin kan hmu a. Thla sarihna,
ni sawmnaah hman a ni a. Inkhawmpui urhsun taka neih
tur a ni a, chaw nghei tur a ni bawk a, hna thawk lovin,
chawlhni anga hman tur a ni. Tlanna Nia thilhlan hi
Kumthar kûta thilhlan ang bawk kha a ni. Chaw nghei
bâkah ei leh in thil dang tih loh te, saiip puan sin te,
inbual loh te, pheikhawk bun lohte leh mipat
hmeichhiatna hman loh thlengin an kalpui zui ta a. A hman hun hi thla sarihna, ni kaw tlai a\anga ni sawmtlai lam thleng a ni. Tlanna Ni hi Pathian nena inremna
ni, an sual tlen faina ni a nih avangin “Inremna Ni” tia
sawi a ni bawk. Tlanna Ni hi hlim mup mupna lam aiin
mahni intihhrehawmna lam a ni zawk mah a, kum tina
hman tur a ni. A hman hun Tishri thla hi September thla
chawhnu lam a\anga October thla chawhma lam hi a ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 708/790
312NUMBERS
www.mizoramsynod.org
a. He niah hian sual thawina an hlan a, puithiam lalber
chu Hmun Thianghlimah a lut a, mipui aiawhin inthawina
a hlan a, mipui tan thisen a hlan \hin. Hetiang hian anhnam nun kal zelah Tlanna Ni hi a ropuiin a pawimawhhle a. Hnam pum tan sual thawina ni ropui a ni.
3. Bâwkte Kuta thilhlan (29:12-40)
12 Tin, thla sarihna, ni sâwm leh ni nga niin
inkhawmpui thianghlim in nei ang a; eng hna mah inthawk lo vang a, LALPA tan ni sarih in kut tur a ni: 13 tin,
LALPA tana rimtuiah meia thilhlan, halral thilhlan inhlan tur a ni: bawngpa tir sâwm leh pathum, berampa
pahnih, beram no a pa kum khat mi sâwm leh pali; sawiselbo \heuh a ni tur a ni: 14 an chhangphut thilhlan,
chhangphut dip mi hriaka chawhpawlh, bawngpa sâwmleh pathum, bawngpa pakhatah hmun sawma \hena hmun
thum, berampa pahnih, berampa pakhatah hmun sawma
\hena hmun hnih,15
beram no sâwm leh pali, beram no pakhatah hmun sawma \hena hmun khat: 16 sual thawinan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng, chu mia
chhangphut thilhlan te, in tur thilhlan te tiam lovin.
17 Tin, a ni hnih niin bawngpa tir sâwm leh pahnih,berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
sâwm leh pali in hlan tur a ni; 18 an chhangphut thilhlan
leh in tur thilhlan a dan ang takin an tam dan ang zelinbawngpa atan te, berampa atan te, beram no atan te:19 sual thawi nan kelpa pakhat nen: halral thilhlan hlan
reng te, chu mia chhangphut thilhlan te, in tur thilhlantetiam lovin.
20 Tin, a ni thum ni chuan bawngpa sâwm leh pakhat,
berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 709/790
313NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sâwm leh pali; 21an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan
a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te,
berampa atan te, beram no atan te:22
sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng leh chu miachhangphut thilhlan leh chu mia in tur thilhlan tiam
lovin.
23 Tin, a ni li ni chuan bawngpa sawm, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo sâwm leh
pali: 24 an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan
ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te: 25 sual thawi nan kelpa pakhatnen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
26 Tin, a ni nga ni chuan bawngpa pakua, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo sâwm leh
pali: 27 an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan
ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te: 28 sual thawi nan kelpa pakhatnen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
29 Tin, a ni ruk ni chuan bawngpa pariat, berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo sâwm leh
pali: 30 an chhangphut thilhlan leh in tur thilhlan, a dan
ang takin an tam dan ang zelin bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te: 31sual thawi nan kelpa pakhatnen; halral thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
32 Tin, a ni sarih ni chuan bawngpa pasarih,berampa pahnih, beram no a pa kum khat mi sawisel bo
sâwm leh pali: 33 an chhangphut thilhlan leh in tur
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 710/790
314NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilhlan, a dan ang takin an tam dan ang zelin bawngpa
atan te, berampa atan te, beram no atan te: 34 sual thawi
nan kelpa pakhat nen; halral thilhlan hlan reng te, chumia chhangphut thilhlan leh in tur thilhlante tiam lovin.
35 Tin, a ni riat ni chuan inkhawmpui ropui tak innei ang a: eng hna mah in thawk tur a ni lo: 36 LALPA
tana rimtuiah meia thilhlan halral thilhlan erawh chuin hlan tur a ni: bawngpa pakhat, berampa pakhat, beram
no a pa kum khat mi sawisel bo pasarih: 37 an chhangphut
thilhlan leh in tur thilhlan, bawngpa atan te, berampaatan te, beram no atan te, a dan ang takin an tam danang zelin, 38 sual thawi nan kelpa pakhat nen; halral
thilhlan hlan reng te, chu mia chhangphut thilhlan leh intur thilhlante tiam lovin.
39 In thutiam te, duhthua thilhlan te, in halral thilhlan
te, in chhangphut thilhlan te, in in tur tur thilhlan te, in
remna thilhlante tiam lovin heng hi in hunbi nei kut niinLALPA hnenah in hlan tur a ni,’ ti rawh,” tiin. 40 Tin,LALPAN Mosia thu a pêk zawng zawng chu Israela
thlahte chu Mosia chuan a hrilh a.
Thla sarihna Tishri (Sept – Oct) thlaa Pathian hnena
thilhlan ropui tak chu Bâwkte Kûta thilhlan hi a ni. He
kût hian ni sarih, Tishri ni 15-21 a awh a, ni 22-naah pawh
hian inkhawmpui urhsun neih leh tur a ni a; hemi chhiartel phei chuan Bâwkte Kût hian ni riat a awh tia sawi
theih a ni hial awm e. A ni riatna hi tlai khawhnu deuhva
belh niin a lang.2 A hming Bâwkte Kût hian, a tirah chuan
buh seng laia ram riahna ‘pâwl bûk’ kan tih ang deuhva
an chen \hinna hriat rengna a ni a. Chuvangin, ‘Pâwl Kût’
tia sawi a ni bawk (Exod. 23:16). Amaherawhchu
Thurochhiah kal zelah Bâwkte Kût hming hi Israel fate
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 711/790
315NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Aigupta ram a\anga Lalpan a hruai chhuah khan Bâwkte
chhe te te-ah a awmtir \hin tih hriat rengna kût nia sawi
a ni (Lev. 23:43).Bâwkte Kûtah hian chhungkaw tinin chhâwlbûk an
sa a, hetah hian ni sarih an cheng a, tlai khawhnuah ni
khatin an pawt sei a, ni riat chhung an hmang ta a. He
kût hi hlimna kût a ni a, chhungkuain, mikhual leh miretheite nen hlim taka hman tur a ni a. An thlai rah (ol-
ive leh grape etc.) seng khawm hun, keinin buh seng
ramriah hun kan hman \hin ang kha a ni a. Hetih hunlaia kût ropui tak ni riat awh an hmang mup mup tur
chu a ropui hle awm e. Ni khatna a\anga ni riatna thleng
khan, ni tin halral thilhlan, buhbâl thilhlan, in tur thilhlan
leh sual thawina thilhlan an hlan chho reng a. An hun
pui tak tak a ni. Kan zirlaia kan hmuh ang hian an Kut
hman chhunga an ran hlan hi a tam tham hle.
Bawngpatuai 71, berampachal 15, beramno 105 leh kelpa
8 bâkah buhbâl thilhlan leh in tur thilhlan zawng zawngtenen a hautak hle a ni.3 Hêng bâkah hian an ni tin thilhlan
pangngai kha a la awm vek bawk si. Lal Isua hun lai pawh
khan Bâwkte Kût hi hlimawm takin an hmang ni ngei
tur a ni, kût \iak dawn ni ropui berah sermon ropui tak
Lal Isuan a sawi a ni (Joh. 7:37).
Pathianni \um hnih lai Pathian hnena thilhlan thu
kan zir ta a. Hengte hi an Kut chi hrang hranga Pathianhnena an hlan, Pathian biakna a ni a. KohhranhotenKohhran hun pui leh ni pawimawh kan hman dante nen
pawh khaikhin ila. Tun aia urhsun zawk leh puithu zawka
hmang ve tur kan ni tih hi pawm a harsa lovin a rinawm.
Chutih rual chuan pawn lama tih bûng bûngna piah lamah
chhungril lam takna nena hmang thei tura kan inbuatsaih
a pawimawh hle a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 712/790
316NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Kohhran hunpui leh ni pawimawh kan hman danah
hian tun aia urhsun zawk leh puithu zawka hmantur niin kan hria em? Ni ta sela, eng ang taka
inbuatsaiha hman tur nge ni ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
pp. 312-313.
2. Eryl W. Davies, Op. cit. p. 314.
3. Ibid,
Tawtawrawt ham (29:1)
Tawtawrawt ham hi thil pawimawh tak mai a ni a.
Mipuite koh khawmna leh Pathian auhna a ni (Num.
10:1-10).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 713/790
317NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 38
HMEICHHIATE THUTIAM CHUNGCHANG
Chhiar tur : 30:1-16
Thu vawn : 1Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipatechu a bia a, “Hei hi a ni, LALPAN thu a pêk chu. 2 MiinLALPA hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahni
intiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur a ni; athu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni” (30:1-2).
Ram tiam Kanaan lut tura inbuatsaihna kal zêl kan
zirah khan Israel fate khan chhiarpui an nei a, an hnam
an tuai thar leh a, ral do turin an inbuatsaih a. Ram pêkleh inrochun dan tur, unau zinga mipa awm lo fanu
hmeichhiaten ram chanpual an neih ve theih dan tur te
kan zir tawh a. Hmeichhe dinhmun a hniam hle a, mipa
tan buaina tur a awm loh laiin hmeichhe tan chuan a
buaithlâk hle \hin. Tun \uma kan zir turah pawh hian
Thutiam chungchanga hmeichhiate dinhmun,
‘Hmeichhiate thutiam chungchang’ kan zir dawn a ni.
1. Thutiam chungchanga thupek (30:1-2)
1Tin, Mosian Israela thlahte hnamho puipate chu abia a, Hei hi a ni, LALPAN thu a pêk chu. 2 Miin LALPA
hnena thu a tiam emaw, chhechhama mahniintiamkamna emaw a neih chuan a hlen ngei tur ni; a
thu ang zawng zawng chu a ti vek tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 714/790
318NUMBERS
www.mizoramsynod.org
A bu chhung thu, a chunga kan hmuh ang khian,
“Miin LALPA hminga thil eng emaw a hnena pêk a
intiamkamin emaw, thil eng emaw ti lo tura aintiamkamin emaw, a thu chu a bawhchhe tur a ni lo, asawi ang chuan a hlen ngei tur a ni,” tih hi thutiam
chungchanga thupêk chu a ni.
Pathian hnena thu tiamtu chuan a thutiam a hlenngei tur a ni. Thutiam (vow) tih hi chhecham (oath) tih
nen hian a thuhmun lo. Thutiam tih hian tih tur
intiamkamna a keng tel a. Thuthlung Thar chuanchhechham (oath) a khap a (Mat. 5:34-37; Jak. 5:12). A
chang chuan miin, Pathianin a \anpui chuan Pathian tan
thil eng emaw tih emaw, pêk emaw a intiam \hin. Jakoba
pawh khan, Pathianin a humhim phawt chuan chibai bûk
a a rawngbawl leh sawma pakhat pêk a tiam a (Gen. 28:20-
22). Jephtha pawhin Amon-ho a hneh phawt chuan amah
lo hmuak tura lo chhuak hmasa ber chu Pathian hnêna
thilhlanah a pe ang tih a tiam a (Ror. 11). Hani pawhinPathianin fapa a pêk chuan a tan a serhhrang ang tih a
tiam (I Sam. 1). An thutiam ang hian tih pawh an
tihlawhtling ngei \hin.
Helaia thutiam chungchânga thupêk kan hmuh
(30:1,2) hi Mosia thupêk, Mosian Israel hnam hruaitute
hnena a sawi niin a lang a. Amaherawhchu, hei hi
LALPAN Mosia a hrilh, LALPA thupêk a ni (30:16). Hetathu intiamkam emaw thutiam emaw hian kawng hnih akâwk bîk deuhva ngaih a ni. Kawng khatah chuan Pathian
hnena inpêkna, inhlanna, inthawina lam chi hi a ni a (cf.
Gen. 28:20-22). Kawng dangah chuan Pathian tana
inserhhranna, insumna, thil \ha lo laka insumna lam chi
hi a ni (cf. I Sam. 1:11). Eng pawh ni sela, thutiam chu
bawhchhiat loh tur a ni a, hlen ngei tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 715/790
319NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Nulat laia thutiam (30:3-5)
3 Pate ina awm lai nula pawhin LALPA hnena thu a
tiam emaw, chhechhama intiamkamna emaw a neihchuan, 4 a pain a thutiam emaw, a intiamkamna emaw
chu a hriat a, a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw,a intiamkamna emaw chu a ti ngei tur a ni. 5 A pain a
hriat ni ngeia a phal loh erawh chuan a thutiam emaw, aintiamkamna emaw ata chu a fihlim ang a, a pain a phal
loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang.
Hetah hian, “Pate ina awm lai nula” tih \awngkam ahmang a. Hei hian hmeichhia, pasal la nei lo, pasal nei
rual tawhte a kawk ber ang a. Chutiang miin LALPA
hnena thutiam a neih emaw, chhechhama intiamkamna
a neih emaw chuan a thutiam ang chuan a ti ngei tur a ni
a, a thutiam a hlen chhuak ngei tur a ni. Amaherawhchu,
a pain a thutiam chu a hriat a, a remtihpui loh zawng tak
a nih chuan a remti lo thei ang a, a sûtsak nghal thei ang.Chutiang a nih chuan nula khan mawh a phur lo vang a,
a pain a sûtsak tawh avangin kha nula khan a thutiam
kha hlen lo mah sela, dem theih a ni tawh lo vang. A pain
a thutiam a hriat a, eng mah sawi lova a ngawihpui mai
mai erawh chuan, a remtihpuia ngaih a ni a, kha nula
khan a thutiam tawh chu a hlen ngei tur a ni. A pa khan
a thutiam a hriat a, eng mah a sawi lohva, a tûk lamah
emaw, tlai khawhnuah emaw a sawi leh si chuan, athusawiin awmzia a nei tawh lo. A hriat ni la la khan asawi tur a ni. A pain a sûtsak tawh chuan kha nula khan
a thutiam chu hlen lo mah se dem theih a ni tawh lo, a
pain a phal loh avangin LALPAN ani chu a ngaidam ang.
Sût lehna thu hi sawi chhuah ngei tur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 716/790
320NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Thutiam nei chunga pasal nei (30:6-8)
6 Ngaihtuah thui mang lova thutiam emaw
intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih a, 7 a pasalin ahriat nia a ngawihsan mai chuan a thutiam emaw a
intiamkamna emaw chu a hlen ngei tur a ni.8 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a phal loh chuan
ngaihtuah thui lova thu a lo tiam emaw, a lo intiamkamnaemaw ata chu a fihlim ang; tin, LALPAN a ngaidam ang.
A chunga kan sawi takah khian nulât laia thutiam
chu a pain a sûtsak thei a, nula kha a pa thuneihna hnuaiaawm a ni. Amaherawhchu, nula thutiam emaw
intiamkamna emaw nei laiin pasal a neih chuan, kha nula
kha, inneihna avangin, a pa ta a ni tawh lo va, a pasal ta
a ni tawh zawk a ni. A pa ângchhûngah a awm tawh lo va,
a pasal ângchhûngah a awm tawh zawk a ni. Thutiam nei
chunga pasal nei kha, a pasalin a thutiam neih a hriat
nia a ngawih reng chuan a thutiam emaw a intiamkamnaemaw kha a hlen ngei tur a ni. Hre reng chunga a ngawih
reng chuan a remtihpui anga ngaih a ni a, thutiam kha a
nung reng a, a la awm reng tihna a ni a, thutiam chu hlen
chhuah tur a ni. Amaherawhchu, a pasalin a nupui
thutiam lo neih tawh a hriat chhuah ni la la a, a remtihpui
lohva a phal loh chuan, a nupui thutiam chu a sutsak
nghal thei ang. A nupui chu a thutiam lak a\ang chuan a
fihlim ang a, LALPAN a ngaidam ang.
4. Hmeithai leh pasal \hente thutiam (30:9)
9 Hmeithai te, makchhiat tawkte erawh chuan an
thutiam emaw, an intiamkamna emaw chu an hlen ngeitur a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 717/790
321NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hmeithaite leh makchhiat tawkte erawh chuan pek
an tiam chu an pe tur a ni a, ti lo tura an tiam chu an ti lo
tur a ni. Hmeithai leh pasal \hente chu an zalen a,anmahni chunga thuneitu tak tak an awm tawh lo va,thutiam neih kawngah an zalen a ni. Pasal neiin Pa in an
chhuahsan tawh a, an pasalte nen an awmho tawh bawk
chua, pa ina kir leh an nih pawhin an pate emaw, an
fapate emaw thuhnuaiah awm lovin, anmahniin
thutlukna an siam thei tawh a ni.
5. Pasal nei laite thutiam (30:10-15)10 Pasalte ina awm laia thutiam emaw, intiamkamna
emaw chu 11 a pasalin a hriat pawha a ngawihsan a, ahnial loh chuan a thutiamkamna chu a hlen tur a ni.12 Amaherawhchu a pasalin a hriat nia a \hiat emaw, atihbosak emaw chuan a thutiam leh a intiamkamna chu
sut a ni tawh ang. 13 Thutiam emaw, intiamkamna emaw
reng reng a pasalin a remtihpuiin a \hiatsak thei bawk ani. 14 Amaherawhchu a pasalin a hriata a ngawihsan maichuan a thutiam ang leh a intiamkamna ang ngei chuan
a ti tur a ni; a hriat ni a\anga a ngawihsan avangin anemnghehpui tihna a ni. 15 A hriat veleh a thiat a, a
tihbosak erawh chuan a mawh chu aman a phur tur a ni.
Hetah hian pasal nei laite thutiam chungchang kan
hmu a. Pasal chuan a nupui thutiam emaw, intiamkamnaemaw chu a hriat veleh a hnawlsak thei a. Mahse, a hriat
a, eng mah a sawi loh chuan a pawmpui tihna a ni (10-
12). A pasal chuan a hriat hnua rei tak eng mah sawi lova
a awm chuan a nupui thutiam chu a nemnghet tihna a ni
(14). Eng mah sawi lova hun rei tak awm hnua a pasalin
rilru thlâka a nupui thutiam chu a sûtsak chuan, a pasal
chuan mawh a phur ang. Thutiam bawhchhia chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 718/790
322NUMBERS
www.mizoramsynod.org
bawhchhiat thawina, Puithiamin LALPA hnena
hlansakin inremna a siamsak ang (Lev. 5:4).
6. Tlangkawmna (30:16)16 Heng hi, mipa leh a nupui kar leh pa leh a fanu
nulat laia a pa ina la awm reng an kara dan tura
LALPAN Mosia thu a pêkte chu a ni.
A bul lama sawi lan tawh ang khan Mosian Israelathlahte hnamho puipate hnena a sawi anga ziak a ni a.
Helaiah hian Mosian ama irâwm chhuaka a sawi mai nilovin, LALPA thupêk a ni tih hi thu tlangkawmna atan a
rawn sawi chiang leh a ni.
Vawiinaa kan zirlaiah hian ‘Thutiam’ ngaih
pawimawh a \ulzia kan hmu a. Chumi rual chuan Pa
mawhphurhna leh pasal mawhphurhna pawh kan hmu
nghal bawk a. Nupui chu a pasal ângchhûnga awm a nihna
leh a pasal zah thiama a thu awih tur a nihna kan hmubawk a. Kan dinhmun \heuhte hi nu leh paten luah dik
thei ila Kristian Chhungkaw duhawm tak kan ni ngeiin
a rinawm.
Sawi ho tur
Kan Zirlaiah hian Pathian hmaa thutiam tawh chubawhchhe lova hlen ngei tur a nih thu kan zir a. Nu
leh Paten Pathian leh a Kohhranho hmaa kan
thutiam pawimawh tak pahnih - Inneihna thutiam
leh Baptisma-a thutiamte hi kan hlen \hain kan
inhria em? |ha taka hlen chhuak turin engti ang taka
\an lak thar tur nge ni ang?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 719/790
323NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Intiamkamna (30:2)
Israel-te hian Pathian laka intiamkamna chi hnih an
nei a, chungte chu; nedher leh issar-te a ni. Nedherchuan hlen tur thutiam chi hrang hrang a huam a,
issar erawh chu eng emaw ti lo tura intiamkamna a
ni thung. Helai thuah hian a hmasa zawk a lanna
apiangah chuan Pathian hnena eng emaw pe tura
intiamkamna a kawk a, a hnuhnung zawk erawh
chuan hun tiam chhung atana eng emaw ti lo turaintiamkamna a kawk thung. Pathian hnena thu
intiamkamna hlen loh chungchanga thil tih dan tur
chu chiang takin Leviticus 27-ah kan hmu.
LALPAN ani chu a ngaidam ang (30:5,8,12)
Hmeichhia pasal la nei lo emaw, hual mêk emaw,
pasal nei tawh emaw te chuan Pathian hnenahintiamkamna eng pawh lo nei se, a pa emaw a pasalin
emaw a pawmpui loh chuan a intiamkamna lak ata
chu fihlim in Lalpan a ngaihdam tur thu kan hmu.
Hei hian hmeichhiate chu an pa te emaw, an pasalte
emaw thuhnuaia awm an nihzia a tarlang a, an thu
intiamkam kawngah pawh thu tawp an nei lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 720/790
324NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 39
MIDIAN-HO NENA INDONA
Chhiar tur : 31:1-24
Thu vawn : Tin, LALPAN Mosia a bia a,2
“Midia-hochungah Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhahchuan i chipuite hnenah hruai i ni tawh ang,” tiin (31:1,2).
Mosian hun tlem te chauh a nei tawh a, a thih hun a
thleng \ep tawh. LALPAN a hnenah, “Israel-te phuba chu
Midian-ho chungah la zet la, i laichinte hnenah hruai i ni
dawn nia,” (31:2) tiin a thih hmaa Midian-ho bei turin
thu a pe a ni. Midian-ho khan bumna nen Balaamahmangin Israel-te an bei a (Thup. 2:14). Balaama khan,
Pathianin Israel-te anchhe lawh a phal lo tih a hre reng
a (Bung 22-25). Chuti chung chuan Moab lal Balaka
hnenah khan Israel-te chu sualah hruai lutin an chhiatna
tur a thlen thei a ni tiin a hmin ni ngei tur a ni (Thup.
2:14). Khatah khan, Pathianin Mosia hnenah, “Midian-
ho hi bei ula, tu tlâwm der rawh u. Peor-ah an bum che u
a, hri len laia an chhun hlum, an lal fanu Kusii hmanginin chungah thil \ha lo tak an tih kha,” tiin. Lalpa chuan
Midian-ho bei tur leh tukdawl turin a ti a (25:16-18).
Tunah chuan Pathianin Moab-ho chunga an phuba la turin
a ti ta a ni. Midian-ho chunga phuba lakna, ‘Midian-ho
nena indona’ chanchin kan zir dawn a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 721/790
325NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Indo tura inbuatsaihna (31:1-6)
1Tin, LALPAN Mosian a bia a, 2 “Midia-ho chungah
Israela thlahte phuba la rawh: chu mi zawhah chuan ichipuite hnenah hruai i ni tawh ang,” tiin. 3 Tichuan, Mosia
chuan mipuite chu a bia a, “Midia-ho chunga LALPA phuba lakna hlen tura Midia-ho beia indo turin an zinga
mi inrâlthuam rawh se. 4 Israeel hnam zawng zawng zingahnam tina mi sangkhat zel indonaah in kaltir tur a ni”
tiin. 5 Chutichuan Israel-ho sang tam tak zing ata, hnam
tin a\angin 1,000 \heuh, indonaa kal turin sipai 12,000 an theh chhuak a. 6 Tichuan Mosian chi tin zinga mi 1,000 \heuh leh puithiam Eleazara fapa Phinehasa hmun
thianghlim bungbêl te, thupêk vel nana tawtawrâwt tekengin indonaah a kaltir a.
Mosia chuan, a laichinte hnena hruai a nih hmain a
hnena Pathianin tih tur a pek hna thawh zawh phawt
tur a nei. Chu chu Baal Peor hmuna Pathianin, ‘Midian-ho hi bei ula, tu tlawm der rawh u,’ a tih kha tunah chuan
Midian-ho chunga phuba la turin a hrilh ta. Mosia chuan
mipuite chu ralthuam inbela Midian-ho chunga LALPA
phuba la turin a hrilh a. Hnam tin a\anga mi sang \heuh
indawk chhuak turin a hrilh nghal bawk a, an vaiin
singkhat leh sanghnih an ni. Chung mite ho tur chuan
puithiam Eleazara fapa puithiam Phinehasa a tîr ta a,
bungbêl thianghlimte leh tawtawrawt ham tur an kenga. Puithiam lalber Eleazara chuan Inbiakna puan in achhuahsan tur a ni lo va, mitthi ruang pawh a khawih
tur a ni lo. Chuvangin, Phinehasa chu sipaite nen chuan
a tûr chhuak ta a. Pathianin Midian-ho chunga phuba la
tura a tih an nih avang khan Midian-hote nena indona
chu indona thianghlima ngaih a ni (Deut. 20; Jos. 6:1-21).
Tichuan, puithiam leh bungbêl thianghlimte chu
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 722/790
326NUMBERS
www.mizoramsynod.org
indonaah chuan an tel ve a. Indonaa bungbêl thianghlim
an kente hi engte nge tih hriat chian a ni lo va, urim
(27:21) te leh thuthlung bawmte chu an ken tel ngei arinawm.
Phinehasa leh bungbêl thianghlim kente hian
Indonaah chuan an zîngah LALPA chu a tel ve zel a ni
tih a entîr a. Tawtawrawt ham a nih chuan Lalpanindonaah hnehna a pe dawn a ni tih an ring tlat a ni (cf.
23:21). Phinehasa, Midian lal fanu Kusii chhun hlumtu
ngei an zinga a tel ve khan nasa takin Israel sipaite chua tichakin a tithatho dawn a ni. Hnam tin a\anga sipai
sangkhat \heuh tih hian indonaa hnam tin an \an tlanzia
a lantîr a, hnam tam deuh leh tlêm deuh pawh thliar
chuang lova a inang tlang vek hian an inthurualna leh
pumkhatna lam pawh a kawk thei awm e. Indona hmuna
puithiam Phinehasa hova an kal hian Indona chu Indona
thianghlim a ni tih a lantir bawk a ni.
2. Midian-ho hneh thu leh râllâk sum (31:7-12)
7 Tin, LALPAN Mosia thu a pêk angin Midia-ho ando va; mipa zawng zawng an that vek a. 8 An mi thahte
zingah chuan Midia-ho lalte pawh an tel a; Midia-ho lal panga, Evia te, Rekema te, Zura te, Hura te, Reba te chu:
Beora fapa Balaama pawh khandaihin an that a.
9 Tin, Israela thlahe chuan Midia-ho nunaute salahan hruai a; tin, an ran zawng zawng te, an beram rual
zawng zawng te, an bungrua zawng zawngte chu râllâksum atan an la a. 10 An awmna khua zawng zawng te, an
riahhmun zawng zawngte an hal vek a. 11Tin, mihring leh ran, sal leh râllâk sum zawng zawng an kalpui vek a.12 Tin, sal te, man te, ral lak sumte chu Mosia leh puithiam
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 723/790
327NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Eleazara leh Israela thlah pungkhawmho hnenah, Jeriko
zawn Jordan kam Moab phaia an riahmunah chuan an
rawn thlen a.Mosia hnena LALPA thu ang chuan Midian-ho
chunga LALPA phuba la tur chuan an bei ta a. Midian-ho
indo mi mipa zawng zawng an that vek a. Heng an thah
rual hian Midian lal panga Evia te, Rekema te, Zura te,Hura te leh Reba te an that vek bawk a. Chu bâkah
Balaama pawh an that tel bawk a ni. Balaama hian, Is-
rael fate chu Pathianin anchhe lawh a phal lo va, a duhsaka ni tih hre reng chungin Israel-te hmelma lamah a awm
zui zel avang khan a thih phah ve ta a ni. An zinga tel ve
lo duh ve ta tehreng pawh nise a remchang lo. Midian lal
panga thah thu hian, an hnehna ropuizia a tarlang. Hemi
lantir tur hian helai thu ziaktu hian hnam hrang khaw
hotute chu lal tiin a sawi a ni thei bawk. Zura hi bung
25:15-ah Midian-ho hnam lal pakhat a nih thu kan hmu
a. Mi dangte erawh chu lal an nih thu hriat a ni lo. HengMidian lal panga tih hi Josua 13:21f -ah chuan Midian
‘hotu’ tiin tuna an hming indawt dan ang chiah hian kan
hmu a. Balaama nen an inzawm bawk a, an that ta vek
bawk a ni.
Israel mite chuan an indonaah chuan Midian
hmeichhiate leh an fate, an bawng te, beram leh kel
rualte, leh an thil neih dang pawh an laksak vek a. Ankhua leh an bûkte an halsak vek bawk a. Tichuan, an thillâk leh man, mihring leh ran thlengin an hawn vek a, an
riahhmun Moab phaizawl, Jeriko zawn Jordan luikam,
Mosia te, puithiam Eleazara te leh Israel pung khawmho
awmna hmun riahhmun pawn chu an rawn thlen a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 724/790
328NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. A sipai hotute chunga Mosia thinurna (31:13-18)
13 Tin, Mosia leh puithiam Eleazara leh
pungkhawmho puipa zawng zawngte chuan daiah an lova hmuak a. 14 Tin, Mosia chu sipai hotu, sang chunga
hotute leh za chunga hotu te, indona a\anga lo hawtechungah chuan a thinur a. 15 Tichuan Mosian an hnenah,
“Hmeichhia chu damin in la zuah vek maw? 16 Ngai teh u, Balaama remruat chuan Peor chungchang thu-ah Israela
thlahte chu LALPA chunga bawhchhiatna tithlengte chu
heng hi an ni, LALPA mi pungkhawmho zingah chuanhri a lo len tak kha. 17 Chuvangin naupang zinga mipazawng zawng chu that ula, hmeichhia mi pâwl tawh
zawng zawng that bawk rawh u. 18 Hmeichhe naupang mila pâwl loh zawng zawng erawh chu in tan zuah rawh u.
Mosia leh puithiam Eleazara leh Israel pung
khawmhote chu riahhmun pawnah an hnam sipai
pasal\ha lo hawte hmuak turin an chhuak a. Riahhmunpawna an chhuahna chhan chu riahhmun hi sakhaw thila
tihbawlhhlawh an duh loh vang niin a rinawm. Sipai ral
do lo hawte chu indona hmuna mitthi ruang avanga
bawlhhlawh an ni ngei ang a. Chuvangin, riahhmun vawng
thianghlim turin riahhmun pawnah an lo hmuak zawk a
ni. An râllâk, mihring leh ran an rawn hawn duahte chu
Mosian a hmuh chuan, “Heng hmeichhiate hi engati nge
in la zuah? Balaama fuihpawrhin Peor-ah khan Israelmite chu LALPA lakah thil sual a tihtîr a nih kha...” tiinindona a\anga lo haw sipai sang hotute, leh za hotute
chungah chuan a thinur ta hle mai a. Deuteronomy 20:10-
15-ah khan hmeichhia leh naupangte chu sala man tur a
ni a. Mahse, tun thilah hian hmeichhia - mipa pawl tawh
reng reng chu tihhlum vek a duh a, a chhan chu an zinga
\henkhat hian Israel mite chu Baal Peor be turin an lo
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 725/790
329NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thlem thlu a, Israel mipate an lo mutpui a (25:1-18).
LALPA lakah thil sual an tihtir a, hremna na tak an tuar
a, mi 24,000 laiin an thih phah a. Khang zawng zawngkha Mosia’n a hre reng a, a thinrim em em a ni.Chuvangin, hmeichhe naupang, mipa la pawl loh chauh
sala kawl a phalsak a. Hmeichhia mipa pawl tawh leh
mipa tawh phawt chu naupangte pawh that vek turin
thu a pe a ni.
4. Ral dotu sipaite then thianghlim (31:19-24)
19 Tin, daiah ni sarih riak ula, tupawh mi that lehmitthi khawih apiangte chu ni thum ni leh ni sarih niin
inthian rawh u, nangmahni leh in salte pawh. 20 Tin,thuamhnaw reng reng leh savuna thil siam zawng zawng
te, kel hmula thil siam zawng zawng te, thinga thil siamzawng zawng thu-ah chuan in inthian tur a ni,” a ti a.
21 Tin, puithiam Eleazara chuan indonaa kal indo
mite hnenah chuan, “ Hei hi LALPAN Mosia thu a pêkdan thuruat chu a ni: 22 engpawh ni sela rangkachak te,
tangkarua te, dar te, thir te, rangva te, suan te, 23 engpawhmeia hala chhe thei lo apiangte chu meiah in thawlh tlâng
ang a, tichuan a lo thianghlim ang: engpawh ni sela,tlenfaina tuiin tihthianghlim tur a ni: tin, meia hal tuar
thei lo apiang chu tuiah in thawlh tlâng tur a ni. 24 Tin, a
ni sarih niin in puan in su ang a, tin, in lo thianghlimang a, chu mi zawhah chuan riahhmunah in lo lut dawnnia,” a ti a.
Chang 19-24 chhungah hian mi that leh mitthi ruang
khawih zawng zawngte ni sarih chhunga inthen
thianghlim dan tur kan hmu a. An silhfen leh an thil
neihte tihthianghlim dan turte pawh kan hmu a. Mi that
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 726/790
330NUMBERS
www.mizoramsynod.org
leh mitthi ruang khawihte leh an mi mante chu riahhmun
pawna riak vek tur leh ni thum ni leh ni sarih nia inthian
fai turin Mosian a ti a. Puithiam Eleazaran meiatihthianghlim chi leh tuia tihthianghlim chite a thliar a. An silhfente pawh a ni sarih niin an su ang a, an
thianghlim ang a, chumi hnuah riahhmunah an lut leh
thei dawn chauh a ni.
Midian-ho nena indona hi indona thianghlim mah ni
sela, mi thah leh mitthi ruang avangtein sakhaw thila
bawlhhlawh an ni tawh a. An intihthianghlim hma chuanriahhmunah an lut thei lo (cf. 5:1-4; 12:14-15). Vawiina
kan zirlaiah hian indona chu Lalpa Indona a nih thu leh
thianghlimna pawimawhzia kan hmu a. LALPAN Mosia
hnenah, “Israel-te phuba chu Midian-ho chungah la zet
la, i laichinte hnenah hruai i ni dawn nia,” tiin a hun
hnuhnunga a tih tur a la hrilh zel a ni.
Sawi ho tur
‘Midian-ho nena indona’ hi Peor hmuna Israel-te
tlukna thlentute (Balaama leh a zirtirna) chunga
phuba lâkna a ni a. Pathianin hetiang taka nasaa
phubâ la tura a tiha a thîkthu a chhiat hle lai hian
Kohhranhovah hian Balaama leh a zirtirna ang chi
hi do tur a la awm ve ang em? Awm ni ta se, kan do
tur ang takin kan dovin kan inhria em?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 727/790
331NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
Midian (31:2)
Midian-ho hi Israel-te ang thova pem kual hnam (No-
madic tribe) an ni a. Abrahaman a nupuite zingapakhat, Keturi laka a thlahte an ni a (Gen. 25:2-4; I
Chro. 1:32 ff), Israel-te unau an ni. Bible-a a lan dan
chuan Midian-hote hi Sinai a\anga hla vak lo, Edom
leh Paran inkar vela awm an nih hmel a. Nimahsela,
mi thiam \henkhat chuan heng lai hmun hi chu
Midian-hote inzar darhna mai niin an ngai a. Anawmna hmun tak nia an ngaih chu hmanlaia Madian
ram, Arabia hmarlam, Edom chhimchhak, Aqaba
tuipui chhaklama awm khu a ni.
Balaama remruat/fuihpawrh (31:16)
Balaaman Peor hmuna Israel mite Lalpa laka thil
tisual tura fuihpawrh emaw remruat thu emaw hiBible hmun dangah chuan a lang lem lo.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 728/790
332NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 40
RÂLLÂK SUM INSEM THU
Chhiar tur : 31: 25-54
Thu vawn : Tin, Mosia leh puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chunga hotute rangkachak chu an laa, Israela thlahte hriatrengna atan inbiakna puan inah
LALPA hmaah an rawn la a (31: 54).
Pathianni hmasaah khan ‘Midian-ho nena indona’
kan zir a. An indonaah khan Midian-ho chunga phuba la
tura tirh chhuah an nih angin mipa zawng zawng an that
a. Midian lal panga lai an that a, Balaama pawh an thattel a. An thil lâk, mihring leh ran nen lam an rawn hawn
a. Tun \umah hian an rallak sum insem thu kan zir dawn
a ni.
1. Râllâk sum sem thu (31:25-47)
25 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 26 “Nang nen, puithiam
Eleazara nen, pungkhawmho chhûngkaw puipate nenrâllâk suma an lak mihring leh rante chu chhiar vek ula;27 tin, râllâk sum chu hmun hnihah then ula, indonaa kal
indo mite tan leh punghote tan; 28 tin, indonaa kalho chana\anga chuan mihring te, bawng te, sabengtung te, beram
te, thil nung zawng zawng zanga zelah pakhat LALPAhnenah chhiah pêk tur tihhransak rawh. 29 Chung chu la
ula, LALPA tana then thilhlanah puithiam Eleazara pe
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 729/790
333NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawh u. 30 Tin, a chanve Israela thlahte pual chu sawmnga
ata pakhat tihrang zel la, mihring a\ang te, bawng a\ang
te, sabengtung a\ang te, beram rual a\ang te, ran rual a\ang tein; tin, chung chu LALPA biak bûk enkawltu Levi-hote perawh,” a ti a. 31Tichuan, LALPAN Mosia thu a pêk ang
chuan Mosia leh puithiam Eleazara chuan an ti a.
32 Sipaiten an man râllâk sum tiam lovin an lak chuberam 6,75,000 33 bawng 72,000 34 sabengtung 61,000 35 mihring chu hmeichhia, mipa la pâwl ngai loh 32,000
an ni a.36
Tin, a chanve, indonaa kalte chanvo chu, beram3,37,500 a ni a. 37 tin, LALPA chhiah beram chu 675. 38 Tin,bawng chu 36,000 ani a; chu mia LALPA chhiah chu 72 a
ni a. 39 Tin, sabengtung chu 3,500 ani a; chu mia LALPAchhiah chu 61 a ni. 40 Tin, mihring chu 16,000 an ni a; chu
mia LALPA chhiah chu mi 32 an ni. 41Tin, LALPAN Mosiathu a pêk angin chhiah, LALPA then thilhlan chu Mosian
Puithiam Eleazara a pe a. 42 Tin, Mosian ral kap mite an
chanvo a pêk zawh a, Israelho chanvo chu, 43 beram3,37,500 44 bawng 36,000 45 sabengtung 30,500, mihring 16,000 46,47 Israel hovin an chan a\ang chuan Mosia chuan
mihring leh ran sawmnga zelah pakhat a la a, LALPAthupêk angin LALPA biak bûk enkawltu Levi-ho a pe a.
Râllâk sum sem dan kalphung fel tak an siam a. Mosia
leh Puithiam Eleazara leh Israel hruaitute chuan râllâk
thil, rawn hawnte chu an chhiar hmasa vek phawt a. Kelleh beram 6,75,000; bawng 72,000; sabengtung 61,000;hmeichhia mipa la pawl loh 32,000 an ni. Tichuan, hmun
hnihah an \hen phawk a, hmun khat chu indonaa kal
sipaite hnenah an pe a. Chung chu kel leh beram 3,37,500;
bawng 36,000; sabengtung 30,500; hmeichhia mipa la pawl
ngai loh 16,000 an ni. Hmun khat dang chu indonaa kal
ve lo, hmun nghak Israel pung khawmho hnenah an pe a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 730/790
334NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Chung chu kel leh beram 3,3,7500; bawng 36,000;
sabengtung 30,500; hmeichhe naupang 16,000 an ni.
Hetiang hian ral beitute leh in lama hmun lo nghakteninang tlangin râllâk sum hi an insem a. Hei hi khatih laihuna an tih dan tlangpui a ni a. Lal Davida pawh khan
Amalek mite nena an inbeihnaah khan, an chauh lutuk
avanga Davida zui thei ta lote kha râllâk thil chang ve lo
turin Davida zuitute zînga mi \henkhatin an ti a. Mahse,
Lal Davida chuan an hnenah, “Ka unaute u, chutiang chu
a ni lo ve, LALPA min pêk hi chutianga tih tur a ni lo.
Ani chuan min hum a, min beitute chu kan kutah min pea ni si a. He thilah hian tu nge in thu pawm thei ang le?
Indonaa zuk kalte chan ang bawk bungraw venga lo
awmte hian an chang ve tur a ni; inang vekin chan tur a
ni e,” (I Sam 30:23f) tiin a hrilh a. Davida chuan chutiang
chuan dan leh thupek a siam a, an zawm zui zel ta a ni.
Vawiina kan zirlaia an râllâk sum insemnaah hian
inang tlanga an insem bâkah thil thar lo lang chu râllâksum a\anga chhiah lâk thu kan hmu. Indonaa kal,
sipaihote chan a\angin zanga zela pakhat LALPA tana
lak tur a ni a, LALPA tana serh hran chu Puithiam
Eleazara pual a ni ang. Chutiang deuh bawk chuan
indonaa kal ve lo Israel pung khawmho chan a\ang khansawmnga zêla pakhat LALPA tan lak tur a ni a, LALPA
tana serhhran chu LALPA biak bûk enkawltu Levia chite
pual a ni ang. Hetiang, indona râllâk sum a\anga chhiah
pêk emaw, Lalpa puala hlan emaw hi Thuthlung Hlui
hmun dangah kan hmu lo. Tuna indonaa râllâk sum
a\anga chhiah lak hi Islam sakhaw hmu chhuaktu
Mohammed-a, kan Bible Thuthlung Hlui zirtirnaa nasa
taka innghat pawh hian indona râllâk sum pangaa
pakhat a dawng \hin (Koran VIII. 42).1
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 731/790
335NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. LALPA tana sipai hotute thilpek (31:48-54)
48 Tin, sipaite chunga hotu te, za chunga hotu te chuan
Mosia an va hnaih a. 49 Mosia hnenah, “I chhiahhlawhtehian kan kuta awm indo mite chu kan chhiar a, tumah
kim lo kan awm lo va. 50 Tin, kan nunna atan LALPA hmaainremna siamna turin LALPA tana thilhlan miin an neih
zawng rangkachaka siam cheimawi thuam, kebun te,banbun te, hming nemna zungbun te, bengbeh te, thi te
kan rawn la e,” an ti a. 51Tin, Mosia leh puithiam Eleazara
chuan rangkachaka siam an thuam zawng zawng chuan lo la a. 52 Sang chunga hotu leh za chunga hotuterangkachak, LALPA hnena then thilhlana an hlan zawng
zang chu sekel 16,750 a ni. 53 (Ralkap mite chu an râllâksum chu mahni tan \heuhva la an ni a.) 54 Tin, Mosia leh
puithiam Eleazara chuan sang chunga hotu leh za chungahotute rangkachak chu an la a, Israela thlahte
hriatrengna atan inbiakna puan inah LALPA hmaah an
rawn la a.
Midian-ho nena an inbeihna chanchin report sipai
hotuten Mosia hnena an pêk hi sipai hotute tan chuan a
nuam hle ang. An duhthusam ang takin an va che \ha hle
mai a. “Kan hote kan han chhiar a, pakhat mah kan inhloh
lo” tiin report an pe thei a ni. Anmahni pawh Pathian
hruainaah an lawm hle a ni ang. Rangkachaka siam
incheina: banbun te, ngun te, khaidiat thi te, nemnazungbun te, kawnghren te, mahni puala an lâkte chuLALPA hnenah an rawn hlan a ni. Gideonan Midian-ho
a hnehnaah pawh khan rangkachak bengbehte Midian-
ho khan an pe khawm a ni (Ror. 8:24ff). Helaia sipai
hotute hian “LALPA chuan kan nun min venhimsak
manah LALPA hnenah kan rawn hlan a ni” an ti a. Mosia
leh puithiam Eleazaran an lo dawng a. Rangkachak
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 732/790
336NUMBERS
www.mizoramsynod.org
thilpêk LALPA hnena an rawn hlan hi kg. zathum lai a
tling a ni. Sipai hotute pawh hi Pathianah an lawm hle a
ni tih a tarlang.Mosia leh Puithiam Eleazara te chuan Sipai hotute
kut a\anga rangkachak thilpêk an dawn te chu LALPAN
a mite a hriat reng nan vawn \hat turin biak bûkah an
dah a, hei hi indonaa Lalpan a awmpui avanga hnehnaropui tak an chan hriat reng nan a ti a ni. An hmuh
apianga LALPA an hriat thar leh zelna tura Biak bûka
dah a ni bawk. Chu bâkah Amah LALPA pawhin a mite ahriat reng theih nana dah a ni bawk.
LALPA tana sipai hotute thilpêk hi sawma pakhat
ang chi hi a ni lo, mahni duh thua thilpêk a ni a, a
chhinchhiah tlak hle. Kan zirlaiah hian LALPA a ropui
hle a ni. A bul tumtu leh hnehna petu a nih avangin a
hnenah chawimawina leh ropuina an hlan a. Hnehna
ropui tak an chan kha anmahni sipaihote chakna lehthiltihtheihna avang ngawta chang an ni lo tih an hre
chiang a. Chu vang chuan Puithiamte hnena thilpêk
te, biak bûk rawngbawltu Levia chite hnena thilpêk te
an hlan vek a. Mahni duhthua thilhlan thlengin an hlan
a ni.
Sawi ho tur
Pathian malsawmna kan dawn zawng zawngah hian
lawm nachang hre tawkin kan inhria em? Kan
lawmna chu Pathian hnena kan thilpêk hian a
nemnghet \ha tawk in kan hria em?
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 733/790
337NUMBERS
www.mizoramsynod.org
END NOTES
1. A.H. McNeile, “Cambridge Bible for Schools andColleges,” The Book of Numbers, Cambridge Uni-versity Press, 1911, p. 167.
hmun hnihah \hen ula (31:27)
Indonaa an râllâk thilte chu Pathianin Mosia hnenah
inzatin indonaa kalte leh in lama awm, pungkhawmho hnena sem turin a hrilh a. Heta an râllâk
sum insem dan hian an hnam inpumkhatzia a tilang.Rawngbawlnaah chuan a kal chhuakte ang bawkin
awmhmuna lo awmte pawh an pawimawh a,
ham\hatna pawh a kal rual tur a ni. Chutih rual
chuan indonaa kalte ai chuan awmhmuna lo awmte
chuan an thil chante Lalpa tan leh Levia mite tan an
pe chhuak tam zawk tih kan hmu bawk.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 734/790
338NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 41
JORDAN LUI CHHAK LAMA RAM PEKTE
Chhiar tur : 32: 1-42
Thu vawn : Tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5 remi tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pela, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai,” an ti a
(32:4,5).
Israel fate ram tiam Kanaan pana an kal hun lai
angah kha chuan tunlaia sipai leh sipai ni lo (civil) in\hen
hrang hluk ang hi an ni ve lo va. Kum tling chin mipa
tawh phawt chu sipai an ni vek mai. Indonate pawh khaa hnam nawlpuia indona a ni a, mipa puitling tawh phawt
chu ral do lova awm chi a ni lo. Ral do tura inkoh khawm
thut thut a awm \hin. Hêng kârah hian hnam bîk awm
hran duh, mahnia tal hrang duh an awm fo \hin a. Israel-
ho zîngah pawh hian, chutiang thil chu a lo thleng ve
deuh a ni ang. Reubena leh Gada thlahte chuan Jordan
lui ral kai ve lova awmhmun khuara inbenbel mai an dil
a. Tun \umah hian ‘Jordan lui chhak lama ram pekte’ tih
thu kan zir dawn a ni.
1. Reubena leh Gada thlahten ram an dil (32:1-5)
1Reubena leh Gada thlahte chuan ran an ngah hlemai a: tin, Jazer ram leh Gilead ram an hmuh chuan a
hmun chu ran tana hmun tha tak niin an hria a; 2 tichuan,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 735/790
339NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Gada thlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia leh
puithiam Eleazra leh pungkhawmho puipate chu an va
bia a,3,4
“Israel pungkhawmho hmaa LALPAN a tihtlawmram Atarot te, Dibon te, Jazer te, Nimra te, Hesbon te,Eleale te, Sebam te, Nebo te, Beon te chu ran tana tha tak
ram a ni a, tin, i chhiahhlawhte hian ran kan nei a; 5 remi tihzawng a nih chuan he ram hi kan luah atan min pe
la, Jordan lui min hruai kai lo mai rawh khai,” an ti a.
Thuthlung Hlui hunah chuan ran rual ngah chu
Pathian malsawmna dawng nia ngaih a ni. Reubena lehGada thlahte chuan kel leh beram an ngah hle a. Reubena
hming hi thlahtu chhuina lamah chuan Jakoba fa u a nih
avangin ziak hmasak \hin a ni a, kan zirlaiah hian Gada
hming hi a bul lam chauhvah lo chuan ziak hmasak vek a
ni a. Hei hian chanchin kal zelah Gada a larin a langsar
chho ta tihna a ni thei ang. Anni hnam hnihte hian Jordan
lui kan lova, Jazer leh Gilead ram chu an ram chanvo atan
neiha awm hlen nghal mai Mosia leh hruaitu dangtehnenah an dîl a. Jazer hi tunlaia Jordan khawpui Amman
khawtlang lam km. 13 vela hlaa awm Khirbet es-Sireh hi
a ni mai thei.1
Thuthlung Hluiah chuan Gilead ram tih
hian awmze hrang a nei thei a, hetah hian Jabok lui chhim
lam ram a kâwk a. Jabok hmar lam pawh a kâwk a (39-40).Jordan chhak lam ram Israel-ho luah chin sawi nan pawh
hman a ni bawk (Jos. 22:9,13, etc.). Heng lai hmun hi ran
vulhna atana hmun \ha tak a ni. Helaia khaw hmingte hi
chang 34-38 lamah chiang zawka sawi lan leh an ni.
2. Mosia chhanna (32:6-15)
6 Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahtehnenah chuan, “In unaute chu indonaah an kal ang a,
nangni chu hetah hian in lo awm mai ang maw? 7 Engati
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 736/790
340NUMBERS
www.mizoramsynod.org
nge LALPAN a pêk rama lut lo tura Israel thlahte rilru
in tihzam dawn? 8 Kades-barnea a\anga ram va thlithlai
tura ka tirh khan hetiang bawk hian in pute chuan an tia. 9 Eskol ruam an han thlen chhoh khan ram chu an hanhmu a, LALPAN ram a pêkah chuan an luh lohna turin
Israel thlahte rilru an tihzamsak a. 10 Tichuan, chu mi nichuan LALPA thin chu a alh a, 11 Aigupta ram ata lo
chhuak, kum sawmhnih achin chung lam mi reng reng chuan Abrahama te, Isaaka te, Jakoba te hnêna
chhechhama ka pêk ram chu tuman an hmu lo vang: min
zui tak tak loh avangin: 12 Keniz mi Jephunea fapa Kalebaleh Nuna fapa Josuate chauh lo chuan, anni chuan,LALPA chu an zui tak tak avangin,’ tiin chhia a chham
a. 13 Tin, Israel-hote chungah LALPA thin chu a alh a,LALPA mithmuha thil \ha lo titu chhuan zawng zawng
an boral vek hma loh chuan thlalerah kum sawmli a vaha vahtir a. 14 Tin, ngai teh u, Israelte chunga LALPA
thinurna tihbaiawm tak belhchhain nangni chhuan sualhian in pute ai in awh ta a. 15 LALPA zui lova in awm
miau chuan anniho hi thlalerah a awmtir leh mai dawna ni a. Heng mi zawng zawngte hi in tiboral mai ang asin,”
a ti a.
Reubena leh Gada thlahten Jordan lui kan ve lovaJazer leh Gilead rama awmhmun khuara inbenbel mai
an dil chu Mosian a zilh a, “In unauten ral an bei ang a,
nangni helaiah in lo \hu mai mai bik ang maw? Engtizia
nge Israel mite hi LALPA ram pêka an kal tur rilru in
tihhnual le? Kades-barnea a\anga ram enthlithlai tura
mi ka tirh pawh khan, in paten mi dang rilru an tihnual
a nih kha,” tiin hun kal tawha an thil tawn tawh hmangin
Mosia chuan thil awmzia a hrilh hrep a. Eskol ruama an
thil hmuh mihring lian pui pui leh khuate avang khan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 737/790
341NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ram enthlatute kha an zam a. Chu chuan ram tiama lut
tur Israel mite rilru an tizam a. LALPA a thinur a, Aigupta
a\anga lo chhuak kum sawmhnih aia upaho zawngzawngte chuan ram tiam an thlen loh tur thu leh Kenizmi Jephunea fapa Kaleba leh Nuna fapa Josua te pahnih
chauhvin an thlen tur thu a sawi a. Thlalerah kum sawmli
vel zet an vahvaih phah thu a sawi bawk a. In pate ang
hlauh kha in ni, mi sual rual, Israel fate chunga LALPA
thinurna tizualtu in nih hi a ti zui ta zel a. Jordan lui
kana an kal ve zel dawn lo a nih tak tak chuan Lalpan
thlalerah a vahvaihtîr leh ang a, anniho hnam hnihte chuIsrael mite tihlum vektu tur an nih thu thlengin a sawi
a, a zilh nasa hle. Reubena thlahte leh Gada thlahte ran
vulh nan ram a \hat em avanga Jordan lui kan ve lova
awmhmun khuara inbenbel mai an dilna chu Mosian a
remti mai lo va, a zilh nasa hle a ni.
3. An unaute dopui zel tura hnam hnihte intiamna
(32:16-27)16 Tin, an va hnaih a, a hnenah, “Hetah hian kan ran
tan beram huangte leh kan fanaute tan khuate kan siamang a, 17 keini erawh chu an hmun tur kan thlen hma loh
chuan Israel thlahte hmaa kal zel turin kan inrâlthuamdiam ang e: hemi rama mite avang hian kan fanaute chu
kulh nei khuaahte an awm ang a, 18 Israel thlah mi tinin
an hmun luah tur an luah \heuh hma loh chuan kan inlamah kan haw lo vang. 19 Kan luah tur chu he lam ralJordan chhak lam a nih avangin Jordan ral lehlam leh a
piah lam chu kan luahpui dawn lo nia,” an ti a. 20 Tin,Mosian an hnenah, “Chutianga in tih a, indonaa LALPA
hmaa kal tura in inrâlthuam a, 21,22 a hma ata a hmêlmatea hnawhchhuah a, LALPA hmaa ram chu hneh a nih hma
lohva in zinga inrâlthuam zawng zawngten LALPA hmaa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 738/790
342NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Jordan in kai vek chuan, nakinah in haw ang a, LALPA
chungah leh Israelte chungah in thiam lo lo dawn nia:
tichuan he ram hi LALPA hmaa in luah tur a lo ni ang a.23 Amaherawhchu chutianga in tih loh chuan ngai teh u,LALPA chungah in sual a ni ang a, in sual chuan a hmu
chhuak ngei ngei ang che u tih hre rawh u. 24 In fanautetan khuate siam ula, in beramte tan pawh huangte siam
ula, in sawi ang chuan ti rawh u,” a ti a. 25 Tin, Gadathlahte leh Reubena thlahte chuan Mosia hnenah, “I
chhiahhlawhte hian kan pu thupêk ang chuan kan ti ang
e. 26 Kan nupui fanaute, kan beram rual te, kan ran rualzawng zawngte chu Gilead ram khuaahte hian an lo awmang a; 27 amaherawhchu i chhiahhlawh, indo tura
râlthuam zawng zawngte chuan kan pu sawi ang chuanLALPA hmaah kan va kal ang e,” tiin an sawi a.
Mosian thil awm dan engkim a sawi hnu chuan hnam
hnihte chuan an inhuamna intiamna thu an sawi a. An
unaute dopui zel turin an intiam a. An beram rual tanhuang siama an fanaute tan kulh nei khua din zet a, ral
do thei chin chuan an unau Israel-te hma hruai a, an
awmna tur hmun thlen an tiam a. Israel mi tinin an ram
neih tur an luah hma chuan in lama an kirsan loh tur thu
an sawi a. Chu bâkah, Jordan lui ral ram chu an neihpuive loh tur thu leh an ram chanvo tur chu Jordan lui kam
chhak lama a awm thu an sawi bawk a. Mosia chuan,
chutiangin in ti meuh ang maw? tiin LALPA hmaa
hriamhrei kenga Jordan lui kama hmêlmate hnawh
chhuah thlenga an tel ve zela ram lak hnua kir leh chauh
tur an nih chuan LALPA leh Israel-te chungah thiam
lohna an nei lo ang a, an ram luah dil chu an luah thei
ang a. Amaherawhchu, an ram an duh leh lohva a dang
an duh zawk a nih chuan LALPA chunga thil tisual an ni
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 739/790
343NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang a, an sual mawh chu an phur dawn a ni tiin inremna
an ruahman a; chu chu Mosian a remtihsak ta a. Tichuan,
an inremsiam thei ta a. Reubena leh Gada thlahte chuan unau hnam dangten ram an neih hnuah an kir leh anga. Jordan chhak lam an chanpual ramah awmhmun an
bengbel ve ang (32:20-22).
4. Eleazara leh Josua hnena Mosia thuchah (28-32)
28 Chutichuan Mosia chuan an chungchang thuahchuan puithiam Eleazara te, Nuna fapa Josua te, Israela
hnam chhûngkaw puipate chu thu a pe a. 29 Tin, Mosiachuan an hnenah, “Gada thlahte, Reubena thlah te, indo
tura inrâlthuam zawng zawngte hian LALPA hmaa Jor-dan lui an kaipui che u a, ram chu in hmin chuan Gilead
ram chu an luah atan in pe tur a ni: 30 amaherawhchuinrâlthuama an kaipui loh che u chuan Kanaan ramah
in zingah an tel ve mai ang,” a ti a. 31Tin, Gada thlahte
leh Reubena thlahte chuan, “I chhiahhlawhte hnenaLALPAN a sawi ang chuan kan ti ang,32 inrâlthuamaLALPA hmaah Kanaan ramah kaiin kan lut ang a,
tichuan kan ram luah tur chu Jordan lui piah lamah a lani reng ang,” tiin an chhang a,
Mosia chuan Kanaan ram luah fel hun chu a hmuh
phak dawn tawh loh avangin (27:12-14), a aiawhtu tur
Josua leh puithiam Eleazara leh Israel hnam hruaitutechu thu a chah a. “Gada leh Reubena thlah indonaa
hriamhrei keng tlâkte hian LALPA hmaa Jordan an
kaipui che u a, ram chu in hnehpui chuan Gilead ram hi
an chanvoah pe ang che u. Hriamhrei kenga Jordan an
kanpui duh loh che u erawh chuan Kanaan ramah, in
zingah chanvo an nei ve mai tur a ni,” tiin Mosia chuan
thu a chah a. Gada leh Reubena thlahte pawhin LALPA
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 740/790
344NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sawi anga an tih tur thu leh an ram chanvo ve tur erawh
chu Jordan khawchhak lama mi hi ni rawh se an ti a ni.
5. Gada, Reubena leh Manasea thlah zatve te ramchan (32:33-42)
33 Tin, Mosia chuan Gada thlahte leh Reubena thlahte
leh Josefa fa Manasea thlah hnam chanve te chu Amorlal Sihona ram te, Basan lal Oga ram, chung ramte chu
a khaw awm zawng zawng nen, a vel ram khuate nenlam a pe a. 34 Tin, Gada thlahte chuan Dibon te, Atarot te,
Aroer te; 35 Atrot-sophan te, Jezer te, Jogbeha te; 36 Betnimrate, Betharan te an din a, khawpui kulh nei te, beram huang
te nen. 37 Tin, Reubena thlahte chuan Hesbon te, Eleale te, Diriathaim te, 38 Nebo te, Baal-meon te, (a hmingte hi
tihdanglam tak a ni) Sibma te an din a; an khaw siamtechu hming dang an vuah a. 39 Tin, Manasea fapa Makira
thlahte chu Gilead ramah an kal a, an la a, Amor-ho chuta
awmte chu an chhuhsak a.40
Tin, Mosia Gilead ram chuManasea fapa Makira chu a pe a; chutah chuan a awma. 41Tin, Manasea fapa Jaira chuan chunga khuate chu a
va la a, Havot-jair a vuah a, 42 Tin, Noba chuan Kenat ava la a, a khawperte nen, ama hming chawiin Noba a
vuah a.
Mosia chuan Gada leh Reubena thlahte chu Manasea
hnam zatvete nen Jordan chhak lam ram chu a sem ta a. A hmaa sawi lan awm lovin helaiah hian Manasea hnam
zatve an lo lang a, a hma lamah khan hnam hnih chauh
kha sawi lan \hin an ni a. Hemi avang hian hrilhfiahtu
tam tak chuan Manasea hnam zatve lo lang ta hi tlai
khawhnua belh, Thuthlung Hlui hmun danga sawi dante
nena inmil tura siamremnaah an ngai a ni (cf. Deut. 3:12f;
4:43; 29:7f; Jos. 12:6; 13:29,31; 14:3; 18:7).2 Chang 34-38-
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 741/790
345NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ah hian khawpui sawmpali sak \hat thu kan hmu a. Heng
zinga pakua hi chang 3-na lamah khan a lang tawh a.
Khawpui sawmpali zinga pariat chu Gada thlahte pual(32:34-36) a nih laiin, khawpui parukte chu Reubenathlahte pual a ni (32:37). Gada thlahte khaw chante chu
Dibon khua (tunlaia Diban, Arnon hmar lam km. 6, Tuipui
Thi khawchhak lam km. 19-a awm) te, Atarot khua
(tunlaia Attarus, Diban hmar lam km. 13, Tuipui Thi
khawchhak lam km. 13-a awm) te, Aroer khua (tunlaia
Arair, Arnon kianga awm, Diban chhim lam km. 5-a awm)
te, Atrot-Sofan khua (a awmna lai hriat chian loh) te, Jazerkhua (Khirbet Jazzir hi a ni mai thei, a hmun hriat chian
a ni tawh lo naa, \henkhat rin dan chuan Jabok chhim
lam km. 12-a awm) te, Jogbeha khua (tunlaia Jubeihat)
te, Beth-nimra khua (32:3-ah chuan Nimra a ti mai a, a
awmna lai hriat chian a ni lo naa, \henkhat rin dan chuan
Tell Nimrin, Jordan khawchhak lam km 10-a awm) te,
Beth-haran khua (Josua 13:27-ah Beth haram tiin a ziak
a, Tell er-Rame nia rin) te an ni.
Reubena thlahte khaw chante chu Hesbon khua
(tunlaia Heshban, Tuipui Thi hmar tawp khawchhak lam
km. 21-a awm, Josua 21:38f-ah chuan Gada thlahte khua
nia sawi) te, Elealeh khua (tunlaia el-Al Hesbanhmarchhak km. 3-a awm) te, Kiriathaim khua (a awmna
hriat chian a ni tawh lo na a, \henkhat rin dan chuan
tunlaia Khirbet el-Quroiyat, Diban hmarthlang km. 10-a
awm) te, Nebo khua (a awmna hriat chian a ni tawh lo
naa Nebo tlang, tunlaia Neba tlang, Hesban chhimthlang
km. 16-a awm te, Sibma khua (Hesban hmarthlang km.
8-a awm) te an ni.
Manasea fa Makira thlahte chuan Gilead khua an la
a, chu chu Mosian a pe a. Manasea fa vek Jaira chuan a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 742/790
346NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chheh vel khuate a la a. Jaira khua ‘Havot-Jair’ a vuah a.
Noba pawhin Kenat leh a chhehvel khuate a la a, ama
hming chawiin Noba a vuah bawk.
Sawi ho tur
Kanaan ram luah tura Israel fate hnam pum pui
thawhhona leh an \anrual \hatzia kan hmu a, kanSynod pum pui thawhhona leh \anrualna hi a \ha
tial tial nge, a tlahniam hret hret? Engtin nge tundinhmun aia \ha zawka kan kal theih ang?
END NOTES
1. Frederick L. Moriarty, S.J. “Numbers in theJerome Biblical Commentary,” Vol. I. Published
by Theological Publications in India, 1968, p. 99.
2. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 337.
Jazer leh Gilead (32:1)
Jazer hi Amor-ho ram leh Amon-ho ram inkar ramri
vela awm a ni a, Reubena thlahte leh Gada thlahten
an luah chin tur sawina nia ngaih a ni. Gilead hi
awmze hrang hrangin Bible-ah hian hman a ni a. Heta
a lan dan hi chuan Jabbok lui chhim lama awm a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 743/790
347NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Keniz mi (32:12)
Helaiah Kaleba chu Keniz mi anga sawi a ni a, a hma
lamah kha chuan Juda mi tia sawi zel a ni. Kenizmite hi Genesis 36:11-a a lan dan chuan Edom mite
nen thlah khat, Esauva thlahte an ni a. Nimahsela, I
Chronicles 4:13-ah chuan Juda chite zingah telh a ni
thung a. Chuvangin, heti laia Kaleba leh Keniz sawizawm a ni hi sawi fiah deuh hlek tur awmin a lang a.
Josua 15:17; Roreltute 1:13; 3:9, 11-ah te chuan
Othniela pa Kenaza chu Kaleba unau anga sawi a nia. Chutih laiin I Chronicles 4:15-ah chuan Kenaza
chu Kaleba fa anga sawi a ni bawk. Tin, Hebron (Jos.
14:14) leh Kirjathsefer (Jos. 14:16; Ror. 1:13) te chu
Kaleba leh Keniz mite ta anga tarlan a ni bawk. Heng
a\angte hian Kaleba chu Juda mi ni mah se Keniz mi
tia sawi pawh a sual lohzia a tilang a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 744/790
348NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 42
AIGUPTA A|ANGA MOAB KALKAWNGCHHUI LETNA
Chhiar tur : 33:1-56 Thu vawn : Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata
a pâwl pâwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni, 2 LALPA thupêka an kal chhuah a, an kal zelnate
chu Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chuhengahte hian a ni (33:1,2).
Bung 33-ah hian Israel faten Aigupta a\anga Kanaan
ram tiam pana an zin kawng, an chhuah a\anga an kalnaapiang a indawta Mosia ziak zel anga tarlan a ni a. Moab
phaia awmhmun an khuar sawi tel lo hian kalkawngahvawi sawmli emaw lai an chawl a, Sinai panna kawngah
vawi sawmpakhat, Kades panna kawngah vawi
sawmhnih pakhat leh Moab panna kawngah vawi riat an
chawl a. Heng khaw hming a sawi tam tak hi an awmna
hriat chian theih an ni tawh lo va. Thlaler zinkawngahmun hming langsar tak Meriba angte pawh kha he
bungah hian tarlan a ni ve lo va. Tichuan, vawiina kan
zir tur ‘Aigupta a\anga Moab kalkawng chhui letna hi
sawi dan tlangpui kan zui mai ang a, chipchiar takin kan
chhui hman lovang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 745/790
349NUMBERS
www.mizoramsynod.org
1. Aigupta ram chhuahsan thu (33:1-4)
1Mosia leh Arona kaihhruaia Aigupta ram ata a pâwl
pâwla an chhuah a, an kal zel dan chu hetiang hian a ni,2 LALPA thupêka an kal chhuah a, an kal zelnate chu
Mosian a ziak a: an kal chhuaha an kalnate chu hengahtehian a ni. 3 Thla khatna, ni sâwm leh ni nga niin Ramases
a\angin an chhuak a; kalhlen kut tuk chuan, Aigupta mitemithmuhah, 4 an fa tir zawng zawng LALPAN a
tihhlumsak an phum laiin Israela thlahte chu muk takin
an chhuak a: LALPAN an pathiante pawh a hrem a.Israel faten Aigupta atanga Kanaan ramtiam an
panna zin kawng chanchin hi Numbers bu hian Exodus
bu aiin a sawi kim deuh zawk a. Vawiina kan zirlaiah
hian an khaw tlawhte a rawn sawi a. “Mosia chuan
LALPA thupêk angin an chhuahna a\anga an kalna
apiang kha a indawtin a ziak zel a” (33:2 lehlin thar) tia
ziak a ni. Israel fate chuan Kalhlen Kût tuk-ah Ramasesa\angin Aigupta an chhuahsan a. An chhuahsan lai hian
Aigupta mite chu an fatir LALPA tihhlumte phumin an
buai hle a. Aigupta mite hmuh lai ngeiin muk takin an
chhuak a ni. Hetah hian Aigupta mite pathianin LALPA
a ngam lo tiin a sawi zui a. Hei hian an Pathian hriat
dan, hnam hrang hrangin pathian hrang hrang nei nia
an rin dan a tarlang. An chhuah \anna Ramases hi Nile
lui kam khawchhak lama awm a ni a. He khua hiFarawa’n khawpui a din, Israel fate hmanga in ropui taktak a sakna hmun kha a ni a, tunlaia Avaris-Tanis emaw
Qantir emaw hi nia ngaih a ni.1 Aigupta an chhuahsan ni
hi thla khatna, ni sawm leh pangana a ni a, chu chu Nisan,
keini hun a March-April thla lai vel hi a ni a. March 31
emaw April 1 emaw a ni mai thei.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 746/790
350NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Aigupta a\anga Sinai thlaler (33:5-15)
5 Tichuan, Israela thlahte chu Rameses a\angin an
chhuak a, Sukot-ah awmhmun an khuar a. 6 Tin, Sukota\angin an chhuak a, thlaler tawntirha Etham-ah
awmhmun an khuar a. 7 Tin, Etham a\ang chuan anchhuak a, Baal-zephon bula Pi-hahirot lamah an tawlh
kir leh a, Migdol bulah awmhmun an khuar a. 8 Tin,Hahirot bul ata chu an chhuak a, tuifinriat an kal tlang
a, thlalerah an lut a: tin, Etham thlalerah ni thum kal an
kal a, Mara-ah awmhmun an khuar a.9
Tin, Mara a\ang chuan an chhuak a, Elim an thleng a; Elim-ah chuantuihna sâwm leh pahnih leh tûm kung sawmsarih a awm
a; chutah chuan awmhmun an khuar a.
10 Tin, Elim a\ang chuan an chhuak a, Tuifinriat Senbulah awmhmun an khuar a. 11Tin, Tuifinriat Sen a\ang
chuan an chhuak a, Sin thlalerah awmhmun an khuar a.12
Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Dopka-ahawmhmun an khuar a. 13 Tin, Dopka a\ang chuan anchhuak a, Alus-ah awmhmun an khuar a. 14 Alus a\ang
chuan an chhuak a. Rephidim-ah awmhmun an khuar a,chutah chuan mipuite tui in tur a awm lo va.
15 Tin, Rephidim a\ang chuan an chhuak a, Sinai
thlalerah awmhmun an khuar a.
Helai thu hlawm hi Exodus 12:37-19:2-a mi lak tawi
niin a lang a. Amaherawhchu, Exodus-ah hian Dopka leh
Alus (chang 12&13) hi a lang ve lo. Ramases a\anga anriahhmun hmasa ber chu Sukot a ni a (cf. Exod. 12:37). A
awmna lai tak hi hriat chian a ni lo, \henkhat chuan
Pithom nen thuhmunah an ngai. Thlaler dep Etham-ah
an riak leh a. Etham hi ‘Bang’ ‘Kulh’ tihna a ni a, a awmna
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 747/790
351NUMBERS
www.mizoramsynod.org
hmun hi hriat chian a ni lo. Helai hmun hi an kal tlang
thei mai lo a ni ang, Pi-hahirot-ah an kual a, Migdol depah
bûk an khuar a. Migdol hi ‘In sang’ tihna a ni. Hei hi RasQasrun a\anga km. 48 Tel el-Her hi nia hriat a ni. Pi-hahirot a\angin tuifinriat an kan a. Heta tuifinriat tih hi
Exo. 14-a Tuipui Sen kha a nih chuan, he Tuipui hi Tuipui
Sen (Red Sea) nilovin ‘Phairuang Tuipui’ (Sea of Reeds)
nia ngai an awm bawk.
3. Sinai a\anga Ezion-geber (33:16-35)
16 Tin, Sin thlaler a\ang chuan an chhuak a, Kibrot-hat-tava-ah awmhmun an khuar a. 17 Tin, Kibrot-hat-tava
a\ang chuan an chhuak a, Hazerot-ah awmhmun ankhuar a. 18 Hazerot a\ang chuan an chhuak a, Ritma-ah
awmhmun an khuar a. 19 Tin, Ritma a\ang chuan anchhuak a, Rimon-perez-ah awmhmun an khuar a.20 Rimon-peraz-ah awmhmun an khuar a. Libna-ah
awmhmun an khuar a.21
Libna a\ang chuan an chhuaka, Risa-ah awmhmun an khuar a. 22 Tin, Risa a\ang chuanan chhuak a, Kehelatha-ah awmhmun an khuar a. 23 Tin,
Kehelatha a\ang chuan an chhuak a, Sepher tlângahawmhmun an khuar a. 24 Tin, Sepher tlâng a\ang chuan
an chhuak a, Harada-ah awmhmun an khaur a. 25 Tin,Harada a\ang chuan an chhuak a, Malkhelot-ah
awmhmun an khuar a. 26 Tin, Makhelot a\ang chuan an
chhuak a, Tahat-ah awmhmun an khuar a. 27 Tin, Tahata\ang chuan an chhuak a, Tera-ah awmhmun an khuara. 28 Tin, Tera a\ang chuan an chhuak a, Mitka-ah
awmhmun an khuar a. 29 Tin, Mitka a\ang chuan anchhuak a, Hasmona-ah awmhmun an khuar a.30 Hasmona a\ang chuan an chhuak a, Moserot-ahawmhmun an khuar a. 31Tin, Moserot a\ang chuan an
chhuak a, Beneserot a\ang chuan an chhuak a,
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 748/790
352NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Benejaakan-ah awmhmun an khuar a. 32 Tin, Bene-jaakan
a\ang chuan an chhuak a, Hor-hagidgad-ah awmhmun
an khuar a.33
Tin, Hor-hagidgad a\ang chuan an chhuaka, Jotbatha-ah awmhmun an khuar a. 34 Tin, Jotbathaa\ang chuan an chhuak a, Abrona-ah awmhmun an khuar
a. 35 Tin, Abrona a\ang chuan an chhuak a, Ezion-geber-ah awmhmun an khuar a.
An kal zel a, Kiberot-hatava-ah bûk an khuar a.
Hazerot-ah bûk an khuar leh a. Bung 12:16-ah chuan
‘Hazerot chu an chhuahsan a, Paran thlalerah bûk ankhuar a’ tiin kan hmu a, tunah erawh chuan hei hi a lang
tel ve ta lo. Bung 33:18-29 chhûnga an riahna hmun12 lai lo langte hi Thuthlung Hlui hmun dangah alang lova, an awmna lai pawh hriat chian a ni lo.
Bung 33:30-34 hlawma an riahna hmun hmingte hi
Deuteronomy 10:6f-ah pawh an lo lang a. Deuteronomy
buah chuan Mosera hmuna Arona thih thu leh phum anih thu a sawi nghe nghe a ni (Deut. 10:6).
4. Ezion-Geber a\anga Kades (33:36)
36 Tin, Ezion-geber a\ang chuan an chhuak a, Zinthlalerah awmhmun an khuar a (chu chu Kades an ti
bawk).
Ezion-Geber ah an riak a. Chuta \ang chuan Zinthlaler Kades-ah bûk an khuar a. Ezion-Geber hi
Tuifinriat Sen kama awm lawngchawlhna hmun a ni (cf.
I Lal. 9:26; 22:48). Tunlaia Tell el-Kheleifeh hmun hi nia
ngaih a ni. Ezion-Geber leh Kades inkar hlat zawng hi
km. 144 emaw laia hla a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 749/790
353NUMBERS
www.mizoramsynod.org
5. Kades a\anga Moab (33:37-49)
37 Tin, Kades a\ang chuan an chhuak a, Edom ram
dep Hor tlângah awmhmun an khuar a.
38 Tin, puithiam Arona chu LALPA thupêkin Hortlângah chuan a han chho va, Israela thlahte Aigupta
ram ata an lo chhuah kum sawmli kum, thla ngana, nikhat niin chutah chuan a thi a. 39 Tichuan Arona chu Hor
tlânga a thih chuan kum 123 a ni. 40 Tin, Kanaan mi, Kanaan rama Chhima awm Arad lal chuan Israela
thlahte lo kal chu a lo hria a. 41Tin, Hor tlâng a\ang chuanan chhuak a, Zalmon-ah awmhmun an khuar a. 42 Tin,
Zalmon a\ang chuan an chhuak a, Punon-ah awmhmunan khuar a. 43 Tin, Punon a\ang chuan an chhuak a, Obot-
ah awmhmun an khuar a. 44 Obot a\ang chuan an chhuaka, Moab ram dep Iye-abarim-ah awmhmun an khuar a.45 Tin, Iyim a\ang chuan an chhuak a, Dibongad-ah
awmhmun an khuar a.46
Tin, Dibongad a\ang chuan anchhuak a, Almon-nibla-thaim-ah awmhmun an khuar a.47 Tin, Almon-diblathaim a\ang chuan an chhuak a, Bebo
bula Abarim tlângahte chuan awmhmun an khuar a.48 Tin, Abarim tlâng a\angte chuan an chhuak a, Jeriko
zawn, Jordan kam Moab phaiah awmhmun an khuar a.49 Jordan kam Betjesimot a\anga Abel-Sittim thlengin
Moab phaiah awmhmun an khuar a.
Helai chang 37-49-ah hian Kades a\anga Moab an
panna thu kan hmu a. Kum sawmli emaw lai a liam ta a,
Moab ramri hrûlah Hor tlâng an lo thleng a.
Helaiah hian puithiam Arona thih thu kan hmu a.
Israel faten Aigupta an chhuahsan a\anga kum sawmli,
thla ngana, ni khat ni chuan Hor tlângah kum za leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 750/790
354NUMBERS
www.mizoramsynod.org
sawmhnih leh pathum mi niin Arona a thi ta a ni. Hor
tlâng a\ang chuan an kal zel a, Zalmon an lo thleng a,
bûk an khuar a. Helai hmun hi hriat a ni tawh lo. Chang42-49-ah hian Punon te, Obot te, Moab ramria Ije-abarimte, Dibon-gad te, Almon-diblathaim te, Nebo tlâng bul
Abarim tlângte an lo thleng a. Chuta \ang chuan Jordan
lui kam, Jeriko khaw zawnah bûk an khuar ta a. Jordan
lui dung Moab phairuamah chuan Beth-jesimot atanga
Abel Sittim thlengin an inzar ta a ni. Punon hi tunlaia
Khirbet Feinan, Tuipui Thi chhim lam km. 24-a awm ni
nia ngai an awm bawk a. Dibon-gad hi Dhiban nia ngaian awm bawk. Almon-diblathaim hi Jeremia 48:22-a
Beth-Diblathaim hi nia ngaih a ni. Abel Sittim hi Sittim
(25:1) hming pum a ni a, Sittim tia dah mai thin niin a
lang. Hei hi tunlaia Tell el-hammam hi ni mai thei tura
ngaih a ni.
6. Jordan kan hnua tih tur thupek (33:50-56)
50 Tin, Jeriko zawn, Jordan kam Moab phaiah chuanLALPAN Mosia a bia a, 51“Israela thlahte chu bia la, an
hnenah, Jordan lui in kan a, Kanaan ram in luh hunchuan, 52 chu mi rama awm zawng zawngte chu in hnawt
chhuak vek ang a, an lung milem zawng zawngte chu intichhe vek ang a, an milem chhunte in tichhe vek ang a,
an hmunsangte pawh in thiat vek tur a ni: 53 tin, ram chu
in luah ang a, chutah chuan in awm ang : in luah atanram chu ka pe tawh che u a ni. 54 Tin, a chi zir ang zelinthumvawrin ram chu in luah ang a, a rual deuhte chu
ram zau deuh in pe ang a, a rual lo deuhte chu ram zimdeuh in pe ang: thumvawra a tlukna apiang chu an pual
a ni ang a; in pi leh pute chi kal dan ang zelin in luah tura ni. 55 Amaherawhchu chu mi rama awmte chu in
hnawhchhuah loh chuan in awmtirte chu in mit atan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 751/790
355NUMBERS
www.mizoramsynod.org
chhuntu leh in pang atan te hling ang an ni ang a, in
awmna ramah chuan an timangang ang che u. 56 Tin, heti
hi a ni ang a, an chunga tih ka rilruk ang chu in chungahka ti ang,’ ti rawh,” tiin.
Helai hlawmah hian Jordan lui kan huna tih tur
Pathian thupêk kan hmu. Kanaan ram luah hmasatuho
chu an hnawt chhuak vek ang a. An lung milim leh anmilim chhûnte chu tihchhiat vek tur a ni a. An
hmunsângte pawh \hiah vek tur a ni. Chu rama chengte
chu an hnawt chhuak vek ang a, ram chu Pathian pêk, anta a ni tawh ang.
An ram luah tur chu chhungkaw tam dan azira insem
tur a ni, thumvawra sem tur a ni. Chhungkaw tam deuh
chuan an chang zau deuh ang a, chhungkaw tlem deuh
chuan an chang zim deuh ang. Ram lo luah hmasatute hi
an hnawh chhuah vek loh chuan an tan hling ang an ni
ang a, anmahni an la tibuai fo dawn a ni. An hnawh boduh loh chuan anmahniho zawk pawh hnawh bovah a vau
hial a ni.
Vawiina kan zirlai hian, Pathianin Israel fate a
hruai tawhna kawng min thlirkirpui a. Chu bâkah,
Kanaan ram an luah hunah ram tihthianghlim hmasak
vek hnua ram insem tur an nih thute kan hmu a. Keiniho
pawhin kan ram Pathianin min hruai tawhna thlir a,kan ram luah zui zel danah Pathian duh zawngin
thianghlim takin kan luah em tihte pawh kan inen fiah
ve a pawimawh hle a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 752/790
356NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
Ram hi ‘LALPA TA’ a ni a, kan ram pawh hi Lalpa
duh danin kan luah em? Kan luah loh chuan eng vangnge? Engtinnge kan luah theih ang?
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-
mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 343.s
An kal zel dan (33:1)
Heti laia Israel-te Aigupta a\anga a huhova an kal
zel dan tarlan a ni hian chhan \ha tak a nei a. Chu
chu Israel-ten ramtiam an panna chanchin
khaikhawm nan leh hnu khar nan a ni. Hemi hnulamah hi chuan Numbers ziaktu hian Israel-te kal
zel thu lam a ziak tawh lo.
LALPAN an pathiante pawh a hrem a (33:4)
He thu hi Bible lehlin tharah chuan ‘An pathian
pawhin LALPA chu a ngam lo a ni’ tia dah a ni a.
Hmanlaia hnam hrang hrangte an indo \hin lai khanhnam tin khan pathian bik an nei \heuh a. Chung an
pathiante chu indo ve \hinin an ngai a, chuta a chak
zawk pathian betute pawh chu indonaah pawh chak
angin an ngai a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 753/790
357NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hnawt chhuak (33:53)
Israel-te Kanaan ram luah tura Pathianin a hrilh
hian thil pathum ken tel a nei a, chungte chu;Pathianin Abrahama thuthlunga (Gen. 15:18-21) a lo
tiam tawh angin Kanaan ram chu Israelte hnenah
pêk a nih thu te, ram insem dan tur tlangpui te
(26:52-56), leh a chhunga lo awm reng rengte hnawhchhuah vek tur (Exod. 23:23-33; Lev. 20:1-5; Deut.
7:1-5) thu te a ni.
An lung milim te, an phun milim te…an hmunsangte(33:52 lehlin thar)
Lung milim chu Kanaan-hoten an pathiante biakna
hmuna an lungphun, chhinchhiahna hrang hranga
an ker a ni a. An milim chhûn chu an pathiante lim
sawina a ni a, an hmunsangte chu an pathiante
biakna tur hmun atana an insak a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 754/790
358NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 43
RAMRI LEH RAM SEMTU TURTE
Chhiar tur : 34: 1-29
Thu vawn : Tin, ram luah tur \hentu atan hnam tin zinga puipa pakhat \heuh in thlang tur a ni,” tiin (34:18).
Kan zirlai hmasaah khan ‘Chung rama chengte chu
hnawt chhuak vek ula, in luahlân tur a ni, in neih atana
ram ka pek che u chu a ni’ (33:53 lehlin thar) tiin Lalpan
Mosia a hrilh a. Kanaan ram an thlen huna tih tur thupek
pawimawh deuh deuh kan hmu a. Tun \umah chuan
‘Ramri leh ram semtu turte’ tih thu kan zir dawn a ni.
1. Ramri chungchanga Pathian ruahmanna (34:1-12)
1Tin, LALPAN Mosia a bia a, 2 Israela thlahte chuthu pe la, an hnenah ‘Kanaan ram in thlen hun chuan
(Kanaan ram, a ramri zir ang zela in luah tur ram chu)3 chhim lama in luah tur chin chu Zin thlaler a\anga Edom
ram hrul zel a ni ang a, chhim lam ramri chu Tuifinriat Al tawp a\anga chhak lampang a ni ang: 4 tin, in ramri
chu Akrabim chhohna chhim lampangah a kawi ang a,Zin-ah a kal tlang ang a; tin, a lo chhuahna chu Kades-
barnea chhim lamah a ni ang: tin, Hazar-adar-ah a kalang a, Azmonah a kal zel ang: 5 tin, ramri chu Azmon
a\angin Aigupta lui thlengin a kawi ang a, a chhuahnachu tuifinriatah a ni ang. 6 Tin, thlang lampangah chuan
tuifinriat zau chu a ramri atan i chang ang a: hei hi thlang lama in ramri a ni ang. 7 Tin, hei hi hmar lama in ramri a
ni ang: tuifinriat zau a\angin Hor tlâng huamin i siam
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 755/790
359NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ang a; 8 Hor tlâng a\anga Hamat luhna thlengin i siam
ang a, ramri chhuahna chu Zedad-ah a ni ang a: 9 tin,
ramri chu Ziphon-ah a kal zel ang a, tin, a chhuahna chuHazar-enan-ah a ni ang; hei hi hmar lama in ramri a niang. 10 Tin, chhak lama in ramri chu Hazarenan a\angin
Sepham thlengin i siam ang a:
11Tin, ramri chu Sepham atangin Ribla thlengin Ainchhak lampangah a chhuak ang a; tichuan, ramri chu a
chhuk zel ang a, Kineret tuifinriat chhak lampang a chhun
ang a;12
tin, ramri chu Jordan-ah a chhuk ang a, tin, achhuahna chu Tuifinriat Al-ah a ni ang: hei hi a chhehvelaramri kal dan ang hian in ram a ni ang,’ ti rawh,” tiin.
Chang 1-12 chhungah hian Lalpan Mosia hnena ramri
chungchang a hrilhfiahna kan hmu a. Chhim lam ramri
chuan Zin thlaler a\angin Edom ram Kades thlengin a
chhun a. Hei hi Tuipui Thi chhim tawpa in\anin chhim
thlang zawngin Edom ram hrulah Kades thleng a ni a.Khawthlang lamah chuan Mediteranean tuipui chu a
ramri a ni a. Hmar lamah Mediteranean tuipui a\angin
Hor tlang epah a kal a, khawchhak lam pana kalin Lebo
Hamoth a thleng a. Zedad awmna tak hi hriat a ni lo va,
Damaska khaw hmarchhak lama awm a nih a rinawm.
Khawchhak lam ramri ve thung chu Hazar-Enan (a
awmna hriat loh) a\angin chhim lam panin Galili dil
thleng a ni a. Chuta \ang chuan Jordan lui zawhin TuipuiThi-ah a lut a ni. Tuna ramri sawi hi Israel ramri niasawi \hinte nen a inang chiah lo va. Helaia Kanaan ram
chin hian Jordan thlang lam chauh a huam a. Jordan lui
chhak lama Reubena leh Gada leh Manasea-te tana pêk
ram pawh a huam tel lo a ni (Num. 32).
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 756/790
360NUMBERS
www.mizoramsynod.org
2. Mosian mipui hnenah a hrilh chhawng (34:13-15)
13 Tichuan, Mosia chuan Israela thlahte chu thu a pe
a, “Hei hi LALPAN hnam kua leh a chanve te pêk turathu a pêk thumvawra in luah tur ram chu a ni; 14 Reubena
thlahte hnamin an chhûngkaw zir zel leh, Gada thlahtehnamin an chhûngkaw zir zel leh, Manase hnam zatve
pawhin an ram luah tur chu an chang ta si a: 15 hnamhnih leh hnam zatvete chuan an ram luah tur chu ni
chhuahna lam Jeriko zawn Jordan ral chhak lamah an
chang tawh a,” tiin.Hetah hian Mosia chuan mipuite hnenah an ram
insem tur chin a puang chiang a. Hei hi hnam kua leh a
chanve hnena LALPA ram pek, an insem tur a nih thu a
sawi a. Reubena leh Gada thlahte leh Manasea thlah
hnam zatve te chuan Jordan lui khawchhak lam ram an
neih tawh thu a sawi chiang nghal bawk a ni.
Helaia ramri chungchang kan hmuh zau zawng ang
hi Israel fate hian eng hunah mah khan an luah zo lo niin
a lang. Lal Davida hunah khan Kanaan ram zawng zawng
deuhthaw kha a hneh a, Jordan khawchhak lam thenkhat
pawh a hneh a. Mahse, helaia ram luah tur chin zau zawng
ang hi chu Israel-te chanchinah hian eng hun lai mah
khan an luah phak lo niin a lang. Amaherawhchu, kum
B.C. zabi 13-na chanve hnu lam Aigupta lal ram hnuaiaKanaan ram chin nen chuan a inmil ve tlat bawk a ni.1
Hei hi Thuthlung Hlui lama chanchin lo lang leh Bible
pawn lama chanchin langte nena inrem kan hmuhte zinga
mi pawimawh tak a ni awm e.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 757/790
361NUMBERS
www.mizoramsynod.org
3. Ram sem tura ruatte (34:16-29)
16 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 17 Luah tura ram
thensawmpuitute hming chu hengte hi a ni puithiamEleazara leh Nuna fapa Josua te hi.
18 Tin, ram luah tur thentu atan hnam tin, zinga puipa
pakhat \heuh in thlang tur a ni,” tiin. 19 Chung mite hming chu heng hi a ni: Juda hnama mi Jephunea fapa Kaleba.20 Tin, Simeona thlahte hnama mi Amihuda fapa Semuela21Tin, Benjamin hnama mi Kishlona fapa Elidada. 22 Dana
thlahte hnam zinga puipa Joglia fapa Bukia. 23 Josefathlahte zinga mi, Manasea thlahte puipa Ephoda fapa
Haniela: 24 Ephraim thlahte hnam zinga puipa Siptana fapa Kemuela. 25 Tin, Zebuluna thlahte hnam zinga puipa
Parnaka fapa Elizaphana, 26 Isakara thlahte hnam zinga puipa Azana fapa Paltiela. 27 Asera thlahte hnam zinga
puipa Selomia fapa Ahihuda, 28 Naphtalia thlahte zinga
puipa Amihuda fapa Padahela,29
Hengho hi Kanaan ramaIsraela thlah ram luah tur sem tura LALPAN thu a pêkatechu an ni.
Helaiah hian LALPAN Mosia hnenah “Puithiam
Eleazara leh Nuna fapa Josua chuan i aiawhin ram chu
an sem tur a ni. Hnam tin a\angin hruaitu thlang chhuak
la, chung mite chuan sempui rawh se,” (34:17-18 lehlin
thar) tiin thu a pe a. Mosia chuan ram semnaa Eleazaraleh Josua pui turin hnam kua leh a chanvete aiawh
hruaitu sawm a ruat a. Chungte chu hengte hi an ni:
Juda hnam aiawh - Kaleba
Simeon hnam aiawh - Semuela
Benjamin hnam aiawh - Elidada
Dan hnam aiawh - Bukia
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 758/790
362NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Manase hnam aiawh - Haniela
Ephraim hnam aiawh - Kemuela
Zebulun hnam aiawh - ElizaphanaIsakar hnam aiawh - Paltiela
Asera hnam aiawh - Ahihuda
Naphtali hnam aiawh - Pedahela
Heng hnam aiawh hruaitu hming lo langte hi Juda
hnam aiawh hruaitu chauh lo chu hnam aiawh hruaitu
thar vek an lo lang a (cf. 1:5ff; 13:4ff). Hei hi Lalpan,“Thlalerah an thi ngei ang” tia a sawi ang khan tu mah
mi dangte kha dam an awm tawh lo a ni ang (cf. 26:65).
Helaia hnam hming sawi hmasak dan indawt hi an ram
chin insema an awmna indawt dan zuia tar lan niin a
lang (cf. Jos. 18f). Chhim lam hnam hi Juda, Simeon, Ben-
jamin leh Dan hming te a lo lang hmasa a. A lailum lama
awm hnam hnih Manase leh Ephraim an lo lang leh a, a
hnuhnung hlawmah hmar lama hnam li Zebulun, Isakar, Aser leh Naphtali te an lo lang leh a ni.
Ramtiam Kanaan-ah chuan Lalpan a awmpui zel
dawn a ni tih heng hnam hruaitute hming awmzia hian a
lantir kan ti thei awm e.2 Semuela hming awmzia chu
‘Pathian hming’ tihna a ni a. Chutiang zelin Elidada -
Pathianin a hmangaih, Bukia - Fiah a ni, Haniela -
Pathian duhsak, Kemuela - Pathianin a kaitho,Elizaphana - ka Pathianin a venghim, Paltiela - Pathian
chu ka chhanchhuahna, Ahihuda - Lal unaupa, tih leh
Padahela - Pathianin a chhan chhuak tihte an ni.
Kan zirlaiah hian Pathianin a mite a ngaihtuahzia
leh ruahmanna fel tak hnuaia a kaihhruai \hinzia a lang
a. Kanaan ram tiam an luah dan tur leh ram insem dan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 759/790
363NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tur leh a sem feltu tur thlengin fel taka engkim ti turin
Pathianin a mite a kaihruai zel a ni.
Sawi ho tur
Pathianin ram insem dan a ngai pawimawh hle tih
kan zir a, tunlai pawh hian ram neih bithliah (land
ceiling) siam ve \ul kan ti em?
END NOTES
1. Gordon J Wenham, “Numbers,” Tyndale Old Tes-
tament Commentaries, Inter-Varsity Press, 1981, p.
232.
2. Pierce and Washabaugh, “The Book of Numbers
in Interpreter’s Bible,” Vol. II. New York, Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 302.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 760/790
364NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 44
LEVIA CHITE CHENNA TUR LEHINHUMHIMNA KHUA
Chhiar tur : 35:1-15 Thu vawn : Tin, Levi-ho in pêk tur khuate chu tualthatte
tlan nan tualtlânna khaw paruk a ni ang a; chung lo chukhaw sawmli leh khaw hnih in pe bawk tur a ni. 7 Levi-ho
in pêk tur khua zawng zawng chu khaw sawmli leh khawriat a ni ang: daikiang nen in pe tur a ni (35:6,7).
Zirlai hmasaah khan ramri leh ram semtu turte kan
zir a. Kanaan ram luahtu turte ram chanpual sem turahkhan hnam hnih leh a chanve-te khan Jordan chhak lamah
chanpual an nei tawh a. Kanaan ram, Jordan thlang lamzawng kha hnam kua leh a chanvete chanvo tur a ni tawh
bawk a. Rawngbawl tura serh hran puithiam chi, Levia
chite khan ram chanpual an nei ve lo va. Kanaan ram
tiam an luah ngheha awmhmun khuara an inbenbel ve
dawn takah chuan an awm dan tur ngaihtuahsak an ngaia ni. Chuvangin, vawiinah chuan ‘Levia chite chenna tur
leh inhumhimna khua’ kan zir dawn a ni.
1. Levia chite khua tura ruahmanna (35:1-8)
1Tin, Jeriko zawn Jordan kam, Moab phaiah chuan
LALPAN Mosia a bia a, 2 “Israela thlahte chu thu pe la,an ramahte chuan Levi-ho awmna tur khuate siamsak
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 761/790
365NUMBERS
www.mizoramsynod.org
rawh se; tin, ran tlatna turin khaw daikiang velte Levi-
ho in pe tur a ni. 3 Khuate chu an awmna tur a ni ang a, a
velte chu an bawng leh an ran, an thil vulh zawng zawng tan a ni ang. 4 Tin, daikiang Levi-ho in pêk tur chu khawkulh a\anga tawng 1,000-a thui a ni tur a ni. 5 Tin, kulh
pawn lam a\angin in teh ang a, chhak lampangah tawng 2,000 chhim lampangah tawn 2,000, thlang lampangah
tawng 2,000, hmar lampangah tawng 2,000, khua a laitaka awmin. Hei hi an daikiang pual a ni ang. 6 Tin, Levi-
ho in pêk tur khuate chu tualthatte tlan nan tualtlânna
khaw paruk a ni ang a; chung lo chu khaw sawmli lehkhaw hnih in pe bawk tur a ni. 7 Levi-ho in pêk tur khuazawng zawng chu khaw sawmli leh khaw riat a ni ang:
daikiang nen in pe tur a ni. 8 Israela thlahte luah khua in pêk dan tur chu, a tam deuh a\angin in pe tam ang a, a
tlem deuh a\angin in pe tlem ang a, mi tinin an luah ramtam dan zirin an khua chu Levi-ho an pe tur a ni,” tiin.
LALPA chuan Mosia hnenah Israel mite chu an ramchan chhunga Levia chite chen nan khaw 48 siam sak
turin a ti a. Chung zînga khaw ruk chu tualthat te tlanna,
tualthatte inhumhimna tur a ni. Heng khuate hian a
chheh vel ran tlatna tur a nei theuh ang a, khua leh a
chheh vel ram chu kil li, kil tin tawng sanghnih \heuh,tawng sanghnih bial a ni tur a ni. Joshua bung 21-ah chuan
he thu tihhlawhtlinna ni ngei tur kan hmu a. Chutah
chuan, “Levia chi hruaitute chu, puithiam Eleazara te,
Nuna fapa Josua te leh Israel hnam hruaitute hnenah,
Kanaan ram Silo khuaah chuan an lo kal a, ‘LALPA chuan
kan awmna tur, khawpuite leh a chhehvel ran tlatna tur
ram awl pe turin Mosia chu a hrilh kha,’ an rawn ti a” tih
kan hmu a (Jos. 21:1f). Israel mite chuan LALPA thu angin
hetiang hian Levia chite chu an pe a. Arona thlah
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 762/790
366NUMBERS
www.mizoramsynod.org
puithiamho chu Juda, Simeona leh Benjamina thlahte
ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum an pe a,
Kohatha thlahte chu Ephraim, Dan leh Manase hnamzatve ram a\angin khawpui sawm an pe a. Gersonathlahte chu Isakar, Naphtali leh khawthlang lama
Manasea te ram chan a\angin khawpui sawm leh pathum
an pe a. Merari thlahte chu Reuben, Gad leh Zebulun
ram chan a\angin khawpui sawm leh pahnih an pe a.
Tichuan Israael fate chuan, Levia chite hnenah, Mosia
hnena LALPA thupek ang chuan khawpui sawmli leh
pariat chu an pe a ni. Heng zinga khaw ruk chuinhumhimna khua atana ruat tur a ni.
Levia chite tana khaw sawmli leh pariat pek hian,
ram chanpual nghet an nei ve ta tihna lam aiin, an awm
vena tur hmun ruahmansakna a kawk a. Ram hawh ang
deuha an awm vena tur hmun nia ngaih a ni ber. Israel
faten Pathian kohna an hriat a, a hnam thianghlim ni
tura Pathian kohna hriattir turin Levia chite hi hmunhrang hrangah an awm darh a ni. Levia chite hi ram
chanpual hran pek an ni ve lo va, LALPA puithiam hna
chu an chanpual a ni (Jos. 18:7).
2. Inhumhimna khua siam tur (35:9-15)
9 Tin, LALPAN Mosia a bia a, 10 “Israela thlahte bia
la, an hnenah, ‘Jordan lui in kaia Kanaan ram in luhhun chuan 11tualtlanna khua tur khua in inruat tur a ni,tualthat palhtu tlan nan. 12 Chung khuate chu phubalatu
laka in tualtlânna ani ang; pungkhawm hmaa rorelsaktura a din hmaa tualthattu chu a thih loh nan. 13 Tichuan,
in tan tualtlanna tur in ruatte chu khaw paruk a ni ang.14 Jordan ralah khaw thum in ruat ang a, Kanaan ramah
khaw thum in ruat ang a, tualtlana khuate a ni ang.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 763/790
367NUMBERS
www.mizoramsynod.org
15 Israela thlahte leh hnam dang leh an hnena chengte
tan he khaw paruk hi tualtlana a ni ang: chutah chuan
tupawh mi that apiang an tlan dawn nia.Levia chite chenna tur khaw sawmli leh pariat
siamah khan, khaw ruk chu tualtlânna tur khua,
inhumhimna tur khuate an ni a (35:6). Miin, tum reng
vang ni lova tual a thah palha ama sa himna tur zawngaa tlan luhna tur khua a ni. Tualthattu kha a tual thaha
chhungte hnaivai ber zinga mipain mitthi phuba kha a la
thiang a ni. Phuba latu turin a rawn thah ve hmaainhumhimna khua a thlen theih chuan, danin amah kha
a humhim a, thah nghal mai a thiang tawh lo. Tualthattu
chu rorelnaah a chung thu ngaihtuah phawt a ni ang a;
thiam a chan chuan himna khuaah hian a awmzui nghal
thei ang a, a thaha chhungte phubâ lâkna lak a\angin
humhim a ni ang a; thiam a chan loh erawh chuan
tualtlanna khua a\ang hian lâk chhuaha thah ve tur a ni
(35:25). Hetianga thah tur a nih chuan, phuba latu turkutah hlan tur a ni a, ani chuan thisen phuba lain a tih
tur chu a ti mai dawn a ni. Tum reng vang ni lo, tihpalh
thila tual that a niha ngaihdam a nih chuan puithiam lal
dam chhung chuan inhumhimna khuaah khan a awm reng
tur a ni.
Inhumhimna tur khuate hi Jordan ral chhak lamah
khaw thum, Kanaan ramah khaw thum an ruat ang a.Heng khuate hi tualtlânna khua an ni ang a. Israel mi te,ram dang mite leh an zinga lo pemte tan an tualtlânna
tur a ni a, mi that palh chu tu pawh chutah chuan an tlan
thei ang.
Helai thu hlawm hi mi thiam \henkhatte chuan
tlaikhawhnua ziak a nih an ring a. A chhan chu, tum reng
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 764/790
368NUMBERS
www.mizoramsynod.org
vang ni lova, tual that palhte inhumhimna tur hi a awm
sa tawh reng niin a lang. Exodus 21:13-ah chuan, “Tum
reng vang ni lova vaw hlum palh a nih chuan a tan himnatur hmun ka ruatah chuan a sa him nan tlan rawh se,”tih thu kan hmu a. Deuteronomy 19:1ff-ah chuan, ram
chu an lak a, an luah hunah chuan, pan awlsam turin
ram chu hmun thumah \hen a, humhimna khaw pakhat
\heuh ruat tur a ni a. Pathianin a tiam ram zawng zawng
a pek hunah chuan humhimna khawpui pathum dang
thlan belh leh tur a ni (Deut. 19:8ff). Hetiang hi a nih
avangin tuna kan zirlaiah hian a nemnghehna atan, avaiin humhimna khaw ruk, Jordan chhak lam leh thlang
lamah pathum ve ve siam tur a lo ni ta a ni. Hetiang taka
mumal leh awmze neia ruahmanna hi tlaikhawhnua ziak
a nih an ring a ni.
Inhumhima khua paruk hming hi tuna kan zirlaiah
hian tarlan a ni lo va. Mahse, Josua 20:7, 8-ah hetiang
hian kan hmu - Jordan khawthlang lamah Kades, Sekemleh Kiriat-arba (Hebron an ti bawk) te an ni a, Jordan
khawchhak lamah Bezer, Ramot leh Golan te an ni. Heng
khuate hi hmun hrang hrang a\anga pan remchang tur
hmun remchanga dah an ni. Inhumhimna khuate hi Is-
rael mite tan chauh ni bik lovin, ram dang mite leh anzinga lo pemte tana an tualtlânna tur khua a ni a, tu pawh
chutah chuan an tlan thei dawn a ni. Thuthlung Hlui
zirtirnaah chuan khawiah mah tualthat ngaihdamna thu
kan hmu lo va; tum vang reng ni lo, tihpalh thila tual
thatte tana inhumhimna tur khua an ni. Heng
inhumhimna khuate hi Levia chite khua, an rorelna leh
enkawlna hnuaia awm tur a ni a. Inhumhimna khuate hi
Pathian zahngaihna lantirna a ni a, dik lo taka thisen
phubâ lak a nih loh nana siam a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 765/790
369NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
1. Tualthahna leh pawikhawihna lian thama
inhnamhnawihte kan en dan tur eng nge ni?
2. Tual that inhumhimna khua siam leh Lal sûtpui vawnchungchang han khaikhin teh u.
END NOTES
Tualtlânna khua (35:6)
Israel thlahten Levia mite hnena khua an pek turzinga parukte chu tualtlânna khuaah (asylum)
hmang turin Pathianin thu a pe a. Heti ang
tualtlanna khua neih hi hmanlai a\ang tawhin ram
hran hrana an lo hman tawh a ni a. Greek leh Rome-
ho hun laite pawh khan hetiang dan hi an lo nei tawh
a, tunlai hunah pawh hetiang hi sawi tur a la awm.
Entir nan Cambridge leh Oxford khuaah te pawhthilsual tenau tite humhimna hmun a la awm a ni.
Thisen phuba latu (35:12)
Thisena phuba latu tih hi Hebrai \awngin ‘Goel’ tiha ni a, “laina” emaw, “tlantu’ tihna emaw a ni.
Tualthahnaa a thi zawk laina hnaiin phuba a lâk hi
hmanlai dan a ni a. Chutianga phubâ la theitu chu
chhungkhat laina hnai tak, rokhawm thei a ni. Hengthisen phubâ latute hian phuba lâk mai bâkah
mawhphurhna dang an nei, chungte chu - leibâ lâk
khawm te, chi mang loh nana inneihna buatsaih te
leh, chhungkhat hnai sala awm tlan chhuahte a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 766/790
370NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 45
TUALTHAH AVANGA HREMNA DAN
Chhiar tur : 35: 16-34
Thu vawn : In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawhtur a ni lo, kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awmsi a,’ ti rawh” tiin (35:34).
Zirlai hmasaah khan, “Levia chite chenna tur leh
inhumhimna khua” kan zir a. Israel hnam hrang hrangte
ram chanpual chhungah Levia chite chenna tur khaw
sawmli leh pariat siamsak an ni a. LALPA tana hnam
thianghlim ni tura koh an nihna an hriat thar zel theihnaturin hnam hrang hrang zingah Levia chite chu dah darh
an ni a. Israel fate zingah dik lo taka thisen phuba lak a
nih lohna turin Levia chite chenna tur khaw sawmli leh
pariat zinga khaw ruk chu inhumhimna khuaah siam a
ni bawk a. Heng khuate hi Pathian zahngaihna lantîrna
a ni nghal bawk. Tun \umah hian dik taka thisen phubâ
lak a nih theih nan, “Tual that hremna dan” kan zir dawn
a ni.
1. Tihluih avanga tualthattu hremna (35:16-21)
16 Amaherawhchu thir hmanga mi a bei a, a thih
chuan tualthat a ni a: tualthat chu tihhlum ngei tur a ni.17 Tin, thi khawpa lunga mi a chhuta a thih chuan tualthat
ani a, tualthat chu tihhlum ngei tur a ni. 18 Tin, thi khawpa
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 767/790
371NUMBERS
www.mizoramsynod.org
mi thinga a vuak a, a thih chuan tualthat a ni a, tualthat
chu tihhlum ngei tur a ni. 19 Thisen phuba latu chuan
tualthattu chu a that nghal mai ang: a hmuh hun apiangina tihlum tur a ni. 20 Tin, mi a huat vanga a nam vak emaw,lo chang rua a vawm emawa a thihin emaw 21intaina
avanga a chum hlum emaw chuan, a tihlumtu chu tihhlumngei tur a ni; tualthat a ni: thisen phuba latu chuan a
hmuh hun hunah a tihlum tur a ni.
Helai hlawmah hian tual that chu tum reng vanga
tual that nge tihpalh thila tual that tih hriat theihna turahmanraw hrang hrang hmanga tual thah thu a sawi a.
Thir hmanga tual thah te, lung hmanga tual thah te leh
talhtum hmanga tual thah thu te a sawi. Heng hmanraw
hmanga tual that chu tihhlum ngei tur a ni. A laichin
hnai, thisen phuba latu tur chuan tual thattu chu a hmuh
hun hunah a that ve thei a ni. Miin a huat vanga mi a nam
thluk chawrh emaw, lo chang rua lunga a vawm chawrh
emaw, a hnek chawrh avang emawa mi a thih chuan tualthat a ni a, tual thattu chu tihhlum ve ngei tur a ni a, thisen
phuba latu chuan a hmuhna apiangah a that thei a ni. Heng
hi tual thah chungchanga Israel fate kaihhruaina a ni. Thir
emaw, lung emaw, thing hmanrua emaw hmanga miin
midang a tihhlum chuan huatna thinlung pua tihlum a nia, chutiang mi chu Pathian mite zing a\anga tihboral tur a
ni a, phuba latuin a that thei a ni.
2. Huat vang ni lova tualthattu hremna (35:22-29)
22,23 Amaherawhchu intai vang ni lem lova nam thutemaw, tin, châng ni kher lova mi an awm tih pawh hre
lova, a hmêlma pawh ni lova, a pawi khawih pawh tumni chuang lova lung emawa a dena, mi lo thi ta a nih
chuan 24 pungkhawmhovin heng rorelna dan ang hian a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 768/790
372NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tihlumtu chu thisen phuba latu ro chu an relsak tur a ni.25 Tin, pungkhawmho chuan tualthattu chu thisen phuba
latu lâk ata chu a hum ang a, pungkhawmho chuan atlânna, a tualtlânna khuaah chuan an awmtir leh ang a,hriak thianghlima thih puithiam lal \anglai thih hma chu
chutah chuan a awm tur a ni. 26 Amaherawhchu englai pawhin tualthattu chuan a tlânna, a tualtlânna khaw
ramri pawn lama a kal a, 27 thisen phuba latuin atualtlânna khaw pawna a hmuha thisen phuba latuin a
thah chuan thisenah chuan thiam loh a chang lo vang,28 puithiam lal a thih hma loh chu a tualtlânna khuaa awmreng tur a nih avangin; puithiam a thih hnu erawh chuantualthattu chu a awmna ramah chuan a haw leh tur a ni.29 Heng thil hi in thlahte thlenga in awmna apianga inrorel dan tur a ni ang.
Deuteronomy 19:5-7-ah chuan, “Mi pakhat chuan a
\hian nen thing kit dun sela, a hreipui fang chu chek
thlawnin, a \hianpa chu deng hlum ta sela, heng khaweng berah hian emaw a tlan ang a, a him thei ang. A
tualtlânna tur khua chu a hlat viau chuan a tihhluma
thisen phuba latu thinur ling chuan a umpha ang a, tun
hma pawha inhuatna nei lo thah ve kher loh tur chu a
that mai dah ang e. Chuvangin, khaw pathum ruat turinka ti che u a nih kha,” tih kan hmu. Hetiang tihpalh thil
tak tak hi chu tual thata ngaih pawh a ni lo niin a lang.
Tuna kan zirlaiah pawh hian huat vang ni lova tualthattu
chungchang hi thisen phuba lak ve kher tur niin a lang
lo. Miin huat vang ni lo, tum reng vang pawh ni lo, tihpalh
thila midang a tihhlum chuan chu mi chu inhumhimna
khuaah dahin thisen phuba latu lak atanga ven him tur a
ni. Inhumhimna khua a thlen chuan a him a. Chutah
chuan puithiam lal dam chhung chu a awm ang a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 769/790
373NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Puithiam lal a thih erawh chuan chu hmun chu a
chhuahsan thei ang a, amah pawh chu a zalen tawh ang
a, zalen takin ama in lamah a haw thei tawh ang.Eng pawh ni sela, tihpalh thil a ni emaw, miin midang
a thah chuan, a thattu chuan inhumhimna khua a pan
vat ang a, khawpui luhnaah chuan khaw upate hnenah a
lo kal chhan hrilhin luh a dil ang a, anni chuan hmun anlo ngaihtuahsak ang a, an zingah an awmtir ang (Jos.
20:4f). Tual thattu chu inhumhimna khuaa a awm chhung
chuan a him a. Amaherawhchu, khua a chhuahsan chuanthisen phuba latuin lo that pawh nise a thisen mawh a
phur lo vang. Khaw hotute chuan a chungchang thu hi
Israel pungkhawm hmaah an ngaihtuah ang a, huat vang
leh tum reng vanga that a nih loh chuan thiam a chang
ang a, chutiang a nih loh chuan tualthattu chu thah ve
tur a ni a, thisen phuba latu tur kutah an hlan ang a, ani
chuan thisen phuba chu a la mai thei dawn a ni. Thiam a
chan erawh chuan chu khuaah chuan puithiam lal damchhung a awm ang a. Puithiam a thih erawh chuan
tualthattu pawh kha a zalen ve ta a, ama in lamah a haw
ve thei ta a ni. Tual thah chu mihring nunna lak a ni a,
nunna lak chu nunna veka rulh leh tur a ni a, puithiam
lal \anglai a thih chuan, chu chuan a chhuah zalen ve ta ani. A chungchânga rorêlna thu chu thai bo a ni ve nghal
niin a lang.1
3. Hremna lek theih dan leh thisen chhuah khapna(35:30-34)
30 Tupawhin mi a thah chuan tualthhattu chu hretute
ka a\anga thu chhuakin tihhlum tur a ni: amaherawhchuhretu pakhat chu mi tihhlumna tur chuan a tawk lo. 31Tin,
tualthattu chu in tlan tur a ni lo, thihna khawpa thiam
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 770/790
374NUMBERS
www.mizoramsynod.org
loh chang a ni a, tihhlum ngei tur a ni zawk. 32 tin,
tualtlanna khuaa tlan chu chutih laia puithiam lal thih
hma chuan a awmna khaw hluia kir leh tura tlan phal ani lovang. 33 Chutichuan in awmna ram chu intibawlhhlawh lo vang a: thisen chuan ram chu a
tibawlhhlawh a, thisen chhuahna ram tihbawlhlawh silnan a chhuahtu thisen ngawt lo chu hman theih a ni si lo.34 In awmna ram, ka awmna hi in tibawlhlawh tur a ni lo,kei LALPA chu Israela thlahte zingah ka awm si a,’ ti
rawh” tiin.
Tual that chu tihhlum tur a ni a, thuhretu pakhat
chauh thu avangin mi tihhlum tur a ni lo (35:30). Tual
that tihhlum ngei tur chu tlan theih a ni lo va, a thi ngei
tur a ni (35:31). Thuhretu dik lo an awm chuan anmahniin
an tuar ai an tuar ang (Deut. 19:18f). Mihring nunna lâk,
mi thah hi Israel-ho zingah sual lian taka ngaih a ni a, mi
that chuan Danin hremna a phut chu an pumpelh thei lo.
Thu Sawm Pek-ah chuan ‘Tual i that tur a ni lo’ (Deut.5:17) tiin a sawi a. Hei hian mihring nun zahawmna
humhim a tum a. Mosia Danah hian thisen chhuah chu
thisen chhuah veka phubâ lâk tura ngaih a ni (Deut. 19:11-
13; Exod. 21:19).
Helai hlawmah hian tual thah duh lohna chhan bulpui
a lo lang a, chu chu “In awmna ram chu tibawrhbang suh
u; thisen chhuah hian ram a tibawrhbang a ni, thisenluanna ram chu thisen chhuahtu thisen ngawt lo chuantih thianghlim leh theih a ni lo. Ka ram in chen vena ram
chu, in tibawrhbang tur a ni lo; kei LALPA hi, ka mi Is-
rael-te zîngah ka awm zel \hin a ni,” (35:33-34 lehlin thar)
tih hi. Thisen chhuah chuan ram a tibawlhhlawh a. Chumi
tihthianghlim lehna kawng awm chhun chu thisen
chhuahtu thisen chauh chu a ni. Tual thah chuan ram a
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 771/790
375NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tibawlhhlawh a, tual thattu thisen chu ram tihthianghlim
leh theihna awmchhun a ni. Tual thattu chu thah a nih
ve hma loh chuan ram chu tihthianghlim lohvin,bawlhhlawhin a awm reng tihna a ni. Ram chu LALPA taa ni a, chu ramah chuan ama mi Israel-te an cheng a, chu
chu tihbawlhhlawh loh tur a ni. Hei hi Numbers bu
thuchah pawimawh tak a ni nghal bawk. Mipuite thisen
chhuahna laka ven him a, sualna lak atanga vawn
thianghlim chu puithiam leh Levia chite mawhphurhna
pawimawh tak a ni.
Bung 35 ah hian Levia chite chu inhumhimna khaw
luahtu leh neitute an ni a, tual thatte tlan luhna tur a ni
tih kan hmu. Anniho lo dawnsawn hi an mawhphurhna
tur pawh a ni a. Puithiam lal \ang lai thihna chuan heng
ho hi a chhuah zalen a. Levia chi puithiamte
mawhphurhna hian Lal Isua rawngbawlna pawh min
hriat chhuahtir hle a ni (cf. Heb. 4-9).
Sawi ho tur
Kan ramah tualthahna a tam tual tualin a lang a,
khawtlang nun siam\hatna tur hian inhremna dan
khauh/na deuh zawk awm se a \ha ang em? Kohhran
hian tualthah a tlem theih nan engtin nge hma kan
lak ang?
END NOTES
1. Pierce and Washabaugh, “The Book of Numbersin Interpreter’s Bible,” Vol. II. New York,
Abingdon Press, Nashville, 1953, p. 305.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 772/790
376NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Thisen chhuah hian ram a tibawrhbang (35:33)
He lai changah hian tualtlânna khaw siam chhan
bulthûm kan hmu a. Chu chu Abrahama hnenaPathian thuthlunga a thiltum lo lang hlen chhuahna
a ni. Chûngte chu Israel-te leh Pathian inzawmna
vawnhim leh ramtiama Israel mipuite vawn\hat a
ni a. Chutichuan thisen chhuahnain ram atihbawrhban lohna tura tualtlânna khua an siamah
hian chung Pathian thiltumte chu hlen chhuah a lo
ni thei ta a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 773/790
377NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 46
RAM CHANPUAL NEI HMEICHHE PASALTUR CHUNGCHANG
Chhiar tur : 36: 1-13 Thu vawn : Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu
apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah\heuh zel theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a
ni tur a ni (36:8).
Bung 36-na hi Bung 27:1-11 chhunzawmna thu belh
nia ngaih a ni. Bung 27-na lama kan hmuh tawh ang khan
Zelophehada fanuten ram chanpual an neih ve theihnaturin an dil a. An pa Zelophehada khan fapa nei lovin
fanu hlir panga a nei a. An pa hming daih lohna turin anpa hminga ram chanpual neih ve an dil kha a ni a. An dil
ang khan phalsak an ni a. Amaherawhchu hun lo kal zelah
harsatna awm thei siam felna turin “Ram chanpual nei
hmeichhe pasal tur chungchang” tih thu vawiinah kan
zir dawn ta a ni.1. Ram inrochun chungchanga Josefa thlahte
harsatna (36:1-4)
1Tin, Josefa chhûngte zinga mi, Manasea fa Makira fapa Gileada thlahte chhûngkaw puipate zinga mite
chuan an rawn hnaih a, Mosia leh hotu, Israela thlah puipate hmaah chuan thu an sawi a: 2 “LALPA chuan kan
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 774/790
378NUMBERS
www.mizoramsynod.org
pu chu Israela thlahte chu thumvawra an luah tur ram
pe turin thu a pe a: tin, LALPA-in kan pu chu kan unaupa
Zelophehada luah tur chu a fanute pe turin thu a pe a.3 Tin, anni chuan Israela thlahte zinga mi, hnam dang tu fate pawh nei sela, kan pi leh pute ram an luah chu laksak
a, an va telnate hnam ramah belh tur a ni ang a: chutiang chuan kan ram chanpual ata chu thehchhuah a lo ni ang
a. 4 Tin, Israela thlahte Jubili a lo thlen hun chuan anram chu an va telna turte apiang hnam ramah belh a ni
ang a; chutichuan kan pi leh pute hnam ram ata chu an
ram lâk hêk a lo ni dawn a,” an ti a.
Mosia leh hruaituho, Israel chhungkaw puipate
hnênah Josefa thlah, Manasea fa, Makira fapa Gilead-a
thlahte chhungkaw hotute chu an lo kal a. An zinga ram
chanpual nei hmeichhiaten Israel hnam dang zinga mi
pasalah nei ta sela, an ram chu an chhawm ang a, an
pasalte hnam ramah an bei dawn a. An hnam chanpual
atangin an ram chu hnam dang ram chanah a lo awm dawnta a. An ram chu Jubili kumah pawh an nei let leh dawn
tawh lo va. Chuti a nih chuan an hnam ram chan chu ram
chanpual nei hmeichhe pasal neite avangin an hloh hlen
dawn tih an hria a. He harsatna hi Gileada thlahte
chhungkaw hotute chuan Mosia leh hruaituho Israelchhungkaw puipate hnenah an rawn thlen leh ta a ni.
Gileada thlahte hian ram chanpual nei hmeichhiainhnam dang pasala a neihin a ram chanpual kha a chhawmdawn si a; an ram chanpual kha an hloh hlen mai ang tih
an hlauthawng a ni. Jubili-ah hian ram chanpual hralh
chu a neitu hmasa hnenah pek kir leh tur a ni a. Leviticus
25 lamah hian ro khawm chhawm ram chanpual pek kir
leh tur thu a lang lo va. Chuvangin, hrilhfiahtu \henkhat
chuan helai thu hian inneihnaa ram chhawm pek kir leh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 775/790
379NUMBERS
www.mizoramsynod.org
dan bik hi Leviticus 25 lama sawi chian ve loh tihchianna
tur niah an ngai.1 Chuvangin, helaiah hian Josefa thlah,
Gileada thlahte hian an ram chanpual bo hlen mai theitur kha a bo hlen loh dan tur kawng an ngaihtuah a ni.
2. Ram chanpual nei hmeichhiate pasal tur (36:5-8)
5 Tin, Mosia chuan LALPA thu angin Israela thlahtechu thu a pe a, “Josefa fapate hnam hian an sawi dik a
ni. 6 Zelophehada fanute chungchang thua LALPAN thua pêk chu heti hian a ni, ‘|ha an tih apiang nei sela,
amaherawhchu an pate hnampui zinga mi ngei an neitur a ni,’ tiin. 7 Chutichuan Israela thlahte ram chu hnam
dang dang hnenah sawn sawn a ni lo vang. Israela thlahtechuan an pi leh pute hnam ram chu an chang reng tur a
ni. 8 Tin, Israela thlahte zinga roluahtu tur fanu apiang chu Israela thlahten an pi leh pute ram an luah \heuh zel
theih nan a pa hnampui zinga mi ngei nupui a ni tur a ni.
Ram chanpual nei hmeichhiain pasal a neih a, a ram
a chhawm hlen daih lohna tura dan a awm theihna tur
hian fing tak leh remhre takin Mosia chuan LALPA
thupek chu Israel-te a hrilh a. “Josefa thlahte hian an
sawi dik a ni. Zelophehada fanute chungchanga LALPA
thupek chu hetiang hi a ni: An hnampui zinga mi chauh
pasalah an nei thei ang. Tichuan, Israel hnam khat ram
chu hnam dang ramah suan theih a ni lo vang. Israel-techuan an hnam ram chu, chu hnam ngei chuan an nei
reng tur a ni. Tu fanu pawhin ram chu rochung sela, a
ram neitu hnam zinga mi pasalah a nei ngei tur a ni. Hnam
khat ram chu hnam dang ramah suan tur a ni lo, mahni
hnam ram chu an nei tlat tur a ni,” (36:5-9) tiin. Hetiang
hian Israel fate hnam ram chanpual chu hnam dang
hnenah suan a niha a bo lohna turin inneihna kal tlanga
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 776/790
380NUMBERS
www.mizoramsynod.org
buaina awm thei tur chu inneihna dan hmanga venhim
tlat a ni ta a. Hnam khat ram chanpual chu hnam dang
ram chanpuala a luh lohna turin ram chanpual neihmeichhiain pasal neih a duh a, a nei dawn a nih pawhinan chi zinga mi chauh pasalah a nei thei a ni. Tuna kan
zirlaiah hian a sawi lang tel chiah lo naa, ram nei
hmeichhiain hnam dang pasala a neih chuan a pa hnen
a\anga a rokhawm ram chanpual chu a chan dawn tihna
a ni. Ram chu Lalpa mi ni lo, hnam dang kutah
engtikawng mahin a tlu lut tur a ni lo.
3. Ram sawn phal a ni lo (36:9-12)
9 Chutichuan ram chu hnam dang dang hnenah sawnsawn a ni dawn lo nia. Israela thlahte chuan anmahni
ram \heuh chu an chang reng tur ni si a,” tiin. 10 Tin,LALPAN Mosia thu a pêk ang chiahin Zelophehada
fanute chuan an ti a. 11Zelophehada fanu Malai te, Tirzai
te, Hoglai te, Malkai te, Novai te chuan an pa unauva fapate an nei a ni. 12 Josefa fa Manasea fapate an nei a,an ram chu an pa hnamah chuan an awm reng a ni.
Helaia kan hmuh ang hian hnam khat ram chu hnam
dang ramah suan tur a ni lo a, ram suan phal a ni lo,
mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni. Mosia hnena
LALPA thupek angin Zelofehada fanu Malai, Tirzai,
Hoglai, Milkai leh Novai te chuan an pa chipui pasalahan nei a. Josefa fa, Manasea fate zinga mi an neih avangin
an ram chu an pate ram a ni ta reng a ni.
4. Tlangkawmna (36:13)
13 Heng hi LALPAN Mosia hmanga Jeriko zawn Jor-dan rala Moab phaia Israela thlahte a pêk, thupêkte leh
rorel dante chu a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 777/790
381NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Bung 36:13 hi tlangkawmna thu a ni a. ‘Heng
thupêkte leh dante hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA
pek chu a ni’ tih hian bung 27-36 chhunga thupêkte lehdante sawina nge, bung 22-36 chhunga thupêkte lehdante nge, Numbers bu pum pui chhunga thupêkte leh
dante sawina tih thuah hian ngaih dan a thuhmun lo va.
Leviticus 27:34-ah hian Sinai tlanga dan pêk
khaikhawmna thu kan hmu bawk a. Tuna Numbers 36:13
hi chuan a bu pum khaikhawmna bâkah Israel fate hnena
thupêk leh dan pêk zawng zawng Kanaan ram luh hmaa
mi huam veka sawina niin a rinawm.
Numbers 33:50 – 36:13-ah hian ram chungchang te,
ram insem chungchang te, ramri chin te leh ram chu
thianghlim tur a nih thute kan hmu a. Numbers bu pum
pui hi ram tiam panna chanchin a ni a. Mosia thu
hnuhnung ‘hnam khat ram chu hnam dang ramah suan
tur a ni lo, mahni hnam ram chu an nei tlat tur a ni’ [36:9
(lehlin thar)] tih hian ram tiam a ngaih pawimawhzia atichiang hle. Genesis 17:8-ah “I thlah lo la awm turte
rochun atan kumkhuaa an neih turin i mikhualna Kanaan
ram pumpui hi ka pe a che, an Pathian ka ni zêl bawk
ang,” tih thu kan hmu a (lehlin thar). He ram pek tiamna
thuthlung beiseina chak tak ang hian, mahni hnam ramchu an nei tlat tur a ni tih thupêk nen Numbers bu hi
khar a ni a. A tlangkawmna tak takah chuan, ‘Moab phai,
Jeriko zawn, Jordan lui kamah heng thupekte leh dante
hi Israel-te tan Mosia hnena LALPA pek chu a ni’ tiin
khar a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 778/790
382NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Sawi ho tur
1. Hnam dang nena inneih pawlhin ram leh hnam nun
a nghawng theih dan sawi ni se.
2. Rinna kawnga kan lungrualpui theih loh nupuipasala neih pawizia han sawi ho teh u.
END NOTES
1. Eryl W. Davies, “The New Century Bible Com-mentary : Numbers,” Marshall Pickering,
Eordinaus Publishing Company, Grand Rapids, 1995,
p. 369.
Jubili kum (36:4)
Jubili hi Hebrai \awng ‘ yobel’ tih a\anga lo kal a ni a,
‘berampachal ki’ tihna a ni. Jubili chu kum 50-naapiangah an lawm \hin a, chutah chuan berampa ki
hamin bul an \an \hin. Kum 49 a ralin tu pawhin an
ram leite a neitu dik tak hnenah an kir leh tur a ni.
Jubili hman dan chu Leviticus 25:8-17-ah chiang
takin a lang.
Ram sawn loh tur (36:9)
Juda-te ngaih danah chuan ram hi Lalpa ta a ni a.
Pathian chuan ram chu a mi cheng zât azirin
chhungkaw hrang hrang hnenah a pe leh a. Tichuan,
ram chu Pathian pêk a nih avangin mi dang hnena
suan a rem lo. Ram chu a neitu nihna (Identity) a ni
nghal a. Chuvangin, eng emaw vanga an ram an hralh
pawhin Jubili kumah an nei let leh vek \hin a ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 779/790
383NUMBERS
www.mizoramsynod.org
ZIRLAI 47
THLIR LETNA
Thu vawn : “Tin chung chu kan tan entirna a ni, thil sual
an châk ang bawk khan kan chak ve loh nan. Tin, chung chu entîrna turin an chungah a lo thleng a nih kha; keini,
hun tawp lo thlenna te hi, min zilhna turin a ziak a nibawk a,” (I Korinth 10:6,11).
Numbers bu pum kan lo zir zo ta a. Tunah chuan thlir
letna hun kan hmang dawn a ni. A bu puma thlir kir vek
theih a ni lo vang a. Kan zir tawh a\ang khan Kohhranhote
tana zir chhuah tur pawimawh zual sawm emaw chauh
kan sawi ang. Numbers bu hi Pathian hnam thlan Israel
fate ram tiam Kanaan pana an kalna zin kawng chanchin
a ni a. Keini Kohhranhote pawh van Kanaan pana kan
zin kawngah hian Israel fate harsatna tawh ang thil tam
tak kan tawk ve a. An hnen a\ang hian zir chhuah tur
tam tak kan nei ve ngeiin a rinawm. Tawi te tein hansawi ila.
1. Inchhiarnain hmun pawimawh a luah
Inchhiarnain hmun pawimawh a luah vanga a bu
hmingah pawh ‘Numbers’ vuah a ni a. Mi leh sa inhriat
chian hi a pawimawh reng a ni. Inchhiarna hi mipa ‘ral
kai chin,’ indonaa ral bei thei tur chin chhiarna a ni a.
Hnam pum pui chakna dinhmun hriatna pawimawh tak
a ni. Kohhranah pawh hian dinhmun hriatna pawimawh
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 780/790
384NUMBERS
www.mizoramsynod.org
tak chu inchhiarna hi a ni a, a bikin dan zawhkim zat hi a
ni. Kan dan zawhkim hi, ral do thei chin an chhiar ang
khan, sual ral do thei chin, Pathian ram tana hman tlak,\angkai ni vek thei ila a ropui hle ang! Chutiang dinhmunthleng thei tur chuan inbuatsaih ila.
2. Pathianin serh hran Levia chite a ngaipawimawh
Levia chite hi puithiam hnam an ni a, Levia chite
kal zelah hian Arona thlah kha puithiam hna thawk tura
serh hran an ni. Puithiamte chauh khan Lalpa an hnaihthei a, Levia chite chuan biak bûk an enkawl a. Pathianin
rawngbawl hna chanvo a pêkte hi midang chuhpui ve chi
a ni lo va, an khawih ve chuan thih phah hial tur a ni.
Hei hian Pathian thianghlimna a tar lang nghal bawk.
Kohhran kal zelah hian serh hran rawngbawltute hna
chanpual leh dinhmunte hi chuhpui ve theih leh thîk
theihte pawh a ni ve mai thei a. Kohhrante kan fimkhura \ha. Kohhrana serh hran rawngbawltute hian an
dinhmun leh mawhphurhna an hriat chian a, an dinhmun
anga kan dah thiam a pawimawh bawk.
3. A tana mi inserh hrangte Lalpan a hmang duh
Levia chi, puithiam hnam zinga mi chauh ni lovin,
mi tu pawh Lalpa thua inserh hrang chu ‘Nazarit’ an ti a.
Hei hian mi inserh hrangte Pathianin a hmang duh tih
min hriattir a. Pathian rawngbawltu ni tura tlinna (quali-
fication) pawimawh ber pakhat chu inpêkna hi a ni.Inpêkna hlen chhuak tur chuan thil tam tak pal tlang
tur a awm a, insum tur thil tam tak a awm. Kohhranah
hian rawngbawltute nun invawn thianghlimna lam ngaih
pawimawh deuh deuh a \ul.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 781/790
385NUMBERS
www.mizoramsynod.org
4. Mipui an phunnawi
Israel fate’n Aigupta an chhuahsan a, Sinai tlangah
kum khat dawn an awm hnuin an chhuak leh ta a. An zinkawngah harsatna an tâwk tam tial tial a. A rûka phun
sep sep mai ni lovin, ualau tak leh langsar takin an
phunnawi ta. Israel mipui chau leh hah mangang chu
Pathian chungah an phunnawi ta a. Lalpa chuan, anzîngah mei a chhuahtir a, an riahhmun a kang ta vak mai
kha a ni a. Kohhranhovah pawh hian Pathian thinurna
tawng baw khawpin phunnawina a chhuak thei tih hriaila. Kohhranhote kan fimkhur a pawimawh hle.
5. Mosia laka helna
Mosia khan harsatna tam tak a tâwk a. Kibroth-
Hatava-ah khan Pathian hnena thih dil hial khawpin a
mangang a. Hazaroth an lo thlen khan harsatna namen
lo tak a tawk leh ta. A unaupa Arona leh a farnu Miriami
te chuan an rawn bei a, an sawi chhe ta tlat mai. Mosia
hian Kus mi nupuia a neih avangin an hmusit a. An beihna
leh an sawichhiatna chhan bulpui tak zawk chu dinhmun
chuhpuina a ni. “LALPA hian Mosia hnenah chauh em ni
thu a sawi bik? Keini pawh min be ve lo vem ni?” tiin
Mosia kha tluk vein an inhria a ni.
Miriami leh Aronaten Mosia tluka an lo inngai ve
ngawt chu a dik lo. Miriami chunga thil thleng kha a
rapthlâk hle. Vûr anga vârin a phâr vâr ta uar mai a.
Pathian hriak thih chunga helna emaw, phiarna emawchu a hlauhawm. Kohhrana hruaitute sawisel leh phiar
ai chuan \awng\aisak zel thei ila. Chak lo leh tling lo, fel
lo nia kan hriat hun apiangah nasa lehzualin \awng\aipui
ila. Anmahni hmangaihna tak tak a\anga \awng\aisakna
chuan anmahni leh keimahni min siam \ha \hin.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 782/790
386NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kora khan Mosia luahlan a tum a, Dathama leh
Abirama te pawhin an thlawp a, pa fel tak tak mi 250-in
an thlawp bawk a ni. Mahse, Pathian thinurna an tawngbua a, lei kak phukah an chhungte leh an neih zawngzawngte nen an tla pil ta vek mai a ni. LALPA hnaih tura
hruaitu thenkhat thlan chhuah bik an dodal a, puithiam
nihna an chuh bawk a. Pathian thinurna an tawng baw
ta a ni. Kohhranho rawngbawlna kal zelah hian hruaitu
nihna dinhmun inchuhna (leadership crisis) te pawh awm
thei a ni a, Kohhrante fimkhur a \ul hle.
6. Kanaan ram enthlatute
Kanaan ram enthlatute dinhmun kha a pawimawh
hle. An zinga pahnih chauh khan Pathian thutiam ringin,
“Kan chunga LALPA a lawm chuan, chu ramah chuan
min hruai ang a, min pe ang,” an ti a. Mahse, a tam zawk
daihte khan, Lalpan a dosak ang a, an hneh dawn a ni tih
ring ngam lovin, ram chu a \ha lo lamin an sawi a, mipuian helpui ta zawk a. Mipui an timangang a, aw chhuah
meuhin an tap a. Pathian thutiam an rin ngam loh avangin
kum tam tak thlalerah an vakvai leh ta a ni. Pathian ram
zauh zel tur hian hruaitute pawimawhzia min hriattir a.
Pathian thutiam rin ngam a pawimawh ang bawkin rin
ngam loh pawizia min hriattir nghal bawk a ni.
7. Dâr rûl khai kanNum. 21:4-9-a Pathian leh Mosia laka Israel fate an
hel hrem nana Pathianin rul chuk na mi a tirh lem, dârachhun, rûl chuk tuarten an ena an damna tur Mosian
thingtlawn lera (lehlin thar angin) a khai thu kan hmu a.
He lai thu ni Numbers bu leh Bible pumah pawh thu
danglam leh chhinchhiah tlak tak pakhat a ni a, a sawi
zauna pawh Zirlai 28 na ah kan hmu tawh bawk a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 783/790
387NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kan Bible-ah hian rûl hi a \ha lo lam, Pathianhmelma, thil \ha lo thlentu leh bumtu anga sawi a ni ber
a. Evi thlemtu (Gen. 3), rûlpui thla nei leh mi chuk hlum\hin ang te (Is. 14:29, 59:5; Jer. 8:17), dragon rûlpui Pathianhrem tur ang te in kan hmu (Thup 12). Num. 21:6-a “rûlchuk na mi” a tih hi a \awng bul Hebrai-ah chuan ‘nahassarap’ tih a ni a, a plural form chuan ‘serapim’ tih a ni a.Hei hi Authorised Version (AV) leh Revised Standard
Version (RSV) ah chuan fiery serpents tia lehlin a ni a.Chu chu rûl chukna pangngai mai ni lo, a chuk chu mei
kan ang maia sa hum hum \hin sawina a ni tel.
Hemi chungchangah hian zawhna eng emaw zat azawh theih awm e. Pathian leh Mosia lakah Israel fatean helin an phunnawi fo va, hremna pawh an tawk fotawh a, enga ti nge hemi \umah hian rûl chuk na mi, a nâpawh mei kan sa hum hum anga nâ kher hmanga a hrem,tih te a zawh theih a. Tin, rul chu tibo tura Pathian hnena
Mosia a \awng\ai chung pawh a - eng vangin nge tibolova, chu rûl ang tak lem chu dara siam a, chu chu an entura thing tlawn lera tar tura a tih zawk hlauh? A enapiang an dam zel kha, he rul lem tarah hianthiltihtheihna bik a awm reng em ni? Heng zawhna te hichhan vek sen a ni lo vang.
A chhanna mawltê leh langsar ber ni thei awm chu -Pathian ringa a thu awiha dar rûl khai kan en chu damnaa ni tih hi a ni. A en apiang an dam nghal mai leh a enduh lo an thi zêl hi a mak hle a ni. Lal Isua leh Nikodemainbiakna (Joh. 3:1-17)-ah pawh mihring fapa (Lal Isua)khai kan (Kraws-a khenbeh) en, ringa pawm chu chatuannun neihna a ni tih kan hmu. Rûl tûrin a fan eng angpawh dar rûl khai kan en apiang an dam zêl angin, sualnatûrin a fan eng ang pawh Lal Isua ring apiangte chu sual
thihna ata chhandam an ni.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 784/790
388NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Tin, hmâsânga mite rin dan pakhat awm ve chu -rannung hlauhawm leh thiltitheite chu an lem siama
thunun theih nia rinna hi a ni a. Chutiang rinna leh thildang vang pawh a ni ang e, he rûl lem hi Israelten anvawng reng a. Juda lal Hezekia (716-687 B.C.) hunahNehustan tih thing chu Pathian anga biain a tan rimtuitean hal a. Hezekia sakhaw siam\hat hunah khan an tichheta a ni (II Lal. 18:4). Tunlai hunah pawh Pathian leh athu, Bible rin aia a hmanrua, mihring leh thil dang rinleh ngaihsan zawk a hlauhawm leh \hat lohzia min
hriattir a ni.
8. Arona tiang chawr
Arona tiang chawr hi Pathianin Israel fate zîngah
Puithiam dinhmun an chuh buai tawh lohna turapuithiam hna thawk tur a hriattîrna a ni. Kohhranho
zîngah rawngbawl hna peng hrang hrang a awm a.
Serhhran rawngbawltute dinhmun leh hna chuhpuina eng
kawng kawngah emaw awm thei a ni a. Kohhranhote leh
serh hran rawngbawltute hian Kohhran kal zelah serh
hran rawngbawlna awmzia leh pawimawhnate kan zir
thar a \ul hlein a lang.
9. Balaama zirtirna
Kan Zirlaibuah hian Balaama hrilhlawkna \um li lai
kan hmu a. Balaama hi Israel fate hruai sual dan zirtirtu,milem biakna sa ei tur leh inngaihna suala tlu tura hruai
luttu (Thup. 2:14), thil sual tih hlâwk bera ring (II Pet.
2:15), tangka um, sum duh (Juda 11) a ni a. Mosia hnena
LALPA thupêk pawh, “Midian-ho hi bei ula, tu tlawm
der rawh u, Peor-ah an bum che u a ...” (Num. 25:16-18)
tih a ni. Milem biakna, sum ngainatna leh mipathmeichhiat sualnate hi Balaama zirtirna kawng an ni a.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 785/790
389NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Hengte hi Kohhranhote tlûk chhiatna kawnga hruai lûttu
an ni a. Kohhranhote kan fimkhur a \ul hle a ni.
10. Pathian hnena thilhlan
Pathianni vawi hnih ngawt Pathian hnena thilhlanchungchang kan zir tawh a. Pathian hnena thilhlan hi
Pathian biakna ki pui ber a ni a tih theih hial awm e. Ni
tina thilhlan te, chawlhnia thilhlan te, thla thara thilhlan
te, chhang dawidim telh loh kûta thilhlan te, kumthar
kûta thilhlan te, Tlanna Nia thilhlante leh Bâwkte kûta
thilhlante kan hmu a. Israel fate Pathian biakna kipuiber chu Pathian hnena thilhlan, Pathian hnena thilpêk
hi a ni. Ringtute hian Pathian biakna leh chibai bukna
atana pawimawh tak pakhat chu Pathian hnena thilhlan,
thilpek hi a ni tih kan hriat chian a pawimawh. Pathian
nena inzawmna a ni a, a ta kan nih chhinchhiahna a ni
bawk. Amah chu kan Pathian a ni tih kan pawmna leh
inpêkna a ni nghal bawk.
Tlangkawmna
Numbers bu-ah hian Israel faten ram tiam Kanaan
an panna thlaler zin kawng chanchin kan zir a. Harsatna
tam tak an tawk a, tihsual tam tak an nei. Hengahte hian
Pathian mi ruat hruaitu bik lam leh mipui lam inkarah
phunnawina, dinhmun inchuhpuina leh helna thlengin
harsatna khirhkhan tak tak a lo awm \hin a. Kohhranhote
tan inenfiahna tur leh zir chhuah tur tam tak a awm thei
awm e. Hruaitu ropui Mosia inpêkna leh dawhtheihziatehi a ropui hle. Israel fate hruaitu mei alh leh chhum ding
te, an kalna leh awmhmun khuarna apianga a laiah Biak
bûk leh rawngbawltu an dah zelte hian Kohhranho
kalkawng zawh zel dan turah min kaihruai sela.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 786/790
390NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Kohhranho tan malsawmna a ni ngei ang. Pathian thu
awih leh Amah rinngamna hi hruaitu leh ringtute tana
pawimawh bulpui ber a ni reng dawn a ni.
Sawi ho tur
Kumina kan Sunday School zirlai pum pui a\anga
Kohhranhoten kan zir chhuah tur pawimawh ber niakan hriat i han thawh khawm teh ang u.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 787/790
391NUMBERS
www.mizoramsynod.org
LEHKHABU RAWNTE (BIBLIOGRAPHY)
Alexander, T. Desmond & David W. Baker (Eds.); Dictio-
nary of the OldTestament Pentateuch. Secunderabad :
OM Authentic Books, 2003.
Biakmawia, Rev. C.; Thuthlung Hlui Hrilhfiahna : Gen-esis Part I, 1998 Puitling Sunday School Zir, Printed at the
PRESCOM Production, Aizawl : 1997
Budd, Philip J.; “ Word Biblical Commentary. Volume 5,Numbers,” Word Books Publisher, Waco, Texas : 1984.
Chuau\huama, Revd.; “Bible Thu Mal Hrilhfiahna” (Dic-
tionary of Biblical Terms), Swapna Printing Works (P), Ltd.
2008.
Davies, Eryl W.; “The New Century Bible Commentary :Numbers”, Marshall Pickering, Eerdmans Publishing Com-
pany, Grand Rapids : 1995.
Gane, Roy.; “Leviticus, Numbers” The NIV Application Com-
mentary, Zondervan, Grand Rapids, Michigan : USA. 2004.
Harlow, R.E.; “Desert Journey” (Studies in Numbers &
Deuteronomy), Everyday Publications, Inc. Canada : Printed
in Hongkong, 1982.
Hasting, James.; “Dictionary of the Bible,” New York :
Charles Scribner’s Sons, 1963.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 788/790
392NUMBERS
www.mizoramsynod.org
Lalfakzuala, Rev.; “Thuthlung Hlui Zirchianna,” SL&PB,
Swapna Printing Works (P) Ltd. Kolkata 700 009 ; 2007.
Lalthanmawia, Rev.; “Thuthlung Hlui Zirna :Deuteronomy,” Puitling Sande Sikul Zirlai 1986, The Synod
Publication Board, Printed at Synod Press, Aizawl : 1985
McKenzie, John L. S.J. Dictionary of the Bible. Bangalore:
Asian Trading Corporation, 2002.
McNeile, A.H.; “Cambridge Bible for Schools and Col-
leges,” The book of Numbers, Cambridge University Press :1911.
Moriarty, Frederick L.; S.J.; “Numbers” in the Jerome Bibli-
cal Commentary, Volume I, Published by Theological Publi-
cations in India; 1968.
Naylor, Peter John. “Numbers.” In New Bible Commentary-21st Century Edition. Secunderabad: OM Books, 2000.
Noth, Martin,; “Numbers,” SCM Press, Ltd. 58 Bloomsbury
Street, London : 1968.
Snaith, N.H.; “Numbers” in Peake’s Commentary on the
Bible, Thomas Nelson and Sons, Ltd. 1972.
The Bible Society of India, “Mizo Study Bible” (Bible leh a
chhuizauna), 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560
001, 2007.
The Bible Society of India, “Pathian LehkhabuThianghlim,” 206 Mahatma Gandhi Road, Bangalore 560
001, 2008.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 789/790
393NUMBERS
www.mizoramsynod.org
The Holy Bible, New International Version. New York: New
York International Bible Society, 1978.
The Holy Bible, The New Revised Standard Version (Catholic
Edition for India etc.), Bangalore: Theological Publication in
India, 1993.
Thoburn, C. Stanley.; “Old Testament Introduction”, CSL
Series No. 24, 1959.
Wenham, Gordon J.; “Numbers,” Tyndale Old Testament
Commentaries, Inter-Varsity Press : 1981.
Wenham, Gordon J.; “Numbers,” Old Testament Guides,
Sheffield Academic Press : 1997.
Zalawma, Rev. H.; “Thuthlung Hlui Hrilhfiahna :Leviticus,” 2001 Puitling Sunday School Zir, SL&PB, Printed
at PRESCOM, 2000.
8/3/2019 Puitling SS Zirlai 2012 (Numbers)
http://slidepdf.com/reader/full/puitling-ss-zirlai-2012-numbers 790/790
394NUMBERS