Profacility Magazine Nr 41 - Maart 2014

Guy EECKHOUT, Barco Henk VINCENT, AZ AlmaAnn TROCH, D.E Master Blenders 1753 Koen VERGAUWENGuy VANHOORDE, Stad Gent Michel VAN DONGEN, USG People

Effi ciency in buildings, workplace, facility and mobility management

Busin

ess

Inte

ract

ive M

edia

bvb

a - P

rofa

cility

mag

azin

e nr

. 41

• Drie

maa

ndel

ijkse

pub

licat

ie •

maa

rt - a

pril 2

014

• Ned

erla

ndst

alig

e ui

tgav

e • 7

,50

EUR

• Afg

iftek

anto

or L

euve

n M

ail •

P30

4098

Zes leiders strijden voor de titel van Facility Manager van het jaar

Publiek-Private Samenwerking FM-revolutie achter de gevangenismuren

Christine D’Hont, Chef van de gevangenisinstelling in Leuze

Meet some of the experts in the field

Gerard Beelen Europol

Joerg Birkel Telefonica

Jeanie Chuo Deutsche Bank

Anatoly Egoshkin Council of Europe

Guido HardkopDrees & Sommer

Beatrice KrollInfineon

4 – 6 June 2014 I Berlin, Germany

www.efmc-conference.com

European Facility Management Conference

2014

4 – 6 June 2014 I Berlin, Germany

Wednesday, 4 June 2014Study Tours

Partners:

Local Host:

organized by:

5 reasons to attend the EFMC 2014 in Berlin+ Become part of the unique

pan-European platform for FM professionals

+ Get insights from the business world and state of the art research

+ Visit spectacular buildings in Berlin+ Establish new valuable business

contacts at the exhibition+ Engage in interactive discussions

with colleagues from Europe and beyond

Early Bird rates until 28th March 2014: Register now!

Wednesday, 4 June 2014 , 6.30 p.m. Welcome Reception at Capitol Yard Golf Lounge

Welcome Reception at Capitol Yard Golf Lounge

Thursday, 5 June 2014, 6.30 p.m.

Gala Dinner at Classic Remise Berlin

Thursday, 5 June – Friday, 6 June 2014 Conference and Exhibition at Andel’s Hotel Berlin

Eckhart Morré Bilfinger HSG Facility Management

Martin OorVan Gogh Museum

David RademacherBMW Group

Marc SéguinotEuropean Commission

Johnny VoetBelgium Post

Erik Zimmer National Museums of Berlin

Nordic Embassies • German Ministry for Education

and Research • Potsdamer Platz and Sony Center

Hotel Berlin

IntegrationVision

Innovation

PROFACILITY MAGAZINE NR. 41 MAART 2014 3

Voorwoord

Mobiliteitschaos, een gevreesde vijand

Flexibiliteit is de vanzelfsprekende verwachting in het hedendaagse bedrijfsleven. Mobiliteit zou daar logischerwijze deel moeten van uitmaken, maar wordt in België alsmaar meer de gevreesde vijand van werknemer en werkgever.

Het verkeersinfarct is verontrustend nabij in de belangrijkste centra van ons land of is al dagelijkse realiteit in Brussel. Brussel, dat zo graag uitpakt als Europese hoofdstad, maar er tevens alles aan doet om alle mobiliteit te blokkeren, staat op de 9e plaats van Europa’s meest ‘verstopte’ steden en de tendens is stijgend. Vandaag al staan we in Brussel gemiddeld 34% stil. Tijdens de avondspits is dit zelfs 81,5%, waardoor een rit dus gemiddeld 1,81 keer zo lang duurt.(1)

Daarnaast kampt België met een chronisch gebrek aan visie op ruimtelijke ordening, wat de verkeerschaos alleen maar in de hand werkt. Vroegere verbindingswegen tussen centra zijn vandaag woonstraten en winkelboulevards geworden. De grotere centra groeien in snel tempo naar elkaar toe – heel in het bijzonder Antwerpen, Mechelen, Leuven, Brussel en ook Aalst tot zelfs Gent – om ergens in een nog onduidelijke toekomst één echt grote stad te gaan vormen. Helaas acteren die centra nog steeds uitsluitend lokaal en denken bijgevolg al helemaal niet aan een werkzame overkoepelende mobiliteitsoplossing.

De overheid heeft voor de dagelijkse verkeersellende altijd één pasklaar antwoord: de auto als grote schuldige aanwijzen! Dat er nog altijd geen werkbaar alternatief is, wordt verzwegen.Dat het de haven van Zeebrugge en ook Gent voor de wind gaat, dat de Antwerpse haven op de linker Scheldeoever uitbreidt, is voor de economie van ons land een opsteker, maar gaat gepaard met een enorme toename van het wegverkeer - niet van het autoverkeer, maar van hoofdzakelijk buitenlandse transportbedrijven die de ontscheepte of te verschepen goederen aan- en afvoeren.

Dat de stiptheid op het Belgische spoorwegennet in 2013 een absoluut dieptepunt bereikte, kan moeilijk toegeschreven worden aan teveel auto’s op de weg. Over het ganse jaar scoorde de stiptheid – een relatief begrip, want een vertraging van hooguit 6 minuten geldt als ‘stipt’ – een bedroevende 85,6%, het slechtste resultaat van de voorbije vijftien jaar. Motiverend om de overstap te maken? In Japan wordt de vertraging van de Shinkansen per jaar gemeten in seconden!

Dat de ingebruikname van het Brussels ‘Gewestelijk ExpressNet’ (GEN) minstens 10 jaar vertraging oploopt is evenmin de schuld van de auto… In Berlijn hadden ze een dergelijke mobiliteitsoplossing al in 1882 voor elkaar (sinds 1930 officieel S-Bahn genoemd). München bouwde n.a.v. de Olympische Spelen in 1972 naast een U- (metro) ook een S-Bahn, waarvan de frequentie van de treinen automatisch bijgestuurd wordt in functie tot de transportvraag. Zo rijden op de hoofdlijn vandaag tot 30 treinen per uur en worden dagelijks tot meer dan 800.000 reizigers mobiel gehouden! De Parijse RER, geopend in 1977, doet nog beter met meer dan 1 miljoen reizigers per dag. Openbaar vervoer dat als praktisch en efficiënt wordt ervaren, vereist een visie en stevige investeringen, maar toont zich dan ook werkzaam.

Eduard CODDé, Hoofdredacteur Profacility Magazine

[email protected]

(1) Bron: TomTom’s Congestion Index

4 PROFACILITY MAGAZINE NR. 41 MAART 2014

De Profacility media zijn publicaties van

Uitgever: Business Interactive Media bvba

Louisalaan, 475 -1050 Brussel

Tel. +32(0)2 669 77 65 - Fax +32(0)2 626 37 17

[email protected] - www.bimedia.be

Directeur van de uitgave Didier VAN DEN EYNDE - [email protected]

ADVERTENTIE & MARKETINGBusiness Development

Didier VAN DEN EYNDE - [email protected]

Key Account ManagerSigrid NAUWELAERTS - [email protected]

Klantenrelatie - coördinatie productie advertorialsKim VERHEGGE - [email protected]

Advertentietarieven beschikbaar op

www.profacility.be/advertising

REDACTIEHoofdredacteur

Eduard CODDÉ - [email protected]

Redacteurs Patrick Bartholomé, Benoît Dorthu,

Tim Harrup, Kim Verhegge, Jean-Claude Verset

Vertalers

Michel BUCKINX, Annelies VERBIEST

FotografenBernard DE KEYZER, Marc DETIFFE, Geoffrey FRITSCH,

Stuur ons uw persbericht naar

[email protected] (FR)

[email protected] (NL)

PRODUCTIELay-out

Kurt THYS - Str8 - www.str8.be

DrukkerijVan der Poorten SA - www.vanderpoorten.be

PARTNERSHIPSProfacility is mediapartner van

ABONNEMENTENFormulaire d’abonnement sur www.profacility.be/abo

contact : [email protected]

Editeur uitgever:Didier VAN DEN EYNDE,

Louisalaan, 475 -1050 Brussel

© Alle rechten voor overname van teksten, advertenties of illustraties voorbehoudenen dat voor alle landen. Ontvangen documenten worden niet teruggezonden.

Hun toezending sluit het akkoord van de auteur in voor vrije publicatie.

ADVERTENTIE INDEXAREMIS 11ARTEXIS / REALTY 42ASSA ABLOY 35EFMC/ INFORMA EXHIBITIONS 2FACILICOM 56IFMA/ FACILITY AWARDS 27/39/49 ISS 19MOZER 51NEDAP 35PAN-ALL 50PURO 23

06 FM OUTSOURCING I PUBLIEK-PRIVATE SAMENWERKING FM-revolutie achter de gevangenismuren

13 > 39 ZES LEIDERS STRIJDEN VOOR DE TITEL VAN FACILITY MANAGER VAN HET JAAR

Guy EECKHOUT, BarcoFacility & Maintenance Manager

Henk VINCENT, AZ Alma - Sijsele-DammeDirecteur Facilitaire Diensten & Masterplan

Ann TROCH, D.E Master Blenders 1753Facility Manager

Koen VERGAUWENFacility, Real Estate & Energy Advisor

Guy VANHOORDE, Stad GentDepartementshoofd Facility Management

Michel VAN DONGEN, USG People BelgiumReal Estate & Facility Manager

© d

oc c

ourte

sy o

f ASS

AR A

RCHI

TECT

S –

DDS

& Pa

rtner

s –

Stor

iman

s W

ijff el

s


Inhoud

10 FM INTELLIGENCE Facility management op de Europese kaart zetten

44 WORKPLACE & SPACE MANAGEMENT I CASE STUDY Het nieuwe gebouw van Elia zet aan tot co-creatie

52 MOBILITY I CAR-SHARING Zen car : De proeftuin van mobiliteit ‘op maat’

40 REAL ESTATE I MARKET TRENDS Secundaire kantoormarkten de Gentse ‘dynamiek’ wakkert aan

AGENDA7 niet te missen FM & REAL ESTATE evenementen

→ 27/03IFMA /Kluwer congresDag van Facility Management Berchem, Antwerp Learning & Meeting Point (ALM)

→ 01/04 27ème Facility Nights Brussel, Hotel de la Poste (Tour & Taxis)

→ 29/04Facility Awards 2014 Erembodegem, SkylinE40

→ 13-15/05 Realty Brussel, Tour & Taxis

→ 14/05 Interactief congres ‘FM in de zorg’Berchem, Antwerp Learning & Meeting Point (ALM)

→ 21/05 Facility Topics Brussel, RSCA Anderlecht

→ 04-06/06 European Facility Management Conference 2014Berlin, Andel’s Hotel

Meer informatie en volledige agenda: www.profacility.be/agenda

13 > 39 ZES LEIDERS STRIJDEN VOOR DE TITEL VAN FACILITY MANAGER VAN HET JAAR

© D

oc G

hela

mco

© B

erna

rd d

e Ke

yzer

© M

arc

Detiff

e

6 PROFACILITY MAGAZINE NR. 41 maart 2014

FM-revolutie achter de gevangen ismurenOp relatief korte tijd worden - verspreid over Vlaanderen en Wallonië - vier gloednieuwe gevangenisinstellingen in gebruik genomen. Voor FOD Justitie zijn ze niet alleen de referentie voor toekomstige projecten, ze staan tevens voor een totaal nieuwe aanpak voor wat de financiering betreft en ook op het vlak van facility management is er ronduit sprake van een revolutie. Christine D’Hont, Chef van de Instelling in Leuze (Henegouwen), was zo vriendelijk voor ons de sluier te lichten van de normaal strikt gesloten gevangeniswereld.

E en aantal jaren geleden besliste FOD

Justitie tot de bouw van een aantal nieuwe

gevangenissen, niets te vroeg overigens,

want heel wat Belgische gevangenissen hebben er

al een flinke diensttijd opzitten. Het

nieuwbouwoffensief kadert in de uitvoering van

het regeerakkoord van de federale regering die het

masterplan 2008 - 2012 - 2016 goedkeurde voor

een meer humane gevangenisinfrastructuur. Het

masterplan, dat het overbevolkingsprobleem in

onze Belgische gevangenissen wil oplossen,

voorziet o.a. in de bouw van 7 nieuwe instellingen

om tegemoet te komen aan de grotere behoeften,

evenals de bouw van 6 nieuwe instellingen ter

vervanging van de sterk verouderde infrastructuur.

De eerste 7 zullen tevens de nodige buffercapaciteit

bieden, nodig om verouderde instellingen te

kunnen renoveren.

De Regie der Gebouwen treedt op als bouwheer.

Om de hoge, maar meer dan noodzakelijke kosten

verbonden aan de nieuwbouwprojecten draaglijk

te maken, werd uitgekeken naar partners om een

Publiek-Private-Samenwerking (PPS) te kunnen

opstarten. Deze keuze betekende voor de FOD

Justitie het inslaan van een totaal nieuwe weg, om

aldus beter aan te sluiten bij de algemene trend in

de publieke sector. De nieuwe gevangenis-

instellingen zijn Marche-en-Famenne, Leuze en

Beveren. Voor Dendermonde staat een identiek

programma op stapel, maar hier is vertraging

opgetreden. Christine D’Hont, die het meer dan

een eeuw oude gevangenisgebouw van Vorst ruilt

voor de nieuwbouw in Leuze: “De Regie der

Gebouwen en de FOD Justitie organiseerden een

wedstrijd waarvoor consortia bestaande uit

studiebureaus, aannemers, financiers en

onderhoudsfirma’s zich konden kandidaat stellen.

Het lastenboek was voor alle instellingen identiek.

Wat Leuze betreft dienden twaalf consortia hun

kandidatuur in. Voor elk nieuwbouwproject is

uiteindelijk een ander consortium samengesteld.

De vernieuwende PPS-aanpak voor de nieuwbouw

van de instellingen in Beveren, Marche-en-

Famenne en Leuze-en-Hainaut leverde de Regie

der Gebouwen de PPS Award 2013 op”.

De Publiek-Private-Samenwerking heeft een

contractduur van 25 jaar. Al die tijd betaalt de

Regie der Gebouwen een ‘beschikbaarheids-

vergoeding’ aan het consortium. Dat sluit in dat

de privépartner instaat voor de bouwkosten

(incl. BTW), de financiering en het onderhoud

van het project. Na afloop van de contractduur

wordt de Belgische Staat eigenaar van het gebouw.

Ommezwaai Het PPS-consortium hanteert de DBFM-formule

(Design, Build, Finance en Maintenance).

“Maintenance staat hier voor meerjarenonder-

Fm I OutsOurCIng I PubLIek-PrIVate samenWerkIng I

samenstelling DbFm-team

• Design:AssarArchitects,StorimansWijffelsArchitecten,DDS&PartnersArchitects,Arch&Teco,Spie,JNC,

Aries Consultants

• Build:Cordeel(zetelTemse),Willemen,Socotec,Pirnay,Bopro,VegaProjectsInternational,Progroup,Venac

• EindverantwoordelijkeFinance&Maintenancevanafdeafwerkingvandegebouwen:Cofinimmo

• Maintenance,softenhardservices,facilitymanagementenmonitoring:FacilicomFacilitySolutionsmet

haarzusterbedrijvenProrestCateringenGomCleaning,enDalkia

PROFACILITY MAGAZINE NR. 41 maart 2014 7

FM-revolutie achter de gevangen ismuren

houd, technisch onderhoud, catering,

schoonmaak, linnen (wasserij), de groenverzorging

voor de 14 hectaren tellende site, het onderhoud

van de gebouwen en het bijhorend facility

management en monitoring van alle services”

verduidelijkt Christine D’Hont. “Het onderhoud

van de gebouwen betekent dat de werking van de

gebouwen moet verzekerd zijn, evenals de

installaties voor safety & security. De eigenlijke

beveiliging is de taak voor onze eigen mensen, het

is tenslotte hun corebusiness!”.

Dat is grondig verschillend met de traditionele

situatie binnen het gevangeniswezen waarmee

Christine D’Hont goed vertrouwd is: “De eigen

medewerkers, cipiers en anderen, verzekerden zo

goed en zo kwaad als het ging het kleine

onderhoud. Het was zo goed mogelijk behelpen.

De grotere noodzakelijke werken moesten altijd

aangevraagd worden bij de Regie der Gebouwen.

De gevangenisinstelling zelf beschikte niet over

een werkingsbudget en de beslissingsbevoegdheid

om dit soort werken uit te besteden. Er was echt

nood aan professionalisering. Er is echter beperkt

tot weinig intern potentieel om dit aan te pakken,

waardoor de keuze voor een PPS-partner en de

DBFM-formule de meest aangewezen oplossing

bood”.

arbeidsintensiefDe werkingssituatie die voor de nieuw gebouwde

gevangenissen van Marche-en-Famenne, Leuze en

Beveren wordt gehanteerd vertrekt vanuit een

gedetailleerd lastenboek. Dit bepaalt alle vaste

afspraken en de daaraan verbonden SLA’s. “De

contractant weet voor elke taak wat er te doen is,

wat de verwachtingen zijn en binnen welke

tijdslimiet er moet gehandeld worden” licht

Christine D’Hont toe. Dat is een hele uitdaging

ook voor ons, omdat we al die gedefinieerde

services moeten monitoren. Dat maakt ons beroep

anders, moderner en ook technischer”.

‘Technischer’ slaat zeker ook op de uitrusting van

de cellen. Zo zullen gedetineerden in Leuze vanuit

hun cel kunnen telefoneren en gebruik maken van

intranet-services (vb. opvragen dossier). Uiteraard

zit dit alles gekoppeld aan een ‘controlled access’-

beheer.


© B

erna

rd D

e Ke

yzer

De samenwerking met gedetineerden vergt inleving van de medewerkers

bij de contractant

Christine D’Hont, Chef van de Instelling in Leuze en Hainaut


Het eigen personeelsbestand bestaat uit 265

medewerkers, waarvan twee derde afkomstig uit een

viertal andere gevangenissen. Specifiek aan het

gevangeniswezen is dat een functie viervoudig moet

ingevuld worden om de 7/7 en 24/24 permanentie

te kunnen verzekeren. Voor Leuze betekent dat

alleen al 220 cipiers! “Het menselijk contact tussen

gedetineerde en cipiers is primair voor de beveiliging

binnen een gevangenisinstelling” verduidelijkt

Christine D’Hont. “Het over-automatiseren van de

gevangeniswerking is daarom af te raden”.

De instelling van Marche-en-Famenne is iets meer

dan een half jaar voor Leuze in dienst genomen.

Uiteraard zijn er uitwisselingen van de eerste

ervaringen met de nieuwe werkingssituatie. “Het

blijkt allemaal te werken zoals verwacht” getuigt

Christine D’Hont. “Dat sluit niet uit dat er vooraf

kritiek was vanuit de medewerkers die voor

onderbezetting vreesden, omdat ze niet vertrouwd

waren met de services van een onderhouds-

contractant”.

een eigen bedrijfscultuur implementerenDe gevangenis van Leuze zal gedurende de maanden

mei en juni ‘opstarten’, om klaar te zijn voor de

aankomst van de gedetineerden begin juli. Dat

betekent het aanleren en grondig testen van de

omgang met uitrusting, materiaal en procedures.

“Eén van de kritiekgevoelige punten bij de cipiers

zijn de voorziene tijden voor bewegingen” licht

Christine D’Hont toe. “Het gaat bijvoorbeeld om de

beweging tussen cel en refter. Daar kan onrust

ontstaan indien niet goed doordacht”.

De eigen medewerkers moeten zich ook inleven in

de nieuwe werkingssituatie, in het bijzonder het

omgaan met andere mensen. Het gaat om een aantal

lokale mensen, medewerkers van de FOD Justitie en

een 30-tal mensen van de contractant voor het

onderhoudsluik, in dit geval Facilicom.

In het oude systeem deden de gedetineerden het

werk onder toezicht van de cipiers. De nieuwe

werksituatie integreert voor een aantal taken

(catering, de wasserij) de gedetineerden bij de

onderhoudscontractant. Christine D’Hont: “De

contractant moet de gedetineerden opleiden en

voorbereiden voor een terugkeer in de normale

maatschappij. Dat vereist van hen ook een hele

aanpassing voor wat het omgaan met gedetineerden

betreft”.

De ingebruikname van een gloednieuwe gevange-

nis is een unieke gebeurtenis, dat slechts weinig


gevangenisinstelling Leuze

• bouwheer:RegiederGebouwen

• gebruiker:FODJustitie

• PPs-consortium:FPRLeuze

(Cordeel,Cofinimmo,Willemen)

• aanvang studie: 2010

• aanvang werken: 2012

• bouwtijd: 18 maanden

• total oppervlakte: 28.500 m²

• bouwtechniek:hoofdzakelijksemi-

prefabelementenuitgewapendbeton

• bouwbudget:63miljoeneuro

• Oplevering gebouw: 26/04/2014

• Ingebruikname: 1/07/2014

• basiscapaciteit:312gedetineerden,

metflexibiliteitvoor+15%bezetting.

© d

oc c

ourte

sy o

f ASS

AR A

RCHI

TECT

S –

DDS

& Pa

rtner

s –

Stor

iman

s W

ijffel

s

bij de organisatie en schikking van de ruimten en functies zijn de voorziene tijden voor bewegingen uiterst kritiekgevoelig bij de cipiers. Zo is er bijvoorbeeld de beweging tussen cel en refter of de open ruimte voor de wandeling. bij elke beweging kan onrust ontstaan indien niet goed doordacht.


medewerkers in hun carrière mogen beleven.

“Helemaal van niets mogen beginnen is het ideale

moment om een eigen, nieuwe bedrijfscultuur te

laten ontkiemen” klinkt het enthousiast bij Christine

D’Hont. “We zullen de medewerkers informeren

over de kosten die verbonden zijn aan de bouw van

dit complex en meer nog aan de herstelkosten voor

schade als gevolg van vandalisme. Hen sensibiliseren

voor de waarde van deze nieuwe werkomgeving

zien we als een belangrijke preventiemaatregel om

een verhoogde waakzaamheid aan de dag te leggen

tegenover vandalisme door gedetineerden”.

De schoonmaak van de cellen gebeurt door de

gedetineerden zelf. Als Chef van de Instelling

overweegt Christine D’Hont dezelfde SLA’s op te

leggen als deze gehanteerd voor de Facilicom-

medewerkers die de schoonmaak van de gemeen-

schappelijke en publieke delen verzorgen.

Partnership versterkenHet contract heeft een looptijd van 25 jaar en het

maintenance-gedeelte is alle vijf jaar vernieuwbaar.

De basisregels staan in het lastenboek en de SLA’s

zijn duidelijk gedefinieerd. Christine D’Hont:

“Vanzelfsprekend zijn er regelmatig ontmoetingen

met de mensen van Facilicom. Het is belangrijk

waar nodig de procedures bij te sturen en permanent

van elkaar te leren. Algemeen wordt ook verwacht

dat een inlooptijd van twee tot drie jaar nodig zal

zijn voor alle partijen om de nieuwe werkingssituatie

optimaal te laten functioneren”. De samenwerking

met gedetineerden vergt inleving van de mede-

werkers bij de contractant.


Hoe erkennen zij een noodsituatie en hoe reageren

ze daarop? Wat zijn de risico’s en wat is het belang

om alle voorvallen consequent te melden?

Gedurende de opstartfase zijn er maandelijks

meetings met als doel de samenwerking te versterken

en de communicatie te optimaliseren.

De DBFM-formule die nu haar intrede doet bij de

FOD Justitie biedt nog heel wat potentieel tot

verbetering. Christine D’Hont: “Momenteel valt op

dat de verschillende componenten gewoon

opeenvolgend aan bod komen, maar er weinig of

geen onderlinge beïnvloeding is geweest. Het

eindresultaat kan beslist nog beter door het gebruik

van bij de ontwerpfase te integreren. Zo is het tot

een minimum beperken van de bewegingen voor de

gedetineerden binnen een gevangenis cruciaal voor

de veiligheid. Het ontwerp kan daar veel toe

bijdragen”.

Voor Brussel is op 24 december 2013 een bouw-

aanvraag ingediend voor de bouw van een nieuwe

gevangenis met capaciteit voor 1200 gedetineerden,

de grootste van ons land, die de oude instellingen

van Vorst, Sint-Gillis en Berkendael moet vervangen.

Locatie voor de instelling die een mannen-,

vrouwen- en jeugdgevangenis omvat, is Haren.

Ook hier is een PPS-partner geselecteerd - het

Cafasso Consortium - die de DBFM-formule

hanteert op basis van hetzelfde lastenboek dat voor

Marche-en-Famenne, Leuze en Beveren werd uit-

geschreven.

Eduard CODDé n

Hetlastenboekvoordenieuwbouwgevangenissteldeeenzoenergiezuinig

mogelijkeconstructievoorop,meteenstrevennaarenergieneutraliteit.

Duurzaambouwenkreegalleaandachtonderdevormvan:

• demateriaalkeuzeopbasisvande‘GreenGuidetoSpecification’

(www.bre.co.uk)

• hetgebruikvanduurzaamenefficiëntisolatiemateriaal

• hettoepassenvaneenwarmtekrachtkoppeling

• eenplanvoorafvalbeheeropdesite

• eenduurzaambeheerplanmetfocusopenergie

• duurzaamwatergebruik

• duurzametoelevering

• deaanlegvanrietvelden(ca.1.000m²)voorafvalwaterzuivering

• hetinstallerenvanzonnepanelen

• hetaanleggenvangroenewandelingenvoordegedetineerden

Duurzaam bouwen

© d

oc c

ourte

sy o

f ASS

AR A

RCHI

TECT

S –

DDS

& Pa

rtner

s –

Stor

iman

s W

ijffel

s

De formule van een Publiek-Private-Samenwerking (PPS) werd weerhouden voor de bouw van nieuwe gevangenissen.

De contractduur van de PPS loopt over 25 jaar, gedurende dewelke de Regie der Gebouwen een ‘beschikbaarheidsvergoeding’

betaalt aan het consortium van privébedrijven.


ECFM zet facility man agement op de Europese kaartFacility management staat voor grote Europese uitdaging. Het ‘European Center for Facility Management’ is een nieuwe vakvereniging voor Facility Management die een brug wil slaan tussen het vakgebied en de Europese Instellingen. Norman Rose brengt als Secretary General 25 jaar ervaring mee en zal alles in het werk stellen om facility management op het beleidsniveau maximaal bekendheid te geven.

ECFM participeert sinds juni 2013 in de ‘High

level group for business services’. Deze groep

van academici, experten en zakenmensen die

rechtstreeks aan de Europese commissie rapporteert,

heeft als doelstelling aanbevelingen te doen om de

eenmaking van de Europese markt voor diensten

te bevorderen. Bedoeling is om van Europa één

uniforme markt te maken zoals dat al lang het geval

is voor de Verenigde Staten. Deze doelstelling vereist

het uniformiseren van de verwachtingen en terzake

geldende regelgeving.

Facility management past ook voor de volle 100% in

het kader dat door de ‘High level group for business

services’ is bepaald.

Facility management vertegenwoordigt 6% van het

BNP in Europa. Toch zijn business services nog maar

recent geïntegreerd, terwijl 75% van de Europese

banen al betrekking hebben op business services.

“Business services worden de komende vijf jaar nog

veel belangrijker” aldus Norman Rose. “Traditionele

functies als deze van ingenieur worden opgenomen

in business services als studiebureaus. Tot nog toe

waren business services zeer nationaal gericht, maar

dat zal snel veranderen. Globalisering staat voor de

deur, gedreven door multinationals die business

services op internationale schaal verwachten, met

paneuropese contracten”.

Norman Rose citeert als voorbeeld autoproducent

Renault / Dacia, die in 84 landen actief is, terwijl er

geen enkele service provider hierop kan inspelen en

de klant toch een one-stop-shopping nastreeft.

Facility management samengevat in één unieke normJos Duchamps, President ECFM, maakt deel uit van

de werkgroep ‘instruments for business services’.

Deze werkgroep in de schoot van de High Level

Group (HLG) buigt zich o.a. over hoe standaarden en

normen de eengemaakte markt kunnen bevorderen

en dus de diensten economie kunnen versterken.

“De markt internationaliseren moet het over de

grenzen heen handelen gemakkelijker maken en

stimuleren” verduidelijkt hij, “Waar leveranciers van

diensten zich tot nog toe haast uitsluitend richten

op één enkele lokale markt, is er een evolutie nodig

naar een internationale markt die zich als één enkele

markt gedraagt”.

Jos Duchamps argumenteert graag het grote belang

van de EN15221 standaard voor de beoogde evolutie:

“Met EN15221 beschikken we als een van de

weinige vakgebieden over een internationale officiële

norm die alles vastlegt wat met facility management

Norman Rose, Secretary General van Het European Center for Facility Management “Facility management werd lange tijd als ‘low-tech’ beschouwd, maar wordt heel snel ‘high-tech’ nu het moet beantwoorden aan steeds strengere en complexere normen en wetten. Facility management moet zijn imago oppoetsen en opwaarderen, zichzelf beter aan de buitenwereld verkopen”.

FM INTELLIGENCE

© B

erna

rd D

e Ke

yzer


ECFM zet facility man agement op de Europese kaart

te maken heeft. Alle definities, tools om te benchmarken en te

vergelijken zijn er in opgenomen”.

Grenzen vervagenDe Europese economie en meer uitgesproken nog de West-

Europese economie, evolueert snel van een productgeoriënteerde

economie naar een service-economie. Vandaag is er al een zeer

grote tewerkstelling in de service-economie. In de periode 1999 tot

2009 werd een groei met +2,38% opgetekend voor wat ‘business

services’ betreft, terwijl de groei voor totale Europese economie

slechts +1,1% bedroeg(1).

Het ECFM wil met leveranciers die al cross border actief zijn en

bijgevolg al ervaring hebben opgedaan met internationaal werken,

Facility Management verbinden met de Europese instellingen.

Jos Duchamps: “Vandaag zijn amper 20% van de geleverde

business services binnen Europa cross border activiteiten.

De reden waarom er zo weinig internationaal gehandeld wordt

op het vlak van business services is het gevolg van een aantal

barrières, zoals de administratieve bureaucratie die moet

overwonnen worden, de doorgaans sterk verschillende wetgeving,

communicatieproblemen…”.

Facility management wordt ‘high-tech’ ECFM is er rotsvast van overtuigd dat de wereld van het facility

management zal internationaliseren en zijn plaats moet krijgen op

Europese schaal. ECFM treedt op als raadgever in de ‘High level

group for business services’ om een eengemaakte markt te helpen

vergroten. “Technologie is daarvoor de drijvende kracht” verzekert

Jos Duchamps. “Business services kunnen innovatie stimuleren,

zoals bv. het promoten van Building Information Modeling (BIM)

in de bouwsector”.

Norman Rose gaat verder: “Facility management werd lange tijd

als ‘low-tech’ beschouwd, maar wordt heel snel ‘high-tech’ nu het

moet beantwoorden aan steeds strengere en complexere normen

en wetten. Er zijn dan ook beter opgeleide en meer gekwalificeerde

mensen nodig. Facility management moet zijn imago oppoetsen

en opwaarderen, zichzelf beter aan de buitenwereld verkopen”.

Om dat alles in beweging te brengen is er nood aan managers,

veeleer dan aan uitvoerende professionals. Daarnaast is er ook nood

aan informatie, in casu meetgegevens en benchmarkgegevens.

www.ec-fm.eu

Eduard CODDé n

FM INTELLIGENCE

Facility management vertegen-woordigt 6% van het BNP in Europa“ “

(1) bron: Europese Commissie

O S EOCCUPANCY SPACE ENERGY

Berustend op meer dan 20 jaar ervaringin het beheer van de werkomgeving

en het bedrijfsvastgoed,heeft AREMIS voor grote ondernemingenuit de tertiaire sector de OxSxE strategie

ontwikkeld.

b e l g i u m – f r a n c e – l u x e m b o u r g – s w i t z e r l a n d

Ontdek hoe onze experts en/of oplossingen u kunnen helpen.

Charles Schallerlaan 54 – 1160 BrusselTel. +32 2 775 95 12 – [email protected]

www.aremis.com

De gecombineerde optimalisatie van deze 3 parameters (Occupancy-Space-Energy) resulteren in:

-30%

een besparing zonder negatieve sociale impact op de VASTGOED EN FACILITAIRE KOSTEN

van gemiddeld 30% (hetgeen overeenkomt met 5 tot 10% van de betrokken loonkosten)

-70%

een verminderingvan de ECOLOGISCHE VOETAFDRUK

met maar liefst 70%

een dynamisering van de onderneming,door het creëren van meer

FLEXIBILITEIT en EFFICIËNTIE


Fm I NEWS I

Compass Group start in april de bouw van een nieuw assemblagecentrum aan de Oude Baan in Mechelen, wat gepaard gaat met een investering van 5,7 miljoen euro en 40 arbeidsplaatsen zal creëren. Het assemblagecentrum dat in april 2015 voltooid moet zijn, zal jaarlijks ongeveer 5 miljoen maal-tijden bereiden voor distributie op de Benelux-markt en Noord-Frankrijk. De nieuwe site in Mechelen is van hetzelfde type als de assemblage-eenheden die Compass Group al sinds 2010 in gebruik heeft in landen als Canada, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Australië.

Gedecentraliseerde productieCompass Group kiest naast de klassieke restaurantformule, waar maaltijden ter plaatse worden bereid, voor het assemblagemodel. De ingebruikname van de site zal gepaard gaan met de introductie van de modernste kook-techniek op de wereldwijde cateringmarkt en een gepatenteerd nieuwe verpakkingstechniek voor maaltijden en maaltijdcomponenten. De vers bereide maaltijden, zonder toevoeging van bewaar-, kleur- of smaakstoffen, worden onder een folie met één of meer gesofisticeerde ventielkleppen verpakt voor transport naar de lokale keukens bij de klanten. Maximaal 20 minuten voor gebruik worden ze in een speciaal daartoe aangepaste oven gegaard. De ventielkleppen in de folies controleren door het vrijlaten van stoom de juiste druk in de verpakking. De gerechten zijn bijzonder snel klaar (4 tot 8 minuten) en behouden hun natuurlijke voedingsnutriënten en smaak.

Duurzame ontwikkelingIn het kader van haar duurzaamheidsfilosofie engageert de Compass Group zich de ingrediënten om de maaltijden lokaal aan te kopen op de markten waarop het actief is. Het betonnen gebouw van dit nieuw assemblage-centrum wordt uitgerust met zonnepanelen en een warmtekrachtkoppeling (WKK) die elektriciteit opwekt uit aardgas. Door te kiezen voor stoomtechniek wordt een energiebesparing van 35% tot 45% gerealiseerd t.o.v. het gemiddelde bij andere cateraars.

Compass Group is cateringpartner in bedrijven (Eurest), de gezondheidszorg (Medirest) en het onderwijs (Scolarest) en daarmee een van de belangrijkste spelers op de Belgische foodservice markt. Bijna 2000 werknemers staan in voor meer dan 140 000 maaltijden/dag in meer dan 360 uit-batingen. “Onze klanten willen kwaliteitsvolle maaltijden maar tevens besparen op de kosten. Voor sommige categorieën klanten was en blijft het klassieke restaurant de beste oplossing. De anderen beschikken met het assemblagemodel over een alternatief waarvan onze uitgebreide studies aantonen dat het de meest rendabele oplossing is” argumenteert Jo Huyghebaert, Commercieel Directeur van Compass Group België.

Outsourcing van catering voor collectiviteitenZo’n 5 miljoen maaltijden in mechelen bereid

www.profacility.be/magDownload en blader door de vorige edities van Profacility Magazine

PFYguide-e-mag_demipub:Layout 1 21/11/13 19:08 Page 16

→ → Ontdek de interviews van de genomineerden!

Wie wordt Facility Manager van het jaar ?

Guy EECKHOUT, BarcoFacility & Maintenance Manager

Henk VINCENT, AZ Alma - Sijsele-DammeDirecteur van de facilitaire diensten & Masterplan

Ann TROCH, D.E Master Blenders 1753Facility Manager

Koen VERGAUWENFacility, Real Estate & Energy Advisor

Guy VANHOORDE, Stad GentDepartementshoofd Facility Management

Michel VAN DONGEN, USG People BelgiumReal Estate & Facility Manager


De jury garandeert neutraliteit in de verkiezing

Gert POTOMSVlaamse Overheid, Agentschap voor Facilitair Management Adjunct Directeur Generaal

VOORZITTER

FACILITY MANAGERS

ACADEMISCHE WERELD VAKPERS

VAKVERENIGINGEN

Arlette VERLEYENUZ BrusselDirecteur Facilitaire Diensten Facility Manager of the year 2012

Frank DECKMYNAZ Jan Portaels Facilitair Directeur

Didier VAN DEN EYNDEBusiness Interactive Media / ProfacilityManaging Director

Ghislain VANFRAECHEMErnst & YoungFacility Director

Alex COENE Roularta Media GroupNetmanager Kanaal Z en Canal Z

Hilde DERMEZFederale Overheidsdienst Sociale ZekerheidDirecteur Facilitaire Diensten

André SCHIPPERS HFDV (Hoofden Facilitaire Dienst van Verzorgingstinstellingen) Penningmeester

Wim VANCAUWENBERGHE BEMAS (Belgian Maintenance Association) Manager

Yves BERTHOLOMEIFMA (International Facility Management Association) Ondervoorzitter Employee Facilities Lead Manager - Belgacom

Frank GEETSVIB (Vereniging voor Inkoop en Bedrijfslogistiek) Ondervoorzitter Vlaamse Overheid, Agentschap voor Facilitair Management Administrateur-generaal

Alain DELAHAUTHaute Ecole Province de Liège Coördinator Opleiding Facility Management

Cliff MOSTIEN KAHO St Lieven Coördinator Opleiding Facility Management

Germain VERBEEMEN Erasmus Hogeschool Brussel Coördinator Opleiding Strategisch Facility Management


De jury garandeert neutraliteit in de verkiezing

Meer bekendheid geven aan Facility Management in België, maar ook het beroep en zijn best practices in de kijker plaatsen, zijn de doelstellingen die IFMA wil realiseren met de organisatie van de Facility Awards. Dit jaar zal de prijs ‘Facility Manager van het jaar’ voor de tweede maal uitgereikt worden. Deze verkiezing vindt om de twee jaar plaats, in afwisseling met de nominatie van het ‘Facility Management Project of the Year’.

De prijs IFMA ‘Facility Manager of the Year’

wordt toegekend aan een man of vrouw die

door zijn of haar manier van denken, visie,

engagement en inspanningen bijgedragen heeft

tot het succes van de onderneming of organisatie

waarvoor hij of zij werkt. Op die manier heeft hij

of zij eveneens het beroep van Facility Manager

bekendheid en erkenning bijgebracht en bijgedragen

tot de professionalisering ervan. In 2012 werd

Arlette Verleyen, Directrice Facilitaire Diensten in

het Universitair Ziekenhuis van Brussel, als eerste

‘Facility Manager van het Jaar’ verkozen. Voor deze

tweede editie, werden op basis van de nominaties

van het publiek zes finalisten verkozen door de 14

leden van de vakjury, afkomstig uit alle deelgebieden

van facility management. De zes genomineerden

voor de verkiezing zullen uitgenodigd worden voor

een voorstelling en gesprek in aanwezigheid van alle

juryleden. Na dit gesprek met de genomineerden,

maar ook op basis van een reportage die de carrière

en persoonlijkheid van elke finalist belicht, zal de

jury de winnaar selecteren.

Criteria voor de keuze van de laureaatZes essentiële criteria worden door de jury in acht

genomen voor de uiteindelijke selectie van de

Facility Manager van het Jaar:

• zijnvisieenmissierondhetfacilitairebeheer

van het bedrijf/de organisatie.

• zijninvloedenbijdrageopvlakvan(strategisch)

bedrijfsmanagement.

• innovatie.

• zijnsociaalenmaatschappelijkengagement.

• zijnbijdragetotdeprofessionaliseringvanhet

beroep van Facility Manager.

• zijnmanagementtechnieken.

Stemming door het publiekHet publiek zal uitgebreid kennismaken met de zes

genomineerde Facility Managers via de reportages

Erkenning voor uitmuntendheid in Facility Management

die in dit magazine gepubliceerd worden. We

nodigen u uit om deel te nemen aan deze verkiezing

door online te stemmen voor de kandidaat van

uw keuze op www.facility-awards.be/het-publiek-

stemt. Iedereen mag één keer stemmen. Er zal

online gestemd kunnen worden van 25 februari

2014 tot en met 22 april 2014. Het finale resultaat

van de verkiezing zal door de publieksstemming

(30%vandestemmen)endestemmingvandejury

(70%vandestemmen)bepaaldworden.

Feestelijke prijsuitreiking Op 29 april 2014 zal de titel ‘Facility Manager

van het Jaar’ toegekend worden tijdens de

prijsuitreiking in de gloednieuwe SkylinE40 te

Aalst. De presentatie van deze plechtigheid is

toevertrouwd aan de charismatische Christophe

Deborsu, die zowel in Vlaanderen als in Wallonië

gekend en geliefd is. Tot de prijsuitreiking blijven

de resultaten van de stemmen van het publiek en

van de jury geheim. De winnaar zal tijdens deze

feestelijke avond bekend gemaakt worden, en de

jury zal de keuze toelichten.

Best FM Thesis De finalisten van de Facility Manager of the Year

verkiezing zullen niet als enige in de schijnwerpers

gezet worden tijdens de prijsuitreiking van

de IFMA Facility Awards 2014. IFMA en de

Hogescholen zullen bovendien de laureaten van

de ‘Best FM Thesis’ bekendmaken. Deze prijzen

belonen studenten voor de kwaliteit en originaliteit

van hun eindwerk. De laureaten worden

gekozen door de pedagogische comités van de

postgraduaatopleidingen Facility Management: één

laureaat voor de opleiding aan de Kaho St Lieven,

één voor de opleiding aan de Haute Ecole de la

Province de Liège en een derde laureaat voor de

Erasmushogeschool Brussel.

Kim VERHEGGE n


Facility management, maatwerk waarbij de inte rne klant centraal staatVoor Guy Eeckhout is facility management maatwerk voor elke gebruikersgroep binnen de onderneming. Ervaring is belangrijk, maar inleving en flexibiliteit zijn dat evenzeer. Hij is ervan overtuigd dat er nog veel werk voor de boeg ligt voor facility management: “Als discipline moeten we ons meer zichtbaar maken, door met goede oplossingen naar buiten te komen”.

GENOMINEERDE GUY EECKHOUT

Guy Eeckhout begon zijn loopbaan in

1984 als ‘proces & equipment’-engineer,

wat de verantwoordelijkheid voor het

onderhoud van de productieapparaten omvatte.

De link naar de nutsvoorzieningen waaraan deze

apparaten gekoppeld zitten, de gebouwen en de

infrastructuur zoals clean rooms waarin ze geplaatst

werden, wakkerden zijn interesse voor facility

management aan. Hij werd preventieadviseur en

milieucoördinator, een functie die hem nog meer

onderdompelde in de wereld van het facility

management.

In maart 2001 nam Guy Eeckhout zijn eerste

volwaardige facilitaire functie op als Manager

Corporate Real Estate & General Services Benelux

bij Alcatel Bell. Zijn eerder opgedane technische

ervaring kon hij aanvullen met de definitie en

het beheer van de soft services, het beheer van

de gebouwen en de juridisch- en technisch

contractuele thema’s die hiermee gepaard gaan.

Bovendien gebeurde dit in een internationale

context. Sinds april 2011 is hij Facility Manager

bij Barco.

Luisteren naar de interne klantFacility management is voor Guy Eeckhout het

anticiperen op de behoeften van de organisatie door

te begrijpen wat men nodig heeft of zal hebben om

het werk te ondersteunen, deze behoefte omzetten

in een dienst en deze dienst vervolgens organiseren

hetzij met eigen resources, hetzij samen met

partners.

Ervaring is daarbij altijd nuttig, maar facility

management is nooit een ‘copy-paste’-verhaal. Elk

bedrijf heeft haar eigenheden en behoeftes, zodat

de facilitaire opdracht steeds maatwerk is, wat ze

ook zo boeiend maakt.

“Het is belangrijk om de basisbehoeften niet uit

het oog te verliezen” beklemtoont Guy Eeckhout.

“Wat gisteren als een specifieke infrastructuur gold,

is vandaag vanzelfsprekend. Zo verwacht iedereen

overal te kunnen beschikken over WiFi bovenop

een bekabeld netwerk, wat tot voor enkele jaren

niet het geval was”.

Facility Manager bundelt vele kwaliteitenDe Facility Manager is geëvolueerd van technische

specialist tot ‘beheerder van de diensten’. Zelf is Guy

Eeckhout overtuigd van een goede evenwichtige

mix in functie van de organisatie.

De Facility Manager moet in eerste instantie een

‘people manager’ zijn, omdat de dienstverlening

door mensen gebeurt - interne en/of externe

resources - en bestemd is voor mensen.

Barco

Barco is een internationaal beursgenoteerd technologiebedrijf met hoofdzetel in Kortrijk, dat wereldwijd erkenning geniet als

specialist voor gebruiksvriendelijke elektronische visualisatie in zeer uiteenlopende domeinen. De activiteiten zijn opgedeeld

in vier kerngebieden: entertainment, healthcare, controlekamers en simulatie, defensie en luchtvaart.

Barco stelt ongeveer 4.000 mensen tewerk, waarvan 20% ingenieurs, en is wereldwijd present in meer dan 90 landen.

De facilitaire dienst is verantwoordelijk voor het corporate real estate en valt onder de personeelsafdeling, de director Facility

Management & Environment, Health and Safety, en rapporteert aan de Senior VP - Chief Human Resources Officer.

De afdeling is georganiseerd rond vier technische competence centers (HVAC, Electra, Data/Video/Voice, Building

Maintenance & Soft Services), met telkens een facility coördinator die instaat voor de dagelijkse werking. Daarnaast is

er een project office van waaruit de facilitaire projecten ondersteund worden en een backoffice voor de administratieve

ondersteuning.


Facility management, maatwerk waarbij de inte rne klant centraal staat

Het kunnen werken met en voor mensen, het

omgaan met klachten, communicatie met onze

stakeholders,... zijn onmisbare eigenschappen voor

de dagelijkse FM-praktijk.

Elke Facility Manager is ook een contract manager.

Vaak betreft het contracten met grote financiële

impact. Ze moeten juridisch sluitend zijn en tevens

de nodige flexibiliteit bieden t.o.v. veranderende

behoeften van het bedrijf.

Tenslotte is de Facility Manager een project

manager, die kleine en grotere verbouwingswerken,

herinrichtingen, maar ook het aanpassen van

diensten of invoeren van nieuwe services in goede

banen leidt.

Strategische focus op mensenSamenmetRonnySmismans (EH&SandFacility

Director)wordenervoorstellenuitgewerktdieals

strategisch mogen worden beschouwd. De adviezen

gaan naar het leadership team die de uiteindelijke

beslissingen neemt. In deze adviezen is rekening

gehouden met de lange termijn visie van het bedrijf

en de bedrijfsstrategie in het bijzonder. Men kan dus

gerust stellen dat facility management strategisch

aanwezig is bij Barco.

Maar ook op het niveau van de (lokale) FM-

organisatie is er een strategie ontwikkeld. De interne

klant is een partner van facility management, wordt

betrokken en maakt deel uit van de acties.

Ook de leveranciers van diensten worden partners.

Facility management mag hen geen problemen

verkopen, maar schrijft tenders uit na een grondige

behoefteanalyse. Focus op de gebruiker is een

nooit ophoudend veranderingsproces.

Outsourcen met behoud van interne competentieEind de jaren negentig werden steeds meer

facilitaire activiteiten die door eigen mensen werden

uitgevoerd uitbesteed, wat de facilitaire organisatie

verplichtte zich drastisch te heroriënteren.

Voor Guy Eeckhout kan het overlaten van services

aan gekwalificeerde partners slechts wanneer de

facilitaire organisatie haar kennis over die taken

op peil houdt, zodat ze steeds over de inhoud het

gesprek kunnen aangaan met hun externe partners

en deze bijgevolg optimaal kunnen aansturen.

Daar draagt ook zijn overkoepelende

facilitaire organisatie met verschillende competence

centers toe bij. De facility coördinatoren die

daarvoor instaan kunnen zo de nodige kennis,

zowel in de breedte als in de diepte verwerven en

onderhouden om samen met de externe partners de

gewenste resultaten te behalen.

Behoefteanalyse als uitdaging voor de toekomstGuy Eeckhout ziet vooral de behoefteanalyse als

zeer belangrijke uitdaging, omdat de huisvesting

medewerkers centraal plaatst en bijgevolg rekening

moet houden met de noden van verschillende

generaties.

Werk en privé vloeien steeds meer door elkaar tot

één geheel. Op het einde van de dag telt enkel het

resultaat. Facility management moet ervoor zorgen

dat werken aangenaam is en de totaliteit van de

onderneming daardoor beter scoort. Een optimale

werk/privé-balans wordt gedurende de ganse

loopbaan nagestreefd, maar ziet er voortdurend

anders uit. Facility management helpt wat dat

betreft zowel de strijd voor nieuw talent te winnen

als medewerkers langer tevreden aan de slag te

houden. Dat vereist voortdurend anticiperen

op nieuwe huisvestingstendensen en een

hechte samenwerking met HR en ICT.

Eduard CODDé n

Guy Eeckhout, Facility & Maintenance Manager bij Barco

© G

eoffr

ey F

ritsc

h


Barco One Campus Barco in de toekomst projecteren

Guy Eeckhout belangrijkste FM-project:

Barco bouwt aan één unieke alles omvattende

campus voor productie, onderzoek & ontwikkeling

en administratie. Het project ging eind 2011 van

start met de behoeftebepaling en het opstellen van

het bouwprogramma. In totaal gaat het om 1500

à 1600 medewerkers die betrokken zijn bij het

project. De ingebruikname is voorzien tegen 2016.

Voor Guy Eeckhout is dat al het derde belang-

rijke bouwproject in zijn carrière dat hij

mag begeleiden. In dit geval gaat het om een

combinatie van nieuwbouw, herbestemming van

bestaande gebouwen en diverse verhuisoperaties.

Zo wordt de productie die vandaag in Kuurne

is ondergebracht gecentraliseerd op de campus

in Kortrijk. Guy Eeckhout: “Hoofddoel is het

verbeteren van de synergie tussen de afdelingen.

Dat resulteert ook in een meer flexibel inzetten

van de medewerkers”.

Voorafgaand aan dit grote project werden al diverse

kleinere projecten gerealiseerd. Zo volstonden

minder dan zes maand voor de herinrichting

van de R&D omgeving op de site in Kuurne. De

huisvesting voor ca. 170 R&D-medewerkers op

ca. 2000 m² ging gepaard met de implementatie

van een totaal nieuw huisvestingsconcept

(kantoren en testruimtes), dat in samenspraak

met de afdeling werd ontwikkeld. Het ‘Office of

the Future’ werd daarmee een feit en fungeerde als

testomgeving om nieuwe concepten te beproeven

die in het ‘One Campus’-project aan bod zullen

komen.

State of the art huisvesting Facility management is samen met collega’s en

externe partners van bij het begin van het project

betrokken. Tijdens het volledige selectie- en

ontwerpproces wordt er aandacht geschonken

aan het onderhoud van de gebouwen na realisatie.

De onderhoudsaspecten werden mee opgenomen

als toewijzingscriterium en vormen een vast

onderwerp op de bouwteamvergaderingen.

De realisatie in bouwteamformule verloopt

gefaseerdenvoorzietinca.33.000m²oppervlakte

voor de R&D-functies, kantoren, opleidings- en

vergaderruimte, restaurant, democenter en een

‘conference theater’.

Guy Eeckhout vertegenwoordigt Barco in de

bouwteamvergadering voor wat betreft de

gebouwtechnieken, bouwkundige uitwerking,

onderhoudstechnieken, enz.

Het realiseren van de nieuwe Barco One Campus

is onbetwistbaar een facilitair project, maar

omvat uiteindelijk veel meer aspecten dan wat

gebruikelijk onder facility management ressorteert.

“Het gaat vooral om de bedrijfscultuur die leeft

onder de mensen en een bouwproject als dit biedt

de ideale gelegenheid om de bedrijfscultuur bij te

schaven” verduidelijkt Guy Eeckhout. “De campus

wordt een aantrekkingspool voor nieuw talent en

een creatieve omgeving voor de ontwikkeling van

nieuwe producten. De ingebruikname wordt een

‘metamorfose-moment’ voor Barco!”.

© J

aspe

rs-E

yers

-Arc

hite

cts

Hij kookt altijd op verplaatsing en voelt zich overal thuis. Dankzij Ivan serveert onze afdeling Event Services lekker eten op grote en kleine evenementen. En wat alle gasten weten te waarderen: Ivan verrast iedereen niet alleen met een lekker hapje, maar ook met een kwinkslag. Dát is de spirit van ISS - wereldwijd een half miljoen toegewijde collega’s ten dienste van uw mensen. Met oplossingen op maat én de kracht van de Human Touch. Zodat u en uw mensen meer tijd hebben voor de core business van uw organisatie.

“ Ik ben in mijn element op elk evenement.”

Ivan Pintens, chef-kok ISS Catering - Event Services, tijdens het Festival van de Politiek - Vlaams Parlement in Brussel

F A C I L I T Y M A N A G E M E N T | C L E A N I N G | S U P P O R T | P R O P E R T Y | C A T E R I N G | S E C U R I T Y | issworld.com/catering

HT Vlaams Parlement 210x297 NL- FR Profacility.indd 2 28/02/2014 11:35:31


Hij kookt altijd op verplaatsing en voelt zich overal thuis. Dankzij Ivan serveert onze afdeling Event Services lekker eten op grote en kleine evenementen. En wat alle gasten weten te waarderen: Ivan verrast iedereen niet alleen met een lekker hapje, maar ook met een kwinkslag. Dát is de spirit van ISS - wereldwijd een half miljoen toegewijde collega’s ten dienste van uw mensen. Met oplossingen op maat én de kracht van de Human Touch. Zodat u en uw mensen meer tijd hebben voor de core business van uw organisatie.

“ Ik ben in mijn element op elk evenement.”

Ivan Pintens, chef-kok ISS Catering - Event Services, tijdens het Festival van de Politiek - Vlaams Parlement in Brussel

F A C I L I T Y M A N A G E M E N T | C L E A N I N G | S U P P O R T | P R O P E R T Y | C A T E R I N G | S E C U R I T Y | issworld.com/catering

HT Vlaams Parlement 210x297 NL- FR Profacility.indd 2 28/02/2014 11:35:31


Facility management als vaardigheid Henk Vincent is Directeur Facilitaire Diensten en Masterplan in het AZ Alma. Hij combineert een diep gewortelde passie voor techniek & wetenschappen met praktijkervaring in de frontlinie van de verpleging (spoedafdeling), een groot hart voor de zorgsector, een analytische geest en de onweerstaanbare gave om mensen te enthousiasmeren voor zijn projecten.

GENOMINEERDE HENK VINCENT

Henk Vincent had als jongere al een

levendige interesse voor techniek en bouw.

Kiezen voor de technische humaniora lag

dan ook voor de hand. Omdat sport hem minder

lag, maar sociale contacten des te meer, engageerde

hij zich in de jeugdbeweging en bij het Rode Kruis,

waar hij een EHBO-opleiding volgde. Dat bepaalde

ook zijn verdere studiekeuze.

Hij startte zijn carrière eind de jaren tachtig in de

Gentse Kliniek H. Familie (nu AZ Sint-Lucas) als

verpleegkundige op de spoedafdeling. Vanuit die

ervaring werd hij al snel geboeid door het verbeteren

van de operationele ondersteuning aan collega’s

en patiënten. De microbe van procesverbetering

stak toe!

Hij voltooide met succes een licentiaatsopleiding

ziekenhuisbeleid aan de KU Leuven.

Henk Vincent: “Ik werd stapsgewijs

verantwoordelijk voor alles waar

op dat ogenblik niemand anders

verantwoordelijk voor was: onthaal,

telefooncentrale, opnamedienst,

patiëntentransport,… tot het

mortuarium toe! Daarop volgde

ook een staffunctie met o.a. een

studieopdracht voor de keuken”.

Hij sprokkelde een rijke ervaring

bijeen in zowel zorggerelateerde

diensten als administratie en bouw.

“Toen de fusie van de campus Sint-

Vincentius en campus H. Familie

zich aandiende, werd ik

erbij gevraagd om op het voorliggende masterplan

mijn opmerkingen en commentaar te leveren” blikt

Henk Vincent terug. “Ik heb toen het voorliggende

plan ontleed en een eigen visie voorgelegd. Het

leverde me een nieuwe functie als coördinator

ruimteplanning voor het fusieziekenhuis AZ Sint-

Lucas op”.

Na 15 jaar Sint-Lucas Gent, een rijke leerschool,

kwam de lokroep voor een nieuwe uitdaging. Dat

bracht Henk Vincent in 2004 naar AZ Alma in zijn

thuisstad Eeklo.

Facility management als vaardigheid“Facility management is multidisciplinair en

daardoor nauwelijks aan te leren. Het is veeleer

een ‘vaardigheid’ die zich laat ontwikkelen” schetst

Henk Vincent. “De creativiteit, het met zoveel

partijen samen mensen maximaal dienen binnen

een kader van beperkte middelen, is enorm boeiend

binnen dit vakgebied. Ongeacht wat er in het

werkveld nog zal gebeuren, facility management

moet altijd blijven verbeteren, het beste halen

uit de beschikbare middelen. In het geval van de

zorgsector gaat het bovendien om overheidsgeld,

het geld van elke burger”.

De rangschikking volgens complexiteit plaatst

ziekenhuizen wereldwijd op de tweede plaats na

luchthavens. “Ziekenhuizen zijn intens, complex,

genormeerd, stellen bijzondere kwaliteitseisen,

zijn kwetsbaar voor wat hygiëne en energietoevoer

betreft, moeten 24/24 operationeel zijn” licht

Henk Vincent toe. “De helft van de patiënten komt

binnen via de spoedafdeling. Het is een continu in/

uit-gebeuren dat volstrekt niet te voorzien is!”.

Henk Vincent, Directeur Facilitaire Diensten en Masterplan AZ Alma Eeklo Sijsele-Damme

© B

erna

rd D

e Ke

yzer


Facility management als vaardigheid

AZ Alma

AZ Alma ontstond in 2006 als fusie tussen het voormalige Elisabethziekenhuis te Sijsele en de H. Hartkliniek te Eeklo. Tot de

fusie werd in 1999 nog verplicht door Mieke Vogels, toen zij Vlaams Minister van Welzijn en Gezondheid was, met daaraan

gekoppeld de bouw van een nieuw ziekenhuis. De daartoe noodzakelijke subsidies ontbraken echter en er zullen 18 jaar

verstreken zijn alvorens het nieuwbouw fusieziekenhuis in 2017 zal worden ingehuldigd.

Als Directeur Facilitaire Diensten en Masterplan stuurt Henk Vincent 260 mensen aan, die o.a. zorg dragen voor de voeding

& catering, schoonmaak, technische dienst, centrale afdelingslogistiek & intern patiëntentransport en magazijn & distributie.

Daarnaast is hij tevens projectleider voor het concipiëren en realiseren van het Nieuwbouwproject.

Over de grenzen van de eigen sector kijken‘De juiste persoon op de juiste plaats’ is ook

voor facility management essentieel. Daarom

heeft Henk Vincent zich omringd met staf- en

projectmedewerkers die hem assisteren bij de

dieper liggende techniciteit van de projecten. “Het

gaat er altijd om processen te doorgronden en te

optimaliseren” stelt Henk Vincent. “Het komt er

dan ook op aan om een visie te ontwikkelen, over

de grenzen van de zorgsector heen te durven kijken,

te structureren, de juiste menselijke organisatie op

te zetten en de middelen te vinden om de gewenste

resultaten te kunnen boeken. Ik gebruik daartoe

graag de GBV-aanpak: Gezond BoerenVerstand

helpt facility management flink vooruit. Het is

belangrijk om eenvoud te creëren en doordacht

tewerk te gaan, dat werkt zowel de efficiëntie, de

kwaliteit als de acceptatie door de betrokkenen in

de hand en voorkomt procesfouten”.

SLA’s laten zich slechts waar maken als aan bepaalde

voorwaarden is voldaan. Daarom draaide Henk

Vincent SLA om tot ALS: slechts dan kan facility

management maximaal ondersteuning bieden.

Daar moet iedereen bewust van worden gemaakt.

Eerlijkheid tegenover alle partijen duurt het langst.

Respect kan je slechts krijgen door het zelf te geven.

Immense impactFacility management dient vele klantengroepen

in een ziekenhuisomgeving: patiënt, artsen

en zorgvestrekkers, bezoekers, maar evenzeer

aandeelhouders (overheid) en financiële partners.

Een goed beheer is essentieel en dat maakt facility

management essentieel voor elk ziekenhuis. De

impact van facility management op de werking

van de totale zorginstelling en bijgevolg op de

exploitatiekosten is immens. Een strategische rol

voor facility management is dan ook evident.

Facilitaire processen moeten ondergeschikt zijn aan

de zorgprocessen. Enkel door een overkoepelende

visie op alle processen is optimalisering mogelijk,

met geïntegreerde processen en taakuitzuivering

bij het verplegend personeel en ook andere

medewerkers tot gevolg. Dat leidt tot meer

efficiëntie, geoptimaliseerde budgetcontrole en

tevredenheid bij alle klantengroepen.

Professionaliseren kent geen eindeDe professionalisering is al ingezet lang voor

facility management een begrip was. In de jaren

zeventig keek catering naar hoe de luchtvaart het

aanpakte. Er is heel veel externe kennis binnen

de ziekenhuizen gehaald. Professionaliseren, beter

doen dan de profit-sector is de rode draad voor alle

processen.

In 1985 verenigden Vlaamse FM-pioniers in de

zorgsector zich onder de ‘Hoofden Facilitaire

Diensten van Verzorgingsinstellingen’(HFDV),

wat resulteerde in zeer veel ervaringuitwisseling,

collegiale contacten en benchmarken.

Facility management staat in de toekomst nog meer

voor de enorme uitdaging meer kwaliteit te moeten

bieden met minder middelen. Een doordachte

aanpak, met grote aandacht voor de functionaliteit

van gebouwen en doordachte processen is daartoe

noodzakelijk. Ook duidelijk communiceren over

problemen is onontbeerlijk om ze de wereld uit

te helpen.

Facility management is een voortdurend leerproces.

Elk project vereist bijsturing van de kennis en levert

nieuwe ervaringen op.

Technische assistentie is noodzakelijk om

facility management beter te laten doen. ICT en

automatisering kunnen veel betekenen - indien

verantwoord toegepast - om werkingskosten te

drukken en te concentreren op de zorgverstrekking.

Eduard CODDé n


Nieuwbouwproject fusieziekenhuis AZ Alma Eeklo Gecreëerd rond geïntegreerde processen

Er worden nog steeds ziekenhuizen gebouwd

enkel vanuit zorggewoontes, maar de dagelijkse

ziekenhuiswerking is veel meer omvattend dan

zorgverstrekking alleen. ‘Een gebouw moet idea-

liter ontwikkeld worden vanuit de proceswerking

en niet omgekeerd’ zo luidt de overtuiging bij

Henk Vincent en zo geschiedt nu ook.

Henk Vincent: “Toen ik hier in januari 2004

begon was er slechts een bouwintentie. In dit

nieuwbouwproject kan ik alles kwijt wat ik in

mijn ganse facilitaire loopbaan geleerd heb.

Het gaat over zorgverstrekking, duurzaamheid,

efficiëntie, functionaliteit, bouwtechnieken,

uitstraling, evenals projectmanagement. Dit is

facility management in zijn grote totaliteit!”.

Het nieuwbouwproject vertrekt vanuit het

spreekwoordelijke blanco blad. Henk Vincent

schreef de conceptuele opties uit: wat willen

we?, hoe willen we het? De Raad van Bestuur

bekrachtigde dit. “Als inwoner van Eeklo is de

uitdaging van dit project nog groter” benadrukt

Henk Vincent.

Gebruikers beslissenOm zeker te zijn dat het uiteindelijke plan vanuit de

praktische werking zou ontkiemen, bracht Henk

Vincent in februari 2004 liefst 24 werkgroepen

samen. Elke dienst die deel zal uitmaken van

het nieuwe fusieziekenhuis werd uitgenodigd,

goed voor een 160-tal deelnemers. “Iedereen

bedacht binnen zijn werkgroep zijn eigen dienst”

licht Henk Vincent toe. “Dat resultaat werd

aan de architecten overgemaakt, die de wensen

rationaliseerden tot het aantal gesubsidieerde m²,

zodat eind 2004 een plan kon worden ingediend

bij het VIPA. Het duurde tot 2011 vooraleer de

subsidiebelofte volgde”.

De werkgroepen van het eerste uur blijven

doorwerken en bepalen momenteel o.a. de

beschrijving van de functionaliteiten voor het

aankopen van medische apparaten.

Daarnaast werd een bouwcomité in het leven

geroepen, dat wekelijks bijeenkomt en een

Comité Masterplan, dat de uiteindelijke

beslissingsbevoegdheid heeft.

Henk Vincent: “We kregen de kans een huis aan

te kopen met uitzicht op de nieuwbouwwerf

en hebben dat ingericht als werfkantoor. Als

eerste bouwhandeling hebben we de definitieve

omheining rond het terrein laten optrekken en

palen met WiFi-netwerkcamera’s geplaatst. Dat

verzekertonseen100%en24/24werfbeveiliging/

controle, evenals interessante beelden voor onze

interne communicatie over de evolutie van dit

project”.

Processen en efficiëntie als fundamentDe organisatie van de verpleegeenheden werd

maximaal efficiënt ingedeeld, wat leidde tot 2 tegen

elkaar gezette L-vormige blokken. Voor de centrale

afdelingslogistiek is het onder omstandigheden

mogelijk beide verpleegeenheden te bedienen.

De dienst magazijn & distributie levert tot op de

afdeling, waar logistiek het overneemt.

“Er is geen enkele lege beweging in het

ziekenhuis” stelt Henk Vincent trots. “De dienst

magazijn & distributie zorgt voor het linnen, de

catering, medische verbruiksgoederen,… Wij zijn

klaar voor de uitdaging van de toekomst in de

zorgsector!”.

Henk Vincent belangrijkste FM-project:

Puro is committed to protecting the rainforests. We are working alongside World Land Trust and for every cup of coffee sold money is given to buy and protect areas of rainforest in South America.

We believe in paying fair wages to the farmers who grow our coffee. All Puro coffee is certified Fairtrade.

www.purocoffee.com - 0800/44 0 88


Nieuwbouwproject fusieziekenhuis AZ Alma Eeklo Gecreëerd rond geïntegreerde processen

Puro is committed to protecting the rainforests. We are working alongside World Land Trust and for every cup of coffee sold money is given to buy and protect areas of rainforest in South America.

We believe in paying fair wages to the farmers who grow our coffee. All Puro coffee is certified Fairtrade.

www.purocoffee.com - 0800/44 0 88


Begeestering die aanstekelijk werktKoen Vergauwen begon in november 2007 zijn carrière als verantwoordelijke voor de cel gebouwen & onderhoud bij Delta Lloyd Bank, een 100% dochtermaatschappij van de Nederlandse Delta Lloyd Groep. In 2009 kreeg hij er de bevoegdheid voor veiligheid, preventie & verzending bij. In 2010 werd hij afdelingsverantwoordelijke Facilities.

GENOMINEERDE KOEN VERGAUWEN

Koen Vergauwen studeerde scheikunde

en kwam eerder toevallig in Facility

Management terecht. Hij startte in de

bouwsector bij een bedrijf gespecialiseerd in

betonwerken. Na er een tijd de praktijk op de werf

te hebben ervaren, kwam hij in de administratie

terecht, om vervolgens over te stappen naar

een bouwbedrijf waar hij de calculatiedienst

op zich nam en er uiteindelijk projectleider

werd. Vervolgens ging hij verder als zelfstandig

projectleider die opdrachten uitvoerde voor

architecten, openbare besturen, particulieren en

aannemers. Zo nam hij ook de werfopvolging op

zich voor een particuliere nieuwbouwwoning. De

opdrachtgever werkte bij Delta Lloyd Bank en

daar zocht men een projectleider.

Facility management als permanente uitdagingKoen Vergauwen vult de inhoud van de FM-

discipline als volgt in: “Facility Management

moet processen screenen en stroomlijnen om tot

besparingen te komen, maar steeds de kwaliteit

inhetooghouden. In2007haddenwenogeen

budget van 18 miljoen, waar we nu nog slechts 9,8

miljoenoverhouden,waarvan60%afschrijvingen

en huurkost. Als Facility Manager moet men

alles durven in vraag stellen, procedures grondig

checken. Facility management is een permanente

uitdaging, alleen al omdat het zo enorm veelzijdig

is. Het is een discipline die meer impact heeft op

alle diensten. Het is ook veel meer doen voor de

Delta Lloyd Bank België

Delta Lloyd Bank is ontstaan uit een fusie van o.a. Bank van Limburg, Bankunie en de vermaarde Bank Nagelmackers.

Sinds 2000 heeft de bank haar zetel in Brussel. Tot vandaag is Delta Lloyd Bank een 100% dochtermaatschappij van de

Nederlandse Delta Lloyd Groep. Toen de bankencrisis uitbrak in 2008, bleef Delta Lloyd Bank overeind zonder staatssteun.

De bank opteerde voor een nieuwe strategie en richtte zich meer op vermogende cliënten aan wie ze een persoonlijke en

kwaliteitsvolle dienstverlening wil bieden en met wie ze een relatie op lange termijn nastreeft. Het commercieel netwerk werd

met succes afgestemd op deze nichestrategie. Naast vermogensadvies in ruime zin, bouwt de bank een depositoportefeuille

op die ze herinvesteert via kredieten aan particulieren, KMO’s en vrije beroepen. Vandaag is Delta Lloyd Bank een specialist

in vermogensopbouw, -beheer en -bescherming. De bank heeft 54 eigen kantoren en 77 zelfstandige agentschappen en telt

520 medewerkers (FTE’s). Koen Vergauwen leidt de afdeling Facilities in goede banen die 15 medewerkers telt.

mensen dan het verzekeren van goede catering

alleen”.

Hij hecht groot belang aan het coachen en

opleiden van zijn mensen via ‘learning on the job’.

“Wij proberen zoveel mogelijk intern te doen met

ons eigen team” licht hij toe. “Het is belangrijk om

teamleden uit te dagen en ze mee te betrekken in

de diverse facilitaire projecten. Zelf streef ik naar

maximaal delegeren; vorm kleine teams met 2 à

3 medewerkers die dan ook verantwoordelijk

worden gesteld voor de hen toevertrouwde

projecten/taken. Zo moet iedereen zelf leren

beslissen en niet bij elke hindernis terug vallen

op de manager. Deze aanpak maakt iedereen

zelfstandiger en verantwoordelijk, wat uiteindelijk

de job interessanter maakt”.

Als afdelingsverantwoordelijke Facilities valt

Koen Vergauwen onder de directie HR. Hij werkt

op strategisch niveau binnen de bankorganisatie

en acht dat zeer belangrijk. Hij is een doorzetter,

wil vooral handelen. Daarom wil hij ook voeling

houden met de kantoren en streeft hij een goede

wisselwerking na met de commerciële mensen.

Aandacht hebben voor de externe klanten is even

noodzakelijk als het ondersteunen van de interne

klanten.

Innoveren en voortdurend herbronnenKoen Vergauwen introduceerde al in 2008 bij

Delta Lloyd Bank de technieken van FifthPLay, een

dochterondernemingvanNiko,omhet(sluipend)

energieverbruik te bewaken. Het bleek al vlug dat


Begeestering die aanstekelijk werkt

17% besparing mogelijk was door identificatie

en analyse van de verbruikers. De implementatie

van deze techniek maakt bewaking en aansturen

vanuit de hoofdzetel mogelijk. Het is de bedoeling

om de mogelijkheden van de FifthPlay technieken

nog verder te exploiteren, met o.a. het ontsteken

van alle lichten bij veiligheidsproblemen, het

aansteken van lichten via smartphone door de

eerste medewerker die het kantoor betreedt, of

ook nog het koppelen van de HVAC-technieken.

Koen Vergauwen is themavoorzitter van een

werkgroep intelligente gebouwen ‘Smart Energy

Solutions’, die zoekt naar oplossingen om de

energievoorziening in de toekomst (na 2020)

veilig te stellen. “Ook dit aspect is eigen aan

strategisch Facility Management” benadrukt

hij. “Continuïteit verzekeren van de energie- en

communicatienetwerken is essentieel voor elke

onderneming”.

“De grote uitdaging voor Facility Management zit

in het dynamisch communiceren met de interne

klant” klinkt het overtuigd. “Het gebruik van

sociale media i.p.v. intranet is te overwegen. Zelf

hebben we een groep rond ons project ‘Look &

Feel’ opgericht, zodat iedereen die geïnteresseerd

is de verslaggeving over de lopende evoluties op de

voet kan volgen”. De positieve ervaringen met het

inzetten van sociale media hebben bij Delta Lloyd

Bank tot verschillende initiatieven geleid. Zo is er

een gesloten discussiegroep onder HR, ‘Yammer’

als een soort professionele Facebook… Enkel

veiligheid & preventie is gezien de specifieke

communicatie gehouden aan de gebruikelijke

kanalen.

Kennis delen binnen en buiten de bedrijfsgrenzen

is voor Koen Vergauwen essentieel deel van het

innoveren en herbronnen. Hij is dan ook vaak

gezien bij IFMA en Young-IFMA evenementen.

‘Iedereen tevreden houden in alle richtingen’

is voor Koen Vergauwen de essentie voor

Facility Management in de toekomst: “Facility

Management omvat meerdere linken naar de

onderneming. Het moet de commerciële missie

van de onderneming begrijpen en insluiten om

Koen Vergauwen, Facility, Real Estate & Energy Advisor

de eigen missie te kunnen bepalen en de functie

optimaal uit te oefenen. Met onze dienst brengen

we ook klanten aan door aan leveranciers en

contractanten onze werkwijze als bank toe te

lichten. Facility Management moet altijd de

corebusiness van het bedrijf ondersteunen”.

Eduard CODDé n

© B

erna

rd D

e Ke

yzer


Delta Lloyd Look & FeelNieuwe identiteit creëren

‘Look & Feel’ werd als projectnaam gelanceerd om

de ‘aangescherpte strategie’ als doelstelling te

ondersteunen, waarbij alles in dienst van de klant

wordt gesteld. Het gaat om veel meer dan het fysieke

aspect van de kantoren. De externe klanten moeten

zich er goed voelen, maar ook voor de eigen

medewerkers moet een ‘feel good’ atmosfeer

ontstaan, wat resulteert in goede commerciële cijfers.

In totaal heeft het project betrekking op 56

vestigingen met een oppervlakte variërend van 80

tot 450m². Koen Vergauwen: “De klanten werden

bevraagd, het directiecomité, de commerciële

directie, de collega’s in de kantoren, de marketing-

afdeling, een lean team, de dienst vorming en

‘investigations’, zonder onze eigen facilitaire dienst te

vergeten!”.

Sfeerbeleving tot in het kleinste detailDe gewenste sfeer werd omschreven als

‘loungegevoel’, met een klassevolle uitstraling,

huiselijk en ontspannen. Loketten zijn er niet langer.

Dat leidde naar een materiaalkeuze met hout en

natuursteen in de hoofdrol. De ruimten moesten

afgebakend worden, niet afgesloten. Licht werd

gedefinieerd als sfeerschepper. Accenten in de

uitstraling moesten komen van de medewerkers,

door hun houding, gedrag, kleding. Koen Vergauwen:

“In dit project moest je als Facility Manager uit je

eigen vak durven komen. We hebben ons zelfs

ingelaten met de kleding van de commerciële

medewerkers in de kantoren, de attitude van die

mensen tegenover de externe klanten…. We hebben

per kantoor ook een budget berekend voor de koffie

en de koekjes die aan de bezoekende klanten worden

aangeboden”.

Delta Lloyd Bank focust op persoonlijk onthaal en

maatwerk naar de klant. De ‘Salle Nagelmackers’ is

binnen de inrichting van de kantoren een bijzondere

prikkel naar de klanten. “Deze ruimte is

voorbehouden voor onze Nagelmackers klanten,

voor de belangrijkste transacties” verduidelijkt Koen

Vergauwen.

Verder bieden de kantoren spreek/ontvangstruimten

voor de klanten, een wachtzone, een 5’ desk voor het

snel ophalen van zaken en open space werkruimte

voor de administratieve bedienden. Koen Vergauwen:

“De kantoordirecteur heeft niet langer een eigen

werkplek. Dat werkt efficiënter en communicatiever

binnen de kantoorteams”.

NetheidsoffensiefMidden januari 2013werd doorKoenVergauwen

zelf een bezoekronde aan de kantoren afgewerkt. Er

werd een netheidsactie op stapel gezet. “Door de

dingen zelf aan te pakken kost het niets” verduidelijkt

Koen Vergauwen. “We bepaalden een clean desk

policy voor de ontvangstruimten, vroegen speciale

aandacht voor de bekabeling van computers en

andere kantoorapparatuur, weerden de schrijf- en

andere attributen met logo’s van concurrerende

instellingen… Dossiers van andere klanten mogen

niet zichtbaar zijn tijdens het persoonlijk onderhoud

met onze klanten”. Het netheidsoffensief leverde

liefst 18 ton afval op! “De nieuwe indeling van de

kantoren resulteert in een recurente besparing op de

werkingskost, ondanks de upscale inrichting” besluit

Koen Vergauwen.

© B

erna

rd D

e Ke

yzer

Koen Vergauwen belangrijkste FM-project:

Stem mee voor de Facility Manager van het jaar!

De prijs ‘Facility Manager of the Year’ wordt

toegekend aan een man of vrouw die door zijn of haar

manier van denken, visie, engagement en inspanningen

bijgedragen heeft tot het succes van de onderneming

of organisatie waarvoor hij of zij werkt. Op die manier

heeft hij of zij eveneens het beroep van Facility

Manager bekendheid en erkenning bijgebracht en

bijgedragen tot de professionalisering ervan.

Op basis van de nominaties van het publiek

werden dit jaar 6 fi nalisten verkozen door de vakjury voor de titel van ‘Facility

Manager of the Year 2014’. Het is mogelijk

om te nemen aan dit evenement door

online op de kandidaat van uw keuze te stemmen. Op 29 april 2014

zal de titel ‘Facility Manager

van het Jaar’ toegekend worden

tijdens de prijsuitreiking van de

‘Facility Awards 2014’ in de SkylinE40 te Aalst.

‘Facility Manager of the Year’ wordt









6 fi nalisten verkozen voor de titel van ‘Facility



kandidaat van uw te stemmen. Op 29 april 2014




‘Facility Awards 2014’

Guy EECKHOUTFacility & Maintenance Manager

Barco

Ann TROCHFacility Manager D.E Master Blenders 1753Guy VANHOORDE

Departementshoofd Facility Management

Stad Gent

Michel VAN DONGENReal Estate & Facility Manager

USG People

Henk VINCENTDirecteur Facilitaire Diensten & Masterplan

AZ Alma - Sijsele-DammeKoen VERGAUWENFacility, Real Estate & Energy Advisor

Stem online via www.facility-awards.be/het-publiek-stemt

Facility Manager van het jaar!

Facility & Maintenance Manager


Een organisatie van


Stem mee voor de Facility Manager van het jaar!

De prijs ‘Facility Manager of the Year’ wordt









werden dit jaar 6 fi nalisten verkozen door de vakjury voor de titel van ‘Facility



online op de kandidaat van uw keuze te stemmen. Op 29 april 2014




‘Facility Awards 2014’ in de SkylinE40 te Aalst.

‘Facility Manager of the Year’ wordt









6 fi nalisten verkozen voor de titel van ‘Facility



kandidaat van uw te stemmen. Op 29 april 2014




‘Facility Awards 2014’

Guy EECKHOUTFacility & Maintenance Manager

Barco

Ann TROCHFacility Manager D.E Master Blenders 1753Guy VANHOORDE

Departementshoofd Facility Management

Stad Gent

Michel VAN DONGENReal Estate & Facility Manager

USG People

Henk VINCENTDirecteur Facilitaire Diensten & Masterplan

AZ Alma - Sijsele-DammeKoen VERGAUWENFacility, Real Estate & Energy Advisor

Stem online via www.facility-awards.be/het-publiek-stemt


Facility & Maintenance Manager


Een organisatie van


Perfect facilitair huwelijk tussen administratie en productieAnn Troch maakte in 2005 via een internationale functie bij General Electric de overstap van de telecomwereld naar het vermaarde koffiemerk Douwe Egberts, vandaag officieel D.E Master Blenders 1753. Daarmee werd ze in één klap facility manager voor twee bedrijven met zeer uiteenlopend karakter: de administratieve hoofdzetel en een productiebedrijf, dat 24/24 op volle toeren doordraait.

GENOMINEERDE ANN TROCH

Na tien jaar als office manager aan de slag te

zijn geweest, gaf Ann Troch haar carrière in

1996 een nieuwe wending en debuteerde

in facility management. Bij Chrysler Europe kreeg

ze de opdracht de renovatie van de hoofdkantoren

aan de Woluwelaan in Sint-Lambrechts-

Woluwe in goede banen te leiden. Aansluitend

kreeg haar carrière in facility management een

internationale dimensie met de restyling van het

Europese dealernet. Enkele Amerikaanse collega’s

introduceerden haar bij IFMA, waar ze sinds 1996

internationaal lid van is.

Van Chrysler Europe ging het in 2001 naar

de telecomwereld, om in 2005 bij D.E Master

Blenders 1753 aan de slag te gaan als Facility

Manager. Zij is o.a. verantwoordelijk voor fleet

management, alle netwerken binnen het bedrijf,

telecom, hard & soft services, enz.

“Facility Maangement vat serviceverlening zo

breed mogelijk op” stelt Ann Troch. “Het is

ondersteunend voor de corebusiness van de

onderneming en heeft in mijn geval impact

op alle lagen, m.a.w. op alle aspecten van de

productie en de kantoorwerking. Meer nog dan

in de kantoorwereld is verandering bij productie

een constant gegeven als gevolg van de talrijke

deelgebieden die de aandacht opeisen, alsook de

interne en externe impact van alles wat met de

fabriek te maken heeft”.

Professionalisering en creativiteitFacility Management is de voorbije jaren

nadrukkelijk geprofessionaliseerd. “Het is

belangrijk om alle processen te doorgronden om

ze vanuit die kennis te bewaken, te analyseren en

te stroomlijnen” getuigt Ann Troch. “Budgetbeheer

is één van de hoofdtaken geworden binnen

de discipline”. Als Facility Manager moet men

creatief zijn en oplossingen zoeken om binnen het

budget de beste service aan te bieden. Er wordt

veel meer transparantie gevraagd binnen het

bedrijf. Gebruik maken van een FMIS kan daartoe

een meerwaarde bieden. Een goede uitwisseling

van ervaringen met collega’s draagt daar eveneens

toe bij. “Verleden jaar heb ik mijn collega’s in

Frankrijk bijgestaan bij het herbekijken van

de mogelijkheden in het kader van hun fleet

management en de optimalisering van hun

gebouw in het centrum van Parijs”.

‘Management’ kent vele aspecten: de

relaties met leveranciers, het beheer van de

Ann Troch, Facility Manager D.E Master Blenders 1753

© B

erna

rd D

e Ke

yzer


Perfect facilitair huwelijk tussen administratie en productie

D.E Master Blenders 1753

D.E Master Blenders 1753 is een internationale speler voor koffie- en theeproducten met hoofdzetel in Nederland. Het

bedrijf is vertegenwoordigd in 45 landen en stelt ongeveer 7500 mensen tewerk. De Belgische vestiging telt een 600-

tal medewerkers en omvat drie takken: D.E. Retail, verantwoordelijk voor de B2C-verkoop (hoofdzakelijk via de

grootdistributie); D.E. Professioal, voor de B2B-activiteiten (o.a. catering en vending machines); D.E. Manufacturing, de

fabriek voor koffieproductie van groene boon tot pakje of Senseo-pad. Voor 2005 waren de verschillende deelgebieden van

facility management ondergebracht bij verschillende personen en diensten. Toen Ann Troch de functie opnam werd alles

gecentraliseerd. Haar departement telt negen medewerkers en de grotere diensten worden uitbesteed.

processen, het sturen van de eigen mensen, maar

het slaat evenzeer op de ‘klanten’. “De klant moet

zich koning voelen en daarom moet je weten wat

er nodig is” stelt Ann Troch.

Als Facility Manager zit Ann Troch in het

Management Team van D.E Master Blenders

1753. Via de ‘Country Board’ is er een goede

wisselwerking met de top, wat de functie naar

strategisch niveau optilt . “Er is vandaag meer

vraag vanuit het topmanagement dat de expertise

van de Facility Manager erkent, terwijl je lange

tijd hooguit in de marge om advies werd gevraagd,

maar niet echt zelf over belangrijke zaken besliste”

merkt Ann Troch op.

Focus op continuïteit “De uitrol van een nieuw hoogspanningsnet was

zeker één van de belangrijkste innovaties die ik

heb kunnen doorvoeren” getuigt Ann Troch.

“De gebouwen dateren uit de jaren zeventig

en continuïteit is zeker voor de productie

een topprioriteit”. De vervanging van het

hoogspanningsnet werd slechts een deel van

een groter actieplan dat focuste op continuïteit

en in de periode 2006 – 2010 tot uitvoering

werd gebracht. Het aanleggen van wachtbuizen

met het oog op toekomstige ontwikkelingen,

de aanpassing van het waterdistributienet, het

volledig in kaart brengen van alle nutsleidingen

op de site, substantiële grondwerken voor de

installatie van een stikstoffabriek, het zijn stuk

voor stuk maatregelen in functie van een 7/7

draaiende productie. Bovendien gebeurden de

aanpassingen terwijl de productie gewoon continu

doorging. Ann Troch: “Voordien was er ooit een lek

die verplichte om de hoofdkraan dicht te draaien,

met het stilvallen van de productie tot gevolg.

Maar ook wanneer de productielijnen aangepast

worden is het essentieel om alle aansluitpunten

exact te kunnen aanwijzen”.

De alsmaar strenger wordende milieuwetgeving

noopt tot grote alertheid en resulteert eveneens

in innovatie. Zo heeft D.E Master Blenders

1753 een eigen waterzuiveringsstation met

constantemonitoringgebouwd. In2013speelde

de facilitaire afdeling een belangrijke rol bij de

hercertificatie van de ISO 14001 voor milieu en

diverse energiemaatregelen in het kader van het

energieconvenant.

Bijscholing is een permanent gegeven voor elke

Facility Manager en FM-medewerker. Ann Troch:

“Je leert van je bazen, leveranciers, consultants en

van je collega’s die je ontmoet via IFMA en diverse

vakbijeenkomsten. Alleen in je eigen hoekje los je

het niet op!”.

De voortdurend veranderende (milieu)wetgeving

vereist specifieke bijscholing. Het aanbod moet

nog ruimer en een modulaire aanpak, waarbij

maatwerk voor elke cursist mogelijk wordt,

verdient de voorkeur.

Facility Management is nodig“Ik vind het belangrijk voor mijn vak te staan, erin

te geloven dat facility management nodig is in het

belang van elke onderneming en de mensen die

daar werken, en die overtuiging ook uit te dragen”

verklaart Ann Troch. “Ik heb me daarom graag

geëngageerd in IFMA en neem graag de rol van

FM-predikant op mij!”.

“Facility Management is geen egotripperij,

doe je niet zomaar in je eentje! Het gaat erom

verschillende partijen samen te brengen om tot een

oplossing te komen. Het is een beetje psycholoog

spelen”.

Eduard CODDé n


Rebranding van Orange naar Base Meer doen dan toveren alleen Ann Troch trad in 2001 in dienst bij de mobiele

telecom operator ‘Orange’, in België opererend als

een joint-venture tussen KPN en Orange, toen nog

in Britse handen. Toen France Telecom Orange

overnam, werden de aandelen in Orange België

verkocht aan KPN waarbij de merknaam Orange

in België werd omgedoopt naar Base. Dat ging

gepaard met een enorme rebrandingoperatie, met

de tijdsdruk als grootste spelbreker.Ann Troch:

“In amper 3 weken tijd moesten 43 winkels

verspreid over gans België heringericht worden.

Een gemiddelde dus van 15 winkels per week,

terwijl tijdens de voorbereiding van deze operatie

noch de naam, noch de kleur voor de nieuwe

company identity bekend was!”

Maanden voorafgaand aan de totale rebranding

werd een projectgroep opgericht met vertegen-

woordigingen van de afdelingen Sales, Marketing,

ICT en Facilities. Er werd een testshop opgebouwd

om alle mogelijke variaties aan kasten, vloeren,

opstellingen, enz. te kunnen visualiseren, wat

vooral Sales & Marketing moest toelaten een

definitieve keuze te maken.

Met de chronometer in de rugMet 5 architecten werd de volledige rebranding

van de winkelpunten, waarvoor verschillende

leveranciers moesten worden ingeschakeld, tot

op de minuut precies getimed en opgevolgd.

Ann Troch: “Alsof de tijdsdruk op zich nog niet

volstond om dit project tot een ‘mission impossible’

te maken, was er het ontbreken van elke indicatie

over de mogelijke toekomstige naam. We kenden

wel de afmetingen voor de lichtreclames, maar de

te gebruiken kleuren volgens de nieuwe company

identity werden slechts op het allerlaatste moment

vrijgegeven”.

De zaterdagavond ging de ombouw van de

winkels van start, om vrijdagmorgen klaar te zijn

voor de opening. Het was een enorme prestatie

van een perfect collegiaal samenwerkend team.

Ann Troch: “Het moest gewoon feilloos verlopen

en dat kon alleen door een bijzonder hechte

samenwerking tussen de vijf architecten, twee

bedrijven die instonden voor alle bekabeling

in de winkels, twee bedrijven die de Gyproc-/

schilderwerken voor hun rekening namen, een

meubelmakersbedrijf en een fantastisch ICT team.

Het mirakel mogen beleven dat het ondanks alle

te nemen hindernissen toch weer goed komt, geeft

je samen met alle betrokkenen telkens een enorme

energieboost”.

Ann Troch besluit: “Hoe stresserend die periode

ook was, ik zal ze altijd blijven beschouwen als de

grootste uitdaging in mijn loopbaan en durf zelfs

gewag te maken van een aan te bevelen ervaring

voor elke facility manager”.

Ann Troch belangrijkste FM-project:

Laat u inspireren! Deel de kennis en ervaringen van uw collega’s

in zake facility, real estate, workplace & mobility management

Abonneer u op het communicatieplatform Profacility > 1 jaar: 75 €

→ Profacility Magazine & Profacility Specials: 6 publicaties/jaar3 publicaties van het magazine (maart-juni-oktober)

+ Real Estate Showcase (mei)+ Workplace Showcase (sept)

+ Profacility Guide / Services Showcase (dec)

→ Profacility e-Newsletter: 7 publicaties/jaar

→ Vrije toegang tot de online bibliotheekww.profacility.be/biblio > meer dan 520 artikels

www.profacility.be/abo


Effi ciency in buildings, workplace, facility and mobility managementBu

sines

s In

tera

ctive

Med

ia b

vba

- Pro

faci

lity m

agaz

ine

nr. 4

1 • D

riem

aand

elijk

se p

ublic

atie

• m

aart

- apr

il 201

4 • N

eder

land

stal

ige

uitg

ave

• 7,5

0 EU

R • A

fgift

ekan

toor

Leu

ven

Mai

l • P

3040

98





Rebranding van Orange naar Base Meer doen dan toveren alleen

Laat u inspireren! Deel de kennis en ervaringen van uw collega’s

in zake facility, real estate, workplace & mobility management

Abonneer u op het communicatieplatform Profacility > 1 jaar: 75 €

→ Profacility Magazine & Profacility Specials: 6 publicaties/jaar3 publicaties van het magazine (maart-juni-oktober)

+ Real Estate Showcase (mei)+ Workplace Showcase (sept)

+ Profacility Guide / Services Showcase (dec)

→ Profacility e-Newsletter: 7 publicaties/jaar

→ Vrije toegang tot de online bibliotheekww.profacility.be/biblio > meer dan 520 artikels

www.profacility.be/abo


Effi ciency in buildings, workplace, facility and mobility management

Busin

ess

Inte

ract

ive M

edia

bvb

a - P

rofa

cility

mag

azin

e nr

. 41

• Drie

maa

ndel

ijkse

pub

licat

ie •

maa

rt - a

pril 2

014

• Ned

erla

ndst

alig

e ui

tgav

e • 7

,50

EUR

• Afg

iftek

anto

or L

euve

n M

ail •

P30

4098





Projectmatige en proacti eve aanpakMichel van Dongen bundelt alles wat niet tot de core business van een bedrijf en specialisaties als marketing, sales en HR behoort, onder facility management. Die brede scope aan verantwoordelijkheden betekent voor hem een enorme motivatie. Hij ziet een grote toekomst weggelegd voor het vakgebied op strategisch niveau, maar facility management moet zich beter verkopen en heeft daarom nog een lange weg af te leggen.

GENOMINEERDE MICHEL VAN DONGEN

Michel van Dongen studeerde af als

Bachelor Boekhouden, een richting die

in zijn latere facilitaire loopbaan altijd

zeer nuttig is gebleken. “Het gaat altijd over de

cijfers, een CFO denkt in cijfers en volgens de

balans van de onderneming. Als Facility Manager

moet je je projecten dan ook altijd met cijfers

staven en verdedigen”.

Zijn affiniteit met informatica bracht hem bij

een IT-bedrijf voor het ontwikkelen van een

boekhoudpakket. Hij volgde de evoluties op de

voet, werd netwerkspecialist en promoveerde

tot ‘system engineer’. Een volgende carrièrestap

bracht hem bij Cimad, waar een verhuisproject op

stapel stond om de integratie met IBM te realiseren.

Netwerken speelden daarin een belangrijke rol,

wat leidde tot een benoeming tot ‘projectmanager’;

de eerste stap naar facility management was gezet.

Capco diende zich als volgende carrièrestap aan,

met veel internationale ervaring en het beheer

van een 700 voertuigen tellende vloot. Michel

van Dongen: “Ik heb daar in 5 jaar tijd wel voor

10 jaar aan ervaring opgedaan!”. De volgende

stap was bij Microsoft, met het invoeren van het

nieuwe werken n.a.v. het verhuisproject (space

optimalisatie en change management) van de

Culliganlaan naar het Da Vincipark. Bij Accenture

begeleidde hij vervolgens een gelijkaardig verhuis-

en veranderingsproject. Bij deze laatste twee

werkgevers nam hij ook het fleet management

voor zijn rekening. In 2010 volgde de overstap

naar USG People.

USG People

USG People is een op de Amsterdamse beurs genoteerd bedrijf, met vestigingen in acht Europese landen, waaronder

Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. Het overkoepelt verschillende gespecialiseerde merken, waaronder Start People,

Unique, Secretary Plus en USG Professionals. Dat resulteert in een werkomgeving voor facility management die samen 160

kantoren telt (waarvan 20 in/ex house), 1500 medewerkers dient en 1300 auto’s beheert.

Michel van Dongen leidt een facilitair team van 10 mensen, verdeeld over drie subdepartementen: Real Estate Contracts (en

onroerende materies), Real Estate Projects (en onroerende materies), Service Desk, Materiebeheer (o.a. Fleet). De facilitaire

dienst is georganiseerd binnen een ‘shared service center’, als interne leverancier, maar gepersonaliseerd naar de onderlig-

gende merken, waarvoor facility management ook de budgetten beheert.

Business partnership “Facility management gaat om het management

van een business partnership tussen verschillende

stakeholders binnen verschillende deelgebieden

alstechnieken,softservices(schoonmaak,onthaal,

catering), beveiliging en toegangscontrole, real

estate, projecten…” definieert Michel van Dongen.

Business partnership staat voor ‘samen doen’ en

het bieden van een meerwaarde door vanuit de

business te denken, en niet vanuit de kosten.

Bij USG People gaat het om maatwerk gericht

op de vier hoofdmerken. Kwaliteit en expertise

moeten hand in hand gaan met kostenefficiëntie

en het continu verbeteren van de processen. “Een

reactieve aanpak komt altijd te laat” argumenteert

Michel van Dongen. “Facility management moet

bij de directie een goed plan voorleggen om te

mogen uitvoeren, moet problemen vóór zijn

en vermijden dat een mug tot een olifant wordt

uitvergroot. Alle dagen beter doen is onze missie”.

People manager Managementcapaciteiten zijn essentieel voor

de Facility Manager. “Zelf ben ik nog beperkt

operationeel bezig. Ik concentreer me maximaal

op het aansturen van het team” geeft Michel van

Dongen aan.” Een Facility Manager is een ‘people

manager’ voor zowel de eigen mensen als de

dienstverleners. Het gaat om stimuleren van de

talenten van de individuen.”

Hoe meer services uitbesteed worden, hoe meer

de management- en controlecapaciteiten aan

FACILITY AWARDS 2012 33

Projectmatige en proacti eve aanpakbod komen. Michel van Dongen: “Ik werk graag

projectmatig met al mijn medewerkers. Elk project

heeft een begin- en eindpunt, en biedt daardoor

een meetbare mijlpaal. Het is ook aangenamer en

motiverender voor alle betrokkenen”.

Strategisch planFacility management mag niet gezien worden als een

kostenpost, maar scoort rendement voor het bedrijf

indien het op strategisch niveau acteert. Michel

van Dongen ontwikkelt zijn eigen strategisch plan

binnen het van hogerhand opgelegde actieplan en

verdedigt het t.o.v. de operationele managers voor

de verschillende merken binnen USG People.

Hij vat zijn strategische aanpak samen in 3 x

‘F’: flexibiliteit, focus en fun. Flexibiliteit staat

voor het mee helpen zoeken naar out-of-the

box- oplossingen. Een maximale communicatie

is hierbij zeer cruciaal, niet alleen om zo snel als

mogelijk de juiste behoeftes te kunnen inschatten,

maar ook om de verwachtingen juist te stellen

gekaderd binnen de middelen en policies die door

USG People aangereikt zijn.. Een duidelijke focus

dient er te zijn naar de klant en naar de kosten,

via degelijke processen in de basis, en via het

maximaal ontwikkelen van de rol als adviseur in de

materies binnen het eigen team. ‘Fun’ wijst op het

uiteindelijke resultaat en hoe we er toe gekomen

zijn. Een positief ingesteld team, met de nodige

ervaring en de drive om oplossingen te vinden,

leidt gegarandeerd tot een positieve ervaring bij de

klant.

Het professionaliseren van het vakgebied is

duidelijk merkbaar en toch is dit nog maar een

begin volgens Michel van Dongen: “De opleiding is

vandaag al erg goed merk ik aan de stagiairs die we

graag opnemen, maar de praktijk is bepalend. Het

gaat tenslotte telkens om maatwerk”.

Beter doen met minderMichel van Dongen bouwde een facilitaire dienst

om van het puur operationeel uitvoeren van taken

naar een rol waarin business partnership voorop

staat. Hij installeerde een FMIS, omdat ‘meten is

weten’ onontbeerlijk is voor professioneel facility

management. “Alle gegevens zijn nu gecentraliseerd

aanwezig en bruikbaar voor evaluatie”. Duur-

zaamheid en energiebesparing zijn constante

aandachtspunten. “We bespaarden 18% energie

door het invoeren van het ‘Sonar’-systeem”.

Er werd een training opgezet rond ‘lean thinking’,

Michel van Dongen, Real Estate & Facility Manager bij USG People Belgium

© B

erna

rd D

e Ke

yzer

met als doel de teamleden te betrekken bij verbeter-

initiatieven vanuit de filosofie dat zij zich hierin

maximaal betrokken dienen te voelen om tot de

beste resultaten te komen.

Facility management in het voetlicht Facility management moet zichzelf leren

verkopen, moet een degelijk plan ontwikkelen,

actie ondernemen, de resultaten meten en ze ook

communiceren naar directie en klanten.

De Facility Manager moet durven beroep doen op

specialisten voor de diverse deelgebieden. “Zich

omringen met goede mensen mag niet bedreigend

ervaren worden, maar maakt je juist sterk in de

functie” pleit Michel van Dongen. “De Facility

Manager is in de eerste plaats een generalist, die

zich omringt met experten, die hij aanstuurt”.

Leiding geven (management) en beter

communiceren zijn belangrijke uitdagingen,

evenals het aangaan van een huwelijk met

HR en ICT. Facility management staat voor

verandering. De gewenste verandering is

slechts mogelijk in samenwerking met

HR en met technische ondersteuning

door ICT.

Facility management moet zich constant

bewijzen: men is slechts zo goed als de

laatst geleverde prestatie!

Eduard CODDé n


RE-prove & Facility 2.0Leren anders werken

Eén van de meest ingrijpende projecten die Michel

van Dongen begeleidde voor USG People was het

project RE-prove (van Real Estate improve): het

invoeren van ‘het nieuwe werken’ en het efficiënter

gebruik maken van ‘dure’ kantooromgeving. ‘Anders

werken’ corrigeert hij meteen en benadrukt bovenal

het belang van change management bij een dergelijk

project.

“Al te vaak wordt het invoeren van het nieuwe

werken herleid tot een andere bemeubeling van de

kantoorruimte, terwijl dat slechts één facet van het

grote geheel is” commentarieert Michel van Dongen.

“De essentie van een dergelijk project wordt gevormd

door de verandering, de communicatie daarrond en

hierdoor de betrokkenheid van alle medewerkers.

Elk puzzelstukje van het project draagt bij tot het

welslagen van het geheel”.

Niet in het minst is er de noodzakelijke verandering

van een beoordeling op aanwezigheid naar een

beoordeling op resultaat. Het aanpassen van het

beoordelingsmodel is hoofdzakelijk een HR-verant-

woordelijkheid. Facility management faciliteert het

anders werken, maar kan niet instaan voor de

verandering van het beoordelingsmodel.

Technieken adapteren De ‘verandering’ slaat ook op het invoeren van tal van

nieuwe technieken, een investering die slechts zin

heeft wanneer ze ook maximaal benut wordt door de

gebruikers. Zo is VoIP geïmplementeerd voor de

ganse organisatie, maar zijn de mogelijkheden niet

meteen duidelijk voor iedereen.

Michel van Dongen: “Het is essentieel om de

volledige organisatie te betrekken, opleidingen te

voorzien en feedback te vragen aan de gebruikers om

de dagelijkse werking nog te verbeteren. Gebruikers

moeten herhaaldelijk begeleid worden bij het

gebruik van technieken als conference calls om een

mentaliteitswijziging mogelijk te maken. Dan kan

het aantal verplaatsingen dalen. De niet gereden km

is de beste km”.

Mentalieteitswijziging (Facility 2.0)Dienstverlening is een mentaliteitskwestie waarvan

iedereen moet doordrongen zijn, niet slechts de

benaming van een departement.

Probleemoplossend werken was een belangrijke stap

in de goede richting: het probleem beschrijven, hoe

is het er gekomen, hoe werken we naar een oplossing.

Oplossingsgericht werken gaat nog een stapje verder:

het gaat uit van wat er is, wat gaat er goed, en met

deze input gaan we verder naar de oplossing binnen

de juiste balans tussen output t.o.v. effort.

Michel van Dongen blikt zelf graag terug naar de

internationale projecten die hij mocht uitvoeren:

“De verschillende culturen en de daarmee gepaard

gaande andere aanpak van probleemstellingen zijn

erg verrijkend”.

Michel van Dongen belangrijkste FM-project:


Voldoet u aan dit profiel? Dan werkt u vast met het beveiligingsplatform AEOS. Zo niet, kijk dan op www.nedapsecurity.com/nl/gezocht

GEZOCHT:stressvrije facility manager m/v

Als onderdeel van uw vele dagelijkse werkzaamheden bent u verantwoordelijk voor de veiligheid van alle mensen en hun bezittingen in het gebouw. Daarbij let u scherp op de gastvrijheid, evenals op het beschikbare budget.

201402 Profacility no41.indd 1 21-02-14 11:43:29

Crawford OH1042De volgende generatie Sectionale overheadpoorten

Modern, robuust en flexibel: de nieuwe Crawford OH1042 van ASSA ABLOY Entrance Systems is speciaal ontwikkeld om uw bedrijf in beweging te houden – voor alle taken en elk soort weer. Met talloze vernieuwingen en een formidabele isolatie biedt deze oersterke, attractieve sectionale overheadpoort een enorm aantal opties en de laagst mogelijke bedrijfskosten. Dit alles ondersteund door optimale service.

Ontdek waarom de Crawford OH1042 de perfecte match is voor uw industrie.

visit us @ www.crawfordsolutions.be and win a citytrip*

* voo

rwaa

rden

op

de w

ebsi

te

240314_NL_Crawford_125x177_ProFacility.indd 1 3/03/14 11:41


De wijste stad van Vlaan deren als klant voor facility man agementFacility management is als een concert: de muzikant is waar het om draait en waarvoor de klanten komen, maar zonder de ondersteuning door podiumbouw, verlichting, PA-installatie, ticketverkoop, catering, enz. is er geen concertervaring mogelijk, al zeker geen die positief in het geheugen wordt meegedragen.

GENOMINEERDE GUY VANHOORDE

Guy Vanhoorde studeerde af als officier-

ingenieur aan de Koninklijke Militaire

School. “De leidinggevende capaciteiten,

die daar praktisch ontwikkeld worden, komen

me nog steeds van pas” commentarieert hij deze

studiekeuze.

Begin de jaren negentig was de grote verhuisoperatie

van de in Duitsland gekazerneerde militairen

naar thuisland België aan de orde. “Er was een

aanzienlijk tekort aan geschikte huisvesting en

zo werd ik ingeschakeld bij het ontwerpen van

de kazernes en diverse gebouwen” licht hij toe.

Voor Guy Vanhoorde was het ook de eerste stap

naar facility management. Zijn laatste wapenfeiten

bij Defensie situeren zich in Heverlee waar Guy

Vanhoorde werd betrokken bij de uitbreiding van

de kazerne en bijdroeg aan de ontwikkeling van

het masterplan, de infrastructuur en de gebouwen

voor een 7 hectaren grote site. Hij promoveerde

tot Adjunct Directeur voor het beheer van de

bouwprojecten & het onderhoud in een bepaalde

sector.

In 2000 ruilde hij zijn carrière als genieofficier

voor een functie als Ingenieur Openbare Veiligheid

bij de Stad Gent. Er volgde een vacature voor een

Technisch Adviseur ter ondersteuning van de

directeur-manager in de Dienst Gebouwen. Guy

Vanhoorde slaagde in de toelatingsproeven. In

2003 werden alle voordien verzuilde technische

diensten gecentraliseerd en ondergebracht bij

Departement Facility Management Stad Gent

Als departementshoofd stuurt Guy Vanhoorde een facilitair departement aan, dat aansluit en bijdraagt tot het realiseren van

de strategische doelstellingen van de Stad Gent en van het Departement FM in het bijzonder. Het departement omvat zes

verschillende diensten: Dienst Vastgoedbeheer: staat in voor de uitwerking, realisatie en opvolging van de vastgoedstrategie,

o.m. door het opmaken en bewaken van het masterplan. Dienst Bouwprojecten: staat in voor de realisatie van grote(re)

beleids- en beheersprojecten. Dienst Onderhoud Gebouwen: staat in voor het ‘in stand houden’ van alle gebouwen en

hun installaties waarvoor het Departement FM de onderhoudswerkzaamheden beheert. Dienst Service & Logistiek: levert

facilitaire producten en diensten m.b.t. logistiek, vlootbeheer, schoonmaak, services en documentondersteuning. Dienst

Aankoopbeheer staat in voor de uitwerking, realisatie en opvolging van het aankoopbeleid, het aankoopbeheer, het bestel-

proces en het beheer van het aankoopproces.

facility management. Guy Vanhoorde kwam

als kwaliteitscoördinator terecht in de staf van

het toenmalige facilitaire departement. In 2004

vertrok het toenmalige departementshoofd, met

een vacature voor de opvolging tot gevolg. Guy

Vanhoorde: “Het boeiende is dat het facilitaire

departement van de Stad Gent zowel de supply

chain als real estate verenigt”.

Voor mensen, door mensenDe klant van de facilitaire dienst staat voorop

voor Guy Vanhoorde: “Facility management gaat

om mensen, is geëvolueerd van ‘dingen regelen’

naar maximale focus op de klant. Als Facility

Manager sta je voor het beheer van de klant, de

expertise en het beleid”. Hij heeft zijn eigen stempel

gedrukt op het strategisch beleid waarin deze drie

elementen verweven zitten. “De organisatie van het

Departement Facility Management van de Stad Gent

legt sterk de nadruk op het versterken van de eigen

expertise” licht Guy Vanhoorde toe. “Het gaat om

real estate management, investeringsprogramma’s

die via project management opgevolgd worden

door onze dienst bouwprojecten, maintenance…

Aan het hoofd van elk expertisegebied staat een

directeur met een FM-opleiding”.

Verwachtingen inlossen“Klanten verwachten operationeel handelen

van het Departement Facility Management. Als


De wijste stad van Vlaan deren als klant voor facility man agement

departementshoofd moet je een strategische visie

uitzetten die het operationeel verwachte concreet

laat gebeuren” verduidelijkt Guy Vanhoorde zijn

kijk op strategisch facility management. “Door

de operationele feiten te communiceren en toe te

lichten, krijg je kansen om strategisch te mogen

blijven werken”. Facility management moet denken

vanuit de integrale keten en bijgevolg ook niet langer

een product vragen, maar in het rijke marktaanbod

op zoek gaan naar oplossingen. Aldus handelend

maakt facility management spontaan de opstap naar

een strategisch niveau. Het is duidelijk merkbaar

dat steeds meer spelers iFM vooruitschuiven. Guy

Vanhoorde: “Als Facility Manager moet je het

marktaanbod scherp in de gaten houden. Het gaat

erom dat facility management een oplossing moet

bieden, wat meer is dan een service of product. Zo

gaat het niet langer om het ter beschikking stellen

van voertuigen, maar om het uitwerken van een

duurzame mobiliteitsoplossing”.

Vertrouwen geven en verdienenDe geïntegreerde dienstverlening aan de klant

door de volledige organisatiestructuur van het

Departement Facility Management, is tot nog

toe het meest vernieuwend voor het facility

management bij de Stad Gent.

Medewerkers moeten het vertrouwen krijgen

om een project uit te voeren, vanzelfsprekend

binnen een af te bakenen kader. Dat werkt sterk

motiverend. Daarnaast is de installatie van een

FMIS een belangrijke mijlpaal. In 2000 was er

bijvoorbeeld nog geen volledige lijst beschikbaar

van alle vastgoed in portefeuille. Guy Vanhoorde:

“Het FMIS is vandaag voor iedereen toegankelijk

als een centrale database, waaruit iedereen -

zowel de facilitair beheerder, als zijn klant - de

informatie haalt die voor zijn dienst nodig

is”. Een andere innovatie betreft het

implementeren van procesgedreven

werken. Guy Vanhoorde verduidelijkt:

“Een klant vraagt om huisvesting en het

Departement Facility Management regelt

het nodige op vlak van bv. real estate, onderhoud

en bemeubeling”.

Guy Vanhoorde, Departementshoofd Departement Facility ManagementStaf - Stad Gent

Professionaliseren is de uitdaging voor de FM-toekomst“Duurzaamheid is één van de grootste uitdagingen

die zich stellen voor facility management!”

klinkt het overtuigd. “Voor de overheid betekent

dat maatschappelijke meerwaarde en facility

management heeft een niet te onderschatten impact

op de omgeving. Met een totaal aankoopbudget

van gemiddeld 100 miljoen EUR per jaar ligt er

een groot potentieel voor verduurzaming en het

opnemen van een voorbeeldrol”. ‘Flexibiliteit’ is

een andere grote uitdaging. Alles gaat sneller en

bijgevolg moeten er oplossingen gezocht worden die

op lange termijn bruikbaar blijven, m.a.w. flexibel

zijn in levensduur en gebruik. Duurzaamheid en

flexibiliteit kaderen in de algemene uitdaging van

het blijvend professionaliseren van het vakgebied.

Guy Vanhoorde: “Er zijn meer goed opgeleide

FM-ers nodig en een master-opleiding is daarvoor

wenselijk. De opleiding facility management moet

mensen voorbereiden die een beleid en een visie

kunnen ontwikkelen, een communicatieplan

kunnen opstellen en kunnen samenwerken met

experten. Hoe professioneler facility management

wordt, hoe geloofwaardiger het vakgebied zich

zal profileren. Uiteraard blijf je als Facility

Manager nauw betrokken bij het beleid

van jouw organisatie en klant”.

Eduard CODDé n

© B

erna

rd D

e Ke

yzer


Reorganisatie Departement Facility Management Stad Gent Uitwisseling van expertise voor een optimale dienstverlening

De benoeming van Guy Vanhoorde als nieuw

Departementshoofd ging gepaard met een

grondige reorganisatie van het facilitaire

departement,. De nieuw opgezette organisatie

integreerde de dienstverlening voor alle scholen,

de stadsadministratie en de sociale huisvesting, en

had toen betrekking op een 700 à 800 mede-

werkers.

Het hoofdstuk ‘supply chain’ is opgedeeld in

enerzijds ‘service & productie’, anderzijds

‘aankoop’. De aankoopdienst staat in dienst van

alle andere diensten onder de koepel van het

Departement Facility Management, en haar

klanten. Elke dienst stelt ook zijn eigen expertise

ter beschikking van elke andere dienst binnen het

Departement Facility Management binnen vooraf

gedefi nieerde processen of projecten.

“De uitrol van dit werkingsmodel gaat eigenlijk

nog steeds verder om maximaal aan te sluiten bij

de nagestreefde klantgerichte dienstverlening”

gaat Guy Vanhoorde verder. “Zo werden al in 2008

facility accountmanagers als klantenrelatiebe-

heerders aangetrokken. De expertisetakken HR en

Finance werden samengevoegd tot één dienst

binnen het Departement Facility Management”.

Werken met doelstellingenAls departementshoofd moet Guy Vanhoorde

rekening houden met een beleids- en beheercyclus,

een typisch gegeven voor de lokale overheid.

“Doelstellingen worden altijd uitgezet tegenover

een periode op korte en op langere termijn”

verduidelijkt hij. “Een voorbeeld daarvan is dat de

Stad Gent zich tot doel stelt klimaatneutraal te zijn

tegen 2050. HR en de toekenning van budgetten

wordt daaraan gekoppeld”.

Werken vanuit doelstellingen is een relatief jong

gegeven voor de lokale overheid. Guy Vanhoorde

licht toe: “Vroeger was het budget voor het

onderhoud van bijvoorbeeld de scholen toege-

wezen aan de schepen van onderwijs, die

begrijpelijk prioriteit gaf aan het onderwijsbeleid

en oog moest houden op de demografi sche

evolutie in Gent en omgeving. Daardoor kon niet

altijd de nodige prioriteit aan de gebouwen

worden gegeven. Nu is dat budget ondergebracht

bij facility management, wat leidt tot een beheer

vanuit een meer geïntegreerd perspectief”.

Het Departement Facility Management vraagt een

realistisch budget op bij het stadsbestuur en

bepaalt vervolgens in overleg met de klanten de

prioriteiten voor elk facet van de dienstverlening.

Zo wordt voor onderhoud het technisch advies

vanuit de facilitair expert, afgewogen tegenover de

vraag van de klant, die begrijpelijkerwijs de eigen

activiteiten voorop stelt.. “Bij verschillen tussen

het technisch advies en de klant, volgt overleg om

tot de beste oplossing en budgetbesteding te

komen. Dit alles binnen de krijtlijnen van het

gevoerde beleid en de beschikbare middelen”.

Guy Vanhoorde belangrijkste FM-project:

© B

erna

rd D

e Ke

yzer

CORPORATE Sponsors : EVENT Partners :

HOSTING Partners :

MEDIA Partners :

De prijs ‘Facility Manager of the Year’ wordt toegekend aan een man of vrouw die door

zijn of haar manier van denken, visie, engagement en inspanningen bijgedragen heeft tot het

succes van de onderneming of organisatie waarvoor hij of zij werkt. Op die manier heeft hij of zij

eveneens het beroep van Facility Manager bekendheid en erkenning bijgebracht en bijgedragen tot

de professionalisering ervan.

De ‘Facility Awards’ prijsuitreiking zal op 29 april 2014 in de SkylinE40 te Aalst plaats vinden. De meest verdienstelijke Facility Managers en de winnaars van de ‘Best

FM Thesis’ award zullen uit handen van de juryleden deze Oscars van het Facility Management in

ontvangst mogen nemen.

Wees erbij tijdens deze feestelijke avond!

De presentatie van de ceremonie is in handen

van de charismatische Christophe Deborsu,

die zowel in Vlaanderen als in Wallonië gekend

en geliefd is.

Een organisatie van

Meer informatie, volledig programma en inschrijving via www.facility-awards.be of www.ifma.beMeer informatie, volledig programma en inschrijving via www.facility-awards.be of www.ifma.be

De Facility Awards worden jaarlijks door IFMA georganiseerd, in samenwerking met vele partners

De prijs





De ‘Facility Awards’ prijsuitreiking zal op 29 april 2014 in de SkylinE40 te Aalst plaats vinden.FM Thesis’ award zullen uit handen van de juryleden deze Oscars van het Facility Management in



De prijs








wordt toegekend aan een man of vrouw die door




De ‘Facility Awards’ prijsuitreiking zal op 29 april 2014 in de SkylinE40 te De meest verdienstelijke Facility Managers en de winnaars van de ‘Best


Een organisatie van

Meer informatie, volledig programma en inschrijving via www.facility-awards.be of www.ifma.be







Een organisatie van

Vier met ons de laureaten en de best practices van het

Facility Management


CORPORATE Sponsors : EVENT Partners :

HOSTING Partners :

MEDIA Partners :

De prijs ‘Facility Manager of the Year’ wordt toegekend aan een man of vrouw die door





De ‘Facility Awards’ prijsuitreiking zal op 29 april 2014 in de SkylinE40 te Aalst plaats vinden. De meest verdienstelijke Facility Managers en de winnaars van de ‘Best




De presentatie van de ceremonie is in handen

van de charismatische Christophe Deborsu,

die zowel in Vlaanderen als in Wallonië gekend

en geliefd is.

Een organisatie van

Meer informatie, volledig programma en inschrijving via www.facility-awards.be of www.ifma.beMeer informatie, volledig programma en inschrijving via www.facility-awards.be of www.ifma.be

De Facility Awards worden jaarlijks door IFMA georganiseerd, in samenwerking met vele partners

De prijs








De prijs














Een organisatie van

Meer informatie, volledig programma en inschrijving via www.facility-awards.be of www.ifma.be







Een organisatie van

Vier met ons de laureaten en de best practices van het

Facility Management


Secundaire markten - de Gentse ‘dynamiek’ wakkert aanDe activiteit van de Belgische kantoormarkt beperkt zich niet enkel tot Brussel, hoewel onze hoofdstad liefst twee derde ervan voor haar rekening neemt. Samen met de Head of Belgium research van DtZ, Cédric Van meerbeeck, overlopen we enkele belangrijke parameters met een invloed op secundaire markten.

In zijn verslag over de Belgische secundaire

markten (kantoormarkten buiten Brussel)

noteert DTZ dat alle markten, met uitzondering

van Gent, hun activiteit het voorbije jaar zagen

teruglopen. DTZ wijdt deze terugval aan een reeks

factoren zoals de maturiteit van de markt, de

concurrentie van buurmarkten, de beperkte vraag

vanwege de openbare sector en het aanbodtekort.

Volgens Cédric Van Meerbeeck verklaren

verschillende feiten het succes van de Gentse

markt dit jaar. Hij haalt eerst en vooral het aanbod

aan, dat vele projectontwikkelingen omvat, want

Gent is op dat vlak een zeer dynamische stad.

Huurders tonen een zeker enthousiasme tegenover

de Arteveldestad die zich hierdoor onderscheidt

van de twee andere grote kantoormarkten in

Vlaanderen, namelijk Antwerpen en Mechelen.

“Gent biedt kwaliteitsvolle vestigingen in de rand”

legt hij uit. Deze vestigingen zijn bereikbaar met

de wagen en stemmen overeen met het volume

waar huurders naar op zoek zijn. Bovendien heeft

Gent een extra troef, aldus Cédric Van Meerbeeck:

de stad biedt een goede levenskwaliteit. Het

voorbije jaar noteerde Gent dan ook een take-up

van 58.000 m².

De cijfers van DTZ geven aan dat de totale take-up

van de Belgische secundaire markten 197.000 m²

bedroeg in 2013, hetzij 29% minder dan in 2012.

De gemiddelde take-up bedroeg 570 m² per

transactie in 2013.

Zware mobiliteitsproblemen in antwerpen Het succes van Gent roept automatisch de

volgende vraag op: waarom is de belangrijkste

Vlaamse markt, Antwerpen, erop achteruitgegaan?

Door net het tegenovergestelde van wat zich in

Gent voordoet: een tekort aan kwaliteitsvolle

projectontwikkelingen. Hoewel Cédric Van

Meerbeeck beaamt dat dit een grote rol speelt,

wegen volgens hem ook de zware mobiliteits-

problemen in Antwerpen flink door. Mobiliteit is

een cruciale factor die eerder al de Brusselse markt

trof. Maar er moet ook rekening gehouden worden

met een ander element: 2012 was een uitstekend

jaar voor Antwerpen en het was moeilijk om

hetzelfde tempo aan te houden in 2013. Niettemin

vertoonde de Antwerpse markt de voorbije vijf

jaar een relatieve stabiliteit, met een take-up van

95.000 à 100.000 m². De take-up van 89.000 m²

die in 2013 geregistreerd werd, ligt dus niet zo ver

onder het gemiddelde. Qua take-up sloot

Antwerpen 2013 af als leider van de populairste

secundaire markten, na bijna het hele jaar lang

een achterstand gehad te hebben op Gent.

aanbodtekort in LuikIn Wallonië noteerde Luik onlangs geen al te beste

resultaten. Volgens DTZ heeft dit ongetwijfeld te

maken met het aanbodtekort. Cédric Van

Meerbeeck benadrukt dat de leegstand in

kwaliteitsgebouwen bijna nul bedraagt. Zodra een

nieuwe projectontwikkeling aangekondigd wordt,

is alle beschikbare ruimte al ingevuld. “Het is een

zeer dynamische markt” gaat hij verder. “Luik

registreert heel wat beweging qua huurders, ook

in bepaalde federale administraties”. Wegens het

beperkte aanbod ligt de take-up lager dan die van

2012, maar zoals ook Cédric Van Meerbeeck

aangeeft, zitten nog heel wat projecten in de

‘overwegingsfase’. Het is dan ook mogelijk dat

Luik van het ene uiterste naar het andere gaat en

op vrij korte termijn met een aanbodoverschot zal

zitten. Het recente tekort aan projectontwikkelingen

op de markt heeft tot gevolg gehad dat de markt

uitgeput raakte en dat ontwikkelaars en

investeerders gestimuleerd werden om bij te

dragen tot het herstel van de activiteit in Luik.

Afwachten dus wat er dit jaar gebeurt wanneer

deze nieuwe projecten in de operationele fase

terechtkomen.

StaatshervormingIn het kader van de Staatshervorming, waarbij

federale bevoegdheden naar de Gewesten

overgeheveld worden, vindt Cédric Van Meerbeeck

dat het nog te vroeg is voor een raming van de

mogelijke impact daarvan: “In het begin dacht

men dat de hervorming een enorme impact zou

hebben op de kantoormarkt, maar vandaag is men

daar al niet meer zo zeker van. Wallonië had

gezegd dat de regionalisatie gepaard zou gaan met

de komst van minstens 2.500 nieuwe ambtenaren

verdeeld over Luik, Charleroi, Namen en Bergen.

Vandaag wordt dit cijfer al gereduceerd tot 500 à

rEaL EStatE I marKEt trENDS I

Cédric Van meerbeeck,Head of Belgium research, DtZ


Secundaire markten - de Gentse ‘dynamiek’ wakkert aan

600, ofwel een vierde van de oorspronkelijke

raming”. De regionalisatie zal wellicht een impact

hebben, maar we kunnen nog niet zeggen waar

deze impact voelbaar zal zijn en hoe groot die zal

zijn. Deze impact kan voor Namen, de hoofdplaats

van Wallonië, zelfs nul of negatief zijn, aldus

Cédric Van Meerbeeck. Want aangezien er in

Wallonië nog vier andere belangrijke markten

zijn, is het goed mogelijk dat bepaalde ambtenaren

Namen zullen verlaten voor een andere stad. Ook

de impact op Vlaanderen moet nog geraamd

worden.

Kan er op korte termijn een andere ‘fl orerende’

secundaire markt zoals Gent bijkomen? Niet

volgens Cédric Van Meerbeeck, die denkt dat Gent

rEaL EStatE I marKEt trENDS I

De kantoormarkt in Gent liet zich opmerken door de beste prestaties in 2013 dankzij een kwaliteitsvol aanbod met vele projectontwikkelingen, zoals de Blue towers die deel uitmaken van het Ghelamco arena complex (arteveldestadion). meer dan 50% van de 29.000 m2 van de Blue towers, die begin dit jaar opgeleverd worden, heeft al huurders gevonden.

goede resultaten zal blijven boeken en dat de

zelfregeling van de Luikse markt zou kunnen

uitdraaien op een positief 2014.

Maar wat er ook gezegd mag worden over Gent,

Antwerpen en Luik, het is in Leuven en Namen

dat we globaal genomen voor 2013 de prime rents

terugvinden op de secundaire markten. Namen is

de enige markt waar de prime rent gestegen is in

2013. Beide steden hebben een prime rent van iets

meer dan €160/m²/jaar (versus €290 à €300 in

Brussel).

Tim HARRUP ■

Secundaire kantoormarkten – take-up & Prime rent - 2009-2013 trend

take-up* Prime rent Gemiddelde huur 2013 Euro/m2/jaar Euro/m2/jaar

antwerpen 89.000 m2 140 € 106 € Gent 58.000 m2 146 € 113 € Leuven 16.500 m2 155 € 122 €Luik 13.000 m2 140 € 110 -115 €Charleroi 13.000 m2 140 € 136 € mechelen 11.000 m2 135 € 114 €Namen > 5.000 m2 155 € 132 -143 €

* Take-up = in gebruiknameBron: Rapport DTZ ‘Property Times – Belgium Secundary markets – Q4 2013’

© D

oc G

hela

mco

Euro/m2/jaar

13, 14 & 15 May 2014 Tour & Taxis Brussels

Let’s talk real estate

@realtybrussels Realty Brussels

Meet all providers of office, retail & logistic real estate in one place

Looking for new business space? Book your ticket before April 15th and save €50! www.realty-brussels.com

Your view on the

real estate market

Advertenties_Realty.indd 6 28/02/14 15:14


Business centers pikken hun graantje mee van de NWOW-trend Het kantooraanbod in business centers wordt alsmaar gevarieerder om beter tegemoet te komen aan de huidige behoeften. De talrijke opkomst van business centers en coworkingruimtes is in grote mate te wijten aan de toepassing van nieuwe organisatie- en evaluatiemethoden voor het werk in bedrijven, maar ook aan de toenemende mobiliteitsproblemen in en rond de grote steden.

D ankzij de evolutie van de mentaliteit en de

HR-managementmethoden deinzen heel

wat bedrijven er niet langer voor terug om

hun medewerkers thuis of vanuit satellietkantoren te

laten werken. Een van de basisprincipes van de New

Way of Working (NWOW) is om het werk te

evalueren in functie van de resultaten die behaald

werden op basis van duidelijk vastgelegde doel-

stellingen. Werknemers hoeven dus niet meer

verplicht de hele tijd fysiek aanwezig te zijn in de

bedrijfskantoren. Wanneer telewerken een groot deel

van de arbeidstijd vertegenwoordigt, wordt vaak de

voorkeur gegeven aan coworking in gedeelde

kantoren in plaats van aan ‘home working’, omdat de

sociale omgeving meer verrijkend en stimulerend is.

Flexdesk en coworking in overvloedVoor zelfstandigen, consultants, start-ups en zeer

kleine bedrijven biedt het all-in aanbod van business

centers heel wat voordelen. Het aanbod is interessant

op organisatorisch vlak, want de werkomgeving is

van het type ‘plug & play’ en bijgevolg onmiddellijk

operationeel. En het aanbod van de gedeelde

kantoren (flexdesk) is bijzonder competitief qua

prijs. Het business center Silversquare is op dat

gebied een pionier in België. Het was het eerste

centrum in Brussel dat coworking in gedeelde

kantoren aanbiedt met een zeer flexibele oplossing

waarbij men toegang tot de infrastructuur krijgt via

een individueel lidmaatschap, zoals in fitnesscentra.

Sinds 2008 krijgen leden voor 295 euro per maand

toegang tot de prachtig ontworpen en hyper-

uitgeruste kantoorruimten op een prestigieus adres,

en met een panoramisch uitzicht op Groot-Brussel

vanaf de tiende verdieping als extra troef. Leden

kunnen er hun bedrijf vestigen, waarbij ze

beschikken over een adres en een directe telefoon-

lijn. Kopieertoestellen, VOIP-telefonie, scanners,

WOrKPLaCE I tUrNKEY SOLUtIONS I

Coworkingruimte van het business center Silversquare aan het meeusplein in de Europese Wijk in Brussel.

WiFi, vergaderzalen, coffee corners... niets ontbreekt.

De sleutel tot dit succes? De ‘huurder’ beschikt niet

langer over een eigen kantoorruimte, maar neemt

elke dag waar hij wil plaats aan een van de vele

beschikbare werkplekken. De administratie verloopt

eenvoudig, efficiënt en transparant: één maande-

lijkse factuur in plaats van overeenkomsten met

verschillende leveranciers (huur, telecom, elektri-

citeit, schoonmaak, kopieertoestellen,...).

Deze oplossing met gedeelde kantoren is niet alleen

aantrekkelijk qua organisatie en prijs, maar ook

vanuit sociaal oogpunt. De werkruimte wordt

gedeeld door verschillende personen van

verschillende bedrijven die actief zijn in uiteen-

lopende sectoren, en is dan ook een bron van

verrijking en uitwisseling. De bedrijfsleiders van

Silversquare hebben de toegevoegde waarde van

deze kweekvijver van kennis en knowhow in hun

centers goed begrepen. Ze stimuleren networking en

informele ontmoetingen onder hun leden door

regelmatig conferenties en opleidingen te organiseren.

In vijf jaar tijd is het aantal leden van Silversquare

gestegen van 50 tot meer dan 400 en het business

center is momenteel uitgedijd over vijf verdiepingen

in de toren van de Louizalaan. Bovendien heeft

Silversquare twee nieuwe centers geopend: één aan

het Meeusplein in de Europese Wijk en één naast het

exclusieve fitnesscentrum Le Lloyd in Ukkel. En het

bedrijf wil zijn netwerk van hybride business centers

nog verder uitbreiden in Brussel en in andere steden

met zijn succesformule die vaste privékantoren

combineert met gedeelde flexkantoren.

Didier VaN DEN EyNDE n


Het nieuwe gebouw van Elia zet aan tot co-creatie De 400 werknemers van elektriciteitsnetwerkbeheerder Elia hebben hun werkplek in Diegem vaarwel gezegd en zijn verhuisd naar een volledig passief gebouw van 10.000 m² met een inrichting volgens de regels van de ‘Smart Way of Working’, Elia’s versie van het Nieuwe Werken. Een technologisch en menselijk avontuur dat binnenkort herhaald wordt voor de twee andere gebouwen van Elia in Brussel.

WOrKPLaCE & SPaCE maNaGEmENt I CaSE StUDY I ELIa, BrUSSEL I©

Mar

c De

tiffe


E en gebouw neerzetten voor de nieuwe

generatie. Dat was het streefdoel van Elia

met de bouw van ‘Le Monnoyer’, dat niet ver

van het station van Schaarbeek gelegen is, tegenover

het kanaal. Maar tussen de beslissing om te bouwen

en de eigenlijke verhuizing naar het nieuwe gebouw

zijn heel wat ideeën versmolten, zoals het SWOW-

concept. “We wensten te anticiperen op het gedrag

van jongeren” aldus Jonas Pappens, Head of Grid

Support & Informatization. “Door alle medewerkers

samen te brengen in landschaps- en gedeelde

kantoren, hebben we de samenwerking en de

uitwisseling van ideeën willen stimuleren, iets wat

voordien veel minder spontaan verliep als gevolg

van de fysische afbakening eigen aan gesloten

kantoren”. Het idee dateert van 2004 en de

beslissing kwam er toen het huurcontract van de

gebouwen in Diegem afliep. “Het was nu of nooit.

We wilden niet groter worden, maar ons openstellen

voor de werkmethoden van morgen”.

WOrKPLaCE & SPaCE maNaGEmENt I CaSE StUDY I ELIa, BrUSSEL I

De leiders van het project Smart Way of Working @ Elia.Jonas PaPPENS, Elia, Head of Grid Support & Informatizationmichèle GIOt, L.O.G, Space Plannermichel NEDErLaNDt, Elia, manager methods & Support

Smart Way of WorkingDe plannen van het Le Monnoyer gebouw dateren

van vijf jaar geleden, maar het idee om de SWOW

(Smart Way of Working) te implementeren, gaat

amper twaalf maanden terug. Het ontwerp van het

gebouw was vanaf het begin gericht op maximale

modulariteit, want op het ogenblik van de bouw

stond de keuze van de bouwheer voor gesloten

kantoorruimten of een open space nog niet vast.

Met het oog op deze flexibiliteit telt de structuur

van het gebouw geen binnenkolommen: de balken

zijn uit één stuk en hebben een spanwijdte van 14

meter. Zo kan de eigenaar de binnenruimte in alle

vrijheid indelen.

Elia belastte het bedrijf L.O.G met de studie voor de

inplanting en inrichting van de werkruimten,

evenals de verhuizing naar het nieuwe gebouw voor

de 400 medewerkers. Op basis van de studie koos

Elia definitief voor een flexdesk-oplossing en

© M

arc

Detiff

e



schrapte de vaste werkplekken. Binnen elke

afdeling (die over een deel van de verdieping

beschikt) mag iedereen gaan zitten waar hij wil.

De 350 beschikbare werkplekken houden rekening

met een gemiddelde afwezigheid van 10% van het

personeel wegens vakantie, telewerk, opleidingen

of vergaderingen in een van de andere gebouwen

van het bedrijf. Aangezien het personeel geen vaste

werkplek toegewezen krijgt, beschikt iedere

werknemer over een eigen locker en een brievenbus

voor zijn post.

Door te kiezen voor gedeelde werkplekken in een

open space in plaats van vaste werkplekken en

gesloten kantoren, konden de werkruimten anders

uitgedacht en ingericht worden door het gebruik

van de werkplekken te optimaliseren en extra

ruimten te creëren voor taken die de nodige

concentratie vereisen. Daarnaast zijn er vergader-

ruimten ingetekend en zijn er aanpalend aan de

coffee corners ontspanningsruimten en ont-

moetingsruimten om de natuurlijke en informele

➊ Een van de redenen voor de minima-listische omgeving is de aanwezigheid van een geoptimaliseerde verlichting en een goede geluidskwaliteit. De verlichting is uitgerust met aanwezig-heids- en helderheidssensoren. Het gebouw heeft geen systeemplafonds, aangezien er geen technische ruimte nodig was.

➋ Op de benedenverdieping van het gebouw zijn gespreks- en ontmoe-tingsruimten voorzien om de informele communicatie te stimuleren.

➌ Door de keuze voor een flexdesk-op-lossing zijn er geen vaste werkplekken meer. Iedere werknemer beschikt over een eigen locker en een brievenbus voor zijn post.

communicatie te stimuleren. Michèle Giot, Space

Planner bij L.O.G, oppert dat de extra kosten voor

het inrichten van deze nieuwe ruimten voor

samenwerking deels gecompenseerd worden door

de gerealiseerde besparing als gevolg van de keuze

voor een open space in plaats van gesloten kantoren

en vaste werkplekken.

Een milieuvriendelijk gebouwVoor wat energieprestaties betreft is het Le

Monnoyer gebouw volledig passief en geklasseerd

als een nulenergiegebouw (NZEB). Dankzij onder

meer een hoogwaardige thermische isolatie (K18)

kunnen de fotovoltaïsche panelen op het dak van

de garages voorzien in de jaarlijkse warmtebehoefte

van 14 kWh/m2. Ook de ‘night cooling’ is passief. In

dat opzicht zegt Michel Nederlandt, Manager

Methods & Support bij Elia: “De enige warmte-

bronnen in dit gebouw zijn de mensen en hun

computer”. Het gebouw kreeg een score van ‘Very

Good’ in het kader van de milieucertificatie volgens

de BREEAM-methode. Deze certificatie heeft een

© F

oto’

s: M

arc

Detiff

e

➊

➋ ➌


Jonas PaPPENS, Head of Grid Support & Informatization bij Elia

belangrijke rol gespeeld in de studie en de inrichting

van de werkplekken, doordat er bepaalde normen

en bijkomende verplichtingen voor de inrichting en

uitrusting van de werkruimten nageleefd moesten

worden. Het ging daarbij onder meer om normen

op het gebied van akoestiek en ergonomie van het

meubilair en verplichtingen met betrekking tot het

gebruik van recycleerbare materialen of bijvoorbeeld

de plaatsing van de bureaus ten opzichte van de

verlichting en natuurlijke lichtbronnen.

Een eigen stijl voor iedere afdelingDe functionele studie naar de inplanting werd

uitgevoerd door L.O.G op basis van de behoeften

van elke afdeling, vooral op het gebied van

vergaderzalen, concentratieruimten (‘bubbles’) en

klasserings- en archiveringsruimten. Dit resulteerde

in een telkens weer andere configuratie van de

ruimte voor elke afdeling: Expertise, Infras-

tructuurprojecten, Aankopen, Beheer van de

vergunningen, Administratieve ondersteuning en

Netwerkontwikkeling. Zo beschikt de dienst

Aankopen uiteindelijk over meer vergaderzalen,

terwijl de afdeling Expertise meer concentratie-

ruimten heeft. Maar voor iedereen geldt de clean

desk regel voordat ze het gebouw verlaten.

Ook werden nieuwe IT-tools ontwikkeld om de

samenwerking vlotter te laten verlopen, zoals Lync

van Microsoft en een Softphone op PC voor

iedereen. Hierdoor zijn er ook meer mogelijkheden

om te telewerken.

Voor Michel Nederlandt is dit evenzeer een

investering voor het personeel als een aanpassing

van de ruimte. “We denken aan de toekomst, aan

het imago van het bedrijf op de arbeidsmarkt”.

De directie geeft het voorbeeld“Deze nieuwe filosofie voor de organisatie van het

werk betreft iedereen” benadrukt Jonas Pappens.

“De SWOW-strategie van het bedrijf wordt

letterlijk gedragen door onze directie die even-

min een gesloten kantoor heeft.. Dat geldt ook

voor de HR-medewerkers en de financiële

diensten”. Op operationeel niveau wordt de

verandering begeleid door een werkgroep: Jonas

Pappens, belast met de inrichting, en Michel

Nederlandt, belast met het gebouw. De HR-af-

deling heeft alle medewerkers begeleid bij de

overstap naar deze nieuwe filosofie van werken

door het organiseren van informatiesessies,

specifieke vormingen, gevoelsbarometers en een

intensief communicatieplan.

Elia koos niet voor een ‘gedragscode’ die

gedragsregels voor in de nieuwe gebouwen oplegt,

maar voor een ‘handvest’ dat helemaal niets gemeen

heeft met een politiereglement en “zonder hetwelk

er perfect kan geleefd worden” zegt Jonas Pappens.

Om dit evenwicht te bereiken, werd per verdieping

een ambassadeur aangesteld.

“Human Resources zijn altijd aanwezig geweest. Er

werden FAQ’s opgesteld en er werd een erezaak van

gemaakt om op alle vragen te antwoorden en ze te

publiceren”.

De communicatie gebeurt ook via interne commu-

nicatiemiddelen. Zoals Yammer, een sociaal intranet

waarop alle ideeën gespuid mogen worden. “Er is

geen moderator” licht Michel Nederlandt toe. “De

bedoeling is dat men zelf modereert”.

De verhuizing gaat tevens gepaard met nieuwe

mobiliteitsmodaliteiten. Naast de garages en een

goede bediening door het openbaar vervoer kan het

personeel gebruikmaken van een pendelbus tussen

het kantoorgebouw en het station van Schaarbeek.

Hoewel de verhuizing vanuit Diegem bijna een

afgesloten hoofdstuk is, is dat allesbehalve het geval

voor de twee andere gebouwen van Elia waarover

binnen achttien maanden ook een SWOW-saus

gegoten zal worden. Het enige verschil is dat ze niet

passief zullen zijn.

Jean-Claude VERSET n

© M

arc

Detiff

e

“ “Met deze nieuwe indeling en inrichting van de werkruimten wilden we ons openstellen

voor de werkmethoden van morgen



Met het oog op een maximale flexi-biliteit in de indeling van de ruimten omvat de structuur van het gebouw geen binnenkolommen: de balken zijn uit één stuk en hebben een spanwijdte van 14 meter.

De ‘bubbles’ zijn afgesloten ruimten die gebruikt worden voor vergaderingen of voor taken die de nodige concentratie vereisen.

Het Le monnoyer gebouw, een ontwerp van het architectenbureau ‘architectes associés’, is het eerste gebouw van 10.000 m2 dat geklasseerd staat als een nulenergiegebouw (NZEB) en in Brussel neergezet werd langs het kanaal in een stedelijk herwaarderingsgebied.

Op de benedenverdieping van het gebouw zijn gespreks- en vergaderruimten ondergebracht.

© F

oto’

s: M

arc

Detiff

e

TrainingsThe cross-disciplinary side of Facility Management is continuously evolving. IFMA off ers trainings in order to professionalise the facility fi eld even more. New subject areas are constantly included in FM, which implies a certain sensibility and a great capacity to integrate new knowledge. In addition, the usual fi elds become deeper, much more complex and new aspects appear. The Facility Manager has to renew himself over and over again.

Postgraduat FM - HEPLCe post-graduat est une façon idéale de construire des réseaux entre tous les domaines du FM. Les participants ont l’occasion d’échanger des conseils concrets, des solutions, des opportunités, des pièges à éviter… Bref, de partager leurs bonnes pratiques. La formation s’agence autour de 3 axes théoriques : l’organisation des services facilitaires et les services associés aux bâtiments et aux personnes. Lieu : Haute Ecole de la Province de Liège, site du Campus 2000Rue de la Meuse, Jemeppe-sur-MeuseLa formation commence en octobre 2014& se poursuit jusqu’en juin 2015Contact : Alain DELAHAUT - [email protected]

→ “Maîtrisez les meilleures pratiques du métier”

Posthogeschoolopleiding FM - KAHO Sint-LievenDe posthogeschoolopleiding is een must voor iedereen actief binnen het vakdomein FM. De laatste jaren is de scope van de moderne Facility Manager zeer breed geworden. De opleiding wandelt met je door alle mogelijke facetten van de “Facility wereld”. De opleiding is rond 3 theoretische punten gestructureerd: de organisatie van facilitaire diensten en gebouw- of persoonsgebonden diensten.

Locatie: KAHO Sint-LievenHospitaalstraat 23, Sint-NiklaasDe posthogeschoolopleiding start in oktober 2014 & loopt tot juni 2015 Contact: Cliff MOSTIEN - cliff [email protected]

→ “Hands on Facility Management”

Postgraduat Strategic FM - Erasmus University College Brussels The postgraduate Strategic Facility Management guides you in developing a well-thought-out policy for the facility services in your organisation. The curriculum is unique, of high quality and based on current research into the developments in the fi eld and their signifi cance for the knowledge and skills of the Facility Manager.

Location: Dansaert CampusZespenningenstraat 70, BrusselsPostgraduate starts in October 2014& ends in June 2015Contact: Germain VERBEEMEN - [email protected]

→ “Become the strategic services partner of the business”


workplace I NIeUwIGHeDeN I

Al 25 jaar levert AVEX, een van de marktleiders in Nederland op het gebied van audiovisuele oplossingen, innovaties voor de professionele markt. Van losse apparatuur tot complexe, geïntegreerde systemen, met ontwerp, realisatie, onderhoud en beheer biedt AVEX een integrale aanpak. Het Nederlandse bedrijf pakte onlangs met Quarta, een unieke en innovatieve vergadertafel met geïntegreerde audiovisuele faciliteiten, uit.Een luxueuze vergadertafel met een balans tussen functio-naliteit en vormgeving, zo zou je Quarta kunnen omschrijven. Maatvoering, afwerking, audiovisuele componenten, … Het Quarta programma voorziet in verschillende uitvoeringen. Door vormgeving en functionaliteit geeft Quarta een nieuwe dimensie aan de moderne vergaderomgeving. De tafel werd ontworpen met oog voor ergonomie en maakt vergaderen in een bijzonder comfortabele setting mogelijk. In het hart van het meubel liggen LCD-schermen en geluidsinstallatie verzonken onder een geharde glasplaat. Daarmee wordt het delen van presentaties en documenten eenvoudig. Quarta zorgt voor meer interactie en tijdwinst tijdens het vergaderen. De tafel kan ook worden uitgerust met volledig geïntegreerde videoconferencing.

www.quarta.nl

een nieuwe vergaderingservaring

SysteemwandenCloisons amoviblesOf� ce partitions

PAN-ALL nvDiebeke 139500 GeraardsbergenBelgium

t +32 54 41 24 71f +32 54 41 85 06e [email protected]

www.pan-all.be


LED-verlichting in het tapijt zelf verwerken? Dat is het idee waarrond Philips en Desso een partnerschap aangaan. De wereldleiders op het vlak van verlichting en tapijt willen dit een stapje verder brengen door de voordelen van de Dessotapijten, zoals een betere kwaliteit van het binnenklimaat, de akoestiek en het comfort, met de voordelen van de LED-verlichting van Philips te combineren.

Informatie, richting aanwijzingen, inspiratie, veiligheid… LED-tapijten zullen de manier waarop we met informatie interageren ingrijpend veranderen, en kunnen in elk type openbare gebouwen geplaats worden. Bovenop z’n praktische functie, zal deze innovatie de sfeer en stemming in gebouwen verbeteren, door verlichting te combineren met design en kleur. Het is een speels en design element dat in de herinrichtingsprojecten van nieuwe ruimtes zal moeten inbegrepen worden. Bovendien worden ruimtes door deze technologie overzichtelijker, door informatie enkel zichtbaar te maken wanneer dat nodig is. De productnaam zal in 2014 worden onthuld, in het kader van de lancering, maar Philips en Desso werken nu reeds aan pilootprojecten in kernmarkten.

www.philips.be www.desso.be

een lumineuze innovatie van Desso en philips

ANTWERPENBoomsesteenweg

B-2610 Antwerpen • BelgiëTEL +32 (0)3 440 51 51 • FAX +32 (0)3 440 49 49

E-MAIL : [email protected]

LIEGERue de l’Abbaye, 14

4040 Herstal • BelgiqueTEL +32 (0)4 246 41 41 • FAX +32 (0)4 246 42 49

E-MAIL : [email protected]

BRUXELLESTheodoor Swartsstraat 33070 Kortenberg • België

TEL +32 (0)2 752 51 51 • FAX +32 (0)2 751 52 13E-MAIL : [email protected]

ANTWERPEN LIEGEBRUXELLES

Verhuizing van bedrijven en logistiek van gebouwen en stocks,

dit is ons vak!VerhuizingenVerhuis van KMO’s tot en met grote bedrijven, laboratoria, ICT-materiaal en informatica-zalen: laat het maar aan de Belgische leader van de verhuis over! Ervaring, veiligheid, soepelheid en raadgeving.

ArchiveringBeheer van levende/dode archieven, scanning, traceerbaarheid, raadpleging via veilige website, vernietiging met certificaat. LogistiekElektronisch beheer en inventaris van meubilair en van stockageruimtes. Raadpleging via veilige website, barcodes. U verwacht iets meer?Organisatorisch en operationeel beheer, monteren/demonteren van meubilair, reiniging meubilairen kantoren, beheer en levering van sleutels, veiligheidsplan.

w w w . m o z e r . b e


De proeftuin van mobili teit ‘op maat’Oververzadigde stadscentra, overal files, enorme lucht- en geluidsvervuiling, een overbelast openbaar vervoer met een onaangepast aanbod... de mobiliteit zoals we ze vandaag kennen, moet evolueren naar een zachtere mobiliteit die onze levenskwaliteit verbetert. maar er is nog een lange weg te gaan, vooral op het gebied van mentaliteit. régis Leruth, Ceo van Zen Car en pionier in het delen van elektrische voertuigen, vertelt ons hoe hij het ziet.

Zen Car, eenvoud als sleutelwoord

Momenteel beschikt Zen Car over 56 voertuigen, 6 verschillende modellen en 46 laadpunten in Brussel, maar ook

over private parkeerplaatsen langs de openbare weg en plaatsen in de parkings van Interparking. Iedereen mag

de laadpalen die er geïnstalleerd zijn, gebruiken na dit vooraf aangevraagd te hebben. Om gebruik te maken van

de diensten van Zen Car hoeft u zich gewoon gratis online in te schrijven. Zodra u de Zen Car kaart ontvangen

hebt, kunt u een wagen reserveren vanaf 6 euro per uur. Na gebruik brengt u hem terug naar het vertrekstation.

Klanten kunnen 24/24 en 7/7 terecht bij een callcenter. Het bedrijf heeft de goedkeuring gekregen om zich in

Wallonië te vestigen, maar wil zich eerst concentreren op Brussel en zijn aanbod optimaliseren alvorens uit te

breiden naar andere gewesten. Het bedrijf is momenteel in gesprek om de Zen Car abonnementen te koppelen

aan openbare vervoersabonnementen.

www.zencar.eu

Je zou zeggen dat Belgen niet alleen met ‘een

baksteen in de maag’ geboren zijn, maar

vooral erg gehecht zijn aan hun wagen. “Het

is zeer moeilijk om Brusselaars of Belgen ervan te

overtuigen dat ze hun gewoontes moeten

veranderen. Ze moeten begeleid worden” zegt Régis

Leruth, CEO van Zen Car, het Belgische

autodeelbedrijf voor elektrische voertuigen. Hoewel

de auto voor velen een echt statussymbool is, moet

het aantal wagens op de weg ingeperkt worden. “Rij

maar eens op de ring ‘s morgens om 7u en je zal

meteen zien dat we met een groot probleem zitten.

Bovendien moet je weten dat een auto gemiddeld

1,4 personen vervoert en 93% van de tijd

geparkeerd staat, terwijl 80% van de mensen

minder dan 35 km per dag aflegt” aldus de CEO.

“Taksen en dergelijke zullen een tijdje een invloed

hebben, tot we eraan gewend zijn” gaat de Brusselse

ondernemer verder. “Wanneer het over

milieuvriendelijkheid gaat, wordt er altijd

gesproken in restrictieve termen: minder doen,

beperken, verminderen... Zen Car biedt een

oplossing aan die niet restrictief is. We willen

gewoon dat de mensen slimmer rijden”.

Elektrische wagens, een markt die niet van de

grond komt?

De elektrische wagen combineert rijcomfort met

ecologische voordelen, en toch botst hij nog altijd

op heel wat weerstand bij de gebruikers. Als

argumenten worden vaak het tekort aan laadpalen

en de zeer hoge prijzen aangehaald. Régis Leruth

wijst eerder op het gebrek aan fiscale incentives

voor particulieren: “De elektrische auto heeft

jammer genoeg nooit kunnen profiteren van stimuli

die mensen aanmoedigen om er één te kopen,

hoewel men maar al te goed beseft dat de elektrische

wagen een mobiliteitsoplossing insluit. Ook speelt

hij zijn sterke troeven vooral uit bij stedelijk

gebruik. Maar de prijs blijft het grootste obstakel”.

In het kader van de recente hervorming van de

fiscale regels voor bedrijfswagens werd de financiële

incentive voor de aankoop van elektrische

bedrijfswagens, in de vorm van een fiscale

aftrekbaarheid van de investering, behouden. Zo

geldt voor elektrische auto’s een fiscale

aftrekbaarheid van 120%, terwijl die voor benzine-

of dieselwagens beperkt is tot maximaal 90%.

Autodelen blijkt dus interessant te zijn, omdat op

die manier elektrische voertuigen ter beschikking

gesteld kunnen worden zonder dat het financiële

aspect een probleem hoeft te zijn. Volgens Régis

Leruth tonen studies bovendien aan dat één

gedeelde auto acht tot tien individuele auto’s kan

vervangen. Toch bereiken de twee Belgische

operatoren, Cambio en Zen Car, momenteel samen

slechts zo’n 15.000 klanten, terwijl het potentieel

voor Brussel alleen al 60.000 klanten zou kunnen

bedragen, te weten het aantal gezinnen met meer

dan één wagen, aldus de CEO van Zen Car.

mObiLity i Car-sharing i

régis Leruth, CEO van Zen Car


De proeftuin van mobili teit ‘op maat’

slimmer rijdenHoewel ze nog voor verbetering vatbaar is, biedt de

stedelijke mobiliteit nog tal van mogelijkheden

zonder de noodzaak van persoonlijk autobezit. De

nabijheid, het openbaar vervoer, de fi ets en stappen

verkleinen zowel het aantal verplaatsingen als de

lengte van de afstanden, terwijl geen beroep wordt

gedaan op fossiele brandstoffen en de milieu-impact

beperkt blijft. Daarnaast zijn telewerken,

videoconferenties, webinars, e-commerce en online

shopping deel gaan uitmaken van onze moderne

levensstijl, waardoor de mobiliteitsbehoeften

kunnen veranderen. Bedrijven kunnen een

belangrijke rol spelen in deze evolutie.

“Vroeger hadden bedrijven een ‘autobudget’ en

gaven ze er één aan iedereen. Daar stappen ze nu

stilaan van af, omdat de taksen voor bedrijfswagens

stegen. Bedrijfswagens zijn bijgevolg minder

interessant geworden voor beide partijen.

Tegenwoordig spreken we van een

‘mobiliteitsbudget’ en de gebruikers mogen dus

kiezen wat ze wensen: autodelen, trein, elektrische

auto of iets anders. In die richting zouden we verder

moeten evolueren: we gebruiken enkel wat we

nodig hebben. Ik ben persoonlijk een liefhebber

van auto’s, maar ik wil er zeker niet mee vastzitten

in de fi les” legt Régis Leruth uit.

mobiliteit ‘à la carte’In het Duitse Hannover lanceerde de lokale

openbare vervoersmaatschappij al een interessant

initiatief, namelijk de ‘HANNOVERmobil’-formule.


momenteel staat Zen Car voor 56 voertuigen, 6 verschillende modellen en 46 laadpunten in brussel.

Deze formule biedt een waaier van mogelijkheden

op het gebied van mobiliteit. Voor iets minder dan

8 euro per maand bovenop hun klassieke bus- en

treinabonnement krijgen de gebruikers korting op

het gebruik van de taxi en op langeafstandsreizen

met de trein in heel Duitsland. Bovendien hebben

zij ook toegang tot autodelen (inclusief lidmaatschap

en maandelijkse kosten). Gebruikers kunnen niet

alleen hun vervoerswijze ‘à la carte’ kiezen, ze

genieten ook van eenvoud en overzicht als

aantrekkelijke eigenschap van ‘HANNOVERmobil’.

Maandelijks ontvangen de gebruikers één

gedetailleerde factuur waarop de verschillende

mobiliteitskosten vermeld staan. Noem het een

soort van ‘one stop shopping’ voor mobiliteit.

Eind januari hebben Belfi us en zijn fi liaal Belfi us

Auto Lease, de NMBS, Electrabel en Accenture iets

soortgelijks gelanceerd, namelijk Belfi us E-Fleet, de

eerste bedrijfsmobiliteitscombinatie met een

elektrische bedrijfswagen, oplaadcapaciteit thuis,

op het werk, in treinstations en op de weg, en

online toegang tot een reeks alternatieve

mobiliteitsoplossingen zoals trein, tram, bus,

deelfi ets, deelwagen en de mogelijkheid om een

traditioneel voertuig te gebruiken voor verre

verplaatsingen. Twee interessante initiatieven

waarvan we alleen maar hopen dat ze spoedig

gekopieerd worden, om gewoonten te doorbreken

en de mentaliteit te veranderen.

Kim VERHEGGE ■

références

Ontdek en download

verschillende reportages rond

dit thema op www.profacility.

be/biblio. Alle artikels in deze

bibliotheek zijn volgens hun

online publicatie teruglopend

gerangschikt.

• Multimodale en collectieve

mobiliteit met twee snelheden,

13/06/2013

• Glaverbel Building: een

kantoorgebouw dat beheerd

wordt als een luxehotel,

13/12/2013

références



Een ideale partner voor bedrijven

Bedrijven hebben in het kader van hun mobiliteitsbeheer twee keuzes op het gebied van autodelen. Ofwel

schaft het bedrijf een wagen aan die alle medewerkers mogen delen. Vergelijk het met het carpoolingprincipe.

De auto wordt gereserveerd zoals een vergaderzaal: als de auto gereserveerd is, kan niemand anders hem

gebruiken. De sleutel bevindt zich in de wagen. Het principe van het zelfbeheer wordt dus toegepast. Ofwel

wordt de auto gedeeld door verschillende bedrijven in eenzelfde gebouw, in plaats van door de werknemers

van één bedrijf. Reserveren gebeurt via het online platform van Zen Car en er zijn plaatsen voor elektrische

voertuigen voorbehouden in het stadscentrum. Ieder bedrijf betaalt dan volgens het gebruik van het voertuig.

Deze optie koos DTZ voor het Glaverbel-gebouw dat onder zijn beheer valt. Maar waarom doen bedrijven nu

een beroep op autodeeldiensten, en in dit geval op Zen Car in het bijzonder? “We hebben momenteel te maken

met twee grote problemen” legt de CEO van Zen Car uit. “Enerzijds is er de verschrikkelijke huurleegstand,

omdat bedrijven niet meer naar Brussel willen komen, gewoon omwille van de moeilijke mobiliteit. Anderzijds is

er ook het BWLKE dat binnenkort van kracht wordt. BWLKE staat voor Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat

en Energiebeheer. In dat wetboek wordt duidelijk vastgelegd dat bedrijven een deel van hun parkeerplaatsen

zullen moeten teruggeven voor openbare parkings. De openbare besturen willen het aantal parkeerplaatsen in

de stad beperken, omdat ze van mening zijn dat hoe minder parkeerplaatsen er zijn, hoe minder auto’s en dus

verkeerstoppingen er zullen zijn”.

Naar aanleiding van het beperken van het aantal parkeerplaatsen moest het gewest alternatieve oplossingen

voorstellen, zoals frequenter openbaar vervoer, transitparkings en het GEN. “Deze drie elementen zijn nog altijd

geen feit, terwijl de afschaffing van parkeerplaatsen wel al volop aan de gang is” aldus de Brusselse CEO.

“Ze gaan dan zoeken in de privésector wat ze niet meer in het openbaar kunnen vinden. In het kader van

bijvoorbeeld nieuwe onderhandelingen over huurcontracten eisen ze van bedrijven dat ze een deel van hun

privéparkeerruimte teruggeven. Als ze dat niet doen, zullen deze parkeerplaatsen extreem zwaar belast worden.

We spreken over 450 tot 700 euro per jaar, met een jaarlijkse verhoging van 10% naast de inflatie”.

Autodelen is echter een middel om aan de maatregelen van het BWLKE te ontsnappen. Volgens het wetboek

mag een bedrijf dat een autodeeldienst aanbiedt, zijn parkeerplaatsen namelijk behouden zonder deze taks

te moeten betalen. “Bedrijven als DTZ hebben begrepen dat nu het ideale moment is om huurders gewoon

te maken aan dergelijke diensten. We hebben een soortgelijk project lopen met Cofinimmo. Ook Jones Lang

Lasalle en Befimmo hebben ons gecontacteerd, en we verwachten dat meer en meer bedrijven ermee zullen

beginnen” bevestigt Régis Leruth. Volgens de CEO vervullen gebouwenbeheerders een zeer belangrijke rol op

het gebied van communicatie, voorlichting en overdracht, om gebruikers vertrouwd te maken met deze andere

mobiliteit.

Eveneens kaderend in de multiservicebenadering, stelt de glaverbel building in samenwerking met Zen Car twee elektrische wagens ter beschikking van zijn huurders.

© c

ourte

sy o

f DTZ

Business Interactive Media sprlAvenue Louise, 475 BE 1050 Brussels TEL. +32 (0)2 669 77 65 I FAX. +32 (0)2 626 37 17 I [email protected] ADVERTISING� Sigrid NAUWELAERTS • [email protected]

De Profacility-media zijn publicaties van

De online leveranciersgids op profacility.be/guide stelt meer dan 970 gespecialiseerde leveranciers endienstverleners voor volgens hun activiteitensector. Zij bieden u hun knowhow om het beheer van uw gebouwen,werkomgevingen, facilitaire diensten, wagenpark en mobiliteit te optimaliseren

m.profacility.beZoek een leverancier via uw smartphones

www.profacility.be/guideDé ontmoetingsplaats tussen vraag en aanbod

PFY.BE_guide_CPpubA4_2013_NL:Layout 1 26/11/13 17:26 Page 1

De juiste mensen op de juiste plek

Facilicom kan u op vrijwel elk terrein de juiste mensen op de juiste plek leveren. We houden uw pand proper, zorgen voor de bewaking, maken elke dag een smakelijke lunch voor alle medewerkers, verzorgen het technisch onderhoud van uw pand, onderhouden uw fleet of nemen activiteiten geheel over. Ook verhuisprojecten of management opdrachten kunt u aan ons toevertrouwen. We kunnen alle diensten ook perfect combineren, daarbij profiteert u niet alleen van onze jarenlange kennis en ervaring, maar ook van mogelijke synergieën.Bij Facilicom denken we graag met u mee. Oók in het beheersen van de kosten.Wilt u weten wat Facilicom uw organisatie kan betekenen? Kijk voor meer informatie op www.facilicom.be of bel met 03 - 224 38 00. Wij zijn u graag van dienst.

Ook op zoek naar facilitaire expertise?

Pro Facility.indd 1 04/10/13 14:01

Profacility Magazine Nr 41 - Maart 2014

Documents

Transcript of Profacility Magazine Nr 41 - Maart 2014