PORODIČNA STAMBENA ZGRADA SA SISTEMOM - kgh …kgh-kongres.rs/images/2018/pp/27_Mile_Siljak.pdf ·...

49. Međunarodni kongres i izložba o KGH, Beograd, 5–7.12.201849th International HVAC&R Congress and Exhibition, Belgrade, 5–7 Dec. 2018

1

PORODIČNA STAMBENA ZGRADA SA SISTEMOM

CENTRALNOG GREJANJA I ASPEKT ENERGETSKE

EFIKASNOSTI U TEORIJI I PRAKSI

FAMILY RESIDENTIAL BUILDING WITH THE CENTRAL HEATING

SYSTEM AND ASPECT ENERGY EFFICIENCY IN THEORY AND

PRACTICE

Prof. dr Mile S. Šiljak,dipl.maš.inž.

LIFE MEMBER ASHRAE

E-mail: [email protected]

mailto:[email protected]

Brojnost i raznolikost porodičnih stambenih zgrada

urbanih i ruralnih sredina i aspekt energetske

efikasnosti trajni je izazov za strukovne inženjere,analitičare i/ili istraživače.

Uvažavajući osnovne aksiome energetske efikasnosti

u domenu zgradarstva, nesporno proizilazi da je sistem

centralnog grejanja (SCG) takvih objekata primarni

predmet tematske opservacije.


2

U Republici Srbiji a u skladu sa međunarodnim

preporukama, u oktobru 2011.godine, sproveden je popis

stanovništva, domaćinstava i stanova.

Rezultati navedenog popisa objavljeni su u 30 knjiga i 16

specijalnih publikacija.


3

Za predmetni rad od značaja su rezultati popisa vezani

za stan, odnosno stambene zgrade sa jednim stanom, a

popisom su obuhvaćeni samo završeni stanovi, ali i

nezavršeni stanovi samo pod uslovom da domaćinstvo

koje u njemu stanuje nema drugi stan za stalno

stanovanje.


4


5

Stan je građevinski povezana celina namenjena za

stanovanje, koja se sastoji od jedne ili više soba sa

odgovarajućim pomoćnim prostorijama (kuhinja, ostava,

predsoblje, kupatilo, nužnik i sl.) ili bez pomoćnih

prostorija i ima jedan ili više posebnih ulaza. Stan je

integrisan u određenu građevinu, a smatra se završenim

ako su na njemu završeni svi predviđeni građevinski,

instalacioni i završni radovi.


6

Zgrade su trajne građevine s krovom i spoljnim

zidovima,izgrađene kao samostalne upotrebne celine

koje pružaju zaštitu od vremenskih i drugih spoljnih

uticaja, a namenjene su za stanovanje, obavljanje neke

delatnosti ili za smeštaj i čuvanje životinja, robe, opreme

za različite proizvodne i uslužne delatnosti itd.


7

Stambena zgrada je građevina u kojoj je 50% ili više

ukupne korisne površine namenjeno za stanovanje.

Nestambena zgrada je građevina u kojoj je manje od

50% ukupne korisne površine namenjeno za stanovanje.


8

Stanovi su popisivani prema određenim obeležjima, odnosnokriterijalnim premisama:

▪vrsti zgrade u kojoj se nalazi stan (stanovi u stambenimzgradama sa jednim stanom; stanovi u stambenimzgradama sa dva stana; stanovi u stambenim zgradama satri i više stanova; stanovi u ostalim stambenim zgradama-npr. stan u kolektivnoj stambenoj jedinici; i stanovi unestambenim zgradama);▪godini izgradnje stana;▪spratu na kome se stan nalazi;▪materijalu spoljnih zidova zgrade (zgrade od tvrdogmaterijala; i zgrade od slabog materijala).


9

Prema zvaničnom popisu u Republici Srbiji iz 2011. godine,

Republički zavod za statistiku, objavio je Izveštaj, u kome se

između ostalog navode i podaci o “Stanovima prema vrsti zgrade

i godini izgradnje”, a posebno za „stambenu zgradu sa jednim

stanom“.


10

Tabela: Stambena zgrada sa jednim stanom u Republici Srbiji – popis iz 2011. godine


11

Grafikon: Stanovi prema vrsti zgrade u Republici Srbiji – popis iz 2011. godine

Chart: Dwellings by the type of building in the Republic of Serbia-census from 2011 year

U zgradama sa 1 stanom (In the buildings with 1 dwelling) - 59,8%


12

Grafikon: Stanovi prema vrsti zgrade, po regionima u Republici Srbiji – popis iz 2011. godine

Chart: Dwellings by the type of building, by region in the Republic of Serbia - census from 2011 year


13

Grafikon: Stanovi prema godini izgradnje u Republici Srbiji – popis iz 2011. godine

Chart: Dwellings by period of construction, in the Republic of Serbia - census from 2011 year


14

Grafikon: Stanovi prema godini izgradnje i materijalu spoljnih zidova u Republici Srbiji – popis iz

2011. godine

Chart : Dwellings by period of construction and material of outer walls in the Republic of Serbia - census

from 2011 year


15

Grafikon: Opremljenost stanova instalacijama grejanja u Republici Srbiji – popis iz 2011.godine

Chart: Dwellings according to the availability in the Republic of Serbia - census from 2011 year


16

Grafikon: Opremljenost stanova instalacijama grejanja, po regionima u Republici Srbiji –popis iz 2011. godine

Chart: Dwellings according to the availability,by region in the Republic of Serbia - census from 2011year


17

Iz rezultata navedenog popisa između ostalog seuočava, da su u Republici Srbiji porodične stambenezgrade sa jednim stanom i zaista:

▪brojno zastupljene (59,8%);▪u visokom procentu nastanjene (oko 71%);▪u značajnom procentu opremljene instalacijamagrejanja (40,2%).


18

▪ da su iste kao takve interesantne i pogodne zaopservacije po osnovu ostvarenja normativnopropisane energetske efikasnosti u zgradarstvu, aposebno u delu zastupljenih energetski aktivnihsistema, integrisanih u integralnu porodičnu stambenuzgradu, uz napomenu, da su iste građene u vremevaženja odgovarajućih propisa a da su odgovarajućeoblasti gradnje normativno unapređivane tokomproteka vremena, kako inoviranjem postojećih tako i/ilidonošenjem novih propisa, pri čemu se od nekihpropisa uslovno očekuje da i „retroaktivno dejstvuju“.


19

U Republici Srbiji je u 2015. godini izrađen odgovarajućipropis, koji je na snazi, a isti je naslovljen „Pravilnik oklasifikaciji objekata“. Ovim pravilnikom propisana jeklasifikacija objekata prema kriterijalnim premisama:

▪nameni;▪funkcionalnim i strukturnim karakteristikama;▪stepenu uticaja na okruženje, s obzirom na rizikevezane za izgradnju i eksploataciju.

Objektima različitih klasa i kategorija razvrstanim prema

nameni i stepenu složenosti, dodeljeni su odgovarajući

klasifikacioni brojevi za svaku klasu ponaosob.


20

Prilikom razvrstavanja objekata u klase i kategorije uzeti su u

obzir:

▪površina objekta (ukupna građevinska bruto površina

obračunata u skladu sa tačkom 4.3 nacionalnog standarda SRPS.U.S2.100:2002);

▪visina zgrade (računata od površine poda najniže etaže do najviše kote objekta);

▪sadržaj tehničke dokumentacije

(A zgrade - nezahtevni objekti; B zgrade - manje zahtevni

objekti; V zgrade - zahtevni objekti; G zgrade - inženjerski objekti).


21

U odgovarajućoj tabeli Pravilnika o klasifikaciji objekata, kao posebna

kategorija prepoznata je i opisana, između ostalog i „porodična kuća“.

Tabela: Klase i kategorije objekata – Porodična kuća


22

Autorski kolektiv sastavljen od nastavnika i saradnikaArhitektonskog fakulteta u Beogradu, uz podršku GIZ-a(Deutsche Gesellschaft fur internationale Zusammen-arbeit GmbH) pristupila je ciljnom istraživanju radidefinisanja nacionalne tipologije stambenih zgrada uSrbiji, i 2012. godine objavljen je „Atlas porodičnih kućaSrbije“.

Predmetnim istraživanjem obuhvaćeni su karakterističnivremenski periodi, i to: do 1919; 1919–1945; 1946–1970; 1971–1980; 1981–1990; i 1991– 2012.


23

Radi definisanja nacionalne tipologije stambenih zgrada uRepublici Srbiji, prepoznate su kategorije zgrada:

SFH – slobodnostojeća porodična kuća

TH – porodične kuće u nizu

MF – stambene zgrade

AB – stambeni blokovi

U navedenom Atlasu, u klasifikacionoj šemi prepoznataje kategorija „tipovi zgrada za jednoporodično iporodično stanovanje““.


24


25


26


27


28

Npr. stambene zgrade u SAD:

▪ima 113 miliona stambenih zgrada;▪stanovanje koristi oko 21% primarne energije u SAD; ▪stanovanje je odgovorno za 20% emisije CO2; ▪stambene zgrade za energiju troše 225.6 milijardi dolara godišnje; ▪59% stambenih jedinica sagrađeno je 1979. godine i ranije.

(http://www.gradjevinarstvo.rs/tekstovi/980/820/besplatni-softveri-za-3d-modelovanje-energetski-efikasnih-zgrada)

http://www.gradjevinarstvo.rs/tekstovi/980/820/besplatni-softveri-za-3d-modelovanje-energetski-efikasnih-zgrada


29

SCENARIO NASTAJANJA JEDNE PORODIČNE STAMBENE ZGRADE – IZGRADNJA OBJEKTA


30

Teorijski scenario:

1.Investitor je doneo odluku da izgradi porodičnu

stambenu zgradu, u odabranom mestu, na

opredeljenoj lokaciji i na određenoj katastarskoj

građevinskoj parceli, na kojoj je dozvoljena gradnja

predmetnog objekta u skladu sa opštim pravilima za

parcelaciju, regulaciju i izgradnju.


31

2.Investitor (ovlašćeno lice) vrši izbor projktanata, licenciranih,ovlašćenih i kompetentnih, koji će u skladu sa njegovimželjama, potrebama, mogućnostima, projektnim zadatkom,urbanističkim uslovima, važećim propisima i pravilima struke,za njegove potrebe izraditi glavni projekat predmetneporodične stambene zgrade, odnosno izvršiti arhitektonsko-građevinsko projektovanje i projektovanje svih sadržanihinstalacija i sistema u istoj.

Projektnim rešenjem između ostalog će se u skladu sa važećimpropisima obezbediti normativno zahtevana termotehničkasvojstva građevinskog dela integralne porodične stambenezgrade, i obezbediti izvodljivo instaliranje projektovanogsofisticiranog termotehničkog sistema centralnog grejanja uistoj.


32

3.Projktanti su izradili Glavni projekat predmetneporodične stambene zgrade, u skladu sa željama,potrebama i mogućnostima investitora (ovlašćenoglica), projektnim zadatkom, urbanističkim uslovima,važećim propisima i pravilima struke, odnosno izvršilisu arhitektonsko-građevinsko projektovanje iprojektovanje svih sadržanih instalacija i sistema uistoj.


33

4.Investitor (ovlašćeno lice) po okončanju izradeglavnog projekta predmetne porodične stambenezgrade, podnosi nadležnom organu Zahtev zaizdavanje građevinske dozvole sa prilozima (izrađenupredmetnu projektnu dokumentaciju, pribavljenaodobrenja i sva druga relevantna dokumenta u skladusa važećim propisima).


34

5.Nadležan organ, pre izdavanja građevinske dozvole,sprovodi postupak u skladu sa zakonom, i ako suispunjeni svi preduslovi, izdaje građevinsku dozvolu, aista se izdaje rešenjem. Nadležni organ koji je doneorešenje o građevinskoj dozvoli, stavlja pečat organa sanaznakom broja rešenja kojim je izgradnja dozvoljena,datumom njegovog donošenja i potpisom ovlašćenoglica na svim primercima glavnog projekta (koricamaprojekta, crtežima i sl.) koji su propisno kompletirani izapečaćeni u skladu sa posebnim propisom.


35

6.Investitor (ovlašćeno lice) po prijemu građevinskedozvole i uredno overenog glavnog projekta a prenego što otpočne sa gradnjom, angažuje ovlašćenog ikompetentnog nadzornog organa za sve vrste radova,koji će u skladu sa važećim propisima, pažljivo isavesno propratiti izgradnju predmetrne porodičnestambene zgrade.


36

7.Investitor (ovlašćeno lice) otpočinje sa gradnjompredmetne porodične stambene zgrade, odnosnoangažuje ovlašćenog, licenciranog i kompetentnogizvođača radova, da u skladu sa glavnim projektom,građevinskom dozvolom i važećim propisima, podnadzorom nadzornog organa, gradi i izgradi istu.


37

8.Investitor (ovlašćeno lice) po okončanju izgradnjepredmetne porodične stambene zgrade u celini, aukoliko je došlo do izmena tokom izgradnje u odnosuna glavni projekat, izrađuje ili naručuje izradu projektaizvedenog stanja, a izradu istog poverava ovlašćenimlicima za tu vrstu posla.


38

9.Investitor (ovlašćeno lice) nakon utvrđivanjaizvedenog stanja predmetne porodične stambenezgrade, pokreće postupak tehničkog pregleda i prijemaiste. Za tu svrhu angažuje pravno lice upisano uodgovarajući registar za obavljanje tih poslova, kojeformira adekvatnu Komisiju.


39

10.Nadležna komisija vrši tehnički pregled predmetne

porodične stambene zgrade u celini. Komisija kojoj je

povereno vršenje tehničkog pregleda može radi utvrđivanja

“podobnosti objekta za upotrebu”, da odobri puštanje objekta

u probni rad, pod uslovom da prethodno utvrdi da su za to

ispunjeni uslovi i da o tome bez odlaganja obavesti

nadležnog organa. Nadležna komisija tokom vršenja

tehničkog pregleda vodi zapisnik o tehničkom pregledu i

nakon okončanja rada izrađuje Izveštaj, sa konstatacijom o

utvrđenosti podobnosti objekta za upotrebu. Izveštaj o

tehničkom pregledu se dostavlja investitoru.


40

11.Investitor (ovlašćeno lice), nakon uspešnogokončanja prijema predmetne porodične stambenezgrade i po prijemu pozitivnog Izveštaj o tehničkompregledu, u kome se decidno navodi da je istipodoban za upotrebu, pristupa pribavljanju upotrebnedozvole kod nadležnog organa, podnošenjemzahteva za izdavanje upotrebne dozvole, a uz zahtevprilaže: projekat za izvođenje sa potvrdom i overominvestitora, lica koje vrši stručni nadzor i izvođačaradova, kada je izvedeno stanje jednakoprojektovanom,


41

a u slučaju kada je u toku građenja odstupljeno od projektaza izvođenje, prilaže projekat izvedenog objekta izrađen uskladu sa pravilnikom kojim se uređuje sadržina tehničkedokumentacije; izveštaj komisije za tehnički pregled, kojimse utvrđuje da je objekat podoban za upotrebu, sapredlogom za izdavanje upotrebne dozvola; sertifikat oenergetskim svojstvima objekta, ako je za objekatpropisana obaveza pribavljanja sertifikata o energetskimsvojstvima; dokaz o uplati administrativne takse zaizdavanje upotrebne dozvole; elaborat geodetskih radovaza izvedeni objekat i posebne delove objekta; elaboratgeodetskih radova za podzemne instalacije.


42

12.Nadležni organ pre izdavanja rešenja o upotrebnoj

dozvoli za predmetnu porodičnu stambenu zgradu,

sprovodi postupak provere ispunjenosti svih

preduslova u skladu sa zakonom, i ako su isti

ispunjeni, odnosno ako je nesporno utvrđena

podobnost objekta za upotrebu, odnosno, ako je

ustanovljeno da je objekat završen i da se može

koristiti u predviđenoj nameni, izdaje rešenje o

upotrebnoj dozvoli.


43

13.Investitor (ovlašćeno lice) po prijemu rešenja oupotrebnoj dozvoli predmetne porodične stambenezgrade, u istu se useljava i istu namenski koristi uskladu sa uputstvima i posedujućom kulturom, uzredovno tekuće održavanje u radnom veku.


44

Opisanim „teorijskim scenariom nastajanja jedneporodične stambene zgrade“ ispoštovana je u potpunostiprocedura ispunjenja svih preduslova za ostvarenjenormativno propisane energetske efikasnosti uzgradarstvu, važeće u vremenu nastajanja objekta, kao iu delu zastupljenih energetski aktivnih sistema,integrisanih u integralnu porodičnu stambenu zgradu,među kojima može a nemora biti zastupljen i sofisticiranitermotehnički sistem centralnog grejanja.


45

Porodične stambene zgrade su izgrađene u vremevaženja odgovarajućih propisa a protekom vremenaodgovarajuće oblasti gradnje normativno su seunapređivale, kako inoviranjem postojećih tako i/ilidonošenjem novih propisa, pri čemu se od nekih propisauslovno očekuje da i „retroaktivno dejstvuju“.


46

Scenario prakse:

Primer-1,

Na zvaničnom sajtu Ministarstva građevinarstva, saobraćaja

i infrastrukture, dana 25.07.2017. godine, u 12:55 sati,

objavljen je tekst pod naslovom, citira se:

„MINISTARSTVO U KONTROLI – BEZ LICENCE

POLOVINA PROJEKTANTSKIH KUĆA I IZVOĐAČA“, a u

istom se između ostalog navodi:


47

Više od polovine projektantskih kuća i firmi za izvođenje

radova koje su licence pribavile do 2013. godine ne

ispunjavaju uslove da izrađuju projekte, odnosno izvode

radove na projektima za koje građevinsku dozvolu izdaje

resorno ministarstvo i Pokrajinski sekretarijat za energetiku,

građevinarstvo i saobraćaj, utvrdila je Komisija za licence

Ministarstva građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture


48

Vanredna kontrola komisije obuhvatala je 173 licenceizdate u periodu od 2009. do početka 2013. godine, aposle provere licence je zadržalo 44 odsto kontrolisanihprojektantskih kuća i izvođača. Glavni razlozi zaoduzimanje licenci su odlazak inženjera koji su bilinosioci licenci ili prestanak rada firmi usled stečaja ililikvidacije.


49

Cilj pojačanog nadzora nad radom projektanata iizvođačkih firmi je da samo kuće koje posedujuneophodne dozvole i reference mogu izrađivati projekte iizvoditi radove. Na taj način osiguraće se bolji kvalitetprojektovanja, odnosno da izvođenje radova bude uroku, kvalitetno i bez naknadnih troškova.


50

Ako su projektantske kuće projktovale u oblasti zgradarstva a da

u istovreme nisu ispunjavale uslove da izrađuju projekte, i/ili ako

su izvođačke firme izvodile radove u navedenoj oblasti a da u

istovreme nisu ispunjavale uslove da izvode radove, nameće se

ozbiljno pitanje:

Koliko su poštovani važeći propisi u domenu energetske efikasnosti

u zgradarstvu, a posebno u delu zastupljenih energetski aktivnih

sistema, integrisanih u integralnu zgradu u vremenu projektovanja

objekta od strane projektantske kuće, koja nije ispunjavala uslove

da izrađuje projekte i/ili u vremenu izvođenja radova od strane

izvođačke firme, koja nije ispunjavala uslove da izvodi radove ?


51

Porodične stambene zgrade su izgrađene u vreme

važenja odgovarajućih propisa a protekom vremena

odgovarajuće oblasti gradnje normativno su se

unapređivale, kako inoviranjem postojećih tako i/ili

donošenjem novih propisa, pri čemu se od nekih propisa

uslovno očekuje da i „retroaktivno dejstvuju“.


52

Primer-2, dana 15.03.2017. godine, na sajtu:

https://www.blic.rs/biznis/u-srbiji-22-miliona-bespravnih-objekata-popisano-14-miliona/768cyhv,

objavljen je tekst pod naslovom, citira se: „U Srbiji 2,2miliona bespravnih objekata, popisano 1,4 miliona“,a u istom se između ostalog navodi:

„U Srbiji ima više od 2,2 milona bespravno sagradjenihobjekata, od čega je do sada popisano skoro 1,4 miliona,izjavila je danas potpredsednica vlade i ministarkagrađevinarstva, saobraćaja i infrastrukture ZoranaMihajlović.

https://www.blic.rs/biznis/u-srbiji-22-miliona-bespravnih-objekata-popisano-14-miliona/768cyhv


53

Do sada je ukupno popisano 1.353.463 bespravnih

objekata, a samo u januaru ove godine 509.932

objekata, saopšteno je na konferenciji za medije u Vladi

Srbije.


54

Primer-3, dana 07.09.2018. godine, u 22:00 sati, na sajtu: http://www.politika.rs/sr/clanak/410747/%D0%95%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%B1%D1%98%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0

objavljen je tekst autora Marijane Avakumović, pod naslovom, citira se: „Pet miliona nelegalnih objekata“, a u istom se između ostalog navodi:

http://www.politika.rs/sr/clanak/410747/%D0%95%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0/%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%B1%D1%98%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%B0


55

„Broj bespravno podignutih zgrada i kuća raste iz dana u dan,

sudeći prema najnovijoj proceni Republičkog geodetskog zavoda

(RGZ), koja ukazuje da u Srbiji ima čak oko pet miliona nelegalnih

objekata. Međutim, taj podatak trebalo bi uzeti sa rezervom, jer ne

mora da znači da, ako neka nepokretnost nije uknjižena ona nema

ni građevinsku dozvolu.

Do sada se verovalo da je broj bespravno izgrađenih objekata oko

milion i po. Zahvaljujući satelitskom snimku Srbije, već sada

možemo da kažemo da ih ima oko pet miliona. Reč je o ogromnom

mrtvom kapitalu, na koji ne može da se podigne hipoteka, niti može

da se uloži u startap biznise i slično – rekao je direktor zavoda

Borko Drašković.“


56

Ako su objekati u oblasti zgradarstva, bespravno izgrađeniodnosno izgrađeni bez potrebnih odobrenja ili/i bez korektnourađene projektne dokumentacije, nameće se ozbiljnopitanje:

Koliko su poštovani u vremenu bespravne gradnjevažeći propisi iz domena energetske efikasnosti uzgradarstvu, a posebno u delu zastupljenih energetskiaktivnih sistema, integrisanih u integralnu zgradu ?

Brojne zgrade izgrađene su bez potrebnih odobrenja ili/i bezkorektno urađene projektne dokumentacije, i uz odsustvopoštovanja odgovarajućih propisa važećih u aktuelno vreme,iz domena energetske efikasnosti u zgradarstvu.


57

Tokom proteka vremena odgovarajuće oblasti gradnjenormativno su unapređivane, kako inoviranjempostojećih tako i/ili donošenjem novih propisa, aposebno ta unapređenja izražena su u domenuenergetske efikasnosti u zgradarstvu.


58

U praksi se zatiču ili se mogu prepoznati i sledećislučajevi, a vezano za građevinski deo integralneporodične stambene zgrade, kojima se ugrožavaispunjenje procedure ispunjenja svih preduslova zaostvarenje normativno propisane energetske efikasnostiu zgradarstvu:


59

▪ građevinski deo integralne porodične stambene zgrade,izgrađen je na katastarskoj građevinskoj parceli saizmenama u dispoziciji a u odnosu na dispozicijuprikazanu na situacionom planu u arhitektonsko-građevinskom projektu, na kome je postavljen pečat„građevinske dozvole“;

▪ građevinski deo integralne porodične stambene zgrade,izgrađen je sa izmenama u gabaritnim merama, strukturi,kompoziciji ili/i sadržaju, u odnosu na arhitektonsko-građevinski projekat, na kome je postavljen pečat„građevinske dozvole“;


60

▪ građevinski deo integralne porodične stambene zgrade,izgrađen je tako da ne poseduje normativno propisanatermotehnička svojstva a koja su zastupljena uarhitektonsko-građevinskom projektu, na kome jepostavljen pečat „građevinske dozvole“;

▪ građevinski deo integralne porodične stambene zgrade,izgrađen je tako da nije izvodljivo instaliranje sofisticiranogtermotehničkog sistema centralnog grejanja;


61

▪ nije izgrađen „dimnjak“ za potrebe sofisticiranog

termotehničkog sistema centralnog grejanja, iako je isti

sadržan u arhitektonsko-građevinskom projektu, na

kome je postavljen pečat „građevinske dozvole“;

▪ izgrađen je „dimnjak“ za potrebe sofisticiranog

termotehničkog sistema centralnog grejanja, „svetlog

preseka“ različitog od projektovanog i sadržanog u

arhitektonsko-građevinskom projektu, na kome je

postavljen pečat „građevinske dozvole“;


62

▪ nije izgrađen ili obezbeđen prostor za deponiju

energenta, koji se koristi za potrebe sofisticiranog

termotehničkog sistema centralnog grejanja, iako je

isti sadržan u arhitektonsko-građevinskom projektu,

na kome je postavljen pečat „građevinske dozvole“;


63

▪ izgrađen je građevinski deo integralne porodične

stambene zgrade, u skladu sa arhitektonsko-

građevinskim projektom na kome je postavljen pečat

„građevinske dozvole“ i u skladu sa važećim propisima

u vreme projektovanja, ali protekom vremena

građevinski deo integralne porodične stambene zgrade

više ne poseduje termotehnička svojstva koja važe u

vreme projektovanja sofisticiranog termotehničkog

sistema centralnog grejanja.


64

Posebno je zapaženo:

▪da postoje porodične stambene zgrade čije građenje je

započeto pre više desetina godina, sa ili bez arhitektonsko-

građevinskog projekta, sa ili bez građevinske dozvole, da nisu

dovršene, i da se kao takve ne koriste za stanovanje, ili da se

kao takve koriste za stanovanje, a da se termotehničke potrebe

u delu grejanja zadovoljavaju: pojedinačnim odgvorajućim

sofisticiranim termotehničkim napravama (najčešće su to

štednjaci na čvrsto gorivo); ili


65

ili zadovoljavaju sofisticiranim termotehničkim etažnim sistemom

centralnog grejanja (najčešće sa “izvorom toplote” na čvrsto ili

gasovito gorivo); ili zadovoljavaju sofisticiranim termotehničkim

sistemom centralnog grejanja (najčešće sa “izvorom toplote” na

čvrsto ili gasovito gorivo, ili preko podstanice sofisticiranog

termotehničkog sistema daljinskog grejanja);


66

▪ da postoje porodične stambene zgrade u izgradnji, da je njihova gradnja

započeta do desetinu godina unazad, sa ili bez arhitektonsko-

građevinskog projekta, sa ili bez građevinske dozvole, da nisu

dovršene, i da se kao takve ne koriste za stanovanje, ili da se kao takve

koriste za stanovanje a da se termotehničke potrebe u delu grejanja

zadovoljavaju odgvorajućim sofisticiranim termotehničkim napravama;

sofisticiranim etažnim sistemom centralnog grejanja (najčešće sa

“izvorom toplote” na čvrsto ili gasovito gorivo), ili zadovoljavaju

sofisticiranim termotehničkim sistemom centralnog grejanja (najčešće

sa “izvorom toplote” na čvrsto ili gasovito gorivo, ili preko podstanice

odgovarajućeg sofisticiranog termotehničkog sistema daljinskog

grejanja);


67

▪ da postoje potpuno izgrađene porodične stambene zgrade bez

adekvatnog arhitektonsko-građevinskog projekata, bez

građevinske dozvole, i bez upotrebne dozvole, i da se kao

takve ne koriste za stanovanje, ili da se kao takve koriste za

stanovanje a da se termotehničke potrebe u delu grejanja

zadovoljavaju odgvorajućim sofisticiranim termotehničkim

napravama; sofisticiranim etažnim sistemom centralnog

grejanjem (najčešće sa “izvorom toplote” na čvrsto ili gasovito

gorivo), ili zadovoljavaju sofisticiranim termotehničkim

sistemom centralnog grejanja (najčešće sa “izvorom toplote”

na čvrsto ili gasovito gorivo, ili preko podstanice odgovarajućeg

sofisticiranog termotehničkog sistema daljinskog grejanja).


68

Do devedesetih godina kod nas je bila i praksa, da se od

određenih projektnih biroa poruče kompletni gotovi „tipski“

glavni projekti porodičnih stambenih zgrada, da se na iste

izdaje građevinska dozvola, a potom da investitori grade

objekat na određenoj katarstarskoj parceli, prema svom

nahođenju, pri čemu se nije posvećivala posebna pažnja

termotehničkim svojstvima građevinskog dela integralne

porodične stambene zgrade. Takve zgrade su potom

zagrevane tokom grejne sezone, na jedan od mogućih

načina, i kao takve egzistiraju i zagrevaju se i do danas.


69

Od kada je akceptirana energetska efikasnost u

zgradarstvu, mnogi vlasnici „starih objekata“

pribegavaju poboljšanju termotehničkih svojstva

građevinskog dela integralne porodične zgrade, na

jedan od mogućih načina, npr. oblaganje spoljašnjih

graničnih površina omotača zgrade sa izolacionim

materijalima; zamena prozora ili/i vrata izrađenih od

drveta sa novo izrađenim od PVC ili AL.


70

SOFISTICIRANI TERMOTEHNIČKI SISTEM

CENTRALNOG GREJANJA PORODIČNE STAMBENE

ZGRADE


71

Porodična stambena zgrada kao jedinistvena građevinska

celina, locirana u ruralnoj ili u urbanoj sredini, po osnovu

termotehničkih potreba za grejanjem, može u osnovi da bude

samo:

▪grejana u grejnom periodu;

▪grejana u grejnom periodu i da se istovremeno vrši centralna ili

singularna priprema potrošne sanitarne tople vode u toku

grejnog perioda;

grejana u grejnom periodu i da se vrši centralna ili singularna

priprema potrošne sanitarne tople vode u toku kalendarske

godine.


72

Strukturna uređenost navedenog sofisticiranog

termotehničkog sistema, na nivou podsistema, obuhvata

sedam, odnosno osam, ravnopravno važnih podsistema.

Svaki od navedenih podsistema nadalje se u hijerarhijskom

sledu razlaže, odnosno razgrađuje na jedinice, podsklopove,

delove, i tako sve do nedeljivih celina, odnosno komponenti.

Kao prvi među jednako značajnim podsistemima, kada se

akceptira energetska efikasnost, izdvaja se podsistem “№ 1-

izvor toplote”, a isti može biti u osnovi zasnovan sa kotlom,

toplotnom pumpom, kolektorom, kaminom, podstanicom,

geotermalnim izvorom, peći, ili/i kombinovanim štednjakom, kao i

njihovom međusobnom kombinacijom.


73

Tabela: Strukturna uređenost sofisticiranog termotehničkog sistema centralnog grejanja

bez pripreme potrošne sanitarne tople vode, porodične stambene zgrade, na nivou

podsistema


74

Tabela: Strukturna uređenost sofisticarnog termotehničkog sistema centralnog grejanja sa

pripremom potrošne sanitarne tople vode, porodične stambene zgrade, na nivou podsistema


75

Pri projektovanju:

▪sofisticiranog termotehničkog sistema centralnog grejanja,

između ostalog uvažavaju se: lokacija objekta, klimatske i

meteorološke prilike lokaliteta, dispozicija, okruženje,

kompozicija, sadržaj i termotehnička svojstva građevinskog dela

integralne porodične stambene zgrade;

▪podsistema za pripremu potrošne sanitarne tople vode

uvažavaju samo kompozicija i sadržaj građevinskog dela

integralne porodične stambene zgrade, a ostali skupovi utičućih

faktora nisu od uticaja na navedeni podsistem (npr. nisu od

uticaja termotehnička svojstva građevinskog dela integralne

porodične stambene zgrade).


76

TEORIJSKI SCENARIO - SOFISTICIRANI TERMOTEHNIČKI

SISTEM CENTRALNOG GREJANJA PORODIČNE

STAMBENE ZGRADE


77

Projektant ovlašćen, licenciran i kompetentan projektovao je

predmetni sofisticirani termotehnički sistem centralnog grejanja

porodične stambene zgrade na osnovu projektnog zadatka,

arhitektonsko-građevinskog projekta predmetne porodične stambene

zgrade i u skladu sa važećim propisima i pravilima struke, uz

napomenu, da je arhitektonsko-građevinski projekat predmetne

porodične stambene zgrade izgrađen u skladu sa projektnim

zadatkom, urbanističkim uslovima, važećim propisima i pravilima

struke, i da su između ostalog projektnim rešenjem obezbeđena

normativno zahtevana termotehnička svojstva građevinskog dela

integralne porodične stambene zgrade i da je obezbeđeno izvodljivo

instaliranje adekvatnog sofisticiranog termotehničkog sistema

centralnog grejanja.


78

Izvođač radova, ovlašćen, licenciran i kompetentan,

izveo je kada su se stekli za to uslovi, odnosno

instalirao je predmetni sofisticirani termotehničkog

sistema. Izvršene su hladna i topla proba, merenja i

regulacije, a nakon uspešnog izvršenja istih, predmetni

sistem je spreman za tehnički pregled i prijem.


79

Nadležna komisija po okončanju izgradnja predmetne

porodične stambene zgrade,, pristupila je njenom

tehničkom pregledu i prijemu, a nakon uspešno

završenog tehničkog pregleda sačinila je Izveštaj, sa

predlogom o utvrđenoj podobnosti za upotrebu.


80

Nadležni organ postupajući po Zahtevu za izdavanje

upotrebne dozvole sa prilozima, i nakon sprovodenog

postupka provere ispunjenosti svih preduslova u skladu

sa zakonom, i ako su isti ispunjeni, odnosno ako je

nesporno utvrđena podobnost objekta za upotrebu,

odnosno, ako je ustanovljeno da je objekat završen i da

se može koristiti u predviđenoj nameni, izdaje Rešenje

o upotrebnoj dozvoli.


81

Investitor / ovlašćeno lice / korisnik integralne

porodične stambene zgrade useljava se u istu,

upoznaje se sa sadržajnim specifičnostima iste,

obučava se i osposobljava za bezbedno, pravilno i

racionalno namensko korišćenje iste u skladu sa

uputstvima i posedujućom kulturom stanovanja, a

samim tim koristi i predmetni sofisticirani termotehnički

sistem centralnog grejanja kada je to potrebno, u

radnom veku, uz redovno tekuće održavanje.


82

Radni vek i životni ciklus građevinskog dela integralne

porodične stambene zgrade, suštinski se razlikuje od

radnog veka i životnog ciklusa predmetnog

sofisticiranog termotehničkog sistema centralnog

grejanja.


83

Opisanim “teorijskim scenariom” ispoštovana je u

potpunosti procedura ispunjenja svih preduslova

za ostvarenje normativno propisane energetske

efikasnosti u zgradarstvu, a u delu energetski

aktivnog sofisticiranog termotehničkog sistema

centralnog grejanja, integrisanog u integralnu

porodičnu stambenu zgradu.


84

SCENARIO PRAKSE - SOFISTICIRANI

TERMOTEHNIČKI SISTEM CENTRALNOG

GREJANJA PORODIČNE STAMBENE ZGRADE


85

Grejanje porodičnih stambenih zgrada u praksi rešavano je na jedan od

načina:

▪pojedinačnim odgvorajućim sofisticiranim termotehničkim napravama (npr.

štednjacima na čvrsto gorivo; plinskim pećima; uređajima za grejanje ili/i

hlađenje ograničenih prostora);

ili

▪sofisticiranim termotehničkim sistemom etažnog grejanja (najčešće sa

“izvorom toplote” na čvrsto ili gasovito gorivo);

ili

▪sofisticiranim termotehničkim sistemom centralnog grejanja

(najčešće sa “izvorom toplote” na čvrsto ili gasovito gorivo, na električnu

energiju, ili preko podstanice sofisticiranog termotehničkog sistema

daljinskog grejanja).


86

U zadovoljenju termotehničkih potreba porodične stambene zgrade sa

sofisticiranim termotehničkim sistemom centralnog grejanja, uočene su

razlike između teorije i prakse, a ta različitost najčešće potiče ili može da

proizilazi, iz:

▪pripadnosti porodične stambene zgrade urbanoj ili ruralnoj sredini;▪vrste i obima iskazane termotehničke potrebe;

▪izbora načina realizacije ispunjenja termotehničke potrebe;

▪izbora učesnika anagažovanih u realizaciji aktivnosti ispunjenja

termotehničke potrebe;

▪redosleda realizacije aktivnosti u ispunjenju termotehničke potrebe;

▪načina namenskog korišćenja predmetnog sofisticiranog termotehničkog

sistema centralnog grejanja tokom zadovoljavanja termotehničkih potreba.


87

Takođe je uočeno, da su za porodične stambene zgrade u

urbanim sredinama pretežno:

▪izrađivani odgovarajući arhitektonsko-građevinski projekti u

skladu sa projektnim zadatkom, urbanističkim uslovima,

važećim propisima i pravilima struke u vreme projektovanja;

▪da su arhitektonsko-građevinskim projektnim rešenjem

zadovoljena normativno zahtevana termotehnička svojstva

građevinskog dela integralne porodične stambene zgrade, koja

su važila u vreme projektovanja;


88

▪ da je arhitektonsko-građevinskim projektnim rešenjem

obezbeđena izvodljivost instaliranja adekvatnog

sofisticiranog termotehničkog sistema centralnog grejanja;

▪ da su integralne porodične stambene zgrade fazno građene

više godina;

▪ da su se gradnja građevinskog dela porodične stambene

zgrade i izvođenje predmetnog sofisticiranog termotehničkog

sistema centralnog grejanja odvijali sledno sa vremenskim

distancama, a da su se u međuvremenu menjali i

odgovarajući propisi, redovno na snagu su stupali strožiji

propisi, za ovu vrstu posla.


89

Posebno je zapaženo:

▪da postoje, ali ređe, porodične stambene zgrade koje

su potpuno izgrađene sledno i u kontinuitet u svemu

prema važećim propisima i pravilima struke, i da

istovremeno poseduju predmetni sofisticirani

termotehnički sistem centralnog grejanja, funkcionalno i

radno sposoban, i kojim se racionalno i energetski

efikasno ostvaruje funkcija cilja u radnom veku;


90

▪ da postoje, ali češće, porodične stambene zgrade

koje nisu potpuno izgrađene sledno i u kontinuitetu u

svemu prema važećim propisima i pravilima struke, i

da poseduju predmetni sofisticirani termotehnički

sistem centralnog grejanja, koji nije potpuno

funkcionalno i radno sposoban, i kojim se ne može

racionalno i energetski efikasno ostvarivati funkcija

cilja u radnom veku.


91

Zaključak

Ukoliko predmetna porodična stambena zgrada ili/i

njen sofisticirani termotehnički sistem centralnog

grejanja imaju nedostataka koji potiču iz:

▪postupka njihovog projektovanja,

▪ili/i odsustva projektovanja,

▪ili/i postupka izvođenja,

▪ili/i odsustva stručnog nadzora tokom izvođenja,

▪ili/i odsustva tehničkog pregleda i prijema,


92

tada korisniku takve porodične stambene zgrade i

sofisticiranog termotehničkog sistema centralnog

grejanja predstoje vrlo neprijatna iskušenja tokom

korišćenja istih, a istovremenbo ostvarenje normativno

propisane energetske efikasnosti u zgradarstvu, i

posebno u delu energetski aktivnog sofisticiranog

termotehničkog sistema centralnog grejanja,

integrisanog u integralnu porodičnu stambenu zgradu, i

zaista nije moguće.


93

Nesporno je utvrđeno, da i zaista postoji suštinska

razlika između teorije i prakse u oblasti porodičnih

stambenih zgrada, sofisticiranih termotehničkih sistema

centralnog grejanja tih zgrada i energetske efikasnostti

u zgradarstvu.


94

Praktično, izvori suštinskih razlika između teorije i prakse u

akceptiranoj oblasti vezuju se primarno, odnosno direktno za

investitora, i to po osnovu njegove neadekvatne finansijske kondicije,

njegove nedovoljne obaveštenosti, njegovog oskudnog poznavanja

primenjene termotehnike, i njegove “lakovernosti”, a indirektno vezuje

se i za odsustvo prihvatljive bankarske podrške, za odsustvo

normativne regulative u ovoj oblasti, i za odsustvo nadležnih službi za

kontrolu učesnika angažovanih u realizaciji ispunjenja termotehničkih

potreba prorodične stambene zgrade, ali vezuje se i za povećan broj

na tržištu nekompetentnih i agresivnih u nastupu učesnika u realizaciji

pojedinih aktivnosti u postupku ispunjenja termotehničkih potreba

prorodičnih stambenih zgrada.


95

Analitičnost i temeljnost u pristupu, sagledavanju i analizi

akceptirane kompleksne problematike dovode do

ishodnih rezultata koji ukazuju na nesklad između teorije i

prakse, a što je od posebnog značaja za opštu, stručnu i

naučnu javnost ali i za trasiranje puteva za operativno

delovanje u inženjerskoj praksi u smislu obezbeđenja

prihvatljive energetske efikasnosti u zgradarstvu.


96

Za očekivat je, da će predmetni rad inicirati i nadležne

stručne službe da se pozabave ovom kompleksnom

problematikom, da će se uvesti red u nadležnosti

učesnika u realizaciji ispunjenja termotehničkih potreba

porodične stambene zgrade i da će se nealternativno

ukazati poverenje nadležnoj struci za ovu oblast, a to je

termotehnika primenjena u zgradarstvu.


97

Energija, odnosno toplota, je dobro od

posebne vrednosti i prema njoj se treba

odnositi u duhu „energetskog imperativa”:

„ne rasipati uzalud energiju u

zgradarstvu, već istu racionalno koristi

kako to nalaže nadležna struka -

termotehnika primenjena u zgradarstvu”

PORODIČNA STAMBENA ZGRADA SA SISTEMOM - kgh …kgh-kongres.rs/images/2018/pp/27_Mile_Siljak.pdf ·...

Documents

Transcript of PORODIČNA STAMBENA ZGRADA SA SISTEMOM - kgh …kgh-kongres.rs/images/2018/pp/27_Mile_Siljak.pdf ·...