>< ◄ ►  Drukuj

POLSKI KOMITET NORMALIZACJI, MIAR l JAKOŚCI

POLSKA NORMA PN-92/E-05003/04

Ochrona odgromowa obiektów budowlanych  

Ochrona specjalna Grupa katalogowa 0602

Lightning protection of structures Special protection

Protection des bàtiments et structures contre la foudre Protection spéciale

Грозозащита сооружений Специальная защита

UKD 699.887.2:621.316.98

Zgłoszona przez Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa.

Ustanowiona przez Polski Komitet Normalizacji, Miar i Jakości dnia 16 września 1992 r. jako norma obowiązująca od dnia 1 lipca 1993 r. (Dz. Norm. i Miar nr 10/1992, poz. 22)

SPIS TREŚCI

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot arkusza normy.

1.2. Zakres stosowania arkusza normy.

1.3. Określenia

2. OCHRONA KOMINÓW

2.1. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony zewnętrznej

2.2. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony wewnętrznej

3. OCHRONA LINOWYCH URZĄDZEŃ TRANSPORTOWYCH

3.1. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony zewnętrznej

3.2. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony wewnętrznej

4. OCHRONA OBIEKTÓW SPORTOWYCH

4.1. Wymagania szczegółowe

4.2. Wymagania szczegółowe

5. OCHRONA DŹWIGÓW BUDOWLANYCH

5.1. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony zewnętrznej

5.2. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony wewnętrznej

6. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE BADAŃ URZĄDZEŃ PIORUNOCHRONNYCH

6.1. Rodzaje i zakres badań

6.2. Dokumentacja urządzenia piorunochronnego.

INFORMACJE DODATKOWE

1. WSTĘP

1.1. Przedmiot arkusza normy.

Przedmiotem arkusza normy są wymagania szczegółowe dotyczące urządzeń piorunochronnych, uwzględniających specyfikę: kominów wolno stojących, linowych urządzeń transportowych, dźwigów na placach budowy i obiektów sportowych.

Arkusz ten zawiera także szczegółowe wymagania dotyczące badań urządzeń piorunochronnych, przeznaczonych do ochrony tych obiektów.

Wymagania ogólne – wg PN-86/E-05003/01.

1.2. Zakres stosowania arkusza normy.

Postanowienia normy dotyczą ochrony projektowanych lub modernizowanych obiektów wyszczególnionych w p. 1.1, a wymagających urządzeń piorunochronnych w wykonaniu specjalnym.

1.3. Określenia

1.3.1. wysforowanie potencjału

– oddziaływanie na rozkład potencjału na powierzchni ziemi za pomocą specjalnego układu uziomów w celu ograniczenia napięć dotykowych i krokowych.

1.3.2. izolacja stanowiska

– środek dodatkowej ochrony przeciwporażeniowej, polegający na izolowaniu stanowiska od ziemi i wyrównaniu potencjałów przedmiotów przewodzących dostępnych z tego stanowiska, nie należących do obwodu elektrycznego.

1.3.3. Pozostałe określenia

– wg PN-86/E-05003/01.

2. OCHRONA KOMINÓW

2.1. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony zewnętrznej

2.1.1. Zwody

2.1.1.1. Wybór rodzaju zwodów

powinien być przeprowadzony w zależności od konstrukcji komina i jego wyposażenia, zgodnie z następującymi zasadami:

a) kominy metalowe jedno- i wieloprzewodowe powinny być wykorzystane jako zwody neutralne bez stosowania zwodów dodatkowych;

b) kominy niemetalowe (żelbetowe i murowane) powinny być wyposażone w zwody poziome niskie lub pionowe nieizolowane;

c) kominy wentylacyjne odprowadzające mieszaniny wybuchowe należy chronić wg PN-89/E-05003/03 p. 3.1.1.1.d) i c).

2.1.1.2. Zwody poziome niskie

należy wykonać w postaci pierścienia ze stali ocynkowanej o minimalnych wymiarach poprzecznych 70 x 10 mm, usytuowanego tuż przy górnej zewnętrznej krawędzi komina.

2.1.1.3. Zwody pionowe nieizolowane

należy wykonywać w postaci prętów stalowych ocynkowanych, o średnicy co najmniej 16 mm, mocowanych do obejmy wykonanej z płaskownika stalowego ocynkowanego, o minimalnych wymiarach poprzecznych 70 x 10 mm, otaczającej komin poniżej jego górnej krawędzi; pręty w liczbie nie mniejszej niż 2 powinny być równomiernie rozłożone na obwodzie komina i przewyższać jego wysokość co najmniej o 40 cm; właściwą liczbę i wysokość prętów należy dobrać w sposób odpowiadający wymaganiom wg 2.1.1.5.

2.1.1.4. Urządzenia elektryczne, teletechniczne i kontrolno-pomiarowe,

występujące na zewnątrz komina i wymagające ochrony przed bezpośrednimi uderzeniami pioruna, powinny być wyposażone lokalnie w zwody poziome lub pionowe nieizolowane lub obudowane metalowymi osłonami połączonymi ze zwodem.

2.1.1.5. Kąty ochronne.

Przy stosowaniu zwodów pionowych nieizolowanych należy przyjąć wartości kątów zewnętrznych α = 45° i wewnętrznych (między zwodami) β = 60°.

2.1.2. Przewody odprowadzające

2.1.2.1. Liczba przewodów odprowadzających na kominach niemetalowych

nie może być mniejsza niż 2; rozmieszczenie przewodów na obwodzie komina powinno być równomierne. Na kominie należy zainstalować metalowe obejmy co 25 cm, z tym że najniższą należy usytuować na wysokości zacisków probierczych. Ze wszystkimi obejmami powinny być połączone przewody odprowadzające.

2.1.2.2. Przewody odprowadzające naturalne.

Jako naturalne przewody odprowadzające należy wykorzystać:

– konstrukcje kominów metalowych,

– zbrojenie kominów żelbetowych,

– pionowe ciągi metalowe (drabiny włazowe),

łącząc je ze zwodami i z uziomami.

2.1.2.3. Wymiary przewodów odprowadzających

powinny być dobrane zgodnie z PN-86/E-05003/01 tabl. 1, z tym że ciągi przewodów znajdujące się w zasięgu gazów spalinowych (do odległości od wylotu równej podwójnej jego średnicy, lecz nie mniejszej niż 3 m) nie powinny mieć mniejszej średnicy niż 16 mm w przypadku pręta ze stali ocynkowanej i 8 mm w przypadku pręta z miedzi obłowionej przy grubości powłoki nie mniejszej niż 1,2 mm.

2.1.2.4. Wsporniki przewodów odprowadzających

oraz ich zamocowanie powinny być odporne na parcie wiatru i ciężar przewodów. Jako wsporniki mogą być wykorzystane klamry włazowe, pałąki ochronne i obejmy stalowe komina.

2.1.3. Uziemienia

2.1.3.1. Naturalne i sztuczne części uziemienia

– wg PN-86/E-05003/01 p. 3.6.

2.1.3.2. Rezystancja uziemienia

obliczona zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.6.3.b), c), d) i e) lub zmierzona mostkiem udarowym nie powinna przekraczać wartości wg tabl. 1.

Tablica 1. Największe dopuszczalne wartości rezystancji uziemienia komina Rodzaje uziomów Rodzaje gruntu

podmokły, bagienny, próchniczy, torfiasty, gliniasty

pośredni kamienisty, skalisty

Poziome, pionowe i mieszane rezystancja, Ω

10 20 40

Otokowe, fundamentowe 15 30 50

2.2. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony wewnętrznej

2.2.1. Ekwipotencjalizacja

2.2.1.1. Połączenie wyrównawcze bezpośrednie

wg PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1a) należy wykonać łącząc najkrótszą drogą:

a) wszystkie metalowe lokalne urządzenia komina: pomosty oświetlenia przeszkodowego, konstrukcje urządzeń reklamowych, zbiorniki wodne i obróbki metalowe z przewodami odprowadzającymi.

b) wszystkie przebiegające w jego wnętrzu ciągi metalowe: drabiny włazowe, rurociągi wentylacyjne, schody kręcone i inne urządzenia transportowe z urządzeniami piorunochronnymi, u dołu i u góry komina,

c) wszystkie uziemione urządzenia metalowe znajdujące się w ziemi w odległości mniejszej niż 20 m od obrysu fundamentu komina z urządzeniem piorunochronnym.

2.2.1.2. Połączenia wyrównawcze ochronnikowe

wg PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1b) należy wykonać przy użyciu:

a) odgromników zaworowych zainstalowanych między przewodami fazowymi instalacji elektroenergetycznej i urządzeniem piorunochronnym na poziomach wszystkich źródeł światła przeszkodowego i w zasilającej je rozdzielnicy u podnóża komina (łączeniu nie podlegają przewody fazowe o ciągłej izolacji w pobliżu punktów świetlnych),

b) iskierników ochronnych zainstalowanych między instalacjami innymi niż elektroenergetyczne i urządzeniem piorunochronnym, jeżeli bezpośrednie ich połączenie nie jest możliwe.

2.2.1.3. Instalacje elektryczne zaopatrzone w osłony

metalowe połączone, u góry i u dołu z przewodami odprowadzającymi nie wymagają w górnej części odgromników zaworowych. Jeżeli w instalacjach elektrycznych jest zastosowany przewód z płaszczem metalowym (ekranowany), przy połączeniu tego płaszcza z przewodem odprowadzającym u góry i na dole nie jest wymagane instalowanie w górnej części odgromników zaworowych.

2.2.1.4. Urządzenia teletechniczne i kontrolno-pomiarowe

zawierające elementy elektroniczne powinny być zaopatrzone w ochronniki przeciwprzepięciowe przez producenta tych urządzeń.

2.2.2. Odstępy izolacyjne między elementami urządzenia piorunochronnego komina

i jego innymi instalacjami metalowymi. Jeżeli komin nie ma konstrukcji stalowej lub żelbetowej i nie zastosowano w nim wszystkich niezbędnych połączeń wyrównawczych powinny być zachowane odstępy izolacyjne zgodnie z PN-86/E-05003/ 01 p. 4.4 i PN-86/E-05003/02 p. 3.2.

3. OCHRONA LINOWYCH URZĄDZEŃ TRANSPORTOWYCH

3.1. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony zewnętrznej

3.1.1. Zwody

3.1.1.1. Wybór rodzaju zwodów

powinien być przeprowadzony oddzielnie dla budynku stacyjnego i dla trasy urządzenia transportowego, zgodnie z następującymi zasadami:

a) budynki stacyjne należy wyposażyć w zwody zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.4 oraz PN-86/E-05003/02;

b) metalowe podpory i nieizolowane (ze względów eksploatacyjnych) liny nośne i napędowe należy wykorzystać jako zwody naturalne, bez stosowania zwodów dodatkowych;

c) podpory żelbetowe i drewniane wystające ponad liny i ich armaturę nośną należy wyposażyć w zwody pionowe nieizolowane.

3.1.1.2. Zwody pionowe nieizolowane

powinny być wykonane w postaci prętów stalowych ocynkowanych o średnicy zgodnej z PN-86/E-05003/01 tabl. 1 i powinny przewyższać wierzchołek podpory o co najmniej 30 cm.

3.1.2. Przewody odprowadzające

3.1.2.1. Wybór rodzaju przewodów odprowadzających

powinien być przeprowadzony oddzielnie dla budynku stacyjnego i dla trasy urządzenia transportowego, zgodnie z następującymi zasadami:

a) budynki stacyjne należy wyposażyć w przewody odprowadzające, zgodnie z PN-86/E-05003/01 i PN-86/E-05003/02,

b) podpory metalowe i zbrojenie podpór żelbetowych na trasie urządzenia transportowego należy wykorzystać jako naturalne przewody odprowadzające,

c) podpory drewniane, zgodnie z 3.1.2.3 należy wyposażyć w przewody odprowadzające wykonane z materiałów wg PN-76/E-05003/01 tabl. 1.

3.1.2.2. Rozmieszczenie zwodów

na trasie urządzenia transportowego jest uzależnione od długości przęsła w następujący sposób:

a) przy długości przęsła większej niż 500 m każda podpora powinna być wyposażona w zwód,

b) przy długości przęsła mniejszej niż 500 m odległości miedzy podporami wyposażonymi w zwody nie powinny przekraczać 500 m, przy czym przy wyborze podpory należy uwzględnić konfigurację terenu, otoczenie trasy i dogodne warunki uziemienia.

3.1.2.3. Rozmieszczenie przewodów odprowadzających

na trasie urządzenia transportowego jest uzależnione od odległości przęsła w następujący sposób:

a) przy długości przęsła większej niż 500 m każda podpora powinna być wyposażona w przewód odprowadzający,

b) przy długości przęsła mniejszej niż 500 m odległości między podporami wyposażonymi w przewody odprowadzające nie powinny być większe niż 500 m, przy czym przy wyborze podpory należy kierować się wymaganiami dotyczącymi rozmieszczenia zwodów wg 3.1.2.2b), z uwzględnieniem konfiguracji terenu, otoczenia trasy i dogodnych warunków uziemienia.

3.1.2.4. Naturalne i sztuczne przewody odprowadzające

powinny być połączone u góry: ze zwodami pionowymi nieizolowanymi, z podstawami siodeł lin nośnych lub baterii krążków i z innymi elementami metalowymi, np. drabinkami, wysięgnikami montażowymi, a u dołu z uziomami.

3.1.3. Uziemienia

3.1.3.1. Naturalne i sztuczne części uziemienia urządzeń piorunochronnych budynku stacyjnego

i trasy urządzenia transportowego wg PN-86/E-05003/01 p. 3.6.

3.1.3.2. Rezystancja uziemienia stacji

obliczona i oszacowana zgodnie z PN-86/E-05009/01 p. 3.6.3., lub zmierzona mostkiem udarowym, po odłączeniu uziemionych lin, nie powinna być większa niż 50 Ω.

3.1.3.3. Rezystancja uziemienia każdej podpory wykorzystywanej jako przewód odprowadzający lub wyposażonej w przewód odprowadzający

obliczona i oszacowana zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.6.3 lub zmierzona mostkiem udarowym, po odłączeniu uziemionych lin, nie powinna być większa niż 100 Ω. W przypadku gruntów skalistych i trudności w uzyskaniu takiej wartości rezystancji za pomocą dodatkowego uziomu sztucznego, dopuszcza się stosowanie uziomów powierzchniowych wykonanych z płaskownika stalowego ocynkowanego o grubości 3 mm i długości 35 m, ułożonego promieniowo i przytwierdzonego do powierzchni gruntu.

3.2. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony wewnętrznej

3.2.1. Ekwipotencjalizacja

3.2.1.1. Połączenia wyrównawcze bezpośrednie

zgodne z wymaganiami PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1a) należy wykonać:

a) w budynkach stacyjnych, łącząc z urządzeniem piorunochronnym metalowe konstrukcje i urządzenia stacji, a w szczególności urządzenia napędowe, przewojowe i napinające oraz liny nośne i napędowe, jeżeli nie muszą być one izolowane ze względów eksploatacyjnych.

b) na podporach, łącząc z ich konstrukcją, zbrojeniem lub przewodem odprowadzającym liny nośne i napędowe, jeżeli nie muszą być one izolowane ze względów eksploatacyjnych.

3.2.1.2. Połączenia ruchomych lin z podstawami siodeł i baterii w stacji i na podporach

należy wykonać za pomocą krążków z wykładziną przewodzącą o rezystywności nie

większej niż .

3.2.1.3. Liny izolowane

należy wyposażyć w urządzenia umożliwiające ich połączenie w czasie burzy lub dłuższego postoju z uziomem lub uziemioną konstrukcją. Urządzenia te powinny znajdować się na stacjach i w pojazdach.

3.2.1.4. Połączenia wyrównawcze ochronnikowe

zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1b) należy wykonać za pomocą:

a) odgromników zaworowych zainstalowanych między przewodami fazowymi instalacji elektroenergetycznej a uziemioną konstrukcją lub urządzeniem piorunochronnym,

b) iskierników ochronnych, w przypadku innych instalacji i urządzeń, jeżeli bezpośrednie ich połączenie z urządzeniem piorunochronnym jest niedopuszczalne,

c) iskierników ochronnych lub odgromników zaworowych równolegle z urządzeniami służącymi w czasie burzy do uziemienia lin izolowanych.

3.2.2. Odstępy izolacyjne

3.2.2.1. Instalacje przewodzące

lub ich części, w których nie zastosowano połączeń wyrównawczych (wg 3.2.1.1.a) i 3.2.1.4.a) i b) na zbliżeniach do urządzeń piorunochronnych i połączonych z nimi części metalowych, powinny być prowadzone z zachowaniem odstępów, zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 4.4.

3.2.2.2. Miejsce celowego odizolowania lin

i ich elementów nośnych od podpory metalowej lub przewodu odprowadzającego powinno tworzyć przerwę iskrową o długości 3 cm.

4. OCHRONA OBIEKTÓW SPORTOWYCH

4.1. Wymagania szczegółowe

dotyczące ochrony zewnętrznej

4.1.1. Zwody

4.1.1.1. Wybór rodzaju zwodów

powinien być przeprowadzony oddzielnie dla różnych części obiektu wg następujących zasad:

a) budynki i zadaszone trybuny należy wyposażyć w zwody zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.4 i PN-86/ E-05003/02 p. 2.1.,

b) wszystkie metalowe urządzenia znajdujące się w obrębie boiska, widowni i przejść dla widzów, np.: maszty flagowe i oświetleniowe, galeryjki, tablice informacyjne należy wykorzystać jako naturalne zwody,

c) trybuny i miejsca bez zadaszenia należy chronić za pomocą zwodów pionowych lub poziomych przewyższających najwyżej położone miejsca o co najmniej 5 m, przy czym jako zwody lub konstrukcje wsporcze zwodów sztucznych powinny służyć maszty metalowe, żelbetowe i drewniane istniejące lub specjalnie zainstalowane.

4.1.1.2. Zwody sztuczne

należy wykonać z materiałów wg PN-86/E-05003/01 tabl. 1.

4.1.1.3. Liczba i układ zwodów

służących do ochrony otwartych przestrzeni wg 4.1.1.1c), powinny wynikać z zasięgu stref ochronnych wyznaczonych przy kącie zewnętrznym α = 45° i kącie wewnętrznym β = 60°.

4.1.1.4. Rozmieszczenie zwodów

powinno być przeprowadzone z uwzględnieniem preferencji miejsc możliwie najmniej dostępnych dla widzów.

4.1.2. Przewody odprowadzające

4.1.2.1. Wybór przewodów odprowadzających,

w zależności od rodzaju chronionej części obiektu i zastosowanych zwodów należy przeprowadzić wg następujących zasad:

a) budynki i zadaszone trybuny powinny być wyposażone w przewody odprowadzające zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.5. i PN-86/E-05003/02 p. 2.1.2.,

b) maszty i konstrukcje metalowe służące jako zwody oraz zbrojenie masztów i konstrukcji żelbetowych służących do umocowania zwodów należy wykorzystać jako naturalne przewody odprowadzające,

c) maszty drewniane i konstrukcje nieprzewodzące służące do umocowania zwodów należy wyposażyć w przewody odprowadzające, stosując materiały wg PN-86/E-05003/01 tabl. 1.

4.1.2.2. Lokalizacja przewodów odprowadzających

powinna uwzględniać preferencję miejsc możliwie najmniej dostępnych dla widzów.

4.1.2.3. Dostępne przewody odprowadzające

powinny być wykonane w postaci wiązek kilku przewodów o możliwie dużych wymiarach poprzecznych lub powinny być prowadzone w osłonach izolacyjnych do wysokości 2,5 m od poziomu przyległego stanowiska.

4.1.3. Uziemienia

4.1.3.1. Naturalne i sztuczne uziemienia

urządzeń piorunochronnych części zadaszonej obiektu (budynków i trybun) – wg PN-86/E-05003/01 p. 3.6 i PN-86/E-05003/02 p. 2.3.

4.1.3.2. Rezystancja uziemienia każdego zwodu

(sztucznego i naturalnego) w części niezadaszonej obiektu i pozostałej części widowni (niezadaszonych trybun i bieżni), obliczona zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.6.3.b), c) i d) (przy odłączonych uziomach położonych dalej od rozpatrywanego zwodu niż 35 m w

gruncie o rezystywności i 60 m w gruncie o rezystywności

) lub zmierzona mostkiem udarowym, nie powinna przekraczać wartości wg tabl. 2.

Tablica 2. Największe dopuszczalne wartości rezystancji uziemienia zwodów części niezadaszonej obiektu

Największa dopuszczalna rezystancja uziemienia Ω

Rodzaj gruntu

podmokły, bagienny, próchniczy, torfiasty, gliniasty

pośredni kamienisty, skalisty

10 20 40

4.1.3.3. Naturalne i sztuczne uziomy w części niezadaszonej obiektu

służące do uziemienia: masztów flagowych i oświetleniowych, tablic informacyjnych, galeryjek itp. oraz zwodów sztucznych, powinny być, po oszacowaniu ich rezystancji, połączone ze sobą i przyłączone do uziomu zadaszonej części obiektu.

4.2. Wymagania szczegółowe

dotyczące ochrony wewnętrznej

4.2.1. Ekwipotencjalizacja

4.2.1.1. Połączenia wyrównawcze bezpośrednie

– wg PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1b) zgodnie z następującymi zasadami:

a) w części zadaszonej obiektu, łącząc z urządzeniem piorunochronnym metalowe konstrukcje i urządzenia, a w szczególności konstrukcje trybun, balustrady, poręcze itp.,

b) w części niezadaszonej obiektu, łącząc z uziemieniem piorunochronnym wszystkie metalowe urządzenia znajdujące się na terenie dostępnym dla widzów: metalowe konstrukcje trybun, poręcze, balustrady, ogrodzenia i maszty flagowe oraz konstrukcje tablic informacyjnych i urządzeń oświetleniowych.

4.2.1.2. Rozległe urządzenia metalowe

takie jak: konstrukcje trybun, balustrady i ogrodzenia, należy połączyć z uziemieniem piorunochronnym na krańcach tych urządzeń i w punktach pośrednich, w odstępach nie większych niż 20 m.

4.2.1.3. Działanie rażeniowe napięć dotykowych i krokowych w miejscu wprowadzenia do ziemi przewodów odprowadzających

(naturalnych i sztucznych) należy ograniczyć, wykorzystując następujące środki:

a) wyniesienie przewodu odprowadzającego poza teren dostępny dla ludzi,

b) wysterowanie potencjału na powierzchni ziemi wokół przewodu do odległości 5 m za pomocą uziomów otokowych połączonych ze sobą promieniowo i układanych w gruncie w odstępach co 1 m na głębokości 0,6 ÷ 1,4 m, wzrastającej w miarę oddalania się od przewodu,

c) izolowanie stanowiska na powierzchni ziemi wokół przewodu do odległości 5 m za pomocą wykładziny o dużej rezystywności, którą zapewniają np. trzy dwucentymetrowe warstwy asfaltu z domieszką piasku kwarcowego, przedzielone uszczelniającymi warstwami nasyconej bitumicznie juty lub uszczelnione w sposób równoważny, ułożone na podkładzie ze żwiru bazaltowego lub granitowego; wykładzina powinna być ułożona pochyło w celu zapewnienia skutecznego odwodnienia,

d) izolowanie przewodu odprowadzającego do wysokości 2,5 m nad powierzchnią ziemi za pomocą rur winidurowych o grubości większej niż 5 mm lub innej warstwy izolacyjnej o równoważnej wytrzymałości elektrycznej udarowej; w przypadku przewodów odprowadzających sztucznych ich izolację należy przedłużyć do głębokości 0,5 m w ziemi,

e) zredukowanie indukcyjności przewodów odprowadzających przez zastosowanie przewodów wiązkowych.

Przypadek wg poz. a) jest najbardziej radykalny j powinien być rozpatrywany w pierwszej kolejności. Natomiast kolejne dwie pary przypadków wg poz. b) – c) i d) – e), grupujące w przybliżeniu równoważne środki, parami uzupełniają się i powinny występować w odpowiedniej kombinacji.

4.2.1.4. Połączenia wyrównawcze ochronnikowe

wg PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1b) należy wykonać za pomocą:

a) odgromników zaworowych zainstalowanych między przewodami fazowymi instalacji elektroenergetycznej i urządzeniem piorunochronnym (uziemieniem) w rozdzielnicach zasilających zewnętrzne obwody elektryczne, a w szczególności obwody oświetlenia punktowego i powierzchniowego (projektorowego) oraz tablice informacyjne,

b) iskierników ochronnych zainstalowanych między instalacjami innymi niż elektroenergetyczne i urządzeniem piorunochronnym, jeżeli bezpośrednie ich połączenie nie jest możliwe.

4.2.1.5. Obwody oświetlenia projektorowego na masztach

wyższych niż 20 m, zasilane z rozdzielnicy usytuowanej poza bezpośrednim sąsiedztwem masztu należy przy jego podstawie wyposażyć w dodatkowy (w stosunku do wymienionego w p. 4.2.1.4a) komplet odgromników zaworowych, przy czym metalowe płaszcze oraz osłony kabli i przewodów należy połączyć bezpośrednio z uziemieniem, a kable bez płaszczy wyposażyć w biegnące bezpośrednio nad nimi i połączone z uziemieniem przewody osłonowe (płaskie lub okrągłe).

4.2.1.6. Urządzenia informatyczne

zawierające elementy elektroniczne powinny być przez wytwórcę zaopatrzone w odpowiednie ochronniki przeciwprzepięciowe.

4.2.2. Odstępy izolacyjne

wg PN-86/E-05003/01 p. 4.4 należy zapewnić tylko w przypadku tych instalacji lub ich części, które znajdują się w budynkach nie mających konstrukcji stalowej lub żelbetowej, i w których nie zastosowano połączeń wyrównawczych wg 4.2.1.4 na zbliżeniach do urządzeń piorunochronnych i połączonych z nimi części metalowych, jeżeli w miejscu zbliżenia w czasie burzy mogą znajdować się ludzie lub materiały łatwozapalne.

5. OCHRONA DŹWIGÓW BUDOWLANYCH

5.1. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony zewnętrznej

5.1.1. Zwody.

Jako zwody naturalne należy wykorzystać konstrukcję stalową dźwigów (bez stosowania zwodów dodatkowych).

5.1.2. Przewody odprowadzające.

Jako naturalne przewody odprowadzające należy wykorzystać konstrukcję stalową dźwigów (bez stosowania przewodów dodatkowych).

5.1.3. Uziemienia

5.1.3.1. Naturalne i sztuczne części uziemienia dźwigów

powinny być zgodne z PN-86/E-05003/01 p. 3.6., przy czym:

a) tory dźwigów wieżowych powinny być uziemione na obu końcach i w odstępach co 20 m, przy zachowaniu ciągłości łączeń wzdłuż torów oraz między szynami i konstrukcją dźwigów,

b) dźwigi samochodowe powinny być wyposażone w przenośne urządzenia uziemiające, tj. w przewód giętki o przekroju nie mniejszym niż 35 mm2 do połączenia dźwigów z uziomem i w przenośny uziom prętowy o długości co najmniej 1,5 m do wykorzystania w przypadku braku dostępu do naturalnych lub sztucznych uziomów lokalnych.

5.1.3.2. Rezystancja uziemienia dźwigów wieżowych,

obliczona zgodnie z PN-86/E-05003/01 p. 3.6.3b) d) i e) lub zmierzona mostkiem udarowym nie powinna być większa niż podano w tabl. 3.

Tablica 3. Największe dopuszczalne wartości rezystancji uziemienia dźwigu Największa dopuszczalna rezystancja uziemienia dźwigów, Ω

Rodzaje gruntów

wszystkie rodzaje z wyjątkiem gruntów skalistych i kamiennych

skaliste i kamieniste

20 50

5.1.3.3. Wartość rezystancji uziemienia dźwigów samochodowych

nie jest normalizowana. Uziom przenośny nie powinien znajdować się bliżej, niż 5 m od miejsc, w których podczas burzy mogą przebywać ludzie.

5.2. Wymagania szczegółowe dotyczące ochrony wewnętrznej

5.2.1. Ekwipotencjalizacja

5.2.1.1. Połączenie wyrównawcze bezpośrednie

wg PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1a), należy wykonać między szynami toru dźwigu wieżowego i wszystkimi metalowymi instalacjami (rurociągami, aparatami i maszynami), których odległość od toru jest mniejsza niż 20 m.

5.2.1.2. Połączenia wyrównawcze ochronnikowe

wg PN-86/E-05003/01 p. 4.3.1b) należy wykonać za pomocą odgromników zaworowych na przyłączach zasilających urządzenia elektryczne dźwigu i za pomocą iskierników innych

jego instalacji, których przewody nie mogą być bezpośrednio łączone z uziemioną konstrukcją.

5.2.2. Odstępy izolacyjne,

w rozumieniu postanowień PN-86/E-05003/01 p. 4.4, nie dotyczą rozważanego przypadku.

6. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE DOTYCZĄCE BADAŃ URZĄDZEŃ PIORUNOCHRONNYCH

6.1. Rodzaje i zakres badań

6.1.1. Badania częściowe

należy wykonywać w czasie budowy tych obiektów, których zbrojenie będzie wykorzystywane jako przewody odprowadzające. Badania te polegają na sprawdzaniu ciągłości połączeń oraz na oględzinach połączeń elementów uziemienia wg PN-96/E-05003/01 p. 5.2.2 i 5.2.4.

6.1.2. Badania odbiorcze

należy wykonywać przy oddawaniu do eksploatacji wszystkich rozpatrywanych obiektów z wyjątkiem dźwigów; badania te obejmują:

a) oględziny części nadziemnej (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.1),

b) sprawdzenie ciągłości połączeń części nadziemnej (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.2),

c) pomiar rezystancji uziemienia (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.3).

6.1.3. Badania okresowe

należy wykonywać nie rzadziej niż co 6 lat. Badania te obejmują:

a) oględziny części nadziemnej (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.1),

b) sprawdzenie ciągłości połączeń części nadziemnej (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.2),

c) pomiar rezystancji uziemienia (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.3),

d) sprawdzenie stanu uziomów po ich odkopaniu (wg PN-86/E-05003/01 p. 5.2.4); jeżeli stopień skorodowania przekracza 40% przekroju, należy wykonać nowy uziom lub przewód uziemiający.

6.2. Dokumentacja urządzenia piorunochronnego.

Rozpatrywane obiekty powinny mieć metryki urządzenia piorunochronnego oraz protokoły badań piorunochronnych zgodnie z PN-86/E-05003/01 załącznik 4 i 5.

KONIEC

INFORMACJE DODATKOWE

1. Instytucja opracowująca normę

– Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Instalacji i Urządzeń Elektrycznych w Budownictwie ELEKTROMONTAŻ, Warszawa.

2. Normy związane

PN-86/E-05003/01 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Wymagania ogólne

PN-86/E-05003/02 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona podstawowa

PN-89/E-05003/03 Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Ochrona obostrzona

3. Autorzy projektu normy

prof. dr hab. Z. Flisowski i dr inż. B. Stańczak.

4. Deskryptory

0913232 – ochrona odgromowa.