U N I V E R S I T Y O F B E R G E N Digital Learning Communities

Digital Learning Communities

Telefon

Telefaks

Postadresse

Besøksadresse

Christiesgate 13

Bergen

side 1 av 7

PEK-prosjektet “Teach As We Preach”

Samandrag

“Teach As We Preach”-gruppa Rune Johan Krumsvik Kariane Westrheim Eva Sunde Ketil Langørgen Kristine Ludvigsen

Institutt for pedagogikk Det psykologiske fakultet Universitetet i Bergen

PEK-prosjektet “Teach as we preach”

2

PEK-prosjekt Teach As We Preach - digital kompetanse som ein del av lærarutdannaren si

profesjonelle utvikling” har vore i gong i lærarutdanninga i cirka to og eit halvt år. Bakgrunnen

for prosjektet var m.a. tufta på røynslene som vart trekt frå eit VideoPaper-prosjekt som

gjekk føre seg i fagmiljøet (pedagogikk i lærarutdanninga, UiB) mellom 2006-2008. Målet

med dette prosjektet var å fokusere på profesjonell utvikling og kollegabasert opplæring

med bruk av IKT som ein integrert del av utviklingsprosjektet. Det ein særskilt hadde fokus

mot her var å fokusere på korleis forbetre lærarutdannaren si undervising både i seminara

og under førelesingar på PPU. Ein hadde òg eit blikk mot korleis ein kunne bringe inn

multimodalitet i studentane sine pensumtekstar. Bruk av videoopptak var ein sentral del av

dette prosjektet og to publikasjonar vart publisert som VideoPaper (dvs. vitskaplege artiklar

som kombinerer tekst og autentiske videoopptak frå undervisingssituasjonar):

Smith, K. & Krumsvik, R. (2007). Video papers - a means for documenting practitioners'

reflections on practical experiences: The story of two teacher educators. Research in

Comparative and International Education, 2 (4), 272-282.

Krumsvik, R. & Smith, K. (2009). Video papers – an attempt to narrow the notorious gap

between theory and practise in Teacher Education. Special issue, Technology, Pedagogy and

Education. 3(18) 269-278,

Erfaringane frå dette prosjektet vart så lagt til grunn for det komande PEK-prosjektet, men

her vart fokuset retta meir inn mot IKT og digital kompetanseheving. Difor vart føremålet

med dette PEK-prosjektet korleis ein kan betre den digitale kompetansen blant dei som

underviser i lærarutdanninga (og andre tilsette ved UiB), samt utvikle teoretiske- og

PEK-prosjektet “Teach as we preach”

3

didaktiske modellar for bruk av IKT i undervisninga ved Universitetet i Bergen.

Prosjektgruppa for dette prosjketet har bestått av Eva Sunde, Ketil Langørgen, Kariane

Westrheim og Rune J. Krumsvik, og alle i gruppa har gjort dette som ein del av si

profesjonelle utvikling. Difor har prosjektet gått i “bølgjer” – tidvis har vi hatt hyppige

samlingar – i andre periode har det vore sjeldnare. Sidan prosjektet er noko som blir gjort

“på toppen” av alt anna og har vore relativt lite i omfang, var det naturleg å vere ei lita

gruppe og heller over tid fylgje “ringer i vatn”-prinsippet. Det har primært vore eit

utviklingsprosjekt, men har òg hatt ein liten forskingsdel integrert i seg (basert på dei tilsette

sin forskingsdel i stillingane sine). Denne forskingsdelen har vore tufta på Design Based

Research (Design Based Research Collective 2003) der nokre intervensjonar har vore prøvd

ut under utviklingsprosjektet. Vi har hatt ei rekkje møter, workshop's og internseminar i

gruppa i løpet av denne perioden og tidvis har ein òg invitert inn alle i fagmiljøet til slike

internseminar. Prosjektet er utvikla med bakgrunn i nyare styringsdokument, med særskilt

fokus på:

• Relevans i forhold til Kvalitetsreforma (UFD 2003): 1) Nye undervisingsformer 2)

Følgje opp studentevalueringar 3) Etter-vidareutdanning for vitskapleg tilsette

• Relevans i forhold til NOKUT (2006) si nasjonale evaluering av lærarutdanninga: 1)

Behovet for praksisnær undervising 2) Heve lærarutdannarar sin kompetanse på

nokre felt

• Relevans i høve til LK06 (KD 2006): 1) Bruk av digitale verkty som den femte

basiskompetanse i alle fag på alle årstrinn

• Relevans i forhold til NIFU Step (2007) si evaluering om lærarutdannarar sin digitale

kompetanse: 1) Gap mellom lærarutdanning og praksisfelt 2) Låg digital kompetanse

blant lærarutdannarar

• Relevans i forhold til ITU-Monitor (2007, 2009) sin nasjonale survey: 1) 3 av 4 lærarar

i skulen manglar tilstrekkelig digital kompetanse 2) Lærarutdanninga legg for lite

vekt på IKT og digital kompetanse for lærarstudentane.

• Relevans i forhold til Stortingsmelding nr. 11(2008-2009, Læraren, Rollen og

Lærarutdanninga, LK06 (KD 2006): 1) Bruk av digitale verkty som den femte

basiskompetanse 2) pedagogikkfaget i GLU er ansvarleg for dei grunnleggande

ferdigheitene

• I tillegg hadde studentorganisasjonane i Noreg i 2011 ei kampanje som setje søkjelys

undervising og studiekvalitet i høgare utdanning (sjå illustrasjon frå denne

kampanjen under).

PEK-prosjektet “Teach as we preach”

4

PEK-prosjektet har òg lagt vekt på relevant teori og forsking knyta til utvikling av digital

kompetanse blant lærarutdannarar (og andre faggrupper) basert på nasjonale og

internasjonale publikasjonar (t.d. Erstad 2005; Krumsvik 2006b; Kirschner, Twidle, Sorensen,

Childs, Godwin and Dussart (2006); Wubbels & Brekelmans, 2008). Sidan fleire av desse

studiane viser at lærarutdanningar internasjonalt har hatt lite fokus på dette området, samt

har kome relativt kort i si pedagogiske tenking rundt IKT i undervising, har det vore eit mål i

PEK-prosjektet å òg trekkje vekslar på praksisfeltet sin pedagogiske bruk av IKT. Difor har

samarbeid med skular òg vore ein viktig del av dette PEK-prosjektet. Ei anna side ved dette

har vore å trekkje vekslar frå andre fagstudium ved UiB som har relevans for

lærarutdanning (t.d. ved å studere IKT i plenumsførelesingar som fenomen på

bachelorstudium i psykologi og pedagogikk, har dette gitt nyttig input i høve til

plenumsførelesingar i lærarutdanninga). Dette er delvis også gjort fordi pedagogikkdelen i

lærarutdanninga har ein intensiv og avgrensa undervisingsperiode kombinert med relativt

lite IKT-bruk, som gjer det tidvis vanskeleg å få tilgang og studere alle dei fenomen vi har

vore opptekne av. Intensjonen med å òg studere andre fag er at vi legg til grunn at det er stor

overføringsverdi mellom fag, førelesingar og seminar rundt IKT og digital

kompetanseheving ved UiB.

Første del av prosjektet vart gjennomført i 2008/2009 og la særskild vekt på korleis ein kan

nytte digitale verkty i plenumsførelesingar i lærarutdanninga (dette for å ha eit avgrensa,

realistisk fokus, samt for å prøve å forbetre plenumsførelesingane). Enkel innføring i bruk av

presentasjonsverkty, samt kollegabasert støtte vart vektlagt i denne fasa. For å få med

studentane sine stemmer vart også dei trekt med i prosessen rundt feedback1 til

gruppemedlemmane og på denne måten fekk ein fram eit meir heilskapleg bilete om “kvar

1 Her nytta vi både ”Live survey” (feedback via audience response system) under førelesingane og survey via Mi

Side (feed forward) for å få lærarstudentane si vurdering av intervensjonane.

PEK-prosjektet “Teach as we preach”

5

skoen trykte”, samt kva som var bra. Det vart òg kjøpt inn ein del digitale verkty i denne fasa

(software, hardware, ARS) t.d. for å kunne prøve ut nye måtar for formativ vurdering under

og etter plenumsførelesingar.

Andre del 2009/2010 la vekt på å bygge vidare på erfaringane frå første fasa og knyte dette

meir inn i ei didaktisk tenking. Difor fekk dei involverte på gruppa introdusert og prøvd ut

ein ny digital didaktikkmodell (Krumsvik & Almås 2009) som eit planleggingsverkty for

undervisinga. Erfaringar vart løfta fram og drøfta i gruppa. Røynsler frå denne delen blei

presentert på ein nordisk pedagogikk-konferanse (NERA) i 2009. I denne perioden vart det

òg supplert med innkjøp av nokre digitale verkty (software, hardware), samt at ein hadde

ein vitskaplege assistent, Kristine Ludvigsen, i ei delstilling som støttefunksjon i prosjektet.

Vi har her lagt vekt på at denne vitskaplege assistenten har hatt høg digital kompetanse sjølv

og gjennom denne perioden har ein brukt PEK-midlar for at ho skal få delta på kurs, kjøpe

relevant programvare, og liknande for å heve sin kompetanse innanfor datastøtta

analyseverkty som t.d. SPSS, Nvivo, VideoPaper, og liknande. Dette for at ho i neste omgang

skal vere ei støtte i fagmiljøa rundt bruk av digitale verktøy ved å halde internseminar og å

drive kollegabasert opplæring.

Det kan òg nemnast at det i 2009/2010 vart det òg teke eit initiativ på tvers av heile

fagmiljøet i høve til å ta i bruk læringsplattforma It’s Learning, slik at ein kunne førebu

studentane på det digitale verktyet praksisskulane nytta mest, samt at ein kunne prøve å

heve den digitale kompetansen i fagmiljøet vårt. Vi fekk difor 220 gratis lisensar i skuleåret

2009/2010 til utprøving både blant studentar og lærarutdannarar og det vart gjennomført ei

enkel kursing i It’s Learning både blant studentar og tilsette.

Tredje del av PEK-prosjektet vart planlagt for perioden 2010/2011 og her har m.a. gruppa

lagt vekt på å formidle erfaringar frå prosjektet så langt ved å prøve å publisere ein artikkel

PEK-prosjektet “Teach as we preach”

6

saman. Det andre vi ønskjer gjennomført i denne fasa er å dele erfaringar med kollegaer i

lærarutdanninga (pedagogikkdelen) gjennom ei miniseminarrekke vår/haust 2011, der både

prosjektgruppa og den vitskaplege assistenten har vore hovudansvarlege for dette.

Erfaringane så langt har bore preg av både interessante moglegheiter, utfordringar og

dillemma når ein arbeider med denne type utviklingsprosjekt. Vi kan seie at prosjektgruppa

har etablert ein kultur for deling og refleksjon over bruk av digitale verktøy som kan gi ein

vinst i tida framover dersom ein får realisert ein del mål vi har sett oss i prosjektet.

Alle desse ”ups and downs” i prosjektet har mellom anna vore presentert under ”Utstein

seminaret 2009” der både høgskular, universitet og skuleigarar var representert med

lærarutdannarar og andre tilsette. Det har òg vore interne seminar ved UiB der førebels funn

har vorte presentert for kollegaer ved HF-fakultetet, ved SiU og delvis på den årlege

lærarutdanningskonferansen ved UiB (2009). Førebelse erfaringar og funn har òg vore

presentert under “NORDITEL-konferansen 2010” (Sverige, som hadde fokus på

lærarutdannaren sin digitale kompetanse), med eitt paper under forskingskonferansen

NERA 2008 i København, og eitt paper under NERA 2009 i Trondheim der alle i PEK-gruppa

deltok. Det vart halde foredrag om prosjektet under den nasjonale konferansen ”Kvalitet i

fleksibel høgre utdanning” på Lillehammer og den nasjonale UiB-konferansen ”Store

forventninger: Hvordan vet vi at studentene har fått det forventede læringsutbyttet?” våren 2013.

Det har vorte arbeidd vidare med det nemnte paperet med tanke på publisering av

vitskapleg artikkel og denne vart publisert våren 2012 i det vitskaplege tidsskriftet Högre

Utbildning (Krumsvik, Westrheim, Sunde & Langørgen 2012). I tillegg er det publisert tre

artiklar som har tilknyting til dette PEK-prosjektet:

Krumsvik, R. & Almås, A.G. (2009). The Digital Didactic. In, R. Krumsvik (ed.), Learning in the Network Society and Digitized School. New York: Nova Science Publishers.

Krumsvik, R. (In press). Feedback clickers in plenary lectures - a new tool for formative assessment? In

L. Rowan & P. Bigum, Future Proofing Education: Transformative approaches to new technologies and

student diversity in futures oriented classrooms. London: Springer.

Krumsvik, R. & Ludvigsen, K. (2012). Formative e-assessment and learning outcome in higher

education. Nordic Journal of Digital Literacy 1(6), 36-54.

Krumsvik, R., Westrheim, K., Sunde, E. & Langørgen. K. (2012). "Teach as we preach" -

lærerutdannerens digitale kompetanse. Högre Utbildning, 2(2), 93-108

PEK-prosjektet “Teach as we preach”

7

I tida framover ønskjer ein å dra med våre erfaringar og legge vekt på miniseminar der både

konkret bruk av digitale verkty blir presentert (“hands on”-fokus) og drøfta, slik at ein kan

legge til rette for ei vidare digital kompetanseheving i fagmiljøet ved kollegabasert

opplæring og etter ”ringar i vatn”-prinsippet. Som ein del av dette ønskjer ein også tidvis å

ha fokus mot ein meir substansiell didaktisk og etisk refleksjon rundt bruk av digitale verkty

i førelesingar, seminar og i praksis (“heads-on”-fokus). Difor vil vi ein gong i månaden

arrangere slike miniseminar for tilsette i fagmiljøet, der dei som vil kan delta. For at dette

skal vere mogleg å få til vil vi halde fram med å søkje nye PEK-midlar, slik at vi kan

vidareføre dette utviklingsprosjektet.