Paulownia( اينولاپ تافآ ،تبقارم و یرادهگن ،تشاک...
Transcript of Paulownia( اينولاپ تافآ ،تبقارم و یرادهگن ،تشاک...
(:Paulownia)پالونيا
فات تکثیر، کاشت، نگهداری و مراقبت، آو بیماریها و آزمایشات الزم
علیرضا علی عرب
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:روش های تکثیر
شهتکثیر رویشی با قلمه ری
وشتکثیر با استفاده از پاج
(هدان)تکثیر زایشی با بذر
2W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
هاي تکثير و توليد نهالشيوه
بمناسبنیهوسریعرشد+کمترآلودگی+بهتردوانیریشه:بذريتکثير(الف
.تندهسآوریجمعقابلآذرماهتاحداکثرورسندمیآبانتامهرکپسولها:بذرآوريجمع-
رفظدادنتکانباوشدهدادهقرارگرموخشکمحیطدرآوریجمعازپس:بذرپاکسازي-
.شوندمیجداکپسولازبذرهادستی،جداسازییاوتودهغربالو
-4)سردوخشکشرایطدرودارنددرصد80ازباالترنامیهقوهمعموالبذرها:بذرنگهداري-
.بمانندزندهسال11تاتوانندمی(درجه5
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:(ادامه)بذريتکثير(الف
دمایباآبدردقیقه10مدتبهبذرهازنی،جوانهسازیهمگنمنظوربهکاشتازقبل:آبنوشی-
ساعتدوازبعدوگیرندمیقرار(درجه25)اتاقدمایباآبدرساعت24سپسوورغوطهدرجه40
.زنندمیجوانهروز4مدتبهدرجه35تا25دمایبامناسببستردرشدن،خشک
رسید، سینی های نشاء آماده و بذرها مخلوط ( 16-6)درجه 11اوایل بهار وقتی دمای ماهانه : نشاء-
.دکاشته می شوند و به صورت اسپری آبیاری می شون( میلیمتر5-3)با ماسه نرم در عمق کم
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:(ادامه)بذريتکثير(الف
اصلیبرگهایو(سانت8تا5ابعاد)شدهچوبینونهالهاهفته5تا3ازبعد:مراقبتوبازکاشت-
منتقلمتر1تا0/5فاصلهبا(هاپشته)زمینبهراآنهاتوانمیمرحلهایندر.شوندمیظاهرآنها
حلزونعدفوهرزعلفهایبامبارزهروزانه،آبیاریبویژهکاشتازپسمراقبتهایمرحلهایندر.کرد
.داردزیادیاهمیتآفاتو
.رسندمیمترارتفاع5تا1/5بهنهالهاوشودمیشروعسریعرشدمرحلهاستقرارازپسهفته6تا4-
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:مزایا و معایب تکثیر با بذر:مزایا–الف سهولت دستیابی به بذر فراوان و سالم و تازه در داخل کشور. درفضا های کوچک گلخانه، شاسی سرد یا گرم( دانه رست)تولید انبوه نهال.تولید انبوه نهال گلدانی و سهولت حمل و نقل و کشت آنها در طول سال. (.دانه رست ها)تولید سیستم ریشه ای عمیق و متراکم در نهال های گلدانیکیفیت و تنوع ژنتیکی باالی نهال
:معایب–ب بذرهادرسختوپیچیدهتیماراعمال.تولیدشدهنهالهایناهمگنی.وآفاتبستر،خاکدرزیادرطوبتسایه،بههارستدانهشدیدحساسیت
.فوزاریومزیخاکقارچوحلزونآبدزدک،خاکی،کرمجملهازهابیماریگلدانخاکدررطوبتوغذاییموادکیفیتوحجمبدلیلنهالمحدودرشد.
6W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
در(سانتیمتر18تا15)طولو(سانتیمتر1تا4)قطرباریشههایقلمه:رویشیتکثير(ب
شستشودی،بنطبقهازپسوتهیه(یخبندانازبعد)زمستاناواخریاو(خزانازبعد)پاییزفصل
کاشتهمتر1تا0/8فواصلباخاکهایپشتهرویبستر،درعمودیصورتبهاستریلیزاسیونو
.شوندمی
وکخاهوادهیافزایشبهار،دمایافزایشسطحی،خاکعمقافزایش:سازيپشتهفواید
وریغوطهریسککاهش
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:مراحل تکثیر با قلمه ریشه
بستر کاشت قلمه تیمار مخصوص قلمه تهیه قلمه از ریشه ریشه آماده
ماهه نهال سه ماهه یک ماهه 5ماهه نهال 6نهال
8W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
(ه تکثیر با قلمه ریش) ماهه پالونیا 4نهالستان
9W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
(ه تکثیر با قلمه ریش) ماهه پالونیا 3نهالستان 10
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:یشهمزایا و معایب تکثیر با قلمه بویژه قلمه ر:مزایا –الف
.تیمار محدود و گاهی بدون اعمال تیمار خاص •.اندام زائی و رشد خیلی سریع *.10cmوقطرتا m6ارتفاع تا ) ماه 6تولید نهال های قوی و بلند در مدت *.مقاومت نسبی در مقابل سایه، پرآبی، علف های هرز، آفات و بیماری ها *
:معایب –ب .مشکل تامین منبع مطمئن و مورد نیاز از نظر قلمه ریشه *.دائمینیاز به بستر و نهالستان بزرگ با امکانات وسیع و منبع آب مطمئن و•.مشکالت عدیده در کندن و دپو، حمل و نقل و کاشت نهال *یز و قلمه اواخر زمستان و نهال اوائل پائ)محدودیت زمانی در کاشت قلمه و نهال*
(.اواخر زمستان
11W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
:کاشت
:پالونیاکاشتاهداف
,Modirrahmati)چوبزراعت- 2009)،
,Ayan)(تلفیقیدرختکاری)اگروفارستری- 2006)
,Ayan)زنبورداری،- 2006)
,Chaires)شده،رهااراضیومعادناحیاء- 2016).
,Chaires)پاالیی،گیاه- 2016).
,Chaires)زیستیهایسوختتولیدصنایع- 2016).W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
(ا شکستعامل اصلی موفقيت ی): ویژگيهاي کلی مناطق مناسب براي کاشت پالونيا
دریاسطحازمتري2000ارتفاعاتتاجلگهاز-
ناسبمزهکشیبالومییالومیشنیبافتبانرم،عميق،حاصلخيز،خاک-
متر1/5ازترپایينزیرزمينیآبعمق-
ساعتبرکيلومتر28ازکمتربادشدت-
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
شيوه هاي کاشت
:سطح کاشت
نازل عالوه بر جنگلکاریهای وسیع در مزارع کاشت پالونیا در سطوح کوچک، شامل حاشیه م. مسکونی، حاشیه روستا، حاشیه رودخانه ها و حاشیه راهها نیز انجام می شود
: نظم و فواصل کاشت
بعد از ( + درخت در هکتار500و 400، 276)متر 4*5متر یا 5*5، 6*6در فواصل : کپه اي-(.فواصل کاشت کم مطلوب نیست. )سال ردیفها یک در میان تنک می شوند5-6
(یک نوار در هر طرف)متر 5تا 4در فواصل : نواري -
.غربی انجام شود–در مزارع کاشت نواری بهتر است شرقی : 1نکته
ی، علوفه ای میوه، زینت)کوتاه باتوجه به تاج تنک، کاشت آمیخته با درختان چندمنظوره : 2نکته W. و گیاهان زراعی و دارویی موفقیت آمیز است...( و
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
( مستانتابستان، پاییز یا ز)سانتیمتر سال قبل از کاشت 30شخم تا عمق : آماده سازي کلی
. بویژه در اراضی رها شده و دستنخورده الزم است
نوارها یا لکه هایی موازی خطوط: کاشت در مناطق حساس به فرسایش جهت حفاظت خاک
متر برای 0/5متر و عمق 1/3-1نوارهایی با عرض در مناطق شیبدار + میزان، شخم می خورند
.کاشت آماده می شوند
(باتوجه به ابعاد نهال)سانتیمتر 60–50و عمق 80–70عرض : چاله کاشت
.دهنگام حفر چاله خاک سطح و عمق باید جدا شوند و خاک سطحی اول ریخته شو: نکته
1/5هفته قبل از کاشت در لکه های با قطر 3در علفزارها باید حداقل : مبارزه با علفهاي هرز
W. ماهه داشته باشد9متر علفکش اسپری شود که قدرت ماندگاری حداقل W
W.S
UGARCANENEWS.IR
. نهال بعمل آیدهنگام تهیه نهال از نهالستان باید حداکثر دقت در مورد کیفیت: کيفيت نهال
ای فقیر در مناطق بادخیز و خاکه+ بعد از تهیه نهال باید نهالها بر اساس ارتفاع مرتب شوند
. نهال های بلند کاشته نشود
امهنگوباشندداشتهبایدمتریسانتی60تا50ریشهمتر5-4ساقهطولبانهالهای:نکته
.شوندگذاشتهخاکداخلمناسبیشکلبههاریشهاینشوددقتکاشت
:کاشتهايشيوه
ر پاییز بهتر است در مناطقی که زمستانهای خیلی سرد ندارد کشات نهال د: نهالکاشت
زیرا در پاییز هنوز خاک. انجام شود، اما روش مرسوم کاشت در زمستان است( شروع خزان)
. ا زیاد نیستعمق کاشت پالونی. گرم است و سیستم ریشه ای قبل از زمستان مستقر می شود
W. اطراف چاله کاشت جهت آبیاری پشته ایجاد می شودW
W.S
UGARCANENEWS.IR
: کاشت مستقيم قلمه ریشه
میارد،دمناسبیرطوبتوبودهبرخوردارمطلوبیوضعيتازخاککهدرمناطقی
گنیناهمدشوارتر،شرایطدراما.راکاشتریشهقلمهنهال،کاشتبجايتوان
ایجادالهانهکردنبرکفبهنيازگاهیویافتهافزایشجنگلکارينظموارتفاع
.شودمی
:تودهزادشاخهحياتتجدید
رهبهازپس،داردوجودنهالکمبودکههاییموقعيتوکوهستانیمناطقدر
میباالبسياررشدباجدیدهايساقهایجادباعثسریعدهیجستبرداري،
.رسدمی(متر10گاهی)متر6-5بهاولسالدرآنهاطولمعموالکهشود
.ترندحساسنيزبيماریهاوآفاتبهنسبتودادهرشدکاهشزوداماW
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
: مراقبت از توده
. سال اول بسیار مهم است4-3جهت دستیابی به محصول مناسب مراقبت از توده بویژه در
اد جلوگیری از صدمات فیزیکی، یخبندان و آفتاب سوختگی و ب: مراقبت از ساقه-
.تپوشش آهک یا پيچيدن علف و پارچه در ابتداي ساقه و ایجاد قيم مفيداس
روز بدون 9تا 7نهالها نباید در زمان کاشت دوبار آبیاری شوند، بلکه باید : آبياري و زهکشی
.الشبرگ نهال نباید در پای نهال متراکم شود. آبیاری نگهداری شوند
یط غرقابی باید در پای نهال کانال زهکشی یا سیستم هدایت رواناب مناسبی ایجاد شود تا شرا-
. ایجاد نشود
. شودنازل نشد، باید با آبیاری جبرانميلی متر 100بارندگی ماهانه حداقل اگر در فصل رشد
tomentosa (مناسب شرایط آذربایجان غربی)لیتر10-9روز یکبار 7-6هرWW
W.S
UGARCANENEWS.IR
(: ادامه)مراقبت از توده
6*6و 5*5سال بعد از کاشت یکدر ميان ردیفهاي کاشت 6تا 5: تنک کردن
.برداشته می شوند
در اطراف هر درخت حداقل بهمدت دو سال دایراه اي به : مبارزه باعلفهاي هرز
فاده از این کار ميتواند با است. متر باید بدون علف هاي هرز باقی بماند1/5قطر
.سموم علفکش، وجين و سله شکنی و همچنين پوشش مالچ انجام شود
به منظور هدایت و فرم دهی تاج شاخه هاي مزاحم در 4-3در سال : هرس تاج
. فصل زمستان برداشت می شوند
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:مدل هائی ازاصالح تنه و تاج درختان پالونیا
کف برکردن نهال های مغلوب اصالح تنه های معیوب وانحنا دار
اصالح تنه های شکسته شده اصالح ساقه های سر خشکیده
21
43
20W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
:اجنگلکاری و مدیریت و برنامه ریزی پالونی.استمناسبزمستاناولنیمهیاوپائیزاواخردرترجیحاًپالونیاجنگلکاری*5-6فاصلهبا(نوار1-2)بادشکنیاگسترسایهدرختانعنوانبهنواریکشت*
.شودمیمترتوصیه
وانهارکرانهدرها،جادهامتدادوطرفیندرها،دهکدهاطرافدرها،خانهپیراموندردرختکاری:رسانیآبهایکانال
هبگروهی،یانواریصورتبهبایدراهانهالروستاها،یاهاساختمانپیراموندر•.کاشتمتر56یاو55یفاصله
فیردیصورتبههانهالها،جادهطرفینیاآبرسانیهایکانالیاانهاریکرانهدر•.شوندمیکاشتههمازمتر5تا4فاصلهبه
وتاسیساتهرگونهازمتری3فاصلهبهحداقلبایدپالونیادرخت:مهمتوصیه•.شودکاشتهغیرهوگازوآبهایلولهوساختمان
:(آگروفارستری)زراعتباتلفیقیکشتشودمیلمتصقبلیشاخهیاتنهبهباززاویهباپالونیادرختهایشاخهاینکهبدلیل
یرند،گمیقرارهمرویبندرتوبودهپراکندهمنظمینسبتاًصورتبهآنهایبرگووجبمکهنیستایاندازهبهسایهایجادلذارسد،میزمینبهآسانیبهنوراینرواز
.شودزراعتبهصدمات21
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
(همزاد و همسال ) ساله 5جنگلکاری خالص پالونیا فورتونی، 22W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
پالونيا( ميان کاري)زراعت داالنی
دارند،فراوانخاکیواقلیمیمشکالتکهاراضیدرپالونیاکاریمیانکهاستدادهنشانتجربه
وادیاقتصتوسعهومزرعهمحصوالتتنوعزراعی،گیاهانرشدشرایطبهبودباعثتواندمی
.شودمنطقهاجتماعی
:مثال
مشکالت(نفرمیلیون300)زیادجمعیترغمعلیکهچینمرکزوشمالبارانکممناطقدر
آهکیوبودنشوربودن،ایماسهجملهازایعدیدهمشکالتبافقیرآبرفتیخاکهای)خاکی
درجه،30باالیدمایشن،طوفانهایخشک،وگرمبادهای)اقلیمیمشکالتو(خاکبودن
عمدتا)زراعیمحصوالتازدرصد40تا20معموالداشت،وجود(%30ازکمترجویرطوبت
W.شدندمینابود(گندمW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:شدپيادهمنطقهدردرختکاشتالگويسهبنابراین
(..وگندمذرت،)حاشیهدرومختلفزراعیگیاهانباهمراهپالونیادرختانکاشت:1950دهه
.عنابوپالونیاهکتاری17-6هایتوده)حفاظتیکمربندهایکاشت:1960دهه
(پالونیاهکتارمیلیون1/5)عنابوپالونیاکاریمیان:بعدبه1970دهه
رفتباالخیزیحاصلوگرفتراطبیعیحوادثازبسیاریجلویسیستمهااینگسترش:نتيجه
.شدپدیدارتولیدتنوعو
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:تاسمتفاوتگذارسرمایههدفاساسبرپالونیا(کاریمیان)تلفیقیکشتالگوهای
(ماندثابتسال3تامحصول).هستنددرختپرورشاصلیاولویت.1
تابستانهمحصوالتو(هکتاردرپایه400–200)شوندمیکاشته10-5*5فواصلدردرختان
.استسال10برداریبهرهدوره.شوندمیکشتتودهتحتپاییزهو(سبزیجاتوکلزاگندم،)
سال10تا6ازبعدتابستانهمحصولکاهشوسال6تا5ازبعد:پاییزهمحصولکاهش
درهکتارتن37/5:زراعیمحصوالتکلتوليدوهکتاردرمکعبمتر140-80:چوبتوليد
(ماندثابتسال10تاکلمحصول).هستندوزنهمزراعتودرختپرورش.2
هکتاردرمکعبمتر53-36چوبتولید+(هکتاردرپایه133-80)متر15-5*5کاشتفاصله
W.یافتکاهشسال5ازبعدپاییزهمحصولW
W.S
UGARCANENEWS.IR
.(یافتافزایشمحصول).استزراعتاصلیاولویت.3
زراعیمحصوالتو(هکتاردرپایه67–40)شوندمیکاشتهمتر50-30*5فواصلدردرختان
.پذیردمیصورتزراعیمدیریت+شوندمیکشتهمراه
:نتایج
تبخیرکاهش+(درصد52-21)بادسرعتکاهش:(ميکروکليما)اقليمیشرایطبهبود.1
دماتعدیلو(درصد19/4)سطحیخاکرطوبتافزایش+(شبدرصد4/3وروزدرصد9/7)
23-6گندم)زراعیمحصوالتازبسیاریافزایش:زراعیمحصوالتبرخیافزایش.2
درصد17تا7/5)ذرت،(درصد20)ارزن،(درصد
و40-35قطربهسال10ازبعددرختهر:درختانازپایههرچوبتوليدافزایش.3
W(مکعبمتر33/5تا20هکتاردر)رسیدمترمکعب0/5تا0/4حجمW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:پالونیا در سیستم کشت توام
ت با چایکش( گندم)کشت با صیفی جات کشت با درختان جنگلی کشت با غالت
27W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
کشت توام پالونیا با پنبه 28W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
کشت توام پالونیا و گندم 29W
WW
.SUGARCANENEW
S.IR
کشت توام پالونیا با گندم30
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
ایکشت توام پالونیا با چ31
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
ویژگيهاي رویشی پالونيا
متری1تا0/4اعماقدرهاریشهازدرصد76سبکوشنیخاکهایدر)عمقیدوانیریشه
سانتی40ازکمتر)سطحیدوانیریشهزراعیمحصوالتازبسیاریکهصورتیدر.(دارندقرار
هایهالیدرموادغذاییوآبازبیشتراستفاده+(غذاوآب)ایریشهرقابتکاهش)دارند(متر
.(خاکزیرین
.داشتندنورعبوردرصد50-40پالونیاساله9-7درختانماهتیردر:تاجازباالنورعبور
.استاقاقیاازبیشتردرصد38وصنوبرازبیشتر%20مقداراین
شودمیپاییزیمحصوالتازحفاظتباعثبرگهادیرهنگامزان:دیرتربرگخزان
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
ویژگيهاي توليدي پالونيا
: توليد محصوالت فرعی. 1
میتولیدسوختچوبجهتشاخهکیلوگرم400تا350ساله10-8درختهر:سوختچوب
.کند
تولید می ( کیلوگرم وزن خشک28)کیلوگرم برگ تر 100ساله حدود 10-8هر درخت : علوفه
درصد 3/09)غذایی زیادی را وارد خاک می کند کند که ارزش غذایی باالیی داشته و عناصر
(.ازت
ز سوی دیگر گلهای زیبا و فراوان پالونیا از طرفی جاذبه فراوانی برای منطقهایجاد میکند و ا: گل
. را از منطقه بوجود می آورد( کیلوگرم از هر کندو15تا 10)امکان تولید عسل
W.آلکالوئیدها و فالونوئیدهای فراوانی در برگ و میوه وجود دارد: مواد داروییW
W.S
UGARCANENEWS.IR
توليد چوب. 2
.باتوجه به اقليم و منطقه رشد و توليد چوب پالونيا متفاوت است
(:کشور چين)رویشگاه اصلی
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
ساله5دوره کاشت –( چین)رویشگاه اصلی
ات و به نسبت سازگاری بیشتری با رویشگاههای مختلف داشته و آفfortuneiگونه . امراض کمتری دارد
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
:توليدچوب
متر مکعب در هکتار100سالگی 10در سن : (چين)رویشگاه اصلی توليد در
پایه در هکتار و دوره 200متر مکعب چوب، تراکم کاشت 150برای تولید توليد در نيوزلند -
.توصیه شده استelongataو fortuneiساله با گونه 12-20
(:گرگان)توليد در ایران -
(سالگی18)در جنگل شصت کالته (: 1389)محمدی و همکاران -
(متر مکعب0/94هر پایه )متر مکعب در هکتار 528/98( : پایه در هکتار556)متر 3*6
(متر مکعب1/03هر پایه )متر مکعب در هکتار 259/73( : پایه در هکتار250)متر 8*5
(متر مکعب0/97هر پایه )متر مکعب در هکتار 161/40(: پایه در هکتار167)متر 10*6
Wسال 13-11: سن بهره برداری مطلق W
W.S
UGARCANENEWS.IR
(:گرگان)توليد در ایران
( سالگی5)در جنگل شصت کالته (: 1389)سعیدی و همکاران -
درهکتار متر مکعب 18/24رویش کل ( پایه در هکتار208)متری 8*6فاصله کاشت -
(مترمکعب0/09هر پایه )
(ساله6جست -دوره بهره برداری دوم)در جنگل توسکستان (: 1394)و همکاران معیری -
0/06هر پایه )متر مکعب در هکتار 24/10رویش کل : ( پایه در هکتار400)متر 4*5
(متر مکعب
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
آفات و بيماریهاي پالونيا:
مایشی پالونیا اما در کاشت آز. در رویشگاه اصلی آفات و بیماریهای زیادی برای پالونیا ذکر شده است.فورتونی در گرگان آفات و بیماری خاصی را گزارش نشد
و بیشترین خطر ( Barton et al, 2007)در نیوزلند نیز همین تجربه بدست آمده است – Damping)در مرحله جوانی گیاه می باشد که قارچها off) نماتودها و الرو برخی ،
. و حلزون می توانند خساراتی را به همراه داشته باشند( Caterpillar)حشرات
:بيماریها
Witches’ Broom
Sphaceloma paulowniae Hara (Young tree)
Anthracnose Disease (Seedling stage)
Damping – off (Seedling stage)
Agrotisاز جمله حشرات برگخوار ypsilon و...WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
الزمتحقيقات
آزمایشات سازگاري و توليد
هيبرید گيري و مهندسی ژنتيک
آزمایشات فاصله کاشت و نظم کاشت
گياه زراعی–آزمایشات اثر متقابل درخت
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
چیست؟درختانژنتیکیدستکاریازبیوتکنولوژیستهاعمدهاهدافانرژیازدرصد0/33تقریبازیرااستهمراهسازیعقیمباعمدتا)تولیدورشدنرخافزایش1.
محتویکاهشباعمدتاخمیرکاغذ،تولیدهایهزینهکاهش(شودمیمثلتولیدصرفلیگنین
علفکشهابهنسبتدرختانمقاومتافزایش2.
حشراتوآفاتبهمقاومتافزایش3.
چیست؟شدهدستکاریهایگونهبکارگیریزمینهدرچالشهامهمترینخارجبهحیاتتجدیدمنابعمداوموابستگینتیجهدروشدنعقیماثردرتودهذاتیناپایداری-علفکشسموموکوددهیآبیاری،بهتودهمداومنیازوباالیحساسیت-لیگنینمحتویکاهشاثردرحشراتبهمقاومتکاهشوچوبفیزیکیمقاومتکاهش-Super)مهاجمفوقهایگونهتشکیلوآلودهگردهانتقال- Weed)گیاهیآفاتوحشراتمقاومالعادهفوقهایگونهتشکیل-رختاندبرگومیوهبذر،ازمستقیمغیرومستقیمتغذیهاثردرداموانسانسالمتریسک-
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR
هوالعليم
WW
W.S
UGARCANENEWS.IR