PAPILON Nguoi Tu Kho Sai 4

PAPILLON NGÛÚÂI TUÂ KHÖÍ SAI (QUYÏÍN 4) 1

http://ebooks.vdcmedia.com

MUÅC LUÅC

VII. TRÚÃ LAÅI ÀAÃO ROYALE.................................................................................................2

IX. ÀAÃO SAINT-JOSEPH - CAÁI CHÏËT CUÃA CARBONIERI................................................45

X. ÀAÃO QUYÃ - CHIÏËC GHE CUÃA DEIFLUS .......................................................................80

XI. TÛÂ GIAÄ NÚI NGUÅC TUÂ ............................................................................................... 143

XII. GEORGETOWN ......................................................................................................... 150

Henry Charrieâre 2


VII. TRÚÃ LAÅI ÀAÃO ROYALE

Nhû vêåy quaã thêåt laâ nhúâ möåt pheáp maâu maâ töi àûúåc trúã laåi àaão Royale vúái chïë àöå phaåm nhên chõu aán bònh thûúâng. Töi rúâi Royale ra vúái möåt aán taám nùm tuâ cêëm cöì vaâ nhúâ liïìu thên cöë che möåt ngûúâi bõ naån, mûúâi chñn thaáng sau, töi laåi àûúåc trúã vïì.

Töi àaä gùåp laåi caác baån cuä: Dega, vêîn laâm kïë toaán, Galgani ài phaát thû, Garbonieri, àaä àûúåc trùæng aán sau vuå töi vûúåt nguåc, Graldet, Bourset thúå möåc, cuâng hai anh em Àêíy Xe: Naric vaâ Quenier, Chatal úã bïånh xaá, ngûúâi àaä àöìng loäa vúái töi trong chuyïën vûúåt nguåc àêìu tiïn, vaâ Maturette vêîn úã àaão Royale laâm phuå y taá.

Têët caã boån luåc lêm vuâng rûâng nuái àaão Corse cuäng coân caã àêy: Essari, Vicioli, Cesari, Razori, Fosco, Maucuer vaâ Chapa àaä tûâng laâm cho La Griffe bõ chïët cheám vò cêu chuyïån chûáng khoaán úã Marseille. Têët caã caác minh tinh cuãa nhûäng vuå töåi phaåm tûâ nùm 27 àïën nùm 35 àïìu coân taåi àêy.

Marino, ngûúâi àaä giïët Dufreáne, vûâa chïët bïånh caách àêy möåt tuêìn. Ngaây êëy, luä caá mêåp àaä àûúåc möåt bûâa thõnh soaån. Möåt chuyïn viïn bêåc nhêët vïì àaá quyá cuãa thuã àö Paris àaä àûúåc doån cho chuáng cheán.

Barrat, biïåt danh laâ “Nûä diïîn viïn”, coân laâ nhaâ triïåu phuá kiïm vö àõch quêìn vúåt úã Limoges, keã àaä giïët möåt ngûúâi taâi xïë cuâng cêåu baån thên, quaá thên laâ khaác, cuãa y. Barrat laâ trûúãng phoâng thñ nghiïåm vaâ laâ dûúåc sô cuãa bïånh viïån àaão Roycale. Möåt baác sô coá tñnh hay böng lún noái rùçng, úã àaão, ngûúâi ta bõ bïånh lao theo quyïìn coå vïë.

Toám laåi, viïåc töi trúã vïì àaão Royale chùèng khaác naâo möåt phaát àaåi baác. Töi trúã laåi nhaâ giam nhûäng keã cûáng àêìu, vaâo möåt buöíi saáng thûá baãy. Gêìn nhû ai nêëy àïìu coá mùåt àöng àuã, vaâ moåi ngûúâi khöng tûâ ai, àïìu àïën chaâo töi, hïët sûác niïìm núã. Caã caái anh thúå sûãa



àöìng höì, vöën cêm nñn khöng noái bao giúâ tûâ caái buöíi súám trûá danh maâ anh ta suyát bõ chïët cheám vò nhêìm lêîn, cuäng àïën chaâo töi.

- Thïë naâo, caác baån, khoãe caã chûá! - Khoãe caã, Papi aå, hoan nghïnh cêåu àaä trúã vïì. - Chöî cuãa cêåu vêîn coân àêëy, Grandet noái. Tûâ khi cêåu ài vêîn àïí

tröëng. - Caãm ún têët caã. Coá gò múái khöng? - Coá möåt tin vui. - Gò vêåy? - Àïm qua, trong nhaâ xñ, trûúác mêëy caái öëng thoaát nûúác, ngûúâi

ta àaä tòm thêëy thùçng cha daåo noå treo lïn ngoån dûâa àïí rònh vaâ töë giaác cêåu, bõ giïët chïët. Chùæc möåt ngûúâi baån thên cuãa cêåu vò khöng muöën àïí cêåp gùåp mùåt thùçng cha êëy àaä tiïët kiïåm höå cêåu caái viïåc êëy.

- Túá rêët muöën biïët cêåu àoá laâ ai àïí caãm ún. - Chùæc seä coá ngaây cêåu êëy seä noái ra vúái cêåu thöi. Vaâo giúâ àiïím

danh saáng nay, ngûúâi ta thêëy thùçng cha êëy bõ möåt nhaát dao vaâo tim. Chùèng ai tröng thêëy hay nghe thêëy gò caã.

- Thïë laâ hún. Coân baâi baåc ra sao? - Vêîn vêåy. Chöî cuãa cêåu vêîn coân àêëy. - Hay lùæm. Thïë thò coá thïí bùæt àêìu söëng trúã laåi caái caãnh khöí

sai chung thên röìi. Chaã biïët chuyïån naây seä chêëm dûát ra sao vaâ vaâo luác naâo.

- Papi naây, thêåt tònh boån túá choaáng ngûúâi ài khi biïët laâ cêåu phaãi laänh taám têëm lõch. Bêy giúâ cêåu àaä trúã vïì àêy, túá nghô rùçng trïn àaão naây, khöng ai laåi coá thïí tûâ chöëi, khöng chõu giuáp àúä cêåu vïì bêët cûá viïåc gò, duâ maåo hiïím àïën mêëy.

- Öng chó huy goåi anh àêëy, - möåt tïn lñnh da àen noái. Töi theo hùæn ra. ÚÃ voång gaác, coá vaâi tïn caãnh saát noái vui vaâi

cêu vúái töi. Töi theo tïn àïën goåi töi vaâ gùåp thiïëu taá Prouillet. - Khoãe chûá, Papillon?

Henry Charrieâre 4


- Thûa chó huy, khoãe. - Töi mûâng thêëy anh àûúåc àùåc xaá, vaâ töi cuäng khen anh vïì

haânh àöång can àaãm cuãa anh àöëi vúái àûáa con gaái nhoã cuãa ngûúâi baån àöìng sûå cuãa töi.

- Xin caãm ún öng. Töi giao cho anh viïåc chùn trêu cho àïën luác anh àûúåc traã vïì

vúái viïåc àöí thuâng vaâ àûúåc quyïìn ài cêu. - Nïëu àiïìu naây khöng coá gò phiïìn àïën öng nhiïìu quaá töi xin

tuên lïånh. - Àêëy laâ viïåc cuãa töi. Giaám thõ cuãa xûúãng khöng coân úã àêy,

coân töi trong ba tuêìn nûäa, töi cuäng vïì Phaáp. Thïë laâ mai, anh àïën nhêån viïåc nheá.

- Thûa chó huy, töi khöng biïët caãm ún öng bùçng caách naâo. - Bùçng caách chúâ möåt thaáng nûäa röìi haäy tòm caách vûúåt nguåc,

àûúåc khöng? - Prouillet vûâa cûúâi vûâa noái. Trong phoâng giam, töi thêëy vêîn nhûäng ngûúâi êëy, vúái caách

sinh hoaåt haâng ngaây vêîn nhû trûúác khi töi ài. Nhûäng dên mï cúâ baåc thuöåc möåt loaåi ngûúâi riïng biïåt, chó suy nghô vaâ söëng vò baâi baåc. Nhûäng ai coá möåt thùçng “baån treã” thò cuâng úã, cuâng ùn, cuâng nguã vúái noá. Àêëy laâ nhûäng cùåp vúå chöìng thêåt sûå, vaâ sûå àam mï cuâng tònh yïu giûäa àaân öng vúái nhau chiïëm hïët têm tû cuãa hoå, caã ngaây lêîn àïm. Cuäng coá nhûäng caãnh ghen tuöng, nhûäng duåc voång khöng kiïìm chïë nöíi, laâm cho “chöìng” vaâ “vúå”, cûá rònh moâ lêîn nhau vaâ gêy ra nhûäng vuå giïët ngûúâi khöng sao traánh khoãi nïëu möåt trong hai “vúå chöìng” chaán ngûúâi kia vaâ bay ài tòm nhûäng möëi tònh múái.

Tuêìn qua, vò ngûúâi àeåp Charlie (tûác Barrat), möåt tuâ nhên da àen tïn laâ Simplon àaä àêm chïët möåt ngûúâi tïn laâ Sidero. Àêy laâ ngûúâi thûá ba bõ Simplon àêm chïët do yïu Charlie.

Töi vïì traåi múái àûúåc vaâi giúâ àaä coá hai thùçng cha àïën tòm töi. - Naây, Papillon, töi muöën biïët Maturetteá coá phaãi laâ cuãa anh

khöng? - Hoãi àïí laâm gò?



- Töi coá lyá do riïng cuãa töi. - Anh haäy nghe töi noái. Maturette àaä vûúåt nguåc ài vúái töi möåt

chuyïën daâi 2500 kilömeát, vaâ cêåu êëy àaä xûã sûå nhû möåt ngûúâi àaân öng chên chñnh. Töi chó noái vúái anh coá vêåy thöi.

- Töi muöën biïët cêåu êëy coá thuöåc vïì anh khöng? - Khöng, töi khöng hïì biïët Maturette trong vêën àïì tònh duåc.

Töi quyá troång cêåu êëy nhû möåt ngûúâi baån thên, ngoaâi ra, töi khöng quan têm àïën caái gò hïët trûâ phi coá ai muöën haäm haåi cêåu êëy.

- Nïëu coá ngaây cêåu êëy laâ vúå töi thò sao? - Luác àoá nïëu cêåu êëy bùçng loâng, thò töi khöng xen vaâo laâm gò.

Nhûng nïëu anh hùm doåa cêåu êëy àïí buöåc cêåu êëy theo anh, thò anh seä coá chuyïån vúái töi àêëy.

Nhûäng keã àöìng tònh luyïën aái thò duâ bõ àöång hay chuã àöång, àïìu nhû nhau, vò caã hai loaåi ngûúâi àoá khi àaä àam mï röìi thò chùèng coân nghô àïën caái gò khaác. Töi àaä gùåp cêåu ngûúâi YÁ coá caái plan bùçng vaâng cuâng ài möåt chuyïën taâu vúái töi. Cêåu ta àïën chaâo töi. Töi hoãi:

- Cêåu vêîn úã àêy aâ? - Töi àaä xoay àuã caách. Meå töi gûãi cho töi 12000 francs, thùçng

lñnh lêëy cöng saáu ngaân, töi chi mêët böën ngaân àïí khoãi bõ nhöët, töi laåi àûúåc àûa ài chiïëu X quang úã Cayenne röìi cuäng chùèng àûúåc viïåc gò. Sau àêëy töi laåi bõ buöåc töåi laâ àaä laâm möåt ngûúâi baån bõ thûúng. Anh biïët noá àêëy, noá laâ Razori, dên keã cûúáp àaão Corse àêëy.

- ÛÂ! röìi sao nûäa? - Noá thoãa thuêån vúái töi, noá tûå gêy ra möåt vïët thûúng úã buång,

vaâ töi seä ra toâa aán binh vúái noá, noá thò laâ ngûúâi buöåc töåi, coân töi laâ ngûúâi coá töåi. Boån töi coân khöng àûúåc lïn àaão nûäa. Chó coá 15 ngaây laâ xong hïët. Töi laänh aán saáu thaáng cêëm cöë. ÊËy laâ chuyïån úã nùm ngoaái. Anh coân khöng biïët töi úã àêëy nûäa cú. Papi úi, töi chõu hïët nöíi röìi. Töi muöën tûå vêîn ài cho xong.

- Thaâ chïët trong möåt chuyïën vûúåt nguåc coân hún, ñt ra cêåu àûúåc chïët tûå do.

Henry Charrieâre 6


- Anh noái àuáng, töi àaä sùén saâng àïí laâm àuã moåi viïåc. Anh coá tñnh chuyïån gò, cho töi biïët vúái nheá.

- Àöìng yá. Cuöåc söëng úã àaão Royale cûá tiïëp tuåc. Vaâ töi àaä ài chùn trêu.

Töi phaãi tröng möåt con trêu àûåc tïn laâ Brutus. Noá nùång hai têën, kheát tiïëng laâ dûä: noá àaä giïët hai con trêu àûåc. Viïn giaám thõ Angosti, chuyïn traách phêìn cöng viïåc naây, noái vúái töi: “Àêy laâ lêìn cuöëi cuâng. Noá coân giïët möåt con nûäa laâ phaãi thõt noá thöi”. Saáng nay, töi laâm quen vúái Brutus. Anh chaâng da àen ngûúâi Martnique vêîn chùn dùæt noá, phaãi úã laåi möåt tuêìn àïí chó dêîn cho töi. Töi àaä kïët thên àûúåc vúái Brutus ngay tûâ àêìu bùçng caách àaái vaâo muäi noá: caái muäi to vaâ daâi cuãa noá ûa liïëm chêët mùån. Röìi töi cho noá vaâi traái xoaâi ûúng maâ töi haái àûúåc úã vûúân bïånh viïån. Töi thùæng noá vaâo möåt chiïëc xe boâ thö sú, xûáng vúái caái xe boâ cöí löî cuãa caác àúâi Vua Lûúâi Biïëng xa xûa, vaâ dùæt noá ài.

Trïn xe, coá möåt thuâng ton-nö chûáa ba ngaân lñt nûúác. Cöng viïåc cuãa töi cuâng anh baån Brutus laâ xuöëng búâ biïín, àöí nûúác vaâo thuâng röìi chúã lïn caái döëc khuãng khiïëp naây àïën têån baäi bùçng. Töëi àoá, töi múã nùæp cho nûúác chaãy vaâo caác cöëng raänh cuöën cho hïët chêët bêín coân laåi tûâ buöíi súám. Töi bùæt àêìu laâm tûâ saáu giúâ, khoaãng chñn giúâ thò xong viïåc.

Sau böën ngaây, anh chaâng ngûúâi Martinique tuyïn böë laâ töi àaä coá thïí xoay xúã möåt mònh àûúåc. Chó coá möåt chuyïån phiïìn: nùm giúâ saáng, töi àaä phaãi búi ài tòm Brutus tröën trong ao, vò noá khöng muöën laâm viïåc. Àiïím yïëu cuãa noá laâ úã löî muäi cho nïn töi àùåt möåt caái voâng xuyïn qua muäi noá, vaâ thûúâng xuyïn buöåc vúái möåt àoaån dêy daâi 50 phên. Khi töi tòm àûúåc noá, noá luãi ài, lùån xuöëng nûúác röìi nhö lïn úã möåt chöî xa hún. Àöi khi töi mêët caã tiïëng àöìng höì múái toám àûúåc noá trong caái ao nûúác tuâ haäm höi tanh, àêìy nhûäng sêu boå vaâ hoa suáng. Töi caáu kónh ruãa möåt mònh: “Àöì khöën naån. Àöì mùåt daây? Cûáng àêìu cûáng cöí àïën thïë nûäa! Maây coá chõu ra khöng thò baão!” Noá chó chõu nghe khi töi àaä nùæm àûúåc súåi xñch cuãa noá. Coân chûãi ruãa, noá coác cêìn. Nhûng cuöëi cuâng, khi noá ra khoãi ao thò noá laåi trúã thaânh baån cuãa töi.



Töi coá hai caái can trûúác kia àûång múä, nay duâng àïí chûáa nûúác ngoåt. Töi bùæt àêìu tùæm cho hïët nûúác nûúác nhúáp nhuáa úã ao. Khi töi saát xaâ-phoâng vaâ kyâ coå cêën thêån cho mònh röìi, coân laåi àïën hún nûãa thuâng nûúác ngoåt, töi lêëy nùæm xú dûâa àïí coå rûãa cho Brutus. Töi kyâ coå thêåt kyä nhûäng chöî kñn cuãa noá, vûâa coå vûâa döåi nûúác. Thïë laâ Brutus coå àêìu vaâo tay töi röìi tûå noá àïën àûáng trûúác caâng xe. Khöng bao giúâ töi duâng gêåy nhoån thuác noá ài nhû anh chaâng ngûúâi Martinique vêîn laâm. Chùæc noá cuäng biïët ún töi, vò vúái töi, noá raão bûúác nhanh hún. Coá möåt con trêu caái nhoã rêët àeåp mï Brutus. Noá luön ài bïn caånh chuáng töi. Khaác vúái anh chaâng kia, töi khöng xua àuöíi noá - töi àïí cho noá hön Brutus vaâ theo chuáng töi ài bêët cûá àêu. Vñ duå, khi chuáng hön nhau, töi khöng phaá bao giúâ, vaâ Brutus àaä chõu ún töi, vò noá àaä keáo ba ngaân lñt nûúác vúái möåt töëc àöå nhanh khöng ngúâ. Hònh nhû noá muöën daânh laåi khoaãng thúâi gian noá àaä laâm mêët ài nhûäng khi dûâng laåi liïëm laáp Marguerite (àoá laâ tïn con trêu caái).

Höm qua, trong buöíi àiïím danh saáu giúâ, coá möåt cêu chuyïån bï böëi nho nhoã do Marguerite gêy ra. Hònh nhû anh chaâng da àen ngûúâi Martinique àaä leo lïn möåt bûác tûúâng thêëp vaâ úã àoá ngaây naâo chaâng ta cuäng hön hñt Marguerite. Bõ lñnh gaác bêët ngúâ toám àûúåc, cêåu ta lônh mûúâi ngaây xaâ-lim. Vïì töåi “giao cêëu vúái suác vêåt”. Theo àuáng quy chïë chñnh thûác. Thïë maâ höm qua, khi àiïím danh, Marguerite laåi dêîn xaác vaâo traåi, cö naâng ài ngang qua hún saáu chuåc ngûúâi vaâ àïën trûúác anh chaâng da àen, cö naâng chöíng möng laåi, giú àñt ra cho chaâng kia. Ai nêëy àïìu cûúâi phaá lïn vaâ chaâng da àen xêëu höí àïën xaám mùåt.

Möîi ngaây töi phaãi ba lêìn ài chuyïín nûúác. Lêu nhêët laâ viïåc chúâ hai ngûúâi phuå töi àöí nûúác vaâo àêìy thuâng chûáa, nhûng cöng viïåc cuäng khaá nhanh. Àïën chñn giúâ, töi àaä xong viïåc, àûúåc quyïìn ài cêu.

Töi àaä liïn minh vúái Marguerite àïí keáo Bratus ra khoãi ao. Cûá gaäi vaâo tai laâ cö ta ngheá oå, nghe giöëng nhû thùçng ngûåa caái àöång àûåc. Vaâ Brutus tûå àöång lïn khoãi ao. Tuy töi khöng phaãi tùæm rûãa cho mònh nûäa, töi vêîn coå rûãa cho noá, coân cêín thêån hún trûúác. Saåch seä, khöng coân bõ muâi höi haám cuãa nûúác ao tuâ baám suöët àïm trong

Henry Charrieâre 8


luác noá nguã úã ao, noá caâng àûúåc Marguerite ûa thñch hún vaâ àiïìu àoá laâm cho noá linh hoaåt hùèn lïn.

Tûâ búâ biïín ài lïn, lûng chûâng döëc, coá möåt khoaãng bùçng; úã àêëy coá möåt hoân àaá to. Brutus quen nghó xaã húi nùm phuát úã chöî àoá, töi lêëy àaá cheân baánh xe laåi: laâm nhû vêåy, noá yïn têm nghó ngúi hún. Nhûng buöíi saáng höm àoá, möåt con trêu khaác, tïn laâ Danton, cuäng to nhû Brutus, nêëp sau nhûäng cêy dûâa nhoã chó coá laá khöng, búãi vò àêy laâ möåt vûúân ûúm cêy. Chúâ sùén chuáng töi taåi àêëy Danton xöì ra têën cöng Brutus. Con naây nhaãy sang bïn, traánh àûúåc cuá àaánh, con kia àuång phaãi caái xe. Möåt bïn sûâng cuãa noá cùæm vaâo thuâng ton-nö. Danton cöë hïët sûác àïí gúä sûâng ra, töi thaáo dêy thùæng cho Brutus ra khoãi caâng xe. Thïë laâ Brutus chaåy lêëy àaâ lïn phña trïn cao, ñt ra cuäng chûâng 30 meát röìi phi nûúác àaåi lao vaâo Danton. Khöng biïët vò súå hay do tuyïåt voång, trûúác khi con trêu cuãa töi túái àûúåc chöî noá, con Danton àaä giêåt àûúåc sûâng ra khoãi thuâng tuy möåt mêíu sûâng bõ gaäy coân mùæc taåi àêëy, nhûng Brutus khöng haäm laåi kõp thúâi nïn xö vaâo vaâ lêåt àöí caái xe.

Àïën àêy töi àûúåc chûáng kiïën möåt chuyïån kyâ quaái nhêët. Brutus vaâ Danton àaä chaåm sûâng vaâo nhau maâ khöng xö àêíy nhau, chuáng chó coå cùåp sûâng kïëch xuâ cuãa chuáng vaâo nhau thöi. Dûúâng nhû chuáng noái vúái nhau, nhûng chuáng laåi khöng kïu röëng lïn maâ chó thúã phò phoâ. Con trêu caái tûâ tûâ leo lïn döëc, theo sau laâ hai con àûåc Thónh thoaãng hai con naây dûâng laåi, coå àêìu vaâ àan sûâng vaâo nhau. Thêëy lêu lùæc quaá, Marguerite rïn ró möåt caách uïí oaãi röìi laåi ài vïì phña baäi bùçng úã trïn àaão. Hai con vêåt khöíng löì kia vêîn ài song haâng, theo sau.

Sau ba lêìn dûâng laåi vúái nhûäng nghi thûác nhû vêåy, chuáng töi àaä lïn túái baäi bùçng. Chöî chuáng töi àûáng laåi úã trûúác cêy àeân pha laâ möåt khoaãng tröëng daâi chûâng ba trùm meát. Möåt phña laâ traåi tuâ, bïn traái vaâ bïn phaãi laâ hai toâa nhaâ cuãa bïånh viïån: möåt cho tuâ nhên, möåt cho caãnh binh. Danton vaâ Brutus vêîn ài phña sau caách hai mûúi bûúác. Coân Marguerite, noá bònh thaãn àïën giûäa khoaãng àêët vaâ dûâng laåi. Hai con trêu thuâ àõch tiïën lïn ngang noá. Thónh thoaãng noá laåi röëng lïn möåt tiïëng daâi nghe ai oaán vaâ roä raâng laâ khïu gúåi. Hai con kia laåi chaåm sûâng vaâo nhau möåt lêìn nûäa nhûng lêìn naây töi coá



caãm giaác laâ chuáng thêåt sûå noái chuyïån vúái nhau vò lêîn vúái húi thúã cuãa chuáng, coá caã nhûäng êm thanh chùæc chùæn laâ coá möåt yá nghôa naâo àoá.

Sau cuöåc noái chuyïån naây, möåt con trêu chêåm chaåp ài vïì phña bïn phaãi, coân con kia vïì phña traái. Chuáng àïën àûáng têån hai àêìu khoaãng tröëng. Marguerite vêîn àúåi úã chñnh giûäa. Töi hiïíu ngay: àêy laâ möåt cuöåc quyïët àêëu tay àöi theo àuáng thïí thûác, àûúåc caã hai phña chêëp nhêån, trong àoá con trêu caái seä laâ chiïën lúåi phêím. Con trêu caái non tú cuäng coá veã àöìng yá, noá coân toã ra haänh diïån chùèng keám hai chaâng mï gaái sùæp àaánh nhau vò cö naâng.

Marguerite cêët tiïëng röëng lïn hai con trêu àûåc múái lao vaâo nhau. Trong àoaån àûúâng maâ möîi con vûúåt qua, möîi phña daâi àöå möåt trùm nùm mûúi meát, khöng cêìn phaãi kïí rùçng caái khöëi nùång hai ngaân ki-lö cuãa chuáng àûúåc nhên lïn gêëp böåi vúái töëc àöå chaåy cuãa chuáng. Hai caái àêìu va phaãi nhau, maånh àïën nöîi caã hai chïët lùång ài àïën nùm phuát. Con naâo cuäng khuyåu xuöëng. Brutus àaä höìi sûác laåi trûúác vaâ dêåy àûúåc, noá phi vïì chöî cuä. Cuöåc chiïën àêëu keáo daâi hai giúâ. Lñnh gaác muöën giïët chïët Brutus, nhûng töi khöng chõu, vaâ àeân luác chaåm sûâng. Danton bõ gêîy rúâi hùèn àoaån sûâng bõ hoãng khi mùæc vaâo chuáng ton-nö. Noá boã chaåy, Brutus àuöíi theo. Cuöåc chiïën àêëu coân keáo daâi sang ngaây höm sau. Chuáng chaåy qua chöî naâo: vûúân tûúåc, nghôa àõa, xûúãng giùåt, thò chöî àoá bõ taân phaá tan taânh. Chó sau khi àaä quêìn nhau suöët àïm, maäi têån súám höm sau, luác baãy giúâ saáng, Brutus múái döìn àûúåc Danton vaâo chên tûúâng loâ saát sinh úã gêìn búâ bïí vaâ taåi àêëy, noá àaä duâng sûâng àêm thuãng buång con Danton. Àïí kïët thuác hùèn àõch thuã, Brutus lùn ài lùn laåi hai lêìn àïí cho sûâng xoaáy sêu vaâo buång con Danton vaâ con naây àaä ngaä guåc xuöëng chïët, trong möåt suöëi maáu lêîn vúái loâng ruöåt. Cuöåc chiïën àêëu giûäa hai con vêåt khöíng löì laâm Brutus kiïåt sûác àïën nöîi töi phaãi àúä sûâng cho noá, noá múái àûáng lïn àûúåc. Noá loaång choaång rúâi khoãi núi êëy theo con àûúâng ven búâ biïín vaâ con Marguerite àaä túái ài bïn noá, duâng caái àêìu khöng coá sûâng cuãa mònh àïí àúä caái cöí àöì söå cuãa anh baån thùæng cuöåc.

Töi khöng àûúåc chûáng kiïën àïm tên hön cuãa chuáng, vò tïn lñnh gaác coi àaân trêu àöí töåi cho töi laâ àaä cúãi dêy thùæng cho Brutus

Henry Charrieâre 10


nïn töi bõ mêët viïåc chùn trêu: Töi xin àûúåc gùåp chó huy àïí noái chuyïån vïì Brutus.

- Chuyïån xaãy ra thïë naâo vêåy, Papillon? Phaãi giïët Brutus thöi, noá nguy hiïím quaá. Noá àaä giïët mêët ba con trêu töët röìi.

- Thûa, töi àïën àïí xin öng haäy cûáu lêëy Brutus. Ngûúâi gaác tröng coi viïåc tröìng troåt, chuyïn lo luä trêu khöng hiïíu gò hïët. Xin öng cho pheáp töi àûúåc kïí laåi laâ Brutus àaä tûå vïå chñnh àaáng ra sao

Viïn traåi trûúãng móm cûúâi: - Töi nghe àêy. - Nhû vêåy, nhû öng chó huy àaä thêëy, con trêu cuãa töi bõ têën

cöng trûúác. - Sau khi kïí caác chi tiïët, töi kïët luêån nhû vêåy. - Hún thïë nûäa, nïëu töi khöng cúãi dêy cho Brutus thò con Danton àaä àêm chïët noá maâ noá khöng thïí chöëng àúä àûúåc vò noá coân bõ buöåc vaâo caâng xe.

- Àuáng vêåy- traåi trûúãng noái. Vûâa luác àoá ngûúâi gaác kia túái. - Xin chaâo thiïëu taá. Coân Papillon, töi àang tòm anh, vò saáng

nay anh ài trïn àaão nhû ài laâm vêåy, maâ anh laåi khöng coá viïåc laâm. - Thûa öng Angosti, töi ài ra àïí xem coá thïí ngùn khöng cho

hai con trêu àaánh nhau àûúåc khöng, nhûng chùèng may, caã hai con àaä àiïn tiïët lïn caã röìi.

- Coá thïí laâ nhû thïë, nhûng bêy giúâ anh khöng chùn trêu nûäa, töi àaä noái vúái anh röìi. Vaã laåi, súám chuã nhêåt naây, cuäng phaãi möí noá àïí lêëy thõt cho traåi giam.

- Öng khöng laâm thïë àûúåc. - Anh khöng thïí ngùn töi àêu. - Töi khöng thïí ngùn öng nhûng thiïëu taá ngùn àûúåc. Nïëu thïë

cuäng chûa àuã töi seä nhúâ baác sô Germain Guibert can thiïåp àïí cûáu Brutus.

- Anh xen vaâo chuyïån naây àïí laâm gò?



Vò chuyïån naây coá dñnh daáng àïën töi. Chñnh töi chùn dùæt con trêu, vaâ noá laâ baån cuãa töi.

- Trêu maâ laâ baån cuãa anh aâ? Anh giúän vúái töi àêëy haã? - Öng Angosti, xin pheáp öng, öng cho töi noái möåt chuát chûá? - Thò cûá àïí cho anh ta bïnh vûåc con trêu cuãa anh ta xem, -

öng thiïëu taá noái. - Àûúåc anh noái ài. - Öng coá tin laâ suác vêåt cuäng noái vúái nhau àûúåc khöng, öng

Angosti? - Sao laåi khöng, nïëu chuáng muöën giao thiïåp vúái nhau? - Nïëu vêåy thò Brutus vaâ Danton àaä cuâng thoãa thuêån laâ seä

àêëu vúái nhau. Röìi töi kïí laåi sûå viïåc möåt lêìn nûäa, tûâ àêìu àïën cuöëi. - Trúâi àêët quyã thêìn - viïn gaác ngûúâi Corse noái. - Anh thêåt àïën laâ kyâ cuåc, Papillon aå. Anh thu xïëp laâm sao vúái

Brutus thò laâm, nhûng lêìn sau noá coân giïët möåt con naâo nûäa, thò khöng ai, kïí caã thiïëu taá, coá thïí cûáu àûúåc maång noá. Töi laåi àïí anh ài coi trêu vêåy. Nhûng phaãi bùæt Brutus laâm viïåc ài.

Hai ngaây sau, chiïëc xe àaä àûúåc thúå úã cöng xûúãng sûãa laåi, vaâ Brutus, vúái cö vúå chñnh thêët laâ Marguerite keâm bïn, laåi tiïëp tuåc cöng viïåc chuyïn chúã nûúác haâng ngaây. Coân töi, möîi lêìn àïën núi nghó, khi chiïëc xe àaä àûúåc cheân àaá cêín thêån, töi laåi hoãi, “Danton àêu röìi, Brutus?” Vaâ con vêåt khöíng löì kia, keáo maånh chiïëc xe, chên bûúác lêng lêng, vúái tû thïë cuãa keã chiïën thùæng, ài möåt maåch vïì túái núi.

Cuöåc nöíi loaån úã àaão Sant-Joseph Tònh hònh trïn caác àaão cûåc kyâ nguy hiïím do caãm giaác tûå do

giaã taåo maâ àaám tuâ nhên àûúåc hûúãng. Töi buöìn khi thêëy moåi ngûúâi àïìu thu xïëp caãnh sinh hoaåt àïí söëng cho thêåt an nhaân. Ngûúâi thò



àúåi ngaây maän haån tuâ, keã thò chùèng laâm gò, chó ngêåp nguåa trong nhûäng thoái hû têåt xêëu cuãa mònh.

Àïm àoá, töi nùçm daâi trïn voäng, phña cuöëi phoâng coá möåt soâng baåc lúán àïën nöîi caã hai baån töi, Carbonieri vaâ Grandet, phaãi cuâng àiïìu khiïín múái nöíi. Möåt ngûúâi tröng khöng xuïí. Töi thò àang ön laåi nhûäng höìi ûác cuãa dô vaäng. Nhûäng kyã niïåm êëy khöng chõu àïën vúái töi: cûá nhû thïí chûa hïì bao giúâ coá caái phiïn toâa àaåi hònh êëy. Töi cöë hïët sûác laâm cho saáng toã nhûäng hònh aãnh mú höì cuãa caái ngaây tiïìn àõnh noå, nhûng vêîn khöng thêëy roä neát möåt nhên vêåt naâo. Chó coá viïn chûúãng lyá hiïån ra vúái têët caã sûå thêåt taân nhêîn. Tiïn sû àúâi. Töi tûúãng àaä hoaân toaân thùæng àûúåc söë kiïëp khi töi àïën Trinidad, úã vúái gia àònh Bowen. Mi àaä yïím buâa gò cho ta àïí àïën nöîi saáu chuyïën vûúåt nguåc röìi maâ ta vêîn chûa àûúåc tûå do, húäi quên àïíu caáng? Qua chuyïën thûá nhêët, khi nhêån àûúåc tin tûác cuãa ta do phaåm nhên kïí laåi, mi coá nguã yïn àûúåc khöng? Ta muöën biïët, mi coá súå khöng hay mi chó bûåc tûác vò thêëy con möìi cuãa mi àaä söíng chuöìng sau 43 ngaây ài trïn àûúâng àïën caái núi thöëi naát maâ mi àaây ta àïën? Töi àaä phaá àûúåc caái löìng. Nghiïåp chûúáng naâo àaä àeo àuöíi töi àïí töi phaãi trúã vïì nhaâ tuâ naây mûúâi möåt thaáng sau? Coá thïí Trúâi àaä trûâng phaåt töi vò àaä daám khinh thûúâng cuöåc söëng nguyïn thuãy nhûng àeåp àeä biïët bao maâ töi coá thïí keáo daâi maäi maäi chûâng naâo töi coân muöën?

Lali vaâ Zoraima, hai möëi tònh cuãa töi, caái böå laåc khöng coá caãnh saát, khöng coá luêåt lïå gò ngoaâi sûå hiïíu biïët lêîn nhau tûúâng têån giûäa nhûäng con ngûúâi laâm thaânh viïn cuãa noá. Phaãi, töi vïì àêy chó taåi töi thöi, nhûng töi cuäng chó tûå cho mònh phaãi nghô àïën möåt àiïìu duy nhêët laâ vûúåt nguåc, vûúåt nguåc hay laâ chïët: Nïëu nhû mi biïët rùçng ta àaä bõ bùæt vaâ phaãi trúã laåi núi lûu àaây, mi seä laåi núã nuå cûúâi chiïën thùæng nhû taåi phiïn toâa àaåi hònh noå vaâ mi seä thêìm nhuã: “Thïë laâ àeåp röìi, noá laåi phaãi ài trïn con àûúâng àïën núi ruöîng naát maâ ta àaä àùåt noá vaâo!”. Nhûng mi àaä lêìm. Khöng bao giúâ têm höìn ta, trñ oác ta thuöåc vïì con àûúâng ö nhuåc êëy àêu. Mi chó nùæm àûúåc thên thïí ta thöi, nhûäng tïn lñnh gaác cuãa mi, caã hïå thöëng lao tuâ cuãa mi möîi ngaây hai lêìn ghi nhêån laâ ta coá mùåt; vúái mi, thïë laâ àuã. Saáu giúâ saáng: “Papillon àêu?” - “Coá töi”. Saáu giúâ chiïìu: “Papillon? – “Coá töi”. Moåi viïåc thïë laâ öín röìi. Chuáng ta toám àûúåc noá àaä gêìn saáu nùm,



chùæc noá àaä bùæt àêìu rûäa ra röìi, chó cêìn chuát xñu nûäa laâ coá ngaây chuöng seä goåi luä caá mêåp àïën tiïëp nhêån noá vúái àêìy àuã nghi thûác, trong bûäa tiïåc haâng ngaây maâ chïë àöå àaâo thaãi theo löëi giuäa cho moân cuãa mi vêîn cho khöng luä caá noå.

Mi nhêìm röìi, nhûäng tñnh toaán cuãa mi khöng àuáng àêu. Sûå hiïån diïån vïì vêåt chêët cuãa ta khöng liïn quan gò àïën sûå töìn taåi vïì tinh thêìn cuãa ta. Mi coá muöën ta noái cho mi biïët àiïìu naây khöng? “Töi khöng thuöåc vïì chöën lao tuâ naây, töi khöng bõ àöìng hoáa chuát naâo vúái nhûäng thoái quen cuãa caác baån tuâ, ngay caã vúái nhûäng baån tuâ thên thiïët nhêët. Töi laâ ngûúâi luön luön coá mùåt trong caác chuyïën vûúåt nguåc”.

Töi àang àöëi thoaåi vúái keã buöåc töåi töi úã toâa àaåi hònh thò coá hai ngûúâi àïën gêìn voäng töi.

- Cêåu nguã aâ, Papillon? - Chûa. - Chuáng túá muöën noái chuyïån vúái cêåu. - Cûá noái ài, khöng coá ai úã àêy, noái nho nhoã, khöng ai nghe

àûúåc àêu. - Thïë naây nheá. Chuáng túá àang chuêín bõ möåt cuöåc nöíi loaån. - Kïë hoaåch cuãa caác anh ra sao? - Chuáng túá giïët hïët boån A-rêåp, boån lñnh gaác, têët caã vúå con boån

lñnh vò àêëy laâ nhûäng mêìm möëng cuãa sûå thöëi naát. Àïí laâm àûúåc nhû vêåy, túá àêy, Arnaud, baån túá, Hautin, vaâ böën ngûúâi nûäa, àaä thoãa thuêån seä têën cöng kho vuä khñ cuãa boån chó huy. Túá laâm viïåc úã àêëy, túá chuyïn baão trò vuä khñ cho töët. Coá hai mûúi ba khêíu suáng maáy vaâ hún taám mûúi khêíu suáng trûúâng muát-cú-töng vaâ Lebel. Chuáng túá bùæt àêìu haânh àöång tûâ...

- Thöi, àûâng noái thïm gò nûäa. Töi khöng tham gia àêu. Töi caãm ún caác anh àaä tin töi nhûng töi khöng taán thaânh.

- Boån túá nghô cêåu seä nhêån chó huy cuöåc nöíi loaån naây. Cêåu cûá àïí túá noái hïët caác chi tiïët boån túá àaä nghiïn cûáu vaâ cêåu seä thêëy laâ



khöng thïí naâo thêët baåi àûúåc. Chuáng túá chuêín bõ viïåc naây àaä nùm thaáng nay. Àaä coá hún nùm mûúi ngûúâi taán thaânh chuáng túá.

- Àûâng kïí tïn ai ra, töi tûâ chöëi viïåc chó huy, vaâ cuäng khöng muöën tham gia vaâo viïåc naây.

- Sao vêåy? Cêåu phaãi giaãi thñch cho boån túá sau khi boån túá àaä tin cêåu vaâ kïí hïët cho cêåu nghe.

- Töi khöng yïu cêìu caác anh kïí cho töi nghe dûå àõnh cuãa caác anh. Sau nûäa, úã àúâi, töi chó laâm àiïìu gò ngûúâi khaác muöën. Vaã laåi, töi cuäng khöng phaãi laâ möåt keã giïët ngûúâi haâng loaåt. Töi coá thïí giïët chïët keã naâo laâm àiïìu gò coá haåi àöëi vúái töi chûá töi khöng giïët àaân baâ treã con, hoå chùèng laâm gò haåi àïën töi caã. Àiïìu nghiïm troång nhêët, caác anh khöng thêëy ra, vaâ töi seä noái cho caác anh thêëy laâ: duâ cuöåc nöíi loaån cuãa caác anh àaåt àûúåc kïët quaã, caác anh cuäng thêët baåi.

- Sao vêåy? - Búãi vò viïåc chñnh, tûác thoaát ra khoãi chöën lao tuâ, seä khöng

thûåc hiïån àûúåc. Cho laâ coá möåt trùm ngûúâi tham gia cuöåc nöíi loaån, hoå seä ài bùçng caách naâo? Trïn àaão chó coá hai chiïëc xuöìng. Caã hai chiïëc chúã hïët mûác cuäng khöng àûúåc hún böën mûúi ngûúâi. Coân saáu mûúi ngûúâi coân laåi, caác anh tñnh sao?

- Chuáng ta seä úã trong söë böën mûúi ngûúâi ài trïn hai chiïëc xuöìng àoá.

- Caác anh tûúãng thïë thöi. Nhûäng ngûúâi khaác khöng ngöëc hún. caác anh àêu, hoå cuäng coá suáng nhû caác anh, vaâ nïëu möîi ngûúâi êëy biïët suy nghô möåt chuát xñu, thò khi anh noái vúái nhûäng ngûúâi êëy rùçng hoå seä bõ boã laåi, hai bïn chùæc seä bùæn nhau àïí daânh quyïìn àûúåc ài trïn xuöìng. Àiïìu quan troång hún nûäa laâ hai chiïëc xuöìng àoá seä khöng coá nûúác naâo muöën nhêån, vò àiïån tñn seä baáo tin naây cho têët caã caác nûúác maâ caác anh coá thïí àïën àûúåc, vaâ baáo ngay tûâ trûúác khi caác anh àïën nûäa, nhêët laâ vúái söë ngûúâi chïët àöng àaão maâ caác anh àïí laåi. Caác anh àïën àêu cuäng seä bõ giûä laåi laåi vaâ bõ trao traã cho nûúác Phaáp. Caác anh biïët laâ töi tûâ Colombia trúã vïì chûá, töi biïët roä àiïìu töi noái. Töi baão àaãm vúái caác anh laâ sau chuyïån êëy, úã àêu ngûúâi ta cuäng traã caác anh vïì.



- Thöi àûúåc. Thïë laâ cêåu tûâ chöëi phaãi khöng? - Phaãi. - Lúâi cuöëi cuâng cuãa cêåu àêëy chûá - Quyïët àõnh khöng thay àöíi cuãa töi àêëy. - Vêåy chuáng túá chó coân ruát lui thöi. - Chúâ möåt chuát àaä, Töi xin caác anh àûâng noái vïì dûå àõnh êëy vúái

bêët cûá baån naâo cuãa töi. - Sao vêåy? - Vò töi biïët trûúác laâ hoå seä tûâ chöëi, cho nïn caác anh àûâng noái

maâ mêët cöng. - Àûúåc lùæm. - Caác anh khöng thïí tûâ boã kïë hoaåch naây àûúåc sao? - Thêåt tònh maâ noái, khöng àûúåc àêu, Papillon aå. - Töi khöng hiïíu nöíi lyá tûúãng cuãa caác anh laâ gò, búãi vò töi àaä

noái möåt caách rêët àûáng àùæn vúái caác anh laâ duâ cuöåc nöíi loaån coá thaânh cöng, caác anh cuäng khöng àûúåc tûå do.

- Chuáng túá chó muöën traã thuâ. Vaâ bêy giúâ cêåu àaä giaãi thñch cho chuáng túá thêëy laâ khöng thïí àïën àêu àûúåc, rùçng khöng nûúác naâo tiïëp nhêån chuáng túá, vêåy, chuáng túá seä vaâo rûâng vaâ tuå têåp thaânh möåt toaán úã rûâng vêåy.

- Töi hûáa vúái caác anh laâ seä khöng noái viïåc naây ra vúái ai, ngay caã baån chñ thên.

- Chuáng túá cuäng tin nhû vêåy. - Töët. Möåt àiïìu cuöëi cuâng nûäa: caác anh tin cho töi biïët trûúác

taám ngaây àïí töi àïën àaão Saint-Joseph chûá khöng úã àaão Royale khi sûå viïåc xaãy ra.

- Cêåu seä àûúåc baáo trûúác kõp thúâi àïí coá thïí chuyïín àïën àaão khaác.

- Töi khöng thïí laâm gò àïí caác anh thay àöíi yá kiïën àûúåc sao? Caác anh coá thïí phöëi húåp vúái töi laâm àiïìu gò khaác àûúåc khöng?



Chùèng haån, ùn cùæp böën khêíu suáng trûúâng, vaâ vaâo möåt àïm naâo àoá, têën cöng voång gaác ca-nö, khöng giïët ai caã, chó lêëy möåt chiïëc xuöìng röìi cuâng nhau tröën ài.

- Khöng, chuáng túá àaä chõu àûång quaá nhiïìu röìi. Caái chñnh àöëi vúái chuáng túá laâ traã thuâ, duâ coá phaãi chïët.

- Thïë coân nhûäng àûáa nhoã, nhûäng ngûúâi àaân baâ thò sao?. - Têët caã àïìu cuâng möåt loâ, cuâng möåt gioâng maáu maâ ra. Têët caã

phaãi chïët. - Thöi àûâng noái chuyïån naây nûäa. - Cêåu khöng chuác chuáng túá àûúåc may mùæn? - Khöng, töi chó noái vúái caác anh laâ haäy thöi viïåc êëy ài, coá

nhiïìu viïåc àaáng laâm hún caái chuyïån töìi tïå àoá. - Cêåu khöng chêëp nhêån quyïìn àûúåc traã thuâ? - Coá chûá, nhûng khöng phaãi laâ bùçng caách saát haåi nhûäng

ngûúâi vö töåi. Chaâo caác anh. - Chaâo cêåu. Vêåy laâ chuáng ta khöng hïì noái gò vúái nhau àêëy

nheá, phaãi khöng, Papi? - Àöìng yá. Caã Hautin vaâ Arnaud àaä ruát lui. Chuyïån naây thêåt laâ tûác

cûúâi. Hai thùçng cha àuáng laâ khuâng ngoaâi ra laåi coân nùm saáu chuåc thùçng khaác coá liïn can, röìi àïën giúâ H söë êëy coân lïn túái möåt trùm nûäa. Thêåt laâ chuyïån quaái àaãn. Trong söë caác baån töi khöng hïì coá ai àaã àöång gò àïën viïåc naây. Nhû vêåy laâ hai thùçng cha noå chùæc chó baân vúái boån trûúãng giaã thöi. Khöng hïì coá nhûäng tay thuöåc giúái giang höì tham gia vuå naây. Àiïìu nghiïm troång hún nûäa, laâ nhûäng keã trûúãng giaã giïët ngûúâi laåi laâ nhûäng tïn saát nhên thêåt sûå, nhûäng keã giïët ngûúâi trong giúái giang höì thò khaác hùèn.

Trong tuêìn naây, töi àaä àiïìu tra rêët kñn àaáo vïì Arnaud vaâ Hautin. Hònh nhû Arnaud laänh oan aán chung thên vïì möåt töåi khöng àaáng túái mûúâi nùm tuâ. Caác böìi thêím kïët töåi hùæn nùång nhû vêåy do nùm trûúác, anh cuãa hùæn àaä bõ chïët cheám vò giïët möåt caãnh saát. Coân hùæn thò do cöng töë viïn noái nhiïìu àïën ngûúâi anh cuãa hùæn



àïí taåo möåt khöng khñ thuâ àõch, nïn hùæn bõ xûã aán nùång ghï gúám àïën thïë. Hùæn laåi coân bõ tra têën rêët taân nhêîn trong luác bõ bùæt, cuäng vêîn do nhûäng viïåc laâm cuãa ngûúâi anh.

Hautin chûa àûúåc hûúãng tûå do bao giúâ, hùæn úã tuâ tûâ nùm lïn chñn. Vaâo höìi mûúâi chñn tuöíi, hùæn àaä giïët möåt ngûúâi ngay trûúác khi ra khoãi nhaâ trûâng giúái möåt ngaây àïí àùng lñnh haãi quên, vúái muåc àñch thoaát khoãi tuâ. Hùæn ta coá leä cuäng húi àiïn, vò dûå àõnh cuãa hùæn hònh nhû laâ sang Venezuela, vaâo laâm viïåc taåi möåt moã vaâng bïn àoá röìi seä tòm caách tûå laâm cho gêîy möåt chên àïí àûúåc hûúãng möåt khoaãn tiïìn böìi thûúâng lúán. Caái chên àoá bõ tï cûáng do hùæn tûå chñch thuöëc gò töi khöng roä, tûâ höìi úã Saint- Martin-de-Reá.

Coá sûå thay àöíi bêët ngúâ. Saáng nay, trong buöíi àiïím danh, Arnaud, Hautin vaâ em cuãa Matthieu Carbonieri àaä bõ goåi ài. Cêåu em tïn Jean, laâ thúå laâm baánh mò, nghôa laâ laâm viïåc taåi bïën caãng, gêìn núi thuyïìn àêåu. Hoå bõ chuyïín ài àaão Saint Joseph maâ khöng àûúåc giaãi thñch gò, vaâ cuäng khöng coá lyá do roä rïåt. Töi cöë tòm hiïíu. Khöng ai biïët chuát gò, thïë maâ Arnaud tröng coi vuä khñ àaä böën nùm röìi, coân Jean Carbonieri laâ thúå laâm baánh mò àaä nùm nùm. Khöng thïí laâ chuyïån ngêîu nhiïn.

- Chùæc phaãi coá roâ ró úã àêu, nhûng roâ ró nhû thïë naâo vaâ àïën mûác naâo?

Töi quyïët àõnh baân chuyïån àoá vúái ba ngûúâi baån thên: Matthieu Carbonieri, Grandet vaâ Galgani. Caã ba àïìu khöng biïët chuát gò. Thïë laâ Arnaud vaâ Hautin chó ruã rï nhûäng tay sûâng soã khöng thuöåc giúái giang höì.

- Vêåy thò sao boån hoå laåi noái vúái túá? - Búãi vò têët caã ai ai cuäng biïët laâ cêåu tñnh vûúåt nguåc vúái bêët kyâ

giaá naâo. - Nhûng khöng phaãi vúái giaá àoá. - Boån êëy khöng hiïíu nöíi sûå khaác biïåt. - Thïë coân thùçng Jean, em cêåu?



Laâm sao maâ biïët àûúåc vò lyá do gò noá laåi àêm àêìu vaâo laâm caái viïåc ngu ngöëc àoá.

- Coá thïí coá thùçng keáo noá vaâo cuöåc röìi quay ra giao àöång, vaâ thùçng em cêåu khöng biïët gò caã chùng?

Sûå viïåc diïîn biïën thêåt mau leå. Àïm êëy Girasolo bõ giïët khi vaâo nhaâ cêìu. AÁo cuãa anh da àen chùn trêu ngûúâi Martinique coá dñnh maáu. Mûúâi lùm ngaây sau möåt cuöåc àiïìu tra chúáp nhoaáng diïîn ra vaâ qua lúâi khai cuãa möåt tïn da àen khaác bõ caách ly, anh chùn trêu bõ möåt toâa aán àùåc biïåt kïët aán tûã hònh.

Möåt gaä giang höì nhiïìu tuöíi, tïn laâ Garvel, dên Savoie, àïën noái chuyïån vúái töi úã chöî giùåt aáo quêìn úã ngoaâi sên.

- Papi naây, túá khoá chõu quaá vò túá àaä giïët Girasolo. Túá muöën cûáu thùçng nhoã nhûng laåi súå bõ chùåt àêìu. Phaãi traã caái giaá êëy, thò túá khöng noái àêu. Nïëu nghô laåi caái meåo naâo chó bõ àöå ba hay nùm nùm thò túá tûå thuá röìi.

- AÁn khöí sai cuãa anh laâ bao nhiïu? - Hai mûúi nùm. - Anh àaä ngöìi àûúåc bao nhiïu lêu röìi? - Mûúi hai nùm. - Anh haäy bùçng loâng chõu aán chung thên ài, nhû vêåy anh

khöng phaãi vaâo nhaâ lao cêëm cöë. - Biïët laâm sao bêy giúâ? - Cûá àïí töi nghô àaä. Àïm nay töi seä noái vúái anh. Töi àïën, töi noái vúái Garvel: - Anh khöng thïí tûå thuá vaâ nhêån àaä laâm viïåc àoá àûúåc! - Sao vêåy? - Anh coá thïí bõ aán tûã hònh. Chó coá möåt caách àïí traánh nhaâ lao

cêëm cöë laâ lônh aán chung thên. Anh cûá tûå thuá ài. Lyá do: lûúng têm anh khöng cho pheáp anh àïí möåt ngûúâi vö töåi bõ chïët oan. Anh haäy tòm möåt caãnh binh ngûúâi Corse àïí nhúâ baâo chûäa cho anh. Töi seä noái cho anh biïët tïn ngûúâi àoá, àïí töi hoãi yá noá trûúác àaä.



- Phaãi laâm mau mau múái àûúåc. Khöng nïn àïí thùçng cha bõ chùåt àêìu quaá nhanh. Anh haäy cho hai ba ngaây nûäa.

Töi àaä baân viïåc naây vúái viïn giaám thõ Collona. Anh ta àaä maách cho töi möåt yá kyâ: töi seä dêîn hùæn àïën gùåp thiïëu taá chó huy. Vaâ töi noái laâ Garvel xin töi bïnh vûåc hùæn, àûa hùæn àïën gùåp öng àïí nhêån töåi. Töi baão àaãm vúái hùæn rùçng, vúái haânh àöång cao thûúång naây, khöng thïí kïët aán tûã hònh hùæn àûúåc, nhûng hùæn cuäng biïët trûúâng húåp cuãa hùæn laâ nghiïm troång, vaâ àaä tñnh trûúác laâ seä laänh aán chung thên.

Moåi viïåc àïìu diïîn ra möåt caách öín thoãa. Garvel àaä cûáu àûúåc cêåu oùèn da àen, cêåu naây àûúåc thaã ngay lêåp tûác. Keã laâm chûáng giaã àïí buöåc töåi hùæn laänh möåt nùm tuâ coân Garvel thò chung thên..

Hai thaáng àaä tröi qua. Bêy giúâ, khi moåi viïåc àaä chêëm dûát, Garvel múái kïí cho töi nghe àêìu àuöi cêu chuyïån Girasolo, sau khi nhêån lúâi tham gia cuöåc nöíi loaån vaâ àûúåc biïët nhûäng chi tiïët cuãa êm mûu naây, àaä töë caáo Arnaud, Hautin vaâ Carbonieri, may maâ noá khöng biïët thïm tïn ai.

Àûúåc nghe töë caáo caái chuyïån têìy àònh naây, boån caãnh saát khöng tin. Tuy vêåy, àïí phoâng ngûâa, chuáng cuäng chuyïín ài Saint-Joseph ba tïn tuâ bõ nïu tïn àoá, nhûng khöng noái gò vúái chuáng, khöng luåc vêën chuáng vaâ khöng laâm gò caã.

- Coân cêåu Garvel, vò sao cêåu giïët noá? - Túá viïån cúá laâ noá àaä ùn cùæp plan cuãa túá. Rùçng chöî túá nùçm àöëi

diïån vúái chöî noá - àoá laâ sûå thêåt - vaâ ban àïm, túá lêëy plan ra giêëu vaâo caái mïìn vêîn àïí göëi àêìu. Coá àïm túá ài cêìu, khi túá vïì chöî thò plan cuãa túá bõ mêët. Luác bêëy giúâ, quanh chöî túá, chó coá möåt ngûúâi thûác, àoá laâ Girasolo. Boån lñnh tin caách giaãi thñch cuãa túá. Hoå cuäng khöng noái cho túá biïët laâ noá àaä töë giaác möåt vuå nöíi loaån.

- Papillon! Papillon ra àiïím danh! - Ngoaâi sên coá tiïëng goåi. - Coá töi àêy. - Thu xïëp àöì àaåc. Lïn àûúâng ài Saint-Joseph ngay bêy giúâ. - Chaâ! Meå kiïëp!



Chiïën tranh vûâa nöí ra úã Phaáp. Tònh hònh buöåc phaãi coá möåt kyã luêåt múái: nhûäng viïn chûác àêìu ngaânh maâ àïí xaãy ra möåt cuöåc vûúåt nguåc laâ bõ caách chûác ngay.

Tuâ nhên naâo bõ bùæt khi àang vûúåt nguåc, seä bõ tûã hònh. Viïåc vûúåt nguåc bõ coi nhû coá àöång cú muöën gia nhêåp caác lûåc lûúång cuãa phe Nûúác Phaáp Tûå do àang phaãn böåi töí quöëc. Viïåc gò cuäng coá thïí dung thûá àûúåc, chûá vûúåt nguåc thò dûát khoaát laâ khöng.

Thiïëu taá Prouillet ài àaä àûúåc hai thaáng. Töi chûa biïët ngûúâi chó huy múái, maâ cuäng chùèng biïët laâm gò. Töi chaâo caác baån. Taám giúâ, töi àaä úã trïn taâu ài Saint-Joseph.

Böë cuãa Lisette khöng coân úã traåi Saint-Joseph nûäa. Tuêìn qua, öng àaä cuâng gia àònh dúâi ài Cayenne. Chó huy taâu giao ngay taåi bïën cho tïn lñnh trûåc cuâng vúái giêëy túâ keâm theo.

- Anh laâ Papillon haã? - Thûa thiïëu taá, vêng. - Anh laâ möåt nhên vêåt kyâ cuåc lùæm - Öng ta vûâa noái vûâa lêåt

giêëy túâ cuãa töi ra xem. - Taåi sao töi laåi laâ kyâ cuåc? - Búãi vò möåt mùåt, anh bõ ghi laâ nguy hiïím vïì moåi phûúng

diïån, nhêët laâ coá möåt lúâi ghi chuá bùçng mûåc àoã : “thûúâng xuyïn chuêín bõ vûúåt nguåc” röìi laåi, coá ghi thïm: “bõ caá mêåp bao vêy, vêîn cöë cûáu con gaái thiïëu taá chó huy àaão Saint-Joseph”. Töi coá hai con gaái nhoã, Papillon aâ, anh coá muöën gùåp chuáng khöng?

Öng goåi hai àûáa treã, lïn ba vaâ nùm tuöíi vaâo phoâng laâm viïåc cuãa öng. Caã hai àïìu cö maái toác vaâng, ài vaâo theo sau chuáng laâ möåt tïn A-rêåp coân treã, mùåc toaân trùæng vaâ möåt phuå nûä toác àen, rêët xinh.

- Em úi, em thêëy ngûúâi naây khöng, anh ta àaä cöë cûáu Lisette, con àúä àêìu cuãa em, àêëy.

- Öi! Cho töi àûúåc bùæt tay anh naâo, - ngûúâi thiïëu phuå noái. Bùæt tay möåt ngûúâi tuâ khöí sai! Tñnh höìn nhiïn vaâ caái cûã chó tûå

phaát cuãa baâ ta laâm töi caãm àöång.



- Phaãi, töi laâ meå àúä àêìu cuãa Lisette. Chuáng töi rêët thên vúái gia àònh Frandoit. Thïë mònh coá àõnh laâm gò cho anh naây khöng, haã mònh?

- Anh ta phaãi vïì traåi giam àaä. Röìi anh seä cho töi biïët anh muöën töi phên cho anh viïåc gò nheá.

- Xin caãm ún thiïëu taá, caãm ún baâ. Xin öng cho töi biïët lyá do vò sao töi phaãi chuyïín àïën Saint-Joseph. Àöëi vúái töi, àoá gêìn nhû laâ möåt hònh phaåt.

- Theo töi nghô thò khöng coá lyá do gò. Chùèng qua öng chó huy múái súå anh vûúåt nguåc.

- Öng êëy nghô khöng sai. - Caác hònh phaåt àöëi vúái nhûäng ai àïí tuâ vûúåt nguåc àaä àûúåc

tùng lïn. Trûúác chiïën tranh, coá khaã nùng bõ mêët möåt lon; bêy giúâ, àoá laâ àiïìu têët nhiïn röìi, chûa kïí caác hònh thûác khaác nûäa. Vò vêåy öng ta àûa anh àïën àêy, öng ta thaâ àïí anh vûúåt nguåc tûâ Saint-Joseph khöng thuöåc phaåm vi cuãa öng, coân hún laâ tûâ Royale laâ núi öng phaãi chõu traách nhiïåm.

- Thûa thiïëu taá, öng phaãi úã àêy bao nhiïu lêu? - Mûúâi taám thaáng. - Töi khöng thïí naâo chúâ lêu àïën thïë àûúåc, nhûng töi seä kiïëm

caách trúã vïì Royale àïí khoãi phûúng haåi àïën öng. - Caám ún anh, - vúå öng ta noái. - Töi rêët sung sûúáng thêëy anh

xûã sûå cao thûúång nhû vêåy. Anh cêìn gò, cûá àïën àêy àûâng ngêìn ngaåi. Ba naây, ba ra lïånh cho voång gaác àïí Papillon coá thïí àïën gùåp em khi naâo anh ta yïu cêìu nheá.

- Àûúåc thöi, em yïu. Mohammed, ài theo Papillon vïì traåi, coân anh, anh coá thïí choån phoâng anh muöën úã.

- ÖÌ, töi thò rêët dïî: töi xin úã nhaâ giam nhûäng tuâ nguy hiïím. - Àiïìu àoá khöng khoá, thiïëu taá cûúâi, àoaån viïët mêëy chûä vaâo

möåt túâ giêëy àûa cho Mohammed.



Töi rúâi cùn nhaâ vûâa laâ nhaâ úã vûâa laâ vùn phoâng cuãa thiïëu taá bïn bïën taâu, àoá laâ nhaâ úã trûúác àêy cuãa Lisette. Töi ài vïì traåi, theo sau laâ tïn A-rêåp treã. Chó huy traåm gaác laâ möåt ngûúâi Corse, rêët hung haän, y laâ tay chuyïn giïët ngûúâi maâ ai cuäng biïët. Tïn y laâ Filissari.

- Papillon, anh àïën röìi àêëy haã? Anh biïët tñnh töi àêëy, töët thò thêåt töët, xêëu cuäng thêåt xêëu. Anh àûâng giúã troâ vûúåt nguåc vúái töi nheá, vò anh maâ thêët baåi laâ töi giïët anh nhû giïët con giaán vêåy. Hai nùm nûäa, töi seä vïì hûu. Vò vêåy bêy giúâ khöng phaãi laâ luác gùåp chuyïån phiïìn toaái.

- Öng biïët rùçng töi vöën laâ baån cuãa têët caã nhûäng ngûúâi Corse. Töi khöng noái vúái öng laâ töi seä khöng vûúåt nguåc, nhûng nïëu töi vûúåt nguåc, töi seä thu xïëp àïí viïåc àoá khöng xaãy ra vaâo phiïn trûåc cuãa öng.

- Vêåy thò àûúåc, Papillon. Chuáng ta khöng phaãi laâ keã thuâ cuãa nhau röìi. Anh cuäng hiïíu àêëy, boån treã hoå coá thïí chõu àûång nhûäng chuyïån bûåc mònh do möåt cuöåc vûúåt nguåc gêy ra, coân töi thò anh laå gò? Vúái tuöíi töi, laåi sùæp vïì hûu nûäa! Röìi, thïë laâ hiïíu nhau nheá. Coân bêy giúâ thò vïì chöî úã àaä chó àõnh.

Thïë laâ töi laåi vaâo traåi, trong möåt vùn phoâng giöëng y nhû úã àaão Royale, chûáa tûâ möåt trùm àïën möåt trùm hai tuâ nhên. ÚÃ àêëy coá thùçng Pierrot röì, Hautin, Arnaud vaâ Jean Carbonieri. Àaáng leä töi phaãi vïì cuâng nhoám vúái Jean vò noá laâ em Matthieu nhûng Jean khöng coá cúä nhû Matthieu, vaâ do noá àaánh baån vúái Hautin. Arnaud töi thêëy khöng húåp. Cho nïn, töi gaåt noá ra vaâ vïì úã vúái Carrier, ngûúâi Bordeaux, coân goåi laâ thùçng Pierrot röì.

Àaão Saint-Joseph hoang àaä hún àaão Royale, húi nhoã hún Royale möåt chuát nhûng vò daâi hún, nïn tröng nhû lúán hún. Traåi úã lûng chûâng cao àiïím cuãa àaão, giûäa hai khoaãng àêët bùçng laâm thaânh hai têìng kïë tiïëp nhau. Traåi giam úã têìng thûá nhêët; coân úã têìng trïn laâ nhaâ lao cêëm cöë trûá danh maâ moåi ngûúâi ghï súå. Nhên tiïån cuäng xin noái laâ phaåm nhên bõ giam cêëm cöë haâng ngaây vêîn àûúåc ài tùæm möåt giúâ. Hy voång rùçng viïåc àoá seä coân tiïëp tuåc.



Haâng ngaây, vaâo buöíi trûa, tïn A-rêåp laâm viïåc cho thiïëu taá àûa àïën cho töi ba caái caâ-meân xïëp löìng vaâo möåt miïëng sùæt deåt úã àêìu coá tay xaách bùçng göî. Hùæn àïí ba ngùn caâ-meân laåi vaâ lêëy nhûäng ngùn caâ-meân höm trûúác vïì. Baâ meå àúä àêìu Lisette haâng ngaây gûãi cho töi nhûäng moán maâ baâ àaä nêëu nûúáng cho gia àònh baâ ùn.

Chuã nhêåt, töi àïën thùm vaâ caãm ún baâ. Töi úã àêëy caã buöíi chiïìu àïí chuyïån troâ vúái baâ vaâ chúi vúái caác con baâ, vuöët múá toác vaâng cuãa chuáng, töi tûå nhuã, nhiïìu khi khoá maâ biïët àêu laâ böín phêån cuãa mònh. Nguy cú àang àeâ nùång lïn gia àònh naây trong trûúâng húåp hai thùçng ngu kia vêîn giûä yá àõnh thêåt laâ ghï gúám. Girasolo àaä töë giaác cêu chuyïån ra röìi maâ boån lñnh chùèng tin. Àïën nöîi chuáng khöng chõu taách mêëy thùçng kia ra, maâ chó chuyïín chuáng àïën Saint-Joseph. Nhûng nïëu töi noái thïm möåt cêu àïí ngûúâi ta taách chuáng riïng ra tûâng thùçng möåt, hoáa ra töi laåi xaác nhêån sûå kiïån laâ coá thêåt, cuâng tñnh chêët nghiïm troång cuãa chuyïån töë giaác noå. Nïëu thïë thò phaãn ûáng cuãa cai tuâ seä ra sao? Töët hún caã laâ cêm miïång laåi.

ÚÃ traåi, Arnaud vaâ Hautin hêìu nhû khöng noái vúái töi. Thïë laåi hoáa hay, chuáng töi àöëi xûã vúái nhau nhaä nhùån nhûng khöng thên mêåt, Jean Carbonieri khöng noái chuyïån vúái töi, noá tûác vò töi àaä khöng vïì úã cuâng nhoám vúái noá. Chuáng töi coá böën ngûúâi: Pierrot röì, Marquetti, àaä tûâng àoaåt giaãi nhò trong cuöåc thi vô cêìm úã Roma, nhiïìu khi cêåu ta chúi àaân mêëy giúâ liïìn, laâm töi cuäng buöìn mang maác, vaâ caã Marsori, dên Corse, vuâng Seâte, cuäng vêåy.

Töi khöng noái gò vúái ai, töi coá caãm giaác laâ úã àêy cuäng khöng ai biïët gò vïì cuöåc chuêín bõ nöíi loaån bõ dang dúã úã àaão Royale. Hoå coân giûä nhûäng yá àõnh êëy khöng? Caã ba àang laâm lao dõch nùång nhoåc. Hoå phaãi keáo lï dûúái nûúác nhûäng taãng àaá to àïí xêy möåt höì búi ngoaâi biïín. Möåt taãng àaá to àûúåc buöåc chùåt bùçng xñch, möåt súåi dêy khaác tûâ mûúâi lùm àïën hai mûúi meát àûúåc nöëi vaâo àêëy úã bïn phaãi vaâ bïn traái. Möîi tuâ nhên chùèng dêy keáo cuãa mònh vaâo thên hay vaâo vai, moác àêy àoá vaâo möåt khêu cuãa súåi xñch daâi. Röìi cuâng möåt luác, y nhû nhûäng con vêåt, hoå phaãi keáo caác taãng àaá àïën núi àaä àõnh. Dûúái trúâi nùæng choái chang, àêëy laâ möåt cöng viïåc nùång nhoåc vaâ chaán ngêëy.



Coá tiïëng suáng trûúâng, suáng muát-cú-töng vaâ suáng ngùæn nöí vang úã phña bïën taâu. Töi hiïíu ngay, luä àiïn khuâng àaä hoaåt àöång. Viïåc gò àaä xaãy ra vêåy? Ai thùæng? Töi ngöìi trong phoâng, khöng àöång àêåy. Nhûäng tay tuâ sûâng soã àïìu noái: “Hoå nöíi loaån röìi!”.

- Nöíi loaån aâ? Nöíi loaån thïë naâo? - Töi cöë tònh toã ra cho moåi ngûúâi thêëy laâ töi khöng biïët gò. Jean Carbonieri höm àoá khöng ài laâm, saáng laåi gêìn töi, mùåt tuy raám nùæng maâ vêîn taái meát nhû àaä chïët röìi. Noá noái lñ nhñ, “Nöíi loaån àêëy, anh Papi aå”. Töi laånh luâng hoãi noá: “Loaån gò? Tao khöng biïët”.

Tiïëng suáng muát-cú-töng vêîn tiïëp tuåc nöí. Pierrot röì chaåy vaâo phoâng.

- Nöíi loaån nhûng hònh nhû thêët baåi thò phaãi. Thêåt laâ möåt luä àiïn! Papillon, múã dao ra ài. Ñt ra ta cuäng phaãi giïët àûúåc thêåt nhiïìu lñnh röìi coá chïët múái chïët.

- Phaãi, - Carbonieri noái, - phaãi giïët caâng nhiïìu lñnh caâng töët. Chissilia lêëy ra möåt con dao caåo. Ngûúâi naâo cuäng lùm lùm möåt con dao àaä múã sùén.

Töi noái vúái hoå: - Àûâng coá xûã sûå nhû nhûäng thùçng ngu. Chuáng ta coá bao

nhiïu möëng? - Chñn. - Baãy cêåu haäy boã vuä khñ xuöëng. Cêåu naâo hùm doåa lñnh gaác, töi

seä giïët ngay. Töi khöng muöën bõ bùæn nhû thoã trong cùn phoâng naây. Cêåu coá tham gia vaâo vuå naây khöng?

- Khöng. - Coân cêåu? - Cuäng khöng. - Thïë cêåu naây? - Töi chùèng biïët nïëp teã gò caã. - Töët. Chuáng ta úã àêy àïìu laâ dên giang höì, khöng ai biïët gò vïì

cuöåc nöíi loaån cuãa boån trûúâng giaã caã. Hiïíu khöng naâo?



- Àûúåc röìi. - Àûáa naâo ài töë giaác vaâ nhêån rùçng coá biïët ñt nhiïìu àiïìu gò laâ

seä bõ bùæn chïët ngay àêëy. Búãi vêåy, thùçng naâo ngúâ nghïåch noái ra laâ chùèng ùn caái giaãi gò àêu. Caác cêåu vûát caã vuä khi vaâo thuâng phên ài. Boån lñnh chùæc cuäng sùæp àïën àêy röìi.

- Thïë nhúä caánh tuâ thùæng thò sao? - Nïëu caánh tuâ thùæng, ta cûá àïí cho chuáng thu xïëp vaâ hoaân

thaânh chiïën thùæng cuãa chuáng bùçng möåt cuöåc vûúåt nguåc. Coân töi, vúái caái giaá naây, töi khöng ham. Caác cêåu thò sao?

- Chuáng töi cuäng vêåy, - taám ngûúâi kia cuâng àöìng thanh noái, kïí caã Jean Carbonieri.

Töi khöng hoá heá vïì nhûäng gò töi vûâa nhêån thêëy: khöng coân tiïëng suáng nöí nûäa, vaâ nhû thïë nghôa laâ caánh tuâ àaä thêët baåi. Quaã thêåt laâ cuöåc taân saát àaä àûúåc dûå tñnh tûâ trûúác chûa thïí naâo múái àïën giúâ naây maâ àaä xong xuöi àûúåc

Boån lñnh vûâa chaåy nhû àiïn àïën, vûâa duâng baáng suáng, gêåy, vaâ chên thuác mêëy ngûúâi tuâ ài chuyïín àaá vïì.

Chuáng luâa hoå vaâo cùn nhaâ kïë bïn röìi cuäng vaâo trong àoá luön. Àaân ghi-ta, mùng-àö-lin, baân cúâ vua, cúâ àam, àeân dêìu, ghïë bùng, caác chai àûång dêìu, àûúâng, caâ phï, quêìn aáo trùæng, têët caã àïìu bõ chaâ àaåp phaá huãy vaâ bõ vêët ra ngoaâi. Boån lñnh àêåp phaá têët caã nhûäng gò maâ quy chïë khöng chñnh thûác cho pheáp caác phaåm nhên àûúåc giûä.

Coá hai tiïëng suáng nöí, chùæc chùæn laâ tiïëng suáng ngùæn. Traåi giam coá taám toâa nhaâ. Boån lñnh haânh àöång nhû vêåy úã caã taám toâa nhaâ, thónh thoaãng coân duâng baán suáng àïí phaá. Möåt ngûúâi trêìn truöìng, roä raâng laâ bõ boån lñnh giaãi vïì xaâ-lim àïí àaánh cho nhûâ tûã, àaä chaåy vïì phña nhaâ giam.

Boån chuáng àaä àïën caác nhaâ úã phña trûúác vaâ bïn phaãi chöî chuáng töi. Bêy giúâ chuáng àang úã nhaâ thûá baãy. Chó coân laåi cùn nhaâ cuãa chuáng töi. Caã chñn àûáa chuáng töi ai nêëy àïìu vêîn ngöìi yïn úã chöî cuãa mònh. Nhûäng ngûúâi ài laâm úã ngoaâi cuäng chûa ai vïì. Ngûúâi naâo cuäng chïët dñ taåi chöî cuãa ngûúâi nêëy. Khöng ai noái gò. Miïång töi khö



rang, töi àang nghô: “Mong cho àûâng coá thùçng khöën naâo lúåi duång luác höîn quên höîn quan naây àïí haå thuã mònh möåt caách vö töåi vaå”.

- Chuáng noá àïën àêy röìi kia, - Carbonieri noái, hùæn khöng coân höìn vña naâo nûäa.

Boån lñnh, hún hai mûúi tïn, uâa vaâo, suáng muát cú- töng hay suáng ngùæn lùm lùm trong tay sùén saâng nhaã àaån. Filissari la löëi:

- Naây, chuáng maây chûa cúãi hïët quêìn aáo ra aâ? Coân chúâ gò nûäa, àöì choá chïët? Chuáng maây seä bõ bùæt caã luä.

- Cúãi hïët quêìn aáo ra, chuáng ta khöng muöën löåt quêìn aáo úã xaác chuáng maây ra.

- Thûa öng Fillissari... - Cêm möìm ài, Papillon. Àûâng coá xin tha töåi úã àêy. Caái

chuyïån chuáng maây baây àùåt ra noá quaá û nghiïm troång. ÚÃ trong phoâng tuâ nguy hiïím naây, chùæc chùæn caã boån chuáng maây àaä tham gia.

Mùæt y trúån trûâng lïn vùçn àoã nhûäng tia maâu, aánh mùæt traân àêìy saát khñ.

- Chuáng töi coá quyïìn, Pierrot noái. Töi quyïët àõnh àaánh baâi liïìu. - Töi ngaåc nhiïn thêëy möåt ngûúâi Corse nhû öng maâ laåi ài taân

saát nhûäng ngûúâi vö töåi? Öng muöën bùæn haã? Àûúåc, khöng cêìn phaãi daâi gioâng laâm gò, chuáng töi khöng thiïët nûäa àêu. Öng bùæn ài, bùæn cho mau ài. Trúâi àêët úi! Töi tûúãng öng cuäng laâ möåt con ngûúâi chûá, öng Filissari kia, möåt àïå tûã chên chñnh cuãa Napoleáon! Nhûng töi àaä lêìm. Cuäng chùèng sao. Thêåm chñ töi cuäng nhûäng muöën nhòn thêëy öng khi öng bùæn chuáng töi nûäa cú. Töi quay lûng laåi àêy. Naây, caác cêåu quay lûng caã laåi àïí ngûúâi ta khöng noái laâ chuáng mònh àõnh têën cöng hoå.

Vaâ têët caã moåi ngûúâi nhû möåt, àaä quay lûng laåi boån lñnh. Boån hoå sûäng súâ trûúác thaái àöå cuãa töi, caâng ngaåc nhiïn hún vò trûúác àêëy (viïåc naây vïì sau töi múái biïët) Filissari àaä bùæn chïët hai phaåm nhên úã caác nhaâ khaác.



- Maây coân muöën noái gò nûäa khöng, Papillon? Vêîn quay lûng laåi, töi àaáp: - Chuyïån nöíi loaån naây, töi khöng tin chuát naâo. Sao laåi nöíi

loaån? Àïí giïët lñnh aâ? Röìi vûúåt nguåc? Röìi ài àêu? Töi àêy, laâ chuyïn viïn vûúåt nguåc, töi tûâ úã rêët xa, têån Colombia trúã vïì. Töi thûã hoãi coá nûúác naâo laåi chûáa chêëp nhûäng keã giïët ngûúâi röìi vûúåt nguåc? Tïn caái nûúác êëy laâ gò vêåy? Àûâng coá ngu nhû thïë, khöng möåt ai xûáng àaáng vúái danh hiïåu möåt con ngûúâi laåi dñnh vaâo chuyïån naây laâm gò.

- Maây, thò may ra coá thïí nhû thïë, nhûng coân Carbonieri? Tao chùæc chùæn noá coá tham gia, vò saáng nay thùçng Arnaud vaâ thùçng Hautin ngaåc nhiïn thêëy noá baáo bïånh àïí khöng ài laâm.

- Öng tûúãng thïë thöi, töi baão àaãm laâ nhû vêåy. - Vaâ töi quay mùåt laåi vúái y. - Töi noái àïí öng hiïíu ngay nheá. Carbonieri laâ baån töi, anh ta biïët moåi chi tiïët vïì chuyïën vûúåt nguåc cuãa töi, anh ta khöng coá aão tûúãng gò hïët, anh ta biïët roä hêåu quaã cuãa möåt cuöåc vûúåt nguåc bùçng caách nöíi loaån.

Àuáng luác àoá, thiïëu taá chó huy àïën. Öng ta àûáng bïn ngoaâi. Filissari ài ra. Thiïëu taá goåi:

- Carbonieri. - Coá töi. - Cho noá vaâo xaâ lim nhûng khöng àûúåc ngûúåc àaäi. Giaám thõ

naây, ài theo noá. Têët caã ài ra ngoaâi hïët, chó caác giaám thõ trûúãng úã laåi àêy thöi. Àûa têët caã caác tuâ nhên coân raãi raác úã àaão vïì traåi. Khöng àûúåc giïët ai, cho têët caã vïì traåi, khöng trûâ möåt ai.

Thiïëu taá chó huy traåi, viïn chó huy phoá vaâ Filissari cuâng böën lñnh gaác bûúác vaâo phoâng giam. Thiïëu taá noái.

- Papillon, coá möåt viïåc rêët nghiïm troång vûâa xaãy ra. Vúái tû caách chó huy traåi giam, töi coá traách nhiïåm rêët nùång nïì. Trûúác khi coá vaâi biïån phaáp àöëi phoá, töi cêìn biïët ngay möåt söë tin tûác. Töi biïët laâ trong thúâi àiïím ngùåt ngheâo naây, anh seä tûâ chöëi khöng noái chuyïån riïng vúái töi, vò thïë, töi àaä àïën àêy. Giaám thõ Ductos àaä bõ giïët. Boån chuáng coân muöën lêëy vuä khi cêët úã nhaâ töi àïí laâm möåt cuöåc



nöíi loaån. Töi chó coá vaâi phuát thöi, töi tin anh. Töi hoãi yá kiïën anh vïì viïåc naây, thïë naâo?

- Nïëu coá nöíi loaån, sao chuáng töi khöng biïët gò caã? Sao khöng ai noái gò vúái chuáng töi? Coá bao nhiïu ngûúâi liïn quan àïën vuå naây? Töi àùåt ra ba cêu hoãi àoá vúái öng thiïëu taá vaâ töi seä traã lúâi, nhûng trûúác tiïn, öng phaãi cho töi biïët, laâ sau khi hoå giïët giaám thõ vaâ àoaåt àûúåc suáng cuãa öng êëy röìi, töi àoaán chùæc vêåy, coá bao nhiïu ngûúâi àaä haânh àöång?

- Ba ngûúâi. - Àoá laâ nhûäng ai? - Arnaud, Hautin vaâ Marceau. - Töi hiïíu röìi. Duâ öng muöën hay khöng, öng nghô thïë naâo tuây

yá nhûng khöng coá cuöåc nöíi loaån naâo caã. - Papillon, anh noái laáo. - Filissari noái - Cuöåc nöíi loaån naây

àaáng leä xaãy ra úã àaão Royale, Girasolo àaä töë giaác, chuáng töi khöng tin laâ coá. Nhûng bêy giúâ, roä raâng nhûäng gò noá noái ra laâ àuáng. Vêåy laâ anh coá yá bõp chuáng töi Pappillon!

- Nïëu nhû öng noái laâ àuáng, thò töi àêy, töi laâ thùçng ài töë caáo chùng, röìi caã Pierrot röì nûäa, röìi Carbonieri vaâ Galgani cuâng têët caã caánh luåc lêm Corse úã àaão Royale, röìi caã caánh giang höì nûäa. Bêët chêëp nhûäng sûå viïåc àaä xaãy ra töi vêîn khöng tin vaâo chuyïån êëy. Nïëu coá cuöåc nöíi loaån, thò chuáng töi cêìm àêìu chûá khöng coá ai khaác.

- Anh noái chuyïån gò maâ laå vêåy? Khöng coá ai liïn quan àïën viïåc naây sao? Vö lyá.

- Thïë haânh àöång cuãa nhûäng keã khaác laâ thïë naâo? Coá ai ngoaâi ba thùçng khuâng êëy laâm gò khöng? úã àêy, coá ai nhuác nhñch chên tay àïí chiïëm voång gaác coá böën giaám thõ coá suáng, laåi coá caã öng xïëp Filissari cuäng coá suáng muát-cú-töng nûäa khöng? Coá bao nhiïu taâu úã Sain-Joseph naâo? Chó coá möåt chiïëc saâ-luáp thöi? Thïë laâ möåt saâ-luáp duâng cho saáu trùm ngûúâi aâ? Chuáng töi coá ngu àêu? Röìi giïët ngûúâi àïí vûúåt nguåc? Cûá cho laâ coá hai mûúi ngûúâi ài àûúåc, thò röìi cuäng seä bõ bùæt vaâ phaãi àêìu haâng úã bêët cûá chöî naâo. Thûa thiïëu taá, töi khöng



biïët ngûúâi cuãa öng hay chñnh tay öng giïët bao nhiïu tuâ, nhûng gêìn nhû chùæc chùæn àêëy laâ nhûäng ngûúâi vö töåi.

Vaâ bêy giúâ laåi ài phaá têët caã caác àöì àaåc maâ chuáng töi coá àûúåc laâ nghôa lyá gò? Caác öng tûác giêån coá lyá àêëy, nhûng xin caác öng àûâng quïn rùçng ngaây maâ caác öng khöng àïí cho àúâi söëng cuãa tuâ nhên àûúåc dïî chõu àöi chuát, thò ngaây àoá àuáng laâ seä coá möåt cuöåc nöíi loaån, möåt cuöåc nöíi loaån cuãa nhûäng keã tuyïåt voång, nöíi loaån àïí cuâng tûå vêîn vúái nhau, àaä chïët thò chïët chòm caã möåt thïí: lñnh cuäng nhû tuâ. Thûa öng Dutain, töi noái vúái öng hïët sûác thaânh thêåt àêëy, töi cho laâ öng àaáng àûúåc àöëi xûã nhû vêåy, chó vò öng àaä àïën tòm chuáng töi hoãi roä tònh hònh trûúác khi quyïët àõnh. Xin öng àïí cho chuáng töi àûúåc yïn.

- Thïë coân nhûäng thùçng àaä liïn quan àïën vuå naây? Filissan laåi noái.

- Àoá laâ viïåc caác öng phaãi tòm ra. Chuáng töi khöng biïët gò caã, vïì chuyïån naây, chuáng töi khöng giuáp àûúåc gò cho caác öng àêu. Töi xin nhùæc laåi, àêy laâ chuyïån àiïn röì cuãa nhûäng thùçng trûúãng giaã, chuáng töi khöng dñnh daáng vaâo àêëy.

- Öng Filissarn, khi naâo ngûúâi úã phoâng tuâ nguy hiïím naây vïì hïët, öng khoáa cûãa laåi cho àïën khi coá lïånh múái. Àùåt hai ngûúâi gaác úã cûãa, khöng àûúåc àaánh àêåp ai vaâ àûâng coá phaá phaách caác thûá cuãa hoå. Ài thöi!

Noái àoaån öng ta boã ài cuâng vúái caã boån caãnh saát. Phaâo! Phaâo! Huá vña! Vûâa àoáng cûãa laåi. Filissari vûâa noái vúái töi: - Phuác töí cho maây laâ tao laåi laâ dên Corse! Chûa àêìy möåt giúâ sau, gêìn hïët nhûäng ngûúâi thuöåc cùn nhaâ

cuãa chuáng töi àaä vïì caã. Chó thiïëu mûúâi taám ngûúâi: boån gaác àaä nhêån ra rùçng trong luác höët hoaãng cuöëng quñt hoå àaä nhöët lêìm mêëy ngûúâi naây vaâo möåt nhaâ khaác. Khi têët caã àaä cuâng trúã vïì, úã àêu vïì àoá, chuáng töi múái biïët roä sûå viïåc àaä xaãy ra nhû thïë naâo, vò têët caã nhûäng ngûúâi àoá àïìu àang ài laâm coã-vï. Möåt anh keã tröåm ngûúâi Saint-Etienne àaä thêìm thò kïí vúái töi:



- Papi naây, anh thûã tûúãng tûúång laâ chuáng töi àang keáo möåt taãng àaá nùång gêìn möåt têën trïn quaäng àûúâng daâi gêìn böën trùm meát. Con àûúâng keáo àaá khöng coá àoaån naâo gay go lùæm, vaâ chuáng töi àïën möåt caái giïëng caách nhaâ traåi trûúãng chûâng nùm mûúi meát. Caái giïëng vêîn laâ núi nghó chên tûâ trûúác àïën nay. Noá vûâa coá boáng dûâa maát, laåi úã giûäa àoaån àûúâng phaãi ài tiïëp. Cho nïn chuáng töi àaä dûâng laåi nhû moåi ngaây, chuáng töi keáo möåt xö nûúác giïëng maát lõm lïn uöëng, coá mêëy thùçng thêëm nûúác vaâo khùn àïí che lïn àêìu. Möîi lêìn nghó thûúâng laâ mûúâi phuát, thùçng lñnh gaác cuäng àïën ngöìi úã thaânh giïëng. Hùæn boã muä ra, àang lêëy khùn tay ra lau àêìu vaâ mùåt thò Arnaud tûâ àùçng sau túái tay cêìm möåt caái cuöëc, buöng thoäng xuöëng cho nïn khöng ai biïët maâ baáo cho thùçng lñnh àïì phoâng. Giú cuöëc lïn vaâ duâng phña lûúäi beán böí vaâo giûäa àêìu ngûúâi lñnh chûa mêët àïën möåt giêy àöìng höì. Àêìu bõ taách ra laâm hai maãnh, ngûúâi lñnh ngaä soáng soaâi ra àêët khöng kïu àûúåc möåt tiïëng. Hautin àaä àûáng sùén tûâ trûúác úã àoá, chöåp ngay lêëy khêíu muát-cú-töng, coân Marceau thò cúãi thùæt lûng vaâ lêëy khêíu suáng ngùæn. Coá suáng trong tay, Marceau quay laåi noái vúái caã boån tuâ: “Àêy laâ möåt chöëc nöíi loaån, ai theo chuáng töi, thò ài cuâng chuáng töi”. Khöng coá möåt tïn giûä chòa khoáa naâo nhuác nhñch hay kïu la, khöng coá tuâ nhên naâo toã yá muöën theo hoå”

Cêåu ta kïí tiïëp: - Arnaud nhòn chuáng töi khùæp lûúåt röìi noái: “Àöì heân! Caã luä

chuáng maây êëy. Röìi chuáng tao seä cho chuáng maây thêëy àaä laâm ngûúâi thò phaãi thïë naâo?” Arnaud lêëy khêíu muát-cú-töng tûâ tay Hautin röìi caã hai chaåy vïì phña nhaâ thiïëu taá. Marceau úã laåi nhûng àûáng taách riïng ra möåt bïn. Cêåu ta cêìm möåt khêíu suáng ta vaâ ra lïånh: “Khöng àûúåc àöång àêåy, khöng àûúåc noái, khöng àûúåc la heát. Coân boån A-rêåp kia, nùçm uáp sêëp xuöëng àêët”. ÚÃ chöî töi àûáng, töi nhòn thêëy roä lùæm.

Arnaud àang lïn bêåc thïìm nhaâ thiïëu taá thò thùçng A-rêåp giuáp viïåc úã àêëy múã cûãa ài ra, vúái hai àûáa beá gaái, möåt àûáa dùæt tay, möåt àûáa bïë bïn höng. Caã hai bïn àïìu sûãng söët, thùçng A-rêåp àang bïë àûáa beá àaá cho Arnaud möåt caái. Arhaud muöën giïët hùæn nhûng hùæn àaä thùèng tay àûa àûáa beá ra àïí àúä. Khöng ai kïu la, caã thùçng A-rêåp



lêîn nhûäng ngûúâi khaác. Khêíu muát-cú-töng chôa vaâo thùçng A-rêåp àïën böën nùm lêìn, úã àuã caác goác àöå khaác nhau. Cûá möîi lêìn nhû thïë laâ àûáa beá laåi bõ giú ra trûúác noâng suáng. Hautin khöng leo lïn bêåc maâ àûáng bïn keáo öëng quêìn cuãa thùçng A-rêåp. Thêëy mònh sùæp ngaä àïën núi, noá quùèng caã àûáa beá gaái vaâo khêíu muát-cú-töng cuãa Arnaud. Bõ mêët thùng bùçng trïn bêåc thang, Arnaud, àûáa beá gaái, thùçng A-rêåp bõ Hautin keáo chên, têët caã àïìu ngaä àeâ lïn nhau loãng choãng. Luác àoá múái coá nhûäng tiïëng la heát àêìu tiïn, trûúác hïët laâ cuãa hai àûáa beá, röìi cuãa thùçng A-rêåp, röìi tiïëng chûãi ruãa cuãa Arnaud vaâ Hautin. Thùçng A-rêåp, nhanh tay hún hai gaä kia, àaä nhùåt àûúåc khêíu suáng nhûng noá chi nùæm àûúåc caái noâng, laåi nùæm bùçng tay traái. Hautin laåi toám dûúåc cùèng hùæn. Coân Arnaud thò nùæm lêëy caánh tay phaãi cuãa hùæn vaâ beã xoùæn laåi. Thùçng A-rêåp neám khêíu muát-cú-töng ra caách xa mûúâi meát.

Trong khi caã ba xöng túái àïí cûúáp khêëu muát-cú- töng, thò coá tiïëng suáng nöí lêìn àêìu tiïn, do ngûúâi lñnh coi tuâ ài queát laá bùæn túái. Öng thiïëu taá hiïån ra úã cûãa söí vaâ bùæn phaát möåt, vò súå bùæn phaãi thùçng A-rêåp, nïn öng ta chó nhùçm vaâo chöî khêíu muát~cú-töng rúi. Hautin vaâ Arnand chaåy tröën vïì phña traåi theo con àûúâng ven búâ biïín, vaâ vêîn bõ suáng bùæn theo. Hautin chên bõ tï cûáng nïn chaåy khöng àûúåc nhanh, vaâ àaä bõ haå trûúác khi túái meáp nûúác. Coân Arnaud thò löåi xuöëng nûúác, khoaãng giûäa chöî tuâ tùæm vaâ höì búi cuãa lñnh. Chöî êëy luác naâo cuäng àêìy caá mêåp. Arnand bõ bao vêy giûäa nhûäng phaát suáng cuãa möåt tïn lñnh nûäa vûâa àïën trúå lûåc vaâ möåt tïn lñnh coi tuâ ài queát laá. Y nêëp sau möåt taãng àaá to.

- Àêìu haâng ài, seä àûúåc söëng, - boån lñnh kïu to. - Khöng bao giúâ, - Arnaud àaáp laåi, - tao thaâ cho caá mêåp

phanh thêy coân húân laâ nhòn thêëy böå mùåt khaã öë cuãa chuáng maây. Vaâ y löåi xuöëng biïín, thùèng vaâo chöî luä caá mêåp têåp trung úã àêëy.

Hònh nhû y bõ truáng möåt viïn àaån vò y coá dûâng laåi möåt laát. Thêëy thïë, boån lñnh tiïëp tuåc bùæn. Arnaud laåi ài chûá khöng búi, thên trïn trïn y coân nhö lïn trïn mùåt nûúác thò luá caá mêåp àaä têën cöng y. Tröng rêët roä y àêm möåt con caá mêåp àaä phoáng nûãa ngûúâi lïn mùåt nûúác àïí lao vaâo y. Röìi y àaä bõ phanh xaác ra - hiïíu theo nghôa àen -



vò luä caá mêåp keáo tûá phña maâ khöng cùæn àûát chên tay y ra àûúåc. Chûa àêìy nùm phuát sau y àaä biïën mêët.

Boån lñnh àaä bùæn ñt ra laâ möåt trùm phuát suáng xuöëng chöî Arnaud vaâ luä caá mêåp àang quêìn nhau. Chó coá möåt con caá mêåp bõ chïët; noá àaä daåt vaâo búâ, ngûãa buång lïn.

Thêëy böën phña àïìu coá caãnh binh keáo túái, Marceau vêët suáng xuöëng giïëng, hoâng cûáu lêëy maång mònh, nhûng boån A-rêåp àaä àûáng lïn, duâng gêåy vaâ tay àêëm, chên àaá, döìn hùæn vïì chöî boån lñnh, noái rùçng noá coá úã trong cuöåc. Tuy hùæn bï bïët maáu vaâ àaä giú tay lïn, boån lñnh cuäng duâng suáng luåc vaâ muát-cú-töng bùæn vaâo hùæn, vaâ cuöëi cuâng, möåt tïn lñnh coân cêìm àêìu noâng khêíu muát-cú-toãng phang baáng suáng vúä àêìu ra cho chïët hùèn.

Boån caãnh binh cuäng xaã àaån vaâo Hautin. Coá caã thaãy ba mûúi tïn, möîi tïn bùæn saáu phaát, vaâ chuáng àaä cho cêåu naây ùn trûúác sau hún möåt trùm ha mûúi phaát àaån. Filissari bùæn chïët nhûäng àûáa bõ boån A-rêåp töë caáo laâ àaä nhuác nhñch àõnh theo Arnaud nhûng sau laåi chuân bûúác.

Àoá laâ chuyïån bõa àùåt möåt trùm phêìn trùm vò tuy coá thïí coá nhûäng thùçng àöìng loäa, song khöng hïì coá möåt ai cûåa quêåy caã.

Àaä hai ngaây höm nay, têët caã nhûäng tuâ nhên bõ nhöët trong mêëy cùn phoâng giam daânh riïng cho tûâng loaåi röìi khöng ai àûúåc ra ài laâm. ÚÃ cûãa, linh gaác cûá hai giúâ thay phiïn möåt lêìn. Giûäa caác nhaâ, laåi coá nhûäng lñnh gaác khaác. Cêëm noái tûâ nhaâ naây sang nhaâ kia. Giûäa hai haâng voäng laâ löëi ài; àûáng taåi löëi ài àoá, húi chïëch möåt chuát, coá thïí nhòn ra sên qua cûãa saát. Coá caã nhûäng caãnh binh àûúåc àûa tûâ àaão Royale àïën àïí tùng cûúâng. Khöng möåt tuâ nhên naâo àûúåc úã bïn ngoaâi. Kïí caã boån A-rêåp giûä chòa khoáa cuäng vêåy. Têët caã àïìu bõ nhöët. Thónh thoaãng, coá möåt ngûúâi trêìn truöìng theo sau laâ lñnh, bõ àûa àïën khu xaâ lim giam tuâ bõ phaåt nhûng khöng thêëy coá tiïëng kïu la hay tiïëng àaánh àêåp. Boån lñnh thûúâng àûáng nhòn vaâo trong qua caác cûãa söí bïn höng nhaâ. ÚÃ möîi cûãa ra vaâo, coá hai lñnh gaác, möåt úã bïn traái, möåt úã bïn phaãi. Thúâi gian gaác ngùæn, chó hai giúâ nhûng hoå khöng bao giúâ ngöìi, cuäng khöng àeo suáng lïn vai: khêíu muát-cú-töng tò vaâo caánh tay traái, luön sùén saâng nhaã àaån.



Tuâ nhên quyïët àõnh àaánh baâi poker, tûâng nhoám nùm ngûúâi möåt. Khöng àaánh baâi Marseillaise, cuäng khöng chúi nhûäng thûá baâi ùn lúán vò nhû thïë quaá öìn aâo. Marquetti àang keáo möåt baâi sonate cuãa Beethoven cuäng bõ ngùn laåi.

- Khöng àûúåc chúi thûá nhaåc êëy nûäa, lñnh chuáng töi àang coá tang.

Möåt khöng khñ cùng thùèng khaác thûúâng àeâ nùång khöng phaãi chó trïn traåi giam maâ trïn toaân traåi. Khöng coá caâ phï, khöng coá suáp. Buöíi chiïìu chó coá möåt mêíu baánh mò, trûa thõt höåp, chiïìu thõt höåp, böën ngûúâi möåt höåp. Vò caác thûá àöì lïì cuãa chuáng töi khöng bõ phaá huãy, nïn chuáng töi coá caâ phï vaâ thûåc phêím: bú, dêìu, böåt mò, v.v.... Caác nhaâ khaác khöng coân gò. Khi chuáng töi àun nûúác pha caâ phï vaâ khoái úã trong nhaâ xñ bay ra, möåt tïn caãnh binh bùæt tùæt lûãa ài. Ngûúâi àun nûúác laâ möåt tuâ nhên thuöåc giúái giang höì trúã vïì giaâ, ngûúâi Marseille, tïn laâ Niston, thûúâng pha caâ phï àïí baán.

Laäo àaä traã lúâi lñnh gaác möåt caách xêëc xûúåc: - Anh coá muöën tùæt lûãa thò vaâo maâ tùæt lêëy ài. Thïë laâ tïn lñnh bùæn qua cûãa söí mêëy phaát suáng. Caâ phï vaâ lûãa

àaânh biïën vöåi. Niston bõ truáng àaån vaâo chên. Moåi ngûúâi àïìu caãm thêëy quaá cùng vaâ tûúãng lñnh bùæt àêìu bùæn chuáng töi nïn ai nêëy liïìn nùçm sêëp xuöëng àêët.

Chó huy phiïn gaác vaâo giúâ àoá laåi vêîn laâ Filissari. Y chaåy nhû àiïn àïën, theo sau coá böën lñnh. Ngûúâi lñnh vûâa bùæn xong, göëc vuâng Auvergne, àang trònh baây sûå viïåc xaãy ra. Filissari chûãi anh ta bùçng tiïëng Corse, coân anh noå khöng nghe àûúåc gò, chó biïët noái:

- Töi khöng hiïíu gò caã. Chuáng töi laåi lïn voäng ngöìi. Chên Niston bõ chaãy maáu. - Àûâng noái laâ töi bõ thûúng. Chuáng noá seä khûã töi luön úã ngoaâi

àoá mêët. Filissari àïën gêìn cûãa sùæt. Marquetti noái gò vúái y bùçng tiïëng

Corse.



- Cûá laâm caâ phï, chuyïån naây seä khöng xaãy ra nûäa. Noái xong y boã ài.

May cho Niston laâ viïn àaån khöng nùçm trong chên: gùåp àoaån cú bùæp, noá ra úã phña nûãa chên bïn kia. Boån töi buöåc ga rö cho laäo, maáu ngûng chaãy vaâ sau àoá laäo àûúåc bùng boá vúái nûúác giêëm.

- Papillon, ra àêy - Luác bêëy giúâ àaä taám giúâ röìi: bïn ngoaâi trúâi töëi àen..

Töi khöng biïët mùåt ngûúâi lñnh àaä goåi töi, coá thïë àêëy laâ möåt ngûúâi göëc Bretagne.

- Taåi sao töi laåi phaãi ra ngoaâi vaâo giúâ naây? Töi chùèng coá viïåc gò úã ngoaâi êëy caã.

- Thiïëu taá muöën gùåp anh. - Baão öng ta àïën àêy. Töi khöng ra àêu. - Anh tûâ chöëi khöng ài haã? - Phaãi, töi tûâ chöëi khöng ài àêëy. Caác baån töi vêy thaânh möåt voâng quanh töi. Ngûúâi gaác noái qua

caánh cûãa vêîn àoáng kñn. Marquetti ra cûãa noái: - Chuáng töi khöng àïí Papillon ra khoãi àêy nïëu khöng coá

thiïëu taá. - Thò chñnh öng ta cho kiïëm Papillon àêëy maâ. - Vêåy thò baão öng êëy cûá laåi àêy. Möåt giúâ sau, hai tïn lñnh treã àïën trûúác cûáa phoâng coá tïn A-

rêåp giuáp viïåc úã nhaâ thiïëu taá ài theo. Tïn naây àaä cûáu öng vaâ ngùn chùån àûúåc cuöåc nöíi loaån.

- Papillon úi, töi laâ Mohammed àêy. Töi àïën tòm anh, thiïëu taá muöën gùåp anh, öng êëy khöng thïí àïën àêy àûúåc

Marquetti noái vúái töi: - Papi naây, thùçng cha êëy mang suáng muát-cú-töng àêëy. Töi ra khoãi voâng ngûúâi do caác baån töi quêy thaânh vaâ laåi gêìn

cûãa. Quaã thêåt Mohammed àang cêìm trong tay möåt khêíu suáng



trûúâng. Möåt tïn tuâ khöí sai laåi àûúåc chñnh thûác mang suáng trûúâng? Chuyïån khoá tin laåi coá thêåt.

- Ài thöi, tïn A-rêåp noái. Töi àïën àêy àïí cuâng ài theo anh vaâ àïí baão vïå anh, nïëu cêìn.

- Nhûng töi khöng tin laâ cêìn. Töi ra ngoaâi, Mohammed ài caånh töi, coá hai tïn lñnh ài theo

sau. Töi àïën súã chó huy. Ài ngang qua voång gaác úã ngoaâi cöíng traåi. Filissari noái vúái töi:

- Papillon, töi mong anh khöng coá gò phaãi phaân naân vïì töi àêëy.

- Riïng töi thò khöng coá gò, trong phoâng giam tuâ nguy hiïím cuäng khöng ai coá gò phaân naân vïì öng. Coân úã chöî khaác thò töi khöng biïët.

Chuáng töi ài xuöëng nhaâ thiïëu taá. Cùn nhaâ vaâ bïën taâu àûúåc thùæp àeân àêët cöët toãa aánh saáng ra xung quanh nhûng chùèng àûúåc bao nhiïu. Trong khi ài àûúâng. Mohammed àûa cho töi möåt bao thuöëc laá Gauloises.

Khi bûúác vaâo gian phoâng àûúåc hai cêy àeân àêët chiïëu saáng, töi thêëy coá thiïëu taá chó huy àaão Royale, viïn chó huy phoá cuãa öng ta, thiïëu taá chó huy Saint-Joseph, viïn chó huy vaâ viïn chó huy phoá cuãa nhaâ lao cêëm cöë trïn àaão Saint-Joseph.

Bïn ngoaâi töi thêëy böën tïn A-rêåp, vaâ coá böën caãnh binh giaám saát. Töi nhêån ra hai tïn thuöåc toaán coã-vï hûäu quan.

- Papillon àïën röìi aå - Tïn A-rêåp noái. - Chaâo anh, Papillon, - thiïëu taá traåi trûúãng Saint- Joseph noái. - Chaâo öng. - Anh ngöìi xuöëng ghïë naây. Töi ngöìi àöëi mùåt vúái têët caã moåi ngûúâi. Cûãa phoâng àïí múã,

tröng vaâo bïëp, töi thêëy baâ meå àúä àêìu Lisette giú tay thên mêåt chaâo töi.



- Papillon naây, - thiïëu taá traåi trûúâng Royale noái, anh àûúåc thiïëu taá Dutain coi laâ ngûúâi coá thïí tin cêåy àûúåc. Anh àaä chuöåc töåi bùçng caách cöë cûáu söëng àûáa con àúä àêìu cuãa baâ êëy. Töi thò chó biïët anh qua nhûäng baáo caáo chñnh thûác, coi anh laâ möåt tuâ nhên nguy hiïím vïì moåi mùåt. Töi muöën boã qua caác baáo caáo êëy vaâ tin vaâo öng Dutain àöìng sûå cuãa töi. Chùæc chùæn röìi seä coá möåt phaái böå àïën àêy àïí àiïìu tra, vaâ caác tuâ nhên caác loaåi ai cuäng phaãi khai ra nhûäng àiïìu gò mònh biïët. Chùæc chùæn laâ anh vaâ möåt vaâi ngûúâi nûäa, coá uy tñn lúán àöëi vúái caác tuâ nhên, vaâ hoå seä rùm rùæp nghe lúâi anh. Chuáng töi muöën biïët yá kiïën anh vïì cuöåc nöíi loaån vaâ caã nhûäng àiïìu maâ anh àaä ñt nhiïìu thêëy trûúác laâ nhûäng ngûúâi trong khöëi anh, röìi sau àoá laâ nhûäng ngûúâi khaác, coá thïí khai ra.

- Töi khöng coá gò àïí khai ra caã, cuäng khöng coá böín phêån gêy aãnh hûúãng gò àöëi vúái lúâi khai cuãa nhûäng ngûúâi khaác Nïëu coá möåt phaái böå àïën àïí àiïìu tra thêåt sûå, thò trong tònh hònh hiïån nay, caác öng seä bõ caách chûác hïët.

- Anh noái gò laå vêåy, Papillon? Töi vaâ caác àöìng sûå cuãa töi úã Saint-Joseph àaä ngùn chùån àûúåc cuöåc nöíi loaån kia maâ!

- Coá leä riïng öng, öng seä thoaát àûúåc, nhûng caác öng chó huy úã Royale thò khöng thoaát àûúåc àêu.

- Anh haäy noái cho roä ài naâo. - Hai viïn chó huy úã àaão Royale àûáng lïn röìi laåi ngöìi xuöëng.

- Nïëu caác öng cûá chñnh thûác noái laâ coá cuöåc nöíi loaån, caác öng àïìu seä laänh àuã. Nïëu caác öng chõu chêëp nhêån caác àiïìu kiïån cuãa töi, töi seä cûáu têët caã caác öng trûâ Filissari.

- Àiïìu kiïån gò?. - Thûá nhêët, sinh hoaåt úã àêy phaãi trúã laåi nïëp bònh thûúâng

ngay lêåp tûác, bùæt àêìu tûâ ngaây mai. Chó khi naâo chuáng töi noái chuyïån àûúåc vúái nhau bònh thûúâng, chuáng töi múái taác àöång àûúåc vaâo moåi ngûúâi vïì nhûäng àiïìu phaãi khai vúái ban thanh tra. Coá àuáng khöng naâo?

- Àuáng - Dutain noái. - Nhûng taåi sao laåi phaãi cûáu chuáng töi?



- Búãi vò tûâ àaão Royale, caác öng khöng phaãi chó huy àaão Royale maâ chó huy caã ba àaão nûäa.

- Àuáng. - Vaâ caác öng àaä àûúåc Girasolo baáo caáo laâ coá möåt cuöåc nöíi loaån

àang àûúåc êm mûu chuêín bõ. Cêìm àêìu laâ Hautin vaâ Arnau chûá gò. - Caã Carbonieri nûäa, tïn lñnh gaác noái. - Khöng, àiïìu àoá laâ sai. Girasolo coá thuâ riïng vúái Carbonieri

tûâ khi coân úã Marseille. Noá àaä töë giaác thïm anh ta möåt caách vö cùn cûá. Nhûng caác öng coá tin laâ coá nöíi loaån àêu. Taåi sao vêåy? Vò hùæn noái laâ cuöåc nöíi loaån naây nhùçm muåc àñch giïët àaân baâ, treã con, boån A-rêåp vaâ caác caãnh binh. Àiïìu àoá coá veã khoá tin. Mùåt khaác, úã Royale coá taám trùm ngûúâi maâ chó coá hai chiïëc saâ-luáp, coân úã Saint-Joseph coá saáu trùm ngûúâi maâ chó coá möåt chiïëc saâ-luáp. Khöng möåt ngûúâi chñn chùæn naâo laåi ài chêëp thuêån möåt mûu àöì nhû thïë.

- Laâm sao anh biïët àûúåc têët caã nhûäng àiïìu àoá? - Àêëy laâ viïåc cuãa töi. Nhûng nïëu caác öng cûá noái maäi vïì cuöåc

nöíi loaån, duâ cho caác öng coá thuã tiïu töi ài, vaâ nhêët laâ khi caác öng laâm thïë thêåt, thò têët caã nhûäng àiïìu êëy seä löå roä vaâ seä àûúåc chûáng minh raânh roåt. Do àoá traách nhiïåm seä thuöåc vïì àaão Royale, àaä chuyïín nhûäng ngûúâi kia ài Saint-Joseph, laåi khöng taách rúâi hoå ra. Quyïët àõnh húåp lyá duy nhêët - cho nïn nïëu cuöåc àiïìu tra thêëy àûúåc thò caác öng seä khöng traánh khoãi nhûäng hònh thûác kyã luêåt nùång nïì àêëy - laâ àûa ngûúâi naây àïën àaão Quyã, ngûúâi kia àïën Saint-Joseph. Nhûng töi vêîn thûâa nhêån laâ khoá coá thïí tin àûúåc cêu chuyïån àoá do luä àiïn röì êëy baây ra àûúåc. Töi nhêën maånh laâ nïëu caác öng noái àïën nöíi loaån, caác öng seä sa lêìy àêëy. Vêåy nïëu caác öng chêëp nhêån àiïìu kiïån cuãa töi, thò thûá nhêët laâ, nhû töi àaä noái, moåi viïåc phaãi trúã laåi bònh thûúâng ngay tûâ ngaây mai; thûá hai, têët caã nhûäng ai bõ nhöët vaâo xaâ lim vò tònh nghi coá êm mûu nöíi loaån phaãi àûúåc thaã ngay - cuäng khöng àûúåc tra hoãi nhûäng ngûúâi àoá vïì phêìn àöìng loäa cuãa hoå trong cuöåc nöíi loaån, búãi vò khöng laâm gò coá nöíi loaån; thûá ba laâ ngay bêy giúâ, Filissari phaãi àûúåc àûa tûác khùæc vïì àaão Royale trûúác hïët àïí àaãm baão an toaân cho chñnh öng ta: búãi vò möåt khi khöng hïì coá nöíi loaån thò laâm thïë naâo biïån baåch àûúåc viïåc giïët chïët ba ngûúâi



kia? Sau nûäa vò öng ta laâ möåt keã giïët ngûúâi ti tiïån, vaâ khi sûå viïåc xaãy ra öng ta àaä haânh àöång trong möåt têm traång súå haäi àïën cuâng cûåc: öng ta toan giïët chïët têët caã moåi ngûúâi, kïí caã chuáng töi úã trong phoâng giam. Nïëu caác öng chêëp nhêån nhûäng àiïìu kiïån àoá, töi seä thu xïëp àïí têët caã moåi ngûúâi àïìu phaát biïíu laâ Arnaud, Hautin vaâ Marcean àaä haânh àöång vúái muåc àñch laâm sao gêy ra thêåt nhiïìu tai hoåa trûúác khi chïët. Nhûäng gò hoå laâm khöng thïí lûúâng trûúác àûúåc. Hoå khöng coá toâng phaåm, khöng hïì têm sûå vúái ai. Theo nhêån xeát cuãa toaân thïí phaåm nhên, àoá laâ nhûäng keã àaä quyïët àõnh tûå vêîn bùçng caách êëy, giïët caâng nhiïìu ngûúâi caâng töët, trûúác khi hoå bõ giïët: muåc àñch cuãa hoå laâ laâm sao khiïu khñch cho lñnh bùæn vaâo hoå. Nïëu caác öng ai muöën, töi xin vaâo trong bïëp àïí caác öng baân luêån vaâ traã lúâi cho töi sau.

Töi ài vaâo bïëp vaâ àoáng cûãa laåi. Baâ Dutain bùæt tay töi vaâ àûa caâ phï vúái caã rûúåu cö nhùæc choá chuáng töi uöëng. Tïn A-rêåp Mohammed noái: Anh khöng noái gò cho töi aâ?

- Àoá laâ viïåc cuãa öng thiïëu taá. Möåt khi öng êëy àaä giao suáng cho cêåu, tûác laâ öng êëy àõnh tha töåi cho cêåu àêëy

Baâ meå àúä àêìu cuãa Lisette nheå nhaâng noái vúái töi: - Caác öng úã àaão Royale lêìn naây thò laänh àuã nheá. Têët nhiïn

röìi, thûâa nhêån coá cuöåc nöíi loaån úã Saint-Joseph maâ ai cuäng bùæt buöåc phaãi biïët roä, trûâ öng chöìng baâ, àöëi vúái hoå dïî quaá.

- Papillon naây, töi nghe àûúåc hïët vaâ töi hiïíu ngay laâ anh muöën laâm àiïìu töët cho chuáng töi.

- Àuáng vêåy, thûa baâ Dutain. Cûãa múã ra vaâ möåt lñnh vaâo goåi. - Papillon, qua àêy. - Anh ngöìi xuöëng ài, - thiïëu taá chó huy àaão Royale noái. - Sau

khi baân luêån vúái nhau, chuáng töi nhêët trñ kïët luêån laâ anh noái àuáng: khöng hïì coá nöíi loaån. Ba tuâ nhên àoá àaä quyïët àõnh tûå vêîn vaâ trûúác khi chïët, hoå cöë giïët àûúåc caâng nhiïìu ngûúâi caâng töët. Vêåy laâ mai moåi viïåc haâng ngaây seä laåi nhû cuä. Ngay àïm nay, öng Filissari seä àûúåc chuyïín vïì àaão Royale. Giaãi quyïët trûúâng húåp cuãa öng ta laâ viïåc cuãa



chuáng töi, nïn chuáng töi cuäng khöng yïu cêìu anh cöång taác vúái chuáng töi. Chuáng töi trong vêën àïì naây chó mong anh giûä lúâi hûáa.

- Caác öng cûá tin úã töi. Xin chaâo caác öng. - Mohammed vaâ hai öng giaám thõ haäy àûa Papillon vïì phoâng.

Vaâ múâi öng Filissari vaâo àêy. Öng ta seä ài vúái chuáng töi vïì àaão Royale ngay.

Trïn àûúâng vïì, töi noái vúái Moåhammed rùçng töi hy voång laâ anh ta seä àûúåc thaã. Anh ta caãm ún töi.

- Boån chó huy muöën cêåu laâm gò thïë? Trong caãnh im lùång hoaân toaân, töi kïí laåi roä raâng vaâ tó mó

tûâng cêu möåt, nhûäng gò àaä xaãy ra. - Nïëu coá ai khöng àöìng yá hay coá gò chó trñch nhûäng gò töi àaä

nhên danh têët caã maâ thoãa thuêån vúái caác cêëp chó huy úã àêy, xin cûá noái ra.

Têët caã àïìu nhêët trñ taán thaânh. - Cêåu cho rùçng hoå tin laâ khöng coân ai liïn quan àïën vuå naây

sao? - Khöng àêu, nhûng nïëu hoå khöng muöën bõ caách chûác thò hoå

bùæt buöåc phaãi tin nhû vêåy. Caã chuáng ta nûäa, nïëu chuáng ta khöng muöën gùåp chuyïån rùæc röëi, chuáng ta cuäng phaãi tin nhû vêåy.

Baãy giúâ saáng höm nay, têët caã caác tuâ nhên bõ giam úã xaâ lim àïìu àûúåc thaã vïì chöî cuä. Coá trïn möåt trùm hai mûúi ngûúâi. Chûa ai ài laâm nhûng têët caã caác phoâng giam àïìu àûúåc múã cûãa vaâ ngoaâi sên àêìy nhûäng tuâ nhên àûúåc tûå do huát thuöëc, thoaãi maái chuyïån troâ, ngöìi ngoaâi nùæng hay trong boáng rêm. Niston àaä àûúåc àûa ài bïånh viïån. Carbonieri cho töi biïët laâ coá nhûäng têëm bòa ghi haâng chûâ: “Tònh nghi tham gia vaâo vuå nöíi loaån” àûúåc treo trûúác cûãa ñt ra tûâ taám mûúi àïën möåt trùm xaâ-lim.

Luác naây àêy, àûúåc têåp trung àöng àuã, chuáng töi múái biïët roä sûå thêåt. Filissari chó giïët coá möåt ngûúâi, nhûäng ngûúâi khaác bõ hai tïn lñnh treã giïët, hai tïn naây bõ mêëy phaåm nhên giïët, trong bûúác àûúâng cuâng: tûúãng mònh sùæp bõ giïët, caác phaåm nhên naây àaä cêìm



dao lao bûâa vaâo lñnh, cöë giïët lêëy möåt ngûúâi trûúác khi chïët. Thïë laâ möåt vuå nöíi loaån thêåt sûå may sao àaä phaá saãn ngay tûâ àêìu àïí trúã thaânh möåt cuöåc tûå vêîn kyâ quùåc cuãa ba tuâ nhên khöí sai: àêëy laâ luêån àïì hònh thûác àûúåc moåi ngûúâi, caã ban Quaãn trõ lêîn tuâ nhên, cöng nhêån. Coân laåi laâ truyïìn thuyïët hay chuyïån thêåt, töi khöng biïët noái thïë naâo cho chñnh xaác.

Hònh nhû viïåc mai taáng ba ngûúâi bõ giïët úã traåi cuâng vúái Hautin vaâ Marceau àûúåc tiïën haânh nhû sau: vò chó coá möåt cöî quan taâi coá raänh trûúåt àïí thaã caác thi haâi xuöëng biïín, nïn boån lñnh àùåt têët caã caác xaác chïët xuöëng loâng thuyïìn röìi caã nùm caái xaác àûúåc neám bùçng tay xuöëng cho caá mêåp. Khi tiïën haânh viïåc liïång xaác, hoå tñnh rùçng, trong luác nhûäng thi thïí neám xuöëng trûúác àang bõ caá mêåp cùæn xeá thò nhûäng thi thïí neám sau àaä àûúåc buöåc àaá vaâo chên coá àuã thúâi gian chòm sêu xuöëng nûúác. Töi àûúåc nghe kïí laåi rùçng khöng coá caái xaác naâo chòm xuöëng nûúác caã, vaâ caã nùm caái xaác àoá, àûúåc liïåm vaãi trùæng vaâo luác chêåp choaång töëi, àaä nhaãy muáa nhû nhûäng con röëi thêåt sûå, àûúåc miïång vaâ àuöi luä caá mêåp àûa àêíy trong möåt bûäa tiïåc thõnh soaån xûáng vúái Nabuchodonozor. Caãnh tûúång haäi huâng àoá àaä laâm cho àaám tuâ cheâo thuyïìn vaâ àaám lñnh gaác höët hoaãng thaáo lui

Möåt ban thanh tra àaä túái, úã laåi gêìn nùm ngaây trïn àaão Saint-Joseph, vaâ hai ngaây trïn àaão Royale. Töi khöng bõ tra hoãi riïng maâ cuäng chó nhû moåi ngûúâi. Qua thiïëu taá Dutain, töi biïët laâ moåi viïåc àïìu ïm thêëm. Filissari àûúåc nghó pheáp chúâ ngaây vïì hûu, nhû vêåy laâ laäo ta seä khöng trúã laåi àaão naây nûäa. Mohammed àûúåc ên xaá hoaân toaân, vaâ thiïëu taá Dutain àûúåc gùæn thïm möåt lon.

Vò thïë naâo cuäng coá nhûäng keã khöng àûúåc vûâa loâng nïn höm qua, möåt tuâ nhên ngûúâi Bordeaux àaä hoãi töi:

- Giuáp àúä cho boån coi tuâ nhû vêåy, phoãng chuáng ta coá àûúåc xú muái gò?

Töi nhòn thùèng vaâo y: - Chùèng àûúåc gò mêëy: chó coá àöå nùm, saáu chuåc tuâ khöng bõ

giam vaâo nguåc cêëm cöë vïì töåi toâng phaåm, cêåu thêëy thïë laâ khöng coá gò haã?



May mùæn laâ cún giöng töë àoá àaä dõu dêìn. Möåt sûå thoãa thuêån ngêìm giûäa cai tuâ vaâ tuâ àaä hoaân toaân vö hiïåu hoáa ban thanh tra trûá danh noå, maâ coá leä chñnh ban thanh tra cuäng chó mong sao moåi viïåc àûúåc öín thoãa cho röìi.

Vïì phêìn töi, töi chùèng àûúåc gò cuäng chùèng mêët gò nïëu khöng noái àïën sûå biïët ún cuãa caác baån töi àaä khöng phaãi chõu àûång möåt kyã luêåt khùæt khe hún. Traái laåi, lao dõch keáo àaá àaä àûúåc baäi boã. Àoá laâ möåt lao dõch kinh khuãng. Bêy giúâ trêu keáo àaá, tuâ nhên chó xïëp àaá vaâo chöî àaä àõnh. Carbonieri àûúåc traã vïì loâ baánh mò. Töi tòm caách trúã vïì àaão Royale. ÚÃ àêy thò khöng coá cöng xûúãng nïn khöng thïí àoáng beâ àûúåc.

Viïåc Peátain lïn cêìm quyïìn úã Phaáp laâm quan hïå giûäa tuâ nhên vaâ giaám thõ nùång nïì thïm. Têët caã caác nhên viïn thuöåc chñnh quyïìn àïìu lúán tiïëng tuyïn böë theo phaái Peátain, vaâ coá möåt lñnh gaác ngûúâi Normandie àaä noái vúái töi:

- Cêåu coá muöën nghe töi noái vúái cêåu àiïìu naây khöng, Papillon? Töi chûa bao giúâ theo phaái Cöång hoâa caã. ÚÃ àaão, khöng ai coá maáy thu thanh vaâ khöng ai biïët àûúåc tin tûác gò. Ngoaâi ra, laåi coá tin àöìn laâ chuáng töi tiïëp tïë cho taâu ngêìm Àûác úã Martinique vaâ Guadeloupe. Thêåt khöng sao hiïíu nöíi. Luön luön nöí ra nhûäng cuöåc tranh luêån.

- Meå kiïëp! Cêåu coá muöën túá noái cho cêåu biïët khöng, Papi? Bêy giúâ múái laâ luác nöíi loaån, àïí trao caác àaão cho nûúác Phaáp cuãa De Gaulle.

- Cêåu cho laâ öng Charlot cao kïìu êëy cêìn núi giam tuâ khöí sai aâ? Àïí laâm gò?

- Thò àïí coá àûúåc hai ba ngaân quên chûá coân sao? - Nhûäng thùçng huãi, nhûäng thùçng ngúá ngêín, lao phöíi, kiïët lyå

haã? Cêåu khöng àuâa àêëy chûá? Öng ta khöng ngöëc àïën nöîi phaãi öm lêëy luä tuâ khöí sai àêu.

- Thïë hai ngaân tuâ coân khoãe maånh thò sao? - Àêëy laåi laâ chuyïån khaác. Àuáng laâ ngûúâi, nhûng khöng phaãi

laâ nhûäng ngûúâi coá khaã nùng cêìm suáng. Cêåu tûúãng chiïën tranh



giöëng nhû ài ùn cûúáp àêëy haã? Ùn cûúáp chó mûúâi lùm phuát laâ xong, chiïën tranh keáo daâi haâng nùm. Muöën trúã thaânh möåt chiïën sô töët, phaãi coá loâng tin cuãa ngûúâi yïu nûúác. Cêåu coá tin hay khöng mùåc cêåu, túá khöng muöën úã àêy coá lêëy möåt thùçng naâo daám hy sinh thên mònh cho nûúác Phaáp.

- Hy sinh laâm quaái gò, sau khi nûúác Phaáp àaä àöëi xûã vúái chuáng ta nhû thïë naây?

- Cêåu àaä thêëy túá noái coá lyá chûa? May maâ öng Charlot cao kïìu àaä coá nhûäng ngûúâi khaác caác cêåu àïí tiïën haânh chiïën tranh. Nhûng cuäng phaãi nhúá laâ boån Àûác khöën naån àang úã trïn àêët nûúác chuáng ta! Laåi coá nhûäng thùçng Phaáp ài vúái tuåi chuáng nûäa. Têët caã quan vaâ lñnh úã àêy, khöng trûâ ai, àïìu noái laâ chuáng uãng höå Peátain.

Baá tûúác Beárac noái: “Giaá coá thïí liïìu thên àaánh nhau vúái Àûác thò àoá cuäng laâ möåt caách àïí chuáng ta chuöåc töåi”.

Thïë laâ sinh ra caái hiïån tûúång sau àêy: trûúác kia chûa coá tuâ nhên naâo noái àïën viïåc chuöåc töåi. Thïë maâ bêy giúâ têët caã moåi ngûúâi, tûâ dên giang höì àïën dên trûúãng giaã, têët caã caác phaåm nhên khöí sai khöën khöí êëy àïìu thêëy loáe lïn möåt tia hy voång.

- Thïë àïí àûúåc gia nhêåp vaâo haâng nguä cuãa De Gaulle, chuáng mònh seä nöíi loaån chûá haã Papillon?

- Àaáng tiïëc laâ túá chùèng cêìn phaãi chuöåc töåi àöëi vúái bêët cûá ai caã. Túá ngöìi xöím lïn caái cöng lyá cuãa nûúác Phaáp vúái caái muåc “phuåc höìi nhên phêím” cuãa noá. Túá seä tûå tay mònh chûáng minh laâ túá àaä “phuåc höìi nhên phêím” röìi. Nhiïåm vuå cuãa túá laâ vûúåt nguåc, àïí khi àûúåc tûå do, seä trúã thaânh möåt ngûúâi bònh thûúâng, söëng trong xaä höåi maâ khöng gêy nguy haåi gò cho xaä höåi àoá. Túá khöng tin rùçng möåt con ngûúâi coá thïí chûáng minh möåt caái gò khaác bùçng möåt caách gò khaác àûúåc. Túá sùén saâng tham gia bêët cûá haânh àöång naâo àïí àaåt muåc àñch vûúåt nguåc. Trao quêìn àaão naây cho öng Charlot cao kïìu khöng phaãi laâ viïåc cuãa túá, vaâ túá chùæc rùçng öng ta cuäng chùèng thiïët. Vaã laåi nïëu ta laâm nhû vêåy, cêåu coá biïët nhûäng thùçng cha ngöìi trïn choáp bu seä noái gò khöng? Rùçng chuáng mònh chiïëm àaão àïí àûúåc tûå do, chûá khöng phaãi àïí laâm möåt nghôa cûã vò nûúác Phaáp tûå do. Maâ cêåu naâo coá biïët ai àuáng, ai sai. De Gaulle hay Peátain? Túá thò túá chùèng biïët



caái coác khö gò caã. Àêët nûúác bõ chiïëm àoáng, túá cuäng àau khöí nhû moåi ngûúâi dên thûúâng, túá nghô àïën nhûäng ngûúâi thên cuãa túá, àïën böë meå, àïën caác chõ em túá, àïën caác chaáu túá.

- Chuáng ta lo lùæng nhû vêåy cho caái xaä höåi chùèng thûúng xoát gò chuáng ta êëy laâm quaái gò nhó.

- Àiïìu êëy cuäng laâ bònh thûúâng, vò boån caãnh saát vaâ böå maáy luêåt phaáp cuãa nûúác Phaáp, boån hiïën binh, boån caãnh saát, chuáng khöng phaãi laâ nûúác Phaáp. Àêëy laâ caã möåt têìng lúáp riïng biïåt, göìm nhûäng keã têm àõa hoaân toaân meáo moá. Bêy giúâ coá biïët bao nhiïu keã nhû thïë sùén saâng trúã thaânh àêìy túá cho boån Àûác? Túá caá vúái cêåu laâ caãnh saát Phaáp àang bùæt búá àöìng baâo cuãa chuáng àïí giao cho boån cêìm quyïìn Àûác. Thöi nheá. Túá àaä noái vaâ túá nhùæc laåi rùçng túá khöng tham gia vaâo möåt cuöåc nöíi loaån, vúái bêët cûá lyá do gò. Trûâ phi laâ àïí vûúåt nguåc, nhûng cuäng coân phaãi xem vûúåt nguåc nhû thïë naâo àaä.

Nhûäng cuöåc tranh caäi rêët gay gùæt àaä nöí ra giûäa caác phe phaái trong traåi. Keã uãng höå De Gaulle, keã uãng höå Peátain. Thêåt ra chùèng ai hiïíu gò caã, vò nhû töi àaä noái, caã giaám thõ lêîn tuâ nhên, khöng ai coá caái maáy thu thanh naâo. Tin tûác coá àûúåc àïìu do caác taâu ài ngang qua àem àïën cho chuáng töi möåt ñt böåt mò, rau khö vaâ gaåo. Àöëi vúái chuáng töi, chiïën tranh àûáng tûâ xa nhû vêåy maâ nhòn, thêåt khoá hiïíu.

Nghe àêu nhû coá möåt ngûúâi àïën Saint-Laurent- du-Maroni àïí tuyïín möå lñnh cho lûåc lûúång tûå do. Tuâ nhên chùèng biïët gò hïët, chó biïët möåt àiïìu laâ boån Àûác àoáng khùæp nûúác Phaáp.

Coá möåt sûå kiïån vui vui: möåt linh muåc àïën àaão Royale coá thuyïët giaãng sau khi laâm lïî. Öng ta noái:

- “Nïëu caác àaão bõ têën cöng, caác anh seä àûúåc phaát suáng àïí giuáp caác giaám thõ baão vïå àêët àai cuãa nûúác Phaáp” Chuyïån thêåt mûúâi mûúi àêëy. Öng cha êëy ngöå nghônh thêåt, vaâ khöng biïët öng ta hiïíu vïì chuáng töi ra thïë naâo maâ laåi ài thuyïët giaãng nhû vêåy àûúåc. Chùæc öng ta àaánh giaá trñ khön cuãa chuáng töi chùèng cao chuát naâo. Kïu goåi tuâ nhên ài baão vïå nhaâ giam cuãa hoå. Thêåt laâ chuyïån kyâ quùåc khoá nghe nöíi.



Àöëi vúái chuáng töi, chiïën tranh coá nghôa laâ: ngûúâi gaác tùng gêëp àöi tûâ lñnh queân àïën chó huy trûúãng vaâ chaánh giaám thõ; rêët nhiïìu thanh tra, möåt söë thanh tra noái gioång Àûác hay gioång Alsace rêët roä; rêët ñt baánh mò: chó coân böën trùm gam; rêët ñt thõt.

Chó coá möåt thûá àûúåc tùng laâ giaá biïíu phaãi traã cho möåt cuöåc vûúåt nguåc thêët baåi: tûã hònh. Vò thïm vaâo baãn aán vïì töåi vûúåt nguåc laâ: “mûu toan chaåy sang haâng nguä nhûäng keã thuâ cuãa nûúác Phaáp”.

Töi úã àaão Royale àaä àûúåc böën thaáng nay. Töi àaä coá möåt ngûúâi baån lúán laâ baác sô Germain Guibert. Vúå baác sô, möåt ngûúâi àaân baâ khaác thûúâng, àaä nhúâ töi tröìng cho baâ möåt vûúân rau àïí giuáp baâ söëng àûúåc trong caái chïë àöå ùn uöëng haån chïë naây. Töi àaä tröìng trong vûúân cuãa baâ naâo rau xaâ laách, naâo caãi cuã, àêåu àuäa, naâo caâ chua, vaâ caâ tñm. Baâ rêët khoaái vaâ coi töi nhû möåt ngûúâi baån töët

Öng baác sô naây khöng bao giúâ bùæt tay möåt viïn giaám thõ, bêët kïí úã cêëp bûåc naâo, nhûng laåi thûúâng bùæt tay töi vaâ möåt vaâi tuâ nhên khaác maâ öng àaä biïët roä vaâ àem loâng quyá troång.

Sau naây, khi àûúåc tûå do, töi àaä liïn hïå laåi vúái baác sô Germain Guibert qua baác sô Rosenberg. Öng àaä gúãi cho töi möåt têëm hònh öng chuåp cuâng vúái vúå trïn bïën Canebieâre úã Marseille. Öng àaä chïët úã Àöng Dûúng vò cöë cûáu möåt thûúng binh rúi laåi phña sau. Öng laâ möåt con ngûúâi phi thûúâng vaâ vúå öng cuäng tûúng xûáng vúái öng. Nùm 1976, khi vïì Phaáp, töi àõnh àïën thùm baâ. Sau töi laåi thöi vò baâ àaä khöng viïët thû cho töi sau khi baâ cho töi möåt giêëy chûáng nhêån maâ töi cêìn xin baâ. Tûâ àoá, töi khöng àûúåc tin tûác gò cuãa baâ nûäa. Töi khöng biïët lyá do cuãa sûå im lùång naây, nhûng trong àaáy loâng töi vêîn giûä maäi möåt mïìm tri ên sêu sùæc àöëi vúái caã hai öng baâ vïì caách hoå àöëi xûã vúái töi trong gia àònh hoå úã Royale.

Vaâi thaáng sau, töi àaä coá thïí trúã vïì àaão Royal röìi



IX. ÀAÃO SAINT-JOSEPH - CAÁI CHÏËT CUÃA CARBONIERI

Ngaây höm qua, Matthieu Carbonieri baån töi àaä bõ möåt nhaát dao truáng tim. Vuå giïët ngûúâi àaä keáo theo möåt loaåt nhûäng vuå giïët ngûúâi khaác. Anh ta àang tùæm trêìn truöìng úã xûúãng giùåt, vaâ khi bõ àao àêm, mùåt coân àêìy xaâ phoâng. Khi àang tùæm gûúng sen, chuáng töi coá thoái quen múã sùén dao vaâ dêëu dûúái quêìn aáo, àïí kõp thúâi lêëy àûúåc ngay nïëu coá ngûúâi naâo vêîn àûúåc coi laâ keã thuâ cuãa mònh bêët thêìn êåp àïën. Vò lêìn naây khöng laâm nhû vêåy nïn anh àaä thiïåt maång, keã giïët baån töi laâ möåt tïn Armeni, suöët àúâi laâm mûúán.

Àûúåc thiïëu taá cho pheáp, vaâ coá möåt ngûúâi phuå giuáp töi àûa xaác anh xuöëng têån bïën. Anh ta nùång kyá nïn khi xuöëng döëc, töi phaãi nghó ba lêìn. Töi buöåc vaâo chên anh ta möåt taãng àaá to vaâ chùèng bùçng möåt súåi dêy theáp thay cho súåi dêy thûâng thûúâng lïå. Laâm nhû vêåy, caá mêåp khöng thïí cùæn àûát dêy àûúåc vaâ xaác anh seä chòm xuöëng àaáy maâ khöng bõ chuáng ùn.

Chuöng nhaâ thúâ vang lïn khi chuáng töi àïën bïën taâu. Àaä saáu giúâ chiïìu. Mùåt trúâi lùån úã cuöëi chên trúâi. Chuáng töi lïn ca nö. Trong caái hoâm thûúâng ngaây, àûúåc duâng cho têët caã moåi ngûúâi, nùæp àaä àûúåc àêåy laåi Matthieu nùçm yïn trong giêëc nguã vônh viïîn. Vúái anh ta thïë laâ hïët.

“Cheâo ài naâo”, - viïn caãnh binh cêìm laái noái. Chûa àêìy mûúâi phuát, chuáng töi àaä túái doâng laåch chaãy giûäa hai àaão Royale vaâ Saint-Joseph. Tûå nhiïn, töi thêëy cöí ngheån laåi. Caã chuåc caái vêy caá mêåp nhö lïn khoãi mùåt nûúác, quay voâng rêët nhanh trong möåt khoaãng chêåt heåp chûa túái böën trùm meát. Boån caá ùn thõt tuâ àêy. Chuáng àïën thêåt àuáng giúâ heån vaâ àiïím heån chñnh xaác. Cêìu trúâi cho chuáng khöng àúáp kõp baån töi. Caác maái cheâo àaä àûúåc dûång àûáng, àïí chaâo vônh biïåt. Caái quan taâi àaä àûúåc nêng lïn. Thi haâi cuãa



Matthieu, liïåm trong mêëy caái bao böåt mò, bõ sûác nùång cuãa taãng àaá lúán löi theo, àaä trûúåt nhanh xuöëng biïín.

Kinh khuãng quaá! Caái thi haâi vûâa rúi xuöëng nûúác, töi tûúãng noá chòm nghóm thò noá lai bõ döåi lïn mùåt nûúác do baãy, mûúâi hay hai mûúi con caá mêåp - ai biïët àûúåc, nêng böíng lïn. Trûúác khi chiïëc thuyïìn quay muäi, nhûäng bao böåt mò liïåm xaác àaä bõ raách tan naát vaâ möåt àiïìu khöng sao hiïíu àûúåc àaä xaãy ra. Matthieu àûáng thùèng trïn mùåt nûúác chûâng hai, ba giêy. Caánh tay phaãi àaä mêët. Nûãa thên ngûúâi anh tiïën thùèng vïì phña thuyïìn röìi bõ möåt caái xoaáy rêët maånh huát xuöëng, anh àaä biïën mêët. Luä caá mêåp lao vun vuát úã phña dûúái va phaãi àaáy thuyïìn, laâm möåt ngûúâi mêët thùng bùçng suyát ngaä xuöëng nûúác.

Töi bûúác chêåm chaåp ài tûâ bïën vïì traåi. Khöng ai ài theo töi. Töi mang caái caáng trïn vai vaâ túái quaäng bùçng núi con Brutus têën cöng con Danton daåo noå. Töi dûâng laåi vaâ ngöìi xuöëng. Trúâi àaä töëi, nhûng bêëy giúâ möi coá baãy giúâ. Vïì phña Têy, bêìu trúâi coân le loái vaâi tia saáng nhaåt cuãa vêìng dûúng àaä khuêët dûúái chên trúâi. Coân laåi laâ möåt maâu àen töëi, chó thó thoaãng múái coá aánh àeân pha cuãa àaão queát thaânh möåt àûúâng saáng. Loâng töi nùång chôu. Roä khó! Maây àaä muöën xem àaám ma, laåi laâ àaám ma baån maây nûäa! Thò maây àaä àûúåc xem, laåi àûúåc xem kyä nûäa coân gò! Coá caã tiïëng chuöng tiïëng chiïëc àêìy àuã lïå böå: moåi thûá! Maây àaä àûúåc haâi loâng röìi chûá? Caái têåt toâ moâ bïånh hoaån cuãa maây àûúåc thoãa maän röìi coân gò? Bêy giúâ coân caái viïåc thanh toaán thùçng khöën àaä giïët baån maây vaâo luác naâo? Àïm nay. Taåi sao laåi àïm nay? Chûa àûúåc àêu. Haäy coân súám quaá, thùçng cha chùæc hùèn àang thuã thïë àïì phoâng hïët mûác. Nhoám cuãa hùæn coá àïën mûúâi thùçng. Töi khöng thïí àïí cho mònh mùæc bêîy, tûå dêîn xaác àïën cho chuáng haå thuã. Nhûng cuäng khöng thïí àïí cho chuáng tranh thuã àaánh phuã àêìu trûúác àûúåc. Thûã tñnh xem töi coá thïí coá bao nhiïu ngûúâi trúå thuã naâo? Coá böën ngûúâi, kïí caã töi laâ nùm. Àûúåc! Phaãi thanh toaán noá vaâ nïëu coá thïí, töi seä xin chuyïín sang àaão Quyã. Taåi àêëy, khöng cêìn beâ, khöng cêìn chuêín bõ gò caã; chó hai bao dûâa khö, laâ töi lao xuöëng biïín àûúåc röìi. Khoaãng caách àïën búâ biïín tûúng àöëi gêìn, böën mûúi ki-lö-meát theo àûúâng chim bay. Tñnh thïm soáng gioá vaâ nûúác thuãy triïìu, cho laâ möåt trùm hai mûúi ki~lö-meát ài. Coân laåi



laâ vêën àïì chõu àûång àûúåc hay khöng. Töi coân khoãe, vaâ hai ngaây cûúäi lïn tuái dûâa, lïnh àïnh trïn biïín chùæc töi seä chõu àûúåc.

Töi nhêëc caáng vaâ lïn àûúâng vïì trai. Àïën cûãa, töi bõ luåc soaát, möåt viïåc khaác thûúâng. Chûa bao giúâ töi bõ nhû vêåy. Tïn lñnh gaác àoaåt con dao cuãa töi.

- Öng muöën töi bõ giïët haã? Taåi sao öng laåi lêëy dao cuãa töi? Öng coá biïët laâm nhû vêåy laâ öng giïët töi khöng? Töi maâ chïët laâ töåi öng àêëy.

Khöng ai traã lúâi töi, tûâ lñnh gaác àïën boån A rêåp giûä chòa khoáa. Hoå múã cûãa vaâ töi bûúác vaâo phoâng: “Sao töëi moâ thïë naây? Moåi ngaây coá ba caái àeân, sao höm nay laåi chó coá möåt?

Grandet keáo tay aáo töi. - Papi laåi àêy. Cùn phoâng khöng öìn aâo lùæm. Hònh nhû coá viïåc gò nghiïm

troång sùæp xaãy ra hoùåc àaä xaãy ra. - Töi bõ tûúác mêët dao röìi. Boån noá khaám töi lêëy luön. - Àïm nay cêåu khöng cêìn àïën noá. - Sao vêåy? - Thùçng Armeni vaâ baån noá àaä úã trong nhaâ tiïu. - Chuáng laâm gò úã trong êëy? - Chuáng chïët röìi. - Ai giïët chuáng? - Túá. - Mau nhó. Coân nhûäng àûáa khaác thò sao? Trong nhoám chuáng coân böën àûáa. Paulo àaä hûáa danh dûå vúái túá

laâ chuáng seä khöng laâm gò, chuáng chúâ gùåp cêåu àïí hoãi xem cêåu coá bùçng loâng cho chuyïån naây chêëm dûát úã àêy khöng.

- Àûa cho túá con dao. - Àêy cêìm lêëy dao cuãa túá. Ra noái chuyïån vúái boån àoá ài, túá úã laåi

àêy.



Töi tiïën laåi phña nhoám cuãa hoå. Mùæt töi luác naây àaä quen dêìn vúái boáng töëi lúâ múâ. Röìi töi cuäng nhêån ra nhoám hoå. Boån hoå àang àûáng tuám tuåm vaâo nhau, trûúác voäng.

- Paulo, anh muöën noái chuyïån vúái töi phaãi khöng? - Phaãi. - Noái möåt mònh hay coá caã caác baån anh? Anh muöën gò? Töi thêån troång àïí möåt khoaãng caách möåt meát rûúäi giûäa chuáng

töi. Dao àaä àûúåc múã sùén, giêëu trong caánh tay aáo traái, chuöi dao nùçm goån trong loâng baân tay töi.

- Töi muöën noái, töi cho rùçng baån cuãa anh thïë laâ àaä àûúåc traã thuâ xûáng àaáng röìi. Anh mêët ngûúâi baån thên nhêët, coân chuáng töi mêët hai. Theo yá töi, thïë laâ àuã. Anh nghô sao?

- Töi seä xeát àïì nghõ cuãa anh, Paul aå. Àiïìu ta coá thïí laâm àûúåc, nïëu caác anh àöìng yá, laâ hai nhoám thoãa thuêån seä khöng laâm gò trong voâng taám ngaây. Chõu khöng?

- Àûúåc. Vaâ töi ruát vïì. - Boån chuáng noá noái nhûäng gò vúái cêåu? - Chuáng noá cho laâ, vúái caái chïët cuãa thùçng Armeni vaâ thùçng Vö

Lö, Matthieu àaä àûúåc traã thuâ àuã röìi. - Khöng àûúåc - Galgani noái. Garandet khöng noái gò. Jean Castelli vaâ Louis Gravon àöìng yá

laâ phaãi thoãa thuêån àònh chiïën. - Coân yá cêåu thò sao Papi? - Trûúác hïët, ai giïët Matthieu? Thùçng Armeni phaãi khöng? Töi

àaä àûa ra möåt àiïìu thoãa thuêån. Töi àaä hûáa vaâ boån kia cuäng vêåy, laâ trong voâng taám ngaây, hai bïn seä khöng coá ai haânh àöång gò àïí haåi nhau.

- Cêåu khöng muöën traã thuâ cho Matthieu haã? Galgani hoãi.



- Bêy giúâ, Matthieu àaä àûúåc traã thuâ röìi, vò cêåu êëy maâ hai thùçng àaä chïët. Coân giïët nhûäng thùçng khaác laâm gò?

- Chuáng coá biïët nhû vêåy khöng àaä chûá? Phaãi tòm hiïíu àiïìu gò?

- Xin löîi vaâ chaâo têët caã. Túá cöë nguã möåt chuát àêy. Ñt ra töi cuäng cêìn àûúåc yïn tônh möåt mònh. Töi nùçm daâi trïn

voäng. Töi caãm thêëy coá möåt baân tay lûúát trïn ngûúâi töi, nheå nhaâng ruát con dao cuãa töi. Trong àïm töëi, möåt gioång noái thò thêìm:

- Papi cöë nguã ài, nïëu nguã àûúåc cûá yïn têm maâ nguã. Boån túá duâ thïë naâo cuäng thay nhau canh gaác.

Caái chïët taân nhêîn, khöën naån cuãa baån töi laâ khöng coá lyá do chñnh àaáng. Tïn Armeni giïët anh vò trong àïm àaánh baåc, Matthieu àaä bùæt noá phaãi traã ngay möåt trùm saáu mûúi francs. Thùçng choá àeã mêët thïí diïån vò bõ buöåc phaãi boã tiïìn ra trûúác mùåt böën chuåc con baåc khaác. Bõ Matthieu vaâ Gandet keåp hai bïn, noá chó coá caách tuên lïånh.

Vaâ noá àaä giïët möåt caách heân nhaát möåt tay giang höì kiïíu mêîu, trong saåch vaâ thùèng thùæn vúái giúái cuãa mònh. Vöë naây àaä laâm töi xuác àöång maånh, coá möåt àiïìu laâm töi thoãa maän laâ boån giïët ngûúâi chó söëng àûúåc vaâi giúâ sau khi chuáng phaåm töåi aác: cuäng chùèng àûúåc bao lùm. Grandet, khaác naâo möåt con höí, vúái töëc àöå cuãa möåt nhaâ vö àõch, àaä thoåc con dao vaâo cöí tûâng àûáa möåt, trûúác khi chuáng coá thò giúâ thuã thïë. Töi hònh dung chöî chuáng guåc xuöëng chùæc phaãi ngêåp nguåa maáu. Töi tûå hoãi möåt caách ngúá ngêín: “Khöng biïët ai àaä keáo xaác chuáng vaâo nhaâ xñ?”. Nhûng töi khöng noái ra. Mùæt nhùæm nghiïìn, töi hònh dung thêëy nhûäng tia saáng cuöëi cuâng cuãa mùåt trúâi àoã vaâ tñm möåt maâu thï thaãm àaä chiïëu saáng caái caãnh ruâng rúån naây: luä caá mêåp àang tranh giaânh thi thïí baån töi... Vaâ caái thên trïn thùèng àûáng, àaä cuåt möåt caánh tay, àang tiïën vïì phña ca-nö?... Roä raâng laâ tiïëng chuöng àaä goåi luä caá mêåp àïën, vaâ luä khöën kiïëp êëy biïët rùçng khi coá tiïëng chuöng laâ chuáng sùæp àûúåc ùn. Töi coân thêëy haâng chuåc caái vêy caá loáe lïn möåt aánh baåc aãm àaåm, lûúån túái lûúån lui nhû nhûäng chiïëc taâu ngêìm. Chùæc phaãi túái hún trùm con.. Vúái Matthieu, vúái baån töi thïë laâ hïët! Con àûúâng thöëi naát àaä àûa anh àïën têån cuâng.



Chïët úã tuöíi böën mûúi vò möåt nhaát dao do möåt chuyïån têìm phaâo. Töåi nghiïåp cho baån töi. Töi chõu hïët nöíi röìi. Khöng, khöng àûúåc. Khöng àûúåc àêu. Töi muöën cho luä caá mêåp ùn thõt töi trong khi töi coân söëng, liïìu mònh ài tòm tûå do, khöng bõ boåc trong mêëy caái tuái böåt mò, khöng bõ buöåc vaâo àaá, troái vaâo dêy. Vaâ khöng coá möåt ai chûáng kiïën luác àoá, duâ laâ tuâ nhên hay laâ lñnh gaác. Khöng coá tiïëng chuöng nhaâ thúâ. Nïëu töibõ ùn thõt, thò... chuáng seä cheán töi luác töi coân söëng, trong khi töi àang vêåt löån vúái thiïn nhiïn àïí túái àûúåc àêët liïìn.

Thöi ài. Thöi hùèn ài. Khöng coân nhûäng cuöåc vûúåt nguåc chuêín bõ qua quaá kyä caâng nûäa. Tûâ àaão Quyã, chó cêìn hai bao taãi àûång àêìy dûâa, röìi phoá mùåc cho söë maång, nhúâ ún Trúâi?

Noái cho cuâng, àêy chó laâ vêën àïì chõu àûång cuãa thïí xaác. Böën mûúi taám giúâ hay saáu mûúi giúâ? Möåt thúâi gian ngêm mònh trong nûúác biïín lêu nhû vêåy, cöång vúái sûác lûåc cuãa cú àuâi phaãi boã ra àïí keåp chùåt lêëy caác bao taãi dûâa, àïën möåt luác naâo àoá, liïåu coá laâm chên töi tï cûáng laåi khöng? Nïëu töi may mùæn àïën àûúåc àaão Quyã, töi seä thûã. Trûúác hïët phaãi rúâi àaão Royale, vaâ àïën àaão Quyã àaä. Sau röìi seä liïåu.

- Cêåu nguã chûa, Papi? - Chûa. - Cêåu uöëng caâ-phï khöng? - Nïëu coá. Vaâ töi ngöìi trïn voäng, cêìm ca caâ~phï noáng Grandet àûa cho

töi cuâng möåt àiïëu Gauloise àaä chêm sùén. - Mêëy giúâ röìi? - Möåt giúâ. Túá bùæt àêìu gaác tûâ nûãa àïm, túá thêëy cêåu cûá trùçn

troåc hoaâi, túá biïët laâ cêåu khöng nguã àûúåc. - Àuáng àêëy. Matthieu chïët laâm töi ngao ngaán quaá chûâng,

nhûng viïåc mai taáng cêåu êëy chöî luä caá mêåp coân laâm töi àau loâng hún. Thêåt laâ khuãng khiïëp.



- Túá khöng muöën nghe chuyïån êëy àêu, Papi aå. Tûúãng tûúång cuäng thêëy àûúåc. Leä ra cêåu khöng nïn ài thò hún.

- Trûúác kia töi cûá nghô cêu chuyïån vïì tiïëng chuöng laâ bõa àùåt. Röìi vúái dêy theáp chùèng vaâo àaá, töi nghô laâ khöng bao giúâ caá mêåp coá thïí àúáp àûúåc cêåu êëy khi àang chòm xuöëng àaáy. Töåi nghiïåp cho Matthieu, töi seä coân nhòn thêëy caái caãnh ruâng rúån àoá maäi cho àïën chïët. Coân cêåu, cêåu laâm thïë naâo àïí khûã àûúåc thùçng Armeni vúái thùçng Vö Lö leå vêåy?

- Túá úã phña cuöëi àaão, àang gheáp möåt caánh cûãa cho cûãa haâng thõt thò nghe tin chuáng noá giïët baån cuãa ta. Luác êëy laâ giûäa trûa. Àaáng leä vïì traåi, túá laåi àïën xûúãng, lêëy cúá cêìn phaãi sûãa öí khoáa. Túá àaä löìng vaâo möåt caái öëng daâi möåt thûúác möåt con dao gùm hai lûúäi. Chuöi dao vaâ öëng àïìu röîng caã. Nùm giúâ khi vïì traåi, túá mang caái öëng êëy vïì. Tïn lñnh gaác hoãi àïí laâm gò, túá noái laâ caái xaâ treo voäng cuãa túá bõ gaäy vaâ àem nay túá seä duâng caái öëng naây àïí thay taåm. Khi túá vïì àïën phoâng, trúâi coân saáng, nhûng túá àaä àïí caái öëng àoá úã chöî giùåt quêìn aáo. Trûúác khi àiïím danh, túá múái ra lêëy vïì. Trúâi bùæt àêìu töëi. Caác baån àûáng quanh che cho túá löìng con dao vaâo caái öëng. Thùçng Armeni vaâ thùçng Vö Lö àûáng taåi chöî trûúác voäng cuãa chuáng. Paulo húi luâi vïì sau möåt chuát. Cêåu biïët laâ Jean Castelli vaâ Louis Gravon can àaãm àêëy, nhûng giaâ röìi, cuäng khöng àuã nhanh nheån nïëu hai bïn daân trêån ra àaánh nhau. Túá muöën haânh àöång trûúác khi cêåu trúã vïì àïí traánh cho cêåu khoãi bõ dñnh daáng vaâo viïåc naây. Vúái thaânh tñch cuä cuãa cêåu, nïëu caánh ta bõ gò, thò cêåu seä laänh aán töëi àa. Jean àûáng úã cuöëi phoâng vaâ àaä tùæt búát ngoån àeân úã àêëy, Gravon úã àêìu phoâng àùçng kia cuäng laâm nhû vêåy. Caã gian phoâng gêìn nhû töëi moâ, chó coá möåt cêy àeân dêìu úã chñnh giûäa. Túá coá möåt cêy àeân pin cuãa Dega cho. Jean ài trûúác, túá theo sau. Àïën ngang chöî boån chuáng, Jean cêìm àeân chiïëu thùèng vaâo mùåt chuáng. Thùçng Armeni bõ loáa, àûa tay lïn che mùæt. Túá coá àuã thò giúâ lao caã ngoån dao vaâo cöí noá. Àïën lûúåt thùçng Vö Lö, cuäng bõ loáa, noá àaä ruát dao vaâ chôa ra phña trûúác nhûng chùèng biïët àêm vaâo àêu. Túá cuäng lao maånh àïën nöîi con dao xuyïn qua cöí sang têån bïn kia. Paulo nhaâo xuöëng saân vaâ lùn vaâo dûúái voäng. Jean àaä tùæt àeân, túá thöi khöng àuöíi theo Paulo úã dûúái voäng, cho nïn noá múái thoaát chïët.



- Ai keáo chuáng vaâo nhaâ cêìu? - Túá khöng biïët. Túá cho laâ chñnh boån cuâng nhoám vúái chuáng àaä

keáo chuáng vaâo àêëy àïí moi hai caái plan dêëu trong buång chuáng. - Chùæc phaãi coá àïën möåt ao maáu nhó? - Chûá coân gò nûäa. Chuáng noá àuáng laâ bõ choåc tiïët nïn maáu

phaãi ra àïën hïët. Túá nghô ra meåo duâng àeân pin trong khi chuêín bõ caái lao. ÚÃ xûúãng túá tònh cúâ tröng thêëy möåt tïn lñnh gaác thay pin cho caái àeân cuãa noá. Túá nghô ngay àïën caái meåo êëy, liïìn nhúâ Dega kiïëm cho möåt cêy àeân pin. Bêy giúâ thò chuáng tha höì luåc soaát. Cêy àeân pin vaâ caá con dao gùm nûäa, àaä àûúåc möåt thùçng A-rêåp giûä chòa khoáa lêëy trong xûúãng mang àïën cho Dega. Vïì phêìn êëy, khöng lo bõ löå. Túá cuäng chùèng coá gò tûå traách mònh. Boån chuáng giïët Martthieu trong khi mùæt cêåu êëy àêìy boåt xaâ phoâng, coân túá àaä giïët chuáng trong khi mùæt chuáng àêìy aánh àeân pin? Thïë laâ xong núå. Cêåu nghô sao, Papi?

- Cêåu laâm àuáng àêëy. Töi khöng biïët phaãi caãm ún cêåu nhû thïë naâo vò cêåu àaä haânh àöång mau nhû vêåy àïí traã thuâ cho baån, hún thïë, cêåu coân nghô caách giûä cho töi àûúåc àûáng ngoaâi cuöåc trong vuå naây.

- Àûâng bêån têm àïën chuyïån êëy. Túá chó laâm böín phêån cuãa túá. Cêåu àaä chõu àûång nhiïìu vaâ cêåu khaát khao àûúåc tûå do quaá àöîi nïn túá phaãi laâm viïåc êëy.

- Caãm ún cêåu, Grandet aå. Phaãi, bêy giúâ túá laåi caâng muöën ài cho thoaát hún bao giúâ hïët. Vêåy cêåu haäy giuáp àúä laâm sao cho viïåc naây ngûng laåi àêy nheá. Thùæng thùæn maâ noái, túá rêët ngaåc nhiïn nïëu thùçng Armïni, trûúác khi haânh àöång, àaä baáo cho nhoám noá biïët. Paulo khöng bao giúâ chêëp nhêån möåt vuå giïët ngûúâi heân nhaát àïën thïë àêu. Noá biïët roä nhûäng hêåu quaã seä phaãi chõu.

- Túá cuäng nghô vêåy. Nhûng Galgani thò noái laâ têët caã boån chuáng coá töåi hïët.

- Chúâ àïën saáu giúâ xem viïåc gò seä xaãy ra. Töi seä khöng ra ngoaâi àïí àöí thuâng àêu. Töi seä caáo bïånh àïí úã laåi xem tònh hònh diïîn biïën ra sao.



Nùm giúâ saáng. Baác Trûúãng khöëi àïën chöî chuáng töi: “Caác cêåu naây, ta coá nïn goåi voång gaác khöng nhó? Tao vûâa thêëy hai xaác chïët trong nhaâ tiïu. Ngûúâi tuâ giaâ baãy mûúi tuöíi naây muöën caã chuáng töi cuäng tin rùçng tûâ saáu giúâ rûúäi töëi qua, giúâ hai thùçng êëy bõ giïët, baác ta khöng biïët gò caã. Gian phoâng chùæc bï bïët maáu, vò vuäng maáu úã àuáng giûäa löëi ài, moåi ngûúâi ài qua ài laåi bùæt buöåc phaãi dêîm vaâo àêëy. Grandet cuäng traã lúâi vúái caái veã thú daåi nhû ngûúâi tuâ giaâ:

- Sao, coá hai ngûúâi chïët úã trong nhaâ tiïu aâ? Tûâ luác naâo vêåy? - Maây ài maâ hoãi xem - öng giaâ noái - Tao nguã tûâ saáu giúâ. Baãy

giúâ, tao ài tiïíu, tao bõ trûúåt chên ngaä suyát vúä mùåt ra. Tao bêåt maáy lûãa lïn, múái biïët laâ maáu vaâ trong nhaâ tiïu, tao tröng thêëy hai thùçng àoá.

- Thöi baác cûá goåi ài, röìi xem sao. - ÖËi giaám thõ úi, giaám thõ! - Laâm gò maâ to möìm vêåy, laäo giaâ kia. Chaáy nhaâ hùèn? - Khöng àêu, sïëp úi, coá hai ngûúâi chïët úã nhaâ xñ. - Boån bay muöën tao laâm gò naâo? Laâm cho chuáng söëng laåi

chùæc? Bêy giúâ laâ nùm giúâ mûúâi lùm chúâ àïën saáu giúâ hùéng hay. Khöng àûúåc cho ai vaâo cêìu tiïu àêëy.

- Öng noái thïë khöng àûúåc àêu. Vaâo giúâ naây, sùæp dêåy caã röìi, ai cuäng phaãi ài óa, ài àaái chûá.

- Àûúåc röìi, chúâ àêëy àaä. Àïí tao ài goåi sïëp gaác. Ba lñnh gaác, möåt cai giaám thõ vaâ ba ngûúâi nûäa àaä túái. Tûúãng hoå vaâo phoâng giam nhûng khöng, hoå àûáng bïn ngoaâi caánh cûãa sùæt.

- Coá hai ngûúâi chïët úã nhaâ xñ haã? - Thûa sïëp, vêng. - Tûâ mêëy giúâ? - Töi khöng biïët. Töi vûâa ài àaái thò tröng thêëy hoå. - Nhûäng ai vêåy? - Töi khöng biïët.



- Vêåy thò, laäo gaân naây, töi noái cho laäo biïët. Möåt thùçng chïët laâ thùçng Armeni, vaâo xem ài.

- Àuáng röìi, àêëy laâ thùçng Armeni vaâ thùçng Vö Lö. Chúâ àïën luác àiïím danh thöi.

Röìi caã boån boã ài. Saáu giúâ saáng, chuöng reo lêìn thûá nhêët. Cûãa àûúåc múã vaâ coá

hai ngûúâi phaát caâ-phï ài tûâ chöî ngûúâi naây àïën chöî ngûúâi kia, theo sau laâ nhûäng ngûúâi phaát baánh mò.

Saáu giúâ rûúäi, laâ höìi chuöng thûá hai. Ngaây àaä raång. Vaâ löëi ài àêìy nhûäng vïët chên àaä dêîm vaâo maáu àïm qua.

Hai viïn traåi trûúâng àïën. Trúâi àaä saáng roä. Taám giaám thõ vaâ möåt baác sô cuäng àïën theo.

- Têët caã cúãi hïët quêìn aáo, àûáng nghiïm trûúác voäng cuãa mònh. Trúâi àêët úi! Àêy àuáng laâ caái loâ saát sinh. Chöî naâo cuäng àêìy maáu laâ maáu.

Phoá traåi trûúãng vaâo nhaâ tiïu trûúác. Khi trúã ra, mùåt öng ta trùæng bïåch. “Àuáng laâ hoå bõ choåc tiïët. Dô nhiïn, khöng ai tröng thêëy hay nghe thêëy gò, phaãi khöng?”.

Im lùång hoaân toaân. - Öng giaâ, öng laâ trûúãng khöëi naây, hai ngûúâi kia àaä caån hïët

maáu. - Xin baác sô cho biïët hoå chïët chûâng àûúåc bao lêu röìi. - Tûâ taám àïën mûúâi giúâ. - baác sô noái. - Thïë maâ àïën têån nùm giúâ laäo múái thêëy hoå? Laäo khöng tröng

thêëy, khöng nghe thêëy gò chûá? - Phaãi, töi vöën nùång tai. Töi nhòn cuäng chùèng roä, hún nûäa töi

àaä baãy mûúi tuöíi, àaä böën mûúi nùm trong tuâ. Cho nïn, caác öng hiïíu cho, töi nguã. Saáu giúâ töi àaä nguã, vò moát ài tiïíu, töi múái phaãi dêåy luác 5 giúâ saáng. Cuäng may, vò thûúâng ngaây töi chó dêåy khi coá tiïëng chuöng.



- Laäo noái àuáng, cuäng may maâ laäo múái nhòn thêëy àêëy nhó, - thiïëu taá noái, gioång chêm biïëm - Ngay vúái chuáng töi, têët caã moåi ngûúâi, giaám thõ cuäng nhû tuâ, têët caã àïìu nguã ngon laânh suöët dïm. Ai khiïng caáng àêy, àûa hai caái xaác naây ài, àem túái bïånh viïån, àïí baác sô khaám nghiïåm. Coân têët caã, ài ra sên, tûâng ngûúâi möåt cûá trêìn truöìng nhû thïë.

Tûâng àûáa chuáng töi ài ngang qua mêëy viïn chó huy vaâ baác sô. Têët caã caác böå phêån trïn thên thïí chuáng töi àïìu dûúåc xem xeát tó mó. Khöng ai coá thûúng tñch, nhiïìu ngûúâi bõ vêëy maáu. Hoå àïìu noái laâ hoå trûúåt chên khi bõ vaâo nhaâ tiïu. Grandet, Galgani vaâ töi bõ kiïím tra tó mó hún moåi ngûúâi.

- Papillon, chöî anh nùçm àêu? - Hoå luåc soaát àöì àaåc cuãa töi - Con dao cuãa anh àêu?

- Dao cuãa töi bõ öng giaám thõ tõch thu ngay tûâ cûãa, luác baãy giúâ.

- Phaãi - ngûúâi lñnh noái - Anh ta coân laâm toaáng lïn, noái laâ ngûúâi ta àõnh giïët mònh.

- Grandet, dao naây cuãa anh haã? - Vêng, noá úã chöî cuãa töi, vêåy noá laâ cuãa töi. Con dao saåch nhû

möåt àöìng xu múái, khöng coá lêëy möåt dêëu vïët, àûúåc xem xeát thêåt kyä lûúäng.

Baác sô tûâ nhaâ tiïu trúã ra noái: - Hai ngûúâi naây bõ àêm bùçng möåt con dao hai caånh. Caã hai bõ

àêm khi àang àûáng thùèng. Chùèng laâm sao hiïíu nöíi. Khöng tuâ nhên naâo chõu àïí bõ ngûúâi ta giïët nhû giïët con thoã maâ khöng chöëng cûå. Phaãi coá ai úã àêy bõ thûúng.

- Nhûng baác sô thêëy àêëy, chùèng ai coá lêëy möåt vïët xûúác - Hai ngûúâi naây coá nguy hiïím khöng? - Àùåc biïåt nguy hiïím, baác sô aå. Tïn tuâ ngûúâi Armeni hùèn laâ

keã àaä giïët Carbonieri úã xûúãng giùåt chñn giúâ saáng höm qua.



- Xïëp viïåc naây laåi thöi, - thiïëu taá noái, - nhûng cûá giûä dao cuãa Grandet laåi. Têët caã ài laâm hïët, trûâ ngûúâi bïånh. - Papillon, anh coá baáo bïånh khöng?

- Thûa thiïëu taá, coá. - Anh khöng boã phñ thò giúâ àïí traã thuâ cho baån nhó. Töi khöng

bõ bõp àêu nheá. Àaáng tiïëc laâ töi khöng nùæm àûúåc chûáng cúá gò, vaâ töi biïët laâ seä khöng bao giúâ tòm ra nhûäng chûáng cúá êëy. Möåt lêìn nûäa, ai coá gò cêìn khai khöng? Ai coá thïí giuáp chuáng töi coá àûúåc chuát aánh saáng vïì hai vuå giïët ngûúâi naây, töi hûáa laâ ngûúâi àoá seä àûúåc ra khoãi traåi vaâ àûa vïì àêët liïìn.

Im lùång hoaân toaân Caã töí cuãa thùçng Armeni àïìu baáo bïånh. Thêëy vêåy, Grandet,

Galgani, Jean Castelli vaâ Louis Gravon cuäng caáo bïånh vaâo phuát cuöëi cuâng. Möåt trùm hai mûúi ngûúâi ra caã, gian phoâng vùæng hùèn. Nhoám töi coá nùm àûáa, nhoám thùçng Armeni, böën àûáa thïm ngûúâi tuâ sûãa àöìng höì vaâ öng giaâ khöëi trûúãng luön möìm caâu nhaâu khöng ngúát vò phaãi doån deåp chöî maáu, vaâ möåt hay hai tuâ nhên khaác trong àoá coá möåt tuâ nhên cao lúán ngûúâi Alsace tïn laâ Sylvain.

Anh naây söëng àöåc thên trong tuâ vaâ àûúåc moåi ngûúâi quyá mïën. Anh àaä daám möåt mònh laâm möåt viïåc phi thûúâng, vò vêåy maâ bõ hai mûúi nùm tuâ. Àoá laâ möåt con ngûúâi haânh àöång, rêët àûúåc nïí troång. Chó coá möåt mònh, anh àaä têën cöng möåt toa xe lûãa chúã bûu kiïån trïn chuyïën taâu töëc haânh Paris-bruxelles, àaánh guåc hai ngûúâi lñnh gaác röìi neám xuöëng àûúâng nhûäng tuái bûu kiïån, àûúåc àöìng boån ài doåc àûúâng sùæt thu nhùåt laåi, vaâ coá àûúåc möåt moán tiïìn lúán

Sylvain thêëy hai nhoám rêìm rò noái chuyïån úã goác cuãa mònh, vaâ vò khöng biïët rùçng chuáng töi àaä thoãa thuêån khöng chöëng nhau, nïn àaä lïn tiïëng:

- Töi hy voång caác anh khöng daân trêån àaánh nhau kiïíu ba chaâng ngûå lêm phaáo thûã chûá?

- Höm nay thò khöng - Galgani noái - viïåc àoá àïí sau hùéng hay.



- Sao laåi àïí sau? Viïåc gò laâm àûúåc höm nay khöng nïn àïí àïën ngaây mai - Paulo noái - nhûng töi thêëy khöng coá lyá do gò phaãi cheám giïët nhau. Anh thêëy thïë naâo, Papillon?

- Töi chó hoãi möåt cêu: anh coá biïët thùçng Armeni àõnh laâm gò khöng?

- Xin lêëy danh dûå maâ noái rùçng töi khöng biïët gò caã vaâ anh coá muöën töi noái thïm àiïìu naây khöng? Nïëu thùçng Armeni khöng chïët röìi, khöng biïët töi chõu àûång sao nöíi viïåc naây.

- Nïëu vêåy taåi sao chuáng ta khöng kïët thuác chuyïån naây cho dûát khoaát? - Grandet noái.

- Chuáng töi àöìng yá. Chuáng ta haäy bùæt tay nhau vaâ thöi khöng baân túái cêu chuyïån àaáng buöìn naây nûäa.

- Taán thaânh. - Töi laâm chûáng nheá? - Sylvain noái - Töi vui loâng thêëy viïåc

naây àûúåc boã qua. - Thöi khöng noái nûäa. Saáu giúâ chiïìu, chuöng nhaâ thúâ vang lïn. Nghe tiïëng chuöng,

töi khöng sao quïn àûúåc caãnh ngaây höm qua, nûãa thên trïn cuãa baån töi tiïën vïì phña thuyïìn. Hai mûúi böën giúâ àaä tröi qua, maâ hònh aãnh êëy vêîn laâm töi xuác àöång àïën nöîi töi khöng mong thêëy duâ trong möåt giêy, thùçng Armeni vaâ thùçng Vö Lö bõ luä caá mêåp rûúác nhû vêåy.

Galgani khöng noái möåt cêu naâo. Anh ta biïët viïåc gò àaä àïën vúái Carbonieri. Anh ngöìi trïn voäng, hai chên thoäng hai bïn, mùæt àùm àùm nhòn vaâo khoaãng tröëng úã trûúác mùåt. Grandet vêîn chûa vïì. Tiïëng chuöng vûâa lùång ài àûúåc àöå mûúâi phuát thò Galgani, chên vêîn àung àûa mùæt khöng nhòn töi, noái nho nhoã: “Túá chó mong con caá mêåp naâo àaä ùn Matthieu àûâng àúáp miïëng thõt cuãa thùçng xoã laá Armeni. Luác söëng thò taách biïåt, luác chïët laåi cuâng nùm trong buång möåt con caá, nïëu thïë thò àúâi choá maá quaá!”.

Roä raâng, viïåc mêët ngûúâi baån cao thûúång vaâ thaânh thêåt êëy àaä gêy ra cho töi möåt khoaãng tröëng lúán. Töët hún caã laâ töi ài khoãi Royale, vaâ ài caâng súám caâng töët.



Ngaây naâo töi cuäng nhùæc nhúã vúái mònh nhû vêåy.

Möåt cuöåc vûúåt nguåc cuãa ngûúâi àiïn - Vò àang coá chiïën tranh, caác hònh phaåt laåi àûúåc tùng lïn nïëu

vûúåt nguåc thêët baåi, luác naây khöng phaãi laâ luác àïí lúä chuyïån, phaãi khöng, Salvidia?

Cêåu ngûúâi YÁ coá hai plan bùçng vaâng trong àoaân taâu àang baân vúái töi úã chöî giùåt aáo quêìn sau khi àoåc túâ yïët thõ thöng baáo vïì nhûäng biïån phaáp múái àöëi vúái caác trûúâng húåp vûúåt nguåc. Töi noái vúái y:

- Caái aán tûã hònh êëy khöng laâm cho töi tûâ boã yá àõnh vûúåt nguåc àûúåc àêu. Coân cêåu thò sao?

- Papillon úi, töi chõu hïët nöíi röìi vaâ töi cuäng muöën tïëch thùèng luön. Muöën ra sao thò ra. Töi àaä xin vaâo laâm y taá úã nhaâ thûúng àiïn. Töi biïët laâ taåi phoâng cung tiïu cuãa nhaâ thûúng lêëy coá hai caái thuâng tön-nö chûáa àûúåc 225 lñt tûác laâ thûâa sûác gheáp thaânh beâ. Möåt thuâng chûáa àêìy dêìu ö-liu, möåt thuâng àêìy dêëm. Hai caái thuâng êëy maâ chùçng kyä vaâo nhau, sao cho noá khöng thïí taách ra àûúåc töi thêëy coá cú may vïì àûúåc Àêët liïìn àêëy. Phña bïn ngoaâi tûúâng bao quanh nhaâ thûúng àiïn khöng bõ kiïím soaát. Phña trong thûúâng ngaây chó coá möåt tïn lñnh y taá gaác, coá tuâ phuå giuáp, luön luön kiïím soaát xem bïånh nhên laâm gò. Sao cêåu khöng àïën àêëy vúái töi?

- Laâm y taá aâ? - Khöng àûúåc àêu. Cêåu biïët thûâa laâ khöng bao giúâ cêåu àûúåc

laâm viïåc úã nhaâ thûúng àiïn. Vûâa xa traåi giam vûâa ñt bõ kiïím soaát, têët caã nhûäng àiïìu àoá laâm cho ngûúâi ta khöng àûa cêåu àïën laâm viïåc úã àêy. Nhûng cêåu coá thïí vaâo àêy vúái tñnh caách ngûúâi mêët trñ.

- Khoá àêëy, Salvidia aå. Khi möåt baác sô àaä coi cêåu laâ “àiïn”, öng ta cho cêåu àûúåc quyïìn tha höì muöën laâm gò thò laâm, khöng hún khöng keám. Cêåu àûúåc cöng nhêån laâ khöng phaãi chõu traách nhiïåm vïì nhûäng haânh àöång cuãa mònh. Cêåu thûã nghô àïën traách nhiïåm cuãa möåt baác sô khi chêëp nhêån kyá vaâo baãn chêín àoaán êëy? Cêåu coá thïí giïët tuâ, giïët caã lñnh hay vúå lñnh, hay möåt àûáa con nñt cuäng khöng sao. Cêåu coá thïí vûúåt nguåc, phaåm bêët cûá töåi gò luêåt phaáp cuäng vö



phûúng àöëi vúái cêåu. Quaá lùæm ngûúâi ta cuäng chó coá thïí löåt truöìng cêåu ra röìi töëng cêåu vaâo möåt phoâng giam coá loát nïåm, vaâ cêåu phaãi mùåt aáo trêìn lûåc cuãa ngûúâi àiïn. Chïë àöå êëy chó keáo daâi möåt thúâi gian, röìi coá ngaây hoå laåi phaãi núái nheå caách chûäa trõ bùçng vuä lûåc àoá Kïët quaã laâ: vúái bêët cûá haânh àöång nghiïm troång àïën àêu, kïí caá vûúåt nguåc, cêåu cuäng chùèng mêët maát gò.

- Papillon úi, töi tin cêåu, töi muöën vûúåt nguåc vúái cêåu. Cêåu haäy cöë laâm àuã moåi caách àïí vaâo àûúåc nhaâ thûúng àiïn vúái töi ài. Vúái tû caách laâ y taá, töi seä giuáp cêåu chõu àûång àûúåc töët nhêët vaâ àúä àêìn cêåu nhûäng luác gay go nhêët. Töi cöng nhêån rùçng khöng bõ àiïn maâ phaãi söëng chung vúái nhûäng ngûúâi nguy hiïím nhû vêåy, cuäng khuãng khiïëp thêåt.

- Cêåu cûá vïì nhaâ thûúng àiïn ài, Romeáo, töi seä nghiïn cûáu thêåt kyä vêën àïì naây vaâ nhêët laâ tòm hiïíu nhûäng hiïån tûúång àêìu tiïn cuãa bïånh àiïn àïí baác sô tin àûúåc. Laâm sao cho baác sô xïëp mònh vaâo loaåi khöng phaãi chõu traách nhiïåm gò cuäng laâ yá kiïën hay àêëy.

Töi bùæt àêìu nghiïn cûáu vêën àïì möåt caách nghiïm chónh. Thû viïån cuãa traåi khöng coá cuöën saách naâo vïì vêën àïì naây. Cûá coá dõp laâ töi baân luêån vúái nhûäng ngûúâi àaä tûâng mùæc bïånh àiïn trong möåt thúâi gian naâo àêëy.

Dêìn dêìn, töi àaä coá yá niïåm khaá roä raâng: 1. Têët caã nhûäng ngûúâi àiïn àïìu àau àêìu dûä döåi. 2. Hoå thûúâng bõ nhûäng tiïëng uâ uâ trong tai. 3. Vò thêìn kinh hoå bõ kñch thñch nïn hoå khöng thïí nùçm lêu úã

möåt tû thïë maâ khöng bõ möåt cún co giêåt thêìn kinh thûåc sûå khiïën cho caã caái thên thïí bõ cùng thùèng àïën töåt àöå cuãa hoå nêëy bêåt lïn nhû caái loâ xo.

Vêåy thò phaãi laâm sao àïí àûâng phö baây ra möåt caách löå liïîu maâ ngûúâi ngoaâi vêîn phaát hiïån ra nhûäng triïåu chûáng àoá. Bïånh àiïn cuãa töi phaãi vûâa àuã nùång àïí buöåc baác sô quyïët àõnh gûãi töi ài bïånh viïån nhûng khöng dûä dùçn àïí phaãi àoâi hoãi nhûäng biïån phaáp àöëi xûã töìi tïå cuãa caác giaám thõ nhû: phaãi mùåc aáo trêën lûåc cuãa ngûúâi àiïn, bõ àaánh àêåp, phaãi nhõn ùn, phaãi chñch bromure, phaãi tùæm bùçng nûúác laånh



nay nûúác noáng giaâ v.v.... Nïëu töi àoáng kõch kheáo, töi coá thïí laâm cho baác sô cuäng bõ lûâa.

Coá möåt àiïìu coá lúåi cho töi: taåi sao, vò lyá do gò maâ töi phaãi giaã bïånh? Baác sô khöng thïí giaãi thñch möåt caách húåp lyá vêën àïì naây, chùæc chùæn töi coá thïí thùæng cuöåc trong troâ naây. Àöëi vúái töi khöng coá giaãi phaáp naâo khaác.

Hoå àaä tûâ chöëi khöng chõu àûa töi ài àaão Quyã. Töi khöng coân chõu àûång nöíi caãnh úã laåi traåi sau caái chïët cuãa Matthieu, baån töi. Do dûå laâm quaái gò! Töi phaãi quyïët àõnh thöi, thûá hai töi seä baáo caác bïånh. Thïë cuäng khöng xong, töi khöng thïí tûå mònh khai bïånh àûúåc. Töët hún laâ àïí möåt ngûúâi khaác laâm viïåc naây, nhûng ngûúâi êëy laåi phaãi laâ ngûúâi tin rùçng töi àiïn thêåt múái àûúåc. Töi phaãi laâm hai hay ba viïåc kyâ cuåc úã phoâng giam. Röìi trûúãng khöëi seä baáo caáo vúái cai tuâ vaâ cai tuâ seä ghi tïn cho töi ài khaám bïånh.

Àaä ba ngaây nay, töi khöng nguã, khöng rûãa raáy, cuäng khöng caåo rêu. Möîi àïm töi thuã dêm nhiïìu lêìn vaâ ùn rêët ñt. Höm qua töi hoãi ngûúâi nùçm kïì bïn töi sao anh ta laåi lêëy mêët têëm hònh töi vêîn baây úã àêìu voäng (têëm hònh naây khöng hïì coá bao giúâ úã chöî töi). Anh ta thïì söëng thïì chïët laâ khöng àuång àïën àöì àaåc cuãa töi. Anh ta súå, vaâ xin chuyïín ài chöî khaác. Thöng thûúâng xuáp vêîn àûúåc àïí úã chêåu vaâi phuát trûúác khi àem chia. Töi àïën gêìn chêåu xuáp vaâ trûúác mùåt àöng àuã moåi ngûúâi töi àaái vaâo àêëy. Ai nêëy àïìu toã yá bûåc mònh, nhûng caái veã mùåt lêìm lêìm cuãa töi chùæc àaä laâm cho moåi ngûúâi thêëy ngaán nïn khöng ai noái gò, chó coá anh baån Grandet noái vúái töi.

- Papillon, sao cêåu laâm thïë? - Vò hoå quïn chûa cho muöëi. Röìi chùèng thiïët àïí yá àïën nhûäng ngûúâi khaác, töi lêëy ga-men

cuãa töi àûa ra àïí trûúãng khöëi súát xuêët cuãa töi vaâo àêëy. Trong möåt khöng khñ im lùång hoaân toaân, moåi ngûúâi àaä àûáng

nhòn töi ùn xuáp. Hai sûå viïåc àoá àaä àûa àïën kïët quaã laâ höm nay, töi àûúåc àûa

àïën baác sô maâ khöng phaãi xin xoã gò. - Baác sô coá khoãe khöng?



Töi nhùæc laåi cêu hoãi möåt lêìn nûäa. Baác sô kinh ngaåc nhòn töi. Töi nhòn laåi öng vúái cùåp mùæt cöë tònh laâm ra veã tûå nhiïn nhû khöng.

- Töi vêîn khoãe, baác sô noái. Coân anh. Anh bõ öëm phaãi khöng? - Àêu coá? - Thïë taåi sao anh laåi ài khaám bïånh? - Chùèng taåi sao caã. Hoå noái vúái töi laâ baác sô bõ öëm. Hoáa ra

khöng phaãi, cho nïn töi cuäng mûâng. Chaâo baác sô töi vïì - Khoan àaä, Papillon. Anh ngöìi xuöëng àêy, trûúác mùåt töi. Anh

nhòn vaâo töi ài. Röìi baác sô duâng möåt caái àeân gò chiïëu ra möåt tia saáng nhoã xñu

soi vaâo mùæt töi. - Baác sô khöng thêëy caái maâ baác sô muöën tòm aâ? Àeân cuãa öng

khöng àuã saáng nhûng duâ sao öng cuäng àaä hiïíu chûá, phaãi khöng? Öng coá thêëy chuáng noá khöng, öng cho töi biïët ài.

- Thêëy gò? Baác sô hoãi. - Öng àûâng giúã troâ ngúá ngêín, öng laâ baác sô hay laâ thuá y? öng

àûâng noái vúái töi laâ öng khöng coá thò giúâ tröng thêëy chuáng trûúác khi chuáng tröën mêët, hoùåc öng khöng muöën noái vúái töi, hoùåc öng cho töi laâ möåt thùçng ngu.

Mùæt töi aánh lïn vò mïåt moãi. Bïì ngoaâi cuãa töi, rêu chûa caåo, mùåt chûa rûãa, àïìu goáp phêìn vaâo maân kõch nhoã cuãa töi. Boån caãnh saát àûáng nghe, sûäng súâ caã ra, nhûng töi khöng hïì coá möåt cûã chó dûä dùçn naâo khiïën hoå phaãi can thiïåp. Baác sô coá thaái àöå hoâa giaãi vaâ vïì huâa theo töi àïí töi khoãi bõ kñch àöång, öng ta àûáng dêåy vaâ àùåt tay lïn vai töi. Töi vêîn ngöìi yïn.

- Phaãi, töi khöng muöën noái cho anh biïët, Papillon, nhûng töi àaä coá àuã thò giúâ àïí thêëy chuáng.

- Baác sô chó noái laáo, maâ mùåt vêîn trú trú ra nhû thöí àõa. Búãi vò töi biïët thûâa laâ öng chùèng thêëy quaái gò caã. Öng àang tòm ba caái àöëm àen úã trong mùæt traái cuãa töi chûá gò? Ba caái àöëm àen êëy, töi chó tröng thêëy chuáng khi töi nhòn vaâo khoaãng khöng hay luác töi àoåc saách. Nïëu lêëy gûúng soi, töi nhòn thêëy mùæt töi roä raâng, nhûng ba



caái àöëm thò ài àêu biïåt tùm biïåt tñch. Hïî töi cêìm gûúng lïn möåt caái laâ chuáng biïën ài àaâng naâo mêët tang ngay tûác khùæc.

- Nhêåp viïån ngay, - Baác sô noái - Khöng phaãi quay vïì traåi nûäa, Papillon, anh noái vúái töi laâ anh khöng coá bïånh phaãi khöng? Coá thïí àuáng nhû vêåy, nhûng töi laåi thêëy anh mïåt moãi lùæm, cho nïn töi àïí anh nghó vaâi ngaây úã bïånh viïån, anh bùçng loâng chûá?

- Chùèng sao caã, àûúåc thöi. Bïånh viïån hay traåi thò cuäng vêîn laâ úã àaão.

Bûúác àêìu àaä troát loåt. Nûãa giúâ sau, töi àaä úã bïånh viïån, taåi möåt phoâng saáng suãa, giûúâng saåch seä, nïåm trùæng tinh. Ngoaâi cûãa treo têëm baãng “Àang theo doäi”. Dêìn daâ, do sûác aám thõ lïn àïën cao àöå, töi àaä thaânh ngûúâi àiïn. Troâ chúi naây cuäng nguy hiïím: caái têåt laâm cho möìm meáo xïåch ài vaâ duâng hai haâm rùng cûãa cùæn chùåt möi dûúái, töi vêîn nghiïn cûáu vúái möåt caái gûúng soi nhoã leán giêëu àûúåc, töi quen laâm nhû vêåy, nhiïìu luác töi töi bùæt gùåp thêëy möìm mònh meáo ài nhû thïë tuy töi khöng hïì cöë yá. Papi úi, khöng nïn súám chúi vúái caái meåo vùåt naây. Nïëu cûá eáp mònh phaãi tûå caãm thêëy mònh mêët trñ maäi coá thïí nguy hiïím vaâ àïí laåi cho mònh nhûäng chûáng têåt vônh viïîn. Nhûng töi vêîn phaãi chúi troâ naây àïën cuâng nïëu muöën àaåt kïët quaã. Àïí vaâo nhaâ thûúng àiïn, àûúåc xïëp vaâo loaåi khöng chõu traách nhiïåm röìi vûúåt nguåc vúái anh baån. Vûúåt nguåc! Hai tiïëng kyâ diïåu êëy àûa töi bay böíng, töi àaä hònh dung thêëy mònh ngöìi trïn hai chiïëc thuâng ton-nö, àûúåc soáng nûúác àêíy vïì àêët liïìn, cuâng vúái anh baån thên y taá ngûúâi yá cuãa töi.

Baác sô thùm bïånh haâng ngaây. Öng khaám töi rêët kyä, vaâ lêìn naâo chuáng töi cuäng noái chuyïån vúái nhau, lïî àöå vaâ hoâa nhaä. Öng ta coá veã lo nhûng chûa tin hùèn. Vêåy thò töi phaãi cho öng ta biïët laâ töi coá nhûäng cún àau nhoái úã vuâng gaáy, vaâ àêëy laâ nhûäng triïåu chûáng àêìu tiïn.

- Thïë naâo Papillon? Anh nguã àûúåc chûá? - Vêng thûa baác sô, noái chung töi cuäng khoãe. Caám ún baác sô

àaä cho töi mûúån túâ baáo Match, nhûng nguã thò laåi laâ viïåc khaác. ÚÃ sau phoâng töi, coá möåt caái maáy búm, chùæc àïí tûúái caái gò àoá: maáy chaåy suöët àïm, tiïëng phoâng phoâng cuãa noá cûá döåi vaâo gaáy töi, cûá



nhû laâ úã trong àêìu töi cuäng coá tiïëng vang phoâng phoâng vêåy. Caã àïm cûá thïë, chõu khöng nöíi. Cho nïn töi rêët biïët ún nïëu baác sô cho töi àûúåc sang phoâng khaác.

Baác sô quay sang phña ngûúâi lñnh y taá vaâ hoãi nhoã, rêët nhanh. - Coá caái maáy búm aâ? Y taá lùæc àêìu ra hiïåu khöng coá. - Giaám thõ, cho anh ta sang phoâng khaác. Anh muöën úã phoâng

naâo? - Caâng xa caái maáy búm chïët tiïåt naây caâng töët, phña cuöëi haânh

lang. Caãm ún baác sô. Cûãa àaä àûúåc kheáp chùåt, chó coân möåt mònh töi úã trong phoâng.

Möåt tiïëng àöång rêët nhoã, baáo cho töi biïët coá ngûúâi àang theo doäi töi qua khe nhoâm, chùæc chùæn àêëy laâ öng baác sô, vò töi khöng nghe tiïëng chên öng ài xa dêìn khi öng ra khoãi phoâng. Thïë laâ töi giú nùæm tay hûúáng vïì phña tûúâng che khuêët caái maáy búm tûúâng tûúång cuãa töi vaâ töi kïu lïn, khöng to lùæm “Tùæt maáy ài! Tùæt maáy ài! Àöì khöën kiïëp. Àöì thúå vûúân haång beát, tûúái gò tûúái lùæm thïë?” Röìi töi lùn ra giûúâng, vuâi àêìu dûúái göëi.

Töi khöng nghe àûúåc tiïëng chiïëc nùæp àöìng cuãa khe nhoâm àoáng laåi nhûng töi nhêån ra tiïëng chên ài xa dêìn. Kïët luêån: ngûúâi nhoâm qua khe cûãa àuáng laâ baác sô. Buöíi chiïìu, töi àûúåc àöíi phoâng. Chùæc töi àaä gêy àûúåc êën tûúång töët vaâo luác saáng, vò àûa töi ài doåc haânh lang chó vaâi bûúác maâ phaãi coá àïën hai ngûúâi lñnh vaâ möåt ngûúâi tuâ y taá ài keâm. Hoå chùèng noái gò nïn töi cuäng khöng noái. Töi chó lùång thinh ài theo hoå. Hai ngaây sau, töi cho ra caái triïåu chûáng thûá hai: nhûäng tiïëng uâ trong tai.

- Khaá chûá, Papillon? Anh àaä xem túâ taåp chñ töi gûãi cho anh chûa?

- Chûa, töi chûa àoåc àûúåc. Suöët ngaây höm qua vaâ möåt phêìn àïm nûäa, töi àaä cöë tòm caách laâm cho con ruöìi hay con muöîi gò àêëy vaâo laâm töí trong tai töi phaãi chïët ngaåt. Töi àaä lêëy böng nheát vaâo tai maâ vêîn khöng ùn thua gò Caánh cuãa noá cûá rung lïn liïn höìi khöng giêy naâo dûát, hïët o-o-o laåi àïën di-di-di... Hún thïë nûäa, laåi



coân thïm caái caãm giaác nhöåt nhöåt buöìn buöìn khoá chõu lùæm. Àïën loaån oác mêët thöi, baác sô aå! Baác sô thêëy thïë naâo? Nïëu töi khöng laâm cho noá chïët ngaåt àûúåc, ta coá thïí kiïëm caách laâm cho noá chïët àuöëi vêåy nhó, baác sô baão sao?

Möìm töi cûá maáy maáy liïn höìi vaâ töi nhêån thêëy baác sô àaä àïí yá àïën àiïìu àoá, öng ta nùæm tay töi vaâ nhòn thùèng vaâo mùæt töi. Töi caãm thêëy öng böëi röëi vaâ phiïìn loâng.

- Àûúåc röìi, Papillon úi, chuáng ta seä dòm cho noá chïët. Chatal, anh rûãa tay cho anh êëy ài.

Möîi saáng, nhûäng caãnh nhû vêåy cûá lùåp ài lùåp laåi coá caãi biïn ñt nhiïìu, nhûng baác sô vêîn chûa quyïët àõnh gûãi töi ài nhaâ thûúng àiïn.

Coá lêìn, trong khi chñch bromure cho töi, Chatal baáo trûúác cho töi biïët: “Bêy giúâ thò öín röìi. Baác sô nghô nhiïìu lùæm nhûng chùæc cuäng coân lêu, öng êëy múái gûãi cêåu ài bïånh viïån. Nïëu cêåu muöën öng ta quyïët àõnh súám, cêåu phaãi laâm cho öng ta thêëy laâ cêåu coá thïí trúã nïn nguy hiïím múái àûúåc.

- Anh thêëy thïë naâo Papillon? - Baác sô, coá hai y taá vaâ Chatal ài theo, múã cûãa vaâo phoâng töi, vaâ thên mêåt hoãi töi.

- Öng boã ngay löëi chúi êëy ài, baác sô. - Töi giúã thaái àöå gêy göí ra. - öng biïët thûâa laâ khöng öín röìi. Töi muöën hoãi trong boån öng, ai àaä thöng àöìng vúái caái thùçng vêîn haânh haå töi?

- Anh haânh haå anh? Bao giúâ? Haânh haå thïë naâo? - Trûúác hïët, baác sô coá biïët caác cöng trònh cuãa baác sô Arsonval

khöng àaä? - Biïët, töi hy voång laâ coá biïët. - Öng biïët laâ öng ta saáng chïë ra möåt caái maáy dao àöång coá

nhiïìu laân soáng àïí ion-hoáa khöng khñ xung quanh möåt bïånh nhên bõ loeát haânh taá traâng. Vúái caái maáy dao àöång êëy, ngûúâi ta coá thïí phoáng ra nhûäng gioâng àiïån. Thïë maâ, möåt keã thuâ cuãa töi àaä àaánh cùæp möåt caái maáy nhû thïë úã bïånh viïån Cayenne. Cûá möîi lêìn töi nguã yïn, laâ noá êën nuát, laâm àiïån giêåt vaâo àuáng buång vaâ hai àuâi töi. Töi



giêåt mònh, nêíy àïën mûúâi phên lïn khoãi giûúâng. Cûá thïë öng baão töi chöëng àúä vaâ nguã nghï sao àûúåc? Caã àïm, chùèng luác naâo ngûâng. Töi cûá vûâa chúåp mùæt laâ pùçng möåt caái, àiïån laåi giêåt, caã ngûúâi töi cûá nêíy lïn nhû loâ xo. Baác sô aå, töi khöng chõu àûúåc nûäa àêu öng baáo cho moåi ngûúâi biïët laâ hïî töi maâ toám àûúåc thùçng naâo toâng phaåm vúái noá laâ töi giïët àêëy. Töi khöng coá vuä khñ thêåt nhûng töi àuã sûác boáp cöí noá cho àïën chïët, duâ cho noá laâ ai. Biïët àûúåc röìi thò liïåu maâ giûä lêëy thên nheá. Öng cuäng cuát ài vúái caái löëi: “khoãe khöng, Papillon?” caái löëi chaâo hoãi giaã döëi cuãa öng. Töi nhùæc laåi cho öng biïët àêëy, baác sô aå, öng boã ngay löëi chúi êëy ài!

Sûå viïåc naây àaä àem laåi kïët quaã. Chatal cho töi biïët laâ baác sô àaä dùån doâ boån gaác phaãi hïët sûác cêín thêån. Khöng bao giúâ àûúåc múã cûãa phoâng cuãa töi maâ khöng coá hai hay ba ngûúâi. Phaãi noái nùng ön töìn vúái töi. Töi mùæc chûáng baách haåi cuöìng, baác sô noái thïë, phaãi àûa töi ài nhaâ thûúng àiïn caâng súám caâng töët.

- Töi coá thïí àûa anh êëy ài nhaâ thûúng, chó cêìn möåt ngûúâi phuå laâ àuã - Chatal àïì nghõ àïí traánh cho töi khoãi phaãi mùåc aáo trêën lûåc cuãa ngûúâi àiïn.

- Papi, anh ùn àûúåc chûá? - Ùn àûúåc, Chatal úi, ùn ngon nûäa. - Anh coá thïí ài vúái töi vaâ öng Jeannus chûá? - Ài àêu? - Mang thuöëc àïën cho bïånh viïån, nhû ài daåo möåt quaäng thöi

maâ. - Naâo thò ài. Thïë laâ caã ba chuáng töi rúâi bïånh viïån àïí àïën nhaâ thûúng àiïn.

Vûâa ài Chatal vûâa noái chuyïån, vaâ khi gêìn àïën noái, Chatal böîng hoãi: “Cêåu úã traåi maäi coá chaán khöng, Papillon?”

- ÖÌ, chaán àïën têån cöí, nhêët laâ tûâ khi Carbonieri baån töi khöng coân úã àêëy nûäa.



- Thïë taåi sao cêåu khöng úã laåi vaâi ngaây úã nhaâ thûúng àiïn? Thùçng cha coá caái maáy seä khöng tòm ra cêåu àïí phoáng àiïån vaâo ngûúâi cêåu nûäa.

- YÁ hay àêëy. Nhûng túá khöng bõ loaån oác, khöng biïët hoå coá chõu nhêån khöng?

- Cêåu cûá àïí töi lo viïåc naây, töi seä noái höå cêåu. Tïn caãnh saát noái, mûâng vò thêëy töi rúi vaâo caái bêîy maâ noá

tûúãng Chatal giùng ra àïí àaánh lûâa töi. Toám laåi, töi àaä vaâo nhaâ thûúng àiïn úã vúái caã trùm ngûúâi àiïn khaác. Söëng vúái ngûúâi àiïn, thêåt chùèng dïî daâng chuát naâo. Chuáng töi ngöìi tûâng töëp hai, ba chuåc ngûúâi úã ngoaâi sên àïí thay àöíi khöng khñ, trong khi caác y taá coå rûãa caác phoâng. Moåi ngûúâi àïìu trêìn truöìng suöët ngaây àïm. May maâ trúâi noáng. Riïng töi hoå àïí laåi cho àöi bñt têët ngùæn.

Töi vûâa àûúåc y taá cho möåt àiïëu thuöëc laá àaä chêm sùén. Ngöìi giûäa nùæng, töi suy nghô vaâ tñnh ra laâ úã àêy àaä nùm ngaây maâ chûa liïn hïå àûúåc vúái Salvidia.

Möåt ngûúâi àiïn laåi gêìn töi. Tïn anh ta laâ Fouchet. Töi biïët cêu chuyïån cuãa anh. Meå anh baán nhaâ vaâ gûãi cho anh mûúâi lùm ngaân francs nhúâ möåt giaám thõ chuyïín, àïí anh lêëy tiïìn vûúåt nguåc. Tïn àoá àûúåc nùm ngaân vaâ phaãi àûa cho anh mûúâi ngaân. Nhûng y àaä lêëy têët röìi ài Cayenne. Khi Fouchet qua möåt àûúâng dêy khaác biïët àûúåc laâ meå anh àaä gûãi tiïìn cho anh vaâ baâ meå àaä hy sinh têët caã möåt caách vö ñch, anh ta nöíi cún àiïån vaâ ngay höm àoá, anh àaä têën cöng caác giaám thõ. Nhûng anh chûa kõp laâm gò hoå thò àaä bõ chïë ngûå ngay. Tûâ ngaây êëy, caách àêy àaä ba, böën nùm, anh úã nhaâ thûúng àiïn.

- Cêåu laâ ai? Töi nhòn con ngûúâi àaáng thûúng vûâa hoãi töi. Hùæn coân treã, chó

chûâng ba mûúi tuöíi. - Túá laâ ai aâ? Möåt ngûúâi àaân öng bònh thûúâng, nhû cêåu thöi,

khöng hún khöng keám. - Cêåu traã lúâi ngúá ngêín lùæm. Túá àaä thêëy roä, cêåu laâ àaân öng röìi.

Túá muöën hoãi cêåu laâ ai? Nghôa laâ cêåu tïn gò?



- Papillon. - Papillon aâ? Cêåu laâ con bûúám aâ? Khöí cho cêåu röìi. Bûúám phaãi

bay vaâ coá caánh, thïë caánh cuãa cêåu àêu? - Túá àaánh mêët röìi. - Phaãi tòm cho ra, coá caánh múái vûúåt nguåc àûúåc. Boån lñnh

khöng coá caánh. Cêåu seä ùn àûát chuáng. Àûa thuöëc laá cuãa cêåu cho túá. Töi chûa kõp àûa, hùæn àaä giêåt lêëy. Röìi hùæn ngöìi trûúác mùåt töi

huát, veã say sûa. - Coân cêåu, cêåu laâ ai? - Túá laâ thûá thõt àïí cho öi. Cûá möîi lêìn ngûúâi ta àûa cho túá caái

gò cuãa túá, laâ ngûúâi ta laåi lûâa túá. - Taåi sao vêåy? - Noá laâ nhû vêåy. Cho nïn túá giïët boån cai tuâ, caâng nhiïìu caâng

töët. Àïm nay, túá àaä treo cöí hai àûáa. Nhûng àûâng noái vúái ai nheá! - Taåi sao cêåu laåi treo cöí chuáng? - Chuáng noá àaä ùn cûúáp nhaâ cuãa meå túá. Meå túá gûãi nhaâ cuãa baâ

cho túá, chuáng noá thêëy nhaâ àeåp, chuáng giûä laåi vaâ úã ngay taåi àêëy. Túá treo cöí chuáng lïn, khöng hay sao?

- Cêåu coá lyá. Nhû vêåy chuáng khöng thïí lúåi duång nhaâ cuãa meå cêåu àûúåc.

- Thùçng cai bûå úã àùçng kia, sau haâng raâo saát êëy, cêåu thêëy khöng? Noá cuäng úã nhaâ êëy àêëy. Thùçng àoá, túá cuäng seä giïët noá thöi, cêåu cûá tin úã túá.

Röìi anh ta àûáng lïn vaâ boã ài. Trúâi àêët úi! Söëng giûäa nhûäng ngûúâi àiïn, chùèng coá gò laâ vui

thuá, maâ coân nguy hiïím nûäa. Ban àïm, coá tiïëng kïu la úã khùæp böën phña vaâ vaâo nhûäng àïm trùng rùçm, nhûäng ngûúâi àiïn laåi caâng bõ kñch thñch hún. Vò sao tuêìn trùng laåi aãnh hûúãng àïën haânh àöång cuãa ngûúâi àiïn? Töi nhêån xeát thêëy thïë nhiïìu lêìn nhûng khöng giaãi thñch nöíi.



Boån cai coá nhiïåm vuå baáo caáo vïì nhûäng ngûúâi àiïn phaãi theo doäi. Vúái töi, chuáng coân àöëi chiïëu thïm vúái nhûäng viïåc khaác. Chùèng haån chuáng cöë tònh quïn khöng cho töi ùn möåt bûäa. Töi coá möåt caái gêåy vaâ möåt súåi dêy, vaâ töi laâm àiïåu böå cêu caá. Tïn xïëp gaác hoãi töi:

- Caá coá cùæn cêu khöng, Papillon? - Chuáng khöng cùæn möìi àûúåc. Coá möåt con caá nhoã cûá leäo àeäo

theo töi hoaâi, möîi khi caá lúán sùæp àúáp möìi, noá laåi baáo trûúác: “Chuá yá, àûâng àúáp, Papillon àang cêu àêëy”. Vò thïë töi chùèng àûúåc con naâo bao giúâ. Nhûng töi vêîn cûá cêu. Chùæc coá ngaây seä coá möåt con caá khöng tin con caá nhoã kia.

Töi nghe thêëy tïn lñnh àoá noái vúái y taá: “Thùçng cha naây àiïn thêåt röìi”.

Khi töi phaãi ngöìi ùn úã baân cöng cöång taåi nhaâ ùn, töi khöng sao ùn àûúåc àôa àêåu àuäa cuãa töi. Coá möåt thùçng rêët to con, cao ñt ra àïën möåt meát chñn mûúi, tay chên vaâ ngûåc àêìy löng laá tröng nhû con khó, noá choån töi laâm naån nhên àïí noá haânh. Thoaåt tiïn noá luön luön ngöìi caånh töi. Àêåu àûúåc doån ra, àang rêët noáng cho nïn muöën ùn phaãi àúåi cho nguöåi àaä. Vúái chiïëc muöîng göî, töi xuác tûâng ñt möåt vaâ cûá thïë ùn àûúåc vaâi thòa. Ivanhoe - thùçng cha tûúãng mònh laâ trang kyå sô thúâi Trung thïë kyã - cêìm àôa cuãa noá lïn, àöí vaâo loâng baân tay vaâ ùn hïët trong nùm phuát. Röìi noá tûå tiïån lêëy àôa cuãa töi vaâ cuäng laâm nhû vêåy Khi àôa àaä nhùén nhû chuâi, noá àùåt maånh trûúác mùåt töi vaâ nhòn töi vúái cùåp mùæt to, vùçn tia maáu nhû muöën noái: “Maây àaä thêëy tao ùn àêåu chûa?”. Töi bùæt àêìu chaán ngêëy Ivanhoe, vaâ vò töi chûa àûúåc xïëp hùèn vaâo loaåi àiïn nïn töi quyïët àõnh cho noá möåt àoân àïí gêy tiïëng vang. Höm nay laåi laâ ngaây ùn àêåu àuäa, Ivanhoe khöng boã qua cho töi. Noá àïën ngöìi caånh töi. Böå mùåt röì daåi cuãa noá tröng raång rúä hùèn lïn. Noá têëm tùæc hûúãng trûúác nöîi khoaái traá àûúåc cheán phêìn àêåu cuãa noá vaâ caã cuãa töi. Töi àem theo möåt caái huä saânh to vaâ nùång, àûång àêìy nûúác. Thùçng cha khöíng löì vûâa cêìm àôa cuãa töi lïn vaâ bùæt àêìu àöì àêåu vaâo möìm thò töi àûáng lïn, lêëy hïët sûác bònh sinh àêåp huä nûúác vaâo àêìu noá. Thùçng cha röëng möåt tiïëng nhû boâ röìi guåc xuöëng. Ngay lêåp tûác, nhûäng ngûúâi diïn, tay vêîn cêìm àôa thûác ùn cuãa mònh. xöng vaâo àaánh nhau loaån xaå. Caãnh öìn aâo nhû vúä



chúå bùæt àêìu. Cuöåc loaån àaã têåp thïí naây laåi coá thïm nhûäng tiïëng la heát cuãa têët caã luä ngûúâi àiïn trong bïånh viïån hoâa theo.

Böën viïn y taá lûåc lûúäng àaä bïë thöëc töi lïn khöng nûúng nheå chuát naâo vaâ àûa ngaây töi vïì phoâng, töi kïu vaáng lïn laâ: “Ivanhoe àaä ùn cùæp caái boáp trong àoá coá giêëy cùn cûúác cuãa töi”. Lêìn naây thò àaåt yïu cêìu! Baác sô quyïët àõnh xïëp töi vaâo loaåi khöng phaãi chõu traách nhiïåm vïì bêët kyâ haânh àöång naâo cuãa mònh. Têët caã caác cai tuâ àïìu nhêët trñ nhêån àõnh chûáng bïånh cuãa töi laâ àiïn thuöåc loaåi hiïìn, nhûng cuäng coá nhûäng luác rêët nguy hiïím. Àêìu Ivanhoe àûúåc bùng boá tuyïåt àeåp. Hònh nhû töi àaä laâm da àêìu noá raách daâi àïën taám phên. Cuäng may maâ noá khöng ra ài daåo cuâng giúâ vúái töi.

Töi àaä noái chuyïån àûúåc vúái Salvidia. Anh àaä laâm àûúåc chòa khoáa giaã múã gian phoâng àïí thuâng ton-nö. Anh àang kiïëm cho àuã dêy theáp àïí chùèng caác thuâng êëy laåi vúái nhau. Töi noái vúái anh ta laâ töi súå dêy theáp dïî bõ àûát do caác thuâng ton-nö ra àïën biïín seä co keáo nhau, coá leä nïn duâng thûâng chaäo, deão hún. Anh seä cöë kiïëm thûá àoá, caã dêy thûâng vaâ dêy theáp. Anh coân phaãi àaánh ba caái chòa khoáa nûäa: möåt caái múã phoâng töi, möåt caái moã cûãa haânh lang dêîn àïën phoâng töi vaâ möåt caái múã cûãa chñnh nhaâ thûúng àiïn. Caác phiïn gaác khöng nhiïìu lùæm. Möîi phiïn gaác daâi böën giúâ, chó coá möåt lñnh canh. Tûâ chñn giúâ töëi àïën möåt giúâ saáng röìi tûâ möåt giúâ àïën nùm giúâ. Hai cai tuâ àïën phiïn trûåc cuãa mònh chó nguã vaâ khöng ài tuêìn lêìn naâo. Hoå yã vaâo ngûúâi tuâ y taá cuâng gaác vúái hoå. Vêåy laâ öín, chó cêìn bònh tônh chúâ. Nhiïìu nhêët laâ möåt thaáng.

Viïn sïëp gaác àaä cho töi möåt àiïëu xò gaâ loaåi töìi y àang huát dúã khi töi ra sên. Tuy thuöëc töìi, töi cuäng thêëy ngon tuyïåt. Töi nhòn luä ngûúâi trêìn truöìng, haát hoãng, khoác loác vung chên vung tay loaån xaå, noái möåt mònh. Hoå coân ûúát suäng nûúác vò vûâa tùæm trûúác khi ra sên, thên thïí hoå coân mang nhûäng vïët bêìm do bõ àaánh àêåp hoùåc tûå hoå gêy ra, cuâng vïët dêy chùèng cuãa aáo trêën lûåc thùæt quaá chùåt. Àuáng laâ thaãm caãnh cuöëi cuâng trïn con àûúâng àïën núi ruöîng naát. Coá bao nhiïu ngûúâi àiïn naây àûúåc caác baác sô têm thêìn úã Phaáp buöåc phaãi chõu traách nhiïåm vïì moåi haânh àöång cuãa mònh?



Titin - àêëy laâ tïn ngûúâi ta thûúâng goåi anh ta - cuâng ài möåt chuyïën vúái töi nùm 1933. Anh àaä giïët möåt ngûúâi úã Marseille, röìi goåi xe ngûåa, cho naån nhên lïn xe, baão xe chúã túái bïånh viïån, vaâ àïën núi anh àaä noái: “Hònh nhû anh ta bõ bïånh, caác öng sùn soác giuâm cho” Anh bõ bùæt ngay. Caác böìi thêím nhêët àõnh khöng chõu coi anh ta laâ thuöåc loaåi khöng phaãi chõu traách nhiïåm, duâ chuát ñt, vïì haânh àöång cuãa mònh. Maâ àuáng laâ anh coá àiïn múái laâm nhû vêåy. Ngûúâi bònh thûúâng duâ ngúá ngêín àïën àêu cuäng chùèng ai laâm nhû vêåy. Giúâ àêy, Titin àang ngöìi caånh töi. Anh ta bõ kiïët lyå kinh niïn. Anh ta giöëng nhû möåt caái xaác chïët biïët ài. Anh nhòn töi vúái àöi mùæt xaám chò, khöng höìn. Anh noái vúái töi: “Anh baån àöìng hûúng úi, coá nhûäng con khó con úã trong buång töi. Coá nhûäng con aác lùæm, chuáng cùæn ruöåt cuãa töi vaâ khi töi ài ra maáu laâ luác chuáng àang caáu giêån àêëy. Nhûäng con khaác thuöåc giöëng khó xuâ toaân löng caã laâ löng, coá nhûäng baân tay ïm dõu nhû tú. Chuáng nheå nhaâng xoa vuöët töi vaâ ngùn khöng cho luä aác kia cùæn töi: khi luä khó con hiïìn laânh naây chõu khoá baão vïå töi, töi khöng ài ra maáu”.

- Cêåu coá nhúá Marseille khöng, Titin. - Têët nhiïn laâ nhúá chûá. Nhúá kyä nûäa laâ khaác. Quaãng Trûúâng

Chûáng khoaán vúái nhûäng thùçng cha chuyïn chúi chûáng khoaán vaâ nhûäng bùng trêën löåt...

- Cêåu coá nhúá àûúåc tïn vaâi thùçng khöng? Thùçng Thêìn haám lúåi? Le Gravat? Cleáment chùèng haån?

- Khöng, töi khöng nhúá tïn thùçng naâo hïët, chó nhúá thùçng cha àaánh xe ngûåa chúã thùçng baån bõ bïånh cuãa töi vaâ töi àïën nhaâ thûúng. Töi coân nhúá noá àaä noái töi laâ nguyïn nhên laâm baån töi bõ bïånh. Coá thïë thöi.

Töåi nghiïåp cho Titin, töi cho anh ta mêíu xò gaâ vaâ töi àûáng lïn, loâng xoát thûúng vö haån. Con ngûúâi khöën khöí naây röìi seä chïët nhû möåt con choá. Àuáng laâ söëng chung vúái nhûäng ngûúâi àiïn rêët nguy hiïím, nhûng biïët laâm sao àûúåc? Töi cho àêëy laâ caách àöåc nhêët àïí töí chûác vûúåt nguåc maâ khöng lo bõ trûâng phaåt.

Salvidia àaä gêìn hoaân thaânh caác cöng viïåc chuêín bõ. Anh ta àaä coá àûúåc hai caái chòa khoáa, chó thiïëu chòa khoáa phoâng töi. Anh àaä



xoay àûúåc möåt cuöån dêy thûâng rêët töët, thïm vaâo àoá, anh coân thaáo voäng àïí bïån möåt cuöån dêy coá nùm súåi. Vïì mùåt naây, moåi viïåc àïìu töët. Töi muöën mau mau chuyïín sang haânh àöång vò vûâa àoáng kõch vûâa chõu àûång caãnh naây thêåt gay go. Àïí àûúåc taåi phoâng naây trong khu nhaâ thûúng. thñnh thoaãng töi phaãi lïn möåt cún àiïn.

Töi àaä lïn möåt cún giöëng nhû thêåt àïën mûác caác y taá töëng töi vaâo böìn tùæm nûúác noáng giaâ vaâ chñch cho töi hai muäi bromure. Caái böìn tùæm naây phuã möåt têëm vaãi baåt rêët daây àïí giûä cho töi khöng ra àûúåc. Chó coá möåt löî höíng àïí töi thoâ àêìu ra. Töi úã trong böìn tùæm loaåi laâm cho ngûúâi àiïn naây àûúåc hai giúâ thò Ivanhoe bûúác vaâo phoâng. Töi hïët höìn khi thêëy caách hùæn nhòn töi. Töi súå noá boáp cöí töi, àïën chïët khiïëp. Töi bõ boá tay dûúái têëm vaãi, töi khöng thïí naâo tûå vïå àûúåc.

Noá tiïën laåi gêìn töi, àöi mùæt thao laáo cuãa noá chùm chuá doâm töi, coá veã nhû cöë nghô xem noá àaä tûâng tröng thêëy úã àêu caái àêìu tûâ dûúái lúáp vaãi naây nhö lïn. Húi thúã cuãa noá vaâ möåt muâi thöëi khùèn phaã vaâo mùåt töi. Töi muöën kïu cûáu nhûng töi súå tiïëng kïu cuãa töi laâm cho noá caâng thïm hung dûä. Töi nhùæm mùæt laåi chúâ àúåi, töi tin chùæc laâ hai baân tay höå phaáp cuãa noá sùæp chñt lêëy cöí töi. Töi khöng dïî quïn àûúåc nhûäng giêy phuát haäi huâng êëy. Sau, noá quay ài, àaão möåt voâng quanh gian phoâng, röìi túái chöî nhûäng voâng vö lùng vùån vúái nûúác. Noá àoáng vúái nûúác laånh vaâ múã hïët mûác vúái nûúác noáng. Töi kïu theát lïn, vò töi àang bõ luöåc chñn thêåt sûå. Húi nûúác toãa kñn phoâng, töi bõ ngúåp thúã vò húi nûúác, töi cöë vuâng vêîy cuöëng cuöìng àïí thoaát ra khoãi têëm vaãi chïët tiïåt naây nhûng vö ñch. Sau röìi cuäng coá ngûúâi àïën cûáu töi. Baác cai tuâ thêëy húi nûúác loåt tûâ caác cûãa söí ra. Khi töi ra khoãi àûúåc caái nöìi hêìm naây, töi bõ boãng nùång vaâ àau nhû möåt linh höìn dûúái hoãa nguåc, nhêët laâ úã àuâi vaâ böå phêån sinh duåc, úã àêëy da àaä bõ löåt ra. Töi àûúåc böi acid pieric vaâ àûúåc vaâo nùçm trong phoâng nhoã cuãa bïånh xaá. Vïët boãng cuãa töi nùång àïën mûác hoå phaãi goåi baác sô àïën khaám. Töi àûúåc chñch vaâi muäi thuöëc morphin àïí chõu àûång àûúåc trong hai mûúi böën giúâ àêìu. Khi baác sô hoãi töi viïåc gò àaä xaãy ra töi noái laâ trong böìn nûúác coá möåt ngoån nuái lûãa bùæt àêìu phun. Chùèng ai hiïíu àêìu àuöi ra sao. Vaâ viïn y taá gaác àöí löîi cho ngûúâi chuêín bõ nûúác tùæm àaä àiïìu chónh löån hai caái vúái nûúác.



Salvidia, sau khi böi acid picric cho töi àaä ài ra. Anh àaä sùén saâng vaâ noái vúái töi, may maâ töi àûúåc úã bïånh xaá vò nïëu cuöåc vûúåt nguåc thêët baåi, töi coá thïí trúã vïì khu vûåc naây maâ khöng súå coá ai tröng thêëy. Anh phaãi cêëp töëc laâm möåt chiïëc chòa khoáa giaã cuãa phoâng naây. Anh àaä lêëy dêëu chiaâ khoáa bùçng möåt mêíu xaâ phoâng. Ngaây mai seä coá chòa. Chó cêìn töi cho biïët ngaây naâo töi àúä àau, àuã sûác àïí lúåi duång phiïn gaác àêìu tiïn cuãa ngûúâi coi tuâ khöng ài tuêìn.

Chuáng töi quyïët àõnh laâ àïm nay seä tröën ài trong phiïn gaác tûâ möåt giúâ àïën nùm giúâ saáng. Salvidia khöng phaãi trûåc. Àïí tranh thuã thúâi gian, anh seä döëc hïët thuâng ton-nö dêëm vaâo höìi mûúâi möåt giúâ àïm. Thuâng dêìu seä àûúåc àïí nguyïn vò biïín àöång, coá thïí dêìu phuã lïn nûúác biïín seä laâm dõu búát soáng khi chuáng töi xuöëng nûúác. Töi mùåc möåt caái quêìn laâm bùçng bao böåt mò, daâi túái àêìu göëi vaâ möåt caái aáo va-rúi bùçng len, möåt con dao töët dùæt vaâo thùæt lûng. Töi coân àeo möåt caái tuái nhoã khöng thêëm nûúác úã cöí, trong àûång ñt thuöëc laá vaâ möåt caái maáy lûãa. Salvidia thò chuêín bõ sùén möåt tuái dïët khöng thêëm nûúác àûång böåt sùæn tröån vúái dêìu ùn vaâ àûúâng, chûâng ba ki-lö, theo lúâi anh noái. Àaä khuya röìi. Töi ngöìi trïn giûúâng, àúåi anh àïën. Tim töi àêåp thònh thònh. Chó trong chöëc laát, cuöåc vûúåt nguåc seä bùæt àêìu. Cêìu Trúâi vaâ vêån may àïën vúái töi àïí cuöëi cuâng töi thaânh cöng, vônh viïîn thoaát àûúåc ra khoãi con àûúâng thöëi rûäa naây. Àiïìu laå luâng laâ töi chó coá möåt yá nghô thoaáng qua vïì quaá khûá. Töi nghô vïì böë töi vaâ vïì gia àònh töi. Khöng coá möåt hònh aãnh naâo vïì phiïn toâa àaåi hònh, vïì caác böìi thêím hay vïì viïn biïån lyá.

Khi cûãa àûúåc múã ra, töi bêët chúåt thêëy caãnh Matthieu bõ luä caá mêåp rûúác ài thùèng àûáng.

Lïn àûúâng naâo, Papi. Töi ài theo anh. Anh vöåi khoáa cûãa vaâ giêëu chòa khoáa úã goác

haânh lang: “Mau lïn, laâm thêåt mau ài”. Chuáng töi àïën nhaâ kho, cûãa àaä múã. Vêìn caái thuâng tön-nö röîng ra dïî nhû chúi. Anh lêëy dêy thûâng cuöën quanh ngûúâi, töi thò cuöën dêy theáp. Töi vúá caái tuái dïët böåt, vaâ trong àïm töëi àen nhû mûåc, töi bùæt àêìu lùn caái thuâng tön- nö cuãa töi ra phña biïín. Anh lùn thuâng dêìu theo sau. May laâ anh



rêët khoãe nïn àaä dïî daâng kòm àûúåc caái thuâng khi noá lùn xuöëng àûúâng döëc thùèng àûáng naây.

- Tûâ tûâ thöi, cûá tûâ tûâ, cêín thêån àûâng àïí noá lùn quaá nhanh. Töi chúâ anh, àïí phoâng trûúâng húåp anh thaã thuâng ton-nö cuãa anh ra seä bõ thuâng cuãa töi chùån laåi. Töi ài giêåt luâi, töi ài trûúác, thuâng ton-nö cuãa töi lùn theo sau. Chuáng töi xuöëng àïën cuöëi con àûúâng nhoã khöng khoá khùn lùæm. Coá möåt löëi heåp àïí ra biïín, nhûng sau àoá laâ khu coá àaá khoá vûúåt qua àûúåc.

Döëc hïët dêìu ra, àïí thuâng àêìy, khöng sao àûa qua àûúåc quaäng coá àaá àêu. Gioá thöíi maånh vaâ soáng àêåp aâo aâo vaâo búâ àaá.Thuâng àaä àûúåc truát hïët dêìu, xong xuöi “Nûát cho chùåt. Chúâ àêy, àêåy miïëng sùæt têy naây lïn àêëy”. Caác löî àaä àûúåc bõt kñn. “Àoáng cho chùåt caác àêìu àinh”. Tiïëng soáng gioá êìm êìm, khöng thïí naâo nghe thêëy tiïëng àoáng àinh. Khoá maâ khiïng nöíi hai caái thuâng ton-nö àaä àûúåc cöåt chùåt vaâo nhau naây. Möîi thuâng chûáa àûúåc hai trùm hai mûúi lùm lñt. Thêåt cöìng kïình, khuên vaác rêët vûúáng. Àõa àiïím anh baån töi choån cuäng khöng dïî daâng xoay trúã. “Àêíy ài naâo, trúâi àêët úi! Nêng lïn möåt chuát. Cêín thêån àúåt soáng naây àêëy”. Caã hai àûáa chuáng töi vaâ caã àöi thuâng ton-nö bõ nhêëc böíng lïn vaâ bõ neám maånh vaâo àaá. “Cêín thêån, khöng chûâng bõ bïí tanmêët, chûa kïí laâ ta coân bõ gaäy chên gaäy tay nûäa!.

- Cûá bònh tônh, Salvidia! Cêåu ài trûúác ra phña biïín hay laåi àùçng sau àêy thò hún. Àoá, úã chöî êëy àûúåc röìi. Khi töi kïu, cêåu keáo maånh nheá. Töi cuäng àêíy vaâ chùæc chùæn ta seä ra khoãi àûúåc quaäng àaá naây thöi. Muöën thïë, phaãi giûä cho vûäng vaâ àûáng cho chùæc taåi chöî, duâ coá bõ soáng êåp àïën”...

Töi cûá gaâo lïn ra lïånh cho anh, giûäa tiïëng soáng gioá aâo aâo naây, töi chùæc anh nghe àûúåc: möåt con soáng lúán àöí êåp xuöëng caái khöëi cûáng nhùæc göìm àöi thuâng ton-nö, anh vaâ töi. Luác êëy töi àiïn tiïët, lêëy hïët sûác àêíy maånh chiïëc beâ. Anh ta chùæc cuäng keáo túái vò böîng nhiïn töi thêëy nheå nhoäm vaâ bêåp bïình trïn soáng. Anh ta leo lïn thuâng ton-nö trûúác töi vaâ àuáng luác toái àõnh treâo lïn thò möåt àúåt soáng thêåt maånh àêíy tûâ dûúái lïn, quùng chuáng töi nhû möåt coång laá lïn möåt taãng àaá nhö ra xa hún caã. Con soáng xö maånh àïën nöîi hai



caái thuâng bõ bûãa toang ra möîi núi möåt maãnh. Khi soáng ruát, töi thêëy mònh bõ keáo ra xa, caách taãng àaá àïën hai mûúi meát. Töi búi vaâ bõ möåt con soáng khaác àêíy thùèng vaâo búâ àùåt ngöìi giûäa hai taãng àaá. Töi àaä kõp baám giûä àïí khoãi bõ cuöën ra khúi. Khùæp ngûúâi bõ bêìm giêåp, töi àaä vuâng thoaát àûúåc nhûng khi àïën chöî caån, töi múái nhêån ra laâ töi bõ tröi xa caách chöî chuáng töi xuöëng nûúác àïën möåt trùm meát. Khöng gòn giûä gò caã, töi la to: “Salvidia Romeáo! Anh úã àêu àêëy?”. Khöng coá tiïëng àaáp laåi. Mïåt raä rúâi, töi nùçm trïn àûúâng ài, cúãi quêìn daâi, aáo va-rúi vaâ laåi trêìn truöìng chùèng mang gò ngoaâi àöi bñt têët ngùæn úã chên. Trúâi àêët thiïn àõa, anh baån töi úã àêu röìi? Töi laåi kïu vaáng lïn: “Cêåu úã àêu àêëy?”. Chó coá tiïëng gioá, biïín vaâ soáng àaáp laåi. Töi ngöìi àêëy, khöng biïët bao nhiïu lêu, thêîn thúâ, bõ suy suåp hoaân toaân caã vïì thïí chêët lêîn tinh thêìn. Röìi töi khoác vò bûåc tûác vaâ quùèng ài caái tuái nhoã àeo úã cöí àûång thuöëc laá vaâ maáy lûãa - biïíu hiïån möëi quan têm ruöåt thõt cuãa anh baån àöëi vúái töi, vò anh khöng huát thuöëc.

Àûáng trûúác gioá, trûúác nhûäng àúåt soáng quaái àaãn àang queát têët caã moåi thûá, töi giú nùæm tay lïn vaâ nguyïìn ruãa Trúâi: “Àöì xoã laá, àöì choá àeã, àöì pï-àï, mi khöng thêëy höí theån vò cûá baám riïët lêëy ta maâ haânh haå nhû thïë naây û? Chuáa loâng laânh gò mi? Mi chó laâ àöì àaáng ghï túãm, àuáng thïë àêëy, mi laâ keã xa-àñch, keã àaáng nguyïìn ruãa! Mi laâ àöì thoaái hoáa! Ta seä khöng bao giúâ goåi tïn mi nûäa! Mi khöng xûáng àaáng chuát naâo!”. Gioá àaä dõu dêìn vaâ caãnh ïm aã àaä laâm töi tónh taáo trúã vïì vúái thûåc taåi.

Töi seä trúã lïn nhaâ thûúng àiïn vaâ nïëu coá thïí, laåi lï vïì bïånh xaá. Chó cêìn chuát ñt may mùæn, töi coá thïí laâm àûúåc viïåc êëy

Töi leo döëc vaâ chó nghô möåt àiïìu: trúã vïì nùçm vaâo giûúâng mònh. Khöng àïí ai tröng thêëy, khöng àïí ai biïët. Töi àaä túái haânh lang bïånh xaá maâ khöng gùåp trúã ngaåi. Töi phaãi nhaãy qua tûúâng bïånh viïån vò töi khöng biïët Savidia giêëu chòa khoáa cöíng chñnh úã àêu.

Töi chùèng phaãi tòm lêu cuäng thêëy chòa khoáa cûãa bïånh xaá. Töi vaâo phoâng vaâ khoáa traái hai lêìn cûãa phoâng töi laåi Töi ra cûãa söí, neám chòa khoáa ài thêåt xa. Noá rúi phña bïn ngoaâi tûúâng. Vaâ töi àaä vaâo



giûúâng nùçm. Vêåt duy nhêët coá thïí töë caáo viïåc töi laâm, laâ àöi bñt têët coân ûúát Töi dêåy ài vaâo nhaâ cêìu àïí vùæt cho kiïåt nûúác. Töi keáo chùn lïn têån mùåt vaâ dêìn dêìn êëm ngûúâi àûúåc àöi chuát. Gioá vaâ nûúác biïín àaä laâm töi tï coáng. Khöng biïët baån töi coá bõ chïët àuöëi thêåt khöng? Coá thïí anh êëy bõ soáng cuöën ài xa hún töi, àïën têån cuöëi àaão vaâ àïën àêëy múái bñu àûúåc lïn búâ. Töi coá trúã lïn súám quaá khöng? Àaáng leä töi phaãi chúâ thïm chuát nûäa. Töi tûå traách mònh quaá vöåi khi cho laâ baån töi àaä bõ thiïåt maång.

Trong ngùn keáo baân nguã àêìu giûúâng töi, coá hai viïn thuöëc nguã. Töi nuöët caã hai viïn maâ khöng uöëng nûúác. Nûúác miïëng cuãa töi cuäng àuã laâm noá tröi vaâo hoång. Töi àang nguã thò bõ lay dêåy vaâ thêëy anh y taá àûáng trûúác mùåt. Gian phoâng àêìy aánh nùæng vaâ cûãa söí àaä àûúåc múã. Ba ngûúâi bïånh àang àûáng ngoaâi nhòn vaâo.

- Thïë naâo Papillon? Cêåu nguã nhû chïët vêåy? Mûúâi giúâ saáng röìi. Cêåu khöng uöëng caâ phï aâ? Nguöåi laånh caã.

- Uöëng ài. Tuy coân ngaái nguã, töi cuäng nhêån thêëy laâ àöëi vúái töi moåi viïåc

vêîn bònh thûúâng. - Sao anh laåi àaánh thûác töi dêåy? - Vò nhûäng vïët boãng cuãa cêåu àaä laânh röìi maâ àang cêìn giûúâng.

Cêåu seä trúã vïì phoâng cuãa cêåu. - Thöi àûúåc. Töi ài theo y. Ài ngang qua sên, y àïí töi úã laåi àêëy. Töi tranh

thuã hong àöi bñt têët ra nùæng cho mau khö. Cuöåc vûúåt nguåc àaä tan vúä àûúåc ba ngaây röìi. Töi khöng nghe thêëy xò xaâo baân taán vïì chuyïån naây. Töi ài tûâ phoâng ra sên röìi laåi tûâ ngoaâi sên vïì phoâng. Khöng thêëy Salvidia xuêët hiïån, vêåy laâ anh ta àaä chïët, töåi nghiïåp cho anh, chùæc anh ta bõ àêåp vaâo àaá maâ chïët. Töi cuäng gùåp may múái söëng àûúåc, vaâ töi thoaát hùèn laâ vò töi úã phña sau thay vò úã àùçng trûúác. Laâm sao biïët àûúåc? Töi phaãi rúâi khoãi nhaâ thûúng àiïn naây thöi. Laâm cho hoå tin laâ töi àaä khoãi hay ñt ra cuäng àaáng trúã vïì traåi giam, coá leä coân khoá hún laâ vaâo àêy: Bêy giúâ töi phaãi thuyïët phuåc àïí baác sô thêëy laâ töi àaä khoãi bïånh.



- Thûa öng Rouviot (öng ta laâ y taá trûúãng), àïm qua töi bõ laånh. Töi xin hûáa seä khöng laâm bêín quêìn aáo cuãa töi, sao öng khöng cêëp quêìn daâi vaâ aáo sú mi cho töi?

Viïn cai sûãng söët. Öng ta ngaåc nhiïn nhòn töi röìi noái: - Papillon, anh ngöìi xuöëng àêy. Noái cho töi nghe, coá chuyïån

gò vêåy? - Töi lêëy laâm laå laâ taåi sao töi laåi úã àêy, haã sïëp. Àêy laâ nhaâ

thûúng àiïn, nhû vêåy laâ töi söëng vúái ngûúâi àiïn aâ? Coá phaãi, chùèng may töi bõ mêët trñ khöng? Taåi sao töi laåi úã àêy? Sïëp vui loâng noái cho töi nghe ài.

- Anh baån Papillon, vûâa qua anh bõ bïånh, töi thêëy anh àaä khaá hún. Anh muöën laâm viïåc khöng?

- Coá aå - Anh muöën laâm gò? - Laâm bêët cûá viïåc gò. Thïë laâ töi àûúåc mùåc quêìn aáo, töi àûúåc giao viïåc queát doån caác

phoâng. Buöíi chiïìu, cûãa phoâng töi àûúåc àïí múã cho àïën chñn giúâ töëi vaâ chó khi ngûúâi gaác àïm nhêån phiïn gaác, töi múái bõ nhöët úã trong.

Möåt ngûúâi tuâ - y taá, ngûúâi Auvergne, chiïìu qua lêìn àêìu noái chuyïån vúái töi. Chó coá hai chuáng töi trong phoâng gaác. Cai tuâ chûa túái. Töi khöng biïët anh naây nhûng anh ta noái laâ anh biïët töi.

- Bêy giúâ thò chùèng cêìn phaãi vúâ võt laâm gò cho mïåt, baån aå. - Cêåu noái gò vêåy? - Cêåu tûúãng töi khöng biïët cêåu giaã vúâ sao? Töi laâm y taá úã nhaâ

thûúng àiïn àaä baãy nùm nay, vaâ ngay tûâ tuêìn àêìu töi àaä biïët thûâa laâ cêåu chó giaã vúâ àiïn..

- Thïë röìi sao nûäa? - Sau àoá töi rêët tiïëc vò cêåu àaä thêët baåi trong chuyïën vûúåt

nguåc vúái Salvidia. Cêåu êëy àaä boã maång röìi. Töi àau khöí thêåt sûå vò àêy laâ möåt ngûúâi baån töët, tuy cêåu êëy khöng noái cho töi biïët, nhûng



töi cuäng khöng àïí buång giêån cêåu êëy. Coân cêåu coá cêìn gò, cûá cho töi biïët, töi seä lêëy laâm sung sûúáng nïëu àûúåc giuáp cêåu.

Anh coá cùåp mùæt thùèng thùæn laâm töi khöng nghi ngúâ loâng thaânh thêåt cuãa anh. Vò nïëu töi khöng nghe ai noái töët vïì anh, töi cuäng khöng thêëy ai noái xêëu vïì anh: nhû vêåy hùèn anh phaãi laâ ngûúâi khaá.

Töåi nghiïåp cho Salvidia! Khi biïët chuyïån anh ta tröën ài, moåi ngûúâi àïìu sûãng söët. Hoå tòm thêëy nhûäng maãnh thuâng ton-nö bõ soáng àûa vaâo búâ. Ai cuäng cho laâ anh àaä bõ caá mêåp ùn röìi. Baác sô laâm toaáng lïn vò chöî dêìu ö-liu bõ àöí ài. Öng noái trong hoaân caãnh chiïën tranh khöng dïî gò coá àûúåc.

- Anh khuyïn töi nïn laâm gò? - Töi seä xin cho cêåu viïåc ài laänh thûåc phêím haâng ngaây úã bïånh

viïån cho nhaâ thûúng naây. Cêåu seä àûúåc ài daåo möåt voâng. Cêåu phaãi bùæt àêìu giûä gòn haånh kiïím cho töët. Noái mûúâi cêu thò taám cêu cho coá lyá. Vò cuäng khöng nïn khoãi bïånh quaá mau. caãm ún, tïn cêåu laâ gò?

- Dupont. - Caãm ún cêåu. Töi seä khöng quïn nhûäng lúâi khuyïn cuãa cêåu. Töi vûúåt nguåc huåt àaä àûúåc möåt thaáng. Saáu ngaây sau, ngûúâi ta

tòm thêëy xaác anh baån töi nöíi lïn mùåt nûúác. Do möåt sûå tònh cúâ khöng sao hiïíu àûúåc, caá mêåp khöng ùn anh. Nhûng Dupont kï vúái töi rùçng caác loaåi caá khaác àaä ùn böå loâng cuãa anh, vaâ caã möåt khuác chên nûäa. Soå cuãa anh cuäng bõ thuãng. Vò thõt àaä rûäa nïn tûã thi khöng bõ möí àïí xeát nghiïåm. Töi hoãi Dupont xem anh ta coá thïí gûãi giuâm töi möåt bûác thû bùçng àûúâng bûu àiïån àûúåc khöng. Muöën vêåy phaãi trao thû cho Galgani àïí luác niïm phong tuái àûång thû, cêåu ta coá thïí duái vaâo trong.

Töi àaä viïët cho meå cuãa Ro meo Salvidia úã yá bûác thû sau àêy: “Thûa baâ, con trai baâ àaä chïët, chên khöng bõ xiïìng. Anh êëy

àaä chïët úã biïín, möåt caách can àaãm, xa boån cai nguåc vaâ xa núi giam cêìm. Anh êëy àaä chïët tûå do trong khi àêëu tranh duäng caãm àïí daânh laåi tûå do cho mònh. Chuáng töi àaä hûáa vúái nhau seä viïët thû cho gia



àònh cuãa baån mònh nïëu coá ngûúâi naâo gùåp naån. Nay töi laâm troân caái nhiïåm vuå àau àúán êëy vaâ xin kñnh cêín hön tay baâ vúái loâng yïu kñnh cuãa möåt ngûúâi con.

Baån cuãa con baâ Papillon” Laâm xong nhiïåm vuå àoá, töi quyïët àõnh khöng nghô túái cún aác

möång êëy nûäa. Àúâi laâ thïë, coân phaãi ra khoãi nhaâ thûúng àiïn, tòm moåi caách àïí vïì bùçng àûúåc àaão Quyã vaâ thûã vûúåt nguåc möåt chuyïën nûäa. Viïn cai tuâ àaä giao cho töi viïåc laâm vûúân nhaâ y. Töi trúã laåi bònh thûúâng àaä hai thaáng nay, vaâ töi àûúåc mïën thñch àïën nöîi thùçng cha àoá khöng muöën buöng töi ra nûäa. Cêåu ngûúâi Auvergne kïí cho töi nghe, lêìn khaám bïånh vûâa qua baác sô muöën cho töi xuêët viïån vïì traåi àïí “thûã nghiïåm”. Viïn cai tuâ àaä phaãn àöëi, noái rùçng chûa bao giúâ vûúân cuãa hùæn laåi àûúåc chùm soác cêín thêån àïën nhû vêåy.

Cho nïn saáng nay, töi àaä nhöí têët caã caác cêy dêu têy vaâ vêët vaâo soåt raác. Röìi töi tröìng möåt cêy thêåp tûå nhoã vaâo chöî êëy. Cûá möîi göëc dêu laåi coá möåt cêy thêåp tûå. Khöng cêìn phaãi kïí, cuäng biïët laâ sûå viïåc naây àaä ruâm beng lïn nhû thïë naâo. - Thùçng cha cai tuâ beáo phïå naây tûác àiïn lïn tûúãng chïët àûúåc. Hùæn suâi caã boåt meáp vaâ ngheån ngaâo noái khöng ra tiïëng nûäa. Sau cuâng ngöìi trïn chiïëc xe cuát kñt, hùæn àaä khoác nûác núã, hai haâng nûúác mùæt thêåt tuön laä chaä. Töi àaä chúi húi quaá nhûng biïët laâm sao àûúåc?

Baác sô khöng coi viïåc naây laâ quaá nghiïm troång. Öng nhêën maånh, bïånh nhên naây phaãi àûúåc àûa traã vïì traåi giam, cho thñch nghi laåi vúái möi trûúâng söëng bònh thûúâng àïí “thûã nghiïåm”. Khi coân laåi möåt mònh úã trong vûúân, öng múái naãy ra caái yá nghô kyâ quùåc naây.

- Papillon úi, anh noái cho töi biïët taåi sao anh laåi nhöí dêu têy àïí tröìng caác cêy thêåp tûå vaâo àêëy?

- Töi cuäng khöng giaãi thñch nöíi taåi sao töi laâm nhû vêåy baác sô aå, vaâ töi àaä xin löîi öng giaám thõ. Öng êëy cûng mêëy cêy dêu quaá laâm töi cuäng khöí têm lùæm. Töi seä cêìu nguyïån àïí xin Trúâi cho öng êëy nhûäng cêy dêu khaác.



Töi àaä trúã vïì traåi giam, vaâ gùåp laåi caác baån. Chöî cuãa Carbonieri vêîn àïí tröëng. Töi mùæc voäng úã bïn caånh, laâm nhû thïí Matthieu vêîn coân nùçm úã àêëy. Baác sô bùæt dñnh vaâo aáo ngoaâi cuãa töi gioâng chûä: “Àang àiïìu trõ àùåc biïåt. Khöng möåt ai, trûâ baác sô, àûúåc ra lïånh cho töi”. Öng baão töi nhùåt laá ruång trûúác bïånh viïån tûâ taám giúâ àïën mûúâi giúâ saáng. Töi ngöìi ghïë baânh uöëng caâ phï vaâ huát thuöëc vúái baác sô ngay trûúác nhaâ öng. Vúå öng cuäng ngöìi vúái chuáng töi, öng cuâng vúå öng cöë gúåi chuyïån töi vïì quaá khûá cuãa töi.

- Sau röìi laâm sao, Papillon? Sau khi rúâi nhûäng ngûúâi Anh-àiïng moâ ngoåc trai, viïåc gò àaä àïën vúái anh?

Trûa naâo töi cuäng ngöìi vúái hai con ngûúâi àaáng khêm phuåc êëy. Vúå baác sô noái: “Anh laåi àêy haâng ngaây vúái töi nheá, Papillon. Trûúác hïët vò töi muöën gùåp anh, thûá àïën laâ töi rêët thñch nghe kïí nhûäng chuyïån àaä xaãy ra vúái anh”.

Ngaây naâo töi cuäng àïën vaâi giúâ vúái baác sô vaâ vúå öng, thónh thoaãng chó coá möåt mònh baâ vúå. Bùæt töi kïí laåi quaäng àúâi àaä qua cuãa töi, caã hai tin chùæc rùçng viïåc êëy seä laâm töi vônh viïîn lêëy laåi àûúåc thùng bùçng. Töi quyïët àõnh xin baác sô chuyïín töi ài àaão Quyã.

Röìi viïåc êëy cuäng xong, ngaây mai, töi seä ài. Öng baác sô vaâ vúå öng biïët vò sao töi àoâi àïën àaão Quyã. Caã hai quaá töët vúái töi nïn töi khöng muöën lûâa döëi hoå: “Baác sô úi, úã nhaâ tuâ khöí sai naây, töi khöng sao chõu nöíi, baác sô cho töi chuyïën ài àaão Quyã àïí töi vûúåt nguåc hay laâ chïët, sao cuäng àûúåc, miïîn laâ chêëm dûát tònh traång naây ài cho röìi”.

- Töi hiïíu anh, Papillon aå, caái chïë àöå àaân aáp naây cuäng laâm töi chaán ngêëy, caái Ban Quaãn trõ úã àêy quaá thöëi naát. Thöi vônh biïåt vaâ chuác anh gùåp may.



X. ÀAÃO QUYÃ - CHIÏËC GHE CUÃA DEIFLUS

Àaão Quyã laâ hoân àaão nhoã nhêët trong quêìn àaão Salut. Cuäng laâ hoân àaão nùçm cao nhêët vïì hûúáng Bùæc, bõ soáng gioá vuâi

dêåp phuä phaâng nhêët. Qua möåt khoaãng heåp bùçng phùèng chaåy daâi doåc búâ biïín laâ phaãi leo lïn möåt caái döëc àûa túái möåt baäi bùçng, trïn àoá àùåt traåm gaác cuãa boån giaám thõ vaâ möåt phoâng giam àöåc nhêët cho hún mûúâi tuâ nhên. ÚÃ àaão Quyã, chñnh thûác maâ noái, khöng coá tuâ khöí sai vïì hònh sûå maâ chó coá nhûäng bõ aán giam hoùåc lûu àaây vò nhûäng lyá do chñnh trõ.

Hoå söëng möîi ngûúâi úã riïng möåt cùn nhaâ nhoã maái tön. Cûá àïën thûá hai, hoå àûúåc phaát thûác ùn söëng cho caã tuêìn, möîi ngûúâi möåt öí baánh mò. Hoå coá khoaãng ba mûúi ngûúâi. Ngûúâi àaãm àûúng nhiïåm vuå y taá trïn àaão laâ baác sô Leáger, àaä àêìu àöåc caã gia àònh, úã Lyon hay vuâng phuå cêån gò àoá. Caác tuâ chñnh trõ khöng liïn hïå vúái tuâ khöí sai, vaâ thónh thoaãng hoå laåi viïët thû vïì Cayenne phaãn àöëi tuâ nhên naây noå úã àaão. Thïë laâ tuâ nhên àoá bõ àûa vïì àaão Royale.

Möåt àûúâng dêy caáp nöëi àaão Royale vúái àaão Quyã, vò nhiïìu khi biïín àöång, taâu úã Royale khöng ra àêy cêåp vaâo bïën xi-mùng àûúåc.

Chaánh cai tuâ úã àêy (coá têët caã ba ngûúâi gaác) tïn laâ Santori. Àoá laâ möåt ngûúâi to lúán, quen thoái úã bêín, rêu thûúâng àïí àïën taám ngaây khöng chõu caåo.

- Papillon, töi hy voång anh xûã sûå cho àuáng àùæn úã àaão Quyã naây. Anh àûâng kiïën chuyïån vúái töi, töi seä àïí anh yïn. Anh vïì traåi ài, töi seä gùåp anh taåi àêëy.

Töi thêëy úã phoâng giam coá saáu tuâ nhên khöí sai: hai ngûúâi Taâu, hai ngûúâi da àen, möåt ngûúâi dên Bordeaux vaâ möåt ngûúâi vuâng Lille. Möåt ngûúâi Taâu biïët roä töi, vò àaä bõ giam chung vúái töi úã Saint Laurent vïì töåi giïët ngûúâi. Àêëy laâ möåt ngûúâi dên Àöng dûúng, coân söëng soát sau vuå nöíi loaån úã Cön àaão.



Anh ta vöën laâ tay cûúáp biïín chuyïn nghiïåp, thûúâng têën cöng caác ghe maânh vaâ àöi khi giïët caã thuãy thuã lêîn gia àònh chuã ghe. Anh ta laâ keã cûåc kyâ nguy hiïím, nhûng laåi coá möåt caách söëng chung vúái têåp thïí àûúåc ai nêëy tin cêåy vaâ mïën thñch. Anh duâng tiïëng Phaáp böìi chaâo töi:

- Papillon, khoãe chûá? - Coân anh ra sao, Chang? - Khoãe. ÚÃ àêy dïî chõu lùæm. Anh ùn vúái töi. Anh nguã àêy, caånh

töi. Töi, nêëu ùn ngaây hai lêìn. Anh, bùæt caá. Àêy, caá nhiïìu lùæm. Santori ài túái: - AÂ, anh àaä thu xïëp chöî úã xong röìi haã? Ngaây mai anh vaâ

Chang cho heo ùn. Chang mang dûâa túái, coân anh, anh lêëy ròu bûãa dûâa ra laâm àöi. Phaãi daânh riïng nhûäng traái dûâa non cho heo con vò chuáng khöng coá rùng. Böën giúâ chiïìu, caác anh vêîn laâm viïåc êëy. Ngoaâi hai giúâ laâm viïåc, saáng möåt giúâ, chiïìu möåt giúâ, anh àûúåc tûå do muöën laâm gò trïn àaão thò laâm. Ai ài cêu àûúåc phaãi àûa möåt kyá caá hay töm huâm goáp vaâo bïëp cuãa töi. Vêåy cho moåi ngûúâi vui veã. Thïë coá àûúåc khöng?

- Thûa öng Santori, àûúåc lùæm. - Töi biïët anh laâ dên chuyïn vûúåt nguåc, nhûng úã àêy thò vö

phûúng nïn töi khöng phaãi lo. Ban àïm caác anh bõ nhöët nhûng töi biïët coá ngûúâi vêîn cûá ra àûúåc.

- Cêín thêån àöëi vúái caác tuâ chñnh trõ àêëy. Ngûúâi naâo trong boån hoå cuäng coá dao phaát rûâng. Anh maâ àïën gêìn chöî hoå úã, hoå tûúãng anh àïën ùn cùæp gaâ hay trûáng, anh coá thïí chïët hay bõ thûúng, vò hoå tröng thêëy anh àûúåc, coân anh, anh khöng thêëy àûúåc hoå.

Sau khi cho hai trùm con heo ùn, möîi ngaây töi ài vúái Chang khùæp àaão. Anh biïët tûúâng têån têët caã caác xoá xónh trïn àaão. Möåt öng giaâ, coá böå rêu baåc daâi, gùåp chuáng töi trïn con àûúâng ài quanh àaão, ven búâ biïín. Àoá laâ möåt nhaâ baáo úã Tên Àaão àaä viïët töët cho boån Àûác, chöëng laåi nûúác Phaáp, trong chiïën tranh 1914. Töi coân gùåp thùçng àïíu àaä laâm cho Edith Cavell - cö nûä y taá ngûúâi Anh hay Bó àaä cûáu caác phi cöng Anh nùm 1917 - bõ xûã bùæn. Nhên vêåt kinh túãm naây, to



beáo mêåp maåp, tay cêìm möåt caái gêåy, quêåt möåt con caá lõch daâi túái möåt thûúác rûúäi vaâ to bùçng bùæp àuâi töi.

Caã öng baác sô àaãm àûúng nhiïåm vuå y taá cuäng úã trong möåt tuáp nhaâ nhoã chó danh cho caác tuâ chñnh trõ. Öng baác sô Leáger naây laâ möåt con ngûúâi cao lúán dú daáy vaâ lûåc lûúäng. Chó coá mùåt öng laâ coân saåch, toác öng àaä hoa rêm, àïí rêët daâi ruã xuöëng cöí vaâ thaái dûúng. Baân tay öng àoã moång tûâng maãng vò nhûäng vïët thûúng chùæc laâ do vñu vaâo caác moãm àaá úã biïín, maäi vêîn chûa àûúåc laânh hùèn.

- Anh cêìn gò, cûá àïën hoãi töi, töi seä cho. Coá bïånh haäy àïën. Töi khöng ûa ai àïën thùm töi vaâ caâng khöng ûa ai àïën noái chuyïån vúái töi. Töi baán trûáng vaâ caã gaâ con, gaâ tröëng vaâ gaâ maái. Nïëu anh möí tröåm àûúåc möåt con heo nhoã, mang cho töi möåt àuâi sau, töi seä traã anh möåt con gaâ vaâ saáu quaã trûáng. Anh àaä àïën àêy röìi thò cêìm lêëy caái loå möåt trùm hai mûúi viïn thuöëc kyá ninh naây. Chùæc anh àïën àêy àïí vûúåt nguåc, vêåy thò nïëu phuác töí cho anh ài àûúåc, anh seä cêìn àïën noá àïí söëng úã rûâng àêëy

Saáng vaâ chiïìu, töi cêu àûúåc hùçng haâ sa söë caá pheân úã dûúái caác moãm àaá. Ngaây naâo töi cuäng gûãi cho bïëp cuãa cai tuâ ba àïën böën kyá. Santori tûúi hùèn lïn. Chûa bao giúâ laäo ta nhêån àûúåc nhiïìu loaåi caá khaác nhau lêîn töm huâm nhû thïë. Coá nhûäng luác, nûúác xuöëng, töi lùån moâ àûúåc àïën ba trùm con töm huâm.

Ngaây höm qua, baác sô Germain Guibert àïën àaão Quyã. Biïín lùång, öng àaä ài cuâng vúå vaâ thiïëu taá chó huy traåi Royale. Ngûúâi àaân baâ àaáng phuåc naây laâ ngûúâi phuå nûä àêìu tiïn àùåt chên lïn àaão Quyã. Theo lúâi thiïëu taá, cuäng chûa coá thûúâng dên naâo àùåt chên lïn àaão naây. Töi àaä àûúåc noái chuyïån vúái baâ möåt giúâ àöìng höì. Baâ ài vúái töi àïën chiïëc ghïë daâi maâ Dreyfus* xûa kia vêîn thûúâng ngöìi nhòn ra biïín caã, nhòn vïì phña nûúác Phaáp àaä hùæt huãi öng. (*Dreyfus Alfred, sô quan Phaáp göëc Do Thaái, Nùm 1890 bõ àûa ra toâa aán binh vò töåi “giaán àiïåp”, röìi bõ àaây ra quêìn àaão Salut. Àïën nùm 1906 múái àûúåc thanh minh vaâ phuåc höìi danh dûå. Vuå aán naây àaä laâm chÊËn Àöång dû luêån toaân nûúác Phaáp höìi êëy vaâ gêy nïn nhûäng cuöåc tranh luêån vaâ xung àöåt dûä döåi giûäa nhûäng ngûúâi coá tû tûúãng cêëp tiïën bïnh vûåc Dreyfus vaâ nhûäng ngûúâi coá xu hûúáng baâi Do Thaái. Nhaâ vùn Emile



Loa àaä viïët möåt baâi baáo nöíi tiïëng baâi “Töi töë caáo” bïnh vûåc Dreyfus bùçng nhûäng lyá leä àanh theáp vaâ möåt vaän phong naãy lûãa àêìy sûác thuyïët phuåc - ND).

Baâ xoa taãng àaá vaâ noái: Giaá taãng àaá naây coá thïí noái cho chuáng ta biïët nhûäng yá nghô cuãa Dreyfus nhó... Papillon naây, chùæc chùæn àêy laâ lêìn cuöëi cuâng chuáng ta gùåp nhau. Vò anh coá noái vúái töi rùçng anh sùæp thûã vûúåt nguåc möåt chuyïën nûäa. Töi cêìu Chuáa cho anh àûúåc thaânh cöng. Töi yïu cêìu, trûúác khi anh ài, anh ngöìi möåt phuát trïn taãng àaá töi vûâa xoa tay vaâo, vaâ cuäng xin anh xoa tay vaâo àêëy àïí vônh biïåt.

Thiïëu taá cho pheáp töi àûúåc gûãi bùçng dêy caáp, möåt ñt töm huâm vaâ caá cho baác sô, möîi khi töi muöën, Santori cuäng àöìng yá.

- Vônh biïåt baác sô, vônh biïåt baâ. Trûúác khi taâu rúâi khoãi bïën, töi chaâo caã hai ngûúâi möåt caách rêët

tûå nhiïn. Baâ Guibert múã to mùæt nhòn töi, veã nhû muöën noái: “Haäy nhúá maäi àïën chuáng töi vò chuáng töi cuäng khöng bao giúâ quïn anh”.

Chiïëc ghïë cuãa Dreyfus úã têån moãm phña Bùæc cuãa àaão cao hún mùåt biïín àïën trïn böën mûúi meát..

Höm nay töi khöng ài cêu. Trong bïí caá thiïn thiïn, töi coân hún möåt trùm kyá caá pheân vaâ trong möåt caái thuâng ton-nö bùçng sùæt, àûúåc neo bùçng xñch, coân hún nùm trùm con töm huâm. Töi coá thïí nghó cêu. Töi àaä coá dû àïí gûãi cho baác sô vaâ àïí daânh cho Santori, cho anh ngûúâi Taâu vaâ cho töi. Luác àoá laâ nùm 1941. Töi úã tuâ àaä mûúâi möåt nùm.

Töi àaä ba mûúi lùm tuöíi. Töi àaä söëng nhûäng nùm tûúi àeåp nhêët trong àúâi töi trong phoâng giam, hoùåc úã xaâ-lim. Töi chó söëng tûå do hoaân toaân àûúåc baãy thaáng vúái böå laåc Anh-àiïng cuãa töi. Nhûäng àûáa con maâ töi àaä coá vúái hai ngûúâi vúå Anh-àiïng bêy giúâ àaä taám tuöíi. Thêåt khuãng khiïëp! Thúâi gian tröi qua nhanh àïën vêåy? Nhûng nhòn vïì phña sau, töi vêîn lùång ngùæm nhûäng giúâ nhûäng phuát chõu àûång keáo daâi cuãa khoaãng thúâi gian àoá, khoaãng thúâi gian àaä àûúåc khùæc sêu trïn con àûúâng àau khöí. Ba mûúi lùm nùm röìi! Montmartre, quaãng trûúâng Trùæng, quaãng trûúâng Pigalle, khoaãng



sên khiïu vuä úã Triïìu Hoa viïn, àaåi löå Clichy, àêu caã röìi? Àêu röìi em Nenette vúái böå mùåt y nhû Àûác meå, thêåt sûå laâ bûác tranh chaåm nöíi, coá àöi mùæt àen mïnh möng traân àêìy tuyïåt voång nhòn töi àùm àùm, àaä kïu töi giûäa phiïn toâa: “Anh àûâng lo, em seä àïën têån àêëy theo anh”?. Àêu röìi, luêåt sû Raymond Hubert vúái lúâi an uãi: “Chuáng ta seä àûúåc trùæng aán”? Àêu röìi, mûúâi hai caái bõ thõt trong ban böìi thêím? Àêu röìi boån cúám êëy? Ngaâi biïån lyá? Ba töi vaâ caác em gaái töi, àaä lêëy chöìng trong caãnh chiïëm àoáng, giúâ àêy àang laâm gò?

Bao nhiïu chuyïën vûúåt nguåc! Thûã tñnh xem bao nhiïu chuyïën röìi.

Chuyïën àêìu tiïn, khi töi àaánh guåc boån cai vaâ tuâ úã bïånh viïån tröën ài. Chuyïën thûá hai úã Colombia, tûâ Rio Hacha ài: chuyïën ài àeåp nhêët. Chuyïën àoá töi thaânh cöng myä maän. Taåi sao töi laåi boã böå laåc cuãa töi nhó. Möåt caãm xuác yïu àûúng maänh liïåt laâm toaân thên töi rung àöång. Töi ruâng mònh, mûúâng tûúång nhû trong thên thïí töi coân giûä laåi nhûäng caãm giaác maâ töi àaä àûúåc thïí nghiïåm nhûäng khi laâm tònh vúái hai chõ em cö gaái Anh-àiïng. Röìi chuyïën thûá ba, thûá tû, thûá nùm vaâ thûá saáu úã Baranquilla. Nhûäng chuyïën vûúåt nguåc naây chó toaân chuyïån ruãi ro. Röìi mûu toan tröën têåp thïí trong buöíi lïî mi-sa, thêët baåi möåt caách thaãm haåi! Caái chuyïën thuöëc nöí hû vaâ chuyïån caái quêìn cêåu Clousiot bõ vûúáng vaâo maái tön. Röìi caái liïìu thuöëc nguã taác àöång quaá chêåm! Chuyïën thûá baãy úã àaão Royale, bõ thùçng xoã laá Beábert Celier töë caáo. Khöng coá noá, chùæc chuyïën êëy coá thïí thaânh cöng. Giaá noá cêm meå caái möìm noá ài, chùæc töi vaâ anh baån Carbonieri khöën khöí cuãa töi àaä àûúåc tûå do. Chuyïën thûá taám, chuyïën cuöëi cuâng, úã nhaâ thûúng àiïn. Sai lêìm, möåt sai lêìm lúán cuãa töi, laâ àaä àïí cho anh ngûúâi YÁ choån àiïím haå thuãy. Nïëu xuöëng phña dûúái chûâng hai trùm meát nûäa, chöî gêìn loâ saát sinh, chùæc thaã beâ dïî hún nhiïìu.

Chiïëc ghïë daâi naây, núi Dreyfus vö töåi bõ aán tuâ, maâ vêîn can àaãm söëng àûúåc, nhêët àõnh phaãi giuáp cho töi àûúåc viïåc gò. Khöng bao giúâ àûúåc chõu thua! Phaãi thûã laâm möåt chuyïën vûúåt nguåc nûäa. Phaãi, taãng àaá nhùén, trún, nhö lïn trïn vûåc thùèm chó coá àaá bõ soáng dêåp liïn tuåc naây phaãi trúã thaânh möåt sûå nêng àúä vïì tinh thêìn vaâ möåt têëm gûúng àöëi vúái töi. Dreyfus khöng bao giúâ chõu àïí tinh



thêìn bõ suy suåp, öng luön luön àêëu tranh àïën cuâng àïí àûúåc khöi phuåc danh dûå. Quaã Dreyfus coá möåt ûu thïë àaä laâm àûúåc Emile Zola bïnh vûåc vúái baâi: “Töi töë caáo” nöíi tiïëng. Tuy vêåy nïëu öng khöng phaãi laâ con ngûúâi àaä àûúåc töi luyïån thò trûúác bêëy nhiïu nöîi bêët cöng chùæc chùæn öng àaä tûâ chiïëc ghïë naây gieo mònh xuöëng vûåc. Öng àaä chõu àûång àûúåc.

Töi khöng thïí keám Dreyfus, vaâ töi phaãi tûâ boã yá nghô vûúåt nguåc vúái phûúng chêm: thùæng hay laâ chïët. Töi phaãi boã hùèn chûä chïët, vò chó àûúåc nghô rùçng töi phaãi thùæng vaâ phaãi àûúåc tûå do. Trong khi ngöìi trïn chiïëc ghïë cuãa Dreyfus, têm höìn töi lang bang nghô àïën quaá khûá, mú tûúãng àïën tûúng lai tûúi àeåp. Mùæt töi thûúâng bõ loáa vò aánh nùæng choái chang, vò aánh phaãn quang maâu baåch kim cuãa nhûäng ngoån soáng.

Cûá nhòn biïín maäi maâ khöng thûåc sûå nhòn thêëy noá, töi dêìn daâ biïët àûúåc têët caã nhûäng thay àöíi thêët thûúâng coá thïí tûúãng tûúång àûúåc cuãa nhûäng lúáp soáng cuöån theo chiïìu gioá. Àïìu àïìu, khöng mïåt moãi, khöng thay àöíi, biïín caã cûá têën cöng vaâo caác moãm àaá nhö ra khoãi àaão xa nhêët. Noá suåc saåo, maâi moân, àêåp vúä nhûäng taãng àaá noå, nhû muöën noái vúái àaão Quyã: “Mi cuát ài, mi phaãi biïën mêët ài, ta muöën xö vaâo Àêët liïìn maâ mi cûá laâm ta vûúáng vñu, mi chùån àûúâng ài cuãa ta. Vò vêåy, haâng ngaây, khöng phuát naâo ngúi, ta phaãi tûúác ài tûâng chuát ñt möåt cuãa mi”. Khi coá giöng baäo, biïín thaã sûác vui veã hoaânh haânh. Noá khöng chó lao túái, vaâ khi ruát ra, caâo hïët têët caã nhûäng gò noá àaä àêåp phaá àûúåc, maâ hún thïë nûäa, coá coân chui ruác, len loãi àûa nûúác vaâo têët caã caác ngoä ngaách àïí dêìn daâ, tûâng chuát möåt, xoái moân ngêìm nhûäng taãng àaá khöíng löì àang coá veã nhû quaát vaâo biïín: “Cêëm ài qua àêy, cêëm qua chöî naây”.

Vaâ töi àaä khaám phaá ra möåt àiïìu quan troång. Ngay dûúái chöî ghïë cuãa Dreyfus, soáng xö thùèng vaâo nhûäng taãng àaá söëng trêu naây, têën vaâo, tan ra vaâ ruát ài vöi möåt sûác maånh hung haän. Haâng têën nûúác khöng tung toáe ra àûúåc vò bõ keåt giûäa hai taãng àaá hònh moáng ngûåa röång chûâng nùm, saáu meát. Sau àoá laâ vaách àaá ngûåa röång chûâng nùm, saáu meát. Sau àoá laâ vaách àaá dûång àûáng, cho nïn nûúác theo soáng vaâo chó coá möåt àûúâng thoaát laâ quay ngûúåc laåi, ruát ra khúi.



Àiïìu naây rêët quan troång vò nïëu khi soáng bõ toáe ra vaâ luâa vaâo vûåc thùèm, töi tûâ trïn moãm àaá öm möåt bao traái dûâa lao thùèng xuöëng àêëy, thò chùæc chùæn, khöng nghi ngúâ gò caã, laâ nûúác ruát seä cuöën töi ra theo.

Töi biïët chöî coá thïí kiïëm ra vaâi caái bao taãi, úã chuöìng heo muöën coá bao nhiïu àïí àûång dûâa cuäng coá.

Viïåc àêìu tiïn laâ phaãi laâm thûã àaä. Vaâo nhûäng ngaây trùng troân, luác nûúác thuãy triïìu lïn cao nhêët, thò soáng cuäng maånh nhêët. Töi seä chúâ möåt àïm nhû thïë. Möåt bao taãi nheát àêìy traái dûâa coân caã voã xú, àaä khêu kyä laåi, àûúåc dêëu trong möåt caái hang maâ muöën vaâo àêëy phaãi lùån xuöëng nûúác. Töi tòm ra noá luác lùån moâ töm huâm. Töm huâm baám vaâo trêìn hang, khöng khñ chó loåt àûúåc vaâo hang khi nûúác xuöëng. Trong möåt bao taãi khaác àûúåc chùçng cuâng vúái bao àûång traái dûâa, töi boã möåt taãng àaá nùång chûâng bao mûúi lùm àïën böën mûúi ki lö. Vò töi tñnh töi seä vûúåt nguåc vúái hai bao taãi chûá khöng phaãi möåt, maâ töi thò cên nùång baãy chuåc kyá, cho nïn tyã lïå nhû vêåy laâ tûúng àûúng.

Thñ nghiïåm naây kñch thñch töi rêët dûä. Khöng ai àïën phña naây cuãa àaão bao giúâ. Cuäng khöng ai giúâ rùçng coá ngûúâi laåi choån núi bõ soáng dêåp maånh nhêët, nghôa laâ núi nguy hiïím nhêët, àïí vûúåt nguåc.

Nhûng àêy laåi laâ àõa àiïím duy nhêët maâ, nïëu töi rúâi àûúåc búâ, töi seä àûúåc soáng àûa ra khúi vaâ khöng thïí naâo laåi àêm àêìu vaâo àaão Royale àûúåc. Chó úã àêy chûá khöng phaãi úã àêu khaác, töi seä ra ài. Nhûäng bao taãi àûång dûâa vaâ hoân àaá khöng dïî mang vaác Töi khöng sao keáo noá lïn moãm àaá àûúåc. Àaá trún vaâ luác naâo cuäng ûúát. Töi àaä baân vúái Chang, vaâ anh ta àaä àïën giuáp töi. Anh mang caã böå àöì nghïì cêu caá, dêy cêu ngêìm, àïí lúä bêët ngúâ gùåp ai, chuáng töi coá thïí noái laâ chuáng töi ài àùåt lúái bêîy caá mêåp.

- Bùæt àêìu ài, Chang. Möåt chuát nûäa laâ xong. Trùng rùçm chiïëu saáng vùçng vùåc nhû ban ngaây. Tiïëng soáng

êìm êìm laâm töi choaáng vaáng. Chang hoãi töi: “Anh àaä sùén saâng chûa Papillon? Cho noá theo lúáp soáng naây ài. Cöåt soáng cao nùm thûúác, thùèng àûáng êåp xuöëng búâ àaá. Chên soáng xö vaâo phña dûúái chuáng töi maånh àïën nöîi ngoån soáng vûúåt qua caã moãm àaá, laâm chuáng töi bõ ûúát



hïët. Nhûng noá cuäng khöng ngùn caãn chuáng töi neám caác bao taãi àuáng luác hònh thaânh xoaáy nûúác trûúác khi soáng ruát ra. Hai caái bao taãi bõ cuöën ài nhû möåt coång rúm.

Töët röìi, Chang, thïë laâ xong. Chúâ xem bao taãi coá trúã vïì khöng. Nùm phuát sau, töi ruång rúâi caã ngûúâi khi tröng thêëy bao taãi

cuãa töi úã trïn àónh möåt lúáp soáng ngêìm cao ngêët, àïën saáu baãy meát bõ àûa trúã vaâo búâ. Soáng nêng tuái dûâa vaâo taãng àaá nhû khöng coá nghôa lyá gò. Noá àûa nhûäng thûá àoá lïn trûúác ngoån soáng, khoaãng trûúác boåt nûúác möåt chuát, vúái möåt sûác maånh phi thûúâng, soáng àaä traã noá vïì chöî noá bùæt àêìu bõ cuöën ài, àêåp vaâo àaá vúä tan thaânh, bao taãi raách bûúm ra, mêëy quaã dûâa bùæn tung ra khùæp núi, coân taãng àaá thò lùn xuöëng àaáy vûåc.

Chang vaâ töi àïìu ûúát thêëu xûúng, bõ àêíy ngaä, may maâ ngaä vïì phña àêët liïìn. Caã ngûúâi chuáng töi bõ xêy xaát vaâ ï êím. Chuáng töi khöng buöìn nhòn ra phña biïín maâ vöåi rúâi cho thêåt nhanh caái núi àaáng nguyïìn ruãa naây.

- Khöng töët àêu, Papillon. Caái yá vûúåt nguåc úã àaão Quyã khöng töët àêu. ÚÃ Royale hún. Anh ài tûâ phña Nam hún úã àêy.

Phaãi, nhûng úã àaão Royale, viïåc vûúåt nguåc chó hai giúâ sau laâ nhiïìu nhêët, seä bõ löå. Caác bao taãi àûång dûâa chó ài àûúåc nhúâ sûác soáng àêíy, töi seä bõ ba chiïëc taâu úã àaão quêy bùæt àûúåc liïìn. Coân úã àêy, thûá nhêët laâ khöng coá taâu thûá hai, chùæc chùæn töi vûúåt nguåc, sau ngûúâi ta tûúãng töi ài cêu bõ chïët àuöëi. ÚÃ àaão Quyã, khöng coá àiïån thoaåi. Nïëu töi ài luác trúâi xêëu, khöng taâu naâo coá thïí àïën àûúåc àêy. Vò vêåy töi phaãi tûâ úã àêy ài. Nhûng ra ài bùçng caách naâo?

Giûäa trûa, trúâi nùæng chang chang. Möåt thûá nùæng nhiïåt àúái laâm cho àêìu oác muöën söi lïn. Möåt thûá nùæng thiïu chaáy moåi thûá cêy coã àaä naãy mêìm àûúåc nhûng chûa lúán àïën mûác àuã sûác àûúng àêìu vúái nùæng. Möåt thûá aánh nùæng maâ chó trong vaâi giúâ cuäng àaä laâm cho caác vuâng nûúác biïín khöng sêu quaá phaãi bay húi chó coân laåi möåt lúáp muöëi trùæng. Möåt thûá aánh nùæng laâm cho laân khöng khñ chao àaão nhû nhaãy muáa. Àuáng, aánh nùæng chuyïín àöång thêåt sûå trûúác mùæt



töi, vaâ aánh nùæng phaãn chiïëu trïn mùåt biïín laâm töi raát boãng caã mùæt. Tuy vêåy, luác ngöìi laåi trïn chiïëc ghïë cuãa Dreyfus, têët caã nhûäng àiïìu àoá khöng ngùn töi tiïëp tuåc quan saát mùåt biïín. Luác bêëy giúâ töi múái thêëy töi quaá û laâ ngöëc. Con soáng ngêìm, cao gêëp hai lêìn têët caã caác con soáng khaác, con soáng àaä neám caác bao taãi cuãa töi vaâo àaá, laâm noá tan vuån hoaân toaân, con soáng naây chó thónh thoaãng múái coá. Töi tñnh kyä thò thêëy cûá saáu àúåt soáng bònh thûúâng múái coá möåt àúåt soáng ngêìm dûä döåi nhû vêåy. Tûâ giûäa trûa àïën luác mùåt trúâi lùån, töi quan saát xem thûã coá phaãi àïìu àùån nhû thïë khöng, coá nhûäng thay àöíi gò khöng, nghôa laâ xem thûã coá gò khöng àïìu trong chu kyâ vaâ hònh daáng con soáng khöíng löì naây khöng.

Khöng, khöng möåt lêìn naâo con soáng ngêìm àïën trûúác hay àïën sau. Cûá saáu àúåt soáng cao chûâng saáu meát keáo vaâo, thò caách búâ hún ba trùm meát, con soáng ngêìm laåi hònh thaânh. Noá àïën thùèng àûáng nhû chûä I. Caâng túái gêìn búâ, noá caâng tùng khöëi lûúång vaâ chiïìu cao. Khöng coá boåt soáng úã trïn ngoån, khaác hùèn saáu con soáng kia. Rêët ñt boåt. Tiïëng soáng cuäng àùåc biïåt, giöëng nhû tiïëng sêëm rïìn àang tùæt dêìn tûâ xa. Khi soáng xö vaâo búâ àaá, êåp vaâo khoaãng giûäa hai taãng àaá noå, röìi àêåp vaâo vaách, khöëi lûúång nûúác cuãa noá lúán hún cuãa caác con soáng khaác, noá bõ tùæc laåi, quay löån nhiïìu lêìn trong höëc àaá vaâ mêët mûúi mûúâi lùm giêy nhûäng cuöån nûúác xoaáy múái tòm àûúåc löëi thoaát vaâ ruát ra, cuöën theo nhûäng hoân àaá to cûá lùn ài lùn laåi, êìm êìm nhû tiïëng haâng trùm chiïëc xe chúã àaá àûúåc àöí xuöëng vûåc möåt caách thö baåo.

Töi boã àöå möåt chuåc quaã dûâa vaâo möåt caái bao taãi, töi töëng möåt taãng àaá nùång àöå hai mûúi ki-lö vaâo àêëy vaâ con soáng ngêìm vûâa xö vaâo àaá, töi neám bao taãi xuöëng. Mùæt töi khöng tröng theo àûúåc bao taãi vò coá quaá nhiïìu boåt nûúác trùæng trong vûåc xoaáy, nhûng töi cuäng thoaáng thêëy noá trong möåt giêy, khi nûúác nhû bõ huát maånh, bùng bùng keáo ra ngoaâi khúi. Bao taãi khöng bõ àêíy trúã laåi. Saáu con soáng kia khöng àuã sûác neám noá vaâo búâ vaâ khi con soáng thûá baãy hònh thaânh, caách xa chûâng ba trùm meát, caái bao taãi hùèn àaä vûúåt ra ngoaâi caái vuâng con soáng ngêìm bùæt àêìu hònh thaânh, vò töi khöng coân nhòn thêëy bao taãi êëy àêu nûäa.



Loâng chûáa chan vui mûâng vaâ hy voång, töi ài vïì traåi. Thïë laâ töi àaä tòm ra möåt caách haå thuãy thêåt hoaân haão. Khöng àûúåc phiïu lûu trong viïåc naây. Thïë naâo töi cuäng cêìn phaãi thûã möåt lêìn cho nghiïm chónh hún, vúái nhûäng söë liïåu tûúng ûáng möåt caách chñnh xaác vúái baãn thên töi: hai bao traái dûâa buöåc chùåt vaâo nhau, vaâ úã trïn laâ baãy mûúi ki-lö àûúåc phên àïìu cho hai hay ba taãng àaá. Töi kïí cho Chang. Vaâ anh baån Taâu cuãa töi úã Cön Àaão àaä gioãng tai ra nghe.

- Töët lùæm, Papillon aå. Töi cho thïë laâ anh àaä tòm àûúåc caách röìi. Töi seä giuáp anh laâm thûã thêåt sûå. Chúâ nûúác thuãy triïìu lïn cao taám meát: sùæp àïën àiïím phên muâa röìi.

Àûúåc Chang giuáp àúä, lúåi duång àiïím phên muâa, coá con soáng cao hún taám meát, töi neám xuöëng con soáng ngêìm noå hai bao traái dûâa keâm theo ba taãng àaá nùång chûâng taám mûúi ki-lö.

- Tïn con beá maâ anh búi ra cûáu úã Saint Joseph laâ gò? - Lisette. - Vêåy ta cuäng àùåt tïn con soáng coá ngaây seä cuöën anh ài theo laâ

Lisette. Bùçng loâng khöng? Àöìng yá. Lisette êåp àïën êìm êìm nhû möåt àoaân xe lûãa töëc haânh túái ga.

Noá hònh thaânh tûâ ngoaâi xa hún hai trùm nùm mûúi meát, vaâ sûâng sûäng nhû vaách àaá, noá tiïën vaâo möîi luác möåt lúán dêìn. Quaã laâ möåt caãnh tûúång uy nghi. Noá àêåp vaâo vaách laâm Chang vaâ töi bõ hêët hùèn sang bïn taãng àaá, vaâ caác bao taãi àaä tûå noá rúi xuöëng vûåc Vò biïët ngay trong möåt phêìn mûúâi giêy rùçng chuáng töi khöng thïí àûáng laåi trïn moãm àaá àûúåc, chuáng töi àaä luâi vïì sau: àiïìu àoá tuy khöng traánh cho chuáng töi khoãi bõ möåt khöëi nûúác êåp àïën taát ûúát caã ngûúâi, nhûng cuäng laâm cho chuáng töi khoãi bõ ngaä xuöëng vûåc. Chuáng töi laâm cuöåc thñ nghiïåm naây luác mûúâi giúâ saáng. Chuáng töi khöng súå gò vò ba tïn cai tuâ àïìu úã àêìu kia àaão lo viïåc töíng kiïím kï. Mêëy caái bao taãi àaä tröi khöng ra khúi, chuáng töi tröng rêët roä, noá àaä tröi rêët xa búâ. Noá coá tröi ra quaá chöî hònh thaânh cuãa con soáng khöng? Chuáng töi khöng coá gò laâm chuêín àïí biïët àûúåc caác bao taãi úã xa hún hay gêìn hún chöî êëy. Saáu con soáng tiïëp theo con Lisette àïìu khöng àuöíi kõp àûúåc àaâ tröi cuãa noá. Möåt lêìn nûäa Lisette laåi hònh thaânh vaâ bùæt



àêìu xö vaâo búâ. Caác bao taãi cuäng khöng bõ noá cuöën vaâo. Thïë laâ chuáng àaä thoaát àûúåc khoãi khu vûåc aãnh hûúãng cuãa con soáng.

Trúã vöåi lïn ngöìi vaâo ghïë cuãa Dreyfus àïí cöë tòm ra caác bao taãi möåt lêìn nûäa, chuáng töi coá àûúåc nöîi vui mûâng àûúåc böën lêìn nhòn thêëy noá bêåp bïình trïn caác ngoån soáng, khöng hûúáng vïì phña àaão Quyã maâ ài vïì hûúáng Têy. Khöng coân phaãi baân caäi gò nûäa, cuöåc thñ nghiïåm àaä cho thêëy kïët quaã töët. Töi seä lïn àûúâng dêën thên vaâo cuöåc phiïu lûu vô àaåi trïn lûng Lisette.

“Nhòn kòa, noá àïën àêëy”. Möåt, hai, ba, böën, nùm, saáu, röìi àïën lûúåt Lisette tiïën vaâo. ÚÃ moãm àaá, chöî àùåt ghïë cuãa Dreyfus xûa nay, biïín vêîn khùæc nghiïåt, nhûng höm nay noá àùåc biïåt hung dûä. Lisette tiïën vaâo vúái tiïëng êìm êìm riïng biïåt cuãa noá. Töi thêëy noá luâ luâ hún ngaây thûúâng, vaâ höm nay, nhêët laâ úã chên soáng, khöëi lûúång nûúác àûúåc di chuyïín coân nhiïìu hún nûäa. Khöëi nûúác khöíng löì naây seä têën cöng hai taãng àaá mau leå hún, thùæng goác hún. Vò khi con soáng vúä, àöí xö vaâo khoaãng caách giûäa hai taãng àaá khöíng löì, tiïëng àöång coân inh tai nhûác oác hún bao giúâ hïët, nïëu trïn àúâi coá thïí coá möåt tiïëng àöång quaái gúã nhû vêåy.

- Anh noái laâ phaãi lao xuöëng chöî naây phaãi khöng? Àuáng àêëy, anh choån chöî naây thêåt laâ tuyïåt. Töi thò töi khöng chúi àêu. Töi muöën vûúåt nguåc thêåt, nhûng töi khöng muöën tûå tûã.

Sylvain rêët xuác àöång khi töi giúái thiïåu Lisette vúái anh ta. Anh múái àïën àaão Quyã àûúåc ba ngaây vaâ têët nhiïn töi ruã anh cuâng ài vúái töi. Möîi ngûúâi ài möåt beâ. Do àoá nïëu anh nhêån lúâi, töi seä coá baån khi àïën Àêët liïìn àïí tiïën haânh cuöåc àaâo têíu tiïëp theo. ÚÃ rûâng maâ chó coá möåt mònh chùèng thuá võ chuát naâo àêu.

- Àûâng coá súå trûúác khi laâm. Töi cöng nhêån laâ lêìn àêìu tiïn, ai cuäng phaãi chuân bûúác. Nhûng àêy laåi laâ con soáng duy nhêët coá thïí keáo cêåu ra thêåt xa, caác con soáng tiïëp theo khöng coá àuã sûác keáo cêåu trúã laåi búâ àaá.

- Bònh tônh naâo, nhòn kyä laåi, chuáng töi àaä thûã röìi - Chang noái - Chùæc chùæn, cêåu àaä ài röìi laâ seä khöng bao giúâ trúã laåi àaão Quyã, cuäng khöng vaâo àaão Royale àêu



Mêët möåt tuêìn, töi múái thuyïët phuåc àûúåc Sylvain. Möåt ngûúâi rùæn chùæc, cao möåt meát taám mûúi, cên àöëi, vúái möåt thên hònh lûåc sô àiïìn kinh.

- Àûúåc. Töi cöng nhêån chuáng ta seä àûúåc àûa ra àuã àöå xa. Sau àoá, cêåu tñnh cûá àïí soáng àêíy ài, mêët bao nhiïu ngaây thò àïën àûúåc Àêët liïìn?

- Thêåt tònh, töi cuäng khöng biïët àêu, Sylvain aå. Coá thïí bõ giaåt nhiïìu hay ñt, tuây thúâi gian. aãnh hûúãng cuãa gioá khöng coá mêëy, vò chuáng ta úã saát mùåt nûúác. Nhûng nïëu trúâi xêëu, soáng seä lúán vaâ àêíy chuáng ta mau hún vaâo phña rûâng. Khoaãng baãy taám, nhiïìu nhêët laâ mûúâi con nûúác, chuáng ta seä bõ àêíy vaâo búâ. Do àoá, xï xñch ñt nhiïìu thò maát chûâng böën taám àïën saáu mûúi giúâ.

- Cêåu tñnh thïë naâo vêåy? - Tûâ caác àaão thùèng àïën búâ, khöng xa hún böën mûúi cêy söë. Vò

bõ tröi giaåt nïn àûúâng ài laâm thaânh caånh huyïìn möåt tam giaác vuöng. Cêåu nhòn hûúáng soáng ài. Ñt nhiïìu, cuäng phaãi ài möåt quaäng tûâ möåt trùm àïën möåt trùm hai mûúi ki-lö-meát laâ töëi àa. Chuáng ta caâng àïën gêìn búâ, soáng caâng àêíy chuáng ta thùèng hûúáng vaâo àêëy. Thoaåt tñnh, cêåu khöng cho laâ möåt vêåt tröi giaåt úã búâ vúái khoaãng caách nhû thïë, laåi khöng àûúåc àêíy ài vúái töëc àöå nùm ki-lö-meát möåt giúâ.

Anh ta nhòn töi vaâ chùm chuá nghe rêët kyä nhûäng lúâi giaãi thñch cuãa töi. Chaâng trai cao lúán naây rêët thöng minh.

- Àuáng. Töi cöng nhêån laâ nhûäng àiïìu cêåu noái chùèng ngu ngöëc chuát naâo, vaâ nïëu khöng coá nhûäng con nûúác xuöëng laâm mêët thò giúâ cuãa ta, vò chuáng laåi àêíy ta ra ngoaâi khúi, chùæc chùæn chó trong voâng ba mûúi giúâ, ta coá thïí àïën àêët liïìn. Do coá nhûäng con nûúác xuöëng, töi cho laâ cêåu noái coá lyá: muöën àïën àêët liïìn phaãi mêët tûâ böën mûúi taám àïën saáu mûúi tiïëng.

- Cêåu tin chùæc röìi thò cêåu ài vúái töi chûá? - Coá thïí. Giaã duå, ta àïën chöî àêët liïìn laâ rûâng thò ta laâm gò? - Ta phaãi àïën vuâng gêìn khu vûåc Kourou. ÚÃ àêy coá möåt laâng

dên chaâi khaá lúán, coá nhûäng ngûúâi ài tòm balata vaâ tòm vaâng. Phaãi àïën gêìn möåt caách thêåt thêån troång vò úã àêëy cuäng coá möåt lêm trûúâng



cuãa tuâ khöí sai. Chùæc chùæn cuäng coá nhûäng àiïím àïí tûâ àoá ài sêu vaâo trong rûâng àïën Cayenne vaâ àïën möåt traåi cuãa ngûúâi Taâu àûúåc goåi laâ Inini. Phaãi bùæt möåt tuâ nhên hay möåt thöí dên da àen buöåc hoå phaãi dêîn mònh àïën Inini. Nïëu ngûúâi êëy tûã tïë, ta coá thïí cho nùm trùm àöìng röìi baão anh ta chuöìn ài cho khuêët mùæt. Nïëu cuäng laâ möåt ngûúâi tuâ, thò ta bùæt hùæn phaãi cuâng ài tröën vúái ta. Inini laâ traåi giam àùåc biïåt cho ngûúâi Àöng dûúng, thïë thò ta àïën àêëy àïí laâm gò?

- ÚÃ àêëy Chang coá ngûúâi anh ruöåt. - Àuáng, anh êëy laâ anh töi. Anh êëy seä vûúåt nguåc vúái caác anh,

anh êëy kiïëm ra àûúåc ca-nö vaâ thûác ùn. Caách anh seä gùåp Quyách-Quyách, caác anh seä coá àuã thûá àïí ài àûúâng. Khöng möåt ngûúâi Taâu naâo chõu laâm chó àiïím caã cho nïn anh gùåp bêët cûá ngûúâi An Nam * (*Taác giaã cuäng nhû nhiïìu ngûúâi Phaáp höìi àoá, khöng biïët phên biïåt ngûúâi “Taâu vúái ngûúâi “An Nam”) naâo úã trong rûâng, anh cûá baão ngûúâi àoá tin cho Quyách-Quyách biïët.

- Taåi sao ngûúâi ta laåi goåi anh ta laâ Quyách-Quyách? - Sylvain hoãi.

- Töi khöng biïët, do boån Phaáp àùåt tïn cho anh nhû vêåy - Àoaån anh noái thïm: “Caác anh phaãi cêín thêån, khi àïën àêët liïìn röìi, caác anh seä thêëy buân. Àûâng bao giúâ ài trïn buân, ài khöng töët, noá huát caác anh xuöëng àêëy. Chúâ cho nûúác àûa caác anh vaâo têån rûâng àïí coá thïí baám àûúåc dêy leo vaâ caânh cêy. Nïëu khöng thò nguy lùæm.

- aâ àuáng àêëy, Sylvain aâ. Khöng bao giúâ àûúåc ài trïn buân, ngay caã khi úã rêët gêìn, rêët gêìn búâ. Phaãi chúâ luác tuám àûúåc caânh cêy hay súåi dêy leo naâo àaä.

- Àûúåc Papillon. Töi àaä quyïët àõnh röìi. Hai caái beâ àûúåc chïë taåo cuâng möåt kiïíu, khöng khaác nhau mêëy, vò chuáng ta cuäng nùång cên gêìn nhû nhau, chùæc chùæn chuáng ta seä khöng bõ taách rúâi nhau quaá xa. Nhûng khöng sao lûúâng trûúác àûúåc viïåc gò caã. Nïëu laåc nhau ta seä tòm nhau ra sao? úã àêy, ta khöng nhòn àûúåc túái Kourou. Cêåu coá àïí yá, khi cêåu coân úã Royale laâ úã phña bïn phaãi Kourou, khoaãng chûâng hai mûúi ki-lö-meát, coá nhûäng taãng àaá trùæng, thêëy rêët roä khi mùåt trúâi chiïëu vaâo àêëy phaãi khöng?



- Àuáng. - Caã vuâng búâ biïín naây, chó chöî êëy laâ coá àaá. Bïn phaãi, bïn traái,

àïën vö cuâng têån, chó laâ buân. Àaá trùæng laâ do cûát chim laâ úã àêëy. Coá àïën haâng ngaân con, vaâ vò khöng coá ngûúâi naâo àïën àêëy bao giúâ, chöî àoá seä laâ núi truá chên àïí ta lêëy laåi sûác trûúác khi ài sêu vaâo rûâng. Ta seä ùn trûáng vaâ ùn chöî dûâa ta àem theo. Khöng àûúåc àöët lûãa. Ai àïën trûúác seä àúåi ngûúâi túái sau.

- Àúåi bao lêu? - Nùm ngaây. Khöng thïí naâo sau nùm ngaây, ngûúâi kia laåi

khöng túái àûúåc. Hai chiïëc beâ àaä àûúåc laâm xong. Caác bao taãi àûúåc löìng vaâo

nhau, hai caái laâm möåt, cho bïìn hún. Töi yïu cêìu Sylvain daânh cho töi mûúâi ngaây àïí têåp cûúäi bao taãi, caâng nhiïìu giúâ caâng hay. Anh ta cuäng phaãi laâm nhû vêåy. Möîi lêìn thêëy caác bao taãi sùæp bõ lêåt ngûãa ra, phaãi cöë gùæng laâm sao ngöìi vûäng úã trïn. Nhûng chuá yá khöng àûúåc nguã quïn vò súå bõ nhaâo xuöëng nûúác maâ khöng bêëu vñu kõp. Chang khêu cho töi möåt caái tuái nhoã khöng thêëm nûúác àïí àeo vaâo cöí, trong àûång thuöëc laá vaâ maáy lûãa. Chuáng töi möîi àûáa naåo mûúâi quaã dûâa àïí mang theo.

Cuâi dûâa giuáp chuáng töi chõu àoái vaâ coân laâm àúä khaát nûäa. Hònh nhû Santori coá möåt thûá bong boáng bùçng da àûång àûúåc rûúåu. Laäo ta khöng duâng àïën noá bao giúâ. Khi naâo coá dõp loåt vaâo nhaâ laäo, Chang seä tòm caách xoaáy caái àoá

Chuáng töi àõnh khúãi sûå vaâo ngaây chuã nhêåt, luác mûúâi giúâ töëi. Trùng rùçm, soáng thuãy triïìu ùæt phaãi cao àïën taám meát. Lisette hùèn seä úã vaâo thúâi àiïím maånh nhêët. Saáng chuã nhêåt, möåt mònh Chang seä cho heo ùn. Töi seä nguã suöët ngaây thûá baãy vaâ caã chuã nhêåt. Khúãi haânh luác mûúâi giúâ àïm. Thuãy triïìu bùæt àêìu xuöëng àaä àûúåc hai giúâ.

Hai caái bao taãi cuãa töi khöng thïí naâo taách rúâi ra àûúåc Chuáng àûúåc kïët chùæc laåi bùçng nhûäng súåi gai bïån vaâo vúái nhau, bùçng dêy àöìng, vaâ khêu liïìn vúái nhau bùçng gai buöìm. Chuáng töi àaä kiïëm nhûäng caái bao coá miïång röång àïí löìng bao noå vaâo bao kia sao cho vûâa khöng thïí tuöåt ra ngoaâi àûúåc.



Sylvain khöng ngûâng têåp thïí duåc, coân töi, töi àûáng haâng giúâ àïí nhûäng lúáp soáng lùn tùn àêåp vaâo àuâi töi nhû xoa boáp vêåy. Soáng cûá àêåp liïn höìi vaâo àuâi töi vaâ viïåc töi phaãi lïn gên chöëng laåi soáng laâm cho àuâi vaâ bùæp chên töi cûáng nhû sùæt.

úã möåt caái giïëng bõ boã hoang, coá möåt súåi dêy xñch daâi gêìn ba meát. Töi quêën vaâo noá nhûäng súåi thûâng nöëi caác bao taãi cuãa töi. Töi coá möåt caái öëc buâ-loong coá thïí chöët qua caác moác xñch. Trong trûúâng húåp töi khöng chöëng àúä nöíi, töi seä duâng súåi xñch sùæt àïí buöåc mònh vaâo caái bao taãi. Laâm nhû vêåy, töi coá thïí nguã maâ khöng súå rúi xuöëng nûúác vaâ àïí tröi mêët caái beâ. Nïëu bao taãi lêåt, nûúác seä laâm töi tónh dêåy vaâ töi seä lêåt noá laåi nhû cuä. Papillon naây, chó coân ba ngaây nûäa thöi. - Chuáng töi ngöìi trïn ghïë cuãa Dreyfus, nhòn Lisette.

- Phaãi, chó coân ba ngaây nûäa thöi, Sylvain aå. Túá tin tûúãng laâ seä thaânh cöng. Coân cêåu thò sao?

- Chùæc ùn lùæm, Papillon aâ. Àïm thûá ba hay saáng thûá tû, boån ta seä úã trong rûâng röìi. Luác àoá, tha höì maâ cheán cho àêîy!

Chang naåo cho möîi àûáa chuáng töi mûúâi traái dûâa. Ngoaâi dao, chuáng töi coân mang hai caái rûåa àùén cêy ùn cùæp àûúåc úã kho duång cuå.

Traåi Inini úã phña Àöng Kourou. Buöíi saáng ài, ngûúåc laåi phña mùåt trúâi chiïëu túái, chùæc chùæn laâ seä àuáng hûúáng.

- Saáng thûá hai, Santori seä àiïn lïn mêët. - Chang noái. - Töi seä khöng noái laâ cêåu vaâ Papi àaä chuöìn trûúác ba giúâ chiïìu ngaây thûá ba, khi tïn gaác àaä nguã trûa dêåy.

- Hay laâ cêåu vûâa chaåy vïì vûâa kïu laâ chuáng túá àang cêu caá thò bõ soáng lúán cuöën ài?

Khöng àûúåc, löi thöi lùæm. Töi chó noái: “Sïëp aå, Papillon vaâ Stephen höm nay khöng thêëy ài laâm, töi phaãi cho heo ùn möåt mònh” - chó thïë thöi, khöng hún khöng keám.

Vûúåt nguåc tûâ àaão Quyã Chuã nhêåt, baãy giúâ töëi. Töi vûâa thûác giêëc. Töi cöë nguã maäi tûâ

saáng thûá baãy. Àïën chñn giúâ trùng múái lïn. Cho nïn luác naây coân töëi nhû mûåc. Trúâi rêët ñt sao. Nhûäng àaám mêy àen nùång trôu mûa bay



nhanh qua àêìu chuáng töi Chuáng töi vûâa ra khoãi laán. Vò chuáng töi vêîn thûúâng ài cêu leán ban àïm, nhiïìu khi laåi coân daåo chúi buöíi töëi nûäa, cho nïn ai nêëy àïìu thêëy àoá laâ chuyïån bònh thûúâng. Möåt thùçng nhoác ài vaâo laán bïn caånh thùçng böë cuãa noá, möåt thùçng A-rêåp to beáo. Chùæc hùèn chuáng noá vûâa laâm tònh vúái nhau trong möåt caái xoá naâo àêëy. Nhòn hai àûáa nhêëc têëm vaán bûúác vaâo laán, töi nghô buång: àöëi vúái thùçng A-rêåp naây, möîi ngaây àûúåc hön hñt thùçng kia vaâi ba lêìn quaã laâ tuyïåt àónh cuãa niïìm hoan laåc. Àûúåc tha höì thoãa maän tònh duåc - àiïìu àoá àaä biïën caãnh tuâ àaây thaânh coäi thiïn àûúâng cuãa hùæn. Coân thùçng pï-àï kia cuäng vêåy. Tuöíi noá khoaãng hùm ba hùm lùm. Thên hònh noá chùèng coân daáng dêëp lûåc sô thiïëu niïn Hy Laåp bao nhiïu nûäa. Noá àaä boã cöng traánh ra nùæng àïí giûä möåt nûúác da trùæng nhû sûäa, nhûng àïën nay sùæc àeåp cuãa noá àaä bùæt àêìu phöi pha röìi.

Nhûng úã traåi khöí sai noá coá àûúåc nhiïìu böì hún úã ngoaâi. Ngoaâi thùçng böì möåt laâ thùçng A-rêåp ra, noá coân kiïëm àûúåc khaách traã hùm lùm quan möåt lêìn chúi, hïåt nhû möåt con àiïëm úã phöë Rochechouart khu Montmartre. Ngoaâi caái khoaái caãm maâ khaách chúi àem laåi cho noá, noá coân thu àûúåc moán tiïìn àuã cho noá vaâ “chöìng” noá söëng phong lûu. Caã luä chuáng noá cöë tònh ngêåp nguåa trong dêm ö, vaâ kïí tûâ ngaây chuáng àùåt chên lïn maãnh àêët tuâ töåi, àêìu oác chuáng chó biïët coá möåt lyá tûúãng laâ thoãa maän àûúåc tònh duåc.

Viïn biïån lyá àaä laâm ruâm beng lïn àïí kheáp töåi chuáng, àêíy chuáng vaâo con àûúâng thöëi rûäa. Nhûng trong caãnh thöëi rûäa àoá, chuáng laåi tòm thêëy haånh phuác. Sau khi têëm vaán àaä àûúåc àoáng laåi sau àöi möng troân cuãa thùçng pï-àï, chó coân laåi ba àûáa chuáng töi: Chang, Sylvain vaâ töi.

- Ài thöi. Chuáng töi nhanh choáng tiïën vïì phña Bùæc àaão Chuáng töi ài vaâo hang lêëy hai chiïëc beâ ra. Caã ba chuáng töi bõ

ûúát nhû chuöåt ngay tûác thò. Gioá aâo aâo thöíi, tiïëng rñt cuãa noá laâ tiïëng rñt àùåc biïåt cuãa gioá löång, cuãa biïín khúi giêån dûä. Sylvain vaâ Chang giuáp töi àûa beâ lïn àónh moãm àaá. Phuát cuöëi cuâng, töi quyïët àõnh buöåc chùåt cöí tay traái cuãa töi vaâo súåi thûâng buöåc bao taãi. Böîng nhiïn töi súå bõ taách ra khoãi bao taãi vaâ bõ cuöën ra xa noá. Chang cuäng giuáp Sylvain lïn àûúåc taãng àaá trûúác mùåt töi. Trùng àaä lïn



cao, nïn tröng saáng nhû ban ngaây. Töi quêën möåt caái khùn mùåt lïn àêìu. Chuáng töi phaãi àúåi saáu con soáng. Hún nûãa giúâ.

Chang àaä àïën gêìn töi. Anh öm cöí töi. Anh nùçm trïn taãng àaá vaâ tûåa vaâo möåt höëc àaá thêåt chùæc, anh nùæm chên töi àïí giuáp töi chõu àûúåc cuá dêåp cuãa Lisette.

- Chó coân con soáng naây nûäa laâ àïën noá àêëy, - Sylvain heát to. Anh àûáng trûúác beâ cuãa anh, àûa caã thên mònh chöëng àúä khöëi

nûúác êåp xuöëng anh. Töi cuäng úã trong tû thïë nhû vêåy, coân àûúåc tay khöng giûä thêåt chùæc, nhûng anh quaá cùng thùèng, moáng tay anh bêëm ngêåp vaâo bùæp vïë töi.

Con soáng Lisette àûa chuáng töi ài àaä túái. Noá thùèng àûáng nhû möåt caái thaáp chuöng nhaâ thúâ. Vúái tiïëng gêìm vaáng oác quen thuöåc, noá àêåp maånh vaâo hai taãng àaá vaâ luöìn maånh vïì phña vaách àaá.

Töi lao xuöëng trûúác baån töi möåt tñch tùæc. Sylvain cuäng lao xuöëng goån gaâng khöng keám, vaâ caã hai caái beâ cuãa chuáng töi cuäng àûúåc Lisette huát ra khúi nhanh àïën choáng mùåt. Chûa àïën nùm phuát sau, chuáng töi àaä úã caách xa búâ hún ba trùm meát. Sylvain chûa leo lïn beâ cuãa anh. Hai phuát sau, töi àaä ngöìi trïn beâ cuãa töi. Chang chaåy vöåi lïn chiïëc ghïë cuãa Dreyfus àûáng dú möåt chiïëc khùn tay trùæng àïí chaâo tûâ biïåt. Chuáng qua khoãi àûúåc àiïím nguy hiïím, chöî soáng têåp trung laåi àïí xö thùèng vaâo Àaão Quyã. Nhûäng cún soáng àêíy chuáng töi ra khúi daâi hún, gêìn nhû khöng coá boåt, ïm àïën nöîi chuáng töi hoâa vúái chuáng laâm möåt, töi maâ khöng bõ xoác, khöng súå beâ bõ lêåt.

Chuáng töi tûâ tûâ ra khúi möåt caách ïm aái, lïn xuöëng theo nhûäng lúáp soáng cao thêëp, vò thuãy triïìu àang lêëp xuöëng. Trïn àónh cao möåt ngoån soáng, quay hùèn mùåt laåi töi coân àûúåc tröng thêëy möåt lêìn nûäa têëm khùn trùæng cuãa Chang. Sylvain caách töi khöng xa, chûâng nùm mûúi meát vïì phña trûúác. Anh dú tay lïn vêîy nhiïìu lêìn, toã yá vui mûâng vò thùæng lúåi.

Àïm cuäng dïî chõu, vaâ chuáng töi caãm thêëy sûác huát cuãa biïín rêët maånh. Nûúác thuãy triïìu vûâa naäy cuöën chuáng töi ra khúi bêy giúâ laåi àêíy chuáng töi vïì phña àêët liïìn. Mùåt trúâi àang moåc úã chên trúâi,



nhû vêåy laâ àaä saáu giúâ. Chuáng töi àang úã thêëp dûúái mùåt nûúác nïn khöng tröng thêëy búâ. Nhûng töi cuäng nhêån ra laâ chuáng töi úã rêët xa caác àaão vò, tuy mùåt trúâi chiïëu saáng caác moãm cao cuãa àaão, chuáng töi chó thêëy möåt khöëi luâ luâ, coá thïë thöi. Khöng thêëy roä neát caác àaão, töi cho laâ chuáng úã caách àêëy ñt ra àïën ba mûúi ki-lö-meát. Töi móm cûúâi vúái thaânh cöng, vúái thùæng lúåi. Hay töi thûã ngöìi lïn chiïëc beâ xem sao nhó? Gioá thöíi vaâo lûng töi, coá thïí àêíy töi ài.

Vaâ töi àaä ngöìi lïn. Töi gúä súåi xñch ra vaâ cuöën möåt voâng quanh thùæt lûng. Chiïëc öëc buâ-loong àaä böi múä laâm trún, dïî vùån chùåt öëc ï-cu. Töi hong tay trûúác gioá cho choáng khö. Töi tòm caách chêm möåt àiïëu thuöëc. Àûúåc röìi. Töi hñt nhûäng húi àêìu, thêåt daâi, thêåt sêu vaâ thúã khoái ra, tûâ tûâ. Töi khöng coân súå gò nûäa. Vaâ khöng cêìn phaãi mö taã nhûäng cún àau quùån trong buång töi tûâ trûúác vaâ trong thúâi gian bùæt àêìu haânh àöång. Khöng, töi khöng súå gò caã, àïën nöîi huát xong àiïëu thuöëc, töi quyïët àõnh ùn vaâi miïëng cuâi dûâa. Töi ngoán möåt nùæm lúán vaâ laåi huát möåt àiïëu thuöëc nûäa. Sylvain vêîn coân xa töi. Thónh thoaãng khi caã hai cuâng úã trïn àónh möåt ngoån soáng, chuáng töi coá thïí thoaáng tröng thêëy nhau. Nùæng gùæt chiïëu thùèng vaâo àêìu laâm caái soå cuãa töi nhû söi lïn. Töi ngêm khùn mùåt xuöëng nûúác röìi quêën lïn àêìu. Töi cúãi aáo va-rúi len ra. Tuy coá gioá nhûng töi cuäng thêëy chïët ngöåt trong chiïëc aáo naây.

Trúâi àêët úi! Beâ cuãa töi vûâa bõ lêåt vaâ töi suyát chïët àuöëi. Töi uöëng phaãi hai húáp nûúác biïín. Tuy cöë hïët sûác töi cuäng khöng lêåt nöíi caái bao taãi vaâ leo lïn trïn àûúåc. Sau cuâng töi xoay nghiïng caái bao taãi vaâ töi búi àûáng úã bïn caånh. Töi àaä thúã àûúåc dïî daâng hún. Töi cöë thaáo hùèn súåi xñch ra khoãi thùæt lûng, nhûng mêëy ngoán tay cuãa töi khöng vùån nöíi öëc ï-cu. Töi phaát caáu, coá leä vò ngoán tay töi bõ co quùæp laåi khöng coân àuã sûác àïí vùån öëc nûäa. Huá vña! Sau cuâng, röìi cuäng xong! Töi vûâa traãi qua möåt giai àoaån ngùåt ngheâo. Töi thêåt sûå hoaãng höìn tûúng khöng thïí gúä ra khoãi súåi xñch àûúåc.

Töi khöng buöìn lêåt beâ laåi nûäa. Mïåt laã, töi tûå thêëy khöng coân àuã sûác laâm viïåc êëy. Töi leo lïn beâ. Thò ngöìi trïn àaáy bêy giúâ àaä lêåt lïn thaânh phña trïn, cuäng coá sao àêu! Töi seä khöng troái mònh vaâo beâ vúái súåi xñch hay vúái bêët cûá caái gò nûäa. Bêy giúâ töi àaä thêëy roä töi



buöåc cöí tay töi vaâo beâ luác bùæt àêìu khúãi haânh laâ ngu ngöëc àïën nhûúâng naâo. Viïåc êëy phaãi laâ möåt kinh nghiïåm àöëi vúái töi.

Nùæng chiïëu gay gùæt laâm chaáy da tay vaâ àuâi töi. Mùåt töi noáng bûâng bûâng. Dêëp nûúác vaâo coân tïå haåi hún, töi

nghô vêåy, vò nûúác böëc húi ngay tûác khùæc vaâ töi laåi caâng bõ boãng nùång hún.

Gioá àaä dõu ài rêët nhiïìu, vaâ vò bêy giúâ soáng khöng cao nûäa nïn ài dïî chõu hún nhûng chêåm hún. Cho nïn gioá to vaâ biïín àöång thïë maâ coân hún laâ àeåp trúâi. Töi bõ chuöåt ruát úã chên phaãi, àau àïën nöîi töi kïu toaáng lïn laâm nhû thïí coá ngûúâi naâo úã quanh àêëy coá thïí nghe thêëy. Töi lêëy ngoán tay laâm dêëu chûä thêåp lïn chöî àau, vò töi nhúá baâ töi baão laâm nhû vêåy seä qua àûúåc cún àau. Caách chûäa bïånh lang vûúân naây thêët baåi thaãm haåi. Mùåt trúâi àaä ngaã vïì Têy. Bêy giúâ chûâng böën giúâ chiïìu, tûâ luác bùæt àêìu ài, àêy laâ cún thuãy triïìu thûá tû. Lêìn nûúác lïn naây nhû àêíy töi vaâo búâ maånh hún.

Luác naây töi tröng thêëy Sylvain thûúâng xuyïn vaâ anh ta cuäng tröng thêëy roä töi. Anh rêët ñt khi bõ khuêët vò soáng khöng xuöëng thêëp lùæm. Anh àaä cúãi aáo sú-mi vaâ úã trêìn. Anh ta ra hiïåu cho töi. Anh úã trûúác töi ba trùm meát vïì phña ngoaâi khúi. Hònh nhû anh àang duâng tay cheâo, vò xung quanh anh töi thêëy nûúác húi suãi boåt. Coá leä anh muöën haäm beâ cuãa anh cho ài chêåm laåi àïí töi àïën gêìn anh àûúåc. Töi nùçm daâi trïn bao taãi vaâ xuác tay xuöëng nûúác àïí cheâo. Nïëu anh ta haäm beâ, coân töi thò dêën lïn, coá leä khoaãng caách giûäa hai chuáng töi seä thu heåp laåi chùng?

Töi àaä choån àuáng baån àûúâng cho chuyïën vûúåt nguåc naây, anh àaä trùm phêìn trùm xûáng àaáng.

Töi thöi khöng cheâo bùçng tay nûäa. Töi thêëy moãi. Töi cêìn phaãi giûä sûác. Töi laåi ùn vaâ cöë lêåt beâ laåi. Boåc thûác ùn úã phña dûúái, chai nûúác ngoåt cuäng vêåy. Töi àoái vaâ khaát. Möi töi àaä neát neã vaâ boãng röåp lïn: Caách töët nhêët àïí lêåt caác bao taãi laâ àeo lêëy noá, àöëi diïån vúái soáng röìi lêëy chên àaåp luác noá lïn àïën àónh soáng.

Sau nùm lêìn laâm thûã, töi àaä lêåt àûúåc beâ laåi. Töi mïåt laã vò àaä cöë gùæng quaá sûác, vaâ khoá khùn lùæm töi múái leo nöíi lïn beâ.



Mùåt trúâi àaä xuöëng saát chên trúâi, chùèng bao lêu noá seä lùån. Vêåy laâ gêìn saáu giúâ röìi. Cêìu cho àïm àûâng bõ xaáo àöång quaá, vò töi hiïíu rùçng ngêm mònh lêu dûúái nûúác seä laâm töi mêët sûác. Sau khi ùn hai taãng cuâi dûâa, töi tu möåt nguåm to nûúác àûång trong quaã bêìu cuãa Santori. Thoãa thuï röìi, töi hong tay trûúác gioá cho tay khö, röìi lêëy thuöëc laá ra huát, rêët khoan khoaái. Trûúác khi trúâi sêåp töëi, Sylvain vêîy khùn tay, töi cuäng vêîy laåi, àïí chuác nhau nguã ngon. Anh ta vêîn úã xa töi nhû cuä. Töi ngöìi trïn beâ, hai chên duöîi daâi. Töi vûâa vùæt aáo va rúi len cuãa töi cho kiïåt nûúác, vaâ mùåc aáo vaâo. AÁo duâ ûúát cuäng giûä àûúåc êëm, maâ mùåt trúâi vûâa lùån laâ töi caãm thêëy laånhngay tûác khùæc. Gioá àaä trúã maånh. Chó coân nhûäng àaám mêy úã phña Têy coân àûúåc aánh saáng höìng úã chên trúâi chiïëu saáng. Coân thò moåi vêåt àïìu chòm trong boáng töëi àang möîi luác möåt xêím àen hún. ÚÃ phña àöng, núi gioá thöíi vïì, trúâi khöng coá mêy. Vêåy laâ luác naây khöng súå trúâi àöí mûa.

Töi chùèng nghô àïën gò ngoaâi viïåc ngöìi cho chùæc, àûâng àïí bõ àêîm nûúác möåt caách vö ñch, vaâ töi tûå hoãi, khöng biïët khi àaä mïåt, nïn buöåc mònh vaâo caác bao taãi hay laâ laâm nhû vêåy dïî nguy hiïím, do kinh nghiïåm vûâa qua cuãa töi. Röìi töi nhêån thêëy töi luáng tuáng laâ do súåi xñch ngùæn quaá, möåt àêìu àïí thûâa vö ñch, noá quêën vaâo dêy thûâng vaâ dêy theáp cuãa bao taãi. Thu höìi àoaån àoá cuäng dïî. Töi seä cûã àöång thoaãi maái hún. Töi sûãa laåi súåi xñch, vaâ laåi cuöën noá vaâo thùæt lûng. Nhû vêåy töi thêëy yïn têm hún vò töi rêët súå nguã quïn vaâ àïí mêët caác bao taãi.

Àuáng, gioá àaä nöíi lïn cuâng vúái soáng. Troâ trûúåt lïn trûúåt xuöëng vúái soáng biïín tiïëp diïîn, möîi luác khoaãng caách giûäa àiïím cao nhêët vaâ àiïím thêëp nhêët laåi möåt tùng lïn.

Àïm àaä xuöëng hùèn. Bêìu trúâi chi chñt haâng triïåu ngöi sao, vaâ choâm sao Chûä thêåp phûúng Nam saáng hún têët caã caác sao khaác.

Töi khöng tröng thêëy anh baån cuãa töi. Àïm àêìu tiïn naây rêët quan troång vò nïëu vêån may xui khiïën cho gioá thöíi maånh vaâ àïìu suöët àïm, àïën saáng mai, töi àaä ài àûúåc möåt àoaån àûúâng khaá daâi. Caâng vïì khuya, gioá thöíi caâng maånh. Trùng tûâ dûúái biïín tûâ tûâ moåc lïn, möåt maâu àoã nêu, vaâ khi lïn cao roãi, noá löå hùæn ra, to tûúáng, troân vaânh vaånh, vaâ töi thêëy rêët roä nhûäng àöëm àen laâm cho noá



giöëng mùåt ngûúâi. Vêåy laâ àaä hún mûúâi giúâ àïm. Trúâi möîi luác möåt saáng hún. Trùng caâng lïn cao, aánh trùng caâng saáng toã.

Àónh soáng nhuöåm möåt maâu baâng baåc vaâ aánh phaãn xaå kyâ laå cuãa noá laâm töi choái mùæt. Khöng thïí khöng nhòn aánh phaãn chiïëu baâng baåc naây àûúåc nhûng quaã thêåt noá laâm cho mùæt ta àaä bõ nùæng vaâ nûúác mùån kñch thñch laåi caâng khoá chõu vaâ nhûác nhöëi thïm.

Duâ töi tûå cho nhû vêåy laâ quaá nhiïìu, töi vêîn khöng cûúäng laåi àûúåc vaâ töi àaä huát liïìn ba àiïëu thuöëc.

Khöng coá gò bêët bònh thûúâng àöëi vúái chiïëc beâ trïn biïín sêu, noá cûá lïn xuöëng àïìu àïìu khöng coá vêën àïì gò phaãi lo lùæng. Töi khöng thïí duöîi maäi chên trïn caác bao taãi vò tû thïë ngöìi àaä mau choáng laâm chên töi bõ chuöåt ruát rêët àau.

Dô nhiïn, töi luön luön bõ ûúát tûâ höng trúã xuöëng. Ngûåc töi gêìn nhû khö raáo, gioá àaä laâm khö aáo va rúi cuãa töi vaâ sau àoá khöng coá àúåt soáng naâo laâm töi bõ ûúát quaá khoaãng thùæt lûng. Mùæt töi möîi luác möåt nhûác hún. Töi nhùæm mùæt laåi. Thónh thoaãng töi laåi thiïëp ài “Khöng àûúåc nguã”. Noái thò dïî, nhûng töi khöng sao chöëng laåi cún buöìn nguã àûúåc. Meå kiïëp? Töi phaãi chöëng laåi caái traång thaái àúâ àêîn naây. Vaâ cûá möîi lêìn trúã laåi vúái thûåc taåi, töi laåi thêëy àau nhoái trong oác. Töi lêëy maáy lûãa ra. Thónh thoaãng töi laåi àïí ngoån lûãa saát caánh tay phaãi hay saát cöí cho boãng da.

Möåt nöîi lo êu khuãng khiïëp traân vaâo loâng töi, töi lêëy hïët nghõ lûåc xua àuöíi noá ài. Töi seä nguã thiïëp ài chùng? Nhúä ngaä xuöëng nûúác, caái laånh coá laâm töi tónh dêåy khöng? Töi buöåc ngûúâi vaâo súåi xñch laâ àuáng. Töi khöng thïí àïí mêët hai bao taãi naây, chuáng laâ cuöåc söëng cuãa töi. Nïëu bõ lùn xuöëng nûúác maâ töi khöng tónh dêåy thò quaã laâ tai haåi.

Vaâi phuát qua, töi laåi bõ ûúát àêîm caã ngûúâi. Möåt cún soáng quaái aác, chùæc hùèn khöng chõu ài theo con àûúâng àïìu àùån cuãa caác lúáp soáng khaác, àaä döåi vaâo töi tûâ bïn phaãi.

Con soáng àoá khöng phaãi chó döåi cho töi ûúát maâ coân laâm cho töi quay ngang ra thaânh thûã hai lúáp soáng khaác ài àuáng hûúáng laåi döåi möåt meã nûäa ûúát tûâ àêìu àïën chên.



Àïm thûá hai àaä khuya lùæm röìi. Khöng biïët mêëy giúâ? Theo võ trñ mùåt trùng bùæt àêìu ngaã vïì têy, chùæc phaãi hai ba giúâ saáng. Chuáng töi ngêm mònh trong nûúác àaä nùm lêìn thuãy triïìu lïn xuöëng, caã thaãy ba mûúi giúâ àöìng höì. Bõ ûúát thêëu xûúng cuäng coá lúåi cho töi: caái laånh laâm töi tónh hùèn. Töi run bêìn bêåt, nhûng töi laåi múã àûúåc mùæt maâ khöng phaãi cöë gùæng lùæm. Chên töi bõ tï cûáng, vaâ töi quyïët àõnh thu chên vaâo saát dûúái möng. Töi duâng hai tay keáo tûâng chên möåt, cuöëi cuâng töi cuäng ngöìi lïn àûúåc chên mònh. Caác ngoán chên cuãa töi àaä bõ laånh coáng, chuáng coá noáng lïn àûúåc dûúái thên töi khöng?. Töi ngöìi xïëp bùçng troân, giûä tû thïë êëy thêåt lêu.

Thay àöíi caách ngöìi cuäng laâm töi dïî chõu. Töi cöë tòm Sylvain vò trùng chiïëu mùåt biïín rêët roä. Chó coá àiïìu noá àaä xuöëng thêëp, laåi chiïëu thùæng vaâo mùåt laâm töi khoá nhêån ra moåi vêåt. Töi chùèng tröng thêëy gò. Sylvain khöng coá gò àïí buöåc ngûúâi vaâo caác bao taãi, khöng biïët anh coân úã trïn àoá khöng?

Töi doäi tòm anh möåt caách tuyïåt voång. Vö ñch. Gioá thöíi maånh, nhûng thöíi àïìu àïìu, khöng giêåt tûâng cún, vaâ àiïìu êëy rêët quan troång. Töi quen vúái nhõp àöå cuãa gioá vaâ caã ngûúâi töi hoâa vaâo laâm möåt vúái caác bao taãi cuãa töi. Cûá roäi mùæt nhòn quanh maäi, dêìn dêìn töi chó coân möåt yá nghô cöë àõnh trong àêìu: tröng thêëy àûúåc baån töi. Töi hong ngoán tay cho gioá thöíi khö röìi töi cho vaâo möìm thöíi hïët sûác maånh. Töi lùæng nghe. Khöng coá tiïëng àaáp laåi Sylvain coá biïët huyát saáo bùçng ngoán tay khöng? Töi cuäng khöng roä nûäa. Àaáng leä töi phaãi hoãi anh ta àiïìu àoá trûúác khi ài, cuäng coá thïí laâm hai caái coâi tu huyát möåt caách dïî daâng! Töi tûå traách mònh àaä khöng nghô àïën àiïìu àoá. Röìi töi àïí hai tay trûúác möìm laâm loa cêët tiïëng huá roä to: “Huá-uâ! Huá-uâ!”. Chó coá tiïëng gioá vaâ tiïëng soáng àaáp laåi

Khöng chúâ thïm nûäa, töi àûáng thùèng lïn caác bao taãi, tay traái àúä súåi xñch, töi giûä thùng bùçng trong khi nùm con soáng àûa töi lïn têån àónh cao. Khi lïn àïën töåt àónh, töi àûáng thùèng, coân khi soáng àang haå hay àang lïn thò töi ngöìi xöím. Bïn phaãi, bïn traái, phña trûúác àïìu chùèng thêëy gò. Sylvain coá úã phña sau khöng? Töi khöng daám àûáng lïn nhòn vïì phña sau. Töi chó nhêån ra möåt àiïìu khöng nghi ngúâ gò àûúåc laâ úã phña traái töi coá möåt àûúâng daâi àen sêîm dûúái aánh saáng trùng. Chùæc chùæn àêy laâ rûâng.



Ban ngaây hùèn laâ töi seä tröng thêëy cêy cöëi, àiïìu àoá seä laâm töi thêëy dïî chõu. “Papi, ban ngaây, mi seä tröng thêëy rûâng. Laåy Chuáa haäy laâm cho töi tröng thêëy caã baån töi nûäa”.

Sau khi xoa boáp caác ngoán chên, töi duöîi daâi hai cùèng chên ra. Röìi töi quyïët àõnh hong tay cho khö vaâ huát thuöëc. Töi àaä huát hai àiïëu. Khöng biïët luác naây laâ mêëy giúâ? Trùng àaä xuöëng thêëp. Töi khöng nhúá àûúåc àïm qua, noá lùån àûúåc bao lêu thò mùåt trúâi moåc. Töi nhùæm mùæt cöë nhúá laåi nhûäng hònh aãnh cuãa àïm àêìu tiïn. Nhûng vö ñch. AÂ, töi àaä nhúá ra röìi, Töi chúåt thêëy roä mùåt trúâi moåc úã phña àöng vaâ cuâng luác àoá, coân thêëy àûúåc möåt maãnh trùng trïn àûúâng chên trúâi vïì phña têy. Nhû vêåy laâ chùæc àöå nùm giúâ. Chuâm sao chûä Thêåp phûúng Nam àaä lùån tûâ lêu, Àaåi huâng tinh vaâ Tiïíu huâng tinh cuäng vêåy. Chó coân sao Bùæc cûåc saáng hún caác vò sao khaác. Tûâ luác chuâm sao Chûä Thêåp lùån, sao Bùæc cûåc laâ chuáa tïí úã trïn trúâi.

Gioá nhû böëc lïn. Coá thïí noái noá thöíi maånh hún luác ban àïm. Vò soáng cuäng maånh vaâ sêu hún, vaâ trïn caác ngoån soáng, nhûäng àaám boåt trùæng nhiïìu hún luác àêìu höm. Töi úã trïn biïín àaä àûúåc ba mûúi giúâ. Cho àïën bêy giúâ, phaãi thûâa nhêån laâ moåi viïåc töët nhiïìu hún xêëu, vaâ ngaây höm nay múái laâ ngaây gay go nhêët.

Höm qua, töi àaä bõ phúi nùæng chang chang úã ngoaâi trúâi tûâ saáu giúâ saáng àïën saáu giúâ chiïìu, vaâ da bõ nûúáng ài nûúáng laåi nhiïìu lêìn. Höm nay, mùåt trúâi laåi roåi vaâo töi nûäa, thêåt khöng phaãi chuyïån àuâa. Möi töi àaä nûát neã, thïë maâ giúâ naây vêîn coân laâ àïm, trúâi vêîn coân maát. Hai möi töi nhûác nhöëi khöng keám gò hai con mùæt töi. Caã caánh tay vaâ baân tay cuäng thïë. Nïëu coá thïí, töi seä khöng àïí húã tay cho nùæng chiïëu vaâo nûäa. Möåt chöî khaác cuäng laâm töi àau nhûác laâ giûäa hai bïën beån vaâ hêåu mön. ÚÃ àêëy khöng phaãi do aánh nùæng trúâi maâ do da ngêëm nûúác biïín, laåi bõ coå xaát vúái caác bao taãi.

Nhûng duâ bõ boãng, anh baån úi, anh cuäng laâ àang vûúåt nguåc, vaâ úã chöî naây coân hún laâ chõu àûång àuã àiïìu tïå haåi úã trai khöí sai. Viïîn caãnh túái àûúåc àêët liïìn maâ vêîn söëng coá àïën chñn mûúi phêìn trùm, vaâ thïë laâ àaä hay lùæm röìi, chûá coân gò nûäa? Duâ cho töi túái núi, da coá bõ löåt hïët vaâ nûãa thên ngûúâi coá trú caã thõt, cuäng khöng phaãi laâ traã giaá quaá àùæt cho möåt chuyïën ài nhû thïë naây, vúái möåt kïët quaã



nhû thïë naây. Anh baån thêëy khöng, chùèng thêëy boáng möåt con caá mêåp naâo: chuáng ài nghó pheáp úã àêu caã röìi khöng biïët? Anh baån àuáng laâ gùåp vêån àoã, khöng thïí chöëi caäi àûúåc. Lêìn naây röìi anh seä thêëy laâ lêìn thaânh cöng thêåt sûå. Trong têët caã caác chuyïn vûúåt nguåc àûúåc tñnh giúâ quaá chñnh xaác, àûúåc chuêín bõ quaá kyä caâng, thò röët cuåc, chuyïën vûúåt nguåc thaânh cöng laåi laâ chuyïën ài ngúá ngêín nhêët. Chó coá hai bao taãi àûång traái dûâa, röìi phoá mùåc cho soáng vaâ gioá muöën àêíy ài àêu thò àêíy. Noá laåi àêíy vaâo Àêët Liïìn múái hay chûá. Chùèng cêìn phaãi töët nghiïåp úã trûúâng voä bõ Saint-Cyr ra múái biïët àûúåc rùçng têët caã caác vêåt tröi giaåt trïn biïín àïìu bõ àêíy vaâo búâ. Nïëu siöët ngaây höm nay gioá vaâ soáng cûá maånh àïìu nhû àïm qua, chùæc chùæn chiïìu nay chuáng töi seä àïën àêët liïìn.

Con quaái vêåt vuâng nhiïåt àúái àa hiïån lïn sau lûng töi. Höm nay, noá coá veã kiïn quyïët muöën thiïu chaáy têët caã, vò tröng noá rûâng rûåc nhûäng lûáa. Noá àuöíi aánh trùng ài trong nhaáy mùæt. Chûa ra khoãi chöî nùçm, noá àaä chïîm chïå chiïëm ngöi baá chuã, laâm vua caã vuâng nhiïåt àúái maâ khöng ai daám ho he. Múái thoaáng möåt chuát, gioá àaä gêìn nhû êëm hùèn laåi. Chó möåt giúâ nûäa laâ seä noáng. Möåt caãm giaác khoan khoaái àêìu tiïn xêm chiïëm lêëy töi. Nhûäng aánh nùæng súám vûâa chaåm vaâo da thõt töi laâ töi thêëy dïî chõu hùèn, tûâ àêìu àïën thùæt lûng. Töi boã chiïëc khùn mùåt che àêìu, àïí aánh mùåt trúâi chiïëu vaâo maá töi nhû sûúãi lûãa. Con quaái vêåt àoá, trûúác khi nung töi lïn, muöën töi phaãi caãm thêëy noá laâ sûå söëng trûúác khi laâ caái chïët.

Maáu töi chaãy àïìu trong caác huyïët maåch, vaâ ngay caã hai böå bùæp àuâi ûúát nhïî nhaåi cuãa töi cuäng caãm biïët àûúåc doâng maáu àêìy sinh khñ bïn trong.

Töi thêëy rêët roä caánh rûâng rêåm, dô nhiïn laâ chó thêëy àûúåc caác ngoån cêy. Töi coá caãm giaác noá khöng coân xa. Töi chúâ cho mùåt trúâi lïn cao hún chuát nûäa àïí àûáng trïn caác bao taãi xem coá thêëy Sylvain àêu khöng.

Chûa àïën möåt giúâ sau, mùåt trúâi àaä lïn cao. Trúâi úi àuáng laâ noá röìi. Töi khöng múã hùèn àûúåc mùæt traái. Töi lêëy tay vöëc nûúác xoa vaâo mùæt. Cay quaá. Töi cúãi aáo va-rúi ra. Töi seä úã trêìn chöëc laát trûúác khi aánh nùæng chiïëu gay gùæt quaá.



Möåt lúáp soáng cao hún hùèn caác lúáp khaác tûâ dûúái sêu nêng böíng töi lïn. Soáng nhöìi möåt nûãa giêy trûúác khi haå xuöëng thêëp, vaâ töi thoaáng thêëy anh baån töi. Anh ngöìi trïn beâ cuãa anh, mònh trêìn. Anh khöng tröng thêëy töi. Anh úã húi chïëch vïì phña trûúác, bïn traái töi, caách töi chûa túái hai trùm meát. Gioá vêîn thöíi maånh, cho nïn töi quyïët àõnh tiïën laåi gêìn anh, vò anh úã phña trûúác töi cuâng trïn möåt àûúâng thùæng, töi xoã tay vaâo aáo va-rúi vaâ giú lïn cao, möìm töi cùæn vaåt aáo phña dûúái. Caái thûá buöìm naây chùæc àêíy töi ài nhanh hún anh. Töi cùng buöìm nhû vêåy àöå nûãa giúâ. Nhûng chiïëc aáo va-rúi laâm töi nhûác rùng, vaâ sûác lûåc boã ra àïí chöëng laåi vúái gioá laâm töi choáng mùåt. Thïë maâ khi boã “buöìm” xuöëng töi vêîn coân caãm giaác àaä ài àûúåc nhanh hún laâ àïí cho soáng àêíy.

Hoan hö! töi vûâa thêëy àûúåc “anh baån lúán” cuãa töi. Caách töi chûa àêìy möåt trùm meát. Nhûng anh ta laâm gò thïë kia? Anh khöng coá veã quan têm xem töi àang úã àêu. Khi möåt àúåt soáng àûa böíng töi lïn khaá cao, töi tröng thêëy anh möåt, hai, ba lêìn. Töi àïí yá thêëy roä raâng anh àûa tay phaãi lïn mùæt, àuáng laâ anh àang quan saát mùåt biïín. Nhòn vïì phña sau ài, àöì ngöëc! Chùæc anh coá nhòn, àuáng laâ thïë, nhûng anh khöng thêëy gò caã.

Töi àûáng lïn vaâ huyát saáo. Khi soáng nhöìi töi lïn cao, töi thêëy Sylvain úã trûúác töi. Anh giú aáo va-rúi lïn trúâi. Chuáng töi chaâo nhau àïën hai mûúi lêìn trûúác khi ngöìi xuöëng. Cûá möîi lêìn soáng nhöìi lïn laâ chuáng töi laåi chaâo nhau, àûúåc caái may laâ anh ta cuäng àûúåc soáng àûa lïn cuâng möåt luác vúái töi. Hai àúåt soáng sau cuâng, anh ta chó tay vïì phña caánh rûâng giaâ, maâ bêy giúâ chuáng töi àaä tröng roä caác chi tiïët. Rûâng chó coân caách chuáng töi chûa àïën mûúâi ki-lö-meát. Töi vûâa mêët thùng bùçng ngaä ngöìi xuöëng maãng. Àûúåc tröng thêëy baån vaâ rûâng gêìn nhû vêåy, möåt niïìm vui lúán lao traân ngêåp loâng töi. Töi caãm àöång khoác oâa lïn nhû möåt dûáa con nñt. Nûúác mùæt àaä rûãa saåch àöi mùæt àêìy gheân cuãa töi, vaâ qua nhûäng gioåt nûúác mùæt êëy, töi thêëy haâng ngaân nhûäng tinh thïí àuã maâu, töi nghô vúá vêín tröng chuáng giöëng nhû nhûäng têëm kñnh maâu úã caác cûãa söí nhaâ thúâ. Höm nay, Chuáa laåi àïën vúái mi röìi, Papi úi. Trûúác nhûäng hiïån tûúång quaái gúã cuãa thiïn nhiïn, trûúác gioá, biïín röång mïnh möng, söng sêu thùm thùèm, rûâng xanh oai nghiïm, con ngûúâi caám thêëy mònh vö cuâng



nhoã beá so vúái moåi vêåt xung quanh, vaâ coá leä khöng cêìn tòm úã àêu, ngûúâi ta cuäng gùåp vaâ súâ tay àûúåc túái Thûúång àïë. Cuäng nhû àïm àïm töi àaä tûâng súâ moá thêëy àûúåc Thûúång àïë àïë trong söë haâng ngaân giúâ taåi caác phoâng giam khuãng khiïëp maâ töi àaä bõ nhöët vaâo, khöng coá lêëy möåt tia saáng, giúâ àêy töi cuäng nhòn thêëy Thûúång àïë trong aánh nùæng thiïu àöët nhûäng gò khöng àuã maånh àïí chöëng laåi noá, töi àaä súâ àûúåc vaâo Thûúång àïë, töi caãm biïët àûúåc Thûúång àïë úã quanh töi, úã trong töi. Chuáa coân thuã thó noái bïn tai töi: “Con àang àau khöí vaâ con seä coân phaãi àau khöí nûäa, nhûng giúâ àêy ta quyïët àõnh seä àïën cuâng con. Con seä àûúåc tûå do vaâ seä laâ ngûúâi thùæng cuöåc, ta hûáa vúái con nhû vêåy”. Khöng àûúåc daåy döî gò vïì tön giaáo, khöng biïët êët giaáp gò vïì giaáo lyá Cú àöëc, döët naát àïën nöîi khöng biïët cha àûác Chuáa Jesus laâ ai, meå Chuáa coá àuáng laâ àûác thaánh baâ àöìng trinh Maria khöng, cha cuãa ngaâi laâ thúå möåc hay ngûúâi chùn laåc àaâ, duâ döët hoùåc caán mai nhû vêåy nhûng nïëu thêåt sûå tòm àïën Chuáa, thò ngûúâi ta vêîn coá thïí nhêån ra Ngûúâi trong gioá, trong biïín, trong aánh mùåt trúâi, trong chöën rûâng sêu, trong caác vò sao trong nhûäng con caá maâ ngûúâi àaä taåo ra hùçng haâ sa söë àïí nuöi söëng con ngûúâi.

Mùåt trúâi àaä nhanh choáng lïn cao, gêìn mûúâi giúâ saáng. Ngûúâi töi tûâ thùæt lûng trúã lïn àïën àêìu àaä khö raáo, töi thêëm nûúác vaâo khùn mùåt vaâ cuöën lïn àêìu. Töi lêëy aáo va-rúi àïí che thïm vò da úã vai, lûng vaâ caánh tay bõ bùæt nùæng laâm töi thêëy raát boãng. Caã àuâi töi, tuy vêîn ngêm dûúái nûúác, cuäng àoã öëi lïn nhû con töm luöåc. Vò àaä gêìn àêët liïìn, sûác huát maånh hún gêëp böåi, nïn soáng xö thùèng àûáng vaâo búâ. Töi nhêån roä caác chi tiïët cuãa caánh rûâng vaâ töi caãm thêëy rùçng chó trong buöíi saáng nay, chó àöå nùm saáu giúâ nûäa chuáng töi seä vaâo saát búâ. Qua lêìn vûúåt nguåc àêìu tiïn, töi àaä biïët ûúác lûúång khoaãng caách. Khi nhòn roä tûâng chi tiïët àûúåc vêåt gò, thò chó coân caách xa vêåt àoá chûa túái nùm ki-lö-meát, thïë maâ úã àêy töi phên biïåt àûúåc caã caác thên cêy lúán nhoã khaác nhau. Vaâ trïn àónh möåt con soáng cao hún hïët töi nhêån ra rêët roä möåt thên cêy lúán nùçm ngang, caânh cêy saâ xuöëng caã mùåt biïín.

Kòa, laåi coá caá heo vaâ chim! Cêìu cho caá heo nö rúän àêíy beâ cuãa töi vaâo búâ. Töi àûúåc nghe kïí rùçng caá heo coá thoái quen àêíy nhûäng maãnh thuyïìn vúä vaâ nhûäng ngûúâi tröi giaåt trïn biïín vaâo búâ, chuáng



coân thuác moäm vaâo ngûúâi ta laâm cho ngûúâi ta chïët àuöëi, mùåc dêìu chuáng chó coá möåt yá àõnh töët àeåp laâ giuáp àúä ngûúâi bõ naån. Nhûng khöng, luä caá àoá, coá àïën ba böën con lûúån ài lûúån laåi àïën ngûãi xem àêëy laâ caái gò röìi boã ài maâ khöng àuång àïën maãng cuãa töi. Thïë laâ hïët!

Àuáng ngoå, mùåt trúâi thùèng àûáng trïn àêìu töi. Caái thùçng cha êëy muöën àun töi laâm moán xuáp thõt nhûâ chùæc? Mùæt töi bõ mûng muã, traâo nûúác mùæt söëng daân duåa, muäi vaâ möi töi àaä troác hïët da. Caác lúáp soáng àaä ngùæn dêìn vaâ hung haän xö vaâo búâ, tiïëng àöí êìm êìm vang lïn úä döåi.

Töi liïn tuåc tröng thêëy Sylvain. Soáng khöng truäng xuöëng thêëp, nïn anh ta khöng luác naâo bõ che lêëp ài. Thónh thoaãng anh quay laåi vaâ àûa tay lïn cao. Anh vêîn úã trêìn, khùn mùåt cuöën trïn àêìu.

Khöng phaãi nhûäng àúåt soáng maâ laâ nhûäng cuöån soáng àêíy chuáng töi vaâo búâ. Coá möåt doi àêët bõ soáng xö vaâo êìm êìm nghe phaát súå, nhûng sau khi vûúåt qua doi àêët traân trïì boåt soáng, chuáng lao vïì phña caánh rûâng.

Chuáng töi chó caách búâ chûâng möåt ki-lö-meát nûäa vaâ töi seä thêëy roä nhûäng con chim sùæc trùæng vaâ höìng, coá nhûäng caái maâo tröng rêët quyá phaái, vûâa ài vûâa möí xuöëng buân. Coá àïën haâng ngaân con. Khöng con naâo bay cao quaá àûúåc hai meát. Chuáng bay tûâng chùång ngùæn laâ àïí khoãi bõ boåt nûúác bùæn phaãi. Nûúác biïín àêìy boåt, möåt maâu vaâng nhû buân, nhúáp nhuáa. Chuáng töi àaä vaâo gêìn búâ, vaâ töi nhêån thêëy roä caã nhûäng àûúâng vaåch bêín do nûúác àïí laåi trïn caác thên cêy khi thuãy triïìu lïn túái mûác cao nhêët.

Tiïëng soáng khöng aát nöíi tiïëng haâng ngaân con chim cao cùèng àuã maâu sùæc naây kïu the theá. Pùng? Pùng, coân caách búâ hai ba meát nûäa thöi. Plou! Thïë laâ àaä àïën núi röìi, töi àaä úã trïn buân, ngûúâi khö raáo. Nûúác khöng àuã sêu àïí töi coá thïí àûáng àûúåc. Cùn cûá vaâo võ trñ mùåt trúâi, bêy giúâ laâ hai giúâ chiïìu. Töi àaä lïnh àïnh trïn biïín àûúåc böën mûúi giúâ. Bùæt àêìu tûâ ngaây höm kia, vaâo luác mûúâi giúâ àïm, sau khi nûúác ruát àûúåc hai giúâ. Vêåy, àêy laâ con nûúác thuyã triïìu thûá baãy, vaâ töi àïën vaâo luác khö raáo laâ phaãi, luác naây nûúác àang xuöëng. Nûúác bùæt àêìu lïn vaâo luác ba giúâ. Àïm nay töi seä vaâo túái rûâng. Phaãi giûä



súåi xñch àïí khöng bõ vùng ra khoãi caác bao taãi, vò nguy hiïím nhêët laâ luác soáng traâo qua ngûúâi töi nhûng laåi khöng cuöën töi ài theo vò töi àaä nùçm saát buân. Ñt ra phaãi ba giúâ nûúác dêng töi múái nöíi lïn àûúåc.

Sylvain úã bïn phaãi töi, vïì phña trûúác chûâng hún möåt trùm meát. Anh tröng vïì phña töi vaâ ra hiïåu cho töi. Töi coá caãm giaác anh muöën noái lïn àiïìu gò nhûng cöí hoång anh hònh nhû khöng phaát ra àûúåc tiïëng naâo, vò nïëu coá thò töi àaä nghe thêëy röìi. Soáng cuäng khöng cuöån vaâo nûäa vò chuáng töi úã trïn baäi buân, chó coá tiïëng chim kïu àïën tai chuáng töi. Chöî töi úã caách rûâng chûâng nùm trùm meát maâ Sylvain laåi úã phña trûúác töi chûâng möåt trùm hay möåt trùm nùm mûúi meát. Nhûng caái thùçng àaåi ngöëc, noá àang laâm gò thïë kia? Noá àaä àûáng lïn vaâ rúâi khoãi caái maãng cuãa noá. Noá àiïn hay sao vêåy? Khöng thïí ài trïn buân àûúåc, vò ài möîi bûúác seä laåi bõ luán sêu hún möåt chuát, coá thïí khöng trúã vïì maãng àûúåc. Töi muöën huyát lïn nhûng khöng huyát àûúåc. Bònh àûång nûúác cuãa töi coân möåt ñt nûúác, töi àaä uöëng hïët röìi. Töi cöë kïu to àïí ngùn Sylvain laåi, nhûng khöng thöët lïn àûúåc möåt tiïëng naâo. Boåt khñ tûâ dûúái buân suãi lïn, àêëy chó laâ möåt lúáp moáng, dûúái nûäa laâ buân loaäng vaâ keã naâo bõ sa lêìy xuöëng àêy chùæc chùæn laâ khöng thïí naâo ngoi lïn àûúåc nûäa.

Sylvain quay vïì phña töi, nhòn töi vaâ ra hiïåu gò töi khöng hiïíu. Töi cuäng quú tay laâm hiïåu, töi muöën noái vúái anh ta “Àûâng ra khoãi beâ, cêåu khöng thïí túái àûúåc rûâng àêu. Vò anh ta àûáng phña bïn kia caái bao taãi àûång traái dûâa nïn töi khöng biïët anh àûáng caách noá xa hay gêìn. Thoaåt tiïn, töi nghô anh àûáng rêët gêìn beâ, vaâ nïëu coá bõ sa lêìy, anh cuäng baám àûúåc vaâo àêëy. Röìi töi chúåt nhêån thêëy caái khoaãng caách êëy húi xa, vaâ Sylvain àang luán xuöëng buân, khöng ruát chên lïn àûúåc àïí trúã vïì beâ. Töi nghe àûúåc möåt tiïëng kïu, töi vöåi nùçm sêëp xuöëng bao taãi cuãa töi vaâ xuác tay xuöëng buân, lêëy hïët sûác trûúân lïn phña trûúác. Caác bao taãi trûúåt ài dûúái thên töi, vaâ töi trûúân lïn àûúåc hún hai mûúi meát. Luác bêëy giúâ töi àûáng dêåy, nhòn húi xiïn vïì phña traái, khöng bõ caác bao taãi cuãa Sylvain che khuêët, töi thêëy baån töi àaä bõ luán xuöëng buân àïën ngang buång. Anh ta úã caách beâ cuãa anh túái hún mûúâi meát. Do khiïëp súå, töi múái kïu lïn àûúåc: “Sylvain, Sylvain, àûâng nhuác nhñch nûäa, nùçm daâi xuöëng buân ài, cöë ruát chên lïn”. Gioá àûa tiïëng noái cuãa töi ài, vaâ anh àaä nghe



àûúåc. Anh gêåt àêìu ra hiïåu laâ àaä hiïíu yá töi. Töi laåi nùçm sêëp vaâ caâo vaâo buân àïí caái bao taãi cuãa töi trûúân lïn trûúác. Cún giêån dûä àiïn cuöìng laâm töi coá möåt sûác maånh phi thûúâng, vaâ töi àaä mau choáng tiïën àïën gêìn anh àûúåc ba mûúi meát nûäa. Chùæc phaãi mêët hún möåt giúâ, nhûng töi àaä àïën rêët gêìn Sylvain, coá leä chó coân nùm saáu trùm meát nûäa. Töi khöng nhòn roä anh. Baân tay, caánh tay vaâ mùåt töi lêëm lem àêìy buân, töi ngöìi lïn cöë chuâi con mùæt traái bõ chêët buân lêîn muöëi mùån loåt vaâo, laâm töi khöng tröng thêëy gò caá, trong khi con mùæt phaãi cuäng bùæt àêìu laâ nûúác mùæt laâm töi caâng khoá chõu thïm. Sau cuâng töi cuäng nhòn thêëy anh, anh àûáng thùèng, chó coá thên trïn nhö ra khoãi buân. Cuöån soáng àêìu tiïn vûâa aâo qua, noá traân qua ngûúâi töi maâ khöng nhêëc töi lïn, vaâ coân lao ài möåt quaäng nûäa, boåt soáng lêëp caã lúáp buân. Noá traân túái chöî Sylvain. Thên ngûúâi anh vêîn nhö trïn baäi buân. Töi nghô thêåt nhanh: “Caác cuöån soáng caâng túái nhiïìu, buân caâng loaäng. Mònh phaãi túái chöî cêåu ta bùçng bêët kyâ giaá naâo!”. Möåt nghõ lûåc nhû cuãa loaâi daä thuá sùæp bõ mêët àaân con traân vaâo töi, vaâ giöëng nhû möåt ngûúâi meå àang cöë giùçng giêåt àûáa con ra khoãi möåt tai hoåa sùæp giaáng lïn àêìu noá, töi lêëy hïët sûác bònh sinh vuåc hai tay vaâo buân àïí trûúân túái chöî Sylvain. Anh nhòn töi khöng noái möåt lúâi, khöng cûã àöång, mùæt anh múã to tröng vaâo töi, trong khi töi cuäng nhòn anh chùçm chùçm. Töi nhòn anh khöng chúáp mùæt, vaâ töi cuäng chùèng quan têm àïí yá xem töi vuåc tay vaâo chöî naâo. Töi lïët ài àûúåc möåt chuát nûäa nhûng do hai àúåt soáng vûâa traân qua ngûúâi töi, buân laåi loaäng hún vaâ töi tiïën lïn chêåm hún so vúái giúâ trûúác nhiïìu. Möåt àúåt soáng lúán laåi aâo qua laâm töi sùåc nûúác vaâ gêìn nhû bõ nhêëc böíng lïn. Töi ngöìi dêåy àïí tröng cho roä. Buân àaä lïn àïën naách Sylvain, töi coân caách chöî anh àöå böën mûúi meát. Anh nhòn töi hïët sûác chùm chuá. Töi thêëy laâ anh biïët mònh àaä bõ sa lêìy úã àêëy vaâ sùæp chïët möåt caách thaãm haåi, caách núi àêët hûáa ba trùm meát.

Töi laåi nùçm xuöëng, cöë baám vaâo lúáp buân bêy giúâ àaä gêìn loaäng nhû nûúác. Mùæt töi vaâ mùæt anh nhû xoaáy sêu vaâo nhau. Anh ra hiïåu baão töi thöi, àûâng raáng nûäa. Töi vêîn cûá cöë, vaâ töi chó coân caách anh chûa túái ba mûúi meát thò möåt con soáng lúán traân qua ngûúâi töi laâm töi suyát bõ taách ra khoãi caác bao taãi, vaâ nhêëc böíng caái bao taãi lïn àêíy noá vïì phña trûúác àûúåc nùm saáu meát. Khi con soáng àaä qua ài töi



laåi nhòn: Sylvain àaä biïën hùèn. Lúáp buân phuã dûúái möåt vaáng nûúác moãng nöíi boåt àaä phùèng lò. Khöng thêëy caã baân tay cuãa anh baån töåi nghiïåp cuãa töi àûa lïn chaâo vônh biïåt töi. Phaãn ûáng cuãa töi luác bêëy giúâ laâ caái phaãn ûáng khuãng khiïëp, ghï túãm cuãa möåt con thuá, baãn nùng tûå baão töìn àaä aát têët caã caác tònh caãm khaác. Mi vêîn söëng. Chó coân möåt mònh mi, vaâ khi àïën àûúåc rûâng, khöng coá baån, khöng dïî daâng hoaân thaânh chuyïën vûúåt nguåc àêu. Möåt àúåt soáng böí vaâo lûng töi vò luác naây töi àaä ngöìi dêåy - nhùæc nhúã töi trúã vïì vúái thûåc taåi. Noá àêíy töi sêëp mùåt xuöëng maånh àïën nöîi töi ngheåt thúã mêët vaâi phuát.

Caái maãng trûúåt lïn phña trûúác thïm vaâi meát, vaâ bêy giúâ, nhòn lúáp soáng taân dêìn dûúái göëc cêy, töi múái khoác Sylvain. “Giaá cêåu àûâng àöång àêåy coá phaãi àaä àïën núi röìi khöng, chó coân caách àaám cêy chûa àïën ba trùm meát? Taåi sao vêåy! Haäy noái cho töi biïët taåi sao cêåu laåi laâm caái viïåc ngu ngöëc êëy? Taåi sao cêåu laåi tûúãng lúáp buân khö àuã chùæc àïí cêåu coá thïí ài böå àïën têån búâ? Taåi aánh nùæng chùng? Taåi cêåu choái mùæt? Töi laâm sao biïët àûúåc? Cêåu khöng thïí chöëng laåi àûúåc caãnh àõa nguåc êëy sao? Haäy noái lïn cho töi biïët taåi sao möåt con ngûúâi nhû cêåu laåi khöng thïí chõu khoá daån nùæng thïm vaâi giúâ nûäa?”.

Nhûäng àúåt soáng nöëi tiïëp nhau liïn tuåc, êìm êìm nhû tiïëng sêëm. Chuáng aâo túái, lúáp sau tiïëp lúán trûúác möîi luác möåt mau hún, lúán hún. Möîi lêìn chuáng xö àïën, laâ töi laåi bõ nûúác traân qua ngûúâi vaâ möîi lêìn nhû thïë, töi laåi tröi thïm àûúåc vaâi meát, ngûúâi vêîn aáp saát vaâo buân. Khoaãng nùm giúâ chiïìu, böîng nhiïn nhûäng lúáp soáng lùn tùn êëy biïën thaânh soáng lúán, töi bõ nhêëc böíng lïn vaâ nöíi lïình bïình. Nhûäng lúáp soáng ngêìm hêìu nhû khöng reáo lïn thaânh tiïëng. Tiïëng sêëm cuãa nhûäng àúåt soáng àaä ngûâng. Bao taãi cuãa Sylvain àaä àûúåc nûúác biïín àêíy àïën têån khu rûâng.

Töi àïën núi khaá nheå nhaâng, caách xa khu rûâng nguyïn thuãy chûa àïën hai mûúi meát. Khi soáng ruát ra töi laåi mùæc caån trïn buân, töi quyïët àõnh khöng rúâi khoãi bao taãi cuãa töi chûâng naâo töi chûa nùæm àûúåc möåt caânh cêy hay möåt súåi dêy leo trong tay. Coân gêìn hai mûúi meát nûäa thöi. Phaãi gêìn möåt giúâ, múái coá àûúåc àúåt soáng àuã maånh àïí nhêëc töi lïn vaâ àêíy töi vaâo rûâng. Con soáng êìm êìm àïën



thùèng dûúái göëc cêy. Töi vùån öëc buâ loong súåi xñch ra khoãi ngûúâi. Töi khöng vêët noá ài, töi coân cêìn àïën noá.

Trong rûâng Trûúác khi mùåt trúâi lùån, töi vöåi vaä tiïën sêu vaâo rûâng, vûâa búi,

vûâa ài vò úã àêy vêîn coân lúáp buân cûá muöën huát lêëy ngûúâi ta. Nûúác vaâo rêët sêu trong rûâng, vaâ àïm àaä xuöëng, maâ ngûúâi töi vêîn chûa khö. Möåt muâi thöëi uáng söåc vaâo muäi töi vaâ thaán khñ böëc lïn laâm töi bõ cay mùæt. Chên töi ngêåp àêìy coã vaâ laá cêy. Töi vêîn àêíy caái bao taãi cuãa töi. Möîi lêìn tiïën möåt bûúác, töi laåi lêëy baân chên doâ khoaãng àêët úã dûúái nûúác, chó khi naâo khöng thêëy àêët luán, töi múái bûúác lïn.

Töi qua àïm àêìu tiïn trïn möåt cêy to. Rêët nhiïìu con thuá ài phña dûúái töi. Caã ngûúâi töi noáng hûâng hûåc vaâ nhû bõ chñn khùæp núi. Sau khi keáo bao taãi lïn thên cêy vaâ buöåc chùæc hai àêìu vaâo cêy, töi lêëy aáo va-rúi ra mùåc. Trong bao taãi laâ nguöìn söëng, vò chó böí dûâa laâ töi coá caái ùn àïí lêëy sûác chõu àûång. Töi buöåc con dao phaát vaâo cöí tay phaãi cuãa töi. Töi nùçm daâi trïn cêy, ngûúâi mïåt laã, giûäa hai caânh cêy taåo thaânh caái höëc, vaâ töi nguã thiïëp ài khöng kõp nghô àïën bêët cûá viïåc gò. Khöng, coá leä töi coân lêím bêím hai ba lêìn: “Töåi nghiïåp cho Sylvain” trûúác khi nguã nhû chïët.

Tiïëng chim àaä àaánh thûác töi dêåy. Nùæng chiïëu xiïn ngang rêët sêu vaâo rûâng: Vêåy thò bêy giúâ phaãi laâ baãy taám giúâ saáng. Xung quanh töi toaân laâ nûúác; vêåy laâ nûúác thuãy triïìu àang lïn. Coá thïí laâ àúåt nûúác lïn lêìn thûá mûúâi àang chêëm dûát.

Töi rúâi àaão Quyã àaä àûúåc saáu mûúi giúâ. Töi khöng nhêån ra chöî töi coá úã xa biïín khöng. Duâ sao töi cuäng phaãi chúâ cho nûúác ruát àïí ra búâ biïín hong cho khö ngûúâi vaâ tùæm nùæng. Töi khöng coân nûúác ngoåt. Töi ùn nöët ba miïëng cuâi dûâa coân laåi rêët ngon laânh, töi lêëy dûâa xoa lïn caác chöî àau. Cuâi dûâa coá chêët dêìu, laâm dõu caác vïët boãng cuãa töi. Röìi töi huát hai àiïëu thuöëc. Töi laåi nghô àïën Sylvain lêìn naây coân xoát xa hún. Trûúác hïët, àaáng leä töi khöng nïn ruã baån cuâng vûúåt nguåc thò hún? Vò töi vêîn coá tham voång tûå mònh xoay xúã lêëy. Nïëu vêåy, seä



khöng coá gò thay àöíi, chó coá àiïìu laâ möåt nöîi buöìn mïnh möng laâm tim töi thùæt laåi vaâ töi nhùæm nghiïìn hai mùæt, tûúãng chûâng laâm nhû thïë töi seä khöng coân tröng thêëy caãnh baån töi sa lêìy nûäa. Àöëi vúái anh, thïë laâ hïët.

Töi àaä nheát chùæc bao taãi vaâo chaåc cêy, bùæt àêìu lêëy traái dûâa ra. Töi löåt voã àûúåc hai traái bùçng lêëy hïët sûác àêåp maånh dûâa vaâo thên cêy giûäa hai chên töi. Phaãi àêåp úã khoaãng àêìu traái dûâa múái bûãa noá ra àûúåc. Duâng dao phaåt caâng töët. Töi ùn caã möåt traái dûâa tûúi vaâ uöëng chuát nûúác dûâa ngoåt lõm. Nûúác ruát rêët nhanh, vaâ chó laát sau töi àaä coá thïí dïî daâng ài trïn buân àïí ra baäi biïín.

aánh nùæng thêåt raång rúä, vaâ höm nay biïín àeåp khöng lêëy gò so saánh nöíi. Töi nhòn maäi vïì núi maâ töi cho laâ Sylvain àaä chòm xuöëng. Quêìn aáo töi àaä khö, ngûúâi töi sau khi àûúåc kyâ coå úã möåt höë nûúác mùån cuäng àaä khö. Huát xong möåt àiïëu thuöëc, töi nhòn lêìn cuöëi núi àaä chön vuâi baån töi, röìi ài vaâo rûâng, bûúác khöng khoá khùn lùæm. Bao taãi trïn vai, töi tûâ tûâ ài sêu vaâo luâm cêy. Sau hai giúâ, töi thêëy möåt khoaãng àêët maâ nûúác khöng bao giúâ túái. Dûúái göëc cêy, khöng coá möåt vïët tñch gò chûáng toã nûúác thuãy triïìu traân vaâo têån àêy. Töi seä cùæm laåi àêy àïí nghó hùèn hai mûúi böën giúâ. Töi böí dêìn caác traái dûâa, naåo cuâi vaâ cho têët caã vaâo xùæc àïì khi muöën laâ ùn àûúåc ngay. Töi coá thïí chêm lûãa, nhûng töi nghô laâm nhû vêåy laâ khöng thêån troång.

Phêìn coân laåi cuãa ngaây vaâ àïm höm àoá àaä tröi qua vö sûå. Tiïëng chim öìn aâo àaä àaánh thûác töi dêåy. Töi naåo nöët cuâi dûâa röìi ài vïì hûúáng àöng, vai mang xùæc.

Khoaãng ba giúâ chiïìu, töi thêëy möåt con àûúâng moân. Àêy laâ möåt con àûúâng nhoã cuãa nhûäng ngûúâi ài kiïëm balata (möåt thûá nhûåa cêy thiïn nhiïn) hoùåc ài khai thaác göî, hoùåc ài tiïëp tïë cho nhûäng ngûúâi ài tòm vaâng. Con àûúâng heåp nhûng quang àaäng, khöng coá nhûäng caânh cêy chùæn ngang, nghôa laâ thûúâng coá ngûúâi ài laåi. Thónh thoaãng laåi coá vïët chên lûâa hay la khöng àoáng moáng. Nhûäng chöî buân àaä khö, töi àïí yá thêëy coá vïët chên ngûúâi, ngoán caái hùçn rêët roä neát trong àêët seát. Töi ài cho àïën khi trúâi töëi, miïång nhai cuâi dûâa vûâa àïí nuöi dûúäng cú thïí vûâa àïí khoãi khaát. Thinh thoaãng töi nhai thêåt kyä chêët baä coá dêìu lêîn nûúác miïëng vaâ lêëy chêët baä àoá xoa lïn



muäi, möi vaâ maá. Mùæt töi àêìy muã, hai mñ cûá daán vaâo nhau. Möîi lêìn coá dõp laâ töi rûãa bùçng nûúác ngoåt. Trong bao taãi cuãa töi, cuâng caác traái dûâa, coân coá caã möåt caái höåp kñn nûúác khöng thêëm àûúåc, úã trong coá möåt miïëng xaâ phoâng Marseille, möåt con dao caåo hiïåu Gillette mûúâi hai lûúäi dao lam vaâ möåt caái chöíi caåo rêu, töi àaä thu höìi àûúåc caái höåp àoá nguyïn veån.

Töi bûúác ài, tay cêìm con dao phaåt nhûng khöng coá chûúáng ngaåi. Töi àïí yá thêëy ven àûúâng coá nhûäng caânh cêy mang nhûäng vïët chùåt coân múái. Trïn con àûúâng moân naây, coá ngûúâi ài laåi, töi phaãi thêån troång hún. Rûâng úã àêy khöng giöëng nhû rûâng maâ töi àûúåc biïët trong chuyïën vûúåt nguåc àêìu tiïn úã Saint-Laurent-du- Maroni. Rûâng naây coá hai têìng cêy vaâ khöng rêåm raåp nhû úã Maroni. Têìng cêy thûá nhêët cao àöå nùm, saáu meát, vaâ cao hún nûäa laâ têìng trïn cuâng, cao àïën hai mûúi meát. Chó phña bïn phaãi con àûúâng moân laâ coân saáng. Bïn traái töëi êm u nhû thïí ban àïm.

Töi ài nhanh, thónh thoaãng laåi qua möåt khoaãng tröëng do ngûúâi laâm chaáy rûâng hoùåc seát àaánh gêy ra. Töi nhêån thêëy coá nhûäng tia nùæng. Àöå nghiïng cuãa aánh nùæng chûáng toã laâ mùåt trúâi sùæp lùån. Töi quay lûng laåi phña mùåt trúâi vaâ ài vïì hûúáng àöng, nghôa laâ phña laâng cuãa ngûúâi da àen úã Kourou hay traåi giam tuâ cuäng mang tïn êëy.

Àïm àïën àöåt ngöåt. Töi khöng thïí ài àïm àûúåc, beân vaâo rûâng àïí tòm chöî nguã.

Caách löëi moân hún ba mûúi meát. dûúái möåt àuâm laá phùèng nhû laâ chuöëi, töi duâng dao phaåt chùåt nhûäng taâu laá êëy àïí traãi chöî nùçm. Chöî töi nùçm rêët khö raáo. Cuäng may maâ trúâi khöng mûa. Töi huát hai àiïëu thuöëc.

Chiïìu nay töi khöng mïåt lùæm. Cuâi dûâa giûä sûác cho töi vaâ töi khöng thêëy àoái. Töi chó khaát àïën khö cöí, töi cöë laâm cho nûúác boåt laâ ra nhûng cuäng khoá khùn. Giai àoaån hai cuãa chuyïën vûúåt nguåc àaä bùæt àêìu, àêy laâ àïm thûá ba töi úã trïn àêët liïìn maâ khöng gùåp phaãi sûå kiïån gò khoá chõu àïën vúái töi.

Chaâ! Nïëu coá Sylvain bïn caånh töi! Nhûng anh khöng coân nûäa, biïët laâm sao bêy giúâ? Trïn àúâi naây mi khöng bao giúâ cêìn coá



ngûúâi khuyïn baão hay nêng àúä mi cú maâ? Mi laâ chó huy hay laâ lñnh trún? Àûâng coá nghô vúá vaãn Papillon, nïëu khöng phaãi vò nöîi buöìn thûúâng tònh vò mêët baån, duâ möåt mònh úã trong rûâng, mi cuäng vêîn maånh khöng keám ai. Boån úã àaão Royale, Saint-Joseph vaâ àaão Quyã àaä xa röìi, mi chia tay vúái chuáng àaä àûúåc saáu ngaây. Boån úã Kourou chùæc àaä àûúåc baáo tin röìi. Trûúác hïët boån gaác Lêm trûúâng, röìi àïën boån da àen úã laán àïìu biïët. Chùæc phaãi coá möåt àöìn caãnh binh úã àoá. Liïåu ài vïì hûúáng laâng coá gò nguy hiïím khöng? Töi khöng biïët gò vïì vuâng lên cêån laâng naây. Traåi giam nùçm dñnh giûäa laâng vaâ söng. Töi chó biïët coá thïë vaâ Kourou.

úã Royale, töi àaä tñnh bùæt ngûúâi àêìu tiïn töi gùåp phaãi dêîn töi àïën gêìn traåi Inini, núi cuãa caác phaåm nhên ngûúâi taâu, vaâ laâ núi úã cuãa Quyách-Quyách, anh cuãa Chang. Taåi sao töi laåi thay àöíi kïë hoaåch nhó? Nïëu úã àaão Quyã, boån chuáng cho laâ chuáng töi bõ chïët àuöëi thò khöng coá chuyïån ruâm beng. Nïëu chuáng xaác nhêån laâ coá cuöåc vûúåt nguåc thò úã Kourou laåi nguy hiïím. Vò àêy laâ lêm trûúâng nïn chùæc phaãi lùæm dên A-rêåp vaâ seä coá rêët nhiïìu keã ài sùn ngûúâi. Papi, cêín thêån keão bõ chuáng toám àûúåc àêëy. Khöng àûúåc phaåm sai lêìm. Àûâng àïì bõ keåp chaã àêëy. Mi phaãi tröng thêëy ngûúâi ta trûúác, bêët kïí ngûúâi àoá laâ ai, trûúác khi ngûúâi ta tröng thêëy mi. Kïët luêån laâ khöng àûúåc pheáp ài trïn àûúâng moân maâ phaãi ài trong rûâng, song song vúái con àûúâng noå. Höm nay, mi àaä phaåm sai lêìm khaá lúán laâ cûá nhöng nhöng ài trïn con àûúâng êëy, maâ chó coá möåt vuä khñ duy hêët laâ con dao phaåt. Nhû thïë khöng phaãi laâ vö yá thûác maâ laâ àiïn röì. Vêåy laâ ngaây mai töi phaãi ài trong rûâng.

Tiïëng thuá vaâ tiïëng chim hoát chaâo mûâng ngaây múái àaä àaánh thûác töi dêåy rêët súám, töi bûâng tónh cuâng möåt luác vúái rûâng cêy. Möåt ngaây múái cuäng àùæt àêìu àöëi vúái töi. Töi boã möåt nùæm cuâi dûâa vaâo miïång vaâ nhai thêåt kyä. Töi lêëy baä ra àïí xoa lïn mùåt, röìi xuêët phaát. Dûúái luâm cêy saát bïn àûúâng, töi ài húi khoá, vò tuy dêy leo vaâ caânh cêy khöng nhiïìu vaâ rêåm lùæm, cuäng phaãi gaåt sang möåt bïn múái tiïën lïn àûúåc. Duâ sao töi khöng di trïn àûúâng laâ phaãi vò töi chúåt nghe coá tiïëng huyát saáo. Con àûúâng coá möåt àoaån thùèng daâi nùm mûúi meát. Töi khöng tröng thêëy ngûúâi huyát saáo. AÁ! y àïën àêy röìi. Àoá laâ möåt ngûúâi da àen Tombouctou. Y vaác möåt boåc trïn vai vaâ tay phaãi y



cêìm möåt khêíu suáng trûúâng. Mònh y mùåc aáo sú mi ka ki, quêìn cuåt, àuâi àïí trêìn vaâ chên ài àêët. Y cuái àêìu xuöëng àêët, lûng trôu dûúái sûác nùång cuãa boåc àöì to kïình caâng.

Töi nêëp sau möåt cêy to ngay bïn caånh àûúâng, tay cêìm con dao, chúâ y àïën ngang chöî töi. Y vûâa bûúác túái cêy àoá thò töi lao vaâo y. Tay phaãi töi chöåp lêëy tay cêìm suáng cuãa y vaâ töi vùån treáo tay y laâm y phaãi buöng suáng “Àûâng giïët töi! Vò Chuáa, xin haäy thûúng töi!” Y vêîn àûáng thùèng, muäi dao cuãa töi kïì saát cöí y. Töi cuái xuöëng nhùåt cêy suáng lïn, àêëy laâ möåt khêíu suáng cöí löî sô möåt noâng, chùæc àaä toång thuöëc nöí vaâ chò àêìy ùæp.

Töi lïn coâ vaâ luâi laåi hai meát, ra lïånh: - Haå caái dao xuöëng, àïí dûúái àêët. Maây maâ chaåy laâ tao bùæn chïët

ngay! Thùçng da àen khiïëp àaãm, laâm theo lúâi töi. Röìi hùæn nhòn töi. - Öng vûúåt nguåc phaãi khöng? - Phaãi. - Öng muöën gò? Töi coá gò, öng lêëy hïët ài. Nhûng xin öng àûâng

giïët töi. Töi coá nùm con. Öng laâm phuác cho töi àûúåc söëng. - Im möìm! Tïn maây laâ gò? - Jean. - Maây ài àêu? - Töi mang thûác ùn vaâ thuöëc men cho hai anh töi àang chùåt

cuãi trong rûâng. - Maây tûâ àêu àïën? - Tûâ Kourou. - Maây coá phaãi úã laâng naây khöng? - Töi àeã úã àêy. - Maây coá biïët traåi Inini khöng? - Coá, töi thónh thoaãng vêîn buön baán vúái ngûúâi Taâu úã traåi

giam.



- Maây coá thêëy caái naây khöng? - Caái gò àêëy? - Möåt túâ giêëy baåc nùm trùm francs. Maây haäy choån ài: hoùåc tao

baão gò maây laâm thïë, thò tao seä cho maây nùm trùm francs vaâ traã suáng cho maây, coân nïëu maây tûâ chöëi hay tòm caách àaánh lûâa tao, tao seä giïët maây. Haäy choån ài.

- Töi phaãi laâm gò naâo? Öng cûá baão ài, töi seä laâm hïët, duâ khöng àûúåc gò.

- Maây haäy dêîn tao cho an toaân àïën gêìn traåi Inini. Sau khi tao gùåp àûúåc möåt ngûúâi Taâu, maây coá thïí ài. Bùçng loâng khöng?

- Töi àöìng yá. - Àûâng coá àaánh lûâa tao, khöng thò chïët àêëy. - Khöng àêu, töi thïì seä giuáp öng möåt caách trung thûåc. Gaä àa àen coá mang möåt thuâng sûäa höåp. Y lêëy ra saáu höåp àûa

cho töi cuâng möåt mêíu baánh mò vaâ möåt miïëng múä laá àaä hun khoái. - Àem bao taãi cuãa maây dêëu vaâo rûâng ài, maây seä trúã laåi lêëy

sau. Tao lêëy dao àaánh dêëu àïí maây nhúá chöî nheá. Töi uöëng möåt höåp sûäa. Y coân cho töi möåt caái quêìn daâi vaâ möåt

caái aáo thúå maâu xanh. Töi mùåc caã hai vaâo ngûúâi tay vêîn khöng rúâi khêíu suáng.

- Ài trûúác ài. Jean. Chuá yá, cêín thêån àûâng àïí ai tröng thêëy chuáng ta vò nïëu ta bõ ai bùæt gùåp, àêëy laâ löîi taåi maây vaâ luác êëy tao phaãi cho maây chïët.

Jean biïët caách ài trong rûâng hay hún töi, vò y traánh caânh cêy vaâ dêy leo rêët kheáo nïn töi khoá nhoåc múái theo kõp y.

- Öng phaãi biïët rùçng úã Kourou, ngûúâi ta àûúåc baáo tin laâ coá hai tïn úã àaão àaä vûúåt nguåc. Vò vêåy töi thaânh thêåt noái vúái öng, nïëu chuáng ta ài gêìn traåi giam Kourou thò nguy hiïím lùæm.

- Maây coá veã töët vaâ thêåt thaâ. Tao hy voång khöng lêìm. Maây haäy cho tao biïët àïën Inini bùçng caách naâo laâ töët nhêët? Maây phaãi nghô



rùçng tao àûúåc an toaân thò maây àûúåc söëng vò nïëu tao bõ boån cai tuâ hay boån ài sùn ngûúâi bùæt gùåp laâ tao buöåc loâng phaãi giïët maây àêëy.

- Töi phaãi goåi öng laâ gò? - Tao laâ Papillon. - Àûúåc röìi, thûa öng Papillon. Phaãi ài hùèn vaâo rûâng vaâ traánh

xa àûúâng moân. Töi baão àaãm seä àûa öng àïën Kourou bùçng caách bùng qua rûâng.

- Tao tin vaâo maây àêëy. Ài àûúâng naâo maây thêëy chùæc chùæn nhêët.

Ài trong rûâng chêåm hún, nhûng tûâ khi rúâi con àûúâng moân, töi caãm thêëy gaä da àen búát cùng thùèng. Y khöng ra nhiïìu möì höi nûäa, neát mùåt y cuäng khöng co ruám laåi, y nhû yïn têm hún.

- Jean naây, tao thêëy hònh nhû bêy giúâ maây búát súå röìi phaãi khöng?

- Àuáng thïë, öng Papillon aå. Ài gêìn àûúâng moân nguy hiïím cho öng lùæm, nghôa laâ nguy hiïím caã cho töi.

Chuáng töi ài nhanh. Gaä da àen naây thöng minh, khöng bao giúâ y ài caách töi xa quaá ba böën meát.

- Dûâng laåi àaä, àïí tao cuöën àiïëu thuöëc. - Coá bao Gauloises àêy. - Caãm ún Jean, maây töët lùæm. - Àuáng laâ töi rêët töët. Töi theo àaåo, vaâ khi thêëy caác giaám thõ

da trùæng àöëi xûã vúái caác tuâ nhên ra sao töi cuäng khöí têm lùæm. - Maây àûúåc thêëy nhiïìu caãnh êëy lùæm aâ? úã àêu? - úã lêm trûúâng Kourou. Thêëy hoå chïët dêìn chïët moân vò phaãi

chùåt cuãi, vò söët reát vaâ kiïët lyå, thêåt laâ thûúng têm. Caác öng úã àaão khaá hún. Àêy laâ lêìn àêìu tiïn töi tröng thêëy möåt tuâ nhên àûúåc khoãe maånh nhû öng àêëy.

- Àuáng, úã àaão khaá hún.



Chuáng töi ngöìi möåt laát trïn möåt caânh cêy to, töi àûa cho y möåt höåp sûäa. Y tûâ chöëi, y thñch nhai cuâi dûâa hún.

- Vúå maây coân treã khöng? - Coân treã, múái ba mûúi tuöíi. Töi böën mûúi. Chuáng töi àûúåc

nùm con, ba gaái, hai trai. - Maây kiïëm àuã ùn khöng? - Töi laâm göî höìng têm, cuäng kiïëm àûúåc; vúå töi giùåt vaâ uãi àöì

cho caác giaám thõ. Cuäng àúä àûúåc chuát àónh. Chuáng noá cuäng coá giêìy ài.

Töåi nghiïåp cho anh chaâng da àen àaä nghô rùçng khi caác con y coá giaây ài laâ moåi viïåc àïìu töët àeåp. Y to gêìn bùçng töi, böå mùåt da àen cuãa y tröng cuäng dïî coá caãm tònh. Traái laåi, mùæt y dïî löå roä raâng y coá nhûäng tònh caãm töët àeåp. Àoá laâ möåt con ngûúâi laânh maånh, möåt ngûúâi cha töët, möåt ngûúâi chöìng töët, möåt tñn àöì cuãa àaåo cú àöëc.

- Coân öng thïë naâo, öng Papillon? - Töi àang tòm caách söëng laåi. Töi bõ chön söëng àaä mûúâi nùm

nay, töi àaä mêëy lêìn vûúåt nguåc àïí coá ngaây àûúåc tûå do nhû anh, àïí àûúåc söëng bïn caånh vúå con vaâ töi seä khöng laâm haåi cho ai, ngay caã trong yá nghô. Anh àaä noái ra röìi àêëy, chöën lao tuâ naây thöëi naát lùæm, vaâ ngûúâi biïët tûå troång phaãi tòm caách tröën khoãi vuäng buân êëy.

- Töi seä hïët loâng giuáp öng thaânh cöng. Ta lïn àûúâng thöi. Vúái giaác quan àõnh hûúáng rêët taâi tònh, khöng do dûå chuát naâo

trïn àûúâng ài Jean dêîn thùèng töi vïì phña khu traåi cuãa ngûúâi Taâu. Trúâi töëi àûúåc hai giúâ thò chuáng töi àïën núi. Tûâ xa àaä nghe

thêëy tiïëng àêåp, khöng thêëy coá aánh àeân. Jean giaãi thñch cho töi hiïíu laâ muöën àïën thêåt gêìn traåi, phaãi traánh möåt hay hai tiïìn àöìn nûäa.

Chuáng töi quyïët àõnh dûâng laåi àïí qua àïm. Töi mïåt nhoaâi, tûúãng chïët àûúåc chó súå nguã quïn mêët. Nïëu töi nhêån àõnh laâm anh chaâng da àen naây thò sao? Nïëu y àoáng kõch chúâ töi nguã, röìi cûúáp laåi khêíu suáng vaâ giïët töi chïët thò sao? Giïët àûúåc töi y coá hai caái lúåi: trûâ boã àûúåc töi laâ möåt nguy cú àöëi vúái y, vaâ coân àûúåc thûúãng vò àaä giïët àûúåc möåt tïn tuâ vûúåt nguåc. Phaãi, y rêët thöng minh. Y khöng noái gò,



cuäng khöng chúâ àúåi lêu la maâ nùçm nguã say. Töi vêîn giûä súåi xñch vaâ caái buâ-loong. Töi àõnh troái y laåi, röìi töi laåi nghô, y coá thïí thaáo öëc buâ-loong ra cuäng nhû töi vêåy, vaâ nïëu y laâm cêën thêån, nïëu töi ngu quaá say, töi seä khöng biïët gò. Trûúác hïët töi cöë thûác. Töi coá nguyïn caã möåt bao thuöëc Gauloises. Töi biïët caách laâm àïí khöng nguã guåc. Töi khöng thïí phoá thaác mònh cho möåt ngûúâi duâ sao cuäng thuöåc loaåi lûúng thiïån vaâ do àoá phaãi xïëp töi vaâo loaåi gian phi.

Àïm àen nghõt, y nùçm caách töi hai meát, töi chó nhêån ra àûúåc àöi gan baân chên trùæng cuãa y. Ban àïm, rûâng coá nhûäng tiïëng àöång riïng biïåt cuãa noá, tiïëng huá liïn tuåc cuãa loaâi khó coá bûúáu to, tiïëng huá khaân khaân vaâ rêët maånh, vang xa àïën haâng cêy söë. Tiïëng àoá rêët quan troång, vò noá àïìu àïìu thò coá nghôa laâ bêìy cuãa chuáng coá thïí yïn têm ùn hay nguã. Nïëu noá biïíu hiïån nöîi lo súå hay möëi nguy cú, nhû vêåy, laâ quanh àêëy coá thuá dûä hay ngûúâi.

Toaân thên cùng thùèng, töi khöng phaãi cöë gùæng lùæm cuäng giûä àïí mònh khöng nguã thiïëp ài, nhúâ vaâi lêìn dñ thuöëc laá àang chaáy vaâo da vaâ nhêët laâ nhúâ àaân muöîi chûâng muöën huát hïët maáu cuãa töi. Nïëu töi duâng nûúác boåt tröån vúái ni-cö-tin xoa lïn vai, töi cuäng coá thïí traánh khöng bõ chuáng àöët. Nhûng nïëu xoa thûá nhûåa ni-cö-tin naây maâ traánh àûúåc muöîi àöët thò töi laåi nguã mêët. Chó cêìu sao cho àaân muöîi naây khöng mang vi truâng söët rïët hay bïånh söët vaâng.

Thïë laâ töi thoaát ra àûúåc con àûúâng thöëi rûäa coá leä múái chó taåm thúâi. Khi töi bûúác vaâo àêëy laâ nùm 1931, töi múái hai mûúi lùm tuöíi. Bêy giúâ laâ nùm 1941, àaä mûúâi nùm qua. Vaâo nùm 1932, Pradel, laäo biïån lyá khöng tim vúái möåt baãn buöåc töåi taân nhêîn vaâ vö nhên àaåo àaä neám töi vaâo caái giïëng khúi laâ núi ao tuâ naây.

Noá laâ caái höë àêìy thûá nûúác lêìy nhêìy seä laâm töi phaãi tan rûäa dêìn dêìn vaâ hiïën thaânh hû khöng. Cuöëi cuâng, töi cuäng thûåc hiïån thaânh cöng àûúåc phêìn àêìu cuãa cuöåc vûúåt nguåc. Töi àaä tûâ àêëy giïëng ngoi lïn vaâ àang úã trïn búâ giïëng. Töi phaãi têåp trung hïët nghõ lûåc vaâ trñ thöng minh cuãa mònh àïí giaânh phêìn thùæng úã hiïåp hai.

Àïm tröi ài tûâ tûâ nhûng cuäng àaä qua, vaâ töi cuäng khöng nguã. Tay khöng rúâi khêíu suáng, töi tónh taáo àûúåc laâ do bõ muöîi àöët, vaâ khöng möåt lêìn naâo àaánh rúi suáng. Töi haâi loâng vïì mònh vò àaä



khöng vò mïåt moãi maâ bêët cêín àïí coá thïí bõ mêët tûå do, tinh thêìn cuãa töi àaä maånh hún vêåt chêët. Töi vui mûâng khi nghe tiïëng chim hoát baáo hiïåu ngaây sùæp raång. Mêëy con chim dêåy súám hún nhûäng con khaác êëy laâ khuác daåo àêìu baáo hiïåu ngaây túái liïìn sau àoá.

Gaä da àen vûún vai ngöìi dêåy vaâ xoa chên. - Chaâo öng, öng coá nguã àûúåc khöng? - Töi khöng nguã. - Öng ngöëc quaá, vò töi àaä baão àaãm laâ öng khöng phaãi lo gò vïì

töi. Töi àaä quyïët àõnh giuáp öng àïí öng àaåt àûúåc dûå tñnh cuãa öng maâ.

- Caám ún anh, Jean. AÁnh nùæng sùæp chiïëu àïën àêy chûa? - Àöå möåt giúâ nûäa. Chó coá thuá vêåt múái thêëy àûúåc noá trûúác khi

trúâi saáng, trûúác caã ngûúâi. - Àöå möåt giúâ nûäa laâ saáng roä öng Papillon aå. Öng àûa töi mûúån

con dao cuãa öng. Töi àûa ngay dao cho y khöng do dûå, y ài vaâi ba bûúác chùåt

möåt caânh cêy coá nûúác, àûa cho töi möåt àoaån daâi vaâ giûä laåi khuác kia. - Öng uöëng nûúác trong caânh cêy ài, röìi lêëy nûúác êëy maâ rûãa

mùåt. Vúái caái bònh àûång nûúác kyâ laå êëy, töi uöëng vaâ rûãa mùåt. Trúâi àaä

saáng roä. Jean traã laåi töi con dao. Töi chêm möåt àiïëu thuöëc vaâ Jean cuäng huát. Chuáng töi laåi lïn àûúâng. Sau mêëy lêìn löåi bò boäm trong nhûäng vuäng buân röång rêët khoá vûúåt qua, gêìn giûäa trûa, chuáng töi àaä àïën vuâng lên cêån traåi giam Inini maâ khöng gùåp chuyïån gò, duâ laânh hay dûä.

Chuáng töi àïën gêìn möåt con àûúâng lúán dêîn túái traåi. Möåt con àûúâng sùæt heåp chaåy doåc bïn khoaãng àêët röång àaä àûúåc phaát quang. Jean cho töi biïët con àûúâng sùæt naây chó coá nhûäng chuyïn xe gooâng do ngûúâi Taâu àêíy ài qua. Nhûäng chuyïën xe gooâng àoá lùn baánh êìm êìm, nghe àûúåc tûâ xa. Chuáng töi àaä thêëy möåt toa xe gooâng ài ngang, trïn àùåt möåt chiïëc ghïë bùng, coá hai tïn lñnh ngöìi. Àùçng sau laâ hai ngûúâi Taâu cêìm hai cêy göî daâi duâng àïí haäm xe. Baánh xe lùn



laâm toáe ra nhûäng tia lûãa. Jean noái cho töi roä laâ gêåy coá möåt àêìu bõt sùæt, àïí àêíy gooâng ài hay haäm laåi.

Con àûúâng sùæt rêët àöng ngûúâi ài laåi. Nhûäng ngûúâi Taâu, ngûúâi thò vaác nhûäng cuöån dêy rûâng, ngûúâi thò vaác heo rûâng, ngûúâi thò laåi vaác haâng boá laá dûâa. Têët caã àïìu nhû ài vïì hûúáng traåi giam. Jean noái vúái töi laâ coá nhiïìu lyá do àïí ài vaâo rûâng: ài sùn, ài kiïëm mêy laâm baân ghïë, kiïëm laá dûâa àïí àan nhûäng têëm phïn che cho vûúân rau khoãi bõ nùæng, röìi ài bùæt bûúám, bùæt muöîi, bùæt rùæn v v

Coá möåt söë ngûúâi Taâu àûúåc pheáp vaâo rûâng möîi lêìn vaâi giúâ sau khi àaä laâm xong cöng viïåc chñnh quyïìn. Hoå àïìu phaãi vïì trûúác nùm giúâ chiïìu.

- Jean úi, àêy, nùm trùm francs vaâ cêy suáng (trûúác àoá töi àaä àöí hïët thuöëc suáng ra). Töi àaä coá con dao vaâ cêy dao phaåt röìi. Anh ài ài. Caãm ún anh. Cêìu Chuáa ban thûúãng cho anh khaá hún töi, vò anh àaä giuáp àúä möåt ngûúâi àau khöí àang tòm caách söëng laåi. Anh trung thûåc lùæm, caãm ún anh lêìn nûäa. Töi mong rùçng khi anh kïí laåi chuyïån naây cho caái con anh, anh seä noái vúái chuáng: Ngûúâi tuâ khöí sai naây coá veã laâ ngûúâi tûã tïë, böë khöng höëi hêån vò àaä giuáp ngûúâi êëy.

- Öng Papillon úi, àaä muöån röìi, töi khöng ài àûúåc xa trûúác khi trúâi töëi. Öng cûá giûä lêëy khêíu suáng, töi seä úã laåi vúái öng cho àïën saáng mai. Nïëu öng muöën, tûå töi seä kïu ngûúâi Taâu naâo öng ûng àïí ài baáo tin cho Quyách-Quyách. Ngûúâi êëy seä khöng súå mêëy nïëu gùåp möåt ngûúâi tuâ da trùæng vûúåt nguåc. Öng cûá àïí töi ra àûúâng lúán. Nïëu coá ai xuêët hiïån, duâ laâ lñnh hoå cuäng khöng cho viïåc töi coá mùåt úã àêy laâ bêët thûúâng. Töi noái laâ töi àïën àêy àïí xem coá göî höìng têm cho xñ nghiïåp göî “Synphorien” úã Cayenne khöng, öng cûá tin töi ài. Nïëu thïë thò anh cêìm lêëy chuáng, vò ài rûâng maâ khöng mang suáng cuäng kyâ.

- Phaãi röìi. Jean àûáng ngay giûäa àûúâng. Khi thêëy ngûúâi Taâu naâo ûng yá,

töi seä kheä huyát saáo. - Chaâo Me-xûâ - möåt ngûúâi taâu giaâ beá nhoã, vai vaác möåt thên

cêy chuöëi, chùæc laâ möåt cêy caái dûâa, ùn rêët ngon, chaâo bùçng thöí ngûâ.



Öng giaâ beá nhoã naây laåi chaâo Jean trûúác. Töi ûng yá nïn àaä huyát saáo * (*úã àoaån naây nhên vêåt noái tiïëng Têy böìi - ND.).

- Chaâo baác. Dûâng laåi möåt chuát töi coá chuyïån muöën noái. - Me-xûâ muöën gò? - öng giaâ àûáng laåi. Hoå noái vúái nhau gêìn nùm phuát. Töi khöng nghe àûúåc chuyïån

hoå noái vúái nhau. Laåi hai ngûúâi Taâu khaác ài qua, hoå khiïng möåt con nai caái to buöåc vaâo möåt cêy àoân daâi, thên treo ngûúåc, àêìu thoäng xuöëng àêët. Hoå ài qua maâ khöng chaâo anh da àen nhûng noái vaâi cêu vúái àöìng hûúng bùçng tiïëng Taâu, öng giaâ àaáp laåi vaâi ba cêu. Jean dêîn öng giaâ vaâo rûâng, àïën chöî töi. Àïën gêìn töi, öng àûa tay ra.

- Anh vûúåt nguåc haã? - Phaãi. - Tûâ àêu ài? - Àaão Quyã - Töët! - öng ta cûúâi vaâ múã to cùåp mùæt xïëch nhòn töi - Töët lùæm,

anh tïn gò? - Papillon - Töi khöng biïët. - Töi baån cuãa Chang. Chang Vö Kiïån, anh em vúái Quyách-

Quyách. - A, töët lùæm - Röìi öng laåi bùæt tay töi lêìn nûäa - Anh muöën gò? - Baáo cho Quyách biïët laâ töi chúâ anh êëy úã àêy. - Khöng thïí àûúåc. - Taåi sao? - Quyách-Quyách ùn cùæp saáu cuåc võt cuãa xïëp traåi. Xïëp traåi

muöën giïët Quyách-Quyách, Quyách-Quyách tröën röìi. - Tröën àûúåc bao lêu? - Hai thaáng.



- Ài àûúâng biïín? - Töi khöng biïët, töi bêy giúâ vïì traåi noái chuyïån vúái ngûúâi Taâu

khaác cuäng laâ baån thên cuãa Quyách-Quyách. Anh àûâng ài, cûá úã àêy. Àïm nay, töi àïën.

- Mêëy giúâ? - Töi khöng biïët nhûng töi coân àem thûác ùn, thuöëc laá laåi àêy

cho anh nûäa, anh àûâng àöët lûãa nheá. Töi seä thöíi saáo baâi “Ma-àú-löng”. Khi anh nghe thêëy baâi àoá, anh haäy ra àûúâng lúán, hiïíu khöng?

- Biïët! Röìi öng quay ài. - Anh thêëy thïë naâo, Jean? - Chûa mêët gò àêu, vò nïëu öng muöën, chuáng ta coá thïí quay vïì

Kourou, töi seä kiïëm cho öng möåt chiïëc thuyïìn àöåc möåc, thûác ùn vaâ buöìm àïí ài ra biïín.

- Jean úi, töi ài rêët xa, khöng thïí ài möåt mònh àûúåc. Caãm ún àïì nghõ cuãa anh. Cuâng lùæm, töi múái nhêån.

Ban naäy ngûúâi Taâu coá cho chuáng töi möåt suác bùæp caãi dûâa lúán, chuáng töi ùn ngay. Noá maát ngon coá hûúng võ haåt phó rêët àêåm. Jean thûác àïí canh, töi àaä tin anh ta. Töi xoa baä thuöëc laá vaâo mùåt vaâ hai baân tay vò muöîi àaä bùæt àêìu àöët. Jean àaä àaánh thûác töi dêåy.

- Papillon, coá tiïëng huyát saáo baâi “Ma-àúâ-löng”. - Mêëy giúâ röìi? - Chûa khuya, coá leä chñn giúâ. Chuáng töi ài ra àûúâng. Trúâi töëi àen. Ngûúâi huyát saáo àaä túái

gêìn, töi àaáp laåi, öng ta àïën gêìn hún, chuáng töi àûáng gêìn saát nhau maâ töi chùèng tröng thêëy gò. Cûá huyát maäi, chuáng töi àaä gùåp àûúåc nhau. Hoå coá ba ngûúâi. Tûâng ngûúâi möåt àïën gêìn nùæm lêëy tay töi. Chùèng bao lêu nûäa trùng seä lïn.



- Chuáng ta ngöìi xuöëng bïn àûúâng naây ài, möåt ngûúâi trong boån hoå noái tiïëng Phaáp rêët thaåo. - Ngöìi trong boáng töëi, khöng súå ai nhòn thêëy àêu. Jean àaä ra ngöìi vúái chuáng töi.

- Ùn trûúác ài, xong röìi seä noái, - ngûúâi coá veã hoåc thûác trong boån hoå noái. Jean vaâ töi ùn möåt tö xuáp rau rêët noáng. Chuáng töi thêëy êëm ngûúâi vaâ quyïët àõnh àïí laåi möåt phêìn thûác ùn àïí ùn sau. Chuáng töi uöëng traâ àûúâng coá võ baåc haâ ngon tuyïåt.

- Anh laâ baån thên cuãa Chang aâ? - Phaãi, anh êëy baão töi àïën kiïëm Quyách-Quyách àïí cuâng vûúåt

nguåc vúái nhau. Töi àaä coá lêìn vûúåt nguåc ài rêët xa, àïën têån Colombia. Töi ài biïín gioãi lùæm, vò vêåy Chang muöën töi àûa anh cuãa anh êëy ài. Anh êëy tin töi.

- Töët lùæm. Chang xùm nhûäng gò trïn ngûúâi? - ÚÃ ngûåc, möåt con röìng, baân tay traái, ba dêëu chêëm. Anh noái

ba caái dêëu àoá chó roä anh êëy laâ möåt trong caác thuã lônh cêìm àêìu cuöåc nöíi loaån úã Cön Àaão. Ngûúâi baån thên nhêët cuãa anh êëy cuäng laâ möåt ngûúâi chuã huy cuöåc nöíi loaån, anh naây tïn laâ Vùn Huï, anh naây bõ cuåt möåt tay.

- Töi àêy, - ngûúâi trñ thûác noái. - Chùæc chùæn anh laâ baån cuãa Chang röìi, do àoá cuäng laâ baån cuãa chuáng töi. Quyách-Quyách chûa ài biïín àûúåc vò khöng biïët laái taâu. Sau nûäa, vò anh êëy coá möåt mònh, anh êëy úã trong rûâng caách àêy chûâng mûúâi kilömeát. Anh êëy laâm than cuãi, caác baån giuáp anh baán than röìi àûa tiïìn cho anh êëy. Khi daânh duåm àuã tiïìn, anh êëy seä mua möåt caái ghe vaâ kiïëm ngûúâi àïí cuâng vûúåt nguåc. Anh àang úã chöî khöng coá gò nguy hiïím caã. Khöng ai coá thïí àïën àûúåc caái vuäng cuâ lao maâ anh êëy àang úã, vò xung quanh toaân laâ buân loaäng. Ngûúâi naâo khöng biïët àûúâng maâ ài liïìu thïë naâo cuäng bõ sa xuöëng buân. Hûâng àöng laâ töi àïën tòm anh àïí dêîn anh túái chöî Quyách-Quyách. Bêy giúâ anh ài vúái chuáng töi. Chuáng töi ài bïn ven àûúâng, vò trùng àaä lïn vaâ trúâi àuã saáng àïí coá thïí tröng xa túái nùm mûúi meát vïì phña trûúác. Àïën möåt caái cêìu göî, anh noái vúái töi:

- Anh xuöëng dûúái cêìu maâ nguã. Súám mai, töi seä àïën tòm anh.



Chuáng töi bùæt tay nhau vaâ hoå ra vïì. Hoå ài cöng khai, trûúâng húåp coá bõ ai tröng thêëy, hoå noái laâ hoå vaâo thùm caác bêîy àùåt trong rûâng luác ban ngaây, Jean noái vúái töi

- Papillon, anh àûâng nguã úã àêy, töi seä goåi anh. - Phaãi röìi. - Töi ài vaâo rûâng vaâ sau khi huát vaâi àiïëu thuöëc, töi

nguã ngay, sung sûúáng vò àûúåc ùn àêîy moán xuáp ngon. Trûúác khi trúâi saáng, Vùn Huï àaä àïën chöî heån. Àïí àúä mêët thò

giúâ, chuáng töi ài trïn àûúâng cho àïën luác trúâi saáng baåch. Chuáng töi raão bûúác hún böën mûúi phuát. Trúâi àöåt ngöåt bûâng saáng vaâ tûâ xa àaä nghe àûúåc tiïëng xe gooâng lùn trïn àûúâng sùæt. Chuáng töi vaâo rûâng àïí ài.

Tûâ biïåt Jean nheá, caãm ún anh, chuác anh may mùæn. Cêìu Chuáa ban phûúác laânh cho anh vaâ caã gia àònh anh. Töi cöë eáp anh nhêån nùm trùm francs. Anh chó cho töi caách nïëu khöng thaânh cöng vúái Quyách-Quyách thò trúã vïì laâng anh ta nhû thïë naâo, ài voâng ra sao àïí laåi àïën àûúåc con àûúâng moân maâ töi àaä gùåp anh. Anh phaãi ài qua àêëy, möîi tuêìn hai lêìn. Töi nùæm tay anh da àen cao thûúång, vaâ anh nhaãy lïn mùåt àûúâng.

“Ài thöi” - Vùn Huï vûâa ài vaâo rûâng vûâa noái. - Anh tòm ra hûúáng ài ngay. khöng chêìn chûâ, vaâ chuáng töi ài khaá nhanh vò rûâng khöng rêåm lùæm. Anh traánh duâng dao chùåt caânh cêy hay caác dêy leo laâm vûúáng löëi ài. Anh chó gaåt chuáng sang bïn.

Quyách-Quyách Chûa àïën ba giúâ sau, chuáng töi àaä àïën trûúác möåt caái ao àêìy

buân. Trïn mùåt lúáp buân laâ nhûäng cêy hoa sen vaâ nhûäng taâu laá xanh vaâ to. Chuáng töi ài theo meáp buân.

- Cêín thêån àûâng coá trûúåt chên àêëy, nïëu bõ ngaä xuöëng laâ khöng mong lïn àûúåc àêu, - Vùn Huï vûâa thêëy töi ài loaång choaång àaä caãnh caáo töi.

- Anh cûá ài ài, töi theo anh, vaâ töi seä cêín thêån hún.



Trûúác mùåt töi laâ möåt hoân àaão nhoã, caách xa chûâng möåt trùm nùm mûúi meát. Tûâ giûäa caái àaão tñ hon êëy, khoái höëc lïn. Chùæc àêëy laâ chöî àöët than. Töi nhêån thêëy coá möåt con caá sêëu nùçm trong buân, chó coá cùåp mùæt loá ra. Khöng biïët con caá sêëu naây ùn gò àïí söëng trong àöëng buân naây.

Sau khi ài böå hún möåt kilömeát doåc búâ ao coá buân naây, Vùn Huï dûâng laåi vaâ cêët tiïëng haát möåt baâi haát Taâu. Möåt boáng ngûúâi hiïån ra bïn kia àaão. Àoá laâ möåt ngûúâi nhoã nhùæn, chó vêån möåt caái quêìn cuåt. Hai ngûúâi noái chuyïån vúái nhau rêët lêu, töi bùæt àêìu thêëy söët ruöåt thò vûâa may hoå cuäng ngûâng noái.

- Ài löëi naây - Vùn Huï baão töi. Töi ài theo anh, chuáng töi laåi löån ra. - Moåi viïåc töët caã. Àêy laâ baån Quyách-Quyách, Quyách-Quyách ài

sùn cuäng sùæp vïì röìi, ta phaãi àúåi úã àêy. Chuáng töi ngöìi xuöëng. Chûa àêìy möåt giúâ sau, Quyách-Quyách

vïì. Àoá laâ möåt ngûúâi nhoã vaâ gêìy, da vaâng, rùng nhuöåm gêìn nhû àen boáng, coá cùåp mùæt thöng minh vaâ thùèng thùæn.

- Anh laâ baån cuãa Chang em töi? - Phaãi. - Töët lùæm. Anh vïì àûúåc röìi àêëy, Vùn Huï aå. - Caãm ún anh, - Vùn Huï noái. - Anh cêìm con gaâ gö naây vïì ài. - Töi khöng lêëy àêu, caãm ún anh. - Anh bùæt tay töi röìi quay

ài. Quyách-Quyách keáo töi ài theo con heo cûá chaåy trûúác anh. Anh

theo saát noá tûâng bûúác. - Anh haäy chuá yá àêëy Papillon. Xaãy chên, bûúác lúä möåt bûúác laâ

anh bõ sa lêìy ngay. Trûúâng húåp bõ naån, khöng ai coá thïí cûáu àûúåc vò khöng phaãi möåt maâ caã hai cuäng tiïu luön. Àûúâng ài laåi thay àöíi luön vò buân cûá xï dõch hoaâi, nhûng con heo vêîn tòm àûúåc löëi ài. Coá möåt lêìn, töi phaãi chúâ hai ngaây múái ài qua àûúåc.



Quaã vêåy, con heo àaánh húi vaâ nhanh choáng vûúåt qua quaäng buân. Anh ngûúâi Taâu noái vúái noá bùçng tiïëng meå àeã. Töi ài theo ngúä ngaâng vò thêëy con vêåt nhö beá naây nghe lúâi anh nhû möåt con choá. Con heo àaä ài qua àûúåc bïn kia maâ khöng lêìn naâo luán sêu quaá vaâi phên. Anh baån múái cuãa töi cuäng mau chên theo noá vaâ noái: Anh bûúác theo bûúác chên töi nheá. Phaãi ài rêët nhanh vò nhûäng vïët chên heo bõ lêëp rêët choáng. Chuáng töi qua ao buân khöng khoá lùæm. Khöng luác naâo buân ngêåp quaá bùæp chên töi, maâ coá ngêåp àïën bùæp chên thò cuäng chó úã àoaån cuöëi thöi.

Con heo ài hai khuác quaânh daâi, laâm chuáng töi buöåc loâng phaãi ài trïn lúáp àêët chùæc êëy möåt quaäng daâi hún hai trùm meát. Möì höi töi chaãy doâng doâng khùæp ngûúâi. Noái laâ töi súå thêåt chûa àuã. Phaãi noái laâ kinh hoaâng múái àuáng.

Ài quaäng àûúâng àêìu tiïn, töi tûå hoãi khöng biïët söë maång töi coá phaãi chïët nhû Sylvain khöng. Töi nhû laåi tröng thêëy anh baån khöën khöí êëy trong giai àoaån cuöëi cuâng, vaâ tuy rêët tónh taáo töi nhêån roä ngûúâi anh nhûng mùåt laåi hao hao giöëng töi. Caãm giaác cuãa töi khi töi ài qua àoaån àûúâng àoá thêåt laâ ghï súå. Töi khöng dïî quïn ngay.

- Àûa tay cho töi - Vaâ Quyách-Quyách, anh chaâng beá nhoã chó coá xûúng vaâ da, àaä giuáp töi leo lïn búâ.

- Anh baån úi, boån ài sùn ngûúâi khöng túái àêy luâng chuáng ta àêu nhó.

- ÖÌ anh yïn têm vïì chuyïån naây. Chuáng töi ài sêu vaâo àaão: Möåt muâi thaán khñ xöåc vaâo hoång töi.

Töi ho. Àêëy laâ muâi khoái cuãa hai caái loâ àöët than àang böëc chaáy úã àêy, töi khöng coân súå muöîi. Möåt caái laán nhoã, lúåp laá, vaách cuäng bùçng laá kïët laåi vúái nhau, àûáng trûúác gioá, chung quanh muâ mõt khoái. Coá möåt cûãa vaâo, vaâ àûáng trûúác cûáa laâ caái öng giaâ ngûúâi Àöng-dûúng beá nhoã maâ töi àaä tröng thêëy trûúác khi gùåp Quyách-Quyách.

- Chaâo me-xûâ. - Noái tiïëng Phaáp vúái anh êëy, àûâng duâng tiïëng àõa phûúng,

anh ta laâ baån cuãa em töi àêëy.



Öng giaâ ngûúâi Taâu, beá quùæt möåt mêíu, nhòn töi tûâ àêìu àïën chên. Haâi loâng vïì cuöåc quan saát cuãa mònh, öng chòa tay ra cho töi, miïång móm cûúâi moám meám.

- Vaâo ài, ngöìi xuöëng àêy. Caái bïëp duy nhêët naây tröng rêët saåch seä. Trïn bïëp laâ möåt caái

nöìi to khöng biïët àun nêëu gò. Chó coá möåt caái giûúâng bùçng caânh cêy àan vúái nhau, cao caách mùåt àêët ñt nhêët laâ möåt meát.

- Öng giuáp töi laâm thïë naâo cho anh êëy coá chöî nguã àïm nay ài. - Àûúåc röìi. Chûa àêìy nûãa giúâ sau, chöî nùçm cuãa töi àaä xong. Hai ngûúâi

Taâu doån thûác ùn ra vaâ chuáng töi ùn möåt moán xuáp tuyïåt ngon, röìi cúm trùæng vúái thõt nêëu haânh. Öng baån Quyách-Quyách laâ ngûúâi ài baán than cuãi. Öng ta khöng úã laåi àaão, vò vêåy töëi àïën, chó coân laåi Quyách-Quyách vaâ töi.

- Phaãi, töi àaä lêëy tröåm caã bêìy võt cuãa traåi trûúãng, vò vêåy töi phaãi vûúåt nguåc.

Chuáng töi ngöìi àöëi diïån vúái nhau, ngoån lûãa nhoã chöëc chöëc laåi böëc lïn soi saáng mùåt chuáng töi. Mùåt Quyách-Quyách khöng vaâng hùèn. Do phúi nùæng, maâu vaâng tûå nhiïn àaä chuyïín thaânh maâu àöìng àoã. Mùæt anh xïëch, àen nhaánh, khi anh noái vúái ai laâ mùæt anh nhòn thùèng vaâo mùæt ngûúâi êëy. Anh huát nhûäng àiïëu xò- gaâ daâi maâ anh duâng laá thuöëc àen cuöën lêëy. Töi vêîn cuöën thuöëc laá bùçng têëm giêëy baãn maâ anh cùæt cho töi.

- Töi phaãi tröën vò traåi trûúãng, chuã àaân võt, muöën giïët chïët töi, chuyïån êëy caách àêy àaä ba thaáng. Khöí möåt caái laâ töi thua baåc, khöng chó mêët hïët tiïìn baán võt maâ mêët caã tiïìn baán than cuãa hai loâ than naây.

- Anh chúi úã àêu? - Chúi trong rûâng. Àïm naâo cuäng àaánh vúái mêëy anh Taâu úã

traåi Inini vaâ mêëy anh tuâ maän haån tûâ bïn Thaác sang. - Anh àaä quyïët àõnh vûúåt biïín chûa?



- Töi chó mong coá thïë. Khi töi baán àûúåc than cuãi, töi tñnh mua möåt chiïëc ghe, tòm möåt ngûúâi biïët laái chõu ài vúái töi. Nhûng trong ba tuêìn nûäa, ta baán than röìi laâ coá thïí mua möåt chiïëc ghe vaâ ài àûúâng biïín, vò anh biïët laái maâ.

- Töi coá tiïìn àêy, anh Quyách-Quyách aå, khöng cêìn phaãi chúâ baán àûúåc than múái mua thuyïìn.

- Thïë thò hay. Coá möåt chiïën thuyïìn töët lùæm, möåt ngaân nùm trùm francs, cuãa möåt ngûúâi da àen laâm nghïì böí cuãi baán.

- Anh àaä coi chûa? - Röìi. - Nhûng töi cuäng muöën xem. - Mai, töi seä ài gùåp Sö-cö-la, töi vêîn goåi hùæn nhû vêåy Papillon

aå, anh kïí cho töi nghe chuyïån vûúåt nguåc cuãa anh ài. Töi tûúãng khöng thïí naâo vûúåt nguåc tûâ àaão Quyã ài àûúåc. Sao Chang khöng ài cuâng anh?

Töi kïí vúái anh chuyïån vûúåt nguåc, con soáng Lisette, caái chïët cuãa Silvain.

- Töi hiïíu taåi sao Chang khöng muöën ài vúái anh. Thêåt laâ quaá maåo hiïím. Söë anh àoã lùæm àêëy, cho nïn anh múái söëng soát maâ túái àêy àûúåc. Töi mûâng cho anh lùæm.

Quyách-Quyách vaâ töi troâ chuyïån vúái nhau àaä ba giúâ. Chuáng töi nguã súám vò anh muöën ài tòm Sö-cö-la ngay luác

hûâng àöng. Sau khi àùåt vaâo bïëp möåt caânh cêy to àïí noá chaáy suöët àïm, chuáng töi nguã. Khoái laâm töi ho vaâ tùæc caã muäi, nhûng coá àiïìu lúåi laâ khöng coá lêëy möåt con muöîi.

Nùçm trïn giûúâng, àùæp chùn êëm, töi nhùæm nghiïìn mùæt. Töi khöng sao nguã àûúåc. Töi bõ cùng thùèng quaá. Àuáng laâ chuyïën vûúåt nguåc diïîn ra thêåt töët àeåp. Nïëu taâu töët chó taám ngaây nûäa laâ töi seä ra khúi. Quyách-Quyách nhoã vaâ gêìy, nhûng anh coá sûác maånh phi thûúâng, vaâ sûác chõu àûång cuãa anh coá thïí vûúåt qua àûúåc moåi thûã thaách. Chùæc chùæn laâ anh trung thûåc vaâ àaâng hoaâng àöëi vúái baån, nhûng coá thïí anh cuäng rêët taân nhêîn vúái keã thuâ. Khoá maâ nhêån xeát



àûúåc àiïìu gò trïn mùåt möåt ngûúâi aá àöng, noá chùèng böåc löå chuát gò hïët. Tuy vêåy, mùæt anh àaä noái thay anh.

Töi nguã thiïëp ài vaâ mú thêëy biïín khúi traân àêìy aánh nùæng, taâu cuãa töi tûng bûâng vûúåt soáng trïn àûúâng ài túái tûå do.

- Anh uöëng caâ-phï hay traâ? - Thïë anh uöëng gò? - Töi uöëng traâ. - Vêåy cho töi traâ. Trúâi vûâa loá saáng, lûãa vêîn chaáy tûâ àïm qua, nûúác reo trong

xoong. Möåt con gaâ vui mûâng cêët tiïëng gaáy. Chung quanh chuáng töi khöng coá tiïëng chim kïu, chùæc chùæn khoái àaä laâm chuáng baåt ài mêët. Con heo àen nùçm trïn giûúâng vúái Quyách-Quyách. Con heo chùæc laâm biïëng lùæm, vò àïën giúâ noá vêîn coân nguã. Nhûäng miïëng baánh traáng laâm bùçng böåt gaåo àang àûúåc nûúáng trïn than höìng. Sau khi pha traâ àûúâng, anh baån töi cùæt baánh laâm àöi, phïët múä röìi àûa cho töi. Chuáng töi ùn möåt bûäa thõnh soaån. Töi ùn ba chiïëc baánh traáng àaä àûúåc nûúáng kyä.

- Töi ài àêy, anh theo töi ra nheá. Nïëu coá ai kïu hay huyát saáo, àûâng traã lúâi. Anh khöng phaãi lo, khöng ai àïën àêy àûúåc. Nhûng nïëu anh ra chöî meáp buân, anh coá thïí bõ chïët àêëy.

Con heo àaä dêåy theo tiïëng goåi cuãa chuã. Noá ùn, uöëng röìi ra ngoaâi, chuã noá ài theo noá. Noá àïën thùèng núi coá buân. Noá ài xuöëng caách àoaån àûúâng chuáng töi túái àêy höm qua húi xa hún möåt chuát. Ài àûúåc vaâi chuåc meát, noá quay laåi: noá khöng ûng löëi naây. Sau khi doâ thûá ba lêìn, noá múái vûúåt qua chöî buân. Quyách-Quyách theo ngay noá, khöng e ngaåi, vaâ àaä túái àûúåc chöî àêët rùæn. Maäi têån chiïìu, Quyách-Quyách múái vïì. Töi ùn möåt mònh moán suáp anh àaä àùåt trïn àöëng lûãa. Sau khi nhùåt àûúåc taám quaã trûáng trong chuöìng gaâ, töi lêëy múä laâm möåt àôa ba quaã trûáng öëp-lïët. Gioá àaä àöíi chiïìu vaâ khoái úã hai loâ bïn laán àaä bay vïì hûúáng khaác. Buöíi chiïìu trúâi mûa, töi nùçm trïn giûúâng göî cuãa töi, töi khöng bõ thaán khñ laâm cho khoá chõu.

Buöíi súám, töi daåo möåt voâng quanh àaão. Khoaãng giûäa àaão coá möåt khu àêët tröëng khaá röång, cêy àöí vaâ cuãi böí taåi àoá chûáng toã laâ



Quyách-Quyách lêëy göî úã àêëy àïí àöët thaânh than. Töi coân thêëy möåt caái höë coá àêët seát trùæng, chùæc anh moi lïn àïí phïët vaâo göî laâm cho noá chaáy khöng thaânh ngoån. Luä gaâ kiïëm ùn úã khu àêët tröëng. Möåt con chuöåt kïëch xuâ chaåy vuåt dûúái chên töi, vaâ caách àêëy vaâi thûúác, töi thêëy möåt con rùæn daâi gêìn hai meát àaä chïët.

Chùæc hùèn con chuöåt àaä cùæn chïët con rùæn. Suöët ngaây höm êëy, úã möåt mònh trïn àaão, töi khaám phaá hïët

caái noå àïën caái kia. Vñ duå, töi gùåp möåt gia àònh nhûäng con ùn kiïën. Möåt meå vaâ ba con. Möåt töí kiïën to àang söi suåc quanh chöî chuáng. Hún möåt taá khó rêët nhoã nhaãy tûâ caânh noå sang caânh kia trïn khoaãng àêët tröëng.

- Töi khöng gùåp Sö-cö-la, cuäng khöng thêëy chiïëc thuyïìn. Chùæc anh vïì laâng úã vuâng Thaác mua thûåc phêím. Anh ùn àuã chûa?

- Röìi. - Anh coân muöën ùn nûäa khöng? - Khöng. Töi mang vïì cho anh hai goái thuöëc àen, loaåi súåi to cuãa lñnh: vò

chó coá thûá naây. - Caãm ún anh, thûá naây àûúåc röìi. Khi Söcöla ài vùæng, thûúâng

anh ta úã laåi laâng mêëy ngaây? - Hai ba ngaây, nhûng mai töi laåi ài, ngaây naâo töi cuäng ài, vò

töi khöng biïët anh ta ài luác naâo. Höm sau trúâi mûa têìm taä. Nhûng Quyách-Quyách vêîn trêìn

truöìng àöåi mûa ra ài. Anh boåc quêìn aáo trong möåt têëm vaãi sún cùæp dûúái naách. Töi khöng tiïîn chên anh. “Anh àûâng ài laâm gò cho ûúát”. Anh noái vúái töi thïë. Mûa àaä taånh. Nhòn mùåt trúâi, töi biïët laâ àaä mûúâi möåt giúâ. Loâ than thûá hai bõ nûúác mûa laâm sêåp. Töi túái gêìn àïí ûúác lûúång tai hoåa naây. Mûa xöëi xaã cuäng khöng laâm tùæt hïët cuãi. Vêîn coân khoái tûâ trong caái àöëng dõ hònh àoá böëc lïn. Böîng töi duåi mùæt röìi nhòn lêìn nûäa vò nhûäng thûá töi tröng thêëy thêåt bêët ngúâ: trong loâ than coá nùm chiïëc giaây. Tröng roä ngay laâ möîi chiïëc giaây àïìu àùåt thùæng àûáng trïn goát, àïìu àûúåc soã vaâo möåt caái chên coân nguyïn tûâ



baân chên lïn àïën bùæp. Nhû vêåy laâ coá ba ngûúâi bõ thiïu trong loâ. Khöng cêìn phaãi mö taã phaãn ûáng àêìu tiïn cuãa töi: khaám phaá ra chuyïån naây töi thêëy laânh laånh úâ söëng lûng. Töi cuái xuöëng lêëy chên búái chuát taân than chaáy dúã, thò thêëy baân chên thûá saáu.

Quyách-Quyách cuäng ghï thêåt, anh àaä biïën nhûäng ngûúâi anh giïët haâng loaåt thaânh tro buåi. Töi bõ xuác àöång àïën nöîi phaãi rúâi khoãi loâ than ngay ra têån khu baäi tröëng àïë coá chuát aánh nùæng. Töi cêìn phaãi àûúåc sûúãi noáng. Àuáng, trong khöng khñ ngöåt ngaåt naây, töi böîng thêëy laånh vaâ cêìn phaãi coá möåt chuát mùåt trúâi nhiïåt àúái. Àoåc àïën àêy, chùæc àöåc giaã cho laâ chuyïån vö lyá: àaáng leä sau khi khaám phaá ra viïåc naây, töi phaãi toaát möì höi múái phaãi. Thïë maâ khöng, töi thêëy laånh coáng ngûúâi, vïì tinh thêìn vaâ thïí chêët. Rêët lêu, àïën möåt tiïëng àöìng höì sau, möì höi múái bùæt àêìu chaãy trïn traán töi vò caâng nghô, töi caâng thêëy rùçng, töi àaä noái vúái anh ta laâ töi coá rêët nhiïìu tiïìn dêëu úã trong plan thïë maâ àïën bêy giúâ töi vêîn coân söëng thò thêåt laâ möåt àiïìu kyâ diïåu. Phaãi chùng anh ta àïí daânh töi cho möåt caái loâ àöët than thûá ba?

Töi nhúá laâ Chang em cuãa anh àaä noái vúái töi laâ anh bõ kïët aán vïì töåi ùn cûúáp vaâ giïët ngûúâi trïn möåt chiïëc thuyïìn buöìm. Khi hoå têën cöng möåt chiïëc taâu àïí cûúáp cuãa, hoå giïët caã gia àònh, têët nhiïn laâ vin vaâo nhûäng lyá do chñnh trõ. Vêåy thò àêy laâ nhûäng ngûúâi àaä quen giïët ngûúâi haâng loaåt. Thïë maâ töi laåi bõ cêìm giûä úã àêy. Töi úã trong möåt hoaân caãnh thêåt gay go. Thûã àiïím laåi tònh hònh xem sao. Nïëu töi giïët Quyách-Quyách trïn àaão naây röìi cho xaác anh vaâo loâ than, khöng ai hay biïët àûúåc. Nhûng con heo laåi khöng chõu nghe töi, con heo àûúåc reân luyïån naây cuäng khöng hiïíu tiïëng Phaáp. Vêåy laâ khöng coá caách naâo ra khoãi àaão. Nïëu töi eáp buöåc àûúåc anh Taâu naây nghe theo töi, thò sau khi bùæt anh àûa töi ra khoãi àaão, töi seä giïët anh trïn àêët liïìn. Nïëu töi neám anh xuöëng buân, anh seä biïën mêët, nhûng chùæc anh phaãi coá lyá do gò àïë thiïu nhûäng ngûúâi naây maâ khöng neám xaác hoå xuöëng buân, laâm thïë dïî hún nhiïìu. Boån cai tuâ, töi àïëch súå, nhûng nïëu caác baån Taâu cuãa anh khaám phaá ra laâ töi àaä giïët anh, hoå seä thaânh keã ài sùn ngûúâi. Hoå laåi thöng thaåo àõa thïë úã àêy. Nhû vêåy, bõ hoå àuöíi theo chùèng phaãi laâ chuyïån hay húám gò.



Quyách-Quyách chó coá khêíu suáng trûúâng möåt noâng, naåp àaån tûâ phña àêìu noâng. Anh khöng chõu rúâi noá, kïí caá luác nêëu ùn, luác nguã vaâ ngay caã khi ài ngoaâi anh cuäng mang suáng theo. Töi coá con dao luác naâo cuäng múã sùén nhûng töi coân phaãi nguã. Thïë maâ anh laåi laâ ngûúâi töi choån àïí cuâng vûúåt nguåc àêëy, thêåt oaái oùm. Caã ngaây höm êëy töi khöng ùn. Vaâ khi töi nghe tiïëng anh haát, töi cuäng chûa quyïët àõnh laâm gò. Quyách-Quyách àaä trúã vïì. Nêëp sau caác caânh cêy töi thêëy anh ài túái. Anh mang möåt caái boåc àùåt thùng bùçng trïn àêìu vaâ khi anh àïën bïn töi, töi múái loá ra. Anh tûúi cûúâi àûa töi goái àöì boåc trong caái bao böåt mò, leo lïn röìi ài vöåi vaâo nhaâ. Töi ài theo anh.

- Tin mûâng, Papillon aå, Sö-cö-la àaä vïì röìi, thuyïìn vêîn coân. Anh ta noái laâ taâu coá thïí chúã àûúåc hún nùm trùm kñ-lö maâ vêîn nöíi. Thûá anh àang cêìn laâ nhûäng bao böåt mò àïí gheáp laåi thaânh buöìm chñnh vaâ möåt buöìm mui. Àêy laâ boåc haâng àêìu tiïn. Nhûng thûá coân laåi mai ta seä lêëy vïì nöët, vò anh seä ài xem thuyïìn vúái töi.

Quyách-Quyách vûâa ài vûâa noái, khöng quay mùåt laåi. Chuáng töi nöëi goát nhau ài. Trûúác tiïn laâ con heo, röìi àïën anh

ta, coân töi ài sau cuâng. Töi khoaáng nghô rêët nhanh laâ anh khöng coá veã gò coá yá àõnh cho töi vaâo loâ than, vò ngaây mai anh seä àûa töi ài xem thuyïìn, vaâ anh àaä bùæt àêìu tiïu pha àïí chuêín bõ cho cuöåc vûúåt nguåc: anh coân mua caã nhûäng bao böåt mò.

- Möåt caái loâ bõ sêåp àöí kòa. Chùæc taåi trúâi mûa. - Mûa nhiïìu quaá nïn cuäng chùèng coá gò laâ laå. Anh cuäng khöng ra thùm loâ, cûá ài thùèng vïì laán. Töi khöng

biïët noái gò, cuäng khöng biïët nïn laâm gò. Coi nhû khöng tröng thêëy gò cuäng khöng xong. chùèng leä suöët ngaây töi laåi khöng moâ àïën gêìn loâ úã caách laán coá hai mûúi lùm meát, nghô cuäng kyâ.

- Anh àïí tùæt lûãa àêëy aâ? - Phaãi, töi chùèng àïí yá àïën nûäa. - Anh àaä ùn chûa? - Chûa, töi khöng àoái. - Anh bïånh aâ?



- Khöng. - Thïë taåi sao anh khöng ùn suáp ài? - Quyách-Quyách, anh ngöìi xuöëng dêy, töi coá chuyïån muöën noái

vúái anh. - Àïí töi chêm lûãa àaä. - Àûâng. Töi muöën noái chuyïån vúái anh ngay, trong luác trúâi coân

saáng. - Coá àiïìu gò vêåy? - Coá àiïìu laâ loâ sêåp àaä àïí löå ba caái xaác ngûúâi bõ anh thiïu

trong àoá. Anh baây giaãi thñch cho töi nghe viïåc naây. - AÂ! Thaão naâo töi thêëy mùåt anh laâ laå. Khöng löå veã xuác àöång chuát naâo, anh nhòn thùèng töi noái: - Sau khi nhòn thêëy nhû vêåy, anh khöng yïn têm phaãi

khöng? Töi hiïíu, chuyïån dô nhiïn thöi. Cuäng may cho töi laâ anh chûa àêm vaâo lûng töi. Anh Pappillon, ba thùçng cha êëy laâ ba thùçng ài sùn ngûúâi. Vaâ tuêìn qua, mûúâi höm thò àuáng hún, töi baán möåt múá cuãi cho Sö-cö-la. Öng ngûúâi Taâu maâ anh àaä thêëy, giuáp töi àûa caác bao than ra khoãi àaão. Chuyïån naây rùæc röëi lùæm: chuáng töi duâng thûâng daâi hún hai trùm meát keáo nhûäng bao than cho trûúåt trïn buân. Àaåi khaái laâ nhû vêåy. Tûâ àêy àïën möåt con laåch nhoã, thuyïìn cuãa Sö-cö-la àêåu úã àêëy. Chuáng töi àaä àïí laåi rêët nhiïìu dêëu vïët, mêëy caái bao raách àaä àïí rúi vaâi cuåc than. Thïë laâ bùæt àêìu xuêët hiïån keã sùn ngûúâi àêìu tiïn. Nghe thuá kïu, töi biïët laâ trong rûâng coá ngûúâi. Töi thêëy àûúåc thùçng cha noå, noá laåi khöng tröng thêëy töi. Töi leán ài qua phña bïn kia àaão, voâng sau lûng noá àaánh bêët ngúâ, chùèng coá gò khoá. Noá bõ giïët chïët maâ khöng hïì biïët ai giïët mònh. Töi àïí yá nhêån thêëy caác xaác chïët nùçm xuöëng buân sau vaâi ngaây laåi nöíi lïn, cho nïn töi mang noá vïì àêy, cho vaâo loâ.

- Coân hai ngûúâi kia laâ thïë naâo? Chuyïån xaáy ra ba ngaây trûúác khi anh àïën àêy. Àïm êëy töëi

àen nhû mûåc vaâ hoaân toaân im ùæng, àiïìu naây ñt khi thêëy úã rûâng lùæm. Hai thùçng naây úã búâ ao tûâ chêåp töëi. Möåt àûáa hïî bõ khoái bay túái



laâ lïn cún ho. Do coá nhûäng tiïëng ho maâ töi biïët laâ coá chuáng úã àêëy. Trûúác khi trúâi saáng, töi àaánh liïìu ài qua phña trûúác mùåt, chöî buân maâ töi àaä nhúá laâ coá tiïëng ho. Muöën cho nhanh, nhû töi àaä noái vúái anh, töi àaä cùæt cöí tïn sùn ngûúâi àêìu tiïn. Noá khöng kïu àûúåc möåt tiïëng. Coân thùçng sau noá, coá möåt khêíu suáng sùn, noá chó lo nhòn vïì phña trïn àaão xem coá chuyïån gò xaãy ra, nïn àaä àïí töi tröng thêëy. Töi cho noá möåt phaát suáng, vaâ thêëy noá chûa chïët hùèn, töi laåi böìi thïm cho noá möåt nhaát dao vaâo tim. Àêëy laâ ba thùçng maâ anh àaä tröng thêëy trong loâ than àêëy Papillon aå Möåt thùçng A-rêåp vaâ hai thùçng Phaáp. Vaác chuáng lïn vai maâ ài qua àöëng buân khöng phaãi dïî. Chuáng nùång lùæm, cho nïn töi phaãi ài laâm hai chuyïën. Röìi töi cuäng cho noá vaâo loâ àûúåc.

- Chuyïån xaãy ra àuáng nhû vêåy chûá? - Àuáng thïë, Papillon, töi thïì vúái anh êëy. - Taåi sao anh khöng cho chuáng xuöëng buân? - Töi àaä noái röìi, buân àêíy xaác chïët lïn. Thónh thoaãng coá con

nai bõ rúát xuöëng àêëy, chó möåt tuêìn sau, noá laåi nöíi lïn. Höi thöëi lùæm, maäi àïën khi kïìn kïìn àïën ùn múái hïët muâi. Phaãi lêu lùæm, tiïëng kïìn kïìn kïu vaâ bay lûúån laâm cho ngûúâi ta toâ moâ tòm àïën. Papillon úi, töi thïì vúái anh laâ ài vúái töi anh khöng phaãi súå gò. Àêy àïí anh yïn têm, anh cêìm lêëy khêíu suáng naây, nïëu anh muöën.

Töi muöën nhêån khêíu suáng àïën chïët, nhûng töi àaä neán àûúåc vaâ töi cöë hïët sûác noái thêåt tûå nhiïn:

- Töi khöng cêìm àêu anh Quyách-Quyách, töi àïën àêy vò töi caãm thêëy àûúåc baão àaãm, nhû àïën vúái möåt ngûúâi baån. Ngaây mai anh phaãi thiïu tiïëp mêëy tïn sùn ngûúâi êëy cho hïët dêëu vïët ài. Duâ töi khöng coá mùåt úã àêy töi cuäng khöng muöën bõ buöåc töåi laâ àaä giïët ba ngûúâi.

- Àûúåc, mai töi seä thiïu nûäa. Nhûng anh yïn trñ. khöng ai àùåt chên àûúåc lïn àaão naây. Khöng thïí coá ai daám qua àêy nïëu khöng muöën bõ sa lêìy.

- Thïë vúái möåt chiïëc xuöìng bùçng cao su coá qua àûúåc khöng? - Töi khöng nghô àïën viïåc àoá.



- Nïëu ai dêîn boån hiïën binh àïën àêy, vaâ chuáng muöën vaâo vaâo, anh cûá tin laâ vúái möåt caái beâ, chuáng coá thïí vaâo àûúåc. Vò vêåy nïn phaãi ài caâng súám caâng töët.

- Àöìng yá. Ngaây mai, seä nhoám loâ laåi, noá cuäng chûa tùæt hùèn, chó cêìn laâm hai öëng thöng húi nûäa.

- Thöi chaâo anh Quyách-Quyách. - Chuác anh nguã ngon, Papillon. Töi nhùæc laåi laâ anh cûá nguã

cho kyä, anh coá thïí tin töi. Nùçm keáo chùn lïn têån cùçm, töi thêëy êëm aáp khoan khoaái. Töi

chêm thuöëc huát. Mûúâi phuát sau, Quyách-Quyách àaä ngaáy, con heo nùçm caånh anh cuäng thúã phò phoâ. Lûãa khöng böëc lïn nhûng than úã thên cêy coân höìng vaâ khi coá cún gioá luâa vaâo laán, noá taåo ta möåt caãm giaác thanh bònh, ïm aã. Töi têån hûúãng tiïån nghi naây vaâ töi àaä nguã vúái nhûäng yá nghô sau àêy trong àêìu: Ngaây mai, töi seä thûác dêåy vaâ giûäa Quyách-Quyách vúái töi moåi viïåc àïìu ïm àeåp; nïëu khöng chuá ba taâu naây quaá laâ möåt nghïå sô àaä che dêëu nhûäng yá àõnh cuãa mònh vaâ kïí chuyïån taâo lao coân gioãi hún ca Sacha Guitry* (*Sacha Guitry: diïîn viïn kõch noái vaâ àiïån aãnh rêët nöíi tiïëng cuãa Phaáp coân laâ taác giaã cuãa nhiïìu kõch baãn sên khêëu vaâ phim (1885 –1957) - ND) vaâ nïëu thïë töi seä khöng thêëy aánh mùåt trúâi, vò töi àaä biïët quaá nhiïìu vïì anh, anh seä ngaåi.

Chuyïn viïn giïët ngûúâi haâng loaåt àaánh thûác töi dêåy, tay cêìm möåt ca caâ-phï, vaâ nhû khöng coá chuyïån gò xaãy ra, anh chaâo töi vúái möåt nuå cûúâi vö cuâng cúãi múã. Ngaây àaä raång.

- Naây, anh uöëng caâ phï, ùn baánh traáng ài, àaä cho múä röìi àêëy. Ùn uöëng xong, töi ra ngoaâi, rûãa raáy úã möåt thuâng ton-nö luác

naâo cuäng àêìy nûúác. - Anh giuáp töi nheá, Papillon? - ÛÂ! - töi noái maâ khöng hoãi xem anh ta cêìn giuáp viïåc gò Chuáng töi keáo chên mêëy caái xaác chïët àaä bõ thiïu dúã dang. Töi

àïí yá thêëy maâ khöng noái ra, laâ caã ba caái xaác àïìu bõ möí buång, anh chaâng taâu dïî thûúng naây chùæc àaä tòm xem hoå coá dêëu tiïìn trong



ruöåt khöng. Coá àuáng hoå laâ nhûäng keã sùn ngûúâi khöng. Biïët àêu laåi chó laâ nhûäng ngûúâi sùn bûúám vaâ sùn thuá? Anh ta giïët hoå àïí tûå vïå hay àïí lêëy cuãa? Thöi, khöng nghô thïm vïì chuyïån naây nûäa! Mêëy caái xaác chïët àaä àûúåc àûa vaâo trong höë loâ coá cuãi vaâ àêët seát àùæp lïn trïn. Hai öëng thöng húi àaä àûúåc múã ra vaâ loâ àaä böëc chaáy vúái hai nhiïåm vuå: laâm ra than cuãi vaâ thiïu cho ba caái xaác thaânh tro.

- Ài naâo, Papillon. Con heo con tòm ra löëi ài trong nhaáy mùæt. Chuáng töi nöëi àuöi

nhau ài qua quaäng buân. Luác sùæp dêën bûúác àûa chên, töi lo àïën chïët khiïëp. Chuyïån Sylvain bõ sa lêìy röìi chïët àaä àïí laåi trong töi möåt êën tûúång sêu sùæc àïën nöîi töi khöng thïì naâo ài trïn buân möåt caách thanh thaãn àûúåc. Cuöëi cuâng, toaát möì höi höåt, töi cuäng phaãi lao theo Quyách-Quyách. Chên töi àùåt tûâng bûúác lïn vïët chên anh, khöng coá caách gò khaác: anh qua àûúåc thò töi cuäng phaãi qua àûúåc chûá.

Sau hai giúâ ài böå, chuáng töi ài àïën àûúåc núi Sö-cö-la lêëy göî. Trïn àûúâng ài chuáng töi khöng gùåp ai vaâ cuäng khöng phaãi lêín tröën lêìn naâo.

- Chaâo me-xûâ. - Chaâo öng Quyách-Quyách. - Anh coá khoãe khöng? - Khoãe lùæm. - Anh cho baån töi xem thuyïìn. Caái thuyïìn rêët khoãe, àoá laâ möåt loaåi saâ luáp chúã haâng, nùång nïì

nhûng bïìn chùæc. Töi lêëy dao sóa vaâo moåi chöî, dao khöng bao giúâ ngêåp sêu quaá nûãa phên. Saân taâu cuäng coân nguyïn. Taâu naây àûúåc àoáng bùçng möåt thûá göî àaä àûúåc choån kyä lûúäng.

- Anh baán bao nhiïu? - Hai ngaân nùm trùm francs. - Töi traã anh hai ngaân. Ngaä giaá thïë laâ xong.



- Taâu naây khöng coá ky. Töi traã thïm cho anh nùm trùm francs nûäa, anh phaãi laâm thïm cho töi möåt caái ky, möåt baánh laái vaâ möåt cöåt buöìm. Caái ky vaâ baánh laái phaãi bùçng göî töët, cöåt buöìm, cao ba meát, bùçng göî nheå vaâ deão. Bao giúâ xong?

- Taám ngaây nûäa. - Àêy laâ hai túâ giêëy baåc möåt ngaân vaâ möåt túâ nùm trùm. Töi xeá

àöi, àûa anh möåt nûãa, nûãa kia seä àûa anh khi töi nhêån taâu. Anh giûä möåt nûäa nheá. Bùçng loâng khöng?

- Àöìng yá. - Töi cêìn möåt ñt thuöëc tñm, möåt ton-nö nûúác ngoåt, ñt thuöëc laá

vaâ diïm, thûác ùn àuã cho böën ngûúâi trong möåt thaáng: böåt mò dêìu, caâ-phï vaâ àûúâng, nhûäng thûá naây töi traã tiïìn riïng. Anh giao têët caã trïn söng úã Kourou nheá.

- Me xûâ úi, töi khöng thïí theo öng ra àïën cûãa söng àûúåc - Töi coá baão anh theo àêu. Töi baão laâ anh giao taâu cho töi trïn

söng chûá khöng phaãi úã caái vuäng naây. - Caác tuái böåt mò, möåt cuöån dêy thûâng, kim khêu vaâ chó buöìm

àêëy. Quyách-Quyách vaâ töi laåi quay vïì núi êín naáu. Chuáng töi vïì

trûúác khi trúâi töëi, khöng gùåp chuyïån phiïìn phûác gò. Trïn àûúâng vïì, con heo mïåt nïn anh vaác noá lïn vai. Höm nay, töi àang khêu buöìm möåt mònh, böîng nghe coá tiïëng kïu. Töi nêëp vaâo rûâng gêìn quaäng coá buân vaâ tröng sang búâ bïn kia. Quyách-Quyách tranh caäi khoa chên muáa tay vúái ngûúâi trñ thûác Taâu. Töi àoaán laâ anh ta muöën sang àaão maâ Quyách-Quyách khöng cho sang. Tay ngûúâi naâo cuäng cêìm möåt con dao phaåt. Ngûúâi cuåt tay coá veã noáng hún. Mong sao anh ta àûâng giïët Quyách-Quyách. Töi quyïët àónh löå diïån. Töi huyát saáo. Hai ngûúâi quay vïì phña töi.

- Coá viïåc gò thïë, anh Quyách-Quyách?. - Töi muöën noái chuyïån vúái anh, anh Papillon aå! - Ngûúâi kia

noái. - Anh Quyách-Quyách khöng cho töi sang bïn êëy.



Sau mûúâi phuát tranh caäi bùçng tiïëng cuãa hoå, caã hai àaä theo con heo sang bïn naây àaão. Ngöìi trong laán, khó möîi ngûúâi tay àaä cêìm möåt ca nûúác traâ, töi chúâ nghe hoå noái.

- Chuyïån nhû thïë naây - Quyách-Quyách noái. - Anh ta muöën vûúåt nguåc bùçng àûúåc vúái chuáng ta. Töi noái cho anh êëy hiïíu laâ töi khöng coá quyïìn gò trong chuyïån naây, anh laâ ngûúâi traã tiïìn vaâ chó huy têët caã. Anh êëy khöng tin töi.

- Anh Papillon úi, - anh kia noái, - Quyách-Quyách phaãi àïí cho töi cuâng ài múái àûúåc.

- Taåi sao? - Hai nùm trûúác, chñnh anh êëy àaä chùåt cuåt tay töi trong khi

àaánh baåc. Anh êëy bùæt töi thïì laâ seä khöng giïët anh êëy. Töi àaä thïì, nhêån lúâi vúái àiïìu kiïån laâ anh ta phaãi nuöi töi suöët àúâi. Ñt ra cuäng phaãi nuöi töi khi töi àoâi hoãi. Nïëu anh boã ài suöët àúâi, töi seä khöng coân nhòn thêëy anh êëy cho nïn möåt laâ anh êëy àïí anh ài möåt mònh, hai laâ anh êëy phaãi àïí töi ài theo.

- Laåi coân chuyïån thïë nûäa, caã àúâi bêy giúâ töi múái gùåp chuyïån naây laâ möåt àêëy, àûúåc, töi bùçng loâng àïí anh ài theo. Taâu cuäng töët vaâ röång, coá thïí ài thïm nûäa nïëu ta muöën. Anh Quyách-Quyách bùçng loâng, thò töi àïí anh ài theo.

- Caãm ún anh, - anh cuåt tay noái. - Anh thêëy thïë naâo, anh Quyách-Quyách? - Àöìng yá, nïëu anh muöën. - Coá möåt àiïìu quan troång. Anh coá thïí ra khoãi traåi maâ khöng

bõ coi laâ mêët tñch vaâ bõ truy naä vïì töåi vûúåt nguåc, vaâ anh coá thïí coá mùåt úã ngoaâi söng trûúác khi trúâi töëi khöng?

- Khöng coá gò nhiïìu àêu. Töi coá thïí ra khoãi traåi tûâ ba giúâ vaâ chûa túái hai giúâ sau, töi àaä àïën búâ söng röìi.

- Anh Quyách-Quyách úi, ban àïm anh coá thïí tòm chöî àïí chuáng ta cho baån anh lïn taâu maâ khöng mêët thò giúâ khöng?

- Coá chûá, chùæc chùæn laâ coá.



- Möåt tuêìn nûäa, anh àïën àêy àïí biïët ngaây khúãi haânh nheá. Anh cuåt tay sau khi bùæt tay töi, vui veã quay ài. Töi tröng

thêëy caã hai ngûúâi chia tay nhau úã búâ bïn kia. Trûúác khi tûâ giaä, hoå àaä bùæt tay nhau. Moåi viïåc ïm àeåp caã.

Khi Quyách-Quyách trúã vïì laán töi noái luön: - Anh ta giao keâo vúái àöëi thuã cuãa anh laå nhó, nhêån nuöi anh

ta suöët àúâi, chuyïån laå thûúâng lùæm àêëy. Taåi sao anh laåi chùåt tay anh ta?

- Chúi baåc röìi àaánh nhau. - Thaâ anh giïët chïët anh ta coân hún. - Khöng àûúåc, vò anh êëy laâ ngûúâi baån rêët töët. Khi ra toâa aán

binh, anh ta àaä têån tònh bïnh vûåc töi; noái laâ chñnh anh ta àaánh töi trûúác, coân töi chó tûå vïå thöi. Töi àaä tûå nguyïån cam kïët, töi phaãi giûä àuáng lúâi hûáa. Chó coá möåt àiïìu töi khöng daám cho anh biïët vò anh chi tiïìn cho caã chuyïën vûúåt nguåc.

- Thöi xong röìi, anh Quyách-Quyách úi, chuáng ta khöng cêìn noái àïën chuyïån naây nûäa. Nhúâ trúâi, khi naâo àûúåc tûå do anh muöën laâm gò tuây anh.

- Töi seä giûä lúâi hûáa. - Nïëu coá ngaây anh àûúåc tûå do, anh tñnh seä laâm gò? - Múã tiïåm ùn. Töi laâ bïëp gioãi, coân anh êëy chuyïn vïì “huã tiïëu”. Viïåc naây laâm töi vui hùèn. Cêu chuyïån buöìn cûúâi laâm töi cûá

choåc Quyách-Quyách hoaâi. Sö-cö-la àaä giûä lúâi hûáa: nùm ngaây sau, têët caã àaä sùén saâng.

Chuáng töi ài xem taâu vaâo möåt ngaây mûa têìm taä. Khöng coá gò coá thïí chï traách caã. Cöåt buöìm, baánh laái vaâ ky àïìu hoaân haão. ÚÃ möåt khuác quanh trïn söng, chiïëc taâu cuâng thuâng ton-nö nûúác vaâ thûác ùn àaä àúåi chuáng töi. Chó coân baáo tin cho anh cuåt thöi: Sö-cö-la nhêån ài àïën traåi àïí goåi anh kia, vaâ seä àûa thùèng anh kia àïën núi giêëu taâu àïí chuáng töi khoãi phaãi túái búâ söng àoán anh.



Cûãa söng Kourou coá hai cêy àeân pha àïí xaác àõnh võ trñ. Trúâi mûa taâu coá thïí vûúåt qua àûúåc chöî àoá nïëu di úã giûäa söng vaâ dô nhiïn laâ khöng keáo buöìm lïn. Sö-cö-la àaä cho chuáng töi möåt höåp sún àen vaâ möåt cêy buát veä. Chuáng töi seä sún lïn buöìm möåt chûä K lúán vaâ söë 21, K.21 laâ söë àùng kyá möåt taâu àaánh caá thónh thoaãng coá ài àaánh caá àïm. Trûúâng húåp ra àïën biïín, chuáng töi keáo buöìm lïn maâ bõ phaát hiïån, ngûúâi ta seä tûúãng àêëy laâ chiïëc taâu àaánh caá kia.

Chuáng töi quyïët àõnh töëi mai, höìi mûúâi chñn giúâ, möåt giúâ sau khi trúâi sêåp töëi, seä khúãi haânh. Quyách-Quyách tin chùæc seä tòm àûúåc àûúâng ài vaâ baão àaãm àûa töi àïën thùèng núi giêëu taâu. Chuáng töi rúâi àaão höìi nùm giúâ àïí tranh thuã ài möåt tiïëng trong luác trúâi coân saáng. Töi trúã vïì laán rêët vui veã. Quyách-Quyách vai vaác con heo noái chuyïån huyïn thiïn vúái töi maâ khöng quay laåi, vò töi ài sau lûng anh ta.

- Cuöëi cuâng, töi cuäng ra khoãi traåi giam. Nhúâ coá anh vaâ chuá Chang cuãa töi maâ töi àûúåc tûå do. Seä coá ngaây, khi ngûúâi Phaáp cuát khoãi Àöng Dûúng, töi àûúåc trúã vïì nûúác.

Toám laåi, anh tin töi, vaâ thêëy töi ûng caái taâu, anh vui nhû khûúáu Töi nguã àïm cuöëi cuâng úã àaão, töi hy voång cuäng laâ àïm cuöëi cuâng trïn àêët Guyane. Nïëu töi ra túái söng vaâ túái biïín, chùæc chùæn laâ tûå do röìi. Nguy cú lúán nhêët laâ bõ àùæm taâu, vò tûâ khi coá chiïën tranh, khöng coá nûúác naâo traã tuâ vûúåt nguåc. Vïì àiïím naây, chiïën tranh àaä coá lúåi cho chuáng töi. Nïëu chuáng töi thêët baåi, chuáng töi seä bõ tûã hònh, àuáng laâ thïë, nhûng coân phaãi bùæt àûúåc chuáng töi àaä. Töi nghô àïën Sylvain. Àaáng leä anh phaãi úã àêy, ngay caånh töi, cuâng vúái töi, nïëu anh khöng phaåm phaãi àiïìu khinh xuêët kia. Töi àaä thaão bûác àiïån trong khi nguã: “Gûãi öng töíng biïån lyá Pradel - Cuöëi cuâng töi àaä dûát khoaát thùæng àûúåc con àûúâng cuãa sûå thöëi rûäa maâ öng neám töi vaâo. Töi àaä mêët chñn nùm”.

Mùåt trúâi àaä lïn cao khi Quyách-Quyách àaánh thûác töi dêåy. Laåi uöëng traâ, ùn baánh traáng. Chung quanh àêìy nhûäng höåp laâ höåp, töi coân thêëy hai caái löìng bùçng mêy.

- Löìng àïí laâm gò vêåy? - Töi nhöët gaâ àïí ùn doåc àûúâng.



- Anh coá àiïn khöng anh Quyách-Quyách? Ai laåi àem gaâ ài theo. Trong möåt haânh trònh nhû thïë naây?

- Töi muöën àem ài. - Anh coá bïånh khöng àêëy? Nïëu nûúác xuöëng, têån saáng chuáng

ta múái ra khoãi cûãa söng, lúä luác êëy, gaâ söëng gaâ maái gaáy êìm lïn trïn söng, anh thêëy coá nguy hiïím khöng?

- Töi khöng vêët gaâ laåi àêu. - Anh luöåc gaâ ài röìi boã vaâo múä hay dêìu. Thïë múái àïí àûúåc lêu

vaâ chuáng ta seä ùn trong ba ngaây àêìu. Cuöëi cuâng Quyách-Quyách cuäng phaãi chõu, anh ài bùæt gaâ,

nhûäng tiïëng kïu cuãa böën con gaâ àêìu tiïn anh toám àûúåc àaä laâm nhûäng con khaác boã chaåy hïët, anh khöng bùæt thïm àûúåc con naâo, chuáng tröën caã vaâo rûâng. Àêëy cuäng laâ àiïìu bñ mêåt cuãa loaâi vêåt, khöng biïët taåi sao cuäng caãm thêëy trûúác möëi nguy cú. Theo sau con heo, chuáng töi vûúåt qua àöëng buân, vai vaác nùång nhû lûâa. Anh van naâi töi àïí anh mang con heo ài theo.

- Trúâi àêët úi! Liïåu noá coá kïu khöng? - Töi baão àaãm vúái anh laâ khöng. Töi bùæt noá im laâ noá phaãi im.

Chuáng töi hai ba lêìn bõ möåt con höí cûá lûúån quanh rònh chuáng töi. Luác àoá noá cuäng khöng kïu, maâ noá súå chïët khiïëp, löng cûá dûång àûáng lïn.

Tin vaâo thiïån yá cuãa Quyách-Quyách, töi bùçng loâng àïí anh àem coân heo thên yïu cuãa anh theo, chuáng töi àïën chöî dêëu taâu thò trúâi àaä töëi mõt. Sö-cö-la vaâ anh cuåt àaä coá mùåt úã àêëy röìi. Coá hai cêy àeân pin àïí töi kiïím tra têët caã moåi vêåt duång. Khöng thiïëu thûá gò: voâng löìng dêy buöìm, buöìm muäi àaä àûúåc coá mùåt úã àêëy röìi. Coá hai cêy àeân pin àïí töi kiïím tra têët caã moåi vêåt duång. Khöng thiïëu thûá gò: voâng löìng dêy buöìm, buöìm muäi àaä àûúåc buöåc sùén saâng, coá thïí keáo lïn ngay àûúåc. Quyách-Quyách keáo thûã hai ba lêìn nhû töi àaä chó cho anh laâm. Anh hiïíu ngay cöng viïåc töi nhúâ anh. Töi traã tiïìn anh da àen àaä toã ra rêët àûáng àùæn. Anh thêåt thaâ mang caã keo daán vaâ nûãa maãnh giêëy baåc àïí nhúâ töi daán laåi giuáp. Anh khöng luác naâo súå töi lêëy mêët nhûäng túâ giêëy baåc noå. Ai khöng coá nhûäng yá nghô xêëu vïì ngûúâi



khaác, baãn chêët hoå thûúâng laâ töët vaâ thùèng thùæn. Sö-cö-la laâ möåt ngûúâi trung thûåc vaâ lûúng thiïån. Sau khi àaä thêëy tuâ khöí sai bõ àöëi xûã ra sao, anh khöng hïì höëi hêån laâ àaä giuáp ba ngûúâi tuâ thoaát khoãi caái àõa nguåc kia.

- Tûâ biïåt Sö-cö-la nheá. Chuác anh cuâng gia àònh gùåp nhiïìu may mùæn.

- Caãm ún öng nhiïìu.



XI. TÛÂ GIAÄ NÚI NGUÅC TUÂ

Chuyïën vûúåt nguåc cuãa “dên têìu” Töi xuöëng taâu sau cuâng vaâ nhúâ Sö-cö-la àêíy, chiïëc taâu tiïën vïì

phña söng. Khöng coá giêìm, chó coá hai maái cheâo töët, möåt do Quyách cheâo phña trûúác, möåt töi cheâo phña sau. Chûa túái hai giúâ sau, chuáng töi ra àïën söng.

Mûa àaä hún möåt giúâ. Töi lêëy möåt bao böåt mò àïí che mûa. Quyách-Quyách vaâ anh cuåt cuäng laâm nhû vêåy, nûúác söng chaãy siïët vaâ xoaáy nhiïìu. Nhúâ nûúác ruát, ba giúâ sau, chuáng töi àaä ài ngang hai cêy àeân pha. Töi biïët laâ àaä gêìn ra àïën biïín vò hai cêy àeân pha naây úã moãm ngoaâi cûãa söng. Chuáng töi keáo buöìm chñnh vaâ buöìm muäi, chuáng töi àaä ài qua Kourou maâ khöng gùåp trúã ngaåi gò Gioá thöíi phña bïn traái maånh àïën nöîi töi buöåc phaãi buöng buöìm cho gioá trûúåt ài. Taâu chuáng töi lao maånh ra biïín nhû möåt muäi tïn, chuáng töi loåt qua cûãa laåch vaâ rúâi khoãi búâ rêët nhanh. Trûúác mùåt chuáng töi, cêy àeân pha cuãa àaão Royale àaä chó àûúâng cho chuáng töi. Mûúâi ba ngaây trûúác töi coân úã phña sau cêy àeân êëy, úã Àaão Quyã. Chuyïën ra khúi vaâo luác ban àïm, viïåc mau choáng rúâi khoãi Àêët liïìn khöng àûúåc hai baån Taâu cuãa töi ùn mûâng nöí trúâi. Nhûäng tay con trúâi naây khöng quen löëi böåc löå tònh caãm löå ra ngoaâi.

Ra àïën biïín röìi, Quyách-Quyách chó bònh thaãn noái: - Chuáng ta àaä ài ra àûúåc, rêët töët. Anh cuåt noái thïm: - Phaãi, chuáng ta àaä ra àïën biïín maâ khöng gùåp möåt khoá khùn

naâo. - Töi khaát quaá, anh Quyách-Quyách, cho töi xin möåt ñt rûúåu. Sau khi àûa töi uöëng, caã hai cuäng uöëng möåt chêìu rûúåu rhum.

Töi ài khöng coá la baân, nhûng trong chuyïën vûúåt nguåc àêìu tiïn, töi



àaä hoåc caách àõnh hûúáng cùn cûá vaâo mùåt trúâi, trùng, sao vaâ gioá. Vaâ töi khöng ngêìn ngaåi lao ra biïín khúi, cöåt buöìm hûúáng vïì sao Höm. Taâu rêët töët, noá vûúåt soáng möåt caách dõu daâng vaâ hêìu nhû khöng bõ troâng traânh. Gioá thöíi rêët dûä, buöíi súám chuáng töi àaä úã rêët xa búâ vaâ caác àaão Salut. Nïëu khöng phaãi laâ laâm liïìu, töi àaä hûúáng cho taâu chaåy xñch gêìn àaão Quyã àïí tûâ ngoaâi khúi, vûâa thoaãi maái ngùæm vûâa vûúåt qua noá.

Roâng raä saáu ngaây, biïín luön coá soáng lûâng nhûng khöng mûa vaâ khöng coá giöng baäo. Gioá rêët maånh àaä àêíy chuáng töi ài rêët nhanh vïì hûúáng têy. Quyách-Quyách vaâ Vên Huï laâ nhûäng baån àûúâng tuyïåt vúâi. Caã hai khöng luác naâo phaân naân vïì trúâi xêëu, vïì nùæng, vïì àïm laånh. Chó coá àiïìu laâ khöng anh naâo muöën cêìm laái vaâ coi taâu lêëy vaâi giúâ àïí töi àûúåc nguã. Haâng ngaây hoå nêëu bïëp àïën ba böën lêìn. Coá bao nhiïu gaâ chuáng töi àaä ùn hïët trún. Höm qua, töi noái àuâa vúái Quyách-Quyách.

- Bêy giúâ chuáng ta ùn con heo chûá? Anh ta àau khöí thûåc sûå. - Con vêåt naây laâ baån töi vaâ trûúác khi ùn thõt noá phaãi giïët töi

àaä. Caác baån töi cuäng sùn soác àïën töi. Hoå khöng huát thuöëc àïí töi

muöën huát bao nhiïu thò huát. Luác naâo cuäng coá traâ noáng. Hoå laâm têët caã maâ khöng cêìn phaãi baão. Chuáng töi ra ài àaä àûúåc baãy ngaây. Töi khöng chõu àûång nöíi nûäa. Nùæng gay gùæt àïën nöîi caã hai anh baån Taâu cuãa töi cuäng bõ luöåc chñn nhû töm. Töi phaãi nguã. Töi buöåc laái laåi vaâ chó cùng möåt chuát buöìm. Taâu cûá ài theo hûúáng gioá thöíi. Töi nguã say nhû chïët gêìn ba giúâ. Töi giêåt mònh tónh dêåy do bõ xö maånh. Khi rûãa mùåt töi ngaåc nhiïn vaâ vui veã thêëy laâ trong luác töi nguã anh baån Quyách àaä caåo rêu cho töi maâ töi khöng biïët. Mùåt töi cuäng àûúåc anh böi dêìu.

Tûâ chiïìu qua töi laái qua hûúáng Têy Nam vò töi caãm thêëy ài quaá xa vïì hûúáng Bùæc. Taâu nùång nïn coá caái lúåi laâ noá khöng dïî bõ trïåch hûúáng. Do àoá, töi thêëy noá ài quaá vïì hûúáng Bùæc thêåt ra coá leä laâ khöng àuáng. Kòa, coá chiïëc khinh khñ cêìu! Àêy laâ lêìn àêìu tiïn trïn



àúâi, töi àûúåc tröng thêëy noá. Noá khöng coá veã àang bay vïì phña chuáng töi, vaâ noá úã quaá xa, khoá ûúác lûúång àûúåc kñch thûúác cuãa noá.

AÁnh nùæng phaãn chiïëu trïn lúáp nhöm laâm noá aánh lïn maâu baåch kim vaâ choái àïën nöîi mùæt khöng nhòn thùèng vaâo àêëy àûúåc. Noá böîng àöíi hûúáng, hònh nhû bay vïì phña chuáng töi. Quaã vêåy, noá to dêìn rêët mau, vaâ chó hai mûúi phuát sau, noá àaä úã trïn àêìu chuáng töi. Quyách vaâ anh cuåt vö cuâng ngaåc nhiïn khi thêëy chiïëc khinh khñ cêìu, cûá noái huyïn thuyïn vúái nhau bùçng tiïëng Taâu.

- Caác anh noái bùçng tiïëng Phaáp àïí töi nghe mêëy chûá. - Khñ cêìu cuãa Anh - Quyách noái. - Khöng, àêëy khöng phaãi laâ khñ cêìu troân maâ laâ möåt chiïëc

dirigeable: loaåi khñ cêìu naây coá thïí àiïìu khiïín nhû maáy bay. Chiïëc khñ cêìu rêët to, bêy giúâ chuáng töi àaä thêëy àûúåc raát roä vò

noá haå thêëp vaâ lûúån trïn àêìu chuáng töi thaânh nhûäng voâng nhoã. Coá nhûäng laá cúâ nhoã àûúåc àûa ra phaát tñn hiïåu. Chuáng töi khöng hiïíu gò nïn khöng traã lúâi. Khñ cêìu vêîn ra hiïåu vaâ àïën gêìn chuáng töi hún, chuáng töi thêëy àûúåc caã ngûúâi trong khoang taâu. Röìi noá bay vïì phña àêët liïìn. Möåt giúâ sau möåt chiïëc phi cú bay túái vaâ lûúån nhiïìu lêìn trïn àêìu chuáng töi. Böîng nhiïn biïín nöíi soáng dûä hún, gioá cuäng maånh hún. Chên trúâi boáng phña àïìu quang vaâ khöng thïí coá mûa.

- Tröng kia, anh cuåt noái. - ÚÃ àêu? - Àùçng kia, hûúáng naây, coá thïí laâ àêët liïìn úã phña êëy. Àiïím àen

kia, laâ möåt chiïëc taâu. - Sao anh biïët? - Töi àoaán vêåy, töi coân cho àêëy laâ möåt taâu khu truåc. - Vò sao? - Vò noá khöng coá khoái. Àuáng vêåy, möåt giúâ sau chuáng töi thêëy roä möåt chiïëc taâu chiïën

maâu xaám, coá veã àïën thùèng taâu chuáng töi. Noá lúán dêìn: chùæc noá phaãi ài nhanh ghï gúám, muäi taâu hûúáng vïì chuáng töi, töi súå noá ài saát



chuáng töi quaá, seä rêët nguy hiïím vò biïín àöång vaâ vïåt soáng cuãa noá ngûúåc vúái soáng biïín coá thïí laâm taâu chuáng töi bõ àùæm.

Àoá laâ möåt taâu phoáng ngû löi loaåi nhoã, khi noá lûúån quanh nûãa voâng phúi caã vïì ngang thên taâu chuáng töi àoåc àûúåc tïn taâu laâ Tarpon. Chiïëc taâu nùång, treo cúâ Anh phêëp phúái úã muäi taâu, àaä lûúån voâng vaâ tûâ phña sau chêìm chêåm àïën gêìn chuáng töi. Noá thêån troång ài soáng àöi, cuâng töëc àöå vúái taâu chuáng töi. Möåt phêìn lúán thuãy thuã àoaân úã trïn boong mùåc quêìn aáo maâu xanh cuãa Haãi quên Anh. Tûâ àaâi chó huy, möåt sô quan mùåc àöì trùæng noái qua chiïëc loa.

- Stop! You - Stop. - Quyách, haå buöìm xuöëng ngay. Hai phuát sau buöìm chñnh, buöìm foc vaâ buöìm muäi àaä àûúåc haå

xuöëng. Khöng coá buöìm, taâu gêìn nhû dûâng hùèn laåi, chó coá soáng xö taâu quay ngang. Töi thêëy khöng thïí àïí lêu nhû vêåy, vò seä nguy hiïím lùæm. Möåt chiïëc taâu maâ khöng coá xung lûúång riïng cuãa mònh do àöång cú hay do gioá, khöng thïí giûä àûúåc àuáng hûúáng. Àûa hai tay lïn miïång laâm loa, töi kïu to:

- Caác öng coá ngûúâi noái àûúåc tiïëng Phaáp khöng haã thuyïìn trûúãng

Möåt sô quan khaác cêìm lêëy chiïëc loa trïn tay viïn sô quan trûúác.

- Coá töi noái àûúåc tiïëng Phaáp. - Caác öng muöën gò? - Lïn taâu cuãa caác anh. - Khöng àûúåc, nguy hiïím lùæm, töi khöng muöën caác öng àêm

hoãng taâu cuãa töi. - Chuáng töi laâ taâu chiïën ài kiïím tra biïín, caác anh phaãi tuên

lïånh. - Töi khöng cêìn biïët, vò chuáng töi khöng ài àaánh nhau. - Caác anh khöng phaãi laâ nhûäng ngûúâi söëng soát cuãa caái taâu bõ

bùæn chòm?



- Khöng chuáng töi laâ nhûäng tuâ vûúåt nguåc tûâ möåt traåi giam tuâ khöí sai cuãa Phaáp.

- Traåi giam tuâ khöí sai laâ caái gò, traåi khöí sai nghôa laâ gò? - Nhaâ tuâ, tuâ nhên, tiïëng Anh laâ Convict Hard labour. - AÂ, töi hiïíu röìi. ÚÃ Cayenne haã? - Phaãi, úã Cayenne. - Caác anh ài àêu? - Sang Honduras thuöåc Anh. - Khöng àûúåc, caác anh phaãi theo hûúáng Têy Nam vaâ ài vïì

thaânh phöë George. Àêy laâ lïånh, caác anh phaãi theo. - Àûúåc! Töi baão Quyách keáo buöìm lïn vaâ chuáng töi ài vïì hûúáng

maâ chiïëc taâu phoáng ngû löi àaä chó cho chuáng töi Chuáng töi nghe coá tiïëng àöång cú úã phña sau. Àêëy laâ möåt chiïëc

xuöìng maáy àûúåc taách khoãi taâu chiïën. Noá àuöíi kõp chuáng töi ngay. Möåt thuãy thuã, suáng àeo cheáo qua vai, àûáng úã muäi xuöìng. Noá àïën tûâ phña bïn phaãi vaâ ài saát kïì bïn chuáng töi maâ khöng dûâng laåi, cuäng khöng bùæt chuáng töi dûâng laåi. Ngûúâi thuãy thuã nhaãy phoác sang taâu chuáng töi. Chiïëc xuöìng tiïëp tuåc ài trúã vïì vúái chiïëc taâu chiïën.

- Good afternoon! - ngûúâi thuãy thuã noái. Anh ta ài vïì phña töi, ngöìi xuöëng caånh töi röìi àùåt tay lïn cêìn

laái vaâ hûúáng taâu vïì phña Nam, chïëch nhiïìu hún so vúái hûúáng töi ài. Töi àïí cho anh ta laái, vaâ quan saát caách laâm cuãa anh. Anh laái rêët gioãi, khöng coá gò phaãi nghi ngúâ. Tuy thïë, töi vêîn ngöìi taåi chöî cuãa töi. Biïët thïë naâo àûúåc.

- Thuöëc laá? Anh lêëy ra ba bao thuöëc laá Anh vaâ àûa cho chuáng töi möîi

ngûúâi möåt bao. - Trúâi úi! - Quyách noái, hoå vûâa àûa thuöëc laá cho anh naây àuáng

luác anh xuöëng xuöìng, vò chùæc anh ta khöng phaãi luác naâo cuäng mang ba bao thuöëc laá trong ngûúâi.



Töi cûúâi vïì lúâi nhêån xeát cuãa Quyách, röìi töi laåi chuá yá àïën ngûúâi thuãy thuã Anh: anh ta biïët laái taâu gioãi hún töi. Töi coá àuã thò giúâ àïí suy nghô. Lêìn naây, viïåc vûúåt nguåc àaä thaânh cöng hoaân toaân, töi àaä laâ möåt ngûúâi tûå do, thêåt sûå tûå do. Cöí töi noáng ran, töi caãm thêëy nûúác mùæt traâo ra. Thêåt vêåy, töi àaä dûát khoaát àûúåc tûå do vò tûâ khi coá chiïën tranh, khöng nûúác naâo traã tuâ vûúåt nguåc vïì núi cuä.

Trûúác khi chiïën tranh chêëm dûát, töi coá àuã thò giúâ àïí àûúåc àaánh giaá töët vaâ bêët cûá nûúác naâo maâ töi àõnh cû cuäng seä hiïíu roä töi. Àiïìu bêët lúåi duy nhêët laâ, do chiïën tranh, coá leä töi khöng àûúåc lûåa choån nûúác töi muöën úã laåi. Cuäng khöng sao, úã bêët cûá núi naâo töi söëng, töi cuäng seä mau choáng laâm sao àïí àûúåc dên vaâ caác nhaâ cêìm quyïìn úã àêëy quyá mïën vaâ tin cêåy, caách söëng cuãa töi seä khöng ai chï traách vaâo àêu àûúåc. Hún thïë, caách söëng êëy phaãi laâ gûúng mêîu nûäa.

Caãm giaác an toaân laâ cuöëi cuâng töi àaä chiïën thùæng àûúåc con àûúâng thöëi rûäa laâm töi khöng coân nghô àïën viïåc gò khaác. Papillon, thïë laâ cuöëi cuâng, maây àaä àûúåc cuöåc. Sau chñn nùm, maây àaä toaân thùæng. Caãm ún Chuáa loâng laânh, coá thïí ngûúâi àaä laâm nhû vêåy tûâ trûúác, nhûng con àûúâng ngûúâi vaåch ra rêët bñ êín, con khöng oaán traách ngûúâi vò nhúâ ngûúâi giuáp àúä, con vêîn coân treã, coân laânh maånh vaâ tûå do.

Chñnh luác àang nghô túái con àûúâng maâ töi àaä vûúåt qua trong chñn nùm bõ tuâ àaây khöí sai cöång vúái hai nùm tuâ úã Phaáp töíng cöång laâ mûúâi möåt nùm laâ luác töi àaä tröng theo tay ngûúâi thuãy thuã àang chó vaâ noái vúái töi:

- Àêët liïìn kia kòa. Höìi mûúâi saáu giúâ, sau khi ài ngang möåt ngoån àeân biïín àaä tùæt,

chuáng töi vaâo möåt con söng lúán. Söng Demerara. Chiïëc xuöìng laåi xuêët hiïån, ngûúâi lñnh thuãy taãa tay laái cho töi vaâ ra phña trûúác. Anh ta bùæt möåt cuöån thûâng to àûúåc neám túái vaâ buöåc vaâo ghïë bùng phña trûúác. Chñnh tay anh àaä haå buöìm vaâ cheâo xuöìng nheå nhaâng keáo chuáng töi khoaãng hai mûúi kilömeát ngûúåc gioâng con söng nûúác vaâng vaâng naây, theo sau àöå hai trùm meát laâ chiïëc taâu phoáng ngû löi. Sau möåt khuác quanh, möåt thaânh phöë lúán hiïån ra, ngûúâi lñnh thuãy Anh reo to: “Àïën thaânh phöë George röìi”.



Àuáng laâ chuáng töi àaä àïën thuã àö cuãa nûúác Guyane thuöåc Anh, do chiïëc xuöìng keáo. Coá rêët nhiïìu taâu chúã haâng, thuyïìn maáy vaâ taâu chiïën. Coá nhiïìu àaåi baác àùåt trong caác taâu chiïën cuäng nhû trïn àêët liïìn.

Chiïën tranh laâ nhû thïë. Chiïën tranh nöí ra àaä hai nùm röìi maâ töi khöng hay biïët gò. Thaânh phöë George, thuã àö cuãa Guyane thuöåc Anh, caãng quan troång trïn söng Demerara, úã trong tònh traång coá chiïën tranh möåt trùm phêìn trùm. Caái caãnh möåt thaânh phöë àûúåc vuä trang laâm töi thêëy buöìn cûúâi. Chuáng töi vûâa gheá saát möåt cêìu taâu quên sûå thò chiïëc taâu phoáng ngû löi ài theo chuáng töi cuäng tûâ tûâ gheá túái vaâ cùåp bïën. Quyách vúái con heo, Huï vúái caái boåc nhoã trong tay vaâ töi tay khöng, chuáng töi lïn bïën. Khöng coá möåt ngûúâi dên naâo trïn cêìu taâu daânh cho Haãi quên naây. Chó coá lñnh thuãy vaâ quên nhên. Möåt viïn sô quan ài túái. Töi nhêån ra öng ta. Öng laâ ngûúâi noái tiïëng Phaáp vúái töi tûâ trïn taâu phoáng ngû löi, öng ta tûã tïë chòa tay cho töi vaâ noái vúái töi:

- Anh coá khoãe khöng? - Thûa thuyïìn trûúãng khoãe - Töët. Duâ sao anh cuäng phaãi qua y tïë àïí chñch ngûâa vaâi muäi.

Caã hai baån cuãa anh nûäa.



XII. GEORGETOWN

Buöíi chiïìu, sau khi àûúåc chñch nhiïìu thûá thuöëc vùæc- xin khaác nhau, chuáng töi àûúåc chuyïín sang àöìn caãnh saát cuãa thaânh phöë, möåt thûá truå súã lúán coá haâng trùm caãnh binh têëp nêåp ra vaâo khöng ngúát. Giaám àöëc caãnh saát cuãa thaânh phöë George, ngûúâi cêìm quyïìn töëi cao, chõu traách nhiïåm vïì sûå an toaân cuãa haãi caãng quan troång naây, tiïëp ngay chuáng töi taåi phoâng laâm viïåc cuãa öng. Quanh öng laâ caác sô quan Anh mùåc àöì ka-ki, quêìn cöåc, bñt têët trùæng, tröng chûâng chaåc khöng chï vaâo àêu àûúåc. Öng àaåi taá ra hiïåu cho chuáng töi ngöìi xuöëng trûúác mùåt öng. Bùçng tiïëng Phaáp chñnh cöëng, öng hoãi chuáng töi:

- Luác ngûúâi ta bùæt gùåp caác anh trïn biïín, caác anh tûâ àêu túái? - Tûâ traåi tuâ khöí sai úã Guyane thuöåc Phaáp. - Caác anh cho töi biïët nhûäng àiïím chñnh xaác maâ tûâ àoá caác

anh vûúåt nguåc ài. - Töi úã àaão Quyã. Caác anh naây úã möåt traåi giam úã àêët liïìn, möåt

nûãa laâ tuâ chñnh trõ, taåi Inini, gêìn Kourou trïn àêët Guyane thuöåc Phaáp.

- Anh bõ kïët aán thïë naâo? - Tuâ chung thên. Lyá do: giïët ngûúâi. - Coân baác ngûúâi Taâu? - Cuäng giïët ngûúâi. - AÁn ra sao? - Chung thên. - Nghïì nghiïåp? - Thúå àiïån.



- Coân caác anh kia? - Nêëu bïëp. - Caác anh theo Degaulle hay Peátain? - Chuáng töi khöng biïët gò. Chuáng töi chó laâ nhûäng tuâ nhên

muöën tòm caách söëng lûúng thiïån trong tûå do. - Chuáng töi seä àïí caác anh úã möåt xaâ-lim àûúåc múã cûãa suöët

ngaây àïm. Chuáng töi seä traã tûå do cho caác anh sau khi xeát lúâi caác anh àaä khai. Nïëu caác anh noái thêåt, caác anh khöng phaãi súå. Caác anh phaãi hiïíu laâ chuáng töi àang coá chiïën tranh, nïn chuáng töi buöåc loâng phaãi thêån troång hún thúâi bònh nhiïìu.

Taám ngaây sau, chuáng töi àaä mau choáng àûúåc traã tûå do. Chuáng töi lúåi duång taám ngaây úã laåi Àöìn caãnh saát êëy àïí trang bõ quêìn aáo tûúm têët. Chñn giúâ saáng mai anh Taâu vaâ töi àaä ùn mùåc chónh tïì ra àûúâng vúái giêëy vùn cûúác coá daán aãnh.

Caác nhaâ trong caái thaânh phöë 250.000 dên naây hêìu hïët laâ bùçng göî, kiïën truác kiïíu Anh: têìng trïåt bùçng xi- mùng, phêìn coân laåi bùçng göî. Àûúâng xaá vaâ àaåi löå chêåt nñch nhûäng ngûúâi thuöåc àuã caác chuáng töåc: da trùæng, da àen, ÊËn Àöå, coá caác phu phen, thuãy thuã Anh, Myä, hoùåc ngûúâi phûúng Bùæc. Chuáng töi húi say sûa thêëy mònh àûúåc úã giûäa àaám àöng sùåc súä naây. Möåt niïìm vui maänh liïåt traân ngêåp loâng chuáng töi, maånh meä àïën nöîi noá löå roä trïn mùåt chuáng töi, kïí caã hai anh ngûúâi Taâu, laâm nhiïìu khaách böå haânh nhòn chuáng töi vaâ móm cûúâi vui veã.

- Chuáng töi ài àêu bêy giúâ? - Quyách hoãi. - Töi biïët sú sú àõa chó vaâi ngûúâi. Möåt caãnh saát da àen àaä cho

töi àõa chó cuãa hai ngûúâi Phaáp úã àûúâng Penitence Rivers. Hoãi thùm kyä thò àêëy laâ möåt khu àùåc biïåt chó coá ngûúâi ÊËn Àöå

cû nguå. Töi àïën gùåp möåt caãnh saát viïn ùn mùåc àöì trùæng, tröng chûäng chaåc, töi àûa àõa chó cho anh ta coi. Trûúác khi traã lúâi, anh hoãi giêëy túâ cuãa chuáng töi. Töi haänh àiïån lêëy ra àûa cho anh. “Rêët töët, caám ún”, vaâ anh ta söët sùæng àûa chuáng töi àïën möåt chiïëc taâu àiïån vaâ noái gò vúái ngûúâi laái. Chuáng töi ài ra ngoaâi thaânh phöë vaâ hai mûúi phuát sau, ngûúâi laái taâu baão chuáng töi xuöëng. Chùæc laâ àïën núi



röìi. Chuáng töi hoãi àûúâng. “Anh laâ ngûúâi Phaáp haã?” Möåt thanh niïn ra hiïåu cho chuáng töi ài theo anh ta. Anh ta àûa chuáng töi àïën thùèng möåt cùn nhaâ thêëp. Töi vûâa túái núi thò thêëy coá ba ngûúâi ài ra, àiïåu böå niïìm núã:

- Sao laåi thïë naây, Papi, anh úã àêy aâ? - Vö lyá, ngûúâi giaâ nhêët, toác baåc trùæng noái. - Vaâo ài! Àêy laâ nhaâ

töi. Hai ngûúâi Taâu naây ài vúái anh àêëy? - Phaãi. - Vaâo ài, múâi caác anh vaâo caã. Ngûúâi tuâ giaâ naây tïn laâ Guitto Auguste, coân goåi laâ Le

Guittou, dên Marseille chñnh cöëng. Chñn nùm trûúác, nùm 1933, anh lïn taâu La Martinieâre cuâng möåt chuyïën vúái töi. Sau möåt chuyïën vûúåt nguåc thêët baåi, anh àûúåc tha töåi chñnh vaâ àaä boã tröën ài, caách àêy ba nùm, theo nhû lúâi anh noái. Hai ngûúâi kia, möåt laâ Louis Nhoã, ngûúâi úã Ardes, möåt ngûúâi dên Toulouse tïn laâ Julot. Caã hai cuâng tröën ài sau khi maän haån tuâ, àaáng leä hoå phaãi úã laåi Guyane thuöåc Phaáp möåt thúâi gian tûúng àûúng vúái thúâi gian hoå bõ giam, mûúâi nùm vaâ mûúâi lùm nùm (goåi laâ thúâi gian quaãn thuác).

Cùn nhaâ coá böën gian: hai phoâng, möåt cùn bïëp, kiïm phoâng ùn vaâ möåt xûúãng nhoã. Hoå àoáng giaây bùçng balata, möåt thûá cao-su thiïn nhiïn kiïëm úã trong rûâng, cûá boã vaâo nûúác noáng laâ coá thïí nhaâo nùån thaânh àöì duâng rêët dïî daâng. Nhûúåc àiïím cuãa noá laâ àïí lêu ngoaâi nùæng thò bõ chaãy, vò àoá laâ thûá cao su chûa àûúåc lûu hoáa. Ngûúâi ta khùæc phuåc khuyïët àiïím àoá bùçng caách cho nhûäng lúáp vaãi xen keä vúái caác lúáp balata.

Chuáng töi àûúåc tiïëp àoán nöìng hêåu, vúái têëm loâng cao thûúång cuãa möåt ngûúâi àaä tûâng àau khöí, Guittou àaä thu xïëp cho ba chuáng töi möåt vùn phoâng vaâ àïí chuáng töi úã nhaâ anh khöng hïì do dûå chuát naâo. Chó coá möåt vêën àïì laâ con heo cuãa Quyách-Quyách, nhûng Quyách baão àaãm laâ noá khöng laâm dú nhaâ vaâ chùæc chùæn laâ noá biïët ra ngoaâi möåt mònh àïí ài àaái.

Guittou noái: “Àûúåc, röìi seä tñnh sau, bêy giúâ anh em cho noá úã vúái anh”.



Taåm thúâi chûáng töi lêëy ba têëm chùn cuä cuãa lñnh traãi ra àêët laâm giûúâng nùçm.

Saáu ngûúâi chuáng töi ngöìi trûúác cûãa, huát vaâi àiïëu thuöëc, töi kïí cho Guittou nghe nhûäng chuyïån gian truên cuãa töi trong chñn nùm qua. Hai ngûúâi baån cuãa anh vaâ anh hïët sûác chùm chuá lùæng nghe vaâ nhû cuâng söëng laåi nhûäng biïën cöë àoá vaâ hoå cuäng qua nhûäng kinh nghiïåm thûåc tïë cuãa baãn thên àïí caãm thöng àûúåc. Coá hai ngûúâi biïët Sylvain, àaä than vaän vïì caái chïët cuãa anh ta. Trûúác mùåt chuáng töi, rêët nhiïìu ngûúâi thuöåc àuã caác chuãng loaåi ài qua ài laåi. Thónh thoaãng coá ngûúâi vaâo mua möåt àöi deáp hay möåt cêy chöíi, vò Guittou vaâ caác baån anh coân laâm caã chöíi àïí kiïëm söëng. Qua hoå töi biïët laâ trong söë tuâ khöí sai vaâ ài àaây coá chûâng ba chuåc ngûúâi vûúåt nguåc àaä àïën úã thaânh phöë George. Ban àïm, hoå gùåp nhau taåi möåt quaán rûúåu úã trung têm thaânh phöë àïí uöëng rûúåu rhum hay bia. Julot noái vúái töi laâ têët caã àïìu laâm viïåc àïí sinh söëng vaâ àa söë coá thaái döå töët.

Trong khi chuáng töi ngöìi hoáng maát úã cûãa coá möåt ngûúâi Taâu ài qua, Quyách liïìn goåi anh ta laåi. Röìi khöng noái gò vúái töi, anh vaâ anh cuåt ài theo ngûúâi noå. Chùæc hoå khöng ài xa vò con heo cuäng theo sau. Hai giúâ sau, anh vïì cuâng möåt chiïëc xe ba gaác nhoã do con lûâa keáo. Anh vïnh vang nhû Artaban, ghòm con lûâa dûâng laåi vaâ noái vúái noá bùçng tiïëng Taâu. Con lûâa coá veã hiïíu àûúåc thûá tiïëng naây. Trong xe, coá ba caái giûúâng sùæt, ba têëm nïåm, göëi vaâ ba chiïëc va-li. Anh àûa cho töi möåt chiïëc va li àêìy trong coá aáo sú-mi, quêìn àuâi, aáo loát cuâng hai àöi giaây, v.v.:..

- Anh kiïëm ra nhûäng thûá naây úã àêu vêåy, Quyách? - Caác baån àöìng hûúng cuãa töi cho töi àêëy. Ngaây mai chuáng ta

àïën thùm hoå nheá? - Àöìng yá. Chuáng töi tûúãng Quyách laåi dùæt con lûâa vaâ chiïëc ba gaác ài,

nhûng khöng. Anh thaáo lûâa ra, buöåc noá úã trong sên. - Hoå tùång töi caã con lûâa vaâ chiïëc xe naây. Hoå noái, vúái nhûäng

thûá êëy, töi coá thïí kiïëm söëng dïî daâng. Saáng mai, möåt ngûúâi cuâng quï vúái töi seä àïën àêy chó cho töi.



Dên Taâu, laâm gò cuäng mau thêåt. Guittou bùçng loâng cho chiïëc xe vaâ con lûâa àûúåc úã taåm trong

sên. Ngaây tûå do àêìu tiïn cuãa chuáng töi tröi qua töët àeåp. Buöíi töëi, saáu chuáng töi ngöìi quanh baân laâm viïåc, ùn ngon laânh moán xuáp rau, do Julot nêëu, vaâ möåt àôa mò öëng.

- Lêìn lûúåt, möîi ngûúâi thay phiïn nhau doån nhaâ vaâ rûãa baát cheán - Guittou noái:

Bûäa ùn chung naây tûúång trûng cho möåt têåp thïí nhoã àêìy nhiïåt tònh. Caãm giaác biïët mònh àûúåc giuáp àúä trong bûúác àêìu cuãa cuöåc àúâi tûå do laâm chuáng töi vûäng loâng. Quyách, anh cuåt vaâ töi thêëy sung sûúáng thêåt sûå vaâ hoaân toaân. Chuáng töi coá möåt maái nhaâ, möåt caái giûúâng, nhûäng ngûúâi baån haâo phoáng, tuy ngheâo nhûng cuäng coá tinh thêìn cao thûúång àaä giuáp àúä chuáng töi. Coân cêìn àoâi hoãi gò hún nûäa?

- Àïm nay, cêåu coá muöën laâm gò khöng, Papillon? - Guittou hoãi töi. - Cêåu muöën àïën quaán rûúåu úã trung têm, núi caác tay tuâ vûúåt nguåc àïìu túái khöng?

- Töi thñch úã nhaâ àïm nay hún. Anh muöën ài thò cûá ài. Mùåc töi.

- Àûúåc töi seä ài vò töi cêìn gùåp möåt ngûúâi. Töi seä úã laåi vúái Quyách vaâ anh cuåt. Louis nhoã vaâ Guittou ùn mùåc chónh tïì, thùæt vaâ vaåt vaâ ài vïì

phña trung têm. Chó coá Julot úã laåi àïí laâm nöët vaâi àöi giaây cho xong. Caác baån töi vaâ töi ài möåt voâng quanh caác àûúâng phöë lên cêån cho biïët. Têët caã dên úã àêy àïìu laâ ngûúâi ÊËn Àöå. Rêët ñt ngûúâi da àen, hêìu nhû khöng coá dên da trùæng, raãi raác coá vaâi tiïåm ùn Taâu.

Penitence Rivers, tïn khu phöë naây, laâ möåt goác nûúác ÊËn Àöå hay xûá Nam Dûúng. Caác thiïëu phuå vaâ thiïëu nûä àïìu rêët àeåp, vaâ caác öng cuå àïìu mùåc aáo daâi trùæng. Nhiïìu ngûúâi ài chên àêët. Khu phöë ngheâo nhûng moåi ngûúâi àïìu ùn mùåc saåch seä. Àûúâng phöë thiïëu àeân, nhûäng quaán ùn, uöëng, àïìu àöng ngheåt ngûúâi, àêu àêu cuäng nghe thêëy êm nhaåc ÊËn Àöå.



Möåt ngûúâi da àen böì hoáng mùåc àöì trùæng, thùæt vaâ vaåt chùån töi laåi:

- Öng laâ ngûúâi Phaáp phaãi khöng, thûa öng? - Phaãi. - Àûúåc gùåp ngûúâi àöìng hûúng, töi mûâng lùæm. Múâi öng muöën

möåt ly vúái töi. - Cuäng àûúåc, nhûng töi coân hai ngûúâi baån. - Khöng sao, hoå coá noái àûúåc tiïëng Phaáp khöng? - Àûúåc. Caã böën chuáng töi vaâo ngöìi möåt baân kï bïn lïì àûúâng, trûúác

möåt quaán rûúåu. Anh chaâng Martinique naây noái möåt thûá tiïëng Phaáp coân choån loåc hún chuáng töi. Anh baão chuáng töi phaãi àïì phoâng boån da àen Anh, vò theo anh, hoå àïìu noái döëi. “Chuáng noá khöng nhû ngûúâi Phaáp chuáng ta àêu, chuáng ta chó noái möåt lúâi, boån chuáng khöng nhû vêåy”.

Töi cûúâi thêìm vò thêëy anh chaâng àa àen Tombouctou naây tûå xûng laâ ngûúâi Phaáp chuáng ta, song töi laåi thûåc sûå luáng tuáng. Àuáng me xûâ naây laâ möåt ngûúâi Phaáp, chñnh cöëng hún töi, töi nghô vêåy, vò anh ta nhêån quöëc tõch mònh möåt caách àêìy nhiïåt tònh vaâ tin tûúãng. Anh ta coá thïí chïët vò nûúác Phaáp, coân töi thò khöng. Do àoá anh ta Phaáp hún töi. Cho nïn töi cuäng phuå hoåa theo anh.

- Àûúåc gùåp àöìng hûúng vaâ noái tiïëng meå àeã töi rêët thñch vò töi noái tiïëng Anh töìi lùæm.

- Coân töi, töi noái àûúåc, töi noái tiïëng Anh thaåo vaâ àuáng vùn phaåm nûäa. Anh cêìn gò, töi sùén saâng giuáp anh. Anh úã thaânh phöë George naây àaä lêu chûa?

- Múái àûúåc taám ngaây, khöng hún. - Anh úã àêu àïën? - ÚÃ Guyane thuöåc Phaáp. Khöng thïí thïë àûúåc, anh laâ dên vûúåt nguåc hay laâ ngûúâi coi tuâ

chaåy theo De Gaulle?



- Töi vûúåt nguåc. - Coân caác baån anh? - Cuäng vêåy. - Henri úi, töi khöng muöën biïët quaá khûá cuãa anh, bêy giúâ laâ

luác phaãi giuáp àúä nûúác Phaáp àïí chuöåc töåi. Töi theo De Gaulle vaâ töi àang chúâ taâu àïí sang Anh àêy. Ngaây mai anh laåi tòm töi úã Cêu laåc böå Martiner nheá. Àõa chó àêy. Töi rêët sung sûúáng nïëu anh cuâng tham gia vúái chuáng töi.

- Anh tïn laâ gò? - Homeâre. - Me-xûâ Homeâre úi, töi khöng thïí quyïët àõnh ngay àûúåc. Töi

phaãi tòm hiïíu tònh hònh gia àònh töi vaâ suy xeát kyä trûúác khi quyïët àõnh möåt viïåc quan troång nhû vêåy. öng Homeâre úi, nûúác Phaáp àaä laâm töi àau khöí vaâ àöëi xûã vúái töi vö nhên àaåo lùæm.

Anh chaâng Martinique àaä cöë thuyïët phuåc töi vúái têët caã nhiïåt tònh söi nöíi vö haån àöå cuãa traái tim anh. Nghe nhûäng lyá leä cuãa con ngûúâi naây ài baão vïå nûúác Phaáp àaä bõ taân phaá cuãa chuáng töi, thêåt vö cuâng caãm àöång.

Chuáng töi vïì nhaâ rêët muöån vaâ khi ài nùçm, töi nghô laåi rêët caã nhûäng gò ngûúâi dên Phaáp lúán àoá àaä noá vúái töi, töi phaãi suy nghô àûáng àùæn vïì àïì nghõ cuãa anh ta. Noái cho cuâng thò boån caãnh saát, boån quan toâa, chñnh quyïìn nhaâ tuâ àêu phaãi laâ nûúác Phaáp. Töi caãm thêëy mònh vêîn coân rêët yïu nûúác Phaáp. Thïë maâ laåi coá boån Àûác trïn àêët Phaáp. Trúâi úi, nhûäng ngûúâi thên cuãa töi àau khöí biïët bao nhiïu, vaâ àöëi vúái têët caã nhûäng ngûúâi dên Phaáp, thêåt laâ nhuåc nhaä biïët chûâng naâo.

Khi töi tónh dêåy, con lûâa, chiïëc xe ba gaác, con heo, Quyách vaâ anh cuåt àaä biïën àêu mêët.

- Cêåu nguã ngon chûá? - Guittou vaâ caác baån anh hoãi. - Nguã say lùæm, caãm ún. - Cêåu muöën uöëng caâ phï sûäa hay traâ?



- Caâ phï vúái baánh mò phïët bú. - Caãm ún! Töi vûâa ùn vûâa xem hoå laâm viïåc. Julot chuêín bõ balata dêìn dêìn theo nhu cêìu cêìn thiïët, anh ta

boã thïm nhûäng taãng balata rùæn chùæn vaâo nûúác noáng vaâ nhaâo lêîn vúái caái khöëi àaä mïìm.

Louls nhoã chuêín bõ sùén nhûäng maãnh vaãi, coân Guittou hoaân têët chiïëc giaây..

- Caác anh laâm àûúåc nhiïìu khöng? - Khöng. Boån mònh laâm àuã kiïëm hai mûúi àö-la möåt ngaây.

Traã tiïìn nhaâ vaâ ùn nùm àö-la. Coân laåi cho möîi àûáa nùm àö-la laâm tiïìn tuái, may mùåc vaâ tiïìn húát toác

- Caác cêåu baán hïët aâ? - Khöng, thónh thoaãng, möåt àûáa trong boån mònh phaãi ài baán

giaây vaâ chöíi úã caác àûúâng phöë: Ài baán daåo nhû vêåy, dûúái nùæng, gay lùæm.

- Nïëu cêìn, túá cuäng muöën cuâng laâm vúái caác cêåu úã àêy túá khöng thñch laâ keã ùn baám. Túá cuäng phaãi goáp phêìn vaâo bûäa ùn chûá.

- Töët thöi, Papi. Suöët ngaây, töi ài daåo úã khu phöë ngûúâi ÊËn cuãa thaânh phöë

George. Töi tröng thêëy möåt baãng quaãng caáo chiïëu boáng vaâ thêëy theâm xem möåt phim maâu, coá tiïëng noái, lêìn àêìu tiïn trong àúâi. Chiïìu nay töi seä baão Guittou dêîn töi ài coi. Töi ài trïn àûúâng Penitence Rivers suöët caã ngaây. Thaái àöå lõch thiïåp cuãa nhûäng ngûúâi dên úã àoá laâm töi mïën hoå vö cuâng. Hoå coá hai àûác tñnh: hoå rêët saåch vaâ rêët lïî àöå. Caái ngaây thú thêín möåt mònh taåi àûúâng phöë úã khu naây cuãa thaânh phöë George àöëi vúái töi coân lúán lao hún nhiïìu so vúái ngaây töi àïën Trinidad chñn nùm trûúác.

ÚÃ Trinidad, giûäa nhûäng caãm giaác kyâ diïåu do àûúåc ài lêîn trong àaám àöng, töi luön luön tûå nhuã: möåt ngaây naâo, trong hai tuêìn lïî nûäa laâ nhiïìu nhêët, töi laåi phaãi ra ài trïn biïín. Nûúác naâo seä vui loâng nhêån töi? Coá quöëc gia naâo cho töi cû truá khöng? Tûúng lai



seä ra sao? úã àêy khaác hùèn. Töi àûúåc hoaân toaân tûå do, vaâ nïëu töi muöën, töi coá thïí sang Anh, tham gia caác lûåc lûúång tûå do nûúác Phaáp. Töi phaãi laâm gò? Nïëu töi quyïët àõnh ài theo De Gaulle, ngûúâi ta coá thïí noái laâ töi chùèng biïët ài àêu nïn phaãi àêm àêìu vaâo àêëy! Giûäa nhûäng ngûúâi laânh maånh, biïët àêu hoå seä chó coi töi nhû möåt tïn tuâ khöí sai chùèng êín naáu àûúåc vaâo àêu, nïn phaãi àïën vúái hoå? Ngûúâi ta àöìn laâ nûúác Phaáp bõ chia ra laâm haäi, möåt bïn theo Peátain vaâ bïn kia theo De Gaullï. Sao möåt thöëng chïë phaáp laåi khöng biïët àêu laâ danh dûå vaâ quyïìn lúåi cuãa nûúác Phaáp nhó? Nïëu töi tham gia caác lûåc lûúång tûå do sau naây, töi coá phaãi bùæn vaâo nhûäng ngûúâi Phaáp khöng? úã àêy thêåt laâ khoá, rêët khoá taåo cho mònh möåt chöî àûáng taåm chêëp nhêån àûúåc. Guittou, Julot vaâ Louis nhoã khöng phaãi laâ nhûäng thùçng àêìn, maâ hoå vêîn laâm viïåc àïí kiïëm nùm àö-la möåt ngaây. Trûúác hïët, töi phaãi têåp söëng tûå do àaä. Tûâ nùm 1931 - bêy giúâ laâ 1942 - töi laâ tuâ nhên. Töi khöng thïí giaãi quyïët àûúåc nhûäng êín söë trong ngaây tûå do àêìu tiïn. Töi khöng coân biïët coá nhûäng vêën àïì gò àûúåc àùåt ra cho möåt ngûúâi muöën taåo cho mònh möåt chöî àûáng trong cuöåc söëng. Töi chûa bao giúâ laâm viïåc bùçng tay cuãa mònh. Töi chó laâ möåt anh thúå àiïån queân. Töi chó tûå hûáa vúái mònh möåt àiïìu duy nhêët: söëng sao cho saåch seä, ñt ra cuäng saåch seä nhêët trong khuön khöí àaåo àûác cuãa riïng mònh.

Töi vïì àïën nhaâ thò àaä mûúâi böën giúâ. - Thïë naâo Papi, lêìn àêìu tiïn hñt khöng khñ tûå do khoaái chûá?

Cêåu ài chúi vui haã? - Hay lùæm, Guittou úi, töi cûá quanh di quêín laåi maäi trïn caác

àûúâng phöë úã vuâng ngoaåi ö lúán naây. - Anh coá gùåp boån Taâu khöng? - Khöng. - Hoå úã ngoaâi sên. Caác baån anh rêët thaáo vaát. Hoå àaä kiïëm böën

mûúi àö-la vaâ hoå nhêët àõnh bùæt töi phaãi nhêån hai mûúi àö. Têët nhiïn, töi khöng chõu. Anh ra maâ xem.

Quyách àang thaái möåt cêy bùæp caãi cho con heo cuãa anh ùn. Anh cuåt àang kyâ coå con lûâa. Noá cûá àûáng yïn, coá veã thñch cho lùæm.



- Thïë naâo Papillon? - Töët, coân caác anh ra sao? - Chuáng töi thñch lùæm, chuáng töi àaä kiïëm àûúåc böën mûúi àö-

la. - Caác anh laâm gò? - Chuáng töi ài tûâ ba giúâ saáng vïì vuâng quï vúái möåt ngûúâi àöìng

hûúng àïí anh ta chó dêîn cho. Anh ta mang theo hai trùm àö-la. Vúái söë tiïìn êëy, chuáng töi mua caâ chua, rau saâ-laách, caâ tñm, nghôa laâ caác loaåi lau tûúi vaâ xanh. Vaâi con gaâ, trûáng vaâ sûäa dï. Chuáng töi mang ra chúå úã gêìn bïën taâu vaâ thoaåt tiïn chuáng töi baán cho ngûúâi úã àêy baán leã ñt möåt, sau baán cho thuãy thuã Myä. Hoå bùçng loâng vïì giaá caã vaâ hoå baão töi laâ ngaây mai, töi khöng phaãi vaâo chúå nûäa, töi cûá àúåi úã cöíng trûúác bïën. Hoå seä mua têët caã cho. Tiïìn àêy. Anh laâ ngûúâi chó huy, anh cêìm lêëy tiïìn.

- Quyách, anh biïët laâ töi cuäng coá tiïìn, töi khöng cêìn àïën moán tiïìn naây.

- Anh cûá giûä lêëy. Nïëu khöng, chuáng töi khöng laâm viïåc nûäa. - Caác anh haäy nghe töi. Ngûúâi Phaáp coá nùm àö-la laâ söëng

àûúåc röìi. Chuáng ta möîi ngûúâi cuäng lêëy nùm àö-la àïí riïng cho mònh, nùm àö-la goáp tiïìn ùn. Coân laåi ta cêët ài àïí traã núå cho àöìng hûúng caác anh söë hai trùm àö-la maâ hoå cho anh mûúån.

- Àöìng yá. - Ngaây mai, töi muöën ài vúái caác anh. - Khöng, anh cûá nguã. Nïëu anh muöën, baãy giúâ saáng anh tòm

chuáng töi trûúác cöíng bïën taâu. - Àûúåc. Moåi ngûúâi àïìu vui veã. Trûúác tiïn, chuáng töi thêëy àaä kiïëm

söëng àûúåc, khöng coân laâ gaánh nùång cho caác baån. Sau Guittou vaâ hai anh kia, hoå tuy töët thêåt, nhûng hoå cuäng phaãi lo khöng biïët bao nhiïu lêu nûäa chuáng töi múái coá thïí tûå ài kiïëm söëng àûúåc.



- Àïí ùn mûâng viïåc laâm phi thûúâng naây cuãa baån anh, Papillon úi, chuáng ta phaãi uöëng hai lñt rûúåu.

Julot ài möåt laát thò vïì, mang theo rûúåu mña trùæng vaâ àöì nhùæm: Möåt giúâ sau, chuáng töi uöëng rûúåu nhû úã Marsille. Rûúåu vaâo lúâi ra, vaâ nhûäng tiïëng cûúâi vui àúâi vang lïn roân raä hún thûúâng lïå. Nhûäng ngûúâi ên haâng xoám nghe noái úã bïn nhaâ ngûúâi Phaáp coá tiïåc cuäng sang chúi tûå nhiïn, coá ba ngûúâi àaân öng vaâ hai cö gaái. Hoå mang nhûäng xiïn thõt gaâ vaâ thõt dï àûúåc têím rêët nhiïìu tiïu úát. Hai cö gaái àeåp laå thûúâng, caã hai mùåc toaân trùæng, ài chên àêët, cöí chên trùæng àeo voâng baåc. Guittou noái vúái töi:

- Cêín thêån, con gaái trinh nguyïn caã àêëy. Anh àûâng vò thêëy hoå àïí ngûåc trêìn dûúái têëm voan moãng trong maâ ùn noái saâm súä vúái hoå. Àöëi vúái hoå thïë laâ tûå nhiïn. Töi thò khöng sao, töi giaâ röìi. Höìi múái túái àêy, Julot vaâ Louis nhoã àaä thûã búâm xúm chuát àónh, caã hai àaä laänh àuã. Caác cö naây khöng chõu sang àêy tûâ lêu röìi.

Hai cö gaái ÊËn Àöå naây àeåp tuyïåt trêìn. Vïët xùm giûäa traán laâm cho caã hai coá möåt veã gò kyâ aão. Hai cö noái chuyïån tûã tïë vúái töi, vaâ vúái vöën liïëng tiïëng Anh ñt oãi cuãa mònh, töi cuäng hiïíu rùçng hai cö hoan nghïnh viïåc töi àïën thaânh phöë George naây.

Àïm nay, Guittou vaâ töi àaä ài vaâo trung têm thaânh phöë. Àïën àêëy tûúãng nhû ài vaâo möåt nïìn vùn minh khaác, hoaân toaân xa laå vúái núi chuáng töi söëng. Thaânh phöë àöng ngheåt ngûúâi. Da trùæng, da àen, ngûúâi ÊËn Àöå, Trung Hoa, quên nhên vaâ lñnh thuyã mùåc quên phuåc cuâng möåt söë thuãy thuã caác thûúng thuyïìn. Rêët nhiïìu quaán rûúåu, tiïåm ùn, tiïåm giaãi khaát vaâ höåp àïm vúái aánh àeân gay gùæt laâm àûúâng phöë saáng nhû ban ngaây.

Sau buöíi xem phim (lêìn àêìu tiïn trïn àúâi töi àûúåc biïët phim maâu, loaåi coá caã tiïëng noái nûäa), coân àang ngêy ngêët vúái caái muâi àúâi múái àûúåc hûúãng àoá, töi ài theo Guittou vaâo möåt quaán rûúåu rêët lúán. Hún hai mûúi ngûúâi phaáp chiïëm möåt goác phoâng. Hoå uöëng “Cu ba tûå do” (rûúåu cöìn pha Coca cola).

Têët caã nhûäng ngûúâi naây àïìu laâ tuâ vûúåt nguåc, dên anh chõ caã. Coá ngûúâi àaä maän haån, àûúåc thaã röìi nhûng coân bõ “quaãn thuác” taåi chöî. Àoái khöí khöng coá viïåc laâm; laåi bõ dên chñnh quöëc vaâ caã dên àõa



phûúng Guyan khinh reã, hoå àaä tòm àïën möåt xûá súã maâ hoå cho laâ seä söëng khaá hún. Nhûng úã àêy hoå vêîn rêët cûåc, hoå kïí laåi vêåy.

- Töi vaâo rûâng chùåt cuãi cho John Fernandaz lêëy hai àö la rûúäi möåt ngaây - Thaáng naâo töi cuäng vïì thaânh phöë George chúi taám ngaây. Töi tuyïåt voång röìi.

- Coân anh? - Töi sûu têìm bûúám. Töi vaâo rûâng sùn bûúám vaâ khi coá àûúåc

möåt lö kha khaá nhûäng con bûúám caác loaåi, töi xïëp chuáng vaâo möåt caái höåp kñnh röìi àem baán caã böå sûu têåp

Coá ngûúâi ài böëc dúä haâng úã bïën caãng. Ai cuäng laâm viïåc khöng chó vûâa àuã ùn. “Cûåc àêëy nhûng àûúåc tûå do, hoå noái thïë. Tûå do quyá lùæm”.

Töëi nay, coá möåt ngûúâi tuâ biïåt xûá tïn laâ Faussarà àïën thùm chuáng töi. Anh múâi têët caã cuâng uöëng. Anh laâm trïn möåt chiïëc taâu Canaàa chúã böëc-xñt (bõ truáng ngû löi úã cûãa söng Demerara). Anh söëng soát vaâ àûúåc trúå cêëp àùæm taâu. Thuãy thuã àoaân chïët gêìn hïët. Anh may mùæn lïn àûúåc xuöìng cêëp cûáu. Anh kïí laåi rùçng chiïëc taâu ngêìm Àûác àaä nöíi lïn mùåt nûúác vaâ noái chuyïån vúái nhûäng ngûúâi coân söëng soát sau khi taâu àùæm. Chuáng hoãi coá bao nhiïu têu coân àêåu úã bïën chúâ àûúåc xïëp böëc-xñt vaâ sùæp rúâi caãng. Têët caã àïìu traã lúâi laâ khöng biïët, thùçng cha hoãi hoå liïìn cûúâi vaâ noái: “Höm qua, töi coân xem chiïëu boáng úã raåp nêy raåp noå trong thaânh phöë George. Caác anh coi àêy töi coân giûä àûúåc nûãa taám veá vaâo cûãa àêy naây”: Röìi chó vaâo aáo veát ngoaâi, hùæn laåi noái: “Böå quêìn aáo naây cuäng mua úã thaânh phöë George àêëy”. Coá nhûäng ngûúâi hoaâi nghi kïu laâ chuyïån bõa nhûng Faussard nhêët àõnh baão laâ àuáng nhû vêåy thêåt. Chiïëc taâu ngêìm coân baáo trûúác cho nhûäng ngûúâi àùæm taâu biïët laâ taâu naâo seä àïën vúát hoå. Vïì sau àuáng chiïëc taâu êëy àaä àïën àoán hoå thêåt. Ai cuäng noái chuyïån mònh.Töi vaâ Guittou ngöìi caånh möåt öng giaâ dên Pa ri, úã Khu Chúå. Öng ta noái tïn öng laâ Louis Nhoã úã àûúâng Lombards.

- Anh baån Papillon úi, töi nghô ra möåt meåo àïí chùèng laâm gò maâ vêîn söëng àûúåc. Hïî trïn baáo úã muåc “hy sinh vò vua” hay “vò nûä hoaâng” (töi cuäng chùèng roä nûäa), coá tïn möåt ngûúâi Phaáp, laâ töi tòm àïën möåt cûãa haâng baán möå chñ bùçng àaá, thuï chuåp möåt têëm hònh coá



töi àûáng bïn möåt têëm bia coá sún tïn taâu, ngaây taâu àùæm vaâ tïn ngûúâi Phaáp noå. Sau àoá töi àïën caác biïåt tûå sang troång cuãa ngûúâi Anh, töi noái laâ hoå phaãi goáp tiïìn xêy möå cho ngûúâi Phaáp kia àaä hy sinh cho nûúác Anh àïí lûu laåi laâm kyã niïåm taåi nghôa trang. Cho àïën tuêìn vûâa qua, coá möåt thùçng ngöëc ngûúâi Bretagne àûúåc àùng laâ chïët trong möåt vuå àùæm taâu vò truáng ngû löi, laåi söëng nhùn rùng ra maâ trúã vïì. Thùçng cha êëy ài thùm mêëy baâ, àuáng laâ nhûäng ngûúâi töi àaä quyïn nùm àö-la àïí xêy möå cho hùæn. Thùçng cha ài àêu cuäng reáo lïn laâ noá coân söëng súâ súâ ra àêëy, coân töi thò chùèng laâm têëm bia naâo caã. Phaãi kiïëm caách khaác àïí söëng thöi, vò vúái tuöíi töi töi khöng laâm gò nöíi röìi.

Rûúåu vaâo ai cuäng lúán tiïëng kïí àuã caác chuyïån bêët ngúâ nhêët, tûúãng úã àêy chó coá chuáng töi biïët tiïëng Phaáp. Möåt ngûúâi kïí :

- Töi laâm buáp bï vaâ tay ghi-àöng xe àaåp bùçng balata. Chùèng may mêëy con beá àïí quïn buáp bï úã ngoaâi vûúân dûúái nùæng, thïë laâ buáp bï chaãy ra, hay ruám roá laåi. Anh tûúãng tûúång khi töi quïn khuêëy laâ mònh àaä baán úã àûúâng phöë naâo, thò chuyïån ruâm beng àïën àêu khöng. Àaä möåt thaáng nay, ban ngaây töi khöng daám ài àêu àïën nûãa caái thaânh phöë George naây. Xe àaåp cuäng vêåy, thùçng naâo ài xe ngoaâi nùæng, khi lêëy xe laâ tay bõ dñnh chùåt vaâo tay laái laâm bùçng balata mua cuãa töi.

Möåt ngûúâi khaác kïí: - Coân töi, töi laâm roi ngûåa, coá gùæn àêìu àaân baâ da àen, cuäng

bùçng balata. Vúái thuãy thuã Anh, töi noái töi àaä thoaát chïët úã trêån Mers-el-Kebir*(*Mers-el-Kebir laâ möåt thaânh phöë caãng cuãa Algeárie coân laâ thuöåc àõa Phaáp höìi àaåi chiïën thïë giúái lêìn thûá hai. Luác Peátan àêìu haâng Àûác, coá möåt haåm àöåi Phaáp boã neo úã quên caãng Mers-el-Kebir àaä khöng chêëp nhêån caã hai àïì nghõ cuãa haåm cuöåi Anh úã Àõaå Trung Haãi: hoùåc chiïën àêëu chöëng phaát xñt Àûác, hoùåc phaãi àïí haãi quên Anh tûúác khñ giúái àïí khoãi rúi vaâo tay boån Àûác. Caác taâu Phaáp khöng chõu, haãi quên Anh àaä nöí suáng ngaây 3.7.1940 àaánh chòm caác taâu Phaáp úã àoá laâm chïët 1297 thuãy thuã Phaáp - ND) nïn hoå phaãi mua cho töi vò nïëu töi söëng soát àûúåc, àiïìu êëy khöng phaãi laâ löîi cuãa hoå. Mûúâi ngûúâi thi coá àïën taám ngûúâi àaä mua.



Töi khoaái nhûäng keã àêìu tröåm àuöi cûúáp hiïån àaåi, nhûng àöìng thúâi cuäng thêëy rùçng kiïëm àûúåc miïëng ùn quaã laâ gian nan.

Coá ngûúâi múã maáy thu thanh úã quêìy rûúåu: De Gaulle àang àoåc lúâi kïu goåi. Têët caã àïìu nghe tiïëng noái cuãa Phaáp àang tûâ London hiïåu triïåu ngûúâi Phaáp söëng taåi caác thuöåc àõa vaâ àêët haãi ngoaåi. Lúâi kïu goåi cuãa De Gaulle thöëng thiïët laâm moåi ngûúâi im phùng phùæc lùæng nghe.

Böîng, möåt tay anh chõ àaä quaá cheán àûáng phùæt dêåy noái: - Meå kiïëp. Noái nghe àûúåc lùæm, caác baån úi. Thïë laâ tûå nhiïn, túá

hoåc àûúåc tiïëng Anh, túá hiïíu hïët têët caã nhûäng gò caái laäo Churchill àoá noái.

Moåi ngûúâi cûúâi phaá lïn, chùèng ai thiïët vaåch ra cho tay êëy biïët hùæn lêìm caã.

Àuáng laâ trûúác tiïn töi phaãi tòm caách kiïëm söëng, vaâ qua nhûäng ngûúâi khaác, töi thêëy viïåc àoá khöng dïî chuát naâo. Töi khöng lo mêëy. Tûâ nùm 1930 àïën 1940, töi àaä hoaân toaân khöng coân traách nhiïåm vúái mònh vaâ cuäng khöng phaãi cho lêëy loâng ai. Möåt con ngûúâi bõ giam cêìm lêu nhû vêåy, khöng phaãi lo viïåc ùn uöëng, lo chöî úã, lo chuyïån may mùåc, möåt con ngûúâi àaä bõ keã khaác àiïìu khiïín, xoay túái xoay lui, khöng àûúåc tûå yá laâm bêët cûá viïåc gò phaãi tuên theo nhû maáy àuã caác mïånh lïånh linh tinh nhêët maâ khöng àûúåc suy nghô gò. Con ngûúâi nhû vêåy chó trong vaâi tuêìn böîng rúi toäm vaâo möåt thaânh phöë lúán, röìi phaãi têåp laåi caách ài trïn heâ phöë maâ khöng xö àêíy ai, qua àûúâng maâ khöng bõ xe caán, thêëy ngûúâi khaác hêìu haå viïåc ùn uöëng cuãa mònh, nghe theo lïånh cuãa mònh, con ngûúâi êëy phaãi têåp laåi caách söëng. Chùèng haån, ngûúâi êëy coá nhûäng phaãn ûáng bêët ngúâ. Giûäa nhûäng dên anh chõ naây, ngûúâi thò àûúåc phoáng thñch, keã bõ ài àaây àaä vûúåt nguåc, noái tiïëng Phaáp thónh thoaãng laåi pha vaâi tiïëng Anh hay tiïëng Bêy Ban Nha, töi doãng tai nghe chuyïån hoå kïí. Böîng nhiïn, trong caái quaán rûúåu Anh naây töi muöën ài tiïíu. Vêåy maâ, thêåt khöng sao tûúãng tûúång nöíi, chó thoaáng qua thöi, töi àõnh tòm giaám thõ àïí xin pheáp ài. Chó thoaáng qua rêët nhanh, nhûng nhêån ra àiïìu àoá, töi thêëy nûåc cûúâi, Papillon úi, bêy giúâ mi khöng phaãi xin pheáp ai khi muöën ài tiïíu hay laâm bêët cûá viïåc gò.



ÚÃ raåp chiïëu boáng cuäng vêåy, khi cö nhên viïn tòm chöî cho chuáng töi ngöìi, töi thoaáng coá yá muöën noái vúái cö ta: “Xin cö cûá àïí mùåc töi, töi chó laâ möåt tïn tuâ khöng àaáng phaãi bêån têm àêu”, ài ngoaâi àûúâng, tûâ raåp chiïëu boáng àïën quaán rûúåu, töi cûá ngoaái nhòn phña sau: Guittou vöën biïët thoái quen àoá àaä baão töi:

- Sao cao cêåu cûá quay nhòn laåi phña sau luön thïë? Cêåu xem lñnh coá ài theo cêåu khöng chûá gò? úã àêy khöng coá lñnh ài theo cêåu àêu, Papi. Cêåu àaä àïí chuáng úã laåi traåi giam röìi.

Theo löëi noái hònh tûúång cuãa dên tuâ, thò phaãi truát boã böå caánh cuãa dên tuâ ài. Coân hún thïë nûäa, vò quêìn aáo tuâ khöí sai chó múái laâ möåt vêåt tûúång trûng. Khöng phaãi chó löåt böå caánh laâ xong, phaãi rûát ra khoãi têm höìn vaâ trñ oác caái dêëu tuâ àûúåc khùæc bùçng lûãa ö nhuåc.

Möåt àöåi tuêìn tra Anh toaân lñnh da àen, ùn mùåc chûâng chaåc vaâo quaán rûúåu. Hoå ài tûâng baân, hoãi theã cùn cûúác. Àïën goác chuáng töi ngöìi, àöåi trûúãng nhòn kyä mùåt moåi ngûúâi. Coá möåt khuön mùåt ngûúâi àoá chûa biïët, àêëy laâ töi.

- Xin öng cho xem cùn cûúác. Töi àûa giêëy cho anh ta. Anh liïëc nhòn qua röìi àûa traã töi

ngay, vaâ noái: - Xin löîi, töi chûa àûúåc biïët öng, thaânh phöë George rêët vui

mûâng àûúåc àoán tiïëp öng. Röìi anh ài ra. Khi anh ta àaä ra hùèn, Paul Savoie noái: - Boån caãnh saát úã àêy hay tuyïåt, nhûäng ngûúâi nûúác ngoaâi àûúåc

hoå tin cêåy laâ tuâ vûúåt nguåc trùm phêìn trùm. Laâm sao chûáng minh cho nhaâ cêìm quyïìn Anh biïët àûúåc cêåu laâ tuâ vûúåt nguåc, thïë laâ cêåu àûúåc tûå do ngay tûác khùæc àêëy.

Maäi khuya múái trúã vïì nhaâ. Múái baãy giúâ saáng, töi àaä coá mùåt úã cöíng caãng. Nûãa giúâ sau Quyách vaâ anh cuåt àaä chúã àïën möåt xe ba gaác àêìy rau tûúi vûâa haái luác saáng súám, laåi coá caã trûáng vaâ vaâi con gaâ. Chó coá hai ngûúâi thöi. Töi hoãi ngûúâi àöìng hûúng àaä chó dêîn hoå caách laâm ùn àêu röìi. Quyách àaáp:



- Höm qua, anh ta àaä chó cho töi, thïë laâ àuã. Bêy giúâ chùèng cêìn ai daåy baão nûäa.

- Anh ài kiïëm nhûäng thûá naây úã xa lùæm haã? - Phaãi ài mêët hún hai tiïëng rûúäi. Boån töi ài tûâ ba giúâ saáng,

bêy giúâ múái túái àêy. Quyách kiïëm ngay àûúåc traâ noáng vaâ baánh traáng, anh nhû

ngûúâi àaä úã àêy hai mûúi nùm röìi. Chuáng töi ngöìi bïn lïì àûúâng, caånh xe ba gaác, ùn uöëng vaâ chúâ khaách túái mua.

- Boån Myä höm qua àaä mua, liïåu höm nay coá àïën khöng? - Töi hy voång hoå seä túái, nïëu hoå khöng túái, ta baán cho ngûúâi

khaác. - Coân giaá caã thò sao? Anh tñnh thïë naâo? - Töi khöng noái vúái hoå: Caái naây giaá bao nhiïu. Töi hoãi hoå: anh

traã bao nhiïu? - Nhûng anh coá biïët tiïëng Anh àêu? - Àuáng, nhûng töi biïët duâng tay chó troã, dïî lùæm. Anh noái àûúåc

tiïëng Anh àuã àïí mua baán, anh laâm trûúác ài, - Quyách noái vúái töi. - Àûúåc nhûng töi muöën xem anh laâm möåt mònh àaä. Khöng bao lêu, möåt chiïëc xe jeep lúán àûúåc goåi laâ com-mùng-

ca túái. Möåt laái xe, möåt haå sô quan vaâ hai lñnh thuãy úã trïn xe ài xuöëng, viïn haå sô leo lïn xe ba gaác, xem têët caã caác thûá haâng hoáa, rau xaâ laách, caâ tñm, v.v. sau khi kiïím tra kyä caác moán kia, y nùæn mêëy con gaâ.

- Têët caã bao nhiïu? Thïë laâ hai bïn bùæt àêëu maâ caã. Tïn lñnh thêëy noái gioång muäi. Töi chùèng hiïíu y noái gò. Quyách

buáng buáng noái nûãa tiïëng Taâu nûäa tiïëng Têy. Thêëy hai bïn khöng ai hiïíu àûúåc ai, töi keáo Quyách ra möåt

bïn. - Anh mua têët caã hïët bao nhiïu?



Anh ta moác tuái thêëy coân mûúâi baãy àö la - Möåt trùm taám mûúi ba àö-la, - Quyách noái vúái töi - Hoå traã bao nhiïu? - Hònh nhû laâ hai trùm mûúâi àö-la, töi thêëy chûa àuã Töi tiïën vï phña viïn haå sô, y hoãi töi coá noái àûúåc tiïëng Anh

khöng. Töi noái laâ àûúåc chuát ñt. - Öng noái chêìm chêåm nheá, - töi noái vúái y. - Àûúåc. - Caác öng traã baáo nhiïu? Hai trùm mûúâi àö la khöng àûúåc

àêu. Phaãi hai trùm böën mûúi. Y khöng chõu. Y giaã böå boã ài, quay laåi, röìi laåi boã ài röìi ngöìi lïn xe jeep,

nhûng töi caãm thêëy y àang àoáng kõch. Àûáng luác y xuöëng xe lêìn nûäa thò hai cö baån ÊËn haâng xoám vúái töi, vêîn che nûãa mùåt, ài túái. Chùæc caác cö àaä quan saát caãnh buön baán cuãa chuáng töi, vò caác cö laâm nhû khöng biïët chuáng töi. Möåt cö leo lïn xe ba gaác, xem xeát söë haâng röìi hoãi chuáng töi.

- Têët caã bao nhiïu? - Têët caã hai trùm böën mûúi àö la, töi àaáp. Cö ta noái: “Àûúåc röìi”. Nhûng tïn lñnh Myä àaä lêëy hai trùm böën mûúi àö-la ra àûa

cho Quyách vaâ noái vúái caác cö gaái ÊËn rùçng y àaä mua nhûäng thûá àoá röìi. Caác cö baån laáng giïìng cuãa töi cuäng khöng chõu ài maâ àûáng xem boån Myä böëc haâng trïn xe ba gaác chêët lïn com-mùng ca. Phuát cuöëi cuâng, möåt tïn lñnh thuãy vúá luön caã con heo, tûúãng noá cuäng thuöåc múá haâng àaä àûúåc thoãa thuêån baán. Têët nhiïn, Quyách khöng chõu àïí hoå bùæt heo ài. Thïë laâ bùæt àêìu möåt cuöåc caäi coå trong àoá chuáng töi khöng laâm sao giaãi thñch nöíi cho hoå hiïíu rùçng con heo khöng úã trong lö haâng àem baán.

Töi cöë laâm cho caác cö gaái ÊËn hiïíu nhû vêåy, nhûng khoá quaá. Chñnh caác cö cuäng khöng hiïíu gò. Boån lñnh thuãy Myä thò khöng chõu



rúâi heo ra, Quyách khöng chõu traã laåi tiïìn, coá leä xaãy ra àaánh löån mêët. Anh cuåt àaä ruát möåt thanh göî xe ba gaác ra, thò möåt xe jeep quên sûå ài ngang. Viïn haå sô thöíi coâi. Boån Quên caãnh àïën gêìn. Töi baão Quyách haäy traã laåi tiïìn nhûng anh nhêët àõnh khöng chõu. Boån lñnh thuãy àaä giûä con heo cuäng nhêët àõnh khöng traã heo. Quyách àûáng chùæn trûúác xe dñp, khöng àïí cho xe ài. Möåt nhoám khaá àöng nhûäng ngûúâi hiïëu kyâ vêy quanh caái caãnh huyïn naáo naây. Boån quên caãnh Myä bïnh boån lñnh thuãy, vaã laåi, hoå cuäng chùèng hiïíu chuáng töi noái gò. Hoå tûúãng laâ chuáng töi àõnh àaánh lûâa caác thuãy thuã.

Töi chûa biïët xoay xúã ra sao thò sûåc nhúá coá ghi söë àiïån thoaåi Cêu laåc böå Thuãy thuã cuâng tïn anh chaâng ngûúâi Martinique. Töi àûa cho viïn sô quan quên caãnh vaâ noái: “Goåi phiïn dõch”. Y àûa töi àïën möåt caái maáy àiïån thoaåi. Töi goåi maâ may laâm sao, toám àûúåc anh baån theo phaái De Gaulle cuãa töi. Töi nhúâ anh giaãi thñch cho viïn sô quan quên caãnh hiïíu rùçng àêëy laâ con heo àaä àûúåc thuêìn hoáa, noá nhû con choá cuãa Quyách, rùçng chuáng töi àaä quïn khöng noái trûúác vúái caác thuãy thuã laâ noá khöng thuöåc vaâo lö haâng àem baán. Sau töi àûa öëng nghe cho viïn sô quan quên caãnh. Chó ba phuát sau laâ y hiïíu caã. Tûå tay y cêìm con heo àûa traã Quyách, laâm anh ta sung sûúáng quaá, öm noá vaâo loâng vaâ vöåi àûa noá lïn xe ba gaác ngay. Sûå viïåc àaä chêëm dûát vui veã, vaâ töëp lñnh Myä cûúâi nhû nùæc neã. Ai ài àûúâng ngûúâi nêëy, vaâ thïë laâ xong.

Buöíi töëi úã nhaâ, chuáng töi caãm ún caác cö baån ÊËn Àöå. Mêëy cö cuäng cûúâi rêët dûä vïì chuyïån naây.

Chuáng töi úã Georgetown àaä àûúåc ba thaáng. Höm nay, chuáng töi vïì úã phêìn nhaâ cuãa caác baån ÊËn Àöå nhûúång cho chuáng töi. Hai phoâng saáng suãa röång raäi, möåt phoâng ùn, möåt bïëp nêëu ùn nhoã àun than vaâ möåt caái sên röång mïnh möng, trong goác coá maái tön àïí gia suác truá. Chiïëc xe ba gaác vaâ con lûâa cuäng coá chöî chu àaáo. Töi àûúåc nguã möåt mònh möåt giûúâng to coá nïåm êëm. Hai anh baån Taâu úã phoâng bïn, möîi ngûúâi möåt giûúâng riïng. Chuáng töi coân möåt caái baân vaâ saáu ghïë tûåa cuâng böën ghïë àêíu. Trong bïëp coá àuã duång cuå nêëu nûúáng. Sau khi caám ún Guittou vaâ caác baån vïì nhaâ chuáng töi, nhû lúâi Quyách noái. Trûúác cûãa söí phoâng ùn nhòn ra àûúâng chïîm chïå chiïëc



ghïë phö-túi quaâ tùång cuãa caác cö baån ÊËn. Trïn baân ùn, trong bònh thuãy tinh, coá cùæm hoa tûúi do Quyách mang vïì.

Caãm giaác coá cùn nhaâ riïng àêìu tiïn cuãa mònh, xoaâng xônh nhûng saåch seä, cùn nhaâ saáng suãa tinh tûúm, kïët quaã àêìu tiïn cuãa ba thùçng cuâng kiïëm ùn chung, laâm töi tin tûúãng vaâo baãn thên vaâ vaâo tûúng lai.

Mai laâ chuã nhêåt, khöng coá chúå, vêåy laâ chuáng töi àûúåc tûå do caã ngaây. Ba chuáng töi quyïët àõnh nêëu möåt bûäa múâi Guittou vaâ caác baån anh, múâi caã caác cö baån ÊËn Àöå vúái mêëy ngûúâi anh, em cuãa hoå. Khaách danh dûå laâ baác ba Taâu àaä giuáp Quyách vaâ anh cuåt, àaä tùång hai ngûúâi chiïëc xe ba gaác vúái con lûâa, laåi coân cho chuáng töi mûúån hai trùm àö-la àïí khúãi àêìu chuyïån buön baán cuãa chuáng töi. Baác ta seä thêëy trïn àôa àùåt trûúác mùåt baác, möåt caái phong bò trong coá hai trùm àö la, vaâ möåt têëm giêëy cuãa caã ba chuáng töi caãm ún baác, viïët bùçng chûä Haán.

Sau con heo maâ anh yïu dêëu, Quyách daânh têët caã tònh baån cuãa anh cho töi. Anh luön luön chùm chuát töi tûâng ly tûâng tñ. Trong ba ngûúâi chuáng töi, töi laâ ngûúâi ùn mùåc tûúm têët nhêët, vaâ ài àêu anh cuäng thûúâng mang vïì cho töi möåt caái aáo sú mi, möåt chiïëc caâ vaåt hay möåt caái quêìn daâi. Anh mua nhûäng thûá doá bùçng tiïìn riïng cuãa anh. Möîi ngaây caã ba chuáng töi kiïëm àûúåc tûâ hai mûúi lùm àïën ba mûúi àö la, cuäng chùèng laâ bao, nhûng chuáng töi haâi loâng vò thêëy àaä mau choáng tûå kiïëm söëng àûúåc. Khöng phaãi luác naâo töi cuäng ài mua haâng vúái hai anh, tuy töi ài thò mua àûúåc reã hún. Bêy giúâ töi chuyïn baán haâng, nhiïìu lñnh thuãy Myä vaâ Anh àûúåc cûã lïn búâ àïí mua haâng cho taâu cuãa mònh, àaä quen biïët töi. Chuáng töi noái chuyïån giaá caã vúái nhau rêët tûã tïë, khöng noáng nêíy. Coá möåt gaä cao lúán phuå traách bïëp ùn cuãa sô quan Myä, möåt chaâng Myä göëc YÁ, chó noái vúái töi bùçng tiïëng yá. Y sung sûúáng ra mùåt khi thêëy töi traã lúâi bùçng tiïëng meå àeã cuãa y vaâ chó mùåc caã cho vui. Cuöëi cuâng, y mua vúái giaá töi àoâi tûâ khi bùæt àêìu gùåp nhau.

Chûâng taám giúâ rûúäi àïën chñn giúâ saáng, chuáng töi àaä vïì nhaâ. Caã ba chuáng töi ùn möåt bûäa nheå röìi anh cuåt vaâ Quyách ài nùçm, coân töi sang tòm Guttou, hay caác cö laáng giïìng sang chúi bïn töi. Viïåc



nhaâ chùèng coá mêëy, chó queát nhaâ, giùåt àöì, laâm giûúâng, doån deåp nhaâ cho saåch seä, hai chõ em haâng ngaây laâm viïåc àoá cho chuáng töi rêët chu àaáo maâ chùèng lêëy bao nhiïu, coá hai àö la möîi ngaây. Töi àaä biïët àêìy duã thïë naâo laâ tûå do, khöng coân phaãi kinh hoaâng lo nghô àïën tûúng lai nûäa.

Gia àònh ÊËn àöå cuãa töi Phûúng tiïån ài laåi àûúåc duâng nhiïìu nhêët trong thaânh phöë

naây laâ xe àaåp. Töi cuäng mua möåt chiïëc àïí ài àêy ài àoá cho thuêån tiïån. Vò thaânh phöë vaâ vuâng lên cêån úã núi àêët bùçng phùèng, nïn coá thïí ài nhûäng àoaån àûúâng daâi maâ khöng cêìn mêët nhiïìu sûác. Xe àaåp coá hai caái àeâo haâng rêët khoãe, möåt úã àùçng trûúác, möåt úã àùçng sau. Cho nïn, cuäng nhû nhiïìu ngûúâi àõa phûúng, töi coá thïí chúã hai ngûúâi möåt caách dïî daâng.

Ñt nhêët hai lêìn möåt tuêìn, chuáng töi thûúâng daåo chúi möåt hai tiïëng àöìng höì vúái caác cö baån ÊËn Àöå. Caác cö sûúáng mï túi vaâ töi bùæt àêìu nhêån thêëy möåt trong hai cö, cö treã, àang yïu töi.

Töi chûa gùåp öng böë cö bao giúâ, höm qua öng àaä sang töi. Öng úã khöng xa nhaâ töi mêëy, nhûng öng khöng bao giúâ àïën thùm chuáng töi, vaâ töi chó biïët caác anh em trai cuãa cö. Öng ta laâ möåt cuå giaâ cao lúán coá böå rêu rêët daâi, trùæng nhû cûúác. Toác öng cuå cuäng baåc trùæng àïí löå möåt vêìng traán thöng minh vaâ cao quyá. Öng chó noái tiïëng êën, con gaái öng dõch laåi. Öng múâi töi àïën nhaâ öng, öng baão con gaái öng, maâ töi goåi laâ naâng cöng chuáa nhoã, noái vúái töi rùçng ài xe àaåp khöng xa lùæm. Töi hûáa seä àïën thùm öng möåt ngaây gêìn àêy.

Sau khi ùn vaâi chiïëc baánh ga tö vaâ uöëng traâ, öng ra vïì, nhûng töi àaä kõp nhêån xeát laâ öng àïí yá àïën tûâng chi tiïët nhoã trong nhaâ. Naâng cöng chuáa nhoã sung sûúáng thêëy öng böë haâi loâng vïì cuöåc viïëng thùm naâng vaâ vïì chuáng töi.

Töi ba mûúi saáu tuöíi, vaâ sûác khoãe töi rêët töët, töi caãm thêëy mònh coân treã, vaâ cuäng àûúåc caái may laâ têët caã moåi ngûúâi àïìu coi töi laâ coân treã, têët caã caác baån töi àïìu noái laâ tröng töi chûa túái ba mûúi.



Thïë maâ cö naây múái mûúâi chñn, cö laåi coá caái veã àeåp thanh thaãn cuãa noâi giöëng cö cuâng caách suy nghô cûåc àoan tin vaâo söë mïånh. Àöëi vúái töi, àûúåc cö gaái löång lêîy naây yïu laâ moán quaâ quyá baáu cuãa trúâi cho.

Khi chuáng töi ài chúi caã ba, bao giúâ cö cuäng leo lïn giaá àeâo haâng phña trûúác, cö biïët rêët roä laâ cö cûá ngöìi rêët thùèng ngûúâi trïn xe, töi cöë dêën lïn baân àaåp, húi cuái àêìu vïì trûúác laâ mùåt töi kïì saát mùåt cö. Nïëu cö ngaä àêìu vïì phña sau, töi seä àûúåc hûúãng troån veån quang caãnh àöi vuá xinh àeåp àïí trêìn dûúái têëm voan moãng maâ nïëu veán lïn chùæc coân àeåp gêëp böåi. Àöi mùæt àen cuãa cö rûåc chaáy möîi lêìn xaãy ra nhûäng sûå va chaåm nhoã naây vaâ àöi möi àoã thùæm trïn nïìn da maâu laá traâ, heá múã veã theâm khaát muöën àûúåc hön. Haâm rùng trùæng boáng rêët àeåp tö àiïím thïm cho caái miïång tuyïåt vúâi..

Töëi nay, chó coá hai àûáa chuáng töi ài xem chiïëu boáng, hònh nhû cö chõ nhûác àêìu, möåt cún nhûác àêìu maâ töi cho laâ giaã taåo, cöët àïí hai àûáa töi àûúåc ài riïng vúái nhau. Cö ta mùåc aáo ngoaâi bùçng mousseline trùæng, daâi àïën têån goát chên trêìn, möîi khi bûúác laåi àïí löå ba chiïëc voâng baåc. Cö ài deáp coá quai vaâng löìng vaâo ngoán chên caái laâm chên cö duyïn daáng thïm. ÚÃ löî muäi phaãi, cö gùæn möåt haåt kim cûúng maâu vaâng rêët nhoã. Têëm voan mousseline che àêìu ngùæn vaâ nheå nhaâng ruã xuöëng quaá búâ vai möåt chuát, möåt daãi ru bùng vaâng giûä têëm voan àñnh trïn àêìu. Tûâ giûäa traán, trïn daãi bùng àoá, ruã xuöëng ba súåi chó gùæn nhûäng viïn àaá àuã maâu. Kiïíu trang àiïím laâm nöíi bêåt caái chêëm xanh thêîm trïn traán nhûäng khi cö luác lùæc caái àêìu. Caã gia àònh ÊËn lêîn gia àònh töi, trong àoá coá caã Quyách vaâ anh cuåt, àïìu mùåt maây tûúi tónh nhòn hai chuáng töi ài ra, sung sûúáng thêëy gûúng mùåt chuáng töi traân trïì haånh phuác. Hònh nhû ai nêëy àïìu biïët chùæc chuáng töi xem chiïëu boáng vïì laâ àaä àñnh hön vúái nhau röìi. Naâng ngöìi yïn võ trïn nïåm ghïë àeâo haâng röìi, töi múái cho xe lùn baánh vïì phña trung têm thaânh phöë.

Trong khi töi thaã chiïëc xe chaåy möåt quaäng daâi, trïn con àûúâng röång dûúái aánh àeân lúâ múâ, cö gaái àeåp löång lêîy naây àaä àùåt lïn möi töi möåt caái hön nheå nhaâng. Cûã chó chuã àöång naây bêët ngúâ àïën nöîi töi suyát ngaä xe.



Ngöìi tñt phña sau trong phoâng chiïëu boáng, tay nùæm tay, töi noái vúái naâng bùçng mêëy ngoán tay vaâ naâng cuäng àaáp lúâi töi bùçng ngön ngûä cuãa ngoán tay. Cuöåc têm tònh àêìu tiïn cuãa chuáng töi trong khi xem phim - maâ chuáng töi cuäng chùèng biïët laâ phim gò nûäa - laâ möåt cuöåc noái chuyïån thêìm lùång. Mêëy ngoán tay moáng daâi àûúåc chaãi chuöët vaâ tö son haát lïn möåt khuác tònh ca say àêëm, noái cho töi roâ möëi tònh àùçm thùæm cuãa naâng coân minh xaác hún caã ngön ngûä. Naâng ngaã àêìu vaâo vai töi àïí töi coá thïí hön khuön mùåt thanh khiïët cuãa naâng.

Möëi tònh e êëp, qua nhiïìu thúâi gian múái naãy núã, nhanh choáng biïën thaânh möåt niïìm say àùæm troån veån. Trûúác khi naâng thuöåc vïì töi, töi àaä noái cho naâng biïët laâ töi khöng thïí cûúái naâng àûúåc, vò töi àaä coá vúå úã Phaáp. Àiïìu àoá cuäng chùèng laâm naâng phiïìn loâng mêëy. Möåt àïm, naâng àaä úã laåi vúái töi. Naâng noái vúái töi rùçng naâng muöën töi vïì söëng vúái naâng taåi nhaâ böë naâng, nhû vêåy tiïån cho caác anh em trai cuãa naâng, vaâ cho vaâi gia àònh nhaâ ngûúâi ÊËn laáng giïìng. Töi nhêån lúâi vaâ doån vïì nhaâ böë naâng. Öng cuå vêîn söëng möåt mònh, coá möåt cö chaáu hoå xa hêìu haå öng vaâ doån deåp nhaâ cûãa. Núi naây caách nhaâ Quyách khöng xa bao nhiïu, chó chûâng nùm trùm meát. Cho nïn hai baån töi töëi naâo cuäng sang chúi vúái chuáng töi hún möåt giúâ.

Chuáng töi vêîn tiïëp tuåc buön baán rau coã úã bïën taâu. Töi ra ài tûâ saáu giúâ rûúäi vaâ gêìn nhû luác naâo naâng cuäng àeo theo töi. Möåt bònh thuãy lúán àûång traâ, möåt bònh mûát vaâ möåt öí baánh mò nûúáng, têët caã úã trong möåt tuái xaách to àaä àúåi sùén Quyách vaâ anh cuåt àïí chuáng töi cuâng uöëng traâ vúái nhau. Naâng tûå tay laâm caác thûác ùn saáng vaâ tuên thuã tuyïåt àöëi nghi thûác: böën ngûúâi phaãi cuâng ùn bûäa àêìu tiïn trong ngaây. Trong tuái xaách cuãa naâng, coá àuã moåi thûá cêìn thiïët: möåt têëm chiïëu nhoã viïìn àùng ten, maâ naâng trõnh troång àùåt xuöëng vóa heâ sau khi àaä duâng chöíi queát saåch chöî àoá, böën böå taách nhoã coá caã àôa. Ngöìi úã lïì àûúâng, chuáng töi ùn àiïím têm, rêët nghiïm tuác. Ngöìi lïì àûúâng maâ uöëng traâ nhû úã nhaâ kïí cuäng buöìn cûúâi, nhûng caã naâng vaâ Quyách àïìu coi thïë laâ tûå nhiïn. Hoå chùèng cêìn àïí yá àïën nhûäng ngûúâi ài qua vaâ thêëy laâm nhû vêåy laâ bònh thûúâng. Töi khöng muöën caãn naâng. Naâng thñch hêìu haå chuáng töi, luön tay phïët mûát lïn baánh, töi maâ khöng ûng laâ naâng rêët buöìn.



Thûá baãy vûâa qua, coá möåt viïåc xaãy ra àaä cho töi biïët àûúåc möåt àiïìu bñ mêåt. Chuáng töi ùn úã vúái nhau àaä àûúåc hai thaáng, vaâ naâng thónh thoaãng laåi cho töi möåt ñt vaâng. Cuäng chó laâ nhûäng maãnh tû trang gaäy, vúä, möåt nûãa caái nhêîn vaâng, möåt chiïëc böng tai, möåt àoaån dêy chuyïìn, möåt phêìn tû hay möåt nûãa chiïëc huên chûúng hoùåc möåt àöìng tiïìn. Tuy naâng baão töi cûá baán ài, nhûng töi khöng cêìn àïën, cûá cho têët caã vaâo möåt caái höåp. Töi coá gêìn böën trùm gam vaâng. Khi töi hoãi naâng vaâng úã àêu ra, thò naâng keáo tay töi, hön töi röìi cûúâi nhûng khöng chõu noái gò.

Höm thûá baãy êëy, vaâo luác mûúâi giúâ saáng, naâng baão töi lêëy xe chúã böë ài, töi cuäng khöng biïët ài àêu. Naâng noái :

- Ba em seä chó àûúâng cho anh. Em phaãi úã nhaâ àïí uãi àöì. Töi toâ moâ nghô laâ öng giaâ chùæc ài thùm ai úã xa, vaâ vui veã

nhêån lúâi. Öng laäo ngöìi lïn giaá àeâo haâng phña trûúác vaâ khöng noái gò, vò

öng ta chó noái àûúåc tiïëng ÊËn. Töi ài theo hûúáng öng ta chó. Àûúâng xa, töi àaåp àaä gêìn möåt giúâ. Chuáng töi àïën möåt khu phöë giaâu coá bïn búâ biïín. Nhaâ toaân laâ biïåt thûå àeåp. Öng “böë vúå” vûâa ra hiïåu, töi dûâng laåi ngay vaâ töi àïí yá quan saát. Öng laäo lêëy trong tuái aáo ngoaâi ra möåt viïn àaá troân vaâ trùæng röìi quyâ trïn bêåc thïìm thûá nhêët cuãa nhaâ àêìu tiïn. Öng laäo vûâa lùn hoân àaá trïn bêåc thïìm vûâa haát. Vaâi phuát tröi qua. Möåt phuå nûä mùåc quêìn aáo ÊËn tûâ trong biïåt thûå ài ra, laåi gêìn öng giaâ vaâ lùèng lùång àûa cho öng möåt vêåt gò àêëy. Öng cûá ài tûâ nhaâ noå sang nhaâ kia, diïîn laåi caãnh êëy cho àïën mûúâi saáu giúâ. Cûá thïë keáo daâi maâ töi vêîn khöng hiïíu gò. Àïën biïåt thûå cuöëi cuâng möåt ngûúâi àaân öng vêån toaân àöì trùæng ra gùåp öng. Ngûúâi naây baão öng àûáng dêåy, quaâng lêëy tay öng röìi dêîn öng vaâo nhaâ. Öng cuå úã àoá hún mûúâi lùm phuát röìi múái ra, vêîn coá öng kia ài keâm. Trûúác khi chia tay nhau, öng naây coân hön traán öng giaâ, àuáng hún laâ hön maái toác baåc cuãa öng.

Chuáng töi ài vïì, töi cöë sûác àaåp àïí vïì cho mau vò àaä hún böën rûúäi chiïìu.

Cuäng may, chuáng töi vïì àïën nhaâ trûúác khi trúâi töëi. Indara cö gaái ÊËn xinh àeåp cuãa töi, dêîn böë vaâo trûúác röìi nhaãy lïn öm cöí töi



hön hñt vaâ keáo töi vaâo vúái gûúng sen àïí töi tùæm. Quêìn aáo saåch seä chúâ sùén, sau khi tùæm rûãa, caåo mùåt, thay quêìn aáo, töi múái ngöìi vaâo baân ùn. Naâng tûå tay doån cho töi ùn nhû thûúâng lïå. Töi muöën hoãi naâng nhûng naâng cûá xùng xúã ài laåi laâm ra veã bêån röån àïí lêín traánh, keáo daâi thêåt lêu luác phaãi traã lúâi caác cêu hoãi cuãa töi. Töi noáng loâng muöën biïët sûå viïåc. Nhûng töi cuäng biïët laâ khöng bao giúâ nïn eáp ngûúâi ÊËn hay ngûúâi Taâu noái. Cêìn phaãi tön troång möåt thúâi gian nhêët àõnh. Luác àoá tûå hoå seä noái vò hoå àoaán biïët rùçng anh àang chúâ nghe möåt àiïìu têm sûå cuãa hoå: nïëu anh xûáng àaáng, thò hoå seä noái. Àöëi vúái Indara cuäng àuáng nhû vêåy. Sau khi cuâng nguã chung vúái nhau, naâng múái aáp caái maá coân noáng höíi vaâo hoäm vai töi vaâ noái maâ khöng nhòn töi:

- Mònh ài, mònh coá biïët rùçng khi ba ài kiïëm vaâng, ba khöng laâm gò xêëu khöng, traái laåi kia àêëy. Ba goåi caác thêìn linh àïën phuâ höå cùn nhaâ maâ ba àaä lùn hoân àaá. Àoá laâ möåt phong tuåc rêët cöí xûa cuãa nûúác Nam Dûúng chuáng em.

Naâng cöng chuáa cuãa töi kïí cho töi nghe nhû vêåy. Nhûng möåt höm möåt cö baån cuãa naâng noái chuyïån vúái töi úã chúå. Buöíi súám êëy, caã naâng lêîn caác chuá Taâu chûa ai túái. Vaâ cêu chuyïån cö gaái xinh àeåp Nam Dûúng noái cho töi nghe laåi khaác:

- Sao anh laåi phaãi ài laâm, möåt khi anh àaä söëng vúái con gaái öng phuâ thuãy? Chõ êëy bùæt anh dêåy súám, caã khi trúâi mûa, maâ khöng thêëy xêëu höí aâ? Vúái söë vaâng maâ ba chõ êëy kiïëm ra, anh chùèng cêìn laâm gò cuäng söëng àûúåc. Chõ êëy khöng yïu anh, àaáng leä chõ khöng nïn àïí anh dêåy súám nhû thïë múái phaãi.

- Thïë böë cö êëy laâm gò? Cö noái cho töi biïët ài, vò töi chùèng hiïíu gò caã.

- Öng böë chõ êëy laâ phuâ thuãy Nam Dûúng. Öng coá thïí goåi thêìn laâm cho anh hay gia àònh anh chïët nïëu öng muöën. Chó möåt caách thoaát khoãi buâa pheáp maâ öng yïím cho anh bùçng hoân àaá ma laâ àûa cho öng kha khaá vaâng, öng seä lùn hoân àaá ngûúåc vúái chiïìu öng àaä lùn àïí goåi thêìn chïët àïën. Bêëy giúâ, öng seä gúä hïët caác buâa yïím, ngûúåc laåi coân laâm anh vaâ nhûäng ngûúâi trong nhaâ àûúåc khoãe maånh, söëng lêu.



- Indara kïí cho töi khöng phaãi nhû vêåy. Töi tûå nhuã seä àöëi chiïëu xem trong hai ngûúâi, ngûúâi naâo noái

àuáng. Vaâi ngaây sau, töi àûáng cuâng vúái öng “böë vúå” coá böå rêu baåc daâi bïn búâ möåt con suöëi chaãy ngang qua àûúâng Penitence Rivers röìi àöí vaâo söng Demerara. Neát mùåt caác ngû dên êën laâm töi hiïíu roä hïët. Möîi ngûúâi biïëu öng möåt con caá röìi vöåi vaä traánh cho xa búâ. Töi àaä hiïíu. Chùèng cêìn phaãi hoãi ai nûäa.

Öng böë vúå phuâ thuãy chùèng dñnh daáng gò àïën töi. Öng chó noái tiïëng ÊËn Àöå vúái töi vaâ cho töi hiïíu. Töi khöng bao giúâ biïët öng àõnh noái gò. Thïë cuäng coá mùåt hay. Cûá coi nhû laâ àaä àöìng yá vúái nhau. Duâ sao öng cuäng kiïëm àûúåc möåt viïåc cho töi laâm, töi xùm traán têët caã caác cö beá gaái tûâ mûúâi ba àïën mûúâi lùm tuöíi. Thónh thoaãng, öng laåi vaåch ngûåc caác cö beá gaái àoá ra cho töi xùm laá hay hoa maâu laá xanh ve, höìng, lú àïí àêìu nhuä hoa nhö lïn nhû nhuåy möåt böng hoa. Vò xùm rêët àau, cho nïn chó coá nhûäng cö gaái can àaãm múái baão töi xùm àêìu nhuä hoa bùçng maâu hoaâng yïën. Coá möåt vaâi cö (söë naây ñt lùæm) laåi xùm àêìu vuá maâu vaâng.

Trûúác cûãa nhaâ, öng giaâ treo möåt têëm biïín quaãng caáo bùçng chûä ÊËn, viïët nhûäng gò àaåi loaåi laâ: “Nghïå sô - xùm ngûúâi – giaá phaãi chùng - cöng viïåc baão àaãm”. Laâm viïåc naây àûúåc traã hêåu, vaâ töi laåi coá hai caái khoaái: ngùæm böå ngûåc àeåp cuãa gaái Nam Dûúng vaâ kiïëm ra tiïìn. Quyách biïët úã gêìn bïën taâu coá möåt quaán ùn àang muöën baán, anh haänh diïån baáo tin àoá cho töi vaâ àïì nghõ chuáng töi cuâng mua. Giaá phaãi chùng, coá taám trùm àö-la. Baán vaâng cuãa öng phuâ thuãy cöång vúái tiïìn tiïët kiïåm àûúåc cuãa chuáng töi, àuã mua àûúåc caái quaán ùn àoá. Töi àaä àïën xem. Noá úã möåt con àûúâng nhoã nhûng rêët gêìn bïën luác naâo cuäng luác nhuác nhûäng ngûúâi laâ ngûúâi. Möåt gian phoâng vuöng vûác khaá to, laát gaåch àen trùæng, möîi bïn àïí àûúåc taám baân, úã giûäa coá thïí kï möåt caái baân troân to baây nhûäng moán ùn khai võ vaâ traái cêy. Cùn bïëp röång raäi khang trang. Coá hai loâ àun vaâ hai loâ nêëu rêët to.



Quaán ùn vaâ Buúám Chuáng töi àaä thu xïëp xong viïåc naây, Indara baán hïët chöî vaâng

chuáng töi coá àûúåc. Öng böë giaâ ngaåc nhiïn thêëy töi khöng àuång àïën nhûäng mêíu vaâng vuån maâ öng cho con gaái àïí hai chuáng töi cuâng duâng. Öng noái:

- Töi cho anh chõ àïí anh chõ xaâi. Cuãa hai anh chõ àêëy, anh chõ sûã duång thïë naâo tuây yá, khöng phaãi hoãi töi, anh chõ cûá viïåc laâm.

Kïí ra öng “böë vúå phuâ thuãy” cuãa töi cuäng khöng àïën nöîi naâo. Cö naâng cuãa töi laâ loaåi àùåc biïåt röìi, vûâa laâ nhên tònh, vûâa laâ vúå, vûâa laâ baån. Khöng coá chuyïån caäi coå vò töi noái gò naâng cuäng “vêng”. Naâng chó húi khoá chõu chuát xñu khi töi xùm vuá cho caác baån àöìng hûúng cuãa naâng.

Thïë laâ töi àaä trúã thaânh chuã tiïåm ùn “Thùæng Lúåi”, nùçm trïn àûúâng Water Street àuáng ngay giûäa bïën caãng Georgetown. Quyách nêëu bïëp, anh thñch vêåy vò àoá laâ nghïì cuãa anh. Anh cuåt ài chúå vaâ nêëu “mò hoaânh thaánh” möåt thûá mò Taâu. Moán àoá laâm nhû sau: lêëy tinh böåt mò, tröån vúái loâng trùæng trûáng röìi nhaâo cho nhuyïîn. Àöëng böåt àûúåc nhaâo khö rêët lêu, rêët kyä, nhaâo böåt rêët nùång, àïën nöîi anh cuåt phaãi nhaãy lïn trïn àöëng böåt, àuâi tûåa vaâo möåt cêy gêåy nhùén boáng gùæn chùåt úã giûäa baân. Möåt àuâi gaác lïn trïn caái gêåy, caánh tay àöåc nhêët nùæm chùæc lêëy caái gêåy àoá, anh nhaãy möåt chên quanh baân àïí nhaâo böåt. Laâm nhû vêåy coá àûúåc möåt thûá böåt höì nheå rêët ngon. Sau cuâng, cho thïm chuát bú vaâo, võ cuãa noá tuyïåt vúâi.

Quaán naây, chuã trûúác bõ vúä núå, àaä nhanh choáng nöíi tiïëng. Indara coá möåt cö gaái ÊËn treã vaâ rêët xinh tïn laâ Daya phuå giuáp, àaä phuåc vuå àöng àaão khaách haâng cûá xö àïën tiïåm chuáng töi àïí nïëm moán ùn Taâu. Têët caã dên tuâ vûúåt nguåc àïìu tòm àïën. Ai coá tiïìn thò traã, ai khöng coá thò múâi ùn khöng. Quyách noái “Cho ngûúâi àoái ùn seä gùåp vêån may”.

Chó coá möåt àiïìu phiïìn phûác: hai cö phuåc vuå (trong àoá coá Indara) laåi quaá hêëp dêîn. Caã hai àïìu phö baây àöi vuá trêìn dûúái laân aáo voan moãng. AÁo cuãa hai cö laåi xeã bïn höng tûâ àuâi àïën goát chên. Nhûäng khi cûã àöång, hai cö àïí löå hïët chiïìu daâi cuãa àöi chên, lïn àïën têån àuâi.



Lñnh thuãy Myä, Anh, Thuåy Àiïín, Canada vaâ Na Uy coá ngaây àïën ùn hai lêìn àïí àûúåc ngùæm caãnh êëy. Caác baån töi goåi tiïåm ùn cuãa töi laâ tiïåm ùn cuãa nhûäng keã nhoâm gaái. Töi laâ àaåi diïån chuã. Àöëi vúái têët caã moåi ngûúâi töi laâ “öng chuã”. Khöng coá quêìy thu tiïìn, ngûúâi chaåy baân àûa tiïìn cho töi, nhêån tiïìn xong töi boã tuái, khi cêìn töi lêëy tiïìn leã ra thöëi laåi.

Tiïåm ùn múã cûãa tûâ taám giúâ töëi àïën nùm saáu giúâ saáng höm sau. Khöng cêìn phaãi kïí ai cuäng biïët rùçng vaâo khoaãng ba giúâ àïm, têët caã boån àô àiïëm trong khu àaä kiïëm khaá tiïìn trong àïm àïìu keáo keáp hay khaách cuãa chuáng àïën tiïåm chuáng töi ùn moán gaâ caâ-ry hay rau xaâ laách vúái mêìm àêåu. Khaách coá uöëng bia nûäa, nhêët laâ bia Anh, rûúåu rhum mña cuãa àõa phûúng rêët ngon, soda hay cö-ca cö-la. Vò quaán laâ àiïím heån cuãa dên Phaáp vûúåt nguåc, töi àaä trúã thaânh ngûúâi giuáp núi êín naáu, laâ cöë vêën, laâ ngûúâi phên xûã, laâ baån têm sûå cuãa têët caã dên tuâ àaây úã àêy

Nhûng tònh traång àoá cuäng laâm töi nhiïìu lêìn gùåp chuyïån rùæc röëi. Möåt ngûúâi chuyïn sûu têåp bûúám àaä cùæt nghôa cho töi nghe caách sùn bûúám trong rûâng. Trûúác hïët anh ta cùæt hònh möåt con bûúám trong möåt miïëng bòa cûáng röìi daán vaâo àêëy àöi caánh möåt con bûúám thuöåc caái giöëng maâ anh àõnh sùn. Têëm bòa àûúåc gùæn vaâo àêìu möåt cêy gêåy daâi möåt meát. Khi sùn bûúám tay anh cêìm gêåy vaâ cûã àöång laâm sao cho bûúám giaã coá veã nhû àang bay lûúån. Anh phaãi sùn úã nhûäng khoaãng tröëng, coá aánh nùæng trong rûâng. Anh phaãi biïët giúâ núã trûáng cuãa tûâng loaåi bûúám. Coá nhûäng loaâi chó söëng àûúåc böën mûúi taám giúâ. Vaâ möîi khi aánh nùæng chiïëu vaâo chöî quang àaäng, nhûäng con bûúám múái núã lao vaâo vuâng aánh saáng àoá, àïí tòm bûúám caái cho thêåt nhanh. Khi chuáng thêëy con bûúám möìi, tûâ rêët xa, chuáng êåp àïën. Nïëu con bûúám möìi laâ bûúám àûåc, thò bûúám àûåc seä lao àïën àïí àaánh. Thïë laâ anh cûá viïåc duâng caái vúåt nhoã cêìm úã tay traái àïí bùæt bûúám.

Caái lûúái vúåt coá möåt chöî thùæt coá laâm ngûúâi sùn bûúám coá thïí cûá tiïëp tuåc bùæt thïm bûúám maâ khöng súå nhûäng con àaä loåt lûúái bay ài mêët.



Nïëu con möìi laâm bùçng caánh cuãa bûúám caái, thò caái con àûåc cuäng tòm àïën àïí êëp con caái vaâ kïët quaã vêîn laâ möåt.

Bûúám àeåp nhêët laâ loaåi bûúám hay bay àïm nhûng vò chuáng thûúâng va phaãi caác vêåt chûúáng ngaåi cho nïn rêët khoá bùæt àûúåc con naâo coân àöi caánh nguyïn veån. Hêìu hïët caánh cuãa loaåi bûúám naây àïìu bõ sûát nham nhúã. Àöëi vúái loaåi bûúám àïm, phaãi lïn têån gêìn ngoån möåt cêy cao, röìi giùng möåt têëm vaãi trùæng to löìng trong khung, àùçng sau àïí möåt cêy àeân àêët thêåt saáng. Nhûäng con bûúám àïm to, saãi caánh, daâi tûâ mûúâi lùm àïën hai mûúi centimeát, bay dñnh vaâo têëm vaãi trùæng. Thïë laâ chó cêìn àeâ lïn ngûåc noá thêåt nhanh cho noá chïët ngaåt. Phaãi laâm sao noá khöng dêëy duåa, nïëu khöng caánh cuãa noá seä bõ hû haåi vaâ keám giaá trõ.

Töi coá möåt caái tuã kñnh nhoã trong àoá coá nhûäng böå sûu têåp bûúám, ruöìi, rùæn nhoã vaâ dúi huát maáu. Haâng töi coá khöng àuã baán cho khaách cho nïn giaá rêët cao. Möåt ngûúâi Myä chó cho töi thêëy möåt con bûúám phña sau caánh maâu xanh biïëc coá aánh theáp, phña trïn thò maâu lú nhaåt. Ngûúâi àoá bùçng loâng traã töi nùm trùm àö-la nïëu töi coá àûúåc möåt con bûúám thuöåc loaåi naây maâ laåi laâ lûúäng tñnh. Töi kïí laåi vúái ngûúâi sùn bûúám, anh ta noái coá möåt lêìn, anh àaä coá trong tay möåt con naây, rêët àeåp, àûúåc ngûúâi ta traã nùm mûúi àö-la, sau nhúâ möåt ngûúâi sûu têåp àûáng àùæn khaác anh ta múái biïët laâ möåt mêîu bûúám nhû vêåy trõ giaá àïën hai ngaân àö-la.

- Thùçng Meäo êëy muöën xoã anh àêëy, anh Papillon aå. Noá coi anh laâ àöì ngöëc. Cûá cho laâ moán haâng hiïëm àoá chó àaáng giaá möåt ngaân nùm trùm àö-la, thò coá cuäng lúåi duång àûúåc sûå ngúá ngêín cuãa anh maâ laäi to.

- Cêåu noái àuáng, àêëy laâ möåt thùçng xoã laá. Hay ta chúi laåi noá möåt vöë!

- Laâm thïë naâo? - Chùèng haån nhû gùæn vaâo thên möåt con bûúám caái àöi caánh

möåt con bûúám àûåc hoùåc ngûúåc laåi. Caái khoá laâ laâm sao gùæn maâ khöng ai nhòn ra àûúåc.



Sau nhiïìu lêìn laâm thûã thêët baåi, chuáng töi àaä gùæn àûúåc rêët kheáo, hai caánh möåt con àûåc vaâo thên möåt con caái àeåp tuyïåt trêìn, chuáng töi àuát nhûäng àêìu caánh nhoån vaâo möåt àûúâng raåch nhoã xñu röìi gùæn laåi bùçng nhûåa balata. Noá dñnh rêët chùåt, coá thïí cêìm àöi caánh daán nhûåa maâ nhêëc caã con bûúám lïn. Duâ coá tinh mêëy cuäng khöng sao nhêån ra àûúåc: Chuáng töi löìng kñnh con bûúám naây cuâng nhiïìu bûúám khaác trong möåt böå sûu têåp thöng thûúâng giaá hai mûúi àö la, laâm nhû töi khöng quan têm àïën noá. Chuáng töi tñnh khöng trêåt chuát naâo. Chaâng Myä vûâa àïí yá thêëy àaä trú traáo cêìm hai mûúi àö la trong tay àïí mua böå sûu têåp àoá cuãa töi. Töi traã lúâi y laâ töi àaä nhêån baán röìi, möåt ngûúâi Thuåy Àiïín àaä mua caã höåp, vaâ moán naây laâ cuãa ngûúâi êëy.

Trong hai ngaây, gaä ngûúâi Myä cêìm caái höåp lïn tay àïën mûúâi lêìn. Sau khöng chõu nöíi, y noái vúái töi:

- Töi mua con bûúám úã giûäa hai mûúi àö la, coân anh giûä laåi têët caã.

- Con bûúám êëy coá gò khaác thûúâng vêåy? - Vaâ töi chùm chuá xem xeát rêët kyä. Röìi töi reo lïn - Nhûng maâ naây, àêy laâ bûúám lûúäng tñnh maâ.

- Öng noái gò vêåy? ÛÂ, àuáng thêåt, trûúác töi chûa daám chùæc, ngûúâi Myä noái. Tröng qua kñnh, khöng roä lùæm. Öng cho pheáp nheá? Y xem xeát kyä cún bûúám, rêët tó mó, röìi noái: “Öng baán bao nhiïu?”

- Coá lêìn chùèng phaãi öng àaä noái vúái töi rùçng thûá mêîu hiïëm naây àaáng giaá nùm trùm àö la sao?

- Töi àaä nhùæc ài nhùæc laåi vúái nhiïìu ngûúâi sùn bûúám rùçng töi khöng muöën lúåi duång sûå khöng hiïíu biïët cuãa ngûúâi àaä bùæt àûúåc con bûúám naây.

- Nïëu vêåy thò giaá laâ nùm trùm àö hay laâ thöi. - Töi mua, öng cûá giûä noá cho töi. Àêy, töi mang theo coá saáu

mûúi àö la, töi àùåt trûúác coi nhû viïåc mua baán thïë laâ xong. Öng cho töi möåt têëm giêëy biïn nhêån, mai töi seä àem nöët tiïìn laåi, öng nhúá lêëy con bûúám naây ra khoãi höåp nheá.



- Àûúåc röìi, töi seä àïí riïng noá ra chöî khaác. Biïn nhêån cuãa öng àêy.

Àuáng giúâ múã cûãa tiïåm, chaâng trai gioâng giöëng Lincoln* (*Lincoln Abraham laâ tïn töíng thöëng thûá 16 cuãa Myä) àaä coá mùåt. Y laåi xem xeát con bûúám lêìn naây vúái möåt caái kñnh luáp, töi súå hïët höìn khi y xem mùåt sau con bûúám. Thoãa maän röìi, y traã tiïìn, àùåt con bûúám vaâo möåt caái höåp y mang theo, àoâi töi laâm cho y möåt giêëy biïn nhêån khaác röìi ra ài.

Hai thaáng sau töi bõ caãnh saát bùæt. Àïën Súã caãnh saát caãnh saát trûúãng giaãi thñch bùçng tiïëng Phaáp cho töi hay laâ töi bõ bùæt vò coá möåt ngûúâi Myä töë caáo töi àaä lûúâng gaåt öng ta.

- Vïì chuyïån möåt con bûúám maâ öng gùæn caánh, - caãnh saát trûúãng noái. - Do viïåc laâm gian traá àoá nïn öng múái baán àûúåc nùm trùm àö-la.

Hai giúâ sau, Quyách vaâ Indara àaä àïën súã vúái möåt luêåt sû noái tiïëng Phaáp rêët thaåo. Töi noái vúái luêåt sû laâ töi khöng biïët gò vïì bûúám caã, töi khöng phaãi laâ ngûúâi chuyïn sùn bûúám, cuäng khöng sûu têåp bûúám. Töi baán nhûäng höåp sûu têåp bûúám laâ baán giuáp nhûäng ngûúâi sùn bûúám vöën laâ khaách haâng cuãa caái tiïåm ùn cuãa töi, röìi chñnh ngûúâi Myä kia àoâi mua vaâ àùåt giaá trûúác laâ nùm trùm àö-la, chûá khöng phaãi töi naâi baán cho öng ta, vaâ nïëu àêëy àñch thûåc laâ möåt con bûúám thuöåc loaåi nhû öng ta noái thò chñnh öng ta múái laâ ngûúâi ài lûâa, vò öng àaä coá àûúåc möåt vêåt trõ giaá hai ngaân àö-la.

Hai ngaây sau, töi ra trûúác toâa. Luêåt sû cuãa töi kiïm caã viïåc phiïn dõch cho töi. Töi nhùæc laåi luêån cûá cuãa töi.

Möåt àiïìu lúåi cho luêåt sû cuãa töi laâ öng coá möåt cuöën Catalogue coá kï giaá bûúám caác loaåi. Möåt con bûúám nhû thïë àûúåc àõnh giaá trong saách laâ trïn möåt ngaân nùm trùm àö-la. Gaä ngûúâi Myä kia phaãi chõu tiïìn phñ töín cuãa phiïn toâa. Thïm vaâo àoá y phaãi traã tiïìn thuâ lao cho luêåt sû cuãa töi cöång hai trùm àö-la nûäa.

Dên anh chõ vaâ dên ÊËn têåp trung laåi àïí ùn mûâng töi àûúåc thaã vïì, bùçng möåt chêìu rûúåu cêët lêëy. Toaân böå gia àònh Indara àïìu àïën toâa aán xem xûã. Moåi ngûúâi àïìu tûå haâo vò trong gia àònh - sau khi töi



àûúåc xûã trùæng aán - coá möåt siïu nhên. Búãi hoå khöng bõ bõp, hoå biïët thûâa laâ chñnh töi àaä gùæn caánh con bûúám.

Cuöëi cuâng chuáng töi phaãi baán tiïåm ùn ài, viïåc êëy têët nhiïn seä phaãi túái. Indara vaâ Daya quaá àeåp, vaâ caái kiïíu thoaát y àoá, luác naâo cuäng chó bùæt àêìu heá ra röìi khöng ài xa hún, laåi caâng laâm cho caác thuãy thuã àêìy maáu noáng phaát àiïn lïn, coân hún caã khi àûúåc thêëy möåt caãnh trêìn truöìng thêåt sûå. Caác cö nhêån thêëy laâ caâng àïí nûãa kñn nûäa húã gêìn muäi caác thuãy thuã bao nhiïu, thò caâng àûúåc tiïìn puöëc-boa nhiïìu bêëy nhiïu, cûá nhoaâi ngûúâi trïn baân ùn laâ caác cö khöng bao giúâ tñnh àuáng àûúåc töíng söë tiïìn, hay thöëi àuã àûúåc tiïìn leã. Sau thúâi gian trûng baây böå ngûåc laâm chaâng lñnh thuãy mï mêín hoa caã mùæt, caác cö múái àûáng thùèng lïn hoãi: “Coân tiïìn puöëc-boa nûäa?”: “AÂ, chïët suyát quïn”, töåi nghiïåp cho mêëy anh chaâng êëy. Hoå rêët haâo phoáng, nhûäng gaä daåi gaái êëy, lûãa tònh àûúåc nhen lïn nhûng khöng bao giúâ àûúåc thoãa maän, khöng coân biïët trúâi àêët gò nûäa.

Möåt höm xaãy ra möåt viïåc maâ töi àaä lûúâng tûâ trûúác. Möåt thùçng cha cao to toác hung, mùåt àêìy taân nhang nhòn böå àuâi húã hang chûa thoãa, vûâa thoaáng thêëy boáng chiïëc quêìn loát hùæn àaä àûa tay ra vaâ nhûäng ngoán tay thö baåo cuãa hùæn keåp chùåt cö beá Nam Dûúng cuãa töi nhû trong caái ï-tö. Tay àang cêìm möåt bònh nûúác bùçng thuãy tinh, cö beá phang caã bònh vaâo àêìu noá. Bõ àaánh nhû vêåy noá giêåt maånh caái quêìn loát röìi guåc xuöëng, töi vöåi chaåy àïën àïí nêng noá dêåy trong khi caác baån noá laåi tûúãng töi àïën àaánh noá, nïn chûa kõp laâm gò, töi àaä bõ möåt quaã àêëm trúâi giaáng àuáng giûäa mùæt. Khöng biïët thùçng cha lñnh thuãy kiïm böëc-xú êëy thêåt sûå bïnh baån hay chó muöën chúi möåt vöë thêåt àaä àúâi cho chöìng ngûúâi àeåp ÊËn phaãi chõu traách nhiïåm naây! Coá trúâi biïët àûúåc! Duâ sao töi cuäng nhêån àûúåc möåt cuá àêëm thùèng vaâo mùæt. Quaá tin vaâo thùæng lúåi, noá àaä àûáng thuã thïë trûúác mùåt töi vaâ quaát:

“Àaánh naâo, àaánh ài, maây”. Töi àaá phöëc vaâo haå böå noá, tiïëp theo laâ möåt caái huác nhaän hiïåu Papillon, noá àaä nùçm thùèng cùèng.

Trêån àaánh nhau trúã thaânh möåt cuöåc loaån àaã. Anh cuåt tûâ trong bïëp xöng ra cûáu töi, anh cêìm caái gêåy laâm mò hoaânh thaánh vuåt tûá tung. Quyách cêìm möåt caái phuöëc- seát daâi coá hai chaåc àêm lia



lõa vaâo àaám àöng. Möåt tïn lûu manh dên Paris chuyïn dûå caác buöíi khiïu vuä theo nhaåc trûúâng Lappe àaä vïì hûu duâng möåt ghïë tûåa laâm vuä khñ. Indara coá leä bõ boá tay vò mêët xi-lñp nïn chùèng tham gia vaâo cuöåc chiïën.

Kïët cuåc laâ nùm gaä ngûúâi Myä bõ thûúng nùång úã àêìu, hai gaä khaách bõ nhûäng vïët àêm coá hai löî do phuöëc-seát cuãa Quyách gêy ra úã nhiïìu chöî trïn thên thïí, maáu àöí tuâm lum. Möåt viïn caãnh saát da àen ngûúâi Brazzaville chùån úã cûãa khöng cho ai ra. Thêåt laâ may, vò vûâa luác êëy möåt chiïëc xe jeep cuãa Quên caãnh túái. Chên ài ghïåt trùæng duâi cui giú cao, hoå àõnh duâng voä lûåc aâo vaâo tiïåm ùn, vaâ tröng thêëy caác thuãy thuã cuãa hoå maáu me bï bïët nhû vêåy chùæc chùæn laâ hoå seä traã thuâ. Nhûng ngûúâi caãnh saát da àen àaä àêíy toaán quên caãnh lui, tay cêìm gêåy chùæn cûãa vaâ noái : “Àaä coá caãnh saát Hoaâng Gia àêy”.

Vaâ khi caãnh saát Anh túái, chuáng töi múái phaãi lïn xe chúã töåi phaåm àïí vïì súã caãnh saát, chó möåt mònh töi mùæt bõ àaánh sûng huáp hñp, coân khöng ai trong boån töi bõ thûúng, nïn khöng ai tin àûúåc laâ chuáng töi àaánh nhau àïí tûå vïå möåt caách chñnh àaáng.

Saáu ngaây sau, trong phiïn xûã quan toâa chêëp nhêån luêån àiïím cuãa chuáng töi, vaâ cho chuáng töi àûúåc tûå do trûâ Quyách bõ ba thaáng tuâ vò àaánh ngûúâi coá thûúng tñch. Cuäng khoá baâo chûäa nöíi vö söë nhûäng vïët thûúng hai löî maâ Quyách àaä ban phaát rêët röång raäi cho caác àöëi thuã cuãa anh ta.

Sau àoá, trong nûãa thaáng trúâi coá àïën saáu vuå êíu àaã, chuáng töi caãm thêëy khöng thïí naâo keáo daâi àûúåc nûäa. Boån lñnh thuyã nhêët àõnh khöng chõu coi chuyïån naây nhû àaä kïët thuác, nhûäng khaách múái laåi cûá tiïëp tuåc àïën, laâm sao phên biïåt àûúåc ai laâ baån cuãa keã thuâ cuãa chuáng töi, ai khöng phaãi?

Vêåy laâ chuáng töi àaä baán tiïåm ùn, vúái giaá reã hún luác mua. Quaã tònh tai tiïëng àïën nhû vûâa röìi thò khaách mua cuäng chùèng àûúåc bao nhiïu.

- Anh cuåt úi, ta laâm gò bêy giúâ? - Trong khi chúâ Quyách àûúåc thaã, ta cûá nghó ngúi àaä. Cuäng

khöng thïí lêëy laåi chiïëc xe ba gaác vúái con lûâa àûúåc vò ta àaä baán caác



thûá àoá cuâng caác möëi mua haâng röìi. Töët nhêët laâ khöng laâm gò, cûá nghó, sau seä hay.

Quyách àaä àûúåc vïì. Anh kïí laåi rùçng hoå àöëi xûã vúái anh cuäng tûã tïë. Coá möåt àiïìu phiïìn laâ anh ta phaãi úã caånh hai tuâ nhên bõ aán tûã hònh. Vaâ ngûúâi Anh laåi coá caái thoái dúã laâ: hoå baáo cho töåi nhên biïët böën mûúi lùm ngaây trûúác khi thi haânh aán laâ hoå seä bõ treo cöí ngaây naâo, giúâ naâo vaâ Nûä Hoaâng àaä baác àún xin ên xaá cuãa hoå. Thïë laâ cûá möîi saáng, Quyách kïí hai ngûúâi tûã tûâ cûá reáo lïn vúái nhau: “Laåi qua ài möåt ngaây nûäa röìi, Johnny úi, chó coân tûâng naây ngaây nûäa thöi”. Vaâ ngûúâi tûá tuâ kia khöng ngúát chûãi toâng phaåm cuãa y suöët caã buöíi saáng. Ngoaâi chuyïån àoá ra, Quyách àûúåc yïn öín vaâ àûúåc troång nïí.

Quaán tre Pascal Fosco tûâ khu moã böëc-xñt xuöëng. Y laâ möåt trong nhûäng

keã àaä êm mûu duâng voä khñ cûúáp bûu àiïån Marseille. Toâng phaåm vúái y àaä bõ cheám àêìu. Pascal laâ ngûúâi töët nhêët trong boån chuáng töi. Tuy laâ thúå maáy gioãi, anh chó kiïëm àûúåc böën àö-la möåt ngaây, nhûng vêîn tòm caách nuöi möåt hay hai tuâ nhên gùåp khoá khùn.

Khu moã àêët nhöm naây úã rêët sêu trong rûâng. Xung quanh moã, hònh thaânh möåt laâng cuãa cöng nhên vaâ kyä sû. Trïn bïën, chêët quùång àûúåc àöí suöët ngaây xuöëng nhiïìu taâu àïí chúã ài. Töi chúåt naãy ra yá nghô taåi sao ta khöng múã quaán úã caái núi khó ho coâ gaáy naây nhó? Töëi àïën, nhûäng ngûúâi söëng úã àêëy chùæc buöìn àïën chïët.

- Àuáng àêëy. - Fosco noái vúái töi, - quaã laâ chùèng coá quaái gò àïí giaãi trñ.

Vaâ vaâi höm sau, möåt caái thuyïìn nhoã, sau hai ngaây ngûúåc söng, àaä àûa Indara, Quyách-Quyách, anh Cuåt vaâ töi àïën moã Mackenzie.

Núi caác kyä sû, quaãn àöëc, vaâ thúå chuyïn mön úã thò goån gaâng saåch seä, coá nhûäng cùn nhaâ nhoã àuã tiïån nghi, nhaâ naâo cuäng chùng lûúái theáp àïí muöîi khöng vaâo àûúåc. Trong laâng thò laåi töìi taân quaá. Khöng coá nhaâ naâo bùçng gaåch, àaá hay xi-mùng, chó coá nhûäng tuáp



lïìu vaách àêët vaâ tre, maái bùçng laá coå rûâng, hoùåc lúåp tön keäm laâ cuâng. Böën quaán nûúác coá baán caã thûác ùn, àïìu dú bêín khuãng khiïëp maâ vêîn àöng nghõt khaách. Caác thuãy thuã àaánh löån vúái nhau àïí mua möåt ly bia khöng ûúáp laånh. Khöng quaán naâo coá tuã laånh.

Pascal noái coá lyá, coá rêët nhiïìu viïåc laâm àûúåc úã chöën heão laánh naây. Noái cho cuâng thò töi àang úã trïn àûúâng vûúåt nguåc; àêy vêîn laâ möåt chuyïën phiïu lûu, nïn töi khöng thïí söëng bònh thûúâng nhû caác baån khaác àûúåc. Laâm viïåc laâ àïí kiïëm sao vûâa àuã söëng, chûá töi chùèng mêëy àïí têm. Vò úã àêy hïî trúâi mûa laâ àûúâng xaá lêìy löåi, nïn töi choån möåt àõa àiïím tûúng àöëi cao úã phña sau khu trung têm. Töi tin laâ duâ trúâi mûa núi töi úã cuäng khöng bõ nûúác vaâo trong nhaâ hay xung quanh nhaâ.

Trong mûúâi ngaây, àûúåc thúå möåc da àen úã moã giuáp, töi àaä dûång lïn möåt phoâng hònh chûä nhêåt daâi hai mûúi meát, röång taám meát. Ba mûúi baân möîi baân coá böën ghïë coá thïí chûáa àûúåc möåt trùm hai mûúi ngûúâi ngöìi thoaãi maái. Möåt caái buåc cao àïí caác nghïå sô lêëy chöî biïíu diïîn, möåt quêìy rûúåu, röång àuáng bïì ngang quaán vaâ coá hún möåt chuåc ghïë cao. Bïn caånh quaán rûúåu laâ möåt cùn nhaâ khaác coá taám phoâng, vûâa àuã cho mûúâi saáu ngûúâi úã röång saäi.

Khi töi vïì Georgetown àïí mua caác duång cuå, ghïë, baân v.v..... töi mûúán luön böën cö gaái da àen àeåp ngûúâi àïí phuåc vuå khaách haâng. Daya àaä laâm úã tiïåm ùn, cuäng quyïët àõnh theo chuáng töi. Möåt ngûúâi phu seä goä trïn cêy àaân piano maâ töi múái thuï àûúåc. Chó coân lo viïåc tiïët muåc trònh diïîn.

Sau nhiïìu khoá khùn vêët vaã vaâ ba hoa hûúu vûúån, töi cuäng thuyïët phuåc àûúåc hai cö gaái Nam Dûúng, möåt cö Böì Àaâo Nha, möåt cö Taâu vaâ hai cö toác nêu boã nghïì laâm àiïëm àïí trúã thaânh nghïå sô thoaát y. Möåt têëm reâm àoã cuä meâm mua laåi úã möåt tiïåm laåc-son àûúåc duâng laâm maâu sên khêëu.

Töi töí chûác àûa têët caã nhûäng ngûúâi naây lïn khu moã bùçng möåt chuyïën ài àùåc biïåt trïn möåt chiïëc thuyïìn cuãa ngû dên Taâu. Möåt tiïåm rûúåu nhêån baán chõu cho töi àuã caác thûá àöì uöëng coá thïí coá àûúåc. Tiïåm àoá tin töi, töi seä traã tiïìn haâng thaáng nhûäng gò töi àaä baán àûúåc, sau khi kiïím haâng. Vaâ tiïåm àoá seä gûãi dêìn cho töi nhûäng thûá



rûúåu töi cêìn. Möåt caái maáy haát cöí löî sô vaâ nhûäng àôa haát àaä moân seä phaát nhaåc khi anh nhaåc sô àaân pianö cuãa töi ngûng haânh haå cêy àaân. Àuã loaåi aáo ngoaâi, vaáy loát bñt têët àen vaâ maâu, nõt treo têët, coân rêët töët, töi choån mua vò maâu sùæc sùåc súä cuãa chuáng taåi nhaâ möåt ngûúâi êën àaä gom tûâ àoáng àöì boã ài cuãa möåt gaánh haát rong, seä laâ “trang phuåc” cuãa caác “nghïå sô” tûúng lai cuãa töi.

Quyách àaä mua göî cêy vaâ giûúâng. Indara thò mua ly taách vaâ nhûäng gò cêìn cho möåt tiïåm rûúåu, töi lo rûúåu vaâ vêën àïì nghïå thuêåt. Goái gùæm xong nhûäng viïåc àoá trong möåt tuêìn, phaãi cöë gùæng cêåt lûåc. Cuöëi cuâng röìi cuäng xong, duång cuå vaâ ngûúâi chiïëm caã möåt thuyïìn.

Hai höm sau, chuáng töi àïën núi. Sûå coá mùåt cuãa mûúâi cö gaái úã giûäa rûâng thùèm naây laâ möåt cuöåc caách maång thêåt sûå. Möîi ngûúâi xaách theo möåt goái àöì àaä leo lïn “Quaán tre”, tïn töi àùåt cho höåp àïm cuãa töi. Nhûäng cuöåc têåp dûúåt bùæt àêìu. Daåy caác “nghïå sô” cuãa töi cúãi aáo quêìn khöng phaãi laâ dïî. Trûúác hïët töi noái tiïëng Anh vaâ nhûäng lúâi chó dêîn cuãa töi khöng àûúåc hiïíu kyä, sau nûäa laâ vò caác cö chó quen thay quêìn aáo thêåt mau cho xong röìi töëng khaách ài cho nhanh. Coân bêy giúâ thò traái hùèn, caác cö caâng laâm tûâ tûâ bao nhiïu, laåi caâng hêëp dêîn bêëy nhiïu. Àöëi vúái möîi cö, laåi phaãi coá möåt chiïën thuêåt khaác. Caách laâm cuäng phaãi phuâ húåp vúái quêìn aáo. Cö naâng “Hêìu tûúác phu nhên” mùåc cooác-xï höìng vaâ vaáy phöìng, trong laâ quêìn röång viïìn àùng-ten trùæng, thoaát y chêìm chêåm, sau têëm bònh phong coá caái gûúng to phaãn chiïëu àïí khaán giaã coá thïí ngùæm lêìn lûúåt tûâng maãng da cuãa naâng.

Röìi cö “Mau lïn” möåt cö gaái coá caái buång phùèng nhùén, toác nêu, da maâu caâ-phï nhaåt, möåt baãn mêîu tuyïåt àeåp cuãa möåt cuöåc lai maáu, chùæc hùèn laâ giûäa möåt gaä da trùæng vúái möåt cö da àen maâu saáng. Nûúác da cö naây nhû haåt caâ-phï múái bùæt àêìu rang húi vaâng chuát xñu caâng laâm nöíi bêåt thên hònh cên àöëi cuãa cö. Múá toác daâi xoùn tûå nhiïn ruã xuöëng àöi vai troân trônh tuyïåt vúâi cuãa cö böå ngûåc cao àêìy àùån, tuy húi nùång maâ vêîn khöng keám phêìn höëng haách, chôa ra hai àêìu vuá maâu chó húi xêîm hún maâu da möåt chuát, giûúng cao lïn ngaåo nghïî, àeåp vö cuâng. Àêëy laâ cö “Mau lïn”. Têët caã quêìn aáo cuãa cö naây àïìu múã bùçng khoáa keáo “feác-mú-tuy”. Cö mùåc quêìn cao böìi àïí trònh diïîn, àêìu àöåi möåt caái muä röång vaânh vaâ möåt caái aáo ngùæn, tay



aáo coá tua bùçng da. Theo tiïëng nhaåc quên haânh, cö xuêët hiïån trïn sên khêëu vaâ thaáo giaây bùçng caách àaá tung tûâng chiïëc lïn. Quêìn daâi cö mùåc xeã hai bïn. AÁo cheän àûúåc múã ra thaânh hai maãnh bùçng khoáa keáo úã möîi bïn tay.

Vúái khaán giaã, caách laâm naây taác àöång thêåt dûä döåi vò böå ngûåc trêìn bêåt lïn, nhû caái loâ xo bõ neán quaá lêu. Àuâi vaâ thên trêìn truåi, cö dang hai chên, tay chöëng naånh, veã thaách thûác, cö nhòn thùèng vaâo àaám khaán giaã, röìi löåt muä, neám lïn möåt chiïëc baân gêìn sên khêëu nhêët. Höm khai trûúng, Quaán Tre àöng tûúãng muöën vúä. Ban tham mûu cuãa moã àïën àuã mùåt. Àïm vui kïët thuác bùçng khiïu vuä vaâ khi caác khaách cuöëi cuâng ra vïì thò trúâi àaä saáng. Thùæng lúåi hoaân toaân, khöng thïí naâo ûúác mong àûúåc hún thïë. Cuäng phaãi chi phñ töën keám nhûng giaá cao nïn buâ laåi àûúåc, vaâ quaán úã giûäa rûâng, cho nïn töi hoaân toaân tin chùæc laâ coá nhiïìu àïm khöng coá àuã chöî cho khaách.

Böën cö gaái chaåy baân cuãa töi phuåc vuå khöng xuïí. Caác cö naây mùåc vaáy rêët ngùæn, cöí aáo khoeát sêu, àêìu buöåc khùn ma-àra àoã, cuäng laâm khaách mï mêín. Indara vaâ Daya möîi ngûúâi giaám saát möåt phña, khaách trong quaán goåi gò, thò àaä coá anh cuåt tay vaâ Quyách úã quêìy rûúåu cho àûa túái ngay. Coân töi phaãi coá mùåt úã khùæp núi, chöî naâo truåc trùåc thò chónh àöën ngay, chöî naâo coá gò luáng tuáng thò chó dêîn kõp thúâi.

- Ùn chùæc röìi - Quyách noái khi chó coân laåi caác cö gaái phuåc vuå, caác nûä nghïå sô vaâ chuã quaán trong gian phoâng röång. Chuã vaâ ngûúâi laâm ai cuäng mïåt laã nhûng vui mûâng vò thêëy kïët quaã. Têët caã moåi ngûúâi sûãa soaån ài nguã.

- Papillon, dêåy ài chûá? - Mêëy giúâ röìi? - Saáu giúâ chiïìu röìi. - Quyách noái vúái töi. - Cö cöng chuáa cuãa

anh àaä giuáp chuáng ta àêëy. Naâng dêåy tûâ hai giúâ doån deåp xong xuöi sùén saâng àïí àïm nay laåi bùæt àêìu nûäa.

Indara mang möåt bònh nûúác noáng àïën. Sau khi tùæm rûãa, caåo rêu tûúi tónh vaâ khoan khoaái, töi öm ngang lûng Indara röìi cuâng bûúác vaâo Quaán Tre, moåi ngûúâi xuám laåi hoãi han röëi rñt.



- Öng chuã úi, tònh hònh khaá chûá? - Em thoaát y coá àûúåc khöng? Theo öng chuã thò chöî naâo khöng

àûúåc naâo? - Em haát gêìn àuáng, phaãi khöng öng? Cuäng may laâ khaán giaã

dïî tñnh caã. Caái nhoám múái thaânh lêåp naây rêët dïî mïën. Luä àiïëm biïën thaânh

nghïå sô naây rêët coi troång cöng viïåc cuãa mònh vaâ toã ra sung sûúáng tûâ boã àûúåc nghïì cuä. Viïåc buön baán khöng thïí naâo khêëm khaá hún thïë naây àûúåc. Chó coá àiïìu khoá khùn duy nhêët laâ quaá nhiïìu khaách àaân öng leã loi maâ quaá ñt àaân baâ. Têët caã caác khaách haâng àïìu muöën àûúåc ngöìi keâm möåt cö gaái, nhêët laâ möåt nghïå sô nïëu khöng àûúåc caã àïm thò cuäng phaãi lêu hún bêy giúâ. Thïë laâ hoå ganh ty nhau. Thónh thoaãng, lúä ra coá hai phuå nûä ngöìi cuâng möåt baân, laâ khaách haâng phaãn àöëi ngay. Caác cö gaái da àen cuäng àûúåc quyá chuöång, trûúác hïët caác cö cuäng àeåp, nhûng chuã yïëu laâ vò úã trong rûâng naây khöng coá àaân baâ. Tuy bêån úã quêìy, thónh thoaãng Daya cuäng chaåy ra baân vaâ troâ chuyïån vúái têët caã moåi ngûúâi.

Khoaãng hún hai mûúi khaách àûúåc thûúãng thûác sûå hiïån diïån cuãa cö gaái ÊËn naây vò sùæc àeåp cuãa cö quaã laâ hiïëm coá. Àïí traánh sûå ganh tyå vaâ àaáp ûáng yïu cêìu cuãa khaách àoâi phaãi coá möåt nghïå sô ngöìi taåi baân mònh, töi baây àùåt troâ söí söë. Sau möîi tiïët muåc thoaát y hay ca haát, möåt baánh xe to coá ghi söë tûâ 1 àïën 32, - möîi baân möåt söë, riïng quêìy rûúåu laâ hai söë - seä quyïët àõnh cö gaái vûâa biïíu diïîn seä phaãi àïën baân naâo. Muöën chúi xöí söë, phaãi mua möåt veá, giaá tûúng àûúng vúái tiïìn möåt chai whisky hay sêm banh.

Töi cho laâ laâm nhû vêåy coá hai àiïìu lúåi. Thûá nhêët laâ traánh àûúåc nhûäng sûå khiïëu naåi. Ai truáng söë seä àûúåc nghïå sô ngöìi caã giúâ taåi baân mònh maâ chó phaãi traã tiïìn möåt chai rûúåu, àûúåc phuåc vuå theo caách sau àêy: trong khi nûä nghïå sô chó coân caái quaåt löng che thên thò töi cho baánh xe quay. Noá chó vaâo söë naâo thò cö gaái àûáng lïn möåt caái mêm göî sún baåc vaâ böën chaâng trai khoãe maånh nhêëc böíng mêm lïn, àûa túái caái baân may mùæn truáng söë. Cö naâng múã chai sêm banh vaâ, vêîn cûá trêìn truöìng nhû vêåy chaåm cöëc möåt lûúåt röìi



xin löîi vaâ ài vaâo àïí nùm phuát sau trúã laåi ngöìi vaâo chöî, lêìn naây ùn mùåc àaâng hoaâng.

Trong saáu thaáng cöng viïåc chaåy àïìu, nhûng muâa mûa àaä qua, möåt loaåt khaách múái àïën. Àoá laâ nhûäng ngûúâi ài tòm vaâng vaâ kim cûúng àûúåc tûå do ài thùm doâ trong rûâng úã caái àêët phuâ sa maâu múä naây. Ài tòm vaâng vaâ àaá quyá bùçng nhûäng phûúng tiïån cöí huã cûåc nhoåc vö cuâng. Hoå thûúâng cheám giïët hay lêëy cùæp cuãa nhau. Cho nïn têët caã coá vuä khñ vaâ khi àaä coá möåt tuái vaâng nhoã hay möåt nùæm kim cûúng laâ hoå khöng cûúäng àûúåc sûå caám döî, lao vaâo ùn tiïu nhû àiïn. Baán àûúåc möåt chai sêm-banh, möîi cö gaái cuäng àûúåc hûúãng möåt tyã lïå khaá lúán. Tûâ àoá, vûâa hön khaách, vûâa àöí sêm banh hay whisky vaâo xö àûång àaá cho chai mau hïët, laâm chó trong nhaáy mùæt. Coá vaâi ngûúâi tuy àaä uöëng röìi, nhûng vêîn thêëy àûúåc caái maánh naây vaâ phaãn ûáng dûä döåi àïën nöîi töi phaãi cho gùæn chùåt baân vaâ ghïë xuöëng saân nhaâ.

Vúái loaåi khaách múái naây, àiïìu phaãi xaãy ra àaä xaãy ra. Cö gaái êëy àûúåc ngûúâi ta goåi laâ “Hoa Quïë”. Da cö cuäng giöëng maâu cêy quïë thêåt. Cö gaái múái túái naây, àûúåc töi vúát tûâ khu ngheâo khöí cuãa thaânh phöë George, coá löëi thoaát y laâm cho khaách phaát cuöìng lïn.

Khi àïën lûúåt cö ta biïíu diïîn, phaãi àem möåt caái ghïë traâng kyã lïn sên khêëu, cö ta khöng chó cúãi quêìn aáo vaâ nhûäng kyä xaão àùåc biïåt tinh vi, maâ sau khi àaä trêìn nhû nhöång, laåi coân nùçm daâi ra ghïë vaâ tûå vuöët ve mún trúán mònh. Nhûäng ngoán tay thon daâi cuãa cö lûúát trïn da thõt trêìn tuåi cuãa mònh, mên mï thên thïí mònh tûâ toác àïën ngoán chên. Khöng möåt chöî naâo trïn thên thïí maâ cö laåi khöng moá maáy àïën. Khoãi phaãi noái roä caách phaãn ûáng cuãa nhûäng con ngûúâi thö löî cuãa miïìn rûâng ruá naây, nhêët laâ khi hoå àaä sùåc suåa húi men.

Tñnh vöën vuå lúåi. Hoa Quïë bùæt khaách mua veá xöí söë cho tiïët muåc cuãa cö ta vúái giaá hai chai sêm banh chûá khöng phaãi möåt nhû nhûäng cö khaác. Sau khi mua veá nhiïìu lêìn hoâng daânh àûúåc Hoa Quïë maâ khöng àûúåc lêìn naâo, möåt gaä thúå moã vaåm vúä, coá böå rêu àen rêët rêåm, khi cö gaái ÊËn cuãa töi ài múâi moåi ngûúâi mua veá söë cho lêìn thoaát y cuöëi cuâng cuãa Hoa Quïë, chó coân caách mua caã ba mûúi veá xöí söë (tûác chó trûâ hai veá cuãa quêìy rûúåu). Sau khi traã tiïìn saáu mûúi



chai rûúåu sêm-banh, tin chùæc laâ mònh seä truáng, chaâng rêåm rêu tin tûúãng chúâ Hoa Quïë thoaát y röìi àúåi quay söë. Hoa Quïë cuäng bõ kñch thñch rêët maånh vò tûâ töëi àaä uöëng quaá nhiïìu. Khi cö ta biïíu diïîn lêìn cuöëi thò àaä böën giúâ saáng. Ngêëm rûúåu, cö laåi caâng toã ra dêm àaäng vaâ coá nhûäng cûã chó trùæng trúån hún bao giúâ hïët. Vuâ vuâ! Baân coâ quay àaä bùæt àêìu chaåy vaâ con coâ bùçng sûâng seä chó söë truáng.

Chaâng rêåm rêu, sau khi xem cö beá Hoa Quïë biïíu diïîn, àaä bõ kñch thñch àïën töåt àöå. Anh chaâng ngöìi àúåi, tin chùæc laâ ngûúâi ta sùæp àûa cö ta trêìn truöìng, trïn caái khay baåc, àïën cho y, chó coá caái quaåt löng che thên, hai chai sêm banh àûúåc keåp giûäa hai caái àuâi tuyïåt àeåp. Nhûng tai haåi thay, anh chaâng mua ba mûúi veá laåi thua. Söë 31 truáng, nghôa laâ quêìy rûúåu àûúåc. Thoaåt tiïn y chûa hiïíu ra, maäi àïën khi cö nghïå sô àûúåc nhêëc lïn àùåt úã quêìy rûúåu y múái vúä leä. Thïë laâ caái gaä ngöëc êëy phaát àiïn lïn, xö baân nhaãy ba bûúác túái quêìy rûúåu. Y ruát suáng luåc bùæn ba phaát vaâo cö gaái, têët caã sûå viïåc naây diïîn ra trong khoaãng chûa àêìy ba giêy.

Hoa Quïë àaä chïët trong tay töi. Töi àïën àúä cö ta lïn sau khi àaánh guåc thùçng thuá vêåt êëy bùçng möåt cêy duâi cui cuãa quên àöåi Myä maâ luác naâo töi cuäng mang trong ngûúâi. Do töi bõ vêëp phaãi möåt cö chaåy baân àang cêìm khay nïn töi can thiïåp chêåm, laâm thùçng suác sinh coá àuã thò giúâ gêy ra chuyïån röì daåi naây. Kïët quaã laâ caãnh saát bùæt Quaán Tre phaãi deåp tiïåm vaâ chuáng töi phaãi trúã vïì Georgetown.

Chuáng töi ai trúã vïì nhaâ ngûúâi êëy. Indara, cö gaái ÊËn chñnh cöëng àõnh mïånh chuã nghôa, chùèng thay àöíi tñnh nïët chuát naâo. Vúái cö, sûå suåp àöí naây chùèng coá gò quan troång. Tòm viïåc khaác maâ laâm, coá vêåy thöi. Caác chuá Taâu cuäng thïë. Chùèng coá gò thay àöíi trong nhoám, chuáng töi vêîn ùn yá vúái nhau. Chùèng ai traách möåt lúâi vïì caái saáng kiïën kyâ cuåc cuãa töi lêëy gaái ra àïí múã söë, caái saáng kiïën àaä laâ nguyïn nhên cuãa sûå tai tiïëng. Chuáng töi gom goáp tiïìn nong daânh duåm àûúåc, àïí traã têët caã caác moán núå vaâ àûa àúä möåt moán tiïìn cho baâ meå Hoa Quïë. Chuáng töi chùèng bùn khoùn lo lùæng gò. Töëi naâo chuáng töi cuäng àïën quaán rûúåu, núi caác cûåu tuâ nhên vêîn tuå têåp. Caác buöíi töëi vêîn vui, nhûng thaânh phöë George trong hoaân caãnh chiïën tranh bõ haån chïë nhiïìu àaä laâm töi mïåt moãi. Thïm vaâo àoá naâng cöng chuáa cuãa töi khöng bao giúâ ghen nïn töi luác naâo cuäng àûúåc tûå do. Bêy



giúâ cö naâng àeo töi tûâng bûúác vaâ ngöìi haâng giúâ caånh töi bêët cûá töi úã àêu

Nhûäng khaã nùng buön baán úã thaânh phöë George trúã thaânh phûác taåp. Vaâ coá möåt ngaây, töi böîng naãy ra yá muöën rúâi àêët Guyane thuöåc Anh naây sang möåt nûúác khaác. Chùèng coá gò phaãi súå, luác naây àang coá chiïën tranh, khöng nûúác naâo traã chuáng töi vïì chöî cuä, ñt ra àêëy cuäng laâ àiïìu töi ûúác àoaán.

Tröën khoãi Georgetown Le Guittou cuäng taán thaânh. Anh ta cuäng nghô rùçng chùæc phaãi

coá nhûäng nûúác töët hún vaâ söëng dïî chõu hún úã Guyane thuöåc Anh. Chuáng töi bùæt àêìu chuêín bõ möåt cuöåc tröën chaåy khoãi thaânh phöë George. Àuáng laâ ài khoãi àêët Guyane thuöåc Anh laâ phaåm möåt töåi nùång. Chuáng töi àang úã trong thúâi chiïën maâ khöng àûáa naâo trong boån töi coá höå chiïëu.

Chapar, sau khi àûúåc thaã, àaä tûâ Cayenne tröën ài vaâ àaä úã àêy àaä ba thaáng. Y laâm kem cho möåt hiïåu baánh cuãa ngûúâi Taâu vaâ àûúåc traã cöng möåt àö-la rûúäi möåt ngaây. Y cuäng muöën ài khoãi thaânh phöë Georege. Möåt anh tuâ ngûúâi Dijon, tïn laâ Deplanque, vaâ möåt dên Bordeaux cuäng muöën tham dûå cuöåc vûúåt nguåc. Quyách vaâ anh cuåt thò thñch úã laåi. Caã hai thêëy úã àêy töët hún.

Vò cûãa söng Demerara bõ kiïím soaát rêët ngùåt ngheâo vaâ nùçm trong têìm caác öí suáng maáy, phoáng ngû löi vaâ àaåi baác, chuáng töi seä laâm möåt taâu àaánh caá y hïåt möåt chiïëc taâu àùng kyá úã thaânh phöë George vaâ chuáng töi seä giaã laâm chiïëc taâu àoá àïí ra ài. Töi tûå traách mònh àaä khöng biïët ún Indara, vaâ àaä khöng àaáp ûáng laåi cho xûáng àaáng vúái tònh yïu tuyïåt àöëi cuãa naâng àöëi vúái töi.

Nhûng töi khöng thïí laâm khaác àûúåc, naâng cûá àeo dñnh lêëy töi, laâm töi khoá chõu, töi àêm bûåc böåi. Nhûäng con ngûúâi giaãn dõ, roä raâng laâ khöng kiïìm chïë nöíi ham muöën cuãa mònh, khöng chúâ ngûúâi mònh yïu phaãi àoâi hoãi múái hiïën thên: Cö gaái ÊËn Àöå naây xûã sûå àuáng nhû hai chõ em Anh-àiïng úã Guagira àaä tûâng xûã sûå vúái töi. Khi



tònh duåc caác cö naãy núã, caác cö tûå hiïën mònh. Vaâ nïëu ta khöng chiïëm àoaåt caác cö thò àoá laâ àiïìu rêët nghiïm troång.

Möåt nöîi àau thêåt sûå, dai dùèng naãy núã trong baãn ngaä thêìm kñn nhêët cuãa hoå vaâ viïåc êëy laâm töi phaát bùèn vò töi khöng muöën laâm khöí Indara cuäng nhû hai chõ em Anh-àiïng kia, vaâ töi phaãi eáp mònh àïí trong voâng tay töi, Indara àûúåc thoãa maän àïën mûác töëi àa. Cuöåc àaâo têíu cuãa chuáng töi àûúåc chuêín bõ rêët kyä. Möåt chiïëc thuyïìn röång vaâ daâi coá möåt laá buöìm töët, coá caã buöìm muäi vaâ baánh laái loaåi töët nhêët àûúåc sûãa soaån rêët thêån troång àïí caãnh saát khöng àïí yá thêëy àûúåc. ÚÃ Penitence Rivers, nhaánh söng nhoã àöí vaâo söng Demerara, chuáng töi dêëu thuyïìn cuãa chuáng töi vïì phña xuöi so vúái khu chuáng töi úã. Noá àûúåc sún vaâ mang söë nhû möåt thuyïìn àaánh caá àaä àùng kyá taåi thaânh phöë George. Nïëu àeân pha chiïëu vaâo thò chó thêëy coá thuãy thuã laâ khaác. Àïí gaåt moåi ngûúâi, chuáng töi khöng àûáng lïn, vò nhûäng ngûúâi Taâu trïn thuyïìn maâ chuáng töi àöåi löët àïìu nhoã vaâ gêìy, coân chuáng töi thò cao lúán vaâ khoãe maånh.

Moåi viïåc diïîn ra ïm ru, vaâ chuáng töi ra khoãi söng Demerara ïm thêëm. Tuy vui mûâng vò àaä ra àïën biïín maâ khöng bõ löå, àiïím duy nhêët laâm töi khöng têån hûúãng troån veån thaânh tûåu naây, laâ caái töåi àaä ài tröën nhû möåt thùçng ùn tröåm khöng baáo trûúác àûúåc cho naâng cöng chuáa ÊËn cuãa töi. Töi khöng vûâa loâng vïì mònh. Cö em, böë cö vaâ caã gioâng giöëng cö chó laâm àiïìu töët vúái töi, coân töi töi àaä böåi baåc. Töi khöng tòm nhûäng lyá leä àïí biïån minh cho thaái àöå cuãa mònh. Töi chó thêëy nhûäng gò töi laâm laâ khöng lõch sûå vaâ töi khöng haâi loâng vïì töi chuát naâo. Töi cöë tònh àïí laåi trïn baân saáu trùm àö-la, nhûng nhûäng thûá töi àaä nhêån àûúåc khöng thïí traã bùçng tiïìn baåc.

Chuáng töi phaãi ài hûúáng Bùæc - Bùæc böën mûúi taám giúâ. Töi laåi trúã vïì vúái yá nghô trûúác àêy cuãa töi laâ àïën Honduras thuöåc Anh. Muöën vêåy, phaãi vûúåt biïín hai ngaây. Cuöåc àaâo têíu göìm nùm ngûúâi: Le Guittoun, Chapar, Barrieâre, möåt gaä ngûúâi Bordeaux, Deplanque, möåt gaä ngûúâi Dijon, vaâ töi Papillon, thuyïìn trûúãng.

Chuáng töi ài àûúåc àöå ba mûúi giúâ thò gùåp möåt trêån baäo kinh khuãng tiïëp theo laâ möåt trêån gioá xoaáy. Sêëm, chúáp, mûa, soáng lúán höîn àöån, gioá trïn biïín quùng quêåt àiïn cuöìng, keáo chuáng töi ài möåt



caách thaãm haåi, chuáng töi khöng sao chöëng àúä nöíi. Töi chûa tûâng thêëy, hay tûúãng tûúång thêëy caãnh naâo tûúng tûå nhû thïë. Theo kinh nghiïåm baãn thên, àêy laâ lêìn àêìu tiïn, gioá vûâa thöíi vûâa xoay chiïìu àïën àöå caác luöìng gioá alizeá bõ xoáa saåch hoaân toaân vaâ trêån gioá àiïn cuöìng laâm chuáng töi xoay tñt nhû chong choáng. Cûá thïë naây àöå taám ngaây kheáo chuáng töi laåi trúã vïì traåi giam mêët. Sau naây, àïën Trinidad, töi múái àûúåc öng Agostini laänh sûå Phaáp cho biïët laâ cún baäo naây rêët àùåc biïåt. Noá àaä cûa gaäy hún saáu ngaân cêy dûâa úã àöìn àiïìn öng. Cún baäo hònh muäi khoan naây àaä tiïån caã vûúân dûâa cuãa öng úã ngang thên. Coá nhûäng cùn nhaâ bõ böëc lïn cao, àûa ài xa, röìi rúi xuöëng àêët hoùåc xuöëng biïín. Chuáng töi mêët hïët: thûåc phêím àöì àaåc cuâng nhûäng thuâng nûúác ngoåt. Cöåt buöìm bõ gaäy úã àöå cao hai meát vaâ nghiïm troång hún caã laâ baánh laái cuäng bõ vúä. Phuác laâm sao, Chapar vúát àûúåc möåt caái cheâo nhoã tröng nhû möåt thûá xeãng, vaâ töi àaä duâng caái xeãng àoá àïí laái thuyïìn. Ngoaâi ra chuáng töi phaãi úã truöìng löåt hïët quêìn aáo àïí gheáp laåi thaânh buöìm. Têët caã aáo veát, sú mi, quêìn daâi àïìu àûúåc àem ra duâng. Caã nùm chuáng töi àïìu mùåc xi-lñp. Caái buöìm laâm bùçng quêìn aáo vaâ vñu laåi vúái nhau bùçng möåt cuöån dêy theáp nhoã coân soát trïn thuyïìn, àûúåc àem gùæn vaâo mêíu cöåt buöìm cuåt, àaä àêíy cho thuyïìn chuáng töi taåm ài àûúåc.

Gioá alizeá laåi thöíi àuáng hûúáng, vaâ töi lúåi duång noá, laái thùèng vïì phña Nam àïí túái bêët cûá núi naâo, kïí caã Guyane thuöåc Anh. ÚÃ àêy, hònh phaåt gò àöëi vúái chuáng töi cuäng àûúåc hoan nghïnh. Thaái àöå cuãa têët caã caác baån chuáng töi trong vaâ sau caái maâ töi khöng goåi laâ baäo, vò goåi thïë chûa hïët yá, maâ phaãi noái laâ cún tai biïën, cún höìng thuãy, hay cún cuöìng nöå, àïìu chûäng chaåc. Chó saáu ngaây sau, trong àoá coá hai ngaây gioá yïn soáng lùång hoaân toaân, chuáng töi múái thêëy àêët liïìn. Vúái mêíu buöìm thuãng löî chöî, nhûng vêîn àûúåc gioá àêíy ài, chuáng töi khöng thïí laái thuyïìn theo yá mònh àûúåc. Caái giêìm con cuäng khöng giuáp chuáng töi laái àûúåc vûäng vaâng, chùæc chùæn. Laái phaãi úã trêìn, toaân thên chuáng töi chaáy xeám laâm sûác àïì khaáng cuãa chuáng töi cuäng giaãm suát. Muäi àûáa naâo cuäng troác hïët da, trú caã thõt. Caã möi, chên, da giûäa hai àuâi vaâ bùæp vïë àïìu cuäng troác hïët da. Cún khaát nûúác haânh chuáng töi àïën nöîi Deplanque vaâ Chapar uöëng caã nûúác mùån. Sau khi uöëng, hai àûáa laåi caâng khöí hún. Mùåc duâ khaát vaâ àoái cuâng



cûåc, coá möåt àiïìu töët laâ khöng ai, hoaân toaân khöng möåt ai kïu ca. Cuäng khöng àûáa naâo khuyïn nhuã àûáa khaác àiïìu gò.

Àûáa uöëng nûúác mùån cuäng nhû àûáa döåi nûúác biïín lïn ngûúâi noái laâ cho maát röìi tûå nhêån thêëy rùçng laâm nhû vêåy caác vïët thûúng laåi caâng loeát sêu hún vaâ khi nûúác bay húi thõt da laåi caâng àau nhûác hún.

Chó möåt mònh töi laâ coân möåt mùæt múã àûúåc vaâ laânh lùån, mùæt têët caã caác baån àïìu mûng muã, vaâ phaãi nhùæm nghiïìn vò mi mùæt cûá dñnh bïët vaâo nhau. Mùæt tuy àau nhûng vêîn phaãi rûãa vò bùæt buöåc phaãi múã mùæt àïí nhòn cho roä. AÁnh mùåt trúâi chiïëu thùæng àûáng caâng laâm cho caác vïët thûúng cuãa chuáng töi àau vö cuâng, tûúãng chûâng khöng sao chõu àûång nöíi. Deplanque sùæp phaát röì, àoâi nhaãy xuöëng nûúác.

Àaä gêìn möåt giúâ, töi thêëy lúâ múâ àêët liïìn úã phña chên trúâi. Têët nhiïn, töi hûúáng ngay vïì phña àoá maâ khöng noái gò, vò töi chûa chùæc laâ àuáng. Chim choác lûúån quanh chuáng töi, nhû vêåy laâ töi àaä khöng lêìm. Tiïëng chim àaä baáo cho caác baån töi biïët. Bõ aánh nùæng vaâ sûå mïåt moãi laâm cho u mï ài, hoå nùçm daâi úã loâng thuyïìn lêëy tay che mùåt cho àúä nùæng.

Guittou sau khi suác miïång àïí cöë noái cho àûúåc àaä baão töi: - Papi, cêåu coá thêëy búâ khöng? - Thêëy röìi. - Theo cêåu àoaán thò àöå bao nhiïu lêu chuáng töi túái búâ àûúåc. - Àöå nùm baãy giúâ nûäa. Caác cêåu úi, túá cuäng chõu hïët nöíi röìi. Túá

cuâng bõ phoãng da nhû caác cêåu, möng àñt túá coân trú caã thõt vaâ bõ coå saát vúái ghïë vaâ nûúác biïín. Gioá khöng maånh, thuyïìn khöng ài nhanh àûúåc, caánh tay túá luön bõ chuöåt ruát, baân tay túá cuäng tï cûáng, tûâ lêu khöng nùæm nöíi giêìm laái nûäa. Caác cêåu coá bùçng loâng laâm thïë naây khöng? Ta haå buöìm xuöëng, che laâm maái àïí traánh nùæng nhû thiïu nhû àöët naây cho àïën töëi. Cûá mùåc cho thuyïìn tûå noá tröi vaâo búâ. Phaãi laâm nhû vêåy, nïëu khöng, möåt cêåu naâo haäy ra cêìm laái thay túá.

- Thöi ài Papi, àûâng laâm vêåy. Cûá laâm nhû cêåu noái vaâ têët caã vaâo nguã trong boáng rêm, chó àïí möåt ngûúâi canh thöi.



Töi lêëy quyïët àõnh chung cuãa anh em luác trúâi àang nùæng, vaâo höìi mûúâi ba giúâ. Àûúåc thoãa thuêån möåt caách tûå nhiïn nhû con vêåt, töi nùçm daâi ra loâng thuyïìn, vaâ thïë laâ cuäng àûúåc úã trong boáng rêm. Caác baån töi daânh cho töi núi töët nhêët úã àùçng muâi àïí hûáng àûúåc gioá. Ngûúâi gaác phaãi àïìu chòm ngay vaâo coäi hû vö. Mïåt nhoaâi, laåi coá boáng rêm che aánh nùæng gay gùæt, chuáng töi àaä nguã thiïëp ài.

Möåt tiïëng coâi theát lïn laâm chuáng töi choaâng dêåy. Töi veán buöìm lïn, bïn ngoaâi laâ àïm töëi. Khöng biïët mêëy giúâ?

Khi töi vïì chöî ngöìi, bïn baánh laái, möåt laân gioá maát mún trúán thên thïí bõ troác hïët da cuãa töi, vaâ töi thêëy laånh. Nhûng khoan khoaái biïët bao vò khöng bõ chaáy da thõt nûäa.

Chuáng töi dúä buöìm ra. Sau khi lêëy nûúác biïín rûãa mùæt - may cho töi laâ töi chó bõ möåt mùæt àau vaâ mûng muã - töi àaä nhêån thêëy rêët roä àêët liïìn úã bïn phaãi vaâ bïn traái töi. Chuáng töi àang úã àêu vêåy? Töi nïn ài vïì phña naâo bêy giúâ? Chuáng töi laåi nghe tiïëng coâi ruác möåt lêìn nûäa. Töi biïët laâ tñn hiïåu tûâ phña phaãi túái. Khöng biïët ngûúâi ta muöën noái caái quaái vò vúái chuáng töi?

- Cêåu baão chuáng ta úã àêu nhó? - Chapar hoãi. - Thêåt sûå túá cuäng khöng biïët gò. Nïëu miïìn naây khöng phaãi laâ

núi trú troåi vaâ laâ möåt caái võnh thò coá leä chuáng ta úã moãm àêìu cuãa Guyane thuöåc Anh, phêìn àêët daâi àïën têån söng Orenoque laâ biïn giúái tûå nhiïn vúái Venezuela. Nhûng nïëu miïìn àêët bïn phaãi laåi bõ cùæt khoãi phña bïn traái búãi möåt quaäng húi röång, thò caái baán àaão naây laåi laâ möåt hoân àaão vaâ àêëy laâ Trinidad. Bïn traái seä Venezuela, vaâ chuáng ta àang úã trong võnh Ria. Trñ nhúá cuãa töi vïì caái baãn haãi àöì maâ töi àaä coá dõp nghiïn cûáu àaä cho töi thêëy àûúåc tònh traång nûúác àöi naây. Nïëu bïn phaãi laâ Trinidad vaâ bïn traái laâ Venezu ela, chuáng töi seä choån phña naâo àêy? Quyïët àõnh naây liïn quan àïën vêån maång cuãa chuáng töi. Vúái gioá nheå nhû thïë naây, ài vaâo búâ khöng khoá lùæm. Luác naây, chuáng töi chûa ài vïì hûúáng naâo caã. Àïën Trinidad, laâ gùåp “dên ùn thõt boâ raán” cuäng möåt chñnh quyïìn nhû úã Guyane thuöåc Anh.

- Chùæc chùæn seä àûúåc àöëi xûã tûã tïë, - Guittou noái.



- Phaãi, nhûng hoå seä quyïët àõnh thïë naâo khi ta rúâi khoãi laänh thöí cuãa hoå trong thúâi chiïën möåt caách leán luát vaâ khöng coá giêëy pheáp nûäa?

- Thïë Venezuela thò sao? - Cuäng chûa biïët seä ra sao - Deplanque noái - Dûúái thúâi Gomez

laâm töíng thöëng, tuâ nhên phaãi laâm àûúâng vö cuâng cûåc khöí, röìi bõ hoå traã cho nûúác Phaáp, úã àêëy hoå goåi töi laâ dên Cayenne.

- Nhûng bêy giúâ khöng nhû vêåy nûäa röìi, àang laâ thúâi chiïën maâ.

- Theo nhû töi nghe àûúåc úã Georgetown thò hoå khöng tham chiïën, hoå trung lêåp.

- Chùæc khöng? - Chùæc chûá! Nïëu vêåy thò rêët nguy hiïím cho chuáng ta. Chuáng töi àaä nhêån

ra aánh saáng àeân trïn búâ phaãi vaâ caã bïn búâ traái nûäa. Laåi tiïëng coâi, lêìn naây huá ba lêìn. Nhûäng aánh àeân tñn hiïåu tûâ búâ biïín bïn phaãi hûúáng vïì chuáng töi. Àùçng trûúác, hai moãm àaá nhoån rêët to, àen ngoâm nöíi trïn mùåt biïín. Chùæc vò vêåy maâ hoå huá coâi àïí baáo cho chuáng töi biïët laâ coá nguy hiïím.

- ÖÌ phao nöíi kòa! Coá caã möåt chuöîi daâi. Sao ta khöng neo vaâo möåt caái àïí chúâ trúâi saáng nhó. Haå buöìm xuöëng ài Chapar.

Y haå ngay nhûäng mêíu quêìn vaâ aáo sú mi maâ töi goåi möåt caách húåm hônh laâ buöìm. Töi duâng giêìm haäm thuyïìn, cho muäi tiïën saát gêìn möåt caái “phao” àêìu muäi thuyïìn, may coân möåt àoaån thûâng buöåc chùæc vaâo voâng sùæt nïn baäo khöng dûát dûát àûúåc. Chuáng töi àaä neo xong thuyïìn khöng neo vaâo caái phao kyâ cuåc naây vò noá nhùén thñn chùèng coá chöî naâo àïí buöåc, maâ neo vaâo súåi dêy caáp nöëi noá vúái möåt phao khaác. Thuyïìn chuáng töi àaä àûúåc buöåc chùæc vaâo súåi caáp hùèn laâ duâng àïí phên ranh giúái möåt luöìng nûúác gò àoá. Chùèng bêån têm àïën nhûäng tiïëng coâi tûâ búâ bïn phaãi cûá tiïëp tuåc reáo lïn, têët caã chuáng töi nùçm trong loâng thuyïìn, duâng buöìm àùæp lïn ngûúâi àïí che gioá. Ngûúâi töi bõ gioá laånh ban àïm laâm tï coáng àaä êëm dêìn lïn, rêët dïî



chõu, vaâ chùæc töi laâ möåt trong nhûäng ngûúâi àêìu tiïn àaä ngaáy lïn nhû sêëm.

Khi töi thûác dêåy, trúâi àaä saáng roä vaâ rêët quang àaäng. Mùåt trúâi àang moåc, soáng húi to, vaâ nûúác biïín trong vùæt maâu xanh ve chûáng toã àaáy biïín toaân san hö.

- Ta laâm gò bêy giúâ naâo? Phaãi lïn búâ chûá? Túá chïët vò àoái vaâ khaát mêët thöi.

Àêy laâ lêìn àêìu tiïn coá ngûúâi phaân naân sau nhûäng ngaây nhõn nhuåc, àïën höm nay àuáng laâ baãy höm.

Chuáng ta úã quaá gêìn búâ, nïn coá lïn búâ cuäng chùèng coá töåi! - Chapar noái vêåy.

ÚÃ chöî töi ngöìi, tröng xa vïì phña trûúác, qua hai taãng àaá to tûâ dûúái biïín nhö lïn, töi thêëy rêët roä chöî búâ biïín bõ nûát àöi. Nhû vêåy bïn phaãi àuáng laâ Trinidad röìi, vaâ bïn traái laâ Venezuela. Hùèn laâ chuáng töi àang úã trong khu vûåc võnh Paria, vaâ nïëu nûúác maâu xanh chûá khöng phaãi vaâng do àêët phuâ sa cuãa doâng söng Orenoque, thò nhû thïë tûác laâ chuáng töi úã trong luöìng nûúác cuãa caái laåch chaãy giûäa hai quöëc gia röìi àöí ra biïín.

- Ta laâm gò bêy giúâ? Caác cêåu biïíu quyïët ài, viïåc naây rêët quan troång nïn töi khöng daám tûå quyïët möåt mònh. Bïn phaãi laâ àaão Trinidad cuãa Anh, bïn traái laâ Venezuela. Caác cêåu muöën ài phña naâo? Cùn cûá vaâo tònh traång thuyïìn cuãa boån ta vaâ tònh hònh sûác khoãe chung, chuáng ta phaãi lïn búâ caâng súám caâng töët, trong chuáng ta coá hai ngûúâi àaä àûúåc tûå do laâ Le Guittou vaâ Corbieâre coân laåi ba ngûúâi: Chapar, Deplanque vaâ túá coá thïí gùåp nhiïìu nguy hiïím nhêët, cho nïn chuáng túá phaãi quyïët àõnh. Caác cêåu thêëy thïë naâo? Àïën Trinidad laâ khön ngoan hún, Venezuela laâ xûá laå.

- Chuáng ta chùèng cêìn phaãi tûå quyïët àõnh dêu: chiïëc haãi thuyïìn kia seä quyïët àõnh cho chuáng ta, - Deplanque noái.

Àuáng laâ coá chiïëc haãi thuyïìn àang tiïën nhanh vïì phña chuáng töi. Noá àaä dûâng laåi caách chuáng töi ngoaâi nùm mûúi meát. Möåt ngûúâi trïn thuyïìn àoá cêìm loa. Töi tröng thêëy möåt laá cúâ, khöng phaãi laâ cúâ Anh. Laá cúâ coá nhiïìu sao rêët àeåp, caã àúâi töi chûa thêëy noá bao giúâ.



Chùæc àêëy laâ cúâ Venezuela. Sau naây laâ “cúâ cuãa töi”, cúâ cuãa töí quöëc múái cuãa töi, àöëi vúái töi vaâ àöëi vúái bêët cûá ngûúâi bònh thûúâng naâo khaác àoá laâ vêåt tûúång trûng caãm àöång nhêët, têåp trung trong möåt maánh vaãi nhûäng àûác tñnh cao quyá nhêët cuãa möåt dên töåc lúán, dên töåc töi.

- Quien son vosotros? (Caác anh laâ ai?) - Chuáng töi laâ ngûúâi Phaáp - Es tan locos? - (Caác anh coá àiïn khöng?) - Sao vêåy? - Porque son amarados a minas (Vò sao anh neo thuyïìn vaâo

mòn) - Vò thïë maâ caác öng khöng daám àïën gêìn phaãi khöng? - Phaãi, cúãi dêy ra ngay ài. - Xong röìi àêy. Trong nhaáy mùæt, Chapar àaä cúãi dêy thûâng ra. Chuáng töi àaä

neo thuyïìn vaâo möåt chuöîi mòn nöíi, khöng hún khöng keám. - Phuác töí caác anh khöng bõ nöí tung lïn àêëy, - thuyïìn trûúãng

chiïëc haãi thuyïìn sang keáo thuyïìn cuãa chuáng töi, giaãi thñch vúái töi nhû vêåy. Röìi tûâ haãi thuyïìn, hoå chuyïín cho chuáng töi caâphï, sûäa höåp vaâ thuöëc laá.

- Caác anh àïën Venezuela ài, caác anh seä àûúåc àöëi xûã tûã tïë töi baão àaãm vúái caác anh nhû vêåy. Chuáng töi khöng thïí naâo keáo caác anh vaâo têån búâ àûúåc, vò chuáng töi phaãi cêëp töëc ài àoán möåt ngûúâi bõ thûúng nùång úã haãi àùng Barimas. Nhûng caác anh nhêët thiïët àûâng cöë àïën Trinidad, vò mûúâi phêìn chùæc chñn laâ caác anh seä va phaãi mòn, thïë laâ...

Sau cêu taåm biïåt “Adios, buena suerte” (chuác caác anh may mùæn) chiïëc haãi thuyïìn quay ài. Hoå àïí laåi cho chuáng töi hai lñt sûäa. Chuáng töi sûãa sang laåi buöìm. Àaä mûúâi giúâ saáng röìi, daå daây chuáng töi àaä phoãng phao lïn, do coá caâ phï vaâ sûäa, röìi phò pheâo àiïëu thuöëc trïn möi, töi cho thuyïìn xö aâo vaâo baäi caát mõn, úã àoá àöå nùm mûúi



ngûúâi àaä tûåu têåp àïí xem nhûäng ai ài trïn chiïëc thuyïìn kyâ laå: cöåt buöìm thò cuåt, buöìm laâ aáo sú mi, aáo veát vaâ quêìn gheáp laåi vúái nhau.

XIII. Nûúác Venezuela - Caác ngû dên úã Irapa Töi àaä khaám phaá ra möåt thïë giúái múái, nhûäng con ngûúâi, möåt

nïìn vùn minh hoaân toaân xa laå àöëi vúái töi. Nhûäng phuát àêìu tiïn trïn àêët Venezuela vö cuâng caãm àöång, vaâ phaãi möåt taâi nùng hún hùèn caái vöën liïëng chûä nghôa ñt oãi cuãa töi múái giaãi thñch, diïîn àaåt, veä lïn nöíi caái khöng khñ tiïëp àoán nöìng nhiïåt maâ nhûäng ngûúâi dên haâo hiïåp úã àêy àaä giaânh cho chuáng töi. Àaân öng, da trùæng hay da àen, nhûng àa söë laâ da maâu saáng nhû maâu da trùæng bõ raám nùæng vaâi ngaây, hêìu hïët mùåc quêìn xùæn àïën àêìu göëi.

- Töåi nghiïåp, sao tröng caác öng thaãm haåi àïën vêåy - caánh àaân öng noái.

Laâng dên chaâi núi chuáng töi àïën laâ laâng Irapa, möåt cöng xaä thuöåc möåt bang tïn laâ Sucre. Caác cö gaái vaâ caác thiïëu phuå, húi nhoã ngûúâi nhûng duyïn daáng vö cuâng, vaâ caã caác baâ giaâ nûäa khöng trûâ möåt ai, àïìu biïën thaânh nûä y taá, xú tûâ thiïån hay meå baão trúå chuáng töi

Hoå têåp hoåp úã möåt cùn nhaâ àaä mùæc sùén nùm caái voäng len, kï sùén baân cho chuáng töi, hoå lêëy dêìu ca-cao xoa lïn thên thïí chuáng töi tûâ àêìu àïën chên, khöng boã soát möåt centimeát da bõ troác. Chuáng töi laã ài vò àoái vaâ mïåt, vò phaãi nhõn ùn quaá lêu ngaây nïn bõ mêët nhiïìu nûúác. Nhûäng ngûúâi vuâng ven biïín naây biïët laâ chuáng töi cêìn nguã nhûng cuäng phaãi cho ùn chuát ñt möåt.

Möîi àûáa chuáng töi nùçm trïn voäng, vûâa nguã, vûâa àûúåc caác nûä y taá bêët ngúâ boán cho ùn tûâng miïëng. Töi quaá mïåt moãi, khi àûúåc àùåt lïn voäng, nhûäng chöî da bõ trú thõt ra àûúåc xoa dêìu ca-cao röìi, sûác lûåc cuãa töi àaä hoaân toaân tan biïën àêu mêët vaâ töi cûá mú mú maâng maâng nguã, ùn vaâ uöëng maâ khöng biïët gò hïët.

Möåt moán gò giöëng chaáo böåt sùæn úã quï töi khöng àûúåc daå daây röîng tuïëch cuãa töi tiïëp thu. Maâ khöng phaãi chó mònh töi nhû vêåy.



Têët caã chuáng töi àaä nhiïìu lêìn nön ra möåt phêìn hay têët caã nhûäng moán ùn maâ caác baâ caác chõ àaä àûa vaâo möìm chuáng töi tûâng muöîng möåt.

Dên trong laâng naây ngheâo xaác xú. Nhûng têët caã moåi ngûúâi, khöng trûâ möåt ai, àïìu giuáp àúä chuáng töi. Ba ngaây sau, do àûúåc têåp thïí naây sùn soác vaâ do tuöíi coân treã, chuáng töi àaä gêìn laåi ngûúâi. Chuáng töi ngöìi dêåy haâng giúâ dûúái maái laán lúåp bùçng laá dûâa rêm maát, caác baån töi vaâ töi àaä troâ chuyïån vúái ngûúâi laâng. Hoå khöng dû daã àïí lo chuáng töi coá quêìn aáo mùåc ngay möåt luác. Vaâ nhûäng nhoám nhoã àaä àûúåc hònh thaânh. Nhoám naây chuyïn lo cho Guittou, nhoám noå, cho Deplanque. Àöå gêìn mûúâi lo cho töi.

Nhûäng ngaây àêìu, hoå cho chuáng töi mùåc àuã thûá àöì huá hoåa, cuä kyä nhûng rêët saåch. Bêy giúâ, möîi khi coá àiïìu kiïån, hoå mua cho chuáng töi chiïëc aáo sú-mi múái, caái quêìn daâi, súåi thùæt lûng hay àöi giaây vaãi. Trong söë phuå nûä sùn soác töi coá nhûäng cö gaái treã, dên töåc Anh-àiïng pha tröån vúái maáu Têy Ban Nha hay Böì Àaâo Nha. Möåt cö tïn laâ Tibisay, cö kia laâ Nenita. Caác cö àaä mua cho töi möåt caái aáo sú mi, möåt caái quêìn daâi, möåt àöi giaây vaãi maâ hoå goåi laâ “aspargate”, àïë giaây bùçng da, khöng coá goát, phêìn che chên laâ súåi vaãi tïët laåi. Chó coá cöí chên vaâ goát chên àûúåc bao boåc coân ngoán chên thò àïí húã.

- Khöng cêìn hoãi caác anh tûâ àêu àïën. Cûá tröng caác anh xùm mònh, chuáng töi cuäng biïët laâ caác anh àaä vûúåt nguåc tûâ traåi giam cuãa Phaáp.

Àiïìu àoá laåi caâng laâm töi caãm àöång hún. Chao öi! Biïët chuáng töi laâ tuâ vò àaä phaåm töåi nùång, laåi vûúåt khoãi möåt traåi tuâ maâ saách baáo àaä mö taã tònh traång khùæc nghiïåt cuãa noá, nhûäng ngûúâi dên bònh thûúâng naây cho viïåc cûáu trúå, giuáp àúä chuáng töi laâ tûå nhiïn sao? Khi ngûúâi ta giaâu coá hay khaá giaã maâ ài cho quêìn aáo, khi gia àònh vaâ baãn thên mònh khöng thiïëu thöën gò maâ cho möåt ngûúâi laå ùn uöëng, thïë cuäng àaä laâ töët lùæm röìi. Àùçng naây chia àöi möåt mêíu baánh ngö hay baánh sùæn nûúáng lêëy úã loâ nhaâ, trong luác chñnh mònh vaâ gia àònh mònh cuäng chûa àuã ùn, röìi chia seã bûäa ùn àaåm baåc khöng àuã nuöi söëng àûúåc gia àònh mònh, vúái nhûäng ngûúâi xa laå, hún thïë nûäa, vúái



nhûäng keã tröën traánh. cöng lyá nhû chuáng töi, laåi caâng àaáng khêm phuåc.

Saáng nay, têët caã moåi ngûúâi, àaân öng lêîn àaân baâ, àïìu nñn lùång. Hoå coá veã bûåc böåi vaâ lo êu. Coá chuyïån gò vêåy? Tibisay vaâ Nenita àang úã caånh töi. Sau mûúâi lùm ngaây, lêìn àêìu tiïn töi àaä coá thïí caåo rêu. Chuáng töi úã cuâng nhûäng con ngûúâi hïët sûác têån tònh naây àaä àûúåc taám ngaây. Caác vïët boãng cuãa töi àaä lïn da non cho nïn töi múái daám caåo. Vò böå rêu cuãa töi, caác cö caác baâ chùèng biïët tuöíi taác cuãa töi ra sao. Khi thêëy töi coân treã. Hoå rêët mûâng vaâ noái thùèng àiïìu àoá ra möåt caách chêët phaác. Töi àaä ba mûúi lùm tuöíi nhûng tröng chó àöå hùm taám, ba mûúi. Phaãi, àuáng laâ nhûäng ngûúâi àaân öng, àaân baâ mïën khaách naây coá chuyïån gò lo lùæng cho chuáng töi, töi caãm thêëy thïë.

- Coá chuyïån gò vêåy Tibisay, noái cho töi nghe, coá chuyïån gò vêåy?

- Caác quan chûác úã bïn Quiria sùæp túái àêy: úã àêy khöng coá uãy viïn dên sûå. Chùèng hiïíu taåi sao, nhûng caãnh saát úã bïn êëy àaä àûúåc tin caác anh úã àêy. Hoå sùæp túái.

Möåt ngûúâi phuå nûä da àen, cao vaâ àeåp, ài vúái möåt thanh niïn mònh trêìn, quêìn xùæn túái àêìu göëi, àaä àïën gùåp töi. Anh thanh niïn coá möåt thên hònh lûåc sô cên àöëi, chõ da àen, “La Negrita” (úã Venezuela khöng hïì coá phên biïåt chuãng töåc hay tön giaáo vaâ àêëy laâ möåt löëi goåi êu yïëm rêët thöng duång àöëi vúái phuå nûä da maâu) àaä hoãi töi:

- Öng Henri úi (Senor Enriquez) caãnh saát sùæp àïën àêy. Töi khöng biïët hoå seä laâm àiïìu töët hay xêëu cho öng. Öng coá muöën tröën möåt thúâi gian vaâo nuái khöng? Em töi coá thïí dêîn öng àïën möåt cùn nhaâ nhoã maâ khöng ai tòm àûúåc öng. Tibisay, Nenita vaâ töi coá thïí haâng ngaây àem thûác ùn cho öng vaâ tin cho öng biïët tònh hònh.

Caãm àöång àïën töåt àöå, töi muöën hön tay ngûúâi con gaái cao thûúång naây nhûng chõ àaä ruát tay laåi, vaâ chõ nheå nhaâng giaãn dõ hön maá töi.



Laát sau, möåt töëp ngûúâi ngûåa phi nûúác àaåi àïën. Têët caã àïìu mang möåt con dao daâi, loaåi dao àùén mña, àeo bïn traái nhû àeo kiïëm, möåt thùæt lûng to baãn àûång àêìy àaån vaâ möåt khêíu suáng ngùæn to àûång trong bao àeo bïn phaãi. Hoå xuöëng ngûåa. Möåt ngûúâi mùåt nhû Möng Cöí mùæt xïëch kiïíu ngûúâi Anh-àiïng, da maâu àöìng àoã, cao vaâ gêìy, chûâng böën mûúi tuöíi, àêìu àöi muä rúm to, tiïën vïì phña chuáng töi.

- Chaâo caác öng. Töi laâ xïëp dên sûå, caãnh saát trûúãng àêy - Chaâo öng. - Coân caác ngûúâi kia, sao caác ngûúâi khöng baáo cho chuáng töi

biïët laâ coá nùm ngûúâi dên Cayenne vûúåt nguåc àïën úã àêy? Ngûúâi ta noái laâ hoå úã àêy àaä àûúåc taám ngaây. Traã lúâi ài!

- Chuáng töi chúâ khi naâo hoå ài laåi àûúåc vaâ caác vïët boãng cuãa hoå laânh àaä.

- Chuáng töi àïën àïí dêîn hoå vïì Guiria àêy. Seä coá xe taãi àïën ngay.

- Öng uöëng caâ phï nheá? - Àûúåc, caám ún öng. Têët caã ngöìi thaânh voâng troân uöëng caâ phï. Töi nhòn caãnh saát

trûúâng vaâ caác nhên viïn cuãa öng. Hoå khöng coá veã aác. Töi coá caãm giaác laâ hoå phaãi laâm theo lïånh cuãa cêëp trïn maâ khöng taán thaânh lïånh àoá.

- Caác öng vûúåt nguåc tûâ Àaão Quyã phaãi khöng? - Khöng, chuáng töi tûâ Georgetown úã Guyane thuöåc Anh àïën. - Taåi sao caác öng khöng úã àêëy? - Chöî êëy kiïëm ùn cûåc lùæm. Öng ta móm cûúâi noái: - Caác öng cho laâ úã àêy dïî chõu hún laâ úã vúái ngûúâi Anh? - Phaãi, vò chuáng töi cuäng göëc La-tinh nhû öng.



Möåt nhoám baãy, taám ngûúâi tiïën laåi voâng troân cuãa chuáng töi. Àûáng àêìu laâ möåt ngûúâi traåc nùm mûúi tuöíi, toác baåc trùæng, cao hún möåt meát baãy mûúi lùm, da maâu sö-cö-la rêët saáng: Àöi mùæt to àen biïíu löå trñ thöng minh vaâ möåt sûác maånh tinh thêìn khaác thûúâng. Tay phaãi öng ta àùåt trïn caán con dao daâi àeo bïn àuâi.

- Öng caãnh saát trûúãng àõnh laâm gò àöëi vúái nhûäng ngûúâi naây? - Töi seä giaãi hoå vïì nhaâ tuâ úã Guiria. - Sao öng khöng àïí hoå söëng vúái gia àònh chuáng töi? Möîi gia

àònh seä nhêån möåt ngûúâi. - Khöng thïí àûúåc, vò àêy laâ lïånh cuãa tónh trûúãng. - Nhûng hoå coá phaåm töåi gò trïn àêët Venezuela àêu? - Töi cöng nhêån àiïìu àoá. Duâ sao àêy cuäng laâ nhûäng ngûúâi rêët

nguy hiïím vò hoå phaåm töåi rêët nùång múái phaãi ài àaây úã nhaâ tuâ khöí sai. Ngoaâi ra hoå coân vûúåt nguåc khöng coá giêëy túâ cùn cûúác, chùæc chùæn caãnh saát nûúác hoå seä àoâi hoå khi biïët hoå úã Venezuela.

- Chuáng töi muöën giûä hoå laåi vúái chuáng töi. - Khöng thïí àûúåc, vò àêy laâ lïånh cuãa tónh trûúãng. - Caái gò cuäng coá thïí àûúåc. Öng tónh trûúãng biïët gò vïì nhûäng

con ngûúâi khöën khöí naây? Khöng coá ai laâ àöì boã. Duâ coá phaåm töåi gò, àïën möåt luác naâo àoá trong àúâi ngûúâi ta, cuäng coá cú höåi phuåc höìi nhên phêím àïí trúã thaânh ngûúâi töët, coá ñch cho xaä höåi, coá phaãi thïë khöng caác öng, caác baâ?

- Àuáng vêåy - àaân öng, àaân baâ àïìu àöìng thanh àaáp - caác öng cûá àïí hoå úã laåi vúái chuáng töi, chuáng töi seä giuáp hoå laâm laåi cuöåc àúâi. Taám ngaây qua, chuáng töi àaä hiïíu hoå khaá àuã : chùæc chùæn àêy laâ nhûäng ngûúâi töët.

- Coá nhûäng ngûúâi vùn minh hún chuáng ta àaä giam hoå vaâo nguåc àïí hoå khöng laâm gò coá haåi, - viïn caãnh saát trûúãng noái.

- Theo öng thò thïë naâo laâ vùn minh, thûa öng caãnh saát trûúâng? - Töi hoãi - öng tûúãng coá thang maáy, maáy bay, xe àiïån ngêìm, laâ ngûúâi Phaáp chuáng töi vùn minh hún nhûäng ngûúâi àaä tiïëp àoán vaâ sùn soác chuáng töi? Öng nïn biïët rùçng theo nguå yá cuãa töi,



vùn minh cuãa nhên loaåi laâ coá àûúåc möåt têm höìn cao thûúång, sûå thöng caãm vúái con ngûúâi. ÚÃ laâng naây, söëng giûäa thiïn nhiïn, àuáng laâ ngûúâi ta thiïëu nhûäng lúåi ñch cuãa nïìn vùn minh maáy moác, nhûng àöëi vúái con ngûúâi, ngûúâi ta laåi coá têm höìn cao thûúång hún, coá sûå thöng caãm hún; tuy khöng àûúåc hûúãng lúåi ñch cuãa sûå tiïën böå, hoå laåi coá yá thûác vïì loâng kñnh Chuáa thûúng ngûúâi cao hún têët caã nhûäng keã tûå nhêån laâ vùn minh úã trïn àúâi naây. Töi quyá möåt ngûúâi thêët hoåc úã xoám naây hún laâ möåt cûá nhên vùn hoåc taåi trûúâng Sorbonne úã Paris, nïëu anh cûã nhên kia möåt ngaây naâo àoá àêìu oác giöëng nhû viïn biïån lyá àaä kïët töåi töi. Möåt àùçng laâ con ngûúâi thêåt sûå coân keã kia àaä quïn mêët mònh laâ ngûúâi röìi.

- Töi hiïíu anh. Nhûng töi chùèng qua cuäng laâ caái phêån chó àêu àaánh àêëy. Xe àïën röìi. Töi xin têët caã haäy giuáp töi sao cho moåi viïåc àïìu ïm àeåp.

Möîi nhoám phuå nûä öm hön ngûúâi maâ hoå chùm soác, Tibisay, Nenita La vaâ Negrita vûâa hön töi vûâa khoác nhû mûa nhû gioá. Àaân öng àïìu bùæt tay chuáng töi, biïíu löå nöîi àau khöí cuãa hoå khi thêëy chuáng töi phaãi vaâo tuâ.

- Xin taåm biïåt, dên laâng Irapa, gioâng giöëng cûåc kyâ cao thûúång àaä can àaãm àûúng àêìu vúái chñnh quyïìn cuãa nûúác mònh àïí baão vïå nhûäng keã khöën khöí höm qua coân xa laå vúái mònh. Miïëng baánh maâ töi ùn úã nhaâ caác võ, miïëng baánh maâ caác võ àaä daám nhõn àïí daânh cho chuáng töi, miïëng baánh tûúång trûng cho tònh nhên loaåi anh em, àöëi vúái töi laâ têëm gûúng cao caã cuãa thúâi xûa: “Khöng àûúåc giïët ngûúâi, haäy laâm àiïìu laânh cho nhûäng ngûúâi àang àau khöí duâ coá vò vêåy maâ phaãi thiïëu thöën, haäy luön luön giuáp ngûúâi bêët haånh hún mònh”.

Sau naây nïëu coá ngaây töi àûúåc tûå do, töi seä cöë sûác giuáp àúä ngûúâi khaác, nhû nhûäng ngûúâi àêìu tiïn töi gùåp úã Venezuela àaä daåy töi. Töi coân gùåp nhiïìu ngûúâi nhû thïë trong tûúng lai.



Nhaâ lao El Dorado Hai giúâ sau, chuáng töi àïën möåt khu laâng lúán úã cûãa biïín, tûå

xûng laâ thaânh phöë vaâ lêëy tïn laâ “Guiria”. Xaä trûúãng àñch thên trao chuáng töi cho caãnh saát àõa phûúng. Taåi Súã caãnh saát chuáng töi àûúåc àöëi xûã cuäng taåm àûúåc, nhûng laåi bõ hoãi cung, vaâ ngûúâi hoãi cung, chùèng hiïíu biïët gò, nhêët àõnh khöng cöng nhêån laâ chuáng töi tûâ Guyane thuöåc Anh, núi chuáng töi àaä àûúåc tûå do, àïën àêy. Ngoaâi ra khi y baão chuáng töi giaãi thñch cho y biïët taåi sao chuáng töi àïën Venezuela trong tònh traång cuâng quêín vaâ kiïåt lûåc àïën thïë naây, sau chuyïën ài ngùæn nguãi tûâ phöë George àïën võnh Paria, y cho laâ chuáng töi àaä giúän mùåt y khi chuáng töi kïí chuyïån gùåp baäo úã biïín.

- Hai taâu chúã chuöëi àaä bõ àùæm mêët tiïu caã ngûúâi lêîn haâng, trong cún gioá löëc, möåt taâu haâng chúã böëc-xñt cuâng bõ àùæm, têët caã thuãy thuã àïìu chïët, thïë maâ caác anh trïn caái thuyïìn daâi coá nùm meát, bõ mûa baäo vuâi dêåp, laåi thoaát àûúåc? Ai tin nöíi chuyïån naây? Ngay ngûúâi àiïn ài ùn xin úã chúå cuäng khöng nghe àûúåc. Caác anh noái döëi. Coá möåt caái gò aám muöåi trong nhûäng àiïìu caác anh vûâa kïí.

- Xin öng cûá hoãi tin tûác úã thaânh phöë George thò biïët. - Töi khöng muöën ngûúâi Anh cûúâi töi. Viïn thû kyá hoãi cung àêìn àöån vaâ ûúng bûúáng, àa nghi vaâ

kiïu cùng, khöng biïët àaä baáo caáo thïë naâo, vaâ gûãi baáo caáo ài cho ai. Duâ sao thò möåt buöíi súám kia, chuáng töi cuäng bõ goåi dêåy tûâ nùm giúâ, bõ xñch tay vaâ àûa lïn xe àïën möåt àõa àiïím xa laå.

Laâng Guiria nùçm trong võnh Paria, àöëi diïån vúái Trinidad nhû töi àaä noái. Noá coân coá lúåi thïë laâ úã cûãa söng Orenoque möåt con söng rêët lúán, gêìn bùçng söng Amazon. Nùm àûáa chuáng töi bõ xñch trong möåt chiïëc xe taãi trïn àoá coân coá mûúâi caãnh saát viïn, ài vïì hûúáng Ciudad Bolivar, thuã phuã quan troång cuãa bang Bolivar. Chuyïën ài trïn nhûäng con àûúâng àêët hïët sûác nhoåc nhùçn caãnh saát cuäng nhû tuâ, bõ xoác lïn xoác xuöëng, xö ài xö laåi nhû nhûäng bao taãi àûång höì àaâo trïn maái xe, coân lùæc lû hún ngöìi trïn cöå lïët, cuöåc haânh trònh keáo daâi nùm ngaây. Àïm thò moåi ngûúâi nguã trïn xe, saáng höm sau laåi tiïëp tuåc phoáng nhû àiïn àïën möåt núi naâo chùèng biïët. Cuöåc haânh trònh àïën suån xûúng söëng naây, vûúåt qua hún möåt ngaân ki-lö-meát



caách búâ biïín àïën möåt vuâng rûâng nguyïn thuãy, theo möåt àûúâng löå bùçng àêët tûâ Guidad Bolivar àïën El Dorado. Khi àïën laâng El Dordo, thò caã lñnh lêîn tuâ àïìu phúâ phaåc.

Nhûng El Dorado laâ gò? Trûúác hïët àoá laâ niïìm hy voång cuãa dên Têy Ban Nha ài chinh phuåc Chêu Myä, thêëy dên Anh-àiïng úã vuâng naây coá vaâng, àaä chùæc mêím laâ úã àêëy coá möåt nuái vaâng, hay ñt ra cuäng laâ nuái nûãa àêët, nûãa vaâng. Cuöëi cuâng, El Dorado chó laâ möåt laâng nùçm trïn con söng àêìy nhûäng giöëng caá chuyïn ùn thõt, chó trong vaâi phuát coá thïí ùn nghiïën ngêëu hïët möåt con ngûúâi hay möåt con thuá, nhûäng con caá àiïån, goåi laâ trembladores, cûá lûúån quanh möìi, ngûúâi hay vêåt, truyïìn àiïån rêët nhanh vaâo möìi àïí röìi huát maáu cuãa naån nhên maâ thõt xûúng àaä bõ gioâng àiïån phên huãy. ÚÃ giûäa söng coá möåt hoân cuâ lao, vaâ trïn cuâ lao coá möåt traåi giam. Àoá laâ nhaâ tuâ khöí sai El Dorado cuãa xûá Venezuela. Khu giam tuâ khöí sai naây laâ núi cûåc nhoåc, man rúå vaâ vö nhên daåo nhêët maâ töi àûúåc thêëy trong àúâi, vò úã àêy tuâ nhên bõ àaánh àêåp taân nhêîn. Àoá laâ möåt khuön àêët vuöng vùæn möîi bïì daâi möåt trùm nùm mûúâi meát löå thiïn, coá dêy theáp gai bao quanh. Gêìn böën trùm nhên maång nùçm giûäa trúâi trong mûa nùæng vò quanh khu àêët naây chó coá vaâi têëm tön keäm.

Khöng nghe chuáng töi noái lêëy möåt lúâi, khöng giaãi thñch gò vïì quyïët àõnh naây, hoå töëng chuáng töi vaâo traåi giam El Dorado, ba giúâ trûa, khi chuáng töi coân chïët mïåt vò chuyïën ài xa vaâ bõ xñch trong xe. Ba giúâ rûúäi, chuáng hoãi tïn vaâ ghi tïn chuáng töi, hoå goåi chuáng töi laåi giao cho hai àûáa trong boån töi möîi àûáa möåt caái xeãng, ba àûáa kia möîi àûáa möåt caái cuöëc. Nùm tïn lñnh, suáng vaâ roi gên boâ trong tay, coá möåt haå sô chó huy, àûáng vêy quanh chuáng töi, buöåc chuáng töi phaãi àïën núi laâm viïåc, nïëu khöng seä bõ àaánh. Chuáng töi hiïíu ngay rùçng àêy laâ do chó huy traåi giam muöën ra oai vúái chuáng töi. Luác naây maâ khaáng lïånh laâ rêët nguy hiïím. Cûá laâm àaä, röìi sau seä hay.

Àïën chöî laâm viïåc cuãa tuâ nhên, hoå bùæt chuáng töi àaâo möåt àûúâng haâo ra phña àûúâng giao thöng maâ hoå àang múã úã giûäa rûâng. Chuáng töi laâm tuây theo sûác tûâng ngûúâi, khöng noái gò, cuäng khöng ngêíng àêìu lïn. Chuáng töi nghe thêëy tiïëng chûãi ruãa vaâ nhûäng tiïëng àaánh àêåp àaä man maâ tuâ nhên luön luön phaãi chõu àûång. Khöng möåt ai trong boån chuáng töi bõ àaánh möåt roi gên boâ.



Buöíi laâm viïåc ngay khi vûâa àïën traåi giam laâ àïí cho chuáng töi thêëy roä caác tuâ nhên bõ àöëi xûã ra sao. Höm êëy laâ thûá baãy. Sau giúâ laâm, coân àêìy möì höi vaâ buåi àêët, chuáng töi bõ àûa vaâo traåi, vêîn khöng qua möåt thuã tuåc naâo.

- Nùm thùçng dên Cayenne laåi àêy. - Tïn haå sô giaám thõ goåi. Tïn naây laâ ngûúâi lai, cao möåt meát chñn mûúi, tay cêìm möåt cêy roi gên boâ. Noá laâ möåt tïn àêìn àöån thö löî chó chuyïn giûä trêåt tûå úã bïn trong traåi giam. Hoå chó cho chuáng töi chöî mùæc voäng úã núi tröëng traãi gêìn cöíng ra vaâo traåi giam, nhûng taåi àêëy cuäng coá möåt caái maái tön, ñt ra chuáng töi cuäng àûúåc che nùæng che mûa.

Àa söë tuâ nhên laâ ngûúâi Colombia, söë coân laåi laâ dên Venezuela. Khöng möåt traåi caãi höëi naâo cuãa tuâ khöí sai coá thïí vñ vúái caái caãnh ghï túãm cuãa traåi lao àöång khöí sai naây. Möåt con lûâa bõ àöëi xûã nhû nhûäng ngûúâi úã àêy chùæc phaãi chïët mêët. Nhûng gêìn nhû têët caã moåi ngûúâi àïìu khoãe maånh, vò thûác ùn thûác uöëng úã àêy rêët döìi daâo vaâ ngon laânh.

Boån chuáng töi hoåp ngay möåt cuöåc höåi nghõ quên sûå nhoã. Nïëu coá ai trong boån chuáng töi bõ lñnh àaánh, töët nhêët laâ chuáng töi ngûng laâm viïåc, nùçm ra àêët vaâ duâ bõ àöëi xûã ra sao cuäng khöng àûáng dêåy. Thïë naâo cuäng phaãi coá möåt ngûúâi chó huy àïën vaâ chuáng töi seä hoãi taåi sao chuáng töi khöng phaåm töåi gò maâ laåi phaãi úã trong traåi giam khöí sai naây? Hai ngûúâi àaä maän haån tuâ laâ Guittou vaâ Barrieâre àaä lïn tiïëng àoâi phaãi raã hoå vïì Phaáp. Röìi chuáng töi quyïët àõnh goåi haå sô giaám thõ àïën. Töi seä noái chuyïån vúái y. Y àûúåc mïånh danh laâ Negro Blanco (Moåi Trùæng). Guittou ài kiïëm y. Tïn àao phuã túái, tay vêîn cêìm roi gên boâ. Caã nùm chuáng töi vêy quanh y.

- Caác anh muöën gò? Töi noái: - Chuáng töi chó noái vúái anh möåt lúâi thöi, chuáng töi seä khöng

phaåm möåt löîi gò traái vúái quy chïë úã àêy, do àoá anh khöng coá lyá do gò àïí àaánh bêët cûá ai trong chuáng töi. Vò chuáng töi thêëy anh àaánh bêët kïí ai, àöi khi chùèng coá lyá do gò, chuáng töi múâi anh àïën àïí noái vúái anh rùçng ngaây naâo anh àaánh möåt ngûúâi trong boån chuáng töi anh seä chïët ngay. Anh hiïíu chûa?



- Röìi, - tïn Moåi Trùæng noái. - Möåt kiïën nghõ cuöëi cuâng nûäa. - Gò thïë - Y noái, gioång nghe àuâng àuåc. - Nïëu nhûäng gò töi vûâa noái vúái anh cêìn àûúåc nhùæc laåi cho

ngûúâi khaác, thò ngûúâi àoá phaãi laâ möåt sô quan chûá khöng thïí laâ lñnh àûúåc.

- Àöìng yá, - y noái röìi ài. Sûå viïåc naây xaãy ra ngaây chuã nhêåt laâ ngaây maâ tuâ nhên khöng phaãi ài laâm. Möåt sô quan túái.

- Tïn anh laâ gò? - Papillon. - Anh chó huy nhûäng ngûúâi dên Cayenne naây aâ? - Chuáng töi coá nùm ngûúâi, ai cuäng laâ chó huy caã. - Thïë thò taåi sao ngûúâi noái chuyïån vúái giaám thõ laåi laâ anh? - Vò töi noái tiïëng Têy Ban Nha khaá hún moåi ngûúâi kia. Àêëy laâ möåt àaåi uáy quên caãnh vïå quöë gia. Y noái vúái töi rùçng y

khöng phaãi laâ chó huy àún võ naây. Coá hai sô quan cao cêëp nhûng hoå khöng coá mùåt úã àay. Kïí tûâ khi chuáng töi àïën, y giûä quyïìn chó huy. Hai viïn sô quan kia thûá ba múái vïì.

- Anh àaä nhên danh anh vaâ nhên danh caác baån anh, doåa giïët giaám thõ nïëu caác anh bõ y àaánh. Coá àuáng thïë khöng?

- Àuáng thïë àêëy, vaâ lúâi àe doåa àoá cêìn àûúåc coi laâ möåt lúâi hûáa chùæc. Bêy giúâ töi noái thïm cho öng biïët laâ chuáng töi seä khöng bao giúâ taåo ra lyá do àïí caác öng trûâng phaåt thïí xaác chuáng töi. Àaåi uáy cuäng biïët laâ khöng coá toâa aán naâo xeát xûã chuáng töi vò chuáng töi khöng phaåm töåi gò úã Venezuela caã.

- Töi khöng biïët. Caác öng àïën traåi khöng coá giêëy túâ gò hïët, chó coá möåt giêëy cuãa giaám àöëc úã laâng viïët laâ “nhûäng ngûúâi naây phaãi laâm viïåc ngay sau khi àïën núi”.

- Vêåy thò öng haäy àöëi xûã cho cöng bùçng, vò öng laâ quên nhên, vaâ öng phaãi àúåi cêëp chi huy cuãa öng àïën àaä. Öng phaãi baáo cho lñnh cuãa öng biïët vaâ àöëi xûã vúái chuáng töi khaác vúái caác tuâ nhên khaác. Töi



nhùæc laåi àïí öng biïët chuáng töi khöng phaãi vaâ khöng thïí laâ nhûäng keã bõ àem ra toâa xûã vò chuáng töi khöng hïì phaåm töåi gò úã Venezuela.

- Àûúåc, töi seä ra lïånh nhû vêåy. Töi mong rùçng caác öng khöng noái döëi töi.

Töi coá thò giúâ nghiïn cûáu caác tuâ nhên suöët buöíi chiïìu chuã nhêåt àêìu tiïn naây. Àiïìu thûá nhêët laâm töi ngaåc nhiïn laâ têët caã tuâ nhên àïìu khoãe maånh vïì thïí xaác. Àiïìu thûá hai laâ hoå bõ àaánh nhû cúm bûäa nïn hoå quen chõu àûång àïën nöîi ngay caã chuã nhêåt laâ ngaây nghó, hoå coá thïí dïî daâng traánh àûúåc viïåc àoá bùçng caách giûä mònh cêín thêån, nhûng hònh nhû hoå ài tòm möåt khoaái caãm bïånh têåt trong khi àuâa vúái lûãa möåt caách ngöng cuöìng. Hoå khöng ngûâng phaåm nhûäng àiïìu cêëm kyå: chúi xuác xùæc, vaâo nhaâ tiïu hön hñt möåt cêåu pï-àï, ùn cùæp cuãa baån, ùn noái thö tuåc vúái nhûäng ngûúâi àaân baâ trong laâng vêîn mang quaâ baánh hay thuöëc laá cho tuâ nhên. Mêëy ngûúâi àaân baâ naây cuäng trao àöíi haâng hoáa vúái hoå. Möåt caái röí àan, möåt àöì vêåt chaåm àûúåc àem àöíi lêëy ñt tiïìn hay vaâi bao thuöëc laá. Thïë maâ cuäng coá nhûäng tuâ nhên tòm caách cûúáp giêåt qua haâng raâo dêy theáp gai nhûäng thûác maâ caác baâ àûa ra múâi chaâo röìi chaåy biïën lêîn vaâo àaám àöng, khöng chõu àûa ra moán haâng maâ leä ra hoå phaãi àem àöíi. Kïët quaã laâ nhûäng hònh thûác roi voåt, àûúåc aáp duång bûâa baäi chùèng àêu vaâo àêu àaä laâm cho da thõt hoå chai lò, taåo nöîi khiïëp súå trong traåi giam maâ chùèng coá lúåi gò àöëi vúái trêåt tûå xaä höåi, cuäng nhû chùèng caãi taåo àûúåc nhûäng con ngûúâi khöën khöë naây.

Nhaâ giam cêëm cöë úã àaão Sant-Joseph vúái caãnh im ùæng cuãa noá coân ghï rúån hún thïë naây. ÚÃ àêy, sûå súå haäi chó trong chöëc laát, tuâ nhên coá thïí noái chuyïån vúái nhau ban àïm, ngoaâi giúâ laâm viïåc vaâ ngaây chuã nhêåt, laåi àûúåc ùn uöëng àêìy àuã, cho nïn rêët coá thïí chõu àûång àûúåc aán tuâ cuãa mònh, vöën khöng hao giúâ quaá nùm nùm. Chuáng töi huát thuöëc, uöëng caâ phï vaâ troâ chuyïån vúái nhau cho qua ngaây chuã nhêåt. Vaâi tuâ nhên ngûúâi Colombia mon men àïën gêìn. Chuáng töi gaåt hoå ài möåt caách nhaä nhùån nhûng kiïn quyïët, phaãi àïí cho moåi ngûúâi thêëy chuáng töi laâ möåt loaåi tuâ àùåc biïåt, nïëu khöng thò hoãng hïët.



Saáu giúâ saáng höm sau, ngaây thûá hai, ùn xong bûäa saáng thõnh soaån, chuáng töi ài laâm cuâng caác tuâ khaác. Sau àêy laâ caách khúãi àêìu cöng viïåc, hai haâng ngûúâi àûáng àöëi diïån vúái nhau, nùm mûúi tuâ nhên, nùm mûúi lñnh, möîi tïn lñnh phuå traách möåt tuâ nhên. Giûäa hai haâng ngûúâi laâ nùm mûúi duång cuå, cuöëc, xeãng hay ròu.

Hai haâng ngûúâi theo doäi nhòn nhau. Haâng tuâ nhên thò lo lùæng, haâng lñnh thò hung haän.

Viïn àöåi hö: “Tïn Möî... lêëy cuöëc”. Keã khöën khöí àoá höëi haã vaác cuöëc lïn vai, vaâ àêm àêìu chaåy ài

laâm viïåc. Viïn àöåi laåi hö “numeáro” coá nghôa laâ (àöåi viïn söë möåt, hai ba v.v....” tïn lñnh mang söë àoá lao theo ngûúâi tuâ vaâ lêëy roi gên boâ quêët y. Caãnh tûúång haäi huâng naây diïîn ra möi ngaây hai lêìn. Trïn àûúâng tûâ traåi giam àïën núi laâm viïåc, ngûúâi ta coá caãm giaác àêëy laâ nhûäng keã chùn lûâa chaåy theo àaánh con lûâa cuãa mònh chùn.

Chuáng töi chúâ àïën lûúåt mònh, lo súå àïën laånh ngûúâi. May thay, noá khöng nhû thïë.

- Nùm ngûúâi Cayenne, laåi àêy! Caác anh treã, cêìm cuöëc, coân hai ngûúâi giaâ kia cêìm hai caái xeãng àêy.

Chuáng töi bùæt àêìu ài khöng phaãi chaåy nhûng cuâng laâ raão bûúác, coá nùm tïn lñnh vaâ möåt tïn cai giaám saát, vaâ cûá thïë chuáng töi àïën cöng trûúâng lao dõch cuãa traåi. Ngaây lao àöång höm nay daâi vaâ naãn hún ngaây àêìu tiïn. Nhûäng ngûúâi bõ chuá yá nhiïìu nhêët àaä kiïåt sûác, la heát nhû àiïn vaâ quyâ xuöëng laåy van, xin lñnh àûâng àaánh hoå. Buöíi chiïìu, hoå phaãi gom nhûäng múá cuãi chaáy dúá thaânh möåt àöëng lúán. Möåt söë phaãi queát doån úã phña sau. Möîi tïn lñnh duâng roi gên boâ quêåt ngûúâi tuâ y phaãi giaám saát àïí ngûúâi naây nhùåt caác maãnh vuån röìi chaåy àem àïën khu trung têm traåi. Phaãi chaåy nhû ma àuöíi, möåt söë tuâ phaát àiïn thêåt sûå vaâ trong luác vöåi vaä àöi khi hoå cêìm cuãi úã àêìu coân chaáy àoã. Tay bõ boãng, bõ quêët roi túái têëp, nhiïìu khi hoå dêîm caã baân chên àêët lïn àöëng than höìng hay möåt caânh cuãi coân böëc khoái úã dûúái àêët, caânh tûúång quaái dõ naây keáo daâi ba giúâ. Khöng ai trong boån töi phaãi tham gia viïåc doån saåch baäi àêët múái khai quang naây. Cuäng laâ may, vò chuáng töi vûâa cùæm àêìu cuöëc àêët, vûâa nhùæn nhau bùçng nhûäng cêu ngùæn goån laâ möi àûáa chuáng töi seä nhaãy xöí vaâo



nùm tïn lñnh, kïí caã giaám thõ, cûúáp suáng cuãa chuáng vaâ bùæn vaâo luä man rúå àoá.

Höm nay thûá tû, chuáng töi khöng ra chöî laâm viïåc. Hai sô quan chó huy àöåi caãnh vïå quöëc gia goåi chuáng töi lïn baân giêëy. Hai quên nhên naây rêët ngaåc nhiïn khi thêëy chuáng töi àïën El Durado maâ khöng coá taâi liïåu gò chûáng toã laâ coá möåt toâa aán naâo àaä gûãi chuáng töi àïën àêy. Hoå hûáa vúái chuáng töi laâ ngaây mai seä hoãi lïn giaám àöëc cú quan hònh sûå. Cuäng khöng lêu la gò, hai viïn thiïëu taá chó huy àöåi caánh vïå traåi giam naây quaá laâ nghiïm khùæc, coá thïí noái laâ trêën aáp, nhûng laåi àûáng àùæn, vò hoå àoâi giaám àöëc traåi phaãi àñch thên àïën giaãi thñch cho chuáng töi roä. Öng ta àaä àïën, cuâng ài vúái ngûúâi em rïí tïn laâ Russian vaâ hai sô quan àöåi caãnh vïå quöëc gia:

- Francese. Töi laâ giaám àöëc traåi El Dorado àêy. Caác anh muöën noái vúái töi àiïìu gò vêåy?

- Trûúác hïët, toâa aán naâo àaä ra lïånh giam chuáng töi vaâo traåi lao àöång khöí sai naây? Bao nhiïu lêu vaâ vïì töåi gò? Chuáng töi àïën Irapa úã Venezuela bùçng àûúâng biïín. Chuáng töi khöng phaåm möåt töåi nhoã naâo. Vêåy thò chuáng töi úã àêy vò leä gò? Vaâ caác öng bùæt chuáng töi phaãi laâm khöí sai laâ nghôa lyá gò?

- Trûúác hïët, hiïån nay àang laâ thúâi chiïën, vêåy chuáng töi phaãi biïët roä caác anh laâ ai.

- Àuáng, nhûng àiïìu àoá khöng giaãi thñch àûúåc viïåc chuáng töi bõ töëng vaâo traåi giam naây.

- Caác anh àaä tröën traánh phaáp luêåt cuãa nûúác Phaáp vò vêåy chuáng töi cêìn phaãi biïët roä hoå coá àoâi laåi caác anh khöng.

- Töi thûâa nhêån àiïìu àoá, nhûng töi vêîn cûá hoãi: taåi sao laåi àöëi xûã vúái chuáng töi nhû chuáng töi àang phaãi chõu aán?

- Bêy giúâ caác anh taåm úã àêy cùn cûá vaâo àiïìu luêåt vïì “vagueseát maleantes”* (*vegueset maleantes (tiïëng Têy Ban Nha): luêåt àöëi vúái nhûäng ngûúâi vö cû ài lang thang) trong khi coân àiïìu tra thïm vïì caác anh.

Cuöåc tranh luêån seä coân keáo daâi nïëu möåt sô quan khöng àûa yá kiïën riïng cuãa mònh ra àïí cùæt àûát vêën àïì.



- Thûa öng giaám àöëc, thêåt ra chuáng ta khöng thïí àöëi xûã vúái nùm ngûúâi naây nhû caác tuâ nhên khaác. Trong khi chúâ baáo caáo vïì Caracas vïì hoaân caãnh àùåc biïåt naây, töi àïì nghõ sûã duång nhûäng ngûúâi naây vaâo viïåc khaác chûá àûâng bùæt hoå laâm àûúâng.

- Nhûäng ngûúâi naây nguy hiïím lùæm, hoå àe doåa seä giïët giaám thõ nïëu hoå bõ àaánh. Coá àuáng khöng?

- Thûa öng giaám àöëc, chuáng töi khöng chó àe doåa ngûúâi àoá àêu: chuáng töi seä giïët ngay bêët cûá keã naâo daåi döåt àaánh möåt ngûúâi trong chuáng töi.

- Nïëu laâ lñnh thò sao? - Cuäng vêåy thöi. Chuáng töi khöng laâm gò àïí phaãi chõu möåt

chïë àöå nhû thïë naây. Luêåt lïå vaâ chïë àöå lao tuâ cuãa nûúác chuáng töi coá thïí khuãng khiïëp vaâ vö nhên àaåo hún cuãa caác öng, nhûng bõ àaánh nhû suác vêåt, chuáng töi quyïët khöng chêëp nhêån.

Viïn giaám àöëc àùæc yá quay vïì phña caác sô quan cuãa mònh: “Caác öng àaä thêëy hoå laâ nhûäng ngûúâi nguy hiïím chûa?” Viïn thiïëu taá lúán tuöíi hún ngêåp ngûâng möåt chuát röìi kïët luêån, laâm moåi ngûúâi kinh ngaåc:

- Nhûäng ngûúâi Phaáp vûúåt nguåc naây noái coá lyá, khöng àiïìu gò úã Venezuela chûáng minh àûúåc laâ hoå phaãi chõu àûång caác hònh phaåt tuên theo luêåt lïå cuãa traåi giam naây. Töi cöng nhêån hoå noái àuáng. Cho nïn coá hai diïån, thûa öng giaám àöëc: hoùåc öng cho hoå laâm viïåc gò khaác vúái caác tuâ nhên thûúâng, hoùåc hoå khöng ài laâm viïåc. Àïí hoå chung vúái moåi ngûúâi, coá ngaây hoå seä bõ lñnh àaánh thöi.

- Chuáng ta seä xeát viïåc àoá sau. Bêy giúâ, cûá àïí hoå úã laåi traåi. Mai, töi seä cho caác öng biïët phaãi laâm gò.

Viïm giaám àöëc cuâng ngûúâi em rïí ra vïì. - Töi caãm ún caác sô quan. Hoå cho chuáng töi thuöëc laá vaâ hûáa trong buöíi àiïím danh töëi seä

thöng tri cho sô quan vaâ binh lñnh laâ tuyïåt àöëi khöng àûúåc àaánh chuáng töi bêët cûá vò lyá do gò.



Chuáng töi úã àêy àaä àûúåc taám ngaây. Chuáng töi khöng phaãi laâm viïåc. Höm qua chuã nhêåt, àaä xaãy ra möåt sûå viïåc khuãng khiïëp. Nhûäng ngûúâi tuâ Colombia àaä ruát thùm àïí xem aái phaãi giïët tïn giaám thõ Moåi Trùæng. Thùm rúi vaâo möåt ngûúâi traåc ba mûúi tuöíi. Hoå àaä laâm cho anh ta möåt caái muöîng bùçng sùæt, caán àûúåc maâi trïn nïìn xi- mùng thaânh möåt muäi xiïn rêët nhoån, hai caånh àïìu sùæc. Ngûúâi êëy àaä can àaãm nhêån lúâi cam kïët. Anh àêm tïn Moåi Trùæng ba nhaát úã gêìn tim. Viïn giaám thõ àûúåc cêëp töëc àûa ài bïånh viïån, thuã phaåm giïët ngûúâi bõ troái vaâo möåt cêy cöåt úã giûäa traåi. Boån lñnh ài tòm caác vuä khñ khaác Nhû möåt luä àiïn, chuáng duâng roi voåt quêët tûá tung.

Trong cún tûác giêån söi suåc, do töi chûa cúãi quêìn kõp cho noá soaát, möåt tïn lñnh àaä quêåt möåt roi gên boâ vaâo àuâi töi. Barrieáre liïìn cêìm möåt chiïëc ghïë daâi vaâ giú lïn toan phang vaâo àêìu noá. Möåt tïn lñnh khaác duâng lûúäi lï àêm suöët qua caánh tay anh trong luác töi cuäng àaá vaâo buång tïn lñnh àaä àaánh töi laâm y nùçm soáng soaâi ra àêët.

Töi vûâa nùæm lêëy khêíu suáng rúát dûúái àêët thò möåt coá tiïëng hö lúán:

- Ngûâng laåi têët caã! Khöng àûúåc àuång àïën mêëy ngûúâi Phaáp. Anh ngûúâi Phaáp cuäng boã suáng xuöëng! - Àoá laâ àaåi uáy Floran àaä gùåp chuáng töi höm àêìu tiïn chuáng töi àïën traåi.

Öng ta can thiïåp àuáng vaâo luác töi sùæp bùæn vaâo àaám lñnh. Khöng coá öng, chuáng töi chùæc coá thïí giïët àûúåc möåt hai tïn lñnh, nhûng chuáng töi cuäng boã xaác möåt caách ngu ngöëc úã caái xûá Venezuela sún cuâng thuãy têån naây, trong khi chuáng töi àaä ài gêìn túái àñch.

Nhúâ coá sûå can thiïåp kiïn quyïët cuãa viïn àaåi uáy, boån lñnh rúâi nhoám chuáng töi àïí ài haânh hung chöî khaác. Vaâ àïën àêy chuáng töi àaä chûáng kiïën möåt chuyïån ghï túãm cûåc kyâ khoá loâng coá thïí tûúãng tûúång àûúåc.

“Töåi nhên” bõ troái vaâo möåt caái cöåt úã giûäa traåi giam vaâ bõ ba ngûúâi, möåt tïn giaám thõ vaâ hai tïn lñnh, àaánh liïn tuåc àïën nhûâ tûã, tûâ nùm giúâ chiïìu àïën saáu giúâ saáng höm sau. Àaánh àêåp möåt con ngûúâi cho àïën chïët cuäng mêët khaá nhiïìu thúâi gian. Nhûäng luác ngûâng àaánh (chó mêëy giêy thöi), laâ àïí hoãi töåi nhên xem toâng phaåm laâ nhûäng ai, ai àaä àûa caái muöîng, ai àaä maâi sùæc noá. Anh ta khöng



töë giaác ai, mùåc dêìu ngûúâi ta àaä hûáa vúái anh laâ hïî anh noái ra, cuöåc tra têën seä ngûng ngay. Anh ta ngêët ài nhiïìu lêìn. Hoå àöí haâng xö nûúác cho anh tónh laåi. Mûác àöå cao nhêët laâ luác böën giúâ saáng. Nhûäng keã tra têën thêëy da thõt naån nhên khöng phaãn ûáng nûäa duâ chó laâ co laåi khi bõ àaánh, nïn hoå àaä dûâng laåi.

- Noá àaä chïët chûa? - Möåt sô quan hoãi. - Khöng biïët nûäa. - Cúãi troái ra, bùæt noá quyâ sêëp xuöëng Bõ böën tïn lñnh giûä chùåt, ngûúâi tûåa quyâ úã tû thïë gêìn nhû boâ

böën chên. Bêëy giúâ möåt tïn àao phuã lêëy roi gên boâ quêët möåt phaát thùèng theo caác khe giûäa hai möng àñt, àêìu ngoån roi chùæc coân ài xa túái quaá böå phêån sinh duåc. Cuá àaánh cuãa keã tra têën àiïu luyïån naây laâm töåi nhên cuöëi cuâng phaãi rïn lïn möåt tiïëng. Viïn sô quan noái:

- Tiïëp tuåc àaánh. Noá chûa chïët. Anh ta bõ àaánh cho àïën saáng. Trêån àoân xûáng àaáng vúái thúâi

Trung Cöí naây, coá thïí laâm chïët möåt con ngûåa, laåi khöng laâm töåi nhên chïët hùèn. Sau khi hoå àïí anh ta yïn möåt giúâ khöng àaánh, vaâ sau khi hoå döåi vaâi xö nûúác vaâo ngûúâi, anh ta vêîn coân sûác àïí àûáng dêåy, tuy cuäng àûúåc boån lñnh àúä thïm. Anh ta àûáng thùèng möåt laát, khöng cêìn tûåa vaâo ai, viïn y taá àïën caånh, tay cêìm möåt ly nûúác:

- Uöëng tñ thuöëc xöí ài, maây seä höìi laåi, - möåt sô quan ra lïånh. Töåi nhên do dûå röìi uöëng liïìu thuöëc möåt húi. Möåt phuát sau,

anh ta ngaä vêåt ra, vônh viïîn nùçm xuöëng. Trong cún hêëp höëi, tûâ miïång anh thöët ra möåt cêu: “Àöì ngöëc, chuáng noá àêìu àöåc maây röìi”.

Têët caã caác tuâ nhên, kïí caã chuáng töi, khöng coá yá àõnh laâm gò, duâ àöång àêåy möåt ngoán tay. Moåi ngûúâi, khöng trûâ ai, àïìu khiïëp súå. Àêy laâ lêìn thûá hai trong àúâi, töi muöën chïët ài cho xong. Trong khoaãng vaâi ba phuát, töi chuá yá àïën khêíu suáng cuãa möåt tïn lñnh àûáng gêìn töi cêìm húâ hûäng. Töi chó kòm laåi àûúåc khi nghô rùçng coá thïí chûa kõp lïn qui-laát vaâ bùæn vaâo àaám lñnh thò mònh àaä chïët röìi.

Möåt thaáng sau. Moåi Trùæng laåi trúã vïì, vaâ hún bao giúâ hïët vêîn laâ nöîi khiïëp súå cuãa traåi giam. Tuy nhiïn söë noá àaä àûúåc àõnh àoaåt laâ



phaãi chïët úã El Dorado. Möåt àïm, möåt ngûúâi lñnh gaác àaä chôa suáng vaâo noá khi thêëy noá ài qua.

- Quyâ xuöëng, - ngûúâi lñnh ra lïånh. Moåi Trùæng tuên theo. - Cêìu kinh ài, maây seä chïët. Ngûúâi àoá àïí noá cêìu möåt baâi kinh ngùæn röìi haå noá bùçng ba phaát

suáng. Coá nhûäng tuâ nhên noái rùçng ngûúâi lñnh kia ghï túãm thêëy tïn dao phuã naây àaánh caác tuâ nhên quaá û man rúå nïn àaä giïët noá. Laåi coá ngûúâi kïí rùçng Moåi Trùæng àaä töë giaác ngûúâi lñnh noå vúái cêëp trïn cuãa anh ta, noái rùçng noá àaä biïët anh ta tûâ höìi úã Caracas trûúác luác ài quên dõch theo noá höìi êëy anh ta laâ möåt thùçng keã cùæp. Noá àaä àûúåc chön cêët gêìn ngûúâi tuâ töåi nhên, chùæc hùæn àaä tûâng laâ keã cùæp nhûng cuäng laâ möåt con ngûúâi coá loâng duäng caãm vaâ möåt phêím giaá khaác thûúâng.

Têët caã nhûäng sûå viïåc êëy àaä laâm cho quyïët àõnh vïì chuáng töi bõ chêåm laåi. Caác tuâ nhên khaác cuäng khöng àûúåc àûa ài laâm viïåc trong mûúâi lùm ngaây. Barrieâre àûúåc möåt baác sô trong laâng chûäa cho khoãi vïët thûúng do lûúäi lï àêm.

Luác naây chuáng töi àaä àûúåc kñnh nïí. Höm qua Chapar àaä ài laâm àêìu bïëp cho giaám àöëc úã trong laâng. Guittou vaâ Barrieâre àaä àûúåc traã tûå do vò tin tûác vïì chuáng töi àaä àûúåc thöng baáo tûâ Phaáp. Vò hai ngûúâi àaä maän haån tuâ nïn hoå àûúåc thaã. Töi àaä khai möåt tïn yá. Tïn thêåt cuãa töi cuâng vúái dêëu tay vaâ aán tuâ chung thên cuãa töi àaä àûúåc thöng baáo. Deplanque vúái aán hai mûúi nùm cuäng nhû aán cuãa Chapar àïìu àûúåc thöng baáo, võ giaám àöëc coá veã tûå haâo khi cho chuáng töi biïët tin tûác nhêån àûúåc tûâ bïn Phaáp, öng noái:

- Tuy nhiïn, vò caác anh khöng laâm viïåc gò xêëu úã Venezuela, nïn caác anh chó bõ giûä möåt thúâi gian, sau àoá caác anh seä àûúåc traã tûå do. Nhûng muöën àûúåc vêåy, caác anh phaãi laâm viïåc, coá thaái àöå töët: caác anh àang úã trong thúâi kyâ cêìn theo doäi.

Nhiïìu lêìn noái chuyïån vúái töi, caác sô quan phaân naân vïì viïåc khoá kiïëm ra rau tûúi úã trong laâng. Traåi coá möåt khu nöng nghiïåp nhûng khöng coá rau, maâ chó tröìng luáa, bùæp, àêåu àen thöi. Töi àïì



nghõ seä tröìng cho hoå möåt vûúân rau nïëu töi coá haåt giöëng. YÁ kiïën àûúåc chêëp thuêån ngay.

Àiïìu lúåi nhêët: Deplanque vaâ töi àûúåc ra khoãi traåi, vaâ vò coá thïm hai ngûúâi tuâ biïåt xûá bõ bùæt giûä úã Luidad Bolivar, nïn hoå àaä nhêåp boån vúái chuáng töi. Möåt ngûúâi tïn Toto, laâ dên Paris, ngûúâi kia dên Corse. Böën chuáng töi àaä laâm hai cùn nhaâ nhoã bùçng göî töët, maái lúåp laá coå Deplanque vaâ töi úã möåt cùn, hai cêåu noå úã cùn kia.

Toto cuâng töi laâm nhûäng caái baân cao, böën chên baân àùåt trong nhûäng caái lon àöí dêìy dêìu höi àïí kiïën khöng lïn ùn haåt giöëng. Chuáng töi àaä coá ngay nhûäng cêy caâ chua, caâ tñm, àûa têy vaâ àêåu xanh. Chuáng töi bùæt àêìu cêëy lïn trïn nhûäng têëm vaán vò cêy con àaä àuã sûác chöëng àûúåc kiïën. Àïí tröìng caâ chua múái, chuáng töi àaâo möåt caái höë luác naâo cuäng coá nûúác úã bïn vûúân. Laâm nhû vêåy cho cêy luön coá àöå êím vaâ ngùn caách loaåi kyá sinh vöën rêët nhiïìu úã núi àêët chûa àûúåc khai thaác naây.

- Caái gò thïë naây nhó,- Toto goåi töi. - Anh thûã xem hoân àaá cuöåi naây, noá saáng biïët chûâng naâo.

- Cêåu rûãa saåch ài xem. Rûãa xong cêåu ta àûa cho töi coi. Àoá laâ möåt viïn thaåch anh, to

bùçng gaåt àêåu. Rûãa saåch röìi, mùåt cùæt cuãa noá boáng hún nhiïìu vò noá coá möåt lúáp voã kïët rêët cûáng bao quanh.

- Coá phaãi laâ kim cûúng khöng nhó? - Cêm miïång ài Toto, nïëu laâ kim cûúng thò khöng phaãi ba

hoa, maây khöng thêëy nïëu chuáng ta may mùæn vúá àûúåc möåt caái moã kim cûúng thò seä ra sao aâ? Giêëu ài, àïí töëi vïì xem sao.

Buöíi chiïìu, töi daåy toaán cho möåt viïn haå sô àang chuêín bõ thi lïn cêëp sô quan. Con ngûúâi rêët mûåc cao thûúång vaâ thùèng thùæn êëy (anh àaä chûáng toã nhûäng àûác tñnh êëy trong tònh baån daâi hai mûúi lùm nùm vúái töi), bêy giúâ laâ àaåi taá Frsnciseo Bolsgno Utrera.

- Franclsco, coá biïët cai gò àêy khöng? Coá phaãi thaåch anh khöng?



- Khöng phaãi - Sau khi xem xeát rêët tó mi anh noái - - Àêy laâ kim cûúng. Anh giêëu kyä àûâng cho ai tröng thêëy. Anh tòm thêëy noá úã àêu?

- Dûúái göëc caâ chua. - Laå thêåt. Coá phaãi anh lêëy nûúác úã söng lïn tûúái caâ chua

khöng? Khi muác nûúác söng anh coá caâo xuöëng àaáy laâm cho caát lêîn vaâo nûúác khöng?

- Rêët coá thïí nhû vêåy. - Vêåy thò àuáng röìi. Viïn kim cûúng naây anh àaä mang tûâ dûúái

söng Rio Caroni lïn àêëy. Anh coá thïí tiïëp tuåc kiïëm dûúái söng ài, nhûng cuäng àïí yá xem trong vûúân coá coân nhûäng viïn khaác khöng, vò khöng bao giúâ ngûúâi ta laåi chó tòm àûúåc coá möåt viïn àaá quyá. Àaä kiïëm ra möåt viïn úã àêu thò thïë naâo cuäng coân nhûäng viïn khaác.

Toto bùæt tay ngay vaâo viïåc. Chûa bao giúâ cêåu ta laâm nhiïìu nhû vêåy, àïën nöîi hai anh baån

kia, vöën khöng àûúåc chuáng töi kïí laåi viïåc naây, phaãi noái: - Laâm vûâa vûâa töi Toto, xaách nûúác söng kiïíu àoá thò chùèng bao

lêu seä lao lûåc maâ chïët. Àaä thïë laåi coân tha caã caát vïì nûäa. - Àïí cho àêët tûúi hún caác cêåu aå, - Toto àaáp, - Àêët coá lêîn caát,

loåc nûúác töët hún. Mùåc cho chuáng töi trïu choåc. Toto cûá tiïëp tuåc xaách nûúác

khöng ngûâng. Möåt höm vaâo luác giûäa trûa cêåu ta bõ ngaä ngay trûúác chöî chuáng töi àang ngöìi úã boáng rêm. Trong àöëng caát vùng tûá tung, coá möåt viïn àaá to bùçng hai haåt àêåu. Möåt lêìn nûäa lúáp voã böåc bõ vúä, nïëu khöng cuäng chùèng ai biïët. Cêåu ta vöì lêëy viïn àaá möåt caách quaá vöåi vaä.

- Naây, coá phaãi kim cûúng khöng? - Deplanque noái boån lñnh baão laâ dûúái söng coá kim cûúng vaâ vaâng àêëy.

- Búãi vêåy töi múái xaách nhiïìu nûúác thïë chûá. Caác anh cuäng thêëy laâ töi khöng ngöëc chûá. - Toto noái, maän nguyïån vò àaä biïån minh àûúåc cho sûå hùng haái cuãa mònh.



Noái toám laåi trong saáu thaáng Toto àaä coá àûúåc saáu baãy ca-ra kim cûúng. Töi coá àöå mûúâi hai ca-ra cöång thïm hún ba chuåc viïn àaá nhoã, vaâ nhû vêåy àaä laâ haâng kinh doanh àûúåc röìi, theo löëi noái loáng cuãa dên thúå moã. Nhûng möåt höm töi kiïëm àûúåc möåt viïn hún saáu ca-ra sau naây àûa vïì Caracas duäa ài coân àûúåc gêìn böën ca-ra. Hiïån töi vêîn coân giûä noá vaâ àeo thûúâng xuyïn úã tay. Deplanque vaâ Antartaglia cuäng gom goáp àûúåc vaâi viïn àaá quyá. Töi vêîn coân caái plan trong nhaâ giam cuä, vaâ töi àaä cêët caã vaâo àêëy. Boån hoå thò lêëy nhûäng khuác sûâng trêu nhoån àêìu àïí laâm chöî giêëu caác vêåy baáu nho nhoã êëy.

Chùèng ai biïët gò vïì viïåc naây, trûâ öng àaåi taá tûúng lai, luác naây àang laâ haå sô Francisco Bolagno. Caâ chua vaâ caác cêy khaác moåc àïìu, caác sô quan traã tiïìn rêët soâng phùèng söë rau maâ haâng ngaây chuáng töi àem lïn bïëp cuãa hoå.

Chuáng töi àûúåc tûúng àöëi tûå do. Khöng coá ai canh gaác khi chuáng töi laâm viïåc vaâ nguã úã hai cùn nhaâ nhoã. Chuáng töi khöng bao giúâ ài vaâo traåi giam. Chuáng töi àûúåc kñnh nïí vaâ àöëi xûã tûã tïë. Têët nhiïn möîi lêìn gùåp giaám àöëc laâ chuáng töi laåi nùm nó àïí öng cho chuáng töi àûúåc hûúãng tûå do. Lêìn naâo öng cuäng àaáp: “Sùæp sûãa röìi”. Nhûng chuáng töi úã àêy àaä àûúåc taám thaáng maâ vêîn chùèng coá gò thay àöíi. Töi àaä bùæt àêìu tñnh chuyïån tröën ài. Toto khöng chõu, caã mêëy cêåu kia cuäng vêåy. Àïí nghiïn cûáu gioâng söng, töi kiïëm àûúåc möåt cuöån dêy vaâ caái lûúäi cêu.

Töi baán caá caá, àùåc biïåt loaåi caá Caribes chuyïn ùn thõt, coá con nùång àïën möåt kyá, haâm rùng böë trñ nhû rùng caá mêåp, vaâ cuäng khuãng khiïëp nhû thïë.

Höm nay, coá chuyïån naáo àöång, Gaston Duranton, coân goåi laâ thùçng Khoeâo, àaä tröën biïåt mang theo baãy mûúi ngaân bolivar trong keát sùæt cuãa giaám àöëc. Cêu chuyïån vïì gaä giang höì naây khaá àöåc àaáo.

Khi coân nhoã, noá àaä úã nhaâ trûâng giúái úã àaão Cleron, laâm thúå úã xûúãng giaây taåi àoá. Möåt bûäa, súåi dêy cu-roa duâng àïí chuyïín chiïëc giêìy àùåt trïn àêìu göëi àûa xuöëng dûúái chên noá bõ àûát. Noá bõ gaäy xûúng höng. Vò chûäa chaåy khöng chu àaáo, caái xûúng höng chó liïìn coá möåt nûãa: suöët quaäng dúâi niïn thiïëu vaâ möåt phêìn tuöíi trûúãng



thaânh chên noá cong queo, ngûúâi noá veåo möåt bïn. Nhòn noá ài thêåt laâ khöí têm. Thùçng nhoã gaây öëm, thên hònh veåo voå, khoá nhoåc keáo lï caái chên khöng coân àiïìu khiïín àûúåc nûäa. Noá vaâo traåi giam nùm hai mûúi lùm tuöíi. Vò phaãi söëng nhûäng thúâi gian daâi úã caác traåi caãi taåo, nïn khöng coá gò laå khi ra khoãi àêëy, noá trúã thaânh keã cùæp.

Ai cuäng goåi noá laâ thùçng Khoeâo. Khöng mêëy ngûúâi biïët tïn noá laâ Gaston Duranton. Noá khoeâo, vêåy ngûúâi ta goåi noá laâ thùçng Khoeâo coá sao àêu. Tuy vêåy veåo voå nhû vêåy, nhûng noá cuäng vûúåt nguåc ra khoãi traåi giam vaâ àïën àûúåc Venezuela. Chuyïån êëy xaãy ra dûúái thúâi laäo àöåc taâi Gomez. Rêët ñt tuâ khöí sai thoaát khoãi sûå àaân aáp cuãa laäo ta. Chó coá vaâi trûúâng húåp ngoaåi lïå, trong àoá phaãi kïí àïën trûúâng húåp baác sô Bougrat vò baác sô àaä cûáu àûúåc têët caã dên chuáng àaão ngoåc trai “Margarita” khoãi bïåch dõch söët vaâng da.

Thùçng Khoeâo bõ boån “Sagrada”, tûác àöåi caãnh saát àùåc biïåt cuãa Gomez bùæt vaâ àûa ài laâm àûúâng úã Venezuela. Caác tuâ nhên Phaáp vaâ Venezuela bõ xñch vaâo nhûäng hoân lï coá in loäm hònh hoa huïå Toulon. Möîi khi tuâ nhên khiïëu naåi àiïìu gò, thò ngûúâi ta laåi noái vúái hùæn: “Nhûng maâ nhûäng thûá dêy xñch, xò ga ma-ni, hoân lï naây laâ tûâ trûúác cuãa maây àem sang àêëy chûá? Tröng böng huïå kòa!”*(*Hoa huïå vöën laâ biïíu trûng cuãa Vûúng quöëc Phaáp kïí tûâ triïìu àaåi nhaâ Capet)

Toám laåi, thùçng Khoeâo tröën khoãi traåi lûu àöång laâm àûúâng. Vaâi ngaây sau, noá bõ bùæt, vaâ bõ àûa traã vïì núi giam lûu àöång noå. Trûúác têët caã tuâ nhên, noá phaãi nùçm sêëp trêìn truöìng àïí chõu möåt trùm roi gên boâ.

Rêët hiïëm ngûúâi chõu àûång nöíi trïn taám mûúi roi. Àiïìu may cho noá laâ noá gêìy öëm, vaâ khi noá nùçm buång saát àêët roi khöng àaánh vaâo gan, böå phêån dïî bõ dêåp nïëu bõ àaánh maånh. Lïå thûúâng úã àêy, sau möîi lêìn bõ roi voåt hai möng àñt bõ bùm naát, laâ phaãi xaát muöëi vaâo vïët thûúng röìi àïí nùçm ngoaâi nùæng. Nhûng ngûúâi ta cuäng lêëy laá cêy daây àïí che àêìu cho noá, vò ngûúâi ta chêëp nhêån chú noá chïët vò àoân roi chûá khöng thïí àïí cho noá chïët nùæng àûúåc.

Thùçng Khoeâo laåi söëng soát àûúåc sau nhuåc hònh kiïíu thúâi Trung cöí naây vaâ lêìn àêìu tiïn noá àûáng lïn, thò laå thay, noá khöng coân “khoeâo” nûäa. Trêån àoân àaä laâm cho chöî xûúng nöëi lïåch laåi trêåt



khúáp vaâ trúã vïì àuáng chöî. Lñnh vaâ tuâ àïìu reo lïn coi àoá laâ möåt pheáp mêìu, vaâ chùèng coân ai hiïíu ra sao nûäa. ÚÃ caái àêët nûúác mï tñn naây, ngûúâi ta cho laâ Chuáa àaä thûúãng cho noá vaâ àaä chõu àûång sûå tra têën möåt caách xûáng àaáng. Tûâ ngaây êëy, noá khöng bõ xñch, cuäng khöng phaãi àeo hoân lï nûäa. Noá àûúåc che chúã vaâ chuyïín sang viïåc phên phöëi nûúác cho caác tuâ khöí sai. Thên hònh noá àaä mau nhúân núã nang vaâ ùn àûúåc nhiïìu, noá trúã thaânh möåt thanh niïn cao lúán nhû lûåc sô. Nûúác Phaáp biïët laâ coá nhûäng tuâ khöí sai phaãi laâm àûúâng úã Venezuela. Cho rùçng nhûäng nùng lûåc naây seä àûúåc aáp duång töët hún hïët úã Guyane thuöåc Phaáp, thöëng chïë Franchet d’Esperey àûúåc cûá ài cöng caán àïí àïì nghõ vúái võ àöåc taâi àang vui vò khöng phaãi boã tiïìn vaâ cuäng coá nhên cöng - traã laåi nhûäng ngûúâi àoá cho nûúác Phaáp. Gomez chêëp nhêån, vaâ möåt chiïëc taâu àaä cêåp bïën Puerto Cabelle àïí àoán nhûäng ngûúâi naây vïì. ÚÃ àêëy, coá nhûäng pha haâi hûúác kinh khuãng vò coá nhûäng ngûúâi tûâ caác nöng trûúâng laâm àûúâng úã khùæp núi àïën chûa biïët chuyïån thùçng Khoeâo.

- A! Marcel khoãe chûá! - Cêåu laâ ai nhó? - Thùçng Khoeâo. - Cêåu rúän mùåt vúái töi àêëy haã! - Têët caã nhûäng ai àûúåc Gaston

chaâo hoãi àïìu traã lúâi nhû vêåy khi thêëy chaâng trai cao àeåp vûäng vaâng trïn àöi chên thùèng tùæp naây. Thùçng Khoeâo coân treã vaâ thñch àuâa nïn luön miïång goåi nhûäng ai noá quen trong khi moåi ngûúâi xuöëng taâu, vaâ dô nhiïn, khöng ai thûâa nhêån laâ thùçng Khoeâo laåi coá thïí àûáng thùèng dêåy àûúåc. ÚÃ traåi tuâ khöí sai, töi àûúåc chñnh noá vaâ nhûäng tuâ khaác úã àaão Royale kïí laåi chuyïån naây.

Noá laåi vûúåt nguåc nùm 1943, vaâ tröi giaåt vïì El Dorado. Vò noá àaâ söng úã Venezuela röìi, nïn dô nhiïn noá khöng àïí löå chuyïån noá coân laâ tuâ, vaâ noá àûúåc giao viïåc nêëu bïëp thay cho Chapar chuyïín sang laâm vûúân. Noá úã trong laâng cuâng vúái giaám àöëc, nghôa laâ úã bïn kia söng.

Trong phoâng laâm viïåc cuãa giaám àöëc coá möåt caái keát sùæt àûång tiïìn cuãa traåi. Ngaây höm àoá, noá lêëy cùæp baãy mûúi ngaân bolivar, tûúng àûúng vúái gêìn hai mûúi ngaân àö-la luác bêëy giúâ. Do àoá xaãy ra



chuyïån naáo àöång úã khu vûúân chuáng töi: öng giaám àöëc, öng em rïí vaâ hai viïn chó huy àöåi caãnh vïå laâm rum beng lïn. Öng giaám àöëc muöën àûa chuáng töi vaâo traåi. Hai viïn sô quan khöng chõu. Hoå baão vïå chuáng töi cuäng laâ baão vïå viïåc tiïëp tïë rau xanh cuãa hoå. Chuáng töi cuöëi cuâng cuäng thuyïët phuåc àûúåc öng giaám àöëc laâ chuáng töi khöng cung cêëp àûúåc cho öng tin tûác gò caã; nïëu chuáng töi biïët àûúåc thò chuáng töi coá thïí cuäng àaä ài vúái noá, rùçng muåc àñch cuãa chuáng töi laâ àûúåc tûå do úã Venezuela chûá khöng phaãi úã Guyane thuöåc Anh, àõa àiïím duy nhêët maâ noá coá thïí àïën àûúåc. Lêìn theo vïët àaân kïìn kïìn àaä ùn xaác noá, ngûúâi ta tòm thêëy thùçng Khoeâo chïët trong rûâng caách traåi baãy mûúi ki-lö-meát, rêët gêìn biïn giúái Guyane thuöåc Anh.

Caách giaãi thñch thûá nhêët, caách giaãn tiïån thûá nhêët, laâ noá àaä bõ ngûúâi Anh-àiïng giïët. Vïì sau, coá möåt ngûúâi bõ bùæt úã Giudad bolivar trong khi àang àöíi nhûäng túâ giêëy baåc nùm trùm bolivar múái tinh. Nhaâ Ngên haâng àaä phaát söë tiïìn cho giaám àöëc traåi El Dorado nùæm àûúåc söë hiïåu cuãa têåp giêëy baåc vaâ thêëy àêëy chñnh laâ söë tiïìn bõ mêët cùæp. Tïn kia thuá nhêån vaâ töë giaác hai tïn khaác. Nhûng khöng sao bùæt àûúåc hai tïn naây. Àoá laâ cêu chuyïån vïì cuöåc àúâi vaâ caái chïët cuãa anh baån thên cuãa töi, Gaston Duranton, coân goåi laâ thùçng Khoeâo.

Möåt söë sô quan leán luát duâng tuâ nhên vaâo viïåc moâ vaâng vaâ kim cûúng úã doâng söng Rio Caroni. Cuäng coá kïët quaã khaã quan, khöng nhiïìu lùæm nhûng cuäng àuã àïí kñch thñch nhûäng keã ài tòm kim cûúng. Phña dûúái vûúân töi coá hai ngûúâi laâm viïåc suöët ngaây vúái caái noán kiïíu Taâu lêåt ngûãa, àêìu nhoån úã dûúái, vaânh troân úã trïn. Vò kim cûúng nùång nhêët nïn noá lùæng xuöëng àaáy noán. Àaä coá möåt ngûúâi chïët vò àaä lêëy cùæp cuãa “chu”. Chuyïån tai tiïëng naây laâm viïåc khai thaác “moã” leán luát phaãi chêëm dûát.

úã traåi coá möåt ngûúâi, xùm khùæp caã thên trïn. Tay phaãi y bõ liïåt. Miïång y meáo xïåch vaâ caái lûúäi to thûúâng theâ leâ ra, dúát daäi chaãy doâng doâng laâm ai cuäng thêëy laâ y bõ chûáng liïåt nûãa ngûúâi. Y laâ ngûúâi úã àêu? Khöng ai biïët. Y àïën àêy trûúác chuáng töi. Y úã àêu túái? Coá àiïìu chùæc chùæn y laâ tuâ khöí sai hay laâ dên bõ biïåt xûá àaä vûúåt nguåc. Trïn ngûåc y coá xùm doâng chûä Bat d’Af (tûác Bataillon d’Afrique - tiïíu àoaân Phi chêu viïët tùæt). Doâng chûä caái àoá cuäng nhû



“Àuâ meå thúå cùæt toác” úã phña gaáy, laâm ngûúâi ta biïët ngay maâ khöng súå lêìm rùçng y laâ tuâ khöí sai.

Lñnh vaâ tuâ àùåt tïn cho y laâ Picolino. Y àûúåc àöëi xûã tûã tïë vaâ ngaây ngaây nhêån ba lêìn xuêët ùn chu àaáo, coá caã thuöëc laá. Àöi mùæt xanh cuãa y rêët sinh àöång, vaâ caái nhòn cuãa y khöng phaãi luác naâo cuäng buöìn. Khi y nhòn ngûúâi naâo y mïën, àöìng tûã mùæt y long lanh lïn vò vui thñch. Ai noái gò vúái y, y hiïíu hïët, nhûng y khöng noái àûúåc, cuäng khöng viïët àûúåc; tay phaãi y bõ liïåt coân baân tay traái cuãa y laåi mêët ngoán caái vaâ hai ngoán khaác nûäa.

Caái thên taân ma daåi naây àûáng baám lêëy haâng raâo dêy theáp gai haâng giúâ liïìn, àúåi töi mang rau ài ngang, vò àêëy laâ con àûúâng ngaây ngaây töi qua laåi àïí mang rau àïën bïëp cuãa sô quan. Buöíi saáng, möîi lêìn àem rau àïën àoá, bao giúâ töi cuäng dûâng laåi noái chuyïån vúái Picolino. Y àûáng dûåa vaâo dêy theáp gai, nhòn töi bùçng àöi mùæt xanh rêët àeåp, àêìy sûác söëng, trong möåt thên thïí gêìn nhû àaä chïët. Töi ön töìn noái chuyïån vúái y, vaâ y duâng àêìu vaâ mi mùæt àïí löå cho töi thêëy laâ y àaä hiïíu chuyïån cuãa töi. Böå mùåt tï liïåt cuãa y loáe saáng lïn möåt chuát, vaâ àöi mùæt long lanh êëy muöën noái vúái töi biïët bao nhiïu àiïìu. Bao giúâ töi cuäng cho y möåt vaâi moán quaâ: möåt múá caâ chua, rau diïëp, hay dûa leo, ùn ngay àûúåc vúái nûúác söët dêìu giêëm, hay möåt quaã dûa boã nhoã, möåt con caá nûúáng loâ than. Y khöng àoái, vò thûác ùn úã nhaâ tuâ Venezuela rêët döìi daâo, nhûng nhûäng moán cuãa töi cuäng laå miïång so vúái bûäa ùn chñnh thûác. Cuâng vúái quaâ tùång àoá, bao giúâ töi cuäng keâm theo vaâi àiïëu thuöëc. Viïåc thùm hoãi ngùæn nguãi cuãa töi vúái Picolino àaä trúã thaânh möåt thoái quen cöë àõnh laâm cho lñnh vaâ tuâ goåi y laâ “Con trai cuãa Papillon”.

Tûå do Àiïìu laå thûúâng, ngûúâi dên Venezuela coá sûác löi cuöën vaâ hêëp

dêîn töi àïën mûác töi quyïët àõnh tin tûúãng hoå. Töi khöng vûúåt nguåc nûäa. Laâ tuâ nhên, töi chêëp nhêån hoaân caãnh bêët thûúâng naây, hy voång coá ngaây töi seä àûúåc laâ möåt phêìn tûã trong dên töåc hoå. Noái ra coá veã ngûúåc àúâi. Tuy caách hoå àöëi xûã vúái tuâ nhên man rúå nhû vêåy



khöng khuyïën khñch töi söëng chung vúái hoå àûúåc nhûng töi hiïíu rùçng hoå coi caác hònh phaåt àöëi vúái thïí xaác laâ bònh thûúâng vúái tuâ nhên cuäng nhû vúái lñnh. Lñnh phaåm löîi cuäng bõ quêët roi gên boâ. Röìi vaâi ngaây sau, vêîn ngûúâi lñnh àoá laåi noái chuyïån vúái viïn giaám thõ, cai àöåi hay sô quan àaä àaánh mònh bònh thûúâng nhû khöng coá chuyïån gò xaãy ra.

Chïë àöå taân baåo êëy laâ do tïn àöåc taâi Gomez thöëng trõ nhiïìu nùm trûúâng àaä àïí laåi cho hoå. Têåp quaán naây coân töìn taåi àïën mûác möåt ngûúâi àûáng àêìu möåt àún võ dên sûå cuäng phaåt dên chuáng trong phaåm vi cuãa mònh bùçng caách cho vaâi roi gên boâ.

Nhúâ möåt cuöåc caách maång maâ töi àaä àïën gêìn vúái tûå do hún. Möåt cuöåc àaão chñnh nûãa dên sûå, nûãa quên sûå àaä laâm töíng thöëng nûúác Cöång hoâa, tûúáng Angarita Medina, möåt trong nhûäng ngûúâi theo chuã nghôa tûå do lúán nhêët cuãa Venezuela, phaãi ruát khoãi võ trñ cuãa mònh. Öng ta quaá töët vaâ quaá dên chuã, àïën nöîi khöng biïët caách hay khöng núä chöëng laåi cuöåc àaão chñnh. Hònh nhû öng dûát khoaát khöng chõu àïí xaãy ra möåt cuöåc àöí maáu giûäa nhûäng ngûúâi Venezuela vúái nhau chó àïí öng duy trò àûúåc chûác võ cuãa mònh. Chùæc chùæn laâ ngûúâi quên nhên dên chuã lúán naây khöng hay biïët nhûäng gò diïîn ra úã El. Dorado. Duâ sao thò möåt thaáng sau ngaây Caách maång, têët caã caác sô quan àïìu àûúåc thay àöíi. Möåt cuöåc àiïìu tra vïì caái chïët “cuãa töåi nhên” do thuöëc xöí àûúåc tiïën haânh. Öng giaám àöëc cuâng ngûúâi em rïí cuãa öng biïën mêët, vaâ möåt nhaâ cûåu luêåt sû kiïm nhaâ ngoaåi giao àïën thay thïë.

- Àûúåc röìi, Papillon, ngaây mai töi seä traã tûå do cho anh, nhûng töi muöën anh àem cêåu Picolino khöën khöí êëy theo anh vò anh vêîn lo cho cêåu êëy. Cêåu ta khöng coá giêëy cùn cûúác, töi seä cêëp. Coân giêëy cùn cûúác (ceádula) cuãa anh àêy laâ húåp lïå, vúái tïn thêåt cuãa anh. Àiïìu kiïån nhû sau: anh phaãi söëng möåt nùm úã möåt laâng nhoã röìi múái àûúåc àïën úã möåt thaânh phöë lúán. Àêy khöng phaãi laâ quaãn thuác maâ laâ àïí ngûúâi ta coá thïí xem anh söëng ra sao vaâ xem caách anh chöëng choåi vúái àúâi nhû thïë naâo. Nïëu trong voâng möåt nùm, ngûúâi chuã sûå haânh chñnh úã vuâng àoá cêëp cho anh giêëy chûáng nhêån vïì haånh kiïím töët thïë laâ öng ta àaä chêëm dûát tònh traång cû truá bùæt buöåc (confinamiente) cuãa anh. Töi cho rùçng Caracas seä laâ möåt thaânh



phöë lyá tûúãng àöëi vúái anh. Duâ sao anh cuäng àûúåc pheáp cû truá húåp phaáp úã nûúác naây. Chuáng töi khöng cêìn biïët quaá khûá cuãa anh. Chó cêìn anh chûáng minh vúái moåi ngûúâi laâ anh xûáng àaáng àûúåc trúã thaânh möåt ngûúâi àaáng kñnh nïí. Töi hy voång trong nùm nùm nûäa, anh seä laâ àöìng baâo cuãa töi do anh xin nhêåp tõch àïí coá möåt töí quöëc múái. Cêìu Chuáa seä úã bïn anh! Caãm ún anh àaä caáng àaáng caái thên taân ma àaåi cuãa Picolino. Töi chó coá thïí traã tûå do noá nïëu coá ai kyá nhêån seä àaãm nhêån noá. Mong rùçng nïëu àûúåc nùçm bïånh viïån noá seä khoãi àûúåc.

Thïë laâ baãy giúâ ngaây mai, Picolino vaâ töi àûúåc traã tûå do thêåt sûå. Tim töi noáng ran lïn, töi àaä vônh viïîn chiïën thùæng “Con àûúâng cuãa sûå thöëi naát”, luác àoá laâ thaáng 8 nùm 1944. Töi chúâ àúåi ngaây naây tûâ mûúâi ba nùm. Töi lui vïì cùn nhaâ nhoã úã khu vûúân. Töi xin löîi caác baån töi, töi muöën àûúåc ngöìi laåi möåt mònh. Caãm xuác cuãa töi quaá maänh liïåt, quaá àeåp àeä nïn töi khöng thïí böåc löå trûúác mùåt ngûúâi khaác àûúåc. Töi xem ài xem laåi têëm cùn cûúác maâ öng giaám àöëc trao cho töi: hònh cuãa töi úã goác traái, trïn laâ söë 1728629, cêëp ngaây 3 thaáng 4 nùm 1944. Àûáng giûäa laâ töi, phña dûúái laâ tïn tuåc. Phña sau laâ ngaây sinh: 10 thaáng 11 nùm 1096. Giêëy cùn cûúác hoaân toaân húåp lïå, coân àûúåc giaám àöëc Súã Cùn cûúác kyá tïn vaâ àoáng dêëu àaâng hoaâng. Tònh traång: laâ “cû dên”. Tûâ “cû dên” thêåt laâ tuyïåt vúâi, thïë coá nghôa laâ töi àûúåc cû truá úã Venezuela. Tim töi àêåp maånh. Töi muöën quyâ xuöëng taå ún trúâi. Töi khöng biïët cêìu nguyïån, cuäng chûa àûúåc rûãa töåi. Töi cêìu trúâi naâo chûá? Vò töi coá theo àaåo naâo àêu? Chuáa loâng laânh cuãa nhûäng ngûúâi theo àaåo Cú àöëc û? Hay àaåo Tin laânh? Hay àaåo cuãa ngûúâi Do Thaái? Cuãa ngûúâi Höìi? Töi seä choån öng Trúâi naâo àïí hiïën dêng lúâi cêìu nguyïån maâ töi phaãi hoaân toaân tûå àùåt ra vò töi khöng biïët troån veån möåt baâi kinh naâo? Nhûng taåi sao höm nay töi laåi phaãi hoãi xem nïn cêìu öng Trúâi naâo nhó? Trong àúâi töi àaä chùèng luön luön cêìu nguyïån (cuäng coá luác nguyïìn ruãa nûäa) Àûác Chuáa haâi àöìng Giïsu nùçm trong caái gioã caånh böën con lûâa vaâ con boâ? Coá phaãi trong tiïìm thûác, töi coân thuâ oaán caác xú baâ töët buång úã Colombia chùng? Vêåy thò sao khöng chó nghôa àïën Àûác giaám muåc cao caã coá möåt khöng hai úã Curacao, Àûác Cha Ireneáe de Bruyne, hay xa hún nûäa, võ linh muåc nhên hêåu úã nhaâ tuâ Conciergerie?



Ngaây mai töi seä àûúåc tûå do, hoaân toaân tûå do. Nùm nùm nûäa, töi seä nhêåp quöëc tõch Venezuela vò chùæc chùæn laâ töi seä khöng phaåm möåt löîi naâo trïn àêët nûúác àaä cho töi núi êín naáu vaâ àaä tin töi. Trong àúâi, töi phaãi lûúng thiïån gêëp àöi têët caã moåi ngûúâi.

Quaã thêåt súã dô töi khöng phaåm töåi giïët ngûúâi maâ vêîn coá möåt ngaâi chûúãng lyá, mêëy tïn caãnh saát vaâ mûúâi hai viïn böìi thêím bõ thõt töëng töi ài tuâ, chùèng qua vò töi laâ möåt keã du àaäng. Vò töi thêåt sûå laâ möåt keã giang höì nïn ngûúâi ta múái dïî daâng thïu dïåt quanh nhên caách cuãa töi möåt múá höí löën nhûäng àiïìu bõa àùåt. Múã keát baåc cuãa ngûúâi khaác khöng phaãi laâ möåt nghïì àaáng tin cêåy, vaâ xaä höåi coá quyïìn cuäng nhû coá böín phêån phaãi tûå baão vïå. Súã dô töi àaä coá thïí neám vaâo con àûúâng cuãa sûå - thöëi naát, - töi phaãi thaânh thêåt thuá nhêån nhû vêåy laâ vò töi söëng nhû möåt keã thûúâng xuyïn coá khaã nùng rúi vaâo àêëy. Caách trûâng phaåt töi nhû vêåy khöng xûáng àaáng vúái möåt dên töåc nhû dên töåc Phaáp, xaä höåi coá quyïìn tûå vïå chûá khöng coá quyïìn traã thuâ möåt caách heân haå nhû vêåy - têët caã nhûäng viïåc àoá laåi laâ chuyïån khaác. Khöng thïí xoáa saåch quaá khûá cuãa töi bùçng caách lêëy möåt maãnh gieã lau ài, töi phaãi tûå khöi phuåc danh dûå cuãa mònh àöëi vúái baãn thên mònh trûúác àaä, röìi sau àoá, àöëi vúái moåi ngûúâi xung quanh. Vêåy thò húäi Papi, haäy caãm ún Chuáa loâng laânh cuãa nhûäng ngûúâi Cú àöëc ài, haäy hûáa vúái Ngûúâi möåt àiïìu gò cûåc kyâ quan troång.

Laåy Chuáa, xin ngûúâi tha töåi cho con nïëu con khöng biïët cêìu nguyïån nhûng Ngûúâi haäy tröng vaâo con, Ngûúâi seä thêëy laâ con khöng àuã chûä nghôa àïí baây toã loâng biïët ún cuãa con àöëi vúái Ngûúâi àaä àûa con àïën chöën naây. Cuöåc àêëu tranh thêåt laâ khoá khùn, vûúåt qua nöîi àùæng cay maâ ngûúâi ta àaä bùæt con phaãi chõu khöng phaãi dïî daâng, nïëu con vûúåt qua àûúåc têët caã moåi trúã ngaåi vaâ söëng khoãe maånh cho àïën ngûúâi laânh höm nay, chùæc chùæn laâ coá baân tay Ngûúâi àaä phuâ höå cho con. Con biïët laâm gò àêy àïí chûáng toã con thaânh thêåt biïët ún Ngûúâi?

- Tûâ boã viïåc traã thuâ. Töi àaä nghe thêëy hay tûúãng chûâng nghe thêëy cêu traã lúâi naây?

Töi khöng roä, nhûng noá àaä taát maånh vaâo mùåt töi khiïën töi phaãi cöng nhêån laâ hònh nhû töi coá nghe traã lúâi nhû vêåy thêåt.



- Khöng! Àiïìu êëy thò khöng! Ngûúâi àûâng bùæt con laâm nhû vêåy. Nhûäng keã àoá àaä laâm con àau khöí quaá nhiïìu. Laâm sao con coá thïí tha thûá cho boån caãnh saát gian xaão, cho tïn laâm chûáng àiïu toa Polein? Thöi khöng cùæt lûúäi laäo chûúãng lyá vö nhên àaåo? Khöng thïí àûúåc. Khöng, khöng vaâ khöng! Con rêët ên hêån àaä laâm traái yá ngûúâi nhûng bùçng bêët kyâ giaá naâo, con seä traã thuâ.

Töi ài ra ngoaâi, töi súå yïëu loâng, töi khöng muöën thoaái chñ. Töi ài vaâi bûúác trong vûúân. Toto sûãa sang cho thên cêy àêåu cuöën quanh mêëy caái saâo. Toto, dên thuã àö Paris chûáa chan hy voång àöëi vúái haå lûu úã àûúâng Lappe, Antartaghia, tïn moác tuái, sinh ra úã àaão Carse nhûng trong nhiïìu nùm àaä nêîng tuái tiïìn cuãa dên Paris, vaâ Deplanque, tïn saát nhên ngûúâi Dijon àaä giïët möåt thùçng cuäng laâm ma-cö nhû noá, caã ba ngûúâi àïën gêìn töi. Hoå ngùæm töi, mùåt maây hoå raång rúä vò thêëy töi cuöëi cuâng àaä giaânh àûúåc tûå do. Chùèng bao lêu nûäa cuäng seä àïën lûúåt hoå.

- Cêåu khöng mang vïì chai rûúåu vang hay rûúåu rum naâo àïí ùn mûâng viïåc cêåu ài aâ?

- Xin löîi, túá bõ xuác àöång quaá nïn quïn. Caác cêåu tha thûá cho túá nghe.

- Khöng, Papi úi, khöng coá gò phaãi tha thûá caã, töi seä pha caâ phï noáng cho têët caã àêy!

- Anh Papi, anh bùçng loâng nheá, bêy giúâ anh àaä àûúåc hoaân toaân tûå do sau bao nhiïu nùm àêëu tranh. Chuáng töi àïìu mûâng cho anh.

- Töi hy voång röìi cuäng àïën lûúåt caác cêåu. Chùæc chùæn laâ nhû vêåy röìi, - Toto noái. - Àaåi uáy noái vúái töi rùçng cûá mûúâi lùm ngaây, öng laåi traã tûå do cho möåt ngûúâi trong boån ta. Àûúåc tûå do röìi, anh àõnh laâm gò àêy?

Töi do dûå möåt hai giêy, röìi tuy súå bõ nhûäng keã cuâng caãnh tuâ àaây kia thêëy mònh löë bõch, töi cuäng can àaãm àaáp:

- Túá seä laâm gò aâ? Cuäng chùèng coá gò phûác taåp lùæm: túá bùæt àêìu lao àöång vaâ seä luön luön laâm ùn lûúng thiïån. Àêët nûúác naây àaä tin cêåy túá, túá maâ phaåm töåi gò thò xêëu höí lùæm.



Tûúãng seä nhêån àûúåc möåt lúâi móa mai, ai deâ caã ba ngûúâi àïìu cuâng thuá thêåt:.

- Töi cuäng vêåy, töi quyïët àõnh seä söëng cho àuáng àùæn. Papillon aå, anh noái àuáng, seä khoá àêëy, nhûng phaãi laâm nhû vêåy vaâ dên Venezuela cuäng xûáng àaáng àûúåc chuáng mònh kñnh nïí.

Töi khöng tin úã tai töi nûäa. Toto, tïn lûu manh haå lûu úã khu Bastille cuäng coá nhûäng yá nghô nhû thïë û? Thêåt laâ bêët ngúâ, Antartaglia suöët àúâi chó ài moác tuái ngûúâi khaác cuäng phaãn ûáng nhû vêåy sao? Thêåt tuyïåt vúâi. Vaâ Deplanque ma cö chuyïn nghiïåp laåi khöng dûå àõnh tòm möåt ngûúâi phuå nûä naâo àïí lúåi duång khai thaác hoå û? Caái àoá coân laå hún. Têët caã chuáng töi cuâng phaá lïn cûúâi.

- Chaâ! Laåi coá chuyïån nhû vêåy nûäa sao. Thêåt laâ àaáng giaá ngaân vaâng, nïëu nay mai cêåu trúã vïì khu Montmartre, ra Quaãng trûúâng Trùæng maâ kïí laåi chuyïån naây thò chùèng ai tin àêu.

- Nhûäng tay anh chõ trong giúái chuáng ta seä tin àêëy. Hoå hiïíu maâ. Chó coá boån trûúãng giaã múái khöng chõu tin. Àaåi àa söë dên Phaáp khöng chõu thûâa nhêån rùçng möåt ngûúâi coá quaá khûá nhû chuáng ta coá thïí trúã thaânh ngûúâi töët vïì moåi mùåt. Àêëy laâ àiïìu khaác nhau giûäa dên Venezuela vaâ dên chuáng ta. Túá àaä kïí cho caác cêåu nghe luêån àiïím cuãa möåt ngû dên ngheâo úã Irapa: baác ta àaä giaãi thñch cho khu trûúãng rùçng khöng coá ngûúâi naâo laâ àöì boã caã vaâ phaãi taåo cú höåi cho ngûúâi ta trúã thaânh lûúng thiïån. Nhûäng ngû dên hêìu hïët laâ muâ chûä úã võnh Paria, bïn lïì thïë giúái, loåt thoãm vaâo giûäa caái cûãa söng Oreánoque mïnh möng, coá möåt triïët lyá nhên vùn maâ nhiïìu àöìng baâo cuãa chuáng ta khöng coá nöíi. Quaá nhiïìu tiïën böå vïì maáy moác, möåt cuöåc söëng bon chen, möåt xaä höåi chó theo àuöíi möåt lyá tûúãng duy nhêët laâ laâm sao coá àûúåc nhiïìu phaát minh vïì maáy moác, tiïën túái möåt cuöåc söëng ngaây caâng dïî daäi hún, tiïån nghi hún. Thûúâng thûác caác phaát minh vïì maáy moác cuäng giöëng nhû muát kem, chó löi cuöën ngûúâi ta theâm khaát nhiïìu tiïån nghi hún nûäa vaâ àêëu tranh liïn tuåc àïí àaåt túái caái àñch àoá. Nhûäng caái àoá giïët chïët têm höìn, loâng trùæc êín, sûå thöng caãm, vaâ sûå cao thûúång. Ngûúâi ta khöng coân thò giúâ àïí quan têm àïën ngûúâi khaác, laåi caâng ñt thò giúâ hún àïí quan têm àïën nhûäng keã phaåm töåi. Ngay caác nhaâ cêìm quyïìn úã chöën naây cuäng



khaác úã nûúác ta, vò hoå chõu caã traách nhiïåm vï sûå yïn tônh cöng cöång. Duâ hoå coá thïí bõ gùåp nhiïìu àiïìu phiïìn phûác lúán lao nhûng hoå cuäng nghô rùçng cûá phaãi laâm liïìu möåt chuát àïí cûáu lêëy möåt con ngûúâi. Vaâ nhû thïë thêåt tuyïåt vúâi.

Töi coá möåt böå àöì xanh nûúác biïín do hoåc troâ cuãa töi bêy giúâ laâ àaåi taá, tùång: Anh ta àaä vaâo trûúâng sô quan àûúåc möåt thaáng, sau khi loåt vaâo söë ba ngûúâi àöî dêìu trong cuöåc thi tuyïín. Töi sung sûúáng thêëy mònh cuäng goáp phêìn vaâo thaânh cöng cuãa anh bùçng caác baâi töi àaä giaãng cho anh. Trûúác khi ài, anh àaä tùång töi mêëy böå quêìn aáo coân múái cuãa anh, vûâa khñt vúái töi. Töi ra ài, ùn vêån chûäng chaåc nhúâ Francisco Bolagno, haå sô cuãa quên caãnh vïå quöëc gia, nay àaä laâ chuã gia àònh vaâ àaä laâ böë.

Viïn sô quan naây, ngaây nay àaä laâ àaåi taá, trong hai mûúi saáu nùm liïìn àaä daânh cho töi möåt tònh baån chên thaânh vaâ khöng bao giúâ phai nhaåt. Öng laâ biïíu trûng chên chñnh cuãa tñnh cûúng trûåc, cao thûúång, vaâ cuãa nhûäng tònh caãm cao caã nhêët maâ möåt con ngûúâi coá thïí coá àûúåc. Tuy úã möåt àõa võ cao trong thûá bêåc quên sûå, öng luön luön biïíu löå tònh baån trung thaânh cuãa öng àöëi vúái töi vaâ sùén saâng giuáp töi bêët cûá viïåc gò. Töi àaä chõu ún àaåi taá Francisco Bolagno Utrera rêët nhiïìu.

Phaãi, töi seä laâm hïët caách àïí trúã thaânh ngûúâi lûúng thiïån vaâ giûä sao cho mònh maäi lûúng thiïån. Chó coá möåt àiïìu phiïìn phûác laâ töi chûa laâm viïåc bao giúâ, töi khöng biïët laâm gò caã. Töi phaãi laâm bêët cûá viïåc gò àïí kiïëm söëng. Cuäng khöng dïî, nhûng chùæc chùæn laâ töi seä laâm àûúåc. Ngaây mai töi seä trú thaânh möåt ngûúâi nhû nhûäng ngûúâi khaác. Cöng töë viïn! Ngûúi àaä thua ta röìi: ta àaä thoaát hùèn ra khoãi con àûúâng cuãa sûå thöëi naát.

Töi trùn trúã höìi lêu trïn voäng, thao thûác trong àïm cuöëi cuâng cuãa cuöåc àúâi tuâ töåi long àong. Töi ngöìi dêåy, ài ra thùm caái vûúân maâ töi àaä boã biïët bao nhiïu cöng sûác àïí sùn soác trong nhûäng thaáng qua. Trùng saáng nhû ban ngaây. Nûúác söng lùång leä chaãy ra biïín. Khöng coá tiïëng chim: chuáng àang nguã. Trúâi àêìy sao, nhûng trùng saáng quaá, phaãi àûáng quay lûng laåi phña trùng múái thêëy àûúåc sao. Trûúác mùåt töi laâ boáng töëi cuãa rûâng, chó coá möåt àiïím saáng múâ múâ laâ



laâng El Dorado. Caãnh tônh mõch sêu lùæng cuãa thiïn nhiïn laâm cho töi thû thaái. Nöîi böìn chöìn àaä lùæng dõu dêìn vaâ àïm thanh vùæng àaä àem laåi cho töi sûå thanh thaãn maâ töi àang cêìn. Töi tûúãng tûúång thêëy rêët roä núi maâ ngaây mai töi tûâ xaâ-lan àùåt chên lïn maãnh àêët cuãa Simon Bolivar, ngûúâi àaä giaãi phoáng nûúác naây khoãi sûå thöëng trõ cuãa Têy Ban Nha vaâ àaä àïí laåi cho caác thïë hïå sau nhûäng tònh caãm nhên àaåo vaâ sûå thöng caãm àaä laâm cho töi coá thïí bùæt àêìu àûúåc söëng laåi.

Töi àaä ba mûúi baãy tuöíi, töi coân treã. Thïí traång cuãa töi hoaân haão. Töi chûa bao giúâ öëm nùång, thêìn kinh töi hoaân toaân bònh thûúâng. Töi daám noái vêåy. Con àûúâng thöëi naát maâ khöng àïí laåi trong töi nhûäng dêëu vïët sa àoåa. Töi cho àoá chuã yïëu laâ do töi khöng bao giúâ thûåc sûå thuöåc vïì noá caã.

Trong nhûäng tuêìn tûå do àêìu tiïn, töi khöng nhûäng phaãi tòm caách kiïëm söëng cho mònh, maâ coân phaãi sùn soác vaâ nuöi söëng Picohno. Àöëi vúái töi, traách nhiïåm êëy thêåt nùång nïì. Tuy cêåu ta laâ gaánh nùång àöëi vúái töi, töi seä giûä lúâi hûáa vúái giaám àöëc traåi giam, cho àïën khi naâo àûa àûúåc Picolino vaâo bïånh viïån, núi coá nhûäng ngûúâi chuyïn mön gioãi chûäa bïånh cho cêåu, múái thöi.

Töi coá nïn baáo tin cho böë töi biïët laâ töi àaä àûúåc tûå do khöng? Àaä nhiïìu nùm, öng cuå khöng biïët gò vïì töi. Khöng biïët bêy giúâ öng cuå úã àêu? Nhûäng tin tûác duy nhêët maâ öng cuå coá àûúåc vïì töi laâ do caãnh saát àïën hoãi möîi lêìn töi vûúåt nguåc. Khöng, töi khöng àûúåc hêëp têëp. Töi khöng coá quyïìn laâm vïët thûúng coá leä seä àaä thaânh seåo sau bao nhiïu nùm nay, laåi rúám maáu. Töi seä viïët thû cho öng cuå khi naâo töi àaä öín àõnh, àaä coá möåt võ trñ nhoã vûäng vaâng, khöng coá vêën àïì gò rùæc röëi, khi töi àaä coá thïí noái vúái öng cuå: “Thûa ba, con cuãa ba àaä àûúåc tûå do, àaä trúã thaânh möåt ngûúâi töët vaâ lûúng thiïån. Con àaä söëng nhû thïë naây, bùçng caách naây. Ba khöng phaãi cuái àêìu khi nghô vïì con nûäa, vaâ cuäng vò thïë cho nïn con múái viïët thû naây àïí noái vúái ba laâ con luön luön yïu thûúng vaâ tön kñnh ba”.

Àang coá chiïën tranh, khöng biïët quên Àûác coá chiïëm àoáng laâng chuáng töi khöng? Ardeâche khöng phaãi laâ möåt vuâng coá chuát gò quan troång vïì chiïën lûúåc cuãa nûúác Phaáp. Chùæc chuáng cuäng chùèng



chiïëm àoáng hïët caã tónh naây. ÚÃ àêëy phoãng chuáng kiïëm àûúåc caái gò ngoaâi haåt deã ra? Phaãi, chó khi naâo töi tûå thêëy mònh àaä xûáng àaáng töi múái viïët thû, hay noái cho àuáng hún múái tòm caách viïët thû vïì nhaâ.

Töi seä ài àêu bêy giúâ? Töi seä àõnh cû úã möåt laâng gêìn moã vaâng tïn goåi laâ Le Callao. Töi seä söëng úã àoá möåt nùm - thúâi gian ngûúâi ta àoâi hoãi töi phaãi söëng trong möåt cöång àöìng nhoá. Röìi töi seä laâm gò? Ai maâ biïët àûúåc: Mi àûâng àùåt trûúác nhûäng vêën àïì nhû vêåy. Duâ phaãi cuöëc àêët àïí kiïëm miïëng ùn, mi cuäng phaãi laâm, coá thïë thöi.

Töi phaãi têåp söëng tûå do, viïåc naây seä khöng dïî àêu. Mûúâi ba nùm röìi, khöng kïí mêëy thaáng úã Georgetown, töi khöng phaãi lo àïën chuyïån kiïëm ùn. Duâ sao höìi úã Georgetown, töi cuäng àaä xoay xúã àûúåc. Cuöåc phiïu lûu vêîn tiïëp tuåc, töi phaãi nghô ra phûúng kïë àïí maâ söëng, dô nhiïn laâ khöng laâm haåi àïën ai. Röìi seä tñnh sau! Naâo, cûá àïën Le Callao àaä.

Baãy giúâ saáng. Anh nùæng àeåp vuâng nhiïåt àúái, bêìu trúâi xanh khöng gúån möåt boáng mêy, chim hoát lñu lo caác ngoái niïìm vui söëng. Caác baån töi àaä vïì tûåu úã cöíng vûúân. Picolino mùåc quêìn aáo thûúâng, caåo rêu saåch seä. Têët caã moåi thûá: caãnh thiïn nhiïn, vêåt vaâ ngûúâi àïìu toaát lïn niïìm vui vaâ àïìu mûâng cho töi àûúåc tûå do. Coá möåt thiïëu uáy cuâng àïën vúái nhoám baån beâ töi: anh ta seä cuâng ài vúái chuáng töi àïën laâng El Dorado.

- Chuáng ta haäy hön nhau, röìi anh ài ài, - Toto noái. Nhû vêåy seä töët hún cho têët caã moåi ngûúâi.

- Tûâ biïåt caác baån thên mïën, nïëu coá dõp ài qua Le Callao caác baån àïën tòm töi nheá. Nïëu töi coá nhaâ riïng thò àoá cuäng laâ nhaâ cuãa caác baån.

- Tûâ biïåt Papi, chuác anh gùåp may mùæn nheá! Chuáng töi ài nhanh xuöëng bïën vaâ lïn xaâ-lan. Picolino ài khaá

vûäng vaâng. Cêåu ta chó bõ liïåt tûâ höng trúã lïn, chûá chên thò khöng sao. Mûúâi lùm phuát sau, chuáng töi àaä qua söng.

- Giêëy túâ cuãa Picolino àêy. Anh baån Phaáp, chuác anh may mùæn nheá. Tûâ giúâ phuát naây anh àûúåc tûå do Adios!



Rûát boã nhûäng xiïìng xñch àeo àùèng mònh àaä mûúâi ba nùm cuäng chùèng khoá khùn gò. “Anh àûúåc tûå do tûâ giúâ phuát naây”. Ngûúâi ta àaä quay mùåt ài, khöng giaám saát anh nûäa. Chó coá thïë thöi. Chuáng töi leo nhanh con àûúâng àaá cuöåi tûâ búâ söng ài lïn. Chuáng töi chó coá möåt goái nhoá, úã trong coá ba caái aáo sú-mi vaâ möåt caái quêìn daâi àïí thay àöíi. Töi mùåc böå com-lï maâu xanh haâng haãi, sú-mi trùæng, thùæt ca-vaát xanh cuâng maâu vúái aáo ngoaâi.

Nhûng dô nhiïn laâm laåi cuöåc àúâi khöng phaãi nhû khêu laåi chiïëc khuy aáo. Vaâ nïëu giúâ àêy, hai mûúi lùm nùm sau, töi àaä coá vúå, coá möåt con gaái, àaä söëng sung sûúáng úã Caracas, àaä laâ cöng dên Venezuela, thò àoá laâ do traãi qua biïët bao nhiïu chuyïån khaác, bao nhiïu thaânh cöng vaâ àöí vúä, nhûng laâ cuãa möåt ngûúâi tûå do vaâ möåt cöng dên àûáng àùæn.

PAPILON Nguoi Tu Kho Sai 4

Documents

Transcript of PAPILON Nguoi Tu Kho Sai 4