Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on...

63
|Proceedings of 12 th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1. Model of Policy Implementation on Good Governance 1358 in Ethics and Transparency of Local Administrative Organizations: In case of Loei Provinces Municipalities Thanabhatra Jaiyen 2. Khon Kaen Smart City and Public Management 1371 Awuth Ruenpakpoj, Sukanya Aim-Im-Tham 3. The Attitudes of Political Democracy in case of University Students 1384 in Udonthani Province Chaimongkol Siriwarin, Prakard sandthong 4. The Poorand The Lack of Land”: 1400 on The Differences of Policy Implementation Wilasinee Choothong 5. Effecting of Migrant Labors and Security in Chumphon Province 1409 Pawida Rungsee, Sataporn Roengtam Panel 32 : Public Administration

Transcript of Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on...

Page 1: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1. Model of Policy Implementation on Good Governance 1358

in Ethics and Transparency of Local Administrative Organizations: In case of Loei Province’s Municipalities Thanabhatra Jaiyen

2. Khon Kaen Smart City and Public Management 1371

Awuth Ruenpakpoj, Sukanya Aim-Im-Tham

3. The Attitudes of Political Democracy in case of University Students 1384

in Udonthani Province

Chaimongkol Siriwarin, Prakard sandthong

4. “The Poor” and “The Lack of Land”: 1400

on The Differences of Policy Implementation

Wilasinee Choothong

5. Effecting of Migrant Labors and Security in Chumphon Province 1409

Pawida Rungsee, Sataporn Roengtam

Panel 32 : Public Administration

Page 2: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1358 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

Model of Policy Implementation on Good Governance in Ethics and

Transparency of Local Administrative Organizations :

In case of Loei Province’s Municipalities

Thanabhatra Jaiyen

Assistance Professor

Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

E-mail: [email protected]

Abstract

The purpose of this research were to study the level of policy implantation, factors

affecting to the policy implantation and the model of policy implantation on Good Governance in

Ethics and Transparency in case of Loei province’s Municipalities. The conceptual frameworks

were derived from the concept and theories of policy implementation and related literature. This

research was a Mixed Method both quantitative study by survey sampling of 302 cased from both

member of municipalities council and official staff and qualitative study by in-depth interview

from 9 cases of Key Informant.

The findings were as follows

1) The level of policy implementation on Good Governance in Ethics and

Transparency in Loei province’s municipalities was high ( =3.83) among the member of

municipalities council and official staff but it was likely low among the Key Informant

2) The factors affecting to the policy implementation on Good Governance in

Ethics and Transparency in Loei province’s Municipalities were including the Standard of

Practice, the Policy Clearness, the Civil Society Role, the Acceptance of Executive, the

Accountability from outsiders and the Participation of practitioners. These six factors could

predict the level of policy implementation on Good Governance in Ethics and Transparency as

77.80 percent at level of significance of 0.01

3) The Model of policy implementation on Good Governance in Ethics and

Transparency in Loei province ‘s Municipalities could be synthesized by the standard scores as

following

Z'y = .164 STA + .209 POL + .144 CIV +.211 ACCE + .157 ACC + .161 PAR

Keywords: Good Governance, Ethics and Transparency, Local Administrative Organizations,

Policy Implementation

Page 3: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016)

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1359

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาระดบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสขององคกรปกครองสวนทองถน ปจจยทมผลตอการปฏบตตามนโยบายและตวแบบการปฏบตตามนโยบาย ศกษาเฉพาะเทศบาลในเขตจงหวดเลย โดยการสงเคราะหกรอบแนวคดทฤษฎวาดวยการน านโยบายไปปฏบตและงานวจยทเกยวของ เปนการวจยแบบผสม (Mixed Method) ระหวางการศกษาเชงปรมาณ โดยการส ารวจและสมตวอยาง (Survey Research) จากสมาชกสภาเทศบาล และพนกงานเทศบาลในเขตจงหวดเลยรวม 29 แหง จ านวน 302 ราย และการวจยเชงคณภาพโดยอาศยการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) กบผใหขอมลส าคญ (Key Informant) จ านวน 9 รายจากภาคสวนตาง ๆ ทเกยวของ ผลการวจยพบวาระดบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลยอยในระดบมาก ( =3.83) แตในทศนะของผใหขอมลส าคญ (Key Informant) อยในระดบปานกลางคอนขางต า ปจจยทมผลตอการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย ไดแก มาตรฐานการปฏบต ความชดเจนของนโยบาย บทบาทของภาคประชาสงคม การยอมรบของผบรหาร การตรวจสอบจากองคกรภายนอก และการมสวนรวมของผปฏบต ซงตวแปรทง 6 สามารถพยากรณการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลยไดรอยละ 77.80 อยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01 และตวแบบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย ในรปสมการท านายในรปคะแนนมาตรฐาน (Z'y) ไดแก 0.164 (มาตรฐานการปฏบตตามนโยบาย) + 0.209 (ความชดเจนของนโยบาย) + 0.144 (บทบาทของภาคประชาสงคม) + 0.211 (การยอมรบของผบรหาร) + 0.157 (การตรวจสอบจากองคกรภายนอก) +0.161 (การมสวนรวมของผปฏบต)

ค าส าคญ : ธรรมาภบาล คณธรรม และความโปรงใส องคกรปกครองสวนทองถน การน านโยบาย ไปปฏบต

Page 4: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1360 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

1.บทน า

ประเทศไทยตนตวและใหความส าคญอยางมากกบแนวคด “ธรรมาภบาล” (Good Governance) หรอการบรหารกจการบานเมองทด หลงเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจครงรนแรงในเอเชย ซงมผลท าใหรฐบาลประกาศลอยตวคาเงนบาท เมอวนท 2 กรกฎาคม 2540 ประกอบกบหนงสอแสดงเจตจ านงการกยมเงนจ านวน 17.2 พนลานดอลลารสหรฐจากกองทนการเงนระหวางประเทศ ( I.M.F.) ทรฐบาลไทยใหค ามนวาจะสราง “Good Governance” ขนในการบรหารงานภาครฐ (บวรศกด อวรรณโณ, 2542 : 5) ตามนยนมนกวชาการบางกลมเหนวาประเทศไทยใชแนวคดธรรมาภบาลเขามาแกไขวกฤตการณทางเศรษฐกจ แตบางกลมเหนวาเปนการครอบง าขององคกรระหวางประเทศ และประเทศทนนยมตะวนตก (สมบรณ ศรประชย, 2552 : 91) เดมค าวา “governance” สามารถยอนกลบไปกลางครสตศตวรรษท 14 โดยมรากเหงามาจากค าวา “government” ทหมายถงการแสดงออกเชงอ านาจของผน าทางการเมอง (Anne Mette Kjaer 2004 : 1) ตอมาค าวา “Governance” ถกใชอยางเปนทางการในป ค.ศ. 1989 ในรายงานของธนาคารโลก (World Bank) เรอง “Sub-Sahara : From Crisis to Sustainable Growth” (นฤมล ทบจมพล, 2541) โดยไดระบถงความลมเหลวในการพฒนาของประเทศตาง ๆ แถบตอนใตของทะเลทรายซาฮารา วาวกฤตการณของแอฟรกานนเปนวกฤต การของธรรมาภบาล ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 กไดมบทบญญตเกยวกบการบรหารกจการบานเมองและสงคมทด เอาไวหมวด 4 มาตรา 74 วรรคแรกทระบเอาไววา “บคคลผเปนขาราชการ พนกงาน ลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ หรอเจาหนาทอนของรฐมหนาทด าเนนการใหเปนไปตามกฎหมายเพอรกษาประโยชนของสวนรวม อ านวยความสะดวก และใหบรการแกประชาชนตามหลกธรรมาภบาลของการบรหารกจการบานเมองทด” (สมชาย พงษพฒนาศลป และเผาพนธ ชอบน าตาล, 2553 : 30-34) นอกจากนนในพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 มาตรา 3/1 กไดบญญตแนวทางการบรหารราชการใหสอดคลองกบหลกการบรหารกจการบานเมองทด ตอมากไดมการออกพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550 มาตรา 55/1 ไดบญญตใหจดตง“คณะกรรมการธรรมาภบาลจงหวด” (ก.ธ.จ.) ขนในทกจงหวดนอกจากกรงเทพมหานคร เพอท าหนาทสอดสงและเสนอแนะการปฏบตของหนวยงานรฐใหใชวธการบรหารกจการบานเมองทด รวมถงไดมการประกาศหลกธรรมาภบาลของหนวยงานตาง ๆ จ านวนมากทส าคญไดแก “ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารราชการบานเมองและสงคมทด พ.ศ. 2542” ซงครอบคลมถงหลกการ 6 ประการ ไดแก นตธรรม (rule of law) คณธรรม (Ethics) ความโปรงใส (Transparency) การมสวนรวม (Participation) ความรบผดชอบ (Accountability) และความคมคา (Cost Recovery) (บษบง เจรญชยชนะ, 2544 : 197) ตอมาระเบยบส านกนายกรฐมนตรฉบบนถกยกเลกเมอ 9 สงหาคม 2547 อนเนองมาจากการออก “พระราชกฤษฎกาวาดวย

Page 5: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016)

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1361

หลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546” ซงมเนอหาและจดมงเนนตางไปจากเดม (สมบรณ ศรประชย, 2552: 86) อยางไรกตามสถานการณดานธรรมาภบาลของประเทศไทยกลบเปนไปในทศทางทตรงกนขาม โดยเฉพาะหลงเกดวกฤตการณทางการเมองและการรฐประหารเมอ 19 กนยายน พ.ศ. 2549 ในชวงเวลาดงกลาวไดมการเปดโปงปญหาการทจรตในโครงการของรฐจ านวนมาก ประกอบกบขอมลการจดอนดบของสถาบนทปรกษาความเสยงดานเศรษฐกจและการเมอง (Political and Economic Risk Consultant : PERC) ประจ าป พ.ศ. 2550 พบวาไทยตดอนดบคอรปชนมากทสดเปนอนดบ 3 ในเอเชย (โกวทย พวงงาม, 2553 : 6) นอกจากนนรายงานของสถาบนวจย และใหค าปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตรไดสรปใหเหนถงปญหาการทจรตคอรปชนในองคกรปกครองสวนทองถนของไทย ซงสามารถจ าแนกสาเหตการคอรปชนไดเปน 7 ประการ เชน การจดท างบประมาณและบญชไมโปรงใส การใชต าแหนงหนาทในการแสวงหาผลประโยชน การขาดการตรวจสอบดแลจากหนวยงานทหลากหลาย และปญหาการใชอ านาจอทธพลของนกการเมอง (โกวทย พวงงาม, 2553 : 9-15) สอดคลองกบงานวจยของวระศกด เครอเทพและจรส สวรรณมาลา (2553) โดยน าเสนอค าใหสมภาษณของนายพศษฎ ลลาวชโรภาส (ส านกงานตรวจเงนแผนดน) ทระบวาจากประสบการณทผานมาพบวาองคกรปกครองสวนทองถนมปญหาอยางนอย 2 ประการไดแก ประการแรก ปญหาการใชเงนไมคมคา และประการทสองปญหาดานการบรหารจดการ จะเหนไดวาการบรหารงานทขาดธรรมาภบาลขององคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ทมจ านวนมากกวา 7,000 แหง (ขอมล ณ เดอนพฤษภาคม 2558) เปนปญหาทเรอรงและรนแรงมานาน ทงนสาเหตส าคญเกดจากปญหาความขดแยงดานผลประโยชน การทจรตและไมโปรงใสของนกการเมอง และเจาหนาทของรฐอนน าไปสการใชวธการทรนแรง เพราะเหตใดจงเปนเชนนน จากการทบทวนพบวางานวจยหลายชนทชใหเหนถงความส าคญของการใชหลกธรรมาภบาล เชน พรนทร เพงสวรรณ (2548) ในบทความวจยเรอง “ธรรมาภบาลกบประสทธภาพการบรหารงานของเทศบาล” โดยใชดชนวดความมธรรมาภบาล 3 ดานไดแก หลกการมสวนรวม หลกความโปรงใส และหลกความรบผดชอบ พบวา การทเทศบาลมการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล 3 องคประกอบสงจะสงผลใหประสทธภาพการบรหารงานของเทศบาลสงไปดวย เปนตน งานวจยทใหความส าคญกบปจจยดานตวผน าหรอผบรหาร เชน ผลงานของถวลวด บรกลและคณะ(2547) ทพบวา ขาราชการไทยยงใหความส าคญกบความโปรงใส และส านกความรบผดชอบนอยมาก สเมธ แสงนมนวล (2522) ในเรอง “ภาวะผน ากบ ธรรมาภบาลในการบรหารงานองคกรปกครองสวนทองถน” งานของสขมวทย ไสยโสภณ (2546) และบรรเจด เจรญเวช (2552) และปจจยดานการมสวนรวมของภาคประชาสงคม ตามผลงานของสธาวลย เสถยรไทย (2546) วระศกด เครอเทพและจรส สวรรณมาลา (2553) สมพนธ เตชะอธก (2550) เปนตน

Page 6: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1362 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

จากเหตผลดงกลาวจงเปนแรงผลกดนใหผวจยสนใจศกษาเพอพฒนา “ตวแบบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและโปรงใสขององคกรปกครองสวนทองถน : ศกษาเฉพาะเทศบาลในเขตจงหวดเลย” โดยมวตถประสงค เพอ

(1) เพอศกษาระดบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรม และความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย (2) เพอศกษาถงปจจยทมผลตอการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทด ดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย

(3) เพอสงเคราะหตวแบบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดาน คณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย ส าหรบกรอบแนวคดทใชในการศกษาไดมาจากการสงเคราะหแนวคดและตวแบบการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต ทงนผศกษาเหนวา “การบรหารกจการบานเมองทด (หลกธรรมาภบาล)” ถกก าหนดเอาไวเปนกฎหมาย และระเบยบใหหนวยงานภาครฐยดถอและปฏบตตาม จากการสงเคราะหตวแบบทงหลายผศกษาเหนวาการศกษานควรบรณาการ (Integration) ตวแบบทงหลายเขาดวยกน ทงนเพราะแตละตวแบบประกอบไปดวยปจจยทมความส าคญตอความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบตทงสน ซงสอดคลองกบแนวคดของ วรเดช จนทรศร (2552 : 50) ทกลาวถงงานของเกรแฮม อลลสน (Greham T. Allison, 1971) ทวา “การศกษาการน านโยบายไปปฏบตไมควรมองไปทปจจยเพยงดานหนงดานเดยว แตควรพจารณาถงปจจยดานตาง ๆ จากการศกษาแนวคด และตวแบบการน านโยบายไปปฏบตทงของตางประเทศและของไทย ผวจยเหนวาสามา รถจ าแนกออกเปน 3 กลมไดแก กลมแรก ตวแบบทมงเนนปจจยภายในหรอกฎเกณฑทางดานบรหารจดการ ไดแก ตวแบบการจดการ ตวแบบความมเหตผล กลมทสอง ตวแบบทมงเนนความส าคญของตวบคคลไดแก ตวแบบการพฒนาองคการ และตวแบบระบบราชการ และกลมทสาม ตวแบบทใหความส าคญกบปจจยเชงสงคม วฒนธรรม และการมสวนรวมของภาคประชาสงคม ไดแก ตวแบบทวไป และตวแบบทางการเมอง สอดคลองกบทศนะของ โทมส เอ. เบรกแลนด (Thomas A. Birkland, 2011 : 264-268) ทเสนอวาการศกษาการน านโยบายไปปฏบตสามารถจ าแนกออกไดเปน 2 แนวไดแก แนวการศกษาจากเบองบนลงส เบองลาง ( Top-down approach) ตามผลงานของ Carl Van Horn, Donald Van Meter, Daniel Mazmanian และ Paul Sabatier และแนวการศกษาจากเบองลางขนสเบองบน (Bottom-up approach) ตามผลงานของ Michael Lipsky ซงตอมา รชารด เอลมอร (Richard F. Elmore, 1979 ใน วรเดช จนทรศร, 2552 : 91-92) ไดพฒนาเปนตวแบบผสมผสาน (Synthesis) และพฒนาไปสยคกรอบแนวคดวาดวยการกระจายอ านาจ การมสวนรวม และปฏสมพนธกบองคกรนอกภาครฐในชวงตนทศวรรษท 1990’s ดแผนภาพท 1

Page 7: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016)

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1363

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดทใชในการศกษา (ตวแปรอสระ/ตวแปรพยากรณ) กลมปจจยดานโครงสรางและกฎระเบยบ

- ความชดเจนของนโยบาย

- สมรรถนะและความพรอมดานทรพยากร

- แรงจงใจในการปฏบตตามนโยบาย

- เกณฑมาตรฐานการปฏบตตามนโยบาย

- มาตรการในการใหคณใหโทษ (ตวแปรตาม/ตวแปรเกณฑ)

กลมปจจยดานตวบคคล ระดบการปฏบตตามนโยบาย

- การยอมรบของผบรหารและนกการเมองทองถน การบรหารกจการบานเมองทด

- การยอมรบและมสวนรวมของผปฏบต ดานคณธรรมและความโปรงใส ขององคกรปกครองสวนทองถน : กรณเทศบาลในเขตจงหวดเลย

กลมปจจยดานการมสวนรวมและการตรวจสอบ จากภาคประชาสงคม

- การมสวนรวมและการตรวจสอบของภาค ประชาสงคม

- บทบาทการตรวจสอบจากหนวยงานภายนอก

- ทมา : สงเคราะหจากการทบทวนผลงานของนกวชาการไทยและตางประเทศ

Page 8: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1364 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

2.วธการศกษา งานวจยนใชวธวจยแบบผสม (Mixed Method) ไดแก การวจยเชงปรมาณโดยวธการส ารวจและสมตวอยาง (Random Sampling) จากบคลากรของเทศบาลในเขตจงหวดเลยทง 29 แหง ทงสมาชกสภาเทศบาลและพนกงานเทศบาล จ านวน 302 ราย และการวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview) ผใหขอมลหลก (Key Informant) จ านวน 9 ราย ไดแก คณะกรรมการธรรมาภบาลจงหวดเลย ผอ านวยการส านกงาน ปปช. ประจ าจงหวดเลย ผอ านวยการส านกงานตรวจเงนแผนดนประจ าจงหวดเลย คณะกรรมการการเลอกตงประจ าจงหวดเลย ผแทนสอมวลชนประเภทหนงสอพมพทองถนประจ าจงหวดเลย ทองถนจงหวดเลย และหวหนากลมงานในส านกงานทองถนจงหวดเลย 3.ผลการศกษา

จากการศกษาโดยวธการส ารวจและสมตวอยางพนกงานเทศบาลและสมาชกสภาเทศบาลทง 29 แหงจ านวน 302 ราย พบวา ระดบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสอยในระดบมาก ( =3.83) การวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรพยากรณ ไดแก มาตรฐานการปฏบตตามนโยบาย (STA) ความชดเจนของนโยบาย (POL) การยอมรบของผบรหาร (ACCE) การมสวนรวมของผปฏบต (PART) ภาคประชาสงคมมสวนรวม (CIVIL) มาตรการในการใหคณใหโทษ (REW) และ การตรวจสอบจากหนวยงานภายนอก (ACC) กบ ตวแปรเกณฑ คอ ระดบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย (GG) อยในระดบสงทกปจจย (r = 0.78, 0.77, 0.74, 0.74, 0.71, 0.69, 0.69 ตามล าดบ) ยกเวน ปจจยความพรอมดานทรพยากรทางการบรหาร (CAP) และปจจยแรงจงใจในการปฏบต (MOTI) ทมความสมพนธกบตวแปรเกณฑระดบปานกลาง(0.538และ0.551)ระดบนยส าคญเทากบ .01 (ดตารางท 1)

Page 9: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016)

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1365

ตารางท 1 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปร (Pearson’s Correlation)

ตวแปร POL CAP MOTI STA REW ACCE PART CIVIL ACC GG POL - .554** .552** .732** .645** .710** .659** .618** .629** .772** CAP - .549** .556** .484** .480** .513** .538** .448** .538** MOTI - .671** .673** .528** .618** .479** .403** .551** STA - .784** .728** .762** .662** .673** .788** REW - .704** .688** .566** .514** .693** ACCE - .629** .577** .537** .747** PART - .580** .588** .746** CIVIL - .631** .711** ACC - .691** GG -

** มระดบนยส าคญทางสถต เทากบ 0.01 (2 tails) ส าหรบการวเคราะหถดถอย (Multiple Regression) โดยวธการน าเขาตวแปรพยากรณทกตวเขาไปศกษา (Enter) และพจารณาคาระดบนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ขนไป พบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณกบตวแปรเกณฑมคาเทากบ .883 (R=.883) หมายถง มความสมพนธอยในระดบสง และสามารถพยากรณการปฏบตตามนโยบายารบรการกจการบานเมองทด (ธรรมาภบาล)ได โดยมคาสมประสทธการพยากรณรอยละ 77.90 (R2 =.779) และเมอพจารณาคาสมประสทธถดถอยในรปคะแนนมาตรฐาน (ß) พบวาตวแปรทสามารถพยากรณการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทด(ธรรมาภบาล) อยางมระดบนยส าคญทระดบ .01 ไดแก ความชดเจนของนโยบาย (POL) มาตรฐานในการปฏบตฯ (STA) การยอมรบของผบรหาร (ACCE) การมสวนรวมของภาคประชาสงคม (CIV) และ การตรวจสอบจากหนวยงานภายนอก (ACC) ผลการวเคราะหดวยวธการแบบขนบนได (stepwise) พบวา ตวแปรมาตรฐานการปฏบต (STA) ความชดเจนของนโยบาย(POL) บทบาทของภาคประชาสงคม(CIV) การยอมรบของผบรหาร (ACCE) การตรวจสอบจากองคกรภายนอก(ACC) และการมสวนรวมของผปฏบต(PAR) สามารถพยากรณการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย ไดรอยละ 77.80 อยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01 และเมอพจารณาคาสมประสทธการถดถอยในรปของคะแนนมาตรฐาน (ß) พบวาตวแปรเรยงล าดบจากมากไปหานอย ไดแก การยอมรบของผบรหาร(ACCE) ความชดเจนของนโยบาย (POL) มาตรฐานการปฏบตตามนโยบาย (STA) การมสวนรวมของผปฏบต (PAR) การตรวจสอบจากองคกรภายนอก (ACC) และบทบาทของภาคประชาสงคม (CIV) ตามล าดบ (ดตารางท 2)

Page 10: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1366 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

- พยากรณในรปคะแนนดบ Y' = 1.858 + .401 STA + .491 POL + .336 CIV + .412 ACCE + .518 ACC + .503 PAR

- พยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน Z'y = .164 STA + .209 POL + .144 CIV +.211 ACCE + .157 ACC + .161 PAR

ตารางท 2 การวเคราะหถดถอยพหคณปจจยทมผลตอการปฏบตตามนโยบายการบรหาร

กจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย โดยวธ Stepwise

ตวแปรพยากรณ b S.E.ß ß t P-value -มาตรฐานการปฏบต(STA) .401 .128 .164 3.128** .002 -ความชดเจนในนโยบาย(POL) .491 .108 .209 4.542** .000 -บทบาทภาคประชาสงคม(CIV) .336 .098 .144 3.442** .001 - การยอมรรบของผบรหาร(ACCE) .412 .085 .211 4.836** .000 -การตรวจสอบจากภายนอก(ACC) .518 .130 .157 3.992** .000 -การมสวนรวมของผปฏบต(PAR) .503 .144 .161 3.487** .001 R = .882 R2 = .778 S.E. = 3.258 Constant = 1.858 *p>.05 ** *p>.01 ผลการวเคราะหขอมลเชงคณภาพจากการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผใหขอมลหลก (Key Informant) จ านวน 9 รายพบวา ระดบการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลยอยในระดบปานกลางคอนขางต า ผใหสมภาษณเกอบทงหมดเหนวาปญหาการขาดธรรมาภบาลเกดจากตวนกการเมองมากกวาขาราชการประจ า ปจจยทมผลตอการปฏบตตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลมากทสด ไดแก ปจจยดานการตรวจสอบขององคกรอสระและภาคประชาสงคม ปจจยดานตวบคคล และปจจยดานกฎหมายและระเบยบ

Page 11: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016)

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1367

4.สรปและอภปรายผล การศกษา “ตวแบบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสขององคกรปกครองสวนทองถน : ศกษาเฉพาะเทศบาลในเขตจงหวดเลย” มวตถประสงคเพอศกษาระดบการปฏบตตามนโยบาย ปจจยทมผลตอการปฏบตตามนโยบายและการสงเคราะหตวแบบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใส โดยใชวธการวจยแบบผสม (Mixed Method) ระหวางการวจยแบบส ารวจโดยสมตวอยาง (Survey Research) จากบคลากรของเทศบาลทงสมาชกสภาเทศบาล และพนกงานเทศบาลทงหมด 29 แหงจ านวน 302 รายการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผใหขอมลส าคญจ านวน 9 ราย ผลการวจยพบวา ระดบการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสอยในระดบมาก ( =3.83) แตในทศนะของผใหขอมลส าคญ (Key Informant) กลบเหนวาอยในระดบปานกลางคอนขางต า ผลการวเคราะหการถดถอย (Multiple Regression) ดวยวธการแบบขนบนได (stepwise) พบวา ตวแปรมาตรฐานการปฏบต (STA) ความชดเจนของนโยบาย(POL) บทบาทของภาคประชาสงคม(CIV) การยอมรบของผบรหาร (ACCE) การตรวจสอบจากองคกรภายนอก(ACC) และการมสวนรวมของผปฏบต(PAR) สามารถพยากรณการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดดานคณธรรมและความโปรงใสของเทศบาลในเขตจงหวดเลย ไดรอยละ 77.80 อยางมนยส าคญทางสถตระดบ .01 ซงสอดคลองกบผลการสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) จากผใหขอมลส าคญ (Key Informant) ผลการวจยดงกลาวสามารถจ าแนกปจจยทมผลตอการปฏบตตามนโยบายการบรหารกจการบานเมองทดออกเปน 3 กลม ไดแก กลมปจจยดานโครงสรางและกฎเกณฑ กลมปจจยดานตวบคคล และกลมปจจยดานการมสวนรวมและการตรวจสอบของภาคประชาสงคมและองคกรภายนอก ซงสอดคลองกบผลการศกษาวจยในตางประเทศและในประเทศ ดงตอไปน

(1) กลมปจจยดานโครงสรางและกฎเกณฑ สอดคลองกบผลงานของ คารล อ. แวนฮอรน และโดนล เอส แวน มเตอร (Carl E. Van Horn and Donald S. Van Meter, 1976 ในสมบต ธ ารงธญวงศ, 2548 : 446-447) ซงพบวา ปจจยทมผลตอการน านโยบายไปปฏบตประกอบไปดวย มาตรฐานและทรพยากรนโยบาย การสอขอความ การบงคบใชกฎหมาย และคณลกษณะของหนวยปฏบต ผลงานของนกวชาการไทย ไดแก ปยากร หวงมหาพร (2549) พบวา ปจจยทสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถนรบนโยบายผสงอายไปปฏบตเนองจากก าหนดเอาไวในกฎหมายใหองคกรปกครองสวนทองถนด าเนนการ และขวญฤด จนทมา (2557) พบวา ปจจยทมผลตอความส าเรจของนโยบายไดแก ปจจยดานวตถประสงค และเปาหมายของนโยบาย เปนตน

(2) กลมปจจยดานตวบคคล ไดแก ผลงานของ เจมส ชอรก (James D. Sorg, 1983 : 391-

Page 12: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1368 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

406 อางในวรเดช จนทรศร, 2552 : 60-62) ไดศกษาถงพฤตกรรมความรวมมอของขาราชการระดบลาง (street-level bureaucrats) ทมผลตอการน านโยบายไปปฏบตในป ค.ศ. 1983 โดยพฒนาแนวคดของ บารแดช แวน มเตอร และแวน ฮอรน เพออธบายลกษณะขององคกรหรอสถาบน และขาราชการทน านโยบายไปปฏบต วโรจน เซมรมย (2554) พบวา ปจจยทมผลตอการน านโยบายระบบการบรการทางการแพทยฉกเฉนไปปฏบต ไดแก ทศนคตของผปฏบต ถวลวด บรกลและคณะ (2547) พบวา ขาราชการไทยยงใหความส าคญกบความโปรงใส และส านกความรบผดชอบนอยมาก บรรเจด เจรญเวช (2552 : 183) พบวา ภาวะผน าขององคกรปกครองสวนทองถนทไดรบรางวลจะมคณลกษณะตาง ๆ เชน เปนผมความเสมอภาค โปรงใส มคณธรรม ท างานโดยเนนคณภาพงาน และค านงถงคณคาและความตองการของประชาชน

(3) กลมปจจยดานการมสวนรวมและการตรวจสอบจากภาคประชาสงคม สอดคลองกบ ผลงานของเออรเนส อาร. อเลกซานเดอร(Ernest R. Alexander, 1985 ในสมบต ธ ารงธญวงศ, 2548 : 465) ไดเสนอตวแบบกระบวนการ (PPIP) เรมตงแตปจจยกระตน นโยบายและแผนงาน และการน าแผนงานไปปฏบต โดยใหความส าคญทง โครงสราง ตวบคคล สภาพแวดลอม และการมสวนรวมของสงคมภายนอก ปยากร หวงมหาพร (2549) พบวาปจจยทสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถนรบนโยบายผสงอายไปปฏบตเนองจาก องคกรพฒนาเอกชน (NGO’s) เรยกรอยใหด าเนนการ ด ารง วฒนา และคณะ (2544) พบวาปจจยทสงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถนมระบบการบรหารจดการทด (Good Governance) ไดแก กระจายอ านาจ และการสนบสนนบทบาทของภาคประชาสงคมในการพฒนาทองถน และไชยวฒน ค าชและคณะ (แปลและเรยบเรยง) (2545) เสนอวาผมบทบาทหลกในการสงเสรม ธรรมาภบาล ประกอบไปดวย 3 สถาบนไดแก ภาครฐ ภาคเอกชน และประชาสงคม 5. เอกสารอางอง

โกวทย พวงงาม. (2553). ธรรมาภบาลทองถนวาดวยการมสวนรวมและความโปรงใส. กรงเทพฯ : มลนธสงเสรมการปกครองทองถน ขวญฤด จนทมา. “การน านโยบายการจดการสงแวดลอมขององคกรปกครองสวนทองถนไปปฏบต : วเคราะหการจดการขยะของเทศบาลและองคการบรหารสวนต าบลในจงหวดอบลราชธาน และจงหวดอ านาจเจรญ”. วารสารมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร. ปท 6 ฉบบท 11 (2557) ไชยวฒน ค าชและคณะ (แปลและเรยบเรยง). (2545). Good Governance การบรหารปกครองท

โปรงใสดวยจรยธรรม : ธรรมาภบาล (โดย Sam Agere) ถวลวด บรกลและคณะ.(2547). จบชพจรประเทศไทย : ตวชวดประชาธปไตยและธรรมาภบาล.

โครงการวจยการวดระดบธรรมาภบาล ส านกวจยและพฒนา สถาบนพระปกเกลา. ด ารง วฒนาและคณะ (2544).รายงานวจยฉบบสมบรณโครงการศกษาเบองตนเรองระบบการบรหาร จดการทองถน. สนบสนนโดย สกว. (ชดโครงการ).

Page 13: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016)

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1369

นฤมล ทบจมพล.(2541). แนวคดและวาทกรรมวาดวย “ธรรมรฐแหงชาต” ในการจดการปกครอง (Governance). บรรณาธการ. บรรเจด เจรญเวช. (2552). “ยทธศาสตรการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถนทไดรบ รางวลองคกรปกครองสวนทองถนทมการบรหารจดการทด : กรณศกษาองคกรปกครอง สวนทองถนทไดรบรางวลการบรหารจดการทด พ.ศ. 2548 จงหวดสราษฎรธาน”. วารสารเพอการพฒนาทองถน. ปท 4 ฉบบท 1 (กนยายน-ธนวาคม 2552). บวรศกด อวรณโณ.(2542). การสรางธรรมาภบาลในสงคมไทย. เอกสารวจยสวนบคคล หลกสตรการปองการราชอาณาจกร รนท 41 ประจ าป พ.ศ. 2541-2542. บษบง ชยเจรญวฒนะ. (2544). “ตวชวดธรรมาภบาล”. รฐศาสตรไทยกบศกยภาพในการจดการ

ความขดแยง (เลมหนง). เชยงใหม : หจก. ธนชพรนตง (โรงพมพดาว). ปยากร หวงมหาพร. (2551). “นวตกรรมและการน านโยบายผสงอายไปปฏบตขององคกร ปกครองสวนทองถน”. วารสารศรปทมปรทศน. ปท 8 ฉบบท 1 (ม.ค.-ม.ย.2551). พรนทร เพงสวรรณ.(2548). “ธรรมาภบาลกบประสทธภาพการบรหารงานของเทศบาล”.

วารสารด ารงราชานภาพ. ปท 5 ฉบบท 17 (ตลาคม-ธนวาคม 2548). วรเดช จนทรศร. (2552). ทฤษฎการน านโยบายไปปฏบต. กรงเทพฯ : สมาคมนกวจยไทย (TURA). วโรจน เซมรมย. (2554). “การน านโยบายระบบบรการการแพทยฉกเฉนไปปฏบต”. วทยานพนธ หลกสตรรฐประศาสนศาสตรดษฎบณฑตสาขาวชารฐประศาสนศาสตร. คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยอบราชธาน. วระศกด เครอเทพ และจรส สวรรณมาลา (บรรณาธการ). (2553). การกระจายอ านาจกบการปฏรป

ประเทศไทย เลมท 4 วาดวยการมสวนรวมและการเสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาชนและการตรวจสอบการด าเนนงานขององคกรปกครองสวนทองถน. ศนยสงเสรมนวตกรรมและธรรมาภบาลทองถนคณะรฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สมชาย พงษพฒนาศลปและเผาพนธ ชอบน าตาล. (2553). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550. กรงเพทฯ : บรษทซเอดยเคชน จ ากด (มหาชน).

สมบต ธ ารงธญวงศ. (2548). นโยบายสาธารณะ: แนวความคด การวเคราะหและกระบวนการ. คณะรฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. สมบรณ ศรประชย. (2552). “ธรรมาภบาลภายใตกระแสโลกาภวตน : นยตอประเทศไทย”. รฐศาสตรสาร. ปท 30 ฉบบท 2 (พฤษภาคม-สงหาคม 2552). สมพนธ เตชะอธก.(2550). “ธรรมาภบาลในชมชนภายใตโครงการเทศบาลเลกในเทศบาลใหญ :

กรณศกษา ชมชนบะขามนครขอนแกน” วารสารวทยาการจดการและสารสนเทศ ศาสตร. ฉบบพเศษ 10 ป เศรษฐศาสตร (กนยายน 2550).

Page 14: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1370 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

สขมวทย ไสยโสภณ.(2546). “การรบรและแนวคดการบรหารจดการทดส าหรบองคการบรหาร สวนต าบลในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประเทศไทย”. เอกสารการประชมทางวชาการ รฐศาสตรและรฐประศาสนศาสตรแหงชาต ครงท 4 (พ.ศ. 2546). สธาวลย เสถยรไทย (บรรณาธการ). (2546). ธรรมาภบาลดานสงแวดลอมอตสาหกรรม.

ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) สเมธ แสงนมนวล. (2522). ภาวะผน ากบธรรมาภบาลในการบรหารงานองคกรปกครองสวนทองถน. วทยาลยพฒนาการปกครองทองถน สถาบนพระปกเกลา. Alexander, E.R. (1985). From Idea to Action, Note for a Contingency Theory of the Policy Implementation Process Administration Process. Administration and Society. 16(4) Allison, G.T. (1971). Essence of Decision: Explaining the Cuban Missile Crisis. Boston : Little, Brown and Company Birkland, Thomas A.(2011). An Introduction to the Policy Process : Theories, Concepts and Models Of Public Policy Making(Third Edition). New York : M.E. Sharpe, Inc. Elmore, Richard F. (1979). “Complexity and Control : What legislators and Administrators can Do about Implementation.” Public Polity Paper No.11. Institute of Government Research, University of Washington. Mette Kjaer, Anne.(2010). Governance. Cambridge: Polity Press. Sorg, James D.(1983). “ A Typology of implementation behaviors of street-level bureaucrats.” Public Studies Review. Vol. 2 (3). Van Meter, D. and Van Horn, C.E.(1975). “The policy implementation process : A conceptual framework”, Administration and Society. Vol. 6(4).

Page 15: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1371

Khon Kaen Smart City and Public Management

การบรหารจดการสาธารณะในมตของขอนแกนเมองอจฉรยะ

Awuth Ruenpakpoj1 and Sukanya Aim-Im-Tham2

1Ph.D. student in Public Administration

2Assoc. Prof. Dr., Head of * Ph.D. Program in Public Administration 1,2Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1E-mail: [email protected], 2E-mail: [email protected]

Abstract

Khon Kaen Smart City was known as the new lifestyle for peoples who spent their life in

Khon Kaen Municipality and satellite town, which the goal of building a smart city is to improve

quality of life by using 5 driven forces such as 1) Connecting between the citizens 2) Integrated

government information serving public managements 3) Accessibility of the public services 4)

Electronics educational systems 5) Distributed digital economics to SMEs. Therefore traditional

public management in the recent day must be changed, This article is conduct to study guideline

and model in digitalize public management in the smart city.

Keywords: Public Management, Smart City, e-Government

Page 16: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1372 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

บทคดยอ

ปจจบนพนทตางๆ ในประเทศไทยไดกลายสภาพเปนสงคมเมองอยางเตมตว ซงเปนผลจากการพฒนาประเทศภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตท ไดเนนการพฒนาดวยการในการน าความรและความเจรญในดานเทคโนโลยดจทลมาประยกตใชในการพฒนาทเกยวของกบโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวกของเมอง ในการจดการสงแวดลอมเมองและโครงสรางพนฐานเพอตอบสนองตอปจจยเสยงตางๆ ทจะเกดขนในอนาคต Smart Thailand 2020 เปนกรอบการพฒนาท ใหความส าคญกบการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจบนพนฐานความร โดยมงหวงใหเทคโนโลยดจทลเปนกลไกส าคญทจะชวยลดความเหลอมล าทางสงคม และสรางโอกาสใหประชาชนไดรบประโยชนอยางเทาเทยมกน การน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขารวมบรหารจดการในจงหวด ทงนการขบเคลอนตามหลกการของเมองอจฉรยะ (Smart City) 5 ประการส าคญ ไดแก 1) ใหประชาชนสามารถเชอมขอมลขาวสารระหวางกนไดทวประเทศ 2) ขอมลภาครฐจะตองบรณาการเพอใชงานรวมกนไดทงหมด 3) บรการภาครฐจะตองกระจายตวลงไปใหใกลประชาชนมากทสด 4) สนบสนนดานการศกษาใหผานระบบอเลกทรอนกส 5) ระบบเศรษฐกจสหกรณใชงานดานอเลกทรอนกสสนบสนนผผลตสนคาโอทอปใหมรายไดสงขน เมองขอนแกนโดยความรวมมอขององคกรปกครองสวนทองถนไดรเรมโครงการขอนแกนเมองอจฉรยะ หรอ Khon Kaen Smart City เพอเปนการสรางสขภาวะในการอยอาศยใหกบประชาชนในพนท ซงการด าเนนการในการพฒนาเมองขอนแกนเพอเปนขอนแกนเมองอจฉรยะนจะตองมผลกระทบตอกระบวนการบรหารจดการองคกรตางๆ ทเกยวของดวย ซงรปแบบการบรหารจดการองคกรแบบเดมทเปนมานนไมนาจะเกอหนนการเปนขอนแกนเมองอจฉรยะไดอยางเหมาะสม บทความนจงน าเสนอแนวทางการศกษาภาพอนาคตของการบรหารจดการองคกรภายใตแนวคดขอนแกนเมองอจฉรยะ เพอใหทราบรปแบบและแนวทางการบรหารจดการทเหมาะสมทจะท าใหขอนแกนเมองอจฉรยะเปนเมองทมสขภาวะในการอยอาศยของประชาชนในพนทเมองขอนแกนในอนาคต

ค าส าคญ: การบรหารจดการสาธารณะ, เมองอจฉรยะ, รฐบาลอเลกทรอนกส

Page 17: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1373

บทน า ปจจบนพนทตางๆ ในประเทศไทยไดกลายสภาพเปนสงคมเมองอยางเตมตว และแมแตพนททเดมเปนชนบทกไดมการกลายเปนสงคมกงชนบทกงเมอง (เกรยงศกด เจรญวงศศกด, 2558, ทศนา พฤตการกจ, 2558) ซงเปนผลจากการพฒนาประเทศโดยเฉพาะภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตท ไดพฒนาในดานตางๆ โดยเฉพาะการพฒนาดวยการใชความรและเทคโนโลยททนสมย (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2553) ในการจดการสงแวดลอมเมองและโครงสรางพนฐานเพอตอบสนองตอปจจยเสยงตางๆ ทจะเกดขนในอนาคต แตสถานการณในการพฒนาดานโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอ ไอซท (ICT) กยงคงอยในระดบต าในทกมต ไมวาจะเปนโดยตวของโครงสรางพนฐานทางการสอสาร ดานบคลากรและการบรหารจดการในการน าความรและความเจรญในดานไอซทมาประยกตใชในการพฒนาทเกยวของกบโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวกของเมอง (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2558) ในการเตรยมความพรอมรองรบความเปนเมอง ทงดานการบรหารจดการดานผงเมอง ดานสาธารณปโภค สาธารณปการ ระบบคมนาคมขนสง ระบบบรหารจดการสงแวดลอม ระบบการศกษาและ ระบบสาธารณสขทไดมาตรฐาน มคณภาพและเพยงพอตอความตองการของคนในเมอง รวมทงเสรมสรางความสามารถในการบรหารจดการเมองตามระดบการพฒนา จงเปนภาระหนาทในการบรหารจดการองคกรเพอใหเตรยมความพรอมรบมอการเปลยนแปลงทางดานไอซท เพราะการเขามาของไอซทจะกอใหเกดผลกระทบอยางสงตอองคกรทตองมการปรบปรงระเบยบ กฎเกณฑ และสภาพแวดลอมตางๆ เพอใหทรพยากรบคคลในองคกรมความสามารถในการปรบตวเขากบความเปลยนแปลงไดอยางทนทวงท (เกรยงศกด เจรญวงศศกด, ออนไลน) ทงนการปรบเปลยนพฤตกรรมการท างานของมนษยนนเปนเรองทตองกระท าอยางคอยเปนคอยไป Cameron and Ettington (1988) ตรงขามกบการเปลยนแปลงดวยเทคโนโลยดานไอซททสามารถเกดขนมาไดอยางรวดเรว

ประเทศไทยมโครงการ Smart Thailand โดยเรมจากรอบตวเราและรอบบาน โดยภาครฐผลกดนการน าเทคโนโลยเขามาเปนสวนหนงของคนเมอง เพอการพฒนาประเทศ ไมวาจะเปนการวางโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยของประเทศ การน าเทคโนโลยมาประยกตใชกบระบบงานราชการเพอเพมความสะดวกในการจดเกบเอกสาร และการตดตองานระหวางหนวยงานภาครฐและประชาชน และทส าคญ คอ การเปดโอกาสใหประชากรมการเขาถงเทคโนโลย โดยโครงการทเหนเปนรปธรรมอยางชดเจน คอ โครงการฟรอนเทอรเนตไรสาย (Wi-Fi) ซงในปจจบนมการขยายการใหบรการไปยงสถานทราชการและแหลงทองเทยวมากม าย โครงการดงกลาวมการด าเนนการอยางตอเนอง โดยเรมจากโครงการ Green Bangkok Wi-Fi ทเปดใหบรการฟรในเขตกรงเทพมหานคร จนถงโครงการ ICT Free Wi-Fi ทสามารถใชงานไดตามบรเวณส าคญทวประเทศ

จากรอบบานสรอบเมอง เปนอกแผนงานหนงทมความตอเนองนานกวา 10 ป ทเรมเหนรปธรรมมากขน คอการน าระบบคลาวด (Cloud) เขาใชกบหนวยงานราชการทเรยกวา G-Cloud (Government Cloud Service) ทไดส านกงานรฐบาลอเลกทรอนกส(องคการมหาชน) เปนเจาภาพในการสานตอตามแผนกรอบนโยบายเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารฉบบท 2 ทไดมการพฒนาตอเนองกวา 3 ป ในขณะเดยวกนกระทรวงไอซทยงไดมการ

Page 18: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1374 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

วางกรอบนโยบาย Smart Thailand 2020 ซงเปนกรอบการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร หรอไอซท (ICT) ในระยะเวลา 10 ป (พ.ศ.2554-2563) นโยบายดงกลาว ใหความส าคญกบการด าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจบนพนฐานความร (Knowledge-based) โดยมงหวงใหไอซทเปนกลไกส าคญทจะชวยลดความเหลอมล าทางสงคม และสรางโอกาสใหประชาชนไดรบประโยชนอยางเทาเทยมกน โดยมเปาหมายหลก คอ (วฒพงศ พงศสวรรณ, ออนไลน)

1) มโครงสรางพนฐาน ICT ความเรวสง (Broadband) กระจายอยางทวถง และประชาชนสามารถเขาถงโครงขายโทรคมนาคมและอนเทอรเนตความเรวสงไดอยางเทาเทยมกน

2) มทนมนษยทมคณภาพในปรมาณทเพยงพอตอการขบเคลอนการพฒนาประเทศสเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ

3) เพมบทบาทและความส าคญของอตสาหกรรม ICT ตอระบบเศรษฐกจของประเทศ โดยการเพมสดสวนมลคาเพมของอตสาหกรรม ICT ตอ GDP

4) ยกระดบความพรอมดาน ICT ของประเทศไทย โดยมงหวงใหประเทศไทยอยในกลมทมการพฒนาสงทสดรอยละ 25 (Top quartile) ของ Networked Readiness Index

5) เพมโอกาสในการสรางรายไดและคณภาพชวตทดขน โดยเฉพาะกลมดอยโอกาสทางสงคม โดยสรางการจางงาฯแบบใหมทเปนการท างานผานระบบอเลกทรอนกส

6) สรางความตระหนกถงความส าคญและบทบาทของ ICT ตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมทเปนมตรกบสงแวดลอมในทกสวนภาคของสงคมสการพฒนาแหงเมองอจฉรยะ Smart City

การพฒนาดานไอซทจะสมบรณไดตองมการกระจายออกจากตวเมองสพนท ตางจงหวด โดยม จงหวดตนแบบเปนตวน ารอง ดงทเหนจากความส าเรจเรมตนจาก Silicon Valley ในสหรฐอเมรกา จนกระทงปจจบนหลายประเทศมการน าเอาแนวคดเรอง เมองอจฉรยะ ไปปรบใช จนประสบความส าเรจ เชน Cyberjaya ในประเทศมาเลเซย ดงนนประเทศไทยจงมการใชพนทจงหวดนครนายก เพอเปนตนแบบและยงมแผนการขยายไปอก 10 จงหวด เรมตงแตป พ.ศ. 2557-2562 โดยการน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเขารวมบรหารจดการจงหวด ท งนการขบเคลอนโครงการดงกลาว มการยดหลกการท าสมารทซตใหประสบความส าเรจ 5 ประการส าคญ ไดแก (วฒพงศ พงศสวรรณ, ออนไลน)

1) ใหประชาชนสามารถเชอมขอมลขาวสารระหวางกนไดทวประเทศ 2) ขอมลภาครฐจะตองบรณาการเพอใชงานรวมกนไดทงหมด 3) บรการภาครฐจะตองกระจายตวลงไปใหใกลประชาชนมากทสด 4) สนบสนนดานการศกษาใหผานระบบอเลกทรอนกส 5) ระบบเศรษฐกจสหกรณใชงานดานอเลกทรอนกสสนบสนนผผลตสนคาโอทอปใหมรายไดสงขน

ปจจบนในโลกของเรามสงคมเมองทมขนาดประชากรมากกวา 1 ลานคน/เมอง มากกวา 500 แหง และคาดวาภายในอก 34 ปขางหนา สงคมเมองจะเพมขนมากกวาเทาตว ซงปจจบนมสงคมเมองทเปนสมารทซต ม

Page 19: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1375

มากกวา 4,000 แหงทวโลก สวนมลคาตลาดสนคาทเกยวของกบสมารทซต ประมาณวาภายในป 2573 จะมมลคามากกวา 35 ลานลานเหรยญสหรฐ ท าใหเกดความตองการการพฒนาระบบโครงสรางพนฐานทเชอมตอกบการขยายตวของสงคมเมอง แตรปแบบการสรางสมารทซตของแตละประเทศ กมความแตกตางกน ขนอยกบความตองการของประชาชนในพนท ส าหรบประเทศญปน เชน ในเมองโตเกยวทมประชากรสงมากในโลก ใชรถไฟเพราะสามารถขนสงประชาชนในแตละชวโมงไดจ านวนสง ขนสงไดสะดวก ใชพลงงานต า สามารถสรางมลคาเพมขนในแตละสถานได โมเดลนจงน ามาใชกบเมองอนทมลกษณะใกลเคยงกนได (วราภรณ เทยนเงน, ออนไลน)

แนวโนมการเตบโตของสงคมเมองทเปน สมารทซตมมากขน ถอเปนสงส าคญทรฐบาลในแตละภมภาคและประเทศไทยจะหาทางพฒนารปแบบดงกลาวใหเกดขน เพอใหเหมาะสมกบความตองการของประชาชนในพนท ตวอยางเชน ประเทศญปนทกาวสสงคมผสงอาย จงจ าเปนตองออกแบบการสรางเมอง สมารทซต ไวรองรบกลมผสงอาย เมองตางๆ ในโลกกมเอกลกษณ และคณลกษณะของตนเองทตางกนจงตองมการศกษาแนวทางตางๆ ทเหมาะสมดวยเชนกน (The Urban Technologist, Online)

เมองขอนแกนโดยความรวมมอขององคกรปกครองสวนทองถน ไดแก เทศบาลนครขอนแกน เทศบาลเมองศลา เทศบาลต าบลส าราญ เทศบาลต าบลบานเปด และเทศบาลต าบลทาพระ และภาคเอกชน ไดแก หอการคาจงหวดขอนแกน สภาอตสาหกรรมจงหวดขอนแกน และบรษทเอกชน รวมกบมหาวทยาลยขอนแกนไดรเรมโครงการ ขอนแกนเมองอจฉรยะ หรอ Khon Kaen Smart City เพอเปนการสรางสขภาวะในการอยอาศยใหกบประชาชนในพนทเมองขอนแกน โดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหรอไอซท ชวยอ านวยความสะดวกในกจกรรมตางๆ ของการด ารงชวตของประชาชน (เทศบาลนครขอนแกน, ออนไลน) ซงการด าเนนการในการพฒนาเมองขอนแกนเพอเปนขอนแกนเมองอจฉรยะน จะตองมผลกระทบตอกระบวนการบรหารจดการองคกรตางๆ ทเกยวของดวย ซงรปแบบการบรหารจดการองคกรแบบเดมทเปนมานนไมนาจะเกอหนนการเปนขอนแกนเมองอจฉรยะไดอยางเหมาะสม การศกษาภาพอนาคตของการบรหารจดการองคกรภายใตแนวคดขอนแกนเมองอจฉรยะ เพอใหทราบรปแบบและแนวทางการบรหารจดการทเหมาะสมทจะท าใหขอนแกนเมองอจฉรยะเปนเมองทมสขภาวะในการอยอาศยของประชาชนในพนทเมองขอนแกนในอนาคต จงเปนประเดนนาสนใจในปจจบน ทงนเพราะการผลกดนการสรางเมองอจฉรยะในประเทศไทย จะตองใชความรวมมอระหวางรฐ ประชาชน และภาคเอกชนทจะรวมมอผลกดน

Page 20: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1376 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

วรรณกรรมทเกยวของ แนวคดสมารทซต (smart city)

เมองอจฉรยะ เปนรปแบบการประยกตเทคโนโลยดจตลหรอขอมลสารสนเทศและการสอสารในการเพมประสทธภาพและคณภาพของการบรหารจดการเมอง สงแวดลอม การศกษา และการบรการชมชน เพอชวยในการลดตนทนและลดการบรโภคของประชากร โดยใหประชาชนสามารถอยอาศยไดในคณภาพชวตทดขน เมองอจฉรยะนนมการพฒนาในหลายภาคสวนรวมถง หนวยงานราชการ การจราจรและขนสง พลงงาน สาธารณสข โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค โดยมจดมงหมายเพอพฒนาการจดการเมองและชมชน และการตอบสนองแบบทนทวงทตวอยางเมองทมการประยกตแนวคดสมารทซต ไดแก เซาธแธมปตน อมสเตอรดม เทรนโต บาเซโลนา และสตอกโฮลม (คณะกรรมการวจยแหงชาต สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและนเทศศาสตร, ออนไลน)

ความเปนมาของแนวคดเมองอจฉรยะ แนวคดนเกดขนจากการใชประโยชนของเทคโนโลยไอซทในดานตางๆ เพอการอ านวยความสะดวกใหกบประชาชน ผานทางเครอขายขอมลสารสนเทศและการสอสาร โดยการใชขอมลและเทคโนโลยการสอสาร (ICT) และอนเทอรเนต (Internet) รบมอกบปญหาตางๆ ทเมองตองเผชญ

นครนายก จงหวดน ารองสมารทซต เมองหรอจงหวดในประเทศไทยทควรจะยกระดบเปนสมารทซตนนจะตองมความเพยบพรอมไปดวยองคประกอบหลายๆ อยาง เชน นโยบายทชดเจน ความพรอมดานเทคโนโลยและสาธารณปโภค ความตนตว และทส าคญทสดคอ การสนบสนนจากรฐบาล การเมองทองถน ภาคเอกชน และประชาชนในทองถน ดงนนจงไมใชเรองงายทจะคดเลอกเมองทมความพรอมในปจจยทงหมดดงทไดกลาวมาน ปจจบนในประเทศไทยไดมแนวคดและนโยบายทจะน ารองสมารทไทยแลนด ในการยกระดบใหเมองๆ นนเปนสมารทซต นโยบายสมารทไทยแลนดซงขบเคลอนโดยรฐบาลโดยกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ไดเสนอใหจงหวดนครนายกเปนจงหวดแรกในประเทศไทยท เขารวมโครงการสมารทไทยแลนดน วตถประสงคเพอใหเหนขอดและขอเสยของโครงการและสามารถเปนตนแบบสมารทซตแกจงหวดอนๆ ในอนาคต โดยโครงการนไดวางรปแบบใหสมารทซตตองประกอบไปดวยมตตางๆ เพอเสรมสรางสงคมแหงการเรยนร เชน เมองนาเทยวนาอย ศนยสขภาพ อาหารปลอดภย สงคมแหงการเรยนร เกษตร อาหาร สาธารณสข การศกษา การพาณชย การบรการประชาชน และเครอขายเนตเวรก และภาพรวมของโครงการสมารทไทยแลนดจะใหความส าคญใน 3 เรองหลกไดแก สมารทเนตเวรก (Smart Network) สมารทคลาวด (Smart Cloud) และสมารทคอนเทนต (Smart Content) ซงทง 3 เรองนถอเปนการใหบรการแบบอจรยะ หรอ สมารทเซอรวส สาเหตทเลอกจงหวดนครนายกในการน ารองนนสวนหนงมาจากการทเปนจงหวดทไมใหญเกนไปและมเพยง 4 อ าเภอแตมภมประเทศทมแตกตางชดเจนทงภเขาและแมน า ท าใหสามารถทดสอบในสภาวะทหลากหลายได นอกจากนจงหวดกมความพรอมดานไอทในระดบทดอยแลวเหลอเพยงแตการชวยใหระบบเครอขายอนเตอรเนตเขาถงทกครวเรอน (ทวศกด กออนตกล และชาล วรกลพพฒน, ออนไลน)

ปจจยหนงทส าคญในการขบเคลอนโครงการสมารทซ ตในโครงการนคอความพรอมดานเทคโนโลย โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยเครอขายไรสายเพอทจะไดเชอมโยงสญญาณอนเตอรเนตแบบไรสายไปยงจดตางๆ ทส าคญในจงหวดไมวาจะเปนสถานทราชการ แหลงทองเทยว และ สถานทสาธารณะตางๆ ประชาชนสามารถใชบรการออนไลนจากภาครฐ ดวยสญญาณ Wi-Fi ฟรตามสถานทตางๆ เหมอนในกรงเทพมหานคร และเมอจงหวดมโครงสรางพนฐานดานไอททสามารถเชอมโยงกนไดทวจงหวด ภาคธรกจและเอกชนกจะไดประโยชนจากจดนดวยเชนกน นอกจากนยงมโครงการทจะตอยอดประโยชนจากสมารทการดในบตรประชาชนดวยการเพมขด

Page 21: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1377

ความสามารถในการเชอมขอมลตางๆ ลงในบตรประชนแบบสมารทการด ซงถอเปนสวนหนงของสมารทเซอรวสอกดวย ในสวนของการประเมนผลนน รฐบาลไดก าหนดตวชวดท 4 องคประกอบ ไดแก 1) ดชนชวดผลตภณฑมวลรวมของประเทศ หรอ จดพ ของจงหวดตองเพมขน และการลงทนตองเพมขน 2) รายไดประชากรตอคนตอปตองเพมขน 3) การกระจายรายไดของคนตองลงไปสฐานลางตงแตเกษตรกร 4) ดชนชวดความผาสกมวลรวมตองเพมขน ขณะทคาบรหารจดการภาครฐตองลดลง จงหวดนครนายกซงไดรบคดเลอกใหเปนจงหวดอจรยะ(สมารทโพรวนซ) นน ไดเตรยมพรอมเพอทจะเพมขดความสามารถดานการแขงขนของชมชนและเตรยมความพรอมในการเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนอกดวย จะเหนไดวาจงหวดนครนายกไดมความพรอมในหลายๆ ปจจย และไดรบการสนบสนนทงจากภาครฐและเอกชน (ทวศกด กออนตกล และชาล วรกลพพฒน, ออนไลน)

ขอนแกนเมองอจฉรยะ (Khon Kaen Smart City) ทผานมาไดมการวางแผนโครงการยกระดบสมารทซตในจงหวดอนๆ ในประเทศไทยอกดวย เชน จงหวดเชยงใหม ไดเคยมความรวมมอกบมหานครเซยงไฮ สาธารณรฐประชาชนจน ในการเสนอแนวทางความเปนไปไดในความรวมมอของทงสองฝายทางดานซอฟตแวรการบรหารภาครฐ โดยทางมหานครเซยงไฮไดใหค าแนะน าในการพฒนาเทคนคซอฟตแวรสมารทซต แกคณะของจงหวดเชยงใหมดวย ซงความรวมมอนมทมาจาการลงนามความตกลงสถาปนาความสมพนธเมองพเมองนองตอกนระหวางจงหวดเชยงใหมและมหานครเซยงไฮ ในป พ.ศ. 2543 ในสวนของจงหวดขอนแกน ไดมการชใหจงหวดขอนแกนเปนไมซซต (MICE city) ซงมองคประกอบไดแก การประชมและการทองเทยวเพอเปนรางวล (Meeting & Incentives) การประชมนานาชาต (Conventions) และการแสดงสนคานานาชาต (Exhibitions) องคประกอบทงหมดนของไมซซตนจ าเปนทจะตองมความพรอมเชนเดยวกบการยกระดบเปนสมารทซต จดเดนในการชโรงจงหวดขอนแกน คอ ระบบจราจรอจฉรยะ และดาตาอนาไลตกส (Data Analytics) ซงภาคเอกชนคอไอบเอม (IBM) จะรวมกบมหาวทยาลยขอนแกน เพอก าหนดยทธศาสตรและแผนพฒนาการศกษาเทคโนโลยเกยวกบขอมลขนาดใหญ หรอบกดาตา (Big Data) การวเคราะหขอมลแบบอนาไลตกสและโมบาย (Mobile) นอกเหนอจากจงหวดขอนแกน รวมกบไอบเอมไดรวมสนบสนนโครงการสมารทซตรวมกบจงหวดชลบร ซงเนนดานการทองเทยวเมองพทยา และจงหวดเชยงใหมท เนนดานสขอนามย อกดวย ปจจบนไดม Khon Kaen App ส าหรบระบบปฏบตการ Android และ iOS เพอใหบรการขอมลเกยวกบระบบอจฉรยะในจงหวดขอนแกนแลว (ทวศกด กออนตกล และชาล วรกลพพฒน, ออนไลน)

แนวคดองคกรและประสทธผลขององคกร เนองจากมความจ าเปนและส าคญยงในการบรหารองคกร ดวยเหตนการศกษาวจยเพอหาความรเกยวกบ

องคกร จงมงเปาหมายไปทความตองการปรบปรงประสทธผลขององคกร (Cameron, 1981) นอกจากประสทธผลองคกรแลว องคกรโดยทวไปจะมระบบคานยมของตนเองทยดถอ ท าใหเกดบรรทดฐานทางพฤตกรรม และระบบควบคมบคลากรซงกคอวฒนธรรมองคกร (Organizational Culture) กลาวไดวาวฒนธรรมเปนเครองมอในการควบคมกลยทธขององคกรอยางหนง และยงเปนเครองมอทใชในการสอสารใหบคลากรไดรบทราบแนวทางปฏบตตางๆ ดวย

วฒนธรรมองคกรของแตละองคกรจงจ าเปนตองผานการทดสอบตาม กาลเวลาจนเปนทยอมรบจากบคลากรในองคกรวาสามารถแกปญหาตางๆขององคกรได โดยมเปาหมายเพอความอยรอดขององคกร นอกจากน Denison (1990) ไดน าเสนอทฤษฎแสดงความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคกรและประสทธผลอยางเปนรปธรรม

Page 22: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1378 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ดวยเหตนอาจสรปไดวาวฒนธรรมองคกรมอทธพลตอประสทธผลองคกร ดงนนวฒนธรรมองคกรจงสมควรทจะไดรบการบรหารจดการอยางใกลชดและถกตอง เพอกอใหเกดประสทธผลองคกร

จากการศกษาพบวา นอกจากปจจยดานวฒนธรรมองคกรทสามารถสงผลตอประสทธผลองคกรแลว ปจจยดานองคกรการเรยนรกเปนอกปจจยหนงทจะสงผลตอการปรบปรงประสทธผลองคกร Agyris (1999) แสดงความเหนไววา การเรยนรภายในองคกรสามารถเกดขนไดภายใตเงอนไขสองประการ ไดแก ประการแรก เมอมการปฏบตงานจนบรรลเปาหมายตามแผนงานทไดก าหนดไว และประการทสอง เมอมการปฏบตงานแลวไมบรรลตามเปาหมาย จนกอใหเกดการตงค าถามวาวา เพราะสาเหตใด และด าเนนการแกไขจนกระทงบรรลเปาหมายตามแผนงาน ดวยเหตน การเรยนรเชงองคกร (Organizational Learning) ตลอดจนการพฒนาองคกรจนมสภาวะเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) จงมความส าคญตอการบรรลเปาหมายขององคกร ดงนนองคกรทมระดบความเปนองคกรแหงการเรยนรสง กจะมคณสมบตในการกอใหเกดปญญา อนเนองมาจากการตรวจสอบหรอสงเกตการณปฏบตงานของตนเอง และมการทดลองเพอใหทราบถงผลกระทบในทางปฏบตในแตละทางเลอก ตลอดจนมการปรบเปลยนแนวทางปฏบตเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร ซงกคอประสทธผลขององคกรนนเอง ซงประสทธผลองคกรหมายถง ความมากนอยของการทองคกรในฐานะเปนระบบทางสงคมสามารถบรรลถงเปาหมายได โดยใชทรพยากรและหนทางทมอย โดยไมท าใหทรพยากรและหนทางเสยหาย และไมสรางความตงเครยดทไมสมควรแกสมาชก (ภรณ มหานนท, 2529)

การวจยอนาคต (Futures Research) ความหมายของการวจยอนาคต อนาคตศาสตร (Futurism) เปนศพทบญญตศาสตรสาขาใหม ซงก าลง

เปนท สนใจของนกวทยาศาสตรในปจจบน แตปรชญาและมโนทศนเกยวกบอนาคตศาสตรมมานานแลว วทยาการแขนงนมงศกษาและวเคราะหอนาคตดวยเทคนควธการทางวทยาศาสตรเพอใหมความรและความเขาใจเกยวกบอนาคตไดดยงขน อนจะน าไปสการควบคมและผลกดนในอนาคตใหเปนไปทางทมนษยตองการได เปาหมายทส าคญของอนาคตศาสตรม 3 ประการ คอ

1) สรางภาพอนาคตทจะเปนและทควรจะเปน 2) แสวงหาทางเลอกทจะด าเนนการในอนาคต 3) กระตนใหตระหนกถงภยอนตรายทจะเกดขนในอนาคตและหาแนวทางการแกไขตอไป สวนการวจยอนาคตนน เปนเทคนคการวจยแบบใหม ซงเปนระเบยบวธการคนควาหาความรเกยวกบ

อนาคตดวยวธการทางวทยาศาสตร (scientific approach) ความรของอนาคตศาสตรประกอบดวยภารกจและงานของมนษยในทกดาน เชน ทางดานเศรษฐกจ สงคม การศกษา เปนตน (กฤษดา กรดทอง, 2530)

วตถประสงคของการวจยอนาคต วตถประสงคส าคญของการวจยอนาคต คอ 1) ตองการเปลยนความคดทวาทกคนก าลงเดนไปสอนาคตทควบคมไมได ซงแททจรงการเดนไปสอนาคตม

หลายหนทางใหเลอกได สามารถหลบหลกอนาคตทไมพงประสงคได 2) ตองการจะขยายแนวความคดของการพยากรณแบบงายๆ ไปสการอธบายผลของกจกรรมอน

หลากหลายทจะเกดขน เพอเปนชองทางทจะท าใหสามารถก าหนดนโยบายทมประสทธภาพ จนเปนผลท าใหสามารถวางเงอนไขเพอใหเกดอนาคตทพงประสงคได (ดลก บญเรองรอด, 2530)

การวจยอนาคต เปนวธการท านายภาพอนาคตในแตละเทคนคจะมวธการและหลกการทคลายคลงกน แตจะแตกตางกนตรงทมความสลบซบซอนและความเปนระบบระเบยบเทานน วธการหลกๆ ในการวจยอนาคตพอประมวลได 3 วธ คอ

Page 23: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1379

1) การคาดการณแนวโนม (Trend Projection) เปนการคาดการณแนวโนมดานปรมาณ เชน การค านวณสมการเสนตรง ท านายแนวโนมจ านวนนกศกษา

2) การเขยนภาพอนาคต (Scenario Writing) เปนการส ารวจความเปนไปไดของอนาคตจากจนตนาการวา จะมอะไรเกดขน จะมอะไรด อะไรเสย จะมผลกระทบอะไร เกดขนกบใครและหนวยงานใด ดงนนการเขยนภาพอนาคต จงหมายถง ความพยายามในการจนตนาการความเปนไปไดในอนาคตบนพนฐานของขอมลทมอยจรง และประโยชนของภาพอนาคตชวยใหเขาใจวาอะไรเกดขนในลกษณะของผลจากการตดสนใจทเกดขนนนๆ

3) การปรกษาผอน (Consulting Others) การปรกษาจากผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒจะชวยท าใหเกดภาพทมความเขาใจและสามารถตดสนใจดขน ดงนนจงไดมการพฒนาวธการวจยอนาคตหลายวธทใชการประมวลความร

จากผทรงวฒใหไดขอสรปมตของ ผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒ การสรางภาพอนาคต สรางไดใน 2 ลกษณะ คอ รปแบบ (Model) และการจ าลอง (Simulation) ทงสองลกษณะเปนการจ าลองเหตการณทเกดขนเพอชวยใหเกดความเขาใจไดดขน

การพฒนาการของการวจยอนาคต การพฒนาการของการวจยอนาคตเรมมมาตงแตในป ค.ศ. 1907 โดย ด ซ กลฟลแลม (D.C. Gilfillam) ไดเสนอวธการศกษาอนาคตขนเปนบคคลแรก และตอมาในป ค.ศ. 1930 รฐบาลอเมรกาไดสนบสนนการวจยดานน จนกระทงในป ค.ศ. 1944 โอ เค เฟรชเทยม (O.K. Flechtheim) ไดเรมใชค าวา “ฟวเจอโรโลย (Futurology)” ขนมาใชเรยกวทยาการทพฒนาขนท าใหการวจยอนาคตพฒนาไปไ ดในระดบหนง แตยงไมมหลกการทเปนวทยาศาสตรแตอยางใด ในราวทศวรรษ 1960 การวจยอนาคตเรมมรปแบบวธการทชดเจนมากขน วธการวจยอนาคตไดถกน าไปใชประโยชนเพอก าหนดนโยบายและวางแผน ถอไดวาเปนเทคนคหนงของการวางแผน ผนวกเขากบการวจยนโยบาย (Policy Research) ซงไดรบการพฒนาพรอมกนในระยะเวลาดงกลาว ในสหรฐอเมรกาบรษท แรนด โคออรปเปอเรชน (Rand Cooperation) ไดวางพนฐานการวจยดานนอยางมนคงรวมกบ เอสซด (SCD: System Development Cooperation) และสถาบนฮดสน (Hudson Institute) เพอด าเนนการวจยอนาคตแกกองทพอากาศสหรฐ ในป ค.ศ. 1960 นโคลส เรสเชอร (Nicholas Rescher) และโอลาฟ เฮลเมอร (Olaf Helmer) ไดพฒนาเทคนคเดลฟาย (Delphi Technique) มาใชศกษาอนาคต ตอมาในป ค.ศ. 1964 โอลาฟ เฮลเมอร (Olaf Helmer) และเจมส กอรดอน (Jame Gordon) ในนามบรษทแรนด ไดท าการวจย Long – Range Forecasting Study เพอท านายเหตการณทางวทยาศาสตร 103 โครงการ เชน การลงดวงจนทร การเปลยนหวใจมนษย การตดตอทางจต การวศวกรรมพนธ เปนตน ในทศวรรษนถอวา การวจยอนาคตไดรบการยอมรบเปนทเชอถอกนทวไป วงการธรกจและอตสาหกรรมไดน าไปใชในการวางแผนก าหนดนโยบายเพอการด าเนนงานธรกจอตสาหกรรม เชน เวล ตงเฮาส (Westinghouse) เบลล เทเลโฟน (Bell Telephone) เจเนอรลอเลกทรก (General Electric) เปนตน โอลาฟ เฮลเมอร นกอนาคตวทยาคนส าคญ ไดกลาววา การวจยอนาคตไดกลายเปนเครองมอทส าคญของนกก าหนดนโยบายและ วางแผนไปแลว

เทคนค EDFR ( Ethnographic Delphi Futures Research) เทคนคการวจยแบบ EDFR พฒนาขนโดยผสมผสานเทคนคการวจยแบบ EFR (Ethnographic Futures Research) กบเดลฟาย (Delphi) ขนตอนของ EDFR กคลายกนกบ Delphi แตปรบปรงวธใหยดหยนและเหมาะสมมากขน ซงมขนตอนดงตอไปน

1) ก าหนดและเตรยมตวกลมผ เชยวชาญ การเตรยมตวกลมผ เชยวชาญกยงมความจ าเปนเพราะผเชยวชาญอาจมองไมเหนความส าคญของการวจยหรออาจไมมเวลาใหผวจยไดเตมท ผวจยจงจ าเปนตองตดตามกบผเชยวชาญเปนการสวนตว อธบายถงจดมงหมายขนตอนตางๆ ของการวจย เวลาทตองใชโดยประมาณและ

Page 24: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1380 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ประโยชนของการวจย ย าถงความจ าเปนและความส าคญของการใชผเชยวชาญ เปดโอกาสใหผเชยวชาญไดมเวลาเตรยมตวเตรยมขอมล จดระบบขอมลและความคดลวงหนาชวยใหผวจยไดขอมลทนาเชอถอเพมขน

2) สมภาษณ การสมภาษณมลกษณะและขนตอนคลายกบ EFR แต EDFR จะมความยดหยนมากกวา คอ ผวจยสามารถเลอกรปแบบการสมภาษณทจะสนองตอบตอจดมงหมาย เวลา งบประมาณ และสถานการณของการวจยได คอ อาจยดตามรปแบบของ EFR หรออาจจะเลอกสมภาษณเฉพาะแนวโนมทผเชยวชาญคาดวาจะเปนไปไดและนาจะเปน โดยไมค านงถงวาแนวโนมเหลานจะเปนไปในทางดหรอรายเพราะในการท า EDFR รอบทสองและสาม ถาหากผวจยสนใจทจะแยกศกษาอนาคตภาพทง 3 ตามแบบ EFR ผวจยกสามารถท าไดโดยการออกแบบแบบสอบถามทจะชวยใหไดอนาคตภาพทง 3 ภาพ อยางเปนระบบได

3) วเคราะหและสงเคราะหขอมล น าขอมลทไดจากการสมภาษณผเชยวชาญมาวเคราะหและสงเคราะหเพอสรางเปนเครองมอส าหรบท าเดลฟาย

4) สรางเครองมอ 5) ท าเดลฟายรอบทสองและสาม 6) เขยนอนาคตภาพ ขอพจารณาและเปรยบเทยบระหวาง EDFR กบ Delphi 1) EDFR ตางจาก Delphi ตรงท ในรอบแรกของการวจยนน EDFR ใชการสมภาษณแบบ EFR ซงโดย

วธการนจะชวยใหผวจยไดแนวโนมทมความเปนไปไดมากทสด และทกแนวโนมจะน าไปศกษาตอในรอบทสองและสาม เปนการเคารพความเชยวชาญของผเชยวชาญอยางแทจรง

2) การท าวจยแบบเดลฟายตามรปแบบเดมนนมกจะเรมดวยแบบสอบถาม หรอแบบสมภาษณทมโครงสรางทผวจยสรางขนเองโดยการเกบขอมลรอบทหนง วธ นกลาวไดวาเปนการดถกความเชยวชาญของผเชยวชาญเพราะไปจ ากดขอมลทควรจะไดจากผเชยวชาญ โดยการก าหนดกรอบแนวความคดของผเชยวชาญโดยผวจยแตถาหากมการสมภาษณในรอบแรก ผวจยกจะไดแนวโนมและประเดนทสอดคลองมากทสด ซงตอบสนองจดมงหมายของการวจยอนาคตไดดกวาและยงไปกวานนแนวโนมทกแนวโนมยงไดรบการพจารณาจากกลมผเชยวชาญอกใน EDFR รอบทสอง สาม วธ EDFR จงนาจะเปนวธวจยทไดแนวโนมอยางครอบคลม เปนระบบและนาเชอถอมากกวาเดลฟาย

ขอพจารณาเปรยบเทยบระหวาง EDFR กบ EFR 1) EDFR ตางจาก ERF ทระเบยบวธวจย กลาวคอ EFR ใชการสมภาษณรอบเดยว เชน EDFR ใชการ

สมภาษณรอบแรกแลวตามดวยเดลฟายในรอบทสอง สาม วธของ EDFR จงมระบบของการไดขอมลทเปนทนาเชอถอมากกวา

2) ผลสรปของการวจยแบบ EFR คอ อนาคตภาพทไดจากการสมภาษณเพยงรอบเดยว โดยเลอกเอาแนวโนมทมฉนทามตระหวางผใหสมภาษณ จดออนของวธนกคอ การขาดระบบทนาเชอถอในการพจารณาแนวโนมทส าคญตองหมดไป เพราะเปนไปไดทวามผเชยวชาญเพยงคนเดยวทพดถงแนวโนมเหลานน ผเชยวชาญคนอนตลอดจนผวจยอนกอาจจะลมนกไมถง แนวโนมเหลานนจงหลดไปจากผลการวจยเพราะไมมฉนทามต สวนการวจยแบบ EDFR จะน าแนวโนมทไดจากการสมภาษณในรอบแรกปอนกลบไปใหผเชยวชาญทกคนพจารณาอกในการท าเดลฟาย ท าใหแนวโนมทกแนวโนมไดรบการพจารณาอยางเปนระบบเทาเทยมกน ผลสรปทไดจากการวจยแบบ EDFR จงเปนระบบและไดแนวโนมทมความครอบคลมและนาเชอถอมากกวา EFR

Page 25: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1381

เทคนคการวจยแบบ EDFR ถงแมวาจะเปนเทคนคการวจยทพฒนาขนมาเพอการวจยอนาคตกตาม แตเทคนคการวจยแบบ EDFR กสามารถน าไปใชวจยในท านองเดยวกนกบการวจยรปแบบอนๆ ทมอยไดเชนกน การวจยเพอส ารวจความคดเหน ส ารวจปญหา วจยเพอหารปแบบ เพอก าหนดนโยบาย เพอก าหนดมาตรฐาน เพอหาวธแกปญหาและเพอการตดสนใจเปนตน จะเหนไดวาในปจจบนไดมการน าเทคนคการวจยอนาคตแบบตางๆ ไปใชในองคการตางๆมากมาย ทงเพอการวางแผนในอนาคต วเคราะหและแกปญหาในปจจบนตลอดจนการวเคราะหอดต เพราะเทคนคการวจยอนาคตโดยเฉพาะเดลฟาย และ EDFR นนชวยใหผวจยไดขอมลท เปนระบบและนาเชอถอมากขน บทสรป

เมองอจฉรยะ หรอสมารทซต มความส าคญอยางมาก เพราะเมอเขาสสงคมเมองทมประชากรจ านวนมาก จ าเปนตองออกแบบเมองรองรบการแกปญหาทงการจราจร ทอยอาศย และการดแลสงแวดลอม ทแนวคดการพฒนาสรางเมองสสมารทซต จะตองรวมมอกนพฒนาและสรางแนวคดในการพฒนาเมองใหเปนเมองอจฉรยะ ทงนการวจยทใชองคความรเกยวกบอนาคตศาสตร ในการวเคราะหและสงเคราะหรปแบบการบรหารจดการองคกร ภายใตแนวคดสมารทซต (Smart City) ของการพฒนาเมองขอนแกนทหมายถง พนทชมชนเมองและเมองบรวารของเมองขอนแกน ครอบคลมอาณาบรเวณในเขตพนทปกครองของเทศบาลนครขอนแกน เทศบาลเมองศลา เทศบาลต าบลส าราญ เทศบาลต าบลบานเปด และเทศบาลต าบลทาพระ ในอนาคต โดยแบงกระบวนการวจยออกเปนขนตอนตางๆ ดงน ขนท 1 ก าหนดตวช วดของการเปนเมองอจฉรยะดานตางๆ ของเมองขอนแกน และวเคราะหกระบวนการพฒนาเมองขอนแกนใหเปนขอนแกนเมองอจฉรยะ จากนนวเคราะหรปแบบการบรหารจดการองคกรภายใตแนวคดดงกลาว ดวยวธการวจยเอกสารและงานวจยทเกยวของ ขนท 2 ภาพอนาคตการบรหารจดการองคกรภายใตแนวคดขอนแกนเมองอจฉรยะ ดวยวธการวจยอนาคตแบบ EDFR (Ethnographic Delphi Futures Research) โดยผเชยวชาญดานตางๆ ไดแก ดานการบรหารจดการภาครฐ ดานการบรหารจดการทองถน ดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหรอเทคโนโลยดจทล และดานการใหบรการสาธารณะ ซงผลของการวจยในครงนจะเปนการสะทอนภาพอนาคตของการบรหารจดการองคกรภายใตแนวคดขอนแกนเมองอจฉรยะจากการประมวลความคดเหนของผเชยวชาญสามารถใชประโยชนไดหลายดาน ไดแก ในสวนกลางสามารถท าความเขาใจแนวทางในการก าหนดนโยบายสาธารณะและจดสรรทรพยากรทเหมาะสมกบการบรหารจดการองคกรตางๆ ทเกยวของกบการพฒนาเมองขอนแกนใหเปนขอนแกนเมองอจฉรยะ ผบรหารทองถนในเมองขอนแกน สามารถใชประโยชนจากรปแบบการบรหารจดการองคกรเพอใหการพฒนาเมองขอนแกนใหเปนขอนแกนเมองอจฉรยะประสบความส าเรจไดตรงตามวตถประสงค ท าใหไดทราบและสามารถน าสารสนเทศทจ าเปนของรปแบบการบรหารจดการองคกรตางๆ เพอใหการพฒนาเมองขอนแกนใหเปนขอนแกนเมองอจฉรยะ สามารถน าไปใชถอดบทเรยนการพฒนาเมองอจฉรยะแหงอนในประเทศไทยไดในอนาคต

Page 26: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1382 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

เอกสารอางอง เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (ออนไลน). ปรบเปลยนวนน..ส “องคกรดจตอล” ในอก 20 ปขางหนา. เขาถงเมอ 15

พฤษภาคม 2559 จาก http://drdancando.com/ปรบเปลยนวนน-ส-องคกรดจตอล-ในอก-20-ปขางหนา.

เกรยงศกด เจรญวงศศกด. (ออนไลน). แนวโนมโลก 2050 (ตอนท 6) : โลกแหงสงคมเมอง (Urban World) เขาถงเมอ 15 พฤษภาคม 2559 จาก http://www.kriengsak.com/Urban%20World .

กฤษดา กรดทอง. 2530. “การวจยอนาคต” , วารสารการวจยเพอพฒนา. 3 ( มกราคม 2530). คณะกรรมการวจยแหงชาต สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและนเทศศาสตร. (ออนไลน). โครงการสมารทซต

(Smart City). เขาถ งเมอ 15 พฤษภาคม 2559 จาก http://www.pointthai.net/ index.php? title=Main_Page.

ทศนา พฤตการณกจ. (2558). บรบทชมชนภายใตสงคมกงเมองกงชนบท. ใน วารสารวชากามหาวทยาลยฟารอสเทอรน ปท 9 ฉบบท 1 พฤษภาคม-กรกฎาคม 2558.

เทศบาลนครขอนแกน. (ออนไลน). โครงการ Khon Kaen Smart City. เขาถงเมอ 15 พฤษภาคม 2559 จาก http://www.kkmuni.go.th/center-main.php

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2553). ทศทางแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 (ฉบบชมชน) แผนฯ 11 สสงคมแหงความสขอยางมภมคมกน. กรงเทพฯ: สหมตรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2558). ทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12. กรงเทพฯ: ส านกประเมนผลและเผยแพรการพฒนา ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

วราภรณ เทยนเงน. (ออนไลน). ญปนหนนสรางสมารทซต กลมประเทศลมน าโขง. เขาถงเมอ 15 กนยายน2559 จาก http://www.posttoday.com/biz/aec/scoop/418423

วฒพงศ พงศสวรรณ . (ออนไลน). ความเปนมาของสมารทซต . เขาถงเมอ 15 พฤษภาคม 2559 จาก http://www.pointthai.net/index.php? title=ความเปนมาของสมารทซต.

ทวศก ด กออนตกล และชาล วรกลพพฒน. (ออนไลน). Case Studies of Smart City. เขาถ งเมอ 15 พฤษภาคม 2559 จาก http://www.pointthai.net/ index.php? title=Case-Studies-of-Smart-City.

ดลก บญเรองรอด. (2530). “การวจยอนาคตทางการศกษา”, วารสารการวจยเพอการพฒนา. 3 (มกราคม-ธนวาคม 2530).

ภรณ มหานนท. (2529). การประเมนประสทธผลขององคการ. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. Argyris, C. (1999). On Organization Learning. Oxford: Blackwell.

Page 27: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1383

Cameron, K. S. (1981). The Enigma of Organizational Effectiveness. In Measuring Effectiveness. D. Baughr, ed. San Francisco: Jossey-Bass.

Cameron, K. S. and Ettington, D. R. (1988) . The Conceptual Foundations of Organizational Culture. In Higher Education : Handbook of Theory and Research. J. C. Smart, ed. Vol. 4. New York: Agathon.

Denison, D. R. 1990. Corporate Culture and Organizational Effectiveness. New York: Wiley. The Urban Technologist. (Online). Smart City Design Principles. Access on September, 10 2016

From https://theurbantechnologist.com/

Page 28: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1384 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

The Attitudes of Political Democracy

in case of University Students in Udonthani Province

ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย ของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน

Chaimongkol Siriwarin1 and Prakard sandthong2

1,2 Public Administration, Udon thani Rajabhat University, Thailand 1 E-mail [email protected]

Abstract

This research aim to study the attitudes of political democracy in case of university

students in UdonThani Province. Also to compare attitudes of political democracy by personal

factors and the last factors correlated with democratic political attitudes contain with the

Knowledge of Thai politics, the self-esteem, and the political socialization.

This study used survey research method. The study sample 381: Udonthani Rajabhat

University students, institute of physical Education Udonthani students, Boromarajonani College

of Nursing Udonthani students, Rajathani University Udonthani campus students, and Santapon

College students. The study using a multi-stage random sampling method. The research

instrument was questionnaire. The statistics used for data analysis were percentage, mean,

standard deviation and independent sample t-test, one way ANOVA, and Chi-square test.

The results of this study were as follows: 1) the level of democratic political attitudes of

university student is high. 2) gender and residence are no difference in attitudes of political

democracy, however the result for research indicate that there are many factors the data

difference such as university, age, faculty of study, year of study are difference of attitudes of

political democracy were statistically significant at . 05 level 3) the Knowledge of Thai

Politics students, The self-esteem students, and The political socialization of students related with

the attitudes of political democracy of university student were statistically significant at .01 level.

Key word: democracy, political attitude, university student

ไดรบทนอดหนนการวจยจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน

Page 29: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1385

บทคดยอ

การว จย นมวตถป ระสงคเพอ 1) ศกษาทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน 2) เพอศกษาเปรยบเทยบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธานจ าแนกตามลกษณะสวนบคคล 3) เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยความรความเขาใจการเมองการปกครองไทย การเหนคณคาในตนเอง การเรยนรทางการเมอง กบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน

ใชวธการวจยแบบส ารวจโดยการสมตวอยาง กลมตวอยางจ านวน 381 คน จากมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน สถาบนการพลศกษาวทยาเขตอดรธาน วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนอดรธาน มหาวทยาลยราชธานวทยาเขตอดรธาน และวทยาลยสนตพล สมตวอยางแบบหลายขนตอน เครองมอทใชในการวจยคอแบบสอบถาม วเคราะหขอมลดวย รอยละ คาเฉลย การทดสอบท การทดสอบเอฟ และการทดสอบไคสแควร

ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยในระดบมาก คาเฉลย 2.67 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.39 เมอจ าแนกตามหลกการส าคญของการปกครองในระบอบประชาธปไตย พบวา อยในระดบมากทกหลกการ เพศ เขตอาศย ทตางกนไมมความแตกตางในทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย อาย สถาบนการศกษา คณะ ชนป ทตางกนมความแตกตางในทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ความรเกยวกบการเมองการปกครองไทย การเหนคณคาในตนเอง และการเรยนรทางการเมอง มความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ค าส าคญ : ประชาธปไตย, ทศนคตทางการเมอง, นกศกษา

Page 30: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1386 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

บทน า

ประเทศไทยเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยมาสการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขตงแตวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 การปกครองในระบอบประชาธปไตยของไทยพฒนากาวหนาไปเพยงระดบหนง กลาวคอ ประเทศไทยตกอยภายใตระบอบเผดจการเปนสวนใหญ จงสงผลใหประชาชนไมไดรบการปลกฝง และการขดเกลาทางการเมอง ใหมความร ความเขาใจ และศรทธาตอการปกครองในระบอบประชาธปไตย (สมบต ธ ารงธญวงศ, 2551) ทงน การปกครองแบบประชาธปไตยจะเกดขนได และพฒนาไปอยางมประสทธภาพหรออาจลมเหลวนนยอมขนอยกบคานยม ทศนคต ความเชอตาง ๆ ทคนสวนใหญในสงคมไดรบการอบรมกลอมเกลาทางการเมอง ในแนวทสอดคลองกบการปกครองระบอบดงกลาว (ทนพนธ นาคตะ,2518) อาจกลาวไดวา การทจะพฒนาใหประชาชนมความร ความเขาใจ และความศรธาตอการปกครองในระบอบประชาธปไตยไดนน จ าเปนอยางยงจะตองปรบเปลยน ทศนคตทางการเมองใหเปนทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

สถาบนอดมศกษาหรอมหาวทยาลย มบทบาทส าคญยง ในการเปน “ตวน าการเปลยนแปลง” (Change Agent) หรอเปนองคกรขบเคลอนการเปลยนแปลงของสงคมเพอทจะน าประเทศไปสสงคมทพงปรารถนา (ภาวช ทองโรจน, ม.ป.ป.) นกศกษาซงเปนผลผลตของสถาบนอดมศกษากยอมเปนหนวยขบเคลอนน าการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ มาสสงคมเชนเดยวกน กลาวไดวา การเปลยนแปลงทางการเมองการปกครองของไทยครงส าคญ ๆ ในอดตทผานมา นกศกษาเปนผกระตนใหเกดการเปลยนแปลงซงน าไปสการปกครองทเปนประชาธปไตยทสมบรณยงขน เชน เหตการณ 14 ตลาคม พ.ศ. 2516 เปนตน

กลาวไดวา ทศนคตทางการเมองของนกศกษายอมสงผลตอวถการเมองของประเทศ การศกษาทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษา จะท าใหอธบายหรอท านายวถการปกครองแบบประชาธปไตยของประเทศในปจจบนและอนาคตได กลาวคอ หากนกศกษามทศนคตทางการเมองโนมเอยงไปในแนวทางประชาธปไตย กจะสงผลตอพฤตกรรมทางการเมองแบบประชาธปไตยซงจะเปนสวนส าคญในการน าพาสง คม ประเทศชาต ใหมวถทเปนประชาธปไตยดวย ขณะเดยวกนหากนกศกษามทศนคตทางการเมองโนมเอยงไปในแนวทางเผดจการ จะสงผลตอพฤตกรรมทางการเมองแบบเผดจการอ านาจนยมเฉกเชนเดยวกน (สมบต ธ ารงธญวงศ,2551)

จากความเปนมาและความส าคญในขางตน ผวจยจงศกษาทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน วานกศกษามทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยมากนอยเพยงใด และมปจจยใดบางทมอทธพลตอทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษา เพราะนกศกษาเหลานจะมบทบาทส าคญในการพฒนาประเทศชาต นอกจากนแลวการทราบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย สามารถใชก าหนดทศทางในการพฒนาทางการเมองเพอใหสอดคลองกบวถการปกครองแบบประชาธปไตย

Page 31: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1387

วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน 2. เพอศกษาเปรยบเทยบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยจ าแนกตามลกษณะสวนบคคลของ

นกศกษาของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน 3. เพอศกษาความสมพนธระหวางปจจยความรความเขาใจการเมองการปกครอง การเหนคณคาใน

ตนเอง การเรยนรทางการเมอง กบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน

สมมตฐานการวจย

1. ปจจยลกษณะสวนบคคลทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกน 2. ความรความเขาใจการเมองการปกครองมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย 3. การเหนคณคาในตนเองมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย 4. การเรยนรทางการเมองมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

Page 32: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1388 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ลกษณะสวนบคคล 1) เพศ 2) อาย 3) สถาบน 4) คณะ 5) ชนป 6) รายไดครอบครว 7) เขตอยอาศย

ความรเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยของไทย

การเรยนรทางการเมอง

การเหนคณคาในตนเอง

ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

กรอบแนวคดการวจย

ในการด าหนดกรอบแนวคดในการวจย ผวจยทบทวนวรรณกรรม แนวคดเกยวกบประชาธปไตย ทศนคต ความร การเหนคณคาในตนเอง (self esteem) และการเรยนรทางการเมอง (political socialization) ไดผลสรปเปนกรอบแนวคดในการวจยดงน

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

Page 33: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1389

วธด าเนนการวจย

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรท ใช ในการวจยครงน คอ นกศกษาระดบอดมศกษาท ศกษาในระดบปรญญาตร ของ

สถาบนการศกษาทงภาครฐและเอกชนทงทสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และไมไดสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ดงน 1) มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน 2) วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน 3) สถาบนการพละศกษา วทยาเขตอดรธาน 4) มหาวทยาลยราชธาน วทยาเขตอดรธาน 5) วทยาลยสนตพล ซงมนกศกษาจ านวน 7,980 คน

ก าหนดขนาดตวอยางโดยการค านวณตามสตรของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane) ทระดบความเชอมนรอยละ 95.0 และก าหนดคาความคลาดเคลอนทระดบ 0.05 ไดขนาดกลมตวอยางจ านวน 381 คน และท าการสมโดย วธก าหนดสดสวน(quota) และสมตวอยางแบบงาย (sample random sampling)

2. เครองมอทใชในการวจย ผวจยก าหนดเครองมอทใชในการวจยคอแบบสอบถามทผวจยพฒนาขนโดย แบงออกเปน 5 ตอน ไดแก

ตอนท 1 ลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวย เพศ อาย ชนป สถาบน คณะ รายไดครอบครวตอเดอน และเขตทอยอาศย ตอนท 2 ความรเกยวกบการเมองการปกครองไทย เปนแบบทดสอบจ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 ตอนท 3 การเหนคณคาในตนเอง เปนแบบประมาณคา 4 ระดบ ตอนท 4 การเรยนรทางการเมอง ความตรง (validity) เปนแบบประมาณคา 4 ระดบ และตอนท 5 ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย เปนแบบประมาณคา 4 ระดบ ในเชงเนอหาไดรบการตรวจสอบจากอาจารยในสาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธานจ านวน 3 ทาน และน าแบบสอบถามทไดรบการปรบปรงแลวไปทดลองใช (try out)

จ านวน 30 ฉบบ วเคราะหคาความเชอมนของเครองมอการวจยวธของครอนบค (Cronbach α- coeficient) ไดคาความเชอมน ดงน การเหนคณคาในตนเอง คาความเชอถอไดเทากบ 0.849 การเรยนรทางการเมอง คาความเชอถอไดเทากบ 0.813 ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย คาความเชอถอไดเทากบ 0.897

3. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยขอหนงสอขออนญาตจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน เพอขอ

ความอนเคราะหในการจดเกบขอมลจากนกศกษาในสถาบนการศกษา และเกบขอมล จ านวน 381 คน ไดรบการตอบกลบและความสมบรณจ านวน 381 ฉบบ

Page 34: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1390 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

4. การวเคราะหขอมล ผวจยน าขอมลจากแบบสอบถามมาวเคราะหหาคาสถตโดยใชโปรแกรมส าเรจรป คาสถตทใชในการ

วเคราะห ดงน 4.1 สถตส าหรบการวเคราะห 1 ตวแปร ลกษณะสวนบคคล ไดแก เพศ อาย สถาบนทก าลงศกษา คณะ ชนป รายไดตอเดอน เขตทอาศย

อย วเคราะหโดยใช ความถ รอยละ ความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทย การเหนคณคาในตนเอง การเรยนรทางการเมอง ทศนคตทางการเมองในระบอบประชาธปไตย วเคราะหโดยใช คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

4.2 สถตส าหรบการวเคราะห 2 ตวแปร การเปรยบเทยบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย จ าแนกตามลกษณะสวนบคคล วเคราะหโดยใช การทดสอบท (independent sample t-test) และการทดสอบเอฟ (One Way ANOVA) การวเคราะหความสมพนธระหวาง ความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทย, การเหนคณคาในตนเอง, การเรยนรทางการเมอง, กบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย วเคราะหโดยใชไคสแควร (Chai square - test) สรปผลการวจย

สวนท 1 ลกษณะทวไปของกลมตวอยางนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนหญง จ านวน 227 รอยละ 59.6 อายสวนใหญอยท 20 – 22 ป คดเปน

รอยละ 78.0 และเปนกลมตวอยางจากมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน สงถง 236 คน คดเปนรอยละ 61.9 รองลงมามจ านวนสองสถาบน คอ สถาบนการพลศกษาวทยาเขตอดรธาน และมหาวทยาลยราชธานวทยาเขตอดรธาน คณะทศกษา พบวา มากทสดเปนคณะวทยาศาสตร จ านวน 86 คน คดเปนรอยละ 22.6 รองลงมาเปนคณะศกษาศาสตร/ครศาสตร แตตางกนไมมากนก สวนคณะทนอยทสด คอ คณะวทยาศาสตรการกฬาและ ชนป 1 สงทสด จ านวน 108 คน คดเปนรอยละ 28.3 รายไดของครอบครวตอเดอน สวนใหญมรายได 5,001 – 10,000 บาท จ านวน 111 คดเปนรอยละ 29.1 เขตทอยอาศย แบงเปนอาศยในเขตเทศบาล จ านวน 192 คน คดเปนรอยละ 50.4 และ เขตองคการบรหารสวนต าบล จ านวน 189 คดเปนรอยละ 49.6

สวนท 2 ระดบความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองของไทย ระดบการเหนคณคาในตนเอง และระดบการเรยนรทางการเมอง ของกลมตวอยางนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน

พบวา ความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองของกลมตวอยาง ไดระดบคะแนนเฉลย 6.72 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.43 ซงแปลความไดวา กลมตวอยางมความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทยในระดบสง คาเฉลยระดบการเหนคณคาในตนเองของกลมตวอยาง 2.87 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.40 ซง

Page 35: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1391

แปลความไดวา กลมตวอยางมการเหนคณคาในตนเองในระดบมาก คาเฉลยระดบการเรยนรทางการเมองของกลมตวอยาง 2.67 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.50 ซงแปลความไดวา กลมตวอยางมการเรยนรทางการเมองในระดบมาก ดงตารางท 1

ตารางท 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ความรเกยวกบการเมองการปกครองไทย การเหนคณคาในตนเอง และการเรยนรทางการเมอง

รายการ 𝑥 SD ความรเกยวกบการเมองการปกครองไทย 6.72 1.43 การเหนคณคาในตนเอง 2.87 0.40 การเรยนรทางการเมอง 2.67 0.50

สวนท 3 ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษากลมตวอยางนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน

พบวา มทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยในภาพรวมทง 5 หลกการ อยในระดบมาก คาเฉลย 2.76 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.44 เมอจ าแนกเปนรายดาน พบวา อยในระดบมาก ทกหลกการ ทงน หลกการทมคาเฉลยสงทสด คอ หลกความเสมอภาค คาเฉลย 3.01 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.50 รองลงมา คอ หลกการเสยงขางมาก และการเคารพเสยงขางนอย คาเฉลย 2.82 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.44 และดานทมคาเฉลยนอยทสด คอ หลกการปกครองดวยกฎหมาย คาเฉลย 2.60 คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.39 ดงตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยในภาพรวมทง 5 หลกการ

ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย 𝑥 SD หลกการอ านาจอธปไตยเปนของปวงชน 2.70 0.40 หลกการสทธเสรภาพของประชาชน 2.68 0.48 หลกความเสมอภาค 3.01 0.50 หลกการปกครองดวยกฎหมาย 2.60 0.39 หลกการเสยงขางมาก และการเคารพเสยงขางนอย 2.82 0.44

รวม 2.76 0.44

สวนท 4 การเปรยบเทยบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของกลมตวอยางนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธานจ าแนกตามลกษณะสวนบคคล พบวา

Page 36: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1392 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

เพศ และเขตทอยอาศย ของกลมตวอยางทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทไมแตกตางกน สวน อาย สถาบนการศกษา คณะ ชนปและรายไดครอบครวตอเดอน ของกลมตวอยางทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และระดบ .01

สวนท 5 การวเคราะหความสมพนธระหวาง ความรความเขาใจเกยวกบการเมองไทย การเหนคณคา

ในตนเอง และการเรยนรทางการเมอง กบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของกลมตวอยางนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน พบวา

ความ รความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทยมความสมพนธกบทศนคทางการเมองแบบประชาธปไตย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และมความสมพนธระดบต ามาก ดงตารางท 3

ตารางท 3 ความสมพนธระหวางความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทยกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

ความรความเขาใจเกยวกบการเมองการ

ปกครองไทย

ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย รวม

ต า สง จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ต า 10 15.2 2 0.6 12 3.1 ปานกลาง 21 31.8 144 45.7 165 43.3

สง 35 53.0 169 53.7 204 53.5 รวม 66 100.0 315 100.0 381 100.0

𝑥2= 38.946 , P = 0.000 , G = 0.129

Page 37: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1393

การเหนคณคาในตนเองมความสมพนธกบทศนคทางการเมองแบบประชาธปไตย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และมความสมพนธระดบมากดงตารางท 4

ตารางท 4 ความสมพนธระหวางการเหนคณ คาในตนเองกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

การเหนคณคาในตนเอง

ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย รวม

ต า สง จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

ต า 34 51.3 55 17.5 89 23.4 สง 32 48.5 260 82.5 292 76.6 รวม 66 100.0 315 100.0 381 100.0

𝑥2= 35.348 , P = 0.000 , G = 0.668 การเรยนรทางการเมองมความสมพนธกบทศนคทางการเมองแบบประชาธปไตย อยางมนยส าคญทางสถต

ทระดบ .01 ดงตารางท 5

ตารางท 5 ความสมพนธระหวางการเรยนรทางการเมองกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

การเรยนรทางการเมอง ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

รวม ต า สง

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ ต า 40 60.6 130 41.3 170 44.6 สง 26 39.4 185 58.7 211 55.4 รวม 66 100.0 315 100.0 381 100.0

𝑥2= 8.256 , P = 0.004 , G= 0.373

Page 38: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1394 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

การอภปรายผล

1. ระดบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน การททศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธานอยใน

ระดบมาก อาจเปนเพราะ การทไดรบศกษาในสถาบนการศกษา ซงเปนตวแทนการการเรยนรทางการเมองทเปน

ระบบ ผานการจดการเรยนการสอนในหลกสตรการศกษา การเรยนรทางการเมอง โดยตรง อนง การจดการศกษาในระดบอดมศกษามหลกสตรทประกอบดวย หมวดวชาศกษาทวไป (general education) ทนกศกษาทกคนตองเรยน มการจดการเรยนการสอนในรายวชาทเกยวเนองกบ ระบบสงคม การเมองการปกครอง การปกครองในระบอบประชาธปไตย ไมวาจะศกษาในคณะทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะทางดานมนษยศาสตรและสงคมศาสตร หรอคณะครศาสตร ศกษาศาสตร ท าใหนกศกษามความรเกยวกบการเมองการปกครอง ซงมความสมพนธในเชงบวกกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย (สมบต ธ ารงธญวงศ, 2551)

นอกจากนนแลว การจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษายงมระบบการจดกจกรรมนกศกษาทเออใหนกศกษาเกดการเรยนรทางการเมองอกทางหนง เพราะนกศกษาทเขารวมกจกรรมมผลท าใหนกศกษามทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยมากกวาแบบเดจการ (ยรรยงค สรยะมณ, 2540) และการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาเปนการจดการศกษาใหกบผใหญ ดงนนลกษณะของการจดการเรยนการสอนจงเปนระบบทเปดโอกาสใหนกศกษามเสรภาพในทางวชาการ และดานอน ๆ ซงเปนการเปดโอกาสใหนกศกษาไดมโอกาสปฏบตวถชวตแบบประชาธปไตย (พรอมรนทร พรหมเกด,2556) เปนเหตผลหนงทสนบสนนการมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยระดบสงของนกศกษาในระดบอดมศกษา

อยางไรกตาม ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (Thai Qualification Framework for Higher Education TQF: HEd) ไดก าหนดใหสถาบนการศกษาในระดบอดมศกษาจดการเรยนการสอนโดยมงใหบณฑตมผลการเรยนร 5 ดาน ประกอบดวย ดานคณธรรมจรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานความสมพนธระหวางบคคลและรบผดชอบ และทกษะดานการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ (ประกาศกระทรวงศกษาธการ ,2552) โดยมงใหการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ เปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไมวาจะเปนสถาบนอดมศกษาภาครฐหรอภาคเอกชน จงท าใหการจดการเรยนการสอนท าใหผเรยนเกดความเชอมนในตนเอง น ามาสการเหนคณคาในตนเองท าใหเกดการยอมรบในความคดเหนของผอน (Alan M.D. & Amit J.S.,1990, p. 32) ซงเปนแนวคดส าคญประการหนงของการปกครองในระบอบประชาธปไตย นอกจากน ในสภาพปจจบนทมสอสาธารณะทมความหลากหลายทงในแงของเนอหา และวธการในการเขาถงทไรขดจ ากด อาท สอสงคมออนไลน อาจกระตนใหนกศกษาอยากเรยนร ตดตามขาวสารทางการเมอง ซงท าใหเกดการเรยนรทางการเมองผานชองทางเหลานเพมมากขน และอาจเปนเหตผลส าคญอกประการหนงทท าใหนกศกษามทศนคตทางการเมองในระดบสง

Page 39: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1395

2. การเปรยบเทยบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน จ าแนกตามลกษณะสวนบคคล

นกศกษาชายมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทไมแตกตางกนกบนกศกษาหญง อาจเปนเพราะสงคมเปดกวาง และมการเรยนรทางการเมองในสถาบนการศกษา (ยรรยงค สรยะมณ,2540 ,พทยา มาศมนทรไชยนรา,2542 สรวฒ นรกษ,2545 ภวน อนจนทร,2548 สนส ฤกษสมโภชน,2549 เยาวเรศ แตงจวง,2550 สมบต ธ ารงธญวงศ,2553) จงท าใหความแตกตางทางเพศไมมผลตอทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

นกศกษาทมอายตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อาจเปนเพราะ ระดบอายทมากกวาสงสมประสบการณในการเรยนรทางการเมองทมากกวา ซงท าใหเกดทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยสงกวา (ยรรยงค สรยะมณ,2540) ซงสอดคลองกบ สรวฒ นรกษ (2545) และ ภวน อนจนทร (2548) แตขดแยงกบ สนส ฤกษสมโภชน (2549)

นกศกษาทศกษาสถาบนการศกษาทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อาจเปนเพราะแตละสถาบนการศกษามอตลกษณทตางกน กลาวคอ การศกษาในแตละสถาบนจะจดการเรยนการสอนทมงตอบสนองตอปรชญาการศกษาทตนก าหนด ธรรมชาตของแตละสถาบนจงท าใหเกดความแตกตางในทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย ซงสอดคลองกบ พทยา มาศมนทรไชยนรา (2542) และ ภวน อนจนทร (2548)

นกศกษาทศกษาคณะทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 โดยผลการวจยพบวา กลมคณะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยมทศคตทางการเมองแบบประชาธปไตยสงกวากลมคณะอน อาจเปนเพราะนกศกษาในสายวยาศาสตรและเทคโนโลยมแนวความคดทเปนระบบมากกวาสายอน ๆ จงท าใหการเรยนรทางการเมองในระบบการศกษาไดผลลพธทดกวา ซงสอดคลองกบ ภวน อนจนทร (2548)

นกศกษาทชนปทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อาจเปนเพราะระยะเวลาในการศกษาจ านวนปทไมเทากน ชนปสงเกดกระบวนการเรยนรทางการเมองทมากวาชนปทต ากวา ทงนการไดรบการศกษาทมากกวาจะมความรบผดชอบ และมความรสกวาตนเองมอทธพลตอนโยบายของรฐไดสง (พรอมรนทร พรหมเกด,2556) ซงสอดคลองกบ บรรจง กลนสงวน (2547) ณฐดา ทองแผน (2549)

นกศกษาทรายไดครอบครวตอเดอนทตางกนมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 กลาวคอ นกศกษาทมาจากครอบครวทมรายไดสงกวาจะมทศนคตทางการเมองทสงกวานกศกษาทมาจากครอบครวทมรายไดต ากวา อาจเปนเพราะ นกศกษาทมาจากครอบครวทมรายไดสงการไดรบการเอาใจใสดแลเปนอยางดจากผปกครองมโอกาสในการเรยนรทางการเมองทมากกวา สวนนกศกษาทมาจากครอบครวทมรายไดต ากวา ผปกครองอาจไมคอยมเวลาในการพดคยเรองการเมองเนองจากใชเวลาสวนใหญไป

Page 40: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1396 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

กบการประกอบอาชพ สมบต ธ ารงธญวงศ (2553) ซงสอดคลองกบ สรวฒ นรกษ (2545) บรรจง กลนสงวน (2547) ภวน อนจนทร (2548) และ ณฐดา ทองแผน (2549)

นกศกษาทอาศยในเขตองคการบรหารสวนต าบลมทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยทไมแตกตางกบนกศกษาทอาศยในเขตเทศบาล อาจเปนเพราะ ในปจจบนพฤตกรรมของบคคลในเขตชนบทกบเขตเมองมลกษณะทเหมอนกน เชน การเขาถงขอมลขาวสาร พฤตกรรมการใชชวต เปนตน ท าใหนกศกษาทอาศยในเขตองคการบรหารสวนต าบลกบนกศกษาทอาศยในเขตเทศบาลไมมความแตกตางกน ซงสอดคลองกบ พทยา มาศมนทรไชยนรา (2542) วน อนจนทร (2548)

3.ความสมพนธระวางปจจยความรความเขาใจการเมองการปกครอง การเหนคณคาในตนเอง การเรยนรทางการเมอง กบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาระดบอดมศกษาในเขตจงหวดอดรธาน

ความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทยนาจะมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย เปนไปตามสมมตฐานทตงไว กลาวคอ ความรความเขาใจเกยวกบการเมองการปกครองไทยมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สอดคลองกบผลการศกษาของ สมบต ธ ารงธญวงศ (2553) พบวา ความรความเขาใจเกยวกบการเมองสามารถอธบายระดบทศนคตทางการเมองไดสงถง รอยละ 76.8 ซงอาจเปนเพราะ ความรเกยวกบการเมองการปกครองเปนสงทท าใหเกดการจดระบบความคดเกยวกบการเมองการปกครอง

การเหนคณคาในตนเองนาจะมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย เปนไปตามสมมตฐานทตงไว กลาวคอ การเหนคณคาในตนเองมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ขอคนพบของการวจยน เปนประเดนส าคญทนาสนใจ ความสมพนธทพบนอาจเปนเพราะ การทบคคลเหนคณคาในตนเองจะเปนคนทเปดเผย ยอมรบค าวพากษวจารณ ยอมรบฟงความคดเหนของผอน และกลาแสดงออก ซงเปนคณลกษณะของพลเมองในระบอบประชาธปไตย (ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร,2556) นนแสดงถงวา หากสามารถจดการศกษาใหผเรยนสามารถเหนคณคาแหงตนเองไดในระดบสงเพยงใด ยอมสงผลทางบวกตอทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

การเรยนรทางการเมองนาจะมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย เปนไปตามสมมตฐานทตงไว กลาวคอ การเรยนรทางการเมองมความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อาจเปนเพราะ การเรยนรทางการเมองท าใหนกศกษาไดซมซบ ความเชอ ความรสก ในทางการเมอง โดยเฉพาะอยางยงการเรยนรทางการเมองผานการศกษาในระบบ ถอเปนสถาบนหลกทใหเกดการเรยนรทางการเมองจงท าใหนกศกษามการเรยนรทางการเมองสง ซงผลวจยนสอดคลองกบ ยรรยงค สรยะมณ (2540) ภวน อนจนทร (2548) และ บรรจง กลนสงวน (2547)

Page 41: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1397

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ 1) ควรสงเสรมใหการจดการศกษาในระดบอดมศกษาเนนการสรางคณคาใหตนเองของนกศกษา เพอให

นกศกษาเกดการเหนคณคาในตนเองอนจะเปนหลกการส าคญในการสรางทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยใหกบนกศกษา

2) ควรสงเสรมใหมการเรยนรทางการเมองในสถาบนการศกษาใหสงขน โดยเฉพาะการฝกปฏบตในวถชวตทเปนประชาธปไตย โดยผานระบบการเรยนการสอนในชนเรยน และระบบการจดกจกรรมในระดบตาง ๆ (ระดบหลกสตร ระดบคณะ และระดบสถาบน) เพอใหเกดการเรยนรทางการเมองทงในภาควชาการ และภาคปฏบต

3) ควรสงเสรมใหมการจดการเรยนการสอนในวชาทมเนอหาเกยวของกบการเมองการปกครอง ระบบสงคมและการเมอง หรอวชาอนทเกยวของ เปนวชาพนฐานทนกศกษาทกคณะตองเรยน และรวมถงการจดเปนวชาเลอกเสร เพอเปนการเปดโอกาสใหนกศกษาไดรบความรเกยวกบการเมองการปกครอง อนจะสงผลตอทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของนกศกษาในอนาคต

ขอเสนอแนะเชงวชาการ 1) ควรศกษาการเหนคณคาในตนเองกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยในเชงคณภาพเพอได

ขอมลในเชงลกในการอธบายความสมพนธกบทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

2) ควรมการวจยเพอสรางตวชวดทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยเพอเปนเครองมอในการพฒนาทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตย

กตตกรรมประกาศ

รายงานวจยฉบบนส าเรจลงไดเพราะความกรณาจากคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรทใหทนอดหนนการวจย รวมทงมหาวทยาลยราชภฏอดรธาน สถาบนการพลศกษา วทยาเขตอดรธาน วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนอดรธาน มหาวทยาลยราชธานวทยาเขตอดรธาน และวทยาลยสนตพล ทอ า นวยความสะดวกในการเกบรวบรวมขอมล รวมถงผบรหาร เจาหนาท คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรท มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน ทใหความอนเคราะหในการออกหนงสอประสานงานตาง ๆ เกยวกบการเขาเกบรวบรวมขอมล ตลอดสงสนบสนนตาง ๆ

Page 42: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1398 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

เอกสารอางอง สมบต ธ ารงธญวงศ. (2551) รายงานการวจย ปจจยภมหลง วฒนธรรมทาง

การเมอง และการมสวนรวมทางการเมองของผน าเยาวชนไทย.กรงเทพมหานคร: คณะรฐประศาสนศาสตร: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

ภาวช ทองโรจน. (ม.ป.ป.) ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา.สภาสถาบน อดมศกษากบการพฒนาอดมศกษา. คนเมอ 20 ตลาคม 2558 จาก:http://www.mua.go.th/users/bhes/catalog_h/StdEdu/FormCurr/PavitSpeak.pdf

ภวน อนจนทร. (2548). วฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตยของนสต นกศกษา: เปรยบเทยบนสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตรกบนกศกษามหาวทยาลยรามค าแหง.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ณฐธดา ทองแผน. (2549). วฒนธรรมทางการเมองแบบประชาธปไตย : ศกษาเฉพาะกรณนกศกษาระดบปรญญาตร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ทนพนธ นาคตะ. (2518). รฐศาสตร: ทฤษฎ แนวคด ปญหาส าคญและแนว การศกษาวเคราะหการเมอง. กรงเทพมหานคร: โครงการเอกสารและต ารา สมาคมรฐประศาสนศาสตรนดา

บรรจง กลนสงวน. (2547).การกลอมเกลาทางการเมองและทศนคตทางการ เมองแบบประชาธปไตย นองนสตระดบปรญญาตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วททยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ.2552,ราชกจจานเบกษา เลม 126 ตอนพเศษ 125 ง หนา 17-18

พทยา มาศมนทรไชยนรา. (2542). รายงานการวจย ทศนคตทางการเมองของ นสตไทยมสลมในสถานบนอดมศกษาภาคใต. สงขลา: ภาควชาสงคมศาสตร มหาวทยาลยทกษณ

ยรรยง สรยะมณ.(2540).ผลของการอบรมกลอมเกลาในมหาวทยาลยตอ ทศนคตทางการเมองของนกศกษามหาวทยาลยเชยงใหม.วทยานพนธรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการเมองและการปกครอง บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม

เยาวเรศ แตงจวง.(2550).รายงานการวจย วฒนธรรมทางการเมองแบบ ประชาธปไตยของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ

Page 43: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1399

สนส ฤกษสมโภชน. (2549). ทศนคตทางการเมองแบบประชาธปไตยของ นกเรยนมธยมศกษาชวงชนท 4 นเขตพนทการศกษา เขต 1 กรงเทพมหานคร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สรวฒ นรกษ. (2545). การเรยนรทางการเมอง: กรณศกษามหาวทยาลย รามค าแหง คณะรฐศาสตรและมนษยศาสตร ระดบปรญญาตรชนปท 1 และ 4. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขารฐศาสตร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง

ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. (2556).พนฐานความเปนพลเมองใน ระบอบประชาธปไตย. กรงเทพมหานคร: ส านกการพมพ ส านกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร

Hill Alan M.D. & Smith J.S. (1990). The International review of child neurology. New York : Reven Press

Page 44: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1400 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

“The Poor” and “The Lack of Land”:

on The Differences of Policy Implementation

“คนยากไร”กบ”การไรทดนท ากน” : บนความเหลอมล าอยางมเหตผลของนโยบายรฐบาล

Wilasinee Choothong

Faculty of Humanities and Social Sciences, KhonKaen University, Thailand

E-mail: [email protected]

Abstract

The Article, The authors present the development of the country by Land policy changes,

that Encouraging people to switch from a wild to rice. It brings the benefits of forest management

in order to raise the country's economy. So, the public will be developed through the

implementation of the National Social and Economic Development Plan. Since development

began, 2500-present. After that, the developing countries, it is a giant leap forward and led to the

issue of land and the environment. This state is a community-based approach to land

management policy included in the conversion to ownership by the public without disclosing it to

the public to maintain ownership of agricultural land. So it can be said that the conversion of

forest land into rice paddies is not a problem, but a problem in the past in the present. It still

needs a partner to manage the concrete.

Page 45: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1401

บทคดยอ

บทความน ผเขยนไดน าเสนอภาพของการพฒนาประเทศโดยการอาศยนโยบายการเปลยนแปลงทดนดวย

การสงเสรมใหประชาชนแผวถางปาเปนผนนา อนน ามาสการเออประโยชนในทางการจดการผนปาของรฐเพอ

ยกระดบดานเศรษฐกจของประเทศ ซงจะสงผลตอประชาชนผานทศทางการพฒนาประเทศตงแตชวงเรมตน

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 ภายใตชวงเวลานบตงแต พ.ศ.2500 เปนตนมาถงปจจบน

หลงจากการพฒนาประเทศทเปนไปอยางกาวกระโดดในหวงเวลาดงกลาวยงผลมาสการพฒนาในทกดานโดยเฉพาะ

ดานเศรษฐกจแตเกดปญหาดานทดนและสงแวดลอมตามมา ดวยเหตนรฐจงมแนวทางการจดการทดนท ากนให

ชมชนตามนโยบายรฐบาลในลกษณะแปลงรวมโดยมใหกรรมสทธ แกประชาชนเพอรกษาไวซงพนทเกษตรกรรม

ขณะเดยวกนกเปนการกระจายการใชสทธในทดนอกทางหนงดวย ดงนนจงอาจกลาวไดวาการแปลงทดนจากปา

เปนทดนท ากนนนไมใชปญหาในอดตแตเปนปญหาในปจจบนทยงเปนขอถกเถยงถงแนวทางการจดการอยางเปน

ธรรมใหแกประชาชน

Page 46: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1402 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

บทน า

แรงงานคนในอดตนบวามความส าคญอยางมากในการขบเคลอนการพฒนาประเทศในรปแบบตางๆ แมกระทงการท าสงครามของไทยกบกบประเทศเพอนบานกมไดเปนไปเพอมงขยายดนแดนเปนส าคญแตเปนไปเพอการแยงชงผคนเพอเปนแรงงาน ซงในสมยอยธยาการบกเบกปาเปนทดนท ากนเปนหนงในนโยบายของรฐในการสงเสรมใหประชาชนแผวถางปาเปนผนนา ทงนเนองจากพนทของสวนใหญของประเทศเปนปาการใชงบประมาณในการจดการปาเพอยกระดบดานเศรษฐกจของประเทศนนคอนขางจ ากดในดานงบประมาณ ดวยเหตนการบกเบกผนปาเปนนาขาวจงไดรบการสนบสนนจากภาครฐอยางเปนรปธรรมดวยการยกเวนภาษแกผทสามารถบกเบกพนทไดเปนเวลา 3 ป การแปลงทดนจากปาเปนทดนท ากนนนไมใชปญหาในอดตแตเปนปญหาในปจจบนซงเกดจากการทรฐไมสามารถจดเกบภาษการใชประโยชนทดนนนๆได

ในสมยรชการท 5 เพอสรางระบบการควบคมการถอครองทดนท ากนของราษฎรจงเกดการออกเอกสารการถอครองทดนแกผบกเบกผนปาตามนโยบายรฐและนบเปนรปแบบใหมทท าใหประชาชนสามารถถอครองทดนไดอยางถกตอง แตอยางไรกตามเนองจากทดนทเปนปานนยงมอยมากรฐจงก าหนดใหผทยงมไดจบจองทดนท ากนสามารถขอจบจองทดนท ากนและออกโฉนดใหแตมเงอนไขวาตองเสยคาจบจองจ านวนหนง กระทงประเทศไทยมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1 ในป 2500 ซงเปนจดเรมตนของการขยายตวทางการคา และการลงทนในภาคการเกษตร รฐเองกมไดใหความส าคญกบหารบกรกปาหรอทสาธารณะเพอปลกพชไรเชงพาณชยแตอยางไร เพราะเหนวาเปนสวนหนงของการขยายตวทางเศรษฐกจอนเปนการสงเสรมการลงทนทงทางตรงและทางออมใหแกภาครฐ ดงนนการขยายตวของการบกเบกปาเพอเปนทดนท ากนจงมเพมมากขน ประกอบกบรฐมนโยบายสงเสรมการปลกพชไรเชงพาณชจงไมมการปองปรามคนทอยในเขตปาแตอยางไรและเรยกบคคลเหลานนวา “ผบกเบก” แมทผานมาจะมกฎหมายทดน 2497 บงคบใชโดยก าหนดใหทดนเพอการเกษตรสามารถมไดไมเกนคนละ 50 ไร อยอาศยไมเกนคนละ 5 ไรกตาม (ชยพงษ ส าเนยง,ม.ป.ป.)

Page 47: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1403

นโยบายทขาดการวางแผน

สทธของรฐทใหแกประชาชนในการถอครองทดนจากการบกเบกผนปาไมวาจะเปนในลกษณะการออกโฉนด เอกสารสทธ หนงสอส าคญนบเปนเครองยนยนในผลของการด าเนนการภายใตนโยบายรฐแต ทผานมาบางสวนไดรบการออกเอกสารสทธอยางถกตองตามกฎหมายแตมบางสวนท ไมไดรบการออกเอกสารการครอบครองจงน ามาสจดเรมตนของความเหลอมล าในนโยบายของรฐทเกดขนในปจจบน ซงรฐเรยกบคคลทไมมเอกสารการครอบครองในทดนเหลานนวา “ผบกรก” ทกระท าผดตอกฎหมาย ซงเกษตรกรทท ากนในทดนทไมมเอกสารสทธกระจายอยไปทวภมภาคของประเทศและสวนใหญท ากนบนทดนของรฐ (มนนทธ สทธวฒนานต,ม.ป.ป.) มาเปนเวลานานกอนทจะมการประกาศเขตปาสงวนแตบคคลเหลานนไมมเอกสารสทธท จะอางการครอบครองแกรฐได เมอไมสามารถแสดงความเปนเจาของไดยอมไมอาจไดรบความชวยเหลอใดๆจากรฐไดเชนกน ดวยเหตนจงเกดปญหา 1. การกระจายสทธครอบครองทดน 2.การขาดองคกรระดบชาตมาเปนหลกในการดแลเรองการจดการทรพยากรทดนของประเทศอยางเปนจรงเปนจง 3.การขาดเครองมอทางกฎหมายทเหมาะสม และ4.ทดนเพอการเกษตรมแนวโนมลดลงโดยมสาเหตจากการพฒนาโครงสรางพนฐาน การพฒนาดานอตสาหกรรม การสงเสรมการทองเทยว การเกงก าไรในทดน และราคาสนคาเกษตรตกต าอนน ามาสการเปลยนแปลงรปแบบการท ากน ซงจากการส ารวจการถอครองท ดนเกษตรกรรมของอทธพล ศรเสาวลกษณ พบวา 52 % ของท ดนเกษตรกรรม ถอครองโดยผทไมไดประกอบอาชพเกษตรกรรมหรอเรยกไดวาไมไดอยในมอข องเกษตรกรแตเกษตรกรเปนเพยงผเชา และอก 48% การถอครองแบงออกเปน 3 ลกษณะคอ 1.เกษตรกรถอครองโดยไมมภาระผกพน (70%) 2.ถอครองโดยคดจ านอง (29%) 3.ถอครองโดยมการขายฝากไว (1%) (อทธพล ศรเสาวลกษณ,2550)

เมอเกษตรกรตองท ากนบนทดนของคนอน ประกอบกบการไหลเขามาของกระแสทนนยมจงสงผลใหเกษตรกเกดความ “อยากไดอยากม” เหมอนคนอนจงเปนเหตใหผลกดนตวเองเขาสวงวนของความเปนหนและเปนหนทเกดจากการหยบยมแบบไมมหลกประกนและไดมาโดยงาย หรอทเรยกวา “หนนอกระบบ” นานวนจากหลกหมนเปนหลกแสนจนไมมพอทจะจายและลกลามบานปลายไปถงการยดทรพย ยดบาน หรอยดทดนท ากนและน ามาสวงวนแหงความยากจนเชนเดม อกทงรฐไดมนโยบายทวงคนผนปาอนเปนการซ าเตมความไมมของเกษตรกรบางกลมทยงคงไมมเอกสารสทธในทดนท ากน ซ าหลงเขาสวงวนของกระแสทนนยม ไรบาน ขาดทดนท ากนจนเปนคนชายขอบทไมสามารถชวยเหลอตวเองไดและไมอาจไดรบความชวยเหลอจากรฐในอกทางหนงดวย

Page 48: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1404 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ปญหาทดนของประเทศไทยทผานมาสวนหนงมาจากการทรฐไมสามารถบรหารจดการทรพยากรทดนจากนโยบายทน าไปปฏบตไดนบแตอดตทงนอาจเนองดวยขอจ ากดทงทางดานบคคลากร งบประมาณการจดการ หรอโครงสรางการท างานขององคการราชการเองกตามแต แตสงเหลานนไดสรางปญหาจากการท รฐไมมการวางแผนการใชทดนทเหมาะสมจนเกดการกระจายการถอครองทไมเปนธรรม ทงยงกระตนใหเกดการแยงชงทรพยากรดวยระบบทนนยมเพอสรางความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจไมวาจะเปนอตสาหกรรม การทองเทยว หรอการสรางมลคาเพมทางเศรษฐกจในดานอนๆ รวมถงการพฒนาโครสรางพนฐานเพอมงสการเปดพนททางเศรษฐกจอนเปนการเปลยนแปลงพนท เกษตรกรรมและพนทปาบกรกเปนพนทอตสาหกรรม พนท เมอง แหลงทองเทยว พาณชยกรรม ดวยการใชนโยบายเวนคนทดน ประกอบกบการทรฐมนโยบายเพมพนทปาโดยไมตรวจสอบการถอครองของประชาชนจนน ามาสความขดแยงระหวางรฐกบประชาชน แตอยางไรกตามรฐพยายามแกไขปญหาการถอของทดนโดยใหประชาชนผท ากนในทดนของรฐมายนความจ านงเพอขอสทธในการท ากจในทดน แตจากขอมลปรากฎวามเพยง 5 หมนครวเรอนเทานนทไดมายนความจ านงขอใชพนทท ากนของรฐซงเปนเพยง 10 % ของพนทบกรกทงหมด (ประชาชาตธรกจออนไลน,2558)

นอกจากนปญหาเรองทดนยงมในเรองของปญหาโครงสรางทางกฎหมายจากมาตรการทางภาษท าใหเกดขอจ ากดในการกระจายการถอครองและการใชทดนอยางไมมประสทธภาพ เพราะระบบกฎหมายเปดโอกาสใหเอกชนสามารถถอครองทดนไดอยางเสรท าใหผมรายไดสงสามารถกวานซอทดนเพอเกงก าไรไดโดยชอบ อกทงยงไมมกระบวนการในการตรวจสอบการใชประโยชนทดนอยางจรงจงท าใหทดนจ านวนมากถกทงลาง รวมถงการคอรปชนของเจาหนาท รฐในการออกเอกสารสทธท ผดกฎหมาย การเปลยนแปลงกฎห มายผงเมองในเขตเกษตรกรรมกสามารถท าไดโดยงาย ซงลวนแลวแตเปนปญหาทางโครงสรางของราชการทงสน (มนนทธ สทธวฒนานต,ม.ป.ป.) แนวคดการแกไขปญหา

ในสภาพสงคมไทยทยงคงมความเหลอมล าระหวางคนรวยและคนจนนนกรรมสทธในท ดนแบบปจเจกบคคล ซงควบคมโดยกลไกตลาดอาจเสยงตอการท าใหสญเสยสทธในทดนไปโดยงาย โดยเฉพาะเกษตรกรผยากจน ดงนนเอกสารสทธทออกใหชมชนมจดเดนและมความส าคญอยางมากในการแกไขปญหา ทงนเพอรกษาไวซงพนทเกษตรกรรมเอาไวไมใหเกดการใชผดประเภท อกทงผทมฐานนะดอยในสงคมยงสามารถมพนทรองรบและสรางความมนคงและมอ านาจในการตอรองกบระบบทนนยมในอกทางหนงดวย ดวยเหตนจงเกดแนวคดเกยวกบสทธชมชนขน (อทธพล ศรเสาวลกษณ,ม.ป.ป.) ซงอาจมรปแบบการจดการแบบสหกรณ หรอรปแบบอนทเหมาะสม

การใหกรรมสทธในทรพยากรในทางเศรษฐศาสตรจ าแนกสทธในการใชทรพยากรออกเปน 3 ประเภท คอ 1.กรรมสทธสวนบคคล 2. สทธรวม 3.การเขาถงทรพยากรไดอยางเสร สทธดงกลาวเปนสทธในการใชประโยชนจากทรพยสนและอรรถประโยชนทไดรบ ซงสามารถอธบายไดดงน

1.กรรมสทธสวนบคคล หมายถง การมกฎหมายรบรองสทธ ผทมกรรมสทธในทรพยสนและสามารถหวงกนไมใหผอนเขาใชประโยชน มสทธทจะจ าหนวย แบงแยก หรอโอนกรรมสทธนนใหแกใครกได โดยทผมกรรมสทธจะเปนผทไดรบผลประโยชนจากทรพยากรแตเพยงผเดยว โดยทรฐและบคคลอนจะตองเคารพในกรรมสทธนน

Page 49: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1405

2.สทธรวม หมายถง สทธทกลมบคคลทเปนสมาชกชมชนหรอองคกมสทธรวมกนในการใชประโยชนจากทรพยากร สมาชกแตละรายจะไมมสทธสวนบคคลแตจะมสทธในฐานะทเปนสมาชกของกลมภายใตกฎและก ตกาเดยวกนเทานน

3.การเขาถงทรพยากรโดยเสร หมายถง การเขาถงทรพยากรแบบเปดกวางส าหรบทกคน และไมมผใดเปนเจาของทรพยากรแตละคนจงไมมสทธหรอมความชอบธรรมทางกฎหมายในการทจะหวงกนไมใหผอนเขาไปใชประโยชนจากทรพยากร ตาราง 1 การใหกรรมสทธในทรพยากรในทางเศรษฐศาสตร

กรรมสทธสวนบคคล สทธรวม การเขาถงทรพยากรโดยเสร มกฎหมายรองรบ ไมมสทธสวนบคคล ทกคนสารถเขาใช

ประโยชนได ผถอกรรมสทธสามารถหวง

กนไมใหผอนใชประโยชน กลมบคคลมสทธรวมกนใน

การใชประโยชนจากทรพยากร

ไมมบคคลใดมสทธตามกฎหมายในการหวงกนไมใหผอนใชประโยชนจากทรพยากร

จ าหนาย แบงแยก หรอโอนกรรมสทธใหบคคลอน

สมาชกสามารถหวงกนไมใหบคคลอนทไมเปนสมาชกเขาใชประโยชนจากทรพยากรได

Page 50: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1406 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ขอเสนอการสรางความมนคงในทดนท ากนของผยากไรทไรทดนท ากน

พระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวกบการจดการทรพยากรทดน เมอป พ.ศ.2511 “มความเดอดรอนอยางยงวาประชาชนในเมองไทยจะไรทดน และถาไรทดนแลวกจะท างานเปนทาสเขา ซงเราไมปรารถนาทจะใหประชาชนเปนทาสคนอน แตถาเราสามารถทจะขจดปญหานโดยเอาทดนจ าแนกจดสรรอยางยตธรรมอยางมการจดตงจะเรยกวานคมหรอจะเรยกวาหมหรอกลม หรอสหกรณกตามกจะท าใหคนทมชวตแรนแคนสามารถทจะพฒนาตวเองขนมาได”(มหาวทยาลยเกษตรศาสตร,2542) ดงนนการท างานของรฐเพยงฝายเดยวไมสามารถแกไขปญหาเรองทดนทก าลงประสบอยไดเพราะขนตอนการท างานทมมากเกนไปท าใหการแกไขปญหาดงกลาวลาชาไมทนการ ดวยเหตนการยอมรบในสทธชมชนในการจดการทรพยากรทดนจงเปนการผอนภาระของภาครฐไดในทางหนง และเปนการรกษาไวซงทรพยากรทดน ปาไม และแหลงน า อนเปนรากฐานชวตชมชน และเพอใหชมชนไดใชประโยชนรวมกน และอยคกบปาอยางยงยน ทงการท างานรวมกนระหวางรบ -ชมชนยงเปนการชวยเหลอกนตามสภาพขนบธรรมเนยม จารตประเพณของแตละทองถนอนเปนการวธหนงของการแกไขปญหา แตอยางไรกตามวธการดงกลาวหาใชหลกประกนของการทชมชนจะไมถกละเมดในสทธอกในอนาคตไม เพยงแตอาจไดรบความคมครองบางประการซงเปนสงทชมชนเองกตองยอมรบในจดนดวย ทงนการจดการในรปแบบดงกลาวไมจ าเปนตองเปนรปแบบเดยวกนทวประเทศ และเอกสารสทธทจะออกใหชมชนอาจเปนสทธประโยชนโดยไมมกรรมสทธกไดอาจเปนในลกษณะ “โฉนดชมชน” (อทธพล ศรเสาวลกษณ,ม.ป.ป.)

เอกสารสทธในทดนของชมชนหรอโฉนดชมชนไมสามารถซอขาย เปลยนมอไดอยางเสร ตองขายใหกบสมาชกในชมชนเทานนและตองไดรบความเหนชอบจากรรมการกอน (อทธพล ศรเสาวลกษณ,ม.ป.ป.) แตดวยขอจ ากดของกฎหมายทดน การถอกรรมสทธรวมทกคนจะตองมกรรมสทธในทดน ฉะนนการออกเอกสารสทธใหแกชมชนจะท าไดเฉพาะกรณทชมชนมสภาพเปนนตบคคลเทานน (อทธพล ศรเสาวลกษณ,ม.ป.ป.) นอกจากนการจดหาทดนของรฐทมศกยภาพใหประชาชนผยากไรไมมทดนท ากนหรอทอยอาศย หรอถกอพยบใหออกจากพนทอนเปนทดนของรฐในรปแบบชมชนอนทเหมาะสม เชน สหกรณ จะตองอยภายใตเงอนไขของกฎหมายหรอระเบยบทคณะอนกรรมการจดการทดนก าหนดเพอใหประชาชนใชประโยชนท ดนของรฐโดยไมใหกรรมสทธซงทประชมคณะรฐมนตรวนท 22 ธนวาคม 2558 มมตอนมตหลกการจดการท ดนท ากนใหชมชนตามนโยบายรฐบาลในลกษณะแปลงรวมโดยมใหกรรมสทธ แตใหเขาท าประโยชนในทดนของรฐเปนกลมหรอชมชนภายใตเงอนไขทคณะกรรมการนโยบายทดนก าหนดในรปแบบสหกรณ หรอรปแบบอนทเหมาะสม (ส านกพฒนายทธศาสตรและตดตามนโยบายพเศษ, 2558) อยางไรกตามการจดสรรพนทท ากนนนจะพจาณาถงความจ าเปนในการชวยเหลอเพอแกไขปญหาความยากจนเปนหลกมากกวาการค านงถงสทธในการจดสรร

Page 51: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1407

เมอพจารณาถงรากเหงาของปญหาอาจอนมานไดวาสาเหตเกดจากการขาดระบบการบรหารจดการ และระบบฐานขอมลทดในเรองทดนและการใชประโยชนจากทดนทถกตอง ครบถวน รวมถงปญหาดานกฎหมาย และหนวยงานทรบผดชอบ ซงตองอาศยการพฒนากลไกการบรหารจดการและการพฒนาระบบฐานขอมลเรองทดนของประเทศเปนส าคญ ดงนนเพอใหแกไขปญหามความตอเนองและยงยนควบคไปกบการแกไขปญหาในรปแบบสทธชมชนหรอรปแบบสหกรณ หรอรปแบบอนๆ จงตองพจารณาแกไขในเรอง 1.การจดเกบภาษกาวหนาและภาษมรดก ใครมทดนมากจายมาก ใครมทดนนอยจายนอย 2.การจดระบบชลประทาน 3.การยกเลกการใหสมปทานทดนกบนายทน และ 4.การผลกดนการแกไขกฎหมาย 4 ฉบบ คอ พ.ร.บ.อตราภาษกาวหนา พ.ร.บ.ธนาคารท ดน พ.ร.บ.สทธชมชนในการจดการทดนและทรพยากร และ พ.ร.บ.กองทนยตธรรม เพอเปนกลไกส าคญในการแกไขปญหาในแตและรปแบบทเกษตรกรก าลงประสบอยในขณะน อกทงแนวทางเหลานยงสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไย พ.ศ.2550วาดวยสทธชมชนในการจดการทรพยากรธรรมชาต การกระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม และแนวนโยบายพนฐานแหงรฐวาดวยกระบวนการยตธรรม (มนนทธ สทธวฒนานต,ม.ป.ป. และประภาส โงกสงเนน อางองใน สมาล สวรรณกร,2557.) โดยหนวยงานทเกยวของในการหาขอยต/แนวทางการแกไขการจดทดนท ากนใหแกผทไมมทดนท ากน คอ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ส านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม) รวมกบ ส านกงานปลดส านกนายกรฐมนตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงมหาดไทย ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา และหนวยงานอนทเกยวของ (ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กองบรหารจดการทดน, 2558) นอกจากนสงส าคญของความส าเรจในการด าเนนงานทดคอรฐตองเปลยนจากการมงแกกฎหมายเปนการสรางกฎกตการวมกนระหวางรฐ-ชมชนกบการใชประโยชนทดน

Page 52: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1408 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

เอกสารอางอง

ชยพงษ ส าเนยง (ม.ป.ป.).การปฏรปทดนในสงคมไทย : ปญหาการกระจายการถอครองทดน.สบคนเมอวนท 5 พฤษภาคม 2559 จาก www.siamintelligence.com/land-reform-in-thai/

ประชาชาตธรกจออนไลน (2558).การจดการทดนภาคการเกษตรตองปฏบตจรงควบคกฎหมายใหม.สบคนเมอวนท 5 พฤษภาคม 2559 จาก http://www.opm.go.th/opmportal/multimedia/sukunywo/january2015/08-01-58/008.pdf

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2542).พระบาทสมเดจพระเจาอยหวกบการจดการทรพยากรทดน.สบคนเมอวนท 5 พฤษภาคม 2559 จาก https//web.ku.ac.th/king72/2542-09/res03_01.html

มนนธ สทธวฒนานต (ม.ป.ป.) บทวเคราะหปญหาทเกยวพนกบความเหลอมล าหรอความไมเปนธรรมในระบบเศรษฐกจไทย และแนวทางปฏรปเพอแกไขปญหา : ปญหาการถอครองทดนโดยไมไดใชประโยชนและขอเสนอในการแกไขปญหาทดนของประเทศไทย.สบคนเมอวนท 5 พฤษภาคม 2559 จาก aihr.info/ThaiHRSS2012/บทวเคราะหปญหาทดน_final%2027102011.doc

สมาล สวรรณกร (2557).ปญหาไมมทดนท ากน ความเหลอมล าในเมองโคราช.สบคนเมอวนท 5 พฤษภาคม 2559 จาก www.komchadluek.net/news/local/187001

ส านกพฒนายทธศาสตรและตดตามนโยบายพเศษ (2558).การจดการทดนท ากนใหชมชนตามนโยบายรฐบาล. (หนงสอเวยน)

ส านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กองบรหารจดการทดน (2558)การจดทดนท ากนใหชมชนตามนโยบายรฐบาล. (หนงสอเวยน)

อทธพล ศรเสาวลกษณ (ม.ป.ป.).สถานการณและปญหาทดนขอปงระเทศไทย.สบคนเมอวนท 5 พฤษภาคม 2559 จาก http://rescom.trf.or.th/display/keydefault.as.px?id_colum=3090.

อทธพล ศรเสาวลกษณ (2550).สทธในทดนของชมชน:โฉนดชมชน และขอกฎหมายทเกยวของ โครงการศกษาระบบสทธในทดนของชมชนทเหมาะสม.สบคนเมอวนท 4 พฤษภาคม 2559 จาก www.lrct.go.th/th/?wpfb_dl=1323

Page 53: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1409

Effecting of Migrant Labors and Security in Chumphon Province

ผลกระทบของแรงงานขามชาตตอความมนคงในจงหวดชมพร

Pawida Rungsee1 and Sataporn Roengtam2

1Ph.D. student in Public Administration

2Assist. Prof. Dr. , Program in Public Administration

1,2Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand 1E-mail: [email protected], 2E-mail: [email protected]

Abstract

This study aims to analyze the causes of illegal migrant labors and the effecting of

Security in Chumphon province. The qualitative research was conducted by the means of the in-

depth interview with 18 migrating labors who living in Chumphon province which selected by

snowball technique. There are 3 focus groups discussion (10 per each) key informants selected by

snowball technique. The data was collected during the period from April 2013 to April 2014.

The finding are the cause of illegal smuggling of migrant labors are both the driving

factors of the original country and attractiveness of the destination countries. The migrant labors

are easy to cross Thailand border in Ranong province, then move to Chumphon province. The

problem of migrant labors are effect to economics, community political. The guideline for

resolution of migrant labors problem the government must create for legalize migrant labors,

protect human right and value, but migrant labors’ problem are related to multi-connection;

government sector, private sector and community so they should collaborate.

Page 54: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1410 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

บทคดยอ

ผลกระทบของแรงงานขามชาต1ตอความมนคงในจงหวดชมพร มวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสาเหต

การยายถนของแรงงานขามชาตในจงหวดชมพร 2) ศกษาผลกระทบดานความมนคงในจงหวดชมพร ใชระเบยบวธ

วจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยการสมภาษณเชงลก ผใหขอมล 18 คน และการสนทนากลมยอย 3

ครง (ครงละ 10 คน) พบวา สาเหตการยายถนของแรงงานขามชาตในจงหวดชมพรมทงปจจยผลกจากประเทศตน

ทางของแรงงาน และปจจยดงดดจากประเทศไทย โดยเฉพาะลกษณะทางภมศาสตรทท าใหเดนทางขามแดนไดงาย

บรเวณจงหวดระนองแลวเดนทางตอมาทจงหวดชมพรซงมพนทตดกน สงผลตอความม นคงดานเศรษฐกจ ชมชน

สงคม และการเมอง แนวทางการแกไขปญหาจงตองสรางกลไกใหมแรงงานขามชาตถกกฎหมาย มชวตอยางม

เกยรตและศกดศร สามารถปกปองสทธของตนเองได แตเนองจากเรองแรงงานขามชาตเกยวของกบหลายภาคสวน

ฝายตางๆ จงตองท างานรวมกนทงรฐ เอกชน ชมชน

ค าส าคญ: แรงงานขามชาต, จงหวดชมพร, ความมนคง

1 ในบทความนใชค าวาแรงงานขามชาตเปนหลกแตอาจปรากฏค าวาแรงงานขามชาตตามเอกสารอางองทน ามาประกอบการเขยน

Page 55: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1411

1. บทน า

ช าย แ ดน เป นพ น ท ว า ง (spatial) ท เก ด ป ฏ บ ต ก า ร เช งส งคม ข อ งค นภ า ย ใน พ น ท น น จงประกอบดวยมตของการผลตและการผลตซ าของแตละสงคม และเปนพนทชวคราวทบนทกความสมพนธระหวางชมชนทองถนหนงกบชมชนทองถนหนง และความสมพนธระหวางรฐหนงกบอก รฐหนง ซงลกษณะของชายแดนบอยครงกลายเปนพนททางการเมองของวฒนธรรมทปะทะ ประสานกบการเมองทเปนจรง ปจจบนการเดนทางของคนภายในรฐและระหวางรฐสะดวกมากขน เกดการยายถนฐานไปท างานของคนมากขนดวย (จนทรา ธนะวฒนาวงศ และคณะ, 2553; 99) จงหวดชมพร ถอเปนจงหวดชายแดนทมพนทดานทศตะวนตก เขตอ าเภอทาแซะ ตดกบอ าเภอกระบร จงหวดระนอง และ ประเทศเมยนมาร จงมแรงงานขามชาต สญชาตเมยนมาร กมพชา ลาว เปนตน เขามาท างานในภาคการผลตตางๆ ของจงหวด โดยเฉพาะในภาคการเกษตรซงไดแก การเพาะปลก อตสาหกรรมตอเนองภาคเกษตร รวมถงประมงและงานอนๆ ขอมลจากส านกบรหารแรงงานตางดาว กระทรวงแรงงาน ในเดอนสงหาคม 2559 จงหวดชมพร มแรงงาขามชาต 13,134 คน แบงเปนแรงงาน สญชาตกมพชา สญชาตลาว และทมจ านวนมากทสดไดแกแรงงานขามชาตสญชาตเมยนมาร 9,943 คน (ส านกบรหารแรงงานขามชาต, “สถตแรงงานตางดาว” http://wp.doe.go.th/wp/index.php/th/ สบคนเมอ 5 ตลาคม 2559) อยางไรกตาม ดวยพนทสามารถเดนทางไปมาไดไมล าบากมากนก นาจะมแรงงานขามชาตไมไดขนทะเบยนในจงหวดชมพร มากกวาขอมลของส านกบรหารแรงงานตางดาว ทงทเขามาท างานและใชจงหวดชมพรเปนแหลงพกเพอเดนทางไปยงพนทอนๆ ความเปลยนแปลงทเกดขนจากการเคลอนยายของคนตางถน เขามาในพนทยอมกอใหเกดทงผลดและผลกระทบในดานตางๆ ตามมา ทงดานเศรษฐกจ วถชวตของคนในชมชน การเมอง ทงหมดนถอเปนปญหาดานความมนคงแบบใหมทรฐตองเผชญและหาแนวทางแกไขตอไป

วตถประสงคการวจย

1) เพอศกษาสาเหตการยายถนของแรงงานขามชาตในจงหวดชมพร

2) เพอศกษาผลกระทบดานความมนคงในจงหวดชมพร

ขอบเขตการวจย

ขอบเขตพนท ไดแก จงหวดชมพร และจงหวดใกลเคยงทตดกบประเทศพมาคอจงหวดระนอง

ขอบเขตของปญหา ใหความส าคญกบปญหาแรงงานขามชาตทสงผลกระทบตอความมนคงในจงหวดชมพร โดยเนนความมนคง 3 ดาน ไดแก ดานเศรษฐกจ ชมชนและสงคม (การอยรวมกน) และการเมอง (สทธ เสรภาพและความเสมอภาค)

ระยะเวลาการวจย ระหวางเดอนเมษายน 2556- เมษายน 2557

Page 56: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1412 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ไดทราบขอมลของแรงงานขามชาตในจงหวดชมพร ในดานทเกยวกบสาเหตการเขามาท างาน ปญหาทสงผลกระทบตอความมนคงของมนษย การปฏบตงานของเจาหนาททเกยวของตามนโยบาย แนวทางของรฐในการแกไขปญหาซงเปนตวสะทอนกลบสการก าหนดนโยบายดานแรงงานขามชาตของรฐบาลในอนาคต

แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

แนวคดเรองความมนคงของมนษย เดมค าวา ความมนคงหมายถง “ความมนคงในระดบชาต” (National Security) ซงมผเกยวของหลายฝายไมวาจะเปน กองทพ หรอองคการสถาบนตางๆ ทท างานดานความมนคง (Security Organizations/Security Institutions) โดยมรฐเปนผ รบผดชอบในภาพรวม แตในยคทโลกเปรยบเสมอนหมบานโลก ความมนคงมหลายระดบ ทงคนในแตละพนท ภมภาค ประเทศ และระดบนานาชาตในทายทสด ซงทงหมดนเรมตนทความมนคงของมนษย

โครงการพฒนาแหงสหประชาชาต จ าแนกองคประกอบของความมนคงของมนษยออกเปน 7 องคประกอบ ดงน - ความมนคงทางเศรษฐกจ (Economic security) - ความมนคงทางดานอาหาร (Food security) - ความมนคงทางดานสขภาพ (Health security) - ความมนคงดานสงแวดลอม (Environmental security) - ความมนคงสวนบคคล (Personal security) - ความมนคงของชมชน (Communities security)

- ความมนคงทางการเมอง (Political security) องคประกอบของความมนคงของมนษยขางตนหากน าประเดนท ใกลเค ยงกนมาจดประเภท

จะแบงได ดงน

1) ความมนคงในชวตดานเศรษฐกจ การท างาน ความคมครองในการประกอบอาชพ

2) ความมนคงของชมชน สงคม ซงกระทบทงแรงงานขามชาตและคนไทย ดานการธ ารงรกษาภมปญญา วฒนธรรม ภาษา และการอยรวมกนภายในสงคมทมความแตกตางหลากหลาย รวมถงความมนคงดานสงแวดลอมด สขภาพแขงแรงดวย

3) ความมนคงทางการเมอง ความเสมอภาคทางสทธและการไดรบความคมครองภายในรฐ น าไปสความมนคงขนพนฐานคอความมนคงสวนบคคล ความปลอดภยในชวตและทรพยสน ความมนคงดานสขภาพ การรบบรการดานสาธารณสข

แนวคดเรองการยายถนขามชาตของแรงงาน การยายถนขามชาต หมายถง กระบวนการยายถนขามประเทศของกลมประชากรจากประเทศหนงสอกประเทศหนง โดยมปจจยผลกดนอนเกดจากประเทศตนทางและปจจยดงดดอนเกดจากประเทศปลายทาง เปนตวผลกดนและตวกระตนส าคญทน าไปสการตดสนใจในการยายถนของประชากรเหลาน

Page 57: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1413

กฤตยา อาชวนชจกลและคณะ (2541) ไดอธบายถงแนวคดและทฤษฎวาดวยการยายถน ขามชาตนนวา การมโอกาสในชวตทดกวาเปนสาเหตส าคญของการยายถนของมนษย แตกเปนทยอมรบโดยทวไปวา สาเหตของการยายถนขามชาตนนไมเพยงจะสรางความหลากหลายอยางยง แตกยงสราง ความซบซอนใหเกดยงขนดวย โดยภาพรวมกลาวไดวา การยายถนขามชาตเกดจากสาเหตหลกๆ ดงตอไปน

- ความแตกตางของความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ - ความแตกตางดานโครงสรางประชากร - ความขดแยงทางการเมอง - เงอนไขสงแวดลอมและทรพยากรทมความแตกตางในแตละประเทศ - นโยบายรฐทสนบสนนหรอไมสนบสนนการยายถนขามชาต - ปจจยการสงเสรมการยายถนทส าคญๆ ไดแก ขอมลขาวสารจากสอมวลชนและความสะดวกของการ

คมนาคม เครอขายการยายถนทเกดจากญาต เพอนฝงทยายมากอน - ขบวนการคามนษยขามชาต ซงเปนอาชญากรรมทคเคยงไปกบการคายาเสพตดขามชาต ฉะนนอาจกลาวไดวา ความซบซอนของการยายถนขามชาตเกดจากมปจจยเขามาเกยวของจ านวน

มากไมวาจะเปนโครงสรางทางระบบเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม การเมอง รวมทงโครงสรางประชากรทแตกตางกนในแตละซกโลก แตละทวป และแตละประเทศ ความเปนอธปไตยของแตละประเทศในการวางกฎเกณฑเรองการเขาเมองของตนเองทแสดงนยยะนโยบายทตอนรบหรอจ ากดการยายถนเขาประเทศตน ความสมพนธระหวางประเทศไมวาในดานการคาและการเมอง ในประเทศทมพรมแดนตดตอกนกอาจมปญหาเขตแดนเขามาดวย กฎหมายระหวางประเทศทเปนขอตกลงรวมมอกนเปนสากลหรอในแตละภมภาค หรอเปนขอตกลงพเศษทวภาคและทายทสดคอบทบาทขององคการระหวางประเทศ ดงนน แมจะเปนโลกยคโลกาภวฒนแตบทบาทของรฐตอการก าหนดนโยบายสาธารณะดานแรงงานตางดาวกยงมความจ าเปนในฐานะตวแสดงทเปนทางการในเวทระหวางประเทศ

แนวคดเรองการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต D.A. Mazmanian และ P.A. Sabatier (1989) ใหความคดเหนวาการน านโยบายไปปฏบ ตหมายถง การน าการตดสนใจก าหนดนโยบายท ไดกระท าไว ซงอาจอยในรปของกฎหมาย ค าพพากษาของศาล ค าสงของรฐบาลหรอคณะรฐมนตรไปปฏบตใหประสบความส าเรจ โดยมกระบวนการซงประกอบดวยขนตอนตางๆดงนคอ การพจารณาผลลพธทพงปรารถนาตามวตถประสงคของนโยบาย การยนยอมปฏบตตามของผทเกยวของ และการพจารณาผลกระทบทเกดขนจากการรบรของผตดสนใจก าหนดนโยบาย และหนวยงานทน านโยบายไปปฏบต

ทงน วรเดช จนทรศร (2552, 35-47) กลาวถงขนตอนการน านโยบายไปปฏบตแบบบน ลงลาง 2 ขนตอนไดแก

1) ขนตอนระดบมหภาค รฐชาตสวนใหญมกเนนรปแบบรฐบาลทมการใชอ านาจอธปไตยแบบรวมอ านาจ การน านโยบายไปปฏบตจงเปนการรวมอ านาจรฐไวทหนวยงานในระดบชาตหรอระดบมหภาค ซงมบทบาทเปนผควบคมการเปลยนแปลงนโยบายใหเปนแนวทาง/แผนงาน/โครงการ โดยใชองคการขนาดใหญหรอองคการแบบราชการซงมสายการบงคบบญชาหลายขนตอน แบงอ านาจลดหลนกนลงไป แตการควบคมและการตดสนใจเดดขาดอยทหนวยงานระดบชาต

2) ขนตอนระดบจลภาค เมอหนวยงานระดบภมภาคและทองถนยอมรบแนวทาง/แผนงาน/โครงการแลวน าไปปฏบ ต โดยด าเนนการปรบเปลยนแนวทางทห นวยงานสวนกลางก าหนดมาใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมของทองถน และวธการปฏบตงานของหนวยงานของตน หรออาจจะปรบเปลยนวธการปฏบตงาน

Page 58: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1414 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ของหนวยงานของตนใหสอดคลองกบนโยบายทสวนกลางก าหนด หลงจากปรบเปลยนอยางใดอยางหนงแลวอาจจะสงผลทตามมาคอ หนวยงานระดบภมภาคหรอทองถนยอมรบและถอเอาแนวทางของนโยบายเปนสวนหนงของภารกจประจ าวนอยางตอเนอง หรออาจจะยกเลกแนวทางของนโยบายทมาจากหนวยงานสวนกลาง

งานวจยทเกยวของ

ปจจบนมแรงงานขามชาตเขามาท างานในประเทศไทยเปนจ านวนมากจนเปนทหวนเกรงวาจะกอใหเกดปญหาทงการแยงงานคนไทยและท าใหคาจางแรงงานของคนไทยต าลงแตจากการวจยของ กรยา กลกลการ (2553) เรองผลกระทบของแรงงานตางดาวตอการเคลอนยายแรงงานไทยและอตสาหกรรมการผลตในประเทศไทย พบวาพนทจงหวดทมแรงงานตางดาวยายเขามาอยมากจะเพมสดสวนการยายเขาของคนไทย โดยการเพมขนของแรงงานตางดาวรอยละ 1 จะมผลใหมคนไทยยายเขาสจงหวดสทธ รอยละ 0.13 รวมถงการเพมขนของแรงงานตางดาวกไมไดท าใหคาจางของแรงงานไทยลดลง นอกจากนยงพบวาจงหวดทมแรงงานตางดาวมากจะมสดสวนการผลตและการจางงานในภาคเกษตรกรรมต ากวาจงหวดทมแรงงานตางดาวนอย

การวจยของศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ (2556) เรองการบรหารจดการชายแดนเพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน กรณศกษา พนทบรเวณชายแดนภาคตะวนออก (ชายแดนไทยและกมพชา) กลาวถงขนตอนการบรหารจดการชายแดนวาตองเรมจากการก าหนดนโยบายท ชดเจนในระดบรฐบาล สการสรางกรอบยทธศาสตร และการวางแผนในระดบยทธการ จนทายทสดน าไปสการปฏบตการในระดบยทธวธ แตทผานมา การก าหนดนโยบาย (Political Direction) และการสรางกรอบยทธศาสตร (Strategic Direction) นนยงมความคลมเครอไมเปนรปธรรม (uncertainly) อาจจะเนองมาจากการขาดองคประกอบส าคญในการตรวจสอบสภาวะแวดลอมและขดความสามารถของชาต เพอน าไปวเคราะหกบผลกระทบตางๆ ทจะเกดขนในอนาคต จงสงผลใหเกดปญหาและอปสรรคในการวางแผนในระดบยทธการ (Operational Level) ซงขนตอนในการน านโยบายไปปฏบตนนจะตองมความสมพนธกบสาเหตและเงอนไขตางๆ ทจะน าไปสแผนงานและการปฏบตอกมากมาย ตลอดจนตองอาศยความรวมมอจากหลายภาคสวนในการบรณาการความร และปรากฏการณทเกดขนจรงในพนท (Hybrid organization) เรองดงกลาวจงมใชเรองงาย และในความเปนจรงหรอโลกแหงการปฏบต ในระดบยทธวธ (Tactical) โดยเฉพาะชายแดนไทย กมพชา ทปจจบนกองก าลงปองกนชายแดน มองวาเมอนโยบายขางตนไมมความชดเจน คลมเครอ ไมสอดคลองกบสวนของภาคปฏบต และรปแบบของนโยบายนนเปนแบบภาพกวาง ไมไดเจาะจงส าหรบใชในพนทใดพนทหนง เนองจากแตละพนทมลกษณะแตกตางกนออกไป ดงนน กองก าลงในพนทจงจ าเปนตองใชกลยทธรปแบบการด าเนนงานเฉพาะในพนททแตกตางกน ในลกษณะของตางคนตางท า เพอใหตอบสนองตอนโยบายในขางตนโดยอาศยกลไกดานความสมพนธสวนตวระหวางสองฝายเพอบรหารจดการพนทและเผชญปญหาภยคกคามทงตามแบบ (Tradition Security) และภยคกคามไมตามแบบ (Non Tradition Security) น ามาสขอเสนอจากการวจยขอหนงวาหนวยงานดานความมนคง ในระดบนโยบายของประเทศ ควรมองปญหาความมนคงในลกษณะทครอบคลม (comprehensive) ใหมากยงขน โดยเฉพาะตวแบบของ 3 เสาเปนประเดนทนาสนใจในการนยาม (define) ความหมายของความมนคง เนองจากปจจบนแตละฝายทงกองทพ เอกชน ภาคประชาชน ยงมองตามทศนะของแตละฝาย จงท าให การด าเนนงานไมมความประสานสอดคลองกน

Page 59: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1415

ขอคนในการวจยของศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ ซงเปนหนวยงานทเกยวของกบความมนคง มบางแงความคดทตางจากงานวจยของ พฤกษ เถาถวล และสธร สาตราคม (2556) เรองการศกษากระบวนการด าเนนงานตามบนทกความเขาใจไทย-ลาว วาดวยความรวมมอดานการจางแรงงาน ในการจางแรงงานชาวลาวจากแขวงสาละวนสประเทศไทย พบวากรณของไทย รฐยงผกตดกบแนวคดความมนคงแหงชาต แนวคดนมทมาจากแนวคดวาดวยรฐชาต ทเนนบรณภาพแหงดนแดน และหวนเกรงตอการเคลอนยายเขาออกของ “คนนอก” แนวคดความมนคงแหงชาตมอทธพลสงตอการก าหนดนโยบายของรฐ ท าใหนโยบายทผานมามกโอนเอยงไปในทางทมอคตตอแรงงานขามชาต

2. วธการด าเนนการวจย

การวจยครงนใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดวยวธ 1) การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) ผใหขอมล 18 คน ประกอบดวย เจาหนาทรฐและผน าชมชน 6 คน นายจาง 3 คน แรงงานขามชาต 6 คนและบคคลอนๆ ทเกยวของ 3 คน ทงนเจาหนาทภาครฐ ผน าชมชนและบคคลอนๆ ใชการสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ตามบทบาทหนาททเกยวของกบความมนคงดานตางๆ และความเกยวของกบแรงงานขามชาต สวนนายจางและแรงงานขามชาตผวจยใชการสมตวอยางแบบลกโซหรอการสมแบบกอนหมะ (Chain or Snowball sampling) 2) การประชมกลมยอย (Focus Group) 3 ครง (ครงละ 10 คน)

3. ผลการวจย

สาเหตการลกลอบเขาเมองอยางผดกฎหมายของแรงงานขามชาต

สาเหตการยายถนของแรงงานตางขามชาตมทงปจจยผลกจากประเทศตนทางและปจจยดงดดจากประเทศปลายทาง สรปไดดงน

1. ปจจยทมความสอดคลองกนระหวางปจจยผลกจากประเทศตนทางและปจจยดงดดจากประเทศปลายทาง ไดแก คาจางหรอรายได ความคนเคยซงกนและกนดานศาสนาและวถชวตทใกลเคยงกน เครอขายของแรงงานขามชาต พรมแดนทเดนทางตดตอกนงาย เชน พรมแดนไทย เมยนมาร บรเวณจงหวดระนอง แลวเดนทางเขามาท างานในจงหวดชมพร

2. ปจจยเฉพาะของประเทศตนทางและประเทศปลายทาง คอประเทศตนทางของแรงงาน ในครอบครวของแรงงานทยนยอมใหสมาชกเดนทางมาท างานในประเทศไทยหรอตดสนใจยายถนมาท างานพรอมกนทงครอบครว สวนในประเทศปลายทางดานนโยบายของรฐตอแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานขามชาตเขาเมองผดกฎหมายทเปดจดทะเบยนแรงงานและขยายระยะเวลาหลายครงในหลายรฐบาลทผานมา ดงดดใหแรงงานตางดาวเขามาท างานเพมมากขน

Page 60: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1416 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

3. ปจจยดงดดของประเทศปลายทางทมมากกวาปจจยผลกจากประเทศตนทางของแรงงานขามชาตท าใหอตสาหกรรมการยายถน โดยนายหนาพาแรงงานขามชาตเขามาท างานในประเทศไทยเตบโตขนอยางมาก อยางไรกตามปจจยดงดดและปจจยผลกไมมความเสถยร เปลยนไปมาตามสถานการณแวดล อม เชน เมอราคายางพาราตกต า แรงงานไดสวนแบงจากการขายผลผลตลดลง อาจเปนปจจยผลกใหแรงงานตางดาวไปท างานในภาคการผลตอนหรอตดสนใจกลบบานเกด หรอไปท างานทประเทศปลายทางอนทมปจจยดงดดมากกวา

แรงงานขามชาตกบผลกระทบตอความมนคงดานตางๆ

1. ดานเศรษฐกจ ผลดของการมแรงงานขามชาตคอมแรงงานเขามาท างานในภาคการผลตทขาดแคลนแรงงาน เมอแรงงานมงานท า จบจายซอของในชมชนชวยกระตนกระ ตนเศรษฐกจภายในชมชน แตขอเสยเกดขนกบภาคประมงเมอนายจางภาคประมงขาดทนจากการออกเงนคาขนทะเบยนแรงงานใหลกจางแลวแรงงานเปลยนนายจางโดยทยงชดใชเงนคาขนทะเบยนไมครบตามจ านวนซงเปนปญหาซ าซากของภาคประมงทการแกปญหาของภาครฐลาชาเพราะตองท าตามค าสงและรายงานปญหากลบไปยงสวนกลาง

2. ดานชมชนและสงคม มทงภาพความกลมกลน จ ายอมตอปญหาแรงงานขามชาต เชน อาชญากรรม การคาประเวณ สวนการด าเนนนโยบายรฐทไมครอบคลม กอใหเกดปญหาอนๆ ตามมา อาท

- นายจางภาคประมงแยงแรงงานทนายจางอนออกเงนคาจดทะเบยนแรงงาน และแรงงานยงชดใชคาขนทะเบยนแรงงานไมครบจ านวนกเปลยนนายจาง แตนายจางทไดรบผลกระทบไมไปแจงความด าเนนคดกบนายจางทแยงแรงงานตนไปดวยเหตผลของความสมพนธ รจกกนของคนในชมชนท ไมใหญมาก กลายเปนความกนแหนง แคลงใจตอกนแตไมสามารถพดได ปญหาเกดขนซ าซากท าใหนายจางจะไมพาแรงงานไปจดทะเบยนแรงงานอก จงพบวาภาคประมงมการจดทะเบยนแรงงานขามชาตนอยทสด

- โดยปกตแรงงานขามชาตและผตดตามทงทเขาประเทศอยางถกกฎหมายและลกลอบเขาประเทศเมอเจบปวยตองเขารกษาในสถานพยาบาลของรฐทมบคลากรทางการแพทยและอปกรณทางการแพทยไมเพยงพออยแลว เมอแรงงานขามชาตและผตดตามจ านวนมากเปนประชากรแฝงในบางชมชน ท าใหการใหบรการไมทวถงเกดการแยงชงทรพยากรจากบรการสาธารณะของรฐ รวมถงบตรหลานแรงงานขามชาตมสทธไดรบการศกษาขนพนฐานจากรฐแตการจดเกบภาษกบแรงงานขามชาตมไมมากนก และไมสะทอนตนทนทแทจรงจากการใชบรการเมอเทยบกบภาษทคนไทยตองจายกลายเปนความไมพอใจของคนในชมชน

- ชมชนแรงงานขามชาตในจงหวดชมพรเรมขยายตวออกไปยงพนทใกลเคยง กลายเปนแรงงานราคาถกแหลงใหญ และแรงงานขามชาตดวยกนเองกลายเปนนายหนาจดหาแรงงานจากประเทศตนทางมาท างานในประเทศไทย รฐไมสามารถควบคมไดจงไมรวานายหนาเหลานจะน าพาแรงงานขามชาตลกษณะใดเขามาในชมชนและพาเขามาอยางไรในชวงทรฐเปดจดทะเบยนแรงงาน

Page 61: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1417

ดานการเมอง การมงใหนายจางน าแรงงานขามชาตไปจดทะเบยนแรงงานทศนยจดทะเบยนแรงงานตางดาวเบดเสรจ (One Stop Service) ท าใหแรงงานมใบอนญาตท างานเมอใชคกบพาสปอรตสามารถเดนทางไปยงทตางๆ ในประเทศไทยได มบตรประกนสขภาพไวรกษาพยาบาลยามเจบปวย แสดงถงการไดรบความคมครองและมสทธตามกฎหมาย แตกระบวนการจดทะเบยนแรงงานตามนโยบายของคณะรฐประหารกยงตองขนอยกบการรบรองและพสจนสญชาตจากประเทศปลายทางของแรงงาน จะมความรวดเรวในการด าเนนการหรอไมรฐไทยไมสามารถควบคมได อยางไรกตามการจดทะเบยนแรงงานขามชาตอยางถกตองตามกฎหมายและรฐบาลพยามปราบปรามการทจรต คอรปชนของเจาหนาทรฐกท าใหปญหานลดลงเพราะหาชองทางยากขน สวนปญหาเรองสทธ ความเสมอภาคและการไดรบการรบรองทางการเมองทเกยวของกบแรงงานขามชาต เชน มกฎหมายมารองรบดานการศกษาของบตรหลายแรงงานขามชาต แตอคตทางชาตพนธกท าใหกฎหมายไมไดรบการปฏบต รวมทงมกฎหมายแตไมครอบคลมแรงงานแรงงานขามชาตในการจดตงสหภาพแรงงานเพอปกปองสทธของตน

4. สรปและอภปรายผล

แรงงานขามชาตมบทบาทส าคญในการขบเคลอนภาคการผลตของไทย โดยเฉพาะในภาคการผลต ทขาดแคลนแตการจดการแกปญหาทไมดพออาจท าใหเกดปญหา เชน ปญหาการเมอง เรองสทธ ความเสมอภาค จากระดบผก าหนดนโยบายสการปฏบต ปจจยทางการเมองภายในประเทศและปจจยภายนอกประเทศท าใหคณะรฐมนตรมเวลาไมมากนกในการก าหนดนโยบายดานแรงงานขามชาตอยางครอบคลม บางสวนของนโยบายถกลดความส าคญลง การปฏบตงานสงผลกระทบตามมากบบางภาคสวน การแกปญหาควรเปนไปตามขอเสนอของศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ จากการวจยเรองการบรหารจดการชายแดนเพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน กรณศกษา พนทบรเวณชายแดนภาคตะวนออก (ชายแดนไทยและกมพชา) พบวาการก าหนดนโยบายและการสรางกรอบยทธศาสตรยงมความคลมเครอ ไมเปนรปธรรมอาจเนองมาจากขาดองคประกอบส าคญในการตรวจสอบสภาวะแวดลอมและขดความสามารถของชาตเพอน าไปวเคราะหกบผลกระทบตางๆ ทจะเกดในอนาคต หนวยงานดานความมนคงในระดบนโยบายของประเทศควรมองปญหาความมนคงในระดบทครอบคลมใหมากขน โดยเฉพาะตวแบบ 3 เสา ไดแก กองทพ เอกชน และภาคประชาชน เพอรบฟงทศนะของแตละฝาย

นอกจากนในการวจยยงมขอเสนอในการแกปญหาอกหลายวธ เชน ระยะสนควรพฒนาฝมอแรงงานใหกบแรงงานขามชาต ใหความชวยเหลอและรวมมอกบประเทศปลายทางทไทยน าเขาแรงงาน เพอพฒนากรอบ MOU ระหวางรฐตอรฐ รวมถงใชเทคโนโลยการผลตเพอลดการพงพงแรงงานในระยะยาว ดงท พฤกษ เถาถวล และสธร สาตราคม เสนอไวในงานวจยเรองการศกษากระบวนการด าเนนงานตามบนทกความเขาใจไทย-ลาว วาดวยความรวมมอวาดวยการจางแรงงานชาวลาวจากแขวงสาละวนสประเทศไทย การสรางความรวมมอระหวางรฐตอรฐ รฐกบเอกชน ผลกดนใหเมองชายแดนดงเชนจงหวดชมพรรวมมอกบจงหวดระนองกลายเปนศนยกลางและประตเชอมเศรษฐกจไทยกบประเทศเพอนบานเพอแกปญหาความมนคงของรฐและความมนคงทางเศรษฐกจจากการเคลอนยายแรงงาน ทรพยากรทรฐไมอาจหลกเลยงได แตขอเสนอทผวจยเหนดวยมากทสดมาจากงานวจย 2 ประการคอ ขอเสนอของ พฤกษ เถาถวล และสธร สาตราคม ในงานวจยขางตนวาทางออกทแทจรงคอสนบสนน

Page 62: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

1418 Proceeding of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016),

14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand |

ใหแรงงานมความเขมแขงพอทจะสามารถตดสนใจและปกปองสทธของตนและกาวขนมาเปนผก ากบนโยบายรฐ ดงนนรฐตองสนบสนนใหแรงงานมความเขมแขงทจะปกปองและเขาถงสทธของพวกเขาไดซงตองหนนเสรมดวยการมกฎหมายทปกปองสทธของแรงงาน

5. ขอเสนอแนะในการแกไขปญหา

การแกปญหาทเกดประโยชนกบแรงงาน ดวยการท าใหแรงงานขามชาตเปนแรงงานทถกตองตามกฎหมายเพอใหไดรบสทธตางๆ ลดการทจรตของเจาหนาทรฐทหาประโยชนจากแรงงานขามชาตผดกฎหมาย ดวยวธสงเสรมการน าเขาแรงงานตาม MOU แตตองพยามลดคาใชจายในการด าเนนการลง และจดตงศนยฝกอบรมแรงงานเพอฝกทกษะการท างานเบองตนและความรเบองตนในการใชชวตในประเทศไทย

การแกปญหาทเปนประโยชนกบนายจาง คอตองปรบกฎระเบยบของรฐทเออตอการท างานของแรงงานขามชาตใหมการขยายและปรบเปลยนประเภทแรงงานทจดทะเบยนอยางยดหยน คอยๆ ปรบอตราคาจางแรงงานเพอใหภาคธรกจคอยๆ ปรบตวและมเงนขยายการลงทน

การแกปญหาทเปนประโยชนกบชมชน ในดานความคด ความเขาใจระหวางแรงงานขามชาตและคนในชมชนตองมการหาจดเชอมตอของความสมพนธ เชนศาสนาเดยวกน ปรบโครงสรางภาษทจดเกบกบแรงงานขามชาตใหสอดคลองกบตนทนการใชบรการสาธารณะของรฐเพอไมตองเปนภาระกบงบประมาณรฐ เชน การศกษา การรกษาพยาบาล แตการใชมาตรการนตองเปนไปดวยการวเคราะหผลด ผลเสย แมจะท าใหคนไทยรสกเทาเทยมทตองเสยภาษกอาจท าใหแรงงานขามชาตเขามาท างานในประเทศไทยลดลงในภาวะทขาดแคลนเพราะเสยภาษสงดานการบรหารจดการตองมการกระจายอ านาจใหกบฝายตางๆ ท เกยวของ เชน องคกรปกครองสวนทองถน สมาคมประมงในพนท เขามามบทบาทในการแกไขปญหารวมกน

Page 63: Panel 32 Public Administration - hs.kku.ac.th · Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities

|Proceedings of 12th International Conference on Humanities & Social Sciences 2016 (IC-HUSO 2016) 14-15 November 2016, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khon Kaen University, Thailand

1419

บรรณานกรม

กฤตยา อาชวนจกล.นครปฐม: ประชากรและสงคม, 2554 http://www2.ipsr.mahidol.ac.th/ConferenceVII/ Download/2011-Article-06.pdf (สบคนเมอ 7 มถนายน 2557).

กรยา กลกลการ, ผลกระทบของแรงงานตางดาวตอการเคลอนยายแรงงานไทยและอตสาหกรรมการผลตในประเทศไทย. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2553.

จนทรา ธนะวฒนาวงศ, ศระศกด คชสวสด และ กสน นามนคร, แนวทางและกลไกการแกไขปญหาของความทบซอน/ก ากวมระหวางคนไรรฐกบแรงงานตางดาวสญชาตลาว: กรณศกษาพนทอ าเภอบณฑรก จงหวดอบลราชธาน. กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2553.

พฤกษ เถาถวล และ สธร สาตราคม, การศกษากระบวนการด าเนนงานตามบนทกความเขาใจไทย-ลาววาดวยความรวมมอดานการจางแรงงาน ในการจางแรงงานชาวลาวจากแขวงสาละวนสประเทศไทย . กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย, 2556.

วรเดช จนทรศร. ทฤษฎการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2552. ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ. การบรหารจดการชายแดนเพอรองรบการเปนประชาคม

อาเซยน กรณศกษา พนทบรเวณชายแดนภาคตะวนออก (ชายแดนไทยและกมพชา). กรงเทพฯ: ศนยศกษายทธศาสตร สถาบนวชาการปองกนประเทศ, 2556. http://www.sscthailand.org/index.php?option=com_docman&task=cat_view&Itemid=521&gid=7&orderby=dmdatecounter&ascdesc=DESC&lang=en&limitstart=5 (สบคนเมอ 7 มถนายน 2557).

ส านกบรหารแรงงานขามชาต กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม. “สถานการณแรงงานตางดาว” http://wp.doe.go.th/wp/index.php/th/ (สบคนเมอวนท 5 ตลาคม 2559)