Pag. 4 Pag. 10 RESOURCE #04€¦ · mag speeddaten met tv-boer Martijn Pag. 20 ‘Luckily my cousin...

Mobach:‘Wat moet

je beginnenzonderfagot?’

Pag. 10

Bozestudenten

stelenlaatste editie

van Lava Pag. 4

New age toeristzoekt heiligesteen voorspiritueleknuffelpartij Pag. 7

#04

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 21 SEPTEMBER 2006

Pag. 8

HOGESCHOOLPROFITEERTVAN CSI-HYPE

RESOURCE

Resource 0604 1, 3, 8-11 20-09-2006 16:23 Pagina 1

2

Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen URen wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756.

Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail [email protected];secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur.

Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail [email protected];Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail [email protected];Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail [email protected];Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail [email protected];Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail [email protected];Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail [email protected];Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail [email protected];Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail [email protected];Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail [email protected];Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail [email protected] nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP).

Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee

Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot

Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail [email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming

Druk/ Dijkman Offset BV

Directeur Cereales/ Henk Prevaes

Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis;anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666.

Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat.Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden.

Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745.

Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.

COLOFON

Resource 0606 Service 05-10-2006 14:27 Pagina 2

3

NOOIT BOOS‘Ik sta paf’, zucht Wim van Vierssen, de im-mer beminnelijke directeur van het gewaar-deerde onderzoeksinstituut Alterra. ‘Hij isverschrikkelijk groot.’‘Ik ben er inmiddels aan gewend’, zegt deniet minder beminnelijke André van der Zan-de bescheiden. ‘Maar je hebt gelijk.’ Van derZande, in een vorig leven directeur van Alter-ra en nu een bovengemiddeld belangrijkpersoon binnen LNV, kijkt liefkozend naarzijn Thunderbolt Hybrid. De golfclub fonkeltin het zonlicht, dat weifelend nederdaalt opde golfbaan waar de twee heren gebroeder-lijk een balletje slaan. Van der Zande zwiept. Een scherpe knalgalmt over de green als het balletje de ge-luidsbarrière doorbreekt. Even daarna weer-klinkt in de verte het geluid van een boomdie ontworteld ter aarde zijgt. ‘Ik pak een andere’, mompelt Van der Zan-de. ‘Gelukkig ben je niet boos’, zegt Van Viers-sen. ‘Hoezo boos?’, zegt Van der Zande. ‘Ik bennooit boos. Hooguit ben ik soms minder blij.’‘Naar verluidt heeft het rapport van onzeEdo Gies een paar maanden op een Haagsbureau gelegen’, zegt Van Vierssen, wiensrechteroog onwillekeurig knippert.‘Is dat die jongen die…’‘…die heeft berekend dat boeren bij natuur-gebieden er geen koe meer bij kunnen ne-men’, vult Van Vierssen aan. Nadenkend laat van Der Zande zijn knok-kels kraken. ‘Dat doet me denken aan datgezanik over de Kaderrichtlijn Water.’‘Dat ging over iets heel anders’, zegt VanVierssen bezwerend. ‘En dat is alweer zolang geleden.’‘Toen kwamen jullie met een rapport waarinstond dat het Nederlandse water inmiddelszoveel nitraat bevat, dat op plaatsen ontplof-fingsgevaar ontstond’, zegt Van der Zande.‘Om toch aan de milieunormen van Brusselte voldoen moesten wij zeventig procent vande nationale veestapel afvoeren. Zoiets washet.’‘Maar je bent dus niet boos?’, zegt VanVierssen hees. Op de handen van Van der Zande wordenaderen zichtbaar, als de Directeur-Generaaleen monstrueuze golfclub omklemt. ‘De Bis-marck Mutant’, zegt Van Zande grimmig.

Willem Koert

Pag. 23Studente Marlies van Zeelandmag speeddaten met tv-boerMartijn

Pag. 20‘Luckily my cousinsurvived the boattrip to Europe’

‘PhD-model nietgeschikt voorontwikkelingsgerichtonderzoek’

Pag. 22‘Ik heb echteen lekker

kontje’

Pag. 13 ‘Met Mansholt zouden we wélvoor de Europese grondwet heb-ben gestemd’

KOERT

Als onderzoek meer moet gaan bijdragenaan ontwikkeling van landen in het zui-den, moet het anders georganiseerd wor-den. Het huidige PhD-model voldoet danniet. Dat zei dr. Tjeerd Jan Stomph vorigeweek in een discussie van Inref over we-tenschap en ontwikkelingssamenwerking. Wil onderzoek bijdragen aan ontwikke-ling, dan moet het interdisciplinair zijn, sa-men met partners in het zuiden uitge-voerd worden en bovendien effect heb-ben op beleid. Al die zaken vragen ommeer tijd voor de onderzoeker. Omdat eenproefschrift in vier jaar tijd af moet zijn,vind Stomph die vorm van onderzoek nietgoed passen bij ontwikkelingssamenwer-king. De Inref-programma’s, die ontwikke-lingsgericht onderzoek financieren, draai-en juist om promovendi. ‘Daardoor draagtde Inref-financiering minder bij aan ont-wikkeling dan mogelijk is.’ Stomph sprak tijdens een workshop in hetWICC in Wageningen. Centraal stond devraag of wetenschap meer moet bijdra-gen aan ontwikkelingssamenwerking enwelke rol onderzoekers en de universiteitdaarin hebben. Onder de aanwezige we-tenschappers bestonden veel verschillenin visie. Sommigen zagen wel een rol voorzichzelf om de resultaten van hun onder-zoek toe te passen in de ontwikkelings-praktijk, anderen niet. Stomph is een van de coördinatoren vaneen interdisciplinair programma waarinsorghum en rijst gezondere voeding moe-ten opleveren. ‘Wij natuurwetenschap-pers zouden vaker onderwerp van studiemoeten zijn van sociale wetenschappers.Om antwoord te krijgen op de vraagonder welke voorwaarden wetenschapbijdraagt aan ontwikkeling en armoede-bestrijding.’ / JT

BOVENHETMAAI-VELD

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 21 SEPTEMBER 2006

RESOURCE #04

Omslagfoto Bart de Gouw (in scène gezet)

Resource 0604 1, 3, 8-11 20-09-2006 16:23 Pagina 3

4 2

Niemand geeft om je. Je staat er alleenvoor. Anticipeer op het vijandig wordenvan één van je begeleiders. Plan alterna-tieven en neem het initiatief om je eigenbegeleiding te managen. Wees cynisch.Dit zijn enkele adviezen die de PhD’ersvan Experimental Plant Sciences kregenop de aio-dag.

Volgens de twee coaches die de cursusSelf and context management geven is derelatie tussen de aio en zijn begeleidernog steeds oorzaak nummer één van eenlangere duur van het promotieonderzoek. In de drie jaar dat de trainers de cursusgeven aan Wageningse promovendi kwa-men ze er achter dat deze over het alge-meen tevreden zijn over hun begeleiding.Wel zouden veel begeleiders meer moe-ten weten over de culturele achtergrondvan hun PhD’ers. Vooral studenten uitZuidoost-Azië staan anders tegenoverhiërarchie en stappen minder snel naarde begeleider als hen iets dwars zit. Andere klachten zijn dat begeleidersmeer focussen op de inhoud dan op hetproces, dat ze vaak een te hoge verwach-ting hebben en dat ze vaag zijn over takenen verantwoordelijkheden.Zouden de coaches dan niet beter de be-geleiders kunnen gaan trainen? Nee. Be-geleiders zouden zich volgens de coachesinderdaad bewust moeten zijn van hunmanier van handelen. Maar de promoven-dus zal het initiatief moeten nemen omeen goede relatie te krijgen met zijn bege-leider. / TH

Hoogvliet, zaterdagmiddag: rijstplantjesonder de douche, zwarte bonenplantenonder de hoogtezon, aloë vera’s metföhns, kinderen met energieopwekkendejassen. ‘Wat stelt dit voor?’, vraagt eenoudere man terecht. Antwoord: dit is deklimaatmachine.

De klimaatmachine is een project vandrs. Wim Timmermans van Alterra en kun-stenaar Ton Matton. ‘Klimaat is interes-sant’, provoceert Timmermans. ‘Het ismeer dan het bekende doemverhaal.’ Dat door klimaatverandering toeval en on-zekerheid een steeds belangrijkere rolgaan spelen in het dagelijkse leven, is

voor Timmermans juist een reden omnieuwe vragen te stellen en naar nieuwemogelijkheden te zoeken. Zo berekendestudent Stedelijk milieubeheer GeorgiosTragopoulos dat Hoogvliet met alternatie-ve energiebronnen als windenergie,warmteopslag, zonne-energie en bio-brandstof meer aan energie kan produce-ren dan deze Rotterdamse deelgemeentenu verbruikt. Matton ziet vooral mogelijkheden om deinformele economie in Hoogvliet nieuw le-ven in te blazen. Laat mensen bijvoor-beeld de medicinale vetplant aloë veraverbouwen in de nu nogal saaie, grasgroe-ne bermen. Daar zijn onder andere dure

huidsmeerseltjes mee te maken. Danmoet de plantsoenendienst daar wel opingesteld zijn, want enkele door Matton inde berm geplante bonenplanten warenvrijdag meedogenloos door een maaima-chine weggemaaid. De klimaatmachine is een voorproefjevan de plannen die Timmermans en Mat-ton hebben voor volgend jaar. Tijdens deRotterdamse Architectuur Biennale willenze overal in Rotterdam akkertjes aanle-gen met rijst en rogge. ‘Om de discussielos te trekken over de relatie tussen ener-gie, publiek en macht, en wat dat kan be-tekenen voor het groen in de stad’, aldusTimmermans. / MW

13 SEPT. T/M 20 SEPT. 2006

MILJOENEN VOOR VOGELGRIEPONDERZOEK

Een groep onderzoeksinstituten met on-der andere het CIDC-Lelystad en de Ani-mal Sciences Group krijgen 15 miljoeneuro voor een onderzoeksprogrammanaar vogelgriep. Dat heeft het ministerievan LNV bekend gemaakt op Prinsjesdag.Het geld komt uit het fonds economischestructuurversterking.

Met de miljoenen willen de onderzoekersvan Wageningen UR, samen met de facul-teit diergeneeskunde van de UniversiteitUtrecht en GD Deventer, gaan werken aannieuwe vaccins tegen de ziekte. Eén vande doelen is een vaccin dat via een ver-stuiver toe te dienen is aan een groot aan-tal kippen tegelijkertijd. / KV

WEERSTATION NAAR VEENSTEEGHet weerstation van de Wageningsemeteorologen verhuist waarschijnlijk vande Haarweg naar de Veensteeg in hetBinnenveld. De verhuizing is nodig omdatWageningen UR en de gemeente opKortenoord huizen en eenbedrijventerrein willen realiseren.

‘Het is een mooie nieuwe locatie. Het on-derzoeksterrein is al eigendom van deuniversiteit. Het belangrijkste voordeel isdat dit terrein waarschijnlijk lange tijdopen gebied zal blijven, zodat we niet nogeen keer hoeven te verhuizen’, zegt dr.

Adrie Jacobs van de leerstoelgroep Mete-orologie en luchtkwaliteit. Volgens inter-nationale afspraken behoort een weersta-tion in het open veld te staan. Het ontwerpbestemmingsplan voor hetnieuwe meteoveld ligt momenteel terinzage bij de gemeente Wageningen.Jacobs hoopt dat de bouw spoedig start.‘Er is afgesproken dat we twee jaar weer-metingen kunnen doen op zowel de nieu-we als de oude locatie, zodat de bestaan-de meetreeksen verantwoord kunnenworden voortgezet.’ / GvM

KEES DE GOOIJER VERTREKTDr. Kees de Gooijer, algemeen directeurvan de Agrotechnology en Food SciencesGroup (AFSG), is per 1 oktober 2006benoemd tot directeur van de stichtingFood & Nutrition Delta. Deze pasopgerichte stichting wil van Nederland deleidende voedingsregio van Europamaken.

Levensmiddelentechnoloog en voormaligRikilt-directeur De Gooijer heeft bijna driejaar leiding gegeven aan AFSG. Hij kreegin die tijd te maken met ingrijpende reor-ganisaties, vooral bij Agrotechnology &Food Innovation (A&F). Dit instituut werdvorig jaar opgesplitst in vier businessunits. De Gooijers nieuwe werkgever zal zich dekomende jaren bezighouden met hetcoördineren van onderzoek en het verde-len van geld aan innovatieve initiatieven.In het plan dat hiervoor – onder voor-zitterschap van De Gooijer – is opgesteldwordt het kabinet opgeroepen om extra

IN ‘T NIEUWS

Vetplanten en haardrogers maken onderdeel uit van de klimaatmachine van onderzoeker Wim Timmermans. / foto David Rozing

RIJST VERBOUWEN IN HOOGVLIET

RELATIE METBEGELEIDER GROOTSTRUIKELBLOKVOOR PHD’ER

AlscopbegeVostm

DeinPiezevolujatw

Mnade‘mrageuitenku

DevotuhedeovscVeof grjaa

A

V

geld uit te trekken voor ‘verwaarding vankennis’. / GvM

Resource 0604 4-7 20-09-2006 16:25 Pagina 4

21 SEPTEMBER 2006 5 RESOURCE #04

a-n

n

de

nk.

-

g.

h-en

e-e-es

n-

e-

K

sul-tan

n-

e-

ta-

.-

u-n-

T

‘Iemand kan hetnatuurlijk oneenszijn met dit verhaal,maar dat is noggeen reden om dekranten te stelen’

MEULENBERGOVERLEDEN

Alle exemplaren van Lava, het hoge-schoolblad van Van Hall Larenstein, zijnop de dag van verschijnen, 15 septem-ber, door onbekenden uit de bakkengehaald op de vestiging in Velp. Volgens ooggetuigen hebben leden vanstudentenvereniging Quercus de krantenmeegenomen.

De leden zouden het niet eens zijn met deinhoud van een stuk in de laatste editie.Pieter Zeeman, voorzitter van Quercus,zegt echter ‘geen verklaring’ te hebbenvoor de verdwijning. Wel erkent hij abso-luut niet blij te zijn met het artikel ‘Kabel-jauwse studententwisten in Velp’, waarintwee docenten hun visie geven op de eeu-

wige twisten tussen de Velpse verenigin-gen Quercus en Arboricultura. Naast het stuk staat een reactie op het ar-tikel van de voorzitters van Arbori enQuercus. ‘Wij hadden liever gezien datonze opmerkingen in het stuk waren ver-werkt’, zegt Zeeman, die bang is dat demensen de opmerkingen van de voorzit-ters niet lezen. ‘Daarnaast is het verhaalniet echt up-to-date. Het gaat over dingenvan drie, vier jaar geleden die niet meeraan de orde zijn. Het is echt een beetjestoken. Het gaat alweer een tijd beter tus-sen onze verenigingen.’ Voorzitter JorritZwart van Arbori wil over de kwestie al-leen zeggen dat hij zich aansluit bij dewoorden van Zeeman.

Albert Sikkema, hoofdredacteur van Lavaen auteur van het artikel, vindt de ver-meende actie van de verenigingen raar.‘In het stuk komen twee docenten aan hetwoord die veel met de verenigingen te ma-ken hebben gehad. Iemand kan het na-tuurlijk oneens zijn met wat zij zeggen,maar dat is geen reden om de kranten testelen. De voorzitters hebben ook ruimtegekregen om weerwoord te geven.’ In Wageningen en Leeuwarden ligt hetblad nog wel in de bakken. Velpse studen-ten kunnen Lava downloaden van intra-net. Hogeschoolblad Lava verscheen 15september waarschijnlijk voor het laatst.Het nieuws van Van Hall Larenstein ver-schijnt voortaan ook in Resource. / KM

Minister Cees Veerman van Landbouw,natuurbeheer en voedselkwaliteit heeftde Tweede Kamer laten weten dat hij‘moeilijk uit de voeten kan’ met eenrapport van Alterra. Daarin staat dat ergeen veilige grens is voor ammoniak-uitstoot van boeren bij natuurgebieden,en dat die boerderijen dus niet uitkunnen breiden.

De deken van ammoniak in Nederland isvolgens de onderzoekers zo dik dat na-tuurgebieden drie keer de veilige hoeveel-heid stikstof ontvangen. De natuurgebie-den lijden daardoor onder verzuring enoverbemesting, waardoor planten die vanschrale grond houden het moeilijk krijgen. Veerman had de onderzoekers gevraagdof de zogenaamde 15 mol-norm (255gram extra ammoniak per hectare perjaar) een veilige norm was om uitbrei-

dingsplannen van boeren te beoordelen.De vogel- en habitatrichtlijnen schrijvenvoor dat nieuwe activiteiten geen ‘signifi-cante’ achteruitgang mogen veroorzakenin kwetsbare gebieden. Onderzoeker Edo Gies van Alterra zegt datdie extra belasting weliswaar geen grotebijdrage zal leveren aan de totale overbe-lasting, maar dat er desondanks geen vei-lige norm is vast te stellen. De belastingvan natuurgebieden is al zo hoog dat elkbeetje extra te veel is. Veerman wil daarniet mee akkoord gaan, omdat dat zoubetekenen dat alle uitbreidingsplannenvan boeren bij natuurgebieden de prullen-bak in zouden moeten. Het conceptrapport lag al sinds april opzijn ministerie, en is pas openbaar ge-maakt toen het was uitgelekt via een aan-tal regionale dagbladen. Naar aanleidingvan de persaandacht heeft hij de kamer

nu laten weten dat hij ‘enkele aanvullen-de onderzoeksvragen’ heeft gesteld. Wat dat betekent? Wil de minister eennieuw rapport met een andere conclusie?Edo Gies: ‘Misschien wel, maar dat zullenwij in ieder geval niet leveren. Wij blijvenbij de conclusie in het conceptrapport.Volgens ons is er geen wetenschappelijkeonderbouwing te leveren voor een drem-pelwaarde in het kader van de vogel- enhabitatrichtlijnen. Ons is nu gevraagd eenaantal varianten door te rekenen. Eencommissie en uiteindelijk de rechter,moeten dan maar uitmaken wat ze wel enniet acceptabel vinden.’ Gies was niet verrast door alle ophef. ‘Wijwisten wel dat het ministerie niet zo veelmet dit advies zou kunnen. Het is een las-tig probleem, en het is voor de ministernatuurlijk vervelend dat wij dat niet kun-nen oplossen.’ / KV

Vrijdag 15 september is prof. Thieu Meu-lenberg op 75-jarige leeftijd overleden.

Meulenberg was ruim dertig jaar hoogle-raar in Wageningen en wordt gezien alséén van de grondleggers van de marke-ting in Nederland. Zeven van zijn promo-vendi zijn nu hoogleraar marketing in Ne-derland en Amerika. Meulenberg kwam ook na zijn afscheid in1996 nog bijna dagelijks op zijn oudeleerstoelgroep om te werken. De laatstejaren hield hij zich bezig met de rol diemarketing kan spelen bij ecologische ensociale duurzaamheid van ondernemin-gen. / KV

ALLE EXEMPLAREN HOGESCHOOLBLAD VERDWENEN

VEERMAN NEGEERT ONDERZOEK ALTERRA

De stichting Nederland Kennislandadviseert het kabinet meer te investerenin de echte pieken in de Nederlandsedelta: de Randstad en de ‘toptechnologi-sche regio’s’ Eindhoven en Wageningen.Dat staat in de Kenniseconomie Monitor2006 die de stichting donderdag 14 sep-tember presenteerde.

Nederland Kennisland, een in 1999 opge-richte onafhankelijke ‘denktank die Ne-derland slimmer wil maken’, vindt dat hettijd wordt voor ‘het echte werk’ en pleitvoor ‘zes nieuwe doorbraken in de polder’.Eén daarvan is het investeren in de drievoornoemde regio’s, die al beduidend be-ter dan de rest presteren in de internatio-nale arena. De keuze is wellicht jammervoor andere regio’s, maar ‘uiteindelijk ishet hele land hier het meest mee gehol-pen’. / GvM

Zie ook het redactionele commentaar oppagina 15

‘INVESTEER IN DERANDSTAD,EINDHOVEN ENWAGENINGEN’

Meelwormentaart/De Wageningse tandarts Eric Luitse zet zijn tanden in een stuk meelwormquiche. De hapjesmet larven van de meeltor werden geserveerd tijdens de opening van het insectenfestival City of Insects, op maandagavond18 september. Bij deze gelegenheid kreeg onderwijsminister Maria van der Hoeven het eerste exemplaar van het populairwetenschappelijk boek ‘Muggenzifters en Mierenneukers’ dat de Wageningse entomologen hebben uitgebracht. De ministerkreeg ook een meelwormentaart mee ‘voor in de auto’. / GvM, foto GA

Resource 0604 4-7 20-09-2006 16:25 Pagina 5

6 2

UIT ‘T VELDNIEUWS UIT DE WETENSCHAP

Lebabeteeegain naW

‘DovHeLeWin B.keDamdede‘Benteve‘VakeTedewrdekuhommscDiBeroaavoDegrzokegrinvbe‘Eenavawem

Het Nederlandse veevoer is zeeruitgebalanceerd. Toch ziet hoogleraarDiervoeding prof. Wouter Hendriksmogelijkheden om efficiencywinst tebehalen. Zo zouden veehoudersbijvoorbeeld kalveren vaker moetenvoeren.

Dat honden- en katteneigenaars hun die-ren verre van optimaal voeren, heeft Hen-driks al bij meerdere gelegenheden ge-zegd. In de oratie die de hoogleraar opdonderdag 14 september uitsprak opper-de hij echter ook een aantal mogelijkhe-den om het voeren van vee te verbeteren.Dit terwijl velen in de veronderstelling ver-keren dat veehouders hun dieren al zeeruitgekiende rantsoenen geven. Kracht-voer is immers duur en daarom zien vee-houders nauwgezet toe op een goede voe-derconversie – de omzetting van voer ingewenste producten zoals vlees, melk ofeieren.Hendriks signaleert echter dat vee nogvaak ‘asynchroon’ wordt gevoerd: het voe-dertijdstip sluit niet optimaal aan bij debehoeften van het dier. ‘Het wordt steedsduidelijker dat het nutriëntengebruik doordieren binnen een etmaal sterk varieert.Het aanbieden van nutriënten op een tijd-stip waarop een dier er geen behoefteaan heeft, leidt tot inefficiëntie.’ Zo benutten zware vleesklaveren voe-dingseiwitten vaak verre van optimaal.Het beter afstemmen van het nutriënten-aanbod op de behoefte binnen een et-maal, door het aantal voerbeurten vantwee naar vier per dag op te schroeven,kan de eiwitaanzet met zo’n tien procent

verhogen, aldus Hendriks. Ook bij vlees-varkens kan het uit de pas lopen vanvraag en aanbod van aminozuren en glu-cose een fikse daling in de eiwitaanzet totgevolg hebben. Volgens Hendriks valt verder winst te be-halen door beter te kijken of bepaaldeaminozuren in het voer ook echt beschik-baar zijn voor de dieren. Een voorbeeld ishet belangrijke aminozuur lysine. Dit

wordt vaak speciaal aan varkens-, kippen-en hondenvoer toegevoegd om de groei tebevorderen. De hittebehandeling die hetvoer ondergaat verandert het aminozuurechter zodanig dat het voor de dieren nietmeer goed te verteren is. Het heeft vol-gens hem daarom eigenlijk geen zin datfabrikanten alleen het totale lysinegehal-te op de verpakking vermelden. / GvM

Voedingswetenschappers op een gastro-nomisch symposium, dat was enkelejaren geleden vloeken in de kerk. Nu lijkter een wederzijdse liefde te ontstaan, alzijn er nog grote cultuurverschillen.

‘Bij het proeven ben je zelf het instru-ment’, zegt Johannes van Dam. De restau-rantcriticus bereidt zich dan ook op elkeeetsessie voor door weinig te eten, geenheftige dingen tot zich te nemen en te kie-zen voor een stille, ingetogen tafelgenoot.En is het eten top, dan komen warmeemoties los. ‘Als alles klopt, dan voel je jeals in een warm bad.’Bij zo’n plaatje denk je niet direct aan Wa-geningen UR. Toch waren Wageningsevoedingswetenschappers uitgenodigdvoor het symposium Gastronomische(r)evolutie over de Nederlandse eetcul-tuur, zondag 17 september in de Amster-damse RAI. Als het om voeding gaat, kunje niet om Wageningen heen, was daarbijde gedachte van de organisatie. De voedingswetenschap presenteert zichmet verve. Het bijna vierhonderd man tel-lende publiek krijgt smaaktests voorge-

schoteld met tomaten, kaas en rode wijn.Student Ethiek Paul Toxopeus laat het pu-bliek stemmen over de ethische aspectenvan nanotechnologie en vertelt over futu-ristische snufjes zoals namaakmelk waargeen koe aan te pas komt. En drie Wage-ningse hoogleraren debatteren over hetverschil tussen ambacht en industrie.Prof. Erik van der Linden – drijvendekracht achter de moleculaire gastronomiein Nederland – houdt daarna een on-Wa-genings swingend pleidooi voor wisselwer-king tussen gastronomie en wetenschap.Want koks kunnen leren bonbons vanerwtensoep te maken met de moleculairetechnieken uit het laboratorium, en we-tenschappers kunnen vanuit de keuken-praktijk weer nieuwe wetenschappelijkeinzichten opdoen.Het lijkt erop dat de liefde wederzijds is.Het publiek doet enthousiast mee met desmaaktests en het weinig wetenschappe-lijke verhaal van Van der Linden valt ingoede aarde. Toch is er nog sprake vancultuurverschillen. Bij de discussie overde waarde van restaurantkritiek en Mi-chelin-sterren ontbreekt de Wageningse

inbreng. Dat terwijl het rondetafelgesprekover ecologische, ethische en gastronomi-sche aspecten aan het eind van de dagjuist een Wagenings onderonsje wordt,met als centrale vraagt of er een verschil

is tussen een ambachtelijk en een in-dustrieel product. Prof. Tiny van Boekelvindt van niet, maar dat levert nogalemotionele tegenwerpingen op uit hetpubliek. / MW

‘BOER MOET VEE VAKER VOEREN’

PRILLE LIEFDE TUSSEN GASTRONOMIE EN WETENSCHAP

‘BELOON DUURZAMEVISSERS’Niet alle vissers die op platvis vissenhebben dezelfde bedrijfsstijl. De overheidkan duurzaam vissen stimuleren doorzich te richten op individuele ondernemersdie daar open voor staan, in plaats vangeneriek beleid te ontwikkelen.

Het LEI vroeg twintig platvisvissers naarhun visie op duurzaamheid en hun eigentoekomst, en onderscheidde op basishiervan vier stijlen. Een kleine minderheidkrijgt het etiket wankelende ondernemer.Zij zien weinig toekomst en gaan op ter-mijn stoppen met hun beroep. Een twee-de groep bestaat uit pure vissers. Dat zijnondernemende vissers die vooral geïnte-resseerd zijn in technologische ontwikke-lingen en die in moeilijke tijden een af-wachtende houding aannemen. Dan zijner nog de moderne ondernemers die dedruk uit de maatschappij over de visserijerbij vinden horen. Het vierde type, dehandelende ondernemers, lijkt hieropmaar onderscheidt zich door meer samente werken met afnemers. De laatste twee typen vissers zullen hetmeest open staan voor duurzaam onder-nemen. De overheid kan duurzaam vissenstimuleren door zich binnen deze groep terichten op individuele ondernemers.Duurzaam producerende bedrijven zou-den bijvoorbeeld voorrang moeten krijgenbij het verkrijgen van vergunningen. Ook zou samenwerking met maatschap-pelijke organisaties en andere bedrijven inde keten aangemoedigd moeten worden.Ook daar zullen de laatste twee typen meervoor open staan dan andere vissers. / JT

ZBT

Wageningse voedingswetenschappers presenteerden zich tijdens het symposiumGastronomische (r)evolutie onder meer met smaaktests. / foto RvB

Volgens prof. Wouter Hendriks wordt vee vaak ‘asynchroon’ gevoerd: hetvoedertijdstip sluit niet precies aan bij de behoeften. / foto BvB

Ba

Resource 0604 4-7 20-09-2006 16:25 Pagina 6


‘New age-toerismeis een groeiendsegment in detoeristenindustrie’

Er is een groeiende groep toeristen dieop zoek gaat naar spirituele verdieping.De Nieuw-Zeelander Tomas Perneckydoet voor zijn promotieonderzoek aanWageningen Universiteit fenomeno-logisch onderzoek naar dit zogenaamdenew age-toerisme. In een artikel in hetwetenschappelijke tijdschrift Tourismbeschrijft hij de new age-toerist als eenzelfbewust persoon, die echter niet altijdzijn ervaringen durft te delen. Knuffelenmet megalieten blijft voor veel mensentoch vreemd.

Vanwaar die interesse in new age-toeris-me?‘Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest inspiritualiteit en het fenomeen new age.Mijn onderzoek past verder in de trend intoerismeonderzoek om meer interpreta-tief onderzoek te doen, bedoeld om tebegrijpen hoe iets in elkaar steekt. Maarnew age-toerisme is ook een groeiendsegment in de toerisenindustrie. In hetwesten is new age de belangrijkste min-derheidsbeweging in de spiritualiteit, eneen groeiend aantal mensen zoekt naarplekken met spirituele betekenis. Men-sen bezoeken die plekken om diverse re-denen, om energie te voelen, voor chan-neling, om te pendelen, om unieke erva-ringen op te doen.’

Wat zijn typische new age-plekken?‘Heilige plaatsen en ceremoniële actitivi-

teiten behoren volgens sommige onder-zoekers tot de oudste reisbestemmingen.Stonehenge is een beroemd voorbeeld.Maar er is een grote diversiteit aan heili-ge plekken zoals kerken, tempels, graf-heuvels, heiligdommen, plaatsen waarverschijningen of andere wonderenplaatsvonden, heilige bergen en rivieren,en plaatsen die geassocieerd wordenmet profeten.’

U beschrijft in uw artikel een vrouw dieknuffelt met een grote megaliet en daar-bij de energie ontvangt van een walvis.Hoe reageert de omgeving op zoiets?‘De meeste mensen zullen het vreemdvinden als iemand een steen knuffelt ofermee praat. Sommige new agers zijntrots op wat ze doen, en het kan hen nietecht schelen wat anderen daarvan vin-den. Maar er zijn ook new agers die nietwillen worden beoordeeld en gelabeld endaarom hun ervaringen niet delen metanderen. Eén van de deelnemers vanmijn onderzoek zei dat ze nooit over haarervaringen zou praten met haar collega’sop het werk, omdat die toch maar zou-den lachen. Een andere respondent vondhet moeilijk om er met haar man over tepraten, omdat hij over haar zou oorde-len.’

Zoeken new age-toeristen hun bestem-ming doelbewust uit?‘Dat hangt ervan af hoe je new agers

definieert. Sommige onderzoekers tellensimpelweg de mensen die een new age-plek bezoeken. In mijn PhD-onderzoekheb ik het over het new age-paradigmaen hoe dit zorgt dat new agers voelenwat ze voelen. Ik maak daarbij onder-scheid tussen verschillende niveaus vannew agers, op basis van hun vaardighe-den, kennis en de manier waarop newage past bij hun levensstijl. Hoe ge-specialiseerder de new ager, des te be-wuster hij op zoek gaat naar dergelijkeplekken.’

Is een new age-reis vergelijkbaar met eenpelgrimage?‘New age is vaak onderzocht als een reli-gieuze beweging. Er is een voortdurenddebat over de grenzen ervan. Ik denk datin de huidige geglobaliseerde en postmo-derne wereld zulke indelingen onprak-tisch en onwerkbaar zijn. Bij religieus toe-risme bijvoorbeeld is de overeenkomsttussen pelgrimages, religieus toerismeen andere toerismetypes groter dan ooit.Het is ook een vorm van cultureel toeris-me. Pelgrims die bijvoorbeeld Fatima inPortugal bezoeken, waar drie dorpskin-deren in 1917 een visioen van maagdMaria hadden, bezoeken bijvoorbeeldook de Atlantische kust en andere cultu-reel interessante steden en plekken in debuurt.’ / MW

Levensmiddelenfabrikanten diebacteriën onder de duim willen houden,bereiken waarschijnlijk precies hettegenovergestelde als ze hun producteerst met zout en daarna met hitte te lijfgaan. De bacterie Bacillus cereus wordtin ieder geval beter bestand tegen hittena een zoutbehandeling, ontdektenWageningse onderzoekers.

‘De Bacillus cereus is een bacterie die jeoveral tegenkomt’, zegt promovenda ir.Heidy den Besten van de leerstoelgroepLevensmiddelenmicrobiologie en hetWCFS. ‘Sommige stammen zitten gewoonin de lucht, andere in droge rijst of pasta.B. cereus is ook de belangrijkste veroorza-ker van bederf in gepasteuriseerde melk.’ Daarom wil de voedingsindustrie graagmeer weten over het organisme, zeker nude milde conserveringstechnologie aande vooravond van zijn doorbraak staat.‘Bij milde conservering houd je de smaaken de voedingswaarde van verse produc-ten, zoals gesneden groenten en fruit, zo-veel mogelijk intact’, zegt Den Besten.‘Vaak gebruik je meerdere milde technie-ken achter elkaar.’ Technologen noemen deze opeenvolgen-de conserveringsstappen horden. En daarwringt de schoen. Bacteriën die een hor-de overleven zouden wel eens sterkerkunnen worden, waardoor ze de volgendehorde ook makkelijker kunnen nemen, énmisschien zelfs als extraresistent organis-me uit het conserveringsproces tevoor-schijn kunnen komen. Die angst is niet ongegrond, blijkt uit DenBestens publicatie in Applied and Envi-ronmental Microbiology. ‘Blootstellingaan zout wapent B. cereus tegen daarop-volgende verhitting tot vijftig graden’, zegtDen Besten. ‘Verhitting doodt vooral snel-groeiende bacteriën. De behandeling metzout maakt juist die snelle groeiers ster-ker.’ Op bacteriën die nauwelijks meergroeien heeft de zoutbehandeling minderinvloed - maar die subgroep is al redelijkbestand tegen verhitting. ‘Een vervolgstap is dat we gaan kijkennaar wat er gebeurt als we de volgordevan stappen omdraaien. Bovendien willenwe meer weten over de achterliggendemechanismen’, aldus Den Besten. / WK

De megalietconstructie Stonehenge in Engeland is een populaire reisbestemming van new age-toeristen. / foto MW

NEW AGE-TOERIST ZOEKT SPIRITUELE VERRIJKING

E

id

rs

n

idr.

-n-

e-

n

en

r-ente

en

inn.er

T

ZOUT WAPENTBACTERIETEGEN HITTE

Bacillus cereus

Resource 0604 4-7 20-09-2006 16:25 Pagina 7

ACHTERGROND 8 2

ke‘HsopmpuNbewgeJombewmAfteSva‘WurelicoogajaheM

WheDodedahem

HasS

d

CRIMEFIGHTERS IN HET LAB

‘Ik wist meteen wel dat het niet is zoals CSI’

Resource 0604 1, 3, 8-11 20-09-2006 16:23 Pagina 8


Een kijkje in het practicumlokaal van deeerstejaars Forensic Sciences levertgeen spannende beelden op. Moord-wapens of kleding met bloedsporenontbreken. De studenten zijn in deweer met pipetjes en water. ‘We zijnbezig met molberekeningen en het ma-

ken van oplossingen’, zegt eerstejaars Ronald de Jong.‘Het is nog niet zo spannend, maar goed, ik vind ditsoort dingen sowieso leuk. De exacte vakken met allepractica vond ik op de havo ook het leukst. Maar hetmooiste lijkt me toch om bij de politie te werken en opplaats delict sporenonderzoek te doen. Dat is wel mijnuiteindelijke doel.’Nieskje de Groot heeft een vergelijkbaar beeld. ‘CSI hè,bezig zijn op plaats delict’, antwoordt ze op de vraagwat haar naar de opleiding trok. ‘Sporen opnemen, din-gen meten, dat lijkt me leuk.’John van der Most kijkt er anders tegenaan. ‘Ik wistmeteen wel dat het niet is zoals CSI, ik vind het eenbeetje naïef als mensen denken dat ze later dat soortwerk gaan doen. Het zal vooral laboratoriumwerk zijn,maar dat vind ik ook heel interessant.’Afgestudeerden zullen inderdaad in het laboratoriumterechtkomen, stelt Jan Steenmeijer, directeur van LifeSciences waar Forensic Sciences onder valt. Hij is er-van overtuigd dat vrijwel alle studenten dat ook weten.‘Wij leiden forensisch analisten op die in het laboratori-um werken met bewijsmateriaal en de mensen advise-ren die een zaak onderzoeken. We zijn daar in de voor-lichting heel duidelijk over geweest. En mijn indruk isook dat studenten dat heel goed weten. Natuurlijkgaan ze ook stage lopen bij de politie in het tweedejaar. De studenten moeten zeker kennis hebben vanhet zoeken naar en behandelen van bewijsmateriaal.Maar het is niet het werk waartoe wij opleiden.’

DNA-FINGERPRINTINGWat gaan de studenten allemaal wel leren? ‘Ze wordenheel breed opgeleid’, zegt docent Erik de Groot. ‘VanDNA-fingerprinting tot het onderzoeken van materialenop bewijzen van kunstvervalsing. Toxicologie is ook on-derdeel van de opleiding, net als het opsporen van ver-dachten van zogenaamde cybercrime, zoals hacking ofhet verspreiden van virussen. Dat is vrij nieuw voor ons,maar bij andere opleidingen was die expertise er al.’

otechnologie, een major zoals we dat tegenwoordignoemen. De te verwerven competenties voor een fo-rensisch analist passen prima binnen het beroepspro-fiel dat bij de opleiding hoort. Omdat het binnen die op-leiding valt, hoeft het niet apart geaccrediteerd te wor-den.’Na de presentatie van de nieuwe richting stroomdende inschrijvingen snel binnen. Dat had ondermeer temaken met de grote media-aandacht. ‘Het is een rich-ting die de aandacht trekt, daar hebben we natuurlijkvolop gebruik van gemaakt. Ik heb op de open dag zelfals lijk op de grond gelegen. Daar komen SBS en NOSwel op af.’Mede door deze grote aandacht telt de studie nu 81eerstejaars. Zijn er wel zoveel forensisch analisten no-dig? ‘Zeker’, zegt Steenmeijer. ‘Harde feiten wordensteeds belangrijker als bewijslast en er is steeds meermogelijk door verfijnde technieken. Bovendien levertcybercrime nieuw werk op.’Ook docent De Groot verwacht een grote vraag naar af-gestudeerden in deze richting. ‘Ik verwacht dat er ookveel particuliere onderzoeksbedrijven zullen komen diebijvoorbeeld in opdracht van advocaten of verzeke-ringsmaatschappijen onderzoek gaan doen.’

KOPIËRENSteenmeijer gelooft dat jongeren geïnteresseerd zullenblijven in Forensic Sciences, ook als de hype straksvoorbij is. ‘Ik verwacht volgend jaar ongeveer een zelf-de instroom. Over een jaar of drie zal het waarschijnlijkeen stuk minder zijn, ook doordat andere hogescholenhet idee gaan kopiëren. Maar ik denk dat we op zo’nveertig studenten per jaar kunnen blijven rekenen.’In één ding heeft Steenmeijer in elk geval al gelijk ge-kregen: andere scholen nemen het idee over. In maartkwam de opleiding Chemie van hogeschool Saxion inEnschede ineens met de studieroute Forensisch On-derzoeker. ‘Als je zo laat nog met een nieuwe richtingkomt, dan is dat waarschijnlijk omdat je ziet dat het er-gens anders succesvol is.’Forensic Sciences beleeft op 27 september haar offici-ële start. Op het brandweeroefenterrein in het TwentseAmbt-Delden gaan studenten bewijsmateriaal verza-melen dat ze meenemen naar Leeuwarden. En dankan het echte werk beginnen. In het lab. <

Hoewel het werk op de plaats van een misdrijf studen-ten blijkbaar erg aanspreekt, is er bewust voor gekozenom het onderwijs daar niet op te richten. ‘Dat is voor-alsnog politiewerk’, aldus De Groot. ‘De politie zou datwel liever overlaten aan externe experts, maar dat magniet. Nu is het nog zo dat je daar een opleiding bij depolitie voor moet hebben gedaan. Dat gaat wellicht ver-anderen en in dat geval zouden onze mensen dat werkkunnen gaan doen. Maar er is maar een beperkt aan-tal plaatsen in dit soort functies en het is ook zekerniet ons doel om hiervoor op te leiden.’

GEEN RECHERCHEWERK‘Vertegenwoordigers van de politie in onze werkveldad-viescommissie wilden eigenlijk meer recherchewerk inons onderwijs’, vult Steenmeijer aan. ‘Dat willen weniet. Die expertise hebben we helemaal niet in huis, wijzijn een technologisch instituut en we willen onze stu-denten opleiden tot analisten. Mocht er geen werk zijnin het forensisch onderzoek, dan kunnen onze afgestu-deerden ook in alle andere laboratoria terecht.’De opleiding lijkt er veel aan te doen om meteen eenduidelijk beeld te scheppen van het toekomstige werk-veld. ‘Gisteren moesten we vacatures zoeken op hetgebied van forensisch onderzoek’, vertelt eerstejaarsJohn. ‘Ik had er een gevonden bij het Nederlands Fo-rensisch Instituut die me wel aansprak. Het ging omeen forensisch adviseur. Dan ben je niet alleen maarbezig met laboratoriumwerk, maar adviseer je bijvoor-beeld ook politie. We moeten binnenkort ook iemanduit het werkveld gaan interviewen.’ Forensic Sciences is onderdeel van Life Sciences inLeeuwarden. Deze unit is ontstaan door samenvoegingvan een aantal kleine technologische opleidingen vanVan Hall Larenstein en de Noordelijke HogeschoolLeeuwarden. De instroom groeide in enkele jaren van73 studenten naar 206. ‘Maar je moet altijd blijvenzoeken naar nieuwe mogelijkheden’, zegt Steenmeijer.‘En er waren meerdere redenen om tot deze nieuwerichting te komen. Natuurlijk is dat de populariteit vanCSI onder jongeren, maar ook het grote aantal politiela-boratoria dat in Nederland gaat komen. Daar zagen wijeen gat in de markt.’Het opzetten van de nieuwe richting was procedureelrelatief eenvoudig, omdat het niet om een geheel nieu-we opleiding gaat. ‘Het is een afstudeerrichting van bi-

Hogeschool Van Hall Larenstein heeft er een populaire studie bij. Forensic Sciences,afstudeerrichting van de opleiding Biotechnologie, trok bij de start meteen 81studenten. Het succes heeft veel te maken met de populariteit van series als CrimeScene Investigation, al is de realiteit anders. ‘Het zal vooral laboratoriumwerk zijn.’

door KOEN MOONS, foto’s BART DE GOUW

Resource 0604 1, 3, 8-11 20-09-2006 16:23 Pagina 9

ACHTERGROND 10 2

C

1

1

11

M

1 2 3 4 5

CWtom

CEESMOBACH//OP DE BRES VOOR DE MUZIEK

d

‘We proberen het studentenorkest koste wat kost voortte laten bestaan’

Resource 0604 1, 3, 8-11 20-09-2006 16:23 Pagina 10


CV

1969 – heden Muziekdocent scholen-gemeenschap Pantarijn

1972 Solistendiploma pianoaan het UtrechtsConservatorium

1978 – heden Dirigent WSKOV1995 – heden Dirigent van Het

Wagenings SymfonieOrkest (verzelfstandigdbegeleidingsorkest vanPantarijn)

MUZIKALE TOPVIJF

1 Ravel l’Enfant et les Sortileges2 Rachmaninoff 3e Pianoconcert3 Chopin 2e Pianosonate4 Stevie Wonder Songs in the key of life5 Mozart Symfonie concertante

muziekscholen zijn na alle fusies en beknibbelingen delessen korter geworden. En mensen stromen ook nietmeer automatisch door, zoals voorheen gebruikelijkwas. ‘Er waren allerlei ensembles waar ze in moestenmeespelen. Zo kreeg een orkest uiteindelijk veel kwali-tatief goede aanwas. Nu proberen muziekscholen ditnog wel, maar het staat allemaal op een laag pitje. Ookde pers besteedt nauwelijks nog aandacht aan con-certmuziek. De meest lullige voetbalwedstrijd in delaagste regionen staat paginabreed in de Gelderlander,maar bij een uitvoering van een orkest zie je ze niet.’ ‘Aan de top van de piramide merk je dit allemaalenorm’, zucht Mobach. De WSKOV heeft per jaar tweeseries uitvoeringen en voor elke uitvoering is het weerlastig om de bezetting rond te krijgen. Het bezetten vaneen symfonieorkest is al ingewikkeld omdat het eenvaste samenstelling heeft en sommige instrumentenmoeilijker zijn om aan te komen dan andere. Maar overde hele linie zijn er simpelweg niet genoeg goede men-sen. En het niveau verlagen is weer onacceptabel voorde mensen die wél goed zijn. ‘Iemand die in een symfo-nieorkest of een koor wil, moet echt goed zijn. De men-sen die daar terecht komen willen ook échte muziekspelen. Je kunt ze niet foppen door een wat makkelij-ker stuk uit te voeren. Je kunt de lat niet lager leggen,dan ben je ze kwijt.’

TROTSOm de gaten te vullen, is het orkest al opengesteld vooroud-studenten en medewerkers van Wageningen UR.‘De universiteit is er niet groter op geworden door de ja-ren heen en de trend is dat studenten nog maar kortstuderen. Na vier jaar zijn ze weer weg. We moetendaarom creatief zijn in het zoeken naar nieuwe musici.’ Ondanks de bezettingsproblemen weet het studenten-orkest het elk jaar weer klaar te spelen. Het speelt be-kende werken maar ook bijzondere, minder gangbarestukken. ‘Daar zijn we heel erg tuk op, en op een of an-dere manier lenen die stukken zich ook goed voor eenorkest als het WSKOV, dat niet zo groot is.’ Zo speelthet studentenorkest in december werken van Dvoráken Milhaud en het stuk Oratorio de Noël van CamilleSaint-Saëns, samen met het studentenkoor. ‘Wagenin-gen mag best trots zijn op wat er in de eigen stad ge-beurt’, zegt Mobach strijdbaar. ‘Daarom proberen wedeze vereniging koste wat kost voort te laten bestaan.Dat moet. En dat kan ook best.’ ‘Als een orkest bijvoorbeeld heel goed Beethovenspeelt, of Brahms’, zegt de dirigent, ‘dan werkt dat ver-slavend. Dan wil je meer. De kick die het samen mu-ziek maken geeft, die gun je iedereen. Ook in de toe-komst.’ <

‘We gaan het weer reddentot de uitvoeringen in de-cember’, zegt Cees Mo-bach, dirigent van deWageningse StudentenKoor- en Orkestvereni-ging (WSKOV). Hij klinkt

als een voetbalcoach die zijn selectie net op tijd rondheeft weten te krijgen. Bijna rond. ‘Het zou goed zijn alswe nog een paar strijkers erbij kunnen vinden, mis-schien een extra hoornblazer. We hebben al veel maz-zeltjes gehad. Begin september konden we nog een fa-got uit Oosterbeek regelen. Wat moet je beginnen zon-der zo’n instrument?’Mobach leeft voor de muziek. Samen met Ger Vos leidthij al bijna dertig jaar de WSKOV. Daarnaast is hij mu-ziekdocent op scholengemeenschap Pantarijn, dirigentvan Het Wagenings Symfonie Orkest en organisatorvan verschillende grote muziektheaterproducties. Van-uit zijn tuinstoel tuurt hij naar het fonteintje in de ach-tertuin. Het klassieke concert dat zo-even zijn woningaan de Wilhelminaweg vulde, heeft hij wat zachter ge-zet. ‘Het is moeilijk uit te leggen aan iemand die hetnooit gedaan heeft, maar muzikale interactie is een ui-terst zinvolle besteding van tijd. Het prikkelt één vandie intelligentiegebieden in je hersenen. Je gaat er nietdood aan als je dit centrum niet gebruikt, maar je mistwel een enorme verrijking van je gevoelsleven.’ Het doet hem dan ook pijn dat steeds minder menseneen instrument bespelen. Onder jongeren is dat nogmaar vijf procent. Voor het schoolorkest kon hij vroegerelk jaar op tweehonderd brugklassers kiezen uit min-stens vijftien violisten. Nu moet hij al tevreden zijn metdrie. ‘Ik moet een trukendoos van vijf vierkante meteropentrekken om de boel aan de gang te krijgen.’

OPVOEDINGEen instrument leren bespelen past volgens Mobachtegenwoordig niet meer in de opvoeding. ‘Het iets vande lange adem. Na zeven of acht jaar kun je het paseen beetje. Er zijn tegenwoordig gewoonweg te veel im-pulsen van buitenaf, zoals de tv en de computer, waar-door kinderen afhaken. Dit fenomeen is niet beperkttot de muziek. Je merkt het bijvoorbeeld ook bij top-sport. Je hebt echt een drive nodig om te blijven oefe-nen. Kinderen hebben dat vaak niet uit zich zelf dusmoet je af en toe streng tegen ze zijn.’Maar vandaag de dag moet alles vooral leuk zijn voorkinderen, verzucht Mobach. ‘Als iemand nu een keerniet geoefend heeft, wordt dat met de mantel der liefdebedekt. Nou, daar hoefde ik vroeger bij mijn pianolera-res niet mee aan te komen.’ Abrupt gaat hij rechtop inzijn stoel zitten wanneer zijn blik valt op een merel diein het fonteintje baddert. ‘Kijk eens wat een vetzak! Dieheeft de hele tijd zitten loeren op een goed moment.Mooi hè?’ ‘Nee, ik houdt mijn hart vast’, vervolgt hij na een kortestilte. ‘De hele klassieke muziekcultuur is ingekakt.’ Bij

Cees Mobach krijgt er een knoop van in zijn maag. Twintig jaar geleden kon deWageningse dirigent bij de samenstelling van een studentenorkest kiezen uittientallen goede muzikanten. De laatste tijd moet hij rondneuzen bij andere orkestenom te kijken of hij een paar violisten of een hoornblazer kan lenen. ‘De hele klassiekemuziekcultuur is ingekakt.’

door TEUN HOFMEIJER, foto’s GUY ACKERMANS

Resource 0604 1, 3, 8-11 20-09-2006 16:23 Pagina 11

2

U

‘SprmwetraZefeswomalprweevtijdgrHahehoweevdege

W

SimgeIn

d

S

O

W

REPORTAGE 12

foto’s RITA VAN BIESBERGEN, tekst MARTIN WOESTENBURG

Wageningse voedingswetenschappers waren nadruk-kelijk aanwezig op het symposium Gastronomische(r)evolutie, zondag 17 september in de AmsterdamseRAI. Onder leiding van prof. Kees de Graaf, bijzonderhoogleraar Eetgedrag, was een smaaktest georgani-

seerd met biologische en gewone tomaten, industriëleen ambachtelijke kaas, en rode wijn uit een fles en uiteen pak. Resultaat: er is weinig verschil. Het symposiumwas een ontmoeting van twee werelden. Gastronomen,onder wie de bekende restaurantcriticus Johannes van

Dam en culinair journalist Marjoleine de Vos, discus-sieerden over toprestaurants. Voedingswetenschappersspraken over het verschil tussen ambacht en industrie.Zie ook pagina 6: Prille liefde tussen gastronomie enwetenschap.

IN BEELD

Resource 0604 12-15 20-09-2006 16:28 Pagina 12


Herenboer, minister, socialist enarchitect van het Europese landbouw-beleid. Allemaal waar. Maar meer danwat ook was Sicco Mansholt eenpoliticus die gedreven werd door hetverlangen naar een verenigd Europawaar het nooit meer oorlog zou zijn. Datblijkt uit de biografie die Johan vanMerriënboer over Mansholt schreef, endie hij op 27 september in deWageningse Bblthk komt toelichten.

‘Als je Sicco Mansholt zou opensnijden,komt er in de eerste plaats een politicusuit. Dat was het vak dat hem met de pap-lepel was ingegeven’, zegt Van Merriën-boer, die in juni promoveerde aan de Rad-boud Universiteit op zijn vuistdikke bio-grafie. Grootvader Derk Roelfs Mansholtwas herenboer in Groningen, vrijdenker,geïnspireerd door Marx. Vader BertMansholt verkocht zelfs de boerderij omsocialist en provinciaal bestuurder teworden. Toch bleef het hart van SiccoMansholt verbonden met boeren, zegt debiograaf.Voor een proefschrift is het werk van VanMerriënboer bijzonder leesbaar. Andersdan in Frank Westerman’s boek De graan-republiek, waarin Mansholt een roman-

personage lijkt, geeft de biografie van VanMerriënboer een chronologisch overzichtvan het leven van Mansholt dat dicht bijde feiten blijft. En door de vele citatenblijft het boek ook dicht op de huid van deman Mansholt. Hoewel hij in 1971 werd uitgescholdenvoor ‘boerenkiller’ heeft Mansholt veelvoor boeren gedaan, zegt Van Merriën-boer. Als minister zette hij na de oorlog devoedselvoorziening op en stimuleerdeeen innovatieve landbouw, onder meerdoor Marshalldollars naar Wageningen tesluizen voor landbouwonderzoek. Ook alseurocommissaris had Mansholt het goedvoor met de boeren. De politieke strategievan de Groninger in Brussel was om aan-vankelijk in te stemmen met een land-bouwbeleid dat misschien niet het bestewas voor de landbouw, maar dat wel deEuropese Commissie steviger in het zadelzou zetten ten opzichte van de lidstaten.Vervolgens wilde Mansholt die macht ge-bruiken om het prijzenbeleid om te buigenen een structuurbeleid in te voeren datalle goede boeren een bestaan in Europazou garanderen. Niet alleen omdat hijhart voor boeren had, maar vooral ook omzo draagvlak te maken voor de Europesegedachte van eenwording en blijvende

vrede. Maar Mansholt had buiten het vetovan de Franse president De Gaulle gere-kend, die niet wilde instemmen met demachtsoverdracht naar Brussel en lageregarantieprijzen. Dat leidde uiteindelijk totde milieuvervuiling en dumping van over-schotten waar het landbouwbeleid be-kend om is geworden. Na zijn pensioen maakte Mansholt eenommezwaai. Hij zette zich in voor het mi-lieu, onder meer door advocaat van denulgroei te worden die de Club van Romevoorstond. ‘Maar dat milieubewustzijn zater al eerder in’, zegt Van Merriënboer, ‘hetis niet ingefluisterd door Kelly.’ Petra Kelly,de latere oprichtster van de Duitse Grü-nen, was Mansholt’s minnares in Brussel. Van Merriënboer beschrijft Mansholt alseen sterke Europese politicus. De bio-graaf deed dat ‘misschien wel onbewust’om het huidige gemis van een charisma-tisch gezicht van Europa aan te geven.‘Was er nu een Mansholt geweest, danzou het referendum over de Europesegrondwet misschien wel anders verlopenzijn.’

Mansholt, een biografie. Johan vanMerriënboer, uitgeverij Boom, 2006, ISBN 90 8506 249 7, euro 29,50.

MANSHOLT WAS VOORAL EEN VREDESTICHTER

UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR

‘Sinds we op 1 juni de Academische Jaar-prijs hebben gewonnen ben ik alleenmaar met de City of Insects bezig ge-weest’, zegt Sabine Meijerink, adminis-trateur bij de leerstoelgroep Entomologie.Ze is volledig in de ban van het insecten-festival dat deze week in Wageningenwordt gehouden. ‘Anders ben ik ook almet van alles en nog wat bezig. Eigenlijkalles behalve de wetenschap. Ik doe deprojectadministratie, de financiën en dewebsite van Entomologie. Maar nu is heteven extreem. We hebben onder grotetijdsdruk een groot evenement uit tegrond gestampt.’Haar kantoortje - het zenuwcentrum vanhet festival - ziet er wonderlijk netjes uit,hoewel Sabine klaagt dat ‘het gewonewerk zich opstapelt’. ‘Vorige week was heteven echt hectisch. Toen hing de hele Ne-derlandse pers aan de telefoon met vra-gen over City of Insects. Ik ben wel een

beetje hectiek gewend, want ik heb vroe-ger als reisleider gewerkt. Het is alleenjammer dat ik zelf niet bij alle activiteitenkan zijn. Ik had graag bij het insectendefi-lé willen zijn, maar dat gaat niet lukken.Wel doe ik mijn uiterste best om zaterdag-middag nog bij de wereldrecordpoging in-secten eten te zijn.’Omdat het gebouw van Entomologie dehele week voor het publiek geopend is,maakt Sabine regelmatig een rondje, mo-bieltje en sleutelbos in de hand. Al spoe-dig wordt ze aangeklampt door twee sup-poosten - studentes die een oogje in hetzeil houden bij de kunsttentoonstelling inhet gebouw. ‘Een logistiek probleempje inde kantine met wisselgeld’, zegt ze. Zodraze in de kantine is, wordt ze door nogmeer mensen aangeklampt. Maar zeblijft de rust zelve. ‘Organiseren en snelproblemen oplossen vind ik hartstikkeleuk.’ / GvM

WERKPLEK

Sicco Mansholt in zijn boot. ‘Dan denk ik heus niet aanmeneer De Gaulle of iets dergelijks. Dan zijn mijngedachten bij de elementen waarin ik verkeer.’ / fotoInternationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis

door JORIS TIELENS

SABINE HOUDT WEL VAN HECTIEK

OUDE KOEIEN

WIE ZIT WAAR EN WAT DOET ZIJ DAAR?

foto Guy Ackermans

rse.

Resource 0604 12-15 20-09-2006 16:28 Pagina 13

OPINIE 14 2

M.I.SDevoscvrgiO1denanoW

DrdeLa

‘IkDeCawadagelataftedagadeE. onprkostemomgobijIk vahostamvevosplijkkagrErpusozesmDeniekagoWadatesmal

Ko

VWe nemen groene energie serieus. We plaatsen toch windmolensen verbouwen akkers vol koolzaad, bestemd voor biodiesel? Maarop de Wereldlezing die alumnivereniging KLV vrijdag 15 septemberorganiseerde in Hotel De Wereld werd pijnlijk duidelijk dat weonszelf een rad voor ogen draaien.

biologische energiebronnen beperkt is.‘Als we alle diesel die we verstoken willenvervangen door bio-diesel uit koolzaad,dan zouden we aan het volledige landbou-wareaal van Nederland nog niet genoeghebben. We kunnen ongetwijfeld een deelvan onze energiebehoefte dekken door inandere landen te gaan produceren, maarook daar zullen we tegen grenzen aanlo-pen. We hebben land ook nodig om voed-sel te produceren.’‘Volgens de berekeningen van de olie-maatschappijen zijn de voorraden overdertig jaar uitgeput’, vervolgt Tönjes.‘Maar dat zeiden de prognoses van dertigjaar geleden ook al. De maatschappijenvinden altijd weer nieuwe velden, of ont-wikkelen efficiëntere technologieën waar-mee ze uitgeputte velden weer rendabelkunnen maken.’

‘De grondstoffenvoor kunstmestraken ook op’

Op het scherm projecteert prof. CeesBuisman, hoogleraar Biologische Krin-glooptechnologie, twee dia’s. Ze tonen dekap van de Noordpool in de jaren zeventigen negentig. De kappen smelten doordathet klimaat verandert, zegt Buisman. Bo-vendien raken de voorraden fossielebrandstof op. ‘Maar zijn hernieuwbare bi-ologische brandstoffen de oplossing?’,vraagt Buisman retorisch. ‘Daar valt weliets op af te dingen.’ Schoon zijn biologische brandstoffen al-lerminst, aldus de hoogleraar. Bij de ver-branding van hout of olie komen meer gif-tige stoffen vrij dan bij verbranfing vandiesel of lpg. ‘Wat iedereen bovendienvergeet is dat bio-energiebronnen kunst-mest nodig hebben. Ook de grondstoffenvoor kunstmest raken op. Volgens deprognoses zijn over zeventig jaar de fosfa-ten bijvoorbeeld uitgeput.’ De vooruitzich-ten van de geijkte hernieuwbare biologi-sche brandstoffen zijn dan ook allesbe-halve gunstig, stelt Buisman.

Zijn opponent Christoph Tönjes, energie-specialist van Clingendael, is het methem eens dat de potentie van de huidige

aio aan het onderzoek bezig, in samen-werking met Wageningse plantenonder-zoekers. Bomen met een stopcontact als oplossingvoor het energievraagstuk. Het is een ge-durfd idee. Maar of het iets gaat worden?‘Het is verdraaid moeilijk om hier geldvoor te krijgen’, aldus Buisman. Fondsenspecialist en Brusselwatcher

Willem Wolters, verbonden aan Wagenin-gen International, kan zich daar iets bijvoorstellen. ‘Als ik kijk wat de EuropeseUnie in de kaderprogramma’s vrijmaaktvoor wetenschappelijk onderzoek, dan zieik daar weinig in terug dat past in de lijnvan Buisman. Ik zie wel dat er geld be-schikbaar is voor de lijn die Tönjes uitstip-pelt.’ Met het Nederlandse en het Europeseenergiebeleid is iets merkwaardigs aande hand, constateren de aanwezigen. Watde biobrandstoffen betreft biedt de inge-slagen weg weinig perspectief. Maar deinteresse voor andere strategieën metmeer potentie is gering. ‘Windmolens dek-ken één tot twee procent van onze ener-giebehoefte’, geeft Buisman als voor-beeld. ‘Dat is weinig, maar toch heeft deoverheid behoorlijk geïnvesteerd in wind-

energie. Daar staat tegenover dat zes pro-cent van de energie die kolencentralesgenereren niet wordt gebruikt. De centra-les draaien midden in de nacht, als ernauwelijks vraag is naar energie, omdatze anders de vraag naar stroom in de och-tend niet kunnen opvangen.’ Een systeem dat die voor niets geprodu-ceerde elektriciteit zou kunnen opslaanzou meer gewicht in de schaal leggen danal die dure windenergie. Toch heeft deoverheid wel subsidies gestoken in wind-energie, maar niet in een dergelijk sys-teem.

‘Zes procent vande energie diekolencentralesproduceren wordtniet gebruikt’

‘Misschien ligt het aan de risicomijdendeEuropese cultuur’, zegt prof. WimHulsink, de gespreksleider van de avond.Hulsink, die in 2003 werd benoemd tothoogleraar Innovatief ondernemerschap,vreest dat plannen ‘met een hoog sci-ence-fiction-gehalte’ in het behoudendeEuropa niet aan bod komen. ‘In de Ver-enigde Staten durven venture capitalistsveel meer. Daar zou het minder moeilijkzijn om enkele miljoenen los te krijgenvoor zo’n wild plan als dat van Buisman.En toch zullen we het op de lange termijnvan dat soort woeste initiatieven moetenhebben’, aldus Hulsink.

GROENE ENERGIE VRAAGT WOESTE PLANNENdoor Willem Koert

‘Omasvbv

‘Geld krijgen voordit onderzoek isverdraaid moeilijk’

Toch vindt ook hij dat we alternatieveenergiebronnen nodig hebben, al was hetmaar omdat fossiele brandstoffen onsleefmilieu verruïneren, of omdat het Wes-ten is aangewezen op instabiele regimesom te voorzien in zijn vraag naar olie.‘Maar besparingen zouden op de eersteplaats moeten staan. Biobrandstoffen ko-men op de tweede plaats.’Buisman is optimistischer over biobrand-stoffen. Op zijn groep werken straks zesaio’s aan een groene technologie waarbijbacteriën uit natuurlijke grondstoffenelektriciteit opwekken en waterstof produ-ceren. Het proces is bovendien schoon enefficiënt. Wageningers hebben de bacte-rie gevonden in rioolslib. ‘Dit gaat werken’,zegt Buisman. ‘Dit werkt nu al in het labo-ratorium, en in 2007 of 2008 komen weop het punt dat het commercieel aantrek-kelijk wordt.’Een mogelijke toepassing van Buismanselektrobacteriële technologie is een pro-ces waarin de sliborganismen energie op-wekken uit de sapstromen van bomen. ‘Intheorie zou een boom voldoende energieop kunnen wekken voor een huishouden.Die boom zou daar geen hinder van hoe-ven te ondervinden, al zal hij langzamergaan groeien.’ Op Buismans groep is één

‘Besparing zou opde eerste plaatsmoeten staan’

‘Plannen met eenhoog gehaltesciencefictionkomen in Europaniet aan bod’

‘De potentie van dehuidige biologischeenergiebronnen isbeperkt’

Resource 0604 12-15 20-09-2006 16:28 Pagina 14


SPINAZIEPANIEKDe Verenigde Staten zijn in de greep vanvoedselpaniek. Spinazie wordt uit deschappen gehaald nu een 77-jarigevrouw is overleden aan voedselvergifti-ging door de hamburgerbacterie E. coliO157. Meer dan honderd mensen wer-den ziek na het eten van besmette spi-nazie. De voedselwaakhond FDA zoektnog naar de bron van de besmetting.Waar moeten ze zoeken?

Drs. Eelco Franz, E. coli-onderzoeker bijde leerstoelgroep BiologischeLandbouwsystemen:

‘Ik heb wel een vermoeden van de bron.De meeste spinazie in Amerika komt uitCalifornia. Dat is een semi-aride gebied,waar de teelt van groenten vooral in dedalen plaatsvindt, terwijl de hoger gele-gen gebieden gebruikt worden om vee telaten grazen. Ik denk dat de besmettingafkomstig is van de koeien, en dat de bac-terie via het water is meegevoerd naar dedalen met spinaziekwekerijen. Via het irri-gatiewater kunnen de bacteriën op de bla-deren terecht komen, en zo op je bord.E. coli O157 is zeker niet zeldzaam. Uitonderzoek blijkt dat hij op ongeveer tienprocent van de rundveehouderijen voor-komt. De mate van besmetting verschiltsterk in de tijd, en kan plotseling opko-men als er ander voer is, of als het weeromslaat. Onderzoekers hebben nog geengoed zicht op de factoren die daar een rolbij spelen.Ik heb me verbaasd over de grote schaalvan de besmetting. Er zijn nu meer danhonderd meldingen in 21 verschillendestaten. Ik denk dat dat te maken heeftmet de wijze waarop de spinazie wordtverwerkt. Ik begrijp uit publicaties dat hetvooral gaat om voorverpakte gewassenspinazie. Als je veel spinazieplanten tege-lijkertijd snijdt en wast, heb je natuurlijkkans dat een paar besmette plantjes eengrote partij besmet.Er is een flinke stroom wetenschappelijkepublicaties over het bestrijden van ditsoort besmettingen. In Amerika proberenze het te voorkomen door groenten te ont-smetten met chlooroplossing of straling.De meeste Europeanen zouden daarniets van moeten hebben, maar in Ameri-ka kijken ze daar anders tegenaan. Maargoed, klaarblijkelijk is het niet voldoende.Wat mij betreft moeten we hieruit lerendat wij ook in Nederland aandacht moe-ten schenken aan het voorkomen van be-smetting van verse groenten, bij voorkeural in de primaire productie.

Korné Versluis

HR

VISIE V.D.REDACTIEPAPIEREN SUCCESFood Valley is een overdonderend succes.Ook deze week is er weer lof van kennersvan de Nederlandse kenniseconomie.‘De hoofdgedachte is simpel: WageningenUniversiteit creëert veel kennis in het we-tenschappelijke circuit, die ook commerci-eel interessant is. Food Valley is de bestespin-off van Wageningen Universiteit’,schrijft de stichting Nederland Kennis-land. De stichting pleit er voor om overheidsin-vesteringen in de kenniseconomie te con-centreren op een beperkt aantal regio’s,waaronder in ieder geval Eindhoven enWageningen.Food Valley viel al veel lof uit subsidielandten deel. De lobby van Wageningen UR sa-men met een aantal grote bedrijven uit de

landbouw en voedingsindustrie om geldbinnen te halen uit het aardgasbaten-fonds FES, heeft in Den Haag en omstre-ken het imago van Wageningen veel goedgedaan. Steeds vaker lees je over het be-lang van de voedingsindustrie in Neder-land en de rol die Wageningen UR speeltin die sector. Wageningen scoorde buiten-gewoon goed bij de verdeling van de aard-gaspot. Een doorslaand pr-succes dus. De werkelijke gebeurtenissen in de valleihouden echter bij lange na geen gelijketred met dit succes. Food Valley wordt ver-kocht als een locatie waar veel bedrijvenzich graag vestigen vanwege WageningenUR, en de innovatieve onderzoekers vandiezelfde kennisinstelling om de haver-klap nieuwe bedrijfjes starten.

De werkelijkheid is minder dynamisch.Sinds de oprichting van de stichting FoodValley in 2004 breidde Campina zijn on-derzoekswerk in de regio uit, maar dekomst van grote bedrijven, zoals werd be-loofd, is uitgebleven. Het aantal succes-volle spin-offs van Wageningen UR van delaatste jaren is op één hand te tellen. Food Valley is dus tot nu toe vooral goedverkocht aan ambtenaren die subsidieverdelen. Bedrijven profiteren graag vande aanzwellende subsidiestroom, maarinvesteren zelf nauwelijks in de regio. Hetis de vraag hoe lang het verhaal nog teverkopen is, als echte successen uitblij-ven.

Korné Versluis

In vergelijking met andere steden hebbenwe in Wageningen weinig problemen metstudentenkamers. Zelfs voor buitenlui enbuitenlanders hebben we plaats. De sta-caravans op de camping worden hier nietbevolkt door aankomende studenten,maar door rustzoekende randstedelingenmet hun gezin. Ook de kamers van de staf schenenhelemaal in orde te zijn. De bezemkastdie in universitair Nederland de kennis-economie versterkt en daarom als werk-plek dient voor veelbelovende jonge on-derzoekers, kennen wij niet. De bezem-kast is hier alleen in gebruik voor onze

reinigingsmiddelen of zoiets. Verbazingwekkend is het dat onze velemanagers nu hebben besloten om de ver-meende kamernood als een soort be-leidsinstrument te gaan gebruiken. Het islogisch dat er voor onderzoek van derdenvoor kamers van onderzoekers betaaldwordt. Het is ook logisch dat de leerstoel-groepen eindelijk ook het geld voor dezeonderzoekskamers krijgen. Het is echterapekool dat leerstoelgroepen, omdat zijgeld voor de kamers van onderzoekersontvangen, ook de kamers van de staf uitdeze middelen moeten gaan betalen.Dit beleid lijkt op de huisvesting van gast-

arbeiders uit de jaren zestig. Toen proptende huisjesmelkers zoveel mogelijk Italia-nen en Spanjaarden in een uitgewoondkrot. Rijkdom was hun beloning. Uiteinde-lijk heeft de brandweer aan deze oplichte-rij een eind gemaakt.Nu krijgt in Wageningen de hoogleraar derol van de huisjesmelker. Als er veel me-dewerkers op een kamer worden gezet,veranderen de rode cijfers vanzelf in zwar-te. Misschien dat een cursus economie voorbeginners dit wanbeleid nog kan stoppen.

Kees de Hoog

DE HOOGHUISJESMELKER

Henk van Ruitenbeek

r

‘Ook in Nederlandmoeten weaandachtschenken aan hetvoorkomen vanbesmetting vanverse groenten’

Resource 0604 12-15 20-09-2006 16:28 Pagina 15

2

T

In gehobyneneelewoth

ThthnoexthTesplecthSebio

‘Thprhyprcuwewoin dianButhgrsufuit ida

Noenso

INTERNATIONAL 20

Every day, hundreds of people from WestAfrican countries risk their lives to reachEurope by boat. Amadou Seck fromSenegal can imagine that people takethe risk, but he says it isn’t worth it. ‘InEurope life can be even harder for them.’

Amadou is studying Land and Water Ma-nagement at the University of Professio-nal Education Van Hall Larenstein in Velp.Almost every day he sees the news on TVabout people from his home country whohave died on their trip over the sea to theCanary Islands. ‘I would never do that, butI can understand why they do,’ says Ama-dou. ‘Many young people in Senegal haveno work. They can’t do anything there;they don’t have a future. So I think it’s a

natural instinct to move away from such asituation. They hear about life in Europeand want to go there. Before, people tra-velled through the Sahara and tried tocross the Strait of Gibraltar. It’s only 14 ki-lometres wide; but it isn’t easy to succeedanymore because of the police everywhe-re. So now they go from the coast of Sene-gal to the Canary Islands. But that’s about4000 kilometres over the rough sea. It’svery dangerous. They travel in a pirogue, atraditional fishing boat. That kind of boatis absolutely not fit for use in the opensea. More than half of the people in theboat die.’

It’s awful for Amadou to see the newsabout people from his home country dy-

ing on the way to their new future. So itwas a shock when he heard that his owncousin made the same trip. ‘I was reallyshocked. It is the first time someone closeto me did that. Luckily he succeeded andis in Italy now. I don’t know exactly how hegot there or what will happen now.’

The difficult situation in Senegal andother African countries is not the only rea-son for people to emigrate to Europe. Theimage that African people have about Eu-rope is also important. ‘It’s an illusion,’says Amadou. ‘They think that you canbuy everything when you earn money inEurope. But they don’t understand thatlife in Europe is much more expensive.

‘Once they are living illegally in Europe,life will be even harder for them. It’s reallyhard to find a job and life is expensive.They have to live somewhere, they have toeat. It’s really hard for them to get enoughmoney just to take care of themselves.But if you tell this to the people in Sene-gal, they won’t believe you. They are kindof blind. They have nothing and will riskanything to go to Europe. They think it’seasier there, but it’s not.’

If reality won’t hold back these people,what is the solution? The most importantthing, according to Amadou, is that Euro-pe really help African countries develop.‘There’s a Chinese proverb that says, “Ifyou want to help someone, don’t give hima fish to eat, but teach him how to fish.”So if you want a good development pro-cess, don’t give money for one or two ye-ars. We need basic structures like goodhealth care and a good education system.’

Another solution would be to make it ea-sier to go to Europe. Amadou doesn’tthink this would cause an enormous waveof migration from Africa to Europe. ‘If it’slegal, people will not be so quick to jumpon it. Now it’s almost impossible to get avisa. If people can go there whenever theywant to, the myth will disappear. Some pe-ople will go to Europe, but I don’t thinkmany people will stay there.’

Amadou is in the naturalisation process inthe Netherlands; so if he graduates, hecan stay here. ‘But I really want to go backand help my country. Working for a Dutchorganisation would be perfect. OtherwiseI’ll also move to Senegal some day, becau-se my own country needs me more.’

Koen Moons

LIVING IN EUROPE IS AN ILLUSION FORAFRICAN PEOPLE

PHD MODELThe current PhD model is not suitable fordevelopment research, according to Dr.Tjeerd Jan Stomph, who spoke during aworkshop in the WICC in Wageningen. Tocontribute to development, research willhave to be multidisciplinary, conducted incooperation with partners in the Southand it will have to influence policy. All thisrequires more time than the four yearscurrently allowed for PhD research, whichmeans that the research contributes lessto development cooperation than it poten-tially could. / JT

Amadou Seck./ photo JB

IN THE NEWS

SUDOKUSudoku is still hip. Although it began as ahype, the number puzzle is apparentlyhere to stay. High time, therefore, to or-ganise an official student championship,believe the members of Shinto of thestudent association SSR-W. Sixty teams ofthree puzzlers each will test their skillsagainst those of the rest of the studentpopulation in the Netherlands at thenational student championship to takeplace on 13 October at the Bongerd sportcentre in Wageningen. Interested playerscan sign up until 6 October via the web-site www.nsk-sudoku.nl. / LH

WHAT’S ON INWAGENINGENThursday 21 September20.00 / How insects do it. Lecture by Dr.Menno Schilthuizen on the sex life of in-sects, Studium Generale, Lawickse Allee 13.

21.00 / Students’ house event at Unitas.

Friday 22 September23.00 / Kick-Back Clip-night in café het Gat.

Saturday 23 September09.00 / Guided tour to Open Air Museum,Arnhem. Subscribe by mailing [email protected]. Info: www2.wau.nl/sg

10.00 / Open day on insect research at La-boratory of Entomology. Meet insects duringthe bug band march and lots more activitiesin the town centre. 16.00 in Salverdaplein:world record attempt for eating insects.

23.00 / Lamat: Galactic tone of integrity atUnitas with goa and psy trance.

Tuesday 26 September20.30 / Film Dr Strangelove at Unitas.

Thursday 28 September23.00 / Student night at Unitas with Super-hero party. Come dressed as your favouritehero. Also Japanese karaoke in the cellar.

Saturday 30 September13.00 / Excursion to Castle Doorwerth.Subscribe by mailing to [email protected]: www2.wau.nl/sg

‘The PhD modelis not suitablefor developmentresearch’

Resource 0604 20-24n 20-09-2006 16:31 Pagina 20


NEW AGE TOURISTS TAKE SPIRITUAL TRIPSA growing number of tourists aresearching for spiritual enlightenment.For his PhD research at WageningenUniversity, the New Zealander Tomas Pernecky is conductingphenomenological research into this so-called New Age tourism. In an article inthe scientific magazine Tourism, hedescribes the New Age tourist as a self-assured person, who is nevertheless notalways daring enough to share his or herexperiences. Most people still find it a bitstrange to hug megaliths.

Why take an interest in New Age tourism?‘I have always been interested in spiritua-lity and the New Age phenomenon. My re-search also fits in the current trend intourism research of conducting more in-terpretive research intended to broadenour understanding of how somethingworks. But New Age tourism is also a gro-wing segment in the tourist industry. In

the West, New Age is the most importantminority spiritual movement and a gro-wing number of people are searching forlocations that have a spiritual meaning.People visit these places for various rea-sons, to feel energy, for channelling, dow-sing or to gain unique experiences.’

What are typical New Age destinations?‘Holy sites and ceremonial activities areamong the oldest travel destinations.Stonehenge is a famous example. Butthere is a huge diversity of holy sites suchas churches, temples, burial mounds,shrines, sites where apparitions or otherwonders have taken place, holy moun-tains and rivers, and places associatedwith the prophets.’

You describe in your article a woman whohugs a megalith to receive energy from awhale. How do others around her react?‘Most people would think it’s strange for a

person to hug or talk to a stone. SomeNew Agers are proud of what they do, anddon’t really care what others think aboutit. But there are also those who do notwant to be judged and labelled and there-fore do not share their experiences withothers. One of the participants in my re-search said that she would never talkabout her experiences with co-workers be-cause they would just laugh. Another res-pondent finds it difficult to talk to her hus-band about it, because he would be toojudgemental.’

Do New Age tourists specifically seek outNew Age destinations?‘That depends on how you define NewAgers. Some researchers simply count thenumber of people who visit a New Agesite. In my PhD research I studied the NewAge paradigm and how this determineshow New Agers feel. I distinguished be-tween various levels of New Agers based

on their skills, knowledge and how NewAge beliefs fit in with their lifestyles. Themore specialised a New Ager is, the morehe or she will specifically seek out NewAge sites to visit.’

Is a New Age trip comparable to apilgrimage?‘New Age is often studied as a religiousmovement. Debate continues on what theactual parameters are. I think that in thecurrent globalised and post-modern worldsuch delineations are impractical andunworkable. The overlap betweenpilgrimages, religious tourism and othertypes of tourism is greater than ever. It isalso a form of cultural tourism. Pilgrimswho visit Fatima in Portugal, for example,where three village children had visions ofMary in 1917, also visit the Atlantic Coastand other cities and sites of cultural inte-rest in the area.’ / MW

TREES WITH A PLUG SOCKET

In theory, enough energy can begenerated from a tree to supply an entirehousehold – not by burning its wood, butby tapping its sap, and then applying anew process to convert the sap’s compo-nents almost directly into hydrogen orelectricity. Wageningen researchers areworking on a technology that could setthe energy world on its head.

The process exists thanks to the bacteriathat Wageningen researchers discoverednot so long ago in sewage sludge,explains Professor Cees Buisman fromthe sub-department of EnvironmentalTechnology. Buisman was one of thespeakers at the Wereldlezing (series oflectures in Hotel de Wereld) organised bythe alumni association KLV on 15September. The theme of the lecture wasbio-based energy sources.

‘These bacteria convert moleculespresent in large numbers in nature intohydrogen and give off electrons in theprocess,’ says Buisman. ‘Six AIOs arecurrently working on biofuel cells in whichwe are applying this principle. One AIO isworking on an even more extreme project,in which we are studying whether we candirectly tap the sap streams from treesand other plants and use it as fuel.’Buisman expects that this will not harmthe trees, although it will slow theirgrowth. ‘If the project proves to besuccessful, we will try to get some EUfunding for it,’ says Buisman, adding thatit is not easy to raise money for such adaring project.

Nonetheless, Buisman’s alternative greenenergy source could be in great demandsome day. The other green energy sources

currently being pursued by the EU such asbiodiesel made from coleseed havelimited potential, according to ChristophTönjes, energy specialist at ClingendaelInstitute. Tönjes was the second speakerinvited by the KLV. ‘To replace all thediesel we use with biodiesel made fromcoleseed, we would need more than theentire agricultural area of theNetherlands,’ says Tönjes. ‘We couldcertainly satisfy part of our energy needsby producing in other countries, but eventhis has its limitations. We also need landto produce food.’ This is why Tönjesbelieves the solution to the energyproblem should not be sought primarily innew energy sources, but in energysavings.

It became clear during the lecture thatthere is surprisingly little interest intechnology to save energy, compared tothe enthusiasm expressed for technologyto produce alternative energy. As anexample, Buisman reported that‘Windmills supply one to two per cent ofour energy needs. That isn’t very much,yet the government has invested a consi-derable amount of money in wind energy.In contrast, six per cent of the energyproduced in coal-fired power stations isnot used. The stations operate in themiddle of the night when there is littledemand for energy. Operating at nightenables them to handle the sudden surgein demand for electricity that occurs in themorning.’

A system to store this wasted electricitywould make a bigger difference than allthat expensive wind energy. ‘And yet it’snot being pursued,’ says Buisman. ‘Iwonder why.’ /WK

City of Insects/ The Dutch Minister of Science and Education Maria van der Hoeven (centre) visited Wageningen for the opening of the insect festival‘Wageningen – City of Insects,’ on Monday, 18 September. She was welcomed byentomology professor Marcel Dicke, one of the initiators of the festival. The minister received the first copy of a popular science book on insect research anda mealworm-quiche ‘for the road.’ Before getting to the drinks and insect bites theguests in the auditorium were also entertained by a live musical performance oninsects. An English programme including more than 50 activities is available atwww.cityofinsects.nl/UK. / GvM, Photo GA

Amanuel Assefa from Ethiopia, MSc Management ofAgricultural Knowledge Systems, 1997:‘I still work for AgriService Ethiopia, an NGO that focuseson poverty reduction. After graduating I became director ofcommunity training, extension and education. RecentlyI’ve also started a PhD-project at the University of KwazuluNatal, South Africa, to study livestock innovation systems,how they emerge and function and how their performancecan be improved. I’m convinced that technical innovationhas less impact on development than stakeholders’interaction. Social learning and accommodating multipleperspectives have become part of my life as well.’ / YdH

n

sede

a-e

u-

ly

togh

d

t-

m

m.’

ve

p

eye-

in

ckheu-


Het aaien van varkens is populairder danvarkens fokken. Deze conclusie trekt hetAgrarisch Dagblad uit de MonitoringDierziekten Varkens. Daaruit blijkt dat erin Nederland nog 624 varkensfok-bedrijven zijn, terwijl er op 2.656 plekkenvarkens voor ‘recreatieve of educatievedoeleinden’ worden gehouden. De blijemensen op de foto zijn bijvoorbeeld opbezoek in Het Beloofde Varkensland.

STUDENT 22 2

‘Het is verbazingwekkend hoeongegeneerd mensen kunnen staren’,zegt Stan Oome, biologiestudent aanWageningen Universiteit. Gekleed in eenknalrood pak met voelsprieten en eenmierenmasker stapt hij maandagavonduit de trein in Ede-Wageningen, vergezelddoor vuurwants Joke van Elven.

Drie insectenduo’s trokken maandag naarverschillende delen van het land omWageningen te promoten als City ofInsects. Stan en Joke namen het zuidenvan Nederland voor hun rekening. Pertrein reisden ze naar Eindhoven enMaastricht. Ondanks ingelaste persmomentenlieten de landelijke cameramannen,fotografen en verslaggevers het afweten.‘Misschien dat ze de andere insectenhebben gevolgd?’, zegt Joke watbeteuterd.Maar aandacht van anderen kregen zegenoeg. Passagiers keken raar op bij hetzien van de insecten. ‘Ik voelde me flinkbekeken’, zegt Stan. Joke en hij werdenuitgelachen door Eindhovenaren enbesprongen door fotograferendeJapanners. Toch raden ze het iedereenaan om een dag als insect door het levente gaan. ‘Ik voel me helemaal bzzz’, zegtJoke terwijl ze even met haar niet temissen wantsenkontje wiebelt. Haarvoelsprieten schieten van links naarrechts. ‘Ik heb er aardig wat mensen meegeslagen. Per ongeluk.’Ook voor de conducteurs waren de rodemier en de vuurwants een welkomeafwisseling tijdens het kaartjes knippen.‘We kregen nog als tip om de volgendekeer mee te reizen met de andereinsecten: op de voorruit.’ Vermoeid van het rondsjouwen in de tochwel zware pakken lopen ze de trap africhting het busstation. Ze moeten doornaar de officiële opening van de insec-tenweek in de aula. Nog even draait Jokezich om, kijkt naar beneden en zegt: ‘Ikheb echt een lekker kontje.’ / LH

Prins Charles gaat een boerderij kopen inTranssylvanië, de Roemeense regio waargraaf Dracula ooit rondwaarde. De Britsekroonprins werkt hierbij samen met eenorganisatie voor behoud van het landschapdie met succes heeft gestreden tegenplannen voor een Dracula-pretpark. TheSunday Times brengt de inzet van Charlesin verband met zijn afstamming: hij zoueen ver familielid zijn van Vlad III (foto), degewelddadige heerser uit de vijftiendeeeuw die model stond voor Dracula.

‘IK HEBECHT EENLEKKERKONTJE’

>HiuitmDeWvoDaRube

WWmBeMpovro

In opjonenenvinlijkenHijdr‘VtotvocezemZode

S

Degaeeaaintlaawa

Patijdgemvejaa

ST

SugotodisvinstZe

K

Boven: Het lieveheersbeestje, de vuurwants, de mier en de rode meer laten hun fraaie achterwerk zien. Onder: Vuurwants Jokevan Elven (links) en rode mier Stan Oome (rechts) poseren met een voorbijgangster. / foto’s GA



n

dld

ar

.

t

n

e

.

h

e

Wageningen had het soepoproer, op deUniversiteit Utrecht dreigt een snertrel.Een kop erwtensoep kostte daar vorigeweek plotseling 1,19 euro in plaats van75 cent. Een ‘onvermijdelijke prijsstijging’,aldus de cateraar, omdat er veel van dedikke soep verloren gaat doordat het aande wanden van de soepbakken blijft‘hangen’. Een wetenschapper rekendevoor dat er gezien de prijsstijging dan per10 liter soep 5,7 liter aan de wand blijftplakken. Zijn suggestie: beter schrapen.

N

Hij maakt een serieuze kans te wordenuitgeroepen tot ‘de beste landbouw-minister ooit’: ‘onze’ Cees Veerman.De voormalige bestuursvoorzitter vanWageningen UR staat er althans goedvoor in de peiling die het AgrarischDagblad op haar internetsite houdt.Ruim zestig procent vindt Veerman debeste.

Nederland had natuurlijk zijn poema.En af en toe duiken berichten op vanronddwalende kangoeroes in Drenthe.Maar op het Britse platteland is het paseen echte jungle, zo valt op te maken uitde waarnemingen van Beastwatch UK.Sinds 2001 heeft de organisatie maarliefst tienduizend keer exotische dierenwaargenomen waaronder apen, eenkrokodil en een piranha in de Theems(foto).

Wat ze ook probeert, de universiteit inWageningen raakt haar boerenimagomaar niet kwijt. En nu is studenteBedrijfs- en consumentenwetenschappenMarlies van Zeeland ook nog gespot in depopulaire televisieserie ‘Boer zoektvrouw’.

In dit KRO-programma gaan tien boerenop zoek naar een vrouw. Marlies zag dejonge boer Martijn uit Brabant wel zittenen stuurde een brief. Maar zij was nietenige. Van alle deelnemende boeren ont-ving hij de meeste post. Aan hem de moei-lijke keuze om uit 172 ingezonden brievenen foto’s tien leuke vrouwen te kiezen. Hij beoordeelde de brieven samen metdrie vrienden zittend op het gras. Criteria?‘Vrolijk en spontaan’. Marlies behoordetot de gelukkigen en werd uitgenodigdvoor een speeddate. Ook dit verliep suc-cesvol. Samen met vier andere meiden isze nu door naar de volgende ronde enmag ze een dagje op stap met Martijn.Zondag 24 september, om 20.20 op Ne-derland 1, is te zien hoe dit is verlopen.

Marlies kan zelf geen commentaar geven.Zolang de serie nog wordt uitgezonden,mag zij van de KRO niks zeggen over haartv-optreden en over de afloop. / LH

Margriet van Vianen, student Bos- ennatuurbeheer aan Van Hall Larenstein inVelp, dook voor haar afstudeeropdrachtin de geschiedenis van de Romeinen enBataven. In Park Lingezeegen tussenArnhem en Nijmegen moet die geschie-denis weer zichtbaar worden. Margrietdeed een paar voorstellen en won eentweede prijs bij de Vitae Civiel Awards.

‘Park Lingezeegen moet komen in destreek Overbetuwe en zal in totaal 1250hectare beslaan. Het park wordt ontwik-keld als een buffer tussen de steden Arn-hem en Nijmegen. Het gebied is rijk aanhistorie, het vormde het achterland vande Limes, de noordelijke grens van hetRomeinse Rijk. Ik moest bekijken hoe dehistorie van de Romeinen en de Bataven– in relatie tot het toenmalige landschap –zichtbaar kan worden gemaakt in ParkLingezeegen.De eerste twee maanden heb ik helemaalbesteed aan literatuurstudie. Ik heb ont-zettend veel gelezen, maar ook veel des-kundigen gesproken. Ik heb bijvoorbeeldgesproken met mensen van de Rijks-dienst voor Oudheidkundig Bodemonder-zoek en met de stadsarcheologen van degemeente Nijmegen. Als ik specifieke vra-gen had kon ik bij hen terecht. Daarnaasthebben mijn begeleiders van Van Hall La-renstein en Grontmij, mijn opdrachtgever,mij ondersteund tijdens het project. Ikheb daar heel veel aan gehad.

Met al de verzamelde informatie heb ikvoorstellen gemaakt voor inrichting vanhet gebied. Ik heb voorgesteld om onderandere een reconstructie te maken vanhet Romeinse landschap met een Bataaf-se nederzetting. Verder heb ik een voor-stel gedaan voor een belevingsroute, eenwandelroute waarbij de bezoekers de Ro-meinse geschiedenis van het gebied bele-ven. Mijn opdrachtgever en de hogeschool wa-ren heel enthousiast. Mijn afstudeerscrip-tie is ingestuurd voor de Vitae CivielAwards en ik werd nog uitgenodigd ook. Ikkreeg een eigen standje op een informa-tiemarkt en ik moest een presentatie hou-den voor een jury. Het was wel spannend,want ik stond tussen mensen die heel an-dere dingen hadden gedaan, echt civiel-technische dingen. Toen bleek ik zelfs detweede prijs gewonnen te hebben. Nu nog maar afwachten of mijn ideeënook echt worden uitgevoerd. Er zijn zoveelalternatieven, dus er moeten keuzes ge-maakt worden. Ik hoop natuurlijk dat eenaantal van mijn ideeën verwezenlijktwordt. Toch hoef ik voorlopig even nietsmeer van de Romeinen te zien. Ik vondhet hartstikke leuk om me er maanden-lang in te verdiepen, maar nu ben ik toeaan iets nieuws. Hoewel ik denk dat eenbezoekje aan Rome er wel inzit binnen-kort.’

Koen Moons

EEN DUIK IN DE ROMEINSE TIJD

STUDENTE ZOEKT BOER

De Wageningse studentenverenigingengaan goed van start dit jaar. Dat blijkt uiteen eerste inventarisatie van het aantalaanmeldingen na de algemeneintroductiedagen. De definitieve standlaat nog een paar weken op zichwachten.

Pas na de tweede verenigingsintroductie-tijd (VIT) zal blijken hoeveel leden zijn af-gevallen en hoeveel er nog bij zijn geko-men. Toch viert KSV Sint Franciscus Xa-verius nu al feest. Maar liefst 91 eerste-jaars schreven zich in voor de eerste ver-

enigingsintroductie. ‘Dat is twintig meerdan vorig jaar’, zegt preses Annemarievan Vilsteren. Ceres volgt met een voorlopig aantal van79 inschrijvingen. Unitas en SSR-W schat-ten tussen de 50 en 55 nieuwe leden tehebben. Nji Sri heeft 49 studenten vanVan Hall Larenstein aangetrokken. De christelijke verenigingen in Wagenin-gen melden nog volop in de introductietijdte zitten. Alleen de Navigators en VGSWkunnen al aantallen noemen: zij hebbenrespectievelijk 31 en 10 nieuwe inschrij-ving. / LH

STUDENTENVERENIGINGENTREKKEN VEEL NIEUWE LEDEN

Sudoku is hip, nog steeds. Hoewel het be-gon als een hype blijkt het cijferpuzzeltjetoch een blijvertje. Shinto, het jongstedispuut van studentenvereniging SSR-W,vindt het daarom tijd voor een officieelstudentenkampioenschap sudoku.Zestig teams van drie puzzelaars kunnen

‘zich meten met de rest van studerendNederland’. Het NSK Sudoku vindt plaatsop 13 oktober op sportcentrum de Bon-gerd in Wageningen. Inschrijven kan tot6 oktober via de website www.nsk-sudo-ku.nl. / LH

KAMPIOENSCHAP SUDOKU

HET ECHTEWERK

resource-studentmob 060908.indd 1 08-09-2006 16:17:34

(INGEZONDEN MEDEDELING)

Studente Marlies van Zeeland op site vande KRO.


STUDENT RESOURCE #04

Studentenroeivereniging Argo heeft er honderdvijftig leden bij. Op maandag 11 september werden in het Scheikundegebouw in Wageningen de ploegen ingedeeld voorde komende afroeiperiode. De groepjes poseerden bij die gelegenheid voor huisfotograaf Martijn Weterings. Na de feestelijke aftrap kon de introductiemaand beginnen.‘Er vallen uiteindelijk altijd wel wat eerstejaars af’, vertelt kandidaatsbestuurslid Annemarie Rietman. ‘Die vinden de trainingen misschien toch moeilijk te plannen.’

WIE?Annemieke Kouwenberg, student Internationaalland- en waterbeheer, Wageningen Universiteit.

WAAR?Haagsteeg, Wageningen. Liep maandagochtendmet trombonekoffer en twee tassen van de bus-halte naar het centrum.

NU PAS TERUG? ‘Ik heb een week-OV. Mijn vriendje woont in DenHaag en zo kan ik de hele zondag blijven.’

NOG WAT LEUKS GEDAAN?‘We zijn naar de Henley-on-the-Vliet geweest bijmijn oude roeivereniging. Een chique wedstrijd tergelegenheid van het lustrum. Met high tea, nettekleren en oudere mannen die clubliederen zingen.’

EN DIE TROMBONE?‘Heb ik net een week. Ik heb net mijn eerste lesgehad, in Den Haag, van de jongen waar ik detrombone van leen. Ik speel ook piano, maar datkan je niet op je kamer oefenen.’ / YdH

RESERVEKLEDINGKAST

Vroeger hield mijn zus mijn hand vast alswe de trap afliepen, leerde ze me lezenen schrijven en fluisterden we urenlangonzinnige verhalen als we in ons stapel-bed lagen en eigenlijk moesten slapen. Nu voeren we zogenaamd intelligente

gesprekken, maken iedereen belachelijkdie haar naam – Banafsheh - verkeerd uit-spreekt en lachen samen heel hard omFriends (het schijnt dat we precies dezelf-de cavialach hebben). Ik hou van haar omdat ze lief is en altijdluistert. En om haar kledingkast. Als ikeven niet weet wat ik aan moet doen, pakik stiekem wat kleren van haar en hangdie weer terug als ze niet kijkt. Somsvraag ik wel of ik het mag lenen, maar alsik bang ben dat ze nee zal zeggen, pik ikhet gewoon zonder te vragen. Zo heb ik al-tijd een reservekledingkast. Toen ik vorig jaar uit huis ging, miste ikhaar soms. Ik was er aan gehecht geraakthaar elke dag te zien en met haar te

praten. Ineens zag ik haar alleen in hetweekend en werden de verhalen minderen korter. Haar kleding kon ik overigensalleen nog maar in het weekend lenen ofstiekem een hele week meenemen.Sinds dit jaar is mijn zus ook uit huis. Zewoont in een geweldige kamer midden inUtrecht, met de H&M op loopafstand. Nuzullen we elkaar nog minder vaak zien.Toen ze haar spullen verhuisd had, ging iknog even in haar oude kamer kijken. Hetzag er leeg uit zonder haar bureau, nacht-kastje en al haar kleren. Nu kan ik nooitmeer iets van haar lenen.

Mina Etemad

VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON

GESNAPT

PRIKBORD24

M I N A

[email protected]


Pag. 4 Pag. 10 RESOURCE #04€¦ · mag speeddaten met tv-boer Martijn Pag. 20 ‘Luckily my cousin...

Documents

Transcript of Pag. 4 Pag. 10 RESOURCE #04€¦ · mag speeddaten met tv-boer Martijn Pag. 20 ‘Luckily my cousin...