Oju Osupa Apa Keji - The Moon's Face 2

7/21/2019 Oju Osupa Apa Keji - The Moon's Face 2

http://slidepdf.com/reader/full/oju-osupa-apa-keji-the-moons-face-2 1/106



O

°SU

P KEJl

lati QWQ

OL DIPO YEMIT N

ati

OL JIDE OGUNDELE

I D N

OXFOR UNIV RSITY PR SS



Oxford University Press

OXfORD LONDON GLASGOW NEW YORK

TORONTO MELBOURNE WELLINGTON CAPE TOWN

DELHI BOMBAY CALCUlTA MADRAS KARACHI LAHORE DACCA

KUALA LUMPUR SJNGAPORE JAKARTA HONG KONG TOKYO

NAIROBl DAR ES SALAAM LUSAKA ADDIS ABABA

lDADAN ZARlA ACCRA BEIRUT

Oxford University Press 1970

Reprinted 1972 1974 1975 19117

IS N 0 19 575219 8

wor lati w

1 K OYE

Printed by W. Girerdet Press W.A. Co• •tbeden

Published by Oxford University Press Nigeria

Oxford House, tddo Gate, P.M.B. 5095, lbsdsn, Nigeria



AWON AN INU IWE

ju we

r m i

vii

O ro Akps

viii

ITAN

1

Oni

1 6

ni

ib6 I

2 AlgbQr.an Kilo ati Adan 4

3 Ol6kun

ati Qm Q

r~,Oyinb6 10

4 Ar~sa

Ajeje

13

5 Ejo ko fifi di ig i 16

6 OnHilja

t u

Ak~san 18

7

Atiro

ilu Ogele

23

8 Obagede 28

9 LaslgboOgege 32

t o

Idi r~ ti awon ani Iwoye ko

fi

njeeiye adilbil 35

11 Agbamoje ko nikan se gbo 42

12 Obinrin } 6

kC>kQu~ku

egungun 46

13 Eni

ti

koi

ti

setan m u 50

14 Lja

Araba

oun

i r6ko

56

5

A kl i ma ku tan

62

tw~ u Ewel e

7

Ogun

QI >yQ ati ~wi

Ad6 70

18 Atamajubara,

ay a

alagbede

77

19 Seyida t 6 ki ara r~ m ebo 81

200titQ-inu 1 6 pe 86

21 Oniwo sah a aje 92

22

t~r~ Af lnOmQ

96

v



tR Tt

se iwe y ni iranti

AKfNPSU} O OWO O U

A R 6GUN 10 BEL~U

vii



R

K O S O

Gege bi ti Apa Kinni iwc

yl

eleyi na

tun

~ itesiwaju

ninu

il kaka

wa lati sa

awon itan inu odu Ifa jo.

ko ~ tenume Qwipe .bi O Upati mQl~

yl

gbogbo aiye

ka

b~ g~g~ni Ifa riran kedere ri

gbogbo ohun ti

apamQ fun ~ ni aiye yI.

AWQn Yoruba a SQ pe, Ira ti fa

gbogbo nkan tan . Bi ~ ni, bi ~ ko,

enyin papa yio tube ri oye r~ ninu Apa

Keji yI.

Oladipo Yemitan

Eko, Naijiria

1st

uly

1969

viii



n

6

n

ibu

A w o 0 so l oko,

B f ni bOra 0fa I dj«:

G un / d

di/df Jni gbvnkall-gbvnkan

Ti i s oko fun wpn n /gM lragbeji.

Qni gbvnkan-gb9nkan,

lw{

1 0

ni

ib

lw{ I ~ ni /gM lragbeji.

B a b a tani i gb od o

w

Oni-

O n; gb9nkan-gb9nkan.

Gbogbo

awon eja inu omi=Isin,

arQ,

okodo,

akura, ojiji-

gbogbo won patapata ni nwon k6 ara won Jc ti nwon ndit~

si Qni.

NWQn ni bawo ni enikan ti se le wa ti yi6 maa pase inu

ibu, ti yi6 tun maa SQpe oun l oun ni igb6 Inigbeji NWQn ni

eyi ko le bosi i rara, ki awon gba Qkan pada ninu r~ tabi ki

awon kuku gba a~ ibi mejeeji IQwQQni.

Ot~ yl kii se kekere, 6 si PQ t6b~ tiQn1 f i dide, t 6 to awon

alawo r~ IQ. AWQn alawo r~ na t 6 tQ IQ ni a npe ni Awo-o-

so-1 6ko ati Bara-6-fa-I aja . AWQn alawo Qni SQfun un pe

yi6 segun Qta, ebo ni k 6 ru.

Ni kukuru, Qni rubQ gege bi nwon ti SQpe k 6 se. Ara awon

nkan

ti

nwon fun un pe k 6 f i rubo ni lkoko agbo nla

k~r~~t~ kan. NWQn ni ki 6 IQ gbe lkoko nla na ju sinu ibu

nla; eyi ni yi6 duro fun un gege bi apejuwe

ti

nwon ba bi

lare bi 6 ti se ni ibu, Oni se b~ gege,

< t~ yi t6 pari sugbon ko pari. Igbati 6 si ti j~ pe QrQ ti a ha

pari ta~ ile tl, di ile oba; ni nwon

h

k6 ~jQ

y

IQ QdQ oba.

Oba

ni ki olukuluku won wa ro ti enu r~.

On1 ni 6 kQkQ rojQ. () se alaye bi 6 ti sejepe oun l ounni ibu

omi, nitoripe nwon yi6 ba lkoko ar6 nla iya oun nibe, 0 ni

~ri t 6 daju ti oun ni niyen, ati wipe ohun ti oun si le f i

~pe

juwe bi orQ oun ko ti j~ irQ.t6 niyen,



OJU OSUPA

Oba pase pe, ki awon yoku t6 rojQ tiwon, ki nwon kQkQ

IQ j~rI si QrQ Qni na, bl otQ ni lkoko ar6 iya r~ wa nibe. Ko

p e n A

ni

n w o n

pada wa ji~ fun

o b a

pe otQ ni.

O b a n i

oun

gbQ, ki a w o n yoku ro ~jQ t i w o n ki oun gbQ nitori eewQ n i k i

oun gbQ ti enu enikan dajQ.

ArQ gidlgba ni nwon kQkQ pe pe ~jQ-riro kan Enu ti arQ

la bayi: pe k 6un rojQ, n se ni e n u ko l e pade mQ O m i Iasan

ni 6 nrQ si enu paka, pQnkan.

Nj~WQ okodo, bawo ni tl e ti

j~ 01

Nse ni okodo papa

tun la

enu

Moha sinu omi, 6 tun dl paka, PQnUn;

okodo

ko tun le fohun mo

Akura, ati iWQojiji, kini tinyin ti j~

l

OrQ tun di w o - m i-

n -wo-~ B i nwon ti ~e pe gbogbo awon eja inu o m i niyi

sugbon ti ikankan ninu won ko ri QrQ SQ.

O b a ko mQ ib i ti oun le dt ~jQ si mQ ju pe Qni n i 6 n i ibu,

oun na ni 6 si tun ni igb6 tnigbeji.

Ibi ti QfQ buse si re-e. Oju ti awon t 6 ndit~ si onl, sugbon

inu awon QmQ Qnl dun. NWQn gbe baba won ru, nwon si pe

onilu:

n w o n

b~r~ he ij6. B i

n w o n

ti

se en u

k6t6,

n se

ni

orin

awo k6 si w o n l en u, n w o n wa beresi korin bayi pe:

Kun~un-ndunkun ~t~nnaki; Qpalaba kan, orugud\i kan

egberin agbado, agbado

egberin:

0 dift fun

w o n

l Egiln-

majQ, nibi ti n w o n ghe nsire ow6, ti n w o n n sire QmQ.

6

gbQ ifa, ~p~t~ri gbQ fa; Sepeteri ghQ fa pQ Aragbandu k~-

k~k~, Ahide f ~l~d~ rubo, g~d~ l ara 6 maa rQ wa

0,

g~d~

l y e

O rq

ll n

y l

eyi ti

y

l ti inu

Ogbe

giln

A w ).-a w o tA n g an ra n

ti

a m b u o n j~ si n in u

j~

k l

f

se n k a n t o n so

n in u o k o

B A R A - -e w ek o .t o n so ~ g us i; a maa fa n fl~ sugbon bl o o r u n ba ra n

si

n i 6 le fa, k o le fa la~ aja He

Q N l G B Q N K A N -G B Q N K A N -Q ni

t o g b O r i n . t o t obi

lsiN-QmQ ~ja t o

j~

a~~bi; t 6 rl pinnisln

ARQ-ori~i

~ja kan ti k o of I~, tl ara r~ n d a n

Y Q Y Q ;

in u

om i

ti k o

ni iY Q ni r ngbC



O N i

L O

N I IB U

3

oKoo6-or~i ~ ja k a n t 6 n i j~ l ara:

ko ogM

in u o m i C 6 n iY Q

AKu V.-akuta p~pa n i i~ l ara,

ko

sl n g b C in u o m i t 6 n i Y Q

OJbf-oji jI ni eja t 6 n ji enia I Q w Q bi enia ha fQ w Qk A n an ; a maa

ji

enia

I Q w Q

g~g~ b i

in a

~r

manamami,

oun

papa

ko

si

n g b C

in u o m i iy Q

h C O K O

B~ Ktrt lkoko

t 6 t6bi, t 6 sl ke inu, ~ugbQn tf

ko

ga

gOdomu

A R Q G l oIG B A -a rc } t 6 gborin, t 6 gb eyln daadaa

PAKA-apejuwe dldun enu

~ ja

nigbati 6

h

la nu, t 6 si tun pa

e

PQNKAN-apejuwe dldun enu d a ni eleyi pipa

p~AKf~idun H u ti aw on £ g i1 n maaD I u

A R A G B A N D U

K ~ K~ <ildun

w on n a

ni

e y i

GB~D~-tUtu ~.

pelu

ltura ati

ibal~-Qkan

h i n r w o

1. Bi O n l ha ni igbO tragbeji , t 6 tun ni ;bu 000, 5 Q o ru k o

kansoso ti .a fi le ~ apejuwe eran t 6 n j~ J6k e il~, t 6 tun n j <:

1 6 m i .

2 . Kini r g b o g b o <:j a inu o m i ti n w o n fi dl~ si < nl?

3. Kini 001 fi se apejuwe pe oun l oun ni od01

4. Nj~ a le

S Q

pe oba gbQ ti enu enikan dajQ 1

S.

1nl A jQ Y Q

wo ni awon

Q m Q O n l ~

rugbati baba won jare

~ 9 1



2

igboran

ilo ti

dan

A jd aagba ll igb6

Gbogbo ilt

l b

mi ti-tli-ti :

A dd fun Kilo,

bU/ Adifn.

Kilo p Addn s ' o m i

;0/010.

Kilo p'

ddn

J

S om A.i /o .

Ni igM lailai, l u kan wa ti a npe oruko ibe ni Aja]6J6. Ninu

l u

yl gangan ni awon eni meji kan wa ti nwon ti ya ewele

s iJu; alaigboran enia kan ni won. Oruko ekinni won nj~ Kilo,

ti ekeji a si maa j~ Adan.

Qja

ti

nwon ba ni ki ekinni-keji won ma ra ni nwon maa

nf ow6 si; ohun ti nwon ba SQpe ki nwon ma se ni nwon maa

nk~rl ara me. OrQ awon mejeeji tile su awon ara

Ajal616

papa.

Okookan ninu awon ~hanna mejeeji yI 1 6 ni ada. Ada

yI ko nya won fun igba kan bi esinstn kl ti se ya elegbo;

bl nwon nlo si okun eleke, t awon ti ada won ni. Ko si si

ohun ti nwon ko le fi ada QWQwon b~; k6da bi enia duro,

ti ko ba me)

duro re, bibe ni-ir6ko t 6 gbabed]

i QjQ kan, Kilo sun, ko sun re. A]a ti Kilo la yl ha a

l~rUjQjQ, ko si mo itumo r~.

gba Qml ile alawo r~ IQ. Kilo

de e)hun, 6 muookan, 6 fi kun eejl, 6 ni ki nwon y~ oun wo.

Igbati ifa yi6 wI, 6 niki Kilo mase rin oru; ti 6 ha f~ ]Q si

ibikan, ki 6 j~ ki il~ maa mQ; ko gbodo tile rln ni f~r~f~

pelu, k 6 sa maa j~ ki ojuJ~ da daadaa ki 6 t6 rin. ~hlnna,

ifa SQfun un pe ada kan mbe ni QWQr~, ki 6 fi ada nil rubo

nitori ildunrunmQ.

Se, ko si ei a ti se ]e ,e okete k 6 ma huwil ekurQ-a]ai-

gborsn KUo kQ, ko rubo.

da won-In, 6 ni QtQ ni ohun ti

oun ba wa, QtQ ni kantan-kantan ti alawo nSQ. ni ewo

1 6 kan ma-rin-oru, ma-Tln-f~~r~ ati fi-ada-rubQ ninu QrQ

4



AiGBQRAN KiLO

TI D f N

t'6 wcl nil~ yJ; afi eni ti 6 ba maa pa oun 1'6 gba ada oun

I'QwQ

oun

Tani yi6 gba Unmb6 IQwQimu

Ko ju QjQ keta r~ sira won IQ, Adan papa sun, ko sun 're.

Oun nil to alawo IQ. NWQn difa fun oun na, nwon ni k'o

rln ni ar~mQjumQ; bi 6 ba n'Ibi IQ,kl 6

ie

ki il~ maa mo daadaa

ki 6 t6 jade n'lle; ki 6 si rubo fun E~u. Ju gbogbo r~ IQ, 6 ni

clda

kan

ki 6 fi ada na

rubo. Adan

papa kQ,

ko rubo ni

ewo

ni

alawo riw l

yI k~ OtQ ni ohun ti

oun ba wa

QtQ ni

kobo-kobo ti alawo nSQ; 6 ni ewo 1'6 kan ebo-riru ninu ala-

liIa

Se mo ti nfo eyi, mo le fo t'Qhun, ni QmQ ologlnnl fi rire

bo s'omi=ara beresl ya awon mejeeji nl ayasodl, ni lyakuya.

NWQn ko f i ara bale, ki nwon huwcl gbQdQ~gbQdQ, ki nwon

se p~I~-p~I~; nwon ko mo pe gbogbo bi awon ti nse ni E~u

ndode awon.

Adan ni 6 kQkQ kan agbak» E u. j~, 6 y6 tan, ni 6 dide

nl oru ar~mQjumQ, 6 ni oun nlo si Ereko. Ereko yI wcl ni

agbegbe ibikan ti ko jinna pUPQ si ilu won, Aja1616. Ko

j~

ki

il~ mo ki 6 t6 doriko Qna g~g~ bi ohun ti nwon ti SQfun un.

IQ, 6 de Qhun. Lehin ti 6 ti se ohun gbogbo

ti

6 ba IQ tan,

eyi ti iba si t~s~dur6 die si i ki il~ fi mo, ni f~~r~f~ QjQ na ni

E~u tun ta a n'idI kan, ti 6 tun npada bo wa si

re.

Bi 6 ti npada bo 16ju Qna ni inn beresi i run

un

Ere ni,

awada ni, inu yI kuro ni kekere t6b~ t'6

fi le

pe nse ni 6 f i QWQ

di inu mu titi 6 fi YQ si ado Aja1610. Igbati 6 de ado yl, 6

omi t'6 ji're; 6 bu omi die mu boya inu yl a j~ IQ.

mu

omi tan ni 6 ba bQ ~wu sile pe ki oun b'omi s'ara. Bi 6 ti

w~ tan, t'6 ni ki oun rnaa IQ ni 6 ba subu lule, ti 6 si fi b~

ku s'eti ado Aja1616. Ibi ti nwon ri Adan mo niyi.

Odo Ajalol6 yl kl

se omi kan

t

nilaarl, Inu keto ni a le

SQ pe 6 wcl, rire ni nwon si maa nre esun r~ nitoripe ko nse

omi

t o

nsan kan IQ titi; nipa b~, eni ba yawQ l'Ogun

gbe

ni omi ado yI j~: eni ba tete de'~ ni f~~r~f~ ni yi6 ri omi

t'6 toro nigia-nigin PQn.

Ni QjQ ti Ada.n k6 tir~ de yI gan-an, E~u ta Kilo n'idI ni

f~~r~f~, 6 si gbe agbe, 6 di Qna odo, Ko j~ ki jl~ mQ daadaa;

6 ti gbagbe ifa ti nwon da fun un pe k o ma. rln 1'6ru tabi

ni f~~r~. Ireti r~ ni pe bi oun ba tete ~aaju enikeni

de

ado,



OJU O$UPA

oun yi6 ri omi t'6 jl're pon,

Bf 6 ti nlo jail-jail ninu okilnkim,

y

WQ ode bayi ni

6 kQ~ lara nkankan ghail. Ko mo ohun n~ t'6un kose lara

r~; ko mo pe oku Adan ni.

6

koja si ibi 000, 6 si nre omi

sinu agbe

r~

Omi yI ni 6

m e

IQwQ ni E~u YQ si i; E~il ti

paradA di enia, 6 si gbe akeregbe dani bi eni fe PQn omi.

ba Kilo, 6 si ki i kU odo. Kilo da a lohun. E~u ni,

'enyin ko

ti Q

nsUn mQj~ n'lle nyin nil IWQ ti ya'

ji d odo

nidayI

n a .

JQWQy~ s'~g~ kan fun mi ki n' r'ibi ponmi [are'.

Kilo ni, 'Farabale k~~,

0

sa ba mi r6do nil Tabi

0

ri nkan

~iwo ni?'

Ibi ti nwon gbe n~u ara won 16hiln ni E~u dahun para pe, '

~ 0

tile

ti ~

ohun t'6 tun t6 bayi ' Kilo beere pe kini oun

~e? E~il ni, 'W'~hln '0'. Bi Kilo ti bojuw~hin bayi ni 6 ri oku

AdaD tl 6 na gbalaja sile

Kilo ka QWQ

le cl

pe AdaD re-e, kini pa a

1

E~u ni tani Kilo

mbi

tare;

6 6

fo

SQ pe oun ko niQ nipa r~ ni 7

6

ni, '$cbi

iWQni

0

pa a. Tabi

0

ro pe ng 0 ri Q nigbati

0

nlil u ni 7'

Kilo sare kighe

p e

'Iwo okunrin yI, ma ma daran si mi

IQrUn

0

Ko mo pe E~u ni oun mbawi.

sare gbe agbe omi

r~

p e

k'6un maa sale sugbon E~u IQ akeregbe mo Q l'6ri pe

ko ni IQ. ~il nit '~n-Mn-~n,

0

fe,

f i

emi nikan sile nibiyi

ki nwon .le ro pe emi ni mo pa a 7 IrQ, 0 0 le IQ, ibiyi ni ile

yi6 mo t'emi pelu '0 si'. Kilo kigbe gbH pe iru agbako wo ni

oun kan yI

0;

kl Olorun ma majQ ki oun rin n'ijQ tiebinp'Qna

o. E~il ni,

0

nsire; il~ mQ Q loni'.

IhQ ni it mQ awon mejeeji si. AWQn enia beresi

d e

odo

I'QkQQkan lati wa PQn omi arQ. Eni ti yi6 kQkQ YQsiwon

bilsa bayi, nse ni 6 ta kiji, ti ko

l e

g~s~, bi aiya r~ ti ja t6.

~il ko jQ ki Qni nAfohun t'6 f i SQbayi pe, 'Kilo ma ti pa Adan

s'6mi Ajat616

1

Nse ni oniyen ho; ko duro gb'~jQ.

6

nl,

'OrQ burukul Ohun buruku d'igb6'.

Ko PQ ~ nA ni elomiran tun de lati pen omi. Bi 6 ti ba

won, tl 6 gbo ~ Kilo pa'dan bayi, ti 6 si wo il~, ti 6 ri oku

Adan, ko tun le duro pon omi me: oun na tun juba ehoro.

Gbogbo awon ero ti 0 npade l'Qna ni 6 nSQ fun pe eemQ ma

ti de si odo Ajat616

0:

Kilo ti pa Adan s'6mi

Ni kukuru, awon ara t gbQ yika. NWQn beresi i pokikl



A 1 G B Q R A N

Kilo TI

A D A N 7

Adan; ariwo nse ge-e, t6b~ ti oba fi ranse pe ki nwon IQ ha

oun wo 6 bi 6 ba se pe 160tQ ni.

N igbati nwon pada ji~ fun oba pe ododo ni Q rQ na, oba

ni ki

nwon

IQ mu Kilo

wa,

ki

nwon

si di oku Adan T U u de

iwaju oun. O rQ nA wa di, 'Bni ba pa kaaya a ru kaaya, eni ba

pa inaki a gbe lnak] pen

Oba

beere IQwQ Kilo pe bawo I'Q rQ

ti

ri? K ilo ni ki

se oun ni oun pa Adan, enikeni si le j~ ri si i pe Q~ oun ni

Adan i se; bawo ni oun ti se le pa ~ni ti 6

j~ QT~

fun oun,

nigbati 6 j~ alagbara meji kanna ni awon

1 se; rara, oun ko

pa Adan, om i A ja16161'6 pa a

Alaye

tl

Kilo se

yI

ko

moyanlori oba

si

p~~

pe

pipa

ni ki

nwon pa a fun ~~ ti 6 ~ yI. N i akoko oA , bi enikan ha rufin ,

ti nwon si fe pa a, nwon nilati beere IQwQ r~ b'6 ha ni ebo kan

IQ rim lati

T U .

B i 6 ha nl ebo kan lQ rim , nwon a ni ki 6 IQ

rubo yI mi ki nwon t6 ti oju r~ YQ'da, ki nwon si ti ehin r~ ~ ~

bQ Q. K ilo won Iohim pe oun se iranti pe awon babalawo

oun ti da if

a

kan fun oun

ni

ijelo pe ki oun

rubo

AdunrunmQ,

ki oun si

ma

rln

ni

f~~r~; oun yi6 sare IQ rubo na. NWQn ni kl

6 sare IQ ki awon to pa

a .

K ilo rubo yI nitotQ ; 6 tile tun fi Ada r~ Q jQkinni rubo pelu,

Lehin ti 6 ti rubo yI tan, 6 pada IQ SQ pe oun ti setan wayi,

nwon

si da Q jQ iku

r~ .

Ni QjQ pipa yI gan-an, bi nwon ti pejQ nse eto plpa r~ ni

okunrin kan t'6 W Qagbada repete bi 016ye W Qaarin won wa.

A e

E u

eni

Q,iQun,yI kansoso nA 1'6 ti parada, ti

W Q Q

bi

QIQla; 6 de f ila id~ t'6 dabi ade pelu

B '6 ti YQ sarin

won,

6 se A jejl1 '6ju

won, nwon ko mo

ibi ti

QIQ la bayi ti le wa. NW Qn ki

pelu iteriba tan, nwon mb& eto

ati pa K ilo

n l O ni

tiwon, ~ni 'okunrin QIQ1& 'yJ kes) w en pe

ki

nwon

dawQdur6

na,

Id

nwon gbo

ohun ti oun f~

SQ.

k i won

IQ

A - A A - A

bi

eni

ti

k o

ki

won

~I~ri.

k i

A ipa,

6 ki A jigb6da

oba

ati

awon

enia pataki gbogbo ti

nwon

joko;

6 ki t~tU plpl.

ni

160 tQ Ale jo n i

oun j~

IArin

won,

oun ko si

wa lati da OM ll6 won nj-b1 6 ba dabi M ojudi Id nwon dariji

oun.

nl imoran

ni

oun

f~

fun

won,

imoran nA

si ni

pe Id

nwon

rna pa K ilo ni Q~ oun timQ -timQ

ni se,

oun ko si

mQ Q mo lwa buruku kan lati igbati awon ti nse Q~ bQ; nitorina ,



8

oru ~UPA

6 ni lati j~ pe DWQDdunrun mQ Q ni Okunrin Q IQ IA yI tun fi

ohun w 6hun, 6 f Q ran w Qran fun

won

Nigbati ~~ QIQ IA

yI

PQ , nWQD ko mo eyi ti aWQD

le

se mQ

ju

pe ki nWQD

g~~

r~ IQ . N itorina,

nwon

k6 Q rQ okunrin

01 6h\ yI 10 si QdQ oba nwon si f i enu si pe ki oba dariji i

Oba papa

g~b~;

bayi

ni

nwon si se

f oju fo ~~~

ti nwon ti

gba

pe

Kilo ~~ tele,

ti nwon si

ti fe tltori r~ pa

a.

A rikQ gbQD ni Q rQ K ilo ati AdAn yl

fun

enikeni

y e Orq

. .4 n pe u tllt n

yp

ninu

re

n l

lrete

. .4ddn

Ew ht-c}rc}; lpaoJe buruku

AAGBA -ori~ i itakun kan

ti

nlo gC;g~bi o ku n

N~R l A RAMQ-tc;ram Q; wonkoko m Q

OKUNELETE-b i a

ti

ripe apa

ibikan nl okun

Atlaot lkl

ni

Ek6 .

ape juwe

ebute

kan n ibe

~HANNA-janduku ; jA~di jAgan

GB.bQol-gM lati se enia l e~e; gM lati se QmQ enia ni lU . AWQn

Yoruba m i a maa pe Q tQ yi n i g bAb c}d e

Oru ~

OA -ki o jU Q jQ mQ :

ki i1~

mQ

OAwQN-iN ~ki en ia

f i enu ~e won-In lati f i lblnu

ta bi A ik a-e nia si

han

AWQnYo r u b a

a maa

SQ pe, wQn-in l ebU agM

FeeReFe-3.f~m Q jum Q ; nkan agogo m erln si m efa oW lirQ

AOUNRUNMQ-s iSQpe en ia ~ nkan ti ko~ ;

titi

c}rA nmQ en ia lQ rU n;

plpuro

mQ

enia

pe 6 se nkan tf ko se

KAN TAN-KANTAN -la imu QghQDdaD t; c }rQpala pa la

K ANMa6-bi im u ti se ri; apejuw e b l im u ti ri

HUwA GBQoQ-GBQoQ-h uwA ~ l~ p~l~

K6BO-KOBo-k an ta n-kAn ta n; lSQku sQ ; c} rc}a tija ti

JUBAEHoRo-sare b i ehoro , n ito ri ehoro 1 6 ni ere-slsa IQwQ ; m u

ere sa

AJfGBEoA4ni

ti

ngbC ida oba

danl;

oruko oye kan oba m aa

nfi enia je

TtrU4ni ti

m ~

on enia tl oba

h

n l k i nwon pa

Danrawo

I. K in i o ruko aw on ewele m eji t 6 wA ni lIu AjaI616?

2. Kini gbC Adan y si Q dQ Ajat616?



A I G B Q R A N KiLO ATI A D A N

Nj~K ilo 1 6 p a A dan ubi ~ dun ruD I nQ Q n i?

4 . S Q

o h u n ti

6 K I ~

I D

Q j Q tI

n w on ni lati pa K ilo.

E w o m a l e fi ~ ap eju w e iw a

~

nin u g b61 6h un w Q nyi:

a

ak6bani

b k6-~f-ri-ko-~- -f~ku

d a-se-buruku-se-rere

e a-k6-t i1e-ta

~ ) Q 1 9~

t olododo?

~ k Q W O n i ita n· y I k Q w a n ip a ririn O de oru?

7.

S Q

itumo

g b 6 1 6 b U n

wonyi:

a ju ba eh oro

b Q rQ r~ k o m Q yA n l6ri

d) tani y io gb a karunb 61 Q w Q U n o?



3 016kun ati QmQ

r e Oymbo

A t a m p a r o k o k o si v ika d f m u

Bddli ile

u

ili d ahoro:

dlfd.f 6lOkun

l

se iyd Oyinb»

NWQn SQ fun 016kun pe yi6 bi Oyinbo I'QmQ, sugbon ki 6

rubo nitori kl QmQna ba

le

duro n'ile sin okur~ b'o

ha

bi i tan.

016kun gba, 6 rubo yl; 6 ru u gbaka-gblyan, sugbon gbogbo

bi 6 ti rubo yI t6, 6 ti gbagbe lati ru ti ~ mQ Q OtQ-ntQ,

igbati 016kun yiobJ 160tQ, 6 bi Oyinbo. Enikan ko si bi Oyinbo

ri lati QjQti alaiye ti d'aiy6, aft 016kun ti 6 kQkQbi

yI. Okunrin

ni QmQna, 6 pupa foo, 6 ri roboto.

Bi QmQna ti dagba 1'6 nfa ogbon orisirisi YQ.Ko si i~ ti ko

mQ tan: oun nikan 1'6 mo i~~g~na-g~na; 6 mo ile i me; b'6

ti nkan QkQ oju-omi, 1'6 nkan eyi ti ficin n'il~ ati eyi ti ruo

1'6fuurufU. Gbogbo enia ni ogbon r~ njQ 16ju nitori nwon ko

ri iru r~ ri; ogbon tire tase

Gege bi 6 si ti j~pe QrQagbA, bi ko ba ta egun yi6 ta lk6k6r6,

ohun tl nwon w i fun 016kun fe ~ kol k6'fa n'il~ ifa fi~'

ni QrQna j~ Oyinbo dagha tan, 6 k6 ~rU s'QkQ, 6 gba okun IQI

Oyinbo IQ fee, ko ranti il6 me. NWQn t6 gburo r~- ugbQn a

kl gburo ojo l'~rim ni QrQr~

j~

Ko j~ pada wa'le. NWQn tile ti

rigburo r~ tele nitori 6 maa nkowe s'i1e, sugbon, nigbati 6 se,

nwon ko gburo '0' mo, depo nwon yio gburo 'Oyinbo'. lya re

mbe l'aiye ni ko si l'aiye mQ ni 'jagun' ko bare

m q

Nigbati Ol6kun reti, reti, titi

ti

eti f~r~ dalu, 6

iw Q

a-nreti

Oyinbo, QmQr~. B~ ni ko gburo QmQ~ yI titi QIQjQfi de.

OI6kun ku, nwon ko ri Oyinbo. NWQn ko til~ mo ibi ti 6 wa

depo nwon yi6 ranse si

ni nwon ba sin okU 016kun.

Bi ~ i se tanle, tanle, t'6 me ibi ti Oyinbo wa, a ko mQ.

Oun ni 6 dide ti 6 to Oyinbo IQ nibi ti 6 ghe wA, ti 6 si IQ tMQ

lyci r~ fun un pe Olokun ma kil I Oyinbo ni, '0 wf Abi 6 bQ

o t6 igha wo?' E~ildahun pe, '0 nlo bi QjQmeta kan'.

10



OWKUN ATI QMQ Rtl, oYiNB6

11

Oyinbo fi QWQtrenu, 6 ni, lya mi ku lati ijo meta wa, ~ 0

~ si mi

I

~ u

rem

pe, Tani mo

ib i ti

w a ti nwon

yi6

fi ranse

wa pe ~ Oyinbo ni, ko buru, iku t o pa lya oun, oun ni lati de be

beere

wo.

Ni kukuru, Oyinbo

mura

lhi r~ pe

ki

oun le

mo

boya otQ

ni iya oun tile kn. Igbati 0 d o h u n 0 h a a b~ 100tQ.

kawo

Ie ri, 6 beresi e 6 ngbe ara ~an l~; b o ti r isunkun 1 6 nkigbe

p e iya oun k u 160tQ, ohun t 6 pa c l oun g b o d o m e Q.

Gbogbo ara adugbo pejo ti nwon mbe ~ pe k o ma ke mo.

NWQD~ ~ titi sugbon Oyinbo ko simi ekun-sisun ; ohun ti 0

sa ntenumo ni pe iku t 6 pa iya oun, Olokun, oun gbodo

m e

Q

ni.

Igbati nwon ~ ~, b~ ~, ~ ~, ti ko dekun igbe kike, ni E ~ u

ha bQ sibe, 6

fi

QWQrQ awon ero t 6 mbe Oyinbo sehln ; 6 ni

Id nwon j e w Q r~, ki nwon ie ki 6 pitu inu r~.

Gbogbo won se, Ha IWQokunrin yI, SQeyi tan fun eni

ti iya ~ ku E~uni kini oun SQ b~ fun? Lehinna, 6 kQju si

Oyinbo, 6 ni, Oyinbo, iya re ku, a ha Qgbe e sin, tile de ko

dupe lowo wa; bi a ko ba sin in rikQ-ti a gbe e ju sile fun Qpe

ki

d e 1

Bi

h a d e

na, ti ha oku iya r~ n i1~ nko, fe ya

a

ie ni? A 6

SQ

pe iya re ko to ku kQ Nitorina, ohun ti

0

ha maa

fun wa ni ki IQmu wa; ki a maa j6, ki a maa

y e

} 6 ku .

Bi

E~u

ti gb 6ju soke bayi ni ri

i u

asiko ti nwon ti se jo,

ti nwon k6rc>soke.

E ~ u

ni ki nwon k6

i l u

sode ki awon beresi

i jo, ki awon maa y e pe iya awon ti darugbo ki 6 to ku, awon si

gbehin r~. NWQn k6 llu s6de tot6, nwon ni Ol6kun, QmQ

016kil abaajalQrlm, ni k 6 darin. Ni Oyinbo h a b~r~ orin nit6to,

1 6 nkorin bayi pe:

Em; a

d i b ~

ma

b ee re w o

Em; a d i b r ma b ee re w o

Iku t 6 p Olokun

Em; a d i b f ma b ee re w o .

Orin yJ ni gbogbo won gbe, ti nwon ko titi ti am Oyinbo

fi

gbc>nnu yau, ti 6 s1 turaka.

A l a y e Qrq

ltan wa lati inu odu Ejl Ogbe



1 2

OJU~UP

, h A M P A R O K o - i k a Q W Q

t o

tobi julo

IK A D tM u-lka d i ~ m u; 0 di am u ga lasan

EGUN-i~u

kekere

ti

0 tu n

ta

lehin

ti

a

da

a ni

e g b o d o ;

egun

y l

n

a w o n ag~ fi n se cbit lati gbin

iKOK6R6-i~u r u g U d u ti ko ta pU

Danrawo

I. Tani iya t o bl Oylnbo ?

2. Tani itan y i so pe 0 kqk{l bi O yin b6 l aiy e yi?

3. Ahiro

Jasan

1 6 IQ

tU fQ O l6 ku n f u n

QmQ r~.

Kini oru o ohiware

?

4.

E m i a

de ~

m a b eel e w o ,

Emi a de ~ ma

beere w o,

lk u t o p O l6 k un

E m i a de b~ m a beerc

w o .

Kini da orin yi sile 1

5 . T u m o

gb61 6hU n

Q rQ

w o n y i :

a)

Ore agba,

bl ko ta egun y io ta lk6 k6 ro.

b) Ki nwon

j~

ki enia pitu inu r~



A - g b p n - b i - a k o

A - g p - b E - a k o

Ako g b v n g b p n g b p l l

B~ ni 0 Vdgun s ile;

A k o g p

g

g p

B~ ni 0 g b e s e g b e .

6 n E L e

h ilw a g bp dp gb pd p

K se pelePflf,

K djVji md baafi ile e ~e tefun un

L 6 dlfd f A r e s a Ajeje,

Eyf t 6 ti I h b d wpn 1 1 d j a il~ ri.

rrs Ajeje,

Md tun bd

wpn

nd ja il e p

T oju

PP n ni

mda bd wpn nd

kuuruku.

Okunrin kan wit ti oruko r~ nj~ Ar~sa Ajeje. Onile QIQna ni

Ar~sit Ajeje. Oja il~ ni 6 nna.

Nigbati 6

se

oju

beresi

pon

Ar~sa Ajeje. Oju w PQn

; >

t6b~ ti 6 fi f~r~ le ri imi adie n ile ki 6 pe e 1 6w6. Ko si i~~ti

ko danwo tan; bi 6 ti nroko ni 6 tun nsona: 6 dan agbon-

hihun wo pelu sugbon 6 dabi eni pe aWQ ko ka oju ilu. Nigbati

6 tile ya 6 dan

eja-plpa wo

sugbon

kaki ki

6

r e

lara

ewe

agoon lile ni 6 tun rile koko si i.

Nikehln Ar~sa Ajeje to awon alawo ~ IQ nigbati ko mo

eyi ti it tun

se

wadl

pe kini

orn

le

se ki

oun t6 le la. NWQD

fUDun ni im oran pe ki 6 ma ba w on na ja il~ m o t 6ju QPQn

ni ki 6 maa na kuru-kuru. NWQn ni igbana ni yi6 1 6w6 ti yi6

ile mo Ie.

Ki a ma da eena p enu bi Ar~sa Ajeje ti se te if niyi; 6 te

if

tan 6 di eni ti nso apo kQ kifa kakiri Bi eni pe kini Ar~sa

Ajej6 t~fa yI tan si ni nse ni 6 nri se w~r~-w~r~; 6 f~r~

ma si alawo t 6 rise bi tir~ mQ. Gbogbo awon 1 6 ha lenu r~ ni

6 ti gbe ju sehin. OWQr~ beresi i ji b~ni ow6 rirogun si i IQwQ

t6b~ ti 6 fi Je pe bl 6 ti nkQle ni 6 nkan aas~. Bi nwon ni nkan



14 ·

OJU O UPA

i se

n'Uu,

bi nwon ko ha ti

ri Ar~sa, lnaju

ni

nwon sl wa.

Eni ti ko ti jam o nkankan ri tun di eni

ti

nwon fi njoye n'Uu.

Oba ilu papa ko gbodo so pe tir~

bawo ,

Nigbati ola

y l

PQ tan, Ar~sa

Ajej6

pinnu pe oun yio bo ori

oun ni ijQ kan; 6 si se ~ tOt{>.Malo 1 0 pa ni oj_Qy l,

pe gbo-

gbo

ilu io: 6 fi

pon

oti, 0 fi Qna

ro

Oka.

Nwon

j~,

nwon y6 tan, n w o n k6 agogo pelu ~~k~r~ da

s6de; nwon

Ii j6 ,

nwon nyQ . Esin ni Ar~sa Ajeje gun ni oj{> yi.

gun esin ki won kakiri ilu n i ojQ na l{ >hun; nw on nkorin

bayi pe:

Esin ni ng 6 mda gun 19 awo

Esin ni ng 6 mda gun 19 awo,

Ayaji

b h a

se

p E ji-O g b e k J 1 6 I

aiye,

Esin nt ng maa gun 19 :j aw o.

Gbogbo awon iyawo Ar~sa Ajeje t 6 ti 10 t~l~ri, ti nwon

ri pe igba tun yipada fun un, ni nwon tun pada si QdQ r~.

Ori 1 6 mo i ~ a ela eni.

l y e Q rq

ati inu

odu

jl Ogbe ni

itan yl

papa ti

w a )

AKo-c )wa < > P < rogl.irc)

GUNS JLE-tQ tabi p~ l ara H e

ti

a h a f i kQ

E G B E - e g b e dabi ikan ti a

fi

nra ile, < r 0 U ikan k o ran egbe b o ti ran

ako.

Egbe

tQ l ara ile ju

ako IQ

nitoripe enu ikan k6

ran an

m N A QJAOJ0 QPQN-ki enia maa ter Ifa , k i 0 si

j < r

babalawo; kf

en ia m aa gbe p o Ifa kO se i ~ a NO kakir i

OJA

Lt i~

oko-riro

tabi

agbe-stse

KUURUKU-didun

oju

QPQn

Ifa

ni

eleyi n~pejuwe

A-GB<)N-Bi-AKo--~ni gbon g~g~ bii aka. ( Aka ni Q w a

Q P~ 6gurQ .)

A-GQ-B t -AK~n i gQ g~g~ bii aka.

Danrawo

I. SQ iru ipo tl

A r~sa A jeje

wa nigbati 6

f i n na ja

i1~?

2

Bawo ni awon Yoruba ~e

maa m b Q

ori won?

3. Se

Alaye

ohun

t'o ~yl~

of

<;>jQ

i

A r~sa A jeje mhQ

ori r~.



oru O UPA

15

4. Kini itumo ~iqni ng 6 maa gun IQ s'awo ?

Obinrin miran a maa ko QkQ r~ sile nigbati isoro ba ba QkQ.

Om\ wo ni itan Ar~sa Ajeje

fi

toka si otQ yi? .

6 SQ

itumo awon

gb616hUn

wonyi:

(a) bi 6 ti nkQ le 1'6 nkan aas~

(b) inaju

ni 0

d jamQ nkankan.

7. Lo awon gb616hiln wonyi < n a ti yi6 fi itumo won b a n :

a aWQ ko

k

oju

u

b

i~~

a~ela

eni

8. Nje itan yi kQ 'ni ni ~kQ?



5 Ej6 ko fill di

ig i

Okim-sail

b b ld wo

ejo

L o difdf ejo.

Ejo nre le

A-m okun-d igi.

Teleteleri ejo ti 6 di nkan ti a nri ~rU loni ni nwon fi maa

ndi igi. Bi eleyi ~~ igi tan ti ko ba ti l ri ejo ko ni di igi; bi

t Qhun ~ igi tan 6 di igbati 6 ha ri ejo ki 6 todi

igi

d. Ohun

t

fa gbogbo arifin

wonyi

fun ej6 ni pe enu lasan ni ejo ni

ko ni ehin.

Nigbati

p~ ti nwon ti nfi oju di ejo ni

ha

to alawo

IQ

o

here ohun ti oun le se ti awon enia ko fi nl e ri oun di igi mo?

NWQn ni ebo ni ki 6

n

nWQDka ebo fun UD. Am aWQDnkan

ti nwon ka fun UD

pe

k 6 fi rubo ni a~r~ mewa.

•Ejb fpnmu ..• .. ko fifi di igi .



OJU O UPA

17

Ejo

wa

gbogbo nkan ti nwon

ka

fun un, 6 si rubo nB.gege bi

nWQDti

wi.

NWQD

fi

a~r~

m~w~~wa yI se

f

a

fun un,

nwon

to

won

si i

l enu,

nWQDsi

fi

ase

si

enu

r~.

Bi

ejo ti

se gba oro

niyi,

Lati

igbana wa,

ejo fonmu pe

enikeni ko gbodo

fi oun di

igi

mQ-ki DW Qnwa okun tiW QD

siwaju. Bl

enikan

ha

si segl tan,

t SQpe ki oun mu ejo di lgi, bi nwon ba ti ki e jo m9 1~, b ib iisan

ni yi6

fi

ehin r~ t 6 ~~~ gba bu won san,

Ejo bu eni kinni san, 6 bu eni keji san; n i irohin agbara titun

1 6 ~~~~

ni

yI

ha

beresi

I

kan ka

gbogbo ilu pe,

1 ; :ma

fi

QWQkan

ejo mQ 0,

ti

di 016r6 o N i gbogbo enia

b ns

lati tun

fi

ejo

d igi; bi

enikan f~r~ pade r~ 16ju Qna. yiya ni DW QDyi6 ya fun

elehin or6.

~

6 ma se wa ~ ejo o.

l y e QrQ

O kdn Osa a

ni a

npe

od

itdn ti inu re

jade

Danr8wo

1. Tarn Oluwo ejo?

2.

Ejo,

t 6 di

ohun ads

loni, ti wulo

pup<;>

~l~ri. LQnawo?

3. Bawo ni eJo ti se gba or6?

4. Kini

ki

ejo

l aiya

t 6

fi

fonma

pe

enikeni

ko

gbQdQ

fi

oun di igi

mQ?



6 Onilaja Ilu

A k ~ s a n

Ibdjt p

asinwin

/ 0 mM

asinwin

gM /i

N w p n a

ti

b u a ra w t n j,::

B o

s

p w e r e fo mM w e r e

r n

P9

N w p n a ti

ti

a ra w t n lu g 1¥ :

L 0

difd

fU n A sfn w ln ka

L o

bilfUn

W e r e 9 j p

A.k9 s ~ M j ~ d UnrUn

L 0

dlfd

fU n ba b a O n/M ja

o

tl r tJ O ka n d m U n d

Ni lgba lailai, okunrin kan wa t 6nikQ ~ rij~ Onilaja. A bi

okunrin yI ni ileto kekere kan ti ko jlnna pUPQ si illi kan ti a

ripe ni Ak~san. O k u n r i n yI j~ -oninurere enia; nipa iwa rere r~

yI ni QPQIQPQenia ti se ripe e n i Onilaja.

B i inu Oni1aja ti sunwQn to, b 6 n lo la rin Qna, t 6 ru ~

I o ri m o -m o o-m o

MyI, b o ha

r l a w o n

meji ti

n w on n se g b o n rn i-

si-i-omi-o-to-o Onilaja yio SQ~rU t 6 kal~, yio si ri i pe oun

la ija yI k 6 t6 di pe 6 tun gb ~rU r~ rekQja. IQ. .

Bi n w o n fa l aso ya nibi ti 6 gbe rihija yI, ko j~ b i n u rara

g~g~ bi inu r~ ti dara t6. I y e n ko si tun SQpe k 6 tun ha a w o n

onija miran niwaju k o m a tun duro ha w o n yanju g b o l o h u n

aSQwon.

) ti se bayi ni QpQIQpQigba, ti 6 ie pe kaka k 6 rl ibukun

gba nibe, irQ ni. Gbogbo a~Q ti Onilaja ni 1 6 gbo tan I6ri

ija-lila. Bi nwon ba si pe pe, Ugbaja, to dojukc i~ re,

ija-lila yl sa ti gba Q lQkan; ere kini tile riri ie ninu ija-lila

gan-an ri l Baba Onililja a dahun pe gbogbo rere t enia nse

1 6 l ere. Nigbati 6 pe ti nwon ti n~i i Ieti bayi ni Onilajil pinnu

nl ijQ kan pe oun yf6 dawQ oore-sise yI duro ti awon enia ko

ba IDQQ fun oun; oun ko kuku ni gaa, oun ko ni goo.

Nit6tQ, 0n11iljil ~iwQ ninu oore-sise, Sugbon sibesibe, inu

r~ ko dim nigbati 6 f oju ~iro gbogbo i~ rere t 6 ti se sehln,

t 6 si j~ pe asan ni gbogbo r~. K a. wi, k a fQ, Onilaja dide

I QjQ kan pe oun yi6 kuku pokunso.

1 8



OJU a UP

19

() ran okun t'6 lagbara, 6 si gba Qna igbo aginju nla kan 10

nibi

ti

6 ti mQ pe oun ko le gbohun ~iy~. 6 wa igi kan t'6

lagbara, 6 si beresi ita okun OWQr~ mQ 0 lara pe k'6un pa

a

so. Okun yI PO rita 10wOt'6 beresi i gbUr6 nkan kan t'6 riru

igb6 bQ. Kini nkan ti Iba maa rugb6 bQ k~ YiYQti nkan

t

6

nrugb6 na yi6 YOsi 1'6 di aro kan, ti ko l'QwQ, ti ko l'~s~, 1'6

~ pe idf lasan 1'6

fi

riwQ Bi aro yI si ti mho 1'6 riwi lemolerno

pe b'6un ko ba ku, oun yi6 da nkan l'aiye.

Ar~ mu OnilajA nigbati 6 ri eyi.

6

so ninu ara r~ pe oun t'6un

ko ge l'apa, t'oun ko ro 1'~~, l oun so pe oun fe pokimso nitori

omo araiye ko mo oore f'6un yI Ti enikan re-e t'6 buru ju

t'oun 10 yI--enia ni ko l'apa, ti ko l'~s~. Nitorina, oun ko ni

pokunso mo, bi oun nAko

h a

ku oun

~i

le da nkan. Ni Onilaja

ba pada s'ile laye.

Ko

N

pupo lehin eyi ni ija ~l~ Ulrin oja I'QjQ kan bayi,

arin awon oni~owo meji kan. Oruko ekinni ninu awon onisow»

y i

a maa j~ Asinwinka, oruko ekeji si ni A$iwere-oojQ.

Oro '6 ~e OkQ, ko se ok9' 1'6 fa ija awon mejeeji

y J

Ni

u

ti Asinwinka tigbe, i~~agb~d~ bamiI-bamu ni nwon nse nibe,

i$~agbede

y J

ni Asinwinka si nse 'Ohun t'6 fa a t'6 fi j~ pe OkQ

ni nwon tiro ta ni pe a$al~ lasan-Jasan ni il~ won, ko ba nkan

Qgb)n mu. Ni ti A$iwere-oojQ, i~~agb~ ni i~ ti nwon nse

nitoripe il~ tiwo» j~.il~ olQra. Sugbon nwon ki o oko ta nibe.

Owo OkQ-titAni A$iwere.oojQ

fi

ri$i~ i se ni tire, A 10si Qja re

a OkQ, a si wa tun won ta ni ilu won.

6

wa ni a~ kan: ijQ

yiowu t'6 M ti I I s'Qja,QdQ Aslnwinka nikan 1'6 ti lira OkQ,

egbeta 1'6 si nra OkQ kookan. Bi A$iwere.oojQ ba si k6 OkQ

wonyi de'le, a ta won ni ow6 gegere.

Nwon ti

m M

ara won se onibara yI t6 ojQ meta kan, ti ko si

si ija tabi ita larin won. A$e igbagbogbo ni A$iwere-oojQ ti maa

riro 6 lQkan ara r~ pe kini se tf Asinwinka. yI gQ t6 ~ ri, ti

owo OkQtire kl i le ni egbeta ni ijQkan aiye yI Nigbati 6 ti ~

1'6 ti nro ore

yI

IQkcinara r~, ko le

fi

sinu mQ. B'6 tide ojani

'ijQkan 1'6 ba so fun Asinwlnka pe kini se t'o

fi ge ~

ri; nse ni

ki 6 bu ow6 t'o ga ju egbeta 10

l e

okQ r~. Asinwinka dahun pe

i$~Ogun ni, a ki se eru r~; 6 ti p e oun t6 bi oun ti se Iita a ni

~g~ta



20

A~iwere-oojQ ri i pe 0 dabi eni pe ti A sinw inka ye e sugbon,

lati rim an lowo, 0 SQ fun Asinwinka pe oun yio fi Qdunrun

kun ow6 QkQ kookan fun un ki 6

fi

pe egberun nitoripe ere

t'6un Ori Je 16ri QkQ t'6un nra ni QW Qr~ PQ pUPQ . Sibe, Asin-

winka da a 16him pe k'6 ma se iyonu, egbeta n§. ti pe oun, iye

ti oun si fe maa niyen.

O rQ yI ni

awon

m ejeeji M a mo ara

won lenu

t'6

fi

di ija.

B i Aslnw inka ti taku pe egbeta ni oun yi6 ta QkQ t'oun ni

A~iwere-oojQ n§. fi like kQn pe egberun ni oun yi6 ra a lQW Q

~

Ero Q ja

pe

le

won

Io n ~ ih a-~ ib~ .

Bi

awon

era

iduro

ha si

ba

won da si i pe ki Asinwinka gba iye ti A~iwere-oojQ fe rsan=-se kl i

kuku se pe 6 din si iye tl 6 ti rira a IQW Qr~ tele afi lile t'6 tun

le si i=-Asfnwlnka a SQ pe rara, egbeta ni oun yi6 ta QkQ t 'oun

dandan. Bi nwon ba si SQ fun A~iwere-oojQ pe k'6un na a

ni egbeta ti A sinw inka SQ pe oun yio ta a-tabi sara riwu oun

n§. Iati se oi-a dahun pe afori, aforun, egbenin yen aa ni

nitori ere ti oun rirl

j~

16ri QkQ t'oun rira lowo Asinw inka

ti

PQ ju. A WQ n ero Q ja laja, laja titi, agara da won.

N i gbogbo lgba yf w a, O nilaja kol ti e Q ja; QPQI9P9 awon

enia ti

nwon

ti

mo

Q

teleri ni nwon

m beere w ipe

Onilaja tile

nko ? A tile; je; pe awon ri Onilaja l'aiye, bi idan ni iba ti pari

lja yl fun won

Asinw inka ati A iw ere-oojQ ja lja yI titi Q ja

fi

rituka m Q won

Ion .. O lukuluku ngba ibi ti 6 ti

w

IQ

nitori

iI~ ile ri U , ati

papa pe k i buruku ma ti oju awon ~.Akoko yI gan-an ni O nilaja

t6 Y Qs'Q ja. A e iru ~ b~ ki i tan l'aiye 1 0 fa a ti Onllaja papa

ko s ti fi de Q ja: lja m iran 1'6 ti nlA lQwQ.

B i Onilaja ti kQs~ ba Asinwinka ati A iw ere-oojQ lenu Ija

yI

ni 6 5Q ~rU 1'6

wa

ta I'Q ja kale, t'6 si be si aarin won. ()

rida

won lekun pe ki nwon ye a. Tabi kini nW QDyi6 ri gba ninu

ija

Sibesibe awon alajangbila meji yI ko iwQ ija. NW 9n tile; fa

Onilfija I'a~Q ya pelu Gbogbo 19ba ti Onilaja ti nIa won yl,

koi beere ohun t'6 fa ija won wa, sugbon igbati 6 rl pe enu

oun ko ka won mQ 1'6 ha beere ldi ~jQ IQwQ won, Eni kinni k6

~jQ tire 6 ro fun Onilaja; enikeji papa tun tu pere-pete Q rQ tjr~

n§. kale=ibl ti isu ti ku ati ibi ti Q~ ti bu U .



OJU O UPA

2

Lehin ti Onilaja ti gbo won del~ tan, 6 ni, ' e ohun t'o rimu

nyin ja itjitku akata tan mb o ku l Eyi ko to ohun ti ~ le maa ja

si;

e

ni

ko y ede

wa SQ fun Asinwinka pe k'6

maa

mu

QkQtir~ wa ni ikookan, b'o

h

si ti mu QkQkan

l e

A~iwere-oojQ

ljd

i jilku

akdtd

t n

mb 0 kit

IQwQ,a gba egbenin, a si YQegbeta ninu egberun nil le Asin-

wink IQwQ,a si da Qdunrun yoku s'apo.

Bayi ni Onilaja rigba QkQ yI I'QkQQkan, t6 rigba egberun

l' QWQonira, t 6 nk6 egbeta le on ita I'QWQ,t 6un nil si nfi QdunrUn

yoku bo apo.

se ~ titi, apo ~ kinni kun, 6 tun beresi ko

si apo keji=-iyen papa tun kun.

Iyoku lregbe, nigbati Onihija yi6 fi IQ sile ni Qja nil IQhun

am ni 6 fi ow6 t'6 j~ lere se d6'le B1 Onilcija ti se fi

ogbcn

pari ija nil fun Aslnwinka ati A~iwere-oojQ niyi. Gbogbo awon

ero t'6 rl Qna ti Onilaja fi pari ija

yI

l'QjQnil l{lhun 1'6 j~ iya.l~nu

fun, papa nigbati 6 nfi owo se arillQ site



ila yl wa 141;

inu odU

O lu ra TU k tI lab; Jw 9n rln -w ere)

ASjNwfN-8 iwere.

AKQStBAJ{lDUNRuN-mimQ rln se kong~ Q ja tl nwon t ti a

si nj~ ere ~dunriln 16jukanna

{lD U NR UN -kQ bQ kan perc

0 R'66KAN AM (1NA-ti ko ri ow6 ~YQkansoso ti 6 ti1~le mu fi ra

nkan

A GBtD ~ BA MU -BAM U-ag~d~ t'6 nCQ Q kQ ati ad , yatQ si ag~d~

gOIi1 .

~G BfrA -kQ bQ m eji

~GB~RuN-tQrQ

AFORf,AFQRUN-dandangbQ'n

Danrawo

Bawo ni OnilA ja ti ~e gba

oruko

yI?

2 E~ ti On flA ja fi pinnu lati pokunso?

3 Tani Y Qsi O nflajA bl 6 ti nta okun ti yi6 fi b'Q rlm? .

4 I~ wo ni Asinw inkA ati A~were-oojQ ~e?

5. Snu arlyanjiyan ni Onilaja ha Asfnw inkA ad A~were-OO jQ .

Kini f a iyan- jijAwQn?

6. N j~ awon art Q ja yoku d slijA awon mcjCCji yl?

7. N j~ ro pe OnfJaja takaye t'6 t6 lati fi pari aawQ aW Qn

om ugQ m eji yl?

8 Gbogbo

rere t'cruA nse 1'6 lere'. N j~ ltan OoflijA j~rI sf ododo

QrQ yi?

9. Kini ~kQ t i tAn yI kQ w a?



tiro u

g e e

AdlgbOsagi

At?masaYfPf

L o di/dfun

Atiro

o

hsawo

l{ s Ode g e l i

o

g e i e kil /dikUn kan do

o

g e M

ka

iilltu

kan do

Ni igba lailai, okunrin kan wa ti a npe ni Atiro; oruko magije

ni oruko yI kl se oruko r~ gidi. I~ awo ni Atiro si nse.

Awo yl ni Atiro

de Uu lean ti a npe ni Ogele. llu yI ti

loklki pUPQ tele nitoripe oruko Ilu na tan de okeere. Sugbon

nigbati 6

ni ilu

yI

.beresi tu. Gbogbo

awon

enia jailkan-

j:lilkan ilu Ogele titi fi lean awon sanmori ni nwon beresi i ihi

sil~. B i nwon ha si bi won pe kini de ti nw on

fi

nk6 IQ, nwon a

dahun pe ko si nkan awon sa nlo UU miran ni Ni kukuru,

QpQIQpQile n'ih11'6 di ahoro.

Ib i ti Atiro ti nse awo kiri lati Uti lean de ekeji ni 6 ti de ilu

Ogele. f~r~ ma ti wQ'lu t'6 ti ri alapa ogiri gbogbo, ti igbo ti

'~biti bo mQ'I~. Arun oju kuku ni:

ko se

in parno.

Lehin

t'6

ti ri QpQIQpQHe alahoro bayi ni 6

b a

pe enikan t'6 nkoja IQ,

t'6 si beere pe kini oruko U ti na ti ~gan-an? Se oun kuku

~ ~

wQ'lu ni. Nigbati nwon

SQ

fun uu pe Ogele ni oruko Uu

yI

6 tun beere pelu iyanu pe kii se ilu Ogele ti nwon maa ridaruko

r~ nigbagbogbo niyi? NWQn si tun da a lohun pe ilu Ogele

nt ni, Ogele ko pe meji. Atiro ni oruko Hu Ogele yI YQ16keere

ju b'6 ti mo yI IQ; kini wa fa a ti ahoro

fi

PQ bayi Ni nwon

ha

k6, ni

nwon

ro fun un, ohun 1'6 fa

a

ti ilu fi ri ~.

Atiro ri pe ko y~ ki eyi ri b~ rara; nitorina 6 w adl aw on wo

1'6 tun kil l'aJamojut6 uu nil. NWQn mu u doriko ile oba.

Ohun t'6 gbQ l'~nu oba nipa nkan t'6 fa titu ilu na ko yatQ si

eyi ti ti gbQ t~l~.

Atiro ronu IQ ~-~- a. ri pe eyi ti a le ku SQfun

oba pe, bi awon ara ilu yI h a ti le rubo oun l e

e Id ilu ni tun

23



ATIRO

f L U O O L

kun pada, koda yi6 tile tun kun ju b'6 ti wa teleri IQ.

Tohun-tenu na, kl Atiro t6

wi t'alwi, oba ti pe awon

agbaagba ilu yoku

ic

pe eti oun nikan kQ ni yi6

gbo

QrQ ti

alejo yI SQ

sile

yI.

Nigbati nwon pejQ tan, o ni ki Atiro tun SQlleri r~ lekan

si i ki awon na le gbo. Atiro ko

fi

ikan pe meji. NWQn ni, ko

buru, Atiro seun kl 6 yera'fun awon na

B i Atiro ti kuro IQdQwon tan, nwon wewe 16ri QfQ r~ yI

nwon si gba pe awon yio dan ebo r~ na wo mi-yi6 tile

le

ni,

tabi ko ni

~

Lehin ti Atiro ti se lnibo yJ fun won tan, 6 SQfun won pe

ki nwon gbe e, ki nwon IQ ri kinni t'oun se fun won yl si ikQja

odo.

~e alaye fun won pe ibi ti nwon

ha

gbe ri kinni na

mQ'I~ si ni ilu Ogele yi6 tun kun pada de gangan=-be odo jln

to lwon ibusQ kan tabi meji si Ihi. NWQn si se bi Atiro ti wi

Ko ju osu meji si meta IQ lehin ti nwon se gbogbo etutu yI

tan ti ilu Ogeie

fi

tun beresi

kun

de

QpQiQpQninu awon QmQ

won t'6 ti IQ si idal~ ri ni nwon tun npada si ilu, ti nwon si tun

nkQ il e nla-nla 1'6 j~ awoyanu. Nigbati yi6 fi t6 odun kan ti

Atiro ti pidan yI ban won, ilu Ogele ti yipada-6 ti kun ju

b'6 ti wa teleri IQ. Odo t'6 ti je ehin llu 1'6 w ri ti bQ si aarin ilu

Gbogbo lIu 1'6 wa ri i daju pe lgba Atiro yI san won. Nigbati

inu won dun tan, ti nwon ko mo eyi ti nwon le se rno, ni nwon

ha

SQ fun Atiro pe k'6 ma wule tun IQ sibikan mo, ki awon

kuku J o maa gbe ilu, NWQn fun un ni omogebinrin kan lati

fi

se

aya. Lati se gegere 16ri gegere, nwon tun fi oye kan h a Atiro

Papo k'6 ri ohun maa fi se ola; oye igbakeji oba ni nwon fi je,

Gbogbo nkan t'6 ba si ti de n'Ilii, nwon ko

fi

Atiro sehln;

b'6 si ti wu ki nkan na le to, Atiro yi6 fi ogbon inn yanju re.

A~e gbogbo bi nwon ti nse yI ni E~u nse akiyesi Nigbati 6

ti ~ ti liu Ogele ti ridun pada, ti oklki r~ si tubo IiUn kakiri,

ni E u ba t~~bQ Q.

WQHu na IQ, 6 si beresi

IQ re won

n'imu, re won l'~nu, t'6 nfi QrQ wa won l'enu wo, ohun ti

nwon se ki 11uOgeIe t6 tun kun, ni nitoripe oun se iranti pe

nigbakan ri, gbogbo ibi

ti

oun Iiwo yI, ahoro ni. Laifura, nwon

to fun ~u ohun ti nwon se kl 11ut6 tun kun de g~gy bi ti atijQ.

Kini

U

gbQ QrQyI tan si ni, didide t'6 dide larin won,

e



OJU O~UPA

25

oba ni eleiuDQgba lo, E~u pe oba si lkQkQ,6 si gba oba niyanju

bayi pe, E ni se Ilu t'6 fi kun t6 bayi, ~ ko ~aimQpe 6 le gba ilu

yi

lQwQnyin b'6

ha

ya

1 ;,

ko yara tete le e kuro n'ilii: ogbon

ati

l e

gba

yJ I(>WQnyin ni 6

ma

ndA ti ~

mo yen

Oba ko koko gba ~tan E$U yl, sugbon nigbati 6 pe ti daleru-

. donaru ara r~ ti npe

oba

t~ 16riQrQ

yl, okan oba

papa yipada, ara

r~ ko

si

gba a mo, -Se ma- je-k i-et i- en i-di

ni

Id ie ki inu eni

dun.

Bi E~u

se

k6 si oba ninu niyi ti oba fi ranse pe awon igbimo

r~ jo, Leh in ti nwon ti pa A, ti nwon ti kun un tan, ni nwon

ha

ranse si Atiro pe llu ripe e; se Qt~1'6 nj~'ilu ripe Q gbogbo

wa I'a l'oruko.

Wiwole ti Atiro wQI6tan, t'o ki oba tan, ni oba h jis~

'awon llu' fun un pe awon ko fe

y

n'ili mo ; nitorina awon ara

ilu ni ki oun so fun un pe osu meta pere ni awon fun un k'6

f i

pale eru

r~

mo,

ki 6 jade

n ilu

fun

awon.

Atiro

beere low o

oba pe, Nwon ko si so fun nyin ~~~ ti mo fi ~~ won ki nwon t6

i

SQ

lru

QrQ bayi

1 Oba

dahun pe oun bi

won sugbon

ohun ti

nwon

SQni pe kl

i

e

pe ,6 ~y

awon

ni ~~~kankan,

awon ko kan

fe y ni Ilu mQ ni . ,

Se Atiro ko mope ajQro

t awon

pelu oba ni QrQyI. 6 ba

byTysi 1 yan yl~b~ b~

aw on ara

ilu yJ, sugbon b'6 ti mbe won t6

~hln eti won ni ~b~ r~· m o si. Nigbati ~b~-bib~ su Atiro, 6 .

dekun

ati

maa

b~

won, nl ki nwon c w o se iranlowo

fun oun

-ki

nwon

ha oun wa alaar& ti yi6 ran oun l'~rU ti oun ha

fe

jade n'ilii, nwon si,~e ileri fun un pe awon yi6 baa

w

alaaru

ti yi6 ran an l'~rUjade kuro ni ih i.

Atiro beresi eru r~ ipamo nitot(>. Ko tile duro ki osu meta ti

nwon

dA p e t'o

fi

tun 'pada

to oba 10

pe

ki nwon

fun oun ni

alaaru ti

nwon se ileri

fun oun pe

awon

yi6 ba oun wa nitoripe

oun ti pale yru oun mo tan. Oba ni, 'HQwU, Atiro Osu meta

ni

nwon

fun Q pe ki

fi

pale eru re mo; osu meta tire

si ti yara

pe na niyen Tube IQ pale eru re m(> daadaa ki osu meta ti

nwon da fun Q f i pe

0

Sugbon Atiro SQfun oba pe oun, ti

pal~m(>tan; kini ki oun tun

maa

duro m u ati 10 ajao nit'oun

-ko

ni

eru

f di,

Bi nwon ti se fi ogbon fi agirA ti Atiro si ehin

odi ilu Ogele niyi pelu gbogbo oore t'o ti se fun won,.

Bi Atiro ti b(>dI s6ju Qna tan ni E~u, eni

Qj~

kan yI na t'6

SQfun awon' ara ilu Ogel6 pe ki nwon le e jade k6 ma ha so ilu



2 6

ATIRO

i L U O O E L E

di tir~, ba tun IQ r~burU r~ 16ju ona.

kl Atiro ku QjQmeta

kan, 6 si beere pe nibo ni 6

nri

IQ t6 bayi, t 6 fi dl

gaga ,

dl

gogo, bi eni ti nwon le jade kuro n ili1? Atiro dahun bayi pe,

ti ri tan: awon ara ilu ni nwon SQfun mi pe awon ko fe

mi ni ilu mo, ki n jade. N won ko fe Q n Hi1 mo, ni mo

orin kc=-bl ko

Q ,

ti nwon ko ba Q gbe

e

riko

~uni, IwQ ko si l e b~ won l Atiro ni oun b~ won.titi, enu

oun f~r~ b6, sugbcn nse ni nwon

f i

ake kQri pe, dandangbon,

aft ki oun sa jade ni Ilu, ~uni, IwQ kl i se QmQ ibe ni, tabi

kini ko

f i

le wa eni bi eni, enia bi enia, ki nwon h a Q b~, ki

nwon

fi

ma le Q IQ1Atiro fesi pe oun yan ~l~b~ si won titi,

nwon ko gb~~ ni=-nigbati oun kl i kuku se QmQibe.

E u

tun

beere pe 6 t6 igbawo tl Atiro ti de be gan-an, Atiro si SQfun un

pe oun ti de ibe kl i se oni, ki se ami, kl i tile se nkan odun ma-

run. E ~ u ni, IwQ na tile ti di onile Kini wa gbe Q de uu yl?

Atiro tu

pere-pere

c)rc)sile, 6 SQ fun E u

Lehin ti E ~ u ti g o ti enu Atiro dele tan, 6 ni, Oore ni se

ti 6 wa di ibi

y

Kini se ti iWQna ko

f i

tun se

ki nu na tun tu

pad a ? Kini ti nijQsi ti tan IQwQ re ni l Atiro dahun pe 6

si ku. E ~ u ni, Kini wa e ti ko

fi

tun le la , 6 ki ilu nil. tun

tu pada?

Atiro, ti ko .ti ni iwa ibi ninu teleri, gba irnoran alabese yl.

LQrc)kan, hi Atiro ti se tu k~k~ sile niyi, t 6 ripofo pe:

AdegbOsagi, AtvnasaYfPe: awcm l adiJa fun Atiro t

nsawo If ) si O de O ge e, t (JgeTe ka .ya i

1 1 1

kan odo. T6

Nigbati yi6

fi

to O U meta si igba ti Atiro ti

f i

Uu sile fun won,

Hu Ogele ti tun beresi i tu gcrg~bi ti atehinwa, K6dA, Hu na ko

se i maa fi enu juwe mo fun b 6 ti tun tu to.

Nitorina, lwa i ati ero buburu ti E ~ u maa rigbin si enia

l Qkan j~ nkan ti a gbodo maa ~Qra nipa r~. Sugbon eni a

ran ni lka, 1 6 gb lka, 6 ti ni tir~ ninu tele ni.

h ye Q rq

ltan ati inuodu lr~t~ Okdnran ni ta n

yT )

ADEGBOSAGI-dide igb6 sa tabi Iu igi lati mo hi 6 ti lagbara t6

ATc)NASAY~rt-dide oju Qna gba erUN

io

Iati te odu

if a

sinu r~

E1.ENMQ~ni ti 6 le, tl ko se f QwQ pa idll r~ 16ju



onr

~UP

01 GAGA ,D l oooo=di gbogbo eru

dani ki

gbogbo r~

ri

gangan-

gUngUn

ALAB~-enia-kenia

KAN oo de ado

Danrawo

I. Kin i ~ tl Atiro D~?

2. Ini en ia w o n i a

npe

n i a jAii .kAn-jankAn b sAnmc)r i?

3. K ini oba llu Ogele se ghar lehin

ti

Atiro

fi

t6

o-

leti pe

bU

le

se 6 Id llu

q

tun kUn pada ?

4.

wo ni aw on ara llu Oge16

fi fi

~m1 imoore hAn si A tiro?

5. Tan i da rU gUdu si1 ~ larin Atiro ati aw on ara UU Ogele7 LQna

w o?

6. Ak6ko w o ni

q fun

Atiro

pe

k 6 fi pa1~mQ fi U U O ge16 sile

?

7. ~kQ w o ni itAn UU O ge16 yi kQ n i?



Obagede

(Jpd t'd

gbetekd, t'ihin 1'6ju:

L'6 dijd ,Obagede

I'6 nroko aUire odun

o

t flhun agbon

p~ u o

ri

Ti nw )n 5 pe k'6 '()k9 at'Odd rab»

Nltori oko ni y16 ro la .

Eni ti a ripe ni Obagede yi

j~

aku~~ enia. KJ

hun agbon pelu

ago ni i~~re: i~~yI na 1 6 ha a de ibi ki a maa hun agbon pelu

g o ta.

Obagede se i~~yI ti-tii-ti, sibe ko ri ow6 se. Gbogbo QWQ r~

mejeeji 1 6 j~ klkl Qgb~ pati-pati nibi

tl

6 gbe ti rifa efon,

Nigbati Obagede ro igbesi aiye r~ IQ, t 6 ro 6 bo, ti ko

y e

e si, ni 6

h

pinnu pe, ko si sise, ko si alse, ki oun pa okun

so ni 6

tQ ;

bi oun

h

pokunso, abuse ylo buse.

Ni kukuru, ni Obagede ha WQ inu igbo IQ nl QjQ kan, t 6 si

ja okun QrQ 1 6 dara, ran okun y I papo gege bi eyi ti nwon f i

nso esin m91~ l ek~lO. () si gbera paa, 6 doriko aginju igb6 nla

kan IQ, nibi ti mQ pe ~da Olorun kankan ko le si nitosi, B 6

trde ohun, 6 wo igi giga-giga kan, 6 si ta okun

y l

mQ

9

l ara

n ireti pe, bl oun ba

d e o k e

igl yl, oun yi6 ti okun QWQ oun bo

ara oun l orun, oun yi6 si ju QWQ mejeeji ati ~s~ mejeeji sile-«

ki

titan

de

si oun

.Gbogbo bi l66gun ti 6da ogbon yl, eiye kan wa ni on igi

gigamiran

~W~,

t 6 nri

i

Bi abaml eive yI ti ri pe 6

f~

pokun-

so ni 6 beresi kigbe pe:

Obagede , md ma

ka

Obagede , md m tl ku

bagede

md kw

Obagede

t~tj

si orin ti eiye

y l

nko, 6 si gbo ohun ti

lYiylYyI

riwi. () ni iru eiye wo ID eyi ibaj~, t 6 nSQpe, Obagede, ma

r o i u

y I

binu kuro ni apa ibe, 6 si tun gba apa ibomi IQ ninu igb6

na. Sugbon a-po-bi-esu nieiye yi: b 6 ha n Ile, a tun ha

_ 2 8



OJU ~UPA

1 ko. Bi Obagede ti tun de idi igi miran, 1'6 tun ta okun mo

Q.

pe k'6un pokunso, ni

eiye

kanna tun bere igbe aramu:

O bagede m d m a

ku

Obagede md m ku

Obagede md

ku

Obagede ni 6 ni lati

ie

pe eiye

yl

ri lehln oun ni: 6 to g~~,

nkan se alubata kl

darin-oun yi6 jawo n'idi pipokunso y l bi

ko

ba si ohun miran n'idl r~. Bayi ni

Obagede se npada bo

wa s'ile.

Bi Obagede ti npada re lie ni 6 pade awon kan I'Qm .; awon

t pade yI

le

ariran. Nwon

SQ

fun Obagede ~ak6 pe, Qna t'6

rigba ki i se Qna r~ rara. oko ni yi6 ro la ni aiye r~: ki 6 IQ ka

oko

ati ada jQ.

Imoran ti nwon fun Obagede y l wo Q leti t6b~ t'6 fi IQ ka

oko

ati

ada

io nitotO. Ak6ko ati ~a oko lati gbin

ire

odun

ko

o

ti

Obagede fi talu igb~, t'o nsanko IQ bi arira: ngbo, igbati

nwon

ti SQ

fun un pe oko ni yi6 ro la.

o pe k'6ju ma r'Ibi,

at~lxs~ l'oogun. --

y

Enu oko-~i~ayI ni Obagede wa ti 6 ti riroye pe i~~ ti ori oun

i se gan-an ni oun ~~ ~ b~r~ yl nitoripe, ibi ti 6 ti n~akoIQwQ,

6 rid igbin he, 6 nhe ijapa; igbamiran, a ja sinu egburu ninu

eyi ti

y io

ri aaka

gbe

t6 meji tabi

meta,

QjQ miran, ki 6 ti

i ~, i ~, titi kl 6 de abe iti, ki 6

dawo

te

lbadi

pe k'6un simi,

k'6 gboju soke k'6 ri awon Qwawa lori igi, ti nwon yi6 gbe

im u 16

ara

won bi

elege inu agolo.

QjQ ki a ta igbin, k'a ta ijapa tabi aaka lehin t'6 ba ti mu

eyi ti oun na yl6 J e tan, iwonyi ni Obagede k o fi rigbera na ki

i~~oko t6 ijal~. Nipa sise bayi, okan r~ til~ bale ju ti atehinwa IQ.

Oko ti Obagede a y l wa 16ju Qna Qja, gbogbo ero Qja t'6

ha si nkoja IQ, koja be, ni nwon riri bi Obagede ti tepele me

oko yl, ti nwon si maa nll

ku i~~. AWQn miran a tile maa

fi

QrQwa a lenu wo pe, oko ti 6 risa yl, kini 6 f~

i

gbln

?

Esi ti

Obagede maa nfun won ni pe ohun ti oun ha ti ri ni oun yi6

gbin si

Elomiran ninu won a se ileri agbado fun un, wipe

oun yi6 h a a wa eyi ti yi6 gbin nigbati 6 h a ya; omiran a SQ

pe oun

y i6

fun un ni ebu isu melokan. Bi olukuluku ti nse ileri

fun un niyi gege bi if~ ti nwon ni si i.

B~ni Obagede se

a

oko

yl

lo jaburata, laini

ero

kini ohun ti



30

Q B A G E D E

oun yio gbin si i gan-an Nigbati 6 ya 6 ~ igi si oko yJ; 6 fi

ina si

nigbati 6 gbe. Oko y j6 ij6 ara kan t6b~ ti 6

fi

e pe eyi

ti ko

sa

mQ Q ninu igb6 yI tun j6 papo mQ eyi ti 6

~ a.

Enikeni

t 6 ha fi oju kan oko yl b 6 ti PQ to 1 6 nj~ i ya l e nu fun; b e n i

gbogbo awon t 6 ti se ileri isu ati agbado fun un si beresi

da agbado ati isu jo fun un ki 6

fi

ri ohun gbin.

K a m a ba op6 IQ ile 016ro O b a g e d e gbin isu 6 gbin agbado

ati QpQIQpQohun ti enu ~ sinu oko yl Odun na ni ojo SQ

pe oun i rQ. Gbogbo nkan ti O b a g e d e gbin 1 6 jiire : isu fQ l~ IQ

ni orl ebe agbado gbQmQPQn sehin tQQku-tQQku.

Akoko ati kore to Obagede beresi wa isu r~

o

sinu aba.

Opo isu t 6 nse ko

e

ki 6 raye gbo ti agbado;

b e n i

eiye nie

agbado wonyi NWQn SQfun Obagede pe ki 6 pa isu tl na ki

6 ya agbado

k i e iy e m a f i

j~ tan

su g b o n O ba g e d e

a SQfun

w o n

pe ko ti si adodo n il~ ti oun le f i ko agbado si.

.Nigbati 6 ya awon eranko pelu eiye bereesi I j~ ir~ oko

wonyi ni Obagede ha de okun yi gbogbo oko r~ yika 6 si

d e

ate fun

aw on eiy e

t6

Mo

l o k e G e g e

bi i~~r~ t~l~ri

O b a g e d e

hun ago lati maa fi k6 awon eiye ti ate ha mu sile si; nipa

sise

b~ bi e n i ti nsin

a di e

1 6 nsin

e i ye .

Ni ijo ti 6 ba ri wipe eiye ni 6 nwu oun lati jy a ki okan

mQ I~ ninu

a w o n e iy e w o n y i;

a si pa a j~-bi

en i

pa

a di e

ie ni

6 ripa ~iy~ jy. A se O ba g e d e ti fi

a t e

mu ~iy~ o jo kinni ti k o

~ ki

pa ok

u

so

ti

n k 6

pe:

bagede md

ku

bagede m d ku

Obagede ko si mQ titl ti 6

f i

gbe e us ago. Se gbede-gbeyo

si ni Obagede ko si ede ti ko gbo tan; bi 6 ti gbQ t eranko ni

gbQ t eiye.

Ni ijQ-kan ti ko si obe n Ile ti 6 SQ wipe ki oun mu okan

ninu awon eiye ti 6 wa l ago lati fi p ata s enu ni 6 ki eiye

yl mQ I~. Bi 6 ti f~ mu eiye y1jade ninu ago ni eiye nsare sihln

sare sohiin kakiri inu ago; bi 6 si ti mu eiye yl jade ti yi6

f i obe si

orun lati pa ni ~iyy ba ti orin b enu ti 6 si beresi

korin bayi pe: .

bagede

md

pa

mi

b ag ed e m d p a

m

Se rantl N yfO oro



OJU O~UPA

31

f f~ pokunso

s u

igbo

Nigbati Obagede gbo bayi, 9W Q r~ gbon p~p~, 6 d wo ro,

6

ta

ldji.

6

ni, E n-hen

iW 9

eiye

yi re

e,

ol6ore

m i Q jQ kinni

Ng 0

si ni pa

Q m o, sinstn

ni ng 6

maa

sin

Q Ni

ba

IQ

kan

a g o titun miran, ti 6 si

fi eiye

yI nikansoso sibe, ti 6 beresi .

sin in -.

se eyi lati

fi

~mi imoore ban.

Arapa b~ ni awon enia se n k a ~ a 1ati maa sin eiye bi ibaaka,

aiyekotQ, odereekoko 1ati igba na

w a

titi di oni ol6ni. ~

Obagede ni eyi, nitoripe Obagede ni eni kinni ti 6 kokc sin

eiye l aiye

yI.

a y e

O rq

item yl wa lati inu odu gbe J Y n u

QPAT A

GBE LE KA-Qpa

ti a gbe

le ejika

OKO AiLEREQ DUN~ko ti ko nmu ere wa l am{>dun

IGB E ARAMu-igbe

iranu; igbe

ti

ko

ni

ltumo .

J;FO N -eep o ehln <)wa

<)~,

ti a la si w~w~ lati fi hun agbon

QW A TAB l Q HA-{ka igi Q ~

ARiRAN~ni

ti 6 ni

~bun

lati

me

ohun ti y io ~I~; onlwose

ARlRA-~ang6

~GBURU-iho

t 6 wa ninu aja ile

DODo aka

tabi ahere

ti

agb~ tlk6re re Jo

si ninu

lati

f i pamo

Danrawo

1. I~ kini Obagede kQkQ D~e ni igbesi-aiye r~ 7

2. AW Qn ir ll kini a

l e

so mQ eekan?

3 . B awo

ni

O bagede se r l in igbln gbln 7

4.

n a

wo

ni QW Q

Obagede

fi

te eiye

ti

ko

j~

ki 6 pokunso?

S. O bagede 1 6 da a~ e iye -s in sln s il~ . bi 6 ti se da a sil~ .

6. Nj~

otito

ni

alubata ki I darin 7.

7.

Se

alAye

gb616hiln wonyi:

a) Id enia ri

ow6

~e

b) Id ~

se

d) igbe aramu

e) Id enia tep ele mQ i~

8 tkQ wo ni

itan yikQ enia

7



Lasigbo <)g~g~

A gbonm i ni i w ole eja

Apajuba nf

f

wo/e aparo;

OIUgb6ngbo

bUlitku l a i i

~gulI Ogl l Ui tU:

L

difd fu n L dsigbo g~g~

TI nw m m 9 ile

r~tdn

l diye

T o tun npil~

t ode-orun.

A

ni

ki

wole

vrun

i ~ tun t aiye m{J

Envin

agbOgir i ja.

Lasigb« <)g~g~ la 6 lu lQPQlQPQ;bi 6 ti .nkQle, b~ 1 6 nka n

aas~. Ohun lni r~ ko

se

i kil.

Esin

PQ ni eekiln. Qla ati Qla. r~

PQ ti 6 fi j~ pe oun ni awon ara fi olori onisowo ilu.

Iyi r~ ni ipo

o y e

yI PQ to~ ~i

e n i k e n i

ki i

d a a se

r~

koja

k6da

titi f i kan o b a Ilu Ohunkohun tl 6 M ti SQtabi ti 6 ba p a las e

ni abe ge.

I I u

ti Laslgbo ngbe yI, t 6 si joye ninu r~, a maa

j~ Oke tg~ti. .

La s lgbo <)g~g~ k o fi iWODle ara r~ s u g b o n 0 b e re si e aiye

aj~~usara. Ibi

ti

ti b~r~ ni

k

maa fi iya aWQDara Uu r~,

lalsepe oun ni oba. ~e bi aiye ha nyeni iwa ibaje l a hu, oun

.I~ fu_n...a._rakunrinjQsi ti ody-iho agilinti YQ ..Qrun-ala1ceji

tu inu Lasigbo p egbeje; irQ QWQr~ p ~gb~fa. B i

n w o n

g u n y a n

fun

w o n l o d e ilu

tg~ti, Laslgbo <)g~g~a

g b a a

a

f i

je

B i nwon roka fun won l ode ilu Ig~ti, Laslgbo Og~g~ a gba a,

a

f i

j~ b a k a n n a l B i n w o n g b e v aw o fun enia l o d e ilu tg~ti,

Laslgbo ni yio gba a fi s aya. ekiko, agaga-hi ile ohun ba

ti dara ju ti Laslgbo IQ die, nse ni jagunlabi yio gba

a

IQWQ

w o n

fi

se

tir~.

E n i

t 6 si to i

b i

lere,

n w o n

ko

ti

i olu w are

l

~ na ti ri o u ~kun

i

0 SQ

e ran

ry

b

sonu

Ni QjQkan ~ a Laslgbo Og~g~ sun, 0 l a ilIa. Inu a l a t1 6-Ia--

yI ni ti ranti pe iku mbe. Nigbati 6 ji, pinnu pe bi ikU ha

tile IDb~, ohm} ti a se ku: oun yi6 wa Qna kQ ile ti oun yi6

m aa g b e

bi

o u n b a

d e Qh1ln.

3 2



OJU O~UPA

33

Ko ju QjQmelokan IQ l~hjD ti 6 pinnu bayi tan ni 6 SQ pe

ki nWQDba oun pile ile ti orun nibi ti oun yi6 maa gbe bi

oun ha kujan. () so ni okan ara r~ pe, bi oun ti 1 6w6 t6

l aiye yI kc y~ ki oun ku tan Id oun tun maa gbe ile jati-jilti

l Qrun; eewQ niyen UsigbO Og~g~ ti gbagbe pe orl

o

mQl

ib?su~ ~tar ko mo ~b~~be~ ori iba IDQibu~u~ a tU~b~ ~. ,.,/

NI ukuru, nwon kQ ile yi fun un g<:g~bi aafin oba, Koda,

galu ni nwon fi kQ pelu,

Nigbati awon ara llu r~ ri

eyi

nwon beresi

kehln si i

NWQn rikim sinu pe enikan ie 6 y6 tan, 6 fi gbogbo ile aiye

yl kQle, slbe ko t6 6 tun wa ripile t ode orun; nibi ti baba

elomiran ko ti ri aka kQ Nje eleyi kb ni SQ gbogbo awon

di

t u

ara r~ tan bayi.

Pelu iberu yl l Qkim ni awon ara llu ha to alawo IQ lati mo

ohun ti awon le se lati f~ LasigboOgege ku n ilu ..Bi babalawo

ti gbe ifa Iule, 6 ki odu 1 6 YQbayi:

Agbonmi ni w i eja,

apajuba

ni

w l aparo;

o[ugb6fz·

g b6 bU lu ku

l

a

f

tg un ogU luntu :

l

6

if

fun Ldsigbo 9g~gf

ti

nw m mo ile r~ tan / aiye,

tl

nwpn tun npile t

o e

9run.

jt

k ~

wale prun nu, k ~

tun i aiye mp, enyin

agbo

girija.

Babalawo ki odu yl tan, 6 SQ fun

won

pe C(bQni ki nwon

6

ru

ki

nwon

ba le

ri

isegun. ()

ni

Tani

oluware

t 6

kole

t aiye tan, t 6 tun ripile t orun? NWQn dahun pe, Laslgbo

Og~g~ ma ni o Babalawo ni Paga, kini e wa ti nwo lati QjQ

yi wa?

Ebo

ni ki C(yara

ru .

AWQn ara ilu Oke.lg~ti gba, nwon rubo gege bi babalawo

ti SQfun won Babalawo se kinni yI fun won tan, nwon

beresi

106 g<:gC(i 6ti se SQpe

k i

nwon maa sa a

Nigbati yio

fi

t6 QjQmeta ti nwon ti nsa a bi ologun ti juwe

fun won, ariwo ta lala ni ar~mQjumQ ojo kan. Nje kini de?

Nwon ni Laslgbo ma ni. Kini se

e1

NWQn ni oun ni nwon

ko ri Nje, 6 ku ni tabi 6 sonu ni 1 Ere ni, awftdft ni, bi nwon

ti se Laslgbo <)g~g~ ku niyi

NWQn ko mo wipe awon eran osln re, ti

it

npe ni agbo

girlja ni nwon le e

WQ

igb6 nla klji-kiji IQ ti nwon si IQ kan

an pa mo ibe. sun, 6 ji; ki 6 bo si ehinkule lati ni 6 wi

QWQawon agbo glrija ni 6 b si; nwon beresi I kan an.

kigbe pe oun ni, oun ni, ki nwon ma kan oun pa; sugbon



3 4

awon eran Qsin r~ wonyi ko gbo,

gbiyanju lati sa WQinu

ile IQ sugbon nwon ko fun un l aye: ni 6 ba

f i

ori le ona inu

igbo, ti 6 nsalo, AWQneran gba, nwon f i ya a-nwQn ko kuku

gbo kai mo

NWQn le e de inu igbo kiji-kiji kan ki QWQwon

t6 ha a,

ib e

ni

n w o n

si

k a n

an pa si

AWQn

eb i L aslg b o

Og~g~

beres i

w a

a kiri. NWQn

w a

a de

oko, nwon wa a de odo, nwon ko ri eni t 6

ic

Q. NWQn fe ki

awon tile ri oku tabi aaye r~ gbe IQ sin sinu ile r~ orun ti 6 ti

ko sile pe ibe ni oun yio sun ti oun ba ku, sugbon nwon ko

ri

u

ati y e re. Igun pelu akalamagbo I fi oku r~je.

A h \ y e Q r e

A

rl ttan f yo lati inu o u

lr~t~

Meji

AGBQNMI NI t woL1~ ~A-~ni ba ngbon od o ni i ba ile ibi ti awon

eja ngbe ~

A P A J l J B A

Ni I

W O L E A P A R O - y n i ba npa koriko papa ni

ba ib i ti

awon aparo ngbe

~

nitori

in u

papa

ni lie

aparo

O L U G B O N G B OB U L U K u - bl ug b 6 r6 ; gbongbo t o l orln

A G B O G I R u A - - y r a n

a g b O

t 6 gb6rin, 1 6

le

kan daadaa

AIYE A ]~ U S A R A -aiy e ijy ku jy

Danrawo

1. IIIl wo ni Laslgbo <)g~g~ rigbe nl A k 6 k b ti Itan y l ~ y l~ ?

2. Kini Lasigbo <)g~g~ ro k 6 t6 so pe ki nwon h a oun fi iplle H e

t orun le l~?

3. Kini ihuwasi awon ara O ke tg~tl nigbati 6 ban si won pe Laslgbo

<)g~g~ tu n ko

iI e

t orun de j iku r~?

4. Bawo ni nwon ~e fi UsigbO<)g~g~ se

f~ku

n ilii?

5 . N jy

Laslgbo suo sinu

ile

r~ orun

t 6 k Q ?

6. Fi Q rQ tabi gbolohun miran

r

awon gbolohun wonyi:

(a) Lasigbo

la ,

6 Iu

(b) Lasigbo ni l ati i

(d) aiye ajesusara.

7. ~kQ wo ni Mn y i kQ wa?



i

re

ti

a w o n a ra Iw o y e k o

fi

n je

~iyc:adaba .

Or0/6ro/6. eiy« a biye gM a

Awpn

a da b« , e iy e

abldl

reke-reke;

eiy~ mej t f I a

6ke

ragajigi-ragajigi

B~ l a 0 m obf,

B~ l a 0 m ako:

L 6 dlfd/un

wpn l ode

i u

1 l 1 o y e

Nlbiti nwpn gbe

h omi o ju e ra him

pmp.

he enia ni lse eranko : bi 0 ti nse QmQ enia, ~ ni 0 nse QmQ

eranko pelu. E i y e adaba kan ni k o ri t o m o se, O wa QmQ

t t

ko ri. ) wa QmQ t6b~ ti

f~r~ ri

f e a

il~ Id

pe

e

I QmQ-

ko

sehe

ni.

Nigbati criy~adaba yl w omo titi, ti ko ri, ni 6 ha to alawo

IQ lati ]Q wadl wo kini ohun tl oun l se ni aiye t oun ki oun

to le r omo bi, Oroforofo tabi ~iy~ Or6f6 ni babalawo ti 6

tQ IQ. Or6f6 gbe ifa k a le odu si fo jade gere loju QPQn ifa.

O du t 6 YQl QjQ nB. IQhitn ni O l o s u n - r i w o y e tabi twoye Irosun,

NWQn ki if na. fun adaba bayi:

Or6/6ro/6,

~iYf

ably~

gbaa;

awpn

Maba f iyf

abldl

rekereke;fiYf meji

rift

16ke ragajigl, bi I a 0 m obf,

bi l a (} mak»: 1 6

dE a

fun wpn l ode

il u

Iwoye nibi

nwpn gbe nf omi oju e

rdhim

pm{J.

NWQn ki odu if yI tan, nwon ni oju QmQ 1 6 ripon adaba

t 6 f i to awon wa. NWQn ni ebo ni ki adaba ru; ebo meji ni

yi6 si ru, Ekinni, nwon ni Id ~iy~ adaba rubo ki 6 le ri QmQ

bi; ekeji, Id 6 rnbo Mo, nitori hi 6 ba bimo nB. tan ki 6 ma

baa Iu agbako QmQaraiye.

Gege bi nwon ti se SQ, eiye adaba rubo.

rubo ki 6 l ri

QmQ bi, 6 si tun rubo Mo nitori QmQ araiye. :eiy~ adaba

rubo yI tan, o~u kinni ko

c l

ami kankan; o~u keji tun p sugbon

ko gbo p at, ko gbo ~ mu u . Ninu o~u keta, adaba fo f~~

n ijQ kan; 6 M61ati lleto kan si ikeji. Ibi ti 6 gbe

M o

kakiri ni



iD i

Re

T I

A

W Q N

ARA

iW O Y E K O

FI NJI;l ~IY~ ADABA

6 fo de u Iwoye, Ni ~gb~ kan llu na, 6 ri QPy kan t 6 ~~~~

PQn. Adaba fo IQ si ori igi QP¥ yI pe

Id

oun

le

jeun die,

ki

oun

si

simi

die ki oun tun gberaso. Ere ni, awadA

ni

ori

QPy yi ni adaba wa tl 6 fi ye eyin meji; ni eiye adftba ba kuku

fi orl QPyyI se ire, 6 si saba le eyin r~ meji na

Ko P¥ PUPQ r~ na ni eiye adabA pa QmQ meji. beresi

tQjU awon QmQ r~ mejeeji yl, ko si jy fi won sile ayafi bi

ha jade wa onje IQ. A maa yy awon QmQ yI I 6ju l ara wo

ati l ~mywa; ogede pe oun jaja bimo

yI

ti mu ki aY9 gba inu ~

kan.

Ni osan ijQ kan ti adaba wa onje IQ fun awon QmQre, Id 6

t6 de ni nwon ti k6 QmQ r~ rnejeejl yl IQ Bi 6 ti de, t 6 f~

awon QmQwonyi ku, jinni-jinni mu u l~s~k¥s~; ogu.n da bo 6,

6 si beresi u bara-bara lati orun QPy kan bQ si ekeji pe b6ya

oun a ri awon QmQwonyi. B 6 ti nwa won kiri 1 6 rikigbe pe,

Omo mi QmQmi QmQmi o

Ibi ti 6 ti njowere ara kiri bayi ni 6 fo de aarin llu Iwoye,

riri ti yi6 si ri 1 6 ri i ti awon omode k6keke so okun mo okan

ninu awon QmQ r~ l ~s~, ti nwon

fi

n~ire ni ori erupe, n ita

gbangoa ode. Titajukan ti yj6 tun tajukan ni 6 tun ri i ti nwon

s okun mo ekeji I ~s~ ni abe igi odan 1 6 wa nitosi ibe, Ara

ildaba gbona; 6 gbon iy~ pa, pa, pa; 6 fo f~~, f~~, f~, bi k 6

ja QmQ

~

wonyi gba mQ won IQwQ1 6 ri, sugbon ko se se.

Bi adaba ti nku f~~f~kakiri bayi ni E~u ri i, ti 6 si pe e pe,

Adaba, kini se Q ti

fi

nju ba-ba-ba kflkiri il~ bi eyi ti QmQ

r~ sonu, 1 6 riwa a yi? Adaba sare dahun pe QmQ oun na

1 6 sonu ti oun nwa kakiri ki oun t6 IQ ri i IQhiin ni, nibi ti

awon omode k6keke

u y

s okun mQ won l ~s~, ti nwon nfi

won sire 16ri yanrin E~u tun bi i lere pe se 6 r~gba QmQ

r~ pada lowo won ni? Adaba ni b~ni; 6 ni bi nwon si pa oun

ku p~I~b~ bayi oun yi6

gba

QmQ oun pada lagbara EdiImare.

E~u ni , IwQ ko mo ohun ti 6 le se ni? Nse ni Id maa fi

llu yI re; nigbati

won ko ba gbadun mo, oju

ti

nwon yi6

fi

gbe QmQre sile ko ni ni funfun .

Kini adabA gbQ imoran yJ si, ys~ky~ 1 6 ti beresi i ~epe,

t 6 nSQbayi km

K e k e r e lwoy d d u

K e k e r e lwoy k o ku



OJU OSUPA

37

A gM lagM lw o ye ko ni t ra ju

llu lw o y e a d tu /

Laifa

Q fQ

gun, nigbati yi6

f i

t6 QjQmeta ti adabA ti

nf i

ilu

twoye ~epe buruku-buruku bayi, llu o r6ju mo. AWQn ornode

w~w~ Hu beresi I ~Aisan. Bi 0 M bojnwo inu ile yl, wa a ri i

ti awon baale-ile ib~ yi6 dorikodo ; b 6 0 de tohun, wa

a gbo

ti nwon yi6 maa ke=-igbe ohun meji ko, igbe QmQni Gbogbo

Ilu ko

r6ju

m o

rara.

Nigbati QrQ ri

bayi

e~u

eni ojoun, 1 6

ko

eiye adaba pe

k 6

fi ilu

twoye

re

tun parada di enia 6 si WQ

llu

Iwoye

y l

IQ;

6 beresi i ki won lati ile kan s ikeji pe, ~ nl~ n b~ 0 Nigbati

yi6 ba yoju wo inu ile, yi6 ri awon enia ti nwon dorikodo

IQ beerebet Nj~ kini de? NWQn a ni ara QmQ awon ni ko ya.

E~u a dahun pe,

Olorun

yi6 gbe e fUy~ 0; ibikan

ni

oun

nlo

ti

oun SQ pe k 6un

ya

ri alafia won ki oun t6 koja ; bi

oun

tun

mbo

oun yi6 ya wo

won

o.

E~u a tun gberaso, 6 di ile miran, a ni, E nl~ ri be o A tun

M

w on

nibi ti

n w o n

gbe rike l Nj~ kini tun de? NWQn a ni

enikan ni ojojo nse.

E~u

a tun daro tititi, a kl won, I;: ku

w o

~ 0; Oluwa yi6 gbe e fUy~ o. Ibikan ni mo nkoja IQ ti mo SQ

pe ki n ya wo alafia nyin 0 Bi E~u ti se f~r~ yi gbogbo

Uu

Iwoye ka

niyi :

ritojubo

i le onile

kiri; gbogbo

ile

t 6 si

nWQ, ohun 1 6 mba nibe ko yato fun eyi ti 6 ti rikan bQ lat~-

hlnwa

Nigbati

E~u

ri i pe gbogbo nkan ri bayi, 6 wa beere pe

awon wo 1 6 tun ku fun won ni agba ni 1Iu na· gan-an?

SQ

fun awon agba t 6 ku n ilu pe nwon ko IQ yry ara won wo ;

nwon wul~ lajusile ni, tabi nwon ko mo pe llu t1f~tu mo won

16ri niyen.

fun won nimoran pe, Ebo t 6 M wa nibe ni

k e

IQ ru 0; aiye ko ma rid ori eni k 6 baj~ 0 1

K a ma ba opo IQ ile 016ro, awon agba

nu

pe ara won

io

lati wewe 16d ohun t 6 ~ryl~yl, Nikehln, nwon to alawo IQ.

Babalawo gbe if

kale: odu t 6 yQ 16ju QPQn ifa l QjQ na

lohiin ki bayi:

Or616ro/O eiy« abiy~ gbaa; a w p n adaba eiye a b l d i

rekereke; fi f m ji

n

lok« ragajigl-ragajlgl

bi

I a

m obi b~

l a

0 m ako:

[ if

[un wcm

l o e

ilu

l woye

nib ; nw pn g b e nf o m i o ju

rdhun

p m p .



38 lol R~ rt AWQN ARA iWOYE KO FI NJ~ ~IYfii

O

NWQn ki if a yl IQ bi il~ bi eni. Sugbon babalawo f~r~ mal

ki a yJ dele tan t 6 f i Mere pe A ha r eni t 6 nsin eiye n ilti

yl

ndan?

A/ora nyin nibo l ~

mu ~ y~ t e

nsere

y

wd?

.Gbogbo won wo ara won l oju; nwon ni ko daju Babalawo

ni ki

nwon

wal~

r~ daadaa; 6

ni bi eiye na

ko

ba

orofo,

6

ni

lati

j~

fldflba.

6

ni

A

ha

le

da

~iy~

na pada

sibi

ti

a

ti

k6

lba dim dun dim .

; lm oran

babalawo yI

m u ki nwon

beresi y~

gbogbo

illt

wo

yika; bi nwon ti

m bo

sile ni nwon

m bO

sode pe

boya

awon le ri eni t o ri.sin eiye,

Gbogbo

He

1 0 mbe n Ilu

yI ni

nwon y~wo ni kQQkan su gbon nwon ko ri ib i ti nwon gbe

nsin eiye



O UO~UP

3 9

Nj~ kr nwon pada IQ

SQfun alawo won pe oro t'6 SQko ri

b~ rara ni n w o n tajukan ni nwon ri awon omode k e k e k e

merin kan

ti

nwon s'okun mo QmQ eiye meji l'~s~, ti nwon

rifi w o n sire kiikiri ori yanrin l <)ro na wa se w o n lo ju were-

were pe 6 ha le jy iru

eiye

ti alawo yI

riwi

niyi bi Eyi kekere yI

Nigbati 6 p~ ti nwon ti nse ariyanjiyan Jori QrQyI ni nwon

hal~

m o a w o n o rn o d e

kekere

w o n y i

gygy

b i a w o n ag b ala g b a

ti ~e maa nhale mo awon omode kekere. NWQn kigbe pe,

'Enyin omode wonyi, afara nyin, nibo l'e ti mu eiye t'e fi

nsire yen wa? Afara nyin, y yara k6 won wa; eyi jQ ohun

isere l'oju nyin '

B i awon QmQ

y i

ti nse alaye pe iya awon 1'6 mu eiye bo

lati oko fun a w o n k i

awon

ri ohun s i r e n wo n gbiyanju lati

gba eiye wonyi IQwQ won sugbon awon QmQ taku mQ won

IQwQ.Ni kukuru, nwon mu won pelu tipatipa; nwon k6 awon

QmQ ati e i y e = -ge re -ge re 6 di iIe baale lati SQ bi t eiye ti j~

'A~e obinrin aherata kan t'6 y ara u Iwoye 1'6 IQ s'6ko

IQre 1he ira. Jgbati 6 de idi OPy ti yiyy adaba parno si ori r~

yl ni 6 ri awon ekuro ti awon e i y e wonyi J e sile sabale; 6 tun

woke 6 ri eyln t'o jiire. SQagbon ori r~ kale, 6 beresi

sa

lra da sinu agbon; nigbati 6 sa ti il~ tan, ti ko t6, ni 6

h a

tun ki popa mQI~, t'6 fi nWQ i r a t'oke da sile. Ibi ti 6 ti nWQ

ira t o k e ni 6 ti

~ e e ~ ia

it~

eiye

lldabll ju sile, ti 6 si k6 awon

QmQ y'iy

y

meji inu

it~

na. Bi 6

ti

YQIQkiinkap ni awon QmQ

ti sare IQ pade re, ti nwon si beere pe, Iya kini y mu bO

oko fun wa?' Iya ni ki nwon fokanbale, nkan isire kan l'oun

, mu bO fun won, oun yi6 si mu u fun won b'6un h a ti SQeru

ori oun kale.

Bi obinrin ahera y l ti fa awon QmQ eiye y l YQ ninu yru

nigbati 6 dele, inu awon QmQ r~

ti

dun, nse ni nwon fo f~r~,

ti nwon fo sode,

ti

nwon si pe gbogbo omode egbe won'

ic

pe ki nwon wa i wo ohun al~rillnbarll ti iya awon mu oko

fun awon. Bi awon omode ti pejo, ti nwon s'okun mo eiye

wonyi 1'~s~, ti nwon n fi won sire, nl eiye

a d a b a

jowere ara. -

wo'lu, t'6 si ri awon QmQr~ l'owo won.

Nigbati nwon k6 awon QmQpelu eiye

y I

de ile baale, baale

ranse pe

iy a

awon QmQ

y I

Jati wa SQt'enu r~. Eni

h a

sa bimo

o r a

ni i pon Qo. Bi

iy ~

ti YQIQkiinkan, t'o ri era t'6 IQ tlrere



40

l o l

R Ti AWQN

ll

lworl

K O

FI

N ~ ~ A o A B A

l'ojude baale, ni ~~ r~ ti beresi

gbon n'il~. Nwon ko tile ti

beere QWQIQwQagbale t'6 fi beresi kako bi oun ti se ri QmQ

criy~k6 bQ oko fun

awon

QmQ

oun+se

olob6 kuku ti ta

a

16ju Qna. ni, bi 6 jc; pe ~~~ l'oun ~~ fun QmO eiye t'oun

k6 wa'Ie, ki nwon foriji oun.

Nwon ni ko buru, rumQ Id pa QmQ-QIQmQC ; awon forijl i

ni eIeyi, sugbon ki 6 ma tun san a~Q iru r~ se ora mo l'aiye r~.

NWQn beere b'6 b mo Qgangan idi QPy ti 6 ti ri QmQ eiye

na ko, 6 si dahun pe oun mo ib~. .es~kys~ ni nwon ti yan awon

geride tele e pe ki nwon sin in de idi QPy na, Id nWQDsi ri i pe

awon da awon QmQ eiye mejeeji pada sori Q P C ; Qhun. Ki

a

ma da eena p'enu, bi nwon ti se da awon QmQ adaba pada

s6ri Q~ re e.

Inu adaba dim dehln 1ati tun ri

won

QmQ r~, S tun Iik~

won I'oju, ke won

n'imu, Sugbon

ijo keji nwon da awon

omo wonyi pada ni E~it tun YOsi

gb~r~, 1'6 si beere b' 6 ba

ti ri awon omo r~ 1'6 riwa. A.daba dupe, dupe, IQwQ re, 6 si

so pe oun ti ri won. ~uni, '~e bi n' ko ba wa bi 0 lere bayi,

o ko ba ti wa dupe; IQwQmi l' A.daba ~ ~ pe k'o jQWOma binu

nitoripe oun ~~~~so pe k'6un wa tQ Q10 lati dupe oore r* na

ni 6

fi

YOyl; 6 n i 6 ku :lgb:lsi1~oun o. E~it ni oun ko binu mo

6 ni sugbon nisisiyi t'6 ri awon OmQr~ yen, k'6 yara tun pada

10 si ilu twoye ki 6 IQIsure fun won pada ki llu

l e

r6ju. ~u

f~r~ ma ti

yisepada ti ad:lba fi fo IQ si ilu Iwoye t'6 si

nsure bayi pe:

ekere

lw oye ko

ni

ku

AgM lwoye ko

ni

rim

gM lwoye l

W

l/u lw oye a roju.

Nigbati yi6

fi

t6

oic

meta ti eiye adaba ti nwure fun ilu

Iwoye

bayi ni il~

tun nr6ju

Ow

tabua tun ya WQ ilu;

beni nwon nkQle mo'le; gbogbo awon QIDQwon t'6 ti sako 10

tun pada bQ s'ile.

Lati akoko na wa ni nWQDti f'oM si i wipe enikeni n'Uil

awon ko tun gbodo le eiye adaba IDQtabi ki 6 til~ pa

a

rara.

ttm yl fihan 'ni bi 6 ti se je; pe eni ti ~ang6 Alad6 foju .~

WQ'I~,lailai ko je; ba won bu oba Koso rek~ IDQ.



mu ~UPA

A l a y e Q rq

Inu oda l w o y lrosun ni tt n yl w o tun m da np n i O lO sU n Wbye

O R 6 F 6 R O F 6 ,

~ \

A BIY ~ G BA A-or 6 fo j~ e iye

ti

iy~ r ~ to b i

~IY~ A B io f R E K E R E K E - ap e ju w e

iru eiye

a d a ba ; tl ir u

r~ monlwon,

t o si

l ~ w a

R A G A J f G f - R A G A J 1 G l - t i

nwon

n a

apa

m e je eji f~ f~ re

A H E R A T A ~ n j t o nhe e k u rQ ir a la ti p a fu n U ta

~ A B A L E - p e l e m Q

.l.L.l.oo-orukQ

miran

ti S im go

nj~

D a n r a w o

1.

T an i A dflba

te

IQ

pe

o u n

ko ri

Q m Q

bi

2.

K in i m u a d A b a m u H e

si

~g~ ilu Iw oy e1

3.

Q W Q

tani awon

A g b A -a gb A i lu lw o y e

ti ha awon

Q m Q A da ba ?

4. K in i i~ o b in r in ti 0 ko aW Q n Q m Q A d A b a w Q ilu tw o y e w a?

5.

S~~~

omode

y

m eiye, ~~~ . Ibo ninu itan

y i

1 6 fih a n pe

otito ni Q r Q a w o n Y o r ub a yi?

6 . Tani g b a a d A b a n lm o r an b 6 ti se le ri awon Q m Q r~ g b a p a d a?

7 . N ig b a w o ni nwon f otin si w ip e k i en ik en i m a jy y iy y 1 d ab a nl

i1 u lw o ye m o

?

8. Lo awon gbolohun wonyi

m Q e r Q

ki a

le

me pe

mo itumo

W Q D :

a) eni

A IA d 6 ~ oju

r~

w Q I ~

k o jy ha won bu oba

K o s o

l ek~ me

b)

o ju Q m Q

ripon

enia

d

jln nl-jln nl d A

bo 0

e)

a iy e ki

d ori eni

k 6 ba jy .

9. ~ k Q w o n i a l e ri k Q n inu itan y i?



Agbamoje

ko nikan se

gb6

1

Gunnugim

ni

gunydn

tire

T£ £ nikau dd je

e :

AkaIamagbo I ll po eko tir~

Ti nikan do mu u ;

~lrgi i~a~a

I ll l

se

j e

se

mu

Ti

pe gbogbo egb~ ~ pe kl 9 w o

je:

L o d ifo fun

w9n

I r inmoowe,

Omo asaja 1 1 £

p op o O lo w e.

Omo igi yakata kan,

Om9 igi

yakat«

kan.

9m9 is yakata kan. t o ya di n a I f,in

Ti 0 o r a oko 0 le w o le

Ti )j o r a ile 0 le r e oko.

NN ,

O.• .l ogun

f;ltgiri

enia,

l ogun.

flu erln ti a nSQ nipa re yI

j~

llu pataki

k n

n'il~ oruba.

tlu yI w a l agbegbe

o n

N i Q jQ kan bay i ni ~~Ie kan e ni nu Erin y i. K ini i e1e na ?

Igi nla kan yakata 1 '6 ya

di na ti

ko j'ara oko 6 le w a'le,

ti

ko

j r ile 6 le re oko. Gbogbo nu pejo lati yi igi yl kuro 1 6ju

c;,n a sugbon ig i yl kQ , ko se yil

Nigbati QrQ ri bayi awon agbaagba l1 u wa sasaro lori ogbon

ti aw on y i6 da lati le y i ig i buruku yI kuro l'ona. Q IQgbQn

rida, olumoran rime. Nigbati Olorun yi6 se e awon alagbara

m eta kan wa wa n llu yI ti nwon t6

fokante. Oruko awon

meteeta

na ni Gunnugun, Akalam agbo,

ati Eleglrl

AWQn

meteeta

ti

a daruko yI, enia ni won teleri sugbon eiye

ni

won

l 'ode-onii

Qte

1 '6

te

w on ti nw on

fi

d 'ety e igb6

Okookan ninu awon alagbara meteeta ilu

rin

yI 1 6 ni

iw a tir~ tl enikan Id

ha a du bi enikan Id i ti i ha yimiyimi

du imi. Ni ti Gunnugun agbara re pc;, icic: sugbon b'6 ti

42



OJU~UPA

43

Jagbara t6 b~ nB. ni ahun r~

huye

B'6

h a g un y an

tan,

d a

a

~ ni. AkaIamagbO papa ko ~al ni tir~ l(>w(>:166t(> oun na

Iagbara sugbon ahun tire nB.ju ti konkorogun IQ; bi 6 ba

po eko, lwonba ti enu r~ ni po, ko si ~ po 6 k'6 ~~kudepo ti

enikan fi le b a mu riin u re. J;l~glri~a~a nikan ni k o fi b~

lagbara sugbon oun ko ni arun ahun lara: bi oun ba se je.

se mu, oun a maa pe gbogbo

eg be re

pe

ki

nwon wa

¥. Lilawo

ti Eleglri Iawo yI mu ki t'omode t'agba feran ~ ko si si ohun

t'6 le fe se ti gbogbo egbe ati QgbA ko ni

h a

a ~urumQ se.

Nigbati QfQ igi t'6 ya ell'na yl so QIQgbQnko, t'6 so omugo

kQ, ni nwon ha ranse pe Gunnugun pe QfQ 1'6 del~ yl

Qna wo ni awon yi6 gbe e gba? Gunnugun fun won lest pe

bi n w o n ha le fun oun 1'6w6 oun yi6 ba w on yi

kuro I'Qna,

n w o n si fun Gunnugun 1'6w6 nitori Qfan m a - w o l u yI k o

ye w on t6. Bi QWQeruuku ti te ow6 tan, 6 da QjQmeje fun w o n ;

sugbon nigbati QjQmeje pe Gunnugun yi igi tl. Aj~gbe n'igun

ebo 1'6

f i

ow6 won se.

.A etl Gunnugun

yI

mu ki QrQ tun yi kan .Akalamagbo.

NWQ~ ni ki nwon IQ pe Akalamagbo wa nitori agba 1'6 t6

oro i IQ. Sugbon inu. apo kanna ni oun pelu Gunnugun npa

eku si: igbe ow6 ni oun papa nke. NWQn tun fi ow6 fun kokoro

miw6-miw6 tan, 6 dei ijQ meje fun w on pe ijQ na ni oun yi6

wa f i igi se ar~ku 16ju Qna llu. IjQ keje pe, Akalamagbo yi

igi ti; 1'6

ba

di igb~ a

ewe

oko l'obinrin ti i

w a

nkan Q~;

Akalamagbo

sa

IQn'nci

b am u -b am u n w on k o

si

ri eni

io

Q

m o.

OrQ na wa yi kan awon agbaagba, 6 kan awon Mlf~; bi a

ba ka eni tan, ejl ni

kan. NWQn tun ranse si ~:t~girl a a pe

QfQ 1'6 del~ yI kini imQran ti 6 le mu wa tabi iranlowo 1'6

l se? Ko sa ni buru k'6 m a ku enikan mo ni=-eni ti yi6 kit

nlkan l'a

0

mo. NWQn

be

EI~girl a a pe k'6 jQwQ

gba awon.

J;:l~girl dahun pe, 'Emi QmQ kekere Eleyi PQ ju ~mi

rni

IQ

Kini se ti ~ ranse pe Gunnugun, awon ni nwon le se iru

i~ oayi 7 NWQn ni awon ti ranse pe Gunnugun, 6 ti

se

ti.

El~giri ni, 'Hen, ohun ti Gunnugun ti se tl ni ~ wa SQpe k'emi

wa se ,Akalamagbo rik o ~ 0 ran s e p e 7 NWQn SQ fun un

bakanna pe oun papa ti ta tl, J;:1~girl ni oun ko fO pe apa

oun yi6 le ka igi yf Iati yi.

AWQn agba ri

pe okete f~ boru re e; ni nwon ba mu



AGBAMOJE O NiKAN E GB

~l~giri be, Igbati 6 p~ ti nwon ti nfi ohun w6him fun un,

tl nwon si nfi Qrfmworan fun un, ni :e.l~giriba gba, Iati ba

won se ise yi; nwon fun oun na 1'6w6 gege bi ti awon yoku

bi

tile j~ pe oun ko beere ow6. Oun papa da ijQmeje fun WQn

pe ijQna ni oun yi6 yi igi yI.

'Agiltim m'Qran se sQ-Q,ogbon inu r~ pe egbeje' ni QrQti

Elegiri j~. B'6 ti gba ow6 wara tan, 0 fi okan se meji, 6 se J e

se mu. fun awon ~l~gb~r~. Lehin ti 6 ti fi jlj~ ati mimu

t~

WQn

IQrUntan, 6 SQfun won pe, '~gbQ enyin ara mi, igi nla

kan yakata ya di'na I'Erln, ti ko

j~

ki ara oko le wa'le, ti ko

si

ie

ki ara ile le r'oko

emi ni nwon si pe si igi Qhun pe

ki n' wa yi

kuro }'Qna. Nitorina, mo nfe iranlowo nyin;

bi ~ 6 ti se ran mi IQwQlati yi igi yl kuro l'ona'. Elegiri

, f~r~ma ti i sQrQyI del~ tan ti nwon ti dahun pe 6 ti ya. Se,

b'enu ha je, oju a ti. el~giri~a~ani ijo meje ni oun da fun won,

ijQmeje na si ku ijQmarun lonl. NWQn

I

iyen ko soro, k'6 IQ

fokanbale; bi ijQ na ha pe ki 6 maa se lreti

awcn=se

bi erin

ha

ti 0 y6, igbe I'oju 6 ti

Ni kete ti J;,l~girl~a~afi QdQawon ygb~ r~ sile tan ni 6 tun

ta~a~a gba ilu miran IQ IQdQ awon elegbe won yoku. Igbati

6 tun d'ohun, 6 se fun won j~, 6 se fun won mu. Lehin ase

yI ni 6 ha tun t~wQp~b~, 6 ni ki nwon jowo gba oun; ki nwon

ma jy ki oun t~ nitorL~t~ awo ni ~t~ Q beri, Nwon beere pe

kini de?

ni igi nla

i m

yaKata 1'6 ya d'Qna I'Enn,

ti

koje ara

oko k'o le wa'le, ti ko jy ki ara ile k'o le r'oko. Igi yl ni nwon

si SQpe ki oun wa yl kuro l'Qna; bi nwon yi6 ti se gba oun

1'6 ku; ohun ti oun be fun nlyi. NWQnni se 6 ti ya ni abi koi

ya? :el~giri~a~a ni ijQmeje ni oun da pe oun yi6 yi igi Qhun

kuro l'ona, ijQ meje na si ku ijo merin. NWQnni ki 6 IQ fi

~dQle'ri oronro ; ki 6 maa IQ,bi QjQna ba pe ki 6 maa ~ereti

awon; howu, kini 6 ritltori iyen b~b~ abeelurno si-'~ni ti ko

ri bi abahun flW~WUbona, abQfQnt6riAjibQna, baba ahun '

Bi el~giri ti nlo lati abule kan si ikeji niyi, t'6 mb~w~

kakiri 16rligi nla yakata t'6 ya di'na refin

yl

t'6 si flSe

j~

se

mu fun gbogbo enia.

se b~ 6

yl

bi orisi ilu m~~dQgbQllPQ,

gbogbo ibi ti 6 si flUe ni nwcn tlfQwQsQyafun un pe, 'ko

s'ewu l'egberun eko aya1ialdun Q~ nikan 1'6 ku'.

Lotlto, nigbati QjQpe, ki enia wo okitikitl yS~QmQ enia



oru

~UPA

45

16de-enia dabi y~~~ il~. Gbogbo won cl pire-pire; ibi oku

QIQja ripuro ni. Bi nwon ti pc;,to ni uwon fi ~urnmQ igi yakata

yI. NWQn mu orin

ko

pelu, nwon nwipe:

N N

ti-t

l ogun

Ti-t l ogun;

eltgiri enia,

tt-i /

ogun,

el~giri enia

t 1 1 l

ogun.

Eyi

ti a ti

riwl

yI p~,

bi ogan

ni

nwon ti

yi igi yakatl

y I

kUro

16ju c;,na. Ngbo, tani rid'emu ti ko s~-16ju awon geode

Bayi ni :el~giri se fi QWQ-liIa~e nkan ti gbogbo ilu ~rin

ti se

ti

6 gba iyi, 6 gba ~y~ I'QjQ na IQhlin. NWQn gbe ern,

nwon

fi ilu si i,

nw on nkorin

WQ

ilu

erin bayi pe:

N N tl 1

l ogun,

Ti-ll ogun;

el~g;ri

enia, tl-i

l ogun.

a y e

r

Ninu odu Oturd Orlfa tabi Oturd Origbe ni

itiJn

wd)

~taiRl A A-ori~i awon eiye kan ti

m aa

tQwQrin: nwon kere

U Q nwon a si m aa dide

P

fo wil l'~kanna .

Tt L'OGUN-r~~t~ ni ori awon jagunjagun maa 6ri l'QnA ogun;

eleyi nse apejuwe bi awon ~iy~~l~giri ti maa nse wil

.l.sAJA Ni p6p6 oL6wE-bi a

ha

iisa a tabi yin in l'orisirisi ni p6p6

016we, 6 le mu ija ja nigbati ori r~

h a

yi

R

MIW6-M1W~ni ti ojur~ ko

riri

ow6 k'6 ma k6

na

TA A~A-rlnkiakia

B~B~ AB~UJM~~~ laisimi

or wo

1. SQiwa ti Gunnugun, el~girl, ati AkalamAgbOni l~wQ.

2. SQowe yl ja: Agba 1'6 t6 Ore ilO, oba 1'6 .

3. QgbQn wo ni el~giri~~

d a

lati

fi

yi igi yAkata kuro I'Qna ~rln1

4. ~kQ wo

ni

itan

yi

kQwa?

5. Em i Q mQ kekere EJey i PO

ju

~mi mi IQ . Tani SQ oro

y i,

kil'o si

fa gbolohun nil wa?

6. Lo awon gb616hun wonyi mQ or<):

(a) b'~nu

h a j~

oju a ti

(b) so QIQgbQn kQ, so

were

kQ

(d) enikan kl f hi yimiYlmidu mf



2 binrin } 6 k Q k Q

eku egungun

Igbo etlle t ou n t ~ gbin

A dilp i> 0 11 0 t oun t ty«

l w { J 0 ju m i

Emi oju

9

L ard i1i eni nfojudi ni:

o difd fun

W { J l l

ni llubinrin

Nlbi

egungun

w { J n nl dko kiri

N N

Iwor

0

r fku,

Egungun

0 g b{Jd i>

na babaldwo.

Obinrin ni eni kinni t o kQkQ ru ~ku egungun l aiye

yl,

nipa

a~eju ni okunrin

fi

gba 1QWQwon, Bi irQ ba ni, ~ ja mi,

enyin opltan,

lIu kan wa ni lgbaanl ti a npe ni Ilubinrin. Ni i u ti a wi yI,

awon obinrin won 1 0 PQ ju okunrin won IQ. Nitori idi eyi,

awon obinrin 1 6 npa~~ le awon okunrin 16ri Bi ija kan ha

b~sil~ larin QkQ at aya, eyi ti nwon iba

fi

pe won ki nwon

pari QrQ na fun won, Mao nse ni gbogbo awon obinrin yio

sa ara won io dWQn a

yi

WQinu ile, nwon a si IQda ago b ori

pelu pa~an atorl l QwQ won ha-haa-ha; nwon a beresi maa

l e okunrin t 6 ba iyawo r~ ja yI kakiri, nwon a si na ani Ipiju-

npimu

Bi awon obinrin ha da age yI b ori tan, kerekete ni enia yio

maa ri QWQati ese won lode; nigbati awon okunrin ha

eyi, nwon a kun fun ib~ru ati lwarirl; alsan airot~l~ a beresi

maa se won

Nigbati awon obinrin yio han awon okunrin ni m tan

kale, nwon pe ara won io nwon si se a~aro 16ri awon obinrin

won wonyi, NWQDro 6 IQ, nwon ro 6 bQ, nwon pinnu r~ s6ri

pe ki nwon ranse pe alawo won lati le mo kini awon le se,

Babalawo

ti

nwon tQ IQ gbe ifa kale, odu t 6 jade 16ju open

QjQna lohtin ni lworl pelu

< y~ko0

ki bayi pe:

, /gbo etlle (bun t fgbin, ild a p 9 o w o

t oun

t iy« ; iW 9 I>ju

m i, em i I>

ju

p, Para

e

eni

iljojudi

ni:

1 0 d i f fu n



8

OBJNRIN L 6

Q

RU

~ U

EGUNGllN

p~-~-il -tuka; 6 di b o-o-Io-o-ya-n vmi. Ni kukuru, bi awon

okunrin ti se gba agbara pada IQwQawon obinrin WQUniyi.

Jlnni-jinni t 6 da bo awon obinrin nitori QrQyl ko se i enu

SQ.Odidi ijQ meta ni nwon

fi

rik ko

ti

nwon rironu nipa QrQ

yI. NWQn ~r~si

wadi eni kQ won ni ini ohun ti nwon se yi

sugbon nwon ko ri

mo.

Lehin QjQ die, awon obinrin pap~ wa se ipade tiwon, ti

nwon si wewe 16ri QrQawon okunrin won, nipa ogbon ti awon

yio da ki

awon

le tun

fi

gba agbara yi pada IQwQWQn.QIQgbQn

tida, onimoran nmQ Q ; nikehln, awon na to alawo won IQ lati

wadi ohun ti awon yio se lati gba agbara yI pada lQwQawon

okunrin.

NWQn mu ookan nwon fi

u

eejl, nwon de QdQ alawo.

Alawo gbe QPQn

if

a kale, odu karma yi 1 6 tun fo YQ ganran

16ju QPQn:

IgbO

etile t oun

t ~gbin adapv

owo t oun

t iya; iW 9

0

ju mi, emi 0 ju 9 Para eni

nfojudi ni: 1 6 dlfd fun

wcm ni llubinrin nibi t egungUn w m t nl tik{ J kiri. NN

lwori 0

fku

e g U n g U n

0 gbodo na babalawo.

Alawo na ni, Enyin obinrin,

ma kuku ni a~ju o Kini se

ti fi ni a~eju be? Agbara ni beere fun, awon okunrin si ti gba

agbara yi mQ nyin IQwQ .

Nj~ kini awon le se ti awon yio fi gba agbara na pada,

babalawo ni ko tun le se

~e mQ. Sugbon nigbati 6 ti p~ ti nwon

ti tiYQQlenu, ti nwon ko si dekun iyolenu yl ni 6 wa SQfun won

pe ohun ti OUD le se fun won ni pe ki OUD kQ wonni Qna miran

ti nwon le maa gba gbe egungun won jade.

nl, Se Qsan

gangan ni awon okunrin ngbe egungun tiwon jade ni, enyin

maa gbe tinyin jade 1 6ru; sugbon ma j~ ki nwon ri nyin

ay3.fi ni oju ahi .

Lati igbana IQ ni 6 ti j~ pe awon okunrin nikan 1 6 tigbe

eegun,

a y e

r q

ltan YV n inu odU lw oT l OY fkU

IOB6E IiU T OUNT ~BIN jgb6 t 6 bit

nftosi ni awon enia nda

idQti si



E n i

koi ti

setan

iku

Igb eh tn a iye j ump

L dlfd

fun

Eni-ti-koi-setdn-iku;

Eni-ti-kot-se-tdn-iku dlfd fun wQn ni lhib_inri/l

Nlbi a j~ ;i godogba npa. ~ ai/ora:

L

dlfa

fun aj~jl gOdogbo

T 0 nlQ

r

bd

w9n

m u

l~ ibitdo

N ibi ibU oluwert.

Ire ow<5ni n

ont,

tani mo?

Tanf l e m o gbfhin aiye mi

Ire Qmr ni n 0 bl, tanl ma?

Tani

l m o

gbehin aiye mi

Ire aya ni 11 0 f tani mo?

Tan

l

f o

beh in a iye

mi

Ire ni n ko, tan mo?

Tan le

n 1 { >

gbfhin aiye mi

. Okunrin kan wa

ow6 r~ buyaarl teleri, 6 ni owo

y l

tob~ tl

e n i

ha SQpe

tire

bawo ni il6

w o n oluw a re n s u im i

ehin ni. lie

r~ PQ jQjQ; esin r~ ko n iye l ekan. Sugbon nigbati 6 ya, obiri

yi fun un,

k o ris e

lr

m o

Gbogbo 1 6 ti kQ 1 6

ta : e s in r~

ti ko l 6itka I ekan tele, a 0 ri ikankan ninu won

mo.

~

~

y l

PQ tob~ g~ 1 6 fi tun di atoroje Qsan gangan.

AWQn enia t1 n w o n ti mQ Q teleri nigbati nkan r ida n fun un

ti

n w o n s i

tun

ri

ninu Ip o

t o

wc\nisisiyi, ni

n w o n g b a

a

n i m o -

ran pe k o se bi omokunrin ti se b 6 ha buru tan. Sugbon,

ako igi ki

se oje ni okunrin yI j~ nitofi esl ti

maa fun won ni

pe oun koi ti setan iku. Beni nwon k6k6 se fi ndapani pe

eni ti koi

setan iku , ti oruko

y J

si

fi

mQ

Q

lori.

Eni-ti-koi-setan-iku kQ lati pokunso nitori igba 1 0 yipada

yI, bi tile jy pe nwon fi- e nu tl de oj6 k 6

l e

pa ara r~ danu.

Kclka ~ nse ni 016ro n iret t 6 daju pe b 6un 0 ba ti

ku, oun

yio ~i tun da nkankan-ohun yio da nikan ni

k

me. Pelu

ireti r~ yI l Qkan, 6 beresi i sagbe kakiri lati abule kan s ekeji,



52

eN rt Koi rt i ETAN IKU

tam~u ni? 11>0a tun kQ Bi nwon ti se le gbogbo awon omode

kekeke Ilu ta n niyi t o j~ pe ko si eni ti ibo mu ninu won .

AWQn agbaagba llu tun beresi

l

ara won wo I QkQQkan;

nwon tun l iyawo won pe lu, sugbon 11>0ko mu enikankan

ninu won.

Ni gbogbo igba yI wa, nwon ti gbagbe Eni-ti-kol-setan-iku

lati

le wo. Nigbati 6 p~ ti

nwon

ti

npete-pero

lori QrQ yI ni

enikan ninu won s'enufo ro , t 6 SQpe,

~i

ku Eni-ti-kol-setan-iku

ki nwon le wo ; ~j~ ki a le e wo boya oun ni eni nil . Binwon ti

ju lbo si

bayi,

pon n

ni ibo gba a mu: ifa ni oun ni Ko wa

ku ibi ti nwon yio ti ri Eni-ti-kol-setan-iku; eni ti 6 j~ pe

kadara tire 1 '6 mba yi kakiri, ti ko fi ib ikan se ile ; eni t 6 ie pe

k a ri ni ni igbara loni, k a si tun gburo eni ni igboro lola ni

o

mM

kakiri-t o nse agbe lati abule kan s ikeji

Nigbati ko si ona miran fun won mQ lati gba, nwon beresi

wa Bni-ti-kol-setan-iku kiri. NWQn wa a kiri titi; bi nwon ti

nkuro ni ileto kan ni nwon mbQ si ikeji sugbon nWQDko ri

eni ic Q. Igbati 6 p~, pe, pe, ti nwon ti wa lori hila-hilo yI ni

nwon IQ kan 016ro ni abu1e kekere kan nibi ti 6 ti nsagbe,

NWQn pe e WOboya oun ni tabi oun kQ, Eni-tl-kol-setan-iku

6

ta girl, 6 ni, Hen . NWQn ni iWQti awon ti nwa kakiri lati

iye QjQ yI wa, t awon

sun, t awon

wo

6

ni, Kini ~

nwa mi kakiri funj B

mQ pe ng

le se ki m ma se i~ oojQ

mi ni

NWQn ni irohin aYQnla kan ni awon wa mu fun un.

Eni-ti-kol-setan-iku da won lohun pe kini irohin aYQna? Ki

nwon 5 Qfun oun k 6un gbo, NWQn ni oba ti waja lati QjQt 6

ti p~, nigbati awon si difa ni llu lati mo erii ti oba tQ si, oun ni

if mu pe k awon

fi

joba; nitorina ni awon se nwa a kiri.

Eni-ti-kol-setan-iku ni, e wi i abi 6 be) Iyen ni pe ng b~

kuro IQwQi~~ t 6 n~mi yl Inu r~ ti dun de dl,

Ni kukuru, bi nwon ti se

fi

ogboogbon, ~r~~rQ, tan eni-ti-

kci-setan-iku j~ niyi, ti nwon mu u pada wa si ilu r~-laimQ

pe nwon ti kan p6si ti nwon yio gbe oun ju si sile.

Bi nwon ti nrmi u wQ lu, nwon ko f Qkan se meji, aa:fin oba

ni nwon mu u gba IQ. B 6 ti de aafin ni nwon ba di raka~au,

ti OWQOgbe e ji t sinu p6si nwon fi omori r~ kan an pa, oba si

pase pe ki nwon IQ gbe e ju sinu odo. NWQn dapara pe inu

p6si yen ni yio ti mQ bi oun setan iku tabi oun koi ti I setan.



OJU O~UPA

OL ~Rl iwjn

odo

Buy.uRi-pc} pupo

EKurE ILE enia ni nwon

d a

pC ni

e k u t

ile nihln. j~

a p

awon

babalawo lati ma maa la a

mQI~ pe enia ni

ki

nwcn

fi rubQ

R ~U g~g~ bi ~YQkan

ALARAM BARA ti a

d a a r a

orisiris si

ol L Eolol-de pa

bamubimu

MOBA

iLtKt-il~k~ oniyebiye tf eba

nl0

miPA lof-kfjipa idi oba; ban~ ti eba nsan

Danrawo

I. Kini

ti nwon

fi gba Eni-ti-koi-setan-iku

n i imoran pe

k o

pa ara r~?

2. Bawo ni okunrin olow« t o di edun arinle yi se gba oruko

Eni-ti-koi-setan-iku ?

3. Ipinnu wo ni awon ara ilu y l se nipa Qna tl awon f i le mo QmQ

eni ti awon yio mu f i rubo ?

4. Kini ldi r~ ti nwon

fi

kan Eni-ti-kol-setan-iku

rnc nu

posi, ti

nwon si gbe e ju s odo ?

5, 116ibo ni nwon ti ri posi Eni-ti-kol-setan-iku he loju orni?

6. n a

wo

ni

ori Eni-ti-koi-setan-iku fi

gbe e

ko

ire?

7. Kini ~ tQ

ti

gbogbo awon oba ilu agbezbe Ilublnrin gbodo se

bi oba tuntun

j~

ni llubinrin?

8. SQ ohun t 6 ~yl~ n ijq ti Eni-tl-kol-setan-iku tun oade oba ilu

r~ t~l~ ni Ilublnrin.

9: SQ itumo awon gbolohim wonyi:

a

T~t~

jy ~

b)

su

iml ehin

d) ohun

ti

cmckunrin

i

se

b c ha

buru

tan ,

10. ~kQ pataki wo ni a ri kQ ninu ltan yi?



j A r a b a u Iroko

Olllrll ponkan,

Oliiru ponko,

OtLiruponko-ponkan-«

Oturu P k im :

L '

0 dlfd fU n

lroko

o

mb 'Araba 19ta ,

O tur u P9nk o :

L 'o

dlfdfun

lroko

o thbAroM

9 t~• .

Oturu

P9nko-P9nki ln

L ' 0 difd

fu n

lroko

T o

mb 'Arahape t e .

OturU P9nko-P9nka n-p qnka l l-

[h i

AroM

h a

wo

si

lb ~

ni f

ra

sf.

K o wo, k 6 w o

A r a b a

0

wo

m6

Oju

t troM .

K o

wo , k 'o

wo

Iroko pelu Aniba j~. Qr~ gidi gan-an

ni

igba aiye won. Enia

hi

tiwa

yI na n i

w on teleri

Q t~

1 6

w o n

tl

n w o n

fi di

ig i ig bo

O r~ Arithit pelu t r o o P Q t o ~ g~

ti

a k o fi

tun

l p e w o n

1 0r~

IDO

bikose omo-iya Onje ti Iroko ko ha j~ jy Arftba ko

fi t o

e nu w o ; bakanna ~ w ~ aso ti Aniba k o ha

w Q I r oko

k o fi

kan

o ru n re

Sugbon gege bi a ti

mo k a

tile so pe inu

iy a karma

ni

a w o n mejeeji ti j e jade wa sibe olukuluku won 1 6 gbodo ni

Iw a

tire A ko

le ~~~~

maa

f enu

pitobo pe alagbara

ni

Iroko

se=ayafi eni ti

yio

ba pegan ori~ft

n i yio s o

pe

afin

0

fin t6

S u g b o n hi.

jagun ti

alagbara

yI

ni 6 tun

ie

olokan-lile ati

onigberaga;

o gb o n tire nik a n

ni 6 maa

n j e 0

loju.

W a y i

ni ti Arftbit enia

I o u n ;

sugbon b o ti

to

yl okunrin j~j~ ablja-kunkun ni

e Ko si eni

fi

> w Q

pa ida r~

56



OJU O UPA

6ju; bakanna 1'6 tun i e QIQgbQnenia. Iwa f~ y mu ki nwon

feran

r e

ju Iroko IQ. Oba llu papa feran re t6b~ 1'6 f i maa riki

ni 'An\ba ni baba'; bi oba si ki

bayi, oun na a maa c i a oba

lohun pe, 'Eni a b a ba I a ba ni baba, kabiyesi'.

A~e inu Ir6kb ko dun si gbogbobi oba ti se nki Araba YJ, a

si maa ro l'okan r~ nigbagbogbo pe bawo l'oba ti se mo pe

Araba ni baba. Oun ko ni gba eleyi

rara.

Ni ijo kan, QfQ kan se bi QfQ

larin

Ir6ko pelu Araba; QrQna

k o

si to QfQ

t o Y f ;

k'6 d'ija rara.

S u g b o n

nigbati 0 j~ pe 6

n ]

nkan ti Iroko ti gbin s'ikun

~

6 taku herihe mQ Ai-aM IQwQ.

Ere ni, awada ni, bi ere bi ere, alaborun ma d'ewu OrQ kekere

d a

ija

sile

t6b~ 1'6

f i

di ohun

t a w o n

ara ilu

m b a w o n

dei si

i

Ni kukuru; ~ uk6 sarin awon mejeeji: bi ~itti nse Qtun b~

] nse osl, AWQn ti nwon mo won I'Qr~ pe won lati ha won

pari QrQna sugbon nwon ko gba. Bi nwon M bi lroko Iere.pe

kini nkan t'6 mbi i ninu si Araba gan-an,

a

dahun pe ko si

ohun meji lehin pe 6 m oun jija egbon, ati papa pe oun ko

faramo

k i k l

t'oba riki pe 'Anlba ni baba'. Bi

n w o n

M si SQ

fun Ir6ko pe iyen ko se nkankan, a dahun pe 6 se meji.

Nigbati nwon ko roju QrQ y l nwon Ar~ba pe k'6un

papa

g b a

fun Ir6ko pe oun l'egbon. NWQn

n i

'Ere kini

w a

ninu a-ju-'ni-IQ a-o-ju-tni-lo', oba kc kuku ni i .titori iyen pa

oriki r~

d a :

k'6

g b a

pe

Iroko

I'agba, ki

n w o n

si

m a a M

ere

aniyan w o n bo g~g~ bi Qrf. Agidi ti Jr6ko nse mu ki Araba

papa ti ~ninnu bQ pe, 'Emi ko le gba o. Nigbati baba M ~

nSQ pe 6 d'owo QmQ oun I'orun, ire d'odi niyen; kaka ki

kiniun s ak a po ek u n k'QIQde m a a se ode f~ lQtQQtQ'

.K'a ma ba op6 IQ ile 016re. QrQ

y l

ban si oba nigbati 6 p~.

O ba ra n se pe a w o n mejeeji lati pari QrQ na fun w o n nitoripe

ko dara k'awon alazbara meji maa ja n'ih1--6 le d'ogun.

Ekinni.ko ejo tire, 6 ro ; ekeji na so t'enu re. Obasofun awon

mejeeji pe QrQ ti n w o n titori r~ nja y l QfQQg~d~ ni-ko le t6

o h u n

ti a

j

IQMa ti lorun ;

s u g b o n

alaye

o b a k o

tun t~

a w o n

mejeeji IQrUn. Ekinni ni 6 di igbati gudugudu ha ku k'a t6 fi

aWQf~ tQ osan: ekeji ni Ialaiku ~kiri. soro lati fi awo r~ se

gbedu.



8

meji tabi meta ti nwon nti enu ora won lenu, ti nwon pejo

~uuru~u, ti nwon mM ara won soro, QrQeni meji ko ni nwon

nSQ-QrQ tr6ko pelu Ariba ni. Nigbati oklki na ~~ npoju ni

Araba ha pinnu I e;,Un r~ pe oun yio fi 11usile fun Iroko; 6 ni

sugbon ki enia t6 jade n ill1 6 y~ k 6 mo ohun t 6 lile e.

Ni kukuru, Araba to alawo r~ IQ lati wadi wo kini oun le se

Id oun t6 le segun c}ta. NWQn ghe ifa kale, odu t 6 YQ16ju

QPQn I QjQna IQhi1nni a lipe ni Oturupc}n :

Dtu, ppnkon otu,

ponko

oturu ppnko-pfmko-,

Dtu, ppnkon: / 0 difd fun lroko t o rhb Arobil ~vtd;

Dtu, ppnko: / 0 difd fun lroko torhb Arobil ~9tf:

DturUwnko-pvnka: 0 dlfd

fun

lroko t o rhb Arabil

pete

Dtu, ppnko-pvnka-ppnka, ibi ArJbil ha wo si ibf ni ra

si.

K »

wo, k o wo, AraM 0 wo mo, oju t lroko, k o wo,

k o wo.

Were ti nwon kif a yl del~ tan, nWQDni ebo ni Id Araba 6

rn; nWQDni k 6 rubo ldera ki ara ba d~~. NWQn ni nigbana ni

yio to segun c}tar~.

Araba gbQ, 6 ru. Ero QUn .Aliba ni pe bi oun ha ti se eyi ni

enu QmQaraiye yio kuro lara oun sugbon, sibesibe, 11uko ye

poklki re, Ir6ko

Araba ni o

Okan

Araba ko gba a mo,

nitorina 6 mu ~ru di lati

fi

llu sile fun Ir6ko Id nwon y ri t oun

SQ. pale eru r~ mo tan gau-gail-gail, 1 6 ha

f i

ilu sile.

Ni QjQ t Araha nf i ilu sile gangan, eni j~ ori ahun f~r~ le

sunkun. NWQn se eyi g~g~ bi iwa rere r~ larin ilu. BibQ ti

Araba si bo si ~hin ilu tan, nse ni 6 parada, 1 6 di igi nla ti

apa ko kci mo Ara wa d~ ~ patapata gba, Se 6 kuku ti rubo

idera

NWQn mu irohin QrQ

yI

IQ ha lr6ko pe Araba ma ti jade

n ili1 ati pe 6 ti parada di igi Araba Kini lroko gbo ~ si, 6 ni

kini subu te oun yI ~w~ Kini enikan se

t

oju 0 ri ri Eyi ti a ti

nwi

yI

p~, jagun papa ti be;,

~wU

sile, 6 si forile ona inu igb6.

WiwQ t 6

wc g o

tan, oun na pidan 6 si di igi sinu igb6 kan ti

ko jinna si itosi ona. B 6 ha di ale, a tan ina,gbogbo eni ha si

jade si itosi QdQ r~ a beresi i maa le won kiri. () wa di l oru-

l oru ni QrQi rin

c

p~ lehin i~~I~

yl

ni aWQDQmQaraiye kQle pari tan ni ijo

kan, ti DWQDsi beresi i ha ara WQDSQiru igi wo 1;6 dara lati fi



60

Olodumare pada.

K a wi, k a fQ,

il~

QjQkeji ti nwon fe ~ igi h6ko Iu I~ m o .

AWQn

o m o

enia k6 ada ati like, 6 di idi Ir6ko.

B i

nwon

ti yun Un de idaji ni igi tr6ko beresi i rQ k~k~; womu 1 6 da Iu IQ.

B i igi tr6ko ti ya igi lile t6, eyi ti iba fi w6 siw aju gege bi igi

yoku, ~hln l oun wo si, 6 si pa aWQO

ti

nwon I ara yanna-

yanna; 6 tile tun pa meji ninu won pelu Sugbon nwon ~ ~

lu le dandan, nwon si la a si w~w~ fun il~kUn ti nWQDfe fi kan.

Lati igbana w a ni igi lr6ko ti di igi ti nwon

fi

nkan ilekun.

L 6 di pe, bi eleyi ha si

fe

kQle, a ni igi h6ko ni oun nfe ki

n w o n

M oun

fi kan ileku n

r~; bi t QhUn ha si

fe

tun kQIe a SQ

de igi tr6ko ni oun nfe. wa di pe QrQ gbogbo ko nse 16ri

igi Iroko: bi nwon ha se nkan t o buruku julo I aiye yr-g~g~ bi

ebo, ti nwon ha nwa ibi ti nwon

yio

gbe e ju si ti nw o n ko rt,

n w o n a n i ki n w o n IQ gbe e ju s idi igi Ir6ko. B i Iro ko ti se

bere iya ~~ r~niyi o. jiya na titi t 6 fi j~ pe nigbati a ha fi

kan ilekim tan, t omode t agba a tun maa ta a l aiya sibi-sohiin.

Araba ni tire se bi ere, bi ere, 6 d iji.

di, A Id ~a ikin

1 ~kQ, a Id di .A.raba I okun; a Id gbe QWQija si alagem o ;

igb6 ki di gaga, di gaga, k Araba m a YQ;QWQkoko l a

fi

WQ

igi, QWQorl~a l a

fi

WQ

af in:

Araba

w a

di igi ow6, QrQ

w a

di:

K o w o , k o w o ,

A r a b a

w o m

ju

t l l rok o,

K o w o , k o w o .

Maye Q rQ

A

yp

l t a n

y

lati

in u o dU

t

a

ripe n{ turoppnka

onJR:u-pQNKAN,OnlRU-pQNK.G-OrukQ mejeeji yl

~

ti oluwo

t 6

difli

fun

fr6ke

F ~ PlTOBo fQD itQ

danu lAsan

QKUNRIN J~ ABbA-KUNK.UN~ni

ti 6 ni sUru sugbon

ti

ibinu r. ke

se

i .

TAK.UHERIHE-kQ

jAl~-jlil~

Dlinrawo

1. Ini~a

w o

ni h6ke ati Araba j~t~l~ld ltan to so

pe

nwon di igi

2. SQ ohun

ti

6 me) nipa

iw a

Ir lko

ati ti

Araba.



OJU O~UPA

3. Kini fa Ija larin Arab ati Ir6ko?

4. Lehin ti awon ara lIu ti pari Ija yi ti, kini

OWQO

se?

5. Tani awon onija meji wonyi gba

si l enu?

6 SQ

nipa

Ise si aw o n

ilu

ni Q jQ

ti Arab nfi ihi

sile

7. Kini m u lroko pinnu lati parada di igi ?

8. SQ bi awon QmQ araiye se yaneyi ti nwon yio maa

fi k Qle

ni nu

igi Arab ati lr6ko.

9. ltao yi fihan pe awon Yoruba

gba pe enikan tun wa t 6

lagbara t6 O lorun

LQna

w o 1

10 Lo awon

gb616hun

wonyi m e>

QrQ:

(a) QrQ Qg~d~ ni QrQyi

b 6

ti gbin nkan s ikun

(d) f enu pitobo.

11 Se;>~kQ ti M D yI kQ ni.

61



v ~

j lr~

ku m a ku tan

_ r J ?

I

:

l t f • f

t

PI- ,

E ra

pl i

Oblnrin

ku

n i i oko

6 gb ile a le r e e ji

B o 0 ko ld, ko ld;

B o 0 gbeni

gben i -

Ewo l ab9r9 wo ju ()1 9 )a 1 9ja E jig b o

A w o

Ojll

oktil b

1 iwo nni.

Ni 19b8 anjo, awon ara aiye Id

gbfl~ sin okU. NWQn ko l ti

1jagbQn oku-sisin nigbana; ohun ti nwon maa nse ni pe nwon

yio gbe oku ju sinu igb6 tabi ki nwon gbe e sinu iho igi kan ninu

igb6.

Ni Ak6ko ti a nwi yI, okunrin kan ati iyawo r~ wA ti iMgbepQ

won ko rogbo IQtiti. Nitori idi eyi, obinrin yI ~ ko QkQr~ sil~

ki 6 sl lo f~ elomiran tdi ni oruko obinrin t a nwi yI, Qrunmlla

si ni QkQr~.

Ni kukuru, ldi ri QkQmiran t'6 f~ f~, oun pelu QkQ titun yl

si ti Jo se adehun fif~. Ko wa ku bi yio ti se ko QkQr~ QrunmllA,

sile

QrunmUA niyi idA

r~ ko

se i fi QWQra 16ju; ko

gba

gb~r~

rara, ko si ie gba ki obinrin yI ko oun sn~ IQ f~ elomiran.

Qrunmila ko tile

le

ki Idi ya oun lesekan: b'6 rilo oko, oun

pelu r~ ni; bi Idi si nlo odo, Orunmlla yio gba tele e.

wa

dabi eni pe Qna fif~ okunrin miran ti pin fun idi.

Jgbagbogbo ni Idi pelu Orunmlla maa nja. Bi nwon ba si ti

nja ni Idi maa nSQpe, 'Ng 6 wul~ ku si Q lQrun'. Orunmlla ko

si fura si eyi, a maa da a 16bun pe k'6 kn; b'6 ku oun yio

gbe e ju s'ig~.

Nigbati QrQna pin obinrin yl l'eml, 6 ba QkQt'6 ~ ~nfe f~

yI di

pe oun yio dibon pe oun kU, ki QkQ ar~sQna yI maa

murasile lati wa mu oun I~hin ti nw on b a ti gbe oun ju sinu

igbo tan.

A kl i ku sire ni ~,gbo, sugbon bi ti Idi yI k6.

kQ okunrin



A K U M A . K t J T . .\ N

Okunrin yI yara kuro niwaju r~. Pipada C6 pada de ilu won,

ile Qrunmihl, QkQ obinrin yI tele, 1 6 gba IQ taanlta, C6 si SQ

gbogbo QrQna fun un pe oun ri ldi I Qja Ejigbo nibi ti 6 gbe

uta

il

Orunrnila ko koko gbagbo, sugbon nigbati 6 p~ t iyen ti nso

B o 0 ko Id ... ; ewo [ lIb?rp w oju pl ja l ja Ejigbo?

ni Qrunmila yan

w on

geude

okunrin

pe ki

nwon

logbe e

wa ni olokiindoro.

Lati igbati nwon ti ri obinrin yI l Qja Ejigbo ni ara r~ ko

ti bale. Pipada de le ti 6 pada dele ni 6 ba SQfun QkQ r~ tuntun

yI pe Ilu Ejigbo ko wu oun gbe mQ, ki 6

j~

ki awon IQ llu

ibomt. Ni

nwon

ba tun

p le

WQD

me

gau-gail-gau gba nu

ibomir n IQ. Iyoku lregbe nigbati won ti nwon wa m u

u

yio

fi

de Ejigbo, nwon ko tun ba Idi pelu QkQ r~ titun yi

nibe m e nwon

ti gbe e fo.

Arapa ~ ni nwon fi maa nSQ pe enikan ku, nwon tun ri

nibomiran; nWQDri

ni lgbara, nwon ri i ni lgboro, Eyi ki

se otito, aiye atijQ ni eyi ti l r ~



AW{ I1 9k9

NW9n

b le funrawon roko

Aj awa

en/a 1'6

h e /egbe

lehin W 9 n.

N N klnl

f

se

e le gb e th in en ia ?

A i

ajal{5run

Aft

enla:

A d ei fUl l

Erin

A bU fun Eni«.

won ni

k Erin rlt

K enit1

md

baa

le

m u

u

NW91l ni

k Enia p p ru

Nltori j Ogun.

Ko p~ PUPQlehin ti nwon da ifa yI fun won tan ni rogbodiyan

nla kan b~sil~ ni iIu Enia. tIu

roju mo: QpQIQpQawon

enia a maa sare kakiri lainidl, laisi ohun t'o rlle won Ida.amu

yI PQ pUPQti oba UU

fi

ranse pe aw on alaw o lati wa yf; oun wo.

Kini oun le se ti llu yio

fi

roju ? Aiye ko sa ride on eni ki 0

baj~ ay:Hi

almo

lwa

hu eni

AWQn alawo y~ oba wo tan,

if

a ni ki oba ilu fi eran Erin

bo ori r~ ti nwon ba nfe ki ilu roju, A gbo pe ookan ni nwon

nra

esin l'orun, ko

wa ku baba

eni

ti yio

gun un

w'aiye

Ko

ku ibi ti oba yio ti ri eran Erin mu laye

fi

bo orl r~; a ki sa

fi

oku eran bo on.

Ibi ti nwon gbe korajo si, tl nwon nronu bi nwon yio ti

ri Erin mu, tohun-tenu r~ na ni Ijapa de ba won nibe.

ki

gbogbo won; 0 ki oba, 6 ki ijoye, 6 ki won l~mQ Q-I~mQ Q,

16midan-16midan. ki won tan, 6 beere pe se ko si nkan

ti

nwon se

roju k6r6-k6r6 ~. Kini de?

NWQnSQfun Ijapa pe oba ni nwon

SQ

pe k'6 mu Erin laye, kl

6

fi

bo ori r~; awon si ro ibi ti awon gbe ti le ri Erin mu laye

WQilu lati

fi

bo

on

oba sugbon QrQ

na pa

awon

l'Qda.

Ijapa dahun pe, 'Titori eyi na ni gbogbo nyin se nronu,

ti ~

kajQ bi eni ti QfQ

~

Nkan kekere ni, bi ~

ha

le fun mi

66



O U~UP

69

l a y e O r9

Okdnrdn Osa-a i a npe odU tl l n tt jade ninu r~)

ELEGBE-alatll~hin

AJALQRUN-Q19run

y~ OBAw~wadl wo Iowo Ifa fun oba

PA AWONL QDA-pa ogbon mo enia nimi ;

6

t oju

U

won

LAKATABU4ran buruku ti ko se

ko l ona

J..-KAN-K OJ<.E-tienia yio kan bayi, tl yio sebi oke ni oun kan

FI LADUGB6~ OJu-fi ladugbo agbe se oju; o ju r~ tobi t6 ladugbo

KUoURUAGBENGBE-ipoI6w6 ekuru lati fihan pe a pon ekuru na

tobi: nkan 1 6 tobi

D a n r a w o

1. Tani

a w o n

Yoruba p ni Ajatorun?

2 Kini k6k6 isoro t 6 w a fun o b a ilu enia lati ri Erin 1 0

fi

bori?

3

Bawo ni Ijapa ~e

dira

n ij6 ti 6 nlo mu Erin wa?

4 A ~ ~

wo ni Ijapa pa fun

w on n Ilii

ki

6

t6 kuro

n Ile

?

Ibo gan-an n i Ijapa wa Erin IQ?

6. Ki orlki Erin.

7. NWQn kol fi Erin joba, Ijapa ti ripe e ni Kabiyesi .

Kini eyi fihan nipa a~ Qba-jij~ n il~ Yoruba?

8. Kini idi r~

ti

ara fi nfu Erin ~e boya iro ni Ijapa npa fun oun?

9. Ona wo ni Ijapa gba fi okan Erin bal~ p; otitc ni oun nSQ fun

un?

1 0 L o a w on gb616him w o n yi m o QrQ IOna ti yio fihan p e

m o

itu m o w on :

a l~mQ~o-l~mQ~O,16midan-16midan

b) QrQ na pa mi l Qda

d) fi ohun sil~

e) ara r~ bu

m a s c

11. ~k6 wo ni ltan yi k6 enia?



7 O gun Q QYQati

Ew f

Ad

Ogun Q I9Y9

ati

Ew f A I£)

Apd eranld thbe

I r , 5 W 9

Ldnlose,

Ag

mariwo

rhbr

1 r , 5 1 V r , 5

Laruba.

Mo f ogo,

Mo

r ogo

Mo \\ 0 'gbehin

rim

bi yio

ti

suna, sun« si.

Enti \vo gbehin

ran

suna, suna:

VD difa f''oba I'Ew ; Ado.

Ologose, awo w cm rOde ged

Arerekosun, awo

O k e

Ijero;

EbUrfNgi-Ngi,

aw o orun ebe,

An'o

imi

poro

aka:

L o

difo

f''oba I 'Arode 0 r , 5 .

O'd'igba klnni,

Oba 1'0y(5 hgbogun r 'Ode £ 1 1 1 :

Qw{5

do-doo-do

I' ( } an

1 1.

o d'tgba keji,

o s « I'(JY9 ngb6gun

r'Ode EwE:

QW{1

do-doo-do

l

6

san If).

A.isinfJe OI6gboj£g(>l(J

Nwon w a d e orl

Elewt

m akoto.

o i u « I 'Ol6gbiJ

n awo,

Ol6gbiJj igplp

l 'awo Ew{

Ado;

O t i t r , 5 I 'Ol6gbo

n~awo,

< 5 wd d'016gbo jigp lp l awo l' Arode O y p - l / e

O l i t p I 'Oiogbi>

lifawo.

Awo Ewi Ado ni OlogbojigQlQ i se teletele ri sugbon 6 tun wa

pada di awo

l arode

OYQ. Ogun jija ajaku-akata 1 6 mu ki

eyi ri

b e

Ni igba atijo Oba Ewi Ado ati

O Q Y ~ j~

awon oba

t o

ni

e ru U Q

Oko ni nwon maa nfi awon eru ti nwon ba ri k6

l 6gun ro



om~U

71

Oni-oni, bi oba Elewl

ha

k6 eru nibikan, awon emewa

QIQy{la

gba a

IQwQ

re; ola ola

bi QIQy{lpapa na

ba

k6

eru

awon

~m~wa

Elewl

a

gba

a;

titi,

6

di ogun.

Alagbara meji pade ara won ni QrQ awon oba mejeeji yl

je. Nkan t 6 wa nibe ni pe agbara ti Oba QIQy{lPQ ju ti ~wi

Ad6 IQ; nipa b~, ilu Elewl fer~ tu tan nibi ti nwon nk6 w on

l ~ru lojoojumo laisimi.

Nigbati QrQ ki a gbogun-ti-tni, kl nwon mu-omo-eni-l eru.

yI ~~ npoju, -oba Elewl to awon alawo r~ IQ. si beere pe

kini oun le se ti oun yio

fi

bo

ninu ogun QIQy{l?

Ol6gbOjigQIQ, t 6 dafa yI fun Ewl Ad6, ki odu t 6 wa

fun un. J;.bQ ti 6 ni lati T U nwon ka

a

ile kun=-k 6 le tu, ki

6 le ba Id nw on m a

le

ko

won I e m mo.

Laisiyemeji, nwon rubo. Lehin ti nwon rubo tan ni nwon

wa ka eewQ ibe fun won pe ki awon ara ilu Ad6 inA j~ obi,

ki nwon ma si se l aya meji tabi fe a.lejo I aya. Ol6gbojigQIQ

fi

QWQsQya fun won pe, l Akoko t oun yI, ogun QIQYQ ko

tun le ri won gbe ee mo,

Lehin eyi, Ol6gbojigQIQ ya aworan meji fun won; 6 se

i~e ifA s ara aworan mejeeji wonyi, 6 si gbe won si igun ile

ninu yarA r~. Aworan mejeeji 1 6 ni eewQ: ekinni ko gbodo

j~ ~j~ aja, ekeji ko gbodo Ie akuko adie pelu iYQQ~.

016gbojigQIQ SQ fun EI~wI Ad6 pe, l QjQ-kQjQ ti QIQYQ

ti tun ngbogun r~ bQ, ki nwon tete wa SQfun oun.

ti gbo-

kanle awon aworan ere t 6 gbe kale ni igun yarA r~ yI. Bi

ogun ti ku ola, bi nwon ba pe awon ere wonyi ni oruko

t1 nwon nje, awon ere na a parada di enia, nwon a IQ pade

ogun loju ona, nwon a si pa won IQni ipaknpa.

OtQ-ntQ, 6 di 19ba kinni, oba QIQYQgbe ogun r Ode Ewi

sugbon QWQdo-doe-do 1 6 san IQ.

tun di lgba keji, bakanna;

eketa papa ko yato si meji t 6 ~AAju.

Nwon pa awon ara QyQ yanna-yanna bi ejo aijy oori

~~m~t~~ta t6b~ ti ilu QYQ

fi

joro; ti enia ko si

fi ~

PQ ni llu mo,

Nigbati QrQri bayi, QIQYQni kini oun ri yi k~? tIu ti awon ti

nko ni eiye-ko-soka NWQn ma ri oogim pa se gan-an ni Ad6 o.

Were, QIQy{l papa ranse IQ ~a-~a-~ si QdQ awon alawo

r~-awQn bi Odidere, Ar~r~kosun, ati Ebure Jegl-jegi,

Nigbati nwon de, QIQy{lSQfun won

De

omi ma ti b ehln YQ



7

OGUN QLQY{I An ewi AD6

ilu ma f~ tu mQ oun I6n tan o

NWQn ni ki OIQy{l

fi

omo-bibi inu r~ obinrin nibo; Oba

OIQy{l si gba b~. NWQn se i~ ifa si QmQ re obinrin l'ara,

nw on gbe igba ob pekete kan rU U nw on ti sinu igb6, nwon

ni 11u-kilii t'6 ba ti si, ki 6 maa pol6w6 ob kakiri, NWQn

SQfun Oba pe, bi omobinrin na

ha

tun pacta WQ11u yI, a j~

wipe ogun ~, nwon ti SQfun omobinrin yI pe ti 6 ba ri eni f~

lQhiln, ki 6 olnware,

OmQ oba OIQy{lrin, rin, rin, ninu aginju. igb6 titi; QjQkinni,

QjQkeji, nigbati yio di QjQketa, ilu kinni ti yio kQkQ YQsi j~

Ode Ewi Ad6. QjQ na lohun si j~ QjQQS~tl enikeni ko IQ si

ibikankan. Omobinrin yI beresi

pol6w6 ob kiri ilu.

NWQn ma ti difa fun won l'arode Sw pe Id nwon ma

j~

obi 0, sugbon lgbagbe se wQn-igbaghe t' 6 se aja ni QjQkinni

ti aja 0

fi

da abe, t'6 se esin ti esin ko

fi

kola Bi nwon ti ri obl

aj60pa

ti

ie

ewe daadaa, 6 wQ won I6jU, nwon si beresi

i ra obl yl k~ti-k~ti.

Igbati OlogbojigQIQ yio tile se gegere I6ri gegere, 6 pe

olobi yI, 6' ra tan, eyi ti IbAsi fi rora

fi

QmQ016bi sile ki 6 maa

k6 tire IQ, 0 beresi i ha QmQ 016bl tage. Ni kukuru, QrQ t'ou.n

p~ l QmQ016bi wo, 6 si fe e.

Omobinrin YI bi ,QmQ kinni fun QkQ r~; 6 bi ikeji, iketa.

A 6

gbogbo bi QmQ OIQY()ti wa IQdQ Ol6gbojigOlO yI ni 6

nran$~ ab61~ si baba r~.

Ni QjQ kan, bi t'oun pelu QkQ r~, Ol6gbojigOIO, ti jQ nse

awada ni 6 taju kan, t'6 ri ere meji ti QkQ r~ ghe si igun ile.

B'6 ti ri won 1'6 beere pe, ~ini awon ere wonyi nse gan-an

ri

OkQ r~ ko mo igbati 0 senu f6ro SQ fun un pe awon

ere ti awon

f i

njagun ni; bi ogun ba de, awon ere wonyi 1'6

ndi enia ti maa jagun IQ bi arlra. Obinrin yl tun beere pe

'kini eewQ won, 016gbojigOlQ tun ka won fun un Iyawo ni

njcybi oun ko ba wa beere nisisiyi nkQ, QkQ oun ko mQ pe

awon le $ee$i IQgbe iyQ si ldi r~, Id 6 si da si i l'ara.

Iyawo yi ti

ie

ki 6 p~, p~, p~, si akoko yI Id 0 t6 wa ~j~ aja

ati ~j~ akuko adie. Obinrin yI rora

eta r~ ki QkQr~ ma

fi

mo,

Ere ti QWQQtful ti ko gbodo j~

~j~

aja, obinrin yI da

~j~

aja si i l'ara; ti QWQosi t'6 l'ewQ ~j~ akuko, obinrin yl

fi

~j~

akuko ra

a

l'ara, 6 si tun

fi

iYQw~

e .

Bi iyawo ti se ba oogun



74

OGUN QL YO ATI w f

oun pelu. Iyawo tun t QwQ bo inu akoto r~, 0 fa a YQjade

pe oun niyi.

Gbogbo orisirisi Qna ti OlogbOjigQIQ ngba lati le pada s ile

ni iyawo f~ nja. Nigbati 0 su QkQ, 0 ki iyawo oun til~ nl~6

ni llu won na. Bi nwon ti se.wo ilu OYQniyi.

Nigbati il. ~u, Oba pe QmQ r~ si ikQkQ pe kini nkan; ewo

1 0 M bQ? OmQ ni kl baba oun fi okan bale=oun ti ba OOgUD

j~; QkQ oun na t o nse e fun won niyi. Ere meji kan mbe ni

kQfQ yani re: okan ko gbodo j~ ~j~aja, ekeji ko si gbodo j~

ej~

akuko, oun ti

fi

~j~aja ati ti akuko adie tir~ fun ekinni-kej won,

Oba ko se meji lehln eyi, 0 pe awon alawo f~ pe ki nwon

bi ifa I~re lekan si i pe awcn IQ, se awon segun nisisiyi na ?

Ifa ni ogun ti ~.

o b o ba nya ko np~ mo, were ni oba ti gM ogun jQ lati IQ

fi ja oba Elewl NWQn ko tile ti i ranse de QdQEw i Ado ti oun

01

ti gbo flnrln-flnrin pe OIQYQnran ogun bQ wa ko ilu

0\ 0.

Were l oun na ti ranse si OlogbojigQIQ pe awon eleitmQ tun

mbo, ki 0 dira sile o.

Lati ijo alaiye ti d aiye, eni ti ko ba si n ile 0 soro Iati M a

n ile. Ona OlogbojigQIQ ti jin; ko si nitosi nigbati oba f i ranse

IQ wo 0 n ile yI. NWQn IQjise f oba pe awon ko ma ba a n ile o.

Oba ni kini nwon wi Ki nwon tun sare pada wa a IQ boya ()

jade IQ s ona oko kan ni, NWQn ko mQ pe OlogbojigqlQ ti

rifohun l Oyo.

Ki awon iranse tile to pada ti ile OlogbojigQIQ de ni ogun

OlQYQti kankun lehin odi llu l AabQ~~ ni awon ogun OYQ fi

kiko u Ado se; nwon ko u yI, ko ku ete; koda, nwon ~ ori

Oba Elewl pelu Ori Elew ti nwon ~ yI, ni nwon gbe siou

igba QIQmQriwa le. Lehin ti nwon ji~ ni aafin tan, nwon gbe

igba ti ori Elewf wa ninu r~ yI kale niwaju QpQn ifa, nwon

te odu tr~ Ntegbe si oju QpQn n i NWQn wa ranse pe Ologbo-

jigQIQ pe ki 0 wa ki if

a

yI fun awcn=iyawo r~ sa ti SQ pe

babalawo ni i se.

Bi OI6gbojigQIQ ti de, ti 0 ki won tan, ti 0 fe fidi kale, nwon

ni Qran ijoko kQ l eleyi=-ifa oju QPQn

yl

ni awon nfe ki 0 ba

awon y~wo.

Riri ti Ol6gbojigQIQ ri odu oju QPQn yI, 6 ki QWQbo enu,

6 oi paga Oun ni oun f i QWQara oun se ara oun bayi NWQD



Atamajubara, aya alagbede

Ow mrfn b~tuld

L 6 difd

fun

Atimuijubara,

aya

alcigbfdf

; gM k(J I ree

f a

1 9ja E jigbo fkim

Nib

t

o

Ti

a

kl

[bORr~.

Alagbede kan wa t'6 j~ oko-riro 1'6 dojuko gan-an.

ni

iyawo kan ti oruko r~ nje Atamajubara. Bi alagbede yI ha ti ro

QkQjo, iyawo r~ yl a ru re Qja Ejigbo lati ta won ni QjQQja.

Alagbede y ro 9kQ jQ tan, iyawo r~ ru IQ si Qja Ejigbo

nigba kinni ko ta ~YQkansoso ;o tungbe e IQni Qja keji sugbon

k o

ta edolo; eeketa papa,

n w o n k o tile

YQw6

sire

IQwQ r~

danwo=b'o ti ra u IQ1'6 rU u pada wa'le.

Obinrin

yTro 6 l ok n ara r~ pe, HQw}l okuta ko

l e

kuku

lu Qja rnQ oun 16ri t6 bayi; nitorina 6 dide, 6 to awon baba-

lawo IQ pe ki nwon ha oun y QrQ aita-Qja yI wo. NWQn y~

QrQ obinrin na wo, n w o n SQ fun un pe o k u n rin k an y io wa

YQw6 QkQIQwQr~ I'Qja iyekiye ti okunrin na ba SQpe oun

yio san, ki 6 gbA o.

Oja ti yio tun

p e

totQ, Atamajubara f~r~ m a ti sokale l'Qja

ti E u wa siwaju r~, t'o SQpe oun fe ra QkQ. Nje el6 ni QkQ7

Obinrin QIQkQyI fesi pe ~gb~~gba ni oun rita a S u g b o n

okunrin a f e ni nl won yl beresi YQw6a-yo-l-lumo. 0 YQw6

titi, 6 fi san ~wa sugbon obinrin QIQkQyl ko fi ibinu da a

lohun, Jgbati 6 se 6 fi QkQ san ookan, Atamajubara ni k'6

sanw6.

E u t'Q}VQ o a p e 6 YQo6kan nitotQ, ra ikan; obinrin yI

gba. Bi 6 ti IQ tan ni obinrin yI

se

akiyesi pe

en i

ti a kl

ko

I'Qna l'aarQ ni eni Y oun w yi nitori ko tun pa Qnini mo-ti

Qja fi tu ntijQ na.

OjQ Qja t'6 tun tele e, obinrin yl.tun gbe QkQIQ s'Qja bi ise

r~. B'6 ti sQkal~ tan, t'6 pol6w6, ni okunrin ijQsi, E u, tun YQ.

6 duro niwaju obinrin yI, 6 SQfun un pe oun ti b e l a raja ni

Qja f6 koja, oun d e l'oja onl lati wa ba a taja l Obinrin yi wo 6

7 7



OIU O~UPA

l oju pe kini okunrin yI nwi jade l enu yI, sugbon E s u ko wo

oju

re;

6 joko ti

obinrin na.

Ojo y l ko wa J o Qjo Qja yoku mo. Nse ni awon ero nya wa

siwaju

igba

Atamajubara

leralera. Bi eleyi M

si ti

de

t 6

beere pe eelo ni QkO,

E u

ni yio sare da a lohun pe egbee-«

gbedogun ni-iye r~ jal~ l oun SQ yen, ko din <mini. Ngbo,

o ti

r 6ju

ekun si ti 0 6 SQpe 6

pen Bi nwon

ba wo QkQ, wo

oju eni da won lohun yI, jinni-jlnni a da bo won pe nje awon

gbodo YQw6 Qja eleyi bayi=-eni ti oju r~ pon bi ~r~ ina yI.

Were

ni nwon ti

nsare da ow6

s ile la lyowo

m o.

K a ma

fa QrQ gun IQ titi, E s u

ha

obinrin yI ta gbogbo QkO

r~ tan,

ko

ku ~YQkansoso. lye

k rm

1 6 si

a ta gbogbo

wen-s-owe

goboyi Obinrin yI kunle lati dupe lowo Esu,

sugbon E u ni k 6 dide; ki 6 1 mu suru ope-dlda na nitori

oore ti oun yio se e si ku,

Aje, ori il ow6 ati

O W O

papa a rnaa

na

Qja Ejlgbo yI. Gbogbo

enia

sa

ti

m o

Aje

ni

016w6.

B s u

ko

Atamajubara pe k o IQ si

iwaju Aje, ki 6 ra obi

wa

IQwQr~ SUgbQDki 6

ma

sanw6 fun

un. Obinrin yI

se ~

toto SUgbODAje ko

fi iyen

binu;

dlpo

k 6

binu, 6 dak~ ni tire.

Se

E u

Iba

si

fi mo

bayi, iro o. 6 tun ko Atamajubara pe

k o

to Aje IQ, ki 6 si Q mu giripapa, k 6 SQpe eru baba oun ni

se,

SQfun un pe, A ki

se mQ 0, 6 le jiyan pe ouo ki i se eru

baba re 0, B 6 ba sa jiyan, ki 0 ni k 6 tu aSQ r~ bi apa

am i

ti

baba

re

sa si

ara ko ba si

ni

itan Qtun

re .

Atamajubara rin de iwaju Aje toto, 6

di

i mu gbagi, 6 ni

eru baba oun

ni

nibo 1 6 ti

sa

IQ lati ijo yI wa ti oun ti nwa a

kiri?

Awada. ni Aje koko sebi 6 nse, sugbon nigbati 6

~

io otito,

6 tl I sohiin pe k 6 jowo b ara r~ sohiin ojare; b 6 ba njawej~

k 6 ma bu oun je, Sugbon nse ni Atamajubara papa kigbe Id

gbogbo Qja gbQ pe, Gbogbo ara Qja, ~ jowo gba mi ;

~r

baba

mi t 6 ti sa IQ ni mo ri yI o. SjQwQ ba

m i

mu u k 6 matun sa IQ

mo mi l owO

0

Gbogbo Qja pejQ le won lori nigbati QrQ

yI

kuro ni sire-sire.

Kini 6 ti j~, kini {, ti j~? Ekinni-keji won SQti enu r~.

Ikan

nSQ

pe

~rU

baba oun

ni,

ikeji nSQ pe oun ko mQ

Q

ri-boya 6



ATAMAJUBARA AYA AL.4.GB~E

7 9

n sin w tn n i.

A W Q n t 6 r > g b > n n in u a w o n e r o Q ja b C C r e p e k in iA t am a j u-

bara ri l ara r~ 1 6

fi

me;, pe eru baba oun ni, ami wo 1 6 ri

?

Atamajubara ni baba oun sarni si itan e;,tun eru ,tir~.

Aje

b u serln

pe oun ki i se eru baba r~ s~-~. ni oun yio si

tu aso OUnban won k i nwon l e j~rl si oro oun; 6 ni bi 6 ba j~

6t(> ni obinrin na so oun yio tele e maa 10 ile; sugbon, bi 6 h a

ie pe ir(> n i 6 pa m o oun, obinrin na y io di ~ru oun. Se o k a n

Aje ti

b a l e

pe

k o

si apa kankan

n i

itan oun.

Aje beresi u aso r~ 166t(>.Gege bi 016w6, aso mokanlerugba

ni Aje r o-w a s (>ja ni ij(> ti a w i y l. Oju gbogbo aw on ero Qja

1 6 pejo 1 6 riyan bi Aje ti ntu aso oniyebiye 1 6

ro

wonyi ni

jkQQkan.

~upapa ti su n m o ito si nigbayi, 6 si duro la r in a w o n e r o .

Bi Aje ti tu

aso

r~ ku ikansoso ni ~una ad6 ogbe kan si ni

itan, ad6 na si

s a m i

apa f~r~g~j~-f~r~g~j~

k an

si itan

ot un

Aje.

Titu ti Aje t u aso are r~ kan yoku, nse ni apa nla yI hanrekete

ni itan r~, ti gbogbo enia t 6 duro si riwo 6

A kol ho l e ni t6 bayi cl Gbogbo won h6 l e Aje lori pe, a ~ e

eru ni nit6t(>, nse ni 6 sa m(>ol6w6 r~ 10wQ.Nw on ni, 6 ti di

dandan,

n se

ni k 6

y a a m a a h a

016w6 r~ IQ i16.

OrQ k o pari wo ni oj(> ti a wi yJ. A~Q k an so so ti Aje tu l ara

gbehin ni Atamajubara gba ki 6 r6; oun 1 6 k6 gbogbo igba

aso yoku. Igba eru ni Aje mu wa s (>ja ni ij(>yl, 6 si ti paw6

repete jo, Atamajubara rora di gbogbo ow6 Aje y l jo, 6 gbe

won l e a w o n igba er u w o n y i 1 6 d p e ki n w o n ru u ni~6 niwaju

oun-6 d ile.

6

fi Aje funr a r e se ikokanlerugba a w on eru r si riko w on

10 ile.

B i

n w o n

ti

n lo

niwaju r~ ni Atamajubara nj6

bo

lehin

w o n , ti 6 nIO ile pelu aYQati orQ airot~I~ yi.

a y e

Q rq

tan yl w a

l ti inu od

O W n r i n t ou b t u r a

N IBI

rt

A NA T I A Ki

BQ t Qja ti a

ki

tete

b e} b i

a

ha

IQn4.a

oKuTA~aiti Qja

~GBA_: sisi,kobo mefa



80

OJU ~U

~G B~o6G uN -nain, kobo m esan

JAwtJ~-ja ewe j~; ~iwere

nr wo

I.

Tani

Oluwo

AtamajObara?

2. N ibo ni A tamajfibara ti nta QkQ ti QkQ r~ ha rQ?

3. Bawo

ni ~

se se aya

ah\g~d~

l oore?

4.

Kini idi r~

ti

awon ero Q ja ko fi le YQw6 Q k(i IQwQ ~ ?

5.

Gbogbo ara Q ja, ~ jowo gba m i

~ru baba m i t 6 ti sa IQ n i mo

ri yi o. E j< ;>wQha mi mu u k ma tun sa l< ;>m< , m i l (iw (i

0

K ini fa gbolohun

yi

wa?

6.

Kini

itan

yi fihan wa nipa

iru eni ti

E~itati A je se?

7. Kini

me) nipa ori~a } ati Aje ?

8.

~ni

melo ni A je k6 wa s Q ja

n ijQ

ti Atamajubara mu u l ~ru ?

9. Se

alaye

gbolohun wonyi:

(a)

ko

pariwo

b) on isowo na ko

la

edolo

d) okuta lu

Qja

mo 9

16r .



84

O JU <> . U PA

W Qnole SQfun won pe 166t6 b~ ni odu kl sugbon bi 6 h

j~ pe babalawo t 6 wo~~ fun won oikan ni alejo t ~ wa m

i u

won ni nw on ko gbodo pa

fi nibo. 6 SQfun won pe bi QrQ

1ba ri b~ nkan miran ni aw on rimu rubo a kl i oI6ore eni

rubo,

Agba awo yI w i fun pe

ki nw on

wa malft

m eta , ew ure

meta,

agutan

meta , a die meta .s-m eta -m eta

b~-ki oWQOfi

se

Irubo oa dipo alaw o w on ti nwon ti fe pa tele.

6 tun se alaye pe ehln-odi

lhi

ni ki OWQhpa gbogbo awon

eran wonyi si.

Ki

nwon da gbogbo awon eran

yl

si Qml meta:

ki gbogbo ilu se ida kan j~; ki oba ati aWQOijoye r~ k6 ida

kan ki nwon pin in; ki nwon k6 ida kan yoku fun babalawo

t 6 k6kQ

dafa

fuo

won ,

ki 6

maa

k6

IQ-ere ifa

niyen

Gbogbo won ara Hu Ajeji-o-gbQdQ-wQ ko mQ rara pe

WQnnle baba ~eyida alawo won ni agba babalawo t 6 ~~~~

wQ lu ti awon pe yl 1 6 si fi og on YQ QmQ r~ ninu iku yI.

Baba ati QmQ nikan 1 6 mo ara won.

Bayi ni awon ara Ajeji-o-gbQdQ-wQ se da ~ey1da alejo llu

w on , sile

ti

nwon

si fi nkan miran

rubo w on .

tlu

won

pada toro

~eyida papa si fi ilu

w on sile

m alafia.

Lati ijQ na wa ni a ti maa npowe pe Bi onl yI ti rl ola Id

I ri ~ ni ki mu babalawo d ifa o roo run '. Iyen ni pe ti babala-

wo

fi

ndifa

lo joo ju mo , S ugbo n

QpQIQpQ1 6

risi

owe yl pa

I'ode-

om pe B 6nJ ti ri Qla kl

ri ~ ni

mu babalawo difa oroorun .

A~lpa-owe ni eleyi j~. Bi 6 ha j~ pe WQnhle duro di ijo karun

ki 6 t6

difa

wo

ni -ti ko

yara tun

gbe

QP~l~~anl~ m

ijo

keji ni

=-nwon iba

ti pa ~eyida QmQ

r~ ki 6

t6 di pe

6

WQ11uAjej1.

o gbodo wo

A rt i tOn

y/

ninu odU g « l rosUn

QGBQN AGB{ lNGBQNTAN-Qgb{ lo

ti

enia

ko

gbon tan daadaa

yfwQPADA-~

oogUn

si

inr wo

1. Tani bi Seyida?

2. Nj~ Seyida kQ~~ye kooro?

3. Kini oruko llu

c l

Seyida ti Id ara r~ m ~bQ?



~ E Y io A T 6 K t AAA R M tDQ 8 5

4. Bawo ni ajeji s pc} t6 ni nu AjejieO-gbQdQ-wc} nf k ko

Seyida wa nibe?

5. QjQ wo ni Seyida tun fojukan baba r~ lehin ti ) ti kuro n ile?

6 Kini se awon Agba H u Ajejl-o-gbQdc}-wQ fi tun pe baba SeyldA

Id ) ha a w o n ki o d u na nigbati ) j~ pe t QIDQ ti baba ni a w o n

alawo mejeeji je?

7. Dlpo iku, u

ni Seylda tun k{)

ni

QjQ

nwon

f

pa

a

~

LQna wo?

8. Adura ojoojumo dara.

B a w o

ni itan yI ~ jeri si

c } r e }

yI?

9. Kini ~kQ enia le ri kQ ninu itAn yI?



onr

~U

6 di won pa minrin ki enikeni ma

fi

le mQ pe oun ko nkan-

kan si

w on

ninu.

Lehin

ti

oba

jade n'iy~wU pada s'QdQ

aw on alaw o

r~

wony i

6 k6 gbogbo nkan ti nwon beere

wonyi

kale fun won=-ade,

ejigba ll~k~, kijipa, adie funfun, eiyele meji, isu ewunl mejo t'6

k6

eru

si ninu, ati ~ille16gUn ow6-t;YQ.

Kfk6 ti awon mereenn k6 gbogbo kinni wonyi de'le

QrunmiIa damoran pe Id

awon

pin in Id olukuluku k6 tire,

Ori 1'6 kQkQ

dahun

t'6 SQpe kini

awon

tun

n pin se a de

ni

i fa

t'oun kuku gba, ki nwon le k.i oun rora gbe ade i~ IQ. Orun

ni

tun

dahun

pe, b'6

ha

ri b~, oun na yio maa k6 ejigM il~Jc~

tf i fa

oun

gba

IQ; ni Bebe papa ba dahun pe, nigbati QrQ ti

di

ki QIQmud'Qmu Iya r~ gbe, oun na yio mu kijlpa o16w6 iyebiye

t'6un SQpe Ifa oun

gba. Orunmila da

gbogbo

won lohun

pe

OUDf i ara mQ Q kl olukuluku maa k6 ohun ti ifa r~ gba IQ.

lati igbati

nwon

ti de,

ti nwon

ti k6

awon

ohun ti

nwon

gba bQ wonyi da sile ni

won

iyawo Orunmila ti nYQpe QWQ

QkQ awon ti ba

era

ati papa pe QkQawon ni nwon gbe ade ibe

fun gege bi 6 ti

pe oun ni agM awo. Sugbon nigbati awon

meta yoku k6 gbogbo nkan t'6 dara ib~ IQ, t'6 wa kiJ ewura

nikan, aWQDiyawo Orunmila ~i le QkQ WQn. NWQn ni, 'Ninu

gbogbo nkan mere-mere ti ~ gba bQ, 6 j~ pe isu ewUr3.meio yl

pere 1'6

kan

iWQ

Se

nitori ki

ba le

e iyan y

na?

eun

k' 60

kU tile ni Q '

Orunmila

f i

suru da won 16him pe .nigbati 6 wa

j~

pe ohun tl

ifa t'oun gM niyen nkQ, oun ko sa ni i puro gba ohun ti ifa

ko SQpe k'6un gba,

Sibesibe, Maye

ti

Orunmila se yI ko t~ awon iyawo r~ IQrUD.

NWQn ro 6 wo

~ ~

nwon pinnu ohun ti nwon yio se. Riri ti

Qrunmila yio ri, 1'6 ri i ti okan ninu awon iyawo r~ kQ Q sile,

t'.6 si ba alade IQ. K'a wi, k'a fQ, ekeji tun ba elejigba ll~k~

ortm IQ; eketa tun gba, 6 forile QdQ oni kijlpa-idi o16w6

iyebiye. tyate gbogbo WQDpatapata nikan 1'6 dahun pe ~iy~le

kl

ha

onile

ie

k' 6

ha

onile mu, k' 6 di QjQiku r~ k' 6 sa; nitorina

oun yio maa rQju ha QkQoun foriti i

Ni gbogbo

igb yI

wa, Orunmila

ko

bu isu ewura

ti

6 k6

wa'Je wo ki nwon tile mo ohun t 6 wa ninu r~igbati 6 pe

6 f~r~ ma ti k6 wole tan re

ti

aWQDiyawo r~ ti fi ebu pade



r~ l'Qna. NWQn wule k6 isu yJ ju si ~gb~ kan iy~wU ifti ni. Ni

QjQkan t ko si onje tl nwon le jCfn ile, ti ko s1 si tanga lowo

Orunmila, ni ero

w on

IQ si ibi

is u

yI, Orunmila ni ki iyawo oun

mu ikan nibe se.

B i iyawo ti dana tan, t'6 ghe Qb~ le isu ewura kan t'6 mu, ni

isu SQpe k'6 rora gbe obe le oun. L'6 ha logun pe oko r~ pe

gbogbo isu ewura t' 6 k6 wa'le 1'6 ti ran o Dun ko mQ ojutl1

r~ ojare, ki oun plipli wa yanju r~.

Nigbati Qrunmila plipli fi Q~ dan isu yI wo, tl ko bQsi i,

ni 6 ba fi tlbinu-tlbinu la ewUra yI mQ'I~. Isu yI kan si meji

peregede, g&lil si tan yi iJ~ k G&lu nl, galil ko l NWQn tun jan

ewura miraa mQ'l~, nwon si tun ri

i g&lil fQnkal~ pere-pere.

Ewura miran ti nwon tun da si meji ~, igba ll~k~ ni nwon ba

nibe; be, he, ni nw on ~ gbogbo is u ewilr3. yI, ti nwon si ba

ohun Qla bayi ninu won. Bayi ni Qrunmila ti se di o16w6, ti

nkQIe, tl 6 nkan aa~.

Ko N PUPQlehin eyi ni Alsan nla kan kolu Ori, 0 ni ori nro

oun. Gbogbo onisegun

ile aiye

ni

n w o n

f~r~ pe si i tan

sugbon

ori yI ko

fi sile

Nigbati

nwon

ta a

tl

ni

nwon

ba

ranse

pe

Orunmila pe ki 6 wa ba awon da ifa si i wo.

Gbigbe ifa kale ti Qrunmila gbe ifa kale, ohun ti ifa SQni

pe, 'Kini a jeru, ti npa 'ni ku IQyI? Ki a yarafi nkan n1 rubo

ki a ma ba ~Ofo ~mi tabi Id a yara da nkan na pada fun oni-

ilk an'.

NWQn ~r~ lati ori igba ile lati maa le wo, irQ, ibo ko mu

igba, nwon le awo ile, bakanna ni. NjCf,Cf0 wa jCfki a ade ori

wo. Bi nwon ti le ade ori bayi, ponkan ni ibo gba a mu. Ko si

sise, ko si ai~e mo, nse ni nwon fi ade ori rubo fun Orunmila

Id nwon ma ba ~Ofo ~. Orunmila ti ibe di alade.

Lehin eyi ni nwon tun ranse to Orunmila wa, Kini de?

Nwon ni Qrun ma ni. Kini nse Oran? NWQn ni nse ni Orun

gan paaIi, ti ko se i

yi

pada lati bi QjQmeta wa, gbogbo awon

onisegun ti awon n p si ni nwon DSQpe awon ko ma ri ini r~

ri. Nitorina, awon be Orunmila pe k'6 gba awon o

Qrunmila tun gbera paa, 6 doriko Qna ile Qriln. de'~; 6

tun da ifa r~ wo, ifa si tun SQpe, 'Kini cril ti a jCfti 6 npa 'ni kU

IQ? Ki a f'ohun ti a jeru n1 rubo ti a ko ha le da a pada fun

eni ti a gba a IQWQr~ Id a ma ba ~Ofo~mi'.



90

OJU O UPA

NWQn l lkoko wo, ibo ko mu u. Ko si ohun ti nwon ko

~wo tan, irQ ni. Igbati

nwon

l

ejigba il~k~ wo, were ni Ibo

mu u. NWQn tun bQ ejigba il~k~, nwon f i rubo fun Orunmila,

As~hinwa, as~hlnbQ, oni~~ tun de 16jiji pe ki a pe Orunmila

wa. Orunmila nl se ko si nkan ti a f i tun ranse pe oun o?

NWQn

n i Bebe

ni 6

ma

tun k6 bi 6 ti

n se

de o. NWQn

n l

nse ni

6 nSQ pe ogooro ehln nro oun, ko le jeun lati bi QjQmeta wa.

Orunmila tun gbe ifa r~ kale, 6 si SQodu t 6 jade fun won.

ni, Kini 6

io

pe a jeru, ti a gbe sinu i16,

ti

6 npa ni ku IQ yl?

Ki c : y ar a f i nkan na rubo kiakia ki a ma ba padanu ohun ti 6

ju nkan ti a jeru na IQ. NWQn tun le e wo,

lbo

tun

mu

kijipa

idi 016w6 iyebiye. B~ ni nw o n se tun fi kijlpa rubo fun Orun-

mila kl Bebe ma ba sofo ~mi.

Bayi ni QrQOrunmila se di repete. Nigbati awon iyawo QjQ

kinni t nwon sa IQ pe ki Orunmila ma ko ori buruku tire ran

awon wa ri ayipada rere yI, nwon beresi yan ~l~b~ki nwon

l

pada si QdQQkQwon ArQ.

yf itO n kan lati inu odU Ogun d~f

E.JlGBA.~Kt-il~k~

gigun

ti oba nfi

s o run

KuiPA iDf-kijipa

idi o ba;

bitnt~

ti

o ba n s{m

Danrawo

1. Tani babalawo t 6

difa fun AbiYQYQ 1

2 . AW Qn wo

ni

Ab iYQYQ

j~ alawo

fun 1

3. Iru il~k~

wo

ni a

n p

ni

ejlgba

il~k~ 1

4. Q gbo n wo ni

Qba QIQfin

dei

fi san ~san fun Qrunrnila ti

h i lw c}kan juwi l

5. SQ ohun

ti aWQD

iyawo Orunmila

se n igbati

6 je

p isu

m~jQ

lasaD I QkQ won gbA bo QdQ Olofin.

6. Ere Ai~otQko dara. Fi

ohun

t 6 Kl~ si Ori, Qnm ati Bebe, fa

Ododo gb616hun

yl

YQ .

7. E16 n i ow6 ti a

n p

ni tanga?



Oniwo saba a ie

ffull-~ffun l fzta~f

Gfjf-gfjf

[ a

0

gb og9:

o

difdfun Oniwo {)mQOdo-Ob«

T o timl larin ip 5nju

Oba ni Oniwo se, 6 j~ okan ninu awon Oba pataki igbaanl,

A w o n

enia f~ran

r~

jojo,

k o

si

Ie

pa se

ki

n w o n

so pe aja wo 1 6

rigbo

nibe.

Bi n w o n ti feran Oniwo to yI, nkankan wa t 6 ba ajawo je-

apa r~ gb6rin ju itan 10: Oniwo ko ni kQbQ a YQna IQwQ.Oju

ow6 pQn

o b a

yI de bi t 6

fi

f~r~ le ri

im i e ran

n il~ k 6

p e

1 6w6. tpQnju

y I

PQ t6~ ti odidi oba fi nta awon ohun-lni

r~ jeun.

Nigbati 6 ri i wipe i ~

y I ~

npQ jiI b 6 ti tQ 19 ni 6

h a

to

babalawo 10 lati mo kini oun le se ti oun yio

fi

bQ kuro ninu

ipQnju

y I .

Odu t 6 jade ni ojQ na IQhun ni a p ni <)~-fun-un .

NWQn so fun Oniwo pe k 6

fi

okQ at Ma rabo; ati papa pe

oko ni yio ro la.

Lal iyem~ji bi Oniwo ti

se

10

ra

OkQ ati ada jo niyi o. 6 ra

OkQ oun ada tan, 6 mu igb6 gan 10 rebe-rebe. B 6 ti gan gb6

tan, ko duro reti ki ojo rQ t 6

fi

mu ire gbln=se nwon kuku ti

so fun un pe oko ni yio ro la. 6 f~r~ ma si ohun ti ko gbin sinu

oko Qhun tan. Bi

n w o n

ha si so fun Oniw~ pe ak6ko

nka n

gbigbln ko ti o ki 6 je ki ojo de, a dahun pe ki n w o n fi oun

sile

nitori oun mQ ohun ti oun

n s e

OtQ-lttQ, bi e n i pe kini Oniw~ gbin a w o n ire w o n y i tan ~i n i

16jiji ni ojo bu dasil~. Ojo yI rQ, rQ, rQ, f~r~ le hu oku

alagbara. Ojo k o - m o dun

y I

rQ d 6ju r~; nse 1 6 dabi eni pe

O n i w o

ti

igi

bQ Q 16ju ni, Bayi ni gbogbo

a w o n

ire t 6niw~

gbin fi bQ s6ju r~ r~gi bi eni

fi

owo m olu k e d I m u.

Agbado oko O n l w o gbe QmQPQn l~hin 10 tQQkiI-tQQku. I su

tmpa san l~ 10

I 6 n

e b e p e re -p e re ; ti ghagiIda ko tile ni siso, k a

ma tun ~ ~menukan awon ire ~~ ~ p~ miran.



OJU O UPA

95

P I QWQ MQL 1JKED'fMU-mQhike ni arun t'6 nwU si enia ni ~hln

9WQ.

Nitoripe ~hln

9WQ

onfmQhike

ti

sa.

bl

6

ha

fi

~hln

9WQ

yI d i im u

fun

Of

un, ns e ni

ib i t'6

ga

l'~hln

9WQ

) 1

y io

di oju

ihO im u r~gi

~u WQNwQ

wowo=enu

won

le soro mo; kl enu enia

maa

gb( ln laUes (lrQ

An M QWQ R ~ DJ ,lRAN-~oro PUPQ lati ri onj~ j~

AlYENi M LQ-MtLQ-j~ aiye ~l~-~l~

A8A . AJE-~e adodo tabi

k

ti nkan aje kiln inu r~

WQwo-- -b i

otutu

ba

nm u enia,

enu r~

yio

mu

gbQn pe-pe-pe,

-bi

enu

ti

~e ngbQn

yl

ni awon Yoruba

npe

of

wowo

,lDA

KANNAKANNA-Qda

tl 6

da

16jijl lairot~l~ nt Ak6ko ajo.

Qda

tf 6 da

nigbati

6 i y~ ki ojo m u

r( l

n r wo

1. Kini itumo 'Onfwo, QmQ Odo-Oba, t'6 rim;

lirin

ipQnjll'

?

2.

~e apejuwe

ojo

ti

it npe

nf ko-modun .

3. Od

wo

ni A npe

of Q da kanna-kanna ?

4. Kini Oniwo maa nfi

ife w i,

t'6 k6

IrAn ha

a 1

5.

Tani

kQ Oniwo

ni

qsbQn

ti QWQ

ogun Olc)y~ ko fi

bit a

1

6. Sq itumo gb616hiln wonyi ~g~ bi a se 10 won ninu itAn Oniwo:

(a)

m Qw c)

re eau

(b) bi baba ti nkc)le 1'6 Bkan ~

(d) jaiye of

m~lQ-m~lQ

(e) etutu ko

f~

porop6ro d e n u

~ ~estinnasf

(f)

fa a l'6rl, fi

d

kiln un.

7. SQ ~kQ

t

rl kQ ninu itb yI.



22 tb~r~ in mQ

Funfun l'eiy«

r1 U ,

Ere abawp

pata-pala:

L

difd/ '6r~a-r11d

Ogiribajigbo

T'6 nf'om i-oju logber e

pmp

B'6ju bd nppn w{1n,

Nwon a mda purp jeun;

Imul~

Qr~

l'

a

0 gbod o

do:

L'

dd fun O runm lla

Ti yf sp

a/En

pmp

d i dudu .

K 'd

s

d b'o O gU n

ti p e e

Bl

bd ti kp'ni n ifd ni d ki

L difd

6 ri a -n ld OgiribO jig bO

Ti y f sp

a ldwo

r~ di opUrp .

Orisa-nla Ogirlbajigbo j~ obinrin QIQla ati QIQrQ kan ni 19ba

aiye r~, Qla ati QrQ r~ si pc>fun un t6b~ g~ ti 6 fi j~ pe oun ni

n w o n fi

j~

Iyalode

gbogbo obinrin

ni

ilu r~. NWQn ko nfi obinrin

yJ sere rara, oba n u p~pa ko oft

sehln se ohunkohun t 6

ti kanle s ilti,

S u g b o n bi 6 ti la, ti 6 Iu t6 yI, ko b i m o p~ t 6 ti nse aajo

kakiri Iori a-bimo a-o-bimo yJ. Sugbon nigbati 6 ta a tl, f6 j~

gbogbo ireti r~ 1 6

nsaki ni

6

b a to aw on alaw o

kan ti a npe ni

Fun fun-I eiye-risu IQ. AWQn a la w o yI j~ QmQ-i~~ Orunmila,

OdQ Orunmila gan-an ni ti nlo teleri ki awon yen t d a

pada I QnA pe kini ohun ti 6

n w

Ukiri. ) k6 ~jQ, 6 ro fun won

pe Am-QIDQ-bi1 6 ogbe oun IQ si QdQOrunmila.

AWQn QmQ-i~ Orunmila SQ fun Orisa-nla pe Qga awon,

Orunmila, ti 6 nlo s QdQ r~ yen, ko mo i~ t6 ati pe, t 6 j~ ti

QmQ ni, awon le se ti yio

fi

ri QmQ bi. NWQn ka ebo nla

repete

sile fun Orisa-nla OgirlbajigbO pe tl 6

ti le rubo yI yio bi

QIDQ.

Ara awon nkan ti nwon la sile fun un yI ni agutan funfun

bC>IQjQan. NWQn SQfun

un-pe

ki 6 mu agutan yI, ki 61Q ft bo

Oke Ikirun.



OJU O~UIIA

99

Orisa-nla se e gan-an ri ti 6 fi ri QmQna bi? Orisa-nla dahun pe

a w o n alawo kan ti a ripe ni Funfun-I eiye-nsu ni. Orunmila

ni Orisa-nla ko

IDQ

pe funfun ni 6 maa bi ri Ki 6 tun gbe

QmQ

pada

to won IQ

o.

Lati igbana wa ni ko ti se se fun enia mo lati y i aW Q

a C i n

QmQ

pada di dudu.

l a y e O rQ

Jnu odu w pnr n oun Ogundti ni a

yp t m y

ERE

B W O

PATA-PATA-ara

ejo ere r l pata-pata, ko

nl aWQ

k a n

soso jal~

IRETI R~

~Atd-ireti r~ di

ofo gege bi igbati

enia

yinbon sugbon tl

lbon nR kQ lati r6, t 6 ~ki

F O M l O ru ~ OOBElU

QMQ fi

oju sunk u n wa QmQ

D a n r a w o

1. Tani alawo t 6 difa fun Orisa-nla nigbati 6 nwa QmQ?

2.

Tani

da

ti Qrunmila nigbati

6

fe SQafin QmQ

di

dudu?

3. Oluwo wo 1 6 fun Orisa-nla

ti

yio so alawo r~ di opurQ?

4.

AWQn

orl~a

kan ni il\l Yoruba j~ ako, awon

kan si wa ti nwon

j~ abo. Ewo

m

Orisa-nla

j~

ninu won?

5.

Kini

ipo Orisa-nla ninu

ilu

won nigba aiye r~?

6.

AWQn QmQ ~

Orunmila

fi

Q~

~hln

j~ ~

n Isu

ninu ltan

y l.

L Q n a

wo?

7.

AWQn Yoruba maa mbo

oke 8\lS\l bi orl~.

Daruko

oke

meta

t1

a maa mbo b~ n il~ Yoruba.

8.

Kini

se

ti

oju fi nti Orisa-nla lati

gbe

QmQ r~jade

si gbangba ?

9. Daruko nkan meji tabi meta

ti

a le SQpe 6

dudil

kirimu.

10. SQ ~kQ ti itan

y i

kQ

wa.



B i O U pa ti

tan imQI~ ka gbogbo orlgun mereerin aiye

yl, b~ g~g~ ni Ifa ~ nitoripe

riran kedere

WQ

inu

igbesi a iye ~dlL Idi nlyi ti a fi SQ iwe

yi

ni Oju ~up

eyi ti a pin si Apa meji.

Ninu pd ejt yI ni a tun ka nipa awon odu ti YQ 16ju

opo n if

a

p elu aw on ltan ti t i inu Q kQ Q k an odu w onyl

wa.

A SI tun se

alaye

aw on Q rQ ti ta k6k6 lati mo.

A se iw e yI fun lilo aw on

QmQ

i le-~k >

giga

p ap a fun

aw on ti ndirasile fu n idanw o ninu Y o ruba fu n

iwe-er W ASC ati GCE, k i a ma ~ ~ SQ ti awon ti 0

nkQ ~kq o lu k o ni. B ak anna ni yio wulo pupo fu n awon

t i

nko ~kQ ijinl~ ninu

e

a ti

a a

l ~da l~ Y o ru ba ni

gbogbo ile-eko giga julo,

S N

0 19 575219

g

Oju Osupa Apa Keji - The Moon's Face 2

Documents

Transcript of Oju Osupa Apa Keji - The Moon's Face 2