OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat...

36
OCTOBER 2015 1 www.mizoramsynod.org

Transcript of OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat...

Page 1: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 1

www.mizoramsynod.org

Page 2: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 2

www.mizoramsynod.org

Kum 22-na October 2015 Bu 253-naEditorUpa C. LalbiaktluangaManaging EditorsRev. K. LalpiangtharaZohminglianaJoint EditorsUpa Bonny LalrindikaUpa LiansailovaLalremmawiaCirculation ManagerLalfakzuala

K R I S T I A NN A U P A N G

A man pe duh leh a bu la duhchuan Circulation Managerhriattir tur a ni.Kum khat lak man : Rs. 50

Synod OfficeMission Veng, Aizawl – 796 001Phone : 0389-2324590e-mail:[email protected]

Kristian Naupanga thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kherlo.

A chhunga thu awmte Phek1. Editorial .......... 12. Tleirawl châknate chu tlansan la .......... 23. Taj Mahal chanchin .......... 64. A tawpna tur i ngaihtuah thleng ngai em .......... 95. Inremna nausen .......... 126. Kawng dik lo .......... 147. Tleirawlte tana lehkha chhiar pawimawhna ........... 168. Naupang lemziak .......... 209. Thlalakna .......... 21

10. Naupang tete missionary an ni thei .......... 2211. Hriatzauna huang .......... 2512. Crossword .......... 2713. Chei rawh le .......... 2814. Bible milem .......... 2915. Ka hmuh ang hmu thei rawh (Inside Cover)

Page 3: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 3

www.mizoramsynod.org

PATHIAN BUANThuthlung Hluia Pathian buana hnehtu kan hmuh chu

Jakoba a ni. Jakoba chu Pathian nen Jabbok lui kaiah an inbuana, Pathianin a malpui ruh chuktuah a hmeh pelhsak a, a ke abai ta a ni. Chuti chung chuan Pathian chuan, “Pathian lehmihring i bei a, i hneh tawh si a,” a ti a. Pathianin Jakoba chuchak zawkah a puang tlat mai a ni. He inbuannaah hian tunge endiktu? Pathian chu endiktu (Judge) a ni.

Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vangche,” a ti ve tlat mai a. Hei tak hi Patianin a duh lai chu a ni.Pathian mamawhtu, Pathian ngaitu, Pathian tel lova awm theilo nih inhriatna tak kha inhriat chhuahna dik chu a ni.

Mi \henkhat chu kan han \awng\ai ve bawk \hin a, rei loteah kan beidawng leh a; kan han lam ve \hin tak na a, reikan daih lo va, round hnih khat lekah kan chau chhe der a,ring pawn (Kohhran huang pawn)-ah kan chhuak leh vatzel.

Jakoba, Pathian buana hnehtu erawh hi chuan a buana hia hre chiang a, a buana hian mal a sawm hma chu a thlahduh tlat lo. Zankhuain an inbuan a ni.

Pathian nena inbuan turin i inbuatsaih ve a, a tira hanwarm up te chu i zei khawp mai, round khatnaa han zuanvel leh han inchhaih vel chu i zei khawp mai. Mahse, i thiamthil pawh i hman hmain mahni thuin round pawnah i tlanchhuak a, malsawmna i dawn hmain chak lo zawka puan i nileh \hin.

Jakoban Pathian a buan a, van lam pek hming thar, Israel-atih chu Jakoba thlahte chuan hnam hming atan hial an pu zuita a ni. Van lam pek hming thar i neiha, nihna thar i chan vetheihna turin Lalpa chu \hahnemngai takin buan ve ta che.

Editor kam chhuak

Page 4: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 4

www.mizoramsynod.org

TLEIRAWL CHÂKNATE CHUTLANSAN LA

(2 Tim 2:22)– Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia

Zobawk

hawklakna nun \ha lo hi kantlansan a \ul a, Pathian tanakan inpumpek a ngai a ni.

Tleirawl hun lai himihring nuna hunpawimawh vawrtawp a ni a.Thufing pakhat chuan, “Itleirawl lai hun i hman danazirin mi khawngaihthlak takemaw, mi awhawm tak emawi la ni dawn,” a ti a. Kantleirawl lai hun kan hman\hat chuan kan nakin hunahkan la hlim dawn a, kan hmankhawloh palh hlauh erawhchuan kan la inchhir hledawn a ni. Nu leh pa tam takchuan, “Aw, ka tleirawl laiaka nun ka lo vawng uluktawk lo kha chu a va pawithui tak em! Tleirawl thar lehdawn ila chuan ka nu lehpate thu ka awih tawh ang,zirtirtute thu te awihin biakinah te ka inkhawm ve fotawh ang maw le! Tunahchuan phengphehlepa khua

Tirhkoh Paula chuanrinnaa a fa, Timothea hnenahtleirawl châknate chu tlansanturin a fuih a. Timotheachuan Paula fuihna chu azawm \ha hle a ni ang,rawngbawltu ropui tak a loni ta a ni. Tleirawl châkna atih hian tleirawlin thil thar angaihven a, tih ve chhin achak thil zawng zawng, mitchâkna, rualawhna \ha lo,nungchang nghet lo, thil tharapiang bawh huam huamnate leh rukrûk leh mipathmeichhiat hman khawlohchâkna sual zawng zawng hia kawk thei vekah ngai ila.Amplified Bible chuan, “Shunyouthful lusts and free fromthem,” a ti a. “Tleirawl châknate hawisan hmak la, a lak atainthiarfihlim rawh,” tihna ani thei ang. Chu vang chuankeini tleirawlte pawhin kanBible thianghlim zirtirna hizawma, tleirawl châkna leh

Page 5: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 5

www.mizoramsynod.org

a tlai zo tawh si a,” an tivawng vawng mai \hin a. Heihian tleirawl lai nun hmanuluk a ngaihzia leh hmankhawloh pawi thuizia a hrilchiang hle awm e.

Tunlai khawvel kan thlirchuan hmasawnna chaktakin min hual vel a, internetkhawvelah kan zuang lut a,rual u zawkte hriat ngai lohthiam thil tharlam chi hranghrang a lo chhuak chuaichuai a. Orkut, Facebook,WhatsApp, Skype, WeChat,Viber, Twitter, Youtube,MySpace, Teleram, Telegram,Instagram, Hike, LINE, etc.chu kan ni tin \awng tuallenga ni ta ber mai. A \angkaizawnga hman chuan thil \hatak ni mah sela, \ul hauh lovatleirawl tam berte hunkhawh ral tamna ber a ni tatlat mai.

Hun khawh ral mai piahlamah an nunphung a kai hera, zan rei tak tak mengin zingthawh an harsat phah a,chhungkua leh khawtlangnun thlengin a nghawng buaiphak hial a ni. Keini Kristiantleirawlte chuan heng thilte hia \ha zawnga kan hmanthiam a pawimawh hle mai.Eng anga nasa pawhin khaw-

vel thiamna hian thil dangdaipui pui rawn her chhuahpui\hin mah se, keini chu –Pathian duh zawng a ni em,kan Bible zirtirna nen a inmilchiah em, tia kan inven tlat apawimawh a ni. Pathian duhloh zawng a nih chuan tihloh zel hi tleirawl châkna kantlansanna kawng \ha tak a ningei ang.

Tleirawl lai hun hi mitih ang tih ve chhin châknahun a ni a, ruih theih thilthlenga tih ve mai châk a awla. |hianten an tih chuan tihve mai an hreh lo va, nu lehpa thu ai chuan khawlaia an\hiante thu leh hla an dahpawimawh zawk fo va, chuchuan a hnua inchhirna athlen fo a ni. Mipat hmei-chhiatna thlenga tih ve anduh avangin tleirawl laiakhawlai fa hial lo nei te pawhan awm \hin a, a nghawng apawi thui thei hle mai. Chuvang chuan \hiante thu aiinnu leh pa thu ngaihchanthiam a pawimawh hle a ni.Tleirawl châkna tlansan duhlo chu an la tal buai ngei ngeidawn a. Timothea anga tlei-rawl châkna sual tlansantuteerawh chuan an damchhung la la pawhin mal-

Page 6: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 6

www.mizoramsynod.org

sawmna an dawng ngei ngeiang.

Tleirawl lai hun takahhian mi tam takin an hmingan chher hman viau mai a.Tleirawl lai hi hun hlu lehbawhpelh mai loh chi, hunrangkachak a lo ni.

Alexander the Greatkhan naupang tein khawvela hneh a nih kha; NathanHale-a’n kum 21 a nihin, “Karam tana hlan tur nunnapakhat chauh ka nei hi pawika va ti em!” tih thu ropui hia sawi a; Joan of Arc pawhkhan kum 16 mi chauh a lanih laiin France rama indonaa hneh a; M.C. Cormick-achuan kum 23 mi a nihin buhsengna khawl a hmuchhuaka; Napoleon-a khan kum 25mi a nihin Italy ram ropui taka hneh der mai bawk. AlfredTennyson-a khan kum 18 mia nihin lehkhabu \ha tak aziak tawh a. Isaac Newton-apawhin kum 24 mi a nihin‘Law of gravitation’ ahmuchhuak bawk. Khawvelarawngbawltu lar leh thawhhlawk tak tak hi an tleirawllaia Lalpa tana inhlan tawhtean lo ni fur mai. Kan ramaPastor leh Upa tam tak pawhhi an naupan lai a\anga Lalpa

\ih taka nung tawhte an lo ni\hin a ni.

Kan naupan laia kankhua, Keprana kum upa berchu Pu Neihkima, kum 90 mia ni a, lu \uak var vek mai aniin a mit a la fiah \ha a,tarmit vuah lovin Bible te ala chhiar \hin a. Vawi khatchu tleirawl \henkhatten, “Kapu, i dam reina thuruk minhrilh rawh,” tiin an zawt a.Pu Neihkima chuan, “Kadam reina chhan min zawt anih chuan, ka naupan lai lehka nu leh pate dam chhungzawng khan an thu ka awihloh reng reng ka hre lo. Chuchu ka dam reina chhan a niang e,” a ti a ni. A ropui hlemai. Tleirawlte hian nunkawng dik min kawh-hmuhtu, kan \hiante aia minhmangaih zawktu, kan hmuhtheih Pathian – kan nu lehpate thu hi awih tlat mai ila,an zirtirna leh min fuihnatengaisang thiam ila, tleirawlchâkna te tlansanin humsualdai lovin kan awm thei ngeiang.

Sam ziaktu chuan,“Tleirawlin engtin nge a awmdan a tihthianghlim ang? Ithu ang zela a awm dan veng\hain,” (Sam 119:9) a ti a.

Page 7: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 7

www.mizoramsynod.org

Tleirawl laia Pathian \iha, athupekte zawm hi kan awmdan kan tihthianghlim dantur \ha ber chu a ni. MotherTeresa-i khan, “Thianghlimnachu hlim taka Pathian duhzawng tih hi a ni,” a lo ti vebawk a. Tleirawl laia Pathian\ih mi, nun uluk tak chu mihlawhtling tak an ni duhkhawp mai. Chutih laiinPathian ngaihsak lo lehinkhawm nachang hre lo\hinho chu an nun a ziktluak\ha mawh viau bawk. Tleirawltam ber chu Kristian |halaiPawl member ni rual an ni a,zirna avanga a kul a taia kaninhmang thei lo a nihpawhin kan hun awl neih angangte chu K|P lama rawng-bawl nan te hmang thei ila a\ha ngawt ang.

Kan tleirawl lai hiPathian rawng kan bawltheih bul \anna hun duhawmtak a ni a, kum a lo upat tawhchuan tha a lo \hum a, zuan

a lo zang tawk tawh \hin lo;chu vang chuan kan tleirawllai hian Lalpa tana kan nunhi a pawimawh takzet a ni.

Chutih lai erawh chuankan khingpui Diobola hian hekan hun hlu tak hi bawhpelha tum bik lo va, tawktarh angah em em a, humsual mindaitir hi a tum ngar ngar a,tleirawl châkna chu a itawmthei ang berin a pho lang \hina nih hi. Heng hi hre rengatleirawl châknate tlansana,thinlung thianghlima Lalpalam apiangte zingah chuanfelna te, rinna te, hmangaihnate, remna te uma Lalpa tanakan inserh tlat hi a \ul em ema ni.

Aw Lalpa Isu, min hruai la,Ka tleirawl thinlung neirawh.

Ka tleirawl leh \hat lai nizawng hi

A tana pek ve ka duh e.

Samuel Wesley-a leh a nupui Suzanne-ite chuan an theihnazawng zawngin an fate Pathian thu-ah an enkawl sei lian a.An chhungkua chu Pathian thu awihna hmun a ni a. An inchhungah Pathian a lal ber a, chaw ngheiin an \awng\ai fo

\hin. Chuvangin, John Wesley-a leh Charles Wesley-atean lo chawr chhuak a ni.

Page 8: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 8

www.mizoramsynod.org

TAJ MAHAL CHANCHIN

Taj Mahal, khawvel thilmak thar pasarih zinga mi hiAgra, Uttar Pradesh-aYamuna lui kama thl^n inropui tak, sailungv^ra sak ani a. He thlan in mawi tak hikum tin mi tam takin antlawh \hin a ni. Tlawh manhi mi pakhat tan Rs. 20 a nia, kum 15 hnuai lam tanman chawi a ngai lo. NewDelhi a\angin bus-in darkarhnih vela thlen theih a ni a,New Delhi-a i kal chuantlawh ve ngei i tum dawnnia.

Taj Mahal chungchang-ah hian thawnthu tam tak aawm laiin thil hriat chian,ngaihnawm tak tak si pawha awm a. Chung chu i hansawi teh ang.

* Taj Mahal hi EmperorShah Jahan-a’n a nupuipathumna leh a hmangaih takMumtaj Mahal-i (ArjumandBano Begum-i tih \hin) hriatreng nana a sak a ni a; kum1631-ah sa \anin kum 1653-ah

a sa zo va, kum 22 chhung asa a ni. Kum 1631 khanMumtaj Mahal-i hi an fa 14-na, Gauhara Begum a hrin laiinkum 40 mi niin a thi a ni.

* Arjumand Bano Begum-ichu Shah Jahan-a chuanMumtaj Mahal tiin a phuah a,chu chu ‘Lal in mi-thlan’ tihnaemaw, ‘Lal in lunghlu’ tihnaemaw a ni.

* Lal\hutthleng a luah hmachuan Shah Jahan-a kha PrinceKhurram-a tia hriat \hin a ni.

* Taj Mahal hi Persian, Is-lamic leh Indian architecturestyle chawhpawlha sak a ni.

* UNESCO-in khawvelahmun hlu a tih zinga mi a ni.

* Architect chu UstadAhmad Lahauri-a a ni a, Per-sia mi (Iran lam mi) a ni.

* A sak nan hian chengvaibelchhe 32 sen a ni.

* Taj Mahal tih hi ‘Lal inlallukhum’ tihna a ni.

– Lalremmawia

Page 9: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 9

www.mizoramsynod.org

* A lu sunna hi Shah Jahan-a hian a tuar na hle a, thla reilo te chhungin a sam leh akhabe hmulte chu a \uak veknia sawi a ni.

* He in saknaah hianhnathawktu (labourer), rawnghnawihtu, lung chhertu, cheimawitu leh mi dang, an vaiinmi 22,000 chuang zetin hna anthawk a ni.

* Emperor Shah Jahan-akhan Taj Mahal sak zawh khan,a satute khan Taj Mahal angin dang an sak leh hlauvin ankut a tansak vek tih leh, lui kamlehlamah Taj Mahal dang,marble dum chia sak leh a tumtih sawi a awm a. Mahse, hengthu hi thu dik lo a ni.

* Ni khatah hian Taj Mahalhi rawng chi hrang hrangin alang \hin a: zingah a sennovin,tlai lamah chh<m anga v^rin,zan thla eng hnuaiah chuanrangkachak rawngin a lang\hin. Hetianga a rawng ainthlak chhan chu hmeichheho,a bik takin Emperor nupui rilruinthlak \hin lantirna niin ansawi.

* Taj Mahal sir pali hi in sakdan changkang tak hmangininang veka siam a ni.

* Taj Mahal bul velah hianhuan awmze nei tak tak te, inchi hrang hrang (Muslim biakin, mosque telin) leh mikhualthlenna tur in te a awm a,chung zawng zawng luah ramzau zawng chu hectare 17 zetazau a ni.

* Taj Mahal hi a sang laiberah metre 171 (ft. 561)-asang a ni.

* Taj Mahal sakna tursailungvar hi India rama\angin Rajasthan leh Punjabbakah ram dang – China, Ti-bet, Afghanistan, Sri Lanka lehArabia ram a\angtea lakkhawm a ni.

* Taj Mahal sakna turhmanraw rit tak tak thiar velnan sai 1,000 chuang hman ani.

* Taj Mahal hi kum tin mimaktaduai 2–4 velin an tlawh\hin a, chung zingah chuantuipui ral a\anga tlawhtu minuai hnih chuang an awm.

* Kum 1875-a India helnaavang khan British sipaiten TajMahal hi an tihmelhem a, abanga lunghlu chi hrang 28 zetan phum pawh an kher chhuakvek a ni.

Page 10: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 10

www.mizoramsynod.org

* Taj Mahal sir kil lia banpalite chh$p hi a bul\hut p^wnlam hretah tih^wn vek a ni a.Hei hi a chhan chu – lirnghingleh thil dang vanga a tl<k palhpawha thl^n in a tihchhiat lohnan a ni.

* Taj Mahal chhunga pindanlian berah chuan MumtajMahal-i leh Shah Jahan-atethl^n lem a awm a. An thl^n taktak chu chumi hnuaiah chuan aawm. Islam sakhuain thl^n chei

mawi a phal loh avangin,Mumtaj-i leh Shah Jahan-ateruang chu lei hnuai pindanchhungril zawkah, Mecca lamhawitirin zalh a ni.

* Taj Mahal a sak zawh hianShah Jahan-a chu kum 1658khan a fapa Aurangzeb-a’npawn chhuak thei lovin akhuahkhirh a. A hunhnuhnung kum riat chhungchu Taj Mahal chu ral a\angina thlir thei chauh a ni.

Ka hmuh ang hmu thei rawh (Sept 2015) Chhanna1. Chhûm a inang lo.

2. Sazupui hmuihmul a danglam.3. Sava ke a danglam.

4. Pangang kâ a danglam.5. Pangpar a danglam.

6. Thingkung hnah a danglam.

KUM HIAN KAWNGRO A SU BER LO- Golda Meir-i chu Israel Prime Minister a nihin kum 71 a ni.- William Pitt II chu Great Britain Prime Minister a nihin

kum 24 a ni.- George Bernard Shaw-a chuan kum 94 a nihin a thawnthu

hmasa ber a phuah.- Mozart-a chuan kum 7 a nihin a hla hmasa ber a phuah.- Benjamin Franklin-a chuan kum 16 a nihin chanchinbuah

thu a ziak \an.

Page 11: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 11

www.mizoramsynod.org

A TAWPNA TUR I NGAIHTUAHTHLENG NGAI EM?

Tleirawl kan nih laichuan a hlim thei ang berahun hman hi a nuam ber mai.Eng mah enghelh nei vaklova han nuih uar uar mai te,\hiante nena a hlim thei angbera hun hman te hi a hluin,Thuhriltuin, "|halaite u, in\hat lai chen ula, in la naupanviau lai hian hlim rawh u," atih hi a dik ngawt mai. Hetihlai hian Thuhriltu hian thupawimawh tak sawi zawmnghalin, "Amaherawhchu,Pathianin in chungah ro a rêldawn tih hre reng ang che u,"a ti zui a.

TV-ah leh a takah pawhngaihsan zawng leh star riaute pawh kan nei \hin. Achang chuan an awm angahan awm vea, anmahni anghan nih chak chang te pawhkan nei \hin. Sam 73 kanchhiar chuan, he Sam ziaktupawh hian keini ang bawkhian mi \henkhat anga awmve a lo chak ve \hin a ni mai

thei. Pathian \ih lo nia angaihte kha khawvelahchuan hun an hmang nuamriauva hriat chang a nei \hina, an duh ang anga an awmpawhin tu mah han sawiseltuan awm chuang lovin a hriaa. Chapo tak leh nunrawngtaka hun an hmang chungpawhin "Pathianin engtinnge a hriat ang? Chungnung-beran a hre chhuak ang emni?" tiin, Pathian duh lohzawnga an awm nia a ngaihpawhin hremna an tuar maibawk si lo va. Tuar ahnekinnuamsa takin an hausa deuhdeuh \hin ni berin a hria.

Hetih lai hian he Samziaktu erawh hi chuan, "Kathinlung ka tifai a," tiin sualkawng zawh lo tura a inserhpawhin "Tuk tin zilhhauvinka awm si a," tiin hriat thiamhar a ti ve \hin. Chumi avangchuan khatianga a nun a lovawn thianghlim ve hramhram \hin te pawh kha a

– Pro. Pastor K. LalduhawmaRamhlun North

Page 12: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 12

www.mizoramsynod.org

thlawn mai mai a ni ang a, tiina rilru a buai ve \hin niin ahriat. Chu vang chuan misual nia a ngaihte anga awmve mai chak chang pawh neivein, "Kei zawngin ka rappelh \helh \helh a; Ka kepente hi a tleu lek lek a ni," alo ti ve \hin.

A m a h e r a w h c h u ,hetiang dinhmuna a din laihian thil ngaihtuah hmaih anei tih a inhre chhuak a,chung mi sualhote tawpnachu a lo ngaihtuah thleng lo\hin a. A han ngaihtuah chianchuan, chungho chu hmunnal taka ding ang maiinthawklehkhatah an thi thut\hin tih a hmuchhuak ta a,"Engtizia nge mit khap karchauhva an \iau tak ni aw!Thil rapthlak taktea tihboraldaihin an awm ta a nih hi,"tiin, miin a harh hnuin amumang engmahlo mai angaa ngai \hin ang hian,chungho chu Pathian mithmuhin engmahlo mai an loni tih a hmuchhuak ta a.Tichuan, a tir lamah Pathianthu awih lote kha vanneiriauva hriain lo awt ru ve viau\hin mah se, he Sam ziaktuhian a hmuhchhuah tak chu,"Ngai teh, nangmah hlata

awmte chu an boral dawn sia: A uiresantu apiang che chui tiboral ta a. Keia tân erawhzawng Pathian hnaih hi a \haa ni: Lalpa PATHIAN chu kainhumhimnaah ka hmang a,A hnathawh zawng zawngthu chu ka hrilh theih nân,"tiin Pathian duh zawnga awmreng a lo thlang ta zawk a ni.

He sam ziaktuin a losawi hi tunlaiah pawh a la dikreng a. Mi tam tak, kan longaihsan leh an awm angaawm ve kan châk hial te pawhhi, an nun han chhut chiantak tak chuan an lo awhawmvek lo. Khawvel pum huappawha lar, celebrity \henkhattawp dan hi han ngaihtuahlawk ila.1. Kurt Cobain-a chu Apr.5. 1994-ah kum 27 mi niinsilaia kah hlum a ni.2. John Lennon- a pawhDec 8, 1980 khan kum 40 miniin silaia kah hlum a ni.3. Elvis Priesley-a pawhAug 16, 1977 khan kum 42 miniin natna hrang hrang – BPsang, etc. tih a nih laiin, a bulberah chuan drug a tih nasatvanga thi bawk a ni.5. Bob Marley-a chu May11, 1981-ah kum 36 mi niin can-cer danglam tak tuarin a thi.

Page 13: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 13

www.mizoramsynod.org

6. Marilyn Monroe-i pawhAug. 5, 1962 khan kum 36 miniin drug overdose-in a thi.7. Anna Nicole Smith-ipawh Feb. 8, 2007-ah kum 39mi niin drug vang thovin athi.8. Freddie Mercury-a chuNov 24, 1991-ah kum 45-ahAIDS natna avangin a thi.

Entirna mai a ni a, sawitur a tam khawp mai."Engtizia nge mit khap karchauhva an \iau tak ni aw!Thil rapthlak taktea tihboraldaihin an awm ta a nih hi," atih ang hian, anmahni diriamlam ni lovin, kan lo ngaihsanrukte tawpna hi kanngaihtuah phak a \ul.Thufing pawhin, "Nuihnaahpawh rilru lungngaihna aawm a, Hlim tawpna chu

rihna a ni," a ti (Thuf. 14:13).Tleirawl kan nih lai hi

nun kan hman fimkhurngaih hun lai ber a ni a.Tunlaia mi awm \ha duh lo,chhungkua leh khawtlangbuaipui ngaia awm \hinte hian tleirawl laia an nun hmanfimkhur nachang hre lo an nitlangpui. Hetiangho hiantuna an hlimna tur chiah anngaihtuah a, a tawpah engthil nge a thlen theih tih anngaihtuah pha lo fo. Thufingvekin ti hian min hrilh a: "Mifing chuan thil \ha lo a hmua, a biru \hin a; Mi mawlerawh chuan a tawn \hin a, atuar phah \hin," tiin (Thuf.27:12) Chuvangin, nakinah iinchhir lohna turin Pathian\ihna nen i nun hmangfimkhur ang che.

Communist rama Kenchick-a te chhungkua chu chhunginkhawm an hman \hin avangin sipaiin an man a. Chengsingkhat te chawitirin, lung inah te an khung a. An simduh chuang lo va. Kenchick-a chuan, “Vawi khat chhung

inkhawm hi cheng singkhat hu a ni,” a ti hial.

Page 14: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 14

www.mizoramsynod.org

INREMNA NAUSEN

Don Richardson-a chu America ram a\angin NewGuinea-ah a kal a. Amah hi anthropologist a nih bakah mis-sionary hna a thawk nghal bawk a. ‘Sawi’ hnam zingahrawngbawlna a nei a. Anniho hi hnam mawl tak an nih bakahhringei leh nunrawng tak an ni a. Tette a\anga indo inzirtirleh inhuat inzirtir an nih avangin, ngaihdamna tih lehinhmangaihna tihte hian an thinlungah hmun a luah lo hle a.Kum tam tak beidawnthlak takin rawngbawlna a nei a. IsuaKrista chanchin a hrilhnaa ngaihnawm an tih lai chu, an tanaa inpekna leh a hmangaihna thu ai khan, Juda Iskariota'n aphatsana a hralh chungchang te kha a ni zawk a.

He rama kum engemaw zat a awm chhunginindona rapthlak tak tak, \um14 lai a hmu a. Arawngbawlna chuan rah achhuah dawn lova a hriatavangin haw a rilruk ta a.Sawi hnam chuan chelh antum ve hle a. Haw a tum laichuan Sawi-ho hmelma lianber Haenam hnam pawhRichardson-a kawta lo kalin,chelh an rawn tum ve bawka. Khuaa mite pawh an lopung khawm vek a.

Mipuite chu an ngawi\hup mai a. Thil awmzia chu

thlir an tum a ni ber a. Sawihnam lal chuan a fapa neihchhun, thla ruk mi lek, anupui pawm lai chu a phallo chung chung chhuhsakina hmelma lian ber lal kutahchuan a hlan ta mai a. Anupuiin mittui tla chunga pelo tura a ngenna chuanawmzia a nei lo. Haenamlalpa chuan chu nausen chua fapa angin a enkawl tawhang a, an inkarah inremna aawm tawh ang.

Chu naute dam chhungchuan indo a awm tawh loang. Sawi lalin a fapa neih

– Upa Zarzokima KhiangteMadanrting, Shillong–21

Page 15: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 15

www.mizoramsynod.org

chhun a hmelma a pekavangin inremna a awm ta.Richardson-a chuan anthiltih a\ang chuan –Pathianin min hmangaih a,keini mi sualte nena kaninrem leh theihna tura afapa neih chhun Isua Krista

min rawn pek thu chuawlsam tein a hrilhfiah theita a. Chu naute chu inremnanaute a lo ni (Rom 5–7).

Remna siamtute chu aneng a thawl e, Pathian faavuahin an la awm dawn si a(Mt. 5:9).

Page 16: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 16

www.mizoramsynod.org

KAWNG DIK LO

Vawi khat chu America ramah vur nasa tak maiin a tla a,chu chuan America rama chanchin thar puan chhuahna sta-tion chu a tichhia a. Chumi ni chuan nu pakhat leh a fanuchu relin (Train) an zin chhuak a, an vawi khat zin chhuahnaa nih avangin an chhukna tur ber station an hre lo a ni.

– C. LaldinaSalem Veng, Aizawl

Hun rei tak an tlan hnupawh chuan vur tla chu a zia-awm thei reng reng lo mai a.Vur tla hnuaiah rel chumuangchangin a kal ve zel a.Nu pakhat leh a fanu chuanan chhukna tur station anhriat loh avangin a bulatlangval chu an zawt ta a.Chu tlangval chuan vawikhat an ding leh ang a, chumidawta an din leh hmasakberna chu an chhukna turstation a nih thu a hrilh ta a.Chumi te nufa chu an lawmem em a, thlamuang takin an\hu leh ta a.

Vur a tlak nasat avanginrel chu muangchangin a tlanzel a. Rei vak lo hnuah chuanrel chu a ding ta a, tlangvalchuan chu lai hmun chu ankal duhna station a nih thu

hrilh lehin chu mite nufa chuan chhuk ta a ni.

Rel chu rei lo te achawlh hnu chuan a tlan leha, thui a tlan hma chuan ading leh ta a. Rel khalhtutechuan an dinna station chuan rawn sawi a, nichinanufate kalna tur station khaa lo ni reng mai a. An thlenhmain an lo chhuk daih tawhsi a. Tlangval chuan chu sta-tion chu an thlen daih tawhthu leh, a chhuk turte pawhan chhuk tawh thu a hanhrilh a. Mahse, rel khalhtutechuan nichina an dinzawkna chhan chu vur a tlaknasat em vang a nih thu anhrilh a. Thil pawi tak a thlengta a ni.

Tlangval chu ring takaauvin, rela chuang ve nufa te

Page 17: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 17

www.mizoramsynod.org

chu chhukna tur dik lova achhuktir thu a sawi a. Darkareng emaw chen hnuah po-lice-te chu nufa chhuknaahchuan an va kal a, vur tla lehkhaw vawt lutuk avangin anlo thi der tawh mai a. Police-te chuan chu tlangval chunufa thihnaa mawhphur-tuah puhin an man ta a ni.

Nufa-te chu ankhawngaihthlak hle mai a,khaw vawt avanga thih tawpmai chu tu mahin nuam anti lo vang. Kawng dik loinhrilh hi a pawi em em maia. Nufa te thihna aia pawi lehlungchhiatthlak, kawng diklo inhrilh avangin a awm a.Chu chu thlarau chhandam-

na kawng dik lo inhrilh hi ani. Lal Isua chuan, “Keimahhi kawng leh thutak lehnunna ka ni; keimaha kal lochu tu mah Pa hnenah anthleng ngai lo,” a ti (Joh. 14:6).

|hian sualte hian nunnakawng dik lovah min hruai\hin a, a tawp chu chatuanthihna a ni. Kawng dik lovahchuan thil nuam leh châk-awm tak tak a awm a; mahse,vur aia hrehawma thihnamin thlen theitu a ni si.Chuvangin, kawng dik kanhriat \heuh theihna turinPathianin Bible min pek hikan chhiar \hina, kan zawma ngai a ni.

Page 18: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 18

www.mizoramsynod.org

TLEIRAWLTE TANLEHKHA CHHIAR PAWIMAWHNA

Tun hma kum sawmthum vel liam taah kha chuanchangkanna thil chi hrang hrang, vawiina kan neih ang hihmuh tur a la awm hauh lo. Aizawl veng khata TV nei theikha chu mi awmthei leh hausa bik deuh te an ni \hin a,thingtlang lamah phei chuan TV awm lohna khua kha khawtam zawk a ni awm e. Telephone, mobile phone, computer,internet, smart phone te hi kan ngaihtuahna khan asuangtuah phak lo hrim hrim a ni. Chutih lai chuan lehkhabuleh chanchinbute kha a hlu lehzual em em a, kan ban phakapiang kan chhiar mai \hin. Tunah chuan Aizawlah hian intin deuhthawah TV kan hung tawh a, thingtlangah pawhchutiang tho chu a ni. Hmasawnna hi a nasa em em a, lehkhabuhlut nachang hria hi kan tlem tial tial zel niin a lang. Hun awlhnawh khah nana lehkha chhiar aia nuam tih tur dang hi kanngah tawh em em a, \halaite leh tleirawlte hian hemi kawngahhian \an kan lak lehzual a hun viau awm e.

Eng lehkhabu nge chhiartur?

Kan ni tin sikul zirlaibuchu sawi ngai lovah dah ta ila,chumi bakah a hmasa berahchuan Bible kan ti lo thei lovang. Aizawl nu pakhat, afate mi puitling tak takaenkawl sei liantu chuan,“Bible hi ka fate nunkaihhruai nan hian a \ha tawk

a ni,” tiin a sawi a. Bible a dahsang hle a ni. TunlaiinPathianah hlim/harh tharnakan chang nasa a, a changteleh chang ve lote pawhinBible hi ni tin nuna minkaihruaitu atan kan chhiarngun a pawimawh khawpmai. Mizo \awng zirna atanBible chhiar tam hi a \hahlein an sawi \hin a. Chutih

– T.Upa LalchatuanaRamthar Veng, Aizawl.

Page 19: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 19

www.mizoramsynod.org

rual chuan Sap \awng zirnaatan pawh English Bible tekan chhiar tel \hin a \hakhawp mai. Bible bakah hianlehkhabu, a \ha zawnga kannun kaihruai theitu, Mizo\awng ngei pawhin tam taka chhuak tawh a, hengte hikan thlan thiam a pawimawhhle a ni. Novel leh phuahchawp thawnthute hi chhiarve fo a \hat rualin, suang-tuahna awmze nei lo nasataka min pe theitu a ni \hina; chu vang chuan he lamahhian insum deuh a \hakhawp mai.

Lehkhabu kan sawirualin chanchinbu, ni tinachhuak leh thla kip chhuakchite pawh hi kan hriatnatizau theitu a ni a, kan chhiarphak chin hi chu chhiar ziahtur a ni. Chanchinbu kanchhiar pawhin celebrity-te lehinfiamna chanchinah ringawtduhtawk lovin, kan hriatnatipung thei leh min tihma-sawn thei lai te, ram chhungleh pawna thil thlengpawimawh chanchin te hichhiara, chhinchhiah zel minih tum ila, kan zirlaiah lehni tin khawsak phungahpawh hma kan sawn lehzualngei ang.

Eng vangin nge lehkhabukan chhiar ang?

Tunlaiah computer, in-ter-net leh mobile phone-ahtethuziak \ha tak tak awlsamtaka chhiar mai theih a awmlaiin, eng vangin nge abuaithlak zawk nia langlehkhabu chu kan chhiarkher ang, tih hi zawhna liantak a ni awm e. Chumi kanchhan rualin lehkhabuchhiar pawimawhna tlemhan tarlang ila.

1. Lehkha kan chhiar hianngaihtuahna/thluak kanhmang nasa bik em em a.Rilru sawrbing a awl bik a,hriat reng a awlsam bik emem a ni.

2. A hma lama kan sawi takang khan, lehkha kan chhiarhian thu lam dan dik te,chhiar dan dik te, awmze neialam rik dan te kan zir nghala, nasa takin min tihmasawna ni.

3. Kimchang taka zirbingna (detailed studies) atanhian lehkhabu aia innghahnatlak hi a la awm rih lo a niang, khawvel ram chang-kang apiangah library hlutnachang an hre \hin.

Page 20: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 20

www.mizoramsynod.org

4. Mit doctor-te chuanlehkha chhiar dan position\ha ber chu êngin mit achhun khalh loh zawng,êngin kan lehkha chhiar achhun ên theih zawngin, êng\ha tak hnuaiah chhiar tur tihan sawi \hin. Computer lehphone-a kan chhiar chuan,kan khawlin êng chak tak apek chhuah chuan na takinmit a chhun khalh a, kan mita hahin a rim bik em em a ni.

5. Sum leh pai a heh lo emem a ni. Khawl thil nei ve theilo tan pawh awlsam zawkinhriatna hnar atan lehkhabukan hmang thei a ni.

Khawiah nge lehkhabuchhiar tur kan hmuh ang?1. Ni tina kan zirlaibu kanah rengte hi kan kawm nelviau a pawimawh. Examdawna zir leh vak \hin hi tihdan \ha a ni lo tih kan hriat a\ha.

2. Sawi tak angin, Bible himi tinin, in tinah kan nei a,ngaihtuah leh zawn buai ngaihauh lova kan kawl sa a ni.

3. Mizoramah tun din-hmunah hian khaw 700 velahkhaw 540 velin YMA library\ha tak kan nei tawh a, hengte

hi kan hman \angkai chuanhmasawnna ropui tak kanpaw chhuak ngei ang. Tin,veng \henkhatah phei chuannaupang pual library tepawh an siam a, hengte hihun awl hnawh khah nana\ha tak tak vek a ni.

4. School Library hi sikul\henkhat chuan \ha tak tak annei tawh, break lai leh hunawl remchangah zirlaiten\angkai takin an hmang \hin.Sikulte pawh hian heng hikan intihhmuh zel a \ulkhawp mai.

5. Heng bakah hian, kanneihin a phak tawkahlehkhabu dawr a\ang lehSynod Bookroom a\angteinlehkhabu \ha lei kan tum ve\hin tur a ni. Synod Book-room hian Branch 12 leh Dis-tributor 24 an nei mek a, mantlawm zawka zawrh chhuahhun te pawh an nei \hin. Heihi mi harsa zawkte tan a hluem em a ni.

Tlangkawmna:Thlasik lai a ni a, khua a

vawt hle mai a, kan khuaPehlawn khua chu Chalfilhtlang bul\huta awm a nihavangin thlasik laiin a vawtthei kher mai. Naupang kan

Page 21: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 21

www.mizoramsynod.org

nih laiin zan khat chu \hiantenen khawlaiah meilum kan aital tal mai a, duh thu kan sama, neih kan duh te, nih kanchak te kan sawi nak nak a:motor, thlawhtheihna, silai,mi lian, hausa, doctor, adt.Kan \hian zinga pakhatchuan, "Kei chu duh duhherh chhuahna neih ka duhber, in sawi zawng zawng khaka duh duh herh chhuahnakhan ka herh chhuak zet zetmai dawn a ni," tifuh inti fehian a rawn ti a. Pakhat vethung chuan, "Kei chu 'duhduh herh chhuahna herhchhuah lehna khawl' ka duhber," a han ti mai chu…a fuhhmel char char ngei mai. Kan

chahai ta \hap mai a, achungnung ta lap mai a ni.

Kristian naupang fel,hmel\ha tak takte u, lehkhataima taka in zira, Pathian in\ih tlat bawk chuan, thil \hahrang hrang hi in nei thei veka nia. Lehkha chhiar tam,zirlai thiam taka zir peihtechuan 'duh duh herhchhuahna' an nei thei.Pathianin mal a sawm a, anpuitlin hunah an duh apiangan nei thei mai a ni. Pathian\ihna neih a pawimawhhmasa ber a, a dawtah chuanzirlai la puitling tur tleirawltetan mahni zirlai theihpa-tawpa zira, thiam tak nih tumphawt a \ha ber mai.

Page 22: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 22

www.mizoramsynod.org

Naupang Lemziak

Lalhm

anga

ihtlua

ngi

Sacra

ment

Dept.

Khaw

zawl

Veng

lai

J.H. LalruatfelaIntermediate Dept.Lawngtlai Bazar

Page 23: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 23

www.mizoramsynod.org

THLALAKNA

Orlando-a chuan a fapaAlexis-a nena hun hman chunuam a ti thei hle a. A nupuiAdriana-i nena an in\hen hnuahpawh an la inpawh reng tho va,an nupa chu inhau buai lehintithinrima, fa inchuh pawhawm chuang lova in\hen an ni a.

A fapa chu Kristianchhungkaw \ha tak a\anga seilian ni lo mah se, a fel em em a.A pa chuan weekend-ah te a lenchhuahpui \hin. Ni khat chu apa chuan hmun nuam takpakhatah an kal tur thu a hrilha, Alexis-a chuan hmun hranghrang a ring kual vel a; mahse,a ring dik thei si lo va. A pachuan, “Zoo-ah kan kal dawna, i Palaroid camera kha i kengdawn nia,” a ti a, Alexis-a chu aphur ta em em a.

A ni chu a lo thleng a,Alexis-a chu camera nen carseat-ah chuan a \hu vang tawha. Zoo chu an thleng a, a pachuan thlalakna chu a’n en a,hmeh khat chiah a lo awm tawha, roll film dang an keng bawk

si lo. Hrilhhai takin a fapa chuthla pakhat chauh a lak theihtur thu a hrilh a. Alexis-a chulungawi vak lo mah se, a thladuh ber la tur chuan a kal kualta a. A hnu deuhva a rawn letleh chuan a pa bula camera dahpahin, “Pa, nang leh ka nu hi ininhmangaih thei tawh ngang lovem ni? Kei hi ka puitlin hunahnangmahni anga awm tur hianmin duh em? Anni chu kum 50an inneih tawh hnu pawhin anla inhmangaih em em reng thoasin,” a ti ta reuh va.

Orlando-a chuan camerachu a check vat a, a thil hmuhchuan a rilru a khawih ta riaumai a. Pitar leh putar sam \uakvar vek tawh, inkuah riala \hudun thla a la hi a lo ni a!

Nupa kan in\hen hiankeimahni mai ni lovin kan fatenun pawh a nghawng thei asin.Pathian hmaa kan thutiam hi ibawhchhe lo hram ang u.Hmangaihna hi Pathian hnena\anga kan thil dawn hlu ber ani si a.

– VanlalchhariSacrament Dept., Khanpui Kohhran

Page 24: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 24

www.mizoramsynod.org

NAUPANG TE TEMISSIONARY AN NI THEI

Naupang tête hianPathianah chanvo ropui takan chang a; Lal Isua chuan,“Pathian ram chu hetiangmite ta a ni si a,” a ti.Puitlingte tan pawhnaupangte hi entawn turin atar lang bawk a. “Pathian ramchu naupang tein a lawmanga lawm lo apiang achhungah an lut tawp lovang,” a ti a. Lal Isua chuananmahni chu a kuangkuah a,an chungah kut nghatin mala sawmsak a ni. ChutiangaPathian malsawmna dawngan nih avangin naupangtehian mi dang hnenah thusawi theihna an nei a ni.Chhungkaw pakhat chan-chin a\angin lo zir ila.

Pu Nghaka chu Policeholder a ni a, motor khalh\hin a ni. Pathian thu angaihtuah lo va, a inkhawmngai lo bawk a. A chang pheichuan mi \henkhat angbawkin zu a rui \hin. Chutih

– Rev. Dr. C. VanlalhruaiaRamhlun Vengchung

lai chuan a fapa John-a leh afanu Julie-i pawh SundaySchool kal peih tak, kum tinSunday School kal kim \hinan ni a. Sunday School examte pawh an pass \ha hle \hina. Kum 2006 khan exam ti\halawmmanah Bible an dawnga. Pu Nghaka hian, “Mahnifate lawmman lak sa pawhchhiar peih lo nih chu a \halo vang e,” tiin chhiar ve aduh ta a ni.

Tichuan, Bible chu anchhiar a, ngaihnawm a ti tahle mai a. April 2006 khanpiantharna lawmawm tak alo chang ta a. An fate SundaySchool exam lawmmanavang chuan piantharnaduhawm tak a lo chang ta ani. An chhungkua pawh anhlim ta êm êm mai a, a pahovin an inkhawm ta a. PuNghaka hian inkhawm a peihta hle mai. Zing \awng\aithlengin a kal ta a. Pathianthu sawi te hi nuam a ti em

Page 25: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 25

www.mizoramsynod.org

em \hin a ni. Kan rawng-bawlna hmun tam takahmotor min khalhsakin kankal dun fo \hin a, kan hlimdun thei em em a ni.

Vawi khat chu Bilkhaw-thlir Pastor Bial KohhranHmeichhe Inkhawmpuiahspeaker-ah min sawm a,Buhchangah kan kal dun a,kan thupui chu ‘Kohhran’ tiha ni. Kohhran ropuizia ahriatin a tuiin a hlim em emmai a, kawng tluanin Pathianthu kan sawi dun a, hlawk ati hle mai. A hna kalsanarawngbawl mai te pawh achak rum rum a ni. Hetiangtaka hlimna leh lawmna achan hi a bul chu a fatePathian thu awihna avang lehSunday School an exam\hatna avangin Bible a chhiara, a hnenah Pathian ainpuang a ni. A fate hmanginPathianin a ko chhuak a ni.Sunday School zirtirtu lehthuhriltu a ni ta hial a.

Mi pakhat pawh hian fapathum a nei a, an lo \hanglian a, Sunday School-ah ankal ziah \hin a. A pa khakohhran pawn lamah mumalvak lovin a awm a, Pathianthu a duh si a, kohhran a bel

vak si lo va, harsatna a tawkta a ni ber. A fate chuan, “Kapa, Sunday School-ahinkhawm ve rawh,” tiinmittui tla chungin an sawm\hin a. A faten an duhsaknahmel chu a mitthlaah a chamreng mai a. Nakinah chuankohhranah a hming a pe lutta a. Tunah phei chuanThuhriltu leh Sunday Schoolzirtirtu a lo ni tawh a ni. Afate hi Pathianin a pa hnenahmissionary-ah a hmang a ningei mai.

Naupang tête hian an nuleh pate hnenah missionaryhna an thawk thei a, midangte tan pawh missionaryan ni thei. Kohhranin SundaySchool \ha tak mai kan nei tehi a va lawmawm em!Beginner a\anga Seniorthlenga Sunday sikul \ha takkal te hi chu, Pathian thu \hatak tak an zir avangin Pathianthu an hriain piantharnalawmawm tak an chang \hina ni.

Naupang dangte pawhinmi dangte hnenah Chanchin|ha an hril thei a ni tihinhriain Sunday School kalkim lawmman, Exam lawm-man lak te hi chhandamna

Page 26: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 26

www.mizoramsynod.org

thu hrilna a lo nih zel theihavangin, naupang zawngzawngten \hahnemngai takinSunday School kal rawh u.Nu leh pa Pathian thu awihvak lo neite phei chuanthahnemngaih lehzual tur ani. Chutichuan, nu leh papiangthar in nei thei ang.

Naupang tete chhandamnahriltu an ni thei,

An Chhandamtu hmangaihna;

Naupang tete chhandamnahriltu an ni thei,

Van in khi an kawhhmuh thei.(KHB No. 549)

• Cheetah hi darkar khatah kilometre 76-a chakin a tlanthei a; mihring hi darkar khatah kilometre 30-a chakin atlan thei thung!• Cheetah hi sakei dang angin a ‘hahum’ ve ngai lo.Zawhte angin a ‘ngiau’ \hin zawk!• Sabengtungte hi thlalera an awm hian kilometre 60-ahlaa sabengtung dang hram ri an hre thei. An taksapumrua en aiin an beng hi a parh lian \ha hle a ni.

Page 27: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 27

www.mizoramsynod.org

- Lalremmawia

Kristian naupang fel taktakten heng thu hi chhiarinkan hriatna i han tizau lehteh ang aw!

* Kangaroo hi hnungzawngin a kal thei miah lo!

* Alu, naupang chaw-hmeh duh zawng tak hi ramtam takah an chaw pui ber ani a, khawvel puma thlai chintam ber a ni bawk.* Vanilla – ice cream lehchawhmeh ilova a tituituatana hman \hina a tam zawkfe (Za zela 80) hi siam chawpa ni. Vanilla tak tak chu a tolutuk tlat!* Lighter hi nawhalhb^wk leh nawhalh funghmuhchhuah hma feahmuhchhuah a ni.

* Chawngmawii (Venus)khi solar system-a planetzingah sana vir z^wnga virawm chhun a ni a. Planetdang zawng khi chu sana virloh z^wng veka vir an ni.* Sazupui leh vakite hianhnung lam hawi miah lovinhnung lama thil awm an hmuthei tlat.

* Australia khu tl^ngk^ngawm lohna khawmualpuiawm chhun a ni.* Kut leh keah hian taksapeng danga ruh awm zawngzawng zatve aia tam ruh aawm.* Khawizu hi thil eitheihah chuan chhe thei loawm chhun a ni.

Page 28: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 28

www.mizoramsynod.org

* Scientist hmingthangAlbert Einstein-a mit khaNew York-a th$r thingrem(safe) pakhatah vawn \hattlat a la ni.

* Mihringin kut zia kan neihrang \heuh ang hian, ui hianhnar zia (nose print) an neihrang ve vek zu nia!* Apple hi tuia i chiahchuan a l^ng ang. Hei hia chhan chu – apple pumkhata za zela 25 hi boruaka nih tlat vang a ni!* Mihring mit hian thilchi hrang hrang makta-duai 10 aia tam zu hrehrang thei a!* Vat^wk hi Brazil-at^n in pakhatah chuanvenghimtu (security guard)-ah an hmang ve tlat nia!* Telephone hmuchhuaktuAlexander Graham Bell-akhan a nu leh a nupuite khatelephone-in a be ngai miahlo. A chhan chu an beng angawng tlat a!

* Fiamthu thiam hming-thang Charlie Chaplin-a khaCharlie Chaplin Look-Alikeintihsiaknaah a tel ve a,pathumna a ni pha \^wk!* Kan taksa peng tam takhi kum sarih chhungin ainthlak \hin a. Chuvangin,nangmah kha kum sarih kaltaa mi kha i ni tawh lo!* USA-a doctor za zela 42vel khu India mi an ni a,NASA scientist za zela 40 velkhu India mi an ni bawk!* Sai zuang lai i hmu tawhngai em? I la hmu hauh lovang. Sai hi thil nung zingazuang thei lo awm chhun a ni.

* Petrol hmanga sumdawn-na hi khawvela sumdawnnalian ber a ni a, a dawttu chu cof-fee hmanga sumdawnna hi a ni.* Sikeisen (Mars) khi engvanga sen nge i hria em? Achhan chu tuiekin a khuhvang a ni.

Page 29: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 29

www.mizoramsynod.org

CROSSWORD No. 31

CROSSWORD No. 30 DIKNA

A PHEI : 1. Milem pathiannu hming (5); 3. Pathian hnam thlan(6); 7. Paula nen tan inah an t^ng dun (4); 8. Kohhran hotua \anduhte awm loh dan tur (1 Tim 3:3) (8); 9. Hlat lo (5); 10. Kohhranrawngbawltu, Kenkriai khuaa mi (Rom 16:1) (6); 11. Davida sipaihotu Joaba nu (6); 13. Thliarkar hming (Tirh 27:16) (5); 15. Lalnu

Kandaki lalna ram (8); 16.Dawih lo (4); 17. Isua zirtirpakhat hming (5); 18. Mi tamtak awm khawm (5).

A CHHUK : 2. Ramhuai tamtak pai, Isuan a tihdam hming(5); 4. Inngaihtlawm leh simentir nan an sin \hin (5); 5.Thil tui lam chi paih sawina(7); 6. Tiboral ve lo (4); 9. Mitinin hmuhnawm an ti (7); 12.Nu leh pate chenna in (5); 13.Lal an nei lo na a, a rualin ankal \hin (Thuf 30:27) (4); 14.Hrik te reuh te (5).

1 2 3 4 5

6

7 8

9 10

11 12 13 14

15 16

17 18

F A N A U K A L E B A

B K B D

A B I I H R E M H M U N

J U L L

A N A K A A B I E L A

L A

E P H E S I K H A W M

H N H I

B A P T I S T U N A I N

I E M I

A B R A M A V A M U R

OCTOBER 2015 29

Page 30: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 30

www.mizoramsynod.org

CHEI RAWH LE!A nalh theih dan ber turin

Han chei leh phawt mai teh le....

Page 31: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 31

www.mizoramsynod.org

Bible MilemJOBA

Page 32: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 32

www.mizoramsynod.org

Bible MilemJOBA

Page 33: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 33

www.mizoramsynod.org

Bible MilemJOBA

Page 34: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 34

www.mizoramsynod.org

Bible MilemJOBA

Page 35: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 35

www.mizoramsynod.org

aA chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan lohna chi rukhmu thei rawh.

A hnuaiah hian a chhanna han ziak teh le1...................................................................................................2 ................................................................................................3.................................................................................................4..................................................................................................5.................................................................................................6.................................................................................................

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

Page 36: OCTOBER 2015 1 · Jakoba hian, “Mal min sawm hma loh chu ka thlah lo vang che,” a ti ve tlat mai a. ... – Pro. Pastor Peter Lalhmunmawia Zobawk hawklakna nun \ha lo hi kan

OCTOBER 2015 36

www.mizoramsynod.org