O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende....

24
OKUKWATELAPO EINEKELO, OKUTUNGA ONAKUYIWA TOYI ETELWA KO MOKUYAMBIDHIDHA OHARAMBEE YOHORONGO O ACADEMY YEDHEULO LYOKUNINGA OONDHOPI

Transcript of O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende....

Page 1: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

OKUKWATELAPO EINEKELO, OKUTUNGA ONAKUYIWA

TOYI ETELWA KO

MOKUYAMBIDHIDHA OHARAMBEE

YOHORONGO

O ACADEMY YEDHEULO LYOKUNINGA OONDHOPI

Page 2: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

2 | Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

IIKALIMO MOKUNINGA OONDHOPI

Edheulo pauhupi miiyulikitho yosamendepepandja 3

Edheulo pauhupi momaludhigoosamendepepandja 5

Esimano lyuukalinawa noshowoegameno

pepandja 6 Iitopolwa yoondhopi dhokaungulita

pepandja 7

Epungulo lyosamende yoHorongopepandja 9

Omolwashike wuna oku longithaomeya gayela/omayelele

pepandja 10

Omolwashike wuna okulongitha evi lyopomulonga

pepandja 11 Nkene tuna okukonakona

oshikalimo shenonopepandja 12

Uuwindji wiitopolwa

pepandja 13 Nkene ondhopi hayi ningwa

pepandja 15

Ekondololo lyongushu noshowoekandulepo lyomaupyakadhi

pepandja 19

Nkene ondhopi hayi ningwa Opuna oonkatu dhasimana dhili

o11 nkene wuna okuninga ondhopi - pepandja 15

Edheulo pauhupi momaludhigosamende noshowo iiyulikitho.

- pepandja 3

- pepandja 12

Pakukala, aantu inaya tseyithilwa kombinga yomaludhi ga yoloka gosamende noshowo

kutya iiyulikitho oya thikamapo mushike

Oshili shasimana uunene, okuninga ekonakono ngele evi lyokomulonga lyoye

olina eloya, omolwashoka evi lina eloya olindji ohali etitha opo oondhopi dhi tatuke pethimbo

lyo kudhi kolekitha

Okukalamo kweloya otatu ku konakona ngiini?

2 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Crash-course in cement indicatorspage 3

Crash-course in cement typespage 5

Important health and safetypage 6

Components for concrete brickspage 7

Storing Ohorongo cementpage 9

Why should you use clean water? page 10

Why should you use river sand?page 11

How do we test the clay content?page 12

Quantities of the componentspage 13

How to make the brickpage 15

Quality control & problem solvingpage 19

Page 3: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 3CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES | 3

Eyelitho meyooloko lyomaludhi gooSamende, olya thikama po miitopolwa ya yooloka:

Oshiholelwa:

CEM II/B-V 42.5N

Ondondo yopevi yoN okuulika uukolelo wopetameko wu li nawa.

Uukolele wopamuthika gwoshito 42.5 MPa konima yomasiku 28.

Okuulika oshitopolwa oshitiyali oshinene, pampito ndjika, yuusila wosamende.

Okuulika oshalo sho clinker; B = 65-79%

Osamende yoPortland (oludhi olunene lwoSamende).

43221

Oshitopolwa shotangoOkulika omaludhi giitopolwa omanene geli ga5 moka hamulongwa osamende kondandalunde.Omaludhi omanene gOsamende ogo: • CEM I = Osamende yoPortland • CEM II = Osamende yoPortland

yalongwa minima yayooloka

Oshitopolwa shitiyaliOndanda yotango okuulika kutya oopelesenda ngapi dhiitopolwa dha gwedhwamo, nondanda ontiyali okuulika kutya oshitopolwa shini po sha longithwa.

Omwaalu gwoopelesenda dha gwedhwa mo ogwa kalelwapo koondanda A, B na C. Odho hadhi ulike eyooloko lyoopelesenda momaludhi gayooloka goosamende.

Tashi tsikile kepandja e4

EDHEULO PAUHUPI MIIYULIKITHO YOSAMENDE

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

Page 4: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

4

Oshitopolwa oshititatuOshuulika eshonopeko lyuukolele wo MPa konima yomasiku o28.Ethindakano lyuukolele ohali yelekwa mokulumbakanitha osamende, nevi lyongushu(yuukwatya wopombanda) nomwaalu gwomeya gayeleka nawa. Nomunoko nguka ohagu tulwa nduno moshitholomo, opo guutholomwe esiku lya landula nokupungulwa momeya uule womasiku o27 ta ga landula. Nokuza mpoka, iitholomitho ii3, kehe shimwe otashi kutha omasiku 2, 3, 7 oshowo omasiku 28 getulo kumwe, etanu- nuko oshowo okuninga omalolelo guukolele.Oongundu ndatu onene dhuukolele odho; 32.5, 42.5 oshowo 52.5.Eyelekanitho pokati kongundu kehe olyi vulithe po <20 N/mm², shika otashi ti, eyelekanitho pokati kosamende yo 32.5 olyaza po > 32.5 okuya po < 52.5 N/mm². Ano eyelekanitho lyuukolele wo 52.5 olyatameka po >52.5 nokalina engambeko okuya pombanda.

Eyelekanitho lyosamende yo 42.4 olyaza po > 42.5 sigo 62.5 N/mm².

Opena oludhi lwongundu yimwe ihayi longithwa unene, ndjika oyili mongundu yuukolele wuthike po 22.5. Ongundu ndjika ohayi longithwa unene moku plaistela.

Sha tsikila okuza kepandja e3 Oshiholelwa:

“CEM I” - Mpaka kapena oondanda, omolwashoka oya kwatelamo oopelesenda 95-100 dhoclinker oshowo oopelesenda 0-5%, dhiigwedhwamo iitiyali.

“CEM II” - A = Okuulika kutya oshilongomwa osha ta nununwa noopelesenda 6-20 dhemanya lyolime.

- B = okuulika kutya oshilongomwa osha ta nununwa noopelesenda 21-35 dhemanya lyolime.

Omaludhi giilongithwa oguulikwa komafupipiko nenge oondanda tadhi landula: “V” = Oshigwedhwamo shoSiliceous Fly-Ash. “L” = Emanya lyolime lyina wala sigo opoo pelesenda 5% dhiilongithwa

yopaushitwe (pandondo yopevi).

“LL”

= Emanya lyolime lyina wala sigo opoopelesenda 2% dhiilongithwa yopaushitwe (pandondo yopombanda).

Oshitopolwa oshitine Otashi ulike uukolele wopetameko womosamende. Opena omaludhi gatatu gayooloka guukolele wopetameko, ngaashi, L, N no R; kakele kwashoka omaludhi ashike geli gaali haga longithwa muumbugantu waAfrica, ngaka ogo, (N no R).1.

“N”

oyililepo uukolele (woshito) wopetameko mboka wayeleka.

2. “R”

oyililepo uukolele wopetameko wuli pombanda (womeendelelo)

Omayalulo goondondo dhika ohaga monikila momuthikandjele gwo SABS SANS 50197-1.

4 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Continues from page 3For example:

“CEM I” - No letters, because it consists of 95-100% clinker and 0-5 % secondary ingredients“CEM II” - A = Indicates that the product has been extended with 6-20 % Limestone - B = Indicates that the product has been extended with 21-35 % Limestone

The type of constituent is indicated by the following abbreviations/letters: “V” = Siliceous Fly-Ash “L” = Limestone with only up to 5% organic material (Low grade) “LL” = Limestone with only up to 2% organic material (High grade)

Page 5: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 5

Types of Ohorongo Cement

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

5

EDHEULO PAUHUPI MOMALUDHI GOSAMENDEPakukala, aantu inaya tseyithilwa kombinga yomaludhi ga yoloka gosamende noshowo kutya iiyulikitho/omadhidhiliko oya thikamapo mushike. Mpaka ota pu monika omapukululo paufupi komaludhi goosamende dhOhorongo oshowo

omaulikilo gosamende naashoka taga ti.

OMALUDHI GOOSAMENDE DHOHORONGO

CEM I 42.5RAaningi yoondhopi ohaye yilongitha omolwa uukolele wayo womeendelelo wuli pomuthika gwopombanda.Ohayi longithwa wo melumbukanitho lyevi lyuukwatya wopombanda, mpoka oshikalimo sho Fly-Ash hashi gwedhwamo pethimbo lyokulumbakanitha okaungulita.

CEM II A-LL 42.5NOsamende ndjino ohayi longithwa koomahangano ngono haga landitha omunoko gwalungwa nale nogwa pyakudhukwa okulongithwa.

CEM II / B-V 42.5NNdjika ohayi opalele okulongithwa unene

komunkulofuta, oshoka ihayi dhengwa konkalo yoshimuke

nenge kwaandjoka yoshimongwa (omeya gefuta).

CEM II B-LL 32.5NOhayi longithwa komahangano gokutunga omashona na unene

ohayi longithwa pomagumbo ngaashi (okuplaistela nomiilonga

iishona yoma opalekululo).

Page 6: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

6

ESIMANO/SHASIMANA UUKALINAWA NOSHOWO EGAMENO

Omakende gegameno okukeelela ontsi

nuunima uushona kaawu ehameke

omeho goye.

Evuuvuu lyontsi olyi lilepo okukeelela

ontsi kaayikuye komapunga.

Omizalo dhegameno dhapumbiwa kaaningi yoondhopi.

Uuna to tumbu ooshako dhosamende dhOhorongo, owuna okutonya oongolo dhoye ngoye to ukililitha ombunda. Opo wukeelele oku ehameka ombunda, mona ekwatho mokutumba ooshako dhosamende yOhorongo.

Oongakudhegameno

Oompadhi odha pumbwa okugamenwa

ethimbo kehe.

Omizalo dhegamenonomanyala okugamena

oshipa.

6 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Page 7: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 7 | 7

IITOPOLWA YOONDHOPI DHOKAUNGULITA

Ondhopi oya ningwa po miitopolwa itatu, na osha simana noonkondo okuuvako kutya iitopolwa mbyoka oyinipo oshowo elalakano lya kehe shimwe omanga inatu

tameka okuninga oondhopi.

Osamende yOhorongo noshowo omeya ga yela

oyili po ongo “oshitopolwa shokukwatela kumwe”.

Evi lyopomulonga ohali indjipaleke ondjundo yomunoko nokuninga oondhopi dhi kale tadhi vulu okulandwa nuupu.

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

Page 8: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURESCEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Lorem ipsum

Page 9: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

| 9

Omvula oshowo oonte dhetango otadhi vulu

onkundipaleka omunoko goye.

EPUNGULO LYOSAMENDE YOHORONGO

Ngele to pungula osamende yOhorongo, oshili sha simana wu shilipaleka kutya owa sila oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende.

Osamende nayi pungulwe mehala

mwa kukuta nolya siikilwa.

Ngele to pungula osamende yoye ino tula nande osamende pevi

lyowala, oshiholelwa, polupanda lwokaungulita, oshoka otashivulika pena oshituto, shoka tashi vulu oku

ninapo nokunkundipaleka osamende yoye (ano oondhopi).

Sikila Osamende yOhorongo yoye nopulastika/ othaila nenge wuyi tule mondunda yokupungula.

Pungula Osamende yoye yOhorongo

pothaila nenge ya londa komapaleti

giipilangi.

Oludhi luni lwosamende yOhorongo to vulu okulongitha?Osamende yOhorongo dhingi mokulongithwa okuninga oondhopi oyo oCEM II 32.5 N nenge oCEM II 42.5 N.

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 9CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Page 10: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

10

Omayelegokukwathela Okuza

kOhorongo Cement

OMOLWASHIKE WUNA OKULONGITHA OMEYA GAYELA?

Omeya gayela pamwe nOsamende yOhorongo oyili po ongo “oshitopolwa shokukwatela kumwe”. Aluhe wuna okulongitha omeya gayela, omeya gokunuwa. Ngele omeya goye

ogakala gena ishewe iinima yilwe, nena otashi nkundipaleke oondhopi dhoka toningi.

Ngele ito vulu okuganwa nangoye ino galongitha!“

OMEYA GOYE INA GA KALA GENA:

Omapumba giinamwenyo

”uutekela wiiti

noshowo omidhiOmongwa

Page 11: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

11

Eloya

OMOLWASHIKE WUNA OKULONGITHA EVI LYOPOMULONGA?

Koshito evi lyopomulonga ohali kala lina iitekela oyindji yiiyagaya/iimbondi ngaashi, iitandu yoonkosa ya nyanyuka oshowo iipambu iinene yosilicon. Unene ngele olya kuthwa kokule nekungulukilo lyomulonga nena otali opalele shampa ashike omeya

gayela kaagena omulyo gwomomngwa.

EHEKEVI LYOYE LYOPOMOMULONGA INALI KALA NAAMBIKA

Omapumbagiinamwenyo Omidhi Uuti

Etseyitho lya simanaEtseyitho lya simana: Ota ku popiwa etata-meta lyoshitopolwa shotango shehekevi momulonga, shoka hakala shina iinima oyindji ngashi omapumba, omidhi noshowo iitekela yuuti. Eloya: Ohali ka etitha etendo lyoondhopi nokuteka pethimbo lyomukalo gwokudhikoleka.

Evi lyokombanda: olina uule wuthike nenge ina wukonda poometa 0.5m

Evi ewanawa

Evilyomombuga

Evilyokombanda

Omafo

Page 12: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

12

Tala nkene wuna oku okukonakona oshikalimo sheloya mevi:1. Tula ehekevi lyopomulonga mekende sigo ometata.2. Gwedhamo omeya sigo ekende konyala lyuudha.3. Patako noshisiikilo.4. Shukashuka ekende nawa.5. Etha ekende lithikame uule wowili sigo ehekevi lyakuutuma koshitako

nomeya kombanda giikenga gayela.

6. Ngele kapena etopoko lyayela pokati kiitopolwa yevi, endulula natango

onkatu, o4 no o5.

7. Tala nduno iitopolwa yayooloka yevi.

UUKALIMO WELOYA OTA TU WU KONAKONA NGIINI?

Oshili sha simana oku konakona ngele mevi lyoye lyopomulonga omuna eloya oshoka eloya olindji mevi ohali ka etitha okuteka kwoondhopi pethimbo lyokudhikoleka.

Oshitopolwa shokombanda:Evi lyapepala (eloya) Evi lyanakwa (lyanika omagwe) Evi lyomagwe omanene

Ehekevi

Omuna eloya noopelesenda okuza

0-10%Lyomawe ganak- wa, muna oope- lesenda

okuza 0-10%

Olina oopeles- enda dheheke okuza 80-100%

Evi lyeloyaLina oopeles- enda

50-100% dheloya

Lina oopelesen- da 0-45% dhehevi lyanakwa

Lyakwatelamo oopelesenda0-45%

dhehekevi

Oshitopolwa shopokati: Oshitopolwa shopevi:

12 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Here is how you can easily test the clay contents of sand:1. Fill a bottle half full with river sand.2. Add water until the bottle is nearly full.3. Close the lid of the bottle.4. Shake the bottle well.5. Let the bottle stand until the river sand settled and the water at the top is clear. (+- 1 hour)6. If you do not see a clear separation between the layers of sand, repeat steps 4 and 5.7. Look at the different layers of sand.

Bottom Layer: rough sand

Page 13: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 13CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

TRIAL AND ERROR

Try different ratios of river sand and water to Ohorongo Cement to obtain optimal brick strength.• Always use the same size bucket to measure all the components.• Always fill buckets in equal measures (level the bucket with a trowel)

1. Start with: 4 buckets of river sand to 1 bucket of Ohorongo Cement and produce a few bricks.

2. Change the ratio to: 5 buckets of river sand to 1 bucket of Ohorongo Cement and produce a few bricks.

3. Change the ratio to: 6 buckets of river sand to 1 bucket of Ohorongo Cement and produce a few bricks.

After letting the bricks cure for 7 days, test the

strength of the bricks (See page 17)

Ohorongo Cement and clean water

equals Very strong brick

(cement paste) Very expensive

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

13

OMALOLELO NOMAPUKO

Kambadhala omikalo dhayoloka dhevi lyopomulonga noshowo omeya nosamende opo wumone uukolele wondhopi wuli dhingi/hwepo.

• Okuyeleka iitopolwa-longitho, longitha aluhe eyemele lyuunene wafaathana.• Udha eyemele niitopolwa-longitho shithike pamwe (yelekanithako notolofola).

1. Tameka: nomayele gane(4) gehekevi lyopomulonga neyemele limwe(1) lyOsamende yOhorongo, okuninga oondhopi momwaalu omushona.

nomayemele gatano(5) neyemele limwe(1) lyOsamendeyOhorongo, okuninga oondhopi momwaalu omushona.

nomayemele gahano(6) neyemele limwe(1) lyOsamende yOhorongo, okuninga oondhopi momwaalu omushona.

2. Lundulula oshiyalo:

3. Lundulula natangooshiyalo:

Komina yomasiku gaheyali(7) sho oondhopi dhakukuta ninga nduno omalolelo wu tale

uukolele wadho (tala kepandja o17)

UUWINDJI WIITOPOLWA

Okuninga oondhopi otwa pumbwa owala iitopolwa-longitho itatu, oyo ngashi osamende yOhorongo, omeya gayela nehekevi lyopomulonga. Kakele, okuninga oondhopi dhina

ondando tayi vulika kukehe nodhakola oshiikolela kutya odha lumbakanithwa ngiini. Elumbakanitho olya fatululwa nawa ngaashi tashi landula.

Osamende yOhorongonomeyagayela

Oyit thike poondhopi yakola nawa

(osamende yiikwata) oyina ondilo noonkondo

Ehekevi lyopomulonga omeya gayelaOyi thikepondhopi tayi kumuka (ontopo) Ombiliha nayi

Page 14: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo oyililepo okuya mbulapo Namibia. Tse ohatu kala twa ikolelela kompumbwe dhetu kokutya Ondjundo nongushu / Enkondopaleko / Oku etapo

omikalo omipe / Egwedhelepo lyongushu / Omudhingoloko

Omolwashoka Ohorongo oyina oshindji shivulithe poonkondo nenge okutonatela moshigwana.Tse otwa itayela kutya Naminia olyaaNamibia. Lyo olyomapipi tageya.

Okukwatelapo einekelo, okutunga onakuyiwa.

Ndjino kayishi ashike osamende,ihe oyo...

Egwedhelepo lyongushu

Omudhingoloko

Ondjundo nongushu

Enkondopaleko

Oku etapo omikalo omipe

SANS 50197-1EN 197-1 NAMS/EN 197-1

CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Ohorongo exists to industrialize Namibia. Our essence is what we live by - Quality / Empowerment / Innovation / Value Addition / Environmental.

Because Ohorongo is so much more than just ‘strong’ or a caring corporate citizen.

We believe in Namibian’s for Namibia, for generations to come.

Cementing Trust, Building Futures.

This is not just cement, it is...

Value Addition

Environmental

Quality

Empowerment

Innovation

SANS 50197-1EN 197-1 NAMSEN 197-1

Ohorongo exists to industrialize Namibia. Our essence is what we live by - Quality / Empowerment / Innovation / Value Addition / Environmental.

Because Ohorongo is so much more than just ‘strong’ or a caring corporate citizen.

We believe in Namibian’s for Namibia, for generations to come.

Cementing Trust, Building Futures.

This is not just cement, it is...

Value Addition

Environmental

Quality

Empowerment

Page 15: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

15

NKENE ONDHOPI HAYI NINGWA

Thitha nenge dhinda ehekevi lyopomulonga opo wukuthemo ayihe mbyoka inaayi pumbiwa ngaashi, omamanya omanene, omidhi, omwiidhi nosho tuu.Ehekevi ndyoka lya thithwa lipungula mehala lyasiikilwa nawa:• Ligamena komvula, oshoka omeya gagwedhwamo

otaga nkundipaleke oondhopi dhoye, ngele lya adhikwa ina lindwapo omanga inali lumbakanithwa. Evi ngele olya lokwa inolongitha omeya ogendji ngele tolungu omunoko.Ligamena wo kaalimone etango, oshoka ngele ehekevi olyapupyala, ohashi etitha ondhopi yitende nokutatuka nokuliTula polupanda pwayela, opo kaalilumbakane nevi ndyoka inaalithithwa/inali dhindwa

Ino lungila osamende pevi powala, ihe nashi ningilwe polupanda lwayelekana opo kushilipalekwe kutya oondjele adhihe, dhosamende noshowo dhevi odhafaathana.

Onkatu yo1Okudhinda evi lyopomulonga

Opuna oonkatu dhili omulongo nayimwe (11) dha simana nkene wuna okuninga ondhopi.

Page 16: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

16

Monkatu ndjika ontiyali (2), owa pumbwa okuyeleka nawa nomondjila ehekevi lyopomulonga ndjoka wa thitha/dhinda, nosho ondjele yOsamende yOhorongo yili mondjila. Oshiholelwa: omayemele gane(4) gevi neyemele limwe(1) lyosamende.

Okulongekidha elumbakanitho lyoye:

• Ninga ondumba yehekevi lyopomulonga ndjoka lya yelekwa nolya thithwa/dhindwa.

• Ninga oshilambo/ ondambo pokati kondumba.

• Pimpila Osamende yOhorongo ndjoka ya yelekwa pondambo.

• Lumbakanitha okuza kondje wuuka meni, shininga todhingoloka nelumbakanitho.

Lumbakanitha ehekevi mumwe nOsamende yOhorongo nawa, sigo ya ningi olwaala lumwe.

• Ninga ondumba yehekevi ndyoka lyalumbakanithwa nOsamende yOhorongo.

Taka ondambo pokati kondumba.•

Tilila omeya nuukeka pondambo, tamekaokulungilamo omeya nosamende, okuza kondje wuuka meni.

Mpoka shapumbiwa, gwedhamo omeya sigo wamono uututo wuli pokati okututika elumbakano lyomunoko lyolwaala lwafaathana.

Dhimbulukwa:•

Ngele omunoko goye ogwakala inagu yula shinene ano guna omeya gayeleka, nena ondhopi yoye otayi kala yakola.

Ngele omunoko goye ogwa kala gwayula shinene ano guna omeya ogendji, nena ondhopi yoye otayi kala inayi kola ano kayina uukolele.

Ino lunga omunoko ogundji unene, ngele ito vulu okugu manapo muule wowili netata, oshoka otagu tameke tagu kukuta, na ihagu kwatathana we nawa.

Naashika otashiti oondhopi dhoye otadhi ka kala dhankundipala no tadhi katatuka.

Onkatu o2

Okutameka okulumbakanitha

Onkatu o3Elumbakanitho lyaana meya

Onkatu o4Okulungaomunoko

16 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

• Make a heap with the mixed river sand and Ohorongo cement.

• Make a hole in the middle.

• Carefully pour measured water into the hole and start mixing the water and the cement-mix, from the outside inwards. • If necessary, add more water/sand in small quantities until you have a semi-dry to moist concrete mixture that has a uniform colour. Remember:

• The dryer the mix, the stronger the brick.

• The wetter the mix, the weaker the brick.You should not mix more concrete than you can process in 1.5 hours, because the concrete starts hardening and does not bond/glue that well anymore.

This means your brick is going to be weak and will break.

Page 17: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 17Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

17

• Tula oshitholomo pehala lya yelekana nawa.Shi ikwatelela koludhi lwoshitholomo tashi longithwa kutya oshina ela limwe nenge gaali ngenge gatatu taga vulu okuya omunoko.Yelekanitha nawa omunoko moshitholomo, thegulako omunoko kehe gwapititlila.Tulamo omunoko nawa mela kehe togu thindilemo noshinima kehe shina ondjundo.

• Okutameka esiku, opaleka iitholomo yoye nokalapi kayela opo wuthetemo ontsi ayihe.

Ngele owa hala. oto vulu okulongitha omahooli gomiitholomo mokugagwayekamo nawa nokakombe.

Omagadhi otaga gamene opo oondhopi kaadhi kukutile koshitholomo, nokudhigupaleka okutholomwa.

Konima yokuhukulamo oondhopi moshitholomo, shiyoga mombaali yomeya. Omeya ngoka oto vulu okugalongitha ishewe oku opaleka iitholomo yilwe niilongitho.Konima yoku shi opaleka oto vulu okushilongitha ishewe, ino shi gwayeka omagadhi.

• • •

• *Omagadhi otaga vulu okulongithwa lumwe nenge lwaali mesiku, shiikolelela kutya oondhopi otadhi kakatelemo mbala ngiini.

Onkatu o7

Longitha oshitholomitho shoondhopi nenge oshinima kehe shina ondjundo okuthindila nawa omunoko moshitholomo.

Shukashuka kashona oshitholomo, na kutha mo oondhopi moshitholomo nuukeka.

Gongelapo omunoko kehe gwahupapo, opo guvule oku longithwa ishewe, okuhepitha okwa ninga ondilo.

Ngele oondhopi odha zimo nayi nenge dhateka, longuthulula omunoko manga guli gwatuta ndele to tamukululako ishewe.

Onkatu o5 no 6 Okulongekidha

oshitholomo

Okuudha oshitholomo

Onkatu o8Oku kuthamo ondhopi

moshitholomo

Page 18: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

18

• Etha oondhopi dhikale mpoka dha tholomenwa ngoye ino dhi inyengitha nande ngolongo dhamona uukolele nokukuta thiluthilu.

Andjakaneka ehala lyoye lyokulongela, mokutula oondhopi dhoka tazi moshitholomo popepi nadhoka dhatholomwa nale nopamukalo gwelandulathano.

• Oondhopi otadhi vulu nduno okufalwa kehala lyokupungulila esiku lyalandula, hoka tadhi ka gongelwa dhalondathana.

Ehala lyokupungula nali kale nolupanda lwokaungulita nenge lyayalwa noopulasitika ndyo otali vulu okutulwa iiti/iipilangi nenge iitandu-dhopi.

Kambadhala kuutule oondhopi pevi lyowala, oshoka otadhi kanitha oshituto naashika ohashi etitha dhitende nokutatuka.

• •

Oondhopi nadhi shashaminwe nomeya omasiku gahamano nenge gevulepo, omukalo nguka ohagu ithanwa okukoleka.

o Iikando itatu mesiku ngele okuna uupyu o Iikando iyali mesiku ngele okuna iikogo o Itadhi tekelwa/shashaminwa nando okashona ngele omvula otayi loko

OMOLWASHIKE DHINA OKUKOLEKWA

Oku koleka ogo omukalo goku shashimina oondhopi nomeya omayogoki.

Okudhikeelela kaadhi tatuke nomukalo gokudhitekela okupitika omunoko gukole nokukuta nawa.

Oku longitha omukalo nguka, oto gandja ashike ompito koondhopi dhoye dhikale dhakolekeka.

Onkatu o9Oku kuthamo ondhopi

moshitholomo

Onkatu o10 no o11 Oku gongela

nokukoleka oondhopi

18 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

• Leave the bricks in the position where you produced them, and do not move it until the bricks have strengthened and hardened.

• Maximize your working surface space by placing the de-moulded brick next to the previous set of bricks in an orderly manner.

Step 10&11Stacking and

curing the bricks

Page 19: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 19CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

QUALITY CONTROL & PROBLEM SOLVING

After 7 days the bricks should be strong enough to be used.

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

19

OKUKOTOKELA ONGUSHU NEKANDULEPO LYOMAUPYAKADHI

Konima yomasiku gaheyali, oondhopi odhina okukala dhakukuta nodhakola nokulongithwa.

Uupyakadhi: Ondhopi ohayi taku shinene mohuke yo ohayi nyanyuka nuupu.

Oshi etithi: Ondhopi kaya li yikwata nawa shagwana moshitholomo. Yo kayali yina osamende yOhorongo yagwana nawa momunoko.

Kotokela okutula omunoko moshilomo gulimo nawa lela. Ngoye momunoko goye gwedhamo osamende yOhorongo yagwana nawa.

Eyamukulo:

OKUTUTSA OONDHOPI:1. Kutha oondhopi mbali dha

tholomwa konima yomasiku gaheyali.Dhenga oondhopi dhoka dhili mbali kumwe.

Ekwelengendjo dhalyo osho oshiyekekitho.

2.

3.

a. Ondhopi yakola ohayi kwelengendja ewi.

b. Ondhopi inayi kola ohayi kwelengendja nayi.

Page 20: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

20

Page 21: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

21

Page 22: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

| Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

22 22 | Ohorongo Cement - Brickmaker Training CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES

Page 23: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye

Ohorongo Cement - Brickmaker Training | 23CEMENTING TRUST, BUILDING FUTURES Ohorongo Cement - Edheulo lyokuninga oondhopi |OKUKWATELAPO EINEKELO,OKUTUNGA ONAKUYIWA

23

Page 24: O ACADEMY YEDHEULO...oshilongomwa oshimpwiyu, opo kaashi piyaganeke uukwatya woshili wosamende. Osamende nayi pungulwe mehala mwa kukuta nolya siikilwa. Ngele to pungula osamende yoye