Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

67
1 Nongqai Vol 6 No 11 Part 2

description

Vol 2 of No 11 - National Security History of South Africa

Transcript of Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

Page 1: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

1

Nongqai Vol 6 No 11 Part 2

Page 2: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

2

Contents Part 2 Nongqai Vol 6 No 11 Part 2 ........................................................................................ 1

Sersant CHJ Moolman SAP ....................................................................................... 4

Inleiding .................................................................................................................. 4

Sersant CHJ Moolman ............................................................................................ 6

Oorlog ..................................................................................................................... 7

Kersfees 1941 – Nuwejaar 1942 ............................................................................ 7

Stalag IV C ............................................................................................................. 9

Polisiewerk ............................................................................................................. 9

Herman Hanekom se Toneelgroep ....................................................................... 11

Polisie-poeding ..................................................................................................... 13

Vrede: Medaljes .................................................................................................... 14

Ode to Madevan…. (Chris Moolman): Nico Moolman .......................................... 14

Om te Behoort. My Pa (Chris Moolman): Nico Moolman ...................................... 15

Nico en Naomi Moolman: kultuurmense en pryswenners ........................................ 16

Sersant-majoor: Manuskrip: Paul Els ....................................................................... 17

Warrant Officer ranks and insignia of the South African Police: Mark Naudé ....... 17

Collectors of Police Memorabilia .......................................................................... 19

Met Leedwese: Afsterwe mev Barry: Malinda Lensing ............................................. 19

Kol Vic McPherson, SOE ......................................................................................... 20

Reünie: Moord en Roof, Soweto: De Wet Potgieter ................................................. 21

SAP: Hekpoort: Boet Meintjies ................................................................................. 22

Hillbrow: Snacks on Night Duty ................................................................................ 23

SAP Salarisadvies-koeverte ..................................................................................... 24

Die polisie-hel en die polisie-hemel ...................................................................... 24

Die Afdeling Binnelandse Stabiliteit: Lt genl Johan Swart .................................... 26

“Slaag deur Diens” ................................................................................................ 26

‘n Stukkie polisiegeskiedenis: Aanstelling van nuwe kommissaris: Genl Johan

Swart .................................................................................................................... 27

Kapt Dirk Coetzee................................................................................................. 27

Vlakplaas en Daisy ............................................................................................... 28

Genl George Fivaz ................................................................................................ 28

Die veiligheidspolisie se Hemel ............................................................................ 29

Salariskoevert .......................................................................................................... 30

Page 3: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

3

Sensitief ................................................................................................................ 30

… “Seconds Out”… By Nico Moolman and Bronwyn Noeth ..................................... 31

The day the Queen visited Ermelo: Bronwyn Noeth ................................................. 32

Visit to Johannesburg War Museum ........................................................................ 35

Oloff Bergh: Alex Faria ............................................................................................. 39

Begrafnisbrief: Lt-genl JG Dreyer ............................................................................. 40

Ons het opgestyg: Kol MJJ van Rensburg ............................................................... 42

Lt-genl Hendrik Jacobus du Plooy: Theresa du Plooy ............................................. 44

Major-General J.A. Brink: Glenn Poley ..................................................................... 44

Brig Johan Giliomee ................................................................................................. 45

Abu Dhabi Police Horses: Alan Betts ....................................................................... 45

Crime: Farm Attacks in South Africa ........................................................................ 46

United Nations: Human Rights Council: 8th Session: Forum on Minority Issues .. 46

Brief History of the South African Navy: Capt (SAN) (Ret) Charles Ross................. 47

Rooidam Military Cemetery: Bloemfontein: Capt (SAN) (Ret) C Ross ..................... 53

Polmed: Luit Kol Gideon Serfontein ......................................................................... 54

Lys van Kliëntedienssentrums .............................................................................. 55

Oorkonde aan lt genl JJ Viktor deur Nongqai & “Rus en Vrede” .............................. 57

Ontmoeting met mnr Ronnie Kasrils ........................................................................ 57

Ronnie Kasrils: Gewond ....................................................................................... 58

Transvaalse burger: Nathan Kasrils ...................................................................... 59

Kritici ..................................................................................................................... 59

Maandelikse braai: Rus en Vrede ............................................................................ 60

Blue light in support of SAPS: Anton Laas ............................................................... 63

Mystery of a Canadian’s grave at eNseleni (1901): Dr JC van der Walt .................. 63

Inligtingsessie: kol Albert van Niekerk (SAP Logistiek – Afgetree) ........................... 65

The Nongqayi Museum at eShowe: Dr. JC van der Walt ......................................... 66

Slot ........................................................................................................................... 67

Contact details / kontakbesonderhede ..................................................................... 67

Page 4: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

4

Sersant CHJ Moolman SAP

Inleiding

‘n Inleiding sal hierdie storie oor sersant Chris Moolman vir die leser meer betekenis

gee: Daar is geen toeval in die lewe nie; ook nie iets “gelukkige toeval” nie – die

Engelse woord hier van toepassing is “serendipity” – daar is maar slegs ‘n

voorbereide gees. “ Toe-val-die-lig”. As jy dit nie herken nie – sal jy die geleentheid

mis. Ivm met ou argief foto’s van die Anglo Boere-oorlog en ou polisiefoto’s op die

Bakkiesblad het ek vir die besondere skerpsinnige skrywer, Nico Moolman ontmoet.

Ons deel dieselfde passie. Ons het vinnig uitgewerk dat ons vaders saam in Durban

in die polisie was. Sy Vader is “Noorde” terwyl my Vader na Baviaanspoort toe is;

waar die aangehoude Duitsers bietjie onrustig geraak het. Binne ‘n dag het Nico per

koerier vir my ‘n groot klomp van sy boeke gestuur. Die man kan skryf!

Sy boek: The Boer Whore – OHMS – is een van die mees treffendste boeke oor ‘n

voorbereide gees wat ek nog ooit gelees het. Die storie neem ons van die

konsentrasiekamp by Winburg na Kaapstad, na Nederland (Leiden) na Engeland en

na Kancharaburi in Thailand – almal plekke wat ek al voorheen besoek het. Voor ek

van Susan Nell gehoor het, het ek al haar pad gestap. Hierdie is ‘n treffende boek; in

Afrikaans en Engels; die draaiboek is geskryf en dit beloof om ‘n skitterende fliek te

wees: Mits dit die regte regisseur en akteurs deelneem.

Hierdie boek plaas ek in die volgende kategorie: My eie keuse van die vyf beste boeke wat ek nog ooit gelees het! Die Engelse uitgawe wat ek gelees het, is besonder treffend. Nico Moolman is ‘n goeie navorser. Susan Nell was ‘n voorbereide gees! Sien die 3de naam op die lys, tent 219.

Page 5: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

5

Nico Moolman het die geleentheid gehad om ook die plekke te ervaar waar Susan

Nell haar spore gelaat het. Maar die storie van Susan Nell – ‘n bywonersdogter wat

verkrag en vir die dood agtergelaat word, word na die ABO ‘n sielkundige in

Nederland, sy werk na die 1ste WO is in Engeland, kundige op trauma en PTS ... en

na die 2de WO is sy in Thailand waar sy onder die “comfort” vroue werk wat verniel

was. Sy het die twee Britse offisiere wat haar verkrag het, opgespoor ........ lees self

verder. So ver krul my tone om van lekker kry met die lees van die boek. Dis ‘n

Page 6: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

6

“Boere-oorlogstorie” met ‘n totaal ander geur – dat so ‘n pionier ook slagoffer was, is

nog meer merkwaardig!

Dat ek nou eers van haar lees is ‘n skande.

Daar is baie “gelukkige toeval” – die mens met ‘n voorbereide gees is ‘n geseënde

wese – baie mense gaan deur die lewe sonder hierdie gawe! Beide Nico en ek

idealiseer ons ouers, veral ons Vaders wat vir ons daardie pragtige voorbeeld gestel

het van MAN, MILITARIS en GOEIE VADER.

Sersant CHJ Moolman

No 17995 (B) sers CHJ Moolman van die Suid-Afrikaanse Polisie, eers Durban en

later van Ermelo, het tydens WO2 in die “Noorde” diens gedoen. Hy was destyds

bekend as manskap No. SAP 1981991. Sy seun, Nico Moolman, word hartlik bedank

vir die inligting oor sy Vader.

Rekruit-berede konstabel Chris Moolman: SAP Depot. Pretoria. Hy staan regs in die tweede foto.

1 The suffix “M” (or “B” in Afrikaans) denotes that he was a mounted policeman, affectionately known

as a “Mountie” or a “Bosluis”. Policemen who served during WW2 had the suffix “SAP” before their defence force numbers because they stayed policemen and were paid by the police department. They were then some of the better paid soldiers in the British Commonwealth during the war.

Page 7: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

7

Oorlog

Links: Die 6de SA Infanterie het bestaan uit 1 SAP, 2 SAP & Transvaal Scottish – vandaar die kilt. Regs: Chris Moolman links en Archie Frazer regs in Brighton, Engeland.

Kersfees 1941 – Nuwejaar 1942

Mooi Springbok en SAP-kenteken. Let op die “ou” Afrikaans van 1941 – ook op die

kenteken – HBH

Page 8: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

8

Manskap Chris Moolman (links) let op die groot “SAP” op die skouerlappie en die

“rooi lussies” en 6 SAI se kenteken op die arm- HBH

Page 9: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

9

Stalag IV C

Polisiewerk

Links is Chris Moolman – in die ou dae het jy NOOIT ʼn polisieman sonder ʼn

hoofdeksel gesien nie.

Page 10: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

10

Eerste bylae in Ermelo ... huisbraak, poging tot moord en brandstigting

Die sipier en die beredekonstabel

Page 11: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

11

Konst Moolman O/sersant Chris Moolman en Nico

Van links na regs: O/sers Chris Moolman, Nico en sy Moeder, Dora (nee Bekker).

Herman Hanekom se Toneelgroep

Dora Bekker was een Herman Hanekom se Toneelgroep se voorsangers. Hulle het as die Hennekoor bekendgestaan. Hulle het tydens die oorlog dmv die handskoen-metode verloof geraak!

Page 12: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

12

Let asb op hoe blink die skoene!

Bo: Weet iemand dalk waar die foto van die duikers geneem is? Algemeen: Let op na die verandering in uniformstukke. Kyk bv na die kleur van die dasse op die verskillende foto’s. Konstabels en sersante het destyds “neknommers” van geelkoper gedra. Let op die baie tuniekknope. Die polisie het altyd drie klein koperknopies op die mou gedra terwyl soldate twee knope op die tuniek se mou dra. Weet iemand waarom?

Page 13: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

13

Polisie-poeding

Page 14: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

14

Vrede: Medaljes

Ode to Madevan…. (Chris Moolman): Nico Moolman

T’was round the Battle of the Somme in nineteen seventeen, The sky was blue and the grass was green,

That he was born on a summer’s day, In a house of stone and clay.

He became part of a distant clan. A …chosen few…a…he-man’s man

He could see the rain by the lilies and the stars, Season’s changes by the colours of Mars. Hunting for meat and farming with wheat,

From the earth and the rivers could he find what he need He got hot in the sun, and chill in the cold…

But he could take it… he was formed in this mould.

With a vision of freedom, he went to wage Battle, He left all behind…all his farmland and cattle.

In the hot desert sand… it was cordite and sweat, Seeing men die, he could never forget.

He came back from the fray…the war was over, And he whistled its songs like “The White Cliffs of Dover”

For many a girl after a one night stand, She was madly in love with a ring on her hand.

“Cause he knew how to vow, he was one of a kind, But one tied him down and he didn’t mind.

He tamed the wild country of mountain terrain,

Page 15: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

15

It was here that he settled, before wandering again. His rifle that was his mate and his Colt Thirty Eight,

Became a legend where heroes were few. All that great men about him did knew.

Through the sights of his gun and the barrel inside, He travelled his country and opened it wide. The men at the tavern… men-amongst-men,

Could boast to their kin, that they all knew him. He never held any title or deed,

Yet his soul was carrying This land’s fertile seed.

He owned every grass root, rock and stone, This place was his and his alone

To the city he drifted to settle once more,

Just to choke on the smoke from Iron and Ore. But he needed to care for his kids and wife,

-This being the saddest part of his wandering life. They couldn’t ignore him although they tried,

He was the only cowboy I knew that cried So he went out with defiance, to where he could rest!

He was back to his form of being the best! He gets hot in the sun and chill in the cold,

…But he can take it, …He is part of the …mould

- Nico Moolman

Om te Behoort. My Pa (Chris Moolman): Nico Moolman

Om te Behoort.

Chris Moolman, my pa, het nie gekyk nie… Hy het gesien.

Ook nie gehoor nie maar geluister.

Nie gevat nie. Hy het gevoel.

Nooit vir my vertel hoe of wat om te doen nie, maar my gewys hoe iets gedoen

word.

Nooit net gesorg vir ʼn dak oor sy gesin se kop of kos op die tafel nie..

Nee, hy het saam met ma Dora aan al die behoeftes wat nodig is vir volkome oorlewing en gesinsvoorspoed voorsien sonder vraag. Hy het die Polisie/Weermag -en latere Sekerheidsuniform van sy beroep met ʼn

trotsheid gedra wat die toeskouer nooit kon mis kyk nie.

Die ‘Ribbons” wat opsommend die medaljes wat hy verdien het, op sy linker

Page 16: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

16

bors vertoon het, net bokant sy hart, op sy uniform van die oomblik, het sy deelname

weerspieël in tye waarop pligsbesef hom laat antwoord het.

ʼn Stryd om die bedreiging van die Vryheid waaraan hy geglo het, met beslisheid

en pligsbesef te beveg.

As erfgenaam het ek nog skaars begryp wat my erfporsie is, want sien, my pa

het maar ʼn boksie vol materiële items nagelaat, maar omdat hy Kaart en Transport

gehad het van elke grashalm, klip, fontein, kabbelende waterstroom en vierkante

duim mooi van Mattotoland tot anderkant die Makonja-Berge aan die Swaziland

grens, sal ek moet begin om my vruggebruik te benut, voordat dit skemer word.

Onveranderd geplaas. Nico Moolman is ʼn bekende skrywer - HBH

Nico en Naomi Moolman: kultuurmense en pryswenners

Naomi vir kultuur Nico vir Letterkunde

Page 17: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

17

Afgeneem in Bloemfontein tydens die onlangse “Roostoekenning” van Radio Rosestad in Bloemfontein

Sersant-majoor: Manuskrip: Paul Els Middag Hennie, Ek is besig om deur my Samajoor-boek te werk wat ek in 2010 gedoen het. Het die gekry. Klik dit reg en jy kan dit gebruik as jy wil. Ek het ook nie fotos nie. Sal soek op ‘n kol en ook op die spoorwegpolisie ens Vasbyt boet, Paul

Appendix E

Warrant Officer ranks and insignia of the South African Police: Mark Naudé Introduction Until the rank structure changes of the mid 1990s, Warrant Officers were counted amongst the ranks of the South African Police. Since the establishment of the South African Police in 1913, there was Warrant Officer equivalent ranks, although they were originally known as "Head Constables". It is interesting to note that the term "Head Constable" is also used in the Royal Ulster Constabulary to denote members of Warrant Officer status. The term is rather interesting since it could easily be confused with "Chief Constable". A "Head Constable" being equivalent to an army warrant officer, whilst a "Chief Constable" is the chief officer of a British county police force, usually equivalent to a Lieutenant

Page 18: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

18

General. From 1913 to 1923 there were two classes of "Head Constable" in the SAP. Some sources regarding the SAP rank refer to "Head Constable - Warrant Officer". It is not clear whether this was an official term, or simply the author's note to indicate that a Head Constable is the same as a Warrant Officer. From 1922 there was only one class. In 1960 the title was changed simply to "Warrant Officer" of which there remained one class. Detective Warrant Officers were known as such and were abbreviated as "DWO" whilst ordinary members were simply "WO". The spoken form of address was "Warrant [Officer]" or "Adjudant” [Offisier] as in the Navy, unlike the Army or Air Force where WOs are usually addressed as Sergeant-Major.2 Following the changes in the SAP rank structure when the SAP was renamed the "South African Police Service (SAPS)" the rank of Warrant Officer was sadly discontinued.

Badges of Rank

Head Constable - WO 1st Class 1913-1922

A two-inch gold embroided crown above the cuff of the sleeve. Mounted Police wore one crown only (on the right sleeve) but Foot Police wore crowns on both forearms.

Head Constable - WO 2nd Class 1913-1922 A one-and-a-quarter inch gold embroider crown, worn as above.

Head Constable - Warrant Officer 1922-52 A one-and-a-quarter inch gold embroided crown, worn as above.

Head Constable - WO 1952-57 - A gilt crown was worn as above instead of the embroided crown.

Head Constable - WO 1957-60 A gilt castle replaced the gilt Tudor crown.

Warrant Officer 1960-64 (Change of rank designation only)

Warrant Officer 1964-1995 A gilt and enamel South African coat-of-arms (1930 unembellished version), within a closed wreath. Worn above the cuff of both sleeves. In field dress orders, the insignia was embodied onto an arm brassard of camouflage or lead blue material.

Notes on rank badges

2 When I was young we addressed a police WO as “meneer” or “Sir”, while officers in English referred

to them as e.g. Mister Worsley. Later the address became “Warrant” or “adjudant” – HBH.

Page 19: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

19

The rank badges described above were as worn by ‘white’ policemen. ‘Non-White’ policemen wore different badges and had different ranks. These may be the subjects of a separate article. Head Constable Warrant-Officer (1960) Warrant-Officer (1964)

Collectors of Police Memorabilia

Please send us examples of the various badges of rank iro WO rank please.

Met Leedwese: Afsterwe mev Barry: Malinda Lensing Hello Hennie.

Net om vir jou te laat weet dat my Moeder is oorlede 29/10/2015 bietjie meer as ‘n

maand en half na haar 88ste verjaarsdag op 11/09/2015. Dit is en was groot skok

daar sy die oggend nog tuine natgemaak het by Dienssentrum. Ook teenwoordig op

hierdie spesiale dag was haar kleinseun en agterkleinseuntjie...!!!

Wyle luit en wyle mev Barry Wyle mev Barry se kleinseun en agterkleinseuntjie

Page 20: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

20

Kol Vic McPherson, SOE Van links na regs: Hennie

van Dyk, Vick McPherson, Raymond Sutner en Daan Wessels. Hooggeregshof, Durban – tydens die saak: Staat vs Sutner.

Kyk mooi na die foto en dink: Dis hoe dit was! Drie lede van Port Natal se veiligheidstak vergesel ‘n aangeklaagde uit die hof. Geen blouligte. Geen sirenes. Geen kettings en voetboeie. Sagte dop voertuig.

As 18 jarige, gewapende konstabel, het ek en die ou swart ongewapende kon-stabel die selle oopgesluit en die prisoniers gevoed voor hof. Daar was drie selle. Hulle het gewas en in my tyd het niemand ontsnap nie. Daar was respek. Die stasie was nie omhein nie. Ek moes, as AK-sersant, ook die foon antwoord as dit lui..... HBH

Page 21: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

21

Reünie: Moord en Roof, Soweto: De Wet Potgieter

Ysters met luit genl Johan Viktor in die middel.

De Wet Potgieter added 2 new photos — with Henk Heslinga and 12 others. It was like walking down memory lane listening to the old legends talking about their lives as murder and robbery detectives. Dit was die dae van die ysters- die manne wat vrees en bewing onder die moordenaars, rowers en verkragters van die groter Johannesburg gesaai het. I was honoured to join the Soweto Murder and Robbery Squad on Saturday when they held their first reunion since the sad demise of all the specialst units in the SAPS - thanks to Jackie Selebi.

Page 22: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

22

SAP: Hekpoort: Boet Meintjies Boet Meintjies het die ou stasie besoek en deel met ons die wêreld van “Ampie” deur

Joggem van Bruggen:

Page 23: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

23

Hillbrow: Snacks on Night Duty

Durban had the “pie cart” in Soldiers Way, BUT Hillbrow had FONTANA where

policemen could get a snack 24/7. Photo: Facebook.

Page 24: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

24

SAP Salarisadvies-koeverte

Die polisie-hel en die polisie-hemel

In die begin 1990’s het ons, lede van die Mag, ons salarisadviesstrokies in koeverte

ontvang. Dmv interne kommunikasie is opbouende boodskappies aan lede gestuur.

Dit was nodig. U moet onder geen illusies verkeer nie, dit was “moeilike dae”.

Drankmisbruik onder sommige lede het vry algemeen voorgekom en ‘n apteker

(skoolvriend) het aan my genoem dat hy besorg was oor die baie kalmeermiddels

edm wat aan SAP-lede voorgeskryf word. Dit was in die dae voor sielkundiges en

PTS. “Cowboys don’t cry, especially not in front of their horses!” Skofbraaie,

brandewyn en Coca Cola in die klub/kantien het gehelp.3 Die kapelane het ook hul

kant gebring – maar die manne het hulle duidelik nie vertrou nie! Selfmoord was ‘n

toevlug vir sommige lede. Padblokkades tot vervelens toe! Manne was nie ‘uitgerus’

nie. Vrouelede kon nie hul haarkappers besoek nie. Wanneer moes mens inkopies

doen? Ek dink daar was ‘n geweldige las op die junior personeel (van konstabel tot

majoor) terwyl sommige senior offisiere in die kantore, agter stapel lêers, weggekruip

het.

Eendag vertel ek ‘n Nederlandse polisieman toe hy ons lekker kritiseer: “Julle werk in

‘n polisie-hemel, terwyl ons in ‘n polisie-hel werk!” Sy reaksie was: “Erg gedrama-

tiseerd!” Hulle het sedert WO2 slegs vier lede aan geweldadige dood afgestaan; ons

het in baie gevalle agv diensoorsake meer as vier op ‘n dag verloor!

Daar was meer as een soort Mag: Daar was die Mag wat as ‘n konsep op die

wetboek en in die gedagte van die parlement, die

staatspresident, die minister, die kommissaris en

hoofkantoor bestaan het. Dit was die ideale

polisiekonsep.

Die ander Mag was die werklike Mag: Vol

gebreke, gebrekkige vervoer en toerusting ens

want ons was nèt mense. Ons is maar net so

goed soos die swakste skakel in die ketting –

maar ook nie altyd nie! Ons het so baie keer die

“dinge reg gedoen” ipv om die “regte dinge te

doen”. Stasiebevelvoerders, distrikskommandante

en ander bevelvoerders het die kommissaris se spreekwoordelike “arms omhoog”

gehou – daar is gesorg vir daaglikse, weeklikse, maandelikse en jaarlikse

inspeksies. Die sake was reg, die magsorders, diensvoorskrifte en staande orders

(algemeen, finansieel en store) was toegepas.

Die les was: “Hoofkwartier is nooit verkeerd nie!” Soms ‘n redelike ongenaakbare

en onvriendelike wêreld waarin die polisieman hom bevind het. Swak bevelvoerders

3 Indien u dink ek oordryf: Raadpleeg die bronne wat beskikbaar is! Daar is baie gepubliseerde werke

in diè verband – baie primêre bronne is beskikbaar. Afrika is ‘n moeilike plek om te polisieer – HBH

Page 25: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

25

het dinge soms verwoes. Jy moet administratief “rats” wees en kan spring wanneer

nodig! In ons polisiehiërargie het die staatspresident, die minister, die kommissaris

en ons direkte bevelvoerder gevolg op die Skepper, Christus en die Heilige Gees.

(As jy jonk was het jy basies net van die stasiebevelvoerder4 geweet – en dan was

die bevelslyn baie korter – en sonder om godslasterlik te wees, soms was ons

“banger” vir die sersant.)

Baie lede het van die polisie “gehou” maar kon die rompslomp en sleurwerk van die

stasie en sy uniformtak nie hanteer nie. Sommige SB’s en bevelvoerders was

ongenaakbaar. Lede is oor na die speurdiens. In die veiligheidstak en by die

speurders het ‘n ander atmosfeer geheers. Tog het mens ook goeie en swak

offisiere daar gekry. In hierdie Mag vol gebreke, was daar weer verskillende

polisiemanne en polisievroue. Party was klerke wat gedink het: “Hulle “run” die Mag.

No job is done until the paperwork is done!” Daar was die ouens wat kantoorure

gewerk het; ander het “skoene en reënjasse” uitgedeel het – of was werklike narre in

die vertoongroep. Jy moes bly wees en dankbaar wees vir die toerusting en

uitrusting wat jy aangevra het en dit gekry het. Soms het ons “meer” gevra, want ons

het geweet die aansoek word halveer. Gelukkig in veiligheid was daar later jare nie ʼn

tekort aan “karre” nie – eers was ons vier lede met een kar maar gelukkig het ons

buspasse gehad.

Die werklike ouens wat die Mag “gerun” het was die “klerke”. Die uitvoerende

polisiemanne het dag en nag gewerk insluitend 12 openbare vakansiedae! Hulle

was die “towenaars” wat die sake opgelos het. Hulle was die ouens wat die strate

veilig gehou het – dit was en is ‘n ‘oerwoud’ daar buite. Vinnig leer ‘n nuwe

poliesman – hy moet (eers) sy “beat” domineer, daarna volg die wyk, die distrik en

die land. Alles begin en eindig op stasievlak. Domineer hy nie sy gebied nie neem

die kriminele oor en druk die polisieman uit. Vandag hier in Rietondale domineer die

privaatsekuriteit ons sektor se “beat”.

Die polisie vandag? Ek weet nie.

Is dit nog ‘n roeping? Ek weet nie.

Waar is “ubuntu” en “batho pele”? “Angihaas”.

Polisie is nie meer op “beat” nie. Hulle ry sonder veiligheidsgordels rond. Die taxi’s

het die paaie oorgeneem. Taxi’s is nou ‘n wet op hul eie. Misdadigers is vreesloos en

heul met politici. Inwoners is uitgelewer. (Nogal verbaas om so baie weermag

personeel tydens kantoorure in Kloofsig te sien inkopies doen. Dit bring seker ook

misdaad af?)

Ten besluite, dis ons “ou” Mag gewees, ons het eienaarskap geneem en ons is

steeds lief vir die “Ou Mag” foute en al!

4 Die SB het jou ‘n rusdag gegee; later het jy jou brevet van die minister en nog later jou akte van

kommissie van die SP ontvang . Natuurlik deur die normale diensweg en per bode. - HBH

Page 26: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

26

Die Afdeling Binnelandse Stabiliteit: Lt genl Johan Swart

“Slaag deur Diens”

Interne kommunikasie is en bly maar ʼn probleem. Die brief is in Afrikaans gerig aan

alle lede. Almal het in daardie tyd Afrikaans “verstaan” – al het hulle dit nie begryp

nie! Almal in die SAP was die regering se beleid “goedgesind”. Die brief is in

Afrikaans en in die gees en semantiek van diè tyd geskryf! Die geskrif spreek

vandag boekdele. Eintlik was ek ietwat geraak toe ek hierdie nota weer na 22 jaar

Page 27: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

27

lees. Nie minder as vyf sinne begin met “ek” nie! Maar, dis hoe dit was! Adriaan de la

Rosa is die “laaste” luit-genl wat in die SAP in terme van Wet 7/1958 aangestel is.5

‘n Stukkie polisiegeskiedenis: Aanstelling van nuwe kommissaris: Genl

Johan Swart

Die mens wik en God beskik. As deel van die ABS het ek ook onder die generaal se

bevel gedien. Op daardie stadium was ek ʼn jong brigadier by ABS se “navorsing en

skakeling” en reeds ver gevorder met my doktorale studies. My werk en studies was

geskei. My privaat navorsing het gesorg dat ek diep in die Nederlandse polisie-

geskiedenis gedelf het. Ons in die SAP het afgestam van die Britse-polisiemodel.

Vele besoeke is aan Nederland, België ens gebring. Baie geld en verlof is daaraan

bestee. Reeds tydens die sanksiejare het ek goeie bande en skakeling met die

Nederlandse polisie gehad. (Daar was destyds drie magte in Nederland: Die

Rijkspolitie, die Gemeente Politie en die Koninklijke Marechaussee [KMar]) – selfs

die kommissaris van die Nederlandse Koninklijke Marechaussee was ons huisgas –

ek kon hom destyds nie aan ons generaals voorstel nie agv die sensitiwiteit van sy

situasie. In 1994 het hulle twee magte gehad: Die KMar en die Regio Politie. My

spesialiteit was die konsep van ‘n derde mag. “Iets” tussen die polisie en die

weermag – maar dis ‘n “storie” vir ‘n ander dag, asook my uittrede uit die Mag op 47

jarige leeftyd ... steeds verlang ek na die lekker ou dae ... maar hulle is goed verby.

Genl Swart het geweet en ons het gewèèt hy gaan die kommissaris word ... en toe

word genl-maj George Fivaz geïdentifiseer vir die pos as nasionale kommissaris van

die SAPD.

Kapt Dirk Coetzee

Oud-kaptein Dirk Coetzee van Vlakplaas-faam was goed aan my bekend. Ons was

immers kollegas. Hy was ‘n ‘junior’ kaptein en ek was ‘n ‘senior’ kaptein met ses jaar

diens as kaptein. (Ons het in daardie dae, ook jare stil gestaan.) Omdat ek redelik

goed bekend was van sekere feite het ek brig Piet Goosen gespreek en gevra dat

Dirk eerder na my seksie verplaas moes word, as terug uniformtak toe. (Dit is mos

duidelik dat hy “te veel” geweet het! Mens kan nie “bekostig” om iemand wat in die

hart is, summier na Siberië toe te verban nie! Van ‘n uiters geheime afdeling na die

gewone uniformtak; is nie sinvol nie. “Toeval” kan ‘n groot rol speel.)

Die Coetzee-saga is ‘n ingewikkelde situasie gewees en ek het later al die

dokumente goed bestudeer. Het ons nie vir Dirk swak behandel nie, sou die hele

onsmaaklike en onaangename saak voorkom gewees het. Nadat hy “gedraai” het,

en “ons” die stryd aangesê het, was hy die grootste enkele vyand wat die SA Polisie

in die algemeen en die veiligheidstak in die besonder gehad het. Hy het meer

gedoen om ons te ‘vernietig’ en skade te berokken as enige iemand anders. Hy het

baie mense “gesink” en ook Vlakplaas en sy (wan)dade geopenbaar6 – ons was

5 Luit-genl JG Le Roux Stemmet

6 Saamlopend hiermee is die rol van die Vryeweekblad wat vreesloos in hierdie saga opgetree het.

Hul durf word geadmireer en ek het meeste van die uitgawes van die Vrye Weekblad gebind. Hulle

Page 28: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

28

naïef indien ons geglo het ons kon hom departementeel “regsien”. Hy het my ook

vertel dat wanneer hy aansoek vir werk gedoen het, het ons hom “afgeskiet”. Hy was

die beste polisie-student in sy jaar gewees en hy was intelligent. Hy was ‘n

suikersiektelyer. Soos maj Craig Williamson eendag gesê het: “We closed all the

doors for him.”

Vlakplaas en Daisy

Per vliegtuig op pad tussen Londen en Amsterdam gedurende 1989 lees ek juis in ‘n

Britse koerant, wat in die vliegtuig versprei was, oor Almond Nofemela, Dirk Coetzee

se kollega, wat gehang sou word en begin “praat” het. Die skrif was toe aan die

muur! Hy het begin om die hele Vlakplaas-sage te openbaar. Die Harms-kommissie

het gevolg. Weer het ons as SAP gefaal om ʼn uiters delikate saak korrek te hanteer.

Ons het gefaal om te onderskei tussen die “regte dinge” te doen en “dinge reg” te

doen. [Ons moet onthou dat ons ook in ‘n geheime of koverte stryd teen die SAKP-

ANC en MK gewikkel was – juis te meer waarom die saak uiters delikaat en versigtig

hanteer moes word. Nie almal op veiligheidshoofkantoor het geweet wat gebeur nie.

Daar het ‘n “moet-wèèt”-beginsel gegeld. Behalwe Vlakplaas het die SAP (V) ook die

plaas “Daisy” gehad vir “uiters geheime agente” verbonde aan die SAP-intelligensie

afdeling7. Aan die anderkant het die SAP se TIN-eenheid, die Spesialetaakmag en

die “gewone” veiligheidstak daagliks die stryd gevoer.]

Majoor Craig Williamson was die briljante brein agter die “intelligensie-afdeling” met

sy bedrywighede binne- sowel as buitelands. Sy eenheid was ook op ‘n sel-struktuur

bedryf sodat lede verbonde aan die eenheid self; nie “alles” geweet het nie. Selfs

Vick McPherson, SOE, het nie “alles” geweet nie - alhoewel hy aan uiters geheime

operasies deel geneem het. As getuie het ek bygesit toe hy en Craig onlangs oor die

aanval op die ANC-kantore in Londen gesels het. Die polisie-geskiedkundige wat in

die koverte-SAP-bedrywighede belangstel het ‘n uiters moeilike taak.]

Reeds in die verlede het ek baie belang gestel in ons polisie-geskiedenis. Omdat ek

nie “kwaad” vir Dirk was nie, het met hom gesels as ons mekaar in Pretoria raak-

geloop het. Tydens sy departementele verhoor deur die senior landdros van Pretoria

het ek hom dikwels voor die hof raakgeloop op my pad na die SSVR in Byron Place.

Ons het dan gesels – die man het my “niks” gedoen nie!8

Genl George Fivaz

Dirk het my die volgende storie vertel: Hy het by die ANC aangesluit en is ‘n hoë pos

in die “nuwe” polisiediens belowe. Hy moes egter vir die ANC iemand as

was selfs nie bang vir mnr PW Botha of genl Magnus Malan nie. Mens speel nie sommer met ‘n leeu se stert nie. Soms het ek gemymer oor die “goeie inligting” wat hulle van goeie bronne gekry het. Ek het soms gewonder of hulle nie as ‘n “front” vir een of ander inligtingsorganisasie, as agente van verandering, opgetree het nie. Daar was egter GEEN sodanige feite tot my beskikking nie. Hulle was baie in die kol met hul berigte en stories. Hul finale produk was in die kol. - HBH 7 Onder leiding van kapt Derek Brune het ek my RS-kursus aldaar ondergaan - HBH

8 Die raad van ondersoek was waarskynlik deur die afgetrede hoof-landros Burger waargeneem – Dr

Dreyer van der Merwe (Justisie).

Page 29: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

29

kommissaris aanwys. Nadat hy navorsing gedoen het, het hy besluit dat genl-maj

George Fivaz die beste/regte persoon op daardie stadium sou wees om as die nuwe

nasionale kommissaris aangestel te word. [Genl-maj George Fivaz was ‘n uitstaande

offisier.] Dirk beweer aan my; dat hy genl Fivaz vir ‘n ete genooi het na ‘n restaurant

in Kerkstraat – destyds was daar ‘n waterval in die restaurant – dit was glo naby

Sterland. So het die ‘polisie-lessenaar’ op die ANC-hoofkantoor dan besluit genl

Fivaz is die regte persoon. Sy “hande was skoon”, hy was intelligent en aanvaarbaar

vir die ANC. Geskiedenis sal bewys dat kol TG Truter en genl Fivaz die moeilikste

diensbeurte gehad het – albei moes verskillende magte saamsnoer in een Mag.

Genl George Fivaz het vir my eendag die volgende storie vertel:

Eendag roep genl Swart hom in. Hy vertel vir hom dat hy (Swart) die nuwe

(nasionale) kommissaris gaan word. Genl Fivaz moet vir hom ‘n toespraak van

posaanvaarding voorberei. Dit het hy gedoen en die toespraak is etlike kere

verander en gewysig. Later is genl Fivaz na genl Van der Merwe wat destyds die

kommissaris van die SAP was en het hom toe ingelig dat hy, wat Fivaz was, die

nuwe nasionale kommissaris gaan word.

So is die geskiedenis maar ... ons het geen beheer oor die geskiedenis nie! (Of wie

die kommissaris gaan word nie!)

Nota: Ek vertel die stories (of te wel bewerings) soos ek dit gehoor het; slegs omdat

dit ‘n bydrae mag lewer om ons polisiegeskiedenis te verstaan en vir die nageslag te

vertel “hoe dit was”.

Die veiligheidspolisie se Hemel

Agternawysheid is ‘n eksakte wetenskap! Die hele geval van Dirk Coetzee kon

egter vermy gewees het. Ongelukkig was sekere mense in die V-tak ongenaakbaar,

onnadenkend en verwaand: Onthou hoofkantoor is NOOIT verkeerd nie. Brig Piet

Goosen was egter ‘n man met wie mens kon gesels en was vatbaar vir innoverende

gedagtes. Hy was toe ‘n assistent-kommissaris en self maar katvoet vir adjunk-

kommissarisse.

Die latere lt-genl FG “Frik” van Zyl was self ook op veiligheidshoofkantoor en het in

my teenwoordigheid na ‘n sekere seksie verwys as die “Hemel”. Dit moet vertel

word dat die veiligheidstak ook ʼn lelike-menslike kant gehad het, veral as dit by

verplasings en grensdiens gekom het! Eendag het ek ‘n bejaarde kaptein van

ontsteltenis weemoedig in die gang sien staan. Hy was ‘n vriend van ‘n buitestasie

op ‘n kleinerige dorp, daar was wel ‘n DK-setel op die dorp. Sy gade het goeie

betrekking gehad en sy kinders was op hoërskool en hy is sonder genade na die

operasionele gebied verplaas – vertoë ten spyt. My een kollega het aan seisoenaal

hooikoors gelei en is genomineer vir grensdiens. Toe hy vra om later grensdiens te

verrig wanneer hy nie aan hooikoors lei nie – is die antwoord: “Kry kliniese verslag

by 1 Mil wat verklaar dat jy medies ongeskik vir polisiewerk is”. Die polisie was nie

Page 30: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

30

net “maanskyn en rose” nie, daar was aksie en avontuur, maar ook moeilike dae wat

ons eerder vergeet!

Samevatting: Dinge, goed en sleg, gebeur vir ‘n bepaalde doel. Iemand moet soms

ongewilde besluite neem. Alles het so gebeur en dit het sekerlik tot gevolg gehad dat

genl-maj George Fivaz die nasionale kommissaris geword het.

Salariskoevert

Sensitief

Let op die woorde Suid-Afrikaanse Polisiediens wat voortydig ingeslyp het ...

Page 31: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

31

… “Seconds Out”… By Nico Moolman and Bronwyn Noeth

“When heavyweight boxer Tommy Farr travelled to New York in 1937 to take on

World Champion Joe Louis, many predicted he’d be knocked out in the first round.

But, by the end of the bout, he'd won the respect of boxing fans worldwide and

booked his place in boxing history, where the Louis vs Farr fight is remembered as

one of the greatest of all time. Farr was an incredibly brave, skilful fighter. “A

Welshman in the Bronx” looks at the six week period leading up to the fight. Press

conferences and publicity stunts became a daily routine for the bewildered 23 year

old, as was the unwelcome attention of mobsters and gangsters determined to make

money from his failure. But although the odds were stacked against him, he

remained undeterred. At the weigh in, Louis asked how Farr had gained the

distinctive scars on his back. They were the result of a mining accident, but Farr led

Louis to believe they were gained from wrestling tigers, visibly unsettling his

opponent.

Farr took Louis the distance, but lost on a controversial point’s decision. He may

have lost on the night, but Farr had boxed the fight of his life, winning the admiration

of the boxing world, and setting him on a path that would see his extraordinary rise

from rags to riches”

It is all over the Internet. Joe Louis this and Tommy Farr that but there is another side to the story. One that echoes where men are men and a man’s word is a man’s word, such as: After retiring from the boxing ring Tommy moved to Hove and he became the Landlord of the Royal Standard in Queen's Road Brighton, England. Farr took an active part in local affairs, being a prominent member of the Sussex Ex-Boxers Association. Chris Moolman from Ermelo, Archie Frazer and a few other South Africans ended up in Brighton after being liberated from the German prison camps as POW’s at the end of World War II. Tommy Farr took a liking to these soldiers and soon became friends with them. The photos on the wall were that of a boxer’s world. Now, it is not common knowledge but Joe Louis and Tommy Farr had a bone to pick with each other. Some high ranking American army officer helped in organising the bout, as Joe was entertaining troops in Europe at the end of the war. It was early one morning after the bars closed and in this gymnasium in Brighton the two greats met. A full-fledged match was about to happen, proper referee and all and although no tickets were sold, only a handpicked few attended. No cameras were allowed and men were sworn to secrecy about the fight and the outcome was… Only after Tommy Farr died in 1986 did Chris Moolman tell the story of how Tommy knocked the #@?!!# (you know what) out of Joe Louis in the early hours of that morning in Brighton, once again just proving what was a known fact throughout the world by then, that Tommy was the best. Chris Moolman however, won eighty pounds that night for the bet he placed on Tommy, with the odds 10/1. The autographed photo postcard Chris got from Tommy is still a proud keepsake with his son. British boxer from Clydach Vale, Wales, and nicknamed “the Tonypandy Terror” was born Thomas George Farr on 12 March 1913. Prior to 1936, he had

Page 32: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

32

boxed in the light heavyweight division, in which he was the Welsh champion until he became the British and Empire heavyweight champion on 15 March 1937. BBC news (www.bbc.com), on Tommy Farr’s biography stated that, “Tommy didn't want to be a boxer, he wanted to be a chef. But even at 12 Tommy was a lump of a lad, and so started making a few bob by fighting grown men at the boxing booths at the fair.” BBC reporter continued, “They weren't sanctioned fights against opponents matched in weight. If they thought they could win the prize on offer, anyone in the crowd - young or old, big or small - could pay sixpence and have a pop at Tommy”, and this is where Tommy’s career as a boxer began, little did he know at that young age that his name would be placed among the stars of all time. Tommy Farr died on 1 March 1986.

Photo1: The autographed photo postcard Chris got from Tommy is still a proud keepsake with his son.

Invitation – see next story

Credit to: Ms Bronwyn Noëth – senior journalist / Ermelo Insight Community

Newspaper.

The day the Queen visited Ermelo: Bronwyn Noeth History books have proven that dreams can come true and fairy-tales can be real, and the Moolman family can most certainly vouch for this. A young Chris Moolman and his wife, during 1947, lived the story one reads about in fairy tales. Ermelo also has a very rich history from the very beginning, and has seen many memorable occurrences. One of the first and certainly most worthy of remembrance happened during the months of March through to April in 1947, when King George VI, Queen Elizabeth and daughters, Princesses Elizabeth and Margaret visited the Union of South Africa.

Page 33: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

33

It was said that during the Royal Visit, the simple dignity of the Royal party won over the hearts of all as they made their way from the shores of Port Elizabeth across country and attended a magnificently elaborate ball in Springs. As the Royals journeyed in the direction of Springs to attend the ball, one of the many towns they passed through was none other than our very own Ermelo. As if having the queen travel the roads of our beloved town isn’t enough to cause an elated sense of pride and honour, a young man who resided most of his life in this town and was a Station Commander at Hartbeeskop Police Station 7 miles from the Oshoek border post near Swaziland, namely Chris Moolman, caught the attention of and was addressed by the queen herself. As he was a mounted policeman of repute he was nominated by his Commander as one of the escorts for the Royal Visit motorcade in Ermelo. Chris Moolmans’s uncle, Mr Hendrik Mentz, led the procession into town for the parade; pomp and splendour on his horse named ‘Try-Me’. On the day of the parade Chris Moolman rode right next to the car of his Majesty King George and Princess Elizabeth, and it was then that the queen noticed the regal form and the lives of Mr and Mrs Moolman changed as they would, from then on, have wonderous stories to tell.

“During their time in Springs, attending the royal ball, my parents were presented with a medallion, which I am proud to say is still in my possession”, renown author Nico Moolman, a man with deep set roots in Ermelo, told the Ermelo Insight journalist. “The circular shaped silver bears the conjoint busts of King George VI and Queen Elizabeth. On the reverse side, is the cipher of King George and Queen Elizabeth surmounted by a crown and along the round edge of the medallion, bears

Page 34: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

34

the words, ROYAL VISIT 1947, and is not only a treasure of historical artefact value but bears enormous sentimental value to us Moolmans”. Nico went on to share a few of the exciting, once-in-a-lifetime-moments his parents had the privilege of experiencing in the presence of royalty and upon their return home, divulged their friends and family with. Nico fondly tells of the passed down memories of this momentous occasion, saying and I quote: “I’ve been told of how my mom spoke, with a twinkle in her eye, of when my dad smiled at Princess Elizebeth upon the introduction ceremony. The man in uniform caused Her Majesty to blushingly respond with a shy smile as the hint of red on her glowing cheeks grew brighter”, said Nico, “and at Standerton my mother took a nice photo of Field Marshall Jan Smuts and Princess Elizabeth when she was introduced to the Anglo-Boer War 'Oud-Stryders”. The Royal Tour to South Africa was not only an incredibly memorable happening for the country but also an inspirationally exhilarating experience of those privileged enough to have had the honour of witnessing the royal family in all their splendour first hand. The Royal Tour also bore much significance to the queen as this had been Her Majesty's first official overseas visit. Since then, overseas visits have become one of her most important duties such as the historic event where Her Majesty undertook a six-day state visit to South Africa, the first since 1947, following the end of apartheid. And so goes the true story of how ordinary people, from our very own Ermelo, had the opportunity to live the fairy tale and enjoy the audience they had in the presence of royalty.

Credit: Bronwyn Noëth – senior journalist / Ermelo Insight Community Newspaper.

Page 35: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

35

Visit to Johannesburg War Museum

Front: General JJ “Jannie” Geldenhuys and Lt Gen Denis Earp Back: Messers Henry, Hamish Patterson, Hylton “Noddy” Davidson, Andries Visser

and Dave Fell our host for the day.

Hamish had just explained the Korean War exhibit – Gen Earp (centre) was a POW held by the Communists in N Korea.

Page 36: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

36

2nd from the left: The later Gen Dutton (SA Army)

General S Nyanda’s uniform and 17 medal-ribbons.

Can you identify the medals?

Units of the 2nd SA Division – 1 SAP & 2 SAP were part of 6 SA Infantry Division

Page 37: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

37

The suit in which Gen Koos de la Rey was shot during by Const Drury during 1914 in Langlaagte. The hat was worn during the AB war by Denys Reitz – later a Colonel

during WW1

The Generals met two aspirant curators from Namibia doing an internship at the Museum. The lady hails from a village nr Ongulumbashe.

Page 38: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

38

At 32 Bn as exhibited

Top & Bottom: Dave Fell in front of Russian GAZ-vehicles. He has driven them.

Page 39: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

39

Land mines are deadly / Landmyne is lewensgevaarlik

Oloff Bergh: Alex Faria

Page 40: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

40

Hel Hennie, Ek is besig om op te lees oor ou skeepswrakke en ontdek dat Oloff Bergh ‘n blêddie dief was. LOL Ek sien hulle spel sy naam Olaf maar daar kan seer sekerlik nie twee verskillende ouens wees – een Oloff en die ander Olaf Bergh ! Groete Porra

6 Nossa Senhora dos Milagros 1686 - Replica Ivory Statuette

Portuguese East Indiaman commanded by Don Emmanual de Silva. Wrecked in Struisbaai on 16 April 1686 at night, while on a homeward-bound voyage from Goa, with Jesuit priests, three ambassadors from the King of Siam, with hand crafted gold and silver jewelry as well as porcelain, ivory, soapstone and wooden ornament presents for the Kings of Portugal, England and France. Olaf Bergh stole jewels from this wreck and Simon van der Stel had him sentenced to three years imprisonment on Robben Island. Many of the survivors lost their lives while trying to reach Cape Town.

Alex Faria, who lives in Cape Town, is interested in the history of the Portuguese in Southern Africa

Begrafnisbrief: Lt-genl JG Dreyer

Page 41: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

41

Page 42: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

42

Ons het opgestyg: Kol MJJ van Rensburg

Ons het opgestyg en hoër en hoër, Net nader aan die son, soos Ikarus.

Ons vlieg in `n land van rus, Waar daar geen burgerskap en oorlog is.

Ons vlieg ver bokant die berge en die wolke.

Ons DC4 Skymaster se vier motore brom Hulle hartklop is alles in die kajuit opgesom.

Dis net ons en ons vliegmasjien. Na vier ure vlieg ons oor die Etosha.

Met ons praat klaar gepraat, dis net water wat ons sien.

Die buskruit reuk van die tweede wêreld oorlog Hang net vier en twintig jaar oor my land.

Was die Duitsers werklik ons vyand in die oorlog? Wie is dan ons vyand in hierdie grens oorlog ?

Hoe gretig loop die wêreld se spore oorlog toe,

Spyskaarte van tegnologie en wapentuig. Is daar êrens `n ompad na vrede.

Wie het ons verstrengel in die spinnerak van oorlog?

Ons styg op `n honderd maal, of `n duisend keer. Dit is ons brood en botter, daarom weet ek nie meer.

Ons vervoer helikopters, polisie en soldate, More is dit koeëls, voedsel en whisky.

Droom ek! Hierdie werklikheid, hoe lank?

Page 43: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

43

Ons vlieg die eerste slagoffer polisieman huistoe En die oorlog neem sy slagoffers meer en meer.

Niemand mag sê nie, maar die land is seer. My volk se mooi seuns in nog `n oorlog.

Ons het gehoop ons gaan gou huiswaarts keer Ons is immers `n Israel land met Bybel en geweer

Ons vlieg teen die Weskus en die woestyn se tande,

Ons kruis Angola heen en weer Ons vlieg lag deur Angola se groen berge.

Daar is groot here huise van die elite Portugese. Helaas , n jaar later staan net die uitgebrande karkasse.

Weerloos het ons weg gekruip in die wolke.

Gedurig was ons vyand die Mig vegvliegtuie. Hulle het ons gesoek met hulle projektiele.

My makkers is in die stert getrek Maar n hoër hand het hulle bewaar,

In Angola vlieg my Dakota in `n Afrika storm Diw swart wolke smyt ons rond soos `n lap.

Ons is verblind deur die verwoede weerlig strale. N Blou weerlig slaan oor my kop en deur die vliegtuig.

Al ons instrumente is uit geslaan. Die hael verwoes al ons vliegbeheer vlakke

En soos `n duisend kieries slaan hulle alles vol duike. Ons het verskrik geland met motore en ons lewe..

Twintig jaar lank het ons op gestyg.

Van my makkers het die laaste keer opgestyg. Met my was dit anders beskore.

Ek was ook male in rampe en smarte.

Op die kantlyn kekkel die tandlose satan. Hy teug aan die goue beker van sjampanje.

Deur die rook van sy Kubaanse sigare Inspireer hy die een wêreld regering politikusse. Elke drankie was die bloed van my medesoldate

Gestort in vreemde lande.

Hulle sê die Grensoorlog het gestaak En ons in glorie en boedel moet oor gee.

Net so twintig jaar uit ons lewe gevee. Ikarus is huis toe met gesmelte vlerke.

Die medics het nie medisyne vir wonde in die siel

Die Ratel, Buffels en tenks staan verleë Soos uit gebrande monsters en kerse..

Die soldate is rokende lamp pitte.

Page 44: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

44

Ons het die oorlog gewen Maar die grensoorlog sal nooit sy einde ken,

Is daar `n `plek op aarde

Waar die paaie nie loop na oorlog Weg te vlug van die Gog en die Magog.

Waar kan ek `n kraffie stilte koop?, Miskien op die plaas onder die sampioen.

Ek is voor die Here `n beswaarde.

Op my petwapen staan geskrywe PER ASPERA AD ASTRA. Deur die wolke na die sterre

MJJ van Rensburg November 2015

Lt-genl Hendrik Jacobus du Plooy: Theresa du Plooy

Geagte Hennie,

Ek probeer iemand help wat familie is van lt-genl Hendrik Jacobus du Plooy, gebore

1904 in Kroonstad en graag meer spesifieke inligting van hom en sy gade probeer

bekom.

Hy is in 1929 getroud met Gertie Helena de Wet van Umtata.

Die dame wil baie graag lt genl du Plooy se geboorte en - afsterwe datums bekom,

asook die van sy eggenote. Indien daar enige foto’s van homself of sy vrou

beskikbaar is sal dit ook baie welkom wees en ook die spesifieke plek (begraafplaas)

waar hulle begrawe is. Wie hulle kinders is, ens?

Ek sal dit hoog op prys stel as u ons enigsins kan of mag voorsien van inligting.

Baie dankie,

Groete,

Theresa du Plooy Volksrust 7 November 2015

Major-General J.A. Brink: Glenn Poley Dear Glenn Poley,

I am responding to your recent submission to a contact form on the website of

eNongqai Publications - http://www.enongqaipublications.com

Page 45: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

45

Your submission read as follows:

Hi, Can you help please. I'm doing some family research on my distant relatives. I'm

related to Major-General J.A. Brink who was the Police Commissioner between

1951-1954. Do you have any information on him at all? I'm looking for birth date,

death date, relative details e.g. father, mother, children etc. Would really appreciate if

you have any information that will help me fill up the gaps in my family tree. Kind

regards Glenn

I’ve submitted your request to the owner of the website, Mr Hennie Heymans, who

will pass on any further info he has about Major-General J.A. Brink.

We have a special page on the website dedicated to Major-General J.A. Brink:

http://www.enongqaipublications.com/maj-gen-ja-brink.html

Good luck with your research!

Kind Regards Glenn Elsden Webmaster: eNongqai Publications

Brig Johan Giliomee

Goeiemiddag my ou vriend, Net gou ’n paar woorde om dankie te sê vir Nongqai 6.7 en 6.8 – ek kon beide sonder enige probleme ‘aflaai / download’. Ek kan sien wat jy bedoel het toe jy onlangs gesê het “...Hy gaan dik - maar interessant - wees! “ – dit gaan my beslis tot in die nuwe jaar besig hou, nogmaals baie dankie, ek kan nie wag om te begin lees nie. Mooi bly en baie groete, Johan (39913)

Abu Dhabi Police Horses: Alan Betts Hello, I wonder if you can assist me, I did try and call. I am a retired UK Police Officer now working for the Abu Dhabi Police. The Abu Dhabi Police (ADP) are keen to learn from the experiences of the South African Police in respect of mounted policing. ADP are trying to benchmark with South Africa as a Police Force or with a particular city how they manage mounted policing, specifically:

How many horses do you have?

Page 46: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

46

How many riders?

What sort of policing roles are your horses used for?

Over what hours are horses used?

What sort of horse breeds are your horses?

What sort of temperatures can your horses operate in? We would be very grateful if you could assist in any way. Many thanks and regards Alan Betts Abu Dhabi Police

Crime: Farm Attacks in South Africa ANC-regering kry bloedneus by Verenigde Nasies met VF Plus se voorlegging oor plaasmoorde: Dr Pieter Mulder: 2015-11-25

Suid-Afrika se missie by die Verenigde Nasies (VN) in Genève, Switserland wat die VF Plus gister wou keer om ʼn voorlegging oor Suid-Afrika se gebrekkige regstelsel en die hoë voorkoms van plaasmoorde en moord in die land te doen, het ʼn bloutjie geloop toe Amerika ingegryp en aanbeveel het dat die voorlegging gelewer moet word.

Die missie se woordvoerder het rassisme en apartheid opgehaal in die argumente en aangevoer daar kan nie van Suid-Afrika se regering verwag word om statistiek oor moorde aan ras te koppel nie.

Die syfers wat die VF Plus in sy voorlegging gebruik het - soos oor plaasmoorde – sluit egter alle rasse sonder onderskeid in.

Volgens mnr. André Fourie, voorsiter van die VF Plus se komitee oor internasionale verhoudinge en raadslid vir die Stad Kaapstad, wat die voorlegging gedoen het, het dié poging van die missie net die teenoorgestelde uitwerking gehad.

Amerika het tewens aanbeveel dat die voorlegging ‘onmiddellik’ gelewer word en lidlande het daarna met groter aandag geluister na die VF Plus se voorlegging wat voor die Menseregtekommissie van die VN se Forum oor Minderheidsregte gelewer is.

Mnr. Fourie sê die gebeure maak dit duidelik dat die wêreld nou lank genoeg na die verskonings van apartheid en rassisme geluister het wat die ANC aanbied om hul mislukkings mee te verdedig.

Hier volg die VF Plus se volledige voorlegging:

United Nations: Human Rights Council: 8th Session: Forum on Minority

Issues

Geneva Switzerland 24.25 November 2015

Presented by:

Andre Fourie – Chairman: International Relations - Freedom Front Plus South Africa

Page 47: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

47

Notwithstanding the annual rebuttal by the South African government delegation, wishing us away, we are back here to draw the attention of this Minority Forum to the alarming increase in and the continuous brutal murders of farmers and farm workers, in the privacy of their farms, taking place in our country since 1994, without the necessary protection and/or prohibitive measures in place within our Criminal Justice System.

We have no option but to internationalise the violence and atrocities directed at and targeting a strategic minority community enterprise responsible not only for food security, but - which contributes considerably to job creation, economic growth and the prosperity of the entire South African nation.

The urgent attention of this august body is called for in the light of:

• Various commissions and committees of enquiries, plans and strategies, acknowledgements and commitments from the South African authorities having come to nothing;

• An unacceptably high total of 1775 farm murders have been committed from 1990 to date – figures privately kept by TAUSA and Instiutute for Security Studies in the absence of official government statistics;

• The overall annual murder rate in SA now stands at 17857 of which only 23.8% are brought to conviction – this proves how the Criminal Justice System fails the victims;

• The comparative international murder figures showing an average of 7 murders per 100 000 people per year whereas South Africa registers 32 per 100 000 – but, if projected to specific categories it reflects 54 per 100 000 for police officers and a staggering 133 per 100 000 for farmers and farm workers;

• The Criminal Justice System in South Africa has failed its own promise to put in place a proposed Area Crime Combatting Unit or Sector Policing System to replace the abolished highly successful Commando-protection-system; and

• The decision by the policing authority, not to release these facts and figures related to farm murders since 2007, as a separate category, serves as an indictment against their clear neglect to protect this particular minority entity.

Therefore, we, the Freedom Front Plus of South Africa, together with other registered South African participants at this Forum –

Request this 8th Forum on Minority Issues to share and adopt our grave concerns, and - to refer this matter to the Human Rights Commission and the Secretary General of the United Nations for its own investigation into this continuous cruel and violent practice committed with brutal force, and - often extreme torture, against the South African farming fraternity.

I sincerely hope that the panel who introduced this item will take the trouble to take this matter on board and pay SA a visit to inform themselves!

Brief History of the South African Navy: Capt (SAN) (Ret) Charles Ross The earliest beginning of the Navy can be traced to the establishment of a part time

volunteer corps, Natal Naval Volunteers, in April 1885 in Durban while a similar unit,

Cape Naval Volunteers, was formed in Cape Town in 1905. The Natal Naval

Volunteers, as part of the British Naval Brigade, were in action during the Siege of

Page 48: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

48

Ladysmith as well as at

Colenso, Chievely,

Mount Alice and a

number of other,

during the South

African War (Anglo

Boer War) 1899 - 1902.

With the establishment

of the Union of South

Africa on 31 May 1910

and the promulgation of

the South African

Defence Act of 1912

these two units amalgamated in 1913 to from the South African Division of the Royal

Navy Volunteer Reserve {(RNVR (SA)}. Attempts to establish an own Naval Force

continued but was shelved at the start of the First World War in August 1914. South

Africa entered the war without any warships of her own.

The German South West

African campaign in 1914

as part of the First World

War was the RNVR (SA)’s

first assignment as a large

number of the Union

Defence Force’s personnel

had to be transported by

sea and landed at Port

Nolloth, Luderitzbücht,

Swakopmund and Walvis Bay.

For this a number of British

liners, merchantmen and local

coasters, tugs and whalers

were chartered, requisitioned or

pressed into service by the

Union Government. Some 24

local coasters, whalers and

small craft participated in the

German South West African

campaign.

During World War 1 more than

400 members of the RNVR (SA) served with the Royal Navy in every theatre of the

war. Two more bases, East London and Port Elizabeth, were established after the

war. In every theatre of war.

Page 49: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

49

In 1921 the South African Naval Service was established comprising 3

minesweeping vessels that were transferred from the Royal Navy. At the same time

the four RNVR (SA) bases continued to operate. Hardship and a shortage of funds

during the 1920’s forced the Union Government to dispose of the three ships and the

South African Naval Service was virtually disbanded in 1934.

The South African Seaward Defence Force was established in January 1940 with

Rear Admiral Guy Halifax CMG as its first commander while the responsibility for

operating the Minesweepers, Anti-Submarine Vessels, examination and signal duties

was taken over from the Royal Navy.

01 August 1942 saw the amalgamation of the Seaward Defence Force with the

RNVR (SA) to from the South African Naval Forces (SANF) who at the peak of the

war consisted of 78 vessels. This unit was renowned for the exploits of its “little

ships” which ran the gauntlet transporting supplies between Alexander and Tobruk.

The crews of the “little ships” were awarded the greatest number of decorations won

by the South African Naval personnel during the war.

Almost 3 000 officers

and ratings were

seconded to the Royal

Navy ensuring that

South African sailors

saw service in every

major Naval operation

during World War 2

which includes the

Russian convoys, D-

Day landings and

serving in the Fleet Air Arm. In addition 78 South Africans was transferred to the

Royal Marines.

In 1943 the South African Woman’s Auxiliary Naval Service (SWANS) was estab-

lished and almost 300 served in various administration and communication posts.

The name “SWANS” remain with the South African Navy to today when referring to

the female members of the Navy.

329 South African sailors were killed while 225 received awards for gallantry and

distinguished service during the Second World War. 225 South African sailors are

commemorated on the Naval Memorial in Plymouth.

Page 50: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

50

At the end of World

War 2 the Union

Government decided

to establish a

permanent Naval

service and on 01 May

1946 the South African

Navy (PF) was

established with 60

officers and 806 other

ranks. Its fleet

consisted of three Loch

Class Frigates (HMSAS GOOD HOPE, HMSAS TRANSVAAL, and HMSAS NATAL)

two Boom defence vessels (HMSAS BARCROSS, which later became HMSAS

SOMERSET, and HMSAS BARBRAKE, which later became HMSAS FLEUR) one

Minelayer and twelve harbour defence motor launches.

During 1947 the Algerine Class Ocean Minesweepers HMSAS BLOEMFONTEIN

and HMSAS PIETERMARITZBURG were added to the fleet.

By 1951 the South African Navy (PF) had grown to 132 officers and 1 499 other

ranks with the addition of two Destroyers (HMSAS JAN VAN RIEBEECK and

HMSAS SIMON VAN DER STEL), a survey ship (HMSAS PROTEA). In the same

year the South African Corps of Marines was established comprising coastal artillery

and anti-aircraft artillery regiments. The Marines was disbanded in 1955.

The Simon’s Town agreement was signed in 1955 in terms of which the South

African Navy would expand and the Simon’s Town Naval base and the Naval

Dockyard handed over to South Africa on 01 April 1957. Simon’s Town naval Base

became the Navy’s primary Naval Base. Naval Headquarters was also re-located

from Pretoria to

Simon’s Town.

In terms of the

agreement the South

African Navy a number

of ships would be

added to the Fleet.

These included 3 Type

12 Anti-Submarine

Frigates, SAS PRESI-

DENT KRUGER, SAS

PRESIDENT STEYN

AND SAS PRESIDENT PRETORIUS, 10 Ton-Class Minesweepers and 5 Ford-

Class Seaward Defence Boats (SDB).

Page 51: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

51

In 1961 the Tug De Noorde was added to the Fleet, 1967 the the Fleet Replenishing

vessel SAS TAFELBERG was commissioned, 1969 saw the addition of another Tug

De Neys and later the Torpedo Recovery vessel SAS FLEUR (the first Warship to be

designed and built in South Africa), 1970 saw the establishment of the Submarine

branch with the arrival of SAS MARIA VAN RIEBEECK who was soon followed by

SAS EMILY HOBHOUSE and SAS JOHANNA VAN DER MERWE. The

Hydrographic Survey ship, SAS PROTEA, joined the Fleet in 1972. Due to the arms

embargo the order for additional Submarines and Corvettes were cancelled in 1977.

In 1981 the River Class Mine Counter Measurers Vessels joined the Fleet.

On 04 July 1976 the South

African Navy was represented

by its Flagship, SAS

PRESIDENT KRUGER, in the

International Naval review in

New York commemorating the

bicentenary of the

Independence of the United

States of America. She was

one of 53 ships from 22

countries.

To protect South Africa’s

harbours against threats the

South African Marines was

established in 1979. The

Marines were deployed to South West Africa (Namibia) during the Border War where

they manned boats on the Zambezi River operating out of Katima Mulilo. On their

return the Marines was also deployed internally in support of the South African Army.

During 1980 the Strike Craft Flotilla was commissioned in Durban and the 6 Strike

Craft, equipped with missiles, two 76mm guns and smaller close range weapons,

were based there and made up the bulk of the Navy’s strike capability.

18 February 1982 is one of the darkest days in the history of the South African Navy.

The ships SAS TAFELBERG, SAS PRESIDENT KRUGER, SAS PRESIDENT

PRETORIUS and SAS EMEILY HOBHOUSE conducted exercises when the SAS

TAFELBERG AND SAS PRESIDENT KRUGER collided resulting the sinking of the

SAS PRESIDENT KRUGER with the loss of 16 lives.

Page 52: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

52

In 1984 the largest and most sophisticated vessel ever designed and built in South

Africa, SAS DRAKENS-

BERG, was launched in

Durban. SAS DRAKENS-

BERG was the new Fleet

Replenishing vessel.

During 1987 and early

1988 the Fleet Replenis-

hing Vessel SAS

TAFELBERG underwent a

major refit during which

she was converted to a

“Amphibious Landing

Ship” able to land Marines

by Delta boats while the flight deck was also enlarged. This capability was tested

during the largest peacetime exercise, Exercise MAGERSFONTEIN, near Walvis

Bay during September/October 1988.

During 1989 the Border War came to an end and defence spending came under

severe pressure which the Navy did not escape. With the need for new ships now

critical, the Marines was disbanded, some shore establishments closed and 23% of

its personnel retrenched.

1993 saw the arrival of the Ukrainian built Icebreaker, Juvent, and soon to be

renamed SAS OUTENIQUA replacing the decommissioned SAS TAFELBERG.

27 April 1994 saw the establishment of the South African National Defence Force

(SANDF) and once

again the pressure

was on defence

spending and impro-

ving the effectiveness

of the SANDF. In

1999 the SAN was

once again restruct-

ured with the former

Chief of Naval Oper-

ations shifting his flag

from Pretoria to

Simon’s Town. And

all flotillas placed

under his command. A newly established General Support Base took over the

Administration and Logistics function.

Page 53: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

53

Today the South African Navy is a force to reckoned with and operates Valour Class

Frigates each carrying a Westland Super Lynx helicopter, Type 209 Submarines,

Fleet Replenishment Vessel, Hydrographical Survey Vessel, Warrior Class Fast

Attack Craft, River Class Coastal Mine Hunters, T-Craft Inshore Patrol Vessels,

Namacura Class Harbour Patrol Boats and a number of Tugs.

Since 2001 the South African Navy has been deployed in support of the Peace

Mission in Burundi.

Next time the Navy ranks will be discussed.

Rooidam Military Cemetery: Bloemfontein: Capt (SAN) (Ret) C Ross

The Rooidam Military Cemetery is located in the Groenvlei Small Holgings area near

the Tempe Military Base

in Bloemfontein and is

no longer in use.

There are 77 Common-

wealth graves and 49

graves from the Garrison

Force stationed in

Bloemfontein after the

South African War

(Anglo Boer War 1899 –

1902). In addition many

of the family of the

Garrison troops who died

while deployed in South Africa are also buried in the cemetery. This includes wives

and children.

The Commonwealth

graves, most of them

from the Tempe

Military Hospital, are

all from the First

World War and

includes amongst

other 59 South African

casualties, 7 from the

United Kingdom

(which includes 1

each from the Royal

Navy and the Royal

Navy Volunteer

Page 54: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

54

Reserves), 5 from East Africa and 1 each from Australia, Canada and Uganda.

18 of the South African casualties are from the South African Infantry, 6 from the

South African Mounted Rifles, 4 from the South African Medical Corps, 3 each from

the South African Horse, South African Service Corps and Military Labour Corps, 2

each from the returned Soldiers Battalion, South African Engineer Corps, South

African Artillery, South African Military Constabulary, South African Native Labour

Corps and the South African Railway Service. The rest are made up of single

graves of various South African units.

Within the cemetery is also the Rooidam African Cemetery memorial

commemorating the 21 casualties from the South African Native Labour Corps who

buried in the African Cemetery about 1 kilometer away and who’s grave could not be

located.

The 48 of the Garrison

graves covers the period

1907 to 1914 and include

11 casualties from the

Dragoon Guards, 4 from the

Royal Engineers, 4 from the

Scottish Rifles and 3 from

the Duke of Cornwall’s Light

Infantry. There is also a

member of the Cape

Mounted Rifles buried.

The cemetery is maintained

by the South African Agency of the Commonwealth War Graves Commission. The

Mangaung/ Bloemfontein Municipality recently erected a new name board in the

cemetery.

Polmed: Luit Kol Gideon Serfontein

Tel : 011 672 4765 Nasionale Sekretaris Faks : 011 672 4765 Mackenziestraat 29 Sel : 082 412 1326 FLORIDA PARK E-pos : [email protected] 1709 24 November 2015 ALLE TAKBESTURE

Beste Bondkollegas,

POLMED

Page 55: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

55

Aangeheg vind asb. ‘n lys van Kliëntedienssentrums wat van 01 Januarie 2015 met

die oorname van MEDSCHEME in werking gestel sal word. Daar word ook CLO’s

(Client Liason Officers) aangestel wat by verskillende polisiestasies op sekere dae

beskikbaar sal wees om aandag aan lede se klagtes te gee. Hierdie CLO’s sal gerat

wees om dadelik elektronies aandag aan rekeninge en klagtes te gee. Die volgende

plekke, PAARL, MAFIKENG, POTCHEFSTROOM , KING WILLIAMSTOWN en

BEJAARDESORGFONDS is alreeds geïdentifiseer en CLO’s sal op dae, wat bepaal

sal word soos die behoefte ontstaan, by die gemelde plekke, beskikbaar wees.

Hierdie diens, sal waar daar ‘n behoefte ontstaan, verder uitgebrei word.

Die bestaande tel nr 0860 765 633 waar al die nodige opsies uitgeoefen sal kan

word, asook die posadres Privaatsak X16, ARCADIA, 0007 bly onveranderd.

Die bestaande Polmedkaarte van lede moet gebruik word totdat die nuwe kaart met

nuwe nommer ontvang word. Die bestaande kaart sal sodra die nuwe kaart vir die

eerste keer gebruik word outomaties gekanselleer word.

Vriendelike Bondgroete,

LUIT-KOL NASIONALE SEKRETARIS GJ Serfontein.

Lys van Kliëntedienssentrums

Branch: Physical Address:

Bloemfontein Shop C7, 1st Floor, Middestad Centre, C/O Charles & West Burger Street, Bloemfontein

Kathu 6 Rietbok Street Kathu Northern Cape

Kimberley Shop no 17 Southey Street Kimberley 8301

Lephalale Bosveld Boulevard Park Shop 6 Cnr of Chris Hani and Joe Slovo street Onverwacht Lephalale 0557

Nelspruit Union Square Unit G2 44 Mostert Street Nelspruit

Page 56: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

56

Polokwane Ground Floor Bonitas House 22 Hans van Rensburg Street Polokwane

Pretoria New address from Jan 2016

Shop 0013 & 0014 Nedbank Plaza 361 Steve Biko Street Arcadia Pretoria

Roodepoort 37 Conrad Road Florida North Roodepoort 1709

Secunda Grand Palace Unit 82 2302 Heunis Street Secunda

Vereeniging 36 Merriman Avenue Ground Floor Vereeniging

Cape Town Icon Building Ground Floor Cnr Lower Long Street and Hans Strijdom Avenue,Cape Town

Durban 67 KE Masinga Road (Old Fort Road) Durban, 4000

Port Elizabeth Block 6, Greenacres,Office Park 2nd Avenue. Newton Park Port Elizabeth

Rustenburg To be confirmed

Page 57: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

57

Oorkonde aan lt genl JJ Viktor deur Nongqai & “Rus en Vrede”

OORKONDE

“NONGQAI & RUS EN VREDE”

SALUUT

gerig aan

No 23954(v) luit-genl Johannes

Jacobus Viktor, SOE

deur sy

oud-kollegas en vriende van die

Suid-Afrikaanse Polisiemag

Ons salueer u as ʼn ware heer, ʼn generale-offisier, ʼn leier en rolmodel van die voormalige Suid-Afrikaanse Polisiemag Tydens u unieke loopbaan het u aan die hoë eise gestel, voldoen en het u voorgeloop in die uitvoering van ons pligte

U speurpligte het u selfs na Amerika en Engeland geneem Selfs na u aftrede het u bande met u ou-kollegas behou en daardie bande van kameraderie uitgebou

Ons salueer u uit erkenning vir u besonderse taakvervulling in ons polisiemag en het hierdie oorkonde ten doel om u diensbaarheid destyds hier ter lande en in die buurlande

tov landsveiligheid

sigbaar vir die nageslag te bewaar.

Gegee onder ons hand te Pretoria

op 7 Oktober 2015

...................... /...................... / ........................ Hennie Heymans (Nongqai) / Peet Snyman (Rus & Vrede)

en ander kollegas en vriende

Bring en gee “blomme” terwyl iemand leef!

Ontmoeting met mnr Ronnie Kasrils

Gedurende die maand het mnr Ronnie Kasrils besoek by Hennie Heymans afgelê; lt-

genl JJ Viktor was ook aanwesig. Die geskiedenis van pamflet-bomme wat in

emmers onder andere in Durban in die vroeë 1970 ontplof het, is bespreek. ‘n Inset

vir ‘n film oor die “London Recruits” is geskiet. Ook was genl Viktor die kommissaris

van die Ciskei polisie toe mnr Ronnie Kasrils “besoek” al daar afgelê het. [Kol Vic

McPherson wat iemand in die saak gearresteer het, het die volgende dag sy kant

van de verhaal vertel.]

Ons het oor die “ou” dae gesels: Tydens die noodtoestand in Pondoland gedurende

1960 het mnr Kasrils die SAP ontglip. Ek kan onthou hoe my Vader, sersant

Heymans, vertel het hoe mnr Kasrils die polisie ontglip het. Genl Viktor loop ‘n lang

pad in die veiligheidstak en hy het verskeie kommuniste ondervra, waarvan Ruth

First die bekendste was. Hy en mnr Kasrils het ook oor die Ciskei se dae gesels. Dit

is interessant wanneer ou opponente mekaar ontmoet.

Page 58: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

58

Ronnie Kasrils: Gewond

Mnr Kasrils is in Durban een aand gewond. Hy dra steeds die litteken. Ons het

voorheen oor die aanval gesels. ‘n Offisier van die Veiligheidstak het ‘n groep regse-

jong Afrikaners in Durban aangehits om mnr Rowley Arenstein se huis aan te val.

[Sy naam is bekend: Dit was voor genl Steenkamp die afdelingsbevelvoerder geword

het.] Toe die aanval beplan is, toe het die offisier die Arensteins van die aanval

ingelig. Mnr Kasrils het op daardie tydstip by die Arensteins ingewoon – hulle was

familie. Toe aanval kom, was hulle reg! Die aanslag is afgeweer en mnr Kasrils is in

die wang gewond. Een van my skoolvriende wat aan die aanval deelgeneem het, het

my skriftelik sy weergawe gegee. Alhoewel ons opponente en vyande in die verlede

was, is sulke gesprekke oor die geskiedenis nuttig. Die geskiedenis moet eerlik

wees. Eerlikheid is soos ‘n leeu, wanneer hy vrygelaat word kan hy vir homself sorg.

Mnr Kasrils ontvang ‘n stel “SAP 100”-glase om hom te herinner aan sy “ou” opponente; die SAP, die veiligheidstakke en die Republikeinse Intelligensie.

Page 59: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

59

“Ou vyande” neem afskeid – dit klink of iemand kon gesê het: “Ons het julle lekker opgedonner, nè?” Dit geld vir albei kante.

Transvaalse burger: Nathan Kasrils

Mnr Karils se Oupa, burger Nathan Kasrils, het in die Anglo-Boere-oorlog geveg. Hy

was ‘n Boere-Jood en spioen vir genl Koos de la Rey! (Indien u iewers vir burger

Kasrils raaklees, deel asb met ons – HBH).

Kritici

Die geskiedenis is slegs ‘n soeke na die waarheid. Die

geskiedenis is ‘n soort of tipe: Kommissie of Raad van

Ondersoek. Bewys u stellings deur onbetwiste feite en

getuienis. Dit is ‘n poging om die verlede te probeer verstaan.

U kan nie eenogig en subjektief na die geskiedenis kyk nie.

Soms besluit ons deur konsensus te bereik wat die

geskiedenis sal wees?

Geskiedenis het vir my al wonderlike oomblikke besorg:

In Ethiopië, ek het gesien presies waar mnr Nelson

Mandela in die Kolfe Polisie-barakke geslaap het. Waar hy

opgelei is, ek het met Mandela se instrukteurs gesels en

klankopnames van die gesprekke gemaak. (Van die

instrukteurs is nogal in Israel opgelei!)

Ek was teenwoordig toe my gas van SWAPO vir Herman Grobler ontmoet het –

hulle het teen mekaar geveg.

In Nederland het ek op die plek gestaan waar prins Willem van Oranje gedurende

1584 te Delft deur Balthazar Gerhards gedood is.

Page 60: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

60

Die besoek aan die brug by die rivier Kwai is ‘n onvergeetlike ervaring, die

besoek aan Sentosa-eiland (Singapoer) of ‘n besoek aan Quimoi-eiland wat aan

Taiwan behoort is treffend so ook om Boeregrafte en konsentrasie-

kampbegraafplase te besoek – jammer dis so verlate en soms gehawend. Baie

plaaslike geskiedenis gaan verlore – dink maar aan Pretoria: Wanneer het u laas

die besienswaardighede besoek?

Treffend is genl CR de Wet in my gedagtes – sy standbeeld staan in Nederland

in die Nasionalepark de Hoge Veluwe waar hy in die Arktiese-windjie tuur en

mymer oor die verlede! Die brug by Arnhem – “A bridge too Far: Cornelius Ryan”

is ‘n belewenis. Nederlandse ooggetuies het my die stories daar vertel.

Die beste vergelyking wat ek kan tref om ons nasionale veiligheidsgeskiedenis te

probeer verstaan is aan die hand van ‘n treinongeluk waarin ‘n passasierstrein of

passasierstreine betrokke is. Die trein is vol passasiers en in verkillende komparte-

mente – elke passasier beleef die ongeluk op sy eie unieke manier. Party sterf

sonder om die storie te vertel – ander het die ongeluk oorleef met of sonder

beserings.

Elke storie is uniek – het ek tog net meer met Oupa Heymans oor die Anglo-

Boereoorlog gesels!

Kry u eietydse geskiedenis agtermekaar ....

Maandelikse braai: Rus en Vrede

Die varkie op die spit! Dankie George Kellerman – ek waardeer!

Page 61: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

61

“Ons sal hulle onthou!” Ons het die ou SAP-vlag gehys en halfmas gehang – ter ere van genl Sterkhans Dreyer.

Page 62: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

62

Die Wesranders (bo); die Vaaldriehoekers en Jaansbergers (onder)

Page 63: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

63

Blue light in support of SAPS: Anton Laas

Anton Laas shared Police pics and clips's photo. Police pics and clipsLike Page 14 mins

Had a awesome suggestion from one of our followers, Bianca de Klerk, just now! Can we as brothers and sisters in the police, as well as the general public please support this initiative! Please put a blue light bulb in your outside light by the porch, front gate or where ever it will be visible to show solidarity with our police!! Let this be a symbol of support for our

boys and girls as well as your disgust at the continuing murder of our police members. The date will be from the 1January 2016 to 7 January 2016. Please support this initiative and share!!

This is a good idea – I think we do it throughout the year; the SAPS must know where their supporters are. It’s after all our police; and we should support them because it’s the right thing to do!

Mystery of a Canadian’s grave at eNseleni (1901): Dr JC van der Walt The Honorary Game Ranger of eNseleni Game Reserve, Paul Gouge, had

contacted local historian and author of, “ZULULAND TRUE STORIES 1780 to 1978”,

to solve a long-standing mystery. The melancholy gravestone in the wilderness

reads: “Cameron. Canadian. 1901.” A separate inscription reads: “Relocated Nov.

1950”.

Was Cameron perhaps an ex-Canadian soldier who had fought in the Anglo-Boer

War of 1899 and who afterwards remained in South Africa?

A patriotic Canada sent 7 368 troops, the Royal Canadian Regiment, to fight the

Boers. It included Scout Officer Davis, a real Red Indian. Twelve Nursing Sisters

accompanied the Regiment. They saw action at Paardeberg, Graspan and marched

into Pretoria. Over three years, 89 Canadians died in action and 135 died of

sickness. The First Contingent returned to Canada on 7 November 1900. Some

Canadian troops remained in South Africa. Was Cameron one of them?

It was possible to trace two Cameron’s: Lieutenant Allen Cameron, killed in action at

Graspan in 1901 and Sergeant JH Cameron, who died from dysentery near

Bloemfontein in 1901. Sadly, there are no official records of the survivors!

Page 64: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

64

Readers with more information are requested to please contact Dr JC van der Walt

at 035-753-1433.

Honorary Game Ranger, Paul Gouge, next to the grave of the mysterious Canadian,

Cameron, who died at eNseleni in 1901.

Boek deur: Kol Len Els

Page 65: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

65

Inligtingsessie: kol Albert van Niekerk (SAP Logistiek – Afgetree) Albert is die seun van sersant “Punchie” van Niekerk – polisiebokskampioen van

Durban-Suid se dae. Albert is ‘n geleerde en begaafde oudpolisieman. Hy het ‘n BA

Pol (Hons) en is ‘n kwalifiseerde werktuigkundige asook ‘n akademies gekwalifi-

seerde meganikus – ken van “mouters” en dinge. Met lof geslaag. Jammer dat so

polisieman

Petro en ek het die kursus baie geniet, ons het reeds geld gespaar op voortydige

instandhouding van ons voertuie. Die kursus is ideaal vir groepe. Kontak Anja:

0126441074.

Page 66: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

66

The Nongqayi Museum at eShowe: Dr. JC van der Walt The British Colonial Government established this Fort in the middle of the Dlinza

Forest in eShowe in 1883 to maintain law and order in Zululand. The fort was

occupied by some 90 barefoot Zulu police.

Today the Fort serves as Zululand’s largest Museum Village. Fortunately the main

structure of the original three-turreted building has remained relatively intact.

Standing on the lawns inside the complex one can easily visualize Inspector CE

Fairlie instructing the police before they set out against iNkosi Bambhatha’s rebels in

1906. The black police linked up with Government volunteer troops and they wiped

out some 600 rebels in the Mome gorge of the Nkhandla forest on 6 May 1906.

Some 600 rebels were brutally massacred.

The museum contains a remarkable number of exhibits like the scales used by

Standard Bank at eShowe to weigh the thousands of ounces of gold mined in some

30 areas of Zululand during the period 1886 to 1931.

Large photographs depict the mining activities at eNtumeni, Mfongosi, Nondweni,

Melmoth and elsewhere. The Government paid gold miners 77 shillings per ounce of

gold. This was equal to 44 bottles of whiskey! Zululanders exchanged their gold at

the numerous shops in the vicinity of the gold mines. One pennyweight of gold was

exchanged for one bottle of gin!

Page 67: Nongqai Vol 6 no 11 (part ll)

67

Dr JC van der Walt

Other exhibits depict the Zulu kings from earliest times, aspects of the Anglo-Zulu

War of 1879, the furniture of the “white Chief” John Dunn who had married some 48

Zulu wives. He sired 116 children.

A replica of the silver cup that Queen Victoria gave to King Cetshwayo during his

visit to England in 1882 is also on display.

The best curry in Zululand is served in the Settlers’ House Restaurant, a fully

licensed establishment in the museum complex.

Slot Daar is nog vele verhale van Kapt Charles Ross (SA Vloot – Afgetree), dr JC van der

Walt en Nico Moolman en baie ander.

Identifiseer u foto’s – identifiseer die datum, die plek en die tyd – identifiseer die

mense op die foto’s en die fotograaf. Bêre u dokumente, sakboeke, dagboeke,

foto’s, koerante, plakboeke ens – al die goed is belangrik om ons geskiedenis te

bewaar en in die toekoms reg te vertolk. Bewaar die verlede!

Contact details / kontakbesonderhede Hennie Heymans: [email protected] Glenn Elsden: [email protected]

Greetings – Groete Salute! Saluut!

Hennie Heymans No 43630(B) © 2015