Nojenkrdnewey wellamekan print version

78
ن وودژ 156 ن وودژ 1

description

 

Transcript of Nojenkrdnewey wellamekan print version

Page 1: Nojenkrdnewey wellamekan print version

156 ��ژ��� د��و� و�����ن

1 ��ژ��� د��و� و�����ن

Page 2: Nojenkrdnewey wellamekan print version

2 ��ژ��� د��و� و�����ن

155 ��ژ��� د��و� و�����ن

Apapale
Textbox
Apapale
Textbox
Page 3: Nojenkrdnewey wellamekan print version

154 ��ژ��� د��و� و�����ن

BY HEJÊN

First Edition, May 2014

3 ��ژ��� د��و� و�����ن

آ�ن �� و � و� ��د�� ژ���

�ه�ژ

٢٠١٤ ��� یم، ��ی�ر�

Apapale
Textbox
Page 4: Nojenkrdnewey wellamekan print version

4 ��ژ��� د��و� و�����ن

�دا د�ی�����و�، ��ژ�� �ا، ��و�ه �� و� �" د�! ���را�"��#ی�ر�% & ��و� �'�و�� آ�/� �0راو�0ر و ��ه�وآ�/� آ���- ه�وڕ+ و ���ر و*(#�آ���، آ� ��'�ر �

داو��/�و�، ه��5"ی�ن '� �� آ�/� �ی��5ا '� آ��� و آ�ر/� و��&4�ی23 و #���1و ه�*�/� . دا آ�/- '� /ی و/�%�ل و�5�ا��و�ی�ن /�ر ��*"�م�ه�� م'�'�678ا�� �� ��'�ر��و�

&�ی���5 دوو=ی��� و /�����ت ه��5"ی�ن �� ��8 �� ،��ی�را% ��را%<�آ د�� ��م &��8 او �� %�ر '�'�/�آ��� �� و**(#�آ�م ��و% ا'�ون%���� � ��5 ر@! ك #�/4 ه! و�. %�ر�1

، و� /! آ�ن داو� & %ی�ر� �5- �! ه! ی�م و��A !& !' 4�ن، @�ت و آ�ر/! �! � '� /! ڕا%<! �ازن ن و د�# &5اد� و� ر زی�/ ڕوو�" د�! %! ه�وڕی�ن و ه�و�ن �! � !� -5م ه! '!� &� 2 و دی�ری" اوی�ن '�5 و�� !� 8! و��& �' Cآ�ت و آ! ، ��ی �و دوو'�ر� �=دان �!و/. و� �! �*�5 دا و� ��و%ی�! م ��8 '�678ا�� �! ، '!���نر� 1م و %! و� �'�و��و��5'�ر @!

� ���آ� و%ی�-، /�و��� ، 'ی"�/! ی! ه! �! ر�D و ڕ� %! ر ��زی6- آ! هی�ادارم ه! دوو=ی! @��"!. '2 را�یC ه! '� ��!ه�و��ت '� �E و �! =ی! �! ه!�#�>F# !� و

� .�����2وا ��%�ر ڕ�و/� ڕ�8H*ی ی�7ن دا او، هیG آ�رایی��

�����8*"���و�، آ� ��و و�Hڕ �%�ر�/� و '�ر �� ه�ر �&�' ->8ی3<ی�5زا���� �' ،4را� �دا� د� �' E�� �رم و �5���و� ����رآی6م �� ورو'! د�ی�������و�، /��ی� 'ی و'�@�و�

� دی�ری" او ��آ�ن و ��8<�ا�4 "&و # �/وا�ی�� ���و� د� ���ڕوو، ����رای�/� '�@�و�� ��� �� ��زاد و ی�آ�3�� و �>Jی�K/ ی���/ �"�' ،رآی3<یی����� '4 ���� 'ی

� �ر آ���یداد&�رو/�]�'�@�و�� �E ��و �و���� /��ی� �� ه6ر ����رآی5ا ، آ� '�]����رآه�رو�ه� هی' ->8 Gاو� . /�ا� او� زی�5ووی�/� و � Hیی*�و�ی�ن &�ر6راو و آ�را '�7<�و�

���یی� و ��و� ���' Hوام &ی�/� و &5ا# یڕ �">8 Cیی� و ڕا%<ی�5و@�ون ��O' و� دژای�/� %�ر%� <� '"�م و '���درو%<� '6ا��' ،4م ��م ��%�ر د�آ�م، د�آ 2 %*�ی

� ��زاد و %�ر'� �ی� /�ك و آ او�ی� و ��@ی��ی�/'د�ر �>*ی�آ� /�ا -ی� ه6ر�دا /��/�% E� = ،2' ڤH � ��وویی�آ��� ��و� � اوا�A �' �آ����K و داد&�رو�ر آ���ی�/

���، دی�ری� او� ���� '�@�و�� ��م %�/�. آ��یی�و��/وا�ی�����رآی��6 '� ه���و %�رد�م و #�ی�آ� ه6ر �یی�، ���م '�@�و��48 '�ره��� �5���و� &�ر/�وك و &�'��5یA �'

�% � آ د�یی�7 �� ��و�/�'� �� ڕا'�ردوودا؛ هی>8 G- �� %�دا %�د ) ٣٠('�"� '�ره���%

153 ��ژ��� د��و� و�����ن

:��راو��

*�������ار���ڕو������ون،���������را���ر�ڕا �ڕ� ��د�ڕە*�(�ن،�)'&ی���%��$��#�"! ا��ری�

. دا���(�ر�748ن١٩١٧ڕا �ڕ��345 %�ەری�و�#��2�1�ری� و�� ١٩٠٥

�=%��>;ا:�** �)'@*?;د����;ا�<ە*�(�ن، ��A=����ن �و �(�ر ��� ���ون، ������B ر���

C;�� ��;<��B�D%E���� �و �F4��%� �)=�A� �و ���*���2GH�(�ن��Dران �I�B�)� �و �(�ڕ و

. ��و ] #���ر�2GH�(�ن (�2GH��B�(�ن�و�[

****************************************************************************

L�%� �ز�MN ەی �����Pم� :� �S'Tا، ��<ا��وەی�7C�U�ری ��� �L� ���*���ی �#�و Vا����� #�W�ر

�V��P�WX��YCو��:������V��P��5�و������Z�*ر�#]�[Cژ�T)^_�X ،�����B�Uن�و�U�و:��) �Pرد

� ��a�W�ر(#�زادی �%��)] �Pرد �دووەم �ز�MN ەی �وەك �#�%��Eەدا ��� �#�وا ���دە�74cd2"�وە، دا،

��B�e��%ە%��دە MNری�#�م�ز��Pواو���#�4ە��ر�Aوی� .ی�#�ز

****************************************************************************

^GHو��را:��#���ر�����Z�*ر�# www.theanarchistlibrary.org/authors

��FGHر����#��$���U�4ازی�*www.shawnewald.info/aia

;���رە���ردەواB?;اوە(�ن���B�ڕ�#���ر�M&م

www.anarchism.pageabode.com/afaq/index.html

�ۆ �و��د��وە و ����رد�� ��ر�وو�� ز��ر دەر��رەی ���ر�زم �� ز���� ���: ���ن ��رە��، ��ر�� و �وردی، �ر�� ����ر �م �

http://issuu.com/anarkistan

�رای �وا�دن و ����ردن ���ب ���ر در��رەای آ��ر�م �� ز���� د��� ��� ا��ر��� ��� :!ر��، �ر� و �ردی، روی ان

http://issuu.com/anarkistan

"#���� "�+راءة و ا�ط�' ا��زد �ن ا���ب ا$�ری &ول ا$��ر��: ا�0ر�"، ا�/�ر" و ا��رد"، زوروا ھذا ا�را�ط ا���رو�,

http://issuu.com/anarkistan

Page 5: Nojenkrdnewey wellamekan print version

152 ��ژ��� د��و� و�����ن

4���Cوڕ�Tر��W�#� �L� ،�}H%���#� �P�%ردا��وە�Pو�� Vدەزا�� [B���� ��Pن�A� �%� ^GHLر���#� �~

�وو�7�وەی��� �و �رT� �وەك �#���رB&ML�وە �����رەی [B� �وL�7C;د��ی �#�م �%� ���7_ � �#�م دژی

���ە��7�وە ،����%��B�P .ی����}H�� �د%��، �:���L� ��Pردا��وە%�(� ��B�Tو ��H�� �B�رج ���م

�و��M7Hن����دەB�^C;L]���م���رەوە��V��I�Tو�U�ر~��وڕL�7C;دن�و�I�T .U���و:��4#"���_^

��:�P�و��Bز�#� �B�Nرە���� �وەك �L� �4��L� �وەك [B� ����م ،V�� ���I�%�U�وە �P�%دو���

�د%��� �~4�*� Vا������ �H%�W{�2وم، �#���رML&م �:�P���رT� �B�7و��� �Lۆ M�� ��� �U�م �$�%� �A

���� V��P��Hو��Bز�#� ��E������ �و�T�م V��و��Uد�T*��ر ��L M;د��وە �F��#� �و�T�م و���7C�م

Uو���اری�� �رTن�وەك��P�2GHLر�#���ر�W�#�4ن؛�%�Wم�دە�B�Nا���م���رە�E����$�����Bوەر

�ن�����Pرا�����وو�7�وە�و��Uوە��L�����و�����B�Tو�ڕوو�%��B�P��$���U��P=�Aو�������a�5

�^_����;�����4���ڕا��Bر���Pن�دا���;ن،�#�وا���رە��Nم����دوو�#�W�ر�ز %�L�م،�����B�Tن�:

Bی�ڕا�<I�U�،7�وە؛�دووەمCد%��دا�دە��وڕ��:�P��H2GH���*�7�وە�����و����ر�و���ووTر�����

�وو�7�وەL�%��دە�_2����ر�B%�ی�ڕا��Bر���L���ن�و������*�Pوڵ�و��Tر����T��2G_#���وەك�

��GL�Aز��� ��� ���ر�ن �و���رە��Nم �����و���*����P�2GHن �دە�����eازە ���و�ڕەو W;وپ

4Aدەردە� ��H�وە�%�7�A� ���روەر�� ��ڕا �ڕ ��� �A�ن �T�روەك �ڕووEا�١٩١٧^، �ڕو���دا ی

���� ���و ،���%� ���ر�1زا:� �و �C;L~�ران �:�P�������� �و �2�B�P� �#���ر���H2GHL�ی T�و��

��Lن،�%��#�وەی��P�����}�����ر������Bزار���ڕا���%�Bر��(��ر� وەك�%�MB�Lن�) P���B�ی�

��*� ��� �و�L;ا �#�وەژووL;ا%�وە �Pر���#� �$���U� �4?{~�:��#�ز�Bو:�� �دوای ��� �L� �#�وا��ی �زی

!P���B�ش������_H%�W�7{�ن�

5 ��ژ��� د��و� و�����ن

>8 Gیی� و هی�ییدرو%2 �ڕ� ��و� و '�را�� �ن '�' ڕ� �� '�نی� و ژ"یC �� %�روو25� �� �ی�����#،�� ڕ� � ��و #��� ���W و �ی�����ی� ، ��'�ر��و� ��ر�5��X�8.

�����#)' �/*ی�� ��م و����� �@ �'�3� C& Y�% 5<� د�#�ر��و�، '�/�ی*�ت %�رد��

"2�)&رد']�#�ر"و " ��رد�� 8ی\� '�'�/����4 ��و دوو ، �� '�دا �و� '� �Aو/��� ��ر"دوا/ه�رو�ه� % . '(#�ر�دا، زHر- ��و '�'�/��� �� %�ر����1�ی�ن ��%�ر ��و% ا'�ون، �Aو/�ن

%�Y د�'2، �� ��م و�����م ����د� 'و� د��و� � دوون، '�م '�دا �و� ��'�ر � ڕا'�ردوو و &�ی5ا'�و�� /�ڕ� ����ی�/یی���ن��% �، %�ر�Xیی���ن ڕووداو و ڕا&�ڕی�����

����'�و، /� ��م ڕHژا�� 'ی�ر ی�نو &5ا@�و��و� '�ون و '�ار ��وڕ�5ا��و� / زHر د��و� '�58ار /�ڕ� ����ی�/یی���ن و دوور��و/��و�ی��� ��/ی4 دا، '� ��و�����

د��و�م =� .مر�'����- ��ر /�واو��� او، /�واو'��م و �Xر%�یی�ن ��%�ر ه�ش و 'ی ا و�8، داوا��ریی� �� ���ر '�%�ر�D و ڕ� ��# ا�� د�3ز، �� �� ه�ر ��ی��5ا ه�%2 دو

��ی5ی���0� ی� ه�ر ���0ر و &�راد�H` و ����0یی�_ �� '�'� ���دن و وڕ �دا� �'�@�ون و 'ی ����H�57ا '�دی���5ن، و�ك د�%<Kی Hیی�_ '� �E و د�3زیی�ك '� ڕ�و/

��ن و ��و�ڕدا��و�ی�ك �� &�ر/�و����� ��رد، ��ردا��و� ڕ�8H*ی ی� و &�را%<�� ز .��د�ن ی�ن�ی�J�*�5ن و '�ار /�aڕ'�و�

ه�رو�ه� �� ه�و'ی ا�� ����ر�ی3<4 /����رم، '�ار��د�ن /��#�ییE>J و ��ڕ�8Hیی����4 یی�ك Kو ڕ �K0و/�'*E و ه�وڕی��� و و�ك د�3زیی�ك '� &�را%<�� ه6ر ��زادی��از

� '���ی5ی���0ی� د�� '5ات، ڕ� �� و %�ر����1�ی�ن �� ��و�دی�� ه�و ��%�� ی� ه�ر E� .ه�ر ��ی�ك و �� ه�ر #��8ی��� �ی5ی�دا '�ی�ن د���2، '����ڕوو

�5وان و ���>J '�ڕوو ه6ر د�ر#� 4 هی�ادارم '�م @��5 =&�ڕ��ی� '<�ا�

و/�%�ل '��ن و ��زادی��از �� ز���� ��ردی5ا '���� %�ر&2J و ه�و/ ن����5وا� ی�نڕ �7� د��و�� �اش �8�# ��دی�ر ی� �8�# /�ری�� /وا�یE و 'یه �ڕ� ��# ا�

)ه�ژE ( .ڕH%�*����و�

Page 6: Nojenkrdnewey wellamekan print version

6 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ا��، و��آ����ن���� ر�� �واو و دوا د�رآ!. ری.ی# - ",��ن �+* (�زد�آی#�'&%�ی!ی#، �وا "

�ا��، �و (ی2+�� ڕ.23+1� هرو�ه� ���� ر���, د�آی#، دوایی# �و�ڕوا�� و �!��" �� ، آ6�,آ�:یآ، آ �'&%�ی!� �ی�9��ت، �وا دی��2و� "ری.ی# �و 6راییآ� د� - !��!,ز� �,و 6راییآ��� دی.، �

�-ی;م �ه:+* �یی - ��(���آ��و� (,:ی. �9آی1و�- �ڕاو� �=��2آ��9ا �ی9&زی1و� و ی�6'ی# >دای

��,د'�ی;�� �.ی#، (,:ی�-ی;م "و�� �'&%� زی91وو� و �'اآ+ی.� :,ڕ:6ا� آ!�اری� د��+و� و (رآو!1ی<�

،���وی91ا د���ور+-�� �و�، - ��@وا�:و� - آ��:,� �ی�"�� .ی'ا� و =�+�ز� ��ی9ی�-ی2+�� �وBو�!' ��

؟ ��ی� ����رآی�م و ����ر�ی�م، دوو �� �ی�وازن، �ی�وازیی�ن �یی�

�� �T� ، 'U �%ر� ��� �*�ن، ��� ��T ك ��E� ����Bز ���Hرو��# ��� �#� #�� (��Eا � ��ر�GH"��و��� ��ر�M&م،

�T ��� �د%?�دا �D�E� م�&M*ده... #���ر� ،E� 2CرE7C�U� ڕ�{� وه� �واژه ، �ز�B �� ی ����:���%� �:�

���� وه ڕ�W �2C ده ����� و � روه وا��ی �(ری؛ �ڕە�>�رەوە، �،�(+ ) anدژ، ���روەری 5�ر��B<ەوا��،

archy( و��Lۆ M� � ��A �� ره ��� ر��� �P����Tن��ر�� #�و����Aو�� ���4ان ���X"aB� ر�و� و�_�7 %�:�

�A و��وه �T� �دژی ��� دا �D4��دە��� ��� و�Uرو �Bو �%� �DI �74%� روهA� ���وه ری �$ ��Tو�� %� و�

�ری�T�B�)ری��4?����و�و�%�( ز���#�زاد�و�E�5را���Z وه ره ی��U �<I �Tاز �Bی� ر���7 �� �>;��و���

).E�5را���ن�و�(����Eرا���:��#���ر(�

��ر� �ی�� ����ر�ی�� آی�؟ داه

�� V4����2G��4،�دەر1<���I�T�%��و��M ی�#���ر���FGH%��#���ر*M��B& "��FGH ی�#���ر*M"��رە

�زۆر�ڕوودەدەن. درو�2� ����T� �#�م �(�رد%Eا �:�Bز� ��� ���D4?B�A. ��داU�وە ��� ��� �4��)

151 ��ژ��� د��و� و�����ن

/Non-violent anarchist [ك��� �#�زادی ��L>�را�/ ،� �]� ��L>�را�Pن� �Pر���#Individual

anarchist [رە��Tم��#��:E��N���������%و���د�T�[%E��A��Tروە�Tد%���و���وا��@'��E��Aو�

���� �#�و�T�و���ش �T��Pری ���ر�B%�دار��، �و�������ت �و�#�%Mن �و���������M&م �A�پ ��ك��

I��� ���W�ڕ2C�وە، �Lرە�T� ��Uدی �:�P�B�7�� �رادۆ��GLو:�� �%� �P�P������ �Lرە�T� ~������Pرا��

���� [�;Wر��� ��� ���را���ردا �زۆر���ر��� �L� �دەW�ر2C�وە، �د%�� �:�P�2را��#� �و ��ر�A�پ

���� [�;Wر��� ��� �دژەT�وڵ �L�و��و�� �FGHLر���#� �وو�7�وەی�� �و �رT� ��Pرا�� �و . T�ژ�Bون

�ڕe�C;اوە��� ��}L�*� � �و ��;دن�Pر��� �:�P�Bردە��� ��� ���B�ش، �<N4�� �Tروە�T

�وو�7�و ���FGH"%د�P�#� �:���L� ��Pرا�� �:�c¦�� �Bدووە� �§���� ��¨� �و� ©_ � ��%��ت��� �Lە

�ری�T� ��� ���ر�Mن �د%�اری �:�Uڕوو� �ش� ��Bر�P��H2GHGLن �و�W;و�� ��ك� �و�ڕوو��:� E4B�#��

�ن��TوردەL;دەووە�و�T�و������E��Nن��Uر�����Bو�زا���ڕا�ª14~�را�������وە�و�ز��،�FGHLر���#

����PرC~��#�وا،�زۆر�#��2�م�����A�،��H��#���رML&م�#�%E%��������.و���4;د��وە%�ن�داوە��I�T

�وەك� �چ �#���رML&م �L� ���و�و�����ی ��%��ت��� �ڕC>���دەن، �:�Pد%�ار�و���7ورە��Pوە��� ،��H�

��Hاوە����;e�Cا:��و�ڕE%�Bدە����B�#7�ی�H}_ �����%��B�P7�وەی���ر�و�چ�وەك���ووT .

-٢٠١٠�و�����P�ی�L�����و���:��®�رە­�� �ش�ڕا �ڕ�P�7:���������م���رەوە�#�W�ر���ر�¬��#

٢٠١١�� ����� �ش� ��٢٠٠٩و�#M ا:� ��ر�L�[و��Pرد��2:�� ��¨��� ��%��ت�� [��:�Uر�Aوەر� �ش

<ۆدۆن���:�P�Lۆ Mوە���رەو���B&MGHLر�B��ن��=�A�#��:�P�و��A��]م&Mرا�E����Pم�و�&Mرا�E45 [

�Eە%]،�#�وا����#�*�;ا������P=�Aو�����'@وا����] ر���PنT�رەوەز���#���و [و��Bری���M°Lن�

_{7H�ی�� �و���L<ەو�� �و� �وا�>�ر�� ��;C±��2و�دە�� �دە�����eاز�� �*"�وە��� E��P���Lا

�دە�M7Hن �FGHGLر�B� �و �FGH��������� �و �FGH��%E%�# .ر#�وەی������ ،��%���#� �~4�*� �B�#

�و�ڕا �روەردە��ون� ���ڵ [%E��A� �ش� �L� �4��Lی������4 � �����ر���ر�و��Uاری [��T

�]�و���*��ون��Tا�_^�دە����رداری�ڕا��ڕ2Ge�C��ڕا��Bر��،��B�����%�>��2Lوە%��P��Pر�Eا���

�ڕۆ*�7 �و� �Pدەر� �#�W�ر�#�وا��ی ،��H�� �����#� ����م �وە��7_^، ��P��Hن�%��B�P��� �G²ڕ� ��

�����Lر���#��� �Iو�T� �#�و ^��#� ��� ،�%�T� �ن;��5;ە ����FG��I�c³#�ز�Bو:� �و ��E4ە�>� دا

��´�T� �����ر1;د:� ��� �<Cڕ� �#�وا، �~4Iو�T� �T�ر ���را���ر ��Pر��دا��وە ����A� �I�T' ن،

�و� �U�رT��ت �:���و� ��� �#�زاد%�eاز ����Aو�µ��� ����%��B�P� �وو�7�وەی�� ��رEI�Tا:�

.��*�وردا�����ردە�Pت

Page 7: Nojenkrdnewey wellamekan print version

150 ��ژ��� د��و� و�����ن

����­¶�/ ����ر#�وە�#���رML&م�%��B�P��P�%7�وە���*�����B&M#�زاد%�eاز،�������دە��ا�_^���وو

��C�*��:�P��H��%��B�P���%Eە��%� و�ڕ�Ge�Cن�و�*�4ە�و�*�4ازەU��:�P���$������ر���B�7ی�

T���¨�L�*ڕ�و�*�[��T���%د��:�P��H��%��B�P����L=�Aن�و�E7C�U�74ن�و��B�Tن���ر��ر�ژ

�ڕە��;د��وەی� �و �ڕا��Bر�� �B�2GH�� ��I�Tە*���E�وەی ���HN��B�#� ��' ەوە �و ��H��%��B�P

���%Eە��%� �#�و� �#�Eی �دە�_^؛ �ڕا��Bر���Pن �P��%Eە��%� �و� �دە���ت �و��B�Tو �$�%�� �ر

���A��aB� �و ���و�Pن �و �دا%~�ن ��Iزا� �ژ��ن، ��L� �A;Cژ� �و ��وان� ���=ر�� ���4ان �%�ە�Eی

Nڕە�� �C;L~�رانE7Bا�ن، ��Uا��و:��-Eەر�� �%�ە�Eی� ���ر�B%�دار، �U�}B�ر�� �و ���ران��

a�$��5' %�ر�P��2و���B�B /و����� �ر��Pەر�����رۆE��Bردەر���و�5�ر��PE7C�Uر،� �%�ە�Eی��<

E��"��Iو�دەو� �ڕا��Bران �>�ر���Pر��� �%�ە�Eی� �%� ،^_�� �#��Eا�Bن �Eار�و�/5�ر���B�ر���Iدەو

;Cژ��P����;او����Pدە�2��_^���ر!

��I�Tە*���E�وەی� ���HN��B�#و�� ^_��T� ����%��B�P� �P�%�����4 � �وو�7�وە%�ك�� �L� �4��P

�����ر� ��E��T� �و�U�}B�ر�� ���روەر�� �و����1�4;د:� �ڕا��BرL;دە�Pن ��%Eە��%� � �B�Tو

Eا��U���L=�Aت�و����Uن�و��Ge�Cی�و����*�4ازی�ڕ�U��:�Pە�Cد%��وە��_^�و����ڕ��D�E��T

U� �و ���P�ك،���ر �و ����واز �#�را�2�ی �و ���ڵ �����ر �L�Gµ;دن �#�Eی ��وە،�~���ڕە �ار

�و� �دە�W�2�ر�� �#�را�2�ی ��� �4Iو�T� �T�ر �و ���دە�E2ەدات �U�ی ��ار��Hو:��L

�#�وە%�� �#�و�© �دە�_^، �B�Nرە���� �%�ك ������ ،������%E%�#� ��;د��وەی�µو�� ��*��*��ون

*��� �و��� ^4Aدەردە� �دژەL�%�وە ���رەی ��� ���ری �L�����Iڕوا� �~�&'�� �F��#� ��� ���ردا [% �

^_����;� .�L�B�2GH����و=وە

��B�N��#� ��� �L� ،��H��%��B�P� �~Cر�T� �#���رML&م ،[B� �2}H%�<4��و� ������Aون ����ر#�وە

�و� �·���%E%�#� �و�#�را�L�2�را��ی ���روەر��eازا�� �P�%�����4 �و� �T�ر�T�وڵ ڕە��;د��وەی

� �وەك �دە��ا�_^ ������ �دەر�1�وC^ڕا��Bر�Eا، �و��L M;د��وە �'@وا�Mن� �2�B�د�~� �%� ��&'2��� .

�#�را��2 ��� �L� ����واز���� #�وا��ی ����� � و ����;اون )��رML&م #�(��4 �'@وا���� دا� ��� M2ن;�� ،

���وا�� ���P��H�وە،�%��B�P� ��; � �����رەی �FGHLر���#� �و��M %�را:� �ڕەW�ز���: �P=�Aن �B�2�

�ڕ2Ge�C�]#���رP�M7�"45&م[ ��P��Hن��،�%��B�P� �وو�7�وە�� #�زاد%�eازا��ی

�]#���رP����M��~%E&م[ �#�ژە�ن �ڕز��ر�� �و �<7�ژ �را�2�� Green/#���ر�P�2GHLن-#�~�[،

anarchist[م�� �e��*�#Anarcho-pacifistازە�Pن�-#���رP�P��F*�#�، ]�B��%�$��و�دژە�2�a�Bر

7 ��ژ��� د��و� و�����ن

�*>;ی���FG��4 �ری�a�5��%������%��زا:��FGدەدوMCن،�#�وا�T)VGH#��%م�&M# (�،وە�}_ د�2��

Bڕا� �%� �$�%��B�)� �D4��ڕەو ���رەی ��� ��� �4��)� �%�����م �ڕا��Bر�� �DCز;T� �I�T>;ی ��ر��

� �دە�_^ �و ^Cڕ�دە�� �*>;ە��� �#�وا �دەدوMCن، �����a�5)^GH#(ەوی�>%� � ��H{���ی ��� ،

�رەTا�4?����و�� .W;و����%��4�����%��4

و����S'Bوودا�� ن�و�دا)74�ری����H س��Uوه و���� وه ڕ�2C س����W �����وی���� ك�د%�ره ��ر�M&م�وه #�

� �����وی �#�زاد%�eازا��) #���ر�M&م/ �ر(�#��(����4 �D� M�� ،��H�� �U�ڕ�?� ��و:� � ر��� و���T ی

�ره ی�#� وه ر#� �� و���� ��وه ��T وه ���B د�;زهTڕه� م� �<�،� ە]دە���ت�و���روەر��[ ی�#���ر�2 وه ره

�T� �(�ت »�T �#� ���اری ��� وه I>;ا:� �� داوه %�ن ��B�% �7¼���µ� ���?�� وه را��4 �4 اوی�دا�T �� و

�ن�U .و�� �دە%�ن �رە���E��Eا� �ڕەو$� ��� �رەT� �#�م ��� ،��H�� �#�وە �ڕە�>�رەوەی �B�#� ���م

��دان�#��E��"}½Eی�د%�ر�و���د%�ری� �روەرا�Eووە�و���ا����������ڕە7U��و�*��Dر��(����ن�

�ر��B�A#�زاد%�eازی�#�م�ڕەو���*�(�وە�ڕا�>;ن .��������%E%�#م�&MLک�واژەدا�#���ر�%����،��H

�*�4ازی��L M;د��وە%�،���ک�L M���¿��µ;د��وە ��������Mن�و�زا���ری�. ��2�B��~I�د������،�وا

���و��را:�� �Z�*ر�#� ���وا�� �زۆرن، �F42�ر�À�#� ���ر�Aوەی ،^GHر����#� �;���B�ڕ��M %�را:��ز

^GHر����# istlibrary.org/authorswww.theanarch � �FGHر����#� �$���U� *�4ازی

www.shawnewald.info/aiaم�&Mر����#� ���B�ڕ ���ردەواB?;اوە(�ن ;���رە

aq/index.htmlwww.anarchism.pageabode.com/af

؟ آ��� ڕ�وت "� ����رآی�م درو!�� و آ��� د�ر�

�رە*�4ازی����ر�M&م #� �� ی وه ر#� �� ��T /�7�رTك �� *�4ازی� ،������%E%�# �# ڕه 5;ه وا �T E� و

� �T« و ���I 5;ه ��B�% �DCر ��H� ، وه�� �) �T �:ا;<I �<� �7Cر �� وه ڕ �Gµ و �و# (�:� �;داره و

�ره م #� ی وه ر#� �� �� �T روه �4Á� .�Tن ره �4ه و �� (�ن �B رده �� ��اری ��T ك وه �����a�5 ن� ژ

�W �* دووه;?% ، ��� �� ��4?���� و $� (�B��%� ی *� �W و �Eن �� ره � ك �:�) �<I�B�) ك وه

��H2G��4 �ری ��. وه �� ���4وه �� و �� ك T �# اEوان ��7 و ر ده= ��ر�� ��H� ، �� �_^، �� وه #� ���

�ره م #� ��T �A E� �� �Uر �)�%�B�74?;اوی �4?�� ت�و��ÃI �T �% �4ا�� ش وا�� #� و ��� ی [%E�

�ره م ��T د�� ڕه وا�� �� ؛ن وه;?��،]*�4ە(���H�وە ���B�Tو [ $� �7�A%� ر�� روه �� ی وه

�دارا� �دە ��%�� �ڕە�?;د��وەی �و ��وI�$�،ت �� (�ری ڕە�?;د��وەی;<?C;� د��وەی��و;?�ڕە

�T د��وەی��و �واردن;?� . وه (�������H *�4ە �Bو �T �� م ��2ڕە

Page 8: Nojenkrdnewey wellamekan print version

8 ��ژ��� د��و� و�����ن

��د� د* '-، ��ی� �% و% �ی� دژ� د* آ�ن �(چ '% ��ر�ی&�% �% %و %� ت آ('�ی ؟ ' د/ � �ی��ی% .% آ(�%

B;ۆ�] ��روەر��(� �B�Tو دژی ��M� �DIن، وI�تدە دژی ����� #���ر�2GH�(�ن �� 4°�وا��وە

و (���2ور�� و (�B��%�$� %��_^��ڕا��Bر�� و #���ور�� ��روەر�� #�و #�Eی B;ۆ��وە، ����ر

���Wا:� %� دەز&'U ^_� .2�(�نGHڕۆ*7� =���#�وە%�ن #���ر� �� �:�G��%�� ،ور�����#

�:�G��%�� �����دە��� ����%��B�)� ��رە�B�N� ��و �' ە*�وە T�ر د�^، ��دوا%Eاو

������ت و #���ور�� و ڕا��Bر�� دەزW� و �رت و دەوI�ت �� Ä�W{�2ون، ��H��%��B�) ����?A�µ

)��� B;ۆڤ (�a�$� و ��روەر��ن و ��%���G:� #�و �ڕا�2� B�#;ازی %�(�ن،))�رەMT /�B ا̈ر

�ڕادەW;ن ،��� »�T �Cو��� دە�����H�� دەزW� و تدە��� *�4ەی ��ڕ� و �ڕا��ن ��

��E��T ��روەری ��و:� �E��}Hەری #�B;ازا�� و دەزW� #�و ��و:� و �����ن ��رووI�U?���(�ن

���{���a� �D�(� �� وەك دەزW�(�:� و دەوI�ت *�4ەی و ��و ��ڕ� و د%?�ن �D�E��T ����ر

��H���ی �<ۆ�� �� �À�� �Æ�T"�ن، #�B�E��GH#ا و�%�7�A ڕی�����،�DI�� ە��و ;� دڕە�Eە�� واوە

�� ڕووی و ���?� E��%�Wە �M و�;ا��� و�Iدەو �:�)�� ��. ��Á?;دەوە د%?�%�ن ��ر��از

��=%�ن #���ر����(�ن �� �� (����ی، و �;چ �E��Wە ��و ��W�# �4B�ر � ،[B��Aو:�

�(�ن�A ازە و�e� #�وا ورد�7H�وە، دە�;� ،[C�2GH���*�(���وە ����و دە���

�����E��Bەردە� ،^C#���ر����(�ن �و �ر ��T د��وە%�ك;?� #�2I�ر�����Z ڕۆژا��دا ژ�:� �� ڕە

��رU�ر�Bن�����I� دە�����eازا��وە، �� 4°�وا��ی و _{��Àردە��ن #�وەزMW و ����اری

.��دەن) #��"�ن �� (���°� �Uارد:�(

�و� �ڕا [�;Wڕا� �#�B;ازی �وەك ��� ���و�Cە%�، �دەوI�ت، �ڕە�?;د��وەی E4او����FG�(�ر$�� �2�

�)�����Gµ�I�B>�ی� �"4#�����4���وە�����ون�و�درC±ەی� E4راوە،�(��(� �$�%�7�Aروەر�����

���� �رادۆ��� �دە�_2� �دەوI�ت �FGاو�E4 � ��� �Gµ��;دن �����وا ،[%�?�� �$�%�7�A��

�E��Wە(��"�ن .��$�%�7�Aی��<I�B�)��2را�� 4?�8��%�ك������� ��%��Cاز;B�#ن�Mا�������?��A

]�Uواردن��(� �و ���ر(�ت �و ��;<C;�� �(�ری �و ��%��ت� �FCدارEو�] وە�� ���ون �2_���(

�#�و� ��;W�2و���دە�� �ڕا��ن� ��� ��� ،[%�?�� �#�وە �و� �E��Wەی ��M4ن �"4#� ��رEI�8ا�_^،

�رە%E4Áەدە%]� �و �دە��ن �$�%�7�A��� �(�I�B>�ی ��� ���ریCر� � ،�%���8?4 � �و وەك�. #�B;از

� �دەI'ن �#���ر(� �%��و "�M %�را:� �)=�Aر�و��)���� �B;ۆڤ ����2�ی �D4BاE��#� �)��Bو �A�ن ەك

149 ��ژ��� د��و� و�����ن

��� �����ا���� ����H��P�I�وە، ��B�Tو ��� �A�پ �:�P����H©�#�وەژوو�Pر�P� �#�W�ر�� ر1����4،�#�زاد%�eازدا� �:�����ڕاز �و ��&'2���� �و �رT� �وەك �#���رML&م ��Çو�1و��وەی �����4ان ،^_�

�#���رML&م�. درو�����ن �L� �#�و���*����e2GHازا��ی، �4��P� �#�وەی 4°�وا��ی��� ����I�T

7_ � �$�P� ��� �دە����4ن، �C;L~�ران �Bو�دوژ� �و��_G�رەو1�رە�� �$���Aژاوە�#� �و�وەك ���L;دن

��B�Tن� ���*����H2GH�وە، �P�I�B>�ی �����رەی �و��M ۆ����P�Lن ���*���M&م �����رەی �E4وان

M ۆزL;د���� ��� �#�W�ر�دەر1<����P�7ن �و �دەL�ن ��Uازراو �P�I�B>�ی ��� �FGHLر���#� و�7Cی

�%�T� �#���ر�����GLن �U�و:� ��B�Tن �#�وا �ڕوو����%7�وە، �#�و�. #�%%E��������Pن �B�#

،�%���Eە�_2�وە�دژوار�µا�E7Bردەم������،�� .L�����وە�EBا��وەی� ;���رەL�ی�

�و� È��B�#� �L� �#�زاد%�eاز، ����%��B�P� �P�%7�وە��وو�� �وەك �#���رML&م ،[B� �����Aو:�

��روەر���[#�را�2�ی����P�I�B>�ی�T�رەوەز���و��_�Eا���روەر�������B�Tو���رە�H��P�وە�

�و���و �دا%� ���روەر�� ��P '5ر�����ر�5' %�ردا،� ��و�����ر�ژن، ���روەر�� �����ر�E7Bاڵ، ك

،�]��روەر���MAن�و� �رت�و���رۆك�و�5�رE��Bار���و�دەوI�ت�����ر�P�I�B>��و���E���P�Lا�

����Uازراو �و ��ڵ� �P��ڕا��ردوو �%� ���G5�#� �T�و���. دە�7� �وو�7�وە�� �#�م ��Pت T�ر

�د �ڕا��Bر�Eا �B�2GH�� ��ك��� �:E��N���� �و ���U�ی���ڕا��Bر��;دن �24Aدە� �#�وا را،�. دژە*�ڕ*�وە �ڕا��Bر�� �B�2GHو��� �ڕا��Bر�� ����A]�������%E%�#و�� ����Aو�µ� ���4��ی

�$�%�7�Aو�� ���ژاد�� ،��7�4#� ،��%�#� �ڕەW�ز��، �و�] ��روەری �T�رەوەز�� ������1�4;د:� ��� �����

���E�Hا�دە�%��B�P��F*�#ر���و��eB�Uودەرد���و��Tو���$�%��B�P��F}Âو�Tو�� ا�]��M<4 �3ن

T�ر�����ر#�وە%�،�L��. �¼7��ڕاW;�و�GB�W�رL�ری���روەر�������E��T���ر��E��T~��د%��دا

������4 �ی�ڕe�C;او�و�7�وە�و�واز�74Tن���� �%�ە�E%���ڕا��Bر���Pن�و�A��I;د:��ڕ>����������

ا��Bر��،���ا��:��ڕا��Bر���Pن�و��I�Tە*���E�وەی� �%�ە�Eی�ڕا��Bر���و� �ر��%�$��و����B�2GHڕ

�دەW�%7�وە �<I�B�P� �2Ge�Cڕ� �:�P��H��%��B�P� �B�7�� ��� ����. H%�W{�7�وە ������ #�وەش

� �����%�����و�دارا���;<C;��و�#���ور���P��:�Pر �و��-�I�Tە*���E�وەی����B�7ڕا��Bر�� ����Iدەو

���%Eە��%� � ���B�7ی �����ر �:�P�����4 � �و �<I�B�P� �ڕ7�Ge�C�وەی ��ر����ێ

B�P��%� �$�%��B�P� �F*�#و�� �������و� �و� �4�وەژ�ن �F}Âو�Tو�� �و�T�رەوەز�� ��P��Hن�%��

���H;د��وەی���ر�74�B�Tن�و�دا��*�;دن�و���ر�Cە�;دن�و��<�ردان�و��%��B�P���%د��P�%����وا

��ك������رT�م�و�دا�Tت�و����T��:�Bو1�*���ی�P�I�B>��و�P�I�B>�����وزەی����E��Bە;T��

��ك�دا74T�را��ی .

Page 9: Nojenkrdnewey wellamekan print version

148 ��ژ��� د��و� و�����ن

�;او���74B_2�وە،�H7B©�وەك�T�ر�L��4~��د%��،���������I�Tوەڕ���و����*�U�����Cڕۆژ��ر

���داوی�ڕا��Bر�Eا�دە�B�2��1وم�و�] ����ون�و�#��Bدە����و:���Uد�T*��ر��[���T*��ر�"Eا�

��:���Lدا���5'@ۆداون�و��Aو� ���P:��ژ����V�و� _�7وە����[;�U�*� %]�و����;�U %]�و��Pرا

وە��Tڕەو��4،�. ندە�����eاز�و�U�}B�ڕ�و�Ã��T�ر���V2����رووی�U�B�وە���روەرL;دوو

���� �� M<و��Bز�#� ��� ����م ،�%�Tو�� �T���وە �#�W�ری �زۆرE��"�Cا �����ردەم �4Bردە��� �Tوە

ڕووداوە�Pن�و���رە��P�B�Nن،���#���:��دە��ا�Mن����داو�و����U��ÊGH�*��وەڕ������ڕا��Bر���و�

��Uد ��� �و���7H�وە �ڕا�M7_GÁن �U��Bن �ڕا��Bر��Hو��وە، ��� �*���ز�;دن �#�زادەL�ی�دە���>�� ە

وە��Tڕوودا�34���4@او���و��<وا��U��1ون�و���رU�1�����L M;د��وەی�W�رەL��و�. �����U��Bن

�L��4����و�#��2��%����و� �U�����%�aد�T*��ر����>�%]،�#�Eی�#��B�2���°�7��ژC;���ری��P

��:���L7����روەری�H����L�،�%وە�#� �B�2��#وەش�����Tروە�Tد%���و���:���Lروەر�����

!%���د

��و�ی��/ ه�12اردوو� ؟�)� ����ر�ی&3 و �� '( !�ر �� �4م

وا��ا�L�V�م����زۆر��' ە�و���وێ�ڕۆ*�2GU�V�%�7وە�����ر�#�م�������،���ر�1ری�#�وەش�وەك�

�ت،�T�وEIەدەم����Pر$����رC~��د%��،�وە�م���م�Cوەڕوا������ڕ�Aاز���و��U���4��داÀ�;W�Cڕ��EەB�وە �#�I�زە ��; .�� 'U��� ،^_�2U��� �وە�EBا��وەی �L� ،��� �����ر#�وە �#�I�ز ����I�T

� �#4"�دا �T�رL�"C�ی ��� �#���رML&م �%�L�م �L� �����ر#�وەی �~I��]و�� �F}W��� U�رT��ت

�$��%����� �و��Pرد��2ن [���و �$��Tر�U [� ��Hاو��;���� �رT� �ر،�[وەكT� �وەك ������ ����I�T

�T�ر� �:��ژ ��� ����A� �ژ�ن، �*�4ەی �وەك ������ك �Cر����� �E�Hا��Tر�U� �P�%�<I�B�P

� ����%��B�P� �و�T�رەوەز�� �4�وەژ�ن� �و�L�2}_T�ش�/ ��رە�Pن �T���وە ���و:� #���رML&م

� �Pو�� �ر� ��E7C�U�وەی ���رەوە ���و �%���G:�Tرگ( #��Bدە%�، ��� ������Pر �� :���� #���رML&م

� ��E��c³ا �/ ��ر����ری دە��ا�_^� ) ��Sebastian Kalicha, Gabriel Kuhnو���

����]. ڕۆ*7>�ر1_^ ������ �FGH���*��� �ریT� �#4"�دا ���وL�A�ی ��� �L� �����ر#�وەی دووەم،

� �وەك �#���رML&م ������ ���اری �����4 اوە، ��BرE��GHGLا �#�%E%������ی ) ����A)&'2ار��4ەی

�����رە%�وە �L� �C;W�7Uڕە� �T�ر ���داU�وە �و _{Eاوەر�H�������وە� ¶­��� دوا�_^،

T�روەM<��P�%��T ���دژا%�$��دە���ت�و�#�%Mن�و�. #�%%E��������Pن���%�2ا���وە�دە�����Pر1_^

� �#�زاد%�eاز�� �:�P�Lۆ M�� ���را���ر��� ������%E%�# /و�� �*�4ا�Eن �و���و���4ە*Eا #���رML&م

9 ��ژ��� د��و� و�����ن

��)�%�Wدەز� �)��Bو �)�ر�#�واش ���ون، ����وە�(� �د%�ر?;او �)��H2Gاو�E4 � ��� وە�EBا��وە

�د%�ر?;او���رEI�8اوە؛� �)��H2Gاو�E4 � ��� ����وە�EBا��وە �و�ڕا��Bر�� �#���ور�� ،�$�%��B�)

�و� ��Aو���M2GHن ��� ��ا�Mن��� ��� ���ر�)�روا �و��� ���M7Hن �دە�^ �و��� [%�?�� ���ن ���ێ ��

��ا�Mن�������،��H��%�7�Aی��<I�B�)���;Wر��:��ڕا�ت،����#�Iر�#�واش�دەو�(�،[��ڕC>�دا��<ۆ

[�]�و� �رە E4ا:��(�I�B>�ی����7�A%�$����(�ر1�ر;Wت����.". ڕا�Iد��وەی�دەو;?���م���رە�ڕە

��H�وە�%�7�A� ���روەری �ڕە�?;د��وەی ��7�A%�$����*���§�ی �(�I�B>�ی �ڕە�?;د��وەی ���ك ،

��وە�Iدەو� �ڕە�?;د��وەی �� .��Ïا��� �4�� �دە�����eازە(�:� �I��� �E��Wەی� ������ #�وە

��%E%�#��?��A�،ە��نEI�8�_ �]�����Çو�1و��وەی�)�ری�#���ر(�،�;Wر���������،��H2GH���*��

#� ��H���ی�Iدەو� �و���)�*2� �دە�����eاز�� �U�و:� �EI�Aە����وە#���ر����(�ن،� . �وان

�A�µ?�%��(�ن� �و�ڕe?C;اوە �رت� �درو�2?;د:� ��� �دە����Eار��ن �FU��� �دە�Uازن #�وا��

��4>�ی�) )M ار*�H�(�ن( �و ���دە���7À48�وە ���*���E��GHا �و ��;�DCری �����و �$�Iدەو� و

��و���و���رەوە�S'Bوو�W�وا���Ð���ر�ڕۆ��� �رت�و���ر�;دە(�:. دە����Eارا:��#_���2G>;��وە

��(�:���a�(��ڕو���Ñو��A��و�(�����1داوە،�B�2}B<�;دن���و���رەوە،�������U�U�ر?;دن��Iدەو

�زE7وو�1و��وەی� �U�و:� ��� ��H2GH���*��� �وو�7�وەی�� �و���رI�µ?;د:� ���5'@ۆدان و�(�ت

.B;دووان

�5�ی% آ�ن، دژای% ����رآی&�% ؟ ی% ر��'ی6ی�ن �(� ه% "�% ن، ��ی� �% آ% ت د* '

�و��و د%�ر?;اوی �� زۆر ���،� و U�1�ڕا��ر�;دن و �ر��%�$� دژا%�$� #�*?;ا �� زۆرڕا*�Dوا��

�I�U �� نMا��a4W ن و�}_��}U�� �� و���Tدە��ن دا .�?��A و #���ر����(�ن =ی�B�T

�� #�W�ر و T�%� ����4?;د:� و �<�ردان و �M �;د��وە ��ا��ی B;ۆ��4 �2G_# �4ە%� ��م*

� ����و1_^، ��Eن ����ر ���DI ����وە، B;ۆ��(�ن �2ا�����_�����ر #�وا�A واز�;د:� و=

�ن ����(�ن 2B"���ی�U���� ��ا��(����ن� ����1�4;د:� ���T�ی و ڕۆ�� µ����;د��وەی ��وە،

������س�و�دە�C;C±��2?�وە���وە E��A و دەوI�ت.

�5�رE��Bان ���B�7ی �����ر ��� ،��H��%�7�A� ���?A�µ� �)�%�Wدەز� ���روەری�� �رت و

�زۆر7�ی� ���?aBو�� �و�5�ر���B�ری ���4ە�Eی �و�(�2�B�ی �ڕا��Bر�� ���و�7H>�ی �)��H��%�B��

�����ر� ��H��%�7�A� �(�I�B>�ی �7�وەی;W�7Cو� �دە�µودەق �داB�زراوە، ��Uارەوە �:�BاE��#

Page 10: Nojenkrdnewey wellamekan print version

10 ��ژ��� د��و� و�����ن

������%E%�#� �����ر�. ��B�7ی �������� �ڕە�Eە(���وە، �$�%�7�A� �B�2GH�� �#�زاد%�eاز��� �)��

�����ر�����و �)��Bو���وە ©_ ����DI��� ،��H�� ���ر�B%�داری �د%?�ی �و����(�:� �و���D4ری �:

�د%?�� �:����� ��� ���?aB� ��� �و �د%?�دا%� �D�E��(� �����ر ��E��(� ���روەری ��و:�

��D4���W� %�E�Uە�_^،����������Ñ#�زاد%�eاز���ا��ی�EaBان���� �ر��%�$����H��و�)�ردەم�وەك

� �ڕۆژا��%Eا �:��ژ ��� ���وا���%��� ���روەر��(�ن، �Uو�µ� ��� �و�دەر�Aو�� �*E��Dن �DU�ر

�����H*ار M(��:ا&'U )ر=�Gر�و�چ�دا�=�GÓچ���(��%���8?4 �Ô�Ñم��#��?��A�،ت�Iرت�و�دەو� �،

���� È��B�#� �و �داB�زراون �B;ۆڤ �$�a�)� �و ��Uدا ���روەری �%�ە�Eی� ���B�7ی ����ر

�A�;C7�%����ژ���زۆر;Wڕا������ .�"�ی����B%�$��دە����Eار�و�5�ر��B<ەوادادرو�2?;د���ن�

���� ،����� ���ر�B%�داری �����µ� �S'Bووی ��E7C�U�وەی ������ �#�وا ��§�زەرMCن، #�W�ر���B�ش

�رت�� ��� �دا)���و�ك، �و �رت� �:�)���دە�2?�و �و �رت� �ڕا�7�µ�2�ی �ڕۆ�� ��� #�وەی

[%�<�_�)��Bو�)�و��� �ر��(�ن����#�W�ر���ر�E�Nە%]،�#�وا���ڕوو:��دە�M7Hن،�. ��دواوە%�$��

���� ��H2;�� ��� �(�ر�Eە�_2�وە، �E��)��Hا�%��B�)� ��%Eە��%� � ^}W� ڕا��Bر?;د:�

�����ر� �و�داڕ*�7�وە%�ن �B;ۆڤ �:�)��H2*و;�� ��H��%��B�)� ��%Eە��%� � )��Iە*���E�وەی

)���ن���B�7ی�#�%E%���·��و�ڕا��Bری،����دە(����ڕ7�Ge?C�وەی�(�I�B>������ر�%����ڕا��Bر

����;و*�H2�(�ن( ����%�Eا�). %���� ��� �و�دەورو1�ری �B;ۆڤ ��;و*E��)��H2ا ���%� ��� �?��A

�ڕا��Bر��(�ن� ���%� ��� 4°�وا��وە��� ����م ،^_���� ���ر��ری ��� �Cار��� �و دە�]

�و�)دە�2?;دە(�ن( ���ر�Cە��را%�$� ��� �داI�B<اوە(�ن ����� �:Eو����W���� ��ا��(�ن� �)��Bو دا

#���' ەدا�. ���دەW�7C;U�ڕ)��e�(رو�1رە(�ن�و���روەری����دە�C±��2;دە���ت�و���Ãرد:��(�

� �A�µ?�%����ی 4?�8��ی � �FG��4 �M( (��$�%�7�A ار*����ی( �)�%�Wدەز� �وەك �رت

^Cدەردە��و .� �FGH��%E%�#� �'@وا���� �����ر���B�7ی �ژ;ی،�(#�وەش ��Uا، _{"�ر���و:�

����Eی���و:���ÕH�ری)�ÕH�ری���و�#�B�ش�)�و�_{�%�(��#�وەژووە،���A?���،�����;دە�دە(�

��B�(ر��� ���ری� �و �ژ;ی ��� �دە����4ن، �#�وە �:�)���دە�2?�و �و �B;ۆڤ �� _{?�و

�و� �� M�À*و�ڕۆ� �ژ;ی �F��#� ��� ���%Eە��ا:� �µ�د �B;ۆڤ ��;دە، �و���­¶ �B;ۆ�] #�ز�Bو�>�ری

���7����2G_#��·ی��§�ت��� _{?�و!

�����ر �رت� ��� ،��H�� �U�ڕا ��� ����I�(��،�2وەGe?Cڕ� �و�U�ی 4?�8��وە � �#�وا �)�%�B�7�

�دە��2ودە�4Á2?;د:�� �و �)_{�7�وە �¬��B�#� �$�%�7�A� �(�I�B>�ی �)��H��)� �وەك �?��A

147 ��ژ��� د��و� و�����ن

���EC;LەW;ن �ن�U� �:�Pەوە>*� � ��H���T .[��Lو��ر ��Mن، ���وەوە V��P�7Hا������ ����I�T

��ا��%� ���I~����و���رەوە ،V��A� �و�T��V�*دە�� �و�*�رەزا�� ��و���c³�� �ڕادە��دەری ��� �P��

��%�P� ��� �#�زاد��و�"� �و±دا�"�، �و �دەرك ��E4ە�Pت V�;<Cڕ� �L� �4�*� ������ ����م ،�%�T

ڕا��Bر���Pن،�د%2��ژ�ن�و�P�I�B>�%�����دەرەوەی��Aو�a��ڕا��Bر���Pن،�T��L�ردەم�ژ�ن�و�

L�2را��#� �L� ��E��}Hەدەن، �#�وا �دە�Uازن �%�ە��P��%Eن ��واو��� 4°�وا��ی�. �را���ن� �Cڕ��� MWر�Bدە� �MW ۆدەی �P��� ��وە،�Iدەو� �و ��� �ر� �دە�B�2�ی �P��� �Pرە��� �T�رە �F5;W

� ��Uد�2À4�رەوە �و �·���%E%�#� �و ��وە����� �و ����Tز�B]��$�%�P��� ���وا��ی �Uد�2À4�ر��

)�FGHوا�E�Z%E7H#� ���U�1ان) ��ر&'U� ���وا��ی �~I��� ،��-#� ،^GÄ �7_��7�4-�،^GÄ �7_�

�دەوI�ت- �رت ،^GÄ �7_�-� ^GÄ �7_� ..E�[�،^Cژ�Pدە� �U�ی ��Tو��ری �L� ،

دەA�و�24À4�وە،��;��Eە�Pت،�زE7ا��Eە�Pت،�5;�دەدات،�دەC>L^،�دە5;ۆ*_^،�دە�Uات،�

..E�

�'@وا������ڕا��Bرا��ی�E7Bا،�ڕا��Bر���وا�����T�ری���U{2��;دن،���T�ری�دە����Eار��،����

� �E�Hا���T�ری��%��B�P����~4و��������������Cر���T��Tر��،�وە�U�}Bری����Tوا�>�ر���و�

���%Eە��%� � ��I�Tە*���E�وەی ��� ������ ،�%�T� �MW ��و:������ر �و ��*�L;دن� ��ا��ی

���� ������ �ڕا��Bر�� ��P��Hن،�%��B�P� �7��ڕ�C�و ��I�Tە*���E�وەی ��� ������ ��P��Hن،�%��B�P

�5;ەڕە �§���� �دە�B�2�دا،�درو��2;د:� �P��� ��� �دەروو:� ����<اوەی ����%��B�P� E��Tی

�T'&ی� �Fا��U� �����وی �ڕا��Bران �L� �T�%�؛ ����2��Pور��1و:� �و ���4�و����ون ��ا��ی

�دەدەن،� �%�E��"%ELا ���W±ی �د%��وە �F*و;���� ���4��ی � �و ��وە��� �����وی #��"���H�وە،

����ن �GB�W�ر �ن�U� ���روەر�� �Pوە�� .،���ڕا��Bر �B�#���L� �%���*���ز �#�و �B�#

���� �*×�ل� �:�74cØدە���� �����ر �T�ردەم ���*����P�2GHن �����و دە�����eازە

!�Tو���>�را���ن�دەW;ن�و�E���aBە*��4ن�

�#�%E%������ی� �و �$�%�� �ر� ���رEI�Tا:� ©_ � �%�#� ��! �Mن؛ ���U��Bن �دە��ا�Mن ���رەوە ��م

�و��Tر �������و� �Bو�#�ڕا� �#���ودە�� �و�ڕا��Bر��، �B�Uو�Tو�� �و��Tودەردی �و��Tو��زی ~�ر��

� �ژC;دە��2ن �$���U� ��و��;<L�%و�� �و�P��P�<I�Bن �B;ۆ���Pن ���4ان ��2}Âو�T]ن�Pۆ��2' ە;Ù [

T���وە�و���T'&���وە�%�� �ش���رEI�Tا:�� �ر��%�$��و�%����و��B�2GH��ڕا��Bر���Pن؟

Page 11: Nojenkrdnewey wellamekan print version

146 ��ژ��� د��و� و�����ن

����V2����B�����I�T؟���%�Tك�و���و�4~��د%��ی��%����اری�ژ��"��Eا�ڕا��Bر���وا�L�����%�#

�Lدارە;L� ���را �ی �و�*�4ازC~���ڕا��Bر�� �و�#�را�2�%�ك �4� �ر� ������ ���ك ،�%�L��B�Aو�

�ڕا��Bر�� �ڕادەی�. ڕا�B;دن/د%�ر�;او��� ��� �ڕە�25ر�و�T�م ��� �*�4از�و�T�م ��� �T�م Vدەزا�� [B

��T;ە�;دن����ڕا�B;د:��#�ژە=�Eا����ڕاB~�ر�C�وە����ڕاB~�رC~��د%������وازی�T�%�،����م�#�%��

� ����H��Iڕوا� �����وا��%���P#�و����واز �دە��ڕن؛ �ڕا��Bر�� �¬��B�#و�� �#�را�2� �Pۆ>L� ��� »�T

د%����T«����دە�B�2�L;دن�و���7وردارL;د:��ژ�ن�و�Û�زی�#�ژە�ن�دە��ڕC^�؟�

��P��Hن��%��B�Pو*���2و�;����%Eە��%� B��F5;W]��' ەوە%�،�L��ڕا��Bر���������������1�4;د:��

��وا��%���Pد%��������������ڕ��B;ۆڤ�. �~���وە�دە��ا�_^�����P%�ی��2��PورEا��>�ی�U�ی

��~Cو��وەر��� ��� �T�رەوەزەوە، �و ��Tودەرد ����%��B�P� ��Uد�T*��ری �~Cو��وەر��� ��

���4���[���T*��ری،��Aو7A���Pو���P�ك�و�دە�B�2��و��aB������روەران� �رت،�دەوI�ت�و�

�د%�� �:�P��%��Aو�µ[^_ردە��GÄ�B� �L�د�;�Bڕا� ، .<N4�� �%�#��~4�*� »�T� �ڕا��Bر�� ،�B��� �

د%��ی�#��EB�Nاوە�؟

�V25;Wا�EBو����ڕا��ردوو�V���*�����#�وای�دا�4À'ن،��e2G�*�[B��Lاردووی�E%�Bا:��ڕا��Bر

�%�T .*�4ازا�4~����ێ�����وە؟���دن��;����T�74ن�و�Tو�دا�B�T��:�B�Bی��U����^}�*��%�#

��^G�*��4I�B�P�¶­�ۆڤ��;B��~4À��ÕH�ر�H�ك���­¶�#�%���T«���رL�و�»�T��%اوە�EI�cÜر�

�#�ز�Bو�>�P��% Mن� �:E��§��GI�T� �و �*��P�2Gن �T��Pری ��� �H%�<4{�ن� �و �E7C�U�وە

�#�وا� �درو�2¼4^، ��ش� �����B�ی �#�و �#�W�ر ���L�وا �%�B�7�� �#�م �����ر ��رEI�cÜاوە؟

��P:��د%���_^�����ا�_^����74�ری�درو����2و�#�وەزMW ���و�ڕەوا%�$��ڕا�B;د:��#�ژە�ن�و�B;ۆ�

�و�! �ڕا��Bر��;دن ����دژا%�$� [B� �:�PەرەوەE��T� ������ ���L���B�ی �Fدرو���� �وC<ای ���م

�V25;W� �دوو ��TوA�رEUا �P�I�B>�ی ��� [B� �L� ،V74LرE�� �#�وە Vدەزا�� �FG��4 � ��� ڕا��Bر��،،�L����م�T�ر�A�&MWرە��ر��L;درC]؛�%�L�م����]W;5^����ڕوا�>�ی�L���:��وەك���وە[T�ن�

��Eەمد �د%�� �:���L� �ڕا��Bر�� ��� ÝB� Vدە*�2ا�� ��� �و �ڕا��B�م �L�س Vا�������. ە دووەم

��������L���:��د%����Eەم،����دە*�2ا���V��GB�W�رL;د:��;<C;L����ÝB�Vا�����#���:��دە

U�}B�ر���U�م،�L���:��د%������C;L>;م،����وا��%���Pد%������دە��ا�C;L��:���#���V~�ری�

��� ،V�� �د%�� �:���L� V�� �د%�� ��Ñ�L� ��Uوە�~�ری Vدە*�2ا�]��:�BاE��#� �L� ���رەی ��و

�و������4#�وا�E}Hا� �C;L~�ران �و�ڕ��2Gرا�E�����P�2ا ��&ەری� ��� �P��P�2GH��Bن �� �ر� ��4ە�Eی

11 ��ژ��� د��و� و�����ن

������ر#�وە� �رت�)�«�(�ت�����ا�_^��B�7�����^}Þی��� _{��و:���;دە�����2_^،�. ��روەر

�� �#�W�ر� �رت �د%?� �)�%�����وا �U�ی، �ڕە�>�رەوەی �دە�_2� �?��A���� ،^_��(� ���وە �وەڕی

�ÕH�ری���ر)�م�و���رە����B�N;دە%��و������I�����و:��#�ز�Bو�>M ی��;دە(�:���Uدی�B;ۆڤ�

��و�#��2�����)�*��ری�دە��ت،���وا�����و:��U�ی�ڕە�Eە(���وە،�����U��?��Aدرو����و:��

�����دە�_2�����B %]�#��^����ژ;ی ) دە�4Á2?;د:�(�)����Uو��A��� .��،ر#�وە������D������� �

W�*��و�#�ز�Bو�>M ی،�#�وا�#�و���رە�B�N��درو���A�،�2?����و�I�U�دا���� �رت������7B �و�

��وە(�����;دا%�،�)�ر��������D4���#��ی�� M<و��Bز�#��B�Nك�وەك���رە���(��� ە،�)�*��ر���

�;�دە�_^�،�#�B�ش� �رت�����B��� ��_^،������و��وە،���ر)�EIا:����(�(��و���ر(�ت��E4ا�ز

�و� �=دەران ���ڕووی �� �ر� ���را:� �(�ردا��وەی ��;و*��� %] �و �رت� �F*و;�� ��� �?4*��

�و� �*�W� �ڕەو$� �� ��� ���ر�4°�>�ران �و �=دەران ��� �����ر#�وەی ��ر�4°�>�را�Eا،

�و�)�*��ر�1و��وە،�دە�7��ڕە�>�رەوەی������U�رە���و� �رت�و� �و�����;د:��ژ;ی #�ز�Bو�>M ی

�)�ر �وەك ���Hرا����� ���?A�µ� �)�%���8?4 )�� �%�ە�Eی�) )M ا̈ر� �����ر���B�7ی 4?�8��و

���ر�;د:���B���Uدا�و�(��A���،�aر������B�وە�و� �ڕا�2����روەر��ن،�دە��و�����ر(�ت�و�

�������. =دەران �و���)��Bن �)�ر�#�وا%� �E}Hا�Iو�دەو� �دە����>�را%��� ����U��4'&ا:� �B�#

[Aەدە�Cو�دژە#���' ەوە�#���ر . ��ڕ��Cر� ���)��)�%���8?4 -�2GH�(�ن�دژا%�$�� �رت�دە��ن�و����

�وەك� �:�BاE��#� �_�Eا� ��� ،Vدەزا�� �رە�2>�ی� ��� [B� ���وە، ;��واوە �و �دەزا�] *�ڕ¨��

.B�ز)���H�(�ن،� �%<ەوی����ژ;ی�و�5�رE��Bاری�دە���DC;C±��2ڕا��Bر�دە��ن

؟ ن ��آ% م آ�ر* 7(ی�ن �% ن، ��ی� �% آ% آ�ن د* ر� ��رآ&ی&�% ' ڕا�% آ�ن دژای% ��ر�ی&�% �%

'U�� و »�T ت�) .�?��A ی�� *�ا����. *�ا���� دە(��� #�وا �?�%7�وە، ��دە #�W�ر ڕا��ری وا

����� ڕا��ری %� �� M� ا وE��%�%E%�# ن �� دە�_2�وە، �4>�ی�)���� ،)��زان و زا��( ����ر

) M�À*و ڕۆ M�À*ا��( ،)��ڕۆ�� #�و �B�Tو و د�E%E����2ە(�ت دا)��ژ; و ژ;( ،)�_�2ا�� و ��

�D�E74T ����ر �E74T?� ��روەری GB�W�ر�;د:� و �را��ن �� ����� دە�E����2%����ش

�%��B�ردا ��وی ژE�# �� ;Cی د%?�دا، ^_� �% ;Cف و ڕا��ر ��وی ��ژ���a�5 ا وE��)رە(�رە��Bڕا

���H و ڕا��Bر�� ��ر��ر�Eا�� #�و. �_^�%��B�)،�� �� �:اEIاE7B ن�B�T �B�2GH� اE���%�7�A

.دەردەB�2GH� ^4A�وە �B�Tن �ڕا�2� �� ��ر�{��ن و ��دا%?��ون

Page 12: Nojenkrdnewey wellamekan print version

12 ��ژ��� د��و� و�����ن

��Bر�2GHG�(�ن� ��� �#�و�ڕا��را%���H�ی �و�ورد�;���ر�E�Nە%]، �_M7ن�I�U��� #�W�ر�U��Bن

�A� �)�*��ری _��وا��ا%�� ��� �دەW�ڕ2C�وە، ����#�و����Aو���� �ڕ�{�ی %�7�$�� �E��Wە%Eە��ن،

�ژ;ی� �B�(ر��� �و ���ر)�EIەدا ��Eا�%�7�A� �$���U� �و �(�ر �E%�Bا��(�:� �دەرەوەی ��

��رC;?��1^�و�����Bا�Eو��وا��Aور������#����U�1�U��$���Uك���دە�C;C±��2?��و�دە�_^���

�*�ڕش �����ر��و _{"�ر·�� �دە���� ��Bر�2GHG�(�ن �ڕا��ر�?;د:� #�%��. #�و�B����2�ش

��»�(��7Hوا�@M���وازی�����ك�#�و��'@وا�7H�ی�#�%2GH��%E�(�ن�)�%�،���� _����ا%��#�وەز�#�م�

2�� �B�e4�ران�G��4 �،[�E��Bە;(�ا����4ن���U��:�)�aو�)�*��ری�����Uاوەن�و����#�وەی�(�

!و� ��وا:�� �رە�2>�(�ن��¼7��ڕا��ر�ن�و�#�B�ژ��ر��ن��?�ن�و����U;ا ��و���زا:������>'@��وە؟

��� �#�W�ر �)E74ەی����م ���س »�(� �دە�M7Hن ��Eە%]، �ژ�ن �#�ز�Bو��(�:� �وردی ر�¬�

�*��Eوور�C،����دوور]�و�)�«���س�)E74ەی���A�����4?���D�B;د��وەی�#�B' ە(�ن�و�)�«�

������ت�� ���زا�_^؛ ��{�2(�ڵ �:�)���5�#� �و �وەرز �و �E��Aن ��� �Cر������ �)E74ەی ��س

�ÕH�ر��G���(�:��#�و���ارەش،�#�و�*�رەزا%��%�ن���H� .ەی�E74(ن�)�«����"�ن��Aروەك��(

)�ر���و� _��ش�#�وەز�. ��ر��ازA�����C����A��$�و����وە�و�5;�دا:����ر)�748B�ران���زا�Mن

�و� ��;�DCران�و������ران �$�%�7�Aری���*�(� �دەرەوەی�... و������4 ����E%�7(�ت،��� ���E�

�ن�و������4ە����E#�(�د���Êو�ڕا��Bر��وە���ر)��Uدی��UاتE�I .

�و� �E��Wە� �Âو;Wو�� �دە�2� ��� �ن�U� �#���ر����(�ن ��� ���رەوە%�، )�ر�����ر�#�و�)����ی

����?A�µ� �ڕe?C;اوەی �درو�2?;د:� �$���� �و��� ���ودە��ن �#�ز�Bو��H�(�ن �وا�� ;ا�M2&ەW�ری

)�� �) )M ا̈ر �دە�C±��2;ا�� �B���?�2ر �و �ڕا��Bر�� �و�) ���eي (و �#��Eا�Bن ��� �5�رE��Bان و

�DC;و��� �#�ز�Bو�?;دن ��� �)�EIە��ن �ن�U��� �و�*�ڕش، ����U���ت �?H{�ن�"Ûو�زە� ران

�و�#��IوC;ی� �$�%��B�)� �و�)�ر�Dری �����B�)� �:��و�ژ �)�رەزەو�� ���4>�ی ��(���2ور�;د:�

����%� �و �دراو ���(�ر1;د:� ¶­��� �ڕۆژا�� �:��ژ �:�)��H2Gاو�E4 � �و �زا���ر�� ��را�B�را��ی

FCارEوە��U��:�)�����و���روەر���=%����4�روەر;<C;?��%��$��و�(�ر��.

� و* �( ':8ان و =��>�و� ��وو'�% و:% ��ر�ی�م، ه% � �- �ی&�9�2 �% �8* و* �%

؟ ی% و� � �% وا�% ��ر�ی�م =?% �% �، آ% آ% د* و* � �% �8* ر�، �(ن '( =�<% آ�ر<%

145 ��ژ��� د��و� و�����ن

�������� �زۆر�����ر�#�م ���درC±دادڕ��وە �T�وE"Iاوە �و���وێ ��' ە �T�رE��Aە ،�Cڕ��� ��و:��U

��$�Cڕ��� �L� ،^_��T� ���وڕۆ*�H7�ك �دەر1<E"7ا ��� �L� ،^4Aدە� ���وە ����م �و��<ۆم، V2ە���

����F5;W�و� �و�ڕا��ردووم �#�و�E%�Bا��م �*��e2Gاردووی [B� �L� ،^_�E��%�W� �B�Nرە���

���ڕۆ*]�و��7§�و�µچ��E���}Hات �ر�L��H�ت�ڕوا�>�ی�B]�#�وا���a�E4ا%�،�%����وا��%���Aو .

�7C�U�ری� �T�رE��Aە ��EەB�وە، ;���رەL�ت� ��� �وە�م �T�وEIەدەم ��' ەدا �#�وەش ��ر�1ری

�:���#��� ���ر�ENەر �و ���E"��Pا��ور����� ��� ��� ;���رەی� �#�م �Bوە�� دە��ا�_^

^_74cd2دە���.

ن�وەك�"�����ت،����â�Ñ"ڕا��Bر،�#��T��Bووا��ی��Pرد%��L�ی�واژەی��–ڕا��Bر����-ڕا�B;دن�

��F}W�ا��E���Aو����B;5ن�و���B�Aو�وەك����ر،�L��ڕ�{�%�5��P;ەP����ن����ژ�:��B;ۆ��%�

�Lدە� ©H��Bز� ©_ � �و�������ت �%�T م�. ون�Tواو���� �~4��Bز� �T���و:� ©_ � �B;ۆڤ ����A

. #�ژە���ڕا�B;دووە�و�T�م��M ۆL�ی�ڕا�B;د:�� �رە E4اوە�و�T�م�ڕاB~�ر���وە

������Aو:��W�#�،[B�ر����وردی�و����دەرەوەی�*�4ا��A��:Eو�a�ی�ڕا��Bر��وە�د%�ردە�Pن�

�P��H� �ر� ��%Eە��%� � ��� ���P�Lن� �ڕا�B;د:� �#�وا ;ۆ�_7H7C�e����ã�وە،� ��B�Tن �درC±ەی �Eا

�E4ا�ڕا�B;دووە..ڕا�B;د��،�B��L;ۆڤ���B§��و�B�ڕ�و���ن�و����EC±�و�B;�{��و��E� .��P�%����وا

ڕا�B;دن��;�H2�����دەر�Tو�{2����و��وەر���C��*�4ەی� �%�ە�E%����;و*��F-د%���ڕا��Bر���د%�� �~Cر�*�4از����� �و���ر��74T�وەی �:�P��H��%��B�Pو� .� �§��B��~4و���� �ڕا�B;دن ©_

#�زادی�T���وە�و�ژ��4~���;و*���H2�ی�T���وە،�*M ەL�ی�������������P��A:����وە،�����ك�

�Tو��رەE���Pا���� �%�ە���P��%E#�زاد�و��TرB���Eا�ژ�وە،�T�روەك�B;ۆ��Ïدەرەوەی�*�ر��2:��

Bر�و�5�ر�Pو�� �و��Aوەڕوا��� �#�زاد��وە �E���P��Hا�%��B�P� ��%Eە��%� � ��Aار�4Aەی��� ��� �:�

�ڕe�C;اوە �:�Pرە�و��T� ��ك��� �E�Hا�%��B�P� ���#�ژە�P�Iن�. ڕ�C�و �B;ۆڤ �L� �4��P� ���م

ڕاEBە�Pت،�#�Eی��U��$�Pاردن�و��Aو��دەر�و�W�ڕا��وە�و�*�C��U�و����U�،�§��Bوە��L�ی�

�����a �4،� �ر��L�ی�و��4! �;اوە�ز�MN ە%���� �ر��BاE��#ن��Aروەك��T�،ت�PەE �P�a:��د%�ر

��:�P��%و�#�زاد� �P=�A� �:�Pو���7ورە� ����Pت �و��� ��~�ت �و��� ^4��� ��� �د%�رEەL�ن، ��ی

E��Aە�5;اوا�]،�T�روەك�A�ن�دەوI�ت�و�ڕا��Bران��Bوەی��Pر�و��<ی��Uاردن�و���ری��Uاردن�

��<I�B�P� �ژC;دە��2:� �U'&ا:� �و ����L� �:��ژ ���2�� � �و �Aو���T� �و �P=�A� ���7وری و

]Pۆ��2' ە> �و�. د%�ردەL�ن] �ن �4� �ر� �BاE��#� �ڕا�B;اوی �����4ان ����وازی »�T� �%�#

�Tوو����P��Hدەو�T��$�IوA�رخ������7ورە�P:��ڕا��Bر�Eا�و�#�ژە4I~��ڕا�B;او�T�%��؟

Page 13: Nojenkrdnewey wellamekan print version

144 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �ڕوو��Eا �®�رە��Eا �:���و� ��� �L� �ڕا �ڕ��7�ی ���B�ڕ�#�و �7B� ����Aو:� ��Pر��ی �B�#

�و� �و�دەوI�ت ��وە����� �#��ی ���رزL;د��وەی �وەك �و�دژە*�ڕ*���ی �ر���2����P� د%�ردەی

� 3 "���7�وەیLا� �"هللا �7�ڕا �ڕ �æد��B� �L;دە �دەورو1�ر�%�ن �:���و� ��� �د%�� �:�Pاوە;����P

]� ��� �)�T)�:�"4a�روەك ���را(*Eا �Pوت) ��ردەر�W�B� ��� �و�] L;ا �ر�^���P� �aد��Bو�#�و�

��:���و� ��� �دە�M7Hن، �وەك �و ��¦L M<��c;ا ��ن�Iدەو� �E�B%�ی �P�B�P� ��� �%���2GH��������

�ر��H2�ك����P��Tور�©�وە�Pی����~��وە-��وەی�#��ی�دەوI�ت��رزL;د[#�ورو��Âو�#�B�ر�� [

������Tو�{�ن� ���#��L .��:�P�و ����Bوەر��E��Pا �7�ڕا �ڕ ��� �®�رە­�، �:���و� ��ڕا �ڕ ©_

� �����P� ��� ����م �دە��و�_E7ران، �و��٢٠١٠دەوI�ت ���ر�Pت �#��ی ���رزL;د��وەی ��دواوە

�ر�^�و�ز�����P7�وە��'&ە��¦e��c�رەE��Pا���روەر�����ر��از���#�م� �%�B�ی���������²�وو

��L�B�2GHوەی����E��*ە�I�Tان����1�4;د:����روەر���و��دەدا،���B�#��L¬��زۆر7�ی�ڕا �ڕ

�����4����7L�L;ا���4و���ڕIڕا������و���ڕ7�وەی�) �Bر��Û (���)��Ñ�I���،��H�)~����ڕ

)��Ñر�B (���)���Û(���ازی�و�ڕا �ڕ��#�B����رە�U��B�N�*��وەڕ������Bوەری���ڕ ! %������Pدە

�و� �U�*��وەڕ�� �#�و �دە��ا�Mن ���رەوە ���م �*�ڕ*>'@ا��%�، ��Uد�T*��ر�� �����و:� و

� �ش� �:�P�ا�E��}H��U� ��� �ڕا��Bر�� ����Pرد��2ن١٧ڕەدووL�و �ÊCر�T� �$�1�*� ����)ی E}Äا

!ڕۆ*����M7Hن�

����PژC;دە�^�و���4aB�2;او،����دەوI�ت�و�5�رE��Bار�����ش،��P���،[B��:و�A��������� �ر���

�����$�%��B�Pروەر���� �7�دی�#�زادی�و�%��GL:��و�داد�T����،وەڕوا��;او�A��Pش�و���رۆ��

���;C±��2ی�دە��%�Pم���اری��T��7%��وە�Iوەڕ1_^،���د��*�Uا�E�H��%�7�Aی���روەر����%��

�و�µ�ر�U;د:�� ��Eن���U� ���اری �T�م �دە�����eاز�و� �%��Uاز���#�رادادە�_^، �:���L

�و���رL�و���دە�� �دە��4�2ەردان ���اری �و�T�م �%�T� �ڕا��Bر����P�وە �� �ر� ���=%�ن �ت

�#��ی� ��B�2~�ران، �#��ی �:E������و �$������ �T�م �GB�W�ردە�_^، �ز��'&ە�Pن �:�P��X

.��روەر�����ر��از�����دە�U��F��E��}Hەرا:�����T*��ر�و�U�*��وەڕەوە�دە*�24L�وە

�� !ی�! ی��4ن د��4ی/ و د�'�و/ !ی�!�ت ���ی�ی- ��Aی/ ��ی� '( ز@ر !>و�4ی�'

��و� �A&/ و را�>ردوو� 7(ت �ی� ؟����!

13 ��ژ��� د��و� و�����ن

;���رە��، �� وە�EBا��وە ��ر �4"� ��وەی ��ر �#�% »�T �)�%�<I�� وویS'B �% ���2G_#

U� �M �;د��وەی و #�وەز #�W�ر #�%� GÓ��74_^؟ �E��Wە%� #�و �� T�%�، ����ردە�E��2ا

��ر�B�N� ��و T�ر =�Eر�B�# ،^Cدە�;اوە(�ن دەµ� دوو�1رە�;د��وەی �� U� و ��(�ر31 �^

،[%�Wدە ������ �E��Wە�دە��%^؟

A�و��وا���ن و (�I�B>� دە�����eازان، و دە����Eاران اS'Bوود ��ردە�B�T �:�)�Bو ��

��ون ��وە;Wوون، و ڕاE���;� دە�����eازان _{<ەوی و دە���ت ��%�ی �� #�W�ر ��

و��Tو�DC;����7�Aرا���ن #���ر����(�ن،. دە%���eات ��رگ �_{�ان B�ڕی وەك #�وا دەر°1]،

� و U�(�را��ون و U�M1 �;د��وە و �ڕا�2�وU U���$� و ��رU�1��� ��ژC;دە�����P�2ن

�ردان>1�U ڕا��ری و�U ەدەنE��T ردا �� و��Bازان ��را�e� �� �;�DCران #�وەی �� دە���

اW;ن،ڕ ��;�DCری ����و دەوI�$� ��%�ی ژ�G��% ;C:� و _{<ەوان $� د%?�2��ر�� �� U�*��وەڕ��

�� [�;Wەی *�4ازی �� ��ودوەرE��W� . ڕا��H2�(�ن �4ا�E:�* ��و��و���� ��روەران

�� دوا�;�© و %���م ���4���وە�� (�I�B�ی دە��B�ر ��� ��داU�وە �:�Uری ڕو�� #�"! ا

EaBان و ��دەرT �I�� �� �F��1�زاران B;ۆ��(�ن �� ����ر#�وەی #_�2Gش، و ���{���?�(�ن

��ون ڕا��Bر(�ران *�ا���� و ����7C�را%�$��T�1ون، و ڕا�B�2ا�� #�و دە�E��W� %��ن(�را

��%��$� و ��A �F}W�و��وان �<�ری و �M �;د��وە ����ر��� ��*� %]. دا��وە �;�DCران

���=%�ن �"�و��ش ;���رە%�� �#�م ��A�و��وە، B;ۆ�>���D4 #�را�2��;د:� ��م ��داU�وە��

�E��Wە ��و ��وەڕ�ن T_{�2 %���دا و �GH^ ��دەی ��رە��%��ی ���%�B�7¼4� �%�T.

��دە��� ��� �و�#�وەی ���ڕازی ����� ���2ا�] �#�وەی ��� ���*���E�H2GHا �Ïا��� �4���� �eازان

�ن�و� ��FG��4*�ا�����ڕا��Bر���و�ڕe?C;اوە��U2�ی���ر�#��FGاو�E4 %���e���Gازە(�ن����

�?;د:�(��4ە�WE�را(�ن�U�*��وەڕ1?�ن�و���و�ڕ�C�وە� �وا�?;د�����7�B(�را���) دۆ�;Cا�������ژ��

�دە �GB�W�ر1?�ن، ��Eا�U7�ی�Uڕە� �و �دە��ن �A�وا*�(�را�� �%� �B�7¼4�� �ڕە7U�ی ��� ^�

�دژا%�$�� �E��Wەی� ��� �دە��ڕن �و�ڕe?C;اوە(�ن ���ڕ�Cە��را%�$� ���4ە�WE�را�� ��� #���ر����(�ن

.#���ر����(�ن����ڕ�Ge?Cن�و���رU�1������DC;ران

Vدە��;���ز �����روە��2:� ����Aر��� ��' ەدا �ڕۆ*7¼24�وە، ����; � #�*?;ا%���وەك. ���#�وەی

�ڕe?C;اوەی� ���4ە�WE�را�� ��Uاز�ری ،�FGH���*��� �Ïا��� �4�� �دە�����eازە(�:� ڕا�DBرە

Page 14: Nojenkrdnewey wellamekan print version

14 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� �وە�EBا��وە �FGاو�E4 � �وەك �و ���رو�Uارن ������ڕ�Cە��را%� �و �ڕا��Bر�� �و ���Bوەر��

� ���?A�µ� 4?�8��ی � ��� ���G��4ن� �دوا�;دا �T��§�وی ��� ) )M ار*��( �Uا�L�2�%�ن

� �و �ن�ڕe?C;اوە(�ن�U��� �وا�>�را��� �C�*�Cڕ� ��وە(�� ،�%�(� �<I�B�)� �2Ge?Cڕ

��$�%�7�A��B�2GHی�����8?4 GB�W�ر1?�ن�و�#�B�ش�دە(���وە�)��Bن�*�4ازی�ڕ�Ge?Cن�و�

���و:�� ¶­��� ©H%��Aو�µ� �P�%�����4 � »�T� �و �دە�_^ �(�رد�;د%�ن �B&M��D�B� �)��Bن و

�و �د%��دا �~�E��Tر������ ��E��T� �%� �4L��� �و����روەری ^_���� ���و:� ���4ە�WE�را�� ¶­��

^C;Wا��@' . ����ردەم�T'&ی���رە�§�ری�ڕەو$��دژە��وژEBا�U�ی�

� �دە�2�واژەی ����Pر1;د:� ��� �U�م �و�B����2�وە ��T*��ر�� �زۆر��� [B� ��*���2GH��"�' ەدا

=دەدەم�و����������Nو�و�����واوی�دە��e���G��%�^C;�����?��A�،V7Hاز�" دە�����eازە(�ن

H4°�وا��ی�� �و� �ڕە���رەوە ،�N��B�#و�� �B�A� �#�و�دوو ،^Hاز���e��دە��� ©H��و�)�و(� ^

]��ãرادۆ�� [[%E��% .��FGH���*����Ïا�#�W�ر���ر�¬��S'Bووی�دوو���د���I�ی�ڕا��ردووی��

� ���4ە�WE�را�� ��� �دە�M7Hن، ����E74راوەوە ���I>�ی ��� 4?�8��ی�)�_�7 ا�M&م(�Eە%]، � ،

� ���?A�µ)�� ))M ا̈ر� ،� �?;دن(�وا�?;دن�7�Bەر�و�) دۆE��B5�ر� ���ر�و��Uار، ،��Ñو�;ا M�� ،

�،^_����%�ر ^U��� �و�)'&ا�� �دوا��ر�#�W�ر�#�و�ڕ�Ge?Cن ��� 5�ر���B�ر���ر)�EBە)74_2�وە،

��B�2GH������Cڕ���I�#�»�(�¶­���،رە��%�ن��Bا:����راE4�����Èە�;��*��:�P�*� #�وا�وەك�

���را�B�رە ��4>�ی �و�ڕۆE��)�Iا، �%�)��B�2GH�� ��� »�(� �د%?�، �)�%�����وا �دەW;��وە؛ ���ن

�;���وەش�������DIز ،^Cڕ����� �د%?� �D�E��(ر������ ��E��(� �و���روەری ����H��%�7�A

�;ی� E4ە��U{_^�و�����وی�A�و��وا��وە،��Uدی������وی��Uدی�A�و��وا��وە�ڕەوا%�$��ز

.A�و��وان���ر(��Eە(���وە

�#���ر����( ���را�B�ر�#�B�دا �و��� �ڕ�Ge?Cن ��� �و� �وا�?;دن �زا��Iون ���ر��� ����#�وەی �ن،

���� ��>;ن، �(�I�B>�دا ��� �5�ر���B�ر �و �5�رE��Bەر �C�*�Cڕ� �و ���ڕ�Cە�;دن ��� ��Ñو�;ا M�

���� �)�و�� ���دەوە، E��A� �D�2ا�; � �B�Nرە���� �وەك �و �ڕۆژا��وە �$���U� �� M<و��Bز�#

� �و�*�4ەی �M��D�B&م �4I�B�)� �2Ge4و��� ���ڕ�Cە�;دن�(���2ور?;دن �و�*�4ازی ڕ�Ge?Cن�*�ڕ*�(�ن� [�و�ڕا �ڕ [�;<��B� �B�Nو���رە�� ����7�وە �دوو�1رە ��وە(��*?2G�(�ن� دەدەن،

���� [���� �و���#���E4Bون �$�%�7�A� �و���روەری ��2GH�م ��� ����ڕەوا%���Eان [���� W�ڕا��وە

����?A�µن��Ge?C*�4ەی�ڕ��ر����(�ن�����#��FU�ڕان،�دژا%�$����ر��و�*�4ازی�ڕوودا:���

143 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و ����§�����ر�Pر ��� ��§�ڕن �دە���ت، �����ر �#�P���BXGHن ��ك��� �ن�U� �§���

�������<اوە�����4ان���رەی����Bوەر�و����Bوەری�#E��P���BXGHا�%��B�P .ردەی��Ã�}Þ��B�#

��Pرد��2ن� �:�P� �A� �L� �#�وەی �و�GHB;�ڕووEا، �:��� �و�$� ��� �L� ���و، #�و�ڕووداوا��

��وە���ز��وی�; !%�ن�����Pدە��ی���ر�1ز������"*�ڕش"��و��ڕ���=%��>;

�ە����S3I�Tراد:��T�ن�و���P�ا��e�#ن��A�4{~�ن�و�������Aو:��B]،�#�وەی�ڕا �ڕ�P�7ن����

���� ���ڕدرا ����ر �و ��¼��� ����Bوەر�� ��ڕا �ڕ �A�ن �و �H%�W{�ن ���دە���ت �:�B�ر��

�#� ��� �%�ە�Eی� ��B�Tوی ،E��Tو�5;ەڕە� ����<اوە ����H}Ha�B� ��Uد�T*��ر������>4~� �F�

�%�Tو�و����Tوە�����B����L��4وەر�T_{���2�و�U�*��وەڕ��دا%�،��B�� .�����Lوەرەی���ڕاز�P

� �®�´�(=�;د:� ����) �1�Bرەك(و�) �] �%� ^_74B��� �د�2�%��ر�� �#�Eی �د%��، �~4��L� و�دا��:�

;س�و�S3I�T���25;Wاد:�� �ر�4~��د%���������� �ر���5�رE��Bارە��������Ñ��:�Pڕا��ردوو،�#�Eی

�7�4�L;ات���روەر1]،���P;C±��2ر�دە��W�#��%�[رە��ردە��Aن�����P��H��%��B�Pور���و����#

��Pد��ی� �و �:�B�ر�� � ���2I���ر�� ���د��7I%��وە �د�^، �#�وان �ژC;دە�2��� ��� �����P� #�Eی

�و �دە�7�وە �#�وەدان �زE7ا���Pن ���رە��Nم �و �ڕا �ڕ�P�7ن �����P� �د%"�:� �دە�7� ���ر�1ز��

�����ڕۆ �ڕووداوی ��� �دە�7�وە ���ر2GI�T~�ران ����E4ارەدا:� �و �U��E��}Hەران �2*�P

�<I�B�P .و�� �و� �ر���Bن �دەوI�ت ��� �و�U�*��وەڕ�� ����T*��ر�� ���رە��وە �T�ر��� ����I�T

���و،� �B�د%���و�Eا �و�������ت �و��M<4 ��ون ��*���L;دن� �ڕۆژ��� �و�ڕۆژ��� �د%�ر�1و ڕا��Bران �ر�� %]�د%�ردەی���وا�����رزL;د��و ���P�[B��:و�A�������L�،ت�Iوە���و�دەو��ەی�#��ی���

�و� �و�دەوI�ت ���������M&م ��� �B�تU� ��ا:�� �#�و�د%�ردە%� �L� �و�#�وە�Eەی #�و�ڕا �ڕ��7���و

ەوە����T��ی�)P���B�ی� �ر��(��ر�B%�دار����~�ت،����*���FGڕا �ڕ��W�ورەی�5�ر:G��و�

� �P�a�� �Pرە�NL�%� ���و���رL�و �Wدەز� ��B�Tو ��� �:�c¦�� ���ر�B%�دار�� ���و���زار#�زاد،��

�ڕا��Bر���H��P�وە� �%�P� �و �#���ور�� �D4د�;���Uر��� ��B�Tو ��� ����eڕ���H��P�وە �E��4ە

^_74cd�4 ������Pڕازی���و�. ��%�2ا���Hو�وەT��T'&�~��دژە*�ڕش�����Uدی�ڕا �ڕ�ان�و���ڕاز��ن�

�Uد�T*��ر���*�ڕ*>'@ا��دا������را���ر�T�ژ�Bو:�� �E��Wەی�ڕا �ڕ��7�دا����#��Bدە����و:��

�،^4Àدە��� ����Aر ��� �U�ی �#E��P���BXGHا �و ^GH��������� �T'&ە �و �®�رە��P��Hن ���Iدەو

���� �و�زE7ا���;اوە ��;اوە�Pر��� ���%�%Eا �T�ر��� �#�و�����ش ��� �L� ���رز1~���وە، #��%�ك

� ���E4� !���2Iارەدراوە �S'Bوو، ���را �ی �و�#�%� ���ر�74�B�Tوە ���B�ی �L�7B�U� �P��ر�وە�د%�ە�؟�U��

Page 15: Nojenkrdnewey wellamekan print version

142 ��ژ��� د��و� و�����ن

�P���B#���ز�� �ش� ���;ی �P��P�2GH��Bن ���و، �وڕL�7C;دن �~�U�ر �#�ورو�� �ڕا��Bر��� �:�

�و��PرL;د:��. ��ون �#��eا���Pن �µ�دەU���و:� �T�;GHB���و، �و�$� ��� �L� ����واز��ك �����

��L� ��P���U�2��Uن، ���وا�� �E�Hا�%��B�P� �~�ر���B�U� ���اری ��� ���و �ن�Uڕا�2�و��

ە���ç#�وان���ون،������را���ردا�زۆر1�ی� <ۆژە�و��Pر�P���Uن���*� %]��P���U�2��Uن���ژC;ەو

�و�$�� �T�ر�دوو �Tروە�T� �T���و، �W�ورەی �~}Þار�E��B5�ر� �و� �ر$� �GHB;���ون �����ی �ç

�و� ���ر�1ز�� �~��GH���� �Þ{���ا:� �و�#�B�ر~�وە �#�ورو�� �:���Iدەو� �و�GHB;���=%�ن �:��

;Lن�دە��������ت�دەوµ��L���¼����$�I�زا���و� �ر��L�ی�. ادراوی�و�������ت��Tر~�ر������eڕ

��:���Iدەو� �W�ورەی �~Cر�~��Tر �E�B%~���وە، �E��Wەی� 4°�وا��وەی��� ���ون، 5�رE��Bاری

�����را:��� �و �P�A�ران ��� �زE7ا:� [;��W�ورە �و �دە��� �#�ورو��ی �FGH�� � �ڕۆ�� �و #�رو��

�درو��2;د��و �#�و�و���دا �:������ ��� �~;5�# .Iدەو�[% �*��� �#���د �و��I�B�7�ی ����ر �$�

���وا:����7وری�#GH;ا#����Ýون.

�ز��'&�و� �:���Iدەو� �ڕا �ڕی، �ڕا��Bران �FGو�و�� Xن� �دەرەوەی ����U�1وەر���ر�B��� �L� �4��P

�و���%���2ا:�� �����H{��7�درا ��Pردا��وە%�ن è·�و�دە��� ���ون �*�ك ��و¨��� �#�ورو�� �:���Iدەو

�%Eرژەوە���� �ڕا��Bر�Eا� ���وا��:� �#���ز���:� �4���� �%� �نCر�Ã�� �و�����دا ���و �����Pن

��اری�ڕووداوە�Pن���ون. #�2I�ر������Zن�����Eۆز2C�وە�L��ان��EaB��ر���Aم�. ����ر#�وە������

�و� �و�%�B�ن �و���éد%� �و�#�ردن Y;ê�B� ����Bوەر��� ��ڕا �ڕ �و��� E��U�%��� �زۆری �B�#

�'��Û;ە%] [��L�و �ن�U� �ی;5� �دژە Xن�دا �L�Aو��� �:���Iدەو� ��Tر~�ر�� ��� ��ا���ن� و

�EL�AارL;د:�� ��� ��¼��� ��� ���éد%�، ��}_L;�*��� ��� ���Û;ە%] ��� �����"�و�� #��Bدە���ن،

��ر�L��و���éد%����ا���ن�Ha�B�[%E��A{��ی���$�Iر���دەو�~ڕا �ڕL�7��و������ر������Tر�در �B�ز�P��H��Tن �و ^GH��������� �W;و�� ���EL�Aارا��ی�EL�Aار��� ��ڕا �ڕ �و و�����ن

.��رU�1�ی����Bوەر�����رەو����§���U�4����و��P*�2رI���E��A��DC����رن

�،[��ی� ��دەL;د:�� ��H%��}Ha�B��:X;د:��ڕا �ڕL����L�7�و;5�;GHBو���:�������L��4��P

�� ���دە����>�%�����Eن �و �#�P���BXGHن �T'&ە ���ر�Þ{���ا:� ��;دە �ڕC>�ی����Aر� ���%�ن �

���رەی� �#�وان �2}H%�<����دە��� ��� �%�L�م �T��§�وی �#�وەی ��� �E�B%�%��وە �E��Wەی

��:���#� ��� ���ڕەزا%��E��P��Hا ���رEI�Tا��وەی ��� �دووەم، �و�T��§�وی ^_74�}¼�4����Bوەر�

�7À4cì�وە� �ن�U� �:�PەEدە���2�%�ە�� ���ر�1ز�Eا �و��Pدە��ی ���راو��ر ���ژC;���وی ^C;�2ا��

15 ��ژ��� د��و� و�����ن

��)���و� �#��Eام �و� �*<ەوی ���ر�Cە��ردن �دە�C±��2;ا��ی �B&M��D�Bو�� �5�ر���B�را�� �:�*�D4�

�ن���م�دە�2�واژا��دا��U�،�$�����Aروەر�������:�)�����a%E%�#وی���U�*��وەڕ�و�ڕەدوو��و

��$���U�،�4 او (�ر�Eە����وە؛�U�ڕ�Ge?Cن�������$��EaBان����ڕ2Ge?C��درو�2?;او�و���

�ڕe?C;اوە� ���و±1>�ری �و���را:� E�4ە������ ���C<ا%��� �$���� ����U�2ڕا�� �)=�Aو�� ���U�U

��4ە�WE�را(�ن�و�A�µ?�%��(�ن،�U�1�ڕ�Cە��را%�$��������$��EaBان������7C�را%�$������:��

�رت�و�دە���ت�������D*� ��$����������U�1ر���،���U�� .م��)�،���%�B�7ر�#�م��������%�#

����DC;���4ران�] �*���2GH��#�زاد%�eازە(�ن�%��دە�����eازە�����و���*���2GH�(�ن�[��رە�

�?_{��Eا�U�ر~��درو��2;د:�� �ڕ*�Ç1وی�و�دە�W�2�ر����"Ûم(و�زە�و�aB?����و�) �?�2ر

��دەر1�����ون�و��<وا��U�����و�]�؟

�Ge?Cو�ڕ� ����واز��(�ن �����رەی �دا)���ودا ��� �)�وEIەدەم ���رەوە، �و�#�2I�ر����Z�وە���م ن

�V�7و����Cر�� ...ز�MN ە�و

*<� *و�� %�م ر و* <% ، �% ی% آ�� دی:�دا ه% =% �% C <�و=% <% ش "% آ�ر� ه�و�% ڕ'�ن دی�ری:�او'�ن آ��8ا �% ی��3یی% ' ه�و=% رآ�دای% �8ار� و !% �% ، ��ی� "% ری% �%:�ر ؟ ی% ه%

��وەش �� و �?;C] ڕا��را%�$� �� T�%�، ��وە ��وەڕ�ن �� ���(�ن#���ر� �� ��B�7%�ی #�و ����ر

و ��Dت U�ی ڕا��را%�$� دە��ا�_^ ��س �B�Tو _����ا%� ���DI �?�ن، ��س ڕا��را%�$� ��

�D4��B�T ،©?4��� �:�*و ڕز��ری � �W;ەوی �B�Tو �' ەوە T�ر. ����دا%� #�و �Uدی ��

[�4?����D4À و ڕC?�و �� #�B� ڕە�Eە����وە، U���H4�(�ن و �;�DCر�� �)�I�B و (�ڕ دەرەوەی

�$���U �:�)ە±C�� و �����ران و ��D4ران و ��?�و��ن و �7H}:���Uن و E7C�U(�ران وەك د%?�ی

…E� دە�C±��2;�� و دە�W�2�ر�� #���F ����ر �Tو1�ش (�ر�B�T �DCو ���. دە���ن #�وا T�ر

و ���Bوەر�� ڕe?C;اوە �� A�و��وان %�$��F4��% �7�A �� داند������ و ڕە�Eە����وە

4?���� و ڕ�Ge?Cن �B�Tو و دە�'ن U��E��)��H4ا ��( A�µ?��� (�رW'@%��(� و دەزW� و ) MT ا̈ر

.ڕە�Eە����وە دە�C±��2;��، و دە�W�2�ر�� و

��ك �°] ��H� #�وە #���ر����(�ن #�ر(� � ،[B��Aو:� ���� E��A �DCز�����A ر(�ر��Bڕا �%

Page 16: Nojenkrdnewey wellamekan print version

16 ��ژ��� د��و� و�����ن

C±��2دە��DC; �2وGe?Cڕ�U �� وە، ��رووی�?I�U و1�ش (�ری�T ،4°�وا��وە �?�ن ��

��Uدی� و A�و��وا�Eا ����4 دە�����eازا��%� دە�C±��2;ە #�و �µودا:� #�ر���ن E��Tا:�

� �:�74�?4� A�و��وا�� �2Ge?Cی ڕ�U�1ر�� ����%�7�A و ��±C�� �� �C�* ن و (�رE7C�U و

.W�ڕە��(�ن�و��E��)�<�4ا

�B�2}B<ی�� ��� �*�ڕ*>'@ا�� �وزەی ���5'@ۆدا:� �$���� ��� �و ��H7Cر��� �وە�م ���ر#�وە،

�#���N��Bن� ���رە��وە ��� �)�ر ��� ،�4������ ��ك��� ¶) 34�� �و ¶:X"aB� �و دە�W�2�ری

�ا����� �دە�B�2��;د:� ��� �}U��� �)��§�و ��� �)��§�و �و �%�2G_#� ���روەرا:� �7�وەی;<4�

��H�(�ن�دادەڕC±ن�و�)�و����%��B�)د���ن�دەدەن;��D*� .��F4��%ر�������Gµر��W�#��?��A

� <ۆM2�I ە(�ن� ��C±ە� �و �MAن �$�%�7�A)ە���تE4�� �و�)A�و��وا:� �دە�W�2�ر�� �#�وا ە،

� �ڕا��ر، �و ���ر�;دە �و �ڕا��Bر�� ���رە���B�N[ڕe?C;اوەی �و ��E��"��}Hەدات �S'Bوو وەك

^_74��GÄو��(�ن�دە�Bز�# [�D����Uی���E?4ەر�و�وC;ا�>�ری�ڕ��4?]��Iن�و�)�و�را��ی� <ۆ�2�Iر�����H��%�7�A� �B�2GH�� ��� ��� �*�ڕ*>'@ا��ی، <ۆ2�I' ە� �����#�و� �و�W' ا��وەی [���ر�4>;

�و� �$�%�7�A� �B�2GH�� �����I�îï����4���ی �دە��ز�Cن، ���روەری �و���7ورە(�:� %�E�Uە�]

.���E����Uن

�>* ه%�&< %� ؟ ر ��یی- �یی% را�%2

��ی #�و �� )B�ز)�ب(و�ڕC<ە %� #�%Mن�) �D4�; �%�ە�E%��(� و ����� ��� ����� ������ك ��

�D�&'T ���%�U و B ،^_� �% �§��B;ۆ��� *2� #�و #�Eی دە%Ã�ر�2_^، �� *2�ی #�و

�#��"��Eا، ���*��� ��� �#�زادی� ��رووB;ۆ�� �و ^4À4��I�84×�ر� �U�ی ��H�� ���ی ��س

��وە،�D�?������ر ��������H� #�رەزووE��B%�� و �%�ە�Eی #�م (���4 ���م �%<ەو�;د:�

^Cڕدر�دە� �� �)�%������%E%�# و ��روەر�� �ڕا�2� �B�2GH� ��:اE�I�µ�و�������H��%�7�A

�د%?�، �:����� ���U�1ر��� �و �Aوی ����� ;��D4 وەك ���;C^ و ����ا�;C^ #�زادی

،^C;?�4� �DI�� ر وەك�T �)�%������%E%�# �ازا��e� T�ر #�ر(� ���?;د:�دژا% دە���

����د������#�زادی�و�%���G:��و�داد �وەر����E4ەدات، *�4ازی دە�_^ �' ەدا ���م ���4?�،

��ك ��روەری، و دە���ت #�%E%������ی وەك #�%Mن دژا%�$� ڕۆ*2C;?�À�وە، دژا%���H� #�و

5�B"�ن� ���م %]،�?�] B�زT�ب[ڕC<ەو��دژا%�$� دە��ا�Mن M%�# .�"4#ن �� U�*��وەڕ ��(� دژا%�$�

141 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� ��Pرد��2ن �:�P�2GH��������� �W;و�� �و �رت� �ڕا��ردوودا ���دەی ��� �A�ن T�روەك

µ������U���$��ڕز��ری���H��"2}H��و��#�م�µ���U�،"د�"�L;ات�و��Bر����GHGL�وە�دە%��§�ت�

��N7H#�،[��]�و� �ش���رL�و���Uو�Tا�E���"2}Hر��ازی���ك������م�µ���U�دا�ڕە�ENەران���

�دە�E4Á2ە�Pت ���*���M&م �:Eزرا��Bدا� _�7و��� ���4I��U"���ت �ڕۆژ��رە �#�م ���L� ،

;����%��� ��� �زE7ا���Pن؛ �#�وەدا��;د��وەی ��� ���ڕدرا �#�وان �:�Bر�Uر������L�ر د��وەی

��Pرد���2�� �و ��¦e��c�رە�Pن ��H��ÃB�P� �4���ڕا� ��� ���زار �#�زادL;د:� ��� ��P��Hن؛�Iدەو

�و� �#' ا:� �$�Iدەو� �$�®X2H#و�� ��Lر��� �$�Iدەو� ���ر�1زا:� �%���ی� ��� �L;د ڕز��رL;اوەL�*��ن

�:�2�و��; �~�#�B�ر ���74I. ��ر�1زا:� �ڕا��ردوودا ���دەی ���رە��ی ��� �L� �T��:�P�ر�#�واش

���ڕا �ڕ �����رL�و �ش� �:�Bر�Uر��� �ڕۆژ��ری ��� �ڕو���، �د�"�L;ا$� ���*��ل �ر$�

دا���ڕدران����زE7ا���D4A��:�P؛�#�ردوو�P��:�P�Wری�زۆرەèæB؛�T' ش�و��P*1�2<ی����١٩١٧

�C;L~�را:�� ��� ��L�µ;دن� �و �L<ۆ:{�2ت �*�را�Uازا:� �و �#�L;ا��� �:�P���T�رەوەز ���B�P

Wۆ � ��وی�;<��Bاد�و�; ...E�.

��زاد� 7>از� �ی&� و �ی�ر� �(ڕ�.�ا��� !>=�� ��و A�7 �'( دژ� را=�ڕی و'�ی/ ��ی� ���� ی��.ی�� "� ����و�� �یF>ا���4ن �یی�؟

����EەB�وە،�� �ڕا��Bر��ی �Lزۆ�Û� �%� �%�B�7¼4�� ���B���#�و� �%� ���Bو������ �وە�م �#�وە ©_

"Cڕ�<�� �4B�L� Vدەزا�� �FG��4 ��7C�e"�وە�� �ڕا �ڕ�P�7ن �و���را �ی �دواوە ����C;ەی�. �وە

� ����� ��� �L� �U���$���٢٠٠٧#�وەی ��Aود�;ا:� �و ���ر�ENەران ��� ���وم �4L�%� ��دواوە

�V%Eە��%� �©ñو���ر���ر�;GHBو���:���، M#زا���،Y;ê�B��:��C;L~�ر���و���ڕەزا%���P��H:��و�

���ر��� �T���وە، �و�����دا �#�و �:�P=�A� ��4~�ر�%������ك �:E����U���و �ڕووداوی �L� وەی

��:�Uی�ڕو�T��2_و�����:����7�µ�وەی����Bوەر����������U��2_ر���دە������L��~4*ۆ;�L�"*

�U��E��}Hا:�� �و�����دا ���و �ڕۆژا�� ،���و� �#�و �دەT�ی E��A� �د�2�%��ر����ی 5�رE��Bار��

�ڕا��Bران ���aBڕ�� �دژی �U��E��}Hان ��Pر، �دا���;د:� ��� �W�ڕەL����4~�ران �و �Aو��� ��

��F4L�%� �:��� ��� �Tروە�T� ���و، �ر���E�Eا� �و��� �ڕووEەدا �#�و�و�����دا �:�P�7H}:ژار�T

��F4L�%� ���ر ��� �5{�ر��ن �:�P���L=�A� �و ���و ��A=ك �زا�~��Pن ��4~�ری دەر�Aوا:�

�درو��2;د��و ���و، �دە���ت �*~�ی� �L� ،���و� �#�و �C;L~�را:� �B5�ر� . ��ر����ر��

Page 17: Nojenkrdnewey wellamekan print version

140 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ;�2L�#��2_��� ...��H���4�ری���2I���ر���S3I�Tارد:��U;اپ����U;ا�»�Tر#�وە����������L�،

��وە�A��Pرە��ر��،^C;L�رە��ر��Aا�E���%��B�P���;<L�%��وەر���و���B�ڕۆژا��ی����$���U

��:�Bر�Uد:�����وەرزی���ر;L>��7ەو"و��>}_ و�دە�C±��2;ە�ڕا��Bرە�Pن�ÃGÓ' %]؛�T�م�" �ر$��

�T�م� �و �<I�B�P� �����#� �2Ge�Cڕ� �T�م �و �$�%��B�P� �و ����Bوەر�� �2Ge�Cڕ�U

T��وارد:��ڕەW�ز���و�#�%���و���ژادی�و��2��Pور��،�T�م� T��:�74��4�رەوەز���Pن��L>��7;د:��

��7C�*� �و �§�زاری�B�U� �:�PەE�4ە��� �و ���Uر�P� �����E�وەی �و ����%��B�P� �L�ر$� و

�و� �ڕا��Bران ��E4ە�����;د:� �T�م �و �دەوI�ت �و �رت� �و ���ر�B%�داران ��� �P��H2}Wن

�Iاران�و�دەوE��Bران�و�5�ر�U�}Bن�و���H��%�7�A��<I�B�P��4#�م����Pر�و�#�ر�P�،انE��"��"�

7����� �وA>�را��������}Þ�،�<I�B�P�7%�$�����دەرەوەی��Aی����<I�B�P�����4د�;L�7Cر�و�T

� �#�%�P�7Hن �F*�T������ �B;ۆڤ �W�ڕا��وەی ��B�Tو�! �M ۆL�ی �2G_#� ���و� �#' ە ��� �L� T�روا

Pو�� ���ردەم �T���وی ��� ���ردە�P�Bن �و���ڕا�4~� �دەرەوەی ��� ���ك �ڕووEاوە، �E��P�<I�Bا

��FG��4#�ودا��:�B�وەی�#�و��و�����Pو� .دا�<او����ڕەو$��

�و� �E4ا�Aون� ���وە�U� �T���وی ��� �و�Õ�5�دا�� �$�%X�P� �2Ge�Cڕ� �L� �T�ر�#�وا ��Pر$� ��

����7�Ge�Cو�ڕ�#� ����L�رەوەی �ò4T� �وەك �L� ،��H�� �4Iو���� ó��Bو�� �25�Tو�ڕۆژ�و�� ��ت

���د%��I�T� ��وە،�cô��%���P� �و���و�����دا �دە��4Á���H2;دووە ��وە��� ���م �و���M4ن [%����ر

������ت����#������FوA��و�T�رT�©H�4"C�ر�#�وا%��و���~I���،ا���E�4����������#����Fو���B�#

��%¦�cت�P� �5�رە:G�دا �ÊCر�T� ��Ç5� ��� ��وە��� ���م �Õ�5�دا�M&م ���M4ن �و�. ����ا�Mن ڕ�Ge�Cن

�و�. �Cە��را%��P��:�P��H�E%EL�%��4�����<I�Bا�*�ڕدە�7�وە�و���I���4_{]��ڕ �<I�ش���B�#

�و� Eا�U� �4���� �L��%Eە��%� � ���رە �و ���ڕ�Cە��را%�$� �و �ڕ�Ge�Cن �����A�4و:� وا��ی

��رEI�Tان�و��4>;�7�وەی����ڕ�Ge�Cن�و���ڕ�Cە��را%�$��و���رە� �%�ە���P��%Eد%���،���ك�

� �:E��%�Wڕا� ���U� ����~4�E��%�Wڕا� �و ���ر�1ز�� �P�%�2دە�� �%� �ر��4�وە،� �ڕا��Bر�� T�ڕای

�ر���H��B�وە .

����ر#�وە�T�م�دا��*~�ر���U���ت�و��دا��:����ر��B�����*�ڕش�دە��U��24A�ی� �وA>�را���

�دژە*�ڕ*�وە� ��� ���ری �دەرL�و��وە، �#�ز�Bون ��� �2G_#� ��� �وەك �T�م �و ڕا��Bر��وە

^4Aدەردە .��� ���درC±ا�� �وA>�را��� �}HB�T� ،����%�� �ر� ��ã�;W��� �:�B"ی��Bر����

������د����B�%�ك���وە����*�رد��وەی� X:����دە����>�%H{2����را:�� �رت،�" =%�����م

17 ��ژ��� د��و� و�����ن

��H� ن #�زادیM%�#� �%<ەو�;د:� »�T� وەك B�زT�ب دژا%�$� T�روە7H7_2G. �T�وە��Ó�س ��

��B�# �:E;ازی �A ،ۆ��(�ن;B �� ردەر�;دن� ڕوE��U:� و �����B�(�ن �� ��و(�%�$� و �<

�ر�2>�(�ن ،^C;��� �DI�� �� ا��وەی@'W ^Gو و� ���%�U #�زادی �ۆڤ، �;B نM%�#

��و �24�وەدە �و �ڕC>�%�وە ��(� 2B"���ی��م �B�2ەدات، دە�E2و�© ��دە��# ��

4?;د:����وەڕە��ی ��و(�%�$� %� واز�74Tن �� ��ك �����Aر�;د:� ��ك ��ك �T*��ر�1و��وەی.

�E�Hا،���(��A�و��وە���ا��ی�U�ی�و� �ر��وی��%��B�)�������4��ڕەو$��U���ت�و�%��>;�)

±C���و� �MAن ��وی;<��%� ���رووی�)'&ی ��� ��&'(���� �ورە�� ��2G��4 � �#�Eی �دەر�?;د، ە��ی

�وە���H��و���*�_^�U .ر�����*�(��:�}?I�(و�)��§�و����)��§�و����ڕادەی���U�1�Uو�(�ت��#

�7�A%�$�����وا���2����)'&ی�دەرە(��و�I�%�U?;دی���رووی�U�ی�ڕز��رEە�_^،�)�*��ری�

�ڕۆژا��% �$���U� �F*و;�� �D4G_ۆ�; � ،©H��%�7�Aی�&'(� ���U��و��� ���"2B� ��� ��ك� ��� ،�

���=%�ن� �:E�� ��� ��� ���ك �د�2�(�%�وە، �و��' ەوە �و��<واداردە(�ت ��7Iد� �7�A���ی ��;<��%

.دە�C;C±��2?�وە

دی:� "% �8ی:�"ی&�% ��ر�( !% �% ریی% ��و* �% ر ڕ�F:او* <% �%:(ر�او� آ�ن �F:ڕ =��:( �ی- ؟

'U�� .� �)��Bو ©_ � �?��Aاوی�;e?Cڕ� �ن�U��� �#���ر�2GH�(�ن �و�ڕe?C;اوە �W;وپ �4�*

� ���?A�µ� ��(ڕا��Bر�� �#�ر��:��) )M ا̈ر ������ �#���ر����(�ن �و�W;و�� ��Mن �دە���ت و�ڕوو���

��H�� �و�ڕا��Bر��ن �ڕا��ر�� �D4Iڕۆ� �و�)�« �و� �E��Wە�;د�] 4?�748:��. ڕاE��%�Wن� ��� È��B�#

�#���ر����( ��� ����Bوەری �D4��Wاو;e?Cڕووی�ڕ� ��� ��� �#�وە%� �دەدەن، ��� �)�و��Iن �ن

��H�وە���رU�1���]�و�ڕۆ����N���B>�ری���4ان�#��Eا����Bن�و�دە���ت�%��#��Eا����Bن��%�7�A

� ���?A�µ��� �����#� �2Ge?Cڕ� �دووەم ���W'@ن، ��(و��Uوە��Dر�و�(��H��ÃB�(�ن %�ن�)��)M ا̈ر

7?4 �3ن،��_��م�(�رو�1ری�ڕe?C;اوە���)��_^،�وا�������ر���B�7ی�5�رE��Bەر�و�5�ر���B�ر��(�

�*�4ازی� ��Aارەم، ،^_�� �Uڕا�2�و� �د�"��;ا$� �����ر���B�7ی ���4��4?;دن �و �ردان>�� و

���Hن�ڕا�2�وU��دوور�����<�ری��M و�;ا����H�ی���ر�;اد%�$��و�ڕەزا���E��Bدە���ت����U

�و �W;وپ ��� �#�وە%�، ����واز��(�ن ��� �د%?� �D4��%� ،���B��� �<N4�� ڕe?C;اوە���_^،

Page 18: Nojenkrdnewey wellamekan print version

18 ��ژ��� د��و� و�����ن

��$���U����[��%�W '5و(�ت��(��DI���،نMردان�و�داوا�;دن���#���ر����(�ن،�������#�ر��:���<

�و� �U�ڕ�Ge?Cن �و �U�رM1 �;د��وە �و ��ك� �U�����"2B��1و:� �W' ا��وەی �و �$�%�7�A

�]����). ��*Eار�1وان/#��Eا�Bن(U���4��4?;دن������ك�;Wر����4?]��Iش�)�و���B�#و��B�(

������ر)�EIا: �#�رۆ���2;ات �D�Iا±C��� �درو����و:� ��� [�;Wر��� �ڕe?C;اوە��، ��Ñو�;ا M�� �

��ا��دار�و�� �:����� �:E�� ���Uو�� �زا��Iون ��� [�;Wر��� �ڕe?C;او�و���وو�7�وە��وە، ��رووی

�#���B�وە� �)��Bو ���رووی ��� �و�(��H��ÃB�(�ن، �دە���ت ��ك��� ���ز*?;دن ��� [�;Wر��

��D*� ��:�)�7�Bن�و�دە���ت���1�4;د:��زە�)�� .��و�دە�B�2��1ون���� �ر

��Uدی� ���ك �7�Ge�Cڕ� �*�4ازی �#���رP����M��~%E&م ���رەوە، ���وا��ی �<N4�� �*�ن،

��:�P�و��Bن����#�ز�����}Þ��وەر�����B����2Ge�Cڕ�������P�2GHLر���#��Pن،�دەر�Ge�Cڕ

�#���رP����U .���ت �و��'@وا��� �ÕH�ری� ���رEI�Tا:� ©_ � ���و:�����M��~%E&م �FGH��~%E

���وە� �FGH��%E���� �$���U� �#�را�L�2;د:� �T���2ون، �� � �#���ر�P�2GHLن �#�وەی T���وە،

�$�%�7�A��� �P�I�B>�ی ���رەو ،�$�%�7�A� �B�2GH�� ��I�Tە*���E�وەی �#�و�. ��رەو ����ر

��B�7%����#���ر�P�2GHLن���L�و���=��%��;د��وەی�دە���ت�و�� �رت�و�W;و���را��Bر���Pن،�

L��:�P�7ورە�� ��Aار�4Aەی ��� �و �ن�U� �*~�ی� �وەك ;ۆ���P��% '2ن� ��C±ە� �و �MAن �

� �دارا�� �و�B�ری �ڕE�CەU�ن ��واو����] E%�#]�$���I�B%������دا� 'U��� ��E4ەدەن، ����ن�U

���وە���دەن،���T��~I�و����Uاو�����وی�;e�Cد��وەی�ر;���µو����Tن��P���L4°�وا��وە�#���ر

�:�P�4ازە*� �2Ge47�وە�����وو�� ��� �دژە��روەرر�� ��L M;د��وەی �و �ڕ�Ge�Cن �و U���ت

�دەدەن �E��P��Hا�%=�B�P .ا�E�4Bردە��� �و �4ÀC�*� ��� �#���ر�P���Lن �T�ر��Pت ����ر#�وە

��T7��وە���T�ی�L�م�#�ز�Bو��H�وە�%����ژ�P�;Cرا���دە�����eازە�����و���*����P�2GHن�L�و

��� ��� �<N4�� ���§��Bن �#�وا �و�L�%�I�T�وە، �دە���ت �:�P���ڕا��Bر �و �}U��� واو�Pر��

� �L��H��%�7�A� �B�2GH�]ڕش-دژە�د���ن�]*;��H��و�دژا%� �#���7B�Nدەن �د%�� �~Cر�P� »�T� ،

�~�را��ی�T�ر�*�ڕ*>'@������U��Pر�#.

8�>و� د�!�ت و ڕF:&�- و �% ��ر�ی�م دژ� �>* ر �% <% �%� *<د�% ڕ��� وت �(ن ، �% *8:ن؟ 7% ڕ

#� �2GHر����ك �� (�ن ��ر��T��. دە�����U [}Hدی دژی �DI �� دە����]، ��F�E ��4ه دژی ���

139 ��ژ��� د��و� و�����ن

�T�ر�=%���Lن� �����رL�و ،&'T� ��Tو���>�� �و�دوا��ر�*~���وەی �دا%Eە�_^ ����ر�B;ۆ��وە

�و��B�Tو� �4N��B�#� �و��B�Tو �دا�Uاز��ك ��B�Tو �#�وا �د%�ردە�Pت، �د%��دا ����ر�#�وی

��H�دا�%�7�A� �<I�B�P� �#�م ��Uدی ��� �و����ڕا��4 �$�%�7�A� �P�I�B>�ی �و���4ان ڕوودەدات

�د%�ر�;او���و:�� �~4Iو���� ���ت �%� �و���ن ���4ان �#�وەی �وەك ���7ور�� �~4I�U� �$�%�7�A��

.��B�7���7%������L�،��Hی��Pر،� _©�#�وە�#�م��Pرا���دەL�%]�و� �ش�#�وە�#�و��Pرا��ی�د%��

�ڕوودا �و �S'Bوو �ڕەو$� ��� �4Àوا��@'�� �Tوە� [B� �_�Eا،������Aو:�� �*�ڕش �و [�ڕا �ڕ �:

�ڕووداوە�Pن �ڕەو$� �و �S'Bوو ��� �*�ڕ*>'@ا�� �2}H%�<4�� ��� ��� '��~��P .��Lر ����ر#�وەی

�و� ^�E%د��� �4~�*�ن� ��� ������ �P�I�B>�دا ���م �B;ۆڤ �~4I�%�Uو�� �U�ون ��B�Tو ���cÜد��

^C;����ری���P��2G��4 .HLد%��،�و�ت�و���~Cڕوو1�ر� �$�%�7�Aی��<I�B�P�����A��~Cەر�}

�P�I�B>�ی� �C�*� �و ��Pت �دوای ��� �L� ،��H�� �دا�;او ��Bردە��� �P�%وە�B� �%� ،��H�� د%��

�#�م� ���ی ���ر �:�P�ۆ�;B� �T�ر ���H��P�ۆ�;B� �Tروە�T� �دە��4Á2~�ت، �#_�2Gوە �$�%�74A

�T��L�%��و� ،�%�%�<I�B�Pم��#���و����#��2' ە%���Pد%��وە���%'ن،���I~����ڕ زە7�B��دە�]

[�دەژ �ر���2��Bر�. �_�Eا� E��A� �و �رت� ���=%�ن ���ڕا��Bر �ردا:�>�� ��� ���ڕ7�ش #�و

��~I���،دا�<I�B�Pر�������������%E%�#��P�%�Bر������:E�� ��وە،�������Iار���و�دەوE��B5�ر

���P�د�;Lر�Pن�و�����4���P:��و�ژ ����"�و���. ��ڕ��5;ە�ڕەB�T��%�E��T�ڕەE��Tی�P�B�ڵ�و�

�� ���P�Lن� �L� �4��Pو�� ���رەو�_{3 دن �و �دا�Uاز���Pن ���cÜد� ��� �ردان،>1�U� �$���� �

���ڕا���4 »�T� �دە�Ã' ن، �دەوI�ت �و �ر���2��Bران� �و �رت� ��� ;���Pن� %�XL%��;د��وەی

�و� �نCر� �دە �L�B�2GH��;���ز �;�و��ز �~I��� �ڕوو��دات، ،�%�T� �2G_#� �#�وەی 4°�وا��ی

;���Pن�#���B�2 �دەL�ن .�L��4��Pرت�و�����م�� ���P�Lن������$��دە�>Eان�و�S3I�Tراد:��

�ن� �4cd�4ن�و�T�و����U��:�P��H��%��B�Pوەر���و��B����I�B�Pڕ�و��P�،�2ران��B�ر�� �GH^�و�

��L� �#��EB�Nەدەن، ��Pرە�Pن ���و���رە �T�م �#�وا ��Eەن، �و���U���4���4;دن �ردان>1�U��

�L� ���و���رەی �و�T�م �دە���ن �درو���H2ن ��� �ن�U�ا��وەی���@'W� ���Pدە� �B�#� ����Nوە،

� ��Uد ��� �ردان>�� �و �U���P��4ن،�[دە���ت ��H��%��B�P� �W;و�� �و ���P�Lن� ��Uدی ��

���رU�1��Pن ������Bوەر �و�]. ڕe�C;اوە �5�رE��Bار�� �و �دەوI�ت �T�م �#�وادا �~Cر��� ��

Pو���� ���G��4ون��� �و�T�م �I�Uرا���ر���� � �دەL�و�� �و� �ر���Pن �ر���2��Bران���� �را��و���ن

��L�،وت�Lی�دەر�و����دەووە���;L�ی���U�ك������L��4��P�،^_74"aا�دە�E��B�ڕۆژا���:�ژ�#�Eی� ���*� ��E4���4ە�Pت، �دە����Eاران �و��� �ردەدات>�� �ر���2��Bران� ��� �*��� ��U�ی

Page 19: Nojenkrdnewey wellamekan print version

138 ��ژ��� د��و� و�����ن

�وە������را���ردا�دا��7H;د:��#�را��Bو�#���ودە��������روەران،���وەی��Tا�و���و�EBردەوا��

���ژ�ن�و�. A��L�و��وان�U�ر~�����§��%�EL%]�و���%��Ã�رژ2C����ر����§��A�و�_7�را���ن

M�74وە��B��Tی���ر�B�#��������$�%��#�W�ر�. ەوە���و���و:��E7Bا�#�%E%�������و�ڕا��Bر���و� �ر

�،�%�T� ������%E%�#� �و �ڕا��Bر�� ��� �د%��ی �P��% M<و��Bز�#� �د%�� �~4��L� �T�ر �%� ��

�،^_74��GÓم��~�ت�و�#�وە�E��Bە;T�ی���U��:�P�������§�زاری�دە�W�#�،V�ر����ڕۆ*7~�ر

� �ڕا��Bر�� �Lو�� ��H�� �U�}B�ر�� �GB�W�رL�ری �و �I�U� �دا:�;5� �و ���روەر�� ��T�ری

�و� �A�و��وان �$�%��B�P� �T'&ی <*�Ç1وە �4;د:�� �و �دا��*�;دن �#�B;ازی ������%E%�#

���Àن���H��������>�4~�����<اوەی�U��Pژ�Eا�;Wن�و�ڕا�P�L��#�%�������را �ی�! دە���>�;د:��

<I���،اE�H��%�7�A����X"aBووی�S'B��L�،�%�Tوە����%���P#�وا������رەی�#�%E%�������و�ڕا��Bر

��L� ،^_�� ���وا�� �T�ر�%�ك �:�P��H%�B�7�� ����Aو�� �و H%�<4{�ن� �و �#�ز�Bون 4°�وا��ی

��2Ge�Cڕ� �و �*�ڕش �و �U���ت ����Hو:��%��B�P� �����ر �و �دەL�ن ������%E%�#� دژا%�$�

���2GH���*��]����%��B�P [ ی�و����و�L�،�B�Pن؛��Lێ�؟�دە�P

��Aی/ "� 8A'�4ا د��و�ت و !ی&��� �.��)4 �(ن د�'>ا�ی/ G&� "� <(ڕا� �' ��ر����� ی�� �4م و ی�� دوور چ ڕ.�ی�4 �" �.H� ،-ر��ی�دار� زا�!

ه�ی�؟

�،�$�%�7�A��� �P�I�B>�ی ��� �H%�W{�ن �ڕەو$� ��E���U���µ� �T�روا �و �S'Bوو ��E���U���µ

�%� ���زا���� �~4Iو�T����دە�����eاز �دەرا��ی;5 .���H2Gاو�E4 � �و �دا�Uاز�� دا��*�;د:�

���B�7ی� �����ر �#�%E7Hە��، �و ���Lو���T� �دا�Uاز�� �����ر �<I�B�P� �:�P��H��%��B�P

���H��Iدەو� �$�Pر��� �FGاو�E4 � �و �4� �ر� �:E��%�Wڕا� ��� �*�ڕش �وL�7C;د:� �وA>�را��

"� <ۆ���2ر� �P�B"د�2�%��ر�� ��;Wڕا���� �%��Bو���ر��� ������%E%�#� �:�P��%E��1�7ور�� ��� �<I�

_{� �#��BدەL;اوە�Pن،���رEI�cÜاوە.

��L��� ��Uد�T*��ر�� �2}H%�<4 � �و �L�*�W;دن �S'Bوو�� ��ã_ۆ�; � �*�ڕش #�W�ر

�������I�P�2}Lو� H{���ز���و��%��B�P��$ر�L��:�74��4 ژC;دە��P�2ن�و�T�رەوەز��و��وە�و�L�،^_���:و����������را���ر�دارا�����%��ت�و�دارا���دەوI�ت�و���روەر���B;ۆڤ�����2��Pور

19 ��ژ��� د��و� و�����ن

�?��A �A �DB دوو ��و:� ­¶ �� دە���ت �� �GB دژ�1 ری �% �) �B�) �<I �� وا��و���روەر،

] �E4ە���ت، و دە����Eار;����رEا ر1<� ده �� واژه ��2 ده ��4اT هE?4 ^_74T.

�)���Ñ��� �� �̈(� ��� ��E4ە���ت �واژەی è·�دە���� �د�2� _{�وە، �دە���ت �واژەی ��� �4�

^_74���AەE%ادە�_{_^�و�دا@MNازادا���زەردە(�ت�و���ر��e%��2��. #�زادG_#�����A?��#�وەی�

�E��A��%�7�B�ی�#�و��E�#�،7�دا)���وە�و����#�رادا��وە،�دە���$����7�B����وە�����ر�زۆر

����وە�(�a�دار�و�#�"! ا �Æ�(� ���و1]، �Cدار�%�Bر�و���ر��Bڕا� E��A� �%� ���و1] �و�#��U%�ك �ر

��:�G��%����B�(ر��� ����ڕ�ە،����دە����Eار��ن����#���G��%����B�N:��دە����Eا،���

���رEI�8اوە ،��H����$��. #���ور ��� �دە���ت �واژەی ��� �}H2و���درو�� ^C;���� ����ر�وە،

2Ge?Cڕ�Uو�� �%��U��:�G�1�ر�Cە��را%�$� ���B�7ی �����ر� ��� ،�<I�B�)� �#�زاد%�eازا��ی �

[ .#���ور���و�داد �روەر���(�B��%�$��د�2���ون،���(�ر1�ر

������8?4 #�W�ر��U��"4#از�ری�(�I�B>�ی�#�زاد�Mن،���وا������Aر����U���ت�دژی�)��Bو�#�و�

�����8?4 ��Eا�ڕادەW;ن؛�وا���دژی�#�و��a�)�����<I�B�)����،نM7��دە��B�ی������روەر����

���� ����(�ن� �:�G��%��� �����ر���B�7ی ���#�و���روەر �و��Uدی �نCر� �دە ����ر�زۆ7�وە

�دە���ت� �?;د��وەی�µ� ��� È��B�#� �و �د�2�#�راوە �E���Hا�%��B�)� �و �#���ور�� 4>�ی

]� ����] دەوI�ت/ 5�رE��Bار�� ���%�����H��G�ی ���و ���ر�?;د��Cر� � �P�I�B>�وە، ����ر

����(�:��(�I�B>�دا�درو�E2ە��ن��%�^}Wدە���ت�����4ان���:�G�� .�،ك�%���8?4 � وە)�

���%��E���Gا� �õ�A� �دەوری ��� ��ك� ���B� �و �ڕۆڵ �_�Eا� ��� �داU;او، ���ز��%�(� Eا�U��

E?4ە)74_^� �(�B��%�$��. دە��ور2C�وە، �:�G��%��� �#���ور��، �:�G��%��� �د%?� �)�%����وا

� �:�G��%��� �و �)��Bن�درو�E2ە(�ت ��� �درو�E2ە(�ت، �دە���ت �:�G��%��� ،����%��B�)

����،����%��B�)ور���و����#��:�G��%����2ڕا�� �����?Cاز;B�#�4ە���و���رەوە،�دە���ت�*

�#���ور��� �:�G��%��� �و��� �دە�_^ ���و:� �#���ور�� �:�G��%��� ¶­��� �دە���ت �:�G��%��� ��

������_2�وە�و���­¶���%���G:��دە���ت�دە��ا�_^�دررC±ە��%��B�)ات�و�Eی���Uوەی����B���

.�"74_2�وە

���� �����)� �دە��ا�_^ ��� ،�4Z���#�2I�ر�� ������ ���رەوە، ���ی�(� �#�و �ڕۆ*���7 ����ر

� �دە�����H�(�ن �و ����%��B�)� �و �#���ور�� ��H��G��%��]ر������ ���وك �و �دا%� دە���$�

Page 20: Nojenkrdnewey wellamekan print version

20 ��ژ��� د��و� و�����ن

�E7C�U(�را� �����ر �2��B�B� �دە���$� �����ر�E7Bا��Eا، ���ڕ�Cە��ر �دە���$� Eا،

5�ر���B�را�Eا،�دە���$���Uوە��Dر�����ر��;�DCرا�Eا،�دە���$��زەE7�Bار�����ر������را�Eا�

�����ر� ���دەر� �دە���$� ��ودا،� �����ر �ژن �دە���$� �و �ژن �����ر ��و� �دە���$� و

�����ردا [�)�%���8?4 � �وەك ���دە��� ��Uدی ����1�4;د:� �%���م ڕe?C;اوی���748_^،

�و� ����Iدەو� �و �����%��� �دارا�� ���وا �:�)�B�7�� ��E4ا:� ¶­��� �#�واش �DCر�)� ،�DI�Uروو��

�B�2��#�،نM%� ���و���F4��2À4Bو�ڕ�G²ی�(���2ور���و� 4>�ی�(�B��%�$������و�;<C;?��م�. (�ر

،[����1�4�ر �7�����ر�زۆر ���7�B�%�ك �DI�Uروو��� �دە���$� ����#�وەی �دە�M7Hن، ���رە

�وە)�� �#�وەی ��� _{��Àر1?�%]،� �)��Bوا:� �%� �F}W� �U�1�ر�Cە��را%�$� �2G��4

U�1�ڕ�Cە��را%��GB���2}W��)��H�W�ر1?�%]،� M<4���:�)�B&M��D�B��2G��4 �;دن�و� �ڕا�2��

وە)��U�1�ڕ�Cە��را%���H�(����F}Wدە�2���ر1?�%]،�وە)��دە�2���ر�;د�E4��¶­���©H?4ان�و�

� �M��D�B&م ���7C�را%�$��ڕە�?;د��وەی ����د�"��;ا ���وا �DI�Uروو��� �دە���$� و�#�B;ازە(�:�

]�:�B�ر�� ��ا�_^���_2����*���4������ار�و���B�7ی�U�1�ڕ�Cەرا%�$���F}W؛�]5�ر��B<ەوا������،

�#�B;از�و� ©Ä �}_ �و� ^_���و�دەر��و ����;او1_^ �2G_#��� �(���وە ��� ��� �دوا��ر�#�وەی ��

���د ���ر�Cە��را%�$� �B&M��D�B� �Uڕا�2�و� ��Ñ;ا��د�"� ������ ���و1_^، ����I;ا����[ەو��د�"

�)��Bوا��%�� �%� ����W .[�،ڵ�B�)� �:�Uر��� �2Ge?Cڕ� �B&M��D�B� �وەك �د�"��;ا��H�ك وە)�

��B�2��#�،ی�#�زاد�<I�B�)و���F}W��$�%ە��را�Cك���ر�������و�����Nو�����:�U;Cو:��ژ���¶­��

^C;<�� �و��4?�و�. U�ی [�;W�U���� ��������ر#�وە 2G��4"�ن� ،�4��Uر��� �ڕe?C�ری ���و:�

�دە���$�� �:�U;Cژ� �:�)���#���ور �%� � �ڕە�?;د��وەی ��� ��� ،�%�(� ����U;Cژ� ��B�7ی

��$��%����رووE�?I�Uا�دە��ا�_^���ر)�E�Iات،���وا��%�(��د%?����­¶�ڕە�?;د��وەی�دارا���

�B�)��:�)�B�7���ن��Mا�����،�)�«�(�ت���;<C;?����و�(�ر�Iی�و�دەو�����Uی�#�زاد�و���ر�<I

]�Uڕا�2�و���Ñ;ا��د�" [�����%��B�)�74ن�و�دارا����B�Tش���ر���%�B�7و���#�،[%�<�]��F}W

�$�Iك�دەو��[��:�)��،�(�ری�#�زاد�و�U�U�1{���،�)�رەوەز���و�(��D2}���I�Bر���و� H{���ز

.����Eو�*�رن

GHو��� �<I�B�)� ��Uدی �دەروو:� ��� �"4#� ��� ،�4��)� �%�(�:����و���رە� ��Eا�%�7�A� �B�2

� �دا)���و �(���2وری�] ��)]�$�%�74A�I�B>�ی ��� �4*��� �7%�?�� �ڕۆژا��دا �$���U� �و� �ژ�ن ��

��ی���ر�B%�داران�و�;<C;و���èæBان����(�ری�زۆرەEaB��$���������A�و��وا:��#�زادز�eاز،�وا

�ر��(�ن�و�ڕ��ر��BدەوI�ت،�)�روەز���)�وU��:�)�*�1��Bن� _�M748ن،�������$�� �*<ەو���

137 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ��ی8ی("(�ی� �(ن د�'>ا�ی- ��وو'��و���ن ه�� و 7(��ن ڕز<�ر ��Aی- ؟�� ��ی�

��Uد�T*��ر��� ����A� �*�ڕ*>'@ا��، ��Uد�T*��ری ��� ��H7��GL�%� �$�%�7�A� #�%E%������ی

�H��%�7�A� �P�I�B>�ی �ڕە��;د��وەی ���رە��ی ��7�A%�$��*�ڕ*>'@ا�� �#�%E%������ی ����م ،�

�#�و� ���GB�ری ��Pم ��� �#�وەی �#�Eی ،�$�%�7�A� �P�I�B>�ی �����ر���B�وەی �7�وە%�;WاE4

���U�ر~��ڕەوا%���Eا:�����]A�پ�%��ڕا�^[P�I�B>�وە�وە���2_^���L�،^Cڕ�وە�������»�T�،

�E�4ا�P�����B�#�،اEL�%��دە�2�ی�دژ���E��Aر�������:�P�ۆ�;B��:���4دا��*�;دL���»�T��L

������ڕووی����2����و�������ڕووی��Uد�T*��ر���و�������ڕووی���ا����Ñ�7Hو�������ڕووی�

��P��%را�<Aو� � ������ �$�%�7�A� �%�L<ە�>�� �و �Fە�EL�%� �و ^4A��� �د%�� ���وی Û�زەوە

#�%�H2GH��%E��و�����T«���ردەE�4Bا�B;ۆ���Pن�چ���ڕووی��L M;د��وە�و�چ����ڕووی�Û�زەوە،�

� ����وەك �#�%E%�����~�رە�Pن �L� �#�E*��%���G5ا �Bردە��� ���و ������ت� �����ون، %�ك

� �������رە �#�%E%�ل[P���B�ی �F*�T��[�4دە��ن�� ��Pت�. ی »�T� ��������واز �#�م ����I�T

��$�%�7�Aو���ز���و���ژادی�و�#�%��Wواردن�ڕە��Tو:�����واز���و����G��4 ��وا��ی�ڕەوا��ون�و�

�B� �������~I��� �#�%E%������ی��Mن، �4I�B�Pر������ �B;ۆ���Pن �دا��*�;د:� �#�وە%�، V2���

���ردەوام� �·���%E%�#� �و����>4~� �������و��� ����وازی ��� �<N4�� ��Tو#�را�2�دا �%� دژ1�%�ك

^_74T�7B�Tر��� �د%�� �Æ�T .��~4<���� ��� ���وەڕە����Pن �I�T>;ا:� �T�ن، ��P�7%�#ن ��وە��ی

��دا�دەژ]�و�7A>��ن�������2�ی�P�����$�%����وەی� �ر�Pو�����Tروە�T�،��%�E%ELا��7C�Uو

��Pرا�U� �و [C�U� �و ��دان�P��� �~4<���� ��� �=%��>;ا���ن �و �#��Eا�Bن ��رEI�cÜاوە،

�#�%������ی� ��� ���Þ{�����ن ��� �<���� ������ ،���ڕا��Bر �Bوەرە� �#�و زE7وو��B�وەی

�C±��2�..E;���و���روەر�������وە �ر��F،���ر��ر���ڕەW�ز���و���ژاد���و� �وا�>�ر���دە.

��$���U� ،�$�%�7�A� �7�L�ی ��� ��H7��GL�%� �$�%�7�A� �$���U� �#�%E%������وە، 4°�وا��وەی��

��%� � ���وا �$�%�7�A� �P�I�B>�ی �درو����و:� �:�Pرە�P�T� �������1�4;د:� ���*�~4�� �$�%�7�A

T� �وەك �$�%�7�A� �7�L�ی ����م ،�:�P��% M�À*و�ڕۆ� �و��2��Pوری �ر����Eو�SM%��ك،�#���ور��

�P�I�B>�ی� �ەرا:�Cر� � �دە�^ ���دەدا ������و �و ���و� ���وا ،^H74TەEB�Tر��� ���Eو�SMی

�$�%�7�A��B�2���ان��E��T�روە��T#�وەی����درC±ا�����B��:�B]�و����. �7�A%�$�����ڕەوا%�

:��#�ز�Bو:��E7B�����Lا�L�I�L���وە،�A����ون�و�#�B;از�1و:��#�%E%������%�����دا��*�;د

��P��%�������Àن������;Wی�دژە��%�ك�و�ڕا�����4 B;ۆ���A�و��وە�Pن�����ر�W;وپ�و� �رت�و�

Page 21: Nojenkrdnewey wellamekan print version

136 ��ژ��� د��و� و�����ن

��:��U� �:�P� �U;ا ���وی� �Pوە��� ،©_Lر��� �~�&'Tر����� ���ون؛ �د%�� �~�&'Tر����

�ا:�،��4A�����L;د:������ر. _�Eە��وە�و��������T��Pر��%���&'Tر���7�را:���Cم�#�5�ر���-

�و�7CدەL�ن �#�زاد%�eاز �T'&ی �%�MB�Lن �دووەEBا �����رMT&ی���. T'&ی �ڕۆژەوە ���و ��ر#�وە

�دووەم� �����رT'&ی ��ا�_^��� �L� �MW ۆدە%�، �W;�425�وە �و �Lرادۆ� � ���دە�^ %�L�م،

��L�،�%ش�#�وە�B�#ری��P�T�،ی�����4دە��ت�U�،1�4;د:��#�ودا�����������A�،^Cر��C�4���

���Pد%�����وا��%. دە���ت���­¶�دژ�����ا�_^� ���وی���ون�و� E4او���B��FG�وەی�U�ی��Eات

� �%�L�م �����رT'&ی �#�5�ر7C�را:� �U�*��وەڕ��B [��P;ۆ���Pن[�� ��� �دەر�1ز�1و���ن ��ا��ی

�����رT'&ی� �و��� �ڕز��ر�1�ن ،���%�T� �ن�U� ���را���ر�#�5�ر�C اوەL�ی � �ن�U� �L� S'Bوو��

^_74��GÓی��U��FG��4 .%�L�م�دە��ا�_^���­¶��TوەEIووا��ی�U;ا ��Pر،���¨���و�

"�ن،���#��"����Pن�" هللا/ ��د�"#�م����>��S'Bوو�����ردەواB�ی���4ان����ڕا���Eا�;T�#و�

��ار���T�ر�ڕۆژەی�4#"���L��:�U��a�*��وەڕەE��Pا��I���،��H~�����ژ�P����%�U��4"�ی� [و��#

B;ۆ��Ï#�زاد%�eاز�و�B;ۆ���Ï�رL�و�>�ر؛�B;ۆ��Ïڕە�ENەر�و�B;ۆ��Ïڕە�ENز�و�ڕە�÷ö�ر،�����4ان�

��*�#��Ïۆ;B�%ازدا�e� �وا�>�ر�و���روەر��Ïۆ;Bو���و�4~��]�از�و��B�T��4��ر��' ە���Tدا%��و�

�����ر ���A�~4�ی ���روەر�� �L� ��وەی�P� ���و ،�%�T� ���و:� �-T'&-#4"�دا �رە�2>�-�

� �%�Bر��� ���روەر�� ��� ���ڕاوە ��–#�"! ا��ر ���رزەوی��- �ر���Bن �:�Pە&'Tر����� دەوI�ت،

Tد��وەی�;���µ��~ ���وی���B�وە�و� E4او�T��FG�ردەم�U�ر��Pوە��'&ی�=��ر�و�U;ا ��Pرن،�

�ن��Eە��وە�U.

���#�وە�Eەی�������Aو:��B]�دەW�ڕ2C�وە،�%�L�م��TوL�}_L��#�وەژوو�U;اوە��ڕوو،��، 'U��

�%���P���U]،�/ هللا/ ��د �B;ۆ�� �L� "�ن،;T�#و�� ���U;ا ��Pر �و�ڕاW;ی ���ر�Aوە دەوI�ت

�ڕز��ری �و �#�زادی �داد �روەرMن��Uاز�ری �و �:�GL�%� �و ���U�1ر��� ���و�. و �H%�W{�ن ��

��وە�و�;Wڕا��a�Pوی�وەك��#��L�،رەی�P� #���N��B�ش���­¶��E4ان�و����1�4;د:��#�و�T'&ە�U;ا

�A�و����وە� ��Bردەوا��� �داU;اوەی ���ز�� �#�و �B�2��#� �U�ی، �$�a�P� ����1�4;د:� ¶­��

�W�*�ی ���;����� �~4U���µ� ��� �و�B;ۆڤ ^4�}Ó�� �$�%���L]زاد�#� �P����وا��%���P. �§�ت]

�#�و� ،^C1�4�ر���� �$�%X�P� �2G��4 � ��E��1ە�Pن،�P� ��� �ڕز��ر�1و:� ��� �a�P� د%��

����وا ،�$�%�7�A��� �P�%�<I�B�P� ��� �$�%�7�A� �P�I�B>�ی ����ڕ ��� ������ ���1�4;د��ش

a���ون��P��:�Pرە�P�T7��و��Bر [ ���1�4;د:��زە�P�،ت���%�����،���روەر���B;ۆڤ�دارا���;<C;�

!GÄ�B�ردە�_^�] ����ر�B;ۆ��وە

21 ��ژ��� د��و� و�����ن

��C±ە�� �و �MAن �:�)������Bوەر ��% MNز�� �و �����#� �7�Ge?Cڕ� �و �ڕe?C;اوە دە���ت،

���>�را�����3 ا���و�)�رەوەز����4U>�را��،���:� <ۆ24I' ە(��"�ن� M748�?4ن،�(�����4�����$��ژ

M748�?4 ن،�(��)��4��H2}W����B��#�زادە(�ن�����ر���B�7ی�#�زادی���ك�و�)�رەوەز���(�B�ڵ�

���� �U�1�ڕ�Cە��را%�$� �A�و�_7�را�"�ن، �)�S3Iارد:� �و �ڕا��Bران ��� �دە�>Eان �$���� ��

�#�Eی� 4?�7487ن،� �و�*�رۆA?�*�رە(�ن Eو����� �و�W�ڕەك �#�زادە(�ن ���B�)و�� )�روەز��(�ن

#�و�(�ت�)�م�ڕوE��U:��دە���$���74A%�$��#���ن�و�*��وی�و��7C;دن�و�دەر�L;د���و�)�م�

�#�زاد��#�W�رە(�:� �(�I�B>�ی �:�748?4 � �و�)�م [C;وە=دە�� �$�%�7�A� �B�2GH�� W�ڕا��وەی

��Fا�_^�دە���#����� %]�و��4"��;��� %]�(�ر��Cدە�_^،����B;ۆ��Ï#�زاد%�eاز���­¶�دوود���دە

�و���ر�B%�داری،� �DI�Uروو��� �و�دە���$� �$�%�7�A� �B�2GH�� �#�Eی �?��A� ،^Cر�����

*�4ەژ�ن�و�(���2وری�����DI���،�I�Uو�����D4(�ك�و�=وە���ن����*��F���2À4B�����[�����4و

��B�2GH�� ���رە��%�:� ��� �Õ�5�دا�� �و�(�ر�;دی ��2GH�م ���و:� �وەك �دە�_^، �(�I�B>�دا ��

.��ر��از�Eا

���وە)��(�E��%�<I�Bا�)�«� E4او�E��4������FGی�ڕ�Ge?Cن�و���ڕ�Cە�;دن�و��<�ردان����_^،�

�و�)�ر �#�زاد �)��� �?��A��:�)�<7}Hر�)�و���Bرا��� ���ر*�:� �#�ر(� ��� ����)���2ن ەوەز�Dر،

�و�U�U�1��و� ��H�� E��4�� �و�دە���$� �U�ی ���رووی �:����� �:�B5�ر� ��� �FG��4 � »�(

��� M�À*ڕۆ� ���B�7ی �(���2ور�� �)�%�G²ڕ� �وەك ����%��B�)� �:�B5�ر� �و �(�ر ���}U�1�U

�Ge?Cن�و���ر)��748Bن�و�دا��*?;دن�و��' ەوە�#�Eی� �4���FG��4ە�WE�را���ڕ . E?4ە)74_^

�و� �دە�] �%��Eی �Þ{���ا:� �)�ر�Dر�و �(�E��)��������Bا ��� ����(�ن� �و ^_74B��� ��ر�Cە�;دن

�(�I�B>�ی� �F��#� ���دە(� ��� �و��H{�ەرە(�:© �%��Eی �)�ر�Dر�و�Þ{���ا:� (��������B�(�ن

.���8:��#�زاد

� و* ڕا�% رخ � و 7>ازی�ر� <% � ه�و�% %. دژ� آ(�% م، آ% <% ��ر�ی�م د* �% �- وا "%�( !% آ(�% ژی�ن و /� �. *رد %� ؟ وا�یی% و'�Kی��ن، ��ی� ��7(���ن =��ن �:% �

��$����A� �ژ;ی �F4Lڕۆ� �و YB��� ���7������ی� �)�وA�رخ، �(�I�B>�ی ��� ^����Bر��W�#

ژ7>��و���B��;د:��B;ۆ�~�ژی�و�5<ۆ��ی����§��و������و� H{���زی��� G��4^�و��E?4ا:��

Page 22: Nojenkrdnewey wellamekan print version

22 ��ژ��� د��و� و�����ن

B;ۆڤ���U����و��;و*^��_^،���د��7I%��وە� 2G��4��#���ر�M&م�دژا%�$����ر����FU#�وا���

���م�#�W�ر�B����^����)�وA�ر���U;د:��(�I�B>��و�. �_^�و�)�وڵ�������1�4;د���ن��Eات

�وا�#�����Dر���و�#���ودە���B;ۆڤ��_^������%�ی�دە�?�و���زا:��FGو����7�������E��)ا،�#

���Dت �رە E4ا���ن� �Þ{���ا:� �#���ر�M&م �2G��4 .� �%���EBا ���ری �ڕۆ1���;د:��[�� ��;<��%=

�<7B;ۆڤ������رووی��;و*^�و�)��Bو���و��وەرە(���وە�دادە�;B [�^C;ۆڤ�و�وC;ا��;د:��ژ

� �B�W±ە%��(�:� �%�)���� �دەدات، ���U�ی �<Cو�زۆرداری (و�ڕ� �Fر�� �و���ود ó���(��<7�ژ ،

�و�# �D��aت�E�?4ات�)� �U�ی �واوە�;�)�و��رە(�:� �و���وەش ^C1�4�ر���� �د%?� �:�)�Iژە� .

�و� ^G��4 ��� �������7���� �:E��رە�� � �و �*�W� ��ك��� � �ڕۆژ ��� �ڕۆژ ���B�#� )��Bو

�وC;ا�� �و�)�و���§�� �<7�;�و�ژ�B��� ���U�ی �و�B;ۆڤ �دە�{'ن �?����رەو��� �;��Eارە(�ن،�B

�E�Hا�����ر�#�و����B�7زۆر���C����. ��ون�و�ژ�ن�����4دە��ن�%�7�Aی��<I�B�)��و�دژە(�ن����

�����ر�#�و� ©Hۆ�;Bو�� �#�5�ر�C اون �B;ۆڤ �;ی�U� ��� �*2�(�ن �)��Bو ��� ،[��)� ���À�%�#

�وەك� �����U� �و�دوا��ر����1�4;د:� ��;و*^ �وC;ا�>�ری �2_��� �دەدات، ���U�ی �<Cڕ� �%�B�7�

��;و*^ ��� ��Uا. ��*�4 �دا�;اوی �����ر���B�7ی �CارE7H%�#��$�%ڕەوا� �*2�(�ن، دا%���ی

�ó����،�7و���ود�و���روەر��_ ����Cدار�%�Bن�و�*�ڕە(�ن�دەدات،���ر�)�I#�ژە��2*�)��

�(��H©�����ر�)��Bن���B�7ی��A�،دە(�ت>µن��)�Iان�دە(�ت�و�#�ژە;C7>��و��ر��دە(�ت�و�ژ

;�� �%�MGU �;د:� �E��Wەی� �B;ۆڤ، �Fر����Uو�� �#�%�¼E��)�7ا ��� �B;ۆڤ �و�����øو:� و*^

������Aو:���U;����،[B %]���ر�U��%�Bدی�B;ۆڤ�. ���W�وەرە�P:��د%�����������و:��دە��ن�

�¶­��� ����A� ،^±�� ���%Eا� �و�#���ودە �#�زادا�� �دە��ا�_^ �B;ۆڤ �L� �L�%�<7���I~��ژ ،��H�

��P�%���وا ��� �و����_^، ��H�� �و���B�وەی ���ون ��ا��:�� �T�رB�&MW;ۆڤ ،�4�}W� �وەك �;و*^

� � �����ر�#�وا:��د%�� �B;ۆڤ ���روەر�� ���ك ���B�وە%� �B�ر·� ��;و*�P��H2ن ���%� را�2� .د%���و�دەورو1�رەE%�Lا

���ك� ��;و*^ ��� �?4*��� �B;ۆڤ �E7Bا، �'@او���� ��� ���م �:�%=� �و �#���ر����(�ن ���م

������� �B;ۆڤ ��;و*�ن، ��Uدی �:�)���%� ��;و*E2ا، ���روەر��� ������ ��;و*^، ��روەری

7�ز ��� �دڕ�Eا���%��4?� �*"�وە� ��� ^}Þ� �)�*��ر�1و��وەی، �� ��_ � �2G��4 �و� Eەوەرە(�ن

�U���H}�وە،� �و��Uدی �و�#�ژە�ن �<7�ژ ��� ��;و*^؛ �ەریCر� � �و���_2� ��~�ت #�ژە��I���ی

¶­��D4*����?%ر���و��وەرە(�:��د�W�#��?%د��)�%��و���واو��ری���وڕی�ژ���وە�و�) ز�ن(��وا

�دە �#�وا ��;و*32ن، �Bر��،���ردەوا��*�(� �و���ا��ی �دەرك �� ��� �B;ۆڤ �}H2G��4 �و� ^_�

135 ��ژ��� د��و� و�����ن

���=%���Pد%��وە،�����C;ەی�M7�}Þن�و��~4�7�I�وە�زا:�P�����Gن�دەرL�و��وە،�L��*��ژاوی�و

���*L�2�%�وە� ��Uارد:� ���ڕC>�ی �درو�E2ە�_^، ���ر1<Eا �$�P��� �#�ژەڵ ���=ی �L� �C5{�ر

��B�2GH�� �=واز�1و:� �و ���U��P��H*ن �<N4�� �B�#� �ر2C�وە،Cدە��� ���öù�ر �Ïۆ;B� ��

��:�P�7C�*� �L� ��� �دەر����B�ی �#�و �*~�را��� ���T�ی �B;ۆڤ ����2�ی ��ر��U�L;د:�

�روەردەL;د:�� H{���ز����ی�#�ژ ����%����F��#را����~*� ��%��ت����[Cن����#�ژە�ن�دەدر� .

�ەر�و�درC±ە E4ەری�دڕ�Eا%�$��و�Cر� ��F}W�ارد:��#�ژەڵ���Uن�و��*�P��L�،نM7Hرە�دە��و����

���T��:Eو��ر�و���رە�P:��د%��ی�#�ژەڵ���=ی�B;ۆڤ�#�������Aو����}_Lە;T�ی�و��SM����Eو

�#����Eە�Pت �ڕادەی. و �#�م��#�W�ر���راوردی �Ïۆ;B� �و ���ران �Ïۆ;B� �دڕ�Eە�� �و ���Eو�SMی

� ����ا��ی���öù�ر� �زۆر�1و:� �T��Pرە�Pن ��� �4L�%� �دە�M7Hن �#�وا ،[%���� �B��4. ��ردە��P

�U�*§�زەرا���� �B�تU� ���eو��� �و���eات ^Cژ�~�� �#�ژە�ن ��Eات، ���U�ی �<Cڕ� �B;ۆڤ �L

،�#�Eی�A�ن�دە�A�^C;LوەڕU���C�ی�و�����Pر�و����*��Fد%��دا���T;ەL_{������#�ژە�ن��~�ت

�و����Eو�SMی� ��}_Lە;T�و��� ��2�م ��� ���U� �P�%�<I�B�P� ���2ا�_^ �L� ،^C;��� è´� #�وەی

��ا��¼��F4دڕ�Eە������Aر���و����T*��را��ی���L�،^_ۆڤ�#�و���و��وەرە��;B��4��P4^؟�À����À�

���رز ��� �وە�U� ��Lە;�ز �و ������7L��� �و ^G:زا� ���ڕC>�ی �د%�� �:�P�Iژە�#�������و [;�

�>�E�#�،^4À4%ی�A�ن�دە��ا�Mن� �E��WەB����:�P�ر�#�زادی�و�%��GL:��و�داد �روەر��eاز���

���E��Tوەر1>;]�؟

�� ��ز�ر� '( !(�ی�"ی�م و !�ر��ی�دار� <���� 7>ا و ��ه�ی�3ن �ی� ؟

��_�7Gور�� �و �دەورو1�ری ��� �:�Bا@'�� �B�Nرە���� �وەك �������رە �Ïۆ;B� ،[B� ������Aو:�

;���ر�و���ر�E���P�Nا،����Aر�T'&�~������رT�����:�B�ش�و�#�وەزی���Bردوون،������4ە��W

��� MW�U�%� ��� �U�ی �����رT'&����#�وەی �#�5�ر7C�ری �#�وە �دوا��دوای �#�5;ا�Eووە، Eا�U

�#��"�ن� ���*��� ���رەو �����رT'&ەی �#�و �ڕز��ر1~�ت، ��Aوەڕوا�L�7;اوە�Pن ;���رە

�. ڕەوا��L;دووە �4��Pن��P�ۆ�;B� ��� ��E��T� �;�_7�رەش،� �#�و�����رT'&ە ���و:� �وC;ای �L

� �����ون �U;ا ��Pر�� ��2��Pور�و�ڕ�C�و���[ دە����رداری �ڕوا�>�ی ��� �U;ا ��Pر�� ����I�T

�P�I�B�وە �#�و ����%��B�P[� ;���رەدا� �#�و ��B�4ە��� ��� �د��GÄ�وە �وەك�" ، �B;ۆ���Pن ��

�A���&'Tر����#�5;ا�E:��-،�#�5�ر7C�را:������ر"؟�%�ELی��Mن�و��E��T?��ن���رE�H}_LەL�ن

Page 23: Nojenkrdnewey wellamekan print version

134 ��ژ��� د��و� و�����ن

دە�E4Á2ە�Pت�و���وECا�B;ۆڤ�U�ی�وەك���روەری���و��وەرە�P:��د%���و�7Cدە�Pت�و� �*�ن�

��}��U� �:�Pرە�و��T� �دە�B�2�L;د:� �T�و�� �2Cو�Lدە .���� �B;ۆڤ �4��P� �د%�� �P�%����وا

=��%��;د��وەی�دڕ�Eە���#�ژە�P�I:��دەورو1�ری�U�ی،�T�و����Uارد:��#�وا:��د%��ی�داوە،�

�زE7وو��B�وە��� ��� ����Aر����ی �و ����T*��ر�� ���7ورە ���و �E��"*�T%��وە �5;اوا:� T�ی

�»�T� ��� �L� �U�ی، �:�Pرە�و��T� L�a;د:��P� �و ��P*�ن �T�و�� ���L�و��وە �و ��وە��2وە

� �~4Iژە�#]�~Cرگ�] ��و��وەر��� �L� �#�ژەڵ، [;��دڕ�Eە �و�������ت ��H�� �#�و�د%�ردە%� د%��دا

��Pت »�T� �4T"�ی، ���و��L;اوە ^}Âو�T� �واوە�;�E74Tە ���وەش �و ����Uات �U�ی �Tو��ری

���ژ��Eان �P�B�ڵ ��� �و �4�وە� �}HB�T� �L� ��~�ژی�. P�I�B>�را%�، �T�م �B;ۆڤ ���م

W�a�ر�و�زE7ا��>�ر�و��P� �و�T�م �:�Pرە�و��T� �F*��� ��e�ری �T�م ،�$��U� �:�Pرە�و��T

�ری��Tو��رە���P�$�؛���%�ك�دە�2�واژەدا�دڕ�Eە>Lو��_��زە%�� %]�#�ژ�����ر�5;ۆ*�ر�و��[;�

�داڕ*2�� �و ��~4�7�I�وە �و Xن� ��� �دڕ�Eا%�$� ��T*��ر�H�وە ��� �L� �زەMBن،دڕ�Eە%�ك ��ی

� ��2L��� ����Pر1;د:� �و È�����روەر��[�� ا ���را���ر�] ڕا��Bر��: ��T�ری � �و �رە E4ەدات

. 2C���رو�#�ژە�P�I:��د%���و�ژ7>��دە%>; ] B;ۆ���ژC;دە��P�2ن[�Tو��رەU��:�P�ی�

��T*��ر��،� ��� �H%�W{�ن �و �د%�ردە�Pن ��� ��L M;د��وە �و �'@ا�Bن� �24B�دی �وەك #���رML&م

���}_Lە;T�رەوەی���<�ڕە�>�رەوەی���T;ە�H}_L�،���ك�����������4ان�B;ۆ��E��Pا،���I~��ڕە

��Cو���و��وەر�B�T��2*�Pی�و�SM�وا���. B;ۆ�H{�����#�ژە�:��دەورو1�ری،�ڕە���رەوەی����Eو

��وا���ر،�دژی��2�م�و���T;ە�H}_L����ك�#�����;W�7Uڕە��������رML&م�ڕە�>�رەوەی���وا�����ك�

���� ������ ���ك �����B�Tوان، ����ژ �#�زادی ��Uازر�ر�� �B;ۆڤ، ��� ��}_Lە;T�و��� ��2�م �����

�ری�U�ی T��:ا;<��T .�^�S'ی�دە��2G��������زاری��P���e����µن�W�رم�"�B����<°4�،�وەك�

�و �زرم �دە�_^��_^، ���ردەوام ©H<���� �:�Pرە��� �T�رە�". �Tڕی �T��Pرە ��� �4L�%� ����A

P����ó�����:�Pو�درC±ەL_{�ن�و���B�وەی������ردە��B#4"�،�ڕەوا%���Eا�������P*2��#�وا:��

�]�و�. د%����� _�7و���B�وە�و� �*�%�$���Uد�Tۆڤ�ڕا;B��:�P��%E��"���%�������4L�%��Tروە�T

Aر�T� ،�Cر��� ��� ��I�T~�تEaBا�� ��E�Lا��� _{� ���%�2ا��¼4^،� ��"�و��ش�. ��Eە [% �*��

�74:�� ����Hو������و�دە�2���M ۆر�T����P��H2G�ر����P���وە����#_���2G���ر�ڕاوL;دن�و�Tڕا

���ر�¬�� ^Hا����دە ���و���رەوە ،�����#� �D4�*� ���Pدە� ���=ی ��P*�ن �L� �#�ژەڵ، ���ر1<

#� ��H2Gۆر� M�� �دە�2� �:�7�Tڕا� �Êa�5��®��� �ÊCڕژ� �:E��Uڕو� �ش� �õا M®� ��� �P���BXGHن

�#�%��P���Àن،� ��;وودە ��� �و���C<اد�;ان [���� ���دەم ���رW�ر��B�ك �وەك �A�ن �L� �Eە%^،

.دەL�و�����L�µ;دن�و���ر1<��و*� �و�#�ژە�:��د%��

23 ��ژ��� د��و� و�����ن

4°�وا��ی�#�وەی������م�ڕۆژەدا�)�%��و�دە%�Dت��Cڕ�،^_�����#�وی�. _{��§���;و*��Ãر

#���ی�����4?°�و:����ری���ش�و�)�وا�و�ژ7>��و�����A�4و:��#�ژە�ن�)��_^،�#�وە�دەزا�_^،�

�4ەدە� �*���زی �B;ۆڤ �ڕۆژە �#�م ��� �)�*��ر��ك �)�وA�رU?;دن و�) B�د�;�M&ە�;دن((�ت،

�#�*2?;د��وەی� �)�*��ری ���ك ،�$�%�����Iژە�#� ��H��دڕ�Eا%� �*"�وەی� (���2ور�?;د:�

.)��Bو� 4?748�رە(�:���;و*^�و�دوور��و�7�وە���و� _{7H��دڕدا��%�

�و� ��Eات �ڕۆژەی �#�م �?�H%�W{�2وی����� �دڕ�Eە�� ��� ÝB� ����Aر1_^ �#�W�ر�B;ۆڤ ����ر#�وە

�ڕC>�ی���� �)���و��%�Eا، �)�*��را��ی �دڕ�Eە�� �و �������رە �#�ژە����I�ی �دڕ�Eە�� �4ان

���%�����رە ���ر�دڕ�Eە%�� ��>�ڕ2C�وە ���*� ە �#�وا ،^_���� �و���و:� �GÄ�B�ر����_^ �B��_�

#�ژە��I���ی،���A?��)�رA�����4_^،����دڕ�Eە�����aP������;اوی�)���و�������*� �و���م�

�;ە�E��(ڕە!

�وە�م ��Uاز�ری���� �#���ر�2GH�(�ن ،��� V4��� �دە�_^ ;���رە�����Eا،� �Bدووە� ��¨��� ��

_�7و���ر���;د:����� �B;ۆ�] �رە���Eووە(�:�� ��H%ا�����و� ^G:و�زا� ������7���� ��(�ر1;د:�

���� �B;ۆڤ ���);ەE��Bی �_�Eا� ��� �و�داد �وەر، �و�%���Gن �#�زاد _{?�و��وی� (�I�B>�ی

�#�وەز���� �و ^G��4 � ���و�دە�2?�و �#�زادی ���و��ڕی �داد �وەروەری، �و �#�زادی �و �Eە(�ن

.%���G:��و��;و*Eۆ�����2§�ت

%" %����:�ا آ�ن �% یی%“�ی&9“ ' ��ی8ی("(�ی� و =��.�* آ��8ا دژای% ��ر�ی�یی% �% �>و!ی

؟ ��ر�ی&9 �یی% �>ان �ی&3 ��رآ&ی�م و �% ، ��ی� �ی�واز� "% دی�ر*

و�#�را�2�%��دە��H7{���?�م،����)�(�ری���(�(����4ان�#�و�دوو� _©�#�وەی����وازی�#�و�دو

�دەW�ڕ2C�وە ��������واز �#�و �)��Bن ��� �L��. #�را�2�%�ش �ڕۆ�B���À�وە، �#�وە �2G��4

،�#�%�B�7À�%�(��دا�;اوە،���وە(��ژ�ن�و�ڕەو$��W�*�ی�(�I�B>��)ڕC<ەو(#�%a%E����B�،�ز)�ب�

�د%�ر �<I�B�)� �و�دا)���وی �و�. ��Dت#�را��D��2ت ���(�%� �دا�;اوە(�:� ��� �#�ر�� �)��Bن �B�#

���� �<I�B�)� �#�را�2��;د:� ���وا ��وە،;<���2��#� ��� �B�Û�B�د ��µر#�����ی �و Ý�N7H#

��2_��� �%�B���%�ن� �رە>�� ��� ������4?�وە، ��*�(� �دەر��و$� �و �'@وا�Mن� �Aار�4Aەی

Page 24: Nojenkrdnewey wellamekan print version

24 ��ژ��� د��و� و�����ن

�<I�B�)� �. ڕe?C�ری �ڕا��Bر��(�ن ������%E%�#� ��� �دەزا�Mن �)��Bو�وەك �#�%�E��)���Àا و�ڕC<ەوە

���� �و�#�وەی ���)�4<اوە��وە �7Uو�ڕە� �����M �4?;د��وە �Cار��� �و�)�« �%��X%�?;اوە��وە �4�*

�دژی� �و [Bدوژ� �Fداردە�� �=دەر�و �دە�_2� ����D���Bت، �%� ^_7�� �)��§�و �#�وا��وە دەرەوەی

�F}Wی�Eرژەوە���.

%��<I�B�P�4�ری�A����������%E%�#��:دا�������I�(�،و���Tی�دا�<��B�P��ن���}Ä�Wەوی�>Cڕ��

��������ر�Aوەی����#�و����Aو���دەW�ر2C�وە،����)��Bو���س���ا��:���M �;د��وەی���H��و�

�و� �د%?� ����#�وا:� ��M �;د��وە%� �#�و���);ەE��Bا��ش �و�#�ر(� ���);ەE��Bن ���وە �4�����

(� ��7°�7���ی ��� �ن،��� �%�<I�B�)� �2Ge?Cڕ� �و _©�#�را�2��;د���ن� �#�%E%�ی ��Bن

�*�(� �و����. �Bدە��و:� �#�و�#�را�2��;دن �B�(ر��� �)��Bو�Bن ،[%���7a4W� #�W�ر�U��Bن

�و� ���زار#�زاد ���ری ���ر�B%�داری ��H�(�ن؛�%�7�A� �B�2GH�� ��� �د%�2ە، �Aار�4Aەدا���Bن

��$�Iری�دەو�داری���%�Bن،���ر�B�ر�� )�$�Iدەو��B&M���*�وا��ش����(���%�#��B�2GH��،

�ڕەو$����ر �و ��ك� �� �̈(� �2GUر�)��� �)�ی �دە�7� �و 'ن�AەE4 � �(�I�B>�ی ،�BXGH#� ی

.W�*�ی�#�زادا��ی�(�I�B>��و�Ä�W{�ن����(�I�B>�ی�#�زاد�و�%���Gن�و�داد �روەر

��a§7H#� �و ��Bر�� ��E?4ا��وە(�:� �و �'@وا�Mن� �����ر���B�7ی �و �%������%E%�#� �Bر�MG&م،

�وە �(�M��B&م �و� �*<ەوا���ن �و�ڕۆ�;اوە ��Bر�� �2}H%�<4 �و� ����دا)�74ن �#�%E%������%�ك ك

)�وەI�(�:��دەW'@�7�وە�و�P�I�B>�ی�P����FGH��B����رM������C دۆزە�و�%���E��Bی�ڕا��Bر���

�. دە����4ن ����%��B�)� �Cر����� ���رە��%���وە ��� �B;ۆڤ �:��ژ ) ��*�����2GH()�رE��Aە

���%��B�)و��#� �*"�وە(�:�� �#_�2Gش ���و� ���وە و� 4?�وەژ����) ��*�����H2GHو��(��Hو��

��H�(��Eا�) (���B>�را%��(�%�7�Aر���و�����Bت�و�%���ی�ڕا�Iدوور����دەو���%�����(�I�B>����رە

دە�M7Hن�و�(�M��B&م���ر�����Bر���و��M %�را:�،�U�و:��(�:��B;ۆ��ÏژC;دە�^���وە����W�ڕا��وە�

%� �������رە �:��ژ �:�P��H��%��B�)� �B�7�� �و��� ;�E����وەز��#� �و �*��� �D4���ژ ��� �

;��B�ز)��L�*�W .�،�4;دوو �ڕادەی ��� ،�:�7H*� �و� ��Bر�� �(�رل �*<ەوا:�� ���داU�وە ���م

��4Bو�وە��B�(��7�����;دووە�و��Uم�و���رووڕە&M��"Wو¨���دۆ���ر�و�#�%E%�ی�(���B&M��Bن�(

����� ���)�ر �H%�<4{�ن� �و ��E?4ا��وە ��� �%� ���ردەE?4Bا �)�ر ���ر��� �دەW�ڕ7C�وە ،�Cار

��(�:���Bر���وەك� �ر��و��� M ۆزە(�:��د%?��و�)��Bو���ردەB�(�ن�و�)��Bو�ڕووداوە(�ن���

��D4Bر�وە��W�#و�� �دە �4ن ��Bر�� �دەر(� �4ەری� ��� ��ارە(�ن��� �و�)��Bو ���رە(�ن و�)��Bو

133 ��ژ��� د��و� و�����ن

)� úIد /�W=�® (و�� ��ز� ��� ���ر�¬� �%� �*�ر�داMW دەL�ن، �:�"��#� ،�:�"��#� �~4* 'T� وەك

���زاری� �L� [%�<�_�� ��� ��Eەن، ���P�a4��Bن�#� ��Ñ�GL�#� ���Lەدوو>A� �و [U���Iر

#�Eی����#�وە���و�=وە���ە�2_^،�. ��ر�B%�داری�U�ر���ژ7>��و�B;ۆ��%�$����رەو��Pێ�دە��ت

H{���زی���*^�و�*M ەB�:��چ��Pرە�����درو�E2ە�Pت���L!

���ر�¬� �T��2�وەر��وە �و �وردی ��� ���رەوە ���م �ر����#�W�ر� �¬����� ا �و ^G��I�T

���زە%Mن،� ��� �و ;�ژ ���ر�B%�دار�� ��Uاز�ر�� �#�وان �L� �دە�M7Hن �#�وا ��Eە%]، ��روزە�Pن

���ەز��� �و ���ز �:Eووا���� �~�U�ر ��MBن،�#� �P�A� �#�5�ر7C�را:� �#�B�ژ��ر��;د:� �~U�ر

�دە� �#�B�ژ��ر��;د:� �~�U�ر ،�:�Pو��وەرە��� �و �<7�ژ ���را���ر � ���زارە�P:��ڕا��Bرا�] �:�

���Ga4��BزMن�#� �و �T�ر�. �GL�Aز�� �د%��دا �د%�ەL�ی ��� ���U�ی #�B�ش

���� �FGو�� �و �دە��4ÃH2;د ���ر�B%�داران �#�B�ژ��ر��;د:� ��� �L� ،��Hا�;L�"�E���*��

� �ڕز��ر1~�ت �B;ۆ��%�$� �دووەم، �:�c¦�� �§���� ;���رE*�� !��Cار�;د:�� ��ك��� �' ەدا

����¶­����%�#�،[ A��:�P���H2G��4�ك�و�وزەی�#����B،���­¶�/ 1�4;د:��T��Pرە�P:�ڕوو1�ڕوو

H{���زی�#����Ý4��Bو���وت�و��G��Aزی�و���:�PەرەE��T��:1�4;د���..�E�W�ڕا��وە����وزەی�[

� �F*ر (�;و�Uو�� �و�دە���ت) #�و�و��� �و�U�}B�ر�� �و���روەر�� ��2GH�م ،�]و����1�4;د:�

�راو�GB�W�ر�1�%Cر� _�7وEا�دە��ا�Mن�ژ7>�ی���� �2G_#���]؟�#�W�ر�دەA�،^C;L�ن�و������

�Pر��L;اوە،�P¶�و����ڕC>;ە�و�T��Pرە�Pن�MAن؟

� �ی��ی�'ی�و� �یی� ؟ ��.��)4 ر�ی�م و���� ��8@!� =�ی>���8 �ژ��

� �L� ��EەB�وە، �Lرە���; � ��� �وە�م �ز��B�وا��H�وە �ڕووی ��� �2G��4 � ^*� ��B�Tو ©_ "�¶­

�$�%�7�A "�2درو����� �درو�2�"و �$�%�7�A�� ."�N7H# ���� �B;ۆڤ ��B�2>�ر�� �ڕا���Eا ��

��ك�#�ژەڵ�و��E4ان�و���ار�1ون�و�زE7ا���;د:������Bڵ�و����P�ûüن[#�ژە�ÕIزار��������4� [

� ��}_Lە;T��� �و�[و ^*��� �:�74�B�Tر��� �و� H{���ز��;د:� ���ر1�ر�� ��� �#�ژەڵ ���Pر1;د:�

�:�Bە M* [� ��P*�ن ��� �ڕەا%��E�Hان �و�و ��Pر���7_2�وە �#�ژەڵ ��� �ژ�ن ���B� �����E�وەی و

�B;ۆڤ� �:�Pرە�و��T� ��Uدی ��� ���B�2;دن ���رەو �L����B�2>�ر �~I��� ،^_%�7H%���P

�#��P���G5:��. درL±C;اوە��وە ��� ��P*�2ر �و ���Eو�SMی� ��� �ڕەوا%��E�Hان �%�MB�Lن ����A

�����ر ���=%�ن �دو��� �-درو��2;د:� �#�5�ر7C�وە �B;ۆڤ،�] ��د/ هللا[T'&ی �;ی�U� ��

Page 25: Nojenkrdnewey wellamekan print version

132 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ر���H;د:��E��P���Lا��Aرە��ر�دەU���ڕوو،�L��#�وەش��P%�ی�ڕا��Bر���و� �ر���2��Bری�و��������دەرەوەی�µ�وارە�ڕا��Bر����%��B�P7�وەی���ر���P:��#���رB&ML�؛���ووT��B�7د��وەی��;��ڕە

.و��µو�P��%��Aن

وەك�����VدەC;L^،�#�وان�وەك���ك�و�W;وپ�ڕۆژ��ر���C�*����4و�P�2GHL���#����[1ن�و����

;��������U���� �ر�<7�وو�7�وەی�دژەژ���P=�Aد%���-د�_^�و���F*و�زۆر��ó��م�و�دژە����#

��P�%7�وە��وو�� �وەك �و �رT� �وەك �و ��L M;د��وە �*�4ازی �وەك �#���رML&م ����A� ��و1]،

�و�دژە �#�زاد%�eازا�� �'@وا���� ���ارەE��Pا ^}W� ��� ،����%��B�P� ��روەرا��ی�-5;ەڕەE��Tی

�� �2Ge�Cڕ�ڕ�B��� �'@وا�Mن� ���وا�� �T�%�؛ ����%��B�Pو�� ،�]#���رP����M��~%E&م[��Bوەر��

� �ژ��ن ���را���ر � �ڕەW�ز�� �B�2�� �T��وارد:� ����1�4;د:� ���B�ڕ ،�]#���رP�M745&م[�'@وا�Mن

�' وا�Mن���B�ڕ�دژا%�$������óو�#�*�e�H2از���]�Pم�-#���ر&M���� �' وا�Mن���B�ڕ� �را�2��]�،

� �<7��،]Green anarchism / eco-anarchism[ژ �#�ژەڵ ���B�ڕ�ڕز��ری �'@وا�Mن]animal

libertain front [و�...E�.

�و� �E�4ا:��ژ7>��و� �GH;د:��#�و�و�T�وا�،©H7B��:و�A����ا�و��E��P���Lن�#���رM7Hوا�@'����

T��Pری�ڕوودا:���Pرە�����Pن،������������زا:��B;ۆ���Pن���W�ڕ2C�وە،������~I���Aو7A���Pو�

� �����ا�Pن �وا�>�ر���زۆر�;�Uاز��� �;�و��ز ���ودی �:�74cØدە���� _�7و��� �L� دەW�ڕ2C�وە،

�دە��ن ���رەو�����Aون �زەوی �����ر���ی �ژ�ن ،;�� H{���ز���. ز� ��� �U' ا ���ر�ENا�4~� ��

��:�P�}U���� G��4^�و�ز�������وت�و�#����Ý4��Bو��GL�Aز���و�وزەی�#�����Bو� H{���ز

^Cو�Lدەردە��ن���B��H2وی��د%��،�#�و�ڕا����Tو�دا�^Cدە��زەر������L����م��¦��c�دا�U�ر

�دە�_^ �A�ن �E�Hا�%�7�A� ���روەر�� �و �ڕا��Bر�� �B�2GH�� ���%�ی ��� ���. B;ۆ��%�$�

���P�Lن�� ���E7C�Uەوار�� �و ���زا�Mن ��� �T��Pرە�Pن �L� �ڕا��Bرا��وە، �E��Wەی� 4°�وا��ی

� �~�#�B�ر �:�P���Bو��� �دا�H{�2وا�� �Pدەر� �#�ورو��P��Hن�#�وا[دە7C>W�وە، �P�A�رە �L� ��ی

E%���7�� /دن;���>��Aم�] وە�#� �:�Pزا��� �a�5���ف �Pدەر� �زۆر��� �<7�ژ ��B�ڕ� �را�2�

�ڕۆژ��رە� ���م �:�Pو���و��وەرە� �<7�ژ �Lر��P�T� ������و� �ڕۆ*�7 �و�درو��2 ���وە �Bردە��

�و���روە ���ر�B%�داران _�7و��µزا�¬���� �L� ،��H��%�7�A� �P�I�B>�ی �و�L_{�وە، �ڕا��Bران ر��

��L� ،����� �T�ر�#�وە�Eە ���رەوە ���م ،^C1�4�ر���� �ژ�ن �#��Bدە%� �دە����Eارا�Eا U�}B�ر��

�و �:�"4aو��� MIو�T� �:�"��#� ���ر�¬� �ڕە*��� ��I�T;د:� �$�P...��GHL� �A�ن �L� ��Eە%]، E�

25 ��ژ��� د��و� و�����ن

�Èو�ڕە�B�#��7Uدە%�ن��������(�:��#�ودا�دە��7���وC^�و�دۆ*Eا�"�4ن،�#�وا�دە����·��è�ر�

���ردە��ن�و�����B��و�#�%E%��و����Aو��(�ن����=دەر�و�دژە�(�M��B&م�و���زا:��FGو�������ار���

���وی�)��Bو�#�وا��ش�#�%E%������ی��Bر�����2GHG��زا:G^���ودە��ن،���#������وەی����

�)�ر� �وەك ،�F}W��� �و�زا:2G�(�ن ��;دە%��(�ن �و�دۆز7�وە �B;ۆڤ �دەر(� �وەك ^G:زا� �Uدی

�و�) �I�(� ��M دۆزی ��E��(� �وە=��:� ��� �و ���ژە���و��وەدان �و ���ڕان ��� ���ردەوام �Cر�

�M@ا�Bن�و�زا:���FG�ردەم��:��W��7دە��،;�E����دۆزی�#�وەز� M���4��B�)��7�وە%�ن���;<4� .

���وا��%�(��د%?�����ڕووی�زا:�H2G�وە،�دە�;C^�#�وەی�دوCM��Ô دۆز��DCزا:����FGو1_^،���م�

�وA>�را%�¼4^ڕۆژەدا���د�Ô%����،��H2G:رو�^��_^�و�#�وەی���م�ڕۆژە�زا.

���ãLرادۆ� � ،�FGH��B�P� ����#�%E%������ی �FG:و�زا� ^G:زا� �~B�A� ����Pر1;د:� ����ر#�وە،

��L�،[وا�دە�_^���وەش�ڕازی���#�،^_�G:زا�^G:م�زا&MGLر�B��4��P74_^؛�TەEB�Tی���ر�U

� �و�����واو1_^ � M<4���� �P���ÕH�ر� �و���زا�;اوە�P:��دە�_^ ;���ر�و����Bن� ��B�Tو �Bو�وە�

4°�وا��ی� �E��Wەی��BرL�،���P�2GHGL����و���وەڕەدان��BرMGL&م�. ��داوە��وە��B�#م����

� ��و�Tدا� �P�I�B>�ی �و �داوە��وە �4�*� ��B�Tو ��� �B=�7%�$�[وە�A�� [��<I�B�P� �B�Tن

��Tروە�Tوە�و��}_Lن��%�}_�P��a§��#و���Lر�B��L�،^_��2دە�*�Tو����4�رد�و��A����Tوە

�،���P��H��Tز�B� ����Aو�� ��Tود%Eی �و ��Tوڕا �و ���P��H2G:زا� � ����Aو�� 4°�وا��ی� �a

��و��Tدا� �~4�*� ��B�Tو ��� �Bوە�� ��µر#�ن ���و��<وا%�دان ��µر#�ن �%<ەوا:�� �A�ن T�روەک

.داوە��وە�و�T�ر��L M;د��وە�و����Aو����4��دەرەوەی���ز��ی�#�و،�=دا��

ەW�#��T�ر����*���M&م�و�P�M��B&م�����M دۆزە�%��دۆزراوەی�B_{��و�T�E��"*ی�T�E��A�رو

;���ر�و��;Cژ� ���Uدە� �S'Bوو�� �P�%7�وە��وو�� �وەک ��H���و:��%��B�P� �#�وا ،^_�� �4��L

���رەو�. ڕە�EەL���وە �<I�B�P� �#�را�L�2;د:� ���وا �#�%7H>�را%��، �T�ر �د��GÄ�وە #�B�ش

د%�رEە�Pت��B [��Lر�L[وا����Uا�. �*��–�A�~4–���GHaP�ی��Uا�#�%E%����ون������%�ی��

� �GHaP� ،[%�Wدە� ��و�Tدا� �P�B��>�ی ��� �رت[A�ن [��*� � �و� ���#�و�ڕەو �§��}_ � دە�_2�

�����و:��T�E��"*ی�] دەوI�ت[�Pش�دە�B�#�،^_ن�دە��"P��B�<I�Bن����ڕECە�Pت�و�#���دار

��Bددەوە ©_ �� .�����%E%�#� �B�7�� ����Aر����T�ر�#�م �B&MGLر�B� �:����Gر��ÕH�� �L� �L��

�L;دووە ;ۆ���2ر�وە،� �����وی �دەوI�ت �و �د�2�%��ری ��� �#�و�. ����T;دن ���را�B�ردا ��

���*���M&م،� ��� �H%�W{�ن _{"�ر·�� �وەك �دەوI�ت �و �د�2�%��ری �L� ��*�����2GH�ی

Page 26: Nojenkrdnewey wellamekan print version

26 ��ژ��� د��و� و�����ن

� � �و ��ك� ���ڕا:� �وا��ی ��� ����%��B�P� �*�ڕ¨�� ��� ��<وا%�ن %�ە�E%���ڕە�EەL���وە،

����Hو��وەی��%��B�P� �T��§�وی �T��§�و��� �L� ،�%�T� �<I�B�P� �:�P���و�#���ور ����%��B�P

� �دارا�� ���ڕا:� �و ���ر�74�B�Tن �:�P��%Eە��%� � �و ;ۆ�_�� �و ����] ا�B�#]ý��a;از ��%��ت

��Pری� ��� �7�وە%�ن;<4�� �و ���روەر�� �و ��;<C;���Pر ��2Gاو�E4 � �:�B��� �و ����%��B�P

���*Eار���T�رەو ��� �P��P�<I�Bن �U�1�ڕ�Cە��را%�$� �و �$�%��B�P� �F}Âو�T� �و ەز��

.ڕا�2�وU�ی��B�Tوان،�#�و���ڕا�����GÄ�B�ردە�]

��)�%�%� � E��A� �����ر �د%��، �)�%������%E%�#� �T�ر �وەک ��Bر�MG&م [B� �����Aو:�

���� ���رن، ���وی ^G:زا� ��� ��� �$��Hەوا�>*� � �:��ز �و��� �وە��2وە ����%�7�µ>�را�� �ر#�وەی

�،�%�(� �"��E%��%�ن��%���#�و� �و�B�ز)���(�ن �#�%Mن ������و� ��H�� ���و:� ��µ�A���2و، �FG:زا

. )��ادارم�دۆ��B��2ر�2GHG�(���V#�م����Aو��م����)' ش�و�دوژ�7B%�$����������4ەر��W;ن

�H��(ز�B��)��ن�و�S'Bوو�U�������،وە���?�H�4×���7درC^�و�دە�Uازن�ڕە �وە،�#�W�ر�#�B�%�ن�

�درو�����?;دووە،� �)�وە�:� �و ��Bر�� �ری(� ��Uدی �و �(��U���Bازی �وو�7�وەی�� ��� ��

دە��4Á2?�ن�و��Bر�MG&م����2���µ�A��E%�#%�������وە��>'@��وە����4(�%��)�ر��(�ن�و����

M ۆز��وە�دا%>;��وە���µ��4ڕو��2�ی�ژ�:��A�و��وان�و����ڕە7U�ی�*�ڕ*>'@ا��%�ن���:�"��#

����� �:��W��4. ردا�?���وە�� �زەرد)�I>�ڕاوی �D4و��� �ر� E��A� �وەك ������ ��� #�W�ر

�' ی�;?��E��Aران�و���Bڕا� ���D4�G?4دەرU?;اوی�����4�����ری�E��A��%ن��)���eو��� �ر

��Bوە�� ��� ;ۆدۆن� þ �H�ر���ز� ��� �دە�_^، �دو���%�� �7H%�#و�)�ر�#�و�� �دە74B_2�وە �4� �ر

� �)�%�B��)ر���B� �(�رل �)�Uدی �#���دارEە(���وەدا �:�)��H�;��Bو�� �� �U;ا ��� ���. [�Bر��

�E7C�U�وەی�وە�B���ی� <ۆدۆن������B���ی�(�رڵ��Bر��،��;�������ر�#�م����2�رە��?�ن�

http://anarkistan.wordpress.com/2008/05/28��:ا@'Wدری�وەر�µ��:رە�µ��[

��4�'@ا����I�B�Pو��[���م����#�وە�Eەی�دەW�ڕ2C�وە���ر�#���ر�M&م،�#���رML&م�*�4ازی�)�ر

��و،�L����رە�U��B�N���$��ڕۆژا��ن�و��ÕH�ری������رە��P��B�Nر��Tی�دا�<I�B�P��ە�� M<��P�%

و$��W�*�ی�ژ�ن�و���P=�Aدەزا�]�و���س� �%��B�ر�و���س��Uوە:����H�،���ردەوام�����ك�ڕە

�)��Bو� ��� �)�ردەم ���ردەB�(�ن �:��W� �وەك �و �دە(�ت �و �W�*�%?;دووە �B;ۆ��%�$�، و

� �U���ت ���روەر��،�[E%�Bا��(�:� ����1�4;د:� ،�$�%��B�)� �،داد �روەر�� �:�G��%� #�زادی،

������� 4?�وەژ�ن�و�� ،�Fۆ�EI7>�،�#�ژە%�7�$�،� �را�����ژ�Aی��<I�B�)وەی���E��*ە�I�(

131 ��ژ��� د��و� و�����ن

�#�W�ر� �دە�2�واژەدا �%�ك ��� ��;دوون،�Pر��� �ڕا �ڕ����P�7ن �و ���ڕەزا%�$� زE7ا��E��Pا،�L��� �U�*��وەڕ�� �و �#�"! ا��ر�B�#���Cدە�� �T�ر��U�&MW�وادەی �#�وا ،^_���� ژC;دە��P�2ن

a�دارە�Pن[�P[� �زەE7�Bار �4�}B� �]Õ�5�داI�(�ن[، �4Iڕا����� E��A� ،�]�Pدە���P���Aن[،

���ر�B%�دار� �B�L� �T�رە �P�%�7�B�Lو�� �4� �ر� ���وە�Eی و�ڕا��Bر�] �Pر��U�دارە�Pن[P�2�B�ی

،���%��Eە��ا:��و�����ا�]�P��P�<I�Bن�و��¦�cن�]ان5�رE��Bەر [و�دە����Eار�] �ر���2��Bرە�Pن[

�ن���روەر�و�U�}B�ر��]�Uن�و������Pو���ر���Ñ;���7������را���ر�. ژC;دە���e�ن�و�زۆر

�و� �U���ت �P�ڕی ��� �A�و��وان ��T*��ر�1و��وەی ������ ،�%�B�7�� �#�و �����ر �و #�وەدا

�U� ��� �ژC;دە��P�2ن �L��� �T�م �دە��ا�_^ �ڕۆژا��دا �2Ge�Cڕ�Uەوی�>*� � �و *��وەڕ��

��<I�B�P� ���7�وەی��Àو��� �ڕا��Bر�� �B�2GH�� �و����1�4;د:� [���رەو�ڕا �ڕ �و�T�م �>' �2�وە

���،�7C>öï�T_^�و��<وا��U��1ون��%��B�Pر����~����ر���B�7ی��Tو��F}Âو�T�رەوەز���و��Tر

��>'@�2�وە �A�و��وان ��� ��Uد�T*��ر�� �Þ{�����. و ��� �و �%�B�7�� �#�و �����ر ����T�ر ن

E4اW;�������ر��[B�،����%��B�P��$���U��:�P��#�ز�Bو����Uد%��U��:�P�م�و�دراوە�S'Bوو

���� ��� �#�W�ر �دەL�م، �A�و��وە �P��� ��T*��را��ی �ڕۆ�� ��Aرە��و��Gز�1و:� �و �Pرا��ون

�A�و��وان،� ����%��B�P� �2Ge�Cو�ڕ� [�;<L�%و�� �F}Âو�Tو�� ����Bوەر�� �$���U� دەرەوەی

�7�دی���*����T7�وەی��}Ä�W��F%���Aر���و�=��%��;د��وەی���Bرا���ڕا�<Aو� ���������M&م�

�V7Hدە��^*�T����ۆڤ��;B!

��ی� =�ی>���8 !�روز��4ن "�<�C ����ر�ی&���4ن �یی�؟ ��<�ر ��وا�یM ����ر�ی&/ �ی-؟

�دە�E4Á2ەL�م ��%��وە�P� ����Aر��� ��EەB�وە، ^��Pرە���; � ��� �وە�م V�2ا��� �ر�#�W. ���#�وەی

� ��� ^�����B"ن�P��7%��وە�"��روزەIد��� �#�وا �د%��ن، �:���و�و� �#�ورو�� �:�Pوزە��� �� �ر� ،

��� V4��� Vا����. دە �#�وان �4�*� ��B�Tو ©_ � ����A"ن�Pو�" ��وزە� �ڕا��BرMن �ر$�

�©H�ڕا��Bر ،�$�%�� �ر� �وC<ای �U�م ��� ©H7B� �و �ڕە�EەL���وە �$�%�� �ر� #���ر�P�2GHLن

�. ڕە�EەB�L�وە ^C;Lدە�^GHLر���#� �Cر����� ���وزە�Pن �� �ر� �#_�2Gی �:�BاE��#� �Cڕۆژ��ر

�#�را�2�%�� �#�و�دوو ��Pت »�T� ����م ،^_��T� ����#���رML&م ���زدار��ن �#_�2Gش �%� ��و1]،

_©��B�Tو�*^�#�وان����دە���$��ڕا��Bر���T�وEIەدەن�و����. %��GLن�و��Tو���Mن�����A

Page 27: Nojenkrdnewey wellamekan print version

130 ��ژ��� د��و� و�����ن

Tو�� ��>;2C�وە _{�و� ���روەرا:� �*�ڕ*>' ا����4>�ی �و�%����Uو�4~� ���ڕەزا%���H�ك ��Bو

!���E7C�Uا����2I�U~�ت�) L<ۆ:{�2ت(وەك�

��P��:�P�L�I�B>�وە���و:����FGوو����دەرەوەی�و�S'B� 'U���،V4���^Cو�Bوە�دە���L�}_ ��و�

� ��� �ژC;دە��P�2ن �L��� �L� �4��P� ،^_74Uر�Aوو�دەS'B� �L� �%�"4#� ��PرL;دی �و�#�وە ��H� "

��Uا �$�Iی�" دەو�%��� ��� �ن�U� �و�ڕز��ر�1و:� �و���2U�رەر�� �U�*��وەڕدە�] ����ر�زەوی

� �ڕE���Cا:� ��ڕا �ڕ �FG�*� ��� �L� �ڕوودەدات �#�وە �#�Eی ���77H�وە، �#' ا�Eا�١٩٧٩#�ودا ی

� ��� �ژC;دە��P�2ن �L��� �L� �4��P� �" ڕووEا، ��وە����� �$�Iو�4~��" دەو�U� �و��� U�*��وەڕ1]

T�و���B�T������Pل�و��%E%�#�����L�،��7%��وە�#�وە�ڕوودەداتIا�]،���د��ن���U��:�P��H��B�

�ن�����ر�١٩٩١*���FGڕا �ڕ��#�زاری��Uا�]���روەر�����دا�ووEا،�P�Ha�B��4I�B{���دە

�و� ���#�E4Bدە�] �ن�U� �T'&�و���ا��ی ��� �ژC;دە��P�2ن �L��� �L� �4��P� �4Hن،�GÓ� P�ە�B>�دا

���ز��'&ەB�#��:�P�ر~��و�#�ورو���دە����7�وە،�#�Eی��B�Tو���Tا%���Lن����5;�دڕە����دەو �I

�ڕووEا �و�®M اق �#��2G:�§5ن ��� �L� �ڕوودەدات، �و�. #�وە �زۆر�درC±ە �2GH�� �#�م ��داU�وە

��و���T'&ی����Bوەر���;<L�%را����Pی�و��Uك����ڕۆ�������را �ی�S'Bوو���T�ی��<وا����و:��

��� [B� ����Aو:� �و��� ���2G�*و���� <ە� �وە،�Uو�� �ر���Pن� �*;ەوی� �ژC;دە�^ �P����Pوە

��P��Hن�����µرE���1ان��B�T����ی���U��:ای�ڕز��ر�1و��Tر���­¶�و���Bڕا��B�2GH�����%ا>C��

��وە���و�#�%���و�����4=ر��P�2Gن�E�C;Wا��وە،���د��7I%��وە�������I�7و�درو��2;د:��دەو_ ��

� �و ^_74BادەE*دۆ� Eا�U� �:�P�2G�*� �����ردەم ���*�ی�T�ردەم ��� �%� ���#�E%E4Bا ��

� �#��"���P��Hن �ڕ��وە� �ڕودا:� ��Aوەڕوا:� ��Uا��[ �ر�E��P�<2ا ��Ñدڕە�;5 [���� �%� دە�_^

�ر��وE��P���eLا��Aوەڕوا:��ڕودا:�� �ڕ��وی�����A�4و:������B�2GH�ر�B%�داری���T�ی�

� �دە�_^ �#���ور�H�وە �W]�$�%�7�A�*�ی �P�I�B>�ی �د���H2GH7�B '2%�ی ����] ��ڕا:� و

��B�:��ژC;دە�2����و���#�E4Bی�U�ی���:�P�Iو����ó��B25��و��Tڕ�1و:����ت�و�ڕۆژ�و��Ã_�

.دە��و�_2�وە

�U�*��وەڕ���Eا� ��� �B;ۆ���Pن �<I�B�P� �S'Bووی ���درC±ا�� �ژC;دە��P�2ن �L��� ���Pر$�،

�GB�W�رL;دووە؛� �دە����Eارە�Pن �و �دارا �7�A� ��� ���روەر��ن �:�P�2*�T��� T�ردەم

_ �و��� E���� �L;دوون، ���7���E%%�ن ��P*�ن، �د%��%�ن �#�وا:� ���E2*�Pاوە، �ن�U� �7و��Eا

���� �%�ELی ���وا:�� �����و�� �#���������;دوون، �و ���و���Eن �T�ر����P�"Cن �و *�ر

27 ��ژ��� د��و� و�����ن

دا�#��Bدە��وە،�)��Bوان�چ��M %�ران�و�چ�]وەرە(�ن�و��;و�^،�زا:G^�و�)���ر�و�دا)�74ن��و��

�و� �#�و� _�7وەن ����7Bوی ���ر�1زی ������ �#���ر����eاز، �#�زاد%�eازا:� �و�چ ��و;<��B� �;�DCرا:�

�#�ز�Bو��� �و �ڕۆژا�� �$���U� �B�(ر��� ،�FGHLر���#� �DCدۆز M�� �و ��M ۆ�� �و ����Aون )�ر

#� �. ���ر���eازە(����;دە%��(�:� �%���م ��وە�����4�� �)�ر��� ����I�(]��:���وا #���ر��2GHن

�%���م' �*�4ە%�ك�]'������وە�� �)��Bو ��� ;��دوا ���3@اI�(�ن �چ �و ��Bر�2GHG�(�ن �چ ەوە

�و� �����ر��_© ;ۆدۆ��H�(�ن� ���(����H�(�ن، �وەك ���راو��ری ���و�و�����رەی )�وE���Iاوە،

2GHGر��B2�(�ن�و�GH?�X�4ن،����م�����ر#�وەی������روای��?aن،����#���ر����(���وە���)�

����2U�ر���� �و�دژا%�$� �����وە �ری>�� �#�وا ���2U�ی �(��ی �#���ر����(��Eا ����U��4دی

�����وە ����4?�و ©H?Cڕۆژ� ������ ��� �دۆ����2:��. �;اوە، �4���� 4°�وا��وە� ��� ��داU�وە

)^GH��B�)(را����ن�دە�'ن�و�زۆر�B�ز)�����و�#�%��Hرا���دا،����*���ز��وە�#�و���و�و����U����

� ��Bر�M2GHGن"دەI'ن �دەW;��وە،�" 4#"� �ن��� ���ر��ازی �:�)�W���#E�#� ��� و��µڕو��2�%�ك

��4ەردەدەن)����¼��Ýا�ـaـ�(#�وان���� e4�*��ون�و���B�زرۆ���و���õ=وەش�. %��وە��#�����I�(

���(�2GH��B�(�ن����)�*��ر��وە���و�(�رە�%��Eە�^�و�%�ك���ر�����وە�و���H�؛���را:�� �ر

�E4Aە��ن،� �ن�U���� �B�ز)���� a�و��%�%�(�� ������4دەرو²{����ن �و���و�)��وە )�EIە��ن

�;���Ñ#�و��B��:ارەوە،������)�*�����و�دەر�7��;د�U��:�BاE��#ەوان�و�>*� ���م�=%��>;ان�و�

.د%�ردەوە،���و�(�رە�)�EIە��2ن

����زی:�دن �ی�واز� ��رآ&ی�م و �%� و �و�ی�آ�ر�ر�ی�م �یی�، �ی��ن ه�ی�، آ� ��

�/ ؟

���دە��M %�ران�و�=%��>;ا:��#�و� ����،���د��7I%��وە�#�W�ر����وازی�����وا%�،���درC±ا���دوو

���دەوە��2ن،� �%��E%Eا ���را�B�ر ��� �و �دژ1�%�ك ،�FGH���*��� �وو�7�وەی�� ���I�ی دوو

�ی��M %�ران�و�=%��>;ا:��)�ر�%�ك���و�دوو���I�وە�وەك�%�ك�و�)�روە)����د��7I%��وە����ڕوا�>

���U;او����ڕوو ����واز��(�ن ،���#�و�. )�و �#���ر(�، �ری(� �=%��>;ی �وەك [B� ����ر#�وە

����م� �%���X�رەوە%�، �و ^G��4 � ����?;د���ن [B� ��� ��� �دەB�U�ڕوو، �������واز

�ڕوا� ��� ����واز��(�ن �)�ژ�Bر�;د:� ��� ����;C^�����ر#�وەی �و��' ەدا �زۆرن �#���ر����وە >�ی

�د%�رە(�ن� �و�)�رە ���رە(� ������واز �$�Uر��� �(�ر$�، ����Aر��� ،VCوE�� �����ر�ن ��درC±ی

Page 28: Nojenkrdnewey wellamekan print version

28 ��ژ��� د��و� و�����ن

����واز��(�ن�. �B�e�ڕوو ���رە��Eا �D4I�U� E��A� ��� �)�وEIەدەم �2����B� �#�م ��

������واز �وردە(�ر�� �#�وا �وردە(�ر��وە، �#�W�ر��°"� �?��A� �و��E���}Hەم، �'@وا�Mن� ��� (�ن

��وك���واو����]�و�(�ر��DC#�وا،�(�ری�����������H���4��و������ا��ی�� �[%E��A�دداردا��;�

B]���دەرە،���رەڕای�#�وەش،�#�وەی����E"I�%�Uا�_^�و����#_��2G��دەر�"?;د�_^،�#�B�ی�

�$�%���2U� :�Uارەوە�

�ڕا��Bر �دە�C±��2;ی �ڕا��ر�� �و �رت� ���و:� �*�ڕ*>'@��و:���Bر�2GHG�(�ن، �B�ر·� ��� ��

��2Ge?C�4ن�و�ڕTەE?4 �� <ۆ�2�Iر��D}_Bوان��#�،�%�B�77�وە(�ن�دەزا�]�و�����ر�#�و����وو�

�و� _{<ەو� �ر$�� ���?aB� �دە���� ;ۆ��2' %��(�ن� ��C±ە� �و �MAن ����Bوەر�� �و #���ور��

M�� �Wو�دەز�#� �����و:� ���*���M&م ��� �و�H%�W{�ن �و�U���ت [�ڕا �ڕ �� و�;ا��H����ر��و

.�Uاوە�E%��وە�دە����7�وە

��$���U� �E%�Bا:� �µ��� ��� �$�%��B�)� �و �#���ور�� �$���U� �#���ر�2GH�(�ن ���را�B�ردا ��

��$���U� ����>�ری �µ��� ��� �و����Bوەر��(�ن �#���ور�� �7�Ge?Cو�ڕ� �دەزا�] �FGH���*��

����ر�#�م�. ازی�دەزا�]MA��$�%�7�Aن�و���C±ە� <ۆ2�I' %��(�ن�دژی���روەر����7�A%�$����ر��

�و� �ڕە�Eە����وە � <ۆ�2�Iر� �$���� ��� ��M ��رەوە �D}_Bەو�و�>}_ � �دە�C±��2;ی �T�م ،�%�B�7�

�و� �ڕە�EەL���وە �����ر���وو�7�وەELا ��ك� _7�را��ی���U� �ڕۆ�� �و� T�م ���� �دژا%�$� T�م

�%���ڕ�Ge?Cن�دەL�ن .Tن��)���ر��������������B�ش�واوە�;،�ڕe?C;اوە�#���ور���و����Bوەر

�*�ڕ*>'@ا��ی� ��ڕا �ڕ �2GUر��� �%� �دە������D4ن ���دا�Uاز �:�74cØدە���� #�B;ازی

A�و��وان���زا�]،�����DIوەك�W '5�ی����T��P*��ر�و� _{7H�ی�T�رەوەز��(�:��(�I�B>�ی�

� ��و�Tدا]�FGH���*�� /�)ن ]#���ر;WەE�������ر�Aو �و�. *��ن ���رL;دا%�$� ��B�Tو ����ر#�وە

���ڕا����I�T� �ڕە�EەL���وە، �دە�����eازە�Pن �دە�C±��2;ە ��Uا�� �%� ����L�L��� �P��H�را%���2Ge�Cڕ� �ڕە��;د��وەی ��� �FG��4 ��~I��� ،^_%��� �����P� �T�ر���و�ڕە��;د��وە �L�25;W

����1�4;د:�� ���وا ،�%�T� ©H��P�����U� �W;و�� �و ����Bوەر���Pن �ڕe�C;اوە ����Aو�µ

��74�B�Tر��� �:�P�B&M��~�B�،نE�� ���Uو�� ��Ñا;Lو Mو��� �و�دە�����eاز�� �Fر��Ã��T� �وەی

[Cزر�Bی�زەرد�����ر�%�ن�دادە�~%E���رت�و�ڕا��ر�و��� ��L.

�و� _{<ەو� �ر$�� �2}H%�<����دە��� �و [�ڕا �ڕ �����ر��و ��� �*�ڕش �Bر�2GHG�(�ن،

129 ��ژ��� د��و� و�����ن

N(ر�یی� �4 � �و�� ��&� �' �F�&A>ارد� �(ڕ����4�����ی� �� ��ز�ر� '( !� )� Oی��.���ی9 ��ی� ��و �F�&A>ارد�� �' Aر)� �� ،Q"� '�ری �و<�ز@ر�4دن

ز@ر��Rی���ه�و �� ��7(� ڕS د��4ت و =>ی&� Q�4 '�ری ���3 �ی� ، ��ی� ��و� � �" T(ر��4ی/ ��4ن د��4 ه>�ی�ر�' @>و!&�ز� ڕ��'( '�4ی8 "� ��ر ��و��

ڕا��رای�' و ��را!���4د� '�ریQ �ی�؟

#�W�ر��<وا���U��Bن�M74cìن،�S'B��Lوو����دەرەوەی�و�B��FG;ۆ����P�وە�U�U�1���Pردە�Pت�و�

B�7�� �W�*�ی ��Uازراوی �و �د%�ر�;او �P�%ە±Cڕ� ��وا���2�ی>�� �و �<I�B�P� �#���ور�� �ی

��ار����B�Tو�T�وB��~4I;ۆڤ�����Lا��وە���E�4و���#��� ����U�1�Uوا��#�،���P��%E���U���µ

�ڕوو1�ڕوودە�_^ �و���E�B�Pا ^G�*� ��ك��� ،�L�Uر�و�دۆ��� �:Eڕا��Ã_��L��. زوو �4��P� ���م

�B;ۆڤ ��Pرا�� �L� �دە���74_^، �د%�� �ڕا�L��H2�ی �B;ۆ��%�$� �S'Bووی و���Uدی

��E�4ا��وە%�ك� �Tوە� �#�Eی �#�وا �B;ۆ����P�وە، ��PرL;دی ���T�ی ���P�ڕا���� ��رە���B�Nو:�

^_74T�7B�Tر��� �د%�� �Æ�T� �FGH��%E%�#� �وA>�را��� ��� �<N4� .��P�%�<Cڕ� ������ ����ر#�وە

�T��Pری� �دووی ��� �W�ڕا�� �و ��E�4ا��وە �#�و�© �دە74B_2�وە، �����ردەEBا ��ار"�ن�L

I�Tن،���ك��P�2G�*ۆڤ؛�;Bڕ*>'@ا��ی��ا�����*���]����*��P�2Gن�و���#���E4Bون������

���#_�2Gی�*�ڕش،�U������ون�%��دەرە���L؟��FG�*��:�Pرە�P�T��%�#

�¶­��� ��B�Tوان �:� �4�وەژ� �F��#� ��� �ڕا �ڕ�ە�Pن �a�P� �زۆر7�ی ��Uد�T*��ر�� �L� �4��P

�د �����رL�و ��� �ڕا �ڕ�P�7ن �#�W�ر �#�Eی ��<���Pت، �#�وا���روەر �7�4�*�'ن،� ©H7Bوژ

�^�E�%���Pاو�;����4! ��رە��Nم����ڕ7�Ge�C�وەی�P�I�B>������ر���B�7ی�ڕا��ر�و�ڕا��ر�P

����T�رەوەز �:�7���À�� �F��#� ������� ��ڕا �ڕ ���را:���� �زۆر7�ی ��Uد�T*��ر�� �L

ر��ازی�L{2~�ر���Pن�������وا���2�������دارا���Õ�5�دا�P�Iن�����ر�E��P�<�4Lا،�#�Eی���

��$�Iدەو� �����ر���B�7ی �P�I�B>�ی �ڕ7�Ge�C�وەی ��ا��:�� �:���#� �*�ر��� U�ڕ�2Ge�Cوی

���� [Cڕدر�دە�� ��'&ەوی �و������را:� �دە�_^ �:�P�Iدا�Õ�5� ���روەر�� �و��4>;�7�وەی ��وە����

� �ڕو���ی ��� ���ر�1زان �و �C;L~�ران ��Uد�T*��ر�� �L� �4��P� ،��;�C;L� دا�C;L١٩١٧~�را:�

]T� ��� �و �F}W�����و� �#�و �P�%=� �U�1�ڕ�Cە��را%�$��] ��Bو �F��#� ����H%�W{�2وە

��:���#� �زۆر��� �#�Eی <ۆ��2' ە��P�وە،� ��Uدی ���=%�ن �و��Pر�P���Uن �<I�B�P� ��ر����ری

� �����وی �ر�E�4ا� ��� �ڕا��Bر�و�U�ڕ�2Ge�Cو �C;L~�ران"دە�C±��2;ی �دە��ا�_^�" _{;ەوی ەوە،

Page 29: Nojenkrdnewey wellamekan print version

128 ��ژ��� د��و� و�����ن

�~���،����L@34Lدە�����eاز���و���ود�Uاز����§�ڕدر�T����^Cر�%��B�P���}U�1�Uر���و��B;ۆ��%�$� �و��Tودەرد�� [�;<L�%� ��� ^Cڕدر�§�� �ڕا��Bر�� ��P� 'U�U�}B .��P�%�<I�B�ر��

*�:����L��ژC;دە��P�2ن��4~���B4~����ردواG_ۆ�; �_Ã�ڕL;د:�������FG��4 ��$�%�7�Aوای����#

�%�T��4N��B�#��Tن����وە�}H%�W��� .Lن�دە�Aا�و��;P�^C�I�B>�%�ك�L������ر���B�7ی��

�����ر���B�7ی� �ژC;دە�^، �ڕا��Bر�و�زۆر7�ی �7�B�L�ی �5�رE��Bار�� �����ر���B�7ی زE7ا:�،�¶­��� �و �داB�زرا�_^ ���ر�B%�دار �7�B�L�ی �U�}B�ر�� �و ���دار �زۆر7�ی ڕە�ENەر��

Cڕ� �و��� ��P��Hن�%��B�P� ��%Eە��%� � ��� �#�2I�ر����L�Z�ی _{��Àر�1و:���:���Pر�و�ژ �2Ge�

�ڕا��Bرا��وە� �Bدە� ��� ������ �وA>�را%��ك� �Tوە� �وە=�� �]؟ �*�و�و�ڕۆژە �%�ك P�I�B>�دا،

دەردە �ڕC^�و�������U��:���L�*��وەڕ�و�دە�B�2��و�L�و�I;او�����B�Tو�و�G^�و���و�4~��

.��رU�1�،�دە��ا�]��<وای� _���ن�و�دوای����ون�

� ���*���M&م ���cÜی/ ��د�<��B�P���FGو�� �دەرەوەی ��� �ڕوودا:� ��� �U�و��4� ��� ،�Pر���#

����Aوەڕ�����زە���و��،���Pرە��Bی�ڕا����B;ۆ����P�وە��_^�و����#�5�ر�C اوی���ا��ی���دووW�ر

�7�دی�وەP��T�I�B>�%�ك����T��§�و��:����L;دەوەی��T4°�وا��وە� �دڕە����#�وان��Mن،���;5

G��4^�و��������L�،�2ە��%� #�2I�ر������Zدە���ن�و�L;دە%��;د��وەی����ژ�ن�و��#�وا��وە�

�دەزا�] �7�دی�T� �GB�W�رL�ری ������ ��� �ڕۆژا��دا ����P .��~4À4Iری ��B�Tو ��� #�W�ر

� �د�2�%��ر�� ��B�Tن �T�زار�1رەL;د��وەی ������ _{<ەو"��رU�ر�Bن،� �����وی�" �ر$� دە�_^،

� <ۆ���2ر�وە !C�*� ��� �T�ر�ڕۆژە �#���ر�P���Lن �W;و�������ر#�وە ��� ��Eا�U� �:���Pر�و�ژ �

����%�U� �L;دە%��;دەوەی �~�U�ر ���رU�1�E��Pا ������Bوەر �ڕe�C;اوە ��� �و U���P��H4ن

��FGH���*�� /��Aو�������Lر�#�وەی��T�،ۆڤ;B��:�P�7#���رMLن،����ژ���;د:��I�%�U��د�;

ەی���م�ڕۆژ��رەدا�ڕووEا�و�#�و �١٩٣٩-١٩٣٦و�#����ÃGHی��١٩٢١-١٩١٧#�زادە#��:�P�L;ا���ی�

��Lڕوودەدات،�#�وەی����������Eە�T�رەوەز���Pن�و�P��P���B:��#�ورو���و�#�B�ر~�دا�U�ر

~��و�;5�#��:�P�<I�B�P��ن���Pرە�������Cر�وە������������$�Iا:��دەوEI�Tر���©_ � �}_

� �و�#��� ا���ی �~�و�#�B�ر �Mن=� �و�#�B�ر~�ی ����#]LE%���7و���� �داL MW;دن ©_ ،�];دن

���4��ی��µو�A����و�دەزW�ی�ڕا��Bر��؛�ژ�ن� ��و:��T���وە؛�ژ�ن���­¶���روەر،�ژ�ن���­¶�

��­¶���زر��:��و���ودU�ر���������Pن؛�ژ�ن���­¶���7C�را%�$�� �ر���Pن�و�ڕا��Bران؛�ژ�ن����

���Ñا;L�"د�� �����ر���B�7ی ��Eا�%��B�P� ��L�B�P�U� �و �F}Âو�T� �و �T�روەرز�� �:�Bر�T

!2�وU�P�،�7C���¶­����<I�B�ر�و� ����Hو�دەوI�ت�ڕا�

29 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ڕو��� ��� �*�ڕش �دەI'ن ��� ��"�و�� ��� �دەزا�]، �ڕا��Bر�� �دە���$� ��� ،�H%�W{�ن

�_�Eا����{���?�(�ن�وەك��١٩١٧�د%�ر?;او�����H2����Bن����ڕا �ڕ��#��2�1�ری������،�%

دە���DC;C±��2ڕا��Bر��B�#�������}Hدە����T*��ر���و�L�م�دەر(��*�ڕ*>' ا��ی�MAن�و���C±ە�

�H%�W{�ن �ڕا��Bر�� ���دە���$� �د%�ە�. <ۆ2�I' ە(��Eا �د%�ی �#�و �و ��ار��� �ڕا���Eا ��

�Lاوە �C�4*ەوا���ن�>*� �و� ����{������Pن ����واز���وەی �د%?�ی �)�%�7Cو� �ڕووداوە(�ن، ی

�E��Wەی�دەL�ن،����#�م�ڕۆژەدا����*�ڕش���ر���2�دە(�ت،����وا��%���Pد%���#�و���ڕان�

���دە� E��A� �B�Tر��� �%�EB�Lا، �:�c¦�� �§���� ��� [����ڕا �ڕ �ڕو��� و�زە7�B�����ر��ی

�ارە(��� �#�"! ا��ر�� �و��B�2>�ر�� �C;L~�ران �2Ge�Cڕ�U� �و �U���ت �Tدە� [%E��A� �و ن

����2% ��P�2%ن�و�#�ز�Bو�>��FG�*������ Mڕا �ڕ� ��7�;<��Bران�و����و���رە�§�ر���و����١٩٠٥

��}Hر���Bڕا� ����>�وازی ���ك ���و، �و���ر�1زان �و�C;L~�ران ���ران��� ����Bوەر�� %����Uو:�

#���±C>�X .�وان������رEI�Tا:��ڕا �ڕ�P�7ن���{������Pن����E��Tەرا��وە�و�

��D4G_ۆ�; � ��� �*�ڕش ،[B� ��Tو1��Aو:� �:���L� �و [B� ���=%���?�B�وە #���ر����(�ن،

�و� �و�*�4ەژ�ن �و��'@ا�Bن �و��M �;د��وە �F���2À4Bو�� ��T*��ر�� ��� �و�#���I�ڕ ���ردەوام S'Bوو��

�دەزا�] �B;ۆ�Eا �� M�À*ڕۆ� �و �#�/ (���2ور ���B�7ی �����ر ��� �و�دەزا�Mن، �#���I�ڕا�� و

�و� ���#��2�ر�� �وەك �����ر��از�� �:��ژ ��4?�و����و:� �و �ڕۆژا�� �$���U� �:E��رە��

*��D�وەی��Tو���§��T'&���=ی�*�ڕ*>' ان�و�ڕو�N��%��:E��Uرە(���2GH�م�و���روەر���

��Eا�د�2�دی�%�7�A.

��ڕC�*�C��#���ور���=ی��Bر�2GHG�(�ن،�U���$��ڕۆژا��ی�MAن�و���C±ە� <ۆ2�I' ە(�ن������ڕ���Hن،��;�H2�����ڕ��رم�و��Uدی�ڕ��رB?;د:����7�A��B�2GH%�$��و�دە���$���%��B�)و�

����Aو�T�و��� �$�%�7�A� �ڕۆژا��ی �$���U� �د%?� �)�%�����وا �دە�;�4Uن،�� �زە� ��� ڕا��Bر�� _{;ەوە(����ن،������م�دەW;ن ��� .ڕا��Bر����ی� �ر

U���$��ڕۆژا��ی�MAن�و���C±ە� <ۆ2�I' %��(�ن،��;�H���F�����ڕ��رم����م�=ی�#���ر�2GH�(�ن،�

�و�� �دەزا�] �$�%��B�)� �*�ڕ¨�� �:�)��H��و�T�ر��� �ڕۆژا���� �T��§�وە ��� �واوە�;���وەش و�

����ر�#�و���B�7%�ی����*�ڕ¨���(�B��%�$��(�ر�;دی��T*��را��ی��Uدی�A�و��وا��،���و�

�<�����µ���وە�U���$��ڕۆژا�������T[ڕەوا�دە���ن�و�دە�����$���Uر�و� .��<Cت�ڕ�)�»�Tم����

Page 30: Nojenkrdnewey wellamekan print version

30 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� �دە���ت �ڕ��رB?;د:� ��� ��*�����Dت،� ����A��4�و��وا�Eا ���دەن، ����و�U�*��وەڕ

.A�����ز������4 �ر����B�(�ن������رژەوە�Eی�A�و��وا�Eا��_^

ن�%��دە��B��Fر�2GHG�(�ن،�*�4ە%�ك�������ڕ2Ge?C��#���ور���و����Bوەر��� _{��Àردە��

�ن��Uو��[Cرە(�ن�دەدر����دە��ن،�T�م���4ە�WE�را%���و�T�م�A�µ?�%��،�وا�������رەوە��<

� �ڕا��ران �:���دەزا�]] (�2GH��B�(�ن[وا �*��� ���7�A� ��B�Tو وە��T. ��رژەوە�Eەی

���*��ل ��� ���E%�Iا ���و �چ �4À2Ge?Cڕ-��$�Iدەو� ��� �4*��� ��;د%��� د�"��;ا��(�ن

�#�و �و�چ ��B�Tن����ر��ازی ����%�ن،�Iدەو� �Fداردە�� ��;د%��� ����{���?�(�ن ��� ��رەی

�%�T� ��%� �و� �و���� ���?A�µ� 4?����ی �و� �و�. ڕ�Ge?Cن [�;<��B� �ری>�� ��و�ڕe?C;اوا��دا

�]�و��TوÂ{��?;دن�و�(�ری��Tو1�ش،����;W�2ەرG��I�Tدن�و����;دن�و�;?�A=(��و���*Eار

� �W�ورە �D}_Bو�� ^Cدەدر� ���4ە�WE�را%���. دە%Eەن] انڕا��ر [��رەوە T�ر�����ر�#�و�E��Tەرە

�����B�وە�و�درC±ەی�(�ری���������(����ن�����و�و����;W�Wا��:����ر����و،����{���?�(�ن�

� ����١٩١٨����� ����Aر �%� ��A=(����ن �و��4 ا��وە،� �و �U;انCراو� � ���Pن������ ��دواوە

Uو�� �دوورU;ا��وە �%� ��;ان ����H� �ر� ��I�%ا;C������ ���ر�;د���ن�B���و� èæBزۆرە� �ژC;�(�ری ;ا��

��داU�وە�(�U��:�)�2GH��B�رT��$����و]����. دوژB��*�ڕش�و����;M<C اوی���*?;ی����

��(�ن،�������� �A��?;د:� �و �راوeC;ان� �و �����=��و �$����A� ��� ��D4�7�I�وە �و W�ڕان

#� �4ەری� �و ��E�4ا��وە ��� �و ���درە����ن �%� [I��)� �و �A� ���وی�دە��� �~�����%E%�

�و� �$�Iدەو� �و�دارا%�� ���*�Ã��و� �ر �و���دادوەر�� �:�GL�%و���� �و��M ۆL;ا��� �>�ر���Pر��

����I�Uڕ���و���روو�eی����Wو��دەز�èæBری�زۆرە�Pارە�و�E4ای������و�T���و:���;<C;��Pر

.و�زE7ان،�دەدە��وە

� ���وە ��<اوا%�ن ���B�7%�ی �#�و �����ر �#���ر�2GH�(�ن، �=ی ��� ،�%�T"ران��DC;�� ڕز��ری

����Uدی��U��$���U��B�Nاوە�"��رە�;e?Cم�ڕ�Tرا%��و��WEو�����4ە�����ن�#���Ge?Cم�ڕ�T�،

����U�1ر��� ،�4ÀC�*و�� �و�W�ڕەك �و� H{�%�ك �T�ر�(�ر��U�%�ك �2Ge�Cڕ� و���*�(�:�

���;<��B�،وەش����<N4��،�%�Tا�Eد�;?��}Âو�Tدن�و�;?��=�Aردان�و���ن�����<�U��2<�و��

� ���G²ڕ� ����;او�و� �*�4ازی ،�F}W� ��;<��Bو�� �����%��]�:��GÄاد;��ڕا�2�وU�ی�] �$���U

�T�ر� ��U�7�ی ���ردی �F}W� �و�(��1و��وەی �*�ڕ*>'@ە(��� ������Bوەر �و�ڕe?C;اوە �D%E���

.�A=(��و��<�ردا�4?�

127 ��ژ��� د��و� و�����ن

4°�وا��L�ی� ���ك ،[��Pد��وە;��µ���و� �P=�A .ن��P�2GH��B�P� �E��Wەی� #�W�ر���ر�¬�

�و�ڕە��;د��وە �FGHGLر�B� �B&M��B�P� ���B�ڕ���B�ڕ�زا:��H2Gو:� �4Nو���ر�� �7Uر�ڕە�T� ی

�'&ە�� ���ر�Aو�����4ان �P������واز »�T� �L� �دە�M7Hن، ��Eە%]، _{� �#��BدەL;اوە�Pن� داڕ*�7�

��Hا��E��P��H2GHGLر�Bە�&'��'&ە�#�%��P���Àن�درو����و:��B;ۆڤ����. #�%��P���Àن�و��V�وەك���

� ��Bدە ©_ � ���ر��U [4اL;د[�T*��ر�� �و ���%� �Ïۆ;B� �و ���T�*^�دە7C>W�وە ��� °��W�ر

دەردە�Pت�و� �*�ن��Uای�#�%�P�7Hن�ڕ�A�<Cرەی�W�ڕا��وە��������^*�T��B;ۆڤ�د%�رEە�Pت�

#�و�ڕ�A�<Cرە� �%<ەو�P�7Hت،�#�وا��P�»�Tت�#�W�ری�] B;ۆ��ÏدەرL;او������T�*^[و�#�W�ر�

���ر� ��� �S'Bوو ��Bر�P�2GHGLن �L� �T�ر�#�وەی ،��H�� ���و:� ^*�T��� ��� H%�W{�7�وەی

���µن��LەE*�دا�دا��<I�B�Pی��*�W��:�P��B;ۆ���Ï�رە�������T�ی�دۆز7�وەی�[�A����Uر

����B�P� ���T'&ەوە، �:���L� ���=%�ن ��Uوە�Eار��ن �و ���ر�74�B�Tن �:�P�2رە��L

��L� �����ر#�وەی E�Xا�P� ��ڕا �ڕ ��� �و� �*�ن �$�%X�P� �����µ� �و� E4ە�_2� ^4a4TەE4���

��� *������FGH��#�رادا�Mن،�وەك� E4او�S'B��P���Gوو����A��B�ر���S'Bوو���P:��*�ڕ¨��

��Lا�����ر#�وەی�Eرا�����������دە���Fد%���Õ�5�دا�P�Iن���رEI�Tەن�و�د��GÄ�وە����ڕا �ڕ

���Aوو���S'B��P���Gاو�E4 ���*������FGH��#�رادا�Mن،�وەك� B�ر���S'Bوو���P:��*�ڕ¨��

� �وەك ���ر��ا�Pن �د%�� �Fڕ*>'@"���دە��و�"*� �%Eادە�]� �و�دوا��ر��M %�را��4 ��رEI�Tەن

���4���P�I�B>��دەL�ن�و���و���رە�B�N��دەW�ن،� ��:�P���~4�7�I�وە�����ر����B�7#���ور

��:�P���ÕH�ر� �%<ەوL;د:�� �و��� �ڕووE1ەن �#���ور�� �W�*�ی _{"�ر·�� �4I�B�P� �دە�_^ �L

� ^*�T��� ��� �W�ڕا��وە ��ا��ی� ���رە����"#�وان، ����]. دە�_^" P���B�ی �#�وا�� ����I�T

���� �L� �W'@ا��وا��ن، �و �E��Wە� �#�و �~I��� ��Bن، ���%�U� �#�5�ر�C اوی ��� �و ��Bن ���Aو:�

.T���وL��#4"�����دە��Bڕا��ران�و� �*<ەوا:��P�2GHG:�B�وە���2GHو��B]�و�دە�M2GHن

4��� Vا����دە �دا، �:�Pە&'��و� �دو����� �F*�T�ڕ���B��� VB�U� �M@وا���� �L� �2G_#�، 'U��� V

�ر�T� �وەك �و�#���رML&م ^_�� ^*�T��� ��H�� �و��<�ر�© ��H�� ^*�T��� �Pر���#� P�I�B>�ی

&'���4�'&ی�#��"�:�����H%�W{�ن������T�*^�. ���2'&ە���ك�I�B�Pن�M��B��#���ر�P���Lن���

�و� �دو�����دا�<C±ن ��%�#� �������� .� �#�زاد �P�I�B>�ی ��� �B;ۆڤ �2}H%�W]� �FGH���*�� /

�Pر���# [��Cر�W�#� �Tوە� �و�ڕوودا:� �%�ە�2�� �A�و��وە��P�وە �L��� �:�*�~4��و� �#��Bدە�� ��

�:�"��#� �P��و�/ �ر��و ó���� > � �P�I�B>�ی ��Aو�;وE�4�E��Pا ��� �L� ،��H�� ڕا��Bر���و� �A�و��وە ،������� �و �4�وەژ�ن� �:�Bر�T� > � �P�%�<I�B�P� ��� ^Cڕدر�§�� دڕد�Eا%�$�

Page 31: Nojenkrdnewey wellamekan print version

126 ��ژ��� د��و� و�����ن

�)��������M&م �#�2À�ر��������M&م ��وە��(،���4�(� �#��2�ر��������M&م ،)���)]��4ا ���=%�ن�..، E�

�ر�و��M ۆ��P�وە���I��4;اون���و Tت�=%��>;ا:��#�و������� !��ران�و�ڕۆ*M�À ا:���Pرد�و�

_{� ���L�}U_{<او�و�#�%E%�ل�و�دە��2;دی�ڕا��را:����P�%�<I�B�Pدن�;L�7Cم�وەك�و&M��B�P

_{<ەو"� �(���B�ی�" �ر$� ��� �(��P�<I�Bن �S'Bووی ��E���U���µ� �:�)�%E%�#� ��� ^}Þ� ،

�و����Eا%�$ �������رە �]Slavery [� �] feudalism[و�Õ�5�دا�� و�] Capitalism[و���ر�B%�دار��

� �#�و�] )]Communism�M��B&م �:�P�B�7�� �و �دراو ���ر�¬� ���وردی �#�W�ر �و دە���2_^

��Lۆ M����� ��%E���U���µو��#� ���ر�Aوەی �#�وا ��Eە%]، �B;ۆ�� �P�I�B>�ی µ���E���U%��ی

]�%E%�# [��:�)�Lۆ Mت����%��A����$��دەرL;د:��B;ۆڤ������T�*^�و�A������À�%�#��$�(�ن���

��Ïۆ;B� ��� �4��)� �T�ر���و���رەی ،^*�T������ ^*�T��� �دەر�;او��� �Ïۆ;B� W�ڕا��وەی

���� �و �دە�<2C�وە �:�)�T����� �%��B�ران� �ڕ��Cزی �%<ەو�;د:�� ��� ^*�T��� ��� دەرL;او

P����Gر��ÕH�� ��E�4ا��وەی �����C;ەی �#�واش �T�ر �*�ددە�_2�وە، ^*�T���،م&M��B�P� �:�

���� �B;ۆ���Pن ��E���� � ��� �P�I�B>�%�ك �Tوە� ���cÜو���د� �P�M��B&م ��� �B;ۆڤ �2}H%�W

�ش�#�وان�دە����7�وە���:�P��}_Bو���a§��#و���Lر�B��:�P�7Hوا�@'�#�%E%������ی� �رت�و�

�Pران�و�T�ر���زۆ��L�ك�����ÕH�ری� _{� �داڕC±راودا������زا:��و�دەرL�7L;دن�و�=دەر��� �%<ەو

���را���ر� � �ڕە��;د��وە%�ك �و [�;W�7Uڕە� �T�ر �Tروە�T� ،^C;دادە�� �ر���Pن� ���را:� و

�ÕH�ر��A��:�P����H%�W��${�ن����P�I�B>�ی�P��FGH��B،����=دان�و�دژە�Uو:�������وەڕی�

^C;Lردە�Bژ�T����.

�دەزا�]، ��M %�ران �و��M دۆزی �و�دۆز7�وە �%3 دن� ��� ���*���M&م �T�ش��P��P�2GH��Bن، ��وا

^Cو�Lدە� ��Bد%���Pن �#�ز�Bو�� �و H%�<4{�ن� ©_ � �و ���P�2*� T�روە��T. #�5�ر7C�ری

�M دۆزە�P:��#�و��M %�را������ M ۆزL;دن�و��Tو��L;د���ن����زا:G^،�دە��P�A����Lڕە��;د��وە�

���رە� �T�م �L� �و �L��H2GH��B�P� ��M دۆزە �دەرەوەی ��� �T�ر�ڕا��H2�ك ��� ��~���I;دن و

��4GLرادۆ� �B�زT��>�را��� ��� �درC±ەدان �T�م H%�<4{2��. و� ���وا ^G:زا� ����A

#�ز�Bو�>�ر���و�درC±ەدان����دەرL�و�]�و�دراوە� _{��P���Àن،���وا��%���Pد%���زا:T�^G�م�

��~4À2}H%�<4 �و� [��T�ر�دەرL�و ��ك��� �و�T�م �$��U� ©_ � �:�P�Iو�T� �و�W�*�ی درC±ە

=� ���%=� �و ���ڕۆ*��7 ،����% M<و��Bز�#��B�#� �L� ��وە،�PەE��ڕە �U�ی �:�P�2درو���� �و واز

�ÕH�ری�و� �P�7�}H%�<4ن���رە��P��B�Nر�و�������H2GH�،�وا;��B��2}H%�<4 *�4ازی�W�*��و�

31 ��ژ��� د��و� و�����ن

���روەر�eازن �و �دە��ن �دەوI�ت ���G��4و:�� �����ر ��;WاE4 � �����Bر�2GHG�(�ن، ،

�و� �)_{�7�وە �FGاو�E4 � �و �$�%�7�A� �#�B;ازی ��� �دەوI�ت �#���ر�2GH�(�ن، ��را�B�ردا

�����وی� [?4��Iدەو� ��B�Tو �دژی �����ر#�وە �دەزا�]، �$�%�7�A� �(�I�B>�ی ��� ���ر�?;دنCر�

� �FGH���*��� �(�I�B>�ی �L� ���و��<وا%�دان، �?��A� �و���*���B&M�وە، #���ر(�،�/ �;�DCران

����)�%�<I�B�)ران��DC;7_2�وە،�چ��Bروەر������������4À�Aا�E�_���H��و��Iو���دەو�����%�7�A

�F}W���� .��د%�ر?;اوی�و�چ� <ۆ�2�Iر

=ی��Bر�2GHG�(�ن،�وا���2����و� �*<ەو���ڕe?C;اوە����Bوەر���و� H{����و�#���ور��(�ن�

2����B� �#�و ��� �(�را%����، �و ���ر����ر�� �(�ری �B�ر·� _{<ەو،� �ر$�� ������ �T�ردەم �

�I�c³×�ر���Eن�و�دە��4�2ەردا:��ڕا�2�وU�ی�#��Eا�B:������و���C<ا%���� �رت����(�رو�1ری��U

�رت�و���Fرت�%��داردە�� ڕe?C;اوە����Bوەر��(��Eا،�ڕe?C;اوە(�ن�دە�����MW �5ن�و�=ور���U�4�� �F��#� ��� �و�چ �:�c¦�� �F��#� ��� �چ ���رەوە ���م �E���I�Tە��وڕ�Cن، �ڕۆ1�ت ����وەك

�[% ���T�ر�P��ÊCرد��2ن��7H�ری�E��A%]�#�ز�Bو:����4{��4 او]،���م���رەوە���*� %]�و��

ڕe�C;اوی���رU�1�ی�"،�"%�4���F4L~�ران�����Pرد��2ن�"�"�و��W�´�����;او����T�رC"�دا��

��PE7C�Uران"و�" ژ��ن �*�ڕ*>'@ی �و�" ڕe�C;اوی �C;L~�ران �د%��ی �:�P�~%E��او�و��;e�Cو�ڕ

�C;L~�ر���P��:�PرE��Bا �2GH��B�P� �� '<�X� � �و �*~�L;دن� �و �دە��4�2ەردان ��� �L� ،[�

�B;L�ڵ�و���4{��4 ان�و�دەرW�ی���7�%�ن� T�رVC،�وەك�د%�ر��ك�������ر��ازی،�����4ەوەڕا

.��=%�ن�U��:���L�1�ڕا��رزا��وە�E�5�µرا

ر���و����Bوەر��(�ن����=ی�#���ر�2GH�(�ن،�%��>;�]�و��Tر�Dر����7�A%�$��ڕe?C;اوە�#���و

� ���U�1ر��� ���B�7ی �����ر ���ر����ر��(��Eا ��H��%��B�)� ��ڕە]�B����ڕe?C;اوە�] #�^�E?4 � ��A=����ك، �و����;د:� ���*Eار?;دن �و�#�زادی ���ردەوام �F}Âو�Tو�� . #��EاB�(�ن

��4>�ی ���ر����ر��، �F}Âو�T� �FGاو�E4 �و� ��Tودەردی �F��Tو�� ����U� ���U�1ر��� ���وا

�aB���������4ە�WE�را���و�5�ر3��B دن������روەر�����را:�� �رت�و�����µ��~%Eو�P��%�Lن،�

.دە2C;W�وە

��;�DCرا��وە،� �����وی �دەوI�ت �FGاو�E4 � ��� ���وەڕ�1و���ن �����ر���B�7ی �Bر�2GHG�(�ن،

�دا)�$�� �و ��{�2(�����(�ن �و H{���ز��� �����ر �و ���ر)��748Bن ���رە�2�(�:� �و ���Bن

I�B�Pی�#���وری�و�����%E�4ە�����±Cڕ�Bر������Cدە����وە،�����ر#�وە�دە�2�وداو�����Iدەو��<

Page 32: Nojenkrdnewey wellamekan print version

32 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� �(�رە �#�و �U�1�U� ،��� �%� ���eازن �دوا��ر �و �دە�7�وە �دا��*?;دن �و ��ر)��748Bن

دە����DC;C±��2�ر��رEار�و��<�ردەر������رووی�(�I�B>�وە�دە�Ã' ن�و�)�ر���ر)��H2GI�ك�

�H7Cر���ر��Bدژە�����را��:X� ��دا،����)�وڵ�و�±Cڕ�Bردە��ن�و�-�(�:��#�و���ر������B��*�ڕش�

� �}_ ���)��Bن�دەردی�#�%%E������W�ر��،� ���وی���ر��À7C�(�ن�دەدە��وە�و���و� _�7وە*Eا�

� �����وی �ڕe?C;او �D4� <ۆ�2�Iر�"��ر(�� �)��Bو�" د%?�2��ری ��� [�;Wر��� #��Bدەی

�و ���ر)�748B�ران �)��H����ر����P�B�Tن����ڕەزا%� �و�U�دا��*?;د:� �U�ڕ�Ge?Cن �Uاز�را:�

�(�2GH��B��. دە��ن ��� �4��P� �����ردە�2�، �S'Bوو"�ن �زE7ووی ��"�و��ی ���رەوە ��م

��$�Iدەو� �:�)���ڕا��Bر ���%� �و �#���ور�� ��±Cڕ�Bر����� �دژی ��;ۆ:{�2ت ��� *�را%��(�ن

�*�ر �و ��;�DCر�� �(��� ۆ�� ��Uاز�ری �و ���و��وە �D���}��ا�����;��#� ��� �%� ���ون، ا��

� �و��{�D2ر��(�ن[#���ر�2GH�(�ن H{���ز��� �����را��B�ی�] )�رەوەز �دەرەوەی ��� و����Gن

� ��� �و ���ور ���*?;ی �:�)�����ر(��>�ر �و ����{���?�(�ن �4 اوی��Eن�(��4ە���

ا%�$���;�DCران���� E4اW;�������ر�(���@ۆ���(�2�B�(�:��(�ر��U��و�U�1�ر�Cە��ر ) 2H�ر���رگ

�;Cژ��� �ر���ن� �و�د%?�2��ر�� ���ور�دا ���*?;ی ��� �:�B5�ر� ��;Ma"Cن ���?;د،;WاE4 � �;�DCری

����� ���*�;ی �2}_T� �L� ،^GeCڕ��� ����C>1�2*�Pن �و �W�2GU�ڕ ;ۆ���2را%�وە،� ��وی

.#��7�B�N�دا��و

� ��E�4ە����� �����ر ��;WاE4 � �#���ر�2GH�(�ن، ���را�B�ردا ��]���U�1ر��� �و ����U [

�Uزادە��#� �"Cر�(� �و �Aو��� �%� �#�زادە(�ن ���)�رەوەز ���=%�ن �ردان>�� �و 1�ر�Cە��را%�$�

E�5���4?�8��وە(�ن����%��>; ا����I�ی�)�رەوەزە%��(�ن،�دە��ن،������وECا�#�زادی���ك����ڕ

�و� �Aو��� �E�5را����I�ی ��;<��%� ��� �و�(��������B�(�ن �T�رەوەز�� �و�#�زادی T�رەوەز��(�ن

�)�"Cر�T[ردا��>1�Uە��را%�$��و��C1�ر�Uی��U�7��،اE� .��ردان�و�����و���رە������4ە�Eی��<

���2Gاو�E4 ��4ە�Eی���ر��B�ڕC±������#�رادا����]،�#�وی�T�%��و�د%�ر?�ری�ڕەوا%�$��(�رە(���،�

�و�T�رC"�(�ن �Aو��� �#�زادا��ی �F4��%� ��� �و�وە�EBا��وە%�$� �و�T�رەوەز��(�ن ��ك� �:����. ژ

��%�(��د%?�،�=ی��Bر�2GHG�(�ن�%�����#�2I�ر������Z#�وا�Eا���ك�و�T�رەوەز���و�*�را(�ن�وا

� �ن�U� ���رەوەی ���?aB]ارانE��Û�ز�و�#�وەزی�]دە��� ،�<I�B�)� ��وی�Tو�دا� �و�ژ�ن ن

��E��A����4د%�رEە��ن،����م�=ی�#���ر�2GH�(�ن،�#�وە�#�زادی���ك�و�T�رەوەز��(�ن�و�

�:�)��H2Gاو�E4 ����� �#�زادن، �F4��%� �و �F}Âو�T� ��� �وە�EBا��وە �و �(��������B�(�ن �:�ژ .درو���Fو�ڕەوا%�$������<�رە(�ن�دەدەن

125 ��ژ��� د��و� و�����ن

�®��� ����§��'وەك ©Ä��:د;Lەو>%� � �~�U�ر �E��GH*�5ا �P�%ردا��وە�P� ��� ����م ،^_

���وە VGH*�5 .ر��W�#و�� �ڕوودا�Eا%� ��� �2G_#ر��T� �L� �74cì"�وە، ��"�و��%�ك Vا����دە �' ەدا

��B&M*�57�ری�H���7Hا��وە�دە�;W��~4Uوا���دا�#�،��Ñ;��B��2_���^_رە�§�ر�����را���ر���2ا���

�T�رC"�دا؛ ���م ��Pرد �B&M�����������B&M74��*� �ڕا��Bر��، �دە���$� �F}ÁI� � ��� �#_�2Gدا ��

�د%��� �:�P��%رد�P� ���Bز� �#��4Uەرا:� �ڕەوای �دا�Uاز�� ���را���ر ��Pردا��وەدا%� ��� �:�Bز]�¬��B;Lو�� �Pو�زازا� �Bرا�Tو�� � �#�و�]L����ڕی �#��4Uەرا:� ��;WاE4 �و� ���رە�§�ر�� �T�ر��Pت ،

��������Ñ;��Bون�و����U�%��2}Ä�W������Bا:��دە���ت،�ز M�À*ی�ڕۆ�L��H2GH��*��و��Uر�

��Bد����� ^}Þ� ��� �U�ی ����Aردە�_^ �دە���ت، ��%=� � �F}B� �وەك �M*�5&م #�وا

��I��4~�ت� ���روت �و ��Uك �و [C�U� �و �دەر�e1ت �;���Ñ. د�"�L;ا���L�ی� �%� �U�%�ڵ �B�#

��دە���ت�T�ڕەB�#�،��H���P�B��ڕا�L��H2��و�������:��ڕا��ردوودا���و��ران�و�ڕۆ*M�À ا:

� �:�B5�ر� ��� ��B*_7���ی �W�7�GU�ڕی ��� ���وز�ن �Â���� ���ر [%E��A"رۆك�� "

��L��H2GH*�5ڕەوا���د%>�ران،�د%�ە�����B��:زادی�و���(�ر1;د�#����[�;Wر�������L�،دووە;�I�T

�و��١٩٩٨-T١٩٦١�روەU�4���§�����T����. دەر�e1ت و�دوا�;ی���4ان� �ر���Pن�و�Ha�B{��(�ن

�L��H2GH*�5�ی��دە����Eارا:� �د%�ە ���دەرL�و �د%"�:� ��� �$�±�� ��Pرد ����ازی

!دە�����eازان�و�T�ردەم����§���<7�وەی�%�EL%��ن�L;دووە�

ه�ی� �4 آ(�(�ی�م �7ی� Aه����� C�>�" ��ی� ��)4.�� ����ر4 چ �ی�وازی�4 �1د�� د�دات ؟

�Lرە���; ��Pا��وەی���4ەڕۆEBی�وە�� "،����Aرم�����ر�I�T���و:��واژەی� _©�#�وەی��°"��

�" (�B��M&م ���وا��ی ��Pت »�T� �L� ،V2ە���"Communism "��H� .م&M��B�P "Communism"

وا����P�4���؛�وەك�P�4�����U����%��ز�B:���4~����و�" Common"وا���P���B>�را���و�P�B�ن�

�E��P�7Hا�واژە%�ك�����وی�=����Bم"���ز&M��B�) " رو�Tو����H���:ا�#�وە���وE%رد�P��:�Bز�����Tە

��~I���،ردە��ن�P����I�T�����%و�واژە�#��L�،نMن���P�2GH��B�P���������L���:��دەرەوەی� �ر

��I�T� ��� �واژە%� �#�و �#��Eا����P�Bن �و �P��P�2GH��Bن �� �ر� ���را:� ��B�Tوا��وە ©_ � ��

�. ���Pردە��ن �:�Pواژە� �وەك �واژا��ش �#�م �[��داU�وە �د�"� (د�"�L;ات ��Ñ�Lاز�e�،�) L;ا

� ��Ñا;L�"د�)�����a�5� �و �ریT� �~B�A [ (� ،]� �:���®)^G���4=ر��� ��Ñ�L (��:�"a�®� و

)�Lۆ M� /�F*/�FG:زا� ��Ñ�L /� �) ] زا:E2Gۆ�^/ زا:2G~�ر ،]� ���������M&م �F��#)دژە�

Page 33: Nojenkrdnewey wellamekan print version

124 ��ژ��� د��و� و�����ن

ە���ت�و����E�B%�ی�زاEIا،�دە�C±��2;��و� �رت�و�#�را�2��ڕا��Bر��(�ن�و��GH^�و���I�(�:��د

��و��<���� ���و�ڕادە �2}_(� ����م �?E4ە(�ت،�����رە �E?4ا��� �)��Bو �و��� ���4�ك �)��Bو ��

ی��<ژ7C_2�وە�"�;ا�<ە*�(�ن** "ی�%��=%��>;ە*"��د�ڕە*�(�ن"����وە،���������و�دە�2��

�GH*�5. ��ر�*�B�µ�(�ن ���و�دە��� �وو�7�وە�� �T�ردەم �S'Bوو�� �#�ز�Bو:� ����وەك �P�2ن

��FGاو�E4 � ��� �وە�EBا��وە �وەك �#�زاد%�eازەE��Pا �و���وو�7�وە �U���ت �:E��رە�� ��را���ر�

� �$�%�7�A� ���روەر�� �P�2�B�ی�] دەوI�ت[ �را�2� ����2H#� �و�$� ��� ���وە، ��ûï�Tو�Eا ��

�دەوI�ت� �����ر �;���Hن�B� ���ڕادە%�ك �FGH���*��� �وو�7�وەی�� �و �Pر�P���Uن

�L� �*����FGدرو��2;د��و، �و �دۆ*Eا���Bون ��ا����� ����eر���Pن �Wدەز� �و �H��

��FGH*�5� �وو�7�وەی�� ������ �����ر#�وە �دەد%^، �ن�U� �ڕۆژی ��� �ڕۆژ ����%��B�P

����5;ە�ڕەE��Tدا،�P��1و��وە�C;L~�ر���Pن�" L;ا�<ە*��Pن"�%��B�P��~4<��������:دە%�2ا

��L~�ری��~�ت�و�#�رL����رەL���L�ی�دەوI�ت����#�P^C;<1�2�� .��و��������"I�#�����Tروە�T

����ÃGH#� �U�1�ڕ�Cە��را%�$��'و�$� �و���رEI�Tا:� �FGH���*��� ���را���ر���وو�7�وەی ��� ش

�5;ا�~����� �����ڕاڵ �L�2GH*�5�ی �T'&ە ������ �و� H{���ز��E��Pا، �L{2~�ر�� ��T�رەوەز

� ،�:�Pاوە M<C;L��� �EL�Aارە �و �a2�T�ر �:�P���<���� �L5;ۆ� �P�B�Pو�� �زرÃC�ش ��� ��ا:�

�،�Wر�P� �دوا �و �<�4L� ����§�وەر�و�دوا �و�دوا ����>�ر�و��Bڵ �دوا ������را��;دن �:�P�"��

!���1�4�رن

���� �B&M74��*و�� ���������M&م ���7�دۆز�� �و��;دە%�?;د��وەی �ڕە�>Eا��وە �M*�5&م، ���Pر$�

Fر�� �?�2}H%�W���Ã��"2}H�روەر���و�و�����وە���������' ەدا�B����^����[��دە����Eا،�وا

�^����B� �)�روە)� �داMW ��ر، ��� ����ڕز��ر�1ون ��H�� �ژC;دە��2ن �Fا��U� �Ã��"2}H�روەر��،

���� ^����B��DI��� ،��H�� �(���2ور�� �#�زاد�� �و�#�رەزووی �:�Bوز�(� �F��(� ،�Fر�� ��وە��

��H{2"���وە �و ��وە��� �����وی �����ر��از �دە����Eار�� �S'Bوو ]#�%Eۆ�����(�:� ��� ی�،

�و� �و���دام �)�a2�ر�و� �ر����ی �و� �ر����ی، ������B� �و�����وە �ر�E�H2ا �Ã��"2}H�روەر��

�B�Tو���وو�7�وە%���Pڕا��Bر���و�. �ر����ی��"�و���زE7ووە(�:����ردە��B#4"��و� _©�#4"�ن

�W�رای� �I�T>;ی �ڕا��Bر��، �و ����Aو�µ� �P�%�����4 � ��B�Tو �و �ڕا��Bر�� �W;و�4~� �B�Tو

T�ر�L�س����#�وڕدا��وە%�ك����ڕا��ردووی�ڕا��Bر���U�ی،����W;وپ�و���وو�7�وە��B&M*�5��و

�%<ەوL;دووە،�� ��2GH*�5� �و�����ر�و�L;داری �و��'@وا�Mن ^G²�I�T� ���%���#��� ڕا��Bر��E��Pا��FGH*�5��~4"Cا�دژی�ڕژE�U����%�U�����%�^_1وە�����و�#����HN��B�#ت��P�»�Tە�E��Aر�T

33 ��ژ��� د��و� و�����ن

�Bر�2GHG�(�ن،�����ر����B�7ی���4ە�WE�را���دە���ت�و���ر��B�ڕC±���#���ور���و�%���(�ن،�

�����$�Iدەو��B&M���*���،�:ەوا>*� �رت�و����?I�Uە��را%�$����روو�Cر$����ڕ����æد��Bر��

��:�BاE��#و�� �و������ران �����ر�C;L~�ران ��4aBزۆرە� ��� ����Iدەو� ����)�2}�� �و� H{���ز��

��M �;د��وەی� �����ر���B�7ی �(���2وری ��"�و����زی �و�������ت �دە�� �4ن (�E��)��������Bا

�� ��ك� �#�رەزووە(�:� �و �#�دەب ���T�ر�و �و �دە��ن �دە���ت �و �رت� �دەری>�� �:�BاE��#��

����. E�I�µەدەن ����Aر �I�U?��ن ��� ���و، ����{���?�(�ن �(�ر�;دی ��"�و��ش [% �*��

�4 اوە(��Eا�دە�;د،�#�W�ر������4�����%���Iدەو�����*Eاری�و���و���#��Eام����T�رەوەز

��Aوەڕ��² �% 3��� ��� �و�B;دن ��aBزۆر� �و�(�ری �دوورU;ا��وە �#�وا ���دا��%�، ���و� ;ۆژە%� �æB

.دە�;د

�#� ����م �����4ە�E%���1و:� ���B�7ی �����ر 4°�وا��وە،��� ������Bو:�[��ر�2GH�(�ن،�# [

T�رەوەز��(�ن�و�#�زادی���ك������*Eار?;دن�و���L;دن����T�رەوەز��(��Eا،�T�روەز��(�ن�

�=وازی� �����ری ������ت� ،�$�%��B�)� �U�U�1{���ی �دە��ö�_Ã�ر�� �وەك #�رەزووE��Bا��

���*Eار7��;دووە(�� �����و� �$�%��B�)� �)�B�)و�� �دە��ن ������Eا��� �B;ۆ�� ��2}Âو�T� Eا،

��H�(���،���*� %]��"�و����%��B�)����TوÂ{���2#�زادا��،���ردی��U�7�ی� T��:�74�?4�رەوەز

�#���ر�P���Lن� ����Aو�� ���B�7ی � �����ر �L� �#����ÃGHن، �T�رC"���ی �#�و ���رەوە، ��م

Cر�Tاو���;��������'�ÊڕE�CەU;ان،���وا������د%�ر��'����U�4���§�����������ÃGH#١٩٣٦ی� -

������ر�دە���$��١٩٣٩ ���ون ��Ñ;��B� �و�#���ور��وە �#�زادی �ڕووی ��� ������ ���ك ��� ،

��D���}���� �æ%د�B� ���ر ��� ���ون ©H�;��B� ������ت� �(��Bر��(�ن، �و ��(�ن�D5;ا�

� �����و���*����]�FGH�M���*&م �$�I��4]. دەو � ،�B��� �T��§�وە�����H%�<4{�ن ���4ان ��� �2G

�١٩٣٩ – �١٩٣٦��ڕو��������ك�#���ر�P���Lن��١٩٨٩ – L١٩١٧;دە%�����:�P���P�����}ن�

^C;ن،���راورد������P�B�Nو���رە������ÃGH#.

*<� �&<ه� %� ر ��یی- و آ�?�ر �یی� و �(�� ؟ را�%2

�ی�(���2ورر،��Uدی�#�%Mن���*4?�����(���2ور،����م���¨���و#�%Mن�و�(���2Cر� . ����ڕ�و�(���

�ڕۆژەدا� ���م �#�وەی �و ���ڕا�Eان ��� �)�ردەم �(���2ور، �د%?�ی �:�)�*��� 4°�وا��وە��

Page 34: Nojenkrdnewey wellamekan print version

34 ��ژ��� د��و� و�����ن

�����وە ���و:� �Cڕۆژ��ر� ،�%����4?�و �4Eا�. (���2وری���� ��� �(���2ور����������4 ��ڕا:�

�7_ ��F��(ر��(��%� �B������،�%ر�وا�Uوەك���وڕا��وەی�زەوی����دەوری��،[���م�. ��ندەژ

�#�*�;ا� �زۆر��� �)�4ا*� �#�و���ڕا�� �_�Eەوا�]،� �(�I�B>�وە �دەرەوەی ��� ��� �4��������

���ز��� �4�� ��� �W�ڕا��وە%Eا �Bدە� ��� �P�A�رە �P��� �)�*� ��"�و��ش [% �*��� �و دە���Àن

��P��� ��Uدی �L� ���وە، �د%?� �DCر��� �و���ڕادە%�ك �ژ�وە �_�Eا� �}_ � ��� (���2ور����ی،

��2��Pور��E���Pا�P�A�ر���راور �T��� �را�2�� �%� ���B�وەی ��� �����4c³;او �P�I�B>�ی ��� د

�;��Bوە��وە�Cر� ���P.

���� �%�ە�Eی� ،^_�� �A�ن �2G��4 �و� ���Aر�(���2ور���Bرا��� �#���ر��2GHن �FG²�I�(� #�وەی

������H��Iو�������ی����ڕوا�#�����I�(�،�%�(�2ورەوە���)��$��ڕۆ���(���2ور�و�)'&�و�دە���

���� ���À2}H%�<4ن� �دەW;ن، ���م �*�ڕ*>'@ا��دا ���ڕا:� �(���2ور��� �و�ڕۆ�� (���2ور�دەڕوا�]

���µو��7§�و��I�T�2ور���).

�(���2ور���ردی� ���'ن �دە��ا�Mن �#�وا ����(���2ور��?�%]، _��7�%�ك� �و����AرM1ن #�W�ر��_^

E?4ە)74_^�و�)��Bو�(�ت�B�ری�U) ��U{�ڕC±ی (��<I�B�)ك�و����ی����ڕە�25ر�و�����%�$��

�دەدات ����(�ن� �و�#�وەزی ��M �;د��وە ����. *�4ازی ،^4°� M���� �#�وە�Bن ^C;L��� ����I�(

� ��H�(�ن�%��B�)� ���4ە�Eە �و �Wدەز� �#�وە �و ���2��D4ورە ���دا%?��و�Eا ��� U'&ان،�(B;ۆڤ

�(�ر �C�*� ،�W '5� �����"�و���) �رە�2>�، �(���2ور، ��Uوەن �DCو��وەر��� �دە%?��� ��� ن،

��������)��Eەران���دا%��و� �وەروەردە�دە�_^،�(���2وری����(���2وری�(�I�B>�ی�B;ۆ�4

�E7Bا��� �وەك �و�(�I�B>���%�ن �U'&ان �دەرەوەی ��� ��� �#�و�E7Bا���ی �%� ^4A��� ��4ە)���و

.����4U;او�دەMW درU�7C�،�دە�I�(��7>;ی�(���2وری�*�C��W�ورە��ون�و� �روەردە��و���ن

I�B�)� ��� [B� �و������Aو:� ��H�� ���و:� �و�دە���ت �$�%����� �(���2ور، �دەرەوەی ��� >�دا

^_��� .���Ñ��� ���وا، �E7Bا�� ��� �<N4�� ����م ،^_��(� �د%?�ت �DC�2ور��)� ��� ^C;دە�

���رە(�ن� ��� �Cر�و����� ��H�� ���و:� ��'@و*^ ��Ñ��� �A�ن �)�روەك ،��H�� ��2��D4ور���و:�

���)�ر���ر��Cدژا%�$��(���2ور��C%���)��Bو����I�(��4>;ی�(���2ور�و�ڕەو*�4?�،�����ر#�وە

���و� ����م �د%?�%^، �D4�*ڕەو� �(���2ور�%� �)�I>;ی ��� �#�وەی ���دە(� ،^%�?�� ڕەو*��4^H���� ���U� 7�وەی�. دووا��>�� �¬��B�#� ��� ��M �;د��وە%�ك �(�را�� ;Cژ��� ��داU�وە

123 ��ژ��� د��و� و�����ن

�دو �و �دە(�ت �L���ڕا��Bر �W;و�� �دەرەوەی ���و�4~� �و �T�وڵ �(���2وری��B�Tو ا��ر�دە�_2�

�ڕە�25ر�ن� ����25ر�و �و ��¼��c¦�� �و �'@وا�Mن� �و �ڕا��Bر���Pن �W;و�� �=%��>;ا:� �و #��Eا�Bن

^_74TەE�4 �و�)��Bو�. �ون>�� ���7ورە(�:� �)��Bو �#�Eی ��ك،� �(���2وری ��� ���و ��� �4��)

<I�(� �)���و� �و�����43 دووون �E?4اون� �:�)��H��%��B�)و�� �B;ۆ�� ��%Eە��%� ����U�1ر���;

�ڕە�25ری� �و ����25ر ����H2GH*�5� �وو�7�وە�� �:�)�W���#E�#� �و ���دە�E2اوە �M �;د��وەی

���Ñ;��B��ی���L�و�;W��7�%�ك��Uو�ڕە�B�T���%د��P�%��د%�ردە��ن�و�#�را�E%�2ە��ن،����وا

^4Àدە���[Bد%��ك����دوژ�Uك�و�����H�. ����A�4و:��و�دژا%�$��U�ی�دەزا�_^�و��B�Tو��� �ر

���،����Aو�µ��P�%�����4 �ڕا��Bر��،��B�Tو� و���رەوە�#�W�ر���ر�E�Nە%]،��B�Tو�W;و�4~�

Eا،�I�T>;ی�W�رای�B&M*�5��و�����ك�W�ورە��ون�و��U��:و����F*���4���;و��Iو�دەو�B�T

M ��و:�،�M*�5&م���������دە��ت .�^C;LەE4ÃH2��Tردا��وەدا��P��م��&M*�5زۆر���ر���Tروە�T

� �L� �4��P� ��� �ڕا�7�µ�2��و �د%�ە ����Pت، ��Ñ;��B� ��� ^��T� �L�و�;W� �%� #��Eام

�دەوI�ت�] L��H2GH*�5�ی[ �T�ر�#�وا%�، ���H{�وە�Iدەو� ���رەی ��� �B�#� ��H{���7دات، U�ی

��وEا�د%�ە�L��H2GH*�5�ی�دەردە�Uت��<�����$�P���������!

��� �را�2����روەر��B&M��D�B��%��FGاو�E4 . ���(�$���Uا�� اوداM*�5&م�زادەی���روەر���و�

�)�م� ���ردەر7481_^، �����������GH�وە �و ��%�#� ��M ۆ��ی ��� �دە��ا�_^ �)�م ����ر#�وە

�زادەی� �)�م ،�%�(� �دە����>�را%���دا �B&M���*��� ��M ۆ��ی ��� ���ر)�EIا:� #�W�ری

)�ر�(�ت�)�ر���س�و�)�ر�W;و���4چ�. دە���$��(���2ورە�و�)�م�زادەی�دە���$��ڕا��Bر��

�)��Bو�#���و �د%?� �#�وا:� �#�وە، �=ی �ڕە)� �Fڕا�� ��� _��ا��و� �و�چ�(���2وری، �و�ڕا��Bر�� ر����B&M*�5� �§���� �#�وا �#�و�)�%�، �و���روەر�� �و�ڕا��ر�� ��;C±��2دە�� ��� �و� ���G��4ن ��زا�]

�����رووی�)��Bو�#���B�وە�W�رای�M*�5&م��������B�2GH�روەر�Eا%�،�. U�ی�ڕاE��%�Wووە

� �دەوI�ت ���و�)�ر�(�ت�وا �B&M*�5� ��� �Cر��� �D�=و�� �?}_�� �*�4ە(���H�وە، �)��Bو ��

��وە(��� �*�B�µ�(�ن ���ر �دە7%' �2� ��_Ã�ردە �#�وا �;��H�وە،�B� �����و �U�ی ��روەر��

Eا�ڕا�"��4^،�%����وا��%�(��د%?�،�#�وەEIووا��ی��Uو��وان�����ردەم��A��U;ۆ*�ن�و�ڕا �ڕ

� �DI�Uروو��� �A�µ[،�%���~4?���[دە���$��Iدەو� ����I�Uروو��� ���دە��� �#�و #�Eی

^_������B�ر�� �P��~4��Bر�������Ãر���Fو���ر�1ز���و��Iدەو��%�^_�����*� .

�^}W��:E��%�Wر�و�وەك�ڕە�25ر����ڕا���������:��ور��و�)��2�وەر،�#�B<ۆ�M*�5&م��وەك���

Page 35: Nojenkrdnewey wellamekan print version

122 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و�#� �د%�ردەL;ان ��P���Lن �ڕا��Bر����P�وە �ڕe�C;اوە �و���=%�ن ���وان ����دە�>Eان �Eا�Bن

�#���داردەL;ا��وە �و��<�رە����Pن ����Aون �و� ����LE;د:� ��PرL;دە�. S3I�Tرادن �#�م ����I�T

�P��1و��وەی� ��� �دەMW درا%���ر�و�T�م �و�#�ردووE��P�Wا �W�ڕەك �F}W� �P��1و��وەی ��� T�م

���7C�*و���� �دەMW درا%���ر؛ �ڕe�C;اوەE��Pا �:�P��S'و��� �#��Eا�Bن ���*Eار���W{� ی �L� دا

���� ���ون �4C�*� ������ ��P��H2}Wن �P��1و��وە �#�ردوو�P�Wن، �وەك �T���و �B�Tوان

�»�T� ���*Eار�1وان �و �L������Bوەر �ڕe�C;اوە �4�� �زا�� �Âو;W� �ڕا��Bر�� ���U;د��وەی

��Uا�4~����ڕا�2�وE<دە�������#�*���L�%�7ن����*�4ازی��PرL;دن�و��P���%=���<�;W:������و�و�

�وا �و��Aوەڕوا�"���وەی���و، �U�ی ���B���� �T�ر�L�س �و�#�Eی �EI�Tە�±C;دران �4����L� ��

�:�"��#� ���F}W. ڕا��را:� �B&M��~�B� ��� �L��; � �ڕe�C;اوەE��Pا �:�P�1و��وە�P� ��� ���م

�و� �دە�>Eا���Pن �د%�ر�;د:� �}_ � �و �دە�W�2�ر�� �ڕادەی ��� �و ���دە�B%�وە دە�>Eا�E}Hا

�������ر �ڕا��ران ��� ����5�رE��Bان �U�ی ���C<ا%��� �:�BاE��#� �W;و��4 �T�ر �و Eە��وەوە

�دە��و��� �����و��P��H2}Wن �و�P��1و��وە ���ڕECەL;د �:�Pڕا��راوە� ��� �}Hر���Bڕا� ��� دە�>Eان

�دە�����eازە����Pن� �BاE��#� �و �W;و���Pن �PووEڕەدە��*� �%�XL%��;د��وەی �C�*

��ر�U�2ازە����Pن[�#.[

�2}H%�<4��A�پ����P��1و��وەی���F}Wو�A�����P����$ر1;د:���#�B��#�ز�Bو:��7B�������رەی

��;و*2�� �و �دە�����eاز�� �Fا��U� �و �ڕا��Bر���Pن �N��B�#� �*�رد��وەی ��

� �U�ی _7�را��L�ی���U]پ�A [���� �#�زاد%�eازا�� �S'Bوو�� �2}H%�<4�� �Tروە�T� و

�وا�>�ر�����[�;Wر�������4B&M��~�Bوەك���§�;Wو���F}W�1و��وەی��P��و�;W��4 ���Uو���

.ڕا��Bر���Pن�و� �*�روا���ن�����B����$���Uوەر�Eا

�� ��Uی&/ ��و د���ی/؟ N'�و�ه��>و د �Kی�م �ی� �4 ه��ی��U )' �(�>و� ��

��وە%���و�����$�Iووا��ی�دەوEI)�وە��DI���،��Hۆ����;Bی��<I�B�:��(�م�د%�ردە%�(��(&M*�5

�دا% �و ��B�Bن �ڕا��Bر�� �2Ge?Cڕ�$��H�� .���� �و ���ڕا��Bر ��M ۆ��%�(� �4�*� ��B�Tو ©_

�وەك� ��µو�A�%��دا، �~4À2Ge�Cڕ� ��� �L�Lۆ M�� �I�T>;ا:� �2Ge�Cڕ�U� ��ã_ۆ�;

�و� ����واز��ك ��B�Tو �دژا%�$� �و �� MWر�Bدە� �دە�_2� ^Cو�Lدەردە� �$�%�� �ر� #�%E%������ی

35 ��ژ��� د��و� و�����ن

4�� ���ون؛ ����4?�و ���درو�^ �واژەی �دوو �#4"�دا �(�I�B>�ی ��� ��ر)����ó�را�B�رە��%�$�،

���و�. و��'@ەو*^] ��2��D4ور[ �F*ڕەو� �%� �زاڵ �(���2وری �D4*��� ��� ��� �4���� #�و�(���ی

�ڕەوا��� او�و� �F*�2ور�و�ڕە��)� ��� ���I~����راورد �(���2ور�و�ڕەو*^، ��� ��H�� ���U� =دەدات،

��2��Pور�و����دڕەو*2�،����م�T�رMW&��4~���2ور�و��'@ەو*^���H��و - ����?;او،�U;اپ�%����د

^_���.

���;W�Uا��ی���T�روە�T��T«�دە����Þ�¶­����4{���ا:��دە���$���2��Pوری���و:����H��و�

����Hو��وەی��%��B�Pو�� �و�U���را��ن ������B�وە �دە����Eاران �L� �T�ر�����ر#�وە%�، ،��H�

�#�وەش�����ر�دوو�T�؛�%�L�م. دە���ت�و�ڕا��Bر��ن،������T��Þ{���ا��ی��2��Pور���دە��ن

�����A�µی������4 �ە�و�دووەم،���­¶� �%�ی��2��Pوری�و�Cر� ���P�^*�2ور�����;و��Pی�&'T

��H�� ��H"���وەی�%��B�P� ��ا��ی� ����A�µ� �B�2GH�� �#�وی�. �2��Pور��، ����ر#�وە،

�P��2G��4ر��،^Cڕ�ڵ��§�B�Pك�و�����F�I�2À4Bە��را%�$��و��Cن�و���ڕ���eاز��B�2GH��،^Cژ

�7�� ���P%������ر���ڕ ��� �دژە��وژم �T'&ی ���وا ��~�ت، ���و���ارا��دا ��2��Pور�� �و�%�L�ی �B

�،�$�%�7�Aی��<I�B�Pی������4 �2��Pور��E��Pا������رە�§�ری�و����1�4;د:���P��B�2GH�ن�و�

�GÄ�B��4�ر�. �ر���Bن-دەوI�ت-��وا��ی� �و�A;د��وەی����B�7(���2ور���U��:�Pا�Pش��B�#

I�B�Pو�� �ژ�ن �L� ����دە�_^، ���ڕا��eازە�Pن �L��� �(���2وری ��� �4*��� ���و1_2� ���ێ، >�ی

��T��L��4و���§��T'&�����4ان�ڕ��Gی�(���2وری�. U���$��ڕۆژا���و���رە�§�ر���T�ر�ڕۆژەدا�P

�%�ە�Eی���4ان�. ��4�و��و�و���وژ��B(���2وری���ECا،���=ی�*�ڕ*Eا�دە*�24�وە�����I�T

�P� ��Pرا�� �و �����ر�P�B�ڵ ��ك� �����ر��Pرا�� �#���ور�� ���ڕا:� ��Pرا�� �����ر���ك، B�ڵ

�و� �زۆر�دژوار�و�#�I�زن �(���2ور���Pن، �B�7ر������� ��ك� ��T*��ر�� �و��Pرا�� ��ك� �T*��ری

� �L� ،^�E4�� ��I�ی�Bو��#� ���ر�وەك ��E��T"�%���4T� ��� �}�;B� �%� ��}�;B� ��� ���4T ."

�%������م�%�ك�*^��~�W�7I�c¦I;�و����E74راوە،�#�و�©�#�وە%�،���T��L«���ڕا�4~�� �زە

�(���2ور������Pن� �%� � �=واز�1و:� �و ���ڕان ¶­��� ���روەر�� �و �دە���ت =وازL;د�4~�

�#���ور���Pن،� �<4 �و� �ژ�U;Cن ���ڕا:� ¶­��� ©H�(���2ور ���ڕا�4~� »�T� �و�T�روا ڕوو7�داوە

��ا�_^�ڕووE1ات���&MWر�T.

���ڕ �*�ڕ*>'@ا��، ���ڕا�4~� ��B�Tو �5;ە����ر#�وە، ����-ا�4~� �4L�%� �و �دە�_^ E��Tڕە�*�ڕ*>'@ا��%� �'@ا���� �و �*�ڕ*>'@ا�� �وو�7�وەی�� �(���2ور�� �ڕەE��Tی ،�:�PەE��Tڕە .

Page 36: Nojenkrdnewey wellamekan print version

36 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� �L� ��E4ە�Pت، �(���2ور�Bن �:�Pوردە� �L�%� ���ڕا:� �دا�Uاز�� ���ڕا��4، �Tوە� د��GÄ�وە

���ر���2�دە�] �P�EI�Bا ����%��B�P� ���~Cو�ڕ� ��ك� �ڕۆژا��ی و�زۆر���ر�����L�GI�T�و$�

" ڕە7U�ی�B�ڕاÂ���I¶����#��"�ن"ڕا��Bر�U��}H�����*�ڕ*>'@زا���Pن،�*��F=وەMLن�%�����

.��و1;اون

�>و!ی�% ر !% <% �%H8* ر���ی�ی/ آ% �، د* آ����ن %&G -ر* '�ن "% ���ی�� %> � *8� و =�ر'یی% ی%�د* �% ، ه(� �% ی% ه% و* آ �)� %> %�؟ و* ڕ

���زۆرم و ���ه ��و��� ی �� ڕا�B ��H2]، ر �� وه ڕ�2C �>� ی �Eه وه #� �òA�� �Tن ، ��

��ا�V ده ، �;اون �� واو �� ��م ��#_�2G وه دا�U �� و وه ڕ�W �2C ده�١٩٩٩ ���� �� دە�4Á2?��ن

دو��� ڕا�^ �� #�%�” �T �% ، ،V74cì وه ���� م �� �E%��ن %�ه � �� ��و�Mن، دوو ��4ی دا �' ه

��اری ڕۆژ��ر وه دا�B“، �� �� �Uن �ر�� �� وه و�� *?� #� �� (�رد ��رژوازی �$� �� ده” ،“؟ ��ڕاوه

���V ده %�ن W �% �U;�>� $� ���� و دام �� واو�;د���ن ;W �% ن���،����م�����ر��C وه �B%� ده �� �� (�

���رەی ��� VB�U� ����Aو:� ���وێ �و ��' ە ���رە�Pن �����ÊCر�T� �P�I�B>�ی �:�P��;

.�Pرد���2�وە�دەر1<�ە

%� �;اوه ����� *E� �� �� �D4ه �W (�ن، ��ر���� #� ی زۆرV4�� �1 *�2ا�V ده و � [B��Aو:� ��

��Ê2GH� �%�7�A ��H ی EIوا�� �Tوه ، �# �B ش �� ��� �Ê2GH� �2 ��زار#�زادC;W�� وه ، �~I�� �aد��B

�����. وه �2C;W ده ��?H© ���{� ی ڕو��� ی �� #���ور �1�4;د:� �� %� =��:� وه ­¶ ����ر#�وە

�Ê2GH� �%�7�A ،�$ �# �2� �B ^C;�2ا�� �W هE� �� ،^HC;?�@37� �?��A �W هE� �� �� �� ی ��7 ر�B

چ�[ ��4 �� �� (���4 �_^، درو�E2ه ��Eا �%� (��B ڕC�*�C� و دە���ت �� ���وازی

*��%��Cر����B5�ر�Cر���� [���B �� ون�� �}_ د%?�دا ��:� �� دا�T$� و ژ�ن ر �� �� زا��Iو:� و

�T �% ، یE�# �4 چB&M��D�B �T ��� �] �DIه �� U;اپ �� ر �� %�،;Wر �� [C�*�Cو ڕ �:�B��

�>;C^؟ ��F رده ��

�� �°4 �TوM1 ی �� وڕ�T�4���C �م �� �;د�_^، م �Gµ وه ��ره م �� B �� �B] %� وا�� �� وه وا��

�� (�ن د�"��;ا��-��رژوا �� و�I ده �� �E��}Hاوه، %�ن وه #� (�����Eا ���� �� ڕۆ*� �� زۆر �Mن، %�

121 ��ژ��� د��و� و�����ن

��رەوە�دە��ا�Mن��>�ڕ7C�وە���ر�B�2}B<ەC;L��:�P~�ران�و��B����$���Uوەر�����د%�~�ت،���و�

���%��Eا�� �L� �%�L�م، ��وە�����4�� �4�� �دژە��روەری ����� �و �دە�����eاز ����� ��4ان

�����ر� ��ن;WاE4 � � �دەرەوە%Eا �و��� �%�L�م ��وە�����4�� �:�P�1و��وە�P��4�� ��� #���ر�P���Lن

��;�DCر �I�B�)و�� �و�(�ڕ ��H2}W�(�ن �(��1و��وە �A�ن�����B�7و:� �T�روەك �دەL;د، ��(�ن

��T*��ر� �و���ر�1زا:� �C;L~�ران �و ���ران��� �وەك �ڕو���دا �:�P��������� ��� #���ر�P���Lن

�زا��Iو:�� �T�ی ��� ;��دوا �و ���ون ��(�ن������� �:�748?4 � �دە��ö�_Ã�را:� %�MB�Lن

��دە�����eاز������{������Pن،����S'Bووی�*E7C�4راوی�#�و������دا،����������Pن�L;ا�

��B&M��D�Bوەك���F}W�1و��وەی��ر�#�واش�(�(�،����}�����:�P�}Hر���Bدرە�ڕا�Pدە��2;دی�

�(�ری� �و���و��$� �و��;�DCران ���ران��� �:�)����Dر���U� ����4(�ڕە �و��<�ردا:� ڕe?C;او�1ون

^C;ە�EIازا����ی���و�e%و�ل��<ۆ���#�زاد�^C;��4*اوە�و�دە �C�4*�،2�(�نGHر����#.

�� �#�B;ازی��� 4°�وا��ی ������ �F}W� �(��1و��وەی ��Bر�2GHG�(���وە، �و���(�ر1;د:� M@وا�Mن

�،�}Hە�;د��Cر��� �و �(�ر �دا��*?;د:� �و �ردان>�� �#�B;ازی �DI��� ،��H�� �#�زاد )�S3Iراد:�

�و� �W;وپ ��Ñ; �و� �<I�B�)� �:�)��; � �)�م �E��)��H2}Wا �(��1و��وە ��� �د%?�، �)�%����وا

���ر� �7C;Uدە� �U�����(�ن �����:��ڕe?C;اوە �و�T�م ^Cر�دەدر����� �ر�ن>�� �و�)�م �E4وان

�(�ر�و� �#�ر����(�:� �و�)�م [C;د%�ردە�� �و�درC±ە E4ا���ن ������4��4?;دن ©U�1�Uو�� #��Bدە

EI�(��)=�Aە�±C;در7C�وە،�#�B�����وازی���*���2GH��#�زاد%�eازە(�ن�و�دە�����eازە�����و�

.��*���2GH�(�ن�د%�رEە(�ت

�P��1و ،V���� ����وەك �ژC;دە��P�2ن �و���C±ە �MAن ����Bوەر�� �P��1و��وەی �%� �F}W� ��وەی

��$���Uی��U�1�U��~Cو�*�4از��G²ڕ�،��Hس���L�4 اوی�Tڕۆژا��دا،�دا��$���Uڕی��Pڕەوت�و�

�و� ����L�رەوە ������ ،�%�T� ���و:� �S'Bوو��E��Pا �Bردە��� ��B�Tو ��� �و ��H��%�7�A

�� ��� ،^_�%�T� �L� ��Bردە��� �P��%E��"���%����:�Pاوە;e�Cڕ� ���U�1ر����� �و ���U�رە��

�T�ر� �%� �4� �ر� �*~�ی� ����Bوەر���Pن �ڕe�C;اوە �L� �4��P� ���وا �دەW�ڕ2C�وە، �~�ران���U

�و� �~�را�����U� �Lۆ>L� ��� ��P��H2}Wن �U�U�1��P��1و��وە �#�وا ،[�� �ڕا��Bر�� �~C;C±��2دە�

��������و�C��و�وەك�د����B�����*�4ازە�#�زاد%�eازا��L�%�ن�L�وEIەC;L]�و�#�وی�دە74B_2�وە،�

^C4~��د%��دا�دە�<درB&M��~�Bزاری�. ���ی�*�4از�و��#��وە�T�م��١٩٩١���"�و������ �ش�ڕا �ڕ

���*�راE��Pا�و�T�م����ڕe�C;اوە����Bوەر���P:��دوا�;دا،� _©�دە��4Á2;د:��P��1و��وە�Pن�

Page 37: Nojenkrdnewey wellamekan print version

120 ��ژ��� د��و� و�����ن

�L��4����روەران������دا�%�ك�و�C;L~�ران������دا���وەد�و�����]�و������دا��P)وەد�و���

��( �B�T� �Lا���±Cدر� ��� �A�ن �%�ك ���دا ��� �#�دی ،[�� �دژە��ر�B%�داری �*�ڕ*>'@�و و

� ���دا ��� ��;Wڕا�a�P� ��ا��ی� ���ڵ �و���(��دان �#�B��)��وەد �%�#� �و�T�%�؟ �T���وە L�ی

�د%�ر�;اوی� ��� �A�و��وان �L�2*�A;د:� �B�#� �%�#� ���H�؟ �·���%E%�#� �~4�E����I�U�U

��دە�����eاز �N��B�#� ��� ��H�� �#�C;L��B~�ران �%�#� ���Àن؟;Wەوڕا>*� � � �و �رت� �:�P�

�رادۆ���ãLڕا��Bر�����H��؟

�����$�B�U�������'@وا�����4À�درC±ا�����دە�P:��ڕا��ردوو���Tوە�،[B��:و�A����ر#�وە������

��Pن��Aن�و��P�2GH*�5ن�و��P�7H%�#��L�،دووە;L��$�a�P��دن��;�U�*��وەڕ��B�وە�و�*���ز

�����ر� ��PرL;د���ن ����B�2GH�� ���%�ی ��� ��Pر� �و�*�ز��ز�� M ۆز��� �'@وا���� �2Ge4�

�V���� �وەك �W�و���Eووە، �C;L~�را���ن �C;L~�ر�1و��وە، ��� �*���ز��;دن �ڕادەی ��� ��Eا�%�7�A

�،�$�%�7�A� ��Ñ���*� ��;Wو���رزرا� �$�%�7�A� ��Pری �*���زEار�� �ەL;د��ی���ر� #�و��B�Tوە

���وە، �#�EN��Bا �%�ك _�7و��� ���������� ��X�P� ���*�;ی �U�*��وەڕL;د:� #�و�©

� �2}H%�<����دە��� ���%�ی ��� _{<ەو"��2U�وەر�1و���ن� �ر$� "��4I��� ���7H}U�وەی و

�وە����ڕا�^�A������Cر��Bو�ڕا�B�Tی��}H ���#��P��Bر�و���I�T�،اE�� !��رU�ر��B������ر

ه�ی�؟�K> ��و��و<���و�ڕ'�ن �� آ( �<�

�T� ����م ،è������� ����#���ر�P���Lن �F}W� �P��1و��وەی �§�;Wو�� �و��<وا��ون �'@وا�Mن� ����I

�و�#�ز�Bو�>�ر��� �'@وا�Mن� ��� �F}W� �(��1و��وەی ����A� ��واو���_^،� ��Pر�Eا �~4Bوە�� �Tوە

�دە�C±��2;ە� �و�دە�����eاز�� ���<ەو��� ��� [�;Wر������ �?4B&M��D�Bاز�و�;B�#� #���رE��P���Lا،

�ڕا��Bر �و �و�#���ور�� ��;�DCر�� ���)�رەوەز �و ��(�ن������ �و �#��B�N���(�ن ��� ��(�ن

#�N4���B>����وەی�L��وەك�*�4از�و�4B&M��~�B~���;و*U��F���$��ژC;دە��2ن�. E��)�����Wا

�' وا����� �و��� �����4 اوە��وە �S'Bوو�� ��<�;W� ���زدە)�EBا ���دەی �:�P���C;L~�ر �P�ڕە ��

#�5�ر7C�ری����2'&ە�Pن،�T�ر�7C�U�ر���C��دەرەوەی��#���رE��P���Lا���وە����;و*��U©�و

���Lی�#�دە���$��#���ر� _{Eاوەر���#�%Eۆ�����Eا�دە��ا��B�T�����4و���ردەE��P�Bا������را

�#�زاد%�eاز[ �B&M���*��[��$���U� ��;و*�H2�ی �B&M��~�Bر�#�و������ ���ردەوام ��;WاE4 � دا

37 ��ژ��� د��و� و�����ن

�W هE� اE�I ن��°�T �� ده �Iو ���;ه �� �DI �� و �74Tوه �� (�ن د%?�2��ره � دا �' ه. �I ن �Eه �W وه ز

�� ��� ���74T ا��� ی �"�و�� ی وهE��D �# امE� ر��� �ر�[ �ر��ڵ �� �;����2، (�:� *����ره و �Bن

�� ��D4"a�5 ��ã?4 %;�;د:� �� ت ���� �� وت، ر�� ده] �� ����P$��وە�EBا��وەی�#�م� ;���رە%�

���� �B رده �� (�:� E� ���Iه �T �W وهر �T! ��وه ) �<I��B دا�T$� ر �� �� %��Eا Þ �T �25{�وی (�

�� ر�B �D #� ۆ�D��Bر��ر �� ی �%� ی �B�B �I و �<] و) (�ڵ �4T"�ت( #�I"���� �{����را:�رۆ ��

�<Cی ڕ �� Ý�� M® �� �B اق %� (�رد��2ن رE� �:�) �T �ÊCە�Æ�T �� �W ���I ، وه ژC;ه ژC;�1 (�ری و ر

��H� !

� ��_^، و �� �Eه �W ی وه B?;د�� �� �Uاز�ری ی وه #� ��� ،[B��Aو:�����ر#�وە �وا #� �37@�;د:�

2G��4��و������Aر�©�دە�_^��� �T د�� �� و��;?B ده دە���$� ی وه �Iره و ت و�Uو�D�A �:�) و

��و #���ور�� (�رو�1ره ی زۆر�1 ی وه W'@ا�� �و ��@'Wر�)�B�) �%� ��H� و ژ�ن (�:� �Eه ��4ه �� (�ن

�� �T��4ن ر�B �4. �_^ (�ر��زاری، و� C;L~�ران، E7C�U(�ران، (�رو�1ری �ر��زاری ( و �<�ر (�

���ران،�� ���U ،�7نH}: ور�1ری�) �W ن و ك ڕه��ه و (E��� �2 �>� (�نCوه ڕ �دی ��U �� ،�4���

��و��� و ژ�ن �� �Eی %�ه � وU� ڕا��2 ���Tوه دا �T �% ار و�� ^CرE� �� ن��U �� �<Cی ڕ

�ر�� $� را%� ���7C �د�"��;ا$( وU�وه ڕا��2 د�"��;ا$� �:�B �� ن (�رو�1ره!)����) � #�Eی ڕ�Cن، ڕا

74_�2 �� G��4^ و ر�1ر �� U�را:� B{� �� ��ارB�� وه .

�ن �� �DIران �Eه �W (�رد�E��2ا ر�T �ÊC �� وڕۆ�� #� �� ی وه #� �م، ���U �� ©_ �T وا���B وه

�� �W هE� �� ن، �� ده ��4ی �� ��� �W هE� �� ��@'Wر�) ��H� ، �� �DI ��%����?;د:� �� �� %� (�ن ��H2}W ر

ش E��) .�# �Bا وه �*<ه ر�T �"C �� (�ن �ÕH���3 ا�� ��زار#�زادی B�د��æ ر �� �� (��� ���H و�I ده

�?Cد:� �� *�4از;?I�����B دە���ت �� �T �}HB و �� [�;Wر �� �# �W ر�� �� ری �� ر �T و

�T D4Iڕ*>'@ا�� �و�ی * �U �DI .�# �W م #� ر �a%د�B �?� وا #� ، وه %�7 ڕوو�� �T ن�B �T و��

�� �%�Bم و داری ر&M��% !"�# �� ������ò�A اوە�د%?� (� %� *�4ه �� دا١٩٧٣E ���١٩٧٣ ����. ڕوو

�� و�I ده �Uدی دا�E4Áا�;اوی و د%�ر?;ا S3Iارد:� �ò�A �� �T، و�$� �� �%�Bدا ر�� �� (��Eا، ر

�æد��B �$;ا���7 د�"C�� �%ر�� $� را� ��H��B )�� ی زۆر�7 �� (�ن � �A ،)وU� ��ڕا��2 د�"��;ا$� وا

�م �� ��74cØ، ده �� 5�رE��Bار�� 4?��74:� �� (�ر���Hن ی زۆر�7 و �Bن �ر�� ó� �W �2}Ä ده

�# �B �� �� �%�Bداری ر �DCرز�� �� ^U وه و�� ^U �� ری �� ��و ده و و ،^Cدر M<�_ �?��A

��T�ی ��وە ده �$�Iدەو� �و���زاری ���زار#�زاد �P�a�� ���4ان �T'&ی ��Tو���>�� �4?°�و:�]��:�B��

Page 38: Nojenkrdnewey wellamekan print version

38 ��ژ��� د��و� و�����ن

�وار*� �:�"%� و��=�E7Hا ر�Dی �B #� را �ی �� (�:� �;ا2GH� �� ���I"� �� ��ڕانو�] �����و�

�# �B و��دە%�;دە��ش�T�� �§� &'T �� �� ��Bر را �)�a� �� �%�Bده داری ر �Iا وE�� ����ر#�وە�د��ی .

�� �%�Bن داره ر����) ��� و��� و #� #���ور�� �Bی ��7 و ن ر1?� ده و��Eاو� �� (����ن ر�B%� �� دا،

�4ن ��2 .�T ر �# �B ی ��وه ��و ش�T �7 زه�B زی�� �و���� ���ر�1ز�� ��P�دە��ی�T �� ا��>�

�B�) ���� و) ^ _7�*_( (�ن �DIژ;Wو�� ڕا�T �§� چ �� �# �B ی�D �¦E���cا #���F �� چ و =�Mن ر

�� ��;� �C�U �T س�L�2?� م #�. زاران���� �� �� M#ن، �� �5 و زاM2� �� ���BXGH# �7 (�ن ی زۆر

�دا:� �� د%?� (� %� ڕC>� و د%?� (� %� *�4ە �� �74T �>��ن ده;5 �U �DI درا ده �>� ده;;Wر �� %�ر� .

�� �T �ÊCن، =ی (�رد��2:� ر�B�U �� و ڕز��ری ��Hو ڕۆ�4^ ��و(� ر �� �� ��ی د�"��;ا�

��وه �� وه %"�����T ��Hو�� و ر�B �D #� (�:� ر�1زه �� #���À�L�A"�ی��ی �ژ���T و �A E� �D4� �ر

� �4?{ ی ڕC>� �� و ���H2}ÁI و �� ��ر�� و #' ان د%�ی ری ���� �:�D �7� وه ڕا �ڕ �� �7�B زه،

�#�%�ری �� S3I �F��5 ��H2��5ارد:� �7H� �Tر�ی _{� ��Nم ره �� S3Iارد�� �T و�١٩٩٢ ی

#�م�����2L�. د%?���;اوە��وە (� %� *�4ە �� ����B ��2ن � �T� U�،���T�*?;اوە (����ن د%�ر?;اوه

��:� و %"���ن �Tو�� ���Iدەو �Aده و �� ��و �� ���� �� (�ت، رده GB��W وه #� �U�4� Eارا:��

�<Cۆ�� ی ڕ ���) ���D4�*���4 و وڵ �B �Tو �T وه #���ور �% �T �D4� و�N��� �� �74نc¦%���) ��

�A �<Iو� �7 ���� �� ده و �رت د%?�2��ری و ری H}U ا��� ی وه&'U ^Cدر;Wدە.

�ا�Ï ر �� �� ��و �� داری ر�74cØ� �� �%�B، ده �� ��و ر�� �� ��ردا ڕی *� �� ی وه #� زا�Mن، ده ك وه�

داری ر�B%� �� ر �� �� ��و (�ن �ÕH���3 ا�I ��زار#�زادی ر��و�� �� � �� �DI�E��GH���*ا،

����I{� دەو��ا ��?� �E��) .�# �7 ر�� �� م� �ر$� 5;ه و�� ر�� �� وا�� ڕا��Bر�Eا ��اری �� و

ر �� �� ��زار#�زاد و�� ر�� �� وا�� #���ور�Eا ��اری �� �N�ردا، %� $���Ãر ���ر �� �� �N�ر %�

��E}Hا �%� (��B ��ار�� �� �E�Hا، و�I ده (��� ۆI?;اوی ��زاری �� وردو�U*?;د:� و ��D}?4ن وا

�T و�B � �� (�ن ��ر��از�� �E%�� %�ه � �� %�ن وه �4>;��7 و (�ن �) �%� ��H�E� �B%�� %�ه

4?���� را �ی �� .ڵ�و�P�I�B>�دا (��B ی

و #� ر �T ڕM<�� ، �C ��و�Eا%� و واو�1ون �� µ����� �� (�رد�E��2ا رB �� �T �ÊC<ۆ #� ی وه #�

�?�2��� �% � �� ر را��B �� وت ��" دا�T$� ر �� �� �^ ده �رت �� ره ��. ���"?;د وه ره �� �� ��،

��زاری �� (�ن ��U �B ��Hارد�� و ر�B:� ده �� (��B ی زۆر�1 و ;W^C ده ��E��Pا (��B و "U�راك

را:� ������ر��(��E}Hا �ر�� ��4 �� و �رت ی ر�B%� �� ��7 ده و وه 5;ۆ*;�7C ده E* �� �U �Iا ڕه

119 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ز�د�;د:�� �داوای �و ���ڕەزا%�$� �و �U��E��}Hان ���ر �زۆر ،�$�%�7�A� �(�I�B>�ی �DC±C��

�دە��ن ���*� L;د:��. �BوA�(����ن ��� �ڕۆژا�� �$���U� �L� ،��H�� �#�وە V2����B� ����I�T

� �ڕە����B�وە، ��¦����P��H7H���cزەران �و �'@ا�Mن� �)����و:� ¶­��� ،V4��� ^Cو�Bدە� 'U��

� ��دا���U� ���و �T��Pری�[*�ڕ*>' ا�� �وەك �$�%�7�A� ���روەر�� �و ��2GH�م ڕە��;د��وەی����GL�%��[ز��ی���� ��� ���وڕا��وە ��� �A�و��وان �D4����U� �و �)�وڵ �)��Bو ���رە��Nم ،

^�E�%���P��2�دا�GHBر�� .U�*��وەڕ���ڕ

���و �<N4�� � ;ۆ���2ر� �واژەی [B� ��ن[ەش،;<C;� /ن�� M ۆزL;اوی�] �E4ە���� �واژەی �$���� ��

���درو��2 �دەزا��Vو�#�وەش���(�ردە��م،���A?��)��Bو�MAن�و���C±ە��E7ە�^�و�" C;L~�ران"

�#�وا� ،^_�� �A�و��وە�� ��� �Gµر��W�#و�� �دە2C;W�وە �<I�B�)� �:�)���و��E4ە��� A�و��وە

�E�Hا����ڕC±ە%�ك��B�Tو���4L~����دارا�و��%�7�Aی������4 �E4ە���ت������%�ی��2GH�م�و�

�و�C;L~�ر�1ون� ^_�� �*�ڕ*>'@��و:� ��Ñ���*� ��ا�_^��� �A�و��وە��ون ����م دەA�و�_2�وە،

���روەر��� �دژا%�$� �و �*�ڕش ���رەی ���U��� ��;�DCر ��A� �:�P74��4�رە � �L��� �U�1�U

�و�#� �#�W�ر�U�*��وەڕ�� 4°�وا��وە��� ،�$�%�7�A��B�2GH�� �را�2����� �A�و��وان �Bدە��

��ا�_^���� ،�L�B�2GH�� ���روەری �و ���ر�B%�دار �P�%�7�B�L� &MWر�T� ،^_���� �$�%�7�A

^C;<ۆ�����م���رەدا�ڕا�;Bرد���aBش��*��P�%�<I�B�P.

��;�DCرا:�� ��� �(�ن�A� �� �ر� ��� M ۆز�;د��ی� �)��Bو �#�و ���74B_2�وە، ���و�;او �Tروە�T

�)�(�رە�� �#�وە�دە��ن، ��� �DI��� ���W�ڕ2C�وە، ��;�DCران �ڕز��ری ��� �#�وان ��;<��%=� ��� ی

�دە��ا�]� �:���#� ��� �و �7�A� [;����)�*��ر �و [% �U�د���� �7�A� �#�م ��� دەW�ڕ2C�وە،

���� �)�ر�����ر#�وە*� ���دە����48ن، �و�دە�>�(����ن �ن�U� �*<ەوی� ���?�� �:�P�BاE��#

���دە����óو��_�2ا��%�ن�دادە�'ن�و����#�و�B����2�ش����وەڕ�ن����U�ڕز��ر����;�DCران���H��و

�ن�وەك�ڕز��ر��ر�و�5;�دڕە�DC;����Ñران�(��E%Eدە��ن�U.

�'&ە�P:��#�وان�دە��و���روەر������ ��Pن��_^،�#�وا����Aوەی���Eە�و�=وا�E��W� #�W�ر����

Tوەی���Eوا�=��������A�،�%وا�������;Wرا�Uا��ی�����L;A�7%�$��%�ك��A7�را��ی�_��I�öï�

����;و*^� ��ك� �وەك �و�چ �MAن �وەك �چ �و�C;L~�ران �C;L~�را�] �<I�B�P� �زۆر7�ی #�وا�Eا

�P�M2HG:�Bن �P�I�B>�ی ��Uاز�ری �و ���ر�B%�داری �B�2GH�� �دژی �و ��*�،�. *�ڕ�>'@ن

Page 39: Nojenkrdnewey wellamekan print version

118 ��ژ��� د��و� و�����ن

����1�4;د�] �T��وارد���Bن �. #�و �P�%�����ارە���وا ��B�Tو ��� �L� �4��P� ���وا د%��

�وو�7�وە��� �Ê*درو� �L;د�_2� �T��وارد���Bن �#�و ��I�Tە*���E�وەی �E��P��Hا�%��B�P

���اری� ������ �و�T��وارد��4 �T�ر��2�م �#�و��Pت �#�Eی ���روەر���Pن، �دژە ��H��%��B�P

��B%�ك���� �را��ن�%������و�ڕا��Bر���و�#���ور�������B�2GH�روەر�Eا�دە74B_2�وە�و�وەك��7

��و���رە*Eا�وەك�. و�T_{�7�وەی���روەر���T��$�%�7�A�و�����B�وە�و�درC±ە��U�دان�دەدات

���� �و��<7�وەی �وە=��ن ��E��}Hاوە، �A�و��وان �:�*�~4��و� �U���ت �:�P���S'Bوو #�ز�Bو��

�#�W�ر���. P�ی��B����$���Uوەر���و��Tو���§����4ان�T'&ی�*�ڕش�و�دژە*�ڕش� �%�ە�2�

� �و ��%�#� �و �FGH��������� �و �ڕەW�ز�� ���B�7ی �����ر �4�E�Eدا�<ا�� �T..��$���U�ر ��� E�

�و� ��واودە�_^� �$�%�7�A� �B�2GH�� ���روەر��B�وەی ��� �B�تU� ��� ������ �E�Hا،�%��B�P

����7�B�L�%������ر�زۆر7�دا،�)�ر��%�7�Aروەر�������:�}_Lە±Cوە�و�در���Bڕ��وی�� ����µ��

����%���(�ە�%���H�%�#�و�دا�<ان�و���!

�)� آ�:�ر د�آ�ی/، � ؟ "� �>و!ی��آ���8ا آ���� G&� "� �ی

�(�I�B>�ی� ��� ��;�DCر ��A� ������ �%���م �ك،�(� E��A� �����ر �#�B�ش �#�وا%�، ،è���

�و�)��Bو� �Cدار��� �)��Bو ��%���%�ك،;<C;�� ����B�(��DIو ���A�و�_2�وە، ��ر�B%�دارEا

� �5�رE��Bار�?;اوE4��Cە����4[ژC;دە���4 ،� [���� ���B�ش �<N4�� دەA�و�_2�وە،

�چ� �*�ڕ*>'@�Mن �)��Bوان ��;�DCران ���B�ڕ��;�DCران، �A�پ �:�)���À�%�#� ����;و 4°�وا��ی

��Dر�������U� ��;�DCرا:� ،^GH���*�ر�و����*�(� ��;�DCرا:� ������ �MAن، �وەك �و�چ ��ك� وەك

�*�ڕ*>'@ن �$�%�7�A��� �<I�B�) .�DC;�� �زۆر7�ی �?��Aد%?�ی�� �)�%�a�)�ر�(� �وەك ران

���� �دە�>Eان ��� �(���2ورەوە ��� ،���Uر�)� ��� �ژ���وە �C�*� ��� ������§�زار �و U�*��وەڕ

�و� �GH���� �����ر�دە���$� ��;WاE4 � ��� ���دەر1��2�وە ���(�ر1�ر�� ��� �ر���Bن،� (��E%Eا:�

�و���ژاد ���2GH��������� �*���ز�� ��� �ڕەW�ز��وە �)��وارد:� ��� �W�وت،B��$�%و�دژا� �Fر��

��Uڕا�2�و��� �ڕا�2�وU��و�چ �چ �و�#��Bدە%����وە، �و��M �;د��وە �ژ�ن ��� �(�A�ر، �;�DCرا:�

�ن Cر� )�روە)���B����<N4�ش�داوا�;د:��ز�د�;د:���;ێ�و�)���7�A��B�2GH� .���E%�$��دە

�DC;���� '<*ڕ�*���ران،�دا�Uاز���د%?���� ���)��و��:��دراوی�و���رز�1و��وەی��;خ،���(��>�رە�P:��د%��ش�وەك��Pە���ر&'Tو���H�� � #�W�ر�#�وە����*�ڕ*>'@��ون�����_^،�#�وا

39 ��ژ��� د��و� و�����ن

�رت �� �a �7A ده زۆر، ره �P�% �T ڕC±ه �� (�ن دارا%�� �� (��T �Bو(�ت. م،�دا��*�C;L^ �� %� ی

���5 MW ره (�:� *�راوه��� �*�ن� ر�� �� ی وه ��H?;د�� ��%�� وا�� د�^، م دووه µ����� ی �رت،

��H2}W 4?� %� ��،�(�ن� �� �B ره �� ر�� ���� �:�) �õوE7� �4ده دراوی� �Iو $� و �D��� �:�c¦� و

�� �� ورو�� #� و ر�B �D #� (�:� رووE� �� ���a�Bه ��4ه E4ا:�B�)� و�� و ك�A وه �T 4?� ر� ، وه و�

�ده ��¦�a��cو*���، �#�و���وە�Eە �:�P���Lرە��� �B�ر�� �� و دار و ڕا��Bری و #���وری �_^ ��

. ن Eه�� وه ره (�=%�?� %� �;�ری وه رده �Ã�}Þ �� وان #� و ڕ����4ن ژ�2C;e� ;C و��� و #� داری ��

�� رده � �� و �رت ی ر�B%� �� ی *�4ه �� ) �<I��B دزراوی دا�T$� �� دا%� �' ه �̈ ��4ی �� و

�ڕۆژه �{� %� ��راو��ری (�����ÃBی �و (�:� ��H2}W ر�� �� و %Eان �B وه د��2 وه وە

E4ه �2Cوه �<در ، �� �%�� داری ر�B%� �� ��7 ده ) �<I��B دا�T$� ر �� �� �رت را:� �� د%?� (� وا

�Eه �Tران �� (�ر�� ك هو د%?� ڕو�GUری و ���7Bو�µ �7C;� و وه �� �T ن�B �$�Tدزراو، دا �� �� ر

�F}W ده و �Iو ��H��Eا را��T �D4 �� (�ن ��ن �� ��7Hر�U وه #� و وه �<�� ده �W�GB ن، �� رده

�� �# �W ری �T و�B �DCڕ���I�# ر����Bڕا �� �<Cی ڕ �T �:اردS3I ر��� ��H��B وه �� ����?4 و ��زار ی

وه S3Iارد�� �T ی ڕC>� �� %� *�4ه و �� ��و �T ��ی �� ش را�� �W #� و #�. ��?{�Dو1_^ (�رE�% 'Wا

وه (��� #���BXGH ن =%� �� #_�2G ی وه �� داU;او�; (� #���ور�� و �ت �� ده �� �>� ��2ا�]

��Pرا����ون[ �و _{��Àر� �T'&ی �P��P�2GH��Bن �T�رE��Aە �Tروە�Tن���B�T� ����م ��Mن، و

�%�T� �<I�B�P� �#���و�� �2Ge�Cڕ���� ���Hن�Iدو� ���4ە�WE�رای ��±Cڕ�Bرداو� �� �� ،]��ر����

��X �� رC>; و ر#H{� �� ��وه ده و ��و ده �EڕC± ��4ه $� و�I ده #���وری B�د��æ ر �� ��

���ره (�رد��2ن �� دا، �� ��و�A �� ��زار#�زاد (�:� #���ور>� �<4 .�_^#�و���زارە��(� ره �� (� %�

�4��ا��D4 �� ڕۆ*� �7��Bن #�Eی %]، �?� ر���ن ده و ��M7Hن وردی �� U{��� �� م #� ��2ا�Mن (��

� (�:� %����E ا�Wڕ و ) �) �%E�"��B��B �� ر�T �"C م #� ��ڕا��eازی $� �%� (��e<� �Bاردووی

�ر�� �Uدی ��4 �� �ت �� ده �Uدی دارا�� (� (��B و دە���ت 4?��74 ��E���) �D4Iا ره

،^GHBر�� ی وه _{� �4T ��2 ده ، ��وه �Tوڕۆڵ و ش �Tو�1 دا %���7 %�1�7 �� و #� �Bو �T �� �� ڕ

(� =وه و ����ر ی �7U ڕه ) �4I��B �� و �;C^ ده �� ��ا�� ��اری و �ت �� ده و ڕا��Bر�� *���ی

�ا��� �� �� Cا=ڕE ت ده��.

%� �T �:���"% �Tو�� و ر�B �D #� ی را�� ڕز��ر�W و را�� �>� (��B ڕۆ�� �� ڕ��ن ��وه �� ����4 �� ��

��و �� �Eه ��4ه و �¦�D��� �:�c و $� وه ��4ده دراوی �E7و�õ ك وه (�:� �¦E� ��H��cه ��4ه _����ا%� و

Page 40: Nojenkrdnewey wellamekan print version

40 ��ژ��� د��و� و�����ن

���و�دە��2د%?�، (�:� �U MUاز�� E�# �� �2Uی ، %� M<�T ۆ����%�ن����T�رL�"C��ڕۆ��� �زە

و�T �I م #� (�:� ���� ره �� (�ره و U{� �� و ��و*M وا��H�(�ن ��7H� �FGHر�ی �� ی � ��2ا�]

ی ���I و #� ری ��ڕده �¼�7 وه E� ��H2}Wی وه رژه �� و �U �I ��4ی �� �� #���%�� زۆر�© رن، ��

%]، �Eه ��و*M وا��H�(�ن ��N��B�# �:�) �FGH و دا�Uازی ر�¬� �� وردی �� ر �W #�. �ت �� ده

����$� �� �M7Hن، ده ���� �و ���H;د��وە�%��B�Pد��;?�H2}W ا�� و وه 'W ن ی وه�)�Dزا� ��

�ر�� 7A§� �� ر����H��74T ده �Uاز�ری ، ��واره و �� رو(�ردار �� ��:� �� و ) �<I��B ژ�A;Cود�<ی

��و (�ن ��Eاره �� ده �دە��:� ��� و �;دن ��ده وه (��� ده ش �B #� �� ��زار#�زاد،��Ãرد�����

����%�� وا�� وه، ره �� ی �� M<2}W �� �}U �;د:� و واو�;دن ��;?�H� ی *��� �� و رت �� و #� ی وه

�� �2}_T �� ڕ�I��2 ت وا}W ده و �Iن، وM�� �# �B ش ���GÄ�7 زه وه د�B �� )��%����ÃB� �) د%?�ی

�E) ��(�ن( و )(�ڕك( ك وه� �ر�Eا �(� �� ژC; �� ش ر���� �� م #� (�ت، U�E*ه و� �� �T �}HB

�?� �� �DI�B �� �:را �� �%�Bرت داری ر� �% �� �%�Bر �DCره دهد%?�ی����زار �).

�� �� �4��� �� �� �F*و;� �� �%�B�4ی �� ��زار#�زاده (�ر�;دی و داری ر� وه �� #����� ن، E �Wه

�<�_� a�5����45 و #���E��U و و*M وان �� و ��:� ����I�روەر�����رزا:��و�����وازی �� ن،

��H� ، �� �DI �FGاو�E4 ��4 و W;�>� (�ن M<4� ��X �;د:� ر �� �� (�ن �� �� (�را�� و �) ��

�� �%�� ��H� �) �B�Cر�) �%�ÃG?4# �4 �� �#���� زۆر �_^، ده ر�X و وه �4>;ه _{� %� =�� �^ وه

�# �2I �Z�� _{� و ن �?� #��Bده و ر GB��W �� ر�� ©_ روو:� ده �� و ون �?� (�ن ڕووداوه

�] �� �� دوC���G5 ��% �:�) Ô #� وا�� ��I �� ڕی U�*��وه �� وECا، �� (��Eا ��ا��;Wدی �� ر�U

�ا�Ï �� ی وه #� ك وه �;C]؛ دە(�ر �� �� ��ا��� �%��B�) �$ "ڕان�د%2"�ن، دا"� �� �U �I دژی

�A �<Iو� و Xن �� �� �� ��و، ) �<I��B دا�T$� و ���Bن *�Dری دا�� و �� �Eه �W و ری

�� #����N��B و #� ڕۆژا�� ر�;د:� �� (�ر�� �F��# �a� �� �A E� �}B �DCڕ�U و �ت �� ��4ده د%?�ی

�T انEIو �ار�1و���ن �� �E* �� ده �?� �� و #� ر �T. وه �Uاره زا�Eه دا�� �رت، وا(�:� ��ڕه و

�ن ی U�*��وەڕا�� �§� ده ��:� ���I�B �� �I ��7 دە���$� دژی �� ی ���� ���U �� �2GH� �� ی

وه �ڕاز��� �U �?I و #� ��4ی �� ��ران، �� و د%¿Ô ��%�ن �� ك وه �>E4Ãراوان ده دا، و�M وان ��

.رۆ�D��Bر������Eêاد �� ك وه ��:� ���I �� وه �>Eا�� ده �ی �Aو��

������Aو:� �� �� ��a �� د%?�، ��E� �D4ه �W وی _{<ه �� �� �Eه �W ڕی *� B]، ����ر�#�وە

�ن دزی *� �� و وت ر�� ���U �� �$�Tدزراوی دا �B�) �<I ن، �� ده ^C;��� ا�� و@'W ی وه �� �� ر

117 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ���U��]ر�A�P[���� �U���ت �T�م �و �دە�_^ ��P��Hن�%��B�P� �وو�7�وە�� ��B�Tو ��Ñ; � ،

�Aرە��ری� ;T���Ñ��وارد:����4ان�ژ��ن�و� ��وان��Aرە��ری� ;���P:��د%��ش���واوL�ری�

���وا��%���Pد%��،�L�ی�ژ��ن�وەك�C;L~�ر،�وەك��4~�ر،�وەك������ر،�وەك��PE7C�Uر،�. دە�_^

��:�P��4��U� �W;و�� �P=�A� �وەك �M}:���Uن، �وەك ،�2��B�B� �وەك �5�ر���B�ر، وەك

� ���L;دەوە �و ��E%�Bان�T� ����Bوەر���Pن �ڕe�C;اوە �و ��I�Tە*���E�وەی�W�ڕە�P�Lن ��Ñ;

�#�و� �M<��}W �;دەوە، �#�زاد%�eازەE��Pا ��H��%��B�P� �وو�7�وە�� �����ر���واوی T�وا�رد���ن

��~4�; ��وا�����و:�����_^�و��B�Tو����Ñ; �Pت�#�Eی�*����4����4#�وە� ;���Ñژ�����و�#�وە�

�ڕۆژا�� �$���U� ��� �دە�_^ �و���*�4 �دە�_^ ����%��B�P� �~4�; � �#�W�ر��. ژC;دە��2ن، ��م

ژ��ن��� N4�وا��وە،���دەر1����2���¼7�� �*~�ی� �ر���Pن�و� �رە E4ەری� �E��Wەی�ڕا��Bران�و�

�و� ��%�#� � �و �FGH��������� �و �ڕەW�ز�� �� MWر�Bدە� �E7Hەری� �و �دە���ت ��� U�*��وەڕ��

�د%��� �E74Tەی �~I��� ��Aرە��ر���_^، �T��واردن ��Ñ; � � �T�ر ���ك �#�وا ،�:�"2}H�

�ەA��:�P�و��وان�����ر�ڕەW�ز�و�#�را�2�ی�ڕاE�%��Bا��I�µ دە�_2��*���دە�Pت�و�ڕ�;���وە�و�ز

�E��P��Hا�دە��ا�_^�. دا��*Eە�Pت�%��B�P���; T�����A�ر���ك�و�ڕەW�زP�����C�I�B>��و�

��P��Hن��_^�%��B�Pە�&'T�4�وە����7�وەی� �Eا�. ڕا%�I�ی����U�����%�7و���ژن�وەك�دا"����

7B��2را�� �������P=�Aاری�E*������^_ا���Eا�ن�������Eو�SMی�و�دا��7H;د:������P�5�Bن،�دە

�E7Bا�ن� �T��وارد:� �2}_T�و��� �وە=��ن ��Ñ; � ���رU�1�E��Pا، �و�ڕe�C;اوە �وو�7�وە�� ��

����*�~4���õ�A�������ر���B�7ی�ڕەW�زی���� �روەردە�و�E�E7C�Uا� _{��Àر�و��M<4 �~�ت�و��~�

�T�ر ،�L���وەك����Bوەر ��PE7C�Uر، �وەك ���ر،��� �وەك ��4~�ر، �وەك �C;L~�ر، �وەك �ژن وا

�ا�B����Ïوەر���...5�ر���B�ر،�وەك�B�B���2،�وەك�M}:���Uن�و���������P=�Aاری�E*������E�

;�I�T���Ñە*���E�وەی�T��وارد:��� �و���C±ا��دا ����#�و�MAن�%��B�Pی��U�1ر����$���Uو�

�P� �و� �ی �و���ن �A�ق ���~�� ��M<4 ی�ڕەW�ز�� �P�%�B�7�� ���و���~� �L������Bوەر �����U� ی

�L7�وە� .U�ڕز��ر�����وو

������رە �و��2��Pوری، �و�ڕەW�ز�� �$�%�7�A� �~4B�2�� ��B�Tو ���و� _��ی ،[B� ����Aو:� ��

���H;��وەی�#�و��%��B�Pو��[�دە�4�4Á2~��ڕا��Bر���و���رووP�T����<I�B�%��و��� �����4�و

�� M<2}W� �دە��ا�_^ ،�B�2وەك��� ���4aB�2;او�و�T�م �وەك �T�م �ژC;دە��P�2ن �L���و� � ^_

^C;<ڕا�� �و���دەر1��^ ���#��� �و�. ��B�2�ری ����1�4;دن ��� �دە��ا�Mن �4��P� ������ ����ر#�وە

�،�B�2و���#� �:�P��H��%��B�P� �7�Bزە� �L� ��EوMCن، �و�T��وارد��4 ��2�م �I�Tە*���E�وەی

Page 41: Nojenkrdnewey wellamekan print version

116 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و�*�%�:�� �=وازە �DCو��وەر��� �ژن �%���م، �T�%�؛ �;ی��T�(�ر�ز �دوو ��� �B�#� �%�#� دە(�ت؟

�دو �7�وە%�؛�TاE4Á��و���ز �����ر��Ä�<4{�ن �E�"��B%�وە �ڕ�² ��� �ژ:�G=ری �T�ژ�Bو:� وەم،

�و� �(�C;�1ون �Tوە� �;��Eاری�B� �ڕەE��Tی ��� ���B Mن »�T� �%�#� �زا��Iوە؟ ��7H�ردا �'@وا���

��B&M7�"�5� ?Eا��� �#�%��Eە%�(� ��� ��� ��;دووە��وە، �ڕەW�ز��ر���2� �D4دەر1�����و���

�%�ÃG?4#� ������%E%�#� ��4>�ی �دە�����eاز، ���ر��ازی ���������M&م[رە(�:� �و ] #�%Mن

��µزا�¬�� ��� �و �ڕەW�ز�� ���Eو�SMی� �و �T��واردن ��� �درC±ەدان �T�ی �دە�_2� �و دە2C;W�وە

�و� ���Eو�SMی� �و �:�G��%��� ¶­��� �B�2GH�� �#�م ��� �دە*?24�وە، ��H��%�7�A� �B�2GH�

؟ �D1تT��واردن،�#��B�2����2ا�_^�%�ك���µ��ڕۆژ���B�وەی���U���ã�;W�ی�GB�W�ر

���م��P�»�Tت،�#�B����و�وا��%����GL�%����L�،��H:��و� ���E��A�aژ��ن����P��P�<I�B:����ر�

��Bردە�Tو�����Lو���T��Pوە�و����1�4;د:�����#�ر��E��*ە�I�T��%�[��ی�زەوEا���د%Eە��>;

[%����I�Uا�E ،���U .'U����~I��Bن���زا�Mن�و���و������و�و� ���وا��وە�*�:��U��Bن���ژC;���ر

�E��Wە�� ��� �و� �دە�����eازە�Pن �#�را�2� �ژT�;C�ژ�Bو:� �7���L�و �L� �#�وە%�، ^����B

��:�Pە;Wڕا� �T'&ە �و ���و� �و �B�7�� �ڕاد%~���� ���وە ;��واوە �و �M4ن�I�U��� ×�دارە����Pن;�

�E��P��Hا��%��B�P� ��%Eە��%� � � �و �اڤ�� �4�� ��� �و �7Uڕە� ��Eە%7���ر �ڕەW�ز�� T��وارد:�

��Eە%7�وە��ر�� ��' ��=را�� �و� �وا�>�ر�� �و�T��واردن �ر���2���P� �T�ژ�Bو:� ����. ر�� ��وا

����دا�Uاز �و �U���ت ��� ��Eە%]، �T��واردن �:�P�B�7�� ��� �ڕۆژا��E��Bا �:��ژ �:�P�%�P

��I�Tە*���E�وەی� ��� ����Bوەر�� �T'&ی �و �وە=�M4Àن �T��واردن �E��"��P��Hا�%��B�P

�#��M7C;öï�T .�2ن ����A�،4~�ران�� �C;L~�ران، �#�زاد%�eازا��ی �وو�7�ی�� ^C;�2ا��� �B

�و� �#�رادا�_^ ��� ��7H}:���Uن �B�B���2%�ن، �5�ر���B�ران، ��PE7C�Uران، ���ران،��

��Pرە��� ���U� �و�ڕز��ری �:�G��%� ،^_���� �Ê*درو� �ڕەW�ز��، �T��وارد:� �I�Tە*���E�وەی

���;د:��T��وارد:��دا�H{�2وا:��دا�Uازی�و���ر��B�ی����]،�T�روا�B�2��#��L����­¶�دژا�%

دا،�]�U..E����و��4§���ی�ڕا���FGHو�����������FGHو�#�%���و�[P�I�B>������ر�U����و��4§����

^_��T��:از���و�e%زاد�#��P�%7�وە��وو� !

�و� �ی� ��ن� ��� ��P��Hن�%��B�P� ��; � ��ا���Hن� ��T*��رە�Pن �~�رە���U� �ژC;دە�2� �L��� L�ی

�P�4;اوی�ÃI�T�،ن�����ن����L=�Aت�و����U��4�}Wە��وە�و�وەك�E�C;W�4�وە� �E�Hا��%��B

� ���Uو�و��� �و� �ژن ���4ان �T��وارد:� ��I�Tە*���E�وەی ��Ñ; � �T�م و�] )�وو�$�[#�و��Pت،

41 ��ژ��� د��و� و�����ن

��H2}W �����%�� ر$� �� و ��زار#�زاد �� *�4 �� �� �;د���ن و ]�� �ر���H;اوە�Pن[(�ن ��H?;اوه

��%�� �$ �%����ÃB�) �) ر ����:� %� ��ێ�GÄ�Bو��^_��� �T روه �Tری���P�T�^_�74ن��*�2ا�c¦%���) ��

�ر�� ی را�� ر(��>� �� �$� �� ده ��%��H}Ha�B ار و (�نE��Bوەش5�ر�#� ،^_%� ©H��)�� ر �� ��

م �� �ت �� ده %� ده �� ��A E وه #� �E�Hا را%� ���7C د%"��;ا$� دو���ی �� ی وه #� م، �� %�: T� دوو

�7� �I�B اده ی���U وه �ر$� م �� و *�زاده و #� �� ���ره Cر� و د�"��;ات- ��*��ل �ر$� و #� �� وه

�� �D4��U 4°�وا�� د%?�دا و م ��2 و ری روه ��دا � و $� �7�A%� ری روه �� �� �T¬� و وه �_�2 هد

�T د�� �� و ژاری �FU و �T �:ۆ�� �وارد;B ڕه و (�ن �W ه �� (�ن زه� . ��ڕ

� �ت �� ده µ�رU?;د:� ����Vك وه م، دووه T�ی �� �<Cی ڕ ��%����H?;د:� �7� �B �� (�:� #���ور

�B�) �<I و �� ����B و �74�Bن رW��H �:�) �� �T{2 رU زاری�§� �ر�� دارا:� ر�DI�B �� �%�B ك وه

���. ن �� Eه#���B�2ڕا��Bر�� ��� ڕوا��I�# �I�ڕ�DC ر �T ری �W #� وه د���GÄ (���وە، ��Eاره �� ده

�ر��D4 دا�M4Àن، وای#� �BXGH# �%ن�� -^GH�������� �% �D4� �ر �A �7 پ �ر���Bن ی زۆر

� و �74cd2_^ ده �� U ،^_74cd?4�ی ]B�DÛ�$�[5�رE��Bار�� �%�# ����ÃB�) �B�) �<I �*و�� �:�)

�����و�... و )(�ڕەك( و )��(�ن( ك وه �ڕe�C;اوە �و����eڕ�� �~�#�B�ر ���*�;ی �F}ÁI� � ��� E�

P�L�B~�رە�Pن�و��E7وو��õدراوی���4دەوI�$��و����~���¦�c:���و���وە�Eە� ��X>' ە�P:��د%��،

���� ده ده ر�4��U ر�A وه %� #���I�ڕ�T �C« ی ��ار �Cڕ���I�#� »�T� �#�W�ری �و ���ار �%�#� ن؟

� �$����ڕ�Cە��ار �B�2GH�]ڵ�B�P� �:�Uر��[� �#���ور�� ���B�7ی �L� �4��P� ،�%�T� ژ�U;C:��[دا��������ل] P�B�ڵ �FGH�� ���را:� �#�Eی ��_^؟ ����و� �ر ��%��ت� �P�����ÃBی �4I�B�P� -دارا��

����P] ����و���ڕان��ÕH�]�FGH���3 اڵ������Bن�����§�ڕن؟���ڕ�Cە��را%�$��P�I�B>��%����ڕ��

a�ی�U�*��وەڕ�؟�P��ر����*�Tڕازی�����

[B�� �د��7I%��وە �Eه ��4ه X:� ك �� �� ��(�(� �°�و�� %] �� #���I�ڕ�C ر IV4 �T ده��

��H��c¦� �:�) ك وه �õوE7� ده دراوی��� �Iو $� و �D��� �:���� ی�ده �� و;?* �Iو ��Eا�(����� ز��'&ه

�T ،^_� �# وا �� �<Cو #� ی ڕ ��������ÃB�) ی و وه�<Cه ���ڕE��� ه�Cڕ� و #� (�:� %�� رده �Ã�}Þ و (�ن ره

���%����ÃB�) وه �A� �� وان #� ��A?� ، #����� زۆر ش C;� �# �B^، ده ر(��H© �� ت ���� �� و ڵ

�ش �:�D}?4� �7�� وه ڕا �ڕ �2G_# )'&ی و ن �� ده وه #� ر �� �� (�ر �ه �E?Cڕ �U و ن �B�( ��

E��% �D}_B �U �Iن ڕا�W (�:� ز�W ده ���I ��زده. ن �� ده رده روه � �� وی �*<ه و ڕ U�*��وه

.ن ده 5;�ده S'Bوو *�4ا�E:� �� ��ێ ی وه �� و ��#��U �I E�B ن، �� ڕوواوی�ده ��

Page 42: Nojenkrdnewey wellamekan print version

42 ��ژ��� د��و� و�����ن

�T ن ك روه�A �# اران[ وانE��و�دە��� و U��M<4 �;دن �� ��� �%� (��B ی �7�B زه] ڕا��Bران

�B�) �%� د��;?�H� öï<ا��T �:E و %�ران �� �M ۆری و ژ��ن (�ژی *� ڕه و ر(�ت �� و �� �Eه �W ی وه

�B&M74��* �Aو�� �� �� ��Bر را �Aد%?� (�:� ��و �% �� �%�B ��H� رواش �T ن، �� U�E*ه د%?� (�:�

�� ��� �<Cو ڕ �B انE% �� �1وه روو�1و�� ڕوو �� ��� [�;Wو���ر�T �Iوان، #� (�:� و �� ��� �B ��:اE%

�����U �B�) �%� ��H��ا�� و (�ن � ���� �"�و�� �� (��]؛��رU�1� � ���Bوەر �4��) �Ïا��

��ار�DC �� ��و1_�2 �� ر(�ت �� دژه و #�زاد%�eازی �B�) �%� ��� ، M<2}W �Gµ دن;� ��

���;د:� ده�D2� ه&'T �� �<� ����ãH و #���Ä© (�:� ز�W ده و (�ن �M ۆر��2G و ر ر(�

�� �Uروو ،�DI �24 دهA ���U ی �U �:و ���Õ��I�� �� �T وادا .�# �B �� ڕز��ری �� �� و ژ��ن و �� وه

�� و ���Aون و �Uا�^ ی وه ���Hو�� (�B��%� ­¶ �� و وا%� ر � �T�HB&M���*© ت ����

�2Gن، و��) �# �W ری �T ر �DCڕ���I�# ڕ*>' ا����2 #� *� �B و �T &MWڕوو��دات ر.

وەك� _{� �و�E��W�،Vە���وەك�د%�ردە%�(���5��B�2GH�رE��Bار���و�(�رW'@���و���ر�Cە�;دن،�

���E��"���%��� �DI��� ،��H�� �د%�ر?;او �D4��Iدەو� �و �5�رE��Bار�� �%� �4� �ر� ��� ��%��ت

�%����ڕ ^_�� ����و�����Ãر �$�%�*� � ��H��#�و���ڕ�Cە��را%� �#�Eی ،���?I�Uروو��� ����Cە��را%�

� �5�رE��Bار�� �و �:�B�ر�� � ����(�ت�] B�DÛ�$�[5;ە �ر »�(� �a�5���5�(�ن، �و �4?7��;ا��(�ن

��:�)�7�°7�� 4?�8��ی � ��� �E��Wە�� �ڕ�{�ی �?��A� ���2و��Dت،� ���*�2ا�_^ �و ��%�2ا���ە

��8?4 �و� �و���رووE�?I�Uا%��2GH�م ���?A�µ� ����. �ی ���*Eار?;دن ��� È��B�#� ��� �4��)

�،^_��;����� ����%��B�)و�� �#���ور�� �و� �%�ی ���روەر�� a�ی� �(�I�B>�دا، ��ڕ�Cە��را%�$�

�)�م� �و ��Eزن �)�م �ن�U� ���B�وەی ��� �دە����Eاران �و ���7C�رە(�ن ،��%���#� �زۆر #�Eی

������دزی�و����:������:���Aا �B�7���?��Aی���7�A��B�2GH%�$��. ردەور�ن��?�ن�Aو�̈�

�<I�B�)��$�(ن�و�دا�B����:د;?Iو� �A748�ران�و�B�(ڕە�¬����ر�������;�د����7Iون�. دز����ز

����?A�µ� �<I�B�)� �2Ge?Cڕ� �#�W�ر ��?�%]؛ �U��Bن ��� ;���رە� �#�م �دە��ا�Mن ،�B��

]�Bرە�( [� ���ڕ�Cە��را%�$� ���*Eار�� �و �#[����وا%� �ڕا��Bر����ك �(�%�ی E4ەI'ن� ] �وەی

������(� �و�U�}B�ر�� ���%�*� � ��}:���Uو�� ���وا%� �دا*^� �و���­¶ ���}U�1�U� �<I�B�)

4?�748:�� �رت� GB�W�ر�����وا%�،�#�%��)�«�������4��ڕا��Bران�و�دە�����eازان،��M ی����

:�%X4�� �:����� �%�#� �(��E%Eدە�;د؟ ��@'Wو�(�ر� ������7C�را%�$� �U�ی �%�»�(� �<I�B�)��4�� �

������Bن������رC��وە���B#�م� ;���رە�)�%�؟

115 ��ژ��� د��و� و�����ن

��� ��� �B;ۆ�� �و�%�����GL�ی ���ر �����4 � ��� �ڕز��ر�� �و �B;ۆڤ �����ر �B;ۆڤ روەر��

���� �:�G��%� �(���2ور��(�ن، �و �#���ور�� ��E��1ە�)� ��� �ڕز��ر�1ون �:�G��%� �Uار���Pن،

H%�W{�ن������)��B;ۆ������(�ن؟

��������A��Aو:��B]،�#�و�*2�ی�������E�"��B%��و� �E��Wەی��ÕH���3 اE��)�Iا��������Bژن�و�

� �:�G��%���� �T�روا ،���ڕەW�ز �T��وار�� ��B�Tن �د%?�ی �DC�%د� ����;اوە، ��و� �و ژن

��وە�و�ڕەوا%�$�������B�وەی�/ ��و��=ری�;Wی�ڕا�Uی��2�م����ژ��ن��B�7ری�����ر��=�GÓ��

�ژ:�G=ری �T�رواش �دەدات، �U�ی�/ U�ی ��وان� ��� ��2�م ���B�7ی �����ر دا%?�G=ری،

���رEI�Tا: ��� �و�ڕەوا%�$� ^C;Wی�ڕادە�%� � �وەك �و�T��واردن �و��B�2>�ر�� �دەدات �U�ی �

2"�����Dدە���$��(���2ور���و�ڕا��Bر���دە(������B�7ی���B�وەGH� / ی�U��:اE4 .درC±ە

�و� ��2GH�م �%�ك ��واو��ری� �دراو، �%�ك �دوود%�ی �وەك �و�ژ:�G=ری ��و��=ری� ����ر#�وە،

�T� �����ر���B�7ی ��� �ڕا��BرMن، �و� �(���2ور�� 4?����ی �ڕەW�ز�و� �� ��� �B;ۆ��(�ن �وارد:�

��وە�و�درC±ە������B�وەی�;Wڕا�Uر�����Bو��%�ی�ڕا�a #�%Mن�و���ژاد�و�#_2��و� 4>�ی�#���ور���و�

��$�Iژ�و�ڕوا�)� ���ردەB�(�ن، ���ڕا:� �� �و��� ���ژە�Eە(���وە �U�ی �:�)�B�7و��� �دەدات U�ی

]��"�و�����م���رەوە،��ÕH���3 ا�;�N4�����،�B&M>�����داMW (�ر�����U��²�ی�دە��ڕC^؛�زE7وو

�»�T�،ن�)������و�#���ور�%��B�)���H��G��%����ەدان��±Cر�����ێ�و�در�DB�2واردن�و����Tو�

��FGاو�E4 *���D4د%?�ی���ر�74T�7B�Tوە�و���ر74T�7B�T_2�وە،����A��وەك�وە�EBەرەوە����

.�وە �را�2��P�I�B>�ی��7�A%�$����رEI�cÜاوە���ك� 4°�وا��ی�#

�ڕووداوە(�:�� ��7H�ری ��� E4راوە،� ��*���ی� �E74Tە �ژ:�G=ری �T�ژ�Bو:� �ڕۆژا��دا ��م

������ت����U��E��}Hا�E?4ا���� �����H�ر(�$��U��E��}Hەران�دە(�ت،����#�و�. (�C;�;دووە

��و¨���*�ك�و���<I�B�)�،ن�)��H�%E�������ی����ژ����4�ر� �=�Bر����و��_^،�و7C��و�(�ر�)

� �=واز�و�*�%�:��. ����ندا�P��Aن ��� �ژن ��� ،��H�� ��H7H���c¦و��� �T�ر�#�و��'@وا�Mن �B�#� �%�#

�و���� ^4Àدە��� � ���T'&�و�����ا�� ��و���� ��� ،��H�� �ڕوا�>� ��B�Tن �دەزا�_^؟ �7�وە�TاE4Á�%زە��

�#�دی� �#�W�ر���، �=واز�دە�4À4^؟ ��� �و�ژن � ^C;Wدە� ����H2U�ك ��B�Tو #�و� ��و���رW�W;ی

ن�و� ��?_{?;د:��دە%�ن�و���دان� ��و�و��EI�c³ان�و�#�*?N7��دا���ن،���=ی�����ر����E4ا

��و¨���*�ك���<I�B�)ا�E?4ا�E��}H��U�����4ان����ژ�E4م������،^Cدر MW7�ر�#������وەردەH�

Page 43: Nojenkrdnewey wellamekan print version

114 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ���رۆ(� ���دە(� ��� ���رۆ�{���%���وە ���4��دە����رداری�]�ر �و �#���ر(� �7¼�� ���2ا�] ،

��?��A�،�4نcìوەر��B������ەوا%�$��و�*�ا�>}_ �ن��]�و�واز���� �A>�را����U���À����1�U

دە�����eازان���¨��� _{<ەو�و�)�*��ری���ر��ازی�و�وردە��ر��ازی���I���I���رن،�#�Eی�

� ���4��7ن �<I�B�)� ��� �ن�U� ���وE?Cا �و ��<ۆ�����ژC;�)�ر� �*�ك ��� »�(� ،[*�D�_�� و

�^Cڕ�ازە��%�ن�����e� !��روەر

��L�،��Hرا%��وە���Uرت�و��U�����L�،م�Lت�دە�L�و��A�ر���������;WاE4 �©H7Bر#�وە�����

�دەL�ن �FGHLر���#� �$���U� �*�4ازی �دژا%�$� �����و���*����P�2GHن #�وان�. دە�����eازە

����A� ���و��PرەEI�Tە��ن، ��T*��ر��وە �و����و��ڕی �P=�A� �~Cر�*�4از�T� �����4�و ��

�دە��ن ���4�وو�7�وەL�دا�� ��� �ن�U� ���;Cژ� ���*��و:� �#���رE��Lا، �و��L M;د��وەی . �PرL;دن

���� �#�زاد%�eاز���رەو�L���"2B;دن �P��� ��L M;د��وە، �*�4ازی �وەك �#���رML&م �د%�� �P�%����وا

�U�1ودەردا:��و���ر�Tك�������F4L�%د�و��U��:�P��%ا���������P=�Aو�ڕe�C;او�1ون�دە��ت،�

���� �وا���2���، ��� �واز�74Tن �و �Þ{�4�2;دن ���Pدە� �د%��%Eا �د%�ەL�ی ��� �B�#� �L

����ڕا��Bران �ڕا��Bون ��� ،���B���U��� ��� �U���$��. د�B�2��1ون، ��� �#���ر�P���Lن ��Pر$� ��

�ڕەد �L7�وە��وو�� �L� ���7�4T�وە، �ڕا��Bران ��� �L�%�P;دن ���اری �E�Hا�%��B�)ووی�

���رە��رەی� �2}H%�<4 � ����ی �~C�5ز� ��� ���*���M&م �#�وان ��� ،^Cو���� دە�����eازان

��<I�B�P� �·���%E%�#� ���E�I�µا:� �و �}U��� �B�Nرە���� ��� ،���ڕا��Bر �و �#���ور�� W�*�ی

_{<ەو"��=%�ن� �ر$�� "��~I���،داران�و���روەران�%�Bزدار�����ر�زە���و������B�Tو������ر

� �B�Nرە����������و� �����روەر �دژە ����%��B�P� �P�%7�وە��وو�� ��T*��را��ی �P=�Aر�و��P

�P�I�B>�ی� �:�PەE���� �و �P�ت ��� �ڕز��ر�1ون ��� �A�و��وان ��وا��ی;<L�%� و��2G;د:�

!�7�A%�$�،�دە��ا�_^�GB�W�رL�ری�وە)��#��È��Bو�دا)���و�ك��_^

ی�آ&�� ژن و =ی�و ؟!�= �� ���.( 4> د�ڕوا�

#� ©_ �����ر� �U��Bن �2G��4 � ��EوMCن، �ڕەW�ز�� �ڕز��ر�� � �و �:�GL�%� ��Ñ; � ��� �وەی

�و� �ژ��ن �%�����GLو:� ،�:�GL�%� ��� ^����B� �%�#� �%���H%XL�%7�وە؛ �L��B�A� �E7C�U�وەی

�E�Hا��a�P�����وا��� ]�<I�B�P��:روەرا����:�B5�ر��ا��E�A��aB�����:�GL�% [��:ڕز��ر�1و��%

43 ��ژ��� د��و� و�����ن

�درو*���Ê ����ر#�وە ����ڕ ���وا ����>�وە، �7�°�� �Lد%�ردە� �دژی �ڕ�{�%�� �2G��4

���� �L7�وە��وو� "���� è���� �E��Wەڵ، ������ڕ�Cە��را%�$� ��� �L�ر���Pن، ���;د��وەی��%������ ��

� ����Bوەر�� �L�ر���#�". U�1�ڕ�Cە��را%�$� ���;د��وەی��%����� [�;Wر��� ��� ������ وەش

�§�زار������ �رت��B�U��:�P���P��H2}Wن�و�����E�وەی��PرW��و�زەو���Pن�و�W;دە�Pن�و�L�ر

�GÄ�B�ردە�_^ �رت� �:�Pدارە�%�Bو���ر .�،^C;Wدە�U��� �<Cڕ� �دوو �T��§�وەش �#�م ����I�T

�و���ر�B%�دار �ر���Pن� ��� �����E�وە%��� �%�L�م، ����L�ر$��ڕC>�ی �و�W'@ا��وە%�ن �رت� �:�Pە

���� �L� ،���Pرا�WE�4ە��� �و �ڕ��ر�P�2GHBن �Z���#�2I�ر�� �T�ردەم �#�B�%�ن �L� ،�$�Iدەو

�و�E��WەI~�ران �دزان �Z���#�2I�ر�� ���Lدە� �ن�U� ���روەر�� ���ردا �دووەم،�. ��*� %] ڕC>�ی �رت�و�W'@ا���:�Pدارە�%�Bن�و���ر�P�� �ر�������P���وە%�ن����P�I�B>�،�وا�������E�وەی�L�ر

���;د��وەی�L�ر���Pن���وەی��Uدی�C;L~�ران،�5�ر���B�ران�%�������را:��#�و���*���%��B�P

�B�ت�U� ���e%دە� �و ���ڕ�Cە��را%���EەL�ن �ن�U��� ��وە،����W'@او �L� �L�����ی �#�و �%

.P�I�B>�وە

دووی�(��B���<I�Bن،����#�W�ر���وا��ش��§�زەڕ'ن،�دە��ا�Mن������W��4B�ڕا��وە����ڕا��ر

��%� �و���و�"�ن �دا%� �#�وا ���ژ��Mن، �_�Eا� �و�#�W�ر���U�*"�ن ��Hزۆر�دوور��� ���2U��*�U

�#�وەی� ©_ � ��M<4 �;دووە؛ �#�وەز�و�)�*"��Eا ��� �����رە%�وە �و�7C%����ن �و��� M ە�Bن دا M ە

�و ª455<و� �و �و�دزی �(�*�ن �(�I�B>�دا ��� �درو���3ن، �ڕا��Bر�� �و� �ر$� �و��دەوI�ت ���#

�وڵ�و� �وا�?;دن،�زۆر�دەW"�ن���ون�و����(�I�B>�دا�وەك�د%�ردەی���وازە�و��Aر���و��<����

��2}_84���� �و �ڕەو�;دن ��� ����Aر ��?�را���ن ���ر �زۆر �و ��;اوە ���Eا��� �ڕە�25ر�ن ����و

���"2Bر���و��D��Wری�و��Dو��(�I�B>������ون،������را�B�ردا� 4?�وەژ�ن�و�)�رەوەز���و�)�ر

����)���وە�و�زا��Iوە�%��B�)����Cر� ���م����#_�2Gدا�#�م�)�و�Þ .�����%�}H{���ا:��و�%���

��واوی� 4°�وا�����وە��وە�و���ر�H7C�(�ن���ڕادە%�(��زۆر���و�و�M<2}W ��ون�و�#�ر�H7C�(�ن����

ت�و���­¶�)��Bو�#���B�،�)�روا����ڕC?�و . ������2ژ�:��)�وA�رEUا����)��Bن�ڕادە���B��;اون

�و� �و�#��ê(�ن ���گ ��?I�Uروو��� �دە���$� ��������DI�رە �و�U�U�1��ڕوو��7�داوە، Xن

��H�(�ن��%��B�)� �و���و�� ��ك� ��� �و�U�(�را%��(� ����U�1�ر�Cە��را%� �)��Bو �دەوI�ت �*�ن

�و� �<I�B�)� ��H��ÃB�)� ���رژەوە�Eی �و �دەوI�ت �را�2�� ��� �N7H#� �و ���Eووە��وە

� �%�ە�e��8�����%E�رە(�ن،� �و����1�4;د:� [���ڕ �ڕC>�ی �و��� �?;او����وە�µ� �ڕا��Bر�� �ر$�

�و� �$�%��B�)� ���8?4 � �:�)��H2*و;�� ���%� �و �)�روەز��(�ن �و ����� ��H��%��B�)

Page 44: Nojenkrdnewey wellamekan print version

44 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� �ر� ��E��1�Cو�ڕ� �رت� �و���B;ۆ��(�ن، �دە�2?;د ���ڕا��Bر ��%Eە��%� � ��� �7�وە%�ن;<4�

دژ1�%�(��)�ردەم��������óو���#�راE�Bا�دا��*��Eووە�و��(�I�B>�ی�����ر�دە�2��و���رەی

���رە� ���م �و ���ز�;دووە ��IەE��W� ��H?;د��وەی�%��B�)� ��� �زە7�B�%�ن �ڕC>�%�*�وە ��م

��D4À�دە�M7Hن،���وەی�#�و�B;ۆ����ی����دو��Ô�C�­¶���و:��دەوI�ت�و� �رت�و���7C�ر،����ڕC?�و

��H2*و;�� ���%� �����ر���B�7ی �E�Hا�%��B�)��:و��H��%��B�)� ��� ،�<I�B�)� ���8?4 � �:�)

�و� �� �̈U� �و ^GUەE?Cڕ� �ن�U� �(�رو�1ری �و �دەژ�ن ���دا%?��و�����، �:�B�B� B;ۆڤ

�)�ر� �و���2U�وەر�� E��*�دادە�� ��Eا�U� �����4ان �و�����و��H�(����ن ���ون ��U��H*�(����ن،

�ڕۆژەدا ���م ����� �د%?�وە، �#�وا:� ���2U�وەر�� ��� �%�ە����و� �4������)�ی�� ��وە(����ن

� �ڕا�DBران �و �ر��(�ن� �و ��?I�Uروو��� �دە���$� ��� �و�]ڕا��Bران[ �*<ەو��ن �7H}_ � ��� ،

�و� �ژ�ن �و�����ا�] ���B��1ون ����H2*�#� �:��و� 4?�وەژ �و�)�رەوەز�� ����%��B�)� �*¼�B�7ی

�� �ر� �و� �*<ەو�� ���7C�را%�$� �B�2GHو��� �دەوI�ت ���و:� ¶­��� �<I�B�)� �2Ge?Cو�ڕ� �$�%

�)��4�I�B>����و������. 4B>����ون��������ڕاó�����:�)�I،�ژ�ن�و���7C?�ن�و��M �?���وە�)

��� 'Wر�)� �و ��2GH�م �)��S3I;ی �#�وان ���)�*��را��ی �دە�§� �و ^_���8?4 � ����B���U��

�و� �د%�ردە [% ��%�����رە �و [% ��%���#� �E��Wە�� �#�Eی ،^_�� �ژ�ن �*�4ەی �و �<I�B�)

����E��"���%����B�2GH(�رW'@���و�(�I�B>��دە�_^،���وا��%�(��د%?��E��Wە���ڕا��Bر��،����

�و�ڕا%�I�ی� ��ون� �و�دوا �دە�_2�وە �$�%��B�)� �و�ژC;دە�2�وە، �A�و��وە �)��� �ڕا��Bو:� )�ی

�و� �د%?� �:�)����� �دژی ���دە(� �4���� �)��Bو �و ���E��Wە(�ت ��H�(�ن�%��B�)� ��%Eە��%�

�وە)� ����%��B�)� �)���4}Þ��،�B�2و�و�دە��BاE*ر�و�دۆ��*�(��� �)��� ��� درو�E2ە(�ت،

�و���� ^_�� ���ش �و���7C�ری ���ش �:�B�ر�� �و� ���ش �$�Iو�دەو� ���ش ���رۆ(� �òCو� )�ردەم

��FGH��������� �و �$���Aر�*� �و ���وW�A�ر�� �و ��%�#� �� MWر�Bدە� ��2Uو��دا:� �و (�%��;دن

�2*�Dۆ�;B��:�)�Iرەوە،����<ا�DBدڕەس���=%�ن�����:��ڕا� !�E4ە�_5��2;

%" )� ش؟ <�V><( و آ�ر� ه�و�% و�% آ�ن ��آ% C ��رآ&ی��% <%

��L� �ڕۆ*B���À�وە، �#�وە Vدەزا�� �FG��4 ��� ��EەB�وە، �Lرە���; � ����Uدی �وە�م ��ر���وەی

��Pر1;دی� �و �واژە �دوو �دو���دا �:�P���Bز� ��واوی� ��� �ر،T� �I�T>;ی ��ك��� �ر��T� �DB�A

�A� ،�%�T� ����واز�ن �#�دە���$��" �BرMGL&م"��� �P�ی ��� �و �������%E%�#� �~4�B�A

113 ��ژ��� د��و� و�����ن

���Iزا� ���T�ی ��� �و�*�ڕ�öùازە(�ن، ���ڕازا�� ����� ��� �Cزۆر� ���داU�وە ،V4��� �#�وە دە�_^

�دە�����eاز �#�%E%������ی �و��Bر��P�2GHGن[ان ��Pن�A[ران��DC;�� �Bدوژ� ��� �#���ر�M&م ،

���وەM<2G²�I�T��T %��ك���=%�ن��7?�ی�%����¨����Uارەوەی���I�T�،ە����وەE��دەزا�]�و�ڕە

�چ� ���B�ڕ�#���ر�M&م �زا���ر����وە%� �و�����و:� ���#�����ون ��� �ڕا��Bر��(���وە، �و�W;و�� �رت

)� �وو�7�وەی�� �وەك �چ �و �رT� �دە��و���. �B��%�$�وەك ��� �4��)� ���وا�� �Cزۆر� �?��A

#��Uو�]���B�ڕ�دو���ی�U�ون�و�#�رەزەوو�ن،�دە�µودەق�(�I�B>�ی�#���ر(��و�7Cدە��ن،����م�

�و� ������ �و��'@وا��� ��M �;د��وە �2GUڕ�W��� ��ا��ی� �#�%E%������وە، ���T�ی MW ۆدە%��ن

���د��7I%��وە ����Eوو����وە، è´� �D���و��#�وەز�و��� �دGI�ز �#�W�ر�#�و����� ،V4��� دەوC;م

���4��(����ن������راوردی�#�وەی���را���ر�#���ر�M&م���=%�ن�����E��A�،�ازا��e2GH���*��

� ���U��� �#���رML&م ��� �#�وەی �و �;اوە��� �P�B��%�$��[دژە(���H�وە �S'Bووی �و �رT� وەك

�وو�7�وە��� [HLر���#� �دە�7� �T�ر ���ك �#�وان ��?�ن، ،��A� �و �%�T���� �~I��� ،^G

�#4"�ی� ��ك��� �رەدا،T� �#�م �رە E4ا:�� �و ������Eن ��� ��D�*�ن� �و #���ر����GHون

�ن��U� �ورد���7H�ی �و�#�وەز�و��'@وا��� ��M �;د��وە �و���ا��ی ¶)@3}_ � �دە��و�� #���ر�E2GHا

� �ر����H�وە� �و ����Iدەو� �2}H%�<4�� 4°�وا��ی� ��� �و ���] ڕا��Bر����[��دە�E2ە7À4T�وە

�*��� �#�زاد%�eاز� �B&M���*��� �وەك �#���رML&م �M��]����H&م،�%��B�P� �2}H%�<4��و�] �7Cو

. دەرELەL�ن

T�روە���T����را���ردا���V��B���»�T�وە��#E�#����،��H������:�)�W���B&M���*دەوI�$�،�زۆر�

A�،ن�C�4}Ä7�وەی�#���ر(��دە��ن�و�دە��ر�و���ووT��$�%وە�دژا��%����?���T*��را���و����ور

�و� �وا�>�ر��� �و ��رW�2�ر���#� �و ���روەر��eاز�� �دژا%�$� �#���ر(� �'@وا���� �و �رT

�وI>�ر���#�وان�و�U�^}W�����ڕا��رزان�و�*�ا���ڕا��Bر��(�ن�دە(�ت�و�#�W�ر���ڕC?�وت��A

�و�W;و��� �رت� ���4ە�Eی �و�(�2�B�ی �ڕا��Bر�� ���و�7H>�ی �:�BاE��#و�� ���رۆك �I�T� و���

� �و ;C±��22��دە�G²�4 � �#�وا �#���ر(�، �'@وا���� �و �رT� �I�T>;ی �7¼�� �?�2ر�2G�(�ن

��ی�. دöï�M��7*ن�و����ور����و���ر�N�وە����دەر1<]�و���و�Mن�و��A=����(����ن��<وا�Mن

�و� �U'&ا:� �روەردەی�;Cژ��� �Cدار�%�Bر��� �Cڕۆژ��ر� �زۆر�زۆر���B�وە، �DCر�W�#� ��� �%�T

�)�B�)� ��� �#�%��H�À�وە �و��E��Tا:� ���Uر�)� �و ^_��� ���ر�B%���ی �دە����رداری T�ژاران

���T�رەوەز���(�B��%�$��و�دارا���(�I�B>�،����م�)�ر�T�[B�&MW«�(�ت��<وا�و��D���:�)�<�4�

T�ر�[2B"���م���و����������H�،�#�وا��ی����دە��ا�]���روەر�و�5�رE��Bەری�#�وا:��د%?���]�

Page 45: Nojenkrdnewey wellamekan print version

112 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ����Aو:� ���B�ڕ��� �:�Bا@'�� ��وە�(��� �#���ر�M&م ��M %�را:� ��� �%�ك »�(� �ڕا��ردوودا ��� [B

^4À4��7���)ی�#���ر�����D4� Emma[����"�و������"4#��BEIن�. ;���D4د%�ر?;او�وەك�ڕەو

Goldman [�)ر���#� �#�%E%�ی �)�I>;ی �ژ��:� �و�-��%§���وە ��وان� ��� ���� �دە�_^ �FGH7�"45

���#� ���Bا '�� �ڕۆ��ر�دا�<او��� þIڕۆدۆ� �%� �و�(�ر1?�ن، �ڕe�?C�ن �ن�U� �د%?� �:�)��H2GHر�

]Rudolf Rocker [�)ر���#� �#�%E%�ی �)�I>;ا:� ^4��� ��وە�(��-���� ���� ��� �FGH��D%E���

�ن�ڕe�?C�ن�و�)�روا� 2H�ر��;ۆ���?Mن�و�#�وا:��د%?�ش�)�روا��U��?%د��:�)��)�I>;ا:��ڕەو

�ن�و�����'@ا�Mن�و��'&ە����Pن���U��ڕوو�����وو�7�وە،����2��Uوە���$��H2}W������.

���� ���ون �#���ر�2GH�(�ن �Z���#�2I�ر�� ������ �و��'@ا��B�(�ن �#���ر��H2GH�(�ن �%E%�#� ، 'U��

�#���ر(� �د%?� �)�%�����وا �و�ڕا�E2ا، �A�پ �و�(�ری �*�4ازی�-��را���ر�)�ژ�Bون ���M��D%E&م

��وا ،��H2GHر����#� ����Bوەر�� �ڕe?C;اوەی �2Ge?Cژ���"�ن�ڕ� �DCاو;e?Cڕ� �"4#� �4��)� �

�و�#������ ��Uارەوەرا ��� �2Ge?Cڕ�U��U�1�U� ،^_��(� �FGHLر���#� �و�#�را�2�ی ^_��(

��Z���#�2I�ر�� �#�B�ش �و�ڕe?C;او�ڕە�Eە����وە، �ڕ�Ge?Cن ���?A�µ� 4?�8��ی � ���وا دە�_^،

���W�ر�ڕe?C;او�C،�،�%��#�]#���ر(����M��D%E&م[#���ر��H2GH�������اری�ڕE7�Ge?Cا،����دە(�

�����ر� �2GH7�"745�(�ن �#���ر(� �#�وا ،^_��(� ��;�DCر"�ن �)�%�D%E���� )�رەوەرز��ك،

���B�7ی� �����ر �ڕe?C;اوەدا، ���و �)��وارد��(�ن ����1�4;د:� ��� �)�و1�ش �$���U� ��B�7ی

�'@ا��B��#���ر(���H2GH7�"45�(�ن،�دژا%�$��)��Bو�دوو1�رە����ك�و�)�ر�)��وارد����4���ر�

�دە��ن�7 �ڕەW�ز�� �و�. ��Bی �FGH��B�)� �و ���>�را� �B&MLر���#� �:�Bا@'�� �T�روا ���رە ��م

�و� �4I��� ���ك �#���ر�M2GHن، �Ïا��� ��واو��ری� �د%?� ���ارە(�:� �و �#�ژەEIۆ�^ ��وCر� �<7ژ�و� �#�2I�ر�����P�Zن ��B�Tو ����~I��� �د%��، ���وا:� ������ �دا�<او�و�U�ڕ�2Ge?Cو �D4�ڕەو

� E�4ە�4Tن��'@ا��P���B�وە،���E��T5;ەڕە�����%��B�P��P�%7�وە��وو�7�وەی�#���ر�FGHL[وو� .[

�#�و� ���Dت،�#�وا���U��4I���E��Aوەك�� )�ر�(�ت���ا��Ï#���ر����FGH�و�#�را��A��%�2و،���

�و� �رت� �وەك �FGو��?�2ر�� �B�ز)�­� �)�%�I�B�)� E��A� ��� �دە�_^ �F;�� ������ �#�Eی ���)

.�������GH^�و�#�%���À�(�نW;و����Bر�GHG^�و���3 اڵ�و��

��ی� "� 7>رت و 7(رایی� �4 ��ر4&ی��4ن ���.( �� ��ژاو�� و دژ� 4(�(�ی�م و دژ� �A�4ر د�زا�- ی� ��ڕا!� ����ر4ی�م ه�ر ��و�ی� ؟

45 ��ژ��� د��و� و�����ن

"^GHGLر�B"�^_ا����و��� �%�I�T� �B�A� �وەك ����Pر1;د:� ;���رەدا� ����Pردە�;C^،���م ە�Pن

��L������%E%�#��:ا;<I�T����^_ژە��B�#]ن�P�2GHGLر�B.[

U�����B »ی�7� ����ر ���Bوەر�� ��رU�1�ی U���$� �� ��وەڕ��ن (�ن �Bر�W�# �2GHG�ر

�T« #�وا W ،�%�T;و��(����ن و �رت �� �*D��� �� دوور و» �M �?�رەوە �¦�c:� و �3&وێ

2G��4"�ن �� [�. دە�]����ك�#���ر�����P���L�و���ارەدا�%�ELە�^��U� �U�1 و ���_^ ڕC??�و

�*D��;د:� و دە�B�2��;دن U�ر�D ��ر��از��(�ن �ر�� وەك #�وان (���4 ���م 7� �وە��وو

[�� ��H�(�ن�%��B�) ر و�T د��وە%�ك;� M� �� ن دەرەوەی�%��������%E%�# وە���?�� و ڕە

��H�(�ن ��C±ە و MAن �� (�2�B��� ڕe?C;اوی �%��B�) وە���?���µ و �:��W ر���W�2دە�

�م( _�Eەن) �?�2ر�*������(�ن #�زادا��ی دە����(�ر�1و�T �D4�ر و ;Cی ��ژ�"��A ����

���_^ � [B��Aو:� �� #�وا �7À4}H�Ã�وە، ��4ە����Eو�E�����)��%�?A�µا �<�رە و ����4ە�WE�را

��� �B�� �$�%ر��ا دژا�ن ���H� .�?;C^ دە����Eارە(�ن،�دژا%�

� �)=�A� ���رە��ی ��� ،�4���� �وەك ����U�م، [B" ری��Bڕا"� �#��Eا��Bو:� ��� V%"ی��I�B�)

�(�رد��2ن �واز)" ڕە�ENەرا:� �و��� �دە�4Á2?;دووە �$�BاE��#� ��� V��74"^GH��B�)� " ڕەو$�

�و� V�H���� �#�ز�Bو:� �Cروار�U� ��Uوە:� ����Bوەر�Eا �$���U� �E%�Bا:� ��� �8�%��وە،���)

����[�;Wوەر���و���ر�B����$���U����U�1ر��� )�ردەم���ی���رازووی�U���$��ڕۆژا��م���=ی

�)�وڕe?C;اوە%��(��"�وە ���=%�ن �و�����ر#�وە �*�Dوە��وە �م�و�)�و������?�2ر دژا%���?;اوم

���#�و��<وا%�ی����W;وپ�و� �ر$��. ��ر?e;ا��وەم�دراوە�B�2و}Ä�Wون��Bز�#������_ )�ر���و�

�و� �و�دە�B�2��;دن ���وI?;دن ��� �<N4�� ،^_��(� �و�)�ر���ر��B�%����ن �Cر���و�(� ڕا��Bر��E��#از����e� �ر����و�دە�����¬��B�#��وەر�����B����$���U��:د;��اL��Æ�(�،�����:�B�ر���ر

���ر�74T�7B�Tوە �د%��¨�� �Æ�T� �و ��H�� �و �����وە �و�. د%?� �(�ر�;دن �)��Bو ����ر#�وە

�2B"���%�ن� �*�4ە%�ك »�(��� �و �ڕە�Eە��B�وە �ڕا��Bر�Eا �Âو;W� ��ك��� )�ر�Dر�?;د��4

¶Bرد��2ن�. ��دە�P� �:�P�2GH��B�P� �� �ر� �و �W;وپ � ���B�ڕ ������ ����Aو��م #�م

%�MB�Lن� �ر$��[��I~�������را �ی�S'Bوودا�T�ر����%�P��F4L��P�2GH��Bن���ر������7_2�وە،�

�FGH��B�P [��:�BاE��#� �FGو�� ���دەرەوەی �a§��#و�� �Lر�B� ��Uدی �P�%�B�7��%��� ��� �L

�ر$����*��ل���د�"�L;ا$��#�I"�����و�دوا�;�T�زاران� �ر$��P���FGH��Bد%���-�I�Tە*�4 ا%�وە�

��� ��Àن;��دوا ���دە�� ��� ��و ��Pرد��2ن �ÊCر�T] ری�~C;L� �B&M��B�P� �:�P���µ�2}B [������

Page 46: Nojenkrdnewey wellamekan print version

46 ��ژ��� د��و� و�����ن

�ی���ڕاز��ن�و�C;L~�را:��Cد:��ڕ;L&'c³ر���و������و��وە�و�دا��*�;دن�و���W�2ی�دە� MWر�Bدە

�و�دە�4Tن ���ر�74�B�Tوە �#�%%E����T .��·*��ر��ن �� MW�*�و��� �U�*��وەڕ�� 4°�وا��وەی��

#�[B��:و�A������،ەوە��وەی�ڕا��Bران�و� �ر���P��P�2GH��Bن������Bوەی���دە�و����E��T#�ز

��$�%�7�Aی��<I�B�Pی�� ���E�Cا����دژە*�ڕش�و���روەر���E���B�N��#��$�%�7�Aاوە،���را

���%���2ا���ە� �B�ز�P��H��Tن �و ^GH��������� �� �ر� �و ���Pن�Iدەو� �#�"! ا��ر���Pن �Uدی

�زۆ . #��E��B�Nەن �T��Pری �����ر�%�ک ������ �و��#�وەش ���رەوەران �L� �#�*�;ا، �و ر���دە

دەز����P�Wن���%���2ا���ە�E74Tەی��Bر�P�2GHGLن،�A�و��وان����دەوI�$����ش�و���روەری�

�C;L~�ران� ��Uدی �����وی �#�وا��ش ��B�Tو �U�*��وەڕ�1�ن، �و� �ر���Bن ���ش دادW�ر�و� �ر$�

U�وە�L�2}_T�ش���زاری�و��ژC;�د����B�ی���*���EB&Mا���ا���������راز��ن�5;�E1ەن�و���دا

�Bر�W����� .#�و�5;��Pر

*<� %.ر* ی% ��ر* چ ڕ�� )� ��و�% و* '% � �% ر� !�% !% ك �U�> و آ�ن دا��او* ی

%� زا�- ؟ درو!/ د*

��FG��4 ��� ��B�e�ڕوو، �U�B�وە �د%Eی ��� �4Z���#�2I�ر�� �و ����Aون ���ر���وەی �)�}_

دا��_Ã�ڕ�Cە�و�'®� �ڕ]�و�دەT�%�ك�����ر�ڕو�U:��ڕژ���ÊC�دەزا�V4���V،�دوو�دەT������ر�ڕا

���� �E%�Bا��4 �وەك �2}_Tو�� ��Aرە��ر���;اوە �و���وA�(�ن ��وە����� �B�2�� ��Ñ; � �2}_T

�و�دوو1�رە(�� �و���7�دۆزی ��وە����� �� MWر�Bو�دە� �دە�����eازان �ڕا��Bر�� ��ر�B%���زار��

���%��� ���ڵ _{� �T�زاران� ��� ،�4��DI�U� �%��Eی���4ان �B�Uو�Tو�� �و��Tودەرد �ژ�ون وە

��Bوە��وە �ی�. ��ون،�ڕ ��� �2G��4 � �%���§2�� ;���رەدا� �#�م �Bوە�� ��� [�ڕا �ڕ #�W�ر� �ش

�دەT�%�ك� ��� �%���§2�� ���دام �:�Uڕوو� �ش� �%� [%�?����� �:�*�D4�� ����Bوەر�Eا �$���U

�2I�#�¶و�و�­ÇÃI�%�Uو��[Bدە�^����دوژ�Bدە�،[%�?������:�*�)�����وا���ردە�;ا%^،����ر���_Ã�ڕ�ە�و�T��2}_T�ر���زاری�����وە �ر���Fو�ڕا�B%�ر���دە�����eازان���Tم�#�وا�دوو�دە���

�و� �Tو�دە� ���ڵ �%� �ڕۆژە �#�م �T�ر�دە�_^ ��� ،[�وە��2و �T�ر���و�I�U�دا �و�#4"�ش �Bر�W

[%�?������:�*�D4� . ��دە%�(��د%?�،�(�ری�����ر��?�%]�و�

،V4���^Cو�Bڵ��دە�D%م�ڕاد�Tرە��ر�و��Aم��T�^_ا���#�2I�ر�������������4Z��Aو:��B]�دە

��:�A�4���$���U��DI���،�%ران�د�2�دی�و����(�ری�%�ك�*�و�و�ڕۆژە��Bڕا��:�B5�ر�������،^_�

111 ��ژ��� د��و� و�����ن

�H©�دە2C;W�وە،��%���Lو����*�Tۆری� M���وL;د:��دەروو:��و��<�����I~��5�ر�Bن�و�5{�ر�و�

��Eا����Pردە�;C^�و��7�%�7�A��P�%�Wو�دەز�B�T�����L^_74TەE�4 . ��Bی��PرL;دن�و���B�وەی�

����PژC;دە�2�دا�وە��Tڕە�25ر�و����Pر1;د���4ڕەوا%�$�� E4راوە����*�T�����Lم�����ر#�وەی����

��:���L� ��L M<4;اوە، �F}W� ��7H���c¦و��� ��L M;د��وە ��2��Pور�و�*�4ازی ��� �4*��� و�وەك

�� ���روەر��، �:�P���%� �و �E��Wە� �U�*��وەڕ��� �������T*��ر�و�B�2دە�� �و �دەر1����2�

��L� �4��P� ���را�B�ردا ��� ���رU�1���H{���7دەن، �P�%ردا��وە�P� »�Tو�� ��E4ەL�ن �*;ەو��

�����eB�ی� �2C;Wدە� ���رد�� �%� ��وە�Pرزدە��� ��ك�P� �H�� � ���را���ر �4��L� دە���ن،

ی�#�و���و�����E�#�،�4ی���و¨�����#�را���Bدە�_^�و���ا��:���E7C�U�وەی�#�وەی��L�،��H��#�وە

�و� ��ûï�Tون �$�P� ��;و*��2 �P�%ردا��وە�P� ������ �دە��از�7�وە، ���ی �B�P' ا�Pن ��دا��

���ر�����U�L;د:��U��E��}Hەرا���Cر� !

����Kه�ن، ��<�ر �ی �و� ����ر�ی&�3و������و ه��>و� ��C و "X و =(=���� آ� !:��ری&�2>ون �ی-، ��� �ی- ؟

2G��4��ددان���و�����ا���رەدا��V4À،����#�را�2��%���'@وا�7H��#���ر��H2GH�(�ن���B�ڕ���رە �ش�� ��}��*� � ���ژC;�(�را�� �#�B�ش ��Aون، �و��?>�ر�� ���رەو���ڵ ��P��Hن�%��B�)� ��;

��D}?4:��ڕا �ڕ7�(�ن�و����>�����H��8�(�ن�و�(�را���دا��:��دە�W�2�ر����Bر�����FGHGوە،�

Mن����#���ر��)� �A��:ت�ڕوو�;د��%��&م�و� �را�2��5�ر)��>�� �ر����و��?�2ر��H2G���%�ن���

B]����د%�ر?;اوی�و����#�*?;ا����و���:��U�ر)��$����و]،�. �����ر�و�دۆ���=واز�����ا����دا

�دە��ن،� �#���ر�M&م �و�ڕوو��� �دە)�4ن �A�پ �واز��� ���وا��ی �Cو�زۆر� V7Hدە�� �د%�ردە%� �B�#

�'@ا��B��#���ر��H2GH�(�ن����ڕەو$������وەردەW;ن�و���)��Bن���و��$�� _{�و�و�(�ردە��ن�و�

�W;و��(����ن ��Ñ���*� �و�دە%?��� �ڕE?CەU�ن ���و���رە �ن�U .وا��#� �~4������ ��� ����A

����U�دەر�1زL;د���ن� �����ر�© ����%��B�P� �زە7�B�ی �Tروە�Tو�� ��ا�]��� �و���#���:� ��ون�T

�زۆر�=وازە �%� ��H�� �#�رادا ��� ������. ��و�ڕا��ردووە،� ،^C��� �زۆری �P�%وە�B� ���وا��%� �ر#�وە

����25ری� �و �L;دار �و ����Aو�µ� ���4��ی � �و �ڕا��Bر�� �ڕe�C;اوی ��Pرا�� دە����رداری

��3ن �ڕا��Bر�� ��Uد�"��� �و �FGوەك�. ���2ر�� ;��5;ە �����L� �#�و �L� �����ر#�وە*� T�ر

���ر�P�^GHBردەL�ن�و���و���رەدا�T��^����#�را��BدەL�نX .

Page 47: Nojenkrdnewey wellamekan print version

110 ��ژ��� د��و� و�����ن

��$���U�©�7%�$��دەزا�]،�#�و��Aن�������>�ری��*�D4�#���ر����(�ن�������%�ك�*�4از����

�Cڕ� �L� ،���P��H��%��B�P� �وو�7�وە�� ��%�?A�µ��� �2Ge?Cڕ� �و �وە�B����Tوەر�� �~4À2Ge

���4��ی� *�:�������Eو��SMدە�Uاز���A�،^C��ڕe?C;او�و�ڕ�P�7�Ge�C:��#�و���وو�7�وا��،��4~�

�' ۆر�و�� �و�دە�2�ی �$�%�� �ر� �Ã�}Þ�ردەی �و���ر��B�ی Xن� ��� �و� ��H2G��4ن ��Mن ����}Ha�B

��H74�ر��µ����وە����U�راوا،��. ��Tر�U��دا��;<��c¦���P�%7�وە��وو�����^C;Lورەوە�دە�*����

E�4ادان���L�،[��Tون��Bز�Õ_7>�رم�و��C�U��:و����=وا�����4 ��Âو;W�[%E��A�،ور�P�����

��Wر�دەز��Bرا��� ������%�ن �L�I�L���وی ��وڕە��� �P����� �دا��P;B�وەی �و �H�� � ��ك��

��L�� ����Hو���د%§�ردە�Pن،�L��ڕۆژا�����وو�P%�$��و����Eو�SMی���را�B�ر���:�Pرە�<��Pر��

�ا�]ژ �� E��Bود��� �و �*�ڕ*>' ا�� �~Cر�P� ��� ����Pردە��ن، �و �دە���Cن ���م�. C;دە��P�2ن

�و� �و��M %�ران ����%��B�P� �وو�7�وەی�� ��� �$�±�� �FGHLر���#� �وو�7�وەی�� �S'Bووی ��ر��ی

� ����Eی �"��T�B� ���وی �دە��ا�Mن ���وا�� ،SM����Eو��� �ÕH�ری]Mahatma Gandhi [را�XL� و

.و����2G�ی�و�E��A%��د%�����ر]] H�]Clara Wichmann{"�ن�

��$���U� ،�:�B�ر�� � �و�A�����ز�� �)�وڵ �%�#� ،���A� �$�%�7�A� �$���U� ��� ^����B� �*�ن،

��� �ر� ��ك��� �)�و1�ش ���رەی �و �دە���ت ��� �ڕا��وە� �و �واژۆ(��;د��وە �%�#� ��H�؟�%�7�A

�ڕe?C;اوەی �:�748?4 � �%�#� ��H�؟�%�7�A� �$���U� ��H�ك��ڕا��Bر��(�ن،�%�B��� ��� ،���?A�µ

���� �U��H{�دان �و ������وە �%�#� ��H�؟�%�7�A� �2Ge?Cڕ� �ردەدەن،>�� �7�زۆر ��� ���%��Eا

�Aار�4Aەی�%����و��Aود�;ی�و���ر��ر*��F)'&ە(�:��دەوI�ت�و���رز�;د��وەی�=2�5�ی�����

� �دە����Eاران �و���وا���ر�;د:� �:�"2}Hو��� ��وە����� �*�ر7B�(���ی �Ê*و�درو���� ��وەی

�U�،[1���$��دژەCر�Ã��"2}Hروەر�و��� ��ر�B%�دار���A�و��وا��؟-��%���2ا���ە�����وە

�و� �<I��� ���ر�Aوەی ���=%�ك �L�Aو���و� ��Pرد �:�P�2GH���*��� ���رەوە، ���م ��داU�وە،

��$���U� ��� �E74Tە �د%��وە �P�%=��� �و ������P����5����� ��E��}Hەری �ردا������Pن>�

B��� �5�ر�B:����رU�1�ی ;Cژ��� �وو�7�وە%�ك�� �T�ر �L� ���B��1ون، �$�%��B�P� �و �وەر��

���SM����Eو� �و �#�ژاوە ��� ،^_���� �E�aBا ��� �دە���ت �T�و��ری �و ^_���� �ر���Pن� ��را:�

���� �و�چ �دە����Eا ��� �چ ����Aو�µ� �~4À2Ge�Cو�ڕ� �Wدەز� »�T� �E�4ا�P� ��� �B�#� دەزا�]،

�ڕۆژا �L� ،��H�� ���و:� �دە���ت �L���:��دەرەوەی �و �:�BاE��#� ���را�B�ر ��SM����Eە� ��

���Eو��H�����2������SM�،�. ژC;دە�2�ی����Pر����ت�������،��SM����Eو����^����B�����I�T

47 ��ژ��� د��و� و�����ن

(�W��$�%��B�ڕە��،�W�ڕا��وە������ردە���B�ر������������M&ە��ون�و���رEI�Tا:��دەوI�ت�

)�����H?;د��وەی� ;��(�ن�و���وڕEI�Tا:��ڕا��Bر���و�ڕا��Bرا:���TوA�ر���W�رە��،�وا�%��B�

�T�ر� ��; � ��� �EC;Wا��وەی �W�رە��، �ڕe?C;او�1و:� �:�)������Bوەر �%� � �:�74�?4 � W�رە��،

���زاری� �و� �وI�A?;د��وەی �ڕا��Bران �ڕۆ�� �وە=��:� �W�رە��، �و�(�I�B>�ی ��ك� ڕۆژە%��(�:�

ا��وەی��<وا��U��1و:����ك����T'&ی�%��>;��وی�(�B��%�$����زر��:�� �ر��(�:��W�رە��،�W�ڕ

!و�U��$�%�7�A�ی�W�رە��،�ڕ7�Ge?C�وەی�#������(�I�B>�ی�W�رە��

�و �B�زT�ب �و ���������M&م �:�)�W���%E�#� ��� ��_{���ی �#�و ��Aرە��ری [B� ������Aو:�

��(�ن�Iو�دەو� �Ha�B{��(�ن ����E4ا:�.. �ر��(�ن ������ �درو�����?;دوون، E����%� #�و� _�7وا��%�

�GÄ�B�ردە�_^ �درو�����?;دوون، �#�وان ��� ،�%������?4 � �و �ڕ�Ge?Cن ���;C^�. #�و

�U�}B�ر� ��A� ��� �دە���ت �دا�7H?;د:� �¬��B�#� ��� �B�ز�H��T�(�ن �و ��������2GH�(�ن

�Eا،��"��?�ن���W±ی�%���Eا�و�#4"�ش��M4ن���7H��) ��ر��ازی (�Iر���وەك�دەو��Bوارەی�ڕا�µ���

E��#ری����Uاز ���رز1?�%7�وە، �و�#���و�درو*"�(����ن ����T*��را��دا �DC;?*��� �Tوە� ��� ام

�و� �W�ل �����وی ���دە����>��7H2}Äن _�7و��� �U��Bن �و ��Mن ���ر��B�(����ن �:�74cÜد��

!�;�DCرا��وە،���(�*^��Eە%]

����� �و�#�را�2� �دە�����eازە(�ن �T'&ە ���ر1�رEAا��وەی �؛ �#�وا �DCر�)� ����I�Tو�� وە �ر�^

�T�ر� ،[%�?�� �#��EB�Nا:� ��� �دە�^ �T�ر�(�ت ،��H�� �*�و�و�ڕۆژە �%�ك �(�ری B�زT����(�ن،

� [%�?��Á2دە�� ���رە��%����وە �T��§�وە ���م �و�: دە�_^ �ر��(�ن� �و �ڕا��Bران �دژی �E��Wە

����دا�Uاز �و���ر���2��;د:� �öï�T<ا�Eن ���U{�(����ن، �و� �وI�A?;د��وەی Ha�B{��(�ن

��H��%��B�)5;ە�� �Aو��� �دا�H{�2وا:� �:�)���)�4�� �و �5;ە-�Tو1�ش �و �5;ە-#_2� �و - #�%Mن

���� �ژC;دە�2�(�ن �و���C±ە �MAن �2Ge?Cڕ�U���� �T�ر�ڕۆژە �(�ر�;د:� ����وازە(�ن، (���2ور�%�

�و� ��Uد�T*��ر�� ���B�7ی �����ر ����Bوەر��(��Eا �ڕe?C;اوە �و �U���H4�(�ن W;و��

)=�A�Uو�� �و�U�ڕ�Ge?Cن �T�ژ�Bو:��U�M1 �;د��وە ���ز��ی �دەرەوەی ��� �?;دن���U�Uو�� �

��(�ن�Iو�دەو� �و�Ha�B{��(�ن �ڕا��Bر��(�ن �����رەی�. �ر �����4ان �B;ۆ�� �د%�اری درو�2?;د:�

�W;و��(�:�� �درو�2?;د:� �(�ر�و�ژ��Eا، �:�)�7C�*� ��� �و�دەر��را����Eن �Ha�B{��(�ن �§���

���،�#�*��7;د:��=وان�%��B�)��)�B�)و�_��$��و��Tن���و���وەی���ێ����ڕا��ردووی� 4?�وەژ

�%<ەوا:��#�%7H�(�ن�و�B�زT���(�ن�و��H7�4#�(�ن���و�����4�دا������� . و�

Page 48: Nojenkrdnewey wellamekan print version

48 ��ژ��� د��و� و�����ن

�،��H���:Eڕا��Ã_�B]�دەزا��Vوە��T(�ر��C(�ت�و�وزە�و���ا��ی�دەوC^،����م����;د:�����وا��ی�

��Eۆز �����_{�(�ن ����H��%��B�)� ��Aرە��ری ^Cو���"�� ����Aر�دە�_^���T��DI�ر�(�ت 7�وە،

�دە����(�رM1ن �T��§�وا��وە ����. T�ر���م ���?aB� �%� ���H�؛ ©_ ��� �;�Bن��ز ����Cدووڕ� ��م

�U�دە����(�ر�1و:�� �%� ،�2G_#� �وەك �ڕا��Bران �و �Ha�B{��(�ن �و �رت� �و �دەوI�ت �FGو�

(�B��%�$��و�ڕە�?;د��وەی�(�%�ی�ڕا��Bر���وەك���ران؟

�ڕا ���دەی �S'Bووی �و���#��Bدە%�"��Eا�#�W�ر���ر�¬� ����T*��ر�� ��� �T�ردەم ��Eە%]، ��ردوو

���Ãردوون،� �و�دەوI�ت �و�ڕا��Bران ��}Ha�Bو�� �رت� ��� �و��_{�(��"�ن ;��(�ن� �Aرە��ری

�و�(�ر�;د���ن،� ���رEI�Tان �F*و��;و� �ن�U� ���رژەوە�Eی ��� �وە�EBا��وە �وەك ©Hوا��#

��H�(�:��#4"�%�ن�#��� �%��B�)���; ودەی�ڕا��Bر����;دوون�و�وەك�#�B;ازT��C�ردەم��_{��و�

���(�ر��3 دوون �ن�U���� ���ر��ر�� �:�74cØو���دە�� �و����B�2. �����دە����>�%H{�ن �}_�

���� �ڕۆژەدا �#�م ��� �ڕا��Bر�� �$���A�2Uو���� �ÃI�T� ،����Tز�Bو�� ��%�#� �دوو1�رە(� ،�2_#

�����و�1و� �$�%���و� �ر ���������M&م ��� �4Bردە��� ��� ���ر���راورد �T�زاران ��ك،� ��Ñ���*� �

�;�و�(�*E7ە�;���وە��وەE��� .�����;دوو�� �دو7C_��ن �و��Tود�:� �و��Tو(�ر�و��Tو��ز Ô�Ñو�T

�و� �??;دن�#� ،�<I�B�)� �د%�ردەی [% ��%���#� ����;دووە �(�*��À2ن �T���و����، �Bدوژ

�4*��� ����;دوو����� �ڕۆژ، �ڕووداوی [% ��%���#� ����;دووە ����>��ن �و ����E7Bا�I<ا�Eن

�"Cر�Tم��#��Ïۆ;B�2وری���).

�وەك� �و���U��Bن [% 'Ãدە�� ���رەوە ���وا��ی �و� ;��(�ن �}_�� �%� ،V���� ���رەوە ��� وەك

���� �ڕا��Bر�� 7�وەی>�� ��� ���#�وە �%� �دە��%]، ���ر1<7"�ن ���رەی �T�ر�ڕۆژ��Aوەڕ�² #�ژە�ن

��Aرە� �و ;��(�ن� ^}W� ��H?;د��وەی�%��B�)� �T�و�� �ژ��"��Eا، �����ر�(�%�(�:� �ر�ن

[C;Wن�دە����#�م��B�7� .�[B��2����Bی��Uا�^�و�U�و:���Tو1�*"�ن���U��Bن����#��2�

����EەB�وە� ;���رە��ی� ��� �وە�م ،Vا����دە V��)�7�%و�د� �M@وا�Mن� ��D�4Tر�� ��� �����وەك�:

����H�ی��%��B�)رە��ری��Aك����#�را�2�ی�����=�Aر�(�ر�و��Tی��U�7ردی�����V���� �}_

; �W�����4;و���U�����و��)�،���)��H��%��B�)ە�±C����(�ن،�U�ڕ2Ge?C����#����MAن�و�

��:�74�?4 �(�ر�����ر� �دە��ا�Mن �T���ون، ����Bوەر��(��"�ن ��%�}H �و� �#���ور�� ڕe?C;اوە

����H�ی�����Eو�W�ڕەك�و�*�رۆA?��و�*�ر�و���وA��و�T�رC"�(�ن��%��B�)��$�%ە��را�C1�ڕ�U

�#�زا �%���ی ����وەك �$����ڕ�Cە��ار �B�2GH�� �� 'Wرو�1ر�و�(�ر�)� �W'@ا��وەی ���وا ،[%�?�� د

109 ��ژ��� د��و� و�����ن

��و،���ك�����ا�;ا���١٩١٧����Aو:��U���[B' �و����ڕاد%E���À% �I�Dا،����ڕا �ڕ��#��2�1�ری�

���و��B�2GH�دا� �����DI)�ر��Aار�ن ،[� 31�4���� �$�%�7�A� �B�2GH�� )�ر��Aار� �%���ی

�دارای����B�وە �دەوI�ت ���روەر���و، ^GH��B�)� �ر$�� �;�L;ان؛&'T�و��� �)���و و�#��Bدە%��ن

�دەوI�ت� ��ی;<C;�� ��;�DCران ���و، �<I�B�)� �:�B��� �و �زەMBن �و ���ر)��748Bن #�B;ازە(�:�

.��ون،���را:�� �رت�و�دەوI�ت�U�}B�ری�ڕە�¬����ر74�B�T�را:��(�I�B>����ون

�= �Kر�ی&��آ�ن ه��ی���� �)� �ی��ی�' و '���( '>�8و'ی�1 د���ن و �7 �� ����و�ر� ڕ�'8�آ���و� ؟

_{Eاوەر��وە�� ��� ،��� �ر� �روەردەی� ��� ���*�;او �P��� �:�Pرە�>�� �زۆر1�ی ��داU�وە

�B�Tوان�". "B]�#�وام���2GHوە. �Bدام�#�وا���وە�و�#�وا�دەI'ن،�#�Eی�#�وا%�"��ر�AوەدەW;ن؛�

�دەI'ن �م،. �E" ...#�واCو:�����ڕ�Bژ�Tو�� _{Eاوەر��� �#�وە�Eەی ��دا� �:�Pدە�2�واژە� ��� [B

V7Hر�������; B]���زا��Vزۆر1�ی�#�وا��ی�. E�B%�ی�دە���ت�دە�V7H،�#�وە�Eە���ر�ENەر���و�

��~4À2%د� �%� ���I>�%�ك �و ���ر�Aوە �چ �وC;ا�>�ر�دە���ن، ���Eو��SMو� ��� �#���ر�P�2GLن �L

�%�7Cو��L�،�%�T������"%د%��ن���و�د�Uن؟��LەE�

�(�B' ای� ��� ��Mن، ���رە ���و E?4ادا��(�ن� �%���م ���وە��P�وە، �E��Wە� 4°�وا��وەی��

��م���رەوە�دە��ا�Mن���ر�¬��#�و�a�5"��دۆ(�2À4B�ری�و�(�ر���E�����}H���%E�"��B .�Va�5ەدەن

�و���� �دە%��>;ن ����U��E��}Hا��(�ن �U��E��}Hەران �)�وا7I' ی �دە�2�ی ��� ��Eە%]، ���7Cو�و

��� �U�1ر��� �E�B%�ی ��� �و ��P��Hن�%��B�P� �ڕوو،�] www.indymedia.org[ڕە ���e��%دە

���� �و�#�وەی �دەدەن �U��E��}Hەران �=�Bری� �L� ،[��دە��� �)'&ە(�:� �%���م )' *?�ری

���� �دە����Eا، ���Eو�SMی� �ڕووی ��� �(�ردا��وە%� ،^CەدرE��}H�� ���P�I���P�وە �E��}Hەری

�د%�ی �)�ر�دوو ���ر�¬� �E�B%�ی���"�و�� �#�وەی �و �دە���ت �E�B%�ی �#�وەی ڕووداوە(�ن

H���Eدە%e���ڕوو،��Eەن..و���Z4À4Wو���' گدژەدە���ت���������Ýو���.

�*�ن��� 4°�وا��ی�#�وەی�������دوو���دا������ڕا��ردوودا���B�ڕ�#���ر����(�ن����;اوە�و�

ەڕ�ن�����D4�*�:��ڕا��Bر���و� �E��Wەی���B�7¼4%�ن�����;اوە،��� 4°�وا��ی�#�وا��وە،������و

�،�%�(� ����Bوەر��(�ن �ڕe?C;اوە �A�µ?�%���ی �2Ge?Cو�ڕ� �:�B�ر�� � �و�)�ÃI�ی �$�%�� �ر

Page 49: Nojenkrdnewey wellamekan print version

108 ��ژ��� د��و� و�����ن

��¬��B�#دوا� ���دە(� �����Uو�� ��E4ەدات �*�ڕش �����)� �و�B�ری Xن�)� ��ڕا �ڕ �B�(ر��

�*�ر���. A�و��وان �C;L~�را:� �و ���ران��� ��ڕا �ڕ �#�ورو��دا ��� �L� �4��P� �#�وا T�ر

� �د%�� �D4I�B�)� �و �"��Eە�Pن[�E?4ە*?4^�Iو�] دەو�}_ � ���روەرە(�:� �4>�ی

��وی�ڕا �ڕ��) Õ�5�داI�(�ن(�cÜد����¬��B�#����ن�دە���U����}Ä�<�دەW;��وە�و���دە���

���ران" *�ڕ¨��"�� .��Fدە���وە�����P�Iدا�Õ�5��Fدە�������#�B��دە��2ودە��2;د:��دە���

�*�ر �:�Pر��ا�� .� �و �ڕادە �ڕن �ڕو��� ��� ���ر�1زان �و ��;�DCران �L� �4��P��:�D}?4�� ��

T�رەوەز���Pن�و�*�را�و�(�2�B�ی�(�رE��)���Uا����{���?�(�ن�دە���$��µ�رە�µو*����%�ن�

�و�)�ر���و���وەوە� � <ۆ�2�Iر� �*�ڕ¨�� �B�(وو�و���رS'B� �����)� �دە���� �B�#و�� دە�� �4ن

���ڕا �ڕ �:�~}�4�� �#�وە �دە��ن، <ۆ2�I' ی� �D4و����U�%� �و �ڕا �ڕ7�وە �)��Bو ��ر(�$�

�دژە*�ڕشA�و �����رL�و ��� �����وی�. ��وا�� ���ردەوام ���D}?4�(�ن� �ز�MN ەی ���رە ��م

��L� ،^_74TەEB�Tر��� ��%E4B�#و�#�و���� �A�و��وان �*�ڕ¨�� ���ر(��>�ری �دە�7� *�ڕ*�وە

� �دەM4Iن �4��P� �د%�� �P�%�����وا �زا��Iوە؛ �B;ۆ��%��Eا �����ر �ڕۆژ��رەدا " ڕا �ڕ]"��م

Iو�T��:�~}?4���������Pت�و�*�C]�و���ر�و�دۆ4U~��د%�ر�;اودا،��P�»�Tت��4?{~�وە،�وا �4

��~4ÀC�*�����%��:�%����Lری،���وەی��LE4B�#����2_و��وەدا�����A��P����� �̈Tوەز�و��#�����B�#

�%�T� �����رL�و �#�W�ری �د%��دا، �~4Uو���ر�و�دۆ� �. د%�� ���M4ن �L� �4��P� " *�ڕش"���م

4�� ���%� �P��� �و�#�وەزی �T�ش ��� �4?{~�وە،��L� ،^_74TەEB�Tر��� �#�و� ��>�را%�� �{~�ودا

� ����GH"�ر�P"��رL�و �æد��B "��B�Nرە���� ���Pدە� �ڕو��� ��� ����{�������P�وە ��=%�ن

�" *�ڕش" ����� ��� Ý%د�B� ��B�Tن �:�~}�4�� ;��دوا ���ر74�B�T�ری�١٩٨٩و ���Pدە� دا

� �د%��؛ �P��%را�<Aو� " �*� �EەL;د،�Pر��� �#�زادی �L� ���و، �T�ر�#�وە �ڕو��U*�ڕش ڕش

��%¦�cت�و�#�Eی����HB�T{����ر�B%�داری�دوا�µ������S'Bووە�Pو ! "

�واژەی� �و [���(�ر1�ر �دە�2�واژە(�ن �ور�%��وە ��� �L� ��وە،�(� �#�وە �$�)� ،[B� �����Aو:�

[�T��$���U������H2*��را��ی���ردەوام�" *�ڕش. "درو�^����*�C������Nودا���(�ر1�ر;�

�A�و��� ��� ��T*��رە����(���%��748ن �B;ۆ�� ���=%�ن �?7�ژ �و��E?4ا:� �و�#�ژەڵ �B;ۆڤ �وەی

�دارا���. دڕ�Eە��P�وە ���روەری، �A�و����وە؛ ��;Wڕا� �:�)�%� � ����1�4;د:� ¶­��� �U�و�� #�م

��ار��� �2_��� �B�2��#� �U�}B�ر��، ،��;<C;?�(�ر �#�و�. ��%��ت، ���ر�¬� �دە��ا�Mن �' ەوە

� ��� �S'Bوودا ��� ��� ��Eە%]، �دە�;C]" ڕش*� "ڕووداوا�� �و ��Aار�. ��و1;اون �#�و �%�#

���Hن����1�4;دووە؟�%�7�A��B�2GHی����%E��"���%��

49 ��ژ��� د��و� و�����ن

���4. ��4ە�Eی�ژ�:��(�B��%�$��و�����ر1;د:��زە7�B�(�:��(�%�ی�ڕا��Bر���و� �رت�و�ڕا��Bران�)

���������E%��*�ر���C���ر���B�7ی�د�"��;ا���Ñڕا�2�وU��و�Þ{2¼7���2و����T�رەوەز���و�

� �$�%��B�)� �F}Âو�Tو�� ���ر�74�B�Tن �و �(�رو�1ر �2Ge?Cڕ� �#�Eی �ڕE?Cە�Uت، U�ی

��B5�ر� �:�Bز� �و�د%�ر?;د:� �و� �%�ە�E%��(�ن �و�E7C�Uن �روەردە� �B�2GHو��� دا��*?;دن

���(�رو�1ر�و�E7C�U:��دە��و2C��#��2�ی�T�رەوەزی�و�#���NوB�ن�و�*�را(�:��#�و�*�7C�،�وا

�U�1ە��را%�$����ر�C1�ڕ�U��:�74�?4 .

� �4��و�(� �و������و��وە [�;<��%� �#�Eی ���و���رە، �2Ge?Cڕ� ��Uوە:� �دە�_2� �<I�B�)� ��

��Fك�دە��%�<I�B�)وپ�و�;Wك�و����Tو��F}Âو� 4?�وە�ژ�ن�#����� %]�(�ر��Cدە�]،����T�ر�

����Eە(�ن،�. M4@ادە��ت ���4ان �F}Âو�Tو�� �و��Tودەردی �B�Uو�Tو�� ��<وا��%����ون �Tروە�T

�وA��و�T�رC"�(�ن�و�(�I�B>�(�ن��' ەوە���رEI�Tەدات�و�T�ر�#�م�W�ڕە��(�ن،�*�رە(�ن�و��

�و� �ڕا��Bر�� �وC;ا�>�رە(�:� �و�*�7C�وارە �(�را�� 7�وەی>�� �T�ی �دە�_2� ��� �Tو#�را�2�%��%�،

�و� �و���7� �و�ڕك �دوو1�رە(� �T�ی �����و�� ��� ��(�ن،�Iو�دەو� �ڕا��Bر�� �B�2GHو��� �ر��(�ن

�(�*�2رە(�ن �و ó��� .�<N4�� ����I�T����� �زە����Z�ك� �و [����ر��و ��B�Tو ��وەش

�7���ری�#�و�*�4از�و�(�ر�;د���E��Tەدات;W�����?%د��D4ÀC�*�،اE��)وە�§��T.

®M ا5��õ;ە�#_2��و�5;ە�#�%Mن�و�5;ە�B�زT�ب�و�5;ە�ز�Bن�و� �����Aو:��B]،����و����D4وەك�

��(�ن�و�#�%E%������(�ن،�وC;ا���وی� �ش��ó����[%E��Aو�(�را����_{"��_����ڕا��Bران�و� �ر

�دە��ا�_^�زە7�B�ی� 4?�وەژ�:��دوور���������#�م�*�4ازە�����D4�*�ن�����Aرە��ری� �زە

�و� ��C�U@*�ن �و�دوور��� �#�زادا�� ������و��وەی �%� ���رە(� E��Aو�� �و���7� �و�ڕك ó���� ��

;���رە���#�وە%�،����A�ن�دە��ا�Mن���. C�I�B;ا:��GB�W�ر�D1ت��¬��B�#ر��W�#���DCرە��ر�A

�����ر� �Gµ�ش �#�W�ر �و �درو�2� �ڕ�A�%�<Cرە%� �#�م �#�وا ،[%�<�� ����H2*�#

��دە����>�%2}H��)���4I�Bڕا��Bر�و���ر�B%�دار�و� �رت�و�Ha�B{���و�دە������زار#�زادە،�#�وا�

�و��Tو��زە(�:�� �و��Tو(�ر�و��Tو��ل Ô�Ñو�T� ��� ���و�دوژ�GÀBز �و���U���B��1ون #�و�دڕ�Eە��

�،ÔCر���دو��Bڕا��}U�زار#�زاد�و������:�)���B�ت�����4?�و����و:����U{��#���ورU�[% �*��

و��¦e��c�ر���دەزW��و���وە�Eە�] �ÕH�)�������M&م[و���ر�1ز��(�:��ز��'&ە(�ن�و�داMW (�ر�����ێ�

.#���ور��(�:���¦�cن،�دە(�ت

Page 50: Nojenkrdnewey wellamekan print version

50 ��ژ��� د��و� و�����ن

����و��4?�و [��cÜد������ �%���م ��� ،V4��� �#�وەش �2G��4 � ����I�T��$�%ە��را�C1�ڕ�U� �و:�

���Ñ;ا��د�"� �ڕە�?;د��وەی ���وا�� ��Aرە��و��زن، �M��D�B&م �#�B;از�و �4I�B�)� (�I�B>�(�ن

���ر��ازی� �B&Mرا�E�5� �ڕە�?;د��وەی ،�Uڕا�2�و� ��Ñ;ا��د�"� �7���ری;W� �و �:�B�ر��

]���?Aو�µ� �B&Mرا�E�5 /ن�)���Iدەو� �و �دە�����(�ن ���و�] %��>; �F4��%� �:�74�?4 � و

��(��Eا،�%�����#� �(���E4را����� �و �E45را���ن ��� �(��������B�(�ن �#�زادا��ی ��;<

. ڕە�?;د��وەی�S3I�Tارد:��ڕا��Bران�و� �ر��(�ن�و����B�2GHڕا��Bر���و�دە�>Eان������رووەران

���H2}W�(�ن �و�(��1و��وە �و�#�زاد ���W� ��Ñ; �ڕا �7���ری;W� ���را�B�ردا �� .����cÜد��� دووەم،

��N��B�#م��#����cÜەی���دE���� ��وەك��Aرە��ری��_{��#_2��و�B�زT�����و�(���2ور��(�ن،�

��Uازراو� �(�I�B>�ی ���رەو _{���§�و� �وەك ^C;دە�� �و ��Mن �$�%�7�A��� (�I�B>�ی

[Cدر M<1و�Aر���� .�،[%�<�� ©H��%�7�A��� �(�I�B>�ی ��� �#�W�ر�����ا�Mن ���B�وە، �:�%=��

�و �دە�BرMW ی ���ر��� �دە��ا�Mن ���زاری��#�وا �و�W�رB?;د:� E%���7و���� ��وە%������ ��7�دۆزی

[ .�G��Aزی�و�زا�I �;د:��ز��'&ە(�ن��>;

��Uدی� �Fدە�� ��� ��E���� �(�رو�1ری ���ڕ�Cە�;د:� �و �ڕ�Ge?Cن �#�W�ر ��"�و�� ��

���� ��� �ر��(�ن،� �ڕا��Bر�و �U�}B�را:� ��� ���راورد ���د��7I%��وە ،^_�� دا�H{�2وا����%Eا

� �D�U�ر ��Aرە��ر1?�ن،�*�رە(��Eا �W;25�(����ن �*��� �دە��ا�] �ن�U��� 5�رE��Bا�]،

�و� ��Tو#�را�2��;��?�ن �د%?�دا ����Eە(�:� ��ك��� �و��Tو��H2}Âن �و��Tر�Dر�� [1;���و;<��%

���B�7ی� ��B�Tن �����ر ����Eە(���وە ^}W� �F��#� �����روو ��"Cر�T� U�1�ڕ�Cە��را%�$�

����Eە(� �)��� ��ك� �و�U�1�ڕ1�C�را%�$� �4cd?4نڕ�Ge?Cن� �#�W�ر�. ن، �*�رە(��Eا ��� �Tروە�T

ڕ2Ge?C��(�رەو�1رە(�ن�و���ڕ�Cە��را%�$������ر���B�7ی� 4?��74:��ڕe?C;اوە����Bوەر��(�ن�و��U�1�ڕ�Cە��را%����Hن� �و �7�وە%�ن;<��%� �و ��H�(�ن�%��B�)� ���T�رەوەز �و ����U� W;و��

�دە�� �:�G��%� �دا��*��و:� �T�ی �دە�_2� �#�وا ،^_����?4 �7�وەی�;<��%� �و �� 'Wر�)� �$�

��������ر1;د:�� �7�Bزە� �*�ردا، �E45را���:� �%� �*�را ��� �W�ڕە��(�ن �:�)��H�U�1�ڕ�Cە��را%�

���� �Cو���ار� �����4دە��ت �و� ;��(�ن �����ر��_{� �ر��(�ن� �ڕا��Bر�� ���ر�B%���زار�� �´�T

_2�وە،���وا��%�(��د%?���74B���E..دە�����eاز�����روو��DI�Uو���ر��ر��eاز���ڕا��Bران�و�

���� �*�ر، �F��#ر������ �و�چ �W�ڕە��(�ن �F��#ر������ �چ �#�و�*�رە �دا�H{�2وا:� �Uدی

�و� ���2�W������ر� ;��(�ن ،�Uڕا�2�و� ��Ñ;ا��د�"� �����ر���B�7ی �E��)��H2}Wا (��1و��وە

��(�ن�و�دا�Uاز���و� E4او��H2G�(�ن�دە��ن�و��<�ر�ن�����ردەدەن�و���U�*��ن�وەك��5;W

107 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ��(�:��*�ڕش���ون�و�����ك���D}?4:��ڕا �ڕ�B����7وەر��(��Eا،���7�µ�وەی�U' ای�*�

��D}?4:���١٨٤٨ - ١٧٩٣ – ١٧٧٩دژە*�ڕش���ر��و�����دە��7482وە،�������:����4ان����

� �A�و��وا�Eا ����Bوەر�� �*�ر��[��رەی �C;L~�را:� �و �وەك�]�����ران ��ã:5�رە� ���ر��ازی ،

��� �*�ڕش، �:�P�2ا��U� �وا�>�ری� �و �ش�دژە*�ڕش� �:���� ��� ���دە��7482، ��ر��و

� ����� �#��2�1�ری ����Bوەر�� ��E��~}�4:��١٩١٧ڕا �ڕ� ��� �دژە*�ڕش �وەك ����{��M&م دا،

���دە��7482،� �����ر��و ����EەE��Pا �و�T�روەز�� �*�رە�Pن �و�*�رای ��Pر�P���Uن P�2�B�ی

� ����١٩٣٩�� �2�a�B' %���ی �:E��~}�4�� ��� � �D5;ا�� ���*?;ی ،����ÃGH#� T�رەوەز���Pن���

����X�ی�ڕا �ڕ�����Bوەر���ڕE���Cا:����:E��D}?4�ی�#' ا�Eا،�W١٩٧٩�ڕا%�وە�دە���ت،����

���P���P�Bز��'&ە�Pن،�#�E��Uە(�ن���دە���%>�%H{�ن،�����E��D}?4:��ڕا �ڕ�����Bوەر���

� ���دە�١٩٩١7482#�زاری ���ر��و���Àن �D�#�B�ر �و�=%��>;ا:� �(�رد��2:� ���رەی �وەك�دا ،�

� �دوا%E}Hا ���I�ی �دوو �#�م �:�)�7�ڕا �ڕ �:�D}?4�� ��� �و���:��] ٢٠١٢-٢٠١١[دە�M7Hن ��

<ۆ � �و ^GH��������� �و �#��BXGH�(�ن ،�~;5�#� ���ر��و���Àن�-���Pوری #�B�ر?���(�ن

��دە��7482وە�و�دە)�4ن،����م��P�»�Tت�و������4ÀC�*�»�T*�ڕش���وە��2وە�و���ردەواB��و�

�و���را�B�ر�T�و ���Tا �*�ڕش ����A� �و�دەدا��وە، ��E��}Hاوە ��Pردا��وەی �دژە*�ڕش �:�P�I

^_��Tەی�±Cا�_^�در�� ! E��Tەری�ژ����و�ژ�ن���­¶�*�ڕش������و:��T�%��و����دە

*�ڕش�وەك�#�I���ڕی�(�B��%�$��و���ڕا:��*�4ازی�ڕ2Ge?C��#���وری�و�(��������روەری�

%���Gن�و�داد �روەر،����)�«�%�ك���و�����4�دا،���7�A%�$��و�4A?;د:��(�I�B>�ی�#�زادی�و

� ��� �ڕا �ڕ7�(����ن �و�" *�ڕش"�� ���دە��7�)�74وە �Pرە�N��%� �����ر��و ،[C;ودە���

�%�Tو�� ���وە �و�دا�{��Eا �)�I?{�ن ��� �H©�. ��ردەوام�)� �و�)�« ���وە��2وە �(�ت »�(� ���م

�ڕوود ������ �E?4ە*?4^،� �����DI#�وەی ،^4?*�7?4�� �*�ڕش �U' ای��Uدی �D4و��ûï�(و�� ا

[��P��4ڕەو$��ڕووداوە���:�P������4��#�"! ا��ری�. ���4ڕەو$��*�ڕش�و�T'&ە�ڕا��Bر�)��)�ر���

� �ش� �D���}��م���٧٠�(� �*�ڕش �:�)��� �*� �U' ای �دەر��و�7�وەی �E?4ە*?4^،� ��ڵ

!��وێ�و���م����دەرەوەی�#�و���ر�Aو�;�دە�]�و�U���ت� �رەدە�24À4�وە�

���)�I����(�ردە�;ÃI�T [�[C�ی�ڕا��Bر��،�ڕا �ڕ]�و�*�ڕش[�و�واژە�و�دە�2�واژا���#�وەی����#

و��4§�ڕ���4ن� E4ە�;C^،������)�*��ری�#4"��و��'&ا:��دوژ��7B�وە%�،���وە(����و�ڕC>�وە����

a�����دژی�(�X%�$��. #�وەز�و��T*��ر���#4"�دا���ª5�µ��ڕەو$��*�ڕش���Eەن�)��L��4��P

�� �و ^Cڕ� �دە(����ڕادە �U�ی �����روەر �#�و �و ^Cدە��ڕ� ���روەری ���ری �E���D}?4ا� �

Page 51: Nojenkrdnewey wellamekan print version

106 ��ژ��� د��و� و�����ن

���و=وە�;��Mن �*�ڕ*>'@ا�� �P����� ����. و�)��ûïو:� �L� ،�$�%��B�P� ���ڕا:� ���وا *�ڕش

���H;د��وەی��%��B�P� �و ���ر�74�B�Tن �:�P��%Eە��%� � ���ڕا:� ���Pدە� �#���ور�Eا ��اری

� �$�%�7�A� �B�2GH�� �:�P�%� � �و����1�4;د:� ���ر�74�B�Tن �:�P���و�دارا��[L�ر ��;<C;���Pر

�و�]��%��ت �ڕا��Bر�� �B�2GH�� ��I�Tە*���E�وەی ���Pدە� �P�I�B>�دا ���ڕ�Cە�;د:� ���اری ��� ،

��H����ڕا��Bر��;اوە�Pن�و�ڕ7�Ge�C�وەی�P��P�<I�Bن�و��%��B�P���; ���H;د��وەی��%��B�P

�و� �F}Âو�T���2و������}Þی�#�زاد�و�����H2GHرا�E45���;<L�%ی��B�7ن�����ر���c¦واوی����

�4�وەژ�:��B;ۆڤ�و���و��وەرە�P:��د%����������و .

�)�I>;ی� Eا�U� �)���وی ��� ،�$�%�7�A� �(�I�B>�ی �W�*�ی �ڕەو$� ��Uدی ،[B� ����Aو:� ��

#�را�2�ی�*�ڕش�و�دژە*�ڕ*�،���I>�(�ن�و�دەر��و��(�ن�و�������Dدەر��و�]�و��E4ا�Aو:��

4�� ���X"aB� �Bردەوا��� �و ���ون ����74�ری ��H�(�ن،�%��B�)� �و�د%�ردە �*�ڕش �ان

#�W�ر���راوردی���رە���و�. دژە*�ڕ*]،�T�ر������رە��%�:��(�I�B>�ی�B;ۆ��وە����)���و��

���� �ڕۆژا��دا �:��ژ ��� �*�ڕ*"�ن �Bردەوا��� �D����� �#�وا ،[%�?�� �د%�ردە(�ن #_�2Gی

�*�4ەی� ،�2G_#� �و �#�*?�و��7H}Àن �4���� �(�*�2ر �و ���Eو�SMی� ��"�و�� ��� دەردە��وC^؛

� �:� 4?�وەژ� ©_ � ^G_Ã*و�ڕە� ^G_ÃHÃژی���١٠٠�DIو�#�ژە� ���*e2�ری ،�2G_#و�� ��ڵ

��:�)�Iد%?�،�دە���ن،���رەڕای�)�و��F*��2زۆر�G_#ژ��ن،���ران�و���C�*�C�2،�ڕG_#ران�و���

�و� �·���7���� ��ا��ی� ���)�ی �B;ۆڤ ��T*��را��ی �دڕ�Eا%�$� ����B�د�;�M&ە�;د:� ��روەران

*�(� �2}_(� ��B�2GH���وە، �MW ی���و���ر ó���� ��� ����(�ن� �Þ{4�2?;د:� �و ��ری

�و���زاری�دڕ�Eە�������Aو� �}_ �و�دە�BرMW ی�#�%���و�#���7�4و�ڕەW�ز��،�ڕوو���� �Fر�� ��ژاد

��� .�����B�#�[B��د%�ردەی�*�ڕ*]�و�W�وا���Ð����ردەوا��B*�ڕش�دەدەن. ��ران�ڕوو�����

�� ���ڕا��(�:� ��� �%�ك »�(� �زاڵ، �و ���و ��M ی 4°�وا��ی��� ����[B�2GH�(�ن �$�%X�P

Xن")�ر����#�وەی� _�EەI'ن�] دەرە����%�$�������ر�B%�داری �P���¨ڕ�ورەی�"،�"*�W���¨ڕ�*

�G:5�رە "���"���B�)���¨ڕ�* "���ی�#١٩٣٦�����ÃGH*�ڕ¨���"و�" ١٩١٧*�ڕ¨���#��2�1�ری�"و�

�"و�" �#' ان١٩٧٩*�ڕ¨�� �" ی ����١٩٩١و�#�زاری��~I��� �����ون، �*�ڕش �(�رد��2ن، ��ی

���ردەوام� ،^_��(� �ژ�ن ��� ��� �*�ڕ*�4 �*�ڕ*Eا، �ڕەو$� ��� ���ون �Cو�§��Tو�� ��ز��%�ك

��ا�_^�(������#�و��_^����$�%��B�)��D4B�2GH��»�(��:ن�و�درو����و�Uو�. دە�_^�و�ڕو�#

�و� �)��ûïون ������ �د%?�، �*�C�4 اوی �و ������;او �د%?�ی �ڕووداوی �)�زاران �و ڕووداوا��

51 ��ژ��� د��و� و�����ن

��FGن����و���U��Fا��U]ادەی M# [ڕەك�و�*�رە��%�ن��Wە��ن�و�E4���4رە(�ن����ن��<�U

��و���رە�دە�M7Hن،�E�Aی�#�وە���روەرا:����وA�ی���وزی���Eêاد�و���ری�. ��ڕ�Cەدە��ن

�ر�����ر�>�� ��� ��Mن، ��4 �ر����B�(�ن�� �و�U�}B�را:� �و���ر�W;دە�Pن �ن�A��µو�� ڕەش

I��� �دەدەن، �و� ;��(�ن �ر>�� ��B�Tو ��� ����� �#�م ��� ��� ��(���ن،� �#�و ��Uدی �D

�و� �ر��(�ن� �و �ڕا��Bرە(�ن �*�ا�� �4B>�ڵ، �وەك �و �دا�<او�;اون �و ��_��ش ��4��4?;د��4

� ����[5�رE��Bار�B�DÛ [ن�)���"Cر�T /ە��نE�د%�ر ��و�ن�Tدا� . ��ر����ر��(�ن

�و�U�1�ڕ�Cە��را% �ڕ�Ge?Cن ���رەوە، ���م ��"�و�� [;����ر�%�،�زE7وو ��¨��� �(�رد��2:� �$�

�#�وەی� ©_ � ،����ر �:�)�7H}Àرە��®� �#�زاد�;اوە �*�ر�و����Eە �U�1�ڕ�Cە��را%�$� �Tروە�T

����ی�����و�#�زاد�و�T'&ە�#��BXGH�(�ن�داMW %�ن��?���وە،����*�را�و�(�2�B��و�#��B�N�ن�و�

.T�رەوەز���W�����(�ن���ر�Cە%��Eە�;دن

؟ �% �8اری��ن آ% آ��8ا �% 'یی% زای% ��آ&ی(ن و ��ڕ* "%

�B�) ن��G��# ن و��G��# ؟����ر ��W�# ^����B �� ;د��وە��را��وە و واژۆ(� ��رۆ(�ن� ��

�ر��(�ن T��ی و U�^����B��E��}Hا:��%����� %� �GÓو�_^ �DI�U �� د��Iن ��وە(� �_^،

���H� �DI�، ��وێ #�وان�����$�U و ���_2�وە#���ر����(�:���E4ا���4>�ی ��د��7I%��وە #�وا �_^،

�$���� ����$� و ڕو�Uن درو*�Ê واژۆ(��;د��وە، �� �� � �����%� و ]�U]���a��E��}Hا:�

�د%?� %���D4 دا��:� و ��رۆ��4 =�;د:� �� دە�>Eان U��E��)��H4ا W;و� �� #�وان #�وا،

�دەزا�Mن �*<ەوا���ن����#�2I� و ��روەران �� ��ڕ�Cە��را%�$� ����E�وەی �� U���ت��. ر��

دە����Eا و ��داد �وەر�� و ��%���G:� و ��ر(�ت ��ڕووی ��ڕەزا��H�ك ��4�ك T�ر �� ���م

،^_��T ر #�وا�W�# �D4��� �)دە�� �� #���ر�B�# ©H?%&M5 ���7� ���_^، ��وێIوەی د�� �� ��

.دە(�ت´Þ��è{���ا:� T����?���وە و ��ون �B�Tو

������ W�# ^����B�ر �ری #�وا (�رد�T ،���2�رW�� �ÊC;ا��5ی �Aار�4Aەی #���G�نT

�;ە، ��دە%�ك و �����E�Eا%� ��رە���� �� #���ر(�� �Bر�2GHG�(�ن)�وڕێ��و دە���ت �� ز

�رە #�وT ن�C�4*4°�وا����ی �� و دە ��� #�W�ر ���م. دە%°��Cن U�ی ^����B �:�� و�

����� #�وا د%?�%�، �DC;%�� ن�)�Iوا�T و )�I���ن�� ،^%�?� ،^�Àر����(�ن #��ی �� دە�����#

و ڕەش/ ��وزە(�ن و ڕەش/ �B�%��(�ن و ڕەش/ ��ورە(�ن و ڕەش/ ڕە*�(�ن #��[

Page 52: Nojenkrdnewey wellamekan print version

52 ��ژ��� د��و� و�����ن

�#�I�(�ن �و �ڕەش و ��ڕەزا%�$� �� #���ر����(��] ڕۆژا��ی #��Bدە�� ��I>�ی] ��HÃ�(�ن،

�I�U?;د��وەی ������ت و �H2}W�(�ن *�7C� و ���Uو1�رە و (�ر�E��� �W�وەی و U��E��}Hان

��B�µ�* ����B�(�ن�#Ý4� ازە و;B�# �<7�E?4ەرە(�ن ژ.

�È��B�#ی��U��ن����G��#�����%ر�ڕۆ*7¼4^،�#�وە��*�(��:�����4�� 2G��4�����#4"����ڕاز�*

���و�*�4ازی��Uدی�#���G�ن��E��}Hەر�و�دەرU�ری����U�����B�#��DI���،��H;از�و�*�4ە%�(��(�

�#���G�ن �¬��B�#����)���دا�Uاز �W;و���D4. و����Bوەر��Hو:� E��A� ��� �4��)� ����"�و��

�E4ا��H�،������دوای�(���4I�Bدە�2?�و��وەن���:�B��� ڕا��Bر�#���G����4ڕادەW�%�4ن،�)�«�#�وا� ،^C;?�� ����Bوەر�� �)���دا�Uاز ��� �#��Bژە%�ك �و�#�W�ر���و���4ە*Eا ���W;و��(����ن

�� �دا:�;5� �#�B;ازی �وەك ������د�2���ڕێ ���ڕازی �و�. ��Bوەری �ردان>�� �*�4ەی �?��A

�#�وا��� �دەرEە�Uت، ،������G��#� �#�را�2��;د:� �و ���ر��ر*��?M دن �و #��Bدە�;دن

�و�)���B�ر·�� ���رژەوە�Eی �� �و��� �ردەدەن>�� ���رەوە ��� ��� �ڕا��Bر�H{�ن، �DC;C±��2د�

���رژەو �و�#�W�ر���و�#���G���دا �دە�E4ÃH2ە��ن ��?�و2C��ڕe?C;اوە%��ن �ڕe?C;اوە%��ن ە�Eی

������;���Ñو�زE7ان���_2�وە،�زۆر�#������(��Bن�ڕوو1�ڕووی��%�����D4BاE��#��%وە���H�;��B

��م���رەوە����دوو�. ���#���G������دە)�4ن�و��B������^}Þوەر�����ڕازی�و�U;ۆ*�و�دە��ن

� �)=�A� �و �$���U� ��� �چ �ڕا��ردوودا �(�رد��2'دە)�ی ��� ���D4ران �F4��%ن '���� �چ و

� ����Bوەر����ی �U;ۆ*��� ��� ��U�4��و�چ �§���� �دژی �345 %�ەری�U١٧��E��}Hا��(�:� ی

��و�U���را��ن�و�٢٠١١_ دا�و�دە%�ن��"�و��ی�د%?�دا�د%2"�ن،����A�ن�W;و���ڕا��Bر��(�ن���

�و� �دا�H{�ن �و ���زش �#��Bدەی ،��;C±��2دە�� �و �ڕe?C;اوە�� �دەە�2?�و$� GB�W�ر�;د:�

��4?�8��ن��� .ك�دە���ت���ون�و�دە�]

��$�%��B�)و�� ����Bوەر�� �$���U� �)=�A� ��Ñ��� ،È��B�#� ���ك �#�B;ازە �#���G�ن V���� وەك

��:�74cØ��425%����دە�;Wرە��ری��A�����DI���،ا���(�تE���G��#�7و�_ �T«�(�ت�#���G�ن���

��B�#� �4��)� �#��EB�Nەدات، ����=�A� �#�و �$�%��B�)� �و ����Bوەر�� �D4�N?��دە�?�و

��%�^_���$�%��B�)��)��H2Gاو�E4 ��H�وە�T��_^�%��دا�Uازی��%��B�)��D4�; �%�ە�Eی����

(�ردا��وە�و���رە�§�ر������Bوەر���و�(�B��%�$���_^���ڕووی���U{��و��<�ر���DC�روەرا�Eا،�

�(��1و��وە� �����4ە�Eی ���U{�(�ری �و�داڕ*2� ����G��#ر�#�و������ �ردان>�� �2G��4 � #�وا

}Wو�� ����Bوەر��(�ن ����4ڕe?C;اوە ��� �E��)��Hا�%��B�)� ���4ە�Eە �و��� ����Bوەر��(�ن ��H2

105 ��ژ��� د��و� و�����ن

���م�����B Mن���4A^،����دە����(�ر�1ون���� 4?�748:��)�رەوەز��(�ن�و�U�1�ڕ�Cە��را%�$��

��U�1ر��� �ڕe?C;اوە �و���و:� �و�*�رەوا��H�(�ن �<��Bو�5�ر� �<�E7C�Uو�� �و���4>� ���Uر�)

�#��<I�B�)ی��U�7ن�وەك���ردی���)��زادە�)ن،�%���MBن�(��§�وی�دە����(�ر�1و������Bوەر

�$�%�7�A��B�2GH���)�روە)�� �روەردە�;د:���<وا��U��1و:��������س�و�. ���#���B¬����ڕ

��:���رU�1�������دە���$����روەری�و� �ر��(�ن�و���%D�$��ڕا��Bر(�ران�و�U�}B�ران����ژ

�����U��:�)ەE�4ە������U�1ر·����ر�B�،اE�H��%��B�).

'� ��و��8�� �- �ی&�9�2 ����ر�ی&��آ�ن ��و�ڕیی�ن �� �(ڕش �ی�، ��� '( �

د�ی/؟

���� ���وەڕ�ن �#���ر�2GH�(�ن �دەردە4A^؛ è´� �#�B�ی �#�وا �(�ر��?�B�وە، ���Bوە�� #�W�ر

�و� *�ڕ¨���(�B��%�$��)�%��و�)�«�#����Iر��DCڕا��Bر���و���روو���DI�U��*�ڕش������]

�دە��7À�وە،�µ���ÄE���U©����*�ڕ �E�Hا�%��B�)� �*�ڕ¨�� ��� �ن�U��Uو�ڕا�2�و� �����ن ش

������ر��و ���وا��ی ���ك ����H2����B� �#���ر�2GH�(�ن ��� �وا��%�ی ���و �*�ڕش ����I�(

���� �4� �ر� �2}Ä�<��و���دە��� ���ر�1زی �)�%���(�دە �%� �ر��E���Bا� �)�S3Iارد:� ��� �4� �ر

<ۆ�2�Iر�وە� �����وی �ڕا �ڕE�4Àا �FG�*و�� �<I�B�P� �:�����ڕاز �P����� ��ûï�Tو�4~� �%� ،

��~Cڕ���د�2�% ��� ���ر�1ز�� �~Cڕ���د�2�% ����ڕ �د%��، �~Cروەر��� ��� �Cروەر��� ���ڕ

��B&M*�5� ��� ��%�#� �B&M*�5� ����ڕ ،�:�B�ر�� � �T�رای ��� ��Ñا;L�ÕH�� ����ڕ �ر��:�،

�A. ����4=ر �P�I�B>�ی ����H�ی�%��B�P� ���ڕا:� �ڕەو$� ���رەو�P�I�B>�ی�*�ڕش ��H��%�7�

�،���P��H��Iر���و�ڕوا��Bڕە�ڕا���I�#4°�وا��ی� ;ۆ�_S'B��~4Gوو�����واو���T�7%�$�،�وە�A��

�و� ��2��Pور�� �و �#���ور�� �7�Ge�Cڕ� �و �B�7�� �ڕ�{��� ����ڕ ��� �%�<I�B�P� ���ڕ

�:�P��%�����4 !

5� ،��H�� �������2<�و�(� �DCڕووداو� �*�ڕش �7B�وە، �ڕوا�>�ی �و�ڕا��را%�$���� �4� �ر� ��;د:�

<ۆ�_S'B��D4Gوو���و���وە��ی�A�و����وە���DI���،اE�;?*����)�%�µ��������H������ �ر

�%���Nرە(�� �����ر��و �زەE7�Bا ���ی �D4ÀC�*� »�(� ��� �و�)_{�2 �Bردەوا��� �#�و�© ،�%�(

�����Lی�����C]،����ڕا �ڕ]���و1;اون�و���ودە�; " *�ڕش"��دە��7�)�74وە،�#�و�ڕووداوە�S'Bوو

Page 53: Nojenkrdnewey wellamekan print version

104 ��ژ��� د��و� و�����ن

��$�%�7�A� �دە���$� �E�Hا،�%��B�P� �:��ژ ��� ���ڕ�Cە��ران �و �دەوI�ت �ڕۆ�� �2GUر���L

^� �4Uو�. دەڕو� �دە�B�2��1ون �دە�����eازان �*<ەو��� ��� �L� �#�وا��ی ��� ��وا��%�

��وە،�وL�7C;دن�و��<واL;د:��وە��T*���4#����7��_^،����م�#�W�ر���ر�¬��S'Bووی�;<���U

ا��ردوو��Eە%]،�#�وا����#���:��E��A%]��"�و��ی�زE7وو���ر�AودەL�ون،�GH���L^������ڕ

����ی�ڕا��Bر�Mن�B�2ەوا���و�دە�;*� �����دەی�ڕا��ردوودا����و�$��: 4°�وا��ی��' وا����

�:�P7�وە��وو�� �T�رE��Aە ����71ن، �و�$� ��� �Tروە�T� �و ©ÄدX<��� :���� [�;Wر��

���;د��وەی�L�ر���Pن�و���%����:�PەEو���4ە�����Uر�Pوەی���E��ن�و����P��T��:�74��4�رەوەز

�و� �#�رادا����ون ��� ���ر�B%�داران �و �دەوI�ت ��� ��P��H2}Wن �7C�*� �و �§�زاری�B�U

����م� ���و����7���و، ����W� �U�1�ڕ�Cە��را%�$� �و ���ر�74�B�Tن ����%��B�P� ڕ7�Ge�C�وەی

� ���ر�5�رE��Bار�� E��A� �#�وەش �و�#) B�~Û�$�(وC;ای �F}W� ��;<��B� ���T�ی ���و� �و�دوو

�و��I�Tە*_E7ر7C�وە [CرE74Uو>�� ��ا�;اوە� �. ��ر����ر��وە �:��� �§��B� ��� �Tروە�T٢٠١٠-

و�$�����T����~�î�ی�L_{�ی���4ان��2GH���;اوەS3I�T��:�Pارد��وە،���­¶�5�رE��Bار�����٢٠١١

�~*� �:�c¦�� �ڕ~�ردی �5�رE��Bار��، ¶­��� �و�$� �وەك �و ��Pرو�1رە�B��:�P%�وە ��B�Tو �و E�

�#�و��_G�رەو1�رە%��� �و���زەرا:��ژ�:��ڕۆژا���و�ڕۆ��Mن���ڕ�Cەدە�Aو�و���­¶�#�وەی �<I�B�P

� �دە�;��4ن؛ ����T*��ر�و��<وا��U�����و �:���L� ���وە �ڕا��Bرە�Pن �L� #�W�ر�"درو�2¼�_^،

^Cزەر����� �ژ�ن ،^_���� �~I�Uروو��� �و�5�رE��Bار�� �دەوI�ت �#�و�)��I". *�ا���� ©_ � ���

�و� �$�%��B�)� ��; �����ر� ���; �و�ڕا �ردان>�� ���B� �2G��4 � �#�وەش، �ش� �و� T��§�وا��

�����ر��<�ردا:�� �Cو�*�ر� E���� �%� �4"Cو�)�ر� �Aو�)�ر���و� �����ر�AوMW ا�_^ #���ور��(�ن،

�د�"��;ا$ �:�)�B�7�� �� ��� ،�:�)������Bوەر �و�ڕe?C;اوە �و�*�را(�ن �)�رەوەز��(�ن �F}W��

ڕا�2�وU����������B�،و��وە�%��%��>;�]�%��A����$��ڕ2Ge?C��ژ�ن�و�U�1�ڕ�Cە�;د:��U�ی�^_��(.

�و� �و��H7�4#�(�ن ���وA�(�ن ���4ان ��=��=� �و����§� ��C�U@*�ن ���ر��� �دە��ا�Mن ��و���رە

����U�1ر��� �و �#�زادی �دە�2���ر�;د:� ��� �و [;<�� ����وازە(�ن �(���2ورە �و #�%7H�(�ن

�����4 ا�M&ە�;د:��)��Bوا� ���وا ���)'&�?�%]؛ 4?�وەژ�ن� �و �F}Âو�(� �و ������� �:��W� Eا

�و� �ردان>�� �W'@ا��وەی ���وا �(��������B�(�ن؛ �2Ge?Cڕ� �و �ژ�ن �*�4ەی �و ��ڕ�Cە��را%�$�

��I�Uدی��U�����$�%ە��را�Cڕ��]�<I�B�P��:�BاE��#�^}W[ر�����B4~��ڕاIو�Tر��Tر�����W�#�،

%�<2G²و�[% ��� !Eا،���ری�����M ۆL;ا���Ñو��ÕH�L;ا��H�وە�دەدە24A�وە�����

53 ��ژ��� د��و� و�����ن

���� ���ك ،^CرE�� �و�E��)�<�E7C�Uا �<��Bو�5�ر� �Wو�(�ر� �و�W�ڕە��(�ن �U���4�(�ن W;و��

���� �و ^CرE1ر�>�� �دە����E��)��Hا ���4ە�Eە �و �ڕا��Bر��(�ن �(��1و��وە �و �ر��(�ن� �7?�ی

�ر��و�� �²���ڕۆژ��رە�دوو �#�م �$�%��B�)� �D4���G��#� ������U{�(�ری �#�د%�������(��Eا �

^Cو�. �>�ڕ� ��� �ر� �و �ڕا��Bر�� ����G��#� ���و �#���ر����(�ن �د��7I%��وە ��� ����ر#�وە

�و� ���و���ن���H��و���*�_^�و�������Aو:��W�#�،[B�ر�#���ر����ك���و�(�ڕ ����دا;C±��2دە�

�و ��� �ر� ����G��#و�� �������D4(��1و��وە ���د��7I%��وە �#�وا ،^_��T� �#��Bدە�� ڕا��Bرا��دا

.��ر�_{�4او�و�#���ودە��وە����دە�����eاز���و��<�ردان������رووی�I�U?�وە

و* ر آ% <% �%:��! *<� ك %�?��% =�ر"% <� رای% ��ن و %� "% ن، آ% �:% :% و %7 'آ�� ه(2 %ی���ن "% �.Y% ؟ ��ی� د* �یی%در-، �7ا= �Uی> د* و* آ% �>و ی% ه%

� �&�� آ% <ی�یی% و <(�% "% ����� �یی% و* ی���8% آ�� را<% =��>=(ڕ* ز<% ��ن و د* =�ر"%

ن؟ ه% س ��و'�ن ��زا�/ و ��زا�/ آ% آ%

_©��B�Tو�*��4،���د��7I%��وە�����:��#���ر(������ر���B�7ی�#�ز�Bو�>�c³������� Mودە���

[Aن�و���������:�B�ر�� *�F (�ت T�ر و و�U;ا ���#�و��)رە،���*Eاری���2I���ری�S3I�(ارد:��

و *Eaە��ن �� ����Cن #���ر����(�ن �� و #���ر�Mن �� ������ #�و #�Eی #�وا ڕووEا، #�وا

�_7�ر�; و U;ا � ��ر��از��(�ن �ر�� ��7C�ری �� ��دH%��7I{�وە�I�öï�T �*دە�]،����م����

[��� .�?��A ە��E��W 7�رە(�ن دژ�1و:� وC�� �� 2�وە، ����(�نCڕ�W�� �DI�� و*^�و��#�وە;�

� �B&M��D�B،�%����H��B�ر�� � �B�2GH� �� ر�W�#��ە�E%E��)� �ر���2��Bرە��ش�/ �Uدی

�I�Uدژە� �و �#�وای ���_^، U�}B�ر ���U�}B� �������ر �و ���روەر�� �:�)�B&M��D�B� #�وا

���و�#�را�E4��2ە��ن، ��� ،^C3&و�� �%��DI�Uروو��� �و���ڕ�Cە��را%�$� �ر���Bن� �� �Uدی

4?����وە _�7وEا �� 2B"���ی W�# �DI�U�ر �� #�وە%�، U;ا �H���ی #���' ەوە���ر�E��Èە،.

�� #�و #�وا � ،^_��T�2GH���*�(�ن/ #���ر����(�ن�)�� دە��ا�Mن ��ر��ا(�ن �� ��*� #�وان

�I�U �� ر��ازی ��روەری�ەن5; �E1��دە����Eارا�Eا،�. �:�Uد%�ا� ��� �د%?� �)�%����وا

�و� �B�ز)�­� �D4���� ��� � �U;ا �و ;���ز ^GH��B�)� �و ^GH���*��� �����و �D4���

��������GH^،�دە��ا�_^�A�و��وان�����U��$�%�7�A��B�2GH�*��وەڕ�D1ت�و�����Aوەڕوا:��

ادەC;W^�و���� �ر���2��Bری���ش�#�زادی�و�%���G:��و�داد �روەر��������%�ی���ر�B%�دارEا،�ڕ

Page 54: Nojenkrdnewey wellamekan print version

54 ��ژ��� د��و� و�����ن

���ش� �$�Iدەو� �و ���ش �5�رE��Bار�� �و ���ش �:�B�ر�� � �و ���ش �ر$�� �و ���ش ���رۆ(� و

.U�*��وەڕEە(�ت

���روەر��� M ۆزی� �را�2�� ��� ��H2;�� �:�B�ر�� � �B�2GH�� �����a�5و��� �و� �و���ن �B�7�

�د� �و ���و ;Cژ��� ��;<C;?�(�ر �و �$��%��� �دارا�� �و �$�%�7�Aو�� �F}W� ���رژەوە�Eی ���B�ی

�و�5�رE��Bار�� �����%� �دژی�]�;ا��Ñ+د�"�[ W�ل+��روەر�� �C�2ر��B�ر�� � �)�ر�(�ت ���وا دا،

�#�وەی� �دژی �وە���2�وە ��� �U�1�U� ���ە�2_2�وە، �دە��2ورە��ی �و �ر���Bن� (�ر�;دی

�و�)�ر���و�دە��2ورەی ��E?4ەدر2C�وە �W�ل �و�5�ر��B<ەا�� �F}W� ���رژەوە�Eی ������و���7وە

�و� �دە(�ت �واژۆی �)�S3Iراد�Eا، ��� ��;اوە��و:� �و� �ش �)�S3Iراد:� ©_ �(���E%E;او� ��Ñ��

�و��<�ر�و� �'@وا�Mن� �#�وا ����دە���74_^، �U�ی ��E�� � �و� �����ر�دە�Uات �����%� ��E7Cی

�دژی� ��� �%� �ر���Bن،� �دەرەوەی ���ڕازی ����Bوەری �و�Þ{���ا:� ���رژەوە�Eی ��� �:�)�2G²�I�(

� ��H��ÃB�)��ر���A��� �دە��2ور�1ون، �دژە �$�B��� ��� �وI>�ر�و�وC;ا�>�رە(�ن،�Aوا�>�ر�و��

�دە�_2�وە �داد��%�?;دن �%� ���ر�E�Nە%]،�. واز)�74ن �ڕە7U�وە �و��� �وردی �#�W�ر��� ��و���رە

�%���ی� �DI��� ،��H�� �A�و��وان �:�*�D4�� �و �U���ت �%���ی �ر���Bن� ��� �دە�M7Hن، #�وە

E��دە��� ���4ان ���ر�B%�دارا��،��N���B>�ر�� �و �ڕا��Bران ���رژەوە�Eی �2Ge?Cڕ� �و ان

��وا��%�(��د%?��%���ی�����%?;د:��دە����Eاران�و��Uوەن���رژەوە�E%��(�ن�و�ڕەوا%��E�Hا���

�����وی� �دە��2ور�� ����Eی �وەك �����E;د������ �و ���ر�B%�داران �دا�Uاز�� �و �ر>�� ��

.��رژەوە�Eی�����و��H2}W�وە

�����رە��وە�ڕۆڵ�و���7وری��A=(��و�*�4ەی�(�ر�;د:����7C�ر�د%�ر?;ا�_^�و�(�����4��)�ر�

ڕە�?;د��وەی�دە����Eار�����روو��I�Uو�����>�ر���(��H��ÃB�(�ن�و�ڕە�?;د��وەی���ڕا�'ن�

و�زاB���I�ر��(�:����4ە�Eە����H��8�(�:��وەك��E7وو��õدراوی���4دەوI�$��و�����8����D:��و�

� ���Aو��� �:���Iدەو� ���*���2GH�(�ن �#�Eی �و�����ڕ1_^، �Z�� �و�[و�ز�8'&ە(�ن، ^GHر����#

���دە��ن�و������Bی�MAن�و����Aن� E4ە�;C^؟] ������4 �ر���Bن[��وE7Cەرێ�] (�2G:�B�(�ن

� �(�%���را:� �چ �و �دەزW�%�ك �وەك �چ �ر���Bن� �Tروە�T]�2ران��B�ر�� [�^*� ��B�Tو ©_

�ن�و�7�A���%�ن�دە��ن���7C�را%�$�� �رت�و�ڕا��Bر���و��GH^�و �U��:�)��%Eر�. ��رژەوە��W�#

�B�Tوان���7C�را%�$�����Bوەردە��ن،�#�Eی����Bوەر�چ� ���FG��4�و��B�Tو���ر��B��و� �رت�

103 ��ژ��� د��و� و�����ن

���Vزا����[B��:�Pوە����ا�و�چ��E��B�U��:�4^،����U�و��(�:��#4"��چ����ژÀ4%�Uدە�E��Aی�و�

�)���و����� �#�ر(� �L� ��ی��� �#�و �%� �2G_#� �)�ر �د��7Iم ���وە ����م �د�7�دی، ��و�Tدا

��ر*��"�ن�دە��%]،� 2G��4��(�ری�����?�%]�و�#�وە�����ر�Aو1>;]،�������دا)���ودا���­¶�

�#� ،�2G_#� �:�*�D4����دە���M748ن(�ر�و� [����ر��و �B�2� .���� ^Cر��"���و�W�#� ����"�و��

�*�ار��� �وو�7�وە%�(��� �%� �U�1ر��� �و &'(��� ���D4ری �وو�7�وە%�(��� �دا)���ودا ����

�4?�و���Bن�)��_^�%�����������E��Aدا)���ودا�ز�MN ە%�ك�)�رەوەزی�د�8%��(�ن�و�(���B�ی�

ر�P���Uن�و�(��E7C�U��4I�B>�ی���رU�1��و�*�ر���و�(�U��4I�B�1�ر�Cە��ر����;�DCر���(�

�و���م� �2G_#ر��(� �2G��4 � ،[��(� �و�B�B���2%��"�ن �E7C�U(�ران �U�1�ڕ�Cە��را%�$� #�زادی

�و� �U�1�ڕ�Cە��ر�Cە�;دن �و �U�ڕ�Ge?Cن �و �U�)�*��ری �و [%�?�� ��� �E��Wە%�ن� ��وە��

�ڕۆژا� �:�*�~4��و� �P=�A� ���ر��B�ی ��� �4*��� �7%�?�� �ژ�ن �B�����و�T�وE�Iە%]�#� ��Bن

��ك��Aوەڕ��²)����ر]����#��"���وە�%��. ������%]������*���4���(���2وری�ژ�:��ڕۆژا���Bن

!��دا%��و:��ڕا��ران��Mن

وەك����M®�V اق�و�)�ر��ÊC(�رد��2ن،�5;ە�(���2ور�و�5;ە�#_2��و�5;ە�#�%��ن،����#�وەی�(�ر�و�

G��4 � ���ر��و��و1_^، �*�ڕ*>'@ا���Bن �:�*�D4�� �*�4ازی �و�"2� ���L=�A;دن ����U

� ��TوÂ{���;دن �%<ەو�?�%]" ��ر����ر��� �و �P=�A� �و ��Pر ���B�7ی �#�B�ش�. �?�7%� ��

�#�زادی،� ��� ��<وا��و�"�ن ��� ���B�7%�ك �و ���رە��%�ك �وەك �4�*� �)��Bو ©_ � �2G��4

�)� �#�زادی �#�7�4�(�ن، �)�رC"�(�ن، ���وA�(�ن، ���و�%��>; ������و��وە ��� ��2وری،���وەڕ�Bن

.#�زادی�ز�Bن�و�E7C�U:��ز�B:��دا%�،�)��_^

�و� �E��Wە� �D�U�ر Eا،�U� �:��ژ �و �(�ر �C�*� ��� �و ����� �)�ر �دووەEBا �)��§�وی ��

�U��E�4ا� ����%��B�)� �و���ڕی �و�#���ور�� ���}H � �ڕe?C;اوەی �و��� ^_�� )�*��ر�;د��وە

ە�;دن�و� �روەردە�;د:����(��#�B��دە(����U���روەرد. U�ر�A��D=(����رU�1�ی�U�ی��_^

�U�1از�و���ر�e%ن���و�. #�زاد�P��H��%��B�)7�وە����ا�;ا����#��)��F�I�B>�دا���وو��L��4��)

����^C;ا���#�را�2����ڕC;e�C]�و�#����F)�*��ری���ك��>�%�4 �2��#�و�#��2�ی،����E�Aی���

����#�و�(�ت����#��Bد. ژC;���%�ی��A�µ��B�2GH?������ڕ�Cە�;د�Eا��±ی �%��B�P��F4L�%ە���و�

� ���ڕا��eاز ���رەی �����4ان &'(� �)�و���§� �ڕەE��Tدا ��) *�ڕش(5;ەCر� ���)� ���رەی و

دا���=ی���رەی�*�ڕ*Eا�دە*?24�وە�و�#����� �دە��ا�;C^�#�وە�وC;?��7C^،����)دژە*�ڕش(

��U�1�ڕ�Cە��را%� ��;W&'Tو�� ���ردەوام ����%��B�)� �و�%����Uو:� �F}W� ��;<��B� �و��� �P��Hن

Page 55: Nojenkrdnewey wellamekan print version

102 ��ژ��� د��و� و�����ن

}W��� ��وە(��Eا��� �و�(�*�2ر�����4ان ó��و��� ��%��$��و��_{���� �)�وE��)�*�1ا �Aو���و� �F

�و� ��L"����ران ��وە،�T� �����ردا �Pو�دەرە� ���U�4�� �§���� E��A� �"Cر�T� �و�#�م (�ردە��ن

�E4اL;اوە� ���د��7I%��وە�. ��7���E%ی ،^C;W�و��Aر����� �ڕووداوا�� �#�م �4Z��T�ر�#�2I�ر��

�ر��P��Hن�دە�_2��ڕا��ردوو����P�زۆك��B�7��%�وەك��.

�دەزا �%�ك�وەك ���4ە�Eەوە �و �ڕا�^ �و �A�پ ��� �ڕا��Bر��(��Eا �W;و�� �زۆر1�ی �4���� �Mن

� �$�Iڕوا� ���ڕا:� �#�و�© _{��Àرە،����ڕا��BرEا،�] ڕا��Bر��[#�2I�ر�� �دە���$� ��� ���ڕان �%

�7�وەی���روەرا:��;<4�����E%E��)�[% �*����ی���Uر�����Bوپ�و�#�را�2�%�(��ڕا;Wر��(���

�دە ^}W� ،^4Àدە��� �2G_#�^Cدە%���و� ��� �Cوەر�B��� ��� �%���Bن� �%�ك ��eازان���

� �#�وە%� �#�و�© ،�%�T� ��?�ن، �����ردا ���)�*��F"��روەر�� ،^��?�� [B� �دوای #�W�ر

�GB�W�ردە��م ��� �زەوی �����ر ^��D����"��# ."اری�E*��� ��� �%� �#�2I�ر����Z�ش #�م

�µ� �و ���ر�1زی �(�دە��ی ��� �%� ��E�4���4ەL�ن �:�B�ر�� � �=زاری�)�S3Iارد:� ��7�وەی

�����را���ردا�#�و�*��2�ی��T�����L«���ردە4B~��#�م���وA�%�دا���=ی�W;وپ�و�. ڕا �ڕ7�(�ن

� �P=�A� ����Bوەر��، ���رU�1�ی �2Ge�Cڕ� _{��Àر����ون،� �(�ن�A� �� �ر]�$���U [

� �U�1ر��� �$��U�1�ڕ�Cە��رار ،�Uم[ڕا�2�و�����#[��<�4�� �و �Wر�)� �و �(��P�������Bن ی

����)�رەو �P��P�<I�Bن، �E45را���H2GHI�ی �7�وەی;<L�%و���Uڕا�2�و� ��Ñا;L�"د�� ەز��(�ن،

.دە�U�7���7�ی�ڕ7�Ge?C�وەی�(�I�B>�ی�#�زاد

�[%�?�4Á2وە�دە��%���4?�%]،� 2G��4����م���رەÁ2ر�(�ت�دە��(�،[B��:و�A�������Tروە�T

(� »�(� ��� �B�2��#� ،���#��Bدە(�ر �#�م �و���­¶ �%�����رە �#�م �و�ڕا �ڕ��D4Àو���­¶ ��ûïون

���رەو�#�I�و��ری� �Cو�§��(� ���2ا�Mن ���ر�B%�دارEا، �D4ا�;%�µ� »�(� ��� �%� *�ڕ*>' ا��دا

��B�2GH�� �:�)���(���2ور ���و�� �و �#���ور�� ���B�7ی �E?4ا:�� ���وا��ی (�B��%�$�؛

��M4Àن �E��Wەی�. ��ر�B%�داری،� ��� �#�وا��ی �F5;W� ���ردەE��)�Bا �)��Bو ��

���*������GHو ��;دووە �[���ن ����� ��� �E��Wەی�] ��دواوە��١٩٩١���%��ت� ��� ���وە، #�وە

�ڕۆژەدا� ���و �و ��وە;<I�(� �µ�%;ان �و �)��ûïون �ڕۆژا:� ��� �U�و��4 �وەك ��ڕا��(����ن

��4�E��%�Wدەر�;د:��ڕا����������وا��ی�]و����>�واز�;د:���I�U،�*�ڕش�B�7��%�� [�[و��2Gو

�ن�U [ر���?�ن��.

55 ��ژ��� د��و� و�����ن

��<��Bو�5�ر��Wو�(�ر��<�E7C�U�����%ا�EB���ڕە��Wن�و���)����[B��%�#�،�%�T2�����وازە�GHو��

Gاو�E4 �و� �دا�Uازی ���D4را�Eا، �و�و�E%�Bا:� �و��TوW�ڕەك ��Tو(��ن ����واز���وەی ��2}W� �F

�Èر�وە�م���م���ر��W�#؟��%�Tن�و��T�VB�رە��D4ودەردە���Tن�و��Bو5�ر�Tو(�ر�و��Tل�و��و��T

%�،�#�Eی�#�و��B�Tو� �رت�و��GH^�و�W;و�����و�و���ر��B�����وازە��� _�7و����و�"��"و� ;���رە�

� ���Bوە�� �#�W�ر ���A�؟ ��"#�رێ "��ود%�ن �و�%�، [B� ��Eرژەوە���� �و �دا�Uازی �(�ECا �

�و� [B� ��Tو5�ر��B���م، �و [B� ��Tو(�رە��م، �و [B� ��Tو������م، �و [B� �TوW�ڕە����م،

�Tو������Eو��Tو*�ر����م�دە��و2C����(�(��و����واز��(�ن�MAن،����درو�2?;د:�� �رت�و�

��ر��B��و��GH^�و�W;و�����Âواز�دە����� E4او���FGوە�EBا��وە�؟

�I�Tو�� ���دە����>�%H{�ن �#�B;ازی �رت� ��Uدی ��� ���ە�2_^، �=وە ���و �#�وە ��� ���

��T;ە��E��Bو:��دە�C;C±��2?�������روەری�و�U�}B�ر�������ر�(�I�B>�وە،�B]�#�وەش�

���دەزا�a�5����،V��������رEI�Tا:�� �رت�و�W;و���ڕا��Bر������واز��(�ن���A��و������وە

�� �4��)� ����م �و�درو�2?�ر�ن، �و�#�رەزوو�و�ژ�ن �و�دا�Uازی �����ر���رژەوە�Eی �Gµ� �

�،�4"Cر�T� ،�Cر�*� ،��E���� ،�C±C��� ،�4À�A� ،�4I�B�)� ،�Cوەر�B��� (�رو�1ری

�و� �و�" ����وە%�ك"(�I�B>�%�ك �و�ژ�ن �و�دا�Uاز�� ^5;Wو�� �����ر� ;س �Gµ� ،^C;دە�

� ��� �4���Tو1�ش�و���4(���(�ن،�(� �2*����و�(�رو�1ری���F}Wدە�;C^،�وا *2�(�ن��Tو1�ش

�)�4�����E�#�،[ی�#�و��B�Tوە�W;وپ�و� �رت�و�ڕا��Bرە�U�}B�رە��� _�7و����؟

�و� ���روەران �E��Wەی� ���دەر��و �و �$�%�7�A� �<I�B�)� �:�P�و��Bز�#� �وەك ���م،

���رژەوە�Eی� ���7C�را%�$� ���2GHو��� �و� �رت �#�و�W;وپ �ڕوو، �������2GUو دە�����eازی

}B��DC±C������������#�و�MAن�و����Eا���رژەوە�E*دە��ن�و���و���4ە��$�%��B�)ری��U�

�ن�دە�� �4ن،� _{��Àرە�و��U��)و�زۆردارە����ن�(��E%Eدە��ن�%�����(�دە�U����،ش������

���� �T�ر���و�ڕۆژەوە ���د��7I%��وە ���وا%�، ���}U�1�Uو�� ���U�ڕا�� ��H�#�W�ر�#�و���7C�را%�

�4?}?4���Uڕا�2�و���Ñ;ا��4>�ی�د�"���� �ر���B:������وی�W���وە�U;اوە���Ñ;ا��اوە�و�د�"

�����;Aك��%��D4��U��دە��دە��و���B�#ك����°����#�م�ڕۆژە،���A�2U���»�T�(��ڕا��Bر�و� �ر

���م�وەك����T�V�م���رژەوە�U���������E�ی�و�T�م��Tو1�رژەوە�U .���E�ی�(���D�E%Eت

��C±ە�� �و �MAن ���روەر��eازا��ی �و �و�U�}B�را�� �U��E%E��);دن �ی �E��Tەر ����� �ی،

^�E�%���)����%�*� ���H}:���U�������،ن�}H%�<� .ÃI�T��;د:��#�ون�����;د��وە�و���دە���

Page 56: Nojenkrdnewey wellamekan print version

56 ��ژ��� د��و� و�����ن

�و� ���?I�Uروو��� ���?A�µ� �)�%����?4 � �ر���Bن،� 4?����ی � ��Uدی �#���B�ش، ��رەرای

��H�� �I�U?�وە �ڕۆژا��ی �:��و�ژ �دا�Uازی ��� �)��%Eە��%� � »�T .روە�Tد%?�ی�� �د%�ە��ی �T

���� ��H2;�� �(��E%Eە(�ن، �ڕا��Bر����ی �و ����H� �ر� �و ���ر��ر�Eار �و M<4�� ��7C�را%�$�

� �����Aار�] �_MÕ ادە�;د:�[�2G��4?;د:� �و���C<ا%�I?;د���ن �و��Aوەڕواcô_{�7�وە دە�>Eەران

�دەڕەGU_2�وە ��� �د%?�%�ن �*�ا��%�(� �S3I�Tراد:� �´�T� ��وە(�� �د%?�، ���� . ��� رە���م

�(��7H�ی� ��S3I�T;دراو�و�5�رE��Bار�� �ر���2��Bرا:�� �د%�ر?;اودا، ��Aار����� ��Bوەی ��� دە�M7Hن

���زش� ،ó���� �ر�����ر���ر���;د:�>�� �ن�U� �#�رەزووی ��� ���وان، 4?����و � 5�رE��Bار��

����Uو،� �²;�� �W;ا�� �;د:� ����Bوەر، ���D4ر�;د:� ��¦e��c�رە(�ن، ���4ە�Eە ��ك��

� �و���B?;د��وەی ���ر�74�B�Tن �:�)�����ر ����?;د:�� �و �5;ۆ*�ن �(�ر، �²;�� �و �Aو�B

�T'&ە� �����ر �<I�B�)� �$�Tدا� �و ����Bن ���U{_7�وەی �و �دا��*?;دن �§�زاری،�B�U

���� ���ر��رEان �و ��Uوە��Dران ��� ���ر��رEان �ن،�U� ����;M<C اوا:� �و ��ر(��>�رە(�ن

����ز� �#�وە��;دن �Wو�دەر� ��¦�H��c�(�ن ��H��ÃB�)����%� �دەر�;د:� ،�<7�ژ �وC;ا�?;د:� �'&ە(�ن،

� ��(�ن;Cو��T]ران�A�)� a�دوو��� �و �ژ�� E��A� �%���ی ����] ��وا�� ��%��ت� �%���ی و

�و� �ن�U� ��� ���%�*� � ��}:���U� �و �Aو�B� �دا�7H?;د:� �ن،�U� ��رژەوە�Eی

���E�و��Aار���I�ی���7C�را%�$��دە�>Eەرا:����4B>��?;اودا،..دە�E��1�2ە(����ن�����Bوان��#

�ر��E���Bا���B�2GHووی��S'B�����2G_#����B�Tو���aBڕ�����ن�����ر�(�I�B>�وە�T�%��و�

��%��Cر�ڕوو7�داوە،���� �ر���Bن�و� �ر���2��Bران������رژەوە�Eی�MAن�و���C±ە(�:���Uارەوە��<

�B�)� ��� ���وە، �4��)� ������ �#�وا �ڕووEا�_^، �#�واش �F*ر��W�#� �دەر1?�ن، I>��%���%�ك

���Ñ;��B5{�ر�و��;Cر���و���ژ�A�����2ران����B�ر�� U;ۆ*�وە�و�*�و�و�ڕۆژ��D4�*�:������;اوە�و�

�رە(�ن�>�� �و ���%� �5;و�45�وە �%�ك �و �T�زار ��� ����Aر ����Bوەردا، I�T>�را��وەی

�ڕا%��>;��وە �$�)� �D4�*� �وەك �%� �دا �*;اوی�. دە��D2ر?;دووە �و �*�راوە �د%�ی �B�#

���ڕا�2 ��Tو1�رژەوە�7C�����E�را%�$� ���7C�را%�$� �:�)�Bد����� ��� �T�ردەم ��� ،��Uو�

���%��. ڕزا�� اوە��وە" ڕەW�ز��"و�" #�%��"و�" �H{2"�:�"و�" ����وە��"� �%� [B� ���و:� ����ر#�وە

�#�و� �2}H%�W� �T�ر���س ��� ^Cڕ����� ���وە »�T� �#�و، �%����و� [B� �و�دGI�ز�� ����ز��(� #�و،

��� �و �دە�_^ ،�%���Uر�Wدوو������B�2GH�� ���رژەوە�Eی ��� ��� ،^� �4 �دە�� ��رEا

�ڕا��Bر�Eا� �)�����7Hر ��� �:���#� ��� �زۆر �#�W�ر�� �رE1ات،>�� �و ��Eوێ ����U�}B�ر

�و� ���روەر��eاز�� ���را�B�ر�Û�زی ��� ���2ا�_^ �#�W�ر������� ����I�T� ،^C;دە� MWرە����

!U�}B�ر�Eا� �(��U�ی�ڕا�>;C^�و�دGI�ز��ـ"74_2�وە�

101 ��ژ��� د��و� و�����ن

��4�� ���را:���� ���=%�ن ���وا%�، ���م �B�(ر��� ���EIا �����)� ��� �و ����;دا%� ��*Eاری

��B�)��)�B�)وەك���:�)�ر�#�م�. %�$��دا�E7Hە�;ا)�رەوەز��(���وە،�دە�M<2 ۆ���دە�;ا�و�ژ

�و���� �دەر��?�ن �)�رەوەز��(�ن �و���ر��و��و�� �§�;W� ��� ��;د، ���ران��� ��� �وای �I�U

_�7و����،�Dا���را���ر���*?;ی�5;ا�E*�7وە_ ���ر��ن�´��è?�ن�و���و�Cر� �Tر�Dری�و����A�ك�

��B�Pروەر���� ]�#�زادی�و�%��GL:��دە���ت�و���رU�1����#���ور���و�داد;��E�Hا�W�ورە�%

.�µرE�H��1ەن

�و� ���ر7I�8�داوە �*�وڕۆژE?Cا ��� ��H��%�7�A� �#��Bدە%�� �و ��Uد�T*��ر�� �#�م ����I�(

���?I�U� �(���2وری ��� �و���*�4 �$�%��B�)� �)'&ی ���B]�. ����وە ����و�B���ی ��� #�وەی

���و�)��Bو�W;�>�،�)�ر�#�م�I�U�%��و�دەB�وV4���^C،�*�ڕش� ;ۆ�_���D4G�ردەواS'B��Bوو

�،�%�(� �*�ڕ*>M ا�� �و� �E��Wەی ©U���)�*��ر �(�ری ��� �FG��4 � ���و� ;ۆ�_G�دا �4I�U

�����������#����ÃGH،�*�و�و��T١٩٣٦�ر�#�وەی����#���ر����(�ن����(��������دەی���زدەوە�

ڕۆژ���ردەوام������4(�رW�(�ن�و��E��)�<�4ا�(�ر�ن�����;د��و�و���و�1وە���*���4��)�*��ری�

������ت�#�وەز�و�(���2وری��I�Uو�.

� �#4"�ش �#�W�ر �����ر#�وە، ��[)�ر��� �#�م �:��Bو��ردە�T [��:�748?4 � �چ �Cر�)� �)�ر ��

� �ڕا ;��H�ك ���ر���;د:� �%� ^_�� ����Bوەری �DCاو;e?C�4[ڕBۆEا�;��)�öï<ا�E:��] ڕ �%

،�4Z���#�2I�ر�� �2Ge4�� �و �Cر�*�4از����� �<I�B�)� �ڕ7�Ge?C�وەی �%� �4À#�وا��ڕا �ڕ

2G��4"�ن���� �E��Wە�و�)�*��ر�;د��وەی���ردەوام�)�%�،�وەك� _{"�ر·��دە����(�ر�1ون .

�(���2ور�و� ��� �4*��� ��� ���ون ��� �FG��4 � �د%�ردە%�ك، �و��4?�و����و:� [�;Wر��� �?��A

�(�ن����®M اق��A��:و�Bوەك�#�ز���#�وەزی���ك�و�)�W�#�،�%�(��F}W����<I�B�ر���،�%��#�وە

�%��و�(�رد� �7�دی�(���� [���eاز �:�"��#� �ر��وی� ��� �Wز�U� �دە�_^ ��E���}Hەدات، �2ن

_M7ن�GÄ2���وە�دەGUان�و�)�ڕە*�ی�دوورE7 .#�وە���وەك����{���?�(�ن����(�*�ن�و�ز

�®M ا ����واز�چ �و�(���2وری �و�#�%Mن �2_#� �4I�B�)� ��� �(�رد��2ن، �ÊCر�(� �چ �F}W��� ق

���زد ���دەی �����)� ��� 4?�8��وە، ���=%�ن� �®M اق �داMW �;د:� �ش� ��� �و �F}W��� ەوە

��2Ge?Cڕ� �����ر �ڕا��Bر��(�ن �� �ر� �و ����������H2GH�(�ن �ا���� ����2وە;�� داMW (�ر��

��$�%�7Bو�درو�2?;د:��دوژ��FGH����������·���%E%�#ی��B�7ن�����ر���)�Aن�و���و�)�"Cر�(

Page 57: Nojenkrdnewey wellamekan print version

100 ��ژ��� د��و� و�����ن

�B;د:�� �و �I�U� ���#��Bدە�� �و ����}���� �ر$�� ��8aBڕی �و �زۆرداری ��� �S'Bوو�� �7C�4�ی

I��دەW'@��وە،�L����ڕادە%�ك������را:��ڕو������و¨���E��Aان��aB�:��و��_��ر)���B#�و�)�و

� �$�%�*� � �Bردە��� ��� �و���زەرا���ن �و���رە)�م �ژ�ن ���ری ��� ���ون، �اری [(�رە��ت�و�]

�����ر� ����� �و�����و:� �و�W;ا:� �دا��ز��و ���ر)��748Bن �و�ڕادەی ��U�4��U;ا � ���و �§���

و��#�و�#��Bر�و�دراوا��،��B�،�����ر#�وە�U�م����Eە(��Eا��_{���و،��' ەدا���اری���2GH;د:��#�

�~�%�����وە���B#�م�وە�B�دا،��#���دار��B�رەوە��،�%�T��B���^��Bر����W�#�،رە�=دەدەم�Pو���

����"�و��W��4~��زۆری���I>�دار،����دە��BڕەW�7U;ا:��P�2GH��B�وە،��B�e�ڕوو.

��=%�ك���=%�ن���*�;ی�����GBو��L��١٩٢١-�١٩١٧����را���ردا�T�رەوەز��#��:�P�L;ا����

���ورەوە� ���*�;دی ���=ە%] �Þ{2�وەڕا ��� ��Tو�Pت �و ���ر �دەL;ا%� �T' *��ن #�I"����وە

� ��ڕا �ڕ ��� ����ÃGH#� �:�P���T�رەوەز �Tروە�T� ���ر، �دەL;ا%� �T١٩٣٦'@*��ن ���§��"ی

���U�4� "%=�و��� �#��Bدەدە�;د ����)' ش �5;ا�D��U�ی ���=%�ك ��� �د%?�وە�#����ÃGHدا، �)�

2�� <ۆ GH��B�)-���������،د;Lازا���دە�e%زاد�#��P���ن����T�ر�T�وڵ�و�#��§�;<Cڕو��(�ن�ڕ

�>�را:�����{�������P�وە،�)�رەوەز���#�زادە(�ن�)�م���=%�ن��Pو:����ر�B4°�وا��ی�#�ز

�و� ���ر)�م �)�م �و �دەL;ا è´� ����Bوەر��ن �5;اوا:� �P�� _{�از� �C;L~�را��وە �و ���ران��

���ر�Aو�1و �و ;���ز �د%�� �:�P�Aو��� ��� ���راورد �و�. ��ر��و��و��ن [����رL�و è���

�رە������Eن���ڕادە%�ك���و،�(���U�����4وە:���W��<�4�ورە(�ن�و�(�رW��و�(�ر��U�(�ن����

��<ی� �و�)�م ���ون �#�وەدان �و�(�رW�(�ن �<�4�� �)�م �5;ا�D��W�ڕا��وە، ���*?;ی ����ر��و

�ز�د%�;د ��ار�و�. ��و ��ر)��748Bن�L� ���و، �#�زاد �و�T�روەز�� �F4��%ر�و��P� �ر��وی� �B�#

ڕا��H2�ك،����L���P�����}ن�������دە�����B�Tو���رT��C�و���*�رد��وە�و�*�4ا����Eن� !دا

�^G2�وە،�#�و�©�#�زادی�و�Cڕ�Wدە��ك�)�%���������ی�)#M ادە(#�و����واز��������رە�EB�Nا�

�� ��� ،���)��������B�)و�� ��ك� �%���EBا ���ری �]�~���}���� ���زۆر����Aر�] ڕو���ی ���ران��

_{<ەو�و����eرا:��� �ر$�� ����>;ا:� ���=%�ن ���ر)���Bن �و�زۆر7�ی �دە�;ان ����*Eاری

)�D�A(و�� �% 3��� ��� �#�وا �����وا%�، �ö�زە(�ن�)� ���*Eاری �#��Bدەی �#�وی �و �زەو�Eە�;ا وە

�را%�وەCدە��� �د%?� �:�)��H4aBزۆرە� �Wو�. #�ردوو� �#�L;ا��� �#���ر����(�:� ���)�رەوەز ��� ���م

���� �����ی �#�و �#�وە*Eا ��ك��� ،��� �%� ���*Eار��Dت �#�زاد��و ���س �)�ر #����ÃGHدا،

57 ��ژ��� د��و� و�����ن

���;C^ #�واش ��(�ر31 �^، (�ژراوان زE7وو�;د��وەی �� A�ك ���;C^ �ر#�وە،�)�ر�#�وا������

U�}B�را:� (�ڕی �ر���Bن. ��(�ر�T �DI�U ^� 31*��ر�;د��وەی �� 5;�دان دەزW�ی

�%�<I�B�) ر�����4 و�T ت������ [;�] و ��س T�ژار;� #�و �H��� �24°© *�ڕ*>'@

�T�%�؛ C>�یڕ دوو ����� #�وا (�ڕەوە، �%� %� ����ردەEBا �و�واز�74Tن �� ��*Eار�1ون U�(�ژی

�دان� و E��Wە�� و U�}B�ری;�?I�U!

�ی&\�یی% !% � 5ی�Hب و د* "% !% �%' *<� ،آ% آ�ن %&G ��� %" � %! *ن؟ آ% ر د

����(���وە و��FG و �Uا�^ و Û�ز �� �%�ە�E%��ن �*�ك، ��رە(�:� و ��ر��ش ،�%�T B[

��ر��*���ت %� دا �*� ��رت ��V4 �����س �L�،��H� #�وەم ���B و ��V ��س �eC�) »�Tی

��*�D4 %� ����4 ����ر ���وC^ دە����W �% �4;و��4 %� ����4 �� (���4 ���م EC>5ە،

��(�I�B>�دا ��*� ��� �%� �*�ك� ��*� ،^4À� �GÓ ر��وەك�(�)�� د%?�ی ��ر(��>�ر

و��� �*Mن ��ر��*Mن �<وا%�دام ��و T [B�روە�T. دژا%��E�Hە��م��ر����2U�� ��روەران،

7� ����ا�]À� �4ا��ی #�رەزووی �� %� و زۆر �� چ ژ��4 دە�;C^. ����4 #�زاد%�eاز�� و #�زادی

�� چ ژ�T �4�%� ��ی T�روا �_^، #�زاد%�eاز ڕاد%���D %] و �4Á°4^ ����ری ��ر��ش U�ی

�Fا��U ی�U ی زۆر �� چ و�U وەڕوو���D�� �� �"�و�� دوو �' ەدا. �_^ ��س (��� �ر�� %] و

�:E����� و����م�A�� 74"�وەTدە:

�ڕا �ڕE��)�7ا� �� �"�و��، دە��B� ��ر� و ��:� و GHB; و %�B�ن ژ��:� %���م، ��

��ری و دە�;د ��*Eار��ن�B [� ��ر�¬� #�W�ر .��ون ڕا �ڕ7�(�ن ڕاد%��I�Dو:� و ��وو

�� :�ژ�� درو*"�(�:� ��وا:� و %�B�ن ����ر�̈� �� ���_G�ر�̈� ���و� دە���ن �Eە%]،#�و

��وان �� زۆر *�ڕ*>' ا��ی�ژ��ن #��Bدە�� و ڕاد%M��D&م ;����و�و��>;ە����ژ��:���_G�ر��ش� ز

���ون �����رەوە�. *�ڕ*>'@ا���;�����ر�*��P�B�µن ���ر��*��ن �L� ،��� �����ر#�وە ����I�T

���زۆ ���I~������ر#�وەی �P�I�B>����و، ��Uارەوەی �:�Pە±C���و� �MAن ���_���"Ûزە� �ژ��:� ری

�و�. ��ون �ژ��:��E7C�Uوار�و� a�دار،�G_���L�ر��*]،�وەك��;و*MA��Fن ���م������را�B�ردا

���ون ��و���دەر1��^Cر� ���ر�و�دوورەCر� � �ژ��:��. ��C±ەL�%�ن �و7C�ی ��<وا��L�م ���رەوە، ��م

���ردەم �Cڕۆژ� E��A� �L� �%�B�ن، �� ��وە�A���Pدر�̈�� ���و،;W� �#�و�و���%�ن �FU�2%� � زE7ا:�

Page 58: Nojenkrdnewey wellamekan print version

58 ��ژ��� د��و� و�����ن

�زۆرE��B�7ا� �� �̈T� ��� �:���#� ��� �ڕز��ر�1�ن، �زE7ا��دا ���و� �ژور���L�2GH�%�ن �TوڕەW�زە

.�<درا�_2�وە

����وا%�، #�زاد%�eاز�� �4ەری U�ڕوو�?;د��وە #�W�ر دووەم، �L� ���رەی �(�ن��و�A و

��E��T �� 2�(�نGH�������� ەیE��W� �وەك�د ���ران ����ری �ژ��:� �و7C�ی �و ە��ن

�دەU���ڕوو، �<I�B�P� �#_�2Gی ���راوردی ��� [� ��G�4;ۆ��öù�(�ن ژ��:� دە��و _{��و

[;� _{<وا:� و #�زاد%�eاز �Ïا�� �:�G��% و و ژن و�� ��وا%�ن،����م��� 4°�وا��وە������رەی�

E�4ە� �ژ��ن ��C±ی� [% �LەرEB�L� �و�U�ڕز��ر��وە، �و�#�زادی �و��Uار�;���و��B��2��#ف �4Tن

�د%�ر�;دوون �ن��� �#�%��P��Àن �L� �دەL�ن، �ن�U� ���B*�ی .��� �̈Ã*�ر���� #�W�ر�ژ��:�

�ڕوو��I�ی� �T�ردەم �ژ��:� �#�وا ،^_7H��� �L�م �U�ی ��وەL�ی� �دارا�� �F��#� ��� #�%E7Hار

34L� ���زاردا ��� �T�ر�ڕۆژە �����Pو:� �F��#� ��� �د%��، �:�P�<و�ڕا��ارد�� ���öùۆ;�G�4����L@

���B*�دەL�ن�� �B�Lن���U�،���ö�را�Tوان�و��� �ن�وەك���Pی��Uازراوی��U7�ڕووی��GU

.و�دە���Cن

��وان�� �B�ز)�����H�ی �B&M*�5� �ڕوو��*Eا �:E�� ��� �ری>�� ��� ��� �)�ر�#�وا [B� ����ر#�وە،

Hن�دە��P�2G4?��=ر����B&M*�5�،اE*�د:��ڕوو�;��Uدە�µری��. V7دە�V7H،�)�ر�#�واش�����<

�Û�زە� �و �ردەدەن>�� ����وە� �#�زادی �و ^Gو�� ���رووی ��� [?�U�ر �Lرە��� �دوو )�ر

���و(�%�$�� �����4ان ����واز��ك »�(� �����ر#�وە �M<2}W دە����وە، B�ز)���H�(����ن

�و� ^GH��������� �D4*8�راBدە� �و���و(�%�$� �ش���U��:ژ��� ���^GHBXGH#� �D4*8�راBدە

�H�� �U���ش �ژ��:� ��� ^Gن؛��?��=ر�M2GH*�5� �#�%E%�ی �%�ك �د%�ی �دوو �و�)�ردوو���ن �

��L�وە���FGران������رووی�و���Bردا:��ڕا�>�!

T�ر ��ك #���ر����(�ن ،]#��BXGH�(�ن دە���$�[ ;���رە��وە دووە�B ��¨�� ��رەی ��

�ن �� دە����Eار�1ون I�����B~���ڕە�Eە����وە، #��BXGH�(�ن دە���$��U و �� ��Ñ��

�W�وت دە���$� چ دە��ن، دە�����B�T �4و دژا%�$� و ��دەن د%?�شB و �GH��� و �GHa)

��_^ و �ر���2��Bرە(�ن دە���$� %� �_^ ��Ã"4�(�ن و �دە���$��. a�5���5�(�ن �?��A

��Fدە������D4À�Aی�Eت������رژەوە��B�Uر���س�و�=%�����4_^،�)�ر��(��Ð��DI�Uروو��

�دە(� �$�%��B�)� �و ���روەری�#���ور�� �#�%E%������ی �B�ز)�ب، �وەك ©HBXGH#� �و ت

���%���%�7�A!

99 ��ژ��� د��و� و�����ن

�م"�و�"�4?��=ر �D�و�#�B�ر �#�ورو�� ��� ��>;ە ���و7�وە �U�ر)��$� �:�)���Iدەو� ��� ە��*��ن،

_{7H�ی�(�*1�2<�و���7����E%و�د%?�2��ری�و�#��� ا���،�دە��ا�Mن��E������}Hە%]،�������<N4

����E4ارە�����ن،� �و �·���%��� �و ����"��� �)�A� �و �B���#� �¿B��� �و ����H��8�(�ن �<���

����Iدەو� �:�)�Wدەز� �و ��D�W�7I�8�I;ە �D4و���� ���%��Eا� �#���ور�� �:�G��%��� )���و��ش

���)��Bن�#�رك�و�5�ر�7�A��:�B%�$��#��" �4?��=ر�2G�(�ن"�Iدەو��:�)�Wەدەن،����دەزEB�N

�E���B�N��#�Eەدەن،�..د%?�2��ر���و�B�ز)�����2G:�§5�#��:�Pن�و�®M اق�و�#' ان�و���éد%��و�

�����2;�� �U��E��}Hا��(�:� �و [�;<��B� �$�Pر��� ��<وا�7� ���رەوە، ���و �زE7ووش �"�و��ی

� �*���D�ی �:�P�ا�E��}H��U� �$�Pر��� �را��ردوو، ���دەی �T�*�2ی ����دەT�ی �D#�B�ر

���M<��8 ی� �دژی �U��E��}Hا��(�:� ���ر(�$� �و �ڕا��ردوو ���دەی �:�Pوەدە��� �:���

�و [���و �U�ر)��$� �و �����Dن ��� �:�)�<���� �و �T�زارەی�.. ��ر�B%�داری ���رە��ی ��� E�

��:�B�ر�� �_��EBا����HL{�ەرە�P:��#�ورو���و�#�B�ر~�ی�ژC;���%�ی���روەر���د�"�L;ا����

" !��رژەوە�Eی��H{2"�:�"و�" ����وە���دەوI�$�"و�

'�و�د �، "�و ��و�آ�ی��و�'8�آ>رد!��ن ڕ 3ه�ر ���&� ���� آ� '( Uی8رای�' �� /Kڕی�و�� آ(�(�ی&� آ�:�ر� ڕ�'8�آ�ی��و�، وا��ا�9 ��5 �)7��!:ی> ر و !�ر

� :��؟و ی�' �ی&\�یM �یی�، ��د� چ ����ر��'ی6:/ ه�ی�، آ� �ی8ی[��

������Aو:��B]�)�ر� _{��Àر�و�#�2I�ر����4Z?^�)��_^،�#�وا�دوو�ڕ���<C�����À2Ge4ن�)�ن؛�

�T��§�وی� �و [�;<L�%� ��� ��Uارەوەرا ��� ;ا�M2&ە�;دن� �و �)�*��ر�;د��وە �و �E��Wە� %���م

��� �و���̈ز �و���ودا �ڕا��Bران �ری>�� ��� ���رەوەرا، ��� ��Eن��� �دووەم �ژC;دە��2ن، L;دە��

�e� _©�#�وەی���� _{��Àرە��ی�U�م��EوVC،���*� ە��"�و������)�ر�دوو���رە���. ازاندە���

��:�)���)�رەوەز �و ����{��M&م ���%�ی �ڕو���ی �ö�زە(�:��)� ��' ەدا [B� ��� �7H748�وە،

،�١٩٣٩-١٩٣٦و�T�رەوەز���P:����ردەU�4���§�����B�ی�#١٩٢١������ÃGH -١٩١٧#�L;ا���ی�

:��راورددەL�م

�ن������4>�ی���١٩١٧ش�ڕا �ڕ�������ی� '���ڕو����U§�ی���ا�#E���I(�ن�)�و�?���}���

�(�رە��$�� �S'Bوو��(�ن �2À4B�)دۆ� �و ���ر�Aوە ���رەوە ���و �4ن،�GÓ� ���زۆر �FGH���*��

Page 59: Nojenkrdnewey wellamekan print version

98 ��ژ��� د��و� و�����ن

�وە�دە��2C�وە�%�����وازی��7�A%�$������4ان���4ەڕۆ(���U��ت���I�2ا�_^�دەو_ #�وە%�،����

� �$�Iز)�­�"دەو�B "� ���رۆ(��"�4?��=ر"و �U�ت �#�W�ر _�2ا�_^� �#�وەی �%� ،�%�(� دا

��Bو����5�ر� ^Cڕ�دە�� �دەوI�ت ���4ەڕۆ(� �#�وا �5�رE��Bار��_^، �ر����ت� �%� �4��Iدەو� Eار��

�#�و� �و� �ڕا�2� �دا�7H?;دن �#�B;ازی �دە�_2� �و�داد �روەر�H�وە �:�G��%و�� �#�زادی ���1�4�ری

^GHGر��B����7�ی��Cو����،�وەك�#�و�وڕ�U-1�ری��2��#���2GH7H74�١٩١٧�(�ن� _©�ڕا �ڕ

�(� �ا �و ����دە%��?;دن �?;دن���U� �E��Wەی� �وڕ��7C�وە �#�و ���دەم �رت� �4I�B�)� ��و��

�دە��ن �FGH���*��� �(�I�B>�ی �و�. ��د�748%:� �)�I��;دن ���M4ن �دە��ا�Mن ������ �' ەدا

��زا�Mن،�B�W±ە������DI���،��Hدوو�1رە�و�)�زار�1رە�;د��وەی�)�I�ی� _{�7Hن�و�)�و7I�دان����

P�2G?*� �و �I�(� �)�(�ری ��� �Ä�<4{�ن��B&M��%E%�#� ��E��1�7ور�� ��� �دە���>��و�� �ن،

!".#�%E%������دا�

دەوI�ت��� 4°�وا��ی�U�و:����(��(�I�B>��داMW �;اوە(���وە،������رە�U��B�N���$��ڕز��ری�

�U�و:�� �����ر1�ری 4°�وا��وە��� ��واو� �DI��� ،�%�����U� �#�و �درC±ەی ��� �و ��H��"2}H�

MWدا� �(�I�B>�ی �)��� ��� ،��H�U�ی�ڕز��ر �L� �داMW ��ردا، �$�Iدەو� �وەدەر��:� �ڵ� �;او���

����Iدەو� �دژی ����U���ت �$���)��Eەر �و�داد �روەر�� �:�G��%و�� �#�زادی �U�و:� Eا�U��

داMW ��رە���و������را���ر�#�و��Uا�2���;و*�H2�دا�دەوI�$���4>;ەوەی�دەوI�$��داMW ��ر،�

� ���روەری �)'&�و���� �ڕا�2� �)��Bو �*�4ە �)��Bن �و���ر��ری��� ��%��ت� �و�دارا�� �$�%�7�A

���ژC;دە�2"���وەی��Pدە��L�،ر�W���Uدە��:�)�Wد%?�دا�دام�و�دەز��D�E��(ر��������E��(

��B�a�وەی[�P [ن�Bوز�T� ���روەرا:� �داL MW�ر��� ���روەرا:� �و���ڕا:� #4"�ی�! ژC;دە��2ن

MB���%� �#�وا ����Mن، ��H2و�ڕا��#� ��7H�ری �#�W�ر�دوا%Mن �(�رد �)����Mن �U��Bن�. ن ���Aوی

���=دا:�� �و ���M<C;L اوان �A�ن �ڕe?C;ا��وە، ���ر(��>�رە(�ن �Wدەز� �A�ن ��� د%2"�ن

� ��;ا�� �*�ڕ*>'@"داMW ��ر ����(�:��" EL�Aاری� �����4ان �$�%�7�A� �:�G��%��� �A�ن و

� ����� ��� �(�رددا ���ر��ازی �دە���$� ���%�ی ��� �(�رد�E��2ا، ��١٩٩٢(�I�B>�ی ��٢٠١٢�

���ڕادە�W�%�4 اوە �5�رE��Bار���. #�و��ڕی ��� ���a�� �و�وەك �%Eادە�]� �د%?� �D4����ر���W�#

� �����وی �د%?� �D4��Iدەو� �U�و:� ،�2G_#"^G4?��=ر�� "� �" ��*���GH^"و ەوە�"�;�DCر"و

��(�:��ڕو����و�U�ر)��$���Iدەو����،V4���Vا���دە�����#�2I�ر������Z#�وەی�#_�2G،�#�وا�دە

�B�#و�� �و�#���� �#�ورو�� �����وی �L� ،�D�و�#�5�ر �Mن=� وە�" <ۆ�2�Iر�"و�" ��*���M&م"ر�Dی

���را���ر� ��� �و [���� �*��� �EەL;د،�Pر��� ���*����e2GHازە����Pن �و � ;ۆ���2ر

59 ��ژ��� د��و� و�����ن

�� T�(�رە��ی #�وا �_^، "�N�Ûب" و #�BXGH واژەی ��(�ر1;د:� ��W�# ©H2����B�����B�ر

�و�#�زادی���� دەW�ڕ2C�وە، #�وە �����ر���E��L�Lا [�4�E�� ��� ��B�Tو �دژی #���ر�P���Lن

� �دەزا�] �<I�B�P� �#�زادی ���B�7ی ��� ���ر��*Eا���ك �EC>5ا:� ��� ������ ©HL��� �#�زادی و

�����و� �>�را�Iدەو� �و ��Pن�A� �'@ا���� ��� ;��واوە �و �5;اوا�� �~I��� �Pر�L�7���وە،

��L�وە�� �#�زاد��و:� �و �#�زادی ��� �<I�B�P� ����%��B�P� �~4�; � ��B�Tو ��*����P�2GHن،

و�7CدەL�ن؛�#�زادی���وا��ی�دە����7�وە�و�P�I�B>�ی�#�زاد����������#�زادی��B�Tو���E��P�Lا�

��ك� ����%��B�Pو�� �و��2��Pور�� �و�ڕا��Bر�� �#���ور�� �. ��رU�1��1و:� ��� Gµ�#���ر�P���Lن

دە���$� T�م و #��BXGH�(�ن دە���$� T�م،����دە��ن �7�A%�$� دە���$�ڕە�?;د��وەی�

�:�B�ر�� ;C±��2ن و دە��)�� _{<ەوە �ر�� دە���$� T�م و ���7��;ا ©H��)�2GH��B�)

µ�و��B"و�" ��������B�DÛ[ "�FGH�$�[5�رE��Bار����دە�2�واژەی ������$�����#�وا. دە2C;W�وە

��،"®�*M ە$�"و� �و دە�2�واژەی ��دە���ت ��� T�ر�#�واش ��(�ردە��ن، ����ازی 5�رE��Bار��

.��(�ردە��ن �7�A%�$� و ��ر��ازی دە���$� #��BXGH�(�ن، دە���$� ���$�

�و����وا �دە���ت �ڕە��;د��وەی �H�وە،�A� �P�%�<ڕوا�� ��� ��� �L� ���وەدا%�، �L��ز��� �ر��$�Iار���و�دەوE��B7�وەی����دە���ت�و�5�ر�5�رE��Bار���و�دەو��BXGH#��$�Iو��4>;

��Ê*درو� �L� ،^4À4%�Wدە� ���رە�B�N�ت ���و �#�B�ش ،^H7H��� ���*���M&م ��� ��Pن�A

�و�� ���ر��ش �و�µ�دەL�U;د:� �5�رE��Bار�����T_{�ن ��� �BXGH#� �5�رE��Bار�� �7�وەی;<4

^Hا��#�B�ش���U�ی�ڕW��~C;<C�ورە%��. ����4=ر��FG،����*�ڕش�و����ڕا:��*�ڕ*>'@ا����

����ردەم�د%2��#�و�د%�ی�درو*"���;×�دارە�Pن،���H2GH*�5��Lو:���� ��E:����ر��ش�و�

�ت�و�5�رE��Bار���و�دەوµ��$�I�دەL�U;د:����ر��ش�و�%����Lو:����4ەڕۆ�7�A��P%�$��دە��

���� ��H2;�� �FGÄ=���4�� �$�Iدەو� �L� �#�وە%� �و�واوە�;���وەش، ��H2Gو�����4=ر�� ��%�#

� �دە���$� ���A�~4�ی �دو���%��;د:� �و �(%���%��;دن ��–�Uا �GH��L–��*� ���ك�) ،

��Pن� �E��Wەی����د�Aوەك�#�وەی��،�<I�B�P��$�%ە��را�Cن������ڕM%�#د��وەی�;Lن����Lە.

� وا�% رد� �% د* �% آ% ی% 'T ه% ���% �، چ ز* آ% '( ��!یی�ن د* � آ% و ڕ�F:اوا�% �%

%� ��K= ؟-�

Page 60: Nojenkrdnewey wellamekan print version

60 ��ژ��� د��و� و�����ن

�DCر���; ���4��W^ردەم و درو��T ،��4��و���^G��4 �?��A��واز�1ون�������������و�و���

�*�P�2ن، �E��WەL;د:��� ���P�� وازی����� ��Pر�و�� �B&M��D�B � �4ازی* Cا،ڕE7�Ge? �DI��

�#��EاU��:�B���P=�Aو �T*��ر��U� ��B�#دە�� �U�e�C�ر�� دە�_2� ڕe?C;اوا�� #�و و

��H�(� ��=%�ن A�µ?�%��(�ن، ڕe?C;اوە وەك ڕe?C;اوا�� #�و �� #�وەی GB�W�رW�ری �%�B��

�]�����ر . (��� C;��7I] و دە�B�2�, دە�B�2�W�رەوە و ����ا��;WاE4 ��FG��4 �#�B����وا��ی�

�^}Wرا����P�Uو���P=�A�Uن�و�*�4ازی��Ge�Cڕ�U��:�P�B&M��~�Bزا��ی��Gرە��و��Aڕۆ���

���� �Þ{�����ن �$���� ��� �ڕe�C;اوە�Pن � �L� ���وەی �د�^، �Lاوە;e�Cڕ� 74��4�ری� �:�BاE��#

�P��� ��Pر، ��Eو���4ە�� ���رەوە �ری>�-�P�و��� �و���P�E��§��GI�T-ن ��4���4;دن�-�<�ردان

H2}W� �P��1و��وە �و���� �5�رE��Bان �و ��Eن���U� ��� [�;Wر��� �B&M��~�B� ���Lدە� ��E��Pا

.زا��Iو:��دە�C±��2;ە�ڕا��Bر��P�}Hن

�T�ش� �L� �����ر�#�و���B�7%�ی، �و�ڕا��Bر�� �·���%E%�#��~4�Ge�Cڕ� ��B�Tو �دەزا�Mن، / وەک

���FG��4����4ە�WE�را���U�1�U�،^4Àن�دە���P7�وە��ÕH�ری����T��Pر�و�درو��2�ری���وو��

�،�%�T� �:�P��H� �ر� ��Pرو�1رە ���4���4;د:� �و �ردان>�� �و ��PرL;دن �و �ڕ�Ge�Cن ��

ڕا��ر������و���دا�T�%��و�*�ا��ش� P�����FG��4�I�B��/ ��4ە�WE�را%��ش� ���FG��4��*�ا��

�%�T� �U�*��وەڕان ��;Wڕا��دەر����و�5; �ز�a��Bس �~4A��aBەو�و�>*� �*�4ەش�. ��B�Tن ��

�B��� �����و ��B�Tن�ڕe�C;اوە �P����;د��وەی �U�1�U� �رت� �و �دەوI�ت �:�P�~*� � ��وەر

�و� �و��P���L=�Aن ��Pرو�1رە�Pن ��E����a ���رو�Uار�و� �2Ge�Cو�ڕ� ����Aو�µ� ���4��ی

���� �#�I"���وە ���*���"�E�L;ا$� �ر$�� ���رEI�Tا:� �Bردە��� ��� �L� �دە�]، �رە�Pن;�

� �� �ر� ���ردەB�ی �#�م ���و� ����{������Pن �Bر���ردە�T� �و�®M اق، �#' ان �:�P�2GH��"��Û

�و�U��Pرا��� �#��Eا�Bن �U��T*��ر�� �����ر���#��Bدە�� �L� ،�Cاو;e�Cو�ڕ� �و���وو�7�وە T�وڵ

�P=�A:��ڕەدووی� �ر���ڕا��Bرە���P�و��_^،�#�وا�T��§�و����T��§�و�=واز�1ون�و�دە�B�2��1و:��

E4راوە���*��� �ڕا��Bر����P�وە �و�ڕe�C;اوە �رت� �%�����=%�ن �T�ر�*���%�ك و�دوا��ر�وەك

��:�Pزە�Ûو�� �دا�Uاز�� �:�74cÜد����از��;B�#� �و�وەك �دە��H2���رداMW اوە ��� �ر� �P�%�2�B�P

��و�7H>�ی�ڕا��Bر��،�P�2�B�ی���4ە�Eی�و�P�2�B�ی�ڕ�Ge�Cن�و�[دە�2�ی���روەرا:�� �رت�

�رت� �:�P��4��U� ��S'� [[C;دە�� �و �زۆ . ���Pر1;اوە ��"�و�� ���رەوە ����:����م �T�ر��� رن،

� �:�P���ڕا��Bر �زا��Iو:� ���%�ی ��� �ڕا��ردووەوە ���دەی �:�P�N�� ) }Û(ی��Tدە� ��� دا

�،����PرW�ر �B&M��B�P� �ڕەو$� �:�P���ڕا��Bر �زاI!�و:� ���%�ی ��� �ڕا��ردوو ���دەی ��وەدی

97 ��ژ��� د��و� و�����ن

� �:�)����� ��B�Tو ����� ��وە"دژا%����;د:�؟�� "���Bرزە��� �$�Tو�دا� ����Bن ��� �%�ك وەك

��وە"�� "� ��Mن؟ E��Bە;T�� ]�و��"�� �B�دە�� �(�رد��2ن �و �(�رد �(�ردا:�����] �' ەدا �

��ا�]�وەك�T�ر������D4د%?�ی���*�وری�(�رد��2ن����،���وی�#' ان�و���ر����و���ور��I�T

�وەك� �%� �داU;اوە(�ن �Wردو�#� ����C او��Uو�� ^_��T� ��Tو����Hن ���Bو�� ��?�ن �����#� �:�ژ

ڕە�25ر�ن�����ELا�دەC;L^؟�������U���E74Tوە:��زەوی�و����Uو�و�" ������وە%��ك/ �4§���"��وەن"W;د�و�(�رW��و����?�(�:������:�"2}H� "و����©H��%�7��وە��"و�زۆر������"2}H�"دا��%

�دە������رن؟� ���روەر�و�زۆر7�ش ��E��T� ����� �و�#�ردووW�:{��ن؟ �و��I�B�(�ڵ �ÆC;�

���دار�و� �و�زۆر7�ی �%�T� �ردا�4~�>�� ��B�Tو ���Bار�E����ر�B%�دار�و�دە��� �7�B�L�ی ����

��E؟؟؟؟؟؟..._^��aB�چ�E4��،^4øە���ت�دە�

��$�Iدەو� �و�T�(�ر�1و:� �دەوI�ت �دڕ�Eە�� ��ا�Mن��� �د��GÄ�وە �#�وا ��§�زە�Mن، #�W�ر�����B�ش

��وە��" ��ر��ازی�����$�Iدەو "��<I�B�)��:�)�������درو�2?;د:����7��و�����óو�(�*�2ری�

[;W�و���Aر����� �ن،�U� �و���4ەوەی �ن�U� �دەرەوەی ��ك�� !}Ä�<4��T�ر���� ��� ���وە، �ن

�وە�دوور������7���زی�#�%E���VGH����������:�)�W،����ژ�:��ڕۆژا��وە�����U�����������

�ا�Mن��� ��Eە%]، �(�I�B>�(�ن �:��ژ ���ر�¬� M ە(��"���وە� ����4%�داوەر�� ���Bر�;اوی� S'Bووی

�وچ���)� �ڕۆ��Aر� ��وە���دەوI�$�"و�درۆی� M ۆزی�) #��(����%�وە�B;ۆ��(�ن�����ر��� "

�ن���(�*E2ەدەن�و�دە(�ژرC]�و� �=�Bری���DI�Uد%?��دەدەن؟������%�وە����(�I�B>�دا��U

�Tو���Ô�Ñوە���دوژB���Tو�Ô�Ñو�������Eدژی������D�Eد%?�؟

��7Uری�ڕە���;Cت����ژ�I#�وەی�دەو����4د�]�و��I�B�)����،�%وە�#�;���وا����B�Tوی���2I���ر

�دە �ڕز��ر1?�ن، ��ك� ���ر�¬� �و ��� �دەوI�ت �ڕازا��E�وەی �و �E��Wە� و�" �?��=ر"��و��

"�:�"2}H� "د�;ن "و��B "و�" ��3 اڵ"و�"�FGH���*�� "و����Ãك�و���4ەڕۆ��و�زۆر�دە�2�واژەی���(

��Aرە��ری�. د%?� �دەوI�ت ��� ،^H748�� ���U�ت ��<وا ��� �#�وە%�، ،;����2I���را�� ��وا��ش

�U�ت���Iدەو����،����H��G��%دادوەر���و���������?A�µ��P�%�����4 ) )M ا*���H�(ی�وەك�

�و� �#�5�ر7C�ر ���U�ی ،�%�<I�B�P� �:�P�L��� �ژC;دە���2�ی �و ���روەر �%�ە�Eی� ڕe�C�ری�و� �داMW �;او �(�I�B>�ی �:�)����� �%� �<I�B�)� �%�ك �:�)����� ���4ان �:�G��%��� �ەریCر�

���وە��وە�µ� �����و��وە �U�ی ��� ،���%�<I�B�)� �:�)���� .�Gµ� ��Uدی��#�W�ر ����ر

� �*>;ی� ¶­��� <ۆ " ����وە"دەوI�ت� �%E%�#� �)��Bو ��� �#�وا ،[%�?� -� �Aو� � ��H�(�ن�Iدەو

Page 61: Nojenkrdnewey wellamekan print version

96 ��ژ��� د��و� و�����ن

� ��وە��«#�W�ر����دە�2�واژە%�(��زۆر�(�رت�وە�E�BەB�وە،�#�وا����$�Iدەو «��)�������درۆ

�و���س �دە! M ۆزە �?��Aە�±C���و� �MAن �و���ر(�$� [�;Wزۆرڕا��� �#�B;ازی Eا�U� ��� وI�ت

���T�ر�5�رT��D4B��_^؛�B�زT�­���_^�%���?��=ر��Iی�#�و�دەوE�#�،�%�<I�B�)��:�)�2ە�E7�

� �:�B�ر�� � �#�زاد(، �) ��ر�Bدار�� �������Ãر� �%� ^_�)�$�Iدەو� �%��)��ر�B%�دار�� ^_�� �$�%�*� � ،

�H��%�7�A��ۆ�>�����»�T�،ری�B�)ا����ی�EI�T�7وی���ر_ ���ی�����ڕC^�و��T«����#�رك�و�

^Cڕ����.

�#�و�©� ،��H�� ���و:� ��اردا�L� ��� ��� �4�*���� �#��Bژە%� �#�و�دە�2�واژە%� ،[B� ����Aو:� ��

��وە��"��� �$�Iدەو"��H�� ���و:� ���و���وەوە �دەوI�ت ��� ،��� �����ر#�وە ����I�T� ،�% .��~I��

;�4?����ی�» ����وە«C^�����ر#�وەی�µ�وارە%�ك���� _�Eەو و�����ر���B�7ی�ز�Bن��Tو1�ش�و�

4?����وە،� � ���و��Tو(���2ور ����Bوز�T� �#�و�%��� ��H{2����4و:� ��Bو���رزە� (���2وری

�%�B�7¼4و��� ���(�ك Eا�U� ��� 4?����ی�. U�ی � �و�%�ك �ز�Bن �%�ك �Gµ���را:� ����ر#�وەی

���Hن�%��B�)ور���و����#� �C�*�Cڕ� �� ��� ����واز�و��(���2ور�� ���رژەوە�Eی �و���C±ی �MAن ��

4?����ون � ���%�ك �ەری�. ��(�كCر� � �و ^_�� �4À�A� �Fدە�� �#�B;ازی �دەوI�ت ��� �4��)

�#�وا� �E��Wە%�(�� �دە��ا�Mن �A�ن �#�Eی ،^_�� �د%�Eا �~�E��Tر������ ��E��T� ��روەر��

��وە"�?�%]،�L��دەوI�ت�دەر1<ی��Uا�^�و�و�G^�و�#�رەزووی��B�Tو�P�B�ڵ���"�% .��B�#

���،���ژە���رەوەی��Iە�;د:��دەو�Cو���ڕ�[����4 �و� ��P��:�P�B&M��~�B��LرL;دن �N4>����وەی

�L;A;د��وەی� �و �P�B�ڵ �:�P�L��� ���4ان ����دە��� �و �#���ور�� �:�GL�%��� �و ��ر�Pت

����1�4�ری� �دە%�M7Hن، �وەك �دەوI�ت �Tروە�T� ،��%��Aو�µ� ���4��ی � �و ��4ە�WE�را��

U�1ون�و��U�وا�>��I�B�Pك�و�������U�1ردان�و���ر�>1�Uو���P=�A� .

��4���������ورد��و��وە%�(����� �ی������E:��ڕا��H2�ك،�����B�Tو���"A���;�����#�وەی�ز

��������U�E��A�(�����ڕۆڵ�و�(�ر�;دە(�:��دەوI�ت،�دە��ا�_^���و���رە�B�N���§�ت،��' ەدا�

;���را����]؛�#�W�ر�دەوI�ت�#�B;ازی� �ڕا��ن�و����7C�U�ران�دە�Uازم����دووی�وە���B#�م�

�?;د:���B�Tو�����(�ن�و�MAن�و���C±ە(�:���B�U"�%وە���T�����4�ر�#�و���ك�"���)������،��

و�MAن�و���C±ا���دژی�����óدەڕژB�µ�*��4���7C�(�ن،� ����Hو���*?;�و�دەزW�(�:��دەوI�ت�

��� �EەC;L]؟�Pو���ر� �دەW;ن �I�U� �ڕوودەدات،���ر���و�#�زاد%��ی �4À�;<��B� �4��)� ��

دە��و���" ��رژەوە�Eی�����وە���و���B�T"�:�"2}Hو�E�B%�(�ن�و�دە���ت���ژC;�د����B�ی�

61 ��ژ��� د��و� و�����ن

�وو�7�وەی����Bوەر���و�P�B��%�$����و]،�T�����L�ی�T�ژ�Bو:��#�و�دو ��[%E��A7�ری�Hو��

�ڕe�C;اوە� �ن،�U� �:�~}?4�� ��ك��� �دوا��ر �و �E7_��Uراون �و �����ر1;اون ڕەو��وە .���Bوەر��H��P{��ن���رەو��4?{~�ن��;دوون

��C±ە�� �و �MAن �$�%�7�A� �F4L�%� ��;و*��� %] �وەك ����Bوەر�� ���U�1�U� ڕe�C;اوەی�و�L�س �ر���Pن� �دە�B�2��Pرا��ی ���را�B�ر�T�و�� ��� �T�ردەم و�دە�C±��2;ە�� <ۆ��2' ە�Pن،

��L� ���وە، �#�وە �#�و��Pردا��وە%� �T��§�وی �و�%�MB�Lن ��E��}Hاوە ��Pردا��وە%�ن ڕا��BرەE��Pا

���� �و��Tو�Pت ^C�Cر�Ã�� �و�ڕ��رMB&م �دە���ت �T�ژ�Bو:� ��� �U�ی �$�%�7�A� ���U�1ر��

�ڕe�C;اوە� �و �رت� �:E����I�c³×�ر�U� �T�و�� �:�PەرەE��T� ��� �%3 دن� �و È��B�#� دەر�L;د:�

�و�ڕ �#���ور�� �����U� �ڕا��Bر��;د:� ��� ��� ����Bوەر�Eا �$���U� ��� ا��Bر���Pن

�T�و��� ����Bوەر���Pن �ڕe�C;اوە �U��T*��ری �:�P=�A� �و �~�ران���U� �L��H�ی،�%��B�P

.دا�<ا�Eن�و�دە�2~���L;د:��ڕا��Bران�و� �ر������Pن�داوە

�������ر#�وەی�L��دە�B�2��1ون�و� �*~��1ون�و���ز ��I�Tری��P�T��%��7�Bزە������*~�ر���

��L����وە،��U�����Aدی��T�7H%���P��7�;Wەدا�و���م�دوو���ر '���L��; دەرە���Lن�����وە،�

������4 � �2Ge�Cو�ڕ� ��2GH�م ��� �د%�� �~4L���T�ر� �وەك ����4#�و�ڕe�C;اوا�� �:�Pاوە;e�Cڕ �4�� �زە7�B�ی �درو��2�ری �U�ی ��� �B�#� �روەردە��وە،� �����µوE��P��%��Aا ��H�U

�T�ژ�Bون �و �#�را�2� ��B�Tن �~�را:��. ��رEI�Tا:����U� �و ��P=�Aن ���ر�¬� �T��Pرە #�م

�]����T�ژ�Bو:��دە���ت�و� �ر���Pن���و�ڕC>�%�وە�ڕاL_{�وە�و����Aر�;Wر�������:�Pاوە;e�Cڕ��~4��<B&M��~�B� �و���74T�#�رای ��µو�P��%��Aن �����4 � ��I�Tە*���E�وەی ��� ��L M;د��وە ��

<Cدووەڕ;L�،����Aو�µ��2Ge�Cار�و�ڕ�U4>�ی���ر�و� . ;����درو����و��وەی� E����aی�و�

T�ر��#�م� E4او��H2G����وە،�L�������را�B�ر� ����E%�#���%E%���·��و���ò4Tڕا��Bر�Eا،�����ر�

�ڕe�C;اوە� ��P��Hن�%��B�Pو�� �#���ور�� ���و�دا�Uاز �$�%�7�A� ��Tو1�¨�� ���رژەوە�Eی ��B�7ی

�� �U�1و���ر� ���7C�ران �داU;اوی �P��1و��وەی ���را�B�ر ��� �و �4��4 اون� ��Bوەر���Pن

��2Ge�Cڕ� ���را�B�ر ��� �#��Eا�Bن، ^}W� ��2}W� �P��1و��وەی �ڕe�C;اوەE��Pا، �:�Pرۆ��

��Eا،�ڕ2Ge�C��#���������و���ش�و�P�ڕ�و��%�Pی�و���رۆEدا%�$��و���4ە�;Lر�������Aو�µ

�7�وە%�ن�����ر�;<L�%ن�و��P�I�B�Pر��������F}W��:اE<و�دە�� ��B�7ی���*Eار����B�Tوا:�

;���Pن����P��1و��وەی�E��}Wا� _{��Àر�1وە.

Page 62: Nojenkrdnewey wellamekan print version

62 ��ژ��� د��و� و�����ن

�����%�7�A��$���U��� M<و��Bز�#��B�Nرە�����~I���،نM���4��L�»�Tدا�;اوی�����%�B�7م���#

�U�1ر���ر�������E���� �7�وە�و�;WاE4 ����©H��P�2GHLو�#���ر�[��Pۆ��2' ە> ���MAن�و���C±ە�

��µ�����>�ری�*�ڕ¨���P�A��$�%��B�و��وان،����������U#�و����7%�$��و������A��$���U

U�ڕ2Ge�C��MAن�و���C±ە� <ۆ��2' ە�Pن�دوور�[T�ردەم� �E��Wەی�#�م�*�4ازە����ڕ�Ge�Cن�

�و� �ر���Pن�و�دە���ت �و�]���دە����2را:��ڕا��Bران ،����Pر1;د:��#�و�U��������B&M��~�B���ت

�ردان�����ر� ;���Pن�و��Aرە��ر�و�دا�Uاز���Pن����P��1و��وە�E��P��H2}Wا[ E�L=�Aا>�[�،

��Uڕا�2�و��$���U������;WاE4 ]���;Wدن�و�دە������ردا;���]�و�U��E��}Hان�و���%~�;<��B

�] ��2L<�و���%����� ����%Eو�����4ە�]�����Iو���4~��] ���_�7 ا� �T�ر���ش �P=�Aو�� �ردان>�

%� �Lاوە;e�Cڕ��%�B�7�� �#�م �%<وL;د:�� ��� �ڕe�C;اوە�Pن �P���E4را���:� �و �E45را���ن �

��EدەL�ن�و���وە����#�را�U.. "��:�P�2���������P=�A��و���ر����ر���و��¦M���:�c ���رەوە"

�و� �>�را�Iدەو� ��� ��%��ت��� ����دە7C;L�وە، �FGH���*��� �وو�7�وەی�� �4�� د%��ی

!دە�����eازە�����و���*���P�2GHLن�

��Pری� ���B�7ی ��� �و �دەL�ن �����ر ��ن;WاE4 � �#���ر�P���Lن �L� ���B�7%���ن، �#�و �B�#

����;اون �FGH��~%E����Pو�. #���ر� �ڕ�Ge�Cن �*�4ازی �#�و �دە�M7Hن، #�W�ر���ر�E�Nە%]،

�I�T>;ی� Eا�U� �T���وی ��� �U�1�U� ��وە،�T� �����رەوەدا �L� ����Bوەر��ی ���L=�A

��� ��� [�;Wر��� �:�P�B&M��~�B� �$�%�7�A� ���4��ی � �و�] �µو�A���[رEI�Tا��وەی و�دزەL;دن

���ڕا��Bر ����ی;C±��2دە�� �Fر��Ã��T� �و ��Ñا;Lۆ M�� �و �ڕ��رMB&م ��*�L;د:� .��Tروە�T

ڕe�C;اوە����Bوەر�����رU�1��Pن،�������#�B;ازی�#��EB�Nا:����P=�Aو�دەر1<����ڕەزا%�$��� ��Mن، ����P� �P���دا�Uاز �:�74cØدە���� �T�رە�و ������واز ��� �د%�� �~4L�%� 4°�وا��وە��

� ���ێ �Ïۆ;B� �روەردەL;د:�� �W '5�ی �L� �#�وە%� ���*�����FGH[�7�رە�����P��Hن، �Ïۆ;B

ن،�وا���#�و�ڕe�C;اوا���#���N��Bن����L�A;د:��ژ�:��ڕۆژا���و�B���T�ر���P��:�Pر�]#�زاد%�eاز

�%�Tڕ*>' ا��%�ن��*��P�%�2دەڕوات�و�#�را��;� .واوە

���GB�W�ر��� ������BE�وەی�#�و�ڕe�C;اوە������رU�1����و�U���$��*�ڕ*>'@ا��وە،���I�T

�و� �و�U�ڕ�Ge�Cن �U�L M1;د��وە ��� ����ن، �دا��� �و�M��~�B&م �B�7�� �4��B�P� �#�وەی ©_

�ردان�و�U�eB�U�ر���#��Eا�H��B�وە�� �%�ە�2�>1�Uو���P=�A�U.

95 ��ژ��� د��و� و�����ن

����I�T [B ^Cو�B�� ری� _© ��V4 #�وە دە�_^ ���م �Eەم، ���Eا ����ر ��اواری �<� ��

��وا��ن #�و د��دەری ڕا��Bر����ی، و (���2وری دە����� و (��U �<I�Bدی E7Bا��Iزا��وە

E7Bا�ن،� E7C�U:� و ژ�ن U�ر·� و �±�C دا��7À���و:� �ر��� ��=%�ك E7B .�?��Aا�ن ��را���ر

،[C;Lو�دە� �دە�] ����ران�ÕIاE7B� ��� �و����I��4ون �EaBان ����Aر��� ��Pرەوە ���T�ی E7Bا�ن

�و�T���و:�����T�ی د%?�وە ��=%�(� �� ��*�������و:�� �روەردەی�درو����G�4���F=وان

�:����Eرو�2� ��رە #�و =وا�Eا ���ã?4 ژ�� ���HG?4 ^_ە�E2ەدا. درو� '� ^Cو�B�� V���

=وان =ی ���ã?4 #�رەزووی ��درو���2 و =دان #�Eی ��ã?4� ^_��T #�زادی #�W�ر

%���ی� T�م ��ã?4� ،�%�T #�زادی �� ش'#��� ا��� و #�B�ر�D و #�ورو�� �� درو����7_^،

�=�Bردا:� T�م و ��G?4;ۆ¨�� ��ã?4� �� ا�ن ��رE7B ،�%�T ڕادە%�ی �� ���م �:�� و�

��H���?%و د �� �����;او�و�T�را����;او�و� �=�BردراوەL�، ��رەدا #�و دەر��و�#��IاE7B وەك

��وا���ر ^C;���;%�� �DI�� ر�1:� وەك�µ 2"��� دەروو:� ��ری درو�2?;د��وەی ����ر (�رB

. دە�;U�� ^C��1و:�

W;و����دا، و ��4ە�E #�و ;ۆW;ا�B و �%<ە �� ��م���رەوە�دە�_^�#�وەش���L�،V4����داU�وە

�و��Pرد���2�وە �G�4>�را%�:� ����وی �� �#�م درو����ون، (�رد �W;�>�ی����ر�¬� ���%=

���دراوە �L��; �ن ��4ان ��7ورE��1ی و ڕە����7��;دووە��وە و ��داوە ��وە W;�>��ن و �U

�%�ە�Eی �� #�زاد و ��ڵ�١٨ ��روو ����:� وەك ،��ã?4� ك���� E7B�4زا���I��7�ن، ا د%�ر

�ڕۆژ��رەدا �� ���� ��م ��راوەد%�ردەی� �و ��ك �P�%د%�ردە� ����E��� ��4%���ی ��و�� دە��:�

��و�(� B±دەدەری و ��>�را��H� �4>�ی #�B�. *�رە�Pن�Tو #�زاد دا ���B ڕەوا �را%�ن ��<G�4�

،��H� �DI�� و وەك�B�T �ڕا��� �:�)��H��Iد%?� ڕوا �� �:� E?I�Uا، �$�(�B��% ژ

دە����Eاری چ( دە����Eار �� �E4ە���ت aB?��� و 5;ۆ*�ن و �<] %���ی ڕە�>Eا��وەی

�و�ڕا��Bر��، �#�م. ����ر�دە�_^) �ڕەW�ز��چ #���وری ،[B� ����Aو:� �� ��H��1دەر�� ������

ڕو74U�را��*�،�T��L�ر�%�ك� و (�را و �%>M ڕە7U�ی �*�%�:����G5�# ،��H� �DIوس �*�%�:

�ن��4! �;او��Eە�Pت�Uن،���را���ر�ڕۆ���دەر1����2�ی��LەE�Lوا��ی�دەر��.

�( �ی��>و��و� �یی�؟ ��'�و�ی و آ��^�ی��آ�� ڕا=�!'�و�د �� ڕا� '( !���ر�ت

Page 63: Nojenkrdnewey wellamekan print version

94 ��ژ��� د��و� و�����ن

�زۆر ;���� #�و ��را�B�ر (�I�B>� (���2ر�� T�����ر�� ����ر ;���را�� #�م ��ر ��داU�وە

. ڕا��F *�4ا�E:� و U �I�U�*��وەڕ�� وروژا�B�# �:E;ازی دە�;7C� زۆر��ر�© و H{�وە د7%�

�ت و B] #�وا T�ر ��� [B��Aو:�Cن د%?� ����:� و ��ڕ�Bز�Û �� Cر�ی �� ��Eە��%�

��ã?4� او;? ڕەوادە�M7Hن، ��U��Bن 5�B� #�و و T�%�] ژن ����ك ��و/ ��و ����ك ژن [ د%�ر

��� T ���B�B��G�4� �% ÝC�G?4>�را ����:� T�ر�#�واش�U ی ��س و�� ،��H� وە%�ن�# ��

��(�B� د%�ر��Dت؛ �%�ە�Eی� ��� . �ڕوا%�� (�B� و ڕەوا%� (�B� ��درو�B�) ،�2� و درو�2�*�4ە

�Tروە�T ر�T وا�# �� �Cو�� �% �D4ڵ�١٨ ��روو ژ��� ��H� ك���� �D4IاE7B ڕ�) �% »�

�%�ە�Eی ��ã?4� ،^C;<� ر�T را ����:� ���_^ #�واش�<G�4ر��5;ە�� �%� �Tو�G�4>�را

�%�ە�Eی E7Bا�ن ����ك ��ã?4� ،ر �>;ن�T ی دژی #�واEە��%� ��وV?C %� ژن زۆرە���4aB�ی

دژی �G�4>�را�?V زۆرە���4aB�ی �%�ە�Eی دژی #�واش T�ر ��و�C، �% ژن ����ك

�����م د%?�، ���T �D4�ر %� �G�4>�را�� [Bی�eC�) س�� V�� و [B��� ��H� �� »�T

5�B�ت #�و و 25�B� #�و ��ڕەوا%�، #�وە و ڕەوا%� #�وە B���، #�وە و �?� #�وە �� ��V4؛ ����4

��H�!

��و �%�ە�E%��ن ����� و ����Mن و ��%��$� *Û ��ã?4� �´�<2�زی و #�رەزوو � ،[B��Aو:� ��

�%�ە��B�T �)��%Eو B] =ی ���. EI�Tە�2_^ ���;د:� %� �;دن �� �� T�%�، ����وە

��ã?4� �� ��E:� و ���Aر�;دن T�ی ���_2� �� ڕادە%�ی #�و �A زی و #�رەزوو�Û �:���� �،�?%د

���ر ڕەوا%�، و درو�^ �L� �#�وا �%�ە�E%�� ��ری %� T�ر ��HG?4� ا�;اوە و ��وE4Áدا�

�ڕەوادە��� �^، ���� �%�ە�Eی _�Eە���;C^ �� #�وەی وا�� (���2ر ��ã?4� �؛�ڕا�2�وا�

�%�ە�Eی ��ã?4� وی و ژن ��4ان�� زۆر �' ەدا ���م. (���2وری ڕەوا%�$� �� Þ{�����2و

�FG��4 �� V4°�وا��ی �� دەزا� �E��Wەی �� �� �ی=%���� و W;وپ و ��س #�و ����G��%

�;ی �� ����� �B�Tوان،�U �:�74cØدە��� óی و دە� M<��%= �:���� ;Cو (���2وری 5{�ری ژ

،��ã?4� ەE��W� دۆ*�و و دۆ �� �E��Wە(����ن ��>���Z�(�:� ڕەE��Tە �� #�وڕ �T« و دە��ن

�� ��G��% ��Hن ��Iزی E7Bا �� ڕا�B�?�H2�وە، و دە��H7{���?�م #�وە �EI�?4ە��ن���دە��وە،

�%�ە�E%�� #�زادی �:�)��HG?� را�� وەك�<G�4� ز�1زی، و�W5;ەڕە �� �� �:�� �ش U�راوا و�

4°�وا�� ��واو������G�4#�زادی. ��دە��74cØون #�زاد%����%�ن #�و زۆر �µرE���1ا��D4 و U���ت

��E:� و 5{�ر ژC;�� ��وA���، و���:� و (�رد��2ن �� �� �G�4>�را%��ك �� ���وازە و�A

. دە�] E7Bا��Iزی ��و¨�� =وان �E�G?4ا

63 ��ژ��� د��و� و�����ن

*<� د* ��ی� %! /رایی��ن ��و<� '%" -'ی�وازی��آ(�(�ی&�% <% ، �ی�8 C %؟ آ�ن �یی

V�4� ، 'U�� �2G��4 ��وەی ��ر �' دا�� �L�#�وە ،V4�� وە�Uدا�� �� �2}H%�<� ��دە���

�=وە، ���{���?�(�ن دە���$� ����ك و *�C�4 اوە B�A?� #�و و دە�2�واژە%� #�و ��م

��E�4ە�� ��4?����ی و (�2GH��B�(�ن �ر #���G��% �B?;اوە، دە�������%�ن MT ار*����ی

�E?4ا�)���� �L�:�)�2_���� و ڕو��� �:�)���B�) ر��� �� �D4N��B�# �?%و ��دا%?��ون د�

���ون �ڕا��Bر���Pن �N��B�#و�� �$�%�� �ر� ��واو����واز���� �د%��ی �~Cار���Lو�� �<4 � . زادەی

و ��ر(��?;اوە ەوە١٩١٨ ���� �ش �� #�N��B� #�و �ڕا�2� �� T�وT �4I�ر ��داU�وە

�;� و �;ۆ:{�2ت *�ڕ*>' ا:� %����Uو:� ����U ،�F4�1�ڕ�Cەرا%�$� �� T�و��� #�و د%�ر

��;<��B �:را�DC;� اد;Wۆ � �2I�U:� ���{���?�(���وە ��=%�ن �� دا،١٩٢١ ���� �� ��و

.7C�U?;ان

�� ��B�7ی ر���� �_^ #�زادە(�ن ����_U �2�1�ڕ�Cەرا%�$� #�4ەش W�# �F����B�ر;<��%

���Z�� T�روەزە%�� U�1�ڕ�Cەرا%�$� ����ك ���وازی �T« #�وا 5;اوا�� دا، E�5 �� �D4���#را

����ك و ���_^ #���ر����(��Eا #�زادە(�:� ���ر���� ���DI ����ن، دژا%�$�#���ر�P���LنCر�

���وازی B[ »�T =ی �;د%�ن، ���24�(���وە ����وی ���{���?�(�ن �� #�وەی ���م. �E4ە��ن

�ر$� ��*���B&M���ی ����ك ��ã®�� اق ®�رە­� M® �% ������I>�*�وە�. ��H� و ����وە ��ر

�و� ���ر�74�B�Tن �:�P��%Eە��%� �و� �<I�B�P� �2Ge�Cو�ڕ� �#���ور�� ���B�7ی �L� ���وەی �<N4�

�و���C±ە� �MAن ����;<C;Lو�� �دەوI�ت �دارا��و:� �T�ر��� �T�ردوو��Lن �دا��*�;د:� *�4ازی

; ��Tروە�T�،وە��ۆ��2' ە�Pن�و��4>;�7�وەی�دە����Eار����A����ر��از�����وە����=%�ن� �ر

���Ñدووە�و���;�B�Gµا�E��P�2GH��B�P��ڕو�����B��������Lك�������L��4��P�،م�Uوەك�

��� �دە���$� ���%�ی ��Pر��� �*�4ازی �و� �دەوI�ت èو�ڕۆ�� �#���ور�� �B�2GH� �،دووە;L� ®EGا

��B]�دەزا��V#�م�ڕا��H2��زۆر���I��و����زۆڕ��C. ����=ی�#4"�ش�T�ر�#�وا��و دە�����������و

^GHGLر�Bت���%����P�2GH74ن����GH���H7����#��و�EI�TەA]،����م�- ���P��P�2GH��Bن���

� ����� ��� �L� �دە%e���ڕوو، �S'Bوو�P��Hن �<I��١٩١٨��~%E��و��� ���Uر�P� �:�P�2�B�P� ەوە

Pو�*�را� ���رU�1��Pن ���و�C;L~�ر ��Pردا��وە ��� ��"�و��ش �و���*� %] �L���رەL MW;اون �ن

�و� � ۆW;اد� �C;L~�را:� �:�P�7�;<��B� ����{�"����Pن، �:�P���~�ر�Pر��� ��رە�§�ر��

���وری� ���*�;ی ���=%�ن �L� ���ون، �L<ۆ:{�2ت �:�Pازە�Uرا�*� ڕا �ڕ7�وەی

Page 64: Nojenkrdnewey wellamekan print version

64 ��ژ��� د��و� و�����ن

��Pر �:�P�Wردوو�#� �و �زE7ا���Pن ��� �و �P�I�B~�ژ�L;ان �زۆرەE�4Bا����{�������P�وە ی

.���1�4;ان

��~I��� �و������A;دووە، ���ون ��� ����{������Pن �L� ،��H�� �T�ر���وەدا �L�25;W� ����I�T

���ژC;�د����B�ی� �L� �T�ن، �4����L� �2}_T� ���وەی �W�ورە�;ە، �واوە�;�و ���وە �L�25;W

ە�دا�درC± "دەو���$�I���2GH���*"و�" C;L��$�B�~Û~�ر��"،�"دە���$��*�را��"دە�2�واژەی�

� ��ڕا �ڕ ��� ����{������Pن �L� �دەدەن، �دژە*�ڕ*�H�ك ��B�Tن ��١٩١٧���:�Pڕووداوە� و

�������ر;Wدا�;��وو�7�وەی�*�را���. دوا���¬��B�#��L١٩٠٥#�وەی�������و،�دە���ت��١٩٢١

�����وی� �����و �<I�B�P� ��_�7 ا����H2GH�ی �2Ge�Cر� �*�را��P�وە، �����وی ����و

��~I���،وە���Pرا�*" �C1�ڕ�Uر��" ە��را%�$��*�را���T��:ە�;د�Cوە�و���ڕ���Pو���=%�ن�*�را��

�و� ���وە�U� �*�رای ���=%�ن ���و �د%�� �:�P�7C�*� �و ���Uر�P� �و �*�ر �و �W�ڕەك �و E���

�دوور���� ���ر����ر�Eا، �D4���#� ��� ���و �#�و�*�را%��� �:�P��H����ڕ�Cە��را%� �7�وەی;<L�%

�P� ���وا �و�ڕا��Bران، �رت� �P�I�B>�دە��4�2ەردا:� ���ڕ�Cە�;د:� ���H;د��وەی�%��B .ر�#�م��T

�C;L��:�P�7~�را:�� � ۆW;اد�;<��Bا����و�;L�#��:�P�����B�7و�#��������و،�T��$���U��L�رەوەز

وەك�دە��E�#�،^�Àی����واز��ك������4ا����Eا�. و�ڕا �ڕ�ا:��L<ۆ:{��$�2 �4�وە�EC;Wەدا%�وە

Pر��� ��� �A�ن �T�روەك ،��H�� �#�رادا ���=%�ن��� �P�I�B~�ژL;د�E���}Hا �و ��;دن�

���{�������P�وە����5�رM74���:�Bن�و��;ۆ$�T�،�~G«����واز��ك�����و�و���L;ا،�C;L~�را:��

��:�P���T�رەوەز ���رە�§�ر�� �و �L<ۆ:{�2ت �:�Pرا�*� �ڕا �ڕ7�وەی �و � ۆW;اد� ��وی;<��B

ن���*�;ی���ورەوە�درا�����ر�#�L;ا����وە��P%�ك�L;ا���داردە���FدوژB]�و�وە��P%�ك���=%�

��L�ی[دە��@�±ی����ی� �ر$�� _{<ەو�و�5�رE��Bار��L�ی��B�~Û! [

� �<I�B�P� <ۆ��2' ە�Pن[A�و��وا:�� ��C±ە� �و �و�] MAن �دە���ت ��;د��وەی�µ� T�و��

�و�*�ڕ*�� �U���ت �¬��B�#� �T�م ����A� ���دەن، ���وە�U� �����وی �و�دەوI�ت 5�رE��Bار��

�L��H�%�ن�%��B�Pوەك��� ����U� �ژC;دە���2�ی ����%��B�Pو�� �#���ور�� 4>�ی� ���1�4;د:�

�و� �و�دا��*�;دن ���ر�74�B�Tن ���H;د��وەی�%��B�P� �#���N��Bن L�a;او�و�T�م�P� �~4À�A

��ڕ�Cە�;د:��P�I�B>�%�،�وا���دا��7H;د:��%��GL:��دە���ت�%��T���و:��E*������Bاری����

T��ا��E��P��H��%=�B�Pرو�1رە��P�2وان}Hو�دا��B� .��$��دە������FG��4 ��4G_ۆ�; ��Tوە

_{<ەو���دە�C±��2<ی�ڕا��Bر�و� �ر���Pن،����MB ا�3 د:��5�رE��Bار���و�دەوI�ت��،�~I�Uروو��

93 ��ژ��� د��و� و�����ن

�����ر�#�زادی� ��;WاE4 � ��� ���و�ڕادە%�ی �#���ر����(�ن ��� �ڕۆ*�_2�وە، �#�وە �2G��4 � ���م

� �)�و�G�4>�را ��G?4�� �#�رەزووی �و �دوودە���ن�] )�B���G?4ا��(�ن[)�وەس و

�;�دژا%�$��#�و�)�و�G�4>�را�و�دوودە��] ��G?4Hا��(�ن[��eازا���دە��ن،�دە��ن،���و�ڕادە�ز

�������:��د%?�����Aر����EaBان����Û�ز�و�)�وە���ن�دە��ن،�����%��ت�#��E7B��Dا�ن،����

�(�رد��2ن� �ÊCر�(� �و �(�رد��2ن �:�)�Aر� � ��� ���4ا����Eا ��� �و��Eا �زۆر ��� ��داU�وە

�ردەی�)�و�G�4>�را%�Eا�;Cدن���ژ;??����د%�ر?;اوی،�E7Bا��Iز���و����Eو�SMی�����ã?4و�#�

*�دراوە��وە�و�U�ر?����������4���وی�#�زادی�Û�زی���HG?4�وە،�Þ{���ا:��و�دا(�(�����

�������4دە��ن،�������W�ڕە���)�ژار:{7H�(�ن�و�*�7C�(�:��(�ری�E7Bا�ن�و�E��)�W '5ا،�

�دە��ن �E7Bا�ن ��ã?4�� �D��#�و�. #� ��ك��� ����وازی »�T� �و �;��Eارە�B� �زۆر �B�#

،^� ������ ��Uدی�����Eو�SM%��دا ���را�B�ر �P�E��B�L�<I�Bا ��� �ڕۆژ��رەدا ���م �L

^C;Lن�دە�Pرا�<G�4و��T.

�و� �)�و�G�4>�را ��� �Þ{���ا:� ،���B�ازا��e%زاد�#� �#�ر(� ��� ���رەی �)�ر���و ����ر#�وە،

���روو� �:����� � �و�5;ەدە�e�Lاز�� �و��١٨دوودە(� �ڕ�Ge?Cن ��� �و�Þ{���ا:� [%�?�� ��ڵ

?�� ��e5�Bازا��(����ن �دژا%�$��ڕe?C;اوە ���ر*��"��� �#�ر(� ;���ز ���وە ���ر �دە%�ن ،[%�

�??;د:���E7B���G?4ا�ن�و���E��ÕBا�Bن�و�#�ژە�ن��?�%]�و���و� _�7وەدا�و����ڕC>;�����و��#

��Dرا��� M748�?4ن���Uوەر����B�اوەی��;e?Cڕ�،���Iۆ���و�دژە�#�ژە;B2��زۆر�. د%�ردە�دژە�G��4

��ك�#�����G?4وا���#�زادی���D*ڕا��� M<2G²�I�(7�وە�و�%�?�������G?4ی��SM����و����Eو�

.#�*?;ا�و�ڕۆ*7"�ن���را�B�ر�و����)�ر�%���%�ن�)��_^

���è،���و���رە��B�Tو����L�،�4��L����C±ی�ژ�ن�و�����' L;د:��#�رەزوو�و�T�وەU���Ñ�ی،�

د�و�#�%Mن�L���:��د%������Aر�و��aB�چ�و�#��?�P�7ت�و�B;ۆ���Pن�����ر���B�7ی��ڕەW�ز�و���ژا

و�ڕە�§�� _G^�و�#�رەزووی�����G�4و��ز�Bن�و� �*�ك�*�4ەی�ژ�ن�T��و�P��;Cت�و��Uاز�ری�

. P�G_���$�%�7�A����P�%�<I�B�روەر1_^،�دەرW�ی��B�Tو�W;و�4~��#���ر���P�ڕووEا�L;اوە%�

ی�ن = ی%و ��زادی ، ��ی� �% <&���ن �یی% ه(�(!<&:_، ه% ی% و دی�رد* �% روا�% �(ن د*

؟ �ی�- وا د* ر*

Page 65: Nojenkrdnewey wellamekan print version

92 ��ژ��� د��و� و�����ن

��ر��1��دەرەوە��،��رEI�Tەدا��وە� وه (��� B;ۆ�� ���� �� #�زادی ���A�. #�زاد��Dت�B ،^C;���

و$� ڕه �� B;ۆ�� ��I�µو:� ی وه �>Eا�� ڕه ، ���� U��T*��ری ی وه �>Eا�� ڕه #�زادی

����H� �P د%�ر��ك #�زادی (���Eا، ز�Bو�� #�� ، �?}_ ^C;?�* . وازی��� �Ïۆ;B �#زاد�# ©½E� و

�Ïۆ;B ه>*� �_�7Gوره #�زادE� ���� �D4��2GĽ© #�زاد#� B;ۆ�Ï �� ، %� وه #� دا %� ) �<I��B م �� و

چ و ��وك چ و ر ڕا�� چ و �Uا چ �_^ ر�� �T وی �*<ه #�Eی( و �*<ه B;ۆ�Ï ���� ردا را��B �� �� و

�*�U ^Gرت چ و و�� و ����B���� �،�� �I ���*�%� زE7ا�a�5 (�D4����5نچ��و �Bن �ر�� چ و

��(�. �34@%�ه #�را�B و Þ{�و �B�) �<I ی �� �%�Bوا#����ری داری ر �T ،�% �� �� زE7ان ك %� ���

Uا��E� ��H� ، �� �DI �A [%E� انE7�� و �;C] درو�E2ه ��E�Uا �� �E%Eا %� ��T ��� �4و(�ت ز �̈U

�� C;W^، ده ك #�%E%�%� و �ó ده ر �T �� ڕC>� و (�ن زE7ا�� �Bو U �T�را�� �� وا:� ��� �_�2 ده

;���ر�و����Bن�����ر�#�%%E�������P:��درو���~�ت ����^Cو.

;���ر��C#�را�2�ی��' ەدا����#�وە�©H7B�،واو�و��<اوە����P�%�Lۆ M���2_����[Bی��L�Bی�وە�

�;��W�ر���Bڕ �B�2}B<ی �و �%�ە�Eی� �����4ا�"Eا �وە�L�B�ی � ���Tادارم �و �دەL�م ��

�[%E��A��%�#وە؛���Uی���رووی�&'Tك���=%�ن���درو���~�ت؛�#�%��#�زاد��ون�و�ڕز��L;د:��

H��ڕا��را%� �#�ز�Bو��;د:� ��� �و���دە �دە��C;C±��2�وە ���=%�ن �A�و��وان ��;د:�

�ر د �#�زاد"و��2;د:� �و� �*�ن�" P�I�B>�ی ��B�2و�و�دە��Bو�دا��~*� � ���#�و�A�و��وە

� �دە���ت �و �ڕۆڵ �*"�����L�ی� �%��]دەوI�ت[��ا��وەی ����ار�L��� �دە�C±��2;ە، �#�و ی

�P��:�7�I�B>�����ڕ ��Àدن�و��;Lڕز��ر�Uك�و���C>�ی�%���F4Lو�T�رەوەز���و�#�زاد��و��وەی������

��H�وە�؟�%��B�P���¨ڕ�*

%R<&:&ی� ؟ و* ��% ی�ن د* دا �� <� %.>* آ�ن "% ��ی� ه(�(!<&: و

����^�����Bر��W�#"اران���و�" �����4#�4ەداE*�ە%���#���ر����(�ن��]،�#�وا��E��W� W;و���

��وە�و�#�%Mن�و�ڕە�§�� _{^�و�ڕەW�ز�. وەW;و����دا��������Tو#���B¬��و�)�و)�ر���(���Eە(�����

�»�(� �(���2ور �و �)���ر�� ��Ñ�7Hا���� �و ��Uاردن �S'Aی �و ��G?4�� �#�رەزووی ����وازی و

��H�� ���*Eار�1وا�Eا 4?�وە(�ر�;د:�� ��� ������4. ڕۆ4I?��ن �#�را�2�%�ك ;��واوە ��وەش

�Pر���#� ��� �و���"�-#���ر�E��)�2GHا ����;اوە �)��G?4��Bاڵ �%� �#��ی���G?4Hال �L�I�%�ن

��%�B� .ڕەش�و�#�ڵ�%��

65 ��ژ��� د��و� و�����ن

��L�،��4Iو�Tر��Tن������رە�§�ر�����H2G��4 4°�وا��وە�����Cڕ��~I���،��Hوە�����Pر��ا�����

�زاری�داU;او،�دارا�����%��ت����دارا���دەوI�$�،�5;ە �ر����دە�UازC^��4>�ی���زاری�#�زاد�����

�و���ڕ�Cە��ران،� �و���7L�L;ات �و�ڕا��Bران �رت� ��E��4�� �*�رای ��� �ر���Bن� ،������ÃLر� ��

!د�2�%��ر�����ر��از������د�2�%��ر��� �ر��������وی� <ۆ���2ر�وە،��>;2C�وە�

�� �و ^U��� �دژا%�$� �#���ر�P�2GHLن �و�����ر#�وە، �دە�����eاز �E��Wە� �#�و �Bردەوا�

��$�%�7�Aی��<I�B�Pازن��Uوە�دە�B&M��B�Pن�و��B�Pوی�*�را�و�������L�،ن�Lدە�����ڕا��Bر

����ر�B�د�4a~��د%��ی�ڕ2Ge�C���7�A%�$��ڕe��C���وە،����#�و�B����2��دژا%�$���B�Tو�

�Lدە� ����%��Aو�µو�� �~4À2Ge�Cڕ� �و��B�Tو ��WE��4�را%��� �~4Iو�T���� ��H��و�#�و�دژا%� ن

.��*U�����4���ت�دژی��2GH�م�و���روەر����74A%�$��دەزا�]

ه% ��و* �>* ه� آ% ��ی� ��زاد� ڕ*= ی% ڕ'�ن %�� ��زاد� آ% ، ��K= �)ه T��!

دی:�* ن آ% ی% "%:��! *؟ و

� ���C�4}Hن، ^Cدە%���و� �دە�����eازان �و ���ر��ا(�ن �وەك �Tڕە� ���aBڕی�#�زادی �وا��ی ��

�و� �دە�E4Á2ە(�ت ��وە� �#�زادی ��� [B� �#�زادی �د�^، �#�وە �وا��ی ����D���� ،^_%��� �4�����

#�زادی����ڕC?�و���(�B��%�$������ر�. #�زادی�����:��د%?��دە�_GB��2�W�رW�ر�و�دا�7H>�ری

�د�^ ���دی �داد �روەری �و ��B�Tوان �:�G��%� ���. ��B�7ی ���S'Bە ر���را�B� #���ر����(�ن

��� �و �دە���ن �#�زادی ���و:� �B�ر·� ��� ��%��ت� �دارا�� ��� ���3 اE��)�Iا ��را�B�ر� �E��Wەی

�2GHGر��B� �µ�رە�µ*����ی� �E��Wەی �دە���$� ���%�ی ��� ������ �:�G��%� ��� (��Eا

#�زادی���­¶�%��T���،�:�G;ە�_{H��G��%�،��H©���­¶�#�زادی،�« �ر����%��Eا�دە���ن،�دەI'ن�

��H��a��E��1ە�#���ور���Pن�و�%���B�T��:�Gوان��و���» (��P��زادی���#�¶­���©H7B��:و�A��

�%���G5�#�©H !���دە����Eا،�داد �وەر

�U��Bن� �دەرەوەی �~�&'T� �%� ���روەران �L� ،^_��5�B� �#�و �#�زادی ��� �وL�7C;د�"�ن #�W�ر

P�%ا����� ��� �ڕۆژە �و �*�و �%�ك �P��%�2�� � �و �T�ل �و [}U�ە�E��"4 � �و ��"�ن�د%�رEەL�ن

�د%��ی� �#�وا:� �#�زادی �دە��ا�] ��Tر�1وە�Pن �%� ��TرL;اوە�Pن �L��� ���B�§4ن �%Eا��و1_^،

Page 66: Nojenkrdnewey wellamekan print version

66 ��ژ��� د��و� و�����ن

�;��H�وە�B� ���e�� �و ���ر���?�����وە ��L�B�7�ی�. ��4B>���;او �L� �#�زاد%��ك ���م

���5�Bو�T� �و ��Tو�Uا���2 �و ��Eو1�رژەوە��T� �و ��Tودەردی ��� ^_�� �����Pن� �Uد�T*��ر��

� �#�وا �د%��، �;�_7�رە#�وا:�� �Uرودۆ��� �#�و �درو��2�ری �2_���� ��Pت »�T .��Tوە

�Uد�T*��ر��ك� ;ۆ�_4G~��در�B±Cوەی�L�A�رەL;دووی�E%�Bا���B����$���U��:�Pوەر���و�

�ن��Uو�#�زادی���$�%���Lدا������Uو��#��F4�}Wو1�*���و��T��ن���P�L�������H�،�وا�%��B�P

B�Nن�و���و���رە��LەELن�و�#�وە�دەر�Lس���زدە�Lر��Tزادی��#��L�،[��Wرا��%��دە��*�T��

�و� ���ر���2�دە�_^ ��E��P�Lا� �#�زادی ��� ©H2}W� �#�زادی �و �E2}Wا%� �#�زادی ��

�د%�رEەGB .�،^C;L�W�ردە�_^ �د%�� �#�وی �#�زادی ��� ©_�4L���T�ر� �#�زادی ���7وری T�روا

��_�7Gور�� �F��#� ���و�دە�� �%�دە�Pت� ���وا �4��P� ������ �#�زادی ��Uدی �������م ��ك� �L� ،

��E��1ە�#���ور���و�ڕا��Bر���و��2��Pور���Pن�ڕز��ری���و1_^�و�%��B��:�GLف�و�دە���ت��P

�و�� �#�زادی �و [±�� �P�I�B>�دا �:�Bر�T� ��� ��B�Tوان �و �GB�W�ر�1و1_^ ��B�Tوان ��

.دە������Hن�دەر31@ن

�L��4��#�زادی�ڕە���T���ر���B�7ی�U�ڕز��رL;دن�و�#�زاد��و:����ك�����P ن�و���P���Lە�دەرە&'T

��$���U� ��ã_ۆ�> � ��� �$�%��B�P� �و�T�رەوەز�� �F}Âو�T� ��� �#�و�#�زاد%�� Õ�}Þ���2و�1و:�

��B�Nرە���� &MWر�T� �#�وا ،^_�� �ڕe�C�ری �$�%��B�P� �*�ڕ¨�� �و ��_2�دی ��Eا�%��B�P

�#�����L�7وری�#�زادی����:Eدن�و���زا�;��وا:��ڕە���Tو:����ك����#�زاد%Eا������aBڕ���و�زەو

^_%�7H%���P���%ك�*�وڕۆژەی�#�و�#�زاد%���. د�%����cÜوەڕوا:����د�A��ن���P�L�����م�#�W�ر�

�ر�E�I�µ����%��4ا:��ژ�ن�����Aار�4Aەی�#�%%E�������ELا���2}H%�<������%�ی���دە���

� �ڕە����Tو:�����_^�و�T�م�#�W�ر�#���G5�ی�#�وا ���د��H7I%��وە�T�م�#�زادی دی�#�زا"�]،�#�وا

�C;L~�ر�� �����و �$�Iدەو� �و �5�رE��Bار�� �و �رت� ���روەر�� ���%�ی ��� �T4~��" ڕە�*� �2_��

��2}_T� �و �����ون �روەردە� �U�ڕز��ر�Eا �~4G_ۆ�; � ��� �L� ���P�Lن� �#�وا ��ار��،�L

���� �و �#�زادی �5;�{2�ی �7���� �*�ووڕۆژە �%�ك ،[���ر�B%�دار �P�I�B>�ی �روەردەی

T�ر�#�م�T��Pرا��%�،�L��:�P�� .��L���%�$����ر��از��ن�دەدە��وەد��7I%��وە�درC±ە������aBڕ

���� ���ر��از��وە �$�%���L� ��� ��ك� ���را:� �L� ��<وا%�ی �#�و ���E��%�Wووە �:�P���Lر���#

�����*����H2GH�دا� �<I�B�P� ���م �T�ر �و �ڕۆژەوە �#�م ��� �FGH���*��� �$�%���L

�B�Pوەر���و��B����$���U��$ت�و����ڕەو�PەE4Á2ت،���ك����دە��Pروەردەدە� �E�Hا�U�ی��%�

!��$����رL�و���ڕا �ڕ]�و�ڕو�U:��دەوI�$����ر�B%�دار��وە

91 ��ژ��� د��و� و�����ن

�L� �' ه #�. 5;��e1ات �و 5�رE��Bار�����و ر روه �_�G دو���ی �� �Gµ #���ر�P���Lن وە%�،

�E%�B�7 �� ده ��� و�I ده���Tی��B�77�وە%�ن�ن�و�����ر���;<L�%را���و���*�Tد�U��L��ا:��#�و�

��_G�روەر� �$�%�7�A��� �P�I�B>�ی �و�7Cی �E�Hا،�%=�B�P� �و ����Bوەر�� �$���U� �F4L�%� ��

����دە�B�7�����Lی�. دەL�ن،���ك�Û�ز�و�U�%����دا�<او�%��B�Pزادا��ی��#���T�روە��Tڕ�C�و

�B�2GH�� �و��I�Tە*_7�رەوەی�� �4�وەژ�ن�و�P�B�ڵ���ك�دەوI�ت�وەك��� _7�ری ڕا��Bر����P��Hن�%��B�P��B�7�.

���� ���را�4?^ �و��B�Tو �T���و ���P�Lن� ���رU�1�ی �FGو�و�� ��ا��� ��� ����<وات� �L� �4��P

���و� ^}HL=�Aر�و��P��U�1�U� �#�Eی ،���� ��Uد�T*��ر��دا �#�و�#��Bدە%�� �و�����و:� ��ون

;Wك�و����7�وە*^�����ك�T�ر�;<L�%دە�_^#�را�2��دە�]�و���%�B�7ا�����ر�#�و��E}H�4و� .

���� ��ا�]��� ���ڕا���Pن ���د��7I%��وە ،^_��T� ���و:� ���و�#�را�2� �وو�7�وە%�ك�� �L� �4��P

�����7Hر ��� [���� �4*��� � �و���را �ڕووE1ەن ���Pڕ*>'@ە�*� �ژC;دە�2� �L��� �FGو�� دەرەوەی

�دە�����eاز�و���ر��ر �و�دە�C±��2;ە �و� �رت �دەوI�ت �:�Pرە�Bژ�Õ_ن��Pازە�e .��P�%����وا

� ��T*��رە�Pن �L��� �~�2Lا; � ���ڕا���Pن، �S'Bووی �چ�[د%�� ،� �دە������Pن �دژە چ

��Eا�S'B�»�Tوو��ك���­¶�#�و�دوو�] دە�����eازە�Pن�%�7�Aی��<I�B�P��دە%�7و�_2�وە�و��

� �#�2L�1�ری ��ڕا �ڕ ��� ��"�و�� ��� � ،��H�� ���و:� ����P١٩١٧را2L�رە�Lو��� �ش� �و دا

� �و�E��B�5ار���ڕا �ار���� �#�"! ا��ری �:�Uڕوو� ©_ � �ڕەو�Eە�Pت؛ ���رە �S'Bوو���م ،�L�7ڕ����X"aB��ش�#�وە��� ���،��#�و�S'Bووە��;�4�����X"aB������H2ان����Bوەر�و�#�"! ا��ری،��P

�دژە*�ڕش،� �و �*�ڕش ���وا �دە�_^، �درC±ەی �دە�����eازە�Pن �و �دژەدە���ت ��4ان

;� !]��"�و��ی�#�و�L��H4�X"aB<ۆ:{�2ت�د%�ر�;او

� ����$� (�:�، *"{' %�� %��� و دەوI�ت��را���ر��� ����Ãر��� 5�رE��Bاری �� �� $� د%?�2��ر

4?��74:� �� ��ت �U و (�ر #ـ���ر�P���Lن �رت، �T وه ره �� ی وه �>;��7 %� و (�ن #�زاده ز

� �� ده ��ر(�، #� E�5را��B �B&Mی ��7 ر �� �� %�ن #�زادا�� �E�5را���B&M[ن ��� ^����B� �' ەدا

��� ��H2;�� �L� ،��H�� �� �� ده �>;�� %� ��روەرا���Iار�و�دەوE�� �Aن]. (�ن %�� ��و�P���L���#

��7:� و ��ر] �� ��س��À� �B�) �<I س ��ێ، ی�� �� �U ردان و ��ت� �Uدی ن =%� �� �<

� B;ۆ�� ��(�[ (�ن ±C��� #���ر�P���Lن. ن �� ده ](�ن �E7� �2ه �7�A و �L� �T« ��و���وەڕەدان

��&'T ^_ا����� �Wری ڕز��ر �B�) �<I �% �) �?%د ،^_���»�T�� ©H�4� ^_ا��� �4~��د%�� �� ��

Page 67: Nojenkrdnewey wellamekan print version

90 ��ژ��� د��و� و�����ن

��B5�ر� � E��Bا �ر�� �� ر�ن ��C;W �% �7C^ رده وه ��ر��ا(�ن ]�$�E]B�~Ûار��Cڕ �ری روه �� �

(�ر���H و �� ���Eون T �B;ه �� ·� �B ك وه $� �7�A%� ری روه �� (�:� ��7وره و �H^ داده %���(�ن

���C^، ده �7C�UوCر� �ت، �� ده (�:� رده زه ���H24 %� ك وه (�:� ر�� �Bوه �� ��و �� ڕe?C;اوه

�*D�ی �5 ���Bی ��4ه (�:� رE� رت� �ر�] (�:� ره ��Eه و � (�ن، %�� ڕۆژا�� W;�25 ری �� �Aره ��،

�� دا ژده �T ی ده �� (�:� B ���U�زه �� و (�ن وه ڕا�� I>� رد�T زه ر��و�� � ��4 وه ر�W �7C ده

� �N��� ��H� .�?��Aو و #���نن�دەر�L;د:�����#�وا�ڕ�W ،[C ده #�م�ڕۆژ��رە ����اری وL�7C;د:�

(�ن، ��اوه �µ ده و دەوI�ت و 5�رE��Bاری و �Bن �ر�� و �رت (�:� د%�اره ی وه ره ده �����#�وان�

��ار�� �� دو���ی ^4À����.

�# �2GHن ��ر��) �Gµ �� � دا ڕۆژا�� ��$� �U وی ە�� ه �� *�ڕ*>' ا�� ���ÊU ��و:� رده روه

� ك وه انو #� ن، �� ده ��B�% اره و رE7H%�# �� ���"��# �25ای وه �U و�وان #� ن، ��ده ��ت��� ،

�ن چ ��وەڕەدان�U چ و �� �:�� �#�� ©H2HGر��� �� ی ڕۆژا�� ی �GÞوه �� ��$� �U و$� ڕه �� ���

�B;ۆڤ و �2_7_^ ده ره � �T*��ر��ن (��Eا �E7� �2ه ��C±ه و MAن �ر��B )�D4 ر�T �� �T*��ر��

� ی �Bدد%��� �] �� �^ ده �� �;�DCر�C. رەL�%�$� رو�1 ده و U�ی;<��B ازی و�Uت، �� دا��

�%�7Bی $� دوژ�U وه و�U ره�)E� �� �%�T� �#�وەی �وەك ��4 ،�����_^�ی�)� �� ��;<��B �F}W و

و �Bن �ر�� و 5�رE��Bار�� و �ت �� ده ���Hو:� ) �<I �%�7�A�E� �Bا�B:� #� �_^، �� وام رده ��

���Iن دەو����) �T ���74Á2� ،�4 ن��)� �� �� �4����ردان و وه U�M1 �;د�� �� U�ی ;1�U و

��4��U 4! �;اوه و �4?;دن��U �$ �T و���§� ،^_� �T ^� �� �2� ری�DB و �}B ری�U و�

� ��2G��4 �رده را:� �� و ڕا��ران��;� �4�� و �رت �*D�ی (�:� ر�� �Bوه �� ��و �� ڕe?C;اوه ری

.ن ���� دە���ت

�#�زاد%�eاز �P�� �� و ��ون �� *�4 �� �_�2 ده �� ی، �T*��ر���Uد�و #� �Bی ��7 ر �� ��

�FG²�I�T ی �� و� �����C;ەی�#�وە��و وه �<�2C ده E�?}_Bا �� دە����Eاران ی وه �M �;د�� را

����E�Uا �� #�زادی ���دا%���و�Eا���رEI�Tەدا��[��رEI�Tەدا��وە ��� �B;ۆڤ �����ر#�وەی وە،

��L� ،[�ڕا��Bر �B�2GH�� �:�P���%� �و ��2��Pور �:�P�G²ڕ� �#�وە �و �#�زادە ��;و*^ ��

�]E�A��aBەL�ن �� س �� ��2ا�_^ E�# �# �2� �Bی،�D� ی ی *�ا���U �% �<Cی �� ڕ�U اتE�

S3Iاردن �T (�:� ڕ?�BX �� م�دە�_^،�L� ��2 #���و���رە����#�و��د%?�، ��:� �� ی *�ا�� ��_�2

ڕا��رزان و وزان _{<ه U��1 ی �� E74Iرواوه �� *�T �2 �� و (�ن �ر�� ر�B:� ر�74I �:�) �� �U �� و

67 ��ژ��� د��و� و�����ن

%��� %� %> *<� ر� و 5:>�% 5:>�% ر�:آ� ' %�، چ و* �% آ% '8* ڕ* و* آ��یی% �>و ی>* ه% ت آ(�% U(رم و ���% �(ر*��&F:ڕ )� ؟ ی% .� ه% ر��یV:��ن

���; � �B�#�^C;�2ا��� ��<وا����م ��' ەدا ��� ،^Cاز�Uدە� �' و����ل� �D4Bو�وە�� �<�;W� �DCر�و� �دەوI�ت �#���ر�P���Lن ،V4��� Vا����دە ���(�ر$� ����م ،�:�)���%=� ��B�Tو ���ر �7�°�

�،�<I�B�P��2Ge�Cو�*�4ا������ڕ�#��Lە����وە،�����ر#�وەی�E���ڕ�Cە��را%�$��A�µ?����ڕە

�����ر���� �������� ����ڕە�?;د��وە%�ن،���روەری �����وا �GB�W�ردە��ن، �د%?�دا �D4��

��D4B�N��#ر��� ��� ��>M در2C���ر، ���ڕ�Cە��را%�$� �و �ڕ�Ge?Cن ��� �د%?� �DC�4از*� �2G��4

��Eات ���دە�2�وە ،�%�T� �2G_#� �#�وەی �و�. 4°�وا��ی ���روەری �:�)�%� � ��� ��وا

�T�رەوەز �U�1�ر�Cە��را%�$� �#�و�© ��Eات، �B;ۆڤ ����دە�B�2��1و:� ��B�Tوان ���وا ،�%����

(�ر�و�5�رE��Bا���*Eاردە�]،�T�ر���و���رەش�دە�_^������ڕ�Cە��ردن�و�ڕ2Ge?C��ژ�����Eا�

. #�B�ش����%����F4#�زادا���و�ڕ2Ge?C��ز�MN ە���*�7C�(�:��(�ر�و�ژ�ن�دە�;E*�� .^Cار1]

� �2G��4 � ،[;<�� �دە�B�2��;دن ���روەری �درو����و��وەی ���ر��� �*�4ازی���#�وەی ��

� �U���H4�(�ن ����?4 ���� �و��<�رە(�ن ^CرE�� ���ڕ�Cە��را%���H�(�ن #��B�N�ن،�[��4ە�E%��و:�

�د%?� �و�T�ر�� ���B�)� ������ت، ،� �و�] *�را �#�زادی �����ر���B�7ی ©Hو�#�وا�� �>�ر7C�وە

�ن����5��D4���#;اوا�� دا��Uر��?�ن�و��W�GB��$�%��B�)وەری�� %���G:��و��Tو�F}Â،�داد

Cوەڕ���e�?.

���Pر$�،� _©��B�Tو�*���4 2G��4"�ن�����E4ان�و��I�Tە*���E�وەی���4ە����Eڕ�Ge�Cن�

��4Á~��وەرز*���و�ڕe�C;او�B����~Cوەر�����2Ge�Cا����4_^�%��ڕ&'U��2Ge�Cی�ڕE�#�،�%�T

�����<I�B�P7�وەی�HGe�Cڕ���و��Pر��U�%�ك�و�دەز�P�W:����ڕ�Cە�;د:��P��P�<I�Bن��_^،�وا

�%��*�4ە� ���4���4;دن �و �ردان>�� ��� �:�BاE��#� ��B�Tو �:�GL�%� �#�����؛ ���4��ی � �

�–و�ت��–دەوI�ت�"#�B�ش�دە�_�I�T��2ە*���E�وەی�����ی�. ڕە��;د��وە�و���ر�4°���;دن

���وا��%���Pد%���P�I�B>������4ە��P��%Eن�دە�L�%��7�ی� 74��4�ری�%��H24L��". ��ر����ر��

� �E45را���ن ��� �P���E4را�4���E��Pا#�زادە�Pن �#�وەی�. و ���Pدە� ����B�وە، #�W�ر�ورد�;ی

��:�PەEك�������B�Tو����U���E�1�ڕ�Cە��را%�$��U�ی�دە�_^،����%���P��H24L#�زادا��دا���

E�4ە�4Tن� ���و�P��%�Aن �E45را����� �و �%�ELەW;��وە �*�رە�. دەورو1�ری �F��#� ����ر

�#��B�N�ن ©H��Pورە�W / 1�ڕ�U� �W�ڕە�P�Lن �و�*�رای E�4ە4T'ن� � �W�ڕە�P�Lن �Cە��را%�$�

Page 68: Nojenkrdnewey wellamekan print version

68 ��ژ��� د��و� و�����ن

��:�PەEو���4ە���<�E7C�Uن�و��P��%@'Wر�Pو�� ��ك�U�1�ڕ�Cە��را%�$��W�ڕە�P�Lن�و��Pر�P�Wن��

�#��B�N�ن �%� �E45را���ن � �و �%�ELەW;��وە �*�ر�/ د%�� �U�1�ڕ�Cە��را%�$� � �*�ر *�رای

5� �و�*�ر�P��Hن، ���و�P��%�Aن �E45را����� �7�وەی;<L�%و�� E�4ە�4Tن���"Cر�T� E4را���:�

�P���E4را������Pن� �T�ر�P���"Cن، �E45را����� �#�زادا��ی �7�وەی;<L�%� �و E�4ە�4Tن

���4�]�HL{�ەر���و��¦�c:��دە�_2�وە. E4ە�4Tن �]�و�;<L�%�����%ە MNرە�#�م�ز��م�. ��م�����

W� �و �#�زادە�Pن ���T�رەوەز �F}Âو�Tو�� �F4L�%� ¶­��� ���7����4 � �#�م ^4A��� ;و�������B Mن

��B�ش�U .� �<�;W������Pن�و�U�1�ڕ�Cە��ڕا%�����دەزW��و���4ە�Eە�Pن،�T�رGÄ�B�&MW�ر����_^

T��§�و��ن�و��PرL;د:��T�ر�ڕۆژە%��T�ر����#_�2Gوە������4ڕe�C;اوە����Bوەر�����رU�1��Pن�

4À����4 �E�Hا�����2Ge4��وە��Tژ�ن�و�ڕ�Ge�Cن�و��PرL;دن�و��%��B�P��$���U��$و����ڕەو�.

%� %> *<� ر %��.�آ�ن و 'R^3% �ی&% وت و آRی&� و آ% !/، ��ی� �>و� ��<% د* د�!�ت

%� � %! %� ،/؟ � ���.�=% ر د � ر!�

�T�و��� �DI��� ���دەن، �دە���ت �:�74cØدە���� �T�و�� �#���ر����(�ن �4�*� ��B�Tو ��ر���

� ��وا��%�(��د%?�،�T�ر�#�وا� _����ا%����1�4;د:���B�Tو�دە�������D4�روو���DI�Uدەدەن،��

��4��ا:��L���?;د:��T�،�%�T�ر�#�واش��B�Tو����Uڕز��ر�;دن�و��U��:ا������4�������B�Tو�

�%�T� �ردا:�;�� �و ��B�Tوان�. U�1�ڕ�Cە�;دن �#�ر(� �<I�B�)� �U�1�ڕ�Cە��را%�$� ���رە ��م

�و���� ��H�� ���س »�T� �و���روەر�� �ڕا��ر�� ��� �و� 2G��4"�ن ����دە�_^ �<I�B�)��)وە��� ،^_

^C;<و�ڕا�� �ڕ�e�?Cت �و���رە�'&ە ��M �;د��وە�. 5�رE��Bان �#���ر�P���Lن ��� �T�ر�#�وا �Tروە�T

���Ñ������� �و ��%��ت� �D4�*� �وەك ©H7H%�#� �دەW;ن، �����ر�Aو ��Ñ������� �#�زادی وەك

�(�B�. ����ر�Aو�دەW;ن �دژا%�$� �C�*� �7C;?�� �و�#�و���4ە�Eا�� �#�%Mن ��� �4��)� I>�،����م

���ك� ،^C;Wوەردە� ^G²�I�T� �A�ن ،�%�<I�B�)� �:�BاE��#� ^}W� �#�ر(� �#�وە #�و��

�DI�U� �$���� ��� ���و�. #���ر����(�ن ������و� �(�I�B>�ن �����#� �)��� �#���ر����(�ن �?��A

�،�2��#� ^Cدە��و� �ن;���ز �$���Uو�� �#�رك �دە��ن، �4�; � �و�دەر(� ��T*��رن ��� ڕادەی�5�رE��Bا ���ك �و�U���ت �����وی�#�رك ����H*�µرە�µ� �و��<�ری �و���روەری �و�دە���ت ن

!�I�U�وە

89 ��ژ��� د��و� و�����ن

�N7H# �# ،م��2 #� ��ا�B V] ی �Eه وه #� زGH(�ن ��ر� �� �4I �� �Uن ر�Bو ر����� �U�°���Pارن

_����ا���H، و داوه �� س �� �� #��"����ن �# �W ده �� دە���ت ر �F� �# ا�E}Hوا�

(�ن B;ۆ�� ر �����# �W��Aو:���T��،[B روه �T و �_^ ��*� #_�2G ی وه �� �_^، ]#���رE��P���Lا[

��7 ده و ��;<µ �2وه، یG_# ن �� *�ا����U �� �� �:�� �?%د ]�� �Uدی �� ت ����

�# �2GHر��� ©H��) [،ن 'ÃGÓ �# وا � �4��زµ ری وه ��دادI� �� �2 ی وهG_# �� �B �،^_���] �T ك روه

�� � و �DBر�; ��2 (�ن وه �4>;ه ،]#' ا�Eا�د%2"�ن ی١٩٧٩ ڕا �ڕ� �� دا، ڕو����ی١٩١٧ ڕا �ڕ

ر(��� �� #�B;ازی دە���ت #�*?;ا؛ و ��ده T�ی ك %� ر �� �� ��� �� ش وه #�. �] ده �; �Eه دڕه

#�زادی، ری، روه داد � %Eای *� �� ���U��L��4��L�ی . ری روه �داد دB�#�� �:�74cÜ;ازی��ك ��

�% �:�G���،^_ا��#�و���� وه دە�����eاز�� #�%E%�(�:� ی وه ره ده �� و �ت �� ده ی روه ده ��� ��

���N��B�# �<� ە��تE4�����E74راوا��� ی وه ��و�� ��ر �aB�ن و زار �T #�%�. ڕC^،����#���:����م

��(�:� ��ز�Bو #� ���� *�4ە و �� �ت �� ده *�4ە م #� ڕا��ر، و �� ڕا��ر م #� ��ڕ���c³ودە��

ی وه #� �� �Mن س �� �رت، و �� �رت م #� ر�D��Bر، �� و �� ر(�(��Bر �� م #� ��Eار��، ��دە

�Cو�� ڕا�"M74ن؟ �Bن وه �M �;د�� و S'Bوو و U��Bن ��

�V،��ك وه� �� VA، ده ��ی و $� ��H4 ڕم ��وه B] �� ر²© وE7Cه #� �� و �ا�E� [B �Vه وه #�

�# �2GHن ��ر��) �%� �:�) �B�) �<I م #� روو:� ده �� ��ێ ی �B�) �<I �% ه داE���À� ا%� و �'ن����_

�T ك روه �%� �:�) �� �%�Bڕه و داری ر �?� �Uدی ��4 ��) $� ��%� �� ره ده( Õ�5�دا�M&م (�:� وه ره

، �;دووه ی �� ��µ �� �2GH� �Bن *� و ووه ��G:�% E ره � و ��ر�EI�côاوە���Eا ��%� �� ره ده

� ش �2GH� �B م #� ری وC;ا�>� و وه ره �?� ڕه �� �T ا ��ویE�U �� هE?%و �_^ دا�� �2G��4 م� ��

ڕe?C;اوه �� W� ،^4À4% ده ���Aو�� و �� (�ن ��ر���� #� ش �B #� ر �T. ڕۆ�1 �] (�:� �%� ڕۆژ��رەدا

چ (�ن، ز�� وه ره �T چ (�ن، �� ������ چ (�ن، (�ر���U ی (��2�B چ[ (�ن ����Dره �U ر�� �Bوه ��

�� �D%E� و �% ��H24� ،ی �� ی وا�� #� (�ن�D*� �ر�� و دە���ت �� و �Mن (�ن ڕا��Bر

�ن ڕا��Bر�� و $� U �%�7�A��� ر�1 ���U ن ده�Cر� [�� دۆ=ر�74cØ� �A �E �C:� ده �� #�B;ازی ���

�²;� ;�� ی M� �� �DI �W '5ن، (�ر ی �Bوه] ك %� �µ×� ده[ ��A E� �?I�U �4 ی وه B?;د�� �� و ز

#�م� ر C�� �T]، ی ) �<I��B ڕ2Ge?C� B�#;ازی ��B ،[C;ۆ�Ï ��و:� رده روه � و وه �T*��ر�1و��

�_�2 ده و �;C^ ده �� �§�وی �2GH� �B �%�7�A �$ �T ی وه د���?; ڕه دا #�ر������ و #� ��4 �� و ڕۆژ

�� �B #� ر(� ده زا�V ده E� �:�) .[Bا�B #� ی ڕۆژا�� ژ�:� �A=(� و (�ر و وه �M �;د�� �� ��*�4

�� �4� �� �# �BاE� �DCاو;e?Cر�� ڕ��Bڕا ،^_� �� ���§��B اوه;e?Cی �� ڕ �Aو�B �� �

Page 69: Nojenkrdnewey wellamekan print version

88 ��ژ��� د��و� و�����ن

%�� د* �(ن %! %� -�&F:ت و ڕ *<ی�'�ن "% د* ڕ� '% ری% ر�% و �% �/، ��ی� د* "% آ% و* '% آ�ودوو*� ؟ دات و د*'8ا ڕو !% aی�

�� �� ���� ;���ره (� �� ���� م #� ر �T و دا A;�� ��م ر è� �# �W �� م، ��4Á2?� ده وه �� �� ��

;���رت � 4?���� �� ) �<I��B ، �;دووه �E4ا �2 وه ��B�U ��H��)� �� B;ۆ�� و (�:� �C�§� وه

�B�) �<I �% �) � ��_G�رەو1�رە% ،]#���ر�P[#�زاد �و ;��� ڕووده ك ��HوC;ا���B� �T�ر دات،

]� ���ك ���"]. ��ر1�ر�ت"�_G�رەو1�رە�� �N7H# �� �4B �� �� 7?;اوه واژه م #� ر% M* ده ی �B

�A � �4ه ��؛ دڕ�Eه ری �4ه �� �;واوهوەك���B�Aو�وا���� �� "ت ر�� رV2� "�� �1، ��وه (�ن �DCر�

� ورو���H #� را:�؛ (�ر�T �% ، �� �� �1 ی ر����2 ژاد � �� (� %� ر�Aوه �� و %� �DBرا�� ��2زۆر

_© و (�ن ��2 ���ده �# ©H��4 وا�U ن ��2 ���ده�) �� � و ��4aB زۆره و دە���ت �Eی ��

�ن $� دڕ�Eا%� �� ��Eان وا%� ڕه�U �� ��Bره �� ر را � و زاڵ دە���$� ك وه (�ن، ە"ر ر�1 ��"�§�ر��

، وه �� *����ÀC?;دووه (����ن ڕ�B ری �� �� (�����Eا ز���B ��4 �� ،)زاڵ �§� ر�T �5( زاڵ �§� ده

�T د�� �� �� ی وه #� ك روه;� M� �5 و وه �T�2 �§� رGH*�5 ر�����(�ن (�رده��ر2GI�T~�ر����(��Eا

����4��Hون����"��´�L;اوەLو زا:� �� و �a ��P���Bن �Uار��ن Lر�� ! �����راورد����

� �م، _^#�ز ���A �� �4� ^_� و �$���� واژەW�´���،"ت ر� ر�1 ��" ی ��B;ۆ���� ی واژه ��

��وه" %� "ت #���BXGH" %� "ت �Bر���G" %� "ت (�رد%�" ��H� رC^؟ (�ر�1 �� "ت ���H ژ��%�" و "ت

��وه وه #� (�$� � [B��Aو:� ���T �A � �� ���و� �� یو�دە�2�واژا��� واژا�� و �� �4B �� (�ن،

�2}H7� �*�U ن، ده ��4 ی��B �7¼ن و وه ورد���?}_B �� ����زی � � ���eو��� (�:� B ���U�زه و ر

��وی �� B;ۆ��4 �� �_^،دڕ�Eا���;��و �; �DBرا�� ��2 وه �� �� �_^ ده. وه �� ���?� ورو�� #�

��2 ���ده B;ۆ�� �B ده 3I&ر(�وی �F}_7� �T و �_^ وه ��*������GHو�� و #�زاد%�eازی

_{� ده ���٢٠ ���١٤ (�:� دڕ�Eه �2C�N� ؟ وه �%�#�� ��وا�� و �� ¨�� �Tو��T ^� �� �1�و���رەوە

�� � � %� ر*���2 ژاد ���را�B�ر���7�4# �L� وه، �� درC±�1وه (��Eا ده �� ��و�� �;اوه ە�Pن"��ر1�ر"ی،

�� (��Eا، �ÕH���3 ا�I ی درۆ�7 د%"��;ا$� دو���ی �� رE��Bا، ورو�1 ده �� و #_�2G ر �T #�%� %^؟ ����

� ی ��%� �� (��Eا، ڕ�ÃaB �7C و ر ���_�7 ژن �;��2G دو���ی �B�% �:�) �% ودا�T و �Û�B �B دا، د

�اS'B �Ïووی ��� �A اریE� ،ووی �� (�ردداS'B اری �� دهE�� �2GHGر��B ،اE��) �T زاران

�ڕاده و�� #� $� دڕ�Eا%� ری �4ه �� �و���N و *��2GÄ ی �"�و�� �� وه #� %� دC;��7%]، �� ڕی

������%E%�# وی�A ;C�) و �:�B؟ ڕ �� ���² و =ڵ ز[ �;دوو

69 ��ژ��� د��و� و�����ن

��~4ÀC�*ر��T� �وەك �ر��P�<2ن� �و���و:� ��H��L�L��� �~4�; � �#�%Mن ،�%�B�7ر�#�و������

�ردەدەن،�>���L�[��P��Hو�*�رەوا��Eوە�����#��� �%�ە�Eی����P���P�<I�B�وە�T�%�،�وا�،�F}W

��°�و �%� [C;ورە���W� ��زە��;7C�وە،[CرE74Uو>�� �و �7C;��� .��D4����L�وە �L� �#�وا T�ر

��B�Tن� ��� ،^_��T� �ن�U� ��� ��%��ت� �~4Á���و� �وەرز*>� ،�%�T� �#�وە%�ن ���Bوەرز*>�ر�

��C�*� �%� �رە�2>�� ^_��T� �#�وە%�ن ���B� ��_�7H%�Õن �%� �#�%E7Hاران �و�دە�_^ �2G��4 � *�4ە

�ڕۆ*7¼4^ �دە�_^ ^*� �%�ك ����م ،^_��T� ���H2}Wن �وەك�P��1وە��ەی ��%�#� �P=�A� �L� ،

��P=�Aوەرز*���و���T�ر���و�#�رەزووە�P:��د%��،���� H{�ی�P�B��%�$������ر�Aو��MW درC^�و�

��<I�B�P� �:�P��%ا����� ��� �دە��ا�] ^}W� �وەك ©Hارا�E7H%�#� ����م ،^_���� �دا*�4~�� »�T

[�E��Bە;T�� .� �P��P�<I�Bن ��Uدی �#�وە �د��GÄ�وە �#�وەش �و�[��رەرای E���

��T«�]رەوا��P��Hن*� ���رەوە ���و �Tروە�T� ،^C;��� ��� �و ^_�� �A�ن �ردەدەن،>�� �L� ن،

.P�I�B>�%�ك� ����Eی��<�ری�P�L�<I�B�ی��Tو�������_^

��L�،م�WەE4�#��E7C�U��B�وە�و��'@وا�������7B��P�I�B>�%�ك�L��#�رەزوو���دەL�م�و��#�وا�

�����ر �2G��4 � ،^_��T� �DCر���و�T� �#�زاد، �#�W�ر���،��P�I�B>�ی ،^C;e��Cڕ� ���%�B�7و���#

.دوا��ر���ری����µ�رە�µو*�P��H:����ردە���B����P�����}�وە�دەردە�4^

%�����'8ا �( ه% � %" %7>* � آ% و آ�را�% ن �% ، آ����% %7 ��&F:ا�8ن و ڕ�F T ؟ و* �% آ% '8* ك ڕ* ریی% ك و را�% 'یی% �>و "^�!�او* ه% �>* ن، آ�'T آ% د* ���Hی�ن د* �%

��H�� �و�U�1�ڕا��رزا�Mن �U�1�ڕا��رL;دن ��;دن،���Uر�و��P� �م،����. #�ز �FG��4 � ��;دن���U

�،©H��%��B�P��Pو�#�ر���H��%��B�P��Pدن�#�ر;�����U�،��Hر������Bی�ڕا�%� ��و�ó��1و� a��و�

�%���2Gو��Uو�� ���}U�1�U� �~Cر�P .Gو��Uو�� ���}U�1�U� �4��L� �L� �4��P��DCر�P� ���2

��PرەL�ی� ���4���4;د:� �:�B5�ر� ��� �%�Tڕا��ر�� ��� �FG��4 � ��� �#��EB�Nەدات، �$�%��B�P

���� ��Eات، �د%��دا �:���Lر������ �5�ر�Bن ��� �ڕا��ر�1و��، ��� �FG��4 � ��� ��Eات، ����ردا

�ردان�و�U���4���4;د��،�. #�وەی��Pرە��H4���4���L�ن>1�U�،�$��H2G��4 ��L��4�*������

���L��د�%��B�P��$4! �;اوە�����Pە.

��������Eا�وەك����U�����4���$��ڕۆژا�Eا�������Aو:���U��:�#���ر����(�ن����*�C��(�ر�و�ژ

Page 70: Nojenkrdnewey wellamekan print version

70 ��ژ��� د��و� و�����ن

��Aوەر��² �و �دەدەن ��;دە%�?;د��وەی �T�و�� �دە%�'ن، �#�وەی �و ���*EارEە��ن ���وە�U

وا���. ��دا���دەندەر�Aو:��5�ر�Bن�����T«����4?�وە�����ن�و�5�رH��B©�����ر������Ñد%

���وە�Uرووی�������©H?I�U��وە�دە���ن�و���?I�Uن�����رووی���U��� .#�و���ش���B�#

��;د��وە�وەك���7C�ر��µ�U��ن�����و��ن�و��<وا%�ن�����G��4 ��B�7%��دەW�ڕ2C�وە،�L��#�وان�

��4��L� �وەك Eا�U� �:���Pر�و�ژ �C�*� ��� �و�T�ر�L�س ��H�� �#���ر�P�2GHLن و�L�Gµ�ری

��*Eاری��B����$���Uوەر���و�P�B��%�$��دە�Pت�و�T�و������Aو�§�ر7�وە�و���2�W�L;دن�

����ر� ;���P:��#�و�MAن�و���C±ە�%��#�و�ڕe�C;او�و�W;و���U��������و�ڕۆژەدا�دە�Pت�و�U�ی�

��:���Lت�و�����وی��Pس����L��$�%7�راCی���ر�;���و����Uداری�;L�2ر�و��Wد��وە�و�;L M����

Gµن�و�د%��وە������Pت�و���*� %]�*���©H7C����L=�A;د:��4L=�A~��#���رC�*�،^GHL��ژ

�و� [C�*� ��Pری ��E����U�I�T×�ر ���ك ،�$��H��P��H��%��B�P� ��%Eە��%� �و� �Pر�و�E7C�Uن

�د%�� �:�Pاوە;e�Cڕ� �و �. W;وپ ^�S'دە�� �L� �Õ�}Þ���2ورە، �%�B�7�� ���و U�����B�#"�ش

����F}Âو�T��:�c¦و��������P=�Aرەوە���� Mو��."

%�� !:ی> ر .% ت و آ(�% و% د* �ی[�ر� �ی�ی دی- "% �>* آ% و'>و* آ% ر��وم �% �- %� %:� ، ه% و* �% رز �)� و درو���3% آ�ن �% آ�ن و bی��3Rی% ��رآ&ی&�% � آ% و* ر�% �% ر "% ،

%� ؟ و* �% آ% رزد*

#� [B� V4Iدە� �#�وا ���B@3�وە، �(�ر$� ����#�W�ر��� �����ر#�وەی ���E��Tوەر��W;م، �درو*"� �م

�دەرا��%�;5��D4"*د��وەی��_��رە����. درو;Lوەك������Cت،�ڕ�Iن����دەوM%�#د��وەی�;L���

� ��UاL;د:��! ��ن ��� ���وا ،���P���G5�#� ��Uای �دە���$� �زە��À�B;د��وەی ���U�ی دەوI�ت

�ردەی�دە���$�������ری�%�EB�Lا،�B��L;ۆ��Ïدە��. B;ۆ��Ïدارا�و�دە����Eارە�;Cار���ژE��

���4���4�ری� �وەك �U�ی �و ^4À4 �دە�� �د%��دا �#�وا:� �����ر �U�ی �وا�>�ر��� �Uادا

��Pرا��� ;Cژ��� �دووەEBا، ���ری ��� ��"�%E}Hە�Pت، �#��"�ن ��� ���B;ۆ�� �~�&'T� �:�B5�ر

�Iو�زا� �ڕا �ڕE��P�7ا �و���رEI�Tا:� �و�%����Uو���ن �ژC;دە��P�2ن �L��� �و:���T*��ر�1و��وەی

������Bوە�#�و�5�را��Uردە�_^�����وی��A���،ادا�U��:�P���G5�#ن�����ر��P��H2G:زا��<I��

�#�و�. �"�Ä{�~�ت ��� �T���و، ����Aو�µ� �;ی�"L��� �P�%������ � ��� �FG��4 � �#�وەش ��

� ���A�~4�ی ��� ���4��و � �:�"��#� �$�Iدەو� �2����B )� M ۆز �–�Uا� �Pو���و��- �ر �GH��L

87 ��ژ��� د��و� و�����ن

��H� "زار�1رە������وە��Tاوه و;e?Cڕ ��Hری �� (�ن ژ��>� ��� �� (����ن �ر�� �Eی ��4ه (�:� �"�4

ڕۆژی� "ی��Bرس٨"ن�و� �� ده (����ن �Tو��ر���H �� ��� ده ��E?��ن �T ت ���� �� و M4%ن �W ده ژ��ن

��� �̈7%�Bو�� �#�T��>'@ان �����ی �L;ا�_2� �ژ��ن �T��وارد:� �دژی �:�c¦�� �F}Âو�Tو�� ��ڕەزا%�$�

�:�%�*� �#�Eی �و������B;دن �� ڕا��Bران، � ���H ر��وڕ�Bن ،�� �� و �>] �E4ه وا#��ژ��ن����

����ت ���� � *�ر�C، ��4، ڕه �W ك، %� �W '5 ك، %� (�ر�W ��ژ��ن�Dزا� ��� ك %� E��A ��;A ك،

ی� وه �?;د�� ڕه و ر�4>;�� �� �� و W;��25ن و �B �öù �I ����وە ژ��-��A E %���ی

[� ! وەU�����L�و

�<I�B�P� �و ��ا�� ڕا وه �Uاره �� ��� �� �� �UازC^، ده �� ڕ�{� ��ڕا:� وا،#����ر�DC �� ��ڕا:�

FU��� �:ڕوودا �T �% ، �C4°�وا�� �� ڕ ر�U �D �� (���وە، ��ر��از�� �2GH7�"45 و:� �U ی

�B�� �7 ��4 �� ژ��ن ��و �� �Eی ��4ه و ��و�7H>� ی وه �;د�� و دە����Eاران ك �� �� ن وه ��ڕ

�ن �� ی، ��وا�� و #� (� (��B و �ره �� و �ت �� ده�U �A E� ژ���ن �� �I�B وه �� �aوەك�)

��وه;Wن و ڕا��U ۆری (�:� ��2 ده M��ن و 4?���7وه ژ������ن �U و ن �� رده ده %���(�ن

�� *Eاری �� �� ��ر��ازی، �B&M7�"�5 *��و:� �Tو� �1� ��B �� �<I ��H #� #�%�. ن �� واژۆ��Eه

�A ا ی وه و����Eو دە���ت و %���(�ن �� و (�ت ده ژ��� ��H� ڕ��ن U�*��وه %�ن �� �� د%"��;ا

�ن دە����Eاری و رزی �� �a ڕC�*�C� �E��%Eا ��4ه �� و (�ت ده�U �� �� ا رEو وه �� �� ده ژ���

T�ی �� ، ه�74Tو �� ���H2ن ده �� ��زارEا ر�B%� �� دو���ی و (�ن �ر�� ��4 �� ی وه #�

.�'ن %Eه وه 4?� ، وه ژ���� B��;د:� ��2 ده

�'@وا�E7Hا،��B�§4���Lن�����PرL;دن�و�����[��P������Pر$�،�#���B����*4~����ر�Aوی����واز

��B�Tو� �#�زاد%�eاز��� �ژ��:� �L� �E�Hا،�%��B�P� �$���U� �:�PەE�4ە��� ��� �ڕۆژا��دا، �:�*�~4�

�ژ� ���را�B�ر ��� �ن�U� ����واز���T��§�وE�Cا �دە��7À�وە، �دە�����eازدا �و �ڕا��Bر �:�

�د%��ش� ����واز�� �4I�B�P� ���دH%��7I{�وە، �#�*�;ا�;�و�ڕۆ*�7 ���ر�AودەL�ن، L;دە%���Pن

��ا��ی�� �د%�ر�;اودا ���7ور �#�ز�Bو�>M ا��ی �~4Bوە�� ��� &MWر�T� �"4#� �L� _{�وە،� د�7�

���Tدا� �ڕۆژ��ری �$���U� ������ �و ��H�� �و�دەر�L;د%��"�ن _�Eا��وە� �وە���Bن �دە��ا�_^ و

.��ر���2�%���~�ت

م دو�ی�ی% �% ، ���7 ی�ی2>و� ��ی8ی�آ�����% � �- =�!ی�ر درو!�8��4ت، T�� %7 آ%

Page 71: Nojenkrdnewey wellamekan print version

86 ��ژ��� د��و� و�����ن

����������P�2GHن� �و �A�پ �وەك ،�F4��74T� �U�ی ��ك��� �#XGHم ��%�#� �و �����و1_^ ژ��ن �E��Wەی�دەL�ن.

�#� �Tروە�T �W ردا:� ر�¬� �� ر�>� � ژ��- ��A E %���ی ر �� �� (�رد��2ن ر�B �T �ÊC:� ر��

� �%� (��B (� %� وه ��وو�M7H� »�T �7ن ده %]، �Eه �و�[$� �B�7��%��� ���ك ����%��B�P� �وو�7�وەی�

�] $��و زا%� ��ڕه T�ی ��وه �� و دا �H{���7 ی وه (�ردا�� ]��ر�B%���زار���ڕا��Bر��� �ر���Pن;<��B

���GÓ=ر�و� ڕe?C;اوه ی وه ره �� ژ��:� �Bی �4¼�7 ی �Eه ;و���W �� ر �W #�. وه (�ر��a2� ���}H ده و

��Pن��ژ��ن ��و �� (�:� �ر$�G=ره�Aژ��ن ��و ده ، ��وا%�و� �� �T و�B �Aوه (�رد����2 (�:� ��و ،

�� �T و�B ه و *�رE��� ���) ان �� وهE��}H��U و [�;<��B �4ا:� وÁCڕ �A E� ر�� و ره �� ڕۆژه� �Bن

وه %��� �� �Eژ�� �A %��� �� ردوو�ن دارو�� و ن �?�داMW %�� و �<ۆن MB ی ���(�:� ز�W ده و

��:�PەEا�ژ��:��%������4ە�E�%�~�GÓو��4ن،�T�ر�#�وا�L��دەT�%�ك���B�و1�ر����و��4~��#�5�ر

�داL MW;دن ��ی ره �� �� �Bوه �� �M م �� ��ش. [ دە������ن �T ا �_�� ی زارهEB �� �� و���D4چ

�# �D;5���L�،زۆر و �ونڕا� ژ��ن��و �C�* �F}W ن و��H��Iد دەو;� MWو دا �� �A ی��ك&'T��و��

� ��وی;<L�%ن��U �� ���B �� ك %� �T« (�رد��2ن �� �م ��]. ��Eن �� (����ن دا�Uاز

�7���ژ����وە �� ���� ك وه ت ���� �� و دا ڕوو ��� �%�ە�^� �D4�*� »�T �� �B�) �<I دا

�7���34 وا�� ی ��B ���}H #�. دا�_^ ڕوو �ن، T'&ی �� ژ�����Uدی�U �# �B ���}_� ی

�$�%���L� � T'&ه ڕ�G²ی �� ژ���� ی ���I زاران B �T��1و:� ��2 ده و وردو�U*��و:�

���2��Pور ���%� �و و��FG و �T*��ری U� ���و:� �� #��Bده ی ��B ���}H #�. ڕا��Bر���Pن�(�ن

��و �� ڕe?C;اوه �� ژ���� �2� �B ���}Þ ر) �<I �� ���B ، �# �B �� �T��B ژ��:� ی وا�� #�زادڕه

��Hو (�ن ژ� �� �ر ���2 ��ا�� و (�ن ڕا��BرGHBر�� و ڕا��Bون ی ��B ���}H #�. (�ن ڕ

�دە�� ;C±��2� ��e���Gازه %� و ڕز��ر�eاز ژ��:� B��1و:� ��2 ده 4?���� و ژ��:� روو ��

��Hن ژ��).

�#� ،[B� و �2_^ ��وه ڕووداوه و #� ر �� �� �A E� �4<��B #4"�، �� �� %� ر �T ر ��� �W��Aو:�

�7 و وه �E��?4ا�� و ��7و�_^±C�� �� =%� �T �B و (����� ��D� �2}_T �� �# �B�Nت، ر �� �� ی وه

�W�� [% .�� �B�) �<I �% اE� �� �� �ر �� ���ڕا��Bر����ر�B%���زار و �;دن �� U��µ �� (�ن ڕا��Bر

�W� ڕۆژا���#�م�دە�2�واژە� <���و�P%�$���ن�و� �?��=ر����Gو:���Pرد�L���2�%�ن��?� ی �Eه

� ���Aو� �®�رە­��"و� �:���و� �#' ە ،��H�� ������ن �#' ە ،��H�� �×;5�#� �#' ە ،��H�� �#��2G:�$5ن #' ە

71 ��ژ��� د��و� و�����ن

��وە��"ەو�T��$�IوA�رخ����د) #�"! ا��ر ����$�Iی�" ����4=ر/ دەو��A�~4ن��( ����ر���B�ر��

–�� �و�ڕەا%���Eان ����] ) 5�رE��Bار[�� _7�ر��–%��� �#�%Mن ������ �دە�_^ �و���وی دادەڕ2C±C�وە

!دەوI�ت�

� �دە���ت ��� �Bر�5� �#�و�دوو ���ر�¬� �وردی �#�W�ر��� �ر���B:�[���م� �و�چ ���GHaP� ] چ

� �#�وە ��B�Tن��Eە%]، �ژC;دە�^ �P���و� �����ڕدراوە �دە���ت ���4��ی � ��� »�T� �L� دە�M7Hن،

�����Iڕوا� ��Ñ���*� ���ڕا:� ���ڕادراوە، �L� �4�*� ������ �راوە،Cر� �و� �%�T� _{�وی� �C�*�Cڕ

� ��� �L��"� ��Uا a�ی�P /�GH��L"� ��� �L;اوە �"وە �/ �Tوو�$� �دەوI�ت a�ی�P]��B�2GH�

�U-��aا�(�Bی�و�ڕ�Ge�Cن�����ر��7�]" ڕا��Bر���P (وە���N4>����وەش،�. T�ر�وەك�U�ی��Bوە

�#�وا� ،�7H%�#� �L� ���و1_^، ����a%E%�#� ���%�ك �FG��4 � ������ �#�"! ا��ر ���روەر�� #�W�ر

�T�%�؛� �د%��ش ������%E%�#� �4I�B�P� ��� �FG��4 � �#�%Mن، ��� �<N4�� ��TوA�رخ �$�Iدەو

�P� ���B�Lو��وەی �ش� �L� ،�B&M��������� ��Àن;��ژC;دە��P�2ن،�د%�ر �L�������ر� �#�%Mن را����ا:���4>�ی�دە���>��ر���B�زT�ب��>;2C�وە.

�دە�_2�� �#�وا �ڕا���?�B�وە، �درو*"� �#�و �#���ر����وە �ریT� �ڕوا�>�ی ��� ^Cر��"�و�W�#

»�$�%��B�)� �و�(�رو�1ری �<I�B�)� ��� �دەوI�ت �����« .��)�%����?4 � �U�ی �دەوI�ت �?��A

B�7ارە�و�����ر���Uزراوە��ر�و��Bر�دا����Bەر�و�5�رE��B5�ر�،�aدەوI�ت�(���Â. �ی��Uا�و�(�

دە���$���Uای�#�%7H�(���،�)�روەك�A�ن���*�����B&MدەوI�$��(���Âو�)�و���دو���%�?;د:��

���)�7H%�#��F*�(��.

� �و Ý�#ا;GH#� �$�Iدەو� ������ت� �و �#�ورو��H�(�ن ���Iر���(دەو�����و�) �%�#� ��4?��=رن، ش

����دا��Iدەو�E7C�U��B�2GH������$واوە��#�%Mن��P�»�Tرا%�����P���ر��<�رە�Pن���H�؟�#�%����

و� �روەرەدە�دا�<اوە�و�دە�2~���L;اوە؟�#�%��دەوI�ت�وەك������éد%��و�#' ان�و�����~�ن،�T�ر�

�و� ���ون ��%�#��� �MAن �)�aو��� ���ران �ڕو���ی �)�a�� �:���Iدەو� ���H�؟ �$����7�A� �$�Iدەو

� �#�%Mن �����ر#�وە،�������ت �����ون؟ �$�%�7�A� �$�Iدەو� �%�#� ���و، �Uدە�µ� �Cر����� ���%��Eا

� �����4=ر� �$�Iدەو� �:�74��4 � �%�#]�:�B�ر�� � ��Ñا;L�"ن،�] د��P��Hا�;L�ÕH�� ���Iدەو� �����

� �#�W�ر�وە�م �#�H%�<N��B{�7"���؟ ��� �����Pو�� ���*����e2GHازە �وو�7�وەی�� �¬��B�#]�� /

��[B�Tی�#�و�E�#�،�%ار���و�E��B�7و�درو��2;د:��5�ر_ ����L7�وە��و�وزە���U�ر�Eا��ی���وو

Page 72: Nojenkrdnewey wellamekan print version

72 ��ژ��� د��و� و�����ن

�E��Wەی�� �L� �ر����4�وە،� �و �W;وپ �و �L���ن ���=%�ن ،^Gر�=������ �$�Iدەو

��*������GHون�دەL�ن،��� _�7و���A�؟

� [% ���د%"��;ا ��� �دەوI�ت ��� �#�%Mن ������ ��� ،^4A�� M���� �#�وە*"�ن ����I�(]��$;ا��د�"

B�ر�� ��:��#�ورو��دا���و:����H��و�#�%Mن��E4ە���ت���H��و����] �:��I�2 %]�دەوG=ر��و��4?�

��H�� �دا�<او �ش�. دەوI�ت� ��� �GH���� �#���ور�� �دە���$� �Âورو�#� �:���و� ��� �"�و��،

����Iدەو� ��� �����ر#�وەی ��وە%�،�Iدەو� ©_ � ��� �2G_#� �و ��وە�(� ��وە�Iدەو� دە���$�

�#� �:�)�2G=ر��4?������و���ر ���ر)��748Bن �:�)�����ر ��?;د:���%��� �ڕا��Bر�� ���)�ی ورو��

�دەوI�ت� �)���ری ��� ���ران �و [��)�?���� �µ�رزاری ����Uو1�رەوە، �و �§�زار��(�ن�B�U

����4~�=ر��P�2Gن���دە�^����?�(���وە%�،��Iری�دەو�����2)G_#�،وە���و�GH����^دە���

�;ە���م����GH��و�داB�زراوە(�:����راورد���)�روە)��. ��دەوI�ت،���رU�1����#���ور��ن�ز

� �و�5' �;د�Eا �روەردە� ��� �#�%��P���Àن �Wدەز� �و�[ڕۆ�� ó�;W� �)�رە �:���� ��� �د%�ر?;اوی ��

�������رە �و�W '5�ی ���7Bن ���ûü�ی ���وا �E7Bا��Eا، �ش�] )�����ر�و��Aرە��و��Gزی� ��

�� ���ûü�ی �ژ�Bرەی ��� ���M4ن �دە��ا�Mن ��وە%�؛�Iدەو��:�)�?�� ���ر��� �:�)�W '5و�� �وا%�ن

� �B�زۆر���،^_����;����H�(�ن�ز�Iدەو��W '5ی���وا%�ن�و��ûüرەی����Bر����ژ�W�#�،�GH���

��H� .�،ە;���ز �دەوI�ت ��� �و�داB�زراوە(�:� �GH���� �#���وری �دە���$� ��� ���وەی �<N4�

�� �E���)�W '5ا �و �ûü��� ��� �E7Bا�ن ��;Wوەر� ���را�B�ر ��� �GH��وە�����)���Iدەو� �=%�ن

��:E�� ��� ��� �#�زادە �GH���� ���را�B�ردا ��� ����م ،^C;Wوەردە� �دارا�� �و�Þ{���ا:� )�ر�Dری

����� �*�ش ��� ���B>���وە �*�ش ��� �����ر�E���7Bا �)�ر���ر��*��>�ر�%��. #�%Mن )�ورە)�

�����ã:�Aف�و��B�،^_��(��FG�;د%?�ی������D4À�%�#��%�^_������%�#�����Cر�) 'دە�5��:�7482

��H�� ����GH�دا �:�)�W '5� �و �ûü��� ��� �وا�����7�وەی �و ����. (�ر �#�وە%� � �U;ا ��B�ش

�دە����� �(�B�ڵ ��� �#�%Mن، �وا��ی ��� �4*��� �وەك �T�25�دا �ڕۆژا�~� ��� �W '5�(�ن E7Bا�:�

!���GH�(�ن�و�وC;د%�ن� E4ە�C�Uن�

4����و� �:�)���Iدەو� �%���ی �دا��ری ��§�زەرMCن، ���B�ش �زۆر7�%�ن�#�W�ر ��%�#� ��� ،�

���)�2G=ر��4?��� ���Iدەو� �Ã�}Þ�ردەی �Fدە�� ،�BXGH# .ر��ازی��وردە�� �B���4?��=ر �%�#

� �ڕە�>�رەوە[�a�%�?�ر �و ;W�7Uڕە� ���ك ����] �a�%���ر �ڕا��Bر��، �و ����Tز�B� ���ر(�$� ��

�P�،�:�)ازە�e� �*>;�;د:����*���M&م�و�(�M��B&م���� �ر���دە�������^Cدە%�و�;Cی�ژ�<I�B

85 ��ژ��� د��و� و�����ن

=��� �و �دە�����eازە��P�وە �2GH7�"45دژە� �2GH7�"45� ��روەرە��P�وە-%�ن

�و�دەز���P�%�W.]#���رP��P�2GH7�"45ن[ �����4 � ��B�Tو ��� ���µ� ��� #���رP���P�2GH7�"45ن

�ور���و��2��Pور���و�ڕا��Bر��P��:�P�I�B>��و���ڕ�Cە��را%��E%�L��Hا����دووی�ڕەگ�و�ڕ�{��#��

��L� ���4���ك، � �و �M��~�B&م �و �#�B;از ��B�Tو �ڕاد%~���� �و [Cڕ�Wدە� �T��واردن، �و �2�م

�ەری��2�م�و�T��واردن��_^،�ڕە�EەL���وە�و����U���$��ڕۆژا��ی����Bوەر���Cر� #�5�ر7C�ر�و�

L��ش�و���T��7�وەی���E�Hا�T��§�و����T��§�و�����<�%��B�Pن�و��P�L�����;دەوە�و����#��Uو

[*�PەE4��E��P��Hا،���­¶�و�Aن��%��B�Pە�Eو������4ە�.

[B V4I�� م (�:� ڕه ��وهXGH# ن ده��H2� �� وا���� و م ��2 و������ ، ���H دا �رU �T &MW' ، ��و

�#� �~4�*� V���B���و��� �م ��. ���V وا�� #XGHم :�(� ڕه ��وه ��4ان �� و��4 ڕC??� و ���� ����Nن

�� �B ڕ���C�*�Cو��و ژن ڕۆڵ�و�ڕ������4 �'@وا��� ���U ی������ �B�) اE��2رد��Pی��<I �T �% .

�# �7�W������>��� �Eه �T ڕه و �� ��ا:� %Eه �� �??;د���ن #� و ژ��نو�����Aو�;وE�4��Pا��M ۆری��(�

���B�# ^_� .�� �4��� �� ���FUده EBا ���H ی زاره �B �T �� %� ی �T ده �� وه �;����7 و �� ڕ�{�

�Tازا��%�ن *��ر�1و��وەی�e%زاد�#� ���D%ڕاد �T ی� ��وه���ڕۆژ��ر���و��T*��ر �:�Pڕووداوە� �%

�*¼XGH# �7م (�:� ڕه ��وه �� زا�] ده وه #� ، E��%�Wوون �%�B �) �a4U ه ������ی��� �Wی دوور

م #� %�(��>M ��و:� و %� �T ������ی �B �) ��4U%� ��7 (�رد�H��2© ی ) �<I��B و %� ��H� �Tن ره ®�

�L� � 7�B� زه دووا��%�، ���Eن و ���3@%] و رد��را��;دن ��ی����L�4ن����ردەTەE�4 �و� ���. ن

�7C�U�،�7�}H%�<4 � ری �H%�<4{�ن�و�دەرL;د:��#�م� ژ�Bری �T ���وازی ر�¬� �� ��ا�_^ ده #�ز

��Eەن؛و7 #� %����� ��ری و ژ��ن (�*2� ���L���Uو�Eا µ����� �� �� ی ��و���A و �� Eار��

�ÃH���(�%� و ڕ�ون �$ �2}_T اE��%���رن،� روه �����%��Eا��(�ن ���� ڕ��4U�G² و ��وه �� ��2 ر�� ��

��:�P��%Eە��%� � ��L��4U� �و���B�7ی �و�*M ازە �زوو��H{2����4ون �L� ���و���و��A�ی ��ك��

_74T�7�4 � �:�P�L��� ���راورد�����4ان �������2ون، �و� �4�وەی و #� ر XGH# �Tم ر �B �W. ن ^

�BXGH# ،��H� �� �� �T اE��%=ده ردوو�B�# �% ، ���� �� �4ÀC�* ;� �� و (�ژC^ ده ژن زۆر

�4ÀC�* �% »�T �% �� �B ده ^Cژ�) .�T روه �T �# �W �7 ر�¬� �� رH%�# �:�) د%?�ی �B�) �<I ن�B

�وا #� W;ن، �� م �� �� ژن #XGHم �� زۆر�; ر �W #� ، وه ���À7C�e (����ن ;اوە����و %] �Eه

� �7H4B� ��� ���H;د���ن�%�Pو���� �B ��H� .��~Cاز;B�#� �وەك ������ �#XGHم ��%�#� ����ر#�وە

ژ��H�وە�I�L~����4ەرMW اوە،�-����Nو���=%�ن�P�I�B>�ی��P���L��4Uرد��2ن�و��2��Pوری�دژە��Lرا���و��~�ژا���دژی���ك�#�وەی��<B�2ا���و��>Cو��T��وا��@'�����Uدی�P�L�<I�B�دا�

Page 73: Nojenkrdnewey wellamekan print version

84 ��ژ��� د��و� و�����ن

�]�و �T*��ر��;<L�%وو�;د�� و�E7،��e���G��©HL�%�W '5از�� %� و #�زاد%�eاز�� و��FG ی وه ز

���� ���ێ رده روه � ودە�] �P�I�B>�ی �Ïۆ;B� �� T�ر�����ر#�وە�،ی ��4��U� 5�روW]��:�P�B;و��

���ر����ر���Pن �و���ڕە �] W�ڕەك �ژ��ن �:�P�� و ر�;ده �� و ڕا��ر �� ��H2G��4نو����Bوەر

��H2G��4ن ، ���H ك %� �a ژ��:� �� �C�7Cوا:� ڕ�� �و��و (�ن �ر�� $� دا%�ر�; �� �ان ��ڕ�A

� �و� �Bن ر�� � (�:� T���A�����ز�� �و�U��Pرا�� �U��T*��ر�� ��� ���G��4ن� �������~I��� ،��H�

�%�Tن�����BاE��#��P�2Gو��Uو����L�B�P�U .

،[B �2� و م �T واردن� �� ��Bژ��ن ر را �� ن %�= �� زۆر��ر V7H��� �� �DI، وه ��وا�� ن =%� �� ���

E4ه ره � �وارد�� �T و م ��2 م #� وه ژ���� �Uدی ^C. در�ن م �� �"�و�� �M� �# ی ژ���� و ��

�ن�U �� و دراون *�و �� زۆر �� �� �T ن�B �:ا���}Þ �� �T ن�B �2� و �« و وه �� �� ده م

�ن �� ی ژ���� و #� �Mن م ��. ���Aر�;دن و 5{�ر ژ�U �� ;C ده (����ن وه ���U �U ���و �;اون ��

� ��µر�1:� ���ن ��F ده �� �� �� و ��وا�� و #���و���U �°� ا:�� م رده �� �� �� ده (����ن�C��

�� �U ودڕ�Eە��ژ����D4 ژە�>�� �� �W نم� ��. رM� �# ی ژ���� و �� �� �:��E���Hا B' دا%� و ژن ژ �·��

ر �� �� (����ن �°� �� �� ، داوه د���Hن �B و�I ده ��وی ودا��Iو:� ®� و �� �Bره و #��2Iن �<ه

�T ن�B د�� *�4ازی;� M� وه � ��وه $� ��و(�%� ی �"� �A ژC; وه �� %���e ده و وه �� �� ده رده روه

��وه ردا �� �� ژ���ن ی ژ���� و #� �Mن م ��. دارا(�ن�T ر (����ن �°� ی �&% و�A�� �� ن�}Hی دا�=

��وا�D4��� ��Eا ژ�:� �� �� ی ژ���� و #� �Mن م ��. ن �� ده] Û�رەGB�رادار[5;ەژە�Eار�U

�ن و�U �FG��T �D4I �*وه�U �� �� اری #� رE7�ن �� �� �� (�ژرا�_^، و�U �$ر �� �� و$� و

�°� Ô�Ñو دراو �:�B�U ن��U ن م ��. ن �� دهM� �# ن =%� �� �� ی ژ���� و �U ��� وه ��و

�ن �� �� �� ، �4?;اوه ��Bن ��2 و $� ��و(�%��U �T ن�B �25ر ڕه و (�ر �� ��Bن ��و�� ر را����)

) �<I �� ،���B�I�#�B�زی�5;ەڕەE��Tی��(� %� د%�رده ژ��ن �� م �M� �2ن ده م���ره �� ، وه �� �� ده

��ك �� ����� ��وا��4 زۆرداری %� ��و�;اوه (� %���%� دا�4T اوی .4��P�#� =وازا�� ���Aو�� و �

��وا�� و ژن و #� ڕا��F ��. وه W' �� ده ��� �� �� #XGHم #�%�� �� ژ��ن �� م ��2 �� وه، 7C�U"� ده

�� م ��2. ن �� ده (�ن �) �%� ��H��B د%�رده �� ر��� �� وا#��ی وه M% �� ��E7C�Uن، زه �� ی �4>�

��م�. (��� ه د%?�Ä© (�:� #�%�7 و #XGHم �� زۆر �Eه �T ڕه و #� و %� S'B �Tووی �Eی �T ڕه ژ��ن

��:�P���و�ڕا��Bر �و�#���ور�� ��2��Pور�� �7�Bزە� ��À����� ،������ار�L� �دراوە �#�م ������ ��رە

��~4I�U� �و� �ر����P�وە، �د���ت �:�P�~*� � ���ڕا��Bر ��%��Aو�µ� �ڕe�C;اوە ���=%�ن �2�م

� �$����A� ����وازی ���=%�ن�د%��ی �ژ����، �T��وارد:� �و ��2�م �دەر�L;د:� �و �'@وا�Mن

73 ��ژ��� د��و� و�����ن

��:���4~�=ری�#�ورو���Â��#4"�ی���Dت����دو����#�زاد�و�%���Gن�و�داد �روەر،��Iدەو��P� �A

�E��A5{�ری��;Cژ������،^_�� �I�D%ورو�����*� �و�ڕاد�#��:���Iدەو��B�دە��ا�_^�����4?��=ر

��� �:�P��Hزر������ ����زە ��� �و�وە�EBا��وە �����#�و�و� �A�و��وا:� �$���U� ر�B%�داران���دە

E4اوە؟����Bر�� ��aBن���و�ڕ

� �درو*">�´� �دەوI�ت"����ر#�وە ��� �#�%Mن ����� "� ��4?��=ر"و �$�I��4"دەوI�B�)� ،

�و�دە�����eاز� ���ڕازی �وردە��ر��ازی ��� �دەرا��ن،;5� �)��Bو���وە�[درو*">�´� ©_ ��

^GHGر��B� �� �ر-�^GÀ�À4�-2�(�ن�GH��"?�Û [$�%�7�A� �$�Iدەو� ^Cو�دە%�و� óڕە�� ��� �

���;ۆ*_2�وە �(�رد��2ن �:�}_?��"Ûو�زە� ��;�DCران ��� �د%?�وە �D4Wر�� .���� �دەوI�ت #�وەی

����}U�1�Uو�� �U�ی �� �̈U��� �E�C>5ات، �Cژ�)� ����Aرە �S'Bوو�Eا �و���$� [C�*� ��E��(

��%�Dت،���5��DI{�ری�(�I�B>��و���رز�1و��وەی�#����Fو��Aوەڕوا:��I�U?�،����#�و�5{�رە�

���رژەوە�Eی��درو�E2ە(�ت ��� ����Aر�� ��G��Aز�� �%� ����Aون� �:��دووڕ ���Uدە� و�دەوI�ت

.ژC;دە��2ن

�و� �$��_ � ��H2G��4ن� �<I�B�)� �:�)����� ��� �#�و�(���ی ��� �<I�B�)� ��� �#�%Mن ����;د��وەی

�;�و�دوا��ر�&'(��� �#�%Mن �#�%E7Hا، ���ر(�$� ��� �و�)�ر�زۆردار��ك �B�2��#� �دە��ن، �%<ەوی

%E%�#د%2"�ن��رەو�� ����{���?�Eا �)�a�� �:�Uڕو� ��� �)�روەك �دە��ت، �دە���$� . ������ی

�دە��ا�]� �و�ژ��Eا �<I�B�)� �:�)������� ���ارە ��� �و�)�*��ر�� �ڕۆ*7>�ر�� ������ ����ر#�وە

)�(�ر��DC(�را�]����ڕەوا��E�وەی�U�*��وەڕ������ �A>�را���و�#���G5�(�:��#�%Mن،����م�)�ر�

�(���،�4�)�ر�����. �Bن�ڕادە���4{�ر�و���ر(�ت���)'&�و�%��>;��و�;�دە(�ت5{�ر�و���ر(�

����(�:��(�I�B>��#�زاد�_^�و���������D4�; ������$����ر(�$��#�%Mن،� M%�#��2G��4ن�وەك�

�و� ��2�م ��;Wڕا� �#�B;ازی �وەك �دەوI�ت �2G��4 � �دەوI�ت، ��� �#�%Mن �����;د��وەی �$���� ��

����Eە، �و ��Uا �A�µ?�%����ی 4?�8��ی ���<I�B�P� ��� ��Uا(�ن �دە���$� �Â�)� وەك

^� 31�4���� ���وا �����. �����;2C�وە،� �U�*��وەڕ�� �ڕەوا��E�وەی ��� �)��§�و �' ەوە*�وە

� ���*���B&M�وە �����وی ^*�(��� ���دو���%�?;د:� ��� �دەوA]�$�I�و��وە(�ن �B&M���*�� [

^� �� .2}W� �و����_^ ���)����� ������ �D4�*� �#�%Mن �د%?�، �)�%���وا �دەوI�ت��� ،^C;?�� M<

�دو���%�?;د:�� �و �و��7C;دن ،©H��Iدەو� �B&M���*��� �و ��H��%�7�A� ��B�2>�ر�� #�B;ازی

���)���G5�#��F*�(��!

Page 74: Nojenkrdnewey wellamekan print version

74 ��ژ��� د��و� و�����ن

���7C�را%�$���� �و �#�%Mن �وA>�را��� ��� �U�*��وەڕ�� ^Cاز�e�� �#�وی ،[B� ���Aو:�

� �ژ�ن ���4ە�Eی ��� �2G��4 � ��<ەو7C_2�وە، �#��P���G5ن �����Uای �و�دە����Eاران و��PرL;دن

���� ��<وا��ون �E�Hا�%��B�Pو�� ����Bوەر�� �$���Uو�� ��P��Hن�%��B�P� ��%Eە��%� �و� E7C�Uن

�و� �U���ت ��Aرە��و��Gز�� �و ���P��� �#�و ��;<L�%� ����%��B�P� �T'&ی �و ��ك� �:�P��%ا����

����4���و�ڕ7�Ge�C��ڕا��Bر ��Pن��~4��B����:�*وەر���و�P�B��%�$��و�واز�74Tن�و�Þ{�2;د���

�و� ��B�Tوان �:�P��H��%��B�P� ��%Eو���رژەوە�� �دا�Uاز���Pن �$��H*�1و�T� و�7�GU�ڕووی

��P����Lن�����ك���رژەوە�Eی�و��<�رە�P:��دە����Eاران�و���ر�B%�داران�و���ڕ�Cە��رە�Pن�و�

�ڕوو1�ڕوو�1و��وەی� �و �U���ت ��� �����#�وا �و �دا�Uاز�� �#�و ���74T�دی ��ا��دا��و:�� ��

��وا;<L�%و�� ���ر�B%�داران �و �دە����Eاران ���را�B�ر �E�Hا�%��B�P� �و ����Bوەر�� ��ی

��}_L�"}HLن���و��P���À�%�#��و�;Wرت�و�� ��وا:��#�%���و���FG²�I�T���ڕا��Bران�و�دەرL�و

��H�دا�%�74A .��~4ردا��B=� �' وا�Mن�و�#�ز�Bو�>N4��،[B�����L��� M>����م�*�4ازە،�T�ر����

ەڕ����P���Lن���� �وA>�را���#�%Mن،�������#�وە���رEB�Tە74T_2�وە،�M%�#�����Lن�و�U�*��و

�;�1و:��T�ژ�Bری� �ر��P�W�2ن،�%��#�و�ڕە7U��ڕا��Bر���و���a���Pڕو��Eا���ر�74c¦B�T،�وا���ز

� �ڕەو$� �L� ��PرW�ر��"وردە��ر��از����ی �B&M��B�P "دژە� �#�%���- وەك �#�را�2�ی �4BXGH#

ÊCر�T� �P�I�B>�ی �����وی ��� �<N4و��� �L;دن ��Pرد��2:� �و� � ��%�#� �� MWر�Bدە� L&'T;د:�

�����ون �د%�� �Æ�T� ���Eو�SMی،���� �و�E��Tان �و�. ���Eو�SMی �$�%�Pو��� ��� �%�L�م، ����A

���� � �و ���ون �ڕا��Bر�� �~4Iو�T� �و�دووەم، [ �ڕ�7_�� �7H%�#و��#� �:�P�I�"��� ��� ��47دان

� �N7H��B�رە�Pن �ژووری �T�رای �و �B�7��%����$���U� �:�P�ا�E%�B� ��� � �و [ �ڕ�7_�

�وA>�را���� �و �U�*��وەڕ�� �:�P�%� � ��E4ا:� ��� ��Pرا �P�A� �7¼�� ���%���2ا:� �E�Hا�%��B�P

�;�L;د&'T�ن������}_���"Ûران�و�زە�~C;L���%�#��� MWر�Bدە��~I���،نM%�#!

*<� %" %�)آ(ڕوآ % *ا�ی- �ی-، �ی�� د* آ��8ا و�- و ����د�� /7% �%آ� �ی>* ی8ا�'�� د* و* ؟ ی� �% آ>ی%�K= �<� )� �>و �% ه% '% آ ��پ و �>و!ی- �>و* ی% ز<� '� :ی8ا�

%b %� ؟ "

^C;وە،�دە��BەEت���Lرە���; ��Bم،���ر���وەی�وە�������� ���ی (�ڕ�و�(��B #�و ��ا�V #�ز

�E4ا��L�ن،� ���*Eار��ن �و�#���ر�P���Lن �E�Hا U���$� (��² �� و ن(�B ���B�����ن�%��B�)

وە��2ون؟

83 ��ژ��� د��و� و�����ن

و W;ن رده وه ��وان ی �Bو�B �� �A �� %� ���ه (�ر ر �� �� وەك�#��Bرە�Pن��E���}Hەدەن،�ژ��ن

���و�� �� ت ���� �~�����ش'�;����2 و #�I"���� ك وه �(�: ورو���H #� و���#�B�ر �ژ��ن T�ر�وا%�،

� ��Tو*�4ەدا �~Cر�Pر���Bرا��� �وەر�دەW;ن % �٢٥�ڕC±ەی ��وان� ��� �B�L� �²;L� �و �Aو�B .

، (����ن ��وه �Tو(�ره ��راورد����%�ن �� �Bو���B�L�Aی %� ڕC±ه و �� �DBری �� دا ��ره م �� �;C^ ده

�� �� ��-[ (����ن ��وه �Tو(�ره ر*�:� �� �� ��e (�ن ��وه �� �I �� (�ره و ن �?� �B �� (�ری ���

©H?Cا �� ��رE��% M� �� وه���T ن و�% M� ��� è´ دووه;� �� ر را�T �� ��Bو(�ر�ن ژ��:� ���� وه؛

�T ،ر�D��B �Aوو�B ی �� �B ن رده وه;W[-ره �� و��ا�] ��� �ی ����?_{�A�� �7ر��ك�دە �U ت��

�� B��Aن %� �;�² و �و�G� .�4ڵ ی وه ره ده (�ری �� ژ����B و ن �� ده ©H� و ��B�4ڵ (�ری �Tو(�

� #� �� E7Bا��Iن ر*�F ر�� ���2� ، �T ری �� ر�D�ی و �Tر ت ���� �� و (��ن و ك ڕه �W ژ��:� �Tوڕ

�ری ]%��Eا �� 5�روP��]�B�E��%�Lا��ی �Aار�4Aه �� ��ا�] ده ر(�ر�©، ��>� �� �:E�� �� �4*

*Eار �� ��وا���ن و���ره �� و �Eەن (�����Eا ��وه��ر� �� E7Bا�ن ر*�F ر�� �� و ��B�4ڵ (�ری ��

ر*���;د:� ر�� �� و ��B�4ڵ (�ری ی وه ��H?;د�� �%� (��B و ڕز��ر�1ون �� وه �M �;د�� �� ���Aر و

����ن د��F}W �2_7 ی ���e2}_A و E7Bا�ن ی ���ûü و �>� دا%� دا�Uازی ش E7B .�# �Bاڵ،

��ا�] ده �� ، #�راوه �%� �_�Eا��Pری���B�4ڵ�و���L�4U;د:��E7Bاڵ� ��ێ (� %� ) �<I��B ی ��L�،[�

�%�<I�B�P��Pر�و�#�ر�P.

. E2GH7�"�5ا����واز���Pن�W����4زۆرن -��ر(� #� ژ��:� #�%E%�ی ڕۆ*���7 ر �� �� ��� ،[B��Aو:�

�ڵ �� �# ���B E*2���اG��4 و �����ران �;�DCران، ژ��ن، ڕز��ری ر�#�وا �B �� �� M� ،^4A �Tن وه #�

�E... و E7C�U(�ران �� �Uدی �����ران، �Uدی �;�DCران، �Uدی ژ��ن، �Uدی ��ا��ی �� ���

�Eدا%�.. و… و E7C�Uا(�رن ، �T ر�#�واش � T_{2� �� %� ژ��-��A E ك وه %����� ��D�E �� ��ڕ

�� �D4� �*� و �� �� �U ك وه ��� �%� (��B ر Ô��� �� �%�G²و� (� ڕ� �*�=Eµان �وەک ��%�#

�ژ��ن، �Aو�� و ران روه �� ك �� �� وه ��ڕ�B�� �7 و وه واژۆ(��;د�� �� زE7ە���I�A;د:�

�ر�� �:�B �� ا�_^ ژن، دان�����دە�^� ڕز��ر�1ون �� و ��Dت ��ار"��Eا �� ژ�:� �� #���I�ڕ ��

�� ر���2 �� و %��� و #��D���"?��و�� �� �FG��4 ��ڕ��4، ر �DI �T ��. وه � öï�T<ان

�ا��Ï�ر���2���و:��� �B�) �%� ��� �T �% ، �F��4 ��ك �� #��Bده �� �T �% ، �FG��4 T�*��ری ��

�ردان و U�(�ر��>1�U و �T�U ��4 و �§�و��ن��U ده و �4?;دن����U دن;� �T �% ، �# �B ش

�FG��4 ی #�زاده ژ��:� ی رد�W روه � و �W '5 ك وه %� U �T�(�ن ر�1 �� ر�� �Bوه �� ڕe?C;اوه ��

�<I�B�) اوه دا �' ه. ��ێ ی;e?Cن ڕ�) �<N4� �� �4هAار�A �% ك �%�C;��A� �� وه�و ��ون (

Page 75: Nojenkrdnewey wellamekan print version

82 ��ژ��� د��و� و�����ن

(��Eا����وازی �ر�� و�;ۆW;ا�B %<ه � و ت و�I ده %���(�:� و ) �<I�5�B�رE��Bا:��دە����Eارا:��

��H� و���L�،ت�~� ��وی �� ?�د%�����4 ��#�وەی��%�،�%] �� �� �� و %] ����?�#�وەی�P¶�د%�ر

��ت A �U�ن ن _�Eه ر��B"�ن �5 و (��"�ن ) �I��B و ڕe?C;اوه ی ڕا��ر و �?;�' ¼���7 وه 4#"�

!��� �^���H��و�����T«����وازی ر1>;]، وه A �T ^G²�I�ن و %] �?�����Pێ�U���ت��و %] �?�

�# �W از ژ��:� ر�e%ری #�زاد��ن ��4ان �� �وارد�] �T ی وه *���I ��E7ه �U �Tاز�U ك وه �Wزی ڕە

�7H4B �7 و �;ا(����ن و ��وك و% '� �:�) �B�) �<I وا #� ،ن �T 2���م �� %� �§�ویG��4 �Uدی����4 ��

�دژی �� ��ا�� �a و �واردن �T ر �T دا ��;Cن� ك و�Ge�Cڕ� ����Aو�µ� ���4��ی � �L� [�

^4À4 �GÄا��4. دە�� �% �Cاو;e?Cڕ �� �T ی;<I وی�� �a ��4ی �� ژ��ن �Uدی دووی- �a و (� %�-

��ا�_^ �_^، ر?;اوا��وە ��Cڕ �و ڕا��ران�� �T ی;<I � �B�% �% �:�G� دژ�1ون و �� �T واردن� ^_�

4?���� B�ی ��2 ده ژ��ن د%?� ��ر�N� �� �DCم ره �� و �?A�µ ��% > �T ��;Cده (�ن �و ��. وه (�

و �� ��ا�� �E� �4ی �� �a دژی U� U�GH7"45 (�1^-��ر(� #�( ز#�زاد%�eا ژ��:� ����ر#�وە

وه ��ا��%��� ڕی و�� �� و ��زا�] درو�^ و وا ڕه �� ��و�C و ژن �T« �� *�ا�� و (�ن�دە�] ڕe?C;اوه

4?���� ر �T ك وه ن �� ده ���Hن دژا%� (�ن، B;ۆ�� ��2GH� �B �%�� �:�G و ���GÓ=ری د%?�ی (� %�

�ن ��� ���� ده ر(� #� �� �1�4;د���ن �� و�U زا�] ده.

��H2G��4ن #�زاد%�eاز ژ��:� �� �Bرو�5 �B�) �%� �� �� �� ر �F��# �W و ك ڕه �C�* ،ر�)

��=�� =�� و �� ز�MN ه �Eی %�ه � و ڕ�Ge?Cن �� Þ{^ �� ژ��ن، ��2Hۆر(� ك ��(#�����

��ا�] ده ��4 ڕه ��E��� �W، (����4، ژ��:�: �"�و�� ��. %� �T) و�Uاری ره �� �D4Bرو�5

��و �_^ �T %�ن �;اوه ��"�و�� ��� �و��وC±�1�ن، ;������Pن� (�ر�DC �� #�و�_{�ن����ر

�µ�� <و�4� �B�) �<I �� ،���B �� �� ا رE}Hوا��� �GÓ �4ن ���ره �� و وU� ڕا��2 ��وان و

�� �� ��نژ *�:� �� *�ن ���Aر و �] ووده ڕوو) �<I �1��B ی ڕۆژه ر �T و $� �%� (��D425;W �B ك

�ی �7A ده ، وه ) �<I��B #�ودزا:� �§� �� �7A ده �U ت�� �7?;د:� �Hوی دا��# ^G��4 ��

�T وان�B .�# %� �"�و�� م �ی��و ��ار زۆر ��*���U �$�� ده و �;دە%�� ڕۆژا�� ^C;� ودی�� �è´

و (�=P���P:�(� (�ر���U دژی E7�Tو����2 ی)L;=( ژ��:� ��$� �U *�4ازی �B #�. رM<1 درC^ وه

� �� وه �� �Uارده #�وی ی وه B?;د�� �� T�ی �� ��و�� �� ، د%?� (�:� ��ز�� وه �Uارد��

����P�Aا��وE� .

75 ��ژ��� د��و� و�����ن

�،���)� �A� �� �ر� �:�)�D*� � �ڕe?C;اوە �%� �������D%E(�:����ر1�دە��� ��� ^�����Bر��W�#

�Eە�7�وە�و� �ش��Bوە%�ك���E��Wە��ن�و��µر�����)�ران��P��4وەك�ÀC�*��ر�ڕۆژەی���(���

��B�)و�� �(�ڕ ���ك �#�وا�� [B� ����Aو:� ��� �#�وا ��Mن،�دە �و�74�وە، �و����Bوەر�� ��;�DCر�� �

�و� ��;�DCران �و ����Bوەر ���U�1�U� �دە����(�ر�1و:� �دە�B�2��;د:� ��� [?4Iو�(� �DI��

����و���ن�زۆر������و���ن���*� ە،���A?����ش� �و(���وە�و���زۆ(��)�ر�%���%�ن،�دو���%�ك�

�^4�4TەE4����،ی�Uا��ی��� !��#�E�Bی�=ی����Bوەر����U���ت�و�

%���D4���F4ران����"دە%�ن��"�و��ی��GH^������ڕا��ردوو�����ردە�E2ان،���وا������و���رەوە

�"(�رد��2ن �و ���و��و�?;د��و �_�Eا� �#��Eام �وەك �U�ی ���س �)�زاران ��� ڕe?C;اوی�"،

(�I�B�ی�#�وارە(�:��"،����)��Bو�*�����4و،���������رU�1������و،�"��رU�1�ی�#�5;ە��ن

�;�DCران�و�(�رE��Bا:����U�2��U�(�ن�و�*�رای� �����ران��،�ڕe?C;اوە(�:������و "(�رد��2ن

���� �(�رد��2ن، �:�)����;�DCر �ڕe?C;اوە ���ر����ری �E45را���:� �#�وا��وە ���رووی و���

�M&م،���و���B�رەL�­����ر�(�U�ز�"?�Û��:�)�� .)��Bو�ن�����ك� �و(���وەی� �ر

���B�2وچ�و�دە�� �%�B������ �ر����H����ك���Iڕازی�#�و�)�و����:�}_?��"Ûران�و�زە�DC;ری��

�ڕe?C;اوە� ���و ��� ���و، �#��Eام ���دان �و �دە%�ن ���#�WE4B�ری � �U;ا ���وەش ��ون،

���Hن��%�7�A� ��ا��ی��� �و��� �ن�U��� ��� ���وەڕ�ن �و�)���و�� �(��1و�1و��وە ����دا�D*�

ÕH�� �FGH�� �وەك �ڕا��Bر�� �وو�7�وەی�� �دە�^ ���داوە �ن�U� �و�µ�دەری ���=����(�ن����Bوە

).����FGH�ڕان(

�E�Hا U���$� �� و T��_^��و:���#���ر����ك����Pرد��2ن��#�W�ر � ،[B��Aو:� ���%��B�)

��*Eار7�(�ت، ��ڕ�Cە�;د��Eا �B�2GH�(�:� و (�I�B>� ��ڕ� %� ژ�ن ��ری ��*� �;د:� ��

�� U�ی #���ر����و:� #�وا�Uدە ;Cرەوە ژ���; .�?��A ���� �� #���ر����(�ن �� E%�B�4ا�

�:� E%�B �$���Uا:��U ،[ا����� ������ �*�ڕ*>'@ا��، �$���U� �#�وا��وە �ڕوا�>�ی ���$���U

��H��%��B�) و و�B�T ©H?4ڕا��ڕا:� �� ��وە ���H��%��B�) ە(�تE4Á2ی. دە�E�# و�# �����U

��H��%��B�) �� �2ڕا�� �<7 ��E:� و 5;اوا�?;دن �� %� ��زەران، ��ری ��*� �;د:� %� �_^ ژ��

����L�����و��H2}W�(�ن #�زاد%�� ^_� .��4Iو�)�و�B�4°�وا��وەی�#�وەوە،�#���ر����(�ن�) ��

���رەو� �$�%��B�)� �*�ڕ¨�� �#�را�2��;د:� �و ��H�(�ن�%��B�)� �ا���� �ڕا��Bر�?;د:� ��

Page 76: Nojenkrdnewey wellamekan print version

76 ��ژ��� د��و� و�����ن

�%� �*�ڕش �?��A� �ڕە�Eە����وە، �ڕا��Bر�� �دە���$� ���دە��7482:� �و �ڕا��Bر��;دن

�دژە ،�%�T� �ڕا��Bر��وە ��;<*� � ��� �و�#�وەی ��H�� �%� ��H��%��B�)-�*ڕ��4ەرە�. * T�ر���و�

�ر��(�ن�و�دە���ت�دژە�����D*� ��D4I�B�)ڕ�و��اوە�و�(;e?Cو�ڕ�B�(-�*ڕ�ری�. *�)��?��A

���)��H��%��B�)���; ����ر#�وەی� �ر��(�ن�������. #�و�ڕe�C;اوا�����ڕا��Bر�?;د:��U���ت�و�

���7C�را:��� �و ;C±��2دە�� �وەك �دەر��و���Àن �FU��� ;��(��Eا� �و �U���ت �ڕا��Bر�?;د:� �

��FU�ا��E�H��%��B�)��$���U�����������روو��DI�Uدە�_^،��� 4°�وا��*�وە�#���ر����(�ن�

� �و�) ;ا�M2&ە�;دن(�;دە%���;د��وە �W�*�دە(�ت �#���ر(� �ری(� �و �دە�_^ ��M ۆL�(����ن ی

��������$��B�W�ی� �ر���Bن�و�*�ڕەدە�Eوو�4���Pە�Eی�و���ر�;دا%�$��)�ر��. �Çودە�_2�وە�

�و� �<�E7C�Uو�� �W�ڕەك �:�P�I�B�Pو�� �و�P�ڕ �Wر�Pو�� [�;<��Bو�� ���ر*�B�µ�(�ن �ر��(�ن،

��P��Hن،�W�وا��Ð#�و��%��B�Pڕە������H�(�ن�و��5������I���ی���*�B����Cو��)�EIە�±C;ن،�

�و� ��� �L� ����دەدات، �و�ڕا��H2�ت �P�ڕ �²�P� ��� �#���ر�P���Lن �و�#�B�ر���Eا �Âورو�#� �:��

���P��H�وە�وە��2ون �%��B�Pوەر���و��B����I�B�P.

ر� رو* �/ و داد=% ��� د* !/ ژ��ن �/، آ>��>� آ% د* ر د�!�ت "% <% �% =/ وا�یی%� 7(ی�ن آ% �.�� د* '( ی% ��رآ( Uی3ی�ی&/ آ% ه�وڕی�� �% زی�'�؟ ����� �یی%

%:��:% ن و "% درو!�2:% ن ی� ڕ�F:او* آ��8ی8<� *و %�2� %�?� ؟ و* '% !% د* ه� و

A�و��وەی ��*�D4 وەك[ �;�DCرا�Eا %� ژ��ن دە��F �� دە���ت _�2ا�_^ �� #�وەی

�<I�B�)[دا ،^_��� و #���G5�دا �� ژ�ن �� ��رC?� دە�;GB ،^C�W�ر داد �روەری #�Eی

��ون ��ردەE?4Bا �T« �� دە�����eزان �DC;� .�?��Aران و ژ��ن �Uدی �� ��45?;د��T��

���وە ����وی �U ازی�U�74:� داcØن، دە���ت ��دە��?� �}HB�T ;Cژ�� �DCوەك د%?�ی ��و

��ون ژ��ن %� �;�DCران ����وە،�T 7�%�ن و� ���ی ��4 �;دووە�وو�7�وە� ڕ�� �و ��Dران���U

�%��B�Pوەر���و��B�ن��P��H�.

�#�وە ،�H7B� ����Aو:� ��� �و �#�ز�Bو���Pن ���C;ەی �ن �� ژ���M� ،�?4 ۆ��ی ���U ��

U�ڕز��ر�;د:� و �M �;د��وە ��ا��:� ژ��ن زۆر7�ی �� _����ا%�، و دەزا�] ژ��ن ��4 دە�C±��2;ی

�ن�U ��H� ن و���G��4 �E��Wە%�(� �� ���Aو�� #�و T�روەT. �T�%� #�وان *�ا���� ��

(��4I�B ��*� ە وا%�، �Bدام و» دە����Eارە ��و (�I�B>�دا ��« ��ا%� ���ودەدەن، ژاراوی

81 ��ژ��� د��و� و�����ن

�م،�Cو���وەڕەدا��ڕ�� ��،V���� �� ك وه #� ر�ن، ��(M� �� زادی�# ،^Cدر�� �DI�� ی ده. ��4 �^ ده

�� ���2 ����ا�_^ س �� �_^، �� �E4ا #�زاد��و:�) ی #M اده( و�U �FG�ی ��4 �� وا_�� �Wری ڕز��ر

�� �C�*�Cڕ ���� ����%��B�Pری��� .�# �B ش �FG��4 U�ڕادەر1<] و U�(�را��ون �T*��ری ��

�T �% او و #� و;e?Cو ڕ ����B�) و*�4ە �� ی�T دی ی�U ت�Iرت و دەو� و ڕe?C;اون U'&ان، و

4?����ون، ��� ����Nو (� %� �Aار�4Aه ����ا�] وE}²ا �� U .����A�(�را��ون و U�ڕز��ری �]

�4I�B�) �5 هE��Bو ر ر �a �a ژ��:� ��ره و �� ر �T. دوو - �a و ر ر) ©H?4I �5 ����B��B و �] %�- -

� �� و ��! �;اوان و �?;�' ان و ڕا��ران( ك %� و �ن ��C<ا%�( دوو - �a ژ��:� و) ر�;دان

�5 ����Bو ران ر � �Bن �� ڕ�G² ��ره م ��. وه �4T ��7 ده م ر�T �� دا ڕe?C;اوا�� و ��) ژC;�;دان

�� �� ژ����4 و �Uری وه ��4 ده �:����E4ەرە �و ��2�م ��و� ��و�����T �� وC^ %��� هد و ر ده

،^_������ (�:� زه �T �Wوڕه ن =%� �� ��ره م #� ڕز��ر�U وه ، �� �DCر�� ;� ی وه �� �; (��� ز;ه و ورد

�W�وت�و ��وكBرت و�� ی �Aار�4Aه �� و وه �;�2C ڕاوده ��ڕازی ژ��:� %���(����ن، و ت و�I ده و

���1 ودا �*<ه و و _{<ه ،ر ر����B �5 و رE��Bه �5 ر، ژC;وه و ر روه �� %���ی�) E� �7 دهC;� وه .

���رە ���و �a و �واردن �T ی #�%%E������� ��I�îï��� و �� ڕز��ر�1و���ن #�Eی - �a �;دن

�2��# �B ا����2 �� ی وه ر#� �� �� �_^، ده�öïن ی د��U و �� ���ن وه ���T*��ر�U �# و

�H?4© ر �T و داوه %�ن �;�ره�) �� �Æ4و ر� �T �<I وه را�� �� �a ��_�2 ڕe?C;اوا�� و #� ��4 $� (�

�U ���% �� ری �D4وا #� ، #�زاده ژ� �B�� �� ���Iڕا�B ا و %��� و (�ن�� �B�) �%� �$ و #���ور�� و

����وا���ر�;د���ن �� (�ن زE7ا�� ی ر�W ده و ن #��Bده (�ن ڕا��Bر �� �B�� �$ �T ��I ،وه �� او�# ��

^C;Lدە .

ود%�ار�� �� و�Cه �� (�ت، �E4Á2ه ده وه U����B ���� �� م �� %� �§�وی �T ڕز��ری؛ � ،[B��Aو:� ��

�ز�MN ه �و ��U'&ان، (�:� �2?;ده ده��2��Pور��� (�ت �و �W�وتB�B�) �<I ده و �Iو ت و

�� �� (����ن �Tو*�4ە �و��و �<وM74Uن#�وەزE��Bا ���� )���?� �7%�M7_GÁ��� �Iن ��وە�2���Pا�Mن� وه،

�E�Hا�����ك�%��B�P��~4��*�~4�7�وە� ;<�L�%ا�E"��Pودەردە�Tو��±C�� �� �T. �# �BوMAن�و��Tو

�T ر �D4ۆ�;B �A ه و و��وهE7� ،^� �� ری� �*�ن. درو��2 ، #�زاد��و�� �Uاز "��"�[�� �� �T ر

�� �� ك، %���%� و ر�Bن �5 و �4À^ �� ده رE��Bا �� �� د%?� :��� �� ]ی #���ر�2[دە���$�

�?aB ���� �و� �وا�>�ر�� (�ت،� ده ����ر�Bن %� �Tو��ر د%?�ی وا:� #� ]%2>�ر�� دۆ�7�B[زا��Iون

�Lرە�W� �ردا:�>1�U .�"4# ی �A ن ژ��ن %� و��وهMا��� ��:� �� �� (����ن و�� �U و �Uا�^ ��

�و U'&ان (�:� �' %5�7�رE��Bا:�����4ان �������U��Bن،�B �A<ا��F ده %�7 ����?� و ÃGÓ' %] د%?�

Page 77: Nojenkrdnewey wellamekan print version

80 ��ژ��� د��و� و�����ن

���4���و�دەز�µ��Wو�P��%��Aن،� a��و� �%����ر� �_^،�U�U�1�����Aردە�_^،�L��دژی��B�Tو�

�و��دژی� و��Uارە�Pن،���%��GL:��#���ور���و���%��GL:��دە���ت�و���%��GL:��#�رك�و��Bف

GHد��وەی��;��H��%��B�Pو����Tو��^_*�~�_���B�2ڕا��Bر������ �ر���B:��و��� �ر���H��B�وە،�

�Aرە��ری� ;���Pن�و�������%���Pن��Eات،�#�W�ر���،�#�وا�U�U�1����ری����درو��2;دن�و�

��;د��وەی�دە%�ن�ڕe�C;اوی��µو�A����دە�C±��2;ا���و�ڕا��Bر�������وی�ژ��ن�و�E7Bا�ن�و��µ

�~�ر���ژ7>��و�#�B�U����HN��B�#ە�E��Aر�T4^�و�دوا��ر�Aوە�دەردە���Pە±C���و� �ژەڵ�و�MAن

��وە��Pا�دەE��Iر�#�و����#�¨�����روەر���دەو�T�،^_�����$�%�7�Aروەر�����.

؟ آ�� دی:� �یی% 3Uی�ی�م و 3Uی�ی��%- ��رآ( �ی�واز� �%

�# �W ر �� �� E��Aر$� واژه ��2 ده�) �?� �B م���وا #� ، وه&M7�"45�Pر���#���� [B� ��E7C�U�وەی �

� ���را�B�ر�ژ��ن، �T��واردن �و ��2�م �2}_T�ڕ���B��� �FGHLر���#� �'@وا���� - ��ر(� #�وەك

�2GH7�"45 ن (�ن��N��B�# وو�;د��E7 ژ���Eا ��اU �� �4� �Ï�(�را��و�� و U�ڕز��ری ��W:� ی وه ز

�a �� دژ�) �$ �a -�A ��E� ش �� ژ��ن� �a-��ر(� #� د%?� (� وا��%� ��. وه ��وا�� $� (�

�2GH7�"45 4°� �� (�ن ژ��:� B��;د:� ��2 ده �� (�ر د%?�، (�:� ��H2GH7�"45 #�را�2� ی وا��

�ن $� ڕا��را%� ژC; �� #�زاد%�eاز�U ���� د%��دا�ن� �����ر�#�وا:� �ن�U� �ڕا��را%�$� �T�م ؛

��Eا�ڕە�EەL���وە،����وا��%���Pد%���ڕە�EەL���وە�و�T�م�ڕا��را%�$��#�وا:��د%�����Uر����

��( �� A�µ?� ڕ2Ge?C� و $� را%� ڕا�� �ه ��) MT ا̈رCر� �a ری �) ���B و ژ��ن ی وه �A و��وان

�� �F}W زا�] ده.

�ن و �4�GÓن #�زادی ژ��ن ی وه ��#� � ©H7B��Aو:� �� و _����ا%� (�ن ��2GH7�"45-��ر(� #��U ���

�ی �2GH� �B �T و �GÓ=ری �� (�:� داوه Cۆ�� �وار;B ن�) �� �F}W�4ن�GÞره �� ،ڕا �� �2G��4

�ه ��4 ����Eا (�:� ڕ�U �# و ����?4 �a و �� ��%E� وە�و�� ��وا�������� ژ��ن ڕز��ری . رن ��1�4 ��ڕە

�� �a -�A یE� �B�) �%� �$ و �����% �� ��� �� �Bر�� را�Eا روه �� %���ی �� �A E� �4I�U ڕ

�و����1�4;د:� �� �DI �FG��4 �� دی، ��%_�2 �و��و ڕا��Bر�� و #���ور�� �%� �E4ان �2��Pور��

��%���% �:�) �T ��L� ،�%�T� ���%�B�7و���#� �:�Pەرە�Cر� � �����4 � �و��I�Tە*���E�وەی �واردن

���4��%��µ��Pو�A����دە2C;W�وە .�B�Tو�

77 ��ژ��� د��و� و�����ن

����رەی �B�Tن ��روای و �_© ����ر #�B�. �>;��دە�^ دە����� #�و ژن

،���)�2GH�������� �� ن'Iر« دە�W�# �$�Iن دەو�"��U ^_��T ن و�B�U ،نMەا�>��Bو 5�ر�B�T

�:�BاE��# وە�� #�W�ر« دەI'ن �� �2GH7H74�(�ن،-�Bر�GHG^ ����رەی %� اددە�]،#�ز ��

(�I�B>�ش و �;�DCران �B�Tو �DC;� ،^_��Tر"�ن B�DÛ�$� و �_^ #4"�دا ��دە��F دە���ت

.» دە�] #�زاد

������ #�وە�Eە �E��Wە%�، #�و �و�� �� �Ä�<4{�ن �� ��"�و��، �وەك ��ر�¬���و���رەوە

A�ن �� ��M7Hن، ��وە(� �Eە%]، ��دە%� #�م ��رە��ی و دوو ڕا��ر ��دەی ڕووداوە(�:�

��%�ی ��ژU ;C;ا � �E��)�2GH7H74ا-�Bر�GHG^ د%?�2��ر�� دە���$� ��%�ی �� �;�DCران

T�ر�ÊC �� (�ردان A�ن و دەA�و����وە ��ر��ا(��Eا �ر���B:� دە���$� دە���$�

�ڕۆژ��رەدا (�رد��2:� و ڕا��Bر�� و #���ور�� ڕووی �� ���® ��ردە�B ��را:� وەك #�م

�$�%��B�) ت و������ ��®EGا ��ردەA �� �B�ن وەك و دەA�و�_7�وە (���2ور��وە

�:�)���� VCر�T »ل�"* ��éڕووی » ا���� ���B �:وە ��(�ر1;د���Bو ز�A�� �:�)�Aاروو ��و�U �a

دە���$���وا��:� �(�ن��������2GH«(�رد ��ر��ازی دە���$� �����%�ی #�م�ڕۆژە ��ون، دوو

���U«ن دا�)�Aن و ��و�)���Bردی و ز�Pدوو �� زاراوە(�:��د%��ی��a ���� �Tروە�T�،[C;دادە�

ªP 'Bر�و��a�Aر�و��A��دا�ژ��ن�U;ا � �'��%�ی���روەر���*�ژن�#��M&ا�_^�و���رۆL{����ران�

.A�و����وە�و�دەA�و�_7�وە

L�،اتE���}Hوا���#�،^Cە%�ك�دە%�وE��W� ��Tار���وەE��Bو�5�ر���@'Wر�P��~Cار���»�T��ژ��ن����

و�ڕا��Bر�����ر�B%�دارEا�ڕۆ��Iن���H��و��B�Tو�*����4�دە�^� ��وا��وە�و�ژ��ن����دەرەوەی�

� ���روەرە �#�Eی ���و، �7% '�� ���ڕەW�ز �L�س �T�ر �و �#�L�B�2GH� !��B�ن �:��#Ma§7H&وا

"���µ�ر��� ! "� �U'&ا��Eا �B�2GH�� ��B�Tن ��� �ژ��ن ����Aروردەی�� � ��� [�4I��

�روەردە�Pر�و�� �ژ��:� �زا�~��Pن، ���دە�� ��� �و�E��P�W '5ا �دا%��>� ��� �T�ر�#�وا �>�را��،�Pر��

�B�Bە���2و�وا���'�Sوەك��Tو�Pرە� ��وە����Pن�#�زاری�E7Bا�ن�دەدەن�و����وا���P:����روەر���و�

�B�2GH���ان��E��L��و�دە�BرMW ���#�%���و� M ۆزL;د:��S'Bوو���P�I�B>�ی��7�A%�$��و�ڕەوا%�

��وە����Pن�� ��Tو�Pرە �وەك �5�رE��P�<��Bا ��� �ژ��ن �دە���>EەL�ن، �و�=وان �E7Bا�ن ��وە����

�ژ��:�� �دە*?7À4�وە، �����ر�E��I�Uا �L�B�2GH�� �:�P���B;ۆ �دژە ��PرL;دە �و �$�%�Pو��

��ك���� �L�I�L�دەL�ن، ���ر�B%�داران ��� �%�Bر��� �C;L~�ر، ��وا:�� �وەك C;L~�ر

Page 78: Nojenkrdnewey wellamekan print version

78 ��ژ��� د��و� و�����ن

�Tو�PرەE�����Pا�E4�@34LەL�ن�و� �*×�ل���%�ELی�دەW;ن،�ژ��:����ر�Cە��ر،� ����Hو���ر�1ز�

�و� �ڕا��Bر �و ���ر�B%�دار �ژ��:� �دەL�ن، �L�B�2GH�� ��� ���ر��Cر� � ��Tو�Pرە����Pن وەك

�ژ��:�� �دەدەن، �و�A�و����وە%�ن �I�U� �دا:�;5� �T�و�� ��Tو�Pر�ن ��وا:�� دە����Eار�وەك

�%���ی� �ر���2��Bر�وە ���وا�� �دەدەن، �B;ۆ���Pن �دژە ���%� ��� óدە�� ��' ����P�7%ن، ��Tو�Pرە ك

E��A-�E��"��Iوا:��دەو�� !ژ������

� �B�L� ���و���ارا��دا �ژ��ن �T�ژ��Bری �B�L� �� ��� ��وا����دا� ���و��B�Tو �ژ��ن �~}Þ� ^C;Lدە

���Hن����H2ا�دە�EB�2GHژ��ن���و����L�،��H���%��و���وا���ر�Mن�%��دژی��_^،����م�#�B����و�وا

���! �L�B�2GH�ن;Wڕا� �و �<I�B�P� ���ڕ�Cە�;د:� �:�Pارە��� ��� �*�4ە%�ك »�T��� #�W�ر

�ن�����U���E��"����%���L��H�دا���*Eار����و��%��و�ژ��ن�وەك��;و*^�و��%�7�A��B�2GH�

=��� �%� ���و��%�، ��وا����� �#�و��B�Tوە �دژی �و��Uد���Uد ������و���� ��وان� %�:��B;ۆ���و:�

�دژی� �و �$�%�7�A� �P�%�����4 � ��B�Tو �دژی �دەL�ن، �E��Wە%�� �#�و �L� �#�وا��ی B�L�وە

�و� �#�B;از ��B�Tو �و �A�و�_7�ر �~4B�2GH�� ��B�Tو �و �A�و����وە%�ك ���رە �B�Tو

#�%%E������A��:�P�و����وەی�B;ۆڤ���و��%�،�#�و���دە�2��Bا:����M4ن،�#�W�ری�درو����ون�

�W� � �Tو:��وە�AەرE2و�درو��%�T��~��������P�%ەE� .و�� �<I�B�Pاری����L� ���م���داU�وە

4°�وا��وەی�#�و� �E��Wە%��� ��B�2>�ر������P�I�B>�دا ���4��ی ڕووداوە�Pن�و��;و*^�و�

�دە74T"�وە. دە����4ن ��"�و�� �%�ك ������ ��' ەدا [B :ی������U� ��� �ن�U��� �ژ��ن #�وە�Eەی

� �زاوز�² �BاE��#�P� �دوور7�وەی ��� �����ر�E��°Lا، �*�وL;دن �و ¶P 34L� ��� ��4ەرژ���Eا،

�^_��Tن��%�Iرا���و�ڕۆ�Pا�]�#�و��� ��وان����،�%�Tن���Iا�ڕۆE%EL�%!

��2 �E��Wەی�ڕز��ری�و�#�زادی�و�%��GL:��ژ�����ن�L;دووە،�G_#�����Lاوا��ی�;e�Cن،�#�و�ڕ�*�

���µ� �~�U�ر �ن�U� �L� ���وەی ������Eووە؛ �#�وە%�ن 4°�وا��ی� �و���L;دەوە ;د��وە

���E�وەی���� ���وا ��B�2~�رەE��Pا، ��%��Aو�µ� �����4 � ��� [���ڕاز �ژ��:� ڕ7�Ge�C�وەی

��L� ���4��%���Pد%��ی��µو�A����5�رE��Bەر�و�5�رE��Bەر،� _{;ەو�و� �*<ەو، ڕ�Ge�Cن�و�

�T�%�؛� ���ون ��B�Tن �ڕا��Bر��E}H��Pا �و �#���ور�� �و ����%��B�P� ��%��Aو�µ� �����4 � ��

5� �و�دەوI�تU'&ان، �و�5�رE��Bار�� �و� �ر���Bن ��@'Wر�Pو�� �<��B5�ر� ،�Wر�P� �W�وت،B� ،�W ' .

�#�م� ����م <��B�2~�ر��،� �و� �زۆردارا�� ���4��ی � ��B�Tن �������E�وەی� �د%�� �P�%����وا

. ��رە�����وی��Uدی�ژ��ن�و�ڕز��ری�و�%��H��GL�وە

79 ��ژ��� د��و� و�����ن

�[B��:و�A����ر#�وە������] و�A����B�#���H7ر��Bك��_^�' ەدا����Lو�#���ر�B�T��:[ر��W�#�،

������#� �~4À2Ge�Cڕ� �دە�_^ �#�وا ،^_��T� �ژ����وە �����وی �Cاو;e�Cڕ� �و �W;وپ �ر1_^>�

���م�#�وەی�L���2�م����ژ��ن�و� ���E��A�aو�. T��_^�و�#�U��¬��B�P����L�B;د:��ژ��ن��_^

�2��P� 4>�ی� �L�B�2�� �L� �����ر#�وەی ،^� 31�4���� �ڕەW�ز�� �و�ژC;دە�2��� �و�#���ور�� ور��

���� ��H��%��B�P� �وو�7�وە�� ��� ������ �ژ��ن ���L�وا ،��H��%��B�P� �~4�; �و� �%�T� ڕا��Bر����:�}_Lڕا� ¶­��� �Tروە�Tو�� ��7'ن �T��§�و����وە=��:� �دە��ا�] ��µوE��P��%��Aا �و��� ��E�4ە��

�B�P� �و��Pرو�1ری �ژ�ن �~Cار��� ��B�Tو ��� �L� �د%��، �L��H�ی�%��B�P� �4�وە�ڕەW�زە� I>�دا

�PردەL�ن�و�دەژ]�و�#�وE7ار���دەL�ن،�#��B�2��#�و���EIارەی�#�زادی���2ا�_^���������%�ك�

^C>ی�. ��اڵ����B�7و��� ��H��%��B�P��~4�; ;���Ñژ��ن،���Lد%�������ر#�وەی���P�%�����وا

���4��ی��2GH�م�و���ڕ�Cە��را%�$�� P�I�B>�وە�#���ور���و��2��Pور���و�ڕا��Bر���T�%��و����

�و�T�م� �%�ە�2�� ��وا�H{�وە� �و��Uدی �<I�B�P� �ڕز��ری ��� �ژ��ن �ڕز��ری �T�م �%�ە�2�،

��F}Âو�T��ا�;<%� ��L�،ازە�e2GH���*�از�و���e#�ر���P�ر�*�:�� ��وا:��#�زاد%�eاز�و�ڕز��ر

����ن �ژ��ن �ڕز��ر�eازا��ی �وو�7�وەی� .�¶­��� ��E7ە��P�2ن �و���C±ە �MAن �B�2��#� ����A

ر���ژ��ن�وەك���*���4�وان،�ڕز��ر�ن���_^،�����ر#�وە�#�W�ر� ��وا�T��4�ن�و��Uاز�ر���ڕز����Pر�#� �وەك �T�م �#�وا ��2��Pور���Pن، �و �ڕا��Bر�� �و �#���ور�� ��E��1ە�P� ��� ڕز��ر�1و���ن

�و� �#���ور�� E��A�aی� ��� �ژ��ن �ڕز��ر�� _�7و��� �2G��4 � ����Aری ��� �T�م �و B;ۆ���%�ن

����و �%��B�Pوەك���،[*�~�_�T��واردن�و����B�2ڕەW�ز��،�*�ن����*�:��ژ��:��#�زاد%�eاز�

©Hوا��� ����������ر�ڕز��ر�1و:��ژ��ن���،���I~������ر�ڕز��ر�1و:���Uدی��V���!

��$�Iدەو� �����4 � ©_ � ���ران �#�W�ر �#�وە%�، ،[%���� ����M ی ^_���� �L� �د%�� �D4�*

� ��TوA�رخ �MW ی����وە��[��ر��[�2�� ،P� �~Cر���;���ز �ژ��ن ��� �و�م ^_��;Wوە�U��� ���2ور��

���م� �#�وا ���و1_^، �P�I�B>�دا ��� �ژ��ن a�دووی� �و� 4>�ی �ڕۆڵ �ڕe�C�ر�و�د%�ر��ری #�%Mن

�#�و� �د%�ر>�ری �ڕا��Bر���Pن �Wو�دەز� �و�دەوI�ت �و�و�%��� �و�5�رE��Bار�� �ر���Bن� ڕۆژ��رەدا

E��A� �ری>�� ��"�و�� ��� �W-ڕ7C�*�C�ن، �T�رC"�وە، �:�B�ر�� � ���=%�ن ����ژ�� �ژ��ن �F*�

��م���رە�#�B�����74�ری�#�و�ڕا�L�،�%��H2���2�م�. �B�T..E<ا����' U��P�%�7%'&ا��L�ی�و�

2"���~��T�%��و�#�وی�دژی�GHر���و�#���ور���و����Bی�ڕا�B�7ژ��ن���م�ڕۆژ��رەدا�ڕ�{��و�����

� �F}W��� �ڕە[T��واردن �����ر���B�7ی �T��وردن ،��%�#� ���ژادی، ،�:�Bز� �و�ڕەW�ز��، ó�

���دا%���ون �C�* [� �ڕەW�ز�� �T��وارد:� �د%�ر�;او�� ��� �%�ە�Eەدا� �و� ��وان[و���م ] ژ��ن