NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs...

195
NASLAGWERK – PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 – 23 november 2018

Transcript of NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs...

Page 1: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NASLAGWERK – PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM

Editie 41 – 23 november 2018

Page 2: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 3: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Permanente Educatie – Corporate Legal –Amsterdam

Page 4: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Permanente Educatie Amsterdam

No. 41 – vrijdag 23 november 2018

Beurs van Berlage, Amsterdam

Page 5: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

AgendaBeurs van Berlage, Amsterdam

• 09.00 - 11.00: Introductie, Actualiteiten

• 11.00 – 13.00: Audit Regulatory Compliance landscape

• 13.00 – 14.00: Lunch – Bistro Berlage

• 14.00 – 16.00: Contemporary Public Audit - Update

• 16.00 – 18.00: Rode Loper Amsterdam – Meet Berlage

Page 6: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Terms & Conditions

•Presentielijst bij aanvang en eindevan de dag

•Evaluatieformulier

•8 punten van een erkende PE-instelling

Page 7: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Mede mogelijk gemaakt door:

Page 8: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Contemporary Public Audit

Page 9: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

Page 10: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

α - Duurzaamheid /Continuïteit

IR – Trust: integere bedrijfsvoering

Γ – Fraude

ICR – Design: goed gedrag

Β - Naleving Wet & Regelgeving

DR – Transparency: informatie

Maatschappelijke relevantie:

• Signalerend qua risico’s:• Fraude

• Continuïteit & duurzaamheid

• Regelgeving

• Toevoegen vertrouwen aan:

• Informatie

• Integere bedrijfsvoering

• Goed gedrag

ACR=αIR * γICR * βDR

Page 11: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Accountantscontrole risicomodel (ACR)

Significant risico(COS 315)

ACR IR ICR DR

Een geïdentificeerd en

ingeschat risico op een

afwijking van materieel belang

(COS 200) waaraan, op grond

van de oordeelsvorming van

de accountant, tijdens de

controle bijzondere aandacht

moet worden besteed.

Page 12: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Accountantscontrole risicomodel (ACR)

Significant risico(COS 315)

ACR IR ICR DR

• frauderisico (COS 240)

• recente significante ontwikkelingen op

economisch, boekhoudkundig of ander

gebied en daarom specifieke aandacht

vereist;

• complexiteit van transacties;

• significante transacties met verbonden

partijen;

• subjectiviteit bij het waarderen van

financiële informatie met betrekking tot

het risico, vooral als de waardering veel

onzekerheid inhoudt; en

• significante transacties die buiten het

kader van de normale bedrijfsvoering

van de entiteit vallen of die anderszins

ongebruikelijk lijken.

Page 13: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Significant risico

Indien de accountant heeft bepaald dat er een significant risico bestaat, dient hij inzicht teverwerven in de interne beheersingsactiviteiten van de entiteit die op dat risico betrekkinghebben (COS 315).

In sommige gevallen heeft het management mogelijk niet op passende wijze ingespeeld op significante risico's op een afwijking van materieel belang door interne beheersingsmaatregelen met betrekking tot deze significante risico's te implementeren. Indien het management nalaat dergelijke interne beheersingsmaatregelen te implementeren, wijst dat op een significante tekortkoming in de interne beheersing (COS 265 Meedelen van tekortkomingen in de interne beheersing aan de met governance belaste personen en het management) .

Page 14: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

De α drijft het IR voor wat betreftsignificante risico’s, incl. fraude risico(COS 315)

Trust (α)

1. Kernwaarden,

Missie, Visie

2. Strategie

3. Enterprise

Architecture

Page 15: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

De γ, mede in aanvulling op αdrijven het ICR.

Design (γ)

4. Interne

beheersins-

omgeving

5. Risicoanalyse

6. IC entity level

(ELC)

7. IC transaction

level

Page 16: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

De β, onderinvloed van αen γ, drijven het DR.

Transparency (β)

8. Internal

reporting

9. External

reporting

10.Internal Audit /

3rd. LoD

Page 17: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Fraude driehoek

Motivatie/druk

GelegenheidRationalisatieα

γ

β

Page 18: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

Materialiteit bij de planning en uitvoering van een controle (COS 320)

Evaluatie van tijdens de controle geïdentificeerde afwijkingen (COS 450).

Kwalitatieve materialiteitsoverwegingen

α Materialiteit

γ Management

override of

control

β PKI

Page 19: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

Risico’s met betrekking tot het doorbreken van

interne beheersings-

maatregelen door het management

α Materialiteit

γ Management

override of

control

β PKI

Page 20: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

ACR=αIR * γICR * βDR

COS 200:

“Een houding die onder meer gekenmerkt wordt door een

onderzoekende instelling, het alert zijn op omstandigheden

die kunnen duiden op eventuele afwijkingen die het

gevolg zijn van fouten of fraude, en een kritische evaluatie van controle-

informatie.”

α Materialiteit

γ Management

override of

control

β PKI

Page 21: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Actualiteiten

Page 22: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Rekentool materialiteit op NBA.nl

• De rekentool materialiteit staat vanaf nu op NBA.nl. NEMACC publiceerde begin dit jaar een onderzoek naar het gebruik van het begrip 'materialiteit' binnen de meest voorkomende opdrachten in het mkb.

• Uit dat onderzoek bleek dat mkb-accountants met name bij risicogerichte samenstellingsopdrachten de materialiteit van posten in de beschouwing betrekken.

Page 23: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Rekentool materialiteit op NBA.nl

• In het onderzoeksrapport wordt ingegaan op kwantitatieve en kwalitatieve materialiteit, de regelgeving ter zake van materialiteit, de wijze waarop accountants in de praktijk materialiteit toepassen en een aantal 'good practices’.

• Om tegemoet te komen aan de behoefte vanuit de praktijk ontwikkelde NEMACC een rekentool voor het bepalen van de kwantitatieve materialiteit.

Page 24: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Verplicht PE-onderwerp 2019: Fraude

• Het NBA-bestuur vindt het belangrijk dat alle accountants in de financiële keten fraude kunnen signaleren en zo nodig opvolging daaraan kunnen geven. Daarom is het voor alle accountants in 2019 verplicht om een training Fraude te volgen. Met uitzondering van de leden die in 2017 al de verplichte training Frauderisicofactoren hebben gevolgd.

• De training heeft als doel de bewustwording van de accountant te vergroten van wat het maatschappelijk verkeer van de accountant verwacht op het gebied van fraude.

Page 25: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Update - Accountantsdag 2018

Page 26: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

AFM-rapport: Kwetsbaarheden in de

structuur van de accountancysector

https://www.youtube.com/watch?time_continue=82&v=8ctmTKo8YYw

Page 27: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Conclusie 1

“Er zijn aanwijzingen in de wetenschappelijke literatuur dat in de huidige structuur van de accountancysector meerdere bronnen van marktfalenliggen besloten, die een negatieve invloed (kunnen) hebben op de kwaliteit van wettelijke controles.”

Page 28: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Conclusie 2

“Er zijn mogelijkheden om marktfalen te adresseren binnen de huidige structuur. De negatieve impact van marktfalen wordt met kwaliteit verbeterende maatregelen verminderd, maar bronnen van marktfalen blijven bestaan.”

Page 29: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Conclusie 3

“Bronnen van potentieel marktfalen kunnen worden weggenomen door de invoering van alternatieve structuurmodellen. Dit vereist significante ingrepen in de markt voor wettelijke controles of in de structuur van accountantsorganisaties. Nadere analyse is daarom nodig.”

Page 30: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Alternatieve structuurmodellen

1. Audit only

2. Intermediair

3. Rijksaccountant

4. Financial Statement Insurance

5. Afschaffen wettelijke controle

6. De gebruiker bepaalt

7. Audit Quality Indicators

8. Joint Audit

9. Begrenzen marktaandeel Big 4

10. Corporate Model

Page 31: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 32: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NOCLAR (in consultatie)Non Compliance with Law and Regulations

https://www.youtube.com/watch?time_continue=2&v=umKeuNvf5ks

Page 33: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NOCLAR

• Het geeft aan wat van accountants wordt verwacht en hoe zij moeten handelen als regels niet worden nageleefd door de cliënt of binnen de eigen organisatie.

• Is het nieuw? Ja en nee. De NV NOCLAR werkt uit wat als principe al in de VGBA werd genoemd. Ook nu dient u volgens de VGBA al actie te ondernemen als u een overtreding van regelgeving constateert.

• De beoogde ingangsdatum is 1 januari 2019.

Page 34: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NOCLAR

• De NV NOCLAR geldt voor alle accountants, maar de impact ervan hangt af van wat u doet.

• Zo maakt het bijvoorbeeld uit of u betrokken bent bij wettelijke controles of een samenstelopdracht of een adviesopdracht uitvoert.

• Als het gaat om NOCLAR in uw eigen organisatie maakt het uit of u werkzaam bent in een seniorpositie of niet.

• De NBA heeft vier stappenplannen gepubliceerd. Deze geven aan welke stappen accountants moeten zetten wanneer zij aanlopen tegen een overtreding van de regelgeving.

Page 35: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Stappenplannen

• Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving cliënt (controle-opdrachten)

• Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving cliënt (overige opdrachten)

• Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving in eigen organisatie (senior)

• Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving in eigen organisatie (niet-senior)

Page 36: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Audit RegulatoryCompliance Landscape

Page 37: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

HRA 2018

• Wetgeving

• Verordeningen (inclusief toelichtingen)

• Nadere voorschriften

• Nadere voorschriften controle- en overige standaarden

• Overig

Page 38: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wetgeving

• EU-verordening; eisen wettelijke controles van financiële overzichten van oob's

• Overwegingen bij EU-verordening; eisen wettelijke controles van financiële overzichten van oob's

• Wet op het accountantsberoep

• Wet tuchtrechtspraak accountants

• Wet toezicht accountantsorganisaties

• Besluit toezicht accountantsorganisaties

Page 39: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Verordeningen

• Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)

• Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (VIO)

• Verordening accountantsorganisaties

• Verordening op de kwaliteitsbeoordelingen

• Verordening op de klachtbehandeling

• Verordening Raad voor Geschillen

• Verordening op de ledengroepen

• Verordening op de kennistoets

Page 40: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Nadere voorschriften

• Nadere voorschriften kwaliteitssystemen

• Nadere voorschriften permanente educatie

Page 41: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Nadere voorschriften controle- en overige standaarden

• Begrippenlijst

• 100-999 Opdrachten tot controle van historische financiële informatie

• 2000-2699 Opdrachten tot beoordeling van historische financiële informatie

• 3000-3850 Assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot controle of beoordeling van historische financiële informatie

• 4000-4699 Aan assurance verwante opdrachten

• 5000-5699 Overige opdrachten

Page 42: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA)

Page 43: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is GEEN fundamenteel beginsel in de VGBA?

• Integriteit

• Onafhankelijkheid

• Professionaliteit

• Vertrouwelijkheid

Page 44: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is GEEN fundamenteel beginsel in de VGBA?

• Integriteit

• Onafhankelijkheid

• Professionaliteit

• Vertrouwelijkheid

Page 45: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Artikel 2 VGBA

Teneinde invulling te geven aan zijn verantwoordelijkheid als accountant om te handelen in het algemeen belang, houdt de accountant zich aan de volgende fundamentele beginselen:

• Professionaliteit

• Integriteit

• Objectiviteit

• Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid; en

• Vertrouwelijkheid

Page 46: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Professionaliteit

• Artikel 4: De accountant onthoudt zich van elk handelen of nalaten waarvan hij weet of behoort te weten dat dit het accountantsberoep in diskrediet brengt of kan brengen.

• Artikel 5: De accountant die vermoedt dat de organisatie waarbij hij werkzaam is dan wel waaraan hij is verbonden wet- en regelgeving niet naleeft, treft een redelijkerwijs te nemen maatregel.

Page 47: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Integriteit

• Artikel 6: De accountant treedt eerlijk en oprecht op.

• Artikel 7: Indien de accountant betrokken is bij of in verband wordt gebracht met niet-integer handelen van anderen, neemt hij een maatregel gericht op het beëindigen van dit handelen. Indien de maatregel, bedoeld in het eerste lid, niet mogelijk is distantieert de accountant zich van het niet-integer handelen.

• Artikel 8: De accountant die vermoedt dat de organisatie waarbij hij werkzaam is dan wel waaraan hij is verbonden niet integer handelt, treft een redelijkerwijs te nemen maatregel.

Page 48: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Integriteit

• Artikel 9: Indien de accountant betrokken is bij of in verband wordt gebracht met informatie die materieel onjuist, onvolledig of misleidend is:

• neemt hij een maatregel gericht op het wegnemen van de onjuistheid, onvolledigheid of misleiding; of

• voegt de accountant aan deze informatie een mededeling toe waarin hij de onjuistheid, onvolledigheid of misleiding aan de beoogde gebruikers van de informatie kenbaar maakt.

• Indien de maatregel of mededeling, bedoeld in het eerste lid, niet mogelijk is distantieert de accountant zich van deze informatie.

• Artikel 10: Indien de betrokkenheid van de accountant bij bepaalde informatie door een ander onjuist wordt voorgesteld, treft de accountant een redelijkerwijs te nemen maatregel om zijn werkelijke betrokkenheid aan de beoogde gebruikers van de informatie kenbaar te maken.

Page 49: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Objectiviteit

• Artikel 11: De accountant laat zich bij zijn afwegingen niet ongepast beïnvloeden. (Zie T11)

Page 50: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid

• Artikel 12: De accountant houdt zijn vakbekwaamheid op het niveau dat is vereist om een professionele dienst op een adequate wijze te kunnen verlenen.

• Artikel 13: De accountant past de bij een professionele dienst relevante wet- en regelgeving toe. De accountant voert een professionele dienst nauwgezet, grondig en tijdig uit.

Page 51: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid

• Artikel 14: De accountant zorgt ervoor dat degene die onder zijn verantwoordelijkheid werkzaamheden uitvoert ten behoeve van een professionele dienst, hiervoor adequaat is toegerust en dat er toereikende begeleiding van, toezicht op en beoordeling van deze werkzaamheden plaatsvindt.

• Artikel 15: De accountant maakt, indien daartoe aanleiding bestaat, de gebruikers van zijn professionele diensten attent op de beperkingen die inherent aan zijn diensten zijn.

Page 52: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vertrouwelijkheid

• Artikel 16: De accountant die de beschikking krijgt over gegevens of inlichtingen waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden, is verplicht tot geheimhouding van die gegevens of inlichtingen, behoudens voor zover hij:

• bij of krachtens een wettelijk voorschrift tot het verstrekken van de gegevens of inlichtingen verplicht is;

• bij of krachtens een wettelijk voorschrift tot het verstrekken van de gegevens of inlichtingen bevoegd is;

• betrokken is in een gerechtelijke procedure of klachtprocedure die jegens hem is aangespannen dan wel jegens de organisatie waarbij hij werkzaam of waaraan hij verbonden is of is geweest, en de gegevens of inlichtingen in die procedure van belang zijn;

• van de organisatie waarvoor hij een professionele dienst uitvoert of heeft uitgevoerd, in het kader van een specifiek doel schriftelijke toestemming tot het verstrekken van de gegevens of inlichtingen heeft verkregen en dit doel wordt vastgelegd; of

• het noodzakelijk acht om desgevraagd bij dezelfde organisatie waarvoor hij een professionele dienst uitvoert of heeft uitgevoerd een andere accountant in staat te stellen een professionele dienst op verantwoorde wijze te aanvaarden en uit te voeren.

Page 53: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vertrouwelijkheid

• Artikel 17: De accountant betrekt in zijn besluitvorming om op grond van artikel 16, onderdelen b tot en met e, al dan niet tot het verstrekken van vertrouwelijke gegevens of inlichtingen over te gaan:

• de belangen van betrokken partijen en derden, waaronder het algemeen belang;

• de betrouwbaarheid, volledigheid en onderbouwing van die gegevens of inlichtingen; en

• de wijze waarop en de persoon of de entiteit aan wie die gegevens of inlichtingen worden verstrekt.

De accountant legt de overwegingen vast die geleid hebben tot het besluit al dan niet tot het verstrekken van vertrouwelijke gegevens of inlichtingen over te gaan.

Page 54: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vertrouwelijkheid

• Artikel 18: De accountant gebruikt vertrouwelijke gegevens of inlichtingen niet voor eigen gewin of het gewin van een derde.

• Artikel 19: De accountant treft een redelijkerwijs te nemen maatregel om ervoor te zorgen dat degene die onder zijn verantwoordelijkheid werkzaamheden uitvoert ten behoeve van een professionele dienst of aan wie hij advies of ondersteuning vraagt, de vertrouwelijkheidsverplichtingen naleeft zoals deze op grond van de artikelen 16 tot en met 18 voor accountants gelden.

Page 55: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (VIO)

Page 56: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De accountant dient een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht te waarborgen. De accountant heeft op 1 juli 2015 de opdracht aanvaard om de controle van de jaarrekening 2015 van organisatie X uit te voeren. De accountant geeft op 30 maart 2016 de controleverklaring af. Gedurende welke periode dient de accountant onafhankelijk te zijn?

• 1 januari 2015 – 31 december 2015

• 1 juli 2015 – 31 december 2015

• 1 juli 2015 – 30 maart 2016

• 1 januari 2015 – 30 maart 2016

Page 57: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De accountant dient een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht te waarborgen. De accountant heeft op 1 juli 2015 de opdracht aanvaard om de controle van de jaarrekening 2015 van organisatie X uit te voeren. De accountant geeft op 30 maart 2016 de controleverklaring af. Gedurende welke periode dient de accountant onafhankelijk te zijn?

• 1 januari 2015 – 31 december 2015

• 1 juli 2015 – 31 december 2015

• 1 juli 2015 – 30 maart 2016

• 1 januari 2015 – 30 maart 2016

Page 58: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Artikel 3 lid 3 VIO

1. De eindverantwoordelijke accountant waarborgt dat de assurance-opdracht onafhankelijk wordt uitgevoerd.

2. Onafhankelijkheid is vereist in wezen en schijn

3. Onafhankelijkheid is vereist:a. Vanaf de periode waarop de verantwoording over het assurance-

object betrekking heeft; en

b. Gedurende de periode waarin de assurance-werkzaamheden worden uitgevoerd.

4. Een accountant onderhoudt geen betrekking [...].

Page 59: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Specifieke wettelijke verplichtingen van de interne auditor en de externe accountant bij (beheerders van) beleggingsinstellingen en beleggingsondernemingen, verzekeraars, pensioenfondsen en banken.

Page 60: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Consultatie NBA-handreiking 1104

De bestaande handreiking 1104 Specifieke wettelijke verplichtingen van de interne auditor en de externe accountant in de financiële sector is geüpdatet en opgesplitst in handreikingen voor de vier belangrijkste soorten instellingen/sectoren:

• beleggingsinstellingen en –ondernemingen (asset management);

• verzekeraars;

• pensioenfondsen; en

• banken.

Page 61: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Consultatie NBA-handreiking 1104

• Voorlopig zijn de handreikingen nog genummerd als 1104A tot en met 1104D. Na de consultatie zullen zij een nieuw nummer krijgen.

• De handreikingen zijn bedoeld om accountants in de financiële sector inzicht te geven in de voor hen relevante toezichtwetgeving, met name vanwege de meldplicht en andere specifieke verplichtingen die hieruit voortvloeien.

Page 62: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Consultatie NBA-handreiking 1104

• Wijzigingen in specifieke wet- en regelgeving voor financiële instellingen (o.a. Wet op het financieel toezicht (Wft) en Pensioenwet, maar ook internationale regelingen zoals CRR/CRD IV en Solvency II) maken een actualisatie van Handreiking 1104 nodig.

• De wetgeving van de verschillende sectoren loopt (deels) uiteen. Om de leesbaarheid en toegankelijkheid te vergroten is daarom besloten om vier individuele handreikingen op te stellen. Waar mogelijk zijn ze gelijk, waar nodig verschillen ze.

Page 63: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Permanente Educatie – Financial Law –Amsterdam edition: Fall 2018

• Vrijdag 30 november 2018 – Beurs van Berlage

• Actualiteiten

• Update Wet Financieel Toezicht (Wft)

• NBA handreiking 1104

• 8 PE van een erkende onderwijsinstelling

Page 64: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Corruptie: werkzaamheden van de accountant (NBA Handreiking 1137)

Page 65: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is corruptie?

• Corruptie is niet alleen relevant in de relatie tussen de client en overheidsdienaren (de zogenaamde ‘ambtelijke corruptie’), maar ook in de private sector. Daar waar in deze handreiking gesproken wordt over ‘corruptie’ gaat het over vraagstukken op het gebied van omkoping en belangenverstrengeling.

• Corruptie kan zich in zowel actieve als passieve vorm voordoen: medewerkers omkopen van een derde partij die producten levert of diensten verricht voor de entiteit (actief), of medewerkers die omgekocht worden door derden (passief).

Page 66: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is corruptie?

• In Nederland is het omkopen van ambtenaren en rechters strafbaar gesteld in de artikelen 177 en 178 van het Wetboek van Strafrecht: het doen van een gift of belofte dan wel het verlenen of aanbieden van een dienst met het oogmerk om de andere te bewegen in zijn bediening iets te doen of na te laten. Ook kan iedereen die afkomstig is uit het buitenland en een Nederlandse ambtenaar omkoopt, of iedere Nederlander die een buitenlandse ambtenaar omkoopt in Nederland worden vervolgd.

• Meer in het algemeen: wanneer een relatie met Nederland valt te leggen heeft het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) rechtsmacht (extraterritoriale werking), bijvoorbeeld wanneer Nederlandse rechtssubjecten zijn vertegenwoordigd in het bestuur van een buitenlandse groepsmaatschappij of wanneer een buitenlandse groepsmaatschappij een bankrekening aanhoudt bij een Nederlandse bank.

Page 67: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is corruptie?

• Het actief en passief omkopen van personen werkzaam in de private sector is strafbaar in artikel 328ter van het Wetboek van Strafrecht.

• Deze strafbepalingen zien toe op elke vorm van niet- ambtelijke corruptie. Kenmerkend aan artikel 328ter is dat de strafbaarheid van het omkopen (of omgekocht worden) afhangt van de vraag of de pleger of ontvanger in strijd met zijn plicht tegenover de werkgever of lastgever heeft gehandeld.

Page 68: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is corruptie?

• Daarvan is in ieder geval sprake als de pleger of ontvanger de corruptie verzwijgt tegenover de werkgever of lastgever. Wordt tegenover laatstgenoemden open kaart gespeeld, dan is geen sprake van strafbaar handelen op basis van artikel 328ter.

• Wanneer echter in strijd met deze openheid wordt gehandeld, of wanneer door de aanbieder van de gelden wordt verwacht dat deze openheid niet wordt betracht, ontstaat strafbaarheid. Dit wijkt af van de strafbepaling bij ambtelijke corruptie.

Page 69: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wat is corruptie?

• De artikelen 363 en 364 stellen de ambtenaren en rechters die zich hebben laten omkopen strafbaar: het aannemen van een gift, belofte of dienst, wetende of redelijkerwijs vermoedende dat deze hem gedaan, verleend of aangeboden wordt teneinde hem te bewegen om, in zijn bediening iets te doen of na te laten.

Page 70: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Standaarden 250 en 240 in onderlinge samenhang

In het kader van corruptie zijn vooral relevant:

• Standaard 250 “Het in aanmerking nemen van wet- en regelgeving bij een controle van financiele overzichten” en

• Standaard 240 “De verantwoordelijkheden van de accountant mbt fraude in het kader van een controle van financiële overzichten”

Page 71: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Standaard 250

• De accountant dient in het kader van zijn werkzaamheden alert te zijn op risico’s die verband houden met het naleven van wet- en regelgeving waaronder regelgeving op het gebied van corruptie en fraude.

• In Standaard 250 staan vereisten die erop zijn gericht de accountant te helpen afwijkingen van materieel belang in de financiële overzichten als gevolg van niet-naleving van wet- en regelgeving te identificeren. De accountant dient professioneel kritisch te zijn ten aanzien van de niet-naleving van wet- en regelgeving. Dit geldt te meer als het gaat om corruptie- en frauderisico’s.

Page 72: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Standaard 250

• Het identificeren van niet-naleving van wet- en regelgeving kan andere aspecten van de controle beïnvloeden. Bijvoorbeeld het heroverwegen door de accountant van de integriteit van het management of van werknemers.

• Wanneer de cliënt wet- en regelgeving niet naleeft, bijvoorbeeld door mee te werken aan corruptie, kan dit resulteren in een afwijking van materieel belang in de financiële overzichten. Bij corruptie kan dit leiden tot boetes en schadeclaims waarvoor tijdig in de jaarrekening een voorziening getroffen moet worden of adequate toelichtingen moeten worden opgenomen

Page 73: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Standaard 240

• In de Nadere voorschriften controle- en overige standaarden (NV COS) is fraude gedefinieerd als een opzettelijke handeling door één of meer personen uit de kring van het management, met governance belaste personen, het personeel of derden, waarbij gebruik wordt gemaakt van misleiding teneinde een onrechtmatig of onwettig voordeel te behalen, Zie Standaard 240 paragraaf 11(a). Het gaat bij fraude dus om drie kenmerken:

• opzet;• misleiding;• wederrechtelijk voordeel.

• Bij corruptie zullen deze fraudekenmerken vrijwel altijd een rol spelen. Zo is corruptie moeilijk voor te stellen zonder de twee fraudekenmerken opzet en wederrechtelijk voordeel: het wederrechtelijk voordeel is het oogmerk van de corruptiehandeling en die handeling gebeurt bewust. Ook van misleiding (van de beoogde bevoordeling) zal vrijwel altijd sprake zijn: door de partij die steekpenningen betaalt, de ontvangende partij of door beide.

Page 74: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Standaard 240

• Anders dan de benadeling van de client bij ‘gewone’ fraude bestaat bij corruptie het risico dat individuele personeelsleden op diverse (management)niveaus corruptie rechtvaardigen met het financiële ‘voordeel’ voor de client op korte termijn. Door dit ‘voordeel’ kunnen deze personen meer dan bij ‘gewone’ fraude ervoor ontvankelijk zijn om zich in te laten met corruptie en dit ‘aanvaardbaar’ vinden. Het mag duidelijk zijn dat dit geen rechtvaardiging is voor corruptie.

• Gezien de aard van het corruptierisico zal de accountant dit risico in het kader van de risicoanalyse op gelijke wijze behandelen als een frauderisico. Als de accountant een risico op een afwijking van materieel belang als gevolg van corruptie heeft geïdentificeerd vloeit hieruit voort dat de accountant het risico als significant zal aanmerken (op grond van Standaard 240 wordt een frauderisico op een afwijking van materieel belang ook als een significant risico aangemerkt).

Page 75: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Standaard 240

• Bij aanwijzingen voor corruptie, evenals bij een aanwijzing voor fraude, zal de accountant aanvullende werkzaamheden uitvoeren om de aard en omvang van mogelijke overtredingen vast te stellen.

• Deze handreiking is erop gericht het onderwerp corruptie uit te werken op grond van Standaard 250 en Standaard 240. Uitgangspunt daarbij is dat door te voldoen aan (onder meer) deze Standaarden de accountant gevolg geeft aan de bovenstaande wet- en regelgeving.

Page 76: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Corruptierisico’s

• In het kader van zijn risicoanalyse zal de accountant risico’s op afwijkingen van materieel belang die het gevolg zijn van corruptie identificeren. De mate waarin deze inherente risico’s (de zogenaamde factoren) op afwijkingen van materieel belang die het gevolg zijn van corruptie zich voordoen, is onder meer afhankelijk van het land waarin activiteiten plaatsvinden, en/of van de sector waarin de cliënt acteert.

• In zijn risicoanalyse kan de accountant onder meer de volgende cliëntspecifieke omstandigheden betrekken:

Page 77: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Corruptierisico’s

1. De geografische plaats waar de activiteiten worden verricht. Activiteiten in de ene regio of op het ene continent geven een andere kans op corruptie dan dezelfde activiteiten in de andere regio of op het andere continent;

2. De cultuur van de sector / client. Op welke manier worden binnen de sector of door de client zaken gedaan? Wat is de heersende ‘tone at the top’ van de belangrijkste spelers in de markt? En is de sector recentelijk negatief in het nieuws geweest?;

3. De transparantie waarmee zaken worden gedaan (bijvoorbeeld de mate waarin aanbestedingstrajecten openbaar en controleerbaar plaatsvinden); en

4. De mogelijkheid om geldstromen te kunnen volgen van de bron tot de finale begunstigde.

Page 78: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Herziene Wwft / 4e EU anti-witwasrichtlijn

Page 79: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

AFM geeft nadere invulling aan de herzieneWwft in herschreven leidraad

• Op 25 juli 2018 is de herziene Wwft in werking getreden, waarmee de vierde EU anti-witwasrichtlijn in Nederlandse wetgeving is geïmplementeerd.

• De aanscherpingen in de Wwft hebben gevolgen voor de instellingen die onder de Wwft vallen. In de herschreven Leidraad Wwft, Wwft BES en Sanctiewet 1977 geeft de Autoriteit Financiële Markten (AFM) nadere duiding aan de vereisten van de Wwft.

Page 80: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

AFM geeft nadere invulling aan de herzieneWwft in herschreven leidraad

• De nieuwe regelgeving verplicht instellingen die onder de Wwft vallen een risicobeoordeling op te stellen van hun risico’s op witwassen en terrorismefinanciering. Belangrijke wijzigingen zijn de aanpassing van de definitie van de ultimate beneficial owner (UBO) en het feit dat geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen binnenlandse en buitenlandse politically-exposed persons (PEP’s).

• Daarnaast wordt de inrichting van een compliance- en auditfunctie verplicht, wanneer dit evenredig is aan de aard en omvang van de onderneming. Ook is er sectorspecifieke guidance aan de leidraad toegevoegd, waarin voorbeelden worden gegeven van witwas- en terrorismefinancieringsrisico’s.

Page 81: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

AFM geeft nadere invulling aan de herzieneWwft in herschreven leidraad

• Naar aanleiding van de herziening van de wet heeft de AFM de veelgestelde vragen op haar website aangevuld en aangepast. Ook zijn er voorbeelden van ongebruikelijke transacties beschreven zodat instellingen die beter kunnen identificeren.

• De AFM verwacht dat instellingen direct in actie komen en hun beleid en processen aanpassen aan de veranderde eisen en daarbij hun cliëntendossier aanpassen en aanvullen.

Page 82: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Verkoop pand ver boven taxatiewaarde

“Een (beheerder van een) beleggingsinstelling koopt en verkoopt vastgoed als investering. Bij de verkoop van een pand met een horecabestemming biedt de koper een bedrag dat ruim tweemaal hoger is dan de taxatiewaarde. Voordat de verkoop was gesloten heeft de beleggingsinstelling nader onderzoek gedaan naar de kopende partij. Er is een screening uitgevoerd naar de potentiële koper en de herkomst van het vermogen is onderzocht. Op basis van het onderzoek is besloten tot de verkoop over te gaan. Desalniettemin viel het verschil tussen de verkoopsom en taxatiewaarde op en heeft de beleggingsinstelling besloten de ongebruikelijke transactie te melden bij FIU-Nederland.”

Page 83: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Onduidelijkheid over fiscaliteit

“Een beleggingsonderneming heeft een stichting als klant. De oprichter heeft een aanzienlijk kapitaal gestort in deze stichting. De stichting is aangewezen als een algemeen nut beogende instelling (ANBI) en daarom kan gebruik worden gemaakt van belastingvoordelen bij bijvoorbeeld erven of schenken. De beleggingsonderneming vermoedt echter dat de stichting gebruikt wordt om fiscale fraude te plegen. De beleggingsonderneming twijfelt namelijk of de stichting daadwerkelijk de werkzaamheden verricht zoals bedoeld in de statuten van de stichting. De beleggingsonderneming vermoedt dat de stichting onterecht een ANBI-status heeft en de oprichter zijn belastingplicht ontduikt. De beleggingsonderneming heeft melding gemaakt van mogelijke fiscale fraude bij FIU-Nederland. Op 7 oktober 2008 heeft de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2008:BD2774) geoordeeld dat fiscale fraude een vorm van witwassen is. Uit het arrest volgt dat sprake is van witwassen in geval de gelden uit belastingfraude afkomstig zouden zijn.”

Page 84: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Wasserette betaalt grote sommen geld contant

“Een beleggingsinstelling heeft een aantal panden in haar beleggingsportefeuille. In een van deze panden is een wasserette gevestigd. De eigenaar van deze wasserette heeft al meerdere malen huurachterstanden gehad, die hij uiteindelijk steeds contant voldoet. Om ontruiming te voorkomen doet de eigenaar van de wasserette op een gegeven moment wederom een contante betaling aan de deurwaarder van €21.500. De beleggingsinstelling heeft deze ongebruikelijke transactie vervolgens gemeld bij de FIU-Nederland.”

Page 85: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Een hooggeplaatste persoon uit Irak als cliënt

“Een beleggingsinstelling heeft een fonds in Luxemburg met daarin een hooggeplaatste Irakees als belegger. De Irakees belegt in dit fonds via een investment holding company gevestigd op Panama, waarachter een trust is geplaatst. Deze persoon is een van de uiteindelijke belanghebbenden van deze trust. De beleggingsinstelling heeft de cliënt bij aanvang van de zakelijke relatie aangemerkt als een ‘hoogrisicocliënt', omdat uit onderzoek van de instelling blijkt dat de Irakees een zogeheten politiek prominent persoon is. Gedurende de jaren vinden er meerdere grote bijstortingen in het fonds plaats door deze cliënt. Op een zeker moment krijgt de beleggingsinstelling bericht van haar transfer agent - aan wie zij het cliëntenonderzoek heeft uitbesteed – dat deze cliënt bestuurder zou zijn van een bank die op een sanctielijst staat. Uit eigen onderzoek van de instelling blijkt vervolgens niet dat deze bank op een sanctielijst staat en ook blijkt niet dat deze cliënt betrokken is bij witwassen en/of terrorismefinanciering. Volledigheidshalve besluit de instelling toch te melden bij de FIU-Nederland.”

Page 86: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Belangrijkste wijzigingen Wwft

Met ingang van 25 juli 2018 moet een instelling elke transactie van of ten behoeve van een cliënt die woont of zetelt in een staat die de Europese Commissie heeft aangewezen, en waarvan de instelling kennis neemt, melden als ongebruikelijke transactie. Bij deze objectieve indicator moet worden gemeld, er is geen ruimte voor een eigen beoordeling of sprake is van witwassen:

Afghanistan, Bosnia and Herzegovina, Guyana, Iraq, Lao PDR, Syria, Uganda, Vanuatu, Yemen, Iran, Democratic People's Republic of Korea, Ethiopia, Sri Lanka, Trinidad-and-Tobago, Tunisia, Pakistan

Page 87: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Belangrijkste wijzigingen Wwft

• risico's op witwassen en financieren van terrorisme inventariseren en beoordelen en maatregelen daarop afstemmen, naar aard en omvang van de accountantspraktijk;

• een compliance- en auditfunctie inrichten naar aard en omvang van de accountantspraktijk;

• de definitie van de uiteindelijk belanghebbende (UBO) is gewijzigd. Zo gaat de Wwft ervan uit dat iedere cliënt een UBO heeft;

Page 88: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Belangrijkste wijzigingen Wwft

• het onderscheid is vervallen tussen binnenlandse en buitenlandse politiek prominente personen (politically exposedpersons, PEP’s);

• voor een vereenvoudigd cliëntenonderzoek geldt als voorwaarde een laag risico op witwassen vast te stellen.

Zoals NOB meldt, is zij gestart met de Richtsnoeren Wwft te actualiseren. Bij de NBA betreft dit NBA-handreiking 1124. De e-learning Wwft werken NOB en NBA in het najaar 2018 bij.

Page 89: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De Nederlandse Corporate Governance Codede dato 8 december 2016

Page 90: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De Nederlandse Corporate Governance Code

“Meer aandacht voor lange termijn waardecreatie encultuur, daarnaast is de Code op veel andere puntengeactualiseerd.”

Page 91: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De Nederlandse Corporate Governance Code

“Meer nadruk op de eigen verantwoordelijkheid van bestuurders en commissarissen en de verantwoordingdie zij over hun functioneren afleggen.”

Page 92: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De Nederlandse Corporate Governance Code

“Structuur van de Code is aanzienlijk aangepast naareen Thematische indeling: de onderwerpen zijncentraal gesteld en er wordt toegelicht wie welke roldaarbinnen vervult”

Page 93: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

De Nederlandse Corporate Governance Code

“Pas toe of leg uit principe”: de principes enbepalingen dienen te worden toegepast danwelgemotiveerd te worden uitgelegd waarom wordtafgeweken.

Page 94: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Reikwijdte

Alle vennootschappen met statutaire zetel in Nederland waarvan de aandelen of certificaten van aandelen zijn toegelaten tot een tot de handel van een reglementeerde markt of daarmee vergelijkbaar systeem; en

Page 95: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Reikwijdte

Alle grote vennootschappen met statutaire zetel in Nederland (> EUR 500 mio balanswaarde) waarvan de aandelen of certificaten zijn toegelaten tot de handel op een multilaterale handelsfaciliteit of een daarmee vergelijkbaar systeem.

Page 96: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Reikwijdte

Niet van toepassing op een beleggingsmaatschappij die geen beheerder is in de zin van artikel 1:1 Wet op het financieel toezicht (hierna: Wft).

Page 97: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Uitgangspunten

De Code is zelfregulering, het is een document van de „markt”

Page 98: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Uitgangspunten

Code richt zich op: bestuurders, commissarissen en aandeelhouders van Nederlandse beursvennootschappen

Page 99: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Uitgangspunten

„Schragende partijen”: Eumedion, Euronext, VEB, VEUO, VNO-NCW, CNV en FNV

Page 100: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

7 Thema’s

1. meer focus op lange termijn waardecreatie;

2. verstevigen van risicomanagement;

3. nieuwe accenten in effectief beheer en toezicht;

4. introductie van cultuur als expliciet onderdeel van corporate governance;

Page 101: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

7 Thema’s

5. beloningen: opgeschoond en vereenvoudigd;

6. relatie met aandeelhouders; en

7. verduidelijking van eisen aan de kwaliteit van de uitleg.

Page 102: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.1 Lange termijn waardecreatie

• de implementatie en haalbaarheid

• gevolgde bedrijfsmodel en markt

• kansen en risico’s

• operationele en financiele doelen

Page 103: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.1 Lange termijn waardecreatie

• niet-financiële aspecten van ondernemen, zoals: milieu, sociale en personeelsaangelegenheden, eerbiediging van mensenrechten en bestrijden corruptie en omkoping; en

• afweging van belangen van alle stakeholders.

Page 104: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.1 Lange termijn waardecreatie

Rol raad van commissarissen

• betrokkenheid bij formulering visie, strategie

• strategie ter goedkering RvC

• Minimaal 1x per jaar bespreking voortgang

• Melding van bespreking in RvC verslag

Page 105: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.1 Lange termijn waardecreatie

Verantwoording in Bestuursverslag

• visie op lange termijn waardecreatie

• strategie ter realisatie daarvan

• wijze van bijdrage in afgelopen boekjaar

• rapportering korte en lange termijn ontwikkelingen

Page 106: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.2 Risicobeheersing

Risico assessment

• Risico’s verbonden aan strategie en de activiteiten

• Risk appetite waarbinnen risico’s worden geaccepteerd

• Context voor analyse wordt bepaald door aspecten als: continuïteit, reputatie, financiële verslaggeving, financiering, operationele activiteiten en lange termijn waardecreatie

Page 107: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.2 Risicobeheersing

Implementatie

• Bestuur ontwerpt, implementeert en onderhoudt adequate interne risicobeheersings- en controlesystemen

• Onderdeel van werkprocessen en bekend op alle niveau’s

• Tijdige aanpassing n.a.v. incidenten

Page 108: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.2 Risicobeheersing

Evaluatie

• Bestuur monitort de werking en voert tenminste jaarlijks een systematische controle uit op opzet en werking van de systemen.

• Monitoring op alle materiële controlemaatregelen, waaronder de financiële, operationele en compliance aspecten.

• Houdt rekening met geconstateerde zwaktes en geleerde lessen, signalen van klokkenluiders en bevindingen van de interne audit functie en de externe accountant.

Page 109: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.3 Interne audit functie (IAF)

• Benoeming: bestuur benoemt/ontslaat de leidinggevende interne auditor met goedkeuring voorzitter Audit Committee.

• Beoordeling: bestuur, AC beoordeelt jaarlijks IAF.

• Werkplan IAF: na afstemming met externe accountant, goedkeuring bestuur en AC.

• Uitvoering: IAF heeft direct toegang tot AC en externe accountant. Vastlegging info voorziening AC door IAF.

Page 110: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.3 Interne audit functie (IAF)

Rapportage bevindingen: onderzoeksresultaten aan bestuur, kern van de resultaten aan AC. Informeert bestuur , AC en externe accountant over:

• gebreken in effectiviteit interne risicobeheersings- en controlesystemen.

• bevindingen en observaties die van wezenlijke invloed zijn op risicoprofiel onderneming; en

• tekortkomingen in de opvolging van aanbevelingen van de IAF en externe accountant.

Page 111: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.3 Interne audit functie (IAF)

Ontbreken interne audit functie:

• Indien IAF ontbreekt, beziet AC jaarlijks of behoefte bestaat aan IAF en beoordeelt of adequate maatregelen zijn getroffen.

• RvC neemt conclusies en eventuele aanbevelingen op in het verslag van RvC.

Page 112: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

Bestuur legt verantwoording af aan RvC en AC over effectiviteit van de opzet en de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen.

Page 113: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

Bestuur legt in Bestuursverslag verantwoording af

• de uitvoering van het risico assessment en beschrijft de voornaamste risico’s en de risk appetite;

Page 114: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

• de opzet van de interne risicobeheersings- en controlesystemen;

• de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen over het afgelopen boekjaar en hoe deze systemen hebben bijgedragen aan het mitigeren en beheersen van de risico’s;

Page 115: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

• eventuele belangrijke tekortkomingen in de interne risicobeheersings- en controlesystemen die in het boekjaar zijn geconstateerd, welke eventuele significante wijzigingen in die systemen zijn aangebracht, welke eventuele belangrijke verbeteringen van die systemen zijn voorzien en de bespreking van deze onderwerpen met de AC en de RvC; en

Page 116: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

• de gevoeligheid van de resultaten t.a.v. materiële wijzigingen in externe omstandigheden.

Page 117: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

In control verklaring in het bestuursverslag:

Het bestuur verklaart met een duidelijke onderbouwing:

• dat de interne risicobeheersings- en controlesystemen in het boekjaar naar behoren hebben gewerkt;

Page 118: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.4 Verantwoording over risicobeheersing

• dat voornoemde systemen een redelijke mate van geven dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat; en

• dat de verwachting is dat de continuïteit van de vennootschap voor de komende 12 maanden gewaarborgd is.

Page 119: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.6 Benoeming en beoordeling functioneren externe accountant

Functioneren en benoeming: AC rapporteert jaarlijks aan RvC over functioneren van en ontwikkelingen in relatie met de externe accountant.

Opdracht: AC doet voorstel aan RvC voor de opdracht voor controle van de jaarrekening van de externe accountant. RvC stelt opdracht vast.

Page 120: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 1.6 Benoeming en beoordeling functionerenexterne accountant

Verantwoording: Mededeling aan AvA van belangrijkste conclusies voordracht/selectie externe accountant door AC. Igv RvC afwijkt van advies AC, vermelding in AvA en verslag RvC.

Vertrek van de externe accountant

Publicatie van persbericht bij een tussentijds vertrek van de externe accountant. In het persbericht wordt de reden van het tussentijds vertrek toegelicht.

Page 121: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 2.1.3 Executive Committee

In het bestuursverslag wordt verantwoording afgelegd over:

1. De keuze voor het werken met een executive committee;

2. De rol, taak en samenstelling van het executive committee; en

3. de wijze waarop het contact tussen de raad van commissarissen het executive committee is vormgegeven.

Page 122: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 2.2.2 (Her)benoemingstermijn commissarissen

• voor een periode van 4 jaar en daarna eenmalig herbenoemd voor 4 jaar;

• daarna herbenoeming van 2x 2 jaar

• Herbenoeming na 8 jaar wordt gemotiveerd in het RvC verslag

Page 123: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 2.5 Cultuur

Stimuleren openheid & aanspreekbaarheid: bestuur en RvC nemen maatregelen om tegenspraak te faciliteren tussen bestuurders en commissarissen en om onderlinge dialoog te bevorderen.

Signalen en vermoedens van misstanden: bestuur informeert voorzitter RvC over signalen en (vermoedens van) materiële misstanden.

Page 124: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 2.5 Cultuur

Medezeggenschap: in overleg tussen bestuur en OR wordt ook gesproken over gedrag en cultuur.

Verantwoording over cultuur: in bestuursverslag geeft bestuur een toelichting op de wijze waarop invulling wordt gegeven aan een cultuur die is gericht op lange termijn waardecreatie.

Page 125: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 2.5 Cultuur

Verantwoordelijkheid bestuur voor cultuur: het bestuur:

• stelt gezamenlijk waarden vast die bijdragen aan de lange termijn waardecreatie;

• stelt een gedragscode op en plaatst deze op de website;

• draagt cultuur uit door juiste „toon aan de top” en het tonen van voorbeeldgedrag;

Page 126: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 2.5 Cultuur

• vergewist zich van de werking van de genomen maatregelen voor de inbedding van de cultuur; en

• stelt een regeling op voor het melden van (vermoedens van) misstanden en plaatst deze regeling op de website.

Page 127: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Principe 5.1 One-tier bestuursstructuur

• Bestuur bestaat in meerderheid uit niet uitvoerende bestuurders.

• De voorzitter is geen uitvoerende bestuurder (geweest)

• Uitsluitend niet uitvoerende bestuurders maken deel uit van de commissies ex. 2.3.2.

Page 128: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Slotdocument Commissie Van Manen

• Op 29 januari 2018 heeft de Monitoring Commissie Corporate Governance Code onder voorzitterschap van Jaap van Manen haar laatste rapport gepubliceerd.

• In dit Slotdocument geeft de Commissie aan te verwachten dat accountants aan hun onderzoek van de corporate governanceverklaring op een praktische wijze invulling geven.

• De Commissie beveelt aan om bij de monitoring van de naleving van de Code 2016 extra aandacht te besteden aan de wijze waarop dit gebeurt.

Page 129: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Uitbreiding accountantsonderzoek

• Op 8 december 2016 publiceerde de Monitoring Commissie Corporate Governance Code een nieuwe corporate governance code ter vervanging van de code uit 2008.

• Met de wettelijke verankering van de Code 2016 is het accountantsonderzoek van de corporate governance verklaring uitgebreid.

• Dit betekent dat de externe accountant niet alleen toetst of de corporate governance verklaring van een onderneming overeenkomstig het besluit tot wettelijke verankering is opgesteld, maar ook de verklaring in zijn geheel toetst op verenigbaarheid met de jaarrekening en op de informatie die hem tijdens zijn onderzoek van de jaarstukken ter kennis is gekomen.

Page 130: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Accountant zegt wat hij ziet

• Volgens de Commissie van Manen past de uitbreiding van het accountantsonderzoek goed bij het uitgangspunt dat de accountant zegt wat hij ziet.

• De Commissie verwacht daarom dat externe accountants aan hun onderzoek van de corporate governance verklaring op een praktische wijze invulling geven en dat dit niet direct zou moeten leiden tot een uitbreiding van de werkzaamheden.

• De Commissie reageert hiermee op een signaal van de Vereniging Effecten Uitgevende Ondernemingen (VEUO) dat “voorkomen moet worden dat accountants de Code als een specifieke wettelijke plicht gaan zien die een gedetailleerd onderzoek zou vergen, ten gevolge waarvan er veel extra werk wordt gegenereerd voor zowel de accountant als de controle client”.

Page 131: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Herziening NBA-handreiking 1109

• Herzien NBA-Handreiking 1109. Hierin wordt nadere uitleg gegeven over de rol van de accountant ten aanzien van de corporate governanceverklaring.

• De Commissie van Manen beveelt aan om bij de monitoring van de naleving van de Code 2016 extra aandacht te besteden aan de wijze waarop in praktijk uitvoering wordt gegeven aan de uitbreiding van het accountantsonderzoek.

• De vraag is nog of de nieuwe Monitoring Commissie dit oppakt. Op dit moment is nog niet bekend wie zitting nemen in de nieuwe Commissie. De uitbreiding van het accountantsonderzoek is overigens neergelegd in wetgeving en vloeit niet voort uit de code zelf.

Page 132: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Herziene handreikingen 1109 en 1118 gepubliceerd

Page 133: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Herziene handreikingen 1109 en 1118 gepubliceerd

• De NBA publiceert de herziene handreikingen 1109 Accountant en corporate governance informatie en 1118 Het optreden van de externe accountant in de algemene vergadering bij beursgenoteerde vennootschappen.

• Beide handreikingen verwijzen naar de nieuwe corporate governance code en naar elkaar. Daarom brengt de NBA beide herziene handreikingen tegelijk uit.

Page 134: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Herziene handreikingen 1109 en 1118 gepubliceerd

• De herziene handreiking 1109 geeft uitleg aan de rol die de accountant heeft op grond van de herziene wet- en regelgeving. De rol van de accountant bij de corporate governance verklaring is uitgebreid met de wettelijke verankering van de nieuwe corporate governance code. De accountant toetst nu niet meer alleen of de corporate governance verklaring alle vereiste elementen bevat, maar ook of deze verenigbaar is met de jaarrekening en of deze materiële afwijkingen bevat vanuit zijn kennis uit de jaarrekeningcontrole. Hiermee gelden voor de corporate governance informatie in het bestuursverslag dezelfde bepalingen als voor de rest van het bestuursverslag. De bepalingen voor het bestuursverslag zijn opgenomen in BW2 en in Standaard 720 uit de NV COS

Page 135: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Herziene handreikingen 1109 en 1118 gepubliceerd

• Ook handreiking 1118 is in 2017 aangepast. In de handreiking speelt de NBA in op de vraag om transparantie over de werkzaamheden en bevindingen van de accountant. Hierbij is aansluiting gezocht bij de manier waarop steeds meer accountants actief optreden in de algemene vergadering (AV). Met betrekking tot de verstrekking van informatie over de onderneming is de NBA voorstander van meer transparantie over de bevindingen. Bij de invulling hiervan wordt rekening gehouden met de respectievelijke rollen van accountants en vertegenwoordigers van de onderneming. Een dergelijke rolverdeling geldt ook in het Verenigd Koninkrijk.

Page 136: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

“Meer kleur”

Page 137: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NBA Vernieuwingsagenda

• “NBA met een eensgezinde boodschap”

• “NBA met meer diversiteit”

• “NBA met meer ruimte”

Page 138: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

“NBA met een eengezinde boodschap”

(Amsterdam(s)) Burgerschap / Citizenship: de status van een natuurlijk persoon toegekend door de gebruiken of wetten van een staat, waardoor deze persoon - die vanaf dan burger van die staat wordt genoemd - bepaalde rechten (te onderscheiden in drie categorieën: civiele, politieke en sociale rechten) en plichten verkrijgt.

Kernthema’s:

• Maatschappelijke relevantie

• Onomstreden kwaliteit

Page 139: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Maatschappelijke relevantie

• Signalerend qua risico’s:• Fraude

• Continuïteit & duurzaamheid

• Regelgeving

• Toevoegen vertrouwen aan:• Informatie

• Integere bedrijfsvoering

• Goed gedrag

Page 140: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

STUDIOAMS: Social and Trainees

• Expert Panel, Stakeholders, Board Program Amsterdam

• Sports Academy Amsterdam (Referee, Soccer Academy, Bedrijvencompetitie, Verenigingsbestuur)

• Natura Artis Magistra, Stedelijk Museum, Internationaal Theater Amsterdam, vv CTO’70 Duivendrecht – Amsterdam, Dave Dekker

• Brussels Sprouts Amsterdam

Page 141: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Onomstreden kwaliteit

• Ketenkracht

• Accountantsorganisaties gaan samenwerken aan kwaliteit

Page 142: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

STUDIOAMS: voorstel namens LOA

• OOB-kantoren

• MKB

• Accountants in Business

• Internal auditors/overheidsaccountants

• Openbare Accountants:• Data & Reporting (o.a. 4410)

• Expert / Advisory (o.a. 5500N)

• Non-financial Assurance (o.a. 3000 series)

• Financial Statement Audit (- 1000/2000 series)

Page 143: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

“Meer diversiteit”

Page 144: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

“NBA met meer diversiteit”

Hedendaags / Contemporary: iets dat gebeurt in het heden, iets moderns

Kernthema’s:

• Vernieuwende kracht

• Lerend beroep

Page 145: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vernieuwende kracht

• Continuous Assurance

• Niet-financiële en financiële informatie

• Regiefunctie van de accountant bij inzet diverse expertise

• Inzet van digitale technieken

Page 146: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

STUDIOAMS: RegAccountTECH.amsterdam

• Transparantie van RA-TECH universe

• Stimuleren (Silicon Valley like) open-source omgeving

• Podium o.a. via de Permanente Educatie Amsterdam edities voor innovatieve RA-TECH entrepreneurs.

• Voorbeelden: Actuals.io, RobotX, Ctrl., Analys.io

Page 147: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Lerend beroep

• Basisopleiding

• Regiefunctie

• Gedragscomponenten

Page 148: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

STUDIOAMS: Permanente Educatie Amsterdam

Decentraal: Think local Act Amsterdam.amsterdam, next..

• PE Rotterdam Rijnmond – Amsterdam: vrijdag 7 december a.s.

Page 149: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

STUDIOAMS: Permanente Educatie Amsterdam

• Expert editions: Expert Panel.amsterdam

• Tax Law, Financial Law, Corporate Legal, Data Technology (Data, IT security, Privacy), Behaviorism (Gedragswetenschappen, Fraude), M&A (M&A Tax, Valuation, Due Diligence), GAAP (Financial Reporting), GAAS (Auditing Standards), Integrated Reporting (Sustainability, CSR), Risk Modeling (CRD IV, Basel III)

• Stakeholder editions: Stakeholders.amsterdam

• Regulators, CFO, CRO, CAE, Investors (VC/PE)

Page 150: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

“NBA met meer ruimte”

Onafhankelijkheid: met onafhankelijk wordt bedoeld, dat een land of staat volledig soeverein heerst over zijn grondgebied, zelfstandig kan beslissen over het binnenlands en buitenlands beleid en niet (of niet meer) bestuurd wordt door een ander land.

Kernthema’s:

• Sterk merk

Page 151: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Sterk merk

• Gedeelde waarden / fundamentele beginselen: Verordening gedrags- en beroepsregels accountants (Vgba):

• Professionaliteit

• Integriteit

• Objectiviteit

• Vakbekwaamheid en zorgvuldigheid; en

• Vertrouwelijkheid

• Vanuit verschillende functies

Page 152: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NBA aangescherpte veranderagenda

Page 153: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

NBA aangescherpte veranderagenda

De belangrijkste aanpassingen in de Veranderagenda Audit 2019-2020 zijn:

• Een actievere houding ten opzichte van fraude waarbij de vragen van het maatschappelijk verkeer en het vermogen van de accountant centraal staan;

• Een aangescherpt cultuurprogramma met meer aandacht voor werkdruk en diversiteit;

• Voor het niet-oob segment worden een thema-onderzoek en een mentoringprogramma aangekondigd waarin niet-oob kantoren intensiever worden begeleid in hun verandertraject en kantoren die niet meedoen hier steviger op worden aangesproken.

Page 154: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Ars Rhetorica (Aristoteles)

Page 155: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Middelen van overtuigingskracht

• Ethos

• Pathos

• Logos

Page 156: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Ethos

1. Praktische intelligentie (phronêsis).

2. Een deugdzaam karakter.

3. Goede wil.

Opvallend is dat Aristoteles stelt dat de spreker deze eigenschappen vooral in zijn betoog naar voren moet laten komen. Dit impliceert dat sprekers vooral moeten tonen dat zij het juiste karakter bezitten in hun betoog

Page 157: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Pathos

• Pathos draait om het gebruiken en bespelen van de emoties van het publiek van de spreker. Een belangrijk element in de overtuigingskracht, want "het succes van de pogingen tot overtuigen hangt af van de emotionele staat van het publiek; we oordelen immers niet hetzelfde wanneer we rouwen en vreugde ervaren of wanneer we vriendelijk of vijandig zijn.

• In de Retorica draait dit aspect of middel van overtuiging om het verbinden van het betoog met de emotie die leeft in het publiek. Het is van belang om te benadrukken dat dit volgens Aristoteles binnen de inhoud van het betoog dient te gebeuren.

Page 158: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Logos

• Logos beroept zich op een logische redenering, het vermogen van de menselijke rede en de kennis die de mensen van de wereld en elkaar bezitten.

• Het woord logica is van logos afgeleid. Logos refereert aan het argument an sich als onderdeel van het betoog van de spreker.

Page 159: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 160: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Rode Loper Amsterdam – 23 november 2018

Page 161: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Antoinette Dijkhuizen RA

• Beleidsbepaler, Externe Accountant

• Lid bestuur Ledengroep Openbare Accountants (NBA)

• Oprichtster van:

Endymion M. Struijs RA

• Beleidsbepaler, Externe Accountant

• Lid bestuur Ledengroep Openbare Accountants (NBA)

• Oprichter van:

Page 162: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 163: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 164: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 165: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Uitgangsprincipes Governance NBA

Leiderschap, daadkracht en vernieuwen

23 november 2018

Page 166: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Samenleving is veranderd

• Gezag gevestigde orde is geen vanzelfsprekendheid

• Toenemend populisme

• Wij/zij denken

• Accountants worden kritisch gevolgd door AFM, politiek en MCA

Page 167: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Vernieuwings-agenda basis voor NBA Governance 3.0

Page 168: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Transitie naar 3.0

Van: managen van samenwerking (1.0/2.0) Naar: leiden van ontwikkeling (3.0)

Verenigingsdemocratie is leidend Slagvaardigheid is leidend

Bestuur is afspiegeling achterban Bestuur is afspiegeling strategie

Legitimiteit = omvang achterban Legitimiteit = toegevoegde waarde

Last en ruggespraak / consultatie Autoriteit / kennis uitdiepen

Bestuurslagen zorgen voor betrokkenheidAfbouw aantal bestuurslagen / opbouw inhoudelijke

ontmoeting

Permanente verenigingsorganen Ad-hoc verenigingsorganen en facultatieve samenwerking

Verbinding op ledensegmenten Verbinding op thema’s

Na

ar:

Iva

n P

ou

we

ls–

Va

n S

pa

en

do

nck

Bra

nch

ea

dvie

s

Page 169: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Ontwerpcriteria NBA governance 3.0 Criterium

1. Vergroten slagvaardigheid

2. Bestuur afspiegeling strategie

3. Opbouw inhoudelijke ontmoeting

4. Verankeren wettelijke taak

Page 170: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

• Bestuur besluitvormend op:

• PBO-taken

• strategie neergelegd in de Vernieuwingsagenda

• Bestuur toezichthoudend op overige zaken

Besturing: focus bestuur op PBO-taken en strategie

Page 171: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Structuur ledenorganisatie

• Meer ruimte voor ontwikkeling

en vernieuwing

• Verbinding op inhoud en met

meer autonomie

Faculties

gericht op

kennisontwik-

keling van het

beroep

Communities

gericht op

kennisontwik-

keling

individuele lid

Page 172: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Structuur ledenorganisatie: van ledengroepen naar faculties (vakgroepen)

Kenmerken

• Platform voor beroepsontwikkeling ingesteld door bestuur

• Ingedeeld naar aard van werkzaamheden en niet naar dienstverband

• Brug tussen wet- en regelgeving en vaktechniek én beroepspraktijk

Indeling faculties

1. Ethiek

2. Audit & Assurance

3. Accounting & Reporting

4. Business & Management

Page 173: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Structuur ledenorganisatie: Inrichting faculties (vakgroepen)

• Verplicht lidmaatschap faculty Ethiek en tenminste één andere

• Elke faculty eigen, gekozen bestuur

• Verantwoording aan eigen leden én NBA bestuur

• Eigen faculty-reglement, vastgesteld door het bestuur

• Ook niet-leden kunnen deelnemen; voorwaarden nog uit te werken

Page 174: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Structuur ledenorganisatie: Commissies worden communities (platforms)

Kenmerken

• Platforms gericht op interessegebieden en ontwikkeling individuele lid

• Ingesteld door leden zelf (bottom up)

• Programma gericht op de eigen achterban en niet op advisering aan het bestuur

Indeling communities

1. per sector

2. op basis van levensfase en/ of werkplek

3. op basis van specialisme

4. per regio

Page 175: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Structuur ledenorganisatie: Inrichting communities (platforms)

• Kennen een programmaraad, die programma vaststelt

• Elke community kent community-reglement, vastgesteld door NBA-bestuur

• Afdelingen en kringen worden communities

• Commissies worden communities

• Ook niet-leden kunnen onder voorwaarden deelnemen;

Page 176: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

[…]

[…]

[…]

[…]

[…]

[…]

[…]

[…]

[…]

PBO-TAKEN

FACULTIES

(BEROEPSONTWIKKELING)

A&R

B&MA&A

CO

MM

UN

ITIE

S

(AU

TO

NO

MIE

LE

DE

N)

[…]

[…]

[…]

BOTTOM-UP

TOP-DOWN

VISIE

BESTUUR

BESTUUR

BE

ST

UU

RB

ES

TU

UR

ETHICS

COMMUNITIES OP

SPECIALISME

COMMUNITIES

OP REGIO

COMMUNITIES OP

LEVENSFASE /

WERKPLEK

COMMUNITIES

OP SECTOR

Page 177: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Positie ALV; taken en bevoegdheden blijven hetzelfde

• Verordeningen

• Begroting en jaarrekening

• Benoeming voorzitter, bestuursleden en accountant

• Toezicht

Page 178: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Cultuur & gedrag

Sleutel voor succes: intern

• Bereidheid om:

• samen op te trekken

• het experiment aan te gaan

• Kracht en eenheid uitstralen richting samenleving

• Het durven loslaten van verworven posities

• Een open naar buiten gerichte attitude

Page 179: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Cultuur & gedrag

Sleutel voor succes: extern

• Minder nadruk op compliance en het mijden van risico’s

• Buiten de lijntjes durven kleuren

• Meer geloof in eigen professional judgement en dit ook uitdragen

• Leiderschap tonen en samenleving meenemen bij wat van de

accountant mag worden verwacht

• Actief deelnemen aan maatschappelijk debat

Page 180: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Tijdpad • Tot 17 december

Rondgang bestuur langs afdelingen, besturen en commissies

• 17 december

ALV; Goedkeuring verordening bestuurssamenstelling,

meningspeiling over de nieuwe governance-principes

• Januari 2019 - zomer 2020

Uitwerking nieuwe governance, inclusief een daarop

toegerust contributiemodel + wetswijziging

• Juni 2020

ALV Finale besluitvorming nieuwe governance.

Page 181: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Public eye

Page 182: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 183: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 184: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 185: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 186: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 187: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 188: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

www.youtube.com/watch?v=kLackrC9HSU

Page 189: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

• Pers springt er bovenop• Familie involved• Afgeluisterd• Carrière in gevaar• Privé vermogen in gevaar• Relaties onder druk

Page 190: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 191: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

Lerend vermogenBuiten de lijntjes kleuren

Is daar ruimte voor?

Page 192: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 193: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

WaarheidsvindingOnafhankelijk onderzoek

Scheiding met strafrechtGeen zwijgrecht

Vrijheid om te pratenWettelijke bescherming

Veiligheid

Page 194: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,
Page 195: NASLAGWERK PERMANENTE EDUCATIE AMSTERDAM Editie 41 … · No. 41 –vrijdag 23 november 2018 Beurs van Berlage, Amsterdam. Agenda Beurs van Berlage, Amsterdam •09.00 - 11.00: Introductie,

SAVE THE DATE – 22 maart 2019