MYTHOLOGIA - Doria

18
# N & EXERCITIU.M ACADEMICUM MYTHOLOGIA FALsO PRJsUMTA GEN. III, Cujus PARTEM PRIOREM, Cons. Ampl. Facult. Philos. in Reg. Acad. Aboensi , PRiEsIDE LAURENTIO 0. L. L. O. O. et Prosess. Reg. st Ordln, Publico examini [abjicit JOH ANNEs suNDWALLj satacundensis } In Auditorio Majori die xviii. Junii,' Anno mdcclxxxiit, Horis ante meridiem consvetis , ABOiE, Typis ViDUi® Reg. Acad. Typogr, Joh. C. Frenckell.

Transcript of MYTHOLOGIA - Doria

Page 1: MYTHOLOGIA - Doria

# N &

EXERCITIU.M ACADEMICUM

MYTHOLOGIAFALsO

PRJsUMTAGEN. III,

Cujus PARTEM PRIOREM,Cons. Ampl. Facult. Philos. in Reg.

Acad. Aboensi ,

PRiEsIDELAURENTIO 0.L. L. O. O. et Prosess. Reg. st Ordln,

Publico examini [abjicit

JOHANNEs suNDWALLjsatacundensis }

In Auditorio Majori die xviii. Junii,'Anno mdcclxxxiit,

Horis ante meridiem consvetis,

ABOiE,Typis ViDUi® Reg. Acad. Typogr, Joh. C. Frenckell.

Page 2: MYTHOLOGIA - Doria

ocs) Majo?©anu

■Dttttwe as Orden,UPrtlborne

.sierr frantz henrichyon KNORRING,

$)jst uti et abelt brost seysa et wdlgoranbe sejevta, bet ar at ivaraen ratt Ol et sabant bcrom ager tPdlbornc £cvt

Majoren ocse Ribbaren sulsotnlig rdttigsect. *Jag bebarer e; 'sosaIdngrrdga bercis pa bettna angenassia samrinysti. sTTin gabrre seng4r swIt as lesnmnbe witttictt, som icse jdsav.s hin na ttsi aro alieliPa tacssamme, men mi aro iese alie lisa iydrliga at semina tnisamar tacsesamseet ossanteligeri. ©abant ar mig aliena sor bet narunuranbe sorbesedllit. <£n Idstig plagseb at tilsFrjstva TDalgdrmnggmansimi snillepros ar en omstdnbigseer, som ger mig i benna belen lyeseesligare, an mina ansefriga. 3‘ig auser altsa sor en stor forman atjag bcrigenom sar tUsaiic at ntdsma en sd sar od? glab plih, somben 5r, at insor secla ben seebcrvoarba allmdnseeten, babe a heraeocse egna iwdgnav, dbagaldgga, seimi stort marsee vm seilligt satte pa bcmanga mdigarningar, setnarmeb VPalseonte Majoren od? JUb*baren,srdn slere tiber tilseaPa, beseagat seabe seebra ocse seugna os,samt seuni seogt jag sor min bel i synnerseet morbar en &e.rre, sommet» silia alsFang ivarba egensTaper tilsFynbar stg secla sin ortsattning, ®d morbnabssulla be Eansler aro, som npsylla init sejersta, ndr jag paminner mig ben ynnest setvavmeb VPdlborne £en*Majoren odi Kibbaren altib beseagat bciparbiga mig, sa oassedtelig aroct’ min sejerteliga onjlan, at ben siogstc dhtben tarsee ffrlana tJPal*borne £err Majoren ocse Kjbbaren ben cssattseara sotntan at imildiberbomena yttersta nidi sa uti en frisF ocse sunbKropp seysa en nogbocse glab sidi, upsylb meb lisiigaste Pdnning as jCuto Hdb, som sty5r?r atla io"ra obeti, samt ben gtdbjen at imber seela £>£ dterslaen»see nninbring tblanb be bobeliga se fornatna Famiile bestan&igtbiomitras nti en blib lycsaa Ivgn. onssar n« odi framaent

yym Majoren od> 2Wom*<ms6bittjuF.isle

JOHAN sUNUWALL.

Page 3: MYTHOLOGIA - Doria

VIROPerquam Reverendo atque Doctissimo.

Dn. MATTHIyE sundwall,Comministro Ecclesiae, quae DEO in Knma & Harja-

valda colligitur, sideli (limo,PARE NT 1 OPT[ MO.

V*agnitio Veritatis Es exercitatio Virtutis duarum instaralarum sunt, quibus ad arcem felicitatis evolatur. Ut

quisque id agit diligenti[sime , ut liberi his pennis matureinsimantur, ita nomen boni Parentis reCiissime tuetus. Id,Parens Optime, cum me ah ipjis inde cunis tenerrimo amo-ris adsecla semper prosectus sis, cs adhuc quotidie perse-quaris, ad id summa cura, Jummo ihciibuilH shtdio, ut haecmihi [ubsidia felicitatis quam citissime Es verijjtme procura-res. Mihi autem quantum in utroquae genere licuerit prosi-cere, idnon tam verbis, quamsallis offendi debet. Quem nunc.Parens Optime , enixus sum, primum ingenii satum, eumTibi hodie, ut qtialkimcunque proseChium qualcrncunque dun-taxat indicem ac tesient , qua decet reverentia exhibeo QuamTuis ipse laboribus sevisii, Tuis ipse sumtibus rigasti plan-tam , ejus primum fructum Tibi eo majori gratiae fiduciaoffero, quod ex ipso advectus Paradijo veritatem rerum ibigesiarum, quam aliorum curiojitas, aliorum incredulitas insuspicionem sides Fabula adduxit, qua par e(i sImplicitate acsinceritate vindicatam dare satagit. Ut haec mea oblatio eogratiorem spiret odorem, thura addam suspiriorum, ex inti-mis anima penetralibus fusorum, velit DEus 0. M. nonTibi Colum, Parens Optime, sed Optimae et jam Matri, unacum carissimis fratribus ac sorore carissima, perennem seli-citatis florem ex gratia largiri. sic vovet semper-que vovebit

OPTIMI PARENTIsObedimti(simus Filius

|OH. sUNPWALL.

Page 4: MYTHOLOGIA - Doria

5, I.

i am multas & variae ssint doctorum hominum deserpente seductore, cujus Moses Gen. III. i. seq.

mentionem injecit, sententias, ut earum ne numerumquidem inire posilmus. Nec historlas loci litterariaemagnopere prodesset, si quis vel universas ad un-guem enumerare vellet. Novisse sufficiat, quaenampotiora sint argumenta, quibus hinc veritatem jiistori-cam, illinc vanitatem nnjthohpicam hujus narrationis,adstruere conati sint eruditi. Hoc enim & olim quas-situm suit, & etjamnum quaeritur, utrum Moses ve-ram In[1oriam , an sissarn tantummodo fabulam hoc 'locomemor ice prodiderit. Ex utra harum hypothesiumparte veritas pugnet, eo plus interest adcurata te-nere scienda, quo certius consiat, non multorum mo-do dissorum scripturae, sed variorum etjam locorumTheologice veritatem ex vera solutione hujus quaesiio-nis pendere, id quod infra, suo loco, prolixius osiert-dere eotusiituisnus. Quoniam igitur nobis semper per-svasum habuimus, verba Principis hilsoricorum nonmjthologice , sed hijlorice intelligi debere, operas pre-

Page 5: MYTHOLOGIA - Doria

3

tium nos facturos speravimus, si hoc qualiennque inge-nii specimine operam nostram eo conserre satageremus,ut rite collectis, probeque expensis primariorum ar-gumentorum momentis, quibus ab utraque parte pu-gnari solet, quoad ejus, per tenues noltras vires, sie-ri posset, dilucide certoque offensum iremus, quid tan-dem de tota hac controversia veritati congruenter slatuen-dum ejset. Neque enim unquam tanti esso putavimusratiunculas, quas pro sua opinione adserre solent,qui Mosen hoc quidem loco sacrum hijlorice textumprosano Mijthologice panniculo deturpasie opinantur,ut tot grandia & gravia elevare posiint pondera ar-gumentorum, quot adduci sveverunt ab iis, qui huiccontrariam tuentes sententiam, omnia vere gejla ejsedesendunt , ut clara & certa scriptura; littera, neque My-thologiae, neque Hieroglyphice , sed perfecte hijlorice intells-sca docet, Prius autem quam manum operi admove-amus, hoc praecipiendum videtur Lectoribus, ut neomnem argumenti gravitatem ex tantillo conaminenosiro metiantur, sed ipsi rem aduratiori subjiciant e-xarnini, prosundius rimantes & solertius expendentesea, quae nobis, per maximanrtemporis angustiam,non nisi obiter inspicere & leviter adtingere licuit.Neque enim nobis tantum vel ingenii ad exco-gitandum, vel judicii ad examinandum concedere pla-cuit fortunae, quantum sine dubio postularetur, si to-ta haec caussa ad vrvum resecanda esset. Plus enim inrecejsu habet , quam quod paucis pagellis includi pojsit.

Page 6: MYTHOLOGIA - Doria

4

Quemadmodum enim, hac hypothesi ad misTa. variaper-vertuntur diffla scripturae, quae hanc Mosis narrationem hi-florice intelligendam esse, direffle & diserte docent , ita eoquoque valet hic doctorum hominum conatus, ut non

pauci fidei Articuli , qui contraria nituntursiententia ,sun-damento labesafflato , non pojsint non aut collubascere pe-nitus , aut magnas certe rimas agere & opinione suncsii-orem subire mutationem, prout quisque aut latius ex-tenderit limites pericopse, quam Mythologice expli-candam praesumierit, aut in elicienda exinde doctri-na longius evagatas fuerit, quam leges interpretanda-rum Mythologiarum permittunt. sed haec hactenus.Nunc ad institutum progredimur. In anteectium ve-ro Te, Lefflor benivok , quo decet llndio & officio roga-tum imus, velis innocuum nostrum conatum sequi bo-nique considere, in meliorem que interpretari partem.

§■ UUt igitur cuilibet adpareat, quod I. verbo m-

nuimus, eo valere hypothesin, quam nobis nunc re»seliendam simisimus, ut tum scriptura auctoritas, tumTheologice integritas haud exigua ex parte in pericu-lum vocetur hoc adlectura statim uno alterove exem-plo demordirade non poenkebit. Praecipuum eoruraurgurneetum, quo sictam tantum fabulam a Mose hocloco narrari, nobis persvadere sataguot hujus hypothe-seos desensores, exinde se stmdisse dicunt,, quod bonus

Page 7: MYTHOLOGIA - Doria

5

Moses, nulla mentione facta mali gonii, quem tamenTheologi primariam personam in hac laena egisse sta-tuunt, serpenti facultatem sermocinandi ct? ratiocinanditribuit, quod naturae repugnet bestiae, quam & bru-tam & mutam esso, omnes necelse habent sateri. Hanc igi-tur prsemisiam tantum abesi, ut idoneis rationum pras-sidiis munire valeant, ut potius, puram putam com-mittant petionem principii, hijpotkesm hypothesi demon- ‘slrantes. Neque enim in cerebro meticulosi alicujnsTheologi primum adparuit spectrum, quod hic ordoeruditorum serpentem seductorer,i obsedisse docet, sedverum ortum ex sacris Litteris omnino duxit. Ipseenim sALVATOR sa£si veritatem haud obscure ad-struit, cum diabolum nomine paiJ/is mendacii insignirenon dubitet, ejusque veneficio primum tribuat homd-dium Tosi. VIII: 44. Quis enim non intelligit, hac no-menclatura certissime alludi ad tristes Lenae parces,quas hic hostis humani generis, persora serpentis indu-ta, in paradiso egit. Idem ob oculos habet sanctusJohaxnes, ubi peccati initium ad diabolum reset,diserte docens, ideo adpaniijse Filium Dei, ut deflrueretopera diaboli I Ep, III: g. Johanni siiccenturiatur Pau-lus, qui non tantum paria docet Ebr. II: 14. sed &

exquilitissima moltoque rnomentosilima inter Ada-mum & CHRIsTUM inJHtuta comparatione , quaeRom.V: J2. sqq. legitur, non ad vanam Mythologiam, sedad veram hifloriam eo certius respexit, quod nisi hocadmittatur, aut multa dicendo nihil dixisse statueudns

Page 8: MYTHOLOGIA - Doria

6

sit, aut, quod eodem sere redit, loco sblidi argumentiaures bonorum Romanorum meris deraulsisJe sallaciis.si cui haec satis clara & certa non videantur, is &

clariora & certiora inveniet, si evolvere velit Apoc,XII: 3. 9. XX: 2. Quis vero tam remotus esso po-test ab omni, non dicam vera religione , sed sana ra-tione, ut serendas putet ineptias Anonymi , qui (aJsydwv(jiiyas rvjtpos interpretatur Jangvinern ,

vix alia inductusratione, quam quod hic succus, rubro imbutus colo-re, per vasa tranlit teretia atque rotunda, formamser-pentis utcunque reserentia. Nam quod addit de ori-*gine temperamentorum in alia atque alia sangvinis qua-litate quaerenda, id inter petitiones principii merito re-serimus. Neque enim credibile est, ex causta, quaequotidie saepiusque variatur & mutatur, in solidutnpendere effectum, qui plurium annorum spatio vel i-dem manet, vel saltem non admodum insignia neque

(a) Hoc scriptum, idiomate adornatum Germanico,sio inscribitur: sben, bas isl siber ba5rabies, unb bic baritmen sJotgesalsenen ssejjebensysisen: nebsscincr 33orrebc oon 3X <£arl grribrid) s3arW> ju©jesien, granssurt am Ottain, bei 23arrenttapp 1772, Oct.l6l* Oeiten* Hic Auctior eorum, qute in Paradiso gesta,aut dicta sunt, alia proprie, alia Mytbologice interpretatur,quamvis non obscene, ut fieri a plerisque solet, minustamen ad res adposite, merito ea propter castigatus abHI. J. D. Michoelis in Orientalisdje unb isibsio*tljcs, bricter £l)ei( Num. XXXI. pag. 134 seqq undenosoccasionem in has meditationes incidendi sumsimus.

Page 9: MYTHOLOGIA - Doria

7

incrementa neque decrementa capit, ut ab aliis du-dum observatum ess. (b) Quamvis autem haec, &

alia ejusdem sarinas, huic scriptori ne in mentem qui-dem venissient, ss modum novissiet, quo conseciaria mo-ralia ex sidtis fabulis deduci debeant , in eo tamen aliissuse lectae hominibus multo se gessit laudabilius, quodrem suam animo, quam judicio meliori agere inssi-tuerit. Nam cum ceteri Mythologiae patroni , ut plu-rimum, adeo partim wsuljas , partim ohsicenas conse-cturi soleant Allegorias , ut honestas, quam auribus le-ctorum debemus, eas recensere prohibeat, hic sua o-mnia ita adornare voluit, ut neque veritati religionis ,

neque sanitatl rationis ossicerent, bona side, ut vide-tur, ignorans, quid monstri in ipsio sundo sua alat hij-pothesis, ad quam nunc penitius inspiciendam, rectius-que asssimandam progredimur.

IIL

Proximum nunc essiet, ut quid periculi aliis at-que aliis fidei articulis ex bae ipsa hypothesi immine-ret, breviter offenderemus, nili prius neeessie videre-tur investigare, quid ips Mosi de hac re persvasiumsue-rit. Nam cum is non tantum plurimis & maximisinclaruissiet miraculis, quibus populo Ifraeiitico, sedivinitus missiom essio legatum, ita evictum daret, ut

(h) 111, Job. Dan,' Micbaelis 1. c. p. 148. sq.

Page 10: MYTHOLOGIA - Doria

8

nulla dubitandi cauda superedet, sed adeo etjam sa-miliari uteretur consortio Numimis, ut ipsi non tam

servi , quam amici loco esTet, ob eamque causiam re-liquis Prophetis tantum anteiret claritate cognitionis,quam ex divina hauserat revelatione, quanto dissin-ctius voluntatem Domini novit ipse praesecus domus ,

quam ceteri domestici , qui ad ipsius justa adcommoda-re debent omnia, quae in usum familiae quacunqueoccalione agant, Num X1L 6. 7. 8- Ebr. Ili. 5., Nul-lum igitur dubium, quin Moses Omnia , quaescripsit, Di-rime vel revelationi, vel inspirationi debeat. CumqueDEus loco citato diserte significet, ab indole revela-tionum, quae Mosi contigerant, removeri debere quic-quid obscuri, minusque pervii & aperti in vaticiniisProphetarum occurrere videatur, ab his Mythologia-rum promis condis jure jam quaerere possemus, quatandem fronte a nobis postulare queant, ut nostrumcalculum tam indoctus adjiciamus argutiis, tam ine-ptis nugis? Num Theologi, aut Philosophi se nominedignum offendit, qui qucestionem omnium dissicillimamascriptore omnium peritisinio, ratione omnium infantis-sima solutam sciscit? Ego sane non putaverim. sedtria haec momenta paulo diligentius seorsim expen-disie juvabit. Quae dissicilior haberi debet qucejlioquam quae de ultima mali origine inssituitur? Notumne est omnibus, quantopere inter omnes sere gentesomnibus mundi temporibus de gravissimo hoc argu-mento disputatum sit? Quis Mqse peritior vel mente

Page 11: MYTHOLOGIA - Doria

9

concipi potest scriptor? Qnis tantas liti dirimenda»habilior? Ab eo ne, quem DEus O. M. non optimotantum animo & maximo ornaverat ingenio, sed su-pernaturalis etjam tum revelationis , tum inspirationisplenissima mensura auxerat, ab eo ne, inquam, hu-jus problematis solutionem omnium certissime expeti-tur? Ab eone, qui omnium arcanorum plenissima in-structus scientia sidi propositum habebat generis huma-ni antiquitates deseribere ultimas , jure expectat & The-ologus &; Philosophus , ut hoc in primis solvat proble-ma? si vero laudatam libri citati pericopam Histori-ce intelligere velis, omnem hanc quasstionem & sira-plicissime & perfecti ssime solutam invenies. si verocontra hic nodum in scirpo quaerere velis, veram Hi-Jioriam in vanam Mythologiam transformando, omniainvenies contraria. Tantum enim abest, ut haec ex-plicandi ratio nodum legitime solvat , ut potius contramagis eum duriusque efficiat. Quod negratis dixisse videar, rem instituto experimento evin-'cam. Ponamus tantisper, veram esse hypothesin,quam nos impugnamus. Quod si igitur!fabulam, ut sa-bulam, tractare (cj velimus, ad oculum adparebit,

(r) Fabulae hoc modo tractari debent, ut ex tota hi-storia sicta doctrina eliciatur intenta. Quod si vero quisex singulis verbis aliquid arcani exsculpere satagit, nu-gas agit, & quod mera fabula esle debebat, id in scri-pturam mutat kieroglyphicam , quae a fabula toto caelodistat. Vide sis 111. /oh, Dav, Michaelis 1. c. pag, 149 ubi Tei-

Page 12: MYTHOLOGIA - Doria

10

alia omnia, quam quod in quasstione erat, consequi.Hoc enim pacto haec sere inde elicies COROLLA-RIA. 1:0 Nitimur in vetitum semper , cupirnusque nega-ta. 2:0 Principiis ohjia, sero medicina paratur. 3:0Omnes mulieres natum ad novitatis cupiditatem trahun-tur. 4:0 Noli nubere uxori tum. 5:0 Bonum & ma-lum judicio sensmm non est mstmandum. 6:0 Noli jactu-ra sanetcc jimplicisque veritatis vel divinam scientiamredimere. 7:0 Nive tua jorte contentus. g:o Nunquamexpletur , nec satiatur scientiae cupiditatis Jitis. 9:0 Ni-mium /dentice sasiigium pericido/m. ia. sancta /im-plicitas auro contra chara. Haec & alia ejusdem or-dinis & generis porismata ex illa per icopa, tanquatn/Na fabula, deduci possunt, Qnis vero non videt,nullum omnium nodum joluere qucestitionis de originemalis In singulis enim natura Humana initio talis Rus-ie permittitur in protoplastis, qualis in posteris eorumhossienum est. Atque hinc magna sit significatio,hanc hypothesin purum putum involvere naturali-/mumT qui loco- divinae revelationis humanam rationemadoptat, unde prono qnasi alveo stuit, ea interitumimportari n:on. paucis Fidei Articulis

,primi Ordinis , quilabentes secum in ruinam trahunt quicquid in aliis,non ex ratione , sed ex revelatione pendet. Exempla

te; observat, Desico quod sibula sit, nec quiri;serpens-, necquid arbor vetita sit , icoi sini quaeri debaret, quod qui»dem adsersum, adductis idoneis- exemplia., egregia ut sia»let, iiiultrare non intermittit

Page 13: MYTHOLOGIA - Doria

11

prioris generis praebent hi tres Articuli: De primaevaimagine divina; De projmdijjima naturae humanae perlapsum orta corruptione; De Chrido Mediatore&salvato-re generis humani. Plures nominare non vacat. Quumenim Moses divino infinitus mandato religionem in-

siituerit, cujus nucleus erat CHRIsTUs, &: ut usui hu-jus inserviret religionis, quidquid in antiquitatibusgeneris humani deprehenderat adprime cognitu neces-sarium, memoriae posteritatis mandaverit, verisimiili-mum est, ab ipso omisTlim non esso responstm ad quce-jlionem, cujus solutionem non omnes tantum leHores abeo expeHant , ut nuper monuimus, sed ipse omnino neces-

se habebat in primis Fidei Articulis ponere. Nam cumpeccator & salvator se mutuo respiciant, ut relata ,

&

eo pretidsius inveniatursacrificium Christi expiatorium ,

quo atrocius sit peccatum eo expiandum , nullo pacto anobis impetrare postumus, ut credamus, eum hoc lo-co 'Mythologiae , quam Hijlorice intelligi maluisTe,Quid? quod multitudo consectariorum, quae ex saepi-us laudata Hijloriae per icopa deduci possunt, Vixpermittat, ut pro sicta fabula habeatur.

5- IV

si unus hic locus Historiae Mosaicae sumi pos-sesc! aliter, ac littera scripta docet, nihil obstare ma-gnopere videtur, quominus idem valeat de ceteris,qui trssins primis capitibus continentur, adeo ut peri-

Page 14: MYTHOLOGIA - Doria

12

culum sit, ne omnis' Hisioria creationis venditari ali-quando possit pro Jcripto Msiholngico. Nec hic valdevanus essiet metus. Primum enim ignotum non est ,

quam ad temeritatem propensum sit ingenium mortalium.

Deinde ubi serae! modestiae & prudentiae nunciummiserunt baud facile est dictu quousque audaciae & la-scivice progredi possi.ntantequam.in gyrumrationis se co-gi patiantur. Tandem vero nec reticendum,idoneamnobis caudam esse, cur omnia reliqua prius Msiliolo-giee intetligi posse concedamus, quam boc unum,de quo nunc quaerimus. si boc tibi absurdum vide-atur, statim alium accipies sensum, simulae didiceris,quo nixi fundamento bocparadoxum enunciaverimus.Tanto, scilicet,unumquemque Irorum capitum locumes-so putamus graviorem, quanto gravior sit qufestio adquam in unoquoque eorum respondeatur. Operaeigitur pretium secerimus, si Lectoribus seorsim ex-pendenda proposuerimus pondera qucestiomm , quasMoses in duobus superioribus & quas in uno boctertio Libri primi capite sibi solvendas sumserit. Inhoc scilicet ad sequentes respondet quae!riones, quaslibi in primis a Theologo proponi polle intellexit: 1:0Utrum semper tales suerunt homines , quales hodie inve-niuntur , an vero citius aut serius notabilem qmndammutationem siubieruni s i:o Utrum in pesusr an vero inrudius mutati simi? qto Utruin leviter ,. an vero ‘gravi-ter corrupti simts 4:0- Utrum mms, an iwo pluress 5:0Utrum pauci, an vero cuncti initio corruptionem admt-

Page 15: MYTHOLOGIA - Doria

13

serunt? 6:o Utrum sio ipsonm '[motu, an vero hnpmskalieno lapsisimi? 7:0 Utrum horum alterutrum, an veroutrumque simi admittendum esi? g:o Tosia caujsa alie-na, utrum ea in ipso DEo, an vero in certa quadamcreatura quccri debet? 9:0 si hoc , utrum haec data ope-ra, an vero sola imprudentia mali caujsa exsiitit 10:0-si dolo malo tribuenda esi depravatio, utrum is tectius,an vero apertius esi adhibitus? 11:0 Utrum major, anminor asiutice gradus in creaturasdvMrice adparet? 12:0Utrum illa ipsa , quae adparebat, creatura prasumi po-tesi sio ipsius insiin&u egissi, an vero idonea adesi ratiosuspicandi , aliam homine prccsiantiorem suh forma creatu-ree homini inserioris latuisse, ut eo certior essit eventus,quo tessim vera fraudis caujsa lateret? 13:0 Utrum al-terutram hominis partem, an vero utramque adsecit ma-lum? 14:0 Utrum omnes, an vero certem aliquam, velcertas aliquas hominis facultates pervertit? 15:0 Utrumhaec perversio neque latius patuit, neque altius penetravit,quam ut sanis monitis & bonis exemplis perfecta parariposset sanatio , an vero tam prosundum ac desperatumsuitvulnus , quod omnes Hominis partes, vires , facultates' de-pravavit & deturpavit,ut nullo alio remedio sanari pos-set, quam quae'pretiosisiimo ex sanguine Filii DEi uni-geniti parata esi? Quum vero Moses facile potueritpraesumere, magnopere Theologi interesse, ut tantimomenti dubia rite solverentur, eo minus negari de-bet, quominus hanc' Historiam hoc consido adornaverit itpio certius consiat, nihil in tota Theologia neque re-

Page 16: MYTHOLOGIA - Doria

14ctius quaeri, neque utilius inveniri posse, quam quodin his ejus responsionibus continetur. Nihil igiturinstitiito Mosis magis cogitari potesi CONTRARI-UM, quam hanc liistorix particulam , •que omnium &

ponderojisswia & momentojisjirna uner ito haberi debet, ininsulsam convertere Mythologiam , cujus explicatio & ad-plicatio nihil certi habet & quod habere videtur id eo va-leat, ut in cajjum cadat religio, quam divinis Auspi-ciis inflauraverat , & cujus partim illustrationi,

partim confirmationi consulturus hunc ipsum memo-riarum librum & data opera consignavit & ceterislibris , qui injlitutionem religionis proprius adtingunt,sa-

pientijsimo consido preemisit. Eo certe animo huncsibi laborem non sumsit hic Deus Hijioricorum , utotiosis qucejtionibus & cerebrojis disputationibus ceter-nam , preeberet materiam, sed ut veritati atque virtu-ti tum firmamenta, tum incrementa non minus sa-rpienter quam diligenter procuraret. Quod ad illudattinet momentum, quod hic numero decimo posui-?mus, non dubitamus sore, qui se hoc-loco tale quidnon exspectasse sateantur. sed hi erunt sere, qui,neseib quam ob caussam, non adtenderint ad scopumMosis, quem modo innuebamus. Hunc si investiga-re velint, aliter sensuros, non tam sueramus, quamconsidimus. Nosiro enim judicio ad hanc tandem quae*simum redeunt omnes praecedentes, quippe quae inbae tanquam in centro quiescunt. Doctrina enim deChrisio Mediatore & sospitatore est, ut §. IU. verbq

Page 17: MYTHOLOGIA - Doria

15

observavimus, anima & medulla, sipiritus & nucleus, acquinta quasiejsentia totius cultus Leisitici, qui OeconomiaMosaica nititur. Hujus nervus in /atrsidis consistit.1-nprimis vero hic in censum veniunt sacrisicia iic dictacruenta. Haec inde ab exitu Ifraelitarum ex AEgyptousque ad exitum JEsu ad Golgatha quotidie & mane& vespere mactabantur. Ubi vero certa celebrabantursidia , toto die sacrificiorum sanquine sumabant altaria.Uno illo die, quo salomo templum Domini inaugu-rabat, mactata cognovimus XXII milia taurorum& CXX milia ovium. Quot vero millia doliorum.sanguinis toto tempore veteiis soederis essusi nume-rari censes? jam vero cum haec tanta sanguinis a-bundantia non nisi mera esset umbra sanguinis ChriJH y

ut diserte docet Paulus Ebr. X. facile intelligere da-tur, quam opportunam Mosns hoc loco habuerit oc-casionem praecipiendi lectoribus, ut alta mente repo-nerent omni gravitate graviorem & omni atrocitateatrociorem esserum Inpsus, qui ex tenore religionis,cujus ipse iniiitutionem ex mandato Numinis procu-raverat, alio Irnegmate elui non posset quam [angui-ne FIMI DEI unigeniti.

Quod si jam comparationem insiituerevelimus in-ter duo genera quccsiionum , quas §. g-dll.. & IV. emtr-

aitenum ad quod ex 1. & II, & alterumad quod ex lii. Capite responsiones peti postunt, hauddissiculter inveniemus,magis cognituneeessaria eslemo-menta hujus, quam illius generis quaesiionum &.respon-

Page 18: MYTHOLOGIA - Doria

16

sionum. Nonne igitur inde magna sk significatio, Mosiomnino propositum suisse ad utrumque genua qusuffio-mmi respondere, & quidem potius ad hoc

, quam adillud. si aequalia posueris momenta qfestionum, ae-qualis certe utilitatis erunt reponsiones. Hac etjamhypothesi contenti esso possumus. Quae igitur noscogit necessitas, ut statuamus, priora duo capita tii-Jloricc ,

unum vero tertium Mijthologice inte!sigendumesse? Nonne aequalium aequalis essie debet ratio. Autigitur non potuit Moses, aut non voluit ad utrumquegenus adornare idoneas responsiones? Neutrum in tan-tum Historicum convenit. Non hoc, quia velle debe-bat, quod tam vehementer pertinebat ad usim religi-onis., quam DEUs O. M. ejus miriisterio instituen-dam curaverat, ut niii admitteretur sarta tecta ma-nere non posTet, sed, uti nuper ohservatum esir, ne-cesse haberet omnem revelationis laudem amittere&: in merum degenerare natura'isinum. Potest hocde Mose vel mente concipi? sed forte, inquies., noupotuit. Quis tum posTet? Qui tam indmoNuminis con-sectio utebaturut hoc pasiTu omnes Prophetas longo postse intervallo relinqueret, num ilii hoc mysterium pror-sus incognitum statuere licet? liceret si DEOs ei inspi-rare nolui siet; sed unde,DEUM hodnoiuhTessiemonstra-bis ? si bene cupivisset Religioni , utique debuisiet reve-lare. At huic non potuit non optime velle. Non igi-

tu.r dubium, quin voluerit, & quidemquam maxime serio.