mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen...

24
mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

Transcript of mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen...

Page 1: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

Page 2: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,
Page 3: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

2008 weli

Aadamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC)LH222, Ladbroke House62-66 Highbury GroveLondon, N5 2AD, UK

Page 4: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,
Page 5: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

3

sarCevi

mowmeTa Cvenebebis roli 5 gasaubrebisaTvis momzadeba 7

gasaubrebis msvlelobisas 8

Cvenebis momzadeba: gasaTvaliswinebeli momentebi 10

magaliTebi im sakiTxebis Sesaxeb, romlebic unda 14aisaxos CvenebebSi

Page 6: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

4

Page 7: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

5

mowmeTa Cvenebebis roli

adamianis uflebaTa evropul sasamarTloSi saqmiswarmoeba iwyeba msxverplis an misi warmomadgenlis mier ganacxadis wardgeniT. ganacxadi, rogorc wesi, Seicavs mokle informacias msxverplis Sesaxeb, adamianis uflebaTa evropuli konvenciis savaraudo darRvevis mokle mimoxilvas da sxva monacemebs, romelic daadasturebs, rom msxverpli uflebamosilia sasamarTlos mimarTos ganacxadiT. ganacxadis wardgenisas, an zogierT SemTxvevaSi mogvianebiT, ganmcxadebeli an misi warmomadgeneli sasamarTlos warudgens bevrad ufro srulyofil informacias savaraudo darRvevebis Sesaxeb. rodesac aRniSnuli informacia eyrdnoba im mtkicebulebebs, romelic mopovebul iqna msxverplis an sxva pirebisagan, romlebmac ician momxdaris Sesaxeb, maSin saWiroa am mtkicebulebebis mowmeTa Cvenebebis saxiT wardgena sasamarTloSi.

ratom aris Cvenebebi aseTi mniSvnelovani?

saqmeebis umetesobas sasamarTlo ganixilavs mxolod wardgenili werilobiTi dokumentebis safuZvelze, zepiri mosmenis gareSe, romlis drosac SesaZlebeli iqneboda mowmeTa Cvenebebis mosmena. zepiri mosmenis daniSvnis SemTxvevaSic ki, mowmes naklebad eqneba SesaZlebloba mohyves yvelaferi is, rac icis saqmesTan dakavSirebiT. aRniSnulis gamo sasamarTlosaTvis dazaralebulisagan an sxva pirisagan mtkicebulebis miRebis metad mniSvnelovan saSualebas warmoadgens mowmeTa werilobiTi Cvenebebi. ganacxadi sasamarTlom SeiZleba dauSveblad cnos Tuki mowmeTa CvenebebSi ar iqneba detalur monacemTa sakmarisi raodenoba. analogiurad, sasamarTlom SeiZleba uari ganacxados kompensaciis moTxovnis srulad an nawilobriv dakmayofilebaze (igive “samarTliani dakmayofileba”), Tuki CvenebebSi ar iqneba miTiTebuli msxverplisaTvis miyenebuli zianisa da misi gamomwvevi mizezebis damadasturebeli

Page 8: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

6

sakmarisi monacemebi. aRniSnulis gamo, mniSvnelovania iseTi Cvenebebis momzadeba, romelic Seicavs rac SeiZleba met detals saqmisaTvis mniSvnelovan yvela sakiTxTan dakavSirebiT da romlebic mniSvnelovania sasamarTlos winaSe dayenebuli moTxovnebisaTvis.

Page 9: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

7

gasaubrebisaTvis momzadeba

mowmesTan Sexvedramde winaswar moamzadeT im kiTxvaTa sia, romlebsac unda SeexoT masTan gasaubrebisas. es dagexmarebaT da dagarwmunebT imaSi, rom mowmesTan gasaubrebisas Tqven SeexeT yvela im sakiTxs, romelsac aucileblad unda SexebodiT. aRniSnuli aseve dagexmarebaT misceT mowmes swori mimarTuleba, raTa miiRoT misgan saWiro informacia da aiciloT im Temebis ganxilva, romlebsac mowmeTa Cvenebebis momzadebisaTvis mniSvneloba ara aqvs. im SeTxvevaSic, Tuki Tqven ar flobT araviTar zogad informacias momxdarTan dakavSirebiT da ar iciT ra informacia SeiZleba miiRoT mowmisagan, arsebobs ramdenime ZiriTadi kiTxva, romelic yovelTvis unda dasvaT da romelTa dasmiTac saubris dawyeba SeiZleba sasargebelo iyos. magaliTebi am kiTxvebis Taobaze ixileT qvemoT mocemul TavSi: “magaliTebi im sakiTxebis Sesaxeb, romlebic unda aisaxos CvenebebSi”

mowmis dakiTxvisas unda moeridoT mimaxvedrebeli kiTxvebis dasmas. mimaxvedrebelia iseTi kiTxva, romelic pasuxs Seicavs, magaliTad “gcemaT Tu ara jariskacma?” an “dazaralebuli sastikad cemes, ara?”. sjobs mowmem Tavisi istoria sakuTari sityvebiT gadmogceT. Aamitom dasviT zogadi xasiaTis kiTxva, rogoricaa: “ra SegemTxvaT?”, “sad moxda aRniSnuli?” an “sad imyofeboda msxverpli am dros?”

xSirad, ufro iolia informaciis miReba qronologiuri TanmimdevrobiT. amgvarad, Tqven SesaZlebloba geqnebaT dasvaT kiTxvebi ama Tu im Seusabamobaze, romelic gamovlindeba Txrobis procesSi. gamoiyeneT iseTi kiTxvebi rogoricaa: “ra moxda Semdeg?”, raTa mowmem Tanmimdevrulad moyves ganviTarebuli movlenebis Sesaxeb.

Page 10: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

8

gasaubrebis msvlelobisas

gasaubrebis msvlelobisas Tqvens mier Sedgenili kiTxvebis nusxas daamateT sxva kiTxvebic, raTa araferi gamogrCeT. Tuki mowmis mier Cvenebis micemis procesSi TqvenTvis raime gaugebaria, sTxoveT mas ganmarteba.

mowmis mier gadatanili emociuri tramvis gaTvaliswinebiT, erTi xangrZlivi intervius nacvlad, SesaZlebelia ufro gonivruli iyos mokle gasaubrebaTa cikli. gasaubrebisas daakvirdiT mowmis qcevas da gaakeTeT Sesveneba an SewyviteT interviu Tu atyobT, rom mowme Zalian daiRala an ganerviulda.

Tuki Tqven mowmesTan atarebT gasaubrebaTa cikls, masTan yoveli Sexvedris win dagegmeT sakiTxTa wre, romelsac unda SeexoT. CauRrmavdiT informacias, romelic Tqven ukve miiReT, gansazRvreT nebismieri xarvezi Tu Seusabamoba miRebul informaciaSi da hkiTxeT maT Sesaxeb mowmes momdevno Sexvedrisas.

Tuki mowmeTa CvenebebSi aris droSi wyveta, dasviT specialuri SekiTxvebi imis Taobaze, Tu ra moxda da rogori TanamimdevrobiT. magaliTad, Tuki mowme ambobs, rom movlenaTa ganviTarebis Semdeg 4 saaTis ganmavlobaSi mas ar uZebnia dakarguli naTesavi, hkiTxeT mas – ratom? da sTxoveT ganmartos, ra xdeboda drois am monakveTSi. Tuki mowmem policiaSi dakiTxvisas misca TqvenTvis mocemuli Cvenebis gansxvavebuli Cveneba, hkiTxeT mas aRniSnulis Taobaze. xandaxan kiTxvis sxvagvarad formulireba xels uwyobs Seusabamobebis aRmofxvras, radgan Seusabamobani SeiZleba iyos araswori gagebis Sedegi. Tuki xarvezebi an Seusabamoba kvlav iqneba, ecadeT maTi mizezebis povnas mowmesTan saubrisas.

darwmundiT, rom mowmes gacnobierebuli aqvs valdebuleba Seatyobinos advokats, Tu momavalSi adgili eqneba mis daSinebas an masze raime saxis zewolas.

Page 11: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

9

mowmeebi, romlebic amavdroulad klientebic arian

Tuki Tqven esaubrebiT mowmes, romelic amavdroulad Tqveni klientia da Tu Tqven es jer ar gagikeTebiaT, Tqven unda darwmundeT rom:

mas esmis, rom Tuki sasamarTlo darRvevas daadgens, •am ukanasknelma SeiZleba ar daakmayofilos zianis anazRaurebis moTxovna da Tu daakmayofilebs sakompensacio Tanxa, rogorc wesi, SedarebiT dabalia.

man icis saqmis ganxilvis miaxloebiTi vadebi.•

man xeli moawera xarjebis Sesaxeb SeTanxmebas.•

Page 12: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

10

Cvenebebis momzadeba: gasaTvaliswinebeli momentebi

• Cveneba unda Seicavdes mkafio da konkretul detalebs

mniSvnelovania, rom mis CvenebaSi miTiTebuli informacia iyos naTlad da mkafiod gadmocemuli. Cveneba unda Seicavdes rac SeiZleba met detals da amavdroulad igi gantvirTuli unda iyos saqmisaTvis mniSvnelobis armqone monacemebisagan. imaze didi Cveneba vidre es saWiroa, ver daexmareba sasamarTlos imis gansazRvraSi Tu ra moxda sinamdvileSi.

Tuki mowmis CvenebaSi aris xarvezebi an Seusabamobebi, aRniSnulis mizezi miTiTebuli unda iqnes CvenebaSi.

• Cveneba unda Seicavdes faqtebs da ara mosazrebebs

zogadad, TavianT CvenebebSi mowmeebma unda miuTiTon mxolod im faqtebis Sesaxeb, romlebzec informacias floben da ara TavianT mosazrebebze an komentarebze. aRniSnuli wesidan arsebobs gamonaklisebi. magaliTad, Tuki mowmes aqvs eqspertis codna romelime dargSi (magaliTad, aris samxedro mosamsaxure, inJineri an eqimi), maSin mas SeuZlia Tavisi mosazrebis gamoTqma im sakiTxTan dakavSirebiT, romelic misi kompetenciis sferos ganekuTvneba. garda amisa, Tuki mowmis mosazreba mniSvnelovania, aRniSnuli detalurad unda iqnes gadmocemuli im mizezis miTiTebiT, Tu ratom Camouyalibda mowmes amgvari mosazreba. magaliTad, Tuki mowme darwmunebulia, rom misi naTesavi cocxali ar aris an momxdar faqtTan dakavSirebiT xelisuflebis mier ar Catarebula jerovani gamoZieba, aRniSnulis Sesaxeb man aucileblad unda miuTiTos CvenebaSi.

Page 13: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

11

• nu daurTavT gagonil ambavze damyarebul Cvenebas Tuki aRniSnulis Tavidan acileba SesaZlebelia

gagonil ambavze damyarebuli mtkicebuleba aris mtikebuleba, romelic emyareba sxvis naTqvams da ara imas, rac mowmem piradad icis. magaliTad, mowme TviTon ar imyofeboda Tavdasxmis adgilas, magram iq iyo misi deda, romelmac mas mouyva momxdaris Taobaze da Semdeg mowmem es informacia miuTiTa Tavis CvenebaSi. am SemTxvevaSi mowmis Cveneba mocemul unda iqnes am piris dedis mier, romelic uSualod iyo momxdaris TviTmxilveli. erTi sityviT, Cvenebebi ar unda Seicavdes gagonil ambebs, Tuki Cvenebis CamorTmeva SesaZlebelia informaciis pirveladi wyarosagan.

Tuki Cvenebis CamorTmeva informaciis pirveladi wyarosagan SeuZlebelia, maSin mowmeTa Cvenebebi unda Seicavdes rac SeiZleba met qvemoTmocemul detals:

vin miawoda mowmes es informacia?•

rodis da ra garemoebaSi iqna informacia miwodebuli?•

realurad ra iTqva informaciis wyaros mier?•

rogor iqceoda igi am dros?•

ratom aris SeuZlebeli Cvenebis miReba uSualod •informaciis wyarosagan?

• Cveneba gadmocemuli unda iyos mowmis sityvebiT

Cveneba gadmocemuli unda iyos mowmis sityvebiT ramdenadac es SesaZlebelia da unda daiweros ise, rogorc amas Tavad mowme ityoda. magaliTad: “me vqeni es...“ an “me davinaxe es...“. Cveneba unda daiweros im sityvebis meSveobiT, romelsac mowme ityoda da ara iuridiuli terminebis gamoyenebiT. Cveneba unda aRwerdes movlenas ise, rogorc es mowmem aRiqva. aRniSnuli gansakuTrebiT mniSvnelovania, roca Tqven amzadebT erTi da igive movlenasTan dakavSirebul ramodenime mowmis Cvenebas. sasamarTlos SesaZloa eWvi gauCndes, roca erTi da igive movlenas ramodenime

Page 14: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

12

mowme identuri sityvebiT aRwers, miuxedavad imisa, rom momxdari maT gansxvavebulad aRiqves, imyofebodnen sxvadasxva adgilas, rodesac SemTxvevas qonda adgili da sxvadasxva dros gaiges amis Sesaxeb. nu moamzadebT erT Cvenebas da nu gadaiRebT mis asls TiToeuli mowmisaTvis. TiToeulma mowmem unda misces sakuTari Cveneba, sakuTari sityvebiT, romelic momxdars aRwers misi Sexedulebis Tanaxmad.

• Cvenebebi ar unda Seicavdes samarTlebriv dasabuTebas an argumentebs

mowmeTa Cvenebebi unda asaxavdes mxolod mowmis mier mowodebul monacemebs. igi ar unda Seicavdes samarTlebriv dasabuTebas, rogoricaa magaliTad: “aRniSnuli warmoadgens konvenciis darRvevas” an “aRniSnulis gamo adgili qonda konvenciis me-3 muxlis darRvevas”. amgvari tipis argumentebi aisaxeba msxverplis an misi warmomadgenlis mier gagzavnil Tavdapirvel ganacxadSi an damatebiT wardginebebSi.

• darwmundiT, rom Cveneba moicavs saqmisaTvis mniSvnelobis mqone yvela sakiTxs, gansakuTrebiT mtkicebulebebs, romelic iZleva konvenciis darRvevasa da msxverplis mier gancdil zians Soris “naTeli mizez-Sedegobrivi kavSiris“ dadgenis saSualebas

Tuki mowme amtkicebs, rom konvenciis darRvevis Sedegad mas miadga garkveuli saxis ziani aucilebelia, rom mowmem ganmartos Tu rogor gamoiwvia konvenciis darRvevam misTvis zianis miyeneba. Tuki ar iqneba dadgenili “naTeli mizez-Sedegobrivi kavSiri” sasamarTlom, SesaZloa, uari ganacxados samarTliani dakmayofilebis mikuTvnebaze.

• daurTeT nebismieri damadasturebeli mtkicebuleba

mowmeTa Cvenebas unda daerTos nebismieri xelmisawvdomi mtkicebuleba, romlic adasturebs an amyarebs mowmis mier gadmocemul faqtebs. mtkicebulebaTa relevanturobis gansazRvra damokidebulia individualuri saqmis faqtobriv garemoebebze, Tumca SesaZlebelia zogadi magaliTebis

Page 15: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

13

moyvana:

fotosuraTebi, gegmebi, rukebi, daigramebi, romlebic •asaxavs pirisaTvis gancdil zians, Sesabamis pirebs, adgils an adgilebs, sadac incidenti moxda

samarTaldamcavi organoebidan an nebismieri saxis •gamoZiebis Sedegad mopovebuli masalebi

samedicino xasiaTis mtkicebulebebi, magaliTad eqimis •daskvnebi an samedicino istoriebi

qviTrebi, invoisebi da sxva mtkicebulebebi, romelic •miuTiTeben dakarguli qonebis Rirebulebas an dakarguli qonebis gamocvlasTan dakavSirebul xarjebs

nebismieri gadawyvetileba gamotanili erovnuli •sasamarTloebis an administraciuli organoebis mier, romelic dakavSirebulia mocemul SemTxvevasTan

nebismieri kvleva, sagazeTo publikacia an sxva •oficialuri angariSi, romelic Seexeba momxdar faqts an qveyanaSi arsebul situacias, Tu es ukanaskneli relevanturia

Page 16: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

14

magaliTebi im sakiTxebis Sesaxeb, romlebic unda aisaxos CvenebebSi

qvemoT mocemulia im kiTxvaTa magaliTebi, romlebic Tqven SeiZleba dagWirdeT, rom mowmes dausvaT da im sakiTxTa CamonaTvali, romlebic unda aisaxos individualur CvenebebSi. mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT, damokidebulia im konkretuli saqmis faqtebze, romelzec Tqven muSaobT. yvela mowmes ar SeuZlia informaciis mowodeba yvela sferos Sesaxeb. pasuxebi unda gaerTiandes CvenebaSi, rogorc es zemoT iyo ganmartebuli da ar unda iyos warmodgenili rogorc mxolod pasuxTa sia.

kiTxvebi yvela mowmisaTvis

mowme1.

a) sruli saxeli;b) dabadebis TariRi;g) sqesi;d) misamarTi; dae) saqmianoba.

faqtebi2.

a) rodis (romel dRes, dRis an Ramis romel saaTze) moxda SemTxveva?b) sad imyofeboda am dros mowme? ras akeTebda? g) incidentis dros vin iyo mowmesTan erTad?

moaxdineT TiToeuli pirovnebis dadgena ramdenadac es mis mier aris SesaZlebeli, magaliTad, miuTiTeT:

pirovnebis saxeli;•misi dabadebis TariRi;•mowmis kavSiri ToToeul iq myof pirTan, •magaliTad: mezobeli, Zma, megobari da a.S.Tu mowme ar icnobs mas, am piris damaxasiaTebeli •

Page 17: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

15

Tvisebebi an Taviseburebani. d) ra dainaxa mowmem?e) ra Tqva an gaakeTa TiToeulma damswre pirma?v) ra Sedegi mohyva incidents?z) iqna Tu ara miyenebuli raime ziani?T) dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, vin an ram gamoiwvia ziani? miuTiTeT monawile pirebis rac SeiZleba met maidentificirebel informaciaze, maT Soris:

nebismieri gamoyenebuli saxeli;•monawile pirTa wodeba an wodebebi;•nebismieri uniforma da satransporto •saSualebis modeli;sasaubro ena;•gamoyenebuli iaraRi an sxva saSualebebi;•nebismieri sxva maidentificirebeli niSani •rogoricaa wveri, Srami da a.S.

i) rogori iyo dazaralebulis janmrTelobis an misi qonebis mdgomareoba sanam incidenti moxdeboda?k) ra moimoqmeda mowmem an sxva damswre pirma uSualod Tavdasxmis Semdeg? l) Tu dazaralebuli waiyvanes:

rogor waiyvanes?•vin waiyvana? rogor gamoiyurebodnen isini? •(ixileT zemoT aseve kiTxva 2 (T).)waiyvanes Tu ara sxvac masTan erTad?•sad waiyvanes?•ramdeni xniT yavdaT iq?• Tu isini gadaiyvanes sxva adgilas, rodis •gadaiyvanes da sad?

m) arseboben Tu ara kidev SemTxvevis sxva mowmeebi, romelTa dadgenac manamde ar momxdara? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, iciT Tu ara, rogor SeiZleba maTTan dakavSireba?

damatebiTi SekiTxvebi im mowmeebisaTvis, romlebic Tavad arian msxverplni

samarTlebrivi dacvis erovnuli an sxva saSualebebi3.

a) Catarda Tu ara adgilobrivi an erovnuli xelisuflebis organoebis mier raime saxis gamoZieba?b) Tuki momxdaris Taobaze ecnoba xelisuflebis romelime warmomadgenels, vis ecnoba? sad

Page 18: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

16

imyofebodnen isini? ra ganacxades, rom ras moimoqmedebdnen? g) sxva ra saxis samarTlebrivi xasiaTis nabijebi gadadga msxverplma? romel sasamarTloSi iqna Setanili sarCeli? ra Sedegi/Sedegebi mohyva?d) miRebul iqna Tu ara raime saxis werilobiTi gadawyvetileba an daskvna? aqvs Tu ara dazaralebuls aRniSnuli dokumentebis aslebi? uaryofiTi pasuxis SemTxvevaSi, SeiZleba Tu ara, rom man moipovos es dokumentebi? Le) samarTlebrivi xasiaTis sxva ra RonisZiebebis ganxorcieleba iyo SesaZlebeli? Tuki arsebobda sxva samarTlebrivi saSualebebi, ratom ar isargebla man aRniSnuli saSualebebiT? v) rodis dasrulda bolo samarTlebrivi xasiaTis RonisZieba?z) Tuki samarTlebrivi xasiaTis bolo RonisZiebidan gasulia 6 Tveze meti, aris Tu ara saxeze gangrZobadi darRveva?T) mimarTa Tu ara msxverplma saCivriT romelime saerTaSoriso organizacias, rogoricaa, magaliTad, gaerTianebuli erebis organizacia?

incidentis Sedegebi msxverplze 4.

a) ra saxis Sedegebi iqonia SemTxvevam msxverplze?b) ganicada Tu ara dazaraleblma fizikuri ziani? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi warmoadgineT yvela detali, rodis, sad da ra saxis ziani ganicada man.g) ganicada Tu ara msxverplma raime saxis emociuri an fsiqologiuri ziani, maT Soris nebismieri saxis tanjva/tkivili? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, warmoadgineT yvela detali, rodis, sad da ra saxis ziani ganicada man.d) mimarTa Tu ara msxverplma samedicino an sxva saxis daxmarebas? Tu mimarTa vis mimarTa? ra xasiaTis daxmareba gauwies da ra iyo aRniSnuli daxmarebis gawevis safasuri?e) ra saxis xangrZlivi mkurnaloba iqna rekomendebuli?v) momxdaris gamo xom ar aReniSneba msxverpls, mocemul momentSi, raime saxis fsiqikuri, emociuri an fsiqologiuri Sedegi?

Page 19: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

17

5. zarali – miwa (Tu es relevanturia)

a) Tavdasxmamde miwis romeli nakveTi iyo msxverplis gankargulebaSi?b) ra xasiaTisa da moculobis ziani miadga miwas?g) warmoadgenda Tu ara miwa dazaralebulis sakuTrebas? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, aqvs Tu ara gadasaxdeli msxverpls aRniSnuli miwis SeZenis safasuri?d) hqonda Tu ara msxverpls miwa ijariT aRebuli? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi ramdens ixdida igi ijarisTvis?e) rogor gamoiyeneboda miwa? romeli monakveTi gamoiyeneboda mcenareuli kulturis mosayvanad? msxvilfexa rqosani saqonlis yolisaTvis, mSeneblobisaTvis da a.S.? v) iRebda Tu ara msxverpli miwasTan dakavSirebul ijaris safasurs?z) ra raodenobis Semosavals iRebda msxverpli miwisgan mosavlis gayidvisa Tu sxva saSualebiT?T) rogor afasebs msxverpli fuladi odenobiT im produqtebis Rirebulebas, romelic mocemuli miwidan iyo miRebuli da romelic misi uSualo ojaxis wevrebis mier gamoiyeneboda? i) ramdeni da ra saxis pirutyvi yavda msxverpls mocemul miwis nakveTze? rogor afasebs Tavad msxverpli fuladi odenobiT maT Rirebulebas? ra udevs safuZvlad aRniSnul Sefasebas? k) incidentis droisaTvis ramdeni da ra saxis mcenareuli kultura izrdeboda mocemul miwis nakveTze? rogor afasebs msxverpli fuladi odenobiT maT Rirebulebas? ra udevs safuZvlad aRniSnul Sefasebas? l) sxva ra resursi iyo mocemul miwis nakveTze? magaliTad, wylis rezervi da a. S. m) ramdeni suli cxovrobda an iRebda sargebels mocemuli miwis nakveTidan?n) ra saxis zarali ganicada msxverplma miwis nakveTisaTvis miyenebuli zianis Sedegad?

6. zarali – Senobebi (Tu es relevanturia)

a) ramdeni da ra saxis Senobebi iyo msxverplis

Page 20: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) 2008

18

gankargulebaSi?b) ra xasiaTisa da moculobisaa aRniSnuli SenobebisaTvis miyenebuli ziani?g) warmoadgenda Tu ara mocemuli Senoba msxverplis sakuTrebas? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, aqvs Tu ara gadasaxdeli msxverpls aRniSnuli Senobis SeZenis an MmSeneblobis safasuri?d) hqonda Tu ara msxverpls Senoba qiriT/ijariT miRebuli? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, ramdens ixdida igi qirisTvis/ijarisTvis?e) iRebda Tu ara msxverpli qiris/ijaris safasurs Senobidan? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi, ramdens iRebda? v) ra sifarTis iyo Senoba? ramden sarTuliani iyo igi?z) rogori konstruqciis iyo Senoba?T) ramdenad afasebs msxverpli Senobas? ra udevs safuZvlad aRniSnul Sefasebas?i) ramdeni xnis manZilze iyo msxverpli Senobis mesakuTre an gamqiravebeli/meijare?k) ra saxis zarali ganicada msxverplma SenobisaTvis miyenebuli zianis Sedegad?

7. zarali – piradi qoneba (Tu es relevanturia)

a) garda miwis nakveTis, Senobebisa da saqonlisa, sxva ra qoneba iyo msxverplis sakuTrebaSi? magaliTad: aveji, inventari, tanisamosi, suraTebi da fotosuraTebi.b) ramdenad afasebs msxverpli dakargul nivTebs? ra udevs safuZvlad aRniSnul Sefasebas? g) SeiZleba Tu ara aRniSnuli nivTebis Secvla/Canacvleba? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi ra iqneba aRniSnulis Rirebuleba?

8. ganacduri (warsulSi da momavalSi)

a) ra Semosavals iRebda msxverpli incidentamde?b) ra Semosavals iRebs msxverpli amJamad?g) SeiZleba Tu ara aRniSnuli Seicvalos momavalSi? Tu SeiZleba ratom?d) ra saxiT iyo momxdari incidenti aRniSnuli cvlilebis mizezi?

Page 21: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo

19

9. Tuki dazaralebulma dakarga saxli / misi qoneba ganadgurda, ramdeni gadauxades mas incidentis momentidan da ramdens ixdis amJamad:

a) amJamindeli sacxovrebeli adgilis qiravnobisaTvis?b) kvebisaTvis?g) tanisamosisaTvis?d) komunaluri momsaxurebisaTvis, magaliTad, eleqtroenergiis/ gaTbobis xarjebisaTvis? e) sxva xarjebisaTvis, romelTa gawevac incidentis gamo mouxda?

10. sasamarTlo xarjebi

a) mocemuli droisaTvis ramdeni gadaixada msxverplma iuridiuli momsaxurebisa da erovnul sasamarTloebSi Tu sxva uwyebebSi saqmis ganxilvisaTvis?b) ra sabuTebi SeuZlia waradginos msxverplma gadaxdili Tanxebis da gaweuli xarjebis dasadastureblad?

adamianis uflebaTa dacvis evropuli centri (EHRAC) madlobas uxdis kler darts (advokati) da tim otis (dedoflis advokati, eseqsis quCa №20) aRniSnuli saxelmZRvanelos momzadebisaTvis.

Page 22: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,
Page 23: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,
Page 24: mowmeTa Cvenebebis momzadebis praqtikuli saxelmZRvanelo · mocemuli kiTxvebi da Temebi warmoadgenen mxolod magaliTebs, xolo konkretuli kiTxvebi, romlebic Tqven mowmes unda dausvaT,

European Human Rights Advocacy Centre (EHRAC)London Metropolitan UniversityLH222, Ladbroke House62-66 Highbury GroveLondon, N5 2ADTel: +44 (0)207 133 5087Fax: +44 (0)207 133 5173Email: [email protected]/ehrac

EHRAC has partnership status with the Council of Europe

London Metropolitan University is a charity exempt from registration under Schedule 2 of The Charities Act 1993.