Mordüşün 2010

8/8/2019 Mordn 2010

1/85

MORDN!TOPLUMSAL CNSYETETL

GELTRMEREHBER

2010

8/8/2019 Mordn 2010

2/85

8/8/2019 Mordn 2010

3/85

1MorDn! Nasl Gerekletirdik?

8/8/2019 Mordn 2010

4/85

1

Bir MorDn! Hikyesi Evvel zaman iinde, kalbur saman iinde Genlik almalar Birimi denilen bir

yerde 8 kadnnn katlmyla, arlkl hak temelli alan rgtlere ynelik olarak,

alma ziyaretleri dzenlenmi. Bu alma ziyaretinden birinde MorDn! projefikri km...

MorDn! proje fikri, Genlik alma Biriminin (GB) genlik kurulularna ynelik

olarak gerekletirdii alma ziyaretlerinin ikincisinde oluturuldu. 02 - 12 Temmuz 2008

tarihleri arasnda gerekletirilen alma ziyaretinin katlmclarndan ikisi Arzu Ozan ve

Begm enyiit idi. alma ziyaretinin son gn programn tmne ynelik olarak yaplan

deerlendirme gruplarnda, alma ziyaretlerinde edindiimiz deneyimlerle yerellerimize

dndmzde neler yapabiliriz? sorusu, MorDn! projesine giden yolu at. Arzu ve

Begmn kurum ierisinde toplumsal cinsiyet eitliini izleme fikri, Genlik almalar

Birimi ve Toplum Gnllleri Vakfn bir ortaklkta buluturdu.

Toplumsal cinsiyet eitliiyle ilgili farkndaln, genlik STKlarnda artmasna ynelik

olarak dnlen Toplumsal Cinsiyet zleme Modeli, ilk etapta Toplum Gnllleri Vakf

(TOG) anda bulunan Samsun 19 Mays niversitesi, Yldz Teknik niversitesi ve Gazi

niversitesindeki Toplum Gnllleri rgtlenmelerinde, genlerin katlmyla

oluturulmaya baland. zlemeyi gerekletirecek genlerin glendirilmesine ynelik olarak,

stanbulda 4 gnlk bir alma ziyareti gerekletirildi. Bir kurum ierisinde toplumsal

cinsiyet eitliini izlemek mmkn mdr? sorusunun cevabn arayan genler Pnar Selek,

Aysun Sayn, Amargi, Medya zleme Grubu - Mediz, Sosyal Kalknma ve Cinsiyet Eitlii

Politikalar Merkezi - SOGEP, Toplum Gnllleri Vakfgibi kii ve kurumlar ziyaret ettiler.

8/8/2019 Mordn 2010

5/85

2

Bu bulumalarda alnan nerilerle taslak yerel izleme formlar oluturuldu ve Ankara, stanbul

ve Samsunda yerel izleme almalarna baland. Pilot izleme almalar devam ederken,

MorDn! iin bir dnm noktas olan bir ar e-posta kutularmza dt: Yaratc

Kalknma Fikirleri aranyor! Bu ar ile yarmaya katlan proje fikri, bir seim srecinin

ardndan fon almaya hak kazand ve bylece MorDn! iin yepyeni bir sre balad.

2009 - 2010 eitim dneminde MorDn! projesi 11 yerel rgtlenmede hayata geirildi.

Balangta Olur mu acaba? denen bir sre, bugn TOGun temel alma alanlarndan

birisi olma yolunda ilerlemekte.

Bu fikri gerek klanlara da bir teekkr gerekiyor:

- Proje fikrini hayata geirmek iin ylmadan aba sarf eden Arzu Ozan ve Begm

enyiite,

- Proje fikrini sahiplenip, inisiyatif alarak yerellerinde ilk olarak hayata geiren Burcu

Gne, Sevda Krk ve Samsun Toplum Gnllleri MorDn! proje ekibine,

- Pilot proje uygulamasnda yer alarak ekibi glendiren Baak Batrk, Birhan Keskin,

Meliha Sunay, mer eker, Songl Zorbay ile Yldz Teknik niversitesi ve Gazi

niversitesi Toplum Gnllleri MorDn! proje ekiplerine,

-

Kurumsal destekleri iin Genlik almalar Birimi ve Toplum Gnllleri Vakfna,

- Finansal destekleri iin Dnya Bankas ve Yaratc Kalknma Fikirleri Yarmasna,

- Projenin tm uygulama aamalarn takip eden ve destek veren Baak Tusavul,

Gkda Gktepe, Mge Kln, zlem Ezgin ve Serra Cankura,

- Projenin danman ekibinde yer alarak bizi glendiren Aysun Sayn, Betl Selcen

zer, Ece Aksakolu ve Laden Yurttaglere,

- Projenin eitim programnn tasarlanmasnda bizlere destek veren Evren Sener nala,

-

Projenin yerel eitimlerini hayata geiren Ali Karaka, Baak Batrk, Cihan Aydn,idem Fak, idem Topba, Didem ztrk, rem Aktal, Merve Gven, Nilay

Kme, Onur nald, zgn Kmzolu ve tm eitim katlmclarna,

- En nemlisi de projeyi 2009 - 2010 eitim ylnda yerelinde hayata geiren Ankara,

anakkale Biga, Denizli, Eskiehir, stanbul, zmir, Kayseri, Kocaeli, Samsun ve

Tokattaki gen gnll arkadalarmza teekkr bor biliriz.

8/8/2019 Mordn 2010

6/85

8/8/2019 Mordn 2010

7/85

4

zleme Eitimi Ekibi: Aysun Sayn, Baak Tusavul, Gkda Gktepe, Laden Yurttagler,

Mge Kln, zlem Ezgin, Serra Cankur

Rehber Yazm: Baak Tusavul, Ece Aksakolu, Gkda Gktepe, zlem Ezgin, Serra

Cankur

zleme & Deerlendirme Uzman:Betl Selcen zer

Proje Koordinatr:Gkda Gktepe

Akran Eitmenler:Ali Karaka, Baak Batrk, Cihan Aydn, idem Fak, idem Topba,

Didem ztrk, rem Aktal, Merve Gven, Nilay Kme, Onur nald, zgn Kmzolu

Yerel zleme Gruplar:10 farkl ilde, 11 farkl TOG rgtlenmesindeki gen gnlller

8/8/2019 Mordn 2010

8/85

5

2ETMLER

8/8/2019 Mordn 2010

9/85

6

Kavramsal ereve Temel Kavramlar: Toplumsal Cinsiyet ve blm Elinin Hamuruyla Erkek ine

Karanlar!

- Cinsiyeti blm ve Roller

- G ve ktidar likileri- Eitlik Politikalar

Trkiyede Kadnn Durumu; Sevmiyoruz da, terk etmiyoruz da!

- Eitim

- Kadna Ynelik iddet

- stihdam

- Temsil

- Siyasal Yaamda ve Karar Alma Mekanizmalarnda Kadn

TOGda Durum emberin ii de bir, d da!

Toplumsal Cinsiyet ve blm Elinin Hamuruyla Erkek ine Karanlar!

Kadnlar ve erkekler farkl toplumsal rollerin ve beklentilerin cinsiyete gre ayrtrlm

olduu bir dnyaya doarlar. inde yaanlan tarihsel dnem, corafya, kltr ve siyasal yap

kadn ve erkek cinsiyetler iin kadnlk ve erkeklik hallerini belirler. Daha ak bir ifadeyle,

cinsiyetler retim ilikilerinin (yani neyin, nasl, kim tarafndan ve kim iin retildiinin),

ataerkil yapnn (gcn ve gc oluturan tm elerin erkekler lehine rgtlendii ilikiler

btnnn) ve bunlarn tezahr ettii (hem belirledii, hem de bunlar tarafndan belirlendii)

reel siyaset, gelenek, grenek, din ve folklorun koyduu kurallarla biimlenir, alglanr ve

deiir.

8/8/2019 Mordn 2010

10/85

7

Dolaysyla kadnlk ve erkeklik biyolojik bir gereklik olmann tesinde bir durumdur;

toplumsal srelerde inaedilir, tarihin eitli dnemlerinde yeniden anlamlandrlr ve farkl

corafyalarda/kltrlerde farkl deneyimlenir. te buradan hareketle toplumsal cinsiyet bize

cinsiyetin ve cinsiyet dolaymyla kurulan btn ilikilerin ve anlamlandrmalarn statik deil

dinamik olduunu, toplumsal yap tarafndan kurulduunu ve srekli deitiini anlatr.

Cinsiyeti blm ve Roller

Her birey doduu andan ve hatta anne karnndan itibaren, cinsiyetine yklenen anlamlar

dnyasna maruz kalmaktadr. rnein iinde yaadmz toplumda kz ocuklar gzellik,

saflk, zarafet ve narinlii temsil eden isimler olan zge, duru, nergis, ipek ve benzerlerini

almakta, erkek ocuklar mert, fatih, hakan, demir gibi gl, sert ve kahraman olduklarn

nce isimlerinden renmektedirler. Renkler, ekiller, eyalar ve meknlar bile cinsiyetlere

gre ayrlmtr. Dahadomadan kiinin giysilerinin ve hatta kimliinin renginin pembe ya da

mavi olaca varsaylmaktadr. Silah ve araba gibi oyuncaklarn sahibi erkek, bebeklerin

sahibi kz ocuklar olmaktadr. Kz ve erkek ocuklarna cinsiyetlerinden doru neyin, nasl,

ne snrlar ierisinde yaanlaca retilmektedir. Beden ve mekn nemli kontrol

alanlar olarak karmza kmaktadr.Ev ve ev ile ilgili iler nam- dier zel alan -hatta ev

kadn gibi tanmlamalar- kadna uygun grlmekte, erkekler kamusal alanda hkm

srmektedir.

Kadnlara ve erkeklere doal olduu iddiasyla atfedilen sfatlar (zayf/gl, korunmaya

muhta/koruyan, duygusal/aklc gibi) bize kadnlarn ve erkelerin toplumsal olarak ne

yapmalarn beklendiini de anlatr. Cinsiyetler aras iblm ve roller bu sfatlara ilikin

olarak yaplanmaktadr. rneinkadna ana, duygusal, efkatli gibi sfatlar yklediimizde

kadnn evin, ocuklarn ve aile bireylerinin bakm gibi ilerde daha etkin olmas gerektiingrlr. Hatta bir sre sonra zihinlerde doas gerei ev ve bakm ileri kadna ikinmi

gibi kodlanr. Erkee g, iddet ve iktidar alannda varlk gstermeleri dorultusunda yaplan

yaktrmalar ocukluktan balar. Birok toplumda ncelikle ya da sadece erkek ocuk sahibi

olmak temenni edilir ve evin geimini salamakla ykml toplumsal rol erkeklik olarak

grlr. Geim salamak, ynetmek, karar almak hem siyasete, hem paraya, hem de

kaynaklara ve sermayeye sahip olmak anlamna gelmektedir. Aydnlanma ann nde gelen

8/8/2019 Mordn 2010

11/85

8

dnrlerinin de iddia ettii zere aklc ve analitik dnme yeteneine sahip olan erkek

toplumu ynetecek olan ideal zihinsel yapya sahiptir.1

Oysaki bu sfatlarn hibiri doutan gelmedikleri gibi, aksine yukarda belirtildii zere bir

toplumsal ina srecinin rndrler. Kadnlarn eitli hak ve zgrlklerinden mahrum

kalmas sonucunu douran bu iblm ve roller kadnn ve erkein biyolojik farkllklar

yznden olumazlar. Yani aslen fiziksel gcn, cinsel organlarn ve reme organlarnn

farkll, gerekli ve zorunlu olarak bir toplumun nasl rgtlendiini belirlememektedir.

Toplumsal rgtlenme ve ilikiler biimi cinsiyetler arasnda zamana ve mekna gre

farkllaabiliyorsa, cinsiyet davranlarnn zorunlu ve kanlmaz olduunu sylemek

mmkn deildir. Bununla birlikte her cinsiyet de kendi iinde ayn fiziksel zelliklere sahip

deildir. Dolaysyla cinsiyetlere dair her genelleme sorunlu olacaktr.

Toplumun ileyiini belirleyen ve bir cinsiyet iin dezavantaja dnen tm farkllklar

sonradan renilirler. Bu sebeple de farkl toplumlarda ve farkl zaman dilimlerinde

cinsiyetlere atfedilen zellikler ve cinsiyetlere ilikin beklenen davran kalplar

deimektedir. Bu dorultuda kadnlarn ve erkeklerin istihdama, eitime ve karar alma

mekanizmalarna katlm oranlar da farkllk gsterir. Toplum, cinsiyetler aras farkllklarn

erkekler lehine gce ve iktidara dnt bir iblmyle ina edilmitir. Bu yzden de

mevcut iblm ve roller cinsiyeti olarak adlandrlmaktadr.

G ve ktidar ilikileri

Kk yalardan balayan ve ileriki yalarda kadnlar iin eitli dezavantajlara dnen

mevcut rol dalm g ve iktidarla ilikilenebilecek her eyi erkekler yararna dntrr.

Narin, krlgan ve duygusal gibi zellikler kadnlarn korunmaya muhta olduu varsaymyla

eve hapsolmasna yol amakta iken, gl, alamayan, koruyan ve evin geiminden sorumlu

olan erkekler paraya ve retim aralarna sahip olmaktadrlar. Anne baba ve ocuklardanoluan geleneksel ailenin reisi ayn zamanda tm toplum zerinde erke sahip olan devlet ve

sermaye sahiplerine kadar tm yetki ve karar mekanizmalarnda yer alacaktr. Sadece

siyasetin ekillenmesi deil, ekonominin de ynetilmesi tek bir cinsiyetin yani erkein elinde

olacaktr. Dnya zerindeki mal varlnn %99una erkekler sahiptir bilgisi bunun en

1 Sir Isaac Newton, aydnlanma ann temel paradigmasn ortaya koyar ki bu da tm evrenin basit

matematiksel kurallarla ynetildii fikridir. .. Newtonun dnya gr, bir tarafta akl araclyla ynetilenkamusal dnya ve evrenin fiziksel dnyas ile dier tarafta akl-d olarak nitelendirilen duygusal ilikilerin,

kiisel mizalarn, kader, estetik ile ilgili sorunlarn, ahlaki yarglarn ve kadnn yer ald marjinal dnyaarasnda kkten bir ayrm ya da krlma olduunu ne srmektedir. Josephine Donovan, Feminist Teori,letiim Yaynlar, 2001, s.18

8/8/2019 Mordn 2010

12/85

9

nemli kantdr.2 Hem maddi hem de siyasi bu stnlk, kadnlar ve erkekler arasnda

erkekler lehine bir hiyerari olduunu gstermektedir.

Kadnlarn bedenleri ve kimlikleri zerindeki denetim bir dier iktidar alandr. Namus bu

konuda nemli bir toplumsal bask ve denetleme mekanizmas olarak karmza kmaktadr.

Bedenin kullanm bireylerin tercihleri deil toplumun kurallar tarafndan belirlenir ve bu

kurallarn dnda kalanlar cezalandrlr. Kadnlarn ou her an karlaabilecekleri taciz,

tecavz ve iddet tehdidiyle yaamlarn srdrmektedirler.

Eitlik Politikalar3

Biimsel eitlikten somut eitlie bir gei olan frsat eitlii politikalar, btn bire ylere

tannan yasalarn ierdii tm haklardan yararlanmalarn salama noktasnda ileri bir adm

olmakla beraber kadn ve erkek iin sonuta eitlik salayamamtr. Bunun temel nedeni de

frsatlardan eit yararlanmann balang noktasn gzden karmasdr. Bu da toplumsal

anlamda kadn ve erkek cinsiyetinin eit olmamas ve yara eit koullarda balamyor

olmasdr.

Kadnlarn bu noktadaki talepleri sonularda eitliktir. Frsat eitlii politikalar, mevcut

eitsizlii gidermeye ynelik politikalar kapsamamakta ve yalnzca hak olarak eitlii

sunmaktadr. Bir hak olarak eitlik salama nemli bir kazanm olmakla beraber toplumsal,

ekonomik ve siyasal yaamdaki eitsizlikleri gidermedii iin kullanlabilir olmaktan uzaktr.

Eit toplumsal sonular iin retilen eitlik politikalar da olumlu eylem/ olumlu ayrmclk/

frsat ncelii eklinde tanmlanan zel nlemler almay gerektiren politik almlardr.

Dezavantajl gruplar iin sonularda eitlik salanncaya kadar, bu gruplar lehine eitsizliin

grld alanlarda mevcut eitsizlii zmeye ynelik destekleyici politikalarn

uygulanmasdr.

2

http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/364326.asp3Sayn, A., 2008, Avrupa Birliinde alma Yaamnda Kadn Erkek Eitlii: Trkiye Asndan

Karlatrmal Bir nceleme, KEG, s:3

8/8/2019 Mordn 2010

13/85

10

Trkiyede Durum Sevmiyoruz, Terk etmiyoruz da!

Eitim:

Temel zorunlu eitim herkes iin cretsiz bir haktr. Ancak bugn Trkiye ve dnyada

kadnlarn eitim hakk ile ilgili sorunlar konumaktayz. statistiklere baktmzda bugn

Trkiyede her be yetikin kadndan birinin okumaz yazmaz olduunu, bunun blgesel

olarak farkllatn grmekteyiz.4Kadnlar eitim haklarndan yararlanamad gibi, var olan

eitim sistemi de toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden retilmesine neden olmaktadr.

Kadna Ynelik iddet:

Kadna kar iddet bugn farkl biimlerde kadnlarn hayatlarn tehdit etmektedir. Kadnn

Stats Genel Mdrl tarafndan yrtlen ve yaymlanan rapora gre kadnlarn;

Yzde 39u fiziksel iddete

Yzde 15i cinsel iddete

Yzde 42si fiziksel ya da cinsel iddeteYzde 44 duygusal iddete/istismara

yaamlarnn herhangi bir dneminde maruz kalmlardr.

stihdam:

Trkiyede kadn istihdam olduka dktr. Kadnn istihdam nndeki engellerden en

nceliklisi toplumsal cinsiyete dayal rollerden kaynaklanan bakm hizmetleri olarak

karmza kmaktadr.

4 Okuma yazma bilen yetikin erkek nfus %95,7 iken, okuma yazma bilen yetikin kadn nfus %81,1dir.

Kadn okuryazarl krsal, kentsel ve blgesel yerleime gre de farkllk gstermektedir. Krsal alanda yaayankadnlarn %69u, kentte yaayan kadnlarn %81,3 okuma yazma bilmektedir. Gney Dou AnadoluBlgesinde (GDA) okuma yazma bilmeyen nfusun %76,8i kadndr ve bu blgede yaayan toplam kadnnfus iinde okuma yazma bilmeyenlerin oran %44,6dr. Bu rakamlardan da grld gibi GDAda okuma

yazma bilmeyenlerin kadnken, kadn nfusun yaklak si okumaz yazmazdr. 15-19 ya aras genlerin%15i ilkretim diplomas sahibi deildir. lkretimi tamamlayamam 10 genten 7si kadndr. (EitimReformu Giriimi, 2009, Eitimde Eitlik: Politika Analizi ve neriler Raporu)

8/8/2019 Mordn 2010

14/85

11

3-5 ya aras ocuklar iin ocuk bakm hizmetleri ve okul ncesi eitim

gstergeleri:

Kadnlarn istihdam kadnlarn ekonomik bamszlklar olarak deil, hane gelirini

arttrc destek olarak grlmektedir. Bundan dolay da, hem yasal hem de uygulamada

boyutunda kadnlarn istihdama katlmnn nnde ciddi engeller bulunmaktadr. TUK

2009 verilerine gre;

Kadn stihdam Oran: % 22.2

Gen Kadnlarn stihdam Oran: % 24.3

Gen Erkeklerin stihdam Oran: % 49.9dur.

Kadnn Yllara Gre gc Durumu Grafii

8/8/2019 Mordn 2010

15/85

12

Temsiliyet:

Kadnlarn temsiliyet sorunu hayatn hemen her alannda karmza kmaktadr.

Kadnlarn siyasetin, i yerlerinin, meslek odalarnn ve, hatta, sendikalarn karar verme

mekanizmalarnda yer almalar ve temsil edilmeleri son derece kstldr. Kadnlarn kendi

deneyimlerini aktarabilmeleri, kadn bak asyla politika yapabilmeleri ve kadnlarn

ihtiyalar dorultusunda sreleri ve yaplar etkileyebilmeleri iin farkl kurumlarn

karar verme mekanizmalarnda yer almalar hayati nem tamaktadr.

Kadnlarn temsiliyet oranlarna baklrsa 2007 yl seimleriyle beraber parlamentoda

% 9,1, Bakanlar Kurulunda % 4,2, yerel ynetimlerde % 0,56, ii ve memursendikalarnn ynetim kurullarnda % 0, meslek odalarnda ynetim kurullarnda % 0,

iyerlerinde st dzey pozisyonlarda kadn ynetici% 7, kamu ynetiminde ise % 0 (vali

ve mstear) olduu grlr.

Siyasal Yaamda ve Karar Alma Mekanizmalarnda Kadn

Trkiye, seme seilme hakkn kadnlara en erken tanyan lkelerden birisi olmasna

karn, karar mekanizmalarnda kadnn temsili 1934 ylndan bu yana, ancak 2007 genel

seimlerinde % 9,1eulamtr.

Kadnlarn parlamentoda ve yerel ynetimlerde bu kadar eitsiz temsilindeki en nemli

neden geleneksel cinsiyet rollerinin kadn aile iine hapsetmesinden kaynaklanmaktadr.

Kadn bylece sosyal yaamdan koparak sadece akrabalk ilikileri gibi belli bir rutin

ierisinde olmak durumunda kalmaktadr. Bu durumda da siyaset erkek ii olarak

alglanmakta, kadnlarn korkulu ryas haline gelmektedir.

Kadnlarn bu almalardan uzak durmalarna siyasal partilerin otoriter yaplar gibi,

toplant meknlar ve saatlerinin uygun olmay da sebep olmaktadr. nk dier i

yklerinin (ocuk bakm, yemek, temizlik) saatleri ile denk gelen toplantlar, kadnn

dier sorumluluklar nedeniyle tercih edilmemektedir.

8/8/2019 Mordn 2010

16/85

13

KAMUDA KADIN TEMSL

Mstear % 0

Vali % 0

Genel Mdr % 3,9

Bakan % 6,8

Blge Mdr % 2,6

Kaymakam % 1,55

Okul Yneticisi (MEB) % 7

NVERSTELERDE KADIN TEMSL

Dekan % 12,6

Rektr % 7,83

YK yesi % 5

YURTDII TEMSLCLKLERDE KADIN TEMSL

Bakonsolos % 3,05

Bykeli % 9,04

YEREL YNETMLERDE KADIN TEMSL

Belediye Bakan % 0,56

l Genel Meclisi yesi % 1,8

Belediye Meclisi yesi % 2,3

PARLAMENTO VE HKMETTE KADIN TEMSL

Bakanlar Kurulu % 4,2

Milletvekili % 9,1

8/8/2019 Mordn 2010

17/85

14

TOGda Durumemberin ii de bir, d da!

nsani geliimi odana alarak, genlerin nclnde toplumsal deiimi salamak iin 2002

ylnda yola km olan Toplum Gnllleri arasnda da kadnlarn durumu, lke ve dnya

genelinden ok farkl deil. Toplum Gnllleri Vakf ile birlikte sosyal sorumluluk ve

savunuculuk projeleri yrten gen gnlllerin % 60ndan fazlasn kadnlar oluturduu

halde, yerel rgtlenme dzeyinde sorumluluk alan genlere baktmzda, kadnlarn orannn

dtn saptamak mmkn.5rnein, Ocak 2009 itibariyle 88 yerel TOG rgtlenmesinin

almalarnda kolaylatrc olarak sorumluluk stlenen koordinatrler arasnda kadnlarn

oran yalnzca % 32 idi.6 Bu oran, aadaki Mays 2010 tablosuna bakldnda olduka

deimi gibi gzkmektedir. Bu deiimde phesiz rgtlenmelerde yaplan toplumsal

cinsiyet farkndal almalarnn, eitimlerin, projelerin ve bu projeler arasnda daMorDn!n nemi byktr. MorDn!, toplumsal cinsiyet rollerinin tartlmas ve

cinsiyete dayal ayrmcln her trlsnn TOG dahil her alanda ortadan kaldrlmas iin

nce bu ayrmcl grmek, sonra deifre etmek sonra da mcadele etmek iin nemli bir

renme alan yaratmtr. Fakat henz toplumsal cinsiyet eitlii konusunda nemli bir

mesafe kat edildiini sylemek iin erken olabilir. Ynetim Kurulu adaylk srecinde7

toplum gnlls gen kadn ve erkek adaylarn bavurular arasndaki byk fark bu durumu

gzler nne serer. Benzer ekilde, yerel rgtlenme iindeki bu sorumluluklarn, gelenekseltoplumsal cinsiyet iblmlerine gre dalm gstermesi de gze arpar. Mesela, yereldeki

Toplum Gnlls genlerin alaca eitimleri koordine etmekle ykml olan eitim

sorumlusu genlerin % 80inin kadn olmas, toplumda kadnlarn retmenlie

yaktrlmas ve aile iinde de ocuklarn eitiminden sorumlu kiinin anne olarak grlmesi

alglarna paraleldir.

5 Toplum Gnllleri Vakf rgtlenmelerinde, farkl i ve grevler erevesinde sorumluluk tanmlar

yaplmtr. rgtlenmenin genel koordinasyonundan sorumlu olan Koordinatr, eitim organizasyonlarndansorumlu olan Eitim Sorumlusu, rgtlenmenin i ve d iletiiminde sorumlu olan letiim Sorumlusu, yerel proje ve etkinliklere kaynak bulmaktan sorumlu olan Kaynak Sorumlusu, yeni ve eski gnlllerinkoordinasyonundan sorumlu Gnll Sorumlusu en temel sorumluluk alanlardr. rgtlenmenin yapsna ve

byklne bal olarak bu sorumluluklardan bazlar her rgtlenmede bulunmamakta, baz rgtlenmelerdeise ihtiyaca gre yeni sorumluklar tanmlanabilmektedir. Bu sorumluluklar arasnda 2008 ylna kadar yetkialannn en fazla olduu varsaylan (rnein bilgiye en sk ulaan, rgtlenmeye dair sorunlarda en sk danlan,d iletiimi en fazla olan, en fazla ulusal toplantya katlan ) sorumluluk Koordinatrlk olmaktayd. 2008 ylile birlikte dier sorumlularn glendirilmesi iin ulusal toplantlaryaplmaya baland. Fakat Koordinatrleatfedilen olumlu ve ayrcalkl zellikler varln srdrmeye devam etmektedir.6lerleyen sayfadaki ubat 2009 tablosundan bu oranlar grlebilir.

7TOG Ynetim Kurulu 1 Bakan, 9 asil ve 9 yedek yeden oluur. Ynetim Kurulu aday adaylna ToplumGnlls rgtlenmelerinde faal olarak gnlllk yapan (TOG kimlik kartna sahip olan) ve 29 ya altnda

olan her gen bavurabilmektedir. Bavuran adaylar arasnda her sene, Toplum Gnlleri rgtlenmelerinintemsilcilerinin katld Genlik Konseyinde bir seim ve sralama yaplmaktadr. Bu sralamada en yksek oyualan 4 asil 4 yedekaday Vakfn Mtevelli Heyetine sunulmaktadr.

8/8/2019 Mordn 2010

18/85

15

Aadaki tablolarda 2009 (MorDn! projesinden nce) ve 2010 (MorDn! projesi

esnasnda) yllarndaki sorumluluk dalm ve yllara gre TOG Ynetim Kurulu gen kadn

ve erkek aday saylar grlmektedir.

ubat 2009

Saha Kadn Erkek

Koordinatr 22 46

Eitim Sorumlusu 38 13

Gnll Sorumlusu 29 18

letiim Sorumlusu 30 36

Kaynak Sorumlusu 36 17

Mays 2010

Saha Kadn Erkek

Koordinatr 48 50

Eitim Sorumlusu 63 51

Gnll Sorumlusu 49 32

letiim Sorumlusu 25 28

Kaynak Sorumlusu 19 22

Genlik Konseyleri Kadn Erkek

5. Genlik Konseyi 2 7






8/8/2019 Mordn 2010

19/85

16

zetle;

Kadnlar ve erkekler farkl hayatlar yaar ve fiili hayatta gerek bir toplumsal cinsiyet eitlii

ancak kadnlarn ve erkeklerin farkl yaamlarna ve farkl ihtiyalarna duyarl yaklamlarla

salanabilir. Bu farkl yaamlarn temelinde toplumsal cinsiyete dayal kalp yarglar

(sterotip) ve cinsiyeti iblm yer almaktadr. MorDn!projesi eitimleri bu gerekelerle

toplumsal cinsiyet farkndal, cinsiyete dayal ayrmcln hayatmz nasl etkiledii; buna

bal i blm ve sonular ve sonularda eitlik iin katlm ve temsil meseleleri zerine

younlamaktadr. Btn bu meseleler iktidar ve g ilikileri kavramlar ile beraber

dnlmelidir.

8/8/2019 Mordn 2010

20/85

17

Yerel zleme Gruplar Eitim Program 0.GN 1.GN 2.GN 3.GN 4.GN

10:00-

11:30

GELYORUZ!

MorDn!NEDEN? NN?

NASIL?

KATILIM VE

TEMSL

TOPLUMSAL

CNSYET MEDYADAGRMEK GAZETE

TARAMA

ETRAFTA NELER

OLUYOR?

11:30-

12:00 KAHVE ARASI KAHVE ARASI KAHVE ARASI KAHVE ARASI

12:00-

13:30

BEN VE

TOPLUMSAL

CNSYET

KATILIM VE

TEMSL-2

TOPLUMSAL

CNSYET ZLEMESRNEKLER

NEYE, NEREYE,

NASIL BAKMALI?

NASIL ZLEMEL?

13:30-

15:00 YEMEK YEMEK YEMEK YEMEK

15:00-

16:30

KADINLIK

ERKEKLK HALLER

TEMSLYETVE ETLKHALLER

ZLEME NEDR?

HEREY TAMAM!MD EYLEM

TAKVMIKARTIYORUZ

16:30-

17:00

16:30-

18:00TANIIYORUZ! KAHVE ARASI KAHVE ARASI KAHVE ARASI KAHVE ARASI

17:00-

18:30

18:30-

19:30

KADINLAR

ODAK GRUP

ALIMASI!

KADINLIK

ERKEKLK HALLER

TEMSLYETVE ETLKHALLER

ZLEME NASILYAPILIR?

ETMDEERLENDRME

OTURUMU

19:00- 19:30-

20:30

ERKEKLERLE

ODAK GRUP

ALIMASI!YEMEK YEMEK YEMEK YEMEK

21:00 - SOKAK RPORTAJIFLM

AKAMIMD BALIYORUZ!

8/8/2019 Mordn 2010

21/85

18

Yerel zleme Eitimi Modlleri

GN 0, 1. OTURUM

Balk Tanmaca - Grup Dinamii

zet Katlmclarn ve eitmenlerin birbirlerini tanmalar, eitim srecine aktif

olarak daha rahat katlabilmeleri ve grup dinamiinin oluturulabilmesi iin

tanma uygulamalar yaplr.

Ama Katlmc ve eitmenlerin birbirlerini tanmalar ve eitim srecine, aktif

katlmn salanabilecei bir ortam yaratmak.

Hedefler-Katlmclarn birbirlerini ve eitmenleri daha kolay tanmalarn salamak.

-Katlmclarn birbirleri ve eitmenler ile etkileim halinde olabilmeleri

iin uygun ortam yaratmak.

-Katlmclarn eitime aktif olarak katlabilmeleri ve kendilerini rahata

ifade edebilmeleri iin gvenli bir ortamn olumaya balamasn salamak.

Programdaki

yeri

0.Gn, 1. Oturum, 16:30-18:00

Sre veplanlama

-Ho Geldik: 10 dk.

Tanmaca:

-Birikimli Tanmaca: 15 dk.

-Harita zerinden tanmaca: 15 dk.

-Fotoraflarla tanmaca: 50 dk.

8/8/2019 Mordn 2010

22/85

19

Katlmclara uygulamann anlatlmas: 5 dk.

Katlmclarn fotoraflar semesi: 5 dk.

Fotoraflarn kk grupta paylalmas: 20 dk.

Byk grupta paylalmas ve uygulamann bitirilmesi: 20 dk.

Not: stenirse fotoraf uygulamas yerine kolaj da yaplabilir.

nerilenmetotlar

Birikimli Tanmaca: ember eklinde duran katlmclardan ilk

katlmc kendi adn syler ardndan bir dans figr yapar. kinci katlmc

nce birincinin adn syler, dans figrn yapar, ardndan kendi adn

syler ve kendi dans figrnyapar. nc katlmc nce birincinin adnsyler ve dans figrnyapar, ardndan ikinci katlmcnn adn syler ve

dans figrn yapar, sonra da kendi adn syler ve dans figrn yapar.

Kendi sras gelen herkes ilk kiiden balayarak kendi adna kadar

emberdeki herkesin ismini syleyerek ve dans figrlerini yaparak

uygulamaydevam ettirir. emberde yanl yapan olursa tur baa dner.

Harita zerinde tanmaca: Her katlmc yerde serili olduu varsaylan

Trkiye haritasnda yaad ilin zerinde durarak, katlmclara nerede

yaadn syler.Ardndan katlmclar yaamak istedikleri ehrin zerinde

dururlar ve dier katlmclarla paylarlar.

Fotoraflarla tanmaca- Fotorafma bak, beni gr

Bir masann stne (ya da yere) 10 tane fotoraf konur. Her fotoraftan

katlmc says kadar vardr(rnein 20 katlmc varsa,

20*10=200)Katlmclardan fotoraflara bakp, kendilerini en iyi ekilde

ifade ettiini, anlattn dndkleri fotoraf semeleri istenir. Ardndan

kk grupta neden o fotoraf setiklerini paylarlar. Sonrasnda byk

gruba geilerek anlatmak isteyenler varsa, kk grup deneyimleri ve

uygulama esnasnda yaanan deneyimler paylalr. Kolaylatrc iin

kolaylatrc sorular:

- Uygulama keyifli miydi?

- Fotoraflar arayclyla birbirimizle tanmak nasld?

8/8/2019 Mordn 2010

23/85

20

- Fotoraflar seerken zorlandnz m?

- Grup ierisinde sizinle ayn fotoraf seen var myd?

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

- Katlmclarn birbirlerini ve eitmenleri tanmalarn salamak.

- Katlmclarn eitime aktif olarak katlabilmeleri ve kendilerini rahata

ifade edebilmeleri iin gvenli bir ortamn olumaya balamasn

salamak.

Malzeme ve

materyaller

- Fotoraflar

- stenirse harita uygulamasiinodann etrafna ynlendirici kuzey, gney,

dou ve bat post-itleri konabilir.

GN 1, 1. OTURUM

Balk MorDn! Neden? Niin? Nasl?

zet -Dnya BankasYaratc Kalknma Fikirleri Yarmasndan Mor Dn!e.

-Toplum Gnllleri sahasnda toplumsal cinsiyet sorunu.

- Projenin genel hedefleri.

- Proje Ekibi ve koordinasyon.

Ama- Katlmclarn projenin ana hedeflerini kavramalarn salamak.

- Katlmclarn proje koordinasyonu ve proje hakknda bilgilenmelerini

salamak.

- Projenin yrtlecei alann ihtiyalar hakknda farkndalk yaratmak.

8/8/2019 Mordn 2010

24/85

21

Hedefler- Projenin hedefleri ve ierii hakknda bilgilendirme.

- Proje ekibini tantmak ve birlikte nasl allacan kararlatrmak.

- TOG sahasnda toplumsal cinsiyet hakknda bilgilendirme yapmak.

Programdaki

yeri

1. Gn, 1. Oturum, 10:00-11:30

Sre ve

planlama

Mor Dn! Projesinin hikyesi: 30 dk.

Toplum Gnllleri Sahasnda Toplumsal Cinsiyet Eitsizlii: 15 dk.

Projenin ierii ve genel hedefler: 20 dk.

Proje koordinasyonu ve proje ekibi: 25 dk.

nerilen

metotlar

-

MorDn! Projesinin hikyesi

Teknik bilgilendirme

Yaratc kalknma fikirleri yarmasna katlan gnll gen

kadnlarn deneyimlerini aktarmas.

- TOG sahasnda Toplumsal Cinsiyet Eitsizlii

- Projenin genel ierii ve hedefleri

- Proje Koordinasyonu ve proje ekibi

Ekip yeleri kendini ve sorumluluk alann tantr

Proje koordinasyonunun nasl yryecei ile ilgili sunum.

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

- Mor Dn! Projesine yaknl arttrmak.

- Ekip olabilmelerini salamak.

8/8/2019 Mordn 2010

25/85

22

Malzeme ve

materyaller

- Poster kt

- Projeksiyon

-

Tahta kalemi

GN 1, 2. OTURUM

Balk Ben ve Toplumsal Cinsiyet

zet Katlmclarn bu eitimle kendi kiisel tarihleri arasnda bir iliki

kurmalarn, bu eitime onlar getiren sebepleri ve hayatlarndaki toplumsal

cinsiyet temelli ayrmclklar / ihlalleri ve sorunlar dnmelerini ve bunu

bir izimle ifade ederek kk gruplar halinde paylamalarn ieren bir

almadr.

Ama Katlmclarn kendi kiisel tarihleri ierisinde bu eitime gelmelerinin bir

yeri olduunu dnmelerini salamaktr.

Hedefler

- Herkesin hayatn bir yerinde cinsiyet temelli ayrmcla uradnn

farkna varlmas.

- Kadnlarn ve erkeklerin farkl tarih ve deneyimlerinin olduunun

grlmesi.

- Katlmclarn toplumsal cinsiyet temal bir eitime gelmesinin kendi

ihtiya ve beklentileriyle rttn grmesi.

Programdaki

yeri

1. Gn, 2. Oturum , 12:00-13:30

8/8/2019 Mordn 2010

26/85

23

Sre veplanlama

Uygulamann anlatlmas: 15 dk.

Katlmclarn kendi izimlerini oluturmalar: 20 dk.

Katlmclarn kendi izimlerini kk grupla paylamalar: 40 dk.Byk grup ile kapan (izimini byk grupla paylamak isteyen olup

olmadnn sorulmas ve izimlerin bir duvara yaptrlmas ): 15 dk.

nerilenmetotlar

- Bireysel alma: Katlmclardan kendi hayatlarnda bugne kadar

yaadklar toplumsal cinsiyet temelli hak ihlallerini / ayrmclklar ve

sorunlar dnmelerini ve bunu bir izimle ifade etmelerini istemek.- Grup almas: Katlmclarn bu izimi ve arkasndaki hikyeyikk

gruplar halinde paylamas.

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutumdeiiklii

- Katlmclarn eitimle ve birbirleriyle kurduklar ilikiyi glendirmek.

- Gven oluturmak.

Malzeme ve

materyaller

- A-4 Katlar

- Renkli kalemler

- Macun yaptrc

8/8/2019 Mordn 2010

27/85

24

GN 1, 3. OTURUM

Balk Kadnlk ve Erkeklik Halleri:

- Toplumsal Cinsiyet Rolleri

Stereotipler: Hayatmz Nasl Etkiler?

Stereotipler: Masum mudur? Hiyerari ve ktidar

Stereotipler: Nasl reniyoruz? Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet

- Cinsiyete Dayal blm

zetKadnlar ve erkekler farkl hayatlar yaar ve fiili hayatta gerek bir

toplumsal cinsiyet eitliinin salanmas, ancak kadnlar ve erkeklerin farkl

yaamlarna ve farkl ihtiyalarna duyarl yaklamlarla salanabilir. Bu

farkl yaamlarn temelinde toplumsal cinsiyete dayal stereotipler ve

cinsiyeti iblm yer almaktadr. (Programda yer alan 4 oturumda;

toplumsal cinsiyet farkndal, cinsiyete dayal ayrmcln hayatmz

nasl etkiledii; buna bal i blm ve sonular; sonularda eitlik iin

katlm ve temsil meseleleri ele alnacaktr. Btn bu meseleler; iktidar,hegemonya ve g ilikileri kavramlar ile beraber sorgulanacaktr.

(Cinsiyet Rejimi ve bunun aralar aa karlmaya allacaktr)).

Ama- Toplumsal cinsiyet farkndal yaratmak.

- Cinsiyetlere dair nyarglar ortaya karmak.

- Toplumsal cinsiyet rolleri ve buna bal kadnlk ve erkeklik arasndakiilikiyi sorgulamak.

Hedefler- Toplumsal cinsiyete dayal stereotiplerin ortaya konmas.

- ktidar ve toplumsal cinsiyet ilikisinin aa karlmas.

- Cinsiyeti iblmnn kadnlar ve erkekler zerindeki etkilerinin ortaya

konmas ve cinsiyete dayal ayrmcln grlmesi.

8/8/2019 Mordn 2010

28/85

25

Programdaki

yeri1. Gn, 3. Oturum, 15:00-16:30, 17:00-18:30

Sre ve

planlama

Oturumun amac ve yaplacak almann ynergesi, gruplara ayrma: 5 dk.

Grup almas: 15 dk.

Grup sunumlar: 10 dk.

Ortaksonularn oluturulmas: 10 dk.

Tartma: Stereotipler: Hayatmz Nasl Etkiler: 55 dk.

Stereotipler: Masum mudur? Hiyerari ve ktidar, Stereotipler: Nasl

reniyoruz?

Cinsiyet, Toplumsal cinsiyet.

Ara: 30 dk.

Tartma: Toplumsal cinsiyete dayal iblm: 60 dk.

2. gne hazrlk: Gruplara ayrlma; ynerge ve sokaa davet: 30 dk.

Grup almas (Sokak rportajlar): 90 dk.

nerilen

metotlar

Stereotipler: Nasl nitelendiriliyoruz? - Grup almas

Eitici iin uygulama nerisi:

Kadnlar nasldr? Kadnlardan ne beklenir? Erkekler nasldr?

Erkeklerden ne beklenir? Kadnlar ne i yaparlar? Erkekler ne i yaparlar?

8/8/2019 Mordn 2010

29/85

26

Uygulama iin ynerge: Katlmc saysna bal olarak kk gruplar

oluturulur. Kk gruplarn katlmc says grup yelerinin tartma iin

yeterince sz alabilecekleri sayda tutulur. Her bir grup eitim alannda

birbirlerinin tartmalarndan rahatsz olmayacaklar ve etkilenmeyeceklerimesafede kendi almalarn yapmak zere ayrlr. Gruplara poster kt

verilir ve bu poster kd ikiye ayrmalar ve kolaylatrc tarafndan

verilen sorular aralarnda yapacaklar tartma ve beyin frtnas ile

yantlamalar istenir. Gruplara; Kadnlar nasldr? Kadnlar yle

olmaldr? Kadnlar ne i yaparlar? Erkekler nasldr? Erkekler yle

olmaldr? Erkekler ne i yaparlar? sorular verilir. Bu balklarn altna

yazmak zere, toplumun bir kadndan/erkekten bekledii rol ve

sorumluluklar 15 dakika vererek yazmalar istenir. Sfatlar, beklentileri,

nyarglar sralayabilirler. Katlmclara kendi yaamlarndan ve toplumda

genel olarak kadnlara ve erkeklere ilikin algdan hareketle sorular

tartmalarn isteyebilirsiniz. deal olan veya olmas gerekeni deil var

olan, yaanlan ortaya karmalarn beklenmektedir.

Stereotipler: Hayatmz nasl etkiler - Tartma

Stereotipler: Nasl reniyoruz? Cinsiyet, toplumsal cinsiyet - Tartma

Cisniyete dayal iblm - Tartma

Grup almasndan kan sonular tartacamz blm burasdr.

Stereotipler: Masum mudur? Hiyerari ve iktidar - Tartma

Grup tartmalarndan ve ortaklatrlan sunu metninden hareketle grupta

iktidar ve g ilikilerini tarttryoruz.

Katlmclara tartmay balatmak iin aadaki sorular sorabilirsiniz:

Kadnlk ve erkeklikle ilgili bu kadar ok varsaymn, beklentinin,

nyargnn olmas neyi ifade ediyor?

Sizce hangileri doru, hangileri yanl?

Bunlarn ne kadar biyolojik, ne kadar toplumsal cinsiyetimizle

ilikili?

8/8/2019 Mordn 2010

30/85

27

Sfatlar ve beklentiler arasnda bir iliki var mdr?

Bu meslek ayrmlarnn temelinde ne vardr?

Erkekler kadn mesleklerini, kadnlar erkek mesleklerini yapamaz

m?

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

Cinsiyet, toplumsal cinsiyet, cinsiyete dayal iblm ve cinsiyet rejimi

konularnda sorgulama.

Toplumsal cinsiyet eitlii ele alnrken daha geni bir perspektiften

bakabilmek; eitsizliin nedenlerini gren; iktidar ve g ilikilerinisorgulayan bir duru.

Malzeme ve

materyaller

- Poster kt

- Post-it

2. gne hazrlk iin grup almalar malzemeleri

- Video Kamera

-

Projeksiyon- Ses kayt cihaz

GN 2, 1. OTURUM

Balk Katlm ve Temsil:TrkiyedeKadnn Durumu

Katlm ve temsil; Katlmn nndeki engeller.

Temsil neden nemlidir?

zetKadnlarn kamusal alana katlm ve bununla doru orantl temsili ok

dktr. Kadnlarn istihdama, eitime katlm ve seim ve atama ile gelen

tm pozisyonlarda kadnlarn temsili Trkiyede kadna ynelik ayrmcl

ortaya koymaktadr.

8/8/2019 Mordn 2010

31/85

28

Ama- Katlm ve temsil arasndaki ilikiyi ortaya koymak; katlm ve temsilde

cinsiyete dayal ayrmcl aa karmak.

Hedefler - Kadnlarn katlm sorunlarnn nedenlerinin ortaya konmas ve bu

nedenleri ortadan kaldracak mekanizmalarn tespiti ve temsil neden

gerekli sorusuna cevap bulunmas.

Programdaki

yeri

2. Gn, 1. Oturum, 10:00-11:30, 12:00-13:30

Sre ve

planlama

Sokak rportajlar grup sunular;stihdam, siyaset ve eitim: 60 dk.

Tartma: 30 dk.

Ara: 30 dk.

Kk grup almalar (Bu sorunlarn zm mekanizmalar nerelerdir?

Kimler var?): 30 dk.

Grup sunular: 30 dk.

Tartma: 30 dk.

nerilen

metotlar

Katlm ve katlmn nndeki engeller- Sokak rportajlar ve tartma

Ynerge:

Katlmclar aratrmac gazeteciler/ dev yapan renciler/ kamuoyu

aratrmas yapan aratrmaclar olabilir. Mesele sokakta aadaki sorular

farkl kiilere yneltip yantlar toplamak (Kameraya kayt yapmalarn

isteyiniz).

Katlmclar gruplara ayrn ve gruplarn herbirine farkl sorular verin.

1- Kadnlarn eitime eriim ve eitimlerine devam ile ilgili ne

dnyorsunuz?

2-

Kadnlarn parlamento ve yerel ynetimlerde temsiline ilikin ne

8/8/2019 Mordn 2010

32/85

29

dnyorsunuz?

3- Kadnlarn istihdama katlmna ilikin ne dnyorsunuz?

Katlmclar tarafndan yaplan sunular sonras, hem katlmclarngrlerini hemde yaptklar almada kan grleri tartmaya aacaz.

Kadnlarn eitim, istihdam ve temsil alanndaki durumuna ilikin, katlm

ve temsil kavramlar eliinde temsil neden nemlidir? Soruyu kullanarak

tartmay balatn. Kadnlarn katlm ve temsilinin neden dk olduunu

kadnlk ve erkeklik halleri oturumundan hareketle yantlamalarn bekleyin.

zm mekanizmalar - Grup almas

Ynerge:

Gruplar ele aldklar konular kendi gruplarnda tekrar ele alacaklar.

Sorumuz ... sorununu zmek iin kimler grevlidir? Kimlerin

sorumluluundadr? Neler yaplmaldr? Gruplar kendi sonularn poster

ktlaratayacak ekilde grup ii beyin frtnas yaparlar.

Temsil neden nemlidir? - Tartma

Bu blmde sonularda eitlik ve eitlik politikalarna giri yapacanz

ekilde katlmn nndeki engeller ve bunun temsil ile ilikisini ele

alacaksnz. Bunun iin bir nceki oturumda ortaya kan mekanizmalarda

kadn ve erkek oranlarn verin. Parlamentoda, yerel ynetimlerde, kamuda

kadnlarn temsili ile ilgili son gncel verileri katlmclarla paylan. Bu

sonucun kadnlar aleyhine yer almasnn ne anlama geldiini sorun ve

tartmay temsilin ihtiyalara duyarl politikalar gelitirmek ve uygulamak

iin nemli olduunu vurgulayacanz bir biimde srdrn.

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

Toplumsal cinsiyet eitlii ele alnrken daha geni bir perspektiften

bakabilmek; eitsizliin nedenlerini gren, iktidar ve g ilikilerini

sorgulayan bir duru.

8/8/2019 Mordn 2010

33/85

30

Malzeme ve

materyaller

- Poster kt

- Post-it

-

Video Kamera- Projeksiyon

- Ses kayt cihaz

GN 2, 2. OTURUM

Balk Temsiliyet ve EitlikHalleri

zet Bu oturumda eitlik kavram zerinde durulacaktr. Eitlik kavramnn

tartmaya alaca ana tema istihdam olarak belirlenmitir. Emek

piyasasnda eitlik ve temsiliyet zerine tartlacaktr. Tartmann son

blm eitlik iin pozitif ayrmclkla ilgili uygulamalar hakknda sorularla

sonulanacaktr.

Ama - Eit temsil ve karar verme srelerine eit katlm hakknda

farkndalk yaratmak.

- Pozitif ayrmclk kavram hakknda farkndalk yaratmak.

Hedefler - Katlmclarn iyerindeki eitsizlikler ve ayrmclklar hakknda

farkndalk kazanmasn salamak.

- Ya ve/veya cinsiyete dayal ayrmcln nedenleri hakknda

farkndalk yaratmak.

- Dayanma, eitlik ve adalet kavramlar hakknda dnmeyetevik

etmek.

- Pozitif ayrmclk ve sreleri hakknda farkndalk yaratmak.

8/8/2019 Mordn 2010

34/85

31

Programdaki

yeri

2. Gn, 2. Oturum,15:00-16:30, 17:00-18:30

Sre veplanlama

Ynerge: 10 dk.

Kttan hayaller atlyesi iin ilerin bitirilmesi: 15 dk.

Maalarn datlmas: 15 dk.

Tartma: 40 dk.

Geribildirim: 10 dk.

nerilenmetotlar

Bu oturumda bir canlandrma araclyla alma hayatnda cinsiyet

ayrmcl hakknda katlmclarnfarkndalk kazanmas iin allr.

Oturumun banda katlmclara Kttan Hayaller Atlyesinde altklar

ve bu alma gn sona ermeden bitirmeleri gereken bir i olduunu

anlatlr. Tm katlmclar atlyede iidir ve iin sonunda hepsine

demeleri yaplacaktr.

Ardndan katlmclara zerinde ya ve cinsiyet olan ktlar datlr.

Katlmclara, artk Kttan Hayaller Atlyesinin alanlar olduklar

sylenir ve ie koyulmalar beklenir. Bitirmeleri gereken i olarak grup

halinde yapmalar gereken ve ayn ii yapacaklar herhangi bir i seilebilir.

Kttan Hayaller Atlyesi uygulamasnda verilen i, 3 tane sararm yaprak

toplayp bir kda yaptrmalardr. Katlmclara bu grev iin 15 dakika

verilir.

Katlmclar grevlerini tamamlayp geri dndklerinde, maalarn almak

zere sraya gemeleri istenir.

Katlmclara ya ve cinsiyetlerine gre belirlenen maalar denir. Maalar

denirken yksek sesle ne kadar dendii saylr. Bu ekilde dier

katlmclar da ne kadar dendiini duyarlar. Katlmclar ayn ii

8/8/2019 Mordn 2010

35/85

32

yapmalarna ramen neden bazlarna daha fazla, bazlarnysa daha az

verildiini sorarlarsa ksa (ve hatta ilikisiz) cevaplar verip, derin

tartmalardan kanlr.

Canlandrmann yeterince deneyimlenildii dnlrse egzersiz

sonlandrlr.

Oturma dzenine geildikten sonra tartma iin sorular (Tartma aamalar

halinde gtrlr ve canlandrmann zerinden gerek iin nemli

olabilecek sorularla balanr):

- Herkes ayn ii yapt halde dier katlmclardan fazla ya da az

maa aldnda nasl hissettin?

- Sizce bazlar dierlerinden neden daha az ya da ok maaald?

- Bu tarz bir ayrmclk sizin yaadnz lkede de oluyor mu?

Bir sonraki aamada cinsiyete dayal ayrmcla deinilecektir.

- Ayn i bir kadn ve /veya bir erkektarafndan yapldnda farkl

cretlendirmek meru mudur? Nasl aklanabilir? Neden? Neden

deil?

- Eer bir erkek, bir kadndan ayn ii daha iyi yapyorsa, bu kadna

daha az cret demek iin bir neden midir?

- Eer bir erkek, bir kadndan daha donanmlysa daha fazla cret

denmeli midir?

- Sadece erkekler tarafndan yaplmas gereken iler olduunu

dnyor musunuz?

-Sadece kadnlar tarafndan yaplmas gereken iler olduunu

dnyor musunuz?

- Pozitif ayrmcl nasl deerlendiriyorsunuz?

- Sizce pozitif ayrmclk mevcut sosyal farkllklar deitirmek iin

kullanlabilir mi?

- Pozitif ayrmclk, cinsiyet ayrmcl konusunda bir zihniyet

deiikliinisalayabilir mi?

8/8/2019 Mordn 2010

36/85

33

GN 3, OTURUM 1

Balk Toplumsal Cinsiyeti Medyada Grmek; Gazete Tarama

zet Katlmclarn eitli medya aralarn toplumsal cinsiyet bak asyla

okumasn ve izlemenin savunuculuk almalarnn bir aya olarak

neminin kavranmasn ieren bir almadr.

Ama Toplumsal cinsiyet perspektifini gelitirmek, izleme metotlar, izlemenin

nemi ve savunuculuk hakknda bilgi vermek.

Tartma sonunda cinsiyet ayrmcln engellemek iin ne gibi nlemler

alnabilir? sorusuyla oturum sonlandrlabilir. Bu oturumu, son gn mevcut

anlamalarn tartlabilecei oturumla balamak mmkndr.

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

- Katlmclarda eitlik kavram hakknda farkndalk yaratma ve bilgi

salama.

- Katlmclarda alma hayatnda ya ve/veya cinsiyet eitsizlii

hakknda farkndalk yaratma.

- Katlmclarda pozitif ayrmclk kavram hakknda farkndalk

yaratma ve tutum deiiklii oluturma.

Malzeme ve

materyaller

- alanlarn maalarnn yazl olduu dokman

- Her katlmc/alan iin rolnn ne olduunun yazl olduu bir

kart

- Kalemler

- Uygulama iin retilen kt para

8/8/2019 Mordn 2010

37/85

34

Hedefler - Katlmclarn eitli medya aralarn (reklam afii, reklam videosu, ke

yazs ve gnlk gazeteler) toplumsal cinsiyet perspektifi ile izlemelerini

salamak.- Katlmclarn yaplan bu izleme almasnn nedenleri ve bu almalarn

savunuculuk almalaryla balants hakknda dnmelerini salamak.

- Yaplan benzer izleme ve sonucunda oluan savunuculuk almalar

hakknda katlmclar bilgilendirmek (Mediz).

Programdaki

yeri

3. Gn, 1. Oturum,10:00-11.30

Sre veplanlama

Katlmclar medya aralar ve metot hakknda bilgilendirme: 10 dk.

Katlmclarn kk gruplar halinde eitli medya aralarn izlemesi ve

toplumsal cinsiyet perspektifiyle deerlendirmesi: 20 dk.

Kk grupdeerlendirmeleri ve bulgularn byk grupta paylam: 30 dk.

zleme metotlar ve savunuculuk almas hakknda sunum: 30 dk.

nerilenmetotlar

- Grup almas: Katlmclarn kk gruplar halinde kendilerine

verilen medya aralarn toplumsal cinsiyet perspektifiyle

deerlendirmesi ve gnlk gazetelerde cinsiyeti reklam, haber ve

yazlarn taranmas.

- Grup Sunumlar: Katlmclarn deerlendirme ve bulgularn byk

grupla paylamas.

- Sunum: zleme metotlar ve savunuculuk almas hakknda

bilgilendirici sunum.

8/8/2019 Mordn 2010

38/85

35

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

- Katlmclarn herhangi bir alana dair yaptklar izleme almasnda

toplumsal cinsiyet perspektifini kullanabilmesi.

- zleme almalarnn savunuculuk almalarna kaynaklk edebilmesi

iin bilgi ve donanm kazanlmas.

Malzeme ve

materyaller

- Gnlk Gazeteler

- Media Market Reklam Afii, Fatih Altayl ke yazs, Ta Perde

reklam, Tefal t reklam afii

-Poster kt

- Tahta kalemi

GN 3, OTURUM 2

Balk Toplumsal Cinsiyet zlemesi rnekleri

zet Toplumsal Cinsiyet zlemesi ve izleme ile ilgili dnyadan ve Trkiyeden

rneklerle katlmclarn izleme tekniini kavramasna ilikin beyin frtnas

ve sunum yaplmas.

Ama Katlmclarn izleme tekniini kavramas salamak.

Hedefler - zleme ile ilgili baka rnekler hakknda katlmclarn bilgi edinmesi.

- zleme tekniklerine ilikin deneyim kazanmalarn salamak.

Programdaki

yeri

3. Gn, 2. Oturum (14 Kasm 2009) 12:00-13:30

8/8/2019 Mordn 2010

39/85

36

Sre ve

planlama

- zleme rnekleri sunumu: 45 dk.

- Deneyimli MorDn!projesi gnlllerinin deneyim aktarm: 45 dk.

nerilen

metotlar

- Projeksiyon ile hazrlanm izleme rnekleri sunumunu yapmak.

- Deneyimli gnlllerin deneyimleri zerinden soru-cevap

yntemiyle tartma amak ve yrtmek.

Hedeflenenbilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

-zleme hakknda yerel ekiplerine aktarm yapabilecekleri beceriyikazandrmak.

- Toplumsal cinsiyet izlemesi hakknda bilgi edinmek.

Malzeme ve

materyaller

- Projeksiyon

-

Poster kt- Tahta kalemi

GN 3, OTURUM 3-4

Balk zleme Nedir? zleme Nasl Yaplr?

zet Katlmclarn toplumsal cinsiyet izleme almas iin izleme yntemi

hakknda bilgilendirilmesi ve gzlem kriterlerinin birlikte oluturulmas iin

beyin frtnasve sunum uygulamas.

8/8/2019 Mordn 2010

40/85

37

Ama Katlmclarn toplumsal cinsiyet izleme almas iin izleme yntemi

hakknda bilgilendirilmesi ve gzlem kriterlerinin katlmclarla birlikte

oluturulmas.

Hedefler - Bir kurumda toplumsal cinsiyet eitliini izlemek iin neye baklacan

belirlemek.

- Nasl / Hangi aralarla bakacamz belirlemek.

- Niceliksel adan toplumsal cinsiyet eitliini izleme kriterlerini

belirlemek.- Niteliksel adan toplumsal cinsiyet eitliini izleme kriterlerini

belirlemek.

- Yerel rgtlenmeler dzeyinde toplumsal cinsiyet eitliini izleme

kriterlerini belirlemek.

- Ulusal rgtlenme dzeyinde toplumsal cinsiyet eitliini izlemek.

Programdaki

yeri

3. Gn, 3. ve 4. Oturum (14 Kasm 2009) 15:00-16:30, 17:00-18:30

Sre ve

planlama

Bir kurumda toplumsal cinsiyet eitliini izlemek iin neye baklacann

belirlenmesi: 45 dk.

Nasl/ Hangi aralarla baklacann belirlenmesi: 45 dk.

Niceliksel adan toplumsal cinsiyet eitliini izleme kriterlerinin


Niteliksel adan toplumsal cinsiyet eitliini izleme kriterlerinin


Yerel rgtlenmeler dzeyinde toplumsal cinsiyet eitliini izleme

8/8/2019 Mordn 2010

41/85

38

kriterlerinin belirlenmesi: 20 dk.

Ulusal rgtlenme dzeyinde toplumsal cinsiyet eitliinin izlemesi: 20 dk.

nerilen

metotlar

- Grup almas: Katlmclar her kriter grubunu gruplara ayrlarak

tartrlar. Hemen sonrasnda oluturduklar kriterler genel grupta

tartlarak son haline getirilir.

Hedeflenen

bilgi, beceriveya tutum

deiiklii

- Katlmclarn izleme yntemi ve kriterleri konusunda deneyim elde

etmesi.

- zleme aralarnn ortaya kartlmas.

Malzeme ve

materyaller

- Poster kt

- Tahta kalemi

GN 4, 1. OTURUM

Balk Etrafta Neler Oluyor?

zet Bu oturumda yerel, ulusal ve uluslararas dzeyde toplumsal cinsiyeteitsizlii konusunda yaplan almalara deinilecektir.

Ama - Toplumsal cinsiyet eitsizlii konusunda yaplan ve yaplabilecek

uygulamalar hakknda yerel, ulusal ve uluslararas dzeyde

farkndalk salamak.

8/8/2019 Mordn 2010

42/85

39

Hedefler - Katlmclarn, cinsiyet eitsizliini engellemek konusunda yerel,

ulusal ve uluslararas dzeyde alnabilecek nlemleri tartmalarn

salamak.- Katlmclarn cinsiyet eitsizliini engellemek konusunda yerel,

ulusal ve uluslararas dzeyde sren uygulamalar hakknda

farkndalk kazanmalarn salamak.

Programdaki

yeri

4. Gn, 1. Oturum,10:00-11:30

Sre vePlanlama

Ynerge: 10 dk.

Grup almas: 25 dk.

Grup sunumlar: 20 dk.

Geribildirim: 15 dk.

nerilen

metotlar

Bu oturumda katlmclarn toplumsal cinsiyet eitsizliini engellemek iin

yaplabilecekleri hakknda fikir retmeleri ve farkndalk kazanmalar

amalanmtr.

Katlmclar 4 gruba ayrlrlar. Her gruptan yerel, ulusal ve uluslararas

dzeyde toplumsal cinsiyet eitsizliini engellemeleri iin yaplabilecekler

hakknda 20 dakika boyunca almalar ve poster kd kullanmalar

istenir.

Grup almalar tamamlandktan sonra, her grubun almasn 5 dakikalk

srelerde sunmalar istenir. Her sunumdan sonra, dnyada gruplarn

sunumlarndaki gibi uygulamalarn olup olmad sorulur.

Uygulama Yeni Taktikler kitabnda yer alan, temel savunuculuk

modellerinin sunumu ile sona erer.

8/8/2019 Mordn 2010

43/85

40

GN 4, 4. OTURUM

Balk Deerlendirme ve Kapan

zet Eitimin genel deerlendirmesi ve proje bazl deerlendirme bu oturumda

yaplr.

Ama Eitimin ve projenin hedef gerekletirmesinin llmesi.

Hedefler - Katlmclarn eitim boyunca kendilerini ifade edemedikleri alanlar

grmek ve eitimin hedefleriyle ne kadar bulutuklarn anlamak.

- Proje hedeflerinin gereklemesinin ne olduunu lebilmek.

Programdaki

yeri 4. Gn, 4. Oturum,17:00-18:30

Sre ve

planlama

Krmz Koltuk: 30 dk.

Deerlendirme formu: 15 dk.

Proje odak grup almas: 45 dk.

Hedeflenen

bilgi, beceri

veya tutum

deiiklii

- Katlmclarda yerel, ulusal ve uluslararas uygulamalar hakknda

farkndalk yaratmak.

- Katlmclarda cinsiyet eitsizlii hakknda alan kurumlar ve

projeler hakknda farkndalk yaratmak.

Malzeme ve

materyaller

- Poster ktlar

- Kalemler

8/8/2019 Mordn 2010

44/85

41

nerilen

metotlar

- Krmz Koltuk: Katlmclar geni bir ember olutururlar ve

herkes sandalyesine oturur. emberin ortasnda bir sandalye daha

vardr. Her katlmc ortadaki sandalyeye oturarak eitim hakkndakifikirlerini grupla paylar.

- Deerlendirme Formu:Projenin izleme ve deerlendirme uzman

tarafndan hazrlanm deerlendirme formlar katlmclar

tarafndan doldurulur.

- Proje Odak Grup almas: Projenin izleme ve deerlendirme

uzman tarafndan katlmclardan seilen 5 kii ve uzman ak ulu,

soru cevap ynetimiyle projenin genel hedefleri sorgulanr.

8/8/2019 Mordn 2010

45/85

42

Toplumsal Cinsiyet Yerel Eitimi Program MorDn! Yerel Eitimler Program

1. Gn 2. Gn

10:00-11:30 Ho geldik, Tanma, MorDn! Bakmak! Grmek!

11:30-12:00 Ara Ara

12:00-13:30 Ben ve Toplumsal Cinsiyet Nerede Bu Kadnlar?13:30-15:00 Yemek Yemek

15:00-16:30 Kadnlk ve Erkeklik Halleri Etrafmda Neler Oluyor?

16:30-17:00 Ara Ara

17:00-18:30 Kadnlk ve Erkeklik Halleri Deerlendirme ve Kapan

Yerel eitim program, ana eitim programnn daraltlm uygulamasdr. Modl ierikleri

iin, ana eitim programndan yararlanabilinir.

8/8/2019 Mordn 2010

46/85

43

3Toplumsal Cinsiyet zleme Metodunun

Oluturulmas

8/8/2019 Mordn 2010

47/85

44

Neden zleme? Savunuculuk, STKlarn ortak bir kar iin herhangi bir kamu politikasn etkilemegiriimidir. Politika veya yasa deiiklikleri talep etmeyi veya yaplan deiikliklere katkda

bulunmay amalar. Dolaysyla savunuculuk, karar vericileri etkileyerek yasa veyapolitikalar toplumdan dlanm kesimlerin lehine deitirmek iin bilgiyi stratejik kullanmasreci olarak da tanmlanabilir.

Politika ve yasa deiikliklerinde karar vericiler nemli bir konumdadr. zmeyealtnzsorun iin ulusal, yerel ve/veya uluslararas dzeylerde, atanm veya seilmi karar vericileri

etkilemeniz gerekebilir.8 rnein, bakanlar ve milletvekilleri ulusal dzeyde seilmi kararvericiler, valiler ve kaymakamlar yerel dzeyde atanm karar vericilerdir.

MorDn! projesi de bu kapsamda, bir savunuculuk faaliyetidir. Savuculuk projelerininhedeflerine ulaabilmek iin belirledikleri yntemler vardr. Bunlar; kampanyaclk, lobicilik,model yaratma, gndem oluturma, raporlama gibi farkl yntemler olabilir. MorDn!Projesinin, bu anlamda kendisine belirledii yntem katlmc izleme yntemidir.

a. Neden Katlmc zleme?9

spanyolcada kazmak anlamna gelen cavar ilk defa izleme sreci iin Homero Fuentestarafndan bir metafor olarak kullanlmtr.

C A V A R

Context Archive Visit Analisys Report

(Balam) (Ariv) (Ziyaret) (Analiz) (Raporlama)

Farkl dzeylerdeki paydalarn belirli bir proje, program ya da politikann izleme srecinedhil olduklar, izlemenin ierik geliimi, yrtlmesi ve sonulanmas ve sonular takipedecek admlarn gelitirilmesi srelerine aktif katlm gsterdikleri mdahil olduklar birsretir. Katlmc izlemenin en nemli zellii ana paydalarn aktif katlmdr.

8Aksakolu, Y., (2006): STKlar in Savunuculuk Rehberi, Sivil Toplum Gelitirme Merkezi, Ankara, s:4.

9 Katlmc zleme kavramnn aklanmasna ynelik olan ksmda Participation and Civic Engagement adl metinden yararlanlmtr.

http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/TOPICS/EXTSOCIALDEVELOPMENT/EXTPCENG/0,,contentMDK:20509352~menuPK:1278203~pagePK:148956~piPK:216618~theSitePK:410306,00.html

8/8/2019 Mordn 2010

48/85

45

Katlmc izlemenin sreci, aadaki gibi emalatrlabilir:

Katlmc izleme nemlidir nk:

Birinci dereceden etkilenenlerin ihtiyalarna ve isteklerine daha kapsayc ve hzlcevap verebilecek deiimlerden renmeyi salar,Etki analizi iin dorudan yararlancnn katlmn salayan bir yntem nerir,Yaplan izleme almasna ynelik aidiyet duygusu gelitirir,

Yararlanclar konu zelinde glendirir,Hesap verebilir ve effaf bir sre zerinden yrr,Sonular dorultusunda doru ve etkili eylemlerin gelitirilmesini salar.

Katlmc izlemenin ana ilkeleri de u ekildedir:

Ana paydalar aktif katlmc olmaldr. / Sadece bilgi kayna deillerdir,Yereldeki katlmclarn analiz etme, sorgulama ve eyleme geme ynndekapasitelerini gelitirmelidir,Farkl dzeylerdeki paydalarn beraber renmelerini salamaldr,

Sonucunda ortaya kacak eylem planna ynelik ortak taahht gelitirmelidir.

8/8/2019 Mordn 2010

49/85

46

MorDn! projesi, genlik alannda ve genlerin aktif katlarak yer aldklar bir katlmcizleme projesidir. Bu nedenle genlik alannda yaplacak bir izlemenin en etkin ekilde, bizzathizmetlerin dorudan etkileneni olan, kendi ihtiyalarn tanmlayabilen ve bu ihtiyalargnlk hayatnda deneyimleyen genler tarafndan yaplabileceini dnyoruz.

Gzlem?10 Gzlem Nedir?

Belli bir ortam ya da kurumda oluan davranlar ayrntl olarak aratrmak iin tercih edilen

bir veri toplama tekniidir.

Neden Gzlem Yapyoruz?

Gzlem tekniinin yarar, aratrlan konunun doal evresi iinde gzlemlenmesidir. Bu bize

konu hakknda daha derin gr salar. Gzlem teknii, dier tekniklerden farkl olarak,gzlenen bireylerin sadece szlerini deil bu szlere elik eden davran ve beden dilini degzlemeye ve bylece bireylerin duygu, dnce ve davranlar arasndaki elikileri

anlamaya olanak salayan bir tekniktir.

Gzleme Balamadan nce?

Gzlemci proje kapsamnda yaplacak tm gzlem srelerinde, gzleyecei bireylere

kimliini, ne tr bir aratrma yaptn ve bu aratrmann ana nedenini aka sylemelive

gzleme balamadan nce bulunduu ortamdaki bireylerden izin istemelidir.

Gzlemin Kaydedilmesi

Gzlem ile elde edilen veriler en ksa zamanda kaydedilmelidir. Bu kaytlar gzlem annda

notlar almak ve daha nceden hazrlanm standart formlar doldurmak eklinde olabilir.

Gzlemcinin bak asnda deiikliklere neden olabilecei iin gzlenen verilerin

yorumlanmadan kaydedilmesi ok nemlidir. Yorum btn veriler toplandktan sonra yaplr.

10Hazrlayan: Betl Selcen zer

8/8/2019 Mordn 2010

50/85

47

Gzlem annda not almak veri kaybna neden olabileceinden her gzlem iin iki ya da dahafazla gzlemcinin kullanlmas gzlemin gvenirlii asndan nemlidir.

Tarafsz Bir Gzlem in

Gzlemde gzleyici, duruma ya da olaya herhangi bir mdahalede bulunmaz; var olansaptamakla yetinir. rnein bir gzlemci toplanty izliyorsa o toplantda asla sz alamaz ve

fikirlerini paylaamaz. Gzlemcinin en ufak bir mdahalesi toplantnn seyrini hi

beklenmeyen bir ekilde deitirebilir. Daha iyisi orada olduunu unutmak ve grnmez

olmak!

Gzlemciyi bekleyen bir dier tehlike ise gzlem srasnda olaylar arkadalk boyutunda ele

almaktr. Hepimiz gzlem yaptmz grubun yesiyiz ve bu bizim zaman zaman

tarafszlmz kaybetmemize neden olabilir. Gerekten bu projeye inanyor ve amacna

ulamasn istiyorsak, tm bu sre ierisinde en zoru baarmal ve gzlem yaparken

emberin dnda olmalyz.

Neye / Nasl Baklabilir? MorDn! izleme eitiminin hazrlk toplantlarnn en nemli sorular unlar olmutur:

- Bir kurumda toplumsal cinsiyet eitliini izlemek iin neye bakacaz?

- Nasl / Hangi aralarla bakacaz?

Toplantlarda, TOG ierisinde toplumsal cinsiyet eitliini izlemenin iki yntemi

olabileceini dndk:

- Niceliksel adan toplumsal cinsiyet eitliini izleme

- Niteliksel adan toplumsal cinsiyet eitliini izleme

Bu izlemelerin de iki farkl dzeyde yaplabilecei anlalmtr:

-Yerel rgtlenmeler dzeyinde toplumsal cinsiyet eitliini izleme

- Ulusal rgtlenme dzeyinde toplumsal cinsiyet eitliini izleme

8/8/2019 Mordn 2010

51/85

48

Hazrlk almalarnda, yukardaki balamlarda izlenebilecek alanlar u ekilde belirmitir:

YEREL ULUSAL

N

C

E

L

Toplam gnll saysnda kadn/erkek(k/e) oranProjelerdeki toplam gnll saysndave bunlarn iinden aktif olanlarda k/eoranlarProje sorumlular arasnda k/e oranlarToplantlarda sz alan k/e oranlar vekonuma sreleri

Oryantasyonlara katlanlar arasnda k/eoranlar ve sonrasnda devam edenlerarasnda k/e oranUlusal etkinliklerin organizasyon

ekibindeki k/e oranlarEitimlere (reme sal, demokrasive haklarmz) gre k/e katlmcoranlarYerel iletiim gruplarna yelikte ve bugruplar aktif kullanmda k/e oranlarYerelden, ulusal organizasyonlara

katlmdaki k/e oranlar?Toplant raporlarn yazan k/e oranlarProje nerisi kabul edilen k/e oranlar?Kadnlarn ve erkeklerin ounluktaolduu etkinliklerin biti sreleri?Kaynak temini iin sahaya kan k/eoranProjenin ieriine gre proje temas(hak temelli, kadn, ocuk) nermesaysnda k/e oranlarOryantasyonda tantlan projelere ilgiduyan k/e oranlarProjede gnll olup ayn zamandagenelle de ilgilenen k/e oranlarRaportr ve moderatrlerin ve onlarnerenlerin k/e oranlarGce dayal ilerde ve brokratikilemlerde k/e oranYeni proje fikri ortaya atan k/e oranUlusal a projeleri ierisinde ayn

projeyi yapanlar arasndaki k/e oranlarE- posta guruplar ve forumlardaki k/eoran

Ulusal iletiim kanallarnda (forum, mailgruplar, togses) yazanlar arasnda k/eoranlarSorumluluk dalmnda k/e oranlarUlusal organizasyonlara bavuran vekatlanlar arasnda k/e oranlarUlusal etkinliklerde sunum yapma ve szalmada k/e oranlar

imdiye kadarki srete ynetimkuruluna bavuranlar ve seilenlerarasnda k/e oranUluslararas projelere (AGH vs) k/ekatlm oranlarSaha sorumlular/ofis alanlar/organizasyon emasnda k/e oranlarGrnen yzde k/e oranYetikin gnlller arasnda k/e oranKadn temal yaplan proje saysHayatmn Fikri projesi gen giriimci

adaylar arasnda k/e oranlarToplam gnll says iinde k/e oranDepartmanlara gre TOG ofiste alank/e oranCinsiyet temelli sorumluluk dalmBlgeler aras cinsiyet temellisorumluluk dalmYerelden ulusal etkinliklere kadnkatlm (ehir-d, konaklamal)Eitimlerin zamansal uzunluklar (ksaya da uzun olmas) katlmda k/e oranndeitiriyor mu?Eitmenlerin ve katlmclarn konumasrelerinde k/e arasnda farklar var m?TK, GEG, SSBE gibi ekiplere bavuranve seilenler arasnda k/e oranUlusal etkinliklere bavurup, kabul edilipgelmeyen k/e saylar

8/8/2019 Mordn 2010

52/85

49

N

T

E

L

Kritik kararlara (proje, atak vs.) kim

nayak oluyor?Moderatr olan etkinliklerde kadnveya erkek olduunda bir fark var m?Kadnlarn ve erkelerin dikkate alnma

oranlar nasl?Eitimlere kabul olup da giden vegitmeyen kadnlar arasndaki durumUlusal etkinliklere kadnlarn

bavurma/ma istei ve neden?Yerelde bir eski/yeni ya da

deneyimli/deneyimsiz ayrm var m?Projelerdeki aktiflik ve verimlilik

kadn/erkek asndan nasl?Toplantlarda tamamlayclk? Bir k/esz aldnda tekrar m ediyor, yenibilgi mi veriyor?

Ortaya bir soru sorulduunda kadn m,erkek mi cevap veriyor?

Toplant saatinin, yerinin ve oturmadzeninin kadnlar iin uygun ayarlanpayarlanmad? (ihtiya analizi)Genel sorumlular (koordinatr, eitimsorumlusu vs) nasl ve neye grebelirleniyor?

Grev dalmlar/iblmleriyaplrken toplumsal rollere mi yoksagrevin getirecei niteliklere mi

baklyor?letiim aralarndaki aktif katlm vedil cinsiyet zerinden deiiyor mu?letiim kanallarnda kullanlan dil?Mdahale edenler ve son kararverenlerin cinsiyetleri nasl deiiyor?Kritik kararlarda ve kmazlarda kimkarar verici? Organizasyon yaps,emasna kim etki ediyor?Sorumluluk tanmlar neye greekilleniyor/deiiyor? (mesela eitimsorumlusu o rgtlenmede ne yapyor?)

Toplant yerinin ve zamannnbelirlenmesinde etkili unsurlar neler?

Tek cinsiyetle yrtlen projelerdesorun kyor mu?Toplantlarda kullanlan dilin, slubunkullanmna dikkat ediliyor mu?Kadnlarn fikirlerine deer veriliyormu?

Sorumluluklarda dengesizliinnedenleri neler?

evre (aile-arkadalar) kadnn

katlmn ne kadar etkiliyor?

Kadnlar neden/ neye gre TOGuseiyorlar? Hangi projelere katlyorlar?Kadnlarn ihtiyalar ve beklentilerineler?

Kadnlarn gnlllk yapmaya devam

etmeme sebepleri nelerdir?Kadnlar Ynetim Kurulu yelii iinaday oluyorlar m? Katlm ne kadar?Neden aday olmuyorlar?

rgtlenmeler sorumlularn naslseiyor? (seim yntemi vs)Kadnlarn atak/dnemsel/uluslararas

projelere katlm nasl ve motivasyonlarneler?

TOG tantmnda grnen yzde k/edalm ve nedenleri?Kadnlar nasl tevik edilebilir?

rgtlenmelerin ayrmclk gibi konularadair alglar nedir?Raporlamalar kim yapyor?Ulusal eitimlerde k/e eitmenlerinhkimiyet becerileri deiiyor mu?Ulusaldaki eitmenler arasnda, bilgiaktarm katlmclara nasl yaplyor,cinsiyete gre deiiyor mu? (yaratc,yeni yntemler)Kadnlar kendilerini ifade etmede etkilimi?

Cinsiyetine gre eitmenlerinmotivasyon salama yollar deiiyormu?

Katlmclar, eitmenleri cinsiyete greayryor mu?Ulusaldaki etkinliin raporunu yazankadn m, erkek mi? Kimin tutaca neyegre seiliyor?Kadn ve erkeklerin Gen Gnlller,TOG-Ses ve ulusal eposta guruplarnagnderileri nitelik (alm-yenilik)asndan deiiklik gsteriyor mu?

Ulusaldaki iletiimde beden dilinikullanmada kadn ve erkein etkisi farklm? (yerellerden alnan bilgiye gre)Ofiste alan kadnlarn almakoullar nedir? (doum izni vs)

8/8/2019 Mordn 2010

53/85

50

niversiteyi memleketinde okuyan veehre dardan gelen kadnlararasndaki katlm fark ne?Eski gnll - yeni gnll atmasvar m?

Koordinatrn cinsiyetine gre vegnlller arasnda cinsiyet zerindenbir hiyerari var m?Yerel kaynak araynda kadna veerkee bak asnda fark var m?Cinsiyete gre katlm yntemlerifarkllayor mu?Toplanlan meknn donanmsalfaktrlerinin cinsiyete etkileri neler?TOGdaki kadn ve erkek gnlllertoplumsal cinsiyet konusunda birbirini

ne kadar tanyor?

Tm bu veriler, TOG bnyesinde yaplabilecek bir toplumsal cinsiyet eitlii izlemesinde

baklabilecek alanlar olarak belirlenmitir. Gerek projenin kstlar, gerekse de uzmanlk alan

gerei bu alanlarn her birini izleme frsat olmamtr. zellikle nitel izleme alanlar,

belirgin bir uzmanlk gerektirmektedir. Gnll gruplarn bu alanlar izlemesi mmkn

olmamaktadr.

Projenin elverililii ve izlemeyi yapacak gnll ekiplerin becerileri ile balantl olarak

eitli izleme aralar gelitirilmitir. Bunlar, gzlem formlar bal altnda toparlanmtr.

8/8/2019 Mordn 2010

54/85

51

Gzlem Formlar Toplant Gzlem Formu

MorDn!

Toplant Gzlem Formu

Toplant Yeri :

Toplant Tarihi :

Toplant Balang Saati :

Toplant Biti Saati :

Toplant Konusu :

1.

Toplant Katlmc Says?________ Kadn ________ Erkek ________ Toplam

2. Erkek katlmclarn toplantda sz alma saylar?________ Kez

3. Erkek katlmclarn toplantda toplam konuma sreleri?________ Dakika

4. Kadn katlmclarn toplantda sz alma saylar?________ Kez

5. Kadn katlmclarn toplantda toplam konuma sreleri?________ Dakika

6. Erkek katlmclar tarafndan alan konu says? _______

7. Erkek katlmclar tarafndan alan konu balklar?______________________

______________________

______________________

______________________

____________________________________________

8/8/2019 Mordn 2010

55/85

52

8. Kadn katlmclar tarafndan alan konu says? _______

9. Kadn katlmclar tarafndan alan konu balklar?______________________

______________________

____________________________________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

______________________

10.Moderatr?

KadnErkek

11.Raportr?KadnErkek

12.Toplantda herhangi bir grev dalm yapld m?Evet

Hayr

13.Toplantda herhangi bir grev dalm yapldysa bu grevin ana baln ve kiminsorumlu olduunu iaretler misiniz?

______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek

______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek

Gzlem Yapann Ad / Soyad:

Gzlem Yapann Gr:

8/8/2019 Mordn 2010

56/85

53

Yerel zleme Formu

MorDn!

Yerel zleme Formu

zlenen rgtlenme :

zlem Tarih Aral : ____/_____/_____ - ____/_____/_____

1. Toplam gnll says?________ Kadn ________ Erkek ________ Toplam

2. rgtteki karar alma mekanizmalarndaki grev dalm; bu grevin ana baln vekimin sorumlu olduunu eklinde iaretler misiniz?

Grevler(Ltfen Yaznz)Sorumlular

______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek______________________ Kadn Erkek

3. Projelerdeki gnll saylar? ________ Kadn _________Aktif ___________Aktif Deil

________ Erkek _________Aktif ___________Aktif Deil

________ Toplam _________Aktif ___________Aktif Deil

4. Oryantasyonlara gelen kadn/erkek gnll says nedir? Bunlarn ka devametmektedir?

________ Kadn _________Devam Eden ___________Devam Etmeyen

________ Erkek _________Devam Eden ___________Devam Etmeyen

________ Toplam _________Devam Eden ___________Devam Etmeyen

8/8/2019 Mordn 2010

57/85

54

5. Yereldeki eitmen says? ________ Kadn _________Aktif ___________Aktif Deil

________ Erkek _________Aktif ___________Aktif Deil

________ Toplam _________Aktif ___________Aktif Deil6. rgtlenme tarafndan yrtlen projelerin isimlerini yazp bu projelerden kimin

sorumlu olduunu iaretler misiniz?

Proje simi(Ltfen Yaznz) P

rojeSorumlusu

Gnll

Sorumlusu

Kay

nak

Sorumlusu

Ei

timS

orumlusu

Bur

sveStaj

Sorumlusu

Di

er

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

KE

KE

KE

KE

KE

KE

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

KE

KE

KE

KE

KE

KE

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

KE

KE

KE

KE

KE

KE

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

K

E

8/8/2019 Mordn 2010

58/85

55

7. Ulusal organizasyonlar dzenlendiinde, organizasyon ekibindeki kadn/erkek sayskatr?

________ Kadn ________ Erkek ________ Toplam

8. Eitimlere ka kadn ka erkek katlyor?

Eitim Ad (Ltfen Yaznz) Katlmc Says

a. reme Sal Eitimi Kadn________Erkek_________

b. Demokrasi ve Haklarmz Kadn________ Erkek_________c. ______________________ Kadn________ Erkek_________

d.

______________________ Kadn________ Erkek_________e. ______________________ Kadn________ Erkek_________f. ______________________ Kadn________ Erkek_________g. ______________________ Kadn________ Erkek_________h. ______________________ Kadn________ Erkek_________i. ______________________ Kadn________ Erkek_________

j. ______________________ Kadn________ Erkek_________

9. Yerelden ulusal organizasyonlara katlm saylarn yazar msnz?

Organizasyon Ad

(Ltfen Yaznz) Katlmc Says

a. ______________________ Kadn________ Erkek_________b. ______________________ Kadn________ Erkek_________c. ______________________ Kadn________ Erkek_________d. ______________________ Kadn________ Erkek_________e. ______________________ Kadn________ Erkek_________f. ______________________ Kadn________ Erkek_________

g.

______________________ Kadn________ Erkek_________h. ______________________ Kadn________ Erkek_________i. ______________________ Kadn________ Erkek_________

10.Yerel iletiim gruplarna yelik saylar?


8/8/2019 Mordn 2010

59/85

56

11. Forum bal ama saylar?


12.

e-posta gruplarna gre yelikte kadn-erkek saylar?

Grup simleri (Ltfen Yaznz) yeler

a. ______________________ Kadn________ Erkek_________b. ______________________ Kadn________ Erkek_________c. ______________________ Kadn________ Erkek_________d. ______________________ Kadn________ Erkek_________e. ______________________ Kadn________ Erkek_________f. ______________________ Kadn________ Erkek_________

g.

______________________ Kadn________ Erkek_________h. ______________________ Kadn________ Erkek_________i. ______________________ Kadn________ Erkek_________

zlemci Ad / Soyad:

zlemcinin Gr:

8/8/2019 Mordn 2010

60/85

57

Eitim Gzlem Formu

MorDn!

Eitim Gzlem Formu

Eitim Yeri :

Eitim Tarih(ler)i :

Eitim Balang Saati :

Eitim Biti Saati :

Eitim Ana Bal :

Gzlem Yaplan Eitim Gn :

1. Eitim Katlmc Says?


2. Eitmen Says?________ Kadn ________ Erkek ________ Toplam

3. Erkek katlmclarn eitimde sz alma saylar?________ Kez

4. Erkek katlmclarn eitimde toplam konuma sreleri?________ Dakika

5. Kadn katlmclarn eitimde sz alma saylar?________ Kez

6. Kadn katlmclarn eitimde toplam konuma sreleri?________ Dakika

8/8/2019 Mordn 2010

61/85

58

7. Eitim srasnda eitmenlerin kulland dilde toplumsal cinsiyet elerine rastladnzm?

Evet

HayrCevabnz EVET ise neler olduunu ltfen yaznz: ___________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

8. Eitim srasnda verilen rneklerde toplumsal cinsiyet eitlii gz nnde bulunduruldumu?

Evet

Hayr

Cevabnz HAYIR ise nedenlerini ltfen yaznz: _____________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

9.

Eitim ieriinde toplumsal cinsiyet eitlii asndan sakncal elere rastladnz m?Evet

Hayr

Cevabnz EVET ise neler olduunu ltfen yaznz: ___________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Gzlem Yapann Ad / Soyad:

Gzlem Yapann Gr:

8/8/2019 Mordn 2010

62/85

59

4Yerel zleme almalar

8/8/2019 Mordn 2010

63/85

60

Yerel zleme Gruplar Toplumsal cinsiyet eitliiyle ilgili farkndaln, genlik STKlarnda gelimesine ynelik

olarak oluturulan Toplumsal Cinsiyet zleme Modeli, 2009 - 2010 eitim dneminde,

MorDn! projesi kapsamnda 10 farkl ilde, 11 farkl rgtlenme tarafndan hayata

geirilmitir.

Hazrlk toplantlarnda karar verildii ekliyle niteliksel ve niceliksel verileri, ulusal ve yerel

rgtlenme dzeyinde izlemek amacyla 5 farkl form oluturulmu ve yerel izleme

gruplarnn almalar balamtr. Yerel izleme gruplarnn srete kullandklar formlar;

Toplant Gzlem Formu, Yerel zleme Formu, Eitim Gzlem Formu, Konsey Oturum Formu

ve Konsey Gzlem Formudur.

Kasm 2009 - Mart 2010 tarihleri arasnda, toplamda 11 TOG rgtlenmesi tarafndan izleme

almas gerekletirilmitir. Bu kapsamda 3 yerel eitim, 9 yerel toplant, 2 yerel e-posta

grubu ve 14 TOG Genlik Konseyi etkinlii izlenmitir. Gazi Osman Paa niversitesi

Toplum Gnllleri rgtlenmesi (Tokat) 1 yerel eitim ve 1 yerel toplant, 18 Mart

niversitesi Toplum Gnllleri (Biga) 1 yerel eitim, Anadolu niversitesi Toplum

Gnllleri rgtlenmesi (Eskiehir) 1 yerel toplant, Gazi niversitesi Toplum Gnllleri

(Ankara) 1yerel eitim, 2 yerel toplant, 2 yerel e-posta grubu, Dokuz Eyll niversitesi

Toplum Gnllleri rgtlenmesi (zmir) 1 yerel toplant, Kocaeli niversitesi Toplum

Gnllleri rgtlenmesi (Kocaeli) 2 yerel toplant, ne Delii Genlik Merkezi Toplum

Gnllleri (Samsun)1 yerel toplantizlemitir. Ulusal rgtlenme dzeyinde TOG Genlik

Konseyinde gerekletirilen ak alanlarn ve oturumlarn izlemeleri rgtlenme baznda

deil, MorDn! ekipleri tarafndanbireysel olarak gerekletirilmitir.

8/8/2019 Mordn 2010

64/85

61

Ne Umduk, Ne Bulduk? Yerel Eitim zleme Sonular

Tokat, Ankara ve Bigada gerekletirilen 3 yerel eitimi izleme sonularna gre; toplamda

eitime 49 kadn, 31 erkek katlmtr. Eitimlerde, 5 kadn eitmen ve 5 erkek eitmen yer

almtr. Eitmenin kadn olduu durumlardasz alma saylarkadnlarn 277, erkeklerin 276,

toplam konuma sreleri kadnlarn 229, erkeklerin 219 dakikadr. Eitmenin erkek olduu

durumlarda ise sz alma saylar kadnlarn 214, erkeklerin 219, toplam konuma sreleri

kadnlarn 332, erkeklerin ise 237 dakikadr.

YEREL ZLEME GRUPLARII.zleme

2.zleme

3.zleme

Topla

m:

1.zleme

2.zleme

3.zleme

Topla

m:

Eitim Kadn ERKEKEitim katlmc says 13 23 13 49 14 9 8 31

Eitmen says 3 1 1 5 1 1 3 5

Eitmen kadn iseEitimde sz alma saylar 24 246 7 277 26 238 12 276Eitimde toplam konumasreleri(Dakika) 11 212 6 229 11 196 12 219

Eitmen erkek iseEitimde sz alma saylar 63 142 9 214 66 112 15 193Eitimde toplam konumasreleri (Dakika) 171 150 11 332 107 132 18 257

Yerel izleme raporlar sonucu elde edilen nicel veriler, durumun genel erevede fotorafn

ekmemizi salasa da, durumu daha derinlemesine anlamlandrma almamzda yetersiz

kalmtr. Toplumsal cinsiyet eitsizliinin tm toplumsal ilikiler ana szmas vegndelik

hayat pratikleri iersinde, her gn tekrardan retilerek glenmesibu anlama srecinin ok

boyutlu olarak ele alnmas gerekliliini ortaya koymaktadr. Yerel Eitim zleme Formuna

niteliksel verileri elde etmek amacyla dhil edilen sorularla durum daha net ortaya

8/8/2019 Mordn 2010

65/85

62

kmaktadr. Nitekim yerel izleme raporlarndan elde ettiimiz niteliksel verilere baktmzda

tablo biraz deimektedir.

Eitim srasnda eitmenlerin kulland dilde toplumsal cinsiyet elerine rastladnz

m? sorusuna 2 yerel izleme grubu hayr, 1 grup evetcevab vermitir. Evetcevabveren grubun gzlemi aada dorudanaktarlmaktadr.

Eitmen erkek saylarnn 3 olmas, kadn eitmenin 1 kii olmas, erkek egemenliihavas

yaratt. Sz veren hep onlard, konuma balatan, konu aan onlard ve kadn eitmenin aktif

olmas konusunda ok toleransl deillerdi. Bu durum katlmclara da yansd. Bu yzden

sz alma saylar ve konuma sreleri asndan, erkekler, kadnlar nerdeyse ikiye

katlad(Tokat).

Eitim srasnda verilen rneklerde toplumsal cinsiyet eitlii gz nnde bulunduruldu

mu? sorusuna1 yerel izleme grubu hayr, 2 grup evetcevab vermitir.Hayrcevab

veren grubun gzlemi aada dorudanaktarlmaktadr.

Katlmclar rneklerinde toplumsal cinsiyet eitliini gz nnde bulundurmadlar.rnek

olarak; Buraya gzel eyleriin geliyoruz homoseksellerden neden bahsediyoruz, Benim

ev arkadam salam erkek, Kfr etmek erkeklerde kt durmuyor ama kadnlara kfr

hi yaktramyorum, Tabiat baba, Ak acs eken kz(Ankara).

Eitimin ieriinde toplumsal cinsiyet eitlii asndan sakncal elere rastladnz m?

sorusuna1 yerel izleme grubu hayr, 2 grup evetcevab vermitir.Evetcevab veren

grubun gzlemi aada direkt olarak aktarlmaktadr.

Kadn katlmclara kz diye hitap edilmesi, raporlarn genellikle kadnlar tarafndanhazrlanlp sunulmas, yaplacaklara dair fikirlerin ounlukla kadnlardan kmasna

ramen, karar aamasnda erkek katlmclarn rol almas, simlasyonlarda grup liderlerinin

erkek olmas ve kendilerine birer kadn yardmc semeleri, erkek erkee fotoraf

ektirilmesi(Biga).

Limit20 etkinliinde 3 grup vard kadnlar, erkekler ve kadn- erkein kark olduu bir

grup geen konumalardan alntlar: Sen kadnsn, nekadar fleyebilirsin ki? daha sonra

mlteci kampnda eer kadn mlteci hasta, hamile ve kendine bakamayacak durumdaysa

8/8/2019 Mordn 2010

66/85

63

kabul edildi, normal artlarda eitimli, i sahibi olmas meslei ve ie yarar bir durumda

olmas art arand(Tokat).

Kadn katlmcnn, konuma esnasnda, Sen Sus! diye erkek arkadalar tarafndan

engellenmesi, onun oturum boyunca bir daha konumamasna neden oldu. Bu durum dier

kadn katlmclara olumsuz bir ekilde yansd (Tokat).

Bunlara ek olarak izleme almasn gerekletiren genlerin grlerine ve srece dair

yorumlarna baktmzdada arpc verilerle karlald;

Kadn eitmen, erkek eitmene onayyla, gdmyle, ona bal hareket etmesi nedeniyle

eitimdeki kadn eitmeni pasifletirdi.Eitim boyunca oluturulan kk guruplarda kadn says fazla olmasna ramen, grubu temsil edenin ana karakterin sk sk erkek olmas

gzden kamayacak bir ayrntyd(Ankara).

Etkinliklerdeki gruplara ayrlmalarn, kadn erkek saysnn denk decei ekilde,

eitmenler tarafndan ayarlanmas, bu eitlii salamakasndan olumlubir yaklamd,

Katlmclar, bizden ilk bata olumsuz etkilenmi olabilirler; ancak daha sonra

eitmenlerden gelen uyarlar da dikkate alarak onlardan biraz daha uzak bir yerde izleme

yapmaya altk. lk deneyim olduka zordu. Ben ve dier iki arkadam etkinliklerde ve

konuma yerlerinde katlabilmek iin can attk ancak kendimizi tutmak hayli zorlandk

(Tokat).

Kadn katlmclarn fazla sz almad kanaatindeyim. zellikle kadn saysnn fazla

olmasna ramen okfazla sz almadlar sanrm. Bu durumda, ilk bata dediim gibi, erkek

eitmen saysnn fazla olmasndan ileri gelebilir. Bir de kadn katlmclardan ilk defa

TOGa gelenler vard, onlar tamamen sus pus oturdular etliye stlye pek karmadlaretkinliklere katldlar dinlediler ve gittiler (Tokat).

Bizim iin gzel bir deneyim oldu bu i grnd kadar kolay deil, bizler eitim srasnda

unu da izleyelim bunu da izleyelim derken iin iine girince izlemenin ne kadar zor bir i

olduununfarkna vardk (Tokat)

Eitimde grup almalar ve simlasyonlarda sreyi kontrol etmekte glk ektim.

Yukardaki rakamsal sonular genellikle byk grupta yaplan konumalarn sonulardr.

8/8/2019 Mordn 2010

67/85

64

Zaman kontrol etmek ve eitime dair nitel baklabilirleri daha salkl gzlemleyebilme adna

muhakkak iki kii gidilmeli diye dnyorum (Biga).

Yerel eitim gruplarnn gerekletirmi olduklar izleme almalarnn, niteliksel tarafna

bakldnda, genel olarak kadn saysnn daha fazla olmasna ramen, karar alma

mekanizmalarnda ve temsiliyet (grubu temsil eden kii olma) durumunda, erkeklerin daha

baskn olarak yer ald grlmektedir. Eitimlerde erkeklerin daha baskn olarak yer almas,

kadnlarn daha az konumasna, dnem dnem susturulmasna ve dolaysyla pasifize

olmalarna neden olmaktadr. Toplumsal cinsiyet eitsizliinin grld bir diermesele de

hem eitmenlerin hem de katlmclarn kullanm olduu cinsiyeti dildir. Hem verilen

rneklerde, hem de kullanlan deyimlerde yer alan cinsiyeti sylem, aslnda toplumsal

cinsiyet eitsizliinin tekrar retilmesine neden olmaktadr.

Yerel Toplant zleme Sonular

Eskiehir, Ankara, zmir, Kocaeli, Samsun ve Tokatta gerekletirilen 9 yerel toplantnn

izleme sonularna gre; toplamda toplantlara 116 kadn, 65 erkek katlmtr. Toplantda

kadnlarn sz alma saylar 740, erkeklerin ise 781dir. Toplam konuma srelerine

baktmz zaman kadnlarn 270 dakika, erkeklerin 277 dakika olduu grlmektedir.

Toplantda katlmclar tarafndan alan konu saysna bakldnda, kadnlar tarafndan 55,

erkekler tarafndanise 41 konunun ald grlmektedir.

Toplantlarda yaplm olan grev dalmlarna bakldnda, kadnlarn 7 kez moderatr, 6

kez de raportrolmalarna karn, neride bulunma, karar alma aamasnda toplamda sadece 6

kez yorum yapabilecek ortam bulabildikleri grlmektedir. Erkeklerde bu dalma

bakldnda ise toplamda 1 kez moderatr, 2 kez raportr olmalarna karn, neridebulunma, karar alma aamasnda toplamda 9 kez yorum yaptklar grlmektedir. Dolaysyla

bu veriler, kadnlarn sorumluluk alma, emek harcama ve retimde bulunma aamasnda son

derece aktif yer aldklarn, toplumsal cinsiyet rolleri ve beraberinde getirdii grev

dalmyla da paralel olarak karar alma, seim yapma veneride bulunma aamasnda ok

etkin olamadklarn hatta belki engellendiklerini gstermektedir.

8/8/2019 Mordn 2010

68/85

65

YEREL ZLEME GRUPLARI1.To

p

2.To

p

3.To

p

4.To

p

5.To

p

6.To

p

7.To

p

8.To

p

9.To

p

Toplant KadnAra

Toplam:

Toplant katlmcsays 23 21 19 15 13 8 4 4 9 116Katlmclarntoplantda sz almasaylar 14 138 57 219 132 10 34 113 23 740Katlmclarntoplantda sz almasreleri 55 12 41 19 37 15 60 11 20 270

Katlmclartarafndan alankonu says 1 2 6 7 5 11 15 3 5 55

Moderatr 1 1 1 1 1 1 1 7

Moderatr neren 1 1 1 1 4

Raprtr 1 1 1 1 1 1 6

Raprtr neren 1 1 2

YEREL ZLEME GRUPLARI1.To

p

2.To

p

3.To

p

4.To

p

5.To

p

6.To

p

7.To

p

8.To

p

9.To

p

Toplant ERKEKAra

Toplam:

Toplant katlmcsays 14 8 12 6 4 7 3 2 9 65Katlmclarntoplantda sz almasaylar 16 184 64 151 50 8 16 258 34 781Katlmclarn

toplantda sz almasreleri 40 18 51 13 34 10 20 48 43 277Katlmclartarafndan alankonu says 2 1 4 2 5 5 6 8 8 41

Moderatr 1 1

Moderatr neren: 1 1 1 1 4

Raprtr 1 1 2

Raprtr neren 1 1 1 1 1 5

8/8/2019 Mordn 2010

69/85

66

Bunlara ek olarak izlemeyi gerekletiren genlerin grlerine ve srece dair olan

yorumlarna bakldnda da arpc verilerle karlalmaktadr.

Gzlem formlarnda yer alan yorumlar gstermektedirki, genelde kadnlar niceliksel olarak

toplantlarda daha fazla yer almakta ancak, karar alma mekanizmalarna aktif olarak

katlamamaktave dncelerini rahat bir ekilde ifade edememektedirler.

Toplantda genelolarak kadn katlmclar arlktayd. Ge saatteolmasna ramen ok

sayda kadn katlmc vard. u dikkatimi ekti, evet eit olalm diyen kii srekli sz alarak

ve sz aldn sanarak hep konumalarn arasna girdi. Yani toplanty moderatr deil, o

erkek katlmc ynlendirdi. Bir dier dikkat ekici olay ise, ocuklarla ve yallarla ilgili olan

projelere kadn katlmclar dhiloldu ve dola ysyla bu projelerin sorumlular kadnlar

oldu (Eskiehir).

Uygulamac kadn olduundan ve toplanty ynlendirdiinden fazlaca konutu dolaysyla

kadn konuma sresi formda fazla grnse de katlmc kadnlarn konumalar ksa ksa ve

az sayda oldu. Erkeklerinse sz aldklarnda dncelerini uzunca ifade edebildikleri

gzlendi (Ankara).

Toplant boyunca alnan kararlarda, hararetli tartmalarda,erkek says kadn saysndan

az olmasna ramen, erkeklerdaha fazla konuarak toplantnn seyrine hkimoldular. Baz

tartmalarda kadnlara seslerini ykselterek sylediklerinin doruluunu kabul ettirmeye

alp,kadnlar toplantda sz almaktan ekinen konuma getirdiler.Toplant genel olarak

rgtlenme genel sorumlularnn konumas zerinden ilerledi. Bunlarn iindende toplantya

en ok erkek genel sorumlularhkimdi(Ankara).

Toplant da gzlemi iki kii yaptk nk sreleri tutmak zor oluyor. Toplantda herhangi bir

cinsiyeti eyle karlamadk, fakat erkeklerin daha baskn olduunu syleyebilirim.13

kadn, 4 erkek olmasna ramen toplam konuma sreleri birbirlerine ok yakn. Kadnlar

daha sessiz ve yorum yapmaktan, tartmaktan kanyorlar.Konumalara katlan kadnlarn

says 3 4 kiiyi gemedi ve toplant boyunca da sz alanlar aynyd. (zmir).

Toplant sresi boyunca kadn katlmclar daha fazla sz ald ve daha basknd. Erkek

katlmclardan toplant bitmeden ayrlanlar oldu. zellikle erkek katlmclar toplanty pek

ciddiye almad.(Toplant devam ederken sigara iin kma, yiyecek iecek alma vs) Bu

toplantnn gidiat iin sorun oluturdu. Kadn moderatr toplanty devam ettirmekte

Mordüşün 2010

Documents

Transcript of Mordüşün 2010