Mat - ebible.org · eꞌwano wopɨngoꞌnohini utɨhwaꞌnyopo fiyɨmno. 9 Sekwoe sɨmeho moꞌmo...

407

Transcript of Mat - ebible.org · eꞌwano wopɨngoꞌnohini utɨhwaꞌnyopo fiyɨmno. 9 Sekwoe sɨmeho moꞌmo...

iiMpohwoe Hungkuno Songofoho

The New Testament and Genesis in the Safeyoka (Ampeeli-Wojokeso) language ofPapua New Guinea

Buk Stat na Nupela Testamen long tokples Safeyoka long Niuginicopyright 1988 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Ampeeli-Wojokeso (Safeyoka)Translation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-NoDerivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures anddocuments. For other uses, please contact the respective copyright owners.2011-12-15UpdateseBible.orgPDF generated using Haiola and XeLaTeX on 17 Nov 2018 from source files dated 29 Nov 2017f526da1e-a607-571c-ba86-56367d7583f3

http://www.wycliffe.orghttp://www.ethnologue.org/language/apzhttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/https://eBible.org/find/details.php?id=apzhttps://eBible.org

Contents

FRT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1Matyu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Mak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50Luk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78Joun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132Apousel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171Loum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2131 Koulin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2392 Koulin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265Ngkolesiya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281Efesos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290Filipai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Koulousi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3041 Tesolounika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3092 Tesolounika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3141 Timouti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3172 Timouti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325Taitas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Filemoun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333Hiplu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335Jems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3531 Pita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3592 Pita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3661 Joun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3702 Joun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3753 Joun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376Jut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377TWHH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380

1

Mpohwoe Hungkuno SongofohoThe New Testament in the Safeyoka (Ampeeli-Wojokeso) language of Papua

New GuineaNupela Testamen long tokples Safeyoka long Niugini

Mpohwoe Hungkuno SongofohoThe New Testament in the Safeyoka (Ampeeli-Wojokeso) language of Papua New Guinea

[apz] 1988 Wycliffe Bible Translators, Inc.

Print Publisher, 1988 by Dorothy West Weimer Memorial Fund and Wold Home Bible LeagueWeb version

2013, Wycliffe Bible Translators, Inc.www.Wycliffe.org

http://pngscriptures.orgwww.ScriptureEarth.org

This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons license (Attribution-Noncommercial-No Derivative Works).http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0

Your are free to share to copy, distribute and transmit the text under the following conditions: Attribution. You must attribute the work toWycliffe Bible Translators (but not in any way that suggests

that they endorse you or your use of the work). Noncommercial. You may not use this work for commercial purposes. No Derivative Works. You may not alter, transform, or build upon this work. In addition, you have permission to port the text to different file formats, as long as you dont change

any of the text or punctuation of the Bible.Notice For any reuse or distribution, you must make clear to others the license terms of this work.Tok OraitDispela Buk Baibel i kamwantaim tok orait na lo bilong Creative Commons Attribution-Noncommercial-NoDerivative Works license. Em i tok olsem yu ken givim kopi long narepela manmeri. Yu ken wokim kopi nagivim long husat i laikim. Tasol, yu mas tok klia dispela samting i kam long http://tokplesbaibel.org. Yu noken kisim mani na salim dispela. Yu mas givim nating. Na tu, yu no ken senisim Tok.Ol piksa i kam wantim ol Baibel na narapela buk i stap long dispela sait i gat tok orait long usim wantaimdispela samting tasol. Sapos yu laik narapela tok orait, yu mas askim husat i papa bilong copyright longdispela ol piksa.Sapos yu laik stretim samting i no orait long dispela tok orait, stretim tok, salim Buk Baibel, o tainim Tokbilong God long nupela tok ples, yu ken askim mipela.Olgeta tok orait na lo long tok ples English i stap long http:// creativecommons.org/ licenses/ by-nc-nd/ 3.0/legalcode.Sapos yu gat askim long dispela, plis askim mipela.

Mpohwoe Hungkuno Songofoho

Matyu 1:1 2 Matyu 1:13

MatyuOlo Hungkuno Wopngo loso Matyu Mtmokumentisofoho.

Olo Hungkuno Smomjofoho.Jisas ahwomomneno nto smentiso sohonta soswo teti (30) nto uyakolomentisopolkeno olo iyoswo

loso Jisasye inomokomoyo aho hufau hopinono sfe mtani hufauyo sohwa mtaango kakoe yofeMatyu mtmokumentisofoho. Oso Matyu huhwo sohwo yofe hufaunjo hweho. Nomne yofeso ole,Lifaiyoho. Matyu huhwo sohwo smomo kako ango Koponeyam sopo aamu mtani hamniyoho mayosyoho imojo hweho. Oso ango hopo sopo Jisas imofawento Matyumo ulmento, Kko ngkimo tfinnngkape. Jisas ose ulahonngki Matyu aamumtani hamniyohomayo syohoso nohonasyonto Jisasmoinngkamentisofoho. Tfi Matyu Jisasye inomokomoyo imonmentisofoho. (Oso hungkuno hiso Matyusohe engo 9 honngkano wee 9. Osopo weho.)

Mak sohwoe iyoswoso smomo mtmokumentisofoho. Tfi Matyunji Luknjimtmokumentisiyefoho. Osono Makye hungkuno pinngo fehohnjoso Matyuye hungkunomo weho.Smomo aamu toho wojo lmotofo sohwa ole lmentohofi Mesaiya ifaweneponoho. Ose lmentohofosono aamu Jutaso nohontohumentanngkofi olo iyoswo losoMatyu Jisas sohwo oloMesaiya oloho hweho.Kako nto ifawomaho. Ose ulmonto mtmokumentisofoho.

Olo iyoswo hiloso Matyu kako aamu Juta Jisasmo inngkamentohofo somo ufomayonemtmokumentisofoho. Olo iyoswomtmokiyoso Ngklik hungkunomomtmokumentisofoho. Osono oloiyoswoMatyumtmokumentiso hiloso nakumohunonafohotofonefoho. Oso huno nafohotofo hwapngoneso olenoho. Nakwo atofo lhwasi huno syafsyiyoso Matyu kako olo iyoswo loso thwamnenomtmokumentisoto. Osono Matyu kako aamu Jutaso atofo lkuji Jisasmo inngkafitnneentomtmokumentiso kalohi nakwo atofo lhwasi Jisasmo unngkohwano.

Jisas Klaisye hofiyakwosafe yofeso olenoho.(Luk 3:23-28)

1 Olo aamu lohwa Jisas Klaisye hofiyakwosafoho. Jisas kako hwe yofe engonjo Ntefit sohwonjiAplohamnjiye temtitofo mtaango hweho.

2 Aploham sohwo Aisakye kanngkwohweho.Aisak sohwo Jekoupye kanngkwohweho.Jekoup sohwo Jutanji homnngkwawehwosanjiye kanngkwohweho.3 Juta sohwo kako Pelesnji Selanjiye kanngkwohweho. Sikoe konawohisi Temafoho.Peles sohwo Heslounye kanngkwohweho.Hesloun sohwo Lamye kanngkwohweho.4 Lam sohwo Aminotapye kanngkwohweho.Aminotap sohwo Nasounye kanngkwohweho.Nasoun sohwo Salmounye kanngkwohweho.5 Salmoun sohwo Mpouasye kanngkwohweho.Mpouasye konawohisi Lehapyoho.Mpouas sohwo Oupetye kanngkwohweho. Oupetye konawohisi Lutyoho.Oupet sohwo Jesiye kanngkwohweho.6 Jesi sohwo hwe yofe engonjo Ntefitye kanngkwohweho.Ntefit sohwo Yulaiyafe ape nomanto Soulomoun tpemamentisofoho.7 Soulomoun sohwo Leyapouamye kanngkwohweho.Leyapouam sohwo Apiyafe kanngkwohweho.Apiya sohwo Asafe kanngkwohweho.8 Asa sohwo Jehousofatye kanngkwohweho.Jehousofat sohwo Joulamye kanngkwohweho.Joulam sohwo Usiyafe kanngkwohweho.9 Usiya sohwo Joutamye kanngkwohweho.Joutam sohwo Ehasye kanngkwohweho.Ehas sohwo Hesekiyafe kanngkwohweho.10 Hesekiya sohwo Monaseye kanngkwohweho.Monase sohwo Emounye kanngkwohweho.Emoun sohwo Jousaiyafe kanngkwohweho.11 Jousaiya sohwo Jekounaiyanji homnngkwawehwosanjiye kanngkwohweho. Hohosohonta aamu

Mpapilounntaangoso aamu Islael somo impe intofontfi angoMpapiloun nenomotawomentohofofoho.12 Mpapiloun neno motawomentohofo sohonta Jekounaiya sohwo Siyaltiyelye kanngkwohwo

imonmentisofoho.Siyaltiyel sohwo Selopapelye kanngkwohweho.13 Selepapel sohwo Apiyoutfe kanngkwohweho.Apiyout sohwo Elaiyakimye kanngkwohweho.

Matyu 1:14 3 Matyu 2:8Elaiyakim sohwo Esoufe kanngkwohweho.14 Esou sohwo Satoukye kanngkwohweho.Satouk sohwo Ekimye kanngkwohweho.Ekim sohwo Elaiyatye kanngkwohweho.15 Elaiyat sohwo Eleyasafe kanngkwohweho.Eleyasa sohwo Matanye kanngkwohweho.Matan sohwo Jekoupye kanngkwohweho.16 Jekoup sohwo Jousepye kanngkwohweho.Jousep sohwo Maliyafe hwe hweho.Maliya Jisasmomamentisofoho. Jisas huhwo sohwo hofko yofe Klaisyohomulmentohofofoho. Hwe

huhwo sohumo Antu uhwosopento nakwoe hwaho lopono uhwatmentisofoho.17 Aploham kakoe imuso hofkomontohwa aho hufau hopinono nomne sfe mtani osofosofahuno

mjimonmwahonngkofi Ntefit imonmentisofoho. Ntefitye imuso hofkomontohwa aho hufauhopinono nomne sfe mtani osofosofahuno mjimonmwahonngkofi aamu Islael somo ango Mpapi-loun nenomotawomentohofofoho. Osohonta hofkomontohwa aho hufau hopinono nomne sfe mtaniosofosofahuno mjimonmwahonngkofi Jisas Klais imonmentisofoho.

Maliya Jisas Klaismo aswo mamentisofoho.(Luk 2:1-7)

18 Olo hungkuno Jisas Klais imonmentiso sonoyolohoso ole, Jousep Jisasye konawohi Maliya simokakone ape nto ufohotomentohofofoho. I osono Jousep Maliyamo momaso sohonta Maliya smehoAntuye Towahuno mtaango imonmentisofoho. 19Maliyafe hwehwo Jousep kako hwe wopngonohinohweho. Jousep ole syafhumento, Maliya wonmango unonoho. Ose syafsyonto olo hungkuno hilosohiyaso waweno syafhumentisofoho. Osono ngko hungkuno ape mayone wamthupomo. 20Oso hisonoko syafsyonto wojo honngkanmentisoso aamu Antu mtaango sohwo kakimo umanto ulmento,Jousep, Ntefitye imu sohwosi, kko ape Maliya mayosono iyoho kinngkuhwoloho. Upanyo. Maliyafesmehomo mehomi nto imonmaho. Oso hiso Antuye Towahuno uymaso hweho. 21 Maliya hwomunomahwosono kko yofe olemuso, Jisasyoho. Yofe hwapngoso ole, olo hwe lohwo kako aamufe wonyosowae yaofhwosi asomo utmayone hweho. Ose ulmentisofoho.

22 Hohonta Antu hwe Aisaiya sohumo hungkuno uyahonngki kako aamumo ulmojo sohwo kakohungkunohisomtmokumentisofoho. Olo hiloso ne imonyo sonoMaliyamehominji imonmentisofoho.23Ole mtmokumento,Upanmno. Ape sijo wopngosi hwehwo momasosi kako smeho imonngkuhwosi hwomu nomaniyoho.Hwomu huhwo sohwo ole mulfitnnefo Imanwel.

Yofe hwapngoso ole, Mpohwo Antu nakwonji humayonefoho.24 Jousep oso wojo hiso honngkanonto nolkafonto aamu Antumtaango sohwoe hungkunomo haloho

pento kako Maliyamo mamentisofoho. 25 I osono siko afapo ko humanji afa saho mofosyawosofoho. Osehumamojiyofoho. Osono ose humamojiye sohonta Maliya kako hwomu mamentisofoho. NomahonngkiJousep hwomu huhwo sohumo yofe Jisasyoho mulmentisofoho.

2Aamu huno engonjo Antuye hungkungo mupanyo mofehinyo simofapisomjo sohwa Jisasmo

uhwonmentohofofoho.1Hwe yofe engonjo Helout kako hwaho Jutiyamokosyohumamojo sohonta oso hwaho angoMpetlehem

sopo Maliya Jisasmo aswo mamentisofoho. Hwangku sohonta aamu temtitofo kengo mtaangofihwa hofko hwaho mofehinyo smofapiso mtaango sohwa hntokwaliyo uhwonontfi huno engotpemamentohofo sohwa Jelusalem simofapontfi aamu sohwamo ulmentohofi, 2 Mehomi milongoaamu Jutafe hwe yofe engonjo hwaho mokosyohumayone sohwo imonngkohoho. Oso huhwo sohwontmo humaho. Kakoe skuno imonyone sono hntokwaliyo mofehinyo smofapiso sohohntaniahwomo somo uhwonontani nakwo kakineno hwomtame ulohofone phwono. 3 Ose ulahonngkofihwe yofe engonjo Helout nupanonto yomo engo imentisofoho. Aamu Jelusalem humamotofosonupanontfi yomo engo imentohofofoho. 4 Hwe engo Helout kako aamu yofe engonjo tajo angosyohonjo sohwanji aamu honngkano hungkuno luthwamotofo sohwanjimo joho ulonto ulohonmento,Klais hwe Antu uhwosopento nakwoe hwahopono uhwatmentiso sohuneno nakwo aamu Juta sonwiuhwontohumayo sohwo ango ntpo umofapmmontolo. 5 Ose ulahonngki ulmentohofi, Hwaho Jutiyaango Mpetlehemnoho. Aamumo Antu hungkuno uyahonngki lmotofo sohwa ole mtmokumentohofi,6 U, Mpetlehem, sekwo ango wee soku, sekwo hwaho Jutiya sopo ango yofe wee panyomaho.Oo, hwe yofe engonjo nje aamu Islael somo mokosyohumane sohwo sekwoe angopo imononefoho.

Hohonta ose mtmokumentohofofoho.7 Osono Helout aamu mofehinyo smofapiso hohntaango sohwamneno joho hiyaso lutmanto

Heloutnji uhumokontfi Helout hwe huhwo sohwamo hntokwaliyo hiso imofapmmentiso skuno sonoulohonmentisofoho. 8 Ulohonngkahonngki hofko Heloutmo hungkuno asomo ulahonngkofi Heloutulmento, Sekwo ango Mpetlehem sopo nowekuji hafhafe ftpmno. Sekwo notpemafkuji hungkuno

Matyu 2:9 4 Matyu 3:2hiso ngkiyepono wapono. Ngko nupanmo kakineno hwomtame ulohomneno selohono. Oso hwasyohungkuno hiso ulonto Mpetlehemneno luhwatmentisofoho.

9 Oseso hofko Heloutye hungkuno upanontfi umentohofofoho. Nowentanngkofi hntokwaliyosohofkoe angopo uhwonmentohofo hiso apano imofaponto hofkimo smomo upeehonngki hofko tfiinngkamentohofofoho. Oso hntokwaliyoso nowento ango hwomu wentanjo antfe sopo lmentisofoho.10 Hofko hntokwaliyo hiso uhwonontfi yomo yontfi smeho wopngo umonmentisofoho. 11 Smehowopngo umonngkahonngki hofko ango homo somo noswontfi hwomu konawohi Maliyanji sikoin-taimo uhwonmentohofofoho. Nuhwonontfi hwomtame ulohofontfi kakoe yofe honomamentohofo-foho. Hofkoe ipofo nofijontfi yomayowonyoangkafo hamniyoho engompe iyo sono uymentohofofoho.Sojo wonyoangkafo sonji nomneso hwamno panyo akino wopngone sonji hwone mijo wonyohofiyonjiuymentohofofoho. 12 Oso hohosohonta hofko wojo honngkanmentohofoso Antu ulmento, SekwoHeloutyepono asomo nukutoho. Ose honngkanontfi hofko honngkano nomnemo ikitokwawentfihofkoe angopono umentohofofoho.

Jousepyau sikoe hwomunji hwaho Ijipmneno hiyaso motamentisiyefoho.13 Nohumpeehonngkofi Jousep huhwo kako wojo honngkanmentisoso aamu ahwomo mtaango

Jousepmo umanto ulmento, Kko hwomunji konawohinji nomahoji hwaho Ijipmneno hiyaso motawe.Ijip sopo nohumentanngkiji nomne ango soponeno hano iyo sono hwangku hungkuno apanowakilmonnoho. Hwapngoso Helout jje hwomu sohumo wofonjahumonto tpeelofoho. 14 Ose ula-honngki Jousep oso skwomiyo somo kako Maliyanji kakoe hwomunji nomanto Ijipmneno womento-hofofoho. 15 Jousep hwaho Ijip sopo nohumentanngki Helout poyo penmentisofoho. Oseso hungkunohohontajo hwe fihumo Antu uyahonngki lmojo sohwo mtmokumentiso hiso ne imonmentisofoho.Hungkuno ole,Nje hwomu Ijip nohumentanngki lutmamentohefoho.

Oso hohosohonta oso hungkunoso ne imonmentisofoho.Helout kakoe aamu itokusonjo sohwamo hungkuno ulahonngki hwomu milongo pinngo engoso

fongkumeeomentohofofoho.16 Aamu mofehinyo smofapiso hohntanngo sohwa Heloutye hungkuno mehomi songo

imonngkisoenoho ngkimo ntohapmno, ose ulmentiso somo hwe huhwo sohwa tfi minngkayonjoyahonngkofi Helout nupanonto smeho tohino umnmentisofoho. Smeho tohino umnmentiso sonokako aamu itokusonjo sohwamo ango Mpetlehemnji ango mofone soponeno uhwojahonngkihofko hwomu hopinono soswo hufau muyakolofenjo sohwamo fongkumeeomentohofofoho.Hwapngoso hwe hntokwaliyo uhwonmentohofo sohwa ole ulmentohofi, Hntokwaliyo hiso smomoimonngkahonngki soswo hufau uyakolomentiso sono ulmentohofofoho. 17 Helout oso wonyo hisoimentiso sohonta hungkuno hohontajo hwe Jelemaiya sohumo Antu hungkuno uyahonngki lmojosohwo mtmokumentisoso ne imonmentisofoho. 18Hungkuno hiloso ole,Ango Lama Mpetlehem mofone sopo mampaho honmentisofoho.Mampaho hiloso humotaho wee honmentisomaho.Jekoupye ape Lesel kakoe imuso hofkoe mehomi sohwamneno humotaho lalokwofo.Hofkoe smeho wopngo apano mmononehoho.Hofkoe mehomi nhunahone poyo imonngkahonngki humotaho neno lalokwofo.

Ose mtmokumentisofoho.Jousepyau sikoe hwomunji hwaho Ijip ulkomantfi ango Nasalet sopo asomo imofapmmentohofo-

foho.19Hwangku Helout poyo penngkahonngki aamu Antu mtaango sohwo Jousep hwaho Ijip nohumen-

tanngki imofaponto Jousepmo wojomo ulmento. 20 Nolkafohoji kko hwomunji konawohinji nom-ahoji hwaho Islael soponeno asomo fwanmno. Aamu hopinono mehomi wofonjosyantfi imentohofosohwa poyomoiwonoho. 21Ose ulahonngki Jousep nolkafonto hwomunji konawohinji nomanto hwahoIslael sopo neno asomo womentohofofoho.

22 Jousepmontohwa nowentfi upanmentohofoso hwe Akelaus sohwo kanngkwohwo Heloutyeyofe engo nto mamaho. Ose upanonto iyoho unngkahonngki olo hwaho lopo mohumamonehononolonto apano wojo honngkanmentisoso Antu Jousepmo hungkuno nomne ulahonngki kakohwaho Ngkalilineno umentisofoho. 23 Kako hwaho hopo sopo ango Nasalet sopo humamentisofoho.Oso hisono hungkuno hohontajo nomne hwe sohumo Antu hungkuno uyahonngki lmojo sohwomtmokumentisoso ne imonmentisofoho. Hungkuno hiso ole,Hwe Nasaletnntaango hweho wolantfeho, lmentisofoho.

3Joun Aamumo Mijo Kiyomamojo sohwo hungkuno lomamentisofoho.(Mak 1:2-8; Luk 3:1-18; Joun 1:19-28)

1 Oso hohosohonta Joun Aamumo Mijo Kiyomamojo sohwo imofaponto hwaho Jutiya aamu mo-humunyo sopo nohumanto hungkuno lomamentisofoho mohumunyo sopo. 2 Ole ulmento, Sekwoehonngkano wonyoso hohujo fikinjaopmno. Smeho fwolomokumno. Antuye skuno nakumo

Matyu 3:3 5 Matyu 4:7yokumpohnnyo nemokosyohumayone mofoneponoho. Ose luthwamentisofoho. 3Hwe Aisaiya sohumoAntu hungkuno uyahonngki lmojo sohwo Jounmneno olo hungkuno hohonta mtmokumentisofoho.Hungkuno hiso ole,Upanmno. Hwaho aamu mohumunyo fimo hwe fihwoe mampaho engo ole honmento,Hwe Engo sohumneno honngkano itono fesyohumamno.Kakoe hano emoyone sono honngkano hiso itono mhwatmno.

4 Jounye nemno manjimofo hwaho finyohwe yahu kamel lohwa sonji mtmokumentisofoho. Yahupaho ahulohoso lohonmentisofoho. Kako kusmonji wosopayo tme mijontnnohini nmojo hweho.5 Hohosohonta aamu pone engo Jelusalem mtaango sonji aamu hwaho Jutiya mtaango sonji aamuhopinonohino Mijo Joutan tfo nesoponjo sonji hofko Jounmo umamentohofofoho. 6 Aamu hisohofkoe wonyo yoloho ljwaofahonngkofi Joun hofkimo Mijo Joutan sohumo kiyomamentisofoho.

7 Aamu Falisi pinngo sohwanji aamu Satyusi sohwanji hofko mijo wokiyonemano lontfi nopa-honngkofi Joun nuhwononto ulmento, Sekwo homa mehomi soku, thwo selmasoto. Antu aa-mufe wonyo honngkano somneno tohino mkunmposo uyo somneno iwaho fiymno. Ose thwoselahonngki nmahofo kulo. 8 Sekwoe honngkano wonyo somneno hohujo ukinjaofano lfijomanjiewano wopngonohini uthwanyopo fiymno. 9 Sekwoe smeho momo ole syafsykutoho. NakwoAplohamye imu hnnmo oso tohino engo hiso monemanehoho. Oseso nohnnngkutoho. Ngkohungkuno nehopinohino waselmonneno yohono. Olo sojo loso Antu kako Aplohamye imuhwawamtmokumo losomanji kako hopoeno wamtmokumontonoho. 10 Antu kako iyomo mngo lofoneiwamngo ikafemo mokosyalohofoho. Iyo ipisayo wopngo mintonyonjo somo nolofehwosi tohomowolofaemtonoho.

11 Aamuso hofkoe honngkano wonyomneno smeho tango umnngkahonngki nhunahone hohujoikinjaofo somo ngko sekumo mijonohini kiyosemawonngkohe hwonyoho. I osono nje yofe wee hwaholopoweho. Hwe tfinjo sohwo kakoe yofe engo yokintahopo nje yofemonyakolofonefoho. Kakoe yofe engomkunmposo sono ngko sohwoni kakimo momayo ulohofiyone hwonyoho. Hwangku oso hwe huhwosohwo kako aamu sekumo Antuye Towahuno Wopngo sohwonji tohonji wokiyosemamontonoho.12Kako hwahomomno ijiyonesomokosyohumunyo hweho. Kako hwahomomno ijhwosi neso ijomahwosipahoso wae yaofhwosi wosopayo neso kakoe angomo wohonahumontonoho. Pahoso toho masmpenyoneno sijwonngkiso somo wohonaemontonoho.

Joun Jisasmo mijo kiyomamentisofoho.(Mak 1:9-11; Luk 3:21-22; Joun 1:29-34)

13 Oso hohosohonta Jisas hwaho Ngkalili ulkomanto Mijo Joutan neno nowento Joun mijowokiyonmano lonto Jounmo umamentisofoho. 14Numahonngki Joun ulmento, Oo, kko ngkimomijokiyonmayoso hoponoho. Ngkiyepono pipineno pohino. 15Ose ulahonngki Jisas ulmento, Oo, kko mijokiyonmayo sono nekwo ole yasoso Antuye honngkano lakisiyo imentohofo somo imokiyoso hoponoho.Oseso Joun kakoe hungkunomo tfi inngkawento mijo kiyomamentisofoho.

16 Mijo kiyomahonngki Jisas mijomo kuntono ulkomanto smentisofoho. Nosahonngki ahwomomtampo lohofahonngki uhwonmentisoso Antuye Towahuno yhufo ntolofiyo hopa imononto Jisasmowekehumapmmentisofoho. 17Mampaho ahwomomtani honmento, Olo njeHwomuhweho. Ngko smehowopngo mkunmposo uywonngkohe hweho. Kakineno yomayo wopngo iwonngkiso sono njesmeho wopngo nmonantofoho.

4Seten Jisasmo yamofo ulohomentisofoho.(Mak 1:12-13; Luk 4:1-13)

1 Oso hohosohonta Antuye Towahuno Wopngo Jisasmo hwaho aamu mohumunyopono ipemo-tasmentisofoho. Osopo Seten Jisasmo honngkano wonyo imokiyone yamofo ulohomentisofoho. 2 Jisaskako Mpohumo jomo ulmo lonto wopayo manyonjo nohumentanngki mofehinyo fouti (40) skunofouti (40) uyakolofahonngki Jisas mijoho engo umentisofoho. 3 Jisas mijohono nohumentanngki Setenimofaponto ulmento, Kko Antuye Hwomu Nehwosmanji olo sojo pinngo lomo hungkuno ulohojonowosopayo umonono. 4Ose ulahonngki Jisas ulmento, Antuye hungkuno ole nalwonngki,Aamu wosopayonohini nngkuhwoso sohwo kako itono mohumanohoho.Oo, aamu Antuye hungkuno hopinonohinomneno syafsywonngkohofoso oso hofkoe huyomango

songo humayonefoho.5 Ose ulahonngki Seten Jisasmo pone wopngo poneno ipemotasonto Antuye tajo ango engo antfe

yokintahopo uhumajonto 6 ulmento, Kko Antuye Hwomu hwosmanji kko olopo ntani filkofamofo.Ose ulkwato lohofonto ulmento, Antuye hungkuno nalwonngki,Antu kakoe aamu ahwomomjo sohwamo kikimneno ulhwosonohofko jje ahomo kumakukuji jje sfemo sojo mentofomatnnehino.Tohino momatnnohino.

7 Seten ose ulahonngki Jisas ulmento, Nomne ifalifaliyo mtmokumentohofoso ole,Kko jje Hwe Engo Antu sohumo yamofo nulohofohotoho.

Matyu 4:8 6 Matyu 5:4Kko jje hunomnohini inngkusomanji ole syafsykutoho. Antu wonmokosyohumamtonoho. Ose

syafsykutoho.8 Ose ulahonngki Seten Jisasmo hwofkinyo yokintaho engo soponeno utmotasonto olo hwaho

hopinonohino aamu sonji yomayo hwahoponjo yokumpohnnyo sontnno Jisasmo uthwamentisofoho.9 Ose uthwanto ulmento, Kko ngkineno hwomtame ntohofohoji jje smeho ntapisoso yomayouhwonalokunoso wokijapmmonnoho. 10Ose ulahonngki Jisas ulmento, Kko iwaho ntohofo. Kengoponofwano. Antuye hungkuno ole nalwonngki,Kko jje Hwe Engo Antu kakinenohini hwomtame ulohofo.Kakinenohini syoho ulohofiyo.

Ose ulmentisofoho.11 Ose ulahonngki Seten Jisasmo ulkomahonngki aamu ahwomo mtaangoso numantfi Jisasmo

ufomamentohofofoho.Jisas kakoe syoho hwaho Ngkalili ntani emamentisofoho.(Mak 1:14-15; Luk 4:14-15)

12 Aamu fihwa hofko Jounmo impoangomo intofahumentohofo sono Jisas kako nupanonto kakohwaho Ngkalilineno umentisofoho. 13Kako ango Nasalet ulkomanto ango Koponeyam osopo humamen-tisofoho. Oso ango hopo sopoMijo Ngkalili mitmomngoponoho. Aamu Sepyulannji Naptalainjiye imusofe hwahoponoho. 14HweAisaiya sohumoAntu hungkuno uyahonngki lmojo sohwo hohonta ifalifaliyomtmokumentisoso hohosohonta ne imonmentisofoho. Ole mtmokumento,15Mijo Joutan nongkihntani mijo ayo momngopo hwaho Sepyulannji Naptalainji hinjoponoho.Aamu temtitofo kengo Antuye hungkuno mupanmmotofo sofeponoho.16 Hofko skwomjohomo humafijoso pomponaho engo uhwonfitnnefoho.Aamu skwomjoho somo weenepi nhunahone wapenano lkuji yontanngkuji pomponaho engo

wonyoangkafoso umofapmmontonoho.Ose mtmokumentisofoho.17 Oso hohosohonta Jisas kakoe hungkuno lomamentisofoho. Ole ulmento, Sekwoe honngkano wonyo

somtani fwolomokumno. Antu nemokosyohumayo sohwoe skuno mofoneponoho.Jisas aamu inanku syohonjo sohwamo kakimo tfi inngkayone joho ulmentisofoho.(Mak 1:16-20; Luk 5:1-11; Joun 1:35-51)

18 Jisas Mijo Ayo Ngkalili momngo sopo nowento hwe hufau inanku syohonjo sikonkwaimouhwonmentisofoho. Sikoe yofeso Saimounnji Entlunjoho. Saimounye yofe nomneso Pitafoho.Siko inanku hoyo mijomo honaofontanngki umamentisofoho. Inanku ifamiyoso sikoe hamniyohosyohofoho. 19 Numanto ulmento, Siko tfi nnngkapinyo. Siko inanku mawonngkisiye panngosoAntumneno aamu mayone wolosethwamo. 20 Ose ulahonngki sikoe inanku hoyo komononulkomanji Jisasnji umentohofofoho.

21 Nowentfi Sepetiye hwomu sohwau Jemsnji Jounnjimo uhwonmentisoso siko hamnngkwohwoSepetinji yofayokinomo nohumantfi inanku hoyo itono esyohumentanngki uhwononto joho ula-honngki 22 siko homnngkwohwonji yofayokinonji komono ulkomanji Jisasnji umentohofofoho.

Jisas Antuye hungkuno aamu somo luthwanto aamu mnokinonjo somo wopngo umokumentiso-foho.

(Luk 6:17-19)23 Jisas hwaho Ngkalili homo someemo emoyonto hwe moyami somo hofkoe tajo ango somo Antuye

hungkuno sonji Antu wonyoangkafo nemokosyohumayo sontnno luthwamojofoho. Kako noluthwantoaamu mnokino kengo kengonjo aapaho wonyo umokumojo somo wopngo umokumentisofoho. 24 Jisasolo wonyoangkafo hiloso imentiso sono hwaho Siliya homo someemo honmentisofoho. Aamuhiso nupanontfi aamu yomayo tangonjo mnokinonjo somo Jisasyepono ipemotapmmentohofofoho.Aamu towahuno wonyonjo sonji aamu nopwasyontfi yomo yomo iwonngkohofo sonji aamu sfeaho pennyonjo sonji hopinonohino somo ipemotopahonngkofi Jisas wopngo umokumentisofoho.25 Wopngo umokahonngki aamu pinngo engo Jisasmo inngkamentohofofoho. Aamu Ngkalili,Ntekapolis, Jelusalem, Jutiya, Mijo Joutan nongkihntaango aamu pinngoso inngkamentohofofoho.

5Jisas hwofkinyopo aamumo hungkuno ulmentisofoho.

1 Aamu pinngo engo uhumokontanngkofi Jisas nuhwononto yafe wee somo nosonto humamen-tisofoho. Osopo nohumentanngki inomokomoyo sohwa numahonngkofi 2 Jisas kakoe hungkuno oleluthwamento, Antu aamumo mokosyohumayoso olenoho.

Jisas kako aamu smonyo iyo somneno hungkuno uymentisifoho.(Luk 6:20-23)

3 Aamu fiso Antuneno huno engo muyonjoso hofko Antumneno huno wopngo wotpemanolfijomanji hofko smeho wopngo umonono. Antu hofkimo umokosyohumayo hweho.

4 Aamu smeho tangonjo humalofoso smeho wopngo umonono Antu kako oso aamu somo smehowopngo umokumontonoho.

Matyu 5:5 7 Matyu 5:245 Aamu fiso hofkoe yofemo monje yahinontfi Antuye yofe honomalokwofoso smeho wopngo

umonono. Yomayo wopngo Antu wosejapmmo ulmentisoso hofkonefoho.6 Aamu wopayo mijoho penyoso wopayono hi umonyo hopaso aamu Antuye honngkano

wopngomneno hi umonosomanji oso hisomo Antu kakoe hungkuno hisofe smehomo wopayo smehohopaso uhnnmontonoho. Oseso hofkoe smeho wopngo umonono.

7 Aamu fiso nomne aamu hofkimo wonyo ulohofwonngkohofo somneno hitoho ulofahonngkiwopngonohini ulohofwonngkohofoso smeho wopngo umonono. Osono Antu hofkimo wopngoulohomontonoho.

8 Aamu sfe aho tmo smeho haloho anganohinonjoso hofko smeho wopngo umonono. Oso aamuhiso Antumo uhwonantfeho.

9 Aamu smano hintotohinonjo somo nhoholofwonngkohofoso smeho pompenjiyoumononeentfi iwonngkohofoso smeho wopngo umonono. Antu ulmontonoho, Nje mehomikuyoho.

10 Aamu Antuye hungkunomo inngkayono syoho wopngo yontanngki aamu nomneso oso aamusomo stofo ujo sonji wonyo ulohofo sono kako smeho wopngo umonono. Antu umokosyohuma-montonoho.

11 Sekwo aamu soku ngkimo tfi nnngkawowonngkohofo sono aamu nomneso sekumo wonyohungkunonji hwasyo hungkunonji sejo sonji sefotofo selohofkujono sekwo smeho wopngo wase-monono. 12 Sekwo smeho wopngo semonngkuhwosono smonyo fiymno. Sekwoe yahino wopngoolo hwaho lopo iwonngkohofo lonji ngkimo tfi nnngkape lonji mpe iyo panyoso hoyango ahwomomoweho. Oso sefotofwonngkohofo hopaso hofko hohonta aamumo Antu hungkuno uyahonngkiulmotofo somo ufotomotofofoho. Oso aamu hiso hofkoe yahino wopngo sono mpe iyo hopasoahwomomo mamentohofo hopaso sekwo womantfeho.

Antuye aamu neso sanji pomponahonji panyofoho.(Mak 9:49-50; 4:21; Luk 14:34-35; 8:16; Joun 8:12)

13 Sekwo olo hwaho loponjo sa panyo kuyoho. I osono sa fosyo mijonohino imonngkuhwosi kakoeyokumpohnnyo nonto wonyo imonososo apano sa hiso wopngo imonyoso pipi uyantanto. Awonoho.Nhunahone wonyo umonmotonoho. Aamu sa hiso mopijoso me-e miyonehoho.

14 Sekwo hwahoponjo pomponaho panyo kuyoho. Antme engo hwofkinyo soponjo molinyoso osohiyaemmaho. Oo, uthwanyoponoho. 15 Aamu sikiloho mongkujontfeso ahwontemo kipitofahiny-omaho. Oo, hofko ijempohopo honahinyofoho. Oso aamu ango somo humafijo somo pomponahoulohofono. 16 Olo hiloso sekwo hmmonmno. Sekwoe pomponahoso aamufe tmopo wolasyono. Aamuhofko sekwoe honngkano wopngomo uhwonfijoso hofko Mpohwo Antu ahwomomo humaso sohwoeyofe wohonomantfeho.

Jisas Mousesye honngkano hungkunomneno ulmentisofoho.17 Sekwo ngkineno huno ole seyhwoloho. Ngko Mousesye honngkano hungkunonji aamumo Antu

hungkuno uyahonngki lmotofo sohwafe hungkuno ntnneno wae yaomnenji pmmentohe hwonyoho.Oo ngkineno huno ose seyhwoloho. Ngko hungkuno hiloso wae yamneenji pmmentohe hwonmaho.Oo, ngko hungkuno hiloso ne uthwayone pmmentohefoho. 18 Hungkuno nehopi waselmonnenoyohono. Aamu fiso oso honngkano hungkuno ifalifaliyo wee somo wae meeofonehoho. Oo, olo hwaholonji ahwomo lonji moiwo imonoso sohonta olo hungkuno hopinonohino hiloso nowentanngkuhwosihungkuno hopinonohino ne imononefoho. 19 Aamu fihwo Mousesye honngkano hungkunonji aa-mumo Antu hungkuno uyahonngki lmotofo sohwafe hungkunonji anganohinoso mthupesoso aamunomne somo oso honngkano mthupe sono luthwasomanji oso aamuso Antuye angomo smofososohonta Antu ulonefoho. Jje yofe monje innyo hwosoho. Aamu fiso Antuye hungkuno hopinonohinoloso inngkawesoso aamu nomne somo oso honngkano wopngomo inngkayone luthwasomanjioso aamuso Antuye angomo smofoso sohonta Antu ulonefoho. Kko yofe engonjo hwosoho.Ose ulonefoho. 20 Sekwo upanmno. Sekwoe honngkano wopngoso aamu Falisi sohwanji aamuMousesye hungkuno luthwayo syohonjo sohwanjiye honngkano wopngomo muyakolofemanji sekwoAntuye angopo kako yokumpohnnyo semokosyohumayone mumapitnnehofo. Oo, mango mtannohinilwonngkohofo soku honngkano wopngo somo humayoso hopomaho.

Hungkuno itono mhwajiyone hungkunofoho.(Mak 11:25; Luk 12:57-59)

21 Mousesye honngkano hungkuno ole nto upanwonngkohofo, Aamumo fonjasiyoeno. Aamunomnehumo fonjasyoso sohwo kakoe hungkuno ikwolofoneso wonnyo hweho. 22 I oso hisono njehungkuno waselmonneno yohono. Aamu fihwo kakoe aamumneno smeho tohino umnyoeno. Aamusmeho tohino umnoso sohwo kako tfi nomo Antunji hungkuno ikwolofoneso wonnyo hweho. Aamufihwo kakoe aamu sohumneno stofo ujoeno. Stofo uloso sohwo kako Antunji hungkuno ikwolofonesowonnyo hweho. Aamu fihwo nomnehumo ilonnyo hwosoho ujoeno. Oo, oso aamu huhwo sohwo kakotkanomo wene hweho.

23 Kko tajo ango somo noswohoji jje wonyo wae yaofone Antumo jomo ulmo lohoji kko nomne so-humneno kikineno smano hintotohino umnoso sono syafsyohoji 24u, kko tajo ango somo ulkomahojioso aamu huhwo sohwoepono komono uhuji hungkuno itono mhwajo. Hungkuno itono mhwajohossi

Matyu 5:25 8 Matyu 5:45smeho pompengo inngkahossi tajo ango somo asomo fusyo. Osopo Antumo jje wonyo wae yaofonejomo uso.

25 Aamu fihwo kikimneno smeho tohino umnoso sono kko komono smeho wopngo hmninyo.Aamu hungkunomo itono efisophwajiyo sopo nokumotawenoho. Kako aamu hungkunomo itonoefisophwajiyonjofepono kumotawesomanji osopo aamu hwapfe tfonjo sohwa nokitmafkuji im-poangomo intofakohufitnnoho. 26 Ngko nehopi waselmonneno yohono. Kko impoangoso kuntonoulkomamne hwosmaho. Oo, smomo kko jje yahino somneno yomayo hamniyoho hopinonohinosowohonahumonnoho. Ose ulmentisofoho.

Amohufo iyone hungkuno ulmentisofoho.27 Hungkuno nomne nto upanwonngkohofoso ole, amohufo iyoeno. 28 I oso hisono nje hungkuno

waselmonneno yohono. Hwe fihwo nomne amu fisimo uhwononto hufo womamo lonto amu simnenokakoe smeho fefoyo uyahonngki oso hwe huhwo sohwo amu sinji kakoe hunomo hufo nto iso hweho.

29 Tmo aho angahohntaangoso honngkano wonyo kumokososo yomayo somo tmo uhwonngkohojihuno wonyo syafhujomanji oso hiso nhuno yohotoho. Kko wonyo isonomanji tmo anganofithwotofaofo. Tmo wopngo hufaunjo sohwosi tkanomo uhnnoho. Oo tmo anganohinonjihonngkano wopngomo fiso. 30 Jje aho angahohntani honngkano wonyo kumokososo aho hisohntofamo lohofohoji fohonaofo. Aho wopngo hufau hinjo hwosi tkanomo uhnnoho. Oo, ahoanganohinonji honngkano wopngomo fiso.

Jisas ape honasiyone hungkuno ulmentisofoho.(Matyu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)

31Hungkunonomne nupanwonngkohofoso ole, Hwefihwo kako kakoe apewohonahumo lhwosi apehonasiyoneso iyoswomtmokuhwosi uyono. 32 I oso hisono nje hungkunowaselmonneno yohono. Hwefihwo kakoe ape honngkano wonyo mmofenjo simo honasyoso sohwo kakoe apefe honngkano wonyoumokumontonoho. Hwapngoso ape hisi nomne hwe sohumo umanososo Antu kako tmo uhwonyosohwe hufaunjiyoho. I nomnihwo kako ape nomnihwo honasyoso somo maso sohwo kako huhwo apeitono mayo honngkano somo mthuposo sono kako huhwo honngkano wonyonjo hweho.

Jisas kako hungkuno nehopi yokintahoponeno lohono josono lmentisofoho.33 Hungkuno nomne upanwonngkohofoso ole, Hwasyo hungkuno nomneno yokintahopo ne-eso

nolkutoho. Hwe fihwo ole lososo, Ngko nehopi hufau shune hwamneno lohono. Ngko yomayo yomayouymo. Ose loso sohwo kako itono uyono. Hwe Engo sohwo olo hisono nuhwonngkuhwosi itonohiniwosyafhumontonoho. Ose nto upanwonngkohofofoho. 34 I oso hisono nje hungkuno waselmonnenoyohono. Sekwoe hungkuno nehopi imonyone sono hungkuno pinngo nolkutoho. Oo, hungkunonenjonohino filmno. Sekwo aamu yokintahoponjo sohwamneno jje hungkuno nehopi imonyonenulkutoho. Nhuno njwoeno. Oo, yomayo ahwomomjo sohwamneno nolkutoho. Ahwomoso Antuyeepohumayofoho. Osopo yomayoso mokosyohumawonngkisoponoho. 35 Sekwo yomayo hwahoponjosomneno sekwoe hungkuno nehopi imonyone nolkutoho. Oo, hwahoso Antuye epohumayo sfehonasiyonefoho. Olopo yomayoso mokosyohumawonngkisoponoho. Sekwo Jelusalemneno sekwoehungkuno nehopi imonyone nolkutoho. Oo, Jelusalem sopo Antuye angoponoho. 36 Sekwo sekwoemnokinomneno sekwoe hungkuno nehopi imonyone sono nolkutoho. Oo, sekwoe mijiyo halojowofokafono. Skwomno wofokafono, lisoso halojo wofokamontolaho. Skwomno wofokamontolaho.Awonoho. 37Osono sekwo hungkuno nenjonohino ulmno. Eno, esonji Awonoho, esonji osonohinoho.Hungkuno nomneso hwe wonyo Seten mtaango linyofoho.

Jisas yahino wonyo aamumo asomo ulohofoeno ulmentisofoho.(Luk 6:29-30)

38 Hungkuno nomne nto upanwonngkohofoso ole, Hwe fihwo jje tmomo wonyo kumokososokko kakoe tmo wonyo umojo. Hwe fihwo jje mango fonjokujakumofososo kko kakoe mangomofonjokulpijaofo. 39 I oso hisono nje hungkuno waselmonneno yohono. Hwe fihwo kikimo wonyokilohofososo kko kakimo ilojmofeeno. Oo, awonoho. Hwe fihwo kako jje manjijohopo kuposososomanjijoho fehohnjo uthwaho. Osopo wakuposono. 40 Hwe fihwo kikineno hungkuno hinjo sohwojje manjimofo womamo lososo osohumo jje manjimofonji sfe manjimofo ntnneno uyo. 41 Hweyofe engonjo fihwo kako sekwonji hano hoyangonji tfo lopo wemoyano selososo sekwo hano sawemosopono fismno. 42 Hwe fihwo ole seloso, Sekwo yomayoso ntapmno. Ose selososo sekwoe yomayosouymno. Hwe fihwo ole seloso, Sekwoe hoyango yomayoso nokiso ntapmno. Ose selososo sekwo hohujoikinjmofkutoho.

Jisas mango hwamneno smeho umonyone hungkuno ulmentisofoho.(Luk 6:27-28, 32-36)

43 Hungkuno nomne nto upanwonngkohofoso ole, Aamu sekwonjo mofone sopo humalofo somosmeho umonyone uymno. I osono sekwo mango hwamo smeho umonyone ukutoho. 44 I oso hisononje hungkuno waselmonneno yohono. Sekwoe mango hwamo smeho umonyone ufijoso aamu wonyoselohofwonngkohofo somneno Mpohumo jomo ulmno. 45Ose ifijo sono sekwoe Mpohwo ahwomomohumaso sohwoe yahinomo unngkowantfeho. Antu kakoe mofehinyoso aamu wopngonji wonyonjihumalofo somo ulono lonto uywonngkiso hweho. Aamu honngkano wopngonjo honngkano itono

Matyu 5:46 9 Matyu 6:18minngkayonjo somo ifoyo wosapijono lahonngki syuwonngkohoho. 46 Sekwo aamu smeho umony-one sejapwonngkohofo osomnenohini smeho umonyone uyfijoso Antu kako wopngo pehonowosejapmmontolo. Awonoho. Aamu honngkano wonyonjoso ose iwonngkohofofoho. 47 Sekwo sekwoeaamunohino somo wopngo uwonngkohofo sono sekwoe honngkano nomne somo uhwofilofosopipilo. Awonoho. Aamumo Mpohwo Antumo minngkayonjo hi ose iwonngkohofofoho. 48 I osonosekwoe Mpohwo Antu ahwomomo humaso sohwo panyo hmmonmno. Sekwo aamu wopngonjiwonyonjo somo wopngo ulohofkujono Antu kako humaso hopa fehumamno.

6Jisas aamumo ufomayone hungkuno ulmentisofoho.

1 Sekwo olo yahino losono iwaho fiymno. Sekwo yahino wopngo wopngoso aamu wonahonfe lkujiikutoho. Oo, ose ifijoso sekwoe Mpohwo Antu ahwomomo humaso sohwo sekumo oso hisono wopngomosejapenjo uymontonoho.

2 Sekwo aamu umofonyo iwonngkohofo somo yomayo uyano lfijomanji ewano, hiyaso uymno.Aamu mangonohinoso wonahonfe lontfi Antuye tajo angonjo sopo honngkano uthwanyopoiwonngkohofofoho. Hofko hwe moyami nakwoe yofe wohononemapfe lontfi iwonngkohofofoho.Upanmno. Oso aamu hiso nomne wopngoso Antu mtaango momasofoho. Oo, aamu hwahoponjosohofkoe yofe honomanyoso oso mpe hopaso nto mahofo. Hofkoe nomne mpe iyo hopaso ahwomomomauyoho. 3 Sekwo aamu nomne somo ufomano lfijomanji ewano noho ufomapmno. I osono aamunomneso sekwoe yofe nohonosemapitnnoho. Masehonfitnnehofo. 4 Oo, hiyaso fiymno. Yomayowopngo hiyaso iwonngkohofo sono Mpohwo Antu kako nosehonngkuhwosi wopngo wosejapm-montonoho.

Jisas Mpohumo jomo ujone hungkuno ulmentisofoho.(Luk 11:2-4)

5 Sekwo Mpohumo jomo ulano lkuji sekwo aamu mangonohinosofe yahinomo inngkakutoho. Oo,hofko aamu wonepanfe lontfi Antuye tajo angonjo honngkano momngo engo sopo lohofontfiulwonngkohofofoho. Upanmno. Oso hisono aamuso hofkoe yofe honomayoso mpe panyoso ntomahofo. 6 I oseso kko sohwosi Antumo jomoulmo lohoji kkonohini jje angomo swohoji angohokuyosopjwasyohoji jje Mpohumo jomo uso. Kako oso ango hiyaso somo kkonji humaho. Jje Mpohwo osopokohonngkuhwosi yomayoso wokijapmmontonoho.

7 Kko Mpohumo jomo ulmo lohoji osohonta hungkuno pinngo engo lwonngkohofoso panyoujoeno. Aamu Antu ne sohuneno huno muyonjoso hofkoe hwasyo antu sohwamo hungkuno pinngoengo ulwonngkohofofoho. Hofko huno ole, Nakwo hungkuno pinngo engo ulhwasi nakwoe antusohwo kako nonepanngkuhwosi wonejapmmontonoho. 8 Oso panyo sekwo ikutoho. Oo, yomayoumofonyo yohojo sono Mpohwo kako huno nto uyohoho.

9 Sekwo Mpohumo ole ulmno.Nakwoe Mpohwo sohwosi, kko ahwomomo humahnno.Nakwo jje yofe wopngonohinoso neno nowenthwonefoho.10 Oso skuno kko yomayo hopinono yokumpohnnyo nemokosyohumayoso komono umonono.Jje hungkunomo aamu ahwomomjo sonji yomayo sonji kinngkawowonngkohofo hopaso nakwo aamu

hwahoponjo hnnwi ose wokinngkopano.11 Olo skuno lomneno nakwoe wosopayo fonejape.12 Nomne aamu nakumo wonyo nalohofwonngkohofo sofe wonyo wae yaomalohwone hopaso nakwoe

wonyoso wae fenamofo.13 Kko nakumo yamofo nalohofo somo nonehumajohotoho.Oo, Hwe wonyo sohwoe yomayoso nemahwosono yomayo wonyo somo uyakolofone fonejape.[Enemokosyohumayo hwosoho. Yokumpohnnyo ne hwapngo hwosoho. Pomponaho ne somo humahnno

hwosoho.Nenohino nowenthwonefoho. Hungkuno nehopeho.]

14 Upanmno. Sekwo aamu wonyo selohofo sofe wonyoso nhunahone hohujo hohntane meho-nafkujono sekwoe Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kako sekwoe wonyo hiso wae weesemomtonoho.15 I osono sekwo aamu wonyo selohofosofe wonyoso hohujo hohntani momehonasiyomanji sekwoeMpohwo Antu sohwo kako sekwoe wonyo wae meesemofonehoho.

Jisas wosopayo manyonjo humayo sono hungkuno ulmentisofoho.16 Sekwo Mpohumo jomo ulano lkuji Mpohuneno huno anganohino sono wopayo manyonjo nohu-

mentanngkuji sekwo aamu mangonohinoso smano wonyo ikinwonngkohofo hopa humafkutoho.Oo, hofkoe smano wonyo ikinyoso aamu wonahonfentfi aamu wopngofoho wonalfe nolontfiiwonngkohofofoho. Mpohunemaho. Oo, hofkoe yofenohini honomayone iwonngkohofofoho.Osono hofkoe yofe nto honomamentohofo sono hofkoe mpe panyofoho. Mpe panyo nomnesoahwomomo mauyoho. 17Oo, sekwo Mpohuneno wopayo manyonjo humafkuji sekwoe mijiyomo hwonemijo ehalohonngkuji sekwoe smanomo mijo fiyatkunmno. 18 Ose ikuji aamu nomneso kko many-onjo humentanngkijo sono hofko huno muyonehoho. Oo, kko yomayo hiyasomo iwonngkinoso jjeMpohwo aamu muhwonyonjo sohwo kakonohini kohonngkuhwosi mpe hopa wokijapmmontonoho.

Matyu 6:19 10 Matyu 7:4Jisas hoyango humeesiyone hungkuno ulmentisofoho.(Luk 12:33-34)

19 Olo hwaho lopo sekwoe yomayo yomayo hoyango wopngoso nohumeesykutoho. Oo, olo hwaholoponjo nangkumeho syuhwosi hwaho ifulohofhwosi hoyangoso wonyo umonmontonoho. Osesoaamu hufonohino ywonngkohofoso tojo nowonampekuji hufo uyantfeho. 20Osono sekwoe hoyangoahwomomo fohumeehumno. Oso hopo sopo nangkumeho maswonehoho. Hwaho mfulohofonehoho.Aamu hufomifitnnehofo. 21Ango jje hoyango yomayowopngowojo sopo jje smeho hi oso hopoweho.

Jisas aapahomjo pomponaho sono hungkuno ulmentisofoho.(Luk 11:34-36)

22 Sekwoe tmoso sekwoe huyomangofe pomponaho panyofoho. Tmo anganohinomanji sekwopomponahopo humalofo. 23 Tmo pinngomanji skwomjohomo humalofo. Sekwo pompohahopohumalofo soku yahino pinngo pinngo mafkuji apano skwomjohomo fosyohumafkutoho. Oseifijomanji jje hunomo nhuno skwomjoho engo mjaofoho.

Hwe fihwo kako hwe engo hufau sohwaumo syoho mulohofiyonehoho.(Luk 16:13)

24 Hwe fihwo kako hwe engo hufau sohwaumo syoho ulohofiyoso hopomaho. Oo, hwe engo hufausohwaumo syoho ulohofiyo somanji syoho ulohofiyo sohwo kako hwe engo fihumo smeho wopngouyhwosi nomnihuneno smeho wonyo uymontonoho. U, anganohino sohwoe syoho somneno hiumonngkuhwosono nomnihumneno ngkilaho unmontonoho. Kko Antuye syoho sonji yomayohwahoponjo yahino sonji oso hufauyo sohwaumo kemokosyohumahojoso kko syoho itonomihnnehino.

Jisas yomayoso hi umonyo sono huno pinngo engo syafsiyone hungkuno ulmentisofoho.(Luk 12:22-31)

25 Osono ngko ole selalokweno. Sekwo sekwoe fosyohumayo sono huno pinngo engo syafsykujiole nolkutoho. Nakwo peho wosopayo wonantanto. Nakwo mijo peho nanehwono. Sekwo sekwoeaapahomneno huno pinngo engo syafsykuji ole nolkutoho. Ngko nje aapahomo peho weko-jisyahinmonnto. Nakwo songo humalohwoneso wopayonohini nyonetaho. Nakwo aapaho hin-jonwi nemno manjimofo iyonenohinotaho. Awonoho. 26 Sekwo yhufo somo uhwonmno. Hofkowopuyo hulwonngkohofomaho. Hofko wopayo ango somo wopayo momehumeesywonngkohoyohofofoho. Oo, senngkwohwo Antu ahwomomo humaso sohwo kako hofkimo wosopayo yomayosouywonngkohoho. Sekwo Mpohwo Antu yhufo sikinjo somneno wonyoho fiyo mokosyohumaho.I aamu sokumo Mpohwo wopngo wosemokosyohumamtolaho. Ou, ikono. 27 Hwe fihwo sekum-tani kako huno pinngo pinngo syafsyhwosi nje soswo sawemo umokinmneno yohoho lososo neumonmontolo. Awonoho.

28 Oseso sekwo hwapfe nemno manjimofo yomayo somneno huno pinngo engo pehonesyafsywonngkohofo. Sekwo wokoso fofo sono huno fsyafhupmno. Hofko yomayo syoho anefoho.Hofko ne yomayoso mojiyofwonngkiyohofo. 29 I osono ole woselmonneno yohono. Hohonta hweengo Soulomoun hamniyoho hwapngonjo sohwo kako kakoe hwapfe wonyoangkofo yomayo wokosonanohino sonji inonteso kako olo wokoso fofo wee somo muyakolofonehoho. 30 Ou, oso wokosofofo skuno fihumo syohopo lohofososo monngkanta aamu nolofekuji tohomo wolofefantfeho. Iosono oso wokoso fofo Antu wonyoangkafo mtmokuwonngkiso somo uhwonontaneso wopngofoholwonngkuhwono. Oseso sekwo soku wokoso fofomo yakolonnyo hokumo Antu kako hofiyowosemokosyohumamontonoho. Sekwo Antumo smeho hintnnono weenohinoso pehono uyalokwofo.31Osono sekwohuno pinngo engo syafsykutoho. Sekwo ole lkutoho, Nakwowopayo pehowonantanto.Mijo peho nanehwono. Hwapfe peho yanehwono. Ose lkutoho. 32Awonoho. Aamu kengo hopinohinosohofko yomayo yomayo mayone huno pinngo pinngo syafsywonngkohofo. I osono sekwoeMpohwo Antu ahwomomo humaso sohwo kako yomayo sono sekwo umofonyo yahonngkohofoso kakohuno nto uyohoho. Kako wopngo wosemokosyohumamontonoho. 33 I smomo Antu semokosyohumayosonji kakoe honngkano wopngontnno huno fsyafsywonngkuno. Osono syafsywonngkuji Antukako yomayo yomayo umofonyo ifijoso wosejapmmontono. 34 Osono yomayo monngkajo somnenohuno syafsiyeeno. Skuno huhwo huhwi yomayo tango imofapwonngkisofoho. Monngkajo skunosohwoe tangoso monngkanefoho. Olo skuno lomo imofaposo tangoso olo skuno lomnefoho.

7Jisas aamu nomne somo wonyo ulohofone hungkuno ulmentisofoho.(Luk 6:37-38, 41-42)

1 Sekwo nomne aamufe hunomo yano ilofkuji wonyofoho nulkutoho. Ose ifijomanji Antu huhwosekwoe huno somneno wonyofoho maselonehoho. 2 Sekwo nomne somo yomayo ulohofwonngkohofosono oso panyoso Antu waselohomontonoho. Sekwo yomayo aamumneno yano uywonngkohofohopaso Antu kakoe yomayoso aku wosejapmmontonoho.

3 Kko jje hnnngkwawehwoe tmomjo hintalinyo wojo somo pehono uhwonalokuno. I jje tmomjoiyo feejo engoso hofokinawojo sono kko huno makiyotaho. Kko jje tmomjo iyo feejo engosohofokinakuwojoso momehonamonyo sohwosi 4 kko jje hnnngkwawehumo ole poneno ulalokuno.

Matyu 7:5 11 Matyu 7:26Ngko jje tmomo hintalinyowojo weeso waeweekumomneno yohono. Ose ulohoji pipi uymonto. 5Kkomangonohino hwosoho. Smomo kko jje tmomjo iyo feejo engoso hofokinakuwojoso wae kakinofeemonyo. Ose yohoji kko tmo itono uhwonngkohoji hwangku jje hnnngkwawehwoe tmomjohintalinyo weeso wae fiyo.

6 Aamu honngkano wonyonjo swojo panyo somo Antuye hungkuno wopngoso noluthwafkutoho.Luthwafijomanji hofko ikinjaofkuji woselantfeho. Sekwo sekwoe njwo yomayo wopngoso hwahomohonahufijomanji yahu hwotoho hulmo lffitnnoho. Oso panyo aamu Antuye hungkunomo hwotohofewonngkohofo somo Antuye hungkuno nulkutoho.

Jisas Mpohumo jomo ujone hungkuno ulmentisofoho.(Luk 11:9-13)

7 Sekwo Mpohumo jomo neno ulfijoso kako yomayo wosejapmmontonoho. Sekwo yomayo sonohafhafe tpentanngkuji sekwo oso hiso uhwonantfeho. Sekwo hokuyopo hwanngo fonjkujonoAntu kako sekumo wosehwosampomontonoho. 8 Aamu hopinonohinoso Antumo yomayo sono jomoulkujono Antu uymontonoho. Aamu yomayo sono hofko hafhafe tpfijoso wotpemantfeho.Aamu hokuyopo hwanngo fongkupijoso Antu kako wosehwosampomontonoho.

9 Ou, sekwoe hwe fihwoe mehomi kanngkwohumo wopayo ntape ulososo kanngkwohwo sojouymtolaho. Awonoho. 10 Ou, hwomu fihwo kanngkwohumo inanku ntape ulososo kanngkwohwohoma wonyo umtolaho. Oo awonoho. 11 Oseso sekwo honngkano wonyonjo huhwasi sekwoemehomimo yomayo wopngonohini uywonngkohofo sono sekwo huno ole waseyono. Sekwo sekwoesenngkwohwo Antu ahwomomo humaso sohumo jomo ulkujono kako kakoe Towahuno wopngosoyomayo hwahoponjomo yakolonnyoso wosejapmmontonoho.

12 Aamu nomneso sekumo wopngo wonalohopfe semonngkisomanji ewa, sekwo smomo osoyahino hiso hofkimoulohopmno. Sekwooso hiso ifijosoMousesye honngkanohungkuno sonji aamumoAntu hungkuno uyahonngki lmotofo sohwanjiye hungkuno hwapngo somo unngkowantfeho.

Jisas ango songo neno humayone hokuyo wee sono ulmentisofoho.(Luk 13:24)

13 Sekwo soku hokuyo wee somo fohumno. Aamu tohino mayone honngkanoso engofoho. Osohonngkano engo homo somo aamu pinngo engoso tfi inngkowalokwofo. 14Honngkano songo nenohumayoneso weefoho. Hokuyoso engomaho. Olo honngkano homo somo yafe engo panyo somo syohoengo wonnyofoho. Aamu angano angano oso honngkano somo wotpemantfeno yalokwofoso tfiinngkowalokwofo. Oso hokuyo wee homo somo sekwo fohumno.

Jisas aamu hwasyo hungkunonjo somneno hungkuno lmentisofoho.(Luk 6:43-44; 13:25-27)

15 Sekwo Aamu Antuye hungkunonji hwasyo hungkunonji mesyluthwayo somneno iwaho itonofiymno. Oso aamu hiso hofkoe aapaho sohohntani wopngofoho. I smeho ajwomomo pisakinonjo-foho. Oso aamu hiso hofko swojo panyofoho. Sekumo wonyo wosemokantfeno yalokwofo. 16Yomayohonngkano imofwonngkohofoso sekwo uhwonfijoso hofkoe hwapngoso huno waseyono. Kko iyohiyayo yongonjo nontmjoso ipisayo mewampenjo wamjmtaho. Awonoho. Solongkoyo sayo panyosokakoe iyo nontmo untonawomtonoho. Oso iyo hiyayo ipisayo anenjo panyoso aamu honngkanowonyonjo somtani hungkuno wopngo uponantantaho. Awonoho. 17 Oso panyoso iyo wopngosoipisayo wopngo untonmontonoho. Iyo wonyoso ipisayo wonyo untonmontonoho. 18 Iyo wopngosoipisayo wonyo untonmontomaho. Iyo wonyoso ipisayo wopngo untonmontomaho. 19Ou, iyo ipisayowonyo intonyoso hofko nolofekuji tohomo wolofefantfeho. 20 Osono aamu hwasyo hungkunonjosofehonngkanomo uhwonngkuji hofkoe hwapngoso sekwo huno waseyono. Setenyefoho. 21 Sekwohuno ole syafsykutoho. Hwe moyami hopinonohinoso hofko ngkimo ole ntwonngkohofi, HweEngofo, Hwe Engofo, ose ntwonngkohofoso Antu mokosyohumaso ango sopo nohufitnnefoho. Osesyafsykutoho. Nhuno awonoho. Aamu fihwo kako nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwoehungkunomo tfi inngkaweso sohwo kako Antu mokosyohumaso angoso notphwononefoho. 22 OsoSkuno Engo hungkuno ikwolofone somo hwe moyami pinngo engoso ole ntfitnnefoho, Hwe Engosohwosi, nakwo aamu somo jje hungkuno wopngo luthwawonngkuhwonenwoho. Aamu towahunowonyo ehuhnnamonnyo somo jje yofe lontaneso towahunowonyo somowae yaofwonngkuhwonefoho.Nakwo jje yofe lontaneso yomayo wonyoangkafoso aamumo uthwayone iwonngkuhwonenwoho.23 Ose ntfijoso ole ulmnefoho. Ngko sekumneno huno maniyohoyohoho. Oo wonyo imotofo kuyoho.Ngkonjopo nohumafkutoho. Noho fohumpopmno.

Jisas ango mojo yahino hufauyo sono ulmentisofoho.(Luk 6:47-49)

24 Aamu fihwo olo nje hungkunolo nupanngkuhwosi tfi inngkaweso sohwo kako hwe hunowopngonjo hweho. Oso hwe huhwo sohwo kako ango hwaho wopngopo molinyo hweho. 25 Angowopngopo nomolahonngki ifoyo syonto mijo ifofayo yonto tmayo yokumpohnnyo yonto oso angohomo somo ifofo mojwohojwafefoho. Oo, ango hiso hwaho wopngopomolinyo sono mopwasyonehoho.26 Aamu nomnihwo olo nje hungkunolo nupanngkuhwosi tfi monnngkaposo sohwo hwe hunomasosohwo ango wosohopo molinyo sohweho. Hwe huhwo sohwo mijo tafepo kakoe ango nomolahonngki

Matyu 7:27 12 Matyu 8:1727 ifoyo engo syonto mijo ifofayo yonto tmayo ikwato lohofonto ango nontmo jwohojwohonamolohomentisoso pwahumentisofoho. Oso ango nopwasyonto pomuyo engo honmentisofoho. Njehungkuno osohopeho.

28 Jisas ose ulahonngki aamu nupanontfi kakoe hungkuno sono yomo imentohofofoho.29 Hwapngoso hofko aamu honngkano hungkuno luthwamotofo sohwa oso panyo hwamaho.Oo, Jisas sohwo kako hungkuno hwapngo wonnyo hweho. Ose lmentohofofoho.

8Aamu aapaho uyo wonyonjo sohumo Jisas wopngo umokumentisofoho.(Mak 1:40-44; Luk 5:12-14)

1 Jisas kako hwofkinyo sopo nulkomanto womentisoso aamu pinngo engo kakimo tfiinngkawomentohofofoho. 2 Osohonta hwe fihwo aapaho uyo wonyonjo sohwo Jisasmo numantohwomtame ulohofonto ulmento, Hwe Engofo, kko ngkimo wopngo wanmokumo lisomanji jjeyokumpohnnyoso hoponoho. 3 Ose ulahonngki Jisas kako aho kisusyonto hwe sohumo ulmento, Ou,wopngo wakumokumonneno yohono. Kko wopngo hmmonyo. Ose ulahonngki hwe huhwo sohwowopngo komono imonmentisofoho. 4 Wopngo imonngkahonngki Jisas ulmento, Upanyo. Kkoolo hilo sono nomne aamu somo nulohotoho. Oo, komono nuhuji aamu tajo ango syohonjo sohumojje aapaho wopngo loso uthwaho. Nokohonngkuhwosi kko hohonta Mouses yomayoso lmentisohopaso Antumo uyohojayo. Jje mnokino moiwo imonyo sono isamoyokafoho. Oso hisono aamusouhwonngkuji jje aapaho uyo wonyoso wopngo imonngkiso sono huno wosyofisyantfeho. Jisas oseulmentisofoho.

Jisas hwe yofe engonjo sohwoe syoho ulohofiyo sohumo wopngo umokumentisofoho.(Luk 7:1-10)

5 Jisas hwaho Koponeyamneno womentisoso oso hopo sopo hwe fihwo yofe engonjo aamu Loumsofe aamu itokusonjo sohwamo mokosyohumayo sohwo Jisasmo numanto hungkuno yokumpohnnyoulmento, 6 Hwe Engofo, nje syoho ntohofiyo sohwo kako mnokino uyahonngki angomo fosyohumaho.Kakoe aapaho songo songo miyonjo yonto tohino mkunmposo umnalofoho. 7 Ose ulahonngki Jisasulmento, Ngko numo wopngo umokumo.

8 Ose ulahonngki ulmento, Hwe Engofo, osonemaho. Oo, kko nje angomo ko swapihnneso ngkohwe wopngo hwonnye angomaho. Oo, kko hungkunonohini lisoso nje syoho ntohofiyo sohwokako wopngo umonono. 9 Ihwoni. Ngko huhwoni hwe engo sohwamo enjwamo humale sono ngkohofkoe hungkunomo tfi itono inngkawonngkohe hwonyoho. U, hofko ngko huhwonmonomnihwaenjwamo humalofo. Oseso ngko hwe fihumo Mpano ulmeno kako wamtonoho. U, nomne sohumooyomo ulmeno kako wapmmontonoho. U, ngko nje syoho ntohofiyo fihumo, Olo syoho fiyo ulmenokako syoho uymontohono. Oseso kko hungkunonohini ulohojono ngko huno niyohoho. Nje syohontohofiyo sohwo wopngo umonmontonoho. Ose ulmentisofoho.

10 Ose ulahonngki Jisas yomo yonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulmento, Hungkuno nehopinohiniwaselmonneno yohono. Ngko aamu Islael sofe smeho hintnnono ntapinyo yahinoso oso hwe huhwosohwoe panyoso muhwonyonjo hwonyoho. 11 Upanmno. Hwe moyami hungkuno kengo kengonjosoAntu aamumo esemokosyohumayo sopo nosyukuji hofko sekwoe seyakwosa Aplohamyo Aisakyo Jek-oupyo oso hwanji nohumafkujoso wopayo nonfitnnefoho. 12 I, Aamu Islael Aplohamye imu fehohnjosoku esemokosyohumayo sopo ntani Antu kako sekumo wae yasemofososo sekwo skwomjohomofosyohumantokutnne kuyoho. Oso hopo sopo fosyohumafkuji sekwo hulngkwajingo ifalohonngkujihumotaho engo lfitnne kuyoho.

13 Kakoe inomokomoyo sohwamo ose ulonto hwe yofe engonjo sohumo ulmento, Kko smehohintnnono ngkimo ntape sono yomayo sono kumonngkisoso wakilohomonnoho. Ose ulahonngki osohohosohonta syoho ulohofiyo sohwo wopngo imonmentisofoho.

Jisas Pitafe konemimo wopngo umokumentisofoho.(Mak 1:29-31; Luk 4:38-39)

14 Oseso Jisas Pitafe angomo noswonto uhwonmentisoso Pitafe konemi aapaho tohomtnnonjosi sahofosyowentanngki uhwononto 15 kakoe ahomo nupmmokahonngki amusi kakoe aapaho toho mtnnosomoiwo imonngkahonngki amusi kako nolkafonto aamumne wopayo iloho humisyofoho.

Jisas aamu pinngo engo somo wopngo umokumentisofoho.(Mak 1:32-34; Luk 4:40-41)

16 Oso skuno ne sonji aamuso hofko hwe moyami towahuno wonyo ehuhnnamonnyo somo Jisasnohumentanjopomotapmmentohofofoho. Nomotopahonngkofi Jisas hungkuno lonteso towahunowonyosomo wae yaofonto aamu mnokinonjo hopinonohino somo wopngo umokumentisofoho. 17 Osohohosohonta oso hungkuno Antu Aisaiya sohumo uyahonngki luthwamojo sohwoe hungkunoso neimonmentisofoho. Hungkuno hiloso ole,Kako nakwoe mnokino wonyoso wae enaomentisofoho.Nakwoe yomayo tangoso kako mamentisofoho.

Oso hungkunoso Aisaiya hohonta lmentisofoho.

Matyu 8:18 13 Matyu 9:5-6Aamu fihwo Jisasmo unngkamo lmentisofoho.(Luk 9:57-60)

18 Jisas kako aamu pinngo engo kakimo ifeehumo ymahonngkofi uhwononto kakoe inomokomoyosohwamo ulmento, Nakwo mijo lomo nongkihntanneno wowekehwano. 19 Ose ulahonngki hwe fihwohonngkano hungkuno luthwayo syohonjo sohwo Jisasmo umanto ulmento, Nje Lonthwayo sohwosi,kko ango ntmno usoso ngko tfi wokinngkamonnoho. 20 Ose ulahonngki Jisas ulmento, Sikiswojosohwa hofko hofkoe sokimo hinjo hwafoho. Yhufo sohwa hofko hofkoe aifoso hinjo hwafoho. Iosono ngko Aamufe Hwomu sohwoni ngko ango saho fosyaweneso ane hwonyoho. 21 Ose ulahonngkinomne hwe Jisasmo inngkawowonngkiso sohwo Jisasmo ulmento, Hwe Engofo, ngko huhwoni tfiwokinngkapmmonnoho. I osono smomo ngko nje mpohwo kakino pinmomo ijopijsyasimo pe-eso.Wopngotaho. 22Ose ulahonngki Jisas ulmento, Awonoho. Aamu ngkimo tfi monnngkapfijoso hofkoujopijisyahufe. Kko neno nnngkape.

Jisas ifofo engo somo moiwo hmmonyo ulmentisofoho.(Mak 4:36-41; Luk 8:22-25)

23 Ose ulonto Jisas yofayokinomo nokotosahonngki kakoe inomokomoyo sohwa tfiinngkamentohofofoho. 24Yofayokinoso mijopo nowentanngki mijo ayoso hwofkinyo panyo imonontoyofayokinomo ufehumokahumonto yahonngki Jisas kako saho humofosyawentisofoho. 25 I inomokomoyosohwa hofko Jisasmo komono ulkafontfi ulmentohofi, Hwe Engofo, fonefomaho. Weenepi nakwoeyofe moiwo umonantaneno yalokuhwono. 26 Ose ulahonngkofi Jisas ulmento, Sekwo iyoho pehonosenngkohoho. Sekwoe smeho hintnnonoso weenjo hwasoho. Ose ulonto nolkafonto ifofo sonji mijosonjimo hungkuno ulahonngki mijo apano songo songo miyonjo nhunahone lfawomentisofoho.27 Inomokomoyo sohwa ose uhwonontfi yomo yontfi hnnmentohofi, Olo hwe lohwo peho sohwolo.Ifofonji mijonji kakoe hungkunomo halohonohini yohoho. Ose hnnmentohofofoho.

Jisas hwe hufau towahuno wonyo ehuhnnamonnyo sohwaumo wae yaomentisofoho.(Mak 5:1-17; Luk 8:26-37)

28 Jisas mijo ayo somo nongkihntani hwaho Ngkatola sopo imofamentisofoho. Oso hohosohonta hwetowahuno wonyo ehuhnnamonnyo sohwau umamentisiyefoho. Oso hwe sohwau hiko amopijohinosopo humohumantisiyo hwau pmmentisiyefoho. Oseso oso hwe sohwau towahunonhunowonyo ehuhn-namonnyo sohwau amopijohino honngkano somo wopanjitkenontfi aamuso iyoho unmojofoho.29 Osohonta siko Jisasmo joho mohmno lonji ulmentisiyo, Kko Antuye Hwomu Ne hwosoho. Kkonekumo peho welohomneelo. Nekwoe skuno mmonyofoho. Kko nekumo tohino wejapmmonnenolapohino. Ose ulmentisiyefoho. 30 Hopo soponjo yahu pinngo engoso kengo nompo humantfi mnohumijohofofoho. 31Oseso towahuno wonyo sohwa Jisasmo ulmentohofi, Kko wae wenaomjimanji kkooso yahu pinngo engo nongkwanjo nompono fonehwajo. Nakwo yahu somo wehuhnnaofano.

32 Ose ulahonngkofi Jisas ulmento, Ewa, sekwo mpanmno. Ose ulahonngki towahuno wonyo hisooso hwe hufauyo sohwaumo ulkomantfi yahu somo ehuhnnaomentohofofoho. Ehuhnnaofahonngkofiyahu hiso hofko hano kunto kuntono wentfe iwomangomo mtkunontfi mijo ayomo nhunahonemehulomentisofoho. Nomehulofahonngki mijomo poyo imonmentohofofoho.

33 Oso yahu mokosyohumayo sohwa angopono komono wentfi oso hungkuno hopinonohinosoulmentohofofoho. Hofko mpoyo hwe hufau towahuno wonyo ehuhnnamonnyo sohwaumo yomayoumamentiso sono humalohofofoho. 34Osohonta aamu ango hopo soponjoso hofko Jisas humentanjoponoswonontfi Jisasmo nuhwonontfi hungkuno ole ulmentohofi, Kko nakwoe hwaho lopo nofosy-ohumahofoho. Nomne angopono fwano. Ose ulmentohofofoho.

9Jisas hwe sfe aho pennyo sohumo wopngo umokumentisofoho.(Mak 2:1-12; Luk 5:17-26)

1 Jisas yofayokinomo kotasonto ayo momngo somo kumokwawento kakoe ango hwapngo sopoimofamentisofoho. 2 Imofaohwahonngki aamuso hofko hwe nomne sfe aho pennyo sohwo kakoeijempohoponohini saho fosyawowonngkiso sohumo Jisasyepono itokwopmmentohofofoho. Itok-wopahonngkofi Jisas kako uhwonmentisoso hofko kakineno smeho hintnnono yokumpohnnyouyohonngkofiuhwononto Jisas oso aamumnokinonjo sohumoulmento, Nje hwomu sohwosi, kko iyohokinngkuhwoloho. Ngko jje honngkano wonyoso wae nto yakumofohono.

3Ose ulahonngki aamu honngkano hungkuno luthwamotofo sohwa nohumantfi ole hnnmentohofi,Olo hwe lohwo sohwo kako Antu panyo pojiyalofoho.

4 Ose hnnngkahonngkofi, hofkoe hunoso Jisas kako huno moiwonoho. Osono Jisas ulmento,Sekwoe smeho momo huno wonyoso pehono syonfsyantokwofo. Ole losyonfsyantkwofo, ngkoaamufe wonyo wae meeofonehoho losyonfsyantkwofo. 5-6 Antu kako ngkimo aamumo ufomayonenhwatmentiso sohwoni olo hwaho lopo aamufe honngkano wonyo wae yaofone yokumpohnnyosohinjo hwonyoho. I osono aamu fihwo jje honngkano wonyo wae weekumomo loso sohwoe hungkunosomo ne imonyo sono sekwo smehomomomuhwonfitnne kuyoho. Oso yokumpohnnyo ngko selohesohinjo sohwoni uthwanyopo sethwahmmeno hungkuno nomne kengoso hwe lohumo ulmonneno

Matyu 9:7 14 Matyu 9:26yohono. Hofkimo ose ulonto kako hwe mnokinonjo sohumo ulmento, kko nolkafohoji jje ijem-pohoso nomahoji jje angopo neno mpano. 7 Ose ulahonngki hwe huhwo sohwo nolkafonto kakoeangomno umentisofoho. 8 Nowahonngki hwe moyamiso nuhwonontfi iyoho unngkahonngki hofkoole lmentohofi, Antu kakoe yokumpohnnyo engoso olo panyo loso hwe lohumo uyohoho. Huno oseuyahonngki hofko Antuye yofe honomamentohofofoho.

Jisas Matyumo uhwosopomentisofoho.(Mak 2:13-17)

9 Oseso Jisas hano wento uhwonmentisoso hwe fihwo hamniyoho mayo syohonjo sohwo kakoeango somo humamentisofoho. Oso hwe huhwo sohwo kakoe yofe Matyu. Oso hwe huhwo sohumoJisas nuhwononto ulmento, Kko ngkimo tfi nnngkape. Ose ulahonngki Matyu nolkafonto tfiinngkamentisofoho.

10 Jisas Matyuye angomo nohumentanngki aamu nomne hamniyoho mayo syohonjo honngkanowonyonjo sohwanji aamu wonyo honngkanonjo nomne sonji nohumentanngkofi hofko Jisasnjikakoe inomokomoyo sohwanji wopayo nmentohofofoho. 11 Nonontanngkofi aamu Falisi fehohnjosohwa nuhwonontfi Jisasye inomokomoyo sohwamo ulmentohofi, Sekwoe Hwe Engo lohwo kako aamuhamniyoho mayo syohonjo lohwanji aamu wonyo honngkanonjo lonji wopayo pehono nalofoho.

12 Ose ulahonngkofi Jisas nupanonto pahnnmo hungkuno ulmento upanmno. Aamu mnokinoanenjo wopngo humalofoso hofko aamu uyohofahosiyonjo sohumo mumapitnnehofo. Oo, aamumnokinonjo sonohini umantfeho. 13 Oso panyoso ngko aamu honngkano wopngonjo hwonanyoholwonngkohofo somneno joho lutmayone pmmentohe hwonmaho. Oo, ngko aamu honngkanowonyonjo somneno pmmentohe hwonyoho. Sekwo Antuye hungkuno somneno huno waseyono.Hungkuno ole, Sekwo nomne somneno hitoho ulofo sono nmonngkohoho. I sekwo ngkinenohwomtame ko ntohofontfi nomne aamu somneno hitoho mulofenjomanji ngkilaho. Oso hungkunosomneno huno waseyono.

Jisas kakoe yahino songonji hohontajo yahino sontnneno ulmentisofoho.(Mak 2:18-22; Luk 5:33-39; Joun 3:29-30)

14 Oso hohosohonta Joun Aamumo Mijo Kiyomamojo sohwoe inomokomoyo sohwa Jisasmo uma-mentohofofoho. Numantfi ulmentohofi, Nakwonji aamu Falisi sohwanji wopayo manyonjo humayosoAntumo jomo ujone yahinoso inngkawowonngkuhwonefoho. I osono jje inomokomoyo sohwa hofkowosopayo manyonjo humayo yahino somo minngkayonjo pehono yalokwofo.

15 Ose ulohonngkahonngkofi Jisas pahnnmo hungkuno ulmento, Hwe fihwo kako ape songo mayosohonta osohwo kakoe aamunji nohumahwosi hofko smeho tangonji wohumantfi taho. Awonoho.Hofko smeho wopngonji wopayo engo wonantfeho. I osono hwangku oso hwe ape maso huhwosohumo aamu nomne sohwa hofko kakoe aamu mtani kompemafkuji fonjasykujono kakoe aamuhiso kako ane humafkujoso smeho tangonjo humafkuji wosopayo manyonjo uyantfeho. Ose ulontopahnnmo hungkuno nomne ulmento,

16 Hwe fihwo manjimofo tontamo imonnyo sohwo kako hwapfe nomne songo weeso nomahwositontamo somo lojwohofojasi lohofhwosi yakfe uymtolaho. Awonoho. Engo womnahotmontonoho.

17 Ose ulonto pahnnmo hungkuno tfinjoso ole ulmento, Ou, aamu fihwo kako mijo iloho uymolhwosi te fisyowomamontolaho. Oo, awonoho. Kako te fisyomahwosimijo ihmmofhwosi iloho yososomijo wahumpomontonoho. Te fisyoso nhunahone wonyo umonmontonoho. U, hwe huhwo sohwokako te songoso mahwosi mijo ihmmofhwosi iloho yososo mijo itono wolfawomontonoho. Ihwoni.Yahino hohontajo sonji songo sonji nemno humngoso itonohinomaho.

Jisas hwe yofe engonjo sohwoe mumo songo ulkamentisoso amu fisi kako Jisasye manjimofomopmmokumentisosinji wopngo umokumentisofoho.

(Mak 5:22-43; Luk 8:41-56)18 Jisas oso hungkuno hiso ulontanngki hwe yofe engonjo sohwo Jisasmo umanto hwomtame

ulohofonto ulmento, Nje mu olohonta nto penngkohoho. I osono kko nopohoji kakimo jje ahosofkisyusyo. Kako apano songo wolkafono. 19 Ose ulahonngki Jisas nolkafonto kakoe inomokomoyosohwanji hwe huhwo sohumo tfi inngkamentohofofoho.

20-21 Nowentanngkofi nomne amusi Jisasmo inngkawomentisofoho. Amusi imoiho neno yon-tanngki soswo ahohufau hopinono sfemtani hufau uyakolomojofoho. Oso amuhisi kako Jisasmnenohnnmento, Ngko olo hwe lohwoe manjimofo somo aho kisahumeso ngko wopngo umonmonnoho. Osehnnonto kako Jisasye hohujo hohntani umanto kako Jisasye hwapfe tokwajo somo aho upmmoku-mentisofoho. 22 Nopmmokahonngki Jisas ikinjamo lohofonto amu simo nuhwononto ulmento, Njemufo, jje smeho wopngo wakumonono. Kko ngkimo smeho hintnnono ntapohino sono wopngonto imonngkino kiyoho. Ose ulahonngki oso hohosohonta amusi wopngo imonmentisofoho.

23 Oseso Jisas kako nowento hwe engo sohwoe angomo swonto uhwonmentisoso aamu hofko tesomo hmpehmpe lontanngkofi aamu wosofe honowentanngki nuhwononto 24 Jisas ulmento, Sekwompanmno. Mu weesi poyomaho. Kako saho fosyaweho. Ose ulahonngki hofko Jisasmneno tkafoujmentohofofoho. 25Tkafo ujmentohofoso Jisas hofkimomempo hohntani uhwajonto humentisofoho.Noswonto oso mu sopiye ahomo nomahonngki mu sopi lkamentisofoho. 26 Lkamentiso sono osohungkuno hiso angomeemo honmmentisofoho.

Matyu 9:27 15 Matyu 10:11Jisas hwe tmpinyo sohwaumo wopngo umokumentisofoho.

27 Jisas oso ango hopo sopo nulkomanto nowentanngki hwe tmpinyo sohwau Jisasmo tfiinngkawenji joho ole ulmentisi, Ntefitye Imu sohwosi, nekumneno hitoho wakilofono. 28 Oseulahonngki Jisas kako angomo swahonngki oso hwe tmpinyo sohwau Jisasmo umahonngkiJisas ulmento, Ngko sikimo wopngo semokiyo sono smeho hintnnono lontapisiyo. Ose ulo-honngkahonngki ulmentisi, Ou, Hwe Engofo, eno. 29Ose ulahonngki Jisas sikoe tmopo aho kisasyontoulmento, Siko ngkimo sikoe smeho hintnnono ntapisiyomanji yomayo siko nosemonngkisoso wose-mano. 30Ose ulahonngki sikoe tmohonmentisiyefoho. Oseso Jisas sikimo hungkuno yokumpohnnyo oleulmento, Upaninyo. Wopngo semokohe sono nomne aamu fihumo nulohosiloho. Ose ulmentisofoho.31 I osono siko mempo hohntani noswonji yomayo Jisas imentiso sono hwaho aemo aamu somoulmentisiyefoho.

Jisas hwe ilohonnyo sohumo wopngo umokumentisofoho.32Oso hwe huhwo sohwau nosontanngki aamu nomne sohwa hofko hwe ilohonnyo towahunowonyo

ehuhnnamonnyo sohumo ipemotapontfi Jisasyepono umentohofofoho. Oso towahuno wonyo huhwosohwo hwe sohumo mampinyo mesymokumentisofoho. 33Oseso Jisas oso hwe sohwoe towahuno wonyowae yaofahonngki kako hungkuno lmentisofoho. Hungkuno lahonngki hwe moyami hofko yomoyontfi huno pinngo syafhumentohofi, Hohonta olo yahino loso aamu Islael hnnmo mmofapenjoimojofoho. 34Ose lahonngkofi aamu Falisi sohwa ole lmentohofi, Towahunowonyo hopinohino sohwafehwe engoso Setenyoho. Oso humtani Jisas kako yokumpohnnyo nomanto towahuno wonyo homo somowae yaofalofoho. Ose ulmentohofofoho.

Jisas kako hwe moyamimneno hitoho ulomentisofoho.35 Oseso Jisas angomeemo nowento aamu sofe tajo ango somo kakoe hungkuno Antu aamumo

umokosyohumayo sono luthwanto aamu wonyowonyo mnokinonjo somo wopngo umokumentiso-foho. 36 Jisas hwe moyami pinngo engo somo uhwonmentisoso yomayo tango engonjo aamu somoumahonngki yokumpohnnyo ufomanyoneso anefoho. Yahu kakwoyohwo ane panyofoho. Oseuhwononto kako hitoho ulomentisofoho. 37 Hitoho ulofahonngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwamopahnnmo hungkuno ulmento, Wopayo syoho soponjo pinngo engoso toyo nto imaho. I oso hisonoaamu wopayo toyo mjiyone syohonjo sohwa hopoenohino hwamaho. 38 Oseso sekwo olo syoho losomokosyohumawonngkiso kakwoyohumo jomo ulkujono kako oso wopayo toyo homo somo mjiyoneaamumo lhwajiyone jomo ulmno. Ose ulmentisofoho.

10Jisasye inomokomoyo aho hopinono sfe mtani hufauyo sohwafe yofefoho.(Mak 3:13-19; Luk 6:12-16)

1 Oseso Jisas kakoe inomokomoyo aho hopinonohino sfe mtani hufau sohwamo joho ulahonngkihofko nuhumokahonngkofi Jisas kakoe yokumpohnnyoso yano uymentisofoho. Oso yokumpohnnyosoaapahomjo towahuno wonyo wae yaofone sonji aamu mnokinonjo sontnneno wopngo umokiyonesonji uymentisofoho

2 Oso inomokomoyo (apousel) aho hopinono sfe mtani hufauyo sohwafe yofe olenoho. SmomjosoSaimounyoho. Saimoun huhwo kakoe nomne yofe olenoho. Pitafoho. Nomnihwo Entlu, Saimoun Pitafekonngkwawe hweho. Nomne sohwau Jemsnji konngkwawehwo Jounyoho. Oso huhwo sohwauSepetiye hwomuhwauyoho. 3Nomnihwau ole, FilipnjiMpatoulomyunjoho. Nomnihwau Toumasnjihamniyoho mayo syohonjo sohwo Matyunjoho. Nomne Tatiyosnji Alfiyosye hwomu Jemsnjoho.4Nomnihwau Saimoun Seloutnji Jutas Iskaliyoutnjoho. Jutas huhwo sohwo Jisasmneno tokoyoofoyonto aamu Jisasmo fonjasiyone sohwafe ahomo uymentisofoho.

Jisas kakoe inomokomoyo aho hopinonohino sfe mtani hufau sohwamo syoho uymentisofoho.(Mak 6:7-13; Luk 9:1-5)

5 Jisas oso hwe aho hopinonohino sfe mtani hufau huhwo sohwamo hungkuno ulonto uh-watmentisofoho. Hungkuno hiso olenoho. Sekwo aamu temtitofo kengo sofe ango soponeno angoSomeliya soponeno nukutoho. 6Oo, aamu Islaelnohino sofepono fwanmno. Aamu Islaelso hofkoyahu ispeemofo panyo honngkanono tpeelokwofo. 7 Sekwo nukuji hungkuno ole sono ulmno. Antuaamumo yokumpohnnyo mokosyohumayo skuno mofonepo nto imonmaho. Osono ulmno. 8 Sekwoaamumnokinonjo somowopngo umokukuji aamu poyo penyo somo songo ulkafkuji osomnokino uyowonyonjo (lepla) wopngo imonngkujono towahuno wonyoso wae hmmopmno. Olo yokumpohnnyoloso hamniyohonjo mahofomaho. Oo, ngko sejapohefoho. Osono sekwo olo yokumpohnnyo lonjiyomayo uyfijoso hamniyoho momasonjo uyantfeho.

9 Sekwo hamniyoho kiyonji nomokahonngkutoho. 10 Sekwo yomayo hoyo nomokahonngkutoho.Oo, manjimofo nomneso sfkwongo fosyo nomne sonji mno hwanji nomokahonngkutoho. Awonoho.Aamu syoho yoso sohwo kakoe wopayo nyoso wotpemamontonoho.

11 Oseso sekwo ango engo fipo ufijomanji ou, ango wee fipo ufijomanji osopo sekwo tmo itonouhwonngkuji oso ango hopo sopo hwe wopngo itonohinoso thwo kofosyohumaho, uhwonfijoso osohwe wopngo sohwoe angomo fosyohumamno. Oso ango hopo sopo neno nohumafkuji wohumpeeno

Matyu 10:12 16 Matyu 10:33lkujoso oso hwe huhwo sohwonji fosyawentfijo sohwasi fohumpopmno. 12 Oseso oso ango homosomo hufijoso sekwo oso hwe moyami angomjo somo ole ulmno. Nakwoe aamu soku Antu wopngowaselohofono. 13 Ose ulahonngkuji hofko Antuye hungkuno uponano lfijomanji hofkoe smehosoitonohinimanji sekwo smeho pompenjiyoso oso aamu somo uyfijoso hungkuno smomo nto ulfijosonehopi umonmontonoho. I oso hisono hofko Antuye hungkuno nakwolaho lfijomanji sekwoehungkuno wopngoso nomne ango poneno motawomno. 14Hwe fihwo kako kakoe angomno mipesemo-tayonjo yhwosi Antuye hungkunomo haloho maseposonjo ifijomanji oso hopo sopo nulkomafkujihopo soponjo hwaho semongkinososo hofko nosehontohumentanngkuji oso hintalinyo hiso waefeemonmno. Oso homo somo sehonfijoso huno ole uymontonoho. Hungkuno haloho maposonesohungkuno tangonjo weho. 15 Upanmno. Nje aamu sohwasi, ngko hungkuno waselmonneno yohono.Skuno aeuyo somo aamuso yahino wonyo sone hungkuno ikwolofone sohonta oso ango hufau sopoSoutomnji Ngkumoulanji aamuso hofkoe yahino pisakinonjo somneno tohino engo wotpemantfeho.I osono aamu sekumneno hohujo ikinjasemofoso hofkoe tohinoso Soutomnji Ngkumoulanji aamufetohino somo yakolonnyofoho.

Yomayo tango imofape-ene hungkunofoho.(Mak 13:9-13; Luk 21:12-17)

16 Upanmno. Ngko sekumo sehwojalokweso sekwo yahu osyuyo panyo hwasoho. Aamu sikiswojopanyoso wonyo wosemokantfeno yalokwofo. Osono sekwo yomayo ifijo sono huno itono syafsykujinomne somo wonyo mulohofenjo fiymno. 17 Sekwo yomayo yomayo aamu selohofone noselkujonohuno itono fsyafhupmno. Kaunsolnjopo ipesemotafitnnoho. Hofko tajo ango somo hwanngosefongkupitnnoho. 18 Hofko ngkimo smeho monje wenisyano lkuji hofko sekumo hwe yofe engonjohwaho mokosyohumayo sohwafepono upesemotowantfeho. Osono sekwo aamu yofe engonjo sohwanjiaamu temtitofo kengo sonjimo nje hungkuno woluthwantfeho. 19 Hofko sekumo hungkunonoipemotasewofijo sohonta sekwo iyoho senngkuhwaloho. Huno ole syafsykutoho. Hofko hungkunonalohonngkujono nakwo peho hungkuno ulantanto. Ose syafsykutoho. Oo, ofaholohumo Antuhungkuno nolfitnneso wolosethwamtonoho. 20 Sekwoe hungkunomaho. Oo, sekwoe MpohwoeTowahuno sohwo sekwoe mango mtani hungkuno walmontonoho.

21 Hwangku sohonta aamuso konngkwawehumo hungkuno lwonngkohofo sopono ipemotakujiosopo hungkuno lkuji nofonjahufitnnefoho. Hwe fihwo kakoe mehomimneno oso panyo ulohofone-foho. Mehomiso kanngkwohwoyaumneno mangohwa imonngkuji fonjahufitnnefoho. 22 Oseso aamuhopinono sekumneno smeho tohino mkunmposo umnonefoho. Hwapngoso nje yofeso sekumo weho.Osono aamu fihwo yokumpohnnyo neno lohofontanngkuhwosi skuno aeuyo sohonta Antu kako osohwe sohwo utmamontonoho. 23 Ango fipo hofko fonjofepmnasemofkujono sekwo nomne angopohiyaso fwanmno. Ngko nehopi waselmonneno yohono. Sekwo aamu Islael sofepono nowentanngkujisyoho moiwo mmonyonjo yontanngkuhwosi Aamufe Hwomu wapmmontonoho.

24 Hwomu skule syoho iwonngkiso sohwo kako aamu kakimo luthwawonngkiso sohumo uyakolo-montolaho. Aamu nomne somo umokosyohumayoso kakoe syoho ulohofiyoso kakimo muyakolofone-hoho. 25 Yomayo luthwayo sohumo imofapososo oso panyo kakoe skule syoho iwonngkohofosohwamo umonmontonoho. Yomayo hwe nomne sohwamo umokosyohumayo sohumo imofapososooso panyo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo umonmontonoho. Hofko ango kakwoyohwo sohumo sitofoole ulmentohofi, Jje yokumpohnnyo Seten mtaango hwosoho. Ose ulmentohofo sono hofko kakoemehomi sohwamo hungkuno wonyoso yakolo ulohofonefoho.

Aamu kako Antu ne sohuneno iyoho unono.(Luk 12:2-7)

26 Oso hisono sekwo hofkineno iyoho senngkuhwoloho. Yomayo hiyasomo wojoso hwangkuuthwanyopo umofapmmontonoho. Yomayo sekwo hiyaso mokosyohumawonngkohofo hungkunohiyasomo lontfeso yahino wonyo hiyasomo yontfi tfi nomo uthwanyopo imofaphwosono aamutmo uhwonantfeho. 27 Hungkuno hiyasomo selmaleso sekwo mofehinyo lahonngkuhwosi filkuno.Hungkuno hofiyoka upanngkohofoso sekwo uthwanyopo mango engonji filkuno. 28 Aamu jjeaapahomo kufongkiyo sono iyoho kinngkuhwoloho. Hofko jje aapahonohini wokufonjantfeho. Jjehuyomangoso mofonjakohufitnnehofo. Oo, Antuneno iyoho wakinono. Kako jje aapahonji jjehuyomangonji tkanomo mhwajososo hoponoho.

29 Yhufo wee sohwaumneno aamu hamniyoho touya angano mpe iwonngkohofofoho. I oso yhufohisono kako poyo penyo sono sekwoe Mpohwo Antu kako huno uyohoho. Mpohwo kako yhufo sononopenngkuhwoloho lososo yhufo huhwo sohwo mapenonehoho. 30 Sekwo soku, Antu kako yomayohopinonohinoso hunonjo hweho. Kako jje mnokinomjo mijiyo kengano kenganohinoso Antu kakoatofo nto lmentisofoho. 31 Osono sekwo poyo semokiyo sohwamneno iyoho senngkuhwaloho. Oo, osoyhufo nhuno wee Antu inngomamofenjo hofiyomokosyohumawonngkiso somo sekwo yakolonnyokuyoho.

Jisasye yofe yoloho ljwaofone hungkunofoho.(Luk 12:8-9)

32 Aamu fihwo kako aamufe tmopo ngkineno hungkuno ljwaofoso sohwo oso humneno ngko njeMpohwo ahwomomo humaso sohwoe tmopo hungkuno wolijwaomonnoho. 33 I osono aamu fihwo kako

Matyu 10:34 17 Matyu 11:10aamufe tmo sopo ngkineno hohujo ikinjanmofoso sohwo oso humneno ngko huhwoni nje Mpohwoahwomomo humaso sohwoe tmopo hohujo ikinjmomnefoho.

Jisas pmmentiso sono ikujoho imofapmmentisofoho.(Luk 12:51-53; 14:26-27)

34 Ole losyonfsyantkwofo. Olo hwaho loponjo ikujoho yomayo yahinoso moiwo esojwaofonepmmentiso hweho. Oo, ngko ikujoho moiwo imonyone pmmentohe hwonmaho. Awonoho. Ngkoaamu husilofone pmmentohefoho. 35 Ngko olo hwaho loponeno pe-eso ikujoho ulkafone pmmen-tohefoho. Hwomu fihwo kako ngkimo nnngkaphwosono kakoe kanngkwohwo ngkineno ngkilahowalmontonoho. I mu fisi kako ngkimo nnngkaphwosono konawohi ngkilaho wantmontonoho. U,amu fisi kako ngkimo nonngkaphwosono kakoe hwomufe ape mangohwo umonmontonoho. 36 Osoango afa somjo sonji oso hopa imonfitnnefoho.

37 Hwe fihwo kanngkwohwoyaumneno umonwonngkiso sohwo kako ngkineno umonyosoyakolonnyomumonyonjo yososo nje aamu nehwomaho. Hwe fihwo kakoe hwomunji mu sopi ntnnenosmeho umonyoso yakolonnyo umonyo sohwo kako ngkineno mumonyonjo yososo nje aamu nehwomaho. 38Hwe fihwo kako kikimo wokinngkapmmo ntoso sohwo kako nje yofeno poyo imonyo sonoiyoho unoso sohwo kako nje aamu ne imonyoso hopomaho. 39 Hwe fihwo olo hwaho lopo humahwosikako kakoe yahino yokumpohnnyo kesyohumaso sohwo kako songo humayoso motphwonone hweho.Hwe nomnehwo ngkimo tfi nnngkaponto kakoe yahino honaofalokunjo sohwo kako songo humayonenotpemane hweho.

Antu kakoe aamu somo wopngo uyone hungkunofoho.(Mak 9:41)

40 Aamu wopngo selohofoso sohwo kako ngkimo wopngo ose ntohofantofoho. Oso aamu wopngontohofantofonjo sohwo nje Mpohwo nhwatmentiso sohumo oso wopngo hiso osenohini uyalofoho.41 Hwe fihwo Antu kakoe hungkunono uhwatmentiso sohwo aamu nomne oso hwe huhwo sohumouhwononto syafhumento, Olo hwe lohumo Antumneno wopngo ulohomo loso sohwo kakoe angomohwe huhwo sohumo wopngo umokosyohumasoso oso hwe huhwo sohwo hwe Antu uhwatmentiso hopawopngo nomane hweho. Ou, hwe nomne kako hwe wopngo sohumo uhwononto hwe wopngo sohumowopngo ulohomo loso sohwo wopngo sohwo panyoso kako wopngo nomanefoho. 42 Ou, hungkunonomne upanmno. Hwe fihwo kako aamu yofe engo ane panyonjo ngkimo nnngkawowonngkisosohwo nonwoyo sosayo usontanngkuhwoso osohumo uhwonngkuhwosi Jisasye aamumo ufomamoloso sohwo pompenjiyo mijo noswanyo soponjoso uyoso sohwo kako wopngo nomane hweho. Jisas oseulmentisofoho.

11Joun kako kakoe inomokomoyo sohwamo Jisasyepono uhwatmentisofoho.(Luk 7:18-35)

1 Jisas kakoe inomokomoyo aho hopinonohino sfe mtani hufau sohwamo hungkuno moiwo ulontokako oso ango hopo sopo ulkomanto nowento antme pinngo mofone hopo soponjo hwe moyamimoluthwamentisofoho.

2 Joun impoangomo nohumanto yomayo Jisas imentiso sono nupanonto Joun kako kakoe inomoko-moyo sohwamo Jisasyepono lhwatmentisofoho. 3 Luhwojahonngki hofko Jisasmo ulmentohofi,Joun ole nalmaho, Hwe tfi wapmmontonoho honmentiso sohwosilaho. I, nakwo nomnihunenowohontohumantantaho.

4 Ose ulahonngkofi Jisas ulmento, Sekwo nukuji yomayo uhwonngkohofo sonji nupanngkohofosontnno Jounmo ulmno. 5 Uhwonmno. Aamu tmpinyoso tmo apano honalokwofo. Aamu sfewonyonjoso apano hano itono walokwofo. Aamu aapaho uyo nhuno wonyonjoso (lepla) hofkoeaapahoso wopngo imonngkohoho. Aamu haloho pkunnyoso apano itono haloho uponalokwofo.Aamu poyo penyoso apano songo lkofalokwofo. Aamu yomayo sono umofonyo iyoso Antuyehungkuno wopngo uponalokwofo. 6 Aamu ngkineno hwahopontaango hwolkeno Antuye hwolkeno,ose mosyafsiyonjo yontfi hofko smeho hintnnono kengano ntopantokwofoso hofko smonyo uyfe.Sekwo nukuji oso hungkuno hiso Jounmo ulmno.

7 Ose ulahonngki Jounmo inomokomoyo sohwa nuhwahonngkofi Jisas hwe moyami somo Joun nenohungkuno ole ulmento, Hohonta sekwo hwaho aamu anepono hano umentohofo sohonta sekwo pehomouhwonano lontfi umentohofoto. Sekwo hwe mohufiyo panngo sohwo ifofo ilojaomentiso sohumouhwonano lontfi umentohofotaho. Oo, osemaho. 8 Sekwo pehomo uhwonano lontfi umentohofo.Sekwo hwe fihwo hwapfe yomayo wonyoangafo humeesisyoso uhwonano lontfi umentohofotaho. Oo,aamu hofko hwapfe wopngo wopngonohini yalokwofoso hwe engo sohwoe angomo humalofo. 9Osesosekwo pehono umentohofo. Aamumo Antu hungkuno uyahonngki hungkuno najo sohumo uhwonanolontfi imentohofotaho. Ou, osohifoho. Upanmno. Oso hwe sekwo uhwonmentohofo sohwo kako aamuhopinonohinomo Antu hungkuno uyahonngki nalwonngkohofo somo yakolonnyo hweho. 10Oso hwehuhwo sohumneno Antuye hungkuno Kakoe Hwomumo ole nalohi,Upanyo. Ngko hwe fihumo nje hungkuno motawene wolhwatmonnoho.Oso huhwo sohwo kako kikimo smomo kupe-ene hweho.

Matyu 11:11 18 Matyu 11:29Kako jje honngkano itono esyohumayone hweho.

Ose nalohoho. 11 Ngko nehopi selohono. Joun aamumo mijo kiyomamojo sohwo kako olo hwaholoponjo imonmentohofo somo yakolonoho. I oso hisono aamu yofe ane panyonjo Antu aamumoyokumpohnnyo mokosyohumayo sopo humaso sohwo kako Jounmo nuyakolofonefoho.

12 Joun Aamumo Mijo Kiyomamojo sohwoe skuno syoho emamentiso sohonta oso mtaangoolohontajonji aamu ahwomomo Antu mokosyohumayo sopo wohotoswano lontfi yohoto yohotofoyalokwofo. Aamu yokumpohnnyo ikujohonjoso oso hisono womano lalokwofo. 13 Aamumo Antuhungkuno uyahonngki lmotofo hopinonohino sohwanji Mouses kakoe honngkano hungkunonji Antuahwomomo mokosyohumayo sopone sono neno lmwahonngkofi Joun imononto oso hungkuno hisoneno luthwamentisofoho. 14 Hohonta aamumo Antu hungkuno uyahonngki lmotofo sohwa oleulmentohofi, Hwe Ilaija panyo sohwo asomo noponefoho. Oso hungkuno somo smeho wopngosemonosomanji ole upanmno. Joun sohwo kako Ilaija panyo hweho. 15 Aamu halohonjo hwomanjiupanono.

16 Aamu olohonta humalofoso peho panyo lmnehono. Hofko mehomi panyofoho. Kako ose ulontopahnnmo hungkuno Jounnji kakinentnno ulmentisofoho. Ole ulmento, Mehomiso hofko angoponohumantfi nomne mehomi syohinyo hutonwonngkohofo sohwanjineno joho lalokwofo,17 Nakwo hmpehmpe yoka smonyone kulmokahonngkuhwoni sekwo smonyo miyo kuyoho.Nakwo wosafe lahonngkuhwoni sekwo humotaho majofoho.

18 Joun noponto wosopayomanyonjo humaho humanto ipisayomijo (wain) manyo hweho. Oseso hofkositofo lmentohofi, Towahuno wonyo Jounmo ehuhnnamonnyo hweho. Ose lmentohofofoho. 19 OsesoAamufe Hwomu hwoni noponji ahumo wosopayonji ipisayo mijo pompenjiyo sonji nwonngkohesono hofko ngkineno ole lalokwofo. Ihwoni. Hwe wopayo pinngo engo nyonjo hweho. Ipisayomijo pompenjiyo pinngo engo nyonjo hweho. Kako aamu hamniyoho mayo syohonjo sohwanji aamuhonngkano wonyonjo sonjiye aamu hweho. Ose ngkineno lwonngkohofhwashoho. I oso hisonoAntuye hunoso nenjofoho. Aamu Antuye yahinomo inngkawonngkohofoso huno ole uyonefoho.Yomayo Antu iwonngkisoso itonohinoho.

Aamu Jisasmneno smeho mwalomokiyonjo sofe hungkunofoho.(Luk 10:13-15)

20 Ango hopinonohino somo Jisas yomayo kengo wonyoangkafoso aamu miywonngkiyohofosoimentisoso aamu smeho mwolomokiyonjo somneno Jisas yoka ulmentisofoho. Hwapngoso hofkoehonngkano wonyo somneno hohujo mikinjaofenjofoho. 21 Jisas ole ulmento, U, aamu Koulasinsokunonji aamu Mpetsaita sokunonji sekwo Antuye tohino somneno iwaho itono fiymno. Ngko sek-woe angopo yomayo wonyoangkafoso aamumiywonngkiyohofoso esethwamentohe somo aamu angoTaiyanji ango Saitounnji hohonta humamotofoso hofko hofkoe yahinowonyo somneno hulngkwajingoaapahopo lohonngkuji hofkoe honngkano wonyo somo hohujo nto ikinjaofkutnnesohilo. I sekwoyomayo wopngo ngko imalesomo ko uhwonontfi sekwoe yahino wonyo somneno hohujo mikinjaom-malofo kuyoho. 22 Osono ngko sekumo hungkuno selalokweno. Skuno aeuyo somo Antu kakoaamufe honngkano wonyo somneno yano ilofoso sohonta Taiyajo aamu sonji Saitounjo aamu sonjihofko Antuye tohino engo tpemapitnnefoho. I osono sekwoe tohinoso yakolonnyo kuyoho. 23 I,oso skuno homo somo ango Koponeyamjo aamu humawonngkohofo soku ngko sekumneno pehofoselmnehono. Sekwo sekwoe yofe yokintahopo ko honomanwonngkohofo soku, sekwo tkanomoufitnne kuyoho. U, aamu fihwo yomayo sekwoe angopo esethwamale hopaso aamu ango Soutomhonngkano wonyonjo somo uthwantentesi hofkoe honngkano wonyo somo hohujo ikinjaofkujihofkoe angonenonowenthwonesohilo. 24U, ngko sekumowaselmonneno yohono. Skuno aeuyo somoaamufe yahino wonyo sone hungkuno ikwolofone sohonta oso ango Soutommjo aamuso hofkoe yahinopisakinonjo somneno tohino engo wotpemantfeho. I osono aamu hohujo ikinjasemofoso hofkoetohinoso Soutommjo aamufe tohino somo yakolonnyofoho. Ose ulmentisofoho.

Sekwo ngkiyepono usijono nmapmno.(Luk 10:21-22)

25 Oso hohosohonta Jisas ole ulmento, U, Mpohwo, kko ahwomomjo yomayo sonji hwahoponjoyomayo sonji hwapngo hwosoho. Ngko ole sono isamoyoka kilalokweno. Yomayo iwonngkinosokko aamu hwahoponjo huno engo tpemamentohofo somtani hiyaso honahumentohinofoho. I aamuhofko mehomimneno smeho kanngkwohwoyaumo uywonngkohofo hopa kijopontanngkofi kkoujo ehontojwahumahnnofoho. 26 Ou, Mpohwo, kko ose imononeenji imentohinoso olohopeho. 27 Oseulonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulmento, Nje Mpohwo kako yomayo hopinonohinoso nje ahomohonanhumentisofoho. Olo hwaho loponjo aamu fihwo kako nje hwapngo soponeno huno inyosothwolo. Awonoho. Nje Mpohwo kakonohini huno uyohoho. U, Mpohwoe hwapngo soponeno hunothwolo. Oo, ngko kakoe Hwomu hwonnohini huno niyohoho. U, ngko Mpohumo wasethwamoulwonngkohe aamuso hofko hinji ngkontnnohini huno nayohoho. Ose ulmentisofoho.

28 Aamu tango engonjo mokohonawentfi usijono wohumano lalokwofo soku sekwo ngkimonmapmno. Ngko usijono wosehumatmo. 29Nje hungkunomo nnngkafijoso ngko wolosethwahmmo.Ngko aamumo wopngo ulohofwonngkohe hwonyoho. Nje yofemo mohonomanwonngkiyohefoho.Oo, ngko nje yofe monje yasywonngkohefoho. Osono sekwo nje pompenjiyo sono wotpemantfi

Matyu 11:30 19 Matyu 12:21yalokwofoso wonyo pompenjiyomo wohumantanoho. 30 Syoho sejapontnneso engomaho. Oo, nosefo-mawonngkohe hwonyoho. Tango mokohonyo sono sejapmmeso tango engonjomaho.

12Skuno iyoho humayo somo syoho miyone hungkunofoho.(Mak 2:23-28; Luk 6:1-5)

1 Nomne sohonta skuno iyoho humayo Salole somo Jisas kakoe inomokomoyo sohwanjisyohomo emoyontfi inomokomoyo sohwa mijoho uyahonngki ipisayo mjanmentohofofoho.2 Nomjonngkahonngkofi aamu Falisi sohwa nuhwonontfi Jisasmo ulmentohofi, Ihwoni, jjeinomokomoyo sohwa olo skuno iyoho humayo lomo wopayo mjanngkohofo sono nakwoe honngkanohungkunoso mthupehofo. 3 Ose ulahonngkofi Jisas ulmento, Sekwo Ntefit imentiso sono iyoswomtmokumentohofoso atofomajo hwasilaho. Oso skuno kakoe aamu sonjimijoho engo humamentohofosohontaneno selohonngkono. 4Ntefit kako Antumneno hwapfe ango molinyo somo swonto wosopayoAntuneno honahumotofoso nmentohofofoho. Oso wosopayo hiso aamu sikinjo somnemaho. Oo,aamu Antuye tajo ango syohonjo sohwamnenohinofoho. I osono Ntefit kako nonto kakoe aamusohwamo nuymentisofoho. Sekwo oso hungkuno homo somo atofo majonjo imentohofo sono sekwonje inomokomoyo sohwamo oso hungkuno hiso ulohonngkohofotaho. 5 Nomne honngkano hungkunosomjo sono huno maseyonjotaho. Hungkuno ole, aamu Antuye tajo ango syohonjo sohwa hofkoesyoho somneno skuno iyoho humayo somo honngkano hungkuno somo mthupewonngkohofosowonyomaho. Oo Antuye syoho wopngofoho. Oso hungkuno sono huno maseyonjotaho. 6 Ose ulontopahnnmo hungkuno kakineno hnnmentisofoho. Nje hungkuno waselmonneno yohono. Antuye angoengo olo hwaho loponjo somo anganohinohwo yakolonoho. 7Antuye hungkunomo ole wonnyoponoho.Sekwo nomne somneno hitoho ulofo sono nmonngkohoho.Sekwo yahu iloho yontfeso ntapwonngkohofo sono nomne somneno hitoho mulofenjomanji ngki-

laho.Oso hungkuno neso huno itono seyontentesi aamu wonyo miywonngkiyohofo somo tango

muykutnnesohilo.8 Ngko Aamufe Hwomu sohwoni skuno iyoho humayone somo hwapngo hwonyoho. Osono

ulmentisofo.Skuno iyoho humayo somo Jisas hwe aho wonyonjo sohumo wopngo umokumentono.(Mak 3:1-6; Luk 6:6-11)

9-10 Oso syoho hopo sopo Jisas nulkomanto tajo ango wee somo hwe aho songo songo miyo poyohopa wonnyo sohwo humunyo sopo Jisas humentisofoho. Oso hopo sopo aamu Jisasmo hungkunoitono mhwajiyo ango somo ipemotowaneentfi ole ulmentohofi, Skuno iyoho humayo somo aamumnokinonjo sohumo wopngo umokiyoso wopngotaho. 11 Ose ulahonngkofi Jisas hofkimo ulmento,Sekwoe yahu skuno iyoho humayo somo pinmomo usmofawesoso asomo womantfetaho. 12Ou, wom-antfeho. Oseso skuno iyoho humayo somo yomayowopngo ulohofoso itonohinoho. Osono sekwo yahusohumo ufomapijo sono aamu mnokinonjo wopngo umokufitnneelaho. Ou, ikono. Aamufoho. 13 Oseulonto hwe aho wonyonjo sohumo ulmento, Jje ahoso shwaho fspofo. Ose ulahonngki aho shwohospento aho wopngo imononto nomne aho fehohnjo panyo imonmentisofoho. 14 Aamu Falisi sohwanuhwonontfi ango homo somo nulkomantfi Jisasmo fonjosyaneentfi hungkuno lmentohofofoho.

Jisas Antuye syoho ulohofiyo ne hweho.15 Jisas kakimo fonjosiyone huno uyahonngki ango homo somo nulkomahonngki aamu pinngo

engo Jisasmo inngkowahonngkofi Jisas aamu mnokinonjo somo wopngo umokumentisofoho.16Wopngo umokonto ulmento, Olo hilo sono aamumo nulkutoho. 17Osono hwe Aisaiya sohumo Antuhungkuno uyahonngki lmojo sohwoe hungkuno oso skuno somo ne imonmentisofoho. Hungkunohiloso ole mtmokumento,18 Olo hwe lohwo sohwo uhwosopomentoheso nje syoho ntohofiyo ne hweho.Ngko smeho wopngo uywonngkohe hweho.Nje smeho kakineno wopngo nmonwonngkisofoho.Nje Towahuno kakimo uymeno kako aamu temtitofo kengo somo honngkano itonohinoso uyonefoho.19 Kako yoka hungkuno mohmno malonefoho.Kako honngkano engo somo hungkuno yokumpohnnyo malonefoho.20 Aamu yokumpohnnyo ane somo hwotoho mafenefoho.Nje hungkuno aamufe smehomomo tohowee sijalofonjo panyonjoso toho hisomasmpilofasyonefoho.Kako syoho mjmhwosi yahino wopngo neso umofapmmontonoho.21 Nomne aamu temtitofo kengo kengoso kakimo smeho hintnnono uykuji kakineno wohontohu-

mantfeho.Oso hungkunoso Aisaiya mtmokumentisofoho.

Hofko Mpelsepul sohwo Jisasmo ufomalofoho lmentohofofoho.(Mak 3:20-23; Luk 11:14-23; 12:10)

Matyu 12:22 20 Matyu 12:4222 Hohosohonta aamu hofko hwe nomne towahuno wonyo ehuhnnamonnyo sohumo Jisasyepono

ipemotapmmentohofofoho. Oso hwe huhwo sohwo hungkuno majonjo mampinyo hweho. Tmotmpinyo hweho. Jisas kako wopngo umokahonngki hungkuno lonto tmo wopngo honmentisofoho.23 Oso hisono aamu nuhwonontfi yomo yomo yontfi hnnmentohofi, Olo hwe lohwo NtefityeImu hwolkeno, thwolkeno. Ose hnnmentohofofoho. 24 I osono aamu Falisi sohwa nupanontfilmentohofi, Mpelsepul towahuno hopinonohino somomokosyohumayo sohwo kakoe yokumpohnnyosoJisasmo uyahonngki Jisas towahuno wonyo somo wae yaofalofoho. Ose lmentohofofoho.

25 Aamu Falisi sohwafe huno somo Jisas huno moiwo uyahonngki ole ulmento, Hwaho fiponjo aamuhopinonohino humawonngkohofoso hofko hotitopijo sohonta ikujoho fongkinngkuji hofkoe hwahowopngo fosyohumayoneso wonyo umonmontonoho. Ango fipo aamuso husilo lohofkuji ikujohofongkinfijoso oso angoso wonyo umonmontonoho. 26 Sekwo ole ntohofo, Seten kakoe yokumpohnnyokijopahonngki towahuno wonyo somo wae yaofwoningkino hwosoho. Ose ntohofo. I osemanji Setenkakoe towahuno wonyo somo wae yamonyontentesi kakoe yokumpohnnyo pipi imonngkuhwonesohilo.27 I Seten kako towahuno wonyo wae yaofone ngkimo nfomantokusomanji sekwoe inomokomoyotowahuno wonyo wae yaofwonngkohofo somo thwo ufomahwosono weeofantfeto. Oo sekwoeinomokomoyo huhwa towahuno wonyo somo wae yaofalokwofo sono nakwo huno ole nayohoho, Sekwongkineno hwasyo hungkuno lalokwofo. 28 I oseso Antuye Towahuno sohwo towahuno wonyo wae yaofosono ngkimo nfomasomanji oso skunoAntuwosemokosyohumamonto isoso nto semahonngki sekwohisono hohujo ikinjaofalokwofo.

29 Hwe fihwo hwe yokumpohnnyo sohwoe angomo hufo umo lhwosi swososo smomo oso hweyokumpohnnyo huhwo sohwi nano kilofasyhwosi i kako oso ango homo somjo kakoe yomayosowomamontonoho.

30 Aamu fihwo kako nje aamu mmonyonjo yoso sohwo kako nje mango hweho. Aamu nje syohosomneno nfomaso sohwo kako homo somo fonfonyo