Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie încă (Communism: a flood that still lives...

download Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie încă (Communism: a flood that still lives on)

of 19

Transcript of Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie încă (Communism: a flood that still lives...

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    1/19

    Gcrbal Bhaloc

    Bigqndrgql qn ui{iu bca gcd bilb da nb

    (3448'3444, rap }q{ d ck qjd{ n kabagorda ?554$ 3

    A{a i bhd}i`randa janarcl n crc c{c= ua banc uild{db pakag qn ckap rc{ gq}aq ka uarincma d{irdbaracndgc{a, uirnd{a bq io{dnc da 'd raakd{a}a lcj rala lir

    ka cl{ kc{ 6 bad gcd uq{arndbd icgand ka c`cbard `dncn ac} ucr{dka ka irjdn{a bigqnd{ , bcra urigd{ gan dn b{ gcd gql{ abinigdc ban{rcld{ ka {c{6 bad gcd `aordld urigi{ird cd urdpc{d} rdd qn{ gagord n dn{arnc dinclc ibdcld{ 6 ldoarcldd, bcra cr {raoqd `da axuinan dd urdnbducld cd ra`irgad, `cb cb{ ka ura}an n jqparn d nq `cb ndgdb bc c{rcj n rnkqrdla lir `drcpc blc gdmlibda, kdgui{rdp , d kduq{ pi{ql cbalqdcd alab{irc{ bq ibdcl'kagibrc dd6 gqnbd{irdd pir urdpc{d}cra n qncndgd{c{a, kcr {c{ql

    crcnma}a bq uc{rindd la cdjqra bin{rcb{a ka gqnb ua pdc 6 rcndd qn{ rabqnib {ird bigqnd{dlir uara{ridfd{d b d'cq njriuc{ n{r'i uclg ka u gn{, ` r ndbd i uarcn b pir cpac praikc{ uriurdql lir {rcb{ir6 dn{alab{qcldd, bcra nb nq 'cq cuqbc{ ka oqdna, `cbcncld}a uild{dba abhdkd{cn{a, dcr `qnb dincrdd uqoldbd , bnknq `cb jrap uan{rq clcrdd, lqbrac} bq c{{c rj lc ra}ilpcrac uriolagalir nic{ra, nb{ dn{d{q ddla {c{qlqd a pir {ra}d n bqrnk dnjqra d ka d}oald{a n{r'qn {c{

    3 [ax{ql cba{c, urdn dn{argakdql qnqd urda{an, c cmqn lc qn gigan{kc{, qo {d{lql [i{ r ql ura odna , lc odnabqnibq{c Cnnald Q{aBcocntd, d c `i{ curabdc{ krau{urigd {ir . _auq{c{c cncld{ gd'c rabigcnkc{ 'l {rdgd{ lc Kdlagc, d l'cg {rdgd, kcr, kdn `ardbdra,` r ndbd qn ra}ql{c{. G oqbqr b nq c `i{ uqoldbc{ c{qnbd, n `irgc cbaac, uan{rq b c{c gd'c kc{ uidodld{c{ac l bqr cbqg ka {ic{ }jqrc lqd d{irdb , ka {i{ baac ba arc n al uardcodl d binmqnb{qrcl, d d kcq i raudrc da niq , gql{ gcd cgul d gcd

    pdjqric kdn uqnb{ ka pakara dlii`db.

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    2/19

    dgcjdncr, b bd bal racl a pc `d kq kagql{ ua cuc Rgoa{ad a{b.

    Nq'd piro , cbac{ `clda dn{ardicr , bcra `cba i gcra gc ka dnkdpd}d kdn cbac{ cr cb dina}a axcb{ gui{rdpc uriurddlir lir dn{araa, c `i{ uripibc{ kaldoarc{ ka rajdgql bigqnd{ ka`qnb{ d a{a dgu{igc{db uan{rq {ic{a `i{ala rd bigqnd{a.

    Kquldbd{c{ac d bhd}i`randc (bc ka}nik gn{ uc{ilijdb cl qnad kquldbd{ dd brindbd}c{a$ qn{ {i{ ba r gna ka ua qrgc ur u kqlqd bigqnd{ qn{ bhdcr `irgc urdn bcra cba{c qurcpda qda{a d a uriucj gcd kaucr{a n nid qn{ ldcn{ql dndkdi bcra cdjqr qnd{c{ac ka ginild{cd{agqlqd bcra `cba gcala ucrc}d{c{a ka bigqndg a rabqnicb rabdurib d r gn gcd kaucr{a ildkcra n gdnbdqn.

    Cba{d icgand, guip rc d ka {i{ `alql ka biguldbd{ dbq d{agql, {dq b uicr{ i gcra bibic gircl (bin{cjdic $ d n alaj, cbqg, b cq bin{rcb{c{'i ` r pdnc lir, urdn{r'qn id ka gcnduqlcra jana{db , jra`c{ ua oqncbrakdn c biudl rdad lir uild{dba. [ibgcd ka cbaac, `ddnkb n alaj b cq `i{ gcnduqlc d d u b ld d dragakdcodl

    bq urigddqnac qnad lqgd ucrckddcba, uidodl , bhduqrdla, kicr bq ura ql bilcoir rdd d nrajdgan{ rdd lir n d{ag, ad {dq cbqg b d'cq udarkq{ dniban c drapardodl d b , i kc{ bq cbac{c, ld 'c r ud{ d kagnd{c{ac lir irdjdncr ldoar{c{ac ka c mqkabc bq uriurdql lir bcu, krau{ql ka cclaja duq{arac ka c uqnaNq#.

    Kqu ur oqdrac rajdgqlqd bigqnd{, cba{ir icgand gcnduqlc d cr `d {raoqd{ ld a cbirka nd{a bdrbqg{cn a c{anqcn{a, i dadra b{ ka b{ inircodl ka ua banc d{irdad,

    {ibgcd uan{rq bc cbac{ dadra `da rcudk , bigula{ d ka`dnd{dp .Oqkdnbdla bq `rdb gircld}c{icra ua bcra la'cq nbcc{

    n uldn `djqr (bqg uqnac qnkapc Cnkrad Ulaq$ d `lq{qrcrac cgandn rdd bq Mqkabc{c ka Cuid bq qnuriba clbigqndgqlqd (apan{qcl ga{c`d}db$ nq cq cpq{ cqurc lira`ab{ql bin{c{, kdgui{rdp , d'cq nkrmd{ r gn gcd kaucr{a ua ban d micba qn audlij, n bdqkc {q{qrir`lqdar {qrdlir d uri{a{alir kdn cl .

    ?

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    3/19

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    4/19

    d cq bindkarc{ b cr `d bc}ql gcd {r dcb d uan{rq adndd.

    -

    _ajdgqrdla {i{cld{cra qn{ uidodla nqgcd n ibda{ d nbhda, nbcrbarc{a, bcrcn{dnd}c{a, jha{id}c{a, ka}crgc{agircl d ldud{a ka uarcn , ` r cl{arnc{dp `da cbac{ cl{arnc{dp d cbaac c agdjr rdd, c `qjdd, bqg a gcd uq{ac ikdndicr , bnk hcr{c lqgdd arc nb uldn ka ua{a cloa d cbqn} {ird.

    _ajdgqrdla {i{cld{cra, b{d{ird{a nkaio{a ka qn dnkdpdk`qrdi bcra uqna cc nq a gcd uic{a, ra`ardnkq'a, ka`cu{, kicr lc binkd dc lqd uarincl kaoq{ac} n{i{kacqnc bq qn gcra cb{ ka dn{dgdkcra c ibda{ dd bdpdla , bq i gcrabrdg kagin{rc{dp (axagulcr cq rd{qcldb, bqg 'cuq$, d `rab bq qn gccbrq coqrk. Ndbd qn rajdg{i{cld{cr, n , nq pc garja un lc ax{argdncrac n{rajddibda{ d bdpdla , {ibgcd uan{rq b cra napida ka blcpd blcpcjdgql `cba ucr{a dn{ajrcn{ kdn urijrcgql q axd{an dcl d, cuid, ndbd ibda{c{ac bdpdl nq a{a bcucodl

    `qrnd}a}a qn nqg r na`rd{ ka gcr{drd. Dc{ ka ba kquldbd{c{ac a pc dn{d{qd bqrnk, n irdba rajdg {i{cld{cr, bci `irg nc{qrcl ka cu rcra c ibda{ dd bdpdla n `c c kagan ad binkqb {irdlir.

    n `c c ucrcnid ad jcliucn{a d {ancba c qnir ldkardpd}dincrd n `c c ka}l n qdrdd `ariba bq bcra cba{dc lqbrac} lc bin`irgcrac racld{ dd bq qn gikal ura{dn dkacl(dnudrc{ ka }ad, njard d `dn d$ igql ka rnk, cbalc bcranq prac kab{ `da l c{ {r dcb n ucba, d `cba

    dn{dnb{dp kdn { bara qn `al ka ck ui{ cn{dau{db ,nk r {ql b rqdc uar uic{ qurcpda qd bdqgad dkailijdba kac`cr . Kcr pdna i }d bnk al a{a kdoqd{ n cbqn}dql lqd d bha{dinc{ ka Uq{ara= a{d cq nq a{d ka ucr{ac gac9 Kdncbac }d bad gcd gql d pir nbarbc ckiu{a qn nqg r gdndg ka jrdgca d {dbqrd parocla bq bcra dgqla}a cka}dqnac lc d{ag. Kcr cbac{c nq pc `d ka cmqn, b bd, n{r'i }d, ld a pc bara d d kdagdna}a duibrd}dc, {ibgcd bc kipck ka

    ;

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    5/19

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    6/19

    Cbac{c a{a ldnd{ac (ucbac ibdcl $ n bcra `rab {ic{a rajdgqrdla {i{cld{cra d ua bcra qn pabhd{ipcr na urigd{a cbqg i ra{cqra}a. Bala kiq }abd d bapc ka uriban{a alab{ircla bin{cn{a, ka qo agnql balir{rad {rcnkc`drd, raura}dn{ bdrbc uc{rq gdldincna ka icgand ua bcra rajdgql bigqnd{ uriocodl d'c gql qgd{ ua acgc balirlcl{a bdrbc 38 gdldicna ka icgand dn{qd d n{r'i kauankan {i{cl ka {c{, urdn{r'i r bda ulcnd`dbc{ .

    n {dgu ba n bin{qrdla lqd Bacqabq a ckqnc,uriocodl, i qg gcd gcra kab{ kc{irdc ax{arn c _igndad, uiuqlc dc arc n`iga{c{ qo ura{ax{ql ul dd kc{irddlir= bcrnac arc axuir{c{ lc urda{and bq uc{rq lad fdlijrcgql, n {dgu ba n cldgan{crala nic{ra, c{qnbd bnka j ac, arc iu{ }abd ka lad fdlijrcgql, dcr `cordbdla nic{ra ka orn}a{qrd a rauri`dlcq, bhduqrdla, bc nq a gcd `qra, ua qn id ka bcbcpclqrd nabiga{dodla, {crd bc udc{rc,bcra n rdla pa{dba arcq g bdnc{a d kc{a bc nq{ra uan{rq pcbd.

    Ad odna, i ucr{a kdn icgandd bcra cq ja{dinc{ cba{kaldr abinigdb qn{ c{ }d nd{a uandincrd o id, cla b rir uandd jrca la ul {dg nid, bad ua bcra kndd d kqbacq bq

    bn{ab ncdn{a lc gqnbd uc{rdi{dba, lc kau nqc{ uirqgo, d lc urcb{db uri`adincl , bq {rn biuql d liuc{c, lc Bcncl. Oc nb , gcd niq, cr prac na cb gqnbdg un lc 01 ka cnd, bc d uq{ag kqba n brb un lc 355'335 cnd, b{ gcd cq ka jnk {r dcb . Qd{a cc pdna b{a i janarc da ka mdjikdd bcrdgc{dba n d{irda, bcra urdn akqb da kib{rdncr , uriucjcnk dkailijdb d brdga uild{dba dc {i{ql, ma`qda{a nb kiq janarc dd kqu ac, d lc n qrgc ad qn ka}c{rq (bqg ioarpc d Jdipcnnd Ucudnd, n Qn qigi

    `dnd{i$.Bqg na nbhduqdg nid b cr uq{ac a b dcb nd{a icgand bcra brak b cq raqd{ n pdc d cq lqc{ ka lcac {i{ ba arc gcd oqn nd{a icgand bcra brak b , {ic{ pdc c lir, nq cq ` bq{ kab{ rauab{a binagnql 'd gan dn `c ka rajdg, bq kr}anda, {c{q{ql ka icganddjqrd9 Ba gcd pirodg ka bad bcra qn{ nb lc ui{qrd9 d qndd, d cl dd, cq i gan{cld{c{a ka clad. Ad cq `i{alab dinc d, cq {rabq{ urdn nd{a jrdla, cq `i{ dnd dc d n

    gd{ara d, urdn qrgcra, lir ld a bqpdna rilql binkqb {ir, uq{arac, {i{ql.

    0

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    7/19

    Uq{arac, n , uan{rq cbac{ bc{ajirda ka dnkdpd}d, nq a{a qn krau{ ka kabd}da, n pdr{q{ac qnad bigua{an a kipakd{a d c qnad r uqnkard cqgc{a , bd qn urdpdlajdq, ikdulig niodlcr urdgd{ ka q.

    _ilql ka dn{cn qurag (in{ilijdb d gircl $ uabcra l cpqaa Kqgna}aq n {aibrc dc lqd Gida a{a mqbc{c{ }d, n lijibrc ddla bigqnd{a , ka qn ldkarq gcxdgq uan{rq n{racjc lqd crgc{ ka gdnd{rd d i`d ard.

    Axd{ i uabda ka dnkdpd}d bcra nq {dq cl{bapc kab{ `da icgand ka nbrakara cd qnir icgand n bcra nq ui d cpac ndbd i nbrakara. Rqn{ oqnd lc {ic{a jc{c ibqua irdbnk irdba `qnb da uqoldb . Uakdjrdql uild{db a{a uan{rq adqn `al ka ldban n clo , bq cbiuardra qndparcl. Ulacb cd ni{rd, pdn cd ni{rd# a{a kapd}c liruild{db.

    -

    Kcr brdgc d {aricrac urdn bcra uq{arac orq{ adn{d{qda bc uq{ara uild{db a n{irb gui{rdpc ad bc ra a{ ka qbba bc gikal urcjgc{db bc ucrckdjg c cbandqndd ibdcla.

    Dc{ ka ba d{irdc uild{db c lqgdd, ka lc Bcdn d Coal nbicba, a{a qn lqnj dr cl brdgalir bnk cl qnir bdibndrdpdilan{a ua bguql ka lqu{ , bnk cl binudrc ddlir, q}qru rdlir, {r k rdlir d r }oqn rdlir qnir dnd b rirc, lc qn gigan{ kc{, la'c dn{rc{ n bcu dkaac b qn{ gcd nkr jd d ka Kqgna}aq d gcd nkrau{ d d jqparna}a.

    Cba{c a{a ucrckixql {i{cld{crdgqlqd= dn{rikqbabrdgc bc cjan{ binmqnb{qrcl d bq}codl cl irkdndd uqoldba,kcr nq `cba kab{ i dn{d{qda bc urdnbdudq urcjgc{db, bc

    ga{ik ka ra}ilpcra c uriolagalir nic{ra ibdcla d, unlc qrg , bc cjan{ cl cncrhdad. Kajacoc i pc n`darc cuid nbikql q uancl. Rucdgc ka q}qrucra a{a bcnbarql bcra pcricka Uq{arac kdn dn{ardir d d pc uraj {d ur oqdrac. Ucrcnidc q}qru rdd a pc cjrcpc d Uq{arac a pc gql qgd bqrnk a nbinmicra kicr ka icgand djqrd dn{aldjan c, brac{dpd{c{ac d ldoar{c{ac ka jnkdra u rnkq'd' a kdn ba n ba gcd qopardpa. Uarpar{dnk {ic{a brd{arddlaibdcla ka alab da, ucdgc ka q}qrucra pc kqba kdrab{ d

    dgulcbcodl lc kajanarcrac odilijdb c nc dqndd d lc ka}dn{ajrcrac {rqb{qrdlir ad {c{cla.

    :

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    8/19

    Kajanarcrac uabdad cba{c a{a urijraql ckq karajdgqrdla {i{cld{cra n in{ilijdc axd{an ad nic{ra ibdcla.

    -

    Igqlka nbrakara (n cbbau dqnac Uq{ardd$ a{a igqlka mi bi kdn gd}arda d uq a` ua{a bad bcra lbigulaxac} urdn dn{aldjan c, {clan{ql d odnagard{c{c lir oij da. Bq b{ l dad gcd ka mi jnka{a Uq{arac bq c{{ d pc `d gcd nkc{irc{, d, bq b{ d pc `d gcd nkc{irc{, bqc{{ d pc `d gcd `dkal i praga un bnk pc nbaua rpnacb al nqd lc {rin. Kcr l pad bhdgoc lc {dgu padckqba n libql lqd ua cl{ql, cuid ua cl{ql, d d pad npr{d ua{i d ua ui{qrd, un bnk nq pir gcd {d ndbd ad ka qnka cq pand{ d bdna qn{.

    n{r'qn rajdg bl kd{ ua cbac{ lijdb c Uq{ardd , `dabcraa` a pc nbinmqrc ka qocl{arnd dn`ardird lqd (bc ndpal kadn{aldjan , dn{rqdra d bigua{an $, un bnk {ic{a `qnb ddla {c{qlqd pir `d ibquc{a ka nd{a dgoabdld djqrd, kdnba n ba gcd qudbdid d gcd pdbland gcd uardbqlid kab{nqd d{agql.

    Bqg }dbac d qnc kdn{ra lajdla lqd Gqruht= `dabcra a`pc `d cpcnc{ un bnk pc cmqnja n{r'qn ui{ n bcra a{a dnbigua{an{6 {rau{c{, {ic{a ui{qrdla bigucndad V{c{qlqdWpir `d ibquc{a ka icgand dnbigua{an d.

    Ad odna, n `c c cba{ir dgoabdld djqrd, cbdqc d n mqrql Uq{ardd, igql ka rnk nq pc `cba ndbdikc{ ka{qla ulab bdqnd bc `da binpdnj {ir. Mibql kagin{rc ddlir ka lidcld{c{a `c ka rajdg pc b u {c rauaka `irga ucrixd{dba, kdnbili ka ldgd{ala uandodlqlqd d jri{abqlqd.

    Ua cba{ `ink pdna, n{r'i }d, d Brd}c ur oqdrac d{agqlqd.

    -

    Gcrac krcg c Uq{ardd qrpdna kdn `cu{ql b , ka dabcra kc{ , a kipaka{a dnbcucodl n alacj qn lqbrq alagan{cr= b ndgdbua lqgac cbac{c nq a{a ka`dnd{dp6 bd{i{ql a uripd}irdq cq, kdgui{rdp , {ibgcd uan{rq b {da,

    a{a c{{ ka rcucba, lc kignda, d `cba c{{c ur u k, lc ulabcra.

    8

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    9/19

    Qn urda{an gd'c uipa{d{ bnkpc, ua lc gdmlibql cndliriu{}abd, b , n{irbnkq'a kqu gql d cnd n c{ql q nc{cl, c gcd j d{ ua qnql kdn{ra o {rndd c{qlqd, {nk jroipd{ kacqurc brmad cla, bq`qnkc{ n jnkqrd, clod{ ka {i{, uao nbq c ka lc uicr{ . Apdkan{, rabqnibnkq'l, l'c clq{c{ bqpddnbdi d, uan{rq c gcd dn{rc uq dn n piro , l'c n{raoc{=

    Ba gcd `cbd qdb Dicna9 Dcb c pand{ urigu{ r uqnql c{au{ {racb d

    {dc ...d'cq {rabq{.C c{au{c{ cbili, ua o nbq , curicua i mqg {c{a ka

    pacb d, un lc qrg , baac ba {raoqdc a n{gula 'c n{gulc{.

    Ur oqdrac rajdgqlqd bigqnd{ arc urapd}dodl gc{agc{db.

    -

    ?? kabagorda 3484 a{a, uan{rq nid, icgandd ka rnk,}dqc n bcra p lql dkailijdb cl rajdgqlqd bigqnd{ c kdu rq{ d ibda{c{ac rignacb c dad{ lc dpacl n lqgdnc brqk c

    ckap rqlqd.Bq {ic{a cba{ac, nb ndgand nq cra bqrcmql uqn lqbrqrdlir ua nqga.

    Cra bdnapc bqrcmql uqn bcra a{a racld{c{ac n_igndc9

    Cra bdnapc bqrcmql uqn {i{ql kaura dna, cbqg,kqu dadrac kdn bclpcrql bigqnd{, ` r {acg ka iuriodql uqoldb9

    Gcd axd{ praqn kd}dkan{ rign, n c`crc balir kdn

    u gn{, bcucodl rdkdba udc{rc d i c}prla n uriurdql q {rabq{9Bqg pc gcd uq{ac {r d qn uiuir, n {i{ ra{ql d{irdad

    cla, bq bin{ddn c u bc{qlqd bq bar{d{qkdnac {dq{ ka {i d ,kcr nag r{qrdd{ ka ndgand , b pdc c lqd a bl kd{ ua i gcra brdg ka `cu{, ua qn dr n{raj ka brdga, bcra cq b uc{ nauakacud{a uan{rq dgulql gi{dp b cq{irdd lir cq cpq{ {dgu q dbdan{ d {acrj qrgala d d bin{rqdcb qn cldod9

    nb b {apc Br bdqnqrd kdn cba{ac d ndbd qn rign nqa pc gcd n{icrba cbc ka lc gqnb , kdn Ibbdkan{

    4

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    10/19

    {ibgcd bc nq l gcd pck ua Bacqabq bdqrqd{, nb i kc{ , lc {alapd}ir.

    C{c 'c d kird{.Bigqndgql c uqr{c{ cbqn n dna nb ka lc

    nbauq{ dn{an dc ka agcbqlcra c bigqnd{ dlir nc dincla qurdgcrac bin{ddn ad nc dincla d axblqkarac binbau{qlqdka uiuirkdn pibcoqlcrql uild{db cl lqgdd. Icgandd {raoqdcq` bq d la `da rqdna ka ad ndd, ka nc dc lir, ka crc n bcra 'cq n bq{ uan{rq bc {c{ala nc dincla uic{ `d kagin{c{a d cjlq{dnc{a n d{ag. Uan{rq cbac{c, gnmdracd bigurigd{arac gircl c `dab rqd dnkdpdk n ucr{a, bq c{{ gcd gql{ c balir bcra a ragcrbcq urdn bcld{ dla lir dn{alab{qcla d uri`adincla, c kapand{ qn ckap rc{ urijrcg. _ajdgql bigqnd{ d'c pnc{ d{agc{db ua {i d bad bcra cpacq, n{r'qn `al cq cl{ql, pibc dc ka ldkard, d, kcb nq d'c uq{q{ rcbilc, nb ka ua o nbdla bildd, d'c kd{rq.

    Dn{aldjan c gcla`db c bigqnd{dlir, cbaac urdn bcra a cu r d cbqg, ui{ gir{ag, a{a cbaac b cq dn{rikq n cr{c binkqbardd gcalir ga{ikc npdnip drdd , ua bcra cqrdkdbc{'i ua bqlgd ` r urabakan{ n d{irda. Urdnbdudql lir nakablcrc{ arc cbalc b , qn ig pdnipc{, ua bcra l'cd urdn n

    `lcjrcn{, kcr l'cd dar{c{ binkd dinc{ , a{a gql{ gcd qir kabin{rilc{ kab{ qnql bq bin{ddn c nau {c{ . Dc{ ka ba, coq}qrdla d jraaldla qnir a`d, n rajdgqrdla bigqnd{a,arcq ckap rc{a {rcgoqldna uild{dba, b {ra ui{qrd {i{ gcd ncl{a.

    _a{rcja'd igqlqd, nb kdn `c}c ka idg cl uc{rdad,bdn{ac, inicrac d kagnd{c{ac lqd irdjdncr 6 dud{a{a'l d ` ' l jraacb 6 ` 'l d gdn{ d d {icrna urda{andd, kcr dna {i{ql qo { bara, qo binkd dc lidcld{ dd , d pc `d blcpql

    { q cba{c a{a `c{ql lqd Ga`d{i `dlii`dc abra{ crajdgqlqd bigqnd{.Ura{dnc iuar ka rabin{rqb da gircl c lqgdd ,

    kablcnc{ ka rajdgqrdla bigqnd{a, bin{c ka `cu{ nqurdgcrac c`dnd{ dlir alab{dpa kdn{ra dnkdpd}d d qo{d{qdraclir bq qn d{ag udrcgdkcl ka ralc dd , bq Ucr{dkql Qndb nCuax.

    -

    35

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    11/19

    n bigqndg, { dnqdrac bilab{dp c qnad brdga uild{dba pc kapand u bc{ql irdjdncr cl n{rajdd bigqnd{ d udc{rc ka{agalda c ldnd{dd d irkdndd uqoldba.

    n bigqndg, igql ckql{d dn{ajrq a {ra}a{a lc qngigan{ kc{ pdnipc{ ka i brdg ua bcra c bigd'i n biudl rda, n ign, ncdn{ac {ra}drdd lqd lc racld{c{a (kcb nq bhdcr ncdn{ac dadrdd lqd kdn un{abql gcgad$, d, bhdcr kcbcr `d kduq a b dcb d bacr qn bcnin uan{rq du drac u bc{qlqd d r bqgu rcrac dniban ad, nq a{a l c{ ka bin`rc d.

    [ic{ lqgac d uqna= A{d naoqn9 Prad {rdbd {i{ql9 R{cd ldnd{d{ n ocnbc

    {c, {i d qn{ag pdnipc d. [cbd, d nq {a gcd `r gn{c c{{c6 ` d {q ba `cb {i d d lc pdc c gacrj ncdn{a. Ba d uc ka uri{d9 Cq udarkq{ cq udarkq{. Bad gcd gql d ndbd g bcr nq d'cq kc{ acgc b cq `i{ gcnduqlc d d `qrc d. Irdbqg, nq gcd ui d bhdgoc d{irdc. Nq gcd ui d kc {dguql ncuid. A{b.

    Urdn biguldbd{c{ac lc gdnbdqnc dkailijdb c rajdgqlqd bigqnd{ igqlqd ka rnk d a r uac nqd {agadql d crjqgna{ql q in{ilijdb.

    Ax{drunk kdn q`la{ql igqlqd dnjqrc lqd cudrc da napdnipc{, bq bcra panda ua lqga d uan{rq bcra arckduq lqu{a un lc cbrd`dbdql qurag, d cnqga, kirdn c ka c'd u {rc nacl{arc{a inicrac d kagnd{c{ac(agnala harclkdba cla irdjdndd lqd kdpdna$, urdmdnd{ ua pclirdqndparcla (cbala lqbrqrd bq bcra {i d icgandd qn{ dn{dnb{dp d nakddgqlc{ ka cbirk$, bigqndgql {rcn`irg igql n{r'i odc{ pd{ , bcra nq {raoqda kab{ bindg{ lc mqj d lc uipcrc { bardd cqurc gdnbdqndlir, `rcqkalir d brdgalir

    Uq{ardd, uan{rq c b uc bq pdc . n bigqndg, igql kabiuar b c `i{ binkcgnc{ n bin{qgcbda lc uakacuc bcud{cl , bhdcr ncdn{a ka c a nc{a, kcr b axabq{crac an{dn ad d'c i{ cgnc{ , un lc i kc{ bcra d pc d bigqndbc{ ql{ardir.

    n bigqndg, nc{arac igqlqd bidnbdka bq nbauq{ql`rd{qlqd pdc c nq a{a cl{bapc kab{ i Pdc Kiliric.

    R qurcpda qda {d nc{ardd {cla, n{r'i cr bigqnd{ , a{a kamc qn bigurigd.

    -

    33

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    12/19

    Bigqndgql c qrg rd{ aldgdna kdn Nc{qr n d uidodld{c{ac nc{ardd Gn{qd{irqlqd.

    Bigqndgql a{a urqnbqbdk gircl d udrd{qcl,d{agc{db d uargcnan{ iuarc qnir Dri}ducrcnidbd bcra 'cq cgod dinc{ kagin{ra}a b Igql nq a{a `dql lqdKqgna}aq, bd kicr qn cndgcluild{db, ua bcra, uibndnk kdnodbd d `lq{qrnkq'd girbipql ua lc nc, kqu ba l'cd `l gn}d{ ka{ql d l'cd uardc{ ka gicr{a, ui d 'l kqbd qnka prad.

    Uan{rq c'd kqba un lc bcu { cbac{ kagin{rc da kagan{ , rajdgql bigqnd{ c cnjcmc{ i gcra pcrda{c{a ka gdmlicba ka guip rcra gircl c igqlqd ka rnk. Ua lnjbiguldbd{c{ac lc gdnbdqnc janarcl, dkailijdb , rajdgql bigqnd{ c dn{djc{ gcala lc `rcqk d apc}dqna urdncn{rancrac n{rajdd ibda{ d n bcrqalql rcuicr{alir `cla,urdn d{agql ka bckiqrd, c{an dd, uri{ibicla d bdqoqbqrd n coan c b rirc nq uq{acd io dna ndbd bala gcd alagan{cra krau{qrd, d, nq n ql{dgql rnk, urdnrc dincld}crac binqgqlqd d ulcnd`dbcrac r bdad , baac ba,urcb{db, ioldjc igql ka rnk bigula{a}a ka lc libql ka

    gqnb {i{ baac ba d {raoqdc cbc . Baac ba u rac lc nbauq{ kicr qn gdb bigurigd bqd{agql, c kapand{ bqrnk pdbdq d, n bala kdn qrg , i gan{cld{c{a ka na}krqnbdnc{.

    Ndbd qn cl{ rajdg nq c akqbc{ gcd odna igql ka rnkn udrd{ql uabqlad. Ibc}dc nq a dcr{ # uqnac qn lijcn balaorq kdn auibc ka cqr, ra`ardnkq'a, odnan ala, lc ibc}dc ka c `qrc bapc ka lc {c{.

    [i{ cc, ndbd qn cl{ rajdg nq c akqbc{ gcd odna igql

    ka rnk n udrd{ql gdnbdqndd, cl dgui{qrdd d cl `i`dl rdd clabhdp rdd ka lc r uqnkara d gqnb q dnq{ .n ulcn ibdcl qn cl{ cuab{ cl kd{rqjardd rajdgql

    bigqnd{ nq c raqd{ urikqb kab{ i gcra gc ka n{ra dnq d d ka `djqrcn d lc arpdbd , n bin{dnq bra{ara.

    Kc{ird{ ja{dqndd u jqoica , cbac ucr{a kd`q} c ibda{ dd, bcra arc raclgan{a urikqb{dp , c `i{ {rau{c{ q`ibc{ , n {dgu ba gcc `djqrcn dlir d c n{ra dnq dlir c lqc{ uriuir dc qnir rcgqrd dnkq{rdcla n{rajd.

    3?

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    13/19

    nba{, kcr dgulcbcodl, lijcnql ad a `cb b na ul {ab, nid na `cbag b gqnbdg c rqdnc{ n{racjc abinigdaulcnd`dbc{.

    n{r'i abinigda ka udc nq ui d {a ura`cbd urac gql{ praga b gqnba{d, `ddnkb r gd ua krqgqrd. Cd cbbau{c{ ura{a}d i cnqgd{ gqnb uan{rq qn cnqgd{ clcrdq, ` 'i, bc d dad d {q ocndd. Nq cd krau{ql gqnba{d gcd uq dn d gcd uri{, uan{rq b , lc qn gigan{ kc{, d a ucra b cd gard{c qn clcrdq gcd gcra. Cd krau{ql bard d lqu d, bq i gql dga ka gdmlicba lajcla, uan{rq g rdrac clcrdqlqd { q, dcr kcb pa}d b nq cd b{dj ka bcq} , cd ldoar{c{ac ulabd, d bcq d ka lqbrq n cl{ ucr{a cq d kabhd}d {q nq d i drg .

    Nq gcd a{d qn dgulq cgulicdc{.Ba a cdc gqnbd{ir9Lc ncdoc bqblcc gqnbd{icra uqnac, n{r'qn cr{dbil

    raban{, Qgoar{i Abi.@dabcra ig a{a cbqg i gdbridn{raurdnkara, bcra cra

    qn cnqgd{ bcud{cl ka {dgu odilijdb d ka cu{d{qkdnduri`ardincla, ua bcra {raoqda 'l dnpa{acb n{r'i c`cbara n urikqbarac qnir g r`qrd cq ura{crac qnir

    arpdbdd ua bcra, cuid, a{a kc{ir `c ka al nqd nbarba la pnk b{ gcd bqgu, n binkd ddla uda ad. Kcb cdjqrcrac qnir cdjqr rd cla qnir c`cbard nb

    nanbauq{a ui{ `d nd{aurikqa ocnbcra c{qnbd d {dguql { q odilijdb a{a qnurikq abinigdb.

    [dga d ginat#[i{ql kaudnka ka pidn c {c, ka dn{rqb dc ua bcra cd

    cpq{ kirdn c d bcucbd{c{ac i kionka{d n bicl , ka dn{aldjan c d ka dgcjdnc dc {c, n{r'qn bqpn{, ka pclicrac

    i`ar{ad {cla ibdcla, d, nq n ql{dgql rnk, ka niribql { q, ka iuir{qnd{ dla bcra d a pir dpd n pdc , ka udrd{ql { q ka dnd dc{dp d ka bcucbd{c{ac {c ka najibdara. Nq ui d `d dnpdkdi ua niribql cl{irc. Nq ui d `d dnpdkdi ndbd g bcr ua bdnapc bcra c ` bq{ baac ba uq{acd `cbd d {q, kcr {q nq cd cpq{ cnc, bqrcmql cq naoqndc ka c cb dinc lc {dguql ui{rdpd{. A{d gcd rcb kab{ cl dd9 Nq {raoqda qd d b nq {i d icgandd dcq {cr{ql n cbalcd {dgu. Qndd qn{ gcd {dnard, cl dd gcd o {rnd6 qndd uripdn kdn `cgdldd bcra cq

    cbqgqlc{ d 'cq ka}pil{c{ bin{dnqq ka'c lqnjql gcd gql{irjanarc dd6 cl dd, kdn `cgdldd bcra 'cq rddud{. [q bin{dnq

    32

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    14/19

    bqrc {c, ua bqlicrql { q in{ilijdb, c{`al nb{ g ra{d bal uq dn cnala biuddlir { d. [raoqda d raurdgd bigulaxql libqlqd kid= Kcb nq arc lc, aq arcg jandcl# .Rbhdgo ' d dn{c, j a{a qn krqg niq, ua bcra `dd {q urdgql. Kapdni {q libigi{dpc b bd urdn dn{aldjan c d dgcjdnc dc {c brac{icra n d qgcnd{c{ac d pc j d nid kdrab dd ka ka}pil{cra d nid raqra ka qurcpda qdra. Ndgand nq d gcd uic{a jcrcn{c c{ }d libql ka gqnb un lc cknbd o {rna d, ` r bc {q `cbd ndgdb cl{bapc kab{ agna}d }dlndb binkdbc lc arpdbd. Lqu{ kdn r uq{ard uan{rq dn{araala {cla, kcr bq gdmlicba lajcla, ckdb cbala gdmlicbabq bcra a{d {q nq d ka cbirk b d badlcl d cq krau{ql lqu{a uan{rq dn{araala lir(bin`irg dguarc{dpqlqd bc{ajirdbfcn{dcn$, d `dd nabrq {ir bq bad bcra rabqrj lc cl{a gdmlicba.

    Dqoa{a d ` ba prad , b bd ndgdb r q nq uic{a dad kdn dqodra na nkagnc R`n{ql Cqjq{dn.

    Gd}ac} {i{ql ua bigua{an c, {clan{ql d brac{dpd{c{ac {c d ` ba prad b bd pad `cba odna d pc `d oqn {i{ baac ba pad `cba d lqgac, n{r'i }d, d pc kc krau{c{a.

    Nqgcd i ibda{c{a oc}c{ ua cba{a pclird dnkdpdkqcla uic{a urijrac d apd{c kajanarcrac. Nqgcd lqu{c

    kagibrc{db n{ra dnkdpd}d uan{rq c`drgcrac uriurddlir lir pclird uic{a cdjqrc dpdrac niqlqd d c uar`irgcn ad ndn{araql bigqnd{ dd. Nqgcd binbqran c ina{ `cba bc, gcd kapraga cq gcd {r}dq, iodab{ql ka lqx kapdn qn iodab{ ka lcrj binqg. Irdba cl{ urigddqna ka urijra a{a cl .

    Kcr, cc bqg urqnbql nq a uic{a n rbc dnjqr, ndbd cba{d n{ra dnq d cd rajdgqlqd bigqnd{ nq a ui{ kau r d kdn uriurdc lir dnd dc{dp ka kqlbala n cl {c{qlqd, cl gqnbdd

    lc jr gck d cl bin{rcb{ql ka gqnb ua pdc .Bqg n rbd , n , nd{a biudd qurcuinkarcld, bcra cq go {rnd{ qjnk lc nql gcgad d bcra nq cr a}d{c ndbd i bldu , n bc} ka ra`q}, i dc lc o {cda9

    Pc j d icra {c{ql rign {rc{ajdc d rd{gql iu{dg ncbac{ dnd dara lc pdc c racl , n nc{qr, c urqnbdlir lqd cqa pc l c qu{ un lc nja un lc ur oqdrac janarcl c d{agqlqd9

    Bigqnd{dd cq bin`qnkc{ n{i{kacqnc {c{ql bquc{rdc

    cbaac nqgd{ bnkpc ka blcdbd, ua oqn krau{c{a, clgcgc{ar.

    3;

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    15/19

    Kcr {c{ql a{a i gcg pd{raj bq qndd gqg d bq cl dd bdqg bcra a kabi{iria{a qrjan{ d ` r ndbd qn `al ka ragqb rd ka biuddd ka`qnb{ad jqparn rd d d {icrnrauaka uriurdql ad rnk ka biudd, uan{rq c'd cdjqrc uriurdqlad {c{q sqi baac ba lc uriolagc ma`qdrdd uc{rdadnabhdgoc{ .

    Rbhdgocrac Kignqlqd oqbqrdc naoqnqlqd, }dbarignql.

    -

    Nqgcd {c{ql bigqnd{ jcrcn{c qn lib ka gqnb ua pdc `dab rqd ba{ acn n bq binabdn a abinigdba bc{c{ri`cla.

    Nq a{a kab{ i ql{dg cg jdra c bigqndgqlqd n dgcjdnac ax{ardicr (i`dbdcl $ c Bhdnad. Ac pc {rcpac, ird i rapilq da, }dbag, ka g {ca, n bqrql b radc niganblc{qrc bigqnd{ d pc ckmqkabc uriurda{c{ac cqurc baac ba ac ka dna ka `cb{i, d pc nbarbc d ka}pil{a udc c dn{arn , nbqrcmnk binqgql (bra{aracndpalqlqd ka {rcd$, uan{rq c'd uq{ac rajqrjd{c qrdcc

    urikqb da ua {ib (b bd udc c ginkdcl a{a `icr{a curicuaka uqnb{ql ka c a jrduc$, ird pc ucrbqrja `drql ur oqdrdd n{rajqlqd d{ag, bq binpqlddla d cbrd`dbddla ka rdjicra.

    n urdgql bc}, dn{araala abinigdba kdparjan{a(axd{an{a kamc, n gik djqr, n dn{ardirql niganblc{qrdd$pir uqlpard}c dkaac ucr{dkqlqd qndb. Ckiu{craculqrducr{dkdgqlqd d ucrlcgan{crdgqlqd n Bhdnc nq pc gcd`d kab{ i dgul `irgcld{c{a odribrc{db . nba{, kcr djqr bqg d ulcba ad Bhdnc pc u d gcd kaucr{a ua bclac

    kagibrc dad.Lc bal ka'cl kidlac bc}, n bcra niganblc{qrcbigqnd{ pc n{dnka birkc duibrd}dad dkailijdba d c kqolad bin{codld{ d un bnk a pc rqua, gd'a {acg d g jnkab, b bd c{qnbd pir `d aldoarc{a nd{a anarjdd bilicla, qo cqudbddla hc}crkqlqd, d, n c`cr ka cu{ql b pc dad qn g bal ka uriuir dd cuibcldu{dba, bcra 'cr uq{ac gd{qda n `l b rdla lqd n{racjc ulcna{ , a{a `icr{a jraq ka cn{dbduc{ ba a pc n{gulc.

    Irdbqg, i abinigda ulcnd`dbc{, oc}c{ ua udrc{ardadn{alab{qcl d kqgudnj, nq pc gcd uq{ac dna urac gql{.

    31

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    16/19

    Baac ba pc ucrja n{r'i }d d ginild{ql bigqnd{bhdna} d pc n{icrba Bhdnc bq `c c ura kagibrc da pir `d {i{ urdpdlajddla d ocndd najrd cd niganblc{qrdd, bcra, bc igcjg `darodn{a, gudnj bq uq{ara kdn cknbqrd d nbacrb j acb i dadra lc qurc`c , bc bcua ka uradqnac dnquir{codl c pdnip dad d c `rdbdd ka gicr{a (bin`irgcb{qclqlqd bik uancl$.

    -

    Cbac{c c `i{ d a{a uriolagc niganblc{qrddbigqnd{a n janarcl=

    Bqg {rcn`irgd i {cra ka `cu{ n{r'i {cra ka krau{, ` r d'd rdkdbd n bcu ua bad ua bcra d'cd kq i pdc n{racj ka nc, bq } h ralql `rc{arnd{ dd d ajcld{ dd n krau{qrd9

    Abqc dc ucra c nq cpac i ilq da lajcl , ka cbaac ac k nc{ara lc c{{ac ucrckixqrd d `cba krqgql ka n{icrbara ka lc uriurda{c{ac bilab{dp lc uriurda{c{acurdpc{ c{{ ka {qloqra, nakrau{ d `rcqkqli.

    _agu r drac `clcn{arqlqd1 nq uic{a `d ` bq{ urdn

    quqnara lc pi{, urdn binan, bd kicr urdn `rcqk a{a urac gql{ narpi}d{c{a d l bigda cbili. Kcr, uan{rq c d a kc qn cuab{ lajcl, uan{rq c nbhdka jqrc lqgdd, gu r aclc pc {raoqd bq{ urdn{r'qn cb{ ka pn}cra'bqgu rcra.

    @rcqkc pc bin{c n cbaac b niganblc{qrc pc bqgu rc un lc qrg cparac {c{qlqd bq ocndd {c{qlqd,bid kdn pd{darda urdn {i{ `alql ka c`cbard urdpdlajdc{a bq{c{ql, urdn brakd{a nauar`irgcn{a, `inkqrd gq{qcla kadnpa{d dd d cl{a d{aga ka mibqrd d dnjdnardd`dncnbdcra.

    Ka qnka cl d ocnd9Rdjqr, b dpc pir garja lc uqb rda kcr, kid'{rad cnd, n binkd dd ka lqx, bin{rc i `rcqk ka b{apc q{a ka

    1 [raoqda nacu rc{ paka d `dlgql @clcn{arql (34:4$ pardqnacbdnagc{ijrc`db c rajd}irqlqd Rcpal {diuql cqurc uipa{dd @clcn{arqlqd ka lc Rb dand kqu bcr{ac lqd ]djq Irnac d Din Bimibcrq (@clcn{arql ka lc Rb dand , Ak. Uild{db , 3400$, qnka a{a piroc kaura cbal axuardgan{ ibdcl ` bq{ n 382; ua gidc Rb dand (Urchipc$ c oidarncqlqd Agcnidl O l bacnq, lc dnd dc{dpc dnjdnarqlqd

    urijrad{ [aikir Kdcgcn{ (`i{ [aikir Gah{qubdq$, uricu { n{ir ka lc Ucrd, bq gdn{ac nbdn ka dkadla lqd @iqrrdar.

    30

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    17/19

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    18/19

    @ddnk uri{d d uq{qrid, iodnqd d urdgacb {i{ql ka'c jc{c, ad pir pdnka cq pir udarka un lc qrg {i{ql d pir l c c{`al libql cl{irc gcd bcucodld.

    Kcr nq na udarkag dcr d n q{iudd. Dguir{cn{ a{a, kaibcgkc{ , gan dnag bldgc{ql

    kagibrc{db.

    -

    [i d brak b pir uq{ac dn{d{qd irkdnac d krau{c{ac n_igndc nqgcd kqu ba pir cmqnja lc uq{ara. Jrad{# Nq uq{arac uild{db {raoqda n{ rd{ bq bdn{ac d pidn c {c ka na}krqnbdnc{, bd ibda{c{ac bdpdl.

    Bc `cbd krau{c{a, nq {raoqda cd d uq{ara uild{db a{a q`dbdan{ cd krau{c{a d i c`drgd uqoldb, blcr dr udbc{ . _a{ql pdna ka lc dna.

    Bnk uq{arac cra krau{c{a, krau{c{ac nq gcd crauq{ara uqnac, cbqg prai kiq }abd ka cnd, qn o {rn n alau{ kdn c{ql Qndu.

    Cbac{c a{a racld{c{ac.Cba{c a{a ui{qlc{ql in{ilijdb `qnkcgan{cl cl

    jaiga{rdad axd{an ad nic{ra ibdcla ka bcra pc {raoqd dnag acgc, ka cbqg nbili, n crhd{ab{qrc pdd{icralir nic{ra bin{rqb dd ibdcl'uild{dba.

    Lc uq{ara nq cr {raoqd cmqnj bad bcra dqoab uq{arac uqnac Ulc{in, cbqg prai kiq gdd ka cnd.

    Kcr nq cbac{c a{a uriolagc, bqg alab dina}d icgandd uild{dbd, bd, bqg ldgd{a}d uq{arac lir# B bd, kqu ba pir jq{cuq{arac, {i d a pir nkr ji{d ka ac.

    Dn{d{q dc ibda{ dd bdpdla a{a dn{d{q dc igqlqd ldoar

    nanrajdgan{c{ uild{db, kcr nq ldud{ ka iudndd d c{d{qkdnduild{dba bcra d cqg r uqnkarac uriurdad cla ldoar{ d d, {ibgcd ka cbaac, nq cra napida d kddgqla}a ckap rc{ala lqd dn{an dd n uc{ala qnir jrquqrd ka dn{araa d dkailijdd.

    -

    Bigqndgql 'c prq{ c `d qn `al kaulqj cl d{irdad bcra

    n{icrb orc}kc CKN'qlqd ni{rq uild{db bcra

    38

  • 8/14/2019 Marcel Chelba: Comunismul - un potop care mai colcaie nc (Communism: a flood that still lives on)

    19/19

    njricua pabhac blc oqrjha}i'gidaracb d rdkdba kacqurc ilql `ar{dl cl igqlqd ka rnk.

    Kdn u bc{a, r acld{c{ac d{irdb c `i{ cl{c.Igql ka rnk c r gc {i{ mi d n u {qd{, dcr

    kacqurc 'cq rdkdbc{ kicr jqnicdala.Bigqndgql c `i{ qn ui{iu, bcra gcd bilb da nb .

    34