lr V≤ Xmg]m{Y - samarthramdas400.in/cite>MaUHù_cr

48
lr_VXmg]m{ Y XeH$ 1 g_mg 9 [a_mW© ÒVdZ Òdm_r _mYdZmW S>m. gw f_m dmQ>d{ Òdm_r _mYdZmW gmohÀ` ‡H$meZ, [w U{ _y Î` 20/- È.

Transcript of lr V≤ Xmg]m{Y - samarthramdas400.in/cite>MaUHù_cr

lr_V≤ Xmg]m{YXeH$ 1 g_mg 9 [a_mW©ÒVdZ

Òdm_r _mYdZmW

S>m∞. gwf_m dmQ>d{

Òdm_r _mYdZmW gmohÀ` ‡H$meZ, [wU{

_yÎ` 20/- È.

2 lr_V≤ Xmg]m{Y

‡mÒVmodHùlrXmg]m{Y ‡dMZ|, [wÓ[ Xwga{. "Òdm_r _mYdZmW gmohÀ` ‡HùmeZ'M{ h{

]modgmd{ ‡HùmeZ. 1997 [mgyZ [a_h®g gX≤JwÈ Òdm_r _mYdZmWm®Mr ‡dMZ| AmoUgÀg®J `mda AmYmoaV [ma_moW©Hù odMmaYZ J®WÍù[mZ{ [a_mW©‡{o_`m®[ ™V[m{hm{Mod `m¿`m Hùm`m©g ‡ma® Pmcm AmoU [mM dfm™¿`m AÎ[ HùmcmdYrV h{ J®W‡HùmoeV Pmc{. hr gd© [a_{ damMr, gX≤JwÍù®Mr H•ù[m. "J®Wc{IZmM{ Hùm © VwÂhr Hùam`M{Amh{' hr Òdm_r _mYdZmWm®Mr Amkm oeam{Ym © _mZyZ S>m∞. gwf_mVmB© dmQ>d{ `m®Zrc{IZmg ‡ma® H{ùcm AmoU AÏ`mhV[U{ À`m®M{ c{IZHùm © gwÍ$ amohc{ V{ AmO[ ™V.À`mVyZ Mmirgmda J®W V`ma Pmc{ AmoU ‡HùmoeVhr Pmc{. À`m[°Hùr AZ{Hù J®Wm®M{[wZ_w©–U Pmc{. `m gd© J®Wm®Zm dmMHùm®Mm ‡oVgmXhr CŒm_ cm^cm. À`m_wi{ Am_¿`m‡HùmeZmcm CÀgmh o_imcm. AZ{Hùm®HùS>yZ CÀÒ\ùyV© AmoW©Hù ghmÊ` X{UJr Íù[mZ{C[c„Y Pmc{ AmoU ‡HùmeZmM{ Hùm © gVV gwÍù amohc{. h{ gd© J®W [aX{em[ ™V[m{hm{Mc{ Amh{V AmoU À`mVyZ Òdm_r _mYdZmWm®M{ ew’ [a_mWm©¿`m ‡Mma, ‡gmamM{ÒdflZ gmHùma Pmc{ Amh{. `mM{ gd© l{ S>m∞. gwf_mVmB™¿`m AWHù [oal_m®Zm Amh{. h{c{IZHùm © Am[Î`m X{hmMr c{IUr ]ZdyZ ‡À`j gX≤JwÍù®ZrM HùadyZ K{Vc{ Agmgwf_mVmB™Mm ^md Amh{ AmoU "^md V{W{ X{d', `m g®Vm{∫ùrZwgma h{ gd© Hùm ©[a_{ dam¿`m AoYÓR>mZmda [a_{ damM{M Hùm © KS>c{ Amh{. À`mcm gdm™M{ ghHùm ©cm^V{ Amh{. gdm™Zm _Z:[yd©Hù Y›`dmX.

Òdm_r _mYdZmW gmohÀ` ‡HùmeZ, [wU{.

‡HùmeHù : _w–Hù :S>m∞. gwf_m dmQ>d{ _m. od. XmÀ {Òdm_r _mYdZmW gmohÀ` ‡HùmeZ JU{e q‡Q>g©,1020 gXmoed [{R>, ZmJZmW [mamOdi, 693 ]wYdma [{R>, [wU{ 2.lrc˙_rJwÈH•ù[m A[mQ>©_|Q>, Xya‹doZ : 4451144[wU{ 411 030. Xya‹doZ : 4476442 \ù∞∑g : (020) 4451109

© gd© h∏ù ‡HùmeHùmM{ ÒdmYrZ ‡HùmeZ ñ ]mdrgmd{

‡W_md•oŒm : odVaU Ï`dÒWm :JwÈ[m°oU©_m, A‹`mÀ_ ‡oVÓR>mZ,24 Owc° 2002 1020 gXmoed [{R>, [wU{ 30.

Xya‹doZ : 4476442

3lr_V≤ Xmg]m{Y

c{oIH{ùM{ _Zm{JVlrg_Wm™¿`m ‡{aU{Z{ [a_h®g gX≤JwÈ Òdm_r _mYdZmWm®Zr 1979

[mgyZ "_mV•Ò_•oV' J®Wmc`mV g_W© ∫ù Hù°. A®]yVmB© J–{ `m®¿`m ImgAmJhmÒVd lrXmg]m{Ymdarc ‡dMZmg ‡ma® H{ùcm. ‡À {Hù gm{_dmarg®‹`mHùmir 5&& V{ 6& `m d{imV oZÍù[U H{ùc{ OmV Ag{. gmYHùm®ZmgmYZ{¿`m —ÓQ>rZ{ AÀ ®V CX≤]m{YHù, ‡À {Hù e„XmMm Im{cmV OmDùZ AW©gm®JUmar Òdm_rOtMr ‡mgmoXHù ‡dMZ{ E{HùyZ lm{À`m®Mr g®ª`m doY©ÓUw hm{DùcmJcr. OmJm A[war [S>y cmJcr ÂhUyZ [wT>{ Hù°. HùZ©c gm{_Um®¿`m"gÀ`gmB© oZc`_≤'_‹ { ‡dMZ{ gwÍù amohcr. 1991 [ ™V oZÀ` Z{_mZ{‡dMZ{ H{ùcr J{cr. g®[yU© Xmg]m{Y Z K{Vm Hùmhr oZdS>Hù g_mgm®daÒdm_rOtZr oddaU H{ùc{. À`mV XeHù 1 g_mg 1, 4, 5, 9, XeHù 3g_mg 10, XeHù 4 ZdodYm^∫ùr g_mg 3, 4, 9, XeHù 5 g_mg 1,2, 3, 9, XeHù 6, 7, 8 `mVrc oZdS>Hù g_mg `mda ‡dMZ{ Pmcr.Vr gd© ‹doZo\ùVtda K{Vcr J{cr. À`m¿`m e® amda ‹doZo\ùVr AmOC[c„Y Amh{V. Òdm_rH•ù[{Z{ `m X{hmHùS>yZ h{ Òdm_rHùm ©, lrg_Wm™Mr g{dmhmVyZ KS>cr `mMm AÀ ®V AmZ®X A®VHùmir A®V:HùaUmV XmQ>yZ amohcmAmh{. hr ‡dMZ{ ‹doZo\ùVtdÍùZ e„Xe: CVÍùZ K{ `mM{ ^mΩ`hr `mOrdmcm cm^c{. À`mVyZ ÒdV:Mr gmYZm AmoU g®Vm®Mr g{dmhr KS>cr h{_hX≤ mΩ` Amh{. `m[wT>{ _mà Aer g{dm KS>{c Ag{ oXgV Zmhr. X{h WHùcmAmh{. odlm®Vr _mJVm{ Amh{. `m[wT>{ À`mda OmÒV VmU X{U{ e∑` Zmhr. [UOr g{dm hmVyZ KS>cr À`mMmM AmZ®X odcjU hm{V Amh{. Vm{ AmZ®X,g_mYmZ, em®Vr A®V:HùaUmV Hùm|XyZ amohcr Amh{. ocohcm J{c{cm ‡À {Hùe„X h{ "am_Zm_' Amh{, `m Agr_ l’{Z{, oZÓR>{Z{ h{ c{IZ KS>c{ Amh{.h{ AÎ[ÒdÎ[Hùm © ¡`m®Zr HùadyZ K{Vc{ À`m _m¬`m [a_o‡`, [a_X`mcw,lrkmZ{ da _mCcr, lrg_W©, [a_h®g gX≤JwÈ Òdm_r ÒdÍù[mZ®X, [a_h®ggX≤JwÈ Òdm_r _mYdZmW AmoU gd© g®Vm®Mr _m®oX`mir `m®¿`m [a_ [mdZMaUHù_cr hr g{dm AÀ ®V _Zm{ md{ g_[©U HùÍùZ h{ oZd{XZ [yU© HùaV{.

24 OyZ 2002, gHùmir 7.30

4 lr_V≤ Xmg]m{Y

[a_h®g gX≤JwÈ Òdm_r _mYdZmW, [wU{O›_ : 1 Am∞∑Q>m{]a 1917 Hùm{Hù]Z, Hùm{HùU.oZ`m©U : 30 Owc° 1996 JwÈ[m°oU©_m, [wU{.

[ma_moW©Hù q[S>. d`m¿`m Xhmd{ dfr© ^JdX≤JrVm hmVr Amcr.À`mZ®Va lrXmg]m{Y, lrkmZ{ dar h{ ‡_wI A¤°V J®W ‡_mU _mZyZ À`mM{qMVZ, _ZZ, VXZwgma AmMaU HùÍùZ AmXe© OrdZ KS>dc{. g_W© am_Xmg,lrkmZ{ da _hmamO `m®Zm gX≤JwÈÒWmZr g_OyZ [ma_moW©Hù gmYZ{g ‡ma®H{ùcm. 1968 _‹ { [a_h®g gX≤JwÈ Òdm_r ÒdÍù[mZ®X, [m®dg `m®M{ ‡W_Xe©Z KS>c{ d À`m®¿`m AZwJhmMm cm^ Pmcm. 1973 [ ™V gmYZm [yU©hm{DùZ gX≤JwÍù®HùS>yZ ZmW g®‡Xm`mM{ gX≤JwÈ[X ‡mflV Pmc{. ew’ [a_mWm©Mm‡Mma, ‡gma Hùa `mMr Amkm Pmcr. À`mZwgma Hùm`m©g ode{f ‡ma® Pmcm.

]mcd`m[mgyZ [ma_moW©Hù g®ÒHùma KS>md{ `mgmR>r ]mcg®ÒHùma H{ù®–{HùmT>cr. VÈU, gwoeojV, gwg®ÒH•ùV ÒÃr[wÈfm®Zm AZwJ•hrV HùÍùZÀ`m®¿`mHùS>yZ g_m{a ]gdyZ gmYZm HùadyZ K{Vcr. hOmam{ oÒÃ`m®¿`mOrdZmcm [ma_moW©Hù AoYÓR>mZ X{DùZ ‡mflV [oaoÒWVrV AmZ®XÍù[ OrdZOJm`cm oeHùdc{. `m _hŒdm¿`m d AdKS> Hùm`m©V Òdm_rOtZm À`m®¿`mghY_©MmoaUr gm°. gacmVmB© `m®M{ gdm™JmZ{ ghHùm © cm^c{.

‡dMZ{, gÀg®J, gmYHù _{imd{, [Ã{, AmZ®X`mÃm, J®WoZo_©Vr,XyaXe©Z Aem ododY _m‹`_m¤ma{ ew’ [a_mWm©Mm ‡Mma, ‡gma H{ùcm. EHùmMoR>HùmUr [w `mV amhyZ R>amodHù gmYHù lm{À`m®[wT>{ oZÍù[Um¤ma{ [ma_moW©HùodMma R>gdc{. À`mVyZ CŒm_ gmYHù oZ_m©U H{ùc{. Am[Î`m [˚MmVhr h{[odà X{dHùm © [wT>{ Mmcy ahmd{ `mgmR>r CŒmamoYHùmar Z{_c{. Hùmhr [ma_moW©Hù_mJ©Xe©Z HùaUma{ ÒÃr[wÈf oZdS>yZ À`m®Zm h{M Hùm © ododY ^mJmV Hùa `mMrAmkm H{ùcr. [w `mgmaª`m oR>HùmUr gmYHùm®Zm oZÀ` ‹`mZYmaUm em®VV{Z{HùaVm `mdr `mgmR>r ^Ï` dmÒVw oZ_m©U H{ùÎ`m. Òdm_rOt¿`m B¿N>{‡_mU{À`m®¿`m [˚MmV≤ À`m®¿`m oeÓ`dJm©HùS>yZ h{ Hùm © gmVÀ`mZ{ gwÍù Amh{. À`mcm‡oVgmX \ùmaM Mm®Jcm cm^Vm{ Amh{.

H H H

5lr_V≤ Xmg]m{Y

&& lram_ &&lr_V≤ Xmg]m{YXeH$ 1 g_mg 9[a_mW© ÒVdZ

1) AmVm ÒVDù® hm [a_mW© & Om{ gmYH$m®Mm oZOÒdmW© &Zm®Var g_Wm©_‹ | g_W© & `m{J hm &&1&&

2) Amh{ Var [a_ gwJ_ & [oa OZmgr Omcm XwJ©_ &H$m® O`mM| MwH$c| d_© & gÀg_mJ_mH$S>{ &&2&&

3) ZmZm gmYZm®M{ CYma & hm am{H$S>m ]˜gmjmÀH$ma &d{XemÒÃt O| gma & V| AZw dmg { &&3&&

4) Amh{ Var MhyßH$S>{ & [ar AUw_mà —ÓQ>r Z [S>{ &CXmg [ar {H$rH$S>{ & [mhmVm oXg{Zm &&4&&

5) AmH$me_mJr© JwflV [®W & OmUVr `m{oJ { g_W© &BVam®g hm Jw mW© & ghgm Z H$i{ &&5&&

6) gmamM|oh oZOgma & AI®S> Aj° A[ma &Z{Dù® Z eH$Vr VÌH$a & H$m®ht H{ùÎ`m &&6&&

7) V`mg Zmht amO^ { & AWdm Zmht AoΩZ^ { &AWdm Òdm[X^ { & ]m{cm|M Z { &&7&&

8) [a]˜ V| hmcd{Zm & AWdm R>mdhr MwH{ùZm &H$mim®Var Mi{Zm & O{WrMm V{W| &&8&&

9) E{g| V| oZO R>{dU| & H$Xmo[ [mcQ>m| Z{U{ &AWdm ZÏh{ AmoXH$ CU| & ]hwVm® H$mi| &&9&&

10) AWdm V| KgdQ>{Zm & AWdm A—Ì` hm{ {Zm &Zm®Var [mhVm oXg{Zm & JwÈA®OZ|odU &&10&&

11) _mJmß `m{oJ { g_W© & À`m®Mmoh oZOÒdmW© &`mog ]m{ocO{ [a_mW© & [a_Jw ÂhUm°oZ &&11&&

12) O|ht em{YyZ [mohcm & À`mgr AW© gm®[S>cm &{am® Agm{oZ Ac‰` Omcm & O›_m{O›_t &&12&&

13) A[yd©Vm `m [a_mWm©Mr & dmVm© Zmht O›__•À`mMr &AmoU [Xdr gm`m{¡`V{Mr & go›ZYoM cm { &&13&&

6 lr_V≤ Xmg]m{Y

14) _m`m odd{H|ù _mdi{ & gmamgma odMma H$i{ &[a]˜ V|hr oZdi{ & A®V`m©_t &&14&&

15) ]˜ ^mgc| CX®S> & ]˜t ]wS>mc| ]˜m®S> &[®M yVm®M{ Wm{Vm®S> & VwN` dmQ>{ &&15&&

16) ‡[®M dmQ>{ coQ>H$m & _m`m dmQ>{ cm[oUH$m &ew’ AmÀ_m odd{H$m & A®Vat Amcm &&16&&

17) ]˜oÒWV ]mUVm® A®Vat & g®X{h J{cm ]˜m®S>m]mh{at &—Ì`mMr OwZr OO©ar & Hw$ohQ> Omcr &&17&&

18) E{gm hm [a_mW© & Om{ H$ar À`mMm oZOÒdmW© &AmVm® `m g_Wm©g g_W© & oH$Vr ˜Um°oZ ˜Umd| &&18&&

19) `m [a_mWm©H$oaVm® & ]˜moXH$m®og odlm_Vm &`m{Jr [mdVr V›_`Vm & [a]˜t &&19&&

20) [a_mW© gH$im®g odgmdm & og’ gmYw _hmZw mdmß &g{Ir gmoŒdH$ OS> Ordm® & gÀg®J{H$ÍùZr &&20&&

21) [a_mW© O›_mM{ gmW©H$ & [a_mW© g®gmat VmaH$ &[a_mW© XmIdr [acm{H$ & Ymo_©H$mgr &&21&&

22) [a_mW© Vm[gm®gr Wma & [a_mW© gmYH$m®gr AmYma &[a_mW© XmIdr [ma & ^dgmJamMm &&22&&

23) [a_mWr© Vm{ am¡`Ymar & [a_mW© Zmht Vm{ o^H$mar &`m [a_mWm©Mr gar & H$m{Umg ⁄mdr &&23&&

24) AZ®V O›_tM| [w ` Om{S>{ & VarM [a_mW© KS>{ &_wª` [a_mÀ_m AmVwS>{ & AZw dmgr &&24&&

25) O{U| [a_mW© dm{ioIcm & V{U| O›_ gmW©H$ H{ùcm &{a Vm{ [m[r O›_cm & Hw$cj`mH$maU| &&25&&

26) Agm{ ^JdÀ‡mflVrodU & H$ar g®gmamMm grU &À`m _wIm©M{ _wImdcm{H$Z & H$Íù®M Z { &&26&&

27) ^Î`mZ| [a_mWr© ^amd| & eara gmW©H$ H$amd| &[yd©Om®g C’amd| & hoa^∫ùr H$ÍùZr &&27&&

BoV lrXmg]m{Y{ JwÈoeÓ`g®dmX{ [a_mW©ÒVdZ Zm_ g_mg Zd_ &&9&&

7lr_V≤ Xmg]m{Y

&& lram_ &&1) AmVm® ÒVDù® hm [a_mW© & Om{ gmYH$m®Mm oZOÒdmW© &

ZmVar g_Wm©_‹ | g_W© & `m{J hm &&1&&lr_V≤ Xmg]m{YmMm [ohcm XeH$ hm ÒVdZZm_ XeH$. `m XeH$mV

oZaoZamiÁm Jm{ÓQ>tM{ ÒVdZ H{ùc{c{ Amh{. hm À`m XeH$mVrc Zddm g_mg[a_mW©ÒVdZ. AÀ ®V _hŒdmMm [aßVw H$i `mg AdKS> g_mg Amh{.

g®Vm®Zm `m OJmcm [a_mWm©I{arO H$mhr gm®Jm`M{ ZgV{ AmoU⁄m`M{hr ZgV{. g_mOm_‹ { [a_mWm©odf`r ]a{M J°ag_O Amh{V. V{ Xyahm{DùZ ew’ [a_mW© g_mOmcm H$imdm, Vm{ cm{H$m®¿`m A®V:H$aUmV R>gmdm,ÍùOmdm `mgmR>r g®V J®WaMZm H$aVmV. lr_V≤ Xmg]m{Y hm J®WamO [a_mW©gm®J `m_‹ { AJJ ` Amh{.

ÒdmW© ÂhUO{ Am[Î`m X{hm[waVm odMma. [amW© ÂhUO{ Am[cm OrdVgm XwgË`mMm Ord Ag{ g_OyZ dmJU{ AmoU [a_mW© ÂhUO{ EH$ ^Jd®VMgd©Ã ^ÍùZ Agm ]m{Y R>{dyZ gdm™er AÀ ®V ‡{_mZ{, Z_V{Z{ dV©Z H$aU{.

[a_mW© hr H•ùVr Zmhr, JVrhr Zmhr. Vr EH$ oÒWVr Amh{. [a_mW©h{ OrdZgd©Òd Amh{. [a_mWm©odaohV OrdZ oZaW©H$ Amh{. Aem OrdZmMrqH$_V ey›` Amh{. g®gmamV Xj Amh{. [U Om{ [a_mWm©cm od›_wI Amh{À`mM{ _wImdcm{H$Z X{Irc H$Íù Z { Ag{ g_W© [aIS>[U{ ]OmdVmV AmoU[a_mWm©M{ ÒVdZ H$aVmV.Om{ gmYH$m®Mm oZOÒdmW© -

[a_mWm©M{ _hŒd gm®oJVÎ`mZ®Va [a_mW© hm gmYH$m®gmR>r Amh{ hrXwgar Jm{ÓQ> g_W© gm®JVmV. ]’, _w_wjw, gmYH$, og’. ‡À {H$OU `m MmaAdÒWm®[°H$r EH$m AdÒW{V AgVm{. ]hwg®ª` _®S>ir ]’ AdÒW{V ÂhUO{KaXma, g®gma, _mZ_amV], gŒmm, g®[Œmr `m_mJ{ OrdZ^a YmdV AgVmV.hOmam{ _mUgmV EImXmM _w_wjw ]ZVm{. ÒdmW© gm{S>yZ [a_mWm©Mr B¿N>mYaVm{. gÀg®Jmcm OmDù cmJVm{. À`m[wT>{ gmYH$mM{ OrdZmcm ‡ma® hm{Vm{.gmYH$ AdJwUmMm À`mJ H$ÍùZ g®Vm®Zm eaU OmVm{. gX≤JwÍù®Mm AZwJhK{DùZ V{ gm®JVrc Vr gmYZm H$am`cm cmJVm{. CŒm_ JwUm®Mm A‰`mgH$aVm{ AmoU ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV Ïhmdr ÂhUyZ _m{R>Ám Y° m©Z{, oO‘rZ{,

8 lr_V≤ Xmg]m{Y

oMH$mQ>rZ{ gmYZ{Mm _mJ© YaVm{. Aem gmYH$mgmR>rM hm [a_mW© Amh{ Ag{g_Wm™M{ gm®JU{ Amh{. BVam®gmR>r [a_mW© Zmhr. Aem hOmam{ gmYH$mVEImXmM H$m{Ur _cm VŒdV: OmUyZ _m¬`mer EH$Íù[ hm{Vm{ Ag{ ^Jd®VÂhUVmV. OrdoedmM{ E{∑` hm{U{, [a_mÀ_m {Q>U{, AmÀ_Xe©Z, B© daXe©ZÒdÍù[]m{Y h{ EH$mM AWm©M{ e„X Amh{V. `mcmM "[a_mW©' ÂhUVmV.

[a_mW© H$aUmar H$mhr _®S>ir oXgVmV. [U À`m®¿`mV \ùaH$ Amh{.‹`mZZm_moX gmYZm H$ÍùZ H$mhr _®S>ir CŒm_ gmYH$ Pmcr. H$mhrg®VÀdm[ ™V [m{hm{Mcr. [U H$mhr _®S>ir O›_^a gmYZm H$aVmZm oXgVmV.[U À`m®¿`mV H$mhrM Mm®Jcm ]Xc Pmc{cm oXgV Zmhr. À`mM{ H$maU[a_mWm©V ZwgÀ`m ]m¯ H$_m™Zm _hŒd Zmhr. Vw_Mr ]mh{aMr d{e yfm H$m``m[{jm A®VamV H$m` Amh{ `mcm _hŒd Amh{. A®VamV ew’ ^md, oZÓH$m_^∫ùr, B© daoZÓR>m, JwÈoZÓR>m oH$Vr Amh{. oda∫ùr, odd{H$, gd©ÒdmMm À`mJH$a `mMr V`mar H$m` `mda [a_mW© Adc®]yZ Amh{. [a_mWm©V EH$moR>H$mUmhyZ XwgË`m oR>H$mUr Om`M{ Zmhr. A®V_w©I hm{DùZ Am[Î`mÒdÍù[m¿`m oR>H$mUr ÒdÒW ]gU{ Amh{. ÒdÍù[oÒWV hm{U{ Amh{. H{ùdiX{hmZ{ ÒdÒW ]gm`M{ ZgyZ _ZmMr Midi ]®X H$ÍùZ _Z ]w’r ÒdÍù[mVoÒWa H$amd`mMr Amh{. hr gdm©V AdKS> Jm{ÓQ> Amh{. `mgmR>r XrK©H$mc,gX≤JwÍù®¿`m _mJ©Xe©ZmImcr Z{_mZ{ gmYZm ‹ { JmR>{[ ™V H$amdr.

ÒdÍù[ ÂhUO{ Am[c{M Íù[, [U "VŒdoZagZm C[ar' ÂhUO{ X{h[®M_hm yVm®Mm Amh{. `mVrc [•œdrVŒd ]mh{a¿`m [•œdrVŒdmV, Am[VŒd]mh{a¿`m Am[ VŒdmV Ag{ o_idrV J{Î`mda _mJ{ O{ CaV{ V{M Vy Amh{g."H$mhrM CaV Zmhr, h{ ¡`mcm H$iV{ Vm{M Vy' Ag{ gX≤JwÈ gm®JVmV. [UgmYZm H$ÍùZ `mMm AZw dM ø`mdm cmJVm{.

ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{ `mgmR>r ¡`m gmYZm gm®oJVÎ`m Amh{V,À`mV Xm{Z ‡_wI A®Va®J gmYZm Amh{V 1) ‹`mZYmaUm 2) Zm_Ò_aU.‹`mZmV gm{@hß H$aVm H$aVm Ah® Z{ À`m g: V o_iyZ Om`M{ Amh{.Zm_Ò_aUmV Zm_ K{Vm K{Vm am_Íù[ hm{DùZ Om`M{ Amh{.

‹`mZgmYZ{V hR>`m{J AmoU amO`m{J Xm{Z _mJ© Amh{V. hR>`m{J hmH$ÓQ>mMm _mJ© Amh{. amO`m{J hm ^∫ùrgohV `m{J AgÎ`mZ{ hR>`m{Jm¿`m

9lr_V≤ Xmg]m{Y

VwcZ{Z{ gwc^ _mJ© Amh{. amO`m{JmMm A‰`mg `m{Ω` [’VrZ{ H{ùÎ`mg Ord]˜Íù[ hm{Dù eH$Vm{. ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{Dù eH$V{.

H$m{UVrhr gmYZm H$arV AgVmZm _r `mM O›_mV Vr ÒdÍù[oÒWVr‡mflV H$ÍùZ K{B©Z Aem oZ˚M`mZ{ AmoU AmÀ_od˚dmgmZ{ —T>Vm[yd©H$ gmYZmH$arV ahmd{. Am[Î`m ÒdV:da od˚dmg ÂhUO{ [a_{ damda od˚dmg.

ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV Ïhm`cm H$m{Umcm oH$Vr H$mi cmJ{c V{ gm®JVm {VZmhr. AmŒmm[ ™V O{ g®V hm{DùZ J{c{ À`m®Zm X{Irc Xhm drg df{© gmYZmH$amdr cmJcr. πùoMV≤ EImX{ g®V O{ O›_V:M ÒdÍù[]m{Y K{DùZ {VmV. [UEH$Xm ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV Pmcr H$r gd© g®V gmaI{. \ùaH$ amhVm{ Vm{ À`m®¿`mÒd^mdmV, ‡]m{Y e∫ùrV. [U gd© g®V ^Jd®Vmer EH$Íù[ AgVmV.

hr ÒdÍù[oÒWVr H{ùÏhm ‡mflV hm{V{? CX®S> gmYZm H{ùÎ`mZ®Va ¡`md{i{cmgmYH$m¿`m cjmV {V{ H$r H$ÍùZ H$mhr hm{V Zmhr, V{Ïhm Vm{ Am[Î`m oR>H$mUrÒdÒW hm{Vm{. gd© YamYa g®[V{, V{Ïhm Vm{ ÒdÍù[oÒWV hm{Vm{.ZmVar g_Wm©_‹ { g_W© & `m{J hm &&1&&

g®gmamV H$mhr Mm®JÎ`m Jm{ÓQ>r KS>Î`m H$r Am[U `m{J Mm®Jcm hm{VmAg{ ÂhUVm{. Vgm [ma_moW©H$ `m{Jhr AgVm{. A¤°V J®Wm®Mm AW© CcJS>U{,‹`mZ Zm_mV a®JyZ amhU{, gX≤JwÈH•ù[m hm{U{ h{ g_W© `m{J Amh{V. [UgmYH$mcm Am[Î`m gmYZ{Z{ ode{fV: gX≤JwÈH•ù[{Z{ ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{U{AmoU [wT>{ À`m OmUrd{M{hr Z{Urd{V Íù[m®Va hm{U{ hr Or oÒWVr AI®S> amhU{hm "g_Wm©_‹ { g_W© `m{J' Amh{. hmM ‡À {H$ gmYH$mcm A[{ojV Amh{.hmM gmYZ{Mm e{dQ> Amh{. `mcmM "[a_mW©' ÂhUO{ "gmYH$m®Mm oZOÒdmW©'ÂhQ>c{ Amh{.2) Amh{ Var [a_ gwJ_ & [oa OZmgr Omcm XwJ©_ &

H$m® O`mM| MwH$c| d_© & gÀg_mJ_mH$S>{ &&2&&Agm hm [a_mW© dÒVwV: gm{[m Amh{. [U XwJ©_ ÂhUO{ AdKS>

Pmcm. H$maU g®V g_mJ_ Zmhr. Am[Î`mcm Oa g®V {Q>c{, À`m®Zr Am[cmA®oJH$ma H{ùcm, AZwJh oXcm, À`m‡_mU{ Am[U dmQ>Mmc H$am`cm cmJcm{,Va Vm{ gm{[m Amh{. H$maU ÒdÍù[oÒWVr hr Am[crM oÒWVr Amh{. _cmM_r {Q>m`M{ Amh{.

10 lr_V≤ Xmg]m{Y

[hmd{ Am[Umog Am[U & `m Zm®d kmZ &&]mh{a¿`m "_r'Z{ AmVÎ`m "_r'cm {Q>U{. AmVrc "_r' h{ ÒdÍù[ AmoU]mh{aMm "_r' hm Ah®H$ma. hm Ah®H$ma ÂhUO{ ]mh{aMm "_r' OmU{. _r Jar],_r lr_®V, _r gw®Xa, _r Hw$Íù[ hm Om{ Am[cm g_O À`mcm "Ah®H$ma' Ag{ÂhUVmV. hm Ah®H$ma J{cm H$r AmVrc "_r' Am[m{Am[ ‡JQ> hm{V AgVm{.`mcmM ÂhUVmV "ÒdÍù[oÒWVr'. Am[U Am[Î`mcm [mhU{ `mcmM "[a_mW©'ÂhUVmV. hr oÒWVr g®V g_mJ_mZ{, g®Vm®¿`m gmo›Z‹`mZ{ ghO o_iV{.

[a®Vw g®V g_mJ_ H$m` gm{[m Amh{? "]hw AdKS> Amh{ g®V {Q>r'Ag{ g®VM ÂhUVmV. H$maU g®V AgVmV, [U Am[Î`mcm À`m®Mr Am{iI[Q>m`cm [mohO{. g®V ZmhrV, Ag{ H$Yr hm{V Zmhr. g®V [ydr© hm{V{, AmOAmh{V AmoU [wT>{hr amhUma. H$maU g®Vm®¿`m Íù[mV ^Jd®VM ahmV AgVm{.[U À`m®Zm Am{iIU{, V{ H$m` ÂhUVmV V{ H$iU{ h{ H$R>rU. À`m®Zr H{ùc{cm]m{Y JhU H$a `mMr e∫ùr Am[Î`mOdi ZgÎ`m_wi{ g®V {Q> XwJ©_ PmcrAmh{. g®Vm®Zm Am{iI `mgmR>r Am[U ‡W_ gmYZm H{ùcr [mohO{.g®V {Q>r[ydr© gmYZm AmoU g®V {Q>rZ®VaMr gmYZm `mV \ùaH$ Amh{. g®VH$m{Umcm ÂhUmd{?

OZr ^∫ù kmZr odd{H$r odamJr & H•ù[miw _ZÒdr j_md®V `m{Jr &‡ w Xj odÀ[›Z MmVw © OmU{ & V`mM{Z `m{J{ g_mYmZ ]mU{ &&

_Zm{]m{Y¡`m®¿`m gmo›Z‹`mV gmYH$mcm ghOM AmZ®X, V•flVr, em®Vr, g_mYmZ‡mflV hm{V{, À`m gmYy®Mr hr cjU{ g_Wm™Zr gm®oJVcr Amh{V. ^∫ù, kmZr,odd{H$r, odamJr, H•ù[miy, _ZÒdr ÂhUO{ ¡`mM{ _Z Vm„`mV Amh{ Agm,j_mdmZ ñ oH$Vrhr H$m{Ur A[amY H{ùc{ Var j_m, `m{Jr ÂhUO{ ¡`mM{AI®S> AZwg®YmZ Amh{ Agm. ‡ w ÂhUO{ [a_mWm©Vrc AoYH$mar. Xj,Ï wÀ[›Z ÂhUO{ [®S>rV. "e„XkmZ{ [ma®JVw & ]˜mZ®X{ S>wÑVw' MmVw © OmU{ ñg_m{a Amc{cm _ZwÓ` H$gm Amh{ V{ OmUyZ, À`mcm gm_mdyZ K{DùZ, hmVmcmYÍùZ, O{W{ AgVrc V{WyZ À`m®Zm [ÑÁm[ ™V Z{DùZ [m{hm{ModUma{ Ag{ O{H$m{Ur g®V AgVrc, À`m®Mm g_mJ_ [mohO{. hm EdT>mM gwJ_ _mJ© Amh{.[U h{ d_© MwH$c{ Amh{. dÒVwV: Am[crM ÒdÍù[oÒWVr Am[Î`mcm ‡mflV

11lr_V≤ Xmg]m{Y

hm{ `m_‹ { XwJ©_ H$m` Amh{? [U O›_O›_ H$ÓQ> H$ÍùZX{Irc hr oÒWVr‡mflV hm{V Zmhr, `mM{ Am˚M © dmQ>V{. À`mcm H$maU hr _m`mZXr. `mZXr_‹ { gJi{ cm{H$ dhmV Mmcc{ Amh{V. H$ZH$, H$m®Vm, H$rVr© `m¿`m _mJ{gJi{ YmdV Amh{V. `mVyZ Oa Hw$Ur gwQ>y eH$cm, Va À`mcm hrÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{U{ e∑` Amh{. gd©M g®Vm®Zr `m _m`mZXrM{ dU©ZH{ùc{ Amh{. gmoŒdH$, amOg, Vm_g `m oÃJwUm®M{ _{K AmH$mem_‹ { O_c{c{Amh{V. À`mVyZ gVV d•ÓQ>r hm{V Amh{. À`m _hm[yamV gJi{ dmhyZ OmVAmh{V. `mVyZ H$m{U ]mh{a [S>y eH$VmV?

{W EH$oM crcm Vac{ & O{ gd© md| _O ^Oc{ &V`m E{crM WS>r gac| & _m`mOi &&

πùoMV≤ EImXmM Hw$Ur `mVyZ VÍùZ OmVm{. À`mgmR>r "gm{@hß ^mdmM{ Wmd|[{cV &' Om`cm [mohO{. EIm⁄mZ{ Oa R>aodc{ H$r Am[U dhmV Om`M{Zmhr. Am[U Zm_‹`mZmMr H$mg YÍùZ ‡dmhm¿`m CcQ> oXe{Z{ [m{hVCJ_mH$S>{ Om`M{. O{WyZ Am[U Amcm{, À`m oR>H$mUr [aV Om`M{, Vae∑` Amh{. _m`mZXr Amcr Vr ]˜m[mgyZ. od˚d O{ oZ_m©U Pmc{, V{hr]˜m[mgyZ. "EH$m{@hß ]hwÒ`m_≤' _r EH$ Amh{, V{ ]hwodY hm{DùZ ZQ>md{. hmOm{ [ohcm g®H$Î[ Pmcm, À`m g®H$Î[mMm OrdmMm AkmZm_wi{ Pmc{cmod[arV ]m{Y. À`m_wi{ hr _m`mZXr oZ_m©U Pmc{cr Amh{. V{WyZ [w›hm CcQ>{[a_mÀ_mH$S>{, ]˜mH$S>{ [m{hV J{c{ [mohO{. ‹`mZZm_mMr H$mg YÍùZ O{]cdmZ Pmc{, ¡`m®¿`mda gX≤JwÈH•ù[m Pmcr, ¡`m®Zm gÀg®J o_imcm, Aer\ùmaM Wm{S>r _®S>ir CJ_mH$S>{ [m{hV J{cr AmoU "CJ_Xe©Z{ [mdZ Pmcr'ÂhUO{ Vr gd© M°V›`ÒdÍù[, ]˜ÒdÍù[M Pmcr. À`m®Zm ]˜mZ®X, AmÀ_mZ®X‡mflV Pmcm. CJ_m[ocH$S>{ J{Î`mda À`m®Zr _mJ{ diyZ [mohc{, Va "[mUrMAmQ>c{'. [mUr ZÏhV{M _wir. _J h{ [m{hyZ Amc{ V{ H$m`? gmYZ{Mr oÒWVrAer Amh{. _J C⁄m[mgyZ gmYZm ]®X H$Íù. Am[cr ÒdÍù[oÒWVr ghOMAmh{ Zm! _J gmYZm H$emcm? {W{M Jm|Yi hm{Vm{. ^JdX≤JrV{¿`m oVgË`mA‹`m`mV AOw©ZmMm ^Jd®Vm®Zm hmM ‡˚Z hm{Vm. AmÂhr g_Àd]w’r Yamdrh{M Zm! _J YaVm{ Zm! `m w’mgmaª`m Km{a H$_m©V Vy _cm H$emcm[mS>Vm{g? [U g_Àd]w’r `m`cm H$_m©¿`m _mJm©Z{M Om`cm cmJV{, h{

12 lr_V≤ Xmg]m{Y

AOw©Zmcm H$im`cm AR>am A‹`m` gm®Jmd{ cmJc{.gmYZ{ O{ H$mht gmYmd| & V| Vm| Am[UoM Òd^md| &V{W gmYH$m¿`m Zmd| & ew›`mH$ma &&

gmYZm H$ÍùZ O{ gm‹` ‡mflV H$ÍùZ ø`m`M{, V{ gm‹` Am[UM Òd ® Amhm{V.[U h{ H$im`cm ‡W_ CX®S> gmYZm H$amdr cmJV{. "EH$mEH$r g_OU{ KS>VZmhr &' "VV≤ Àd_≤ Aog' h{ gX≤JwÈdMZ H$mZmda [S>Î`m]am{]a "Ah®]˜moÒ_' Agm ]m{Y K{DùZ Hw$Ur CR>cm AgVm, Va VÀjUr Vm{ _m{H$imMPmcm AgVm. [U Ag{ hm{V Zmhr. _J AmVm H$_m©[mgyZ ‡ma® H$am`Mm.H$_©, C[mgZm, ‹`mZ, gÀg®JVr h{ gJi{ `mV Amh{. dÒVwV: H$mhrM H$am`M{Zmhr, Ag{ H$am`M{ Amh{. Òd-ÒW ]gm`M{ Amh{. [U [mM o_oZQ>{ ÒdÒW]gU{ hm{V Zmhr. ÒdÒW hm{ `mgmR>r gd© gmYZm Amh{.Amh{ Var [a_ gwJ_ & [oa OZmgr Pmcm XwJ©_ &[a_mW© [a_ gwJ_ Amh{. [oa ÂhUO{ [U. OZmgr ñ OZ ÂhUO{ Am[U gJi{.Am[Î`mcm hm XwJ©_ ÂhUO{ AdKS> Pmcm Amh{. Am[Î`mcm "ÒdÍù[oÒWVr'h{ Jm°S>]®Jmc dmQ>V{. Am[crM oÒWVr Am[Î`mcm H$iV Zmhr.

hm gwJ_ [a_mW© Am[Î`mcm XwJ©_ Pmcm `mM{ AmUIr EH$ ‡_wIH$maU X{h _Z ]w’r Am[Î`m Vm„`mV ZmhrV. Am[U À`m®¿`m Vm„`mV J{cm{Amhm{V. [a_mW© H$iyZ Vm{ oÒWa Ïhm`cm ]w’r AÀ ®V oZ˚Mc Ïhm`cmcmJV{. [a_{ damI{arO {W{ H$mhrhr Zmhr. Vm{M gd©Ã ^ÍùZ Amh{. V{W{MAm[Î`mcm Om`M{ Amh{. À`mM{M Realisation Ïhm`M{ Amh{ ÂhUO{AZw d ø`m`Mm Amh{. "_r H$m{U' h{ ‡W_ H$iyZ K{Vc{ H$r _J Am[m{Am[gJi{ od˚dM ]˜Íù[ hm{V{. Aer ]w’r AÀ ®V oÒWa hm{U{, `mcmM"Ï`dgm`moÀ_H$m ]w’r' ÂhUVmV. Aer ]w’r AmoU AÀ ®V em®V, gw‡g›Z,oZ˚Mi _Z Ïhm`cm [mohO{. _Z AmoU ]w’r Xm{›hr hmVmV hmV KmcyZ J{c{H$r [a_mW© hm{Vm{. h{ "`m{JmM{ gma' Amh{. aOm{JwUr _Z gŒdJwUr ]w’r¿`mhmVmV hmV KmcyZ Om`cm cmJc{ H$r g_Omd{ Am[cm [a_mW© CŒm_ MmccmAmh{. Ag{ hm{ `mgmR>r [a_mW© ÒVdZ H$am`cm [mohO{. "VqÉVZ® VÀH$WZ®A›`m{› ® VÀ‡]m{YZ_≤' Ag{ Ïhm`cm [mohO{. gmaª`m g®gmam¿`m Jm{ÓQ>r,amOH$maU, g_mOH$maU ZH$m{. OrdZm_‹ { gmaIm ‡H•ùVrJV odMma hm{Vm{.

13lr_V≤ Xmg]m{Y

[wÈfmMm odMmaM Zmhr. Am[cr —ÓQ>r gmaIr ]oh_w©I Amh{, Vr A®V_w©IH{ùcr [mohO{. VaM Vr ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{U{ e∑` Amh{.H$m O`mM{ MwH$c{ d_© & gÀg_mJ_mH$S>{ &&2&&g®V Oar {Q>c{, Var À`m®Mm g_mJ_ H$gm H$am`Mm? À`m®Zm {Q>yZ H$m`odMmam`M{, h{hr _mohVr ZgV{. g®V {Q>c{M Va À`m®Zm VrZ Jm{ÓQ>rodMmamÏ`m ñ _r H$m{U? [a_{ da H$m{U? od˚d H$m` Amh{? _J V{ gm®JVmVH$r, ""od˚d hr AgV≤ dÒVw Amh{. Zm_, dU©, Íù[, AmH$ma h{ gJi{ dadaM{AgyZ od˚dmM{ AoYÓR>mZ Om{ [a_mÀ_m Vm{ AmoU VwP{ OrdmM{ AoYÓR>mZEH$M Amh{. ÂhUyZ Vyhr Zmhrg, od˚dhr Zmhr. EH$ [a_mÀ_mM Amh{.''C[oZfXm®[mgyZ gd©OU h{M gm®JVmV. [U V{ JhU H$a `mMr e∫ùr OaoeÓ`m_‹ { Ag{c Va gÀg_mJ_mMm À`mcm C[`m{J hm{B©c AmoU À`mcmÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{B©c. [U h{ d_© MwH$c{, Va gÀg_mJ_ KS>yZ X{IrcÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{Uma Zmhr.

Òdm_r ÒdÍù[mZ®Xm®H$S>{ EH$ gmYH$ {V. Òdm_rOtZr À`m®Zm gm®oJVc{,"_Z hiyhiy A®V_w©I H$ÍùZ ‹`mZmcm ]gmd{.'

"A®Var didm{oZ`m _Zm & JJZ Xmdr &'Ag{ [wT>{ EH$Xm [ÃmVyZ H$iodc{. [U À`m gmYH$m®Zm V{ JhUM Pmc{ Zmhr.V{ [wT>{ oH$À {H$ df{© Am[Î`m JÉrda gVa®Or A®WÍùZ CVmU{ [S>V AmoUAmH$memH$S>{ [hmV. AmVm `m [’VrZ{ ÒdÍù[oÒWVr H$er ‡mflV hm{Uma?ÂhUO{ g®V {Q>c{ Var d_©M H$ic{ Zmhr, Ag{ hm{Dù eH$V{.3) ZmZm gmYZm®M{ CYma & hm am{H$S>m ]˜gmjmÀH$ma &

d{XemÒÃt O| gma & V| AZw dmg { &&3&&gmYZm AZ{H$ ‡H$ma¿`m Amh{V. Am[m[Î`m gmYZ{_‹ { Om{ Vm{ X®J

Amh{. À`m¿`m —ÓQ>rZ{ Vr gmYZm Mm®JcrM Amh{. Zm_Ò_aU, JrVm,kmZ{ darMm A‰`mg, gÀg®JVr, ‹`mZ, gm{@hß ]m{Y Aem AZ{H$gmYZm®[°H$r H$m{UÀ`mhr gmYZm Am[m[Î`m ‡H•ùVrY_m©‡_mU{ ‡À {H$mZ{H$amÏ`m. [U g_Wm™M{ ÂhUU{ `m gJiÁm CYmar¿`m gmYZm Amh{V. H$maU`m gd© gmYZm®Zm H$mhr H$mi, H$mhr df{© ⁄mdr cmJVmV. Var hdr Vr‡g›ZVm, AmZ®X o_iV Zmhr, AmoU o_imcm Var Vm{ gVV oQ>H$V Zmhr.

14 lr_V≤ Xmg]m{Y

h{cH$md{ ImV amhVm{. H$maU g®gmamV gwI Xw:I Xm{›hr Amh{. À`mVhrgwI [mhVm Odm[mS>{ & Xw:I [d©VmEdT>{ &&

g_W© ÂhUVmV, g®gmar OZm gwI Omc{ & E{g{ X{oIc{ Zm E{H$c{ &¡`m®Zr qhS>yZ ^maV [mohcm, V{ ÂhUVmV, "g®gmam_‹ { oZIi gwI ‡mflVPmc{ AmoU _ZwÓ` AmZ®XoZ ©a Pmcm Ag{ Hw$R>{ [mohc{ Zmhr.' _J Agmg®gma Q>mH$m`Mm H$m? Zmhr. Zm_Ò_aU[yd©H$ g®gma H$am`Mm. ZaO›_mV _wª`‹ { AmÀ_Xe©Z. g®gma Jm°UÀdmZ{ ø`m`Mm, g®gmamVrc gwIXw:I{ Jm°U Yam`Mr.

g®Vm®H$S>{ {UmË`m _®S>irV Xm{Z ‡H$maMr _®S>ir AgVmV.1) g®gmamVrc AS>MUr gm{S>od `mgmR>r, 2) [a_mW© H$a `mgmR>r. ¡`m®Zm[a_mW©M ‡mflVÏ` Amh{, V{ EH$ g®V J{c{ Va XwgË`m g®Vm®¿`m em{YmVAgVmV. H$maU ÒdÍù[]m{YmM{ ‹ { JmR>{[ ™V À`m®Zm g®Vg_mJ_mMr,g®Vm®¿`m _mJ©Xe©ZmMr AmdÌ`H$Vm AgV{.ZmZm gmYZm®M{ CYma & hm am{H$S>m ]˜gmjmÀH$ma &`m Am{drV g_W© ÂhUVmV, ÒdÍù[oÒWVr hr Or gmYZm À`m Ï`oVoa∫ùO{dT>Ám gmYZm Amh{V, À`m gJiÁm CYma Amh{V. [wT>{ H{ùÏhmVar \ùc–w[hm{UmË`m. `mMm AW© Am[U O{dT>Ám gmYZm H$aVm{, À`mMm _m{ham OaÒdÍù[oÒWVrH$S>{ Zg{c Va gmË`m gmYZm CYmarMm Ï`dhma Amh{. [U `mMmAW© BVa gmYZm®M{ oZamH$aU H{ùc{c{ Zmhr. À`m gmYZm `m{Ω` [’VrZ{ H{ùÎ`mJ{Î`m, Va H$mcm®VamZ{ ÒdÍù[oÒWVr[ ™VM OmUma.d{XemÒÃt O| gma & V| AZw dmg { &&3&&"Ah® ]˜moÒ_' h{ d{XemÒÃmM{ gma Amh{. ]˜ - [a_mÀ_m Amh{ Vm{ AmZ®XÍù[Amh{. Vm{ gd©H$mi, gd©k, gd©ÒWir Amh{, h{ [am{jkmZ AmoU "_rM V{ ]˜Amh{' Aer AZw yVr {U{, AI®S>- AJXr V°cYmamdV Vr YmaUm AgU{, _r]˜ Amh{ `mMr odÒ_•Vr H$Yrhr Z hm{U{ hm Vm{ gmjmÀH$ma. ‡W_ H$mhr H$mi_YyZ _YyZ `m ]m{YmMr odÒ_•Vr hm{V{, ÒdÍù[oÒWVr[mgyZ Ord ¿ wV hm{Vm{.[U gVV¿`m AZwg®YmZmZ{ hm ]m{Y AI®S> amhU{ e∑` hm{V{.4) Amh{ Var Mhy®H$S>{ & [ar AUw_mà —ÓQ>r Z [S>{ &

CXmg [ar {H$rH$S>{ & [mhmVm® oXg{Zm &&4&&[a_mÀ_m gd© oR>H$mUr ^ÍùZ Amh{. Vm{ Zmhr Aer EH$hr dÒVw Zmhr.

15lr_V≤ Xmg]m{Y

O{ Am[U [mhVm{ V{ Vm{M Amh{. [U Am[Î`mcm dU©, Íù[, AmH$ma[mh `mMr gd` Amh{. [U O{ —ÓQ>rcm oXgV Zmhr, _Zmcm ^mgV Zmhr,]w’rcm ¡`mM{ qMVZ H$aVm {V Zmhr, V{ H$g{ gmYm`M{? g_W© ÂhUVmV ñ

_r [U OmUm{oZ À`mJmd| & ]˜ hm{DùZ AZw dmd{ &g_mYmZ V| [mdmd| & oZ:g®J[U{ &&52&&

`m EH$m Am{drV gJim [a_mW© Amcm Amh{. [wÓH$i gmYZm H$a `mMrAmdÌ`H$Vm Zmhr.

Z OmUVm H$m{Q>rdar & gmYZ| H{ùct [am{[at &Var _m{jmg AoYH$mar & hm{Uma Zmht &&

Amh{ Var MhyßH$S>{ -dÒVwV: AmZ®XÍù[ [a_mÀ_m EH$ jU^aX{Irc Am[Î`mcm gm{S>yZ

ahmV Zmhr, AmoU Am[Uhr À`mcm gm{S>yZ amhy eH$V Zmhr. gmJa AmoUVa®J h{ Og{ Ao^›Z AgVmV, Vg{ Am[U [a_{ damer AÀ ®V Ao^›ZAmhm{V. Vm{ goÉXmZ®X Vgm Ordhr goÉXmZ®XM Amh{. [U Ordmcm Vm{ ]m{YZgVm{. gmYZ{Z{ Vm{ "gm{@hß' ]m{Y hm{Vm{. —ÓQ>r o_Q>cr H$r AmVhr Vm{MAmoU —ÓQ>r CKS>cr H$r ]mh{ahr Vm{M, Ag{ hm{Dù eH$V{. [U -

H$°g{ H$_© V`m AmS> Amc{ & O{ _roM Zmhr ÂhUVr &{W{ Jm|Yi Pmcm. [a_mÀ_m gd©Ã AgyZ À`mcm oXgV Zmhr.

c˙_r_‹ | H$a®Q>m Zm®X{ & À`mM{ Xoa– AmYrH$ gm®X{ &oOH$S>{ oVH$S>{ c˙_r AgyZ hm H$a®Q>m Ord H$[mimcm hmV cmdyZ ]gcmAmh{. g®V gm®JVmV, "Aa{ Vy _m{H$iÁm _ZmZ{ OJmH$S>{ ]K. AmZ®XgmJaH$gm CM®]iVm{ Amh{.'

V°gm ˆX`m_‹ { _r am_ & AgVm gd© gwImMm Amam_ &[na ^m®Vmgr H$m_ & odf`mdar &&

odf`m®_‹ {X{Irc am_ Amh{. ‡À {H$ Kmg O{dVmZm am_Zm_mgohV O{dUH$amd{. À`mZ{ odf`hr o_i{c, am_hr o_i{c. Hw$Ur qZXm H{ùcr AWdm ÒVwVrH{ùcr, Xm{›hr¿`m _mJ{ EH$M Ò\ùwaU Amh{. [U hm ]m{Y Pmcm Va AmZ®XMEH$ Amh{. AI®S> ^Jd®VM I{iVm{ Amh{. Ag®ª` hmVm®Zr Vm{ Am[Î`mcm_XV H$aVm{ Amh{. AZ{H$ S>m{iÁm®Zr Vm{ Am[Î`mcm [mhVm{ Amh{. "AZ®VÍù[|

16 lr_V≤ Xmg]m{Y

AZ®Vd{f| X{oIc| Â`m® À`mog' Ag{ kmZX{d ÂhUVmV. ‡À {H$ jUr[a_mÀ_mM [a_mÀÂ`mcm {Q>Vm{ Amh{. H$m{UmH$S>{ [mohÎ`m]am{]a ‡H•ùVr]mOycm hm{DùZ [wÈfM [wÈfmcm [mhVm{ Amh{. AoYÓR>mZ AoYÓR>mZmcm

{Q>V{ Amh{, Aer d•Œmr hm{DùZ OmV{. O{W{ —ÓQ>r OmV{ V{W{ goÉXmZ®XÍù[[a_mÀ_mM Amh{, Xwga{ H$mhr ZmhrM. Agm ]m{Y hm{Vm{. X{h_Z]w’r¿`mA®JmZ{ gwIXw:ImM{ ‡g®J {Vrc OmVrc. Og{ AmH$memV T>J {VmVOmVmV. [U À`m_wi{ Am[cr ÒdÍù[oÒWVr, AmZ®XoÒWVr ®JVm H$m_m Z {.H$mhr KQ>Zm KS>Î`m ÂhUyZ _mP{ ‹`mZ amohc{ Ag{ hm{Vm H$m_m Z {. AgmOa gd© ]mOyZ{ ‡`ÀZ H{ùcm, Va MhyH$S>{ ^ÍùZ Agc{Î`m [a_mÀÂ`mMm ]m{Y`mM O›_r hm{U{ e∑` Amh{.5) AmH$me_mJr™ JwflV [®W & OmUVr `m{oJ { g_W© &

BVam®g hm Jw mW© & ghgm Z H$i{ &&5&&AmH$me ÂhUO{ oMXmH$me. Sky ZÏh{. Am[Î`m S>m{∑`mda Or

[m{H$ir AmoU A®Voaj oXgV{, V{ ZÏh{. Am[Î`m X{hmVrcM AmH$me.AmkmMHùm[mgyZ da ]˜a®Ym[ ™V, [S>oO {[mgyZ da Or [m{H$ir Amh{ À`m^mJmcm AmH$me-oMXmH$me, _y‹›`m©H$me, _hXmH$me Ag{ ÂhQ>c{ OmV{. hmAmH$me_mJ© JwflV Amh{ H$maU Vm{ _‹`_{VyZ OmVm{.

_J _‹`_m _‹` odda| & V{U| H$m{oad| XmXa| & R>moH$c| Mda| & ]˜a®Y &&BS>m, q[Jim `m Xm{›hr ZmS>Ám®Mm {W{ H$mhr C[`m{J Zmhr. `m Xm{›hr ZmS>Ám]mOycm gmÍùZ `m AmH$me_mJm©Z{ Om`M{ Amh{.

gm®S>yoZ XojU dm_ & ‡mUm[mZg_ & oMŒm{gt Ï`m{_ -& Jmo_ { H$oaVr &&oMŒmmcm ÂhUO{ _Zmcm, Ï`m{_ Jmo_ { ÂhUO{ AmH$memV Z{VmV.AmH$me_mJr© JwflV [®W -

{W{ _‹`_{VyZM Om`cm cmJV{. Xwgam _mJ©M Zmhr. [U hr _‹`_m Z{h_r]®X AgV{. Am[Î`mcm Z{h_r Xm{›hr ZmH$[wS>Ám®Zr ˚dmg K{ `mMr gd`AgV{. À`m_wi{ _‹`_m, AmH$me `mMr _mohVr Zmhr. À`m _mJm©Z{ H$g{Om`M{ V{ _mohVr Zmhr. [U `m `m{J_mJm©_‹ { oMXmH$memV Om`M{, Va À`m_mJm©Z{M Omd{ cmJV{. Og{ Zm_Ò_aUm_‹ { Zm_ K{Vm K{Vm _ZM am_Íù[H$am`cm cmJV{. H$m_, Hùm{Y, _Àga, Mm®MÎ`, X® , Ah®H$ma h{ gd© odH$ma

17lr_V≤ Xmg]m{Y

KmcdyZ, H$_r H$ÍùZ _Z AÀ ®V AmZ®XÍù[ H$aU{ hm Zm_Ò_aUmMm _mJ©Amh{. Ia{ Zm_Ò_aU H{ùÏhm hm{V{? _‹`_{VyZ ˚dmg da J{Î`mZ®Va O{ ghO"Òdm_r Òdm_r lram_ lram_' Ag{ hm{V{, À`mcm "Zm_Ò_aU' ÂhUVmV.Am[U oO {Z{ O{ Zm_ K{Vm{, V{ Zm_Ò_aU ZÏh{. `m{Jr O{Ïhm _‹`_{VyZ,gwfwÂZm _mJm©VyZ ‡W_ da OmVm{ AmoU _J V{WyZ Imcr { `mMr Or oÒWVrAgV{, À`md{i{cm O{ ghO, CÀÒ\ùyV©, AmVyZM {V{ V{ Zm_. V{ Zm_ AmVyZZmo^H$_cm[mgyZ ghO da {V AgV{, AJXr CgiÁm _maÎ`mgmaI{ AmoUV{ _wIm¿`m ¤ma{ ]mh{a [S>V AgV{. À`mcm "Zm_Ò_aU' ÂhUVmV. ]mH$rM{Zm_ K{U{, Zm_ CÉmaU{ Ag{ ÂhUVmV. Vw_¿`m ^mΩ`mZ{ Oa VwÂhmcm H$m{Ur`m{Jr {Q>cm, Va Vm{ Zm_ H$g{ K{Vm{ V{ ]Km ÂhUO{ H$Î[Zm {B©c. cm{H$m®ZmdmQ>V{ hm `m{JmMm _mJ© AÀ ®V AdKS> Amh{. Am[U À`m[{jm "am_ am_'H$Íù. [U Zm_ K{DùZX{Irc V{W{M `md{ cmJV{.

`m{Jr `mMm AW© A_∑`mM _mJm©Z{ OmVmV V{ `m{Jr, Ag{ Zmhr.EImXm ^∫ùr¿`m _mJm©Z{ OmVm{, À`mcm "^o∫ù`m{J' ÂhUVmV. ‹`mZm¿`m_mJm©Z{ OmVm{, À`mcm "‹`mZ`m{J' ÂhUVmV. Hw$Ur "gm{@hß'¿`m _mJm©Z{ OmVm{."g: Ah®' `mM{ oZÀ` AZwg®YmZ ÂhUO{ `m{J. H$m{UÀ`mhr _mJm©Z{ OmDùZOrdmZ{ oedmer `m{J gmYcm [mohO{. Om{[ ™V V{ gmYV Zmhr, Vm{[ ™VAm[U YS>[S> H$aV ]gm`M{. `m gJiÁm AZw dm¿`m Jm{ÓQ>r Amh{V.

Zm_X{Irc gwadmVrcm _wImZ{ K{V hiyhiy _‹`_{VyZ d°Iar, _‹`_m,[Ì ®Vr, [am - "[a{hyZ [V{© Ka & V{W{ amhy oZa®Va &' gJi{ g®V V{W{M OmDùZ]gc{c{ AgVmV. [a{¿`m [ocH$S>{ J{Î`moedm` Xwgam _mJ© Zmhr. dadaH$ÍùZ H$mhr hm{V Zmhr. dada H$mR>mH$mR>mZ{ o\ùac{, Va e®I qe[c{ o_iVmV._m{Vr [mohO{V Va qgYyMm ViM JmR>mdm cmJVm{. À`moedm` o_iV Zmhr.Ag{ h{ "gmamM{ oZOgma' Amh{. AI®S>, Aj`, A[ma Amh{.

Xaam{O XrS> Xm{Z Vmg `m [’VrZ{ ‹`mZmMm A‰`mg H$a{c, Vm{ÒdÍù[M hm{B©c. "AmH$me_mJr© JwflV [®W' H$m` Amh{, Vm{ À`mcm H$i{c.OrdoedmMr JmR>M _wir AmkmMHùmV AmoU V{WyZ da [S>V{. À`m¿`mAocH$S>{ Om{ Ag{c Vm{ MmM[S>V amhrc. À`mMr JmR> Zmhr [S>Uma. CX®S>J®W dmMyZ h{ H$m_ hm{Uma Zmhr. À`mgmR>r Zm_mcm, ‹`mZmcm ]gc{ [mohO{.

18 lr_V≤ Xmg]m{Y

Zm_Ò_aU AmoU ‹`mZ Vg{ EH$M Amh{.6) gmamM|oh oZOgma & AI®S> Aj° A[ma &

Z{Dù® Z eH$Vr VÌH$a & H$m®ht H{ùÎ`m &&6&&gmamM{hr oZOgma Ag{ g_W© ÂhUVmV, V{Ïhm À`m®¿`m _Z:[Q>cm[wT>{

g®[yU© [a_mWm©Mm Jm^m C^m Agcm [mohO{. O{dT>Ám ÂhUyZ gma yV dÒVw`m OJm_‹ { Amh{V À`m gma yV dÒVy®M{hr gma, AmoU V{ gma Am[c{ Amh{,ÒdÍù[mM{ Amh{. AmÀ_mZ®XmM{ d° d Am[Î`mOdi Amh{, V{hr AI®S>.À`mcm I®S> Zmhr. Aj`, A[ma ÂhUO{ ¡`mcm [ma Zmhr Ag{ h{ gwIAmh{. Agm hm kmZr`m®Mm, `m{Jr`m®Mm Aj` R>{dm OmUma Zmhr.Z{Dù® Z gH$Vr VÌH$a & H$mhr H{ùÎ`m &&6&&Am[U Mm{amcm Mm{a ÂhUVm{. [U Om{ [a_mW© H$arV Zmhr, À`mcm g®V"VÌH$a' ÂhUVmV. Am[c{M ^mDù]®X, [U Oa Hw$Ur [a_mW© H$Íù cmJcm,Va À`mM{ [m` _mJ{ Am{T>VmV, V{ VÌH$a. hm [a_mW© Agm Amh{ H$r Mm{aÀ`mMr Mm{ar H$Íù eH$V ZmhrV.7) V`mg Zmht amO^ { & AWdm Zmht AoΩZ^ { &

AWdm Òdm[X^ { & ]m{cm|M Z { &&7&&[a_mW© ÂhUO{ ÒdÍù[oÒWVr. `m ÒdÍù[oÒWVrcm amO^`, AoΩZ^`

AWdm ˚dm[X^` Zmhr. [mM ^md®S>{ AgVrc AmoU À`mVrc EH$ AmÀ_kmZrPmcm Va BVa ^md®S>{ À`mV dmQ>m _mJUma ZmhrV. KaXma, O_rZ, g®[Œmr `mVdmQ>{ Amh{V. ohÒg{ Amh{V. [U {W{ ]m®Ydm®H$S>yZ Vr ^rVr Zmhr. amOmH$S>yZH$gcm Q>∞∑g Zmhr, ÂhUyZ amO^` Zmhr. ÒdÍù[oÒWVr hr OiyZOm `mgmaIr dÒVw Zmhr. ÂhUyZ AoΩZ^` Zmhr. ˚dm[X^` Zmhr.dmKqghmH$S>yZ ^rVr Zmhr. ÂhUO{ `m [a_mW© gŒm{cm H$gc{hr ^` ZmhrAmoU gmYH$m®ZmM hr ÒdÍù[oÒWVr ‡mflV hm{V AgÎ`m_wi{ gmYH$mcm ^`Zmhr. H$maU gmYH$ AmÀ_mH$maM hm{DùZ OmVmV. h{ dU©Z dmMVmZm dmQ>V{,^JdX≤JrV{Mm Xwgam A‹`m` `mV Amcm Amh{.

Z°Z® oN>›Xo›V eÒÃmoU Z°Z® XhoV [mdH$: &Z M°Z® ∑c{X`›À`m[m{ Z em{f`oV _mÈV: &&

`m AmÀÂ`mcm eÒÃ{ Vm{S>rV ZmhrV, AoΩZ OmirV Zmhr, [mUr o^OdrV

19lr_V≤ Xmg]m{Y

Zmhr. dm w gwH$drVhr Zmhr.8) [a]˜ V{ hmcd{Zm & AWdm R>mdhr MwH{ùZm &

H$mim®Var Mi{Zm & O{Wr¿`m V{W{ &&8&&EImXm [XmW©, \ùoZ©Ma Am[U EH$m oR>H$mUmhyZ XwgË`m oR>H$mUr

hcdy eH$Vm{, Vg{ [a]˜-]˜ hcodVm {V Zmhr. H$maU V{M gd©Ã Ï`m[yZAmh{. V{ AI®S>, A\ùyQ>, Aj`, A[ma Amh{. V{M EH$ ^ÍùZ AgÎ`m_wi{À`mcm hcdUma H$g{ AmoU Hw$R>{? ¡`m dÒVycm AmH$ma Amh{, Or space

¿`m _mZmZ{ chmZ Amh{, Vr dÒVw hcodVm {V{. [U h{ ]˜ da Imcr,AmOy]mOycm ^ÍùZ Amh{ AmoU _rhr V{M Amh{. Ag{ AgVmZm _r hcVm{,MiVm{, _r Mm®Jcm dmB©Q> Agm Am[Î`mcm ^_ Pmc{cm Amh{. `mM{ H$maUAm[c{ _Z gmaI{ hcV AgV{.

[a]˜ oZ˚Mc Agc{ Var _Z MÅmc Amh{. MÅmcm]am{]a oZ˚McH$mcdc{c{ Amh{. À`m_wi{ oZ˚Mi M®MiÀdmZ{ ^mgV{. Og{ AmH$memV M®–Amh{. À`m¿`mdÍùZ T>J ^am^a OmV Amh{V. Am[Î`mcm dmQ>V{ M®– YmdVm{Amh{. Am[U AmJJmS>rVyZ OmVm{, V{Ïhm dÒVwV: JmS>r [iV{. [UAm[Î`mcm dmQ>V{ PmS>{ [iV Amh{V. dÒVwV: PmS>{ oZ˚Mi Amh{V. Vg{Am[U oZ˚Mi AgVmZm M®Mi _Zm]am{]a Am[Uhr MÅmc Amhm{V Ag{Am[Î`mcm ^mgV{. dÒVwV: À`m _Zm¿`m Mm®ÅmÎ`mer Am[cm H$mhr g®]®YZmhr. VarX{Irc Vg{ dmQ>V{. Og{ Vm®]S>Ám _I_crda ew’ Ò\ùoQ>H$mMm IS>mR>{dcm, Va Vm{ Vm®]S>m oXgVm{. dÒVwV: À`mMm Vm®]S>{[Umer AWdm _I_crerH$mhr g®]®Y Zmhr. Vgm _Zmer Am[cm `oÀH$oÅmVhr g®]®Y ZgÎ`m_wi{ `m X{h_Z ]w’r[mgyZ ]mOycm amhyZ _r goÉXmZ®X Amh{, _r oZ˚Mc Amh{ Agm ]m{YPmcm ÂhUO{ hr Am{dr H$icr. ZmhrVa À`mgmR>r Am[U H$m` H$am`M{?Am[U Am[Î`mgH$Q> À`mV S>y] X{DùZ ]gm`M{. `m Am{Ï`m dmMVmZm dmQ>md{H$r Am[U À`m AmZ®XgmJam_‹ { Hw$® ]wMH$imdm Vg{ Amhm{V.AWdm R>mdhr MwH{ùZm -

[a]˜ Hw$R>{Var OmV hm{V{ AmoU V{ _‹ {M MwH$c{, Ag{ hm{Uma Zmhr.H$maU V{M gd© oR>H$mUr ^ÍùZ AgÎ`m_wi{ À`mMm R>mdoR>H$mUm MwH$ `mM{H$maU Zmhr.

20 lr_V≤ Xmg]m{Y

H$mim®Var Mi{Zm & O{Wr¿`m V{W{ &&8&&oH$Vrhr H$mi Omdm{ e{H$S>m{, hOmam{ df{© Var V{ MwH$c{ Ag{ hm{V Zmhr. V{ AI®S>MAmh{. od˚d Ï`m[yZ Amh{. "AÀ`oVÓR>V≤ Xem®Jwc_≤' ¡`m¿`m CXam_‹ { AZ®V]˜m®S>{ hm{VmV OmVmV, À`mMr H$Î[Zm Am[Î`mcm {Uma Zmhr. _ZwÓ`mcmAm[Î`m ]w’rZ{ H$mhr H$aVm {Uma Zmhr. g_W© ÂhUVmV, "À`m¿`modf`rAm[U odMma H$Íù cmJcm{ Va Am[Î`m ]w’r¿`m qM‹`m hm{Vrc.'

EH$ OmJoVH$ H$rVr©M{ emÒÃk. À`m®M{ ^mfU hm{V{. cm{H$m®Zr À`m®Mr Iy[ÒVwVr H{ùcr V{Ïhm V{ ÂhUmc{, "Am_Mm hm ‡`ÀZ H$gm Amh{ gm®Jy? AQ>cm®oQ>H$_hmgmJamV EH$ hm{S>r Agmdr. À`m hm{S>rcm EH$ chmZer \ùQ> Agmdr. À`mV EH$T>{Hy$U Agmdm. À`m T>{H$UmZ{ _hmgmJamM{ _m[ K{ `mMm ‡`ÀZ H$amdm, VerAm_Mr hr gJir IQ>[Q> Amh{. od˚dmM{ H$m{S>{ CcJS>U{ _ZwÓ`mg Ae∑` Amh{.'ÂhUyZM [a_{ damcm AZ®V H$m{Q>r ]˜m®S>Zm`H$ ÂhUVmV.9) E{g{ V{ oZO R>{dU| & H$Xmo[ [mcQ>m| Z{U{ &

AWdm ZÏh{ AmoXH$ CU| & ]hwVm® H$mi| &&9&&O{ [a]˜ hmcV Zmhr, MiV Zmhr Ag{ dmQ>V{ V{ Am[Î`m AmOy]mOycm

Amh{. Am[U À`m¿`m_‹ { Amhm{V. V{ oZO R>{dU{ ÂhUO{ Am[crM VrÒdÍù[oÒWVr Amh{. Am[cmM Vm{ ]m{Y Amh{. Am[c{M V{ kmZ Amh{. h{ Am[c{R>{dU{ H$Xmo[ OmUma Zmhr. kmZ{ da _hmamO ¡`mM{ dU©Z H$aVmV -

O{ hmVm Amoc`m & Var Z dM{ &^m{oJVmhr Z d{M{ & dar odQ>{hr Zm &&

V{M h{. gJi{ g®V EH$M gm®JVmV. g®Vm®Zr hm ]m{Y Am[Î`m J®WmVyZgwÒ[ÓQ> H{ùc{cm Amh{. oedm` À`m kmZmV H$Yr ]Xc hm{Uma Zmhr. EH$XmAmÀ_kmZ, ÒdÍù[mM{ kmZ Pmc{ H$r H$m`_M{. oH$Vrhr H$mi J{cm Var À`mkmZmV H$_r OmÒV hm{V Zmhr.10) AWdm V{ KgdQ>{Zm & AWdm A—Ì` hm{ { Zm &

ZmVar [mhVm oXg{Zm & JwÈ A®OZ{odU &&10&&EImXr H$R>rU dÒVw, YmVy, XJS>X{Irc dm[ÍùZ oPOVm{. [U [a]˜

H$Yr oPOyZ H$_r Pmc{, g®[yZ J{c{ Ag{ hm{V Zmhr. V{ Amh{ Vg{M, À`mMoÒWVrV ahmV{. H$maU V{M EH$ ^ÍùZ AgÎ`mZ{ oPOUma H$emZ{? AmoU

21lr_V≤ Xmg]m{Y

V{ ‡W_ A—Ì` Agc{ Var EH$Xm À`mM{ kmZ Pmc{, V{ AZw dmcm Amc{H$r [w›hm A—Ì` hm{V Zmhr. [ydr© kmZ Pmc{ hm{V{, [U AmVm V{ kmZ Zmhrg{Pmc{, Ag{ hm{V Zmhr. EH$Xm ÒdÍù[]m{Y Pmcm H$r Vm{ H$m`_Mm. AmVm Vm{]m{Y —T> H$arV amhU{, gmYZm Mmcy R>{dU{ h{ gmYH$mM{ H$m_ Amh{.ZmVar [mhVm® oXg{Zm & JwÈA®OZ{odU &&10$&&[U V{ A—Ì` [a]˜ —Ì` hm{U{ ÂhUO{ À`mMm AZw d {U{, h{ _mÃgX≤JwÈH•ù[{dmMyZ g® dV Zmhr. O{Ïhm gX≤JwÈ kmZm®OZ KmcVmV, V{ÏhmM V{—Ì` hm{V{ AmoU ‡W_ Am[UM V{ Amhm{V h{ cjmV {V{, AmoU Z®VaAm[UmgH$Q> gd©Ã V{M Amh{, hm AZw d {Vm{. [U Agm _hmÀ_m Xwc©AgVm{, "g _hmÀ_m gwXwc© :' Ag{ ^Jd®V ÂhUVmV. gX≤JwÈH•ù[m H{ùÏhm hm{V{?

gX≤JwÈH•ù[m H$i{ À`m®gr & Om{ em{Yrc Am[Umgr &"_r H$m{U Amh{' `mMm em{Y Om{ A®V_w©I hm{DùZ K{ `mMm Vi_irZ{ XrK©H$mc,Z{_H{ù[UmZ{, oO‘rZ{ ‡`ÀZ H$aVm{, À`mcm H$mcm®VamZ{ JwÈH•ù[{Mm ‡À`` {Vm{.11) _mJm® `m{oJ { g_W© & À`m®Mmhr oZOÒdmW© &

`mog ]m{ocO{ [a_mW© & [a_Jw ÂhUm°oZ &&11&&`m[ydr© AZ{H$ "g_W© m{Jr' hm{DùZ J{c{, Ag{ g_W© ÂhUVmV. [U

"g_W©' ÂhUO{ H$m`? H{ùdi X{hmZ{, _ZmZ{, ]w’rZ{ g_W©? H$m À`m®¿`mOdiGùo’ogo’ Amh{V ÂhUyZ g_W©? [U `m®Zm "g_W©' ÂhUVm {V Zmhr.H$maU h{ gm_œ © X{hm[waV{ _`m©oXV AgyZ X{h [S>VmjUr h{ gm_œ © oZKyZOmV{. Hw$UmHw$Umcm `m og’r ‡mflV hm{VmV. Vm{ ÂhU{c V{ hm{V{. Vm{ ÂhU{cV{ `m OJm_‹ { Vm{ H$Íù eH$Vm{, hr Jm{ÓQ> Iar Amh{. [U Gùo’og’rM{gm_œ © h{ À`m¿`m[waV{ _`m©oXV AgV{. À`m¿`m[mgyZ H$m{UmM{hr \ùmag{H$Î`mU hm{Dù eH$V Zmhr.

[a_mW© H$am`Mm, gmYZm H$am`Mr Va À`mgmR>r gm_œ © [mohO{.Am[Î`mcm dmQ>V{ V{dT>r gmYZm gm{[r Zmhr. gmYZm H$am`cm _ZmMrOS>UKS>U Ïhmdr cmJV{. Vr AZ{H$ dfm™¿`m gmYZ{Z{ KS>V AgV{. "‹`mZMr‹`mZmV{ ‡gd{' Ag{ kmZm{]m®M{ ÂhUU{. ‹`mZmVyZ ‹`mZ, AZw dmVyZAZw d Ag{ hm{V OmV{. H$mhrhr Z H$aVm Am[m{Am[ [a_mWm©M{ gm_œ © {VZmhr. EIm⁄m Ï`∫ùrcm gH$mir CR>Î`mda dmQ>c{ ‹`mZmcm ]gmd{, Va Xhm

22 lr_V≤ Xmg]m{Y

[®Yam o_oZQ>{ Vm{ \ùma Va ]g{c. `m[{jm AoYH$ gm_œ © À`mM{ Agy eH$VZmhr. [U Oa Vr Ï`∫ùr oZÀ`Z{_mZ{ 10-20 df{© ‹`mZgmYZm H$aV Ag{c,Va EH$m d{ir 2-3 Vmg ghO ‹`mZmcm ]gy eH{ùc. Aer gmYZmH$a `mgmR>r gm_œ © [mohO{. _Z AÀ ®V MÅmc Amh{. V{ g_mohV Ïhm`cm[mohO{. _ZmM{ MmÅmÎ` Amdam`cm \ùma gm_œ © cmJV{._mJm® `m{oJ { g_W© -

[ydr©M{ `m{Jr g_W© hm{V{. À`m®Zr _Z Amdac{c{ hm{V{. ]w’rcm \ùmQ>{\ùwQ>y oXc{ ZmhrV. w∫ù AmhmaodhmamZ{ X{h Ï`doÒWV R>{dcm. Aem [’VrZ{X{h _Z ]w’r h{ oV›hr oZ`o_V H$ÍùZ hr _®S>ir `m{JmMm A‰`mg H$aVhm{Vr. ÂhUyZ V{ "g_W© `m{Jr' Pmc{.

kmZX{d, g_W©, Jm|Xdc{H$a _hmamO, lrYaÒdm_r, ÒdÍù[mZ®X`m®¿`mgmaIr _®S>ir hr gm_œ ©dmZ _®S>ir. À`m®¿`mOdi odcjU gm_œ ©hm{V{. VwH$m{]m®Zr Va ÂhQ>c{, "JmT>dmM{ Km{S>{ & H$Íù AmÂhr —ÓQ>r[wT>{' h{ H{ùdT>{gm_œ ©! h{ gm_œ © ÂhUO{ Gùo’og’r Zmhr. [a_mWm©_‹ { Om{ JmT>d À`mMm_r Aa]r Km{S>m H$a{Z. _J cm{H$ ÂhUVrc, "H$m` hm, _ZwÓ` hm{ & H$m`À`mMr C[mgZm, H$m` ‹`mZ, oH$Vr ^∫ùr!' g®Vm®Mr —ÓQ>r EIm⁄mda [S>crH$r Ag{ hm{DùZ OmV{. kmZm{]m®Zr Ag{M ÂhQ>c{

_m® _r Vd oMŒmmoWcm & AmoU lrJwÈ E{gm XmXwcm &Om{ oXR>rd{oZ Am[wcm & ]°gdr [Xr &&

_r Va oZd•oŒmZmWm®¿`m A®V:H$aUmVM Amh{ AmoU lrJwÈ Ag{ l{ÓR> Amh{VH$r ZwgVr —ÓQ>r Q>mH$cr H$r V{ gmYH$mcm [a_mWm©¿`m [XmdaM Z{DùZ]gdVmV. AJXr [ma "Ah® gm{@hß' OmDùZ ÒdÍù[]m{YmdaM Z{DùZ R>{dVmV.Aer hr gX≤JwÍù®Mr —ÓQ>r Agy eH$V{. h{ EH$ odcjU gm_œ © AgV{. ÒdV:gJi{ OrdZ oZ ®oÃV H$a `mM{ gm_œ © AmoU XwgË`mV Vr e∫ùr g®Hùo_VH$a `mM{ gm_œ ©{ `m{Ω`m®¿`mOdi EH$dQ>c{cr AgVmV.

EImXm M°V›` _hm‡ y®gmaIm ^∫ù AgVm{. "H•ùÓU H•ùÓU, am_ am_,odèc odèc' ÂhUV a®JyZ J{c{cm AgVm{. X{h^mZ ha[c{c{ Amh{. X{hmVrVAdÒWm Amh{. Z{ÃmVyZ AlwYmam dhmV Amh{V. AÓQ> gmoŒdH$ ^md X{hmdaC_Q>c{c{ Amh{V. oMŒm AmQ>c{ Amh{.

23lr_V≤ Xmg]m{Y

oMŒm MmH$mQ>c| AmQ>w K{V & dmMm [m®Jwicr O{qWMr V{W &Am[mX H$®MwoH$V & am{_m®M Amc{ &&AYm©{›_rocV S>m{i{ & df©VmoV AmZ®XOi| &Am®Vwoc`m gwIm{_r©M{oZ ]i| & ]mh{ar H$m[{ &&

h{ O{ dU©Z Amh{, Vgm hm ^∫ù Pmcm Amh{. EH$Xm am_H•ùÓUm®H$S>{ EH$^oJZr AmÎ`m. am_H•ùÓUm®¿`m MaUr cm{Q>m®JUr J{Î`m]am{]a Z{ÃmVyZAlwYmam dmhy cmJÎ`m. am_H•ùÓU ÂhUmc{, "]Km H$er a®Jcr Amh{! oVcmÒ[e© Pmc{cm Amh{.'

[aVŒdmMm Ò[e© _Zmcm, Ordmcm hm{U{ hr \ùma _m{R>r Jm{ÓQ> Amh{.ZaO›_m_‹ { gJiÁm gmYZ{M{ O{ gm‹` Amh{, O{ \ùocV Amh{ Vm{ hm[aVŒdmMm Ò[e©. Ordmcm Vm{ [aVŒdmMm Ò[e© H$m{UÀ`mhr A®JmZ{ Pmcm ñ^∫ùr¿`m, ‹`mZm¿`m, Zm_Ò_aUm¿`m, [yO{¿`m, gÀH$_m©¿`m, qMVZm¿`m,oZoX‹`mgZm¿`m ñ H$m{UÀ`mhr A®JmZ{ Ordmcm Vm{ Ò[e© Pmcm H$r À`mM{OrdZ g\ùc hm{V{. Ag{ g\ùc OrdZ h{ g_W© OrdZ g_Oc{ OmV{. CX®S>g®[Œmr Amh{, ÂhUyZ H$m{Ur g_W© ZgVm{. Vm{ ÒdV:M ÂhU{c, "_r Ag_W©Amh{, Xw]©c Amh{.' [U h{ `m{Jr gmYZ{Z{ g_W© hm{VmV.À`mgr ]m{ocO{ [a_mW© -& [a_ Jw ÂhUm{oZ &&11&&

À`mcm "[a_mW©' ÂhUVmV. ÂhUyZ Vm{ [a_Jw Pmcm. ^JdX≤JrV{VÂhQ>c{, "BX® Vw V{ Jw V_® ‡d˙`mÂ`Zgy d{ &' h{ Jw V_ kmZ Vwcm gm®JVm{.Am[Î`mcm [a_mW© AJXr gm{[m dmQ>Vm{. "am_ am_' ÂhQ>c{ H$r Pmc{. EdT>m Vm{gm{[m Zmhr. [a_mW©, ]˜oOkmgm h{ [a_Jw M Amh{, AmoU Vg{M V{ amhUma.e® amV Hw$UrVar EIm⁄mZ{ V`ma Ïhmd{. BVam®Zr À`m®M{ AZwgaU H$amd{. À`mcmAmXe© R>{dyZ À`m‡_mU{ MmcU{ ]m{cU{ H$amd{. Vm{M hm{U{ H$R>rU. Jd®V ÂhUVmV,"hOmamV Hw$Ur EImXm V`ma hm{Vm{. BVa À`m¿`m _mJ{ OmVmV.' "_hmOZm{ {ZJV: g [®Wm &' _m{R>r _mUg{ OmVmV, À`m®¿`m [mR>m{[mR> Am[U Om`M{. AerMgd©gm_m›` _mUgmMr YmaUm AgV{. ÂhUyZ [a_mW© hm [a_Jw Amh{.C[oZfXm®[mgyZ gdm™Zr h{M gm®oJVc{. V{M g_Wm™Zr {W{ ÂhQ>c{ Amh{. `m Am{drM{ZrQ> qMVZ H{ùc{ [mohO{. ¡`mcm Zm_ ‹`mZ Zmhr, JrVm, kmZ{ dar, Ami®Xr,[®T>ar H$mhr Zmhr "Zm Aaà Zm [aà & _w∫ù oHù`m _ZmMr &' Ag{ ¡`mM{ Mmcc{

24 lr_V≤ Xmg]m{Y

Amh{, À`mcm "`m{Jr' hm e„X H$iUma Zmhr.12) O|ht em{YyZ [mohcm & À`mgr AW© gm®[S>cm &

{am® Agm{oZ Ac‰` Omcm & O›_m{O›_t &&12&&Om{ `m [a_mWm©cm AmÀ_YZmcm em{YVm{, À`mcm V{ gm[S>V{. [U `m

[a_mWm©Mr em{Ymem{Y H$am`Mr Hw$R>{? V{ H$im`cm [mohO{. g®V gm®JVmV,À`mMm em{Y AmV H$am`cm [mohO{. ]mh{a em{Ymem{Y H$ÍùZ C[`m{J Zmhr.

{W{M Am[cm Jm|Yi hm{Vm{. [a_mWm©Mm em{Y ø`m`Mm ÂhUO{ Am[UMAm[Î`mcm em{Ym`M{ Amh{. "[hmd{ Am[Umog Am[U &' ]mh{aMm Om{ "_r'Amh{ À`mZ{ AmVÎ`m "_r'cm em{Ym`M{ Amh{. hm AmVcm _r H$m{U Amh{?

_yi Ah®V{ d{R>cm{ & g¢Y AmÂhrM XmQ>cm{ &c[cm{ Zm ‡JQ>cm{ & H$dU{ R>m`t &

Om{[ ™V hm c[c{cm Amh{, JyT> Amh{ Vm{[ ™V Vm{ gm[S>V Zmhr. Vm{gm[S> `mgmR>r À`mMm em{Y AmVM K{Vcm [mohO{. Vm{ Om{ od˚dmÀ_H$ ‡ w"g:' Amh{, Vm{M A®V`m©_r "Ah®' ñ _r Amh{. À`m "g:'M{ AmoU "Ah®'M{ÒdÍù[ EH$ Amh{. AmVm OJV≤ `m ZmdmMm oVgam [XmW© H$gm Amcm, `mM{qMVZ KS>c{ [mohO{. Ag{ g:, Ah® AmoU OJV≤ `mM{ qMVZ ¡`mcm KS>VAg{c, Vm{ em{Y ø`m`cm cmJVm{. g®V gm®JVmV, Vm{ Am[Î`m AÀ ®V OdiAmh{. Am[UM V{ Amhm{V. _J H$m` Pmc{?

O`mM{ V`m MwH$c{ ‡mflV Zmhr & JwU{ Jm{odc{ Omhc{ Xw:I X{ht &Am[c{M Amh{, [U ‡mflV hm{V Zmhr h{ Ia{.

_m® M `m{@Ï`o^Mma{U ^o∫ù`m{J{Z g{dV{ &g JwUm›g_VrÀ °VmZ≤ ]˜ y m` H$Î[V{ &&

À`mgmR>r AÏ`o^Mmar ^∫ùr H$am`cm [mohO{. ÂhUO{ "Vm{M _r Amh{' `m]m{YmZ{ ^∫ùr H$am`cm [mohO{.

hm{ H$m Va®Jw chmZw & [ar qgYyog Zmht o^›Zw &&V°gm B© dat _r AmZw & Zm{h{oM _m &&E{g{oZ ]m g_ag| & —oÓQ> O¢ CÎhmg{ &V{ ^o∫ù [¢ E{g{ & AmÂhr ÂhUm| &&

^Jd®Vmer EH$Íù[ hm{DùZ ^Jd®Vmcm Or _m{R>Ám ‡{_mZ{ hmH$ _macr OmV{,

25lr_V≤ Xmg]m{Y

À`mcm "^∫ùr' ÂhUVmV.Ord hm _wimV [a_mÀ_mM Amh{. [a_mÀ_moM [ar oZXgwam &

A®V:H$aUmVrc ‡oVq]o]V M°V›`mcm "Ord' ÂhUVmV. V{ ‡oVq]o]V M°V›`OmUma{ {Uma{ Amh{. Vm{ H{ùdi Am^mg Amh{. gmjr Om{ AmÀ_m À`mMm hm^mg Amh{, ÂhUyZ À`mcm "gmjr^mÒ`' ÂhQ>c{ Amh{. "Ordm{ ] °d Zm[a:'Ord hm _wimV goÉXmZ®X ÒdÍù[, [a_mÀ_ÒdÍù[M Amh{. [U ¡`md{i{cmOrd _r X{h Amh{, _cm O›__aU Amh{, Aem A]m{Ymda {Vm{, À`md{i{cmVm{ Am[Î`m ÒdÍù[]m{Ym[mgyZ ¿ wV hm{Vm{. _J [w›hm Am[Î`m _yiÒdÍù[]m{Ymda { `mgmR>r em{Ymem{Y H$am`cm cmJV{. [U Vr em{Ymem{YAmV _wimV OmDùZ H$am`Mr.

ˆX`Hw$ha_‹ { H{ùdc® ]˜_mî &ˆoX ode _Zgm Àd® oM›dVm _ÇmVm dm &[dZMcZam{YmV≤ AmÀ_oZÓR>m{ dÀd_≤ &

ˆoX ode ÂhUO{ AmV oeam, AmoU S>y] X{DùZ ]gm. O{WyZ h{ odMma gwÍùhm{VmV, À`m oR>H$mUr OmDùZ ]gU{. odMma gwÍù Pmcm H$r V{W{M Vm{ Wm®]cm[mohO{. `mcm "_ÇmVm' ÂhUVmV. oM›dVm ÂhUO{ H$m{UVm odMma H$gmCÿdVm{ V{ gmjr^mdmZ{ [mhU{. Ag{ H$aV AgVmZm Am[U ghOMA®V_w©I hm{Vm{. Aer A®V_w©IVm Amcr H$r AmV em{Y ø`m`Mm. [U Ia®ÂhUO{ _w‘m_ em{Y K{ `mMr JaOM ZgV{. H$maU V{W{ AmV oXdm cmJc{cmMAgVm{. À`m ÒdÍù[mcm-AmÀÂ`mcm XmIdm`cm AmUIr oXdm ZH$m{. Vm{Òd ®‡H$me Amh{. ]mh{aMr YamYa ]®X PmÎ`m]am{]a Vm{ AmV gm[S>Vm{.

H$W® Vm—Z≤ _`m Jm¯: BoV M{V≤ Z°d J• Vm_≤ & gd©Jhm{[g®em›Vm°Òd`_{dmdoeÓ`V{ &

À`mcm H$gm Yam`Mm Ag{ dmQ>V Ag{c, Va À`mcm Yam`M{M Zmhr.gd© YamYa ]®X hm{DùZ em®V PmÎ`mda Vm{ Òd ® ‡H$Q> hm{Vm{.

g H$rÀ ©_mZ: oeK_{dmod ©dÀ`Zw md`oV ^∫ùmZ≤ &&oÃgÀ`Ò` ^o∫ùa{d Jar`gr ^o∫ùa{d Jar`gr &&

Ag{ _hfr© ZmaX ÂhUVmV._m{R>Ám ‡{_mZ{ ÒdÍù[m¿`m oR>H$mUr amhU{, hr ^∫ùr.

26 lr_V≤ Xmg]m{Y

O{hr em{Ym{oZ [mohcm & À`mgr AW© gm®[S>cm &{am® Agm{oZ Ac‰` Omcm & O›_m{O›_t &&12&&

¡`m®Zr À`mcm em{YyZ [mohcm, À`m®Zm Vm{ gm[S>cm. [U BVam®Zm _mÃO›_O›_ em{YyZX{Irc Vm{ gm[S>cm Zmhr. À`mM{ Ia{ H$maU ]hwYm[a_{ da‡mflVrMr Ver _Zm{_Z B¿N>mM ZgV{. g®gma H$aV AgVmZm Vm{ R>rH$Mmcmdm, ÂhUyZ _YyZM [a_{ damMr AmR>dU {V{ EdT>{M. [U Oa EIm⁄mcm]m{Y Pmcm H$r "gd©Ã EH$ [a_mÀ_mM ZQ>yZ Amh{, _rhr Vm{M Amh{. À`m_wi{_r O›__•À waohV Amh{. _r A_a Amh{, Va À`m¿`m g®gmamcmX{Irc _hŒd

{V{. À`m¿`m Mmc `m]m{c `mcm, ZwgÀ`m Ag `mcmX{Irc _hŒd {V{.À`m¿`m OrdZmcm _hŒd {V{. Om{[ ™V hm ]m{Y Pmcm Zmhr, Vm{[ ™VAm[Î`m OrdZmcm AW© Zmhr. H$maU V{ ÒdmWm©M{ OrdZ AgV{. [a_mWm©VÀ`mcm H$mhrM qH$_V Zmhr. [a_mÀ_m gd© OrdZ Ï`m[yZ Amh{. Agm ]m{YÏhm`cm [mohO{ Ag{c Va ‡W_ [a_mÀÂ`mcm em{Yc{ [mohO{.

‡W_ ÒdÍù[g_mYmZ & [mdm{oZ R>{cm AOw©Z &gd|oM CKS>r cm{MZ & V®d od˚dÍù[ X{I| &&

Vm{ ]m{Y H$ÍùZ K{VÎ`mZ®Va _J gd© g®gmaM H$gm [a_mÀ_Íù[, AmZ®XÍù[Amh{ V{ H$i{c. V¢ hm{DùZ R>mH{ù & g®gmÈ _m{j_` AmKdm &À`mgmR>r AmV em{Yc{ [mohO{. Oa ]oh_w©IM amohcm{ Va _J dmQ>V{, "_mP{_mP{ ^m®VrM{ Am{P{' Am[c{ gJi{ cj Z{h_r ]mh{a AgV{. _Zmcm gVV]mh{a o\ùa `mMr Or gd` Amh{ Vr _m{S>yZ À`mcm AmV Om `mMr gd`cmdcr [mohO{, VaM Vm{ gm[S> `mMr e∑`Vm Amh{.13) A[yd©Vm `m [a_mWm©Mr & dmVm© Zmhr O›__•À`mMr &

AmoU [Xdr gm w¡`V{Mr & go›ZYoM cm { &&13&&`m [a_mWm©M{ _hŒd ñ A[yd©Vm hr Amh{ H$r _r H$m{U Amh{ h{ H$ic{

H$r O›__•À yMr dmVm©M g®[V{. `mMm AW© O›_-_•À w ¡`m X{hmcm Amh{V, Vm{X{hM _r ZÏh{ `m ]m{Ymda Vm{ {Vm{. hm ]m{Y dÒVwV: ghO Ïhm`cm hdm.[U À`m ]m{YmAmS> _Z {V{. _ZmM{ C›_Z Pmc{ H$r gJi{ g®[c{.

oMŒm hma[c{ AdK{ M°V›`oM Pmc{ hm{ &_Z am_t a®Jc{ AdK{ _ZoM am_ Pmc{ &&

27lr_V≤ Xmg]m{Y

Zm_Ò_aUmZ{ ¡`m _ZmMm Ï`m[ AgVm{, V{ _ZM am_Íù[ hm{DùZ OmV{. À`m_Zmcm Zm_mMr Jm{S>r cmJV{.

H$m® O| ``m _ZmM| EH$ oZH{ù® & O| X{oIc| Jm{S>roM`m R>m`m gm{H{ù &ÂhUm°oZ AZw dgwIoM H$doVH{ù® & XmdrV OmBO{ &&

_Zmcm ¡`mMr Jm{S>r cmdmdr À`mMr cmJV{. gm_m›`V: _Z Z{h_r odf`mVAS>H$V{. V{ [a_{ da qMVZmV a®Jm`cm cmJc{ H$r g_Omd{ Am[c{ Mm®Jc{Mmcc{ Amh{. ¡`m Jm{S>rZ{ Am[U EImXm AmdS>rMm odf` ÒdrH$maVm{,À`mM Jm{S>rZ{ [a_{ damcm odf` H$ÍùZ Am[U À`mMr Jm{S>r ø`m`cm cmJcm{H$r Am[U [a_{ dam¿`m gmo›Z‹`mV Amhm{V Ag{ g_Omd{. odf` Vm{À`m®Mm Pmcm Zmam`U &

Zmam`U hm odf` Pmcm H$r gmhoOH$M BVa odf`mVrc Amg∫ùrH$_r hm{V{. Aer Amg∫ùr H$_r hm{V J{cr H$r O›_O›_m®¿`m gmYZ{Z{,‡`ÀZmZ{ AmoU gX≤JwÈH•ù[{Z{ ÒdÍù[oÒWVr Ordmcm ‡mflV hm{Dù eH$V{.O›__aUmMr dmVm© g®[V{.A[yd©Vm `m [a_mWm©Mr -

EImXr A[yd©, ode{f Jm{ÓQ> KS>cr Va Am[U À`m¿`mdÍùZ oXd{Am{dmiVm{. Vg{ `m [a_mWm©dÍùZ Am[U Am[c{ JwU Am{dmiyZ Q>mH$md{.À`mgmR>r ‡W_ [ma_moW©H$ JwU ‡`ÀZ[yd©H$ A®Jr ]mUdm`M{ AmoU _J V{JwUhr Am{dmiyZ Q>mH$m`M{. H$maU [a_mÀ_m oZJw©U AmoU Ordhr oZJw©U. OrdAmoU [a_mÀ_m EH$M Amh{V. [U Vgm Ordmcm ]m{Y Pmcm [mohO{. Oa ]m{YPmcm Va "AmoU [Xdr gm`m{¡`V{Mr & go›ZYoM cm { &' gm{@hß ^md A®VamV—T> hm{DùZ À`mMr ghO AdÒWm Pmcr H$r gm w¡`_w∫ùr Vw_¿`mOdiM,VwÂhr Agmc V{W{ ]gÎ`m oR>H$mUr ghO ‡mflV hm{B©c, Ag{ g_W© ÂhUVmV.gcm{H$Vm, gÍù[Vm, g_r[Vm AmoU gm w¡`Vm `m Mma ‡H$ma¿`m _w∫ùrAmh{V. À`m[°H$r gm w¡`Vm _w∫ùrV ^∫ù OdiOdi Zmam`UÒdÍù[M hm{Vm{.\ù∫ù c˙_r AmoU H$m°ÒVw Zmhr. À`m¿`mV "gm{@hß' ]m{Y [yU© R>gyZ J{c{cmAgVm{. goÉXmZ®X [a_mÀ_m A\ùyQ> AZ®V AgyZ À`m [a_mÀ_ gmJam_‹ { _rHw$® hm{DùZ AmV]mh{a ]wS>mcm{ Amh{ AmoU ZwgVm CM®]iVm{ Amh{.

hr gm w¡`_w∫ùr _hm‡`mgmZ{ H$mhr V[ÒÏ`m®Zm o_iV AgV{. g_W©

28 lr_V≤ Xmg]m{Y

ÂhUVmV, Oa Iam [a_mW© H$m{Ur H$aV Ag{c, Va À`mcm `mM O›_m_‹ {gm w¡`_w∫ùr ‡mflV hm{B©c. H$maU Vr À`m¿`m OdiM Amh{.14) _m`m odd{H{ù _mdi{ & gmamgma odMma H$i{ &

[a]˜ V{hr oZdi{ & A®V`m©_r &&14&&od˚d oXgV{ ÂhUyZ V{ Amh{ ÂhUmd{ Va V{ Zme [mdV{. ÂhUyZ Zmhr

ÂhUmd{, Va V{ oXgV{. `mM{ H$maU _m`m. od˚d h{ [a_mÀ_ÒdÍù[M Amh{Ag{ ÂhUU{ kmZr [wÈfmcm R>rH$ Amh{. [U gm_m›`m¿`m [jr Om{ dU© Íù[AmH$ma oXgVm{, Vr _m`m. dÒVwV: h{ eara AmoU earamcm cmJc{c{ gJi{Ï`m[ma `mMm _r H{ùdi gmjr Amh{. _rM Vm{ CŒm_ [wÈf Amh{. [U `m]m{YmAmS> hr _m`m {V{ AmoU ‡mUr_mÃmcm _m{ohV H$aV{.

_m {Mr Xm{Z H$m_{ Amh{V 1) [a_mÀÂ`mcm PmH$V{ AmoU 2) O{od˚d Zmhr V{ XmIdV{. [U hr _m`m AmÀ_mZmÀ_ odd{H$mZ{ _mdiV{ AmoUgma H$m`, Agma H$m` V{ H$iV{.[a]˜ V{hr oZdi{ & A®V`m©_r &&14$&&[a]˜ A®V:H$aUm_‹ { —T> hm{DùZ OmV{. h{ Iam{IarM À`m OrdmM{ ^mΩ`Amh{. [yd©O›_rM{ [wÓH$i g®oMV ñ ^mΩ` AgÎ`moedm` [a_mW©A®V:H$aUm_‹ { oZdiV Zmhr. Am[Uhr [a_mW© H$aVm{. [U [a_mW©oZdicm H$m V{ [hmd{. h{ H$emdÍùZ g_Om`M{? Am[U Zm_gmYZm H$aVAgcm{ Va Pm{[VmZm Zm_, _‹ { OmJ Amcr Var Zm_, OmJ AmÎ`m]am{]aZm_Ò_aU gwÍùM. Ag{ Zm_ [∏ù{ ÍùOc{ H$r Am[U [a_mWm©¿`m Jm^mË`mVoeacm{ Ag{ Iwemc g_Omd{. Agm Ord ^mΩ`dmZ.15) ]´ ^mgc| CX®S> & ]´ t ]wS>mc| ]´ m®S> &

[®M yVm®M{ Wm{Vm®S> & Vw¿N> dmQ>{ &&15&&À`m [a_mÀ_ÒdÍù[m_‹ { gJi{ ]wS>mc{. AI®S> ÒdÍù[mMm ]m{Y

PmÎ`m_wi{ À`m ÒdÍù[m¿`m AmZ®Xm_‹ { "_r X{h Amh{, _r Ord Amh{, _cmO›__aU Amh{, h{ gd© ]wS>mc{.' ¡`m®Zm `m AmZ®XmMr PcH$ o_iV{ À`m®ZmAg{M dmQ>V{ H$r À`m AmZ®Xm_‹ {M gmaI{ ahmd{. AI®S> Zm_mV a®Jmd{. À`mZ{od˚dmMm Am^mg _mdiyZ OmVm{. h{ [®M yVm®M{ Wm{Vm®S> Vw¿N> dmQ>m`cmcmJV{.

29lr_V≤ Xmg]m{Y

16) ‡[®M dmQ>{ coQ>H$m & _m`m dmQ>{ cm[oUH$m &ew’ AmÀ_m odd{H$m & A®Vat Amcm &&16&&]˜mMm AZw d Amcm H$r gd© ‡[®M AgV≤ Amh{ h{ cjmV {V{.

_m {_wi{ _yi AoYÓR>mZmda h{ od˚d, hm ‡[®M ^mg_mZ hm{Vm. Vm{ ^mgJwÈH•ù[{_wi{ _mdiVm{ AmoU AmÀ_mZmÀ_ odd{H$ H{ùÎ`mZ{ AmÀ_m Am[Î`m_yi¿`m ew’ ÒdÍù[mV A®VamV ‡JQ> hm{Vm{. dÒVwV: AmÀ_m hm AI®S> Amh{MAmh{. Vm{ Hw$R>yZ `m`Mm Zmhr. [U Am[Î`mM _Zm¿`m ZmZm H$Î[Zm,dmgZm, odH$ma `mZ{ PmH$cm OmVm{. V{ _Z ew’ Pmc{, _yi AoYÓR>mZmda

{Uma{ _ZmM{ Va®J em®V Pmc{ H$r AmÀ_m _wimV Agc{cmM ‡JQ> hm{Vm{. Og{da¿`m e{dmim_wi{ [mUr PmH$c{ OmV{. e{dmi Xya H{ùc{ H$r [mUr oXgycmJV{. Vg{M h{ Amh{.17) ]˜oÒWV ]mUVm® A®Vat & g®X{h J{cm ]˜m®S>m]mh{ar &

—Ì`mMr OwZr OO©ar & Hw$ohQ> Omcr &&17&&_rM ]˜ Amh{ "Ah® ]˜moÒ_' hm ]m{Y A®VamV Pmcm, ]˜oÒWVr-

ÒdÍù[oÒWVr A®VamV —T> Pmcr, À`m oÒWVrMm oZ˚M` Pmcm H$r gd©‡H$maM{ g®e` Xya hm{VmV; —ÓQ>r Òd¿N> hm{V{. "_r H$m{U, h{ OJV≤ H$m`,[a_mÀ_m H$gm Amh{' h{ gd© Z{_H{ù[UmZ{ cjmV {V{. AmVm H$gcmM g®e`ahmV Zmhr. À`m_wi{ O{ —Ì` od˚d Am[U gV≤ g_OyZ À`mVrcgwIXw:Im¿`m _‹ { O›_ O›_ JQ>m®JiÁm ImV hm{Vm{, V{ OwZmQ>, OrU©oeU©—Ì` od˚d odQ>yZ, ZmgyZ OmV{ AmoU AmÀ_kmZmMm Òd¿N> ‡H$me [S>Vm{.Ord AmÀ_a®JmV a®JyZ OmVm{. AmZ®XÍù[ hm{Vm{.18) E{gm hm [a_mW© & Om{ H$ar À`mMm oZOÒdmW© &

AmVm® `m g_Wm©g g_W© & oH$Vr ˜Um°oZ ˜Umd{ &&18&&Agm hm [a_mW© Amh{. Vm{ Om{ H$m{Ur H$a{c, À`mcm "ÒdÍù[oÒWVr'

oZo˚MV ‡mflV hm{B©c, Ag{ g_W© ImÃr[yd©H$ gm®JVmV AmoU [wT>{ ÂhUVmV,`m [a_mWm©cm g_W© Ag{ oH$Vr ÂhUmd{? À`mM{ dU©Z oH$Vr H$amd{?19) `m [a_mWm©H$oaVm® & ]˜moXH$m®og odlm_Vm &

`m{Jr [mdVr V›_`Vm & [a]˜t &&19&&]˜moXH$m®Zm [a_mW© h{ odlm®VrÒWmZ Amh{. hrM H$Î[Zm kmZ{ da

30 lr_V≤ Xmg]m{Y

_hmamOm®Zr À`m®¿`m [’VrZ{ kmZ{ darV _m®S>c{cr Amh{. V{ ÂhUVmV,˚cm{H$mja –mjcVm & _m®S>d Omcr Amh{ JrVm &g®gma[W lm®Vm & odg®]md`m &&

JrV{M{ ˚cm{H$ `m –mjm¿`m d{cr. À`m da MT>dyZ JrVmÍù[r _m®S>d V`maH{ùc{cm Amh{. H$emH$aVm? g®gma[WmdÍùZ OmV AgVmZm ñ g®gma[WAmHù_V AgVmZm O{ lm®V Pmc{c{ Amh{V, WH$c{c{ Amh{V, V{ V{W{odlm®Vrcm {Dù eH$VmV.

odlm®Vr H$emgmR>r? AmÂhr Ia®M lm®V Amhm{V H$m? dÒVwV:d`m¿`m oderoVerVM ‡[®MmM{ ÒdÍù[ cjmV `md{. À`mM{ _m{O_m[ ø`md{.‡[®MmV H{ùdi gwI Zmhr. Vm{ gwIXw:I o_olV Amh{. qH$]hwZm "gwI [mhVmOdm[mS>{ & Xw:I [mhVm [d©VmEdT>{ &' Aer `mMr oÒWVr Amh{. À`m_wi{Agm g®gma H$aVmZm WH$dm {Vm{, À`mM{ Am{P{ \ùma dmQ>V{. _J Agm g®gmaQ>mH$m`Mm H$m? Zmhr. À`mVrc "_r _mP{' Q>mH$m`M{. "Ah® H$V•©Àd, __ÀdAmoU \ùc^m{∫ù•Àd' h{ \ùma M_ÀH$moaH$. V{ Ï`m[ H$aVmV. __ÀdA®V:H$aUmV ÍùOyZ amhV{. dÒVwV: `m VrZ e„XmodaohV g®gma [mohO{.oZÓH$m_, oZ:g®J, Amg∫ùraohV g®gma [mohO{. [U Am[U Amg∫ùr AmoU__ÀdmgohV g®gma H$aVm{ ÂhUyZ AmÂhr WH$Vm{. "Ah® __Àd' ]mOycm Q>mHy$ZOa H$m{Ur amO`m{JmMm A‰`mg H$a{c, Va Vm{ kmZÒdÍù[M hm{DùZ OmB©c.

Am[Î`m S>m{∑`mda g®gmamMm ^ma [S>Î`mda _J [a_mW© Hw$R>{Mmccm Amh{, h{ [mh `m[{jm AmYrM [a_mW© H$ÍùZ Am[U odlm®Vr H$m[mdV Zmhr? V›_`Vm H$m [mdV Zmhr? `m{Jr H$m hm{V Zmhr?`m{Jr [mdVr V›_`Vm & [a]˜t &&19&&H$Î`mUÒdm_tgmaI{, ÒdÍù[mZ®Xm®gmaI{ O{ `m{Jr AgVmV, V{ [a]˜merV›_` hm{DùZ OmVmV. gd© g®V h{ `m{JrM AgVmV. gm_m›` Ï`∫ùr AmoU`m{Jr `mV _hŒdmMm \ùaH$ ÂhUO{ `m{Jr ]˜mer V›_` AgVmV. Am[U[°gm, _mZ, C⁄m{JY®Xm `m cm°oH$H$ Jm{ÓQ>ter V›_` AgVm{.

_ZwÓ` Xm{Z VrZ ‡H$mam®Zr [a]˜mer V›_` hm{Dù eH$Vm{.1) kmZm¿`m A®JmZ{ MQ>H$Z≤ V›_` hm{Vm {V{. V›_` hm{U{ `mMm AW©Am[U V{M hm{DùZ amhU{. _r ]˜M Amh{, "Ah® ]˜moÒ_' h{ _hmdm∑`

31lr_V≤ Xmg]m{Y

gX≤JwÈ_wImVyZ H$mZmda [S>Î`m]am{]a AmVyZ ]m{Y C\ùmiyZ {Vm{ H$r _r]˜M Amh{. Xwga{ H$mhr Zmhr. eara _Z ]w’r h{ _r ZgyZ _r gmYZ ÂhUyZh{ dm[aVm{. _r `m gdm©Mm gmjr, –ÓQ>m Amh{ Agm ]m{Y Pmcm, Va Vm{V›_` hm{Dù eH$Vm{.

H$mZmdMZmoM { {Q>r & goagmoM [¢ oH$aroQ> &dÒVw hm{DùoZ CR>r & H$dUr EHw$ Om{ &&

kmZm¿`m A®JmZ{ V›_` Ïhm`M{ Va ñ[jr Ogm AmH$memV P{[ K{DùZ \ùimcm Pm|]Vm{, Vgm kmZm¿`m

A®JmZ{ EImXm MQ>H$Z≤ V›_` hm{Vm{. [U Vgm πùoMV≤ EImXmM. Am[U Vg{OmDù eH$V Zmhr. _J `m{Jm¿`m AWdm ^∫ùr¿`m _mJm©Z{ Om`M{. H$_©hmX{Irc _mJ© Amh{. H$_m©_Yrc "Ah® H$V•©Àd AmoU \ùc ^m{∫ù•Àd' g®[{c VaH$_m©Z{ X{Irc V{W{ OmVm {V{. H$_m©Z{ gmjmV≤ kmZmMm AoYH$mar hm{V Zmhr,Var [`m© mZ{ hm{Vm{. H$maU oMŒmew’rcm H$_m©gmaIm Xwgam C[m` Zmhr. H$_©Q>mHy$Z Aa `mV J{c{ ÂhUO{M oMŒmew’r hm{V{ Ag{ Zmhr. Am[Î`m gJiÁmB¿N>m, dmgZm, H$Î[Zm, H$m_Zm `m Q>mH$Î`m H$r Ord _m{H$im Pmcm. _JVwÂhr [w `m_w®]B©V ahm, ZmhrVa oh_mc`mV ahm.

`m{Jr hiyhiy V›_` hm{Vm{. ‹`mZm_‹ { _ZmM{ C›_Z H$ÍùZ V›_`hm{Vm{. ^∫ùrZ{ ^o∫ùagmV a®JyZ ^∫ù V›_` hm{Vm{. Zm_ K{Umam Om{ Zm_YmaH$Amh{, À`mcm gX≤JwÈH•ù[{Z{ Zm_ o_imc{ Ag{c, Va Vm{hr Q>mir dmOdyZ Zm_K{V AWdm EH$m›VmV Zm_ K{V AgVmZm S>m{iÁmVyZ AlwYmam dhmV Amh{VAem oÒWVrV Zm_mV a®JyZ V›_` hm{DùZ OmB©c. ^∫ùrMr Ï`mª`m H$aVmZm_hfr© ZmaXm®Zr ÂhQ>c{ Amh{ ñ "_Œmm{ ^doV, ÒV„Ym{ ^doV &' e{dQ>r ÂhQ>c{,"AmÀ_mam_m{ ^doV' ÂhUO{ ^∫ù [a]˜mer V›_` hm{Vm{.`m{Jr [mdVr V›_`Vm & [a]˜t &&19&&`m{JrX{Irc À`m [a]˜mer V›_`Vm [mdVmV.

[U "hm g®gma _mPm, _r X{hm[waVm _`m©oXV, h{ _mP{ Ka' Agm g®H$m{MAm[U H{ùcm Amh{. ¯m H$Î[Zm ¡`mjUr OmVmV, À`mjUr gJim WH$dm oZKyZOmVm{. g®V ‡[®MmV AgyZ Hw$R>{ WH$VmV [hm. Ï`mg doeÓR>m®[mgyZ ZmWg_Wm™[ ™V gJi{ Z{h_r AÀ ®V CÀgmhr. gm_m›`m®Mr gJir e∫ùr "Ah® H$V•©Àd,

32 lr_V≤ Xmg]m{Y

__Àd' `m ^mamImcr XS>[cr OmV{. g®gmamMr MT>U MT>VmZm CÀgmh amhy eH$VZmhr. Am[U _m{H$iÁm _ZmZ{ ]m{cy eH$V Zmhr. dÒVwV: "_m{H$i{ _Z agmi dmUr'[mohO{. [U Ah® H$V•©Àdm¿`m [m{Q>mV H$m_, Hùm{Y, cm{ , _m{h, _X, _Àga, X® h{odH$ma AgVmV. hr _®S>ir [mR>rda K{DùZ Am[U g®gmam¿`m ‡dmgmcm oZKVm{.hr _®S>ir AÀ ®V dOZXma AgÎ`mZ{ g®gmamMr MT>U MT>VmZm WH$dm {Vm{.gm_m›` _ZwÓ` Va WH$Vm{M, [U ]˜X{dmoXH$ X{Irc WH$VmV. _J À`m®Zrodlm®Vrcm Hw$R>{ Om`M{? À`mgmR>r [a_mW© H$amdm. Or _®S>ir [a_mW© H$aVmV,À`m®Zm odlm®Vr Amh{. g_W© ÂhUVmV, "`m [a_mWm© H$oaVm & ]˜moXH$m®ogodlm_Vm &' ÂhUO{ hr _®S>ir [a_mW© H$aVmV ÂhUyZ `m®Zm odlm®Vr Amh{.[a_mWm©I{arO odlm®Vrcm Xwga{ oR>H$mU Zmhr. g®gmamV [a_mW© Zg{c Va ZwgV{H$ÓQ>, Vi_i amhV{. m®V Ord ZwgVm g®gma H$aVmV. ¡`m®M{ S>m{i{ CKS>c{, V{ \ù∫ù[a_mW© H$aVmV. g®gma hr ‡m∫ùZmMr Jm{ÓQ> Amh{. g®gma AmoU [a_mW© Xm{›hrEH$Íù[ H$aU{ hr _m{R>r Jm{ÓQ> H$mhr _®S>ir H$aVmV. dÒVwV: A›Z _mZ YZ `m‡ma„Ym¿`m Jm{ÓQ>r AgÎ`mZ{ À`mda oH$Vr ^a ⁄m`Mm? [U h{ ]hwYm cjmV ZAmÎ`mZ{ gd© OrdZ Ï`W© OmV{. [a_mWm©M{ _mhmÀÂ` ¡`m¿`m cjmV {V{ Vm{gX≤JwÈH•ù[m g®[mXZ H$ÍùZ À`m AmZ®X_mJm©dÍùZ dmQ>Mmc H$Íù cmJVm{ AmoUAm[c{ OrdZ H•ùVmW© H$aVm{.20) [a_mW© gH$img odgmdm $& og’ gmYw _hmZw mdmß $&

g{It gmpÀdH$ OS> Ordmß $& gÀgßJ{H$Í$Zr $&&20$&&Am[U OS> Ord Amhm{V. Am[U OS> Ord H$m Pmcm{? `mM{ H$maU "_r

_mP{' Ag{ _ZmZ{ K{Vc{c{ Amh{. hcH{$ H$Yr hm{D$? AhßH$ma J{cm H$s hcH{$ hm{D$.Jwcm]amd _hmamO [mßJmaH$am]am{]a AmißXrcm Om`M{. V{W{ [m{hm{Mc{

H$s V{ ÂhUV, ""[mßJmaH$a cdH$a Mc. _cm Yra YadV Zmhr. H$Yr _mCcrcm{Q>Vm{ Ag{ dmQ>V{.'' _hmamO [mßJmaH$amßZm Am{Ty>Z K{D$Z OmV AmoU

_ßoXam¿`m Jm^mË`mV J{c{ H$s g_mYrcm K≈> o_R>r _mÍ$Z ]gV. Am[UZ_ÒH$ma H$aVm{ Vm{ H$gm? _ÒVH$ Q>{H$c{ H$s cJ{M CMcm`M{. OUy MQ>H$mM]gVm{ Amh{, Vg{ Zmhr. V{ g_mYrcm K≈> YÍ$Z ]gm`M{. Xe©Z K{VÎ`mda _JgwdU© q[[imcm ‡XojUm Kmcm`M{. eß a ‡XojUm Kmcm`¿`m. EH$ oXdg[mßJmaH$a _hmamOmßZm ÂhUmc{, ""VwÂhr ‡XojUm H$em KmcUma? q[[im¿`m

33lr_V≤ Xmg]m{Y

[mamOdi _wßJ˘`mßM{ Wa Amh{V.'' _hmamO ÂhUmc{, ""_wßJi{ Agy X{V.''_hmamOmßZr Z{h{_r‡_mU{ eß a ‡XojUm KmVÎ`m. [U EH$hr _wßJim oMaS>cmJ{cm Zmhr. `mcm ÂhUm`M{, AhßH$ma J{cm, V{ hcH{$ Pmc{. ]mH$sM{ OS> Ord.Am[U ‡XojUm KmVÎ`m AgÎ`m Va gJi{ _wßJi{ Icmg Pmc{ AgV{. qH$dmAm[Î`mcm Mmdc{ AgV{, hm eÃy Amcm ÂhUyZ.

AmÂhr OS> Ord Amhm{V. H$maU Am[Î`mOdi AhßH$ma, H$m_, H$m{Y,_Àga gma{ Amh{. Iy[ Jm{Ô>r AmV Am[U O_dyZ R>{dÎ`m Amh{V. Aem OS>OrdmßZm VmaH$ H$mhr Amh{ H$s Zmhr? Amh{. gÀgßJ - gßVmßMm ghdmg hmEH$_{d C[m` Amh{. gÀgßJ o_imcm Va hr _ßS>ir hiyhiy [cm`Z H$aVrc.hr _ßS>ir oH$Vr AZhßH$mar AgVmV, À`mßMm ‡À {H$ e„X, ]m{cU{, H•$Vr gma{H$g{ XwgË`mgmR>r AgV{ h{ [mohO{ H$s Am[cr Am[Î`mcm cmO dmQ>V{.Am[U H$g{ dmJVm{, oH$Vr H$R>m{a ]m{cVm{ h{ cjmV {V{ AmoU Am[UAm[Î`mcm gwYmam`cm cmJVm{. gßV H$g{ ]m{cVmV [hm. AJXr Z_ -

CXßS> oY∏$mam{Zr ]m{cVr $& Var Mim{ Z{Xmdr emßoV $&H$m{Urhr oH$Vrhr oY∏$ma H{$cm, Var gßVmßMr emßVr H$Yr T>iV Zmhr. qZXmH$aUmam]‘c _ZmV `pÀH®$oMVhr dmH$S>{[Um, amJ ahmV Zmhr. AemgßVmß¿`m gßJVrV amohÎ`mZ{ Am[crhr AemßVr, Ï`JVm H$_r hm{V{.

gßVmßMr emßVr H$emZ{hr T>iV Zmhr AmoU Am[cr emßVr ]marH$emJm{Ô>rZ{hr T>iV{. `mM{ H$maU H$m`? `mM{ H$maU gßVmß¿`m OrdZmMm _m{hamAmÀ_Xe©ZmH$S>{ AgVm{ AmoU Am[cm OrdZmMm _m{ham ÒdmWm©H$S>{ dic{cmAgVm{. ÂhUyZ Am[cr H$m{UVrhr H•$Vr H$m_, H$m{Y, cm{ , _m{h, _ÀgamH$S>{Z{V{. AemßVrH$S>{ Z{V{. X{h^mdmH$S>{ Z{V{. dÒVwV: Am[c{ cj X{hm[mgyZAÀ ßV Xya, AÀ ßV Aoc·, X{hm[{jm d{Jim Agm Om{ AmÀ_m-[a_mÀ_moVH$S>{ diodc{ [mohO{. [U Am[Î`mcm X{h H$m` Vm{ H$iVm{. AmÀ_m H$iVZmhr. ÂhUyZM Ag{ hm{V{. _ZwÓ` OS> AgVm{ ÂhUyZ ]wS>Vm{ -

_mWm ‡[ßMmM{ Am{P{ $& K{D$Z ÂhU{ _mP{ _mP{ $&]wS>Vmoh Z gm{S>r \wß$O{ $& Hw$imo^_mZ| $&&

"_r _mP{' K{VÎ`m_wi{ Ord OS> hm{Vm{. "_r _mP{' Q>mH$c{ H$s Ord hcH$mhm{Vm{. _J À`mcm VÍ$Z Om`cm _m`m ZXrM Zmhr. [U h{ "_r _mP{'

34 lr_V≤ Xmg]m{Y

Om `mgmR>r oH$VrVar gmYZm H$am`cm cmJc{. Vr gmYZm ¡`mZ{ [yU©V:qH$dm AßeV: H{$cr Ag{c Vm{ hiyhiy _m{H$im hm{Vm{, hcH$m hm{Vm{gÀgßJm_wi{M OS> Ord VÍ$Z OmVm{.

]˜moXH$ V›_` Pmc{, `m{Jr V›_` Pmc{. [U Am_M{ H$m`? O{og’ gmYw _hmZw md, ¡`mßZm [a_mWm©M{ _m{R>{ AZw d Amh{V, À`mgJ˘`mßZm hm odgmdm Amh{. e{dQ>r OS> OrdmßZm X{Irc [a_mWm©V odgmdmAmh{. OS> Ord, [m_a `mMm AW© ¡`mß¿`mda [a_mWm©Mm gßÒH$maM ZmhrAgm. ¡`mßZr O›_^a gßgmamI{arO H$mhr H{$c{ Zmhr, H$m{Umer MmßJc{dmJc{, ]m{cc{ ZmhrV. \$∫$ [°gm, _mZ, gŒmm `m¿`m_mJ{ Ymdc{, Aem[m_amßZm [a_mWm©V odgmdm o_iy eH{$c H$m? gßVmßZm dmQ>V{ H$s EHß$XaOJmMr ahmQ>r ]KyZ _ZwÓ`mcm `m gJ˘`m Jm{Ô>tMm AJXr C]J `mdm. [UVg{ MQ>H$Z≤ hm{V Zmhr EdT>{ Ia{.g{Ir gmpŒdH$ OS> Ordm $& gÀgßJ{H$Í$Zr $&&20$&&Ord OS> Agcm Var Wm{S>m Oa gŒdJwUmMm Aße Ag{c Va À`mcm oZXmZgÀgßJmcm Omd{ Ag{ Var dmQ>{c. [U Oa gÀgßJM ZH$m{ Ag{ dmQ>c{ Va!‹`mZ Zm_ H$m` H$am`M{ Ag{ ÂhQ>c{ Va! ÂhUyZ "gmnŒdH$' hm e„XKmVcm. Wm{S>m Var gmpŒdH$V{Mm Aße Ag{c Va Vm{ gmYZm H$a{c. Xmg]m{Yhm JßW Aem gmpŒdH$ Ordmcm ^dgmJa VÍ$Z Z{ `mcm g_W© Amh{. gßgmaAmoU [a_mW© Xm{›hrMr gmßJS> KmcyZ X{Umam hm JßW Amh{. gßgma Q>mHy$Z ⁄m,Ag{ g_W© gmßJV ZmhrV. H$m{Urhr gßV Vg{ gmßJV ZmhrV. [U OagßgmaX{Irc YS> H$aVm {V Zg{c, Va [a_mW© H$m` H$aUma?

AmYt ‡[ßM H$amdm Z{Q>H$m $& _J ø`md| [a_mW© odd{H$m $&‡[ßMr Om{ gmdYmZ $& Vm{ [a_mW© H$arc OmU $&

h{ g_Wm™Zr gmßoJVc{, hr Jm{Ô> Iar. [U -O`mM{ E{ohH$ YS> Zmhr $& V`mM{ [aà [wggr H$mB© $&

gßgmamV gmY{ dmJm`M{, ]m{cm`M{ H$g{ h{ Oa H$iV Zg{c, Va gy _ [a_mW©H$gm H$iUma? AmoU Am[U Oa [a_mW© H$aV Agcm{, Va À`mM{‡mÀ`ojH$ Ï`dhmamV oXgc{ [mohO{.

H$mß y_rM| _mX©d $& gmßJ{ H$m| mMr cdcd $&

35lr_V≤ Xmg]m{Y

ZmZm AmMma Jm°ad $& gwHw$crZmM| $&&Vy Hw$crZ Amh{g Zm! _J Vw¬`m AmMmaodMmamdÍ$Z Vy Hw$crZ Amh{g, gÇmZAmh{g h{ cjmV Amc{ [mohO{. EImXm H{$ir¿`m gmcmdÍ$Z KgÍ$Z[S>Î`mda hgm`cm Amc{, Va g_Omd{ H$s Aem ‡gßJr À`m [S>Umam]‘cX`m, H$ÈUm CÀ[fi hm{ `mE{dOr hgy {V{. `mMm AW© hm [yU© Zmgcm Amh{.`mZ{ AZ{H$ ‡dMZ{ E{H$cr Var hm gwYmaUma Zmhr. gmYr Jm{Ô> ¡`mcm H$iVZmhr À`mcm Xmg]m{Y, kmZ{úar gmßJyZ H$m` C[`m{J?

[a_mW© hm \$ma _m{R>m ‡mßV Amh{, Ï`m[H$ Amh{. À`mgmR>r _Z Iy[Ï`m[H$ H$amd{ cmJV{. gßgmam_‹ { [a_mWm©Mr V`mar hm{V{. [a_mWm©Z{ O›_mM{gmW©H$ hm{V{. gßgma hm [a_mWm©Mm [m`m Amh{. [U Oa gßgma YS> Zg{c,[a_mWm©Mr [yd©V`marM Zg{c Va! gßgmamVrc gm‹`m Jm{Ô>r YS> H{$Î`m ZmhrVa [a_mWm©Vrc _m{R>_m{R>Ám Jm{Ô>r H$em H$aVm {Umar "qH$ H$_© oH$_H$_}oVH$d`m{@fl`Ã _m{ohVm: $&' odMmadßVmcm X{Irc ^mßVr [S>V{. gmYr H$_} OaYS> hm{V ZgVrc Va -

H$_© `H$_© `: [Ì {XH$_©oU M H$_© `:$&h{ Hw$R>c{ O_Uma? H$_© YS> Zmhr Va H$_© m{J Hw$Ry>Z hm{Uma? gmY{ "hna hna'H$aVm {V Zmhr.

Om{ gwÔ> Pmcm Amh{ Vm{M XwÔ> Pmcm Amh{. Om{ Ûr Pmcm, Vm{M [wÍ$fPmcm Amh{. EH$M Zmam`U gdm™JmZ{ ZQy>Z amohcm Amh{. Agm ]m{Y AgU{`mcmM "[a_mW©' ÂhUVmV. [a_mW© hm odf` Oa Iy[ AdKS> H{$cm VagßVmßI{arO H$m{Ur [a_mW© H$am`cm `m{Ω` R>aUma Zmhr. H$maU Am[U `mVrcH$mhr H$Í$ eH$V Zmhr. [a_mW© H$a `mMr Iar B¿N>m Ag{c Va [a_mW©gm{[m Amh{. Wm{S>{ JwU AßJmV [mohO{V, Ï`gZmß[mgyZ Aoc· [mohO{. Wm{S>remßVr, ghZercVm hdr. AZmdÌ`H$ odf`mß[mgyZ Wm{S>{ oda∫$ hm{U{, `m{Ω`Amhma odhma Ag{ Ag{c Va MmßJc{. [a_mW© H$a `mgmR>r Iy[ H$Ô> H$am`cm[mohO{V Ag{ Zmhr. ‹`mZ, Zm_Ò_aUmgmaIr gm{[r gmYZm H$am`Mr.

Z d{M{ H$Xm JßWrM{ AW© H$mhr $& _wI| Zm_ CÉmnaVm H$Ô> Zmhr $&`mV H$mhr Ãmg Zmhr. [°gm IM© hm{V Zmhr. JßY, AjVm, \w$c{ H$mhr cmJV Zmhr.Am[cr \w$c{ AgVrc Va XwgË`m¿`m ]mJ{Vrc \w$c{ H$mTy>Z AmUm`Mr ZmhrV.

36 lr_V≤ Xmg]m{Y

‹`mZgmYZ{V Va h{ H$mhr cmJV Zmhr. Am[U Agcm{ ÂhUO{ Pmc{. Hw$R>{hr ]gmd{.21) [a_mW© O›_mM{ gmW©H$ $& [a_mW© gßgmat VmaH$ $&

[a_mW© XmIdr [acm{H$ $& Ymo_©H$mgr $&&21$&&O›_m_‹ { - OrdZm_‹ { gmW©H$Vm Oa H$emZ{ {V Ag{c Va Vr

[a_mWm©Z{. O›_ gmW©H$s cmJcm h{ H$emdÍ$Z g_Om`M{? À`mZ{ [a_mW©oH$Vr H{$cm `mdÍ$Z. À`mZ{ YZXm°cV oH$Vr o_iodcr `mcm _hŒd Zmhr.À`mMr oH$Vu oH$Vr Pmcr h{ _hŒdmM{ Zmhr.

cm°oH$H$ ]am gß[moXcm $& [ar AßVar gmdY Zmhr Pmcm $&_wª` X°dmg MwH$cm $& Vm{ AmÀ_hÀ`mam $&&

À`mZ{ ‹`mZ Zm_ oH$Vr H{$c{? JßWmßM{ Amcm{S>Z oH$Vr H{$c{? À`mZ{ À`mVIm{cda ]wS>r oH$Vr _macr? `mda À`m¿`m O›_mM{ gmW©H$ Adcß]yZ Amh{.

OrdZ Xm{Z ‡H$mamßZr _mUg{ OJV AgVmV.1) H{$di ÒdmWu OrdZ. `mV Am[cm gßgma, C⁄m{J YßXm Zm{H$ar

`mVM [yU©V: aßJyZ J{c{c{, Am[cm X{h AmoU À`m X{hmer gß]ßoYV _ßS>ir`mßMmM odMma H$aUma{. JmS>r, ]ßJcm, \$oZ©Ma AmoX E{ohH$ gwIgm{ r ‡m·ÏhmÏ`mV ÂhUyZ [°em¿`m _mJ{ YmdUma{ hr _ßS>ir `m ‡H$mamV {VmV. H$mhr_ßS>ir ‡m_moUH$[UmZ{ [°gm o_iodVmV. Va H$mhr H$m{UÀ`mhrd{S>ÁmdmH$S>Ám _mJm©Z{ [°gm H$_dm`cm _mJ{[wT>{ [hmV ZmhrV. hr AmÀ ßoVH$ÒdmWu _ßS>ir.

2) XwgË`mgmR>r OrdZ OJUmar _ßS>ir. `mV Am[cm gßgmagmß miyZ BVamßgmR>r, g_mOmgmR>r, X{emgmR>r Am[c{ VZ _Z YZ d{MUmar_ßS>ir AgVmV. H$mhr _ßS>ir Am[Î`m gd©Òdmda oVcmßOcr X{D$Zg_mOH$m ©, X{eH$m`m©gmR>r CS>r K{Umar _ßS>ir AgVmV. hr [a_mWu _ßS>ir.

[a_mW© ÂhUO{ ¡`mZ{ O›_mM{ gmW©H$ hm{V{ Vm{ `m Xm{›hr[{jm d{JimAmh{. [a_mWm©V ‡W_ ÒdV: ÒdÍ$[kmZ H$Í$Z K{D$Z "_r H$m{U Amh{' `mMm]m{Y H$Í$Z K{U{. _J Am[Î`m ghO ]m{c `mMmc `mVyZ BVamßZm H$mhrcm^ hm{Vm{ Ag{ YaU{. Am[U À`m¿`mV H$mhr H$aVm{ Ag{ Z _mZVm gy ©CJdcm H$s cm{H$ Am[Î`mcm H$_m©V ahmQ>VmV. Vg{ Aem _hm[wÈfmH$S>{ZwgV{ ]KyZM AZ{H$mß¿`m _ZmV MmßJcr ‡{aUm oZ_m©U hm{V{. Ag{ O{ OrdZ

37lr_V≤ Xmg]m{Y

V{ CŒm_ OrdZ. [a_mWu OrdZ.OrdZmM{ \$ocV H$m` Ag{ H$m{Ur odMmac{ Va! Vm{ [a_mW© H$aVm{,

h{M \$ocV. h{M À`mM{ \$i. `m \$imcm AmUIrZ \$i H$mhr Zmhr. OaH$m{Ur ‹`mZYmaUm Zm_Ò_aU H$aV Ag{c, ^JdX≤JrVm kmZ{úarXmg]m{YmgmaI{ JßW dmMV Ag{c, À`mcm Wm{S>m gÀgßJ o_iV Ag{c, VaV{M À`m¿`m O›_mM{ gmW©H$ Amh{. À`mcm d{Ji{ \$i Zmhr. cm{H$mßZm dmQ>V{AmÂhr EdT>r gmYZm H$aVm{, À`mM{ \$i H$m`? gmYZm H$aVm h{M À`mM{\$i. EdT>r df} ‹`mZ H$aVm, ‹`mZ H$amd{g{ dmQ>V{ h{M À`mM{ \$i.

AoZÔ>oZÔ>ß o_lß M oÃodYß H$_©Umß \$c_≤ $&H$_m©cm oÃodY \$i{ Amh{V. BÔ>, AoZÔ>, o_l. Am[Î`mcm ZaX{h ‡m·Pmcm, h{M _m{R>{ \$i Amh{ `m[{jm d{Ji{ \$i Zmhr.

[a_mW© O›_mM{ gmW©H$ Ag{ O{Ïhm g_W© ÂhUVmV, V{Ïhm H{$diÒdV:gmR>r AWdm XwgË`mgmR>r H$Ô> H$Í$Z hm{V Zmhr, Va "_r H$m{U' `mMmem{Y AßV_w©I hm{D$Z K{Vcm [mohO{. _r H$m{U `mMm em{Y K{Vcm, Vm{[a_mÀ_mM _r Agm gm{@hß ]m{Y Pmcm ÂhUO{ À`m¿`m ghO Ag `mZ{ -_J À`mZ{ CXßS> H$_} H{$cr AWdm Vm{ ÒdÒW ]gcm Var À`mMm MmßJcm[naUm_ BVamßda hm{V AgVm{. [U ÒdV:Mm ]m{Y AgÎ`moedm` ZwgV{Mcm{H$mV o\$aV amhU{ `mMm C[`m{J Zmhr. `mZ{ À`m Ï`∫$s¿`m O›_mM{gmW©H$ hm{V Zmhr. ÂhUyZ ÒdÍ$[]m{Y H$Í$Z K{U{, hr _wª` Jm{Ô>. `mgmR>rXaam{O R>amodH$ d{i{cm AmgZÒW hm{D$Z ‹`mZYmaUm Vmg Xm{Z Vmg Ag{[ßYam drg df} Var gX≤JwÍ$[oXÔ> _mJm©Z{ gmYZm H{$Î`mZßVa "_r H$m{U' `mMmem{Y cmJ `mMr e∑`Vm AgV{. [U ]hV{H$ _ßS>ir hr _wª` Jm{Ô>odgaVmV. g_mOH$maU, amOH$maU h{ R>rH$ Amh{. OZVm OZmX©ZmMr g{dm,aßOZ H$aU{ Agm EH$ ‡H$ma hÑr Amh{. [U OZVm OZmX©Z hm ‡H•$Vr¿`mAßJmZ{ ZgVm{. Vm{ AoY>mZm¿`m AßJmZ{ AgVm{, h{ cm{H$ odgaVmV.AoY>mZ hm OZmX©Z AgyZ ‡H•$Vr hr OZmX©Z Zmhr. OZVm OZmX©ZmcmAmÂhr JmUr JmD$Z gßVwÔ> H$aVm{, hr MwH$sMr H$Î[Zm Amh{. VwÂhr `m[’VrZ{ OZV{cm gßVwÔ> H$aVm. Vm{ OZmX©Z VgmM amhVm{. ÂhUyZ O›_mM{gmW©H$ H$am`M{ Va "_r H$m{U' `mMm em{Y ø`m`Mm.

38 lr_V≤ Xmg]m{Y

_hof© ZmaX oIfi _ZpÒWVrV gZH$moXH$mßH$S>{ J{c{. ZmaXmßMmCVac{cm M{ham ]KyZ gZH$moXH$mßZr odMmac{, ""_hfr© Am[U oIfi H$m?''ZmaX ÂhUmc{, ""H$m` H$aUma. Mm°Xm od⁄m Mm°gÔ> H$cm PmÎ`m Var _ZmVgmaIr EH$ Jm{Ô> {V{ - Am[Î`m[{jm H$m{Ur [ßS>rV ]oKVcm H$s _r À`mMm_Àga H$aVm{, ¤{f H$aVm{, AmoU H$m{Ur _m¬`m[{jm H$_r ]oKVcm H$s À`mcmVw¿N> g_OVm{. À`mMm A[_mZ H$aVm{. Aer _m¬`m _ZmMr pÒWVr Amh{.H$m` H$amd{?'' À`mda gZH$moXH$ ÂhUmc{,

"`m{ d° y_m VÀgwIß w_°d gwIß ZmÎ[{ gwI_pÒV $&AmÀ_m hmM gwIÍ$[ Amh{. AmÀ_mM AmZßXmM{ oR>H$mU Amh{. AmÀÂ`mcm g_OyZø`m. ÒdÍ$[]m{Ymda Om. Vm{ ÒdÍ$[mMm AmZßX VwÂhr ‡m· H$Í$Z ø`m. _J VwÂhrH$m{Um]am{]ahr dmJy ]m{cy eH$Vm. hr _wª` oeH$dU Amh{. hm [a_mWm©Mm _wª`Jm^m Amh{. hm Oa H$icm Zmhr Va VwÂhr ÒdV:¿`m earamgmR>r OJVm H$mXwgË`mgmR>r OJVm `mcm _hŒd Zmhr. [a_mWm©_‹ { AmJh H$gcm?[a_mWm©_‹ { oOVH$s Aqhgm, gÀ`, B©úa^md ]mUdmc nVVH{$ MmßJc{.

[a_mWm©odf`r odcjU AkmZ g_mOm_‹ { Amh{. [a_mW© ÂhUO{_rM h{ odú ZQy>Z amohcm{ Amh{. {W{ _mPm Ord AmoU XwgË`mMm Ord Ag{Xm{Z ZmhrV. EH$M [a_mÀ_m _m¬`m AmoU XwgË`m¿`m AßJmZ{ ZQy>Z amohcmAmh{ Agm ]m{Y hm{U{ hm [a_mW©. [a_mWm©H$S>{ Om`M{ Va ÒdmWm©H$S>{ [mR>o\$adm`cm hdr. V{M AdKS> Amh{. [a_mWm©V gma{ OrdZM XwgË`mgmR>r\{$Hy$Z ⁄md{ cmJV{. ÂhUyZ [a_mW© AdKS> Pmcm Amh{. g‹`m Om{ [a_mW©H{$cm OmVm{ qH$dm AZmoXH$mcm[mgyZ Om{ [a_mW© H{$cm J{cm, À`mV ]hYmÒdmWm©Mr —Ô>r R>{dyZM [a_mW© H{$cm J{cm. Am[Î`mcm `m dm∑`mM{ Am¸ ©dmQ>{c. [U dÒVwpÒWVr _r [mhVm{ Amh{, Vr AerM Amh{. [a_mW© hmÒdmWm©¿`m [wÓH$i [wT>{ Amh{ AmoU AJXr d{Jim Amh{. [a_mWm©_‹ { X{hmMmodMmaM Zmhr. [a_mW© X{hmVrV AdÒW{V Om`cm oeH$dVm{.

ohV Amh{ X{hmVrV $& E{g{ oZam{o[Vr gßV $&g_W© ÂhUVmV, X{hmVrV hm{ `m_‹ { Am[c{ ohV Amh{. X{h^md, Ord^md,AmÀ_^md. `mV X{h^md hm gßgma, AmÀ_^md hm [a_mW©. X{hm[waVmM _`m©oXV¡`mMm gßgma Ag{c À`mcm [a_mW© hm{U{ e∑` Zmhr. X{h^md Q>mHy$Z Om{ OmV

39lr_V≤ Xmg]m{Y

Ag{c, ¡`mMm gßgma g_Wm™gmaIm Ï`m[H$ Ag{c À`mcm [a_mW© hm{Vm{.gßHw$oMV[Um Q>mHy$Z X{D$Z _ZmZ{ Ï`m[H$ hm{U{, `mV O›_mM{ gmW©H$ Amh{.[a_mW© gßgmar VmaH$ -

gßgmam_‹ { ]wS>Uma{ O{ Am[U Ord Amhm{V À`mßZm VmaUmam [a_mW©Amh{. [a_mW© hr hm{S>r Amh{. Zm_Ò_aUm¿`m hm{S>r_‹ { ]KyZ gwImZ{ [°cVraJmR>m`Mm Amh{. ‹`mZm¿`m Vmad{_‹ {]gyZ gwImZ{ OrdZ OJm`M{ Amh{.

hOmam{ Zmd{ Amh{V - "am_ H•$ÓU hna', "od«>c' H$m{UV{hr Zm_ ø`md{.¡`m¿`m _Zm_‹ { Wm{S>m\$ma gßgma Amh{, À`mcm Zm_gmYZm MmßJcr. H$mhtZm[a_{úamodf`r, gX≤JwÈodf`r odcjU ‡{_, oZ>m AgV{. gX≤JwÈ gmßJVrcV{ ‡_mU. [U V{ gX≤JwÍ$M Agmd{V. ]wdm _hmamO {Q>c{ Va oeÓ`mMm O›_dm`m OmVm{. IË`m Vi_iroedm` h{ hm{V Zmhr. "Oimd{Jir _mgm{ir $& V°gmVwH$m Vi_ir $&' g_W© ÂhUVmV, 'Vi_i Vi_i hm{VoM Amh{ $&' gma{ gßVAm[U ]Km. ^JdßVmgmR>r Q>mhm{ \$m{S>cm [mohO{.' Va O›_mM{ gmW©H$ hm{D$ZOmV{. [U _wª` AS>MU hr H$s V{dT>r Vi_iM Zmhr. H$maU gŒdJwU Zmhr.aOm{JwU ÂhUVm{, ]Ky `m \$mdÎ`m d{imV [a_mW© H$Í$.

dÒVwV: EH$X_ À`m oR>H$mUr OmU{ AdKS> Zmhr. ‹`mZmVC›_ZmdÒWm Oa gmYcr Va - g_W© ¡`mcm _hm¤ma ÂhUVmV,

V{ _hm¤ma Am{cmßS>md{ $& _J X{dXe©Z ø`md{ $&`mgmR>r ew’ gŒdJwU [mohO{.

[yduM{ gßoMV $& { O›_rMr H$_mB© $&oVgar Vr [mhr $& JwÈH•$[m $&&

EdT>Ám VrZ Jm{Ô>r AgVrc Va O›_mM{ gmW©H$ hm{V{. "_r'Mm em{Y cmJVm{.[a_mW© gßgmar VmaH$ -

gßgmamV VmaH$ H$m` Amh{? ‹`mZ Zmhr, Zm_ Zmhr. d{i \w$H$Q>Mmccm Amh{. "jUe: H$Ue: Ed od⁄mß AW™ M gmY {V' H$Yr _•À w {B©cAmoU X{h K{D$Z OmB©c Z{_ Zmhr, AmoU _hŒdmMr Jm{Ô> amhZ OmB©c. "_rH$m{U Amh{' h{ [hmU{ amhrc. Ag{ hm{Vm H$m_m Z {. ¡`m X{hmcm Am[U"_r' ÂhUVm{, À`m X{hmcm _•À w AmÎ`m]am{]a cJ{M Kam]mh{a H$mT>Vrc."_mP{ Ka' Ag{ Am[U ÂhUVm{. À`m Kam[mgyZ Vm{ H$m`_Mm cmß] OmB©c.

40 lr_V≤ Xmg]m{Y

`m ]m]VrV H$m{Urhr A[dmX Zmhr. H$m{Ur Am[Î`mcm H$mM{¿`m [{Q>rVKmcyZ gmß miyZ R>{dVrc Ag{ g_Oy Z {. h{ ‹`mZmV AmUyZ ZmedßV X{hmda\$ma ^a Z X{Vm, `m ZmedßVmcm hmVmer YÍ$Z AodZmer VŒd H$g{JmR>m`M{ `mH$S>{ gd© cj [mohO{. hmM _mJ© Amh{. `m X{hmV AgVmZmMX{hmcm hmVmer YÍ$Z odX{hr AdÒWm ‡m· H$Í$Z ø`m`Mr Amh{. [a_mWm©MrgJir oeH$dU `mgmR>r Amh{.

eara [a_mWu cmodc{ $& VarM `mM{ gmW©H$ Pmc{ $&ZmhrVar Ï`W© J{c{ $& ZmZm AmKmV{ _•À w[ßW{ $&&

Ag{ g_W© ÂhUVmV.gßV gmßJVmV, Vy AmÀ_dmZ hm{. AmÀ_Í$[ hm{. ÒdÍ$[]m{Ymda Om.

VyM ÒdÍ$[mZßX Amh{g. VwPmM Vm{ AmZßX Amh{. `mM O›_m_‹ { Vwcm Vm{cwQ>U{ e∑` Amh{. H$mhr Z Q>mH$Vm EdT>{M H$am`M{. _Àga, Xß , AhßH$maQ>mH$m`Mm. H$m_ H$m{Y AZmdÌ`H$ Vm{ Q>mH$m`Mm. Am[U AmZßXmZ{ OJm`M{.AmZßXÍ$[ OrdZ OJ `mMr H$cm [a_mW© oeH$dVm{.[a_mW© XmIdr [acm{H$ $& Ymo_©H$mgr $&&21$&&^modH$ _ßS>ir, ¡`mß¿`mOdi Y_©d•Œmr Amh{. À`mßZm [a_mW© [acm{H$mMmAZw d H$Í$Z X{Vm{.22) [a_mW© Vm[gmßgr Wma $& [a_mW© gmYH$mßgr AmYma $&

[a_mW© XmIdr [ma & ^dgmJamMm $&&22$&&V[Òdr Oar Pmcm Var À`mcm AmYma [a_mWm©Mm Amh{. gmYH$mßZm

Va Amh{M. EdT>{M Zmhr Va ¡`m Ordmcm Am[U ^dgmJa VÍ$Z Omd{Aer B¿N>m Amh{, À`mcm VmÍ$Z Z{ `mg [a_mW©M \$∫$ g_W© Amh{. [U^dgmJamMm [ma ÂhUO{ H$m`$? hm gmJa, hr _m`mZXr Hw$R>{ AgV{? dÒVwV:_m`m `m ZmdmMr ZXrM Zmhr. Vr Amh{ Ag{ dmQ>V{ V{ Ordm¿`mAkmZm_wi{. OrdmM{ V{dT>{ AkmZ Oa Xya Pmc{,oZd•Œm Pmc{ Va _m`m `mZmdmMm ÒdVßà [XmW© Zmhr. EH$M [a_mÀ_m Amh{.

EH$ [a]˜ gßMc{ $& H$Xmo[ Zmhr odH$mac{ $&À`md{Ji| O{ ^mgc{ $& V{ ^_Í$[ $&&

hr _m`mZXr ^mgV{ Vr ^_Í$[ Amh{. Og{ _•JOi hm ^_, aÇmyda g[©

41lr_V≤ Xmg]m{Y

oXgU{ hm ^_, qe[rda Í$[{ oXgU{ hm ^_. Vg{ [a]˜ gŒm{da OJXm^mghm H{$di ^_ Amh{. g[m©Mm ^_ J{cm H$s Xm{ar oXgV{. Vg{ OJV≤ _gß[Î`m]am{]a EH$M [a_mÀ_m H$gm gdm™JmZ{ ZQy>Z Amh{ V{ H$iV{.oeÓ`m¿`m _ZmVyZ hm ^_ H$mTy>Z Q>mH$ `mM{ H$m_ gX≤JwÍ$ H$aVmV. ÂhUyZgX≤JwÈ ^dZXrMm [ma XmIodVmV.[a_mW© XmIdr [ma $& ^dgmJamMm $&&22$&&

^dgmJam¿`m [ma OmU{ ÂhUO{ ^dgmJa Zmhr, EH$ [a_mÀ_mMAmh{, ^d `m ZmdmMm [XmW© _mUgmZ{ _Z AmoU ]w’r `mMm Aml` H$Í$ZH{$c{cm Amh{ AmoU Vm{ AgV≤ Amh{, ^mßVrO›` Amh{ h{ ¡`mcm H$iV{ Vm{^dgmJam¿`m [ma OmVm{. [aßVw h{ ZwgV{ ]w’rZ{ H$iyZ JhU H$Í$Z MmcVZmhr. H$maU Vgm AZw d Zg{c Va Vm{ JQ>mßJ˘`m ImV amhVm{. H$maU _rX{h Amh{ Ag{ X{hVmXmÀÂ` O›_O›_m[mgyZ odcjU Pmc{c{ Amh{ AmoU _rX{h ÂhQ>c{ H$s À`mV _Z Amc{, ]w’r Amcr. EH$Xm Am[U X{h _Z ]w’r¿`mZmXr cmJcm{ H$s Amc{ ^d.

Og{ ÒdflZ ZmdmMm [XmW© Amcm H$r ÒdflZmV MmßJcr dmB©Q> —Ì {Amcr. À`m[mgyZ gwIXw:I Amc{. hr —Ì { Oa Q>mim`Mr AgVrc Va ¡`moZ–{_wi{ ÒdflZ{ [S>VmV, À`m oZ–{MmM À`mJ H$am`cm [mohO{. À`mgmR>rOmJ•Vr Amcr [mohO{. ÂhUO{ OmJ•Vr AmÎ`mI{arO ÒdflZ ZÔ> hm{V Zmhr,Vg{ [ma_moW©H$ OmJ•Vr AmÎ`mI{arO ^dgmJa Vacm OmV Zmhr.

"_r _mP{' Amh{, Vm{[ ™V ^dgmJa Amh{. _r X{hM ZÏh{ Aem]m{Ymda Amcm H$s ^dgmJa gß[cm. gX≤JwÍ$M oeÓ`mcm `m ]m{YmdaAmUVmV H$s Vy X{h ZÏh{g. "VŒd_og' Vm{ [a_mÀ_mM Vy Amh{g. ÂhU "Ahß]˜mnÒ_' g: Ahß `m _hmdm∑`mMm C[X{e gX≤JwÈ H$aVmV. C[X{e `mMmAW©M _hmdm∑`mMm C[X{e. ]mH$sM{ C[X{e h{ \$m{c[Q>mgmaI{.

gm{@hß hßg: ÒdmZßX KZ $& AO›_m Vm{ VyoM OmU $&h{oM gX≤JwÈdMZ $& g—T> Yamd{ $&&

"Vm{M _r Amh{' `m gm{@hß ]m{YmZ{ gß[yU© _m`m ZÔ> hm{D$Z OmV{.ÒdÍ$[mZwgßYmZ ]i| $& AdKr _m`moM ZmVi{ $&

ÒdÍ$[m¿`m AZwgßYmZmZ{ _m`m ZÔ> hm{V{. gmYH$ ^d[ma OmVm{.

42 lr_V≤ Xmg]m{Y

Aem ‡H$ma{ gmYH$mcm ^dgmJamVyZ [ma [mS> `mM{ H$m_ gX≤JwÈ[a_mWm©¿`m AßJmZ{ H$aVmV. ÂhUyZ [a_mW© hm ^dgmJamMm [ma XmIdVm{,Ag{ g_Wm™M{ ÂhUU{ Amh{. gmË`m gßVmßM{ ÂhUU{ h{M Amh{. Ï`mgmß[mgyZÒdÍ$[mZßXmß[ ™V gd© gßVmßM{, lwVrÒ_•Vr AmoX JßWmßM{ ÂhUU{ EH$M Amh{. _r_mP{ Q>mH$ AmoU _m{H$im hm{.

_r _mP| E{gr AmR>dU $& odgac| O`mM| AßV:H$aU $&[mWm© Vm{ gß›`mgr OmU $& oZaßVa $&&AmVm J•hmoXH$ AmKd| $& V| H$mht ZcJ{ À`Omd| $&&O| K{V| Omhc| Òd^md| $& oZ:gßJw ÂhUm°nZ $&&

hr _ßS>ir ^dgmJamVyZ H$er VaVmV V{ gmßoJVc{.H$mhr _ßS>ir ^dgmJamV H$er ]wS>VmV V{hr g_W© gmßJVmV -_mWmß ‡[ßMmM{ Am{P| $& K{D$oZ ÂhU{ _mP| _mP| $&]wS>Vmhr Z gm{S>r $& Hw$imo^_mZ{ $&&

`mßZm AmUIrM Ao^_mZ AgVm{. ^dgmJamV ZmH$m[ ™V ]wS>mc{cm Amh{,Var Vm{ gßgmamM{ Am{P{ Q>mH$V Zmhr. Am¸ © Amh{.

EH$m H$md˘`mcm EH$ gS>∑`m _mßgmMm VwH$S>m gm[S>cm. À`mVwH$S>ÁmgmR>r BVa H$mdi{ À`m¿`mda VwQy>Z [S>c{. À`mß¿`mer PJS>m H$Í$ZVm{ H$mdim X_cm. À`mZ{ odMma H{$cm, "_mPm hm N>i H$emgmR>r? `m EH$mVwH$S>ÁmgmR>r. Vm{ VwH$S>mM Am[U Q>mHy$Z X{D$ `m.' Agm odd{H$ H$Í$Z Vm{VwH$S>m Q>mH$Î`m]am{]a hm _m{H$im Pmcm. Vgm hm ‡[ßM ÂhUO{ gS>∑`m_mßgmMm VwH$S>m. À`mV ZmZm odf`. À`m odf`mß¿`m AmZßXmcm _`m©Xm Amh{.À`m _`m©X{[ocH$S>{ [mD$c Q>mH$c{ H$s odf`mMm AmZßX gß[cm. _mZ, H$rVu,KaXma, gß[Œmr H$m{UVmhr odf` Agm{. À`mMm AmZßX _`m©oXV Amh{. h{cjmV K{D$Z X{h_Z]w’rcm AÀ ßV AmdÌ`H$ V{dT>{M odf` g{dZ H$amd{V.À`mgmR>rM w∫$mhmaodhma ^JdßVmßZr gmßoJVcm. Am[c{ VZ _Z YZ ew’H$Í$Z _J [a_mW© H{$cm [mohO{. Zm_ ‹`mZmoX gmYZ{Z{ "_r H$m{U Amh{' V{H$iV{. "_r Vm{M Amh{' `m ]m{Ymda AmÎ`m]am{]a ^dgmJa AmQy>Z OmVm{.^dgmJamV [m{hm{ `mMm oH$Vrhr ‡`ÀZ H{$cm, Var ^dgmJa Oa VgmM Amh{Va [m{hZ H$m` o_iUma?

43lr_V≤ Xmg]m{Y

[a_mW© XmIdr [ma $& ^dgmJamMm $&&22$&&gmYH$ ^dgmJam¿`m [ma H$gm OmVm{? À`mgmR>r H$m{UVr gmYZm

H$am`cm [mohO{? ‹`mZ H$am`M{ ÂhUO{ H$m`?‹`mZm_‹ { Am[cr d•Œmr Or gmaIr ]oh_w©I AgV{ Vr AßV_w©I

H$amdr cmJV{. gm_m›`V: gm^mg AßV:H$aUd•Œmr H$m{UÀ`mhr [XmWm©da[S>cr H$s Vr À`m [XmWm©cm Ï`m[yZ amhV{. EImXm [XmW©, XJS> Am[Î`mcmoXgVm{ ÂhUO{ H$m` hm{V{?

Am[Î`m AßV:H$aUm_‹ { Or d•Œmr Amh{, À`m_‹ { Om{ oMXm^mg - O{M°V›` Amh{, À`m M°V›`mgohV Vr AßV:H$aUd•Œmr À`m [XmWm©cm Ï`m[yZ amhV{.À`m [XmWm©¿`m AmH$mamMr hm{V{ AmoU Vm{ [XmW© Am[Î`mcm oXgVm{. [U À`md{irAßV:H$aUmMr gJir d•Œmr ]mh{a [S>V Zmhr. H$mhr Aße À`m [XmWm©[waVmM ]mh{a[S>Vm{, À`m [XmWm©cm Ï`m[yZ amhVm{ AmoU Am[U ÂhUVm{, "hm XJS> Amh{.' VrMAßV:H$aUmMr ]mh{a OmUmar d•Œmr AßV_w©I Pmcr H$r AmÀÂ`mda - Hy$Q>ÒWmda O{AmdaU Amh{, À`m AmdaUmcm Vm{Sy>Z Vr d•Œmr AmV AmÀÂ`mH$S>{ OmV{ AmoUAmÀ_mH$ma hm{D$Z amhV{. {W{ gm^mg AßV:H$aU d•ŒmrVrc Am^mgmMr AmVmH$mhr OÍ$ar Zmhr. {W{ H$emMrM OÍ$ar Zmhr. H$maU BVa dÒVy [hm`cmoXÏ`mMr, ‡H$memMr, Bßo–`mßMr OÍ$ar Amh{. [U {W{ ‡H$memMr OÍ$ar Zmhr.H$maU AmÀ_m hm Òd ߇H$moeV Amh{. À`mcm VwÂhr [hm`cm J{cmV,AßV:H$aUd•Œmr AmV_‹ { Amcr, gm^mg AßV:H$aUd•Œmr AmÀÂ`mcm ]Km`cmcmJcr H$s Am^mgmM{ H$m_M ahmV Zmhr, AmoU d•Œmr AmÀ_mH$ma hm{D$Z amhV{.ÂhUO{ Am[U AßV_w©I hm{U{, EdT>{M H$m_ Amh{.

[amoÅm ImoZ Ï`V•UV≤ Òd ß y: $& VÒ_mÀ[amL≤>[Ì`oV Zm›VamÀ_Z≤ $&H$o¸X≤ Yra: ‡À`JmÀ_mZ_°jV≤ $& Amd•ŒmMjw: A_•VÀdo_¿N>Z≤ $&&

A_•VÀdmMr B¿N>m H$aUmam H$m{Ur EImXm Y° ©dmZ [wÍ$f ]mh{a odf`mßH$S>{Òdm^modH$ YmdUmar d•Œmr AmdÍ$Z AßV_w©I hm{Vm{. `m d•ŒmrM{ EH$ Vßà Amh{.Vr O{W{ OmB©c, À`m AmH$mamMr hm{V{. AmÀÂ`mH$S>{ d•Œmr J{cr H$s Vr AmÀÂ`m¿`mAmH$mamMr hm{V{ AmoU "_r AmÀ_m Amh{' Agm ]m{Y hm{D$Z OmVm{.

`Ãm{ [a_V{ oMŒmß oZÍ$’ß `m{Jg{d`m $&`Ã M°dmÀ_Zm@@À_mZß [Ì`fimÀ_oZ VwÓ`oV $&&

44 lr_V≤ Xmg]m{Y

`m{JmZ{ oZÈ’ Pmc{c{ oMŒm AmVm ]mh{a [S>V Zmhr.oj·, odoj·, _yT>, EH$mJ, oZÈ’ Aem oMŒmm¿`m [mM AdÒWm

Amh{V. ]hV{H$ _ßS>ir oj·, odoj·, _yT> `m VrZ AdÒW{V AgVmV.H$m{Ur EH$mJV{Mm ‡`ÀZ H$aVmV. oZÈ’ oMŒm π$oMV≤ ‡`ÀZmZ{ hm{D$ eH$V{.¡`mjUr oMŒm oZÈ’ hm{V{, À`mjUr V{ AmÀ_mH$ma Ïhm`cm cmJV{. AJXrAm[m{Am[ h{ hm{V{. "V{ oMŒm darc AmÀ_`mV{' Ag{ ÂhQ>c{ Amh{. V{ oMŒmAmÀÂ`mM{ oR>H$mUr OmD$Z À`m AmH$mamM{ hm{D$Z amhV{.

AOw©Zm AZßV gwIm¿`m S>m{ht $& EH$gam ViwoM K{Vcm oOht $&_J pÒWamD$oZ V{hr $& V|oM Omhc{ $&&

AZßV gwImMm S>m{h hm Am[Î`mM oR>H$mUr AmV AgUmam [a_mÀ_m Vm{Amh{. V{W{ pÒWa Ïhm`M{ Amh{ AmoU V{M Òd ß hm{D$Z ahm`M{ Amh{. EH$XmAZßV gwI o_imÎ`mZßVa Vm{ H$emcm ]mh{a H$mhr ]Km`cm OmVm{? O{ CKS>CKS> ZmoedßV Amh{, À`mV H$m` ]Km`M{? dÒVwV: ^JdßVmß¿`m gßVmß¿`m_yVu S>m{ `mßZr [hmÏ`m. À`mZ{ _Z emßV hm{V{. ^cÀ`m Jm{Ô>r [mhZ _Z,S>m{i{, eara oeUV{. [U ‹`mZmV AßV_w©I hm{D$Z AmÀÂ`mH$S>{ d•Œmr Om`cmcmJcr H$s ^dZXrMm [ma gm[S>Vm{. H$maU ^d ]mh{a Amh{. AmV Zmhr.AmVcrM d•Œmr ]mh{a OmV AgV{. Vr AmV diÎ`m]am{]a ]mh{aM{ gß]ßYMgß[VmV AmoU d•Œmr AÀ ßV AmZßXÍ$[ hm{CZ amhV{. ‡oVjUmcm AmZßX^m{JUmar hr d•Œmr AmZßXÍ$[ hm{D$Z amhV{. `mcm ÂhUm`M{ ^dZXrMm [magm[S>cm. hm [ma H$m{U XmIodVm{? [a_mW© XmIodVm{.[a_mW© XmIdr [ma $& ^dZXrMm $&&22$&&23) [a_mWu Vm{ am¡`Ymar $& [a_mW© Zmhr Vm{ o^H$mar $&

`m [a_mWm©Mr gar $& H$m{Umg ⁄mdr $&&23$&&Om{ H$m{Ur [a_mW© H$aVm{, À`m¿`modf`r g_Wm™Zm H$m` dmQ>V{ À`mMr

hr Am{dr gmj Amh{. gßVmßZm [a_mWu _mUgmodf`r H$m` dmQ>V{? g_Wm©M{ÂhUU{, amO{ _hmamO{ MH$dVu AgVrc, [U AmÂhr À`mßZm _mZVM Zmhr.EIm⁄mMr gß[Œmr, od⁄m, gŒmm `m H$emcmM AmÂhr _mZV Zmhr. AmÂhrEH$M Jm{Ô> [mhVm{, Vm{ [a_mW© H$aVm{ H$s Zmhr! Vm{ Oa [a_mWu Ag{c, VaVm{ AÀ ßV Xna–r Agcm VarX{Irc AmÂhr À`mcm amOm, _hmamOm, MH$dVu

45lr_V≤ Xmg]m{Y

ÂhUy. [U Oa Vm{ [a_mW© H$aV Zg{c, Va amO{ _hmamO{X{Irc aßH$ Amh{VAg{ AmÂhr ÂhUy. kmZm{]mßZrX{Irc Xna–r e„XM dm[acm Amh{. Ord Xna–rV{ÏhmM hm{Vm{, O{Ïhm Vm{ [a_mW© H$arV Zmhr. [a_mW© H$aU{ `mMm AW©Am[U ‡maß rM [mohcm "gmYH$ ÒdÍ$[]m{Ymda OmU{' hm [a_mW©. V{W{Om `mgmR>r O{ amO_mJ© Amh{V V{ gßVmßZr AmYrM _iyZ R>{dc{c{ Amh{V.[a_mWu Vm{ am¡`Ymar -

[a_mWu hm am¡`Ymar ÂhUO{ g_mQ> AgVm{. Òdm_r ÒdÍ$[mZßXÂhUVmV, "amd V{ aßH$ AmÂhm[wT>{'. O{ amO{ _hmamO{ Amh{V V{ Am_¿`m[wT>{aßH$ AgVmV. H$maU AmÂhr oZÓH$m_ Amhm{V. AmÂhmcm H$m{Um[mgyZ H$mhrMZH$m{ Amh{. AmÂhmcm Ag{ H$mhr o_imc{ Amh{ H$s AmVm AmUIrZ H$mhro_idyZ À`m[mgyZ gwI ‡m· H$Í$Z ø`m`M{ Ag{ amohc{ Zmhr.

ß c„‹dm Mm[aß cm ß _›`V{ ZmoYHß$ VV: $&`pÒ_p›ÒWVm{ Z Xw:I{Z JwÈUmo[ odMmÎ`V{ $&&

EH$ [a_mÀ_m Am[cmgm PmÎ`m]am{]a _J gma{ gß[yZ OmV{. Vm{ amOmoYamOg_mQ> hm{D$Z OmVm{. ¡`mcm ‹`mZ O_m`cm cmJc{, Om{ Zm_mV aßJcm Amh{,Vm{ g_mQ> Pmcm. Zm_ O{Ïhm ]mh{Í$Z { `mM{ ]ßX hm{D$Z AmVyZ `m`cmcmJ{c, V{Ïhm Zm_mMm Iam AmZßX o_i{c. Zm_ h{ goÉXmZßX AgÎ`m_wi{goÉXmZßX ÒdÍ$[mer Vm]S>Vm{] EH$Í$[ hm{D$Z OmV{. Aer H$mhr df} J{crH$s ^dgmJa gß[cm, Vm{ am¡`Ymar Pmcm.

gÇmZJS>mda g_W© h{ g_mQ>, AmißXrcm kmZ{úa _hmamO h{ g_mQ>hm{D$Z J{c{. gmVe{ df} Pmcr. X{hcm VwH$m{]m, [mßdgcm Òdm_r ÒdÍ$[mZßXh{ g_mQ>. ¡`m Jmdmcm gßV Pmc{ V{W{ cm{H$ dfm©Zwdf} gmßJV amhVrc H$s

{W{ h{ Wm{a gßV hm{D$Z J{c{.À`mß¿`m Jmd¿`m Z⁄mX{Irc A_•VmZ{ dmhVmV. H$maU À`m ZXrV

gßVmßZr ÒZmZ H{$c{c{ AgV{ Zm![a_mW© Zmhr Vm{ o^H$mar - gd© E{ohH$ gwIgm{ r Amh{V, [U [a_mW©

H$arV Zmhr Va À`mcm o^H$mar ÂhUVmV. gd© ]mOyZ{ gß[fi Amh{ AmoU oedm`[a_mW© H$aVm{. _J \$maM MmßJc{. [a_mW© H$aUmam Ord Y›`. gßgma Q>mH$m`cmH$m{Ur gmßJV Zmhr. gßgma ZrQ>Z{Q>H$m, gmdYmZV{Z{ H$am. [U cjmV ø`m H$s gßgma

46 lr_V≤ Xmg]m{Y

AgV≤ Amh{. [a_mÀ_mM EH$ gV≤ Amh{. _wc{]mi{ YZgß[Œmr h{ H$mhr Am[c{ Zmhr.gmdY hm{D$Z AßVH$miMm odMma H$am. EdT>m g_mQ> ogHß$Xa [U ohË`m_mUH$mßMramg [wT>{ R>{dyZ aS>cm Ag{ ÂhUVmV. gßV H$Yr aS>c{ H$m? Zmhr. H$maU [a_mW© H$Í$ZV{ [a_mWu Pmc{, Òd ß AmZßXÍ$[ Pmc{.

gJir gßVmßMr MnaÃ{ Oa ]oKVcr Va cjmV {B©c H$s V{ IaßMg_mQ> Amh{V. À`mßZr Bh[a Xm{›hr gmYc{. cm°oH$H$ oH$Vr o_iodcm? [°gmoH$Vr o_imcm? À`mß¿`m _ZmV AgV{ Va Vm{ cjmYre Pmc{ AgV{. [UVr B¿N>mM Zmhr. Jm|Xdc{H$a _hmamO O{ g_m{a {B©c V{ dmQy>Z Q>mH$sV. V{ÂhUV, "¡`mcm [°emMm Aml` dmQ>Vm{, À`mcm am_mMm Aml` dmQ>VZmhr.' [°emMr JaO Amh{ h{ Ia{. [U C⁄m _•À w Amcm Va oH$Vrhr gß[ŒmroXcr, Var _•À w À`mcm gm{S>Uma Zmhr.

Afi, dÛ, oZdmam BVa AmdÌ`H$ JaOm [waodU{ EdT>Ám[waVmM[°emMm C[`m{J AgVm{. `m[{jm À`mcm _hŒd Zmhr.24) AZßV O›_tM{ [w ` Om{S>{ $& VarM [a_mW© KS>{ $&

_wª` [a_mÀ_m AmVwS>{ $& AZw dmgr $&&24$&&g_Wm™Mm Xmg]m{Y gwÒ[Ô> Amh{ À`m_‹ { Hw$R>{hr AmS>[S>Xm YÍ$Z

gmßoJVc{c{ Zmhr. ‡[ßM Agm{, amOH$maU Agm{. gßgma, gßgmam¿`m _`m©Xm,JßWmßMr \$clwVr gJi{ Ò[Ô> Amh{. VwÂhr ldU H$aVm Zm! _J ldU H$Í$Z"_r'Mm em{Y ø`m. _ZZ H$aV Agmc Va oZo¸V[U{ [a_mW© hm{B©c. H$maUOm{ ldU _ZZ H$arc Vm{ oZoX‹`mg K{B©cM. eßH$m ZH$m{.

ÂhUm{oZ _ZZ H$À`m©g $& odeX [a_mW© hm{Vm{ &drg XeH$ Xm{Ze{ g_mg $& gmYH{$ [hmd{ gmdH$me $&&

gmYH$mßZr gmdH$me hm JßW [hmdm. ÂhUO{ À`mV ode{f H$m` Amh{ V{H$iV{. ^am^a ZwgV{ dmM `mV H$mhr AW© Zmhr.

[wÓH$imßM{ ÂhUU{ g_Wm™Zr gßgmamda \$ma ^a oXcm. ]mamd{ dfuAßVa[mQ> g_m{a AgVmZm "gmdYmZ' ÂhQ>Î`m]am{]a O{ oZKyZ J{c{, V{ H$mgßgma H$am, _wc{]mi{ hm{D$ X{V h{ cm{H$mßZm gmßJ `mgmR>r$? cm{H$ gßgmaH$aUmaM. V{ gmßJm`cm g_W© H$emcm [mohO{V? V{ gmßJ `mgmR>r `m JßWmMr‡d•Œmr Zmhr. "AmÀ_kmZ hm{U{' h{ `m JßWmM{ ‡`m{OZ Amh{. AmÂhr

47lr_V≤ Xmg]m{Y

AmÀ_mZßXm[mgyZ ¿ wV Pmcm{ Amhm{V, AmÂhmcm ÒdÍ$[]m{Y Zmhr, Vm{ ‡m·H$Í$Z X{U{ h{ `m JßWmM{ ‡`m{OZ Amh{. H$m{UÀ`mhr JßWmMm AoYH$mar H$m{U?¡`m¿`mOdi d°amΩ` Zmhr, odd{H$ Zmhr, dmMZ Zmhr, ^OZ, ‹`mZ, Zm_Zmhr, JwÈH•$[m Zmhr, Vm{ H$gm `m JßWmMm AoYH$mar hm{B©c? dmQ>{c À`mZ{hm JßW CKSy>Z dmMm`Mm Zmhr. VwÂhr Oa Iar ^∫$s H{$cr Ag{c VaX{d[Xmcm [m{hm{Mmc, _m{jmcm Omc. VwÂhr AmÀ_Xe©ZmM{ AoYH$mar Ïhmc,^∫$s_‹ { AmÀ_oZd{XZ ^∫$s Zg{c Va O›__aU MwH$V Zmhr.

Or _ßS>ir [a_mW© H$arV Amh{V, À`mß¿`m [Xar AZ{H$ O›_tM{ [w `Amh{ Ag{ oZo¸V g_Omd{. kmZm{]mßZr h{M e„X dm[ac{ Amh{V.

AZßV O›_tM{ \$i EH$ Zm_ $&AZßV O›_tM{ [w ` Ag{c Va [a_mWm©H$S>{ ‡d•Œmr diV{, gmYZm KS>V{.[a_mW© cjmV {Vm{. gÀ` [a_mW© KS>Vm{.

_wª` [a_mÀ_m AmVwS>{ - ÂhUO{ Jm°U [a_mÀ_m H$m{UVm Var Amh{ H$s¡`m¿`modf`r Jm|Yi Amh{. Mma VËh{M{ X{d gmßoJVc{ Amh{V. (1) ZmZm‡oV_m (2) am_H•$ÓUmoX AdVma (3) AßVamÀ_m (4) oZod©H$mar ¡`mcmodH$ma gß dV Zmhr, Om{ A\y$Q> ^Í$Z amohcm Amh{, hm _wª` [a_mÀ_m. Vm{AmV ]mh{a ZQy>Z amohc{cm Amh{. Vm{ AmŒmm Amh{, _J Zmhr Ag{ hm{V Zmhr.Om{ H$Yr VwQ>V Zmhr, \w$Q>V Zmhr, [U OamX{Irc AhßH$ma Agcm Var Vm{oXgV Zmhr, AZw dmcm {V Zmhr. Vm{ _wª` [a_mÀ_m - Wm{acm X{d. Vm{

{Q>Vm{ Hw$R>{? ¡`m oR>H$mUr e„X gß[VmV, _ZmM{ C›_Z hm{V{ V{W{ Vm{ {Q>Vm{._wª` [a_mÀ_m AmVwS>{ $& AZw dmgr $&&24$&&ÂhUO{ h{ Km{Hß$[≈>r H$Í$Z o_iUma{ Zmhr. À`mgmR>r dfm©Zwdf} emßV[U{ ]gyZ‹`mZZm_moX gmYZm H{$cr [mohO{.25) O{U{ [a_mW© dm{ioIcm $& V{U{ O›_ gmW©H$ H{$cm $&

{a Vm{ [m[r O›_cm $& Hw$cj`mH$maU| $&&25$&&Iam [a_mW© H$icm [mohO{, Am{iIcm [mohO{. [a_mW© ÂhUO{

ÒdÍ$[pÒWVr. ÒdÍ$[]m{Y Om{[ ™V hm{V Zmhr, Vm{[ ™V O›_mM{ gmW©H$ Zmhr.{a Vm{ [m[r O›_cm $& Hw$cj`m H$maU{ $&&25$&& h{ AJXr dmB©Q> gmßoJVc{.

ÂhUO{ oH$Vr cm{H$ Hw$cj` H$aVmV Hw$Umg R>mD$H$. Om{ [a_mW© H$aV Zmhr

48 lr_V≤ Xmg]m{Y

Vm{ [m[r. H$maU [a_mÀÂ`mcm ]mOycm H$mTy>Z O{ OrdZ Am[U OJy V{ H{$diX{hmH$aVm OJU{ hm{B©c, AmoU X{h]w’r ]iH$Q> H$aU{ `mgmaI{ [m[ Zmhr.dÒVwV: X{h]w’rMm À`mJ oR>H$oR>H$mUr gmßoJVcm Amh{.

X{h{]wo’ V{ AmÀ_]wo’ H$amdr $&X{h{]wo’ oZÍ$[Ur odgamdr $&

26) Agm{ ^JdÀ‡m·rndU $& H$ar gßgmamMm erU $&À`m _yIm©M{ _wImdcm{H$Z $& H$Íß$M Z { $&&26$&&gßgmamV e{dQ>r erUM dmQ>Ámcm {Vm{, h{ gdm™Zm ZßVa cjmV {V{.

Hß$]aS>{ _m{S>V{, S>m{i{ H$m_ X{B©Zmg{ hm{VmV. O›_^a oH$Vr Xw:I ^m{Jmd{ cmJV{À`mM{ g_Wm™Zr [wT>{ dU©Z H{$c{ Amh{.

[a_{úamcm ^Om`cm [mohO{. Xwga{ H$mhr ^OZr` `m OJm_‹ {Zmhr. gßV gJi{ gmßJyZ J{c{. [U Am[U Vg{M. ^JdÀ‡m·rgohVM gßgmaH$am`Mm, Va Vm{ _m{j_` hm{Vm{, gwImMm hm{Vm{.

[U ^JdÀ‡m·roedm` Om{ gßgmamM{ H$Ô> C[gV amhVm{ À`mcm "_yI©'ÂhQ>c{ Amh{. À`mM{ Vm|S>X{Irc [mh Z {. H$S>H$ e„X dm[ac{ g_Wm™Zr.27) ^Î`mZ{ [a_mWu ^amd| $& eara gmW©H$ H$amd| $&

[yd©Omßg C’amd| $& hna^∫$s H$Í$Zr $&&27$&&O{ eara [a_mW© H$aV Zmhr, V{ e{dQ>r H$mimM{ ^˙` hm{V{. Om{

[a_mW© H$aVm{ À`mM{ eara H$mimM{ ^˙` Pmc{ Var "_r A_a Amh{".goÉXmZßX AmÀ_m Vm{ _r Amh{ Agm À`mcm ]m{Y hm{Vm{.

[yd©Omßg C’amd{ - Om{ ^∫$ Ag{c À`mM{ [yd©O d°Hwß$R>mV ZmMVAgVmV. V{ AmZßXoZ ©a hm{D$Z amhVmV. "ZmaX ^o∫$gyÃm'V hmM odMmaAmcm Amh{. hna^∫$scm OrdZmV \$ma _m{R>{ ÒWmZ Amh{.

gmYH$mßZr gmYZ{¿`m —Ô>rZ{ AÀ ßV qMVZ _ZZ[yd©H$ A‰`mgH$amdm Agm hm g_mg Amh{. gmYH$ À`m—Ô>rZ{ ‡`ÀZ H$arV amhrc Va `mJßWmM{ H$V} lrg_W© am_XmgÒdm_r h{ Òd ß À`m¿`m AßVamV amhZ _mJ©Xe©ZH$aVrc Agm odÌdmg ]miJmdm.

O` O` aKwdra g_W©$& lram_Mß–m[©U_ÒVw $&