Құдайдың заңы

Он Өсиет туралы өз бетімен оқуға арналған курс

Мәтіннің түпнұсқасын Висконсин Інжілдік ЛютеранСинодының Ерекше қызметтері жөніндегі комиссияжанындағы түзеу мекемелеріндегі қызмет комитетіқұрастырған 2001 жылғы басылымҚазақ тіліндегі аударма, 2012 ж.Мәтінді Висконсиндегі Інжілдік Лютеран Синодының«Көптілді басылымдары» өңдегенБарлық көркемдеу жұмыстарын Глен Майерс жасады. ГленМайерстің көркемдеу құқықтары “Northwestern” Баспа Үйіарқылы қорғалған.

12-кітап

Multi�Language PublicationsBringing the Word to the World

Кіріспе .....................................................................11-тарау: Заңның өте ұзын құрығы.......................................32-тарау: Заңның бірінші тақташасы..................................213-тарау: Заңның екінші тақташасы – бірінші бөлім........454-тарау: Заңның екінші тақташасы – екінші бөлім .........675-тарау: Он Өсиетке мойынсұну .......................................85Сөздік.....................................................................99Тараудың соңындағы тест жауаптары..............105Қорытынды тест .................................................107

МазмұныМазмұны™

Бұл кітап Құдайдың бүкіл жер бетіндегі барлық адамдарғаарналған заңы – Он Өсиет туралы. Бұдан сіз Құдайдыңбізден қандай өмірді талап ететінін және соғанбайланысты не істеуіміз керектігін үйренетін боласыз.Бес тараудың әрқайсысы кішкене жұлдызшамен (*)белгіленген мақсаттар тізімінен басталады. Мақсаттардыңкөмегімен сіз сол тарауда не туралы үйренетініңізді білеаласыз. Әрбір тараудың ішінде берілген бірнеше сұраққажауап бересіз. Тараудың соңында тест берілген.Егер сабақты мұқият оқитын болсаңыз, тесттегісұрақтарға жауап бере аласыз. Егер тараудың басына қайтаоралып, мақсаттарды (*) тексерсеңіз, сол мақсаттартуралы тарауда не үйренгеніңізді көре аласыз. Берілгенсұрақтардың әр тобының және әр тараудағы тесттіңсоңында дұрыс жауаптар жазылған беттің нөмірікөрсетілген. Сол беттен сіз сұрақтардың дұрысжауаптарын таба аласыз. Өз жауаптарыңыздыңәрқайсысын мұқият тексеріп, керек болса, түзетіңіз.Сабақты ары қарай жалғастырмас бұрын, сұрақтардыңжауаптарын жақсылап түсініп алыңыз.Кітаптың соңында қорытынды тест берілген. Бірақ оныбастамас бұрын, әр тараудың соңындағы қысқашатесттерді бір қайталап шығыңыз. Тестке жауап беріпболғаннан кейін, оны осы кітапты берген адамға, неболмаса кітаптың артында көрсетілген мекен-жайғажібере аласыз.Лайым, Құдай сізге Өзінің киелі заңы – Он Өсиет туралыкөбірек үйренуіңізге көмегін бере көрсін.

КіріспеКіріспе™

2

Құдай Мұсаға Он Өсиетті берді.

1-тарау

ЗАҢНЫҢ ӨТЕ ҰЗЫН ҚҰРЫҒЫМүмкін, сіз «Он Өсиет» деп аталатын ескі киноныкөрген боларсыз. Мүмкін, кейбір ұлы көріністеріесіңізде болар: Ніл өзенінің қанға айналуы, Қызылтеңіздің екіге бөлінуі. Ол керемет кино болатын!

Бірақ Он Өсиет сіздің кинодан немесе теледидарданкөргендеріңізден әлдеқайда ауқымды. Он Өсиет –негізінде және шынымен де Құдайдың заңы. Мұсаесімді адам шынымен Синай тауы деп аталатын тауға

4

көтерілді. Ол шынымен де екі қалың тас тақташаныалып түсті. Сол тақташаларға Құдайдың Өзіадамдардың өмір сүру ережелері туралы Өзөсиеттерін ойып жазды.

Осы тарауда біз адамдар Құдайдың заңын, яғни ОнӨсиетін қалай алғандары жайында сөйлесетінболамыз. Құдайдың бізге Өз заңын бірінші рет қалайжәне не үшін бергені туралы талқылайтын боламыз.Осы тараудың соңында сіз мына нәрселерді айтаалатын боласыз:

* Құдайдың Өз заңын алғашқыда қандай екіжерге жазғанын;

* не себепті Оның оларды екі рет жазуына туракелгенін; және

* Құдайдың Өз заңына қатысты үш мақсатын.Біз Он Өсиет жайлы ойлағанда, көбінесе оларды екітас тақташаға жазылған түрінде елестетеміз. БірақҚұдай оларды басқа жерге жазған болатын. Құдайөсиеттерді алдымен адам баласының жүрегіне жазды.Басқаша айтқанда, Құдай адамдарды жаратқан кезде,олар сол кезден бастап-ақ Оның өсиеттерінің қандай

5

екенін білді. Біз оларды табиғатымыздан-ақ білдік.Олар біздің бойымыздағы түйсік іспетті болды.Құдайдың бізден қандай мінез-құлықты қалайтынытуралы түсінік бізге туылғанымыздан-ақ берілді.

Біз оны туа біткен, табиғи заң деп атаймыз. Ол әлі деадамдардың жүректерінде. Сол себепті де бүкіл жершарындағы адамдар белгілі бір нәрселердің дұрысжәне дұрыс емес екенімен өзара келіседі. Әлемде,бәрі дерлік, ұрлық жасаудың не болмаса қалағанадамыңды өлтіре салудың дұрыс емес екеніменкеліседі. Бұл ортақ келісушілік табиғи заңнан келеді.

1. Құдай Өз заңын алғаш жазған орын –адамдардың __________ болды.

2. Құдайдың бізден қандай мінез-құлықтықалайтыны туралы __________ бізгетуылғанымыздан-ақ берілді.

3. Біз оны туа бітетін, ___________ _________ депатаймыз. (екі сөз)

(Жауаптарыңызды 8-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

6

Алайда табиғи заңда бір олқылық пайда болды.Дұрысын айтқанда, жүректеріне осы заң жазылғанадамдар бұзыла бастады. Біз күнәкарларға айналдық.Бізге күнә кірген кезде, күнәкарлығымызжүректеріміздегі сол табиғи заңға бір нәрсе істейбастады.

Бұны былай қарастырыңыз: айталық, сіздің бірғимаратыңыз бар және сіз оның бір шетіне ОнӨсиеттің сөздерін жазып қойдыңыз. Енді солғимаратқа балшық лақтыра бастағаныңыздыелестетіңіз. Балшықты көбірек лақтырған сайынөсиеттердің сөздерін оқу барған сайын қиындайтүседі, солай емес пе?

Жасаған күнәларымызбен біз жүрегіміздегі табиғизаңға дәл осыны істеумен болдық. Өсиеттердіңқайсысына болса да қарсы қаншалық көп күнәжасасақ, – оларға соншалық көбірек балшықлақтырғанымыз. Көп ұзамай, өсиеттердіңешқайсысын да оқи алмайтын боласыз.

7

Сондай нәрсе өміріңізде болып көрді ме? Сіз бірнәрсенің дұрыс емес екенін және істеген ісіңіздіңҚұдайдың өсиетіне қайшы екенін білдіңіз. Алайда сізоны бәрібір істедіңіз. Алғашқыда сіз ол туралышынымен өзіңізді кінәлі сезіндіңіз. Ар-ұжданыңызсізді сол туралы қатты мазалады. Екінші және үшіншірет күнә жасаған кезде, сіз әлі де болса, күнәжасағаныңызға қынжылдыңыз.

Ал төртінші, бесінші және алтыншы ретте ше? Сізбұдан былай өзіңізді соншалықты кінәлі сезінбедіңіз.Ал оныншы ретте сіз неге біреу сіздің істегеніңіздікүнә деп есептеуі керек деп таңдандыңыз. Сіз оғанөзіңіздің бір кішкене әлсіздігіңіз ретінде қарайбастадыңыз. Жиырмасыншы рет дұрыс емес ісістеген кезде, сіз тіпті бұдан былай оны әлсіздік депте санамайтын болдыңыз. Сіз өсиеткекүнәкарлықтың балшығын барынша көплақтырдыңыз, сондықтан ол ендігәрі сізді ешмазаламады.

4. Адамдардың күнәкарлығы жүректеріміздегі________________ заңға бір нәрсе істей бастады.

8

5. Біз өсиетке қарсы көбірек күнә жасаған сайын,бұл оған одан сайын көбірек _____________лақтыру іспетті.

6. Біраз уақыттан кейін біз істеп жатқан дұрыс емесісімізді тіпті ___________ деп санамайтынболамыз.

(Жауаптарыңызды 10-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

Құдай бүкіл адамзаттың Оның өсиеттерінің мәнінжоғалтқанын қаламады. Жуық арада зұлымдықәлемді құртпақ! Егер адамзаттың күнәларыжүрегіміздегі табиғи заңды одан ары былғай беретінболса, онда ешкім де күнәның не екенін білмейтінболады.

Сондықтан Құдай заңды қайтадан жазды. Бұл жолыОл оны адамдардың жүректеріне емес, үлкен екі тастақташаға жазды.

Біз ол туралы Киелі ктіпатың «Мысырдан көшіпшығу» деп аталатын екінші кітабынан оқимыз. Бұлкітап Құдай халқын, яғни исраилдіктерді Мысырдан

? 5-беттердегі сұрақтардың жауаптары: 1. жүректері;2. түсінік; 3. Табиғи заң.

9

алып шыққан адам – Мұсаның оқиғасын баяндайды.Мысырда олар жүздеген жылдар бойы құлдықтаболды.

Құдай оларды құлдықтан құтқарды және Мұсағаолрады шөл даладағы үлкен тауға жетелеудітапсырды.

Сол тау Хориб және Синай тауы деген екі атпенбелгілі болатын. Дәл сол тауда Құдай Мұсаға Өзқолымен ойып жазған екі тас тақташадағы ОнӨсиетін берді.

Мұса сол тас тақташаларды таудан түсірді, соданкейін олар қауіпсіз орында сақталды. Мұса ОнӨсиетті өзінің жазған «Мысырдан көшіп шығу» депаталатын кітабына көшіріп жазды. Жазбаша заң депаталатын заң бізге, міне, осылай жетті.

7. Құдай заңды екінші рет жазды; бұл жолы Ол оныекі _____________ тақташаға жазды.

8. Құдай заңды Хориб немесе _____________ депаталатын тауда жазды.

10

9. Тас тақташаларды таудан түсірген және Киелікітапқа жазған адам _______________ есімді кісіболды.

10. Он Өсиет Киелі кітапта _______________ заң депаталады.

(Жауаптарыңызды 12-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

Жазбаша заң енді табиғи заңның орнын баса алды.Табиғи заңды біздің күнәларымыз түгелдей ластаған.Ол енді бұдан былай бізге жақсы жетекші болаалмайды. Ал жазбаша заң Киелі кітаптың ішінде бар,әрі біз оны анықтап оқи аламыз.

Оны былай елестетіңіз: сізде карта бар делік. Ол ескі,әрі тозығы жеткен, кейбір жерлері көрінбей қалған,дақ-дақ және кірлеп кеткен. Оны қолдану енді сізгеқиынға түседі.

Сіздің басқа бір қалаға сапар шегуіңіз керек. Сіз жолкартаңызды ашып, оның тым кір және ескіріпкеткенін көріп, жол табуыңызға көмектесугежарамайтынын түсінесіз. Сонда не істей аласыз?

? 7-8-беттердегі сұрақтардың жауаптары: 4. табиғи; 5. балшық; 6. күнә.

Әрине, сіз дүкенге барып, жаңа, әрі еш жыртылмаған,ескірмеген және кірлемеген жол картасын сатыпаласыз. Ол сізге жолды анық көрсетеді.

Біздің жүректеріміздегі табиғи заң сол ескі картасияқты болды. Ал Киелі кітаптағы жазбаша заң жаңакарта іспетті. Жол табу үшін сіз қайсысынасүйенесіз? Ескі емес, жаңа карта сізге өмір жолынкөрсетеді. Сіз жүрегіңіздегі табиғи заңды емес, Киелікітаптағы жазбаша заңды қолданасыз.

11. Жазбаша заң ________________ орнын басаалады.

12. Біз Құдайдың жолын анық көре алуымыз үшін,___________________ заңға сүйене аламыз.

(Жауаптарыңызды 13-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

Енді біз Құдайдың заңды бізге қалай бергенін жәнене үшін Оған оны екі рет беру керек болғанынбілеміз. Енді Құдайдың Он Өсиетті бізге бергендегімақсатына назар аударайық.

11

? 9-10-беттердегі сұрақтардың жауаптары: 7. тас; 8. Синай; 9. Мұса; 10. жазбаша.

Негізінде, Құдайдың Өз заңына қатысты үш мақсатыбар. Олардың біреуін біз жақсы білеміз ол –адамдардың заңсыз өз беттерімен кетулеріне жолбермеу. Бұл дегеніміз – біздің өз-өзімізді қалай дұрысұстауды білуіміз.

Оны былай елестетіңіз: өткен заманда, адамдардыңбәрі атқа мініп жұрген кезде, ешкім де аттардыңадамдар жүретін жолмен жүргендерін қаламады.(Аттардың қай жерде және қашан болса да қиларынтастап кететін жаман әдеттері бар. Кімнің оныбасқылы келеді?). сондықтан адамдар аттардыңөздеріне тиесілі жолдан шығып кетпеулері үшін,көшеде үлкен, әрі биік жол жиегін тұрғызатын.

Заңды жол жиегі ретінде елестетуге болады. Ол адамбаласын өз орнында ұстап тұруға арналған. Ол біздіөз орнымызда ұстап тұруға арналған. Ол біздіжамандыққа ұрынудан сақтауға арналған.

Мысалы, егер Құдай ұрламау туралы заңдыбермегенде, әлемде не боларын ойлап көріңізші.Сіздің иелігіңіздегі еш нәрсе де қауіпсіз болмас еді.

12

13

Кез келген адам, егер қолынан келер болса, сіздегіалғысы келген затты алып кете берер еді. Сіз үнемі өзиелігіңіз үшін кұресуде болар едіңіз.

Бірақ былай дейтін заң бар: «Ұрлық жасама!»(Мысырдан көшіп шығу 20:15). Ал ұрлықжасайтындарға қарсы қолданылатын жаза бар.

Сіз білетін біреу қазіргі сәтте ұрламау туралы солзаңды бұзғаны үшін түрмеде отырған болар. Заң біздіұрлық жасаудан сақтап, яғни жолдың жиегі іспеттібізді өз орнымызда ұстап тұрады.

13. Заңның мақсаттарының бірі – біздің өз-өзімізді____________ ___________ білуіміз үшін.

14. Заң бізді өз орнымызда ұстап, әрі жамандыққаұрынудан сақтап тұратын биік ____________________ іспетті.

(Жауаптарыңызды 14-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

? 11-беттердегі сұрақтардың жауаптары: 11. табиғи;12. жазбаша.

14

Құдай заңының артында екінші бір мақсат жатыр.Құдай біздің заңды айна ретінде қолданғанымыздықалайды. Таңертең, далаға шығар алдындаадамдардың көбісі айнаның алдына тоқтап, өз-өзінеқарағанды жақсы көреді. Осылай олар өз бетәлпеттеріне қарап, кез келген дұрыс емес жерін түзетеалады. Егер қыз айнаға қарап, шашының ұйпаланыпқалғанын көрсе, ол қолына тарағын алып, шашынжөнге келтіреді.

Он Өсиет біздің жанымыздың айнасы сияқты. Біз солайнадан өз-өзімізге қараған кезде, Құдай бойымыздакөптеген дұрыс емес нәрселердің бар екенінкөргенімізді қалайды. Біз өз-өзіміздің Құдайдыңзаңын қаншалықты жиі бұзғанымызды көруге тиіспіз.Біз өз-өзіміздің қаншалықты күнәкар екеніміздікөрген кезде, айна алдындағы қыз іспетті, соғанқатысты не істей алатынымызды табуымыз керек.Киелі кітап біздің өз-өзімізді ешқашанда күнәдантазарта алмайтынымызды айтады. Тек Иса ғанаайқышта солар үшін өлу арқылы бізді тазарта алды.Сондықтан заң айна сияқты бізге қаншалықтыкүнәкар екеніміз бен Құтқарушыға қаншалықтымұқтаж екенімізді көрсетеді.

? 13-беттегі сұрақтардың жауаптары: 13. дұрыс ұстай;12. жол жиегі.

15

15. Біз Құдайдың заңын жанымыздың ____________ретінде де қолданамыз.

16. Біз өзіміздің қаншалықты ____________екенімізді көрген кезде, соған қатысты не істейалатынымызды табуға тиіспіз.

17. Заң бізге айна іспетті қаншалықты ____________мұқтаж екенімізді көрсетеді.

(Жауаптарыңызды 16-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

Адам Исаны қабылдап, мәсіхшіге айналғаннан кейін,заң тағы бір нәрсе үшін қолданылады. Ол адамғақалай мәсіхшіге тән өмір сүру керектігін нұсқайтынжетекші ретінде бола алады.

Оны былай қарастырыңыз: мысалы, сіз басқа бірелге, Германияға ма, Жапонияға ма, немесеӘфиопияға ма, көшесіз. Сол жерге барған кезде, сізол елдің тілін білмейсіз. Сіз олардың ақшаны қалайсанайтындарын білмейсіз. Сіз барған жаңа елдеадамдардың өздерін қалай ұстайтындарын білмейсіз.Сізге керегі – осы нәрселердің бәрін үйрететіннұсқаулық кітап. Сондай кітаптың көмегімен сізайналаңыздағы адамдар іспетті қалай жұріп-тұруды

16

үйрене аласыз. Сіз сол жаңа елдің азаматы ретіндежүріп-тұруды үйрене аласыз.

Белгілі бір мағынада мәсіхшілер – жаңа елдіңазаматтары. Киелі кітап бізге көктегі ҚұдайПатшалығының азаматтары екенімізді айтады. Бірақбіз өте ұзақ жылдар бойы күнәкарлар болғандықтан,көктің азаматтарының қалай өмір сүріп, қалайқимылдаулары керек екенін білмеуіміз мүмкін.Көктің азаматтары ретінде біз анаша, жеңіл жүріснемесе басқа да толып жатқан нәрселерге қатысты неістеуіміз керек? Осы кезде Он Өсиет іске кіріседі.Олар бізге мәсіхшінің осы әлемдегі өмірін қалайөткізу керектігін үйрететін жетекшіміз болыптабылады.

18. Заң сонымен қатар, бізге мәсіхші ретінде қалайөмір сүруді нұсқайтын _______________ болыптабылады.

19. Заң бізге _______________ азаматтары қалайжүріп-тұрулары керектігін үйретеді.

(Жауаптарыңызды 18-беттің төменгі жағындағы дұрысжауаптармен тексеріңіз).

? 15-беттегі сұрақтардың жауаптары: 15. айнасы; 16. күнәкар; 17. Құтқарушыға.

17

Бірінші тарауды қайталау

Құдай адамзатты жаратып, жүректеріне Өз заңынсалды. Біз ол заңды табиғи заң деп атаймыз. Ол заңбізге Құдайдың бізден қандай мінез-құлықтықалайтынын үйретеді. Ол біздің бойымызға біткентүйсік сияқты.

Алайда біз Құдайға қарсы күнә жасадық, алкүнәларымыз табиғи заңды ластады. Біз оған қарсыкөбірек күнә жасаған сайын, ол одан сайын кір болатүсті. Көп ұзамай ешкім де Құдайдың заңдарынбілмейтін күйге жетуші еді.

Сондықтан Құдай Өзінің Он Өсиетін басқа жергежазды. Ол Өз заңын екі тас тақташаға жазып, олардыосыдан жүздеген жылдар бұрын Мұсаға берді.

Мұса Он Өсиетті Киелі кітапқа көшіріп жазды. Ендібізде жазбаша заң деп аталатын заң бар.

18

Құдайдың жазбаша заңын қолдану арқылы біз қазірОның бізден қандай мінез-құлықты және қандайөмірді күтетінін біле аламыз. Бұл заң адам баласынқоршап тұратын және бізді үнемі күнә жасай беруденсақтап тұратын жолдың жиегі іспетті. Ол бізгеқаншалықты Құдайға қарсы күнә жасағанымыздыжәне қаншалықты Исаның Құтқарушымызболғанына мұқтаж екенімізді көрсететін айна сияқты.Мәсіхшілер үшін заң жер бетіндегі Құдайға ұнамдыөмір сүруге керекті нұсқаулық ретінде қызмет етеді.

? 16-беттердегі сұрақтардың жауаптары: 18. жетекші; 19. көктің.

Бірінші тарауға арналған тест

1. Біз адамзатты жүректеріне жазылған_____________ заңмен жаратты.

2. Бірақ _______________ заңды ластағандықтан,біз оны қалай орындауды білмедік.

3. Құдай заңды екі тас тақташаға жазып, оларды_______________ есімді адамға табыстады.

4. Сол адам Он Өсиетті Киелі кітапқа көшіріп, бізгеоны ____________ заң ретінде қалдырды.

5. Заң адам баласын қоршап тұратын ____________________ іспетті қызмет етеді.

6. Заң бізге қаншалықты күнә жасағанымызды жәнеҚұтқарушыға қаншалықты мұқтаж екеніміздікөрсететін ___________ іспетті қызмет етеді.

7. Заң мәсіхшілер үшін жер бетінде Құдайғаұнамды өмір сүруді нұсқайтын ____________ретінде қызмет етеді.

(Жауаптарыңызды 105-беттегі дұрыс жауаптармен тексеріңіз)

19