Lo Go Sa Mat - Viet Nature Conservation...

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

3. KÕt qu¶

3.1 M¹ng l íi çc VCQT ë ViÖt Nam

KÕt qu¶ nghiªn cøu ®· x¸c ®Þnh ®îc tæng sè 63 VCQT t¹i ViÖt Nam. Sè liÖu chi tiÕt vÒ mçi vïng ®îc tr×nh bµy trong Ch¬ng 4. N¨m m¬i t¸m VCQT (92% tæng sè) ®¸p øng ®îc h¬n hai tiªu chÝ, tuy nhiªn, chØ cã mét VCQT lµ B¶n ThÞ - Xu©n L¹c (VN 029) lµ ®¸p øng toµn bé bèn tiªu chÝ. S¸u m¬i hai VCQT (98%) ®¸p øng tiªu chÝ cña ph©n h¹ng A1, ®iÒu nµy cho thÊy tÇm quan träng cña m¹ng líi VCQT ®èi víi çc loµi bÞ ®e däa toµn cÇu. ChØ cã mét VCQT kh«ng ®¸p øng tiªu chÝ A1 lµ Sinh Long (VN028), ®îc x¸c ®Þnh vµo ph©n h¹ng A3, do khu vùc nµy cã nhiÒu loµi giíi h¹n ph©n bè trong mét vïng ®Þa sinh häc kh«ng ®îc ghi nhËn ë bÊt cø vïng nµo kh¸c t¹i ViÖt Nam (B¶ng 3)

3.2 Ph¹m vi cña m¹ng l íi çc VCQT

Ph¹m vi. TÊt c¶ 63 VCQT ë ViÖt Nam chiÕm tæng diÖn tÝch 1.689.866 ha, t¬ng ®¬ng 5% tæng diÖn tÝch c¶ níc. Çc VCQT ë ViÖt Nam cã diÖn tÝch tõ 2 ®Õn h¬n 100.000 ha, tuy nhiªn, hÇu hÕt cã diÖn tÝch tõ 10.000 ®Õn 99.999 ha. DiÖn tÝch trung b×nh cña mét VCQT lµ 26.823 ha. ViÖc cã Ýt çc VCQT cã diÖn tÝch lín ë ViÖt Nam (chØ cã 10 VCQT réng h¬n 50.000 ha vµ mét vïng duy nhÊt réng h¬n 100.000 ha) ph¶n ¸nh mét sè yÕu tè nh: çc sinh c¶nh tù nhiªn ë kh¾p n¬i trong c¶ níc ®· bÞ chia c¾t nhiÒu; vµ theo çc tiªu chÝ lùa chän, khi cã thÓ, çc VCQT nªn ®îc qu¶n lý nh mét ®¬n vÞ ®éc lËp. ViÖc kh«ng cã nhiÒu çc VCQT qu¸ nhá (chØ cã 4 VCQT cã diÖn tÝch nhá h¬n 1.000 ha) ph¶n ¸nh tiªu chÝ lùa chän lµ çc VCQT nªn lµ mét khu vùc tù nã cung cÊp ®ñ toµn bé çc nhu cÇu cña çc loµi chim cã tÇm quan träng trong kho¶ng thêi gian chóng cã mÆt. C¶ bèn VCQT cã diÖn tÝch nhá h¬n 1.000 ha ®Òu lµ çc s©n chim ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long (H×nh 1).

H×nh 1: Ph©n bæ çc VCQT theo diÖn tÝch

S¸ch híng dÉn çc Vïng Chim Quan träng ë ViÖt Nam

B¶ng 3: Sè VCQT trong mçi ph©n h¹ng

Ph©n h¹ng Sè VCQT

Sè VCQT chØ phï hîp víi ph©n h¹ng

nµyA1 Loµi bÞ ®e däa toµn cÇu 62 5A2 Loµi ph©n bè hÑp 33 0A3 Loµi giíi h¹n trong vïng ®Þa sinh häc

40 1

A4 TËp trung ç thÓ cña çc loµi 18 0

27

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Çc tØnh. Çc VCQT ®· ®îc lùa chän n»m trªn ®Þa bµn 37 trong sè 61 tØnh thµnh cña ViÖt Nam (B¶n ®å 1). Çc tØnh cã sè lîng VCQT nhiÒu nhÊt lµ §¨k L¨k, L©m §ång, Gia Lai vµ Qu¶ng B×nh. ChØ tÝnh riªng bèn tØnh nµy ®· cã ®Õn 19 VCQT (30%) (B¶ng 4). Vµ do ®ã çc tØnh nµy nªn ®îc coi lµ cÇn u tiªn nhÊt cho çc ho¹t ®éng b¶o tån. §¸ng chó ý lµ ba trong sè bèn tØnh cã sè VCQT nhiÒu nhÊt ®Òu n»m ë T©y Nguyªn, n¬i cßn cã diÖn tÝch sinh c¶nh tù nhiªn réng nhÊt vµ cã ®Õn ba Vïng Chim §Æc h÷u (VC§H). TØnh thø t lµ Qu¶ng B×nh, n»m trong VC§H §Êt thÊp Trung Bé.

§Õn nay, vÉn cßn cã 24 tØnh vµ thµnh phè cha lùa chän ®îc mét VCQT nµo. Çc tØnh vµ thµnh phè nµy tËp trung ë ®ång b»ng B¾c Bé, ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ çc tØnh ®«ng b¾c ViÖt Nam. Sù ph©n bæ nµy phÇn nµo thÓ hiÖn pham vi çc sinh c¶nh tù nhiªn h¹n hÑp cña çc vïng nµy, vµ còng phÇn nµo thÓ hiÖn viÖc cha cã nhiÒu ®iÒu tra ®iÓu häc ®îc thùc hiÖn ë ®©y. NÕu cã thªm çc ®iÒu tra, cã thÓ sÏ cã thªm nhiÒu VCQT ®îc bæ sung tõ çc vïng nµy. Çc VCQT nh vËy cã lÏ sÏ ®îc bæ sung tõ vïng ®«ng b¾c ViÖt Nam, n¬i cßn cã nhiÒu diÖn tÝch sinh c¶nh tù nhiªn ®¸ng kÓ cha ®îc ®iÒu tra. Tuy nhiªn, còng cã thÓ x¸c ®Þnh thªm nhiÒu VCQT sÏ ®îc bæ sung tõ çc vïng cã mËt ®é d©n c cao lµ ®ång b»ng B¾c Bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, n¬i cã rÊt nhiÒu s©n chim lµ çc ®Þa ®iÓm chim níc tËp trung tró ch©n hoÆc lµm tæ sinh s¶n t¹i çc sinh c¶nh nh©n t¹o, rÊt nhiÒu s©n chim nh vËy ®ang ®îc qu¶n lý b¶o vÖ díi çc h×nh thøc kh¸c nhau.

Sinh c¶nh. Bèn m¬i mèt VCQT (65%) cã çc hÖ sinh th¸i rõng trªn ®Êt liÕn. TÊt c¶ çc kiÓu sinh c¶nh rõng chÝnh ë ViÖt Nam ®Òu ®îc ®¹i diÖn ®Çy ®ñ trong çc VCQT bao gåm rõng thêng xanh ®Êt thÊp, rõng thêng xanh trªn nói, rõng b¸n thêng xanh, rõng rông l¸, rõng trªn nói ®¸ v«i vµ rõng l¸ kim (B¶n ®å 3). Ngoµi ra, çc VCQT nµy cßn cã mÉu chuÈn cho kiÓu rõng ven s«ng Ýt bÞ t¸c ®éng nhÊt ë ViÖt Nam nh däc s«ng K«n ë VCQT Kon Ja R¨ng (VN025) vµ däc s«ng Srªp«k ë VCQT Y«k §«n (VN044).

T¸m VCQT (13%) n»m trong çc hÖ sinh th¸i níc ngät. Sinh c¶nh tù nhiªn t¹i çc VCQT nµy chñ yÕu lµ tr¶ng cá ngËp níc theo mïa, ®Çm níc ngät vµ rõng trµm, tuy nhiªn, nhãm nµy cßn bao gåm 3 s©n chim lµ n¬i lµm tæ vµ tró ch©n cña çc loµi chim níc kiÕm ¨n ë çc vïng ®Êt ngËp níc ngät bªn ngoµi VCQT ®ã. Toµn bé t¸m VCQT nµy ®Òu n»m ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long, vµ lµ n¬i cã nh÷ng mÉu ®¹i diÖn ®¸ng kÓ nhÊt cho çc hÖ sinh th¸i vèn mét thêi chiÕm u thÕ ë kh¾p vïng ®ång b»ng, ®ã lµ çc VCQT Trµm Chim (VN006) vµ L¸ng Sen (VN007) lµ n¬i cã nh÷ng mÉu ®¸ng kÓ nhÊt cña çc ®ång cá vïng §ång Th¸p Mêi; çc VCQT Kiªn L¬ng (VN005) vµ Hµ Tiªn (VN003) lµ n¬i cã nh÷ng mÉu ®¸ng kÓ nhÊt cña çc ®ång cá vïng Hµ Tiªn; vµ VCQT U Minh Thîng (VN004) lµ n¬i cã mÉu chuÈn ®¸ng kÓ nhÊt cña vïng rõng trµm U Minh.

HÖ sinh th¸i ven biÓn cã ®¹i diÖn trong 14 VCQT (22%). Sinh c¶nh tù nhiªn cña çc VCQT nµy bao gåm çc b·i bïn vµ b·i çt gian triÒu, rõng ngËp mÆn vµ th¶m cá biÓn. S¸u trong sè çc VCQT nµy n»m ë ®ång b»ng B¾c Bé, n¨m vïng n»m ë d¶i ven biÓn ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Mét VCQT n»m ë vïng gÇn cöa çc s«ng §ång Nai, Sµi Gßn vµ Vµm Cá, vµ hai vïng cßn l¹i n»m ë vïng ven biÓn tØnh Qu¶ng Ninh, phÝa b¾c cña ®ång b»ng B¾c Bé. §iÒu ®¸ng chó ý lµ m¹ng líi çc VCQT ®· kh«ng x¸c ®Þnh ®îc mét vïng nµo ë khu vùc ven biÓn miÒn Trung ViÖt Nam. Tuy ®©y cã thÓ mét phÇn do thiÕu nç lùc ®iÒu tra ®iÓu häc, nhng nguyªn nh©n chÝnh cã lÏ lµ do vïng miÒn Trung ViÖt Nam kh«ng cã çc cöa s«ng lín, vµ do ®ã còng cã t¬ng ®èi Ýt sinh c¶nh gian triÒu phï hîp víi çc loµi chim níc di c. Tuy nhiªn, viÖc ®iÒu tra chi tiÕt thªm çc vïng ®Çm ph¸ ë miÒn Trung ViÖt Nam, cã thÓ sÏ ph¸t hiÖn thªm nhiÒu VCQT kh¸c ®Õn nay cha ®îc x¸c ®Þnh.

Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A1. Theo tµi liÖu Çc loµi chim bÞ ®e däa ë ch©u ¸1, cã tæng sè 72 loµi bÞ ®e däa ë møc ®é toµn cÇu, gÇn bÞ ®e däa hoÆc bÞ ®e däa nhng thiÕu dÉn liÖu ®Ó ph©n h¹ng cã ph©n bè t¹i ViÖt Nam. Ba t loµi trong sè ®ã (47%) ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn cã ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ ë Ýt nhÊt lµ ba VCQT, 51 loµi (71%) ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn cã ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ ë Ýt nhÊt lµ mét VCQT (B¶ng 5, Phô lôc 2). Trong sè 21 loµi cha ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn cã ph©n bè ë bÊt cø VCQT nµo,


B¶ng 4: Çc tØnh cã nhiÒu VCQT nhÊt

TØnh Sè VCQT§¨k L¨k 6L©m §ång 5Gia Lai 4Qu¶ng B×nh 4Cµ Mau 3Kiªn Giang 3Kon Tum 3Tuyªn Quang 3

28

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

nhiÒu loµi cã lÏ chØ ph©n bè ë ViÖt Nam ë d¹ng loµi lang thang, loµi ®i qua trªn ®êng di c hay loµi tró ®«ng hiÕm gÆp vµ kh«ng ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø vïng nµo.

B¶ng 5: Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A1 trong çc VCQTMøc ®é bÞ ®e däa Sè loµi ë ViÖt Nam Sè VCQT thêng xuyªn cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ

cña loµi3 1-2 0

Tèi nguy cÊp 3 0 2 1Nguy cÊp 12 3 7 2S¾p nguy cÊp 25 10 6 9GÇn bÞ ®e däa 29 20 2 9Kh«ng ®ñ d÷ liÖu 1 1 0 0

Tæng sè 72 34 17 21Ghi chó: con sè nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT chØ cã çc ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng, hay çc vïng kh«ng kh¼ng ®Þnh loµi thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ.

M¹ng líi çc VCQT ë ViÖt Nam bao gåm toµn bé çc vïng cã kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn cã mét sè lîng ®¸ng kÓ cña mét loµi tèi nguy cÊp hay nguy cÊp trªn toµn cÇu. Tuy nhiªn, kh«ng cã loµi tèi nguy cÊp nµo vµ chØ cã ba loµi nguy cÊp trªn toµn cÇu ®îc kh¼ng ®Þnh cã ph©n bè ë Ýt nhÊt lµ ba VCQT, ®ã lµ Cho¾t lín má vµng Tringa guttifer, Cß th×a mÆt ®en Platalea minor vµ Khíu ®Çu ®en m¸ x¸m Garrulax yersini (Table 6). Ngoµi ra, c¶ Gµ l«i lam mµo tr¾ng Lophura edwardsi vµ Ngan çnh tr¾ng Cairina scutulata còng ®îc biÕt cã ph©n bè ë nhiÒu h¬n ba VCQT, tuy nhiªn, mét sè VCQT kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh chóng thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng lín. Cã ba loµi trong sè çc loµi tèi nguy cÊp vµ nguy cÊp trªn loµn cÇu (KÒn kÒn má nhá Gyps tenuirostris, VÞt má nhän Mergus squamatus vµ Giµ ®Éy lín Leptoptilos dubius) kh«ng thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø VCQT nµo. Cã vÎ nh kh«ng cã mét vïng nµo ë ViÖt Nam thêng xuyªn cã mét sè lîng ®¸ng kÓ cña mét trong ba loµi nµy. Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A2. Trong sè 23 loµi chim cã vïng ph©n bè hÑp ë ViÖt Nam2, 12 loµi (52%) ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn ph©n bè ë Ýt nhÊt 3 VCQT, trong khi 22 loµi (96%) (B¶ng 7, Phô lôc 3) ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn cã ph©n bè ë Ýt nhÊt 1 VCQT. ChØ cã mét loµi ph©n bè hÑp kh«ng ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn ph©n bè ë bÊt cø VCQT nµo lµ Nuèc ®u«i hång Harpactes wardi. Loµi nµy tríc ®©y ®· tõng ph©n bè ë VCQT Fan Si Pan (VN057)3, vµ ch¾c ch¾n vÉn cßn ph©n bè ®©u ®ã trong d·y Hoµng Liªn S¬n.

B¶ng 7: Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A2 t¹i çc VCQTVïng Chim §Æc h÷u (VC§H) /

Ph©n VC§H/ toµn bé ViÖt Nam

Tæng sè loµi ë VN

Sè VCQT thêng xuyªn cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi

3 1-2 0


B¶ng 6: Çc loµi tèi nguy cÊp vµ nguy cÊp trªn toµn cÇu t¹i çc VCQT

Loµi Sè VCQTTèi nguy cÊpKÒn kÒn Bengal Gyps bengalensis 2KÒn kÒn má nhá G. tenuirostris 0Cß qu¨m çnh xanh Pseudibis davisoni 2EndangeredGµ so cæ hung Arborophila davidi 2Gµ l«i lam mµo tr¾ng Lophura edwardsi 2Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng L. hatinhensis 2Ngan çnh tr¾ng Cairina scutulata 1VÞt má nhän Mergus squamatus 0¤ t¸c Houbaropsis bengalensis 2Cho¾t lín má vµng Tringa guttifer 4V¹c hoa Gorsachius magnificus 1Cß th×a mÆt ®en Platalea minor 6Giµ ®Éy lín Leptoptilos dubius 0Khíu ®Çu ®en m¸ x¸m Garrulax yersini 6Mi nói Bµ Crocias langbianis 2

Ghi chó: con sè nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT chØ cã çc ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng, hay çc vïng kh«ng kh¼ng ®Þnh loµi thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng

29

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

VC§H Vïng nói ®«ng nam Trung Quèc

1 0 1 0

VC§H §Êt thÊp Trung Bé 9 6 3 0VC§H §Êt thÊp Nam ViÖt Nam 3 2 1 0VC§H Cao nguyªn §µ L¹t 8 6 2 0VC§H Cao nguyªn Kon Tum 9 5 4 0PVC§H Fan Si Pan vµ B¾c Lµo 4 1 2 1Toµn bé ViÖt Nam 23 12 10 1

Ghi chó: con sè nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT chØ cã çc ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng, hay çc vïng kh«ng kh¼ng ®Þnh loµi thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ. Tæng sè çc loµi cã vïng ph©n bè hÑp ë çc VC§H vµ PVC§H kh¸c víi sè loµi ë toµn bé ViÖt Nam do mét sè loµi ph©n bè hÑp ph©n bè ë nhiÒu h¬n mét VC§H.Loµi thuéc ph©n h¹ng A3. Trong sè 212 cã vïng ph©n bè giíi h¹n trong mét ®¬n vÞ ®Þa sinh häc, 50 loµi (71%) ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn ph©n bè ë Ýt nhÊt 3 VCQT, trong khi 201 (95%) ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn ph©n bè ë Ýt nhÊt 1 VCQT (B¶ng 8, Phô lôc 4). Møc ®¹i diÖn cña çc loµi chØ giíi h¹n ph©n bè trong vïng Rõng Èm nhiÖt ®íi §«ng D¬ng (Biome 09) vµ Vïng NhiÖt ®íi kh« Indo-Malaya (11) trong m¹ng líi çc VCQT cña ViÖt Nam lµ rÊt tèt víi lÇn lît 93% vµ 85% tæng sè loµi chØ ph©n bè trong vïng ®Þa sinh häc cã mÆt ë Ýt nhÊt 3 VCQT. PhÇn lín çc loµi giíi h¹n ph©n bè trong vïng ®Þa sinh häc kh«ng cã mÆt ë Ýt nhÊt 3 VCQT lµ çc loµi cña vïng Rõng «n ®íi Trung Quèc - Himalaya (Biome 07) Rõng ¸ nhiÖt ®íi Trung Quèc - Himalaya (Biome 08) ph¶n ¸nh sè lîng rÊt h¹n chÕ cña çc loµi nµy t¹i ViÖt Nam, vµ cã rÊt Ýt çc sè liÖu cËp nhËt vÒ khu hÖ chim ë çc vïng rõng trªn nói t¹i miÒn B¾c ViÖt Nam. Cuèi cïng, çc loµi giíi h¹n trong vïng ®Þa sinh häc B×nh nguyªn Indo-Gangetic (Biome 12) cã rÊt Ýt ghi nhËn vÒ ph©n bè t¹i ViÖt Nam. Tuy nhiªn, viÖc Ýt vïng th-êng xuyªn cã mét sè lîng ®¸ng kÓ cña çc loµi nµy (¤ t¸c Houbaropsis bengalensis, SÎ bôi l-ng xanh Saxicola jerdoni vµ ChÝch ®u«i dµi Graminicola bengalensis) ph¶n ¸nh møc ®é bÞ ®e däa cao cña çc sinh c¶nh tr¶ng cá tù nhiªn liªn quan ®Õn çc quÇn x· chim ë ViÖt Nam.

B¶ng 8: Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A3 t¹i çc VCQTVïng ®Þa sinh häc Tæng

sè loµi ë VN

Sè VCQT thêng xuyªn cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi

3 1-2 007 - Rõng «n ®íi Trung Quèc-Himalaya

47 17 28 2

08 - Rõng ¸ nhiÖt ®íi Trung Quèc-Himalaya

106 83 20 3

09 - Rõng Èm nhiÖt ®íi §«ng D¬ng 30 28 1 111 - Vïng NhiÖt ®íi kh« Indo-Malaya

26 22 1 3

12 - B×nh nguyªn Indo-Gangetic 3 0 1 2Total 212 150 51 11

Ghi chó: con sè nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT chØ cã çc ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng, hay çc vïng kh«ng kh¼ng ®Þnh loµi thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ.

Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A4. Cã tæng sè 27 loµi chim níc sèng thµnh bÇy ®µn ®¸p øng tiªu chÝ A4i (B¶ng 9, Phô lôc 5). Mêi l¨m loµi trong sè ®ã (56%) chØ ®¸p øng tiªu chÝ A4i t¹i mét VCQT, vµ chØ cã ba loµi (Cho¾t lín má vµng Tringa erythropus, Mßng bÓ má ng¾n Larus saundersi vµ Cß th×a mÆt ®en) lµ ®¸p øng tiªu chÝ A4i ë Ýt nhÊt 3 VCQT. Ngo¹i trõ mét sè vïng ®Êt ngËp níc ë ®ång b»ng B¾c Bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, hÇu nh tÊt c¶ VCQT ®Òu kh«ng sè liÖu ®Þnh lîng vÒ çc loµi chim níc thu thËp trong thêi gian dµi. Trong hÇu hÕt çc trêng hîp, chØ cã sè liÖu ®Þnh lîng cña mét sè Ýt çc chuyÕn ®iÒu tra s¬ bé, thêng ®îc thùc hiÖn trong cïng mét thêi ®iÓm trong n¨m. Do vËy, sÏ cã rÊt nhiÒu tËp hîp çc ®µn chim níc cã sè lîng ç thÓ cña mét sè loµi vît qu¸ ngìng 1% sè lîng quÇn thÓ ®· bÞ bá qua trong çc ®iÒu tra tríc ®©y, ®Æc biÖt lµ çc tËp ®oµn chØ h×nh thµnh trong mét giai ®o¹n ng¾n trong n¨m.

Çc VCQT n¬i cã sè lîng lín nhÊt çc loµi chim níc sèng tËp ®oµn ®¸p øng tiªu chÝ A4i vµ VCQT Xu©n Thñy (VN017) víi chÝn loµi vµ VCQT U Minh Thîng (VN004) víi t¸m loµi. C¶ hai VCQT ®Òu ®· tõng lµ ®èi tîng cña çc chuyÕn ®iÒu tra ®iÓu häc thêng xuyªn trong thêi gian dµi. Trong t¬ng lai, cã thÓ sÏ cã rÊt nhiÒu çc VCQT ®îc bæ sung theo tiªu chÝ A4i, ®Æc biÖt lµ ë vïng ven biÓn ®ång b»ng B¾c Bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, vïng ven biÓn miÒn Trung ViÖt Nam vµ çc s©n chim ë kh¾p n¬i trong c¶ níc.

S¸ch híng dÉn çc Vïng Chim Quan träng ë ViÖt Nam30

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

B¶ng 9: Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A4i t¹i çc VCQTLoµi Sè VCQT M· sè VCQT

Mång kÐt mµy tr¾ng Anas querquedula 1 VN006Mång kÐt A. crecca 1 VN006SÕu ®Çu ®á Grus antigone 2 VN005, VN006XÝt (chÝch) Porphyrio porphyrio 1 VN004Cho¨t má th¼ng ®u«i ®en Limosa limosa 2 VN017, VN062Cho¾t má cong lín Numenius arquata 2 VN002, VN017Cho¾t ch©n ®á Tringa erythropus 3 VN012, VN015, VN017Cho¾t lín má vµng T. guttifer 1 VN017Cho¾t lïn ®u«i x¸m Heteroscelus brevipes 1 VN017Cho¾t ch©n mµng lín Limnodromus semipalmatus

2 VN002, VN017

RÏ tr¸n tr¾ng Calidris alpina 1 VN017Gµ l«i níc Ên §é Metopidius indicus 1 VN004Choi choi khoang cæ Charadrius alexandrinus

1 VN062

Choi choi M«ng Cæ C. mongolus 1 VN012Choi choi lng hung C. leschenaulti 2 VN062, VN063D« n¸ch n©u Glareola maldivarum 1 VN004Mßng bÓ má ng¾n Larus saundersi 4 VN012, VN014, VN015, VN017Cèc ®en nhá Phalacrocorax niger 2 VN004, VN011Cèc ®Õ nhá P. fuscicollis 1 VN008Cß tr¾ng Trung Quèc Egretta eulophotes 2 VN001, VN002DiÖc löa Ardea purpurea 1 VN004Cß ngµng lín Casmerodius albus 2 VN004, VN062V¹c x¸m Nycticorax nycticorax 2 VN009, VN010V¹c hoa Gorsachius magnificus 1 VN029Qu¾m ®en nhá Plegadis falcinellis 1 VN004

Cß th×a mÆt ®en Platalea minor6 VN012, VN013, VN014, VN015, VN017,

VN060Giang sen Mycteria leucocephala 1 VN004

Theo C«ng íc vÒ çc vïng ®Êt ngËp níc cã tÇm quan träng quèc tÕ (C«ng íc Ramsar), ViÖt Nam cam kÕt "c©n nh¾c viÖc b¶o tån çc vïng ®Êt ngËp níc trong quy ho¹ch sö dông ®Êt cña quèc gia, x©y dùng vµ thùc hiÖn çc kÕ ho¹ch ®Ó hÕt søc thóc ®Èy vµ khuyÕn khÝch viÖc sö dông th«ng minh çc vïng ®Êt ngËp níc trong ph¹m vi l·nh thæ". Ngoµi ra, ViÖt Nam còng cam kÕt sÏ chØ ®Þnh çc vïng ®Êt ngËp níc ®¸p øng çc tiªu chÝ Ramsar vÒ çc Vïng ®Êt ngËp níc cã tÇm quan träng quèc tÕ (çc khu Ramsar). Çc vïng ®Êt ngËp níc ®¸p øng tiªu chÝ Ramsar nÕu:

lµ mét mÉu cã tÝnh ®¹i diÖn, hiÕm hay ®Æc s¾c cña mét vïng ®Êt ngËp níc tù nhiªn hoÆc gÇn tù nhiªn t×m thÊy mét vïng ®Þa sinh häc t¬ng øng

n¬i cã çc loµi bÞ ®e däa ë møc s¾p nguy cÊp, nguy cÊp hay tèi nguy cÊp, hay çc quÇn x· sinh th¸i ®ang bÞ ®e däa.

thêng xuyªn cã h¬n 1% sè lîng quÇn thÓ cña mét loµi hoÆc ph©n loµi chim níc.


B¶ng 10: Çc VCQT ®¸p øng tiªu chÝ Ramsar

M· VCQT Tªn VCQTVN001 §Êt MòiVN002 B·i BåiVN004 U Minh ThîngVN005 Kiªn L¬ngVN006 Trµm ChimVN012 Ngh÷a HngVN013 TiÒn H¶iVN014 Th¸i ThôyVN015 Tiªn L·ngVN017 Xu©n ThñyVN060 Hµ NamVN062 B×nh §¹iVN063 Ba Tri

31

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Mêi ba vïng trong sè çc VCQT cña ViÖt Nam ®¸p øng çc tiªu chÝ trªn, vµ do ®ã, ®ñ tiªu chuÈn cÇn ®Ó x¸c ®Þnh lµ Khu Ramsar. Tuy nhiªn, ®Õn nay míi chØ cã mét vïng trong sè nµy lµ VCQT Xu©n Thñy (VN017) ®· chÝnh thøc ®îc c«ng nhËn lµ Khu Ramsar, ngoµi ra cßn cã nhiÒu vïng kh¸c còng ®ang ®îc ®Ò xuÊt ®Ó c«ng nhËn khu Ramsar, trong ®ã cã çc VCQT Trµm Chim vµ Th¸i Thôy (VN006 vµ VN014).

Çc taxon cña ph©n h¹ng thø cÊp. Theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 2000, trong sè çc taxon linh trëng ë ViÖt Nam cã ba taxon bÞ ®e däa ë møc tèi nguy cÊp, bèn taxon nguy cÊp, s¸u taxon s¾p nguy cÊp, hai taxon gÇn bÞ ®e däa vµ n¨m taxon cha ®ñ dÉn liÖu ®Ó ph©n h¹ng bÞ ®e däa4. §· cã 17 (85%) taxon trong sè nãi trªn ®îc kh¼ng ®Þnh Ýt nhÊt cã ph©n bè ë mét vïng trong m¹ng líi çc VCQT cña ViÖt Nam vµ thªm vµo ®ã lµ ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng vÒ sù ph©n bè cña mét taxon kh¸c (B¶ng 11). §iÒu nµy chøng tá møc ®é thèng nhÊt gi÷a çc vïng cã tÇm quan träng ®èi víi c«ng t¸c b¶o tån çc loµi chim vµ çc vïng quan träng ®èi víi c«ng t¸c b¶o tån çc taxon linh trëng. Do vËy, viÖc b¶o tån m¹ng líi çc VCQT sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo çc nç lùc b¶o tån çc taxon linh trëng ë ViÖt Nam.

B¶ng11: Çc taxon thuéc ph©n h¹ng thø cÊp S1 t¹i çc VCQTTaxon Tªn khoa häc T×nh

tr¹ngSè lîng VCQT

Kh¼ng ®Þnh Cha kh¼ng ®Þnh

Cu ly lín Nycticebus bengalensis DD 3 8Cu ly nhá N. pygmaeus VU 5 5KhØ ®u«i lîn Macaca leonina VU 12 3KhØ mèc M. assamensis VU 4 5KhØ vµng M. mulatta NT 7 12KhØ ®u«i dµi M. fascicularis NT 8 3KhØ mÆt ®á M. arctoides VU 15 12Voäc ®en m¸ tr¾ng Trachypithecus francoisi

francoisiVU 0 3

Voäc Hµ TÜnh T. f. hatinhensis EN 3 0Voäc ®en tuyÒn T. f. ebenus DD 0 0Voäc ®Çu vµng T. poliocephalus

poliocephalusCR 0 0

Voäc m«ng tr¾ng T. delacouri CR 1 0Voäc mµo T. villosus DD 5 2Voäc v¸ ch©n n©u Pygathrix nemaeus

nemaeusEN 4 6

Voäc v¸ ch©n x¸m P. n. cinerea DD 3 0Voäc v¸ ch©n ®en P. nigripes EN 2 3Voäc mòi hÕch Rhinopithecus avunculus CR 2 0Vên ®en tuyÒn Nomascus concolor EN 3 0Vîn ®en m¸ tr¾ng N. leucogenys DD 2 3Vîn ®en m¸ vµng N. gabriellae VU 10 3Ghi chó: CR = tèi nguy cÊp, EN = nguy cÊp, VU = s¾p nguy cÊp, NT = gÇn bÞ ®e däa, DD = thiÕu dÉn liÖu theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 20004. Sè liÖu nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT, n¬i çc taxon míi chØ ®îc ®Þnh lo¹i ®Õn møc gièng, hay n¬i mµ quÇn thÓ cña taxon ®îc cho r»ng ®· tuyÖt chñng côc bé.

Theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 2000, ë ViÖt Nam cã mét loµi ç sÊu bÞ ®e däa ë møc tèi nguy cÊp vµ trong sè çc loµi rïa cã s¸u loµi bÞ ®e däa ë møc tèi nguy cÊp, 12 loµi nguy cÊp, b¶y loµi s¾p nguy cÊp vµ mét loµi gÇn bÞ ®e däa4. §· cã 19 (70%) taxon trong sè nãi trªn ®îc kh¼ng ®Þnh Ýt nhÊt cã ph©n bè ë mét vïng trong m¹ng l íi çc VCQT cña ViÖt Nam vµ thªm vµo ®ã lµ çc ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng vÒ sù ph©n bè cña mét taxon kh¸c (B¶ng 12). Do vËy, viÖc b¶o tån m¹ng líi çc VCQT sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo çc nç lùc b¶o tån çc taxon rïa vµ ç sÊu ë ViÖt Nam.




Ç sÊu níc ngät Crocodylus siamensis CR 1* 2Rïa ®Çu to Platysternon

megacephalumEN 4 8


Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Taxon Tªn khoa häc T×nh tr¹ng

Sè lîng VCQTKh¼ng ®Þnh Cha kh¼ng

®ÞnhRïa batagu Batagur baska CR 0 0Rïa hép lng ®en Cuora amboinensis VU 1 4Rïa hép tr¸n vµng C. galbinifrons CR 3 4Rïa hép ba v¹ch C. trifasciata CR 1 4Rïa ®Êt Sªp«n Cyclemys dentata NT 2 1Rïa ®Êt Spengle Geoemyda spengleri EN 2 4Rïa ®¸t lín Heosemys grandis VU 0 2Rïa r¨ng Hieremys annandalii EN 1 1Rïa ba gê Malayemys subtrijuga VU 1 1Rïa Trung bé Mauremys annamensis CR 0 0Rïa c©m M. mutica EN 1 0Rïa cæ säc Ocadia sinensis EN 1 2Rïa sa nh©n Pyxidea mouhotii EN 4 5Rïa bèn m¾t Sacalia quadriocellata EN 3 0Rïa cæ bù Siebenrockiella crassicollis VU 1 0Rïa nói vµng Indotestudo elongata EN 3 6Rïa nói n©u Manouria emys EN 0 0Rïa nói viÒn M. impressa VU 3 3Ba ba Nam Bé Amyda cartilaginea VU 6 3Ba ba gai Palea steindachneri EN 2 5Gi¶i Pelochelys cantorii EN 0 0Ba ba tr¬n Pelodiscus sinensis VU 2 4Ba ba ? Rafetus swinhoei CR 0 0§åi måi døa Chelonia mydas EN 0 0§åi måi Eretmochelys imbricata CR 0 0Ghi chó: CR = tèi nguy cÊp, EN = nguy cÊp, VU = s¾p nguy cÊp, NT = gÇn bÞ ®e däa theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 20004; * = loµi ®· tuyÖt chñng côc bé míi ®îc ®a vµo l¹i. Sè liÖu nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT, n¬i çc taxon míi chØ ®îc ®Þnh lo¹i ®Õn møc gièng, hay n¬i mµ quÇn thÓ cña taxon ®îc cho r»ng ®· tuyÖt chñng côc bé.

Theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 2000, trong sè çc taxon thùc vËt h¹t trÇn ë ViÖt Nam cã mét taxon bÞ ®e däa ë møc nguy cÊp, 11 taxon s¾p nguy cÊp, bèn taxon gÇn bÞ ®e däa vµ hai taxon cha ®ñ dÉn liÖu ®Ó ph©n h¹ng bÞ ®e däa4. §· cã 13 (72%) taxon trong sè nãi trªn ®îc kh¼ng ®Þnh Ýt nhÊt cã ph©n bè ë mét vïng trong m¹ng líi çc VCQT cña ViÖt Nam vµ thªm vµo ®ã lµ ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng vÒ sù ph©n bè cña mét taxon kh¸c (B¶ng 13). Do vËy, viÖc b¶o tån m¹ng líi çc VCQT sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo çc nç lùc b¶o tån çc taxon thùc vËt h¹t trÇn ë ViÖt Nam.

B¶ng 13: Çc taxon thuéc ph©n h¹ng thø cÊp S3 t¹i çc VCQTTaxon T×nh tr¹ng Sè lîng VCQT


Pinus krempfii VU 3 1P. merkusii VU 3 1P. wangii EN 1 0P. dalatensis VU 4 2P. fenzeliana NT 0 0Pseudotsuga brevifolia VU 0 0Keteleeria fortunei NT 0 0Cunninghamia konishii VU 0 0Taiwania cryptomerioides VU 1 0Calocedrus macrolepis VU 2 1Fokienia hodginsii NT 10 4Cupressus torulosa NT 0 1Podocarpus neriifolius DD 13 3Cephalotaxus mannii VU 4 1Amentotaxus argotaenia var. argotaenis VU 3 1A. yunnanensis VU 1 1A. poilanei VU 2 0Taxus wallichiana DD 1 0


33

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Ghi chó: CR = tèi nguy cÊp, EN = nguy cÊp, VU = s¾p nguy cÊp, NT = gÇn bÞ ®e däa theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 20004. Sè liÖu nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT, n¬i çc taxon míi chØ ®îc ®Þnh lo¹i ®Õn møc gièng.

Theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 2000, ë ViÖt Nam cã mét loµi voi bÞ ®e däa ë møc nguy cÊp vµ trong sè çc taxon thó mãng guèc cã hai loµi bÞ ®e däa ë møc tèi nguy cÊp, bèn loµi nguy cÊp, ba loµi s¾p nguy cÊp, mét loµi gÇn bÞ ®e däa vµ hai taxon cha ®ñ dÉn liÖu ®Ó ph©n h¹ng bÞ ®e däa4. §· cã 7 (58%) taxon trong sè nãi trªn ®îc kh¼ng ®Þnh Ýt nhÊt cã ph©n bè ë mét vïng trong m¹ng líi çc VCQT cña ViÖt Nam vµ thªm vµo ®ã lµ çc ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng vÒ sù ph©n bè cña hai taxon kh¸c t¹i çc VCQT (B¶ng 12). Do vËy, viÖc b¶o tån m¹ng líi çc VCQT sÏ gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo çc nç lùc b¶o tån çc taxon voi vµ thó mãng guèc ë ViÖt Nam.




Voi ch©u ¸ Elephas maximus EN 4 4Tª gi¸c mét sõng Rhinoceros sondaicus CR 1 1Lîn rõng Trêng S¬n Sus bucculentus DD 0 1H¬u x¹ Moschus berezovskii NT 0 0Nai cµ-toong Cervus eldii VU 1 1H¬u vµng Axis porcinus annamiticus DD 0 1Bß x¸m Bos sauveli CR 0 0Bß tãt B. gaurus VU 11 7Bß rõng B. javanicus EN 6 1Tr©u rõng Bubalus arnee EN 0 0S¬n d¬ng Naemorhedus sumatraensis VU 15 13Sao la Pseudoryx nghetinhensis EN 3 3Ghi chó: CR = tèi nguy cÊp, EN = nguy cÊp, VU = s¾p nguy cÊp, NT = gÇn bÞ ®e däa theo Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 20004. Sè liÖu nµy kh«ng tÝnh ®Õn çc VCQT, n¬i çc taxon míi chØ ®îc ®Þnh lo¹i ®Õn møc gièng, hay n¬i mµ quÇn thÓ cña taxon ®îc cho r»ng ®· tuyÖt chñng côc bé.

Thùc hµnh x¸c ®Þnh u tiªn b¶o tån. M¹ng líi çc VCQT rÊt phï hîp víi viÖc x©y dùng çc u tiªn b¶o tån ë møc quèc tÕ lµ vïng. Toµn bé çc VCQT cña ViÖt Nam ®Òu n»m trong ®iÓm nãng Indo-Burma do Conservation International5 x¸c ®Þnh. §iÓm nãng nµy ®îc x¸c ®Þnh bao gåm toµn bé ViÖt Nam, Lµo, Cam-pu-chia vµ Th¸i Lan, mét phÇn cña Nepal, Ên §é vµ t©y nam Trung Quèc vµ ®· nªu bËt tÇm quan träng toµn cÇu cña vïng nµy ®èi víi c«ng t¸c b¶o tån ®a d¹ng sinh häc.

Ba m¬i mèt VCQT (49%) n»m trong çc VC§H hoÆc PVC§H do BirdLife International2 x¸c ®Þnh (B¶n ®å 6). VC§H §Êt thÊp Trung Bé cã sè lîng çc VCQT nhiÒu nhÊt (B¶ng 15). ViÖc cã ®Õn 11 VCQT trong VC§H nµy cã thÓ phÇn nµo gi¶ thÝch lµ do sù ph©n bè Ýt ®ång nhÊt cña çc loµi chim cã vïng ph©n bè hÑp ®îc x¸c ®Þnh cho VC§H nµy nh Gµ l«i lam ®u«i tr¾ng Lophura hatinhensis chØ giíi h¹n ph©n bè ë phÝa b¾c VC§H, Khíu mun Stachyris herbeti chØ giíi h¹n ph©n bè ë vïng nói ®¸ v«i ë trung t©m VC§H, trong khi Gµ so Trung Bé Arborophila merlini vµ Gµ l«i lam mµo tr¾ng l¹i chØ ph©n bè ë phÝa nam cña VC§H. Do ®ã, ®èi víi VC§H §Êt thÊp Trung Bé, cÇn ph¶i lùa chän nhiÒu VCQT th× míi ®ñ ®¶m b¶o tÝnh ®¹i diÖn cña tÊt c¶ çc loµi chim cã vung ph©n bè hÑp.

Ba mèt trong sè 41 VCQT (76%) ë çc vïng rõng trªn ®Êt liÒn n»m trong çc VC§H hoÆc PVC§H. Trong sè 10 VCQT ë çc vïng rõng trªn ®Êt liÒn kh«ng n»m trong çc VC§H hoÆc PVC§H, n¨m lµ çc vïng rõng rông l¸ hoÆc b¸n thêng xanh ë T©y Nguyªn ®îc lùa chän trªn c¬ së sù cã mÆt cña çc loµi bÞ ®e däa toµn cÇu cha ®îc ®¹i diÖn ®Çy ®ñ t¹i çc vïng kh¸c, vµ n¨m lµ çc vïng rõng thêng xanh trªn nói ë miÒn B¾c ViÖt Nam ®îc lùa chän trªn c¬ së cã nhiÒu loµi giíi h¹n ph©n bè trong ®¬n vÞ ®Þa sinh häc cã mÆt t¹i vïng.

Ba t VCQT (54%) n»m trong çc vïng c¶nh quan u tiªn cho b¶o tån ®a d¹ng sinh häc trong khu vùc Rõng cña phøc vïng sinh th¸i h¹ Mª K«ng (RHMK) do WWF x¸c ®Þnh 6. Trong sè 29


B¶ng 15: Sè lîng çc VCQT trong çc VC§H/PVC§H

VC§H/PVC§H Sè lîng VCQT§Êt thÊp Trung Bé 11Cao nguyªn §µ L¹t 6§Êt thÊp Nam ViÖt Nam 5Cao nguyªn Kon Tum 5Fan Si Pan vµ b¾c Lµo 3Vïng nói ®«ng nam Trung Quèc

1

34

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

VCQT kh«ng n»m trong çc c¶nh quan u tiªn, 26 n»m bªn ngoµi RHMK ë çc vïng ven biÓn vµ ë miÒn B¾c ViÖt Nam. V× vËy, cã ®Õn 92% tæng sè çc VCQT n»m trong vïng RHMK n»m trong çc c¶nh quan u tiªn cña vïng nµy cho thÊy sù ®ång nhÊt cao trong viÖc x¸c ®Þnh u tiªn cña hai çch tiÕp cËn nµy. Çc c¶nh quan u tiªn cã sè VCQT cao nhÊt lµ CA1 - Trung Trêng S¬n víi t¸m vïng, SA3 - phÝa nam d«ng chÝnh cña d·y Trêng S¬n víi s¸u vïng, vµ DF4 - Rõng kh« vïng b×nh nguyªn phÝa ®«ng víi n¨m vïng (B¶n ®å 5).

3.3 Çc khiÕm khuyÕt cã thÓ cßn tån t¹i

Danh lôc çc VCQT ®îc thÓ hiÖn trong s¸ch híng dÉn nµy kh«ng cã nghÜa ®· ®Çy ®ñ. Cßn rÊt nhiÒu vïng ë ViÖt Nam cha cã çc nghiªn cøu cËp nhËt vÒ ®iÓu häc, ®¸ng chó ý nhÊt vµ vïng b¾c ViÖt Nam, vïng ven biÓn miÒn Trung vµ çc vïng ®Êt thÊp vµ nói thÊp khu vùc nam Trung Bé. ThËm chÝ ngay trong mÆng líi çc VCQT, viÖc kh¶o s¸t còng cha ®îc tiÕn hµnh ®Çy ®ñ. ChØ cã 16 VCQT cã thÓ ®îc coi lµ ®· kh¶o s¸t kh¸ kü, cã thÓ tin tëng r»ng tÊt c¶ çc loµi quan träng thêng xuyªn ph©n bè t¹i vïng ®· ®îc ghi nhËn vµ ®· cã sè liÖu vÒ hiªn tr¹ng vµ ph©n bè cña çc loµi nµy trong vïng. T¹i 31 VCQT, møc ®é kh¶o s¸t ®îc coi lµ trung b×nh, cã thÓ tin tëng r»ng tÊt c¶ çc loµi quan träng thêng xuyªn ph©n bè t¹i vïng ®· ®îc ghi nhËn nhng cha cã sè liÖu vÒ hiÖn tr¹ng vµ ph©n bè cña çc loµi nµy trong vïng. Cßn víi 16 VCQT cßn l¹i, møc ®é kh¶o s¸t ®îc coi lµ thÊp, danh lôc çc loµi quan träng ®îc x¸c ®Þnh lµ cha ®îc hoµn thiÖn. Do ®ã, tÇm bao qu¸t cña m¹ng líi çc VCQT, xÐt vÒ khÝa c¹nh çc loµi chim, cã thÓ lín h¬n sã víi nh÷ng th«ng tin ®· biÕt.

HiÖn ë ViÖt Nam cã rÊt nhiÒu vïng hÇu nh ch¾c ch¾n ®¸p øng tiªu chÝ ®Ó céng nhËn lµ VCQT nhng cha ®îc ®a vµo v× thêi ®iÓm biªn so¹n s¸ch híng dÉn nµy vÉn thiÕu sè liÖu ®iÓu häc ®¸ng tin cËy. Do kh«ng thÓ ®a ra ®îc danh lôc tæng thÓ tÊt çc vïng cã thÓ ®¸p øng tiªu chÝ VCQT, chóng t«i chØ ®a ra danh lôc çc vïng ®îc cho lµ xøng ®¸ng ®Ó c«ng nhËn VCQT nhÊt trong B¶ng 16. Çc vïng nµy cÇn ®îc xem lµ quan t©m hµng ®Çu cho çc ®iÒu tra vÒ ®iÓu häc nh»m lµm râ tÇm quan träng cña chóng ®èi víi c«ng t¸c b¶o tån chim, ®¸nh gi¸ çc mèi ®e däa hiÖn t¹i vµ tiÒm n¨ng ®Õn tÝnh ®a d¹ng sinh häc, vµ ®a ra kiÕn nghÞ cho çc ho¹t ®éng b¶o tån.

B¶ng 16: Çc vïng ®îc dù ®o¸n ®¸p øng tiªu chÝ VCQTVïng TØnh Tiªu chÝ VCQTKhu B¶o tån Thiªn nhiªn Bï Gia MËp

B×nh Phíc A1, A2 (VC§H §Êt thÊp Nam ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ çc loµi Gµ so cæ hung Arborophila davidi vµ Gµ tiÒn mÆt ®á Polyplectron germaini)

QuÇn ®¶o C«n §¶o Bµ RÞa - Vòng Tµu

A1 (Bå c©u Nicobar Caloenas nicobarica); A4ii (kh¶ n¨ng cã mét sè tËp ®oµn chim biÓn lín)

Çc huyÖn Nam §«ng, A Líi, H¬ng Thñy vµ H-¬ng Trµ

Thõa Thiªn HuÕ

A1, A2 (VC§H §Êt thÊp Trung Bé, ®Æc biÖt lµ Gµ l«i lam mµo tr¾ng Lophura edwardsi)

HuyÖn Sa ThÇy Kon Tum A1 (KÒn kÒn Bengal Gyps bengalensis, KÒn kÒn ®Çu ®á Sarcogyps calvus vµ C«ng Pavo muticus); A2 (Gµ tiÒn mÆt ®á)

QuÇn ®¶o Trêng Sa Kh¸nh Hßa A4ii (kh¶ n¨ng cã mét sè tËp ®oµn chim biÓn lín)

Sinh c¶nh. Mét trong nh÷ng khiÕm khuyÕt chÝnh cña m¹ng líi çc VCQT liªn quan ®Õn sinh c¶nh lµ kh«ng x¸c ®Þnh ®îc mét VCQT nµo ®¹i diÖn cho hÖ sinh th¸i biÓn. Mét sè Ýt vïng cña ViÖt Nam, vÝ dô nh Hßn Trøng ë Vên Quèc gia C«n §¶o, ®· ®îc biÕt lµ cã çc tËp ®oµn chim biÓn lµm tæ sinh s¶n, tuy nhiªn cha x¸c ®Þnh ®îc cã loµi nµo ph©n bè víi sè l-îng vît ngìng 1% quÇn thÓ cña çc loµi chim biÓn sèng tËp ®oµn hay kh«ng. Tuy trong t¬ng lai, cã thÓ sÏ cã mét sè VCQT ®îc x¸c ®Þnh cho çc quÇn thÓ sinh s¶n cña chim biÓn, ®Æc biÖt lµ t¹i çc quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Trêng Sa, nhng m¹ng líi çc VCQT cña ViÖt Nam còng sÏ kh«ng thÓ cã ®ñ tÝnh ®¹i diÖn cho ®a d¹ng sinh häc biÓn cña quèc gia do tÝnh t¬ng thÝch thÊp gi÷a çc vïng quan träng ®èi víi ®a d¹ng sinh häc biÓn vµ çc vïng quan träng ®èi víi ®a d¹ng chim.

Çc loµi chim. Hai mèt loµi ph©n h¹ng A1, mét loµi ph©n h¹ng A2 vµ 11 loµi ph©n h¹ng A3 ®· ®îc ghi nhËn ë ViÖt Nam kh«ng ®îc kh¼ng ®Þnh thêng xuyªn cã ph©n bè ë bÊt cø VCQT nµo (B¶ng 17). NhiÒu loµi trong sè ®ã cã lÏ kh«ng cßn thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø khu vùc nµo ë ViÖt Nam do chóng chØ cã ë ViÖt Nam ë t×nh tr¹ng loµi v·ng lai, hoÆc loµi dõng ch©n trªn ®êng di c hay lµ loµi tró ®«ng nhng hiÕm gÆp. Trong


35

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

nhãm nµy cã thÓ kÓ ®Õn §¹i bµng ®en Aquila clanga vµ §¹i bµng ®Çu n©u A. heliaca, hai loµi ph©n bè rÊt réng vµ chØ víi mËt ®é rÊt thÊp ë tÊt c¶ çc ®iÓm trong vïng ph©n bè cña chóng. ViÖc b¶o tån m¹ng líi çc VCQT sÏ kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu b¶o tån çc loµi nh vËy.

Cã mét sè loµi cã thÓ thêng xuyªn ph©n bè víi sè lîng ®¸ng kÓ ë mét sè vïng nµo ®ã t¹i ViÖt Nam, nhng çc vïng ®ã l¹i cha ®îc x¸c ®Þnh lµ VCQT. Trong t¬ng lai, çc kh¶o s¸t ®Ó x¸c ®Þnh çc vïng quan träng ®èi víi çc loµi nh vËy cÇn tËp trung vµo vïng nói Hoµng Liªn S¬n (Nuèc ®u«i hång, S¸o ®Êt má to Zoothera rubrocanus, Oanh ®u«i nhän lng vµng Tarsiger chrysaeus vµ Cuèc ngùc x¸m Porzana bicolor), çc vïng ®Êt ngËp níc trong néi ®Þa ë miÒn B¾c ViÖt Nam (®Ó t×m kiÕm VÞt mÆt tr¾ng Aythya nyroca, VÞt ®Çu ®en A. baeri vµ VÞt má nhän), çc sinh c¶nh tr¶ng cá, ®Æc biÖt lµ çc tr¶ng cá n»m trong vïng çc sinh c¶nh ven s«ng hay çc sinh c¶nh ®Êt ngËp níc ngät kh¸c ë miÒn B¾c ViÖt Nam (®Ó t×m kiÕm SÎ bôi lng xanh Saxicola jerdoni vµ ChÝch ®u«i dµi Graminicola bengalensis), çc sinh c¶nh nh©n t¹o ë miÒn Trung vµ Nam ViÖt Nam (®Ó t×m kiÕm Cay Ên §é Coturnix coromandelica vµ Di m¸ tr¾ng Lonchura oryzivora), çc vïng rõng ®Êt thÊp vµ rõng nói thÊp ë phÝa nam ViÖt Nam (®Ó t×m kiÕm Phêng chÌo g¸y x¸m Pericrocotus swinhoei), vµ çc ®¶o xa bê cã rõng (®Ó t×m kiÕm Bå c©u Nicobar Caloenas nicobarica).

B¶ng 17: Çc loµi thuéc ph©n h¹ng A1, A2 vµ A3 kh«ng kh¼ng ®Þnh cã ph©n bè thêng xuyªn ë çc VCQT

Loµi Tiªu chÝ

VCQT

Ghi chó

Cay Ên §éCoturnix coromandelica

A3 Loµi ph©n bè ë çc sinh c¶nh nh©n t¹o hiÖn hÇu nh kh«ng ®îc ®¹i diÖn trong m¹ng líi VCQT. H¬n n÷a, sinh c¶nh cña loµi nµy kh«ng ph¶i lµ ®èi tîng tËp trung ®iÒu tra ®iÓu häc vµ do vËy, loµi nµy cã thÓ cha ®îc ghi nhËn ë nhiÒu VCQT.

VÞt mÆt tr¾ngAythya nyroca

A1 Loµi nµy coi lµ loµi tró ®«ng hiÕm ë ViÖt Nam, tuy nhiªn gÇn ®©y kh«ng cã ghi nhËn3. Cã thÓ loµi nµy hiÖn vÉn cßn ë ViÖt Nam do gÇn ®©y kh«ng cã ®iÒu tra ®iÓu häc nµo ®îc thùc hiÖn ë çc vïng ®Êt ngËp níc néi ®Þa ë miÒn B¾c ViÖt Nam.

VÞt ®Çu ®enA. baeri

A1 §©y lµ loµi di c rÊt hiÕm gÆp ë ®ång b»ng B¾c Bé vµ gÇn ®©y cã mét sè ghi nhËn ch¾c ch¾n ë VCQT Xu©n Thñy (VN017)3. Tuy nhiªn, kh«ng biÕt loµi nµy cã thêng xuyªn ph©n bè víi mét sè lîng ®¸ng kÓ t¹i ®©y hay kh«ng.

VÞt má nhänMergus squamatus

A1 Tuy ®· tõng cã nh÷ng ghi nhËn vÒ loµi nµy ë mét sè vïng ®Êt ngËp níc néi ®Þa ë miÒn B¾c ViÖt Nam7, nhng kh«ng cã ghi nhËn nµo trong thêi gian gÇn ®©y3. Tuy nhiªn, ®iÒu nµy cã thÓ chØ phÇn nµo ph¶n ¸nh viÖc cã Ýt çc ®iÒu tra ®iÓu häc ®îc thùc hiÖn ë çc vïng ®Êt ngËp níc néi ®Þa ë miÒn B¾c ViÖt Nam.

Gâ kiÕn n©u ®á Gecinulus viridis

A3 §· cã mét sè ghi nhËn vÒ loµi nµy ë çc VCQT Ch Pr«ng, Sinh Long vµ Çt Léc (VN023, VN028 vµ VN052). Tuy nhiªn, do çc ghi nhËn nµy ®Òu ë qu¸ xa vïng ph©n bè ®· biÕt cña loµi8, chóng hiÖn ®îc coi lµ ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng.

Nuèc ®u«i hångHarpactes wardi

A1, A2 §· tõng cã çc ghi nhËn ë VCQT Fan Si Pan (VN057), nhng kh«ng cã ghi nhËn kh¼ng ®Þnh nµo trong thêi gian gÇn ®©y3. Tuy nhiªn, cã thÓ loµi nµy vÉn cßn ph©n bè ®©u ®ã trong d·y Hoµng Liªn S¬n.

Bå c©u NicobarCaloenas nicobarica

A1 Tríc ®©y, loµi nµy ®· tõng ®îc thu mÉu ë C«n §¶o7 vµ cã ghi nhËn t¹i ®¶o Phó Quèc9. Kh«ng cã ghi nhËn kh¼ng ®Þnh nµo vÒ çc loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y, tuy nhiªn, cã thÓ ®iÒu nµy chØ phÇn nµo ph¶n ¸nh viÖc thiÕu çc ®iÒu tra ®iÓu häc t¹i çc vïng nãi trªn.

Gµ níc m×nh cêmCrex crex

A1 Loµi nµy chØ mét lÇn ®îc ghi nhËn ë mét chî t¹i ®ång b»ng s«ng Cöu Long3. T¹i ViÖt Nam, loµi nµy cã lÏ chØ lµ loµi v·ng lai3.

Cuèc ngùc x¸mPorzana bicolor

A3 Loµi nµy lµ loµi ®Þnh c hiÕm vµ ph©n bè r¶i r¸c ë t©y b¾c ViÖt Nam8. Tuy kh«ng cã ghi nhËn kh¼ng ®Þnh nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y, nhng rÊt cã thÓ chØ lµ do chóng cßn cha ®îc ghi nhËn t¹i çc VCQT cã sinh c¶nh phï hîp ë t©y b¾c ViÖt Nam.

Cuèc n©uP. paykullii

A1 Loµi nµy lµ loµi di c dõng ch©n hiÕm gÆp ë vïng ®«ng b¾c vµ miÒn Nam ViÖt Nam 8. Kh«ng x©y dùng ®îc vïng nµo cã cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi.

Xóc çRynchops albicollis

A1 Kh«ng cã ghi nhËn nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y ë Cam-pu-chia, Lµo vµ ViÖt Nam, chóng hÇu nh ch¾c ch¾n ®· tuyÖt chñng côc bé t¹i çc quèc gia nµy.


Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Loµi Tiªu chÝ

VCQT

Ghi chó

Mßng bÓ Relic Larus relictus

A1 §Õn nay, míi chØ cã hai ghi nhËn vÒ loµi nµy ë ViÖt Nam vµ ®Òu ë vÞnh B¾c Bé3. Loµi nµy ch¾c lµ kh«ng tån t¹i víi mét sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø vïng nµo t¹i ViÖt Nam.

Nhµn bông ®enSterna acuticauda

A1 §©y lµ loµi v·ng lai ë miÒn Trung ViÖt Nam8 vµ ch¾c lµ kh«ng tån t¹i víi mét sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø vïng nµo t¹i ViÖt Nam.

KÒn kÒn má nháGyps tenuirostris

A1 Tríc ®©y, loµi nµy ®· tõng ph©n bè ë miÒn Trung vµ Nam ViÖt Nam7. Kh«ng cã ghi nhËn kh¼ng ®Þnh nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y, cã thÓ chóng chØ lµ loµi v·ng lai hoÆc di tró trong mïa kh«ng sinh s¶n hiÕm gÆp ë çc VCQT phÝa t©y tØnh §¨k L¨k.

KÒn kÒn x¸mAegypius monachus

A1 Kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo vÒ loµi nµy ë ViÖt Nam, tuy nhiªn cã thÓ loµi nµy cã ph©n bè ë d¹ng v·ng lai hoÆc tró ®«ng hiÕm gÆp3. GÇn nh ch¾c ch¾n kh«ng vïng nµo ë ViÖt Nam cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi.

DiÒu bông tr¾ng Circus macrourus

A1 Kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo vÒ loµi nµy ë ViÖt Nam, tuy nhiªn chóng cã thÓ lµ loµi v·ng lai ®Õn vïng ®«ng b¾c ViÖt Nam. Loµi nµy cã lÏ kh«ng tån t¹i víi sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø vïng nµo t¹i ViÖt Nam.

§¹i bµng ®enAquila clanga

A1 §©y lµ loµi hiÕm gÆp trªn ®êng di c qua miÒn B¾c ViÖt Nam víi mét sè ghi nhËn ch¾c ch¾n trong thêi gian gÇn ®©y trong ®ã cã ghi nhËn t¹i VCQT Fan Si Pan (VN057). Loµi nµy cßn lµ loµi tró ®«ng hiÕm gÆp ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long, ®· tõng ®îc ghi nhËn víi sè lîng rÊt nhá ë çc VCQT U Minh Thîng vµ Trµm Chim (VN004 vµ VN006). Tuy nhiªn, c¶ hai khu nµy ®Òu kh«ng cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi.

§¹i bµng ®Çu n©uA. heliaca

A1 §©y lµ loµi tró ®«ng rÊt hiÕm gÆp ë ®«ng b¾c ViÖt Nam víi mét vµi ghi nhËn ë çc VCQT Th¸i Thôy, Tam §¶o vµ Cóc Ph¬ng (VN014, VN032 vµ VN034). Tuy nhiªn, çc vïng nµy ®Òu kh«ng cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi.

Cß l¹o x¸mMycteria cinerea

A1 Loµi nµy ®· tõng ph©n bè vµ cã thÓ c¶ sinh s¶n ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long3. Tuy nhiªn, kh«ng cã ghi nhËn kh¼ng ®Þnh nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y, vµ nÕu cã ghi nhËn nµo ®ã th× cã lÏ cïng chØ lµ ë t×nh tr¹ng loµi v·ng lai3.

Giµ ®Éy línLeptoptilos dubius

A1 Ghi nhËn ®îc kh¼ng ®Þnh gÇn ®©y nhÊt vÒ loµi nµy lµ mét ç thÓ ®îc quan s¸t ë VCQT Trµm Chim (VN006) vµo n¨m 19923. Tuy nhiªn, loµi nµy cã thÓ vÉn cßn ë d¹ng di tró trong mïa kh«ng sinh s¶n nhng rÊt hiÕm. Loµi nµy cã lÏ kh«ng tån t¹i víi sè lîng ®¸ng kÓ ë bÊt cø vïng nµo.

§u«i côt bông ®áPitta nympha

A1, A3 §©y lµ loµi di c qua ViÖt Nam víi rÊt nhiÒu ghi nhËn kh¼ng ®Þnh trong ®ã cã t¹i çc VCQT Xu©n Thñy, Tam §¶o vµ Nam Çt Tiªn (VN017, VN032 vµ VN053)3. Tuy nhiªn, çc vïng nµy ®Òu kh«ng cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi

Phêng chÌo g¸y x¸mPericrocotus cantonensis

A3 §Êy lµ loµi tró ®«ng kh«ng phæ biÕn ë vïng §«ng Nam ¸8. Tuy tríc ®©y ®· tõng cã mét sè ghi nhËn vÒ loµi nµy ë miÒn Trung vµ Nam ViÖt Nam3, hiÖn nay kh«ng cã vïng nµo kh¼ng ®Þnh cã mét quÇn thÓ ®¸ng kÓ cña loµi. Tuy nhiªn, ®iÒu nµy cã thÓ chØ phÇn nµo ph¶n ¸nh viÖc thiÕu çc ®iÒu tra ®iÓu häc, nh©ts lµ ë çc vïng rõng trªn ®Êt thÊp miÒn Nam ViÖt Nam

Thiªn ®êng ®u«i ®enTerpsiphone atrocaudata

A1 §©y lµ loµi di c hiÕm gÆp ë ViÖt Nam víi mét sè ghi nhËn gÇn ®©y ë nhiÒu vïng trong ®ã cã çc VCQT NghÜa Hng vµ Fan Si Pan (VN012 vµ VN057). Kh«ng cã vÎ cã vïng nµo thêng xuyªn cã mét sè lîng ®¸ng kÓ cña loµi.

S¸o ®Êt má toZoothera rubrocanus

A3 Loµi nµy ®· tõng cã ghi nhËn t¹i VCQT Fan Si Pan (VN057), nhng kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo trong thêi gian gÇn ®©y3. Tuy nhiªn, cã thÓ loµi nµy vÉn ph©n bè ®©u ®ã trong d·y Hoµng Liªn S¬n.

HoÐt Trung QuècTurdus mupinensis

A3 §©y lµ loµi v·ng lai ë ®«ng b¾c ViÖt Nam8, vµ kh«ng cã vïng nµo ë ViÖt nam thêng xuyªn cã mét sè lîng ®¸ng kÓ cña loµi nµy.

Oanh ®u«i nhän lng vµng Tarsiger chrysaeus

A3 §· tõng cã ghi nhËn vÒ loµi nµy ë ®«ng b¾c ViÖt Nam nhng kh«ng cã ghi nhËn nµo ®îc kh¼ng ®Þnh trong thêi gian gÇn ®©y10. Cã thÓ loµi nµy vÉn ph©n bè ë mét sè vïng nµo ®ã trong d·y Hoµng Liªn S¬n cha ®îc ®iÒu tra vÒ ®iÓu häc.

SÎ bôi lng xanh Saxicola jerdoni

A3 §· tõng cã ghi nhËn vÒ loµi nµy ë miÒn B¾c ViÖt Nam7 nhng kh«ng cã ghi nhËn nµo ®îc kh¼ng ®Þnh trong thêi gian gÇn ®©y3. Cã thÓ loµi nµy vÉn ph©n bè ë mét sè vïng ë miÒn B¾c ViÖt Nam, nhÊt lµ çc sinh c¶nh kh«ng cã rõng, n¬i hÇu nh cha ®îc chó ý ®Õn trong çc ®iÒu tra vÒ ®iÓu häc.


37

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Loµi Tiªu chÝ

VCQT

Ghi chó

ChÝch ®Êu nhän M·n Ch©uAcrocephalus tangorum

A1 Loµi nµy ®· ®îc ghi nhËn ë mét sè vïng t¹i ViÖt Nam, trong ®ã cã VCQT Xu©n Thñy (VN017) nhng kh«ng cã vïng nµo thêng xuyªn cã mét sè lîng ®¸ng kÓ cña loµi. Tuy nhiªn, do loµi nµy cã thãi quen lÈn lót vµ cã h×nh th¸i t¬ng tù víi çc loµi gÇn gòi vÒ ph©n lo¹i kh¸c, rÊt cã thÓ chóng ®· bÞ bá qua kh«ng ®îc ghi nhËn ë nhiÒu vïng1.

ChÝch ®u«i dµi Graminicola bengalensis

A1, A3 Loµi nµy tríc ®©y ®· tõng ®Þnh c ë miÒn B¾c ViÖt Nam11. Tuy nhiªn, kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo trong thêi gian gÇn ®©y.

Di m¸ tr¾ngLonchura oryzivora

A3 Loµi nµy ®· tõng ®îc ghi nhËn ë miÒn Trung vµ Nam ViÖt Nam8. HiÖn tr¹ng cña loµi nµy ë ViÖt Nam hiÖn nay kh«ng râ, ®Æc biÖt do chóng ph©n bè ë çc sinh c¶nh nh©n t¹o, n¬i hÇu nh cha ®îc chó ý ®Õn trong çc ®iÒu tra vÒ ®iÓu häc.

Çc taxon trong çc ph©n h¹ng thø cÊp. Cã ba taxon ph©n h¹ng S1, t¸m taxon ph©n h¹ng S2, n¨m taxon ph©n h¹ng S3 vµ n¨m taxon ph©n h¹ng S4 ®îc liÖt kª cã ph©n bè ë ViÖt Nam ®îc liÖt kª trong Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 20004 kh«ng ®îc kh¼ng ®Þnh cã ph©n bè ë bÊt cø VCQT nµo (B¶ng 18). Mét vµi taxon trong sè ®ã cã thÓ kh«ng cßn tån t¹i ë ViÖt Nam, trong khi mét sè loµi chØ ph©n bè ë ViÖt Nam nhng t¹i çc vïng kh«ng ®îc c«ng nhËn lµ VCQT. Trong çc taxon ®îc liÖt kª trong B¶ng 16, Vîn ®en tuyÒn Hylobates concolor ®îc coi lµ mét loµi duy nhÊt trong Danh s¸ch ®á çc loµi bÞ ®e däa IUCN 20004 l¹i ®îc mét sè çc t¸c gi¶ t¸ch thµnh hai loµi12. Trong khi loµi phÝa t©y ®îc x¸c ®Þnh cã ph©n bè ë 3 VCQT, thi loµi phÝa ®«ng chØ ®îc ph¸t hiÖn ë hai vïng t¹i ViÖt Nam, c¶ hai vïng nµy ®Òu kh«ng ph¶i lµ VCQT.

Liªn quan ®Õn çc loµi trong ph©n h¹ng thø cÊp, thiÕu sãt lín nhÊt cña m¹ng líi çc VCQT lµ çc vïng rõng ë ®«ng b¾c ViÖt Nam lµ n¬i quan träng cho viÖc b¶o tån Voäc ®en m¸ tr¾ng Trachypithecus francoisi francoisi, Voäc ®Çu vµng T. poliocephalus poliocephalus, Th«ng l¸ ng¾n Pseudotsuga brevifolia, Tïng cã ngÊn Cupressus torulosa vµ H¬u x¹ Moschus berezovskii. Mét sè vïng rõng ë ®«ng b¾c ViÖt Nam rÊt cã thÓ ®¸p øng tiªu chÝ VCQT, tuy nhiªn vÉn cha ®îc c«ng nhËn, cã thÓ phÇn nµo ph¶n ¸nh viÖc thiÕu çc ®iÒu tra ®iÓu häc ë khu vùc nµy. Do ®ã, çc vïng rõng ë ®«ng b¾c ViÖt Nam cÇn ®îc x¸c ®Þnh lµ u tiªu cho çc ®iÒu tra s¾p tíi ®Ó x¸c ®Þnh thªm çc VCQT nh»m môc ®Ých t¨ng sè l îng çc nhãm ph©n lo¹i kh¸c ®îc quan t©m ®Õn trong m¹ng líi VCQT.

B¶ng 18: Çc loµi trong ph©n h¹ng S1, S2, S3 vµ S4 kh«ng kh¼ng ®Þnh ph©n bè ë bÊt cø VCQT nµo

Taxon Tiªu chÝ

VCQT

Ghi chó

Voäc ®en m¸ tr¾ngTrachypithecus francoisi francoisi

S1 Taxon nµy ph©n bè trong nh÷ng quÇn thÓ nhá bÞ chia c¾t ë ®«ng b¾c ViÖt Nam. Mét sè n¬i vÉn cßn cã taxon nµy ph©n bè nh Vên Quèc gia Ba BÓ, kh«ng ®îc cho r»ng ®¸p øng tiªu chÝ VCQT. Tuy nhiªn, cã ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng ë çc VCQT B¶n Bung, Sinh Long vµ B¶n ThÞ - Xu©n L¹c (VN027, VN028 vµ VN029), Ýt nhÊt mét trong sè ®ã ph¶i cßn mét quÇn thÓ cña taxon nµy.

Voäc ®en tuyÒnT. f. ebenus

S1 D¹ng cã bé l«ng ®en tuyÒn ®îc ghi nhËn ë VCQT Phong Nha (VN039) ®îc mét sè t¸c gi¶ t¸ch lµm ph©n loµi Voäc ®en tuyÒn13. Tuy nhiªn, tÝnh chÝnh x¸c ph©n lo¹i cña d¹ng nµy cha ®îc x¸c ®Þnh, vµ do ®ã, ph©n bè cña Voäc ®en tuyÒn trong m¹ng líi çc VCQT còng nªn ®îc coi lµ cha kh¼ng ®Þnh.

Voäc ®Çu vµngT. poliocephalus poliocephalus

S1 Vïng ph©n bè toµn cÇu cña lµ Vên Quèc gia Çt Bµ lµ n¬i kh«ng ®îc x¸c ®Þnh lµ mét VCQT.

Rïa BataguBatagur baska

S2 Kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y ë ViÖt Nam. Loµi nµy tríc ®©y ®· tõng ph©n bè ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long nhng ®Õn nay cã lÏ ®· tuyÖt chñng côc bé ë vïng nµy14.

Rïa ®Êt línHeosemys grandis

S2 Ph©n bè cña loµi nµy hiÖn ®· bÞ thu hÑp ë ViÖt Nam do hËu qu¶ cña viÖc khai th¸c qu¸ møc vµ mÊt sinh c¶nh. Cã mét sè ghi nhËn cha ®îc kiÓm chøng vÒ loµi nµy ë çc VCQT Ch Pr«ng vµ Nam Çt Tiªn (VN023 vµ VN053).


Ch¬ng 3 KÕt qu¶

Taxon Tiªu chÝ

VCQT

Ghi chó

Rïa Trung BéMauremys annamensis

S2 Vïng ph©n bè toµn cÇu cña loµi nµy chØ giíi h¹n trong mét diÖn tÝch nhá ë miÒn Trung ViÖt Nam14. Th«ng tin vÒ loµi nµy rÊt Ýt ®îc biÕt ®Õn nhng ch¾c ch¾n chóng bÞ thu hÑp thµnh nh÷ng quÇn thÓ nhá do hËu qu¶ cña viÖc khai th¸c qu¸ møc vµ mÊt sinh c¶nh.

Rïa nói n©uManouria emys

S2 Cha râ t×nh tr¹ng chÝnh x¸c vÒ loµi nµy do trong tµi liÖu Híng dÉn ®Þnh lo¹i rïa Th¸i Lan, Lµo, ViÖt Nam vµ Cam-pu-chia lµ cã ph©n bè ë ViÖt Nam14.

Gi¶iPelochelys cantorii

S2 Tríc ®©y ®· tõng cã nhiÒu ghi nhËn vÒ loµi nµy ë çc vïng ®Êt thÊp cña ViÖt Nam, ®Õn nay cã thÓ ®· tuyÖt chñng trong vïng ph©n bè tù nhiªn ë ViÖt Nam14.

Ba ba ?Rafetus swinhoei

S2 Mét d¹ng (form) ba ba Rafetus sp. ph©n bè ë vïng ®ång b»ng B¾c Bé. Tuy nhiªn, ®é chÝnh x¸c vÒ ph©n lo¹i cña loµi nµy cha râ do mét sè t¸c gi¶ cha ®ång ý chóng lµ loµi R. swinhoei. Kh«ng thÊy d¹ng nµy ph©n bè ë mét VCQT nµo.

§åi måi døaChelonia mydas

S2 Kh«ng VCQT nµo ë ViÖt Nam cã sinh c¶nh lµm tæ phï hîp víi loµi rïa biÓn nµy.

§åi måiEretmochelys imbricata

S2 Kh«ng VCQT nµo ë ViÖt Nam cã sinh c¶nh lµm tæ phï hîp víi loµi rïa biÓn nµy.

Pinus fenzeliana S3 Cha râ t×nh tr¹ng chÝnh x¸c cña loµi nµy do theo Flore du Cambodge, du Laos et du ViÖt Nam kh«ng liÖt kª loµi nµy cã ph©n bè ë ViÖt Nam.

Pseudotsuga brevifolia S3 Loµi nµy ph©n bè ë mét sè vïng thuéc ®«ng b¾c ViÖt Nam, trong ®ã cã khu ®Ò xuÊt b¶o tån thiªn nhiªn Kim Hû vµ Thang Hen16,17, c¶ hai khu nµy ®Òu kh«ng ®îc x¸c ®Þnh lµ VCQT.

Keteleeria fortunei S3 Cha râ t×nh tr¹ng chÝnh x¸c cña loµi nµy do theo Flore du Cambodge, du Laos et du ViÖt Nam kh«ng liÖt kª loµi nµy cã ph©n bè ë ViÖt Nam.

Cunninghamia konishii S3 Loµi nµy chØ cã ghi nhËn ë hai vïng t¹i ViÖt Nam lµ çc khu ®Ò xuÊt b¶o tån thiªn nhiªn Pï Ho¹t vµ Xu©n Liªn, c¶ hai ®Òu kh«ng ®îc x¸c ®Þnh lµ VCQT.

Cupressus torulosa S3 Loµi nµy ph©n bè rÊt giíi h¹n ë ViÖt Nam15. ChØ cã mét ghi nhËn kh«ng ch¾c ch¾n ë VCQT Du Giµ (VN055).

Lîn rõng Trêng S¬nSus bucculentus

S4 Cã rÊt Ýt ghi nhËn vÒ taxon míi ®îc t¸i ph¸t hiÖn ë ViÖt Nam nµy, cã lÏ lµ do khã x¸c ®Þnh çc ghi nhËn Sus sp. lµ loµi. Cã mét ghi nhËn kh«ng ch¾c ch¾n ë VCQT Pï M¸t (VN042)20, vµ loµi nµy cã vÎ cßn ph©n bè ë nhiÒu vïng kh¸c cña ViÖt Nam nh-ng ®Õn nay cha ®îc ghi nhËn.

H¬u x¹Moschus berezovskii

S4 Loµi nµy ph©n bè ë mét vµi vïng phÝa ®«ng b¾c ViÖt Nam, çc ®iÓm nµy ®Òu kh«ng x¸c ®Þnh lµ VCQT.

H¬u vµngAxis porcinus annamiticus

S4 Taxon nµy ®· bÞ suy gi¶m nghiªm träng ë §«ng D¬ng vµ hiÖn nay kh«ng cã vïng nµo kh¼ng ®Þnh ®îc lµ chóng cßn ph©n bè. Tuy nhiªn, cã mét ghi nhËn cha ch¾c ch¾n t¹i VCQT Kon Ja R¨ng (VN025)22.

Bß x¸mBos sauveli

S4 Kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y ë ViÖt Nam. NÕu nh bÞ cha tuyÖt chñng trªn toµn cÇu th× loµi nµy gÇn nh ch¾c ch¾n ®· tuyÖt chñng ë møc quèc gia23.

Tr©u rõngBubalus arnee

S4 Kh«ng cã ghi nhËn ch¾c ch¾n nµo vÒ loµi nµy trong thêi gian gÇn ®©y ë ViÖt Nam, loµi nµy cã lÏ ®· tuyÖt chñng côc bé23.

3.4 Çc mèi ®e däa ®Õn ®a d¹ng sinh häc vµ çc ho¹t ®éng b¶o tån

Çc mèi ®e däa. Çc mèi ®e däa chÝnh ®èi víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña çc VCQT ë ViÖt Nam ®îc chia thµnh 20 nhãm chÝnh (H×nh 2). Mèi ®e däa phæ biÕn nhÊt trong m¹ng líi çc VCQT lµ s¨n b¾n ®îc x¸c ®Þnh lµ tån t¹i ë tÊt c¶ 56 VCQT (89%) vµ ë møc ®é nghiªm träng ë 20 VCQT (30%). Nguyªn nh©n s©u xa g©y ra hiÖn tîng s¨n b¾n lµ truyÒn thèng sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn cña nhiÒu céng cång, viÖc lµm ®êng th«ng th¬ng kÐo theo cña søc Ðp cña thÞ trêng bªn ngoµi ®Õn çc çc vïng s©u vïng xa, vµ viÖc t¨ng nhu cÇu bu«n b¸n ®éng vËt hoang d·. Çc loµi mµ thÞ têng ®éng vËt hoang d· cã nhu cÇu cao nh rïa, gÊu vµ tª tª, bÞ ®e däa nÆng nÒ h¬n so víi çc loµi chØ bÞ s¨n b¾n cho nhu cÇu t¹i chç nh lîn rõng, ho½ng. Çc loµi chim ®Æc biÖt bÞ ®e däa bëi ho¹t ®éng s¨n b¾n lµ çc loµi cã kÝch thíc c¬ thÓ lín, çc loµi sèng thµnh ®µn nh çc loµi niÖc, cu xanh; çc loµi kiÕm ¨n trªn mÆt ®Êt


39

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

dÔ bÞ b¾t b»ng bÉy nh çc loµi thuéc bé gµ; vµ çc loµi dÔ bÞ bu«n b¸n nh çc loµi s¸o hay vÑt.

Mèi ®e däa phæ biÕn thø hai ®èi víi tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña m¹ng l íi çc VCQT lµ khai th¸c chän gç cñi ®îc x¸c ®Þnh lµ vÊn ®Ò ë 45 VCQT t¬ng ®¬ng 71% tæng sè. Tuy nhiªn, khai th¸c chän gç cñi kh«ng bÞ x¸c ®Þnh lµ nghiªm träng ë bÊt cø VCQT nµo, minh häa thùc thÕ lµ ho¹t ®éng nµy cã xu híng g©y ra xuèng cÊp sinh c¶nh chø kh«ng g©y ra mÊt sinh c¶nh; tuy nhiªn nã cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn lµm mÊt sinh c¶nh, vÝ dô, qua viÖc lµm t¨ng nguy c¬ ch¸y rõng. Mèi ®e däa phæ biÕn nhÊt tiÕp theo lµ th©m canh vµ më réng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ë ®©y bao gåm c¶ viÖc më réng diÖn tÝch canh t¸c n«ng nghiÖp. Mèi ®e däa nµy ®îc x¸c ®Þnh ë 43 VCQT (67%) vµ nghiªm träng ë 5 VCQT (8%). Çc VCQT bÞ ®e däa nhiÒu nhÊt bëi ho¹t ®éng më réng th©m canh n«ng nghiÖp lµ Hµ Tiªn, Kiªn L¬ng vµ L¸ng Sen (VN003, VN005 vµ VN007); çc VCQT nµy cßn cã nh÷ng diÖn tÝch tr¶ng cá ngËp níc theo mïa réng lín hiÖn ®ang bÞ ®e däa nghiªm träng bëi viÖc c¶i t¹o thµnh ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp.

Ph¸t triÓn cë së h¹ tÇng vµ x©y dùng ®ª bao, kÌ ®Ëp, kªnh m¬ng ®îc x¸c ®Þnh lµ mèi ®e däa ®Õn tÝnh ®a d¹ng sinh häc ë 27 VCQT, t¬ng ®¬ng víi 43% tæng sè. Mèi ®e däa nµy ®Æc biÖt nghiªm träng kh«ng chØ do viÖc x©y dùng ®êng x¸, ®Ëp níc vµ çc c¬ së h¹ tÇng kh¸c trùc tiÕp lµm mÊt sinh c¶nh mµ cßn v× chóng t¹o ®iÒu kiÖn cho d©n x©m nhËp vµo vµ lËp khu d©n c míi ë çc vïng rõng, kÕt qu¶ lµ lµm t¨ng søc Ðp lªn tµi nguyªn thiªn nhiªn.

§èi víi çc VCQT lµ ®Êt ngËp níc, ngoµi çc mèi ®e däa do s¨n b¾n vµ th©m canh n«ng nghiÖp, çc mèi ®e däa phæ biÕn nhÊt lµ trång rõng ngËp mÆn: 13 VCQT (21%), nu«i trång/®¸nh b¾t thñy h¶i s¶n: 21 VCQT (33%) vµ çc ho¹t ®éng g©y nhiÔu lo¹n çc bÇy chim: 21 VCQT (33%). ViÖc trång rõng ngËp mÆn lªn çc b·i bïi gian triÒu ®ang båi lÊn vµ ph¸t triÓn nu«i trång thñy s¶n lµ mèi ®e däa chÝnh ®èi víi nhiÒu VCQT ven biÓn do çc ho¹t ®éng nµy lµm mÊt ®i sinh c¶nh phï hîp cho çc loµi chim níc di c.

H×nh 2: Çc mèi ®e däa ®èi víi çc VCQT ë ViÖt Nam

Çc ho¹t ®éng b¶o tån. Theo S¸ch th«ng tin çc khu b¶o vÖ hiÖn cã vµ ®Ò xuÊt ë ViÖt Nam24, 28 trong sè çc VCQT ë ViÖt Nam (44%) cã mét phÇn hay toµn bé diÖn tÝch n»m trong çc khu b¶o vÖ. §èi víi çc VCQT cßn l¹i, 18 vïng cã mét phÇn hay toµn bé diÖn tÝch n»m trong çc khu ®Ò xuÊt b¶o vÖ. VÒ mÆt diÖn tÝch, 850.784 ha (51%) trong m¹ng líi çc


Ch¬ng 3 KÕt qu¶

VCQT cña ViÖt Nam n»m trong çc khu b¶o vÖ ®· ®· ®îc Nhµ níc chÝnh thøc c«ng nhËn, vµ thªm 465.670 ha (28%) n»m trong çc diÖn tÝch ®Ò xuÊt b¶o vÖ. Do ®ã, viÖc ®Ò xuÊt më réng hÖ thèng khu b¶o vÖ quèc gia ®Ó bao gåm çc vïng nµy ®ang ®îi ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, cïng víi viÖc t¨ng c¬ng thùc thi quy chÕ qu¶n lý khu b¶o vÖ sÏ b¶o vÖ ®îc tû lÖ lín m¹ng líi çc VCQT cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét phÇn ®¸ng kÓ cña m¹ng líi çc VCQT cha ®îc n»m trong çc khu b¶o vÖ vµ çc khu ®Ò xuÊt b¶o vÖ. §èi víi mét sè khu trong sè nµy, cã thÓ t×m kiÕm mét çch tiÕp cËn thay thÕ nµo kh¸c ®Ó b¶o tån ®a d¹ng sinh häc chø kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i thµnh lËp khu b¶o vÖ. Çc çch tiÕp cËn nµy cã thÓ lµ viÖc qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ë çc vïng rõng s¶n xuÊt vµ çc h×nh thøc b¶o tån trªn c¬ së céng ®ång.

Ngoµi çc kh¶o s¸t ®a d¹ng sinh häc vµ x©y dùng nghiªn cøu kh¶ thi, ®Õn nay ®· cã nh÷ng ho¹t ®éng b¶o tån thùc tÕ ®îc tiÕn hµnh ë 41 VCQT cña ViÖt Nam (65%). Trong sè 22 vïng cßn l¹i, mét sè ®ang thuéc sù qu¶n lý cña çc ban qu¶n lý rõng phßng hé nh çc VCQT B·i Båi vµ Phíc B×nh (VN001 vµ VN038), trong khi mét sè kh¸c ®ang thuéc sù qu¶n lý cña çc l©m trêng nh çc VCQT Trêng S¬n, Ya L«p vµ Kon Pl«ng (VN041, VN047 vµ VN049). Tuy viÖc khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¶i t¹o sinh c¶nh tù nhiªn ë çc vïng nµy ®Òu ®îc kiÓm so¸t ë møc ®é nµo ®ã, nhng môc tiªu qu¶n lý cña çc vïng nµy kh«ng ph¶i lu«n phï híi víi c«ng t¸c b¶o tån ®a d¹ng sinh häc.

Trong çc phiÕu th«ng tin ®Òu cã tr×nh bµy kiÕn nghÞ qu¶n lý cho tõng VCQT. KiÕn nghÞ nghÞ qu¶n lý chung nhÊt ®èi víi hÇu hÕt çc VCQT lµ cÇn kiÓm so¸t s¨n b¾n, ®îc ®Ò xuÊt ë 37 VCQT (59%). §iÒu nµy ph¶n ¸nh søc Ðp s¨n b¾n lµ mèi ®e däa nghiªm träng vµ phæ biÕn nhÊt ë çc VCQT. ViÖc thùc hiÖn çc ho¹t ®éng nhËn thøc m«i trêng ®îc ®Ò xuÊt ë 27 VCQT (43%), t¨ng c¬ng thùc hiÖn quy chÕ qu¶n lý khu b¶o vÖ ®îc ®Ò xuÊt ë 25 VCQT (40%) vµ tiÕn hµnh nghiªn cøu thªm, bao gåm c¶ gi¸m s¸t m«i trêng, ®îc ®Ò xuÊt ë 22 VCQT (35%). T¹i çc VCQT lµ ®Êt ngËp níc, cã thªm hai kiÕn nghÞ kh¸c thêng ®îc ®Ò xuÊt lµ: kiÓm so¸t viÖc më réng vµ th©m canh nu«i trång thñy s¶n (t¹i 10 VCQT) vµ ng¨n chÆn viÖc trång rõng ngËp mÆn lªn çc sinh c¶nh tù nhiªn (t¹i t¸m VCQT). Cuèi cïng, tiÕn hµnh §¸nh gi¸ T¸c ®éng M«i trêng cho çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ®îc ®Ò xuÊt víi 12 VCQT (19%) ph¶n ¸nh mèi ®e däa do ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng g©y ra víi sè lín çc VCQT.

ViÖc b¶o tån tèi u ®èi víi m¹ng líi çc VCQT ë ViÖt Nam ®ßi hái cÇn cã nh÷ng nç lùc lång ghÐp cña tÊt c¶ çc c¬ quan, tæ chøc liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn, trong ®ã cã çc c¬ quan trung ¬ng, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ çc céng ®ång, víi sù hç trî cña çc nhµ tµi trî vµ çc tæ chøc Phi ChÝnh phñ. Më réng vµ cñng cè hÖ thèng çc khu b¶o vÖ quèc gia còng gãp phÇn b¶o vÖ phÇn lín çc VCQT. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i tiÕn hµnh thªm hµng lo¹t çc ho¹t ®éng bæ sung trong ®ã cã viÖc t¹o sù ñng hé cña çc bªn liªn quan víi viÖc b¶o tån çc VCQT, çc môc tiªu b¶o tån ph¶i ®îc ®a vµo c«ng t¸c quy ho¹ch ®èi víi çc h×nh thøc sö dông ®Êt nh rõng b¶o vÖ vµ rõng s¶n xuÊt, vµ x©y dùng nh÷ng ho¹t ®éng b¶o tån cã tÝnh chÊt ®æi míi trªn c¬ së céng ®ång. Quan träng nhÊt, môc tiªu b¶o tån m¹ng líi çc VCQT ph¶i ®îc lång ghÐp tèt vµo lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ n«ng nghiÖp, thñy s¶n vµ c¬ së h¹ tÇng, nh»m gi¶m thiÓu ¶nh hëng cña çc kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kh«ng phï hîp cã thÓ ®e däa ph¸ háng çc nç lùc b¶o tån ë çc vïng.

Tµi liÖu tham kh¶o

1. BirdLife International (2001) Threatened birds of Asia: the BirdLife International Red Data Book. Cambridge, U.K.: BirdLife International.

2. Stattersfield, A. J., Crosby, M. J., Long, A. J. and Wege, D. C. (1998) Endemic Bird Areas of the World: priorities for biodiversity conservation. Cambridge, UK: BirdLife International.

3. Eames, J. C. and Tordoff, A. W. (in prep.) Recent records and a conservation status review of some threatened and near-threatened bird species in Vietnam.

4. IUCN (2000) 2000 IUCN Red List of Threatened Species. Gland and Cambridge: IUCN.5. Mittermeier, R. A., Myers, N., Thomsen, G. A. B., Da Fonseca and Olivieri, S. (1998)

Biodiversity hotspots and major tropical wilderness areas: approaches to setting conservation priorities. Conservation Biology 12: 516-520

6. Baltzer, M. C., Nguyen Thi Dao and Shore, R. G. eds. (2001) Towards a vision for biodiversity conservation in the Forests of the Lower Mekong Ecoregion Complex. Hanoi: WWF Indochina Programme.

7. Delacour, J. and Jabouille, P. (1931) Les oiseaux de l'Indochine française. 4 vols. Paris: Exposition Coloniale Internationale. (In French.)


41

Ch¬ng 3 KÕt qu¶

8. Robson, C. R. (2000) A field guide to the birds of Thailand and South-East Asia. Bangkok: Asia Books.

9. Tirant, G. (1879) Les oiseaux de la Basse Cochin-Chine. Bulletin du Comite Agricole et Industriel de la Cochin-Chine 3(1): 73-174. (In French.)

10. Delacour, J. (1930) On the birds collected during the fifth expedition to French Indochina. Ibis 6: 564-599.

11. Delacour, J. and Jabouille, P. (1935) Oiseaux rares de l’Indochine. L’Oiseau R.f.O. 5:150.

12. Geissmann, T., Nguyen Xuan Dang, LormÐe, N. and Momberg, F. (2000) Vietnam primate conservation status review 2000. Part 1: gibbons. Hanoi: Fauna & Flora International, Indochina Programme.

13. Pham Nhat and Nguyen Xuan Dang (2000) Field guide to the key mammal species of Phong Nha-Ke Bang. Hanoi: Fauna & Flora International, Indochina Programme.

14. Stuart, B. L., van Dijk, P. P., and Hendrie, D. B. (2002) Photographic guide to the turtles of Thailand, Laos, Vietnam and Cambodia. Phnom Penh: Wildlife Conservation Society.

15. Nguyen Tien Hiep and Vidal, J. E. (1996) Flore du Cambodge, du Laos et du Vietnam, volume 28: Gymnospermae. Paris: Museum National d'Histoire Naturelle. (In French.)

16. Phan Ke Loc, Nguyen Tien Hiep and Averyanov, L. V. (1999) [Is there any news about limestone karst flora in Cao Bang province?] Pp 32-41 in: Le Sau ed. [Protection and sustainable development of forest and biodiversity in limestone areas of Vietnam.] Hanoi: Forest Inventory and Planning Institute. (In Vietnamese.)

17. Tordoff, A. W., Vu Van Dung, Le Van Cham, Tran Quang Ngoc and Dang Thang Long (2000) A rapid field survey of five sites in Bac Kan, Cao Bang and Quang Ninh provinces: a review of the Northern Indochina Subtropical Forests Ecoregion. Hanoi: BirdLife International Vietnam Programme and the Forest Inventory and Planning Institute. (In English and Vietnamese.)

18. Osborn, T., Fanning, E. and Grindley, M. (2000) Pu Hoat proposed nature reserve: biodiversity survey and conservation evaluation. London: Society for Environmental Education.

19. Le Trong Trai, Le Van Cham, Bui Dac Tuyen, Tran Hieu Minh, Tran Quang Ngoc, Nguyen Van Sang, Monastyrskii, A. L. and Eames, J. C. (1999) A feasibility study for the establishment of Xuan Lien Nature Reserve, Thanh Hoa province. Hanoi: BirdLife International Vietnam Programme and the Forest Inventory and Planning Institute.

20. Grieser Johns, A. ed. (2000) Pu Mat: a biodiversity survey of a Vietnamese protected area. Vinh: Social Forestry and Nature Conservation in Nghe An Province.

21. Dang Ngoc Can and Nguyen Xuan Dang (1999) [Some biological and ecological characteristics of Musk Deer (Moschus berezovskii Flerov,1929) in Vietnam.] Pp 42-47 in: Le Sau ed. [Protection and sustainable development of forest and biodiversity in limestone areas of Vietnam.] Hanoi: Forest Inventory and Planning Institute. (In Vietnamese.)

22. Anon. (1999) [Investment plan for Kon Cha Rang Nature Reserve, Gia Lai province.] Hanoi: Forest Inventory and Planning Institute. (In Vietnamese.)

23. Duckworth, J. W. and Hedges, S. (2002) Tracking Tigers: a review of the status of Tiger, Asian Elephant, Gaur and Banteng in Vietnam, Lao, Cambodia and Yunnan (China), with recommendations for future conservation action. Hanoi: WWF Indochina Programme.

24. BirdLife International and the Forest Inventory and Planning Institute (2001) Sourcebook of existing and proposed protected areas in Vietnam. Hanoi, Vietnam: BirdLife International Vietnam Programme and the Forest Inventory and Planning Institute.


Lo Go Sa Mat - Viet Nature Conservation...

Documents

Transcript of Lo Go Sa Mat - Viet Nature Conservation...