LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl...
-
Upload
marjory-rich -
Category
Documents
-
view
217 -
download
1
Transcript of LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl...
![Page 1: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/1.jpg)
LAICA TIALNINGCafang Fonh (Spelling)
• A biahram (root word) zohchih peng ding• - Biapi deuh pawl • Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram • Bawmh bomh bawm • Dirh derh dir • Fianh fenh fian • Lawmh lomh lawm • Nuamh nomh nuam • Rianh renh rian• Thawk thok thawk• Thianh thenh thian• Zuarh zorh zuar
![Page 2: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/2.jpg)
Palh lo ding:
• Double Vowel• Sullam aa dang tukmi• fak le faak hman le hmaan• rang, raang var le vaar• kan le kaan an le aan
• -a le -e hmannak• ngeih le ngaih • Nawingeihnak le Nawlngaihnak, • Ngaihchiatnak le ngeihchiah,• zuunngaih Par
![Page 3: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/3.jpg)
1. ua le o cafang fonh
• Biafang hram Palhmi ṭialnak
• bual bolh bualh • buar borh buarh • chuan (rawl) chonh chuanh • chuan (thil) chonh
chuanh • cuan conh cuanh
![Page 4: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/4.jpg)
A peh
• fual folh fualh • kuai koih kuaih • kual kolh kualh • kuar korh kuarh • nuam nomh nuamh • nuar norh nuarh
![Page 5: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/5.jpg)
A peh
• puar porh puarh • ruai roih ruaih • tuar torh tuarh • thuam thomh thuamh • thuan thonh thuanh • vuan vonh vuanh • zual zolh zualh • zuar zorh zuarh
![Page 6: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/6.jpg)
2. aw le o cafang fonh Biafang hram Palh ṭialnak
• awi oih awih • awl olh awlh • awn onh awnh • awr orh awrh • bawm bomh
bawmh • cawi coih
cawih • cawng congh
cawngh • chawn chonh
chawnh
![Page 7: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/7.jpg)
A peh
• dawi doih dawih • dawn donh dawnh • fawi foih fawih • hawng hongh hawngh • khawm khomh khawmh • kawng kongh kawngh • khawng khongh khawngh
![Page 8: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/8.jpg)
A peh
• lawm lomh lawmh • lawng longh lawngh • mawng mongh mawngh • nawi noih nawih • rawl rolh rawlh • rawn ronh rawnh • tawng tongh tawngh
![Page 9: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/9.jpg)
3. ian, en cafang fonhBiafang hram Palhmi ṭialnak
• fian fenh fianh • kian kenh kianh • liam lemh liamh • lian lenh lianh • rian renh rianh • sian senh sianh • thian thenh thianh • tlian tlenh tlianh • ziam zemh ziamh
![Page 10: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/10.jpg)
4. irh le erh cafang fonh Biafang hram Palhmi ṭialnak
• dir derh dirh • fir ferh
firh • khir kherh khirh • phir pherh phirh • kir kerh kirh
![Page 11: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/11.jpg)
5. aih le eih cafang fonh Biafang hram Palhmi ṭialnak
• dai deih daih • kai keih kaih • nai neih naih • pai peih paih • rai reih raih • sai seih saih • thai theih thaih • tlai tleih tlaih • vai veih vaih • zai zeih zaih
![Page 12: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/12.jpg)
Aw sau, aw tawi hmannakaw sau= u; aw tawi= o
• Ahodah a bau? Uico a bao. • Aho paoh ra ko u. A ha a poh. A ka
pauh.• Tivakawr a kau. Ti a kao. • Thingkung ka hau lai. Phiang ka hao lio. • Ka ha a beu. Hri dong kha hei
beo. • Khua a ceu cang. Dawhceote a si. • Ka pa sa a teu. Na katarhri an
teo tuk.
![Page 13: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/13.jpg)
MIN BINGCAFANG NGAN
• Ram min, Tiva min, Tlang min Minung min tbk• Van Mang, Timit, Thantlang
• Min din• Kawi Chan, Lianpi, Chanchan• Dawtte, tbk
![Page 14: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/14.jpg)
Biafang Komh (Word Combination)
• Cafang fonh cu Spelling• Biafang komh cu Word Combination
• Hngalh peng ding:• Sullam pakhat Biafang pakhat• Tch. ngaihchihnak, asinain, cucaah
![Page 15: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/15.jpg)
MIN (Noun)
• Thil min ngei paoh cu Min kan ti. (CACC- Auhmin)• Min paohpaoh ah biafang komh ding
-Thawngtthabia, cauk, pumpululh• Min pahnih in hmanttimi ah minfianh
(adjective) phun in hmanmi cu tthen ding- Horha tlaang, Saphaw Angki
• -nak le -mi cu komh ding - Ruahchannak, Dawtnak, dawtmi, a
thami
![Page 16: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/16.jpg)
(Auh)Min phun 4
• Minbing- NCMC, Bungtla, Aung San• Minhrawm- Ngakchia, Minung, Thing,
Tlang• Minbu- Nubu, Ralkap• Minthlam- Dawtnak, Ruahnak
- Min zei phun poah komh a si dih lai- Minbing le minhrawm phun an um
veve ahcun then dingtch. Bungtla tichor, Chindwin tiva
![Page 17: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/17.jpg)
MINCAN (Pronoun)
• A cunglei MIN (Noun) can-ai ah hmanmi paohpaoh cu Mincan kan ti.
• Mincan cu komh dih ding (amah, nanmah, kanmah, tbk)
• A awsau sullam ngei hmannak i ralrin ding - a dawh, aa dawh, aan duh, an duh, kaan le kan- a le an tbk hi a hnuzul he aa tlak lai (Agreement)- Komh lo ding (amah tein a dir lai)- Mi tha a si (S)/ Mi tha an si (P)/ a chimpiak- (Aa tlak lomi um ve)Arder ah arti pum 10 a um.# Double Vowel hman duh lo an tampi ve
![Page 18: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/18.jpg)
THILFIANH (Adjective)
• Thil pakhat kong a fianhtu kha Thilfianh kan ti. (CACC- Sifianh)
• Thilfianh paoh cu komh ding• Thilfianh hi a hmaiah ummi le a
hnuah ummi tiin a um lai (thil raang/ a thawmi facang)
• -mi hi komh ding (aa dawhmi- CACC ning in)
# -mi hi komh duh lo an um
![Page 19: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/19.jpg)
TUAH (Verb)
• Tuahnak, umnak, sinak kong a chimtu kha Tuah kan ti. (CACC Fianhtu)
• Tuah biafang cu fonh ding - thlathlauh, ralrin ding- thachuah (Min) -
a tha (Min) a chuah (Tuah)• Tuah zultu pawl cu sullam dangte a ngeih lo
ahcun fonh ding - chimpiak, kalpi, tuanti,tbk # Hngalh ding: -piak, -pi-, -tti, tbk hi biaparpeh (suffix) an si.
![Page 20: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/20.jpg)
TUAHTHUAM (Adverb)
• Tuahning a chimtu kha Tuahthuam kan ti. (CACC- Fianhthuam)
• Tuahthuam cu fonh ding• Bia ttamhtu, tuahning a thuamtu an si • Hman khawh ahcun bia aa dawh. • ceomeo, zuahmah, diahmah,
thluahmah,vuaimai• tein, piin, ngaiin hi tuahthuam an si i tuah
kha thuamh lo in thilfiang tu an thuamh.Tch. . Lunglawm tein (Lunglawm= thilfianh)
![Page 21: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/21.jpg)
Biahalnak pawl
• What Zeidah • When Zeitikdah • Where Khoika ah dah • Who Ahodah • Which Zeikhidah • Whom Aho kha dah • Whose Aho ta dah • Why Zeica ah dah • How Zeitindah • How many Zeizatdah
![Page 22: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/22.jpg)
HMUNCAANSAWH (Preposition)
• CACC- Minzul an rak ti. • Kan Laica cun post-position a si. Hmun le caan hnu lawngte ah a ra. Norway ah, thaizing in, tukum tiangah• Hmuncaan sawh cu Fonh ding an
si lai.thawngin, leiah, hmaiah, cungah
![Page 23: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/23.jpg)
BIAPEH(Conjunction)
• Biapeh paoh cu Fonh dingnakhnga, cucaah, asiloah
• LUNGSU (Interjection)! hi hmanpiak ah a tha. (Tch. Ala!, Ehe!)
• Ralrin ding: ahcun• ahcun hi sullam khat a kengmi ah (Mirang- if)
ahcun tiah komh ding (Biapeh,Conj a si)• hmun le caan a sawh ahcun ah cun tiah ttial ding
(ah hi Minzul, preposition a si)
![Page 24: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/24.jpg)
Catialning Phung(Punctuation)
• Fullstop (dinhpi)• Catlang dih hlanah hmang hlah. Fullstop hnuah space
pakhat lengmang na chiah lai.• Cun deh pathum asiloah pali hi a dang a taang rih
tinak ah hmanmi a si. • Duh paoh in deh a si fawn lo. Space pakhat lengmang
thlakpiak taak a hau. • Tch . . . Cun a lakkar ah fullstop a um khomi a si ahcun
pali . . . .• Biafang tawiter tikah hman a si fawn. Rev. (Mr cu deh
a hau lo, Prof. ah cun a hau. A tawiternak biadonghnak le a cafang donghnak aa khah ahcun a hau lo)
![Page 25: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/25.jpg)
COMMA; COLON LE SEMICOLON
• Comma (Dinhte)• Bia dinhnak le Cawh sual lonak ah hman a si. Tch. IBC, ZBC le SCC
• Colon (Dinhphir)• Thil pahnih thum kong hun chim lai, fianter lai le a tawinak in hun
chimnak ah hman a si.Tch. NCCF ah Khrihfabu pariat kan um: NCMC, IBC, . . . A Ni: 2010, November 10
• Semiolon (Dinhlai)• comma caah a sau deuhmi, period caah a tawi deuh tungmi
biadinhnak ah hman a si.Tch. Biafang dinhnak ah comma; Catlang dinhnak ah Semicolon hman a si. # Aa ralkah deuhmi ah hmanh a si khun.Tch. Rualrem cu thluachuahnak; Nawlsual cu tionak
![Page 26: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/26.jpg)
TLUKTER (Italic) leNAHTER (Bold)
• Italic (tlukter)• Hihi style i hmanmi a si lo. Holh pakhat in ca na tial
lioah holh dang vun hman a herh tikah tlukter a si. Tch. Dawtnak hi Krik holh in agape an ti.
• Minu mipa pakhat nih diarek chimmi langhternak phun ah kan hman fawn.
• Cun Cauk cherhchan tialnak ah hman a si fawn.
• Bold (nahter)• Biatlang ah hman a si tawn. • Biapitter khunmi, langhter khun kan duhmi a um
tikah hman a si fawn.
![Page 27: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/27.jpg)
RINTAWI (Hyphen) leKULHTE (Parenthesis)
• Hyphen (Rintawi) • Aa cawh khomi biafang pahnih tthennak le cafang tawiternak ah
kan hman. Tch. Si-inn, ti-u, Siangpa-, Ti-u, khi-ing, lu-ei, tlak-um, sii-inn, ti-an, ua-a, fa-ah, ti-um, mika-a, uai-ai, mi-a, sii-ai, ti-ar
• Bia thawknak thennak ah kan hman fawn.Tch. NCMC nih a ngeihmi thilri:
- Sound-box, Amp-• Parenthesis (Kulhte)- ( hi kulhhun, ) hi kulhkhar• A tawinak (short form) hun telhchihnak ah kan hman.
Tch. Carson Bapist Church (CBC), tbk• Kan tialmi hung fiang deuh seh tinak ah kan hman fawn.
Tch. Kan chairman cu 2010 in aa diin (A dam lonak ruangah).
![Page 28: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/28.jpg)
Lai Thlarelning
• 1. Tangkhawng (January 7. Chiapa (July) • 2. Nohawng (February) 8. Hniang (August)• 3. Vaute (March) 9. Zing (September) • 4. Vaupi (April) 10. Tho (October) • 5. Biangreithlep (May) 11. Sikpar (November) • 6. Pur (June) 12. Dipa (December) + Nithla rel tikah- 2011 Vaupi 23 tiah rel ding + Cawnnikhat, Cawnnihnih, Cawnnithum, Cawnnili, Cawnninga, Zarhte, Zarhpi
![Page 29: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/29.jpg)
ZUNG CATIALNING(Business Letter)
• A cung a lai (Heading) ah Bu min le Address tial ding (Letter head bantukin)
• Pumpak thil deuh a si ahcun Orhlei kam ah mah Addess, cun space thlak in nithla
• Cun Kehlei ah kuat dingmi Address (US le British, Aa Khat pah ko cang)
• A dih tikah a tanglei kehlei kam ah A rian thiang ah, Upatnak he, tiin Min tial, minthut
![Page 30: LAICA TIALNING Cafang Fonh (Spelling) A biahram (root word) zohchih peng ding - Biapi deuh pawl Tialnak ah Chimnak ah Biafang hram Bawmh bomh bawm Dirh.](https://reader036.fdocuments.us/reader036/viewer/2022062719/56649eda5503460f94be97cd/html5/thumbnails/30.jpg)
BIACHAHNAK NAMBAR PEKNING
• Meeting min (-), a voi (/), a kum (-) , biachahnak Nambar
• GM-1/2010-1) 2010 ah tuahmi General meeting a voi khatnak i Biachahnak pakhatnak tinak a si. • EC-20/2010- 14) 2010 ah tuahmi Executive Committee Meeting a voi 20nk i biachahnak 14nk tinak a si.