KONU-5 MOL KAVRAMI Yrd. Doç. Dr. Sinan BAYINDIR Kavramı.pdf · Mol Kavramı Kazanımlar: 5....
Transcript of KONU-5 MOL KAVRAMI Yrd. Doç. Dr. Sinan BAYINDIR Kavramı.pdf · Mol Kavramı Kazanımlar: 5....
MOL KAVRAMI
1
2009-2010
Mehmet TURK | KİMYA ÖĞRETMENİ
KONU-5 MOL KAVRAMI
MOL KAVRAMI
2
5.Konu: Mol Kavramı
Kazanımlar:
5. Bağıl atom kütlesi ve mol kavramı ile ilgili olarak öğrenciler;
5.1. İkili hidrojen bileşiklerinde, 1g hidrojen ile birleşen diğer element kütleleri temelinde bağıl atom kütlesini tanımlar.
5.2. Hidrojen ile bileşik yapmayan elementlerin bağıl atom kütlelerinin nasıl bulunabileceğini açıklar.
5.3. Elementler ve bileşikler için mol kavramını açıklar.
5.4. Elementlerin mol kütleleri ve tek tek atomların kütleleri üzerinden Avogadro sayısını hesaplar.
5.5. Mol kavramı ile Avogadro sayısı arasında ilişki kurar.
5.6. İzotop kavramını kullanarak bazı elementlerin mol kütlelerinin tam sayı çıkmayışını açıklar.
5.7. Kütle, mol sayısı, molekül sayısı, atom sayısı kavramlarını ilişkilendiren problemleri çözer.
5.Konu: Mol Kavramı
Konu Başlıkları:
5.1. Bağıl Atom Kütlesi
5.1.1.İkili hidrojen bileşiklerinde, 1g hidrojen ile birleşen diğer element kütlelerinin belirlenmesi,
5.2. Hidrojen ile bileşik yapmayan elementlerin bağıl atom kütlelerinin hesaplanması,
5.3. Mol Kavramı
5.3.1. Avagadro Sayısı ve Mol Kavramı ilişkisi
5.4. Mol Kütlsi
5.4.1. Avogadro sayısının hesaplanması
5.4.2. Gerçek Atomların Kütlesi
5.5. 1.Mol kavramı ile Avogadro sayısı arasında ilişki,
5.5.2. Mol kavramı ile mol kütlesi arasında ilişki,
5.5.3. Mol kavramı ile hacim arasında ilişki,
5.6.İzotop ve izotop atomların belirlenmesi
5.6.1. Kütle spektrometresi kullanarak bazı elementlerin mol kütlelerinin hesaplanması,
5.7. Basit kimyasal hesaplamalar,
5.1. Bağıl Atom Kütlesi,
Bir atomun kütlesinin, standart atomun kütlesi dikkate alınarak hesaplanmasına bağıl atom kütlesi denir.
Bu hususta ilk akla gelen element, yoğunluğu en düşük olan H elementidir. Hidrojen elementin kütlesi -1g- olarak kabul edilmiş, diğer elementlerin kütleleri H’e kıyaslanarak bulunmuştur.
1 C atomu = 12 tane H atomu 1 O atomu = 16 tane H atomu 1 Mg atomu = 24 tane H atomu 5.1.İkili hidrojen bileşiklerinde, 1g hidrojen ile birleşen diğer element kütlelerinin belirlenmesi,
Tablo dikkatlice incelendiğinde, bileşiğin kütlesi biliniyorsa hidrojenle bileşik yapan diğer elementin kütlesi kolaylıkla hesaplana bilir.
Bileşik Bileşiğin
kütlesi (g) H’in Kütlesi
(g)
Diğer Elementin Kütlesi (g)
HF 20 1 19
HCl 36,5 1 35,5
HBr 81 1 80
HI 128 1 127
H2O 18 2 16
NH3 17 3 14
5.2. Hidrojen ile bileşik yapmayan elementlerin bağıl atom kütlelerinin hesaplanması,
Bağıl Atom Kütlesi, 20. yüz yılın başlarında, standart olarak oksijenin atom tartısı 16 alınmış. Oksijenin başvuru değeri olarak alınmasının sebebi o zaman kadar bulunan elementlerin çoğu ile bileşik oluşturmasındandı.
Ancak izotop atomların bulunmasından sonra O=16
izotopuyla birlikte O=17 iztopları kafaları karıştırdı.
1961 yılında Uluslar Arası Kimyacılar Birliği
toplantısında bu sorun çözüldü. Komisyon, tabiatta
izotoplarının bulunma ihtimali en fazla olan C=12 yi
standart elementi olarak seçti. Bu yeni ölçekte 1 tane
MOL KAVRAMI
3
12C’un atom kütlesi tam olarak 12.00 olarak kabul
edildi.
Bu rakamın 12 de birine “Atomik Kütle Birimi” (akb)
denir.
Atomik Kütle Birimi (akb) 1 atomun kütlesi çok küçük olduğundan, 1 tane 12C’un 12 de birine “Atomik Kütle Birimi” (akb)
denir. 1 protunun kütlesi= 1 akb
1 nötronun kütlesi = 1 akb
1 tane 12C izotopu= 12 akb
1 tane 16O izotopu= 16 akb … gibi.
1 tane CO2=44 akb
5.3. Mol Kavramı,
Atomlar ve moleküller normal yollarla sayılamadığından, sayılamayacak çokluktaki tek çeşit bir maddenin miktarı SI birim sisteminde mol birimi ile ifade edilir. Mol; n harfiyle gösterilir.
Bu tıpkı buğdayın kile ya da şekerin kilo ile belirtilmesi gibidir.
Mol Kavramını açıklamakta kullanılan bazı kavramlar:
Atom: Elementlerin özelliğini gösteren nötral ve en küçük doğal birimine denir.
Örnek: Ca, Mg, Al, Zn…
Molekül: Element ya da bileşiğe ait olabilen; nötral ve doğal birimine denir.
Elementel Molekül: H2,N2, I2,O3, P4, S8
Bileşik Molekülleri: CH4,C4H10, H2O,NH3
Avagadro Sayısı: 6,02.1023 sayısına Avagadro sayısı denir.
Ava gadro sayısı: 6,02.1023 sayısına avagadro sayısı denir. Avagadro Sayısı = NA = N0 = 6,02.1023
Avagadro Sayısı kadar (atom yada molekül); 1 mol olarak ifade edilmiştir.
Tabi ki mol sadece atom ve molekül için sınırlı değildir. Sayılamayacak çokluktaki, tüm tek çeşit maddeler için de mol kavramı kullanılır.
Mesela;
6,02.1023 tane elektron 1 mol elektron
6,02.1023 tane proton 1 mol proton
6,02.1023 tane nötron 1 mol nötron
6,02.1023 tane atom 1 mol atom
6,02.1023 tane molekül 1 mol molekül
5.4. Mol Kütlsi
Bir mol atomun yada 1mol molekülün kütlesine mol kütlesi(MA) denir.
Atomların, atom kütleleri aynı zamanda mol kütlelerine de eşittir.
H:1, Mg:24, Al:24, Ca:40, Cu:64
Atomlar için atom kütlesi denildiğinde akb, mol kütlesi denildiğinde g/mol anlaşılmalıdır.
Örnek:
H: 1 için
Hidrojenin atom kütlesi: 1 akb
Hidrojenin mol kütlesi : 1 g
Aynı şey moleküller içinde geçerlidir. Molekül kütlesi denildiğinde akb, mol kütlesi denildiğinde g/mol anlaşılmalıdır.
Örnek:
CO2: 44 için
CO2 nin molekül kütlesi: 44 akb
CO2 nin mol kütlesi : 44 g
MOL KAVRAMI
4
Örnek:
Verilen eşitliklerin, akb ve g cinsinden ne anlama
geldiklerini açıklayınız?
H2 : 2 O : 16 Ca : 40 CaC2 : 64
Fe : 56 MgO : 40 S8 : 256 K : 39
N : 14 Cl2 : 71 NaOH : 40 Mg : 24
NOT:
Atomlara ait atom ya da mol kütleleri her zaman verilmektedir. Ancak moleküllerin mol kütlelerini hesaplamak durumundayız.
Örnek:
S:32, O:16, C:12, N:14, Fe:56, Cl:35,5, Ca:40, K:39, Al:27, Cu:64 …olarak verildiğine göre tabloda verilen bileşiklerin mol kütlelerini hesaplayınız?
Madde Mol
Kütlesi Madde
Mol
Kütlesi
SO2
CaCO3
CO2
Ca(NO3)2
CS2
KAl(SO4)2
N2O5
CaSO4
Fe2O3
CaSO4.5H2O
Formül Kütlesi
Birçok metal ametal bileşiğinin doğal birimi
bulunmaz. Her iyon belli sayıda farklı iyonlarla
sarılmıştır. Bu örgü tüm kristal boyunca sürer gider.
Ancak iyonik bileşikler dediğimiz bu bileşikler, en
basit şekilde gösterilirler. Mesela; yemek tuzu=
NaCl, Kalsiyum Klorür= CaCl2.. gibi. Bu sebeple
iyonik bileşikler için “Molekül Kütlesi” tabiri yerine
“Formül Kütlesi” tabiri kullanılır.
5.4.1. Avogadro sayısının hesaplanması,
1 mol maddenin içerdiği tanecik sayısına (atom ya da molekül) Avagadro Sayısı denir ve NA ile gösterilir.
Matematiksel olarak;
1 mol C’un kütlesinin, 1 C atomunun kütlesine oranı, avagadro sayısı denir.
12
12
23 -1
-23
C un Mol KütlesiAvagadro Sayısı=
C un Atom Kütlesi
12,00 g/mol6,02.10 mol
1,99.0 g
Avogadro Sayısının Büyüklüğü: Avogadro sayısı (6,02 x1023) hayal edilemeyecek kadar büyük bir sayıdır. Mesela: Eğer bir fasulye taneciğinin hacmi 0,1 cm3 ise, “bir mol fasulye” Türkiye’nin yüzeyini yaklaşık 30 km kalınlığında bir tabaka şeklinde kaplayabilir. Mesela: Bir kişinin buğday taneciklerini, 100 tane/dakika
hızla sayabildiğini varsayarsak, bir ömür boyunca
ancak yaklaşık 4 milyar taneceği sayabilir.
Dünyadaki bütün insanlar ömürlerini buğday
taneciği saymakla geçirseler bile Avogadro sayısı
kadar tanecik sayamazlar. Üstelik, bir mol buğday
taneciği insanlık tarihinde yetiştirilmiş buğday
taneciğinden çok daha fazladır
5.4.2. Gerçek Atom-Molekül Kütlesi
“1 tane atomun ya da molekülün gram cinsinden kütlesine gerçek atom ya da molekül kütlesi denir.”
23
0
Ma MaGerçek atom kütlesi = g= g
6,02.10 N
23
0
Ma MaGerçek molekül kütlesi = g
6,02.10 Ng
Örnek :
Hidrojenin gerçek atom kütlesini bulunuz? (H:1)
-24
23
Çözüm:
1H' nin atom kütlesi= g=1,67.10 g
6,02.10
MOL KAVRAMI
5
2
Örnek:
CO nin gerçek molekül kütlesini bulunuz? (H:1)
-23
2 23
0
Çözüm:
Ma 44CO 'molekül kütlesi = g= g=7,3.10 g
N 6,02.10
5.4.3. akb=g ilişkisi
Her şey kendisine özgü birimle ifade edilir. Atom, molekül, iyon gibi küçük zerreciklerin kütlelerini gram cinsinden ifade etmek bir saç telinin tonla ifade edilmesinden daha anormal ve tuhaftır
Atom, molekül veya iyonların kütleleri akb ile ifade edilir.
Bütün kütle birimleri arasında bir ilişki olduğu gibi akb ile gram arasında da bir ilişki bulunmaktadır.
24
23
0
1 11 akb = 1,67.10
N 6,02.10g g g
22
Örnek:
6,02.10 akb kaç g dır? (H:1)
23
22
Çözüm:
11akb g
6,02.10
6,02.10 akb x g
x=0,1 g
5.5. Mol sayısı Hesaplamaları: Mol hesaplamalarında 2 yol kullanılır. I.yol: Formül kullanarak mol hesaplamaları
A
mMol=n=
M
n = Mol sayısı, m = Verilen kütlesi, MA = Mol kütlesi,
A
NMol=n=
N
N = Verilen tanecik sayısı, NA = Avagadro sayısı
0
VMol=n=
V
v= Verilen hacim (L), V0 = NŞA da bir mol gazın hacmi (22,4 L)
II.yol: Orantı yoluyla mol hesaplamaları
Bunun için sabit değerlerden yola çıkılarak orantı kurulur.
Örnek: 4,4 g CO2 kaç mol dür? (CO2 :44 )
2
2
44 g CO 1mol ise
4,4 g CO x mol dür.
X=0,1mol
5.5.2. Mol kavramı ile kütle arasında ilişki,
A
mn=
M
n = Mol sayısı, m = Verilen kütlesi, MA = Mol kütlesi,
Orantılarda kullanmak için;
“1 mol madde Ma gramdır”
Örnek: 2,2 g CO2 kaç mol dür? (CO2 :44 )
A
m 2,2n= 0,05 mol
M 44
2
2
44 g CO 1mol ise
1,2 g CO x mol dür.
X=0,05 mol
MOL KAVRAMI
6
Ödev:I
Aşağıda verilen kütle- mol sayısı ilişkisiyle ilgili
problemleri çözünüz?
1. 1 mol CO2 kaç gramdır ? ( C : 12 O : 16 )
2. 3 mol NO2 kaç gramdır ? ( N : 14 O : 16 )
3. 0,5 mol CaCO3 kaç gramdır ? ( Ca:40 C:12 O:16 )
4. 0,3 mol MgO kaç gramdır ? ( Mg : 24 O :16 )
5. 11 g N2O kaç moldür ? ( N : 14 O : 16 )
6. 8 g NaOH kaç gramdır ? ( Na : 23 O : 16 H : 1 )
7. 16 g SO3 kaç moldür ? ( S : 32 O : 16 )
8. 22,2 g CaCl2 kaç moldür ? ( Ca :40 Cl : 35,5 )
9. 21,6 g N2O5 kaç moldür ? ( N : 14 O : 16 )
MOL KAVRAMI
7
5.5.3. Mol kavramı ile tanecik sayısı arasında ilişki,
A
Nn=
N
N = Verilen tanecik sayısı, NA = Avagadro sayısı
Orantılarda kullanmak için;
1 mol XmYn bileşiği 6,02.1023 tane molekül
içerir.
mol XmYn bileşiği 6,02.1023 tane tanecik içerir.
1 mol XmYn bileşiği (m+n).6,02.1023 tane atom
içerir.
Örnek: 6,02.1022 tane CO2 kaç mol dür?
22
23
A
N 6,02.10 n= 0,1 mol
N 6,02.10
Örnek: 3,01.1022 tane CO2 kaç mol dür?
22
23
A
N 3,01.10 n= 0,05 mol
N 6,02.10
Ödev: II
Aşağıda verilen tanecik sayısı- mol sayısı ilişkisiyle
ilgili problemleri çözünüz?
1. 2 mol N2O5 için ;
a) Kaç tane molekül içerir ?
b) Kaç tane atom içerir ?
2. 3 mol P4O10 için ;
a) Kaç tane molekül içerir ?
b) Kaç tane atom içerir ?
3. 0,5 mol Fe2S3 için ;
a) Kaç tane atom içerir ?
b) Kaç tane molekül içerir ? (mi?)
4. 0,2 mol C2H4 için ;
a) Kaç tane atom içerir ?
b) Kaç tane molekül içerir ?
c) Kaç tane C atomu içerir ?
d) Kaç tane H atomu içerir ?
5. 0,1 mol Mg3(PO4)2 için ;
a) Kaç tane atom içerir ?
b) Kaç tane molekül içerir ?
c) Kaç tane Mg atomu içerir ?
d) Kaç tane O atomu içerir ?
6. 0,3 mol Al2(NO3)3 için ;
a) Kaç tane atom içerir ?
b) Kaç tane molekül içerir ?
c) Kaç tane Al atomu içerir ?
d) Kaç tane O atomu içerir ?
7. 4 mol Na3PO4 için ;
a) Kaç tane atom içerir ?
b) Kaç tane molekül içerir ?
c) Kaç tane Na atomu içerir ?
d) Kaç tane P atomu içerir ?
MOL KAVRAMI
8
5.5.3. Mol kavramı gza maddelerin hacmi arasında ilişki,
0
Vn=
V
v= Verilen hacim (L), V0 = NŞA da bir mol gazın hacmi (22,4 L) Orantılarda Kullanmak İçin:
1 mol GAZ N.Ş.A. ( 0 0C , 1 atm ) ‘da 22,4 L
hacim kaplar.
1 mol GAZ Oda Koşullarında ( 25 0C , 1 atm ) ‘da
24,5 L hacim kaplar.
Sıcaklık ve basıncın eşit olduğu şartlara “aynı şarlar altında” denir.
Aynı şarlarda gazların eşit hacimlerinde aynı sayıda molekül bulunur (Avogadro Hipotezi)
Aynı şartlarda da gazların mol sayılarının oranı, hacimlerinin oranına eşittir.
Örnek: NŞA’da 2,24 L hacim kaplayan CO2 : kaç mol
dür?
0
Çözüm:
V 2,24n= 0,1 mol
V 22,4
Ödev: III
Aşağıda verilen hacim - mol sayısı ilişkisiyle ilgili
problemleri çözünüz?
1. 6,02.1023 tane atom içeren C2H6O2 kaç moldür ?
2. 2,408.1023 tane C içeren C2H4 kaç moldür ?
3. 1,806.1023 tane NO3 içeren Al(NO3)3 kaç moldür ?
4. 1,505.1023 tane Cr içeren Fe2(CrO4)3 içerisinde
kaç tane oksijen vardır ?
5. 9,03.1023 tane S içeren Al2(SO3)3 içerisinde kaç
tane atom vardır ?
6. 8 g CH4 gazı N.Ş.A kaç L hacim kaplar ? (C:12
H:1)
MOL KAVRAMI
9
7. 16 gram SO3 gazı N.Ş.A kaç L hacim kaplar ?
( S : 32 O : 16 )
8. 12 gram He gazı N.Ş.A kaç L hacim kaplar ?
( He: 4 )
9. 10 gram H2 gazı N.Ş.A kaç L hacim kaplar ?
( H : 1)
10. N.Ş.A 11,2 L O2 gazı kaç gramdır ? ( O : 16 )
11. N.Ş.A. 5,6 L N2O3 gazı kaç gramdır ?
( N : 14 O : 16 )
12. N.Ş.A 8,96 L N2 gazı kaç gramdır ? ( N : 14 )
13. N.Ş.A. 11,2 L N2O5 gazı kaç tane molekül içerir ?
14. N.Ş.A. 1 mol H2O kaç L hacim kaplar ?
15. 2 mol CO2 gazı N.Ş.A. ‘da kaç L hacim kaplar ?
16. 4 mol CO gazı N.Ş.A. ‘da kaç L hacim kaplar ?
MOL KAVRAMI
10
17. 3 mol N2O5 gazı N.Ş.A. ‘da kaç L hacim kaplar ?
18. 0,5 mol N2O gazı N.Ş.A. ‘da kaç L hacim kaplar ?
19. 0,3 mol SO2 gazı N.Ş.A. ‘da kaç L hacim kaplar ?
20. N.Ş.A 44,8 L hacim kaplayan NO2 gazı kaç
moldür?
21. N.Ş.A 134,4 L hacim kaplayan O2 gazı kaç
moldür?
22. N.Ş.A 5,6 L hacim kaplayan CO2 gazı kaç mol dür?
23. N.Ş.A. 8,96 L hacim kaplayan SO3gazı kaç mol
dür?
24. N.Ş.A. 4,48 L hacim kaplayan He gazı kaç
moldür?
5.6.1. İzotop ve izotop atomların belirlenmesi,
Proton sayısı aynı kütle numarası farklı atomlara izotop atom denir.
35Cl - 37Cl atomları birbirinin izotopudur. Çünkü, bu iki Cl atomunun kütle numaraları farklıdır. Kütle numarasını farklı kılan tanecik nötron sayılarıdır.
Atomların büyük kısmının doğal izotopları mevcuttur.
Ancak, sodyum, berilyum ve flor atomlarının izotopları yoktur.
Klorun; 35Cl (% 75,77) ve kalanı 37Cl dir.
Magnezyumun başlıca izotopu 24Mg ve azınlıkta olan izotopları 25Mg (%10,00) ve 26Mg (%11,01) dir.
Kurşunun dört doğal izotopu vardır. 204Pb (%1,4), 206 Pb (%24,1), 207 Pb (% 22,1) ve 208 Pb (% 52,4).
5.6.2. İzotop atomların özellikleri:
İzotop atomların kimyasal özellikleri hemen hemen birbirinin aynıdır. Ancak fiziksel özellikleri önemli ölçüde farklıdır. Fiziksel özelliklerini farklı kılan sebep nötron sayılarının farklı olmasıdır.
MOL KAVRAMI
11
Kütle Spektrometresi
Bir elementte kaç izotop bulunduğunu, her izotopun tam olarak kütlesin ve bağıl miktarını saptamak için şekildeki gibi bir kütle spektrometresi kullanılır. Buharlaştırılmış madde, elektronla bombardıman edilerek + yüklü iyonlar oluşturulur. Bu iyonlar – yüklü bir levhaya doğru çekilerek bu levha üzerinde bulunan dar bir aralıktan hızlı geçirilirler. İyon demeti bu aşamadan sonra mağnetik bir alan içinden geçirilir. Yüklü tanecikler magnetik bir alan içinde dairesel bir yörünge izlerler. Taneciğin yükü arttıkça, kütlesi azaldıkça doğrusal yörüngeden sapma da artar. Bu nedenle, magnetik bir alanda + yüklü bir iyonun izlediği dairesel yörüngenin yarı çapı o iyonun q/m değerine bağlıdır.
m.vr=
q.H
q=Taneciğin yükü, m=Taneciğin kütlesi, v=Taneciğin hızı, H=Magnetik alan şiddeti, r=Sapan taneciğin yarı çapı.
Örnek: Kütle spektrometresiyle Ne+1 ve Ne+2
iyonları içeren grupların nitel durumunun
açıklanması;
Neon kütle tayf ölçerinde 2 çizgi grubu verir.
Bu çizgiler, Ne+2 ve Ne+1 iyonlarına aittir. (I.grub: Ne+2 , II.grub:Ne+)
Her grup ayrıca 3 çizgi içerir. Bu da neonun 3 izotopu olduğunu gösterir. Her dizinin dar aralıkları kütle farkından kaynaklanır.
Önce yükü büyük, kütlesi küçük olan izotop düşer.
Ne onun izotopları 20,21,22 kütle numaraları izotoplardır.
Örnek:
Klor gazının kütle tayfında Cl2+, Cl+ ve Cl+2 şeklinde
iyon grupları oluşturuyor. Klorun izotoplarının 35 ve
37 kütle numarasına sahip olduğu bilindiğine ve
doğada bulunma oranının sırayla %75 ve %25
olduğuna göre; Klorun oluşturduğu kütle tayfının
nitel durumu nasıl olmalıdır?
Çözüm:
1- Bu 3 iyon 3 çizgi grubu oluşturur.
2- Yükü büyük olan izotop önce düşer. Koyu çizgiler izotopun bolluk durumunu göstermektedir.
3- Yükü eşitse kütlesi küçük olan önce düşer.
4-Cl2+ molekülünde 35-35, 35-37,37-37 izotopları
olma ihtimalini düşünmeliyiz.
Olayı şekille göstermek istersek:
35 37
35 37
35-3
535-3
737-3
7
Cl+2 Cl+1 Cl2+1
MOL KAVRAMI
12
5.6.3. Ortalama (Ağılıklı) Atom Kütlesi :
Atom kütleleri için 12 standart alındığı halde, atom
kütlelerini gösteren çizelgede karbonun atom kütlesi
12,011 olarak verilmektedir. Standart olarak alınan
karbon atomları yalnızca karbon-12 atomlarıdır. Oysa
doğal karbonda ayrıca 13C ve 14C de vardır. Bu iki
izotopun varlığı gözlenen atom kütlesinin 12 den
büyük olmasını sağlar. Bir elementin atom kütlesi
(ağırlığı izotopların doğada bulunma oranlarına göre,
ağırlıklı atom kütlelerinin ortalamasıdır. Doğada
bulunma yüzdelerine göre ağırlıklı ortalama alınması
çok önemlidir. Karbon-12 doğada daha bol
bulunduğundan, ağırlıklı atom kütlesi 12 ye daha
yakın olmalıdır. Ağırlıklı atom kütlesi şöyle
hesaplanır.
Ortalama I.izotop I.izotopun II.izoto II.izotopun =
A. Kütlesi kütlesi bulunma % kütlesi bulunma %x x
Örnek: 12C=12.00 akb ve doğada bulunma yüzdesi=%98,9 , 12C=13.00 akb ve doğada bulunma yüzdesi=%1,1dir.
Buna göre karbonun ortalama atom kütlesi nedir?
Çözüm:
Ortalama Atom Kütlesi: 12 . 0,989 + 13. 0,011=
12,01115 g
Örnek: 35Cl=34,97 akb (doğada bulunma yüzdesi=%75,53 ) , 37Cl=36,5 akb (doğada bulunma yüzdesi=%24,77 ).
Buna göre klorun ortalama atom kütlesi nedir?
Çözüm:
Ortalama Atom Ağırlığı: 34,7 . 0,7553 + 36,97 .
0,2477 = 35,453 g
5.7. Basit kimyasal hesaplamalar,
Mol–Tanecik–Hacim–Kütle dönüşümlerini
gerçekleştirirken soruda verilen büyüklük daima
önce MOL’ e çevrilir. Sonra istenen büyüklüğe
dönüşüm yapılır.
Bu işlem bazen basit denklemlerin yazılmasını ve
denkleştirilmesini de gerektire bilir. Bunun için 9.sııf
kimya konusunda görülen kimyasal denklemler
kısmına bakılması faydalı olacaktır.
Örnek:
NŞA da 8,96 L hacim kaplayan CO2 gazı kaç gramdır?
Önce mol sayısı bulunur. (CO2:44)
0
v 8,96n= 0,4
V 22,4mol
Daha sonra kütle bulunur.
mn= ise m=n.Ma=0,4.44=17,6 g
Ma
Örnek:
N.Ş.A 44,8 L CO2 gazı kaç tane molekül içerir ?
0
v 44,4n= 2
V 22,4mol
Daha sonra kütle bulunur.
23 23Nn= ise N=n.Na=2.6,02.10 =12,04.10 tane
Na
MOL KAVRAMI
13
Ödev-4
Aşağıdaki problemleri çözünüz?
1. N.Ş.A 44,8 L CO2 gazı kaç tane molekül içerir ?
2. N.Ş.A 5,6 L CH4 gazı kaç tane atom içerir ?
3. N.Ş.A 6,72 L S2O3 gazı kaç tane atom içerir ?
4. 3,01.1023 tane He gazı N.Ş.A kaç L hacim kaplar
?
5. 9,03.1023 tane CO2 gazı N.Ş.A kaç L hacim
kaplar?
6. 1,204.1023 tane atom içeren N2 gazı N.Ş.A kaç L
hacim kaplar ?
7. 18,06.1023 tane atom içeren CH4 gazı N.Ş.A kaç
L hacim kaplar ?
8. 8 g O2 gazı kaç tane molekül içerir ? ( O : 16 )
9. 9,2 g NO2 gazı kaç tane molekül içerir ? ( N :14
O:16 )
10. 4 g SO2 gazı kaç tane atom içerir ? ( S : 32, O :
16)
MOL KAVRAMI
14
10 g CaCO3 kaç tane atom içerir ?
( Ca: 40 C:12 O:16 )
11. 1,806.1023 tane molekül içeren Fe2O3 kaç
gramdır ? ( Fe : 56 O : 16 )
12. 1,204.1023 tane atom içeren AlBr3 kaç gramdır?
( Al : 27 Br : 80 )
13. 24,08.1023 tane atom içeren H2C2O4 kaç
gramdır? ( H : 1 C : 12 O : 16 )
14. 4 gram S içeren SO2 için ; ( S : 32 O : 16 )
a) Kaç gramdır ?
b) Kaç moldür ?
c) N.Ş.A.’da kaç L hacim kaplar ?
d) Kaç tane molekül içerir ?
e) Kaç tane atom içerir ?
f) Kaç gram Oksijen içerir ?
15. 16 gram H içeren C3H8 için ; ( C : 12 H : 1 )
a. Kaç gramdır ?
b. Kaç moldür ?
c. N.Ş.A ‘da kaç L hacim kaplar ?
d. Kaç tane atom içerir ?
e. Kaç tane molekül içerir ?
f. Kaç gram Karbon içerir ?
g. Kaç tane Hidrojen içerir ?
16. 0,4 mol Al içeren Al4C3 için ; ( Al : 27 C : 12 )
a. Kaç moldür ?
b. Kaç gramdır ?
c. Kaç tane atom içerir ?
d. Kaç tane molekül içerir ?
e. Kaç gram Karbon içerir ?
f. Kaç tane Alüminyum içerir ?
MOL KAVRAMI
15
17. 1,2 mol H içeren C3H6 için ; ( C : 12 H : 1 )
a) Kaç moldür ?
b) Kaç gramdır ?
c) N.Ş.A. kaç L hacim kaplar ?
d) Kaç tane molekül içerir ?
e) Kaç tane atom içerir ?
f) Kaç gram Karbon içerir ?
g) Kaç tane Hidrojen içerir ?
18. N.Ş.A ‘da 4,48 L hacim kaplayan N2O5 için ;
( N : 14 O : 16 )
a) Kaç moldür ?
b) Kaç gramdır ?
c) Kaç tane atom içerir ?
d) Kaç tane Oksijen içerir ?
e) Kaç gram Azot içerir ?
f) Kaç mol Oksijen içerir ?
19. Avogadro sayısı kadar atom içeren N2O3 gazı
için; ( N : 14 O : 16 )
a. Kaç moldür ?
b. Kaç gramdır ?
c. Kaç tane molekül içerir ?
d. Kaç tane Oksijen içerir ?
e. Kaç gram Azot içerir ?
f. Kaç mol Oksijen içerir ?
Akb; mol,gram,tanecik sayısı,hacim arasındaki
ilişkiler:
Kıyaslamak için:
1 tane atom veya molekül, molekül ağırlığı ( Ma )
kadar akb ‘dir.
1 g = N akb ‘dir. ( N : 6,02.1023 )
Ödev-5
Aşağıdaki problemleri çözünüz?
1. 1 tane CO2 molekülü kaç akb ‘dir ? ( C : 12 O :
16 )
2. 1 tane MgSO4 kaç akb ‘dir ? ( Mg : 24 S : 32 O :
16 )
3. 2 tane NaCl kaç akb ‘dir ? ( Na : 23 Cl : 35,5 )
4. 10 tane N2O5 kaç akb ‘dir ? ( N : 14 O : 16 )
5. 28 akb He kaç tanedir ? ( He : 4 )
MOL KAVRAMI
16
6. 200 akb NaOH kaç tanedir ? ( Na : 23 O : 16 H :1)
7. 160 akb S kaç tanedir ? ( S : 32 )
8. 1 gram Ca atomu kaç akb ‘dir ? ( Ca : 40 )
9. 1 gram Mg atomu kaç akb ‘dir ? ( Mg : 24 )
10. 20 gram SO2 molekülü kaç akb ‘dir ?
11. 100 gram CaCO3 molekülü kaç akb ‘dir ?
12. 80 akb CH4 gazı kaç moldür ? ( C : 12 H : 1 )
13. 640 akb O2 gazı kaç moldür ? ( O : 16 )
14. 40 akb H2 gazı kaç moldür ? ( H : 1 )
Denklemli Kimya Problemleri:
2 Denklemli Kimya problemlerini çözmek çin;
3 1. Denklem yazılır ve denklem denkleştirilir.
4 2. Denklem istenilen şekilde yorumlanır.
5 3. Orantı yoluyla problm çözülür.
Örnek:
2(g) 2(g) 3(g)N +H NH tepkimesi gereği aynı
şartlarda 3 mol N2 ile kaç mol H2 tepkimeye girer?
Çözüm:
1. Önce denklem denkleştirilir.
2(g) 2(g) 3(g)N +3H 2NH
2. Sonra denklem yorumlanır.
2(g) 2(g) 3(g)N +3H 2NH
1 mol 3 mol 2 mol
3. Orantı yoluyla problem çözülür.
2 2
2 2
1mol H ile 3mol H tepkimeyegirerse
3 mol H ile 6mol H tepkimeyegirer
MOL KAVRAMI
17
Ödev-6
Aşağıdaki problemleri çözünüz?
1. Bir atomunun kütlesi 4.10-23
gram olan X
elementinin 12 gramı ,
X + O2 XO2
Tepkimesine göre, tam yandığında kaç molekül O2
harcanır ? ( Avogadro sayısı ( N ) = 6 . 1023
)
2. Sabit hacimli kapalı bir kapta,
N2 + 3 H2 2 NH3
Denklemine göre 25 mol NH3 elde etmek için kaç
mol H2 kullanılmalıdır ?
3. 8 gram Ca nın yeteri kadar HCL ile reaksiyonundan
N.Ş.A. kaç litre H2 gazı oluşur ? ( Ca : 40 )
4. CuSO4.xH2O bileşiğinin 25 gramında 0,9 mol Oksijen
atomu bulunduğuna göre, X ‘in değeri kaçtır?
( Cu : 64 S : 32 O : 16 H : 1 )
5. NO + O2 → NO2
NO2 + O2 → N2O5
N2O5 + H2O → HNO3
Yukarıdaki kademeli reaksiyona göre 12,6 gram HNO3
elde etmek için N.Ş.A. kaç litre NO gazı ile reaksiyon
başlatılmalıdır ? ( H : 1 N : 14 O : 16 )
( Denklemler denkleştirilecek )
6. CaCO3 + HCl → CaCl2 + CO2 + H2O
CO2 + H2O → H2CO3
H2CO3 + NaOH → Na2CO3 + H2O
Yukarıdaki basamaklı tepkimelere göre 10,6 gram
Na2CO3 elde etmek için gerekli olan CaCO3 ın kütlesi
kaç gramdır ? ( Na: 23 Ca : 40 C : 12 O : 16 )
( Denklemeler denkleştirilecek )
Başarılar dilerim
MOL KAVRAMI
18
Test-1
1.
I. Bağıl Atom Kütlesi kısaca, bir atomun kütlesinin
standart atomun kütlesinin kaç katı olduğunun
hesaplanmasıdır.
II. Standart atomla ile ilgili ilk akla gelen element,
yoğunluğu en düşük olan H elementidir.
III. Hidrojen elementin kütlesi -1- olarak kabul edilmiş,
diğer elementlerin kütleleri H’e kıyaslanarak
bulunmuştur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
2.
I. Bağıl Atom Kütlesi karşılaştırmaları; atom kütlesi
hesaplanacak elementle hidrojenin hangi oranda
bileşik yaptığı temel alınarak yapılmıştır.
II. Hidrojen o elementle bileşik oluşturmuyorsa atom
kütlesi bilinen başka bir element kullanılmıştır.
III. Bu yöntemle oksijenin kütlesi: 14,85 olarak
bulunmuştur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
3.
BİLEŞİK BİLEŞİĞİN KÜTLESİ(g)
HİDROJENİN KÜTLESİ
(g)
DİĞER ELEMENTİN KÜTLESİ(g)
I HCl X 1 35,5
II NH3 17 3 Y
III H2O 18 Z 16
I. X: 36,5 g
II. Y: 20 g
III. Z: 1g
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
4.
BİLEŞİK BİLEŞİĞİN MA’ SI(g)
HİDROJENİN MA’SI (g)
DİĞER ELEMENTİN
MA’SI (g)
I HBr 81 1 X
II HI Y 1 127
III H2O 18 Z 16
I. X: 80 g
II. Y: 128 g
III. 2 g
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
5.
I. Bağıl Atom Kütlesiyle ilgili olarak; 20. yüz yılın
başlarında, standart olarak oksijenin atom tartısı 16
alınmıştır.
II. Oksijenin başvuru değeri olarak alınmasının sebebi
o zaman kadar bulunan elementlerin çoğu ile
bileşik oluşturmasındandı.
III. O=16 alınınca hiçbir elementin değeri 1 den küçük
çıkmıyor ve çoğu elementin atom tartısı tam sayı
olarak bulunuyordu.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
6.
I. Uluslar Arası Kimyacılar Komisyonu, tabiatta
izotoplarının bulunma ihtimali en fazla olan C=12 yi
standart elementi olarak seçti.
II. Bu yeni ölçekte 1 tane 12
C’un atom kütlesi tam
olarak 12.00 olarak kabul edildi.
III. Bu rakamın 12 de birine “Atomik Kütle Birimi” (akb)
denir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
MOL KAVRAMI
19
7.
I. 1 tane protunun kütlesi= 1 akb dir.
II. 1 tane 16
O izotopu= 1 akb dir.
III. 1 tane nötronun kütlesi = 1 akb dir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
8.
I. 1 tane 12
C izotopu= 12 akb dir.
II. 12
C izotopunun 1/12 si = 12 akb dir.
III. 12
C izotopunun 1/12 si= 1 akb dir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
9.
I. Atom, molekül, iyon gibi küçük zerreciklerin
kütlelerini gram cinsinden ifade etmek anlamsızdır.
II. Atom, molekül veya iyonların kütleleri akb ile ifade
edilir.
III. Bütün kütle birimleri arasında bir ilişki olduğu gibi
akb ile gram arasında da bir ilişki bulunmaktadır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
10.
I. Atomlar ve moleküller normal yollarla sayılamaz.
II. sayılamayacak çokluktaki tek çeşit bir maddenin
miktarı SI birim sisteminde mol birimi ile ifade
edilir.
III. Avagadro Sayısı kadar (atom yada molekül); 1 mol
olarak ifade edilmiştir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
11.
I. Mol, sadece atom ve molekül için sınırlı değildir.
II. Mol, sayılamayacak çokluktaki, tüm tek çeşit
maddeler için de mol kavramı kullanılır.
III. Mol; n harfiyle ifade edilir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C)II ve III
D)I, III E) I, II ve III
12.
I. 1 mol C’un kütlesinin, 1 mol C atomunun kütlesine
oranı, avagadro sayısı denir.
II. 1 mol C’un kütlesinin, 1g C atomunun kütlesine
oranı, avagadro sayısı denir.
III. 1 mol C’un kütlesinin, 1 C atomunun kütlesine
oranı, avagadro sayısı denir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, III E) I, II ve III
MOL KAVRAMI
20
Test-2
1.
I. 1 mol maddenin içerdiği tanecik sayısına (atom
yada molekül) Avagadro Sayısı denir.
II. Avagadro Sayısı, NA= N0 ile gösterilir.
III. Avagadro Sayısının değeri; 6,02.1023
mol-1
dir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, III E) I, II ve III
2.
I. 6,02.1023
tane elektron, 1 moldür.
II. 6,02.1023
tane proton, 1 moldür.
III. 6,02.1023
tane nötron, 1 moldür.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, III E) I, II ve III
3.
I. 6,02.1023
tane CO2 molekülü, 1 moldür.
II. 6,02.1023
tane CO2 molekülünde, 1 mol C
vardır.
III. 6,02.1023
tane CO2 molekülünde, 1 mol O
atomu vardır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, III E) I, II ve III
4.
I. 1 mol H2SO4 bileşiğinde, 4. 6,02.1023
tane O atomu
bulunur.
II. 1 mol H2SO4 bileşiğinde, 6,02.1023
tane H atomu
bulunur.
III. 1 mol H2SO4 bileşiğinde, 6,02.1023
tane S atomu
bulunur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, III E) I, II ve III
5.
I. 1 mol CaCO3 bileşiğinde 6,02.1023
tane O atomu
bulunur.
II. 1 mol CaCO3 bileşiğinde, 6,02.1023
tane Ca atomu
bulunur.
III. 1 mol CaCO3 bileşiğinde, 6,02.1023
tane C atomu
bulunur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, III E) I, II ve III
6.
I. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2. 6,02.1023
tane O
atomu bulunur.
II. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2. 6,02.1023
tane S
atomu bulunur.
III. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2. 6,02.1023
tane Al
atomu bulunur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II, III E) I, II ve III
MOL KAVRAMI
21
7.
I. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2 mol Al atomu
bulunur.
II. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2 mol S atomu
bulunur.
III. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2 mol O2 molekülü
bulunur.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II, III E) I, II ve III
8.
I. 1 mol Al2(SO4)3 bileşiğinde, 2 tane Al atomu
bulunur.
II. 1 mol Al2(SO4)3 bileşiğinde, 3 mol S atomu
bulunur.
III. 1 mol Al2(SO4)3 bileşiğinde, 12 mol O atomu
bulunur.
IV. verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II, III E) I, II ve III
9.
I. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 2 tane Al atomu
bulunur.
II. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 4 tane S atomu
bulunur.
III. 1 mol Al2(SO4)2 bileşiğinde, 4 mol O2 molekülü
bulunur.
verilen ifadelerden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II, III E) I, II ve III
10.
I. 1 mol CO2 bileşiği, 1 tane C atomu bulunur.
II. 1 mol CO2 bileşiği, 12 g C atomu bulunur.
III. 1 mol CO2 bileşiği, 32 akb O atomu bulunur.
(C: 12, O:16)
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D)II, III E) I, II ve III
11.
I. 1 mol H2SO4 bileşiği, 98 gramdır.
II. 1 mol CO2 bileşiği, 98 akb dir.
III. 1 mol CO2 bileşiği, 98 ton dur.
(H: 1, S:32, O:16)
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II, III E) I, II ve III
12.
I. 1 mol Al2(SO4)3 bileşiğinde, 54 g Al bulunur.
II. 1 mol Al2(SO4)3 bileşiğinde, 3 tane S atomu
bulunur.
III. 1 mol Al2(SO4)3 bileşiğinde, 12 tane O atomu
(Al: 27, S:32, O:16)
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II, III E) I, II ve III
MOL KAVRAMI
22
Test-3
1.
I. 1 protonun kütlesi 1 akbdir.
II. 1 nötronun kütlesi 1 akbdir.
III. 8O nin kütlesi 8 akbdir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)I, II E) I, II ve III
2. akb, gram arasındaki bağıntı için;
I. 1 akb = 1 g
II. 1 akb = 1/No gram
III. 6,02.1023
akb= 1 g
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II,III E) I, II ve III
3. 1 g hidrojen 6,02.1023
akb dir. Buna göre;
I. 1 akb = 1/N0 g. dır.
II. 1 gram = 1 akb dir.
III. 1 oksijen atomu 16 akb dir.
(H:1, O:16)
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II,III E) I, II ve III
4. Magnezyum atomunun kütlesi 24 a.k.b ve Titan
atomunun kütlesi 48 a.k.b dir.
Buna göre, en az kaç tane Mg ve Ti atomu alındığında
kütleleri eşit olur?
Mg Ti
A) 1 1
B) 2 4
C) 1 2
D) 3 4
E) 2 1
5. Bağıl atom kütleleri hesaplanırken, aşağıdaki
elementlerden hangisi kıyas elementi olarak
kullanılmaktadır?
A) Hidrojen B) Oksijen C) Karbon
D) Demir E) Azot
6. Bir elementin atomları ile ilgili olarak; mol kütlesinin
Avogadro sayısına bölümü, aşağıdaki kavramlardan
hangisi ile ifade edilir?
A) Mol sayısı
B) Gerçek atom kütlesi
C) Gerçek molekül kütlesi
D) Bağıl atom kütlesi
E) Avogadro sayısı
MOL KAVRAMI
23
7. Bir fosfor (P4) molekülünün gerçek kütlesi
aşağıdakilerden hangisidir (g)? (P 31)
A)31/6,02.1023
B)124 . 6,02.1023
C)124 / 6,02.1023
D) 31 . 6,02.1023
E) 6,02.1023
8. Bir fosfor (P4) molekülünün molekül kütlesi
aşağıdakilerden hangisidir (g)? (P 31)
A)31
B)124 C)124
D) 31 . 6,02.1023
E) 6,02.1023
9. Bir tane O2 molekülünün kütlesi kaç tane He
atomunun kütlesi ile dengelenebilir?
( 0:16, He:4)
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10
10. 1 tane NH4NO3 molekülünün kütlesi kaç akb dir?
(N:14, H:1, 0:16)
A) 56 B) 60 C) 64 D) 72 E) 80
11. 1 Mol CuSO4.5H2O bileşiğiyle ilgili olarak;
I. 1 tane Cu atomu içerir.
II. 60,2 . 1023
tane H atomu içerir.
III. 9 mol O omu içerir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D)II,III E) I, II ve III
12. 6,02 . 1023
tane CH3COOH molekülü için;
I. 1 moldür.
II. 24 g C içerir.
III. 2 tane O atomu içerir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D)II,III E) I, II ve III
13.
I. 1 tane atomun kütlesine, mol Kütlesi denir.
II. N tane atomun kütlesine, mol Kütlesi denir.
III. 1 tane atomun kütlesine,gerçek atom kütlesi denir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D)II,III E) I, II ve III
MOL KAVRAMI
24
Test-4
1. I. 1 tane O2 molekülü
II. 1 mol O atomu
III. 1 gram O2 molekülü
Yukarıda verilenlerin kütlelerine göre sıralanışı
nasıldır ? ( O : 16 )
A) I>II>III B) II>III>I C) I>III>II D)
II>I>III E) III>I>II
2. 1,204.1023
tane NH4NO3 için ;
I. 1,8 mol atom içerir.
II. 0,8 gram hidrojen içerir.
III. 160 gramdır.
yargılarından hangileri doğrudur ?
( H: 1 N: 14 O: 16 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
3. Avogadro sayısı kadar atom içeren CH4 gazı için ;
I. 16 gramdır.
II. N.K. da 4,48 litre hacim kaplar.
III. 1 gram hidrojen içerir.
İfadelerden hangileri doğrudur ? (C:12 H:1)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
4. 36 gram H2O için ;
I. İçinde 34 gram oksijen vardır.
II. N.Ş.A. 44,8 litre gelir.
III. 2 molekül içerir.
yargılarından hangileri yanlıştır ?(H:1 O:16)
Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
5. Azot gazının 5,6 gramı için ;
I. 0,1 mol C4H8 ile eşit kütlededir.
II. 0,2 tane N2 molekülü içerir.
III. 0,4.6,02.1023
tane N atomu içerir.
yargılarından hangileri doğrudur ?
( C:12 N: 14 H: 1 )
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
6. I. 16 tane O atomu
II. 16 gram O atomu
III. 0,5 mol O2 molekülü
IV. 1 tane O2 molekülü
Yukarıda verilenlerin kütlelerine göre sıralanışı
nasıldır ? ( O : 16 )
A) I = II > III > IV B) II = III > I > IV
C) IV > II = III > I D) IV > III > II > I
E) II > III > IV > I
MOL KAVRAMI
25
7. CH4 bileşiğinin 8 gramı için ;
I. 2 tane H atomu içerir.
II. Toplam 2,5 mol atom içerir.
III. Tam yandığında 1 mol O2 harcanır.
yargılarından hangileri yanlıştır ?
( C : 12 H : 1 O : 16 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
8. Yapısında 1,204.1022
tane molekül bulun duran C3H4
gazı kaç gramdır ? ( C:12 H:1 )
A) 0,4 B) 0,8 C) 1,2 D) 2,4 E) 8
9. I. 1 atom gram hidrojen 1 gramdır.
II. 1 gram hidrojen gazı 22,4 litre dir.
III. 6,02.1023
tane hidrojen atomu 1 gramdır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur ?
( H : 1 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
10. 1 iyon gram NH4+ iyonu için ;
I. 11 mol proton içerir.
II. 10 mol elektron içerir.
III. 7 mol nötron içerir.
yargılarından hangileri doğrudur ?(14
7N, 1
1H)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
11. 1 tane hidrojen atomunun bağıl kütlesi 1 akb dir.
Buna göre ;
I. 1 tane H2 molekülünün bağıl kütlesi 2 akb
dir.
II. 1 mol H2 2 gramdır.
III. 1 gram H2 N tane atom içerir.
ifadelerden hangileri doğrudur ?
( N : Avogadro sayısı )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) I ve II E) I, II ve III
12. Molekül sayıları eşit olan XY4 ve X2Y2 gazları ile ilgili
olarak ;
I. Mol sayıları
II. Atom sayıları
III. N.Ş.A. hacimleri
niceliklerinden hangileri kesinlikle farklıdır ?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
13. C2H6 bileşiği ile ilgili ;
I. 1 molü 30 gramdır.
II. 1 molekülünde 8 atom vardır.
III. 1 tane molekülü 30 gramdır.
yukarıdakilerden hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
MOL KAVRAMI
26
Test-5
1.
I. 8 gram CH4
II. N.K. da 11,2 litre H2
III. N/4 molekül içeren C3H8
Yukarıdaki maddelerin içerdikleri H miktar ları için
aşağıdaki karşılaştırmalardan hangi si doğrudur ?
(C:12 H:1 N:Avogadro sayısı )
A) I=III>II B) I=II>III C) I=III<II
D) I<II<III E) I>II=III
2. 0,01 mol Al atomuyla ilgili,
I. 1 molünden 100 kat atom eksiktir.
II. 0,27 gramdır.
III. 6,02.1021
tane atom içerir.
ifadelerden hangileri doğrudur ?
( Al : 27 N: 6,02.1023
)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
3. Aşağıda verilenlerden hangisinin kütlesi en
büyüktür? ( H:1 C : 12 O:16 )
A) 3,01.1022
tane molekül içeren O2
B) N.Ş.A 11,2 L hacim kaplayan H2O
C) 10 g CO2
D) 0,75 mol CH4
E) 1 molekül gram Hidrojen gazı
4. Aşağıda verilenlerden hangisi atom ağırlığıdır?
A)H2 : 2 B) O2 : 32 C) Ca : 40
D) CaC2 : 64 E) NaOH : 40
5. Aşağıda verilenlerden hangisi molekül ağırlığıdır?
A)H2 : 2 B) O : 16 C) Ca : 40
D) CaC2 : 64 E) NaOH : 40
6. 1 gram Mg3N2 kaç moldür ? ( Mg : 24 N : 14 )
A)0,1 B) 0,01 C) 0,001
D)0,0001 E) 0,00001
7. N.Ş.A ‘da 5,6 L hacim kaplayan CH4 gazı kaç gramdır ?
( C : 12 H : 1 )
A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 64
8. 2 mol CH4 gazının içerdiği atom sayısı aşağıdakilerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir ? ( NA : 6,02.1023
)
A) 6,02.1021
B) 6,02.1022
C) 6,02.1024
D) 6,02.1023
E) 6,02.1025
MOL KAVRAMI
27
9. Aynı koşullarda eşit mol sayılı F2 ve C4H10 gazları için;
ii. Molekül sayıları
iii. Hacimleri
iv. Atom sayıları
niceliklerinden hangileri eşittir ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
10. 1,4 mol atom içeren N2O5 gazı N.Ş.A ‘da kaç L ‘dir ?
A) 1,12 B) 2,24 C) 4,48
D) 6,72 E) 8,96
11.
I. 3,01.1024
tane H2 molekülü
II. 5 mol atom içeren CH4 gazı
III. 80 gram CH4 gazı
Yukarıda verilen maddelerin N.Ş.A ‘da hacimlerinin
karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir ?
A I = II > III B) I > III > II C) II > III > I
D) I = III > II E) I = II = III
12.
I. 8,4 g N
II. N.K. ‘da 4,48 L O2
III. 1 mol N atomu içeren N2O
Yukarıda verilen maddelerin molekül sayılarının
karşılaştırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak
verilmiştir ?
A) I > II > III B) III > I > II C) III > II > I
D) II > I > III E) I > III > II
13. Aşağıdakilerden hangisinin kütlesi en azdır?
( N: 14 O : 16 )
A. 0,1 mol N2O3
B. N.K. ‘da 5,6 L N2O
C. 1,204.1023
molekül N2
D. 0,7 mol atom içeren N2O5
E. 5,6 gram N içeren NO2
14. 3,6 g Mg içeren Mg3N2 bileşiğinde kaç g N bulunur ?
( Mg : 24 N : 14 )
A) 1,4 B) 2,8 C) 4,2 D) 5,6 E) 14
MOL KAVRAMI
28
Test-6
1. Yapısında 0,25.N tane atom içeren Al2S3 bileşiği kaç
gramdır ? ( Al : 27 S : 32 )
A) 7,5 B) 15 C) 22,5 D) 37,5 E) 75
25. N.Ş.A ‘da 4,48 L SO3 gazı kaç gramdır ? (S:32 O:16)
A) 0,2 B) 8 C) 16 D) 40 E) 80
26. 2 mol H2SO4 bileşiği kaç gramdır ? ( H:1 S:32 O:16)
A) 49 B) 98 C) 196 D) 136 E) 490
27. 10,8 gram N2O5 gazı kaç tane molekül içerir ?
( N : 14 O : 16 )
A) 0,1.N B) 0,2.N C) 0,5.N
D) 1.N E) 2.N
28. N.Ş.A ‘da 1,12 L hacim kaplayan NO2 gazı kaç
mol atom içerir ?
A) 0,1 B) 0,05 C) 0,15
D) 0,05.N E) 0,15.N
29.
I. 0,1 atom – gram He
II. 0,2 iyon – gram NO3–
III. 0,3 formül – gram NaCl
IV. 0,4 molekül – gram H2
Yukarıda verilen maddelerin mol sayılarına göre
sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak
verilmiştir ?
A) I > II > III > IV B) IV > III > II > I C) II > IV > III > I
D) III > IV > II > I E) IV > II > III > I
30.
I. 0,2 mol N2O5
II. 3,01.1023
tane CO2 molekülü
III. N.Ş.A ‘da 4,48 L CO gazı
Yukarıda verilen maddelerdeki oksijen atom sayılarının
karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir ?
A) I > II > III B) I = II > III C) I < II < III
D) I = II < III E) I < III < II
MOL KAVRAMI
29
31. 8,4 g C3H6 gazı için aşağıda verilen bilgilerden
hangileri doğrudur ? ( C : 12 H : 1 )
i. 0,2 moldür.
ii. 12 mol H atomu içerir.
iii. 7,2 gram C içerir.
iv. N.Ş.A ‘da 22,4 L hacim kaplar.
v. 1,204.1023
tane C3H6 molekülü içerir.
A) I, II ve III B) III, IV ve V C) I, IV ve V
D) I, III ve V E) II ve IV
32.
I. 88 g CO2
II. 72 g H2O
III. 160 g SO3
IV. 88 g N2O
Yukarıda verilen maddelerden hangileri eşit sayıda
oksijen atomu içerir ?
( S : 32 N : 14 C : 12 O : 16 H : 1 )
A) I ve III B) II ve III C) II ve IV
D) I ve II E) III ve IV
33. N
2 tane Na atomu içeren Na2CO3 bileşiği kaç gramdır ?
( Na : 23 C : 12 O : 16 )
A) 53 B) 21,1 C) 26,5 D) 4,6 E) 23
34. N.Ş.A ‘da CO2 gazının hacmi V kütlesi m ise mol
kütlesi aşağıdakilerden hangisidir ?
A) m.22,4
V B)
m.2,24
V C)
V.22,4
m
D) V.2,24
m E)
V.m
22,4
35. A tanesinin kütlesi m gram olan bir gazın N.Ş.A ‘da
1 litresinin kütlesi nedir ? ( N:Avogadro sayısı )
a) N.22,4
m.A b)
m.A
N.22,4 c)
A.22,4
N.m
d) N.m
A.22,4 e)
N.A
m.22,4
36. 0,1 mol X2O5 bileşiği 14,2 g ‘dır. Çekirdeğinde 16
nötron bulunduran nötral X atomunda kaç tane elektron
vardır ? ( O : 16 )
A) 15 B) 16 C) 31 D) 62 E) 10
37. 8,8 gram CO2 içerisinde kaç mol proton vardır ?
( C12
6 , O16
8 )
A) 22 B) 44 C) 2,2 D)4,4 E) 8,8
MOL KAVRAMI
30
Test-7
1.
I. 1 atom Fe
II. 1 gram O2
III. 1 molekül – gram NO2
Yukarıda verilen maddelerin kütlelerine göre
karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru
olarak verilmiştir? ( N : 14 O : 16 Fe : 56 )
A) II > I > III B) III > II > I C) II > III > I
D) I > II > III E) III > I > II
2. “Bir Mg atomunun kütlesi, bir 12
C atomunun kütlesinin
iki katıdır.”
Buna göre ;
I. 1 Mg atomu 24 gramdır.
II. 1 mol Mg 24 gramdır.
III. 1 atom – gram Mg 24 gramdır.
Yargılarından hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
3. “1 tane Ca atomunun kütlesi 40 akb dir.“
Buna göre ;
I. 1 mol Ca 40.6,02.1023
akb dir.
II. 1 mol Ca 40 gramdır.
III. 1 tane Ca atomu 40
236,02.10 gramdır.
Yargılarından hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
4.
I. N tane X2 molekülü 28 gramdır.
II. 1 tane Y atomu 16N0
gramdır.
Yukarıdaki bilgilere göre 1 tane X2Y molekülü kaç
gramdır ? ( No : Avogadro sayısı )
A) 44 B) 44N0
C) 44.No
D) 22N0
E) 22
5. Atomik kütle birimi akb için ;
I. 1 akb, 1 tane karbon atomunun kütlesine eşittir.
II. 12 akb, 1 karbon atomunun kütlesine eşittir.
III. 1 akb, 1N gramdır.
Yargılarından hangileri doğrudur ? ( C : 12 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
6. Avogadro sayısı 6,02.1023
ve 1 tane N2 molekülünün
ağırlığı 28
236,02.10 olduğuna göre ;
I. I. 1 tane azot atomu 14 gramdır.
II. II. 1 mol N2 28 gramdır.
III. III. 1 tane azot atomunun kütlesi 14 akb dir.
Yargılarından hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
MOL KAVRAMI
31
7.
I. 1 tane O2 molekülü
II. 1 mol O atomu
III. 1 gram O2 molekülü
Yukarıda verilenlerin kütlelerine göre sıralanışı
nasıldır ? ( O : 16 )
A) I > II > III B) II > III > I C) I > III > II
D) II > I > III E) III > I > II
8. CS2 + 3 O2 CO2 + 2 SO2
Tepkimesine göre 8,8 gram CO2 oluştuğunda ;
I. 0,2 mol CS2 yakılmıştır.
II. 12,8 gram SO2 oluşmuştur.
III. N.Ş.A. 22,4 litre O2 harcanmıştır.
Verilen bilgilerden hangileri doğrudur ?
( C : 12 H : 1 O : 16 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
9. 1,204.1023
tane NH4NO3 için ;
I. 1,8 mol atom içerir.
II. 0,8 gram hidrojen içerir.
III. 160 gramdır.
Yargılarından hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
10. Avogadro sayısı kadar atom içeren CH4 gazı için ;
I. 16 gramdır.
II. N.K. da 4,48 litre hacim kaplar.
III. 1 gram hidrojen içerir.
İfadelerden hangileri doğrudur ? ( C : 12 H : 1 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I , II ve III
11. 36 gram H2O için ;
I. İçinde 34 gram oksijen vardır.
II. N.Ş.A. 44,8 litre gelir.
III. 2 mol molekül içerir.
Yargılarından hangileri yanlıştır ? ( H : 1 O : 16 )
A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I , II ve III
12. Azot gazının 5,6 gramı için ;
I. 0,1 mol C4H8 ile eşit kütlededir.
II. 0,2 tane N2 molekülü içerir.
III. 0,4.6,02.1023
tane N atomu içerir.
Yargılarından hangileri doğrudur ? ( C:12 N: 14 H: 1 )
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I , II ve III
MOL KAVRAMI
32
Test-8
1.
I. 16 tane O atomu
II. 16 gram O atomu
III. 0,5 mol O2 molekülü
IV. 1 tane O2 molekülü
Yukarıda verilenlerin kütlelerine göre sıralanışı
nasıldır ? ( O : 16 )
A) I=II > III > IV B) II=III > I > IV C) IV > II=III >I
D) IV > III > II > I E) II > III > IV > I
2. CH4 bileşiğinin 8 gramı için ;
I. 2 tane H atomu içerir.
II. Toplam 2,5 mol atom içerir.
III. Tam yandığında 1 mol O2 harcanır.
Yargılarından hangileri yanlıştır ?
( C : 12 H : 1 O : 16 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I , II ve III
3. Yapısında 1,204.1022
tane molekül bulunduran C3H4
gazı kaç gramdır ? ( C : 12 H : 1 )
A) 0,4 B) 0,8 C) 1,2 D) 2,4 E) 8
4.
I.1 atom gram hidrojen 1 gramdır.
II.1 gram hidrojen gazı 11,2 litredir.
III.6,02.1023
tane hidrojen atomu 1 gramdır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur ?
( H : 1 )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
5. 1 iyon gram NH4+ iyonu için ;
I.1 mol proton içerir.
II.10 mol elektron içerir.
III.7 mol nötron içerir.
Yargılarından hangileri doğrudur ? ( 14
7N , 1
1H )
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I , II ve III
6. 1 tane hidrojen atomunun bağıl kütlesi 1 akb dir.
Buna göre ;
I. 1 tane H2 molekülünün bağıl kütlesi 2 akb dir.
II. 1 mol H2 2 gramdır.
III. 1 gram H2 N tane atom içerir.
İfadelerden hangileri doğrudur? (N : Avogadro sayısı)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I
ve II E) I , II ve III
MOL KAVRAMI
33
7. Molekül sayıları eşit olan XY4 ve X2Y2 gazları ile ilgili
olarak ;
I. Mol sayıları
II. Atom sayıları
III. N.Ş.A. hacimleri
Niceliklerinden hangileri kesinlikle farklıdır ?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I , II ve III
8. C2H6 bileşiği ile ilgili ;
I. 1 molü 30 gramdır.
II. 1 molekülünde 8 atom vardır.
III. 1 tane molekülü 30 gramdır.
Yukarıdakilerden hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
9.
I. 8 gram CH4
II. N.K. da 11,2 litre H2
III. N/4 molekül içeren C3H8
Yukarıdaki maddelerin içerdikleri H miktarları için
aşağıdaki karşılaştırmalardan hangisi doğrudur ?
( C : 12 H : 1 N : Avogadro sayısı )
A) I = III > II B) I = II > III C) I = III < II
D) I < II < III E) I > II = III
10. 0,01 mol Al atomuyla ilgili,
I. 1 molünden 100 kat atom eksiktir.
II. 0,27 gramdır.
III. 6,02.1021
tane atom içerir.
İfadelerden hangileri doğrudur ?
( Al : 27 N: 6,02.1023
)
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I , II ve III
11. 8 ‘er gram Ca ve Br2 den en çok kaç gram CaBr2
bileşiği oluşturmak mümkündür ? ( Ca : 40 Br : 80 )
A) 10 B) 12 C) 14 D) 8 E) 4
12. X2Y3 bileşiğinde kütlece X
Y oranı
9
16 dır. X in atom
ağırlığı 27 ise Y nin atom ağırlığı kaçtır ?
A) 12 B) 24 C) 32 D) 64 E) 80
13. 15 gram azot oksit bileşiğinin 8 gramı oksijendir.
Bileşiğin formülü nedir ?
A) NO B) N2O C) NO2 D) N2O3 E) N2O5
MOL KAVRAMI
34
Test-9
1.
I. Bir elementin tüm atomlarının atom numarası aynı
olmak zorundadır.
II. Aynı elementin bazı atomlarının kütle
numaralarının farklı olabilir.
III. Nötron sayıları farklı tüm atomlara izotop atomlar
denir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
2.
Elementleriyle ilgili olarak;
I. Birbirinin izotopudur.
II. Kütle numaraları farklıdır.
III. Nötron sayıları farklıdır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
3. İzotop atomlarla ilgili olarak;
I. Kütle numarasını farklı kılan tanecik nötron
sayılarıdır.
II. Atomların büyük kısmının doğal izotopları
mevcuttur.
III. İzotop atomların fiziksel özellikleri aynıdır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
4. İzotop atomlarla ilgili olarak;
I. Sodyum, berilyum ve flor atomlarının izotopları
yoktur.
II. İzotop atomların kimyasal özellikleri hemen hemen
birbirinin aynıdır.
III. İzotop atomların fiziksel özellikleri önemli ölçüde
farklıdır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
5. Klorun izotopları; 35
Cl (% 75,77) ve kalanı 37
Cl dir.
Buna göre Cl’un ortalama atom kütlesi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) 32 B) 33 C) 35 D) 35,5 E) 36
6. Magnezyumun başlıca izotopu 24
Mg ve azınlıkta olan
izotopları 25
Mg (%10,00) ve 26
Mg (%11,01) dir.
Buna göre Mg’un ortalama atom kütlesi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) 24,3 B) 25,6 C) 26,1 D) 27 E) 28
17Cl
35
17Cl
37
MOL KAVRAMI
35
7. Kurşunun dört doğal izotopu vardır. 204
Pb (%1,4), 206
Pb (%24,1), 207
Pb (% 22,1) ve 208
Pb (% 52,4).
Buna göre Mg’un ortalama atom kütlesi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) 204 B) 205,1 C) 206,8 D) 207,2 E) 208
8. Kütle Spektrometresi ;
I. Bir elementte kaç izotop bulunduğunu,
II. Her izotopun tam olarak kütlesinin tespitini,
III. Her izotop bağıl miktarını saptamak için kullanılır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
9. İzotopların belirlenmesinde, Kütle
Spektrometresinde gerçekleşen olayla ilgili olarak ;
I. Buharlaştırılmış madde, elektronla bombardıman
edilerek + yüklü iyonlar oluşturulur.
II. Bu iyonlar – yüklü bir levhaya doğru çekilerek bu
levha üzerinde bulunan dar bir aralıktan hızlı
geçirilirler.
III. İyon demeti bu aşamadan sonra mağnetik bir alan
içinden geçirilir.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
10. İzotopların belirlenmesinde, Kütle
Spektrometresinde gerçekleşen olayla ilgili olarak ;
I. Yüklü tanecikler magnetik bir alan içinde dairesel
bir yörünge izlerler.
II. Taneciğin yükü arttıkça, kütlesi azaldıkça doğrusal
yörüngeden sapma da artar.
III. Bu nedenle, magnetik bir alanda + yüklü bir iyonun
izlediği dairesel yörüngenin yarı çapı o iyonun q/m
değerine bağlıdır.
verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
11. Klor gazının kütle tayfında Cl2+, Cl
+ ve Cl
+2 şeklinde
iyon grupları oluşturuyor. Klorun izotoplarının 35 ve
37 kütle numarasına sahip olduğu bilindiğine ve
doğada bulunma oranının sırayla %75 ve %25
olduğuna göre; Klorun oluşturduğu kütle tayfının nitel
durumu için aşağıda verilen ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) Bu 3 iyon 3 çizgi grubu oluşturur.
B) Yükü büyük olan izotop önce düşer.
C) Koyu çizgiler izotopun bolluk durumunu
göstermektedir.
D) Yükü eşitse kütlesi küçük olan önce düşer.
E) Cl2+ molekülünde 37-37, 35-37,35-35 izotopları
olacak şekilde düşerler.
Ne+2 Ne+
2021 22 2021 22
MOL KAVRAMI
36
Test-10 (Denklemli Kimya Problemleri)
1. 2 mol CO ile yeteri kadar oksijenin reaksiyonundan
N.Ş.A. kaç litre CO2 oluşur ?
A) 22,4 B) 2,24 C) 44,8 D) 4,48 E) 6,72
2. 5,6 gram C2H4 ‘ ü yakmak için gerekli O2 miktarı ile
kaç mol CH4 yakılır ? ( C : 12 O : 16 H : 1 )
A) 0,1 B) 0,2 C) 0,3 D) 0,4 E) 0,5
3. Mg + Cl2 MgCl2
Tepkimesinde 1,2 gram Mg harcandığına göre en çok
kaç gram MgCl2 elde edilebilir ? ( Mg : 24 Cl : 35,5 )
A) 2,40 B) 3,55 C) 4,75 D) 7,10 E) 8,20
4. 4 gram hidrojen gazını yakabilmek için N.K. da en az
kaç litre O2 gazı gereklidir ? ( H : 1 O : 16 )
A) 11,2 B) 22,4 C) 44,8 D) 67,2 E) 89,6
5. N.K. da 10 litre C2H2 ile 40 litre O2 tepkimeye
girdiklerinde tepkime sonunda kaptaki gazların
hacminin başlangıçta kapta bulunan gazların hacmine
oranı nedir ? (Oluşan Su gaz fazındadır)
A) 5/3 B) 2/3 C) 3/5 D) 1/2 E) 1
6. Kapalı bir kapta 36,6 gram KClO3 katısı ısıtıldığında,
KClO3 KCl + 3/2 O2
Şeklinde ayrışır. Oluşan O2 gazı yeteri kadar C2H4 ile
yandığında N.K. da kaç litre CO2 gazı oluşur ?
( K : 39 Cl : 35 O : 16 )
A) 2,24 B) 3,36 C) 6,72 D) 33,6 E) 67,2
7. 60 litre NO ile 50 litre O2 reaksiyona sokularak N2O3
elde edilirken hacimce değişme kaç litre olur ?
A) 20 B) 30 C) 40 D) 45 E) 60
8. n mol Y2 nin bir kısmı 2 mol X2 ile birleşerek 2 mol X2Y,
kalan kısmı ise 1 mol Z ile birleşerek 1 mol ZY
oluşturuyor. Buna göre başlangıçtaki Y2 nin mol sayısı
kaçtır ?
A) 0,5 B) 1 C) 1,5 D) 2 E) 2,5
MOL KAVRAMI
37
9. Aynı koşullarda X2 ve Y2 gazlarının tepkimesinden
X2Y3 bileşiği oluşmaktadır. Bu tepkimeyle ilgili olarak ;
b) Eşit hacimlerde X2 ve Y2 nin tepkimesi
sonucunda hacimde % 50 oranında azalma
görülür.
c) Eşit kütlede alındıklarında Y2 artar.
d) 1 mol X atomu ile 3 mol Y atomu tepkimeye
girerek 1 mol X2Y3 bileşiğini oluşturur.
Verilen bilgilerden hangileri kesinlikle doğrudur ?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
D) II ve III E) I , II ve III
10. Mg3N2 + 3 H2O 3 MgO + 2 NH3
Yukarıdaki tepkimeye ilişkin;
a. Tepkime süresince toplam molekül sayısı artar
b. Mg3N2 ve H2O nun eşit molleri alınırsa H2O dan
artar.
c. Tepkimeye giren Mg3N2 ve H2O nun kütleleri
toplamı, oluşan MgO ve NH3 ün kütleleri
toplamına eşittir.
Yargılarından hangileri doğrudur ?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I , II ve III
11. 27,8 gram FeSO4. nH2O tuzu yapısındaki su
tükeninceye kadar ısıtılıyor. Ve geriye 15,2 gram katı
madde kalıyor. Tuzun yapısındaki n sayısı kaçtır ?
( Fe : 56 S : 32 O : 16 H : 1 )
A) 4 B) 6 C) 7 D) 8 E) 10
12. Sabit hacimli kapta ve sabit sıcaklıkta N2O4(g)
moleküllerinin NO2 (g) moleküllerine dönüşmesi
sağlanıyor. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır ?
A) Molekül sayısı artar
B) Moleküllerin ortalama hızlar artar.
C) Toplam basınç artar.
D) Moleküllerin ortalama kinetik enerjileri değişmez.
E) Moleküldeki atom sayısı artar.
13. X2 ve Y2 den 5 ‘ er gram alınarak ,
X2 + Y2 2 Z
Tepkimesi gerçekleştiriliyor. Buna göre ;
I. X2 ‘ den 1 gram artar.
II. Oluşan Z 8 gramdan azdır.
III. X2 den 1 / 16 gram harcanır.
Yargılarından hangileri doğrudur ? ( X : 1 Y : 80 )
A) Yalnız III B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
14. Bir kısmı oksitlenmiş 40 gramlık bakır parçası
yeterince HCl ile 26,8 gram CuCl2 oluşturuyor. Bakır
parçasının yüzde kaçı bakır oksittir ? ( Cu : 64 O : 16
Cl : 35 )
A) 50 B) 40 C) 30 D) 20 E) 10
MOL KAVRAMI
38
Test 11 (Karma Klasik Sorular)
1. 0,3 molünün kütlesi 7,2 gram olan X elementinin mol
kütlesi kaç g/mol ‘dür?
2. XO bileşiğinin 0,3 molünün kütlesi 9 gramdır. Buna göre X
‘in atom ağırlığı kaç g/mol’dür? ( O : 16 )
3. Al2(XO3)3 bileşiğinin 0,5 molü 117 gramdır. Buna göre X ‘in
atom ağırlığı kaç g/mol’dür? ( Al : 27 O : 16 )
4. X2Y3 bileşiğinin 0,2 molü 15,2 gram, XY2 bileşiğinin 0,1 molü
4,6 gramdır. Buna göre X ve Y atomlarının atom ağırlığı
kaç g/mol’dür?
5. 6,02.1022 tane CaSX3 bileşiği 13,6 gramdır. Buna göre X ‘in
atom ağırlığı kaçtır? ( Ca : 40 S : 32 )
6. 15,2 gram X2O3 bileşiğinde 0,4 mol X atomu vardır. Buna
göre X ‘in atom ağırlığı kaçtır? ( O : 16 )
7. 23 gram XO yeterli miktarda O2 ile reaksiyona sokulursa 35
gram X2O5 elde ediliyor. Buna göre X’in atom ağırlığı
kaçtır? ( O : 16 )
8. 6 gram X ile 12 gram Y tamamen tepkimeye girdiğinde 10
gram Z ve N.Ş.A. 2,8 litre T gazı oluşuyor. Buna göre T
gazının 1 molü kaç gramdır?
9. Eşit mollerde CX2 ve O2 alınarak;
CX2 + 3 O2 CO2 + 2XO2
tepkimesi gerçekleştirilirken 0,4 mol madde artarken 25,6 g
XO2 oluşuyor. Buna göre X‘in atom ağırlığı kaçtır?
( O : 16)
MOL KAVRAMI
39
10. X + Y Z + H2
tepkimesine göre, 12 gram X ile 49 gram Y ‘den 0,5 mol
H2 gazı oluştuğuna göre Z ‘nin mol kütlesi nedir ?( H : 1 )
11. 20 gram X ile 15 gram Y artansız tepkimeye girerek ürün
olarak 26,2 gram Z ile N.K. 4,48 litre R gazı oluşuyor. Buna
göre R ‘nin mol kütlesi kaç gramdır?
12. X + 2 HCl XCl2 + H2
Tepkimesinde 32,5 gram X harcandığında N.K. 11,2 L H2
gazı oluşmaktadır. Buna göre X’in atom ağırlığı kaçtır?
13. XYO3 + 2 HCl XCl2 + YO2 + H2O
Tepkimesine göre 8,4 gram XYO3 yeterli HCl ile tepkimeye
sokulursa 4,4 gram YO2 ve 1,8 gram H2O oluşuyor. Buna
göre, X ve Y elementlerinin atom ağırlıkları kaçtır? ( O :
16 H : 1)
14. 5 gram Mg3N2 ‘nin tamamı,
Mg3N2 + 3 X 3 Y + 2 Z
denklemine göre bir miktar X ile birleşerek 6 g Y ve 1,7 g Z
oluşturmaktadır. Buna göre X‘in mol kütlesi kaç
gramdır?
( Mg : 24 N : 14 )
15. X + 2 HNO3 X (NO3)2 + H2
Yukarıdaki denkleme göre 4 g X ‘ten 16,4 g X(NO3)2 ve 0,2 g
H2 meydana geliyor. Buna göre X‘in atom ağırlığı kaçtır?
( H : 1 N : 14 O : 16 )