8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 1/116

ÃͺÃÙ àÃ× èͧ´ÒÇà·ÕÂÁ ºÃÔ ÉÑ· ä·Â¤Á ¨Ó¡Ñ (ÁËÒª¹) ËÇѧà»ç¹ÍÂÒ§ÂÔ è§ÇÒ˹ѧÊ×Í"ÃͺÃÙ àÃ× èͧ´ÒÇà·ÕÂÁ" ¨ÐªÇÂ Ø »ÃСÒ¤ÇÒÁ¤ÔáÅСÒÃÈÖ¡ÉÒ¤¹¤ÇÒ·Ò§´Ò¹ÇÔ·ÂÒÈÒʵÃìà·¤â¹âÅÂÕ Ê× èÍÊÒ÷ҧ´ÒÇà·ÕÂÁãË¡Ñ ºàÂÒǪ¹¢Í§ªÒµÔ Íѹ¡ÍãËà¡Ô»ÃÐ⪹ìµÍ¡ÒþѲ¹Ò»ÃÐà·Èä·Â¢Í§àÃÒãË¡ÒÇä¡Å·Ñ à·ÕÂÁ¡Ñ º¹Ò¹ÒÍÒûÃÐà·È·Ñ é§ã¹´Ò¹àÈÃÉ°¡ÔÊѧ¤ÁáÅСÒÃÈÖ¡ÉÒ à¾ÃÒÐàÃÒàª× èÍÁÑ è¹ÍÂÒ§àµçÁà»Õ èÂÁÇÒ"¡ÒÃÈÖ¡ÉÒá¢ç§áç »ÃÐà·Èä·Âá¢ç§áÃç§"

ºÃ Ô  ÉÑ  ·ä  · Â ¤ 

 Á Ó ¡ Ñ   ´ (  ÁË Ò ª ¹ ) 

˹ѧÊ×Íᨡ¿ÃÕ ËÒÁ¨Ó˹Ò ÅÔ¢ÊÔ·¸Ô ìâ´Â ºÃÔ ÉÑ· ä·Â¤Á ¨Ó¡Ñ (ÁËÒª¹)

à͠ºÃ  Ù   à Ã ×  è  Í §  ´ Ò Ç  à ·Õ   Â  Á ÃͺÃ٠ͺÃÙ à × ÃͺÃÙ à × 

 ºÃÔ É

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 2/116

1

รอบร  เร องดาวเทยม

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 3/116

2

รอบร  เร องดาวเทยม

บทนบรษท  ไทยคม จกด (มหาชน) เดมช อ บรษท ชนแซทเทลไลท จกด

(มหาชน) ผ  นในการใหบรการระบบส อสารโทรคมนาคมผานดาวเทยมในภมภาคเอเชย และบรษทส อสารโทรคมนาคมของคนไทย บรษท ไทยคม จกด (มหาชน)

เลงเหนถงความสคญของการมสวนรวมในการพฒนาสงคม ตลอดจนโอกาสทางการศกษาของเยาวชนไทยทจะเตบโตขนเปนทรพยากรบคคลอนมคา   และเปนกลงสคญในการพฒนาประเทศ

ดงน  นตลอดระยะเวลากวา 16 ป ท ผานมา บรษทฯ ไดดเนนกจกรรมเพ อสงเสรมการศกษาแกเยาวชนไทย และกจกรรมเพ อสงคมอยางตอเน อง อาทการจดสรางพพธภณฑดาวเทยม ณ สถานดาวเทยมไทยคม เพ อจด

แสดงความรเกยวกบอวกาศ   และการสอสารผานดาวเทยมเผยแพรแกบคคลทวไป

การจดสรางมมไทยคมคอรเนอร  เพ อกระต  นใหเดกไทยเหนคณคาและร ส กสนกสนานไปกบการอานหนงสอท มเน อหาดานวทยาศาสตรเทคโนโลยสารสนเทศ  ดวงดาวและดาวเทยม

นอกเหนอจากกจกรรมทางสงคม   และการศกษาขางตนแลว บรษทไทยคม  จกด   (มหาชน) ไดจดโครงการผลตสอการเรยนการสอนทางดานดาวเทยม  ซงประกอบดวยชดโมเดลจลองการทงานของระบบสอสารผานดาวเทยม  และจดพมพหนงสอรอบรเร องดาวเทยม   มอบใหแกโรงเรยนระดบประถมศกษาและมธยมศกษาท วประเทศ

สหรบป   2551 น  บรษทฯ   ไดนหนงสอรอบรเร องดาวเทยมมาปรบปรงใหเนอหาทนสมยและมรปเลมทสวยงาม   เพอมอบใหแกโรงเรยนทขาดโอกาสในการคนควาหาความร   ขาดแคลนหนงสอดานวทยาศาสตรรวมท  งบรษทฯ ยงม งเนนใหความร  ดานตาง ๆ  ท เก ยวของกบเทคโนโลยดาวเทยมและทความรจกกบดาวเทยมแหงชาตควบคกนไปดวย

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 4/116

3

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบหนงสอ “รอบร เร องดาวเทยม” น   ทางคณะผ  จดทของบรษท

ไทยคม 

จกด  (

มหาชน)

ไดเรยบเรยงขนเพอเปนหนงสอวชาการทางดานการสอสารผานดาวเทยมสหรบเยาวชนทกลงศกษาอยในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา   ไดใชศกษาคนควาเพมเตม   นอกเหนอจากการศกษาในหลกสตรทกลงเรยนอย   โดยเนอหาภายในเลม  ไดรวบรวมขอมลความรเกยวกบประวตความเปนมา ววฒนาการของดาวเทยม ดาวเทยมประเภทตาง ๆ ท มการใชงานในปจจบน   ขนตอนการสงดาวเทยมขนสวงโคจรในอวกาศ   ปจจยตาง ๆ ทมผลกระทบตอดาวเทยม ความรเกยวกบการควบคมดาวเทยม  และเทคนคการใชตแหนงวงโคจรรวมกนของดาวเทยม เปนตน นอกจากน  น หนงสอเลมนยงเปนแหลงสาระความรทสคญเกยวกบดาวเทยมสอสารแหงชาตความภาคภมใจของคนไทยทกคน น นคอดาวเทยม ไทยคม 1A ดาวเทยมไทยคม2 ดาวเทยมไทยคม 3 ดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) และดาวเทยมไทยคม5 รวมไปถงแนวทางในการนดาวเทยมมาใชประโยชนในการพฒนาประเทศไทยของเรา

บรษท   ไทยคม  จกด   (มหาชน) หวงเปนอยางย งวาหนงสอ“รอบรเรองดาวเทยม” ทบรษทฯ   ผลตขนจะเปนสวนหนงในสอการเรยนการสอนทางดานดาวเทยม และชวยจดประกายความคดและการศกษาคนควาทางดานวทยาศาสตร เทคโนโลยส อสารทางดานดาวเทยมใหกบเยาวชนของชาตอนจะกอใหเกดประโยชนตอการพฒนาประเทศไทยของเราใหกาวไกลทดเทยมกบนานาอารยประเทศทงในดานเศรษฐกจ   สงคมและการศกษา

เพราะเราเชอมนอยางเตมเปยมวา   “การศกษาไทยแขงแรง  ประเทศไทยแขงแรง”

บรษท ไทยคม จกด (มหาชน)

ตลาคม  2551

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 5/116

4

รอบร  เร องดาวเทยม

สารบญหนา1. ดาวเทยมคออะไร 6

1-1   ทไมดาวเทยมจงลอยคางอย ในอวกาศได 7

1-2   ประเภทวงโคจรของดาวเทยม 9

2. ววฒนาการของดาวเทยม 11

2-1   พฒนาการของเทคโนโลยดาวเทยม 12

2-2   พฒนาการของดาวเทยมเฉพาะทาง 17

3. ดาวเทยมประเภทตางๆ 20

3-1   ดาวเทยมส อสาร 20

3-2   ดาวเทยมอตนยมวทยา 26

3-3   ดาวเทยมสรวจทรพยากร 34

3-4   ดาวเทยมกหนดตแหนงหรอทศทาง 42

3-5   ดาวเทยมเพ อการศกษาทางดานวทยาศาสตร 45

และดาราศาสตร4. ดาวเทยมไทยคม ...ดาวเทยมส อสารดวงแรกของไทย 48

5.  ไอพสตาร...เทคโนโลยบรอดแบนดผานดาวเทยม 57

  ท ดท สดในโลก5-1   องคประกอบตาง ๆ ของไอพสตาร 58

5-2   ประโยชนของการนไอพสตารมาใชกบบรอดแบนด 61

อนเทอรเนตผานดาวเทยม5-3   ตวอยางบรการตาง ๆ ของไอพสตาร 62

6. การสงดาวเทยมข นส วงโคจรคางฟา 64

6-1   จรวดขนสงเคล อนท ไดอยางไร 65

6-2   จรวดขนสงมองคประกอบอะไรบาง 66

6-3   จรวดขนสงตางจากเคร องบนไอพนอยางไร 66

6-4   เชอเพลงแขงและเชอเพลงเหลวตางกนอยางไร 67

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 6/116

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 7/116

6

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมคออะไร

เม อพดถงควา “ดาวเทยม” เช อวาคนจนวนมาก

คงคนเคยกบค   ๆ  นมาเปนระยะเวลานานกนพอสมควรแตจะมสกกคนทเขาใจทมาและความหมายอยางแทจรงของควาดาวเทยมวามนยามวาอยางไร

ดาวเทยม หรอ  “Satellite” คอวตถอยางใดอยางหน งท เคล อนท ไปรอบ ๆ อกวตถหน ง โดยวตถท เคล อนท น  น

อาจจะเกดข  นเองตามธรรมชาต หรอเปนส งท มนษยสรางข  นมากได

ตวอยางเชน ดวงจนทรเคล อนท รอบโลกเรากถอวาดวงจนทรเปนดาวเทยมของโลก   หรอโลกเคลอนทรอบดวงอาทตย  เรากถอวาโลกเปนดาวเทยมของดวงอาทตย

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 8/116

7

รอบร  เร องดาวเทยม

แมวาจะมการนยามความหมายของดาวเทยมดงกลาวแลวกตาม แตโดยท วไปแลวหากพดถงควา “ดาวเทยม” เรามกจะใชเรยกส งท มนษยสรางข  นมาแลวยงข  นไปโคจรอย ในอวกาศ ซ งแลวแตวาจะเปนดาวเทยมท นไปใชประโยชน

เพ อวตถประสงคใด เชน ดาวเทยมเพ อการสรวจทรพยากร ดาวเทยมพยากรณอากาศ ดาวเทยมจารกรรม เปนตน

ทไมดาวเทยมจงสามารถลอยคางอย ในอวกาศไดลองหลบตาจนตนาการดวาเรากลงยนอย บนยอดเขาสง (สงกวายอด

เขาเอเวอรเรสซงมความสง  8,848 เมตร  ประมาณ  10 เทา) ซงอยเหนอชน

บรรยากาศของโลก หากเราขวางลกเทนนสไปขางหนา จะสงเกตไดวาลกเทนนสน  นจะตกลงส พ  นโลกในแนวโคง ซ งหากพจารณาอยางละเอยด กสามารถบอกไดวาลกเทนนสน  นมการเคล อนท อย   2 แนว คอ

• แนวเสนตรงตามแรงท ขวางออกไป• แนวด งท ถกกระทโดยแรงดงดดของโลก

รปท  1 การเคล อนท ของดวงจนทรรอบโลก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 9/116

8

รอบร  เร องดาวเทยม

หากเราขวางลกเทนนสไปขางหนาใหเรวขนดวยความเรวทมากกวาครงแรก   กจะพบวาตแหนงทลกเทนนสจะตกลงสพนนนจะไกลออกไปตามความเรวท เพ มข  น ฉะน  นถาหากเราขวางลกเทนนสดวยความเรว 28,000 กโลเมตรตอชวโมง  (17,000 ไมลตอช วโมง) จะทใหลกเทนนสไมตกลงส พ  นโลก แตลก

เทนนสจะว งไปตามแนวโคงของผวโลกแทนจากทฤษฎดงกลาวสงผลใหลกเทนนสสามารถโคจรรอบโลกได หรอใน1 วนาทลกเทนนสจะว งไปไดไกลถง 8 กโลเมตร คดเปนการว งจากกรงเทพฯ ถงสระบรดวยเวลาท นอยกวา 13 วนาท และน คอความเรวท จะทใหวตถสามารถลอยอย ในวงโคจรรอบโลกได

รปท  2 แรงท กระทเม อดาวเทยมอย บนวงโคจร

รปท  3 ขนาดของความเรวตางๆ ท มผลตอดาวเทยม

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 10/116

9

รอบร  เร องดาวเทยม

แตถาเราขวางลกเทนนสทความเรวมากกวา  40,800 กโลเมตรตอช วโมง  (25,500 ไมลตอช วโมง) ลกเทนนสกจะหลดจากแรงดงดดของโลกออก

ไปสหวงอวกาศและเคลอนท ตอไปอยางไมหยดนง 

หรอเราอาจนกถงการแกวงเชอกท ผกตดกบลกเทนนสเปนวงกลมรอบตวเรา จะเหนวาลกเทนนสน  นเคล อนท เปนวงกลม และการท ลกเทนนสสามารถเคล อนท เปนวงกลมได  เนองจากลกเทนนสไดผกตดกบเชอกเปรยบไดกบแรงดงดดของโลกทกระทตอลกเทนนสและถาเชอกขาดลกเทนนสทผกตดอยกบเชอกกจะหลดออกไป   เชนเดยวกบการขวางลกเทนนสทมความเรวมากกวา   40,800 กโลเมตรตอชวโมง  นนกคอความเรวทลกเทนนสสามารถเอาชนะแรงดงดดของโลกไดนนเอง

ประเภทของวงโคจรดาวเทยม

รปท  4 ประเภทของวงโคจร

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 11/116

10

รอบร  เร องดาวเทยม

วงโคจรระดบต  (Low Earth Orbit : LEO)

เปนวงโคจรของดาวเทยมท อย หางจากพ  นโลกไมเกน 2,000 กโลเมตร

มวงโคจรเปนรปวงกลม 

โดยทวไปมทศทางการเคลอนทในแนวทศตะวนออกไปยงทศตะวนตก   หากเคลอนทในแนวจากทศเหนอไปยงทศใตจะเรยกวาวงโคจร  Polar ดวยเหตทดาวเทยมในวงโคจรนอยในระดบต  การทจะโคจรรอบโลกไดโดยไมตกลงสพนโลกเนองจากแรงดงดดของโลกนน   ดาวเทยมจะตองเคล อนท ดวยความเรวสงประมาณ 28,000 กโลเมตรตอช วโมง โดยจะใชเวลา  90 นาทในการโคจรรอบโลก  ตวอยางของดาวเทยมในวงโคจรระดบตไดแก  ดาวเทยมโกลบอลสตาร  (Global Star) ของประเทศสหรฐอเมรกาซงเปนโครงขายทใชสหรบโครงการโทรศพทเคลอนทผานดาวเทยม   โดยใชดาวเทยมในโครงการน  ท  งส  น  48 ดวง

วงโคจรระดบกลาง (Medium Earth Orbit : MEO)

เปนวงโคจรของดาวเทยมท อย หางจากพ  นโลกประมาณ 8,000 - 12,000

กโลเมตร มวงโคจรเปนรปวงร  โดยมทศทางการเคล อนท ผานข  วโลกเหนอ และ

ข  วโลกใต 

ตวอยางของดาวเทยมในวงโคจรระดบกลางคอ 

โครงขายดาวเทยมในโครงการไอโค  (ICO) ท มดาวเทยมทงส  น  10 ดวง ของบรษท   ไอโค  เทเลเดสคโกบอล  จกด   ประเทศสหรฐอเมรกา   โครงขายดาวเทยมในโครงการโอเดสซ(Odessy) มระยะหาง 10,345 กโลเมตรจากผวโลกโดยใชดาวเทยม 12 ดวง

วงโคจรคางฟา (Geostationary Orbit : GEO)

เปนวงโคจรของดาวเทยมทอย หางจากพนโลกประมาณ  36,000

กโลเมตร ซ งเปนวงโคจรท มผลทใหดาวเทยมเคล อนท รอบโลกดวยเวลาเทากบเวลาท โลกหมนรอบตวเองคอ 24 ช วโมง สงผลใหตแหนงของดาวเทยมท เหนอย บนทองฟาจะคงท ตลอดเวลาเหมอนไมเคล อนท  ดวยเหตน  เองวงโคจรคางฟาจงเปนวงโคจรท เหมาะสหรบดาวเทยมส อสารเพราะจานสายอากาศและดาวเทยมจะหนเขาหาโลกตลอดเวลา ทใหสามารถรบสงสญญาณตดตอส อสารระหวางโลกกบดาวเทยมไดอยางตอเน องและมประสทธภาพ ตวอยางของดาวเทยมในวง

โคจรนกคอ 

ดาวเทยมไทยคม  1A

ดาวเทยมไทยคม  2

ดาวเทยมไทยคม  3

ดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”) และดาวเทยมไทยคม 5

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 12/116

11

รอบร  เร องดาวเทยม

ววฒนาการของดาวเทยมเหตการณสคญของประวตศาสตรดาวเทยม

เกดข  นคร  งแรกในป 

พ.

ศ. 2500

เม อประเทศสหภาพโซเวยตประสบความสเรจในการสงดาวเทยมสปกนก (Spuknik) ท มขนาดเทาลกบาสเกตบอลขนสวงโคจรในอวกาศ น นคอจดเร มตนของการแขงขนเพอชงความเปนหน งทางดานอวกาศระหวางประเทศสหรฐอเมรกาและสหภาพโซเวยต  เพราะกอนหนานนประเทศสหรฐอเมรกาเองกมแผนท จะสงดาวเทยมแวนการด  (Vanguard) ซ งเปนดาวเทยมวจยของกองทพเรอสหร ฐข  นส วงโคจรในอวกาศเชนกน  โดยมการทแผนวจยมาต  งแตเดอนกนยายน พ.ศ. 2497

อยางไรกตามความสเรจของการปลอยดาวเทยมสปกนก  (Spuknik) ของประเทศสหภาพโซเวยตไดสรางความหวาดกลวแกประเทศสหรฐอเมรกา   เน องจาก

ทางสหรฐฯ   เกรงวาสหภาพโซเวยตจะพฒนาขปนาวธ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 13/116

12

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  1 ดาวเทยม Explorer-1

รปท  2 ดาวเทยมสปกนก   รปท  3 ดาวเทยมแวนการด

วสยไกลล หนาเกนกวาท ทางสหร ฐฯ จะตดตามทน  ดงน  นในป พ.ศ. 2501 หรอ1 ปใหหลงของการสงดาวเทยมสปกนก  (Spuknik) สหรฐฯ   ไดสงดาวเทยม

เอกซพลอเรอร 1 (Explorer-I)

ข  นส อวกาศตามดวยดาวเทยมแวนการด 1

และไดกอตงองคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา   หรอทเรารจกกนดในชอ  “องคการนาซา” ข  นมา และยงทใหเกดการต นตวคร  งใหญในหม นกศกษาสหร ฐฯ ทหนมาใหความสนใจกบการหาความร  ทางดานวทยาศาสตรมากขน

พฒนาการของเทคโนโลยดาวเท ยมพฒนาการของเทคโนโลยดาวเท ยมนบตงแตอดตจนถงปจจบน

สามารถแบงออกตามวตถประสงคของการใชงานไดเปน  3 ประเภท  ดงน  1.   ดาวเทยมดานวทยาศาสตร และดาราศาสตร2.  ดาวเทยมสอสาร3.   ดาวเทยมพฒนาเพ อการใชงานเฉพาะทาง  เชน ทางทหาร

และทางสรวจทรพยากร  เปนตน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 14/116

13

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  5 ดาวเทยมเอคโค

พฒนาการของดาวเทยมดานวทยาศาสตร   และดาราศาสตรดาวเทยมประเภทนใชศกษาสภาพแวดลอมของโลกทเราอาศยอย

และสภาพอวกาศรอบ 

ๆ 

โลก 

ซ งถอเปนการทดลองนเอาเทคโนโลยใหม 

ๆ 

มาปรบใชกบดาวเทยมในแตละร น  เปนผลใหเทคโนโลยทางดานดาวเทยมพฒนากวางไกลข  นในระยะตอมา

สหรบดาวเทยมดวงแรกทางดานน  กคอดาวเทยมสปกนก (Spuknik) ซ งถกออกแบบมาเพ อใชในการวดความหนาแนนของช  นบรรยากาศโลก และเปนการทดสอบการสงสญญาณแมเหลกไฟฟา แตถดจากน  นอก 1 ป สหร ฐฯ กไดสงดาวเทยมแวนการด  1 (Vanguard-I) ขนไป  และขอมลทไดรบกลบมาจากดาวเทยมแวนการดนนไดบอกลกษณะของโลกเราวามรปรางคลายกบลกแพร

สหรบดาวเทยมดานวทยาศาสตรและดาราศาสตรทเปนทรจกกนโดยทวไปคอ   กลองโทรทศนอวกาศฮบเบล   (Hubble) มลกษณะเปนรปทรงกระบอกทหนาท เปนกลองดดาวลอยฟามขนาดเสนผาศนยกลาง  4.2 เมตร ยาว13.1 เมตร และหนกถง 11 ตน ผลจากสง

กลองโทรทศนอวกาศฮบเบ  ล  (Hubble)

ขนไปทใหมนษยไดคนพบขอมลตาง  ๆทางดานดาราศาสตรอยางมากรวมถงกเนดของสรรพสงตาง   ๆ  และปรากฎการณทเกดขนในหวงอวกาศ

พฒนาการของดาวเทยมสอสารดาวเทยมเอคโค (Echo) ถอเปนดาวเทยมส อสารดวงแรกของโลก  มลกษณะคลายกบลกบอลลนโดยผวนอกเคลอบดวยอะลมเนยม  สรางโดยสหร ฐฯตวดาวเทยมถกออกแบบอยางงาย ๆ โดย

อาศยหลกการสะทอนแสงของคลนแมเหลกไฟฟาใหไปกระทบยงผวของดาวเทยม

รปท  4 รปถายจากกลองโทรทศนอวกาศฮบเบ  ล

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 15/116

14

รอบร  เร องดาวเทยม

หลงจากนนอกสองปไดมการพฒนาดาวเทยมสอสารในเชงพาณชย

โดยบรษท เอ ท แอนด ท ไดสรางดาวเทยมเทลสตาร (Telstar) ซ งมรปทรงกลมหลายเหลยม  ดาวเทยมดวงนสามารถเชอมวงจรโทรศพทไดถง   600 สายระหวางประเทศสหรฐอเมรกากบทวปยโรป

ในป พ.ศ. 2506 บรษท ฮวจ แอรคราฟท (หรอบรษท โบอ  ง ในปจจบน)

ไดสรางดาวเทยมซนคอม  (Syncom) ซงมวงโคจรเหนอโลกประมาณ  36,000

กโลเมตร โดยมการสรางข  นมา 3 ชด คอ ซนคอม 1 ซนคอม 2 และซนคอม 3

เพอใหสามารถเชอมสญญาณไดรอบโลก   แตเปนทนาเสยดายทซนคอม   1

มปญหาขดของทใหไมสามารถนมาใชงานได  อยางไรกตาม ซนคอม 2 และซนคอม  3 กไดแสดงบทบาทของดาวเทยมส อสารไดอยางสมบรณแบบ

ดวยการถายทอดกฬาโอลมปกในป พ.ศ. 2507 ท กรงโตเกยวเปนผลสเรจ

รปท  6 ดาวเทยมเทลสตาร

รปท  7 ดาวเทยมซนคอม-1

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 16/116

15

รอบร  เร องดาวเทยม

ในป พ.ศ. 2507 ไดมการรวมตวกนของประเทศตาง ๆ  เพ อกอต  งองคกร

สหรบการจดการความตองการของชองส อสารขอมลและเครอขายข  น หรอท ร  จกกนในนาม  The International Telecommunication Satellite Consortium

(INTELSAT) โดยหลงจากการกอตงองคกร  INTELSAT เพยง  1 ป ดาวเทยมอนเทลแซท 1 (Intelsat-I) กไดถกสงข  นส หวงอวกาศ

ในขณะทความตองการทางดานการสอสารเพมมากขน  ดาวเทยมกถกพฒนาอยางตอเนองเพอตอบสนองความตองการ  อยางไรกตามดาวเทยมส อสารระหวางประเทศไมสามารถตอบสนองความตองการของแตละประเทศไดอยางเพยงพอ  ในป  พ.ศ. 2515 บรษทเทเลแซทแหงประเทศแคนาดาไดยงดาวเทยมส อสารภายในประเทศดวงแรกช อวา ANIK ข  นส ทองฟาเพ อตอบสนองความตองการขางตน  ซ งดาวเทยมไทยคม 1A ดาวเทยมไทยคม 2 ดาวเทยมไทยคม 3 ดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”) และดาวเทยมไทยคม 5 กถอเปน

ดาวเทยมสอสารประเภทนดวยเชนกน

รปท  8 ดาวเทยมอนเทลแซท-1

รปท  9 ดาวเทยม ANIK-1

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 17/116

16

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  10 ดาวเทยมมารแซท

รปท  11 ดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”)

รปแบบการใหบรการของดาวเทยมสอสารในยคแรกนน สวนใหญจะเปนบรการทางดานโทรศพทและการถายทอดสญญาณภาพโทรทศน   ซงบรการเหลานยงมขอจกดอยทตองใชจานสายอากาศขนาดใหญทสถานภาคพนดนทหนาทเปนตวเชอมสญญาณจากดาวเทยม   และสถานดงกลาวมกจะต  งอย บนภาคพ  นทวปเทาน  น  ดงน  นในป พ.ศ. 2519 บรษท คอมแซท จงไดปลอยดาวเทยมชนดใหมมชอวา ดาวเทยมมารแซท  (MARISAT) ขนสทองฟา

ซงทใหสามารถใหบรการแกลกคาบรเวณภาคพนมหาสมทรไดดวยดาวเทยมสอสารประเภทนไดรบการพฒนาอยางตอเนอง   และจาน

สายอากาศกไดมการพฒนาจนกระทงมขนาดเลกกะทดรด   ซงสามารถใชงานกบโทรศพทมอถอทวไปได

ปจจบนดาวเทยมส อสารไดรบการพฒนาอยางตอเน องจากโทรศพท  โทรทศนมาจนถงอนเทอรเนตทตองการชองสญญาณสอสารขอมล

ความเรวสงและพนทครอบคลมเฉพาะ   อยางในประเทศไทยเองดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) ถอเปนดาวเทยมบรอดแบนดท สามารถรองรบการใชงานอนเทอรเนตความเรวสงในพ นทเอเชยแปซฟก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 18/116

17

รอบร  เร องดาวเทยม

พฒนาการของดาวเทยมเฉพาะทาง

ดาวเทยมเพ อการพยากรณอากาศ 

ดาวเทยมเฉพาะทางทถกพฒนาในยคแรกนนเปนดาวเทยมเพอการพยากรณอากาศ  โดยถกพฒนาขนมาเพ อศกษาความเปนไปของกลมเมฆดาวเทยมไทรอส  1 (TIROS-I) ถอเปนดาวเทยมพยากรณอากาศดวงแรกและไดถกยงขนสวงโคจรในอวกาศเมอป  พ.ศ. 2503 แตการศกษาสภาวะอากาศดวยดาวเทยมไทรอส  1 ไมสามารถทจะตอบคถามการเปลยนแปลงอยางตอเนองของสภาวะอากาศในแตละพนทไดอยางเพยงพอ  เนองจากดาวเทยม

ไทรอส  1 อยในวงโคจรทต  ทใหมมมองมายงโลกแคบ  (นอยกวา 1/3

ของโลก) รวมถงมมมองนนสามารถเปลยนแปลงไดตามเวลา

ดงนนจงไดมการพฒนาดาวเทยมทมช อวา  ดาวเทยมโกส(GOES-Geostationary Opera-

tional Environment Satellite)

ซ งเปนดาวเทยมพยากรณอากาศท ถกออกแบบใหมขนาดครอบคลมผวโลกถง  1/3 ของพ  นทผวท  งหมด  รวมถงเปนมมมองทไมเปลยนแปลงไมวาโลกจะหมนไปอยางไร  หรออกนยหนงคอหมนไปพรอม ๆ  กบโลก  ดาวเทยมดวงน  ไดถกสงเม อป พ.ศ. 2517 และใน

ปจจบนดาวเทยมชดน  กยงถกพฒนาอยางตอเนอง  สหรบประเทศไทยกไดขอมลภาพถายจากดาวเทยมชดน มาใชประกอบการพยากรณอากาศอกดวย

รปท  12 ดาวเทยมไทรอส-1

รปท  13 ดาวเทยมโกส-1

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 19/116

18

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมเพอการสรวจทรพยากร 

ดาวเทยมชนดน  ไดถกพฒนามาต  งแตป พ.ศ. 2513 โดยอาศยความร  

และเทคโนโลยของดาวเทยมพยากรณอากาศท ถกพฒนามากอนหนาน ดาวเทยมแลนดแซท 1 (LANDSAT-I) ถกยงข  นไปเม อป พ.ศ. 2515 เพ อศกษาธรณวทยา  โดยขอมลทดาวเทยมชดนสงกลบมายงโลกคอภาพถายกวา300,000 รป ซงภาพถายดงกลาวไดถกนมาใชประโยชนในดานตาง ๆ

ในขณะทสหรฐฯ   มการพฒนาดาวเทยมชดแลนดแซท   ทางยโรปเองกไดพฒนาดาวเทยมสปอต   (SPOT) เพอใชในงานลกษณะเดยวกน

รปท  14 ดาวเทยมแลนดแซท-1

รปท  15 ดาวเทยมสปอต

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 20/116

19

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมจารกรรม

ดาวเทยมจารกรรมเปนดาวเทยมทมกจะปรากฎอยในจอภาพยนตร

มากทสด 

โดยมความสามารถในการถายภาพการเคลอนไหวของบคคล 

หรอปฏบตการยามคคนท สามารถเหนไดจากภาพถายอนฟราเรด ประเทศทผลตดาวเทยมจารกรรมเหลานมกจะเอยอางวาเปนการสรางเพอปองกนตวเอง  แตในความเปนจรงแลวการใชงานดาวเทยมเหลานมกจะยนอยบนเสนระหวางความถกตองกบการลวงละเมดสทธของแตละประเทศทถกจารกรรมขอมลนอกจากน  นขอมลของดาวเทยมจารกรรมมกจะถกเกบไวเปนความลบสดยอด

รปท  16 ดาวเทยมจารกรรม

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 21/116

20

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมประเภทตางๆจากบททแลวทใหเราไดรวาดาวเทยมมพฒนา

การเปนมาอยางไรตงแตอดตจนถงปจจบน   จะไดเหนวาประเภทของดาวเทยมน  นมหลากหลายชนด ท  งน  ขนอย กบวตถประสงคในการนไปใชสอยเปนหลก  ในบทนเราจะมาจแนกถงรายละเอยดของดาวเทยมประเภทตาง ๆ  ท มใชอย 

จรงท  งในอดตจนถงปจจบนวาม ประเภทใดบาง และแตละประเภทน  นมคณสมบตหรอคณประโยชนใชสอยอยางไร

ดาวเทยมส อสาร (Communication Satellites)

ดาวเท ยมส อสารจะทหนาท ถ ายทอดทวนสญญาณ  (Repeater) จากสถานภาคพ  นดนท ทการสงไป

ยงสถานภาคพนดนททการรบสญญาณ   โดยการรบสงสญญาณจะใชความถคลนไมโครเวฟ  จากสถานภาคพนดนท ส งสญญาณขาข นหรอ   “Up-Link” โดยจานรบสญญาณบนตวดาวเทยมจะรบคลนสญญาณ   ขอมลภาพและเสยงไว  แลวนไปขยายใหมความแรงของสญญาณมากขน หลงจากนนคอยสงกลบลงมายงสถานภาคพนดน

ทตองการ 

ซงการสงสญญาณขาลงจากดาวเทยมลงมายงสถานภาคพนดนเราเรยกวา  “Down-Link”

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 22/116

21

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมสอสารเปนดาวเทยมประเภทแรกทใชเพ อการพาณชย(Commercial Satellites) โดยดาวเทยมสอสารดวงแรกของโลกคอดาวเทยมเอคโค  1 (Echo-I) สรางโดยองคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา   (“NASA”) ซงถกสงขนไปยงวงโคจรนอกโลกในป   พ.ศ. 2503

ดาวเทยมดวงน  มลกษณะเปนบอลลนทรงกลมเคลอบดวยอะลมเนยม  เปนดาวเทยมทไมมอตราการขยายของสญญาณ  การทงานจะอาศยการสะทอนของสญญาณวทยทตกกระทบลงบนผวของบอลลนและสะทอนกลบมายงโลก

รปท  2 ดาวเทยม เอคโค 1

รปท  1 แสดงลกษณะการเช อมโยงสญญาณผานดาวเทยม

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 23/116

22

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบการโทรคมนาคมดวยระบบส อสารผานดาวเทยมของประเทศไทยในชวงแรกไดใชบรการผานดาวเทยมอนเทลแซท  (Intelsat) ขององคกร

อนเทลแซท 

และดาวเทยมปาลาปา (Palapa)

ของประเทศอนโดนเซย 

เน องจากขณะนนประเทศไทยไมมดาวเทยมเปนของตนเอง  โดยองคกรอนเทลแซท(Intelsat: International Telecommunication Satellite Consortium) เปนองคกรทมหนาทจดการและดเนนการใหบรการดาวเทยมเพอการโทรคมนาคมระหวางประเทศ  จดตงขนในป   พ.ศ. 2507 โดยมประเทศสมาชกสหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศ  (ITU : International Telecom Union) จนวน11 ประเทศ ซ งองคกรน  ไดสงดาวเทยมขนไปโคจรตามจดตาง ๆ  เหนอพนโลก3 จด คอ

1) เหนอมหาสมทรอนเดย  เพอการตดตอระหวางทวปยโรปกบเอเชย(Indian Ocean Region : IOR)

2) เหนอมหาสมทรแปซฟก  เพ อการตดตอระหวางทวปเอเชยกบทวปอเมรกา (Pacific Ocean Region : POR)

3)  เหนอมหาสมทรแอตแลนตก  เพอการตดตอระหวางทวปอเมรกา

กบทวปยโรป (Atlantic Ocean Region : AOR)

ก. เหนอมหาสมทรอนเดย   ข. เหนอมหาสมทรแปซฟก

รปท  3 พ  นท ใหบรการของดาวเทยมอนเทลแซล

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 24/116

23

รอบร  เร องดาวเทยม

ทงนการโคจรของดาวเทยมในแตละจดไดครอบคลมพนทการตดตอประมาณ 1/3 ของโลก การทงานของดาวเทยมท  ง 3 จดเม อรวมเขาดวยกนจะทใหสามารถตดตอสอสารกนไดทวทกมมโลก   โดยองคกรอนเทลแซทไดสงดาวเทยมดวงแรกข  นส อวกาศในป พ.ศ. 2508 ซ งมช อวา “อนเทลแซท 1” หรอเรยกอกช อหน งวา Early Bird โดยเปนดาวเทยมส อสารทางพาณชยดวงแรกของโลก

สามารถตดตอกบสถานภาคพ  นดนพรอม ๆ  กนได  2 สถานตแหนงของดาวเทยมดวงนอยเหนอมหาสมทรแอตแลนตกทการเชอมโยงการสอสารระหวางทวปยโรปกบทวปอเมรกาเหนอ  และใชงานไดจรงนาน   3 ปครง  จากนนองคกรอนเทลแซทกไดจดสงดาวเทยมรนใหมๆ   ซงมการออกแบบและพฒนาใหมความจของชองสญญาณเพ มข  นในทก 2-3 ป รวมทงพฒนาเทคโนโลยททนสมยรองรบการเจรญเตบโตของระบบโทรคมนาคม

ระหวางประเทศ

รปท  4 ดาวเทยมอนเทลแซท1

ค. เหนอมหาสมทรแอตแลนตก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 25/116

24

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  5 ดาวเทยมอนเทลแซท 8

ดาวเทยมอนเทลแซท 8 (Intelsat VIII) ไดรบการออกแบบมาเพ อเพ มประสทธภาพในการใชงานชองสญญาณยานความถซ -แบนด  (C-Band)

สหรบการใหบรการตาง ๆ ของอนเทลแซท  เชน  เครอขายโทรศพทสาธารณะการประยกตใชงานสอสารขอมล  ภาพและเสยงระหวางประเทศ

สหรบประเทศไทยไดเขาเปนสมาชกลดบท   49 ขององคกรอนเทลแซท  เมอเดอนพฤษภาคม  พ.ศ. 2509 เพอขอใชบรการผานดาวเทยมอนเทลแซท  โดยการสอสารแหงประเทศไทยหรอในปจจบนค  อ  บรษท   กสทจกด   (มหาชน) ไดสรางสถานดาวเทยมภาคพ นดนท อเภอศรร าชา

จงหวดชลบร  เพอตดตอสอสารกบสถานดาวเทยมภาคพนดนในประเทศอน ๆปจจบนนประเทศไทยมดาวเทยมสอสารแหงชาตเปนของตนเอง

คอดาวเทยมไทยคม ซ งดเนนงานโดย บรษท ไทยคม จกด (มหาชน) มจนวนท  งส  น 5 ดวง ไดแก

ดาวเทยมไทยคม 1A ถกสงข  นส วงโคจรเม อวนท  17 ธนวาคม 2536

ดาวเทยมไทยคม 2   ถกสงข  นส วงโคจรเม อวนท  7 ตลาคม 2537

ดาวเทยมไทยคม 3   ถกสงข  นส วงโคจรเม อวนท  16 เมษายน 2540ดาวเทยมไทยคม  4   ถกสงข  นส วงโคจรเม อวนท   11 สงหาคม  2548

(“ไอพสตาร”)ดาวเทยมไทยคม  5   ถกสงข  นส วงโคจรเม อวนท   27 พฤษภาคม 2549

ดาวเทยมไทยคมท  ง 5 ดวง เปนดาวเทยมส อสารท มบทบาทสคญในการพฒนาเครอขายการส อสารของประเทศไทยใหมเทคโนโลยรดหนาทดเทยม

กบประเทศตาง 

ๆ 

อกท  งยงชวยตอบสนองการใชงานดานส อสารโทรคมนาคมและการแพรภาพโทรทศนของประเทศไทยทมการขยายตวเพ มข  นอยางรวดเรว

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 26/116

25

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) เปนดาวเทยมบรอดแบนดดวงแรกของโลกท ไดรบการออกแบบดวยเทคโนโลยการใสรหสดจตอลข  นสงโดยวศวกรชาวไทย เพ อรองรบการใชงานอนเทอรเนตความเรวสงผานดาวเทยม หรอบรอดแบนดอนเทอรเนตในภมภาคเอเชยแปซฟก

นอกจากนนประเทศไทยยงมโครงการสรางดาวเทยมขนาดเลกเปนของตวเองภายใตความรวมมอกบประเทศแคนาดา แตโครงการน  ตองยกเลกไปเนองจากปญหาเศรษฐกจ  ขณะเดยวกนประเทศไทยกมดาวเทยมขนาดเลกดวงแรก โดยมหาวทยาลยเทคโนโลยมหานครไดรวมมอกบ บรษท  ไทแซทเทล-

ไลท  เทเลคอมมนเคชน   จกด   (“ทเอสซ”) ในเครอยคอม  โดยไดรบการถาย

ทอดเทคโนโลยการผลตดาวเทยมขนาดเลกจากมหาวทยาลย   เซอรเรยประเทศองกฤษ   โดยสงอาจารยของมหาวทยาลยฯ   และวศวกรของทเอสซไปเรยนรพนฐานการออกแบบดาวเทยม  การสรางและการทดสอบดาวเทยม

หลงจากนนไดมการสรางดาวเทยมเพอใชงานจรงทมชอวา   TMSAT

(Thai Microsatellite) เสรจส  นเม อเดอนเมษายน พ.ศ. 2540 นบเปนดาวเทยมดวงแรกทออกแบบและสรางดวยฝมอคนไทย  ตอมาดาวเทยม  TMSAT ไดรบ

พระราชทานชอใหมเปน  “ไทพฒ ” เมอเดอนตลาคมพ.ศ. 2541 ดาวเทยมไทพฒประสบความสเรจในการสงเขาส วงโคจรโดยจรวดซนท  2 (Zenith-II)

จากฐานยง ณ เมองไบคานร ประเทศคาซคสถาน เม อวนท  10 กรกฎาคม พ.ศ. 2541

ดาวเท ยมไทพฒเปนดาวเท ยมประเภท

วงโคจรต  (Low Earth Orbit)

โคจรอย เหนอพ  นผวโลกประมาณ  15 กโลเมตร  โดยมวงโคจรแบบสมพนธกบ   รปท  7 ดาวเทยมไทพฒ

รปท  6 ดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”)

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 27/116

26

รอบร  เร องดาวเทยม

ดวงอาทตย  (Sun- synchronous Orbit) โคจรในแนวขวโลกเหนอและใตการโคจรแตละรอบใชระยะเวลา  101.2 นาท  ทใหสามารถโคจรรอบโลกได

วนละ 14.2

คร  ง 

โดยแตละคร  งท ดาวเทยมโคจรจะเคล อนผานเสนลองตจดท หางกนประมาณ 25 องศา ทใหดาวเทยมไทพฒโคจรผานทกพ  นท ในโลกและโคจรผานประเทศไทยทกวน ๆ ละสองชวงเวลา คอ  8.30 - 12.30 น. และ  20.30 -

00.30 น. โดยผาน 2-3 รอบในแตละชวงเวลาแตละครงทโคจรผานประเทศไทย  สถานรบสญญาณดาวเทยมภาค

พนดนซงตงอย ณ มหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร  เขตหนองจอก กรงเทพฯจะสามารถรบสญญาณดาวเทยมไทพฒไดประมาณ   17 นาท  ดาวเทยมไทพฒจะเนนคณสมบตหลกดานการสอสารแบบดจตอลเพอการสรวจทรพยากรธรรมชาตและภมอากาศ

ดาวเทยมอตนยมวทยา (Meteorological Satellites)

ดาวเทยมประเภทนสามารถสงขอมลทางภาพถายและสญญาณส พ  นดนไดเปนระยะ  ๆ  ทใหสามารถตดตามดลกษณะของเมฆทปกคลมโลก

การกอตวและเคล อนตวของพาย การตรวจวดระดบของเมฆ   การตรวจการแผรงสของดวงอาทตย  การวดอณหภมบนโลกหรอช  นบรรยากาศ  ซ งขอมลเหลาน  นกพยากรณอากาศจะนมาวเคราะหเพ อรายงานสภาพอากาศและพยากรณอากาศใหประชาชนไดทราบตอไป  โดยวตถประสงคของดาวเทยมอตนยมวทยามดงตอไปน  

-  เพอถายภาพชนบรรยากาศของโลกเปนประจวน

-   เพอใหไดภาพตอเนองของบรรยากาศโลก-   เพอเกบและถายทอดขอมลจากสถานภาคพนดน-   เพ อทการตรวจภมอากาศของโลกเปนประจวน

ดาวเทยมอตนยมวทยาไดถกสงข  นส วงโคจรในอวกาศเปนคร  งแรกเม อวนท  1 เมษายน 2503 มช อวา TIROS-I (Television and Infrared Observa-

tional Satellite) ของประเทศสหรฐอเมรกา  หากเราแบงดาวเทยมอตนยม

วทยาตามลกษณะการโคจรรอบโลกของดาวเทยมสามารถแบงออกเปน  2

ชนดคอ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 28/116

27

รอบร  เร องดาวเทยม

1. ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดวงโคจรคางฟา  (Geostationary

Meteorological Satellite) ดาวเทยมชนดนโคจรรอบโลกใชเวลา  24 ชวโมงซ งเทากบเวลาท โลกหมนรอบตวเอง  โดยวงโคจรจะอยในตแหนงเสนศนยสตรของโลก  และจะโคจรไปในทางเดยวกบการโคจรรอบตวเองของโลกดวยความเรวทเทากน   ดงนนตแหนงของดาวเทยมจะสมพนธกบตแหนงบน

พนโลกในบรเวณเดมเสมอ  ครอบคลมพนทจากขวโลกเหนอจรดขวโลกใตและวงโคจรมความสงจากพนโลกประมาณ  35,800 กโลเมตร

ชอดาวเทยม ตแหนง   ถายภาพครอบคลมพ นท  ประเทศเจาของ

GOES – W 135 W   แปซฟกตะวนออก และอเมรกาเหนอ   สหร ฐอเมรกาGOES – E 75 W   อเมรกาเหนอ อเมรกาใต   สหร ฐอเมรกา

และมหาสมทรแอตแลนตกMETEOSAT 0 E   ยโรป และแอฟรกา ESA

GMS – 5 140 E   แปซฟกตะวนตก เอเชย ญ ป นและออสเตรเลย

INSAT 74 E   เอเชยกลาง และมหาสมทรอนเดย อนเดยFY – II 105 E   แปซฟกตะวนตก เอเชย จน

ออสเตรเลย และมหาสมทรอนเดย

รปท  8 ดาวเทยม TIROS-I

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 29/116

28

รอบร  เร องดาวเทยม

2. ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดโคจรรอบโลก (Near Polar Orbit

Meteorological Satellite) ดาวเทยมชนดน  จะโคจรผานใกลขวโลกเหนอและข  วโลกใต มความสงจากพนโลกประมาณ  850 กโลเมตร  โดยจะโคจรรอบโลกประมาณ 102 นาท ตอ 1 รอบ ในหน งวนจะโคจรรอบโลกประมาณ 14 รอบ และ

จะเคล อนท ผานเสนศนยสตรในเวลาเดม (

ตามเวลาทองถ น)

ผานแนวเดม 2

คร  งโดยโคจรเคล อนท จากข  วโลกเหนอไปยงข  วโลกใต 1 คร  ง และโคจรเคล อนท จาก

รปท  9 แสดงตแหนงของดาวเทยมอตนยมวทยาและแสดงวงโคจรรอบโลกท  ง 2 ชนด

รปท  10 แสดงพ  นท บนโลกท ดาวเทยมแตละดวงสามารถถายภาพได

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 30/116

29

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  11 แสดงเสนทางท ดาวเทยม NOAA เคล อนท ผานในระหวางการโคจรรอบโลก

ขวโลกใตไปยงขวโลกเหนออก   1 ครง   ดาวเทยมชนดนจะถายภาพและสงสญญาณขอมลสภาคพนดนในเวลาจรง  (Real Time) ขณะทดาวเทยมโคจร

ผานพนทน  น 

ๆ 

โดยจะครอบคลมความกวางประมาณ  2,700

กโลเมตร

หลกการถายภาพของดาวเทยมอตนยมวทยาการถายภาพจากดาวเทยมอตนยมวทยาจะใชเคร องมอตรวจวดท ตดต  ง

บนดาวเทยม หรอท เรยกวา  Radiometer โดยการถายภาพจะใชหลกการของการสรวจระยะไกล  (Remote Sensing) ซงใชในการตรวจวดการแผรงส(Emission) และการสะทอนกลบของรงส (Reflection) ของคล นแมเหลกไฟฟา(Electromagnetic Wave) ตงแตในชวงคลนทสามารถมองเหนดวยตาทมความยาวชวงคลน  0.5-0.9 ไมครอน  (1 ไมครอน  = 1x10

- 6  เมตร) และ

คล นพลงงานความรอนซ งเปนชวงคล นท ยาวเรยกวาอนฟาเรด  โดยมความยาว

คล น 6.5-7.0 ไมครอน และ 10.5-12.5 ไมครอน เพ อใชในการตรวจวดไอน ในบรรยากาศ

  ช อดาวเทยม   ความสงจากพ นดน ประเทศเจาของ  และเวลาโคจร 1 รอบโลก

NOAA – Series (11, 15) 833 กโลเมตร ใชเวลา 101.6 นาท สหร ฐอเมรกาNOAA – Series (12, 14) 870 กโลเมตร ใชเวลา 102.4 นาท สหร ฐอเมรกาMETEOR – 2 Series 900 กโลเมตร ใชเวลา 102.0 นาท รสเซย

FY - I 800 กโลเมตร ใชเวลา 100.5 นาท จน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 31/116

30

รอบร  เร องดาวเทยม

ชวงคล นท สามารถมองเห นดวยตานนจะใชในการตรวจวดรายละเอยดของเมฆและลกษณะของพนผวโลก  เชน  หมะนแขง  หรอแหลงน

สวนชวงคลนอนฟาเรดใชในการตรวจวดสถานภาพทางฟสกสของบรรยากาศและพ  นผวโลก  เชน อณหภมยอดเมฆ และอณหภมของพ  นผวโลก  เปนตน

สหรบดาวเทยมอตนยมวทยาท เปนท ร  จกกนโดยท วไปไดแก ดาวเทยมTIROS (Television and Infrared Radiometer Observation Satellite) และดาวเทยม  ITOS (Improved Tiros Operational System) ท ประสบผลสเรจจนไดรบการขนานนามใหมวาเปนชดดาวเทยม NOAA (National Oceanic and

Atmospheric Administration) นอกจากนยงมดาวเทยม   SMS/GOES

(Synchronous Meteorological Satellite/Geostationary Operational

Environmental Satellite) ดาวเทยม NIMBUS และดาวเทยม GMS (Geosta-

tionary Meteorological Satellite)

ดาวเทยม NOAA/ TIROS

ดาวเทยม NOAA และดาวเทยม TIROS เปนดาวเทยมท มวงโคจรแบบสมพนธกบดวงอาทตยทระดบสงประมาณ   1,450 กโลเมตร  โดยดาวเทยมชดแรกท สงไปคอ TIROS-I ข  นส วงโคจรเม อ พ.ศ. 2503

ดาวเทยมชดตอมาคอ ITOS

ซ งเร มปฏบตการในป 

พ.

ศ. 2513

ประกอบดวย  ITOS-I และ  NOAA I-V ทการถายภาพดวยระบบวดคาความคมชดท ม

รปท  12 แสดงลกษณะภาพถายไดจากดาวเทยมอตนยมวทยา

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 32/116

31

รอบร  เร องดาวเทยม

ขนาดสงมาก (Very High Resolution Radiometer : VHRR) ในชวงคล นท ตามองเหนคอ  0.6-0.7 ไมครอน และชวงท สองเปนชวงคล นความรอน  10.5-12.5

ไมครอน 

ถายภาพวนละ  2

ครง 

ขนาดภาพกวาง  3,400

กโลเมตร 

ใหรายละเอยดของภาพ  1 กโลเมตรดาวเทยมดวงตอมาคอ ดาวเทยม NOAA-VI โดยดาวเทยมท ถกสงข  น

ไปและใชงานจนถงปจจบนคอ  ดาวเทยม  NOAA-XI ซงโคจรทระดบความสงประมาณ  830 กโลเมตร

ดาวเทยม  NIMBUS

ดาวเทยมชดนจดวาเปนดาวเทยมเพอการวจยและพฒนามากกวาเปนดาวเทยมปฏบตการเหมอนดาวเทยม   TIROS โดยดาวเทยม  NIMBUS-I

เร มใชงานเม อป 

พ.

ศ. 2507

สวนดวงสดทายคอ NIMBUS-VII

ถกสงข  นในป 

พ.

ศ.

2521

รปท  14 ดาวเทยม NIMBUS

รปท  13 ดาวเทยม NOAA-XI

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 33/116

32

รอบร  เร องดาวเทยม

แมวาจะเปนดาวเทยมทใชประโยชนหลกทางดานอตนยมวทยา  แตสหรบ  NIMBUS-VII ไดบรรทกเครองมอทใชสรวจสภาพแวดลอมในชน

บรรยากาศและสมทรศาสตร 

ซ งสามารถถายภาพใน  7

ชวงคล น 

สหรบใชในการศกษาตะกอนสารคลอโรฟลลและสารสเหลองตลอดจนอณหภมผวหนาทะเล

ดาวเทยมอตนยมวทยาทใชในทางการทหาร(Defense Meteorological Satellite Program : DMSP)

ดาวเทยม  DMSP เปนดาวเทยมสหรบใชในทางการทหารถกสงข  นส วงโคจรต  งแต พ.ศ. 2509 แตไดมการเผยแพรขอมลตอสาธารณชนในราวปลายปพ.ศ. 2515

ดาวเทยม DMSP เปนดาวเทยมแบบสมพนธกบดวงอาทตย ถายภาพดวยกลองวตคอน  (กลองท ใชถายภาพและเกบภาพกล มเมฆระยะไกลจากนอกโลก  มระบบการถายภาพอตโนมตเพอใหไดกลมเมฆทมความคมชดในเวลา

ใกลเคยงจรงมากทสด และเปนกลองทถกนไปใชในดาวเทยมอตนยมวทยา)เพ อตรวจสอบสภาพอากาศในชวงคล นท ตามองเหน  ภาพมรายละเอยดประมาณ 3 กโลเมตร  นอกจากน  ยงมอปกรณท ถายภาพใน 2 ชวงคล นคอ 0.4-

4 ไมครอน (ชวงพลงงานจากดวงอาทตย) และ 8.0-12.0 ไมครอน (พลงงานจากโลก) มรายละเอยดภาพประมาณ  200 เมตร  ทงนการถายภาพในชวงคลนทตามองเหนสามารถกระทไดแมในเวลากลางคน   เชน  ภาพแสดงแสงสยาม

ค คน 

นอกจากนยงสามารถนไปใชประโยชน ในดานอน 

ๆ 

เชน 

การดไฟปาภเขาไฟระเบด แหลงนมนและกาซธรรมชาต  เปนตน

รปท  15 ดาวเทยม DMSP

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 34/116

33

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยม SMS/ GOES

ดาวเทยม  SMS/ GOES (Synchronous Meteorological Satellite/

Geostationary Operational Environmental Satellite) เปนดาวเทยมประจถ นอย ทระดบความสง   35,000 กโลเมตร  โดยดาวเทยมท ถกสงขนไปสวงโคจรนอกโลกในชดนประกอบดวย

1. SMS-I   ถกสงเขาสวงโคจรเมอเดอนพฤษภาคม  2517

ท ตแหนงเหนอแนวเสนศนยสตร ลองตจดท   45 องศาตะวนตก2. SMS-II   ถกสงเขาสวงโคจรเม อเดอนกมภาพนธ  2518

ท ตแหนงเหนอแนวเสนศนยสตร ลองตจดท   13 องศาตะวนตก3. GOES-I   ถกสงเขาสวงโคจรเมอเดอนตลาคม   2518

ท ตแหนงเหนอแนวเสนศนยสตร ลองตจดท   126 องศาตะวนตก4. GOES-II   ถกสงเขาสวงโคจรเมอเดอนมถนายน   2520

ท ตแหนงเหนอแนวเสนศนยสตร ลองตจดท   107 องศาตะวนตก

5. GOES-III   ถกสงเขาสวงโคจรเมอเดอนมถนายน   2521

ท ตแหนงเหนอแนวเสนศนยสตร ลองตจดท   90 องศาตะวนตก

โดยดาวเทยมแตละดวงจะมเครองมอหลกทใชคอ   VISSR (Visible

and Infrared Spin Scan Radiometer) ถายภาพของซกโลกในชวงคล นท ตามองเหนท  งหมด 8 ชวงคล น ไดในทก ๆ 30 นาท  และชวงคล นความรอน 2 ชวงคล นในเวลาท  งกลางวนและกลางคน  โดยมรายละเอยดภาพ  800 เมตร และ8 กโลเมตร ตามลดบ

รปท  16 ดาวเทยม GOES

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 35/116

34

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบดาวเทยมอตนยมวทยาท มระบบการทงานเหมอนกบดาวเทยม GOES คอ ดาวเทยม GMS ของญ ป น ซ งประเทศไทยไดใชประโยชน

จากดาวเทยมดวงน  ในการพยากรณอากาศประโยชนของดาวเทยมอตนยมวทยา(Missions of Meteorological Satellite)

1. ใชตรวจสารประกอบทางอตนยมวทยาในระยะไกล (Meteorology

Information Remote Sensing) เชน  การตรวจเมฆและทศทางการเคลอนท ของเมฆ  การตรวจอณหภมยอดเมฆ  อณหภมผวพ  นโลก  อณหภมผวน ทะเลและความช  นของบรรยากาศโลกตามระดบความสงตาง ๆ  การตรวจโอโซนและรงสจากดวงอาทตย  หมะและน แขงท ปกคลมโลก เปนตน

2. ใชรวบรวมและรบ -สงขอมลทางดานอตนยมวทยาทตรวจไดจากสถานเคล อนท หรอสถานตรวจอตโนมต ท  งภาคพ  นดนและในน  เชน ท นลอยเรอ รวมท  งเคร องบน เปนตน

3. ใชกระจายขาว  (Direct Broadcast) สงขาวสารทางดาน

อตนยมวทยาไปยงประเทศสมาชกหรอผใชขอมลโดยตรง

ดาวเทยมสรวจทรพยากร (Remote Sensing Satellite)

เนองจากโลกทเราอาศยอยนมขนาดขอบเขตและทรพยากรทจกดทรพยากรบางอยางสามารถสรางข  นมาทดแทนได แตหลายอยางกหมดไปโดย

ไมสามารถทดแทนได การท จนวนประชากรของโลกไดเพ มข  นเร อย ๆ น  นทใหมความตองการและการใชทรพยากรเพอการทจะดรงชพเพมขนตามไปดวยซงหากไมมการจดสรรทรพยากรเพ อการใชสอยใหเหมาะสมกอาจจะทใหเกดการขาดความสมดลขนได

ดงนนการทจะคงไวซงความสมดลทางการใชทรพยากรธรรมชาต

เหลานจะตองมการวางแผนการใชทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพซงจะทไดดตอเมอมการจดทสารบบทรพยากรธรรมชาตในชวงเวลาตาง   ๆ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 36/116

35

รอบร  เร องดาวเทยม

ใหถกตอง  อนเปนงานใหญและสคญมาก   ซงจะตองมรายละเอยดทใหประโยชนแกผ  ปฏบตงานในการจดการทรพยากรธรรมชาตเหลานน สงททให

งานใหญนสเรจลลวงไปไดคอ 

การนเอาเทคโนโลยรโมทเซนซงมาใชน นเองผเช ยวชาญไดกลาวไววา   เทคโนโลยรโมทเซนซงนนมขดความสามารถสง  และหากไดนมาใชควบค ไปกบวชาการทแผนท และระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic Information System : GIS) ดวยแลวจะทใหมประสทธภาพเหนอกวาเทคโนโลยธรรมดาเปนอนมาก   เพราะเทคโนโลยรโมทเซนซงสามารถตรวจเกบและบนทกขอมลเพอนมาวเคราะหใหไดขาวสารเกยวกบวตถสงของหรอพ  นท เปาหมาย  เพ อใชประกอบการตดสนใจในการวางแผนการแกปญหาและการจดการทรพยากรตาง   ๆ

ควา “รโมทเซนซ ง” กคอ การสรวจจากระยะไกล โดยไดเกดข  นเปนครงแรกในหมนกวทยาศาสตรททงานอย  ณ สถานวจยของกองทพเรอสหรฐในตอนน  นคจกดความอยางกวาง ๆ  ของรโมทเซนซ งกคอ “เปนวชาการรวบรวมขอมลเกยวกบคณสมบตของวตถทางธรรมชาต   หรอวตถทมนษยไดสรางขนโดยอปกรณเครองมอในการวดนนไมไดสมผสโดยตรงกบวตถทกลงวด

เพอรวบรวมขอมลแตอยางใด”

คนยามของรโมทเซนซ ง (Remote Sensing) หมายถง การหาขอมลหรอขาวสารเก ยวกบวตถส งของหรอพ  นท เปาหมายซ งอย ไกลจากเคร องมอใชวดหรอใชบนทก   โดยท เครองมอเหลานนไมไดสมผสกบวตถส งของหรอเปาหมายเหลานนเลย

อธบายอยางงาย ๆ กคอ  เคร องมอท ใชตรวจบนทกจะไดรบการนข  น

ไปบนอากาศยานหรอยานอวกาศ ทใหสามารถมองลงมายงบรเวณท ศกษาไดเปนบรเวณกวาง  เพ อรบและบนทกสญญาณท เปนขอมลซ งสงข  นไปในลกษณะพลงงานแมเหลกไฟฟาในรปของการสะทอนพลงงาน  หรอการสงพลงงานออกจากตวเองโดยวธการปลอยพลงงานความรอน   (Emission)

การนเอาเคร องมอชนดท มขดความสามารถตาง ๆ  กนข  นไปบนยานอวกาศ และทการบนทกขอมลจากพนโลกโดยการสะทอนหรอการสงพลงงาน

จงเปนเทคโนโลยรโมทเซนซง 

และการนขอมลเบองตนมาวเคราะหโดยผานกรรมวธจดเรยงขอมลกอนนน  เปนข  นตอนของการทงานในระบบดงกลาวน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 37/116

36

รอบร  เร องดาวเทยม

ปจจบนขอมลดานนไดนมาใชในการศกษาวจยอยางแพรหลายเพราะใหผลประโยชนหลายประการ   อาท  ประหยดเวลา   คาใชจายในการ

สรวจเกบขอมล 

ความถกตองและรวดเรวทนตอเหตการณ 

อยางไรกตามการรบร จากระยะไกลกไดรบการพฒนาใหกาวหนาโดยมการประดษฐคดคนเคร องมอรบสญญาณท มประสทธภาพสง เทคนคท นมาใชในการแปลตความกไดรบการพฒนาควบคกนไปใหมความถกตอง   แมนย  และรวดเรวยงขนจงปรากฎวามการนขอมลทงภาพถายทางอากาศ   และภาพถายดาวเทยมมาใชประโยชนเพอสรวจหาขอมลและทแผนทเกยวกบทรพยากรธรรมชาตกนอยางกวางขวางในปจจบน

องคประกอบทสคญของการสรวจจากระยะไกลไดแก  คลนแสงทเปนพลงงานแมเหลกไฟฟาทเกดขนเองตามธรรมชาต  ไมวาจะเปนพลงงานแมเหลกไฟฟาทเกดขนเองตามธรรมชาตจากดวงอาทตยหรอเปนพลงงานจากตวเอง   ระบบการสรวจระยะไกลโดยอาศยพลงงานแสงธรรมชาต   เรยกวา“Passive Remote Sensing” สวนระบบบนทกท มแหลงพลงงานท สรางข  นและสงไปยงวตถเปาหมาย  เชน ระบบเรดารเรยกวา  “Active Remote Sensing”

รปท  17 แสดงลกษณะการสรวจระยะไกลในระบบ Active และ Passive

รปท  18 แสดงลกษณะภาพถายท ไดจากดาวเทยมสรวจทรพยากร

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 38/116

37

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยม SEASAT

ดาวเทยมประเภทน  โคจรทระดบความส ง  800 กโลเมตร  ในลกษณะวงโคจรใกลขวโลก   ไดรบการออกแบบใหสามารถถายภาพสลบกนระหวางกลางวนและกลางคนทก ๆ  36 ช วโมง  ภาพถายครอบคลมบรเวณมหาสมทรตาง ๆ ถง รอยละ 95 แตเปนท นาเสยดายวาหลงจากปฏบตงานไดเพยง 99 วนกเกดการขดของของเครองมอ   เปนเหตใหดาวเทยมหมดสภาพการปฏบตงาน

ภายในระยะเวลาอนสน   อยางไรกดจากการศกษาขอมลทไดทใหบรรดานกสมทรศาสตรเรมประจกษถงแนวทางใหมในการสรวจทางสมทรศาสตรโดยอาศยดาวเทยม ซ งกอนหนานยงเปนทคลางแคลงใจอยอยางมาก

เครองมอทใชกบดาวเทยมประเภทนสวนใหญเปนระบบไมโครเวฟทมขดความสามารถประยกตใชในการศกษาตาง ๆ เชน ระบบ SAR (Synthetic

Aperture Radar) ซ งใชชวงความยาวคล น L-band (ความยาวคล นเทากบ 25

เซนตเมตร หรอมความถ เทากบ 1.2 GHz) ถายภาพในแนวกวาง 100 กโลเมตรและในแนวเฉยง  230 ถง  330 กโลเมตรจากแนวโคจร มรายละเอยดภาพ  25

เมตร  ภาพถายเรดารดงกลาวใสรายละเอยดขอมลเกยวกบคลนผวหนาน(Surface wave) และคล นใตผวน   (Internal wave) ซ งเปนประโยชนทางดานสมทรศาสตรมาก

ระบบทนาสนใจระบบทสองคอ  Altimeter (เครองมอทใชวดระดบ

ความสงของวตถทลอยอยในอวกาศ)

ใชวดระดบความสงของดาวเทยม 

ซงสามารถนมาศกษาหาความสงของคลน   (Wave height) และรปรางของ

รปท  19 ดาวเทยม SEASAT

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 39/116

38

รอบร  เร องดาวเทยม

สนามแรงดงดดของโลก  (จออยด  : Geoid) ความละเอยดท ไดสงถง  0.5 ถง  1

เมตรในการศกษาความสงของคล น และ 10 เซนตเมตรในการศกษาของจออยด

นอกจากน   

ยงม Radiometer

ท ถายภาพท  งชวงคล นท ตามองเหนและความรอนใหรายละเอยดของภาพ 7 กโลเมตร  สวนเคร องมอตรวจวดท ใชคล นไมโครเวฟหรอ  Microwave Radiometer ใชสหรบศกษานแขงทะเล   ไอนในชนบรรยากาศ อณหภมผวหนาทะเล และความเรวลมขนาดปานกลางถงขนาดสงโดยภาพถายในแนวกวาง 1,000 กโลเมตร ทก ๆ 36 ช วโมง  ใหรายละเอยดภาพ25 กโลเมตรสหรบน แขง และ 125 กโลเมตรสหรบอณหภม ระบบสดทายคอScatterometer ใชสหรบวดความเรวลมผวหนาทะเลท มขนาดต ถงปานกลางถายภาพในแนวกวาง 1,200 กโลเมตร คลมท วโลกทก ๆ  36 ช วโมง

ดาวเทยม MOS-I (Marine Observation Satellite)ดาวเทยม  MOS-I เปนดาวเทยมของญปนทไดรบการออกแบบเพอ

ศกษาเทคโนโลยพ  นฐานทางดานการสรวจทรพยากร โดยเฉพาะอยางย งเก ยวกบสภาพของทะเลและชนบรรยากาศ   ดวยอปกรณไมโครเวฟและอปกรณถายภาพในชวงคลนทตามองเหน  ดาวเทยม MOS-I ถกสงขนสวงโคจรเมอเดอนกมภาพนธ  พ.ศ. 2530 อยทระดบความสง   900 กโลเมตร  โคจรแบบ

สมพนธ กบดวงอาทตยและกลบมาถายภาพทเดมทก 

ๆ  17

วน

รปท  20 ดาวเทยม MOS-1

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 40/116

39

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยม LANDSAT

ดาวเทยม  LANDSAT เปนดาวเทยมชดแรกท ไดรบการออกแบบเพอสรวจทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะ  มจดมงหมายดงตอไปน

-   เพ อถายภาพหลายชวงคล น (Multispectral) ของผวโลก-   เพอเกบและถายทอดขอมลจากสถานวดระบบอตโนมต

ณ จดตาง ๆ บนภาคพ  นดน (Data Collection System)

-   เพ อวดคาการสะทอนแสงชวงคลนตาง ๆ สหรบนไปใชในกรรมวธจแนกประเภทขอมลแบบอตโนมต

-   เพอพฒนากรรมวธผลตขอมลสหรบเปลยนสญญาณขอมลใหอยในลกษณะภาพถายทใชงานได

ในชดน  มดาวเทยมท  งหมด 7 ดวง แตถกสงข  นส วงโคจรไดสเรจเพยง6 ดวง ยกเวนดาวเทยม LANDSAT-VI โดยท  ง 6 ดวงไดข  นส วงโคจรในป พ.ศ.

2515, 2518, 2521, 2525, 2527 และ  2542 ตามลดบ  สหรบ  3 ดวงแรกไดรบการดดแปลงมาจากดาวเทยม   NIMBUS โคจรเปนวงกลมในลกษณะสมพนธกบดวงอาทตยและใกลขวโลกทระดบสงประมาณ   920 กโลเมตร

สวนดาวเทยม  LANDSAT-VII

เปนดาวเทยมดวงลาสดทถกสงขนสวงโคจรในอวกาศเม อวนท  15 เมษายน 2542

รปท  21 ดาวเทยม LANDSAT-VII

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 41/116

40

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยม SPOT (Systeme pour l’observation de la Terre)

ดาวเทยม  SPOT เปนดาวเทยมสรวจทรพยากรทมรายละเอยดสงของสถาบนอวกาศแหงฝรงเศส   ถกสงขนสวงโคจรโดยจรวดเอเรยนเมอเดอนกมภาพนธ   พ.ศ. 2529 โดยดาวเทยม  SPOT จะโคจรในระบบสมพนธกบดวงอาทตยท ระดบความสง 830 กโลเมตร  ดวงลาสดคอ SPOT V ซ งถกสงข  นส วงโคจรในอวกาศเม อป พ.ศ. 2545

ดาวเทยม ERS-I, II (European Remote Sensing Satellite)

ดาวเทยม  ERS เปนดาวเทยมสรวจทรพยากรชดแรกทองคการอวกาศยโรปไดพฒนาและสงข นโคจรในป  พ.ศ. 2534 ใชศกษาทางดานยทธศาสตรทงชายฝงและทะเลลกไดดเชนเดยวกบดาวเทยม   SEASAT

ดาวเทยมนจะโคจรในลกษณะสมพนธกบดวงอาทตยท ระดบสง  780 กโลเมตรและยอนกลบท เดมทก ๆ 3 วน

รปท  22 ดาวเทยม SPOT 4

รปท  23 ดาวเทยม ERS-1

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 42/116

41

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  24 ดาวเทยม IRS-P4

ดาวเทยม IRS (Indian Remote Sensing Satellite)

ดาวเทยม  IRS เปนดาวเทยมขององคการวจยอวกาศแหงอนเดย(India Space Research Organization : ISRO) ซ งประสบความสเรจในการสงดาวเทยมสรวจโลก  (Earth Observation Satellite) ขนสวงโคจรแลวหลายดวง ไดแก ดาวเทยม Bhaskara 1, 2 ดาวเทยม IRS-1A/1B ดาวเทยมIRS-P2/ P3 และดาวเทยม IRS-1C/ 1D โดยมวตถประสงคเพ อใหไดขอมลมาประยกตใชงานดานการจดการทรพยากรธรรมชาต

ดาวเทยม IRS-1A และ IRS-1B ถกสงข  นส วงโคจรเม อวนท  17 มนาคม2531 และ  29 สงหาคม  2534 ตามลดบ นบเปนดาวเทยมชดแรกท ออกแบบเพอการสรวจโลกเชงปฏบตการ

ดาวเทยม  IRS-P2 ถกสงขนสวงโคจรเมอวนท   15 ตลาคม  2537

โดยจรวด PSLV-D2 ท พฒนาโดยองคการวจยอวกาศแหงอนเดย ตอมาองคการวจยอวกาศแหงอนเดยไดสงดาวเทยม  IRS-1C เมอวนท   25 ธนวาคม   2535

และไดจดสง IRS-P3 ข  นส วงโคจรเม อวนท  22 มนาคม 2539

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 43/116

42

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมกหนดตแหนงหรอทศทาง(Global Position System Satellite)

ในการเดนทางแตละครงสงทมนษยเราตองใชตงแตเรมออกเดนทางคอส งท ชวยบอกเราไดวากลงเดนทางไปยงตแหน งใด ๆ  บางทานอาจคดวาเปนเรองปกตทมนษยเรานาจะมเครองมออะไรสกอยางท ใชการไดมานานแลวกอนทจะมระบบ GPS (Global Position System) นนมนษยเรายงไมเคยมเคร องมอทนมาใชบอกตแหนงและทศทางท สมบรณแบบเลย จะมกแตเพยงเขมทศทใชบอกทศทางเทาน น

จนกระท งกระทรวงกลาโหม ประเทศสหร ฐอเมรกาไดดเนนโครงการGlobal Positioning System หรอ “GPS” ข  น โดยโครงการ GPS น  ใชดาวเทยมชอ NAVSTAR ซงโคจรอย ในระดบความสงท พนจากคลนวทยรบกวนของโลกรวมถงใชวธการท สามารถใหความถกตองเพยงพอท จะใชช  บอกตแหนงไดทกแหงบนโลกตลอดเวลา 24 ช วโมง และเม อนมาใชงานจรงจะใหความถกตองสงโดยท ความคลาดเคลอนมาตรฐานของตแหนงทางแนวราบตกวา  50 เมตร และถารงวดแบบ “วธอนพนธ” (Differential) จะใหความถกตองถงระดบเซนตเมตร

สหรบการน  GPS มาใชงานในหลายสาขาวชาทเกยวของกบงานสรวจ อาท ภมศาสตร วศวกรรมศาสตร ส งแวดลอม ไดแก การน GPS มาใชในการกหนดขอบเขตและจดท แนนอนของปาสงวนและอทยาน  ใชในการบอกตแหนงเพ อใชออกงานวงรอบ (TRAVERS) ใชในการสรวจภมประเทศเพ อทแผนท เสนช  นความสง  (Contour) และงานถนน  หรอแมแตการน GPS มาใชตรวจสอบรายละเอยดความถกตองของงานโครงขายสามเหล ยมและ

งานวงรอบ เปนตน

รปท  25 ดาวเทยม NAVSTAR

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 44/116

43

รอบร  เร องดาวเทยม

ระบบ GPS ประกอบดวยสวนประกอบท สคญ 3 สวน ไดแก•   สวนอวกาศ  (Space Segment)

•   สถานควบคม (Control Station Segment)

•   ผ  ใช (User Segment)

1. สวนอวกาศ (Space Segment)

ในระบบดาวเทยม GPS ประกอบดวยดาวเทยมอยางนอย  24 ดวงโดยดาวเทยมจนวน  21 ดวง จะใชในการบอกคาพกด สวนท เหลอ  3 ดวงจะสรองเอาไว  ดาวเทยมท  ง 24 ดวงน  มอย  6 วงโคจรดวยกน โดยแตละวงโคจรมดาวเทยม  4 ดวง และมรศมวงโคจรสงจากพ  นโลกประมาณ  20,200 กโลเมตร(12,600 ไมล) วงโคจรท  ง 6 จะเอยงทมมกบเสนศนยสตร (Equator) เปนมม55 องศา  ในลกษณะสานกนคลายลกตะกรอ   ดาวเทยมแตละดวงจะใชเวลา12

ช วโมงในการโคจรครบรอบ 

น นคอคาบของการโคจรเทากบ 12

ช วโมง/

รอบ

รปท  26 แสดงตแหนงและการโคจรของดาวเทยม GPS รอบโลก

รปท  27 แสดงสวนประกอบของระบบดาวเทยม GPS

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 45/116

44

รอบร  เร องดาวเทยม

2. สถานควบคม (Control Station Segment)

ในสวนของสถานควบคมประกอบดวย  5 สถาน  (Monitor Station)

ต  งอย ท เกาะดเอโก 

การเซย 

ในมหาสมทรอนเดย 

เกาะแอสเซนช น 

ในมหาสมทรแอตแลนตก  เกาะควาจาไลน  ในมหาสมทรแปซฟก  และเกาะฮาวายในมหาสมทรแปซฟก สวนสถานควบคมหลก (Master Control Station) 1 สถาน ซ งเปนศนยควบคมการทงานของระบบดาวเทยม GPS ต  งอย ท เมองโคโรลาโด สปรงร ฐโคโรลาโด ประเทศสหรฐอเมรกา   สถานควบคมตาง ๆ  เหลาน  มหนาทคอยตดตอส อสาร (Tracking) กบดาวเทยม ทการคนวณผล (Computation) เพ อบอกตแหนงของดาวเทยมแตละดวงและสงขอมลท ไดไปยงดาวเทยมอย ตลอดเวลา ทใหขอมลท ไดเปนขอมลท ทนสมยอย เสมอ

3. สวนผ  ใช (User Segment)ผ  ใชประกอบดวย  2 สวนใหญ ๆ คอ สวนท เกยวของกบพลเรอนและ

สวนท เก ยวกบทางทหาร   ในสวนของผ  ใชจะมหนาท พฒนาเครองรบสญญาณใหทนสมยและสะดวกแกการใชงาน   สามารถท จะใชไดทกแหงในโลกและใหคาทมความถกตองสง

รปท  28 แสดงตแหนงสถานควบคมระบบดาวเทยม GPS 5 แหง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 46/116

45

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมเพ อการศกษาทางดานวทยาศาสตรและดาราศาสตรในสมยโบราณเวลาท คนเรามองข  นไปบนทองฟา  มกจะเกดคถามวา

จกรวาลน  เร มตนมาจากไหนและส  นสดท ไหน มววฒนาการอยางไร ทไมเราจงอยทน  และเรากลงจะไปทใด   เราโดดเดยวเพยงลพงในจกรวาลหรอไมปจจบนเรากลงเร มหาคตอบสหรบคถามเหลาน  น  ในชวง  40 ปทผานมาการพฒนาเทคโนโลยดานดาวเทยมมบทบาทในการคนพบทสคญมากมาย

มองฟา  มองอดตคณรหรอไมวา  แสงดาวทเรามองเหนบนทองฟา  ณ  เวลาใดกตาม

มนมใชแสงท เปลงออกมาในขณะน  นจรง ๆ  แตเปนแสงท เปลงออกมาแลวในอดตทไมจงเปนเชนน  น คตอบคอ แสงเดนทางดวยความเรว 3x10

8 เมตรตอวนาท

หรอแสงเดนทางจากดวงอาทตยมาถงโลกใชเวลา  8 วนาทดงน  นหากดวงดาวท เรามองเหนหางจากโลกมาก ๆ  (ในท น  ตองพดวา

หางจากโลกโดยใชสเกลเวลาเปนปแสง) กไมตองแปลกใจวาดาวดวงหนงท เรามองเหนในขณะน  คอดาวเม อพนปท แลว  ดาวฤกษท อย ใกลโลกเรามากท สด คอBetelgeox อย หางจากโลกถง 310 ปแสง  หากเราขบยานท มความเรวเทาแสงเราตองใชเวลาถง  310 ป  ในการเดนทางเพ อไปใหถงดาวฤกษ  Betelgeox

ตอมามการสงดาวเทยมทตดกลองโทรทศนอวกาศขนาดยกษขนไปโคจรในอวกาศ  (กลองโทรทศนทตดต  งบนโลกมกถกรบกวนจากแสงไฟบนโลก

และการแปรผนของบรรยากาศโลก ทใหภาพท ไดเบ ยงเบนจากความเปนจรง)เชน ฮบเบ  ล ซ งเปนกลองโทรทศนอวกาศขนาดยกษรปทรงกระบอกขนาดเสนผา

รปท  29 แสดงเคร องรบสญญาณดาวเทยม GPS

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 47/116

46

รอบร  เร องดาวเทยม

ศนยกลาง  4.26 เมตร  ยาว  13.1 เมตร  นหนก   11 ตน   ใชในการศกษาปรากฎการณตาง ๆ ทางดาราศาสตร อนไดแก กเนดของดวงดาวและการเกด

หลมด 

เปนตน

 Armagaddon วนส นโลกยงเปนทถกเถยงกนเสมอสหรบสาเหตการสญพนธของไดโนเสาร

ท ครองโลกเม อ 65 ลานปกอน  หน งในขอสมมต ฐานท สคญไดอางถงการพ งชนโลกของกล มดาวเคราะหนอย ซงโลกของเราเองกเคยมหลกฐานของการพงชนโดยวตถนอกโลกเชนกน   นนแสดงถงความเปนไปไดทในอนาคตอาจมวตถขนาดใหญพงชนโลกอกกเปนได

ปจจบนเราสามารถระบชอและตแหนงของกลมดาวเคราะหนอยไดประมาณ  7,000 ดวง  (จากกลมดาวเคราะหทงหมดทมขนาดเสนผาศนย

กลางมากกวา  1

กม.

จนวน  400,000

ดวง 

ซ งคาดคะเนโดยนกดาราศาสตร)

ซ งหมายความวายงมกล มดาวเคราะหนอยอกมากมายท เรายงไมสามารถตดตามได

รปท  30 ภาพดาวเทยมฮบเบ  ล ท ถกสงข  นอวกาศ โดยกระสวยอวกาศดสคอฟเวอร  ในป 2533

รปท   31 ภาพถายจากกลองโทรทศนอวกาศฮบเบ  ลแสดงกเนดแหงดวงดาววเทยม NAVSTAR

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 48/116

47

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมเพอการสรวจดานดาราศาสตรมบทบาทสคญในการศกษาลกษณะทางกายภาพของกลมดาวพระเคราะหนอย   เพอนขอมลมาใช

ประกอบการทนายพฤตกรรม 

หรอแผนการรบมอของความเปนไปไดทกลมดาวพระเคราะหนอยทจะพงชนโลก   ดาวเทยมดวงแรกทสงไปศกษากลมดาวพระเคราะหนอยคอ NEAR Shoemaker (Near Earth Asteroid Rendezvous)

โดยยงข  นส ทองฟาในป 2540 และถงดาวพระเคราะหนอยท ช อ Eros ในป 2541

(Eros เปนช อเทพเจาแหงความรก ซ ง NEAR ไดเดนทางเขาใกล Eros ในชวงของValentine’s Day) Eros มขนาด 33x13x13 กม. รปทรงคลายเมลดถ วลสง

องคการ NASA ยงมโครงการอ น ๆ อกมากท เก ยวกบการใชดาวเทยมสรวจอวกาศ ขอมลเหลานนสามารถหาไดในเวบไซต  http://spacescience.

nasa.gov/mission/index.htm หรอเวบไซตของคนไทย  เชน  http://www.

doodaw.com, http://www.darasart.com

ซ งเราสามารถใชเวบไซตเหลาน  สบหาขอมลไปยงเวบไซตอ น ๆ ท เก ยวของกนได

รปท  34   ภาพถายลกษณะของ EROS

จากดาวเทยม NEAR

รปท  35  ภาพสดทายของ NEAR

ขณะลงจอดบน EROS

รปท  33   ภาพสมมตของดาวเทยมNEAR เขาใกล EROS

รปท  32  ภาพแสดงบรเวณตางๆ ของโลกท ถกกล มวตถตางๆ นอกโลกพ งชน :

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 49/116

48

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคมดาวเทยมดวงแรกของไทย

สบเนองจากระบบสอสารทงภายในและภายนอกประเทศไดพฒนาไปอยางรวดเรว   ในป พ.ศ. 2526 รฐบาลไทยโดยกระทรวงคมนาคมไดศ กษาความเปนไปไดท ประเทศไทยจะมดาวเทยมส อสารเปนของตนเอง  โดยไดเปดใหเอกชนทสนใจจะลงทนโครงการดาวเทยมยนขอเสนอให

ร ฐบาลพจารณาและสรปผลวา บรษท  ชนวตรคอมพวเตอรแอนด คอมมวนเคชนส จกด   ไดเปนผ  ดเนนการโครงการดาวเทยมแหงชาต  โดยมบรษท ชนวตร แซทเทลไลท จกดซงตอมาไดเปลยนชอเปน  บรษท   ชนแซทเทลไลท  จกด(มหาชน) ปจจบน คอ บรษท ไทยคม จกด (มหาชน) เปนผ  รบผดชอบโครงการ

โดยทางบรษทไดลงนามในสญญาจางจดสรางดาวเทยม “ไทยคม 1” และ “ไทยคม 2” กบบรษท ฮวจ แอรคราฟท จกด (ปจจบนไดเปล ยนช อเปนบรษท โบอ  ง) ประเทศสหรฐอเมรกา   และลงนามในสญญาวาจางให  บรษทแอเรยนสเปซ จกด  เปนผ  จดสงดาวเทยม  ซงดาวเทยมทงสองดวงน  มคณลกษณะและคณสมบตเหมอนกนทกประการโดยเปนดาวเทยมทมความสามารถหมนรอบตวเองคลายลกขาง  ซงเราจะเรยกดาวเทยมในลกษณะนวา   Spinners

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 50/116

49

รอบร  เร องดาวเทยม

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชมหาราช  โปรดเกลาฯพระราชทานช อดาวเทยมส อสารแหงชาตดวงแรกวา  “ไทยคม” (“THAICOM”)

โดยดาวเทยมไทยคม  1

ถกยงขนจากฐานยงจรวด 

แอเรยน 

สเปซ 

เมองครประเทศเฟรนชกอานา  เม อวนท  17 ธนวาคม 2536 เพ อใหบรการ ณ ตแหนง78.5 องศาตะวนออก และมการยายตแหนงวงโคจรจาก 78.5 องศาตะวนออกไปยงตแหนงวงโคจร   120 องศาตะวนออก   เม อเดอนพฤษภาคม  2540

โดยเปล ยนชอจากดาวเทยมไทยคม  1 เปนดาวเทยมไทยคม  1A

หลงจากสงดาวเทยมไทยคม 1 แลวประมาณหน งปคอวนท  7 ตลาคม2537 ดาวเทยมไทยคม  2 กถกยงข  นส วงโคจรเพ อใหบรการ ณ ตแหนง  78.5

องศาตะวนออก  จากน  นทางบรษท ไทยคม จกด  (มหาชน) กไดวาจางบรษทแอโรสปาเชยล  (ปจจบนเปล ยนช อเปน บรษท ธาเลซ  อลลเนย สเปซ) ประเทศฝรงเศส   สรางดาวเทยมไทยคม   3 เพอรองรบการขยายตวของระบบสอสารในโลกปจจบน   และถกยงข นส วงโคจรเพ อใหบรการ  ณ  ตแหนง  78.5

องศาตะวนออก   เมอวนท   16 เมษายน  2540 ตอมาไดใหบรษท   อลคาเทลอาลเนย   สเปซ  เปนผ สรางดาวเทยมไทยคม  5 และสงข นส วงโคจร   ณ

ตแหนงวงโคจรท   78.5 องศาตะวนออก   ในวนท   27 พฤษภาคม  2549

โดยดาวเทยมท  ง  4 ดวง มคณสมบตดงน  

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 51/116

50

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม 1A

ดาวเทยมไทยคม 1A

การออกแบบ ดาวเทยมร น HS-376 (ปจจบนเปล ยนช อเปน BS 376)

แบบรกษาสมดลโดยการหมนรอบตวเองตแหนงวงโคจร 120 องศาตะวนออกวนท สงดาวเทยม 17 ธนวาคม 2536 (มการยายตแหนงวงโคจรจากข  นส วงโคจร 78.5 องศาตะวนออก ไปท ตแหนงวงโคจร

120 องศาตะวนออก เม อเดอนพฤษภาคม 2540)

น หนกกอนสงข  นส  1,080 กโลกรมวงโคจรในอวกาศมวลในวงโคจร เม อเร มใชงานจะมน หนก 629 กโลกรม

เม อส  นสดการใชงานจะมน หนก 450 กโลกรมกลงไฟฟา 800 วตต เม อส  นสดการใชงานอายการใชงาน 15 ป

จนวน ยานความถ  C-Band : 12 ทรานสพอนเดอรชองสญญาณ ยานความถ  Ku-Band : 3 ทรานสพอนเดอรบรษทผ  ผลต บรษท ฮวจ แอรคราฟทดาวเทยม (ปจจบนเปล ยนช อเปนโบอ  ง) ประเทศสหร ฐอเมรกาการสงดาวเทยม สงโดยจรวดเอเรยน 4 ของบรษท แอเรยนสเปซส วงโคจร ประเทศฝร งเศส

ซ-

แบนด  (C-Band)

คอ 

ความถทใชในการสอสารผานดาวเทยมทมคาระหวาง 4-8

กกะเฮรตซเคย-แบนด  (Ku-Band) คอ ความถทใชในการสอสารผานดาวเทยมทมคาระหวาง  12-18 กกะเฮรตซ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 52/116

51

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม 2

การออกแบบ ดาวเทยมร น HS-376 (ปจจบนเปล ยนช อเปน BS 376)

แบบรกษาสมดลโดยการหมนรอบตวเองตแหนงวงโคจร 78.5 องศาตะวนออกวนท สงดาวเทยม 7 ตลาคม 2537

ข  นส วงโคจรน หนกกอนสงข  นส  1,080 กโลกรม

วงโคจรในอวกาศมวลในวงโคจร เม อเร มใชงานจะมน หนก 629 กโลกรม

เม อส  นสดการใชงานจะมน หนก 450 กโลกรมกลงไฟฟา 800 วตต เม อส  นสดการใชงานอายการใชงาน 15 ปจนวน ยานความถ  C-Band : 10 ทรานสพอนเดอร

ชองสญญาณ ยานความถ  Ku-Band : 3 ทรานสพอนเดอรบรษทผ  ผลต บรษท ฮวจ แอรคราฟทดาวเทยม (ปจจบนเปล ยนช อเปนโบอ  ง) ประเทศสหร ฐอเมรกาการสงดาวเทยม สงโดยจรวดเอเรยน 4 ของบรษท แอเรยนสเปซส วงโคจร ประเทศฝร งเศส

ดาวเทยมไทยคม 2

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 53/116

52

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม 3

การออกแบบ ดาวเทยมร น Spacebus 3000A

ซ งเปนดาวเทยมร น 3 แกนตแหนงวงโคจร 78.5 องศาตะวนออกวนท สงดาวเทยม 16 เมษายน 2540

ข  นส วงโคจร (ถกปลดระวางออกจากหวงอวกาศเม อวนท  2 ตลาคม 2549)

น หนกกอนสง 2,652 กโลกรมข  นส วงโคจรในอวกาศมวลในวงโคจร เม อเร มใชงานจะมน หนก 1,560 กโลกรม

เม อส  นสดการใชงานจะมน หนก 1,160 กโลกรมกลงไฟฟา 5,300 วตต เม อส  นสดการใชงานอายการใชงาน 14 ป

จนวนชองสญญาณ ยานความถ  C-Band : 24 ทรานสพอนเดอรยานความถ  Ku-Band : 14 ทรานสพอนเดอรบรษทผ  ผลตดาวเทยม บรษท แอโรสปาเชยล ประเทศฝร งเศสการสงดาวเทยม จรวดเอเรยน 4 ของบรษท แอเรยนสเปซส วงโคจร ประเทศฝร งเศส

ดาวเทยมไทยคม 3

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 54/116

53

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม 5

การออกแบบ ดาวเทยมร น Spacebus 3000A

ซ งเปนดาวเทยมร น 3 แกนตแหนงวงโคจร 78.5 องศาตะวนออกวนท สงดาวเทยม 27 พฤษภาคม 2549

ข  นส วงโคจรน หนกกอนสง ประมาณ 2,766 กโลกรม

ข  นส วงโคจรในอวกาศมวลในวงโคจร เม อเร มใชงานจะมน หนก 1,600 กโลกรมเม อส  นสดการใชงานจะมน หนก 1,220 กโลกรม

กลงไฟฟา อยางนอย ประมาณ 5,000 วตต ในปท  12

อายการใชงาน อยางต  12 ปจนวนชองสญญาณ ยานความถ  C-Band : 25 ทรานสพอนเดอร

ยานความถ  Ku-Band : 14 ทรานสพอนเดอรบรษทผ  ผลตดาวเทยม บรษท อลคาเทล อาลเนย สเปซ ประเทศฝร งเศสการสงดาวเทยม จรวดเอเรยน 5ECA ของบรษท แอเรยนสเปซส วงโคจร ประเทศฝร งเศส

ดาวเทยมไทยคม 5

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 55/116

54

รอบร  เร องดาวเทยม

พ นท  ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 1A ดาวเทยมไทยคม 2 ดาวเทยม ไทยคม 3 และดาวเทยมไทยคม 5

ในยานความถ  C-Band (

ความถ  3.7-6.5

กกะเฮรตซ)

ดาวเทยมไทยคม  1A และดาวเทยมไทยคม  2 ครอบคลมประเทศไทย  ลาว  กมพชาเมยนมาร เวยดนาม มาเลเซย ฟลปปนส เกาหล ญ ป น และชายฝ งตะวนออกของประเทศจน  โดยมความแรงของสญญาณดานขาลง   (Down Link) ณประเทศไทย 37-38 dBW (เดซเบลวตต)

สวนพ  นท การใหบรการในยานความถ  Ku-Band (ความถ   12.5-14.5

กกะเฮรตซ) ของดาวเทยมไทยคม  1A และดาวเทยมไทยคม  2 ครอบคลมประเทศไทยและประเทศในแถบอนโดจน   โดยมความแรงของสญญาณดานขาลง (Down Link) 50 dBW (เดซเบลวตต)

A   คอพ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 1A

ยานความถ  C-Band Regional Beam

ครอบคลมพ  นท เอเชยตะวนออก และเอเชยตะวนออกเฉยงใตB   คอพ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 2

ยานความถ  C-Band Regional Beam

ครอบคลมพ  นท เอเชยตะวนออก และเอเชยตะวนออกเฉยงใตC

  คอพ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 1A

และ 

ดาวเทยมไทยคม 2

ยานความถ  Ku-Band ครอบคลมประเทศไทยและอนโดจน

พ  นท ใหบรการของดาวเทยม 1A และดาวเทยมไทยคม 2

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 56/116

55

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบพ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 3 ประกอบดวยยานความถ  C-Band Global Beam ครอบคลมพ  นท  4 ทวป คอเอเชย ยโรป ออสเตรเลย

และแอฟรกา 

และยานความถ   C-Band Regional Beam

ครอบคลมเอเชยใตและเอเชยตะวนออกเฉยงใต  สวนพ  นท การใหบรการของ  Thailand Beam ในยานความถ  Ku-Band ครอบคลมประเทศไทยและประเทศในภมภาคอนโดจนสวน  Steerable Beam ในยานความถ  Ku-Band ของดาวเทยมไทยคม  3

สามารถเคลอนยายไดจงใหบรการในพนทใดพนทหนงในสทวปได

A  คอพนทใหบรการยานความถ C-Band Global Beam

B  คอพนทใหบรการยานความถ C-Band Regional Beam

C  คอพนทใหบรการยานความถ Ku-Band Steerable Beam

D  คอพนทใหบรการยานความถ Ku-Band Spot Beam Thailand

พ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 3

(ถกปลดระวางจากหวงอวกาศเม อวนท   2 ตลาคม  2549)

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 57/116

56

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบดาวเทยมไทยคม   5 ประกอบดวยยานความถ C-Band Glo-

bal Beam ท 3.4-6.8 กกะเฮรตซ  ครอบคลมพนท  4 ทวป คอ  เอเชย  ยโรป

ออสเตรเลย 

และแอฟรกา 

โดยมความแรงของสญญาณดานขาลง (Down Link)

ณ  ประเทศไทย  36 dBW (เดซเบลวตต) สวน C-band Regional Beam

ครอบคลมพนทเอเซยใตและเอเชยตะวนออกเฉยงใต   ความแรงของสญญาณขาลง (Down Link) ณ ประเทศไทย 39 dBW (เดซเบลวตต)

สหรบพ  นท ใหบรการของ Thailand Beam ในยานความถ  Ku-band

ท   12.2-14.5 กกะเฮรตซ ครอบคลมประเทศไทย ความแรงของสญญาณขาลง(Down Link) ณ ประเทศไทย 55 dBW (เดซเบลวตต) สวน Indochina Beam

ในยานความถ  Ku-Band ของดาวเทยมไทยคม  5 ครอบคลมประเทศในแถบภมภาคอนโดจน

A   คอพ  นท ใหบรการยานความถ  C-Band Global Beam

B   คอพ  นท ใหบรการยานความถ  C-Band Regional Beam

C  คอพนทใหบรการยานความถ Ku-Band Spot Beam Thailand

D

 คอพนทใหบรการยานความถKu-Band Indochina Beam

พ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 5

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 58/116

57

รอบร  เร องดาวเทยม

 ไอพสตาร... เทคโนโลยบรอดแบนดผานดาวเทยมท ดท สดในโลก

  บรษท   ไทยคม  จกด   (มหาชน) ไดคดคนพฒนาเทคโนโลยไอพสตารมาตงแตป   พ.ศ. 2540 เพอรองรบการใชงานดานบรอดแบนดผานดาวเทยม  (บรอดแบนด คอการรบ -สงสญญาณดจตอลความเรวสงในรปแบบอนเทอรเนตโปรโตคอล หรอ IP)

  ดวยเทคโนโลยบรอดแบนดทใหการรบ-สงสญญาณ

ขอมล  เสยงและภาพ กระทไดอยางมประสทธภาพรวดเรวและประหยด   ซงเทคโนโลยของไอพสตารจดเปนเทคโนโลยบรอดแบนดผานดาวเทยมทกาวหนามากทสดในโลก บรษทไทยคม  จกด   (มหาชน) ไดทการจดสทธบตรเทคโนโลยไอพสตารเปนท เรยบรอยแลว  นบเปนความภาคภมใจอยางยงของบรษทคนไทยทสามารถคดคนเทคโนโลยชนสง

สหรบการใชงานบรอดแบนดอนเทอรเนต 

หรออนเทอรเนตความเรวสงในระดบสากลได

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 59/116

58

รอบร  เร องดาวเทยม

องคประกอบตางๆ ของไอพสตารเทคโนโลยของไอพสตารประกอบดวย  2 สวนหลกทสคญคอ  ระบบ

ดาวเทยม  ไดแกดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) และระบบภาคพนดนซงประกอบดวยระบบควบคมเครอขายหรอเกตเวย  และอปกรณผใชปลายทาง1. ระบบดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”) ใชเทคโนโลยการกระจายคล นแบบรงผงเหมอนกบทใชในระบบโทรศพทเคลอนท  ผนวกกบระบบจานสายอากาศดาวเทยมแบบใหม ทใหดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) สามารถนความถ กลบมาใชงานใหมไดอยางมประสทธภาพ   ซงทใหการรบสงสญญาณมประสทธภาพเพ มขนมาก  นอกจากน  ยงใชระบบบรหารการสงตามความตองการของผใชงานเพอทใหการสงสญญาณบนดาวเทยมมประสทธภาพสงสด

ดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) สามารถรบสงขอมลไดถง   45

กกะบตตอวนาท (Gbps) ซ งสงกวาดาวเทยมปกตถง 20 เทา ทใหสามารถรองรบความตองการใชงานอนเทอรเนตความเรวสงจนวนมากนบลานคนทงระดบผ  บรโภครายยอยจนถงระดบองคกร ท  งผ  ใหบรการอนเทอรเนตและโทรคมนาคม

ดาวเทยมไทยคม  4 (“ ไอพสตาร”)การออกแบบ ดาวเทยมร น LS-1300 SX

บรษทผ  ผลตดาวเทยม บรษท สเปซ ซสเตมส ลอเรลประเทศสหร ฐอเมรกา

อายการใชงาน อยางนอย 12 ป

ตแหนงวงโคจร119.5

องศาตะวนออกจนวนชองสญญาณ Ku-Spot Beam จนวน 84 บมKu-Shape Beam จนวน 3 บมKu-Broadcast Beam จนวน 7 บม

น หนกกอนสงข  นส วงโคจรในอวกาศ 6,505 กโลกรมกลงไฟฟา ประมาณ 14,400 วตต เม อส  นปท  12

การสงดาวเทยมส วงโคจร จรวดเอเรยน 5G ของบรษทแอเรยนสเปซ ประเทศฝร งเศส

วนท สงดาวเทยมข  นส วงโคจร 11 สงหาคม 2548

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 60/116

59

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม  4 (“ไอพสตาร”) มชองสญญาณทงสน   94 บมแบงเปน เคย-สปอตบม (Spot beams) จนวน 84 บม  เคย-เชพบม (Shaped

beams) จนวน 3 บม  และ เคย-บรอดคาสตบม (Broadcast beams) จนวน7 บม  โดยดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”) มขอบเขตการใหบรการครอบคลมภาคพ  นเอเชยแปซฟก ออสเตรเลย และนวซแลนด  เปนตน2. ระบบภาคพ นดนของไอพสตาร

2.1อปกรณปลายทาง  และกระบวนการสงสญญาณ• ใชเทคโนโลยการเขารหสและการปรบแตงสญญาณแบบใหม ทใหเพ ม

ความสามารถในการรบสงสญญาณโดยใชกลงสงทตลง   ลดขนาดจานสายอากาศ  และลดคาใชจายในสวนอปกรณปลายทาง

•  สามารถจดสรรแบนดวดทใหถกใชงานไดอยางมประสทธภาพสงสดโดยผใชสามารถใชแบนดวดทรวมกนได   เหมาะสหรบการใชบรการ

อนเทอรเนตผานดาวเทยมแบบ  2

ทาง 

ทการรบสงขอมลมปรมาณไมเทากน   (Asymmetric) เชน  เวลานกเรยนนกศกษาตองการเรยกด

รปท  1 พ  นท ใหบรการของดาวเทยมไทยคม 4 (ไอพสตาร)

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 61/116

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 62/116

61

รอบร  เร องดาวเทยม

• รปแบบคลนวทยของภาคสงจะใชเทคโนโลยแบบ  OFDM/ TDM (Or-

thogonal Frequency Division Multiplex/ Time Division Multiplex)

เทคโนโลยดงกลาวจะชวยเพมประสทธภาพสงสดใหการสงขอมลทมความเรวสงขน

อปกรณผ ใชปลายทางของไอพสตารสามารถใชงานไดหลายวตถประสงค   ขนอยกบประเภทของอปกรณปลายทางหรอเครองใชตาง  ๆทนมาเชอมตอ  เชน  คอมพวเตอรสวนบคคล   คอมพวเตอรเครอขายองคกรเครอขายระบบโทรศพท  โทรทศน  เปนตน

ประโยชนของการนไอพสตารมาใชกบบรอดแบนดอนเทอรเนตผานดาวเทยม

เนองจากเทคโนโลยไอพสตารถกออกแบบมาเพอการรองรบการใชงานดานบรอดแบนดอนเทอรเนตโดยตรง  โดยดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”)ถกสรางมาเพอใหบรการแกผใชเปนจนวนมาก น นคอมชองสญญาณรวม  45

กกะบตตอวนาท สามารถรองรบผ  ใชงานจนวนมากนบลานคน  เปนดาวเทยมท มชองสญญาณราคาถกท สดเม อเปรยบเทยบกบระบบการส อสารดาวเทยมในปจจบน

รปท  2 แสดงอปกรณผ  ใชปลายทางของดาวเทยมไทยคม 4 (ไอพสตาร)

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 63/116

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 64/116

63

รอบร  เร องดาวเทยม

• การส งซ  อและชมภาพยนตแบบ  Streaming หรอแบบเฉพาะเรองทตองการ

•

 การถายทอดสญญาณภาพ• ระบบจดหาอเลกทรอนกส Supply Chain Management,

Exchange, Virtual Market Place

• รฐบาลอเลกทรอนกส  ระบบแพทยทางไกลศนยชมชนทางไกล

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 65/116

64

รอบร  เร องดาวเทยม

การสงดาวเทยมข นส วงโคจรคางฟา

เราสามารถสงดาวเทยมสวงโคจรคางฟาไดโดยการใชจรวดขนสง  (Rocket) หรอกระสวยอวกาศ  (Space

shuttle) จรวดขนสงหรอกระสวยอวกาศจะบรรทกดาวเทยมขนไปจากผวโลกจนถงระดบความสงทวงโคจรชวคราวจากนนดาวเทยมจะแยกตวออกจากจรวดขนสง

โดยจรวดขนสงจะตกกลบมายงพ  นโลกดวยอทธพลของแรงดงดดของโลก  สวนตวดาวเทยมจะขบเคลอนเขาสวงโคจรตอไปดวยตนเอง  โดยดาวเทยมจะสงและรบสญญาณตดตอกบ

สถานควบคมดาวเทยมภาคพ  นดนจนกระทงดาวเทยมอย ในตแหนงทเหมาะสม สถานควบคมดาวเทยมภาคพนดนจะ

รปท  1 ภาพจลองการสงดาวเทยมข  นส วงโคจรคางฟา

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 66/116

65

รอบร  เร องดาวเทยม

สงคสงจดจรวดขบดน   (Thruster) ทตดอยกบตวดาวเทยมเพอเคลอนยายดาวเทยมไปยงวงโคจรท เร ยกวาวงโคจรถายโอน   (Transfer orbit)

เชนเดยวกนกบท ระดบวงโคจรช วคราว 

สถานควบคมดาวเทยมภาคพ  นดนจะรอจนกระทงดาวเทยมอยทตแหนงทเหมาะสม   จงจะสงคสงจดจรวดขบดนเพอนดาวเทยมไปยงวงโคจรคางฟา

จรวดขนสงเคลอนทไดอยางไรสงเกตการเคล อนท ของลกโปงท ถกปลอยลม จะเหนวาลกโปงจะพ งไป

ในทศทางท ตรงกนขามกบทศท อากาศภายในลกโปงพ งออกมา แรงท เกดข  นกบลกโปงขณะทอากาศพงออกมาจากภายในลกโปงเชนนเราเรยกวาแรงขบดน(Thrust)

โดยแรงขบดนน   จะมทศทางตรงกนขามกบทศทางการเคล อนท ออกไปของอากาศ และแรงขบดนน  จะแรงมากข  นถาอากาศท พ งออกมามความเรวท สงขนหรอมอากาศพงออกมาในปรมาณมากขนในเวลาหนงวนาท

จรวดขนสงกอาศยหลกการนในการเคลอนทไปขางหนา   โดยจรวดขนสงจะสรางกาซท มความดนสงปรมาณมากข  นภายในหองจดระเบดเช  อเพลง(Combustion chamber) และเมอปลอยใหกาซนพงออกมาทางดานทายของจรวดดวยความเรวสง  จรวดขนสงจะถกขบดนใหพงไปขางหนา

รปท  2 ภาพจลองการเคล อนท ของจรวดขนสง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 67/116

66

รอบร  เร องดาวเทยม

จรวดขนสงมองคประกอบอะไรบางนอกจากหองสหรบบรรจดาวเทยมแลว  จรวดขนสงยงประกอบดวย

หองจดระเบดเช  อเพลงซ งตออย กบทอปากกรวยปลายเปด (Nozzle) ถงเช  อเพลงและถงออกซเจนหรอถงออกซไดเซอร  (Oxidizer – สารทชวยใหเกดออกซเจน)

โดยหองจดระเบดเชอเพลงคอบรเวณทเช  อเพลงจะถกเผาไหมเพ อสรางกาซท มความดนและอณหภมสง สวนทอปากกรวยปลายเปดจะชวยทใหกาซท พ งออกมามความเรวสงขน ทงนเพ อเพ มแรงขบดนทเกดขนท จรวดขนสง

จรวดขนสงตางจากเครองบนไอพนอยางไร

เนองจากการเผาไหมของเชอเพลงตองมออกซเจนเปนองคประกอบดงนนจรวดขนสงซงตองขบเคลอนในอวกาศทไมมออกซเจนจงตองบรรทกออกซเจนขนไปดวย  ตางจากเครองบนไอพนทบนอยในชนบรรยากาศทมออกซเจนจงตองการเพยงถงเชอเพลงไมตองการถงออกซเจน  ทใหเครองบนไอพนมทสหรบหองผโดยสารมากขน

เราเรยกเชอเพลงของจรวดและออกซเจนหรอออกซไดเซอรรวมกน

วาเชอเพลงขบดน   (Propellant) ซงมดวยกน  2 ประเภทคอ  เชอเพลงแขงและเชอเพลงเหลว

รปท   3 ภาพจลององคประกอบของจรวด

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 68/116

67

รอบร  เร องดาวเทยม

เชอเพลงแขงและเชอเพลงเหลวตางกนอยางไรจรวดขนสงทใชเช อเพลงขบดนประเภทเชอเพลงเหลวจะเก บทง

เช  อเพลงและออกซเจนหรอออกซไดเซอรในสถานะของเหลวแยกกนไวคนละถงเม อตองการสรางแรงขบดนจรวดขนสงจงจะเปดวาลวใหเช  อเพลงและออกซเจนไหลมารวมกนและเผาไหมทหองจดระเบดเชอเพลง

สวนจรวดขนสงทใชเชอเพลงขบดนประเภทเชอเพลงแขงจะเกบเช  อเพลงและออกซเจนหรอออกซไดเซอรไวรวมกนในสถานะของแขง โดยถงเกบเช อเพลงขบดนประเภทน จะทหนาท เปนหองจดระเบดเช อเพลงดวย

เมอตองการสรางแรงขบดนจรวดขนสงจะกระตนใหเกดการจดระเบดเพอเผาไหมเช  อเพลงแขง

รปท  4 ภาพจลองเปรยบเทยบระหวางจรวดขนสงกบเคร องบนไอพน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 69/116

68

รอบร  เร องดาวเทยม

ดงนนเมอเรมจดระเบดเชอเพลงแขงแลวเราไมสามารถหยดการเผาไหมของเช  อเพลงไดจนกวาเชอเพลงจะถกเผาไหมจนหมด ซ งตางจากเช  อเพลง

เหลวทเราสามารถควบคมการเผาไหมของเชอเพลงเหลว  (

หรอแรงขบดนของจรวดขนสง) ไดโดยการควบคมการเปดปดวาลวท ถงเชอเพลงและถงออกซเจน

ประสทธภาพของจรวดขนสงขนอยกบอะไรประสทธภาพของจรวดขนสงจะพจารณาจากแรงขบดนท จรวด

ขนสงสามารถสรางข  นได  โดยจะสมพนธกบน หนกของดาวเทยมสงสดท จรวดขนสงสามารถบรรทกได  และสมพนธกบความสงจากพนผวโลกสงสดทจรวดขนสงสามารถไปถงได

ประสทธภาพของจรวดขนสงขนอยกบชนดหรอประสทธภาพของเช  อเพลงขบดนท ใช และอตราสวนของน หนกรวมของจรวดขนสง (รวมน หนกของเชอเพลงขบดนดวย ) ตอนหนกรวมของจรวดขนสงเม อใชเชอเพลงขบดน

หมดแลว อตราสวนน  บอกถงปรมาณเช  อเพลงขบดนท มอย ในจรวดขนสง  ดงน  นยงอตราสวนนมคามากจรวดขนสงกจะยงมประสทธภาพดขนดวย

รปท  5 ภาพจลองกระบวนการจดเช  อเพลงเหลวและเช  อเพลงแขง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 70/116

69

รอบร  เร องดาวเทยม

จรวดขนสงทใชในปจจบนนมคาอตราสวนโดยนหนกอยระหวาง   6

ถง 20 สหรบประสทธภาพของเช  อเพลงขบดนจะพจารณาจากคาความขบดน

เฉพาะ  (specific impulse)

ของเช  อเพลงขบดน 

ซงมคาเทากบอตราสวนของแรงขบดนทเกดขนตอนหนกของเชอเพลงขบดนทใชไปในเวลาหนงวนาทเชนเดยวกนกบอตราสวนโดยนหนกของเชอเพลงขบดน   ยงคาความขบดนเฉพาะมคามากจรวดขนสงจะยงมประสทธภาพสงขนไปดวย  โดยทวไปแลวเช อเพลงแขงจะมคาความขบดนเฉพาะอยระหวาง   250 ถง  280 วนาทสวนเช  อเพลงเหลวจะมคาความขบดนเฉพาะอย ระหวาง  300 ถง  450 วนาท

จรวดขนสงตองมแรงขบดนเทาใด  จงจะสงดาวเทยมข นไปสวงโคจรได

จรวดขนสงตองสรางแรงขบดนไดมากกวานหนกรวมของจรวด(รวมน หนกดาวเทยมและเช  อเพลงขบดน) ดงน  นจรวดขนสงท ดควรมน หนกนอยท สดเทาท จะเปนไปไดเพ อใหสามารถขนสงดาวเทยมท มน หนกมาก ๆ  ไดถาพจารณาในแงของความเรวจรวดขนสงตองมความเรวอยางนอย  7.9

กโลเมตรตอวนาทเพอสงดาวเทยมเขาสวงโคจร  ซงจะเรวกวาความเรวของ

ลกปนไรเฟลท มความเรวประมาณ  1,000 เมตรตอวนาทประมาณ  4-7 เทา

รปท  6 ภาพเปรยบเทยบแรงขบดนท เหมาะสมของจรวดขนสง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 71/116

70

รอบร  เร องดาวเทยม

ในการสงดาวเทยมเขาสวงโคจรคางฟา  เราสามารถประหยดเชอเพลงขบดนไดโดยการยงจรวดขนสงขนจากฐานปลอยจรวดทอยบรเวณเสน

ศนยสตร 

ท  งน  เน องจากวงโคจรคางฟาจะอย ในระนาบเดยวกนกบเสนศนยสตรของโลกพอด การยงจรวดขนสงข  นไปตรง ๆ จะเปนเสนทางท ส  นท สดนอกจากนการยงจรวดขนทบรเวณเสนศนยสตรจรวดจะไดรบผล

จากแรงเหว ยงทเกดจากการหมนรอบตวเองของโลกสงสด  โดยแรงเหวยงน  ทใหจรวดขนสงและดาวเทยมท อย ภายในจรวดเคล อนท ไปในทศทางเดยวกนกบทศทางทดาวเทยมจะตองโคจรรอบโลก  ทใหสามารถประหยดเช  อเพลงในสวนทตองใชเพ อเรงความเรวใหดาวเทยมโคจรไปพรอม ๆ  กบการหมนรอบตวเองของโลก

เราจะเพมประสทธภาพของจรวดขนสงไดอยางไรวธแรกคอการเพมอตราสวนโดยน หนกของจรวดขนสง  โดยการแบง

จรวดขนสงออกเปนหลาย ๆ สวน  จรวดขนสงจะใชเช  อเพลงขบดนใหหมดไปทละสวน จากนนจะปลดสวนทเชอเพลงถกใชหมดไปทละสวนเชนกน  การทเชนนจะชวยลดน หนกรวมของจรวดขนสงเม อเชอเพลงขบดนถกใชไปทงหมด

ซงเปนผลใหอตราสวนโดยนหนก  (หมายถงอตราสวนของนหนกจรวดขนสงตอนมเชอเพลงขบดนอยเตมตอนหนกจรวดขนสงเมอเชอเพล งถกใชหมดไป)

มคามากขนโดยย งถงเกบเช  อเพลงแบงเปนหลายสวนไดมากเทาใด อตราสวนโดย

น หนกจะมากข  นตามไปดวย  อยางไรกตามการแบงจรวดขนสงเปนหลายสวนมากเทาใด การออกแบบและการควบคม

การทงานของจรวดขนสงจะย งยากและมโอกาสเกดความผดพลาดไดงายขนดงน  นโดยท วไปเราจะแบงจรวดขนสงออกเปนสองหรอสามสวนเทานน

รปท  7  ภาพตวอยางการนเครองยนตขนาดเลกมาประกอบกน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 72/116

71

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  8 ภาพจลองการนทางดวยการรบสงสญญาณระหวางจรวดขนสงกบสถานภาคพ  นดน

อกวธหน งท จะเพ มประสทธภาพของจรวดขนสงกคอ การทใหจรวดมแรงขบดนสงข  น  ซ งอาจทได  2 แนวทาง แนวทางแรกคอการสรางจรวดขนสง

ใหมใหมขนาดใหญข  น 

โดยจะตองทการออกแบบเคร องยนต (

หองจดระเบดเช  อเพลงและทอปากกรวยปลายเปด ) ของจรวดขนสงใหมทงหมดซงตองใชเวลาและสนเปลองเงนลงทน  เมอเทยบกบแนวทางทสองคอการนเครองยนตของจรวดขนสงขนาดเลกหลาย ๆ  อนประกอบกนทใหไดจรวดท มแรงขบดนรวมท สงขน  นอกจากวธนจะมตนทนตกวาและสรางไดรวดเรวกวาการออกแบบจรวดขนสงใหมแลว  จรวดขนสงแบบนยงสามารถขบเคลอนตอไปไดแมวาเครองยนตบางตวเกดขดของหรอหยดทงานไป

เราสามารถนทางจรวดขนสงไปสเปาหมายไดอยางไรเราสามารถนทางจรวดขนสงไปสเปาหมายได  3 วธคอ

1. การนทางโดยการตงโปรแกรมลวงหนา2. การนทางดวยการ รบสงสญญาณระหวางจรวดขนสงกบ

สถานภาคพนดน

3. การนทางโดยใชเครองมอนทางทตดไวกบจรวดขนสงการนทางโดยการตงโปรแกรมลวงหนาคอ  การคนวณและกหนดเสนทาง (เชนตแหนงของจรวดขนสงท เวลาตาง ๆ) ต  งแตเร มจนถงเปาหมายไวในหนวยความจของจรวดขนสง  โดยการควบคมทศทางของจรวดขนสงจะเปนไปตามตารางท กหนดไว  การนทางวธน  มขอเสยท สคญคอเสนทางท กหนด

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 73/116

72

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  9 ภาพจลองการนทางโดยการใชเคร องมอนทาง

ไวมโอกาสมากท จะไมใชเสนทางท จรวดขนสงใชจรง ๆ   เน องจากสภาพแวดลอมท คนวณไวอาจจะไมตรงกบสภาพแวดลอมขณะสงจรวดข  นไปและสภาพแวดลอม

กมกจะเปล ยนแปลงอยตลอดเวลา 

ทใหการควบคมทศทางของจรวดขนสงไมถกตอง  เปนผลใหจรวดขนสงคลาดเคลอนไปจากเปาหมายทกหนดไวการนทางโดยการรบสงสญญาณระหวางจรวดขนสงกบสถาน

ภาคพนดน คอ การนทางทใชการรบและสงสญญาณระหวางจรวดขนสงกบสถานภาคพนดนมาคนวณหาตแหนงทศทางและความเรวของจรวดขนสงเม อไดขอมลเหลาน  สถานภาคพ  นดนจะสงคส งไปยงจรวดขนสงเพ อควบคมใหจรวดขนสงอยในเสนทางตามทกหนดไว   ขอดของการนทางดวยวธนคอเราสามารถทราบตแหนงของจรวดและสามารถสงคสงไปควบคมจรวดไดตลอดเวลา  แตเราจะพบปญหาทสคญจากการท จรวดขนสงเคลอนทดวยความเรวสงมาก  ทใหขอมลทไดจากการนทางดวยวธนไมมความแมนยเพยงพอในการควบคมจรวดขนสงใหอยในเสนทางทถกตอง

การนทางโดยใชเครองมอนทางทตดไวกบจรวดขนสงคอ   การนทางจรวดขนสงโดยอาศยขอมลท อานไดจากอปกรณนทางท ตดต  งไวในจรวดขนสง

มาประมวลผลเพ อหาตแหนงทศทางและความเรวของจรวดขนสง  ดวยขอมลเหลาน  จรวดขนสงจะสามารถเคล อนท ไปตามเสนทางท กหนดไวไดอยางถกตองเรานทางจรวดขนสงดวยวธนมากทสดเนองจากมความถกตอง  แมนยสง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 74/116

73

รอบร  เร องดาวเทยม

เราปรบเปล ยนทศทางของจรวดขนสงไดอยางไร

วธเปล ยนทศทางของจรวดขนสงทได  6 วธคอ

1. วธเปลยนทศทางของจรวดขนสงแบบ  “Airfoils” คอการใชแผนโลหะตดเอาไวบรเวณปลายหางของจรวดขนสง   การปรบเปล ยนทศทางของจรวดขนสงดวยวธนสามารถทไดโดยการหมนแผนโลหะน  ข  น-ลงกจะทใหจรวดขนสงเปลยนทศทางได

2. วธแผนเหลกครบปลา  (Jet

fins method)  คอ  การควบคมทศทางของเช  อเพลงทถกเผาไหมแลวขณะพ งออกจากทอปากกรวยปลายเปด ดวยการตดแผนเหลกลกษณะคลายครบปลาไวภายในทอกรวยปลายเปดเนอง

จากทศทางทเชอเพลงพงออกมาจะตรงขามกบทศทางของแรงขบดนท เกดข  น ดงน  นการควบคมทศทางของเช อเพลงท พ งออกมากเปนการควบคมทศทางของจรวดขนสงดวย

รปท  10 วธ Airfoils

รปท  11 วธแผนเหลกครบปลา

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 75/116

74

รอบร  เร องดาวเทยม

3. วธเพมหองจดระเบดเชอเพลง  (Secondary injection

method)

เปนการควบคมทศทางของเชอเพลงทพงออกมาโดยการเพมหองจดระเบดเช อเพลง  ซงทศทางท เช  อเพลงพ งออกมาจะข  นอย กบการเลอกจดระเบดและปรมาณเช  อเพลงในหองจดระเบดแตละหอง

4. วธหมนเครองยนต  (Swing

engine method) คอการหมนเคร องยนตไปในทศทางตาง ๆ  เพ อควบคมใหเช  อเพลงท พ งออกมาในทศทางทตองการ

รปท  12 วธเพ มหองจดระเบดเช  อเพลง

รปท  13 วธหมนเคร องยนต

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 76/116

75

รอบร  เร องดาวเทยม

5. วธเครองยนตเสรม  (Auxil-

iary engines guidance) คอการ

เพ มเคร องยนตขนาดเลกไวดานขางของเคร องยนตหลก  การควบคมทศทางของจรวดขนสงทไดดวยการจดเครองยนตเลก   ๆ  เหลานเพ อสรางแรงขบดนรวมไปในทศทางทตองการ

6. วธพนกาซ (Gas jet method)

คอการพนกาซออกทางดานขางของจรวดขนสง ทใหเกดแรงขบดนทางดานขางเพอควบคมและเปลยนทศทางของจรวดขนสง

รปท  14 วธเคร องยนตเสรม

รปท  15 วธพนกาซ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 77/116

76

รอบร  เร องดาวเทยม

ประเทศใดมจรวดขนสงบางปจจบนประเทศทผลตจรวดขนสงและใหบรการสงดาวเทยมเขาส

วงโคจร  ไดแก ประเทศรสเซย ประเทศสหร ฐอเมรกา สหภาพยโรป ประเทศจนประเทศอนเดย และประเทศญ ป น  เปนตน

หมายเลข 1 และ 2   คอจรวดขนสงของรสเซยช อ  โซยซ  (Soyuz) และโปรตอน(Proton) ตามลดบ

หมายเลข  3   คอกระสวยอวกาศของรสเซยช อ บราน  (Buran) ท ตดอย 

กบดานบนของจรวดขนสงช อ  เอนเนอรเกย  (Energia)

หมายเลข 4 และ 5   คอจรวดขนสงของสหภาพยโรปช อวา  เอเร ยน  4

(Araine-IV) และเอเรยน 5 (Araine-V)

หมายเลข  6   คอจรวดขนสงช อ ชาง เจง (Chang Zheng) หรอลองมารช(Long March) ของประเทศจน

หมายเลข 7 - 10   คอจรวดขนสงของสหร ฐอเมรกาช อวา เดลตา 2 (Delta-II)

แอทลาส  2 (Atlas-II) ไททน  3 (Titan-III) และไททน  4

(Titan-IV)

หมายเลข  11   คอกระสวยอวกาศของสหรฐอเมรกาท มช อวา   สเปซชชเท  ล (Space Shuttle)

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 78/116

77

รอบร  เร องดาวเทยม

กระสวยอวกาศตางจากจรวดขนสงอยางไรกระสวยอวกาศมร ปร างและลกษณะบางประการคลายกบ

เคร องบน  คอมสวนท เปนหองผ  ควบคมกระสวยอวกาศ  (คลายหองนกบนของเครองบน) มหองสหรบบรรจดาวเทยม  (คลายหองโดยสารของเครองบน) มเคร องยนตขบดนและถงเช อเพลง   ลกษณะเชนน ทใหกระสวยอวกาศสามารถบนกลบ  รอนลงจอดบนพ  นผวโลกและยงสามารถนกลบมาใช ใหมได

ในการสงกระสวยอวกาศขนจากฐานสงจรวด  กระสวยอวกาศจะตดอยกบเครองยนตขบดนและถงเชอเพลง   โดยทงเครองยนตขบดนและถงเช อเพลงจะแยกตวจากกระสวยอวกาศเม อเช อเพลงขบดนถกใชหมดเม อกระสวยอวกาศขบเคล อนไปถงเปาหมายท กหนดและปลอยดาวเทยมเขาส วงโคจรแลว  กระสวยอวกาศจะชะลอความเรวและเปลยนทศทางเพอกลบมายงพนโลก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 79/116

78

รอบร  เร องดาวเทยม

รปท  1 ภาพจลองแรงดงดดตางๆ ในอวกาศท มผลตอดาวเทยม

ปรากฎการณ ในอวกาศท มผลกระทบกบดาวเทยม

แรงโนมถวง  (Gravity)

ในขณะทดาวเทยมโคจรอย ในระนาบวงโคจร(Orbital Plane) จะมแรงดงดดจากโลก ดวงจนทร และดวงอาทตยมากระทตอตวดาวเทยม  โดยทศทางท ดงดดจะม

การเปลยนแปลงไปตามการโคจรของโลก  ดวงจนทรและดวงอาทตยมการเคลอนทอยตลอดเวลาทใหดาวเทยมมการเปลยนแปลงตแหนงทละนอย   เราจงตองมการรกษาตแหนงดาวเทยมใหอยในขอบเขตการโคจรทกหนดมขนาดกวางดานละ 0.1 องศา เพ อรกษาขอบเขตพ  นท การใหบรการของดาวเทยมหรอ  Footprint ใหอย ในตแหนงเดมท 

กหนดไว 

โดยการปรบตแหนงจะกระทเปนชวง 

ๆตลอดอายของดาวทยม

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 80/116

79

รอบร  เร องดาวเทยม

พายสรยะ (Solar Flares)

พายสรยะ  (Solar Flares) คอพลงงานอนมหาศาลท ดวงอาทตยปลด

ปลอยออกมา 

ณ 

บรเวณทมความเขมของสนามแมเหลกสงจากดวงอาทตยพลงงานท เกดข  นน  เทยบไดกบระเบดขนาด  100 ลานตน หรอมคาเทากบการท ภเขาไฟระเบดเปนจนวน 10 ลานคร  ง  โดยพลงงานท ปลอยออกมาน  นสวนหน งจะอยในรปของพลงงานแสงทเรามองเหน   ดงนนเราจงสามารถสงเกตเหนแสงทมความเขมสงบรเวณผวหนาของดวงอาทตยในขณะทเกดพายสรยะได

พลงงานอกสวนหน งจะอย ในรปของคล นแมเหลกไฟฟา เชน รงสเอกซรงสแกมมา และรงสยว ซ งจะสงออกมาพรอมกบอนภาคเลก ๆ  พลงงานเหลาน  

จะลดนอยลงมากเม อเขามาใกลบรรยากาศของโลกเน องจากสนามแมเหลกของโลกชวยตานไว  แตอาจมผลกระทบตอตวดาวเทยมคอจะทใหเซลลพลงงานแสงอาทตยเส อมคณภาพมผลใหผลตกระแสไฟฟาไดนอยลง  ซ งผ ผลตดาวเทยมไดออกแบบชดเชยการลดลงในสวนน  เพ อใหสามารถผลตพลงงานมาใชไดเพยงพอตลอดอายดาวเทยม

ผลกระทบอกสวนจะเกดขนโดยรงสยวจากพายสรยะทจะทให

บรรยากาศช  นบนสดของโลกมอณหภมสงข  นจนเกดการขยายตวและผลกใหตวดาวเทยมตลง ซงกรณนจะตองมการปรบตแหนงดาวเทยมกลบคน

รปท  2 รปถายการระเบดของดวงอาทตย

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 81/116

80

รอบร  เร องดาวเทยม

ฝนดาวตก (Leonids)

ฝนดาวตก (Leonids) เกดจากการท ดาวหางเทมเปล-ทตเทล (Comet

Temple-Tuttle) ซ งเปนดาวหางคาบส  นท มวงโคจรรอบละ  33 ป  ไดผานเขามาใกลดวงอาทตยมากท สด  โดยเม อเดอนกมภาพนธ  2541 ไดท  งเศษฝนซ งเปนองคประกอบของดาวหางเปนจนวนมหาศาลไว  โดยมขนาดประมาณ  1 มม.

ถง  1 ซม. ตามทางท โคจรผาน  และทกปในชวงกลางเดอนพฤศจกายนโลกจะโคจรตดกบวงโคจรของดาวหางนทใหเกดฝนดาวตกมากในชวงดงกลาว

เมออนภาคดงกลาวจากฝนดาวตกไดเคลอนทเขาสบรรยากาศโลกกจะมการชนกบโมเลกลมากมาย ทใหเกดแสงสตาง ๆ จากไอของอะตอมตางชนด  เชน  โซเดยมใหแสงสสม-เหลอง  อะตอมเหลกใหแสงสเหลอง  อะตอม

แมกนเซยมใหแสงสนเงนเขยว  เปนตนโอกาสทดาวเทยมจะไดรบความเสยหายเนองจากฝนดาวตกวงเขา

มาชนนนสามารถเกดขนไดแตมผลกระทบนอยมากคอในพนท   1 ตารางเมตรมโอกาสทจะถกชนเพยง  0.007% แตเราสามารถลดโอกาสทถกชนไดอก  เชนดาวเทยมไทยคม 3 และดาวเทยมไทยคม 5 สามารถหมนแผงเซลลอาทตยหลบทศทางการเคล อนท ของฝนดาวตกไดเลกนอย  สวนไทยคม  1A และไทยคม  2

มเซลลแสงอาทตยตดอย รอบ ๆ  ตวจงไมสามารถลดความเส ยงในการชนไดอก

รปท  3 ภาพจลองฝนดาวตก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 82/116

81

รอบร  เร องดาวเทยม

สรยคราส (Eclipse)

ในขณะทดาวเทยมอยในวงโคจร อปกรณตาง  ๆ  ในดาวเทยมจะใช

พลงงานทผลตไดจากเซลลพลงงานแสงอาทตย   (Solar cell) ซงเปนอปกรณหลกในการทหนาทผลตกระแสไฟฟาอยตลอดเวลาทมแสงจากดวงอาทตยแตจะมบางชวงท ดวงอาทตย โลก และดาวเทยมโคจรมาอย ในตแหนงท โลกมาบดบงแสงจากดวงอาทตย ซ งเรยกวาสรยคราส  (Eclipse) ระยะเวลาดงกลาวเซลลพลงงานแสงอาทตยบนดาวเทยมจะไมสามารถผลตกระแสไฟฟาไดเราจงตองมแบตเตอรอยบนดาวเทยมทจะทหนาทจายกระแสไฟฟาแทนและชารจแบตเตอรกลบคนเมอดาวเทยมออกจากชวงสรยคราสเพอรองรบการเกดเกดสรยคราสในครงตอไป

การเกดสรยคราสน  นจะเกดเปนฤด  โดยฤดแรกตอนตนปจะเร มในชวง

ปลายเดอนกมภาพนธ ฤดท สองจะเร มในชวงปลายเดอนสงหาคม แตละฤดจะมระยะเวลาประมาณ 45 วน ชวงเวลาในการเกดสรยคราสจะเร มจากนอย ๆ ตอนตนฤด  และมระยะเวลานานขนเรอย  ๆ  จนกระทงนานทสดในชวงกลางฤดหลงจากนนจะลดลงเรอย   ๆ  จนกระทงออกจากฤดสรยคราส   โดยจะมระยะเวลาท นานท สดประมาณ 72 นาท  ดงน  นในการออกแบบดาวเทยมจงตองออกแบบใหมพลงงานสรองจากแบตเตอร เพยงพอท จะจายใหดาวเทยมในชวงการเกด

สรยคราสทยาวนานทสดน

รปท  4 การเกดสรยคราส

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 83/116

82

รอบร  เร องดาวเทยม

Sun Outage

Sun Outage คอ  ปรากฎการณทเกดจากดวงอาทตยโคจรมาอยใน

แนวเสนตรงเดยวกนกบดาวเทยม   และจานรบสญญาณภาคพนดาวเทยมสญญาณรบกวนทสงมาจากดวงอาทตยในขณะทมการใชงานสอสารผานดาวเทยม  ทใหคณภาพของสญญาณทไดรบตลงในชวงเวลาดงกลาวแตปรากฎการณ Sun Outage จะเกดข  นในชวงเวลาส  น ๆ เทาน  น และสามารถพยากรณการเกดขนไดลวงหนาจงไมคอยมผลกระทบตอผใชงานดาวเทยมมากเทาใด ซ ง Sun Outage จะเกดข  นปละ 2 คร  ง สวนวนและเวลาท เกดข  นน  นขนอยกบตแหนงของดาวเทยม  และจานรบสญญาณภาคพนดน

รปท  5 การเกด Sun Outage

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 84/116

83

รอบร  เร องดาวเทยม

การควบคมดาวเทยมการควบคมดาวเทยมม  2 แบบคอ  ระบบการ

รกษาสมดล   (Attitude Control) และระบบการรกษาตแหนง  (Station Keeping)

ระบบการรกษาสมดล (Attitude Control)

การโคจรของดาวเทยมในวงโคจรนนตองมการรกษาความสมดลในการทรงตวของดาวเทยม   โดยมแรงทสมดลกนระหวางแรงเหว ยงหนศนยกลางและแรงดงดดของโลก  เพอใหตวดาวเทยมสามารถลอยอยในวงโคจรไดโดยไมหลดลอยไปในอวกาศหรอถกแรง

ดงดดของโลกดงใหตกลงยงพ นโลกระบบท ใช รกษาสมดลดาวเทยมทนยมแพรหลายในปจจบนมดงตอไปน  

รปท  1 แรงดงดดของโลกและแรงเหว ยงหนศนยกลาง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 85/116

84

รอบร  เร องดาวเทยม

1. ระบบรกษาสมดลโดยการหมน   (Spin Stabilization)

ตวดาวเทยมจะถกออกแบบเปนรปทรงกระบอกและหมนในอตราความเรวคงท 

รอบแกนของตวดาวเทยมเอง 

สวนการรกษาตแหนงของจานสายอากาศของดาวเทยมใหหนไปยงพ  นโลกในตแหนงท ถกตองตลอดเวลาน  น ทโดยมอเตอรทขบเคลอนไฟฟาท อยภายในตวดาวเทยมทหนาทหมนชดฐานสายอากาศไปในทศทางตรงกนขาม   (Despun) กบการหมนของตวดาวเทยม   จากหลกการดงกลาวจะทใหดาวเทยมสามารถรกษาตแหนงใหอยในททตองการในขณะทโคจรรอบโลกได  ตวอยางของดาวเทยมทใชระบบการรกษาสมดลโดยการหมนรอบตวเอง   (Spin Stabilization) ไดแก  ดาวเทยมไทยคม  1A

ดาวเทยมไทยคม  2 และดาวเทยมปาลาปาของประเทศอนโดนเซย  เปนตน

รปท  2 การรกษาสมดลโดยการหมน

รปท  3 ตวอยางดาวเทยมท ใชระบบ Spin Stabilization

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 86/116

85

รอบร  เร องดาวเทยม

2. การรกษาสมดลโดยใชระบบสามแกน   (Three Axis

Stabil ization) เปนการทงานท ผสมผสานระหวางโมเมนตม   (Fixed

Momentum Wheels)

ทตดตงในตวดาวเทยม 

และระบบตรวจจบพนโลกดวยแสงอนฟาเรดซงสามารถตรวจจบการเปลยนแปลงตแหนงดาวเทยม   เชนตแหนงการหมน การเคลอนซายขวาหรอการพลกหนาหลง  การควบคม การขยบตวของดาวเทยม   การรกษาสมดลสามารถทไดโดยใชแรงโมเมนตมจากวงลอรกษาสมดล   (Momentum Wheel) ผสมผสานกบกลงฉดของจรวดขบดนขนาดเลก  (Thruster) ซงจะสรางกลงงานเป นแรงผลกดนตวดาวเทยมเปนระยะๆ  เพอใหดาวเทยมกลบมาทรงตวตามท ควรจะเปน ดาวเทยมท ใชวธการรกษาสมดลแบบสามแกนนจะสงเกตไดจากตวดาวเทยมทมกจะถกออกแบบใหมแผงเซลลพลงงานแสงอาทตยกางปกออกทงสองดานของตวดาวเทยม เชน ดาวเทยมไทยคม 3 ดาวเทยมไทยคม 4 (“ไอพสตาร”) ดาวเทยมไทยคม 5 และดาวเทยมอนเทลแซท เปนตน

รปท  4 การรกษาสมดลโดยใชระบบสามแกน (Three Axis Stabilization)

รปท  5 ตวอยางดาวเทยมท ใชระบบสามแกน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 87/116

86

รอบร  เร องดาวเทยม

ระบบการรกษาตแหนง (Station Keeping)

ทระดบความสง   35,786 กโลเมตรเหนอเสนศนยสตร  (Equator)

ดาวเทยมท โคจรอย ในวงโคจรคางฟา  (Geostationary Orbit)

และถกแรงตางๆมากระทตอดาวเทยม  เชน  แรงดงดดจากโลก  ดวงอาทตยและดวงจนทรเปนตน  แรงเหลานจะทใหดาวเทยมเคลอนท ผดไปจากตแหนงท ควรจะเปนดงน  นจงจเปนตองมการควบคมหรอปรบดาวเทยมใหอย  ณ ตแหนงท กหนดโดยใชเชอเพลงและกลไกในการขบเคลอนทมอยบนดาวเทยม   เพอผลกดนใหดาวเทยมเคลอนทไปในทศทางทกหนด

การปรบตแหนงดาวเทยมม  3 ประเภทคอ1. การปรบตแหนงในแนวเหนอ- ใตการปรบตแหนงชนดน   กรณของดาวเทยมไทยคม 1A และดาวเทยม

ไทยคม 2 ณ ตแหนงวงโคจรท  120 และ 78.5 องศาตะวนออก ตามลดบน  นจะกระททก  ๆ  21 วน  โดยยอมใหดาวเทยมเคลอนทไปจากตแหนงทควรจะเปนในแนวเหนอ-ใต ไดไมเกน +/- 0.1 องศา ซ งจะใชกลไกในแนวต  งท  ง 2 ตว

เปนตวขบเคล อน  สวนดาวเทยมไทยคม 3 และดาวเทยมไทยคม 5 ณ ตแหนงวงโคจรท  78.5 องศาตะวนออกน  น การปรบตแหนงชนดน  จะททก ๆ 14 วนโดยยอมใหดาวเทยมเคลอนท ไปจากตแหนงทควรจะเปน  ในแนวเหนอ-ใตไดไมเกน +/- 0.1 องศา ซ งใชกลไกในแนวต  งท  ง 2 ตวเปนตวขบเคล อนเชนเดยวกนสหรบดาวเทยมไทยคม 4 (ไอพสตาร) น  น จะมการปรบตแหนงในแนวเหนอ-

ใตทกวน   วนละ   2 ครงเพอเพมความแนนอนในการใหบรการ   ทงนจะยอม

ใหดาวเทยมเคลอนไปจากตแหนงทควรจะเปนในแนวเหนอ-ใตไดไมเกน  +/-

0.05 องศา  โดยใชกลไกในแนวตง   1 ตว  ซงเปนกลไกรวมกบระบบไฟฟาเปนตวขบเคลอนในการควบคมตแหนง

2. การปรบตแหนงในแนวตะวนออก-ตะวนตกการปรบตแหนงชนดน   กรณของดาวเทยมไทยคม 1A และดาวเทยม

ไทยคม 2 ณ ตแหนงวงโคจรท  120 และ 78.5 องศาตะวนออก ตามลดบน  น

จะกระททก ๆ  21 วน   โดยยอมใหดาวเทยมเคลอนทไปจากตแหนงทควรจะเปนในแนวตะวนออก -ตะวนตก   ไดไมเกน  +/- 0.1 องศา  ซงจะใชกลไกใน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 88/116

87

รอบร  เร องดาวเทยม

แนวนอนจนวน 1 ตว เปนตวขบเคล อน  สวนดาวเทยมไทยคม 3 และดาวเทยมไทยคม  5 ณ  ตแหนงวงโคจรท  78.5 องศาตะวนออกนน  การปรบตแหนง

ชนดนจะกระททก 

ๆ  14

วน 

โดยยอมใหดาวเทยมเคลอนทไปจากตแหนงท ควรจะเปนในแนวตะวนออก-ตะวนตก ไดไมเกน +/- 0.1 องศา และใชกลไกในแนวนอนจนวน 2 ตว  เปนตวขบเคล อนเชนเดยวกน  สหรบดาวเทยมไทยคม4 (ไอพสตาร) นน  จะมการปรบตแหนงชนดน  ตามหลงการปรบตแหนงในแนวเหนอ-ใต เพ อท จะควบคมผลกระทบจากแรงตางๆ ในอวกาศท มากระทตอดาวเทยมและผลท อาจจะเกดข  นไดจากการควบคมตแหนงในแนวเหนอ-ใต ไปพรอมๆ  กนในเวลาเดยวกน   ดงนนจงมการปรบตแหนงชนดนวนละ   2 ครงเชนกน  โดยใชกลไกในแนวนอน  2 ตวเปนตวขบเคล อน ซ งจะยอมใหดาวเทยมเคลอนไปจากตแหนงทควรจะเปนในแนวตะวนออก-ตะวนตก   ไดไมเกน  +/-

0.05 องศา3. การปรบทศของแกนหมนของดาวเทยมการปรบตแหนงชนดน   กรณของดาวเทยมไทยคม 1A และดาวเทยม

ไทยคม 2 จะกระททก ๆ 7 วน  โดยยอมใหแกนหมนของดาวเทยมเคล อนท ไป

จากตแหนงทควรจะเปนไดไมเกน  +/- 0.15 องศา  ซงจะใชกลไกในแนวตงจนวน  1 ตว  เปนตวขบเคล อน  แตสหรบดาวเทยมไทยคม  3 และดาวเทยมไทยคม 5 เปนดาวเทยมร น Spacebus 3000 ซ งดาวเทยมร นน  สามารถปรบทศของแกนหมนของดาวเทยมดวยตวเองอตโนมต

สหรบดาวเทยมไทยคม   3 ถกสงขนสวงโคจรคางฟา   (Geostation-

ary Orbit) ในป พ.ศ. 2540 ณ ตแหนงวงโคจรท  78.5 องศาตะวนออก ซ งเดมเปนตแหนง ณ วงโคจรเดยวกนกบดาวเทยมไทยคม  1 และไทยคม  2 (ดาวเทยมไทยคม 1 และไทยคม 2 เปนดาวเทยมร น HS-376 และเปนดาวเทยมร นแรกของโครงการดาวเทยมไทยคมซ งเคยอยรวมกน ท ตแหนง  78.5 องศาตะวนออก)

โดยในระยะแรกของการควบคมทงหมดไดถกสงการจากสถานดาวเทยมไทยคมเพอปรบตแหนงดาวเทยมทง   3 ดวงใหอยหางกนคงทและ

มากท สดเทาท เปนไปไดเปนเวลาประมาณ 1

เดอน 

เพ อทการโอนยาย  (Traffic

Transfer) ผใชชองสญญาณ   (Transponder) จากดาวเทยมไทยคม  1 ไปยง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 89/116

88

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมไทยคม  3 ซงหลงจากททการโอนยายผใชชองสญญาณเสรจเรยบรอยแลว ดาวเทยมไทยคม 1 ถกยายไปประจ ณ ตแหนงวงโคจรท  120

องศาตะวนออกสาเหตท ตองทการโอนยายตแหนงดาวเทยมไทยคม 1 ไปท ตแหนง120 องศาตะวนออก   และใหดาวเทยมไทยคม  2 และดาวเทยมไทยคม  3

อย ท ตแหนง 78.5 องศาตะวนออก  เน องจากปรมาณความตองการใชงานของผใชดาวเทยมในประเทศขยายตวเพมขนอยางมาก   ประกอบกบดาวเทยมไทยคม  3 เปนดาวเทยมรน  Spacebus 3000 ทมขนาดใหญและกลงสงสงจงมความเหมาะสมตอการใชงานท ขยายตวเพ มข  นไดดท สด  อกท  งวงโคจร ณตแหนง 78.5 องศาตะวนออก  สามารถอนวยความสะดวกสหรบการขยายการใชงานของผใชงานของดาวเทยมไทยคม

ในป  2549 ดาวเทยมไทยคม  5 ไดถกสงข  นส วงโคจรท ตแหนง  78.5

องศาตะวนออก   เพอรองรบการถายโอนยายผใชชองสญญาณจากดาวเทยมไทยคม 3 กอนท ดาวเทยมไทยคม 3 จะส  นอายการใชงาน  เม อทการโอนยายผ  ใชชองสญญาณเปนทเรยบรอยไดมการยายดาวเทยมไทยคม   3 ออกจาก

ตแหนงดงกลาว  ดงน  น ณ ตแหนงวงโคจร 78.5 องศาตะวนออก จงมเฉพาะดาวเทยมไทยคม 2 และดาวเทยมไทยคม 5 ซ งถกควบคมใหใชตแหนงรวมกนตลอดอายการใชงาน

สหรบการยายดาวเทยมไทยคม 1 

ไปตแหนง 120 องศาตะวนออกน  นไมไดใชเทคนคใด ๆ ท ซบซอน  เพยงแคจดเช  อเพลงท ตวขบเคล อนเพ อบงคบใหดาวเทยมไทยคม 1 เคล อนท จากตแหนง 78.5 องศาตะวนออก ของวงโคจร

คางฟาไปอย ท ตแหนง 78.5 องศาตะวนออก ของวงโคจร Drift Orbit

“Drift Orbit คอ วงโคจรทมระยะหางจากโลกใกลเคยงกบวงโคจรคางฟา กลาวคอถาวงโคจรนมระยะหางจากโลกมากกวาวงโคจรคางฟา  วตถทเคลอนทอยในวงโคจรน จะใชเวลาในการเคลอนทครบรอบมากกวาการทโลกหมนรอบตวเองครบ 1 รอบ ( วตถเคลอนทชากวาตแหนงของผ สงเกตการณบนพ นโลก ) ดงน นเวลาทใชในการเคลอนทครบรอบของวตถในวงโคจรน จะทใหวตถน นดเสมอนวาเคลอนทไปทางทศตะวนตก เมอเทยบกบตแหนงของผ สงเกตการณบนพ นโลก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 90/116

89

รอบร  เร องดาวเทยม

แตถาวงโคจรน มระยะหางจากโลกนอยกวาวงโคจรคางฟา  วตถท เคลอนทอยในวงโคจรน จะใชเวลาในการเคลอนทครบรอบนอยกวาการทโลกหมนรอบตวเองครบ 1 รอบ ( วตถเคลอนทเรวกวาตแหนงของผ สงเกตการณบนพ นโลก ) ดงน นเวลาทใชในการเคลอนทครบรอบ

ของวตถในวงโคจรน จะทใหวตถน นดเสมอนวาเคลอนทไปทางทศตะวนออก   เมอเทยบกบตแหนงของผ สงเกตการณบนพ นโลก” 

หลงจากนนดาวเทยมไทยคม   1 สามารถเคลอนทไปไดเองโดยอาศยความแตกตางระหวางคาบ  (Period) ของการโคจรรอบโลกของดาวเทยมทวงโคจรคางฟาและ Drift Orbit ท  งนเนองจาก Drift Orbit ณ ตแหนง  78.5

องศาตะวนออกน  น ดาวเทยมไทยคม  1 จะมความเรวมากกวาท วงโคจรคางฟาณ ตแหนงเดยวกนประมาณ  3.2 องศาตอวน

ดงน  นดาวเทยมไทยคม 1 จงเคล อนท ไปยงตแหนง 120 องศาตะวนออกของ Drift Orbit ไดโดยไมจเปนตองใชเช  อเพลงใด ๆ ภายในเวลาประมาณ13 วน  และทนทท ดาวเทยมไทยคม 1 ไปอย ท ตแหนง 120 องศาตะวนออกของDrift Orbit แลว จงทการจดเช  อเพลงท ตวขบเคล อนบงคบใหดาวเทยมกลบเขามาอย ในวงโคจรคางฟา ณ ตแหนง 120 องศาตะวนออก อกคร  งหน ง

การโคจรของดาวเทยมในวงโคจรนนตองมการรกษาความสมดลในการทรงตวของดาวเทยม  โดยมแรงท สมดลกนระหวางแรงเหว ยงหนศนยกลางและแรงดงดดของโลก  เพอใหตวดาวเทยมสามารถลอยอย ในวงโคจรไดโดยไม

หลดลอยไปในอวกาศหรอถกแรงดงดดของโลกดงใหตกลงยงพนโลก

รปท  6 ภาพจลอง Drift Orbit

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 91/116

90

รอบร  เร องดาวเทยม

การเปลยนแปลงวงโคจรของดาวเทยมเพยงเลกนอยจะไมสามารถตรวจจบไดโดยจานสายอากาศขนาดเลก  ตองใชสายอากาศขนาดใหญมาก  ๆโดยท วไปแลวสถานควบคมภาคพ  นดนจะสงสญญาณข  นไปควบคมตแหนงของดาวเทยมท ระบบรกษาตแหนง  (Station Keeping Thruster)

การตรวจตแหนงของดาวเทยมตองทอยางตอเน องเพราะถาตแหนงของดาวเทยมในแนวตะวนออก /ตะวนตกเคลอนไปมากจะทใหตวดาวเทยมเปลยนตแหนงไปตามแนวเสนศนยสตร   สวนตแหนงทศเหนอและใต ถามการเปล ยนแปลงมากจะทใหวงโคจรของดาวเทยมเอยงกระดกทมมกบระนาบเสนศนยสตรประมาณ  1 องศาในชวงเวลา  1 ป  ระบบการรกษาตแหนงดงกลาวจะใชเช อเพลงหรอกาซทบรรทกไปกบตวดาวเทยมเพอ

ใชสหรบการสรางแรงในทศทางตาง  ๆ  เพอรกษาตแหนงของดาวเทยมไวเชอเพลงหรอกาซดงกลาวเปนตวกหนดอายการใชงานของดาวเทยมทสคญ  เนองจากมปรมาณจกดเมอถกใชงานหมดไปดาวเทยมจะไมสามารถควบคมการทรงตวในอวกาศได  อายการใชงานของดาวเทยมสอสารดวงหน ง ๆ จะอย ไดนานประมาณ 10-15 ป

รปท  7 วงโคจรกอนและหลงการปรบตแหนง

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 92/116

91

รอบร  เร องดาวเทยม

การใชตแหนงวงโคจร

ร วมกนของดาวเทยม ไทยคม 2 และไทยคม 5

ในแตละตแหนงวงโคจรของดาวเทยมสอสารประเภทดาวเทยมคางฟานน  สามารถมดาวเทยมมากกวา

หน งดวงได  ซ งจะตองมการศกษาถงความเหมาะสมของวธการควบคมตวดาวเทยม   ระยะหางของตวดาวเทยมและผลกระทบตอประสทธภาพการบรการรวมดวย

การควบคมเพ อใชตแหนงวงโคจรรวมกน(Co-Location)

วธการควบคมดาวเทยมเพอใหดาวเทยมมากกวาหนงดวงสามารถใชตแหนงวงโคจรรวมกนไดมดงน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 93/116

92

รอบร  เร องดาวเทยม

1. การควบคมทเรยกวา  “Mean Longtitude Separation”

2. การควบคมท เรยกวา  “Latitude/ Radius Separation

หรอ Inclination Eccentricity Separation”

จากการศกษาพบวาวธ  Latitude/ Radius Separation เปนวธทเหมาะสมท สดสหรบใชในการควบคมดาวเทยมไทยคม  2 และไทยคม  3 หรอ

ระหวางดาวเทยมไทยคม 2 และไทยคม 5 ใหใชตแหนงรวมกน  กลาวคอวธน  เปนการควบคมดาวเทยม  2 ดวง หรอมากกวานนใหมระยะหางกนใน   2 มตคอท  งในแนวต  ง (Latitude) และแนวรศม (Radius)

การควบคมดาวเทยมใหใชตแหนงรวมกนดวยวธ  Latitude/ Radius

Separation น  เปนการควบคมความเอยง (Inclination) และความไมเปนวงกลม(Eccentricity) ของวงโคจร  เพ อเปนการรบประกนวาเมอไรกตามทดาวเทยม

ไทยคมท  ง 2 ดวงม Latitude เทากนหรอวงโคจรตดกน ขนาดของรศม (Radius)จะมคาแตกตางกนมาก หรอในทางกลบกนคอเม อไรกตามท ดาวเทยมท  ง 2 ดวงมขนาดของรศมเทากนจะมคาของ Latitude แตกตางกนมาก  อนเปนสาเหตใหดาวเทยมท  ง  2 ดวงไมมโอกาสทจะมาชนกนไดเลย และการควบคมดาวเทยมดวยวธดงกลาวยงมขอดอ น ๆ อกดงน  

1. การควบคมดาวเทยมทง   2 ดวงหรอมากกวานนเปนอสระตอกน

เน องจากไมมความจเปนตองใชขนาดของขอบเขตในการเคล อนท   (Limitation

Box) ท  งแนวเหนอ-ใต และตะวนออก -ตะวนตกรวมกน ทใหสามารถใชขนาด

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 94/116

93

รอบร  เร องดาวเทยม

ของขอบเขตในการเคล อนท ของดาวเทยมแตละดวงไดอยางเตมท   เปนสาเหตใหการใชตแหนงรวมกนมประสทธภาพมากข  น (Increase of Safety Separation)

2.

 ดาวเทยม  2

ดวงหรอมากกวานนจะมระยะหางกนโดยสนเชง(True Separation)

3. เน องจากดาวเทยมไทยคม 2 เปนชนด Spinner สวนดาวเทยมไทยคม  3 และดาวเทยมไทยคม  5 เปนชนด  3-Axis Stabilized ดงน  นผลของการควบคมดาวเทยมไทยคม  3 หรอดาวเทยมไทยคม  5 ในแนวเหนอ-ใต  (Inclina-

tion Maneuver) จะมผลลพธ (Cross Coupling) ตอการเคล อนท ของดาวเทยมในแนวตะวนออก-ตะวนตกสงมาก  ดงน  นจงไมสามารถควบคมใหดาวเทยมท  ง2 ดวง ใชตแหนงรวมกนดวยวธ Mean Longtitude Separation ได เพราะจะทใหดาวเทยมทง  2 ดวงมอตราเสยงในการชนกน  (Collision Risk) คอนขางสงการควบคมดาวเทยมท  ง 2 ดวงใหใชตแหนงรวมกนดวยวธ Latitude/ Radius

Separation จงเปนวธทมความเหมาะสมมากทสด  เพราะสามารถลดผลลพธตอการเคลอนทในแนวตะวนออก -ตะวนตก   อนเน องมาจากการควบคมดาวเทยมไทยคม 3 หรอ ดาวเทยมไทยคม 5 ในแนวเหนอ-ใตไดเปนอยางด

4. สามารถเพมดาวเทยมใหใชตแหนงรวมกนไดมากกวา   2 ดวง5. ประหยดเช อเพลงในการควบคมการเคล อนท ของดาวเทยม

ไทยคม 2 และไทยคม 3 หรอของดาวเทยมไทยคม 2 และไทยคม 5

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 95/116

94

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมกบการพฒนาประเทศ

นบตงแตมนษยไดประดษฐคดคนดาวเทยมและมการสงดาวเทยมดวงแรกขนสวงโคจรเมอป  พ.ศ. 2500

จากนนเปนตนมาหลายประเทศไดพยายามพฒนาระบบดาวเทยมเพ อนไปใชงานในรปแบบตาง ๆ อาท ดาวเทยมส อสาร  ดาวเทยมเพ อการกหนดตแหนงหรอทศทางดาวเทยมเพ อการศกษาทางดานวทยาศาสตรและดาราศาสตรดาวเทยมอตนยมวทยา   และดาวเทยมสรวจทรพยากรเปนตน  ทงนทกประเทศตางมเปาหมายหลกทสคญคอการนดาวเทยมมาประยกตใชงานรวมทงชวยแกปญหาและลดอปสรรคตาง ๆ  ในการดเนนชวตของประชากรในประเทศ  ทใหประชากรเหลาน  นมชวตความเปนอยท ดขนทงดานเศรษฐกจ   สงคม   และการศกษา  อนจะสงผลใหเศรษฐกจโดยรวมของประเทศและของโลกดข  นตามไปดวย

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 96/116

95

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบประเทศไทยมการใชงานดาวเทยมหลก ๆ  3 ประเภทดวยกนคอดาวเทยมสอสาร ดาวเทยมสรวจทรพยากรธรรมชาต   และดาวเทยมอตนยมวทยา ซ งดาวเทยมท  ง  3 ประเภทน  ถกนไปใชประโยชนตอการพฒนาคณภาพชวตของคนไทยทงประเทศ  โดยทกร ฐบาลใหความสคญกบการนดาวเทยมมาเปนส อหรอชองทางในการนทรพยากรของประเทศมาใชใหเกดประโยชนสงสด

การพฒนาระบบการตดตอสอสารของประเทศชวยใหประชาชนคนไทยสามารถตดตอสอสารกนไดในทกพนท   รวมทงเขามามบทบาทในการตดตอคาขายและการดเนนธรกจของประชาชนท อาศยอย ในเขตเมองหรอแมแตในพ  นท หางไกล  ชวยใหคนไทยทกคนมรายไดมากขน มสถานะทางเศรษฐกจ

และสงคมท ดข  น  ดงน  นดาวเทยมท  ง 3 ประเภทขางตนจงถกนมาใชประโยชนในการพฒนาประเทศในรปแบบตาง  ๆ  โดยมรายละเอยดดงน

ดาวเทยมสอสารเพอการพฒนาประเทศดาวเทยมสามารถนมาใชประโยชนไดอยางมากมายใหมนษยเรา

ซ งประโยชนท สคญประการหน งของดาวเทยมคอการนมาใชในดานการตดตอ

ส อสาร  ท  งน  มนษยสามารถตดตอส อสารกนไดทกหนทกแหงในโลกภายใตพ  นท การใหบรการของดาวเทยม  ดงน  นดาวเทยมจงกอใหเกดศกยภาพในการตดตอสอสารทงในดานของการรบร  ขาวสาร  เหตการณตาง ๆ จากทกมมโลกอยางไรพรมแดน หรอการตดตอส อสารทางธรกจระหวางกนขององคกรท อย ในประเทศตางๆ ท วโลก  อนจะนไปส การพฒนาทางเศรษฐกจการคาของประเทศตาง ๆไดอยางไมมขดจกด  และเปนการยก

ระดบมาตรฐานการดรงชว ตของประชาชนท วโลก  สหรบประเทศไทยซ งม ดาวเท ยมส อสารแห งชาต “ไทยคม” เปนของตนเองกไดมการนชองสญญาณของดาวเทยมไปประยกตใชงานในรปแบบตาง  ๆ  และมสวน

สคญในการพฒนาชว ตความเปนอยของคนไทย ดงน  

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 97/116

96

รอบร  เร องดาวเทยม

ระบบการสอสารขอมลผานดาวเทยมในธรกจธนาคาร1. เชอมโยงสาขาเพอการ Online สหรบสาขาทตงอย ในทหางไกล

มระบบสอสารพนฐานไมเพยงพอ2. เชอมโยงระบบสอสารจากสาขาเขาศนยระบบคอมพวเตอรโดยตรง3. สอสารผานดาวเทยมมคณสมบตเฉพาะตวทสามารถสงสญญาณ

กระจาย  (Broadcasting) ไปถงผ  ใชงานเปนจนวนมาก ๆไดในเวลาเดยวกน

4. การประยกตใชในระบบเงนฝาก ถอน  โอน ท สาขา5. การประยกตใชในระบบเครองฝากถอนเงนอตโนมต  (“ATM”)

6. การประยกตใชในระบบบรหารงานสาขาและสนกงานอตโนมต7. การประยกตใชในระบบตรวจสอบบตรเครดต  (Credit Card

Authorization) เปนตน

ระบบการส อสารขอมลผานดาวเทยมในธรกจซอขายหลกทรพยระบบส อสารผานดาวเทยมเพ อการซ อขายหลกทรพยท ตลาดหลกทรพย  ประกอบดวยชดจานรบส งสญญาณดาวเทยมพรอมอปกรณ  โดยอปกรณของระบบสถานดาวเทยมจะตอเขากบระบบสอสารและคอมพวเตอรของตลาดหลกทรพย ณ ททการบรษทสมาชก   (“โบรกเกอร”) และสาขาของบรษทสมาชกกจะมจานรบ -สงสญญาณดาวเทยมพรอมอปกรณเชนเดยวกน

เพ อเชอมตอเขาระบบสอสารและคอมพวเตอรของบรษทสมาชก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 98/116

97

รอบร  เร องดาวเทยม

ตลาดหลกทรพยจะรายงานขอมลราคาการซอ-ขายหลกทรพยไปยงบรษทสมาชกรวมทงสาขาของบรษทสมาชก   โดยระบบ  PRS (Price Report-

ing System)

ทใชเทคโนโลยการแพรกระจายขอมลผานดาวเทยม  (Satellite

Data Broadcast) โดยเปนขอมลราคาหลกทรพย ท  งราคาเสนอซ  อราคาเสนอขายและราคาซอขายลาสด  หลงจากนนทางบรษทสมาชกและสาขากจะนขอมลน ไปปรากฎออกบนกระดานอเลกทรอนกส  (Electronic Board)

ใหนกลงทนไดรบทราบความเคลอนไหวของราคาหลกทรพยไดอยางตอเนอง

ประโยชนของระบบสอสารผานดาวเทยมในธรกจคาขายหลกทรพย  1. ชวยใหการสงขอมลขาวสารเปนไปอยางรวดเรวทวประเทศและ

มประสทธภาพ  เชน  สงราคาเสนอซอขายไปสนกลงทนในหองคาตางจงหวดทใหนกธรกจในตางจงหวดหรอพ  นท หางไกลสามารถรบร  ขอมลขาวสารไดรวดเรวพรอม ๆ กนกบนกธรกจในเมองหลวง  เปนการสรางความทดเทยมกนในการรบขอมลขาวสารของประชาชนในประเทศ

2. นกลงทนในหองคาตางจงหวดสามารถซอขายหลกทรพยไดเชน

เดยวกบนกลงทนในกรงเทพ

ระบบการกระจายขาวสารและขอมลผานดาวเทยมขอมลขาวสารท สคญตอเศรษฐกจและขาวสารบานเมองของ

ประเทศไทยไดถกกระจายใหภาพธรกจตาง  ๆ  ไดทราบโดยการสอสารผานดาวเทยม  เชน

1. ระบบบรการขอมลทางดานการเงน  เชน  อตราดอกเบยเงนก  อตราดอกเบยเงนฝากสรปวเคราะหภาวะการเงนจากธนาคารตาง  ๆ  ตลอดจนอตราดอกเบ ยและ อตราซ อขาย

พนธบตรตาง 

ๆ 

เปนตน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 99/116

98

รอบร  เร องดาวเทยม

2. ราคาและขอมลเก ยวกบพชผลเศรษฐกจท สคญของประเทศ เชนขาว  มนสปะหลง ยางพารา  เปนตน

3.

อตราแลกเปลยนเงนตราตางประเทศ 

ทงขอมลปจจบน 

ขอมลยอนหลงสหรบเงนสกลหลก   และอตราซอขายเงนตราลวงหนา4. ขอมลดานพลงงาน   ไดแก  ราคานมนทงขายสงและขายปลก

ดชนตาง ๆ แรธาต ทองค ตลาดซ  อขายสนคาลวงหนา การขนสง  เปนตน

ระบบวด โอคอนเฟอรเรนซ  (Video Conference)

หรอประชมทางไกลดวยภาพผานดาวเทยมสหรบธรกจ

การประชมทางไกลดวยภาพผานดาวเทยมเปนการนระบบสอสารผานดาวเทยมมาใชในการสอสารภาพ  เสยงและขอมล  เพอประโยชนในการประชมทางธรกจหรอสมมนาระยะไกล   ระหวางกลมบคคลทอย ตางสถานทใหสามารถรวมประชมสนทนาโตตอบกนได พรอมท  งเหนภาพผ  เขารวมประชมและยงสามารถแสดงภาพตาง ๆ ประกอบการประชมไดอกดวย  นอกเหนอจากการประชมหรอสมมนาแลว  การประชมทางไกลดวยภาพผานดาวเทยมยงสามารถ

นไปใชในการฝกอบรมการแกปญหาลกคาและชวยสนบสนนการนเสนอสนคาได

ขอดของการประชมทางไกลดวยภาพผานดาวเทยมคอ1. สามารถลดคาใชจายในการเดนทาง คาเบยเลยง คาทพก2.  สามารถประหยดเวลาในการเดนทาง   ทใหสะดวกรวดเรว3.  สามารถใชขอไดเปรยบของการประชมทางไกลดวยภาพผาน

ดาวเทยมเหนอคแขงขนในดานการออกแบบผลตภณฑหรอกลยทธของบรษท  รวมท  งไดรบความคดเหนทสคญตอการปรบปรงและพฒนาไดอยางทนเหตการณ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 100/116

99

รอบร  เร องดาวเทยม

ระบบอนเทอรเนตผานดาวเทยมระบบอนเทอรเนตผานดาวเทยม  เปนการนเทคโนโลยของดาวเทยม

ในยานความถ  Ku-Band มาประยกตใชกบบรการอนเทอรเนต   ชวยใหผใชอนเทอรเนตสามารถเรยกและรบขอมล ภาพ ตลอดจนขอมลมลตมเดยท มขนาดใหญไดในเวลาเพยงไมก วนาทผานเครอขายดาวเทยมถงผ  ใชอนเทอรเนตโดยตรง

ปจจบนอนเทอรเนตมการใชงานอยางแพรหลายและเปนทนยมอยางมากท  งในรปแบบบคคลหรอแบบองคกร ไมวาจะเปนในกล มวยร น กล มคนทงาน  ตลอดจนบรษทหางรานตาง   ๆ  ดวยเหตนเองจงทใหผใหบรการอนเทอรเนตหรอ Internet Service Provider (ISP) ท มอย จนวนมากตองแขงขนกนพฒนาสนคาและบรการของตนใหเปนท พอใจของผใชอนเทอรเนตมากท สดโดยเฉพาะอยางยงในเรองความเรวของการเรยกขอมล

ท  งน  เน องจากการใชอนเทอรเนตผานสายโทรศพทหรอ  Leased Line

มกมขอจกดในการรบ -สงขอมลภาพทมขนาดใหญ  ซงตองใชเวลานานในการดาวนโหลดขอมลภาพ  ดงนนจงไดมการรเรมนระบบเครอขายดาวเทยมมาใชกบระบบอนเทอรเนต  เพราะดาวเทยมเปนส อท สามารถเรยกและรบขอมลขนาดใหญจนวนมากไดเปนอยางด  รวมท  งไมมขอจกดในเร องของระยะทางไมวาผ  ใชอนเทอรเนตจะอย ในพ  นท หางไกลเพยงใดกสามารถเรยกและรบขอมล

จากอนเทอรเนตดวยจานรบสญญาณดาวเทยม

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 101/116

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 102/116

101

รอบร  เร องดาวเทยม

1. ระบบการออกอากาศแบบทวนสญญาณ  หรอTV Distribution, Relay Broadcasting

เปนระบบการออกอากาศท ใชชองสญญาณดาวเทยมในยานความถ C-Band เพอแพรภาพจากสถานแมในกรงเทพสงสญญาณขนไปบนดาวเทยม  จากนนดาวเทยมจะทการขยายสญญาณแลวสงกลบมายงสถานขายในเขตภมภาคสถานขายเหลาน  นกจะสงสญญาณเปนคลนวทย  ผานความถ  VHF

หรอ  UHF ไปสบานเรอนของผรบชมโทรทศนอกทอดหนง   ดงนนการรบชมรายการโทรทศนของประชาชนในตางจงหวดหรอพนทหางไกลจงไมไดรบชมรายการโทรทศนผานดาวเทยมโดยตรง   เพยงแตผชมตามบานตดอปกรณเสาอากาศทตอเขากบเครองรบโทรทศน   เพอรบสญญาณรายการซงถกสงมาจาก

สถานขายในพนทในรปของคลนวทยกสามารถรบชมรายการเพอความบนเทงจากสถานโทรทศนชองตาง ๆ ไดพรอมกบประชาชนท อาศยอย ในเขตเมองหลวง

ท งน การนระบบดาวเทยมมาใชกบการออกอากาศของสถานโทรทศนไดชวยใหเกดประโยชนหลายดาน  เชน

• สถานโทรทศนชองตาง   ๆ  สามารถกระจายสญญาณไปยงทองท

ตาง ๆ  ไดท วถงท  งประเทศ• เปนการชวยลดตนทนและประหยดคาใชจายในการสรางสถาน

ลกขายเพอออกอากาศซ  กลาวคอ  ไมจเปนตองมสถานสงสญญาณเปนจนวนมาก  มแตเพยงสถานรบสญญาณและออกอากาศซ ในบางพ  นท เทาน  นกเพยงพอ  สหรบสถานโทรทศนชองตาง  ๆ ทนระบบออกอากาศแบบทวนสญญาณมาใชในปจจบน

ไดแก 

ชอง 3, 5, 7, 9,

เอนบท 

และไทยพบเอส

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 103/116

102

รอบร  เร องดาวเทยม

2. ระบบออกอากาศโทรทศนโดยตรงส บานเรอน หรอDigital Direct-To-Home (Digital DTH)

เปนระบบทชวยใหผ ชมตามบานสามารถรบชมรายการโทรทศนในรปแบบของการรบสญญาณโดยตรงผานดาวเทยมดวยชองสญญาณในยานความถ เคย-แบนด ซ งผ  ประกอบกจการโทรทศนแบบบอกรบเปนสมาชกหรอเคเบลทวจะสงสญญาณรายการจากสถานแมขายขนสดาวเทยม   จากนนดาวเทยมจะสงสญญาณกลบมายงจานรบสญญาณขนาด   60 ซม. ของผชมตามบานไดพรอมกนทกจดทวประเทศในครงเดยว   ทใหผชมสามารถรบชมรายการดวย

คณภาพของเสยงและภาพท คมชด  ปจจบนบรษท ทร วช นส จกด  (มหาชน)

ไดใชเทคโนโลยระบบการออกอากาศโทรทศนโดยตรงสบานเรอนในการใหบรการแกผชมทเปนสมาชกประโยชนของระบบออกอากาศโดยตรงสบานเรอน

• สามารถสงกระจายรายการไดหลากหลายประเภทมากกวาการสงสญญาณในระบบการทวนสญญาณ

• สามารถนไปพฒนาเปนระบบโทรทศนเพอการศกษาเปนเครอขายเฉพาะกจ  เชน  โครงการโทรทศนเพอการศกษาของกรมการศกษานอกโรงเรยน และกรมสามญศกษา   เปนตน

• สามารถนไปใชงานสหรบการฝกอบรมภายในองคกรตาง  ๆในรปแบบของโทรทศนเพ อการฝกอบรม

• ชวยใหเกดการใชทรพยากรคลนความถไดอยางคมคา

และเปดโอกาสใหคนในทองถนสามารถมสถานโทรทศนสหรบชมชนไดเองในอนาคต

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 104/116

103

รอบร  เร องดาวเทยม

3. ระบบเครอขายโทรทศนทวโลก  (Global Television Network)

คอการนเทคโนโลยท ทนสมยของดาวเท ยมมาใชในกจการ

โทรทศน 

โดยอาศยคณสมบตท สคญของระบบดาวเทยม 

คอความสามารถในการกระจายสญญาณไดอยางกวางขวางภายใตขอบเขตพนทใหบรการของดาวเทยมจากการสงสญญาณในแตละคร  ง  และเมอทการเชอมตอสญญาณกบดาวเทยมหลาย   ๆ  ดวงกจะทใหเกดการสงสญญาณครอบคลมพนทไดท วโลก เชน การถายทอดสญญาณภาพการแขงขนฟตบอลโลก ซ งแมวาจะมการแขงขนอย   ณ  พนทใดพนทหนงของโลกในขณะนนกตาม   แตกสามารถกระจายสญญาณภาพใหผคนทวโลกไดรบชมพรอม   ๆ  กนจากการเชอมตอสญญาณของระบบดาวเทยมหลาย  ๆ ดวง

ดงนนแนวคดการกระจายสญญาณโทรทศนใหครอบคลมทวโลกดวยเครอขายดาวเทยมจงถกนมาพฒนาเปนระบบเครอขายโทรทศนทวโลกซ งหลายประเทศนมาใชประโยชนในการถายทอดสญญาณโทรทศนประจชาตและสงไปยงกลมผชมเชอชาตเดยวกนทยายถนฐานไปอาศยอยในประเทศตาง  ๆ  ทวโลก   หรอองคกรทตองการถายทอดรายการเพอประโยชน

ทางการศกษา ศาสนา หรอทางธรกจ  เปนตน

ระบบเครอขายโทรทศนท วโลก

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 105/116

104

รอบร  เร องดาวเทยม

  ท  งน  การท เครอขายโทรทศนท วโลกตองใชเทคนคในการสงตอสญญาณจากดาวเทยมดวงหนงไปยงดาวเทยมอกดวงหนงเพอใหสามารถสงสญญาณ

รายการโทรทศนครอบคลมพนททวโลก 

เนองจากดาวเทยมแตละดวงมบรการครอบคลมพนทเฉพาะบางสวนของโลกเทานน ขนอยกบตแหนงวงโคจรของดาวเทยมวาลอยอยเหนอบรเวณสวนใดของโลก  ประกอบกบโลกเปนรปทรงกลมคลายผลสมจงทใหดาวเทยมไมสามารถใหบรการครอบคลมทงโลกได

ในการรบชมรายการจากเครอขายโทรท ศนทวโลก ผ  ชมจะตองตดตงจานรบสญญาณซ งตอเขากบเคร องรบโทรทศนเพ อรบสญญาณรายการท ถกสงมาจากดาวเทยมในรปของสญญาณดจตอล  อาจเปนสญญาณยานความถซ -แบนดหรอเคย-แบนด ข  นกบประเภทของชองสญญาณของดาวเทยมแตละดวง

สหรบประเทศไทยมการนระบบเครอขายโทรทศนทวโลกมาใชในการออกอากาศรายการโทรทศน  โดยมบรษท ไทยคม จกด (มหาชน) เปนผ  รเร มนระบบดงกลาวมาใหบรการแกสถานโทรทศนในลกษณะของการใหบรการแบบครบวงจรนบต  งแตการสงสญญาณโทรทศนดวยชองสญญาณของดาวเทยมไทยคม  รวมทงบรการจดหาดาวเทยมดวงอนเพอใหมการเชอมตอสญญาณ

โทรทศนออกอากาศไปยงผชมไดทวโลกปจจบนสถานวทยโทรทศนกองทพบก   (ททบ. 5) ภายใตโครงการ

โทรทศนดาวเทยม  (Thai TV Global Network : TGN) ไดใชระบบเครอขายโทรทศนในการถายทอดสญญาณรายการโทรทศนไปยงผชมชาวไทยทอาศยอย ทวปเอเชย ยโรป ออสเตรเลย แอฟรกา และประเทศสหร ฐอเมรกา  ท  งน  ระบบเครอขายโทรทศนท วโลกท โครงการโทรทศนดาวเทยมของททบ. 5 ใชงานอยน  

ไดใชดาวเทยมในการสงสญญาณจนวน   4 ดวง  ไดแก  ดาวเทยมไทยคม  5ดาวเทยม Hotbird 4 ดาวเทยม PAS 8 และดาวเทยม Telstra 5

การศกษาทางไกลผานดาวเทยมเนองจากระบบการออกอากาศโทรทศนโดยตรงสบานเรอน  (Digital

Direct-To-Home : DTH) เปนระบบทสามารถถายทอดสญญาณรายการ

โทรทศนจากสถานแมขายสงตรงไปยงผ  ชมท วประเทศไดในการสงสญญาณผานดาวเทยมเพยงครงเดยว   ทใหผรบชมรายการในระบบออกอากาศโทรทศน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 106/116

105

รอบร  เร องดาวเทยม

โดยตรงส บานเรอนสามารถชมรายการไดพรอมกนทกจดท วประเทศเพยงแคตดต  งอปกรณรบสญญาณดาวเทยม  ไดแก จานรบสญญาณดาวเทยมขนาด  60 ซม.

และอปกรณแปลงสญญาณเทานนดวยคณสมบตขางตนของระบบออกอากาศโทรทศนโดยตรงสบานทใหมการนระบบดงกลาวมาประยกตใชในการพฒนาการศกษาของประเทศไทยในปจจบน น นคอระบบการศกษาทางไกลผานดาวเทยม  ท  งน  เพราะระบบการออกอากาศโทรทศนโดยตรงผานดาวเทยมชวยใหคนไทยไมวาจะอยในพ  นทหางไกลเพยงใดกสามารถไดรบโอกาสทางการศกษาอยางเทาเทยมกนกบคนทอาศยอยในเมองหลวง   เนองจากมการถายทอดสญญาณรายการเพอการศกษาผานดาวเทยมไปยงประชาชนในพนทหางไกล

ระบบออกอากาศรายการโทรทศนโดยตรงส บานเรอนถกนมาประยกตใชกบการเรยนการสอนทางไกลไดอยางเหมาะสมเนองจาก

1. ระบบส อสารผานดาวเทยมมความสามารถในการสงสญญาณไปยงสถานผรบปลายทางไดเปนจนวนมากพรอม  ๆ  กน

2. ความคลองตวในการถายทอดการสอนจากสถานท ต าง   ๆ

เนองจากสามารถใชรถถายทอดสญญาณภาพผานดาวเทยมซงเคลอนทไดสะดวกและรวดเรว

3. ระบบการเรยนการสอนทางไกลผานดาวเทยมชวยใหครผสอนสามารถทการสอนเพ ยงครงเดยวใหแกนกเรยนจนวนมากทวประเทศไดอยางมประสทธภาพและอย ในมาตรฐานเดยวกน  โดยนกเรยนในทองถ นอ นกสามารถไดรบความรทดเทยมกบนกเรยนทอยในกรงเทพฯ   เชนเดยวกน

เพราะไดรบการสอนจากครผสอนคนเดยวกนกบนกเรยนในกรงเทพฯ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 107/116

106

รอบร  เร องดาวเทยม

สหรบประเทศไทยมหนวยงานของภาครฐท ดเนนโครงการการเรยนการสอนทางไกลผานดาวเทยม   ไดแก  กรมการศกษานอกโรงเรยน

และกรมสามญศกษา 

ภายใตสงกดกระทรวงศกษาธการกรมการศกษานอกโรงเรยน

กระทรวงศกษาธการและมลนธไทยคมไดรวมลงนามความรวมมอในการดเนนโครงการการศกษาทางไกลผานดาวเทยมเม อป พ.ศ. 2537 โดยมลนธไทยคมไดบรจาคชองสญญาณดาวเทยมไทยคมยานความถเคย-แบนดสหรบออกอากาศรายการโทรทศนเพอการศกษาโดยไมมโฆษณาตลอด   24

ชวโมง   รวมทงสนบสนนชดอปกรณรบสญญาณดาวเทยมเพอตดตงใหแกสถานศกษาจนวนหนงดวย

โครงการการศกษาทางไกลผานดาวเทยมมระยะเวลาโครงการ   5 ปตงแตป  2537 - ป  2542 โดยกระทรวงศกษาธการไดมอบหมายใหกรมการศกษานอกโรงเรยนรบผดชอบดเนนโครงการ  โดยมศนยเทคโนโลยทางการศกษากรมการศกษานอกโรงเรยนรบผดชอบการผลตและออกอากาศรายการ

โทรทศนเพ อการศกษาของสถานวทยโทรทศนเพ อการศกษากระทรวงศกษาธการ หรอ ETV (Educational Television) ดวยเทคนคของระบบการออกอากาศโทรทศนโดยตรงสบานเรอนหรอ Digital DTH ผานดาวเทยมไทยคม  2

ไปยงจานรบสญญาณของสถานศกษาและผ  ชมทางบาน  ETV เร มออกอากาศเสรมหลกสตรการศกษานอกโรงเรยนและการศกษาตามอธยาศยสหรบประชาชนมาต  งแตวนท  12 สงหาคม 2537 โดยออกอากาศทกวน เวลา 08.00-20.00 น.

กรมสามญศกษากรมสามญศกษารวมมอ

กบรองเลขาธการพระราชวงกจกรรมพเศษ  นายขวญแกว   วชโรทย   จดโครงการการศกษาสายสามญดวยระบบ

ทางไกลผานดาวเทยมเพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอย หว

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 108/116

107

รอบร  เร องดาวเทยม

เนองในมหามงคลวโรกาสทรงครองราชยปท  50 (พ.ศ. 2538) และถวายเปนพระราชกศลแดสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนนในวโรกาสเดยวกน

โครงการดงกลาวนเร มดเนนการโดยใหโรงเรยนไกลกงวล 

หวหน 

จงหวดประจวบครขนธ  เปนแมขายถายทอดการเรยนการสอนในระดบช  นมธยมศกษาปท  1 - มธยมศกษาปท  6 กระจายสญญาณตอไปยงโรงเรยนตาง ๆ ท วประเทศ

หลกสตรการศกษาสายสามญมต  งแตระดบชนมธยมศกษาปท   1 - 6

ทกรายวชา  ซงออกอากาศตามชนเรยนระหวางวนจนทร   - วนศกร  เวลา8.00-16.00 น. เนอหาหลกสตรวชาชพของโรงเรยนอาชวศกษาและสถาบน

เทคโนโลยราชมงคล ออกอากาศหลงจากจบรายการชนเรยนปกต  คอระหวางเวลา 16.00 - 20.00 น. นอกจากจะแพรภาพรายการหลกสตรวชาชพแลวยงมรายการการเรยนการสอนภาษาตางประเทศ  เชน  องกฤษ  จน ญป น ฝร งเศส

ดาวเทยมสรวจทรพยากรเพอการพฒนาประเทศประเทศไทยไดเขารวมโครงการสรวจทรพยากรธรรมชาตดวย

ดาวเทยมขององคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหร ฐอเมรกา  (NASA)

ตามมตคณะร ฐมนตรเมอเดอนกนยายน  พ.ศ. 2514 ใหแตงต  งคณะกรรมการแหงชาตวาดวยการประสานงานการสรวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมและหอปฏบตการลอยฟา  ซงประกอบดวยกรรมการจากหนวยราชการตาง   ๆทเกยวของมหนาทในการกหนดนโยบาย  วางแผน ประสานงานเกยวกบการสรวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมของประเทศไทย   ตลอดจนสงเสรม

สนบสนนอปกรณและการฝกอบรมเพอเสรมสรางบคลากรในดานการจดการทรพยากรตาง  ๆ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 109/116

108

รอบร  เร องดาวเทยม

รวมถงไดแตงตงคณะอนกรรมการตาง ๆ อาท คณะอนกรรมการวางแผนและตดตามผล  คณะอนกรรมการเกษตร ปาไมและการใชท ดน  คณะอน

กรรมการธรณวทยา 

อทกวทยา 

สมทรศาสตรและสงแวดลอม 

คณะอนกรรมการประสานงานการจดตงสถานรบสญญาณจากดาวเทยมสรวจทรพยากรและคณะอนกรรมการวเคราะหขอมลดวยคอมพวเตอร   เพอปฏบตงานและประสานงานการนขอมลจากดาวเทยมสรวจทรพยากรไปประยกตใชในดานตาง ๆ  เพ อเปนขอมลพ  นฐานในการพฒนาประเทศอยางกวางขวางและเปนผลดเชน ปาไม ท ดนการเกษตร ธรณวทยา อทกวทยา สมทรศาสตร และส งแวดลอม

ท งน ดาวเทยมท ประเทศไทยใชในโครงการสรวจทรพยากรธรรมชาตภายในประเทศ ประกอบดวย ดาวเทยมแลนดแซท  1 (LANDSAT-1)

ดาวเทยมสปอต (SPOT) และดาวเทยมมอส 1 (MOS-1)

การสรวจระยะไกล  (Remote Sensing)

ดาวเทยมจะทหนาทถายภาพโลกจากมมสงภายนอกโลกและสงสญญาณภาพกลบมาทใหเหนพนทโลกเปนบรเวณกวาง   มประโยชนในการ

นมาใชเพอตความและวเคราะหหาขอมลเกยวกบทรพยากรธรรมชาตตาง   ๆทมอยในโลกน  รวมถงสามารถใชในการสรวจสภาพความเปลยนแปลงของสงแวดลอมทเกดขนในแตละชวงเวลาดวย  โดยจะไดผลการสรวจในรปของแผนท  (Cartography) ซงสามารถนมาศกษาคนควา  วจย   วเคราะหและประเมนผล  เพ อหาขอมลสหรบใชในการพจารณากหนดนโยบายหรอวางแผนการดเนนงานใหไดรบผลสเรจตรงตามสภาพความเปนจรงในภม

ประเทศตอไปไดปจจบนวทยาการสาขาตาง  ๆ  ไดมการนขอมลการสรวจระยะไกลมาใชประโยชนในการสรวจทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดานตาง   ๆดงตอไปน  

ปาไม เราสามารถใชวธการสรวจระยะไกล  (Remote Sensing) ทเปน

อปกรณตดไปกบดาวเทยมเพ อบนทกขอมลเกยวกบพนทปาไมแลวนกลบมา

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 110/116

109

รอบร  เร องดาวเทยม

วเคราะหในภายหลง   ซงมประโยชนในการนขอมลทบนทกไดนนมาเปรยบเทยบกบขอมลใหมในเวลาทเปลยนไป  จะทใหทราบความแตกตางหรอ

สามารถวเคราะหความเปลยนแปลงทเกดขนได 

โดยจากผลการสรวจและเกบขอมลจากดาวเทยมพบวาพ  นท ปาไมท วประเทศในป 2516 มมากถงรอยละ43.20 ของพ  นท ประเทศ แตพอถงป 2532 กลบเหลอเพยงรอยละ 27.95 เทาน  นนอกจากน  ระบบรโมทเซนซ งบนดาวเทยมยงสามารถนมาใชศกษาและตดตามการเปลยนแปลงพนทปาไม  โดยเฉพาะปาตนนลธาร  การจแนกชนดของปา(Forest Types) เชน ปาชายเลน  (Mangrove Forest) สรวจหาพ  นทปาอดมสมบรณและปาเสอมโทรมทวประเทศ  ศกษาไฟปา หาพนทเหมาะสหรบการปลกสรางสวนปาทดแทนบรเวณทถกบกรก   เปนตน

ทงนกรมปาไมไดนขอมลจากดาวเทยมไปใชศกษาหาพนทชนดของปาไมทวประเทศและตดตามการเปลยนแปลงของพนทปาไม   โดยเฉพาะพนท ปา ตนนลธาร การสรวจหาพนทปาไมทอดมสมบรณ  รวมท  งปาเส อมโทรมท วประเทศ  การใชภาพดาวเทยมเพ อการศกษาหาบรเวณพ  นท ท ควรปลกสวนปาทดแทนบรเวณปาทถกบกรกทลาย   การศกษาหาสภาพการเปลยน

แปลงจากการใชประโยชนพ  นท ปาไมทก ๆ ระยะ 3 ป

การเกษตรวธการสรวจระยะไกลผานดาวเทยมยงสามารถนมาศกษาหาพนท

เพาะปลกของพชเศรษฐกจท สคญไดอกดวย  ไมวาจะเปนการศกษาพ  นท เพาะปลกขาวนาป ขาวนาปรง สวนยางพารา  สบปะรด  ออย และขาวโพด  เปนตน

นอกจากน  ยงนไปใชสรวจตรวจสภาพของพชท ปลก การเปล ยนแปลงบรเวณเพาะปลกพชเศรษฐกจ ตลอดจนการกหนดพนททมศกยภาพทางการเกษตรการใชขอมลจากดาวเทยมดานการเกษตร สวนใหญใชศกษาหาพ  นท 

เพาะปลก  ความชนในดน  การเปลยนแปลงพนทเพาะปลกพชเศรษฐกจ  การประเมนความเสยหายจากศตรพช  การคาดคะเนผลผลต  เปนตน  ซงตองเปนขอมลททนเหตการณและมความตอเนอง  ประกอบกบดาวเทยมแลนดแซท   1

ดาวเทยมสปอต 

และดาวเทยมมอส  1

สามารถใหขอมลทมรายละเอยดสงจงเปนการเพมประสทธภาพในการใชขอมลจากดาวเทยมมากยงขน

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 111/116

110

รอบร  เร องดาวเทยม

กรมวชาการเกษตร   สนกงานเศรษฐกจการเกษตร   และสนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต   ไดนขอมลดาวเทยมไปใชประโยชนในโครงการ

ตาง 

ๆ 

เชน 

การใชภาพจากดาวเทยมแลนดแซทตดตามการเปล ยนแปลงของพ  นทนาขาวภาคกลาง  ศกษาหาผลผลตขาว  การสรวจพนทปลกยางพาราของประเทศไทย   การศกษาความเปนไปไดของการประมาณพนท เพาะปลกปาลมนมนในบรเวณภาคใต

การใชทดนการสรวจระยะไกลผานดาวเทยม สามารถชวยใหเราศกษาการเปล ยน

แปลงการใชประโยชนทดนวาเปนไปในรปแบบใด  เชน  การทเกษตรกรรมเหมองแร  การกอสรางอาคารทอย อาศย   สรวจและวางแผนการใชท ดนการจแนกความเหมาะสมของดน (Land Suitability) ตลอดจนการจดทแผนท แสดงขอบเขตการใชทดนแตละประเภท   ซงมการเปลยนแปลงรวดเรวตามฤดกาลและสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

ดวยเหตท การใชท ดนของประเทศไทยไดมการเปล ยนแปลงอย เสมอ ๆ

โดยมการกหนดลกษณะการใชทดนวาควรเปนไปในรปแบบใด   เชน  การเกษตรกรรม  กอสรางอาคารบานเรอน  หรอจดสรางสถานทพกผอนหยอนใจเปนตน  ดงน  นขอมลจากดาวเทยมจงถกนมาใชโดยกรมพฒนาทดนเพ อการศกษาและวเคราะหการเปลยนแปลงสภาพการใชทดน  ตลอดจนจดทแผนทแสดงขอบเขตการใชทดนแตละประเภท  การนขอมลจากดาวเทยมมาใชทงวธการแปลดวยสายตาและการวเคราะหดวยคอมพวเตอรชวยใหประหยดเวลา

และลดอตรากลงคนในการทงานอกดวยตวอยางโครงการดานการใชท ดน  ไดแก การศกษาการใชท ดนจงหวดนราธวาสโดยการวเคราะหขอมลจากดาวเทยมดวยคอมพวเตอร  การประเมนการชะลางพงทลายของดนบรเวณบางสวนของพนทลมนจงหวดเชยงใหมโดยใชขอมลจากดาวเทยมแลนดแซท  และดาวเทยมสปอต

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 112/116

111

รอบร  เร องดาวเทยม

ธรณวทยาและธรณสณฐานเราสามารถใชประโยชนจากดาวเทยมในการถายภาพระยะไกล

เพ อศกษาสภาพภมประเทศและนมาจดทแผนท ภมประเทศ 

แผนท ธรณวทยาหรอนมาใชตรวจสอบสภาพธรรมชาตของดน หน และบรเวณเกดแผนดนไหวรวมถงโครงสรางทางธรณวทยาของประเทศไทยซงเปนขอมลพ  นฐานสนบสนนในการพฒนาประเทศดานอน   เชน  การหาแหลงแร  แหลงเชอเพลงธรรมชาตแหลงนบาดาล การสรางเข อน  เปนตน

อทกวทยาดวยระบบการสรวจระยะไกลผานดาวเทยมซงจะมการสงคลน

พลงงานแมเหลกไปกระทบกบผวน เพ อศกษาความเปล ยนแปลงตาง ๆ  ท เกดข  นเราสามารถนมาใชวเคราะหถงแหลงน ท  งบนบก ในทะเล น บนดนและน ใตผวดน  ซงรวมไปถงแหลงปรมาณ คณภาพการไหลการหมนเวยน  ตลอดจนองคประกอบอ น ๆ  ท สมพนธกบน  การตดตามประเมนผลการบรงรกษาระบบและการจดสรรน ของโครงการชลประทานตาง ๆ  สรวจบรเวณท ราบท จะเกด

นทวมและสภาวะนทวม

สมทรศาสตรระบบการสรวจระยะไกลผานดาวเทยมยงชวยในเร องการศกษาเก ยว

กบการไหลเวยนของนทะเล   ตะกอนในทะเล  และคณภาพของนบรเวณชายฝ ง  เชน การแพรกระจายของตะกอนแขวนลอยท เกดจากกจกรรมเหมองแร

ในทะเล  นอกจากนยงไดศกษาการแพรกระจายของตะกอนบรเวณปากแมน ตาง ๆ ของอาวไทย  ตลอดจนการพงทลายของชายฝ งทะเลไดอกดวยสนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตไดศกษาเกยวกบตะกอนใน

ทะเลและคณภาพของนบรเวณชายฝง  โดยสงเกตจากระดบความขนของนซงปรากฎในภาพจากดาวเทยมแลนดแซท  โครงการทศกษาไดแก  การแพรกระจายของตะกอนแขวนลอยบรเวณรอบเกาะภเกตซ งเปนบรเวณท ทเหมองแรดบก

จากเทคนคการเนนภาพจากดาวเทยมทใหแยกระดบความขนของตะกอนได

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 113/116

112

รอบร  เร องดาวเทยม

 ภยพบตธรรมชาตประเทศไทยมกประสบปญหาเกยวกบอบตภย   เชน  อทกภยและ

วาตภยเสมอ 

ๆ 

ภาพจากดาวเทยมชวยในการตดตามและประเมนผลเสยหายเบ  องตนเก ยวกบอบตภยตาง ๆ  เชน อทกภยท  จ.นครศรธรรมราช  เม อป  2531

และวาตภยท  จ.ชมพร  เมอป  2532 เปนตน  ระบบการสรวจระยะไกลผานดาวเทยมประกอบกบการเกบภาพถายจากดาวเทยมจะชวยทใหเราไดทราบขอบเขตบรเวณทเกดอบตภยไดอยางรวดเรว   ซงสามารถใชในการวางแผนการชวยเหลอและฟนฟตอไป

วางผงเมองเราสามารถใชดาวเทยมในการถายภาพจากระยะไกลเพ อใชมา

เปนขอมลในการวางผงเมองของชมชนท อยในเมองใหญ และหม บานท อยใกลพ  นท ปาไม  การวางแผนสรางสะพาน  แหลงชมชนแออด  การพฒนาเมองเกาการกอสรางเมองใหม  และการเคลอนยายเมองทมความแออดไปอยในทแหงใหม  ตลอดจนการออกแบบถนนหนทาง   ไฟฟา  ประปา  และระบบ

สาธารณปโภคตางๆ  ใหเหมาะสมได

การประมงระบบการสรวจระยะไกลผานดาวเทยมยงสามารถนมาใชในการ

สรวจหาพ  นทเพาะเลยงสตวนประเภทตาง ๆ  การหาแหลงปะการงใตทะเลรวมทงศกษาพฤตกรรมของการอพยพและการยายถนฐานของสตวน

สงแวดลอมเราสามารถนระบบการสรวจระยะไกลผานดาวเทยมมาใชใน

การตรวจสอบนเสยทไหลลงสแมนลคลอง  ตรวจสอบบรเวณทครอบคลมดวยควนพษ  ตรวจสอบดผลเสยทเกดจากสงแวดลอมเปนพษ

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 114/116

113

รอบร  เร องดาวเทยม

การทแผนทภาพจากดาวเทยมเปนภาพท ทนสมยท สด สามารถนไปแกไขแผนท

ภมประเทศไดอยางรวดเรว มความถกตองและเปนทยอมรบ  ทใหเราทราบลกษณะภมประเทศทเปลยนแปลงไป   ตลอดจนเสนทางคมนาคมหรอสงกอสรางทเกดใหม   ทใหไดแผนทท ทนสมยเพอการวางแผนทรวดเรวและถกตองยงขน

ประเทศไทยไดนขอมลจากดาวเทยมสรวจทรพยากรมาใชในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมเปนเวลานานแล ว และไดสรางองคกรและบคลากรมากพอสมควรในการนเทคโนโลยนมาใชอยางมประสทธผล  การมสถานรบ

สงสญญาณภาคพนดนจากดาวเทยมยอมเปนขอไดเปรยบอยางยงสหรบประเทศไทยในการถายทอดเทคโนโลยจากตางประเทศ  และในการใชประโยชนจากดาวเทยมสรวจทรพยากรแตละดวงลวนมสมรรถนะการถายภาพทมรายละเอยดสงเทยบเทารปถายทางอากาศยอมเปนตวสคญทกอใหเกดการใชประโยชนอยางกวางขวางยงขน   โดยเฉพาะในดานการวางแผนการใชทดน  การจดการปาไม   การประเมนพนทเพาะปลก   และการพยากรณ

ผลผลตทางการเกษตร  เปนตนอยางไรกตาม  ขอมลจากดาวเทยมสามารถนมาผสมผสานกบขอมลอ น  เชน รปถายทางอากาศ แผนท ภมประเทศ ขอมลจากการสรวจภาคพนดน  ฯลฯ  ในลกษณะระบบสารเทศภมศาสตรเพอใหไดประโยชนเตมท  ซงขณะนไดมการพฒนาระบบดงกลาวขนไปในประเทศทพฒนาแลวแตการพฒนายงไมหยดยง   ประเทศไทยจงควรมการวจยและพฒนาระบบนให

เหมาะสมกบประเทศไทยโดยเฉพาะ  และยงมการสนบสนนรวมท  งการรวมมอจากหนวยงานตาง ๆ อยางเตมทแลว ประเทศไทยกพรอมท จะกาวไปขางหนาดวยความมนคงในการใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสด

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 115/116

114

รอบร  เร องดาวเทยม

ดาวเทยมอตนยมวทยาเพอการพฒนาประเทศในประเทศของเรานนมเครองรบภาพดาวเทยมอตนยมวทยาเปน

เคร องแรกเม อป พ.ศ. 2513 นบเปนเวลากวา  30 ปแลวท มการดเนนงานมาอยางตอเน องและเทคโนโลยดานน  ยงคงพฒนาตวเองไปใหทนกบเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอรทพฒนาไปอยางไมสนสด

ดาวเทยมประเภทนสามารถสงขอมลทางภาพถายและสญญาณส พ  นดนเปนระยะ ๆ  ทใหสามารถตดตามดลกษณะของเมฆ  ตรวจการแผรงสของดวงอาทตย  วดอณหภมบนโลกหรอชนบรรยากาศ   ซงขอมลเหลานนกพยากรณอากาศจะนมาวเคราะหเพอรายงานสภาพอากาศและพยากรณอากาศใหประชาชนไดทราบ

หนงสออางอง

ดาวเทยมประเภทตางๆดร.ดาราศร  ดาวเรอง, รโมทเซนซ งพ นฐาน , กรงเทพ :

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกส และคอมพวเตอร, 2533

8/19/2019 Knowledge of the Satellite

http://slidepdf.com/reader/full/knowledge-of-the-satellite 116/116

หนงสออางอง

ดาวเทยมประเภทตางๆดร.ดาราศร ดาวเรอง, รโมทเซนซ งพ  นฐาน, กรงเทพ:

ศนยเทคโนโลย อเลกทรอนกส และคอมพวเตอร, 2533

http://www.rs/.psu.ac.th/rs/ref.html

http://www.depq.go.th/Remote_Sensing/index.html

การสงดาวเทยมขนสวงโคจรคางฟาhttp://www.spaceboy.nasda.go.jp/note/Rocket/E/Roc_e.html

ปรากฎการณท มผลกระทบกบดาวเทยมJames Martin, “Communications Satellite Systems,”

Prentice-Hall Inc, 1978

Wilbur L. Pritchard, Henri G.Suyderhoud, Robert A Nelson,

“Satellite Communication System Engineering,”

Prentice-Hall Inc., 1993