i

Kagawaran ng Edukasyon

Republika ng Pilipinas

2

Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang na

inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at

pribadong paaralan, kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat

namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na

mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng

Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Music, Art, Physical Education

and Health

Kagamitan ng Mag-aaral Waray

ii

Music, Art, Physical Education and Health – Ikalawang Baitang Kagamitan ng Mag-aaral sa Waray Unang Edisyon, 2013 ISBN: 978-971-9601-45-6

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng Batas Pambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa ano mang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulot ng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sa pagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon.

Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsikapang mahanap at mahingi ang pahintulot ng mga may karapatang-ari upang magamit ang mga akdang ito. Hindi inaangkin ni kinakatawan ng mga tagapaglathala (publisher) at may-akda ang karapatang-aring iyon. Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC Pangalawang Kalihim: Yolanda S. Quijano, Ph.D.

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral

Mga Consultant: Gaudencia J. Alfafara (Music); Rogelia K. Firmo (Art); Dr. Editha P. Jacer (P.E.); at Belen P. Hipe (Health)

Mga Manunulat: Ma. Cristy Lyn G. Meracap, Myra L. Pilpa, Rachael Jao-Floralde, at Norma Q. Caspe (Music); Gloria R. Pagunsan, Ma. Nimfa L. Lacdao, Manuelita A. Barbosa, at Josefina A. Rocha (Art); Francie T. Surio, Paulina D. Gabon, Maria Fe G. Moraleta, at Maria Evelyn M. Labian (P.E.); and Rowena T. Vacal, Edna R. Suarez, Ma. Orange Lanie A. Maestre, at Tarah R. Marfori (Health)

Mga Patnugot: Marlou D. Camposano (Music); Louie G. Limpoco (Art); Mark Chester Anthony G. Tamayo (P.E.); at Harvie D. Villamor (Health)

Graphic Artists: Mercedita S. Garcia (Music); Jerry C. Cebillos (Art); Jennifer C.

Babiano (P.E.); at Jocelyn D. Gracioso (Health)

Naglayout: Veronica N. Enriquez (Music); Rafael L. Mortega (Art);

Geraldine M. Gomez (P.E.); Elvira M. de Leon (Health) at

Joselito B. Asi (IMCS)

Inilimbag sa Pilipinas ng Rex Book Store, Inc.

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat

(DepEd-IMCS)

Office Address: 2nd

Floor Dorm G, PSC Complex, Meralco Avenue

Pasig City, Philippines 1600

Telefax: (02) 634-1054 o 634-1072

E-mail Address: imcsetd@yahoo.com

iii

LISTAHAN HAN PAG-ARADMAN

Music, Art, Physical Education and Health

Music

Unit 1: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 Associate visual images with sound and

silence on responding to the beat.

3

2 Clap, tap, chant, walk, and play musical

instruments, in response to sound with

correct rhythm in:

- a group of 2s

- a group of 3s

- a group of 4s

6

3 Identify the pitch of tones as high, low,

higher or lower

7

4 Identify musical lines as similar or

dissimilar through simple visuals or art

works.

8

5 1. Sing a song using appropriate

breathing.

2. Show proper posture in singing the

national anthem.

3. Manifest love of country

11

6 Distinguish loud, medium, and soft in

recorded music

12

7 Replicate loud and soft music vocally or

with instruments.

14

iv

Unit 2: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 A. Imitate and replicate simple series of

rhythm

B. Clap, tap, and play improvised

musical instruments in response to

rhythm

C. Show enjoyment through body

movements

17

2 A. Identify the pitch of tones

B. Respond to pitch of tones through

body movements, singing and

playing

C. Shows enthusiasm in doing the

activity.

19

3 Demonstrate high and low tones through

singing and playing musical instruments

21

4 A. Identify the beginning and

ending of a song

B. Sing the beginning and ending of a

song and interpret through

movements.

23

5 A. Identify the sources of sounds

B. Produce the sounds heard by

imitating the sound

C. Appreciate sounds of nature

26

6 Interpret through movements the

dynamics of a song

28

7 A. Demonstrate different tempo through

varied movements

B. Respond to different tempo through

varied movements or dance.

C. Show understanding of tempo

through body movements.

30

v

Unit 3: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 Create simple ostinatos. 32

2 Sing with correct pitch. 39

3 Indicate repeated musical

passages through movements.

43

4 Replicate the sounds from

different sources and associate

them with body movements.

46

5 Associate sounds of animals to

dynamics.

51

6 Mimic animal movement to

identify tempo variation horse-

fast , man walking – moderate,

carabao – slow.

57

vi

Unit 4: Rhythm

Lesson Topics Pages

1 Play simple ostinato on available

instruments or other sources.

Participate actively in performing the

activities.

64

2 Illustrate the melodic contour through:

Writing melodic tones in the air.

Line notation

70

3 Echo repetitions of musical lines.

Repeat the designated musical lines

77 4 Identify common musical instruments by

sound and sight.

80 5 Use terms soft and softer; loud and

louder to identify dynamics

Values Integration:

Respect other people.

84

6 Respond to the different tempo through

varied movements.

Values Integration: Love For Music

90

7 Identify musical density using recorded

music.

Distinguish the thinness and thickness of

musical sounds.

Values Integration:

Show love and appreciation for music

and its accompaniments.

93

vii

Art

Yunit 1: Pagdrowing

Leksiyon Ulohan

Paypay

1-2 Porma han Nawong han Tawo 96-100

3-4 Porma Han Lawas

Pagpalutop han Porma han Lawas

101-102

5-6 Pagdrowing hin Paborito nga Utanon 103

7-8 Pagdrowing hin Paborito nga Tanom

Pagdrowing hin Usa nga Butang

104-105

9-10 Pagdrowing hin mga Makaruruyag

nga Lugar

106

Yunit 2: Pagpintar

Leksiyon Ulohan

Paypay

1-3 Paghatag hin Importansiya han

Hinimo ha Dagat

109-110

4-5 Pagdrowing hin mga inuukyan han

mga Hayop ha Dagat

111-112

6-7 Mural nga Himo ha Kagurangan 113-117

8-9 Tulo ngan Magkalainlain nga Porma

han Paghimo han Traysikol ngan

Awto

118-119

viii

Yunit 3: Pag-imprinta

Leksiyon Ulohan Paypay

1-3 Pag-imprinta Gamit an Natural

nga Butang

122-127

4-5 Imprinta ha Tiagaman na Libro

putos han Libro ngan

Kwaderno

128-130

6 Imprinta para Utlanan han

Disenyo ha Sulod Eskwelahan

131

7 Paghimo han Kard Gamit an

Magkalainlain nga

Makaruruyag nga Imprinta

132-133

8 Imprinta ha Kahon 135-137

9 Pagpapakita 138-142

Yunit 4: 3-D Iskultura

Leksiyon Ulohan Paypay

1-2 Paggamit hin Utro han mga

Butang nga Iharapil

145

3-4 Paghimo hin Banog-Banog 146-149

5-7 Diorama: Porma han Lawas

han Hayop Gamit an

Lutak/Lagay

150-152

8-10 Diorama: Porma han

Tawo/Bunga/Utanon ngan

Daba Gamit an Lutak/ Lagay

153-161

ix

Physical Education

Yunit 1: Mga Porma Han Lawas Ngan Gios

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Balanse ngan Diri Balanse nga

mga Gios Gamit an mga Parte

han Lawas

165-166

Balanse o Diri?

2 Mga Gios ngan Kiwa han Lawas 167

Paggrupo han mga Gios

3 Mga Gios nga Nasubay han

Rhythm

168

Paggios Base han Tukar

4 Line Relays 169

Tama o Diri?

5 Circle Relay 170

Oo o Diri ?

6 Shuttle Relay 171

Mga Pahamtang

7 Tama nga Postura han

Paglingkod

172

Oo, Danay, Diri

8 Tama nga Postura han Paglakat 173

Tama nga Paglakat

9 Tama nga Postura han Pagtindog 174

Tama nga Pagtindog

x

Yunit 2: May Mga Ritmo Ngan Gios Ha

Edukasyon Panlawas

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Pagbakingking 178

Bakingking

2 Paglakbang 179-180

Obstacle Leaping Relay

3 An Eksakto nga Paglukso 181

Pilia ngan Lidongi

4 Tama nga Paglukso ngan

Pagkingking

182

Mulay nga Lukso ngan Kingking

5-6 Simple nga Folk Dance ngan

may Ritmo nga Ehersisyo

183

Paggamit hin Hula Hoop

7 Pasapasahay ngan Rumbaay 184

Partner Relay

8 Rumbaay han Grupo 185-186

Tama nga Pamatasan ha Grupo

Oo o Diri

9 Tama nga Pamostura han Lawas 187

Hain an Tinuod nga Pahayag

10 Tama nga Pamostura 188

Tama nga Pamostura

xi

Yunit 3: Mga Gios Pampakusog Han Lawas

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Pagbag-o han Kalaksi 192-195

Ano an Angay Buhaton

Tama ba o Diri

Rumbaay hin Kalaksi

2 Pagbag-o han Direksiyon 196-197

Tama ba o Diri

Mga Nakakaapekto han Gios

3 Pag-itsa han Bola 198

Pagbiling han mga Pulong

4 Pagsalo han Bola 199

Pagsalo han Bola ngan Iba pa

5 Rhythmic Routines 200-202

Mga Gamit ha Rhythmic Exercises

Praktis Gamit an Ginhimo nga

Flaglets

6 Ordinaryo nga Folk Dance 203

Kaya o Nabubuhat ko

7 Pasa-pasahay 204-205

Mga Pamatasan ha

Pakikipagmulay

Ano an Angay nga Pamatasan

8 Pasa-pasahay 206-207

Mag-upay nga mga Pamatasan

Pagkumpleto han Pamulong

9 Tama nga Pamostura han Lawas 208

Pagpuno han Kulang

10 Tama nga Pamostura samtang

Nagduduso o

Nagbubutong/Nagdadanas

209-210

Hain an Tama nga Pamostura

Pagpraktis han Tama nga

Pamostura

xii

Yunit 4: Pagkilala Han Kalugaringon Pinaagi

Hin Mga Buhat Panlawas

Leksiyon Ulohan Paypay

1 Mga Buruhaton Pagprobar han

Kalugaringon

214

Idrowing mo an Litrato

2 Iba-iba nga Gios han Lawas 215

Paglugaring han Tukar ngan

Pagsayaw

3 Abilidad han Pag-itsa ngan

Pagpasa

216

Pag-itsa ngan Pagpasa han Bola

4 Abilidad han Pag-itsa ngan

Pagpasa

217-218

Mulay/Uyag nga Pagpasa o

Pagsalo han Bola

5 Kombinasyon han Sayaw Base han

Kanta

219

Pagpakita han Nahimo nga Sayaw

6 Ordinaryo nga Folk Dance 220

Pagsayaw han Tukar nga Alitaptap

7 Pagpasa ngan Pagrumba 221-223

Mulay/Uyag nga Pasa-pasahay hin

Kalo

8 Pagpasa ngan Pagrumba 224-225

Kadangkadang

9 Tama nga Pamostura han Lawas 226

Pagpaso-paglakat nga Exercise

10 Tama nga Pamostura han Lawas 227

Pagbuhat han Tama nga Pamostura

xiii

Health

Yunit 1: Kalugaringon Panlawas…………………… 229 Panuyo ………………………………………… 230

Semana 1 231

Semana 2 232

Semana 3 239

Semana 4 244

Semana 5 247

Semana 6 253

Semana 7 256

Semana 8 260

Semana 9 266

Semana 10 269

Yunit 2: Paglikay ngan Pagpugong han………….. 271 Panuyo ………………………………………… 272

Semana 1 273

Semana 2 275

Semana 3 281

Semana 4 284

Semana 5 287

Semana 6 289

Semana 7 290

Semana 8 292

Semana 9 292

Semana 10 300

xiv

Yunit 3: Paglikay ngan Pagpugong han Sakit…… 303 Panuyo …………………………………………. 304

Semana 1 305

Semana 2 308

Semana 3 308

Semana 4 317

Semana 5 316

Semana 6 323

Semana 7 323

Semana 8 327

Semana 9 327

Semana 10 336

Semana 11 345

Yunit 4: Talwas nga Pamugong han Askidente

Ngan Unhan nga Pagtambal…………..…. 348 Panuyo …………………………………………. 349

Semana 1 350

Semana 2 353

Semana 3 357

Semana 4 364

Semana 5 367

Semana 6 373

Semana 7 377

Semana 8 379

Semana 9 384

Semana 10 390

1

50

UNIT 3

51

Lesson 5

Activity 1

Kitaa an mga ladawan han mga hayop. Tunduga

an ira mga tunog.

52

Group 1 – huni han taguto

Group 2 – huni han tamsi

Group 3 – huni han halas

Group 4 – huni han yatot

Butangi hin tsek (√) kon an nasunod nga huni in

maluya, ngan ekis (X) kon dire.

1. Huni han taguto

2. Huni han tamsi

3. Huni han halas

4. Huni han yatot

5. Huni han karabaw

53

Activity 2

Kitaa an mga ladawan ha ubos. Tunduga an huni

o tunog han mga hayop nga aada ha ladawan.

54

Group 1 – huni han amo

Group 2 – huni han misay

Group 3 – huni han pato

Group 4 – tingog han tawo

Butangi hin tsek (√) kun eksakto la an kakusgon han

tingog o huni. Ekis (X) kon dire.

_______1. Huni han amo

_______2. Huni han misay

_______3. Huni han pato

_______4. Tingog han tawo

55

Activity 3

Kitaa an ladawan ha ubos. Tunduga an huni o

tunog.

Group 1 – usig han ayam

Group 2 – tingog han tigre

Group 3 – tingog han ng-iisog nga tawo

Isurat an K kon makusog an tingog/ huni han mga

hayop.

1. Huni han ayam

2. Tingog han tigre

3. Tingog han ng-iisog nga tawo

56

Activity 4

Isurat an L kon maluya, E kun eksakto la, ngan K

kon makusog an tunog o huni han nasunod. Isurat an

baton ha papel.

_________1. Halas __________6. Taguto

_________2. Pato __________7. Yatot

_________3. Tigre __________8. Baboy

_________4. Ayam __________9. Karabaw

_________5. Amo __________10. Tamsi

Pagbalay han Ideya:

An dynamics nagsusumat han kakusog, eksakto la

an kakusog, ngan kaluya han tunog.

57

Lesson 6

Activity 1

Grupoha an mga hayop base han klase han ira

paglakat.

A. Mahinay B. Eksakto La C. Madagmit

Pagong karabaw ayam

suso uding kabayo

Ano it mga gios han kada grupo?

Pagkumparaha an mga gios han kada grupo,

A – B, B – C, ngan A – C.

Activity 2

Tunduga an mga gios han mga hayop nga

nasunod.

Group 1 – paglakat han ulod

Group 2 – paglakat han pagong

Group 3 - paglakat han alimango

Group 4 – paglakat han suso (snail)

Group 5 – paglakat han labod (millipede)

58

Lingkod kun an gios han hayop mahinay; Tukdaw kon

dire.

___________1. Paglakat han ulod.

___________2. Paglakat han pagong

___________3. Paglakat han alimango

___________4. Paglakat han suso

___________5. Paglakat han labod

Activity 3

Kitaa an ladawan. Tunduga an mga gios han mga

hayop nga nasunod.

59

Group 1 – paglakat han karabaw

Group 2 – paglakat han uding

Group 3 – paglakat han ayam

Group 4 – paglakat han kanding

Isurat an Oo kon an mga gios han hayop eksakto

la, ngan Dire kon dire eksakto.

__________ 1. Paglakat han uding

__________ 2. Paglakat han kabayo

__________ 3. Paglakat han kanding

__________ 4. Paglakat han ulod

__________ 5. Paglakat han karabaw

60

Activity 4

Kitaa an mga ladawan. Tunduga an gios han

hayop nga nasunod.

61

Group 1 –pagdalagan han kabayo

Group 2 – pagdalagan han baka

Group 3 – paglangoy han isda

Group 4 – pagdalagan han bugsok

Group 5 – pagdalagan han yatot

62

Butangi hin tsek (√) kun natundog an gios han mga

hayop nga nasunod.

Mga gios han hayop Oo Dire

1. pagdalagan han kabayo

2. pagdalagan han baka

3. paglangoy han isda

4. pagdalagan han bugsok

5. Pagdalagan han yatot

Paunanho an pagdalagan han mga hayop?

Makatundog ba kita han ira mga gios?

Activity 5

Tunduga an mga gios han mga hayop nga

nasunod.

1. Pagdalagan han kabayo

2. Paglakat han uding

3. Paglakat han suso

4. Paglangoy han isda

5. Paglakat han ayam

6. Paglakat han labod

7. Pagdalagan han kanding

8. Paglakat han karabaw

9. Pagdalagan han bugsok

10. Pagdalagan han yatot

Pagbalay han ideya:

May ada gios han mga hayop, nga mahinay,

eksakto la an kakusog ngan makusog.