Johannes - Doria

14
/. N. D. 0. M. DISSERTATIO ACADEMICA DE TRACTANDI DISCIPLINAM MOEALEM in ACADEMIIS, Cujus PARTEM PE.IOREM Cons. Ampl. Facult, Fhilos. in Rkgia Academia AboSnsi, PRiESIDE Mag. johanne bilmark, Hiftor. & Phil. PracT. PROFESSORE Reg. & Ordin. Publice vcntilandam fifirit Andreas Johannes Asp^ Satacuuda-Feimo. In AUDITORIO MAJQRI Die XI Decembr. Anni R. S. MDCCLXXXII. ■H. A. M. S. ABOJE, Imprefla apud Viduam Reg. Acad. Typ. J. C. Frenckejli,

Transcript of Johannes - Doria

Page 1: Johannes - Doria

/. N. D. 0. M.DISSERTATIO ACADEMICA

DE

TRACTANDI DISCIPLINAMMOEALEM in ACADEMIIS,

Cujus PARTEM PE.IOREMCons. Ampl. Facult, Fhilos. in Rkgia

Academia AboSnsi,PRiESIDE

Mag. johanne bilmark,Hiftor. & Phil. PracT. PROFESSORE Reg. & Ordin.

Publice vcntilandam fifiritAndreas Johannes Asp^

Satacuuda-Feimo.

In AUDITORIO MAJQRI Die XI Decembr.Anni R. S. MDCCLXXXII.

■H. A. M. S.

ABOJE,Imprefla apud Viduam Reg. Acad. Typ. J. C. Frenckejli,

Page 2: Johannes - Doria

FIROPlurinmm Reverendo atqne Prceclariffimo,Drrio ANDREjE ASB,

Ecclefiarum, quae Deo in Karcku & Si.oniemi colliguntur, Paftori vigilancifiimo,

PATRI INDULGENTISSIMO.

ffemoria Tuorum, Pater Optime, in me jugiter collato-rum beneficiorum, quibus rependenJis mc omnino impa-

rum effe agnofco. poflulat, banc leviter elaboratam opellam utoculis Tws [übjiciam. Quicquid euim a Parente exfpe&aripotejl indu/gentifjimo, hoc me fcepe ultra Tuas faeultates li-bera/rter ornatiim vo/uifti. Hunc igitur operis Tui, f/uJio-rumqae meorum fru&um, ut bypothecam grattffimi animi,quo Te ad cineres usque profequar, refpicias enixe rogo ob-teftorque. Ouatn fi dederis vehidm, Te vero daturumTua Jatis fpondet indulgentia , mihi nihii crit prius nut an-tiquius, quam calida ad Supremum Nttmen fundere fufpiria,velit Tefalvum fofpitemque per longam adbuc annarum fe-riem fervare, nibi/que Jiligentius agam, quam ut ojteHdam,quanta pietate Te colat», futurus donec vixero

PATRIS INDULGENTISSIMI

Filius obfdientiffiinnsAndreas Johannes Asfc

Page 3: Johannes - Doria

PRJEFATIO.

Quamvis tam ratio, quam ipfa etiam homines fatisconvincat experientia, quod non optimus tantum,

fed unicus mocius ad fruitionem feliciratis, cujus ftudi-um pectoribus noftris ake eft infixum, perveniendi, fitfeduia ac oonftans virtutum cultura; docet tamen Hifto-ria iitteraria, quod plerique mortalium, ficut in aiienis,quam in fiuis negotiis funt oculatiores, ita alias & prius& potius excoluerint difciplinas, quam eas, ex quibusverara virrutum indolem difcere, nec non in jugi harumexercitiopoilent confirmari, Non noftro demum aevo nataeft ifta querela, fed ipfe CICERO hanc virorum, qui e-ruditionem profitebantur, focordiam haud praster meritumperftrinxit. Profedo cum illo mirari fubit; cur cum con-ftemus ex itmirno <2f corpore, corporis curandi tuendique caus-fa qucejita fit ars ejus , atqtte utilitas Deurum immortaliumi ventioni eonjecrata, animi autem medicina nec tttm dejl-derata fit antequam inventa, nec tam culta, pofteaquam co-gnita eft, nec tam multis grata <lf probata, pluribus et-jam fufpecla <f invifa {a)? ¥_nimvero hoc non aiiis obve-niet paradoxura, quam iiiis forte, qui ignorant, quantumfibi ipfis indulgeant homines, __: earo proinde negligantdifciplinan.) qiue dererfo vans perfvafionis \b) fuco, tam-quam in fpeculo monftrat eorum fceditatem vitiorum,in quorum exercitio multam ipfi inveniunt obleiftatio-nem, & contra ea motivorum veluti aculeis ipfos exct*.

A 2 tat,

Page 4: Johannes - Doria

4tat, ut impedTmenta, fibi i-n virtucis femka progrefflirisobjecta, alacriter fuperenc, imprimis vero, uc concra ad~fediuum fuoFuro correncem. jugicer nkancur. AropliJfimis.itaque immerft medkationibus cognitionem liii,. uc reranimis feveraro,, in craftinum diifTrunt. Atque huc re-fpexifie vkfetur Celebris FONTENELLE, ita fcribens: LctPbi/ofophie eft en eUe meme une ebofe admivable, Gf qui pcutetre forte utile aux honnnes / mais par ce qii el/es les in-cofnmoderoit, fi el/e fe meloit de leurs affaires & Ji eUe ds.■sieuro.it aupres cT eux a regler leur pa/Jions, ils T ont en-voyee dans le ciel arranger i'es piankes, _/ en niefurer iesmouvemens <7fc, (c)„ Pofteaquam vero Eruditi operarodifciplinee Morali, ut aliis impendere cceperunc fcien-tiis,imprirois ab eo tempore, quo ilia in circum earum ad-miffa fuit difciplinarum, quse in Academiis proponunrur»Hiftoria facem pra*ferente, deprehendiraus, verkates Morales dlverfa ratione ab illis Doftoribus, qui tamquanraArsyrafpldes. habentur, fuiffe propofitas, quas- Methodosin hac expiicare opella, & infimul an ad vircutis fenfunx,anirois fegentium ingenerandum, fingulcs apta: fuerinr, di-fpicere conftkuimus.

(*) Vid. Quaft. Tufcu/an. Libr.Ul. ab init. (b) Pul-chra eft fentenfia BIONIS, c_«ot; *st tjjs iyxowj tPerfvafio eft profetTus impedimentum. (c) Vid, Dialoguestdes morts p. 13. D. IV.

§. I.Scripta DocHorum Moralium evolventes, animadver-

timus, quod Methodi, quibus veritates practicas propo-fuerunt, in tres commode dlfpefci queant claffes. Prt-jna harum, qu# ut fimplicitate, ita etiam tefte Hiftoria,fiia fefe commendat antiquicate» eft Parattetkaf qua? nu-

das

Page 5: Johannes - Doria

5r-

das faplentum fententias ac prjecepta Morail-a fiuccind-sexhibec, fvavi,- perfpicua ac concifa oratione; ceterurtinec de n-exu verkatum fyftematico, nec de cfemonftra-tionibus inter fe concatenatis follicka. Specimina hujusMethodi in fcriptis ta-ni Sacris,. quam profanis,. antiquis-firnis parker ac recentioribus, paffiim obveniunt. Vix a-lii autem curo fuccefiu hac ufi funt Metfaodo,. quaro illi*q.ui fua integrkate ac prudentia Auditorurn adTenfbm fi-bi jam- ante conciliarunc, ddgni proinde hafaki, quorurpdiciis fine probacionum pignot-ibus fides haberecur, quodcon-ftarer, eos unlverfis ac fingulis optime cupere. Quanvvis autem Methodo paraeneticae, qux & roemoria. j,uvan-da: infervk, & captui flmpiiciuro hominum convenit,fua non defrandanda fit iaus; attamen cum horoines pereandem non deducantur ad* plenaro conviclionem, evi*dens eft, quod ipla poftuiec yoluntatis eroendationem afaInteliecfus illuminatione non dependentem; qua* ratio inMoraltbus proficiendi parucn videcur ruta. Hinc etiamacutiffimus SENECA, defeduni Methodi para.netiaeagnofcens, ita loquitur: Nibil proficient pracepta, quamdinmenti crror obfufus eft: fi ille difcutitur, apparebii , quidtuique debeatur ofjicio j a-iioquin dcces illum, qitid fano faci-endum eft, non fanum efficis. - - - - DeinJe eiiamfi reblefacinnt, nefeiunt tamen Je reSie facere. Vid, Epift, XCIVtf xcv.

§, 11.Communi dici folet proverbio: Veritas odium parit/

qua? paroemia refpick verkates pra^cipue pradticas, nonitem cheorecicas; cum nemo non pulchrum putet, acrl-oris ingenii ac judicii laude condecorari, asgre autemrferat, fi ad agnkionem fuarum vel infirmitacum vel vfr.iorum deducatur. Ne igicur Philofophi bilem eorum,

Page 6: Johannes - Doria

6iquorum vitam emendare ftudebant, nlmia praeceptorumprolixicate aut facili eorundem ad fe ipfos adpiicationecommoverent, akeram excogkarunc Mechodum traden-di Moralia, Paradigmaticam didam, quae in eo confiftic,Ut doclrinas Morales, quas nudas non terrent Audkores,jmagine quadam faciant confpicuas, vei invoiucris qui-busdam eas fcke adeo teganc, uc tantum transpareat,quantum e pnefenti re eiTe judicent. Huc pertinent cumexempla, juxta illud SENEC/E: Longum iter per pnscepta,breve If efficax per exempla (a), tum etiam quarcunqueita funt comparata, ut quod aliena videantur proponere,libenter audiantur, fed ruminata tamen aculeos vel ma-Jefacforum vel familiarium quorundam viciorum in ani-mis audkorum relinquanc Acque huc fpetftanc res indiffkis Jocls geftje (b), Dramata, Satyrae, Eabulae, Pa-rabolae (c), Apologi, in quibus vel bruca animantia,vel res inanimaca*., arbores ac frutices (d), fiftuntur col-Jocutores. Enimvero quuro exempla iliuftrent quidem,fed non probent, perieulum eft, ne homines, quorura"emendatio intendkur, (I paraoigmatica adbibeatur can-tum Mechodus, fuam perfricent froncera, ctim nec kajlluminecur audkorum intellecius, ut ad plenam at.tio-

-num fuarum cognitionem pe-rveniant, -nec voluntaciftringentia quaedam ofFenantur motjva, quibus permotiad meliorem revertantur frtigem. Hoc turn "ijmprimisvalet, fi exempla & fimilkudines fint nimis longe peti-tfp, adeo ut fenfum earundem Moralero vix fagaciffimusextricaret Oedipus', quo quidera roodo arcana baec fiym»bola, in vulgus edka, roateriem variis pra.buerunt fupe.-ftitionibus (e)* aliter ve.o cenfendum, fi quisque audko>rum absque 'prolixo conjecf urarum fyrmate facile inteili-jgat, quorfum concinns Oracoris ficfiones tendanc.

(a) Vid, Epift. VE (b) Duplex, idemque eximiumfpeci-

Page 7: Johannes - Doria

7fpecimen Methodi paradigmatias proponendi etiam in-gratiis Moraiia occurrit, cum in oracione, quam Sapiensi!la mulier Thekofinfis ad Regem DAVIDEM II Sam.XIV: 5. feq. quam in ea, quam Weftro-Gothice LegiferEMUNDUS de Scara ad Svethix Regem. OLAVUMSKOTTKONUNG, vid. Sturionidis Heimshingla Tom. I.p.tn. 519&fiq,habuit. (c) CHßlSTUS,Salvatorno(ter,crebrisufus eft Paraboiis, explicacione non ftatim adjecta, ut au-ditorum excitaret attentionem, & eos ad dodrinam (u--am recipiendara prcepararet. ' (d) Vid. Orationem ffO-THAMI Judic. IX: 7. cVfeq. (e) Hoc, cefte TELLEROin Dijfertat, de tribus Sacra Morum doclrinte Methodis p,rd. 52. concigic Pythagorae, prudentiam In omni- honeftaadtione commendanci fub hoc infigni axioroace: Forasexire non audeas, übi vetuiam proxime adftantem confpexe-ris; Cujus fenfum myfticum curo non caperec rudiorplebecula, verbis inha.rens Magiftri, credidit ipfium do-cuifie, anum decrepicam ituro occurrentem, effe infau-fti ominis.

§■ I".

Sequitur tertia Methodus tradendi Moralia, Dogma-viatica dicTa, non ab objetlo, fiquidem veritates in parae-nefibus ac paradigmatis etiam tracTentur, fed a difcipli-naeforma-3 quse in eo confiflit, ut propofitiones Mora-les, prafmifii- terminorum definitionibus adcuratis, ad-hibitisque ceteris demonflrandi principiis, argumentisac rationibus non tantum excitantibus & fvadentibus, fed& folide probantibus & convincentibus extra dubitatio-nis aleam ponantur, five hoc Analytica five Syntheticafiat ratione. Unde apparer, quod ifthaec Methodus utpraftantior, ita etiam Philofopho praecipue conveniat.Sed de indoie harum Methodorum piuribus diflerere

nofk

Page 8: Johannes - Doria

8non vacat* obiter foium hac vice fignificandum, quodnon ignoremus, quam operara in hiice tribus Mechodisexpllcandis jam dudum pofuerint GEORGIUS PJSCHIUSin libro de variis modis Moralia traJendi, & ROMANUSTELLERUS in difiercatione a nobis citaia; nenter tametiargumentum difquifitionis noflra. ita exhaufit, ut ultc-riorunj obfervationum fpicilegio nullus rpii&us eilet iocus.

§. IV.Poft feptem Grcecia; Sapientes, ob axiomata qucedam

Moralia, quce fuis incuicabant civibus Celebres, SOCRA-TES fi non primus, praecipuus taraen fua cetate fnk, quihomines ad virtutum cukuram perducere ftuderec. Triaautern moraenta fibi in docendo habuit propofica, euatiut Sophiftas confunderet, & contra morero paffiro re-ceptum ab inanibus vei capciofis verbis ad pragcnatieaVnrerum cognitionem Audkores deduceret, turo ut Philo-fophiam a fuperfticione liberaret, tura denique ut locoPhyficce difciplinam ita excoierec Moralem, ut hraxi vi-tx eadem inferviret; quare etiam CICERO Socrati hoctribuic elogium, quod Phiiojopbiam e ae/o primus devoca-verit (a). Enirnvero quura nullufln ipfe reliqtierk fcri-ptum, a fe confignatum; de Metbodo, qua in Morali-bus tradendis u.fus fuit, non fatis conftat; pr&babile ta-men eft, quod raodo parxnetica, roodo djogmaticailii placuerk. Hoc certuro eit, quoci vita fua exprefie-rit prscepta Moraiia, a fe propofita; probe gnarus, quodh\ rebus facli & ia cauflls feniuura atque experientice,exempiis magis, quam fi.rroifijrais demonftrationibus rao-veantur mortales.

{<?) Yid, Libr, F. Quzftion, TufcuJan, Cap, IF.§. V.

Page 9: Johannes - Doria

9■§. v.

Poft obkum SOCRATJS, hujus difcipulus PLATO fe*■sftam fundavk Acaderoicam antiquam, Hic cum va-ftum a natura accepiffet ingenium, piuribus ficientiis o-perara tribuk; -prcecipue aut-ero abftracfis, .q.uce aclnominisce-lebrkatera tun.c pluriraum valebant, auiroum oppiicuit:nec tamen difciplinam Moralero, quam a Magiftro SO-CRATE acceperat, neglexk. Mechodo utkur paradi-gmatica & arguroeKta Moralia per Dialogos percradat,quceftionum analyfin tamdiu inftkuens, donec ad eumevidencice graduro, quem fibi propofuk, pervenit (a),Socratem licet iuducat loquentem, fua -tamen placitain Socratis locura non raro fubftkuk adftutus horao,quo pa-rtira invidiam cum ■nonnulli-s conjunclam fenten-tiis declinaret, parcim dogmata, illnftri adeo noroine ex-ornata, rhuhis redderet comm-endatiora. Cui autem un-quam in mentem venk Socrati tribuere lafcivos fer-rnones, qui in Sympofio & Phadro ipfi a Platone tri-buuntud Unde patec, Platonem ita fe difciplinis de-difle, ut fuum potius honorem, quam fcientiarum pro-rnoveret incrementum. Attarnen tanti ipfe eft factus, utChriftianorum quidam obfcuriores in fcriptis iiJlus occur-rentes terminos ad Analogiam Chriftiance reiigionis tra-here fint conati, ex quo abufti purior Dei Ecclefia haudpaucas in iuo finu fenfit turbas.

(a) Vid. QVINTILIJNI Inftitut. Orator, Libr. V.Cap. VII.

§" VI.Inter GrefccwS Philofophos, quos prifca tulit Ktas,

prjecipuam erudkionis in plerisque cognkionis human»B partf

Page 10: Johannes - Doria

10partibus laudem confecutus eft ARISTOTELES, qui etiamsMoraiia in forraam difciplinae fyftematicam redigere eftannifus, Methodo ufus dogmatica, ut ceteris cptioricum ad res explicandas, tum ad eos convincendos, quia fe forte difientirent. Accidk etiam Philofo.pbia*. Arifto-telicce, quod non Socratica?, ut quum hujus indolem nonnifi ex dkcipulorum analecftis cognolcamus, Ariftotelisplacita ab ipfo fuerint litterarum monumentis confignata,Inter fcripta ejus Moraha eminent libri decevi Ethicorumad Nichomacum , quos fequuntur libri duo Magnorum Mo-ralium, nec non libri feptem Moralium ad EnJemum, anvero eidem etiam debeatur fragmentum a STOBJiOfervatum Je Virtutibus <zf vitiis, multum in utramquedifputari folet partem. Quod ad indolem Ethicae Arifto-telicce adtinet, multum illa trahit ex prg-judiciorum coe-no, cui homines fui cevi fuerunt immerfi, quorum tan-tum non omnes ftatuerunt, Philofophiam fpeculativamefie practica prceftantiorem, & virtutes inteliectuales Mo*ralibus prceferendas. Edidit Cei. J. F. BUDDEUS A. 1695.Difiercacionem Philofophicam de mevis Etbicce Arijiotcli-cce, in qua pie ac erudke oftendk, quancum pra*ceptaStagirkas Ethica fint illis inferiora, quce in facris conti-nentur pandectis; quo tarnen ipfo Phiiofophum in foronon competente fiftit, melius ornnino facturus, fi illiusplacita ad rationis lancem curatius expendidet. Certe.hac impedire non potuit opera, quin Ut antea, ka poftjAriftotelem ad ccelum usque multi extolierenr. Aliis au-tem fuo ahundare fenfu permittentes, nos exiftiraamuSjArirtotelem magnum utique in repubiica litteraria fuiflevirum, hominem camen, fuos non raro pafium manes.Laudes certe ipfe meretur, quod Methodura, procui du-bio receptis meliorem, tradendi Moralia introduxeritjnec ipfi vkio erit vertendum, quod in Cimmeria illa,qua. toti fere orbi incubuit, difciplinarum caiigine iub-

inde

Page 11: Johannes - Doria

11inde in devia feceflerit. Attamen quum Moraliurft Do>«ftofem deceat, non tantum ingenio, fed probkate etianiefte confpicuum; difcipiinae Morali promovendce minusaptus fuk Ariftoteles, cujus pectus ut nimia turgebat am-bitione, ita ejus docendi ratio eo tetendit, ut audienti-um & legentium admirationem aucuparetur. AbftracT^isigitur potiftimum deperiit ideas, nec tam Ethlcam, quampotius Metaphyficam condidk Moralem, vel reftius, quceMoraiem fapiunt difclplfnam, ad civilem potiori referun-tur jure. Virtutem defink Ariftoteles per habitum inmediocrkate confiftentem, fecundum rectam rationem;Mediocritatem autem per medium duorurn vkiorum uni-,us, quod ex nimio, akerius, quod ex eo, quod parum.eft, nafcitur; unde (atis apparet, quam inada;quatam Phi-lolophus habuerk virtucis no.tionem. Denique quum i-pfe nec animce immortalitacem, nec Dei Providentiam,qug; vera funt difclplinx Moralis fundamenta, agnoverit,& obligationis indolem ac vlm prcetermiferk, non mul-tum bonae frugis ex agro Philofophiee Peripateticas in u=fum generis humani eft colligendum.

i vir.De meritis veterum Stoicorum m Difcipllnam Mo^

ralem, diverfas fovent opiniones diverfi Scriptores, aliiseosdem niraium quantum laudantibus (a), aliis contra er*rores non ferendos detegentibus (b). Ne extra oleas va-gemur, obfiervamus tantum, quod dodtrinam Moralemin formam fcienri» non redegerint Stoici, fed ipfam Me-thodo pofiffimum paranetica auditoribus fuis in sva pro..pofuerint, ex ea forte cauffa, vel quod ad exemplum e-jus cevi Philofophorum prcecipuam Dialecfticce impendq-rint operam, vel quod fibi perfvaferint, Ethicam ejusefte indolis, ut nec poftlt nec debeat, ad certam revo.cari Methodum, fed certis folummodo thefibus proponi.

Page 12: Johannes - Doria

12feiltce Stoics. ornamentum, raxat CICERO

{c), quod de officiis fcribens, oificii definitionem prceter-rniferit, fed qui nec ipfe ab ejusdera neglectus criroinevidetnr imrnunis; uncie apparet, quam parura fbllickifuerinc Scoici in ipfis fundamentis difciplince Moralis riteponendis. Non tamen eric inficiancium, quin vircutumMoralium indolem copiofius, quara ceteri, explicuerinthi Philofophi, ut Audkores fuos ad earundem exerckkm.commoverent, longius & felicius in propofito campo pro-grefiuri, fi poikiori & vitae & ftili generi ftuduiffent (d).Nec reticendum, quod paradoxorum Stoicorum quam-vis qusdara non fint contemnenda, alia taroen prorfusimprobanda, quod wo^aKeya. feu rationi contraria depre-hendancur: certe non fublimia, fed chimcerica funt, qucetam de fiio fapiente, quam de adfeiftibus exftirpandisprolixe nugantur.

(a) Huc forte referri poteft difjevtatio M. D. OMEISIIde Stoicorum Pbiiofophia Morali fobria, placitnrumaue cumChrtflianifmo convementia (b) Vid. ff.F. BUDDifir diffcr-tationes quatuor de erroribus Stoicorum , & G. P. ROTEN-EECCII Differt. de intetnperantici Philofophia Stoic.tr. (c)Vid. Libr.l de ojftciis & initium C. 111. '.d) Htnc OICE>RO deFinib. Bon. if Mal. Libr IV. Stoici inquit borridlo-res evadunt, ojperior.es, duriores £f oratioue <lf movibus.

§. vm.Ex Graecia in Italiam fucceflu temporis commigra-

runt fcientia', fed quae in nova patria eundem ferme ha-bitum retinuerunt, quem in avita adfumferant, tn ve-teri & magna Graecia 11011 admodum diifimiles. Quamenim impigra in debellandis hoftit*u« ac fiubigendis po-pulis, tum focordia in proferendis fcientiarum pomoeriisdiu fueruntjQukituai ingenia. Non equidem negamus,

quin

Page 13: Johannes - Doria

13_jura plnres Ita-Hae Civitates. inde ab antiq..ifi_rais retrasernporibus fuas habuerint Scholas, i'n quibus in Patria.cororaoduro fiuccreicens juveutus erudiebatur, hx tamedsnagis refereban? noftri* _svi pceda.gpgias,; quaro Acacie-mia-s; vel enina Ikterarum. rudimenta m illis funt tradita,vel fialtem intra Gramroaticaro, Rhetoricam & Dialecti-eara fubftiterunt. Parentes ipfi fuos plea.mq.ue tnftitue-runt ftiios,. & fi quos capaclcris haberent ingenii, quiulteriores facere in difciplinis progreilbs geftkent, vel e-os- Athenas, fcientiarum tunc temporls acropolin,. mifb-runt, vel doefores eis ex Gra.eia sreefiendos curarunr.Quare ftudium difciplince Moralis in urbe donaina diuquafi fupprefTur» fuit, & qui Ira-nc deinceps- excoluernntiiluftres Romani, quorura plerique fecftce addicti fucruntStoicce,. publico docendi munere non funt ftincli, Scri-ptoribus proinde, non vero Docloribus Moralibus annu-snerandL

§. IX.Quce Salvatoris noftri, CI-IRISTI, jetatem longa ad-

modum ferie exceperunt fecula, frequentibus gentiummigrauonibus ac continuis fere bellis adeo fuerunt hor-rida,. ut, ejurata quafi humankate, immanitati* fefe traderent. Inter dubias has fedes ac gravifilmos armorumfragores Mufe, pacis & publicce tranquilikatis fiiice, velutmortuaz jacuerunt, lethalem hunc foporem promoventi-bus Pontifieibus Romanis, qui inter ignorantice umbLasac fiuperftkionum prseftigias fuara indies aecrelcere pot-entiam, fibi in finu gratulabantur. Tandem PrincipeSj,veri Patrice Patres, nullam bello falutem invenientes, pa-cis ftudiis animum adplicuerunt, atque Scholas & Aca-demias, in quibus juvenes ad veritatis cognkionem pos-fent deduci, in fuis inftituerunt terris. Sed quum inftru-menta, comparandae eruditioni inferyieatia, non ulla

B $ fup»

Page 14: Johannes - Doria

14fuppeterent, follicke colligere cce;jerunt vetuftifllmorunrtPhilofophorum fcripta, quotquot in gravifllmo no-n pe-rierunt Ikterarum naufragio. Faduro autero tunc eft, utin Ariftotelis fcriptis dn^nu ingenii huraani fe invenifleputarent Acaderoici, propeque piaculnm ducerenr, ultra*Ariftoteiem fapere velle. Atque hundp-sdctf.ionis cha-rafterem tam in aliis Stagiritce fcripcis, quam in illis,qucg difciplinam explicabant Moralern, fefe" inveniile pu-tarunt. Hifce proinde explicandis Profeilbres Academicldiu impallefcebant, quorurn opera taraen non aiia fenfitdosftrina MoraSis incrementa, quam uc nunc demum,quid Ariftoteles fenferit, nerainem facile fugere pofftt(a). Et licet p..ftmodum exftkerint eruditi, imprimis poffcfelicero Ecctefice reformationem a B. LUTHERO & (u---fceptaro &. peraiftam, qui carduos non ita araaverint A-riftoteiicos. ut non ex fuis arvis falubriores proferre po-tuerint herbas, fcripta tamen Moralia, quae ante noftrumfeculum in* publicam prodierant lucem, ad ducftum velad mentem Ariftotelis. pleraque fuerunt cornpofka. im-mo in Conftkucionibus Academieis a gl. m: Rege CAROLOGUSTAVO An.'1655 editis, Philofophice civili Profefto-ri injungitur, ut Ethicam & Polkicam ex Ariftotele quot-annis proponat (b).

(a) Vid. f. FBUDDEI Sele&ajuris nutura '& gen-tiump.y 30. (b) Vid. Cap. XIX,