Job textANG MARAGTAS SANG BALAAN NGA JOB

1  • 1 Sa kadutaan sang Uz may lalaki nga ginahingadlan kay Job. Maayo sia nga tawo, matarong kag may pagtahod sa Dios, kag nagalikaw sa malain. 2 May pito sia ka anak nga lalaki kag tatlo ka anak nga babaye. 3 May pito ka libo sia nga karnero, tatlo ka libo nga kamelyo, lima ka gatos ka pares sang baka nga nagaarado, lima ka gatos nga iloy nga asno kag madamo nga suloguon. Ginakabig ini nga tawo nga pinakabantog sa tanan nga taga-Sidlangan.

4 Nangin pamatasan na sang iya mga anak nga lalaki nga bulos-bulos sila sa paghiwat sang bangkete sa ila balay kag pagaagdahon ang tatlo nila ka utod nga babaye nga magkaon kag mag-inom upod sa ila. 5 Kag pagkatapos sang tagsa ka bangkete, ginapatawag ni Job ang iya mga anak sa pagpaninlo. Temprano sa kaagahon nagabugtaw sia kag nagadulot sang sinunog nga halad para sa tagsa ka anak niya. Ginasiling niya sa kaugalingon, “Basi nakasala sila kag sa tago naghambal sing malain sa Dios.” Pirme ini nga ginahimo ni Job.

6 Isa ka adlaw, nag-atubang ang mga anak sang Dios kay Yahweh, kag upod man nila nga nag-abot si Satanas. 7 Ginpamangkot ni Yahweh si Satanas, “Diin ka maghalin?”

Nagsabat si Satanas, “Nagpamasyar kag nagpanglugayaw sa kali-butan.” 8 Nagpamangkot liwat si Yahweh, “Natalupangdan mo bala ang akon alagad nga si Job? Wala sing sin-o man sa kalibutan nga subong kaayo kag katarong sa iya, isa ka tawo nga may pagtahod sa Dios kag nagalikaw sa malain.”

9 Apang ginbalik ni Satanas ang pamangkot, “Ginatahod bala ni Job ang Dios nga wala sing kabangdanan? 10 Indi bala ginaatipan mo sia, ang iya pamilya kag tanan niya nga pagkabutang? Ginbendisionan mo sia kag ginpahamungaya. 11 Apang tilawi ang pagguba sang tanan niya nga pagkabutang – ambot lang kon indi ka niya pagmalauton!”

12 Nagsiling si Yahweh kay Satanas, “Yara sa imo gahum ang tanan nga yara sa iya. Apang indi sia mismo paghilabti. “Kag naghalin si Satanas sa atubangan ni Yahweh.

13 Isa ka adlaw, samtang nagakalaon ang iya mga anak sa balay sang ila utod nga lalaki, 14 nagkadto kay Job ang isa niya ka tinawo kag nagsiling “Nagaarado ang imo mga baka kag nagapanghalab sa malapit ang imo mga asno 15 sang mag-abot ang mga Sabeo. Ginkuha nila ang imo mga baka kag asno, kag ginpatay ang imo

mga suloguon. Ako lang ang nakapalagyo sa pagsugid.”17 Halos wala pa ini makatapos sa paghambal sang may isa ka

tinawo nga nag-abot – “Ginsalakay sang tatlo ka grupo sang mga Kaldeo ang imo mga kamelyo kag ginkuha. Ginpatay man nila ang imo mga suloguon kag ako lang ang nakapalagyo sa pagsugid.”

18 Nagahambal pa sia sang kag nag-abot ang iban kag nagpanugid kay Job, “Nagakinaon kag nagaininom ang imo mga anak sa balay sang ila kamagulangan nga utod, 19 sang hinali nag-huyop ang mabaskog kaayo nga hangin. Ginhampak ang balay, naguba ini kag napatay ang tanan nga yadto didto. Ako lang ang nakapalagyo sa pagsugid sa imo.”

20 Nagtindog si Job; gingisi niya ang iya bayo kag ginguntingan ang ulo. Naghapa sia sa duta kag nagpangamuyo.

21 Nagsiling sia:“Hublas ako nga naghalin sa tiyan sang akon iloy, hublas man ako

nga magabalik. Si Yahweh ang naghatag, si Yahweh man ang magabawi. Dayawon ang iya ngalan!” 22 Wala sapayan sini nga kalalat-an, wala nagsala si Job paagi sa sang pagbasol sa Dios sa paghimo sa iya sing malain.

2  1 Sa liwat nag-atubang kay Yahweh ang mga anak sang Dios, kag kaupod nila liwat nga nag-abot si Satanas. 2 Ginpamangkot ni Yahweh si Satanas, “Diin ka maghalin?” Nagsabat si Satanas, “Nagpamasyar ako kag nagpanglugayaw sa kalibutan.”

3 Si Yahweh nagpamangkot liwat. “Nadiparahan mo bala ang akon alagad nga si Job? Wala sing sin-o man sa duta nga maayo kag matarong subong sa iya, isa ka tawo nga may pagtahod sa Dios kag nagalikaw sa kalainan. Nagapabilin pa gid sia nga maayo, kag wala sing pulos ang pagpamilit mo sa akon nga laglagon sia.”

4 Nagsabat si Satanas, “Panit sa panit! Himuon sang tawo ang tanan agod mabuhi lamang sia. 5 Tilawi ang pagpadala sa iya sang balatian kag pagpakamalauton ka niya sa imo atubangan.

6 Nagsiling si Yahweh kay Satanas, “Yara sia sa imo gahum. Apang indi sia pagpatya.”

7 Naghalin si Satanas sa atubangan ni Yahweh kag ginpuno niya si Job sang nagadalagku nga pilas halin sa dapadapa pakadto sa ulo. 8 Nagkuha si Job sang isa ka buka nga kolon kag ginkiskisan ang kaugalingon samtang nagapungko sa abo.

9 Ginhambalan sia sang asawa, “Magapadayon pa bala ikaw nga magmatarong? Pagpakamalauta ang Dios kag magpakamatay!”

10 Nagsabat si Job, “Nagahambal ka nga daw buangboang. Kon nagabaton kita sing maayo sa Dios, ngaa indi naton mabaton ang malain?” Sa pihak sini tanan, wala naghambal si Job batok sa Dios.

PANUGOD SANG PAGBINALAYBAY NI JOB• 11 Nabalitaan sang tatlo niya ka abyan nga sanday Elifaz nga Temanita,

Bildad nga Suhita, kag Zofar nga Naamatita ang mga pag-antus nga nadangatan ni Job. Nag-isa sila kag naglakat nga updanay sa pagduaw kag pag-unong kay Job. 12 Nakita nila sa malayo si Job apang wala nila ini nakilala. Kag nagsugod sila sa paghibi sing mabaskog, kag gingisi nila ang ila mga bayo kag nagbutang sang abo sa ulo. 13 Pito ka adlaw kag pito ka gab-i nga nagpungko sila sa duta sa tupad ni Job. Wala sila sing mahambal sa iya tungod nakita nila ang kadaku sini nga pag-antus.Pakamalauton ang adlaw sang pagbun-ag sa akon

 3 1 Pagkatapos sini naghambal si Job. Ginpakamalaut niya ang adlaw sang pagbun-ag sa iya, 2 kag nagsiling sia:

3 “Madula tani ang adlaw sang pagbun-ag sa akon kag ang gab-i sang pagpanamkon sa akon.

4 Magadulom tani ang adlaw nga ina kag indi pagdumdumon sang Dios,

ukon silakan pa sang kasanag.5 Angkunon ina sang landong sang kamatayon,

tabunan sang panganod, kag likupan sang kadulom.

6 Mangin madulom ina nga gab-i, dulaon sa mga inadlaw sang tuig, indi pag-ilakip sa ila kabug-osan.

7 Ina nga gab-i – abaw, tani wala pulosindi malab-ot sang singgit sang kasadya.

8 Pakamalauton ini sang mga naugot sa kasanag, sang mga babaylan nga nagapanawag sa Yawa.

9 Magakasubo ang mga bituon sini sa pagbutlak sang adlaw, madulaan sang pulos ang paghulat sa kasanag,

kag tubtob sa katubtoban indi makita ang nahauna nga silak sang kaagahon,

10 tungod wala sadto nasirhan ang taguangkan agod indi ko na makita ang kalainan.

11 Ngaa wala pa ako napatay sang ibun-ag, ukon tani wala na sing ginhawa sang paggua sa tian sang akon iloy.

12 Ngaa may mga tuhod pa nga nagbaton sa akon, dughan nga nagpatiti sa akon?

13 Sadto pa tani ako nagtulog kag nagpahuway14 sa luyo sang mga hari kag mga pangulo sang duta

sa ginpatindog nila nga lulobngan nga malahalon, 15 ukon sang mga prinsipe nga may bulawan

kag lulobngan nga may pilak sa sulod.

16 Ngaa wala ako ginbun-ag nga nahulog, subong sang iban nga wala makakita sang kasanag sang kaagahon?

17 Didto ang panggamo sang mga malaut nagauntat, didto nagapahuway ang nagapalangluya.

18 Didto matawhay ang mga priso, wala sing mabatian nga tingog sang manugbantay.

19 Didto ang gamhanan kag kubos alalangay, didto ang ulipon wala sing agalon.

20 Ngaa ginahatagan sang kasanag ang mga makaluluoykag sang kabuhi ang mga naga-antus.

21 nga nagahandum sang kamatayon – nga labi pa sa tinago nga bahandi.

22 Nagakalipay sila sa pag-abot sa lulobngan. 23 Ngaa ihatag ang kasanag sa tawo nga ang iya dalan natago kag

ginabalagan sang Dios ang iya ginalaktan? 24 Panghakroy ang ginadulot sa akon sa baylo sang tinapay,

kag daw tubig nga ginaula ang akon panghakroy.25 Tungod nag-abot sa akon ang akon ginakahadlukan,

natabo ang akon ginapangidlisan. 26 Wala ako sing kapahuwayan ukon katibawasan;

kagamo lang, kag wala sing kalinong!” Wala sing tawo nga matarong sa atubangan sang Dios

4  • 1 Si Elifaz nga Temanita ang dason nga naghambal:

2 Masugot ka bala kon may maghambal? Sin-o ang makapabilin nga wala sing gahod?

3 Dumdoma nga nagtudlo ka gid sa madamo, kon paano nga ginpabaskog sang maluya nga mga kamot.

4 Ginpatindog sang pulong mo ang nagapalangluya, ginpabakod ang nagakulurog nga tuhod. 5 Apang subong nga nag-abot ang gamo, sang mag-abot nadulaan ka sang kaisog.

6 Kinahanglan ka bala nga magpati sa imo pagkabalaan, kag magsalig sa imo kaayo?

7 Dumdoma: sin-o ang wala sing sala nga ginasilotan, sa diin naguba ang matarong?

8 Sa nakita ko, ang nagaarado sang kalainan ukon nagasab-og sang kagamo amo ang nagaani sina.

9 Ginlaglag sila sang ginhawa sang Dios, gindaog sa kusog sang iya kaakig.

10 Magaugayong kag magangurob ang leyon,

apang magkalataktak ang mga ngipon sang iya tinday. 11 “Nagkalamatay ang leyon nga wala sing nadakop,

kag nagkaladula ang palasusuhon sang leyon nga babaye.12 Nakabaton ako sang likom nga balita,

isa ka hutik nga nag-abot sa akon dulunggan, 13 upod ang mga palanan-awon sa gab-i

kon ang tawo nagakatulog sing mahamuok. 14 Nagpalangurog ako sa kahadlok;

nagpalangurog ang akon mga tul-an. 15 May Espiritu nga nag-agi sa akon guya,

kag nagtindog ang akon balahibo. 16 Nagtindog ang isa nga wala ko nakilala,

isa ka nawong sa atubangan ko. Naglinong – kag dayon may nabatian:

17 May mamalatyon bala nga matarong sa atubangan sang Dios? Kilalahon bala sang Tagtuga ang tawo bilang matinlo?

18 Wala niya ginsaligan ang iya mga alagad, kundi ginpasibangdan pa ang iya mga anghel.

19 Ano pa ayhan ang mga yara sa daga nga balay, nga sa yab-ok napasad,

daw sapat-sapat nga madali nga mapusa! 20 Sa tunga sang kaagahon kag pagtunod sang adlaw, nagakadula

kag wala sing paandam nga nagakadula tubtob sa katubtoban. 21b Kag nagakapatay sila nga wala sing kaalam.5 2 Kaugot ang nagapatay sa buangboang,

    kag kaakig ang nagakuga sa wala sing alam.

5 3 Nakakita ako sang buangboang sa iya     balay kag sa hindi ang iya panimalay nagguba

4 Ipahilayo sa kaluwasan ang iya mga anak, lutuson sa korte, wala sing manugpangapin.

5 Ang iya gin-ani ginkaon sang mga gutom kag ginhakot sa talagoan sini tanan.

 21 Indi bala gin-agaw ang sobra sa ila,  kag ginlamon sang mga ginauhaw ang ila manggad?6 Tungod ang pag-antus wala nagahalin sa duta, ang kasubo wala nagatubo sa duta;7 Apang ang tawo amo ang nagahimo sang kagamo subong nga ang alikapok

nagapaibabaw.1 Magatawag ka, apang sin-o ang magasabat? Sin-o sa mga balaan ang pagaulikdan mo?8 Kon ako sa imo, magdangup ako sa Dios kag pangayuon ko sa iya ang akon

kinahanglan. 9 Ang iya katingalahan nga indi mahangpan

ang iya mga milagro labi sang sa imo madumdoman.10 Nagapaulan sia sa duta, nagatubig sa mga talamnan. 11 Ginabayaw niya ang mga kubos, kag ginahatag ang kalipay sa nagakasubo. 12 Ginaguba niya ang plano sang mga bugalon agod nga ang ila pagpaninguha

wala sing kadalag-an.13 Ginadakup ang maabtik nga tawo sa kaugalingon nga padihot kag ginguba

ang gahum sang nagapangdaya.14 Yara sila sa kadulom sa adlaw mangapkap sila sa udtong adlaw subong sang

sa gab-i.15 Ginaluwas niya sa manugpatay nga tawo sa baba; ang mga maluya sa kamot sang gamhanan. 16 Gani may paglaum ang mga kuboskag ginadula ang indi matarong.17 Bulahan ang tawo nga ginatadlong sang Dios, gani indi pagsikwaya ang iya

ginatudlo.18 Nagapamilas sia apang nagapang-ayo, nagapang-igo apang nagahatag sang kaayuhan. 19 Sa anum ka halit luwason ka niya; sa ikapito indi ka maano. 20 Sa tiggulutom, luwason ka niya sa kamatayon; sa inaway, luwason sa pahog sang espada. 21 Apinan ka sa hanot sang dila; indi mo dapat kahadlukan ang halit nga nagapamahog. 22 Pagakadlawan mo ang pagkaguba kag pagkagutom; indi ka na mahadlok sa mga sapat sa duta. 23 Magpakighusay ka sa mga bato sa wayang, magpakighidaet sa mga sapat nga maila. 24 Pat-od mo nga kaluwasan ang imo pagaabtan, kag wala sing matandog sa imo panimalay. 25 Mapat-od mo nga indi maisip ang imo mga kaliwat; magadabong subong sang hilamon sa bakulod ang imo kaliwat. 26 Magaabot ka sa lulobngan nga puno sang mga tawo subong sang bugkos sang gin-ani sa panahon. 27 Gin-usisa namon ini sang nahibaloan ang matuod, nabatian namon kag kinahanglan mahibaloan mo.

Ano bala ang tawo nga imo sia ginadumdom?

6 • 1 Nagsiling si Job:   2 Kon matakos ko lang ang akon kalisudkag mabinag-binag ang akon kadimalason. 3 Mabug-at pa sa balas sa higad sang baybayon! Tungod sini madalas ako nga naghambal. 4 Nagdulot sa akon ang mga pana sang Makagagahum, ginasuyop sang akon espiritu ang ila dalit; ang akon tagipusoon nagluya tungod sa kahadlok sa Dios.5 Nagaugayong bala ang maila nga asno kon may hilamon? Nagatiyabaw bala ang baka kon may halalbon?

6 Ano ang sabor sang pagkaon nga wala sing asin? Ano bala ang sabor sang klara sang itlog?7 Ang tanan malas-ay para sa akon; nasum-oran na ako sang akon tinapay.8 Matuman tani ang akon ginapangayo kag ihatag sang Dios ang akon luyag, 9 nga himuon niya ang pagtapos sa akon, ang iya kamot nagtupa sa pagpatay sa akon. 10 Ini man lang ang makapa-umpaw sa akon kag maglipay sa akon sa sining di

maluloy-on nga kahadlok nga indi ko pagkamalauton ang kabubot-on sang Dios.11 Wala ako sing kusog sa pagpadayon sa paglaum wala ako sing ginapaabot

sa akon paghulat.12 May kusog bala ako subong sang bato. May unod bala ako subong sang

saway.13 Masarangan ko pa bala nga buligan ang akon kaugalingon, subong nga ang tanan nga makabulig nagpalayo sa akon?(14 Ang mga abyan nga wala sing kalooy nalimot sang kahadlok sa Dios.) 15 Ang akon mga kautoran, indi masaligan subong sang tubig sa suba sa

nakalainlain nga panahon.16 Kis-a sa isa ka tuig ang tubig ninyo naga yelo, kag nagailig ang yelo kon matunaw; 17 Apang nagamala ini sa tig-ilinit kag wala sing nagailig nga tubig. 18 Ang katay sang mga nagapanglakaton nagatalang nagakadto sa desierto

kag nagakadula.19 Ang mga negosyante sang Tema nagapangita, ang mga nagapanglakaton sang Sheba magalaum; 20 nagapati nga nakakita sang tubig, apang napaslawan sa ila pag-abot. 21 Kamo indi man makabulig sa akon naka-

kita kamo sang makahaladlok kag nagbalik. 22 Nagpangayo bala ako sa inyo sang bisan ano? Naghambal bala ako nga bayaran ninyo ang pagluwas ko, 23 luwason ako sa kaaway ukon luwason sa nagapamintas? 24 Tudloi ako kag magalinong ako; ipakita ang pagpakasala ko. 25 Pulong nga matuod ang husto, apang ngaa bala nagapalamula kamo? 26 Gusto bala ninyo ako nga hikayan tungod sa pila lang ka pulong, ukon tratahon nga daw hangin ang ginasiling sang nawad-an sang paglaum. 27 Nagapasulabi kamo sa mga ilo kagsa kapalaran sang ilo ukon sang abyan. 28 Gani pamatii ninyo ako subong; pat-od nga indi ko kamo pagbutigan. 29 Magbalik! Wala sing kalainan diri; Magbalik! Yari pa ang akon katarungan. 30 May pagbinutig bala sa akon dila? Indi bala nahibaloan sang baba ko ang indi-matuod?

7 1 Daw sa soldado ang pag-alagad sang tawo sa duta, daw sa ginasuhulan ang iya mga inadlaw.2 Daw sa ulipon sia nga nagahandum sang landong,

ukon mamumogon nga natak-an sa bayad. 3 Mga bulan sang kapaslawan ang akon ginpanubli, mga gab-i sang pag-antus ang gintalana sa akon. 4 Sa pagtulog ako nagasiling, “San-o pa mag-aga?” Sa pagbugtaw, “San-o pa maggab-i?” Kag nagabulo-baliswa ako tubtob sa kaagahon. 5 Ang lawas ko napuno sang kugan kag ulod; ang panit ko nagapalamanog kag nagapanghubag. 6 Labi nga madasig pa sa lansadera sang manughabol ang adlaw ko, kag nagauntat sila nga wala na sing helo. 7 Nahibaloan ko nga hangin lang ang kabuhi ko. Indi na magakalipay ang akon mga mata! 8 Indi na ako makita sang nagatulok nga mata; kon ako imo ginapangita – wala na ako. 9 Subong sang panganod nga nagpalayo kag nadula, wala na nagbalalik ang nagkaladto sa mga lulobngan; 10 Wala na nagapauli sa iya balay kag indi na makita sang mga nagkalabilin.11 Indi ko pagpunggan ang akon baba; magahambal ako sa kasakit sang akon hunahona, magnguyngoy sa kasubo sang kalag. 12 Dagat bala ako ukon higante sang kadadalman, kag dapat mo bala nga bantayan ako pirme? 13 Kon nagasiling ako nga lingawon ako sang pahuway, kag pakamaayuhon sang tulog ang akon pag-antus, 14 dayon mo man ako pahadlukon sa bangungot kag sa malain nga mga tanda; 15 maayo pa sa akon ang maghikog, maayo pa ang kamatayon sang sa pag-antus. 16 Mapatay ako, indi na ako magdugay. Bayai na ako; wala na sing pulos ang akon mga inadlaw.17 Ano bala ang tawo nga ginaatipan mo, kag gintalupangod mo sia.18 gani ginausisa mo sia kon aga kag ginatilawan sa kada oras? 19 Indi mo na bala pag-untatan ang pagtulok sa akonkag pabay-an nga magtulon lang sang laway? 20 Kon nakasala ako, ano bala ina sa imo O taghalong sang katawohan? Ngaa ako ang ginaigo mo? Nangin palas-anon bala ako sa imo? 21 Ngaa indi mo ako pagpatawaronkag panason ang sala ko? Kay sa yab-ok ako magahamyang, kag kon imo ako pangitaon, wala na ako.

Ginatiko bala sang Dios ang katarungan

8 1 Naghambal si Bildad nga Suhita:   2 Tubtob san-o ka magahambal sing subong sina?

Ang mga ginasiling mo kabutigan. 3 Ginatiko bala sang Dios ang katarungan? Ginatiko bala sang Makagagahum ang kamatuoran? 4 Kon nakasala sa iya ang mga anak mo, sila ginpabayad niya sa ila mga sala. 5 Apang kon nagapalapit ka sa Dios kag nagapanawag sa Makagagahum, 6 kon putli ka kag matarong bisan subong pagaamligan ka niya kag magauli

sang imo panimalay.7 Kag sa kadakuon sang imo maggad malimtan mo ang nagligad.8 magpangusisa ka sa nagligad nga kaliwatan, kag talupangdon ang inagihan sang ila ginikanan, 9 wala kita sing nahibaloan tungod sang kalip-ot sang kabuhi kag ang aton

kabuhi sa duta daw landong.10 Tadlungon ka nila kag tudloan sang mga pulong nga bunga sang kinaalam.11 Mabuhi bala ang bagaas kon wala sing lunang? Magadabong bala sila kon wala sing tubig? 12 Bisan nagatubo pa kag wala ginatapos sila nagakalalaya sing dayon.13 Subong sina ang matabo sa nagakalipat sa Dios; madula ang paglaum sang tawo nga di-diosnon. 14 Gabok ang salaligan sang iya pagtuo; lawa sang damang ang ginapuy-an niya. 15 Nagasandig sia sa lawa apang ini wala nagatindog nagakapyot sia apang

indi makapadugay. 16 Subong sia sang isa ka tanum sa katamnan nga nagapaulhot sang iya singil

sa silak sang adlaw.17 Nagakambod ang mga gamot sa mga bato, hugot nga nagauyat sa kada bato. 18 Apang gabuta sa kaugalingon nga lugar, ina sia sikwayon, “Wala kita nakit-an.”19 Madunot sia kag pagabuslan sang iban nga magatubo sa iya lugar.20 Wala ginasikway sang Dios ang matarong, wala ginabuligan ang malain. 21 Pagapun-on niya liwat sang kalipay ang imo baba kag sang mga paghinugyaw ang imo bibig. 22 Mawad-an sang dungog ang imo kaaway, kag marumpag ang puloy-an sang malaut.

Bisan sa ano indi ako makarason sa imo...

9  • 1 Nagsabat si Job: 2 Nahibaloan ko ina, apang paano

ang pagpakatarong sang tawo sa atubangan sang Dios? 3 Kon gusto niya nga magbais,

isa man sa isa ka libo indi masabat sang tawo.4 Masangkad ang iya gahum,

madalom ang kaalam. Sin-o bala ang nakabato sa iya nga indi nasakitan?

5 Ginpagiho niya ang bukid sang indi ina nahibaloan; sa kaakig niya iya ginpakulob.

6 Gintay-og niya ang duta, gin-uyog ang mga haligi sadto.

7 Ginsugo niya nga indi magbutlak ang adlaw, ginpunggan ang kasanag sang mga bituon.

8 Sia lang ang naghumlad sang langit kag gintapakan ang mga balod sa dagat.

9 Gintuga niya ang Oso kag ang Orion, ang Pleyades kag tanan nga tumpok sang bituon.

10 Ang katingalahan niya indi matungkad, ang mga milagro niya indi na maisip tanan.

11 Nagaagi sia apang indi ko makit-an, naglikaw apang indi ko matalupangdan.

12 Nagapang-agaw sia apang sin-o ang makapugong? Sin-o ang magasiling, “Ano ang ginaobra mo?” 13 Wala nagauntat ang Dios kon magpangakig;

ginpasungka niya ang grupo ni Rahab. 14 Paano ko sia masabat? Ano ang irason ko sa iya;

15 Kon ang akon lamang mahimo, bisan wala ako sing sala amo ang pagpakitluoy sa akon hukom

16 Bisan pa nga nagtawag ako kag sia nagsabat, indi ako magpati nga ako pamatian,

17 Ginhakitan niya akokag tuman nga ginpaantus nga wala sing kabangdanan.

18 Ginhawa ko indi ko man lang mabawi sa masunson niya nga paghatag sang kasubo.

19 Kon batoan sia sang kusog, sia makusog; kon katarungan, sia bala mapatawag sa iya sa korte.

20 Kon inosente ako, husgahan ako sang akon kaugalingon nga baba;

kon wala sing sala, paakuon man nga nakasala. 21 Apang matuod bala nga matarong ako?

Wala ako makahibalo. Wala sing pulos ang akon kabuhi.22 Alalangay lang ang tanan! Gani nagasiling ako:

Maayo kag malain iya ginaguba. 23 Kon may kalalat-an nagadala sang kamatayon

ginakadlawan niya ang kalisod sang wala sing sala. 24 Kon mahulog ang banwa sa mga manugpigos,

ginabulag niya ang mga hukom. Tungod kon indi sia – sin-o pa bala?

25 Labi kadasig sang sa manugdalagan ang mga inadlaw ko, nagalupad nga wala nagatan-aw sang kalipay. 26 Nagalabay nga subong kadasig sang baruto ukon sang nagadagit nga

dapay. 27 Himuon ko nga kalimtan ang kasakit, magyuhom kag magkasadya,28 nahadlok ako sa imo silot, tungod nakahibalo ako nga ako pagasilotan. 29 Kag kon nakasala ako, ano pa ang pulos nga maghimakas ako? 30 Bisan magpaninlo ako subong sang yelo kaputikag manghabon sang mga kamot, 31 kag ihulog sa higko, bisan ang bayu ko magakaugot sa akon. 32 Indi sia tawo kaangay sa akon nga masabat ko, kag sa hukmanan magaatubangay kami. 33 Kon may magpatunga lang sa amon, maghusay sa amon nga duha,

34 magpahilayo sang bulunal sang Dios agod indi ako mahadlok.

35 Apang indi amo sina, gani magahambal ako sa kaugalingon ko nga wala sing kahadlok.Ginlagas mo ako nga daw sa leyon

10 1 Tungod kay nagakaugot ako sa kabuhi ko. Igahambal ko ang akon pag-antus,

ang pagpangabudlay sang akon kalag. 2 Igahambal ko sa Dios: Indi ako pagkondenaha. Sugiri ako ano bala ang naakigan mo sa akon?

3 Maayo bala sa imo ang pagpamintas, piguson ang hinimoan sang imo kamot kag pasugtan ang padihot sang malain?

4 May mata mata ka bala subong sang tawo,Makakita ka bala subong sang pagkakita sang tawo?

5 Subong sang tawo bala ang imo mga inadlaw?Subong sang mamalatyon nga kabuhi bala ang imo mga tinuig?

6 Ngaa ginapangitaan mo ako sang sala kag ginausisa ang akon pagpakasala.

7 Nakahibalo ikaw nga wala ako sing sala, apang sin-o ang makaluwas sa akon sa imo kamot?

8 Ikaw ang nagdihon, naghimo sa akon. Pagalaglagon mo bala ako?

9 Dumdoma nga ginhimo mo ako gikan sa lunang.Ibalik mo bala ako sa yab-ok?

10 Indi bala ginbubo mo ako nga daw gatas kag ginpatig-a nga daw keso?

11 Ginputos mo ako sang panit kag unod, ginsugpon sang tul-an kag ugat.

12 Ginhatagan mo ako sang kabuhi kag gintatap ang akon espiritu.

13 Apang may ginatago ka sa imo tagipusoon, nahibaloan ko ang yara sa imo hunahona: 14 Gusto mo nga makita kon ako nakasala,

kag indi mo Hugot nga patawaron ang akon sala. 15 Kon nakasala ako – makaluluoy ako! Kon wala, indi ko pag-ihangad ang ulo,

Kay naputos ako sang kahuy-anan kag pag-antus. 16 Sang ginkapoy na gid ako daw leyon nga imo ako ginlagas,

kag ginapakita ang imo gahum batok sa akon17 Ginaliwat mo ang imo kaakig

kag padayon ako nga ginasalakay sang imo mga hangaway.18 Ngaa bala nga ginpaguwa mo ako sa taguangkan? Tani napatay na ako nga wala sing nakakita, 19 isa ka tinuga nga wala nagtuhaw – halin sa tian pakadto sa lulobngan. 20 Indi bala halos natapos na ang pila ko ka adlaw? 21 Bayai ako tugoti ako sa pagpangalipay sa wala pa ako makalakat kag indi

magbalik, 22 pakadto sa duta sang kasubo kag landong, sa duta sang kagamuhan kag gab-i nga madulom, sa diin ang kadudolman ang amo gid lang ang kapawa.

Ang paathag ni Zofar

11  1 Naghambal si Zofar nga Naamatita:    2 Indi bala pagasabton ang mga pulong nga ina? Mapakamatarong bala ang tawo kon madamo sing ginahambal? 3 Mapahipos mo bala sa imo panitsit ang mga tawo? Wala bala sing magasabat sang imo paglibak? 4 Nagsiling ikaw sa Dios nga husto ang imo alagyan, matinlo ka sa iya panan-awan.5 Tani magsabat ang Dios, magbukas sang bibig batok sa imo, 6 agod ipakita ang mga sekreto sang kaalam nga nagapakahuya sa maalam, agod mahibaloan mo nga tungod sa imo sala gani ginsilotan ka sang Dios.7 Matungkad mo bala ang mga katingalahan sang Dios, kag malab-ot mo bala ang katumanan sang pagkagamhanan? 8 Mataas pa ina sang sa langit – ano bala ang mahimo mo? Labi pa kadalom sa puloy-an sang mga patay – ano bala ang nahibaloan mo? 9 Sobra pa kalapad sang sa duta,

sobra pa kalapad sang sa dagat. 10 Sin-o bala ang makapugong sa iya pag-agi, sa iya pagdakop kag pagpatawag sa hukmanan? 11 Nakita niya nga ang mga malain, nakilala kag natalupangdan ang pagdaya. 12 Ang mga buangboang makatuon sing kaalam, nangin hagop ang asno nga maila. 13 Kon tadlungon mo ang imo tagipusoon kag ihumlad ang palad sa iya, 14 kon ipahilayo ang kalainan nga yara sa imo kamot kag indi pagpasugtan ang kalainan sa imo puloy-an, 15 pagatahuron ka nga makapataas sang guya, wala sing kahadlok, makabatyag ka sing kalig-on. 16 Malimtan mo ang imo pag-antus kag madumdoman nga subong lang sang baha nga naglabay. 17 Mangin masanag sang sa kaugtuhon ang kabuhi mo, ang dulom sina daw sa aga. 18 Magpati ka kay may paglaum; pagaapinan ka kag matulog nga matawhay. 19 Magahigda ka nga wala sing ginakulbaan; pagaduawon ka sang madamo agod magpangayo sing bulig20 Apang magadulom ang mata sang mga malaut kag wala sila sing mapalagyuhan. Ang ila lamang paglaum amo ang kamatayon.

Pagaapinan bala sang kabutigan ang Dios

12   • 1 Nagsabat si Job:      2 Wala sing duhadoha nga ikaw ang tingog sang mga tawo.kon mapatay ka ang kaalam mapatay man upod sa inyo. 3 Apang may hunahona man ako subong sa inyo, gani nahibaloan ko ang tanan nga imo ginasiling. 4 Ginakadlawan ako sang akon mga abyan: “Ang nagapanawag sa Dios kag ginsabat.” ang tawo nga matarong kag himpit amo ina ang ila paglibak 5 Hunahonaa gid sing malipayon: Pakahuy-an ang napaslawan, hampakon pa ang nakadusmo. 6 Apang wala matandog ang puloy-an sang kawatan, malinong ang nagapaakig sa Dios, ang nagapakadios sa ila kaugalingon nga kusog.7 Magpatudlo ka sa mga sapat kag sa mga pispis, nga ipahibalo nila sa imo. 8 Pagatudloan ka sang mga tanum, pahibaluon sang mga isda. 11 Indi bala ginapamatian sang dulonggan ang pulong, subong man sang pagtilaw sang dila sa pagkaon?12 Gani, ginaangkon sang tigulang ang kaalam, ginaangkon sang katigulangon ang paghangup. 9 Sin-o sa ila ang wala makahangup, nga gintuga lang sang Dios ini tanan? 10 Ginauyatan niya ang kabuhi sang tagsa ka tinuga,

ang ginhawa sang bug-os nga katawohan.13 Sa Dios ang kaalam kag gahum; iya ang paglaygay kag paghangup.14 Kon ano ang ginaguba niya, wala sing makapatindog liwat. Kon sia nagapangdakop, wala sing makapahilway. 15 Kon punggan niya ang tubig, nagakamala ini, kon buy-an niya nagabaha ini. 16 Yara sa iya ang kusog kag kaalam; yara sa gahum niya ang manugdaya kag ang nadayaan. 17 Ang mga manuglaygay iya ginpalayas, ginhimo nga daw buang ang mga hukom. 18 Ginhubad niya ang paha sang mga hari, kag ginpamugkusan lang ang ila hawak. 19 Ginpalakat niya nga nagatiniil ang mga pari, kag ginpukan ang yara sa mga gahum. 20 Ginpalinong niya ang mga manuglaygay, ginkuhaan sang paghangup ang mga katigulangan. 21 Ginpakahuy-an niya ang mga prinsipe kag ginahubaran sang pamugkos ang makusog. 22 Ginhawanan niya ang sobra nga kadulom, kag gindala sa kasanag ang kadulom. 23 Ginpabangon niya kag gintumba ang pungsod, ginpadamo kag ginguba ang mga kaliwat. 24 Ginkuhaan niya ang mga pangulo sang paghukom, kag ginpalugayaw sila sa desierto. 25 Wala sing kasanag, nagapangapkap sila sa dulom, kag nagadulingdoling subong sang mga hubog.

13 • 1 Nasaksihan ko ini tanan, nabatian kag nahangpan sang dulunggan ko. 2 Ang nahibaloan ninyo, nahibaloan ko man,

tungod indi ako ulihi sa inyo. 3 Apang sa Makagagahum nagahambal ako,

gusto ko nga ipaatubang sa Dios ang akon kaso. 4 Himo-himo lang ang inyo mga rason,

kag wala sing pulos nga manugbulong kamo. 5 Kon magpakalinong lang kamo –

amo ina ang kaalam! 6 Pamatii ninyo ang akon pangrason.

Hulata ang akon pangapin.7 Magahambal bala kamo sang kabutigan para sa Dios,

pagarasunan bala ninyo sia sang kabutigan? 8 Pagadampigan bala ninyo sia kag pagaapinan?

9 Indi ayhan maayo nga usisaon niya kamo? Madayaan bala sia subong sa tawo?

10 Pagaakigan gid niya kamo kon sa tago may gin-apinan kamo.

11 Mahadlok kamo sa iya kagamhanan kag mapun-an sang kahadlok sa iya.

12 Tumpok sang abo ang inyo mga hulobaton; yab-ok nga nagatumpok ang inyo mga sabat.

13 Maghipos kamo kag pahambala ako, mangin akon ini bisan ano pa ang matabo.

14 Ginabutang ko sa katalagman ang akon kaugalingon, ginapasimpalad ko ang akon kabuhi.

15 Bisan pa patyon niya ako, magarason gid gihapon ako sa iya atubangan;

16 Maluwas ako sini,tungod indi makaatubang sa iya ang malaut.

17 Pamatii sing maayo ang ihambal ko, pamatii ang akon kaso.

18 Ginhanda ko ang akon kaso, kag nahibaloan ko nga wala ako sing sala;

19 apang kon mapamatud-an ang panumbungon, handa ako maghipos kag magpakamatay.

20 May duha lang ako nga pangayuon, O Dios, kag indi kita pagpanago –

21 ipahilayo sa akon ang imo kamot, kag indi ako pagpahuga.

22 Gani ipatawag mo ako kag ako magasabat; ukon pahambala ako kag sabta ako.

23 Sa diin ako nagkulang, sa diin ako nakasala? Ipahibalo sa akon ang akon mga sala kag paglalis.

24 Ngaa ginatago mo sa akon ang imo guya kag ginakabig nga kaaway?

25 Ngaa gision mo ang dahon nga ginpalid sang hangin, ukon lagson ang laya nga dagami?

26 Apang ginasulat mo ang mga panumbungon, kag ginadumdom ang sala ko sang bata pa ako.

27 Ginapunggan mo ang akon mga tiil, ginapanilagan ang tanan nga dalan, ginatandaan ang akon mga tikang.

28 Daw sa nadunot sia nga butang ukon bayo nga ginkaon sang ulod.

Ang tawo nga ginbun-ag sang babaye may kabuhi nga malip-ot

14 • 1 Diutay lang ang mga inadlaw sang tawo, pirme ginasabdong ang ginbun-ag sang babaye.

2 Subong sang bulak sia nagapamukadkad, nagakalaya, nagakadula kaangay sa landong. 3 Amo bala ini ang ginlansang sang imo mata

kag ginpaatubang sa imo agod husgaran? 4 May makuha bala nga matinlo halin sa mahigko?

Wala gid bisan isa!5 Natakos ang mga inadlaw sang tawo;

nagtalana ka sang numero sang iya mga binulan, nagbutang sang dulonan nga indi niya malampuwasan.

6 Kon amo bayai sia kag lisoa ang imo mga mata tubtob matapos ang iya adlaw,

subong sang isa ka mamumogon nga ginabayaran. 7 May mapuslan pa bala sa isa ka puno sang kahoy;

kon tapson ini, magatubo ini liwat. 8 Bisan pa tigulang na ang mga gamot

kag laya na sa duta ang tuod sina, 9 kon matubgian ina magatubo

kag daw linghod nga tanum ang pagtubo.10 Apang kon ang tawo ang gin-utod

kag napatay, sa diin bala sia? 11 Tubtob indi madula ang tubig sa dagat

kag magmala ang mga suba, 12 Apang kon ang tawo mamatay kag indi na magbangon.

Madula na ang langit sa wala pa siya magbugtaw, sa wala pa sia magbangon sa pagtulog.

• 13 Kon matago mo lang ako sa mga lulobngan tubtob sa pagligad sang imo kaakig!

Kon matalana mo lang sa akon ang panahonagod dumdomon ako liwat!

14 (Sa sina mabuhi bala liwat ang tawo?) Sa tanan nga adlaw sang akon pag-alagad,

magahulat ako sa akon kahilwayan. 15 Magpanawag ka kag ako magasabat;

handuma liwat ang gintuga sang imo kamot. 16 Bisan pa ginabantayan mo subong ang akon mga tikang,

pagapabay-an mo ang akon pagpakasala. 17 Pagaselyuhan sa bulotangan ang akon kakulangan,

kag pagakalimtan mo ang akon mga sala.

18 Apang tubtob indi matumba ang bukid, kag makuha sa nahamtangan ang ato, 19 anuron sang tubig ang bato, kag hugasan sang baha ang duta, padayon ikaw nga nagaguba sang paglaum sang tawo. 20 Ginaguba mo sia sa katapusan kag ginapagua, ginabag-o ang nawong kag

sia ginapahalin. 21 Kon ginadayaw ang iya mga anak, indi niya mahibaloan; kon mahulog, indi niya makita. 22 Ang kaugalingon nga lawas amo lang ang ginabatyag; nagpangalisod sia para lamang sa kaugalingon.

Isa ka paathag ni Elifaz

 15  1 Naghambal si Elifaz nga Temanita:     2 Magasabat bala ang maalam sang walay pulos, ukon nagapadaku sang iya kaugalingon? 3 Magalalis bala sia nga wala sing pulos? Magpakigbangig bala sia nga wala sing kahulogan? 4 Naguba mo ang pagkabalaan, kag ginpunggan ang paghunahona sa atubangan sang Dios. 5 Ang sala mo nagatudlo sa imo baba, nga maghambal ka nga daw manugtunto. 6 Ginhusgahan ka na sang kaugalingon mo nga baba, sang kaugalingon mo nga bibig, indi sang akon.7 Ikaw bala ang kamagulangan sang katawohan? Natawo ka bala nga nauna sa mga bakulod? 8 Manuglaygay ka bala sang Dios? Ikaw lang bala ang maalam? 9 Ano ang nahibaloan mo nga natago sa amon? Ano ang naintiyendihan mo nga wala kami? 10 Nalakip sa amon ang mga ubanon, mga tawo nga tigulang pa sang sa imo amay. 11 Diutay bala sa imo ang kalipay sang Dios, ang mahinay namon nga paglaygay? 12 Ngaa ginadala ka sang imo balatyagon, ngaa nagamudlo ang imo mata13 kon ginaliso mo sa Dios ang imo kaakig kag nagahambal ka sing amo sina? 14 Mahimo bala nga ang tawo matinlo,nga gikan sa babaye ginbun-ag sia nga wala sing sala? 15 Wala ginasaligan sang Dios ang iya pagkabalaan kag mahigko pati ang langit sa iya panan-awan, 16 gani makaulugot pa ang tawo nga garok kag nagainom sang kalainan nga daw sa tubig!17 Magpamati kag ako magapaathag; isugid ko sa inyo ang akon nakita, 18 ang pagtulon-an sang mga maalam nga gintudlo pa sang ila mga ginikanan, 19 nga amo lang ang ginhatagan sang kadutaan sang wala pa ang mga pangayaw didto.

20 Ginpabudlayan ang malaut sa bug-os nga kabuhi. Samtang nagakabuhi ang nagapamintas, 21 pulos makahaladlok ang iya nabatian: kag padayon nga ginapaandaman sa kalinong. 22 Paano bala mapalagyuhan ang kadulom? Pirme niya ginapanumdom ang paglabo sang espada. 23 Subong sang lagawan nga ginalagas sang buwitre, nahibaloan niya nga diutayan lang sia makadangat sing malain. 24 Makahaladlok ang kadulom nga nagaabot, samtang ginalikupan sia sang kasubo. 25 Ina tungod ginhangkat niya ang Dios kag ginpataastaasan ang Makagagahum, 26 kag nagapakigbatok sia sa iya sa bug-os nga kaisog samtang nagauyat sia sang taming. 27 Nagtambok sing maayo ang iya guya, nagahalabok sa unod, ang iya paa; 28 Apang magapuyo sia sa guba nga siudad,sa mga ginbayaan kag nagakarumpag nga balay. 29 Indi na sia magmanggaranon ukon makapadayon ang iya manggad, ukon magapabilin sa duta ang iya landong. 30 Pagalayaon sang kalayo ang iya mga bukol; ang iya mga bulak pagaluparon sang hangin. 31 Indi sia magsalig sa iya pagkataas nahibaloan naton nga wala ini sing pulos. 32 Magakalaya ang iya bukol sa wala pa ang tion kag tubtob sa katubtoban indi na mangin berde ang iya mga sanga. 33 Subong sang ubas magakalahulog ang iya bunga nga hilaw pa; kaangay sang olibo magkalaunot ang iya bulak. 34 Tungod magabaw-as ang kaliwat sang di-diosnon, kag magakaupos ang nagapamintaha. 35 Nagpanamkon sila sing malain, nagbun-ag sing kalainan, madaya ang bunga sang ila tian.

Sa diin ang akon paglaum?

16  • 1 Nagsabat si Job:      2 Madamo na ako sang nabatian nga amo sina. Makaluluoy nga manuglipay kamo3 San-o bala matapos ang ginahambal nga daw sa hangin? Ano gid kag ngaa padayon kamo nga nagapakigbangig? 4 Masarangan ko man nga ihambal ang ginahambal ninyo kon kamo ang yara sa lugar ko. Sarang ko makahambal sa inyokag sarang man nga makalungo sang akon ulo. 5 Mahatagan ko kamo sang kabakod kag makalipay ako sa akon pulong.6 Apang kon maghambal ako ang akon pag-antus indi madulakon maghipos ako, wala man pagpalayo. 7 O Dios, ginpaluya mo ako ginguba mo ang akon panimalay8 Ang akon pagkaniwang nagasaksi batok sa akon.

9 Ginsumpong niya ako sa iya kaakig, ginbagrutan ako sang ngipon. Naggahum sa ang akon ang mga kaaway. 10 Ginyaguta nila ako, gintampa kag ginlibutan.11 Gintugyan ako sang Dios sa mga malain, ginhaboy sa kamot sang mga malaut. 12 Sang nagapakalinong ako, ginguba niya ako, gindakop kag gindugmok, ginhimo niya ako nga iliguon. 13 Nagalinupad ang iya mga pana; nagaungot sa akon kilid nga wala sing kalooynaggua kag nahulog sa duta ang akon apdo. 14 Daw sa manug-away sia kon magsalakay: ginpabudlayan niya ako nga wala sing untat.15 Nagbayo ako sang sako kag ginbutangan sang abo ang ulo. 16 Nagpalamula ang akon guya sa paghibi,nagpalangdalom ang akon mga mata. 17 Bisan wala sing kusog sa akon kamot; hugot kag sinsero ang akon pangamuyo.18 O duta, indi pagtabuni ang akon dugo; indi paguntata ang akon paghibi19 Bisan subong yara sa langit ang akon saksi, yara sa kahitaasan ang akon manlulowas. 20 Nakalambot sa Dios ang akon panawag, sa atubangan niya ang akon paghibi. 21 Kon makahambal lang ang tawo sa Dios subong sang tawo sa iya isigkatawo! 22 Tungod diutay lang ang akon mga tinuig nga maabot, kag magalakat ako sa dalanon nga indi na magbalik.

 17  1 Nagapalangluya ang akon hunahona;    nadula na ang akon mga adlaw, kag nagahulat sa akon ang lulobngan. 2 Ginalibak ako sang mga yara sa palibot, nagapalangluya na ako sa kasubo. 3 Tipigi sa tupad mo ang magabulig sa akon, kay wala sing magasapak sa akon, O Dios. 4 Gintakpan mo ang ila hunahona sa paghangup, gani indi sila magbulig sa akon. 5 Sin-o ang magabulig sa isa ka abyan kon ang anak niya nagakinahanglan? 6 Bisan sin-o nagalibak sa akon, nagadupla sang akon guya. 7 Gintagimata ako sa pagpangasubo; ang lawas ko daw landong na sa kanipis.8 Ginakabalak-an ini sang tawo nga matarong, kag nagapangakig sa malain ang wala sing sala. 9 Nagabakod ang matarong, kag mabaskog ang may matinlo nga kamot. 10 Apang sige, magbalik kag magkari kamo;

wala ako sing makita nga maalam sa inyo. 11 Nagligad na ang mga adlaw ko, guba ang plano, pati ang handum. 12 Ang ginasugid sini nga mga tawo,amo ang adlaw bisan gab-i, kasanag bisan kadulom. 13 Sarang bala ako magsalig kon lulobngan ang akon puloy-an, kag yara na sa kadulom ang akon hamyangan? 14 Ginatawag ako nga “Amay” ang kabaliskaran, ang ulod amo ang akon “iloy” ukon “utod”. 15 Sa diin ang akon paglaum, may makita bala ako nga malauman? 16 Magapanaog sa duog sang kamatayon, ulolupod bala kami pakadto sa yab-ok?

18  1 Nagsabat si Bildad nga Suhita:     2 San-o matapos ang imo mga hambal nga wala sing pulos?Magpamati ka agod kita maghambalanay3 Ngaa ginakabig mo kami nga daw sa sapat? Buang bala kami sa panan-awan mo? 4 Pagasikwayon bala ang duta tungod sa imo nga sa kaakig nagpakabuang? Ukon magasayluhon bala ang bato sa iya ginahamtangan?5 Nagkalapatay ang suga sang malaut; nagkaladula ang siga sang iya kalayo. 6 Nagdulom ang iya tabon kag nag-iwag ang iya kasanag. 7 Nagpalangluya ang madasig niya nga tikang; kag nagakatumba sia sa iya kaugalingon nga plano. 8 Ang iya tiil nagdala sa katalagman9 Ginsiod sia kag indi sia mahalin 10 Sa duta may natago nga tugalbong kag mga siod sa iya pagaagyan.11 Sa tanan nga palibot may mga kakugmat nga sa tagsa niya ka tikang nagasunod. 12 Gingutom pa sia sang iya manggad,sa iya kilid nagahulat ang katalagman. 13 Ginaut-ot sang balatian ang iya panit, kag sang kamatayon nga iya sang panganay ang iya kalawasan. 14 Halin sa kasulhayan sa iya puloy-an, ginguyod sia agod paatubangon sa hari nga makakulogmat kag makangilidlis. 15 Karon may magapuyo sa iya puloy-an, sa tapos nga masabwagan sang asupre 16 sa idalom ang iya mga gamot, mala ang mga sanga nalaya. 17 Mapanas sa kadutaan ang iya handumanan; kag malimtan sa duta ang iya ngalan.18 Halin sa kasanag gintabog sia sa dulom, pagatabugon sia halin sa duta. 19 Wala sia sing mga kaliwat sa iya katawohan,

wala sing nabilin sa iya ginapuy-an. 20 Naluoy sa iya nadangatan ang mga taga-katundan, nahadlok ang mga taga-sidlangan. 21 Amo ina ang padulongan sang malaut kag sang wala nagakilala sa Dios.

19  1 Ini amo ang ginsiling ni Job:     2 Tubtob san-o pa ninyo ako tublagon kag gub-on sang inyo mga pulong? 3 Makapulo na ninyo ako hikayan, inyo ako ginapakahuy-an4 Kon nagsala ako, ako lang tani isa ang may salabton. 5 Kon magpabugal kamo sa paghambal sa akon kag hikayan ang akon kapaslawan, 6 kilalaha ninyo nga ako ginpaantus sang Dios kag ginpuno niya ako sing kalisod.7 Bisan ako maghambal “indi matarong” wala sing nagapamati bisan ako

nagapabulig, wala sing nagasapak8 Ginlambatan niya ang akon alagyan, kag indi ako makaagi gintabunan niya

sang kadudolman ang akon dalan9 Gin-ubahan niya ako sang dungog, ginkuhaan sang korona sa ulo. 10 Gingisi niya ako sa pihak kag pihak, ginkuha niya ang paglaum tubtob nga madula. 11 Ginpaukpan niya ako sang kaakig, kag ginkabig nga kaaway. 12 Ginsalakay ako sang iya mga grupo, kag gin-agaw ang akon tolda.

Bisan yara ako sa akon unod makita ko ang Dios• 13 Ginpahilayo niya sa akon sing bug-os ang akon mga kautoran kag mga abyan.

14 Naghalalin ang akon mga kaparientihan kag kaupdanan; ginbayaan ako sang akon mga inagda.

15 Dumoluong ako sa akon mga kabulig. Ginkabig nila ako nga wala sing tinun-an. 16 Kon ginapatawag ko ang akon ulipon,

indi sila magsabat bisan magpakitluoy ako. 17 Mabaho ang akon ginhawa sa akon asawa;

naugot sa akon ang akon mga kautoran. 18 Ginalibak ako sang magagmay nga mga kabataan.

Sa pagtindog ko, ginasunlog nila ako. 19 Ginakaugtan ako sang akon mga abyan,

ginatalikdan sang akon ginahigugma. 20 Nangin tul-an kag panit ako,

kag nakapalagyo nga wala maano.

21 Mga abyan, kaluoyi ako, maluoy kamo, tungod ginhampak ako sang kamot sang Dios.

22 Ngaa ginahingabot ninyo ako subong sang Dios? Wala bala kamo maayawi sa pagpaantus sa akon.

23 Kuntani ang akon mga pulong! nabutang sa libro

24 Ukon nasulat sa tingga ukon nasilsil nga walay katapusan sa bato!

25 Nahibaloan ko nga nagakabuhi ang akon Manlulowas,kag sia magakari sa duta.

26 Yara ako sa sini nga lawas27 Makit-an sia sang akon kaugalingon nga mata –

sia kag wala na sing iban. Nahidlaw ako! 28 Kon kamo masiling nga, “Sukton naton sia!

Tipunon naton ang panumbungon sa iya,” 29 kamo mismo ang mahadlok sa espada;

kon pagasilotan sang kaakig ang may sala, dayon mahibaloan ninyo nga may paghukom gali.

Zofar: May katapusan ang kalainan

20  1 Dason naghambal si Zofar nga Naamatita: 2 Ginapasabat ako sang akon hunahona, tungod natak-an na ako. 3 Nakabati ako sang makahuluya nga pagsabdong, kag napukaw ang akon hunahona sa pagsabat. 4 Nahibaloan mo sadto anay, sang ginbutang ang tawo sa duta, 5 ang kalipayan sang malaut malip-ot, kag ang kalipay sang malain madali. 6 Bisan ang kabugalon niya naglambot sa langit kag ang iya ulo naglambot sa duta, 7 nagakadula sia subong sang murto; ginpamangkot sang nakakita kon diin sia. 8 Nagalupad sia subong sa damgo, nagapalagyo subong sang palanan-awan sa gab-i. 9 Indi na sia matalupangdan sang nakakita; indi na makilala sang iya tolda. 11 Magahamyang sia sa yab-ok, upod ang kapagsik sang iya lamharon nga lawas. 12 Bisan manami sa iya baba ang kalainan, kag taguon sa idalom sang dila, 13 kag indi niya ina pag-iluad, nga ginatago sa sulod sang baba, 14 magaaslom ang iya panginaon kag mangin hilo sa iya tian. 15 Igasuka niya ang gintulon nga manggad, pagapiliton sia sang Dios sa pagluad.

16 Tungod ginsuyop niya ang dalit sang man-og, dalit man ini sa iya kamatayon.17 Wala sia sing makita nga tuboran sang lana, wala sing suba sang dugos kag

gata. 18 Indi makuha kundi mabalik ang iya kinitaan, indi sia makapaayaw sa bunga sang iya kinabudlayan. 19 Tungod nagapamigos sia sa imol, kag nang-agaw sang balay sa baylo nga magpatindog, 10 pagabayaran sang iya anak ang iya nahimuslan;igabalik sang iya kaugalingon nga kamot ang manggad. 20 Wala sing kalipayan ang iya kadalok; wala sing makapalagyo sa iya pagkadalok. 21 Pagalamunon niya ang tanan, gani indi magdugay ang iya pagkabutang. 22 Nagapalibog sia sa tunga sang kahamungayaan, kag nagaabot sa iya ang kapipit-an. 23 Kon nabusog ang iya tiyan, dayon paulanan sia sang mga pana sang Dios nga may kaakig.24 Samtang nagapalagyo sia sa hinganiban nga salsalon, sa bangkaw nga saway sia tumbahon. 25 Baslayon sia sa likod; pagatuhugon sang bangkaw ang iya atay; pagaipiton sia sang tuman nga kahadlok. 26 Makakulogmat nga kadulom ang natalana sa iya. Ginatutdan sia sang kalayo nga wala niya ginpasiga, kag pati ang nagkalabilin sa iya tolda. 27 Ipahayag sang langit ang iya mga sala; magabangon ang duta batok sa iya. 28 Pagaanuron sang baha ang iya balay, sa adlaw sang kaakig sang Dios. 29 Amo ina ang madangatan sang malaut – ang palanublion nga ginhatag sa ila sang Dios.

21  1 Naghambal si Job:     2 Pamatii sing maayo ang ihambal ko, kag tapusa na ang paglingaw sa akon. 3 Agwantaha ninyo anay ang pagpamati sa akon, hikayi ninyo ako kon makahambal na ako. 4 Sa tawo bala ginapatungod ang akon pag-antus? Ngaa abi nga indi ako matak-an? 5 Tan-awa ninyo ako kag maluoy kamo kag takpi ang inyo baba. 6 Ang akon lawas nagapalangurog kon mahunahonaan ko ini kag ako nagakabalaka.

Job: Maayo para sa malaut!• 7 Ngaa nagakabuhi pa ang malaut,

nagadaku sa edad kag gahum? 8 Mabakod ang ila mga lapsag sa panan-awan nila,

nagabakod ang ila mga kaparientihan.

9 May kalinong sa balay nila kag wala sing kahadlok, wala sing nabatyagan nga silot sang Dios.

10 Wala nagakapaslawan ang ila toro, indi mahulogan ang ila sapat nga nagabusong.

11 Nagadinalagan ang ila mga kabataan subong sa karnero, kag nagasaot ang ila magagmay nga mga kabataan.

12 Nagaamba sila upod sa arpa, nagakalipay sa tunog sang plawta.

13 Nagatapos sa kalipayan ang ila mga inadlaw kag nagkaladula sa kalinungan.

14 Apang sila amo pa ang nagasiling sa Dios, “Magpalayo ka, indi kami gusto nga tun-an ang imo dalan!

15 Ngaa nga mag-alagad pa kami sa Makagagahum? Wala sing pulos ang pagpangamuyo sa iya.”

16 Bisan malayo sa Dios ang panghunahona sang malain, malab-ot pa nila ang kadalag-an.

17 Makapila ayhan mapalong ang kasanag sang malain? Makapila ayhan duawon sang kalalat-an?

Makapila ayhan sila gub-on sang kaakig sang Dios, 18 kag paluparon sila subong sang dagami, daw sa upa nga ginapalid sang alimpulos?

19 Pagasukton ayhan sa iya anak ang iya mga sala? Pagasilotan sia mismo tungod sang iya mga sala.

20 Makita tani sang iya kaugalingon nga mata ang kalalat-an; kag imnon niya ang kaakig sang Makagagahum!

21 Ano ayhan sa iya ang iya kaugalingon nga balay, kon patay na sia,

kon ang pag-isip sang iya mga binulan matapos? 22 May makatudlo bala sa Dios, sia nga nagahukom sa ibabaw sang duta? 23 May tawo nga nagakapatay samtang mabaskog pa, bug-os nga nagapakatawhay kag yara sa hamungaya; 24 busog kag maayo sing lawas, matambok ang utok sa tul-an. 25 May yara man nga napatay sa kapiotan, wala nakapaayaw sang kalipayan. 26 Apang sila nagahamyang sa yab-ok, nga ginatabunan sang ulod.27 Nahibaloan ko ang tanan ninyo nga panumdoman kag panghunahona nahanungod sa akon. 28 Nagasiling kamo, “Diin ang balay sang maayo nga tawo? Diin ang puloy-an sang malaut?.” 29 Wala bala kamo nagpamangkot sa nagapanglakaton, ukon nahangpan ang ila paandam – 30 nga naluwas sa kalainan ang malain, ginluwas sia sa adlaw sang kapaslawan?

31 Sin-o bala ang makahambal sa iya nga nagaatubang nahanungod sang iya kalainan?

Sin-o bala ang magbalos sa iya ginhimo? 32 Kon nadul-ong na sia sa lulobngan, magabantay sa iya lulobngan ang iya larawan. 33 Manami sa iya ang duta nga mahumok; sa likod niya nagaupod ang tanan nga tawo; nagapanguna ang bug-os nga katawohan. 34 Malingaw bala ako sa pulong nga wala sing pulos? Wala kamo sing ginhambal kundi kabutigan.

Elifaz: Ano ang pulos sang tawo sa Dios

22   1 Nagsabat si Elifaz nga Temanita:      2 Makahatag ayhan sa Dios ang tawo sing kaayuhan Kaugalingon lamang

ang nagapanginpulos sa maalam. • 3 Ano ang bentaha sa Dios kon matarong ka, ano ang pulos kon maayo ang imo alagyan? 4 Tungod bala sa imo pagkabalaan kon ngaa ginhambalan ka kag ginpaatubang sa hukmanan? 5 Indi, kundi sa imo pagkamalaut, kag walay nga pagpakasala katapusan. 6 Ginkuhaan mo sang pagkabutang, ginhublasan ang imo pariente tungod sa utang sa imo. 7 Wala mo ginhatagan sang tubig ang ginauhaw kag sang pagkaon ang ginagutom. 8 Ang duta ginagamhan sang gamhanan kag ginpanagtag sa ila mga kasosyo. 9 Ang mga balo ginpahalin mo nga wala sing dala, gindugmok ang kamot sang mga ilo. 10 Tungod sini ginpalibutan ka sang siod kag ginlikupan sang daku nga kahadlok. 11 Ginbulag ka sang kadulom, gintabunan sang baha.12 Indi bala yara sa ibabaw sang langit ang Dios? Tan-awa daw ano kataas sang mga bituon. 13 Apang nagsiling ikaw, “Ano ang nahibaloan sang Dios? Magahukom bala sia sa likod sang panganod? 14 Daw sa kurtina ang mga panganod: indi sia makakita samtang nagalibot-libot sia sa langit.” 15 Nagasunod ka bala sa daan nga alagyan nga ginaagyan sang mga makasasala? 16 Sa wala pa mag-abot ang ila panahon, gin-anod na sila kag ang ila sadsaran. 17 Nagsiling sila sa Dios, “Palayo ka sa amon! Ano ang mahimo sa amon sang Makagagahum?” 18 Ginpuno niya sing maayo ang ila balay, apang malayo sa iya ang hunahona sang malain. 19 Ginakalipay sang matarong ang ila pagkaguba; ginlibak sila sang wala sing sala nga nagsiling: 20 “Indi bala ginkuha sa ila ang ila manggad,

kag ginsunog sang kalayo ang ila panublion?” 21 Magpakighusay ka sa Dios, sa sini magahamungaya ka.22 Batuna ang iya pagtulon-an kag tipigi sa imo tagipusoon ang iya mga pulong. 23 Kon magbalik ka sa Dios kag magpakaubos, kag ipahilayo sa imo tolda ang mga sala, 24 pagakabigon mo nga yab-ok ang bulawan, daw sa bato ang bulawan nga halin sa Ofir. 25 Tungod pagakabigon mo ang Makagagahum bilang imo bulawan kag pilak nga mainggat. 26 Tungod sa Makagagahum ikaw magamaayo, kag magabayaw ka sang guya sa Dios. 27 Magapangamuyo ka sa iya kag magapamati sia, kag pagatumana ang imo panaad. 28 Magmadinalag-on ka sa imo desision, kag magabutlak ang kasanag sa imo alagyan. 29 Tungod ginpaubos sang Dios ang bugalon kag ginluwas ang sinikway. 30 Ginhilway niya ang wala sing sala, kag pagaluwason ka man kon matinlo ang imo kamot.

 23  • 1 Liwat nga nagsabat si Job kag nagsiling: 2 Mapait pa subong ang akon reklamo. Paano ko mapunggan ang akon pag-ugayong. 3 Kon nahibaloan ko lang kon diin ko sia makita, kon makakadto lang ako sa iya ginapuy-an. 4 Pagadalhon ko sa iya ang akon kaso kag bug-os nga ipakita ko ang akon kinamatarong. 5 Tan-awon ko ang iya sabat kag hangpon ang iya ginahambal. 6 Magpakigbais sia nga wala sing kusog, magapamati lang sia sa akon. 7 Mahibaloan niya nga matarong ang ginaatubang niya kag tubtob sa katapusan luwason ako sang akon hukom. 8 Apang kon pa-sidlangan ako, wala sia; kon pa-katundan, indi ko matalupangdan. 9 Kon pangitaon ko sa aminhan, wala; sa bagatnan, wala man.

10 Apang nahibaloan niya ang akon padulongan kag ginadulogan,

sa iya pagtilaw makakita ako sang subong sang bulawan. 11 Gintungtungan ko ang iya tikang; nagsunod ako sa iya alagyan; wala nagliso. 12 Wala ako nagsupak sa iya sugo; sa baylo gintipigan ko sa akon tagipusoon ang iya mga pulong. 13 Apang sin-o bala ang makapamatok sa iya desision? Ang bisan ano nga magustohan ginahimo niya. 14 Ipatuman niya ang iya panumbungon kag iban pa nga plano nga sa akon natigana.

15 Gani daku ang akon kakibot kon mahunahonaan ko ini, ginpahadlok niya ako. 16 Ginpaluya sang Dios ang buot ko, ginpahadlok ako sa Makagagahum, 17 tungod indi ako mapahipos sang kadulom, sang terible nga kadulom nga yara sa akon guya.

Ngaa wala nagapamangkot ang Dios?

24 • 1 Ngaa ginatago sa Dios ang mga nagakatabo kag indi makita sang mga diosnon ang iya paghari?

2 Ginasaylo sang malain ang muhon sang duta kag nagpangawat sang halalban kag mga panong.

3 Ginakuha nila ang asno sang ilo kag gin-agaw ang baka sang balo.

9 Gin-agaw ang bata nga wala sing amay; kag gin-embargo ang bata nga ginprenda.

4 Ginpalayoan sang kubos ang alagyan kag nagpalanago ang mga imol sang kadutaan.

5 Subong sang maila nga asno sa desierto, magagua sila nga manugtukob;

nagaobra tubtob sa gab-i apang wala pa sing mapakaon sa anak.

6 Sa gab-i sila nagaani sa talamnan, nagapamulot sang nagakaladagdag sa ubasan sang malain.

7 Bug-os nga aga sila nga hublas, kag wala sing bayo sa tig-tulognaw.

8 Basa sang ulan sa bukid, wala sing mapasilongan, sila nagasuloksok sa mga bato.

10 Wala sing masuksok, hublas sila nga nagalakat, gutom samtang may dala nga pinulot nga uhay.

11 Nagapabilin sila nga uhaw bisan nagapamuga sang olibo kag ubas.

12 Sa siudad nagareklamo ang nagatagumatayon, nagapakitluoy ang mga napilasan,

apang wala nagakahangawa ang Dios. • 14 Kon gab-i nagabangon ang manugpatay sang tawo sa pagpatay sang imol kag sang maluya. 15 Nagahulat sang gab-i ang manugpanghilawas nga may tabon sa guya, kag abi niya wala sing makakilala sa iya. 16 Sa gab-i nagalagaw ang kawatan, nagapangita sang balay nga sarang sudlon, nga ginpangilala niya sa adlaw. 13 Madamo sang nagapakig-away batok sa kasanag, nagatalang sang wala matultulan nga alagyan,wala sila nakahibalo kon ano ang kasanag.

17 Ang aga amo ang pinakamadulom sa ila, kon adlaw ginakulbaan sila. 25 Kon ina indi matuod, sin-o ang nagpahimutig sa ginsiling ko?

 25  • 1 Kag naghambal ang Suhita nga si  Bildad: 2 Sa Dios ang paghari kag makahaladlok nga gahum nga nagpatindog sang paghidaet sa kahitaasan. 3 Maisip bala ang iya mga hangaway? Sin-o ang wala nahadlok sang iya panglambat? 4 Paano magpakamatarong ang tawo sa atubangan sang Dios? Sarang bala nga matinloan ang ginbun-ag sang babaye? 5 Indi man masanag ang bulan sa atubangan niya, wala man sing bituon nga tuman sa iya panulok. 6 Ang tawo pa ayhan – ini nga sapat, ang anak sang tawo nga isa lang ka ulod?

  26 • 5 Nagakulurog sa kadadalman ang mga landong, ginkulbaan ang mga tubig kag ang nagpuyo didto. 6 Sa atubangan sang Dios ang Sheol nagahublas: nakahumlad nga wala sing tabon ang pagkawasak. 7 Ginahumlad niya ang aminhan sa wala sing unod, ginbitin ang duta sa kinawala. 8 Ginputos niya sa panganod ang tubig, kag madala sang panganod ang kabug-at sini. 9 Gintakpan niya ang nawong sang bulan, ginbalabagan sang iya mga panganod. 10 Ginkurit niya ang tipolon sa ibabaw sang tubig kag nangin dulonan sang kasanag kag kadulom. 11 Nagkulurog ang mga haligi sang langit kag nagakatingala sa iya pagpaandam. 12 Ginpalinaw ang dagat sa iya kagamhanan; sa kaalam niya nalutos si Rahab. 13 Ginhawanan sang iya hangin ang langit. Kamot niya ang nagtuhog sa nagapalagyo nga man-og. 14 Pahibalo lang ina sang iya kagamhanan, nga wala naton bug-os nga nahibaloan. Apang sin-o ang bug-os nga makahangup sa daguob sang iya gahum?• 1 Nagsabat si Job: 2 Matuod nga ginbuligan mo ang nagakalisod, kag ginapabakod ang nagapalangluya! 3 Nalaygayan mo ang wala sing kaalam, kag ginpakitaan sang paghangup. 4 Sin-o ang ginahambal mo kag kay sin-o nga espiritu ang nagahambal sa imo baba?

 27  1 Nagpadayon si Job sa pagsiling:

     2 Samtang nagakabuhi ang Dios nga wala naghatag sa akon sang kinamatarong, ang Makagagahum nga nagpapait sang akon kabuhi, 3 samtang may kabuhi pa ako nga nabilin kag yara sa ilong ko ang ginhawa sang Dios, 4 ang baba ko indi magbutig, ang dila ko indi magbabaan. 5 Bisan mag-inano indi ko maaku nga husto kamo, kag indi ko masikway ang katarong ko. 6 Apinan ko ang akon kinamatarong kag indi ako mahuya. Indi ko pag-ikahuya ang akon kabuhi. 7 Tani mangin kasubong sa malain ang akon kaaway kag sa indi-matarong ang akon pangontra. 8 Kay para sa malain ano pa ang paglaum, kon utdon sang Dios ang iya ginhawa?9 Pamatian bala sang Dios ang iya panawag kon mag-abot na sa iya ang kalalat-an? 10 Pagahamut-an bala niya ang Makagagahum kag pagatawgon bala niya pirme? 11 Itudlo ko sa inyo ang gahum sang Dios; indi ko pagtaguon ang mga paagi sang Makagagahum. 12 Ina ang inyo mismo nga masaksihan. Ngaa nagahambal kamo nga wala sing kamatuoran?

Dason amo ang ginhambal ni Zofar13 Ini ang bahin sang malaut gikan sa Dios, ang panublion sang manugpigos gikan sa Makagagahum.

25   18 Isa lang sia ka bukal sa ibabaw sang tubig; kag ginsumpa ang ila palanublion nga duta, kag wala sing nagakadto sa ila ubasan. 19 Ginahigop sang init ang tunaw nga yelo; ginahigop man sang Sheol ang makasasala, 20 kag ginakalimtan sia sang naghimo nga taguangkan. Indi na madumduman ang iya ngalan: kag ginabis-ak subong sang kahoy ang kalainan. 21 Ginhimuslan niya ang babaye nga wala sing anak, wala ginakaluy-an ang balo. 22 Apang may nagapanglupig sa mga nagapamintas; nagatindog sia kag nagakuha sang kabuhi. 23 Ginapakalma anay sila sang Dios, apang ginatan-aw niya ang ila ginahimo. 24 Madali lang sila nga ginabayaw, kag dayon madula. Daw hilamon sila nga nagalaya kag madula, daw gingarab nga uhay sang trigo. 14 Bisan madamo ang iya mga kabataan, magutuman sila kag mapatay sa espada. 15 Mapatay sa halit ang makaluwas, apang indi paghibian sang asawa ang mabilin. 16 Magatipon sia sang pilak nga daw sa yab-ok, kag magatipon sang bayu nga daw sa lutak.

17 Apang ang gintipon niya makadto sa matarong, kag sa mga wala sing sala. 18 Nagpatindog sia sang balay nga daw lawa, ukon daw payag nga ginahimo sang guardia. 19 Kon kaisa nagatulog sia nga manggaranon, kag nagabugtaw nga wala na sing manggad. 20 Kon adlaw ginalikupan sia sang kahadlok, kon gab-i ginadala sia sang buhawi. 21 Madula sia kon ginadala sang hangin pa-aminhan halin sa iya lugar. 22 Ginabato sia sang mga tawo nga wala sing kaluoy kag nagapalagyo sia sa ila mga kamot 23 Nagapamalakpak sila nga nagayaguta sa iyakag ginayamuhat bisan diin.

Ang mga tawo sa minahan nagadayaw sa kaalam sang Dios

28 • 1 May minahan sang pilak kag may ginapurawan sang bulawan.

2 Ginakuha halin sa duta ang salsalon, kag halin sa tinunaw nga bato ang saway.

3 Ang tawo nagatinguha sang pagtapos sang kadulomkag nagasuhot sa pinakamalayo nga kadadalman, sa pagpangita sa dulom sang bato nga maitom.

4 Nagakutkot ang mga tawo sa lugar nga wala malayo kag ginakadtoan,

kag didto nagaobra nga nagakabit kag nagahabyog. 5 Ang duta nga nagahatag sang pagkaon ginpawasaag sa idalom nga daw kalayo.

6 May sapiro didto sa mga bato kag may bulawan sa yab-ok.

7 Ang alagyan wala pa nahibal-an sang pispis nga nagapangdagit, kag wala pa sing mata sang dapay ang nakakita. 8 Wala pa sing bugalon nga sapat ang nakatapak,

wala pa sing nakatabok nga ginahingalan nga leyon. 9 Ginabuka sang tawo ang bato nga matig-a,

ginaabukay ang gamot sang mga bukid. 10 Sa paghimo sang buho sa kabatuhan,

nakita hiya ang tanan nga malahalon nga butang. 11 Ginapangita ang ginahalinan sang suba,

kag ginadala sa kapawa ang butang.12 Apang diin bala nagahalin ang kaalam?

Diin bala nagapuyo ang paghangup? 13 Wala mahibaloan sang tawo ang dalan pakadto sa iya;

wala ina sa kadutaan sang mga buhi.

14 Ang kadadalman nagasiling, “Wala ina sa akon.” kag ang dagat, “Indi ina ang akon upod.”

15 Wala ina ginabakal sang pinakapuraw nga bulawan; ang bili sina indi kaanggid sa pilak.

16 Wala ina ginabayluhan sang bulawan nga Ofir, ukon sang malahalon nga onise ukon sapiro.

17 Wala ina sing kaanggid nga bulawan ukon kristal, ang bili niya indi matupungan sang sulodlan nga ginbulawan.

18 Wala pulos imitlang mamitlang ang koral kag haspe; ang kabilihanan sang kaalam labi pa sa perlas. 19 Indi mapaanggid didto ang topasyo sang Cus,

indi ina mabilihan sa puraw nga bulawan.20 Diin bala nagahalin ang kaalam?

Diin bala nagapuyo ang paghangup? 21 Likom ina sa mata sang tanan nga nagakabuhi,

natago sa mga pispis sa kalangitan. 22 Mahambal lang sang kalaglagan kag Kamatayon,

“Nabatian lang namon ina.” 23 Nahibaloan sang Dios ang dalan padulong sa kaalam;

sia lang ang nakahibalo sang puloy-an sina. 24 Sang tan-awon niya sadto ang punta sang duta

kag ang tanan sa landong sang langit, 25 sang ginhatagan niya hangin sing kusog ka gintakus ang tubig,

26 sang ginpatindog niya sadto ang dulunan sang ulan kag ang alagyan sang daguob kag kilat,

27 nakita niya sadto kag ginatakos ang kaalam Ginpalig-on niya ini kag ginpakilala sing maayo

(28 Kag sa tawo nagsiling sia: Ang kahadlok sa Dios amo ang kaalam;

ang paglikaw sa malain amo ang paghangup.)Ginkamusta ako sang nakabati sa akon

   29 • 1 Nagpadayon si Job: 2 Sin-o ang makapabalik sa nagliligad nga mga bulan,

sadtong adlaw nga ginahalungan ako sang Dios, 3 sang yara sa ibabaw ko sadto ang suga

kag ginsingganan ako sa paglakat sa dulom; 4 sadtong yara sa akon ang adlaw sang kauswagan,

kag ang pagpakig-abyan sang Dios ang akon puloy-an, 5 kaupod ko pa sadto ang Makagagahum

kag napalibutan ako sang akon mga anak, 6 gatas sadto ang ginapanghugas sa mga tiil ko,

kag may lana sang olibo nga nagailig sa bato!7 Sang maggua ako sadto sa puertahan sang siudad

kag magpungko sa plasa, 8 ang mga pamatan-on nagapalahigad

kag ang mga tigulang nagatilindog; 9 indi makagahod ang mga prinsipe

kag nagapanabon na lang sang ila baba; 10 bisan ang dungganon nagahipos,

ang ila dila daw nagpilit. 21 Nagahulat sila kag nagapamati sa akon,

nagahipos samtang ginalaygayan ko. 22 Kon maghambal ako nagahipos sila,

ginabaton nga daw tun-og ang akon mga pulong. 23 Nagahulat sila sa akon nga daw sa ulan,

nagainom sang pulong ko nga daw sa tuboran. 24 Halos indi sila gusto magpati nga yuhoman ko;

wala sing nausik bisan isa sa mga pasiplat ko. 25 Nagtudlo ako sang ila dalan

kag nagpanguna sa ila. Ginkilala ako nga hari sang mga soldado:

nagakadto sila sa diin nga akon ginapamunoan.11 Ginkamusta ako sang nakabati sa akon kag bisan sin-o nga makakita nagadayaw.

12 Kay ginbuligan ko ang imol nga nagapatalang, ang nailo sa amay kag ang wala sing dalangpan.

13 Ginbendisionan ako sang tawo nga nagatagumatayon; ginlingaw ko ang nagakasubo nga balo.

14 Ginadala ko ang katarungan nga daw akon bayo; ang akon pagkasinsero amo ang akon kunop kag turban.

15 Nangin mata ako sang bulag kag tiil sang piang;

16 amay sang nagaantus, kag ginbaton ko ang ginahambal sang dumoluong.

17 Ginbali ko ang sungad sang malaut, kag gin-agaw ang tulokbon sa iya mga bangkil.

18 Abi ko, “Mapatay ako nga tigulang. subong kadamo sang balas ang adlaw ko.

19 Nagalab-ot sa tubig ang akon gamot, kag ginabasa sang tun-og ang akon sanga.

20 Gani pirme nga mabakod ang akon himaya, pirme nga mabaskog ang akon baslay.”

 30   1 Kag subong inalibak ako sang mga kabataan, mga anak sang tawo nga indi angay magsimpon sa mga ido sang akon mga karnero; 2 wala sing pulos ang ila nga kusog; nagapalangluya na sila kag nagapalayo ang ila kabuhi 3 tungod sa gutom kag kinawala. Nagalibot-libot sila sa matig-a nga wayang, 4 nagapanguha sa talamnan sang maparat nga tanum kag nagakaon sang gamot sang retama. 5 Gin-tabog sila sang katawohan kag ginsikway nga daw mga kawatan. 6 Napilitan sila sa pagdayon sa kueba, sa kilid sang pil-as kag buho sang mga bato. 7 Sa kadamoan mabatian ang ila ugayong;sa mga talamnan sila nagadalasok. 8 Lahi sang mga wala sing pulos kag wala sing huya, gani ginpahalin sila sa kadutaan. 9 Subong nagakanta sila sa akon kag nagapanglibak. Nangin kaladlawan ako

sa ila.10 Ginakaugtan nila ako kag ginapalayoan, ginaduplaan ang akon guya. Tungod kay ginpaluya ako sang Dios. 11 Ginpakanubo nila ako sa ila nagabalingaso nga kaakig 12 Sa tuo ko nagbangon ang madamo, nagpatindog sang mga pangapin kag mga si-od. 13 Ginguba nila ang akon alagyan, nagsalakay sila kag wala sing nagpugong. 14 Naghinugpong nga daw sa malapad nga lalapsan, nagdinaguso sila nga nag-agi sa mga guba. 15 Ginkugmat ako, ginkuha kaangay sa huyop sang hangin ang akon padya, ang kaluwasan ko nadula nga daw panganod. • 16 Kag subong nagakadula ang akon kabuhi, gin-agawan ako sang mga adlaw sang kasubo. 17 Sa gab-i nagangutngot ang akon mga tul-an kag indi ako makatulog sa akon balatian. 18 Makahas nga gingus-ab ang akon bayo, kag sa lawas ko ginahigot ini. 19 Ginhaboy ako sa lutak, kag subong kaangay ako sa abo kag yab-ok. 20 Gintawgan ko ikaw, O Dios, apang wala ka magsabat. Nagtindog ako, apang nagtan-aw ka lang. 21 Ginpintasan mo ako, ginlagas nga wala sing kaluoy sang imo makusog nga kamot. 22 Gin-alsa mo ako kag ginpasakay sa hangin, tubtob sa bagyuhan kag ginhulog subong sang ulan. 23 Nahibaloan ko nga dal-on mo ako sa kamatayon, sa kaladtoan sang tanan nga buhi. 24 Wala ako nagapanghimulos sa imol sang nagapabulig sia sa kalalat-an. 25 Indi bala nagakasubo ako sa akon kapigaduhon?

Indi bala nagaunong ako sa mga yara sa kabudlayan? 26 Apang sang nagapangita ako sang maayo, malain ang nakita ko; sang naghulat sang kasanag, dulom ang nag-abot. 27 Pirme lang nagalain ang akon dughan sa kasubo nga nagaabot sa akon. 28 Nagalakat ako nga wala sing adlaw nga nagasilak; kon magtindog sa konsilyo, ako nagasugid sang akon pag-antus.29 Nangin utod ako sang maila nga ido, kaupod sang mga bukaw.. 30 Nagailitom ang akon panit; ginasunog sang hilanat ang akon mga tul-an. 31 Kasubo ang tukar sang akon arpa; kasubo ang tingog sang akon plawta.

Ako lang bala isa ang nagkaon sang akon pagkaon

31 • 1 Nagsaad ako sa akon mga mata nga indi magtan-aw sa isa ka dalaga.

2 Tungod ano bala ang bahin sang tawo sa Dios, ang iya ginpanubli naghalin sa Makagagahum?

3 Indi bala kapaslawan ang para sa malaut, katalagman ang para sa nagahimo sang malain?

4 Indi bala nakita niya ang akon mga alagyan kag naisip ang tanan ko nga tikang?

5 Naglakat bala ako sa kabutigan? Nagadali bala ang akon mga tiil sa pangdaya? 6 Kabay nga takson ako sa husto nga talaksan,

agod mahibaloan sang Dios nga wala sing kasal-anan7 Kon indi tadlong sa dalan ang akon mga tikang

kag nagtalang ang handum sang akon tagipusoon, kon namansahan ang akon mga kamot,

8 Kabay kaunon sang iban ang akon ginab-og. kag gabuton ang akon ginatanum.

9 Kon naganyat ako sa iban nga babaye, kon nagahulat ako sa puertahan sang akon isigkatawo,

10 tani magagaling ang asawa ko para sa iban kag huliran sia sang iban nga lalaki,

11 (Kay tuman na ina agod ipakahuya, isa ka sala nga dapat kondenahon)

12 Kay ini ang kalayo nga nagalaglag; kag magasunog sang tanan ko nga pagkabutang.

13 Kon nagdinalok ako sa mga ulipon sang nagapangayo sila sang katarungan sa akon,

14 ano ang himuon ko kon atubangon sang Dios, kon pagausisaon ako ano ang akon isabat?

15 Gintuga sila sa taguangkan sang Dios paagi sa ila iloy. 16 Wala ko bala ginabuligi ang mga imol, ukon

may mata bala sang balo nga ginapadulom ko? 17 Isa lang bala ako nga nagakaon sang akon tinapay,

kag wala ginpaambit ini sa ilo? 18 Bata pa ako ginsagud ko na sia;

halin sang mag-abot ako, nagbulig na ako sa balo. 19 May nakita bala ako nga wala sing bayo nga tawo,

ang imol nga wala ginbayoan, 20 nga nagbendesion sa akon sa bug-os nga tagipusoon nga

wala ako ginbendisionan tungod kay ginhatagan sang bayo nga delana?

21 Kon gin-alsa ko ang kamot batok sa ilo kag nagsalig ako sa akon kusog kag pangilala,

22 tani mahulog ang akon abaga kag mabali ang akon kamot.

23 Nag-abot gid sa akon ang kahadlok sa Dios, kag indi ko mapalawig ang iya kadungganan.

24 Nagsalig bala ako sa bulawan kag nagsiling, “Ikaw ang akon kasigurohan?”

25 Ginahimaya ko bala ang akon manggad, ang akon kapalaran kag kadalag-an?

26 Kon makita ko ang adlaw sa iya kasilawukon bulan nga nagapadayon sa katahum,

27 naganyat bala ang akon tagipusoon sa ila kag ginhalukan ko ang kamot, tanda sang pagsimba?

28 Sala man ini nga dapat hukman tungod kay ako sa pagpanghiwala sa Dios.

29 Ginakalipay ko bala ang kapaslawan sang akon kaaway? Ginakasadya ko bala ang iya katalagman?

30 Bisan ang baba ko wala nagapakasala paagi sa pagsumpa sa iya.

31 Gani nagsiling ang akon panimalay:“May yara bala nga wala nakakaon sang karne ni Job?” 32 Wala sing nagapanglakaton nga nagatulog sa dalan,

tungod bukas sa nagaagi ang akon puertahan.33 Nagtabon bala ako sang akon sala, kag gintago ko subong sang iban, 34 tungod nahadlok ako sa pagpasilabot sang kadamoan, kag nahuya sa insulto sang mga tawo,

gani nagpakalinong ako kag wala na naggua? 35 O, kon may yara lang nga nagapamati sa akon! Nagsabat ang Makagagahum! Ini ang akon pirma. Isulat sang nagsumbong ang panumbungon sa akon, 36 kag pagadal-on ko sa akon abaga ukon ihigot sa akon ulo subong sang turban. 37 Liwaton ko sa iya ang tanan ko nga tikang, kag daw sa prinsipe nga mag-atubang ako sa iya. 38 Kon ang duta ko nagsinggit batok sa akon kag nagpangasubo ang iya mga oras; 39 tungod ginkaon ko ang iya bunga nga wala sing bayad sang mapatay ang tag-iya niya; 40 tani tunok ang nagtubo sa baylo sang trigo, mabaho nga hilamonn sa baylo sang sebada.Ini ang katapusan sang mga pulong ni Job.

IKADUHA NGA BAHIN: NAGPATUNGA SI ELIHU

32   • 1 Sang makita nga wala sing sala si Job, ang tatlo ka lalaki wala na maghambal. 2 Apang si Elihu, anak ni Barakel nga Buzita kag kaupod sa kaliwat ni Ram, nagpangakig tungod sa ginpakamatarong ni Job ang iya kaugalingon sa atubangan sang Dios. 3 Ginkaakig man niya ang kapaslawan sang tatlo ka abyan, sa rason nga subong sina nakondenar ang Dios. 4 Tungod tigulang sila sang sa iya, malinong nga naghulat si Elihu, 5 apang sang makita niya nga wala pa sing sabat ang tatlo, wala na niya ginpunggan ang kaakig. 6 Gani naghambal si Elihu, anak ni Barakel nga Buzita:

Bata ako kag kamo talahuron nga mga tigulang, gani nagaduhaduha kag nahadlok kag wala sing kaisog sa paghambal sang akon nahibaloan.7 Ang hunahona ko nga dapat maghambal ang tigulang, kag magtudlo sang kaalam ang magulang sa edad.8 Apang ang nagahatag sang paghangup amo ang espiritu nga yara sa tawo, ang ginhawa sang Makagagahum. 9 Indi lang ang tigulang amo ang maalam, ang nakahangup sang matarong.10 Gani ang ginasiling ko, pamatii ninyo; pabay-i ninyo ako nga magpakita sang akon nahibaloan.11 Nagahulat ako sang inyo mga sabat kag nagapamati sa inyo mga rason samtang nagapangita kamo sang mga pulong. 12 Ginpamatian ko kamo sing maayo, apang wala sing naghimutig nga sayop si Job, wala sing nakabaton sa iya rason.13 Indi magsiling nga, “Nakita namon ang kaalam:Dios indi tawo, ang nagtudlo sa amon.”14 Indi ko pagdayunon ang inyo pangrason; indi ko pagpasabton si Job sa inyo paagi.15 Naghipos sila tungod nadulaan sang buot kag ginkulang sang inughambal.

16 Magahulat pa bala ako subong nga sila nagahipos kag wala na sing inughambal? 17 Ihambal ko ang akon panindugan; ipakita ko man ang akon nahibaloan. 18 Tungod napun-an ako sang pulong kag ginasugo sang espiritu. 19 Ang kasubong ko amo ang bino nga indi makasungaw, kag nagapahabok sa bag-o nga sulodlan nga panit. 20 Magahambal ako agod nga maghagan-hagan ang buot, magabukas ako sang mga baba kag magsabat. 21 Wala ako sing apinan, wala ako sing dayawon nga sin-o man. 22 Kay kon himuon ko ina, madali ako nga kuhaon sang naghimo sa akon.

Nabatian mo bala ang paandam sang Dios

 33  • 1 Gani subong, O Job, pamatii ang akon ginahambal pamatii ang tanan ko nga ihambal. 2 Subong pagabuksan ko ang akon baba kag pahambalon ang akon dila; 3 puno sang nahibaloan nga mga pulong sang akon tagipusoon,maathag ang ginasiling sang akon mga bibig. 4 Gintuga ako sang Espiritu sang Dios, ginhatagan sang kabuhi paagi sa ginhawa sang Makagagahum. 5 Sabta ako kon masarangan mo, maghanda ka kag atubanga ako. 6 Subong sa imo gintuga man ako sang Dios gikan sa lutak. 7 Gani indi ka dapat magkahadlok sa akon, indi ka mabug-atan sa akon kamot.8 Ikaw nagahambal sa atubangan kokag nabatian ko ang imo mga pulong 9 “Matarong ako kag wala sing kasawayan, matinlo ako kag wala sing sala. 10 Apang nakit-an sang Dios ang akon salakag ginkabig niya ako nga kaaway; 11 ginkadenahan niya ang akon mga tiil kag ginbantayan ang tanan ko nga alagyan.”12 Maathag nga ginasiling ko, nagsala ka, tungod labaw gid ang Dios sang sa tawo. 13 Ngaa nagareklamo ikaw sa iya nga indi niya pagsabton ang mga ginasiling mo? 14 Tan-awa, magapaandam ang Dios, apang makaisa lang kag wala na ginasulit. 15 Sa damgo ukon sa palanan-awon sa gab-i, kon mahamuok ang katulogon sang tawo, sa ila pagtulog sa hiligdaan, 16 nagahambal sia sa ila dulonggan kag ginapahadlok sang mga paandam. 17 Sa sina ginalikaw niya ang tawo sa paghimo sang malain kag sa pagpabugal. 18 Nalikaw niya sa kadadalman ang kalag sang tawo,

kag ginluwas sa lulobngan ang kabuhi sini.19 Sa masakit kag mabudlay nga ginabatyag sang lawas, ang tawo ginapatadlong pa gid sa paghigda; 20 gani nangidlisan sia sa pagkaon, indi pa niya gusto ang pinakamanamit. 21 Nagakaupos ang iya lawas; kag nangin tul-an na lang kag panit. 22 Ang iya kalag malapit sa buho, kag ang iya kabuhi sa lugar sang kamatayon. 23 Apang kon may anghel sa iya tupad bilang manugpatunga, isa sa isa ka libo – agod ipahibalo sa tawo kon ano ang maayo, kag ibalik sia liwat sa katarungan, 24 kaluoyan sia sang Dios kag magsiling: “Luwasa sia sa kadadalman; nakakita ako sang inugtubos sa iya.” 25 Kag kaangay sa bata, mabag-o ang iya unod, magabalik sia sa iya pagkabata. 26 Mangamuyo sia kag magabaton sang bugay sa Dios; magahugyaw sia kag magatan-aw sa nawong sang Dios.27 Magabantala sia sa mga tawo kag magsiling: “Nakasala ako, ginbaliskad ko ang matadlong, apang wala ako ginsilotan. 28 Ginluwas niya ang kalag ko sa buho kag ginhatagan sang kabuhi agod magkalipay sa kasanag.”29 Ini amo ang ginahimo sang Dios sa tawo – makaduha, bisan makatlo ka sulit –30 agod palikawon sia sa kadadalman,agod masanagan sia sang kapawa sang kabuhi. 31 Magpamati ka, Job pamatii ako; maghipos kag ako magapadayon sa paghambal. 32 Kon may ara ka nga sabat, ihambal mo; tungod gusto ko nga mangin matarong ikaw. 33 Kon wala, magpamati ka, maghipos ka kag pagatudloan ko ikaw sang kaalam.

  34 1 Nagpadayon sa paghambal si Elihu:      2 Pamati kamo sa akon pulong mga mangin-alamon, pamati, kamo may mga tinun-an. 3 Ginatilawan sang dulonggan ang mga pulong, subong sang dila nga nagatilaw sang pagkaon. 4 Kilalahon naton kon ano ang matarong, tun-an naton kon ano ang maayo.5 Nagsiling si Job, “Wala ako sing sala, apang ginlikaw sang Dios sa akon ang katarungan. 6 Wala ginkabig ang akon kinamatarong: bisan wala ako sing sala, wala sing paglaum ang akon pilas.” 7 Sin-o ang tawo nga kaangay kay Job, nga nagainom sang kahuy-anan nga daw tubig? 8 Nagaupod sia sa mga malain kag nagausoy sa alagyan sang malaut.

9 Nagsiling sia, “Wala sing makuha ang tawo sa pagpahamuot niya sa Dios.”10 Gani pamati kamo nga mga nakahangup. Wala sing nagabuhat sing malain ang Dios, malayo sa Makagagahum ang pagsayop! 11 Ginabalusan niya ang tawo suno sa buhat sini; ginahatagan kon ano nga kaayuhan ang nagakadapat. 12 Matuod nga wala sing sala ang Dios, indi pagtikuon sang Makagagahum ang matarong! 13 Sin-o ang naghatag sa iya sang gahum? Kag nagtugyan sa iya sang bug-os nga kalibutan? 14 Kon pagabawion niya ang iya espiritu kag ibalik sa kaugalingon ang iya ginhawa, 15 maguba ang tanan nga tinuga kag magabalik sa yab-ok ang tawo. 16 Kon may ara ka nga kaalam, pamatii ini. Pamatii Job ang akon tingog. 17 Sarang bala magdumala ang nagadumot sa katarungan? Ukon pagakondenahan mo bala ang makagagahum kag ang matarong, 18 nga nagasiling sa mga hari, “Wala ka sing pulos,” kag sa mga dungganon, “Malaut kamo.” 19 Wala sia nagaapin sa mga prinsipe ukon ginapasulabi ang manggaranon sang sa imol, tungod sila tanan iya gintuga. 20 Nagakalamatay sila sa hinali sa tungang gab-i; ang mga tawo nahadlok kag

nagkalamataykag mahapos nga gintabog ang manugpigos. 21 Nagatan-aw sia sa dalan sang mga tawo, kag nakita niya ang tanan nila nga tikang. 22 Wala sing kadulom ukon landong nga matagoan ang nagahimo sing malain. 23 Wala sia nagahatag sang paandam sa tawo sa pag-atubang sa Dios sa

hukmanan. 24 Ginaguba niya ini nga wala sing pangusisa, kag ginabuslan ini sang iban. 25 Tungod natakos niya ang ila kalainan, ginaguba niya sila sa gab-i 26 Ginasilotan niya sila sa ila kalainan sa atubangan sang mga tawo. 27 Tungod gintalikdan nila sia kag wala ginsunod ang iya dalan. 28 Ginapigos nila sing bug-os ang mga kubos, kag nabatian niya ang mga panghakroy sini. 29 Kon magahipos sia, sin-o ang magapatublag? Kon taguon niya ang iya nawong, sin-o ang makakita? Ginabantayan niya ang tawo kag ang pungsod. 30 Kay basi nagadumala ang manugdaya sa katawohan. 31 Kon ang malaut magasiling sa Dios, “Ginpatalang ako apang indi na ako magpakasala. 32 Tudloi ako sang indi ko makita; kon nagsala ako, indi ko na ini paghimuon liwat.” 33 Sa sina magasilot pa bala sia?

Ihambal ang nahibaloan mo,ikaw nga nagapanghiwala sang iya ginhimo? Kag nakahibalo ka pa labi sang sa akon. 34 Magahambal sa akon ang mga may paghangup, mga mangin-alamon nga nagapamati sa akon: 35 “Wala sing kinamatarong sa paghambal si Job; wala sing buot silingon ang iya mga pulong. 36 Sa baylo usisaa si Job sing matul-id, tungod sa panabat nga subong sang mga malain! 37 Sa iya sala nagdugang sia sang pagpakigsumpong kag naghambal ang madamo batok sa Dios.”

Tungod wala sila nagapanawag sa Dios

35   1 Nagpadayon si Elihu kag nagsiling:       2 Husto bala, sa pamatyagan mo, ang imo ginhambal kag pagkamaayohon sini, 3 Kon ikaw magasiling sadto, “Ano sa imo, ginaguba bala kita sa akon mga sala?” 4 Pagasabton ko ikaw kag ang imo mga abyan. 5 Magtangla ka sa langit, kag tan-awa: mataas pa sa imo ang panganod. 6 Wala nagahalit ang imo sala sa Dios, indi sia masakitan sa madamo mo nga mga sala. 7 Kag bisan ano ang mahatag sa iya sang imo kaayo? Ano ang ginabaton niya halin sa imo kamot? 8 Husto ka: tawo ang ginaguba sang imo kalainan; tawo man ang nagapanginpulos sang imo kaayuhan. 9 Nagasinggit ang tawo kon ginapigos sing hugot, kag nagahibi kon ginadaog sang gamhanan. 10 Apang wala sila nagpamangkot: “Diin bala ang Dios nga nagtuga sa akon, nga ang iya mga ambahanon sang kalipay mabatian sa gab-i, 11 sia nga paagi sa mga sapat nagtudlo sa amon, sia nga nagapaalam sa amon paagi sa mga pispis?” 12 Gani wala sia nagsabat kon sila nagpanawag tungod sa kabugalon sang mga malain. 13 Wala gid sing pulos! Wala nagapamati ang Dios, wala sila ginpamatian sang Makagagahum. 14 Daw ano pa gid kon ikaw magsiling: Indi niya ako makit-an, may panumbungon ako batok sa iya kag nagahulat! 15 Kag nagahambal ikaw bisan sia akig, wala sia nagasilot kag sia wala niya

ginatamod ang kalainan. 16 Gani wala sing kahulogan ang pagbukas ni Job sang baba, wala sing pulos ang madamo niya nga ginpanghambal.

Ginatilawan sang Dios ang tawo agod sawayon

 36  1 Nagpadayon pa gid si Elihu:      2 Mag-antus ka kag magapaathag ako, tungod magaapin pa ako sa Dios.

3 Ipalapnag ko ang tanan ko nga nahibaloan agod mahatagan ko sing matarong ang Nagtuga sa akon. 4 Indi sala, matuod, ang ginahambal ko, maalam gid nga tawo ang ginaatubang mo. 5 Gamhanan gid ang Dios, kag wala niya ginpakanubo ang may matinlo nga tagipusoon. 6 Wala niya ginahatagan sang kabuhi ang makasasala kag ginabalik sa mga ginapigos ang ila kinamatarong. 7 Wala niya ginasikway ang ila kinamatarong. Ginapapungko niya sa trono ang mga hari kag ginapabakod tubtob sa katapusan, apang kon nagapabugal sila, 8 ginakadenahan niya sila kag ginagapos sa kasubo. 9 Dayon ginapahangup niya sila sang ila ginahimo, ang ila mga sala kag ang ila kabugalon. 10 Ginabuksan niya ang ila dulonggan kag ginapabalik sa paghinulsol. 11 Kon magtuman sila kag mag-alagad sa iya, magauswag sila tubtob sa katapusan sang ila adlaw kag magalinong ang ila mga tinuig. 12 Apang kon indi sila magpamati, magkalamatay sila; nga wala sing may nahibaloan. 13 Ang mga indi-diosnon nagahunahona sang kaakig kag indi gusto buligan sa ila kapigaduhon, 14 magkalamatay sa ila pagkalamharon, sa luyo sang malain nga mga kaupdanan.15 Ginaluwas sang Dios ang imol paagi sa ila pag-antus, kag ginatudloan sila sa ila kabudlayan. 16 Sa sina ginaluwas ka niya sa kasubo kag ginadala sa lugar, hilway kag malapad, sa diin may bugana nga pagkaon sa kalan-an. 17 Kag pagahukman mo ang malaut; katarungan kag paghukom mangin imo. 18 Mag-andam ka nga ang manggad indi maglimbong sa imo, ang ang

pagkabugalon hamham kag kalainan indi makapatalang sa imo.19 Wala ka bala nagpanawag tungod sa kasubo kag nagsinggit sing bug-os nga kusog? 20 Indi paghanduma ang pag-abot sang gab-i sa tion nga ang mga tawo magakawala.21 Maghalong sa pagpakasala, ini ang kabangdanan kon ngaa ikaw ginatilawan.

Isa ka ambahanon sa Dios nga gamhanan• 22 Ginabayaw ang Dios sa iya gahum. Sin-o bala nga manunodlo ang makaanggid sa iya? 23 Sin-o bala ang nagtalana sang iya alagyan, ukon nakasiling sa iya nga sia sala? 24 Dumdoma ang pagdayaw sa iya binuhatan, nga ginakanta sang madamo nga tawo. 25 Nakit-an ina sang bug-os nga katawohan, kag ginatan-aw nila halin sa malayo.

26 Gamhanan ang Dios, labaw sia sa aton paghangup; indi maisip ang iya mga tinuig. 27 Sia ang nagapugong sa tulo sang tubig, kag nagapagal-om sa mga panganod. 28 Ginabubo ini sang panganod kag ginahatag liwat sa mga tawo.31 Sa sini ginapatambok niya ang mga tawo, nga nagahatag sang bugana nga pagkaon. 29 Sin-o bala ang makahangup sa paglapta niya sang panganod, sa pagdaguob niya halin sa iya tolda? 30 Ginapalapta niya ang mga panganod kag ginatakop sa malapad nga dagat. 32 Ginaalsa sang iya mga kamot ang kilat kag ginasugo ini nga mag-igo sang iliguon. 33 Ginapaandaman niya ang iya mga manugbantay, kag ginapahibalo sa panong ang pag-abot sang bagyo.

  37 1 Tungod sini nagatumbo ang akon tagipusoonkag nagalukso-lukso sa sulod ko. 2 Pamatii ang daguob sang iya tingog nga nagaligid halin sa iya baba. 3 Ginabuy-an niya ang iya kilat, nga nagalab-ot sa punta sang duta. 4 Nagasunod ang daguob sa tingog sang Dios ang katingalahan nga pagtunog sang iya daguob. Wala niya ginapunggan ang pagpangilat sing mabaskognga nagapabati sang iya tingog. 5 Ginahimo sang tingog sang Dios ang mga katingalahan nga indi naton malab-ot. 6 Ginasiling niya sa yelo, “Mahulog sa duta”; kag sa ulan, “Mag-ulan ka sing mabaskog.” 7 Gani ginakulangan niya ang mga tawo agod mahangpan nila ang iya nahimo.8 Nagabalik sa buho ang maila nga mga sapat kag nagapabilin didto nga malinong. 9 Nagagua naghalin sa ginatagoan ang bagyo, kag halin sa aminhan ang tugnaw. 10 Ang ginhawa sang Dios nagahimo sang yelokag mangin matig-a ang mga tubig. 11 Ginahaboy sang gal-om ang daguob, kag nagapalupok sa kilat ang panganod. 12 Sa iya sugo ginalibot nila ang duta kag ginatuman ang iya luyag. 13 Ginasugo man niya sini nga pagasilotan ang tawo, pagatubigan ang duta ukon pakitaan sang paghigugma. 14 Pamatii ini, Job; maglinong ka kag tan-awa ang mga katingalahan sang Dios. 15 Nahibaloan mo bala ang pagpugong niya sa panganod, ang pagpakirab sang iya makakulogmat nga kilat? 16 Nahibaloan mo bala kon paano nakabit ang panganod –

ini tanan nga katingalahan nahimo bangod sang iya himpit nga kaalam? 17 Ikaw nga nagapainit sa imo bayo sang ang kalibutan yara sa habagat nga hangin, 18 mahumlad mo bala upod sa iya ang langit nga subong katig-a sang espeho nga nahimo sa saway nga tinunaw? 19 Tudloi kami sang amon ihambal sa iya; –apang indi na kami makahukom tungod sa kadulom. 20 Ginsugid bala sa iya ang aton ginhambal, nabalitaan bala niya ang hambal sang tawo? 21 Kon kaisa wala kami sing makita nga kasanag kag ang tanan ginpadulom sang mga panganod, apang ginkuha sang bagyo ini tanan. 22 May kasanag nga nagahalin sa aminhan – makahaladlok nga kasanag sa palibot sang Dios. 23 Indi naton malab-ot ang Makagagahum, nga gamhanan sa gahum kag paghukom; manunodlo sang katarungan nga wala nagapamigos. 24 Gani ginatahod sia sang mga tawo; sa iya mata wala sing masugid ang mga mangin-alamon.

Ginsabat ni Yahweh si Job

38 • 1 Ginsabat ni Yahweh si Job halin sa bagyo: 2 Sin-o ining nagapadulom sa plano ko sa pulong nga wala sing kahulogan?

3 Magbugkos ka subong sang isa ka lalaki; magapamangkot ako kag sabton mo ako.4 Sa diin ikaw sang ginhimo ko ang duta?

Magsabat, kon may nahibaloan ikaw. 5 Sin-o ang nagtalana sang mga takos sina?

Sin-o ang nag-unyat sang kordon nga pangtakos? 6 Diin ginbutang ang mga sadsaran?

Sin-o ang nagbutang sang mga pamakod nga bato, 7 samtang nagakalanta ang mga bituon sa kaagahon

kag nagapalakpak ang mga anak sang Dios?8 Sin-o ang nagtakop sang mga gawang sa dagat sang magsagawak ini halin sa alibutod sang duta,

9 sang pabayoan ko ini sang panganod kag ginhapinan sang madamol nga gal-om.

10 Kag dayon ginbutangan sang mga dulonan sadto pagkakuha ko sang mga puertahan kag pintal,

11 sang ihambal ko nga “Indi ka maglapaw; diri magapundo ang imo dalagku nga mga balod?”

12 Nakasugo ka na bala sa kaagahon, ukon napakita mo sa lugar sini ang pamanag-banag,

13 agod mauyatan sini ang kilid sang duta

kag mapagua didto ang malain? 14 Dayon makaangkon sang duag ang duta

kag mamantsahan nga kasubong sang bayo. 15 Ang malaut indi paghatagan sang kasanag,

kag pagadunuton ang ila matinaas-taason nga butkon.16 Nakakadto ka bala sa ginhalinan sang dagat

ukon nalakat ang iya kadalumon? 17 Napakita bala sa imo ang puertahan sang kamatayon?

Nakit-an mo bala ang puertahan sang landong? 18 Nahibaloan mo na bala ang kasangkaron sang kalibutan?

Sugiri ako, kon nahibaloan mo ini tanan.19 Diin ang dalan padulong sa puloy-an sang kasanag,

kag diin nagapuyo ang kadulom? 20 Madul-ong mo bala sila sa ila dulonan,

kag mahibaloan ang alagyan sa ila balay? 21 Nahibaloan mo. Una ka nga ginbun-ag sa ila,

kag nagpangabuhi ka sa madamo nga mga tinuig!22 Nasulod mo bala ang ginatagoan sang niyebe, ukon nakita mo ang talagoan sang yelo, 23 nga ginatigana ko sa panahon sang kasubo, sa adlaw sang inaway kag kagamo? 24 Sa diin nga alagyan nagaagi ang kilat nga nagakadula kag diin ang ginahalinan sang hangin nga nasidlangan?25 Sino– bala ang nagahimo sang lalapsan sang nagabagosbos nga ulan kag sang ginaagyan sang buhawi, 26 agod matubian sang ulan ang duta nga ilo nga wala ginapuy-an sang tawo, 27 agod patambukon ang mamala kag kigas nga duta nga matuboan sang hilamon? 28 May amay bala ang ulan? Sin-o bala ang nagapatupa sang mga tulo sang tun-og? 29 Sin-o bala ang iloy sang yelo, kag sin-o bala ang nagpagua gikan sa langit sang tun-og nga nagyelo, 30 sang magtig-a ang tubig sadto nga daw bato kag mabilog sang yelo ang ibabaw sang dagat? 31 Magapos mo bala ang kadena ni Pleyades ukon mahubad ang bugkos ni Orion? 32 Mapatuhaw mo bala ang Bituon sa Kaagahon ukon magiyahan ang Oso kag iya mga anak? 33 Nahibaloan mo bala ang mga kasugoan sang langit, kag mapatuman ang iya gahum sa duta?34 Masinggitan mo bala ang mga gal-om agod suguon nga magpaulan sang ila nga tubig? 35 Masugo mo bala ang kilat, kag magahambal bala sila sa imo, “Yari na kami?” 36 Sin-o bala ang nagahatag sang paghangup sa pispis kag sa manok?

37 Sin-o bala ang maalam nga makaisip sa gal-om kag makabaliskad sini agod magbubo sang ulan. 38 Kon nagatinapik-tapik ang yab-ok kag nagahimo nga lutak?39 Makapangayam ka bala para sa babaye nga leyon kag mapakaon mo bala ang iya mga anak, 40 samtang sila nagahulat sa lungib ukon nagahulat sa kasiotan sang ila madakpan? 41 Sin-o ang nagahatag sa uwak sang pagatuk-on kon ang boto sini

nagapanawag sa Dios kag nagalibot-libot nga wala sing pagkaon?

39 1 Nahibaloan mo bala kon paano nagabata ang kanding sa bukid?

Kag nasaksihan ang pagbun-ag sang usa? 2 Naisip mo bala ang binulan sang ila nga paggua

kag nahibaloan ang panahon sang pagbun-ag? 3 Nakita mo na bala sila

nga nagapabata sang ila tinday, 4 ginapabaskog ini kag ginapadaku sa talon

tubtob sa mabayaan sila kag indi na pagbalikon.5 Sin-o ang nagahatag sang kahilwayan sa maila nga asno,

sin-o ang naghubad sang ila higot? 6 Ginhatag ko nga iya puloy-an ang desierto

kag ang maasin nga kapatagan. 7 Ginalikawan niya ang gahod sang siudad kag hilway sa singgit

kag insulto sang manugmanso. 8 Kabukiran, amo ang iya halalban sa diin niya ginapangita ang

hilamon.9 Sugot bala nga mag-alagad sa imo ang maila nga toro,

magpaligad sang gab-i sa imo pasungan? 10 Pagahigtan mo bala ang iya liog

kag matakod sa arado kag pakalas? 11 Masarangan mo bala ang iya kusog,

ibilin sia sa paghimo sang imo ulobrahon? 12 Masaligan mo bala nga magpauli sia nga isahanon,

dala ang gin-ani mo sa linasan?13 Matahum ang pakpak kag balahibo sang abestrus

nga nagakapay-kapay. Apang indi sia makalupad kaangay sang dapay

14 Ginbayaan niya sa duta ang iya itlog, kag ginapainit sa balas;

15 wala sia kahibalo nga sarang matapakan ini

ukon madunot sang maila nga sapat. 16 Mapintas sa iya piso, nga daw sa indi iya;

wala niya ginabatyag ang iya ginpangabudlayan.17 Wala gid sia ginhatagan sang Dios

sang kaalam ukon diutay man nga pag-intiende. 18 Apang madasig sia magdalagan,

ginakadlawan ang kabayo kag manugkabayo.19 Ikaw bala ang naghatag sang kusog sa kabayo

kag sang buhok sa iya liog? 20 Daw sa apan sia kon maglukso

kag kulolbaan ang iya huni. 21 Nagahuni sia nga nagakalipay sa wayang kag mabangis nga nagasalakay sa inaway,

22 Wala sia sing kahadlok ukon kakibot, wala nagatalikod bisan sa espada.

23 Nagalagting ang bulotangan sang pana sa kilid niya, subong man sang sibat.

24 Sa iya nagahunhona nga kakunyag nagalulopad ang yab-ok; indi sia mapunggan kon nagatukar ang trumpeta.

25 Kon magtukar ang trumpeta nagahambal sia: Pahigad! Sa malayo ginapanimahoan niya ang inaway,

ang gahod kag ang singgit sang nagapamuno nga mga soldado.26 Sa imo bala kaalam nagalupad ang uwak

kag nagabuklad sang pakpak pakadto sa nabagatnan? 27 Sa imo bala sugo nagapaibabaw ang dapay

kag nagahimo sang pugad sa kahitaasan? 28 Sa bato ang iya puloy-an; didto sia magapabilin;

batuhon nga alagyan ang ila nga pamakod; 29 didto nagapanilag sia sang iya pagadagiton,

nga bisan sa malayo malab-ot ini sang panan-awan. 30 Ginakalipay sang iya mga boto ang dugo;

didto sia kon sa diin may mga bangkay.

  40 • 1 Si Yahweh nagsiling kay Job:       2 Magapakigsuay ka sa Dios nga makagagahum? Magasabat ang

manugsaway sa Makagagahum. 3 Nagsabat si Job: 4 Paano bala ako makasabat indi ako takus!Ang akon lang mabuhat amo ang punggan ang akon baba.5 Kaisa ako naghambal, subong indi na ako magsabat; ikaduha gali, apang indi

na ako maghambal.Nagpadayon sa paghambal si Yahweh

6 Dayon ginahambalan ni Yahweh si Job halin sa bagyo:

7 Bugkosi ang imo hawak, subong sang lalaki; pamangkuton ko ikaw kag tudloan mo ako. 8 Ginapanghiwala mo bala ang akon kinamatarong. Pagahukman mo bala ako agod mahatagan ka sang katarungan? 9 May butkon bala ikaw nga subong sa Dios kag mapadaguob mo bala ang imo tingog subong sini? 10 Adornohi ang imo kaugalingon sang himaya kag kasidlak; magsuksok ka sang pagkaharianon kag pagkahalangdon. 11 Buy-i ang kainit sang imo kaakig; Tan-awa ang mga sa matinaas-taason kag ipakanubo ini. 12 Pangitaa kag ihulog ang tanan nga bugalon; dunota ang malaut sa ginatindugan nila. 13 Ilubong sila tanan sa yab-ok, pahiposa sa prisohan. 14 Kon mahimo ini ako mismo ang magadayaw sa imo nga maluwas ka sang imo tuo nga kamot.15 Tan-awa ang Behemot, daw sa baka nga nagapanginaon sa hilamon. 16 Tan-awa ang kakusog sang iya lumo, ang puersa sang iya tian! 17 Daw sa sedro kon mag-uyog ang iya ikog, daw sa kable ang mga ugat sa iya paa. 18 Daw sa saway nga tubo ang iya tul-an, daw sa salsalon ang tiil kag kamot. 19 Sia ang nahauna sa mga tinuga sang Dios, gintuga agod maghari sa mga kaupdanan. 20 Ang mga bukid nagabayad sang buhis sa iya; kag tanan nga maila nga sapat nga nagahampang didto. 21 Nagahigda sia sa idalom sang mga lotus, nagpanago sa mga katabun-akan. 22 Ginahandungan sia sang mga lotus, ginapalibutan sang mga puno sang kahoy sa higad sang suba. 23 Wala sia ginakulbai, bisan nagapangakig ang suba kag nagabaha ang Jordan tubtob sa iya baba. 24 Sin-o ang magatuslok sa iya mata ukon sa iya ilong agod madakop sia?25 Madakpan mo bala sa bunit ang Leviatan, ukon mahigtan ang iya dila? 26 Matuslok mo bala ang tabun-ak sa iya ilong, ukon makaw-it sa iya sag-ang? 27 Magapakitluoy bala sia agod kaluoyan mo, ukon estoryahon ka niya sing mahinay?28 Magpakighusay bala sia sa imo tubtob sa katapusan kag mangin imo ulipon? 29 Mapahagop mo bala sia subong sang pispis, ukon mahigtan agod mahampang sang mga dalagita? 30 Pagaayuon bala sia sang mga manugbakal, pagatungaon bala sia sang mga manugbaligya? 31 Madutlan mo bala sang bangkaw ang iya panit ukon ang iya ulo sang sibat? 32 Tilawi kag tandoga sia – daw ano nga pagpakig-away!

Indi mo na ina masulit!

41  1 Wala sing pulos nga magsalig sa pagdaog sa iya, tungod tan-awon mo lang sia makulbaan ka na. 2 Maisog sia kon mangakig, kag wala sing makatindog sa atubangan niya. 3 Sin-o ang nagpakigbatok sa iya nga wala maano? Wala sing bisan sin-o sa landong sang langit.4 Indi ko na pag-isugid ang iya tiil kag kamot, ukon ilarawan ang indi matupongan niya nga kusog. 5 May nakakuha bala sang iya panaming ukon nakatuslok sang iya panit nga madamol? 6 Sin-o ang makapanganga sang iya baba nga nagailidas ang mga ngipon nga makahaladlok? 7 May nagaidas nga panaming sa iya likod – subong sang mga bato nga gintabas, 8 nagatapikay sila tanan sa bagay nga indi masulod sang hangin; 9 Nagakalabit ini tanan, isa ka kapa nga wala sing sugpon.10 Nagaigrab kon sia nagapusnga; daw sa kasanag sang kaagahon ang iya mga mata. 11 Sa baba niya nagabuga ang kalayo, nagalinupad ang mga agsik sang kalayo. 12 Aso ang nagatub-ok sa iya ilong, kaangay sang sungaw halin sa nagabukal nga kolon. 13 Makapanakot sang uling ang iya ginhawa, init sang kalayo nagaguwa sa iya baba.14 Yara sa iya liog ang kusog; kag sin-o man sa iya atubangan nahadlok. 15 Mabakod ang pagtahi sang iya maskulo, mabaskog, indi magiho, 16 Subong sang iya tagipusoon katig-a nga daw bato. 17 Kon magbangon sia nagakahadlok ang mga makusog, naga-isol ang mga balod sa dagat. 18 Indi makasarang ang espada batok sa iya bisan pa ang bangkaw, baslay ukon ang pana. 19 Subong lang sang dagami ang salsalon sa iya, ang saway daw sa dunot nga kahoy. 20 Indi sia makapadalagan sa iya ang mga pana. Ang bato nga ginahaboy sa iya daw pitik sang dagami. 21 Para sa iya ang panghanot nga kahoy kaangay sang dagami; ginakadlawan niya ang nagahagong nga bangkaw. 22 Subong sang buka nga banga katalom ang iya tian. Kaangay sang karas ang agi niya sa lunang, 23 Ginapabukal niya ang kadadalman, ginahimo ang dagat nga daw nagaindakal nga kolon,24 May maputi sia nga agi nga ginabilin, subong kaputi sang uban ang dagat. 25 Makakulogmat sia nga gintuga, nga wala sing kaangay sa kalibutan. 26 Ginapahadlok niya ang tanan, bisan pa ang mataas kaayo

hari sia sa tanan nga mga bugalon.

  42 • 1 Kag nagsabat si Job kay Yahweh: 2 Nahibaloan ko nga makagagahum ikaw sa tanan, kag wala ka sing plano nga sarang mapaslawan. 3 Nagapamangkot ikaw, “Sin-o ang nagapadulom sa imo mga

plano ko sa pulong nga wala sing kamatuoran?) Matuod nga nagahambal ako nga wala ko mahangpan, nahanungod sa mga katingalahan nga indi malab-ot sang akon

kaalam. (4 Naghambal ikaw, “Magpamati ka kag magahambal ako, Pamangkuton ko ikaw kag dapat ka nga magsabat.”) 5 Nabatian ka na sang akon mga dulonggan, apang subong nakita ka na sang akon mga mata. 6 Sa pagkamatuod, ginabawi ko ang tanan ko nga ginhambal, kag sa abo kag yab-ok ako nagahinulsol.

Ang katapusan sang binalaybay ni Job• 7 Sang tapos makahambal si Yahweh kay Job, ginbalikid niya si Elifaz nga Te-

manita, “Akig ako sa imo kag sa duha mo ka abyan tungod indi husto ang ginhambal ninyo nahanungod sa akon, indi subong sang ginahambal sang alagad ko nga si Job. 8 Magdala kamo sang pito ka toro kag pito ka karnero, magkadto kamo kay Job, magdulot sang halad nga sinunog. Magapatunga ang akon alagad nga si Job kag pangabayon ninyo sia sa pagpangamuyo sa inyo. Pagabatunon ko ang iya pangamuyo kag indi ko na kamo pagpakahuy-an tungod sa inyo gin-hambal nga indi-husto nahanungod sa akon, lain sa ginhimo sang alagad ko nga si Job.”

9 Si Elifaz nga Temanita, si Bildad nga Suhita, kag si Zofar nga Naamanita, nagkadto kay Job suno sa ginsiling ni Yahweh. Ginbaton ni Yahweh ang pangamuyo ni Job.Diri natapos ang maragtas sang balaan nga si Job

10 Sang makaligad ang pagpangamuyo ni Job para sa iya mga abyan, ang iya matahum nga kapalaran ginbalik ni Yahweh naghatag sia sang iya pagkabutang sang sa una. 11 Nag-alabot sa iya balay ang tanan niya nga mga kautoran kag ang iya anay nga abyan, kag nagkinaon upod sa iya. Nagpakita sila sang pag-unong sa iya kag ginlingaw sia bangod sa tanan nga kalainan nga ginpadala sa iya ni Yahweh. Naghatag sa iya ang kada nga kuarta kag isa ka singsing nga bulawan.

12 Ginbendisionan ni Yahweh ang ulihi nga mga inadlaw ni Job sing sobra pa sa iya nahauna nga mga inadlaw. Nagpanag-iya sia sang napulo kag apat ka libo nga karnero, anum ka libo nga kamelyo, isa kalibo ka pares nga baka nga ginakarusa, kag isa ka libo nga babaye nga mga asno. 13 Ginbugayan man sia sang pito ka anak nga lalaki kag tatlo ka anak nga babaye. 14 Ang nahauna nga mga anak nga babaye ginhingadlan niya kay Pating, ang ikaduha Cinamom, kag ang ikatatlo Botelya sang Pahamot. 15 Wala na sing iban pa nga babaye nga makita sa bug-os nga kadutaan nga mapaanggid sa katahum sang babaye nga mga anak ni Job. Ginhatagan sila sang palanublion sang ila amay, subong sang ila kautoran nga lalaki.

16 Nabuhi si Job sing isa ka gatos kag kuarenta ka tuig. Nakita niya ang iya mga kabataan kag ang mga kabataan sini tubtob sa ikaapat nga kaliwatan. 17 Napatay sia nga tigulang kag puno sing mga tinuig.”