Issue Oct 2011- Sant Gulab Baba

Dekeäštyej 2011 ● he=‰ 1

lr Jwbm] [wÓ[


lr Jwbm] [wÓ[


lr Jwbm] [wÓ[

mebheeokeâerÙe (ceje"er - efnboer) .................................................................................... 4-5

JeboveerÙe iegueeyeyeeyeepeeRÛeer mebef#ehle peerJeveer (ceje"er - efnboer) (ßeer. Guneme Deeoešs) ................................. 7-9

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (ßeer.yeeyeemeensye KeeMeeyee oie[s, "eCes) .......................... 11

ßeer iegueeyeyeeyeepeer keâe ØelÙe#e DevegYeJe (efnboer) (peerpeeyeeF& veejKes[s, ceuekeâehegj, yegue{eCee) ......................... 13

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (GoÙe megOeerj JeeKegjs, Deewjbieeyeeo) .............................. 14

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (ßeer. yeeyetYeeF& megÛekeâ, veeiehetj) ............................. 15-16

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (efceefuebo ce. efMejhetjkeâj, veeiehetj) .......................... 17-18

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (osJekeâeryeeF& efhe] osTUkeâej, keâesueo (keâešsue), efpe] yegue{eCee) ...... 19

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (meew] Éejkeâe ßeer. keâesj[s, ceg.hees] iee[speUieeJe, efpe] Deewjbieeyeeo) 20-21

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (ßeer. ØeYeekeâj vee. jeTle, veeiehetj) ............................. 22

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) (G<ee DeMeeskeâ Heâ[kesâ, Je[esoe, peueieebJe) ..................... 23-24

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"err) (peerpeeyeeF& veejKes[s, ceuekeâehetj, yegue{eCee) ............................. 25

ßeer iegueeyeyeeyeebÛes ØelÙe#e DevegYeJe (ceje"er - efnboer) ([e@. heg¤<eesòece me. oelekeâj, efnbieCeer (yeg.), lee.efpe.Dekeâesuee) .. 26-28

AßVaßJZ Z

og‹X{Ìda gßV lr Jwbm]]m]mOtMr A_•VdMZ{, Vg{M gd©M≤ Y_©,OmVr d[ßWmVrb ^∫$mßZm Amb{b{ obbmZw d d Ò_•Vr dJ°a{ gmohÀ`mZ{ ZQ>b{b{ _mogH$.

gß[moXH$m - gm°. ¡`m{Vr oO_r AmÎ_{S>m (_wß]B©)

‡]ßY gß[mXH$ ï S>m∞. Õ ß]H$ dm. h{b{ (A_amdVr, _hmamÔ>≠)

H$m ©H$mar gß[mXH$ ï lr. CÎhmg Jm{odßX AmXmQ{> (>_wß]B©)

OZgß[H©$ gßMmbH ï lr. ‡emßV AßHw$eamd (_wß]B©)

lr. amO|–ogßh gm{h{b (amOy gaXmaOr)

AjaOwiUr d N>[mB© ï lr. odZm`H$ H•$ÓUmOr ‡ wX{gmB © (_wß]B©)

_wI[•> d H$bmgßMmbH$ ï lr. o_obßX oeß[r ([wU{)

gß[mXH$r` gÎbmJma _ßS>i :S>m∞. A_aZmW ]mbm‡gmX O°Z (gmJa-_‹`‡X{e)S>m∞. AoZb hoaeßH$a gmhy (gmJa-_‹`‡X{e)lr. gßOrd AgmQ>r (X_m{h-_‹`‡X{e)lr. OgdßVogßJ R>mHy$a (gmJa-_‹`‡X{e)lr. Aem{H$ ^m{b{ (^ßS>mamñ_hmamÔ>≠)lr. oXZ{e X{e_wI (Am°aßJm]mX)lr. oXbr[ H•$ÓUmOr dZmag{ ([wU{)

* gÎbmJma _ßS>i *

àH$meZ ñWi d aoO. Am°o\$g : JU{e oZdmg, ñdm. dra gmdaH$a _mJ©, à^mX{dr, _w§]B©-400 025. Q{>br\°$·g : 022-24229922B©-_{b : [email protected], [email protected]

(_mogH$ _yÎ` È. Xhm ● dmof©H$ _yÎ` È. eß a)e-magazine & website : www.santgulabbaba.com


lr Jwbm] [wÓ[

&& gß[mXH$r` && (_amR>r)

Deevebo, n<eexuneme, ceebieuÙe Ùeebveer Yee¤ve iesuesuee meCe cnCepes efoheeslmeJe ! efoJeeUer ! DebOeejeuee otjmee¤ve, Deemeceble GpeUCeejer, og:Ke efJemejeÙeuee ueeJeCeejer, DeeveboeÛee Je<ee&Je keâjCeejer, veJeveJeerveveelesmebyebOe pegUJeCeejer, peerJeveeleerue ceebieuÙe Jee{JeCeejer DeMeer ner efoheebÛeer DeejeOevee keâjCÙeeme ØeJe=òekeâjCeeNÙee ue#e ue#e efoheebÛee meCe cnCepes efoheeJeueer. 'leceÓmeescee pÙeesefleie&ceÙe' ner Deveble keâeueÛeer Deeheueermebmke=âleer DemeuÙeeves MeebleheCes ØekeâeMeCeeje efohe Je lÙeeÛee ØeÇkeâeMe nsÛe DeeheuÙee mebmke=âleerÛes Kejs Øeeflekeâ Deens.Ùee meboYee&le Skeâ mebgoj keâefJelee Deens –

efoJes ueeieues js efoJes ueeieues ~ leceeÛÙee leUeMeer efoJes ueeieues ~efo"erÛÙee efoMee Keesue lespeeUleevee ~ kegâCeer peeieues js ~ kegâCeer peeieues ~GYÙee jescejesceebletveer Ûew$e Jeeše ~ kegâCeer osnÙee$esle Ùee iegbleues ~Deejòeâ lÙeeÛÙee ke=âhesÛÙee keâ[e Deved G<ee:megòeâ Dees"ele DeesLebyeues... efoJes ueeieues js...~

YeejleerÙeebÛes meCe cnCepes GlmeJeebÛeer ceeefuekeâeÛe Demeles. keâeU yeoueuee lemes lemes GlmeJeeÛÙee mJe¤heeleyeoue Peeues. heCe lÙeebÛee Deelcee leesÛe jeefnuee. Deevebo efveefce&leer ceeieÛeb heeefJe$Ùe DeeefCe lÙeemee"erÛeerueeieCeejer JeeleeJejCe efveefce&leer veJeveJeerve Deekeâej Iesle jeefnueer.

heefjJele&ve ne efvemeiee&Ûee mLeeÙeer YeeJe Deens. ceeveJeer peerJeveele lÙeeÛÙee cetuele: DemeuesuÙee mJeYeeJeele,DeefJejle JeenCeeNÙee keâeUeceOes lemesÛe meJe&Ûe efvemeie&me=°erceOes yeoueeÛeer ner Øe›eâerÙee DeKeb[ ve LeebyeCeejerefometve Ùesles DeeefCe DeMee ¢ee DeefJejle ÛeeueCeeNÙee keâeueÛe›eâeÛÙee šhhÙeeJej ØelÙeskeâevesÛe Deefuehlelesves efJeÛeejkesâuee lej DeeheCe YeejleerÙe Deenesle ÙeeÛee DeefYeceeveeves Tj oeštve Ùeslees keâejCe SkebâojerleÛe YeejleeÛeerefJe%eeve, ke=â<eer, DeLe&, DeeÙešer, DeblejeU DeeefCe GÅeesie #es$eeleerue ie¤[ Yejejer [esUs efoheJetve šekeâles. keâejCeDeepe Yeejle osMe ne peieeleerue Øeefleef‰le osMe yeveuee Demeuee lejer YeeJeer DeeJneveebÛÙee peeCeerJesve ceveDee›ebâole jneles.

mebkeâšebÛeer ceeefuekeâe meg¤ Peeueer keâer ceve OeemleeJeles. Yetkebâhe, cenehetj, og<keâeU, jesiejeF&, pebletmebmeiee&ÛeermeeLe ner lej vewmeefie&keâ mebkeâšeÛeer ¤heb ! hejbleg ceeveJeer ceveeleuÙee je#emeeÛÙee jewõ YeÙebkeâj ¤heebveer ceveeÛeerIeeuecesue nesles. keâOeer lees Yeü°eÛeejeÛes De›eâeUefJe›eâeU ¤he Ieslees, lej keâOeer lees ›etâj onMeleJeeo Demelees.Ùee ceeveJeer ceveeleuÙee Ùee je#emeer cenlJeekeâeb#ee DeeefCe efvejbkegâMe meòeeefYeuee<ee Ùeebveer peie efkeâleer efJeõghe neslesÙee efJeÛeejebveerr ceve DemJemLe nesles. DeeefCe cnCetveÛe ßeer %eevesÕej ceeTueeRvee megceejs meeleMes Je<ee&hetJeea efuentve"sJeuesues Je Deepener meceepeekeâ[tve Dehesef#ele Demeuesues Oece&mebkeâerle&ve ceveeÛee JesOe Iesles. lÙeekeâeUeheemetveDeepeheÙeËle Ûeeuele Deeuesueer DebOeßeæe ¢eeÛes efvejekeâjCe keâ¤ve Oecee&ÛejCe keâjleevee veerleer, efJeJeskeâ, keâ¤Cee,oÙee, Øesce, melÙe, Deefnbmee ÙeeÛes efJemcejCe neslee keâecee veÙes Ùeemee"er lÙeebveer ØelÙeskeâeves Deeheues ’’veÙeveebÛesefohe GpeUeJes’’ ns meceepeeuee hešJetve efoues Je Oecee&ÛejCeeuee efJeJeskeâMeeruelesÛee JesieUeÛe hegjmkeâej keâ¤veefoJeeUerÛeer JesieUerÛe mebkeâuhevee ceeb[ueer. les cnCeleele –

’’ceer DeefJeJeskeâeÛeer ~ keâepeUer ~ Hesâ[tefve efJeJeskegâoerheg GpeUer ~~leQ ÙeesefieÙee heens efoJeeUer ~ efvejblej’’ ~~%ee~~

YeieJeeve ßeerke=â<Ceeves heeLe&uee DeeheuÙee DeblejerÛes YeeJe meebieleevee ’’Oecee&Ûee efohe melele lesJele "sJeCÙeemee"er


lr Jwbm] [wÓ[

Je ueeskeâkeâuÙeeCeemee"er %eeveeÛee Je efJeJeskeâeÛee efohe GpeUCÙeemee"erÛe ceer Ùee DeJeveerJej meiegCe¤he OeejCekeâjlees ÙeeÛee GheosMe JeejbJeej kesâuesuee Dee{Ulees.

cnCetveÛe meÅeefmLeleerle megæe Skeâceskeâebvee meeLe osle ¢ee efoheeJeueerÛÙee meneÙÙeeves ceebieuÙe, heeefJe$Ùe,efve‰e, ØeeceeefCekeâheCee, mesJee DeMee Meyoebvee KeNÙee DeLee&ves vÙeeÙe efceUeuee lej ¢ee efJeJeskeâ¤heer cebieuelesÛeerpÙeesle vekeäkeâerÛe Depetve ØekeâeMeceÙe nesF&ue. ceuee Jeešles ØelÙeskeâeleerue nerÛe efpeö, nerÛe DeeMee DebOe:keâej¤heerefleefcejeuee DeeheuÙee ØekeâeMeeve otj "sJesue nerÛe DeeMee heuueJeerle keâjCeejer ner efoheeJeueer. efJeJeskeâ¤heerpeieCÙeemee"er, DeLe&hetJe& peerJeveemee"er ØekeâeMeeÛÙee veJeveJeerve Jeeše DeeheuÙee peerJeveele IesTve ÙesCeeNÙee ¢eeefoheeJeueerÛes mJeeiele keâ¤Ùeele.

’’oerhes oerhe ueeefJeÙesuee’’ lewmee heefj<Jebieg lees peeuee ~lespemJeer Éwle ve ceesef[lee kesâuee ~ DeeheCehes heeLeg& ~~

YeieJebleeÛÙee Ùee %eevemetÙee&Ûee "sJee ceeTueeRveer DeeheuÙee keâjer Dehe&Ce keâjleevee, lÙeebvee Dehesef#ele DemeuesueeSkeâelcelesÛee efoJee DeeheCe meieUs efceUtve melele lesJele "sJetÙeele.

ner efoheeJeueer ’’ßeer iegueeyeheg<he’’ ÛÙee meJe& JeeÛekeâebvee, ceePÙee meJe& ieg¤yebOet Je YeefieveeRvee megKeMeebleerÛeer,DeeveboeÛeer peeJees nerÛe MegYekeâecevee !

mebheeefokeâemeew. pÙeesleer efpeceer Deeuces[e

&& gß[mXH$r` && (ohßXr)

DebOesje Oeje hej keâneR jn ve peeSDeevebo, n<eexuueeme, ceebieuÙe mes DeesleØeesle lÙeesnej Ùeeveer efoheeslmeJe! ... oerheeJeueer! DebOekeâej keâes otj

keâj mecemle Deeueesefkeâle keâjves Jeeueer, ogKeeW keâes efyemejeves Jeeueer, Deevebo Je<ee& keâjves Jeeueer veJeveJeerve veeles-mebyebOeeW keâes peesÌ[ves Jeeueer, peerJeve ceW ceebieuÙe yeÌ{eves Jeeueer oerheeW keâer DeejeOevee kesâ efueS Øesefjle keâjves JeeueeueeKeeW-ueeKeeW oerheceeefuekeâeDeeW keâe lÙeesnej nw oerheeJeueer~ 'lecemees ceeb pÙeesefleie&ceÙe' keâer Deveble keâeue keâernceejer mebmke=âefle nesves kesâ keâejCe megMeeble Deeueesefkeâle oerhe Deewj Gmekeâer ØekeâeMe jefMceÙeeb Ùener nceejer mebmke=âeflekeâe JeemleefJekeâ Øeleerkeâ nw~ Fme meboYe& ceW Skeâ megboj keâefJelee nw...

efoJes ueeieues js efoJes ueeieues ~ leceeÛÙee leUeMeer efoJes ueeieues ~efo"erÛÙee efoMee Keesue lespeeUleevee ~ kegâCeer peeieues js ~ kegâCeer peeieues ~GYÙee jescejesceebletveer Ûew$e Jeeše ~ kegâCeer osnÙee$esle Ùee iegbleues ~Deejòeâ lÙeeÛÙee ke=âhesÛÙee keâ[e Deved ~ G<ee:megòeâ Dees"ele DeesLebyeues... efoJes ueeieues js...~

YeejleerÙeeW kesâ lÙeesnej Ùeeveer GlmeJeeW keâer mecetÛeer ße=bKeuee ner nQ~ yeoueles meceÙe kesâ meeLe GlmeJeeW kesâmJe¤heeW ceW Yeer yeoueeJe DeeÙee nw, uesefkeâve Gvekeâer Deelcee peme keâer leme yejkeâjej nw~Deevebo efvecee&Ce keâeefvece&ue nsleg Deewj Gmekesâ efueS pe¤jer JeeleeJejCe efvecee&Ce efveleveJeerve mJe¤he ueslee jne nw~

heefjJele&ve Øeke=âefle keâe mLeeÙeer YeeJe nw~ DeefJejue keâeueØeJeen keâer Oeeje ceW ceeveJeer peerJeve ceW Gmekesâ cetuemJeYeeJe ceW Deewj me=ef° ceW yeoueeJe keâer Ùen Øeef›eâÙee DeKeb[, DeyeeefOele Âef°ieesÛej nesleer nw; Deewj Fme


lr Jwbm] [wÓ[

DeefJejue keâeueØeJeen kesâ heÌ[eJeeW hej ØelÙeskeâ JÙeefòeâ Deefuehlelee mes efJeÛeej keâjs lees YeejleerÙe nesves kesâ DeefYeceevekesâ meeLe Úeleer ÛeewÌ[er nes peeleer nw keäÙeeWefkeâ neue ner ceW efJe%eeve, ke=âef<e, DeLe&, ØeesÅeesefiekeâer, Deblejeue DeewjGÅeesie #es$e ceW Yeejle keâer TbÛeer Úueebie keâes osKekeâj DeebKeW Kegueer keâer Kegueer jn peeleer nQ~keäÙeeWefkeâ DeepeYeejle efJeMJe ceW Skeâ Øeefleef‰le je°^ yeve Ûegkeâe nw, uesefkeâve mebYeeefJele ÛegveewefleÙeeW keâes osKeles ngS ceve mebMeÙekesâ cekeâÌ[peeue ceW ceb[jelee jnlee nw~

peerJeve ceW efmeueefmeuesJeej mebkeâš Deeves ueieW lees ceve štš peelee nw~Yetkebâhe, mewueeye, Deekeâeue, ceneceejer,peerJeeCegDeeW keâe meb›eâceCe Deeefo Øeeke=âeflekeâ mebkeâš kesâ ¤he nQ, uesefkeâve ceeveJeer ceve kesâ je#eme kesâ YeÙebkeâjjewõ ¤he mes ceve [eJeeb[esue nes peelee nw~keâYeer Jen Yeü°eÛeej keâe Dekeâjeue-efJekeâjeue ¤he Oej ueslee nw,lees keâYeer Jen ›etâj DeelebkeâJeeoer neslee nw~ Fme ceeveJeer ceve keâer Fve je#emeer cenlJeekeâeb#eeDeeW Deewj efvejbkegâMemeòeeefYeuee<ee mes peie efkeâlevee efJeõthe nes peelee nw Fmekesâ efJeÛeej cee$e mes ceve DemJemLe nes peelee nw~DeewjFmeefueS ßeer %eevesMJej ceeTueer ves lekeâjeryeve meele meew meeue henues efueKe meeQhee Deewj Deepe Yeer meceepemes Dehesef#ele Oece&mebkeâerle&ve ceve keâes mebyeue Øeoeve keâjlee nw~Gme keâeue mes Deepe lekeâ Ûeueles DeeS DebOeefJeMJeemekeâe efvejekeâjCe keâj Oecee&ÛejCe keâjles meceÙe veerefle, efJeJeskeâ, keâ®Cee, oÙee, Øesce, melÙe, Deefnbmee keâeefJemcejCe ve nesves heeS FmeefueS GvneWves nj Skeâ keâes Deheves ‘veÙeveebÛes oerhe GpeUeJes’ Ùeeveer Ûe#eg ØekeâeMeceevenes; Ùen meej mecePeeÙee Deewj Oecee&ÛejCe ceW efJeJeskeâMeeruelee keâe yesefcemeeue hegš ueieekeâj oerheeJeueer keâer DeodYeglemebkeâuhevee keâer~ Jes keânles nQ-

’’ceer DeefJeJeskeâeÛeer ~ keâepeUer ~ Hesâ[tefve efJeJeskegâoerheg GpeUer ~~leQ ÙeesefieÙee heens efoJeeUer ~ efvejblej’’ ~~%ee~~

YeieJeeve ßeerke=â<Ce Éeje heeLe& keâes Deheves DebleYee&Je keâe meej mecePeeles ngS Oece& kesâ oerhe keâes meoeØeppeJeefuele jKeves kesâ efueS Deewj pevekeâuÙeeCe kesâ efueS %eeve Deewj efJeJeskeâ keâe oerhe peueeves kesâ efueS nerceQ Fme Oeje hej meiegCe ¤he OeejCe keâjlee ntb Ùen GheosMe yeej-yeej efoS peeves keâe GuuesKe efceuelee nw~

FmeefueS Jele&ceeve heefjÂMÙe ceW Yeer Skeâ otmejs keâes meeLe osles ngS Fme oerheeJeueer keâer meneÙelee mes ceebieuÙe,heeefJe$Ùe, efve‰e, ØeceeefCekeâlee, mesJee pewmes MeyoeW keâes meÛÛes DeLe& ceW vÙeeÙe efceues lees Ùen efJeJeskeâ ¤heer cebieuepÙeesefle efveefMÛele ner Deewj ØekeâeMeceeve nesieer~cegPes ueielee nw efkeâ nj Skeâ keâer Ùener efpeo, Ùener DeeMeeDebOekeâej ¤heer efleefcej keâes Deheves ØekeâeMe mes otj jKesieer Ùener DeeMee heuueefJele keâjves Jeeueer nw Ùen oerheeJeueer~efJeJeskeâhetCe& peerJeve kesâ efueS, DeLe&hetCe& peerJeve kesâ efueS ØekeâeMe kesâ veJeveJeerve œeesle Deheves peerJeve ceW ueskeâjDeeves Jeeueer Fme oerheeJeueer keâe mJeeiele keâjW~

’’oerhes oerhe ueeefJeÙesuee’’ lewmee heefj<Jebieg lees peeuee ~ lespemJeer Éwle ve ceesef[lee kesâuee ~ DeeheCehes heeLeg&~~F&MJej kesâ Fme %eevemetÙe& keâer Leeleer keâes ceeTueer ves nceW Øeoeve efkeâÙee, Ssmes ceW GvnW Dehesef#ele Skeâlee

keâe oerhe meòe Deeueesefkeâle jKeW~Ùen oerheeJeueer ‘‘ßeer iegueeyeheg<he’’ kesâ meYeer hee"keâeW, cesjs meYeer ieg®yebbOeg Deewj YeefieveerDeeW kesâ efueS megKe-

MeebefleceÙe Deewj DeeveboceÙe nes Ùener MegYekeâecevee !mebheeefokeâe

meew. pÙeesleer efpeceer Deeuces[e


lr Jwbm] [wÓ[

&& dßXZr` Jwbm]]m]mOtMr gßojflV OrdZr && (ceje"er)(hetJee&Oe&:– IegF&ieeJeÛes ßeer Øeuneo heešerue Ùeebvee DeVeoeve keâjCÙeemee"er efJevebleer Jeb. iegueeyeyeeyeepeeRveer kesâueer. Jeb.

yeeyeepeeRvee {eWieer meeOet mecepetve lÙeebveer Jeb. yeeyeepeeRÛeer yeesUJeCe kesâueer.)

’’veener mebleheCe efceUle ns nešer ~ efnb[lee keâheešer jeveerJeveer ~~1~~veÙes ceesue oslee OeveeefÛeÙee jeMeer ~ veener les DeekeâeMeer heeleeUer les ~~2~~legkeâe cnCes efceUs efpeJeeefÛeÙes mee"er ~ veener lejer iees°er yeesuet veÙes ~~3~~

Jeb. yeeyeepeeRÛes meeOetlJe ns Kejs vemetve Keesšs Deens Je les DeeheCe IegF&ieeJeele meJe& ueeskeâebmeceesj efmeæ keâ¤veÙee yeeyeeuee ieeJeeletve IeeueJetve osT Demee efJeÛeej keâ¤ve ßeer Øeuneo heešueebveer Jeb. yeeyeepeeRvee Iejele Iesleues.Jeb. yeeyeebkeâ[s heentve les efJeÛeej keâ¤ ueeieues. Debieele YeieJeer JeŒes OeejCe kesâuesueer veenerle, [eskeäÙeeJej pešebÛeeYeej veener, oe{er Jee{uesueer veener, neleele keâceb[uet veener efkeâ peheceeU veener, DebieeJej YemceeÛes heós Dees{uesuesveenerle. DeeheCe Ùeebvee meeOet cnCeeJes lejer keâmes ?... keâesCelesner ›ele ns yeeyeepeer keâjerle veenerle, nesce–nJevekeâjerle veenerle, vee keâesCelee hebLe, vee heesLeer, hegjeCe, JeeÛeve, keâesCelÙeener «ebLeeÛes heejeÙeCe keâjerle veenerle,GheJeeme keâjerle veenerle, SkeâeoMeeruee GheJeeme keâjCÙeeSsJepeer Yeespeve–Yeb[eje keâjleele. SJe{s keâ¤vener ueeskeâÙeebvee meble cnCeleele. ne yeeyee meJe& ueeskeâebvee HeâmeJele Deens, DeeheCe ÙeeJej keâenerlejer Fueepe kesâueeÛeheenerpes. leodveblej Jeb. yeeyeepeer Skesâ ef"keâeCeer Yepeveemee"er iesues. ßeer Øeuneo heešerue Deeheueer jespeÛeerJÙeJenejerkeâ keâeces heej hee[tve pesLes Jeb. yeeyeepeeRÛes Yepeve Ûeeueues nesles lesLes Deeues. Jeb. yeeyeepeeRÛÙee YepeveeueeYejhetj ieoea peceueer nesleer, Jeb. yeeyeepeeRÛes Dece=leJeÛeve SkeâpeerJe nesTve Yeòeâceb[Uer ßeJeCe keâjerle nesles.Jeb. yeeyeepeeRÛeer Yepeves heefjefmLeleer Deveg¤he GodyeesOekeâ nesleer. ßeer Øeuneo heešerue lÙee ieoealetve Jeeš keâe{erleYepeveele ÙesTve yemeues. Jeb. yeeyeepeer YepeveeceOÙesÛe GodyeesOeve keâjeJeÙeeÛes. Deepe Jeb. yeeyeepeer ueeskeâebveekeâenerlejer JesieUsÛe meebiele nesles. les pes keâener meebiele nesles les Ssketâve ßeer Øeuneo heešueebvee OekeäkeâeÛe yemeuee.Jeb. yeeyeepeer meebiele nesles, ’’yeeyeebvees ceer keâesCeer iee¤[er veener keâer DeeheCeebme HeâmeefJeCÙeemee"er Deeuees veener,ceer heeb[tjbieeÛee Yeòeâ Deens lÙeeÛeer mesJee keâje ns meebieCÙeemee"er DeeueesÙe. ceePÙee DebieeJej YemceeÛes heós veenerleefkeâ ceuee peše veener efkeâ oe{er veener. ceePÙeekeâ[s vee keâceb[uet efkeâ peheeÛeer ceeU, ceer keâesCeles ›ele Jewkeâueskeâjerle veener...’’ DeMee Øekeâejs Jeb. yeeyeepeeRÛee Yeòeâebyejesyej Yepeveele mebJeeo Ûeeueuee neslee. ßeer Øeuneoheešerue ns meJe& Sskeâle nesles. lÙeebvee peeCeerJe Peeueer efkeâ, Jeb. yeeyeepeer ns meJe& Yeòeâebvee meebiele veenerle.’’ceePeerÙee ceveerÛee YeeJees, peeCeerÙesuee osJees’’. Jeb. yeeyeepeeRvee Yetle, YeefJe<Ùe, Jele&ceeve meJe& keâUles. ’’keâesCÙee[yÙeele keâesCelee ceeue Deens’’, ns Jeb. yeeyeepeer DeesUKeleele. ßeer Øeuneo heešerue ceveele Kepeerue Peeues.Jeb. yeeyeepeeRÛes Yepeve Ûeeuet nesles. Deelee ßeer Øeuneo heešueebvee YepeveeÛeer iees[er ueeieueer. ceveeJejerue mebMeÙeeÛes{ie efveIetve iesues. ceve mJeÛÚ Peeues DeeefCe lÙee efvece&U mJeÛÚ ceveeceOÙes Jeb. yeeyeepeeRÛeer Øeeflecee efomet ueeieueer.ceveeleerue És<e peeTve lesLes ØesceeÛee Peje GlheVe Peeuee, ceveeJejerue mebMeÙeeÛes Yetle Glejues.Jeb. iegueeyeyeeyeepeeRveer ßeer Øeuneo heešueebÛÙee ceveeleerue mebMeÙe¤heer hee<eeCe Heâes[tve lÙeeletve YeòeâerjmeeÛee Pejeefvecee&Ce kesâuee. lÙeebvee Yepeveece=leeÛeer iees[er ueeJeueer. ßeer Øeuneo heešerue Jeb. yeeyeepeeRÛes efvemmeerce Yeòeâ cnCetveØeefmeæerme heeJeues. heg{s Ùee ßeer Øeuneo heešueebvee DeumejÛee $eeme meg¤ Peeuee. les DeeheuÙee Deenejele keâÛÛeer


lr Jwbm] [wÓ[

efcejÛeer Yejhetj ØeceeCeele Keele Demele. keâÛÛÙee efcejÛÙee Je efcejÛeerÛee "sÛee DeeheuÙee Deenejele DeleerØeceeCeele KeeuuÙeecegUs lÙeebvee DeumejÛeer JÙeeOeer pe[ueer. Deveskeâ GheÛeej kesâues hejbleg JÙeeOeer yejer nesF&vee.MeewÛeeJeešs jòeâ efJemepe&ve nesT ueeieues. heefjefmLeleer Kethe veepetkeâ Peeueer. [e@keäšj, JewÅeebveer efcejÛeer KeeCÙeemeØeefleyebOe kesâuee. efcejÛeer efMeJeeÙe DeVe ¤Ûesvee. Deenej keâceer PeeuÙeecegUs DeMeòeâheCee Jee{uee. ner otOe&j JÙeeOeeryeUeJeueer. ßeer Øeuneo heešerue Jeb. yeeyeepeeRÛÙee Yesšerme keâešsue Deeßeceer Deeues nesles. Deeßeceele Skesâ efoJeMeerYeespeveeÛÙee hebòeâerle ßeer Øeuneo heešerue Yeespeve keâjerle Demelee, DeÛeevekeâ Jeb. yeeyeepeeRÛeer mJeejer lÙee ef"keâeCeerDeJelejueer. ßeer Øeuneo heešerue heLÙe Demeuesues Yeespeve keâjerle nesles. Jeb. yeeyeepeeRveer ßeer Øeuneo heešueebÛÙeeleešekeâ[s heeefnues lej leešeceOÙes meJe& heLÙe Demeuesues heoeLe& nesles. Jeb. yeeyeepeer ßeer Øeuneo heešueebÛÙeeMespeejer pesJeCeeme yemeues. yeensj ieeJeentve Jeb. yeeyeepeeRÛÙee oMe&veemee"er DeeuesuÙee Yeòeâebveer Jeb. yeeyeepeeRmee"erefMeoesjer (vewJesÅe) DeeCeueer nesleer. lÙee efMeoesNÙee Yeòeâebveer Jeb. yeeyeepeeRvee efouÙee. lemesÛe YeespeveeÛes leešJeb. yeeyeepeeRvee Jee{CÙeele Deeues. meJe& Yeòeâebvee Jeb. yeeyeepeer Øemeeo osT ueeieues. meJe& Yeòeâebvee ØemeeoefouÙeeveblej Jeb. yeeyeepeeRveer ßeer Øeuneo heešueebveener Øemeeo efouee. lees Øemeeo cnCepes Skeâ cees"e efcejÛeerÛÙee"sÛÙeeÛee ieesUe. ßeer Øeuneo heešerue Skeâoce ie[ye[tve iesues. efcejÛeerÛee "sÛee ne DeeheuÙee DeeJe[erÛee heoeLe&.lees heoeLe& DeeflemesJeve kesâuÙeeves efn DeumejÛeer JÙeeOeer pe[ueer. Ùee JÙeeOeerJej [e@keäšj, nkeâerce, JewÅe ÙeebÛesDeveskeâ efoJeme GheÛeej meg¤ Deensle. hejbleg iegCe Ùesle veener. Deelee ner JÙeeOeer otOe&j Peeueer Deens. ÙeeJÙeeOeermee"er efcejÛeer ns kegâheLÙe. pej keâe DeeheCe efcejÛeerÛee "sÛee Keeuuee lej Deeheueer JÙeeOeer DeeCeKeeryeUeJesue Je DeeheuÙee peerJeveeuee Oeeskeâe nesT Mekeâlees. Demes Deveskeâ efJeÛeej ßeer Øeuneo heešueebÛÙee ceveeleÙesT ueeieues. Jeb. yeeyeepeeRJej ßeer Øeuneo heešueebÛeer De{U ßeæe nesleer. Jeb. yeeyeepeeRveer efouesuee Øemeeo DeeheCeDeJns¤ Mekeâle veener. pejer lees ceuee kegâheLÙe Demeuee lejer lees ceuee ceePÙee osJeeves efouesuee Deens. ceePeeiegueeyeyeeyee ceePeer meJe& efÛeblee keâjlees, leesÛe ceePee j#eCe keâjlee Deens. lÙeeves efouesuee ne Øemeeo vekeäkeâerÛeceuee MegYe, Ûeebieues Heâue osF&ue. Deelee ’’osn peeJees DeLeJee jenes’’ hejbleg Jeb. yeeyeepeeRveer efouesuee ne cees"eefcejÛeerÛee ieesUe DeeheCe Øemeeo cnCetve Ye#eCe keâ¤Ùee. keâener Yeòeâebveer meuuee efouee keâer Jeb. yeeyeepeeRÛeeØemeeo cnCetve efÛecetšYej "sÛee Kee. yeekeâer Flejebvee Jeeštve šekeâe. ÙeecegUs Jeb. yeeyeepeeRÛÙee ØemeeoeÛee DeveeojnesCeej veener Je legceÛÙee JÙeeOeerueener $eeme nesCeej veener.

ßeer Øeuneo heešueebveer lemes keâjCÙeeme mhe° vekeâej efouee Je meJeeË mece#e lees efcejÛeerÛÙee "sÛÙeeÛee cees"eieesUe KeeTve šekeâuee. meJe& Yeòeâ ceb[Uer Dee§eÙee&ves Øeuneo heešueebkeâ[s heent ueeieueer. mebhetCe& efcejÛeerÛee ieesUeKeeuuÙeeveblejner ßeer Øeuneo heešueebvee keâesCeleener $eeme Peeuee veener. MeewÛÙeeJeešs jòeâ peeCes yebo Peeues,DeMeòeâheCee otj Peeuee Je keâener efoJemeele ßeer Øeuneo heešerue Ke[Ke[erle yejs Peeues. lÙeeveblej ØelÙeskeâ Ùee$eeceneslmeJeele ßeer Øeuneo heešerue keâešsue Deeßeceer Jeb. yeeyeepeeRÛÙee Peeshe[ermeceesj mJeÛÚlee "sJeCÙeeÛeer mesJeekeâjerle nesles.

›eâceMe:...Meyoebkeâve : ßeer. Guneme Deeoešs, cegbyeF&

meboYe& : Jeb. iegueeyeyeeyeepeeRÛÙee peerJeveeJej DeeOeeefjle efJeefJeOe hegmlekesâ.


lr Jwbm] [wÓ[

&& dßXZr` Jwbm]]m]m H$r gßojflV OrdZr && (efnboer)eqceÛeea kesâ "sÛes mes "erkeâ ngDee Deumej

(hetJee&Oe&:– IegF&ieebJe kesâ ßeer Øeuneo heešerue mes JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer ves Devveoeve keâjves keâe Dee«en efkeâÙee, uesefkeâveJeboveerÙe yeeyeepeer keâes {eWieer meeOeg mecePekeâj GvneWves JeboveerÙe yeeyee peer keâer DeJeceevevee keâer~)

’’veener mebleheCe efceUle ns nešer ~ efn Deeb keâheešer jeveerJeveer ~~1~~veÙes ceesue oslee OeveefÛeÙee jeieer ~ veener les DeekeâeMeer heeleeUer les ~~2~~legkeâe cnCes efceUs efpeJeeefÛeÙes mee"er ~ veener lejer iees°er yeesuet veÙes ~~3~~

JeboveerÙe yeeyee peer keâe meeOeglJe meÛÛee ve neskeâj Pet"e nw Deewj Fmes ceQ IegF&ieebJe ceW meYeer ueesieeW kesâ meecevesefmeæ keâj Fme yeeyee keâes ncesMee kesâ efueS ieebJe mes yeenj efvekeâeue otbiee, Ssmee efJeÛeej keâjles ngS ßeer Øeuneoheešerue ves JeboveerÙe yeeyee peer keâes Deheves Iej ceW peien os oer~ JeboveerÙe yeeyee peer keâer Deesj osKekeâj Jes efJeÛeejkeâjves ueies efkeâ Mejerj hej YeieJee JeŒe veneR OeejCe efkeâÙee nw, efmej hej pešeDeeW keâe Yeej veneR nw, oeÌ{er yeÌ{erngF& veneR nw, neLe ceW ve lees keâceb[ue nw Deewj ve ner peÙeceeue, leve hej Yemce-YeYetefle Yeer veneR ueiee jKeernw, DeeefKej Ssmes JÙeefòeâ keâes nce meeOeg kewâmes keân mekeâles nQ?... Ùes yeeyee peer keâesF& Yeer ›ele veneR keâjles nQ,keâesF& nesce nJeve veneR keâjles nQ, ve keâesF& hebLe, ve keâesF& heesLeer hegjeCe, efkeâmeer «ebLe keâe heejeÙeCe veneR keâjles,GheJeeme veneR keâjles~ SkeâeoMeer keâes Yeb[eje keâjles nQ; yeme Fleves Yej mes ueesie FvnW meble keânles nQ! Ùes leesmeYeer ueesieeW keâes Hebâmee jns nQ~ cegPes Fmekeâe kegâÚ lees Fueepe keâjvee ÛeeefnS~ ßeer Øeuneo heešerue efJeÛeejeW keâerFmeer yeslegkeâer GOesÌ[yegve ceW KeesS ngS Les, Fmeer ojcÙeeve JeboveerÙe yeeyee peer Skeâ peien Yepeve kesâ efueS ieS~ßeer Øeuneo heešerue Yeer Deheves jespeceje& kesâ keâecekeâepe efvehešekeâj Jeneb hengbÛes, peneb JeboveerÙe yeeyee peer keâeYepeve Ûeue jne Lee~ JeboveerÙe yeeyee peer kesâ Yepeve keâeÙe&›eâce ceW yeÌ[er leeoeo ceW Yeòeâ ceb[ueer Fkeâªe ngF& Leer;Deewj ueesie SkeâpeerJe neskeâj JeboveerÙe yeeyee peer kesâ Dece=le JeÛeve keâe ßeJeCe keâj jns Les~ JeboveerÙe yeeyee peerkesâ Yepeve heefjefmLeefle Deveg¤he GodyeesOekeâ Les~ßeer Øeuneo heešerue Gme YeerÌ[ ceW mes jemlee yeveeles Yepeve keâeÙe&›eâceceW Deekeâj yew" ieS~ JeboveerÙe yeeyee peer Yepeve kesâ oewjeve ner ueesieeW keâe GodyeesOeve keâjles Les~ Deepe JeboveerÙeyeeyee peer ueesieeW keâes kegâÚ Deueie ner yelee jns Les~ Jes pees kegâÚ keân jns Les Gmes megvekeâj ßeer Øeuneo heešerueYeewÛekeäkeâ jn ieS~ JeboveerÙe yeeyee peer keân jns Les, ‘‘megvees ueesieeW, ceQ keâesF& peeotiej veneR ntb ; Deewj ve nerDeehe ueesieeW keâes efkeâmeer lejn Hebâmeeves DeeÙee ntb~ceQ heeb[gjbie keâe Yeòeâ ntb Deewj Deehe meYeer ceW Gvekeâer mesJee-Yeefòeâkeâer DeueKe peieeves DeeÙee ntb~ cewves Mejerj hej Yemce veneR ueiee jKeer nw Deewj ve ner cesjer oeÌ{er Deewj pešenw~ve lees cesjs heeme keâceb[ue nw Deewj ve peheceeue, ceQ keâesF& ›ele Deeefo Yeer veneR keâjlee ntb...’’ Fme lejn Yepevekesâ meeLe-meeLe YeòeâeW kesâ meeLe JeboveerÙe yeeyee peer keâe mebJeeo Ûeue jne Lee~ßeer Øeuneo heešerue Ùen meye megvejns Les~ GvnW Denmeeme ngDee efkeâ JeboveerÙe yeeyee peer Ùen meye YeòeâeW mes veneR keân jns nQ~ ’’ceePÙee ceveerÛeeYeeJees, peeveerÙesuee osJees’’... JeboveerÙe yeeyee peer keâes Yetle YeefJe<Ùe, Jele&ceeve meYeer helee Ûeuelee nw~ efkeâme ef[yyesceW keäÙee ceeue nw Ùen JeboveerÙe yeeyee peer keâes helee Ûeue peelee nw~ßeer Øeuneo heešerue ceve ner ceve yengle MeefceËoengS~ JeboveerÙe yeeyee peer kesâ Yepeve ÙeLeeJele peejer Les~ Deye peye ceve keâe meeje cewue Oegue Ûegkeâe Lee lees ßeerØeuneo heešerue keâes Yepeve keâer ueieve ueie ieF&~ GvnW Yepeve ceW Deevebo Deeves ueiee~ Gvekesâ ceve hej ceb[je jnsmebMeÙe kesâ yeeoue Úbš Ûegkesâ Les~ceve mJeÛÚ nes ieÙee Deewj Gme efvece&ue, mJeÛÚ ceve ceW JeboveerÙe iegueeyeyeeyeepeer keâer Øeeflecee efoKeves ueieer~ ceve keâe És<e otj nes ieÙee Deewj Gmekeâer peien Øesce ves ues ueer~ceve mes mebosnkeâe Yetle Glej ieÙee Lee~ JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer ves ßeer Øeuneo heešerue keâe meeje mebMeÙe otj keâj efoÙee


lr Jwbm] [wÓ[

Lee~Fmekesâ yeeo GvnW JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer kesâ YeòeâeW kesâ yeerÛe IegF& kesâ Øeuneo heešerue kesâ ¤he ceW henÛeeveepeeves ueiee~ Deeies Ûeue keâj Øeuneo heešerue keâes Deumej keâe efMekeâeÙele nes ieF&~Jes Deheves Deenej ceW njer efceÛe&keâe Yejhetj mesJeve efkeâÙee keâjles Les~ Yeespeve ceW Ketye njer efceÛe& Deewj efceÛeea keâe "sÛee Keeves kesâ keâejCe GvnWDeumej keâer efMekeâeÙele nes ieF& Leer~DeveskeâeW lejn kesâ GheÛeej keâjves kesâ yeeo Yeer Gvekeâer Ùen JÙeeefOe "erkeâ nesveskeâe veece veneR ues jner Leer~ heefjefmLeefle DelÙeble iebYeerj nes Ûeueer Leer~ [e@keäšjeW, JewÅeeW ves Gvekesâ efceÛeea Keeveshej ØeefleyebOe ueiee efoÙee~ efceÛeea kesâ efyevee GvnW Yeespeve Heâerkeâe ueielee~ Kegjekeâ keâce nesves kesâ keâejCe GvekesâMejerj keâes ogye&uelee ves Iesj efueÙee~Gvekesâ Fme ogmeeOÙe efJekeâej ves GvnW Deewj pekeâÌ[ efueÙee~ Skeâ efove ßeer Øeuneoheešerue Yeespeve keâj jns Les, leYeer DeÛeevekeâ Jeneb JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâer meJeejer Øekeâš ngF&~ßeer Øeuneoheešerue heLÙe Deenej «enCe keâj jns Les~ JeboveerÙe yeeyee peer ves ßeer Øeuneo heešerue keâer Leeueer ceW osKee leesJeneb Deenej ceW meYeer lejn kesâ heLÙe heoeLeeX keâe ner meceeJesMe Lee~JeboveerÙe yeeyee peer ßeer Øeuneo heešerue kesâyeieue Yeespeve keâjves kesâ efueS yew" ieS~ yeenj ieebJe mes JeboveerÙe yeeyee peer keâe oMe&ve keâjves DeeS YeòeâeW vesJeboveerÙe yeeyee peer kesâ efueS Øemeeo mJe¤he efMeoesjer (vewJewÅe) ueeF& Leer~ YeòeâeW ves Jen efMeoesjer JeboveerÙe yeeyeepeer keâes oer~ Fme yeerÛe JeboveerÙe yeeyee peer kesâ meeceves Yeespeve keâer Leeueer hejesmeer ieF&~ meYeer YeòeâeW keâes JeboveerÙeyeeyee peer Øemeeo osves ueies~ meYeer YeòeâeW keâes Øemeeo osves kesâ yeeo JeboveerÙe yeeyee peer ves ßeer Øeuneo heešeruekeâes Yeer Øemeeo efoÙee~Jen Øemeeo Ùeeveer efceÛeea kesâ "sÛes keâe Skeâ yeÌ[e mee ieesuee Lee~ Ssmes heoeLe& keâe mesJevekeâjves mes ner Deumej keâer JÙeeefOe ves pekeâÌ[ efueÙee Lee~ Fme JÙeeefOe mes Úgškeâeje heeves kesâ efueS [e@keäšj, JewÅe,nkeâerce mes DeveskeâeW lejn kesâ GheÛeej peejer Les, uesefkeâve efkeâmeer lejn keâe keâesF& ueeYe veneR nes jne Lee~Deyelees Ùen JÙeeefOe DemenveerÙe nes Ûeueer Leer~ Fme JÙeeefOe kesâ efueS efceÛeea kegâheLÙe Deenej Leer~ Ùeefo cewves efceÛeeaKeeF& lees Ùen JÙeeefOe Deewj yeÌ{ peeSieer Deewj peerJeve keâes OeesKee nes mekeâlee nw~ Ssmes DeveskeâeW efJeÛeej ßeer Øeuneoheešerue kesâ ceve ceW Deeves ueies~JeboveerÙe yeeyee peer hej ßeer Øeuneo heešerue keâer Deštš ßeæe Leer~ JeboveerÙe yeeyeepeer kesâ Øemeeo keâe ceQ efkeâmeer lejn Deveeoj veneR keâj mekeâlee~ Yeues ner Jen cesjs efueS kegâheLÙe nes, uesefkeâveGmes cesjs osJe ves cegPes efoÙee nw~ cesjs iegueeyeyeeyee cesje hetje OÙeeve jKeles nQ, Jener cesjer j#ee keâj jns nQ~ GvekeâeÙen Øemeeo efveefMÛele ner cesjs efueS HeâueoeÙeer nesiee~ Deye ‘osn jns Ùee peeS’ uesefkeâve JeboveerÙe yeeyee peer mesØemeeo mJe¤he efceues Fme efceÛe& kesâ yeÌ[s ieesues keâe ceQ efveefMÛele ner mesJeve keâ¤biee~ Fme yeerÛe kegâÚ YeòeâeW ves meueenoer efkeâ JeboveerÙe yeeyee peer kesâ Øemeeo keâe ceeve jKeves kesâ efueS Ûegškeâer Yej Øemeeo keâe mesJeve keâj uees DeewjMes<e Øemeeo DevÙe YeòeâeW ceW efJeleefjle keâj oes~Ssmee keâjves mes JeboveerÙe yeeyee peer kesâ Øemeeo keâe Deveeoj YeerveneR nesiee Deewj Deehekeâer JÙeeefOe hej Yeer keâesF& efJehejerle ØeYeeJe veneR heÌ[siee~

ßeer Øeuneo heešerue ves Ssmee keâjves mes meeHeâ cevee keâj efoÙee Deewj meyekesâ meeceves efceÛeea kesâ "sÛes keâe JenyeÌ[e ieesuee mecetÛee Ye#eCe keâj ieS~ Jeneb GheefmLele meejer Yeòeâ ceb[ueer DeeMÛeÙe& mes Øeuneo heešerue keâes oKevesueieer~efceÛeea keâe mecetÛee ieesuee Kee uesves kesâ yeeo Yeer ßeer Øeuneo heešerue keâes efkeâmeer lejn keâe $eeme veneRngDee~MeewÛe kesâ jemles mes jòeâœeeJe yebo nes ieÙee, keâcepeesjer otj nes ieF& Deewj kegâÚ ner efoveeW ceW ßeer Øeuneoheešerue hetjer lejn mJemLe nes ieS~Fmekesâ yeeo ØelÙeskeâ Ùee$ee ceneslmeJe ceW ßeer Øeuneo heešerue keâešsue DeeßececeW JeboveerÙe yeeyee peer keâer PeesheÌ[er kesâ meeceves mJeÛÚlee jKeves keâe mesJee keâeÙe& efkeâÙee keâjles Les~

DeveJejle...efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed. heer. ÙeeoJe, cegbyeF& Meyoebkeâve : ßeer. Guneme Deeoešs (cegbyeF&)

meboYe& :– Jeb. iegueeyeyeeyeepeerkesâ peerJevehej DeeOeeefjle efJeefJeOe hegmlekesâ


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)ieesheeuee ieesheeuee osJekeâervebove ieesheeuee !

ceer ßeer yeeyeemeensye KeeMeeyee oie[s. meeOeejCeheCes 1989-90 Ûee ceePee DevegYeJe. ceer yee@cyes heesš& š^mšÙee ef"keâeCeer veeskeâjer keâjerle neslees. lÙeeJesUer ceePÙeeJej IejeÛes keâpe& nesles. DeMeeleÛe YeeJeeÛÙee cegueerÛÙeeueiveeÛee efJe<eÙe Iejele Ûeeuet neslee. peJeU–peJeU 2 Je<ex mLeUb ÙeeÙeÛeer–peeÙeÛeer. hejbleg ueive keâener peceleveJnles. DeMeeleÛe ceePÙee efce$eebveer ceuee efMeleesUsyeeyeebÛÙeeefJe<eÙeer ceeefnleer meebefieleueer Je efMeleesUsyeeyeebkeâ[speeCÙeeÛee ceeie& megÛeefJeuee. lesJne ceer lÙeebvee efJeÛeejues keâer ns efMeleesUsyeeyee keâesCe Deensle ? lesJne lÙee efce$eebveermeebefieleues keâer les ßeer meble iegueeyeyeeyeebÛes efMe<Ùe Deensle. lejer let Skeâoe lÙeebÛÙeekeâ[s Ûeue legPÙee meJe& De[ÛeCeerotj nesleerue.

Skesâ efoJeMeer ceer efce$eeyejesyej IeeškeâeshejceOÙes iesuees. lesLes meble iegueeyeyeeyeebÛee ojyeej Yejle Demes. jespemekeâeU–mebOÙeekeâeU Deejleer nesle Demes. ceer het. yeeyeepeeRÛes (HeâesšesÛes) oMe&ve Iesleues. efMeleesUs yeeyeebvee vecemkeâejkesâuee. lÙeebveer ceuee cegjcegNÙeeÛee Øemeeo efouee. lÙeeveblej lÙeebveer ceuee efJeÛeejues keâer DeeheCe keâMee meboYee&leÙesLes Deeuee Deenele ?

lesJne ceer lÙeebvee heefnuee ØeMve efJeÛeejuee keâer ceePÙee YeeJeeÛÙee cegueerÛes ueive pecele veener, les keâOeerpecesue ? lÙeebveer meebefieleues keâer Deelee Ie[ŸeeàÙeele heeÛe Jeepetve heeÛe efceefvešs Peeueer Deensle. ¢eeJesUer legceÛÙeeIejer ueiveeÛeer yeesueCeer Ûeeuet Deensle. lesÛe ueive pecesue GÅee heeÛe JeepesheÙeËle legcnebuee efvejeshe ÙesF&ue.lÙeeØeceeCes ogmeNÙee efoJeMeer heeÛe Jeepelee ÛegueleYeeJeeves Iejer ÙesTve meebefieleues keâer ueive peceues Deens.meeKejheg[e jefJeJeejer Deens DeeefCe leguee yeesueeJeues Deens. ne ceePee heefnuee DevegYeJe.

ns ueive ceer keâ¤ve ÅeeJes DeMeer YeeJeeÛeer FÛÚe nesleer. lÙeecegUs ceer keâpe& keâe{tve ueive keâ¤ve efoues.lÙeeojcÙeeve Jeef[ueebveer MespeejÛeer peceerve IesCÙeeme meebefieleues. lÙeemee"erner keâpe& keâe{ues Je peceerve Iesleueer.DeMeer Deveskeâ keâeces PeeuÙeecegUs keâpe& Jee{leÛe iesues. lÙeecegUs šsvMeve ÙesTve ceer Deepeejer he[t ueeieuees. lÙeeJesUerpeceerve efJeketâve, peeiee efJeketâve keâpe& Hesâ[CÙeeÛee efJeÛeej keâ¤ ueeieuees. hejbleg IejÛÙeebveer peceerve efJekeâCÙeemevekeâej efouee. meeleeNÙeeÛÙee peeiesuee efieNneF&keâ efceUle veJnles. lÙeeJesUer efMeleesUsyeeyeebvee ceer ceePeer De[ÛeCemeebefieleueer. lesJne lÙeebveer meebefieleues, ''peceerve, peeiee ve efJekeâlee keâpe& efHeâšsue.'’ lÙeeØeceeCes nUt–nUt ceePeskeâpe&ner efHeâšues. lÙeemee"er peceerve Je peeieener efJekeâeJeer ueeieueer veener.

DeMee Øekeâejs hetpÙeveerÙe meble iegueeyeyeeyeebÛÙee DeeMeerJee&oeves hegvne ceer MetvÙeeletve GYee jeefnuees.DevegYeJekeâlee& : ßeer.yeeyeemeensye KeeMeeyee oie[s, "eCes

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)ieesheeuee ieesheeuee osJekeâervebove ieesheeuee !

JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer kesâ meeefveOÙe ceW Deeves Jeeuee keâesF& Yeer meJeeueer keâYeer Keeueer veneR ieÙee~ JeboveerÙeyeeyee peer keâer MejCe ceW Deeves Jeeues nj Deece Deewj Keeme keâes Fmekeâe DevegYeJe nw~ ceQ yeeyee meensye KeMeeyeeoieÌ[s Deehe meYeer iegueeyeYeòeâeW kesâ meeLe Deheves Ssmes ner kegâÚ efoJÙe DevegYeJeeW keâes yeebšvee Ûeentbiee, efpevemescegPes JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâer eqoJÙelee keâer DevegYetefle ngF& Deewj pees JeboveerÙe yeeyee peer keâer Deveble meòeekeâer ieJeener osles nQ~cegPes Ùes DevegYeJe Je<e& 1989-90 kesâ yeerÛe ngS~ leye ceQ yeebyes heesš& š^mš ceW veewkeâjer keâjlee


lr Jwbm] [wÓ[

Lee~ Gme meceÙe cegPe hej Skeâ Deesj peneb Iej kesâ keâpe& keâe yeesPe Lee JeneR YeeF& keâer yesšer kesâ efJeJeen keâesYeer ueskeâj hejsMeeveer yeveer ngF& Leer~ lekeâjeryeve oes meeue lekeâ efjMles Deeles, Ûeues peeles; yeele veneR yeve heejner Leer~hejsMeeveer kesâ Fmeer oewj ceW cesjs efce$eeW ves cegPes Ieeškeâeshej kesâ efMeleesues yeeyee kesâ yeejs ceW yeleeÙee;Deewj cegPes Gvekesâ heeme peeves keâer meueen oer~ peye cewves Deheves efce$eeW mes hetÚe efkeâ efMeleesues yeeyee keâewve nQ?lees GvneWves cegPemes keâne efkeâ Jes ßeer meble iegueeyeyeeyee peer kesâ efMe<Ùe nQ~ Skeâ yeej legce Gvekesâ heeme peeDeesies,lees JeboveerÙe yeeyee peer kesâ DeeMeerJee&o mes legcnejs peerJeve ceW Dee jner meejer yeeOeeSb otj nes peeSbieer~

Skeâ efove ceQ Deheves Skeâ efce$e kesâ meeLe Ieeškeâeshej ieÙee~ Jeneb JeboveerÙe yeeyee peer keâe ojyeej ueieleeLee~jespe megyen-Meece Deejleer nesleer~ cewves JeboveerÙe yeeyee peer keâe (lemJeerj keâe) oMe&ve efkeâÙee~ Gmekesâ yeeoefMeleesues yeeyee keâes vecemkeâej efkeâÙee~ GvneWves cegPes Øemeeo ceW cegjcegje osles ngS hetÚe efkeâ Deehe Ùeneb efkeâmemeboYe& ceW DeeS nQ?

leye cewves Gvemes henuee ØeMve efkeâÙee efkeâ cesjs YeeF& keâer yesšer keâe efJeJeen veneR pece hee jne nw, efJeJeenkeâye leÙe nesiee? GvneWves keâne efkeâ Fme meceÙe IeÌ[er ceW heebÛe yepe keâj heebÛe efceveš nes jns nQ~ Fme meceÙeDeehekesâ Iej ceW efJeJeen keâes ueskeâj yeeleÛeerle nes jner nw~ Ùener efJeJeen leÙe nesiee~ keâue heebÛe yepes lekeâ DeehekeâesmebosMee efceue peeSiee~ efyeukegâue Ssmee ner ngDee~ otmejs efove Meece keâes heebÛe yepes ÛeÛesjs YeeF& ves Deekeâj yeleeÙeeefkeâ efJeJeen leÙe nes ieÙee nw~jefJeJeej keâes meeKejheg[e nw, Deehekeâes Gmekesâ efueS yegueeÙee nw~ Ùen cesjs peerJevekeâe henuee efoJÙe DevegYeJe Lee~

YeeF& keâer FÛÚe Leer efkeâ Fme efJeJeen keâe KeÛe& ceQ G"eTb~ FmeefueS cewves keâpe& ueskeâj efJeJeen keâjJee efoÙee~Fmeer ojcÙeeve efheleepeer ves yeieue keâer peceerve Kejeroves keâer yeele keâner~ cewves Gmekesâ efueS Yeer keâpe& efueÙeeDeewj peceerve Kejero ueer~ Fme lejn Skeâ meeLe keâF& keâece Dee peeves mes keâpe& keâe yeesPe yeÌ{lee ner ieÙee~SsmesceW leveeJe kesâ Ûeueles ceQ Dekeämej yeerceej nesves ueiee~ Gme meceÙe cesjs ceve ceW KeÙeeue DeeÙee efkeâ peceerve-peeÙeoeo yesÛekeâj meeje keâpe& Ûegkeâlee keâj otb, uesefkeâve Iej kesâ ueesieeW ves peceerve yesÛeves mes cevee keâj efoÙee~meeleeje ceW efmLele peceerve kesâ efueS keâesF& {bie keâe Kejeroej veneR efceue jne Lee~ leye cewves efMeleesues yeeyeekeâes Deheveer meejer hejsMeeveer keân megveeF&~ leye GvneWves keâne efkeâ peceerve, peeÙeoeo yesÛes efyevee ner meeje keâpe&Ûegkeâlee nes peeSiee~ Fmekesâ yeeo Oeerjs-Oeerjs cesjs meejs keâpe& Glejles ieS~ keâpe& Ûegkeâeves kesâ efueS cegPes peceerve-peeÙeoeo yesÛeves keâer veewyele veneR DeeF&~ Fme lejn JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer kesâ DeeMeerJee&o mes ceQ MetvÙemes hegve: meblegefuele peerJeve keâer Deesj ueewš DeeÙee~

efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe, cegbyeF& DevegYeJekeâlee& : ßeer.yeeyeemeensye KeeMeeyee oie[s, "eCes

dß. ]m]mOtH{$ ^∫$m|$H$m{ odZ_´ AmdmhZdß. ]m]μmOtH{$ gmoZ‹`_| VWm CZH{$ g_mYr b{Z{ [ÌMmV, Am { hwE oXÏ` AZw d, CZg{ ‡m· C[X{em_•V,

CZH{$ ododY È[m|_{ VWm ododY dm⁄m|H{$ gmW oZH$mbr J`r VÒdra{ (\$m{Q>m{), _wß]B© oÒWV H$m`m©b`rZ [V{[a {OZ{H$r H•$[m H$a{ & Am[H$r {Or hwB© VÒdra{ ÒH∞$Z H$aH{$ VwaßV bm°Q>m`r OmEJr & Am[g{ ‡m· gmohÀ`,gß[mXH$r` go_Vr ¤mam `Wm`m{Ω` gßH$bZ Am°a odÌb{fU oH$ { OmZ{ H{$ ]mX `WmH$mb ‡og’ oH$`m Om {Jm &(A[Zm [yam Zm_, [Vm, Q{>ob\$m{Z Zß]a Am°a oXÏ` AZw d [a A[Zr Òdmjar hm{Zm OÈar h° &)

gß[moXH$m


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)cesjs iegueeyeyeeyee, cesjs heeb[gjbie

JeboveerÙe yeeyee peer peeefle-heeefle, meesÙej-metlekeâ, efMeJee-efMeJe, Útle-DeÚtle keâe YesoYeeJe veneR jKeles Les~ceQ heeb[gjbie keâer Yeòeâ Leer Deewj jeceYeeT Dekeämej keânles efkeâ JeboveerÙe yeeyee peer ner heeb[gjbie nQ~ ceQ Fme efJeÛeejceW Kees peeleer efkeâ nceejs meebØeeoeefÙekeâ meble metlekeâ ceW veneR Keeles nQ, efHeâj Fve meejs YesoeW keâes veneR ceevevesJeeuee osJe kewâmes nes mekeâlee nw? Fmeer GOesÌ[yegve kesâ oewjeve Skeâ yeej cesjs ceve ceW KeÙeeue DeeÙee efkeâ ÙeefoJeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer cegPes YeieJeeve heeb[gjbie kesâ ¤he ceW oMe&ve oW , leYeer ceQ GvnW heeb[gjbie ceevetbieer~

cegPes Gceü kesâ omeJeW Je<e& mes ner keâekeâÌ[ Deejleer Deewj osJeoMe&ve keâer ueieve ueie ieF& Leer~ Skeâ efove Øeele:keâeuekeâe meceÙe Lee Deewj cesjs efueS osJeoMe&ve efveef<eæ Lee~ cesjs Iej kesâ meeceves mes ner efob[er ieF&, uesefkeâve cegPesGmeceW Mejerkeâ nesves keâe meewYeeiÙe veneR efceuee~FmeefueS cegPes yengle yegje ueie jne Lee~ kegâÚ osj yeeo DeÛeevekeâcesjer DeebKeW ÛeeQefOeÙeeb meer ieFË Deewj cegPes JeboveerÙe yeeyee peer Oeesleer henves keâcej hej neLe jKes heeb[gjbie kesâ¤he ceW heuebie hej KeÌ[s efoKeeF& efoS~ cewves Gvekesâ ieues ceW peeF& keâe nej [euee Deewj GvnW vecemkeâej efkeâÙee(heeb[gjbie kesâ ieues ceW Kesle keâer peeF& keâe nej henveeves keâe cesje keâF& meeueeW keâe veelee nw~); Deewj Jes DeÂMÙenes ieS~ Fme efoJÙe Iešvee keâer melÙelee keâe "esme ØeceeCe leye efceuee peye JeboveerÙe yeeyee peer ves cegPes ceuekeâehegjceW oMe&ve efoÙee~leye cewves Gvemes keâne efkeâ cesjer FÛÚe hetjer nes ieF&~ leye JeboveerÙe yeeyee peer nbmes Deewj keâneefkeâ keäÙee legcnejs heeb[gjbie yebšs ngS nQ? nce yeebšles veneR nQ~ ceQ ner legcnW oMe&ve osves kesâ efueS megyen Ûeejyepes DeeÙee Lee~ Gmeer efove legkeâ[espeer cenejepe ves osn lÙeeieer Leer~ heeb[gjbie kesâ oMe&ve mes ceQ ceb$ecegiOe nesieF& Leer Deewj Gmeer meceÙe kegâÚ hebefòeâÙeeb cesjs pesnve ceW keâeQOeer - (* he=‰ ›eâ 25 hej)efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe DevegYeJekeâlee& : peerpeeyeeF& veejKes[s

cegbyeF& ceuekeâehegj, yegue{eCee


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)ceePes Jeef[ue ßeer. megOeerj JeeKegjs Ùeebme ke@âvmej Peeuee neslee. Deecner meJe& efÛeblesle neslees. Dee@hejsMeveÛeer

leejerKe 31 petve 2010 jespeer DeMeer "jueer. hejbleg Deecnebuee Dee@hejsMeve 1 peguew jespeer JneJes DeMeer FÛÚenesleer. keâejCe 1 peguew jespeer Jeb. yeeyeepeeRÛee Jee{efoJeme neslee. hejbleg [e@keäšjebveer 31 petveueeÛe Dee@hejsMeveefLeSšjceOÙes vesues Je ueiesÛe Dee@hejsMeve efLeSšj ceOetve yeensj Deeues DeeefCe Deecnebuee cnCeeues Dee@hejsMeve GÅeekeâ¤. Deecnebuee DelÙeble Deevebo Peeuee keâer Dee@hejsMeve 1 peguewuee cnCepes yeeyeepeeRÛÙee Jee{efoJemeeÛÙee efoJeMeernesle Deens. Jeef[ueebvee 1 peguew 2010 mekeâeUer 8 Jeepelee Dee@hejsMeve efLeSšjceOes vesues. Dee@hejsMeve 5 JeepesheÙeËleÛeeueues. Dee@hejsMeveÛÙee JesUer YeieJeeve meble ßeer iegueeyeyeeyee mece#e npej nesles. yeeyeepeeRÛÙee DeeefMe&JeeoevesceePÙee Jeef[ueebÛes Dee@hejsMeve ÙeMemJeer Peeues. meojÛes Dee@hejsMeve keâceue veÙeve yepeepe, Deewjbieeyeeo ÙesLes PeeuesDeeefCe DeepeheÙeËle lÙeebvee Dee@hejsMeveÛee keâenerner $eeme Peeuee veener.

DevegYeJekeâlee& : GoÙe megOeerj JeeKegjs, Deewjbieeyeeo

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)cesjs efhelee ßeer. megOeerj JeeKegjs keâes keQâmej nes ieÙee Lee~nce meYeer yengle hejsMeeve Les~ Dee@hejsMeve keâer

leejerKe 31 petve 2010 leÙe ngF& Leer, uesefkeâve nceejer FÛÚe Leer efkeâ Dee@hejsMeve Skeâ pegueeF& keâes nes~ keäÙeeWefkeâSkeâ pegueeF& keâes JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâe pevceefoJeme Lee~ uesefkeâve [e@keäšj ves 31 petve keâes ner cesjsefhelee peer keâes Dee@hejsMeve efLeSšj ceW ues ieS Deewj legjble Dee@hejsMeve efLeSšj mes yeenj ues DeeS Deewj ncemeskeâne efkeâ Dee@hejsMeve keâue keâjWies~nceW yeÌ[e Deevebo ngDee efkeâ Dee@hejsMeve Skeâ pegueeF& Ùeeveer JeboveerÙe yeeyeepeer kesâ pevceefoJeme hej nesiee~ Skeâ pegueeF& 2010 keâes megyen Dee" yepes cesjs efheleepeer keâes Dee@hejsMeve efLeSšjceW ues peeÙee ieÙee~Dee@hejsMeve heebÛe yepes lekeâ Ûeuee~ Dee@hejsMeve kesâ meceÙe YeieJeeve meble ßeer iegueeyeyeeyee mece#eGheefmLele Les~ JeboveerÙe yeeyee peer kesâ DeeMeerJee&o mes cesjs efhelee peer keâe Dee@hejsMeve meHeâue jne~Gòeâ Dee@hejsMevekeâceue veÙeve yepeepe, Deewjbieeyeeo ceW ngDee~ cesjs efheleepeer keâes Gmekesâ yeeo Deepe lekeâ efkeâmeer lejn keâerlekeâueerHeâ veneR ngF& nw~efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe, cegbyeF& DevegYeJekeâlee& : GoÙe megOeerj JeeKegjs, Deewjbieeyeeo

~~ Jeeef<e&keâ meomÙe vegleveerkeâjCe ~~’’ßeer iegueeyeheg<he’’ ceeefmekeâ kesâ meYeer meomÙeeW keâes veceü ØeeLe&vee ~

’’ßeer iegueeye heg<he’’ ceeefmekeâ Je<e& 2011 keâe Jeeef<e&keâ meomÙelee keâe DeJeOeer efoveebkeâ 31 ef[meWyej, 2011keâes meceehle nes jne nw ~ veÙes meeue kesâ efueÙes ’’ßeer iegueeye heg<he’’ ceeefmekeâ efJeveeefJeuebye Deehekeâes Øeehlenesves kesâ efueS Deehe Deheves meomÙelJe keâe lJejerle vegleveerkeâjCe efkeâpeerS ~

meomÙelJe kesâ vegleveerkeâjCe nslet, ’’ßeer iegueeye heg<he’’ ceeefmekeâ keâer Jeeef<e&keâ meomÙelee Megukeâ 100 ¤heÙes(meew ¤heÙes cee$e) veieo jeMeer meWšûe yeBskeâ Dee@Heâ Fbef[Ùee keâer Deehekesâ vepeoerkeâ keâer MeeKee ceW ’’ßeer iegueeyeheg<he’’ Keelee ›eâceebkeâ 3060902701, ØeYeeosJeer MeeKee kesâ veecehej pecee keâjkesâ meWšûe yeBskeâ Dee@Heâ Fbef[Ùeekeâer DeefOeke=âle pecee heÛeea ceeefmekeâ kesâ keâeÙee&ueÙeerve heles hej Yespe os ~ DeLeJee Ûeskeâ / [êHeäš / ceveerDee@[&jÉeje ’’ßeer iegueeye heg<he’’ kesâ veeces ceeefmekeâ kesâ keâeÙee&ueÙeerve heles hej Yespe os ~ DeefOekeâ peevekeâejer kesâefueS efpeune mebheke&â ØecegKe Ùee ceeefmekeâ kesâ keâeÙee&ueÙeerve heles hej mebheke&â efkeâefpeS ~ - mebheeefokeâe


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)DeeceÛes Iejer Gcejs[uee 1966 ceOÙes ØeLeceÛe meble ßeer iegueeyeyeeyeebÛes Deeieceve Peeues. megceejs 35 Je<ee&Ûee

keâeU lÙeebÛes menJeemeele iesuee. Deepener lÙeeÛes DeeosMeevegmeej ’’ceneefMeJeje$eer pevcee°ceer’’ Ùee$esmekeâešsue#es$eer DeeefCe ieg¤heewefCe&cee Je efoJeeUerle ßeer leeveeF&ceelee Deeßece šekeâjKes[uee peele Demelees. ÙeemeDeecner DeeceÛes meewYeeiÙe mecepelees.

ceePes Jeef[ue yebOeg mJe.jmeerkeâYeeF& Jeveceeueer vejYesjece metÛekeâ Je mJe.iegueeyeyesve, ceePeer Jeefnveer,efÛe.efkeâleeaYeeF& Je yeefnCe Demee heefjJeej Deens. ceePes Jeef[ue yebOeg Je Jeefnveer hetpÙe yeeyeebÛes veecemcejCe keâjleekeâjleeÛe osnlÙeeie kesâuee efn lÙeebÛeerÛe ke=âhee.

Gcejs[uee efkeâjeCee ceeueeÛes ogkeâeve nesles. veeiehetjuee FleJeejerle hetpÙe iegueeyeyeeyeebÛes Dee%esvegmeej nesuemesueefkeâjeCee ceeueeÛes ogkeâeve Leešues. veeiehetjele ogkeâeve DemeuÙeeves menpeÛe ceePee JeboveerÙe yeeyeebMeer DeefOekeâmebheke&â ÙesT ueeieuee. veeiehetjele Jeb. yeeyee Demeues efkeâ oMe&ve IesleuÙeeefMeJeeÙe keâjceleÛe veJnles. Gcejs[ueenerIejer Jeb. yeeyeebÛes ÙesCes–peeCes meg¤ Peeues. IejÛesÛe Skeâ DemeuÙeemeejKes Jeešt ueeieues. efpeJneUe Øesce menpeÛeefvecee&Ce Peeuee. meleleÛÙee menJeemeeves Deepener Â°eble osTve ceeie&oMe&ve keâjleele. ¢ee JesUheÙeËle ceer keâOeerefueefnues veener. ceePes efce$e Je JeboveerÙe iegueeyeyeeyeebÛes mesJekeâ ßeer efJeÅeeOejpeerveer pecesue lemes efueneJeÙeeme JeefšheCe keâjCÙeeme ceuee GÅegòeâ kesâues. keâener "Ukeâ DevegYeJeebÛes efšheCe kesâues. ceje"erle efueefnCÙeeÛes keâeceßeer efJeÅeeOej Iees[Keebos ÙeebÛes Deens. efn megæe Skeâ JeboveerÙe iegueeyeyeeyeebÛeer ØesjCee¤heer ke=âheeÛe mecepelees.

ceneefMeJeje$eer meeOeejCe Skeâ ceefnvÙeeJej nesleer. Iejer Gcejs[uee heefnueeÛe YepeveeÛee keâeÙe&›eâce neslee.yejerÛe je$e Peeueer nesleer. keâeÙe&›eâce, Yeespeve Peeues. mekeâeUer 6 Ûes megceejeme Jeb. yeeyee veeiehetjuee peeCÙeemeefveIeeues. efveIeleevee Jeef[ue yebOetme hetpÙe yeeyee cnCeeues efMeJeje$eer Ùee$esme DeeF& meefnle meJeeËvee IesTve Ùee.ceer peJeUÛe neslees. DeeF&uee ef[Pesue–hesš^esueÛeer Suepeea Deens. efleuee ueiesÛe Guešer nesles. yemetÛe Mekeâle veenerDemes ceer meebefieleues. JeboveerÙe yeeyeebveer MeebleheCes Ssketâve Iesleues. lÙeeJej hegvne DeeF&meefnle efMeJeje$eeruee ÙeeSJe{sÛe yeesueues. Jeb. yeeyeebÛes DeeosMeevegmeej Gcejs[Je¤ve Skeâ yeme "jefJeueer. IejÛeer hetCe& ceb[Uer Je ceevÙeJejYeeefJekeâebmeefnle 40-50 Œeer–heg¤<e efceUtve efMeJeje$eer Ùee$es keâefjlee efveIeeuees. Gcejs[ les keâešsue meeOeejCe 450les 500 efkeâceer. Deblej DemeeJes. lÙeeJesUer ceePes DeeF&Ûes JeÙe 67 Je<ee&Ûes nesles. DeeF&Ûee ØeJeeme keâmee nesF&ueÙeeÛeer Deecnebuee efÛeblee nesleer. hesš^esue–ef[PesueÛeer Suepeea DemeuÙeeves ceer meeMebkeâ neslees. ceePee efJeÕeemeÛe yemeleveJnlee. heCe efleuee hetCe& ØeJeemeele Skeâoener Guešer Peeueer veener efkebâJee kegâ"ueener Meeefjjerkeâ $eeme Peeuee veener.hejleerÛee ØeJeeme osefKeue Deeveboele Peeuee. lÙeecegUs ceePeer Je DeeceÛÙee meJeeËÛeer ßeæe yemeueer. Jeb. iegueeyeyeeyeebÛesØeleer DeieeOe Øesce efvecee&Ce Peeues. lesJne heemetve Deecneb meJeeËvee oMe&veeÛes peCet Jes[Ûe ueeieues. veeskeâj Jeiee&JejJÙeeheejeÛee JÙeJemeeÙe meg¤ Peeuee. lÙeecegUs JÙeeheejeJej JneÙeÛee lees heefjCeece Peeuee. vegkeâmeeve nesT ueeieues.ogkeâeve yebo he[ues. hetpÙe yeeyee efnbcele ÅeeÙeÛes. keâcee&uee ØeeOeevÙe osTve keâce& ØeJe=òe keâjerle. DeMeeØekeâejs DeeceÛesJejerue Ùesle DemeuesuÙee mebkeâšeÛes keâJeÛe Peeues. Deepener DeeceÛes kegâšgbye lÙeebÛesÛe veecemcejCe keâjleele. DeMee¢ee YeieJeble iegueeyeyeeyeebÛes Deveble Ghekeâej Deensle.

Meyoebkeâve : ßeer. efJeÅeeOej Iees[Keebos, veeiehetj DevegYeJekeâlee& : ßeer. yeeyetYeeF& megÛekeâ, veeiehetj


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)... peye yesDemej nes ieF& ceeb keâer Suepeea

Gcejs[ ceW nceejs Iej 1966 ceW henueer yeej meble ßeer iegueeyeyeeyee peer keâe Deeieceve ngDee~ lekeâjeryeve35 meeue Gvekesâ efoJÙe menJeeme ceW JÙeleerle ngS~ Deepe Yeer Gvekesâ DeeosMeevegmeej ‘ceneefMeJejeef$e pevcee°ceer’Ùee$ee ceW keâešsue #es$e ceW Deewj ieg®hetefCe&cee Deewj efoJeeueer hej ßeer leeveeF&ceelee Deeßece šekeâjKes[ peelesjnlee ntb~ Fmes nce Dehevee meewYeeiÙe mecePeles nQ~

cesjs efhele= yebOeg mJe. jefmekeâYeeF& Jeveceeueer vejYesjece megÛekeâ Deewj mJe. iegueeyeyesve, cesjer yenve,efÛe. keâerefle&YeeF& Je yenve Ssmee heefjJeej nw~ cesjs efhele=yebOeg Deewj yenve ves JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâeveecemcejCe keâjles-keâjles osnlÙeeie efkeâÙee Ùen JeboveerÙe yeeyee peer keâer ner ke=âhee jner~

Gcejs[ ceW efkeâjevee ceeue keâer ogkeâeve Leer~ veeiehegj ceW FleJeejer ceW hetpÙe iegueeyeyeeyee peer keâer Dee%eevegmeejnesuemesue efkeâjevee ceeue keâer ogkeâeve Keesueer~ veeiehegj ceW ogkeâeve nesves kesâ keâejCe menpe ner ceQ JeboveerÙeiegueeyeyeeyee peer kesâ mebheke&â ceW pÙeeoe Deeves ueiee~ JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer veeiehegj ceW nesles lees oMe&ve efkeâSefyevee Ûewve veneR heÌ[lee Lee~ Gcejs[ ceW Yeer Iej hej JeboveerÙe yeeyee peer keâe Dekeämej Deeieceve neslesjnlee~JeboveerÙe yeeyee peer Iej kesâ ner meomÙe keâer lejn ueieles~ peerJeve ceW menpe ner Øesce keâe efvecee&Ce nesieÙee~ melele menJeeme kesâ Ûeueles Deepe Yeer Â°eble oskeâj ceeie&oMe&ve keâjles nQ~ Deye lekeâ cewves keâYeer Fmeyeejs ceW veneR efueKee~ cesjs efce$e Deewj JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer kesâ mesJekeâ ßeer efJeÅeeOej peer ves Øesefjle efkeâÙeeefkeâ pewmee Yeer efueKe mekeâes efueKees~ kegâÚ Keeme DevegYeJeeW keâes Meyoyeæ efkeâÙee~ ceje"er ceW efueKeves keâe keâeceßeer efJeÅeeOej Iees[Keebos keâe nw~Fmes Yeer JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâer ØesjCee¤heer ke=âhee ner mecePelee ntb~

ceneefMeJejeef$e meeOeejCe leewj hej Skeâ cenervee yeeo Leer~ Gcejs[ ceW Iej hej Yepeve keâe keâeÙe&›eâce Lee~keâeHeâer jele nes ieF& Leer~ keâeÙe&›eâce, Yeespeve nes ieÙee~ megyen lekeâjeryeve Ún yepes JeboveerÙe yeeyee peer veeiehegjØemLeeve keâjves kesâ efueS lewÙeej ngS~ efJeoe uesles meceÙe JeboveerÙe yeeyee peer ves cesjs efhele=yebOeg mes keâne efkeâefMeJejeef$e Ùee$ee ceW ceelee meefnle meYeer keâes ueskeâj DeeDees~ Gme oewjeve ceQ heeme ner KeÌ[e Lee~ cewves HeâewjveJeboveerÙe yeeyee peer mes keâne efkeâ ceeb keâes [erpeue-hesš^esue mes Suepeea nw~ GvnW legjble Gušer nesves ueieleer nw ~yew" ner veneR mekeâleer nQ ~JeboveerÙe yeeyee peer ves Meebefle mes meejer yeeleW megveeR~ Fmekesâ yeeo hegve: yeme Fleveekeâne efkeâ efMeJejeef$e keâes ceeb kesâ meeLe meYeer ueesie DeeDees~JeboveerÙe yeeyee peer kesâ DeeosMeevegmeej Gcejs[ mesnceves Skeâ yeme leÙe keâer~ Iej kesâ meejs meomÙe Deewj ceevÙeJej YeeefJekeâeW meefnle lekeâjeryeve 40-50 Œeer-heg®<e Yeòeâpeve efMeJejeef$e Ùee$ee kesâ efueS efvekeâues~ Gcejs[ mes keâešsue lekeâjeryeve 450-500 efkeâceer kesâ Deblejhej nw~Gme meceÙe cesjer ceeb keâer Gceü 67 Je<e& Leer~ ceeb keâer Ùee$ee keâes ueskeâj nceW efÛeblee ueieer Leer~ hesš^esue-[erpeue keâer Suepeea nesves kesâ keâejCe ceQ meMebefkeâle Lee~cegPes efJeÕeeme veneR nes jne Lee, uesefkeâve GvnW hetjerÙee$ee kesâ oewjeve Skeâ yeej Yeer ve lees Gušer ngF& Deewj ve ner efkeâmeer lejn keâer DevÙe keâesF& Meejerefjkeâ lekeâueerHeângF&~ Jeehemeer Ùee$ee Yeer DeeveboceÙe jner~ Fmemes cesjer Deewj nce meye ueesieeW keâer ßeæe Deewj ÂÌ{ nes ieF&~JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer kesâ Øeefle DeeieeOe Øesce efvecee&Ce ngDee~ leye mes nce meYeer keâes ceeveeW oMe&ve keâeheeieueheve ueie ieÙee~ veewkeâjerhesMee ueesieeW hej JÙeeheej keâe JÙeJemeeÙe Meg¤ nes ieÙee~ Fmemes JÙeeheej hej peesnesvee nw mees heefjCeece ngDee~ vegkeâmeeve nesves ueiee~ ogkeâeve yebo nes ieF&~ hetpÙe yeeyee peer efnccele yebOeeles~keâce& keâes ØeOeevelee osles ngS keâce& keâjles jnves keâer ØesjCee osles~ Fme lejn nceejs Thej Dee jns mebkeâš mesyeÛeeves kesâ efueS keâJeÛe keâe keâece efkeâÙee~ Deepe Yeer nceeje heefjJeej Gvekeâe veecemcejCe keâjlee nw~ SsmesJeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâe nce hej Deveble Ghekeâej nQ~Meyoebkeâve : efJeÅeeOej Iees[Keebos, veeiehegj DevegYeJekeâlee& : ßeer. yeeyetYeeF& megÛekeâ, veeiehegj


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)’’Ûecelkeâe¤ veJns DeOÙeeledcet’’

DeefleMeÙe veceüheCes, meodieg¤bÛÙee ke=âhesves Je ØesjCesves DevegYeJeebÛÙee heesle[erletve, efveJe[keâ DevegYeJe keâLevemJe¤heele ceePÙee menesojeb mece#e "sJeerle Deens. lÙeeÛee ke=âhee keâ¤ve mJeerkeâej keâjeJee.

lemee ceer cegUele hejcemeodieg¤ meeF&meceLeeËÛee Yeòeâ meve 1983 peevesJeejer ceOÙes Jeenletkeâ MeeKesle DemeleeveekeâeÙee&ueÙeeleerue meeFËÛÙee Øeeflecesuee ojjespe nej Ieeueerle Demes. vegkeâleeÛe yeeJeerme ceefnvÙeebÛÙee efveuebyeveeletvecegòeâ nesTve Ùee MeeKesle ¤pet Peeuees neslees. lelJeeMeer Je keâle&JÙeeMeer le[pees[ keâjeJeÙeeÛeer veener DemeemJeYeeJe. leMeer keâesCeer JesU DeeCeueer lej jeie ÙeeÙeÛee. meeF& Øeeflecesuee nej Ieeueleevee heentve ceePee efMeheeF&ßeer oeoejeJe jeTle Ùeeves ceuee ogheejer 12/12-30 Ûes megceejeme cnšues keâer, keâeÙe Øeeflecesuee nej Ieeuelee.Ûeuee ceer legceÛeer ØelÙe#e meeFËmeesyele Yesš Ieeuetve oslees. ceer heesefueme lÙeecegUs mebMeÙeer mJeYeeJe Je heejKetveÅeeÙeÛeer meJeÙe. [Ÿegšer DeešesheuÙeeJej Deecner oesIes ueiesÛe legUMeeryeeiesleuÙee iegueeyeyeeyee ojyeejele peeJeÙeemeefveIeeuees. oeoejeJe cnCeeuee efkeâ meeF&Ûe iegueeyeyeeyeebÛes veeJeeves Deeues Deensle. ¢eeJej ceePee keâener efJeÕeemeveJnlee. keâener efceefvešeleÛe Deecner ojyeejele heesnesÛeuees. ceer ÙegveerHeâe@ce& ceOÙesÛe neslees. Keeueer pees[s keâe{uesDeeefCe oeoejeJe ceeieesceeie meceesjÛee efpevee Ûe{tve Jej iesuees. Jej šerveeÛes Mes[, meceesj Lees[er ceeskeâUer peeiee,heef§eceskeâ[s Yeuee cees"e Deejmee Je lÙee meceesj efJeúueeÛeer Øeeflecee DeeefCe lÙeeÛÙee meceesjÛe ieg[IÙeeheÙe&bleOeeslej, ie[o iegueeyeer jbieeÛee kegâlee& Ieeuetve meodieg¤ yemeues nesles. lÙeebÛes meceesj leyeuee, hesšer, š^chesš, yeemejer,efyeiegue, JneÙeesueerve DeMeer efJeefJeOe JeeÅes nesleer. meodieg¤bÛÙee ieàÙeele yeejerkeâ legUMeerÛeer ceeU, ceeves heÙeËleueebye keâeUs kesâme nesles. keâheeUeJej iebOeeÛeer GYeer js<e, ÛesnNÙeeJej KešŸeeU nmet, Meefjj yeueob[ Demes mJe¤henesles. lemesÛe meJe&Ûe JeÙeesiešeleerue ceefnuee Je heg¤<e ceb[Uer yemeueer nesleer. oeoejeJeves vecemkeâej kesâuee cnCetveceer heCe vecemkeâej kesâuee DeeefCe GYee jeefnuees. ceveele efJeÛeej Deeuee ns keâmeues meeF& veewšbkeâer efomeles. FlekeäÙeeyeeÙekeâebÛÙee IeesUkeäÙeele yemeuee Deens, cepee Deens ne efJeÛeej ceveele Ùeslee #eCeerÛed meodieg¤ cnCeeues oeoejeJemeeÙeyeeuee pesJet Ieeuee. meensye Keeueer peeTve pesJeCe keâje. lÙeebÛÙee ÛesnNÙeele Je yeesueCÙeele Demes efJeMes<enesles efkeâ ceer cegkeâešŸeeves oeoejeJeÛÙee ceeies ceeieerue efpevÙeeJe¤ve Keeueer Deeuees. pegvÙee heæleerÛes Jee[e JepeeIej. mJeÙebheekeâ Iejele oesve ueekeâ[er KeebyeeceOÙes pesJeCeeme yemeuees. heeš, leeš, hesuee, ie[Jee Demee meepe.pesJeCeele oghees[er heesUer, Yeele, JejCe, heeleU Yeepeer. pesJeleevee [eJeerkeâ[erue KeebyeeJej vepej iesueer. meodieg¤ÛeeefkeâMeesj DeJemLesleerue ke=â<Ce¤heeleerue Heâesšes neslee. leeW[ele yeemejer nesleer. ceveele hegvne efJeÛeej Deeuee. yegJeevesueneveheCeeheemetveÛe veewšbkeâerÛeer meJeÙe kesâuesueer efomeles. SKeeos lejer JeeÅe JeepeefJelee Ùesles keâer veener kegâCeeme"eTkeâ. lÙee#eCeerÛe ceuee yeemejerÛes mJej Ssketâ Deeues. oeoejeJeuee efJeÛeejues, ’’yeemejer keâesCe JeepeJeleÙe’’.oeoejeJe cnCeeues hetpÙe yeeyee JeepeefJele Demeleerue. pesJeCe PeeuÙeJej hegvne Jej iesuees. meodieg¤bvee cnCeeueespesJeCe PeeueÙeb ceer Deeòee Ùeslees. lÙeeJej meodieg¤ cnCeeues, ner meieUer JeeÅes DeeceÛeer Deensle. Deecnebuee meJe&JeeÅes JeepeefJelee Ùesleele. ceePÙee FLes yemeuesuÙee DeeÙee–yenerCeer neslÙee. DeeceÛeer veewšbkeâer veener. ceer ceveeleÛecekeâuees. ceer kegâCeeMeer keâenerner ve yeesuelee meodieg¤bveer keâmes keâeÙe DeesUKeues. cegkeâešŸeeves oeoejeJeuee meebietvelÙeeJesUer keâeÙee&ueÙeele hejle iesuees. ner ceePeer meodieg¤bÛeer ØeLece Yesš.Meyoebkeâve : ßeer. efJeÅeeOej Iees[Keebos, veeiehetj DevegYeJekeâlee& : efceefuebo ce. efMejhetjkeâj, veeiehetj


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)Ûecelkeâejer veneR, DeOÙeelceer

DelÙeble veceülee mes, meodieg® keâer ke=âhee Deewj ØesjCee mes DevegYeJeeW keâer heesšueer mes Ûegefveboe DevegYeJe keâLevekesâ ¤he ceW Deheveer YeeJeveeDeeW keâes ßeæeueg yebOegDeeW kesâ mece#e jKe jne ntb~ ke=âhee keâj Fmes mJeerkeâej keâjW~

Jewmes lees ceQ cetue ¤he mes hejce meodieg® meeF&meceLe& keâe Yeòeâ~ meve 1983 peveJejer ceW ceQ heefjJenveefJeYeeie ceW keâece keâjles meceÙe keâeÙee&ueÙe ceW efJejepeceeve meeF& Øeeflecee hej efvelÙe efveÙeefcele ¤he mes heg<henejÛeÌ{elee~lekeâjeryeve 22 cenerveeW kesâ efveuebyeve kesâ yeeo Fme efJeYeeie keâer MeeKee ceW efveÙegefòeâ ngF& Leer~ lelJe Deewjkeâle&JÙe keâe Ieeuecesue ve keâjves keâer cesjer ØeJe=efòe ~ Deiej keâesF& Ssmeer heefjefmLeefle efvecee&Ce keâjlee lees cegPesyengle iegmmee Deelee Lee~Skeâ yeej oeshenj kesâ 12-12.30 yepes kesâ ojcÙeeve peye ceQ meeF& Øeeflecee keâes nejhenvee jne Lee leye cesjs efmeheener ßeer oeoejeJe jeTle ves keâne efkeâ keäÙee Øeeflecee hej nej ÛeÌ{eles nes, ÛeueesceQ legcnW mee#eele meeF& mes efceueJee oslee ntb~ hegefuemekeâceea nesves kesâ keâejCe mebMeÙeer mJeYeeJe Deewj ÛeerpeeW keâes"eWkeâ yepeekeâj osKevee cesjs mJeYeeJe keâe efnmmee yeve ieÙee Lee~ [Ÿetšer Kelce nesves kesâ yeeo nce oesveeW legjbleleguemeeryeeie kesâ iegueeyeyeeyee ojyeej ceW peeves kesâ efueS efvekeâues~ oeoejeJe ves keâne efkeâ meeF& ner iegueeyeyeeyeekesâ veece mes DeeS nQ~Fme hej cegPes keâesF& efJeMJeeme veneR Lee~kegâÚ ner efceveš ceW nce ojyeej ceW hengbÛe ieS~ceQ ÙetefveHeâece& ceW ner Lee~veerÛes Ûehheue Gleejkeâj oeoejeJe kesâ heerÚs - heerÚs meeceves keâe peervee ÛeÌ{ves ueiee~Thej šerve keâe Mes[, meeceves LeesÌ[er Kegueer peien, heef§ece ceW yeÌ[e DeeF&vee Deewj Gmekesâ meeceves efJeúue keâerØeeflecee Deewj Gmekesâ meeceves ner IegšveeW lekeâ Oeesleer, ieeÌ{s iegueeyeer jbie keâe kegâlee& henves meodieg® yew"s Les~ Gvekesâmeeceves leyeuee, hesšer, š^chesš, yeebmegjer, efyeiegue, JeeÙeesefueve Deeefo efJeefJeOe Øekeâej kesâ JeeÅe jKes ngS Les~meodieg®kesâ ieues ceW leguemeer keâer heleueer ceeuee, ieo&ve lekeâ uebyes yeeue Les~ keâheeue hej iebOe keâer KeÌ[er jsKee, Ûesnjshej efvemJeeLe& nbmeer, Mejerj yeefue‰ Ssmee mJe¤he Lee~ Jeneb hej meYeer DeeÙeg Jeie& keâer ceefnuee-heg®<e ceb[ueeryew"er Leer~ oeoejeJe ves veceve efkeâÙee mees cewves Yeer Jewmee ner efkeâÙee Deewj KeÌ[e nes ieÙee~ ceve ceW efJeÛeej DeeÙeeefkeâ Ùen kewâmeer meeF& veewšbkeâer nw~ Fleveer ceefnueeDeeW mes efIejs yew"s nQ, cepee nw Ùen efJeÛeej ceve ceW pewmes DeeÙeeGmeer #eCe meodieg® yeesues oeoejeJe meensye keâes Yeespeve keâjeDees~ meensye veerÛes peekeâj Yeespeve keâjes~ GvekesâÛesnjs kesâ neJeYeeJe Deewj yeesueves ceW Ssmeer efJeMes<elee Leer efkeâ ceQ ÛegheÛeehe oeoejeJe kesâ meeLe efheÚues peervesmes veerÛes Dee ieÙee~ hegjeveer heæefle keâe Jee[e keâer lejn Iej~jmeesF&Iej ceW oes uekeâÌ[er ceW KebYeeW kesâ yeerÛe Yeespevekeâjves yew"e~heerÌ{e, Leeueer, hÙeeuee kesâ meeLe megmeppe JÙeJemLee~ Yeespeve ceW neLeheesF& jesšer, ÛeeJeue, oeue,heleueer Yeepeer~ Yeespeve keâjles meceÙe yeebÙeer Deesj kesâ KebYes hej vepej ieF&~ meodieg® keâer efkeâMeesj DeJemLeekeâer ke=â<Ce¤he ceW lemJeerj Leer~ neW"eW mes yeebmegjer ueieer Leer~ ceve ceW hegve: Ssmee efJeÛeej DeeÙee efkeâ yeeyee keâesMeeÙeo yeÛeheve mes ner veewšbkeâer keâer Deeole nw~Skeâ Yeer JeeÅe yepeevee Deelee nw efkeâ veneR efkeâmes helee~ leYeercegPes yeebmegjer keâe mJej megveeF& efoÙee~cewves oeoejeJe mes hettÚe, ‘yeebmegjer keâewve yepee jne nw?’ oeoejeJe ves keâneefkeâ hetpÙe yeeyee peer yepee jns neWies~ Yeespeve keâjves kesâ yeeo hegve: Thej ieÙee~ meodieg® mes keâne efkeâ Yeespevenes ieÙee nw Deye ceQ Deelee ntb~ leye meodieg® ves keâne efkeâ Ùes meejs JeeÅe nceejs nQ~ nceW meejs JeeÅe yepeevesDeeles nQ~ nceejs Ùeneb yew"er ceefnueeSb ceeb-yenveW LeeR~ nceejer veewšbkeâer veneR nw~ ceQ ceve ner ceve nwjeve nesieÙee~efkeâmeer mes cesjs efyevee kegâÚ yeesues ner meodieg® ves kewâmes meye kegâÚ peeve efueÙee~ ÛegheÛeehe oeoejeJe mesyeesuekeâj ceQ keâeÙee&ueÙe ceW Jeeheme Dee ieÙee~ Ùen cesjer meodieg® mes henueer cegueekeâele Leer~efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe, cegbyeF& DevegYeJekeâlee& : efceefuebo ce.efMejhegjkeâj, veeiehegj


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)meble iegueeyeyeeyee ÙeebÛes ceuee DeeefCe ceePÙee Jeef[ueebvee Ie[uesues DevegYeJe

heÇLece yeeyeepeer ceeuesieeJeuee Deeues Demeleevee efleLes cees"e Yeb[eje Peeuee DeeefCe yeeyeebÛes Kethe Ûeebieues efkeâle&vePeeues] lÙee efkeâle&veele ceePes Je[erue iesues nesles] lÙeebveer DeeefCe keâešsueÛÙee ueeskeâebveer yeeyeebÛes efkeâle&ve keâesueo ÙesLesIesleues] keâesueontve keâešsueuee efkeâle&ve Peeues DeeefCe ceePes Je[erue yeeyeebÛÙee yejesyejÛe nesles] veblej ceePes Je[erue,kegâkeâ[s DeeefCe yeeyee MeewÛeueÙeeuee iesues] lesJne yeeyeebvee lesLes keâobyeeÛes Pee[ DeeefCe keâÛesjer veoer heentve ceveheÇmevve Peeues DeeefCe yeeyeepeerbÛes ceve lesLesÛe jceues] JeboveerÙe yeeyeepeer cnCeeues, ’’ceer FLesÛe jenlees, DeecneueeSkeâ Peeshe[er yeebOetve Åee‘‘] ceie meJe& ueeskeâebveer efceUtve yeebyetÛes Jeemes DeeefCe ieJele DeeCetve Jeb] yeeyeebpeerbmee"er SkeâPeeshe[er yeveJetve efoueer] lÙee Peeshe[erceOÙes Skeâ ueekeâ[er ceeÛe (meesheâe) DeeCetve "sJeuee] lÙeeÛÙeeJej yeeyee yemele]je$eer lÙeeÛÙeeJejÛe Peeshele] veblej Peeshe[erpeJeUÛe Skeâ efJenerj Keesoueer] Deelee pÙee peeiesJejleer efJeú}-jKegceeF&Ûes osTU yeebOeues Deens] efleLesÛe yeeyeepeerbÛeer Peeshe[er nesleer] veblej Jeb. yeeyeepeerbveer mJele: Je keâešsue– keâesueo ÙesLeerue Yekeälepeveebbveer efceUtve keâUbyeeÛÙee Pee[eKeeueer Dece=lekegbâ[ Keesoues] lÙee Dece=lekegbâ[eÛÙee efleLee&vesYekeäleebÛÙee meJe& JÙeeOeer otj nesT ueeieuÙee] DeeceÛÙee ieeJeeleerue Yekeäleceb[Uer ojjespe Yepeveeuee peeT ueeieues]lemesÛe Deecner ceefnuee ceb[U osKeerue Yepeveeuee ÙesT ueeieuees. Jeb. yeeyeepeer ceuee cnCele, ’’osJekeâeceeÙe nskeâece DeeheueÛe Deens, let ner ceefnueebÛeer efob[er ojjespe DeeCele pee ‘‘] ceer yeeyeebvee ojjespe Yeespeve IesTveÙesle Demes Je yeeyeepeerbveer meebefieleuesueer keâeces efoJemeYej keâjle Demes] DeeceÛÙee efob[erleuÙee YekeäleebÛeer veeJes –veeieespeerjeJe peeOeJe, efYekeâepeer De{eT, yeUerjece osTUkeâej, efJeMJeveeLepeer osTUkeâej, meew] cevekeâpeeryeeF&peeOeJe, ieeskegâUpeer ceje"s, oeoejeJepeer osMecegKe, ieÙeeyeeF& De{eT, ÛeboÇYeeieeyeeF& [ebyesjeJe DeeefCe meJe&Yekeäleceb[U Jeb. yeeyeepeerbveer meebefieleuesueer meJe& keâeces F&ceeves-F&leyeejs hetCe& keâjeÙeÛes DeeefCe veblej Iejer peeCÙeememegóer ceeieeÙeÛes]

Skeâs efoJeMeer megóer ceeefieleuÙeeJej yeeyeepeerbveer Iejer peeCÙeeme vekeâej efouee] ceie je$eer Yepeve DeešesheuÙeeJejje$eerÛes leerve Jeepelee megóer efoueer] Deecner Iejer ÙesF&heÙe&ble yeeyeepeerbÛee DeeJeepe Deecnebuee Ssketâ Ùesle neslee,’’iepeeveve cenejepe keâer peÙe, iesues keâe meJe& Iejer ? iepeeveve cenejepe keâer peÙe’’ Deecner pesJne IejeleheesnesÛeuees, lesJne DeeJeepe yebo Peeuee]

leer JesU yejesyej veJnleer ns yeeyee peeCetve nesles, cnCetveÛe je$eer GMeerjeheÙeËle lÙeebveer Deecneuee LeebyetveIesleues nesles Je lÙeebÛÙeeÛe ke=âheeMeerJee&oeves meJe& Yekeäleceb[UeRÛes j#eCe kesâues.

DevegYeJekeâlee& : osJekeâeryeeF& efhe] osTUkeâej, keâesueo (keâešsue), efpe] yegue{eCee

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)cegPes Deewj cesjs efhelee keâes ngS JeboveerÙe meble iegueeyeyeeyee peer kesâ DevegYeJe

mebkeâš keâer IeÌ[er ceW JeboveerÙe yeeyee peer yeves ØenjerJeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer peye henueer yeej ceeuesieebJe DeeS leye Jeneb YeJÙe Yeb[eje ngDee Deewj JeboveerÙe

yeeyee peer kesâ YepeveeW keâe Ketye ceveceesnkeâ keâeÙe&›eâce ngDee~Gme keâerle&ve keâeÙe&›eâce ceW cesjs efhelee peer ieS Les~GvneWves Deewj keâešsue kesâ ueesieeW ves keâesueo ceW JeboveerÙe yeeyee peer keâe keâerle&ve keâeÙe&›eâce DeeÙeesefpele efkeâÙee~keâesueo kesâ yeeo keâešsue ceW keâerle&ve ngS Deewj Fme oewjeve cesjs efhelee peer JeboveerÙe yeeyee peer kesâ meeLe ner


lr Jwbm] [wÓ[

Les~yeeo ceW cesjs efhelee, kegâkeâ[s Deewj JeboveerÙe yeeyee peer MeewÛeeueÙe ieS~leye keâobye kesâ Je=#e Deewj keâÛesjer veoerosKekeâj JeboveerÙe yeeyee peer keâe ceve Øemevve nes ieÙee Deewj Gvekeâe ceve JeneR jce ieÙee~JeboveerÙe yeeyee peeryeesues, ‘‘ceQ ÙeneR jntbiee~ cegPes Skeâ PeesheÌ[er yeebOe keâj os oes~’’ efHeâj meYeer ueesieeW ves efceuekeâj yeebme kesâ levesDeewj Ieeme ueekeâj JeboveerÙe yeeyee peer kesâ efueS Skeâ PeesheÌ[er lewÙeej keâer~ Gme PeesheÌ[er ceW uekeâÌ[er keâe SkeâceeÛe (meesHeâe) ueekeâj jKe efoÙee~ Gme hej JeboveerÙe yeeyee peer yew"les~ jele ceW Gme hej MeÙeve keâjles~ yeeoceW PeesheÌ[er kesâ heeme Skeâ kegâDeeb Keesoe ieÙee~ Deepe Gme peien hej efJeúue-jKegceeF& keâe cebefoj yeveeÙee ieÙeenw~ JeneR JeboveerÙe yeeyee peer keâer PeesheÌ[er Leer~yeeo ceW JeboveerÙe yeeyee peer mJele: Deewj keâešsue-keâesueo kesâYeòeâpeveeW ves efceuekeâj keâobye kesâ Je=#e kesâ veerÛes Dece=lekegbâ[ Keesoe~ Gme Dece=lekegbâ[ kesâ leerLe& Øemeeo mes YeòeâeWkeâer meYeer JÙeeefOeÙeeb otj nesves ueieeR~ nceejs ieebJe keâer Yeòeâceb[ueer Øeefleefove Yepeve kesâ efueS peeves ueieer~JeboveerÙe yeeyee peer cegPemes keânles, ‘‘osJekeâeceeÙe Ùen keâece Dehevee ner nw, Deehe Yeer jespeevee ceefnueeDeeW keâerefob[er ueeles peeDees~’’ ceQ Øeefleefove Yeespeve ueskeâj Deeleer Leer Deewj JeboveerÙe yeeyee peer kesâ keâns Devegmeej efoveYej keâece keâjleer Leer~ nceejs efob[er ceW efpeve YeòeâeW keâe Megceej Lee GveceW mes kegâÚ ØecegKe kesâ veece Fme ØekeâejnQ- veeieespeerjeJe peeOeJe, efYekeâepeer De{eT, yeUerjece osTUkeâej, efJeMJeveeLepeer osTUkeâej, meew] cevekeâpeeryeeF&peeOeJe, ieeskegâUpeer ceje"s, oeoejeJepeer osMecegKe, ieÙeeyeeF& De{eT, ÛeboÇYeeieeyeeF& [ebyesjeJe Deewj meJe&Yeòeâceb[ue~nce meYeer JeboveerÙe yeeyee peer Éeje yeleeS ieS meYeer keâece hetjer F&ceeveoejer mes, Ssleyeej mes hetjekeâjles Deewj efHeâj Iej peeves kesâ efueS Úgóer ceebieles~

Skeâ efove Úgóer ceebieves hej JeboveerÙe yeeyee peer ves Iej peeves keâer Devegceefle veneR oer~ efHeâj jele ceW YepevekeâeÙe&›eâce keâe meceeheve nesves kesâ yeeo jele keâes leerve yepes Iej peeves keâer Devegceefle oer~ nceejs Iej hengbÛeveslekeâ JeboveerÙe yeeyee peer keâer DeeJeepe nceW megveeF& os jner Leer, ‘‘iepeeveve cenejepe keâer peÙe, meye Iej ieSkeäÙee? iepeeveve cenejepe keâer peÙe~’’ nce meye peye Iej hengbÛe ieS leye DeeJeepe Deeveer yebo nes ieF&~

Jen meceÙe mener veneR Lee Ùen JeboveerÙe yeeyee peer peeveles Les, FmeefueS Deheves ke=âhee DeeMeerJee&o mes meYeerYeòeâ ceb[ueer keâer j#ee keâj jns Les~efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe DevegYeJekeâlee& : osJekeâeryeeF& efhe] osTUkeâej

cegbyeF& keâesueo (keâešsue), efpe] yegue{eCee

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)Mesleer ne DeeceÛee JÙeJemeeÙe] meve 1993-94 meeueeheemetve Deecner Je]b yeeyeepeerbÛÙee ÛejCeeMeer YekeäleceÙe

Peeuees] Jeb] yeeyeepeer cnCepes mee#eele hejcesMJej, ßeer keâ=<CeeÛee DeJeleejÛeb!efoJemeYej MesleerÛeer keâeces heej hee[tve veblej Deecner yeeyeepeerbÛes keâeÙe&JeÇâce (Yepeve, efkeâle&ve SskeâCes) keâjCÙeeme

peeÙeÛees] Jeb] yeeyeepeerbyejesyej DeeceÛeer YekeäleerceÙe veeU pees[ueer nesleer]DeMeeheÇkeâejs Skeâs efoJeMeer MesleerÛÙee keâeceele Deecner ceive Demeleevee ceePee cegueiee pees keâsJeU oesve Je<ee&Ûee

neslee] lees KesUle yemeuee neslee] DeeceÛeb KegjheCÙeeÛes keâece peesjele Ûeeuet nesles] lesJe{Ÿeele KesUlee-KesUlee ceePÙeecegueeves Mespeejer he[uesueb Mesleer Deew<eOe ’’LeeÙeceer"’’ veeJeeÛeb, les Deew<eOe KeeCÙeeÛee heÇÙelve keâsuee DeeefCelesJe{Ÿeele Deecner les heeefnues] Deecner Kethe Ieeyejuees] ceer ueiesÛe Jeb] yeeyeepeerbÛes veeJe IesCÙeeme meg®Jeele keâsueer,’’iegueeyeyeeyee keâer peÙe’’ ceveesceveer cnšues] ’’legcnerÛeb Ùee] ] ] ] ]’’


lr Jwbm] [wÓ[

keâeÙe Ûecelkeâej! DeJeIÙee oesve Je<ee&bÛee cegueiee mee#eele yeesueuee, ’’DeeF& lÙeeves cejle Demeles, legcner KeeTvekeâe.......’’ lesJe{Ùeele Yeemeelcekeâ hegmeš yeesue keâeveeJejleer he[ues keâer, ’’keâener nesle veener’’ ueiesÛe DeecnerlÙeeuee IesTve ¤iCeeueÙeele iesuees DeeefCe lÙeeuee oeKeue keâsues] lesLes lÙeeÛÙee ÛeeÛeCeer keâjCÙeele DeeuÙee]¤iCeeueÙeeletve heeÛe leemeeveblej meebefieleues keâer, (efjheesš& ) keâener Peeuesues veener] DeeceÛee peerJe Yeeb[Ÿeele he[uee]’’Kejs lej Jeb] yeeyeepeerbveer meJe& efJe<e keâe{tve Iesleues nesles]’’

ogmeNÙee efoJeMeer ßeer] ieerjsceecee DeeceÛÙee Iejer DeÛeevekeâ Deeues DeeefCe cnCeeues keâer, ’’keâeue keâeÙe Peeuesnesles? ceuee Jeb] yeeyeepeerbveer hee"Jeues Deens] ’’ cnCepesÛe Jeb] yeeyeepeer osn ¤heer kegâ"sner Demeues lejer DeeheuÙeeYekeäleeÛÙee nekesâuee Skeâ ner #eCe ve ueeJelee heÇeflemeeo osTve Yekeäleeuee mebkeâšcegkeäle keâjleele]

DevegYeJekeâlee& : meew] Éejkeâe ßeerjece keâesj[sceg] hees] iee[speUieeJe, efpe] Deewjbieeyeeo

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)nj ØeeCeer keâe efJe<e njles nQ JeboveerÙe iegueeyeyeeyee

ke=âef<e nceeje JÙeJemeeÙe nw~meve 1993-94 mes nce JeboveerÙe yeeyee peer kesâ ÛejCeeW ceW YeòeâceÙe nes ieS~JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer Ùeeveer mee#eele hejcesMJej, ßeer ke=â<Ce kesâ DeJeleej!

efove Yej Kesleer keâe keâecekeâepe efveheševes kesâ yeeo nce JeboveerÙe yeeyee peer kesâ keâeÙe&›eâce ( Yepeve, keâerle&veßeJeCe) keâjves peeles Les~ JeboveerÙe yeeyee peer kesâ meeLe nceejer YeefòeâceÙe veeue pegÌ[ ieF& ~

Fmeer lejn Skeâ yeej nce Kesleer kesâ keâecekeâepe ceW ceMeietue Les Deewj nceeje oes meeue keâe yeÛÛee Kesuelesyew"e Lee~ Kesleer ceW nceeje Kegjheves keâe keâece peesj Meesj mes Meg¤ Lee leYeer Kesueles-Kesueles cesjs yeÛÛes vesheeme heÌ[er ‘LeeÙeceer"’ veecekeâ Deew<eefOe Keeves keâe ØeÙelve efkeâÙee Deewj Fleves ceW nceves Gmes osKe efueÙee~ nceyengle Ieyeje ieS~ cewves legjble JeboveerÙe yeeyee peer keâe veece mcejCe Meg¤ keâj efoÙee, ‘‘ iegueeyeyeeyee keâer peÙe~’’ceve ner ceve yeesuee, ‘‘ JeboveerÙe yeeyee peer Deehe ner Fme ...’’

keäÙee Ûecelkeâej! cee$e oes meeue keâe yeÛÛee mee#eele yeesuee, ‘‘ ceeb Fmes Keeves mes ueesie cej peeles nQ, FmesDeehe cele Keevee...’’ Fleves ceW ve peeves keâneb mes keâeveeW ceW DeeJeepe heÌ[er, ‘‘ kegâÚ veneR nesiee~’’ legjble Gmesueskeâj nce Demheleeue ieS Deewj Gmes Yeleea keâjeÙee~ neb Gmekeâer peebÛe keâer ieF&~ lekeâjeryeve heebÛe Iebšs yeeopeye efjheesš& DeeF& lees meeHeâ ngDee efkeâ Gmes kegâÚ Yeer veneR ngDee nw~ nce yengle ieyeje ieS Les~ meÛe keânWlees JeboveerÙe yeeyee peer ves meeje efJe<e nj efueÙee~

otmejs efove ßeer ieerjsceecee DeÛeevekeâ nceejs Iej DeeS Deewj yeesues efkeâ keäÙee nes ieÙee Lee? cegPes JeboveerÙeyeeyee peer ves Ùeneb Yespee nw~ DeLee&le JeboveerÙe yeeyee peer osn ¤he ceW Ûeens keâneR neW, uesefkeâve Deheves Yeòeâkeâer hegkeâej megvekeâj Skeâ heue Yeer ieJeeSb efyevee ceoo keâjles nQ Deewj Yeòeâ keâes mebkeâšcegòeâ keâjles nQ~

efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe, cegbyeF& DevegYeJekeâlee& : meew] Éejkeâe ßeerjece keâesj[sceg] hees] iee[speueieebJe, efpe] Deewjbieeyeeo


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)1966 kegbâYe cesUe

1963 ßeer #es$e ceekeâexuee Ùee$esmee"er Deecner iesuees. hetpÙe iegueeyeyeeyee lÙeeÛe Ùee$else Deeues nesles. DeeF&vesJe ceer ßeer meble iegueeyeyeeyeebÛes oMe&ve Iesleues. hetpÙe yeeyeebveer DeeF&uee efJeÛeejues, legcner keâesCelÙee ieeJeeuee jenlee.DeeF&ves mekeäkeâjoje efcejÛeeryeepeej, veeiehetj Demee heòee meebefieleuee. hetpÙe ßeer yeeyee cnCeeues ceer veeiehetjueeÙesle Demelees. legceÛÙee Iejer ÙesF&ve Demes cnCeeues. peJeU–peJeU Dee" ceefnvÙeeveblej Skeâ efoJeme DeÛeevekeâhegpÙe yeeyee efcejÛeer yeepeejeleerue Iejer Deeues. hegpee DeÛee& Peeueer. ßeerceleer DeeF& jepenbme, veeF&keâ jes[ Demeeheòee efuentve efouee. efleLetveÛe Deecner hegpÙe yeeyeebÛes menJeemeele Deeuees.

1966 uee Deueenyeeouee kebgâYe cesUe neslee. hegpÙe yeeyee kegbâYe cesàÙeeme efveIeeues. ceer hetpÙe yeeyeebÛes ceeiesueeietve kegbâYecesàÙeeme iesuees. lÙeeJesUer ceer Dekeâje Je<ee&Ûee neslees. ef$eJesCeer mebieceeJej meJeeËveer DeebIeesUer kesâuÙee.veblej efkeâuuÙeeletve efveIeCeeNÙee ieghle mejmJeleer veoerÛe oMe&ve Iesleues. heg{s iebiee veoerÛes hee$eeleerue PeesheuesuÙeenvegcebleeÛes oMe&ve Iesleues. ceePes yeeueceveeÛeer DeMeer YeeJevee efkeâ ØelÙe#e ØeYeg ßeerjeceÛebõeÛes oMe&ve nesle Demesue.cnCetve hegpÙe yeeyeebÛes ceeies–ceeies Ûeeuele neslees.

uebkesâle jece–jeJeCe Ùegæele ue#ceCeeuee Meòeâer ueeieueer. ßeer nvegceevepeer mebpeerJeveer DeeCeCÙeemeefnceeueÙeeJej iesues. mebpeerJeveer hene[Ûe GÛeuetve DeekeâeMeceeiex peeT ueeieues. peele Demeleevee Yejleeves yeeCemees[uee. jeceyebOet Yejleeves yeeCe ceejuee ns heentve lÙeeÛee Deheceeve nesT veÙes cnCetve ßeer nvegcebleeves DeeheueeheeÙe efouee. ’’jece–jece’’ keâjerleÛe ßeer nvegceevepeer iebiesÛes hee$eele PeesheuesuÙee efmLeleerle Deepener Deensle.neleeJej hene[eÛes Â<Ùe Deens. ns heentve ceePes ùoÙe Ye¤ve Deeues. Deepe DeeheuÙeemeesyele hegpÙe yeeyee Deensle.jece¤heele Demeleevee yeeyee keâmes efomele Demeleerue Demes ceuee Jeešues. Ûeeuele–Ûeeuele $e+<eercegveeRÛes, veeieeueeskeâebÛes DeeKee[s, mebleeÛes oMe&vener Iesle neslees. ef$eJesCeer mebieceeJej Kethe ieoea nesleer. meeOeejCe MebYej HegâšeÛesDeblejeJej ceuee ßeer nvegcebleeÛes KeebÅeeJej ØeYet ßeer jeceÛebõ Je ue#ceCepeer yemeuesues efomeues. lespemJeer, megJeCe&Deuebkeâejeves megMeesefYele DeMeer YeJÙe–efoJÙe oMe&ve Peeues. 15-16 Hegâš GbÛe DeMeer nvegcebleeÛeer cegleea ceer heneleneslees. ceeies JeUtve ceer hejce hetpÙe iegueeyeyeeyeebkeâ[s heeefnues. lesJne hegpÙe ßeer yeeyee ieeueeleues ieeueele nmelenesles. ceer hegvne ßeer nvegcebleeÛes, ßeer jeceeÛes oMe&ve IesCÙeeme JeUuees. lÙeeJesUer lees meJe& osKeeJee DeÂ<Ùe Peeueeneslee. ceuee Keghe JeeF&š Jeešues. ceer meeOee vecemkeâej megæe kesâuee veener. ’’osJe oslees keâce& vesles’’ ¢ee GòeâerÛeerDee"JeCe Peeueer. ceer j[t ueeieuees. JesU efveIetve iesueer nesleer. Demes ns hetCe&yeÇÿe osJe iegueeyeyeeyee.

Meyoebkeâve : efJeÅeeOej Iees[Keebos DevegYeJekeâlee& : ßeerÊ ØeYeekeâj vee. jeTle, veeiehetj

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)1966 kegbâYe cesuee

Je<e& 1963 ceW ßeer #es$e ceekeâexuee Ùee$ee kesâ efueS nce ieS~ hetpÙe iegueeyeyeeyee Gmeer Ùee$ee ceW DeeS Les~cesjer ceeb Deewj cewves JeboveerÙe ßeer meble iegueeyeyeeyee peer kesâ oMe&ve efkeâS~ hetpÙe yeeyee peer ves cesjer ceeb mes hetÚeefkeâ Deehe efkeâme ieebJe ceW jnles nQ~ ceeb ves mekeäkeâjoje, efcejÛeer yeepeej, veeieghej keâe helee yeleeÙee~ hetpÙeyeeyee peer ves leye keâne efkeâ ceQ veeiehegj ceW Deeles jnlee ntb~ Deehe kesâ Iej DeeTbiee~ lekeâjeryeve Dee" cenerves


lr Jwbm] [wÓ[

yeeo Skeâ efove DeÛeevekeâ hetpÙe yeeyee peer efcejÛeer yeepeej efmLele nceejs Iej heOeejs~ hetpee-DeÛe&vee nes ieF&~ßeerceleer DeeF& jepenbme, veeF&keâ jes[ keâe helee efueKekeâj efoÙee~JeneR mes nce hetpÙe yeeyee peer kesâ meeefveOÙeceW Dee ieS~

1966 ceW Fueeneyeeo ceW kegbâYe cesuee ueiee Lee~ hetpÙe yeeyee peer kegbâYe cesuee kesâ efueS efvekeâues~ ceQ YeerhetpÙe yeeyee peer kesâ heerÚs heÌ[keâj kegbâYe cesuee ceW ieÙee~Gme meceÙe ceQ iÙeejn meeue keâe Lee~ ef$eJesCeer mebiecehej meYeer ves mveeve efkeâÙee~yeeo ceW efkeâues mes efvekeâueves Jeeueer ieghle mejmJeleer veoer keâe oMe&ve efkeâÙee~ Deeiesiebiee veoer kesâ efkeâveejs meesÙes nvegceeve keâe oMe&ve efkeâÙee~ cesjs yeeueceve ceW Ssmeer YeeJevee Leer efkeâ ØelÙe#e ceWØeYeg meerlee-jeceÛebõ kesâ oMe&ve nesles neWies Deewj FmeerefueS ceQ hetpÙe yeeyee peer kesâ heerÚs- heerÚs Ûeue jne Lee~

uebkeâe ceW jece-jeJeCe Ùegæ kesâ oewjeve ue#ceCe keâes Meefòeâ ueieer~ ßeer nvegceeve mebpeerJeveer ueeves efnceeueÙehej ieS~ mebpeerJeveer heneÌ[ ner G"ekeâj DeekeâeMe ceeie& mes peeves ueies~peeles meceÙe Yejle ves yeeCe ÚesÌ[e, ÙenosKekeâj efkeâ Gvekeâe Deheceeve ve nes FmeefueS ßeer nvegceeve ves Dehevee hewj Deeies yeÌ{e efoÙee Deewj ‘‘jece-jece’’keâjles ßeer nvegceeve peer iebiee kesâ efkeâveejs MeÙeve cegõe ceW Deepe Yeer nQ~ neLe hej heneÌ[ keâe ÂMÙe nw~ ÙenosKekeâj cesje ùoÙe Yej DeeÙee~Deepe nceejs meeLe hetpÙe yeeyee peer nQ~ jece¤he ceW Deeves hej yeeyee kewâmesefoKeWies Ùen efJeÛeej cesjs ceve ceW DeeÙee~ Ûeueles-Ûeueles $e+ef<ecegefveÙeeW kesâ, veeiee yeeyeeDeeW kesâ DeKeeÌ[s, mebleeWkesâ oMe&ve Yeer keâj jne Lee~ef$eJesCeer mebiece hej yeÌ[er ieoea Leer~lekeâjeryeve meew Hegâš keâer otjer hej cegPes ßeernvegceeve kesâ kebâOes hej ØeYeg ßeer jeceÛebõ Deewj ue#ceCe peer yew"s efoKes~ lespemJeer, mJeCe& Deuebkeâej mes megMeesefYeleSsmee YeJÙe-efoJÙe oMe&ve ngDee~ 15-16 Hegâš TbÛeer nvegceeve keâer cetefle& ceQ osKe jne Lee~ heerÚs cegÌ[keâj cewveshejce hetpÙe iegueeyeyeeyee peer keâer Deesj osKee~ leye hetpÙe ßeer yeeyee ceve ner ceve cegmkegâje jns Les~ ceQ hegve:ßeer nvegceeve kesâ, ßeer jece kesâ oMe&ve keâjves kesâ efueS cegÌ[e~ leye lekeâ Jen meeje efoJÙe ÂMÙe DeebKeeW kesâ meecevesmes DeesPeue nes Ûegkeâe Lee~ cegPes yeÌ[e ogKe ngDee~ ceQ GvnW vecemkeâej lekeâ veneR keâj heeÙee~ ’’osJe osleeskeâce& vesles’’ Ùeeveer F&Õej oslee nw, uesefkeâve keâce& Úerve ueslee nw, cegPes Ùen keâneJele Ùeeo DeeF&~ ceQ jesves ueiee~meceÙe efvekeâue Ûegkeâe Lee~ Ssmes hetCe& yeÇÿe osJe nQ hetpÙe iegueeyeyeeyee~

efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe, cegbyeF& DevegYeJekeâlee& : ßeerÊ ØeYeekeâj vee. jeTle, veeiehegj

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)ßeer meble iegueeyeyeeyeebÛes DevegYeJe efueefnleevee Demes Jeešles efkeâleer efuent DeeefCe keâeÙe keâeÙe efuent ? ØelÙeskeâ

Yeòeâeuee lÙeebÛes DevegYeJe Ùesleele DeeefCe cnCetveÛe yeeyeebÛÙee YesšerÛeer ØelÙeskeâeuee Deeme ueeieles. ceuee DeeuesuÙeeDevegYeJeeÛes ›eâceMe: Skeâ Skeâ DevegYeJe ceer Ùee iegueeyeheg<he ceeefmekeâemee"er hee"efJeleevee ceuee DeefleMeÙe DeeveboJeešlees.

ceePes YeeT heesefueme Fvmeshkeäšj oeceues meensye DekeâesuÙeele jnele nesles. lÙeeJesUer ceer lÙeebÛÙeekeâ[s iesues.DeÛeevekeâ ogmeNÙee efoJeMeer lÙeebÛÙeekeâ[s yeeyee Deeues. Deecneb meJeeËvee KetheÛe Deevebo Peeuee. yeeyeebvee meJeeËveervecemkeâej kesâuee. lÙee efoJeMeer ceePeb [eskeâ KetheÛe ogKele nesleb. ceer lÙeebÛes oMe&ve IesTve ÛeneheeCeer keâjeÙeueemJeÙebheekeâIejele iesues. yeeyee heuebieeJe¤ve melele ceePÙeekeâ[s henele nesles. lesJne ceePÙee Jeefnveerveer ceueeyeeyeebmee"er otOe iejce keâjeÙeuee meebefieleues. ceer ogOe iejce keâ¤ve JeefnveerpeJeU ogOeeÛee iueeme efouee. ueiesÛeyeeyee Jeefnveeruee cnCeeues ’’efleues yeesueeJe veb !’’ [eskeâ Kethe ogKele DemeuÙeeves ceer peje veejepeervesÛe yeeyeebpeJeU


lr Jwbm] [wÓ[

iesues. yeeyeebveer ogOeeÛee iueeme ceePÙee neleele efouee DeeefCe ceePÙee neleeves yeeyee otOe hÙeeÙeues. iueeme ceOesLees[b otOe JeieUtve lÙeebveer lÙeebÛÙee neleeves ceuee otOe heepeues. ceePÙeeMeer yeesuelee yeesuelee lÙeebveer kesâJne ceePÙee[eskeäÙeeJej nele "sJeuee les ceuee keâUuesÛe veener. lÙeeveblej ceePeb [eskeâ ogKeCe kesâJne Leebyeueb les ceuee keâUuesÛeveener. DeeheuÙee ceveeleerue og:Ke DeeefCe YeeJevee lÙeebÛÙeepeJeU ve meebieleeÛe les keâmes DeesUKeleele lesÛe heentveveJeue Jeešues. lÙeebvee DeesUKeCes ns DeeheuÙeemeejKÙee meeOÙee ceeCemeeÛes keâece veJns. yeeyeebÛee menJeemeefceUJeCÙeemee"er keâešsue ieeJeer peeÙeÛes cnCepes Skeâueeje Heâeškeâeheemetve heeÙeer Ûeeuele peeJes ueeiele nesles. meJe&jmlee Mesleeletve DemeuÙeeves keâeUer peceerve, ieeje, efÛeKeue leg[efJele peeJes ueeieeÙeÛes. Skeâe neleele meeceeve,Skeâ nele mee[er meebYeeUCÙeele De[keâuesuee, DeMee Leešele meJe& ceb[Uer, YekeäleebÛeer efob[er yeeyeebÛÙee oMe&veemee"erDeefleMeÙe Deelegjlesves peele nesleer. ''Jeešs nUtnUt Ûeeuee, cegKeeves iegueeyeyeeyee yeesuee'' Demes cnCele. Dees{SkeâÛe DemeeÙeÛeer keâer Deelee DeeheuÙeeuee [esUs Ye¤ve iegueeyeyeeyee yeIelee Ùesleerue DeeefCe lÙeebÛee Skeâke=âheekeâše#e DeeheuÙeeJej he[sue. ØelÙeskeâ YeòeâeÛeer efnÛe iele DemeeÙeÛeer. Skeâoe yeeyeebvee Yesšuees keâer meJe&ØeJeemeeÛee efMeCe veenermee nesle Demes.

DevegYeJekeâlee& : Gâ<ee DeMeeskeâ Heâ[kesâ, Je[esoe, peUieeJe

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)ßeer meble iegueeyeyeeyee peer kesâ efoJÙe DevegYeJeeW kesâ yeejs ceW efueKeles meceÙe Øeleerle nes jne nw efkeâ efkeâlevee

efueKetb Deewj keäÙee-keäÙee efueKetb? ØelÙeskeâ Yeòeâ keâes Gvekesâ DevegYeJe nesles nQ Deewj FmeefueS JeboveerÙe yeeyee peerkesâ meeefveOÙe kesâ efueS meYeer Deeme ueieeS jnles nQ~ cegPes pees DevegYeJe ngS GvnW efmeueefmeuesJeej iegueeyeheg<heceeefmekeâ kesâ efueS Yespeles ngS cegPes Deheej Deevebo nes jne nw~

cesjs YeeF& hegefueme Fbmheskeäšj oeceues meensye Dekeâesuee ceW jnles Les~ Gme meceÙe ceQ Gvekesâ heeme ieÙee~DeÛeevekeâ otmejs efove Gvekesâ heeme JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâe Deeieceve ngDee~ nce meYeer keâes yengle DeevebongDee~ JeboveerÙe yeeyee peer keâes meYeer ves vecemkeâej efkeâÙee~ Gme efove cesjs efmej ceW lespe oo& nes jne Lee~ceQ Gvekesâ oMe&ve keâj ÛeeÙe heeveer keâjves kesâ efueS jmeesF& Iej ceW ieÙee~ JeboveerÙe yeeyee peer heuebie mes melelecesjer Deesj osKe jns Les~leye cesjer YeeYeer ves cegPes JeboveerÙe yeeyee peer kesâ efueS otOe iejce keâjves keâes keâne~cewves otOe iejce keâj YeeYeer kesâ heeme otOe keâe efieueeme efoÙee~ legjble JeboveerÙe yeeyee peer ves cesjer YeeYeer meskeâne efkeâ Gmes yegueeDees ve! efmej ceW lespe oo& nesves kesâ keâejCe ceQ kegâÚ veejepe ceve mes JeboveerÙe yeeyee peerkesâ heeme ieÙee~ JeboveerÙe yeeyee peer ves otOe keâe efieueeme cesjs neLe ceW efoÙee Deewj cesjs neLe mes JeboveerÙe yeeyeepeer ves otOe efheÙee~efieueeme ceW LeesÌ[e otOe yeÛeekeâj GvneWves Deheves neLeeW mes cegPes ottOe efheueeÙee~ cegPemes yeelekeâjles-keâjles keâye GvneWves cesjs efmej hej neLe jKee cegPes helee ner veneR Ûeuee~ Fmekesâ yeeo cesjs efmej ceW G"jne oo& keâye ieeÙeye nes ieÙee cegPes kegâÚ helee ner veneR Ûeuee~ Deheves ceve keâe ogKe Deewj YeeJevee Gvekesâheeme ve yeesueves kesâ yeeo Yeer Jes kewâmes meye kegâÚ peeve uesles nQ Ùen osKe keâj yeÌ[e DeeMÛeÙe& ngDee~GvnW henÛeeveheevee nce pewmes meeOeejCe ceveg<Ùe kesâ JeMe keâer yeele veneR nw~JeboveerÙe yeeyee peer keâe efoJÙe meeefveOÙe heeveskesâ efueS keâešsue ieebJe peeves kesâ efueS Skeâueeje HeâeÙekeâ mes hewoue Ûeue keâj peevee heÌ[lee Lee~ meeje jemleeKesleeW mes neskeâj iegpejlee Lee FmeefueS keâeueer peceerve, keâerÛeÌ[, heeveer mes yeÛeles-yeÛeeles peevee heÌ[lee Lee~SkeâneLe ceW meeceeve, Skeâ neLe meeÌ[er mebYeeueves ceW Hebâmee ngDee Ssmeer "eš mes meYeer Yeòeâceb[ueer, YeòeâeW keâer


lr Jwbm] [wÓ[

efob[er JeboveerÙe yeeyee peer kesâ oMe&ve kesâ efueS DeefleMeÙe Deelegjlee mes peeles Les~meeLe ner Oeerjs-Oeerjs Ûeuees, cegKemes iegueeyeyeeyee yeesuees Ssmeer meerKe osles peeles Les~ meYeer kesâ ceve ceW Skeâ ner hÙeeme jnleer efkeâ Deye nceW peerYej keâj JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâes osKeves keâe ceewkeâe efceuesiee Deewj Gvekeâer ke=âheeÂef° nce hej heÌ[sieer~ØelÙeskeâ Yeòeâ keâer Ùener ceveesoMee jnleer~ Skeâ yeej JeboveerÙe yeeyee peer kesâ oMe&ve nes ieS efkeâ Ùee$ee keâe meejekeâ° Útceblej nes peelee~efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe, cegbyeF& DevegYeJekeâlee& : G<ee DeMeeskeâ Heâ[kesâ, Je[esoe, peueieebJe

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)ßeer yeeyeepeer peele–heele, meesÙej–metlekeâ, efMeJee–efMeJe keâenerÛe ceevele veJnles. ceer heeb[gjbieeÛeer Yeòeâ DeeefCe

jeceYeeT cnCeeÙeÛes efkeâ yeeyeeÛe heeb[gjbie Deens. ceer efJeÛeej keâjeÙeÛes keâer Deeheues meebØeoeefÙekeâ meble metlekeâeleKeele veenerle. ns Demeueb keâener ve ceeveCeeje osJe keâmee ? Skeâoe ceePÙee ceveele Deeues efkeâ pej ceueeheeb[gjbieeÛÙee ¤heele yeeyeebveer oMe&ve efoues lejÛeb ceer lÙeebvee heeb[gjbie mecepesve.

ceuee one Je<ee&ÛÙee JeÙeeheemetve keâekeâ[ Deejleer Je osJe–oMe&veeÛeer Dees{ nesleer. Skeâoe henešsÛeer JesU nesleerJe ceuee osJeoMe&ve efveef<eæ nesleb. ceePÙee Iejemecees¤ve efob[er iesueer Je ceuee lÙeele peelee Deeues veener. cnCetveHeâej JeeF&š Jeešle nesleb. Lees[Ÿee JesUeves ceuee [esàÙeebJej Peehe[ Deeueer Je ceuee yeeyee Oeeslej Ieeuetve keâšerJejnele "sJetve heeb[gjbieeÛÙee ¤heele heuebieeJej GYes efomeues. ceer lÙeebÛÙee ieàÙeele peeF&Ûee nej Ieeleuee Je lÙeebveevecemkeâej kesâuee. (heeb[gjbieeuee MesleeleuÙee peeF&Ûee nej IeeueeÙeÛee ceePee kewâkeâ Je<ee&Ûee vesce Deens.) Je lesDeÂMÙe Peeues. Ùee iees°erÛeer melÙelee DeMeer hešueer efkeâ Ùee Iešvesveblej yeeyeebveer ceuee ceuekeâehetjuee oMe&veefoues. lesJne ceer lÙeebvee cnCeeues keâer ceePeer F&ÛÚe hetCe& Peeueer. yeeyee nmeues DeeefCe cnCeeues keâer legPee heeb[gjbieyeešuee keâe ? Deecner yeešle veener. ceerÛe leguee oMe&ve ÅeeÙeuee henešs 4 Jeepelee Deeuees neslees. lÙeeÛe efoJeMeerlegkeâ[espeer cenejepeebveer osn lÙeeieuee neslee.

heeb[gjbieeÛÙee oMe&veeves ceer ceesnjues nesles Je ceuee keâener DeesUer megÛeuÙee–mJehveele meeJeàÙee ÙesTveer cepeuee oMe&ve efoues heeb[gjbiee ~mebgoj ¤he heeefnues, Deepe ceer OevÙe Peeues ~Jewkegbâ" veeÙekeâ Iejer Deeues Deepe ceer OevÙe Peeues ~meeJeUer efoJÙe cetleea GYeer "sTveer keâj keâšer heentveer ceve Deeveboues ~Deepe ceer OevÙe Peeues ~~ÙesTveer ceePÙee peJeUer GYee "ekeâuee JeveceeUer ~ke=âlÙe ke=âlÙe cepe kesâues Deepe ceer OevÙe Peeues ~nej Jeentveer legpeuee ieghle PeeueeMeer ceeOeJee ~peeie=le neslee ceve efJeefmcele Peeues Deepe ceer OevÙe Peeues ~oemeer efJeveJeer efJeÕebYeje Jeeš Jeens, ÙesF& IeveveerUe ~oMe&vee ceve Deelegjues, Deepe ceer OevÙe Peeues ~~

DevegYeJekeâlee& : peerpeeyeeF& veejKes[s, ceuekeâehetj, yegue{eCee

*


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mßM{ ‡À`j AZw d (ceje"er)efmeæsÕej meble ßeer iegueeyeyeeyee Ùeebveer ßeer#es$e keâešsueOeece ¢ee keâce&YetceerÛeer efveJe[ kesâuÙeeveblej ’’ßeeR’’ ÛÙee

Oece&keâeÙee&mee"er Je ØeÛeej keâeÙee&efveefceòe ceneje°^Yej Yeücebleer meg¤ Demeleevee heejme lee. yeeUehetj,efpe. Dekeâesuee ÙesLes yeeyeepeeRÛes ÙesCes–peeCes meg¤ DemeeÙeÛes. lÙee efveefceòeeves Yepeve, efkeâle&ve, Yeb[eje(ceneØemeeo) Deeefo keâeÙee&uee meg¤Jeele Peeueer nesleer. efkeâle&veeletve meceepe ØeyeesOeve, Yeòeâer Je JÙemevecegòeâerkeâjerle Demeleevee DeeheesDeeheÛe meceepe peeie=leerletve ÛeenleeJeie& Je YeòeâmecegoeÙe pegUt ueeieuee. heejmeJeemeerÙeebveeryeeyeebÛÙee menkeâeÙee&uee Jeentve Iesleues Je mebhetCe& heejmeJeemeer yeeyeeceÙe Peeues. lÙeecegUs yeeyeebveer heejme ieeJeeueemJele:Ûes ceensj mecepeues. lÙeecegUs yeeyeebveer heejme ÙesLeerue mJe. veejeÙeCejeJe Yeiele ÙeebÛÙee Oece&helveer ßeerceleeriebiegyeeF& Yeiele Ùeebvee Deeheueer DeeF& ceeveues. lÙeecegUs yeeyeebÛes vesnceer heejme ÙesLes Ùes–pee meg¤ DemeeÙeÛeer.ßeerceleer iebiegyeeF& Yeiele Ùeebvee leerve cegueer Deensle. lÙee cnCepes keâesuemee ÙesLeerue melÙeYeeceeyeeF& Ke[mes, efnbieCeer(yeg.) ÙesLeerue JesCetleeF& oelekeâj Je yees[Kee ÙesLeerue ¤efkeäceCeeryeeF& meewjesues. efnbieCeer (yeg.) ÙesLeerue meew. JesCetleeF&menosJejeJe oelekeâj Ùeebvee efJeJeeneveblej 1858 meeueer heg$e Øeehleer Peeueer. cegueeÛes veeJe efÛe. efoueerhe meneceefnvÙeeÛee Demeleevee ceensjer IesTve JesCetleeF& heejme ÙesLes iesuÙeeveblej efÛe. efoueerheuee keâeveeceeies cees"er iee"Peeueer. iee"erÛÙee $eemeecegUs efoueerhe melele j[le Demes Je efÛe[efÛe[ keâjerle neslee. SJe{Ÿeele yeeyeebÛes Deeieceveheejme ÙesLes Peeues. yeeyee oeoerÛÙee Iejer cnCepes ßeerceleer iebiegyeeF& Yeiele ÙeebÛeskeâ[s DeeuÙeeveblej oeoerves yeeyeebveemenpe cnšues, ’’yeeyee ns heesjieb iee"ercegUs j[le Deens keâenerlejer keâje’’. lÙeeJej keâener ve yeesuelee yeeyeebveeroeoerÛÙee Iejeleerue Iejyeeiesle DemeuesuÙee legUMeerÛÙee Pee[epeJeU jebieesUerves veboeryewue keâe{uee. cees"e Je megjsKekeâe{uesuÙee veboer yewueeÛÙee keâeveepeJeU yeeyeebveer neleeÛÙee yeesševes efÚõ hee[uÙeemeejKes kesâues DeeefCe Fkeâ[s efÛe.efoueerheÛÙee keâeveeceeieerue iee"eruee efÚõ he[tve lÙeeletve het JeenCÙeeme meg¤Jeele Peeueer. iee"erleerue het efveIetveiesuÙeeveblej melele j[j[ j[Ceeje leevntuee efoueerhe iee{ Peesheer iesuee, efo[ efoJeme melele Peeshetve neslee.DeMÙeeØekeâejs yeeyeebÛee DevegYeJe meew. JesCetleeF& oelekeâj Ùeebvee Deeuee. lÙeecegUs yeeyeebJej JesCetleeF&Ûeer ßeæepe[ueer. SJe{ŸeeleÛe efnbieCeer (yeg.) ÙesLeerue ßeer veLLegpeer Ûeekeâesles ns MesieeJe ÙesLes ßeer iepeeveve cenejepeebÛÙeeoMe&veemee"er iesues Demelee lÙeebvee meble ßeer iegueeyeyeeyee [Heâ JeepeefJeleevee efomeues. yeeyeebÛeer ieesefpejer cetleea heentveles ceesntve iesues. lÙeebveer yeeyeebÛes Ûecelkeâej megæe heeefnuesle. ßeer veLLegpeer Ûeekeâesles ns MesieeJe ÙesLetve ieeJeerDeeuÙeeveblej lÙeebveer yeeyeebÛeer cenleer mebhetCe& ieeJeele meebefieleueer. ns meebiele Demeleevee lÙeebveer ßeer menosJejeJeheb{jer oelekeâj Ùeebvee megæe meebefieleueer. lÙeecegUs menosJejeJe YeejeJetve iesues DeeefCe lÙeebveer ceveesceve "jefJeueskeâer DeeheuÙeeuee yeeyeebÛes oMe&ve IÙeeÙeÛes. yeeyee heejmeuee megæe Ùesle Demeleele ns menosJejeJe Ùeebvee ceeefnlehe[ues cnCetve lÙeebveer ßeer meoeefMeJejeJe ceeUer Ghe&â ceeuekeâceecee Je meew. JesCetleeF& oelekeâj Ùeebvee meesyele IesTveles heejme ÙesLes iesues. efnbieCeer (yeg.) ÙesLes ’’ßeeR’’ Ûeer Ùee$esÛeer 20.9.1959 ner leejerKe efveef§ele kesâueer.keâeÙe&›eâceeÛeer leejerKe efveef§eleerveblej keâener efoJemeeleÛe heeJemeeÛes efoJeme DemeuÙeecegUs meve 1959 meeueer mebhetCe&ceneje°^ele DeefleJe=°er PeeuÙeecegUs cenehetjeves Lewceeve Ieeleues nesles. hetCee& ner heef§ece efJeoYee&leerue cenlJeeÛeerveoer Je efleÛÙee GheveodÙeebveer efJeoYee&le DeefleJe=°ercegUs cees"er neveer Peeueer nesleer.

"juÙeeØeceeCes yeeyeebÛes Deeieceve efoveebkeâ 20 mehšWyej, 1959 jespeer Peeues. mebhetCe& ieeJe yeeyeebÛÙeemJeeieleemee"er ieeJeeyeensj {esueeÛes Yepeve ceb[Uemen GheefmLele nesles. ns heentve yeeyee megæe YeejeJetve iesues.ÙeeJesUer yeeyeebmeesyele Demeuesueer DeeF& cnCetve ßeerceleer iebietyeeF& Yeiele meesyele neslÙee. yeeyeebÛes Deeieceve ieeJeele


lr Jwbm] [wÓ[

PeeuÙeeveblej efcejJeCetkeâ keâe{CÙeele Deeueer. ieeJeele efcejJeCetkeâ meg¤ Demeleevee yeeyee ieeJeeleerue ÛeewkeâeleefhebheUeÛÙee Pee[epeJeU Yepeve ceb[Uemen Je ieeJeeleerue ueeskeâebmen Leebyeues. yeeyeebveer hetpesÛes leeš IesTvemenosJejeJe oelekeâj Ùeebvee keâeUe ceejesleer cebefojele hee"efJeues. cnCetve menosJejeJe keâeUe ceejesleer cebefojelehetpesmee"er iesues Demelee hetpee keâjleevee lÙeebvee ßeer yepejbieyeueerÛÙee keâeàÙee cetleeaÛÙee [eskeäÙeeletve DeßetJeenleevee efomeues. les heenleevee cetleeaÛes DeOe&Ješ [eskesâner GIe[s Deens. ns heentve menosJejeJe Ieeyejues. lÙeebveerkeâMeeryeMeer hetpee kesâueer Je Ie[uesueer nkeâerkeâle lÙeebveer yeeyeebvee meebefieleueer. cnCetve yeeyee Je efcejJeCetkeâerleDemeuesues meJe& ieeJekeâjer cebefojele Ie[uesuee/ Peeuesuee Øekeâej heenCÙeemee"er iesues. heenleele lej yepejbieyeueer[esUs GIe[s "sJetve j[leensle. ÙeeJej yeeyee cetleeapeJeU iesues. yeeyee megæe j[le nesles. SJe{Ÿeele yeeyeebveermJele:ÛÙee efKeMeeleerue ¤ceeue keâe{uee. yepejbieyeueerÛÙee GpeJÙee [esàÙeeJej "sJeuee lÙeecegUs [eJee [esUe cees"ePeeuee Je [eJÙee [esàÙeeJej "sJeuee lesJne GpeJee [esUe cees"e Peeuee. lÙeeveblej yeeyeebveer oesvner [esàÙeeJejnele "sJeuee Je yepejbieyeueerÛÙee [esàÙeeJej nele "sJetve oesvner [esUs yebo kesâues. DeMÙeeØekeâejs ßeerjeceeÛeer JeyepejbieyeueerÛeer Yesš Peeueer Demes cnCelee ÙesF&ue. ¢eeÛe Je<eea ieeJeeleerue ueeskeâebmeesyele yemeuesues Demeleevee yeeyeeueeskeâebvee GösMetve yeesueues, ’’YeeT Deepe pemes DeeheCe yemeuees vee ! lemesÛe npeejes Je<ee&hetJeea megæe yemeueesneslees’’. cnCepes yeeyeebÛee efnbieCeer keâjebÛee $e+CeevegyebOe pevceespevceer kegâ"slejer pegUuesuee Deens.

yeeyeebÛee ne heefnuee GlmeJe meg¤ keâjCÙeemee"er menosJejeJe oelekeâj Je meoeefMeJejeJe ceeUer ÙeebveerJewÙeòeâerkeâ keâeÙe&›eâce Iesleuee neslee. ne keâeÙe&›eâce peJeUheeme meele efoJeme Ûeeueuee. heefnues mene efoJememenosJejeJe oelekeâj Je meoeefMeJejeJe ceeUer Ùeebveer keâeÙe&›eâceeÛee KeÛe& kesâuee. mene efoJeme keâeÙe&›eâce keâjerleDemeleevee mene efoJemeele yeeyeebveer ieeJekeâNÙeebÛÙee ceveele peeiee kesâueer Je YeòeâerÛee Je ØesceeÛee Debkegâj efnbieCeerkeâjebÛÙee ceveele yeeyeebÛÙee Øeleer GieJeuee Je meJe& ieeJekeâNÙeebveer meeleJÙee efoJeMeer ieeJeYeb[eje kesâuee. lÙeeleØeecegKÙeeves het{ekeâej Iesleuee osJeceve oneleeW[s, iegueeyejeJe cegkeâeRo, JeemegosJejeJe oelekeâj, ceneosJejeJe oelekeâj,nefjYeeT {JeUer, nefjYeeT Ûeekeâesles, ieguePeejMee Deemkeâeve, efYekeâejece YeeW[s, ieesJeOe&ve {JeUer, GòecejeJeÛeekeâesles men meJe& ieeJekeâNÙeebveer heg{ekeâej Iesleuee Je hebÛe ]›eâesMeerleerue pevelesuee ceneØemeeoeÛee ueeYe efouee.

ÙeeØemebieer hegjecegUs neveer PeeuesuÙee ueeskeâebvee menosJejeJe oelekeâj Ùeebveer DeeCeuesues keâhe[s JeešCÙeele Deeues.keâhe[ŸeebÛes Jeešhe efnbieCeer (yeg.) les jecešskeâ heÙeËle keâjCÙeele Deeues. leodveblej ne keâeÙe&›eâce meeJe&peefvekeâheCesyeeyeebÛÙee nÙeeleerle Deveskeâ De[ÛeCeeRJej ceele keâjerle 42 Je<ex cnCepes mee[sleerve lehe meg¤ jeefnuee. yeeyeebÛÙeemeceeOeerveblej megæe yeeyeebÛee GlmeJe pemee keâce&Yetceer keâešsueOeece, pevceYetceer šekeâjKes[ ÙesLes meg¤ Deens lemeeÛeefnbieCeer (yeg.) ÙesLes megæe Deens. Ùeeletve met#ceheCes efJeÛeej kesâuee lej yeeyee nÙeeleYej mebhetCe& Yeejle efHeâjuesueeOevee[Ÿe Yeòeâ megæe nesles. lÙeebÛeskeâ[s keâeÙe&›eâce nesle DemeeÙeÛes, hejbleg yeeyeebveer ßeer#es$e keâešsueOeece Je ßeer#es$eefnbieCeer (yeg.) ef"keâeCeÛes keâeÙe&›eâce melele keâesCeleener Keb[ he[t ve oslee 42 Je<ex meg¤ "sJeuesle. ceie yeeyeebÛÙeeheesšeÛes Dee@hejsMeve Demees keâer ùoÙeMeŒeef›eâÙee Demees, ceg$eefheb[ efvekeâeceer Peeuesues Demees, Øeke=âefle DelÙeble KejeyeDemeleeveener Je Dee@hejsMeve PeeuÙeeveblej ogmeNÙeeÛe efoJeMeer Ùee$esle menYeeieer nesTve yeeyeebveer efnbieCeerkeâjmegoecÙeeÛes heesns iees[ keâ¤ve Iesleuesle ns efnbieCeerkeâjebÛes DenesYeeiÙe Deens. yeeyeebveer ¢ee keâeÙee&mee"er meJe&ieeJekeâNÙeebvee, meJe& peeleermecegneÛÙee ueeskeâebvee Jeentve IesCÙeeÛeer megyegæer efoueer. Skeâe efhe{erkeâ[tve ogmeNÙeeefhe{erkeâ[s ns keâeÙe& nmleeblejerle keâjleevee ns melkeâeÙe& yebo he[t ve osCÙeeÛeer Meòeâer ÅeeJeer. SJe{erÛe ’’ßeeR’’ ÛÙeeÛejCeer veceü ØeeLe&vee!

DevegYeJekeâlee& : [[email protected]¤<eesòece menosJejeJe oelekeâjßeer#es$e efnbieCeer yeg, lee.efpe.Dekeâesuee


lr Jwbm] [wÓ[

lr Jwbm]]m]mOr H$m ‡À`j AZw d (efnboer)JeboveerÙe iegueeyeyeeyee ves jbieesueer yeveekeâj heerÌ[e nj ueer

eqmeæsÕej meble ßeer iegueeyeyeeyee peer ves ßeer#es$e keâešsueOeece keâes Deheveer keâce&Yetefce yeveeF& Gmekesâ yeeo mesner ‘ßeer’ kesâ Oece&keâeÙeeX Deewj ØeÛeej kesâ efveefceòe mecetÛes ceneje°^ ceW YeüceCe Meg¤ nes ieÙee~ Fmeer oewjeveceneje°^ kesâ Dekeâesuee efpeues keâer yeeueehegj leeuegkeâe ceW efmLele heejme ieebJe ceW JeboveerÙe yeeyee peer keâe Deevee-peevee Dekeämej ueiee jnlee Lee~ Fmeer efveefceòe mes Yepeve, keâerle&ve, Yeb[eje (ceneØemeeo ) Deeefo keâeÙe&›eâceeWkeâer Meg®Deele nes ieF& Leer~ keâerle&ve mes meceepe ØeyeesOeve, Yeefòeâ Deewj JÙemevecegefòeâ kesâ keâeÙeeX keâes neslee osKepeneb Skeâ Deesj pevepeeie=efle Hewâueves ueieer JeneR YeòeâmecegoeÙe Deewj Ûeenves JeeueeW keâe efJeMes<e Jeie& Yeer FvekeâeÙe&›eâceeW mes pegÌ[ves ueiee~ heejmeJeemeer hetjer leuueervelee mes JeboveerÙe yeeyeepeer kesâ menÙeesie ceW Deeies DeeSDeewj osKeles ner osKeles mebhetCe& hejmeJeemeer yeeyeeceÙe nes ieS~ Jeneb kesâ ueesieeW keâer efveMÚuelee Deewj menÙeesieerYeeJevee keâes osKekeâj ceevees JeboveerÙe yeeyee peer ves Yeer heejme ieebJe keâes Dehevee vewnj ceeve efueÙee Lee~ Fmeermvesn ceW JeboveerÙe yeeyee peer ves heejieebJe ceW jnves Jeeues mJe. veejeÙeCejeJe Yeiele keâer Oece&helveer ßeerceleer iebiegyeeF&keâes Deheveer ceelee ceevee~ Fme keâejCe efJeMes<e mes Yeer JeboveerÙe yeeyee peer keâe Dekeämej heejme ieebJe Deevee-peevee ueiee jnlee Lee~ ßeerceleer iebiegyeeF& Yeiele keâes leerve ueÌ[efkeâÙeeb nQ~ Ùeeveer keâesuemee keâer melÙeYeeceeyeeF&Ke[mes, efnbieCeer yeg keâer JesCetleeF& oelekeâj Deewj yees[mee keâer ®efkeäceCeeryeeF& meewjesues~ efnbieCeer yeg keâer meew.JesCetleeF& menosJejeJe oelekeâj keâes efJeJeen kesâ yeeo 1858 ceW heg$ejlve keâer Øeeefhle ngF&~ ueÌ[kesâ keâe veece efÛe.efoueerhe nw~ efoueerhe peye Ún cenerves keâe Lee leye Gmes ueskeâj JesCetleeF& Deheves vewnj heejmeieebJe DeeFË FmeerojcÙeeve efÛe. efoueerhe kesâ keâeve kesâ heerÚs Skeâ yeÌ[er ieeb" nes ieF&~ ieeb" kesâ oo& kesâ Ûeueles efoueerhe Dekeämejjesles jnlee Deewj Gmekeâe mJeYeeJe yesno efÛeÌ[efÛeÌ[e nes Ûeuee Lee~ Fmeer ojcÙeeve JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peerkeâe Deeieceve heejme ieebJe ceW ngDee~ JeboveerÙe yeeyee peer peye efoueerhe keâer oeoer Ùeeveer ßeerceleer iebiegyeeF& kesâIej hengbÛes leye oeoer ves menpe ner Gvemes keâne, ‘‘yeeyee Ùen yeÛÛee ieeb" kesâ oo& mes ncesMee jesles jnleenw, kegâÚ lees keâefjÙes~’’ Gvekeâer yeele keâe keâesF& peJeeye ve osles ngS JeboveerÙe yeeyee peer ves oeoer kesâ Iej kesâyeieerÛes ceW efmLele leguemeer kesâ heewOes kesâ heeme jebieesueer mes veboer yewue keâes Gkesâje~ jbieesueer mes yeves efJeMeeuekeâeÙeDeewj megjsKe veboeryewue kesâ keâeve kesâ heeme JeboveerÙe yeeyee peer ves neLe keâer Gbieueer mes efÚõ pewmee yeveeÙee DeewjÙeneb efoueerhe kesâ keâeve kesâ heerÚs keâer ieeb" ceW Úso neskeâj Gmemes ceJeeo yenves ueiee~ ieeb" mes meeje ceJeeoyen peeves kesâ yeeo melele jesles jnves Jeeuee efoueerhe Ûewve keâer ienjer veeRo ceW mees ieÙee~ Fme lejn meew. JesCetleeF&oelekeâj keâes JeboveerÙe yeeyee peer keâer efoJÙe ueeruee keâe DevegYeJe mee#eelkeâej ngDee~ Fmemes JeboveerÙe yeeyee peerkesâ Øeefle JesCetleeF& keâer ßeæe Deewj DeieeOe nes ieF&~ ojcÙeeve efnbieCeer yeg kesâ ßeer veLLegpeer Ûeekeâesles MesieeJeceW ßeer iepeeveve cenejepe kesâ oMe&ve keâes hengbÛes lees GvnW [Heâueer yepeeles ngS meble ßeer iegueeyeyeeyee peer kesâoMe&ve ngS~JeboveerÙe yeeyee peer keâer efÛeòeekeâ<e&keâ ÚefJe osKekeâj Jes ceb$ecegiOe nes ieS~GvneWves JeboveerÙe yeeyee peerkesâ Ûecelkeâej Yeer osKes~ MesieeJe mes ueewšves kesâ yeeo veLLegpeer Ûeekeâesles ves meejs ieebJe keâes JeboveerÙe yeeyee peerkeâer Fme efoJÙe ceefncee kesâ yeejs ceW yeleeÙee~GvneWves ßeer menosJejeJe heb{jer oelekeâj keâes Yeer Ùen meeje efoJÙeJe=òeeble yeleeÙee~ Fmes megvekeâj menosJejeJe DeefYeYetle nes ieS Deewj GvneWves ceve ner ceve JeboveerÙe yeeyee peerkeâe efoJÙe oMe&ve keâjves keâe mebkeâuhe efueÙee~ menosJejeJe keâes helee Ûeuee efkeâ JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer Dekeämejheejme ieebJe Deeles jnles nQ~ Dele: Jes ßeer meoeefMeJejeJe ceeueer Ghe&â ceeuekeâceecee Deewj meew. JesCetleeF& oelekeâj


lr Jwbm] [wÓ[

keâes meeLe ueskeâj heejme ieebJe hengbÛes~ ojcÙeeve efnbieCeer yeg ceW ‘ßeer’ keâer Ùee$ee kesâ efueS 20-09-1959 keâerleejerKe efveefMÛele keâer ieF&~ keâeÙe&›eâce keâer efleefLe leÙe nes peeves kesâ kegâÚ efove yeeo yejmeele kesâ efove nesveskesâ keâejCe meve 1959 ceW mebhetCe& ceneje°^ ceW DeefleJe=ef° kesâ Ûeueles yeeÌ{ keâe Øekeâeshe Lee~ cetmeueeOeej yejmeelekesâ Ûeueles heefMÛece efJeoYe& keâer cegKÙe veoer hetCee& Deewj Gmekeâer meneÙekeâ veefoÙeeW ceW GHeâeve Dee ieÙee Lee,efpememes ueesieeW keâes yeÌ[er neefve keâe meecevee keâjvee heÌ[e Lee~

leÙe meceÙeevegmeej JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâe 20 efmelebyej 1959 keâes Deeieceve ngDee~ JeboveerÙe yeeyeepeer keâe mJeeiele keâjves kesâ efueS meeje ieebJe {esue-leeMes ueskeâj Yepeve ceb[ueer kesâ meeLe ieebJe kesâ ØeJesMe mLeuehej GceÌ[ heÌ[e~ ieebJe JeeueeW keâe Ùen Øesce osKekeâj JeboveerÙe yeeyee peer DeefYeYetle nes ieS~ Fme oewjeve JeboveerÙeyeeyee peer kesâ meeLe ceelee peer Ùeeveer ßeerceleer iebiegyeeF& Yeer LeeR~ JeboveerÙe yeeyee peer keâe ieebJe ceW Deeieceve nesveskesâ yeeo YeJÙe MeesYeeÙee$ee efvekeâeueer ieF&~MeesYeeÙee$ee kesâ oewjeve JeboveerÙe yeeyee peer ieebJe keâer Yepeveceb[ueerDeewj YeòeâpeveeW kesâ meeLe ieebJe ceW efmLele Skeâ heerheue kesâ Je=#e kesâ heeme ®kesâ~ JeboveerÙe yeeyee peer ves hetpeekeâer Leeueer ueskeâj menosJejeJe oelekeâj keâes keâeuee cee¤leer (ßeer nvegceeve peer) kesâ cebefoj ceW hetpee kesâ efueSYespee~ keâeuee cee¤leer cebefoj ceW hetpee keâjles meceÙe menosJejeJe keâes ßeer yepejbieyeueer keâer keâeueer Øeeflecee kesâves$eeW mes DeßegOeeje yenleer efoKeer~ GvneWves OÙeeve mes osKeves hej heeÙee efkeâ cetefle& kesâ ves$e DeeOes Kegues ngSnQ~ Ùen osKekeâj menosJejeJe Ieyeje ieS~ GvneWves pewmes-lewmes hetpee hetjer keâer Deewj Jeneb mes Deekeâj meeje Je=òeebleJeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer mes keân megveeÙee~leye JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer Deewj Jeneb GheefmLele meejs ieebJeJeeuesFmes osKeves kesâ efueS cebefoj ceW ieS~ Yeerlej peeves hej GvneWves osKee efkeâ yepejbieyeueer kesâ ves$e Kegues ngS nQDeewj Gvemes DeßegOeeje yen jner nw~leye JeboveerÙe yeeyee peer cetefle& kesâ heeme ieS~ JeboveerÙe yeeyee peer Yeer jesjns Les~ JeboveerÙe yeeyee peer ves Deheves pesye mes ®ceeue efvekeâeuekeâj yepejbieyeueer kesâ oeefnves ves$e hej jKeeleye yeeÙeeb ves$e yeÌ[e nes ieÙee Deewj peye yeeSb ves$e hej ®ceeue jKee lees oeÙeeb ves$e yeÌ[e nes ieÙee~Fmekesâyeeo JeboveerÙe yeeyee peer ves yepejbieyeueer kesâ oesveeW ves$eeW hej neLe jKekeâj Deheveer DeebKeW yebo keâj ueer~Ssmeekeân mekeâles nQ efkeâ Fme lejn ßeerjece Deewj yepejbieyeueer keâer cegueekeâele ngF&~ Fmeer meeue JeboveerÙe yeeyee peerpeye ieebJeJeeueeW kesâ meeLe yew"s Les leye GvneWves ieebJeJeeueeW keâes mebyeesefOele keâjles ngS keâne, ‘‘YeeF&, efpeme lejnnce meye Deepe yew"s nQ ve, "erkeâ Gmeer lejn npeejeW meeue henues Yeer yew"s Les~’’DeLee&le keâneR ve keâneR JeboveerÙeyeeyee peer mes efnbieCeerkeâjeW kesâ $e+CeevegyebOe keâe pevceeWpevce keâe veelee nw~

JeboveerÙe yeeyee peer keâe Ùen GlmeJe Meg¤ keâjves kesâ efueS menosJejeJe oelekeâj Deewj meoeefMeJejeJe ceeueerves efvepeer keâeÙe&›eâce keâe DeeÙeespeve efkeâÙee Lee~ Ùen keâeÙe&›eâce lekeâjeryeve meele efoveeW lekeâ Ûeuee~ henues ÚnefoveeW lekeâ menosJejeJe oelekeâj Deewj meoeefMeJejeJe ceeueer ves keâeÙe&›eâce keâe KeÛe& Jenve efkeâÙee~Fve Ún efoveeWceW JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâer efoJÙelee Deewj meeoieer ves ieebJe JeeueeW kesâ ceve hej ienjer Úehe ÚesÌ[er DeewjGvekesâ ùoÙe ceW Yeefòeâ Deewj Øesce keâer keâeWheueW Hetâšves ueieeR~ meeleJeW efove meejs ieebJe JeeueeW ves efceuekeâj ieebJeYeb[eje keâe DeeÙeespeve efkeâÙee~Fme keâeÙe&›eâce kesâ DeeÙeespeve ceW osJeceve oneleeW[s, iegueeyejeJe cegkeâeRo,JeemegosJejeJe oelekeâj, ceneosJejeJe oelekeâj, nefjYeeT {JeUer, nefjYeeT Ûeekeâesles, ieguePeejMee Deemkeâeve,efYekeâejece YeeW[s, ieesJeOe&ve {JeUer, GòecejeJe Ûeekeâesles Deeefo ieebJe JeeueeW ves Dence Yetefcekeâe efveYeeF& Deewj heebÛekeâesme lekeâ keâer pevelee ceW ceneØemeeo keâe efJelejCe efkeâÙee ieÙee~

Fme oewjeve yeeÌ{ ØeYeeefJeleeW ceW menosJejeJe oelekeâj Éeje ueeS ieS keâheÌ[eW keâe efJelejCe efkeâÙee ieÙee~


lr Jwbm] [wÓ[

efnbieCeer yeg mes jecešskeâ lekeâ keâheÌ[eW keâe efJelejCe efkeâÙee ieÙee~ Fmekesâ yeeo Ùen keâeÙe&›eâce meYeer lejn keâeryeeOeeDeeW keâes ceele osles ngS JeboveerÙe iegueeyeyeeyee peer keâer efoJÙe Ú$eÚeÙee ceW efvejblej 42 Je<eeX lekeâ ÙeeveermeeÌ{s leerve lehe lekeâ Ûeuelee jne~JeboveerÙe yeeyee peer keâer meceeefOe kesâ yeeo Yeer JeboveerÙe yeeyee peer keâe GlmeJeefpeme lejn keâce&Yetefce keâešsueOeece, pevceYetefce šekeâjKes[ ceW Meg¤ nw "erkeâ Gmeer lejn efnbieCeer yeg ceW YeerMeg¤ nw~ Fme hej ienjeF& mes efJeÛeej keâjves hej helee Ûeuelee nw efkeâ JeboveerÙe yeeyee peer kesâ meeLe mece«eYeejle kesâ YeüceCe ceW Oevee{Ÿe YeòeâeW keâe Yeer Megceej nw~ Gvekesâ Ùeneb Ùee Gvekesâ Éeje JeboveerÙe yeeyee peerkesâ keâeÙe&›eâceeW keâe DeeÙeespeve nesles jne nw, uesefkeâve JeboveerÙe yeeyee peer ves ßeer#es$e keâešsueOeece Deewj ßeer#es$eeqnbieCeer yeg ceW nesves Jeeues keâeÙe&›eâceeW ceW efkeâmeer lejn keâe efJeIve veneR Deeves efoÙee Deewj 42 Je<eeX lekeâ ueieeleejÙeneb hej keâeÙe&›eâce nesles jns~efHeâj Ûeens JeboveerÙe yeeyee peer kesâ hesš keâe Dee@hejsMeve nes, ùoÙeMeŒeef›eâÙee nes,cet$eefheb[ efvekeâeceer nes ieS neW, leefyeÙele yengle Kejeye nes, uesefkeâve JeboveerÙe yeeyee peer ves Fve keâeÙe&›eâceeW keâeskeâYeer Kebef[le veneR nesves efoÙee~ mJeemLÙe yesno Kejeye nesves hej Yeer Deewj Dee@hejsMeve kesâ otmejs efove yeeoner Ùee$ee ceW menYeeieer neskeâj JeboveerÙe yeeyee peer ves ceeveeW efnbieCeerkeâj megoecee kesâ ÛeeJeue kesâ efÛeJeÌ[s keâesÛeKekeâj GvnW leej efoÙee~meÛegceÛe Ùen efnbieCeerkeâjeW keâe DenesYeeiÙe nw~ JeboveerÙe yeeyee peer ves Fme efoJÙehejceeeflcekeâ keâeÙe& kesâ efueS meYeer ieebJe JeeueeW, meYeer peeefle mecetneW kesâ ueesieeW keâes Skeâpegš nesves keâer megyegefæØeoeve keâer~ ‘ßeer’ kesâ ÛejCeeW ceW Ùener efJeveceü ØeeLe&vee nw efkeâ Skeâ heerÌ{er mes otmejer heerÌ{er keâes Fme efoJÙe keâeÙe&keâer efpeccesoejer meeQheves Deewj Fmes megÛee¤ yeveeS jKeves ceW keâYeer keâesF& efJeIve ve Deeves heeS~

efnvoer DevegJeeo : ßeer. Smed.heer. ÙeeoJe [[email protected]¤<eesòece menosJejeJe oelekeâj cegbyeF& ßeer#es$e efnbieCeer yeg, lee.efpe.Dekeâesuee

~~ Jeeef<e&keâ meYeemeo vegleveerkeâjCe ~~’’ßeer iegueeyeheg<he’’ ceeefmekeâeÛÙee meJe& meYeemeoebvee veceü efJevebleer.

’’ßeer iegueeyeheg<he’’ ceeefmekeâeÛee Je<e& 2011 Ûee Jeeef<e&keâ meomÙelJeeÛee keâeueeJeOeer efoveebkeâ 31 ef[meWyej,2011 jespeer meceehle nesle Deens.

veJeerve Je<ee&Ûes ’’ßeer iegueeye heg<he’’ ceeefmekeâ DeeheCeebme efJeveeefJeuebye GheueyOe nesCÙeemee"er DeeheCeDeeheuÙee meomÙelJeeÛes vegleveerkeâjCe lJejerle keâjeJes.

meomÙelJeeÛes vegleveerkeâjCe keâjCÙeemee"er, ’’ßeer iegueeye heg<he’’ ceeefmekeâeÛeer Jeeef<e&keâ meYeemeo Jeie&Ceer100 ¤heÙes (MebYej ¤heÙes Heâòeâ) jesKe jkeäkeâce meWšûe yeBskeâ Dee@Heâ Fbef[ÙeeÛÙee DeeheCee peJeUerue MeeKesle’’ßeer iegueeye heg<he’’ Keeles ›eâceebkeâ 3060902701, ØeYeeosJeer MeeKesÛÙee veeJes pecee keâjeJeerr. hewmesYejuÙeeveblej meWšûe yeBskeâ Dee@Heâ Fbef[ÙeeÛeer DeefOeke=âle pecee heeJeleer ceeefmekeâeÛÙee keâeÙee&ueÙeerve heòÙeeJejhee"JeeJeer. DeLeJee Ûeskeâ / [êHeäš efkebâJee ceefveDee@[&j Éejs ’’ßeer iegueeye heg<he’’ ÛÙee veeJes ceeefmekeâeÛÙeekeâeÙee&ueÙeerve heòÙeeJej hee"efJeCes. DeefOekeâ ceeefnleer keâefjlee efpeune mebheke&â ØecegKe efkebâJee ceeefmekeâeÛÙeekeâeÙee&ueÙeerve heòÙeeJej mebheke&â meeOeeJee.

mebheeefokeâe


lr Jwbm] [wÓ[

Issue Oct 2011- Sant Gulab Baba

Documents

Transcript of Issue Oct 2011- Sant Gulab Baba