Investigating the Status of Perceptions of Corruption and ...
28
* Corresponding author: +989375211846 Copyright©2021, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially. Doi: 10.22108/jas.2020.113537.1517 Journal of Applied Sociology E-ISSN: 2322-343X Document Type: Research Paper Vol. 31, Issue 4, No.80, Winter 2021, pp. 45-72 Received: 24.11.2018 Accepted: 22.01.2020 http://ui.ac.ir/en Investigating the Status of Perceptions of Corruption and Related Factors in Sarpol-e-Zahab City Sayed Samad Beheshti Assistant Professor, Department of Sociology, Yasouj University, Iran [email protected] Ehsan Khanmohammadi Ph.D. Candidate of Sociology, Yasouj University, Iran [email protected] Introduction As a global widespread issue, corruption has deep roots in history of human being and human institutions and organizations. The World Bank states that corruption plays a cancer-like role that could kill the entire community. Understanding the importance and necessity of research about corruption would be made clearer by taking into account its effects, since corruption has adverse economic, social, political, and environmental consequences in all aspects of human life (e.g. political, economic, and social, to name a few). There are different indices to measure corruption: The Corruption Perceptions Index is one of several ways in which the International Transparency Organization systematizes corruption-related information. This index has been the most popular and applicable tool for measuring corruption. In this study, corruption perceptions index was used to measure the corruption in Sarpol-e- Zahab City. Material & Methods This article was conducted using the quantitative method. The purpose of the research was descriptive-analytic and the method used in this article was survey. The statistical population used in this study was people of Sarpol-e-Zahab city. The sample size was 400 people and cluster sampling was used in this regard. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire. The validity and reliability of the research were assessed using formal and structural validation, and Cronbach's alpha test, respectively. The dependent variable in this study was the perception of corruption, which was measured in three dimensions: attitude to corruption, trend of corruption over time, and prevalence of corruption in offices. Independent variables were: media consumption, political awareness, value orientation, and economic base. In addition, in this study, gender was examined as a contextual variable. Discussion of Results & Conclusions The results showed that corruption has mostly occurred in the municipalities. However, the least corruption was seen in universities. According to results, the embezzlement increased in the community over the past ten years, while there has been little change in the level of bribery and gambling. In addition, men's perception of corruption was significantly higher than women. The results showed that perceptions of corruption differed between the two existing political trends in the country; in fact, the perception of reformist corruption was greater than the perception of fundamentalist corruption. The results of Pearson correlation test showed that Corruption Perceptions Index had a positive and significant relationship with the variables of political awareness, media consumption and modern value orientation, but corruption perception was not significantly correlated with socioeconomic status. Finally, based on the results obtained through path analysis, it was recognized that the variable of political awareness had the highest role in explaining the perception index of corruption. According to the results, the prevalence of corruption in all organizations was not equal; in fact, there was less corruption in cultural organizations. In addition, there was the highest corruption in organizations dealing with economic activities. An important point to note is the respondents' awareness of the state of the corruption process in the last ten years. This level of awareness seems to be influenced by the expansion of access to the mass media, a matter that was confirmed in this study. According to theoretical literature, there is a strong relationship between the perception of corruption and the actual rate of corruption in society. Looking at the statistics obtained in this study, it can be seen that in the last few years there has been a great deal of embezzlement. The mechanism of the link between political awareness and the perception of corruption is that individuals are better able to respond to the functioning of government by becoming aware of the political process. But, more importantly, there was the perception of corruption in political tendencies. Reformists are usually critical of the political system, but in contrast, the fundamentalists are in line with the political system. This is why, according to the reformists, corruption is high in the country. In explaining the relationship between the modern value orientation and the perception of corruption, it can be said that the tendency to modernize increases the tendency for transparency and rationality. Thus, with the increase in the level of modernization, people are becoming more sensitive to corruption and administrative transparency. Explaining the difference between men and women in their perceptions of corruption requires further investigation. However, in any case, gender still seems to play an important and influential role in the society. Another important and noteworthy point is
Transcript of Investigating the Status of Perceptions of Corruption and ...
* Corresponding author: +989375211846
Copyright©2021, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it with others as long as they credit it,
but they can’t change it in any way or use it commercially. Doi: 10.22108/jas.2020.113537.1517
Journal of Applied Sociology
E-ISSN: 2322-343X
Document Type: Research Paper
Vol. 31, Issue 4, No.80, Winter 2021, pp. 45-72
Received: 24.11.2018 Accepted: 22.01.2020
http://ui.ac.ir/en
Investigating the Status of Perceptions of Corruption and Related Factors in Sarpol-e-Zahab City
Sayed Samad Beheshti Assistant Professor, Department of Sociology, Yasouj University, Iran
Ehsan Khanmohammadi Ph.D. Candidate of Sociology, Yasouj University, Iran
Introduction As a global widespread issue, corruption has deep roots in history of human being and human institutions and organizations. The World Bank states that corruption plays a cancer-like role that could kill the entire community. Understanding the importance and necessity of research about corruption would be made clearer by taking into account its effects, since corruption has adverse economic, social, political, and environmental consequences in all aspects of human life (e.g. political, economic, and social, to name a few). There are different indices to measure corruption: The Corruption Perceptions Index is one of several ways in which the International Transparency Organization systematizes corruption-related information. This index has been the most popular and applicable tool for measuring corruption. In this study, corruption perceptions index was used to measure the corruption in Sarpol-e-Zahab City.
Material & Methods This article was conducted using the quantitative method. The purpose of the research was descriptive-analytic and the method used in this article was survey. The statistical population used in this study was people of Sarpol-e-Zahab
city. The sample size was 400 people and cluster sampling was used in this regard. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire. The validity and reliability of the research were assessed using formal and structural validation, and Cronbach's alpha test, respectively. The dependent variable in this study was the perception of corruption, which was measured in three dimensions: attitude to corruption, trend of corruption over time, and prevalence of corruption in offices. Independent variables were: media consumption, political awareness, value orientation, and economic base. In addition, in this study, gender was
examined as a contextual variable.
Discussion of Results & Conclusions The results showed that corruption has mostly occurred in the municipalities. However, the least corruption was seen in universities. According to results, the embezzlement increased in the community over the past ten years, while there has been little change in the level of bribery and gambling. In addition, men's perception of corruption was significantly higher than women. The results showed that perceptions of corruption differed between the two existing political trends in the country; in fact, the perception of reformist corruption was greater than the perception of fundamentalist corruption. The results of Pearson correlation test showed that Corruption Perceptions Index had a positive and significant relationship with the variables of political awareness, media consumption and modern value orientation, but corruption perception was not significantly correlated with socioeconomic status. Finally, based on the results
obtained through path analysis, it was recognized that the variable of political awareness had the highest role in explaining the perception index of corruption.
According to the results, the prevalence of corruption in all organizations was not equal; in fact, there was less corruption in cultural organizations. In addition, there was the highest corruption in organizations dealing with economic activities. An important point to note is the respondents' awareness of the state of the corruption process in the last ten years. This level of awareness seems to be influenced by the expansion of access to the mass media, a matter that was confirmed in this study. According to theoretical literature, there is a strong relationship between the perception of corruption and the actual rate of corruption in society. Looking at the statistics obtained in this study, it can be seen that in the last few years there has been a great deal of
embezzlement. The mechanism of the link between political awareness and the perception of corruption is that individuals are better able to respond to the functioning of government by becoming aware of the political process. But, more importantly, there was the perception of corruption in political tendencies. Reformists are usually critical of the political system, but in contrast, the fundamentalists are in line with the political system. This is why, according to the reformists, corruption is high in the country. In explaining the relationship between the modern value orientation and the perception of corruption, it can be said that the tendency to modernize increases the tendency for transparency and rationality. Thus, with the increase in the level of modernization, people are becoming more sensitive to corruption and administrative transparency. Explaining the difference between men and women in their perceptions of corruption requires further investigation. However, in any case, gender still seems to play an important and influential role in the society. Another important and noteworthy point is
Journal of Applied Sociology, Vol. 31, Issue 4, No. 80, Winter 2021 46
that the socio-economic bases have no relation with the perception of corruption. However, the results of previous research contradict this finding. So, there is a need for more research to better understand this matter. Keywords: Corruption Perception, Corruption Trend, Political Awareness, Media Consumption, Modern Value Orientation.
References Amiri, M., Nargesian, A., & Roodposhti, E. (2015)
Corruption and administrative health in tehran municipality. Quarterly Review of Organizational Behavior, 4 (4), 65-96. [In Persian]
Asqari, M., Mehri, S., & Esmaeili, A. (2012) Role of corruption and direct foreign investment in environmental quality. Quarterly Review of Economic Research and Development, 1 (14), 131-150. [In Persian]
Abrahamian, Y. (2013) Iran Between Two Revolutions; Income on Contemporary Iranian Political Sociology. Tehran: Ney Publication. [In Persian]
Afsharkohan, J., & Hooshmandi, M. (2014) Studying the relationship between the political attitude of elite audiences and how they learned from the 20: 30 network of media in hamedan city. Iranian Cultural Research Quarterly, 8 (2), 29-71. [In Persian]
Afzali, A. (2011) Administrative corruption and its impact on development: causes, outcomes and solutions. International Journal of International Law, Journal of International Affairs for International Affairs, 28 (45), 235-264. [In Persian]
Abzari, M., & Faqani, F. (2012) Prioritization of factors affecting administrative corruption by using topsis and ahp approach. Research Journal in Operations and Applications, 1 (10), 43-57. [In Persian]
Alizade, M., & Fani, A. A. (2007) The impact of administrative corruption on the human development of societies. Quarterly Review of Ethics in Science and Technology, 2 (1-2), 17-25. [In Persian]
Almond, G. A., &Verba, S. (1963) The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations. Princeton: Princeton University Press.
Amnuldsen, I. (2000) Corruption: Definitions and Concepts. Chr. Michelson Institute Development Studies and Human Rights.
Ackerman, S. R. (1999) Corruption and Government: Causes Consequences, and Reform. Cambridge: Cambridge University Press.
Ackerman, S. R. (2004) Governance and Corruption. In B. Lornborg (Ed.), Global Crises, Global Solutions. Cambridge: 301-344.
Alatza's, S. H. (2006) The autonomous, the universal and the future of sociology. Current Sociology, 54 (1), 7-23.
Aleman, U. (2008) Political Corruption in Europe: Causes, Consequences and Challenges, www.idi.org.il/sites/.../PoliticalCorruptioninEurope.aspx.
Andvig, J. (2004) Alternative Perspectives, A Comment on Corruption and Governance. In B. Lomborg (Ed.), Global Crises, Global Solutions. Cambridge: 345-355.
Andving, J., & Odd-Helge, F. (2000) Corruption, A Review of Contemporary Research. Web/URL: http//:www.cmi.ne.
Bjornskov, C., & Paldam, M. (2002) Corruption Trends and Social Capital."Paper Presented at Corrupt Transactions,
Exploring the Analytical Capacity of New Institutional Economics in Gottingen, November.
Boroujerdi, M. (1998) Iranian Intellectuals and Western; Failed History of Localism. Translated by Jamshid Shirazi, Tehran: Forouzan Publication. [In Persian]
Cheryl, W. G., & Kaufmann, D. (1998) Corruption and development. Finance & Development, 35 (1), 7.
Dreher, A., & Herzfeld, T. (2005) The economic Costs of Corruption: A Survey and New Evidence. Working Paper, 0506001, Public Economics, Econn WPA.
De Vaal, A., & Ebbe, W. (2011) Institution and relationship between corruption and economic growth. Review Development Economic, 15, 108-123.
De Graaf, Kh., Vakhnar, P., & Fon, P. (2016) Theoretical Perspectives on Corruption. Translated by Hanie Hazhiralsadati, Davood Hosseini Hashemzadeh, Jalil Yari, and Mohammad Fazeli, Tehran: Agah Publication. [In Persian]
Fazeli, M. (2009) Introduction to Corruption Measures. Tehran: Centre for Research of Islamic Consultative Assembly. [In Persian]
Feizpoor, M. A., & Ramazani, F. (2017) Government size and corruption perception index: lessons for iran from other ountries. Quarterly Journal of Financial and Economic Policy, 5 (20), 97-128. [In Persian]
Gatti, R., Stefano, P., & Rigolini, J. (2003) Individual Attitudes Toward Corruption: Do Social Effects Matter?. World Bank Policy Research Working Paper 3122, The World Bank.
Gylfason, T. (2001) Natural Resource and Economic Growth: What is the Connection?. CES info Working Paper, 530. from the SSRN website: http://papers.ssrn.com/abstract=279679.
Goel, R. K., & Kohoronen, I. (2009) Composition of Exports and Cross Country Corruption. Retrieved from http://www.bof.fi/bofit.
Galtung, F. (2005) Measuring the Immeasurable: Boundaries and Functions of (Macro) Corruption Indices." In F. Galtung and Sampford (Eds.), Measuring Corruption. London: Ashgate.
Giorian, H. (2012) The role of mass media in administrative corruption control. Quarterly Review of Media Studies, 2 (7), 141-148. [In Persian]
Golden, M. A., & Picci, L. (2005) Proposal for a new measure of corruption, illustrated with italian data. Economics & Politics, 17 (1), 37-75.
Hungarian Gallup Institute (1999) Basic methodological aspects of corruption measurement: lessons learned from the literature and pilot study. Retrieved from journals.sagepub.com›doi›abs.
Heidenheimer, A. J. (2002) Perspectives on the perception of corruption. In Heidenheimer, A. J. and Johnston, M. (Eds.), Political Corruption: Concepts and Contexts (3rd Ed) (pp. 141–154), New Brunswick, NJ: Transaction Publishers.
Husted, B. (2002) Culture and international anticorruption agreement in latin america. Journal of Business Ethics, 37, 403-412.
Habib, N. (1996) Administrative Corruption: Effective Factors and Fighting Methods. Tehran: Vosqa Publication. [In Persian]
Haqiqatian, M., Mostafa, B. Z., & Bolourdim, T. (2017) Socio-cultural factors affecting the attitudes of corruption among the citizens of al-kermani. Iran's Social Problems,
Investigating the Status of Perceptions of Corruption and Related Factors in … Sayed Samad Beheshti & Ehsan Khanmohammadi. 47
6 (2), 55-75. [In Persian] Haqiqatian, M., & Seifzadeh, A. (2014) Economic, social,
population, and perception of the corruption of young people in tehran. Sociological Studies of Youth, 6 (19), 53-80. [In Persian]
Huntington, S. (1991) Political Settlement in the Affected Communities. Tehran: Elm publishing. [In Persian]
Islamic consultative assembly research Centre (2008) Law on Promoting Administrative Health and Fighting Corruption. https://rc.majlis.ir/fa/law/show/802617. [In Persian]
Jain, A. (2001) Corruption: A review. Journal of Economic Surveys, 15 (1), 71-121.
Jahangiri, J., & Aboutorabi, F. (2012) Review of factors associated with the value orientation of the youth (case study of university students in shiraz university). Journal of Social-Cultural Development Studies, 1 (1), 75-91. [In Persian]
Javaheri, F. (2007) The body and its social and cultural dimensions. Iranian Cultural Research Quarterly, 1 (1), 67-84. [In Persian]
Jalili, M. (2018) Corruption measurement indices, presidential centre for strategic studies. Reporting Code: 97-121. Available at: http://www.css.ir/fa/content/112983/ [In Persian]
Javidan, H. (2016) Importance and effect of prayer in reducing administrative corruption. United Nations Magazine, 2 (13), 79-92. [In Persian]
Kaufmann, D., Kraay, A., & Mastruzzi, M. (2003) Governance matters vii: Aggregate and individual governance indicators 1996-2007. Policy Research Working Paper, 4654, World Bank.
Kaufmann, D. (2006) Myths and Realities of Governance and Corruption. www.worldbank.org/wbi/governance/pdf/2-1_GCR_Kaufmann.pdf.
Kaufmann, D., Kraay, A., & Mastruzzi, M. (2006) Measuring Corruption: Myths and Realities. Retrieved from: www.worldbank.org/wbi/governance/pdf/six_myths_measuring_corruption.pdf.
Katouzian, H. (2010) Political Economy of Iran. Tehran: Markaz Publishing. [In Persian]
Katouzian, H. (2010) Iran as Short-Term Society and Three Other Articles. Translated by Abdullah Kosari. Tehran: Ney Publication. [In Persian]
Khedri, B., Mohammad Zadeh, A., & Moemeni, F. (2016) Effective social factors on administrative corruption in
the public organizations of sanandaj. Journal of Social Welfare, 16 (60), 137-172. [In Persian]
Khezri, M. (2007) Institutional look at administrative corruption: six approaches in the fields of corruption formation. Strategic Studies, 8 (29), 513-530. [In Persian]
Lalonde, R. N., Doan, L., & Patterson, L. A. (2000) Political correctness beliefs, threatened identities, and social attitudes. Group Proses & Intergroup Relations, 3 (3),317-336.
Lyberaki, A., & Paraskevopoulos, J. (2002) Social Capital Measurement in Greece. OECD-ONS International Conference on Social Capital Measurement, Honesty/ Corruption, London U.K., September 25-27.
Lin, N. (1976) Foundation of Social Research. New York: MC-Grew Hill.
Lijphart, A. (1984) Democracies. New Haven and London: Yale University Press.
Langesth, P., Stapehuret, R., & Pole, J. (1997) The Role if
National Integrity System in Fighting Corruption. Economic Development Institute at the Work Bank.
Moran, J. (2001) Democratic transitions and forms of corruption. Crime, Law and Social Change, 36 (4), 379-393.
Mauro, P. (2002) The persistence of corruption and slow economic growth. IMF staff papers, 51 (1), 1-18.
Mauro, P. (2004) Corruption and the composition of government expenditure. Journal of Public Economics, Elsevier, 69 (2), 263-279.
Morris, S., & Klesner, J. (2010) Corruption and trust: Theoretical considerations and evidence from mexico. Comparative Political Studies, 43 (10), 1258–1285.
Moshfeq, M. A. (2010) Social pathology of administrative and economic corruption in iran. Bulletin Magazine, 1 (59), 145-172. [In Persian]
Manheim, K. (1977) Ideology and Utopian. Translated by Fariborz Majidi, Tehran: Tehran University Publication. [In Persian]
Mohammadi, M., Rafeie, H., Mousavi, M., & Hossein Zadeh, S. (2016) The perception of corruption and the sense of social justice. Iran's Social Problems, 7 (1), 125-144. [In Persian]
Mansiurian, M. K., & Qodrati, H. (2009) Social trust and its determinants: institutional or social? (case study: sabzevar city. Journal of Applied Sociology, 1 (2), 189-215. [In Persian]
Research Institute of Economics (2003) Corruption, Definitions and Concepts. Tehran: Research Institute of Economics Publication.
Motefakerazad, M. A., & Feshari, M. (2013) The relationship between the perception of administrative corruption and the index of human poverty in mena region countries. Program and Budget Quarterly, 18 (2), 23-38. [In Persian]
Malekmohamadi, H., & Haqshenas, M. J. (2013) The anti-corruption policy in the islamic republic of iran and providing the desired pattern: the comparative study of turkey and pakistan. Policy Quarterly, 43 (1), 137-154. [In Persian]
Mirfardi, A., & Valinezhad, A. (2018) The extent of commitment to religion and its relevance to the type and extent of using the media; case study: teachers of dehloran county. Marefat, 12 (255), 59-66. [In Persian]
Malcolm, V. (2002) Traditional community and modern society. Tehran: Naqsh-Jahan Publication. [In Persian]
Naqavi, M., Paydar, A., & Mahmoudi, S. (2013) The role of modernity in cultural changes of rural areas using similarity to ideal solution. Quarterly Journal of Human Sciences-Planning and Spatial Planning, 17 (1), 105-127. [In Persian]
Partnership for Government Reform (2000) Lunching Indonesia Governance Partnership. Jakarta: October 2000. http://www.partnership.or.id/.
Pope, J. (2000) Confronting Corruption the Elements of a National Integrity System. London: Transparency International Organization
Pellegrini, L., & Geralf, R. (2004) Corruptions effect on growth and its transmission channels. Kyklos, 57 (3), 429-456.
Pellegrini, L. (2011) The effect of corruption on growth and its transmission channels. Corruption, Development and Economic, 4, 53-74.
Qazavi, H. (2017) A look at the indices of measures to fight
Journal of Applied Sociology, Vol. 31, Issue 4, No. 80, Winter 2021 48
corruption. The Economic Journal, 5 (51-52), 69-89. [In Persian]
Rothstein, B., & Uslaner, E. (2005) All for all: equality, corruption, and social trust. World Politics, 58 (1), 41-72.
Rothstein, B., & Stole, D. (2008) The state and social capital: a theory of generalized trust. Comparative Politics, 40 (4), 441-459.
Rahnavard, F., Taherpour, H., & Rashidi, A. (2008) Identifying effective factors on corruption among the employees of executive machines. Executive Management Journal, 10 (1), 35-51. [In Persian]
Rafiepour, F. (2007) Corruption as a Social Cancer. Tehran: Sherkat Sahami Publication. [In Persian]
Rabeiee, A. (2004) Corruption. Tehran: Institute of Research and Human Sciences Publications. [In Persian]
Scott, J. (2011) Comparative Political Corruption. New Jersey: Prentice Hall Inc.
Svendsen, G. T. (2003) Social Capital, Corruption and Economic Growth: Eastern and Western Europe. Department of Economics, Aarhus School of Business.
Tanzi, V. (1998) Corruption around the world: Causes, consequences, scope, and cases. Staff Papers, 45 (4), 559-594.
Tanzi, V. (1999) The issue of corruption, government activity and free market. Political - Economic Information, (149-150), 178-189. [In Persian]
Tavakoli, A. (2011) Administrative corruption measurement: income on the explanation of the methodological requirements of the national indicator design. Quarterly Methodology of Human Sciences, 17 (69), 193-216. [In Persian]
Sepehrdoost, H., & Barchaspian, A. (2016) Examining the indirect effects of corruption on economic growth with an emphasis on the perception of corruption. Journal of Economics, 13 (1), 1-29. [In Persian]
Soltani Nezhad, N., Haqiqi, M., Hanifar, H., & Soltani Nezhad, A. (2014) Investigate the impact of verbal advertising dimensions on students' preferences, the role of novelty of consumption. The Quarterly Review of Modern Marketing Research, 1 (15), 21-42. [In Persian]
Seif Zadeh, A. (2016) Study of citizens' perceptions of administrative corruption and demographic variables affecting it, case study of birjand. Quarterly Review of Social-Cultural Studies of Khorasan, 10 (4), 93-114. [In Persian]
Safari, S., & Naebi, H. R. (2001) Various Approaches to Combating Corruption. The Collection of Articles of the Second National Conference and Research and Inspection in the Country, Tehran: Tehran university administration press. [In Persian]
Solatifar, F., & Jaefari, M. H. (2016) Broken Window Theory in Line with the Issue of Corruption. Second National Conference on Human Sciences, Tehran. [In Persian]
Svensson, J., & Reinikka, R. (2003) Survey Techniques to Measure and Explain Corruption. The World Bank.
Smith, M. L. (2010) Perceived corruption, distributive justice, and the legitimacy of the system of social stratification in the czech republic. Communist and Post-Communist Studies, 43 (4), 439-451.
Song, X., & Cheng, W. (2012) Perception of corruption in 36
major chinese cities: based on survey of 1,642 experts. Social Indicators Research, 109 (2), 211-221.
Tanzi, V., & Davoodi, H. (1997) "Corruption, Public Investment and Growth." International Monetary Fund Working Paper, https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2016/12/30/Corruption-Public-Investment-and-Growth-2353.
Transparency International Organization (2011) Corruption Perception Index (CPI). Retrieved from: http://www.transparency.org/cpi2011/in_detail#myAnchor1.
Transparency International Organization (2017) Corruption Perception Index. Retrieved from: http://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2017.
Transparency International Organization (2014) Corruption Perception Index 2014: in detail. Retrieved from: http://www.transparency.org/cpi2014/in_detail.
Transparency International Organization (2011) Transparency International. Canada Newsletter: 1-4.”
The Global program against corruption (2003) Un Anti-Corruption Toolkit; United Nation Office on Drugs and Crime. Third Edition, Vienna.
The United Nations Office on Drugs and Crime (2009) A guide book on the United Nations Framework Convention on Transnational Organized Crime, and questionnaires. Deputy legal and development assistance judicial judiciary, official newspaper of the Islamic republic of Iran: Tehran. [In Persian]
Wu, Y., & Zhu, J. (2011) Corruption, anti-corruption, and inter-county income disparity in china. The Social Science Journal, 48 (3), 435- 448.
Weber, C.A. (2005) How Far Go Perceptions. Transparency Brazil. Available at: http://www.Transparencia.org.br
Welsch, H. (2004) Corruption growth and the environment: A cross-country analysis. Economics Environment and Development, 9, 663-693.
World Bank (1997) Helping Countries Combat Corruption: The Role of the World Bank. Poverty Reduction and Economic Management. Available at: www.Worldbank.org/publicsector/anticorruption/corruption/coridx.htm
World Bank (2011) Global Development Finance 2011: External Debt of Developing Countries. World Bank Book Series, Washington DC.
Yazanpanah, L., Hasandoost, H., Boostani, D., & Rezaei, O.
(2012) Studying the relation between attitude to corruption and religiosity; case study of shahid bahonar university students. Journal of Youth Sociological Studies, 4 (10), 137-160. [In Persian]
Zhao, J. H., Kim, S. H., & Du, J. (2003) The impact of corruption and transparency on foreign. direct investment: an empirical analysis. Management International Review, 43, 41-62.
Zare, A. R., Heideri Nezhad, S., & Shirali, R. (2016) The impact of mass media on corruption control in football. Communication Management Journal in the Sports Media, 3 (12), 13-26. [In Persian]
Zareian, D. (2007) Understanding public opinion. Tehran: Jahad-Daneshgahi Publications. [In Persian]
كاربردي شناسي جامعه
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال
نوع مقاله: پژوهشي
80/99/9910 پذیرش: تاریخ 89/81/9911 دریافت: تاریخ
10-54صص
آن با مرتبط عوامل و فساد از ادراک وضعیت بررسی
ذهاب سرپل شهر شهروندان مطالعۀ
∗بهشتی صمد سید ایران یاسوج، دانشگاهدانشکده علوم انساني، اجتماعي، علوم گروه ،استادیار ،
ایران یاسوج، دانشگاه دانشکده علوم انساني، اجتماعي، علوم گروهوي دكتري، دانشج ،محمدیخان احسان
چکیده
جامعهه سهح در آن چگهونگي و شهيوع ميهاان، بهه مردم نگرش و آن روند فساد، وضعيت شناخت براي مهم هاي شاخص از فساد، از ادراک
بررسهي ذهاب سرپل شهر شهروندان را بين فساد از ادراک نامه، وضعيت پرسش اباار با و پيمایشي شيوۀ به كمي، روش با حاضر پژوهش. است
براي. شد استفاده حجم با متناسب اي چندمرحله اي خوشه گيري نمونه روش از آنها به یابي دست براي كه بود نفر 588 نمونه حجم. است كرده
داد نشهان كهه شهد استفاده كرونباخ آلفاي آزمون و اي سازه و صوري اعتباریابي هاي روش از ترتيب به نيا پژوهش اباار پایایي و اعتبار ارزیابي
شهيوع مياان كمترین ها دانشگاه و بيشترین ها شهرداري پاسخگویان، ازنظر دادند نشان پژوهش نتایج. دارد مناسبي پایایي و اعتبار پژوهش، اباار
و ارتشها ميهاان در كهه اسهت حهالي در ایهن اسهت یافتهه افهاایش جامعه سح در اختلاس وندر اخير، سال ده در آنها، ازنظر. دارند را فساد
سياسهي ههاي گرایش بين. بود زنان از بيش معناداري طور به مردان فساد از ادراک مياان علاوه، به. است نگرفته صورت چنداني تغيير بازي پارتي
و اي رسهانه مصرف سياسي، آگاهي متغيرهاي با فساد، از ادراک شاخص. داشت جودو معناداري تفاوت فساد از ادراک شاخص وضعيت در نيا
در بتها مقهدار براسهاس درنهایت، داشت غيرمعنادار ارتباطي اجتماعي، -اقتصادي پایگاه با و معنادار و مثبت ارتباط مدرن، ارزشي گيري جهت
.دارد فساد از ادراک شاخص تبيين در را نقش بيشترین سياسي، آگاهي متغير شد مشخص مسير، تحليل
مدرن ارزشي گيري جهت اي، رسانه مصرف سياسي، آگاهي فساد، روند فساد، از ادراک: یکلید یها واژه
81914099050نویسنده مسؤول: ∗
Copyright©2021, University of Isfahan. This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons
Attribution License (http://creativecommons.org/licenses/BY-NC-ND/4.0), which permits others to download this work and share it
with others as long as they credit it, but they can’t change it in any way or use it commercially.
Doi: 10.22108/jas.2020.113537.1517
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 48
بیان مسئله و مقدمه
تههیرير مختله بهر جوامه از ابعهاد متفههاوت كهه اداري فسهاد
بسهيار امهروز جهان در كه است هایي پدیده ازجمله گذارد، مي
دنيهاي گسهتردگي بهه توجهه بها اسهت. شده برانگيا حساسيت
زندگي همۀ لحظات ها در بوروكراسي بدیل بي نقش و امروزي
.یابد مي خاصي اهميت اداري فساد محالعۀ و بررسي افراد،
درازاي بهه قهدمتي جههاني، اي پدیهده ۀمنال به اداري فساد
مسهتلام آن، بها مبهارزه و دارد بشهري ههاي سهازمان و نهادها
اسهت آن گونهاگون ابعهاد و هها ویژگهي از جانبهه همه اختيشن
از اداري، فسهههاد ( درواقههه ،991: 9914همکهههاران، و خهههدري)
جههان، كشهورهاي بيشهتر در اساسي و اصلي هاي مشغولي دل
:Moran, 2001) اسهت توسهعه در حهال و یافتهه توسعه از اعم
چههي المللهي، بين شفافيت سازمان هاي گاارش براساس (381
Transparency) نيسههت فسههاد از عههاري دنيهها در كشههوري
International Organization, 2011) ،تفههاوت بهها وجههود ایههن
وجهود جههان مختل كشورهاي در فساد سح بين معناداري
یه در كهه صهورت این (. به90: 9901همکاران، و رهنورد) دارد
ههاي انت در و فسهاد ميهاان كمتهرین بها كشهورهایي طي ، سر
نظهام . دارنهد قهرار ميهاان فسهاد بيشترین با كشورهایي طي ،
آن براسهاس كهه است عواملي ازجمله جامعه بر حاكم سياسي
زیهرا كهرد بنهدي دسته فساد سح ازلحاظ را كشورها توان مي
سهح بين توجه جالب ارتباطي اند داده نشان مختل محالعات
اسهت عتقهد م آكهرمن دارد. وجهود سياسهي نظهام نوع و فساد
كمتهر فسهاد مياان شود، تر نهادینه جامعه در دموكراسي هرقدر
و فسهاد كنتهرل رو، ازایهن (Ackerman, 1999: 216) شهود مهي
خهوب حکمرانهي ههاي شهاخص از یکهي ۀمنال به آن با مبارزه
آن مههم نکتهۀ (.Kaufmann et al., 2003) اسهت شهده پذیرفتهه
ههاي نظهام در و عهتوسه در حال كشورهاي در فساد كه است
بسههيار آن، بهها ي ميههاان بههر عههلاوه غيردموكراتيهه سياسههي
ایهن موجهود ساختارهاي زیرا كشورهاست سایر از تر پيچيده
ناسهازگاري سَر اصلاحي، هاي حركت با رویارویي در جوام ،
: 9901مشهف،، ) دهنهد مي نشان مقاومت خود از شدت به و دارند
فساد زاي آسيب پيامدهاي و ريراتتی همه اینکه از تر مهم (.951
.است یافته توسعه كشورهاي از بيش كشورها این در نيا
یهاد «سرطان» عنوان با فساد از 9110 سال جهاني در بان
اسهت عفهونتي همچون فساد درواق ، ( 914: 9918توكلي، ) كرد
: 9918افضهلي، ) ببهرد بين از را جامعه پيکرۀ كل است ممکن كه
قالهب در تهدریج بهه و دارد سهرطاني رشدي ده،پدی این (.090
(9900 پهور، رفيه ) گيهرد فرامهي را جها همهه فرهنگ و هنجارها
سوء آرار و دواند مي ریشه جا همه در زمان مرور به كهطوري به
جامعهه اقتصهادي و سياسهي فرهنگي، مختل ابعاد بر را خود
فرهنگ» وانعن با آن از توان مي كه اي پدیده گذارد مي جاي بر
اَعمال شود، زشتي تبدیل فرهنگ به فساد وقتي كرد. یاد «فساد
ۀمناله بهه فسهاد بهه دیگر آن، پي در و رود مي بين از فسادآميا
.شود نمي نگریسته نابهنجار عملي
از ایههران المللههي، بههين و داخلههي شههواهد و آمههار براسهاس
كه( Mauro, 2002; 2004) است جهان كشورهاي فسادخياترین
(. 9900 خضهري، ) دچهار اسهت به فساد شدت به آن اداري نظام
كشهور المللهي، بهين شهفافيت سازمان سا نۀ هاي گاارش طب،
قهرار محلهوبي وضهعيت در اداري سلامت مياان ازلحاظ ایران
،0899 ههاي سهال در ایهران هها، گهاارش ایهن براساس ندارد
ههاي رده در ترتيهب به كشور 910، بين 0890 و 0891 ،0895
Transparency) 990 و 998 ،990 ،(041: 9918 افضهههلي،) 908
International Organization, 2014, 2017, 2018 ) داشهته قهرار
نتهایج بها نيها داخلهي محالعات از آمده دست به هاي داده. است
داخلهي، محالعهات براسهاس همسوسهت المللهي بين محالعات
اخيهر، دههۀ در جامعهه سهح در فسهاد وجود از مردم ادراک
مركهها» گههاارش براسههاس اسههت داشههته افاایشههي رونههدي
جليلهي، از نقهل بهه ) «جمههوري ریاسهت اسهتراتژی هاي بررسي
ههاي سهال در كشهور در موجهود فسهاد از مردم ادراک ،(9911
و 08 ،19 ،09 بها برابر ترتيب به ،9914 و 9919 ،9901 ،9900
.است بوده درصد 00
ایهران، اجتماعي و اقتصادي منظا بر حاكم خاص وضعيت
رو روبهه اي ویهژه هاي پيچيدگي با را كشور این در فساد پدیدۀ
49 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
منهاب داراي كشهورهاي در فسهاد موضهوع زیهرا اسهت كرده
،9«رانتهي » كشهورهاي ماننهد ( معدن گاز، نفت،) فراوان طبيعي
در طبيعي مناب نفرت پدیدآمدن واقعيتِ دارد. بسياري اهميت
درآمهدهاي و طبيعهي است مواهب شده وجبم كشورها، این
طهوري به كنند هموار فساد گسترش براي را راه آن، از حاصل
اقتصهادي عهاملان طبيعي، مناب رانت موارد، از بسياري در كه
ههاي دسهتگاه به مناب این به دسترسي براي كند مي تحری را
و سپهردوسهت از نقهل بهه Gylfason, 2010) دهنهد رشهوه دولتهي
كاتوزیان،)« 0رانتير» كشوري ۀمنال به نيا ایران (.9: 9914رچسپيان، ب
( 9911 بروجردي، 9910 آبراهاميان، 91: 9910 كاتوزیان، 58-98: 9918
پهي در و رانتيهر نظام كهطوري به نيست مستثني قاعده این از
گيري، رشوه شد سبب دوم، پهلوي دورۀ در گير بهره روحيۀ آن
رایهج ههایي شهيوه صورت به فساد و بازي پارتي كميسيون، ح،
نگهاهي (. 41: 9911 بروجهردي، ) یابند گسترش كارها انجام براي
نيها اسهلامي جمههوري دورۀ در كشهور در موجهود قوانين به
و نظهر در قدري به اداري، سلامت و فساد مسئلۀ دهد مي نشان
متهون در كهه است مهم كشور گذاران قانون و مسئو ن ادراک
مهدني، مسئوليت قانون تعایرات، قانون اساسي، قانون مختل
به این اداري، سلامت ارتقاي قانون و پولشویي با مبارزه قانون
(.01: 9915همکاران، و اميري) است شده اي ویژه توجه پدیده
مسهئلۀ دربهارۀ پهژوهش چرایهي ضرورت و اهميت درک
فسهاد زیهرا شهود مهي تر روشن آن پيامدهاي به اشاره با فساد،
اجتمههاعي، اقتصههادي، نههاگوار پيامههدهاي سههبب ایجههاد اداري
زنهدگي جوانب در همۀ گسترده آرار و محيحي زیست سياسي،
تهرین مههم از برخهي . شهود مهي اجتماعي و اقتصادي سياسي،
اقتصادي سامانۀ تخریب: از ندا عبارت فساد اقتصادي پيامدهاي
,World Bank) مهالي ههاي بحران ایجاد ،(9914 داروگر، جاویدان)
و مسهتقيم صهورت بهه هم اقتصادي رشد بر منفي تیرير ،(2011
& Pellegrini 9914 برچسهپيان، و سپهردوسهت ) غيرمسهتقيم ههم
1 Rentier
اوراق زمهين، از درآمهد رهابتي كهه شهود يگفته م ير در اصل به كسيِرانت 0
دولتهي ایهران، دربهارۀ رانتيهر دولتِ از منظور. باشد داشته آن امثال و قرضه
.را داردنفت درآمد كه است
Geralf, 2004 Dreher & Herzfeld, 2005 De Vaal & Ebbe,
2011 Pellegrini, 2011)، آن پهي در و مناب تخصيص بر تیرير
گسترش ،(Tanzi, 1998) مصرف و توليد ندهايفرای بر سوء ارر
جهذب امکهان در منفي تیرير و( Welsch, 2004) جامعه در فقر
,Zhao et al., 2003: 41-46 Pope) خهارجي ههاي گذاري سرمایه
ناشهي جهاني هاي هاینه 0880 سال در است گفتني(. 6 :2000
اسهت شهده بهرآورد د ر تریليهون یه حدود اداري، فساد از
(Goel & Kohoronen, 2009.)
اخهلاق انحهراف اند از: عبارت فساد اجتماعي پيامدهاي از
جامعهه ارزشهي نظهام تخریهب ،(9914 داروگهر، جاویدان) جمعي
(Shaupensteiner & Bommarius, 1995)، نقهه
ههاي پهژوهش مركها ) شههروندان حقهوق تضيي و اداري عدالت
كيفيههت و ردهااسههتاندا كههاهش ،(9901 اسههلامي، شههوراي مجلهه
توزی براي مانعي ،(Andving & Odd-Helge, 2000: 11) زندگي
,Bjornskov & Paldam) اجتمهاعي امکانهات و ها فرصت برابر
جامعهه در نهابرابري تعميه، و جينهي ضهریب افاایش ،(2002
(Jain, 2001: 23-30)، مردم بين ناامني احساس گسترش (Goel
& Kohoronen, 2009 )و تبعههي تجربههۀ شگسههتر نيهها و
یافتههه تعمهيم اعتمهاد بهر منفهي تهیرير آن پهي در و عهدالتي بهي
(Rothstein & Uslaner, 2005: 59) ، جامعهه در فسهاد درواقه
را ملهي و اجتمهاعي ههاي پيشهرفت از بسهياري مسهير جلوي
گهذارد مي ملت و دولت دوش بر هنگفتي هاي هاینه بندد و مي
(.9910 ابااري و فغاني،)
نظهام تضعي همچون فساد، مواردي سياسي امدهايپي از
سياسههي ربههاتي بههي گسههترش ،(9914 داروگههر، جاویههدان) سياسههي
(Partnership for Government Reform, 2000)، تضهههعي
تضهعي ،(995: 9909 ربيعهي، ) محلهوب حاكميت و دموكراسي
اعتمهاد رفهتن بهين از ،(9910 همکهاران، و اصغري) ملي نهادهاي
،(Reinikka & Svensson, 2003) دولههت عههدالت بههه مههردم
خصوصههي و دولتههي نهادهههاي بههه نسههبت كلههي اعتمههادي بههي
(Husted, 2002: 403 )انسهاني مناب توسعۀ فرایند در اختلال و
ازطریه، را بهد حکومت فساد، است ( 9900 فنایي، و راني عليااده)
بشههر، حقههوق بههه احترامههي بههي قههانون، حاكميههت نبههودن
سبب و كند مي تقویت وجودنداشتن شفافيت و ودنپاسخگونب
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 40
شهود مي بهتر حکمراني براي حياتي نهادهاي و ساختار ضع
(Kargbo, 2006، 9911 جليلي، از نقل به) ، اي وسهيله فساد درواق
پهور، رفي ) است سياسي نظام ی نابودي براي مهم و مناسب
ههاي سياسهت توسهعۀ بهه فسهاد كهه است گفتني(. 90: 9900
اختصهاص سهبب و كنهد مهي كمه نيا زیست محيط مخرب
(.Welsch, 2004) شود مي محيحي زیست مناب ناعاد نۀ
موضهوع فسهاد، برآورد و سنجش المللي، بين سح در امروزه
شهاخص كهه هنگهامي از ویهژه بهه اسهت بوده بسياري هاي بحث
مؤسساتي. شد منتشر 9114 سال در بار اولين براي فساد از ادراک
ریسه مشهاورۀ مؤسسهۀ و الملهل بهين شفافيت سازمان همچون
ایهن بها وجهود اینکهه . كننهد مهي استفاده شاخص این از اقتصادي
كهرده جلهب خهود بهه منتقدان ازسوي را بسياري توجه شاخص،
,Andvig) انهد شده انجام زمينه این در نيا بسياري محالعات است،
2004 Weber, 2005 Galtung, 2005 Ackerman, 2004 Svensson
& Reinikka, 2005 از ادراک شههاخص(. 9910 قضههاوي، از نقههل بههه
الملهل، بهين شهفافيت سهازمان كه است روشي چند از یکي فساد،
منههد نظههام صههورت بههه آن ازطریهه، را فسههاد بهها مههرتبط اطلاعهات
دربهارۀ منب ترین كاربردي و مشهورترین شاخص، این. آورد درمي
از ادراک از منظهور (. 49: 9900 پهور، رفيه ) تاس بوده فساد سنجش
در آن مصهادی، و فسهاد وضهعيت از جامعهه افهراد تصور» فساد،
دربهارۀ مهردم نگهرش » فسهاد، از ادراک در درواق ، «است جامعه
سهنجيده «جامعهه سهح در آن مختله ابعهاد در فساد وضعيت
دشو مي پرسيده شهر ی عادي افراد از كه صورت بدین شود مي
كهدام در دارد؟ وجهود فسهاد كشورشهان در آنهها نظهر در آیا» كه
(. 49: 9900 پهور، رفيه ) «درصهد؟ چنهد كسهاني؟ چهه بين ها؟ بخش
و مهردم وسهيلۀ بهه شده ادراک فساد بين موجود، محالعات براساس
دارد وجههود معنههاداري و قههوي همبسههتگي فسههاد، واقعههي وجهود
(Triesman, 2000.)
ۀمناله به اداري فساد با مقابله براي ارراهک ارائۀ و مدیریت
چندبُعدي محالعات انجام مستلام اجتماعي، و جهاني اي مسئله
شههروندان فسهاد از ادراک پهژوهش، ایهن در رو، است ازاین
شهر شهروندان پژوهش، این آماري جامعۀ. است شده بررسي
ایهن در اي محالعهه چنين. است كرمانشاه استان در ذهاب سرپل
بر حاكم خاص شرایط علاوه، به. است انجام نشده تاكنون شهر
،9مهذهبي -عقيهدتي تکثهر بهودن، قهوميتي همچهون شهر این
توسعه مواهب از محروميت و مرزنشيني اقليت، قرارداشتن در
خاصهي چههرۀ اقتصادي، و اجتماعي سياسي، مختل ابعاد در
از کادرا همچون محالعاتي انجام كه است بخشيده شهر این به
و محالعهه نَفه عهلاوه، بهه . كنهد مهي مهم و ضروري را فساد
از شههري نقحهۀ هر در اینکه از فارغ -فساد از ادراک بررسي
بهبههود بههراي عههاملي منالههۀ بههه –گيههرد صههورت كشههور ایههن
ملاومهات تهرین اصلي از زیرا آید مي كار به ها گذاري سياست
سهنجش از هآمهد دست به اطلاعات جدید، دنياي در حکمراني
بها را مهدرن دولت برخي كهجایي تا است. شهروندان نگرش
ميهاان از فهارغ داننهد درنهایهت، مي یکسان گر سنجش دولت
شههروندان فسهاد از ادراک سهنجش شههر، این در فساد شيوع
و قهومي مذهبي، هاي بيشتر مردم كشور تفاوت كه ذهابي سرپل
انجهام و سهازي صميمت گيري، تصميم براي مبنایي دارند، زباني
بهه توان مي وسيله بدین هاست زیرا گذاري سياست بهتر هرچه
مشهروعيت ميهاان و مسئو ن به مردم اعتماد مياان از برداشتي
بهين ایهران در علاوه، به. یافت دست مردم ناد سياسي ساختار
دارد وجهود تنگهاتنگي رابحۀ فساد از ادراک و اجتماعي اعتماد
پژوهشهگران برخهي كه طور همان و( 9900 تي،قدر و منصوریان)
جایگایني ممکن است معيار حتي فساد از معتقدند، ادراک نيا
& Lyberaki) باشههد اجتمههاعي سههرمایۀ گيههري انههدازه بههراي
Paraskevopoulos, 2002) ،موضوع، اهميت به توجه با بنابراین
و ذهاب سرپل شهر در فساد از ادراک وضعيت پژوهش این در
.است شده محالعه آن با مرتبط عوامل خيبر
پژوهش تجربی پیشینۀ
و داخلههي هههاي پههژوهش فسههاد، از ادراک بررسههي زمينههۀ در
ترین مهم از برخي به اینجا در كه اند شده انجام چندي خارجي
.شود مي اشاره آنها
نگرش متغير بين دادند نشان( 9910) همکاران و پناه یادان
ههم كنهار در ،حه اههل و تسنن تشي ، مذهب سه ذهاب، سرپل شهر در 9
شههر این در اجتماعي زیست از مختل گونۀ سه بنابراین، كنند مي زیست
.شود مي مشاهده
49 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
رابحههۀ آنههها دینههداري ميههاان و اندانشههجوی اداري فسههاد بههه
با مجاا شکل نيا به دینداري هاي مؤلفه و دارد وجود معناداري
.اند ارتباط در اداري فساد به نگرش
دادنهد نشهان ( 9915) زاده سي و حقيقتيان پژوهش نتایج
معنهاداري و مثبهت ارتبهاط تحصيلات سح با فساد از ادراک
عهلاوه، بهه داشت. يرمعنادارغ ارتباطي سن با كه حالي در دارد
فسهاد از ادراک در معناداري تفاوت تیهل، وضعيت و جنسيت
فسهاد از ادراک ميهاان كهه صهورت كنند بدین مي ایجاد افراد
.بود متیهل افراد از بيش مجرد افراد و مردان از بيش زنان
شههيوۀ بههه پژوهشههي در( 9914) همکههاران و محمههدي
بهين را فسهاد از ادراک و التعد احساس بين رابحۀ پيمایشي،
نشهان نتهایج . بررسي كردند تهران شهر سال 04 تا 90 ساكنان
بهين ترتيهب به فساد از ادراک مياان كمترین و بيشترین دادند
احسهاس بهين عهلاوه، بهه . بود خيریه نهاد و شهرداري سازمان
معنهاداري و منفهي رابحهۀ فسهاد، از ادراک و اجتماعي عدالت
بيشهتر شهان اقتصهادي فعاليت كه نهادهایي رد و داشت وجود
.بود بيشتر نيا فساد از ادراک مياان بود،
از ادراک نشهان دادنهد ( 9914) زاده سهي پهژوهش نتایج
سهح بهين معناداري است و تفاوت مردان از بيش زنان فساد
فسههاد از ادراک دارد وجههود فسههاد از ادراک و تحصههيلات
از بهيش متوسهط، اجتمهاعي -اقتصهادي پایگاه با پاسخگویان
فسهاد از ادراک و پاسهخگویان سن بين درنهایت، بود دیگران
.نداشت وجود معناداري رابحۀ آنها
تحصهيلات، بهين دادنهد نشان( 9914) همکاران و خدري
روابهط سهازماني، فرهنهگ ضهع دیني، هاي ارزش و باورها
رابحهۀ اداري فسهاد بها كهاري زنهدگي كيفيهت و خویشاوندي
بها اجتمهاعي كنتهرل و نظهارت همچنين. دارد وجود تقيميمس
.دارد معکوسي رابحۀ اداري فساد
را بها فسهاد به نگرش ارتباط( 9910) همکاران و حقيقتيان
ایثارگرایانهه، ترجيحهات دینهداري، ماننهد متغيرهایي و مفاهيم
و فسهاد قهُب فردي، ترقي هاي ارزش گرایانه، طفيل ترجيحات
دو جها بهه دادنهد ها نشان یافته بررسي كردند.ابااري عقلانيت
ارتبهاط متغيرها دیگر فردي، ترقي هاي ارزش و دینداري متغير
.دارند اداري فساد به نگرش با معناداري
بهر مؤرر خُرد عوامل بررسي در( 2003) 9همکاران و گاتي
بهه آنهها نگهرش بر آن تیرير و افراد شخصي هاي ویژگي فساد،
و فردي مشخصات ميان رابحۀ بررسي. كردندرا واكاوي فساد
سهالخوردگان و شهاغلان زنهان، داد نشان فساد به افراد نگرش
.دارند فساد به تري منفي نگرش
نشان فساد، از ادراک دربارۀ پژوهشي در( 2010) 0اسميت
امهوال هدررفتن اقتصادي، مشروعيت تضعي سبب فساد داد
نهابرابري بها همبهارز بهراي دولهت ظرفيهت كهاهش و عمومي
.شود مي اقتصادي
بهين دادنهد نشان( 2010) 9كلسنر و موری پژوهش نتایج
آمریکهها، در سياسههي نهادهههاي بههه اعتمههاد و فسههاد از ادراک
.دارد وجود قوي ارتباطي و همبستگي
بين دادند نشان نيا( 2012) 5چنگ و سانگ پژوهش نتایج
معناداري گيهمبست اقتصادي، توسعۀ و شده ادراک فساد مياان
پههژوهش، ایههن پاسههخگویان نظههر بههه عههلاوه، بههه دارد وجههود
مهالي امور پلي ، مدیریت، وساز، ساخت با مرتبط هاي سازمان
.را داشتند فساد بيشترین ترتيب به ماليات، و
ایهران، در كهم دسهت دهد مي نشان پژوهش پيشينۀ بررسي
اختي،شهن جامعهه ههاي پژوهش موضوع ۀمنال به فساد از ادراک
و ههها دیههدگاه از هرچنههد دارد دهههه یهه بههه نادیهه عمههري
تبيهين در. اسهت شهده محالعه نيا این از پيش دیگر هاي روش
وجهه امها انهد شهده آزمهون مختلفي متغيرهاي فساد از ادراک
بررسههي پيشههين، هههاي پههژوهش از رو پههيش پههژوهش تمههایا
اهيآگ همچون متغيرهایي است جدید نسبتاً مستقل متغيرهاي
مصهرف و مهدرن ارزشي گيري جهت سياسي، گرایش سياسي،
اي زمينهه متغيهر منالۀ به نيا جنسيت پژوهش، این در. اي رسانه
تمهایا وجهوه از دیگهر یکي علاوه، به. است گرفته قرار مدنظر
.است ذهاب سرپل شهروندان محالعۀ پژوهش، این
1 Gatti et al. 2 Smith 3 Morris & Klesner 4 Song & Cheng
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 45
نظری پژوهش ادبیات
كرد پيدا ظهور 9100 سال در آن، علمي مفهوم به اداري فساد
داروگر، جاویدان) است حکومت همااد اداري، فساد درواق ، ولي
گاه و متعدد متنوع، تعاری فساد، به مربوط ادبيات در(. 9914
نگسهت پيتهر كهطوري به دارد وجود فساد از متفاوتي بسيار
شهمولي فراگيهر و جههان تعری هيچ دارند اعتقاد همکاران و
كهه همگهان دربهارۀ آن توافه، داشهته ندارد وجود سادف براي
: 9909) معهين فرهنهگ در فساد(. Langesth et al., 1997)باشند
شدن، متلاشي رفتن، از بين شدن، تباه معاني به («فساد»ذیل مدخل
فسهاد، نيها وبستر فرهنگ در. است آمده ... و ستم ظلم، زیان،
افهراد ازسهوي ویهژه هبه كه است غيرقانوني یا نادرست رفتاري
(.991: 9910شهناس، حه، وي محمد مل ) دهد مي رخ قدرت داراي
ریشۀ از Corruption كلمۀ معادل انگليسي، زبان در فساد واژۀ
فساد در بنابراین، است شکستن معناي به Rumper تين فعل
رفتهار ممکن اسهت چيا این شود مي نق یا شکند مي چياي
تهاناي، ) باشهد اداري مقهررات غالبهاً یا نيقانو شيوۀ یا اخلاقي
فسههاد جهههاني، بانهه دیههدگاه از(. 9908 نههایبي، و صههفري 9910
جههت در دولتهي امکانهات از سوءاسهتفاده »: از اسهت عبارت
و چریهل نظهر در(. World Bank, 1997) «شخصي مناف تیمين
دولتهي ههاي اداره از بهرداري بهره از است عبارت فساد كافمن،
نظهر در(. Cheryl & Kaufmann, 1998) شخصهي سهود بهراي
رفتارههاي مجموعهه به اداري فساد ،(19-18: 9918) هانتينگتون
جههت در كه شود مي گفته عمومي بخش كارمندان از دسته آن
نادیهده را شهده پذیرفتهه عهرف و ضهوابط غيرسهازماني، مناف
و يعمهوم اههداف فداكردن معناي به فساد علاوه، به. گيرند مي
و تهیمين جههت در قهدرت و امکانهات از سوءاستفاده و كلان
نظهر در(. 00-98: 9909 ربيعهي، ) اسهت شخصهي اههداف تحق،
ارتبهاط و ضع از اي نشانه اداري، نيا فساد( 2006) 9العحاس
علائمهي ازطریه، كهه اسهت مهردم و هها دولهت بين نادرست
ي،بهاز پهارتي اداري، مقامهات بهه دادن رشهوه اخاذي، همچون
از نقهل بهه ) شهود مهي مشهخص اداري تقلب و پرستي خویشتن
1 Alatza's
(.990: 9910همکاران، و پناه یادان
اداري نظام سلامت ارتقاي قانون» ی مادۀ در اداري فساد
فعل هرگونه»: است شده بيان اینگونه كشور، «فساد با مقابله و
حقهوقي یها حقيقهي شهخص هر توسط كه است فعلي ترک یا
ههدف بها و عمهداً كهه سهازماني یا و جمعي فردي، صورت به
خود براي غيرمستقيم یا مستقيم امتياز یا منفعت هرگونه كسب
و پهذیرد انجهام كشوري مقررات و قوانين نق با دیگري، یا
امنيهت و سهلامت یها مناف مناب ، اموال، به را زیاني و ضرر یا
هههاي تخصههيص سههمت بههه منههاب ایههن از انحههراف و عمههومي
و اداري سهواب، و اسهناد اختفهاي یا تخریب جعل، ني،غيرقانو
نظهر بهه (. 9901 ،اسهلامي شهوراي مجله ههاي پژوهش مركا) «مالي
است اجتماعي انحراف از شکلي اداري فساد ،(2008) 0العمان
انحهراف . گيهرد مهي قهرار سفيدان یقه سازماني انحراف زیر كه
اراتانتظه بها طریقهي بهه كهه اسهت رفتهار نوعي نيا اجتماعي
را آن افهراد، بيشهتر و نهدارد سازگاري جامعه اعضاي مشترک
سهبب درواقه ، رفتهاري انحهراف . دانند مي نادرست و ناپسند
ههایي ارزش و هنجارهها شهدن گذاشته پا زیر یا و شدن شکسته
آنهها بهه و دارنهد قبهول را آنهها افراد جامعه بيشتر كه شود مي
تهرین مههم از(. 9910 ان،همکهار و پنهاه یهادان ) گذارنهد مهي احترام
:2000) 9آمنولدسهن كه است تعریفي فساد، به مربوط تعاری
از اسههت عبههارت فسههاد او نظههر در اسههت داده ارائههه( 5
و دولتههي امکانههات و كا ههها از يدولتهه انمههیمور سوءاسههتفادۀ
براسهاس مجمهوع در اما شخصي بهرۀ و استفاده مردمي براي
تهوان مهي فسهاد، دربهارۀ شهده ارائهه متعدد و متفاوت تعاری
،(94: 9900) «اقتصهاد تدبير تحقيقاتي مؤسسۀ» تعری با همسو
و اختيهارات موقعيهت، منصهب، مقام، از سوءاستفاده» را فساد
.كرد تعری «شخصي مناف جهت در مقررات و قوانين
: داننهد مهي انگياه نوع سه را اداري فساد اركان ترین اساسي
یها نقهدي رشهوۀ دریافهت ( ب مسهتقيم شخصهي نفه ( ال
دوستان و خویشاوندان به كم ( ج رالث شخص از غيرنقدي
(Tanzi, 1998 .)بُعد دو فساد المللي، بين شفافيت سازمان ازنظر 2 Alemann 3 Amnuldsen
44 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
عقد یا خدمات ارائۀ در دولتي مقام اول، بُعد در نخست،: دارد
بهراي دوم، بُعهد در و كنهد مي كسب شخصي مناف قراردادها،
پرداخت اي رشوه نيست، قانوني آنها ارائۀ كه ماتيخد دریافت
(.Transparency International Organization, 2011) شود مي
مصهادی، فسهاد ملهل، سازمان فساد با مبارزه گاارش طب،
و دزدي اخهتلاس، رشهوه، »: ازجملهه گيرد بر مي در را گوناگوني
سها ري، خویشاوند منصهب، از سوءاستفاده اخاذي، كلاهبرداري،
ایجهاد و نامناسهب سياسهي خهواهي سههم تبعهي ، و طرفداري
ميهان، ایهن . از«متضاد مناف از برداري بهره جهت در وضعيتي
خویشاوندسها ري و رشهوه اخهتلاس، گونۀ سه آنها ترین مهم
از رشهوه كه است آمده «ارتشا» تعری در. است( بازي پارتي)
جهتهي بهي برتهري ،آن در كهه اسهت فساد اشَکال ترین متداول
صهورت دهنهده رشوه مناف جهت در تصميم یا عمل آن براي
كسهب پهول، پرداخهت قالهب در ممکن اسهت رشوه. گيرد مي
باشهد گرانبهها چياههاي دیگهر یها فهردي اسهتخدام اطلاعات،
(Langseth et al., 2004منظور .) و برداشتن هرگونه اختلاس، از
و شخصي مناف جهت در گرانبها كا هاي و اموال پول، تبدیل
فهردي به امانت صورت به كه است هایي دارایي از برداشت نيا
دربرگيرندۀ بازي، پارتي یا خویشاوندسا ري. است شده سپرده
از دارد و سهازمان در است كه فهرد قانوني ح، از سوءاستفاده
و كههارگاار اینکههه. كنههد مههي اسههتفاده خاصههي صههورت بههه آن
حه، خهود از شخصهي ههاي سهليقه بر ابن عمومي هاي دستگاه
و محمهدي ) كنهد مهي پيهدا آميها تبعهي جنبهۀ كنند، مي استفاده
(.9914 همکاران،
حاصهل و چندبعهدي اي پدیهده فسهاد، اینکهه بهه توجه با
مختله فراینهدهاي و متغيرهها ميهان تعاملات از اي مجموعه
ممکهن سهادگي بهه آن مسهتقيم سهنجش و گيهري اندازه است،
سهنجش اگرچه گفت باید اما(Golden & Picci, 2005) نيست
را آن تهوان مي است، همراه خاصي مشکلات و مسائل با فساد
و هها دیهدگاه پيمهایش ( ال : سنجيد كلي شيوۀ سه با كم دست
و متخصصهان دولتي، مقامات ها، شركت شهروندان، هاي نظریه
فسهاد از ادراک همهان یها خصوصي بخش و خارجي ناظران
توجهه با و ها سازمان سح در را فساد كه خُرد هاي شرو( ب
دقي، حسابرسي( ج كنند مي بررسي آنها نهادي هاي ویژگي به
شهيوه سهه از نيها گهالو مؤسسۀ(. 51: 9900 فاضلي،) ها پروژه
و افراد ادراک گيري اندازه( ال : كند مي یاد فساد ارزیابي براي
گيري اندازه( ب د فسا شيوع مياان از مختل هدف هاي گروه
نظرهههاي ارزیههابي( ج فسههاد بههروز رفتههاري هههاي شههاخص
Hungarian Gallup) فسههاد رواج سههح دربههارۀ متخصصههان
Institute, 1999: 3 .)همکههاران و كههافمن (Kaufmann et al.,
حاضهر حهال در مختله ، هاي شيوه بين از معتقدند( 1 :2006
اي مقایسهه رسيبر امکان كه است فساد از ادراک شاخص تنها
آنهها، گفتهۀ بهه كند مي فراهم را مختل كشورهاي ميان فساد
فسهاد ذهني هاي شاخص بررسي» درست نيست كه عقيده این
گذاري سياست و عملي اقدامات طراحي براي مبنایي تواند نمي
.«باشد فساد ضد
بها را اداري بایهد فسهاد معتقدنهد پژوهشهگران از بسياري
و فهر صهولتي ) كهرد تعریه مهردم عمومي يها دیدگاه به توجه
دسهته سهه را فسهاد تعهاری ( 2004) 9جناك .(9914 جعفري،
بهر مبتنهي تعهاری عمومي، منصب بر مبتني تعاری داند مي
از دیگهر دسهتۀ سهه كورر. بازارمحور تعاری عمومي و مناف
افکهار بهر متمركها تعریه : دههد مهي ارائهه را فسهاد تعاری
بهر مبتنهي تعهاری عمهومي، مناف بر مبتني تعاری عمومي،
تعریهه در نيهها 0ههایمر هيههدن(. Kurer, 2005) عمهومي ارادۀ
دهد. مي قرار عمومي افکار گيري جهت بر را خود توجه فساد،
دانسهته فساد را آن عمومي افکار كه داند مي چياي را فساد او
. چيسهت فسهاد كهه گویهد مي ما به عمومي افکار یعني باشند
در عمهومي افکار براساس اداري فساد دارد اعتقاد هایمر هيدن
در ههم كهه عملهي ) سهياه اداري فساد: گيرد مي قرار دسته سه
و اسهت منفهور سياسهي، نخبگان ازنظر هم و مردم تودۀ افکار
كهه كهاري ) خاكسهتري اداري فسهاد (شود تنبيه باید آن عامل
آن برابهر در ردممه تهودۀ امها است منفور نخبگان بيشتر ازنظر
ظهاهراً كهه كاري) سفيد اداري فساد درنهایت، و( اند تفاوت بي 1 Génaux 2 Heidenheimer
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 40
و سياسي نخبگان جامعۀ اعضاي بيشتر اما است قانون مخال
خواستار كه دانند نمي بااهميت و مضر را آن عادي مردم بيشتر
وجهوه از بنهابراین، (90: 9914 حبيبهي، ( )باشهند آن عامهل تنبيه
افکهار سهنجش براسهاس فسهاد سنجش ی ،تعار این مشترک
.است فساد دربارۀ عمومي
سهنجش براسهاس فسهاد از ادراک سنجش كه است گفتني
تهرین مههم از یکهي بنهابراین، گيهرد مي صورت عمومي افکار
منبعهي منالۀ به عمومي افکار به توجه فساد، سنجش هاي روش
برداشهت مبنهاي بهر عمهومي افکهار اسهت آن شهناخت براي
سياسهي نظهام مشهروعيت دربهارۀ جامعهه، در فساد از ودموج
شاخصهي عمهومي افکهار اگهر حتي كند بنابراین، مي قضاوت
نهاد فسهاد سهنجش نباشد، فساد سنجش براي محمئن و عيني
سياسهي نظام مشروعيت ارزیابي براي شاخصي عمومي، افکار
ههر اخلاقهي و فرهنگهي ههاي ارزش(. 04: 9900 فاضلي،) است
نيها جامعهه یه داخل و است متفاوت جوام سایر با جامعه
سنجش در كنند بنابراین، مي تغيير زمان طول در ها ارزش این
فسهاد ميهاان و نهوع سح ، عمومي، افکار معيار براساس فساد
كهه طهور همهان زیهرا كنهد مهي تغييهر زمان و مکان بر مبتني
فسهاد د،انه كرده بيان نيا( 059-099: 9915) همکاران و دوگراف
.است اجتماعي برساختي
آن، سهنجش و فسهاد بهه نگاه نوع و رویکرد مقاله، این در
عمهومي افکهار رویکرد براساس و هایمر هيدن نظریۀ بر مبتني
بررسهي » هها، سهنجش نهوع ایهن ههدف . است فساد به نسبت
زمهاني، بهازۀ یه در نخبگهان و مهردم ههاي نگهرش تغييرات
وقهوع سح و دولت كارآیي از نخبگان و مردم درک شناخت
آنهها در فسهاد بيشترین كه هایي عرصه یا نهادها شناخت فساد،
ضهد ههاي برنامهه از مردم حمایت مياان شناخت دهد، مي رخ
تهرین مههم یها فسهاد را آنهها مهردم كه اقداماتي شناخت فساد،
بهراي معيارههایي ارائهۀ و كننهد مهي تعری فساد هاي صورت
گهذاري سياسهت بهه كمه و فساد مينۀز در كشورها بندي رده
(.40: 9900 فاضلي،) «است آن با مبارزه براي
ادراک براسهاس فسهاد سهنجش منتقهدان، برخي نظر طب،
از سهنجي واقعيهت نهه اسهت نظرسهنجي نوعي فساد، از مردم
شهناختي بهه آن از اسهتفاده با توان نمي كه كنند مي ادعا رو، این
با كه است حالي در این سيد ر جامعه در فساد وضعيت دربارۀ
هههم فسههاد، ذهنههي سههنجش روش بههه انتقادهههاي وارد وجههود
و ادراک بها ي همبستگي الملل، بين شفافيت سازمان محالعات
فسهاد، از ادراک سهنجش دهند و ههم مي نشان را فساد تجربۀ
اصهلاحي اقهدامات ارزیهابي و ها اولویت شناخت براي ملاكي
به باور از فساد تجربۀ دهند مي شانن نيا جهاني آمارهاي است.
درواقه ، (1: 9911 جليلهي، )گيرد تیرير مي جامعه در فساد رواج
ميهاان از شهدن آگاه براي راهي ذهني، هاي شاخص كردن دنبال
ههاي برنامهه انجهام برارهر فسهاد دربارۀ مردم هاي نگرش تغيير
نتههایج عههلاوه، بههه (.41: 9900 فاضههلي،) اسههت دولههت اصههلاحي
شهاخص ميهاان همسهویي كننهدۀ بيهان هها، پژوهش از ياريبس
پهور فهي ) دولت اندازۀ همچون هایي شاخص با فساد از ادراک
فشههاري، و متفکههرآزاد) انسهاني فقههر شههاخص و( 9910 رمضهاني، و
ميهاان بهين معناداري و مثبت همبستگي درواق ، است ( 9910
یه در فسهادآميا رفتارههاي ارتکهاب احتمهال و فساد ادراک
وجهود بهه جامعهه ی مردم چنانچه یعني دارد وجود جامعه
درستي و از نظر صرف باشند، داشته باور خود جامعۀ در فساد
افهاایش فسهادآميا رفتهار ارتکهاب احتمال باور، این نادرستي
ایهن محهر پژوهشگران از بسياري با همسو بنابراین، یابد مي
فسهاد از محمئنهي و دار معنهي بهرآورد فسهاد، از ادراک حوزه،
نهوع ایهن از آمهده دسهت به هاي داده علاوه، به .شود تعری مي
را آنهها تهوان مهي و دارد بسهياري تبليغاتي قابليت ها، پژوهش
ها، داده این همه، از تر مهم داد قرار فساد ضد هاي برنامه مبناي
(991: 9900 فاضهلي، ) بود خواهند نيا ها روش بقيۀ براي مبنایي
وضهعيت دربهارۀ محمئنهي هاي داده اینکه به توجه با یت،درنها
سهنجش بهراي كافي دانش هنوز و ندارد وجود ایران در فساد
اسهتد ل تهوان مي است، نشده توليد كشور داخل در نيا فساد
آغهاز هها روش ترین كلي از باید ایران در فساد سنجش كه كرد
رینبهتهه فسههاد، تجربههۀ و ادراک بههر مبتنههي هههاي روش شههود
كه است راهي این فسادند سنجش مرحلۀ اولين براي ها گاینه
41 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
سهازمان نظير مؤسساتي اند كرده طي نيا جهان كشورهاي بقيۀ
سهنجش با گالو مؤسسۀ و جهاني بان المللي، بين شفافيت
فسهاد تجربهۀ بررسهي به سپ و اند كرده آغاز فساد از ادراک
(.990: 9900 فاضلي،) اند رسيده
همچون باید فساد، از ادراک با مرتبط عوامل نجشس براي
. شهود عمهل عمهومي افکهار وضعيت با مرتبط عوامل سنجش
افکهار بهر متفهاوتي بسهيار گاه و مختل عوامل كه طور همان
تهوان مهي نيها فسهاد از ادراک تبيهين در تیريرگذارنهد، عمومي
تبيهين كهه آنجها از. كهرد آزمون و شناسایي را مختلفي عوامل
قهرار خهود ابتهدایي مراحهل در هنوز كشور در فساد از راکاد
بهازتر بيشهتر متغيرههاي بررسهي بهراي پژوهشگر دست دارد،
تجربههي و نظههري ادبيههات براسههاس پههژوهش، ایههن در. اسههت
اجتمههاعي، -اقتصهادي پایگههاه همچهون عههواملي دردسهترس،
گيهري جهت اي، رسانه مصرف سياسي، گرایش سياسي، آگاهي
و انهد گرفتهه قهرار مهدنظر جنسيت و( نوگرایي) مدرن ارزشي
.اند شده بررسي
بها كه است متغيرهایي ازجمله اجتماعي -اقتصادي پایگاه
درواقه ، دارد معنهاداري ارتبهاط اجتمهاعي ههاي پدیده بيشتر
فهردي زنهدگي همۀ جوانب تقریباً كه اند دریافته شناسان جامعه
اسهت مهرتبط افراد ياجتماع -اقتصادي پایگاه با اجتماعي، و
شاخصهي اجتمهاعي، -اقتصهادي پایگهاه (. 05: 9900 جواهري،)
اقتصهادي -اجتماعي موقعيت و كاري تجربۀ كه است تركيبي
دسهتۀ سهه به و كند مي بيان جامعه افراد دیگر به نسبت را فرد
دیربهاز از شهاخص، ایهن . شود مي تقسيم پایين و متوسط با ،
ميهاان و ها جمعيت در نابرابري العاتمح براي متغيري منالۀ به
شهامل كهه رود مهي كهار بهه توسهعه منهاب بهه افراد دسترسي
وجههۀ و تحصهيلات، ميهاان ماهانهه، درآمهد ميهاان متغيرهاي
بهراي قهدیمي ههاي شهاخص از و اسهت جامعهه افهراد شغلي
در. آیهد مهي شمار به افراد اجتماعي -اقتصادي پایگاه سنجش
ادراک بهين معنهاداري ارتباط كه ستا شده فرض پژوهش این
بههدین دارد وجههود اجتمههاعي -اقتصههادي پایگههاه و فسههاد از
-اجتمههاعي جایگههاهي در قرارگههرفتن بهها افههراد كههه صههورت
درواق ، یافت خواهند فساد به نسبت خاصي ادراک اقتصادي،
. بخشهد مهي جههت فسهاد دربهارۀ افهراد نگرش به جایگاه این
و نگهرش عقيهدتي، فکهري، نظهام ایم،مانه كارل نظر براساس
وابسهته اقتصهادي -اجتمهاعي ساختارهاي به شناخت، تمامي
داران، سههرمایه باورهههاي و افکههار دیگههر، عبههارت بههه اسههت
بها تهیريرگرفتن از قشهرها سایر یا نظاميان روحانيان، كارگران،
(9944 مانههایم، ) گيهرد مي شکل آنان مناف و اجتماعي وضعيت
-اقتصهادي پایگهاه ارربخشهي سهازوكار كهه است روشن البته
نيسهت و مستقيم صورت به هميشه فساد از ادراک بر اجتماعي
.است غيرمستقيم صورت به مسير این اوقات، بسياري
سهنجش در كليهدي بسهيار متغيرههاي از آگهاهي و دانش
مياان. است ادراک بررسي و سنجي نگرش همچون هایي پدیده
و آن بهه نگاه نوع با محکمي ارتباط دیده،پ ی از افراد آگاهي
و زارع محالعهۀ نتيجهۀ براسهاس . دارد پدیهده آن با رفتار شيوۀ
فسهاد، كنتهرل دربهارۀ مردم آگاهي افاایش ،(9914) همکاران
مههم هاي گونه سياسي از آگاهي. است تیريرگذار و مفيد امري
پژوهشهگران، . اسهت فسهاد از ادراک پدیهدۀ تبيهين در آگاهي
و متعدد جوانب داراي و چندبُعدي اي پدیده را سياسي اهيآگ
ههاي مؤلفه از سياسي، گرایش و سياسي آگاهي. دانند مي متنوع
مفهوم سياسي، فرهنگ اند سياسي فرهنگ نام به دیگري متغير
احساسهات نمادین، هاي پاسخ به كه است اي پيچيده و حساس
Lalonde, et) شهود اطلاق مي ادراک مردم به سيستم سياسي و
al., 2000: 319-320) ، از اي مجموعهه سياسهي فرهنهگ درواق
كهه است احساسي و تحليلي شناختي، هاي گرایش و تمایلات
,Almond & Verba) شهود مي ابراز سياسي هاي پدیده به نسبت
1963: 17 Lijphart, 1984: 230 .)بعهد از منظور تعری ، این در
و نهادهها سياسهي، نظام دربارۀ يآگاه و دانش همان شناختي،
سياسهي نظهام ایهن ههاي خروجهي و ها ورودي و آن مسئو ن
تحليهل و تجایهه چگهونگي نيها تحليلهي ارزیهابي بعد. است
سه این. آنهاست سياسي گرایش و جامعه مسائل از شهروندان
( متناظرنهد: اله سياسي واقعيت از سح سه با ترتيب به بُعد
سههح ( ج سياسههي فراینههد ح سهه( ب سياسههي نظههام سههح
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 40
ادبيات براساس (.Almond & Verba, 1963: 14) گذاري سياست
( دارد: اله وجهود سياسهي گهرایش و نگرش نوع دو نظري،
خهواه، آزادي) ليبهرال نگهرش ( ب (سنتي) كار محافظه نگرش
در (.99و 95: 9915بههاور، هوشههمندي و افشههاركهن( )خههواه تحههول
را كهاران محافظهه تهوان مهي پوشهي مچش كمي با ایران، جامعۀ
ههاي دال. دانست طلبان اصلا را ها ليبرال و اصولگرایان همان
و فرهنگهي تههاجم عهدالت، از: ندا عبارت اصولگرایي گفتمان
مفههوم نيها آن مركهاي دال. باطهل و حه، و دیني هاي ارزش
طلبهي، اصهلا گفتمهان ههاي دال مقابهل، در امها است و یت
انهد سياسهي توسهعۀ و آزادي قهانون، حکومهت مهدني، جامعۀ
آگاهي هم پژوهش این در رو، ازاین (9914 همکاران، و محمدي)
در فسهاد از ادراک بها ارتبهاط در سياسي گرایش هم و سياسي
كهه است شده فرض بنابراین، است شده بررسي و گرفته نظر
فساد از متفاوتي ادراک مختل ، سياسي آگاهي مياان با افرادي
ادراک اصولگرا، سياسي گرایش با افراد اینکه دیگر نکتۀ دارند
.داشت خواهند طلب اصلا گرایش با افراد به نسبت متفاوتي
از نيهها نههوگرایي همههان یهها مههدرن ارزشههي گيههري جهههت
ادراک سهنجش شاخص با رسد مي نظر به كه است متغيرهایي
محالعههات كههه طههور همههان دارد معنههاداري ارتبههاط فسههاد از
ارزشهي، گيهري جهت اند، داده نشان نيا همکاران و اینگلهارت
تعریه براسهاس . دارد جوام عمومي افکار با محکمي پيوند
غلحهي و درسهت اصول به ارزشي گيري جهت وبستر، فرهنگ
پذیرفته اجتماعي گروه ی یا افراد وسيلۀ به شود كه اطلاق مي
نهوگرایي (. 9919 چهي، زار ابهوترابي و به نقل از جههانگيري ) شوند مي
هایي دوره كند مي تعری پيشين هاي دوره با تقابل در را خود
مهدنيت نيسهتند، دموكراتيه نيسهتند، عقلانهي اند، تاری كه
معنها این به نوگرایي. نيستند یافته توسعه فني، ازلحاظ و ندارند
خردبهاوري و علمي اندیشۀ رشد سنت، بر عقل پيروزي یعني
سهلحۀ تهدریج بهه و قهوانين گيري شکل نتقادي،ا نگاه توسعۀ و
پژوهشهگران برخهي (. 41: 9909 واتهار، ) دولهت بر مدني جامعۀ
و شخصهيت كلي هاي ویژگي برخي دانند، مي رفتار را نوگرایي
داننهد مهي خهاص موقعيت ی براي فردي هاي ویژگي اي عده
اسههميت، و ایههنکل نظههر بههه(. 9919 همکههاران، و نههژاد سههلحاني)
كهه اسهت اجتمهاعي -رواني فرایند نوعي نوسازي و یينوگرا
كسهب را امهروزي عقایهد و ها ارزش ها، نگرش افراد، آن طي
نظرهها، بهه كهه است دروني خصوصيات آنها از یکي كنند مي
محهيط دیگهري، و گهردد بهازمي انسهان احساسات و ها ارزش
نظهر به بنابراین، ( 980: 9910همکاران، و نقوي) است فرد زندگي
گيري جهت و نگرش نوعي منالۀ به فساد از ادراک بين رسد مي
.باشد داشته وجود معناداري ارتباط( نوگرایي) مدرن ارزشي
شهاخص در نيا ها رسانه مصرف رسد مي نظر به درنهایت،
جمعي هاي امروزه رسانه زیرا باشد داشته نقش فساد از ادراک
جوامه در مهاعي اجت ههاي واقعيهت گيري شکل اصلي منب به
كهه اسهت ایهن عمهومي بهاور (. Scott, 2011) انهد شهده تبدیل
انهد عمهومي افکهار بهه دههي شهکل عامهل تهرین مهم ها رسانه
دو( 9911) نهژاد يو وله يرفهرد ياسهاس نظهر م بر كه يطور به
يدهه شکل و يرسان اطلاع ،يرانیا ۀجامع در آنها ياصل كاركرد
دیهدگاه سه شناسي جامعه ازلحاظ. ستها و نگرش ها ارزش به
:نامحهدود تیرير دیدگاهاساسي در این زمينه وجود دارد: ال (
گذارند و آنهان را بعمي، هايبر مخاطبان تیريرقادرند ها رسانه
خيلي ها رسانه د:محدو تیرير دیدگاهبه هر شکلي درآورند. ب(
عقاید موجهود را تقویهت كننهد. قادرند و تنها نيستند قدرتمند
خهدمت در را هها رسهانه كهه جدید( ۀانتقادي )دور دیدگاهج(
كند را پيچيده ارزیابي مي آنها تیرير و داند يم داري سرمایه نظام
هههاي رسههانه تههیرير( 9914) همکههاران و زارع(. 9900 ان،يههزارع)
نتهایج را بررسهي كردنهد كهه فوتبال در فساد كنترل بر جمعي
شهفافيت، ارتقاي با جمعي ايه رسانه دادند نشان آمده دست به
افهاایش زیهرا كنند مي ایفا مؤرري بسيار نقش فساد كاهش در
و شههروندان مشهاركت افهاایش سهبب هها، رویهه شفافيت در
. شهود مهي هها سهازمان ادارۀ چگونگي در حقوقشان از اطمينان
مهؤرري نقش جمعي، هاي رسانه داد نشان نيا( 9919) گيوریان
فسهاد خهود امروزه است ممکن درواق ، دارند فساد كنترل در
وسهيلۀ بهه آن افشاگري موارد از آنجا كه باشد و نيافته افاایش
شهکل تصور این است، یافته افاایش جمعي ارتباط هاي رسانه
41 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
همهين به. است كرده پيدا بيشتري شيوع پدیده این كه گيرد مي
بهر آنکهه جهاي بهه پژوهشهگران از بسهياري كهه اسهت دليهل
از ادراک بر بيشتر شوند، متمركا آن تجربي و آماري يها جنبه
بررسي در (.Von Alemann, 2004: 31-32) اند كرده تمركا فساد
نکتهۀ ایهن باید فساد، از ادراک و ها رسانه مصرف ميان ارتباط
راهکهار هها، رسهانه آزادي و استقلال كه داشت نظر در را مهم
بنهابراین، است نآ كارگااران و حکومت بر نظارت در مؤرري
بخشهي آگاهي و سازي شفاف در قادرند مستقل هاي رسانه تنها
بهه وابسهته ههاي باشهند زیهرا رسهانه داشته نقش فساد دربارۀ
فسهاد خبري پوشش و سازي برجسته از طور معمول به دولت،
ميهاان بهين ارتبهاط پژوهش این در رو، ازاین ورزند مي امتناع
فسهاد از ادراک شاخص با مستقل معيج هاي رسانه از استفاده
.است شده آزمون و بررسي
پهژوهش نظهري رویکهرد گفهت توان مي نهایي بندي جم در
مسهتقل ههر كهدام از متغيرههاي كه است صورت این به رو پيش
تهیرير شههروندان فسهاد از ادراک بهر مسهتقيم صهورت به پژوهش
دیگر مسير دو زا اي رسانه مصرف متغير آن بر علاوه و گذارند مي
و مهدرن ارزشهي گيهري جههت متغيرههاي بر تیريرگذاري با یعني
ارههر فسههاد از ادراک بههر غيرمسههتقيم صههورت بههه سياسههي، آگههاهي
اررگهذاري بر علاوه نيا مدرن ارزشي گيري جهت متغير. گذارد مي
آگهاهي متغيهر بهر تهیرير ازطریه، غيرمسهتقيم صهورت به مستقيم،
.گذارد مي تیرير شهروندان فساد از ادراک بر سياسي،
پژوهش های فرضیه
:رسد مي نظر به
ادراک وضهعيت و سياسي آگاهي بين معناداري ارتباط -
.دارد وجود فساد از
و مهدرن ارزشهي گيهري جههت بهين معنهاداري ارتباط -
.دارد وجود فساد از ادراک وضعيت
وضهعيت و اي رسهانه مصهرف بهين معنهاداري ارتباط -
.دارد وجود فساد از ادراک
و اجتمهاعي -اقتصهادي پایگهاه بهين معناداري ارتباط -
.دارد وجود فساد از ادراک وضعيت
-اصهولگرا ) سياسي هاي گرایش بين معناداري تفاوت -
.دارد وجود فساد از ادراک وضعيت در( طلب اصلا
ادراک وضهعيت در مردان و زنان بين معناداري تفاوت -
.دارد وجود فساد از
شپژوه شناسی روش
و( تبيينهي -توصيفي ) پيمایشي و كمي روش به حاضر پژوهش
تا 91 جوانان آماري، جامعۀ. است شده انجام نامه پرسش اباار با
تعيهين جهدول براساس كه است بوده ذهاب سرپل شهر سالۀ 01
اطمينههان ضههریب بهها و( Lin, 1976: 446) لههين نمونههۀ حجههم
588 نمونهه ، حجم84/8 خحاي ضریب و درصد 14 گيري نمونه
بهه یابيدست براي شده استفاده گيري نمونه روش. شد تعيين نفر
متناسهب اي چندمرحله اي خوشه گيري نمونه روش پاسخگویان،
ذههاب سهرپل شهر مناط، كه صورت بدین است بوده حجم با
نمونهه خوشه، هر حجم براساس و تقسيم مجاا خوشۀ چهار به
تحليهل و تجایهه بهراي هها، هداد آوري جم از پ شد انتخاب
آماري افاار نرم براساس استنباطي و توصيفي آمار نوع دو آنها از
SPSS شد استفاده.
پژوهش متغیرهای عملیاتی و مفهومی تعاریف
(وابسته متغیر) فساد از ادراک -
و فسهاد وضعيت از جامعه افراد تصور معني به فساد از ادراک
فسههاد، از ادراک در اقهه ،درو اسههت جامعههه در آن مصههادی،
در آن مختله ابعهاد در فسهاد وضهعيت دربهارۀ مردم نگرش
فسهاد از ادراک پژوهش، این در. شود مي سنجيده جامعه سح
:است شده سنجش بخش سه در
سه در فساد، از ادراک از بخش این :فساد به نگرش( الف
شناخت مياان: شناختي بعد( ال است: شده بررسي مجاا بعد
(گویه سه) اختلاس و بازي پارتي رشوه، فساد گونۀ سه از فرد
فسهاد گونهۀ سه به نسبت فرد احساس نوع: احساسي بعد( ب
بهه تمایهل بعهد ( ج (گویهه سه) اختلاس و بازي پارتي رشوه،
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 08
رشهوه، فسهاد گونۀ سه انجام به نسبت فرد تمایل مياان: رفتار
دولتهي اميمقه در خهود كهه صورتي در اختلاس و بازي پارتي
اي گاینهه پهنج طيه براساس ابعاد این(. گویه سه) گيرند قرار
.اند شده ليکرت سنجيده
سههؤال سهه قسهمت ایههن در :فسداد روندد از ادراک( ب
از( بهازي پهارتي اخهتلاس، رشهوه، ) فسهاد گونۀ سه به مربوط
سهؤال آنها از كه صورت بدین است شده پرسيده پاسخگویان
ده در اداري فسهاد ههاي گونه از ی هر مياان شما نظر به شد
تها اصهلاً » از ههم هها پاسهخ . است كرده تغييري چه اخير سال
.شدند عملياتي ليکرت اي گاینه پنج طي در «زیاد خيلي
:مختلف های سازمان و ها اداره در فساد شیوع میزان( ج
از كدام هر در شما نظر به شد پرسيده آنها از كه صورت بدین
99) دارد وجهود فسهاد مقهدار چهه زیر، هاي سازمان و ها اداره
خيلهي تا اصلاً» از ليکرت طي مبناي بر نيا ها پاسخ(. سازمان
.شدند عملياتي «زیاد
(مستقل متغیر) سیاسی آگاهی -
ههاي زمينهه در فهرد دانهش ميهاان سياسهي، آگهاهي از منظور
سياسهي آگاهي. است... و سياسي تاریخ سياسي، نهاد مختل
سياسي تاریخ سياسي، نظام ابعاد در گویه 0 با پژوهش این در
سنجش ليکرت اي گاینه پنج طي براساس سياسي، نهادهاي و
.است شده
(مستقل متغیر) سیاسی گرایش -
ههاي جریهان به نسبت افراد گيري جهت سياسي، گرایش از منظور
وضهعيت براساس پژوهش، این در. است كشور در حاضر سياسي
اصههلي گههرایش دو ایههران، در فراگيههر سياسههي هههاي یشگههرا
ههر بهه گهرایش تفهاوت و شدند بررسي اصولگرا و طلب اصلا
.شد آزمون فساد از ادراک متغير در دو، این از ی
(مستقل متغیر) ای رسانه مصرف -
طهول در افراد كه است زماني مدت معناي به اي رسانه مصرف
. كننهد مهي جمعي ارتباط هاي رسانه از استفاده صرف روز شبانه
و مجلهه مثهل عمهومي هاي رسانه بُعد دو در اي رسانه مصرف
و ایترنهت اجتمهاعي، هاي شبکه مثل جدید هاي رسانه و كتاب
. اسهت شهده عمليهاتي ليکهرت اي گاینهه پنج طي در ماهواره
بده نسهبت آنهها اسهتقلال شده، بررسي هاي رسانه مهم ویژگي
.است حکومت
(مستقل متغیر) مدرن ارزشی گیری جهت -
شهده غلهط پذیرفتهه و درسهت اصهول بهه ارزشي گيري جهت
و نوگرایي. شود مي اطلاق اجتماعي گروه ی یا افراد وسيلۀ به
آن، طهي كهه اسهت اجتمهاعي -رواني فرایند نوعي نوسازي،
كننهد. مهي كسهب عقایهد مهدرن را و ها ارزش ها، نگرش افراد،
و هها ارزش نظرها، به كه است رونيد هاي ویژگي آنها از یکي
فهرد كهه است محيحي دیگري، و گردد بازمي انسان احساسات
همهان یها مهدرن ارزشهي گيهري جههت . كند مي زندگي آن در
0 بها كهه است پژوهش مستقل متغيرهاي دیگر از نيا نوگرایي
.است شده عملياتي ليکرت اي گاینه پنج طي در و گویه
(مستقل متغیر) تماعیاج -اقتصادی پایگاه -
تجربهۀ كه است تركيبي شاخصي اجتماعي، -اقتصادي پایگاه
دیگهر بهه نسبت را فرد اقتصادي -اجتماعي موقعيت و كاري
پهایين و متوسهط بها ، دسهتۀ سه به و كند مي بيان جامعه افراد
شهده سهنجش گویهه 0 بها پهژوهش ایهن در و شود مي تقسيم
.است
ای زمینه متغیرهای -
شد. محالعه اي زمينه منالۀ متغير به جنسيت پژوهش، این در
پژوهش ابزار پایایی و اعتبار
روش از ترتيهب بهه پژوهش اباار پایایي اعتبار و ارزیابي براي
آزمهون و عهاملي تحليل روش به اي سازه و صوري اعتباریابي
در اعتبهار و پایهایي آزمهون نتهایج . شد كرونباخ استفاده آلفاي
پهژوهش، متغيرههاي دههد مهي نشهان كه است آمده 9 جدول
09 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
و( شهده تبيهين ورایهان و مقهدار ویژه مقادیر براساس) اعتبار
همههۀ در كههه آلفهها مقههدار براسههاس) پههذیرفتني نسههبتاً پایههایي
دارند. (است 08/8 از بيش پژوهش، متغيرهاي
انآن ابعاد تفکیک به پژوهش متغیرهای ۀساز اعتبار و ییایپا بیضر -1 جدول
Table 1- Reliability coefficient and construct validity of variables by their dimensions
ريمتغ نام ابعاد تعداد
ها هیگو
(عاملي تحليل) سازه اعتبار كرونباخ يآلفا
مقدار ژهیو شده نییتب انسیوار یکل ابعاد
کدراا
از ساد
ف
فساد به نگرش 01/0 9 شناختي 00/01
45/19 110/8
099/8 89/0 9 احساسي 99/00 189/8 رفتار به تمایل 9 15/9 99/91 109/8
ها اداره در فساد شيوع ______ 91 ______ ______ 109/8
فساد روند از ادراک ______ ______ 9 رشوه
189/8 ______ ______ 9 اختلاس بازي پارتي 9 ______ ______
اي رسانه مصرف 94/0 5 جدید 09/94
95/09 019/8
019/8 41/9 0 نوشتاري 49/00 419/8
سياسي آگاهي ______ 0 ______ 000/8 مدرن ارزشي گيري جهت ______ 0 ______ 189/8 اجتماعي -اقتصادي پایگاه ______ 0 ______ 400/8
پاسخگویان توصیفی مشخصات
شههر سهال 01 تها 91 جوانهان شهامل شهده محالعهه نمونۀ
05-00 سهني ردۀ فراواني بهه بيشترین است. بوده ذهاب سرپل
مربوط است. سال 91-09 سني ي به ردۀفراوان كمترین و سال
50 حدود زنان: است بوده صورت این به نمونه جنسي نسبت
از. انهد بوده درصد 45 حدود مردان و پژوهش نمونۀ از درصد
درصهد 90 و مجرد پاسخگویان از درصد 00 حدود ميان، این
.اند بوده متیهل
پژوهش پاسخگویان توصیفی سیمای -2 جدول
Table 2- Descriptive statistics of research respondents
سخگویانپا سني ردۀ تیهل وضعيت جنسيت
متأهل مجرد مرد زن
91-09 91 18 54 55 فراواني 8/94 1/04 9/05 1/08 درصد
00-05 01 999 00 10 فراواني 9/09 1/59 5/90 0/99 درصد
04-01 50 08 54 08 فراواني 9/99 0/00 9/05 0/00 درصد
00-01 50 01 01 91 فراواني 1/98 8/98 5/94 9/91 درصد
پژوهش های یافته
متغيرههاي توصهيفي هاي آماره ،9 جدول در شده ارئه هاي داده
ادراک از احساسهي و شهناختي بعد دو ميانگين. است پژوهش
امها بوده اسهت با تر شده بررسي طي وسط حد از فساد، از
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 00
است. به احتمال تر پایين وسط حد از كمي رفتار، به تمایل بعد
طهور معمهول به افراد كه است دليل این به اي فتهیا چنين زیاد،
بهه دهنهد قهرار فسهاد انجام موقعيت در را خود ندارند تمایل
نظر در دیگر بعد دو از كمتر را رفتار به تمایل دليل بعد همين
كلهي صهورت بهه فسهاد به نگرش در هر حال، متغير اند گرفته
حهد از (رفتهاري و احساسهي شناختي، بعد سه مجموع یعني)
اعتقهاد پاسهخگویان كه معناست بدان این با تر است ميانگين
شهيوع زمينهۀ در. با سهت بهه رو متوسط فساد، ميانگين دارند
اسهت. متفهاوت وضهعيت نيها هها سهازمان و هها اداره در فساد
شهده بررسهي طيه وسهط حهد از كمي آمده، دست به ميانگين
حهد از فسهاد، رونهد از ادراک بعهد ميانگين اما است تر پایين
پاسهخگویان بهه احتمهال زیهاد، . بها تر اسهت ميهانگين وسط
امهري اسهت و داشهته وجهود نيها گذشهته در فسهاد معتقدند
تهازگي بهه هرچنهد نيست اخير سال ده یا و امروزه به مختص
.باشد یافته افاایش قدري
همهين بهه تقریبهاً نيها پهژوهش مستقل متغيرهاي ميانگين
حهد از بيشهتر ميهانگيني سياسهي آگهاهي متغير است صورت
دارند متوسحي سياسي آگاهي بنابراین، پاسخگویان دارد وسط
پایگهاه و مهدرن ارزشي گيري جهت متغيرهاي مياان ازلحاظ و
شهده بررسي طي وسط حد در نسبتاً نيا اجتماعي -اقتصادي
.دارند قرار
پژوهش مستقل و وابسته متغیرهای توصیف -3 جدول
Table 3- Description of research dependent and independent variables
میانگین پژوهش غیرهایمت انحراف
استاندارد مقدار کمینه واریانس
بیشینه
مقدار
وسط حد
طیف
کدراا
از ساد
ف
شگرن
به ساد
ف
05 58 0 08/91 01/0 45/94 شناختي
94 04 4 91/99 01/9 80/90 احساسي
98 94 4 04/98 08/9 85/1 رفتار به تمایل
4/40 08 04 /50 15/98 04/00 (كلي) فساد به نگرش
0 90 8 40/4 90/0 04/1 فساد روند از ادراک
41 04 99 19/989 81/98 98/40 ها اداره در فساد شيوع
50 10 08 19 59/0 10/49 سياسي آگاهي
4/95 45 94 18/01 00/4 95/95 مدرن ارزشي گيري جهت
4/99 05 9 80/1 88/9 99/99 اجتماعي -اقتصادي پایگاه
نهادها تفکي به فساد شيوع از ادراک مياان سنجش براي
اسهتفاده فریهدمن رتبهۀ ميانگين آزمون از مختل ، هاي اداره و
معنهاداري سهح و( 159/9904) دو كهي آمهارۀ براسهاس . شد
ازنظههر مختلهه هههاي اداره در فسههاد شههيوع ميههاان ،(888/8)
آزمهون نيست درواق ، اندازه ی و سح ی در پاسخگویان
را( هها سهازمان و ها اداره) ها گروه بين ميانگين تفاوت فریدمن
سهازمان سهه پاسهخگویان، نظهر در نتهایج، براساس. سنجد مي
راننهدگي و راهنمایي ادارۀ ،(10/95 رتبۀ ميانگين با) شهرداري
ميانگين با) ها دادگستري و ها دادگاه و( 59/95 رتبۀ ميانگين با)
مقابهل، در. را دارنهد داريا فساد مياان بيشترین ،(89/95 رتبۀ
و آمهوزش ،(01/1 رتبهۀ ميهانگين بها ) ها بيمارستان سازمان سه
آمهوزش مراكا و ها دانشگاه و( 85/1 رتبۀ ميانگين با) پرورش
.را دارند فساد مياان كمترین ،(89/1 رتبۀ ميانگين با) عالي
09 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
ها سازمان و ها هادار کیتفک به فساد وعیش از ادراک ۀرتب نیانگیم آزمون جینتا -4 جدول
Table 4- The Results of the mean rank test of corruption prevalence perceptions by departments and
organizations
رتبه نيانگيم ها سازمان و ها گروه ،ها هادار ها آماره
یآزاد ۀدرج دو یک یدار یمعن
99/99 يدولت يها بان 888
/8
159
/9904
90
10/99 خصوصي مالي هاي مؤسسه
89/95 ها دادگستري و ها دادگاه
59/95 رانندگي و راهنمایي پلي
01/1 اه مارستانيب
89/1 عالي آموزش مراكا و ها دانشگاه
49/99 ...( و احمر هلال) مردمي و داوطلبانه هاي سازمان
59/99 امداد كميتۀ
10/95 شهرداري
09/99 گمرک
04/90 ماليات و دارایي
85/1 پرورش و آموزش
89/98 املاک و اسناد ربت دفاتر
سهال ده در فسهاد رونهد از ادراک وضهعيت يبررسه براي
در كهه شهد اسهتفاده فریهدمن رتبۀ ميانگين آزمون از نيا اخير
سهح و( 00) دو كهي مقهدار براسهاس . اسهت آمهده 4 جدول
رشوه و بازي پارتي اختلاس، گونۀ سه بين ،(888/8) معناداري
. دارد وجهود معنهاداري تفاوت اخير سال ده در تغيير مياان در
از بيشهتر اخهتلاس مياان اخير سال ده در معتقدند ویانپاسخگ
رشوه نيها و بازي پارتي است. یافته افاایش رشوه و بازي پارتي
.اند داشته یکساني و همانند افاایش تقریباً
ابعاد کیتفک به فساد روند از ادراک ۀرتب نیانگیم آزمون جینتا -5 جدول
Table 5- The Results of the mean rank test of corruptions process perceptions
رتبه نيانگيم فساد روند از ادراک ها هآمار
یآزاد ۀدرج دو یک یدار یمعن
99/0 اختلاس
15/9 بازي پارتي 0 00 888/8
19/9 رشوه
از ادراک شهاخص در جنسهيتي تفاوت نقش بررسي براي
در دادنهد نشهان نتهایج . شد استفاده مستقل تي آزمون از فساد،
طور به مردان فساد از ادراک مياان احساسي، و شناختي بُعد دو
و فسهاد رونهد از ادراک در بيشتر است امها زنان از معناداري
تفهاوت مهردان و زنهان بهين هها اداره در فساد شيوع از ادراک
.نشد مشاهده معناداري
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 05
فساد از ادراک وضعیت در مردان و زنان تفاوت -6 جدول
Table 6- The men and women differences in terms of corruption perception
فساد از ادراک معيار انحراف ميانگين فراواني جن T معناداري
کدراا
از ساف
د
شگرن
به ساد
ف
شناختي50/90 099 مرد 09/4
11/0 889/8 45/95 901 زن 00/0
احساسي44/90 099 مرد 49/9
18/0 885/8 48/91 901 زن 01/9
رفتار به تمایل 94/1 099 مرد 89/9
119/8 501/8 18/0 901 زن 91/9
فساد به نگرش(كلي)
95/05 099 مرد 80/98 10/0 889/8
14/08 901 زن 98/99
فساد روند از ادراک 09/1 099 مرد 98/0
589/8 000/8 18/1 901 زن 59/0
در فساد شيوع از ادراکها اداره
50/40 099 مرد 10/1 054/8 409/8
15/44 901 زن 55/98
فسهاد، از ادراک در سياسي هاي گرایش نقش بررسي براي
گهرایش دهنهد مي نشان نتایج. شد استفاده مستقل يت آزمون از
اسهت تیريرگهذار فساد از ادراک شاخص ابعاد همۀ در سياسي
بهه متمایهل افهراد و گرایهي اصول به متمایل افراد بين درواق ،
معنههاداري تفههاوت فسههاد از ادراک شههاخص در طلبههي اصههلا
شهناختي، ) فسهاد بهه نگهرش كلي بعد سه در هم. دارد وجود
از ادراک و فسهاد رونهد از ادراک در هم و( رفتاري اسي،احس
افهراد فسهاد از ادراک ميهاان مختل ، هاي اداره در فساد شيوع
ميهاان از معنهاداري طهور بهه طلبهي، اصهلا گرایش به متمایل
بيشهتر گرایهي اصهول گهرایش بهه متمایهل افراد فساد از ادراک
است.
فساد از ادراک یتوضع در سیاسی های گرایش تفاوت -7 جدول
Table 7- The differences of political orientations for corruption perceptions state
فساد از ادراک سياسي گرایش معيار انحراف ميانگين فراواني T معناداري
کدراا
از ساد
ف
شگرن
به ساد
ف
شناختيطلب اصلا 004 00/90 09/4
90/0 801/8 گرا اصول 901 91/95 91/0
احساسيطلب اصلا 004 14/90 98/9
18/9 889/8 گرا اصول 901 01/91 18/9
رفتار به تمایل طلب اصلا 004 00/1 08/9
81/0 850/8 گرا اصول 901 05/0 91/9
(كلي) فساد به نگرش طلب اصلا 004 81/04 09/1
89/9 885/8 گرا اصول 901 10/09 19/98
فساد روند از ادراک طلب اصلا 004 84/98 84/0
95/0 891/8 گرا اصول 901 51/1 50/0
ها اداره در فساد شيوع از ادراک طلب اصلا 004 09/40 05/98
91/0 859/8 گرا اصول 901 00/40 09/1
دوسههویۀ همبسههتگي آزمههون از پههژوهش، مسههتقل متغيرهههاي و فسههاد از ادراک ابعههاد همبسههتگي بههين سههنجش بههراي
04 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
،0 جهدول در شده ارائه هاي داده براساس. شد استفاده پيرسون
در فسهاد از ادراک شاخص ابعاد تمامي با سياسي آگاهي غيرمت
. دارد معنههاداري و مثبههت ارتبههاط درصههد 11 معنههاداري سههح
از ادراک شهاخص بها مهدرن ارزشي گيري جهت متغير ارتباط
جها به اي رسانه مصرف متغير. است صورت همين به نيا فساد
شهاخص ابعهاد دیگهر بها ها، اداره در فساد شيوع از ادراک بعد
متغير ارتباط اما دارد معناداري و مثبت ارتباط فساد، از ادراک
در فسههاد از ادراک شههاخص بها اجتمههاعي -اقتصههادي پایگهاه
بها افهراد كهه معنهي بهدین . نيسهت معنادار آن ابعاد از ی هيچ
بها ، و متوسط پایين، مختل اجتماعي -اقتصادي هاي پایگاه
.دارند داريا فساد وضعيت از یکساني ادراک
فساد از ادراک وضعیت با پژوهش مستقل متغیرهای دوسویۀ همبستگی -8 جدول
Table 8- The correlation of independent research variables with the state of corruption perceptions
فساد از ادراک سياسي آگاهي مدرن گيري جهت اي رسانه مصرف -اقتصادي پایگاه
اجتماعي
شگرن
به ساد
ف019/8** شناختي **094/8 **991/8 898/8
595/8** احساسي **041/8 **080/8 880/8
رفتار به یلتما **555/8 **910/8 **911/8 844/8
(كلي) فساد به نگرش **500/8 **010/8 **081/8 805/8
فساد روند از ادراک **905/8 **085/8 *811/8 844/8
ها اداره در فساد شيوع از ادراک **981/8 **919/8 *814/8 899/8
است. معنادار درصد11 سح در رابحه **
.است معنادار درصد 14 ح س در رابحه */
و غيرمسهتقيم و مسهتقيم روابهط بررسهي و سهنجش براي
از ادراک شهاخص بر پژوهش مستقل متغيرهاي اررات مجموع
در آزمهون نتهایج . شهد اسهتفاده مسهير يلتحل آزمون از فساد،
روابهط ( 9 شهکل ) نيها ترسيمي الگوي. اند شده ارائه 1 جدول
براسهاس را پهژوهش سهتقل م متغيرههاي غيرمستقيم و مستقيم
.دهد مي نشان بتا مقدار
فساد از ادراک شاخص بر پژوهش مستقل متغیرهای مسیر تحلیل -1 شکل
Figure 1- The Path analysis of the effect of independent research variables on the corruption perceptions index
10/1 01/1
01/1
03/1
01/1
13/1
11/1
10/1
21/1
آگاهی سیاسی
گیری ارزشی مدرن جهت
ادراک از فساد
مصرف رسانه
E1
E2 E3
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 00
فسهاد از ادراک بهر مسهتقيم ارهر تنها سياسي، آگاهي متغير
مصههرف و مههدرن ارزشههي گيههري جهههت متغيرهههاي امهها دارد
از ادراک بهر غيرمسهتقيم ارهر مسهتقيم، ارهر بر علاوه اي، رسانه
وابسهته متغيهر بهر را تیرير بيشترین سياسي آگاهي. دارند فساد
95/8 با برابر مدرن، ارزشي گيري جهت متغير مستقيم ارر. دارد
04/8 بها برابهر مجموع در كه است 99/8 آن، غيرمستقيم ارر و
قيممسهت ارهر از اي، رسهانه مصهرف متغيهر مسهتقيم ارهر . است
ارهر از آنجها كهه امها بيشهتر اسهت مهدرن ارزشي گيري جهت
از كمتهري ارهر مجمهوع درنهایهت، نيست، زیاد آن غيرمستقيم
.دارد دیگر متغيرهاي
فساد از ادراک بر مؤثر عوامل غیرمستقیم و مستقیم اثرات -9 جدول
Table ۹- Direct and indirect effects of factors affecting the corruption perceptions
كل ارر غيرمستقيم ارر مستقيم ارر پژوهش مستقل متغيرهاي
90/8 ______ 90/8 سياسي آگاهي
04/8 99/8 95/8 مدرن ارزشي گيري جهت
09/8 0/8 91/8 اي رسانه مصرف
نتیجه
شهناخت و بررسهي بهراي مهم هاي شاخص از فساد، از ادراک
نگهرش شهاخص، این البته است جامعه هر در فساد وضعيت
بررسهي را جامعهه سهح در فسهاد وضهعيت بهه نسبت مردم
را خود نظر شود مي خواسته مردم از كه صورت بدین كند مي
بيهان آن گوناگون ابعاد در جامعه سح در فساد گسترۀ دربارۀ
رو، ایهن از است ذهني شاخصي فساد، از ادراک شاخص كنند.
بهه مردم نگاه تنها فساد، از ادراک كه شود مي وارد انتقاد آن به
نههوعي درواقهه ، را فسههاد وجههود نههه سههنجد مههي را فسههاد
در كهه طهور همهان امها سنجي واقعيت تا است سنجي نگرش
بين اند داده نشان گوناگون محالعات شد، اشاره نيا نظري مباني
وجهود بها یي همبسهتگي فساد واقعي وجود و فساد از ادراک
تهوان بهه مهي فسهاد، از ادراک ميهاان بررسي با دارد بنابراین،
. یافههت دسههت جامعههه در فسههاد وجههود بههه نسههبت شههناختي
علهم در جدیهد ههاي حوزه از نيا سازماني فساد شناسي جامعه
دليهل بهه . كند را بررسي مي موضوع این كه است شناسي جامعه
كشهور در حهوزه ایهن در محالعات زیهادي علم، این نوپابودن
معههدود از رو پههيش پههژوهش بنههابراین، اسههت نشههده انجههام
زا ادراک وضهعيت سهنجش بهراي . اسهت شده انجام محالعات
نمونهۀ بهراي ذههاب سهرپل شههر شههروندان كشور، در فساد
چنهين شههر ایهن در ایهن، از پهيش تا. شدند انتخاب پژوهش
و كلي شمایي پژوهش بنابراین، این بود انجام نشده اي محالعه
بهه ذههاب سهرپل شههر در فسهاد به نسبت نگرش از اول دسته
.است داده دست
شهيوع پاسخگویان، ظرن در آمده، دست به هاي داده براساس
بهين و نيسهت انهدازه ی به ها سازمان و ها اداره همۀ در فساد
از برخهي كه صورت این به دارد وجود معناداري تفاوت آنها
براسهاس . دارند دیگر برخي به نسبت بيشتري فساد مياان آنها
نسهبت كمتهري فساد فرهنگي، هاي اداره و ها سازمان در نتایج،
وپهرورش آموزش نهاد دو اینکه دارد وجود ها نسازما دیگر به
نتههایج را دارنههد، از فسههاد سههح تههرین پههایين دانشههگاه، و
در فسهاد بيشهترین عهلاوه، بهه . است برانگيا این پژوهش تیمل
سهروكار اقتصهادي ههاي فعاليت با كه دارد وجود هایي سازمان
همکهاران و محمهدي ههاي پهژوهش نتایج با یافته، این. دارند
از پدیهده ایهن . همسوسهت ( 2012) چنگ و سانگ و( 9914)
و جایگهاه به عوامل این از یکي گيرد تیرير مي متعددي عوامل
همچهون ههایي سهازمان گهردد. برمي جامعه در ها سازمان نقش
جامعهه در تهري كمرنهگ نقهش وپهرورش، آمهوزش و دانشگاه
. نددار ... و ها دادگاه شهرداري، همچون هایي سازمان به نسبت
ههاي سهازمان بهه نسهبت مهردم حساسهيت بر مياان امر همين
01 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
هرچهه طهور معمهول بهه این، بر علاوه. گذارد مي تیرير مختل
حساسهيت باشد، بيشتر سازمان ی هاي فعاليت اقتصادي جنبۀ
نگهاه بهه توجهه با. برعک و دارد وجود آن به نسبت بيشتري
بهه ينيبهدب نهوعي هميشهه ایهران، در دولهت به نسبت موجود
را آن كاتوزیهان كهه طوري به شود مي مشاهده دولتي نهادهاي
(.01: 9914 یهان، كاتوز)اسهت نههاده نهام «ملهت و دولهت تضاد»
نقهش بها دولهت بهه نسهبت تهاریخي بدبيني پدیدۀ دو تركيب
در بيشههتر فسههاد از مههردم ادراک بههراي را زمينههه اقتصههادي،
.آورد مي فراهم اقتصادي هاي سازمان
سهال ده در فسهاد رونهد وضعيت توجه، جالب و مهم نکتۀ
ميههاان اخيههر سههال ده در پاسههخگویان نظههر در. اسههت اخيههر
مقابل، در اما است نداشته چنداني افاایش رشوه و بازي پارتي
بهه ایهن است البته داشته توجهي افاایش جالب اختلاس مياان
مكه كشهور در ارتشها و بهازي پهارتي ميهاان كه نيست معنا آن
فسهاد، گونهۀ سهه ایهن ميهان از كه معناست آن به بلکه است
بهه . اسهت یافتهه افاایش دیگر مورد دو از بيش اختلاس مياان
بهه دسترسهي گسهترش بها آگهاهي، از ميهاان این رسد مي نظر
ارتبهاط دليهل، همهين به. باشد داشته ارتباط جمعي هاي رسانه
از ادراک صشهاخ و جمعهي ههاي رسهانه از استفاده مياان بين
مستقيمي و مثبت ارتباط دادند نشان نتایج و شد سنجيده فساد
هها توان رسهانه مي اینکه به توجه با اما دارد وجود دو این بين
نظهر در دولتهي هاي رسانه و مستقل هاي رسانه سح دو در را
شهدند بررسي مستقل هاي رسانه تنها پژوهش، این در گرفت،
كمتهر دولتهي، ههاي رسهانه كهه بود این بر پژوهش فرض زیرا
را محهر آن دربهارۀ بررسهي و بحهث و فسهاد خبري پوشش
گيوریهان ههاي پهژوهش نتيجهۀ با آمده، دست به نتيجۀ. كنند مي
براسههاس. همسوسههت( 9914) همکههاران و زارع و( 9919)
واقعهي مياان و فساد از ادراک بين محکمي پيوند نظري، مباني
را ادعها این نيا پژوهش این نتایج. دارد وجود جامعه در فساد
در كهه كهرد مشهاهد توان مي آمارها به نگاهي با كنند مي تییيد
اسهت افتاده اتفاق اختلاس زیادي بسيار مياان اخير، سال چند
اسهت. شهده داده خبهري پوشش ها رسانه وسيلۀ كم به دست یا
آمارههها ایههن بهها نيهها اخههتلاس افههاایش از مههردم ادراک ميههاان
كند. را تییيد مي آنها ست وهمسو
ادراک بحث در مهم متغيري منالۀ به نيا سياسي باید به آگاهي
افهراد آگهاهي ميهاان بر علاوه پژوهش، این در. كرد توجه فساد از
یها گهرا اصهول ازنظهر نيا آنها سياسي گرایش سياسي، وضعيت از
ارتبهاط دادنهد نشهان نتهایج . اسهت بوده مدنظر بودن طلب اصلا
فسهاد از ادراک شهاخص و سياسهي آگاهي بين مستقيمي و تمثب
سياسهي، آگهاهي ميهاان افهاایش بها كه صورت بدین دارد وجود
سياسهي، آگهاهي ميهاان كهاهش با و افاایش فساد از ادراک مياان
نيها سياسهي گرایش علاوه، به. یابد مي كاهش فساد از ادراک مياان
معنهاداري تفهاوت مختله افهراد بين فساد از ادراک وضعيت در
بهه متمایهل افهراد دادنهد نشان آمده دست به هاي داده. كند مي ایجاد
افهراد به نسبت بيشتري فساد از ادراک مياان طلبي، اصلا گرایش
ایهن براسهاس بنهابراین، داشهتند گرایهي اصهول گرایش به متمایل
وضهعيت بهه را آنهها افهراد، سياسي فرهنگ گفت توان مي ها یافته
و نهوع دربهارۀ آنهها نگهرش بهه كند و مي حساس جامعه در فساد
نتهایج آمهده، دسهت بهه نتيجۀ. بخشد مي جهت و شکل فساد مياان
براسهاس كه كند مي تییيد نيا را( 9914) همکاران و زارع پژوهش
اررگهذار و مفيد امري فساد، دربارۀ كنترل مردم آگاهي افاایش آن،
ایهن به فساد از ادراک و سيسيا آگاهي بين ارتباط سازوكار. است
سياسهي، نههاد سهازوكارهاي از شدن آگاه با افراد كه است صورت
. دهنهد مهي نشهان واكنش حاكميت عملکرد به نسبت بهتر و بيشتر
كنشهگران و سهاختارها رونهدها، فرایندها، به نسبت فردي چنانچه
تهوان مهي طور منحقهي به باشد، داشته زیادي آگاهي سياسي عرصۀ
باشهد. داشته آگاهي نيا سياسي نظام عملکرد باید از كه كرد رتصو
فسهاد یعنهي سياسي نظام عملکردهاي از یکي كه نيا مورد این در
و فسهاد از ادراک مياان بين دادند نشان ها داده است، شده بررسي
بها مرتبط و تر مهم نکتۀ اما دارد وجود مثبتي رابحۀ سياسي آگاهي
طلبهان اصهلا . اسهت طلبان اصلا فساد از اکادر مياان یافته، این
گرایهان اصهول مقابهل، در اند اما سياسي نظام منتقد طور معمول به
همين به. سياسي همسو هستند نظام با كار محافظه گروهي منالۀ به
از بيشهتر را موجهود فسهاد ميهاان طلبهان، اصهلا كهه است دليل
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 00
.كنند مي ارزیابي گرایان اصول
عوامههل از نيهها نههوگرایي یهها مههدرن رزشههيا گيههري جهههت
پهژوهش، این در. است اجتماعي متغيرهاي تبيين در تیريرگذار
ادراک شهاخص بين معناداري و مثبت ارتباط دادند نشان نتایج
بها كهه صهورت ایهن به دارد وجود نوگرایي مياان و فساد از
بها و افهاایش فسهاد، از ادراک ميهاان نهوگرایي، مياان افاایش
یابهد مهي كهاهش فساد از ادراک مياان نوگرایي، مياان هشكا
بهه گهرایش شهدن، مهدرن بهه گهرایش رسد مي نظربه درواق ،
ميهاان هرقدر بنابراین، دنبال دارد به نيا را عقلانيت و شفافيت
ميهاان و فسهاد وضهعيت به آنها باشد، بيشتر افراد در نوگرایي
مدرن، فکري نظام براساس. شوند مي تر حساس اداري شفافيت
احتمهال بوروكراتي نظام در كه است كژكاركردهایي از فساد
را ههایي پدیهده چنين پيدایي (2005وبر ). است زیاد بسيار آن
نگهاهي مهدرن، گيهري جههت درواقه ، دانست مي گریاناپذیر
بيشهتر جامعهه، به مدرن رویکرد ندارد جامعه به گرایانه آرمان
و مشههکلات وجههود بههه ذعههانا كههه اسههت گرایانههه واقهه
بهه دانهد مهي ممکهن كهاملاً را فسهاد همچهون كژكاركردهایي
فسهاد وجود مدرن، ارزشي گيري جهت براساس دیگر، عبارت
گيهري جههت هرچهه بنهابراین، اسهت طبيعي امري جامعه در
افهاایش امکهان كنهد، ميل مدرنيت سمت به بيشتر افراد ارزشي
.شود مي بيشتر آنها فساد بين از ادراک
فسهاد از ادراک در مهردان و زنان بين پژوهش، نتایج براساس
شههناخت و احسههاس داشههت. مههردان، وجههود معنههاداري تفههاوت
ههاي پهژوهش نتایج كه حالي در داشتند فساد وضعيت از بيشتري
و حقيقتيهان ههاي پژوهش نتایج. كنند نمي تییيد را یافته این پيشين
ميهاان دهنهد مهي نشهان ،(9914) زاده سهي و( 9915) زاده سي
بهه تفهاوت، ایهن تبيهين . بيشتر است مردان از زنان فساد از ادراک
نيازمنهد زمينهه همهين در مستقل هاي پژوهش و بيشتر هاي بررسي
متغيهر منالۀ به جنسيت هنوز رسد مي نظر به صورت، هر است. در
ایهن بهر . كنهد مهي نقهش ایفهاي جامعه سح در تیريرگذار و مهم
صهورت زمينهه ایهن در كهم دسهت زدایي جنسيت روند اساس،
.است نگرفته
بهين وجودنداشهتن ارتبهاط دیگر، توجه جالب و مهم نکتۀ
. اسهت فسهاد از ادراک شهاخص با اجتماعي -اقتصادي پایگاه
كهه یافته است این برخلاف( 9914) زاده سي پژوهش نتيجۀ
و بها تطبقها از متوسط، طبقۀ فساد از ادراک مياان داد نشان
با پژوهش این نتيجۀ تفاوت رسد مي نظر به. بيشتر است پایين
نمونههۀ خههاص هههاي ویژگههي بههه( 9914) زاده سههي پههژوهش
بيشهتر تبيين دربارۀ نظري ادبيات زمينۀ در. برگردد شده محالعه
جایگهاه اجتمهاعي -اقتصهادي پایگاه نيا، اجتماعي هاي پدیده
شهده كاسهته آن اهميهت از تاحدودي امروزه اما دارد خاصي
بهر فرهنهگ بخهش غلبهۀ و فرهنگي چرخش پيدایش با. است
امهروزه . انهد باخته رنگ زیادي حدود تا طبقه و پایگاه اقتصاد،
منالههۀ بههه فرهنگههي مصههرف و فرهنگههي فعاليههت فرهنههگ،
شوند مي استفاده پيش از بيش هویت ابراز براي هایي شاخص
تهوان گذشهته، انهدازۀ بهه ياجتماع -اقتصادي پایگاه بنابراین،
ایهن در كهه همهان طهور . نهدارد را اجتمهاعي متغيرهاي تبيين
كننهده شهركت افراد بين نتوانست پایگاه شد، مشخص پژوهش
.كند ایجاد معناداري تفاوت فساد از ادراک مياان در
منابع
بههر درآمههدي انقههلاب دو بههين ایههران. (9910. )ي ان،يههآبراهام
.يتهران: نشر ن ایران. عاصرم سياسي شناسي جامعه
عوامل مؤرر بر يبند تیاولو» .(9910ف. ) ،يفغان و. م ،ياباار
و Topsis کههردیبهها كههاربرد رو يبههروز فسههاد ادار
AHP» ،آن كاربردهاي و عمليات در تحقي، مجلۀ، .59-41 ص، 98 ش
فساد نقش» .(9910ع. ) ،يلياسماع وس. ،ي مهر.م ،ياصغر
كيفيهت در يخهارج تقيممسه گهذاري هیسهرما و
توسهعۀ و تحقيقهات فصهلنامۀ ،«سهت یز محهيط
.999-948 ص، 95 ش ،اقتصادي
ۀرابحه يبررسه » .(9915بهاور، م. ) يهوشمند و. ج افشاركهن،
ۀمخاطبههان نخبههه و نحههو ياسههينگههرش س انيههم
دو ۀشهبک 08:98 يخبهر ۀآنها از برنام یيرماگشا
01 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
يفرهنگ تحقيقات فصلنامۀ، «در شهر همدان مايس .01-19 ص، 0 ش ،0 د ،ایران
علهل، : توسعه بر آن تیرير و اداري فساد» .(9918. )ع ،يافضل
حقهوقي مجلۀ ،«رفت برون راهکارهاي و پيامدها
ریاسهت المللي بين امور مركا نشریۀ المللي،بين
.094-005 ص، 54 ش، 00 س ،جمهوري
.(9915) الهه . رودپشههتي، بحههري و. ع نرگسههيان، .م اميههري،
شهههرداري در اداري سههلامت و فسههاد نجشسهه»
،5 س ،سهازماني رفتهار محالعات فصلنامۀ ،«تهران
.04-10ص ،5 ش
سرگذشهت غرب و ایراني روشنفکران .(9911. )م بروجردي، شهيرازي، جمشهيد :ترجمهۀ .گرایهي بومي نافرجام
.فروزان: تهران
بهازار و دولتهي ههاي فعاليت فساد، مسئلۀ» .(9910. )و تاناي،
- سياسهي اطلاعهات آقهایي، بهمهن ترجمۀ ،«زادآ .910-901 ص ،951-948 ش اقتصادي،
تبيهين بهر درآمهدي : اداري فساد سنجش» .(9918. )ع توكلي،
،«ملههي شههاخص طراحههي شههناختي روش الاامهات
ش ،91 س ،انسهاني علهوم شناسهي روش فصلنامۀ
.919-090ص ،01
كهاهش در نمهاز تیرير و اهميت» .(9914. ) داروگر، جاویدان
ش ،0 د ،ملل پژوهش ماهنامۀ ،«اداري فساد مياان
.11-10ص ،99
مركها گاارش فساد، سنجش هاي شاخص .(9911. )م جليلي،
كهد جمههوري، ریاسهت اسهتراتژی ههاي بررسي
.11-909: گاارش
،«آن فرهنگهي و اجتماعي ابعاد و بدن» .(9900. )ف جواهري،
ص ،9 ش ،9 د ،ایهران فرهنگي تحقيقات فصلنامۀ
05-01.
عوامل بررسي» .(9919. )ف زارچي، ابوترابي و. ج جهانگيري،
جوانهان محالعهۀ ارزشهي گيهري جههت بها مرتبط
فصههلنامۀ ،«شههيراز دانشههگاه دانشههجویان مههوردي:
ش ،9 س ،فرهنگهي - اجتمهاعي توسعۀ محالعات
.19-14ص ،9
هههاي روش و مههؤرر عوامههل: اداري فسههاد ،(9914. )ن حبيبههي، .ورقي: تهران ،مبارزه
اقتصادي، هاي مشخصه. »(9915. )ع زاده، سي و. م حقيقتيان،
جوانههان فسههاد از ادراک و جمعيتههي اجتمههاعي،
،جوانان شناختي جامعه محالعات فصلنامۀ ،«تهراني
.49-08ص ،91 ش ،0 س
.(9910. )ط بلههوردي، و. ز بلههوردي، مصههحفي .م حقيقتيههان،
بهه نگهرش بهر مهؤرر يفرهنگ -اجتماعي عوامل»
اجتماعي مسائل ،«كرماني شهروندان ميان در فساد .44-14ص ،0 ش ،0 س ،ایران
.(9914. )ف ماسوله، و مؤمني. ع مقدم، محمدزاده .ب خدري،
در اداري فسههاد بههر مههؤرر اجتمههاعي عوامههل»
فصهلنامۀ ،«سهنندج شهرسهتان دولتهي هاي سازمان .991-910ص ،08 ش ،90 س ،اجتماعي رفاه
رویکرد شش: اداري فساد به نهادي نگاه» .(9900. )م خضري،
محالعههات ،«فسههاد گيههري شههکل هههاي زمينههه در .499-498، ص 01 ش ،راهبردي
. (9915) . مارافيهه ، و فههون . واخنههار، .خ دوگههراف،
هانيههه :ترجمههۀ .فسههاد نظههري انههدازهاي چشههم
یاري جليل زاده، هاشم حسني داوود هژیرالساداتي،
.آگاه: تهران فاضلي، حمدم و
و تحقيقهات مؤسسهۀ : تهران فساد. باد زنده .(9909. )ع ربيعي،
.انساني علوم توسعۀ
.انتشار: تهران .فساد اجتماعي سرطان .(9900. )ف پور، رفي
.(9901) اله . رشهيدي، و. طاهرپوركلانتري، .ف رهنورد،
بههين در مههالي فسههاد بههر مههؤرر عوامههل شناسههایي»
مدیریت پژوهشنامۀ ،«اجرایي هاي دستگاه كاركنان
.94-49، ص 9، ش 98س ،اجرایي
تههیرير» .(9914. )ر شههيرالي، و. ص نههژاد، حيههدري .ع زارع،
ورزش در فسههاد كنتههرل بههر جمعههي هههاي رسههانه
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 18
،ورزشي هاي رسانه در ارتباطات مدیریت ،«فوتبال
.99-00ص ،90 ش ،9 س
جهههاد: تهههران .ميعمههو افکههار شههناخت .(9900. )د زارعيهان،
.دانشگاهي
ارههرات بررسههي» .(9914. )ع برچسههپيان، و. سپهردوسههت،
بهر تیكيهد بها اقتصهادي رشهد بهر فسهاد غيرمستقيم
مقهداري اقتصهاد فصهلنامۀ ،«فساد از ادراک شاخص-01ص ،9 ش ،99 د ،(ساب، اقتصادي هاي بررسي)
9.
، اله . نهژاد حنيفر، . و سهلحاني حقيقي، م..نژاد، ن سلحاني
بههر كلامههي تبليغههات ابعههاد تههیرير بررسهي (. »9919)
نهوگرایي تعهدیلگر نقهش دانشجویان، خرید ترجي
،94 ش ،نوین بازاریابي تحقيقات فصلنامۀ ،«مصرف
.09-50ص
فسههاد از شهههروندان ادراک بررسههي» .(9914. )ع زاده، سههي
آن، بههر مههؤرر شههناختي جمعيههت متغيرهههاي و اداري
ترویجهي - علمهي فصلنامۀ ،«جندبير موردي محالعۀ ش ،98 س ،خراسهان اجتماعي - فرهنگي محالعات
.19-995ص ،5
در مختله رویکردههاي » .(9908. ) نهایبي، و. س صفري،
همهایش دومهين مقها ت مجموعهه ،«فساد با مبارزه: تهران ،كشور در بازرسي و نظارت پژوهشي و ملي
.49-00تهران، ص دانشگاه
پنجرۀ شکسهته تئوري» .(9914. )م جعفري، و. ف فر، صولتي
كنفهران دومهين ،«اداري فسهاد موضوع راستاي در
تهران. انساني، علوم چارسوي ملي
بهر اداري فسهاد تهیرير » .(9900. )ع فهاني، و. م رهاني، عليااده
و علهوم در اخهلاق فصلنامۀ ،«جوام انساني توسعۀ .04-19، ص 9و 0ش ،0 س ،فناوري
.مركا: تهران ،ایران سياسي اقتصاد .(9918) هه. كاتوزیان،
مجموعهه در«. مدت ایران جامعۀ كوتاه(. »9910كاتوزیان، هه. )، دیگهر مقالهۀ سهه و مدت كوتاه جامعۀ ایران مقا ت
.1-59تهران: نشر ني،
و تهاریخ نظریهۀ ملهت و دولهت تضاد(. 9914كاتوزیان، هه. ) تهران: نشر ني. ایران. در سياست
فسهاد كنترل در جمعي هاي رسانه نقش» .(9919. ) ریان،گيو
ص ،1 ش ،0 د ،اي رسانه محالعات فصلنامۀ ،«اداري
950-959.
مركها : تههران ،فسهاد سنجش بر اي مقدمه .(9900. )م فاضلي،
.اسلامي شوراي مجل هاي پژوهش
شاخص و اندازۀ دولت» .(9910. )ف رمضاني، و. م پور، في
،«كشورها سایر از ایران براي ایيه درس: فساد درک
ش ،4س ،اقتصهادي و مهالي هايسياست فصلنامۀ
.11-900ص ،08
مبهارزه سنجش هاي شاخص به نگاهي» .(9910. ) قضاوي،
ص ،49 و 40 ش ،4 س ،اقتصهادي مجلۀ ،«فساد با
01-01.
فریبههرز :ترجمههۀ ،اتوپيهها و ایههدئولوژي .(9944. )ک مانهههایم،
.تهران شگاهدان: تهران مجيدي،
بهين رابحۀ علهي بررسي» .(9910. )م فشاري، و. م متفکرآزاد،
انسهاني فقهر شاخص و اداري فساد ادراک شاخص
و برنامههه فصههلنامۀ ،«MENA منحقههۀ كشههورهاي در .09-90ص ،0 ش ،90 س ،بودجه
. س زاده، حسههين و. م موسههوي، . رفيعههي، .م محمههدي،
،«اجتماعي عدالت احساس و فساد ادراک» .(9914)
ص ،9 ش ،1 س ،ایههران اجتمههاعي مسههائل مجلههۀ
955-904.
قهانون .(9901) اسهلامي. شهوراي مجله هاي پژوهش مركا
.فساد با مقابله و اداري سلامت ارتقاي و اداري فسههاد اجتمههاعي شناسههي آسههيب» .(9901. )م مشههف،،
ص ،41 ش ،پژوهشهنامه مجلهۀ ،«ایران در اقتصادي
954-910.
تهران: اميركبير.فارسي. فرهنگ(. 9909معين، م. )
گهذاري سياسهت . »(9910. )م شهناس، ح، و. محمدي، مل
و ایهران اسهلامي جمهوري در اداري فساد با مبارزه
و تركيههه تحبيقههي محالعههۀ: محلههوب الگههوي ارائههۀ
19 محمدي نسيد صمد بهتشي و احسان خا (ذهاب وضعيت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن )محالعۀ شهروندان شهر سرپلبررسي
و حقوق دانشکدۀ مجلۀ سياست فصلنامۀ ،«پاكستان .991-945ص ،9 ش ،59 س ،سياسي علوم
و اجتمهههاعي اعتمهههاد» .(9900. ) قهههدرتي، و. م یان،منصهههور
رهيافهت یها نههادمحور رهيافهت : آن ههاي كننده تعيين
فصهلنامۀ ،«سهباوار شههر : محالعهه مورد محور؟ جامعه .901-094ص ،0 ش ،0 س ،كاربردي شناسي جامعه
و تعهاری فسهاد، .(9900) اقتصهاد. تهدبير تحقيقاتي مؤسسۀ .اقتصاد تدبير يقاتيتحق مؤسسۀ: تهران ،مفاهيم
بهه عملهي پایبنهدي مياان». (9911. )ع نژاد، ولي و ال . ميرفردي،
هها رسهانه از استفاده مياان و نوع با آن ارتباط و دین
ماهنامهۀ ،«دهلهران شهرسهتان معلمان: موردي محالعۀ .41-00ص ،044 ش ،90 س معرفت،
نقههش» .(9910. )س محمههودي، و الهه . پایههدار، .م نقههوي،
بها روسهتایي منهاط، فرهنگي تغييرات در مدرنيته
فصهلنامۀ ،«آل ایهده حهل بهه تشابه مدل از استفاده فضا، آمایش و ریايبرنامه – انساني علوم مدرس
.984-901 ص ،9، ش 91د
:ترجمههۀ مههدرن، جامعههۀ و سههنتي جامعههۀ. (9909. )م واتههار،
.جهان نقش: تهران انصاري، منصور
دسهتخوش جوام در سياسي سامان. (9918) س. هانتينگتون، .علم: تهران رلاري، محسن :ترجمۀ .دگرگوني
رضهایي، و. د بوسهتاني، ههه. فرخهاني، دوست حسن .ل پناه، یادان
اداري فسهاد بهه نگرش رابحۀ بررسي» .(9910) ال .
شههيد دانشگاه دانشجویان موردي محالعۀ دینداري و
شههناختي جامعههه محالعههات فصههلنامۀ ،«كرمههان بههاهنر .991-908ص ،98ش ،5 س ،جوانان
Ackerman, S. R. (1999) Corruption and Government: Causes Consequences, and Reform. Cambridge: Cambridge University Press.
Aleman, U. (2008) Political Corruption in Europe: Causes, Consequences and Challenges. www.idi.org.il/sites/.../PoliticalCorruptioninEurope.aspx.
Almond, G. A. & Verba, S. (1963) The Civic Culture: Political Attitudes and Democracy in Five Nations. Princeton: Princeton University Press.
Amnuldsen, I. (2000) Political Corruption: An Introduction to the Issues, Chr. Michelsen Institute Development Studies and Human
Rights. in: https://www.cmi.no/publications/1040-political-corruption.
Andving, J. & Odd-Helge, F. (2000) Corruption, a Review of Contemporary Research. Web/URL: http//:www.cmi.ne.
Bjornskov, C. & Paldam, M. (2002) Corruption trends and social capital, paper presented at corrupt transactions. Exploring the Analytical Capacity of New Institutional Economics in Gottingen, 9 (3), 275-292.
Cheryl, W. G. & Kaufmann, D. (1998) Corruption and development. Finance & Development, 35 (1),1-7.
De Vaal, A. & Ebbe, W. (2011) Institution and relationship between corruption and economic growth. Review Development Economic, 15, 108-123.
Dreher, A. & Herzfeld, T. (2005) The Economic Costs of Corruption: A Survey and New Evidence. Working Paper 0506001, Public Economics, Econn WPA.
Gatti, R. Stefano, P. & Rigolini, J. (2003) Individual Attitudes toward Corruption: Do Social Effects Matter? World Bank Policy Research Working Paper 3122, The World Bank.
Génaux, M. (2004) Social sciences and the evolving concept of corruption. Crime, Law and Social Change, 42, 13–24.
Goel, R. K. & Kohoronen, I. (2009) Composition of Exports and Cross Country Corruption. this Paper Can be Downloaded without Charge from http://www.bof.fi/bofit. or from the Social Science Research Network electronic library at http://ssrn.com/abstract_id=1427807.
Golden, M. A. & Picci, L. (2005) Proposal for a new measure of corruption, illustrated with italian data. Economics & Politics, 17 (1), 37-75.
Hungarian Gallup Institute. (1999) Basic Methodological Aspects of Corruption Measurement: Lessons Learned from the Literature and Pilot Study (1999 December), in: www.unodc.org › pdf › crime › corruption_hungary_rapid_assess.
Husted, B. (2002) Culture and international anticorruption agreement in latin america. Journal of Business Ethics, 37, 403-412.
Jain, A. (2001). Corruption: A review. Journal of Economic Surveys, 15 (1), 71-121.
Kaufmann, D. Arat, K. & Mastruzzi, M. (2006) Measuring Corruption: Myths and Realities. www.worldbank.org/wbi/governance/pdf/six_myths_measuring_corruption.pdf.
Kaufmann, D. Kraay, A. & Mastruzzi, M. (2003) Governance Matters VII: Aggregate and Individual Governance Indicators 1996-2007. Policy Research, Working Paper 4654, World Bank.
Kurer, O. (2005) Corruption: A alternative approach to its definition and measurement. Political
9911زمستان ،چهارم شماره (،08) پياپي شماره ،سي و یکم سال كاربردي، شناسي جامعه 10
Studies, 14 (53), 222-239. Lalonde, R. N. Doan, L. & Patterson, L. A. (2000)
Political correctness beliefs, threatened identities and social attitudes. Group Proses & Intergroup Relations, 3 (3), 317-336.
Langseth, P. & Others. (2004). The Global Program Against Corruption (UN Anticorruption Toolkit). Vienna: United Nations Office on Drugs & Crime.
Langesth, P. Stapehuret, R. & Pole, J. (1997) The Role if National Integrity System in Fighting Corruption. EDI Working Papers, Economic Development Institute at the Work Bank.
Lijphart, A. (1984) Democracies. New Haven and London: Yale University Press.
Lin, N. (1976) Foundation of Social Research. New York: MC-Graw Hill.
Lyberaki, A. & Paraskevopoulos, J. (2002) Social Capital Measurement in Greece. OECD-ONS International Conference on Social Capital Measurement, Honesty/ Corruption, London U.K., September 25-27, 2002.
Mauro, P. (2002) The Persistence of Corruption and Slow Economic Growth. IMF Working Paper WP/02/213, International Monetary Fund.
Mauro, P. (2004) Corruption and the composition of government expenditure. Journal of Public Economics, Elsevier, 69 (2), 263-279.
Moran, J. (2001). Democratic transitions and forms of corruption. Crime, Law and Social Change, 36 (4), 379-393.
Morris, S. & Klesner, J. (2010) Corruption and trust: theoretical considerations and evidence from mexico. Comparative Political Studies, 43 (10), 1258–1285.
Partnership for Government Reform. (2000) Lunching Indonesia Governance Partnership. Jakarta: October 2000.
Pellegrini, L. (2011) Corruption, Development and the Environment. New York: Springer Publication.
Pellegrini, L. & Geralf, R. (2004) Corruptions effect on growth and its transmission channels. Kyklos, 57 (3), 429-456.
Pope, J. (2000) Confronting Corruption the Elements of a National Integrity System, TI Source Book 2000. London: Transparency International Organization.
Reinikka, R. & Svensson, J. (2003) Survey techniques to measure and explain corruption. World Development, 34 (2), 359-370.
Rothstein, B. & Uslaner, E. (2005). All for all: Equality, corruption and social trust.” World Politics, 58 (1), 41-72.
Schaupensteiner, W. & Bommarius, C. (1995) Filz and speck: Ein gespraech. Journal of Kursbuch, 30 (120), 36-46.
Scott, J. (2011) Comparative Political Corruption. New Jersey: Prentice Hall Inc.
Smith, M. L. (2010) Perceived corruption, distributive
justice, and the legitimacy of the system of social stratification in the czech republic. Communist and Post-Communist Studies, 43 (4), 439-451.
Song, X. & Cheng, W. (2012) Perception of corruption in 36 major chinese cities: based on survey of 1,642 experts. Social Indicators Research, 109 (2), 211-221.
Tanzi, V. (1998) Corruption around the world: causes, consequences, scope, and cases. Working Paper of the International Monetary Fund, 45 (4), 1-38.
Transparency International Organization. (2011). Corruption Perception Index (CPI), from http://www.transparency.org/cpi2011/in_detail#myAnchor1.
Transparency International Organization. (2011) Transparency International Canada Newsletter: 1-4.
Transparency International Organization. (2014) Corruption Perception Index 2014: in detail, from http://www.transparency.org/cpi2014/in_detail.
Transparency International Organization. (2017) Corruption Perception Index, from: http://www.transparency.org/news/feature/corruption-perceptions-index-2017
Transparency International Organization. (2018) Corruption Perceptions Index 2018, from: https://www.transparency.org/cpi2018.
Triesman, D. (2000) The causes of corruption: across-national study. Journal of Public Economics, 76 (3), 399-457.
Von Alemann, U. (2004) The unknown depths of political theory: The case for a multidimensional concept of corruption. Crime, Law and Social Change, (42), 25-34.
Weber, C. A. (2005) How Far Go Perceptions. Working Paper, Feb, Transparency Brazil. http://www.Transparencia.org.br.
Welsch, H. (2004) Corruption growth and the environment: a cross-country analysis. Economics Environment and Development, 9, 663-693.
World Bank. (1997) Helping countries combat corruption: The Role of the World Bank. Poverty Reduction and Economic Management. Available at: www.Worldbank.org/publicsector/anticorruption/corruption/coridx.htm
World Bank. (2011) Global Development Finance 2011: External Debt of Developing Countries. World Bank Book Series, Washington DC.
Zhao, J. H. Kim, S. H. & Du, J. (2003). The impact of corruption and trancparency on foreign. direct investment: an empirical analysis. Mangement International Review, 43, 41-62.
